Krishi Vigyan Kendra, Dahigaon-Ne Deptt. of Agriculture Engineering

1

ऊस �पकासाठ सुधा�रत कृ�ष यं� ेव अवजारे

ऊस डोळा कापणी (बड चीपर) यं� –

ऊसाची रोपे तयार कर�यासाठ� ऊस रोपवाट�केम�ये या यं�ाचा उपयोग होतो. या यं�ाची

ज�मनीवर मांडणी क!न, याम�ये असले%या अध'वतु'ळाकार पा*या+या सा,याने उसाचा डोळा

सहजपणे काढू शकतो. हे यं� मानवाचल�त अस%याने यं� चालव�यासाठ� वीज 0कंवा इंधनाची

गरज पडत नाह�. या यं�ाचे वजन कमी अस%याने एका 3ठकाणाहून दसु5या 3ठकाणी सहजपणे

वाहून नेता येते. या यं�ा+या सा,याने एक 6य7ती एका तासात साधारणत: १०० उसाचे डोळे

काढू शकतो. या यं�ाची 0कंमत बाजारात साधारणत: !. १६०० पय=त आहे.

ऊस रोपे लागवड यं� –

ऊसाची लागवड ऊस रोपापासून व एक डोळा प�दतीने कर�याची प�दती आता ?च�लत होत

आहे. परंतु शेत मजुरांची कमतरता आ@ण *यांचे वाढते वेतन 3ह शेतक5यांसमोर�ल समAया आहे.

अशा पBरिAथती म�ये ऊस रोपे लागवड यं�ाचा वापर करणे फायदेशीर ठरते. हे यं� मानवचल�त

अस%यामुळे वीज 0कंवा इंधनाची गरज भासत नाह�. या यं�ा+या सा,याने रोपांची लागवड

�शफारस असले%या अंतरावर करणे श7य होते. गाद� वाफा, सर� प�दत, साधा पGटा प�दत,

म%चींग पेपर बेड अशा कोण*याह� प�दतीने रोपांची लागवड करणे श7य होते. या यं�ा+या

सा,याने लागवड करताना वाकून काम करावे लागत नस%यामुळे मजुराची काय'Hमता वाढते व

वेळेची बचत होते. मजूर खचा'त साधारणत: ५०% पय=त बचत होते. या यं�ा+या सा,याने

भाजीपाला Lपकांची जसे �मरची, वांगी, टोमॅटो इ. ची लागवड करणे पण श7य होते. या यं�ाची

0कंमत बाजारात साधारणत: !. ३००० पय=त आहे.

Krishi Vigyan Kendra, Dahigaon-Ne Deptt. of Agriculture Engineering

ऊस �पकाला खते दे&यासाठ पहार

ऊस खोडवा 6यवAथापनाम�ये ऊसा+या मुळांजवळ खते दे�याला फार महOव दे�यात आले आहे

परंतु हे काम शेतक5यां+या PQट�ने फार 0कचकट Aव!पाचे आहे

उपयोग केला तर काम सोपे होते

RछTे करावे. या पाड�यात आले%या

खत मुळां+या साRन�यात पड%यामुळे ते Lपकास *वBरत उपलUध होते

बाजारात साधारणत: !. ३००

2

ऊस �पकाला खते दे&यासाठ पहार:

ऊस खोडवा 6यवAथापनाम�ये ऊसा+या मुळांजवळ खते दे�याला फार महOव दे�यात आले आहे

परंतु हे काम शेतक5यां+या PQट�ने फार 0कचकट Aव!पाचे आहे. यासाठ� खते देणा5या पहार�चा

उपयोग केला तर काम सोपे होते. खत पेरणी पहार�+या सा,याने योVय अंतरावर ज�मनीम�ये

या पाड�यात आले%या ८ ते ९ इंचा+या RछTात हाताने खत घालून

खत मुळां+या साRन�यात पड%यामुळे ते Lपकास *वBरत उपलUध होते.

३०० ते ४०० पय=त आहे.

ऊस खोडवा 6यवAथापनाम�ये ऊसा+या मुळांजवळ खते दे�याला फार महOव दे�यात आले आहे.

यासाठ� खते देणा5या पहार�चा

खत पेरणी पहार�+या सा,याने योVय अंतरावर ज�मनीम�ये

इंचा+या RछTात हाताने खत घालून माती आड करावे.

खत मुळां+या साRन�यात पड%यामुळे ते Lपकास *वBरत उपलUध होते. या पहार�ची 0कंमत

Krishi Vigyan Kendra, Dahigaon-Ne Deptt. of Agriculture Engineering

3

बुडखे छाटणीचा कोयता –

ऊस तुटून गे%यानंतर खोडवा ऊस 6यवAथापन तं�ाम�ये ऊसा+या बुडखे छाटणीला खूप महOव

आहे. या कोय*या+या सा,याने ज�मनीलगत बुडखे छाटणी करणे सहज श7य होते. बुडखा

छाटणीमुळे मुळां+या साRन�यातील बुड[यावर�ल क\ब फुट�यास वाव �मळतो आ@ण *यापासून

चांगल� ऊस Rन�म'ती होते. बुडखे छाटणी न के%यास उसा+या ज�मनीवर�ल कांडीपासून डोळे

फुटतात हे फुटवे कमकुवत असतात. यासाठ� बुडखे छाटणी कोय*याचा उपयोग फायदेशीर ठरतो.

बाजारात या कोय*याची 0कंमत !.३०० ते ४०० एवढ� आहे.

+ॅ-टरच.लत पाचट कु/ट0 यं� –

ऊस तुटून गे%यानंतर बरेचसे शेतकर� शेतात रा3हलेले पाचट पेटवून देतात, शाA�ीय PQट�ने ह�

चुक]ची प�दती आहे. या पाचटाचा उपयोग आ+छादन ^हणून होतो तसेच हे पाचट नंतर

कुज%याने *याचे स_3Tय खत तयार होते. परंतु शेतातील पाचटामुळे Lपकाला पाणी देणे अडचणीचे

होते. यासाठ� `ॅ7टरच�लत पाचट कुGट� यं�ा+या सा,याने शेतातील पाचटाची कुGट� करता येते,

अगद� ५ ते ७ �ममी एवढे बार�क पाचटाचे तुकडे केले जातात. या यं�ाUवारे तासाला ०.२ ते ०.३

हे7टर Hे�ावर�ल पाचटाची कुGट� करता येते.

Krishi Vigyan Kendra, Dahigaon-Ne Deptt. of Agriculture Engineering

4

+ॅ-टरच.लत ऊस आंतरमशागत व खत पेरणी यं� –

या अवजाराने ऊस Lपकातील आंतरमशागतीचीसव' ?कारची कामे करता येतात जसे बाळ बांधणी,

बांधणी, ऊसाला भर देणे, खत पेरणी इ. हे यं� महा*मा फुले कृLष LवUयापीठ राहुर� यांनी

Lवक�सत केले असून लहान `ॅ7टरUवारे ^हणजे १८.५ hp `ॅ7टरUवारे चालLवता येते. या यं�ा+या

कामाची gंद� ४ ते ५ फुट एवढ� असून यं�ाची काय'Hमता तासाला २.८० हे7टर एवढ� आहे.

Krishi Vigyan Kendra, Dahigaon-Ne Deptt. of Agriculture Engineering

सबसॉयालर नांगर –

पा�या+या अRत वापरामुळे

धर%यामुळे पा�याचा Rनचरा 6यवAथीत होत नाह�

आहे. सबसॉयालर नांगर ज�मनी+या पQृठभागाम�ये द�ड ते दोन फुटापय=त खोलवर जाऊन तळी

फोडतो.

- राहुल कावले

Lवषय Lवशेषi- कृLष अ�भयांk�क]

केLवके द3हगाव-ने

5

पा�या+या अRत वापरामुळे ब5याचlया ज�मनी चोपण झा%या आहेत.

पा�याचा Rनचरा 6यवAथीत होत नाह�. याचा ऊस उ*पादनावर ?Rतकूल पBरणाम होत

नांगर ज�मनी+या पQृठभागाम�ये द�ड ते दोन फुटापय=त खोलवर जाऊन तळी

कृLष अ�भयांk�क]

. या ज�मनींनी तळी

याचा ऊस उ*पादनावर ?Rतकूल पBरणाम होत

नांगर ज�मनी+या पQृठभागाम�ये द�ड ते दोन फुटापय=त खोलवर जाऊन तळी