A casa máis animada do mundo · A casa máis animada do mundo Cristina Sáez Cazallas Almudena Aparicio Cristina Sáez Cazallas • Almudena Aparicio Esta é a historia da casa encantada

A casa máis animadado mundo

Cristina Sáez Cazallas • Almudena AparicioCri

stin

a Sá

ez C

azal

las

Alm

uden

a A

pari

cio

Esta é a historia da casa encantada que está debaixo do ceo

e enriba do mar. Nela viven gatos que foxen do queixo, mou-

chos que toman o sol, cans que falan, gatos que len, xílgaros

fóra da gaiola, tartarugas que andan ás présas, periquitos

que escriben e hámsteres que xogan ás agachadas.

A casa ten tres andares. No primeiro viven os cans e mais os

gatos, que comparten cuarto de baño. No segundo as tarta-

rugas e os hámsteres, que comparten outro cuarto de baño,

e no terceiro os xílgaros e os periquitos, que tamén compar-

ten outro cuarto de baño. Os únicos que non comparten

aseo son os que dormen na planta baixa, a que está máis

preto do mar e máis lonxe do ceo, o rato Honorato, que ten

baño propio e o moucho Pancho, que prefire para todo o

aire libre.

A casa ten na porta da entrada un letreiro que di:

«A casa máis animada do mundo»

A c

asa

má

is a

nim

ad

a d

o m

un

do

Baí

a E

dic

ión

s

Portada A Casa 17/6/09 12:33 Página 1

#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O libro que estás a punto de ler foi creado exclusivamente para

axudarche a superar o período de alerta sanitaria decretado polo

goberno, no marco da nosa campaña #euquedolendo#baíaconnósnacasa

Desde Baía Edicións pedimos e agradecemos que se respecte a obra da autoría, que tan xenerosamente

prestou o seu ben máis prezado para o teu benestar.

#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

© Xuño 2009, Baía EdiciónsPolígono de Pocomaco, 2ª Avda.Parcela G-18, Nave Posterior 15190 A CoruñaTel.: 981 174 296 / Fax: 981 915 [email protected]

www.baiaedicions.net

Distribución:Consorcio Editorial [email protected]

© Textos: Cristina Sáez Cazallas, 2009© Ilustracións: Almudena Aparicio, 2009

Impresión: Grafo, S.A., Basauri

ISBN: 978-84-92630-33-2Depósito legal: C 1929-2009

Reservados todos os dereitos. Calquera forma de reprodución, distribución, comunicación pública outransformación desta obra só pode ser realizada coa autorización dos seus titulares, agás excepción previstapola lei. Diríxase a CEDRO (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.cedro.org), se necesitafotocopiar ou escanear algún fragmento desta obra.

00 CasaAnimada.qxp 17/6/09 12:02 Página 4

#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A casa máisanimada do mundo

Cristina Sáez Cazallas • Almudena Aparicio


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A Virtudes Cazallas Saavedra,feita de ledicia e de bondade,unha alma eterna e infinita


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

7

Esta é a historia da casa encantada que está debai-xo do ceo e enriba do mar. Nela viven gatos quefoxen do queixo, mouchos que toman o sol, cansque falan, gatos que len, xílgaros fóra da gaiola,

tartarugas que andan á s présas, periquitos que escriben ehámsteres que xogan á s agachadas.

A casa ten tres andares. No primeiro viven os cans e maisos gatos, que comparten cuarto de baño. No segundo astartarugas e os hámsteres, que comparten outro cuarto debaño, e no terceiro os xílgaros e os periquitos, que taméncomparten outro cuarto de baño. Os únicos que non com-parten aseo son os que dormen na planta baixa, a que estámáis preto do mar e máis lonxe do ceo, o rato Honorato,que ten baño propio e o moucho Pancho, que prefire paratodo o aire libre.

No baixo está a cheminea, onde o lume nos invernos ache-ga os veráns aos corazóns má is alegres do mundo. A coci-ña está no primeiro andar, onde a gata Malapata fai ascomidas máis ricas do mundo. O salón está no segundoandar, onde o xílgaro Romeu xunta todos os animais parafalar das cousas máis divertidas do mundo, e no andarsuperior está a biblioteca, onde o can Xan conta os contosmáis bonitos do mundo.

A casa ten na porta da entrada un letreiro que di:

«A casa máis animada do mundo»


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

PlantaBaixa


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Pindolón

Pindolón ten un nome moi chusco. Os seus amigoschámanlle Tolón, como o ruído que fan as campás

cando soan, e el morre coa risa. A súa muller taménmorre coa risa cando chaman á porta da súa casa e oe“din-don”, “din-don”.

Os pais de Pindolón teñen un fillo moi churrusqueiro.Traballa de mensaxeiro. Vai sempre dun sitio a outrona súa moto. Pindolón leva na súa cabeza un casco quepon: “Pindolón, reparto paz a montón”. CandoPindolón sabe de alguén que anda a rifar por calqueracousa, preséntase decontado e intenta arranxar o pro-blema. E case sempre o consegue: troca anoxos por bosmodos, berros por murmurios e labazadas por aloumi-ños. E como o fai? Regalando sorrisos a cambio denada.

Pindolón vive coa súa muller, os seus pais e os seus dousfillos: Pindolín ten dous anos e Pindolina catro meses.Ai! Esquecíame! Sabedes como se chama a muller dePindolón?

10


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O televisor fantástico

Onte mercamos un televisor novo. No que tiñamosantes só saían guerras, sangue e cousas feas, por

iso cada vez que viamos a tele nos poñiamos tristes.

—Que leda estou! –dixo a miña avoa–. Agora querover gargalladas, guitarras e gaivotas.

—Que ledo estou! –dixo o meu avó–. Despois quero vergolfiños, grilandas e gardenias.

—Que ledo estou! –dixen eu–. Sempre quererei vermonicreques, gabiáns e goletas.

E mentres falabamos das nosas esperanzas, a televisiónacendeuse soa e dixo:

—Que leda estou! Só quero botar sorrisos, ledicia eamor.

E así cada vez que vemos a tele, poñémonos ledos comoos cucos.

11


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Orellas molladas

H oxe chove a cachón, pero non me importa porqueme gusta moito a chuvia. E se chove a reo mellor

que mellor. Pero chove tanto e vai tanto frío que teñoque tapar as orellas.

A miña nai non mas deixa tapar coas mans, aínda queteña luvas, porque di que as mans non son para taparas orellas. Por iso me dá roupa para abrigarme moiben dos pés á cabeza: calcetíns gordos de la, calzóns,pantalóns de pana, camiseta, camisa, cazadora, bufan-da e gorro, rematando coas botas de pel para evitarmollar os pés.

Cando saio á rúa só levo ao aire os ollos. E iso é o queimporta, porque, polo menos, podo ver como as gotasde auga que caen do ceo fan os charquiños, que eu pisocoas miñas botas para o frío.

Como sempre chego á casa cheo de barro ata as orellase a miña nai empeza a berrar nada máis ver as miñas

12


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

pisadas no corredor, para evitar males maiores, agardoun pouquiño nas escaleiras: conto ata vinte e cinco,limpo as botas con cuspe e a bufanda e logo entro nacasa coas orellas gachas e ben tapadas.

A familia enteira: pai, nai, irmáns e mesmo os bichos queandan pola casa adiante, sen permiso e sen bufanda, oprimeiro que fan cando me ven é tirarme das orellas.

13


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O día e a noite

Unha vez o día e a noite empezaron a rifar. O díadicíalle á noite:

—Os seres humanos quérenme máis a min porque teñoo sol e dou luz, e no verán somos máis longos que vós,que sodes moi curtas.

E a noite respondíalle:

—Diso nada, quérenme máis a min porque teño a lúae tamén dou luz, e no inverno sodes máis curtos quenós, que somos moi longas.

—Ademais –dicíalle o día á noite– os labregos, os gan-deiros, as mestras, as tendeiras, os carteiros, os butanei-ros, as zapateiras, os electricistas... viven comigo e noncontigo.

—Si, si! –replicáballe a noite ao día–. E que me dis dostaxistas, das doutoras, dos vixiantes, das bombeiras,dos varredores, dos que fan os xornais, dos camioneiros,dos pescadores que saen ao mar coas estrelas?

14


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Tamén dis verdade –díxolle o día–, pois hai persoasque viven contigo e dormen comigo.

—Pois sabes o que che digo? –resolveu a noite–. Quecada un ao seu, que xa temos abondo: ti a dar luz ecalor ás flores e eu silencio ao campo.

F

O príncipe valente

E stes días non son un rapaz, podo ser un príncipe, unvelliño ou mesmo un gato. Son as festas do

Entroido e por iso moita xente se disfraza e pon caretas.

Estes días como moitas filloas e orellas. A miña naidime que vou estoupar de tanto comer.

—Nai, hoxe podo ir disfrazado de príncipe valente?

—Si, ou!, de príncipe valente si, e de príncipe gordechotamén. Para xa de comer orellas! –di a miña nai.

—Sabes por que como tantas orellas? Pois para escoi-tar mellor.

15


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—E por que comes tantas filloas? – pregúntame a miñanai.

—Para falar mellor.

—Pero para iso non tes que tomar filloas, é moitomellor que comas lingua.

—Poden ser de gato? Esas tan ricas de chocolate?

—Pois entón irás vestido de príncipe-valente-gordin-flón-falador.

F

Os paxaros cantores

O sol erguíase quentiño alá no horizonte. A hortadáballe os bos días cun suave movemento e as

follas das árbores bailaban unhas coas outras ao sondos paxaros cantores.

As margaridas, as hortensias, as figueiras e todas asflores do campo danzaban coa luz do sol. Nas hortas,

16


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

os tomates, os feixóns e as cenorias rían felices coa luzdo día.

O río arrolaba a súa auga cunha música chegada doceo, onde os paxariños non deixaban de cantar: “Queledicia, chegou a primavera!”

Alí arriba as nubes paseaban quedas e abraiadas portanta beleza.

Aquí abaixo, na terra, as flores e as plantas crecían for-tes e abraiadas por tanta beleza. No ceo os paxaros nondeixaban de cantar: “Que ledicia, chegou a primavera!”.

E era verdade, a señora primavera chegaba máis fer-mosa que nunca despois de nove meses de ausencia.Viña vestida de papoulas e rosas, sorrindo acababa dedicirlle adeus ao inverno, que marchaba lonxe duranteun tempo.

A doce primavera chegaba para xogar cos caraveis e osxeranios, para regar as leitugas e as cebolas coa auga darosada, para iluminar os campos coa súa luz cegadora.

A linda primavera chegaba, luminosa e radiante, men-tres que o sol se erguía alá polo horizonte.

17


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Fumeira e Lumieira

E sta é a historia de Lumieira e Fumeira, dúasfogueiras moi feiticeiras que se fixeron amigas

unha tarde do mes de xuño, véspera de San Xoán.Lumieira era máis alta que Fumeira, aínda que máisdelgadiña. Fumeira era pequeniña e redondiña comounha cabaza.

—Quédanos pouco tempo para falar –díxolle Lumieiraa Fumeira pouco antes de que o sol fose durmir.

—Voute botar de menos –contestoulle Fumeira, men-tres lle caían dous cachiños de madeira con forma debágoa.

—Non esteas triste –replicoulle Lumieira–. As nenas enenos pásano ben facéndonos e vendo, cando chegue anoite, como ardemos e imos converténdonos en cinzas.

—Levas razón –dixo Fumeira–. Ademais fanme rircando saltan por riba de min e a algúns se lles quentaun pouquiño o cu. Mira, ese que vén por aí é Antón, oneno que máis traballou para construírme; oín que se

18


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

vai da vila para pasar o verán cos seus tíos na cidade.Esta noite, cando pase por riba de min, seguro quepedirá un desexo. Se estás atenta, ti tamén o poderásescoitar.

—Pois mira para alí, aquela quevén ata nós é Rosa, a rapazaque máis fixo por min –dixoLumieira–. Oínlle dicir aosseus amigos que nas vaca-cións marcha a unhagranxa que teñen os seusavós na montaña, aló noalto, moi preto das nubes.Esta noite cando, ao saltar,pida un desexo, se estás atentapode que o escoites.

E quedaron caladas. E chegou a noite e, ao brincarAntón e Rosa por riba delas, escoitaron os seus cora-zóns. O de Antón latexaba con forza desexando mar-char preto do mar, á praia, para xogar coas ondas.O de Rosa golpeaba o seu peito desexando voar caraao ceo para xogar coas estrelas.

19


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Os embigos máxicos

Un día de verán un embigo chocou con outro napraia. Había tantos que era imposible non cho-

car.

—Ti, que fas aquí? –preguntoulle o embigo dunhamuller ao embigo doutra.

—Suar, e ti?

—Quentar co sol e chuchar unha cousa branca queme botan de cando en vez –respondeulle o relucenteembigo.

—Gustaríame tanto meterme na auga... –dixo o embi-go máis bronceado.

—Pero non temos pernas –replicoulle o outro.

—Si que temos, ho! Sonche pequerrechas pero permitenmovernos. Xa verás.

O embigo resplandecente, despois de escoitar talcousa, mirouse ben e decontado escapou da barriga

20


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

onde estivera tanto tempo sen decatarse que el taméntiña pernas.

«Pois si que son despistado», pensou, mentres saltabapola area tolo de contento.

E así foi como deixaron as dúas mulleres resplandecen-tes e suorentas para ir xogar coa auga.

21


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As castañas de Manuel

M anuel ten que se erguer da cama para ir á escola;son as oito da mañá e a súa nai estalle

preparando o almorzo.

—Espílete, Manuel, que despois tes que ir á s carreiras–dille a nai. Mentres, Manuel asómase á fiestra paraver como as follas das á rbores cruzan voando comotolas diante do seu nariz.

«Vai mal día», pensa Manuel, «Pero non importa.Hoxe temos festa na escola e se hai festa non hai díamalo».

—Que poño, nai? –pregunta o rapaz desde o seu cuarto.

—A roupa que tes na cadeira: o pantalón marrón, acamisa de cadros e o chaleco verde –contéstalle a nai–.Lembra poñer as botas por se dá por chover –dille anai desde a cociña.

Manuel está moi ledo. Sabe o que lle agarda na esco-la: cancións, bailes, xogos e, por suposto, comer casta-

22


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

ñas. Tamén sabe o que lles espera aos seus amigos: asbullas das castañas.

Despois de encher o bandullo case que ata estoupar,recoller as pelas e tirarllas á s compañeiras e compañei-ros da súa clase é o que má is lle gusta da festa. O quemenos, que ese día de escola semella ser o má is curto docurso.

F

O Capitán Pirata

Omundo é moito má is grande que a rúa onde viveBruno. Gustaríalle ir a todos os lugares da Terra,

pero quedan moi lonxe da súa casiña. Cando vai visi-tar os seus tíos ten que coller un autobús, cando vai veros seus curmáns ten que coller o tren e cando vai á esco-la ten que mover os pés, porque vai andando.

Cando sexa maior irá tan lonxe, tan lonxe, que terá quecoller un avión. Ao mellor ata irá á lúa e, se pode, tra-ballará de piloto de naves espaciais. Pero ata entón o

23


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

seu soño é viaxar nun barco, e mollar as mans na augachea de sal, e falarlle á s sereíñas, e montar nos cabali-ños de mar, e atopar tesouros agachados nos barcossomerxidos baixo a auga que se ve. E unha noitiña,cando os demais pasaxeiros estean durmindo, cacharáunha barca con piratas, cun capitá n coa pata de pau epediralle que lle deixe ir con eles.

—Madía leva! –rosmará o capitá n–. Non quero nenospiratas.

E, de súpeto, espertará no coche dos seus pais chegan-do á casa despois de visitar os seus avós.

24


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As raíñas máis meigas

E stes días as rúas está n cheas de lá mpadas de coresque se acenden cando chega a noite. A xente está

moi leda, aínda que tamén en moitas esquinas se venhomes e mulleres tristes e apagados.

Axiña virán os Reis Meigos montados nos seus camelosdesde moi lonxe, deixando xoguetes aos nenos e nenas detodo o mundo. Este ano chegarán o venres pola noite,que é cando se pasa do día cinco ao día seis de xaneiro.

Para que che deixen o que pediches tes que deitartecedo, limpar os zapatos e deixar auga para os animaise un pouquiño de zume e pastas para os Reis.

Estes días a xente come moitas cousas ricas: doces,améndoas, turróns, noces, abelá s...

Pero... hai moitas persoas noutros lugares que nuncacomen cousas tan ricas. Voulles pedir aos Reis e maisá s Raíñas do mundo enteiro só algúns xoguetes paramin e moita comida para todos.

25


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Primeiroandar


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As follas que falan

Na rúa onde vivo hai unha casiña moi bonita queestá chea de libros. Seino porque un día me levou

a miña nai. Cando entramos, unha rapaza que estabadetrá s dun mostrador sorriunos. A miña nai díxomeque era a encargada da biblioteca.

Había xente lendo por toda a sala, tamén había algúnsnenos. Fun onda eles. Estaban escoitando un rato quecontaba un conto. O rato era grande como un home.Os nenos ollaban para el con cara de curiosidade, e tanentretidos estaban que non viron como un libro baixa-ba dun dos andeis.

O libro chiscoume un ollo e fíxome acenos para que oseguise. Fun detrá s del coa mesma cariña de curiosida-de que tiñan os nenos do rato.

—Sácame de aquí, Roi –díxome o libro–. Sen ti non sonnada. Estou cheo de aventuras, de amigos e de risas,pero se ti non os coñeces é como se estivese baleiro.

Así que saímos da biblioteca a miña nai, o meu libro eeu. Aquel libro xa non era un libro calquera, levaba o

28


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

meu nome na ficha que a miña nai cubriu para poderretiralo do seu andel.

—Xa verá s que ben o pasamos xuntos –díxome narúa–. E que ben o pasará s con outros tan bonitos comamin, ou aínda má is. Sempre seremos amigos, porque tinunca me esquecerá s nin eu a ti.

Tan pronto como cheguei á miña casa comecei a coñe-celo. Collino entre as miñas mans, olleino do dereito edo revés, ulino, pasei as súas follas á s présas para vercomo era... e tiña razón o libro: bonito era dabondo!

F

Que ledicia!

T eño un segredo moi importante. Chá mome Carlos,pero este non é o segredo. Teño sete anos, pero iso

tampouco é ningún segredo. Estas dúas cousas sá beasmoita xente. O que non sabe ninguén é o meu segredo.O primeiro que o vai saber es ti:

Quero ser un xoguete! O xoguete má is divertido domundo!

29


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Gustaríame ser, por exemplo, axóuxere para bebés, elesmoveríanme para facerme soar e de seguro quebotarían sorrisos cos meus sons.

Que ledicia!

Tamén me gustaría ser castelo de area para que esesbebés, anos despois, me construíran coas súas mans,imaxinando príncipes e princesas, cabaleiros e fantá sti-cas aventuras.

Que ledicia!

Logo sería chapeu de copa para que eses nenos disfra-zados de magos sacasen de min coellos con orellasgrandes e globos de mil cores e recibisen aplausos dasfadas boas.

Que ledicia!

Pero aínda hai má is, para eses nenos que xa seríanmozos e mozas gustaríame ser papaventos de papel,para que me botaran a voar entre paxaros e nubes dealgodón e se achegasen comigo ao sol e á lúa.

Que ledicia!

30


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

E cando, xa por fin, eses bebés fosen homes e mulle-res e, se cadra, esquecesen que unha vez foron nenos,gustaríame ser os seus soños, para que cada un fixe-se de min o seu xoguete favorito, e xogase, e xogase,e xogase ata lembrar que os maiores tamén teñen quexogar.

Que ledicia!

31


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O rañaceos que

conseguiu ser feliz

E sta é a historia dun rañaceos que naceu nunhagran cidade. O rañaceos chamá base Torre 24 e

era tan alto que case chegaba á s estrelas. No rañaceosvivía moita xente. Tanta, tanta que non se coñecíanentre eles. Atopábanse no ascensor ou no portal todosos días, pero case non se falaban. Por iso o rañaceossempre estaba triste e aburrido.

O bombeiro do primeiro quería contarlle ao seus veci-ños o importante que era apagar incendios, a conduto-ra de autobuses do último andar toleaba por dicirlleaos demais o lento que ía, á s veces, o seu autobús porculpa do exceso de coches na cidade; o porteiro do edi-ficio devecía por anunciar aos veciños que ía ser pai porprimeira vez, pero nin uns non outros o facían, e a ver-dade é que non sabían moi ben o porqué.

Pero, un día, o rañaceos, farto de tanto silencio, deci-diu pechar as súas portas. De alí non sairía ninguénata que o silencio se convertese en son, ata que o abu-rrimento se transformase en ledicia.

32


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Deste xeito os habitantes do rañaceos, cando viron asportas pechadas, empezaron a falar. O butaneiro con-toulle ao camareiro que así, polo menos, descansaría decoller tanto peso, o varredor contoulle á dependenta datenda de animais que oxalá non se abrisen as portasata a noite e así non tería que recoller o lixo, a mullerpolicía dicíalle ao perruqueiro que, se por ela fose, nonabriría as portas, polo menos, en quince días e así des-cansaría de perseguir xente mala. E así un tras outro.Ninguén quedaba calado. Falaban e falaban sen deca-tarse de que o tempo pasaba sen descanso.

Despois de oír tantas conversas, ao rañaceos non llequedou má is remedio que abrir as súas portas, porqueo seu desexo estaba cumprido. Ademais, non podía dei-xar a cidade sen bombeiro, sen varredor, sen butaneiro,sen camareiro, sen policía e sen outra tanta xente tannecesaria para os demais.

Cando os veciños empezaron a saír, Xosé, o porteiro doedificio, recibiu tantas felicitacións polo futuro nacemen-to do seu primeiro fillo que non lle cabían no corazón.

O rañaceos non podía ser má is feliz.

33


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A papeleira Cacheira

A papeleira Cacheira estaba farta de recibir bola-zos de papel e cachiños de cartolinas. As follas

dos xornais, as follas dos cadernos ou mesmo papeis enbranco que as nenas e os nenos tiraban na escola nona deixaban respirar. E así un día tras outro.

«Que mágoa de papel», pensaba sempre a papeleiraCacheira. «A onde irá parar?», preguntá base cada vezque a muller da limpeza lle daba a volta para botar oseu contido nun saco negro moi grande, cheo de má ispapeis.

Unha mañá de finais de setembro, como a de hoxe, apapeleira deixouse caer sobre a perna dun neno queafiaba o seu lapis.

—Ei! Chiss!... Escóitame un intre!

—Quen? Eu?

—Si, ti. Sabes de onde sacan todo isto que me tiradesdentro?

34


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Das á rbores, pinchan moitas á rbores e con elas fano papel... Pero eu estou falando cunha papeleira...!?

—Entón cada vez haberá menos á rbores e, polo tanto,menos aire limpo para respirar.

—Teño que sentar –díxolle o sorprendido neno á pape-leira Cacheira–. O mestre vaime rifar por estar tantotempo de pé.

A papeleira Cacheira ficou outra vez soa e triste.

«Se eu puidese facer algo...», pensaba.

E cada cacho de papel-á rbores que lle caía, lembrá ba-lle a soidade das fragas, os paxaros sen niños, os nenossen xardíns e o mundo sen flores.

Ao rematar as clases da mañá foi xunto á s outraspapeleiras da escola para convocar unha asemblea.Todas elas se reuniron na aula de 2º para falaren sobreo que lles preocupaba.

—Algúns nenos –dixo unha– tíranme cadernos enteiroscase sen usar!

35


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Está ben –argumentou outra–. Está claro que má isou menos estamos todas na mesma situación, aíndaque, tamén é certo, xa hai moitos nenos e maiores querespectan a Natureza. Daquela que vos parece se face-mos algo para as persoas que aínda non pensan moitonos demais nin coidan do medio natural?

—Si, si. Iso está moi ben pensado –aceptaron asdemais papeleiras.

36


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Ao día seguinte, cando as nenas e nenos entraron naescola, viron, abraiados, como nas súas aulas no lugarda papeleira agora había unha á rbore de papel e queas súas follas eran letras. Ordená ronas e decontadopuideron ler: Queremos vivir!

37


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Os tres viaxeiros

Unha mañá , alá polo mes de maio, a nai deCatuxa, a tartaruga, a de Xenaro, o xílgaro, e a

de Carlota, a troita, atopá ronse diante da escola candoían buscar os seus fillos. As tres falaban a un tempo senescoitarse entre elas e sen saber que todas estaban adicir o mesmo: ao día seguinte Catuxa, Xenaro eCarlota irían de excursión por primeira vez.

—A miña filla –dicía a tartaruga– vai ao parque deatraccións montar na nora xigante e a estar arriba-abaixo mentres que a roda non deixe de xirar. Leva noi-tes soñando coa montaña rusa e pensando en que seráa velocidade, pero nin o seu pai nin eu somos quen defalarlle dese tema, porque non sabemos o que é. Tereique prepararlle unha boa merenda: chocolate con pane froita.

—Pois o meu Xenaro –dicía a nai do xílgaro– vai visi-tar unha tobeira de toupas de toupeira con todos os dasúa aula. Nunca tal cousa viron. Está tan ledo que nondeixa de cantar. Teño que prepararlle algunha cousiña

38


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

para levar e, se me deixades, quérovola contar: roupiñapara poñer cando estea debaixo da terra, unha lanter-na para non se perder e os seus granciños de millo paracomer.

—Pois a miña troita –dixo a nai de Carlota– deixa orío polo mar, troca o doce polo sal, pero só mentresdure a visita polas augas do océano. E se non me esque-zo de nada ten que levar escafandro para non afogar elentes de mergullar.

E nestas estaban, cando Catuxa, Xenaro e Carlota saí-ron pola porta de atrá s do colexio sen que as súas naisos visen. Querían preparar a mochila da excursión.

—Eu levarei auga limpa para o mar –dixo Carlota–pelotas para xogar e un peite para desenredar as ondas.

—Pois eu –dixo Xenaro– non marcharei sen o sol paraalumar e aire para respirar.

—Ai de min! –dixo Catuxa–, un casco hei levar, se nonquero marear.

Unha tarde, alá polo mes de maio, a nai tartaruga, anai xílgaro e a nai troita axudaron aos seus fillos a

39


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

soñar. Unha noite, alá polo mes de maio, o pai tarta-ruga, o pai xílgaro e o pai troita axudaron aos seusfillos a cear.

40


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Lousa quere descansar

E stes días comeza a ulir a verá n. É un recendo tanarrefecente que ata as flores teñen má is fragran-

cia. As cidades empezan a quedar baleiras de xente quevai para o mar e as montañas.

A escola tamén vai quedar baleira das nenas e dosnenos que marchan de vacacións. En dous meses nonhaberá rapaces dispostos a aprender nin mestres que-rendo ensinar. Xa non se oirá n os berros dos raparigosno tempo do recreo, nin as voces dos mestres no tempode traballar. En moitísimos días nos deixará n descan-sar.

Eu son Lousa, o encerado de segundo, a amiga deBranca, a xiz, e mais de Amador, o borrador. Nós nonimos a ningures, ficaremos na aula esperando que asmans de novos nenos e nenas nos collan outra vez alápara setembro. O derradeiro día deste curso haberáfesta para todos. Os rapaces fan un festival onde can-tan, bailan, xogan e rin á s gargalladas. Sabémolo por-que eses días ensaian as cancións e os bailes. Os xogos

41


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

e os risos non lles fai falta preparalos porque semprelles saen á primeira.

Nós, cando os pupitres quedan sen libros, deitá monosa descansar, que cada quen fai a festa á súa maneira.O que si facemos sempre é prometernos non roncar edicirnos ata logo, ata despois do verá n.

Estes días a aula está chea de ilusións, de esperanzas ede soños. Branca xa non debuxa case números ninletras. Pasa por riba de min trazando paxaros, ríos efogueiras de San Xoán. Amador, o borrador, xa nondesfai contas nin palabras. Pasa por riba de min des-compoñendo soles, nubes e bolboretas. Eu xa non sos-teño nin frases, nin problemas de sumar e de restar, sóme deixo acariñar polas ondas de cores, polos montesde cristal, polas luces das estrelas, polos dedos dunrapaz.

42


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O mar das sereas

Omeu pai era mariñeiro. Chamá base Xoá n. Unhanoite marchou ao mar que tanto amaba e non

volveu. Seguro que aínda hoxe anda collendo cama-róns cos trueiros que o meu avó lle deixara como tesou-ro de pirata, ou se cadra anda detrá s de polbos coaspoteiras que lle deixaron unha vez os Reis Meigos.

Onte soñei que unha serea levaba o meu pai a ver pei-xes de cores, cabaliños de mar, estrelas que se movenbaixo a auga, baleas que non escapan dos arpóns egolfiños que xogan á s carreiras. O meu pai ía tan ledoe tan entretido que nin sequera me viu. Eu estabapreto das rochas onde collía percebes para vender nalonxa, xustiño enriba da rocha que pisou antes de queunha onda revoltosa o levase para que xogase semprecon ela.

Eu chámome tamén Xoán e tamén serei mariñeirocomo o meu pai. Hoxe fun á praia ver os barcos quevan lonxe pescar xardas, bonitos e atúns. Sempre ima-xino que vou nun deles botando redes e recollendo pei-

43


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

xes para traer á terra. Sempre imaxino que o meu paime agarra forte para que unha serea non me leve brin-cando coa escuma de mar.

A miña nai vai con nós. Ela agarra o meu pai aíndamá is forte para que unha onda revoltosa non o suba aoceo a rebuldar coas estrelas que non se moven baixo aauga. Ela agarra o meu pai coa corda do corazón, noncon aquela corda que rachou unha noite que o meu paibaixou a coller percebes para a miña nai e para min.

Se algunha vez as sereas nos volven xuntar, agarraré-monos tan forte que nin o mar será quen de separarnos.

F

Zapatóns

Zapatóns érguese cedo todos os días. Zapatónschá mase Zapatóns porque ten os pés moi grandes

e usa zapatos de xigante. Tenos tan grandes que nonpode vivir en ningunha cidade. Vive no rural porque ocampo é moi extenso, moito má is que a cidade.

44


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A súa casa ten unha horta enorme. Na horta ten detodo: tomates, patacas, chícharos, feixóns, cenorias,cebolas etc.

Zapatóns non é zapateiro. Como traballa no campo éagricultor. Zapatóns non vende zapatos, como ten ani-mais na súa casa é gandeiro. Ten porcos, vacas, gali-ñas, coellos, cans, un burro e abellas. Das abellas sacamel, do burro couces, dos cans moito cariño, dos coe-llos má is coelliños, das galiñas ovos e, cando son vellas,carne de galiña, das vacas leite e dos porcos saca detodo. Os porcos son os seus animais favoritos, e porque? Porque de pequechos son bonitos como ningún, ecando medran son ricos como ningún.

Zapatóns, cando o sol vai deixando paso á lúa, regatodo o verde que hai ao seu redor. Ten que ir amodiñopara non estragar cos seus grandes zapatóns todo oque plantou.

Pola noite gústalle limpar as súas botas e os seus zapa-tos, sacarlle a terra pegada e a caca dos animais, polamañá botar de comer os animais e mirar o ceo para verque tempo irá . Chucha o dedo e pono cara ao vento, asíveña do norte, do sur, do leste ou do oeste será o día.

45


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

«Cousas de vellos!», pensa el, pero sempre atina. Poloserán traballa na horta recollendo os froitos maduros esacando a maleza.

Para Zapatóns sempre é verá n, aínda que caian chuzose vaia frío. E por que? Porque é feliz!

F

A orquestra animada

Na miña vila hai feira dous domingos ao mes. Vénxente dos arredores para mercar e vender. Hai

tanta xente e tantas cousas que a vila queda pequena.

Na última feira, mentres os meus pais andaban polospostos dos ovos, das patacas e dos queixos, eu fun veras bestas. É o que má is me gusta da feira. Cabalos,ovellas, burros e vacas está n por alí como se aquilo foseo campo de todos os días.

Os bruídos das vacas mestúranse cos orneos dos burros,e os rinchos dos cabalos acompañan os beos das ovellasformando unha orquestra animal sen afinar. Eu son o

46


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

director. Os meus brazos son as batutas e a súa pel otraxe de gala. O público oe pero non escoita. Eu si. Nointermedio da sinfonía mesmo me pareceu oílos falar.

—Aquel vén por min –dixo o cabalo violinista á ovellatrompetista–. Xa verá s como agora me mira os dentese as ferraduras dos pezuños e se pon a falar co meudono sobre os cartos que lle quere dar por min.

—Pois non te queixes –replicoulle a vaca pianista–. Eudeixo fillos na corte e non sei se volverei velos.

—Non vos poñades así –díxolles o burro frautista, quenon era tan burro–. Somos bestas e vivimos como ani-mais, que é o que somos.

—Leva razón o frautista –dixo a ovella trompetista,mirando para a pianista–. Xa sabes o que se di: A vacaé de onde pace, non de onde nace. E se non entendes,pregúntalle a ese neno que nos está escoitando, ese queten cara de listo e que está agachado detrá s do enrei-xado.

—Ei! ti, rapaz, como te chamas? –díxome o violinista.

Díxenlle: —Chámome Martiño.

47


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Que quere dicir iso da vaca que pace? –preguntoumeo cabalo.

—Quere dicir... –murmurei–. Pregúntalle a outro, eumarcho coa música a outra parte.

E saín correndo deixando a sinfonía sen final. Nonsabía que contestar, só teño oito anos.

48


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Bee, muu, iiiiii, io io... –escoitei, mentres os deixabaatrá s.

O resto da xente que alí estaba tampouco lles contes-tou, e tiñan má is de oito anos!

Cando sexa maior, pensei ao ver os meus pais comendopolbo, empanada e chourizos nun recuncho do recinto,serei feirante, falarei coas bestas e dirixirei a orquestra.

49


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O concurso de Ramona

Unha tarde do mes de Febreiro a filloa Ramonaescapou da cociña onde estaba xunto a outras

filloas, orellas, lacóns, patacas e grelos, para coñecermundo. Sabía que se ficaba na filloeira en pouco tempoaparecería no bandullo de alguén, e Ramona non que-ría desaparecer tan axiña.

Así que sen coller nin sequera azucre ou mel para ocamiño, marchou da casa na procura de mellor sorte.Ramona chorou ao despedirse da orella Rosalía, a súamellor amiga, aínda que non se parecesen en nada.A filloa era ben feituquiña, redondiña, suave, dunhacor dourada como o trigo no verá n. A orella era malfeita como unha nube sen forma.

A filloa Ramona camiñou ata que se cansou, ao tempoque a noite apagaba o día. Botouse a durmir debaixoda lúa tapadiña coa manta das estrelas. A mañáseguinte espertou co barullo da xente que por alípasaba. Nada má is abrir os ollos viu outras filloascoma ela das mans de mulleres, homes e nenos que se

50


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

dirixían a un letreiro que dicía: CONCURSO DEFILLOAS. Ramona ergueuse dun brinco, estirou o seulindo corpo e botou a correr xunto á s outras filloas.

«Presentareime ao concurso», pensou Ramona, «aomellor, se gaño, regá lanme unha viaxe con todos osgastos pagados, ou, se cadra, como son tan bonitiña,me deixan presentar un programa de televisión».

Pero que pouco lle durou a ledicia a Ramona! Candoestaba pensando onde iría de vacacións, uns dentescoméronlle un anaquiño de cara. E que cara lle quedoua Ramona! Tempo despois outros dentes quitá ronlleun anaquiño de corpo. E que corpo lle quedou aRamona!

“Um, está boísima! Si, si, é a mellor!”, oía Ramonamentres era proclamada gañadora do CONCURSODE FILLOAS.

Foi cando xa estaba dentro da barriga do Presidentedo Xurado, cando Ramona soubo que a súa viaxe esta-ba rematando e que xamais sairía na televisión.

51


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O porco e as bolboretas

A quel ano, polo mes de novembro, Uxía foi por pri-meira vez á matanza do porco. Na aldea de Uxía

era costume matar o porco alá por San Martiño, e entodas as casas se xuntaban os veciños para axudarseuns a outros. Así era agora e así fora sempre.

O porco de Uxía non era seu, pero ela sentía má goa aover aqueles ollos mirando a ningures e escoitar aquelesgruñidos que parecían pedir “socorro”. Os tíos de Uxía,que eran os donos do porco, xa estaban afeitos a estelabor, e os seus fillos tamén.

Mentres se arranxaban os utensilios para acabar coporco, os curmáns de Uxía dedicá banse a ir comerlaranxas, mazá s, figos e todas aquelas froitas que ato-paban na súa horta. Uxía ía con eles, non porque tive-se ganas de comer, que non as tiña, senón para non vero que ía ocorrer, ou, polo menos, perderse parte domasacre. Os seus curmáns, Carme e Lois, comían omá is rápido que podían para chegar canto antes á des-pedida do porco. Así facían agora e así fixeran sempre.

52


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Pero como non hai hora que non chegue, o porco, porfin, foi sacado da corte ante a admiración dos veciñoschegados ata alí ao verlle o cacho corpazo que tiña.Uxía pensou que debía pesar polo menos 1.000 quilo-gramos. Pobre Uxía!, o medo agrandá balle as cousas eempequenecíaa a ela.

As cordas estaban xa prepa-radas, o gancho no seusitio e os coitelos má isafiados que os dentesdo lobo.

Uxía non sabía semirar.

O porco berraba má isque os nenos no recreo.

No campo respirá baseo recendo das á rboresfroiteiras e polo aire voa-ban as bolboretas.

Uxía non mirou.

53


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A torta de Sabela

E sta noite é Noiteboa e mañá é Nadal. É Decembroe fóra da casa a neve, como se fose algodón, envól-

veo todo co frío. A neve cando cae sempre é branca.O frío sempre é xeado.

Hai rapaces que andan de porta en porta cantandopanxoliñas. Ademais das grazas queren o aguinaldo.Parecen unha orquestra de verdade. Uns tocan a pan-deireta, outros o tambor e algúns a frauta. Sempre can-tan panxoliñas fermosas cheas de esperanza. O pandei-ro soa forte como o trono, a frauta doce como o aire enprimavera. As voces soan como sons, uns má is bonitose outros menos.

Mentres eles cantan e tocan, eu estou axudando á miñanai a facer unha torta de chocolate. Chá mome Sabelae teño sete anos.

A torta de chocolate é moi doada de facer. É moitomá is difícil cantarlle á xente sen tremelicar. Como nonpodo ensinarvos a cantar baixo a neve, conformareimecon mostrar como facer a torta. Os que non poidan

54


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

saír á rúa a cantar que queden na casa a cociñar. Aomellor non é tan divertido pero, polo menos, non pasasfrío.

O primeiro que tes que facer é mercar os ingredientesque vas necesitar: galletas, leite, manteiga e chocolate.Despois tes que lavar as mans, que, de seguro, as terá ssucias. Logo pos o leite a quentar nun cazo e a mantei-ga noutro. Vas collendo as galletas e móllalas no leitequente e na manteiga, logo irá s colocá ndoas unhapegadiña á outra sobre unha bandexa. Así ata quefagas a torta tan longa como queiras ou ata que que-des sen galletas. Cando xa estean todas as galletas bencolocadas, botas o chocolate líquido por enriba. Écomo se fose a neve cubrindo a orquestra, só que a neveé de chocolate marrón escuro e a orquestra son galletassen instrumentos.

Por último, desapareces da cociña deixando a tortafeita e todo o demais desfeito, coa desculpa de que vasfacer os traballos da escola. A ver se che coa!

55


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Segundoandar


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A sorte de Sabela

E sta é a historia de Sambrela, a compañeira insepa-rable de Sabela, a que con luz se ve e que nunca se

toca. É unha nena un pouco especial, cando a luz deixapaso á escuridade ela desaparece para marchar ao paísde Sombrelandia. Alí está n outros moitos coma ela,esperando a luz para xogar e andar á s agachadas.

Sambrela sempre anda con Sabela, como se fosen irmá sxemelgas. Sabela é unha rapaza con sorte, a súa amigaSombrela queda con todos os catarros, as gripes doinverno, co sarampelo e coa varicela que tanto pican,por iso Sabela nunca vai ao médico. Cando cae éSambrela a que leva o golpe, cando lle entra area nosollos é Sambrela a que se rasca, cando come lambona-das de má is é a Sambrela á que lle doe a barriga. Asíque Sabela, grazas a Sambrela e á luz, está sa comounha mazá .

Cando Sambrela marcha ao seu país, a cousa cambia.Polas noites Sabeliña xa non ten a súa compañeira aoseu carón, cando pecha os seus “olliños” imaxina como

58


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

será Sombrelandia, que estará a facer a súa escuraamiga, se alí haberá bonequiñas e bambá ns para diver-tirse. Entón, abre os ollos, acende a lá mpada de noite esaúda coa súa man a Sombreliña, que está preto dela,medio durmida, medio borrosa, porque non hai moitaluz.

Sabela quérea tocar, Sabela quere falarlle, aínda quesabe que ninguén lle contestará , Sabela aínda querexogar. Érguese un pouquiño da cama e coloca os seusdedos diante da luz para crear pombas, cans, paxari-ños e mil cousas má is que lle fan rir á s gargalladas.Sambrela tamén ri, e bocexa de cando en vez, o mesmi-ño que Sabela, mentres que os seus dedos traen pombas,cans e paxariños á parede do cuarto.

Pouco a pouco o sono vai entrando no xogo. Os ollos deSabela vanse pechando, ao tempo que as súas mans dei-xan de moverse. A nena apaga a luz. O seu corpo xa nonquere xogar. Os seus soños marchan na procura de tobo-gáns e aventuras xunto a Sambrela. Sambrela está dei-tada, pero non durmida. Anda contándolles á s súas ami-gas, as sombras, que lle doe unha moa, que terá que ironda Bautista, o dentista, para que lla curar, que é por

59


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

mor da súa xemelga Sabela que non para de comer lam-bonadas, pero que, a pesar de todo, non pode vivir senela. E nunca má is verdade dixera. Sabela dorme feliz,porque sabe que Sambrela sempre estará xunto a ela.

F

Carmiña e Maruxa

E ste outono non penso marchar a ningures. Estoufarta de viaxar todos os anos ao mesmo destino e

sen maletas. E, ala!, ao chegar a comezar de novo.Afaste a aquilo e, zas!, despois duns meses de voltapara acá sen maletas. A miña familia non me fai moitocaso, pensan que chegado o frío marcharei na procurada calor. As miñas amigas dinme que estou tola, queunha andoriña naceu andoriña para ir e vir como asondas. Pero Carmiña, que son eu, quere quedar pormá is tempo no mesmo lugar.

O malo da miña decisión é que ninguén quere quedarcomigo. Nin andoriñas, nin cegoñas, nin merlos... Vouver se, polo menos, convenzo a miña irmá Maruxa.

60


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Ela é noviña e, ao mellor, por non marchar sen a súaCarmiña... Viviremos onda sempre, no niño onde nace-mos e ao que volvemos despois de cada viaxe. Está feitode lama, plumas e de cousas suaves que imos atopandocada día. Maruxa sempre di que debe ser o niño má isquentiño do mundo.

—Estou leda de non marchar, Carmiña. O ano pasadofun de última todo o tempo. Pensei que non chegaba.

—Chegar, chegabas, muller, que xa ía eu pendente deti. Non vías que non che quitaba ollo?

—Eu non vía tal, Carmiña. Só tiña forzas para resollare non caer.

—Non digas parvadas, muller. Mamá e papá taménían pendentes de ti. No entanto este ano... terei que tra-ballar a reo, Maruxa, para saír adiante. Ti tes que ir áescola cos xílgaros e coas pombas. Eu buscarei algo decalefacción para non morrer co frío no inverno.Esperaremos na casa a que volva a primavera.

E o mal tempo chegou, porque todo chega. E Maruxaaprendía e aprendía. Gustá balle ir ao colexio, e ler e

61


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

xogar a perseguir bolboretas. E Carmiña traballaba etraballaba. Gustáballe mirar o xornal para saber se achuvia ía parar algún día e se o frío deixaría de conxe-lar as súas á s.

De cando en vez recibían novas da familia e das ami-zades. En todas elas lles dicían o mesmo: “Aquí vaicalor, aínda chegades ao bo tempo”. Pero Carmiña eMaruxa non facían caso. A primeira xa estaba acostu-mada a voar debaixo dun paraugas, a segunda xa esta-ba afeita aos recreos no patio cuberto. E o seu niñosempre estaba cheo de visitas. Se non era a gaivotaTota, era o canario Macario, e se non a pombaXomba. A cousa era ter amigos e amigas con quenfalar e pasalo ben.

Pouco a pouco as andoriñas irmá s foron converténdo-se nos paxaros má is queridos do lugar. O frío xa nonconxelaba as súas á s, porque sempre había calor abon-do ao seu redor.

Maruxa aprendeu a escribir e mandaba cartas aos seuspais contándolles que a chuvia é fermosa, porque rega-la en cada pinga un cachiño de ceo. Carmiña era feliz

62


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

63

sucando o aire baixo as nubes e ante as miradas daspersoas que, fregando os ollos como para espertar dunsoño, saudaban á andoriña má is valente do mundo, aaquela andoriña que un día de outono decidiu trocar osol pola auga para ensinarlle a súa irmá que a calornon vén sempre de fóra, que o bo tempo está nos cora-zóns, e que os niños quentes se fan de lama, plumas ede sorrisos.


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Choveparriba

Na vila de Choveparriba non pasan as cousas quepasan nas outras vilas. E non é cousa de dous días,

é así polo menos desde que a vila se chama Choveparriba.E por que se chama Choveparriba? Pois por dúas razóns:porque o nome lles debeu parecer má is bonito que Luadíaou Noitesol, e porque o tempo vai tolo.

Agora que o outono vai pechando as portas aos raiosde sol, os veciños da vila preparan a roupa de verá n,gardan os paraugas e agardan a sarabia como auga demaio.

Contan en Choveparriba que hai moito, moito tempo,o vento, a chuvia, a neve, a sarabia, a xeada e o fríochegaron alí por casualidade unha noite para pasaruns días de vacacións, porque estaban xa un poucocansos de traballar. Debía ser polo tempo do Magosto,cando os castiñeiros deixan caer os ourizos á terra paraque as puntas das botas saquen deles as ricas castañas,e para que os nenos e nenas leven colgados do seu pes-cozo colares de castañas cocidas moito má is grandes

64


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

que as perlas do Caribe. Pois foi por estas cando os seisvisitantes deixaron que a tenue luz do sol alumase ossorrisos dos cativos tolos de ledicia por poder saír aoparque a xogar cos castiñeiros.

A neve, a chuvia, o vento, a sarabia, a xeada e o fríonunca pararan para ver tal cousa e quedaron tan enfei-tizados da maxia das súas risas que decidiron quedesde aquela, nesa vila e para esas xentes, eles nuncamá is causarían problemas.

A chuvia era a má is abraiada e tamén a má is mollada,xunto coa sarabia. Quedaron as dúas agachadas xuntoá neve, que co seu branco manto non deixaba de prote-xer as súas húmidas compañeiras de fatigas.

A xeada e o frío sentaron xuntos e moi xuntos paraquentar unha ao outro e o outro á unha tanto comopuidesen, aínda que a dicir verdade pouco puideron.Non tiñan calor que darse por moito que eles quixesen,e é que non se pode estirar má is o pé do que dá amanta, como din en Choveparriba.

O vento era, sen dúbida, o má is farruco. A pesar dodescanso non deixaba de resollar, así que foi o encar-

65


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

gado, a petición dos outros cinco, de darlles a nova aoshabitantes da vila. E que nova? Pois, manda truco!A chuvia e a xeada non volverían mollar, caerían comoburbullas de xabón para regar os campos e zarrapicarde vida á natureza. A sarabia sería quentiña e de corespara darlle pinceladas vermellas, alaranxadas, amare-las, verdes, azuis, anís e violetas ao tristeiro inverno.A neve ficaría nun alto do ceo para facer un teito case

66


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

infinito e o vento, madia leva!, o vento pararía desoprar para deixar as cousas no seu sitio.

Contan en Choveparriba que desde aquela noite onome da vila desapareceu do mapa para que ningúnlóstrego perdido chegase buliciosamente apagando ossons das balocas. Contan en Choveparriba que desdeaquela noite a súa xente, cando vai chegando o maltempo, pon boa cara.

67


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O fillo da Lúa

Hai moito tempo existiu un país chamadoSilandeiro. Nel gobernaba un rei bo chamado

Nonsei que pasaba o día intentando axudar aos seussúbditos. A súa muller, a raíña Iñoro, tamén vivíaocupada procurando regalar ledicia aos seusvasalos.

Era un país fermoso con moitas flores e paxaros sengaiola que non había que amarrar, porque non queríanmarchar a ningún outro lugar. As á rbores daban asfroitas cada temporada e das hortas collíase todo o queantes se sementara.

Os homes e mulleres de Silandeiro vivían ditosos, por-que facían do seu traballo un divertimento. Cando che-gaba a noite, e a escuridade gañá balle a partida á luzque antes había, unha pregunta perturbaba os seussonos:

—Por que as risas dos nenos non se oían como noutrospaíses?

68


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O rei Nonsei mais a raíña Iñoro decidiron entón descu-brir que pasaba. O seu reino non sería un reino ata queas gargalladas dos rapaces non espertasen o vento.

—Fá ltache algunha cousa para ir á escola, rapaz?–preguntá ronlle a Roi, o fillo do ferreiro.

—Non, Raíña, teño de todo.

—Necesitas algo que che poidamos dar? –preguntá ron-lle a Martiño, o fillo do zapateiro.

—Non, Rei, os meus pais cóidanme moi ben.

—Gustaríache vivir noutro país? –preguntá ronlle aAntía, a filla do mensaxeiro real.

—Non, este é o má is bonito.

E así, un tras outro, foron preguntando a todo cantoraparigo atopaban na súa busca. As respostas ensom-brecían as súas ilusións, pois ningunha daba idea doque sucedía.

A noite, adornándose de estrelas, comezaba a saír áescena para mostrar a súa beleza. A noite, como o día,

69


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

non coñece de espera e, ante a súa chegada, os reis tris-teiros pola escuridade dos seus corazóns, tomaron ocamiño de volta ao castelo.

Cando ían montar nos seus cabalos oíron a voz dunmeniño, o fillo da vida, que estaba a falar coa lúa:

—Baixa un pouquiño comigo, que os amigos que aquíteño non saben o que é xogar, e por iso os seus sorrisosnunca chegan a estoupar. Baixa pelota do ceo, baixaun pouquiño a brincar que de mañá xa non pasa quelles ensino a xogar.

70


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Os cinco amigos

Unha vez atopá ronse cinco amigos que había moitotempo que non se falaban, aínda que se vían a

miúdo. Os cinco tiñan os mesmos anos e má is oumenos foran educados do mesmo xeito.

—Home, que tal? –dicíanse uns aos outros.

—Ben, e vós? –contestaban os cinco a un tempo.

—O mellor –dixo o má is pequeno, que se chamabaMaimiño– é que falemos dun en un para entendernosben, porque, se falamos todos xuntos, seguiremos ache-gados pero sen coñecernos.

—É verdade –dixo o má is gordo, que se chamabaPolgar–. Se non vos importa, empezarei eu, que teñoganas de ser o primeiro. Estades de acordo?

—Estamos, si –contestaron os outros catro–. Perocomeza decontado que non podemos estar paradosmoito tempo sen traballar.

71


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Tedes razón, compañeiros. Atentos que vou: Eu chá -mome Polgar, traballo de autostopista facendo sinaisaos coches para que paren e me leven a ver mundo. Averdade é que cada vez traballo menos e non é polamiña culpa, dinnos que é pola desconfianza da xente ecousas así que non acabo de entender. Cando non fagoautostop, estoupo campaíñas no campo. Quen é oseguinte en falar?

—Eu –contestou o que estaba xustiño ao seu carón–.Eu son Índice e dedícome, entre outras cousas, a premernos timbres das portas e a rascar nos ollos cando pican.Tamén traballo sinalando o que se ve o meu redor, ecando non me ven paso o tempo sacando mocos donariz e pegándoos en calquera lugar agachado. Taménme dedico a...

—Cala xa, Índice, que nos vas deixar sen nada quefacer nin que contar –dixo o que estaba ao seu lado–.O meu nome é Corazón, aínda que algúns tamén mechaman Maior. A min encá ntame pasar as follas doslibros de contos para chegar ata o final e sabelo todo.De cando en vez...

72


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Deixádeme un pouquiño para min, ou!, que son segu-ramente o má is fachendoso. Moitos homes e mulleresme poñen aneis, sobre todo, un dourado cun nome eunha data no reverso. Pero aínda que me gusta estarguapo, tamén paso os meus malos intres, cando algun-ha agulla me pica para me amolar, e todo por nonpoñerme dedal. «Estache ben, Anular!», dígome a minmesmo, «A próxima vez non empuxes con tanta forza esen ningún coidado».

—Coidado ti, amigo, que vas quedar canso de tantopresumir. E logo, que queda para o má is pequeno, abu-sóns? Que saibades que tamén eu presumo, á s veces,como o anular e case todos vós, aínda que o meu oficioverdadeiro é o de limpar orellas-sacatapóns. Nos meustempos libres dedícome a meterme nos buratos que vouatopando e, á s veces,... levo cada sorpresa! Ei, mirade!,que aí vén unha luva onda nós con pinta de facernoscalar. Ei!, colegas!, esquecíame de dicir o meu nome...

—Maimiño, ata outra –dixéronlle os outros.

73


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Os tesouros agachados

M aruca apareceu de súpeto, como aparecen astreboadas no verán, unha tarde de frío e chuvia

na area da praia. Tiña os ollos abertos e no seu ollaraparecía o cansazo dunha longa viaxe.

—De onde ves? –pregunteille sen lle dicir nin sequera omeu nome.

—Veño de alá , daquela raia que alonga o mar do ceo,vela?

—Vexo, si; sempre a miro para ver se se torce, pero aía tes, dereitiña coma un pau.

—Levas aquí moito tempo? –preguntoume Maruca.

—Moito, todo o que lembro. Algunhas amigas deixa-ron a area hai anos, pero eu sigo onde me atopo. E nonquero marchar. Son ditosa cando a auga do mar meacaricia e me regala a frescura que lle sobra. Son felizcando os raparigos xogan comigo e me cobren de area.Son tantas as cóxegas que me fan que case estoupocoas gargalladas.

74


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Eu nunca podo xogar con nenos –dixo Maruca–.Non me gusta estar fóra da auga, prefiro facer carrei-ras cos cabaliños de mar ou xogar á noite coas estrelas.Son ditosa cando os rodaballos se agachan debaixodos tesouros mariños. Son feliz cando as sardiñas danpinchacarneiros sen parar para ir á escola.

—Quen fose rodaballo para ver os tesouros! –dixo abuguina Mariña–. Ti viches algunha vez algún deles?

—Ben de veces, comadre –replicoulle Maruca–. E nonteñas mágoa que ti non vas quedar sen velos.

E decontado a pescada Maruca montou a buguinaenriba dela e marchou mar a fóra na procura dostesouros agachados. Ao pouco asomaron. A buguinaestaba tola de alegría. Diante dos seus ollos aparecerontodos os nenos do mundo e todos tiñan ganas de xogarcon ela.

—Que, Mariña? Quedas ou volves á beira?

—Quedo, ou! Non pode haber cousa mellor. E ti?

—Eu teño que marchar –dixo a pescada–. Sei dunhasalgas que tamén necesitan de min. E está n moi lonxe,

75


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

como estabas ti. Elas tamén teñen os seus tesouros aga-chados.

—E ti, atopaches os teus? –preguntou a buguina men-tres empezaba a pasar dunha man pequena a outrasigual de pequenas.

Pero Maruca xa marchara sen despedirse. Mariña que-daría sen saber o segredo da pescada, nas mans detodos os nenos.

Maruca marchara sen saber que ela mesma era o seupropio tesouro.

76


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A raíña do ceo

Todos os anos cando chega este tempo o mundosemella volverse tolo. Os nenos son vellos, os homes

mulleres, o meu pai elefante e a miña nai toureiro. Euconvértome en crego, con só oito anos, para que osmeus veciños me chamen irmá n Xosé. Madia leva!

O único que non parece trocar é que a noite é noite eo día día e o meu xílgaro Perico que segue coas súasplumas de cores e os seus xogos brincadeiros. Ontepareceume que ata as nubes andaban de Entroido.Subín ata o má is alto da vila, que é o Miradoiro daLúa, e púxenme a escoitar as nubes. O vento achegá -bame as súas palabras e a néboa cubríame co mantodo misterio.

Alí arriba as nubes tamén estaban de festa. Antes deque rematase a luz daríase a coñecer “A raíña do ceo”,nome que recibiría a nube que levase o disfrace má isbonito. Andaban elas de acó para aló prepará ndosepara o acontecemento. Nunca tal cousa se vira alá noceo. A má is fermosa sería elixida polas demais e tería

77


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

de agasallo unha estancia individual de dúas horas nomedio do ceo para poder ser admitida e valorada.

Empezaba o desfile de disfraces cunha nube-bolboreta.

—Que cousa tan xeitosa! –dicían as outras, convenci-das xa de que esa sería a gañadora.

En segundo lugar, unha nube-margarida facía o delei-te das que alí estaban congregadas.

—Ooooohhhh! –comentaban a un tempo, dispostas adarlle o título á flor.

Pouco despois apareceu unha nube-andoriña.

—Non pode haber nada má is churrusqueiro! –excla-maba o público asistente.

E cando xa estaba o xurado a piques de tomar unhadecisión, ben difícil por certo, apareceu a nube-?. Era, sen dúbida, merecedora de afagos. Mesmo a bol-boreta soubo que esa sería a elixida, moi ao seu pesar,antes de que o xurado decidise quen era a má is fermo-sa. As nubes decidirían, porque todas formaban partedo xurado.

78


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Unha por unha foron votando pola “Raíña do ceo”.E a derradeira foi a que levou todo o beneplá cito.Á hora de dicir o seu nome foi cando ningunha se puxode acordo. Parecía que estaban a falar de nubes distin-tas. Unha dicía a “nube-sol”, outra a “nube-mazá ”,outra a “nube-á rbore” referíndose a mesma nube.Decidiron para saír de dúbidas preguntarlle á nube.

—Vou disfrazada do que estades a ver, por iso teño milnomes –dixo a premiada á s outras.

—E que as nubes somos así! –díxome no Miradoiro daLúa.

79


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O fillo do panadeiro

Na Rúa das Pombas van abrir unha tenda nova.Os veciños andan falando sobre o que van ven-

der. O carteiro pensa que pode ser outro salón de pei-teado, o da panadería de abaixo está seguro de que seráunha hamburguesería desas con nome en inglés eMaruxa, a da peixaría, di que, mentres a ela non lleveñan vender má is peixe, tanto lle ten se é unha cousaou outra.

Nesas estaba a xente cando unha mañá do mes demarzo, o velliño Xosé chegou á porta de Tomá s, opanadeiro, e dixo:

—A tenda é miña.

—Cala, ou! –díxolle Tomá s–, e non vaias dicindo par-vadas por aí. É túa! É túa!, que cousas se che ocorren!

—E que vas vender? –preguntoulle Tomasiño, o fillo dopanadeiro.

—Vou dar o que me pidan.

80


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

81

—Pero, Xosé –volveu falar Tomá s–, deches un golpena cabeza?

—Non, Tomá s, non. Digo verdade. A tenda é miña.

—Pero se ti, Xosé, xa levas tempo xubilado e nuncafalaras nada nin de tendas nin de cousa parecida–replicoulle o panadeiro.

—Déixao, papá –dixo Tomasiño–, seguro que anda deleira con uns e con outros. Non ves que ten cara de risa?

—Levas razón, fillo, xa me parecía a min que era unhabroma... Ata logo, Xosé. É que temos moito traballo–dixo Tomá s, deixando ao velliño con moitas cousasque dicir á porta da panadería.

Logo duns días a entrada da tenda abriuse para apa-gar a curiosidade na Rúa das Pombas. Non tiña letrei-ros de cores nin nome ningún. Tomasiño soubo queestaba aberta porque puido entrar. Detrá s dun mostra-dor estaba Xosé sentado nunha cadeira. A Tomasiñotremeulle o corpo. Xosé, chiscando o ollo, díxolle:

—Remataches xa o traballo co teu pai? Teño unhacousa para ti.


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Non está s amolado comigo?

—Non, filliño, que agora son eu o que non teño tempopara esas parvadas.

—Por que abres a tenda, se está baleira? Non ves que axente vai pensar que está s tolo de verdade?

—Nin está baleira nin estou tolo. Queres o que teñopara ti ou non? Iso é o que vendo.

—Quéroo –contestou Tomasiño antes de que o velliñocansase e non lle dese nada.

—Pecha os ollos, rapaz, e escoita:

Douche, meu neno, palabras,que che son un gran tesouro,con elas se fan os soños, os contos, cancións e nanas.Douche, meu neno, o que teño: a maxia das nosas almas, con elas se fai a vida, os contos, cancións e nanas.

Despois de escoitar ao tendeiro, o neno preguntoulle:

82


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Que me deches, ou?

—Unha poesía –con-testoulle o velliñoXosé. Gústache?

—Non a entendo moiben, fala de tesouro,de maxia, de almas...Non sei que son asalmas. Nunca as vin.

—Xa o saberá s candote chegue o tempo–replicoulle o poeta.

—Canto cobras polastúas palabras? –pre-guntou Tomasiño coa man metida no peto, revolvendoos cartiños.

—Vouche cobrar dous bicos e unha aperta. E agoramarcha que aí me vén o segundo cliente.

E así foi como o tendeiro comezou a recibir todo o cari-ño dos veciños da Rúa das Pombas.

83


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O cascabel sen gato

Ramón nunca soubo de cores. Nos oito anos quetiña nunca vira o arco da vella aberto como cola

de pavo real. Para el o mundo tiña que ser de cor escu-ra á forza. Os seus ollos eran azuis como o ceo sennubes, aínda que, á s veces, semellasen grises como omar nun día de treboada. Ramón imaxina o mundocoas cores que el quere: as nubes laranxas, o campoamarelo e o aire vermello, aínda que na escola lle dinben de veces que cada cousa ten a súa cor.

Ramón vai á escola con outros nenos cegos coma el.O que má is lle gusta da escola é o tempo de lecer.E non é porque non queira aprender a dividir, é porquetolea por xogar ao fútbol. Os seus amigos, cando está nco balón, chámanlle Ronaldiño, e Ramón entón é oneno má is ditoso do universo. Xoga de dianteiro e entodos os partidos sempre mete algún gol. Cando polastardes sae da escola, Ramón vai ao campo que hai acarón da súa casa para sentir como os rapaces xoganun partido. Senta detrá s dunha portería para que nonlle dean co balón.

84


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Achégate, campión? –dille Miguel, un neno quetamén senta detrá s da portería–. Hoxe tampouco medeixan xogar, así que estou de público.

—Eu xa estou canso de ser público –replicoulleRamón–. Se cadra, hoxe déixannos entrar nos equipos.

—Non digas parvadas –dixo Miguel–. Ti non podesver e eu non podo correr.

—E que má is ten! Seguro que eles non oen tan bencoma min e por iso non vou deixar de ser o seu amigo.Eles corren moito, pero, ao mellor, non saben tantoscontos coma ti e por iso non vas deixar de ser o seuamigo. Cada un é como é.

—Queres que lles pidamos que nos deixen xogar? –pre-guntoulle Miguel a Ramón–. O “non” xa o temos.

—Queda aquí que vou buscar o “si”.

Miguel non se decatou do que alí falaron Ramón e osdemais rapaces. Ronaldiño nunca llo contou, só lledixo que ía xogar de porteiro para que non tivese quecorrer moito.

85


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Cando o partido ía comezar de novo, o neno de ollosazuis como o ceo sen nubes sacou da mochila o seubalón de fútbol. Regalaríallo a quen marcase o primei-ro gol. Todos os nenos o querían, porque facía un rui-diño como de cascabel cada vez que se movía. O balónera para Ramón o seu gatiño con cascabel. Non nece-sitaba velo, e Miguel non necesitaba correr para para-lo. Cando o tempo do partido rematou o balón-casca-bel non podía ser de ninguén, sería de todos, era librecomo a imaxinación porque empataran.

86


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

No aire da Terra

Esta é a historia de dous xornais que estaban nunhaesquina do seu quiosco falando do tempo.

—Parece que vai chover –dicíalle un ao outro.

—Si, ou!, as nubes está n cheas como burbullas. E nóssen paraugas.

Ao pouco falaban dos homes e mulleres que vían pasarpor diante.

—Aí vai Manolo, o que traballa no supermercado–dixo un xornal.

—E vai co fillo do Sr. Ramón. Seguro que teñen que ira algún recadiño –replicoulle o outro.

E así, falando e calando, pasaban o tempo os douscompañeiros. Cando estaban en silencio, dedicá banse amirar os outros colegas que tiñan ao seu carón. Entreeles non había palabras, nin acenos nin tan sequeramiradas, só ilusión por saíren axiña de alí para perco-rrer o mundo.

87


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Unha mañá do mes de abril, aló cando a vella queimao tallo, preguntoulle un xornal a outro:

—Xornal, tanto falar, tanto falar e aínda non sei o teunome. A min chámanme O Galego Ideal, e a ti?

—O Son de Galicia.

—Xa dicía eu que me soabas.

—Pois ti, ideal, ideal, non semellas, como moito, nor-maliño.

—Xa está ben de leria –cortoulle O Galego un poucoanoxado, imos facer por unha vez algo distinto.Importaríache moito lerme o que poño? E que non seide que trato.

—Pois na portada falas dun terremoto, dun accidentede autobuses e dun partido de fútbol. E eu? –pregun-toulle agora O Son.

—Dun partido de fútbol, dun accidente de autobuses edun terremoto –leulle O Galego.

—E nada má is? Non hai nada divertido que faga rir oslectores?

88


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Paréceme que non. Se cadra, non pasa nada nomundo que sexa realmente alegre; por iso nós estamostristes abondo sempre.

—E logo, onde van as boas novas? –preguntou O Sonde Galicia con verdadeira curiosidade.

—Ao mellor veñen na última plana. Déixame mirar–O Galego Ideal ollou e ollou pero non atopou nadaque fixese nin sequera sorrir–. Pois está mosche ben,colega. E aínda por riba, chove –dixo mirando para oceo.

—Deixa que a chuvia nos molle ben, Galeguiño, queagora mesmo che amaño eu isto.

—Se ti o dis –murmurou o triste xornal, pouco conven-cido.

Choveu e choveu, parecía que a auga das nubes nontiña fin. As pingas da chuvia salpicaban con forza aosxornais faladores. Estas pingas mesturaban as letras eas palabras facendo con elas un rebumbio de tinta epapel. Así que a chuvia parou, empezaron as gargalla-das de O Galego Ideal.

89


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Ao seu carón, nun xornal chamado O Son de Galiciapodía lerse:

“As letras do alfabeto, reunidas no día de onte no aireda Terra, deciden xuntarse só para contar alegrías”.

90


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Cousas correntes

A quela tarde a luz do sol facía que todas as cousasparecesen aínda má is fermosas. O río semellaba

un espello azulado con reflexos dourados como estrelas.As follas das á rbores sacudían as derradeiras pingas deorballo deixando ver o brillo da súa cor de esperanza.As flores resplandecían no campo como coroas de péta-los preciosos. E ata o aire parecía levar cachiños de solno seu regazo.

Aquela tarde a formiga Malandrina de volta do traba-llo atopouse co rato Honorato que ía visitar unhaamiga:

—Onde vas, Honorato, tan elegante? –preguntoulle aformiga, que tiña ganas de conversa.

—Vou falar coa serpe Lupe, que hai tempo que non avexo –contestoulle sen parar de andar.

—Gustaríame tanto ir contigo! Levo todo o día traballan-do a reo e un pouco de acougo non me viría nada mal.

91


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Se queres, podes acompañarme. A Lupe gústallemoito coñecer novos amigos.

—Déixasme levar a miña compañeira Boliña? É unhaandoriña faladora e xogadora –preguntoulleMalandrina, desexando oír un “si”.

—Si, muller, onde caben dous caben tres, e onde entrantres entran catro, non si? –díxolle Honorato con carade moitos amigos–. Xa estamos a chegar, así que émellor que vaias buscar a túa amiga Boliña.

Pero non facía falta. A andoriña tamén estaba chegan-do, aínda que fose polas alturas.

A serpe estaba enroscada na póla dunha á rbore agar-dando polo rato Honorato. Cal foi a súa sorpresacando o veu chegar tan ben acompañado!

—Non foi sen tempo, ei!, rato. Pero, polo que vexo,semella que pagou a pena esperar.

A cousa é que alí se xuntaron rato, formiga, andoriñae serpe. Despois de se presentar cada un, comezoufalando Honorato:

92


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Benqueridas compañeiras, como rato que son estare-des esperando que vos fale, por exemplo, do rico que mesabe o queixo e do malo que me parece o gato. Poisben, non é así. Non me gusta o queixo e quero os gatoscomo se da miña familia fosen. Así que vós diredes, seson un rato corrente.

—Pois, se nesas estamos –dixo Malandrina–, contarei-vos que eu, en lugar de traballar como traballo, tolea-ría por vaguear un día si e outro tamén. Serei formiga,pero festeira tamén. Así que vós diredes, se son unhaformiga corrente.

—Cala, ou!, que non remata así a cousa –interveu aserpe Lupe–. Os demais esperan de min que sexa dito-sa andando a rastro polo chan e botando a linguafóra, pero eu o que quero e voar entre as nubes e con-tarlle aos paxaros que a miña lingua non ten veleno.Así que vós diredes se son unha serpe corrente.

—Non será s –replicou Andoriña falando por primeiravez–, pero, que dis de min? Teño vertixe e danme medoas alturas, e para má is non me gusta marchar a ningu-res cando chega o frío. Así que vós diredes, se son unhaandoriña corrente.

93


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Pero ninguén dixo nada. Quedaron calados como se unsilencio ladrón lles roubase as palabras. Menos mal quepasou por alí un coello sen dentes que lles dixo:

—As cousas non sempre son o que parecen.

Ao velo, botá ronse todos a rir dun xeito que vós dire-des, pero non era nada corrente.

94


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O dó de peito

P ola media tarde cando o sol vai pechando osseus ollos devagariño e a lúa comeza a ensinar

o seu corpo branco, a natureza respira queda o airedo solpor. No campo, esa media escuridade vai tin-guindo todo dunha tonalidade escura que adormeceas cores con nanas de noite. É entón cando Cirilo, ogrilo má is cantor de todos os grilos, sae da súa covapara mostrarlle aos demais como se chega ao dó depeito.

Agachados entre a herba os insectos cantores comezanlogo a contar as súas historias. No aire mestúransecantos de medo, de risa, de aventuras e de amor comose fosen gotas do mesmo mar. Os demais animais danoite escoitan as palabras gozando da súa musicalida-de sen entender o seu significado. Vagalumes e mou-chos admiraban a beleza dos sons que eses grilos eranquen de produciren.

No entanto, Cirilo, a pesar de chegar ata o má is alto,envexaba o que non tiña: o canto dun paxaro.

95


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Algún día –dicíalle aos seus iguais– cantarei comaeles e aprenderei as súas historias.

—Pero ti non es ave, Cirilo, e xamais terá s o seu canto–replicábanlle os que eran coma el.

Mais Cirilo oíaos sen escoitalos. Un día, deixando todoo que coñecía detrá s, marchou á ermida do MontePequeno, onde uns gorrións estaban facendo os seusniños. Quedou preto deles agardando sen ser visto aque o tempo lle deixase coñecer novos sons. E o tempo,que nunca quere parar, permitiulle aprender un novoxeito de expresarse. O grilo, tolo de ledicia, decidiu quexa era hora de presentarse aos paxariños.

Un día, co primeiro luceiro do amencer, faloulles asíaos que aínda durmían nos seus leitos de palla:

—Bos días, son Cirilo e quixese que me relatarades oconto má is bonito que saibades. Despois contareivos omeu.

Os gorrións, que teñen bo espertar, nun chiscar de ollosempezaron a narrar o mellor relato que coñecían, men-tres Cirilo escoitaba. De verdade que era bonito!

96


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Cando os gorrións, que tan ben o contaron, remataron,o grilo deulles as grazas polo favor feito e pediu descul-pas por querer marchar tan de súpeto.

—É que non che gustou, logo?

—Non tal! Son, sen dúbida, as palabras má is fermosasdo mundo. Pero decateime de que eu xa as escoitara aláonde eu vivo. E sonigual de fermosas,aínda que soen distin-tas. Por iso quero vol-ver á miña casa, paradicirlles aos que alíquedaron que Cirilocoñeceu uns gorriónque cantaban tan bencomo grilos.

Meu dito meu feito.O que chegara ao dóde peito despediuseduns paxariños quetamén eran amigos.

97


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O paxaro e a primavera

Dime paxariño por que voas tan altoe deixas abaixo mil risas sen pranto.Quero ver quen vén por alí chegando,paréceme o vento que algo vai contando.Dime paxariño se está s escoitandocontiños de fadas ou nenos cantando.Escoito que as flores xa non teñen frío e que os caracois saen ao camiño.Dime paxariño que ten o salgueiroque as súas follas brillan como as do ameneiro.Éche a natureza que volve vivirpara espertar despois de durmir.Dime paxariño se os caraveis pintaroncon moi lindas cores os seus novos talos.Os xasmíns, papoulas, xeranios e rosascolleron do sol pinturas e luz, e dime unha cousaQuen es ti, filliña, que tes nas túas verbaso mel e a dozura que dan as abellas?Son a primavera que vén buscartepara regalarche ledicia e tenrura.

98


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

99


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Boas pulgas

Ramona sempre soñara con marchar a algures apasar uns días de vacacións, e agora, coa chegada

do bo tempo, a idea non se lle ía da cabeza. Ramonavivía cunhas amigas no pelo do gato da señora Andrea.E a verdade é que vivía moi a gusto alí, sempre quenti-ña e ben alimentada. As súas amigas non pensaban ira ningures este verán, pero a pulga Ramona toleabapor cambiar de aires e coñecer novos pelos e novoslugares.

—Queda aquí, que aí fóra non sabes o que vas atopar–dicíanlle as súas compañeiras de casa–. Polo menosBoniato –que así se chamaba o gato da señoraAndrea– está contento con nós e non fai moita cousapara botarnos do aluguer.

—Pero é que eu quero coñecer mundo. Gustaríame ir aun campamento de verán con pulgas doutros lugarespara aprender delas moitas cousas que non sei e que meencantaría aprender –dicíalles Ramona a modo de des-culpa.

100


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pero que tanto queres saber, cazoleira? –preguntoulleManola, a súa amiga má is amiga.

—Pois quero aprender a falar en moitos idiomas distin-tos para ser unha pulga internacional, quero aprendera bailar a muiñeira para participar nos concursos debailes galegos, quero aprender a facer poesía pararegalarlla ao meu mozo, quero...

—Quero, quero, quero..., moito queres ti!, deixa algopara as demais, acaparadora, que as demais taméntemos o noso querer –cortoulle, anoxada, Manola.

—Pero, ti non dicías que estabas leda quedando nogato Boniato? –preguntoulle Ramona con retranca.

—Se teño que quedar, quedo, pero, podendo, taménprefiro marchar uns días.

—E onde?, se pode saberse –preguntá ronlle as outraspulgas.

—Desde pequena quixen coñecer o mar, e oír o ruídodas ondas e montar nun barco e voar montada nunhagaivota para estar un tempo preto do ceo, aínda quenon teña pelo.

101


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Daquela xa está todo pensado. Ti á praia e eu ámontaña –díxolle Ramona, satisfeita cos seus planosestivais.

—Mais non podemos tirar por ese carro. Como imoschegar aos nosos destinos, se Boniato non pensa mover-se má is de 50 metros? –quixo saber Manola.

—Afogas nun vaso de auga, non si? Mira que nonhaberá cans viaxeiros con ganas de non ter malas pul-gas, só boas. Boniato seguro que se pon a falar conalgún can que marche na procura de aventura, e entón,zas!, trocaremos de casa temporalmente e de transpor-te tamén.

—Está s en todo, Ramona, pero segue habendo un pro-blema.

—Manola, seica non quedas a gusto sen atopar dificul-tades.

—Non é iso, pulguiña. É que non sei como imos distin-guir o can da montaña e o can da praia, se non levanletreiro como os autobuses.

102


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pero, animaliña, deixa de picar e pensa un pouco: oque vaia cara a arriba, montaña, o que vaia na outradirección, praia. Ti vai preparando toalla e bañador,que eu xa me encargo de todo o demais.

E marchou Ramona imaxinando que xa respiraba oaire das alturas.

103


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Terceiro andar


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As uvas da sorte

Na aldea do meu tío André as bolboretas adornano aire con cores que voan. O sol rega os campos

con raios de luz. Ás veces, o vento acaricia as follas dasá rbores como se fosen cabelos dun fillo nas mansdunha nai.

O meu tío André traballa no campo. E a miña tía Fina,que é a súa muller, tamén. Teñen hortas cheas de toma-tes, patacas, chícharos... e xardíns pequenos cheos deflores. O meu tío André tolea por elas. Di que son orecendo da terra vestido de cores. Aos paxaros taméndeben gustarlles porque non deixan de vir onda elas.

Agora que o tempo do outono comeza a envolvelo todocoa súa luz especial, as parras do meu tío André rebor-dan de uvas maduras. O momento de recollelas convér-tese nunha festa onde as follas das uveiras semellan sergrilandas e os froitos boliñas de cor de uva. Unha trasoutra van deixando a rama que as suxeitaba parapasar ao cestiño vello de vime que o meu avó fixera xahai tempo.

106


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Estas son as uvas da sorte –dille todos os anos omeu tío á miña tía. Ao mellor por iso non nos vai tanmal.

—Que vai ser! Non ves que se non, sería moi doado terfortuna. Só sería cuestión de ter moitas, moitas uvas, ea ventura non pode ser iso –díxolle a muller algo ator-dada.

—Pero as nosas son distintas, Finita. Se cadra é porquenotan canto facemos por elas e porque saben que paranós son moito má is que bagazos.

—Agora si que dis verdade, André. Cada acio que haina cesta leva todo o noso coidado. Aínda que agora aspisemos ata que boten todo o que teñen dentro.

—Non teñas mágoa por iso, muller, que non lles doecomo a ti. Vou lavar ben os pés que non quero que pen-sen o que non é.

Daba risa ver o meu tío danzando en canelas molladode viño ata os xeonllos. Desde logo non era ningúnbaile de salón. Má is ben semellaban pasos de desfiledados sen moverse do sitio.

107


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As pingas de suor sobre a súa pel semellaban bochas deaire que nunca fosen rebentar. O sol ía collendo sitiopara durmir naquela parte da terra que se confunde comar. O aire traía retallos de nubes sedentas de auga.

Cando o meu tío André bebeu o seu viño, un cachiño desorte vén tocarlle. O sorriso da miña tía Fina saudabaá noite.

108


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Na costa da vida

A s formas que a terra e o mar poden debuxar soninfinitas. Non hai un cachiño de rocha que teña

irmá xemelga. Non hai onda repetida en todo o océa-no. E mira que é grande un océano!

Picos que saen, auga que se filtra por cada burato, ana-cos de penedas que salpican o mar como se fosen estre-las dun ceo despexado. Así é a paisaxe da costa da vida.

Nesa costa coincidiron no principio dos tempos o caboPunteiro e o golfo Rillote. Estaban tan preto un doutroque podían oír cada golpe de mar nas súas entrañas.Os dous foron testemuñas de moitos trebóns, moitosnaufraxios e moitos días dun sol sen compaixón quesecaba os seus corpos sen deixarlles nin gota. Veciñoseran sen casa e sen fogar. E amigos foron despois de seatoparen.

Punteiro era, sen dúbida, má is falador que Rillote, emá is atrevido tamén. Tiña que ser á forza, aínda quenon quixese. Nacera empuxando unha auga que arreme-

109


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

tía contra el cuns folgos invisibles. Polo contrario, Rilloteesperaba ao que viñese recollido nun recanto como quennon sabe facer outra cousa que non sexa aturar.

—Sabes o que má is me gusta da nosa vida? –pregun-toulle o cabo ao golfo unha tardiña de outono.

—Da miña o meu nome, que parece posto para facerrir o mar. E son má is formal que un neno na misa.

—Pois da miña, o sabor do sal e as sereas. Gústametanto miralas que van pensar que me meto no océanosó para velas. Pensarán que as persigo ata onde podo,ata onde me deixa este rochedo firme –dixo Punteiro,lambéndose sen parar.

—Chucha, ou! Que se non che gustasen ías aviado.Non temos outra cousa que levarnos á ...!

—Mira, unha serea –interrompeuno o cabo. Abre benos teus poros e aproveita este intre.

Alí estaba ela, recuberta de maxia, de sal e de ledicia.Saíra do mar para falar coa noite que chegaba adur-miñada. Na súa cola reflectíase a luz de Venus que,como sempre, aparecera a primeira alá no alto, onde

110


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

ten a súa cova a fantasía. Nos seus ollos víanse ostesouros, pero non de ouro, senón de peixes, de algas ede buguinas somerxidas.

Rillote e Punteiro miraban abraiados como a noiterespondía a unha serea que falaba sen palabras. Polomenos, de palabras coñecidas. A noite ría e as súasgargalladas enchían sen présas un tempo e un espazoazul.

Punteiro relambía o mesmo sal que a serea vestía. Ogolfo Rillote comezaba a decatarse do porqué do seunome. Ninguén, tanto como el, podería ter tanta arrou-tada.

F

O cantar de Friol

Cando remata o verán, o sol, un pouco canso, des-prega os seus raios con menos forza. A súa luz

cóbreo todo da cor do outono. No aire flotan aíndamomentos dun verán que xa marchou. As augas dos

111


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

mananciais salpican as follas das á rbores que empezana caer e recobren o chan converténdoo en alfombraoutonal.

Por esa alfombra camiñaba unha mañá o caracolFriol. A súa cuncha reflectía o arco da vella que lucíanun ceo apenas mollado. O seu paso era lento como ode todos os caracois. Os seus cornos apuntaban a unsol que saía timidamente das nubes baleiras de chuvia.Os paxaros entoábanlle unha canción a ritmo de pin-gas cadenciosas. E Friol sorría. Coñecía esa canción,oíraa desde que era pequeno e xa a aprendera dememoria. Imaxinaba os seus pais quentá ndose baixo osraios do sol e rindo tamén polas palabras dos xílgaros.

Ao seu carón un fungo dos piñeiros de cores fermosasmiraba abraiado. Atopábase só e asustado nesa alfom-bra de follas caídas.

—Non me cantará s ti tamén, non si? –preguntoulle ocaracol morto de risa. Todo o mundo adoita cantarmecando paso ao seu lado.

—Aínda que quixese, non podería –respondeulleMingos, que así se chamaba–. Non sei cantar.

112


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Mellor para min. A verdade é que estou un poucoaburrido de oír sempre o mesmo. Como non teño présa...Se non che importa, vou parar a descansar un intre.

—Levas fame? –quixo saber o níscaro aporcado. Se haitempo que está s camiñando de seguro que terá s ganasde comer algo.

—Pois algo comía,si. Pero non vexopor aquí cercanada que poidalevarme á boca.

O fungo volvíaomirar sorprendido.Aquel molusco quetiña diante nonpensaba arrancalodo seu fogar. Ninsequera, ata omomento, fixeraningún comenta-rio sobre o seuposible pezuño.

113


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Desde que el nacera quen por alí pasaba, só parabapara preguntarse se sería ou non velenoso. E el nuncapuidera responderlles porque non o sabía. Así queagora estaba ledo de poder falar con alguén que non ovise como compañeiro de gambas nun revolto nin comoo ser má is perigoso do bosque.

—Pois os dous temos dabondo –díxolle Mingos a Friol,mentres lle axudaba a buscar algo que engulir–. Ti: atúa música, eu: o meu misterio.

—Mira unha cousiña, meu cogomelo. Eu xa estou afei-to á música, como ben dis, e ti, polo que parece, nonqueres quedar só. Así que se che parece ben, quedo con-tigo, a ver se nos cambia un pouquiño a vida.

—Paréceme, pero que pensas facer? –díxolle o fungovendo o ceo aberto.

—Eu póñome xunto a ti e, cando pase alguén preto denós, empezo a cantar:

Raparigo, rigo, rigonon mires con esa caraque nin o fungo nin eusomos como ti pensabas.

114


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O soño de Álex

A casa de Álex está preto do mar. Desde o seu cuar-to vense os arroaces mollando as estrelas con pin-

gas de mar. Polas noites, cando a lúa é a raíña do fir-mamento, óense as ondas brincadeiras xogando apillar. A Álex chístalle vivir así. Gústanlle os días de solpara facer castelos coa area da praia, e gústanlle osdías de inverno para meter as botas nos charcos doscamiños.

Pero, ao chegar o tempo cargado de frío e os días conmá is sombra que luz, o meniño imaxina a súa casalonxe do vento e da chuvia. Porque lle dan medo.Mentres está esperto, aínda o vai levando, pero candoo sono lle tira das pá lpebras coa forza de Ulises, orapaz non é quen de controlar uns pensamentos que oenganan tan doadamente. Cando vai durmir, o vento ea chuvia convértense no seu peor pesadelo. O que fai omedo. O pobre neno agá chase entre as sabas e o cober-tor facendo deles o seu escudo de guerreiro apoucado.Pero nin con esas.

115


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O vento, que nesas noites de temporal parece non teramigos, batía contra as fiestras deixando en cada golpesopros de escuridade. A chuvia, que nesas noites de tre-boada semella deixar as nubes baleiras de auga, peta-ba contra a porta da casa deixando en cada molladu-ra anacos de ceo.

E Álex, cos ollos pechados, busca baixo o cobertor algocon que asustalos, pero non atopa nada. A súa voz nonpode saír, porque o vento e a chuvia non a deixan.O que fai o medo!

Unha desas noites invernais estando o medorento Álexintentando coller o sono, a forte brisa e a auga miúdachegaron onda el. O sono marchou tan axiña comoelas chegaron.

—Xa estades aquí? Por que non vos marchades tanlonxe que non poida vervos? –preguntou o rapaz, cren-do que ninguén ía contestarlle.

—Porque estamos cansos. Ti sempre está s cos ollosabertos cando pasamos por aquí, así que non cheimportará que paremos un pouquiño para descansar,non si?

116


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O neno pechou os ollos para comprobar que estabaesperto. Seguía oíndo unhas voces no seu cuarto.

117


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Mira o que che digo, chuvia. Este rapaz está a tremerpor nós, e nós estamos a tremelicar do frío. E non queroseguir así –díxolle o vento.

—Eu tampouco –contestoulle a chuvia–. Que podemosfacer para cambiarlle a cara ao neno?

—Contádeme un conto –dixo Álex–. A miña nai sem-pre o fai cando estou nervioso.

As pantasmas de Álex empezaron a falar polo baixo.Querían regalarlle algo que trocase o medo por sorriso.

De alí a un pouco, o vento xa non sopraba, deixabaescapar historias fermosas de fadas do bosque e tesou-ros mariños. A chuvia acompañá bao cunha músicadoce de melodías con corpo de nana.

O neno, por fin, abriu os ollos. Buscou entre a escurida-de da noite os dous visitantes. Pero non os atopou. Aspalabras e os sons chegaban a el cada vez má is distan-tes. O sono apareceu tan axiña como eles marcharon.

Á mañá seguinte o vento e a chuvia parecéronlle má isfermosos que nunca.

118


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Fogar, doce fogar

O príncipe Rato vivía como un rei xunto a súamuller, a princesa Ratiña, que má is que princesa

parecía Raíña. Os dous pasaban o tempo correndopolo campo facéndolles cóxegas á s vacas e quitá ndo-lles o maínzo á s galiñas. Vivían nun pequeno castelode pedra con forma de hórreo xunto ao alpendre. A súaúnica preocupación era estar lonxe do gato Michiño,un gato con longos bigotes, afiadas uñas e malas inten-cións, que vivía no palleiro a carón deles.

Michiño gustaba de agacharse entre a herba seca, quelle facía de alfombra, esperando a dar caza aos prínci-pes campestres ou meterse baixo as rodas do carro quedurmía xunto a el. Pero Rato e Ratiña eran listos demá is para saber que o palleiro era sitio prohibido, por-que alí tiña o seu fogar o seu único inimigo. O millo,gardado no seu castelo, protexíaos das miradas doMichiño, que a través dos belagustos intentaba cacharas súas gorentosas vítimas. Mais Michiño non cabíapor eses buratos da parede, así que Rato e Ratiña dur-mían a pata solta cun ollo pechado e o outro tamén.

119


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Unha tarde de xaneiro, cando os tres andaban corren-do como tolos, viron que algo se movía no alpendre quechamou a súa atención. Un gorriño vermello asomouentre a leña. Debaixo del unha cara redonda con narizrecachado e grandes coloretes deixá base ollar. Os pilla-báns pararon de súpeto as súas carreiras. Un ananodiminuto con cara de bo viña remexer a axitada vidade ratos e gato.

—É que estou farto de vervos pasar diante de min a unlado e a outro sen facer outra cousa en todo o día. Emira que non pensaba saír ata a noite, pero é que estouun pouco atordado de tanto movemento. Son o trasnodo forno vello e mantéñoo vivo, aínda que xa non seuse. Moito antes de que vós chegarades, os donos dovoso castelo facían o pan nel. Era o pan má is rico quecomera nunca. Agora xa non o fan, pero eu sigo tendono meu nariz ese recendo a maínzo que tanto me gus-taba e aínda noto no meu corpo esa calor que o fornodaba. Teño que coidalo para que non desaparezaxamais, por iso estou aquí.

A Rato, Ratiña e Michiño non lles saía a fala da boca.Tanta era a sorpresa que tiñan!

120


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Por que non facedes o mesmo? –preguntoulles o donariz recachado–. Hai un pombal no piñeiro que seríaestupendo para ti –dixo mirando para o gato–. Etamén hai unha alvariza pequena para vós –dixo diri-xíndose aos roedores–. Se cadra, dentro dun temporecuperan o espírito de antano e volven facer o pan,xogar coas pombas e roubar o mel á s abellas.

E, dicindo isto, agachouse entre os madeiros deixandoaos tres miróns abraiados baixo o alpendre.

121


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O muíño de Anxo

Cando Anxo pasaba ao lado daquelas pedras vellascubertas de lidro, testemuñas ruinosas duns tempos

que só coñecera polas historias que lle contaba a súaavoa Carme, sempre soñaba con volver a elas paracoñecer a historia a través dos seus propios ollos.

Carme tocara aquel muíño moitas veces cando era má isnova, e aínda lle parecía ter nas mans cachiños de pare-de daquel que fora o fuxefuxe má is coñecido da comar-ca. Carme pasara nel tantas horas que tiña no seu corpoo mesmo recendo que respiraba no muíño. Era recendode río, de centeo, de millo e de terra mollada.

Anxo ulía á súa avoa cos ollos pechados pero non ato-paba nela nada daquela. Tiña que ser cousa da imaxi-nación, que, á s veces, fai real o imposible. Porque oneno, por moito que metese o nariz polo seu pescozo,non lograba respirar o aire do pasado.

As ruínas da señora Carme non deixaban ver con cla-ridade o que foran alá nun tempo que apenas se lem-braba. O que agora non era nada para Anxo, era todo

122


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

para a súa avoa, a pesar do seu estado e do seu esque-cemento.

Pouca xente quedaba que lembrase o recordo que dei-xaba a tafona. Si quedaban carballos, que se falasenlerían nas súas follas as memorias do veciño. Pero ocarballo é calado, como a avoa do meniño, como aauga do río que pasaba axudando a xirar ao muíño.Anxo mirábaa e parecíalle ver homes e mulleres consacos de gran chegar xunta o avó para pedirlle que nunanaco do seu tempo lle moese o millo. E o avó daba otempo, o traballo e o agarimo, a cambio de case nada:un pouquiño de conversa e un pouquiño de gran.

Non houbo muiñeiro coma el naqueles tempos. Nonhoubo muiñeira coma ela despois de el.

O home de Carme deixara moitas cousas sen falar emoito trigo sen moer, cando marchou sen querer unhatarde de sol por culpa dun corazón traizoeiro. Alí que-dou a muller, rodeada de pedra, de humidade e de catrofillos, facendo xirar as rodas coa auga do río.

Os que antes viñeran parolar co avó de Anxo, seguironvindo para facer do silencio un lazo de amizade, que

123


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

medraba má is cada día. Pero non era o único que sefacía maior. Os nenos do muiñeiro xogaban coas troi-tas mollando o aire coa auga do río. Auga que mirabaun neno, parecéndolle ver nela reflectidas as mansdunha avoa botando centeo na boca do muíño.

Invernos moi fríos e doces primaveras pasaron corren-do a carón do bulebule. A avoa, cansa, decidiu marcharna busca do home que quería falar. Deixouse levar porunha estrela fugaz que a vira chorar bá goas de paz.Marchou tan leda que mesmo os carballos moveron assúas follas dicíndolle adeus.

A auga do río deixou de mover as rodas de Carme e deXulio. Pasaron veráns cargados de soles e outonosmurchos facendo unha ruína daquel que fora o má iscoñecido.

Contan os ameneiros que de cando en vez xira aquelanora de pedra e de millo levando ata o ceo as risas dur-midas dos avós de Anxo.

124


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A feira de Iago

Mañá é día de feira na miña vila. A miña nai xaten preparados os queixos que vai levar. Ten

moitos, porque como é domingo vén moita xente dosarredores que acaban con eles decontado. Ela di queson os mellores queixos da comarca, porque os fai conmoi bo leite e moito cariño.

Na última feira de hai quince días durá ronlle no postoo que dura un pastel á porta da escola. A verdade é queé a envexa do mercado. Os que está n ao seu carón nonvenden coma ela, a pesar de ter cousas ricas abondo.A dos ovos, que se chama Maruxa, non para de pre-guntarlle á miña nai o segredo do seu éxito e mamásempre lle responde cunha gargallada.

O que me fai rir a min no campo da feira é atoparzapatos xunto a coellos, coitelos cerca das flores ousaias preto dos pitiños. Aquilo é como unha tendaxigante onde cada un vende o que ten ou o que pode.

125


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Cando eu sexa maior vou ir a todas cantas haxa.Pedireille a miña nai que me acompañe para que assúas risas me dean sorte. Eu non vou vender queixos,nin patacas, nin cebolas, penso montar o posto ao ladodo do mel e vender burbullas de xabón.

O meu pai di que estou tolo, que as burbullas non teñenfuturo e que sería má is proveitoso dedicarse aos cochos,que non teñen desperdicio. Pero os porcos non soncomo elas. Non teñen cores distintas, non voan, nonestoupan no aire, nin brillan, nin desaparecen candomenos o esperas. Os porcos teñen moitas cousas boaspero non poden meterse dentro dunha cá nula. Por isoprefiro as burbullas.

Penso poñer un letreiro na miña caseta que diga:

Se as queres ver voarcon Iago tes que falar.

Iago son eu, e como me gusta moito falar, só pedireipalabras novas a cambio das miñas burbullas.Fareinas vermellas, azuis, laranxas, grandes, peque-nas... tantas e tan distintas que non haberá persoa que

126


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

non as vexa. Farei unha tan inmensa que chegará ataas bestas para que xoguen á pelota mentres ninguénvaia por elas.

Prometinlle ao meu pai que, ademais de ir á s feiras,aprenderei un oficio, por se me vai mal con elas.

E que oficio aprenderá s? –pregúntame en cada festa.

E eu dígolle:

Para que ti esteas contento, carpinteiro eu serei, e as burbullas de xabón, de madeira as farei.

127


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Augas salgadas

A s augas andaban revoltas polas risas e berros dosanimais mariños. Pepiño, o cabaliño de mar, oíra

que Lelo, o xurelo, ía abrir unha tenda moi grandecerca de alí e estaba tolo por coñecela. A tolemia nonlle deixaba estar calado e foi por iso polo que se ache-gou onda cada un contándolles a nova.

A castañeta Cleta xa imaxinaba os pendentes que mer-caría para estar má is bonita que Rita, a bonita, quesempre estaba fachendeando de ser ela a má is feituqui-ña de todo o océano.

—De bonita só tes o nome –dicíalle Cleta para facerllerabiar.

—Pois mira, ti nin iso, que aínda que a castañeta sevista de seda, castañeta queda.

Ao polbo Rodolfo non lle daba chegado o tempo deprobarse un xersei de la para non pasar frío nas noitesde temporal.

128


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pois, anda que ten que ser grande! –replicoulle a pes-cada Amanda. Terán que facelo á medida dos teusraxos. Rodolfiño, que me parece que os xerseis normaissó teñen dúas mangas. É como se eu quero poñer nospés uns zapatos de tacón, como non os leve gardadosna súa caixa...

O dos mil brazos estoupaba coa risa.

Os bancos de peixes dourados pasaban como banda-das de paxaros nun ceo de mar. Tiñan que parar o seucamiñar a miúdo para recoller unhas algas, que llesentregaban unhas sardiñas vestidas de vermello, en quepodía lerse:

INAUGURACIÓN DO CENTRO COMERCIAL“AUGAS SALGADAS”

—A onde imos chegar? –dicíalle aos demais o má isvello de todos eles, chamado Xelo–. Cando eu era novi-ño o má is que había era unha tendiña de buguinas decores para lles regalar aos peixiños. E xa era abondo!

—Claro –replicoulle Melo, o peixe martelo–, como a tinon se che rachan as ferramentas...

129


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pero de que ferramentas falas, ou!? Que pensas? Quetes martelo de carpinteiro? Non hai cravo no océanoque escuadre o que tes, Melo.

—E a min, que? Tampouco podo quedar sen florete?–preguntoulle Mada, o peixe espada.

Tampouco, espadachín, que a túa non é de rachar–contestoulle o má is sabio de todos.

—Entón, que imos mercar en “Augas Salgadas”?–quixo saber o seu amigo Chapela, un peixe vela má islixeiro que o vento.

—Podes ir pasar a tarde dos domingos chuviosos–contestoulle Mada, e tomar un chocolate quentiño nacafetaría.

Falando e falando o centro comercial abriu as súasportas. Moitos foron os habitantes das profundidadesque se achegaron ata el. As escaleiras mecá nicas subí-an e baixaban incansables levando sobre elas peixiñoscuriosos cargados con bolsas feitas de corais.

Xelo non entrou, preferiu esperalos dando un paseopola fraga agochada que hai no fondo do mar.

130


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As marabillas que alí atopou non podían mercarse den-tro. Cando Mada saíu, o má is vello do lugar non puidodeixar de mirar na súa bolsa. O peixe espada atoparaa buguina de cores má is feitiña que vira nunca.

131


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Malas compañías

Unha vez, no medio do camiño, atopá ronse osarampelo, a varicela, a gripe e a rubéola. Ían

cada unha ao seu, é dicir, a visitar algún neno para lleenfastiar. Ían todas tan á s présas que chocaron entre si.Enfadá ronse moito e comezaron a rifar. Botá ronse aculpa unhas a outras do sucedido, pero ningunha que-ría cargar co moucho.

—Tiñas que ser ti, muller, que non paras de moverte ninun intre –díxolle o sarampelo á gripe.

—Mira quen foi falar, o que se pon colorado cada vezque lle presentan a alguén –contestoulle a gripe concara de poucas amigas.

—É que todas sodes iguais –interveu a rubéola–. Porque non descansades unha temporada e pensades enfacer algo mellor do que facedes?

«Esta toleou co golpe», pensou a varicela, «Fala comose ela fose Dona Saúde».

132


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pois é verdade –falou outra vez a rubéola–. Eu nonquero ser así. Estou cansa de andar a tocar a gaita e deamolar. Co que me gusta a min a ledicia!

—Pois, filliña, tarde piaches! –replicoulle a gripe–.Levas toda a vida dando febre e granciños e agoraarrepínteste. A min tampouco penses que me tolea ser aque son. Nin sequera sei para que sirvo...

—Pois para o que todas: amolar, amolar e amolar–díxolle a varicela, convencida das súas palabras.

O enfado que tiñan ao principio ía trocá ndose pouco apouco en acougo. Sen querelo o encontrón estaba ser-vindo para que as inimigas da fortaleza falasen dassúas vidas. Ningunha semellaba ser ditosa. A varicelanon deixaba de se rascar e á gripe non deixaba de doer-lle a cabeza. O sarampelo e a rubéola tamén tiñan oseu aquel. Ao primeiro non paraba de subirlle a febre ea segunda, aínda que era má is boíña, non deixaba demirar as manchas que tiña por todo o corpo. Vaiapanda! Estaban alí no medio do camiño, sen saber quefacer para deixar de se anoxar.

133


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pero, imos ver!, quen é o culpable de tanta tose, tantafebre, tanto proído, e tanto malestar? –quixo saber osarampelo, dirixíndose á s outras tres.

—A min paréceme que é un señor chamado virus –dixoa gripe–. Cando visito algún rapaz, o médico sempre di:«Xa está o virus este da gripe, igual que todos os anos».

—Pois entón temos que ir falar con el para que noscambie de traballo –suxeriu a rubéola.

—Pero, onde o atoparemos? –preguntou a varicela.

—Pode estar en calquera sitio –contestou o sarampelo,por aquí seguramente haberá algún, xa verá s: virus!virus! virus!...

—Que queredes, ou!? Levo moito tempo escoitá ndovose xa vos digo que non hai nada que facer. Dona Saúdeterá que seguir loitando comigo queira ou non queira.Son tan pequeno que podo meterme en calquera sitio eson tan listo que podo cambiar de pinta en poucotempo sen que ninguén poida facer nada. Dona Saúdenunca acabará comigo, aínda que ela sexa moito má isgrande ca min.

134


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—E má is forte tamén –dixo o aire, que coñecía ben aoque falara–. Estou farto de levarte polo mundo senpoder evitalo, pero tamén sei que o que te trae te leva,e algún día, aínda que ti non o creas, levareite tanlonxe, tan lonxe, que os meniños nunca volverá n saberde ti. Eles tamén son pequenos pero non parvos e podendefenderse de ti.

Aquela vez, ao final do camiño, catro vellas coñecidasquixeron soprarlle ao aire para que as levase con elmá is aló do horizonte.

O aire non as levou.

135


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Sorpresa!

A cabo de chegar a unha illa. É má is grande do queos meus ollos poden ver. Non estou só. Hai nenos

e nenas, que coma min, parece que acaban de chegar.Sempre quixen estar nunha illa. Sempre quixen viaxarata ela nun barco veleiro. Por fin, conseguino.

O barco é má is grande que a miña casa. Ten fiestrasredondas polas que se pode ollar todo o que hai fóra.Eu vin un barco pirata cargado de cofres sen abrir. Ocapitán non tiña a pata de pau nin parche nun ollo,non tiña nada do que teñen os capitá ns que aparecennas películas, porque era unha capitá , e as súas compa-ñeiras piratas. O barco chamá base Sorpresa e estabapintado coas cores do arco da vella.

Alí estaba cando pasamos ao seu carón e alí quedoucando o deixamos atrá s, no horizonte. Diante tiña ainsua, unha terra por descubrir, chea de misterios e depalmeiras. Subido a unha delas había un home barbu-do cun can. Ao pé dela, unha casuca feita de troncos eherba seca. O home miroume a min, escolléndome entreoutros moitos rapaces.

136


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Ei, o de aí abaixo! –gritou–. Non tiñas outra cousamellor que facer que espertarme da sesta?

Coa cabeza díxenlle que non, porque as palabras nonpodían saír da miña boca.

—Por que vés e que queres? –berroume de novo.

—Quería coñecer unha illa só para pasalo ben –contes-teille esta vez con palabras entrecortadas polo susto.

—Ah! Daquela non teño de que me preocupar. Penseique ti tamén quererías algo de min, como algúns veñenpara coñecerme e falar comigo...

—Eu nin sequera sei como te chamas –díxenlle a aquelhome subido na palmeira.

—O meu nome é Robinson, e sabes o que che digo? Quevaias dar unha voltiña por aí e que me deixes durmir.

E así fixen. Empecei a camiñar sen saber a onde.Quería chegar ata a outra parte da illa. Alí tiña queestar o meu barco, segundo dixera o capitá n.

A area mesturábase coa vexetación facendo unhaalfombra por min nunca vista. Pasaba o tempo e a

137


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

outra beiramar non chegaba. O cansazo comezaba apoñer quilos nos meus pés e gramos nas miñas pá lpe-bras. A casa flotante estaba demasiado lonxe...

Cando espertei, estaba metido nun globo enorme. Nonera un globo de inflar, era un globo voador.Levanteime e mirei cara a abaixo. A illa non se vía porningures. Se sucar o mar era estupendo, sentirse como

138


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

un paxaro era mellor. Podía tocar as nubes coas mans.Podía ser o neno xigante co mundo anano aos seus pés.Podía ver tantas cousas que soñara...

Unha fraga inmensa cubríao todo. Moreas de á rboresapuntaban a un ceo tinguido de azul. As súas follasmovíanse ao son que o vento interpretaba. A músicaque producía chegaba ata min clara como o aire.

139


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O globo baixou amodiño ata pousarse sobre un anacode terra sen arbustos. Esquíos curiosos e cervos xogado-res, todos fuxidíos, deixaron paso a un grupo de homese mulleres capitaneados por unha especie de cazador.

—Outro que vén para coñecernos –dixo o home dogorriño con pluma e arco de frechas–. Dime primeiroquen es ti e despois dígoche quen son eu.

—Son Lolo e estou pasándoo de marabilla. Viaxei enbarco, en globo, no coche de San Fernando, e non seiaínda o que me agarda. Paréceme que te coñezo dealgo... Sóame o teu aspecto. Pero non lembro o teunome.

—Robin, Robin dos Bosques, seguro que me viches nal-gún libro de ... Pero, onde vas, rapaz? Seica non queresescoitar a miña historia?

—Encantaríame, pero a miña nai está chamá ndomepara ir cear. Teño que deixar de ler, pero mañá volve-rei buscarte para falar de ti e dos teus amigos.

Entón a Robinson e a Robin apagóuselles a vida. Lolodeixara as súas historias pechadas enriba da mesiña.

140


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A fada Chanada

H oubo un tempo en que o ceo era como unha fragaazul, onde as estrelas eran flores dunha cor sem-

pre brillante, á s que non lle caían as follas, aínda quechegase o outono. Neses tempos as fragas eran verdescon bolboretas de luz que as alumaban cando a noite,caladiña, chegaba a elas.

Nesa foresta vivía unha fada desde que o mundo émundo e, aínda que os anos non parecían pasar porela, tiña que ter polo menos dous mil. Os seres da fragacoñecíana co nome de Chanada, que na súa linguaxequere dicir ‘amiga da Terra’. Era un nome que lle viñade perlas, porque non había animal, flor, planta ouá rbore que non a quixese ben.

O Sol e a Lúa vivían con ela nunha casa sen teito ninporta, que era a fraga. Cam e Mon tamén vivían conela. Cam é azul como o ceo e Mon verde como a herbaen primavera. Os dous teñen a boca na fronte, un ollocadrado no queixo e tres pernas longas como as daavestruz. Mon ten un amigo que se chama Teo e Cam

141


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

non se separa de Piño. Son como dúas parellas deirmáns xemelgos que responden a un tempo cando selles chama.

Teo e Piño son pequeniños como paxaros pequenos,pero non voan nin teñen plumas. Camiñan moi rá pidosobre catro patas amarelas que lles saen dunha cabezalaranxa con forma de triá ngulo. Os cinco forman unhapanda moi churrusqueira que percorren a fraga arribae abaixo buscando herbas e cogomelos.

Piño e Teo gustan de agacharse entre os cogomelospara asustar os seus amigos. Os esquíos corren entreeles facéndolles cóxegas coas súas colas peludas. E osourizos préstanlles as súas púas para se rascar.

Era un tempo de chuvias bondadosas que regaban oscampos cando estaban sedentos. Era un tempo de solxeneroso que alimentaba á s flores con raios de luz.Mais un día, a fada Chanada respirou un aire que nonera o de sempre. Mon e Cam corrían asustados poralgo que non vían pero sentían. As súas bocas abríansee pechábanse querendo coller un aire que agora non lleschegaba. Os dous da cabeza laranxa buscaban un

142


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

burato onde meterse para fuxir daquela pantasma sencadeas. As aves do bosque cubrían un ceo, xa non tanazul, collendo camiño para se afastar.

Ao lonxe, aquela pantasma abría os seus brazos de corde lume envolvéndoo todo. Eran brazos sen fin queagarraban o horizonte de punta a punta. A fadaChanada quedou a esperala con medo e con rabia. Osdemais marcharon. O monstro ardente chegou coasmans cubertas de cinzas. A fada choraba, pero nin asbá goas puideron afogar as sombras malvadas.

Houbo un tempo en que o ceo era como unha fragaazul.

F

Comeza o espectáculo

Unha vez, cando era pequeno, a miña nai levoumeao circo. Había moitos nenos coma min, e pare-

ceume a escola má is divertida do mundo. Aínda quefóra ía frío, alí dentro está base quentiño. A miña nai

143


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

quitoume a cazadora e a bufanda ao pouco de entrar-mos. Unha música alegre chegaba ata nós facendodaquel tempo de espera unha festa. A miña nai contou-me, mentres tanto, que ela tamén fora ao circo habíamoitos anos e que daquela tamén había moitos nenos.

Empezaron a soar aplausos. No medio da pista apare-ceu un home cun chapeu de copa negro. Tiña un bigo-te moi choqueiro que lle chegaba por cada lado ata asorellas. Ese home ía presentar a primeira actuacióncando, de súpeto, vin algo raro sobre unha cadeira queestaba preto da miña. Non o vira antes, e aseguraríaque non estaba alí cando as luces permanecían acendi-das. Parecía que ninguén má is que eu se decatara dasúa existencia.

Pechei os ollos con forza para comprobar, despois deabrilos, se aquilo non era má is que un soño. Mais nonera. Alí seguía aquela bá goa inmensa e incolora, dei-xando pasar a través do seu corpo a cor vermella dosasentos de plá stico.

Non tiña brazos nin pernas, era semellante a un cora-zón invertido, como son as gotas do choro. Na parte de

144


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

arriba tiña algo que podían ser ollos, que semellabanmoverse igual que se move a auga queda dun lagocando tiras unha pedra.

145


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Nin as actuacións dos funá mbulos, dos malabaristas,das trapecistas, dos domadores, dos pallasos e de todoscantos alí ían saíndo foron quen de facerme apartar amirada da bagulla xigante, e mira que daba gustovelas!: uns por graciosos, outras por emocionantes,outros por valentes e todos por algo.

A miña nai era como unha nena má is disfrazada demuller. A pesar da escuridade, podía verse a chispa dainocencia, a maxia do mundo recollida nos seus ollos.Por iso era como unha nena. Por iso no circo o imposi-ble era posible e o difícil doado.

Pouco antes de rematar a función a miña compañeiradesapareceu. Marchou como viñera, sen facer ruído.Ninguén má is que eu deixara de vela. Cando o homedos bigotes longos ocupou do novo o centro da pistapara dicir adeus, foi cando lle contei a miña nai o queme pasara. Díxome que era o feitizo do circo, unha ilu-sión que dura o que dura o espectá culo. Púxenme achaqueta e a bufanda. Fóra tiña que facer frío. Sobre acadeira do choro había auga parada formando pala-bras. Achegueime a ela:

Son a bá goa das nenas e nenos que choran coa risa.

146


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

A miña nai e eu mirámonos. Os nosos corazóns fala-ron de maxia e de ledicia.

F

A terra nai

Coñezo un home que traballa no campo durante odía e segue a traballar para el parte da noite.

Coñezo un home que é labrego desde que naceu, porquesen sabelo, ao xogar coa terra cando era neno, semen-taba patacas invisibles da cor do aire. Co tempo, oneno deixou de xogar con ela. A terra, que fora o seuxoguete preferido, era agora o seu traballo e a súa vida.

Do seu pai aprendera que ela che dá todo a cambio desuor. Do seu avó aprendera que sen ela a vida deixaríade selo. El estaba aprendendo todo o que a terra lleensinaba. Que non hai nada mellor para ela que aauga, que elas dúas forman a parella perfecta sempreque a segunda non lle dea má is do que aquela necesita,porque senón o tesouro se converte en veleno.

147


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As mañá s para o labrego comezan cando o sol saeamodiño para espertalo. Ten o reloxo no ceo, as súasagullas son os raios daquel que dos soños o sacou. Asnoites chegan cando os regos das súas hortas se confun-den con camiños sen andar, cando a escuridade ador-mece un campo que ole a herba mollada.

Nesta hora de solpor o labrego mira o ceo buscando asnovas que lle interesan, as que lle informan do que podevir sen que el o chame: vento, chuvia, sol ou neve.

Cando a terra ri, o home de mans traballadas recolleas súas risas de formas variadas: patacas, feixóns,tomates ou chícharos. Cando a terra chora, o labregode engurras na fronte escoita laios que falan de sede.

Coñezo unha muller que parola coas bestas como seentendesen, que desde pequena correu coas galiñasdetrá s dos pitiños. Cada mañaciña persegue os paxarosvoando sen á s para lembrarlles que os espantallosxogan a pillar.

Cando chega a noite cargada de estrelas buscando uncurruncho para descansar, métese na corte e cóntallesá s vacas unha historia que inventa e que non ten final.

148


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

As vacas sorrín e en cada sorriso regá lanlle unha mareade leite sen envasar. Cando non lles gusta a historia queconta, por moito que os ubres queira muxir, non lleofrecen tanto, e a muller de dedos avultados de tantopremer, pensa sempre: «Que casualidade!».

Da súa nai aprendera que as semanas naceron sen díasde descanso. Da súa avoa aprendera que os anos nace-ron sen lecer, porque as vacas non deixan de ser vacasos domingos e os porcos teñen que comer un día si eoutro tamén.

O labrego é o meu pai e a gandeira a miña nai. Sonfilla da terra e amiga dos animais. Dos meus paisaprendo o que a natureza e os bichos me ensinan a tra-vés de eles, que é moito aprender.

Non hai día que pase en que o meu corazón non seabraie ao ver as cores das flores novas ou ao escoitar ossons naturais que fan os grilos cando chiscan as súasá s. Cando os anos me convertan en muller, non sei quenme dará a felicidade, se a terra ou os animais. Se cadra,serei dúas veces ditosa.

149


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

O falar non ten cancela

C ando a vaca espertou tiña diante dos seus ollos unbichiño pequeno con cara de poucos amigos.

A vaca, antes que nada boquexou, aínda lle quedabansonos sen durmir, despois mirou para o enfociñadointentando descubrir que era aquilo que a miraba desamaneira.

«Desde logo non é a miña compañeira de corte», pen-sou Paca, segura do que dicía, «Tampouco é Palleiro,el ten catro patas e rabo, menos aínda se parece aPrateira, a burra que sempre anda orneando preto demin. Creo que non a vira na miña vida, senón nonesquecería esa cara de poucos amigos».

—Non me mires como se non me coñeceses, vaca, queestá s farta de verme voar xunta ti, e eu estou farta derecibir golpes de rabo teus.

—Agora que o dis... Non es ti a que me meteu unhapicada no lombo que me deixou tola? –preguntoullePaca á mosca aparecida.

150


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—A mesma que voa e anda. E, non es ti a que pace naherba sen facer caso a outra cousa que non sexa remo-er? –preguntoulle esta vez a mosca á mangallona tom-bada no chan.

—Pois si, mira por onde, non teño outra cousa mellorque facer. Ou é que nacemos para pensar?

—Daquela eu nacín enredosa –contestoulle–. A minnon me chega con saír zumbando cada vez que unhaman aberta se achega a min baleira de boas intencións.

—E, que queres entón? Ir á universidade e dar conferen-cias? –preguntoulle Paca, morta coa risa.

—Non ris así cando che poñen o xugo na corte, non si?

—É que iso non me fai graza, malo leite, que se eu fosecoma ti, non sei que ía beber esta xentiña. Auga dopozo! –replicoulle a vaca, anoxada.

—O que quero dicirche é que ao mellor a ti che pasacomo a min, só que ao revés.

—Non te entendo, mosca sabichona –díxolle a vacaperdida na corte.

151


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Pois que eu quixera casa fixa, un boi que bebese osventos por min e unhas mans que me desen calor.

—Calor! O que me dan son tiróns, idealista –exclamouPaca posta en pé, mirándose os ubres.

—Ben, vaquiña, é un xeito de falar. Xa me entendes.Non quero voar má is sen saber onde ir, non queroespertar cada mañá sabendo que ninguén me necesita.En cambio ti...

—Está s dicindo que non queres ser libre para facer oque che veña en gana? Está s dicindo que cambiarías atúa liberdade pola miña domesticación?

—Estou.

—Parva, o que está s ti é parva. Que pensas?, que émellor andar cando che din “arre” e parar cando chedin “so”? –preguntoulle a vaca un pouco alporizada–.O que daría eu por vivir sen amo!

—O que son as cousas! Na media luz da corte unhamosca revoltosa picaba a unha vaca amodorrada nomedio do corazón, aí onde é difícil rascarse. E unhavaca adormecida polos anos intentaba, ao mesmo

152


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

tempo, curar as picadas que o ser má is grande do uni-verso, a vida, lle facía a unha mosca curiosa.

153


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Velaí que nestas estaban cando Palleiro, o can do amode Paca, entrou na estancia. Achegouse a un recunchoe botouse a chorar. A vaca e a mosca, amoladas, mira-ron o can sen saber que dicir. Semellaba sempre tanditoso! As bá goas de Palleiro abrandaron as almasembrutecidas daqueles animais sensibles.

—Pero, Palleiro –dixo, por fin, Paca–, como é que está schorando, se ti sempre está s contento?

O can mirou para a que lle falaba e cos ollos cargadoscomo nubes en abril contestoulle:

—É que... É que quixera ser vento para percorrer omundo con mil donos e ningún.

F

A viaxe de Lelo

E sta que aquí tedes é a pequena historia de Seve, opercebe; de Lelo, o grelo; de Amanda, a empana-

da, e do polbo Rodolfo, que compartiron caixas nuncamión de reparto indo para moitas partes.

154


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Os catro viaxeiros coñecéronse de boas a primeiras senser presentados un día de verá n, aló cando o sol nonquere ir durmir ata moi tarde. A empanada estabacansa do silencio e de aturar os raxos de Rodolfo, que,de cando en vez, querían chegar ata ela. Pola súabanda, Lelo non deixaba de botar de menos a terriñaque o viu nacer e de rifar con Amanda polo seu cheiroa cebola.

—Parece que me dan ganas de chorar –dixo de súpetoo grelo–. Debe ser que estou mareado de tanta curva ede tanto andar sen moverme.

—Debe ser a morriña –replicoulle Seve–. Eu estou acos-tumado a voltas e reviravoltas, a golpes dun lado e gol-pes doutro e nunca ata agora sentín o que sinto.

—É a estrada, ou! –interveu Amanda–. Non vedes queimos de festa?

—Porque ti o dis –contestoulle Rodolfo–. Ningún denós ten pinta de ir de festexos.

—Entón será mellor dicir que imos á festa –aclaroulle aempanada–. Cada un a unha. Hai para todos os gustos.

155


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Es moi lista ti! –díxolle Lelo–. Non sei de onde sacasesas novas. Con tal de chamar a atención!

—Non, home, non, aínda que sexa empanada nonestou confundida, a pesar do que a xente pensa candodi: «tes unha empanada!». E, entón, que pensas quefacemos aquí? Ir de paseo?

—Ao mellor leva razón ela –dixo Seve–. É tempo deromarías e verbenas. Cando chega a calor sempre pasao mesmo. O ceo alborótase cos foguetes e luces quesoben onda el. Os meniños choran cando ven paxarosescapar do ruído, pensando que non han volver...

—E nós que? –interrompeulle Rodolfo–. Moita troula-da e moito barullo, pero, que pintamos nós en todoisto?

—Pois darlle ledicia ao corpo –díxolle Seve–. Nonqueiras saber que cara de alegría poñen os homes emulleres cando nos proban. E non é mala cousa. Unestómago cheo é má is ditoso que un baleiro, non si?

—Mirado así... –dixo Amanda.

156


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

—Ademais –proseguiu o percebe–, en moitos lugares secelebra a festa no noso honor, e moita xente vai a elessó por coñecernos. Somos ese día reis e raíñas do lugar.

Lelo, que estivera calado un bo anaco de tempo, botou-se a rir. Lembraba aqueles días cando a súa nai lledicía: «O meu príncipe, canto te quero, aínda que paraalgúns parezas mendigo».

Choraba entón porque non quería parecerlle mendigoaos ollos da súa nai. Ría agora porque aquel príncipeconverteríase en rei e porque a súa nai, desde algúnlugar que non se sabe, estaría agardando velo coroadoxunto a un percebe, unha empanada e un polbo.

157


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

ÍndiceC

Planta baixa 8

Pindolón .................................................................................. 10

O televisor fantástico ...................................................... 11

Orellas molladas ................................................................ 12

O día e a noite .................................................................... 14

O príncipe valente ............................................................ 15

Os paxaros cantores........................................................ 16

Fumeira e Lumieira .......................................................... 18

Os embigos máxicos........................................................ 20

As castañas de Manuel ................................................ 22

O Capitán pirata .............................................................. 23

As raíñas máis meigas .................................................. 25

Primeiro andar 26

As follas que falan .......................................................... 28

Que ledicia!............................................................................ 29

O rañaceos que conseguiu ser feliz ...................... 32

A papeleira Cacheira .................................................... 34

Os tres viaxeiros ................................................................ 38

Lousa quere descansar .................................................. 41

O mar das sereas .............................................................. 43

Zapatóns ................................................................................ 44

A orquestra animada .................................................... 46

O concurso de Ramona .............................................. 50

O porco e as bolboretas .............................................. 52

A torta de Sabela ............................................................ 54


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Segundo andar 56

A sorte de Sabela .............................................................. 58

Carmiña e Maruxa ........................................................ 60

Choveparriba ...................................................................... 64

O fillo da Lúa .................................................................... 68

Os cinco amigos .................................................................. 71

Os tesouros agachados ................................................ 74

A raíña do ceo .................................................................... 77

O fillo do panadeiro ...................................................... 80

O cascabel sen gato ........................................................ 84

No aire da Terra .............................................................. 87

Cousas correntes ................................................................ 91

O dó de peito ...................................................................... 95

O paxaro e a primavera.............................................. 98

Boas pulgas ........................................................................ 100

Terceiro andar 104As uvas da sorte .............................................................. 106

Na costa da vida .......................................................... 109

O cantar de Friol.............................................................. 111

O soño de Álex.................................................................. 115

Fogar, doce fogar ............................................................ 119

O muíño de Anxo .......................................................... 122

A feira de Iago.................................................................. 125

Augas salgadas ................................................................ 128

Malas compañías............................................................ 132

Sorpresa! ................................................................................ 136

A fada Chanada.............................................................. 141

Comeza o espectáculo ................................................ 143

A terra nai............................................................................ 147

O falar non ten cancela............................................ 150

A viaxe de Lelo ................................................................ 154


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa


#euq

uedo

lend

o

#b

aíac

onnó

snac

asa

Documents

A casa máis animada do mundo · A casa máis animada do mundo Cristina Sáez Cazallas Almudena Aparicio Cristina Sáez Cazallas • Almudena Aparicio Esta é a historia da casa encantada