ส านกชลประทานท 8 กรมชลประทาน สงหาคม 2557

ค ำน ำ

จากปญหาการเกดอทกภยครงใหญในพนทจงหวดนครราชสมา โดยเฉพาะในเขตเทศบาลอ าเภอปากชอง สคว สงเนน ขามทะเลสอ เมองนครราชสมา จงหวดนครราชสมา กอใหเกดความเสยหาย อยางรนแรงทงชวตทรพยสน บานเรอนราษฎร สงปลกสราง สาธารณประโยชน และพนทการเกษตร ส านกชลประทานท 8 ไดด าเนนการบรหารจดการน าในเขตลมน าล าตะคอง โดยอาศยขอมลจากการตรวจสอบสภาพภมประเทศในสนามและขอมลจากรายงานการศกษาความเหมาะสมของโครงการพฒนาแหลงน าและโครงการปรบปรงเพมประสทธภาพระบบชลประทานตางๆ ทไดมการศกษาความเหมาะสมของโครงการและแนวทางการแกไขปญหาไวในพนทล าตะคอง เพอรวบรวมและน าขอมลมาสรปจดท ารายงานการบรหารจดการน าลมน าล าตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอบรรจเขาในคลงความร สชป.8 (KM)

คณะผจดท ารายงานหวงเปนอยางยงวา รายงานฉบบดงกลาวนจะเปนแนวทางในการบรหารจดการน าลมน าในเขตล าตะคองตอไป หากมขอเสนอแนะเพอใหเกดความสมบรณของรายงาน กรณาจดสงขอคดเหนดงกลาวมายงคณะผจดท ารายงานเพอทจะไดปรบปรงรายงานใหมความสมบรณยงขน คณะผจดท ารายงานขอขอบคณมา ณ โอกาสน ดวย

ขอขอบพระคณทานผอ านวยการส านกชลประทานท 8 (นายชตชนก สมประเสรฐ ) ผเชยวชาญเฉพาะดานวศวกรรมชลประทาน (ดานการพฒนาแหลงน าและจดการน าในพนทลมน า ส านกชลประทานท 8) (นายทววช ละอองนวลพานช) ผอ านวยการสวนวศวกรรมบรหาร (นายประหยด กมลพฒนะ) ผอ านวยการโครงการสงน าและบ ารงรกษาล าตะคอง (นายกตกล เสภาศราภรณ) หวหนาฝายจดสรรน าและปรบปรงระบบชลประทาน โครงการสงน าและบ ารงรกษาล าตะคอง (นายเรงชย ลนขนทด)และผเกยวของทกทาน ทอนเคราะหขอมลตลอดทงใหค าแนะน าในการจดท ารายงานฉบบนเพอใชประโยชนตามวตถประสงค จนส าเรจลลวงไปดวยด

กลมพจารณาโครงการ สวนวศวกรรมบรหาร ส านกชลประทานท 8

สารบญ หนา 1.ขอมลพนฐานโครงการสงนาและบารงรกษาลาตะคองและลมนาลาตะคอง 1 - ประวตความเปนมา 1 - รายละเอยดเขอนลาตะคอง 2 - ลกษณะลมนาลาตะคอง 4 - ลกษณะภมอากาศ 6 - สภาพฝน 6 - สภาพนาทา 9 - ขอบเขตพนทโครงการฯลาตะคอง 12 - สภาพปญหานาทวม 15 - ยทธศาสตรการแกไขปญหานาทวม 15 - แนวทางแกไข 16 - สภาพปญหาภยแลง 17 - ยทธศาสตรการแกไขปญหาภยแลง 17 - แนวทางแกไข 18 2.การบรหารจดการนาในสภาวะปกต 19 - การสงนาและบารงรกษา 19 3.การบรหารจดการอทกภยทเกดขนในเขตโครงการ 39 - มาตรการการแกไขปญหาโดยใชสงกอสรางและไมใชสงกอสราง 53

1

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

1. ขอมลพนฐานโครงการสงนาและบารงรกษาลาตะคองและลมนาลาตะคอง ประวตความเปนมา ระยะท 1 สรางประตระบายอษฎางค เพอการประปาทจงหวดนครราชสมา (พ.ศ. 2472) หลงจากมทางรถไฟไปถงจงหวดนครราชสมา และไดตอไปยงบางจงหวดบางแลว จงหวดนซงเปนชมทางรถไฟและเปนแหลงกลางของกจการตาง ๆ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอกเจรญขนอยางรวดเรว แตมขอบกพรองทสาคญประการหนง คอ กนดารนา โดยเฉพาะนาใชอปโภคทตวจงหวด ซงมประชากรอยอยางหนาแนน พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ไดพระราชทานพระราชทรพยใหกรมชลประทานสรางประตระบายอษฎางคกนลาตะคองตอนทผานทตงจงหวดขนใน พ.ศ. 2472 เปนถาวรวตถอนสรณ แต สมเดจพระเชษฐาธราชเจาฟาอษฎางคเดชาวธ กรมหลวงนครราชสมา พระราชทานใหเปนสาธารณประโยชนแกประชาชน ทประตระบายอษฎางคนไดสบนาจากลาตะคองมาใชสาหรบการประปาทจงหวดนครราชสมา ตลอดมาจนทกวนน ระยะท 2 สรางเขอนทดนาและระบบสงนาในลาตะคองตอนลาง 9 แหง (พ.ศ.2482 ถง พ.ศ. 2500) เนองจากทราบในลมนาลาตะคองตอนลางทอยในทองทอาเภอเมองนครราชสมา เปนตอนทกวางทสด ประชาชนจะปดทานบหรอตดตงหลกเพอทดหรอชกนาขนไปใชไดกเพยงพนทรมลานาเทานน แตพนทเพาะปลกสวนใหญยงคงขาดแคลนนาอย ดงนนกรมชลประทานจงไดเรมงานในพนทผนนซงเรยกวาโครงการลาตะคองตอนลาง (โครงการลาตะคองเดม) ขนกอน โดยไดสรางเขอนทดนาในลาตะคอง 4 แหง คอ ทบานมะขามเฒา บานคนชม บานขอยงาม และบานกนผม กบในลาบรบรณอก 5 แหง คอ ทบานโคกแฝก บานทง บานศาลาโพธเตย บานนาตม และบานจอหอ รวมทงหมด 9 แหง จากเหนอเขอนเหลานมคลองสงนาทขดขนใหมและคลองทมอยเดมรวม 13 สาย เปนความยาว 118.590 กโลเมตร สงนาใหกบพนทในอาเภอเมองนครราชสมา กบบางสวนของอาเภอขามทะเลสอและอาเภอจกราช รวม 100,000 ไร การกอสรางเรมในป พ.ศ. 2482 และเรมสงนาไดเมอเสรจเปน ตอน ๆ ไป งานเสรจทงโครงการใน พ.ศ. 2500

ระยะท 3 สรางเขอนเกบกกนาลาตะคอง (พ.ศ. 2507 ถง พ.ศ. 2512) หลงจากทมทางคมนาคมสะดวกขน ปาไมบรเวณตนนาของลมนาลาตะคองกยงถกบกเบกมาก

ขนกวาแหงอน ๆ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทาใหสภาพการขาดแคลนนาและนาทวมบนทราบสองฝงลาตะคอง ซงประชาชนอยกนหนาแนนทงทอยภายนอกเขตโครงการและในเขตโครงการ ลาตะคองกทวขนเชนเดยวกน จนในฤดแลงไมมนาในลาตะคองใชสาหรบการประปาทจงหวดนครราชสมา ดงนนจงจาเปนตองสรางเขอนเกบนาทางตนนาของลาตะคอง โดยสรางกนลาตะคองทชองเขาเขอนลน กบชองเขาถานเสยดทตาบลลาดบวขาว อาเภอสคว สามารถเกบกกนาไวได 310 ลานลกบาศกเมตร เรมงานกอสรางในป พ.ศ. 2507 และแลวเสรจในป พ.ศ. 2512

2

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

รายละเอยดเขอนลาตะคอง เขอนเกบนาลาตะคอง ไดเรมงานกอสรางเบองตนขน เมอ พ.ศ. 2507 สรางกนลาตะคอง ทชองเขาเขอนลน กบชองเขาถานเสยด ทตาบลลาดบวขาว อาเภอสคว ททางแยกจากถนนมตรภาพท กม. 193+700 เขาไป 1.500 กโลเมตร เนอทลมนาหรออาณาเขตรบนาฝนเหนอทตงเขอนม 1,430 ตารางกโลเมตร มปรมาณนาไหลเฉลยตอป 6.70 ลกบาศกเมตรตอวนาท ซงเมอคดเปนปรมาณนาทงปจะไดประมาณ 212 ลานลกบาศกเมตร สาหรบปรมาณนาสงสดในรอบ 1,000 ป คานวณได 1,530 ลกบาศกเมตรตอวนาท รายการของตวเขอนและอาคารประกอบมดงน ตวเขอน เปนเขอนดน ความสงของเขอนตอนสงสด 40.30 เมตร สนเขอนอยระดบ + 282.30 (คอเหนอระดบทะเลกลาง 282.30 เมตร) มความยาว 521 เมตร กวาง 10 เมตร ฐานตอนกวางทสด ทระดบ + 242.00 ซงเปนระดบทองนา 256 เมตร ทอสงนา เพอสงนาจากอางเกบนาเหนอเขอนลงสลาตะคอง ตอนทายเขอนไปใชเพาะปลกสาหรบทราบสองฝงลานา และใชอปโภค – บรโภค นอกจากนยงใชระบายนาออกจากอางเกบนาเพอลดนาลงในเวลากอนฤดน านองดวย อย ในตวเขอนทางฝ งขวาของลาน าเปนทอคอนกรตเสรมเหลก ขนาดเสนผาศนยกลาง 3.50 เมตร ยาว 99 เมตร ระดบธรณปากทอ + 261.00 ปากทอมหอควบคมการปดเปด ตงสงจากธรณถงทอระดบสนเขอน เปนรปหกเหลยม ยาวดานละ 6 เมตร ตอนบนมสะพานทอดจากสนเขอน มบานระบายขนาด 1.75 1.75 เมตร ทางดานหนาของหอ 3 บาน เพอควบคมปรมาณนาทสงไปใชทางดานทายนา ซงสามารถสงนาไดสงสด 20 ลกบาศกเมตรตอวนาท มรางเทจากทายทอทระดบ + 260.34 เพอรบนาลงลานาเดม ทางระบายนา เพอระบายนาในเวลาทมมาเกนตองการทจะเกบไวลงดานทายนา ปองกนไมใหตวเขอนเปนอนตราย ม 2 ทาง คอ

ทางระบายนาลน อยทางฝ งขวาของลานาหางจากปกขวาของตวเขอน 20 เมตร รองระบายกวาง 50 เมตร ยาว 1,400 เมตร มอาคารปากทางระบายขนาดชองกวาง 6 เมตร 7 ชอง ปดเปดดวยบานระบายเหลกโคง ขนาดกวาง 6 เมตร สง 4.70 เมตร ระดบธรณบานระบาย + 273.00 ระดบสนบานระบาย + 277.70 สามารถระบายนาไดสงสด 1,530 ลกบาศกเมตรตอวนาท

1. ทางระบายนาลนฉกเฉน อยถดจากทางระบายนาลนออกไป รองระบายกวาง 40 เมตร ยาว 800 เมตร สนฝายปากทางระบายยาว 100 เมตร มระดบ + 278.00 สามารถระบายนาไดสงสด 600 ลกบาศกเมตรตอวนาท

อางเกบนา พนทเหนอเขอนซงเปนอางเกบนา มความยาวตามลานา 19 กโลเมตร เปนสวนทอยในอาเภอสคว เพยง 2 กโลเมตร นอกนนอยในเขตทองทอาเภอปากชองทงหมด มสวนกวางทสด 7.500 กโลเมตร

ปรมาณนาทระดบสงสด + 280.30 445 ลานลกบาศกเมตร ปรมาณนาทระดบเกบกก + 277.00 310 ลานลกบาศกเมตร ปรมาณนากนอางทระดบ + 261.00 20 ลานลกบาศกเมตร ปรมาณนาใชงาน 290 ลานลกบาศกเมตร

3

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

พนทนาทวมทระดบสงสดประมาณ 27,700 ไร เปนททากน 6,118 ไร ทอยอาศย 486 ไร รวม 6,604 ไร มบานเรอน 1,159 หลง วด 2 วด โรงเรยน 3 โรง อาคารในสถานทราชการของกองทพบก 102 หลง ทางรถไฟ จากสถานจนทก ถง สถานคลองไผ ยาว 17.550 กโลเมตร ถนนมตรภาพ ยาว 17.514 กโลเมตร พรอมทงระบบโทรเลขและโทรคมนาคมตามแนวถนน คาลงทน การกอสรางเขอนลาตะคองรวมทงคาทดแทนทดน ตนผลไม คารอยาย โรงเรยน คายาย ทางรถไฟ ถนนมตรภาพ ระบบโทรเลขและโทรคมนาคม สนคาใชจายรวม 236 ลานบาท การกอสราง ไดเรมเตรยมงานเบองตน และงานยายทางรถไฟในป 2507 งานเขอนและอาคารประกอบ ในป 2508 งานยายถนนมตรภาพในป 2509 งานยายทางรถไฟเสรจในป 2510 ถนนมตรภาพเสรจในป 2511 เขอนและอาคารประกอบเสรจในป 2512 ประโยชน

นาทเขอนลาตะคองเกบไวจะอานวยประโยชนในดานตาง ๆ ดงน 1. ใชในการเพาะปลกบนทราบสองฝงลาตะคอง จากตอนใตเขอนลงไปถงแมนามล ในฤดฝนได

138,000 ไร และในฤดแลงไดอก 50,000 ไร 2. บรรเทาอทกภยในทงราบสองฝงลาตะคอง ซงเปนทเพาะปลกและทอยอาศยดงกลาวมาแลว

กบทราบบางสวนของลมนามลใหลดนอยลง 3. ขจดปญหาการขาดแคลนนาดบ สาหรบใชในการประปาทจงหวดนครราชสมา ซงเคยมอยเปน

ประจาและนบวนทวขนทกปใหหมดไป นอกจากน อางเกบนาเหนอเขอนยงใชเปนแหลงเพาะพนธปลา ตลอดจนใชเปนสถานทพกผอนหยอน

ใจไดเปนอยางดอกดวย

ระยะท 4 สรางเขอนทดนาและระบบสงนาในพนทลาตะคองตอนบน 2 แหง และปรบปรงโครงการลาตะคองตอนลาง (พ.ศ. 2523 ถง พ.ศ. 2528)

เมอไดมการกอสรางเขอนลาตะคองขนและเสรจเรยบรอยในป พ.ศ. 2512 ประกอบกบมนาตนทนพอทจะใชทาการเพาะปลกเพมขน แตระบบชลประทานทไดกอสรางไวในพนทโครงการเดมนนไดกอสรางไวนานแลว ควรจะไดรบการปรบปรงเพอใหการสงนามประสทธภาพเพมขน กรมชลประทานจงไดพจารณาสรางเขอนทดนาและระบบสงนา ในพนทลาตะคองตอนบนเพมขนอก 2 แหง คอ ทบานมะเกลอใหม เขตตดตออาเภอสคว กบอาเภอสงเนน และทบานกดหน อาเภอสงเนน จดสรางระบบชลประทานทถกตองตามหลกวชาการในพนทตอนบนอก 38,000 ไร สาหรบพนทโครงการลาตะคองตอนลาง ซงเปนพนทโครงการเดมกไดมการปรบปรงคลองสงนาเดมทตนเขนและขดคลองสงนาเพมขน สรางอาคารชลประทานในคลองเพอสงนาใหไดทวทงพนทเพาะปลกเขตโครงการเดม จานวน 100,000 ไร เรมงานกอสรางในป พ.ศ. 2523 และแลวเสรจในป พ.ศ. 2528

4

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ลกษณะลมนาลาตะคอง ลมนาลาตะคองเปนลมนาสาขาของลมนามล มตนกาเนนจากเทอกเขาดงพญาเยน ซงเปนสนปนนาระหวางลมนามลและลมนานครนายก บรเวณตนนาอยทางดานทศตะวนตกของลมนามล โดยลมนาลาตะคองมพนทลมนาประมาณ 3,310 ตร.กม. พนทลมนาลาตะคองบรเวณตนนาจากเขอนลาตะคองขนไปทางตนนามพนทลมนา 1,430 ตร.กม. ลาตะคองชวงนไหลผานอาเภอปากชองลงสเขอนลาตะคองมความลาดชนลานาคอนขางชน สวนพนลมนาลาตะคองตอนกลางและตอนลางไหลผานอาเภอสคว อาเภอสงเนน อาเภอขามทะเลสอ อาเภอเมองนครราชสมา แลวไหลไปบรรจบแมนามลทอาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา รวมระยะความยาวของลาตะคองตลอดลมนาประมาณ 220 กม. ปรมาณนาทาทเกดขนภายในลมนาเฉลย 468 ลาน ม3./ป มการพฒนาแหลงกกเกบนาทงขนาดใหญ/กลาง/เลก ไวแลว ความจเกบกกรวม 370 ลาน ม3./ป ลานาลาตะคองแบงออกเปน 2 ชวงดงน ชวงท1 จากตนนาถงชองเขาเขอนลนและเขาถานเสยดในเขตอาเภอสควซงเปนทตงของเขอนลาตะคอง ลานาชวงนจะมความลาดเทชนมาก ลานาชวงนมความยาว 115 กโลเมตร ชวงท2 จากทายเขอนลาตะคองลงมามทราบลานาสองฝงตอเนองกนตลอดไปผานทองทอาเภอสคว อาเภอสงเนน อาเภอขามทะเลสอ อาเภอเมอง อาเภอเฉลมพระเกยรต ลาตะคองเมอจวนจะผานอาเภอขามทะเลสอมลานาแยกออกไปทางทศเหนอทบานโกงแระมแนวเกอบขนานกบลาตะคองไหลผานทองทอาเภอเมอง แลวไปบรรจบกบลาตะคองตามเดมทบานกนผม อาเภอเฉลมพระเกยรตกอนทลาตะคองจะไหลลงแมนามลเพยง 5 กโลเมตร ลาบรบรณมความยาว 35 กโลเมตร สาหรบลาตะคองชวงท2 จากทายเขอนถงแมนามลยาว 125 กโลเมตร รวมความยาวของลาตะคองตลอดทงสาย 240 กโลเมตร

5

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

6

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ลกษณะภมอากาศ ลกษณะภมอากาศบรเวณลมนาลาตะคอง อยภายใตอทธพลของลมมรสมตะวนตกเฉยงใตและลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ม 3 ฤดกาล คอ ฤดฝน ฤดหนาว และฤดรอน นอกจากอทธพลของมรสมแลว ยงไดรบอทธพลของพายดเปรสชนทางทศตะวนออก ในชวงเดอนกนยายนและตลาคม ทาใหเกดฝนตกชกในบรเวณพนทพายพดผาน ลกษณะภมอากาศเฉลยในแตละเดอนทสถานตรวจวดอากาศกรมอตนยมวทยาไดทาการตรวจวดบรเวณอาเภอเมอง ซงสามารถสรปเปนคาเฉลยทงปไดดงน อณหภม 26.7 องศาเซลเซยส ปรมาณการระเหย 156.1 มลลเมตร/เดอน ความเรวลมผวพน 3.8 กโลเมตร/ชวโมง ความชนสมพทธ 72.0 เปอรเซนต สภาพฝน เนองจากโครงการฯ ตงอยในเขตทไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ฤดฝนจงเรมตงแตเดอนพฤษภาคม ถงกลางเดอนตลาคม โดยไดรบอทธพลจากพายมรสมในทะเลจนใต โดยในเดอนกนยายนจะมฝนตกชกทสดปรมาณฝนรายเดอนและรายปเฉลย เปนขอมลเฉลย 24 ปยอนหลง ระหวางป พ.ศ. 2533 – 2556 ของสถานวดนาฝนในลมนาลาตะคองจานวน 17 สถาน กระจายอยทวลมนาลาตะคองมรายละเอยดดงน

7

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

10.34 14.97

50.04

90.12

155.60

107.90 112.85

152.76

230.28

155.01

24.47

2.36 0.00

50.00

100.00

150.00

200.00

250.00

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

คาเฉลยฝนรายเดอนลมน าล าตะคอง ป พ.ศ. 2533-2556

คาเฉลยฝน 17 สถาน ในลมน าล าตะคอง

ปรมาณฝนรวมทงป 1,106.70 มม.

8

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ทศทางลมมรสมและพายจรทพาดผานประเทศไทย

9

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

สภาพนาทา ในพนทลมนาลาตะคอง มจดทต งสถานวดนาทาทอย ในความดแลของศนยอทกวทยาภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง สานกบรหารจดการนาและอทกวทยา กรมชลประทาน ทสาคญอย 6 สถานดงน

1. สถานวดนา M.89 วดนาลาตะคองเหนออางฯในเขตอาเภอปากชอง 2. สถานวดนา M.183 วดนาหวยหนลบเหนออางฯในเขตอาเภอปากชอง 3. สถานวดนา M.38c วดนาลาตะคองทายอางฯในเขตอาเภอสคว 4. สถานวดนา M.177 วดนาลาตะคองทายอางฯในเขตอาเภอสคว 5. สถานวดนา M.191 วดนาลาตะคองทายอางฯในเขตอาเภอเมอง 6. สถานวดนา M.164 วดนาลาตะคองทายอางฯในเขตอาเภอเมอง

สถานวดนา M.89 และ M.183 วดปรมาณนาทาทไหลเขาสอางฯลาตะคอง โดยสถาน M.89 มปรมาณนาทาเฉลยตอปเทากบ 207.58 ลาน.ลบ.ม. สถาน M.183 มปรมาณนาทาเฉลยตอปเทากบ 53.42 ลาน.ลบ.ม. รวมปรมาณนาทาไหลลงอางฯ 261.00 ลาน.ลบ.ม. สาหรบสถานวดนา M.38c , M.177 , M.191 , M.164 จะตงอยทายเขอนลาตะคอง ปรมาณนาทไหลผานจะถกควบคมโดยปรมาณนาทปลอยออกมาจากอางฯลาตะคอง รวมกบนาทาทเกดจากฝนทตกดานทายอางฯ โดยสถาน M.177 มปรมาณนาทาเฉลยตอป เทากบ 262.85 ลาน.ลบ.ม.

10

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

11

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

สาหรบปรมาณนาไหลลงอางฯคานวณโดยหลกการ Water Balance มคาเฉลยเทากบ 283.00 ลาน ลบ.ม.ตอป

6.50 5.59 8.28 9.13

19.56 17.34 19.10

28.06

65.73

76.79

18.65

7.93

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00

70.00

80.00

90.00

ปรมาณนาไหลลงอางฯลาตะคองเฉลยพ.ศ.2533 - 2556 ( ลาน ลบ.ม. )

ปรมาณน าไหลลงอางฯรวมทงป

283.00 ลาน ลบ.ม.

12

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขอบเขตพนทโครงการฯลาตะคอง

โครงการสงนาและบารงรกษาลาตะคอง มพนทโครงการฯ 195,115 ไร พนทบางสวนอยในเขตอาเภอสคว อาเภอสงเนน อาเภอขามทะเลสอ อาเภอเมองนครราชสมา อาเภอเฉลมพระเกยรต

แบงขอบเขตพนทการบรหารงานเปน 4 ฝายสงนาและบารงรกษา ดงน

ฝายสงนาและบารงรกษาท1 พนทรบผดชอบ15,937 ไรเปนพนทชลประทาน 12,490 ไร ในเขตตาบลลาดบวขาว / ตาบลสคว /

ตาบลมตรภาพ / ตาบลคลองไผ อาเภอสคว จ.นครราชสมา

13

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ฝายสงนาและบารงรกษาท 2 พนทรบผดชอบ 60,340 ไร เปนพนทชลประทาน 46,878 ไร ในเขตตาบลสคว ตาบลกดนอยและตาบลมตรภาพ อาเภอสคว / ตาบลเสมา ตาบลบงขเหลก ตาบลมะเกลอเกา ตาบลมะเกลอใหม ตาบลโนนคา ตาบลโคงยาง และตาบลสงเนน อาเภอสงเนน / ตาบลโปงแดงและตาบล ขามทะเลสอ อาเภอขามทะเลสอ จ.นครราชสมา

14

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ฝายสงนาและบารงรกษาท 3 พนทรบผดชอบ 40,183 ไร เปนพนทชลประทาน 40,600 ไร ในเขตตาบล บานใหม ตาบลพลกรง ตาบลปรใหญ ตาบลหนองกระทม ตาบลหนองจะบก ตาบลตลาด ตาบลบานโพธ ตาบลหวทะเล ตาบลพะเนาและตาบลมะเรง อาเภอเมอง / ตาบลพระพทธและตาบลหนองงเหลอม อาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา

ฝายสงนาและบารงรกษาท 4 พนทรบผดชอบ 78,655 ไร เปนพนทชลประทาน 59,400 ไร ในเขตตาบล ขามทะเลสอ อาเภอขามทะเลสอ / ตาบลสมม ตาบลพลกรง ตาบลพดซา ตาบลปรใหญ ตาบลหนองกระทม ตาบลหมนไวย ตาบลหนองจะบก ตาบลจอหอ ตาบลตลาด ตาบลบานโพธ อาเภอเมอง / และตาบลหนองงเหลอม อาเภอเฉลมพระเกยรต

15

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

สภาพปญหานาทวม

จากปญหาการเกดอทกภยในพนทลมนาลาตะคอง เกดจากรองความกดอากาศตากาลงแรงพาดผานพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง กอใหเกดความเสยหายในเขตเทศบาลอาเภอปากชอง สคว สงเนน ขามทะเลสอ เมองนครราชสมา ปกธงชย โชคชย เฉลมพระเกยรต โนนสง พมายและชมพวง จ.นครราชสมา พนทการเกษตรและบานเรอน ทรพยสนของราษฎร บรเวณพนทลมนาและสองฝงลานามล ไดรบความเสยหายรนแรง ทงนเนองจากเกดฝนตกหนกทวพนทลมนาทงสองทวพนท โดยเฉพาะในวนท 14-16 ตลาคม 2553 มปรมาณฝนสงสด 3 วน ทสถานวดนาฝนเขอนลาตะคอง มปรมาณฝน 206 มม. ทาใหเกดอทกภยครงใหญในรอบหลายป ซงจากการวเคราะหสาเหตปญหา พอสรปไดดงน

1. เกดจากปรมาณฝนทตกหนกเปนระยะเวลานานตดตอกนหลายวนประกอบกบในชวงเวลากอนทจะเกดฝนตกหนกนน สภาพพนทลมนาลาตะคองมความอมตวและชมนาอยแลว จงเกดปรมาณนาทาไหลหลากในเปอรเซนตคอนขางสงกวาเกณฑปกต

2. สภาพภมประเทศพนทลาตะคองมความลาดชนสงทาใหเกดปรมาณนาไหลหลากเรวเขาทวมพนทอาเภอปากชองคอนขางรนแรงกอนทปรมาณนาจะไหลลงเขาทวมพนทอาเภอตางๆ ทอยตอนกลาง ทาใหระยะเวลาทวมยาวนาน 3. ความสามารถในการระบายนาในลานาธรรมชาต เชนลาตะคอง ลาบรบรณ จากพนทดานเหนอนาไปสทายนา มอตราการระบายนาไมเพยงพอทจะรองรบปรมาณนาหลากไดอยางปลอดภยจากสาเหตดงน 3.1) มการกอสรางสงกดขวางทางนาเปนจานวนมาก และขนาดของสงกอสรางไมไดมาตรฐานพอเพยงทจะระบายนาหลากในอตราทเหมาะสมได 3.2) มการพฒนาของเมองและชมชนอยางตอเนองทาใหมการบกรกพนทสาธารณะประโยชนของลานา ทาใหประสทธภาพการระบายนาลดลง

4. ไมมระบบปองกนนาหลากกอนทจะไหลเขาสพนทเมองและชมชน

ยทธศาสตรการแกไขปญหานาทวม

1. มาตรการปรบปรงเพมประสทธภาพการกกเกบนาเขอนขนาดใหญ 2. มาตรการพฒนาแหลงเกบกกนาและชะลอนาในพนทลมนา - โครงการพฒนาแหลงนาขนาดกลางและขนาดเลก - โครงการแกมลงขนาดใหญพรอมอาคารประกอบ 3. มาตรการกอสรางระบบปองกนพนทเศรษฐกจและชมชนเมอง - การพฒนาระบบระบายนาเพอผนนาออกนอกพนทเศรษฐกจและระบบปองกนพนทเศรษฐกจ 4. มาตรการปรบปรงเพมประสทธภาพการระบายนาในลานาธรรมชาต 5. มาตรการการบรหารจดการนา การเฝาระวงเพอการคาดการณและเตอนภย - สถานเกบขอมลและรายงานผล - สถานกลางเพอประมวลผลและประสานงาน - แบบจาลองการคาดการณและบรหารจดการนาหลาก - ระบบเตอนภย - การวางผงเมองใหเหมาะสม

16

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

แนวทางการแกไขปญหา

จากยทธศาสตรการแกไขปญหานาทวมในพนทลาตะคอง ตามมาตรการตางๆ สานกชลประทานท 8 ไดศกษาความเหมาะสมของโครงการตางๆ ในเบองตนแลว จงไดกาหนดแนวทางการแกไขปญหาดงกลาว ดงน

1. การปรบปรงเสรมระดบสนบานอาคารนาลนปกต (Service Spillway) ใหสามารถควบคมระดบนาในเขอนลาตะคองใหสงถงระดบนานองสงสดทโครงการลาตะคองขอใชพนทนาทวมในปจจบน +278.50 ม.(รทก.) และเพมระดบสนทางระบายนาลนฉกเฉน (Emergency Spillway) จากระดบเดม +278.00 ม.(รทก.) เปนระดบ +279.00 ม.(รทก.)

ผลลพธ สามารถทจะควบคมระดบนาในเขอนลาตะคองใหกกเกบนาถงระดบนานองสงสด ทาใหหนวง ชะลอนาหลากและไดปรมาณนาเพมขนอกประมาณ 60 ลาน ลบ.ม 2. โครงการพฒนาแหลงนาขนาดกลางและแกมลงขนาดใหญ ไดแก - อางเกบนาหวยทรายตอนลาง อ.สคว จ.นครราชสมา ความจ 10 50 ลาน ลบ.ม. พนทชลประทาน 8,000 ไร - อางเกบนาหวยมะเกลอ อ.สงเนน จ.นครราชสมา ความจ 4.00 ลาน ลบ.ม. พนทชลประทาน 2,500 ไร - อางเกบนาหนองตะลมปก อ,เมอง จ.นครราชสมา ความจ 1.00 ลาน ลบ.ม. - โครงการแกมลงบงพดซาพรอมอาคารประกอบ อ.เมอง จ.นครราชสมา ความจทกกเกบนา 5.00 ลาน ลบ.ม. - โครงการแกมลงหนองพลวงพรอมอาคารประกอบ อ.เมอง จ.นครราชสมา ความจทกกเกบนา 0.50 ลาน ลบ.ม. - อางเกบนาคาสมา อ.วงนาเขยว จ.นครราชสมา ความจ 15.60 ลาน ลบ.ม.

พนทชลประทาน 10,000 ไร - อางเกบนาคลองไผ 2 อ.วงนาเขยว จ.นครราชสมา ความจ 4.70 ลาน ลบ.ม.

พนทชลประทาน 2,500 ไร 3. โครงการผนนาออกนอกพนทเศรษฐกจ เมองนครราชสมา - โครงการกอสรางระบบปองกนพนทเศรษฐกจเทศบาลเมองปกธงชยและชมชน

4. การปรบปรงเพมประสทธภาพในการระบายนาของลาตะคองและลาบรบรณในชวงทายนาจากเขอนลาตะคองโดยดาเนนการดงน - กอสรางอาคารแบงนาละลมหมอ - กอสรางอาคารทดนาในลาตะคองทดแทนอาคารเดม - รอถอนสงกอสรางกดขวางทางระบายนาพรอมขดลอกลาตะคองและลาบรบรณ

5. มาตรการบรหารจดการนา 1) การปองกนการบกรกทางนาชลประทานโดยเฉพาะพนทเปน Floodway โดยกรมชลประทานและหนวยงานราชการทเกยวของ 2) การกาหนดพนทเสยงภยนาทวมทยอมใหเกดการทวมไดเปนพนททเปน Floodway พนทราบลม (Flood Plain) และพนทเศรษฐกจ พรอมมาตรการทบทวนปรบปรงกฎระเบยบและกฎหมายเพอมใหมการกอสรางสงกดขวางทางนา รวมทงมาตรการใหความชวยเหลอ โดยคณะทางานระดบจงหวด 3) การตดตงระบบเตอนภยใหครอบคลมพนทลมนา พรอมกาหนดตวชวดสาหรบการเตอนภยทชดเจน

17

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

4) มการจดประชมเตรยมความพรอมรบสถานการณกอนฤดนาหลาก เพอทาความเขาใจเชอมประสานการปฏบตงานของหนวยงานตางๆ ทเกยวของในระดบจงหวดแบบบรณาการอยางมประสทธภาพ 5) มการคาดการณและตดตามสถานการณตางๆ อยางใกลชด ประกอบดวย สภาพภมอากาศ สภาพนาฝน สภาพนาทา สภาพนาในอางฯ และพายจร เพอใหการบรหารจดการนาและแกไขปญหาตางๆ เปนไปอยางมประสทธภาพและรวดเรวทนตอเหตการณ รวมทงมการแลกเปลยนขอมลพนฐานของหนวยงานตางๆ เพอใหทราบสถานการณทรวดเรวทนตอเหตการณ โดยทางระบบสารสนเทศและระบบรบสงขอมลทางไกล 6) มการจดตงศนยบรหารและจดการนาทงสวนโครงการฯ และสานกชลประทานเพอตดตามสถานการณนาอยางใกลชดและจดทารายงานรวมทงแจงขอมลขาวสารใหประชาชนและหนวยงานทเกยวของทราบโดยระดบสานกฯ ใหผอานวยการสานกชลประทานท 8 เปนผแทนกรมฯ ในการใหขอมลขาวสาร และระดบโครงการใหโครงการชลประทานจงหวดเปนผแทนจงหวดในการใหขอมลขาวสาร รปแบบแผนผง การบรหารงานเพอเตรยมการปองกนและแกไขปญหานาทวมของสานกชลประทานท 8

สภาพปญหาภยแลง

สภาพปญหาภยแลงในพนทลมนาสาขาตางๆ ของลมนามล มกจะเกดขนเปนประจาเกอบทกป ทงน เนองจากสาเหตตางๆ พอสรปไดดงน

1. พนทลมนาสาขาตางๆ มอตราความเจรญเตบโตของประชาชากรและตวเมองคอนขางสง ความตองการใชนาทงภาคการเกษตร อตสาหกรรม การทองเทยว มปรมาณเพมขน ในขณะทอตราการพฒนาแหลงนาเพอรองรบความตองการใชนาดงกลาวนอยลง 2. การพฒนาแหลงนาขนาดกลาง มขอจากดไมสามารถพฒนาเพมได เนองจากตดปญหาการใชพนทในการกอสราง 3. สภาพปรมาณฝนตกเฉลยทงป คอนขางนอยเมอเทยบกบพนทลมนาอนๆ และการแพรกระจายนาฝน นาทา อยในชวงเวลาประมาณ 3 เดอน ระหวางเดอนสงหาคม-ตลาคม 4. ระยะเวลาฝนทงชวงนานกวาพนทลมนาอน ประมาณ 15 -20 วน 5. มอตราการกดเซาะของตะกอนดนในพนทลมนาคอนขางสง ทาใหประสทธภาพการกกเกบนาของอางเกบนาขนาดใหญ กลางและเลก ทกอสรางไวแลว มปรมาตรลดลง 6. สภาพพนทบางแหงมโดมเกลอและชนดนเคมแพรกระจาย ไมสามารถทจะพฒนากกเกบนาประเภทโครงการแกมลง หรอขดลอกหนองนาและคลองธรรมชาตได

ยทธศาสตรการแกไขปญหาภยแลง

1. มาตรการเพมปรมาณนาตนทนในพนทลมนา ไดแก - โครงการพฒนาแหลงนาขนาดกลางและขนาดเลก - โครงการฝายยางในลานามล - การเพมประสทธภาพการกกเกบนาเขอนขนาดใหญ และกลาง - โครงการแกมลงขนาดใหญพรอมอาคารประกอบ 2. มาตรการพฒนาระบบกระจายนา - การพฒนาระบบสงนาของโครงการอางฯ ขนาดกลาง - โครงการสบนาดวยไฟฟา

18

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

3. มาตรการพฒนาโครงขายนาและโครงการผนนาจากลมนาขางเคยง 4. มาตรการเพมประสทธภาพการชลประทาน 5. มาตรการการบรหารจดการนา

แนวทางการแกไขปญหา

จากยทธศาสตรการแกไขปญหาภยแลงในพนทลาตะคองตามมาตรการตางๆ สานกชลประทานท 8 ไดศกษาความเหมาะสมของโครงการตางๆ ในเบองตนแลว จงไดกาหนดแนวทางการแกไขปญหาดงกลาว ดงน 1. โครงการพฒนาแหลงนาขนาดกลางและแกมลงขนาดใหญ ไดแก - อางเกบนาหวยทรายตอนลาง อ.สคว จ.นครราชสมา ความจ 10 50 ลาน ลบ.ม. พนทชลประทาน 8,000 ไร

- อางเกบนาหวยมะเกลอ อ.สงเนน จ.นครราชสมา ความจ 4.00 ลาน ลบ.ม. พนทชลประทาน 2,500 ไร

- อางเกบนาหนองตะลมปก อ,เมอง จ.นครราชสมา ความจ 1.00 ลาน ลบ.ม. - โครงการแกมลงบงพดซาพรอมอาคารประกอบ อ.เมอง จ.นครราชสมา ความจทกกเกบนา 5.00 ลาน ลบ.ม. - โครงการแกมลงหนองพลวงพรอมอาคารประกอบ อ.เมอง จ.นครราชสมา ความจทกกเกบนา 0.50 ลาน ลบ.ม. - อางเกบนาคาสมา อ.วงนาเขยว จ.นครราชสมา ความจ 15.60 ลาน ลบ.ม. พนทชลประทาน 10,000 ไร - อางเกบนาคลองไผ 2 อ.วงนาเขยว จ.นครราชสมา ความจ 4.70 ลาน ลบ.ม. พนทชลประทาน 2,500 ไร 2. การปรบปรงเสรมระดบสนบานอาคารนาลนปกต (Service Spillway) ใหสามารถควบคมระดบนาในเขอนลาตะคองใหสงถงระดบนานองสงสดทโครงการลาตะคองขอใชพนทนาทวมในปจจบน +278.50 ม.(รทก.) และเพมระดบสนทางระบายนาลนฉกเฉน (Emergency Spillway) จากระดบเดม +278.00 ม.(รทก.) เปนระดบ +279.00 ม.(รทก.)

ผลลพธ สามารถทจะควบคมระดบนาในเขอนลาตะคองใหกกเกบนาถงระดบนานองสงสด ทาใหหนวง ชะลอนาหลากและไดปรมาณนาเพมขนอกประมาณ 60 ลาน ลบ.ม

3. โครงการปรบปรงระบบสงนาโครงการฯลาตะคอง 4. มาตรการการบรหารจดการนา - ประสานงานขอสนบสนนฝนหลวง - การปรบเปลยนแผนการปลกพชทเหมาะสมกบสถานการณนาตนทน - การปรบเปลยนปลกพชเศรษฐกจทใชนานอย - การบรหารนาในอางเกบนาใหอยในเกณฑควบคม เชน การจดรอบเวรการสงนา - การประชาสมพนธใหเกดกระบวนการมสวนรวมเพอรบร รบฟงขอมลในการแจงเตอนและมาตรการแกไขปญหาจากภาครฐ - การจดทาแผนทภยแลงและทะเบยนหมบานทประสบภยแลงซาซาก - การจดเตรยมรถบรรทกนาและเครองสบนา ชวยเหลอพนทประสบภยแลง - การจดตงศนยประสานและตดตามสถานการณนา

19

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2.การบรหารจดการนาในสภาวะปกต การบรหารจดการนาจากเขอนลาตะคอง มคณะกรรมการจดการชลประทานเขอนลาตะคอง JMC ซงมผวาราชการจงหวดนครราชสมาเปนประธาน เปนผกาหนดการสงนาจากเขอนใหแกกจกรรมการการเพาะปลก โดยมโครงการสงนาฯลาตะคองซงเปนเลขาฯ เปนผเสนอขอมลเบองตนใหคณะกรรมการฯเปนผใหความเหนชอบ การประชมของคณะกรรมการจดการชลประทานเขอนลาตะคองมขนปละ 2 ครง คอกอนการสงนาฤดฝนและกอนการสงนาฤดแลง

20

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขนตอนการเตรยมขอมลของโครงการฯลาตะคอง

1. เมอสนสดฤดฝนวางแผนการใชนาฤดแลงโดยใชโปรแกรม ROS

จากโปรแกรมจะรปรมาณนาทแตละกจกรรมตองการใชตามตวอยาง

21

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2. จดประชม JMC เพอรวมกนตดสนใจและหาขอสรปสาหรบการสงนาในฤดนนๆ

22

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

3. โครงการฯประชม ฝสบ.คบ. เพอใหนาผลการประชมไปชแจงเกษตรกรในชองทางตางๆ และจดทาแผนการรบนาของแตละฝายสงนา

23

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ตวอยางรอบเวรการรบนา/แผนการสงนา

24

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

4. เมอดาเนนการสงนาใหปรบแกตามสภาวะจรงทเกดขน เชน เกดฝนตกมากดานทายนากพจารณาปรบลดการสงนาออก หรอ เกดภาวะฝนทงชวงในชวงเวลาทขาวยงมความตองการนากพจารณาเพมนาออกจากอางฯใหมากขนเปนตน

สภาพการสงนาของฝายตางๆ ฝายสงนาและบารงรกษาท 1

25

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

พนทรบผดชอบ15,937 ไรเปนพนทชลประทาน 12,490 ไร ในเขตตาบลลาดบวขาว / ตาบลสคว / ตาบลมตรภาพ / ตาบลคลองไผ อาเภอสคว จ.นครราชสมา ฝายสงนาและบารงรกษาท 1 (เขอนลาตะคอง) มพนทชลประทานภายในเขตรบผดชอบเปนพนทเพาะปลกทใชเครองสบนาและระหด(หลก) สบจากลาตะคองไปทาการเพาะปลกในพนท ซงใชเครองสบทตองขอการสนบสนนจากสานกชลประทาน ๘ บางสวนเปนเครองสบของเกษตรกรเอง ฝายฯท ๑ แบงพนทสงนาออกเปน ๒ สวนไดแกฝงซายและขวาของลาตะคอง โดยแยกเปนพนทฝงซาย จานวน 7,824 ไร และพนทฝงขวา จานวน 4,322 ไร รวมเปนพนท 12,146 ไร มเกษตรกรจานวน 324 ราย จดเปนกลมผใชนา(กลมพนฐาน) ได ๕๐ กลม กลมบรหารใชนา ๒ กลม และเนองจากเปนพนทซงเปนทตงของตวเขอนและอางเกบนาดงนนจงไดแบงพนทบรหารจดการเปน ๒ สวน ใชคลองธรรมชาตเปนคลองสงนา มลารวมลาแยกทงสวนพนทตนนาและพนทสงนาของฝายสงนาและบารงรกษาท ๑ ครอบคลมพนท ๒ อาเภอ รายละเอยดดงน ชวงตนนา ตงแตเขาใหญจนถงตวเขอน 1. ลานาลาตะคอง เรมจากบานทามะปรางคหม 3 ต.หมส อ.ปากชอง ถงบานซบมวง หม 4 ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ความยาวตามลานาประมาณ 100.00 กม. 2. ลานาคลองยาง เรมจาก บานผง 2 หม 21 ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ถง บานหนองจาน หม 18 ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ความยาวตามลานาประมาณ 21.750 กม. 2.1 ลานาสาขาลงรวมคลองยางสายท 1 คลองเสอ เรมจากบานหนองปลาไหล ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ถงบานหลกเขตหม 1 ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ความยาวตามลานาประมาณ 8.000 กม. 2.2 ลานาสาขาลงรวมสายท 2 คลองปอ เรมจาก บานหนองบก ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ถง บานหลกเขตหม 1 ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง ความยาวตามลานาประมาณ 5.000 กม. 3. ลานาหวยหนลบ เรมจาก บานโปงววแดง หม 6 ต.คลองมวง อ.ปากชอง ถงบานหนองค หม 4 ต. หนองสาหราย อ.ปากชอง ความยาวตามลานาประมาณ 49.000 กม. ลาตะคอง จากตวเขอนถงสะพานสคว อ.สคว มลาสาขา ๓ ลา ประกอบดวย

ระยะทาง 35 กม. ตามล าน า

26

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

1. คลองมะเกลอ รวมลานา 3 สาย - คลองแดง (คลองซบศลาทอง) ความยาวตามลานาประมาณ 7.000 กม. - คลองหวยซบ ความยาวตลอดลานาประมาณ 10.500 กม - คลองนาซบ ความยาวตลอดลานาประมาณ 4.500 กม. 2. คลองเดอ จาก บานเกตทพย หม 8 ต.คลองไผ อ.สคว ถง บานคลองไผ หม 1 ต.คลองไผ อ.สคว ความยาวตามลานาประมาณ 5.725 กม. 3. คลองนาขาว จาก บานเขายายเทยงใต หม 6 ต.คลองไผ อ.สคว ถง บานเลศนมต หม 15 ต.ลาดบวขาว อ.สคว ความยาวตามลานาประมาณ 9.500 กม. คลองแยกลาแยก 1. เหมองแควพระยา เรมจากบานโนนทอง หม 9 ต.ลาดบวขาว อ.สคว ถง ปากเหมองลงรวมลาตะคอง ความยาวตามลานาประมาณ 3.125 กโลเมตร 2. ปากเหมองทาแปะ เรมจาก บานโนนแต หม 7 ต.ลาดบวขาว อ.สคว ถงลงรวมเหมอง ตะกดความยาวลานาประมาณ 6.000 กโลเมตร 3. เหมองตะกด เรมจากบานหนองนาขน หม 4 ต.ลาดบวขาว อ.สคว ถง ลงรวมลาตะคอง ต.สคว อ.สคว ความยาวลานาประมาณ 6.500 กโลเมตร 4. จดแยกเหมองมลตน เรมจาก บานมลตน หม 8 ต.มตรภาพ อ.สคว ถง สะพาน 2 ต.สคว อ.สคว ความยาวลานาประมาณ 1.500 กโลเมตร

27

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

เกษตรรบนาเพอทาการเกษตร 3 วธ

1) จากเครองสบของชลประทาน

28

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2) จากระหดหรอหลก

3) จากเครองสบของเกษตรกรเอง

29

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ฝายสงนาและบารงรกษาท 2 พนทรบผดชอบ 60,340 ไร เปนพนทชลประทาน 46,878 ไร ในเขตตาบลสคว ตาบลกดนอยและ

ตาบลมตรภาพ อาเภอสคว / ตาบลเสมา ตาบลบงขเหลก ตาบลมะเกลอเกา ตาบลมะเกลอใหม ตาบลโนนคา ตาบลโคงยาง และตาบลสงเนน อาเภอสงเนน / ตาบลโปงแดงและตาบล ขามทะเลสอ อาเภอขามทะเลสอ จ.นครราชสมา

มเขอนระบายนาทรบผดชอบ 2 แหงคอเขอนระบายนาบานมะเกลอใหมและเขอนระบายนากดหน ถกสรางขนมาตามแผนการพฒนาลมนาลาตะคอง ระยะท 4 ระหวาง พ.ศ. 2523 -2528 เพอใหการสงนาแกพนทเพาะปลกเดมมประสทธภาพดยงขน โดยสามารถเพมพนทเพาะปลกขนอก 27,540 ไร ( ขรน.มะเกลอใหม 19,000 ไร ขรน.กดหน 8,540 ไร )

ขรน.มะเกลอใหมตงอยหางจากอางเกบนาลาตะคองมาตามลานาเปนระยะทาง 20 กม. ในบรเวณบานมะเกลอใหม ต.มะเกลอใหม อ.สงเนน จ.นครราชสมา ขรน.กดหน อยหางจาก ขรน.มะเกลอใหม 14.5 กม.ลงมาตามลานา ตวเขอนอยทบานกดหน ต.โคราช อ.สงเนน จ.นครราชสมา

30

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขรน.มะเกลอใหม

- บานระบายเหลกโคง 5 บาน แตละบานกวาง 4.50 เมตร สง 1.80 เมตร - ระดบนาเกบกก +219.50 ม.( รทก. ) - ระดบธรณ +217.75 ม.( รทก. ) - พนทสงนาชลประทาน 19,000 ไร - คลองสงนาชลประทาน สายใหญ 2 สาย

- คลอง LMC ยาว 14.394 กม. ระบายนาไดสงสด 3.519 ลบ.ม./วนาท - คลอง RMC ยาว 6.210 กม. ระบายนาไดสงสด 0.831 ลบ.ม./วนาท - คลองสงนาชลประทาน สายซอย 9 สาย

ขรน.กดหน

- บานระบายเหลกโคง 5 บาน แตละบานกวาง 4.50 เมตร สง 1.25 เมตร - ระดบนาเกบกก +208.40 ม.( รทก. ) - ระดบธรณ +207.15 ม.( รทก. ) - พนทสงนาชลประทาน 8,540 ไร - คลองสงนาชลประทาน สายใหญ 1 สาย - คลอง LMC ยาว 15.262 กม. ระบายนาไดสงสด 2.04 ลบ.ม./วนาท - คลองสงนาชลประทาน สายซอย 4 สาย

31

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

นอกจากพนทชลประทานของ 2 ขรน.แลว ฝายฯ2 ยงรบผดชอบ พนทชลประทานซงรบนาจากทานบตางๆบรเวณทาย ขรน.กดหนอก 19,338 ไร

32

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ความสาคญของฝายฯ2 คอจะเปนทางผานของนาทจะลงมาสตวเมองนครราชสมา ซงฝายฯ3 และ ฝายฯ4 รอรบนาอย โดยนาจะไหลผานตวลาเหมองกลาง มาสอาคารแบงนาละลมหมอซงจะแยกนาเขาสลาบรบรณและลาตะคองตอไป

ภาพตวอยางแผนการสงนาของฝายฯ2

ภาพตวอยางทานบ

33

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ฝายสงนาและบารงรกษาท 3 พนทรบผดชอบ 40,183 ไร เปนพนทชลประทาน 40,600 ไร ในเขตตาบล บานใหม ตาบลพลกรง ตาบลปรใหญ ตาบลหนองกระทม ตาบลหนองจะบก ตาบลตลาด ตาบลบานโพธ ตาบลหวทะเล ตาบลพะเนาและตาบลมะเรง อาเภอเมอง / ตาบลพระพทธและตาบลหนองงเหลอม อาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา

มเขอนระบายนาในความรบผดชอบ 4 แหง ดงน 1. ขรน.มะขามเฒา ต.บานใหม อ.เมอง จ.นครราชสมา 2. ขรน.คนชม ต.ปรใหญ อ.เมอง จ.นครราชสมา 3. ขรน.ขอยงาม ต.หวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา 4. ขรน.กนผม ต.พระพทธ อ.เฉลมพระเกยรต จ.นครราชสมา

ขรน.มะขามเฒา มพนทชลประทาน 9,037 ไร ตว ขรน.บานระบายโคง 4 บาน

34

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขรน.คนชม มพนทชลประทาน 953 ไร ตว ขรน.มบานระบายตรง 3 บาน

ขรน.ขอยงาม มพนทชลประทาน 16,913 ไร ไร ตว ขรน.บานระบายโคง 3 บาน

ขรน.กนผม มพนทชลประทาน 2,247 ไร ตว ขรน.มบานระบายตรง 5 บาน

35

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ความสาคญของฝายฯ3 คอ เปนทตงของโรงกรองนาประปาเทศบาลเมองนครนครราชสมา และมลานาทไหลผานเขตเศรษฐกจเมอง 12 กม. ซงตองเผชญทงสภาวะ นาทวม นาแลง นาเนาเสย เปนประจาแทบทกป ฝายสงนาและบารงรกษาท 4 พนทรบผดชอบ 78,655 ไร เปนพนทชลประทาน 64,205 ไร ในเขตตาบล ขามทะเลสอ อาเภอขามทะเลสอ / ตาบลสมม ตาบลพลกรง ตาบลพดซา ตาบลปรใหญ ตาบลหนองกระทม ตาบลหมนไวย ตาบลหนองจะบก ตาบลจอหอ ตาบลตลาด ตาบลบานโพธ อาเภอเมอง / และตาบลหนองงเหลอม อาเภอเฉลมพระเกยรต

มเขอนระบายนาในความรบผดชอบ 5 แหง ดงน

1. ขรน.โคกแฝก ต.ขามทะเลสอ อ.ขามทะเลสอ จ.นครราชสมา 2. ขรน.บานทง ต.สมม อ.เมอง จ.นครราชสมา 3. ขรน.โพธเตย ต.ปรใหญ อ.เมอง จ.นครราชสมา 4. ขรน.นาตม ต.หนองกระทม อ.เมอง จ.นครราชสมา 5. ขรน.จอหอ ต.จอหอ อ.เมอง จ.นครราชสมา

36

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขรน.โคกแฝก ตงอยทบานโคกแฝก ต.ขามทะเลสอ อ.ขามทะเลสอ จ.นครราชสมา ประมาณ 1 กม. ของลาบรบรณ สรางเสรจเมอ พ.ศ. 2497 มพนทชลประทาน 17,629 ไร ตว ขรน.มบานระบายตรง 2 บาน

ขรน.บานทง ตงอยทบานทง ต.ปรใหญ อ.เมอง จ.นครราชสมา อยทางทายนาของเขอนทดและระบายนาโคกแฝกลงไปประมาณ 8.5 กม. สรางเสรจ พ.ศ. 2497 มพนทชลประทาน 5,785 ไร ตว ขรน.มบานระบายตรง 3 บาน

37

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขรน.โพธเตย ตงอยทบานตาลโหรน ต.ปรใหญ อ.เมอง จ.นครราชสมา อยทางทายนาของ ขรน.บาน

ทงไปประมาณ 3.5 กม. สรางเสรจเมอ พ.ศ.2484 มพนทชลประทาน 8,696 ไร ตว ขรน.มบานระบายตรง 3 บาน

ขรน.นาตม ตงอยทบานนาตม ต.หมนไวย อ.เมอง จ.นครราชสมา อยทางทายนาของเขอนโพธเตยลง

ไปประมาณ 5 กม. สรางเสรจเมอ พ.ศ.2493 มพนทชลประทาน 13,902 ไร ขรน.มบานระบายโคง 3 บาน

38

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขรน.จอหอ ตงอยทบานจอหอ ต.จอหอ อ.เมอง จ.นครราชสมา อยทางทายนาของเขอนนาตมลงไป

ประมาณ 9 กม. สรางเสรจเมอ พ.ศ.2493 มพนทชลประทาน 18,193 ไร ตว ขรน.มบานระบายโคง 3 บาน

39

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

การบรหารจดการอทกภยทเกดขนในเขตโครงการฯอยางมประสทธภาพและประสทธผล ประวตการเกดนาทวมในพนทรบผดชอบของโครงการฯ ทสาคญ เนองจากสภาพพนทลมนาลาตะคองในชวงทไหลผานอาเภอปากชองลงสเขอนลา ตะคองมความลาดชนลานาคอนขางชน สวนพนทลมนาลาตะคองตอนกลางและตอนลางไหลผานอาเภอสคว อาเภอสงเนน อาเภอขามทะเลสอ อาเภอเมองนครราชสมา จนถงอาเภอเฉลมพระเกยรต จะมความลาดชนนอยถงคอนขางราบ จากการเกดอทกภยในพนทลมนาลาตะคองตอนกลางและตอนลาง ภายหลงจากทไดมการกอสรางเขอนลา ตะคองแลวเสรจจนถงป พ.ศ.2553 รวม 39 ป มการเกดอทกภยขนาดใหญทกอใหเกดความเสยหายตอทรพยสนในป พ.ศ. 2525, 2526, 2535, 2539, 2543 และ 2550 โดยเฉพาะในป พ.ศ. 2539 เปนปทเกดอทกภยคอนขางรนแรงมการระบายนาจากเขอนลาตะคองในอตราสงถง132 ลกบาศกเมตร ตอวนาท กอใหเกดความเสยหายในเขตเทศบาลนครนครราชสมาและพนทการเกษตรรมสองฝงลาตะคองตงแตอาเภอสคว สงเนน ขามทะเลสอ เมองนครราชสมา และอาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา ในป พ.ศ.2550 เกดหยอมความกดอากาศตากาลงแรงพาดผานพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางและตอนลางระหวางวนท 10 – 14 ตลาคม 2550 ทาใหมฝนตกหนกในพนทลมนาลาตะคองตอนลางในเขต อ.สคว/อ.สงเนน / อ.ขามทะเลสอ ตดตอกนหลายวน ไดเกดสภาวะนาทวมขงในพนทลมนาลาตะคองตอนลาง และพนทในเขตเทศบาลนครนครราชสมา

40

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ภาพแสดงพนททถกนาทวมในป 2550

ปญหาและสาเหตการเกดอทกภยในป พ.ศ. 2553 สถานการณของพนทเหนอและทายเขอนลาตะคองตลอดการเกดอทกภยในป พ.ศ.2553 พนทเหนอเขอนลาตะคอง 1) วนท 1 ตลาคม 2553 เขอนลาตะคอง มปรมาณนาในอางเกบนา จานวน166 ลานลกบาศกเมตร(ทระดบ +274.35 ม.รทก.) คดเปน 71.97% ของความจทระดบเกบกก (ความจทระดบเกบกก 314.49 ลานลกบาศกเมตร) โดยเขอนลาตะคองไดมการปดการระบายนาออกจากเขอนตงแตวนท 29 กนยายน 2553 เปนตนมา โดยพนททายเขอนไมเดอดรอน 2) จากสภาวะฝนตกหนกและกระจายตวครอบคลมตลอดลมนาระหวางวนท14 – 16 ตลาคม 2553 ทาใหมปรมาณนาไหลลงอางเกบนาลาตะคองเพมขน จนถงระดบเกบกก+277.00 ม.รทก. ในวนท 17 ตลาคม 2553 เวลา 15.30 น. และเพมขนอยางตอเนองจนถงระดบสนบานระบายนาลน (Service Spillway) ทระดบ +277.30 ม.รทก. (ปรมาตรนา 326 ลานลกบาศกเมตร) เมอเวลา 23.25 น. ในวนเดยวกน โดยไมมการยกบานระบายนาเพอระบายนาออกแตอยางใด มแตเฉพาะนาสวนเกนระดบเกบกกทลนขามไปเทานน ซงสรปไดวาเขอนลาตะคองไดทาหนาทเกบกกนาในชวงทเกดสภาวะฝนตกหนก ไดเปนปรมาณทงสน 160 ลานลกบาศกเมตร กอนทปรมาณนาสวนเกนจะไหลไปดานทายเขอนลาตะคอง 3) วนท 20 ตลาคม 2553 เวลา 00.00 น . เข อนลาตะคองมปรมาณน า 365 ลาน ลบ .ม . (ระดบ+278.30 ม.รทก.) ซงเปนระดบทมปรมาณนาเรมไหลขามทางระบายนาลนฉกเฉน (Emergency Spillway) และเมอเวลา 22.00 น. เขอนลาตะคองมปรมาณนาสงสดท 378 ลาน ลบ.ม.(ระดบ+278.60 ม.รทก.)

4) วนท 24 ตลาคม 2553 เวลา 12.00 น. เขอนลาตะคองมปรมาณนา365.27 ลาน ลบ.ม. คดเปน 116.54% ของความจทระดบเกบกก มระดบนาสงกวาสนทางระบายนาลน(Service Spillway) 1.00 เมตร โดยไมมการยกบานระบายนาไปดานทายเขอนลาตะคองแตอยางใดและมแนวโนมระดบนาในอางเกบนา กาลงลดลงอยางตอเนอง พนททายเขอนลาตะคอง

1) โครงการสงนาและบารงรกษาลาตะคอง ไดบรหารจดการนาทายเขอนลาตะคอง โดยไมมการระบายนาออกจากเขอนลาตะคองมาทางดานทายนาตงแตวนท 29 กนยายน 2553และมการควบคมอตราการไหลของนาในลาตะคองกอนเขาเขตอาเภอเมองมใหเกนความจทลานาสามารถรบได คอ 90 ลกบาศกเมตรตอวนาท

41

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2) แตเนองจากมฝนตกมาตงแตวนท 11 ตลาคม 2553 และตกหนกในชวงระหวางวนท 14 – 16 ตลาคม 2553 ทาใหมนาปาไหลลงมาในลานาลาตะคอง ซงอยทายเขอนลาตะคอง จนทาใหมปรมาณนาเออลนตลงตงแตอาเภอสคว สงเนน ขามทะเลสอและเขาสเขตอาเภอเมองในปรมาณมากจนบาเขาทวมพนทนา เขตชมชนทอยอาศยโดยเฉพาะในบรเวณพนทโรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา นาเรมเขาโรงพยาบาลตงแตวนอาทตยท 17 ตลาคม 2553 เวลา 19.00 น. 3) นอกจากปรมาณนาปาทไหลลงมาในลานาลาตะคองแลว ยงมปรมาณนาทไหลลนจากอางเกบนาตาง ๆ ทอยในเขตลมนาลาตะคองอกหลายแหงทเขามาสมทบรวมกนดวย เชน อางเกบนาลาตะคอง (ตงแตวนท 18 ตลาคม 2553) อางเกบนาหวยซบประด อาเภอสคว (ตงแตวนท15 ตลาคม 2553) อางเกบนาหวยบานยาง อาเภอเมอง (ตงแตวนท 16 ตลาคม 2553) สงผลใหมปรมาณไหลหลากทวมพนทในเขตอาเภอเมอง จงหวดนครราชสมาเปนบรเวณกวาง และการระบายนาทจดบรรจบกบแมนามลทอาเภอเฉลมพระเกยรตเปนไปไดชา เนองจากระดบนาในแมนามลดงกลาวมระดบสงกวาในลานาลาตะคอง 4) กรมชลประทาน โดยสานกชลประทานท 8 ไดมหนงสอแจงเตอนสถานการณนาและแนวโนมของระดบนาทสงขนไปยงอาเภอตางๆ ในเขตจงหวดนครราชสมา ตงแตวนท 21 กรกฎาคม 2553 จนถงวนท 20 ตลาคม 2553 รวมทงสน 15 ฉบบ รวมทงไดมการประชาสมพนธทางสอตางๆ ตลอดจนรวมประชมชแจงสถานการณนากบหนวยงานราชการตางๆมาโดยตลอด 5) กรมชลประทาน โดยสานกชลประทานท 8 ไดใหความชวยเหลอในพนทประสบอทกภย โดยการตดตงเครองสบนา 21 เครอง เครองผลกดนนา 11 เครอง และรถบรรทก 24คน เพอชวยเหลอในการสบนาออกจากพนท เรงการระบายนาและเคลอนยายผประสบภยและขนยายทรพยสน สรปปญหาและสาเหตการเกดอทกภยในป พ.ศ. 2553 1. เกดจากปรมาณฝนทตกหนกเปนระยะเวลานานตดตอกนหลายวน ซงปรมาณฝน 3 วน ระหวางวนท 14-16 ตลาคม 2553 เทากบ 200 มลลเมตร สงกวาปรมาณฝนเฉลยทงเดอนของเดอนตลาคมซงมคาเทากบ 154.6 มลลเมตร ประกอบกบในชวงเวลากอนทจะเกดฝนตกหนกนน สภาพพนทลมนาลาตะคองทงตอนบนและตอนลางมความอมตวและชมนาอยแลว 2. สภาพภมประเทศพนทลาตะคองตอนบนมความลาดชนสงทาใหเกดปรมาณนาไหลหลากเรวเขาทวมพนทอาเภอปากชองคอนขางรนแรงกอนทปรมาณนาจะไหลลงเขอนลาตะคองสวนในพนทลมนาลาตะคองตอนลางเปนพนทราบลมมความลาดชนนอย โดยเฉพาะในเขตอาเภอเมองนครราชสมา และอาเภอเฉลมพระเกยรต 3. ความสามารถในการระบายนาจากพนทดานเหนอนาไปสทายนาผานตวเมองและชมชนนนไมเพยงพอทจะรองรบปรมาณนาหลาก เนองจาก มการกอสรางสงกดขวางทางนาในลาตะคองและลาบรบรณเปนจานวนมาก และขนาดของสงกอสรางไมไดมาตรฐานพอเพยงทจะระบายนาหลากในปรมาณและเวลาทเหมาะสมได และมการพฒนาของเมองและชมชนอยางตอเนองทาใหมการบกรกพนทสาธารณะประโยชนของลานา ทาใหประสทธภาพการระบายนาของลาตะคองตอนลางและลาบรบรณลดลง โดยเฉพาะอยางยงปรมาณนาบางสวนในลาบรบรณไดไหลลนตลงขามทางเลยงเมอง(ถนนมตรภาพบายพาสขอนแกน) 3 จด กลาวคอ 1) กม. 2+150 ถง 2+450(Home Pro) ระยะทาง 300 เมตร มระดบนาสงจากผวถนน 0.25 เมตร ระหวางวนท 17 ตลาคม 2553 เวลา 04.00 น. ถงวนท 19 ตลาคม 2553 เวลา 13.00 น. รวมเวลา 57 ชวโมง

42

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2) กม. 5+500 ถง 6+100(บานกรน) ระยะทาง 600 เมตร มระดบนาสงจากผวถนน 0.35 เมตร ระหวางวนท 17 ตลาคม 2553 เวลา 06.00 น. ถงวนท 21 ตลาคม 2553 เวลา 17.00 น. รวมเวลา 107 ชวโมง 3) กม. 7+000 ถง 7+400 (ศาลปกครอง) ระยะทาง 400 เมตร มระดบนาสงจากผวถนน 0.70 เมตร ระหวางวนท 17 ตลาคม 2553 เวลา 06.00 น. ถงวนท 29 ตลาคม 2553 เวลา 12.00 น. รวมเวลา 294 ชวโมง ซงปรมาณนาจากจดท 1 และ 2 จะไหลมาบรรจบกบลาตะคองท สถาน M.164 ซงอยบรเวณโรงพยาบาลเซนตแมร จงทาใหปรมาณนาจรงสงกวาปรมาณนาคาดการณมาก และปรมาณนาจากจดท 3 จะไหลไปทางจอหอ และไปบรรจบกบลาตะคองท ขรน.กนผม ซงอยดานทายลาตะคองแลว 4. ระบบเกบกกนาและชะลอนาหลากในลมนากอนทจะไหลเขาสเมองและชมชนไมเพยงพอ ซงจะพบวา มปรมาณนาบางสวนทไหลลนจากทางระบายนาลนของอางเกบนาซบประด และอางเกบนาหวยบานยาง เขาสลาตะคองกอนทจะเขาสเขตเทศบาลนครนครราชสมา ตลอดจนปรมาณนาจาก Side Flow ทไมสามารถควบคมได 5. เนองจากมปรมาณนาจากพนทลมนาลาตะคองททาใหเกดอทกภยในเขตอาเภอปกธงชยกอนหนานประมาณ 1 สปดาห ไดไหลลงสแมนามลจงทาใหระดบนาในแมนามลสงกวาระดบนาในลาตะคองทจดบรรจบเฉลย 0.30 เมตร และมคาสงสดถง 0.60 เมตร ซงเปนสาเหตใหการระบายนาออกจากลาตะคองลาชาและในปรมาณทตา

ภาพแสดงขอบเขตนาทวมพนทโครงการฯลาตะคอง ป 2553

43

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ภาพแสดงขอบเขตนาทวมพนทโครงการฯลาตะคอง ป 2553 เขต อาเภอเมองและขามทะเลสอ

ภาพแสดงขอบเขตนาทวมพนทโครงการฯลาตะคอง ป 2553 เขต อาเภอเมองสงเนน

ภาพแสดงขอบเขตนาทวมพนทโครงการฯลาตะคอง ป 2553 เขต อาเภอเมองสคว

44

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

45

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ปญหาและสาเหตการเกดอทกภยในป พ.ศ. 2556 1) เดอน กย.-ตค.56เกดฝนตกหนกถงปานกลางเปนชวงๆชวงละ 3-4 วน จานวน 4 ชวงเวลาสาเหตจากรองความกดอากาศตาและอทธพลของพายจร

46

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

47

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2) ความสามารถในการระบายนาจากพนทดานเหนอนาไปสทายนาผานตวเมองและชมชนนนไมเพยงพอทจะรองรบปรมาณนาหลาก เนองจากมการกอสรางสงกดขวางทางนาในลาตะคองและลาบรบรณเปนจานวนมากและขนาดของสงกอสรางไมไดมาตรฐาน และมการพฒนาของเมองและชมชนอย างตอเนองทาใหมการบกรกพนทสาธารณะประโยชนของลานา

48

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

การจดการนาทวม ป 2556 ของโครงการฯ ลาตะคอง 1. ลมนาดานเหนอเขอนลาตะคอง กอนเกดฝนตกเขอนลาตะคองมปรมาณนาในอางฯนอยเพยง 87.99 ลาน ลบ.ม.(27.98%)จงสามารถรบนาจากลมนาเหนอเขอนไดทงหมด(222.04 ลาน ลบ.ม.)โดยไมสงผลกระทบตอพนทดานทายเขอน

49

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2. ลมนาดานทายเขอนลาตะคอง 2.1) นาทาทเกดขนในลมนาลาตะคอง เขตอาเภอสคว สงเนน ใชปตร.มะเกลอใหม และปตร.กดหน รบนาไวมากทสดโดยไมใหกระทบกบพนทนาดานเหนอ ปตร.แลวคอยระบายออกมาเมอนาดานทายเรมลดลงแลว

2.2) นาทาทเกดขนทาย ปตร.กดหนโดยเฉพาะลาหวยไผ และนาท ปตร.กดหนจะคอยๆระบายลงมา ใช ปตร.ละลมหมอรบนาไวแลวแบงออกไปออกไปลาบรบรณและลาตะคองตามปรมาณนาทไดออกแบบไว

ปตร.ละลมหมอ ไปล าตะคอง

ไปล าบรบรณ

50

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2.3) นาทาทระบายเขาลาบรบรณ(ฝายสงนาฯท4)สวนหนงจะระบายเขาคลองผนนาจากปตร.โคกแฝกไปสบงพดซาสวนทเหลอจะใช ปตร.โคกแฝก ปตร.บานทง ปตร.โพธเตยหนวงนาไว เพอใหไมกระทบตวเมอง และให ปตร.นาตมและปตร.จอหอเรงระบายนาออกจากเมองจากนนจงระบายนาทหนวงไวออกมา 2.4) นาทาทระบายเขาลาตะคอง(ฝายสงนาฯท3)ซงจะเปนชวงทผานเขาสเขตเทศบาลนครนครราชสมา จะใชปตร.มะขามเฒา และ ปตร.คนชมรบนาทระบายมาจาก ปตร.ละลมหมอ และนาทาทเกดในพนทไดแกนาทลนมาจากอางหวยบานยาง จากตลาดเซฟวน ฯลฯไวกอน เมอปตร.ขอยงาม และปตร.กนผม สามารถระบายนาออกไปไดมากแลวจงคอยระบายลงมาในปรมาณทจะใหกระทบตอเขตชมชนเมองนอยทสด มการใชเครองผลกดนนาท ปตร.ขอยงามเพอชวยเรงการระบาย สรปการแกปญหานาทวมป 2556 สามารถบรรเทานาทจะทวมเขตชมชนทอยอาศย และเขตเศรษฐกจไดแตมบางจดในเขตเทศบาลทเปนทตาและทางนาแคบ ตนเขน ไดแก ชมชนมตรภาพซอย4 ชมชนวดทาตะโก หมบานวไอพ เกดนาทวมบางเลกนอย

51

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

52

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

53

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

มาตรการการแกไขปญหาโดยใชสงกอสรางและไมใชสงกอสราง มาตรการการแกไขปญหาโดยใชสงกอสราง 1. การปรบปรงเสรมระดบสนบานอาคารนาลนปกต (Service Spillway) ใหสามารถควบคมระดบนาในเขอนลาตะคองใหสงถงระดบนานองสงสดทโครงการลาตะคองขอใชพนทนาทวมในปจจบน +278.50 ม.(รทก.) และเพมระดบสนทางระบายนาลนฉกเฉน (Emergency Spillway) จากระดบเดม +278.00 ม.(รทก.) เปนระดบ +279.00 ม.(รทก.) ผลลพธ สามารถทจะควบคมระดบนาในเขอนลาตะคองใหกกเกบนาถงระดบนานองสงสด ทาใหหนวง ชะลอนาหลากและไดปรมาณนาเพมขนอกประมาณ 60 ลาน ลบ.ม 2. โครงการพฒนาแหลงนาขนาดกลางและแกมลงขนาดใหญ ไดแก - อางเกบนาหวยทรายตอนลาง อ.สคว จ.นครราชสมา ความจ 10 50 ลาน ลบ.ม.พนทชลประทาน 8,000 ไร - อางเกบนาหวยมะเกลอ อ.สงเนน จ.นครราชสมา ความจ 4.00 ลาน ลบ.ม.พนทชลประทาน 2,500 ไร - อางเกบนาหนองตะลมปก อ,เมอง จ.นครราชสมา ความจ 1.00 ลาน ลบ.ม. - โครงการแกมลงบงพดซาพรอมอาคารประกอบ อ.เมอง จ.นครราชสมา ความจทกกเกบนา 5.00 ลาน ลบ.ม. - โครงการแกมลงหนองพลวงพรอมอาคารประกอบ อ.เมอง จ.นครราชสมา ความจทกกเกบนา 0.50ลาน ลบ.ม. 3. การปรบปรงเพมประสทธภาพในการระบายนาของลาตะคองและลาบรบรณในชวงทายนาจากเขอนลาตะคองโดยดาเนนการดงน - กอสรางอาคารแบงนาละลมหมอ - รอถอนสงกอสรางกดขวางทางระบายนาพรอมขดลอกลาตะคองและลาบรบรณ - รอถอนอาคารเดมทไมไดมาตรฐานพรอมกอสรางใหมทดแทน มาตรการการแกไขปญหาโดยไมใชสงกอสราง 1) การปองกนการบกรกทางนาชลประทานโดยเฉพาะพนทเปน Floodway โดยกรมชลประทานและหนวยงานราชการทเกยวของ 2) การกาหนดพนทเสยงภยนาทวมทยอมใหเกดการทวมไดเปนพนททเปน Floodway พนทราบลม (Flood Plain) และพนทเศรษฐกจ พรอมมาตรการทบทวนปรบปรงกฎระเบยบและกฎหมาย เพอมใหมการกอสรางสงกดขวางทางนา รวมทงมาตรการใหความชวยเหลอ โดยคณะทางานระดบจงหวด 3) การตดตงระบบเตอนภยใหครอบคลมพนทลมนา พรอมกาหนดตวชวดสาหรบการเตอนภยทชดเจน 4) มการจดประชมเตรยมความพรอมรบสถานการณกอนฤดนาหลาก เพอทาความเขาใจ เชอมประสานการปฏบตงานของหนวยงานตางๆ ทเกยวของในระดบจงหวดแบบบรณาการอยางมประสทธภาพ 5) มการคาดการณและตดตามสถานการณตางๆ อยางใกลชด ประกอบดวย สภาพภมอากาศ สภาพนาฝน สภาพนาทา สภาพนาในอางฯ และพายจร เพอใหการบรหารจดการนาและแกไขปญหาตางๆ เปนไปอยางมประสทธภาพและรวดเรวทนตอเหตการณ รวมทงมการแลกเปลยนขอมลพนฐานของหนวยงานตางๆ เพอใหทราบสถานการณทรวดเรวทนตอเหตการณ โดยทางระบบสารสนเทศและระบบรบสงขอมลทางไกล

54

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

6) มการจดตงศนยบรหารและจดการนาทงสวนโครงการฯ และสานกชลประทานเพอตดตามสถานการณนาอยางใกลชดและจดทารายงานรวมทงแจงขอมลขาวสารใหประชาชนและหนวยงานทเกยวของทราบโดยระดบสานกฯ ใหผอานวยการสานกชลประทานท 8 เปนผแทนกรมฯ ในการใหขอมลขาวสาร และระดบโครงการใหโครงการชลประทานจงหวดเปนผแทนจงหวดในการใหขอมลขาวสาร รปแบบแผนผง การบรหารงานเพอเตรยมการปองกนและแกไขปญหานาทวมของสานกชลประทานท 8

ปรบปรง service spillway ใหมรบนาไดเพม 60 ลาน ลบ.ม.

55

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

กอสรางอาคารใหมทดแทนของเดม

56

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

เกณฑการแจงเตอนภยในลมนาลาตะคอง

57

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

58

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

59

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล

60

การบรหารจดการนาในเขตลมนาลาตะคองอยางมประสทธภาพและประสทธผล