โดย

นางกองแกว ยวนบญหลม

หวหนาหนวยวชาการพยาบาล

โรงพยาบาลเวชศาสตรเขตรอน มหาวทยาลยมหดล

นางสมพศ สวรรณบล หวหนาหอผปวยพเศษ 2

เรองการเคลอนยายผปวย

นางสาวทศพร แสงเนตรสวาง หวหนาหนวยสองกลองและ ทางเดนอาหาร

เรองการชวยฟนคนชพ

นางศภางค ผาสข พยาบาลหนวยพฒนาคณภาพ เรองการพนผาและเขาเฝอก

ทมวทยากร

เสนอมาตรการในการดแลความปลอดภยผโดยสายบนทองถนน ระบควรมการฝกอบรมใหพนกงานประจ ารถมความรการปฐมพยาบาลเบองตน เพอลดความสญเสย

ค าถาม ?

เจอแบบน ท าอยางไร ?

นวขาด ท าอยางไร ?

เจอแบบน ท าอยางไร ?

ท าอยางไร ?

ส าลก

ท าอยางไร ?

ชก

ท าอยางไร ?

“คนหมดสต !!!!!?????”

ท าอยางไร ?

หวขออบรม

ทเปนความร (Knowledge)

1. การหามเลอดและการปฐมพยาบาลบาดแผล- การหามเลอด

- เลอดก าเดาไหล

- แผลถลอก

- แผลฟกช า , แผลโดนความรอน- แผลถกของมคมและแผลฉกขาด

- แผลทมอวยวะถกตดขาด

- แผลทมวตถปกคา

2. การปฐมพยาบาลผปวยกระดกหก ขอเคลด ขอเคลอน

- กระดกหก

- ขอเคลด

- ขอเคลอน

3. ภาวะฉกเฉน

- การส าลก

- ชก

หวขออบรม

ทเปนทกษะ (Skill)

1. การยกและเคลอนยายผปวย(Transportation)

2. การพนผาและการเขาเฝอก (Splint)

3. การชวยฟนคนชพ (CPR)

การปฐมพยาบาล (First Aid)

หมายถง การชวยเหลอเบองตน ใน

ทนท โดยใช

อปกรณเทาทจะหาได ประกอบกบ

ความรในการชวยเหลอ

วตถประสงคของการปฐมพยาบาล

เพอชวยชวต

เปนการลดความรนแรงของการบาดเจบ

ปองกนความพการ

ชวยใหกลบสสภาพเดมโดยเรว

หมายเลขโทรศพทฉกเฉนศนยการแพทยฉกเฉน โทร. 1669

เหตดวนเหตราย โทร. 191

เพลงไหม โทร. 199

จส.100 โทร. 0-2711-9150 , 0-2711-9151-8

กภย ปอเตกตง โทร. 0-2226-4444-8

กภย รวมกตญญ โทร. 0-2751-0951-3สวพ. 91 โทร. 1644

ชดปฐมพยาบาลเบองตน

น าเกลอ NSS

น ายาเบตาดน

แอลกอฮอร 70 %

ผากอต ส าล

พลาสเตอร

ผายด

ผาสามเหลยม

การประเมนสภาพผปวยเจบเบองตน

1. ตรวจระดบความรสกตว โดยการเรยกผปวยเจบและตทไหลเบา ๆ

2. รองขอความชวยเหลอ

3. ตรวจทางเดนหายใจ น าสงแปลกปลอมและฟนปลอมออกจากปาก แลวเปดทางเดนหายใจ โดยใชสนมอกดหนาผาก ใชนวชและนวกลาง ของมออกขางหนงเชยคางใหแหงนหนาขน

4. ตรวจการหายใจ โดยสงเกตการเคลอนไหวของหนาอก และ ลมหายใจ ใชหลกตาด หฟง แกมสมผส

5. ตรวจหาการบาดเจบ โดยตรวจตงแตศรษะ จรดปลายเทา

ตรวจศรษะ ตรวจใบหนาและคอ

ตรวจบรเวณทรวงอก ตรวจชองทองและเชงกราน

ตรวจบรเวณหลง

ตรวจขา ตรวจแขน

การหามเลอด

ตองค านงถงความปลอดภย ของตนเองในการสมผสกบ บาดแผลและเลอดของผปวย โดยตรงควรสวมถงมอยาง หรอ หาวสดใกลตว เชน ถงพลาสตก

หลกการหามเลอด

หลกการหามเลอด

• แผลเลกกดโดยตรงลงบนบาดแผล• แผลใหญขนใชฝามอกดปากแผลไวนานประมาณ 10 นาท ถาเลอดยงไมหยด ใหเตม ผาชนใหมลงบนชนเดม

• ใชผายดพนทบบนผาทปด กดบาดแผล

• ถาเลอดออกมากใหใชมอกดบนบาดแผลพรอมทงยก สวนนนใหสงเหนอระดบหวใจในกรณทไมมกระดกบรเวณนนหกรวมดวย

หลกการหามเลอด

เลอดก าเดาไหล

การปฐมพยาบาล 1. นงกมหนา 2. ใชมอบบจมกและใหหายใจทางปาก ประมาณ 5-10 นาท

ขอควรระวง 1. ทานงเงยหนาจะท าใหเลอดไหลลงคอ และท าใหอาเจยนได

2. การสงน ามก แคะจมก หรอขยจมกจะท าใหเลอดออกอก

3. ในผปวยเจบทไดรบอบตเหต ถามน าใส ๆ ไหลจากจมก ใหรบน าสงโรงพยาบาล

แผลถลอก

การปฐมพยาบาล 1. ลางแผลดวยน าสะอาดและสบจนหมดสงสกปรก

2. ใชผาสะอาดกดทแผลเพอใหเลอดหยด

3. ใสยาส าหรบแผลสด เชน เบตาดน อาจปดแผลหรอไมกได

ขอควรระวง 1. อาจพบรวมกบการบาดเจบของอวยวะภายใน

2. แผลถลอกทมขนาดใหญ ตองรบประทานยาปฏชวนะ เพอปองกน การตดเชอ

3. ไมควรใหแผลเปยกน าจนกวาแผลจะแหง เพอปองกน

การตดเชอ

แผลฟกช า

การปฐมพยาบาล 1. ประคบดวยความเยน เชน ผาหอถงน าแขงผสมน า ภายใน 24 ชวโมงแรก เพอหามเลอด

2. หลง 24 ชวโมง ประคบดวยความรอน เพอลดอาการช าบวม

ขอควรระวง

1. รอยฟกช าภายนอก อาจพบรวมกบการบาดเจบของอวยวะภายใน เชน กระดกหก ตบแตก มามแตก เปนตน

2. การใชความรอนประคบตงแตแรกหลงเกดอบตเหต เชน การใชยาหมอง ไขตม ขาวสกรอน อาจเปนสาเหตใหเลอดออกมากขน

แผลถกของมคม

และแผลฉกขาด

การปฐมพยาบาล 1. หามเลอดตามขนตอน 2. ถาแผลกวาง หรอลก และมกอนเลอดหรอสงแปลกปลอมภายในแผล ไมตองลางแผล เพราะจะท าใหเลอดออกมาอก น าสงสถานพยาบาล 3. ถาแผลเลก ตน ใหลางแผลดวยน าสะอาดและสบ ซบใหแหงแลวปด ดวยผาปดแผลหรอพลาสเตอร โดยใหขอบแผลชดกน

แผลทมอวยวะถกตดขาด

• ท าการหามเลอดตามหลกการหามเลอด• กดและยกสวนทบาดเจบใหสงขน• วางอวยวะสวนทขาดในถงพลาสตกทแหง และสะอาด เพอปองกนอวยวะแหง ปดปากถงใหแนน อยาใชยาฆาเชอหรอลางสวนทขาด

• น าถงทใสอวยวะนนแชในน าแขงหรอน าเยน

• น าผปวยสงโรงพยาบาลโดยเรวพรอมอวยวะสวนทขาด

แผลทมวตถปกคา

การปฐมพยาบาล 1. ใชผาสะอาดวางรอบ ๆ วตถนน แลวพนผารอบ ๆ วตถใหแนน

เพอไมใหวตถขยบ

2. รบน าสงสถานพยาบาล

ขอควรระวง 1. หามดงวตถนนออกจากแผล เพราะอาจจะท าใหเกดอนตรายตออวยวะ

ขางเคยง หรอท าใหเลอดออกมากขน

2. อาจจ าเปนตองใชเครองมอตดวตถนนจากสวนอน เพอใหสวนทตด กบผปวยเจบไมถกดงออกหรอขยบ

ท าอยางไรเมอเจอคนเปนลม

อาการเปนลม (Syncope) เกดจากเลอดไปเลยงสมองนอยลง/ไมเพยงพอ จงเกด

อาการหมดสตอยางกะทนหนและเปนอยชวครแลวฟนคนสตไดเอง

สาเหต

1. อดนอน เหนอย ตรากตร าท างานมาก

2. ขาดอากาศบรสทธ เชน คนแนน อากาศรอนจด

3. ตนเตน ตกใจ กลวมากเกนไป เครยดรนแรง

4. มบาดแผล เสยเลอดมาก

อาการอาการทผปวยบอก

- วงเวยนศรษะ

- มอเยน เหงอออก

- ตาพรา หนามด ใจสน

- มอเทาไมมแรง รสกวบ

อาการทสงเกตเหน- หนาซด ปากซด

- ตวเยน

- มเหงอออกใบหนา ฝามอ เทา

- หายใจตน บางคนหายใจหอบ

- ลมลงหมดสต

การปฐมพยาบาล

1. จดผปวยนอนศรษะตาในสถานททมอากาศถายเทสะดวก 2. ปลดเสอผาและเขมขดใหหลวมเพอใหเลอดไปเลยงสมองไดเรว

และเพยงพอ

3. ใชผาเยนเชดตามใบหนา ลา คอ และแขนขา 4. ควรนา ผปวยสงโรงพยาบาลหากยงไมฟนคนสตภายในเวลา 5-

10 นาท หรอเปนผปวยทมโรคประจา ตว เชน เบาหวาน ความดนเลอดสง โรคหวใจ หรอมอาการอนเชน เจบแนนหนาอก

Heart Attack

แผลโดนความรอน

• อาจเกดจากเปลวไฟ น ารอน ไฟฟา วสดหรอ เครองมอเครองใชทมความรอน

• ความรนแรงขนอยกบ ปรมาณความรอน ระยะเวลาทไดรบ ขนาด

• และตาแหนงของอวยวะทโดนความรอน

แบงไดเปน ๓ ระดบ คอ

ระดบท ๑ ผวหนงเปนสแดง ปวดแสบเลกนอย เชน ผวไหมจากแดด

ระดบท ๒ ผวหนงพองมน าใส ๆ อยขางใน ปวดแสบรอนมาก

สวนมากแผลจะแหง และหายภายใน ๕-๑๐ วน

ระดบท ๓ ผวหนงจะถกท าลายลกตลอดชนของหนงแท

จนเหน ลกษณะไหมเกรยม หรอเหนเปนเนอสขาว อาจลกถงกลามเนอและกระดก ทาใหเจบปวดมาก

การปฐมพยาบาล 1. ใชน าสะอาดราดหรอแชบรเวณแผล เปนเวลาอยางนอย 10 นาท

2. ถอดเครองประดบบรเวณทโดนความรอนออก 3. ปดแผลดวยผาสะอาด 4. ถามแผลโดนความรอนเปนบรเวณกวาง หรอบรเวณอวยวะส าคญ เชน ใบหนา คอ อวยวะเพศ รบน าสสถานพยาบาล

ขอควรระวง 1. ผปวยเจบทโดนไฟคลอก โดนความรอนบรเวณใบหนา อาจมปญหาทางเดนหายใจรวมดวย

2. ผปวยทโดนไฟฟาชอต ระวงหวใจเตนผดปกตหรอหยดเตน

3. ผปวยเจบทมแผลบรเวณกวาง อาจมอาการชอก

ขอควรระวง 5. หามดงสงทตดแนนออกจากแผล เชน เสอ กางเกง

6. งดจบตองแผลโดยไมจ าเปน

7. หามท าใหผวหนงทพองน าแตก

8. หามทายา ยาสฟน น าปลา

หรอขผงลงบนแผล

การพนผา

(Elastic Bandage)

ผามวนยด (Elastic Bandage)

หลกการใชผามวน• มวนผาใหแนน

• ผาตองแหงและสะอาด

• หงายมวนผาเสมอ

• พนจากสวนปลายไปหาสวน โคน(เพอเปนการไลเลอดด ากลบสหวใจ)

การใชผามวนยด : หามเลอด

การใชผามวนยด : พนขอมอ

การใชผามวนยด : กรณมอขาด

การใชผามวนยด : พนขอเทา

การใชผาพนแผล (Bandaging)

• ผาสามเหลยม

ควรใชผาซมซบน าไดด เชน ผาลนน ผาดบ ผาฝาย ขนาดผาสเหลยมจตรสยาวดานละ 36-40 นว แบงทแยงมมจะไดผาสามเหลยม 2 ชน

การใชผาสามเหลยมหามเลอด

การใชผาสามเหลยม : บาดแผลบรเวณมอ แผลฉกขาดเลอดออกไมมาก

การใชผาสามเหลยม : หามเลอดบาดแผลบรเวณศรษะ

การใชผาสามเหลยม : คลองแขนกรณบาดเจบทแขน

กระดกหก (Fractures)

กระดกหกชนดไมมแผล (Closed Fracture )

กระดกหกชนดมบาดแผล (Opened Fracture)

กระดกหก (Fractures)

อาการ• ปวด บวม รอนบรเวณทหก

• ถาจบกระดกนนโยกหรอบดเลกนอย มเสยงดงกรอบแกรบ

• การเคลอนไหวผดปกต

• รปรางของกระดกผดปกต

• อาจมบาดแผลและพบปลายกระดกโผล ออกมาใหเหนได

การเขาเฝอก (Splint)

การเขาเฝอก (Splint)

การใชวสดตาง ๆ พยงหรอหอหมอวยวะทกระดกหกใหอยนง เปนการบรรเทาความเจบปวดและปองกนอนตรายเพมมากขน

หลกการเขาเฝอกชวคราว

วสดทใชดามตองยาวกวาอวยวะสวนทหก

ไมวางเฝอกลงบนบรเวณทกระดกหกโดยตรงควรมสงอนรอง

มดเฝอกกบอวยวะทหกใหแนนพอควร ไมแนนจนเกนไป

การเขาเฝอกชวคราว : ขอมอหกหรอเคลอน

การเขาเฝอกชวคราว : แขนทอนลางหก

การเขาเฝอกชวคราว : ขอศอกหกหรอเคลอน

การเขาเฝอกชวคราว : แขนทอนบนหก

การเขาเฝอกชวคราว : ขา

การเขาเฝอกชวคราว : กระดกเชงกรานหก

การเขาเฝอกชวคราว : กระดกสนหลงสวนคอบาดเจบ

การเขาเฝอกชวคราว : กระดกสนหลงบาดเจบ

การเขาเฝอกชวคราว : กระดกสนหลงหก

ผบาดเจบทกระดกสนหลงหก

การยกและเคลอนยายผปวย

(Transportation)

การเคลอนยายผปวย(Transportation)

การชวยเหลอผบาดเจบเลกนอยและ/หรอรสกตว : ทาประคองเดน

การชวยเหลอผบาดเจบเลกนอยและ/หรอรสกตว : การอม

การชวยเหลอผบาดเจบเลกนอยและ/หรอรสกตว :การประคองเดน

การชวยเหลอผบาดเจบเลกนอยและ/หรอไมรสกตว : ทาลาก

การชวยเหลอผบาดเจบเลกนอยและ/หรอไมรสกตว : ทาอมแบก

การชวยเหลอผบาดเจบเลกนอยและ/หรอไมรสกตว : ผชวยเหลอ 3-4 คน

การส าลก

1. กรณทผปวยเจบยงไมหมดสต ใชวธการรดกระตกททองเหนอสะดอ ใตลนปในทศทางเฉยงขน โดยใหผทาการชวยเหลอเขาไปขางหลงผปวยเจบ ทกาลงยนอย มอซายกาหมดไวตรงหนาทองระหวางสะดอกบลนปของ ผปวย มอขวาการอบกาปนซายหรอใชวธประสานมอ 2 ขางเขาดวยกน แลวรดกระตกเขาหาตวผชวยเหลออยางแรงหลาย ๆ ครง จนพดออกมาได

2. กรณทผปวยเจบหมดสต จดผปวยเจบในทานอนหงายราบ นงครอม

แลวใชสนมอทงสองขางวางซอนกน กดกระแทกททองเหนอสะดอใต ลนปในทศทางเฉยงขนไปทางศรษะผปวยเจบ ทา 5 ครง แลวเปดปาก ผปวยเจบ หากเหนสงแปลกปลอมใหลวงออก หามลวงโดยไมเหน จากนนจงตรวจการหายใจและเรมตนการกชพ

การชก

การปฐมพยาบาล 1. ปองกนการบาดเจบจากการลม 2. ใหผปวยเจบนอนตะแคงเอยงหนาลงกบพนในทาเงยคางขน 3. ดแลการหายใจ เชดหรอดดเสมหะ น าลาย และสงอาเจยนออก 4. น าสงสถานพยาบาล

ขอควรระวง 1. ไมน าของแขงใสเขาไปในปาก เพองดฟน 2. หามมดหรอตอสกบผทก าลงชก 3. อยาทงผปวยเจบไวตามล าพง เพอไปตามผอน 4. งดอาหารและน าระหวางการชก และหลงจากชกใหม ๆ

การชวยฟนคนชพ (CPR)

(Cardio Pulmonary Resuscitation)

“ผปวยหมดสต !!!!!?????”

ขนตอนการกชพขนพนฐานในผใหญ

1. ตรวจระดบความรสกตวโดยการเรยกผปวยเจบ และตทไหลเบา ๆ

2. รองขอความชวยเหลอ และพลกผปวยเจบใหนอนหงายราบบนพนเรยบแขง

3. ถาผปวยเจบไมตอบสนอง ใหชวยการไหลเวยนโลหตโดยการกดหนาอก 30 ครง ดวยอตราเรวมากกวา 100 ครงตอนาท กดลก 2 นว หรอ 5 เซนตเมตร (ใชมอขางหนงวางและใชมออกขางวางทบ แลวใช สนมอกดทกงกลางหนาอก )

4. หลงจากนนใหกดหนาอกดวยอตรา 30 (นบเปน 1 รอบ) ประเมนผลการกชพทก 5 รอบ (ใชเวลา 2 นาท)

ในกรณทมผปฏบตการกชพมาชวยเหลอเพมขน ควรสลบหนาทของผทกดหนาอก หรอทก 5 รอบ หมายเหต : สามารถใชการกดหนาอกอยางตอเนอง ดวยอตราเรวมากกวา 100 ครงตอนาท

การกดหนาอก • เพอใหมเลอดไปเลยงสวนตางๆ ของรางกาย

• ต าแหนง : กระดกหนาอกกงกลางระหวางราวนม

วธการ : ใชฝามอ 2 ขางวางซอนกน สนมอวางบนกระดกหนาอก แขนเหยยดตรง มอ-ศอก-ไหลตงฉากกบผปวย ใชเอวเปนจดหมน

http://home.utah.edu/~mda9899/cprpics.html

แรงมาจากไหลและแขน

สะโพกเปนจดหมน

มอวางบนกระดกหนาอก

ไหล แขน มอ อยในแนวตรง ตงฉากกบพน

http://home.utah.edu/~mda9899/cprpics.html

2 นว

สรป

• เมอพบคนไมรสกตว ไมหายใจ หรอ หายใจเฮอก• รบขอความชวยเหลอใหเรวทสด• กดหนาอก 30 ครง• เปลยนผกดหนาอกทก 2 นาท

ขอบคณคะ

อางองจากหนงสอ “การปฐมพยาบาลและการกชพขนพนฐาน (First aid and Basic life support) ส าหรบก าลงพลกองทพเรอ” กรมแพทยทหารเรอ