ร่าง...หน าในสากล น าพาประเทศไปส ประเทศท พ ฒนาแล ว” การจ ดท า (ร าง) นโยบายและย

(ราง) นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. 2563 – 2570 เปนกรอบแนวทางการพฒนาระบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ ใหสอดคลองและบรณาการกน เพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ ทสอดคลองกบทศทางของยทธศาสตรชาต แผนแมบท และนโยบายของรฐบาล โดยมวสยทศนเพอ “เตรยมคนไทยแหงศตวรรษท 21 พฒนาเศรษฐกจทกระจายโอกาสอยางทวถง สงคมทมนคง และสงแวดลอมทยงยน โดยสรางความเขมแขงทางนวตกรรมระดบแนวหนาในสากล น าพาประเทศไปสประเทศทพฒนาแลว” การจดท า (ราง) นโยบายและยทธศาสตรฉบบน ค านงถงบรบทของการปฏรปประเทศในปจจบน การจดตงกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนกระทรวงใหม และบรบทโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว จงออกแบบใหผมสวนเกยวของสามารถมสวนรวมในการขบเคลอนการด าเนนงานในลกษณะแพลตฟอรม (platform) ความรวมมอ ตามเปาประสงคของการพฒนาใน 4 ดาน ไดแก 1) การพฒนาก าลงคนและสถาบนความร 2) การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม 3) การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน และ 4) การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมล า โดยด าเนนงานควบคไปกบการปฏรประบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ ยทธศาสตรการด าเนนงานในแตละแพลตฟอรม ไดก าหนดเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) และชดโปรแกรมภายใตแพลตฟอรม เพอเปนแนวทางในการออกแบบแผนดานการอดมศกษา และแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศตอไป

ทงน ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต และส านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ซงจดตงขนเมอวนท 2 พฤษภาคม 2562 ไดรวมกนจดท า (ราง) แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ พ.ศ. 2563 – 2565 ขนเพอเปนแผนระยะกลาง โดยมยทธศาสตรหลกทสอดคลองกบ (ราง) นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. 2563 – 2570 เพอใหทนการกบการจดสรรงบประมาณป 2563 - 2564 ตามแนวทางทก าหนดในพระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต พ.ศ. 2562 มาตรา 11 (1) และ (2) โดยจะมการปรบปรงนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนระยะ เพอใหสอดรบกบบรบทของการพฒนาประเทศ รวมทงปรบปรงใหมความสมบรณขน โดยเพมเตมการมองภาพอนาคต การวเคราะหสถานการณดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรมของประเทศและของโลก และสถานการณการพฒนาประเทศรายสาขา รวมทงการพฒนาเชงพนท

ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต และ ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

สงหาคม 2562

๓

บทสรปผบรหาร ......................................................................................................................................... ๑

๑. บทน า ............................................................................................................................................... ๕

๑.๑ ทศทางและนโยบายการพฒนาประเทศ ....................................................................................... ๕

๑.๒ การปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม .................................................. ๕

๑.๓ ทศทางเชงยทธศาสตรในการพฒนาระบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ................... ๖

๒. นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม .......................... ๙ พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๗๐

๒.๑ วสยทศน เปาประสงค และตวชวดความส าเรจ ............................................................................ ๙

๒.๒ แพลตฟอรมการด าเนนงานเชงยทธศาสตร ................................................................................ ๑๐

แพลตฟอรมท ๑ การพฒนาก าลงคนและสถาบนความร .............................................................. ๑๓

แพลตฟอรมท ๒ การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม ............................. ๒๙

แพลตฟอรมท ๓ การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน ...................... ๔๑

แพลตฟอรมท ๔ การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนท และลดความเหลอมล า ..... ๕๓

การปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ................................................. ๕๘

๒.๓ กลไกการขบเคลอน การตดตามและประเมนผล ........................................................................ ๖๓

๓ . *แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๖๕ ...................................... ๖๗

๓.๑ เปาหมาย ตวชวดความส าเรจ และโปรแกรมยอย ...................................................................... ๖๗

๓.๒ กลไกการขบเคลอนแผนดาน ววน. และการตดตามประเมนผล .................................................. ๗๘

ภาคผนวก ตวอยางโปรแกรมภายใตแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕................... ๘๐

หมายเหต *เพอใชส าหรบการตงกรอบวงเงนงบประมาณดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (ตามนยของมาตรา ๑๑ และ ๑๒ แหงพระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๒) ประจ าปงบประมาณ ๒๕๖๓ ใหทนตามปฏทนงบประมาณ จงไดจดท าแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ขนกอน ส าหรบแผนดานการอดมศกษาเพอผลตและพฒนาก าลงคนของประเทศจะไดจดท าขนตอไป

๕

รฐบาลไดก าหนดยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580) เปนแนวทางในการพฒนาประเทศในระยะยาว เพอใหประเทศไทยบรรลวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดยการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศใหมเสถยรภาพอยางยงยน ตามแนวทางทก าหนดในยทธศาสตรชาตนน จ าเปนอยางยงตองอาศยความรและความกาวหนาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและนวตกรรม รวมถงการพฒนาก าลงคนทเหมาะสม เพอเปนกลไกส าคญในการน าพาประเทศใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง ยทธศาสตรชาตไดระบวาระการพฒนาทเนนการปรบเปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (Innovation-driven Economy) รวมถงการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทเขาสสงคมสงวย ตลอดจนรองรบผลกระทบจากพลวตรของกระบวนการโลกาภว ตน การยายขวอ านาจทางเศรษฐกจ และภมรฐศาสตรใหม ตลอดจนผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทคาดวาจะมความรนแรงมากขน รวมถงการเปลยนแปลงอยางพลกผน (Disruption) จากการพฒนาอยางกาวกระโดดทางเทคโนโลยและนวตกรรม

รฐบาลไดจดใหมสภาปฏรปแหงชาต ขนเมอป 2557 และไดก าหนดใหมวาระการปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนหนงในวาระการปฏรปทส าคญ เพอปรบกระบวนทศน การด าเนนงานและทศทางการพฒนาดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ โดยในเดอนพฤษภาคม 2562 ไดม การจดตงกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) ขน และตราพระราชบญญตเพอเปนกฎหมายพนฐานดานการพฒนาระบบ อววน. ใหมความทนสมยสอดคลองกบบรบทการพฒนาประเทศและบรบทโลก รวมทงเปนกฎหมายพนฐานดานการสงเสรมการใช อววน. เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ จ านวน 10 ฉบบ ไดแก

1. พระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบบท 19) พ.ศ. 2562 2. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและ

นวตกรรม พ.ศ. 2562 3. พระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต

พ.ศ. 2562 4. พระราชบญญตการอดมศกษา พ.ศ. 2562 5. พระราชบญญตการสงเสรมวทยาศาสตร การวจยและนวตกรรม พ.ศ. 2562 6. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต (ฉบบท 4) พ.ศ. 2562 7. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2562 8. พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา (ฉบบท 6) พ.ศ. 2562 9. พระราชบญญตการบรหารสวนงานภายในสถาบนอดมศกษา (ฉบบท 6) พ.ศ. 2562

๖

10. พระราชบญญตสถาบนอดมศกษาเอกชน (ฉบบท 3) พ.ศ. 2562 ทงน พระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต

พ.ศ. 2562 ไดก าหนดใหมการจดตงสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาตขน เพอท าหนาทก าหนดนโยบายและยทธศาสตร อววน. ทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต แผนแมบท และแผนอน รวมทงนโยบายของรฐบาล ตลอดจนเสนอกรอบงบประมาณ อววน. ตอคณะรฐมนตร เพอใหความเหนชอบ รวมทงท าหนาทปลดลอคกฎหมาย กฎ และระเบยบเพอสรางระบบนเวศนวตกรรม ตลอดจนก ากบ เรงรด ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามนโยบายและยทธศาสตรใหเกดผลสมฤทธ

คณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดก าหนดทศทางเชงยทธศาสตรในการพฒนาระบบ อววน. โดยค านงถงความสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศระยะยาว รวมทงโจทยทาทายทส าคญของประเทศ อาท

1. ยทธศาสตรชาตระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ซงประกอบดวย ๑) ยทธศาสตร ดานความมนคง ๒) ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน ๓) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย ๔) ยทธศาสตรการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม ๕) ยทธศาสตร ดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม และ ๖) ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

2. แผนแมบทภายใตย ทธศาสตรช าต ๒๓ ฉบบ ประกอบด วย ๑) ความม นคง ๒) การตางประเทศ ๓) การเกษตร ๔) อตสาหกรรมและบรการแหงอนาคต ๕) การทองเทยว ๖) พนทและเมอง นาอยอจฉรยะ ๗) โครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกสและดจทล ๘) ผประกอบการและวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมยคใหม ๙) เขตเศรษฐกจพเศษ ๑๐) การปรบเปลยนคานยม และวฒนธรรม ๑๑) ศกยภาพคนตลอดชวงชวต ๑๒) การพฒนาการเรยนร ๑๓) การเสรมสรางใหคนไทยมสขภาวะทด ๑๔) ศกยภาพการกฬา ๑๕) พลง ทางสงคม ๑๖) เศรษฐกจฐานราก ๑๗) ความเสมอภาคและหลกประกนทางสงคม ๑๘) การเตบโตอยางยงยน ๑๙) การบรหารจดการน าทงระบบ ๒๐) การบรการประชาชนและประสทธภาพภาครฐ ๒๑) การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ ๒๒) กฎหมายและกระบวนการยตธรรม และ ๒๓) การวจยและพฒนานวตกรรม

3. ประเดนเรงดวน ๕ ปแรกของยทธศาสตรชาต ๑๕ ประเดน ประกอบดวย ๑) ต าบลมนคง มงคง ยงยน ๒) ปญหาความมนคงเรงดวน ๓) ทจรต คอรรปชน ๔) จดการมลพษทงระบบ ๕) การท างาน ของภาครฐ ๖) สภาพแวดลอมของรฐ ๗) สงคมสงวย ๘) คนและการศกษา ๙) เศรษฐกจฐานราก ๑๐) ยกระดบบรการสาธารณสข ๑๑) กระจายศนยกลางความเจรญ ๑๒) เขตเศรษฐกจพเศษ ๑๓) ระบบโลจสตกส ๑๔) การทองเทยว และ ๑๕) พฒนาอตสาหกรรมทมศกยภาพ

4. นโยบายอนๆ ทส าคญของรฐบาล อาท การแกไขปญหาในการด ารงชวตของประชาชน การยกระดบศกยภาพของแรงงาน การใหความชวยเหลอเกษตรกรและพฒนานวตกรรม การวางรากฐานระบบเศรษฐกจของประเทศสอนาคต การเตรยมคนไทยสศตวรรษท ๒๑ การปรบปรงระบบสวสดการและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน มาตรการเศรษฐกจเพอรองรบความผนผวนของเศรษฐกจโลก การแกไขปญหาทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการทงฝายการเมองและฝายราชการประจ า การแกไขปญหายาเสพตดและสรางความสงบสขในพนทชายแดนภาคใต การพฒนาระบบการใหบรการประชาชน การจดเตรยมมาตรการรองรบภย

๗

แลงและอทกภย และการสนบสนนใหมการศกษา การรบฟงความเหนของประชาชน และการด าเนนการเพอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

จากโจทยส าคญขางตน สามารถสรปประเดนการพฒนาทการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมจะมบทบาทส าคญเพอสนบสนนใหโจทยทาทายส าคญของประเทศบรรลเปาหมายได ดงน

๑. การสรางคน มงเนนการพฒนาบคลากรใหมคณภาพ สามารถเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต และมทกษะทจ าเปนตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

๒. การสรางองคความร มงเนนการวจยเพอสะสมความรเพอเปนการวางรากฐานส าหรบอนาคต และการพฒนาตอยอดองคความรไปสขดความสามารถและความเขมแขงของประเทศในดานตาง ๆ

๓. การสรางนวตกรรม มงเนนการบมเพาะและพฒนาขดความสามารถผประกอบการนวตกรรม การพฒนาระบบนเวศทางนวตกรรมในดานตาง ๆ ใหเออตอการสรางและแปลงนวตกรรมสมลคาทางเศรษฐกจและคณคาทางสงคม

๔. การปรบบทบาทมหาวทยาลย มงเนนการสงเสรมใหมหาวทยาลยเปนฟนเฟองส าคญส าหรบการสรางคน สรางองคความร และการสรางนว ตกรรมเ พอตอบโจทยทาทายของประเทศ ผานการปรบเปลยนบทบาทภารกจกลมมหาวทยาลย เปลยนหลกสตรและกระบวนการเรยนร รวมทงจดระบบและการบรหารจดการ

นอกจากน ไดเสนอแนะกระบวนการสนบสนนการวจยและพฒนานวตกรรมแบบใหม ทมงเนนเปาหมายเพอตอบโจทยประเทศ และเกดผลกระทบสง ดงแสดงในภาพท ๑-๑ ประกอบดวย 5 ประเดนหลก ดงน

๑) ปรบเปลยนจากการวจยและนวตกรรมทมาจากอปทาน (Supply side) ทตอบโจทยของผวจยไปสการวจยและนวตกรรมทมาจากอปสงค (Demand side) เพอตอบโจทยประเทศ ภาคเศรษฐกจ และภาคสงคม

๒) ปรบแนวทางการจดสรรทนวจยจากหวขอวจยรายโครงการ เปนวาระการวจยทเปนโครงการขนาดใหญ มเปาหมายชดเจนทตอบโจทยการพฒนาประเทศ

๓) ปรบแนวทางการวจยและพฒนาทกระจายไปทกสาขา เปนการวจยและพฒนาทมจดเนนเพอสาขาใดสาขาหนงโดยเฉพาะ

๔) ตองมการสรางสมดลระหวางการพฒนาความเปนเลศทางเทคโนโลย การพฒนาและการใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบประเทศ

๕) ปรบกระบวนการด าเนนงานจากหนวยงานเดยวซงท าใหเกดการทบซอนระหวางหนวยงาน เปนการด าเนนงานในรปแบบทเกดการสรางเครอขายการพฒนานวตกรรมและการวจยอยางเปนระบบ

๘

ภาพท ๑-๑ ทศทางการสนบสนนการวจยและพฒนานวตกรรม

๙

นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. 2563 – 2570 เปนกรอบแนวทางการพฒนาระบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ ใหสอดคลองและบรณาการกน เพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ โดยมวสยทศน ดงน

“เตรยมคนไทยแหงศตวรรษท 21 พฒนาเศรษฐกจทกระจายโอกาสอยางทวถง

สงคมทมนคง และสงแวดลอมทยงยน โดยสรางความเขมแขงทางนวตกรรมระดบแนวหนาในสากล

น าพาประเทศไปสประเทศทพฒนาแลว”

ในการจดท านโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) ฉบบน ค านงถงบรบทโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และการปฏรปประเทศในปจจบน ซงรวมถงการจดตงกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนกระทรวงใหม เพอเปนกลไกในการปรบเปลยนประเทศไทยไปสประเทศทขบเคลอนดวยนวตกรรม จงออกแบบนโยบายและยทธศาสตรเพอใหผมสวนเกยวของสามารถมสวนรวมในการขบเคลอนการด าเนนงานในลกษณะแพลตฟอรม (platform) ความรวมมอ ตามเปาประสงคของการพฒนาใน 4 ดาน ไดแก

1. การพฒนาก าลงคนและสถาบนความร 2. การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม 3. การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน 4. การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมล า

โดยด าเนนงานควบคไปกบการปฏรประบบ อววน. ดงแสดงในภาพท ๒-๑

ภาพท ๒-๑ เปาประสงคและแพลตฟอรมการด าเนนงานเชงยทธศาสตร (Strategic Platform) ของนโยบายและยทธศาสตร อววน.

๑๐

ทงน ไดก าหนดตวชวดความส าเรจของนโยบายและยทธศาสตร อววน . ทส าคญ ในระยะสน (1 ป) ระยะกลาง (๓ ป หรอภายในป 2565) และระยะยาว (7 ป หรอภายในป 2570) ดงสรปในตารางท ๒-๑

ความส าเรจดาน ตวชวดส าคญ 2563 2565 2570 การพฒนาก าลงคนและองคความร

จ านวนผเชยวชาญ วศวกรและชางเทคนคเพอรองรบการพฒนาเขตเศรษฐกจ EEC (คน)

5,000 30,000 100,000

สดสวนผจบการศกษาดานSTEM (รอยละของผส าเรจการศกษาทงหมด)

รอยละ 35 รอยละ 40 รอยละ 50

จ านวนสทธบตรทมการใชงาน Patents in Force (ตอประชากร 100,000 คน)

3 5 20

การยกระดบความสามารถ การแขงขน

จ านวน SMEs ทมนวตกรรม (ราย) (ยอดขายเพม 50 ลานบาท/ราย)

5,000 10,000 50,000

จ านวนวสาหกจเรมตน (Startup) (ราย)

1,000 3,000 10,000

จ านวนวสาหกจฐานเทคโนโลยทไดรบการพฒนา (ราย)

100 300 1,000

อนดบความสามารถการแขงขนดานวทยาศาสตร จดโดย IMD

๑ ใน 30 ๑ ใน 25

ดชนความสามารถดานนวตกรรม (GII)

๑ ใน 40 ๑ ใน 35

การลดความเหลอมล าในสงคม

รายไดเกษตรกรทรวมโครงการ (บาท/ครวเรอน/ป) (จากปจจบน 74,483 บาท/ครวเรอน/ป)

100,000 150,000 250,000

ชมชนนวตกรรม (ชมชน) 2,000 10,000 30,000 การพฒนา อยางยงยนและสงแวดลอม

เพม eco-efficiency จากการลดการใชทรพยากรและการเกดของเสย (รอยละ/ป)

รอยละ 5 รอยละ 10 รอยละ 20

การลงทนดาน การวจยและพฒนา

การลงทน R&D ของประเทศ (รอยละของ GDP)

รอยละ 1.2 รอยละ 1.5 รอยละ 2.0

ตารางท ๒-๑ ตวชวดความส าเรจของนโยบายและยทธศาสตร อววน. ทส าคญ

๑๑

เพอบรรลซงเปาหมายของการพฒนาการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดก าหนดยทธศาสตรการด าเนนงานในแตละแพลตฟอรม พรอมระบเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) และชดโปรแกรมภายใตแตละแพลตฟอรม ซงในอนาคตสามารถทบทวนและปรบปรงใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสถานการณและนโยบายของประเทศได โดยมรายละเอยดดงน

๑๒

๑๓

การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยในระยะยาว จ าเปนตองลงทนในทรพยากรบคคลและสถาบนความร ซงถอเปนปจจยเออทจะยกระดบการพฒนาประเทศไทยไปสอนาคต และมทศทาง การพฒนาสอดคลองกบแนวโนมของโลกทเปลยนแปลงไป ทงดานเทคโนโลย ประชากรศาสตร ความทาทายดานสงแวดลอม ภมรฐศาสตร และการปรบเปลยนขวอ านาจทางการเมองโลก เปนตน โดยเปาหมายของการลงทนพฒนาก าลงคนและสถาบนความร ตองปรบเปลยนจากการลงทนทตอบโจทยระยะสน ไปสการลงทนทจะเปนรากฐานของการพฒนาในระยะยาวใหไดมากขน ซงรวมถงการพฒนาก าลงคนใหมความรและทกษะทสอดคลองกบการท างานและการใชชวตในศตวรรษท ๒๑ การสรางองคความรจากงานวจยในสาขาทประเทศไทยมศกยภาพ และการพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญเพอการวจยและนวตกรรม ทงนเพอใหประเทศไทยสามารถพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเปนของตนเอง และกาวสความเปนผน าในสาขาทเปนจดแขงของประเทศ เพอลด การพงพาทรพยากรบคคลผเชยวชาญจากตางประเทศ ลดการน าเขาเทคโนโลยจากตางประเทศซงจะน าไปส การขาดดลทางเศรษฐกจ และเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนใหกบประเทศในระยะยาว และผลกดนใหประเทศไทยกลายเปนประเทศพฒนาแลว

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) เปาหมาย O1 พฒนาก าลงคนและสถาบนความรเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไปส การเปนประเทศรายไดสง

ผลสมฤทธทส าคญ KR1.1 นกวจยและพฒนาเพมเปน ๒๕ คนตอประชากรหนงหมนคนภายในป ๒๕๖๔ KR1.2 คนไทยทกชวงวยมสมรรถนะพรอมเขาสอาชพและทนตอการเปลยนแปลง KR1.3 มก าลงคนและสถาบนความร/สถาบนเฉพาะทางชนน าของโลก KR1.4 บณฑตคณภาพ/ผส าเรจการศกษาใหมมทกษะตรงหรอใกลเคยงกบทตลาดงานตองการ จ านวน ๑ ลานคน KR1.5 สดสวนบณฑตดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และวศวกรรม (STEM degrees) แพลตฟอรมท ๑ การพฒนาก าลงคนและสถาบนความร ประกอบดวย ๖ โปรแกรม คอ โปรแกรมท ๑ สรางระบบผลตและพฒนาก าลงคนใหมคณภาพ โปรแกรมท ๒ ผลตก าลงคนระดบสงรองรบ EEC โปรแกรมท ๓ สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต โปรแกรมท ๔ สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (AI for All) โปรแกรมท ๕ สงเสรมการวจยขนแนวหนา และการวจยพนฐานทประเทศไทยมศกยภาพ โปรแกรมท ๖ พฒนาโครงสรางพนฐานทางการวจยทส าคญ

๑๔

โปรแกรมท ๑ สรางระบบผลตและพฒนาก าลงคนใหมคณภาพ

การสรางระบบผลตและพฒนาก าลงคนคณภาพ มวตถประสงคเพอสรางปจจยเออทสงเสรมการพฒนาและใชประโยชนศกยภาพก าลงคนระดบสงใหสามารถท างานตอบสนองการพฒนาประเทศไดอยางเตมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงก าลงคนเพอรองรบกจกรรมวจย การพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม เชน นกวจย นกวทยาศาสตร วศวกร นกบรหารจดการเทคโนโลย หรอผเชยวชาญระดบสงในสาขาอนๆ โดยครอบคลมประเดนตาง ๆ ไดแก การพฒนาแรงจงใจ เชน ระบบคาตอบแทนและสวสดการทนาดงดด รวมถงเสนทางอาชพทสงเสรมการเตบโตของบคลากรทเหมาะสมกบศกยภาพ เพอเกบรกษาบคลากรทมศกยภาพสง (Talent retention) ใหยงคงอยในระบบวจยและนวตกรรมของไทยไดในระยะยาว และดงดดบคลากรกลมใหมเขามาสระบบ การสรางความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษากบภาคอตสาหกรรมในการผลตก าลงคนระดบสงผานกลไกตาง ๆ เชน การบรณาการการเรยนรกบการท างาน (Work-integrated Learning) การสรางตลาดงานวจยททาทายส าหรบนกวจยทมศกยภาพสง เชน การสรางระบบวจยรองรบการวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอหลงปรญญาโท (Postdoctoral and postgraduate research system) การพฒนากลไกอ านวยความสะดวกและมาตรการดงดดใหผมศกยภาพสงจากตางประเทศเขามาท างานในประเทศไทย การสรางกลไกดงศกยภาพคนไทยในตางประเทศทเปนผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ ใหมาชวยพฒนาประเทศไทย (Reverse brain drain) และการพฒนากลไกแลกเปลยนบคลากรระหวางภาคสวนตาง ๆ (Brain circulation) ทงสถาบนอดมศกษา สถาบนวจยของรฐ และภาคอตสาหกรรม เพอใหเกดการถายทอดและแลกเปลยนความรและเทคโนโลยในระบบนเวศนวตกรรม

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.1 พฒนาระบบนเวศเพอการพฒนาและใชก าลงคนคณภาพตรงความตองการของประเทศ KR1.1.1 ระบบเพอสรางเสนทางอาชพนกวจยและความตอเนองของการวจย เพอเพมจ านวนนกวจย และพฒนาเปน ๒๕ คนตอประชากรหนงหมนคนภายในป ๒๕๖๔ KR1.1.2 ระบบพฒนาก าลงคนรวมระหวางสถาบนอดมศกษากบภาคเอกชน เพอพฒนาบณฑต คณภาพ/ผส าเรจการศกษาใหมทมทกษะตรงหรอใกลเคยงกบทตลาดงานตองการ จ านวน ๑ ลานคน ภายใน ๔ ป (ป ๒๕๖๖) KR1.1.3 ระบบและกลไกดงดดและสนบสนนการเคลอนยายบคลากรวจยและผเชยวชาญทงใน และตางประเทศ ตวอยางแผนงาน/โครงการส าคญ

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการสนบสนนการท าวจยและนวตกรรมระดบหลงปรญญาเอก หลงปรญญาโท และบณฑตศกษารองรบอตสาหกรรมยทธศาสตร - พฒนากลไกสรางและสะสมบคลากร

วจยและผจดการนวตกรรม - ดงดดผมศกยภาพสงทงในและ

ตางประเทศใหเขาสอาชพวจยและนวตกรรมในประเทศไทย

- นกวจยระดบหลงปรญญาเอกและโท ไดรบการพฒนาปละ ๕๐๐ คน

- บคลากรผจดการนวตกรรมไดรบการพฒนาปละ ๕๐ คน

- เกดกลไกสะสมและบมเพาะนกวจยหลงปรญญาเอกและปรญญาโท

- ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจยของภาครฐ

๑๕

- ยกระดบใหการวจยระดบหลงปรญญาเอกและปรญญาโทเปนแหลงงานส าคญของนกวจย

- สรางรปแบบการถายทอดองคความรระหวางอตสาหกรรม ภาคการศกษา และสถาบนวจย

ระดบสง พรอมรองรบการลงทนของภาคอตสาหกรรม

- เกดกลไกขยายผลการพฒนาก าลงคนรวมกนระหวางสถานศกษา และอตสาหกรรม

- ประเทศไทยมสภาพแวดลอมทเหมาะสมและดงดดบคลากรวจยและพฒนาทงในและตางประเทศใหเขามาท างานรวมกบภาคอตสาหกรรม

๑๖

โปรแกรมท ๒ การพฒนาก าลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ การพฒนาก าลงคนระดบสงรองรบพนทระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Eastern Economic

Corridorr – EEC) และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ มวตถประสงคเพอเสนอมาตรการและกลไกรองรบ การพฒนาก าลงคนเพอตอบสนองความตองการของอตสาหกรรมทอยในพนท EEC ซงจะครอบคลมอตสาหกรรม First S-curve และ New S-curve และการพฒนาโครงสรางพนฐาน ไดแก การขนสงทางราง พาณชยนาว และโลจสตกส และครอบคลมกลมเปาหมายก าลงคนทงระดบอาชวศกษา ปรญญาตร โท และเอก โดยมมาตรการและกลไกทส าคญ ไดแก การพฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของประเทศและของพนท EEC การพฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกบคลากรสถานประกอบการทมโจทยการพฒนาก าลงคนหรอโจทยการวจยรวมกน (Training Consortium หรอ R&D Consortium) การสงเสรมการพฒนาก าลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท EEC ผานกลไกตาง ๆ เชน การบรณาการการเรยนรกบ การท างาน (Work-integrated Learning) กลไกเคลอนยายบคลากรจากสถาบนอดมศกษาไปปฏบตงานในสถานประกอบการ (Talent Mobility) และการท าวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโททมโจทยวจยมาจากสถานประกอบการในพนท EEC การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox เพอพฒนาหลกสตรทสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการในพนท EEC การจดหาบคลากรเพอใหบรการค าปรกษาแกสถานประกอบการทตองการตอยอดกลยทธกจการไปสการวจย พฒนาและนวตกรรม การตอยอดงานวจยไปสการใชประโยชนในเชงพาณชย และการพฒนาบคลากรเพอปฏบตงานในหนวยงานของรฐทใหบรการดานการวจยและนวตกรรมในพนท EEC

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR)

O1.2 มก าลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ KR1.2.1 ระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตในระดบประเทศ และพนท EEC KR1.2.2 แรงงานมทกษะระดบสง ตรงกบความตองการเพอการพฒนา EEC โดยพฒนาบคลากรรองรบ อตสาหกรรมในพนท EEC ใหได ๔๗๐,๐๐๐ คน ภายในป ๒๕๖๖

ตวอยางแผนงาน/โครงการส าคญ เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการพฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการ แบบ Training Consortium พฒนาแรงงานทกษะระดบสงทเปนความตองการรวมกนของสถานประกอบการในพนท EEC

เกดกลไกพฒนาแรงงานทกษะระดบสงทเปนความตองการรวมกนของสถานประกอบการในพนท EEC

- ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (EECi)

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจย หรอสถาบน

ฝกอบรมของรฐใน EEC หรอพนทใกลเคยง

๑๗

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการใชกลไก Sandbox จดท าหลกสตรรวมระหวางสถาบนอดมศกษาตามความตองการของภาคอตสาหกรรม พฒนาหลกสตร ทเปนนวตกรรมการศกษาเพอผลตก าลงคนระดบสงในสาขาขาดแคลน และรองรบความตองการของพนท EEC

เกดนวตกรรมหลกสตรการศกษาทเปนความรวมมอระหวางสถานศกษาหลายแหง

- ส านกงานคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาพเศษภาคตะวนออก

- สถาบนอดมศกษา

๑๘

โปรแกรมท ๓ สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต

การเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต มวตถประสงคเพอพฒนากลไกและมาตรการเพอสงเสรมการศกษาและการเรยนรตลอดชวต เพอเพมพนสมรรถนะใหม ๆ รองรบอาชพทเปลยนแปลงไปตามแนวโนมการเปลยนแปลงเทคโนโลยของโลก และเพอเพมความสามารถในการถกจางงาน โดยสนบสนนโปรแกรมการศกษาและการฝกอบรม ผานการศกษาในระบบปกต (Formal education) การศกษานอกระบบ (Informal education) และการศกษาตามอธยาศย (Non-formal education) โดยมประเดนครอบคลมถงการยกระดบระบบพฒนาความร และทกษะส าหรบบคลากรวยท างานผานการฝกอบรมระยะสน (Upskill/reskill) และการเรยนรผานระบบ Massive Open Online Courses (MOOCs) การปรบระบบการศกษาใหรองรบ ความตองการของคนท างาน เชน การพฒนาระบบธนาคารหนวยกต (National Credit Bank System) การพฒนาหลกสตรการเรยนแบบระยะสนแบบ Nano-degree ในสถาบนอดมศกษา เปนตน การพฒนามาตรการสนบสนนบคคลทตองการพฒนาทกษะ เชน เงนอดหนนส าหรบการฝกอบรมระยะสน (Life-long Learning Credit) ฐานขอมลส าหรบบรหารจดการการพฒนาทกษะ เปนตน นอกจากน ยงรวมถงการสรางกลไกพฒนาทกษะเพอการท างานและใชชวตทสอดคลองกบศตวรรษท ๒๑ ใหแกเยาวชนใหมสมรรถนะทพรอมเขาสอาชพ หรอมทกษะดานนวตกรรมทสามารถตอยอดสการศกษาระดบสงหรอการสรางธรกจในอนาคต

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.3 พฒนาระบบการเรยนรตลอดชวตและทกษะเพออนาคต

KR1.3.1 : บคลากรวยท างานมทกษะใหม สามารถปรบตวจากผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลย และรปแบบธรกจอยางฉบพลน (disruption) KR1.3.2 : ระบบการเรยนรและเทคโนโลยสนบสนนการเรยนรตลอดชวตทเขาถงไดส าหรบทกคน KR1.3.3 : เยาวชนมทกษะแหงอนาคต โดยเฉพาะทกษะดานวจย วศวกรรม และนวตกรรม โดยการสราง โรงประลองทางวศวกรรม ๑๐,๐๐๐ แหง ภายใน ๔ ป (ป ๒๕๖๖)


โครงการพฒนาระบบธนาคารหนวยกตแหงชาต (National Academic Credit Bank) พฒนาระบบการเรยนรแบบสะสมหนวยกต เพอใหการศกษาในระบบสามารถตอบสนองความตองการพฒนาความรและทกษะของบคลากรวยท างาน

เกดระบบการเรยนรแบบสะสมหนวยกต ทเชอมโยงสมรรถนะอาชพและระบบการศกษาเขาดวยกน และสามารถถายโอนหนวยกตระหวางสถาบนการศกษาได และทกคนสามารถเขาถงการศกษาได

- ส านกงานปลดกระทรวง การอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนการศกษาระดบ

อาชวศกษา

๑๙

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการพฒนามาตรการทางการเงนสงเสรมการฝกอบรมพฒนาทกษะ (Life-long Learning Credit) พฒนามาตรการทางการเงนเพอสงเสรมใหบคคลสามารถเขารบการฝกอบรมระยะสนเพอพฒนาความรและทกษะ

บคลากรวยท างานมทกษะใหม สามารถปรบตวจากผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลยและรปแบบธรกจอยางฉบพลน (disruption)


- สถาบนคณวฒวชาชพ - สถาบนอดมศกษา - สถาบนฝกอบรมของภาครฐ

และเอกชน โครงการพฒนาหองปฏบตการสรางนวตกรรมในโรงเรยน (STEAM Lab) ขยายผลหองปฏบตการสรางนวตกรรมในโรงเรยน (STEAM Lab) เพอใหเยาวชนไดฝกฝนทกษะดานนวตกรรมและวศวกรรมศาสตร

พฒนาเยาวชนใหมทกษะดานนวตกรรม และวศวกรรมศาสตร กอใหเกดการสรางนวตกร และวศวกรทมคณภาพสงและมความรเทคโนโลยขนสง ผานการขยายผล STEAM Lab ๒,๕๐๐ แหง ภายใน ๕ ป

- ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

- สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานและระดบอาชวศกษา

๒๐

โปรแกรมท ๔ สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (AI for All)

การสงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (AI for All) มวตถประสงคเพอพฒนาก าลงคนและสรางความตระหนกดานเทคโนโลยปญญาประดษฐ เพอรองรบการเปลยนผานของภาคเศรษฐกจและสงคมจากยคเทคโนโลยสารสนเทศไปสยคปญญาประดษฐ โดยการด าเนนงานจะครอบคลมการสรางทกษะและความรพนฐาน และแรงบนดาลใจเกยวกบปญญาประดษฐใหกบเดกและเยาวชน คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา การพฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ เพอใหเกดก าลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถท างานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนรของเครอง (AI/Machine Learning) ได การพฒนานกวจยดานปญญาประดษฐ การสรางความเขาใจส าหรบสาธารณะและการรบรในสงคมดานปญญาประดษฐ การประยกตใชปญญาประดษฐกบเทคโนโลยอน ๆ เชน หนยนตและระบบอตโนมต การสงเสรมการวจย พฒนาเทคโนโลย และการถายทอดความรใหกบผใชงานและผประกอบการทวไป และการพฒนาขดความสามารถดานปญญาประดษฐใหกบผประกอบการในอตสาหกรรม

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.4 พฒนาก าลงคนทสามารถท างานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐ และสงเสรมการใชปญญาประดษฐ

เพอเปนฐานในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศ KR1.4.1 เดกและเยาวชนมความเขาใจและทกษะพนฐานดาน AI จ านวน ๒๐๐,๐๐๐ คน KR1.4.2 ก าลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถท างานโดยใชเทคโนโลย AI หรอสามารถพฒนาตอยอด เทคโนโลยดาน AI จ านวน ๒๐๐,๐๐๐ คน KR1.4.3 ผประกอบการ SMEs ทสามารถเพมก าลงการผลต (Productivity) ดวยเทคโนโลย AI จ านวน ๕,๐๐๐ ราย


โครงการปญญาประดษฐส าหรบทกคน (AI for All) - สรางความเขาใจการศกษาพนฐานดาน

ปญญาประดษฐ ใหกบเดกและเยาวชน - พฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ

สรางใหเกดก าลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถท างานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนรของเครอง (AI/Machine Learning) ได

- สรางความยงยนในการน าเทคโนโลยดานปญญาประดษฐเปนฐานใหกบสงคม โดยการจดตงศนยการศกษาและสงเสรมปญญาประดษฐแหงชาต

- จ านวนเดกและเยาวชนทเกดความเขาใจและทกษะพนฐานดาน AI ๔๐๐,๐๐๐ คน

- จ านวนแรงงานทสามารถท างานโดยใช AI/ Machine Learning ๒๐,๐๐๐ คน

- จ านวนคนทมความเปนนวตกร สามารถพฒนาตอยอดเทคโนโลยดาน AI/Machine Learning ๕๐๐ คน

- จ านวนองคกรทสามารถเพมก าลงการผลตดวยเทคโนโลย AI ๕ องคกร

- สถาบนอดมศกษา - กระทรวงการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

โครงการปญญาประดษฐ/ วทยาการหนยนตส าหรบทกคน (AI/ Robotics for All)

๒๑

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน - พฒนาบคลากรใหมศกยภาพและความร

ความสามารถทางดานระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐ

- สงเสรมการวจย พฒนาเทคโนโลย และการถายทอดความรความเขาใจเทคโนโลยใหกบผใชงานและผประกอบการทวไปเพอใหเกดความร ความเขาใจในการใชงานอยางเหมาะสม

- พฒนาขดความสามารถทางการแขงขนของผประกอบการในอตสาหกรรมระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐ ใหมศกยภาพสงขน

- พฒนาอตสาหกรรมระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐ ของประเทศใหไดมาตรฐานสากล

- มผเขารวมงานการจดการแขงขนหนยนต ระบบอตโนมตและปญญาประดษฐการจดการแขงขนหนยนต ๒๐,๐๐๐ คน/ป

- ระบบ Sharing Resource for education via Network ทมคนใชงานปละ ๒๐,๐๐๐ คน/ป

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจยของรฐ - กระทรวงการอดมศกษา


- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม

๒๒

โปรแกรมท ๕ สงเสรมการวจยขนแนวหนา และการวจยพนฐานทประเทศไทยมศกยภาพ

ปจจบนการจ าแนกการวจยพนฐานและการวจยประยกตเรมไมชดเจน เนองจากความรและเทคโนโลยทเกดขนใหมลวนมรากฐานจากการวจยทซอนทบกนมากขน ดงนนการสงเสรมการวจยขนแนวหนา (Frontier Research) จงมงไปในทศทน าไปสความเปนพนฐานขนสงทเปนองคความรใหม (Fundamental advancement beyond frontier of knowledge) โดยไมไดจ ากดวาตองเปนงานวจยพนฐาน งานวจยประยกต หรองานวจยอตสาหกรรม ดงนนผลลพธทไดจากการวจยขนแนวหนาอาจจ าแนกตามวตถประสงคขางตนไดเปน 3 ลกษณะดงน 1) การน าไปสการคนพบสงใหม (New discovery) 2) การท าส าเรจเปนครงแรกในโลก (First in class) 3) การสรางสงทดทสดในโลก (Best in class) ซงทงสามประเภทนลวนแตกาวขามขอบเขตของความรทงสน อยางไรกด สงทอาจจะชวยใหจ าแนกงานวจยพนฐานและงานวจยขนแนวหนากคอ เปาหมายในการตอบสนองความทาทายทจะเกดขนในอนาคต งานวจยพนฐานมงสรางความร ใหมโดยละไมกลาวถงเปาหมาย ในการตอบสนองความทาทายของอนาคต ในขณะทงานวจยขนแนวหนาค านงถงเปาหมายในการตอบสนอง ความทาทายดงกลาว ประวตศาสตรทผานมาแสดงใหเหนวาการวจยทงสองแบบเกอกลและพงพาอาศยกน หากสามารถลงทนการวจยทงสองกลมอยางสมดล จะกอใหเกดประสทธภาพทงในการสรางความรใหม สรางเทคโนโลยใหมและสรางความพรอมในการรบมอความทาทายในอนาคต

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.5a พฒนาระบบนเวศการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนาใหเกดขน

KR1.5a.1 กรอบการวจย กระบวนการใหทน การตดตามและประเมนผลการวจยพนฐานและการวจย ขนแนวหนา KR1.5a.2 โครงสรางพนฐานการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนา เชน หองสมดและแหลงคนควา หองปฏบตการกลาง (central facility) การจดท าวารสารวชาการ การประชมวชาการ องคกรวชาการเฉพาะทางและองคกรใหทนทเชยวชาญในการใหทนวจยพนฐานและการวจย ขนแนวหนา

O1.5b พฒนาความรดานวทยาศาสตร มนษยศาสตรและสงคมศาสตรทจ าเปนในการสรางโอกาสใหคนไทยเปน เจาของเทคโนโลยและนวตกรรมทตอบสนองความทาทายในอนาคตของประเทศ KR1.5b.1 องคความรและกระบวนทศนใหมทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทสรางความเขาใจและ ท าใหเกดการเปลยนแปลงของสงคม อยางนอย ๓ เรอง KR1.5b.2 จ านวนบทความวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการระดบชาตและนานาชาต (Top-tier Journals) อยางนอย ๕๐ ฉบบ KR1.5b.3 ผลงานวจยทเปนการคนพบสงใหม (New Discovery) การท าส าเรจเปนครงแรกในโลก (First in Class) หรอการสรางสงทดทสดในโลก (Best in Class) อยางนอย ๓ เรอง KR1.5b.4 เครอขายนกวจยไทยมสวนรวมใน global research value chain เกดโครงการวจยรวมกบ กลมวจยส าคญของโลกหรอไดรบทนวจยจากหนวยงานใหทนส าคญของโลก อยางนอย ๑๐ โครงการ KR1.5b.5 การเกดขนของธรกจทใชเทคโนโลยเขมขน (Deep-tech) การพฒนาเทคนคทางดาน วศวกรรมหรอตนแบบ (Prototype) ทเกดจากงานวจยขนแนวหนา อยางนอย ๑๐ บรษท

๒๓


โครงการพฒนาระบบนเวศการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนาระยะท ๑ - เกดเครองมอทจ าเปนในการวจย

พนฐานและการวจยขนแนวหนา - ท าใหการวจยพนฐานและการวจยขน

แนวหนาเกดขนไดจรง มความตอเนอง มทศทางและมประสทธภาพ

- กรอบการวจย กระบวนการใหทน การตดตามและประเมนผลการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนา

- แผนการพฒนาโครงสรางพนฐาน การวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนา เชน หองสมดและแหลงคนควา หองปฏบตการกลาง มาตรฐานการจดท าวารสารวชาการ มาตรฐานการประชมวชาการ องคกรวชาการเฉพาะทางและองคกรใหทนทเชยวชาญเฉพาะ

- ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต


- ส านกงานการวจยแหงชาต - หนวยงานบรหารจดการแหลง

คนควา - องคกรวชาการเฉพาะทาง

โครงการสนบสนนแผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย - สนบสนน วจยและพฒนาดาน

การแพทยแบบจโนมกสในการสรางองคความร เทคโนโลย รวมถงฐานขอมลจโนม โครงสรางพนฐาน บคลากรและบรหารจดการเพอผลกดนและตอยอดสการบรการและอตสาหกรรมทางดานการแพทย

- เกดอตสาหกรรมการบรการทางการแพทยสมยใหมดวยเทคโนโลยขนสง (Genetic testing service) รองรบความตองการของประชาชน ทงในและตางประเทศ

- โครงสรางพนฐานทงระบบรวมไปถงบคลากร ทพรอมส าหรบการบรหารจดการขอมลพนธกรรมมนษยทไดจากโครงการจโนมกสประเทศไทย

- มฐานขอมลจโนมในประชากรไทยอยางนอย ๑๐,๐๐๐ ราย/ป เพอใชเปนฐานขอมลอางองของประเทศ

- องคความรและเทคโนโลยดานการแพทยระดบจโนม ทสามารถประยกตใชในอตสาหกรรมการบรการทางการแพทยดวยเทคโนโลยขนสงอยางนอย ๑ บรการ

หนวยงานเครอขายภายใตแผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย อาท - ส านกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต - จฬาลงกรณมหาวทยาลย - มหาวทยาลยมหดล - มหาวทยาลยสงขลานครนทร - มหาวทยาลยขอนแกน - มหาวทยาลยเชยงใหม - กรมวทยาศาสตรการแพทย - สถาบนวจยระบบสาธารณสข

แผนงานสรางโอกาสและความสามารถในการเขาสยคเทคโนโลยควอนตม - สรางงานวจยและทมวจยทมความเปน

เลศทางวชาการสามารถรองรบการถายทอดเทคโนโลยควอนตมและตอยอดเปนผน าเทคโนโลยควอนตมในระดบกลมประเทศอาเซยน

- สรางพนธมตรในกลมโครงการวจยและพฒนาเทคโนโลยควอนตมทส าคญของโลก

- เกดความรวมมอทางวชาการระหวางประเทศ (International collaboration) รวมถงการสรางเครอขายดานเทคโนโลยควอนตม อยางนอย ๕ โครงการ

- งานวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการนานาชาตอยางนอย ๑๐ ฉบบ และ/หรอจ านวนสทธบตรอยางนอย ๑๐ ค าขอ

- สถาบนมาตรวทยาแหงชาต - มหาวทยาลยมหดล - มหาวทยาลยเทคโนโลย

สรนาร - มหาวทยาลยเทคโนโลยพระ

จอมเกลาธนบร - มหาวทยาลยสงขลานครนทร - ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกส

และคอมพวเตอรแหงชาต - มหาวทยาลยธรรมศาสตร - จฬาลงกรณมหาวทยาลย - มหาวทยาลยเชยงใหม

๒๔

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน - มหาวทยาลยขอนแกน

แผนงานขอรเรมการวจยขนแนวหนาประเทศไทย (Thailand Frontier Research Seed Fund Program) - สนบสนนทนวจยเรมตนใหแกนกวจย

หรอสถาบนวจยทมศกยภาพสง และรเรมโปรแกรมการวจยขนแนวหนาในระบบวจยของประเทศ ทมระบบบรหารจดการทเหมาะสมและสามารถเปนแพลตฟอรมในการเชอมโยงงานวจยขนแนวหนาของไทยกบนานาชาต ในสาขาทส าคญ ไดแก เกษตรอาหารเพออนาคต (เชน สวนผสมของอาหารเชงฟงกชน และเทคโนโลยเกษตรสมยใหม) พลงงานอนาคต (เชน พลงงานหมนเวยนรปแบบใหมและพลาสมาฟวชน) การแพทยและสขภาพ (เชน เทคโนโลยโอมกส) และเทคโนโลยปองกนภาวะคกคามและสรางโอกาสส าหรบประเทศในอนาคต (เชน Cyber security และ IoT เปนตน)

- ดงดดนกวจยและผเชยวชาญชนเลศใหมาท างานในประเทศไทย และกระตนใหเกดการเคลอนยายนกวจยและผเชยวชาญทงในประเทศและระหวางประเทศ

- สนบสนนใหเกดบรษทเทคโนโลยจากการตอยอดโครงการวจย (Research-based spin-offs) หรอวสาหกจเรมตนของเทคโนโลยเชงลก (Deep Tech Startup) ในประเทศไทย

- โครงการวจยขนแนวหนาในประเทศไทยอยางนอย ๑๐ เรอง

- งานวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการนานาชาตอยางนอย ๕๐ ฉบบ และ/หรอจ านวนสทธบตรอยางนอย ๕๐ ค าขอ

- ความรวมมอกบกลมวจยชนน าของโลกอยางนอย ๔ กลม และเงนทนวจยสมทบ (in-cash, in-kind) จากตางประเทศ

- บรษทเทคโนโลยจากการตอยอดโครงการวจย หรอวสาหกจเรมตนของเทคโนโลยเชงลก ในประเทศไทยอยางนอย ๕ บรษท

- นกวจย นกวทยาศาสตร ผเชยวชาญในมหาวทยาลยและสถาบนวจย

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจย

แผนงานการยกระดบคณภาพและสมรรถภาพของทนมนษยในศตวรรษท 21 ดวยมนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปกรรมศาสตร - สรางองคความรและความรเชง

ประยกตทางดานมนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปกรรมศาสตรเกยวกบทนมนษยและทศทางการพฒนาทนมนษยทเหมาะสมในศตวรรษท ๒๑

- เกดองคความรใหมทางดานมนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปกรรมศาสตร ส าหรบการพฒนาทนมนษยทเหมาะสมในศตวรรษท ๒๑

- เกดเครอขายการพฒนาทนมนษยทท าใหงานวจยเกดผลกระทบในวงกวาง

- สถาบนอดมศกษา - หนวยงานวจยของรฐ - หนวยงาน/องคกรดาน

ศลปวฒนธรรม - สมาคมวชาชพ

๒๕

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน - ผลกดนใหเกดการพฒนาและเชอมตอ

เครอขายเกยวกบการพฒนาทนมนษยทครอบคลมกลมเปาหมายทหลากหลายอยางเปนรปธรรม และท าใหงานวจยเกดผลกระทบในวงกวาง

- น าขอสรปทไดจากการวจยยกระดบเปนขอเสนอในเชงนโยบายแกรฐบาล อนจะเปนการสนองนโยบายของรฐบาลทตองการสรางและพฒนาคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑

- เกดขอเสนอแนะเชงนโยบายทเหมาะสมในการสรางและพฒนาคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑

๒๖

โปรแกรมท ๖ พฒนาโครงสรางพนฐานทางการวจยทส าคญ

ประเทศไทยยงขาดโครงสรางพนฐานขนาดใหญทเพยงพอตอการรองรบการวจยในอนาคต ดงนน การสนบสนนการลงทนสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานเพอการวจยในสเกลใหญ (Big Science) ทสามารถรองรบทงการวจยขนสงรวมไปถงโจทยความทาทายในระดบโลก จงมความส าคญ เพอมงสรางความเปนเลศ เพมความสามารถในการแขงขน สรางความมงคงทางเศรษฐกจอยางยงยน และสรางความรวมมอทงในและตางประเทศ โดยตองอาศยการออกแบบบรหารจดการและการบรการทด มการขบเคลอนโครงการทเหมาะสมผานคณะท างานทเปนทางการและไมเปนทางการ มการวางแผนการสอสารโดยค านงถงผใชบรการเปนส าคญ และตดตามพฒนาการอยางเทาทน อกทงตองมการปรบปรงแผนงานใหสอดคลองกบบรบททเปลยนไป

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.6 โครงสรางพนฐานเพอการวจยในสเกลใหญทจ าเปนตอการพฒนาอตสาหกรรมยทธศาสตรและ

ความมนคงของประเทศ KR1.6.1 จ านวนบทความวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการระดบชาตและนานาชาต (Top-tier Journals) อยางนอย ๒๐ ฉบบ KR1.6.2 จ านวนผลงานวจยและเทคโนโลยพรอมใชทถกน าไปใชสรางมลคาเชงพาณชย อยางนอย ๑๐ เรอง KR1.6.3 มลคาการลงทนของบรษททมาใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานเพมเปน ๒ เทา ภายใน ๕ ป KR1.6.4 เกดเทคโนโลยตนแบบ และขดความสามารถในการประยกตใชโครงสรางพนฐานเพอพฒนา เทคโนโลยและนวตกรรม รวมทงความสามารถในการบ ารงรกษาระบบ อยางนอย ๕ ตนแบบ


โครงการ Space Consortium - สรางเครอขายกลมวจย ความรวมมอทงใน

และนอกประเทศดานโครงสรางพนฐาน Big Science ดานเทคโนโลยอวกาศ

- มโครงสรางพนฐาน Big Science ดานเทคโนโลยอวกาศ เพอรองรบการวจยและพฒนานวตกรรม

- ผเชยวชาญ วศวกร นกวจยระดบสง และเกดการจางงานรายไดสง รวมทงเกดวสาหกจเรมตน

- เทคโนโลยตนแบบดานอวกาศและบทความตพมพระดบนานาชาต

- เตรยมพรอมดานโครงสรางพนฐาน Big Science ดานเทคโนโลยอวกาศ เพอรองรบการวจยพนฐานและขนแนวหนา

- สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต

- ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ

- สถาบนวจยแสงซนโครตรอน - สถาบนอดมศกษา

๒๗

แพลตฟอรม ๑ การพฒนาก าลงคนและสถาบนความร

๒๙

การพฒนาประเทศใหเปนประเทศพฒนาแลว จ าเปนตองอาศยองคความรจากการวจยและการสราง

นวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม สามารถน าพาใหประเทศหลดพนจากกบดกความขดแยง กบดกความเหลอมล าและกบดกความไมสมดลของการพฒนา และสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในสงคมไทยและสงคมโลกทพลกโฉมฉบพลนอยางทนทวงท โดยมงหมายใหสงคมไทยในอนาคตเปนสงคมคณภาพ สงคมทเปนธรรม สงคมประชาธปไตยทเปดกวาง เคารพความแตกตางและโอบรบความหลากหลาย สงคมทมความเสมอภาคและความเทาเทยม สงคมทไมเลอกปฏบตและไมทอดทงใครไวขางหลง ประชาชนทกช วงวยมหลกประกนการเขาถงบรการและสวสดการทมคณภาพอยางเปนธรรม ถวนหนา และครบวงจร ประชาชนม ความปลอดภยในชวต มความมนคงทางรายได มความตนตวในการมสวนรวมทางการเมองอยางสรางสรรค สงคมและเศรษฐกจเตบโตอยางสมดลบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม


เปาหมาย O2 มองคความรอนเกดจากการวจยและนวตกรรม เพอจดการกบปญหาทาทายเรงดวนทส าคญของประเทศ คนทกชวงวยไดรบการพฒนาใหสามารถด ารงชวตไดอยางมความสขและมคณคา

ผลสมฤทธทส าคญ KR2.1 มองคความรอนเกดจากการวจยและนวตกรรม เพอจดการกบปญหาทาทายเรงดวนส าคญของ ประเทศ และบรรลเปาหมายตามตวชวดของยทธศาสตรชาต และเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) KR2.2 คนในทกชวงวยมคณภาพชวตทด สามารถด ารงชวตดวยตนเองไดอยางมคณคา และมกลไกทเออ ตอการอยรวมกนอยางมความสข พรอมรบสงคมสงวย KR2.3 การปรบโครงสรางเศรษฐกจภาคการเกษตรเพอเพมผลตภาพและความมนคงทางรายไดของ เกษตรกร แพลตฟอรมท ๒ การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม ประกอบดวย 3 โปรแกรม

คอ โปรแกรมท ๗ โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร โปรแกรมท ๘ สงคมสงวย โปรแกรมท ๙ สงคมคณภาพและความมนคง

๓๐

โปรแกรมท ๗ โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร การพฒนาของประเทศไทยทผานมา ไดระดมใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงเปนปจจยทมอย

อยางจ ากดในอตราทสงมากและเปนไปอยางไมมประสทธภาพ ท าใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเหลาน เกดการรอยหรอและเสอมโทรมลงอยางรวดเรว ทงในสวนของพนทปาไมทลดลง ความหลากหลายทางชวภาพถกคกคาม ทรพยากรน าทยงไมสามารถจดสรรไดตามตองการไดอยางเตมศกยภาพและมความเสยงในการขาดแคลนในอนาคต สงผลกระทบตอการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนา นอกจากน ประเทศไทยก าลงเผชญกบปญหามลพษทางสงแวดลอม ไดแก มลพษทางน าสวนใหญเกดจากน าทงจากทอยอาศย น าทมสารพษตกคางจากแหลงเกษตรกรรมทมปยและยาก าจดศตรพช น าเสยจากโรงงานอตสาหกรรม จากสถตเกณฑคณภาพน า (WQI) ในป ๒๕๖๑ ไดรายงานวา ไมมแหลงน าทอยในเกณฑดมาก สวนใหญอยในเกณฑดและพอใช และยงมเกณฑเสอมโทรมอยรอยละ ๑๒ มลพษทางอากาศเกดจากควนของยานพาหนะและจากโรงงานอตสาหกรรม และการเผาในทโลงของการเกษตร ซงมผลกระทบตอสขภาพของมนษยโดยตรง เชน ฝน PM2.5, PM10 จากขอมลในชวง ๑๐ ปทผานมา พบวาคาดงกลาวมคาเกนมาตรฐาน และมลพษทเกดจากขยะมลฝอยและสงปฎกลสวนใหญเปนการกระท าของมนษย ซงในป ๒๕๖๑ กรมควบคมมลพษคาดการณปรมาณขยะมลฝอยทงประเทศอยทประมาณ ๒๗.๙๓ ลานตน มปรมาณขยะพลาสตกประมาณ 2 ลานตน สามารถน าเขาสระบบรไซเคล ประมาณ ๕ แสนตน (สวนใหญเปนขวดพลาสตก) สวนทเหลอเปนขยะพลาสตกทถกทง ๑.๕ ลานตน ทมการจดการอยางไมถกตอง ขยะพลาสตกเมอตกลงไปในทะเล ท าใหเกดการแตกตวกลายเปนไมโครพลาสตก ซงเปนพลาสตกทมขนาดเลกทสตวทะเลสามารถบรโภคเขาไปไดโดยไมตงใจ จงท าใหตวสตวเหลานนเกดการปนเปอนของไมโครพลาสตก และอาจกอใหเกดผลกระทบตอสตวนน ๆ รวมทงตอมนษยทบรโภคสตวทมการปนเปอนของไมโครพลาสตก ประเทศไทยถกจดล าดบใหอยในล าดบ ๙ ของประเทศทมความเสยงสงในโลกทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระยะยาว โดยอางองจาก German watch ไดประเมนและจดอนดบประเทศทมความเสยงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก ในระหวางป ๒๕๔๐ – ๒๕๕๙ (The Long-Term Climate Risk Index (CRI): World Map of the Global Climate Risk Index 1997 – 2016) และคาดวาจะมความรนแรงมากขน บอยครงขนและขยายขอบเขตมากขน ซงจากปญหาสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดงกลาว เปนเหตใหตองมการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางบรณาการในประเดนทส าคญ อาท การบรหารจดการทรพยากรน า การลดมลพษ เชน PM2.5 การลดขยะพลาสตกในทะเล การสงเสรมการใชพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) รวมทงเชอเพลงชวภาพภายในประเทศและลดการใชพลงงาน (Energy Efficiency) การสรางภมคมกนและเพมขดความสามารถในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพฒนาอตสาหกรรมภายใตแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน และการเพมขดความสามารถใหเกษตรกรเปน Smart Farmer ทมความเปนอยทดขนและเปนเกษตรแบบผประกอบการ (Entrepreneur) และเหมาะสมกบภมนเวศของพนท

๓๑

เปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKR) O2.7 ใชความร การวจยและนวตกรรม เพอจดการกบปญหาทาทายเรงดวนส าคญของประเทศในดาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน

KR2.7.1 อตราการน าขยะจากทกกระบวนการกลบมาใชประโยชนเพมขนรอยละ ๑๐ ตอป KR2.7.2 ลดปรมาณขยะทเขาสกระบวนการก าจด - ลดขยะครวเรอนลงรอยละ ๑๐ ตอป และลดขยะ อตสาหกรรมรอยละ ๑๐ ตอป เทยบกบปฐาน KR2.7.3 ลดจ านวนวนทมปรมาณ PM2.5 เกนคามาตรฐาน (๕๐ ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร) ในพนทท มความเสยงสง (เชน กทม. เชยงใหม ฯลฯ) ดวยความร การวจยและนวตกรรม KR2.7.4 ผลตภาพภาคเกษตรเพม ดวยการใชระบบเกษตรอจฉรยะ เพอสรางมลคาเพม และโอกาสทางการตลาด KR2.7.5 ลดการปลอยกาซเรอนกระจกลงรอยละ ๒๐ - ๒๕ ในป ๒๐๓๐ เทยบกบกรณปกต โดยเพม สดสวนการใชพลงงานหมนเวยนรอยละ ๓๐ ในป ๒๕๗๙ และลดความเขมการใชพลงงานลง รอยละ ๓๐ ในป ๒๕๗๙ เทยบกบป ๒๕๕๓

ตวอยางแผนงาน/โครงการส าคญ

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน แผนงาน Zero-waste - เพมอตราการน าขยะจากทก

กระบวนการกลบมาใชประโยชน รอยละ ๑๐ ตอป ดวยความร การวจยและนวตกรรม

- ลดปรมาณขยะทเขาสกระบวนการก าจด - ลดขยะครวเรอนลงรอยละ ๑๐ ตอป

และลดขยะอตสาหกรรมรอยละ ๑๐ ตอป เทยบกบปฐาน (กอนเรมด าเนนโครงการ)

- รางกฎหมายระดบประเทศวาดวยการสงเสรมเศรษฐกจหมนเวยน

- รางขอบญญตทองถนทสงเสรมการลดขยะและคดแยกขยะทตนทาง

- องคกรปกครองสวนทองถนมการประกาศใชขอบญญตทองถนทสงเสรมการลดขยะและคดแยกขยะทตนทาง

- นวตกรรมทางสงคมและนวตกรรมทางเทคโนโลยทเกดขนชวยลดปรมาณขยะเหลอทงทสงก าจดไมนอยกวารอยละ 10 เมอเทยบกบปฐาน

- สถาบนอดมศกษา - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

- กรมโรงงานอตสาหกรรม - กรมควบคมมลพษ - กรงเทพมหานคร

แผนงาน PM2.5 และการจดการมลพษ ลดการปลอยมลพษทางอากาศ เทยบกบปฐาน

- เทคโนโลยและนวตกรรมในการเพมประสทธภาพในการลดการปลอยมลพษและบรหารจดการอยางเปนระบบ

- แผนการจดการพนททประสบปญหามลพษของประเทศ เชน เชยงใหม กรงเทพมหานคร

- สถาบนอดมศกษา - ส านกงานพฒนาเทคโนโลย

อวกาศและภมสารสนเทศ - กระทรวง


- กระทรวงมหาดไทย - กรมโรงงานอตสาหกรรม

๓๒

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน - กรงเทพมหานคร

แผนงาน Smart Farming - มนวตกรรมทางการเกษตรเพอการ

พฒนาทยงยน มความรความสามารถในการบรหารจดการ ตลอด Value chain สามารถสรรสรางคณคาเชอมโยงการผลต และการตลาดเพอใหขายผลผลตไดและมก าไร

- ตนทนการผลตทคมคา และลดตนทนการผลตลงรอยละ ๑๕

- เกษตรกรมรายไดเพมขน - เพมมลคาสนคาทางการเกษตร - ลดตนทนการผลต - เพมผลผลตสนคาการเกษตร


อวกาศและภมสารสนเทศ - กรมวชาการเกษตร - กรมสงเสรมการเกษตร - กรมปศสตว

แผนงานการบรหารจดการน า - มระบบพยากรณและเตอนภยทม

ประสทธภาพ เพอลดการสญเสย - ลดปรมาณการใชน าในภาคเกษตร

อตสาหกรรม ครวเรอน ลงรอยละ ๑๕ - มการบรหารจดการน าและใชน าอยางม

ประสทธภาพ - เพมประสทธภาพจดการน าของระบบ

ชลประทานใหมประสทธภาพขนรอยละ ๗๐ (จากปจจบนประมาณรอยละ ๕๐-๖๐)

- มาตรการ/แผนงานในการบรหารจดการน าอยางเปนระบบและมประสทธภาพ

- เทคโนโลยและนวตกรรมทเพมประสทธภาพในการพยากรณและระบบเตอนภยลวงหนา

- กลไกและเครอขายองคกรและชมชนในพนทในการบรหารจดการน า

- เกดองคความรในการบรหารจดการน าอยางเปนระบบและมประสทธภาพ


อวกาศและภมสารสนเทศ - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กรมชลประทาน - สถาบนสารสนเทศ

ทรพยากรน า - การไฟฟาฝายผลต

๓๓

โปรแกรมท ๘ สงคมสงวย ในการทโครงสรางสงคมเขาสสงคมสงวย ทมสดสวนประชากรสงวย สงกวาประชากรทอยในวยท างาน

และวยเดก สงผลตอระบบเศรษฐกจและสงคมอยางสง กลาวคอ ในสงคมจะมประชากรในวยท างานและเปนฐานในการพฒนาเศรษฐกจนอยลง ในขณะทมประชากรสงวยซงมคาใชจายดานสขภาพสงขน เงอนไขดงกลาวจะยอนมาสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจและระบบสงคมตอไป ดงนน เพอใหประเทศไทยมสงคมสงวยทมรากฐานเขมแขง จ าเปนตองมการเตรยมการทงในระดบปจเจก ระดบชมชน/สงคม ไปจนถงระดบประเทศ

การใหความส าคญตอลกษณะเฉพาะของผสงวยทมทงความเปราะบางและความเขมแขงของประสบการณทเออตอการสรางสรรคศกยภาพตอสงคมและตนเอง เปนมตหลกในการมองไปขางหนาตอสงคมสงวย การบรณาการความรเพอเชอมโยงความเขาใจตลอดทกชวงวยกบสภาพสงคม สงแวดลอม ผคนทแตกตางและหลากหลายไปดวยส านกและบรบทของชวต

การมสขภาพและคณภาพชวตทด มระบบสขภาพเชงปองกน ถอเปนปจจยส าคญในระบบสขภาพ เพอลดปญหาคาใชจายดานสขภาพของประเทศทจะสงขนจากคาใชจายดานสขภาพอนเกดจากโรคเรอรงทเปนโรคไมตดตอ (Non - Communicable Diseases: NCDs) และโรคทเกดในผสงอาย อกปจจยหนงในการสงเสรมใหประชากรมสขภาพและคณภาพชวตทด คอความสามารถในการพฒนาทกษะและการเรยนรตลอดชวต ทจะเปนหลกประกนส าหรบประชากรในการดแลสขภาพกาย สขภาพใจ และสามารถจดการชวตไดเปนอยางดตลอดชวงชวต

ระบบเศรษฐกจในสงคมสงวย ถอเปนปจจยส าคญในการมสงคมสงวยทมคณภาพ ทง ในมมของความสามารถของผสงอายทยงคงความสามารถในการเลยงชพ การจา งงานทเหมาะสม การออมเงนเพอใหเพยงพอตอบนปลายชวต จงจ าเปนตองมการวจยและการพฒนาระบบการเงนและเศรษฐกจทเหมาะสมมเสถยรภาพส าหรบสงคมสงวย ซงจะสงผลใหคาใชจายของผสงอายไมเปนภาระตอระบบการเงนของภาครฐ

โครงสรางพนฐานและระบบเมอง เปนอกปจจยส าคญในการสงเสรมและสนบสนนการมคณภาพชวตทด กลาวคอเมองทเออใหผสงอายออกมาใชชวตไดอยางสะดวกสบาย สามารถเดนทางได ดแลตวเองได ไมจ าเปนตองเกบตวอยในทพกอาศย ซงจะสงผลตอทงสขภาพกาย และสขภาพจต การมโครงสรางพนฐานและระบบเมองทเออตอผสงอายเกยวของกบการออกแบบเพอคนทงมวล (Universal Design) หรอ “อารยสถาปตย” ทยงประโยชนแกคนพการดวย ซงจ าเปนตองมกฎหมายและนโยบายสนบสนน เพอใหอาคารสถานท ระบบขนสงสาธารณะ สงแวดลอมตาง ๆ สามารถรองรบการใชงานของคนทกกลมโดยไมจ ากดสภาพรางกาย

ความเชอมโยงในสงคมระหวางประชากรตางวย ถอเปนปจจยส าคญอกประการหนงทจะสงผลใหเกดสงคมสงวยทมคณภาพ กลาวคอการพฒนาใหสงคมโอบอมและเกอหนนกน สนบสนนใหผสงอายด ารงชวตอยางมคาและมศกดศรของความเปนมนษย และยงสามารถมบทบาทในการเปนผ ใหความร ความเชยวชาญ ประสบการณทสงสมมา ถายทอดตอคนรนตอไป และในทางกลบกน ประชากรวยตา ง ๆ เหนคาและปฏบตตอผสงอายแบบใหเกยรตและเหนคาของความเปนมนษยในผสงอาย การศกษา วจย รวมถงการพฒนากจกรรมในสงคมทสนบสนนความเชอมโยงในสงคมระหวางประชากรตางวย จงจ าเปนตองมการด าเนนการทงในเชงสงคมศาสตรและมนษยศาสตรเพอสรางใหสงคมมความเขมแขง

เทคโนโลยสมยใหม โดยเฉพาะ หนยนต ปญญาประดษฐ และดจทล รวมถงเทคโนโลยอน ๆ ทน าไปส การพฒนาเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก (Assistive Technology) ถอเปนเทคโนโลยส าคญทจะสงเสรมการใชชวตของผสงอายและผทพพลภาพไดอยางเตมศกยภาพและเตมสมรรถนะ เพอน าไปสการมคณภาพชวตทดได

๓๔

โดยรวมแลว การสงเสรมและสนบสนนนวตกรรมเมองเพอใหมการพฒนาองคประกอบตาง ๆ ดงทกลาวมา ใหเออตอประชากรในสงคมสงวยจงมความจ าเปนอยางยงทตองเรงใหเกดการสรางองคความร และผลกดน การใชองคความรไปสการพฒนาใหเกดโครงสรางและระบบสงคม รวมถงนวตกรรมเมองเพอสงคมสงวย


O2.8 พฒนาคนในทกชวงวยใหมคณภาพชวตทด สามารถด ารงชวตดวยตนเองไดอยางมคณคา และสราง กลไกทเออตอการอยรวมกนอยางมความสข พรอมรบสงคมสงวย KR2.8.1 รอยละ ๘๐ ของประชากรทมอายเกน ๖๐ ป มสขภาพดและพงพาตวเองได และลดอบตการณ การเกดโรคไมตดตอเรอรง (NCDs) และโรคทเกดในผสงอาย เชน อลไซเมอร และพารกนสน KR2.8.2 มผลงานวจยเชงบรณาการทสะทอนคณคาผสงอายเพอดงศกยภาพและเสรมพลง และ การจดการความรเชงระบบเพอพฒนาระบบสวสดการสงคม ระบบการออม และระบบบรการ สขภาพ (การบรการสงคม การประกนสงคม การหาเงนเลยงชพในระยะสงวย การชวยเหลอ ทางสงคม และการสงเสรมหนสวนทางสงคม) ในภาพรวมของประเทศและระดบพนท KR2.8.3 เกดงานวจย เทคโนโลยหรอนวตกรรมทชวยเหลอการด ารงชวต (Assisted living) ส าหรบ ผสงอายและคนพการใหสามารถด ารงชวตอยางมคณภาพไดตามมาตรฐานสากล จ านวน อยางนอย ๑๕ เรอง/ป ครอบคลมผสงอายและคนพการทเขาถงและใชประโยชนไดไมนอยกวา รอยละ ๘๐ KR2.8.4 เกดนวตกรรมหรอโครงการทางสงคมทสงเสรมและสนบสนนใหคนทกวยใชชวตรวมกนใน สงคมอยางมคณภาพ มแรงยดเหนยวทางสงคม (Social cohesion) และผสงอายสามารถใช ชวตในสงคมไดอยางเตมภาคภม KR2.8.5 เกดนวตกรรมเมองทใชหลกการ Universal Design ทมการออกแบบใหเปนมตรตอผสงอาย คนพการ และประชากรทกชวงวย


เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการไทยอาร (Thai Ageing Research Innovation Platform) - ประชากรผสงอายเปนพฤฒพลง (Active

Ageing) คอสขภาวะด มหลกประกนทมนคง สามารถท างานเชงเศรษฐกจและรวมเปนพลงในการขบเคลอนสงคมไทย

- ประชากรกอนวยสงอายเพยบพรอมไปดวยทกษะส าคญแหงศตวรรษท ๒๑ พรอมทงมทกษะชวต มการเตรยมการในทกมตกอนวยสงอาย พรอมทจะเรยนรและเพมพนทกษะการท างานใหทนกบการเปลยนแปลงตลอดชวงชวต

- เพมโอกาสทางเศรษฐกจและการเตบโตในภาคอตสาหกรรม ในบรบทของสงคมสงวย (Silver Economy/Longevity

- มการเชอมโยงและแปลงนโยบายและแผนรองรบสงคมสงวยจากระดบชาต สการปฏบตในระดบทองถนอยางเปนรปธรรม

- มการก าหนดนโยบาย แผน และระบบการด าเนนงานรองรบสงคมสงวยโดยใชขอมลจากการวจยเปนฐาน

- มชมชนนาอยส าหรบคนทกวย (Smart, Inclusive, and Sustainable Community)

- เพมโอกาสทางเศรษฐกจและบทบาทของไทยในตลาดโลก ในบรบทของ

- สถาบนอดมศกษา - หนวยงานภาครฐ (อาท

กระทรวงมหาดไทย กรมกจการผสงอาย กรมกจการเดกและเยาวชน กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงานสถตแหงชาต กรงเทพมหานคร กรมการ

๓๕

Economy) ดวยการสรางสรรคผลตภณฑสงประดษฐนวตกรรมดานบรการทางการแพทยเพอรองรบสงคมสงวยและเพมคณภาพชวตผสงอาย สตลาดในประเทศและตางประเทศ

- มเครอขายเชอมโยงขอมลจากระดบทองถนสระดบชาตเพอเปนฐานขอมลในการก าหนดนโยบายและแนวทางการด าเนนงานและการพฒนาระบบรองรบสงคมสงวย ทสอดคลองกบบรบทของประเทศและบรบทของชมชน

- มระบบรองรบสงคมสงวยแบบองครวม (มตเศรษฐกจ สงคม สขภาพ สภาพแวดลอม เทคโนโลยและนวตกรรม) ทงในระดบประเทศและระดบพนท

(Start-up, Innovation in Thailand รวมกบ CUE, UTC, SID)

- คนไทยและสงคมไทยเกดความตระหนกและเตรยมการเพอยามสงอาย

- ลดคาใชจายดานสขภาพของรฐและครอบครว อนเนองมาจากการสงอาย

แพทย กระทรวงสาธารณสข กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข กรมการจดหางาน กรมพฒนาฝมอแรงงาน กระทรวงแรงงาน กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม สภากาชาดไทย ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ กองทนการออมแหงชาต ส านกงานเศรษฐกจการคลง)

- เครอขายภาคเอกชน - เครอขายระดบนานาชาต

(อาท HelpAge International, UNFPA, UNESCAP, UNDP, World Bank)

๓๖

โปรแกรมท ๙ สงคมคณภาพและความมนคง การพฒนาประเทศในระยะ ๖ ทศวรรษทผานมา เปนการพฒนาทเนนการเตบโตทางเศรษฐกจจนขาด

ความสมดลและขาดบรณาการ เกดการกระจกตวของความมงคงและโอกาสอนน ามาซงความเหลอมล าในสงคม และเกดปญหาสงแวดลอมจากการใชทรพยากรธรรมชาตอยางไมยงคด จงเปนการพฒนาทไมยงยน อนน าไปสความขดแยงและความไมมนคงทางการเมอง บนทอนศกยภาพการพฒนาของประเทศและคณภาพชวตของประชาชน

ดงนน การพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมคณภาพทมความมนคงและยงยน จงเปนโจทยทาทายทางสงคมทตองอาศยองคความรจากการวจยและนวตกรรมเพอตอบโจทย โดยมงยกระดบความมนคงของมนษย (โดยเฉพาะความมนคงทางเศรษฐกจสงคมของพลเมอง) ความสมานฉนททางสงคม การยอมรบเปนสมาชกในสงคมทมสทธเสมอภาค (ยอมรบความแตกตางหลากหลายในมตตาง ๆ เชน ชาตพนธ ศาสนาและความเชอ ความคดทางการเมอง ฯลฯ) และการเสรมพลงทางสงคมเพมการมสวนรวมของประชาชนและชมชนในทางการเมองอยางสรางสรรค

ทงนตองมการพฒนาทรพยากรมนษย โดยการเสรมสรางทกษะ ขดความสามารถ กระบวนการคดและสรางสรรค ความเขาใจตนเองและผอน มความคดเชงวพากษ (Critical thinking) ไมตกเปนเหยอของการคดตามๆกนไป (Victim of group thinking) มความสามารถ การรบร และปรบใชเทคโนโลยท เกดใหม (Emerging technology) และเทคโนโลยทเปนจดเปลยน (Disruptive technology) อยางเทาทน ท าใหสงคมไทยสามารถจดการกบผลกระทบจากกระแสโลกาภวตน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหมไดอยางทนทวงท


O2.9 สรางสงคมทมการอยรวมกนอยางสมานฉนท มความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และมการเสรมพลง ทางสงคม KR2.9.1 สรางองคความรทเทาทนการเปลยนแปลงของสงคมไทยและสงคมโลก KR2.9.2 ความรสงคมศาสตรมนษยศาสตรถกน าไปใชในการพฒนานโยบายสาธารณะและพฒนา นวตกรรมเพอสงคม รวมทงกลไกการแกปญหาอยางเปนรปธรรม KR2.9.3 จ านวนงานวจยขามศาสตรทสรางและปฏบตการรวมกบสงคม และเผยแพรสสงคมในรปแบบ ตาง ๆ


เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการชดวจยนโยบายสนตประชาธรรมเพอการสรางสงคมเปด ผลตผลงานวจยเพอการพฒนาทยงยนและความเปนธรรมในสงคมตามแนวคดเรองสนตประชาธรรม ตามแนวคดของ ศ.ดร. ปวย องภากรณ อนน าประเทศไทยไปสสงคมเปดในทสด โดยมเปาหมายเชงกลยทธในดานตาง ๆ ดงตอไปน - ดานการบรหารจดการและการประกอบ

ธรกจ

- องคความรและขอเสนอแนะทงในเชงนโยบายและแนวทางปฏบตเกยวกบการลดความเหลอมล าทางการศกษาและการพฒนาศกยภาพมนษยในฐานะพลเมองของสงคมทมคณภาพ

- เวทสาธารณะเพอน าเสนอองคความรและแลกเปลยนเรยนรระหวางเครอขายนกวชาการและประชาชนทวไป

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจยทเกยวของ - กระทรวงตาง ๆ ทเกยวของ - ส านกงานสภาพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาตและหนวยงาน นโยบายสาธารณะทเกยวของ

๓๗

- ดานเศรษฐศาสตรระหวางประเทศเพอการพฒนา

- ดานความเหลอมล า - ดานเศรษฐศาสตรการคลงและนโยบาย

สาธารณะ - ดานเศรษฐศาสตรมหภาค - ดานสงแวดลอม - ดานการเมองการปกครอง - ดานสงคม - ดานศลปวฒนธรรม - ดานการเรยนรและการศกษา

- สอความรทงในรปแบบสงพมพและออนไลนเพอเผยแพรความรสวงกวาง

- หนวยงานภาครฐ ทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน

- องคกรภาคประชาสงคม - องคกรภาคเอกชนทมความ

รบผดชอบตอสงคม

แผนงานความรวมมอระหวางรฐบาลไทยกบองคการอนามยโลกดานความปลอดภยทางถนน - ศกษาวเคราะหสถานการณภาพรวมดาน

การวจยและนวตกรรมของอบตเหตทางถนนในระดบชาตและนานาชาตเพอจดท าขอเสนอตอสภานโยบายในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตรและแผน รวมทงงบประมาณเพอการวจยและนวตกรรมในปงบประมาณ ๒๕๖๓

- วจยเชงประเดนทเกยวของกบอบตเหตทงดานปจจยมนษย ยานพาหนะและสงแวดลอม มการเกบสถตและขอมลอบตเหตอยางเปนระบบ ซงรวมถงระบบการสอบสวนอบตเหตเชงลก ตดตามและประเมนผลกจกรรมและโครงการทเกยวของกบการปองกนอบตเหตทางถนน และเกดการวจยเพอสรางนวตกรรมรวมทงเทคโนโลย อปกรณ เครองมอตาง ๆ ส าหรบการแกไขปญหาอบตเหตทางถนน

- เกดงานวจยเชงระบบทประเมนถงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคม

ระยะสน - เขาใจสถานการณภาพรวมดานการวจย

และนวตกรรมของอบตเหตทางถนนในระดบชาตและนานาชาตเพอจดท าขอเสนอตอสภานโยบายในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร และแผน รวมทงงบประมาณเพอการวจยและนวตกรรม

- เกดการวจยเชงประเดนทเกยวของกบอบตเหตทงดานปจจยมนษย ยานพาหนะและสงแวดลอม มการเกบสถตและขอมลอบตเหตอยางเปนระบบ ซงรวมถงระบบการสอบสวนอบตเหตเชงลก ตดตามและประเมนผลกจกรรมและโครงการทเกยวของกบการปองกนอบตเหตทางถนน

- เกดการพฒนาพเลยงเพอหนนเสรมการด าเนนงานในระดบพนท

- จ านวนโครงการวจยทเกยวของกบอบตเหตอยางเปนระบบ โดยเปนโครงการวจยทมาจากหลากหลายระดบตงแตนกวชาการ หนวยงานและชมชนทองถน

- เกดเวทบรณาการกลไกและกระบวนการการท างานในหลากหลายรปแบบในการลดอบตเหตบนถนน

- เกดการท างานรวมกนแบบบรณาการทงแนวดงและแนวราบ ตงแตระดบชมชนทองถนจนถงระดบนโยบาย


- กระทรวงและหนวยงานภาครฐทเกยวของ อาท กระทรวงคมนาคม กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงสาธารณสข

- องคกรปกครองสวนทองถน - องคการอนามยโลก - องคกรภาคประชาสงคม - องคกรภาคเอกชนทมความ

รบผดชอบตอสงคม

๓๘

ระยะยาว - เกดการวจยเพอสรางนวตกรรมรวมทง

เทคโนโลย อปกรณ เครองมอตาง ๆ ส าหรบการแกไขปญหาอบตเหตทางถนน

- เกดการจดท าระบบขอมลและงานวจย สามารถใชประโยชนเพอปองกนปญหาอบตเหตทางถนนใหกบประเทศไทย

๓๙

แพลตฟอรม ๒ การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม

๔๑

ประเทศทพฒนาแลวมการแขงขนอยางรนแรงดานการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม และการสรางขด

ความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) โดยมการออกแบบสรางระบบนเวศทางนวตกรรม และการสรางและพฒนาทรพยากรมนษย รองรบการพฒนาเทคโนโลยใหมๆ ทก าลงเขามาแทนทเทคโนโลยเดม (Disruptive Technology) และการตอยอดการพฒนาเทคโนโลยทมอยเดมใหมประสทธภาพและคณภาพดขนอยางเปนระบบ และการพฒนาเศรษฐกจไปสเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) และเศรษฐกจแบงปน (Sharing Economy) มการสนบสนนลงทนดานการวจยและพฒนา (R&D Investment) ทมความเขมขนในโจทยททาทายอยางชาญฉลาดระหวางภาครฐ ภาคการศกษาและภาคเอกชนจากทงในและตางประเทศ กอใหเกดการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ ทพฒนาจากเดมไปอยางกาวกระโดด (Leapfrogging) หรอเปนสงทยงไมเคยมมากอนในโลกขนเปนจ านวนมาก ท าใหมผบรโภคใหการตอบรบผลตภณฑและบรการททนสมยเหลานนจากทงในประเทศและตางประเทศ กอใหเกดรายไดและสรางขดความสามารถการแขงขนใหสงขน ท าใหเปนผน าดานการพฒนานวตกรรมททนสมยอยเสมอ

แพลตฟอรมการวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน เปนเวททเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสเขามารวมกนคด วางแผน ก าหนด ลงมอด าเนนการและการวดผลในกจกรรมเพอการพฒนาอยางมกลยทธดานการเพมขดความสามารถทางการแขงขนในอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ เปนพนทยทธศาสตรทส าคญในการพฒนาระบบนเวศนวตกรรม และเขตเศรษฐกจนวตกรรมของประเทศไทยใหเจรญเตบโตอยางยงยน และจ าเปนตองมการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการควบคไปดวยอยางตอเนองเพอใหสามารถตอบสนองความตองการของผใชงานไดอยางพอเพยง กอใหเกดการสราง สะสม พฒนา ถายทอด และตอยอดองคความรททนสมย ขบเคลอนและยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ สรางและพฒนาความรดานการวจยและนวตกรรมเพอไปส “ประเทศไทย ๔.๐” ซงเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนประเทศไทยใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง และกลายเปนประเทศพฒนาแลว


เปาหมาย O3 ยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศดวยการวจยและพฒนานวตกรรม ผลสมฤทธทส าคญ KR3.1 อนดบขดความสามารถในการแขงขนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดโดย IMD อยใน ๓๐ อนดบแรก KR3.2 ดชนความสามารถดานนวตกรรม (GII) ของไทยดขนอยางเนอง KR3.3 สดสวนการพฒนาเทคโนโลยของตนเองตอการพงพาเทคโนโลยจากภายนอกเพมขนจาก ๑๐:๙๐ เปน ๓๐:๗๐ KR3.4 จ านวนวสาหกจเรมตน (Startups) และวสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ทมศกยภาพเตบโตไดอยางกาวกระโดด ๕,๐๐๐ ราย

๔๒

แพลตฟอรมท ๓ การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน ประกอบดวย ๓ โปรแกรม คอ

โปรแกรมท ๑๐ ยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ โปรแกรมท ๑๑ สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม

และพนทเศรษฐกจนวตกรรม โปรแกรมท ๑๒ โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ

๔๓

โปรแกรมท ๑๐ ยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ การยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ เปนโปรแกรมทตอบประเดนความ

ทาทายดานการเพมขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการใหทนกบแนวโนมการพฒนาเศรษฐกจของโลก ผานการพฒนาแพลตฟอรมนวตกรรมในดานทประเทศไทยมศกยภาพและโอกาสในการพฒนาสงเพอยกระดบขดความสามารถในการแขงขนในกลมอตสาหกรรมยทธศาสตร การปรบโครงสรางการผลตโครงสรางการแขงขน การเพมผลตภาพในภาคการเกษตร อตสาหกรรมและบรการ การเปลยนรปแบบวตถดบและปจจยการผลต การลดตนทน การลดทรพยากร การลดตวกลางการท าธรกรรม การพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศส าหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร (Technology Localization) การบมเพาะผประกอบการ การเพมศกยภาพดานการวจย พฒนา และนวตกรรมเพอสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย (RDI for S-Curve Industries) การยกระดบและสรางศกยภาพทางการแขงขนของผประกอบการไทยดวยเทคโนโลยและนวตกรรม โดยการพฒนาแพลตฟอรมเพอสนบสนนการขบเคลอนเศรษฐกจแบบตาง ๆ เชน แพลตฟอรมเศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยน และเศรษฐกจสเขยว (BCG Economy) ในกลมอตสาหกรรมยทธศาสตร ไดแก อตสาหกรรมเกษตรและอาหาร อตสาหกรรมสขภาพและการแพทย อตสาหกรรมพลงงานและวสดชวภาพ และอตสาหกรรมการทองเทยว แพลตฟอรมเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) เพอใหผประกอบการสามารถน าองคความรจากภมปญญาและทรพยากรในพนทไปตอยอดและใชประโยชนในการด าเนนธรกจ แพลตฟอรมทสนบสนนผประกอบการใชประโยชนจากขอมลและปญญาประดษฐเพอวเคราะหและสรางความไดเปรยบทางเศรษฐกจ (AI & Data Economy) รวมทงแพลตฟอรมเศรษฐกจแบงปน (Sharing Economy) ทใหผประกอบการสราง ความรวมมอทางธรกจเพอเกดรปแบบสนคาและบรการใหมทตอบรบความตองการของผบรโภค


O3.10a พฒนาและยกระดบความสามารถการแขงขนของผประกอบการในอตสาหกรรมยทธศาสตรดวยการวจยและพฒนานวตกรรม KR3.10a.1 ผประกอบการไทยในอตสาหกรรม S-Curves มยอดขายเพมขนจากสนคาและบรการ

นวตกรรมทตอยอดจากงานวจยและพฒนา รอยละ ๑๐ ตอป KR3.10a.2 จ านวนผประกอบการไทยในอตสาหกรรม New S-Curves จากการบมเพาะหรอรวม ลงทนกบภาครฐดานการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม เพมขน KR3.10a.3 การพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศส าหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร (Technology Localization) มจ านวนเพมขน

O3.10b ตอยอดอตสาหกรรมยทธศาสตรและวางรากฐานการพฒนาเศรษฐกจภายใตแนวคด BCG KR3.10b.1 สรางมลคาเพมจากงานวจยและพฒนาในอตสาหกรรมเปาหมายบนฐานเศรษฐกจ BCG (เกษตรและอาหาร การแพทยสขภาพ การทองเทยวและเศรษฐกจสรางสรรค พลงงาน และวสดชวภาพ) ไมต ากวารอยละ ๑๐ ของ GDP KR3.10b.2 เกดการจางงาน knowledge worker ในอตสาหกรรมเปาหมาย BCG เพมขน ๑,๐๐๐,๐๐๐ คน KR3.10b.3 การลงทนรวมรฐและเอกชนในการพฒนาแพลตฟอรมบรการวจยและพฒนานวตกรรม

๔๔

BCG KR3.10b.4 เพม eco-efficiency จากการลดการใชทรพยากรและการเกดของเสย KR3.10b.5 ระบบขอมลเพอการตดสนใจในอตสาหกรรมส าคญ

O3.10c สรางมลคาทางเศรษฐกจจากธรกจแพลตฟอรม KR3.10c.1 จ านวนธรกจแพลตฟอรมทเปนของผประกอบการไทยเพมขน KR3.10c.2 จ านวนผประกอบการไทยทใชประโยชนบนแพลตฟอรมของไทยและนานาชาตมเพมขน KR3.10c.2 มลคาทางเศรษฐกจทเกดจากธรกจแพลตฟอรมทเปนของประเทศไทย


เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน แผนงาน BCG in Action ขบเคลอนเศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยนและเศรษฐกจสเขยว เพอการพฒนาทยงยน - ยกระดบภาคการเกษตรและ

อตสาหกรรมตอเนองส าหรบอาหารสขภาพ พฒนาอตสาหกรรมใหมดานอาหารสขภาพและสวนผสมอาหารทมมลคาสง รวมทง สราง Platform นวตกรรมเกษตรตามศกยภาพใน ๔ ภมภาคทวประเทศ

- เกดอตสาหกรรม Biorefinery ในประเทศไทย

- เกด Thai Cosmepolis และเปนศนยกลางการผลตเวชส าอางของเอเชย

- เกดระบบบรหารจดการทองเทยวครบวงจร เชอมโยงสการทองเทยวเมองรอง

- การจดการขยะอยางเปนรปธรรม เพอน าไปใชประโยชนตอเนอง ท าใหเกด Zero Waste + Waste to Wealth

- ผลตยา วคซน ชดตรวจวนจฉย และอปกรณเครองมอแพทยทไดมาตรฐานสากล สมนไพรและ Biological Drugs เพอการสงออก

- คดคนวธการรกษาจ าเพาะและแมนย าสวนบคคลโดยใชเทคโนโลยชวภาพขนสง

- พฒนาอตสาหกรรมบรการทดสอบยา อาหารเสรมและเวชภณฑในมนษย และมศนยวจยดานคลนกระดบชาต

- สงเสรมการพฒนานวตกรรม สรางมลคาอตสาหกรรมพลงงานชวภาพและวสดชวภาพ

- มการขยายตวดานอตสาหกรรมอาหารเพอสขภาพ เพอการสงออกอยางนอย รอยละ ๒๕

- มเกษตรกรผประกอบการรนใหมทใชเทคโนโลยเกดขน ทดแทนเกษตรกรรนเกาอยางนอย ๒,๐๐๐ ราย มรายไดมากกวา ๒๐๐,๐๐๐ บาท/ป

- เกดอตสาหกรรมไบโอรไฟเนอร ทจะมลคาการลงทนรวม ๒๕,๐๐๐ ลานบาท เพมมลคาใหกบผลตทางการเกษตรไมนอยกวา ๕ เทาตว

- มลคาการสงออกสารสกดจากสมนไพรและกลมเวชส าอางไมนอยกวา ๔,๔๐๐ ลานบาท

- เพมรายไดการทองเทยวของประเทศจาก รอยละ ๑๗.๘ GDP เปน รอยละ ๒๐ GDP ในป ๒๕๖๔ และ รอยละ ๓๐ GDP ในป ๒๕๘๐

- ตนแบบการจดการขยะชมชนระดบทองถนรองรบขยะมลฝอย ๘๒,๕๐๐ ตน/ป สรางมลคาเพมจากขยะ ๑๗ ลานบาทใน ๕ ป

- รายไดรวมจากการสงออกยา เวชภณฑสมนไพรและสารสกด จากการรกษาหรอตรวจวนจฉยโรคดวยหลกการ Precision Medicine และการรบจางวจยคลนก ไมต ากวาปละ ๑๕,๐๐๐ ลานบาท โดยเฉลย

- กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม

- กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงพาณชย - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงการทองเทยวฯ - กระทรวงดจทลฯ - การไฟฟาฝายผลตแหง

ประเทศไทย - สถาบนอดมศกษา - โรงเรยนแพทย - สถาบนการเงน - ภาคเอกชน

๔๕

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน แผนงานการพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศส าหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร (Technology Localization) ยกระดบการพฒนาขดความสามารถดานการวจยพฒนาและนวตกรรมของประเทศ ในอตสาหกรรม อาท - อตสาหกรรม Future Mobility เชน ยาน

ยนตสมยใหม และระบบราง - อตสาหกรรมอาหาร (Food) - อตสาหกรรมพลงงาน (Energy) - อตสาหกรรมหนยนตและระบบอตโนมต

(Robotics and Automation) - อตสาหกรรมการผลตสนคาทใชไดสอง

ทาง (Dual-Use Items: DUI) เพอสรางความมงคงทางเศรษฐกจ

ยกระดบขดความสามารถทางการแขงขน ของกลมผประกอบการไทยทมศกยภาพใหสงขน เพอตอบสนองความตองการและรปแบบการใชชวตของผบรโภค โดยการสรางและพฒนาความสามารถในดานการพฒนาผลตภณฑ การลดตนทน มคณภาพ การสรางมลคาเพม และเพมมลคา การพฒนาเทคโนโลยในกระบวนการผลต การบรการ การเขาตลาด การสรางและพฒนานวตกรรมในธรกจทเกยวเนอง

- สถาบนอดมศกษา - กระทรวงการอดมศกษา


- กระทรวงทมความเกยวของดานการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย

- เครอขายความรวมมอ สมาคม (Consortiums) ทเกยวของ

แผนงาน Public-Private Partnership for RDI - เกดมลคาทางตลาดทเปนไปไดใน

โครงการทเอกชนรายใหญสามารถรวมลงทนกบเอกชนรายกลางและรายเลกทเกยวของมากกวาทนทลงไป

- SME ในกลมสาขา (sector) มความสามารถดาน ววน มากขน และสอดคลองกบแผน ววน. ของประเทศ เพอชวยขบเคลอนใหแผน ววน. บรรลเปาหมาย

- เกดผลลพธและเครอขายความรวมมอในหลายสาขา (sector) ทมเปาหมายสอดคลองกนทเนนวตถประสงคเชงสงคม

- มแนวทางการขยายผลกบกลมอตสาหกรรมอน และ/หรอ เอกชนขนาดใหญรายอนของประเทศ

- เอกชนรายใหญสามารถรวมลงทนกบเอกชนรายกลางและรายเลกในการท าวจยและนวตกรรม

- เกดกลไกความรวมมอระหวางเอกชนรายใหญ รายกลาง รายเลก และ/หรอ สมาคม มหาวทยาลย และ/หรอ หนวยงานวจยของรฐในการพฒนาเพอประโยชนเชงพานชย

- เกดกลไกความรวมมอระหวางเอกชนรายใหญ รายกลาง รายเลก และ/หรอ สมาคม มหาวทยาลย และ/หรอ หนวยงานวจยของรฐในการยกระดบความสามารถดาน ววน ของเอกชน

- เกดความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในรปแบบเครอขายทใชงานวจยและพฒนาตอบโจทย SDGs

- มแนวทางขอเสนอแนะเชงนโยบาย และการเผยแพรแนวทางการขยายผลทสอดคลองกบบรบทของไทย


- สถาบนอดมศกษา

๔๖

โปรแกรมท ๑๑ สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม และพนทเศรษฐกจนวตกรรม

สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) และวสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ใหเตบโตอยางกาวกระโดด โดยมงเนนการพฒนาระบบนเวศนวตกรรมใหเขมแขงเออตอ การพฒนาศกยภาพของ Startup และ IDE โดยการปรบปรงกฎระเบยบและกฎหมาย พฒนามาตรการและแรงจงใจ รวมถงการบรการภาครฐ ใหเออตอการด าเนนธรกจนวตกรรม (Ease of doing innovation business) ของผประกอบการ รวมถงการพฒนาพนทเศรษฐกจนวตกรรม (Economic Zone of Innovation) อาท อทยานวทยาศาสตร เขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor of Innovation: EECi) เ ม อ งน ว ต ก ร ร ม อ าห า ร (Food Innopolis) ย า นนว ต ก ร รม (Innovation District) และยานสรางสรรค (Creative District) ซงจะเปนพนททมความพรอมรองรบการวจย พฒนา และสรางนวตกรรม ผานกลไกตาง ๆ ทงการเชอมโยงกบสถาบนวจย สถาบนการศกษา การสนบสนนทปรกษาทางดานเทคโนโลยและนวตกรรม การสงเสรมการเขาถงแรงจงใจและสทธประโยชนตาง ๆ อาท แหลงเงนทนส าหรบผประกอบการใน การสรางนวตกรรม แรงจงใจทางภาษ การบมเพาะผประกอบการ และการเรงการเจรญเตบโตของผประกอบการ ซงจะสงผลใหผประกอบการมศกยภาพและความพรอมในการผลตสนคาและบรการมลคาเพมสง น าไปสการสรางรายได การจางงาน กระจายรายไดสภมภาค และกอใหเกดอตสาหกรรมเปาหมายใหมทเปนกลไกในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศ


O3.11a พฒนาวสาหกจเรมตน (Startups) และวสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ทมศกยภาพเตบโตไดอยางกาวกระโดด

KR3.11a.1 จ านวน local startups ทเกดใหมและอยรอด ๑,๐๐๐ ราย ใน ๓ ป KR3.11a.2 จ านวนวสาหกจฐานนวตกรรม (IDEs) ทมยอดขายเกน ๑,๐๐๐ ลานบาท/ป เพมขน ๑,๐๐๐ ราย/ป KR3.11a.3 จ านวน deep-tech startups ทประกอบการในประเทศไทย O3.11b พฒนาพนทเศรษฐกจนวตกรรม (Economic Zone of Innovation)/อทยานวทยาศาสตร

(Science Parks)/ระเบยงนวตกรรมภาคตะวนออก (EECi)/เมองนวตกรรมอาหาร (Food Innopolis)

KR3.11b.1 จ านวนผประกอบการทมาใชประโยชนในพนทเศรษฐกจนวตกรรม/อทยานวทยาศาสตร/ EECi/เมองนวตกรรมอาหาร KR3.11b.2 มลคาการลงทนวจยและพฒนานวตกรรมของบรษททมาใชประโยชนในพนทเศรษฐกจ นวตกรรม/อทยานวทยาศาสตร/EECi/เมองนวตกรรมอาหาร O3.11c ปรบปรงกฎระเบยบและกฎหมาย พฒนามาตรการและแรงจงใจ รวมถงการบรการภาครฐ ใหเออ

ตอการด าเนนธรกจนวตกรรม (Ease of doing innovation business) ของผประกอบการ KR3.11c.1 ความส าเรจในการผลกดนกฎหมาย/กฎระเบยบ/มาตรการเพอปลดลอคขอจ ากด และ สรางแรงจงในการด าเนนธรกจนวตกรรม

๔๗


แผนงานการพฒนาสตารทอพและผประกอบการนวตกรรม - วสาหกจเรมตน (Startups) และ

วสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ทมศกยภาพเตบโตไดอยางกาวกระโดด

- local startups ๑,๐๐๐ ราย ทเกดใหมและอยรอด ใน ๓ ป

- วสาหกจฐานนวตกรรม (IDEs) ทมยอดขายเกน ๑,๐๐๐ ลานบาท/ป เพมขน ๑,๐๐๐ ราย/ป

- ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรมแหงชาต

- ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

- ส านกงานนวตกรรมแหงชาต

- กรมสงเสรมอตสาหกรรม - ส านกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม - กรมพฒนาธรกจการคา

๔๘

โปรแกรมท ๑๒ โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ ประเทศไทยมองคประกอบเชงองคกรของโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศอยครบ แตกระจด

กระจาย มความพรอมและความสามารถในการด าเนนการตางกน ขาดทศทางและเปาหมายรวม เนองจากขาดกลไกและเวททจะบรณาการองคประกอบทมใหท างานเปนระบบเดยวกน สงผลใหประเทศมบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทไมสมดลกบความตองการใชประโยชนในปจจบนและความจ าเปนในการสรางความสามารถในการแขงขนในอนาคต โปรแกรมนมวตถประสงคทจะพฒนาระบบนเวศของโครงสรางพนฐานทางคณภาพใหสมบรณและมเอกภาพ เพอใหเกดบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทครบถวนและเพยงพอตอความตองการใชประโยชนในปจจบนและสามารถเปนพนฐานรองรบความจ าเปนในการสรางนวตกรรมและอตสาหกรรมในอนาคต ทงในเชงปรมาณและคณภาพ ทงในดานการน าสนคาและนวตกรรมเขาสตลาด รวมถงการวจยและพฒนาเทคโนโลย นวตกรรมและอตสาหกรรมทประเทศไทยตองการเปนเจาของ

ทผานมา ไดมการกลาวถงความอดมสมบรณของทรพยากรและวฒนธรรมของประเทศอยางกวางขวาง แตยงขาดการใชประโยชนความอดมสมบรณดงกลาวอยางสรางสรรคและสมดล ประเทศไทยจงเปนเพยงผสงออกวตถดบและชนสวนทไมผานการรบรองมาตรฐาน เพอพลกประเทศไทยให เตบโตอยางมคณภาพ มความจ าเปนทจะตองปรบความสามารถของประเทศใหสามารถผลตและสงออกสนคาและชนสวนมลคาสงทไดรบการรบรองมาตรฐานแลวได รวมทงพฒนาตลาดในประเทศใหเปนตลาดสนคาคณภาพเพอเปนฐานใหแกการสรางแบรนด หรอตราสนคาทมภาพลกษณเชงคณคาและคณภาพตอไป โดยเฉพาะในกลมสนคาและบรการท (๑) ผประกอบการไทยสามารถเปนเจาของตราสนคาและมเทคโนโลยของตนเอง เชน อาหารสขภาพ สมนไพร ผลตภณฑเฉพาะของทองถนหรอวฒนธรรม บรการสขภาพและความงาม (๒) มความจ าเปนในการรองรบสงคมในอนาคต เชน สงคมสงวย สงคมดจทลและเศรษฐกจดจทล และ (๓) มความจ าเปนตอการพฒนาบทบาททางการเมองระหวางประเทศ เชน การบรหารจดการปา แมน าทไหลผานหลายประเทศ มลพษ ขยะและพลงงาน


O3.12a ประเทศไทยเปนศนยกลางการวจยและพฒนา และการบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพของ อาเซยน

KR3.12a.1 ประเทศไทยมความสามารถทางการวดและวเคราะหสงทสด ๑ ใน ๕ ของเอเชย และม อตสาหกรรมบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทใหญทสดในอาเซยน KR3.12a.2 บรการวเคราะห ทดสอบและสอบเทยบมคณภาพระดบโลกและมคณภาพสม าเสมอ

O3.12b สนคาส าคญทางเศรษฐกจและวฒนธรรมสามารถแขงขนไดในตลาดโลกดวยคณภาพ KR3.12b.1 เครองหมายคณภาพของไทยไดรบการยอมรบในคณคาและคณภาพทดเทยม เครองหมายคณภาพสนคาของ EU และญปน โดยเฉพาะกลมสนคาเกษตรและสนคา วฒนธรรม

O3.12c ตลาดการคาภายในประเทศเปนตลาดสนคาคณภาพเชนเดยวกบตลาดประเทศในพฒนาแลว KR3.12c.1 ตลาดในประเทศมกระบวนการก ากบดแลทมประสทธภาพและสงเสรมการแขงขนดวย คณภาพ

๔๙


แผนงาน NQI เพออาหารสขภาพและสมนไพรไทย - เกดตราสนคาของไทยทใชวตถดบและ

เทคโนโลยในประเทศ - ลดเวลาและคาใชจายในการน าสนคาเขา

สตลาด - ลดคาใชจายในการสงทดสอบ

ตางประเทศ

- มาตรฐานอาหารสขภาพและสมนไพรไทยทเทยบเทา หรอเหนอกวามาตรฐานสากล

- กระบวนการขนทะเบยน และการรบรองกระบวนการผลตและคณภาพมประสทธภาพและไดรบการยอมรบ

- บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพส าหรบการวจยและการผลตครบถวนและเพยงพอ

- ฐานขอมลสารออกฤทธและกระบวนการรกษาคณภาพสารออกฤทธ

- กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงพาณชย - กระทรวงการทองเทยวและ

กฬา - กระทรวงการอดมศกษา


แผนงาน NQI ส าหรบยาชววตถ - ยาชววตถตวใหมทวจยและผลตใน

ประเทศ และสามารถสงออกได - ลดคาใชจายในการสงยาชววตถไป

ทดสอบตางประเทศ

เครอขายหองปฏบตการทดสอบทางคลนค (National clinical trial lab network) ทไดรบการรบรองตามมาตรฐานระหวางประเทศ

- กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงการอดมศกษา


แผนงาน NQI ส าหรบอตสาหกรรมเทคโนโลยอจฉรยะ - สงออกเซนเซอรอจฉรยะทวจยและผลต

ในประเทศไทย - สงออกระบบและชนสวนของเครองมอ

แพทยและหนยนตทรบรองมาตรฐานแลว

- ลดคาใชจายในการสงทดสอบตางประเทศ

บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพส าหรบการวจยและการผลตเซนเซอรอจฉรยะ ระบบและชนสวนของเครองมอแพทยและหนยนตครบถวนและเพยงพอ

- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กระทรวงพาณชย - กระทรวงศกษาธการ - กระทรวงการอดมศกษา


แผนงาน NQI ส าหรบยานยนตอนาคตและการเคลอนยายในอนาคต (Future vehicle & Seamless mobility) - แบตเตอรทวจยและผลตโดยใชวตถดบ

และเทคโนโลยในประเทศ - ยานยนตไฟฟาขนาดเลกส าหรบใชงานใน

เขตเมอง หรอในพนทเฉพาะ เพอลดการสรางมลพษ ทวจยและผลตโดยใชวตถดบและเทคโนโลยในประเทศ

- บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพส าหรบการวจย ผลต ตดตงและใชงานแบตเตอรยานยนตอนาคตและ การเคลอนยายในอนาคต ครบถวนและเพยงพอ

- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงคมนาคม - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงพลงงาน - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กระทรวงพานชย

๕๐

- ลดเวลาและคาใชจายในการน าสนคาเขาสตลาด

- ลดคาใชจายในการสงทดสอบตางประเทศ

- กระทรวงศกษาธการ - กระทรวงการอดมศกษา


- ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต

แผนงาน Precise Timing & Positioning Platform for Innovative Services - Innovative services ทใชประโยชน

จากสญญาณและขอมลเวลาและพกดความแมนย าสง

- รายไดจากการขายขอมลเวลาและพกดความแมนย าสง

- บรการโทรคมนาคมบนเครอขาย 5G บรการระบเวลา (time) พกด (position) และการน าทาง (navigation) มเสถยรภาพและความตอเนอง

- บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพส าหรบการวจยและบรการสญญาณและขอมลเวลาและพกดความแมนย าสงครบถวนและเพยงพอ

- โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศสามารถรองรบและสนบสนนบรการโทรคมนาคมในอนาคตใหมเสถยรภาพ

- กระทรวงกลาโหม - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงคมนาคม - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงพลงงาน - กระทรวง


- กระทรวงพาณชย - กระทรวงการทองเทยวและ

กฬา - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงการอดมศกษา


- ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต

๕๑

๕๓

การพฒนาเศรษฐกจฐานราก เปนการด าเนนการทส าคญในการพฒนาและยกระดบประเทศใหเปน

ประเทศรายไดสง ทมการกระจายรายไดอยางทวถง เปนการวางรากฐานทมนคงใหกบเศรษฐกจไทยในอนาคต การสงเสรมเศรษฐกจระดบชมชนทองถนใหสามารถมความเขมแขง มศกยภาพในการแข งขนพงพาตนเองได จะกอใหเกดการยกระดบมาตรฐานการครองชพและความเปนอยของประชาชนในชมชนใหดขนและน าไปส

การแกไขปญหาความยากจน ความเลอมล า และความไมเสมอภาคตามเปาหมายการพฒนาของยทธศาสตรชาต โดยเฉพาะดานการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม เพอใหประชาชนไดรบผลประโยชนจากการพฒนาอยางทวถงและเปนธรรม ผานการเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชนใหกลายเปนชมชนนวตกรรมและมนวตกรในชมชน การใชนวตกรรมสงคมเขาไปชวยแกปญหาในชมชน สงเสรมการสรางมลคาเพมจากทนทางสงคม ทรพยากรธรรมชาต และวฒนธรรม เพอสรางรายไดใหเกษตรกร วสาหกจเรมตน และวสาหกจชมชน การแกไขปญหาความยากจนอยางแมนย าในทกมต ดวยการวเคราะหสถานการณจากฐานขอมลขนาดใหญ รวมไปถงการกระจายความเจรญสเมองตาง ๆ ทกภมภาค ใหเปนแหลงสรางงานสรางรายได ประชาชนมคณภาพชว ตทด และเปนก าลงส าคญในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศบนความสามารถของคนในพนท


เปาหมาย O4 กระจายความเจรญและสรางความเขมแขงของเศรษฐกจสงคมทองถน ดวยความรและนวตกรรมผลสมฤทธทส าคญ KR4.1 ชมชนทมขดความสามารถในการจดการตนเอง (Smart community) มศกยภาพในการพฒนา คณภาพชวตและสงแวดลอมของชมชน KR4.2 รายไดของคนจนกลมรายไดรอยละ ๔๐ ลางเพมขนรอยละ ๑๕ อยางทวถง KR4.3 เกดการกระจายความเจรญสภมภาค โดยมเมองศนยกลางทางเศรษฐกจทสรางโอกาสทาง เศรษฐกจในระดบภมภาค KR4.4 ดชนการพฒนาอยางทวถง (Inclusive Development Index: IDI) ของไทยดขน) แพลตฟอรมท ๔ การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมล า

ประกอบดวย ๓ โปรแกรม คอ โปรแกรมท ๑๓ นวตกรรมส าหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม โปรแกรมท ๑๔ ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนย า โปรแกรมท ๑๕ เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ

๕๔

โปรแกรมท ๑๓ นวตกรรมส าหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม จากทศทางการปฏรปประเทศทมงสเปาหมายการพฒนาทยงยน ท าใหมการก าหนดทศทางยทธศาสตร

ชาต ๒๐ ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม ฉบบท ๑๒ ใหประเทศไทยหลดพนจากกบดกรายไดปานกลางควบคไปกบการลดปญหาความเหลอมล า โดยอาศยองคความรและนวตกรรม ตามหลกคดประเทศไทย ๔.๐ ทามกลางสถานการณทสงคม ชมชนทองถน ในปจจบน มพลวตและความซบซอนสง และมลกษณะเชอมโยงตอเนองเปนความทาทายทส าคญ ภาคสวนตาง ๆ ในสงคมจงจ าเปนตองมความสามารถในการ “ตงรบ” และ “ปรบตว” ซงการตดสนใจทดตองการขอมล ความร การถอดประสบการณ ทจะไดมาจาก “งานวจย” การทชาวบานในชมชนจะสามารถปรบตวสอดรบกบโลกในศตวรรษท ๒๑ อกทงยงเปนพลงรวมขบเคลอนประเทศส “ประเทศไทย ๔.๐” ตามเปาหมายของนโยบายไดนน การพฒนาใหคนไทยเปน “คนไทย ๔.๐” จงเปนหวใจส าคญ ซงจะตองมคณลกษณะส าคญ คอ การเปน “นวตกร” ทสามารถสรางนวตกรรมยกระดบคณภาพชวตและพฒนาเมอง ตลอดจนสรางมลคาเพม ผลผลตใหม หรอเศรษฐกจสรางสรรคขนมาได จากการจดการทนทางวฒนธรรม ทนทางสงคม ทนทางสงแวดลอม

จากความทาทายและเปาหมายในการขบเคลอนสประเทศไทย ๔.๐ ตองใชคนแกปญหา และวธการแกปญหา ตองเปน ๔.๐ กลาวคอการสรางและใชนวตกรรมในการแกปญหา แตแนวคดหลกทผานมามงเนนนวตกรรมทเปนเทคโนโลย และสรางนวตกรรมจากบคคลภายนอก เชน นกวชาการ นกเทคโนโลย ซงมขอจ ากดในเรองการไมสอดคลองกบความตองการของชมชน และปญหาการถายทอดเทคโนโลยสชมชน จงเกดแนวคดใหม คอ การใหชมชน ชาวบานทตองการนวตกรรมเปนผสรางนวตกรรมเปนหลก โดยมหนวยงาน ภาคตาง ๆ เขามามสวนรวมในกระบวนการเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการตนเอง มความสามารถในการบรหารหวงโซคณคาเพอเศรษฐกจทองถน ตลอดจนมการสรางระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานราก โดยมเปาหมายปลายทาง (ultimate goal) คอ การสรางโอกาสใหชาวบาน ไดลกขนมาแกปญหาของชมชนเอง สรางความความเขมแขงเพอสรางรายได ลดความเหลอมล า ซงจะน าไปสการพฒนาทยงยนในระยะยาว สามารถตงรบปรบตวกบกระแสตาง ๆ ทเกดขนอยางรวดเรวได บนฐานคดทเชอวา “การสรางประเทศ จะตองสรางจากฐานรากทมพลงและเชอมรอยงานใหเกดขนกระจายในทกพนท..”


O4.13 เพมขดความสามารถของชมชนทองถนในการพฒนา การพงตนและการจดการตนเองบนฐาน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง KR4.13.1 เกดนวตกรรมชมชน วสาหกจชมชน และ Smart SMEs เพอยกระดบรายไดใหกบชมชน ปละ ๑,๐๐๐ นวตกรรม KR4.13.2 จ านวน Smart Community/ชมชนนวตกรรม มความสามารถในการพฒนาการพงตนเอง และจดการตนเอง เพมขน ๓,๐๐๐ ชมชน ภายใน ๓ ป (ปละ ๑,๐๐๐ ชมชน)

KR4.13.3 มลคาเศรษฐกจสรางสรรคบนฐานทน ทรพยากร วฒนธรรมในพนทเพมขนรอยละ ๑๐ ตอป

๕๕


โครงการชมชนนวตกรรม - ชมชนพงตนเองและบรหารจดการตนเอง

ไดอยางยงยน - สรางมลคาเพมของผลผลตในพนทจาก

ทนทางสงคมดวยนวตกรรมตลอดหวงโซคณคา

- ชมชนนวตกรรม ๑,๐๐๐ ชมชน/ป - นกขบเคลอน/นวตกรชมชน อยางนอย

๓,๐๐๐ คน/ป - เกดนวตกรรมชมชน ๑,๐๐๐ นวตกรรม/

ป


- สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

- กรมวทยาศาสตรบรการ - สถาบนอดมศกษา

โครงการนวตกรรมสงคม สรางระบบนเวศนวตกรรมเพอสงคมในระดบภมภาค มงเนนวสาหกจเพอสงคม วสาหกจเรมตน องคการปกครองสวนทองถน ชมชน และมหาวทยาลย

นวตกรรมเพอสงคมทพรอมขยายผลสชมชนเปาหมาย ๑๐๐ ผลงาน/ป

- ส านกงานนวตกรรมแหงชาต

- วสาหกจเพอสงคม วสาหกจเรมตน

- องคกรปกครองสวนทองถน - สถาบนอดมศกษา

โครงการอาสาประชารฐ ปฏรปการเรยนรใหบณฑตในศตวรรษท ๒๑ มส านกในความเปนธรรมและมจตสาธารณะ

บณฑตจตอาสา ๘,๐๐๐ คน/ป - ส านกงานปลดกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- สถาบนอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยเพอการพฒนาพนท (University for Inclusive Growth Program: UNIG) - เพอเพมขดความสามารถของชมชน

ทองถนในการพฒนาการพงตนและการจดการตนเองบนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

- เพอสงเสรมและสนบสนนใหสถาบนอดมศกษา/หนวยวจย/สถาบนวจย/เครอขายวจยในพนท ปฏบตงานรวมกบผใชประโยชนจากงานวจยและนวตกรรมในภาคการผลต บรการ สงคมและชมชน

- เกดนวตกรรมชมชน วสาหกจชมชนและ Smart SMEs เพอยกระดบรายไดใหกบชมชน ปละ ๑,๐๐๐ นวตกรรม ภายในป ๒๕๖๗

- จ านวน Smart Community/ ชมชนนวตกรรม มความสามารถในการพฒนาการพงตนเองและจดการตนเอง เพมขน ๑,๐๐๐ ชมชน ภายในป ๒๕๖๗

- ส านกงานการวจยแหงชาต - มหาวทยาลยราชภฏ ๓๘

แหง - หนวยวจย/สถาบนวจย/

เครอขายวจยในพนท

๕๖

โปรแกรมท ๑๔ ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนย า ปญหาความยากจนยงคงเปนปญหาส าคญของประเทศไทย ซงมประชากรทนยามวายากจนหรอมรายได

ต ากวาเสนความยากจนอย ๕.๖ ลานราย อยางไรกตาม ความยากจนเปนปญหาทไมไดจ ากดเฉพาะดานรายไดเทานน แตยงหมายรวมถงความสามารถในการเขาถงทรพยากร เชน ทดนท ากน การศกษาหรอขาวสารความรในการประกอบอาชพ ตลอดจนความสามารถในการเขาถงบรการตาง ๆ ของภาครฐ ซงเปนปจจยทจะท าใหสามารถด ารงชวตอยไดอยางเสมอภาคในสงคม ทงน ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป ไดก าหนดเปาหมายใหดชนการพฒนาอยางทวถงของไทยเพมขนจาก ๔.๒๔ เปน ๔.๓ คะแนน ภายใน ๕ ป ซงหมายถงประชากรกลมทมรายไดนอยจะตองมรายไดเพมขนอยางทวถงและตอเนอง และเปาหมายการพฒนาอยางยงยนของสหประชาชาต

ทผานมาภาครฐไดใชงบประมาณไปกบการแกปญหาความยากจนรวมหรอกลมผดอยโอกาสในสงคมอยมากมาย ผานมาตรการโครงการตาง ๆ เชน บตรสวสดการแหงรฐ กองทนหมบาน โครงการชดเชยดอกเบยสนเชอ การสงเสรมวนยทางการเงน ดานการพฒนาทอยอาศย การฟนฟผประสบอทกภยและภยพบต ตลอดจนมาตรการสงเสรมดานการผลต การตลาด อยางไรกตาม การแกปญหาความยากจนระยะตอจากนจะตองใหความส าคญกบความตอเนองของงบประมาณและการบรณาการความชวยเหลอในมตตาง ๆ เพอแกปญหาใหตรงจดมากยงขน ซง Big data หรอระบบขอมลขนาดใหญจะเขามามบทบาทส าคญในการบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอ ตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน ตลอดจนใชเปนขอมลในการออกแบบมาตรการและสวสดการตาง ๆ ใหตรงตามความตองการและทนทวงท เชน การจดสวสดการเพอเขาถงคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ การพฒนาระบบหนนเสรมและโครงสรางพนฐานเพอการปรบเปลยนอาชพ เปนตน


O4.14 ประชากรกลมยากจนหลดพนจากความยากจนอยางยงยน และสามารถเขาถงทรพยากร การศกษา สวสดการตาง ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวตไดอยางเทาเทยม

KR4.14.1 ระบบขอมลเพอตดตามกลมเปาหมายคนจน KR4.14.2 คนจนไมนอยกวา ๒๐,๐๐๐ คน ไดรบบรการและความชวยเหลอใหมรายไดและคณภาพ ชวต ดขน

แผนงาน/โครงการส าคญ เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการระบบบรหารจดการขอมลการพฒนาคนแบบชเปา (TP-MAP) มาตรการ บรการ สวสดการทแกปญหาความยากจนไดอยางเบดเสรจและแมนย า

ระบบขอมลเพอตดตามกลมเปาหมายคนจน

- ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

- สภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

๕๗

โปรแกรมท ๑๕ เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ การพฒนาประเทศจ าเปนตองใหความส าคญกบการกระจายศนยกลางความเจรญทางเศรษฐกจและสงคม

ในฐานะเปนยทธศาสตรส าคญของการสรางโอกาสและลดความเหลอมล าซงเปนปญหาส าคญของประเทศ การทเศรษฐกจและแหลงจางงานมการกระจกตวในเมองใหญเพยงไมกแหง ท าใหเกดการอพยพแรงงาน ท าใหแรงงานตองทงครอบครวไปหางานท าในเมอง เกดการเปลยนแปลงโครงสรางของครอบครวและปญหาเยาวชนและสงคมตามมา ดงนน จงจ าเปนตองสงเสรมใหเกดเมองหลกใหมากขนและมการกระจายตวในทกภมภาค เชน การพฒนาเขตพเศษและความรวมมอในภมภาค เพอเปนกลจกรส าคญของการสรางเศรษฐกจบนฐานทรพยากร แรงงาน ความรและความรเรมสรางสรรคของคนในพนท

จากการคาดการณในอนาคตเกยวกบการขยายตวของเมอง ท าใหคาดไดวาประชากรของประเทศไทยเกนกวาครงหนงของประชากรทงประเทศจะอาศยอยในเมอง และเสนแบงระหวางเมองกบชนบทจะนอยลงเปนล าดบ ดวยพฒนาการของเทคโนโลยสารสนเทศททวถง หากมไดเตรยมการรองรบกบสถานการณดงกลาว อาจเกดความไมสมดลในดานสงแวดลอมและเกดผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนในเมอง ดงนน จงจ าเปนตองมการจดท าแนวทางการพฒนาเมองอยางยงยน เมองนาอย (Smart/Livable City) และเมองอจฉรยะ ซงไมเพยงพฒนาทางกายภาพเทานน แตจะรวมไปถงการบรหารจดการดวย เชน การพฒนาระบบงบประมาณพนทและระบบบรหารราชการแผนดนเพอการกระจายศนยกลางความเจรญ การเพมขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการพนท โดยมวตถประสงคหลกใหประชาชนผอยอาศย "อยดมสข" ทงในมตสงแวดลอม มตเศรษฐกจ และมตสงคม (อางองจาก: กรอบวจยแผนงานบรณาการวจยและนวตกรรม งบประมาณ ๒๕๖๓)


O4.15 ยกระดบคณภาพชวตของคนในเมองและเชอมโยงความเจรญสชนบท KR4.15.1 เมองศนยกลางทนาอยและเปน Smart City ส าหรบคนทกกลม ทกวย จ านวน ๓๐ เมอง (เมองสเขยว มผงภมนเวศเปนกรอบในการพฒนาเมองนาอย) KR4.15.2 Smart City ดวยนวตกรรมและเทคโนโลย จ านวน ๔๐ เมอง KR4.15.3 มลคาการลงทนในเมองเปาหมายเพมขนรอยละ ๒๕ ใน ๓ ป KR4.15.4 การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษและความรวมมอในภมภาค เพอใหเปนหวรถจกรของการ เตบโตในเมองบรวารเตบโตขนรอยละ ๑๐ KR4.15.5 พนทมแผนผงภมนเวศเพอเปนกรอบในการพฒนาเมองนาอย ชนบทมนคง เกษตรยงยน อตสาหกรรมเชงนเวศ ผงอนรกษทรพยากรธรรมชาตและแหลงโบราณคด จ านวน ๓ ภาค KR4.15.6 ชองวางความเหลอมล าระดบพนทลดลงจาก ๕.๕ เทา เหลอ ๓ เทา

แผนงาน/โครงการส าคญ เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการเมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานท า พฒนาใหเกดเมองศนยกลางทนาอยและเปน Smart City ส าหรบคนทกกลม ทกวย

- เกดการพฒนาอตสาหกรรม s-curve ทตงอยบนฐานทรพยากรของทองถน

- กลไกใหมเพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางโครงการพฒนาเมอง

- กระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงมหาดไทย

๕๘

แพลตฟอรม ๔ การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมล า

๕๙

การปฏรปประเทศดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) เปนการปฏรปเชง

โครงสรางทส าคญส าหรบประเทศไทย มเปาหมายเพอตอบสนองการพฒนาประเทศโดยมงเนนการเตรยมคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑ และการน าองคความรและนวตกรรมไปพฒนาประเทศ เพอขบเคลอนประเทศไทยไปสประเทศทพฒนาแลวอยางเตมรปแบบและยงยน ซงน าไปสการปฏรป ๓ ดาน ไดแก

๑) การปฏรปการบรหารภาครฐ (Administrative Reform) เพอจดใหมองคกรในรปแบบทเหมาะสมกบการขบเคล อนงานดาน อววน. มการบรหารงานทคลองตว ทนตอการเปล ยนแปลง รวมท งมการ บรณาการการท างานในดานวจยรวมกน เพอใหเกดประสทธผลสงสด โดยมประเดนการปฏรปส าคญ เชน การจดประเภทหนวยงานในระบบวจยและนวตกรรม การพฒนาระบบการตดตามและประเมนผล และระบบการเชอมโยงขอมลดาน อววน. เปนตน

๒) การปฏรประบบงบประมาณ (Budgeting Reform) เพอใหการจดสรรงบประมาณ สอดคลองกบนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดาน อววน. ของประเทศ และเพอสงเสรมการพฒนางานวจยและนวตกรรมใหด าเนนการไดอยางมประสทธภาพมากขนผานกองทนทมการจดสรรงบประมาณในลกษณะเปนกอนใหญ (Block Grant) และตอเนอง (Multi-year) โดยมประเดนการปฏรปส าคญ ไดแก การออกแบบระบบการจดสรรและบรหารงบประมาณ การบรหารจดการกองทนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และการจดตงโครงการส านกงานบรหารและจดการทนวจยและนวตกรรม เปนตน

๓) การปฏรปกฎหมาย ระเบยบ (Regulatory Reform) เพออ านวยความสะดวก ลดปญหาและอปสรรค และสามารถขบเคลอนงานวจยเพอการน าไปใชประโยชนทงดานเศรษฐกจ สงคม และชมชนไดอยางคลองตว และสงผลตอการพฒนาประเทศในภาพรวม โดยมประเดนการปฏรปส าคญ ไดแก การเรงผลกดนกฎหมายสงเสรมการใชประโยชนผลงานวจยและนวตกรรม กฎหมายเกยวกบการสงเสรมนวตกรรมดานการอดมศกษาและการผลตก าลงคนระดบสง (Sandbox) และมาตรการการสนบสนนงบประมาณของรฐเพอถายทอดเทคโนโลยในโครงการลงทนขนาดใหญ และการรวมลงทนระหวางรฐและเอกชน เปนตน

การปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม ประกอบดวย ๑ โปรแกรม คอ

โปรแกรมท ๑๖ ปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม

๖๐

โปรแกรมท ๑๖ ปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม (Reinventing Universities & Research Institutes)

มงเนนการปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) เชงระบบ เพอตอบสนองการพฒนาประเทศโดยมงเนนการเตรยมคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑ และการน าองคความรและนวตกรรมไปพฒนาประเทศ เพอขบเคลอนประเทศไทยไปสประเทศทพฒนาแลวอยางเตมรปแบบและยงยน โดยการปรบระบบบรหารจดการมหาวทยาลย (Management reform) การจดท าหลกสตรรวมวจยและนวตกรรมกบภาคเอกชน การพฒนามหาวทยาลยแหงการประกอบการ การออกแบบโครงสรางระบบ อววน. การออกแบบระบบบรหารนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดาน อววน. การออกแบบระบบการจดสรรทนและบรหารงบประมาณ การออกแบบระบบตดตามประเมนผล และการออกแบบระบบเชอมโยงขอมล


Ox.16 พฒนาระบบ อววน. ใหเชอมโยงเปนเนอเดยวกน เพอใหเกดระบบนเวศทเออตอการพฒนาก าลงคนทตอบโจทยความตองการของประเทศ และสรางงานวจยและนวตกรรมเพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคม และสรางความเปนเลศของระบบอดมศกษาไทยในระดบนานาชาต โดยการออกแบบโครงสรางทเนนการมสวนรวม ก าหนดนโยบายใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ตงอยบนขอมลและหลกฐานเชงประจกษ มระบบจดสรรงบประมาณทเชอมโยงกบนโยบายยทธศาสตร มระบบตดตามประเมนผลทวดไดทงประสทธภาพ ประสทธผล และความคมคาในการลงทน

KR16.1 มหาวทยาลยไทยตด ๑๐๐ อนดบแรกของโลก (จาก QS World University Rankings หรอ Times Higher Education World University Rankings) จ านวน ๒ สถาบน

KR16.2 ทกมหาวทยาลยมคณภาพและสามารถพฒนาความเปนเลศในทางของตนเอง (อางองไดจากอนดบทเพมขนของ QS University Rankings by Subject หรอจาก University Rankings ทม Criteria ดาน Industry Income - Innovation)

KR16.3 ระบบจดสรรและบรหารงบประมาณแบบบรณาการทมงผลสมฤทธ ผานกองทนในรปแบบ Multi-year, Block grant ทเกดประสทธผลและมประสทธภาพตามหลกธรรมาภบาล (วดจาก ๑) ตนทนหรอการใชทรพยากรไดอยางเหมาะสม มความคมคา ๒) ความมประสทธผล (Effectiveness) โดยปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคทตงไว ๓) ความมประสทธภาพ (Efficiency) โดยปฏบตงานใหไดผลงานในระดบทสงกวาปจจยน าเขา)

KR16.4 มหาวทยาลยมงเนนวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมขนสงในพนทเมองนวตกรรมในระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (ECCi) เพอตอบโจทยความตองการของภาคอตสาหกรรมเปาหมาย ประกอบดวย ๑) ARIPOLIS ๒) BIOPOLIS ๓) SPACE KRENOVAPOLIS

KR16.5 มหาวทยาลยมการจดท าระบบตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการศกษา โดยค านงถงความเปนเลศทางวชาการและมคณภาพตามมาตรฐานอดมศกษา

๖๑


Global Partnership Program การไดมาซงวทยาการ เทคโนโลยและนวตกรรมททนสมย มประสทธภาพและเหมาะสม ผานการสงเสรมความรวมมอระหวางเครอขายหนวยงานในระบบ ววน. ของไทยและตางประเทศ

- การพฒนาบคลากร ววน. และสรางความเขมแขงใหกบเครอขายความรวมมอ ววน. ผานการท างานรวมกบหนวยงานตางประเทศ ซงสอดคลองกบแผนการน า ววน. ไปพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

- ผลงานวจยและนวตกรรมทเกดจากการรวมมอกนของเครอขายความรวมมอระหวางประเทศ

- ไดเครอขายความรวมมอของหนวยงาน ววน. ของไทยและตางประเทศทเชอมโยงกบผใชประโยชน ววน. ของประเทศ

- สถาบนอดมศกษา - หนวยงานวจยของรฐ - ภาคเอกชน - ส านกงานคณะกรรมการ

สงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

โครงการหองปฏบตการอนาคตดานนโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (Future Lab) จดท านโยบายและแผนดาน อววน. ทสามารถน าไปปฏบตไดตามเปาหมายของประเทศ ดวยการก าหนดประเดนส าคญ (Priority Agenda) ผานวธการคาดการณอนาคต (Foresight) การจดท าระบบการส ารวจใหไดขอมลเชงลก และการศกษาวจยและทดลองนโยบาย มาตรการและแผนดาน อววน. (Future Lab)

- ประเทศไทยมนโยบาย ยทธศาสตร แผนดาน อววน. ทดและสามารถน าไปปฏบตไดตามเปาหมายของประเทศ

- กระบวนการพฒนานโยบายมประสทธภาพ รวมถงเกดความกาวหนาทางดาน อววน. ของประเทศ


- หนวยงานดานวจยและเทคโนโลยภายในกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม

- สถาบนอดมศกษาและสถาบนการศกษา

โครงการแพลตฟอรมบมเพาะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลกเพอการตอยอดสภาคอตสาหกรรม (Deep-Science Technological Acceleration Platform) เพอสงเสรมและเรงการเตบโตทางธรกจของนวตกรรมทใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลก ผานการจดตงศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยเชงลก และศนยวจยบมเพาะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลกเพอการตอยอดสภาคอตสาหกรรม

- เกดศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยเชงลกอยางนอย ๒ สาขาตนแบบ ศนยวจยบมเพาะฯ อยางนอย ๒ สาขาตนแบบ

- เกดการจดสทธบตร การถายทอดเทคโนโลย และเกดวสาหกจเรมตน ชวยสรางผลกระทบทางเศรษฐกจจากมลคาของผลตภณฑหรอบรการทเกดจากศนยวจยบมเพาะฯ


- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจย

๖๒

เปาหมาย ผลสมฤทธทส าคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการฐานขอมลวจย (บคลากรวจยและนวตกรรม ทนวจย ผลงานวจย ฯลฯ) จดท าฐานขอมลและบรณาการเชอมโยงฐานขอมลดานการวจยวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ

ประเทศไทยมขอมลซงใชในการบรหารจดการและวเคราะห สงเคราะหขอมลวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมในภาพรวม และเชอมโยงกบฐานขอมลทส าคญของประเทศ เชน ฐานขอมลของส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ฐานขอมลทะเบยนราษฎร กระทรวงมหาดไทย

- ส านกงานการวจยแหงชาต - หนวยงานจดเกบขอมล

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และหนวยงานรบผดชอบฐานขอมลวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมทส าคญ

๖๓

กลไกการขบเคลอน นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐

สการปฏบตใหประสบความส าเรจ และเกดผลไดอยางเปนรปธรรม จ าเปนตองมสวนรวมจากหนวยงานทกภาคสวนและทกระดบในระบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมในการเชอมโยงจากระดบนโยบายและยทธศาสตร ไปจนถงแผนปฏบตการอยางเปนระบบ จงก าหนดกลไกการขบเคลอน ดงน

๑) นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ เปนทศทางการด าเนนงานและกรอบในการพจารณาจดสรรงบประมาณ

๒) ปรบระบบบรหารและจดการงบประมาณดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมใหบรณาการและมงผลสมฤทธ

๒.๑) การพจารณางบประมาณดานการอดมศกษา ด าเนนการโดยคณะกรรมการพจารณางบประมาณดานการอดมศกษา โดยจะพจารณาค าของบประมาณรายจายประเภทงบลงทนและงบเงนอดหนนในการพฒนาความเปนเลศของสถาบนอดมศกษาและการผลตก าลงคนระดบสงเฉพาะทางตามความตองการของประเทศ

๒.๒) การพจารณางบประมาณดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ด าเนนการโดยคณะกรรมการพจารณางบประมาณดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม โดยจะพจารณาค าของบประมาณของกองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

๓) กองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม จะเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนการพฒนาวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ซงอาจด าเนนการไดทงทเปนการจดสรรงบประมาณไปยงหนวยงานระดบปฏบต (หนวยงานรฐทเปนเจาภาพทมความสามารถในการบรหารแผนงาน (Program) ทมหนวยงานรวมด าเนนการมากกวาหนงหนวยงาน) งบประมาณทจะจดสรรใหหนวยเจาภาพดงกลาว จะเปนงบประมาณส าหรบโครงการขนาดใหญดานโครงสรางพนฐาน หรอโครงการรเรมส าคญเรงดวนขนาดใหญ หรอโครงการพเศษของประเทศ ทจ าเปนตอการพฒนาและยกระดบวทยาศาสตร การวจยและนวตกรรมทเปนการบรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานในระบบวจยและนวตกรรม หรองบประมาณส าหรบการวจยและนวตกรรมขนาดใหญ (ซงครอบคลมกจกรรม เชน ถายทอดเทคโนโลย จดท ามาตรฐาน) หรอโครงการประเภทอนตามทคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (กสว.) ก าหนด และทเปนการจดสรรงบประมาณใหหนวยงานดานการใหทน หรอหนวยบรหารและจดการทน เพอน าไปสนบสนนทน (Granting) แกหนวยงานระดบปฏบต ไดแก หนวยงานทท าวจยและสรางนวตกรรม หนวยงานดานมาตรวทยา มาตรฐาน การทดสอบและบรการคณภาพวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม หนวยงานดานการจดการความรจากงานวจยและนวตกรรม และหนวยงานซงเปนผใชประโยชนจากงานดงกลาว โดยก าหนดใหมการบรหารจดการในลกษณะ Platform Management ตามรปท ๒-๒ ซงอาจจดใหมคณะกรรมการทประกอบดวย ผทรงคณวฒ และตวแทนของผมสวนไดสวนเสย เพอใหเกดการบรณาการการท างานและเกดผลสมฤทธตามเปาหมายทก าหนดไวในแตละแพลตฟอรมและโปรแกรม โดยจะมการมอบหมายใหมหนวยงานบรหารจดการโปรแกรม (Program Management Unit: PMU) ซงอาจเปนหนวยบรหารและจดการทน หรอหนวยงานดานการใหทน หรอหนวยงานทท าวจยและสรางนวตกรรม หรอหนวยงานทพฒนาก าลงคน หรอหนวยงานท กสว . เหนสมควร ท าหนาทบรหารจดการและประสานงานรวมกบภาคเอกชน กระทรวง มหาวทยาลย สถาบนวจย

๖๔

รปท ๒-๒ การบรหารจดการในลกษณะ Platform Management

การตดตามและประเมนผลนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและ

นวตกรรม ในการตดตามและประเมนผล ควรมงเนนใหเกดผลสมฤทธและเออใหเกดความรบผดชอบตองาน

(Result-based Accountability) เพอใชเปนกลไกการสรางความไวเนอเชอใจ (Trust) และสรางธรรมาภบาลของ การบรหารจดการ โดยสามารถวดประสทธผลและประสทธภาพทเกดขนได เพอใหเกดการเรยนรและสนบสนนการตดสนใจอยางมประสทธผลในลกษณะ Double Loop Learning ซงไมใชเพยงแตเปนการตดตามและประเมนผลวาส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวหรอไม แตตองตดตามและประเมนผลใหสามารถวเคราะหยอนกลบไปถงนโยบาย ยทธศาสตร และแผนทก าหนดไว เพอจะไดน ามาปรบปรงนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดวย ทงน จ าเปนตองอาศยระบบการเชอมโยงขอมลทด มความครบถวน และสามารถเขาถงได (Open data access) เพอใหสามารถวเคราะหผลไดทนเวลา เพอปรบปรงการด าเนนงานอยางเปนระบบ

นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ.๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ ไดจดท าขนใหมความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต มงเนนการพฒนานโยบายส าหรบทกกลมทงเชงพนทและระดบประเทศ และอยบนพนฐานของขอเทจจรงทมขอมลสนบสนน (Evidence-based Policy) โดยก าหนดเปาหมายหลกและทศทางเชงยทธศาสตร (Strategic Objectives) รวมถงประเดนส าคญ (Key Issues) ในการพฒนา อววน. ทยดหลกเนนความตองการของผใชประโยชนเปนส าคญ (Demand-driven) ประกอบดวย 4 แพลตฟอรม 16 โปรแกรม โดยมการก าหนดเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญ (Objectives and Key Results: OKRs) เพอเปนกรอบทศทางการพฒนาการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ และแปลงลงสระดบตาง ๆ

OKRs เปนเครองมอในการก าหนดเปาหมายและขบเคลอนวสยทศน ยทธศาสตรไปสการปฏบต และใชเปนแนวทางในการก ากบทศทางของการด าเนนงานทมเปาหมายรวมกนในทกภาคสวนและทกระดบในระบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม โดยมการตงเปาหมาย (Objective) และก าหนดตววดผลหรอผลสมฤทธทส าคญ (Key Results) เพอใหบรรลผลตามเปาหมายและสมฤทธผลไดในทกระดบ ดงน

•

•

•

•

•

•

๖๕

๑) ระดบแพลตฟอรม (Platform) : OKRs มเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญของแพลตฟอรมเพอเปนแนวทางในการก าหนดการวดผลสระดบโปรแกรม (Program)

๒) ระดบโปรแกรม (Program) : OKRs มเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญของโปรแกรมเพอเปนแนวทางในการก าหนดการวดผลสระดบโปรแกรมยอย (Sub-program)

๓) ระดบโปรแกรมยอย (Sub-program) : OKRs มเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญของแผนงาน/โครงการส าคญเพอเปนแนวทางในการก าหนดการวดผลสระดบการปฏบตงาน

การใช OKRs ใหเกดประสทธภาพมากทสด ควรมการวดผลและตดตามความคบหนาเปนระยะ โดยแปลงแผนระยะยาวออกเปนชวงเวลาทเหมาะสม เชน แผนราย ๓ ป แผนรายป ราย 6 เดอน และรายไตรมาส เปนตน เพอใหผทมสวนไดสวนเสยและบคลากรทเกยวของสามารถวดผลลพธทเกดขนไดตามกรอบเวลาทชดเจนและทนตอความเปลยนแปลงทงภายในและภายนอก มความยดหยนและสามารถปรบเปลยนไดทนเวลา ดวยขอมลทสามารถวเคราะหไดอยางชดเจน เพอใหบรรลเปาหมายททาทายได ส าหรบการตดตามและประเมนผลจากระดบแพลตฟอรมลงไปสระดบโปรแกรมและโปรแกรมยอยนน จะด าเนนการผานกลไกคณะกรรมการ (Platform’s Steering Committee) โดย PMU จะเปนผบรหารและจดการงบประมาณ โดยม OKRs ทก าหนดไวในแตละโปรแกรม

๖๗

แผนดานวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม (แผนดาน ววน.) เปนแผนระยะปานกลาง จดท าขนเพอ เปนกรอบและแนวทางในทางการพฒนาวทยาศาสตร วจย และนวตกรรมของประเทศ และการจดสรรงบประมาณใหแกหนวยงานในระบบวจยและนวตกรรมในลกษณะตอเนองหลายป (multi-year)

เพอใหการจดท าแผนดาน ววน. พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ สอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ และทนกบกระบวนการปรบงบประมาณ ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมและส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต จงไดรวมกนจดท าแผนดาน ววน. โดยก าหนดเปาหมาย ตวชวดความส าเรจ และโปรแกรมยอยทสอดคลองกนกบ ๔ แพลตฟอรม และ ๑๖ โปรแกรมภายใตนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ โดยสามารถปรบปรงเปลยนแปลงไดในอนาคตเพอใหสอดคลองก บสถานการณทเปลยนไปและนโยบายของประเทศใหเกดประสทธผลสงสด ทงน ไดเปดโอกาสใหผแทนหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน ทงในสวนกลางและสวนภมภาคมสวนรวมใน การจดท าแผนดาน ววน. รวมทงไดรบขอคดเหนจากผทรงคณวฒ ๑๗ สาขา เมอวนท ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๒

1. สรางและจดการองคความรและนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศในแตละแขนงและพนท

2. สรางและจดการองคความรและนวตกรรมเพอยกระดบคณภาพชวต ของประชาชนในแตละพนท ในแตละมต อาท เศรษฐกจ สงคม สขภาพ และ สงแวดลอม

3. พฒนาก าลงคนและองคความรของระบบวทยาศาสตร การวจยและนวตกรรม (ววน.)

ความส าเรจดาน ตวชวดส าคญ 2563 2565 การยกระดบความสามารถ การแขงขน

การจดอนดบโดยสภาเศรษฐกจโลกและสภาบนการจดการนานาชาต 36 (2560) 1 ใน 30 สดสวนคาใชจายการลงทนวจยและพฒนานวตกรรมตอ GDP

1% (2560) 1.5% (2565)

สดสวนการลงทน R&D ของภาคเอกชน: ภาครฐ

70:30

สดสวนผลงานวจยและเทคโนโลยพรอมใชทถกน าไปใชในการสรางมลคาเชงพาณชยใหกบภาคการผลตและบรการ เทยบกบผลงานทงหมด

ไมนอยกวา 30%

๖๘

การลดความเหลอมล าในสงคม

รายไดเกษตรกรทรวมโครงการ (บาท/ครวเรอน/ป) (จากปจจบน 74,483 บาท/ครวเรอน/ป)

100,000 150,000

ชมชนนวตกรรม 2,000 10,000 นวตกรรมทางสงคมและนวตกรรมทผลตไดเองภายในประเทศเพมขน

ไมนอยกวา 1 เทาตว

การพฒนาก าลงคนและองคความร

สดสวนบคลากรดาน R&D ตอประชากร 25: 10,000 สดสวนการลงทน R&D ในอตสาหกรรมยทธศาสตรและเปาหมายของประเทศ: งานวจยพนฐานเพอสราง/สะสมองคความร: ระบบโครงสรางพนฐาน บคลากร และ ระบบมาตรฐาน

55:25:20

ตารางท ๒-๑ ตวชวดความส าเรจของแผนดาน ววน. ทส าคญ

แผนดาน ววน. จดท าขนโดยใหมความสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ ซงจะขบเคลอนการด าเนนงานในลกษณะแพลตฟอรมการเนนงานเชงยทธศาสตรทงสน ๔ แพลตฟอรม ซงประกอบดวยโปรแกรมภายใต ๑๖ โปรแกรม ภายใตแตละโปรแกรมประกอบดวยโปรแกรมยอยซงจะระบแนวทางการด าเนนงานทจะสงผลใหเปาหมายและผลสมฤทธทส าคญซงระบในนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ ส าเรจ

ส าหรบปงบประมาณ ๒๕๖๓ มตวอยางของโปรแกรมยอยภายใตแตละโปรแกรม ดงน

โปรแกรมท ๑ สรางระบบผลตและพฒนาก าลงคนใหมคณภาพ ตวอยางโปรแกรมยอย การขยายผลหลกสตรอดมศกษาและอาชวศกษาทเชอมโยงสถาบนการศกษาและภาคอตสาหกรรมแบบบรณาการการเรยนรกบการท างาน (Work-integrated Learning: WiL) ผอนคลายขอจ ากดดานมาตรฐานหลกสตรการศกษาเพอใหสามารถระดมทรพยากรบคคลและโครงสรางพนฐานจากสถานประกอบการมาชวยจดการศกษาไดดยงขน สนบสนนงบประมาณเพมเตมใหหนวยงานทเกยวของเพอขยายผลหลกสตรแบบ WiL จดตงหนวยงานทท าหนาทรบผดชอบการจดการเรยนรแบบ WiL ในวงกวาง สนบสนนใหสถาบนอดมศกษารวมพฒนาทกษะใหกบครอาชวศกษา สรางเครอขายระหวางโรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐานท เปนตวปอนนกเรยนใหกบสถาบนอดมศกษาหรอวทยาลยอาชวศกษา เปนตน

การใชประโยชนผมศกยภาพสง (Talent Utilization) เชน ผลกดนโปรแกรมทใชประโยชนบคลากรทมศกยภาพจากสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยไปใชเพมขดความสามารถใหกบภาคเศรษฐกจ สงคม และชมชน

๖๙

สนบสนนทนวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโทเพอท างานวจยรวมกบภาคอตสาหกรรมเพอสรางงานดานการวจยใหแกบณฑตระดบปรญญาเอกหรอโททมศกยภาพสง การดงดดผมศกยภาพสงจากตางประเทศ (Global Talent) สงเสรมการน าบคลากรชาวไทยทมศกยภาพสงจากตางประเทศเขามาท างานในประเทศไทย (Reverse Brain Drain) ในสาขาทขาดแคลน ปรบปรงมาตรการตางๆ ทเกยวของเพอดงดดคนตางชาตเขามาเปนบคลากรทกษะในประเทศไทย เชน ปรบปรงเงอนไขวซานกศกษาตางชาตใหสามารถท างานระหวางเรยน และหางานท าหลงส าเรจการศกษาได เปนตน รวมถงชกจงมหาวทยาลยระดบโลกเขามาตงในประเทศไทย และสรางเสนทางอาชพของนกวจยใหจงใจคนรนใหมโดยการปรบเกณฑรายไดหรอสวสดการในสถาบนวจย การสงเสรมการเคลอนยายบคลากรระหวางภาคสวนตางๆ ภายในประเทศ (Talent Mobility) ปรบระเบยบเคลอนยายบคลากรสถาบนอดมศกษาไปปฏบตงานในสถาบนวจยหรอภาคเอกชน ปรบปรงกลไกและแรงจงใจทเกยวของ เชน ระบบภาระงาน จดท าขนตอนทชดเจนในการขอต าแหนงทางวชาการโดยใชผลงานจากภาคอตสาหกรรม ผลกดนระบบศาสตราจารยรวมระหวางสถาบน (Co-affiliation) จดตงหองปฏบตการรวม (Joint College) หรอวทยาลยรวม (Joint Lab)

โปรแกรมท ๒ การพฒนาก าลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ ตวอยางโปรแกรมยอย การพฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพนท EEC โดยเปนระบบขอมลทสามารถรายงานขอมลความตองการก าลงของพนทไดอยางทนสถานการณ สามารถจ าแนกขอมลความตองการก าลงคนในมตตางๆได เชน กลมอตสาหกรรม อาชพ สาขาความเชยวชาญ และทกษะ เปนตน เพอใหจ านวนและคณภาพก าลงคนทผลตไดสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพนท การพฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม (Training Consortium หรอ R&D Consortium) โดยใหสถานประกอบการรวมกนก าหนดโจทยความตองการพฒนาทกษะและความรแกบคลากร เพอใหการพฒนาบคลากรในภาคอตสาหกรรมใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และสรางความรวมมออนเขมแขงใหกบสถานประกอบการทอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกนหรอมลกษณะกจการคลายคลงกน จดท ามาตรการทางการเงนหรอสทธประโยชนทางภาษหรอทไมใชภาษ เพอสนบสนนสถานประกอบการทพฒนาบคลากรหรอท าวจยแบบ Consortium ก าหนดใหมหนวยงานรบผดชอบประสานกลมอตสาหกรรมใหเกดการพฒนาบคลากรและการวจยแบบ Consortium

การสงเสรมการพฒนาก าลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท EEC โดยใชกลไกตางๆ เชน หลกสตรแบบ WiL กลไก Talent Mobility และการท าวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโททมโจทยวจยมาจากสถานประกอบการในพนท EEC การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox เพอพฒนาหลกสตรในสถาบนการศกษารปแบบใหมททนสมยและสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพนท EEC โดยขอยกเวนมาตรฐานการศกษาบางประการ

๗๐

โปรแกรมท ๓ สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต ตวอยางโปรแกรมยอย การยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะส าหรบบคลากรวยท างาน (Re-skill/Up-skill) เชน ผลกดนระบบธนาคารหนวยกตในการศกษาทกระดบ พฒนาหลกสตรฝกอบรมระยะสนแบบ Micro-credential หรอ Nano-degree ใหการสนบสนนทางการเงนส าหรบบคคลเพอเพมพนทกษะ (Lifelong Learning Credit) พฒนาและขยายผลระบบ Massive Open Online Courses (MOOCs) จดท าระบบสารสนเทศเพอบรหารจดการการพฒนาทกษะรายบคคลและฐานขอมลกลางทมขอมลดานหลกสตรฝกอบรม (Lifelong Learning Account)

การขยายผลกลไกพฒนาทกษะดานการวจยและนวตกรรมและทกษะเพออนาคต (Future Skills) ใหแกเยาวชน เชน ขยายผลหองปฏบตการวศวกรรมศาสตร (STEAM Lab) ในโรงเรยนและวทยาลยอาชวศกษา สรางเวทใหเดกรนใหมแสดงออกดานความคดสรางสรรคและนวตกรรม เชน Youth TedTalk หรอ Youth-initiated Policy Pitching ขยายผลกลไกการจดการเรยนรโดยใชงานวจยเปนฐาน (Research-based Learning) ทใชโจทยวจยจากทองถน

โปรแกรมท ๔ สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต ตวอยางโปรแกรมยอย ปญญาประดษฐส าหรบสาธารณชน การฝกอบรมระยะสนหรอจดกจกรรมเพอสรางใหเกดกระแสดานปญญาประดษฐส าหรบสาธารณะและการสรางการรบรในสงคม การสรางใหเกดความเขาใจการศกษาพนฐานดานปญญาประดษฐ ใหกบเดกและเยาวชน การพฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ สรางใหเกดก าลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถท างานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนรของเครอง ( AI/Machine Learning) ได การสนบสนนใหมการเปลยนผานธรกจสยคปญญาประดษฐ การจดตงศนยการศกษาและสงเสรมปญญาประดษฐ

โปรแกรมท ๕ สงเสรมการวจยขนแนวหนา และการวจยพนฐานทประเทศไทยมศกยภาพ ตวอยางโปรแกรมยอย การแพทยและสาธารณสขขนแนวหนา (Health Frontier) และการวจยพนฐาน การวจยเพอก าหนดทศทางการวจยใหสอดคลองกบสถานการณ และความเชยวชาญของประเทศ การวจย stem cells, biologics, non-communicable diseases (เ ช น cardiovascular diseases, metabolic syndrome, bone and joint disease), infectious diseases (เชน dengue, HIV), genetic diseases (เชน thalassemia), immunological diseases ก า ร ว จ ย ข น ส ง อ า ท genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device และการวจยเพออนาคต (future/frontier research) เ ช น ก า ร ว จ ย ด า น genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device การวจยทเปน strategic research issue ทสรางประเทศทมความเขมแขง ดาน biomedical search โดยเฉพาะการสรางกลมวจยและ infrastructure เชน งานวจยดาน non-communicable disease (เชน cardiovascular disease ในแถบ ASEAN, โรคมะเรง ฯลฯ) โรคตดเชอ โดยเฉพาะโรคเขตรอน , วสดศาสตรทางการแพทย, ผลตภณฑเสรมอาหาร, biologics (เชน

๗๑

วคซน, recombinant protein, monoclonal antibody, transbody) ตลอดจนสมนไพรและสารจากธรรมชาต ซงรวมถงกญชาและผลตภณฑจากกญชา โดยสนบสนนทง basic science และ applied science ทเกยวของ อาหารเพออนาคต (Food for the Future) การวจยเพอหาแหลงโปรตนทางเลอกจากพช สตว การประเมนคณภาพทางเคมประสาทสมผส (Chemical Senses) ในระดบโมเลกล (Molecular Sensory) ดานกลนรส และประสาทสมผสรวม และความสมพนธระหวางสมองและทางเดนอาหาร (Gut-brain Axis) การออกแบบและพฒนาผลตภณฑอาหารโดยใชนวตกรรมในระดบชววทยาโมเลกลและการใชโครงสรางพนฐานดาน OMICs การพฒนาศนยวจยพนฐานและเทคโนโลยขนสงของอตสาหกรรมอาหาร เชน Molecular Sensory, OMICs in Food, Novel Food Processing and Smart Technology, Neuroscience-related Food Sensory Analysis, Chemical Migration of Food Contact Materials เปนตน พลงงานแหงอนาคต (Future Energy) การวจยเพอสรางความมนคงดานพลงงาน การพฒนาวตถหมนเวยนภายในประเทศเพอการผลตพลงงานอยางยงยน การเพมจ านวนและศกยภาพของผผลตไฟฟารายยอย การพฒนาโครงการพนฐานเพอรองรบผผลตไฟฟารายยอย การพฒนาแบตเตอรใหสามารถใชงานไดภายในอาคารหรอโรงไฟฟาขนาดเลก การพฒนาแบตเตอรรองรบการใชงานรถยนตไฟฟา (EV) การพฒนาเทคโนโลยพลงงานสะอาด การบรหารจดการและกกเกบพลงงาน การพฒนาอปกรณ และเครองตรวจวดใหพรอมกบภาคการผลต และการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป เชน Smart meter และ Smart device การพฒนากฎระเบยบและขอบงคบ เพอรองรบเทคโนโลยการเปลยนแปลงเทคโนโลย โดยเฉพาะกลมเทคโนโลยเปลยนโลก (Disruptive technology) การพฒนาเทคโนโลยเพอการกกเกบพลงงานทเหมาะสมกบบรบทของประเทศ การวจยเชงนโยบายดาน prosumer blockchain P2P ดานพลงงานไฟฟา และการสรางความเปนธรรมดานพลงงาน

การวจยพนฐานดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร และศลปกรรมศาสตร การรวมกบสรางองคความรจากทนทางชมชนและทองถนเพอสรางองคความรใหมทมความหลากหลายขามพนท/วฒนธรรม/ภาษาถน เกดเปนนวตกรรมทมความหลากหลายอยางสอดรบกบสงคมปจจบน การศกษาทนทางสงคมและวฒนธรรมทองถนเพอใชเปนกลไกในการพฒนา โดยศกษาในรปแบบ Basic Research ทตองเขาใจแกนแทของชมชน ซงมกระบวนการวจยอยางมสวนรวมและไดรบการยอมรบจากชมชน งานสรางสรรคผานภาษาถนและการใชภาษาถนเพอท าความเขาใจทนทางวฒนธรรม การเขาถง การรกษา การขยายความทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรม งานวจยพนฐานเพอท าความเขาใจแกนแทของการแสดงของชมชนและทองถนและพฒนาคณภาพชวต การสรางความหมายใหมแกมรดกทางวฒนธรรมของชมชนและทองถน โดยกระบวนการมสวนรวมและยอมรบของเจาของวฒนธรรม การใชทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรมเปนเครองมอในการสรางกระบวนการพฒนาชมชน การน าความรจากสหสาขาวชา เชน วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เศรษฐศาสตร มาประยกตกบงานวจยเชงสงคม เพอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมอยางรอบดาน อาท การท าวจยเชงเศรษฐกจฐานราก เชน นวตกรรมทางสงคมระดบชมชน หรอการท าวจยดานการพฒนาโดยใหประชาชนทวไปเขามามสวนรวม เปนตน

๗๒

Open Society สงคมสนตประชาธรรม ศกษาชองวางของทกษะผประกอบการ (entrepreneurial skills) ในประเทศไทย และสรางองคความรแบบองครวม ดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง ศลปะและวฒนธรรมสรางดชนสนตประชาธรรม เพอการตดตามผล

โปรแกรมท ๖ พฒนาโครงสรางพนฐานทางการวจยทส าคญ ตวอยางโปรแกรมยอย การจดท าแผนพฒนาโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญระดบชาต เนองจากโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญ ใชงบประมาณในการสราง ด าเนนการและบ ารงรกษาสง และจ าเปนตองพงพางบประมาณของรฐจ านวนมากและเปนระยะทตอเนองตลอดอายการใชงาน ในบางกรณตองค านงถงการรอถอนดวย ดงนนการตดสนใจพฒนาโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญจงตองค านงถงความจ าเปน ล าดบความส าคญ การใชประโยชน ความสามารถในการเขาถงและการบรหารจดการใหครบทกมต และการลงทนควรสมพนธกบแผนพฒนาพฒนาประเทศ โครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญดานวฒนธรรม เพอเกบรวบรวมความหลากหลายทางวฒนธรรมและชาตพนธไวเปนสมบตของชาตและมนษยชาต เพอเปนแหลงคนควาและตอยอดของนกวชาการไทยและนกวชาการตางชาต เปนทนส าหรบการพฒนานวตกรรม การเกบรวมรวมตวอยางทางชววทยา เพอเกบรวบรวมตวอยางทางชววทยา พยาธวทยาและความหลากหลายทางชวภาพไวเปนสมบตของชาตและมนษยชาต เพอเปนแหลงคนควาและตอยอดของนกวชาการไทยและนกวชาการตางชาต เปนฐานขอมลในการปรบปรงพนธกรรมและการรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงเปนทนในการพฒนานวตกรรม โครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญดานวทยาศาสตรกายภาพ ความรใหม หรอเทคโนโลยใหมเกดจากขอสรปของการส ารวจธรรมชาตในยานทไมเคยท าไดมากอน ซงตองการเครองมอวทยาศาสตรชดใหมทมพลงอ านาจเพมขน การก าหนดวตถประสงคและขอบขายความสามารถของโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญทตองการพฒนาเปนสงจ าเปน เพอใหสามารถประเมนความจ าเปน ความเปนไปไดและในการตดตามความกาวหนา

โปรแกรมท ๗ โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร ตวอยางโปรแกรมยอย การจดการทรพยากรน าและทะเล การวจยเพอลดผลกระทบทางเศรษฐกจจากน าทวมและน าแลงลงรอยละ 50 ขยายระบบการใหบรหารน าประปาทมประสทธภาพใหทวถงทกครวเรอน และบรหารจดการใหสอดคลองกบความตองการของการใชน าทงภาคครวเรอน บรการและอตสาหกรรม การปรบปรงและเชอมโยงระบบการบรหารจดการน าอยางมเอกภาพและมระบบขอมลสนบสนนการตดสนใจเชงนโยบายทมประสทธภาพ รวดเรวและแมนย า จดใหม Marine Spatial Planning ของประเทศไทย และจดท าบญชเศรษฐกจสน าเงนและฐานขอมลดานเศรษฐกจ สงคม ผนวกกบทรพยากรในทะเลลกของไทย

๗๓

การลดมลพษทางอากาศ การพฒนาและปรบเปลยน business model เกษตรกรรมเพอใหเกดการเปลยนการปลกพชใหมความยงยนยงขน การศกษาและวจยเชงลกเกยวกบสาเหต แหลงตนก าเนด การเคลอนทของมลพษในพนทเอง และการศกษาประเมนผลกระทบตอสาธารณะ (Public Assessment) ทงดานสขภาพและเศรษฐกจ การขบเคลอนยทธศาสตรและบรณาการการน านโยบายสาธารณะไปปฏบตอยางเปนรปธรรม

ขยะพสาตกในทะเล

ขยะพลาสตกในทะเล การบรหารจดการขยะและของเสยโดยชมชน สงเสรมการใหเทคโนโลยและนวตกรรมธรรมชาตเพอลดขยะและของเสย (นโยบายและการวจย) Waste to Energy (นโยบายและการวจย) การลดกาซเรอนกระจกและการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การจดการทดน การใชประโยชนทดนและปาไม

โปรแกรมท ๘ สงคมสงวย ตวอยางโปรแกรมยอย การจดระบบบรการทางสงคม Social Service Development (การประกนสงคม การชวยเหลอทางสงคม และการเปนหนสวนทางสงคม) สงเสรมระบบการดแลผสงอาย พฒนา care-relation ระบบสขภาพรองรบสงคมสงวย และบรการระบบสขภาวะ บนฐานของครอบครว และชมชน ตลอดจนการปรบสภาพแวดลอมใหเปนมตรกบผสงอาย บรณาการระบบสนบสนนทกภาคสวนทเกยวของ

เตรยมประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย การพฒนาศกยภาพประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย เนนดาน ความเทาทนสขภาวะ (สขภาพกาย จตใจและสงคม) Health Literacy : HL เทาทนเศรษฐกจ Financial Literacy : FL และ เทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล Media Information and Digital Literacy : MIDL ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม คานยมไทย การพฒนาระบบและกลไก และแนวทางสงเสรมการพฒนาคมครองและพทกษประชากรทกชวงวย ในกลมวยเดกและเยาวชนเนนใหทกษะการคดวเคราะห ใหเกดการบรณาการภาคทกภาคสวน รฐ เอกชน NGOs และประชาสงคม พฒนาครกระบวนการ และกระบวนการบคลากร เพอเตรยมประชากรทกชวงวยในระดบ

โปรแกรมท ๙ สงคมคณภาพและความมนคง ตวอยางโปรแกรมยอย

การปรบดลอ านาจในสงคมใหประชาชนมสทธในการตดสนใจทศทางการพฒนามากขน การจดพนทในการพดคย เพอศกษาถงสถานการณและท าความเขาใจในความแตกตางของคนในสงคมเพอหาทางแกไขปญหารวมกนและเรยนรประสบการณรวมกน การปรบสมดลอ านาจเพอใหนโยบายสวนกลางสามารถถกปรบใหเหมาะสมกบบรบทในแตละพนทโดยใหประชาชนมสวนรวมในการออกความเหนและพฒนา การสงเสรมใหประชาชนมความสามารถในการแกไขปญหาดวยการท าวจย หรอมสวนรวมในการออกแบบการวจยเพอการพฒนาพนทของตนเอง เชน งานวจยรปแบบ ABC CBR การพฒนาทกษะและขดความสามารถของทรพยากรมนษย การสรางองคความรทสอดรบและสามารถชวยแกไขปญหาในสถานการณปจจบน โดยตองปรบเปลยนวฒนธรรม/เปลยนความคดของคนทอาศยความรทาง

๗๔

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร เพอเปลยนจากโลกของฉน มาสการเปนโลกของเรา เพอใหสงคมมความยงยนและยอมรบความแตกตางหลากหลาย การสรางส านกรบผดชอบของมนษยทมตอธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะผรบผลกระทบคอ คนในสงคมทจะตองรบมอกบโลกยคโลกาภวฒน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม การพฒนารปแบบการศกษาเพอพฒนาทกษะการคดของคน เชน การสอนทท าใหคนทบทวนความเชอของตวเองไมใหเปนเหยอของการคดตามๆ กนไป (Victim of group thinking) การศกษาแบบ Transformative Learning ทท าใหเดกตองคดไดมากกวาคร กลาคดตาง การศกษาทสรางความคดเชงวพากษ (Critical Thinking), การศกษาทสรางคนใหยอมรบความแตกตางหลากหลายทงชาตพนธ ศาสนาและความเชอ ความคดทางการเมอง

โปรแกรมท ๑๐ ยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ ตวอยางโปรแกรมยอย BCG in Action วจยและพฒนานวตกรรมเพอตอยอดอตสาหกรรมเปาหมายเพอสรางมลคาเพมภายใตแนวคด

เศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยน และเศรษฐกจสเขยว

AI & Data Economy วจยดานตลาดและแนวโนมเชงลกเพอระบความเปนไปไดของเทคโนโลยไทยในตลาดโลก

และภมภาค วจยและพฒนากฎหมายทเกยวของในการปลดลอคเทคโนโลย เชน สราง sandbox ทชดเจนและม Investment ในการผลตผลตภณฑตนแบบ+ทดลองตลาด+ปรบระเบยบใหครบวงจรการผลต ใชกลไกเชน Grand Challenge เพอเปดใหกลมเอกชน/กลมนกวจยในการท าวาระแหงชาตของการสรางผลตภณฑ/นวตกรรมพนฐานหลกแทนรฐเดยว สนบสนนการเปดขอมลหนวยงานภาครฐมาจดท า government big data การสรางความรวมมอดานการวจยเชงลกกบตางประเทศ เพอ co-design product , co-production และ co manufacturing เพอใหเกด Tech Localization and transfer

เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการพฒนาอตสาหกรรมยทธศาสตร (S-Curve) เชน อตสาหกรรมโลจสตกสพลงงาน อาหาร การทองเทยว เปนตน

โปรแกรมท ๑๑ สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม และพนทเศรษฐกจนวตกรรม

ตวอยางโปรแกรมยอย การยกระดบความสามารถทางเทคโนโลยและนวตกรรมของผประกอบการขนาดกลางและยอม และวสาหกจเรมตน (Startup) โดยสรางกลไกสนบสนนทงผประกอบการรายเดมและผประกอบการรายใหมใหสรางสนคาหรอบรการมลคาเพมสง สามารถเตบโตอยางกาวกระโดด รวมถงการพฒนาและเพมผลตภาพของธรกจดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการเจรญเตบโตอยางยงยน โดยการสรางระบบนเวศนวตกรรมทเหมาะสม และมกลไกทส าคญในการสนบสนน เชน กลไกการเชอมโยงกบสถาบนวจย สถาบนการศกษา การสนบสนนทปรกษาทางดานเทคโนโลยและนวตกรรม การสงเสรมการเขาถงแหลงเงนทนส าหรบผประกอบการในการสรางนวตกรรม แรงจงใจทางภาษ การบมเพาะผประกอบการ การเรงการเจรญเตบโตของผประกอบการ และการเชอมโยงกบตลาดโลก

๗๕

สงเสรมและสนบสนนการพฒนาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษทรฐบาลก าหนดใหเปนพนทเศรษฐกจใหมดวยเทคโนโลยและนวตกรรม ไดแก การยกระดบระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออกใหเปนเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor of innovation: EECi) ใหเกดการวจยและพฒนา เทคโนโลยและนวตกรรมขนสง โดยการพฒนา EECi ใหเปนพนททเออตอการท าวจย พฒนาและสรางนวตกรรมรวมกนระหวางภาครฐ เอกชน มหาวทยาลย และการใชทรพยากรรวมกนเพอกอใหเกดประโยชนสงสด เชน การรวมศนยหองปฏบตการและสนามทดสอบนวตกรรม (Fabrication laboratory & Test-bed sandbox) ศนยรบรองมาตรฐานนวตกรรมทางดานระบบและอปกรณอจฉรยะ เปนตน การจดตง EECi เปนเขตทดสอบนวตกรรมอจฉรยะของประเทศทผอนปรนกฎระเบยบทอาจเปนอปสรรคตอการคดคนนวตกรรม รวมทงการพฒนาใหเปนชมชนการจางงานผเชยวชาญเทคโนโลยระดบสงของทงหนวยงานภาครฐและเอกชน ควบคกบการยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในพนทดวยเทคโนโลยและนวตกรรม เพอน าไปสการพฒนาทยงยน สงเสรมและสนบสนนการพฒนาศนยกลางวจยและนวตกรรม (Research and innovation hub) รองรบอตสาหกรรมเปาหมายทรฐบาลก าหนด ไดแก การพฒนาเมองนวตกรรมอาหาร (Food innopolis) เพอดงดดบรษทอาหารชนน าของโลกมาลงทนนวตกรรมอาหารในประเทศไทย และเชอมโยงใหเกดการวจยและพฒนา การถายทอดเทคโนโลย และถายทอดองคความรสบรษทเอกชนไทยและสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยของไทย รวมถงการจดตงและขยายการด าเนนงานเมองนวตกรรมอาหารไปในพนททมความพรอมดานโครงสรางพนฐานและบคลากรทงในพนทสวนกลางและสวนภมภาคเพอน าไปสการเปนศนยกลางวจยและนวตกรรมดานอาหารทส าคญของโลก รวมถงการจดตงและพฒนาศนยกลางวจยและนวตกรรมในอตสาหกรรมเปาหมายอนๆ อาท เมองนวตกรรมสขภาพ (Medicopolis) เปนตน ยกระดบศกยภาพอทยานวทยาศาสตรทมอยเดมใหเขมแขง ทงอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย และอทยานวทยาศาสตรภมภาค ใหสามารถรองรบการสรางนวตกรรมของภาคเอกชนและสนบสนนภาคเอกชนใหลงทนท าวจยและพฒนาไดแบบกาวกระโดด รวมทงสงเสรมใหมอทยานวทยาศาสตรภมภาคเพมขน โดยผลกดนมหาวทยาลยทมศกยภาพและความพรอมในภมภาครวมด าเนนการใหยกระดบเปนอทยานวทยาศาสตรอยางเตมรปแบบ หรอเปนอทยานวทยาศาสตรเฉพาะทาง เพอเปนการเพมและขยายจดการใหบรการและโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ใหกระจายครอบคลมอยางทวถงทงประเทศ สงเสรมและสนบสนนการพฒนายานนวตกรรม/ยานสรางสรรค มงเนนการวางแผนและออกแบบพนทและสงคมเมองบนหลกการของการพฒนาเมองใหดงดดกลมผประกอบการธรกจนวตกรรมใหรวมกนเปนคลสเตอร และมนวตกรรวมสรางสรรคนวตกรรมใหตรงตามความตองการของผคนในพนท โดยการพฒนาโครงสรางพนฐาน เครองมอและกลไกทเออตอการประกอบธรกจและสงเสรมคณภาพชวตของผพกอาศยและผด าเนนกจกรรมในยาน ซงน าไปสการเชอมตอ (connecting) ของกลมคนและแนวความคด(idea) ภายในยาน รวมถงการมกลไกทสงเสรมการสรางสรรคนวตกรรม (co-creation) และแบงปนความรระหวางกน (knowledge sharing) น าไปสการสรางสนคาและบรการนวตกรรม และการพฒนาเชงพนทอยางมคณภาพ สงเสรมและผลกดนใหเกดบรรยากาศดานการวจยและการสรางนวตกรรมทดเออตอการด าเนนธรกจนวตกรรม (Ease of doing innovation business) ของผประกอบการ รวมถงขจดอปสรรคหรอขอจ ากดทมอยในการด าเนนกจกรรมวจย พฒนาและนวตกรรม ใหสอดคลองกบทศทางและนโยบายดานการวจยและ

๗๖

นวตกรรมของประเทศ โดยมงเนนพฒนามาตรการทางการเงนททนสมยเพอสนบสนนการสรางนวตกรรม ปรบปรงมาตรการทางภาษใหมประสทธภาพเพอจงใจเอกชนใหลงทนท าวจยขบเคลอนมาตรการจดซอจดจางภาครฐ เพอเปนกลไกสงเสรมการสรางนวตกรรมโดยผประกอบการไทย ปลดลอคกฎระเบยบตางๆ ทเปนอปสรรคตอการสรางงานวจยและนวตกรรม

โปรแกรมท ๑๒ โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ ตวอยางโปรแกรมยอย การพฒนาระบบนเวศโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศ น าขอถกเถยงและประเดนเสนอแนะในสมดปกขาวโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศเกยวกบการพฒนาระบบนเวศโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศมาพจารณาตอยอดด าเนนการ เชน การพฒนาหนวยทท าหนาทก าหนดนโยบายคณภาพระดบชาตและก ากบตดตามการน านโยบายดงกลาวไปปฏบต การพฒนากระบวนการและกลไกในการพฒนาท างานรวมกนขององคกรหลกของระบบโครงสรางพนฐานทางคณภาพ รวมทงการสงเสรมสนบสนนใหองคกรหลกดงกลาวสามารถพฒนาความสามารถทางวชาการและการยอมรบระหวางประเทศ รวมตลอดถงการสนบสนนการพฒนาหนวยตรวจสอบและรบรอง และความตระหนกและการรบรของภาครฐ เอกชนและประชาชนในการน าบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพมาใชสนบสนนการด าเนนการและด าเนนชวต การวจยโครงสรางพนฐานทางคณภาพเพอประเทศไทยในอนาคต โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศไทยไดรบการพฒนาในชวงระยะเวลายสบกวาปทผานมาโดยการสนบสนนขององคกรความรวมมอของรฐบาลตางประเทศ ดงนนประเทศไทยจงมประสบการณในการพฒนาความสามารถเฉพาะดานและการใชประโยชน แตขาดองคความรและความเขาใจในอกหลายดาน จงจ าเปนตองมการศกษาวจยความสมพนธระหวางแตละองคประกอบ รวมไปถงผลกระทบของโครงสรางพนฐานทางคณภาพตอความสามารถในการสรางนวตกรรมและความสามารถในการแขงขนของประเทศ รวมถงโมเดลทางเลอกในการพฒนาโครงสรางพนฐานทางคณภาพส าหรบโมเดลการพฒนาเศรษฐกจรปแบบตางๆ โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศเพอการใชประโยชนเชงเศรษฐกจ กลมชวภาพ พฒนาบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทสอดคลองกบแผนพฒนาอตสาหกรรมชวภาพ หรอ BCG economy โดยมงเนนการพฒนาใหเกดความครบถวนและเพยงพอทจะรองรบและผลกดนอตสาหกรรมเปาหมาย เชน อตสาหกรรมอาหารสขภาพ ใหสามารถผลตสนคาคณภาพสง โดยทองคประกอบอาหารไดรบการระบและวเคราะหอยางเหมาะสม และกลมกายภาพ พฒนาบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทสอดคลองกบแผนพฒนาอตสาหกรรมทประเทศไทยมโอกาสเปนเจาของเทคโนโลย เชน ยานยนตไฟฟาขนาดเลก หรอสงเปนหวใจหลกในการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยอนาคต เชน เซนเซอรอจรยะ การพฒนาบคลากรและวชาชพโครงสรางพนฐานทางคณภาพ การสรางและน าโครงสรางพนฐานทางคณภาพไปใชงานจ าเปนตองใชความรและทกษะเฉพาะ ควรมการพฒนาหลกสตรวชาการ หรอหลกสตรอบรมเฉพาะเพอใชในการสรางบคลากรกลมนในประเทศไทย รวมทงมการจดท ารายการความรและทกษะทบคลากรดานนพงตองม เพอน าไปสการรบรองคณวฒวชาชพและพฒนามาตรฐานวชาชพตอไป

๗๗

โครงสรางพนฐานทางคณภาพระดบชมชน พฒนาการน าหลกการและกลไกโครงสรางพนฐานทางคณภาพไปสชมชนเพอสรางโอกาสและความเชอมนในการพฒนาผลผลตชมชนใหมคณภาพสม าเสมอและมความนาเชอถอยงขน ในขณะเดยวกนกสงเสรมใหประชาชนและชมชนเกดความตระหนกในหนาทของผบรโภคและผผลตทด ทตางมหนาทและความรบผดชอบรวมกนในการท าใหตลาดมแตสนคาคณภาพและความปลอดภยวางขาย

โปรแกรมท ๑๓ นวตกรรมส าหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม ตวอยางโปรแกรมยอย

การเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการ/ การวจยเพอทองถนเพอสรางนวตกรรมชมชน ยกระดบคนฐานรากใหเปนตวหลกในการพฒนาตนเองเศรษฐกจฐานราก สรางกลไกการสรางการเรยนรเพอเสรมพลงคนชมชนในการยกระดบเศรษฐกจฐานราก การสรางสงคมแหงการเรยนร สราง Learning ecosystem ส าหรบชมชนทองถน

นวตกรรมยกระดบคณภาพชวตของชมชน/การจดการและพงตนเอง และการพฒนาเมอง การจดท าแผนแมบทชมชนระดบต าบล องคกรปกครองสวนทองถนในการเสรมเศรษฐกจฐานราก การพฒนาศกยภาพผน าชมชนและคนในชมชนเพอจดการและพงตนเองสอดรบกบกระแสการพฒนา

ระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานราก สรางตวกลางในการเชอมโยงฐานขอมล/ใชระบบฐานขอมลเพอออกแบบการท างานรวมกน สรางระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานรากหนวยงานตางๆ สามารถเขาถงได

ชมชนนวตกรรม นวตกรรมสงคม อาสาประชารฐ สรางนกขบเคลอนชมชนเพอการพฒนาชมชนพนท สรางชมชนนวตวกรรม/นวตกรรมสงคมบนฐานการเรยนรและคนฐานรากเปนตวหลกในการพฒนาตนเองเศรษฐกจฐานราก สรางกระบวนการเรยนรในการจดการและพฒนาแผนชมชนนวตกรรมแบบมสวนรวมของภาคประชาสงคมในการจดท าแผนทองถน

โปรแกรมท ๑๔ ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนย า ตวอยางโปรแกรมยอย

Big data ระบบขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน จดท าระบบฐานขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน บรณาการระบบฐานขอมลของทกภาคสวนทเกยวของ

การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ การพฒนาความรและภมปญญาทองถนและเทคโนโลย และศนยแหลงเรยนรทกษะในการประกอบอาชพ การบรหารจดการเงนทนและการจดการตลาดใหกลมเปาหมายเฉพาะ

โปรแกรมท ๑๕ เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ

๗๘

ตวอยางโปรแกรมยอย

เมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานท า การพฒนา s-curve ทตงอยบนฐานทรพยากรของทองถนเพอการพฒนาเศรษฐกจระดบพนท เปนแนวทางหนงในการกระจายความเจรญ เพอใหเกดการเตบโตของเศรษฐกจในระดบจงหวด เกดการกระจายรายได ลดความเหลอมล าของการจดสรรและการกระจายผลผลตและความมงคงทงดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการ โดยประชาชนในพนทตองมสวนรวมในการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจของชมชน ทงน เพอลดปญหาการอพยพยายถนไปสเมองใหญ การพฒนาความรและพฒนาคณภาพทรพยากรบคคลเพอพฒนาทองถน โดยความรตองมากกวาระดบการวจยหากเพอการพฒนา ซงความรดงกลาวจะถกใชเปนขอมลเชงประจกษ (evidence base) ในการก าหนดทศทางการพฒนา และสรางแนวทางกลไกใหมเพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางโครงการพฒนาเมอง

โปรแกรมท ๑๖ ปฏรประบบวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม ตวอยางโปรแกรมยอย Global Partnership Program การสรางเครอขาย การแลกเปลยนบคลากร ววน. การท างานวจยรวมกนระหวางนกวจยไทยกบนกวจยและภาคเอกชนตางประเทศในสาขาทมความส าคญของประเทศ

รายละเอยดเพมเตมของโปรแกรมยอย ตามภาคผนวก

การขบเคลอนแผนดาน ววน. จะด าเนนการโดยคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม (กสว.) และใชประโยชนจากกองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม เพอสงเสรม สนบสนน และขบเคลอนระบบการวจยและนวตกรรมของประเทศดานวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคมศาสตร มนษยศาสตร และสหวทยาการ เพอสรางองคความรพฒนานโยบายสาธารณะ และสนบสนนการน าผลงานวจยและนวตกรรมไปใชในเชงเศรษฐกจและสงคมเพอใหเกดการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยน

การตดตามประเมนผลแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม แบงออกเปน 2 ดาน ดงน ๑) ดานการตดตามและประเมนผลสมฤทธหนวยงานในระบบวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

จะมการก าหนดตวชวดผลสมฤทธส าหรบหนวยงานแตละระดบ (Tier) ใหมความแตกตางกนตามพนธกจของหนวยงานนน ๆ โดยเปนการท างานในลกษณะมสวนรวม และมงเนนผลสมฤทธตามภารกจหนาท ของหนวยงานนน ๆ ซงการท างานจะตองแบงเปนสองระยะ โดยเรมจากการก าหนดตวชวดผลสมฤทธของหนวยงาน และประกาศก าหนดโดยคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม หลงจากนนจะตองมการตดตามประเมนผลสมฤทธของหนวยงานตามหลกการและวธการซงก าหนดโดยคณะกรรมการตดตามและประเมนผล

๒) ดานการตดตามและประเมนผลลพธและผลกระทบของโครงการวจยทไดรบเงนจากกองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม จะเปนการด าเนนการเพอสนบสนนทางวชาการใหกบคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม โดยมงเนนการใหขอมลผลการประเมนใน

๗๙

ภาพรวมของประเทศวา การสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมไดสรางผลกระทบใหกบเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของประเทศไดมากนอยเพยงใด

๘๑

ภาคผนวก ตวอยางโปรแกรมภายใต

แผนดานวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕

i

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 1 สรางระบบผลตและพฒนาก าลงคนใหมคณภาพ

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) ๑. Researcher career path/ Postgrad Postdoc ๒. ขยายผลหลกสตรอดมศกษาและอาชวะศกษาทเชอมโยงสถาบนการศกษาและภาคอตสาหกรรมแบบ

บรณาการการเรยนรกบการท างาน (Work-integrated Learning: WiL) ๓. ผลกดนโปรแกรมใชประโยชนผมศกยภาพสง (Talent utilization) ๔. ดงดดผมศกยภาพสงจากตางประเทศ (Global Talent) ๕. สงเสรมการเคลอนยายบคลากรระหวางภาคสวนตางๆภายในประเทศ (Talent Mobility) ๖. Brian Circulation/ Reverse Brain drain

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Researcher career path/ Postgrad Postdoc

สถานการณ: ประเทศไทยไดใหความส าคญกบการลงทนวจยและพฒนา จากยทธศาสตรชาต 20 ป ไดก าหนดเปาหมายทจะเพมสดสวน GERD/ GDP เปนรอยละ 1.5 ภายในป พ.ศ. 2565 (รอยละ 1.00 ในป พ.ศ.2560) อนเปนผลจากการด าเนนนโยบายสงเสรมการลงทนดานการวจยและพฒนาอยางตอเนอง ซงเปนเปาหมายทส าคญทจะชวยผลกดนใหประเทศไทยบรรลวสยทศนประเทศไทย 4.0 และสามารถหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง กบดกความเหลอมล า และกบดกความไมสมดลได แตอยางไรกตามอปสรรคทส าคญทท าใหยงไมสามารถผลกดนประเทศไทยใหบรรลวสยทศนประเทศไทย 4.0 ได กคอการขาดแคลนบคลากรวจยและพฒนาทมคณภาพและมจ านวนเพยงพอ ในขณะเดยวกนการพฒนานวตกรรมของสถานประกอบการขาดแคลนบคลากรทมความรในการสรางนวตกรรม และม Learning Organization ในองคกร เพอเพมมลคาใหกบสนคาเดมอยางเปนระบบ ซงในหลายประเทศอาท ประเทศญปน ประเทศสหรฐอเมรกา ไดใหความส าคญการลงทนวจยและพฒนาผานกลไกการพฒนานกวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอหลงปรญญาโท เพอเปนมาตรการส าคญในสรางองคความรรองรบการพฒนาเทคโนโลยในอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนากลไกสรางและสะสมบคลากรวจยทมคณภาพสง สามารถเปนนกวจยระดบ

หวหนาโครงการ รวมถงการสรางผจดการนวตกรรม (Innovation manager) พฒนารปแบบการพฒนานกวจยในอตสาหกรรมทเชอมโยงกบภาคการศกษา พฒนารปแบบการถายทอดองคความรระหวางภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา และ

สถาบนวจยของรฐ ขยายผลหลกสตรอดมศกษาและอาชวะศกษาทเชอมโยงสถาบนการศกษาและภาคอตสาหกรรมแบบบรณาการการเรยนรกบการท างาน (Work-integrated Learning: WiL)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ผอนคลายขอจ ากดดานมาตรฐานหลกสตรการศกษาเพอใหสามารถระดมทรพยากรบคคลและโครงสรางพ นฐานจากสถานประกอบการมาชวยจดการศกษาไดดยงข น

แผนงาน/โครงการส าคญ -

ii

สนบสนนงบประมาณเพมเตมใหหนวยงานทเกยวของเพอขยายผลหลกสตรแบบ WiL จดต งหนวยงานทท าหนาทรบผดชอบการจดการเรยนรแบบ WiL ในวงกวาง สนบสนนใหสถาบนอดมศกษารวมพฒนาทกษะใหกบครอาชวะศกษา สรางเครอขายระหวางโรงเรยนระดบการศกษาข นพ นฐานทเปนตวปอนนกเรยนใหกบสถาบนอดมศกษาหรอวทยาลยอาชวะศกษา เปนตน ผลกดนโปรแกรมใชประโยชนผมศกยภาพสง (Talent utilization)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ผลกดนโปรแกรมทใชประโยชนบคลากรทมศกยภาพจากสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยไปใชเพมขดความสามารถใหกบภาคเศรษฐกจ สงคม และชมชน สนบสนนทนวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโทเพอท างานวจยรวมกบภาคอตสาหกรรมเพอสรางงานดานการวจยใหแกบณฑตระดบปรญญาเอกหรอโททมศกยภาพสง ดงดดผมศกยภาพสงจากตางประเทศ (Global Talent)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : สงเสรมการน าบคลากรชาวไทยทมศกยภาพสงจากตางประเทศเขามาท างานในประเทศไทย (Reverse brain drain) ปรบปรงมาตรการตางๆทเกยวของเพอดงดดคนตางชาตเขามาเปนบคลากรทกษะในประเทศไทย เชน ปรบปรงเงอนไขวซานกศกษาตางชาตใหสามารถท างานระหวางเรยน และหางานท าหลงส าเรจการศกษาได ชกจงมหาวทยาลยระดบโลกเขามาต งในประเทศไทย และสรางเสนทางอาชพของนกวจยใหจงใจคนรนใหมโดยการปรบเกณฑรายไดหรอสวสดการในสถาบนวจย สงเสรมการเคลอนยายบคลากรระหวางภาคสวนตางๆภายในประเทศ (Talent Mobility)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : ปรบระเบยบเคลอนยายบคลากรสถาบนอดมศกษาไปปฏบตงานในสถาบนวจยหรอภาคเอกชน ปรบปรงกลไกและแรงจงใจทเกยวของ เชน ระบบภาระงาน จดท าข นตอนทชดเจนในการขอต าแหนงทางวชาการโดยใชผลงานจากภาคอตสาหกรรม ผลกดนระบบศาสตราจารยรวมระหวางสถาบน (Co-affiliation) จดต งหองปฏบตการรวม (Joint college) หรอวทยาลยรวม (Joint lab)

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม สถาบนอดมศกษา สถาบนวจยของรฐทวประเทศ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม สถานประกอบการ วสาหกจขนาดกลางและเลก อตสาหกรรมขนาดใหญ บรษทขามชาต

iii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 2 การพฒนาก าลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) พฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพ นท EEC พฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม สงเสรมการพฒนาก าลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพ นท

EEC การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย พฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพ นท EEC

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพ นท EEC โดยเปนระบบขอมลทสามารถรายงานขอมลความตองการก าลงของพ นทไดอยางทนสถานการณ สามารถจ าแนกขอมลความตองการก าลงคนในมตตางๆได เชน กลมอตสาหกรรม อาชพ สาขาความเชยวชาญ และทกษะ เปนตน เพอใหจ านวนและคณภาพก าลงคนทผลตไดสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพ นท พฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม (Training Consortium หรอ R&D Consortium) โดยใหสถานประกอบการรวมกนก าหนดโจทยความตองการพฒนาทกษะและความรแกบคลากร เ พอใหการพฒนาบคลากรในภาคอตสาหกรรมใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และสรางความรวมมออนเขมแขงใหกบสถานประกอบการทอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกนหรอมลกษณะกจการคลายคลงกน จดท ามาตรการทางการเงนหรอสทธประโยชนทางภาษหรอทไมใชภาษ เพอสนบสนนสถานประกอบการทพฒนาบคลากรหรอท าวจยแบบ Consortium ก าหนดใหมหนวยงานรบผดชอบประสานกลมอตสาหกรรมใหเกดการพฒนาบคลากรและการวจยแบบ Consortium สงเสรมการพฒนาก าลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพ นท EEC

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : สงเสรมการพฒนาก าลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพ นท EEC โดยใชกลไกตางๆ เชน หลกสตรแบบ WiL กลไก Talent mobility และการท าวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโททมโจทยวจยมาจากสถานประกอบการในพ นท EEC การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : ใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox เพอพฒนาหลกสตรในสถาบนการศกษารปแบบใหมททนสมยและสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพ นท EEC โดยขอยกเวนมาตรฐานการศกษาบางประการ

แผนงาน/โครงการส าคญ บณฑตพนธใหม EEC

iv

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน อนๆ

v

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 3 การเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต (Upskill/ reskill)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) ขยายผลกลไกพฒนาทกษะการคดวเคราะห การวจยและนวตกรรมใหแกเยาวชน (Future

skill) การเรยนรส าหรบผสงวย (Pre-ageing Learners, Ageing Learners) Transformative Learning การศกษาเพอการเปลยนแปลงตวเอง การพฒนาก าลงคนส าหรบอนาคต (Future Workforce) ยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะส าหรบบคลากรวยท างาน (Reskill/ upskill)

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Transformative Learning การศกษาเพอการเปลยนแปลงตวเอง

สถานการณ: ผเรยนในโลกยคปจจบนมความแตกตางไปจากผเรยนในอดตเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงในเรองขอมลความรทมมากมายในแตละวนจากเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) และอนเทอรเนต (Internet) ดงน น ปญหาของผเรยนในยคปจจบนจงไมใชการขาดแหลงความรอกตอไป แตเปนการท าอยางไรใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองไปสขอมลความร คนหาและเลอกรบความรดวยการใชสตปญญาอยางรเทาทน เรยนรเน อหาน นควบคไปกบการคดวพากษ จนน าไปสการสงเคราะหความรเพอน าไปใชในการปฏบตเพอใหบรรลเปาประสงคอยางมประสทธภาพ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: สงคมไทย 4.0 ทมคนดคนเกง มคณธรรม และเทาทนโลก คนไทยคดสรางสรรค คดเชงบวก สรางนกคด นกแกปญหา เพอพฒนาสมรรถนะ เดกไทย พฒนาคนไทยใหเปนพลเมองทมความส านกรบผดชอบ และ ธรรมาภบาล สงเสรมใหผเรยนไดรบโอกาสการศกษา อยางทวถงและเสมอภาค การศกษาไมตอบโจทยประเทศ ไมรองรบความตองการ สงเสรมพฒนาใหครม leaning visibility และมทกษะ document ขยายผลหลกสตรอดมศกษา/อาชวศกษา แบบ Work-intergrated learning และขยายผล

กลไกพฒนาทกษะ การคดวเคราะห การวจยและนวตกรรมใหแกเยาวชน (Future skill) การพฒนาก าลงคนส าหรบอนาคต (Future Workforce)

สถานการณ: จากภาพรวมคะแนน PISA ป 2015 ของเยาวชนไทยคอนขางต า สะทอนถงการทผเรยนไมสามารถประยกตความรทไดรบกบชวตประจ าวนและโลกของการท างาน เนองจากการเรยน

แผนงาน/โครงการส าคญ • แผนงานยกระดบทกษะบคลากรวยท างานและพฒนาบคลากรในภาคการศกษา ท

เชอมโยงกบอตสาหกรรม (Reskill/ Upskill / Career Migration / Disrupted Works / WiL)

• พ นทนวตกรรมการศกษา (Education Sandbox) และการศกษาเชงพ นท • การพฒนาสมรรถนะของครและบคลากรการศกษาดานครศาสตรศกษาศาสตร

vi

การสอนเนนปอน input เพยงอยางเดยว ท าใหผเรยนไมไดฝกกระบวนการคดและพฒนาการเรยนรเทาทควร และการเรยนรยงไมเชอมกบโลกความเปนจรง ท าใหเกดปญหาเดกไมอยากเขาเรยน/ไมชอบเรยนหนงสอ และปดก นการเรยนร จงตองสรางการพฒนาการเรยนรอยางมคณภาพ เพอใหเยาวชนมทกษะทจ าเปนของโลกศตวรรษท 21 มความสามารถในการแกปญหา มระบบความคดเปนเหตเปนผล มความคดสรางสรรคและทกษะดานนวตกรรม มนสยใฝเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต สอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอพยง และท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธผล มทกษะทเชอมโยงกบโลกการท างาน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ใชหลกการ Learning by doing เพอใหผเรยนสามารถฝกทกษะการเรยนรและคดอยางเปน

ระบบไดดวยตนเอง โดยเสรมทศนคต คณคาและทกษะตางๆ เชน คานยมวทยาศาสตร (คดแบบมเหตผล ต งค าถาม ชางสงเกต) ทกษะดาน STEM ควบคกบหลกแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

สรางระบบการพฒนาศกยภาพครผสอนสนกจดกระบวนการเรยนร มการพฒนาระบบการสราง facilitator กบภาคผเกยวของ มการพฒนาระบบ Digital platform ส าหรบโรงเรยนและการบรหารการศกษาเชงพ นท

นวตกรรมการศกษา (Education Sandbox) และการศกษาเชงพ นท สถานการณ: พระราชบญญตพ นทนวตกรรมการศกษาพ.ศ. 2562 รองรบการการ

ด าเนนงานโครงการนวตกรรมการศกษา 6 จงหวด โดยวตถประสงคของพระราชบญญตพ นทนวตกรรมการศกษาประกอบดวย 4 ขอ ไดแก 1) การคดคนและพฒนานวตกรรมการศกษาและการเรยนรเพอยกระดบผลสมฤทธทางการศกษาของผเรยน รวมท งเพอด าเนนการใหมการขยายผลไปใชในสถานศกษาข นพ นฐานอน 2) เพอการลดความเหลอมล าในการเขาถงการศกษาทมคณภาพของเดกไทยท งประเทศ 3) การกระจายอ านาจและใหอสระแกหนวยงานทางการศกษาและสถานศกษา น ารองในพ นทนวตกรรมการศกษา เพอเพมความคลองตวในการบรหารและการจดการศกษาใหมคณภาพและประสทธภาพยงข น และ 4) สรางและพฒนากลไกในการจดการศกษารวมกนระหวางภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ในพ นทนวตกรรมการศกษา

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: จดใหมการศกษาวจยนวตกรรม ดานการออกแบบหลกสตร Training บคลากร ดาน

การศกษาท ง ผบรหาร/คร/ศกษานเทศก สมพนธกบการประเมนผล ตดตามนวตกรรมการพ นท พรอมเผยแพรขยายผล

จดใหมการพฒนาสมรรถนะของครและบคลากรการศกษาดานครศาสตรศกษาศาสตร ด าเนนการดาน Digital Platform ดานการเรยนรใหม ดานระบบขอมลเพอการตดสนใจ ท ง

6 จงหวด (เชยงใหม ศรสะเกษ ระยอง กาญจนบร สตล สามจงหวดชายแดนใต) ด าเนนการดานการบรหารจดการเชงพ นท ประกอบดวย การจดต งสมชชาการศกษาทพ นท

มสวนรวม /กลไกขบเคลอนเชงพ นทท ง6 จงหวด/นโยบายการศกษาพ นทนวตกรรมการระดบพ นท/ระบบงบประมาณของพ นทและสวนจงหวด ท ง6 จงหวด

ด าเนนการดานการขบเคลอนการท างานระดบนโยบายการในการปรบบทบาทหนาทของกระทรวงตางทเกยวของกบนวตกรรมการศกษา

จดใหการด าเนนงานกจกรรมจดการความรและเผยแพรความรพ นทนวตกรรมการศกษาท ง 6 จงหวด

vii

ยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะส าหรบบคลากรวยท างาน (Reskill/ upskill) ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะส าหรบบคลากรวย

ท างาน (Reskill/ upskill) เชน ผลกดนระบบธนาคารหนวยกตในการศกษาทกระดบ พฒนาหลกสตรฝกอบรมระยะส นแบบ Micro-credential หรอ nano-degree ใหการสนบสนนทางการเงนส าหรบบคคลเพอเพมพนทกษะ (Lifelong learning credit) พฒนาและขยายผลระบบ Massive Open Online Courses (MOOCs) จดท าระบบสารสนเทศเพอบรหารจดการการพฒนาทกษะรายบคคลและฐานขอมลกลางทมขอมลดานหลกสตรฝกอบรม (Lifelong learning account) ขยายผลกลไกพฒนาทกษะดานการวจยและนวตกรรมและทกษะเพออนาคต (Future skills) ใหแกเยาวชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ขยายผลกลไกพฒนาทกษะดานการวจยและนวตกรรมและทกษะเพออนาคต (Future skills) ใหแกเยาวชน เชน ขยายผลหองปฏบตการวศวกรรมศาสตร (STEAM Lab) ในโรงเรยนและวทยาลยอาชวะศกษา สรางเวทใหเดกรนใหมแสดงออกดานความคดสรางสรรคและนวตกรรม เชน Youth TedTalk หรอ Youth-initiated Policy Pitching ขยายผลกลไกการจดการเรยนรโดยใชงานวจยเปนฐาน (Research-based learning) ทใชโจทยวจยจากทองถน

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม (อว.) ส านกงานเลขาธการ สภาการศกษา สถาบนอาศรมศลป สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(TDRI) สมาคมสภาทางการศกษาทางเลอกไทย

อทยานการเรยนร (TK Park ) ภาคประชาสงคม เครอขายมหาวทยาลย ส านกราชบณฑตยสภา องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

(อพวช.) มลนธสยามกมมาจล มหาวทยาลยราชภฎในพ นท ภาคประชาส ง คม ใน พ นท น ว ตกรรม

การศกษา

viii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 4 สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (A.I. for All)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • AI ส าหรบเยาวชน • AI ส าหรบสาธารณชน (Public) • AI ส าหรบธรกจอตสาหกรรม • เทคโนโลยดจทล และ Big Data • สรางความเขาใจและทกษะพ นฐานใหแกเดกและเยาวชนดานปญญาประดษฐ • พฒนาทกษะดานเทคโนโลยปญญาประดษฐใหกบบคลากรวยท างานและสถานประกอบการ • พฒนาการรบรดานปญญาประดษฐใหแกสงคม

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย AI ส าหรบสาธารณชน (Public)

สถานการณ: AI, IT และโลกดจทล: ประโยชนและโทษ ความมนคงของมนษย และศกยภาพในการคดและเรยนร (ศกยภาพในการเรยนรในทน รวมถง ศกยภาพทางภาษา การคดเชงวพากษ และการใชรางกาย ทอาจไดรบผลกระทบจากการใช AI ในการอ านวยความสะดวกในเรองตางๆ)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: สรางการเรยนร (Thai MOOC) สรางปฏสมพนธแบบเหนหนาคาตา

ใหความส าคญกบ Privacy Space การท างานวจยในประเดนการใชสออยางเหมาะสม และอทธพลของ Social Media ตอ

สงคม โดยเฉพาะผลกระทบทเกดแกเยาวชน การใชเทคโนโลย (เชน AI) มาเปนเครองมอเพอใหเกดพ นทน าเสนอผลงานศลปะ และให

ศลปะเขาถงคนรนใหม เทคโนโลยดจทล

สถานการณ: 1) ธรกจไทยมการใชประโยชนจากเทคโนโลยดจทลทระดบหนงในปจจบนแตยงขาดขดความสามารถในการข นเปนผน า ยงเปนเพยงผใชประโยชนจากเทคโนโลย 2) ระบบนเวศนยงขาดทรพยากรเพอสรางใหเกด Value Chain ต งแต Upstream ไปยง Downstream ทสมบรณอยางเพยงพอ 3) สรางการตอรองในระดบการน าไปใชในแตละกลมอตสาหกรรมทเปนตวขบเคลอนในการพฒนาประเทศ เพอใหหลดจากกบดกรายไดปานกลางในทสด 4) การพฒนาโครงสรางพ นฐานทส าคญต งแตโครงขาย 5G ระบบโครงขาย ToT ระบบประมวลผลและบรการคลาวด ระบบวเคราะหข อมลขนาดใหญ ระบบแลกเปลยนขอมลและความปลอดภยขอมลข นสง 5) การน าเทคโนโลยปญญาประดษฐ เทคโนโลยควอนตม เทคโนโลยการเขารหส ทเกยวของในการรองรบและสนบสนน 6) การใหบรการขอมล การรกษาความเปนสวนตว รวมถงระบบกฎระเบยบ กฎหมาย มาตรฐานการคมครองตาง ๆ เพอเอ อตอการพฒนา ความ

แผนงาน/โครงการส าคญ • AI for All

ix

ปลอดภยทางไซเบอรในแงของการท าธรกรรมและความเปนสวนตวของขอมล (Data Privacy) 7) การปองกนอาชญากรรมทางไซเบอร การใชงานดจทลยงขาดความรความเขาใจ 8) การสนบสนนการประกอบการภาคธรกจผผลต กลมบรษทออกแบบพฒนา และกลมน าไปสตลาดทยงไมไดรบการสรางและสนบสนนใหเกดข นไดจรงมากพอ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การบรหารจดการบคคลากรดจทล

ดานนโยบาย 1. สรางอปสงคในระดบปจเจกใหอาชพดานดจทลมความดงดดมากข น เชน สรางเสนทาง

อาชพทดงดดใหบณฑตท างานกบบรษทในไทย/หนวยงานภายในประเทศ ,การสรางตลาดงานดาน Digital Service และระบบการ Ranking ของนกพฒนาอสระ , สนบสนนทนการศกษาเพอสรางแรงจงใจในการเพมบคคลากร เพอเขาสอตสาหกรรมดจทล เชน ใหทนเรยนฟรในระดบปรญญาตร/การ Reskill ใหคนทจบปรญญาตรแลว เปนตน

2. สนบสนน Mobility ในรปแบบตางๆ เชน เชญชวนบคลากรตางประเทศมาท างานในไทยใหมากข น (Tech Transfer), สนบสนนอยางเขมขนใหเกดนโยบายระดบองคกรทเอ อในการเปดโอกาสใหโอกาสบคลากรภาครฐสามารถ Spin Off ออกมาต งบรษท หรอออกท างานกบเอกชนได

3. สรางกลไกการจดหาและสรางก าลงคนดจทลแบบมสวนรวม เชน สรางกลไกใหรฐ-เอกชนสนบสนนในเชงงบประมาณและแหลงการพฒนาฝมอแรงงาน อาท กลไกภาษ , สรางแรงจงใจใหเกดเอกชนตนน ามลคาสงมารวมพฒนาก าลงคนต งแต ระดบตนทางของการศกษา เชน Design House ใหรวมสรางคนรนใหมในการสรางนวตกรรม , สนบสนนสถาบนการศกษาใหมการพฒนาคนและหลกสตรรปแบบใหม ทรวดเรวหลากหลาย ไมยดตดกบปรญญาโดยใหภาคอตสาหกรรมเขามารวมจดการศกษาเชน การ Retrain & Reskill หลกสตรระยะส น, สนบสนนการพฒนาผสอน หรอใชผสอนจากอตสาหกรรม เชน Train the Trainers มมาตรฐานการคดเลอกทดใหคาตอบแทนเปนทดงดด

4. ควรมการรวมมอระหวางกระทรวงเชน กบ มหาดไทยในการเพมอตราต าแหนงก าลงคนในระดบทองถนดานดจทลใหมากข น

ดานการวจย 1. วจยเพอระบประเดนทาทายและแนวทางของตลาดงาน Digital ของไทยและภมภาค 2. วจยเพอท าความเขาใจพฤตกรรมของก าลงคน และตลาดแรงงาน เพอออกแบบกลไก

การบรหารจดการ 3. การวจยเพอจดท าเน อหาและหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของบคลากรและ

ทางเดนสายอาชพแตละประเภท หรอชวงวย ดานการพฒนานวตกรรม

1) ยกเลกการสนบสนนจดประกวดการออกแบบผลตภณฑทไมมการตอยอดสการใชงาน หรอมผลตอการพฒนาคนทชดเจน

1. การพฒนาระบบนเวศนของเศรษฐกจดจทล ดานนโยบาย

x

1) พฒนาตลาดในประเทศ (สนบสนนการท างานของหนวยงานหลกคอ DEPA) เชน ใชมาตรการการสงเสรมใหเกดการใชนวตกรรมและสรางคานยมการใชนวตกรรมโดยคนไทย, สรางตลาดภาครฐรองรบงานวจย เปนตน

2) จดเรยงนโยบายของรฐดานตลาด กฎหมาย ระเบยบ และการใชงานใหสอดคลองกน เชน มระบบนโยบายทชดเจนในการสนบสนนตลาดดจทลทเลอกแลวเพอการสงเสรม ปลดลอคนโยบายการแกปญหาการข นบญชนวตกรรม บญชสงประดษฐ โดยใชระยะเวลาและข นตอนทรวดเรวไดมาตรฐาน, มเกณฑการจดซ อจดจางส าหรบเทคโนโลยไทยทผลตโดยคนไทย

3) ก าหนด Product Champion ผาน Consortium แบบ PPP และรฐมมาตรการทชดเจนตอเนองในการตดสนใจเลอกการพฒนาเทคโนโลยดจทลเปาหมาย

4) ดานวจยและการพฒนานวตกรรม 5) วจยดานตลาดและแนวโนมเชงลกเพอระบความเปนไปไดของเทคโนโลยไทยในตลาดโลก

และภมภาค 6) วจยและพฒนากฎหมายทเกยวของในการปลดลอคเทคโนโลย เชน สราง Sandbox ท

ชดเจนและม Investment ในการผลตผลตภณฑตนแบบ+ทดลองตลาด+ปรบระเบยบใหครบวงจรการผลต

7) ใชกลไก เชน Grand Challenge เพอเปดใหกลมเอกชน/กลมนกวจยในการท าวาระแหงชาตของการสรางผลตภณฑ/นวตกรรมพ นฐานหลกแทนรฐเดยวๆ

8) สนบสนนการเปดขอมลหนวยงานภาครฐมาจดท า Government Big Data 9) สรางความรวมมอดานการวจยเชงลกกบตางประเทศ เพอ Co-design Product , Co-

production และ Co manufacturing เพอใหเกด Tech Localization + Transfer 10) สนบสนนโครงสรางพ นฐานและหองปฏบตการทเนนเรองเทคโนโลยฐานทเปน Frontier

เชน 5G Low Latency HPC (High Perform Computing)ทใชไดท งรฐและเอกชน ลดงานวจยของสถาบนวจยและการศกษาททบซอน หรอทเอกชนท าไดด โดยปรบรปแบบเปน PPP

11) สนบสนนอตสาหกรรมดจทลชวยผประกอบการทตองการความร ผ เชยวชาญจากมหาวทยาลย

3. การใชและผลกระทบของเทคโนโลยดจทล ดานนโยบาย

1) สรางความตระหนก ทกษะการใชงาน และการรเทาทนในโลกดจทล รวมถงมาตรการทเหนผล เชน ผลกดน GDPR เตมรป บงคบ Data Center ในไทยและม Audit, พฒนากฎหมายลกของ พรบ.คมครองขอมลสวนบคคล, พฒนากฎหมายทเปดทางใหทกคนสรางนวตกรรมและมพ นททดลอง ไมจ ากดเพยงภาครฐ

2) พฒนามาตรฐาน มาตรการ ดานความมนคงปลอดภยในระดบชาตท งดานเทคนค และดานพฤตกรรม เชน ท า Alignment ของกฎหมายเรองความมนคง/Privacy/สทธของประชาชน, สรางกตกาในน าขอมลไปใช และการแชรขอมลระหวางผประกอบการรายใหญ อาท จ ากด Web Tracking หรอ User Profiling, พฒนาการใชมาตรฐาน Cloud Security, มาตรฐาน มอก. ทไมองตางประเทศเปนหลก อาท Smart City Data, Robot และอนๆ

xi

3) รฐควรทบทวนมาตรการทางกฎหมายบางเรองทอาจสงผลกระทบหรอเปนอปสรรคตอการคาและการลงทนดานดจทลของตางชาตทจะมาลงทนในไทย

4) ควรมนโยบายหรอมาตรการการใชงานดาน Open Data ระหวางหนวยงานทเปนมตรในการชวยใหหนวยงานรฐหรอเอกชนน ามาตอยอดได เชน การเคหะแหงชาต เพอการใชขอมลวางแผนทอยอาศย เปนตน หรอส านกงานประกนสงคม ในการเปดเผยขอมลเรองตวเลขอาชพ ตาง ๆ

5) การสนบสนนการจดต งศนยเซนเตอร DATA SET ทมมาตรฐานหนวยงานความมนคงสามารถเขาไปดขอมลผตองสงสยได รวมถงมาตรฐานความมนคงความปลอดภยระดบชาต

แพลตฟอรมการแลกเปลยนเทคโนโลยรฐ-เอกชน AI for All

สถานการณ: ทามกลางการแขงขนทรนแรงข น ประเทศตางๆ มการปรบตวในการพฒนาไปสเทคโนโลยเพออนาคต โดยการพฒนาดานปญญาประดษฐเปนเทคโนโลยทส าคญทท าใหการพฒนาเปนไปอยางกาวกาวกระโดดและตอเนองอยางรวดเรว ประชาชนจงเขาสการอยในสงคมทขบเคลอนดวยเทคโนโลย AI โดยไมรตว เชน การน าเครองดดฝนอตโนมตเขามาใชในบาน เปนตน ดงนhนเพอการพฒนาประเทศอยางยงยนและลดความเหลอมล าดานเทคโนโลย และน าไปสการตอบสนองความตองการและแกปญหาเฉพาะบคคล จงจ าเปนตองสรางแพลตฟอรม AI for ALL เพอรณรงคใหคนไทยเขาใจ AI ในวงกวาง พฒนาทกษะทเกยวของกบ AI ผพฒนาและผวจยทางดาน AI ซงถอเปนการเตรยมความพรอมของประเทศในการกาวสโลกอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: สรางใหเกดกระแสดานปญญาประดษฐส าหรบสาธารณะและการสรางการรบรในสงคม ใหเกดความเขาใจการศกษาพ นฐานดานปญญาประดษฐ ใหกบเดกและเยาวชน พฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ สรางใหเกดก าลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถ

ท างานโดยใช เทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนรของเครอง (AI/Machine Learning) ได

สนบสนนใหมการเปลยนผานธรกจสยคปญญาประดษฐ สรางความยงยนในการน าเทคโนโลยดานปญญาประดษฐเปนฐานใหกบสงคม โดยการ

จดต งศนยการศกษาและสงเสรมปญญาประดษฐแหงชาต สรางความเขาใจและทกษะพ นฐานใหแกเดกและเยาวชนดานปญญาประดษฐ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: สรางความเขาใจและทกษะพ นฐานใหแกเดกและเยาวชนดานปญญาประดษฐ ผานหลกสตรการศกษาข นพ นฐานในระบบ หรอกจกรรมการเรยนรนอกหองเรยน เชน การท าโครงงาน การประกวดแขงขน การจดนทรรศการ พพธภณฑ เปนตน รวมท งพฒนาทกษะและสรางความตระหนกใหแกครผสอนใหสามารถถายทอดความรและแรงบนดาลใจแกเดกและเยาวชนได พฒนาทกษะดานเทคโนโลยปญญาประดษฐใหกบบคลากรวยท างานและสถานประกอบการ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาทกษะดานเทคโนโลยปญญาประดษฐใหกบบคลากรวยท างานและสถานประกอบการ โดยเฉพาะอยางยง นกวจย วศวกร นกวทยาศาสตรขอมล นวตกร เปนตน รวมท งสรางความสามารถใหกบผประกอบการดวยเทคโนโลยปญญาประดษฐ โดยเจาะกลมเปาหมาย SMEs ทมการใชระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐเพอเพมผลตภาพการผลตในกจการ เพอสนบสนนใหมการเปลยนผานธรกจสยคปญญาประดษฐ

xii

พฒนาการรบรดานปญญาประดษฐใหแกสงคม ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาการรบรดานปญญาประดษฐใหแกสงคมเพอสรางให

เกดกระแสดานปญญาประดษฐส าหรบสาธารณชน และสรางความยงยนในการน าเทคโนโลยดานปญญาประดษฐเปนฐานใหกบสงคม โดยสรางการรบรผานชองทางตางๆ ท งสอออนไลน สอสาธารณะ และนทรรศการ เปนตน

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงศกษาธการ ส า น ก ง า น พ ฒ น า ว ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะ

เทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ส านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (DEPA) ส านกงานนวตกรรมแหงชาต (องคการ

มหาชน) (NIA)

สถาบนเพอการพฒนาแหงประเทศไทย สถาบนระหวางประเทศเพอการคา สถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม (FIBO) ศ น ย เ ทค โ น โ ลย อ เ ล ก ท ร อน ก ส แ ล ะ

คอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) สมาคมสมองกลฝงตวไทย (TESA) สมาคมไทยไอโอท (AIOT) บรษทภาคธรกจเอกชนจากในประเทศ/

ตางประเทศ

xiii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 5 งานวจยข นแนวหนา (Frontier Research) และการวจยพ นฐาน (Basic Research)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • Health Frontier • Future threat & opportunity • Food for the Future • Future Energy • Frontier Research ดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร • Digital Democracy • การวจยพ นฐานดานวทยาศาสตร • การวจยพ นฐานดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร และศลปกรรมศาสตร • การพฒนาแหลงมรดกโลกทางธรรมชาตและทางวฒนธรรม • การวจยขามศาสตร

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การแพทยและสาธารณสขข นแนวหนา (Health Frontier) และการวจยพ นฐาน (Basic Research) ประเดนท 1 : การวจยท Basic Science ดานการแพทย และงานวจยเพออนาคต ( future/frontier research)ประเทศไทยมบคลากรจ านวนหนงทมความพรอมในดานตางๆ

สถานการณ : การท าวจยข นแนวหนาดานการแพทยและสาธารณสขเปนการวจยขามศาสตร ระหวาง แพทยศาสตร วศวกรรมศาสตร เภสชศาสตร และวทยาศาสตรการแพทย โจทยททาทายในดานน คอการปองกนและวนจฉยโรค โดยเฉพาะอยาง ยงจากสถานการณเช อด อยาปฏชวนะในประเทศไทยทมความรนแรงและมแนวโนม เพมสงข น และความตองการทดแทนซอมเสรมและฟนฟเซลล เน อเยอ และอวยวะ ท งทเปนผลจากการบาดเจบและจากความชราปจจบนวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมใน ประเทศไทยมความตนตวมากข น ภาคเอกชนกเรมตระหนกและใหความส าคญกบ การวจยพ นฐานและการวจยข นแนวหนาคอเงอนไขทส าคญในการสรางนวตกรรม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. วจยเพอก าหนดทศทางการวจยใหสอดคลองกบสถานการณ และความเชยวชาญของ

ประเทศเชน วจยเพอก าหนดรอยละของงบประมาณทควรสนบสนนงานวจยดาน basic เพอใหเกดการพฒนานกวจยใหม และเกดงานวจยพ นฐานเชงลก ทสามารถน าไปตอยอดได

2. ส น บ ส น น ง า น ว จ ย ด า น basic science อ า ท stem cells, biologics, non-communicable diseases (เชน cardiovascular diseases, metabolic syndrome,

แผนงาน/โครงการส าคญ • Quantum Research • Genomics Research • Open Society สงคมสนตประชาธรรม

xiv

bone and joint disease) , infectious diseases ( เ ช น dengue, HIV) , genetic diseases ( เ ช น thalassemia) , immunological diseases ก า ร ว จ ย ข น ส ง อ า ท genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device

3. สนบสนนงานวจยเพออนาคต (future/frontier research) เชน การวจยดาน genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device

ประเดนท 2: งานวจยทเปน strategic research issue ทประเทศมความเขมแขงดานกลมวจยและ infrastructure

สถานการณ : นกวจยดานการแพทยและสาธารณสขมการท างานเปนกลมวจยหรอเครอขายวจยหลายกลม และมความเขมแขงแตกตางกนข นอยกบหลายปจจย เชน นโยบายของภาครฐในดานการวจย เครองมอวจยและ infrastructure และการบรหารทรพยากรบคคล ในดานการบรหารระบบวจย ยงขาดศนยรวบรวมขอมลวจย และการบรหารขอมลทเปนระบบ และมศกยภาพเพยงพอทจะช ใหหนวยงานรฐหรอเอกชนสนบสนนไดตรงจด คอใหสอดคลองกบจดแขงของกลมวจย/หนวยงานวจย อนงยงขาดระบบสนบสนนการวจยเพอพฒนาทศทางงานวจย หรอการวจยเพอพฒนาวธบรหารงานวจยและขอมลจากงานวจยทมประสทธภาพ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ก าหนดงานวจยทเปน strategic research issue ทสรางประเทศทมความเขมแขง ดาน

biomedical search โดยเฉพาะการสรางกลมวจยและ infrastructure เชน งานวจยดาน non-communicable disease (เชน cardiovascular disease ในแถบ ASEAN, โรคมะเรง ฯลฯ) , โรคตดเช อ โดยเฉพาะโรคเขตรอน , วสดศาสตรทางการแพทย , ผลตภณฑเสรมอาหาร, biologics (เชน วคซน, recombinant protein, monoclonal antibody, transbodyฯลฯ) ตลอดจนสมนไพรและสารจากธรรมชาต ซงรวมถงกญชาและผลตภณฑจากกญชา โดยสนบสนนท ง basic science และ applied science ทเกยวของ

Food for the Future สถานการณ: ปจจบนผบรโภคมววฒนาการแหงการเลอกรบประทานอาหารทมประโยชน

ตระหนกถงความปลอดภยของวตถดบ บรโภคอาหารสขสขภาพเปนยา ตลอดจนเปลยนวถแหงการบรโภคไปจากเดม เพอสขภาพทดกวาเดม นอกจากน เนองจากเกดปญหาพ นทปลกและวตถดบลดลง สงผลใหแนวโนมในการหาแหลงอาหารใหม และตองหาเทคโนโลยใหมๆ ในการผลตอาหาร “อาหารแหงอนาคต” ซงอาจหมายรวมถง การหาแหลงโปรตนทางเลอกจากพช สตว การประเมนคณภาพทางเคมประสาทสมผส (Chemical Senses) ในระดบโมเลกล (Molecular Sensory) ดานกลนรส และประสาทสมผสรวม และความสมพนธระหวางสมองและทางเดนอาหาร (Gut-brain Axis) การออกแบบและพฒนาผลตภณฑอาหารโดยใชนวตกรรมในระดบชววทยาโมเลกลและการใชโครงสรางพ นฐานดาน OMICs เปนตน เรมเขามามบทบาทมากข น อยางไรกตาม ปจจยส าคญการพฒนานวตกรรมของอตสาหกรรมอาหาร คอ การสรางแพลตฟอรมงานวจย (research platform) ใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมอาหารทเปนระบบในหวงโซคณคา (value chain) เพอการมงเปาสการประยกตใชในเชงพาณชย โดยยงคงตองมงานวจยองคความรใหม (frontier research) เพอคงความเปนผน าในอนาคต นอกจากน การพฒนาอตสาหกรรมอาหารยงมชองวาง (gap) และขอจ ากดในดานการพฒนาและวจยบางประการ เชน การท างานวจยและนวตกรรมโดย

xv

ท มท ม พห ค ว าม เช ย ว ช าญ ( multidisciplinary team) การหา strategic research partner จากตางประเทศ การสนบสนนโครงสรางพ นฐานดานการตรวจ วเคราะห ประเมนประสทธผล (efficacy study) ซงตองใชความรวมมอและการท างานทเปนระบบและมยทธศาสตรมาชวยในการขบเคลอนโปรแกรมการพฒนานวตกรรมในอตสาหกรรมอาหาร ซงจะท าใหมการใชทรพยากรการวจย ท งก าลงคน และงบประมาณอยางมประสทธภาพสงข น

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางแพลทฟอรมการวจยจากนกวจยทมาจากสหสาขาความเชยวชาญ (Multi-

Disciplinary Approach) เพอสรางองคความรทขาดแคลน 2. การท าFrontier research รวมกบ strategic partner ในตางประเทศ เพอสรางองค

ความรและนกวจยในสาขาทขาดแคลน 3. พฒนาศนยวจยพ นฐานและเทคโนโลยข นสงของอตสาหกรรมอาหาร เชน Molecular

Sensory, OMICs in Food, Novel Food Processing and Smart Technology, Neuroscience-related Food Sensory Analysis, Chemical Migration of Food Contact Materials เปนตน

Future Energy สถานการณ: แนวโนมของแหลงพลงงานในอนาคต คาดวาป ค.ศ. 2010 - 2040 พลงงาน

จากปโตรเลยม ยงคงเปนแหลงพลงงานหลกของโลก โดยน ามนดบยงเปนเช อเพลงทมบทบาทส าคญ แตอาจมอตราการขยายตวนอยกวาการขยายตวของกาซธรรมชาต ซงปจจบนประเทศไทยจ าเปนตอง พงพาแหลงพลงงานจากตางประเทศในสดสวนสง จากสถตของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2561) พบวา ประเทศไทยสามารถผลตเช อเพลงเพอเปนแหลงพลงงานไดจ านวน 73,222 ktoeสวนใหญเปนผลตภณฑปโตรเลยม พลงงานหมนเวยน และถานหน ตามล าดบ และน าเขาเช อเพลง 83,055 ktoeโดยสดสวนมากกวา 90% เปนการน าเขาผลตภณฑปโตรเลยม ถานหน และไฟฟา ซงถาพจารณาภาพรวมการใชพลงงานท งประเทศ พบวา แหลงพลงงานทใชในประเทศมากกวา 80% มาจากฟอสซล ขณะทใชพลงงานหมนเวยนนอย ซงสงผลกระทบตอสงแวดลอมและภาวะโลกรอน นอกเหนอจากน นประเทศไทยใชกาซชวภาพเปนวตถดบในการผลตไฟฟา ดวยเหตน ท าใหประเทศไทย นอกเหนอจากน นประเทศไทย ขาดความมนคงและความหลากหลายของแหลงพลงงานทใชผลตไฟฟา และการใชพลงงานไมมประสทธภาพ ซงพลงงานไฟฟาทถอเปนแหลงพลงงานหลกทใชในภาคธรกจ (มการใชงาน 5,904 ktoeในป 2561) และภาคครวเรอน (มการใชงาน 3,891 ktoeในป 2561) ตามล าดบ (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานป 2561)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สรางความมนคงดานพลงงาน การพฒนาวตถหมนเวยนภายในประเทศเพอการผลตพลงงานอยางยงยน การเพมจ านวนและศกยภาพของผผลตไฟฟารายยอย การพฒนาโครงการพ นฐานเพอรองรบผผลตไฟฟารายยอย รณรงคและมนโยบายจ ากดการใชพลงงานไฟฟาควบคไปกบการเพมและพฒนาแหลงผลต

กระแสไฟฟาภายในประเทศ สงเสรมการใชพลงงานในประเทศ เพมแหลงพลงงานหมนเวยน / เพมชนดพลงงานหมนเวยน / เพมสดสวนการใชพลงงาน

หมนเวยน

xvi

2. เพมสดสวนการใชพลงงานสะอาดครอบคลมพลงงานทผลตในประเทศและน าเขา การพฒนาแบตเตอรใหสามารถใชงานไดภายในอาคารหรอโรงไฟฟาขนาดเลก การพฒนาและรองรบการใชงานรถยนตไฟฟา (EV) มากข น การพฒนาโครงสรางพ นฐานเพอรองรบรถยนตไฟฟาทอาจแทนทรถยนตทใชน ามน

เช อเพลง การพฒนากระบวนการผลตไฟฟาแบบกระจายตวในรปแบบ decentralized generation

system สนบสนนดานการพฒนาเทคโนโลยพลงงานสะอาด โดยใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและ

นโยบาย เชน การอดหนนเงนทนดานการวจย การใหกดอกเบ ยต าแกธรกจดานพลงงานสะอาด

เพมความหลากหลายของแหลงการผลตพลงงานไฟฟา เชน โรงไฟฟานวเคลยร โรงไฟฟาถานหนสะอาด

3. พฒนาศกยภาพดานการแขงขนในระดบสากลในดานการผลต การใชงาน และสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยททนสมยในการบรหารจดการและกกเกบพลงงาน

การพฒนาอปกรณ และเครองตรวจวดใหพรอมกบภาคการผลต และการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป เชน Smart meter และ Smart device

การพฒนากฎระเบยบและขอบงคบ เพอรองรบเทคโนโลยการเปลยนแปลงเทคโนโลย โดยเฉพาะกลมเทคโนโลยเปลยนโลก (Disruptive technology)

การพฒนาเทคโนโลยเพอการกกเกบพลงงานทเหมาะสมกบบรบทของประเทศ เชน ระบบกบเกบพลงงานนอกเหนอจากแบตเตอร ระบบชารตรถยนตไฟฟาแบบไรสาย เปนตน

ทบทวนกฎหมายทเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจ เพอเพมศกยภาพการแขง ขน (regulatory guillotine)

นโยบายดาน prosumer blockchain P2P ดานพลงงานไฟฟา ภาคครวเรอนสามารถผลตพลงงานไดและสามารถเปนเจาของสทธน นโดยมหนวยงานคอย

support หรอขอเสนอแนะตางๆ 4. สรางความเปนธรรมดานพลงงาน การสรางความรวมมอระหวางผทเกยวของ เพอใหเกดการพฒนาระบบการผลตและการใช

พลงงานตลอดท งประเทศและเกดความเขาใจทเทาเทยมอยางยงยน การพฒนาระบบรวบรวม วเคราะห และแสดงขอมลดานพลงงานทประชาชนเขาถงได

อยางเทาเทยม เชน Block chain และระบบ IOT เปนตน การพฒนาฐานขอมลใหเหน Value chain ของแตละเทคโนโลย การทบทวนนโยบาย Feed-in-tariff ของพลงงานทดแทน วาเปนนโยบายทมศกยภาพจรง

หรอไม และควรปรบเปลยนเพอสรางความเปนธรรมกบผประกอบการหรอไม ผประกอบการรายใหญและรายยอย ควรมสวนในการก าหนดราคา ไมเอ ออ านวยแกบรษท

ใหเพยงไมกแหง เพอใหราคาพลงงานมความสมเหตสมผล และใหประชาชนเขาถงการใชพลงงานไดงาย

นโยบาย Decentralize

xvii

ทบทวนกฎหมายทเกยวของกบการสงเสรม renewable energy decentralize grid เพอรองรบการพฒนาในอนาคต โดยเฉพาะในประเดนทเกยวของกบการสงเสรมความเปนธรรมดานราคาและสทธการผลตไฟฟา

การวจยพ นฐานดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร และศลปกรรมศาสตร ประเดนท 1: ชมชนและทนทางวฒนธรรมทองถนมความรหรองานวจยทสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนา

สถานการณ: คนในชมชนมโลกทศน มวธการปฏบตทแตกตางกน ในแตละชมชน/ทองถน มการสอสารโดยใชภาษาทแตกตางกน ดงน น ผทจะท าหนาทเชอมตอกบชมชนได ตองเปนมหาวทยาลยทองถนทจะเปนตวเชอมระหวางโลกของชมชนและโลกทางวชาการ เชน มหาวทยาลยทสอนการแสดง การละคร มบคลากรทตองเปนผเขาไปเรยนรศลปวฒนธรรมของชาวบานในชมชน และน ามาสการสรางสรรคงานดวยความเขาใจ เพอใหรวา อะไรเปนพธกรรมทสบทอด และมบทบาทอยางไรในชมชน อะไรทเปนเรองภายในชมชน ทไมสามารถน ามาท าเปนการแสดง อะไรคอสาระหรอหวใจหรอปรชญาของชมชน ทตองการสบทอด ดงน น นกวชาการทางละคร ตองไมดถกชมชน และตองเขาใจโลกทเปลยนแปลง นวตกรรมของศลปะการแสดง เพอน ามาสการสรางงานลกผสมทยงคงสาระทดงาม มความเปนไทย โดยใชความรสากลมาสนบสนน ท าใหเกดมมมองทแตกตาง และมสาระทจะสอสารกบผชม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การรวมกบสรางองคความรจากทนทางชมชนและทองถนเพอสรางองคความรใหมทม

ความหลากหลายขามพ นท/วฒนธรรม/ภาษาถน เกดเปนนวตกรรมทมความหลากหลายอยางสอดรบกบสงคมปจจบน

2. การศกษาทนทางสงคมและวฒนธรรมทองถนเพอใชเปนกลไกในการพฒนา โดยศกษาในรปแบบ Basic Research ทตองเขาใจแกนแทของชมชน ซงมกระบวนการวจยอยางมสวนรวมและไดรบการยอมรบจากชมชน

3. งานสรางสรรคผานภาษาถนและการใชภาษาถนเพอท าความเขาใจทนทางวฒนธรรม 4. การเขาถง การรกษา การขยายความทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรม 5. งานวจยพ นฐานเพอท าความเขาใจแกนแทของการแสดงของชมชนและทองถนและพฒนา

คณภาพชวต 6. การสรางความหมายใหมแกมรดกทางวฒนธรรมของชมชนและทองถน โดยกระบวนการม

สวนรวมและยอมรบของเจาของวฒนธรรม 7. การใชทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรมเปน เคร องมอ ในการสร า ง

กระบวนการพฒนาชมชน 8. สนบสนนพ นทและทนในการสรางศลปวฒนธรรมทเปน Arts Development Venue

การสบสานฝมอหรอถายทอดสรางสรรคเยาวชนไมยงยนตอเมอง 9. น าวฒนธรรม/ประเพณทองถน มาสรางเศรษฐกจชมชน 10. น าความรจากสหสาขาวชา เชน วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เศรษฐศาสตร มาประยกต

กบงานวจยเชงสงคม เพอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมอยางรอบดาน อาท การท าวจยเชงเศรษฐกจฐานราก เชน นวตกรรมทางสงคมระดบชมชน หรอการท าวจยดานการพฒนาโดยใหประชาชนทวไปเขามามสวนรวม เปนตน

Quantum Research

xviii

สถานการณ : ไดมการคนพบ สรางหลกวชาและสรางความเชยวชาญดานฟสกสควอนตม รวมท งไดน าเอาลกษณะสมบตบางประการของระบบเชงควอนตมมาใชประโยชน อยางไรกตามความสามารถทางเทคโนโลยในปจจบน เปดโอกาสใหสามารถบงคบควบคมอะตอมได น ามาสยคทจะน าเอาลกษณะตาง ๆ ทางควอนตมทยงไมไดรบการน ามาใชประโยชนมาเปนแหลงก าเนดของเทคโนโลยใหม ซงจะกอใหเกดเครองมอและอปกรณทจะมความสามารถและลกษณะพเศษ ทจะสงอทธพลอยางกวางขวางตอไป เชน ระบบโครงขายการสอสารทปลอดภย ตวรบรความละเอยดสง (sensitive sensors) ส าหรบการสรางภาพในชวการแพทย และการประมวลผลโดยคอมพวเตอรเชงควอนตมทจะท าใหมก าลงในการประมวลผลและความเรวทเพมข นอยางมหาศาล เทคโนโลยควอนตมแตละดานเหลาน น จะน าไ ปสการปฏวตความสามารถของเทคโนโลยท งในดานก าลง ความสามารถ ความละเอยดและความเรว เทคโนโลยควอนตมจงจะเปนปจจยช ขาดความส าเรจของหลายอตสาหกรรม รวมไปถงความสามารถในการพฒนานวตกรรม เชน functional nanomaterial การออกแบบอาหารเพอสขภาพ การออกแบบพช การปรบปรงยา และการวนจฉยโรคบนพ นฐานลกษณะทางพนธกรรม เปนตน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • พฒนานาฬกาอะตอมเชงแสงดวยไอออนเยนของธาต Ytterbiu • พฒนามาตรฐานความถเชงแสงดวย Rubidium • พฒนาศกยภาพวศวกรรมควอนตม (Quantum Engineering) • พฒนาสอการเรยนร Quantum Photonics Education • สอสารความปลอดภยสงและสารสนเทศเชงควอนตมโดยการใชอนภาคเชงควอนตมของ

แสง • พฒนาระบบควอนตมในของแขงเพอการวด และควอนตมคอมพวเตอร • พฒนาและสถาปนาการสอบกลบไดในการวเคราะหวสดข นสง • จดต งหองปฏบตการกลางของประเทศส าหรบสรางอปกรณและเซนเซอรควอนตมใน

ระดบนาโนเมตร • พฒนาความสามารถทางการวดเชงควอนตมของปรมาณทางไฟฟากระแสสลบ • พฒนาการวจยดาน Spintronics และ Quantum spectroscopy • พฒนากลไกบรหารจดการและเชอมโยงนานาชาตเพอสรางโอกาสและความสามารถใน

การเขาสยคเทคโนโลยควอนตม Genomics Research

สถานการณ: ประเทศไทยก าลงเผชญสภาวะการพงพาเทคโนโลยและการลงทนจากตางชาตดงกลาวน ซงสะทอนออกมาเปนการขาดดลทางเทคโนโลยกวาปละสองแสนลานบาทประเทศพฒนาแลวทสามารถกาวขามกบดกรายไดปานกลางท งหมดคอประเทศทมเทคโนโลยเปนของตนเอง เพอใหเทคโนโลยน นเปนฐานใหแกการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และความมนคงของประเทศ การสรางเทคโนโลยของตนเองจะเกดข นไดกตอเมอมความรพ นฐานทางวทยาศาสตรเพยงพอและมความคดสรางสรรคทจะแปลงความรน นใหเปนเทคโนโลย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • วางรากฐานการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอใหประเทศไทยมฐานเทคโนโลยท

ส าคญตอการพฒนาประเทศในระยะกลางถงระยะยาวเปนของตนเอง • ก าลงคนระดบสงเพอดงดดและรองรบการลงทนอตสาหกรรมอนาคต

xix

• กลไกในการเขาถงความรแขนงใหมทไมไดอยในขอบขายของระบบวจยของประเทศ เมอตองการความรหรอเทคโนโลยเพอแกไขปญหาส าคญของประเทศอยางเรงดวนไดอยางทนทวงท • บรษทเทคโนโลยของไทยทเกดจากการตอยอดโครงการวจย (research-based spin-

offs) Open Society สงคมสนตประชาธรรม

สถานการณ: ประเทศไทยมงเนนการพฒนาประเทศสยค “ประเทศไทย 4.0” เพอใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลางอยางแทจรง สรางความเขมแขงใหประชาชน โดยสอดรบกบ “ยทธศาสตรชาต 20 ป” ทเนนการพฒนาส “ความมนคง มงคง และยงยน” ดวยการสราง “ความเขมแขงจากภายใน” โดยเนนทการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจใหมการขบเคลอนดวยนวตกรรม ประชาชนอยรวมกนอยางสงบสนต ม ระบบการเมองทเปนประชาธปไตย มเสถยรภาพ และมธรรมาภบาล ในขณะเดยวกน สหประชาชาตเองกไดมการผลกดนวาระการพฒนาของโลกดวยการจดท าเปาหมายก ารพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) เพอใหประเทศตาง ๆ น าไปปฏบตใหเกดการพฒนาทยงยนในดานเศรษฐกจ โดยม สงคม และสงแวดลอม เพอใหบรรลตามทวางเปาหมายไวประเทศไทยจ าเปนตองเกดสนตประชาธรรม และ สงคมเปด (open society) เปนแกนของการสรางองคความร นวตกรรมสงคม เพอสรางคนและท าใหเกดสงคมเปดในประเทศไทย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • ศกษาชองวางของทกษะผประกอบการ (entrepreneurial skills) ในประเทศไทย • สรางองคความรแบบองครวม ดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง ศลปะและวฒนธรรม • สรางดชนสนตประชาธรรม เพอการตดตามผล


และนวตกรรม (อว.) กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงศกษาธการ กระทรวงการคลง กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงวฒนธรรม องคกรปกครองสวนทองถน (เทศบาล,

อบจ., อบต., กทม., เมองพทยา) ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต (สอวช.)

ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แหงประเทศไทย (วว.) สถาบนอาหาร สถาบนวจยระบบสาธารณสข สถาบนวคซนแหงชาต สถาบนการแพทยฉกเฉน สถานบนการศกษาและมหาวทยาลยตางๆ สภากาชาดไทย สถาบนบรหารกองทนพลงงาน (องคการ

มหาชน)

xx

ส านกงานการวจยแหงชาต (วช.) ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต (สวทช. หรอ NSTDA) ส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร

(องคการมหาชน)

บรษทปโตรเคม /บรษท ปตท./ บรษท SCG/ บรษทบางจาก

การไฟฟานครหลวง/ฝายผลต/สวนภมภาค

xxi

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 6 โครงสรางพ นฐานขนาดใหญเพอการวจยและนวตกรรม (Big Science Infrastructure)

เปาหมายและผลสมฤทธส าคญ (Objectives and Key results: OKR) เปาหมาย (Objectives)

1. โครงสรางพ นฐานเพอการวจยในสเกลใหญทจ าเปนตอการพฒนาอตสาหกรรมยทธศาสตรและความมนคงของประเทศ

ผลสมฤทธส าคญ (Key results) 1. เกด Excellent Centers สมรรถนะสง 2. จ านวนผลงานวจยและเทคโนโลยพรอมใชทถกน าไปใชสรางมลคาเชงพาณชย 3. มลคาการลงทนของบรษททมาใชประโยชนจากโครงสรางพ นฐาน 4. เกดเทคโนโลยตนแบบ และเพมขดความสามารถในการประยกตใชโครงสรางพ นฐานเพอพฒนา

เทคโนโลยและนวตกรรม รวมท งความสามารถในการบ ารงรกษาระบบ

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • แผนพฒนาโครงสรางพ นฐานการวจยขนาดใหญระดบชาต • การพฒนา Excellent Center • การสรางองคความรพ นฐานในระดบประเทศ • การพฒนาระบบวจยและนวตกรรมในระดบประเทศ • การสรางความมนคงทางเศรษฐกจ • การพฒนาสงคมและสงแวดลอม • การพฒนาดานนวเคลยรของประเทศ • โครงสรางพ นฐานการวจยขนาดใหญดานวฒนธรรม • การเกบรวมรวมตวอยางทางชววทยา • โครงสรางพ นฐานการวจยขนาดใหญดานวทยาศาสตรกายภาพ

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การสรางองคความรพ นฐานในระดบประเทศ

สถานการณ: ในปจจบนการสรางองคความรพ นฐานของประเทศ เนนไปทการวจยในการสรางองคความรพ นฐานเพอการสะสมองคความร การตอยอดไปสการประยกตใชองคความร และการตอยอดไปสนวตกรรมทางเศรษฐกจหรอนวตกรรมทางสงคม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สรางความรพ นฐานทางสงคมและความเปนมนษยเพอน าไปสการแกปญหาสงคมและการพฒนาสงคมได 2. สรางความรพ นฐานทางดานเทคโนโลยไปสเทคโนโลยเฉพาะ รวมท งสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยในระบบอตสาหกรรม 3. เพมขดความสามารถแกบคลากรสายวจยในการสรางผลงานระดบนานาชาต

แผนงาน/โครงการส าคญ -

xxii

การพฒนาระบบวจยและนวตกรรมในระดบประเทศ สถานการณ: ระบบบรหารจดการงานวจยเพอน าไปสการใชประโยชนไดอยางแทจรงน น ยงขาด

บคลากรวจยและนวตกรรมท งในภาครฐ ภาคการศกษา และภาคเอกชน ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. พฒนาระบบวจยและนวตกรรมเพอยกระดบคณภาพของผลงานวจยใหสามารถผลกระทบในแงบวกตอเศรษฐกจและสงคมไทย 2. เพมจ านวนบคลากรในแวดวงการวจยและนวตกรรมท งในภาครฐ ภาคการศกษา และภาคเอกชน ใหมทกษะในการสรางนวตกรรมเพอรองรบการขบเคลอนไปสประเทศทพฒนาแลว 3. พฒนาเขตเศรษฐกจพเศษโดยใชเทคโนโลยและนวตกรรมเปนฐานในการผลตสนคาและบรการ เพอขบเคลอนระบบอตสาหกรรมของประเทศ 4. หาแนวทางในการสรางแรงจงใจเพอสงเสรมใหภาคเอกชนลงทนกบการวจยและนวตกรรมอยางกาวกระโดด

การสรางความมนคงทางเศรษฐกจ สถานการณ: ประเทศไทยมศกยภาพท งในระบบอตสาหกรรมการผลตและบรการ รวมท ง

การเกษตรซงมศกยภาพทจะสามารถผลกดนใหประเทศไทยความมนคงทางเศรษฐกจไดโดยอาศยความรวมมอจากท งภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. เนนความรวมมอกนของมหาวทยาลย สถาบนวจย และภาคเอกชนในทกระดบ โดยการ

สงเสรมใหภาคเอกชนเปนผน าในการสรางความมนคงทางเศรษฐกจ 2. สรางเครอขายความรวมมอในระดบนานาชาต โดยมภาครฐสงเสรมและสนบสนนใหเกด

ความรวมมอในการสรางความมนคงทางเศรษฐกจ 3. สนบสนนในภาคการผลต และการบรการ รวมท งวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

(SMEs) และ Startup ใหเปนผน าทางดานการตลาด การพฒนาสงคมและสงแวดลอม

สถานการณ: การเขาสสงคมผสงอาย สงผลใหแรงงานทกษะสงและเฉพาะทางซงมแนวโนมขาดแคลน แรงงานทกษะต ามโอกาสตกงาน เกดปญหาความเหลอมล าหรอความไมเทาเทยมกน สงผลตอคณภาพชวตของประชาชนทกกลม ท งดานสขภาพ การศกษา และการเขาถงบรการและสวสดการของรฐ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ยกระดบคณภาพชวตของคนไทยเพอใหเขาถงบรการทางสขภาพ บรการสาธารณะ

การศกษา และสวสดการสงคมอน ๆ ทไดมาตรฐานและทวถง 2. สรางความพรอมใหคนไทยทกวยเขาสสงคมผสงอายอยางมคณภาพ 3. ลดความเหลอมล า สรางความเปนธรรมใหสงคม โดยการกระจายความเจรญไปสระดบ

ภมภาค 4. สรางองคความรและความเขาใจในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เรองการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ การพฒนาดานนวเคลยรของประเทศ

สถานการณ: ปจจบนไดมการใชประโยชนจากพลงงานนวเคลยรในดานตาง ๆ อาท ดานการแพทยและสาธารณสข ดานการเกษตรและอาหารเพอปรบปรงพนธและเพมมลคาสนคาสงออก ดาน

xxiii

อตสาหกรรมในการปรบปรงคณภาพและตรวจสอยการผลต ดานการศกษาวจย ดานความมนคง ตลอดจนการใชเปนพลงงานทดแทนเพอผลตกระแสไฟฟา อยางไรกตาม ประชาชนในประเทศยงมความหวาดกลวและขาดความเขาใจทถกตอง ขาดการบรหารจดการและถายทอดองคความร ดงน นจงควรมมาตรการเพอสรางความเชอมนในการก ากบดแลความปลอดภยจากพลงงานนวเคลยรตามมาตรฐานสากล มบคลากรผเชยวชาญใหความร เตรยมความพรอมรบมอส าหรบสภาวะฉกเฉน ยกระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศ ตลอดจนเปนผน าในการพฒนาเครอขายความรวมมอดานพลงงานนวเคลยรของภมภาคอาเซยน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. พฒนาและจดท ากฎหมายดานพลงงานนวเคลยร 2. พฒนาเครอขายความรวมมอดานพลงงานนวเคลยรท งในประเทศและตางประเทศ 3. สรางมาตรการและพฒนาศกยภาพของประเทศไทย ใหเปนศนยกลางดานการก ากบดแล

ความปลอดภยในภมภาคใหเปนไปตามมาตรฐานสากล ตลอดจนสรางความตระหนกรใหแกประชาชนทวไป


และนวตกรรม (อว.) กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงการตางประเทศ

กระทรวงศกษาธการ กระทรวงการคลง กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงวฒนธรรม ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต ส านกงานการวจยแหงชาต (วช.) ภาคเอกชน

xxiv

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 7 โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • การจดการทรพยากรน า • การลดมลพษ • ขยะพลาสตกในทะเล • การลดกาซเรอนกระจกและการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ • ผลกระทบการใชพลงงานตอสงแวดลอม

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การจดการทรพยากรน าและทะเล

สถานการณ: ทรพยากรน าและทรพยากรทางทะเลถอเปนทรพยากรธรรมชาตทมความจ าเปนตอประชาชนและมความส าคญตอประเทศเปนอยางมากในการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและความเปนอย ซงปจจบนแนวโนมความตองการใชน าและทรพยากรธรรมชาตอนๆ เพมสงข นตอเนองสวนทางการปรมาณทรพยากรทมอยอยางจ ากด และโดยเฉพาะปญหาภยแลง ความผนผวนของสภาพอากาศ การขาดแคลนน า คณภาพน าเสอมโทรม ทรพยากรทางทะเลทเสอมโทรมและลดปรมาณลง สงผลกระทบโดยตรงตอความมนคงทางอาหาร ความมนคงทางเศรษฐกจ และคณภาพชวตความเปนอยของประชาชน จงมเปาหมายเพอผลกดนนโยบาย การบรณาการและแนวทางพฒนาอยางยงยนรวมถงกลไกความรวมมอระหวางหนวยงานเพอใหเกดการจดการและความมนคงทางดานน าและเศรษฐกจสน าเงนอยางมประสทธภาพ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ลดผลกระทบทางเศรษฐกจจากน าทวมและน าแลงลงรอยละ 50 2. ขยายระบบการใหบรหารน าประปาทมประสทธภาพใหทวถงทกครวเรอนและบรหาร

จดการใหสอดคลองกบความตองการของการใชน าท งภาคครวเรอน บรการและอตสาหกรรม

3. ปรบปรงและเชอมโยงระบบการบรหารจดการน าอยางมเอกภาพและมระบบขอมลสนบสนนการตดสนใจเชงนโยบายทมประสทธภาพ รวมเรวและแมนย า

4. จดใหม Marine spatial planning ของประเทศไทย 5. จดท าบญชเศรษฐกจสน าเงนและฐานขอมลดานเศรษฐกจ สงคม ผนวกกบทรพยากรใน

ทะเลลกของไทย การลดมลพษทางอากาศ

สถานการณ: ปจจบนประเทศไทยเผชญวกฤตมลพษทางอากาศอยางตอเนองและเพมมากข นโดยเฉพาะปญหาฝนละอองขนาดเลกทเกนคามาตรฐาน ซงท าใหเกดผลกระทบท งในระยะส นและระยะยาว

แผนงาน/โครงการส าคญ • การบรหารจดการน า • Zero-waste • PM2.5 และการจดการมลพษ • Smart Farming ระบบเกษตรอจฉรยะ

xxv

ตอสขภาวะของชมชนและสขภาพของประชาชนสวนรวม ท าใหสญเสยความสมบรณและความหลากหลายของระบบนเวศ กระทบตอการทองเทยวและตอการลงทนตลอดจนภาพลกษณของประเทศ จงท าใหเกดการตนตวและหาแนวทางการแกปญหาอยางยงยน ดงน น จงควรมเทคโนโลยและนวตกรรมทเหมาะสม รวมถงมาตรการสงเสรมประสทธภาพการควบคมก ากบดแล การเฝาระวง และการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของเพอปองกนและแกไขสถานการณทางมลพษอากาศโดยรวมทดข น

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ในชนบท: การพฒนาและปรบเปลยน business model เกษตรกรรมเพอใหเกดการ

เปลยนการปลกพชใหมความยงยนยงข น 2. ในเขตเมอง: การศกษาและวจยเชงลกเกยวกบสาเหต แหลงตนก าเนด การเคลอนทของ

มลพษในพ นทเอง และการศกษาประเมนผลกระทบตอสาธารณะ (Public Assessment) ท งดานสขภาพและเศรษฐกจ

3. การขบเคลอนยทธศาสตรและบรณาการการน านโยบายสาธารณะไปปฏบตอยางเปนรปธรรม (นโยบาย)

ขยะพลาสตกในทะเล (การจดการขยะ) สถานการณ: จากการขยายตวทางเศรษฐกจทเพมข นสงผลท าใหแนวโนมปรมาณขยะทสงข นสวน

ทางกบศกยภาพในการก าจดหรอรไซเคลเนอในประเทศทมขดความสามารถในการก าจดขยะทมอยอยางจ ากด การขบเคลอนและแนวทางการบรหารจดการจงเปนสวนส าคญเพอใหการจดการขยะเปนไปอยางเปนระบบและไดรบการก าจดอยางถกตอง จงควรมการด าเนนการโดยหนวยงานทเกยวของและทกภาคสวนใหเกดการน านโยบายไปปฏบตสงเสรมและควบคมการจดการขยะ ใหไปสการเปนแหลงทรพยากรหมนเวยนอยางยงยน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การบรหารจดการขยะและของเสยโดยชมชน 2. สงเสรมการใหเทคโนโลยและนวตกรรมธรรมชาตเพอลดขยะและของเสย (นโยบายและ

การวจย) 3. Waste to Energy (นโยบายและการวจย) การลดกาซเรอนกระจกและการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การจดการทดน การใชประโยชนทดนและปาไม

ผลกระทบการใชพลงงานตอสงแวดลอม สถานการณ: จากการจดหาพลงงาน ประเทศไทยยงคงตองมการใชพลงงานเพมข น เพอ

สงเสรมการพฒนาทางเศรษฐกจ ยกระดบคณภาพชวตความเปนอยของประชาชนใหดข น ซงการใชพลงงานทเพมข นดงกลาวจะสงผลกระทบตอสงแวดลอม ดงน น ตองใหความส าคญกบการใชพลงงานอยางมความรบผดชอบจากทกภาคสวนท งผผลตและผบรโภค โดย มงเนนการใชพลงงานอยางประหยด มประสทธภาพเพมข น เพมสดสวนการใชเช อเพลงทเปนมตรกบสงแวดลอม และการเพมประสทธภาพการใชพลงงานของเครองจกรอปกรณตางๆ เพอลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด หรอไมใหมสดสวนการปลอยมากข นในอนาคต ซงเปนไปตามแนวทางเดยวกบทศทางการพฒนาท ย งยน (Sustainable Development Goals: SDGs) และเปาหมายของไทยตามพนธกรณ COP21 เพอควบคมการเพมข นของอณหภมโลกโดยเฉลยใหนอยกวา 2 องศาเซลเซยส และพยายามจ ากดการเพมข นของอณหภมโลกเฉลยใหอยท 1.5 องศาเซลเซยส สงผลใหประเทศไทยตองเรงขบเคลอนมาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกอยางจรงจง รวมท งการพฒนาโครงสรางพ นฐานทกดานของไทย และสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทน

xxvi

อาท โรงไฟฟาชวมวล การน าขยะมลฝอยไปเปนเช อเพลงเพอผลตไฟฟา สงเสรมการตดต งแผงพลงงานแสงอาทตย สนบสนนยานยนตไฟฟา สงเสรมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน การพฒนาโครงขายระบบไฟฟา และปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง เพอสนบสนนพลงงานทดแทน สงเสรมการแขงขน และก าหนดมาตรฐานการลดใชพลงงานของอตสาหกรรมใหมของประเทศ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ดานนโยบาย: 1. ภาครฐควรมนโยบายดานพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนทชดเจนและเหมาะสม 2. ภาครฐควรมนโยบาย สนบสนนการใช renewable energy ในระดบครวเรอนมากข น 3. เพมสดสวนการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนใหถง 10% ใน 5 ป 4. การผลกดนการใชพลงงานทางเลอกใหมๆภายในประเทศ เชน การดงผลผลตทางการเกษตร

มาใชเปนพลงงานทางเลอกทดแทนนอกจากปาลม น าตาลและออย 5. การจดท า cost renewable energy standard ดานเทคโนโลย: 1. การศกษา วจยและพฒนาการผลต BioJet fuel จากพชน ามน 2. การศกษาและวจยตอยอดการน า Biofuel ผลตเปน Biochemical หรอสารมลคาสง 3. การศกษาและพฒนาเทคโนโลยการน าขยะหรอขยะชมทมคาพลงงาน มาผลตพลงงาน 4. การพฒนาระบบบ าบดของเสย เพอผลตพลงงานทดแทน ทสามารถเปลยนเปนพลงงานได

หลายรปแบบ และรองรบวตถดบไดหลายรปแบบ 5. การพฒนาและสรางโรงไฟฟาพลงงานน า 6. สนบสนนใหนกวจยผลตผลงาน renewable โดยส ารวจจากแหลงตางๆวาแตละพ นทควรใช

พลงงานแบบใด 7. พฒนาเทคโนโลยใหมราคาถกลง เขาถงไดงาย ดานสงแวดลอม: 1. การประเมนผลกระทบทางสงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม ตลอด life cycle ของระบบการ

ผลตพลงงานและระบบพลงงานทางเลอกในปจจบน ระบบเกษตรอจฉรยะ

สถานการณ: การเกษตรถอเปนรากฐานส าคญของประเทศ มบทบาททส าคญในการสรางรายไดใหกบประเทศ แตยงขาดกลไกหลกในการขบเคลอนในหลายประเดน คอ การขาดนโยบายสนบสนนระบบและนเวศนวจยและพฒนานวตกรรม การขาดองคความรและฐานขอมลจดการทรพยากรเกษตร การขาดระบบโครงสรางพ นฐานในแตละนเวศนเกษตรทเก อหนนระบบการผลตใหมนคง การขาดแคลนแรงงานภาคการเกษตร และสขภาพและภาวะสงอายของเกษตรกร การขาดเครอขายเชอมโยงตลาด การกระจายผลผลตและการก าหนดราคาผลผลต. การขาดอตลกษณและตราสนคาของผลตภณฑตนน า กลางน าและปลายน าของประเทศประสบภยธรรมชาต น าทวม ฝนแลง แมลงศตรระบาดสงผลกระทบตอระบบเกษตรตนน า และความมนคงทางอาหารจากการเปลยนแปลงวถเกษตรกรรมและการเปลยนแปลงภมอากาศ เพอใหเกดการเพมศกยภาพการพฒนาและสรางความเตบโตทส าคญจงควรสงเสรมการวจยและพฒนารวมถงการจดท าระบบใหเปนไปตามความตองการในอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การพฒนานโยบายการพฒนาเครอขายเกษตรแมนย าสมยใหม การพฒนานโยบายและมาตรการดานภาษเพอสนบสนนการเกษตร

xxvii

นโยบายผงเมอง (Smart Agricultural Zoning) ทเปนธรรมและค านงถงความมนคงทางอาหาร

นโยบายสงเสรมการผลตทปลอดภย การปรบปรงกฎหมายวตถอนตราย หรอพระราชกฤษฎกาเรองเฝาระวงฯ สารเคมก าจด

ศตรพช/สตว นโยบายและมาตรการทางกฎหมายในการปองกน การน าเขา สารควบคมศตรพช/สตว

2. การวจยและพฒนานวตกรรมระบบฐานขอมลและการใชขอมลรวมตดสนใจดานการผลตและการตลาด ระบบฐานขอมลดานการเกษตร ระบบควบคม ตดตามสถานการณการเกษตร ระบบจดเกบและใชขอมลทเครอขายเกษตรกรไดรบประโยชน ระบบประมาณการผลผลตเกษตรทแมนย าและยอมรบของทกฝาย Data analytics

3. การวจยและพฒนานวตกรรมเพอใชปจจยการผลตตามหลกวชาการ Productive Modeling& Simulation ระบบฐานอภมหาขอมล (Big Data) เพอการจดการระบบlogistic เชอมโยงทวประเทศ ระบบและนวตกรรมการตรวจสอบยอนกลบ ระบบและนวตกรรมใชปยชวภาพ (Smart Bio-fertilizerdeployment) ระบบการตรวจโรค แมลงและค าแนะน าใชปจจยตามหลกวชาการ มาตรการภาษลดการใชสารเคมทางการเกษตร (ปย/สารเคมเกษตร)

4. การวจยและพฒนานวตกรรมปรบตวและลดระดบการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคเกษตร การจดการแปลงโดยใชวธการเขตกรรม การลดใชสารเคมและพลงงานถานหน การลดการท าลายปาเพอท าการเกษตร การตรวจ ตดตาม ระบบการเปลยนแปลงในแปลงเกษตร โดยระบบดาวเทยม การพฒนาปรบปรงพนธพช สตว ใหเหมาะสมและรองรบการเปลยนแปลง ภมอากาศ การพฒนาระบบพยากรณและเตอนภย ดานโรคแมลงและสภาพแวดลอม การเพมพ นทสเขยวในเมองและภาคเกษตร การพฒนาเครองมอพยากรณอากาศ ทชมชน เขาถง และใชประโยชนได

5. การพฒนาอาหารสขภาพจากผลตผลการเกษตร การปรบปรง มาตรการสนบสนนสนคา Healthy food ฐานขอมลโภชนาการและสารออกฤทธ, วตถดบอาหาร, สมนไพร, สตว, จลนทรย ฯ ท าเปนผลตภณฑไมใส Commodities ใชภมปญญาไทยรวมดวย ปรบปรงผลตภณฑอาหารทมอยแลวในแตละทองถนใหมคณคาในเชงสขภาพเพมข น เชอมโยงสถาบนการศกษาในทองถนกบจงหวด องคกรบรหารสวนทองถนในการ

ขบเคลอนอาหารเพอสขภาพในแตละทองท สรางระบบเตอนภยสารเคมตกคางในอาหาร (Rapid alert system) เผยแพรรณรงคอาหารสขภาพเพอการเรยนรดานอาหารของประชาชน

xxviii

เชอมโยงสนคาอาหารเพอสขภาพกบการทองเทยว สรางเครอขายระหวางทองทในการจ าหนายสนคา

ใชตลาดเปนตวน าในการสราง Healthy food 6. การพฒนาและการจดการเทคโนโลย เพอทดแทนทขาดแคลน การพฒนาAutomatic Control System การพฒนาระบบ Mechatronics เพอทดแทนแรงงาน การพฒนาระบบ Information Technology


และนวตกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม (กรมควบคมมลพษ กรมทรพยากรน า กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กรมปาไม กรมอทยานสตวปาและพนธพช กรมทรพยากรทางทะเลละชายฝง)

กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมสงเสรมการเกษตร กรมวชาการเกษตร)

กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพาณชย กระทรวงคมนาคม กระทรวงกลาโหม กระทรวงพลงงาน (กรมพฒนาพลงงาน

ทดแทนและอนรกษพลงงาน กรมธรกจพลงงาน)

กระทรวงสาธารณสข กระทรวงการคลง กระทรวงมหาดไทย(กรมทดน กรมพฒนา

ทดน, กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย)

กระทรวงศกษาธการ องคกรปกครองสวนทองถน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการ

พลงงาน ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและ

อาหารแหงชาต (มกอช.) สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ประเทศไทย สถาบนบรหารกองทนพลงงาน (องคการ

มหาชน) ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพ

แหงชาต ผประกอบการในพ นท สถาบนศกษา/มหาวทยาลย เครอขายสงแวดลอม ภาคประชาสงคมและองคกรพฒนาเอกชน

และทองถน กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กลมวสาหกจ ผประกอบการ SMEs กระทรวงการตางประเทศ

xxix

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 8 สงคมสงวยและโครงสรางประชากร

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ศกยภาพผสงวยและการอยรวมกนของประชากรหลายวย • การจดระบบบรการทางสงคม • เทคโนโลยและนวตกรรมเพอชวยเหลอการด ารงชวต (Assisted living) • ระบบสาธารณสขและบรการส าหรบประชากรทกชวงวย • พฒนาวสาหกจเพอสงคม • เตรยมประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย • นโยบาย/มาตรการ ทางการเงนการคลง นโยบายครอบครว เพอสงคมสงวย

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การจดระบบบรการทางสงคม Social Service Development (การประกนสงคม การชวยเหลอทางสงคม และการเปนหนสวนทางสงคม)

สถานการณ: ผสงอายมชวตความเปนอยอยางยากล าบาก ขาดรายได ยากจน ไมมงานท า มจ านวนผสงอายทอยนอกระบบสวสดการจ านวนมาก ขาดระบบ long term care ทเหมาะสม ภายใตความยากจนของผสงอายมกจะแอบแฝงภาระของการเล ยงดหลานในกลมครอบครว skip generation เนองจากลกหลานตองยายถนไปท างาน ดงน น ฐานการแกไขปญหาควรอยทชมชนหมบาน ทจะตองมระบบสนบสนนชวยเหลอในชมชน ทมใชเพยงส าหรบผสงอายเทาน น แตทผานมา ภาครฐไมไดม การด าเนนการอยางจรงจงกบการพฒนาระบบสนบสนนใหเกดระบบชวยเหลอปกปองคมครองในระดบชมชนหรอระบบบรการทางสงคม ตองครอบคลมการดแลสขภาพกาย จต สงคมและสตปญญาของผสงอายอยางเหมาะสม และครอบคลมทกกลมเปาหมาย ผปวยตดเตยง ผพการ และผดแล

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สงเสรมระบบการดแลผสงอาย 2. พฒนา care-relation ระบบสขภาพรองรบสงคมสงวย และบรการระบบสขภาวะ บนฐาน

ของครอบครว และชมชน ตลอดจนการปรบสภาพแวดลอมใหเปนมตรกบผสงอาย 3. บรณาการระบบสนบสนนทกภาคสวนทเกยวของ

พฒนาวสาหกจเพอสงคม สถานการณ: ภาระงบประมาณดานสวสดการสงคมของภาครฐ จะเปนปญหาผลกระทบใน

ระยะยาวของประเทศ รายไดภาษในอนาคตทจะลดลง หากไมสามารถเพมจ านวนก าลงแรงงานและผลตภาพของแรงงานอยางกาวกระโดด ดงน น จะตองมการเตรยมความพรอมของสงคม ทจะตองสงเสรมใหชมชน ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม รวมกนในการจดระบบบรการทางสงคม นวตกรรมทางสงคม การสงเสรมพฒนาวสาหกจเพอสงคม และกจการเพอสงคม (CSR และ SE)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม:

แผนงาน/โครงการส าคญ • Active Ageing Platform

xxx

1. พฒนานวตกรรม วสาหกจ กจการเพอสงคม (SE) และธรกจทรบผดชอบตอสงคม (CSR) ใหจดการบรการทางสงคม “การจดสวสดการ การชวยเหลอ การประกนภย/ประกนความเสยง และการคมครอง” แบบมสวนรวม

2. พฒนาความรวมมอระหวางภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ใหเกดวสาหกจ กจการเพอสงคม (SE) และธรกจทรบผดชอบตอสงคม (CSR)

3. พฒนานโยบาย กฎหมาย และ มาตรการตางๆ ทชวยเอ อใหเกดความรวมมอ ระหวางภาคเอกชน และภาคประชาสงคมในการดแลประชากรทกกลม และใหเกดวสาหกจ กจการเพอสงคม (SE) และธรกจทรบผดชอบตอสงคม (CSR) ใหเกดแรงจงใจ เกดการตอยอด ขยายผลการท างานของกลมองคกรทเปดโอกาสใหแกผสงอาย

เตรยมประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย สถานการณ: จากการทประเทศไทยก าลงเขาสสงคมสงวยท าใหมผสงอายเพมสงข น และเปน

ผสงอายทอยล าพง ซงท าใหผสงอายขาดผดแล มการแก เจบ ตาย ตามล าพงในผสงอายเกดข น อยางไรกตามพฤตกรรมประชาชน อธบายวา ประชากรไทยมทกษะชวตต า ไมเทาทนสถานการณรอบตว การด าเนนชวตมความเสยงสง ควรมระบบ นโยบายจะตองตอบโจทย และ จดสรรงบประมาณทเหมาะสม รวมท งใหมการบรณาการระดบองคกรปกครองสวนทองถน ความรวมมอกบภาคประชาสงคมในพ นท ใหประชาชนมสวนรวมอยางแทจรง ใหมการพฒนากระบวนกรวทยากรพฒนาขบเคลอนการเตรยมประชากร รวมถงพฒนาบคลากรในทกระดบ และการสงเสรมใหเปนพลเมองคณภาพทกชวงวย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การพฒนาศกยภาพประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย เนนดาน ความเทาทนสข

ภาวะ (สขภาพกาย จตใจและสงคม) Health Literacy : HL เทาทนเศรษฐกจ Financial Literacy : FL และ เทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล Media Information and Digital Literacy : MIDL

2. ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม คานยมไทย 3. การพฒนาระบบและกลไก และแนวทางสงเสรมการพฒนาคมครองและพทกษประชากร

ทกชวงวย ในกลมวยเดกและเยาวชนเนนใหทกษะการคดวเคราะห ใหเกดการบรณาการภาคทกภาคสวน รฐ เอกชน NGOs และประชาสงคม

4. พฒนาครกระบวนการ และกระบวนการบคลากร เพอเตรยมประชากรทกชวงวยในระดบ

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ/กรมผสงอาย / กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว/ พมจ.จงหวด)

กระทรวงสาธารณสข (กรมวทยาศาสตรการแพทย/ กรมสขภาพจต/ กรมอนามย/ กรมการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก)

กระทรวงศกษาธการ กระทรวงแรงงาน

กรงเทพมหานคร สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย สถาบนองคกรชมชน ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา การเคหะแหงชาต สภากาชาดไทย สถาบนวจยระบบสาธารณสข

xxxi

กระทรวงมหาดไทย(กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน)

กระทรวงยตธรรม (กรมพนจคมครองเดกและเยาวชน)

กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงการคลง (ส านกงานเศรษฐกจการ

คลง) กระทรวงอตสาหกรรม (ส านกงานมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม) กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

สถาบนวคซนแหงชาต สถาบนการแพทยฉกเฉน สมชชาสขภาพแหงชาต กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม (สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล/ คณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร/ วทยาลยประชากร จฬาลงกรณมหาวทยาลย/ คณะจตวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

xxxii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 9 สงคมคณภาพและความมนคง

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ความมนคงทางเศรษฐกจสงคมและการสรางความเสมอภาค • การสรางความสามารถ การรบร และปรบใชเทคโนโลยทเกดใหม (Emerging Tech)

และเทคโนโลยทเปนจดเปลยน ( Disruptive Tech) อยางเทาทน • การพฒนาทรพยากรมนษย โดยการเสรมสรางทกษะ ขดความสามารถ กระบวนการคด

และสรางสรรค ความเขาใจตนเองและผอน • ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม • ความรวมมอในภมภาคและบทบาทไทยในเวทโลก • ความมนคงปลอดภย • การปฏรปภาครฐ • สงคมสมานฉนท สงคมเสมอภาค กระบวนการยตธรรม • การเสรมพลงทางสงคม • สงคมไทยไรคอรรปชน

แผนงาน/โครงการส าคญ • สงคมสนตประชาธรรม • ถนนปลอดภย

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย ความมนคงทางเศรษฐกจสงคมและการสรางความเสมอภาค ประเดนท 1: การปรบดลอ านาจในสงคมใหประชาชนมสทธในการตดสนใจทศทางการพฒนามากข น

สถานการณ: สดสวนของชมชนทเขมแขงยงมจ านวนนอย (แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ดานการวจยและพฒนานวตกรรม พ.ศ.2561-2580) ประกอบกบแนวคดการพฒนาจากภาครฐยงเปนลกษณะจากบนลงลาง โดยรฐเปนผพฒนาและชมชนหรอชาวบานเปนผถกพฒนา ท าใหสทธการบรหารจดการทรพยากรในชมชนหรอพ นทถกจ ากด เชน เรองทดน และยงไมมบทบญญตแหงกฎหมายใดทก าหนดเน อหาสทธดงกลาวไวท งทถกก าหนดไวในรฐธรรมนญ นอกจากน ยทธศาสตรการพฒนาทผานมาใหความส าคญกบมตทางเศรษฐกจเปนหลกคณภาพสงคมเปนเรองรอง ดงน นการเสรมสรางใหชมชนมสทธการเขาถงจงเปนเรองทจ าเปน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การจดพ นทในการพดคย เพอศกษาถงสถานการณและท าความเขาใจในความแตกตาง

ของคนในสงคมเพอหาทางแกไขปญหารวมกนและเรยนรประสบการณรวมกน

xxxiii

2. การปรบสมดลอ านาจเพอใหนโยบายสวนกลางสามารถถกปรบใหเหมาะสมกบบรบทในแตละพ นทโดยใหประชาชนมสวนรวมในการออกความเหนและพฒนา

3. การสงเสรมใหประชาชนมความสามารถในการแกไขปญหาดวยการท าวจย หรอมสวนรวมในการออกแบบการวจยเพอการพฒนาพ นทของตนเอง เชน งานวจยรปแบบ ABC CBR

ประเดนท 2: การพฒนาทกษะและขดความสามารถของทรพยากรมนษย สถานการณ: ประเทศไทยและสงคมโลกก าลงเผชญกบปญหาการแตกแยกของความเชอ

อดมการณ ศาสนา ชาตพนธ ออกเปน 2 ข ว (Polarization) รวมท งการเคลอนยายของผคนทมความแตกตางหลากหลาย สถานการณดงกลาวจะท าใหคนในชาตแบงแยกและกอใหเกดผลกระทบดานลบ เชน ปญหาความไมมนคง ปญหาความไมสงบในพ นทจงหวดชายแดนภาคใต เปนตน ดวยเหตน ท าอยางไรจงจะพฒนาคณภาพของครอบครว เพอสรางคนทสามารถทบทวนความเชอของตวเองไมใหเปนเหยอของการคดตามๆ กน (Victim of group thinking) มความสามารถทจะคดไดแตกตางจากครและกรอบเดมของสงคม สรางความคดเชงวพากษ (Critical thinking) และสรางทศนคตในการยอมรบความแตกตางของคนอน ประกอบกบสถานการณความกาวหนาของเทคโนโลยจะมผลตอรปแบบกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมมากข นซงความกาวหนาน สามารถเปนการยกระดบคณภาพชวตในสงคมได เชน การพฒนาการเรยนร การพฒนาอปกรณการแพทย รวมถงการวเคราะหขอมล อปกรณระบบดจทลตางๆ ในขณะเดยวกนความกาวหนาของเทคโนโลย เชนระบบ AI สามารถเขามาทดแทนแรงงานคนบางกลมซงอาจสงผลตอการจางงานแรงงานไทยมากข น ดงน น การพฒนาทกษะและขดความสามารถของทรพยากรมนษยท งในแงทกษะและคณภาพจงมความจ าเปนอยางยง ท งในกลมผสงอายและกลมวยแรงงานใหมคณภาพเทาทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและเทคโนโลย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางองคความรทสอดรบและสามารถชวยแกไขปญหาในสถานการณปจจบน โดย

ตองปรบเปลยนวฒนธรรม/เปลยนความคดของคนทอาศยความรทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เพอเปลยนจากโลกของฉน มาสการเปนโลกของเรา เพอใหสงคมมความยงยนและยอมรบความแตกตางหลากหลาย

2. การสรางส านกรบผดชอบของมนษยทมตอธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะผรบผลกระทบคอ คนในสงคมทจะตองรบมอกบโลกยคโลกาภวฒน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม

3. การพฒนารปแบบการศกษาเพอพฒนาทกษะการคดของคน เชน การสอนทท าใหคนทบทวนความเชอของตวเองไมใหเปนเหยอของการคดตามๆ กนไป (Victim of group thinking), การศกษาแบบ Transformative learning ทท าใหเดกตองคดไดมากกวาคร กลาคดตาง, การศกษาทสรางความคดเชงวพากษ (Critical thinking), การศกษาทสรางคนใหยอมรบความแตกตางหลากหลายท งชาตพนธ ศาสนาและความเชอ ความคดทางการเมอง ฯลฯ

4. การพฒนาการศกษาท งในและนอกระบบ 5. การพฒนาและยกระดบฝมอแรงงาน มาตรฐานแรงงานท งในระบบและนอกระบบ

xxxiv

6. การพฒนาหลกสตรอบรมแรงงานท งภายในหนวยงานเองและรวมมอกบนายจาง 7. การสรางพ นทใหภาคประชาชนท างานรวมกน เพอรจกกนในฐานะเพอน เปนการรจก

เขา-เรา และชวยเหลอกน โดยอยบนพ นฐานของการไววางใจกนมากข น ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม

สถานการณ: ปจจบนเมองชายแดนไมไดจ ากดเฉพาะอยทบรเวณพ นทชายแดนหรออยหางไกลจากเมองหลก แตเมองชายแดนไดขยบเขามาอยในเมองช นในมากข น เชน พ นทใน จ.สมทรปราการ จ.สมทรสาคร เนองจากมการเคลอนยายของผคน แรงงาน ทอยในบรเวณชายแดนเขามาท างานในเขตเมองมากข น ดงน น การนยามค าวา “เมองชายแดน” จงไมไดหมายความถงในเชงกายภาพเทาน น แตรวมถงชายแดนในแงของพ นทหรอชมชนทมการปะทะของกลมคน การนยามเมองชายแดนจงตองนยามใหกวางข นและมเกณฑในการพจารณาความเปนเมองชายแดนใหชดเจน ซงจะชวยใหหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานปกครองสวนทองถนสามารถบรหารจดการเมองชายแดนไดอยางมประสทธภาพมากข น

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การปรบนยามและใหความหมาย “เมองชายแดน” ใหสอดคลองกบสถานการณในปจจบน

รวมถงการก าหนดรปแบบเมองชายแดนในยคโลกาภวตนใหมความเหมาะสม เชน รปแบบการปกครองและการกระจายอ านาจทเหมาะสมกบแตละพ นททสมพนธกบอาณาบรเวณทางวฒนธรรมระหวางชายแดนเพอเอ อใหเกดผลประโยชนทางดานเศรษฐกจ การสรางความไววางใจ และนวตกรรม โดยเมองชายแดนตองมอสระในการตดสนใจเพอการด าเนนงานหรอบรหารจดการในพ นทดวยตนเอง เนองจากปจจบนพบวา เมองชายแดนและสวนกลางมความสมพนธเชงอ านาจระหวางกน ท าใหเมองชายแดนไมสามารถตดสนใจด าเนนงานในพ นทดวยตวเองได สงผลใหเมองชายแดนเตบโตไดชา หรอ การใชวธการพฒนาจากเมองเชอมเมอง คอเรมจากการพฒนาเมองชายแดน แลวขยบไปพฒนาเมองรองจากชายแดน ซงจะท าใหเกดการเชอมเมองระหวางเมอง

2. การสรางความรวมมอกบภาคสวนอนๆ ในการบรหารจดการเมองชายแดน ท งภาคเอกชน การท างานกบภาคประชาสงคมและองคการปกครองสวนทองถนในพ นท เชน กลม Saiburi Looker การรวมตวกนของคนใน จ.ปตตาน ทใชศลปะและงานสรางสรรคเพอสอสารเรองราวในพ นทจงหวดชายแดนภาคใตและการมสวนรวมของคนในพ นทเพอก าหนดนโยบายการพฒนาชายแดน

3. การใชนวตกรรมอนๆ เพอเอ อตอการบรหารจดการเมองชายแดน เชน การใชขอมล Big Data ระหวางหนวยงานเพอใชขอมลรวมกนได, การใชขอมลจาก Biometric เพอการรายงานตวของคนตางดาวสามารถท าไดทรานสะดวกซ อ แทนการไปทส านกงานตรวจคนเขาเมอง, การปฏรประบบราชการกบการสรางนวตกรรมใหม เชน ในเรองการยกเลกระบบรายงานตวทก 90 วนของคนตางชาตทอยในประเทศ อาจจะมนวตกรรมใหมทท าใหคนตางชาตไมไดรสกถกควบคมตว, การสราง “พ นททสาม” (พ นทท 1 คอบาน พ นทท 2 คอสถานทท างาน) เชน หองสมด สวนสาธารณะ ฯลฯ เพอสนบสนนใหเกดพ นทท ากจกรรมและแลกเปลยนรวมกนของคนในพ นท รวมท งการสรางพ นทเพอเปดโอกาสใหคน

xxxv

ตวเลกตวนอยไดแสดงออกทางความคด การเปนผน าทางเศรษฐกจ ท งน เพอสรางความไววางใจระหวางประชาชนกบรฐ

4. การสรางและท าความเขาใจแนวคดใหมๆ เชน คนทอยในเมองชายแดน (เปน Resident ไมใช Citizen) หรอ สทธของคนใน Resilience City ทตองหาทางฟนตวของเมองทอยทามกลางความรนแรง

ความรวมมอในภมภาคและบทบาทไทยในเวทโลก สถานการณ : ปจจบนการมเปลยนแปลงการรกษาความชอบธรรมของระบอบในโลก

(Changing Global Consensus) จากสหรฐอเมรกาและโลกตะวนตก มาสจนและโลกฝงตะวนออกมากยงข น ประเทศไทยควรมความรวมมอหรอมทาทอยางไรเพอกอใหเกดประโยชนสงสดตอประเทศ ท งในระดบประชาคมอาเซยน ภมภาค และนานาชาต ท งน สงทส าคญคอ ประเทศไทยจะตองรกษาความสมพนธกบข วมหาอ านาจท งสองฝง เพราะการทมความสมพนธกบฝายหนงฝายใดมากเกนไปจะเปนท งโอกาสในการตอรองกบมหาอ านาจตางข ว และเปนจดออนทจะตกอยภายใตมหาอ านาจใดหนง

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การเพมโอกาสในการตอรองและลดโอกาสในการตกอยภายใตประเทศ

มหาอ านาจ ทามกลางสงครามการคาระหวางสหรฐอเมรกากบจน เปนการเปดโอกาสใหประเทศทเปนผคารายเลกเพมก าลงการผลตมากข น

2. การรกษาความชอบธรรมของระบบท จะเปล ยนข ว ( Changing Global Consensus)

3. การจดการความขดแยงภายใน ซงอาจเปนตวเชอมโยงความขดแยงจากภายในประเทศไปสตางประเทศ หรอในทางกลบกนคอการรบความเชอทตางซงน ามาซงความขดแยง

4. การสรางกลไกเพอเชอมความสมพนธระหวางรฐแบบไมเปนทางการ เชน โมเดลเมองคมตร

5. การสรางประชาคมหรอความรวมมอท งจากหนวยงานรฐและประชาชน ความมนคง

สถานการณ: ปจจบนสงคมโลกมการเชอมโยง เคลอนยาย ของผคนขามพรมแดนรฐชาตไปมาเปนอยางมาก สถานการณดงกลาวมความเสยงทจะกอใหเกดปญหาเรองภยคกคามและความมนคงของชาต อาท ประเดนเรองการคามนษย ผมอทธพล โรคตดตอขามแดน ฯลฯ ในขณะทหนาทหลกในการดแลเรองความมนคงตางๆ ในสงคมอาจไมใชหนาทเฉพาะของหนวยงานดานความมนคงเทาน นแตพลเมองทกคนในสงคมจ าเปนตองมสวนรวมในการรกษาความมนคงของชาตรวมกนดวย นอกจากน สงทเปนอปสรรคของความมงคง ไดแก การขาดมาตรฐานในการก ากบการผลตยทโธปกรณเพอจ าหนาย ขาดองคความร และความรวมมอในการวจย ขาดงบประมาณในการวจยตอเนอง ตดขอจ ากดทางกฎหมาย ท งน ในอนาคตอาจประสบภยคกคามรปแบบใหม เชน ความปลอดภย Cyber ตลอดจนภาวะสงครามยคท 4 ทมการโจมตสงยดเหนยวของชาต


xxxvi

1. การปรบนยามและใหความหมาย “ความมนคง” และ “ภยคกคาม” ใหสงคมมความเขาใจทตรงกน

2. การสรางความรความเขาใจในประเดน “ความมนคง” ทไมไดเปนเรองเฉพาะของเจาหนาทรฐ ทหาร หรอต ารวจ แตสงคมโดยทวไปจะตองมความเขาใจและมสวนรวมกบความมนคงดวย อาทการท าวจยหรอพฒนาแนวคดเรองความมนคงใหชดเจนและท าใหเปนเรองของทกคนในสงคม ก าหนดกรอบการวจยดานความมนคง ปรบโครงสรางและระบบการจดการของหนวยงานวทยาศาสตร วจย ภายในกระทรวงกลาโหม และมหาวทยาลยควรมสวนรวม และมการถายทอดเทคโนโลยทางการทหาร

3. การก าหนดความส าคญของเทคโนโลยทจ าเปนตออตสาหกรรมปองกนประเทศ ต งเปาความมนคงในพ นทเขตเศรษฐกจพเศษในเรองอตสาหกรรมปองกนประเทศ สงเสรม พรบ. นโยบายใหมหาวทยาลยพฒนาบคลากรทมประสทธภาพสงเพอตอบโจทยดานความมนคง

การปฏรปภาครฐ สถานการณ: ปญหา 4 ประการทเชอมโยงกนและท าใหภาครฐขาดประสทธภาพ และน าไปส

การทจรต คอรรปชน ไดแก โครงสรางอ านาจรฐรวมศนยมากข น อ านาจนตรฐมากเกนไป น าไปสการใชอ านาจผานการใชกฎหมาย การออกกฎ ระเบยบจ านวนมาก แตการบงคบใชไมยตธรรม เลอกปฏบต เกดความไมเทาเทยมและเหลอมล ามากข น ขณะเดยวกนอ านาจทมากเกนไป แตขาดการตรวจสอบถวงดล และ Accountability ขาดธรรมาภบาลในการใชอ านาจ/ปฏบตหนาท กอใหเกดปญหาการทจรต ประพฤตมชอบ คอรรปชนเพมข นในทกระดบ และปญหาดานระบบบรหารงาน การบรการประชาชน และบคลากรภาครฐไมมประสทธภาพและคณภาพ

ประเดนรฐรวมศนยอ านาจมากข น (Centralization) ท งอ านาจบรหาร ตลาการ นตบญญต มมากเกนไป ท าใหเกดปญหา ดงน มการใชดลพนจ/อ านาจทมากเกนไปในระบบราชการ, ขาดการตรวจสอบถวงดล, ขาดการมสวนรวมจากภาคสวนอนๆ (ทองถน/ภมภาค ประชาชน เอกชน ประชาสงคม), การบรหารงานขาดประสทธภาพ/ประสทธผล และการบรการภาครฐดอยคณภาพ, ปญหา Ethics, Mindset, คานยมและวธปฏบตงานของบคลากรภาครฐ น าไปสการทจรต คอรรปชน ปญหาธรรมาภบาลและการบกพรองในหนาท,ความสามารถในการรบมอกบ Globalization และ Disrupt Technology (Mindset, System and Skills) ต า

ประเดนระบบกฎหมายลาสมย มจ านวนมากเกนไป รวมถงการบงคบใชและกระบวนการยตธรรมทท าใหเกดความเหลอมล า ท าใหประเทศไทยมจ านวนกฎหมายมากเกนไปและบงคบใชไมได และไมไดรบการทบทวนแกไข และกฎหมายทมากเกนไปน นยงซบซอน คลมเครอ เปนเครองมอใหเจาหน าทใชอ านาจดลยพนจในการบงคบใชน าไปสการทจรตคอรรปชน นอกจากน กระบวนการออกกฎหมายขาดการมสวนรวม จ ากดสทธเสรภาพของประชาชน และสรางผลกระทบตอประชาชน และอกเรองทส าคญคอ กฎหมายไมทนสมย ไมเทาทนการเปลยนแปลง

ประเดนขาดธรรมาภบาลและทจรต/คอรรปชนในทกระดบ สถานการณทพบคอ องคประกอบของคณะกรรมการทท าหนาทตางๆ ในภาครฐขาดความหลากหลาย และไมครอบคลมผมสวน

xxxvii

ไดสวนเสยท งหมด (ปญหาเรองทมา การสรรหา , ความหลากหลาย, ความเปนอสระ, ภาวะผน า, ส านกรบผดชอบ รวมถงกลไกถวงดลและตรวจสอบ) รวมท งการเปดเผยขอมลและการเขาถงขอมลของหนวยงานภาครฐเปนไปไดยาก ขาดความเชอมโยง บรณาการ ฐานขอมลและการประสานงานการท างานระหวางหนวยงาน นอกจากน ปญหา Public governance/ Good Governance / Accountability / Corruption ทตองการการตรวจสอบ และการมสวนรวมจากภาคประชาชนและประชาสงคมโดยสถานการณปจจบนปญหาการทจรต และคอรรปชนเพมสงข น สะทอนผานดชนภาพลกษณการคอรรปชน (CPI Index) ของไทยนบต งแตป 2559 อยในอนดบท 101 คะแนน 35 คะแนน ป 2560 อนดบท 96 คะแนน 37 คะแนน และถกลดอบดบลงในป 2561 เปนอนดบท 99 คะแนน 36 คะแนน โดยคะแนนเฉลยทวโลกอยท 43 ท งน คะแนนดงกลาวสมพนธกบโครงสรางอ านาจ และความเปนประชาธปไตยในการปกครองของประเทศดวย

ประเดนเรองระบบบรหารงาน การบรการประชาชน และบคลากรภ าครฐไมมประสทธภาพและคณภาพ กลาวคอ ระบบบรหารงานและการบรการประชาชนไมมประสทธภาพและคณภาพ มความลาชา ยงยาก ไมสามารถเชอมโยงการท างานระหวางหนวยงานไดอยางมประสทธภาพ ไมยดหยน ไมคลองตว ไมทนสมย, ระบบการสรรหา วาจาง แตงต งบคลากรภาครฐไมตรงความตองการ และไมสามารถตอบสนองความตองการได รวมถงกรอบอตราก าลงไมเหมาะสม/เพยงพอ ไมสอดคลองกบปรมาณงานและสดสวนประชาชนทตองใหบรการ รวมท งคณภาพ/ศกยภาพบคลากรภาครฐยงคอนขางต า เมอเทยบกบภาคเอกชนขาดการพฒนาศกยภาพบคลากรทตอบสนองความเปลยนแปลง บคลากรภาครฐยงขาดภมคมกนทด และคณสมบตทส าคญ อาทความร สตปญญา รอบร รอบคอบ ซอสตยสจรต และมคณธรรม อยางครบถวน และทส าคญคอ ตวช วดการด าเนนงานภาครฐเนน output มากกวาผลสมฤทธ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การปฏรปกระบวนการยตธรรมและกฎหมาย โดยการทบทวนกฎหมายปจจบนท

ลาสมย มกฎหมายอะไรทสรางภาระใหกบประชาชน ประเมนผลกระทบของกฎหมายทจะออกในอนาคต ม regulatory impact assessment การประเมนผลกระทบของกฎหมายอยางทวถงและเปนระบบ การพฒนากฎหมายใหเทาทนการเปลยนแปลง เพอรองรบเทคโนโลยสมยใหมในอนาคต อาท กลมกฎหมายทเกยวของกบเทคโนโลยสมยใหม กฎหมายเกยวกบการปกปองขอมลสวนบคคล เปนตน การสรางวฒนธรรมเคารพกฎหมายและการมสวนรวมของประชาชนใน

กระบวนการนโยบายสาธารณะ การก ากบดแลและการบงคบใหเปนไปตามกฎหมายบางคร งกฎหมายด แต

น าไปใชไมได ตองมการวจยเรองการน าไป implement วามปญหาอปสรรคอยางไร รวมท งการน าเอางานวจยตางๆ ทเกยวกบการปฏรปกฎหมายและการปฏรปภาครฐ ไปสการ implementation ใหเกดผลอยางแทจรง

การพฒนากฎหมายเพอลดความเหลอมล า การปรบปรงกฎหมายทเอ อใหกบประชาชนมากทสด

การสงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอก การทบทวนระบบการใชดลพนจในการบงคบใชกฎหมาย การปรบปรงกระบวนการยตธรรมทลาชาใหรวดเรวมากข น

xxxviii

การเปด เผยร างกฎหมาย มการรบฟงความคด เหนกอนออกกฎหมาย กระบวนการพจารณามความโปรงใส

ปฏรปใหมกฎหมายนอยลง และไมใหหนวยงานผเสนอกฎหมายมอ านาจมากเกนไป

2. การเสรมสรางธรรมาภบาลทกภาคสวน การปองกนและตอตานการทจรต การคอรรปชน การส ง เสรมนวตกรรมและเทคโนโลย เชน Block chain , Big Data , AI

Biometric ท งในสวนของการใหบรการ (front office) และระบบหลงบาน (back office) ทตองพฒนาการเกบขอมลใหตอบโจทยความตองการของรฐบาลและการเปดเผยขอมลภาครฐส าหรบประชาชน (Open Data)

การเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ การออกแบบการประเมนใหมทปองกนเรองการขดกนของผลประโยชน (Conflict

of Interest) ระหวางผประเมนกบผรบการประเมน นอกจากน นจะตองมการเปดเผยผลการประเมนการท างานของภาครฐตอสาธารณะ เพอใหเกดความตนตวท งภาครฐและประชาชน

การมสวนรวมภาคประชาชน ชองทางการแจงเบาะแสในการทจรตทหลากหลาย มความปลอดภยในการแจงเบาะแส

การสงเสรมสทธและความเทาเทยม การบรหารงานแบบบรณาการ การปลกจตส านกของพลเมองทกชวงวย การใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการสรางภมคมกน สรางความรและการรบร เผยแพรใหคนตระหนกมากข น รวมถงการท างาน

รวมกบภาคประชาชนและหนวยงานอนๆ ท เกยวของในพ นท โดยเฉพาะหนวยงานระดบปฏบตการ

3. การปฏรประบบการบรหารงานภาครฐ ระบบงบประมาณและการคลง และการบรหารงานบคลากรภาครฐ การน าเทคโนโลยมาใชในภาครฐและการพฒนาระบบงบประมาณปรบปรงระบบ

งบประมาณและระบบการคลงของประเทศ วธจดสรรงบประมาณทสงเสรมใหการใชงบประมาณมประสทธภาพ และมวนยทางการคลง

การสงเสรมศกยภาพบคลากรภาครฐใหเทาทนการเปลยนแปลงและเทคโนโลยมความทนสมย ปรบ Mindset เพมการมจตบรการ ทกษะการใชเทคโนโลย ภาษา ความสามารถในการบรหารจดการภาครฐมงผลสมฤทธท งผลผลตและผลลพธทประชาชนพงพอใจ

การปรบวฒนธรรมการท างานในหนวยงานภาครฐ เนนความคลองตว ยดหยน แลกเปลยน ปรบตวตอการเปลยนแปลงและเคารพความเหน ความแตกตาง สรางทศนคตทสงเสรมการท างานรวมกนของคนแตละวย

xxxix

การพฒนาระบบบรหารงานและการบรการประชาชนใหรวดเรว ลดข นตอนและความซบซอน มความยดหยน เชอมโยงการขอมลและการใหบรการขามหนวยงาน สามารถจดการแบบ One stop service ได มความคลองตว และทนสมย

การก าหนดเปาหมายการพฒนาบคลากรและกรอบอตราก าลงใหสอดคลองกบหนาทและสดสวนการบรการประชาชน และสอดคลองกบความตองการของประชาชน

นอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาขบเคลอนอยางแทจรง สรางภมคมกนใหบคลากร เนนการท าเพอประโยชนสขใหกบสงคม ใหกบประชาชนทภาครฐมหนาทรบใช แฝงดวยคณธรรม จรยธรรมของการท างานในภาครฐ เพราะถาใชกฎหมายเปนหลกเพยงอยางเดยว คนไมมคณธรรมกจะใชกฎหมายเพอทจรตได

ปรบเปลยนตวช วด ตองมการศกษาทบทวนตวช วด จากหลกฐานเชงประจกษ (evidence base) , ตวช วดตองก าหนดจากผลลพธ (outcome)ไมใชผลผลต (output)

สงคมสมานฉนท สถานการณ: สงคมมความหลากหลายและซบซอนมากข น แตคนในสงคมมองความ

หลากหลายน นเปนความวนวายในสงคม เชน เพศ ความเหนตางทางการเมอง เปนตน ซงท าใหเกดความไมเขาใจและไมยอมรบความหลากหลายน น

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การจดพ นทในการพดคย เพอศกษาถงสถานการณ ท าความเขาใจใน

ความแตกตางของคนในสงคม และหาจดรวมทางสงคม 2. การปฏรปการศกษาใหผศกษารบร เขาใจ และยอมรบความหลากหลาย

และความแตกตางในสงคม 3. การพฒนากฎหมายคมครองการรบขอมลขาวสารทถกกรองอยาง

ถกตอง 4. การลดปญหาการกระท าผดซ า

การยอมรบเปนสมาชกในสงคม สถานการณ: กลมแรงงานทอยนอกระบบไมสามารถเขาถงสวสดการพ นฐานไดกอใหเกดความ

แตกตางดานความคมครองระหวางแรงงานในและนอกระบบ ถงแมวาภาครฐจะเปดโอกาสใหแรงงานนอกระบบสามารถเขาสระบบประกนสงคมภาคสมครใจเพอเปนการคมครองทางสงคมรปแบบหนงใหกบแรงงานนอกระบบ อยางไรกตามกลบพบวามแรงงานนอกระบบเพยง 2.2 ลานคน จากท งหมด 21.4 ลานคน ทเขาสระบบประกนสงคมแบบภาคสมครใจ ท งน อาจมสาเหตจากการรบรขาวสาร การมรายไดไมเพยงพอเพอจายสมทบเขาระบบประกนสงคม (แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ดานการวจยและพฒนานวตกรรม พ.ศ.2561-2580) นอกจากปญหาแรงงานนอกระบบแลวยงมกลมคนผกระท าผดท งทยงเปนวยเยาวชน และวยผใหญ ซงควรมการตดตามและลดโอกาสการกระท าความผดซ าเพอยกระดบคณภาพสงคม

xl

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การปรบกฎ/ระเบยบใหคมครองสทธเสรภาพใหเปนตามหลกสทธมนษยชน 2. การปรบกฎหมายใหแรงงานนอกระบบสามารถไดรบสวสดการพ นฐานเทาเทยมกบ

แรงงานในระบบมากข น 3. การปรบระเบยบการปฏบตตอผกระท าผด 4. การบ าบด ฟนฟ และพฒนาศกยภาพผกระท าผด

การเสรมพลงทางสงคม สถานการณ: ในชวงทผานมาพบวามประชากรจ านวนมากทยงไมไดรบการคมครองทางสงคม

และขาดหลกประกนทางสงคมข นพ นฐาน ซงเปนสาเหตหนงของการน าไปสความเหลอมล าและความยากจน โดยเฉพาะอยางยงในกรณเหตการณทกอใหเกดการสญเสยรายได ท งการเจบปวย ความพการ การเสยชวตหรอการส นสภาพการเปนลกจางของหวหนาครอบครวหรอสมาชกในครอบครว โดยระดบความคมครองทางสงคมข นพ นฐานของประเทศไทยยงจ าเปนตองไดรบการยกระดบใหครอบคลมความคมครองทางสงคมอนๆ (แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ประเดน ความเสมอภาคและหลกประกนทางสงคม พ.ศ. 2561-2580)

นอกจากน เทคโนโลยในปจจบนไดมความล าหนาไปอยางมากท าใหสามารถทดแทนการใชแรงงานมนษยได และมแนวโนมทมนษยจะถกทดแทนดวยระบบ AI มากข น ดงน นจงควรมการสรางความรเพอเปนฐานการรองรบของการเปลยนแปลงของโลก พฒนาคณภาพชวต และลดความเหลอมล าของคนในสงคม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางความรพ นฐานทางสงคม รวมถงความรจากสาขาอนๆ เพอเปนฐานการ

พฒนาสงคมไทย ซงอาจเปนความรทมอยแลวหรอท างานวจย 2. การปรบปรงระบบการคมครองทางสงคม เชน การคมครองผพการ การเสรมพลง

ศนยบรการคนพการ การสงเสรมระบบสขภาพไทย เชน สมชชาสขภาพ เปนตน 3. การพฒนาคณภาพของแรงงานเพอใหเทาทนกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลย

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม กระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง

ของมนษย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

ส านกงานสถตแหงชาต(สสช.) ส านกงานศาลยตธรรม ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ส านกงบประมาณ ส านกงานคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาต(ป.ป.ช.) ส านกงานตรวจเงนแผนดน (สตง.) ส านกนายกรฐมนตร ส านกงานคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตในภาครฐ (ป.ป.ท.) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบ

ราชการ (ก.พ.ร.)

xli

กระทรวงพลงงาน กระทรวงพาณชย กระทรวงมหาดไทย กระทรวงยตธรรม กระทรวงแรงงาน กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรม ส านกงานรฐบาลดจทล (สพร.) ส านกสงเสรมและสนบสนนวชาการ ส านกมาตรฐานการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษย ส านกงานปราบปรามการฟอกเงน

ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

(สช.) ส านกงานกจการยตธรรม สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตร สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(TDRI) สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการ

พฒนา (องคการมหาชน) สถาบนวจยแสงซนโครตรอน มลนธสถาบนวจยสงเสรมคณภาพชวตคน

พการ (TRIPS) เครอขายภาคประชาสงคมและเครอขาย

ภาคประชาสงคมขามชาต สอสารมวลชน องคกรระหวางประเทศ

xlii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 10 การวจยและพฒนานวตกรรมเพอยกระดบความสามารถการแขงขน วางรากฐานทาง

เศรษฐกจ และความมนคงของประเทศ (RDI for New Economy and Defence Industry)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • BCG Economy • AI & Data Economy • Creative Economy • Sharing Economy • RDI เพอการพฒนาอตสาหกรรม S-Curves และอตสาหกรรมความมนคง

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย AI & Data Economy

สถานการณ : ในปจจบน ธรกจไทยมการใชประโยชนจากเทคโนโลยดจทลทระดบ แตยงขาดขดความสามารถในการข นเปนผน า ยงเปนเพยงผใชประโยชนจากเทคโนโลย ระบบนเวศนยงขาดทรพยากรเพอสรางใหเกด Value Chain ต งแต Upstream ไปยง Downstream ทสมบรณอยางเพยงพอ การใหบรการขอมล การรกษาความเปนสวนตว รวมถงระบบกฎระเบยบ กฎหมาย มาตรฐานการคมครองตาง ๆ เพอเอ อตอการพฒนา ความปลอดภยทางไซเบอรในแงของการท าธรกรรมและความเปนสวนตวของขอมล (Data privacy) การปองกนอาชญากรรมทางไซเบอร การใชงานดจทลยงขาดความรความเขาใจ และเพอใหเศรษฐกจของไทยสามารถขยายตวอยางตอเนองทามกลางการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของเทคโนโลยและโครงสรางประชากรไทย ประเทศตองปรบเปลยนจากการขบเคลอนดวยประสทธภาพ เปนการขบเคลอนดวยเทคโนโลยและนวตกรรมและปรบเปลยนจากผใหบรการพ นฐานเปนบรการทตองใชทกษะและเทคโนโลยข นสง

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ดานนโยบาย 1. พฒนาตลาดในประเทศ เชน ใชมาตรการการสงเสรมใหเกดการใชนวตกรรมและสราง

คานยมการใชนวตกรรมโดยคนไทย, สรางตลาดภาครฐรองรบงานวจย เปนตน 2. จดเรยงนโยบายของรฐดานตลาด กฎหมาย ระเบยบ และการใชงานใหสอดคลองกน 3. ก าหนด Product Champion ผาน consortium แบบ PPP และรฐมมาตรการทชดเจน

ตอเนองในการตดสนใจเลอกการพฒนาเทคโนโลยดจทลเปาหมาย ดานวจยและการพฒนานวตกรรม 1. วจยดานตลาดและแนวโนมเชงลกเพอระบความเปนไปไดของเทคโนโลยไทยในตลาดโลก

และภมภาค 2. วจยและพฒนากฎหมายทเกยวของในการปลดลอคเทคโนโลย เชน สราง sandbox ท

ชดเจนและม Investment ในการผลตผลตภณฑตนแบบ+ทดลองตลาด+ปรบระเบยบใหครบวงจรการผลต

แผนงาน/โครงการส าคญ • BCG in Action

xliii

3. ใชกลไกเชน Grand Challenge เพอเปดใหกลมเอกชน/กลมนกวจยในการท าวาระแหงชาตของการสรางผลตภณฑ/นวตกรรมพ นฐานหลกแทนรฐเดยวๆ

4. สนบสนนการเปดขอมลหนวยงานภาครฐมาจดท า government big data 5. สรางความรวมมอดานการวจยเชงลกกบตางประเทศ เพอ co-design product , co-

production และ co manufacturing เพอใหเกด Tech Localization and transfer 6. สนบสนนโครงสรางพ นฐานและหองปฏบตการทเนนเรองเทคโนโลยฐานทเปน frontier

เชน 5G low latency HPC (High Perform Computing)ทใชไดท งรฐและเอกชน ลดงานวจยของสถาบนวจยและการศกษาททบซอน หรอทเอกชนท าไดด โดยปรบรปแบบเปน PPP

7. สนบสนนอตสาหกรรมดจทลชวยผประกอบการทตองการความร ผ เชยวชาญจากมหาวทยาลย

Creative Economy สถานการณ : ขอมลป 2557 พบวา มลคาของอตสาหกรรมสรางสรรคของไทยน นสงถง 1.61

ลานลานบาท คดเปนรอยละ 13.18 ของ GDP โดยอตสาหกรรมรายสาขาทมมลคาสงสด 3 อนดบแรก ไดแก อตสาหกรรมแฟชน (รอยละ 4.15 ของ GDP) อตสาหกรรมออกแบบ (รอยละ 3.03 ของ GDP) และอตสาหกรรมแพรภาพและกระจายเสยง (รอยละ 1.64 ของ GDP) (ขอมลจากรายงานมลคาของอตสาหกรรมสรางสรรคของประเทศไทย โดย CEA ) อยางไรกตาม ดวยการศกษาเรองเศรษฐกจสรางสรรคมหลากหลายมต แตยงขาดการบรณาการระหวางหนวยงาน การจดการฐานขอมลกลาง และการก าหนดนโยบายใหเปนไปในทศทางเดยวกน อกท ง ปจจบนงานดานเศรษฐกจสรางสรรคจะถกผลตและพฒนามาจากความตองการของผผลตเปนสวนใหญ ขาดการค านงถงความตองการทแทจรงของกลมผบรโภค ไมมความชดเจนในเรองของการเชอม area base กบเศรษฐกจชมชน รากเหงาวฒนธรรม นอกจากน ไมมหนวยงานทจะเขามาชวยผลกดนงานใหมการเผยแพรออกสในวงกวาง ประเดนท 1: จดท าฐานขอมลของระบบเศรษฐกจสรางสรรค

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การวจยเพอรวบรวมและวเคราะหฐานขอมลเพอตดสนใจและวางแผนนโยบาย 2. การวจยจดท าระบบฐานขอมลเพอบรการความร และเผยแพร 3. การน าขอมลจากฐานขอมลไปใชวางแผนในการพฒนาขดความสามารถทางการแขงขนของ

ประเทศไทย ประเดนท 2: เพมมลคาความคดสรางสรรคตอระบบเศรษฐกจไทย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. พฒนาหวงโซ (Supply chain) โดยสรางระบบการจดการ ดแลกระบวนการตนน า 2. กลางน า และปลายน า ทจะท าใหสามารถผลกดนงานดานเศรษฐกจสรางสรรคสสงคมไทย

และ นานาชาตได อยางมประสทธภาพ 3. เสรมสรางแรงจงใจในการคดและผลตผลงานสรางสรรคโดยเพมมลคาผลตอบแทน 4. สรางความตองการในประเทศ ผานการใหการศกษากบประชาชนในประเทศ และการเพม

ขอก าหนดของรฐ สนบสนนใหมการใชสนคาจากการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคเปนองคประกอบ

xliv

ประเดนท 3: เพมขดความสามารถของอตสาหกรรมสรางสรรครายสาขา ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สงเสรมใหหนวยงานตางๆทเกยวของท งภาครฐและเอกชนใชขอมลในการก าหนดเปาหมาย

และกลยทธการพฒนาขดความสามารถดานตางๆรวมกน 2. สนบสนนงานวจยเชงนวตกรรม และเชงพาณชยเพอเพมขดความสามารถรายสาขา 3. พฒนาบคลากรในสาขาเศรษฐกจสรางสรรค (ผผลต/หนวยงานการจดการ ขบเคลอน) และม

การสราง Career path ทชดเจน ประเดนท 4: มการผลตผลงานทตอบโจทยความตองการของตลาด / โครงสรางกลมประชากร

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ศกษาความตองการของตลาดท งในและตางประเทศเพอก าหนดทศทางการพฒนาสนคาและ

บรการสรางสรรคทเหมาะสมในอนาคต โดยการสรางความรตอสถานการณปจจบน (insight) การมองอนาคต (foresight) และการก าหนดยทธศาสตรดานการตลาด (strategic marketing)

ประเดนท 5: สรางชมชนเมองสรางสรรค / พฒนาเศรษฐกจฐานราก ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม:

1. สงเสรมการสรางระบบนเวศทเหมาะสมตอการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรค เชน เมองสรางสรรค

2. สนบสนนใหเกดการสรางชมชนเครอขายในดานเศรษฐกจสรางสรรค 3. สนบสนนการสรางงานวจยดานการพฒนาโครงสรางพ นฐานดานเศรษฐกจสรางสรรค

พลงงาน สถานการณ: ปจจบนประเทศไทยอยในระหวางการพฒนาจงจ าเปนตองใชพลงงานจ านวนมาก

ในการพฒนาเศรษฐกจ พลงงานเกอบท งหมดมาจากการซ อและน าเขาจากตางประเทศ อยางไรกตาม กระทรวงพลงงานมนโยบายสงเสรมการผลตพลงงานจากวตถดบพลงงานทดแทนทมอยภายในประเทศใหไดเตมตามศกยภาพ การพฒนาศกยภาพการผลตพลงงานทดแทนดวยเทคโนโลยทมความเหมาะสม และการพฒนาพลงงานทดแทนเพอผลประโยชนรวมในมตดานสงคมและสงแวดลอมแกชมชน โดยเพมสดสวนการใชพลงงานทดแทน ท งในรปของพลงงานไฟฟา ความรอน และเช อเพลงชวภาพ การพฒนาการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนเพมมากข นอยางตอเนอง ตามศกยภาพวตถดบเชงพ นทและระบบสายสงไฟฟาทสามารถรองรบการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนได โดยเฉพาะการพฒนาการผลตไฟฟาจากชวมวล ขยะ และแสงอาทตย จงตองมนโยบายในการสงเสรมและผลกดนใหมการผลตการใชความรอนจากพลงงานทดแทนเปนไปตามเปาหมาย โดยอาศยกลไกการสนบสนนดานราคา สรางแรงจงใจใหผประกอบการ และการมสวนรวมจากภาคสวนทเกยวของท งกลมผผลตเช อเพลงพลงงานทดแทนและกลมโรงงานอตสาหกรรมทเปนผใชงานหลก ในขณะท การใชพลงงานเช อเพลงชวภาพหรอพลงงานทดแทนในภาคขนสงประเทศไทย ซงเกยวของกบหลายภาคสวนท งดานการเกษตร การลงทนอตสาหกรรมพลงงานทดแทน โรงกลน และอตสาหกรรมยานยนต มการเตบโตตอเนอง แตจากการทมความหลากหลายของเช อเพลง อาจสงผลตอตนทนการบรหารจดการเช อเพลง และการวางแผนการด าเนนการส าหรบหนวยงานและการก าหนดแผนลงทนของผประกอบการทเกยวของ ประเดน: พฒนาศกยภาพดานการแขงขนในระดบสากลในดานการผลต การใชงาน และสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยททนสมยในการบรหารจดการและกกเกบพลงงาน

xlv

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ดานนโยบาย

1. สงเสรมการใชพลงงานสะอาดในประเทศ 2. ทบทวนกฎหมายทเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจ เพอเพมศกยภาพการแขงขน (regulatory guillotine) 3. รณรงคใหมการใชพลงงานอยางคมคา 4. ลดภาษใหกบผทใชพลงงานทดแทน เชน พลงงานลม น า หรอแสงอาทตย 5. เพมแหลงพลงงานหมนเวยน/เพมชนดพลงงานหมนเวยน/เพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยน 6. พฒนาและศกษาวจยดานวตถดบในการผลตพลงงาน 7. เพมการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน 8. เพมพลงงานลม น าและแสงอาทตย ลดการใชและการผลตพลงงานถานหนและฟอสซล 9. เพมการลงทนในโครงสราง แหลงผลตพลงงานสะอาด เพอใหมการใชและเขาถงพลงงานสะอาดไดทวถง และราคาจบตองได 10. เพมการลงทนการผลตกงหนลมผลตไฟฟาใหมากข น

ดานเทคโนโลย 1. พฒนาก าลงการผลตไฟฟาใหมากพอทจะสงออกใหกบประเทศขางเคยง 2. น างานวจยทมศกยภาพ เทคโนโลย/ความเปนไปไดทางการตลาด ใหเอกชนรวมลงทนตอยอดในเชงพาณชย

อตสาหกรรมโลจสตกส สถานการณ : สบเนองจากแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกสของประเทศ ฉบบท 3

(พ.ศ. 2560 - 2564) มเปาหมายเพอการยกระดบระบบโลจสตกสของประเทศไปสการเปนศนยกลางทางการคา การบรการ และการลงทนในภมภาค โดยการขบเคลอนผาน 3 ยทธศาสตรหลก ไดแก (1) การพฒนาเพมมลคาระบบหวงโซอปทาน (2) การพฒนาโครงสรางพ นฐานและสงอ านวยความสะดวก และ (3) การพฒนาปจจยสนบสนนดานโลจสตกส ซงการวจยและพฒนาทเก ยวของกบนวตกรรมและเทคโนโลยดานโลจสตกสไดถกก าหนดเปนกลยทธหนงในการตอบสนองเปาหมายการพฒนาระบบโลจสตกสและโซอปทานของประเทศ โดยอาศยการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ผานกระบวนการสงเสรมการลงทนวจยเพอพฒนาองคความรในกลมเทคโนโลยทประเทศไทยสามารถพฒนาไดเอง และกลมเทคโนโลยแหงอนาคตส าหรบเปนฐานเศรษฐกจใหม พรอมท งสรางกระบวนการถายทอดเทคโนโลยสผประกอบการใหสามารถประยกตใชเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ เพอทดแทนการน าเขา และเพมประสทธภาพระบบโลจสตกสและโซอปทานของประเทศ

ส าหรบสาขาโลจสตกส แบง 4 ดาน ซงจะไดน าเสนอการวเคราะหในแตละดาน ดงน ดานโลจสตกสและโซอปทาน ดานระบบราง ดานการบน ดานยานยนต

ประเดนท 1: ดานโลจสตกสและโซอปทาน ลดตนทนโลจสตกส เพมความสามารถและคณภาพของบรการ โลจสตกสของประเทศ


xlvi

1. ศกษาความเชอมโยงโครงสรางพ นฐานดานขนสงและเครอขายโลจสตกสกบการบรหารจดการโซอปทานส าหรบการตดสนใจลงทนโครงสรางพ นฐานใหเกดความคมคา

2. ก าหนดต าแหนงทางยทธศาสตรเพอการเชอมโยงในอนภมภาคและเปนประตการคา รวมถงยกระดบการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานในภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการใหไดมาตรฐาน

3. สนบสนนการปรบเปลยนรปแบบการขนสงสการขนสงทมประสทธภาพ สงเสรมการปรบเปลยนรปแบบการขนสง (Shift mode) และการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal) รวมถงการบรณาการเครอขายเพอเปนชมทางการขนสง

ประเดนท 2: ดานระบบราง ลดการน าเขาเทคโนโลยจากตางประเทศและท าใหผประกอบไทยเขาเปนสวนหนงของหวงโซอตสาหกรรมของโลก

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การเพมขดความสามารถของผประกอบการไทย ในการสรางเทคโนโลยและเชอมเครอขาย

เพอการถายทอดเทคโนโลย (Technology Transfer) 2. การปรบปรงรปแบบความรวมมอ ขอกฎหมายและสญญา อาท ระเบยบในการจดซ อจด

จาง ทเอ อตอการพฒนาและแขงขนของผประกอบการและผผลตของประเทศไทย ประเดนท 3 : ดานการบน

ผประกอบการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวน ของไทย มขดความสามารถในการแขงขนและสวนแบงการตลาดเพมข นอยางตอเนองในอตสาหกรรมการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวนในภมภาคเอเชย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. จดท างานวจยเชงนโยบาย ครอบคลมประเดนวจยในดาน

โครงสรางและปรมาณดานอปสงคและอปทานอตสากรรมการการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวนในประเทศไทยและในภมภาคเอเชย

ขดความสามารถและแนวทางการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนขอ งผประกอบการการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวนในประเทศไทย

ความตองการและการพฒนาบคลากรเพอสนบสนนอตสากรรมการการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวนในประเทศไทย

แนวทางการยกระดบขดความสามารถของกลมผประกอบการในอตสหกรรมยานยนตและอตสาหกรรมทเกยวของเพอเขาสอตสากรรมการการผลตอากาศยานและช นสวน

ทศทางนโยบายและโครงสรางพ นฐานทภาครฐควรสนบสนนเพอการพฒนาอตสากรรมการการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวนในประเทศไทย

แผนทน าทางการวจยและพฒนาเพอสงเสรมอตสาหกรรมการผลตและซอมบ ารงอากาศยานและช นสวน ของไทย

2. จดท างานวจยเพอการยกระดบขดความสามารถในการแขงขน ครอบคลมโจทยวจยในดาน การแกปญหากระบวนการด าเนนงาน และการเพมสมรรถนะการด าเนนงาน

(Operational Excellence) การปรบปรง พฒนาคณภาพผลตภณฑ

xlvii

การปรบปรง พฒนาระบบการจดการคณภาพ การปรบปรง พฒนากระบวนการออกแบบ ทดสอบ การผลต/การด าเนนงาน และ

บ ารงรกษา การปรบปรง พฒนา เครองจกร อปกรณ การปรบปรงพฒนาระบบสนบสนนการด าเนนงาน (เชน IT, Logistics, Sourcing

และอนๆ) การพฒนาบคลากร

ประเดนท 4 : ดานยานยนต รถขนสงขนาดเลก (รถปคอพ ขนาด 1 ตนลงมา จนถง รถจกรยานยนต) และรถขนสงมวลชนสาธารณะ ไมนอยกวารอยละ 30 เปนรถไฟฟา (BEV) ภายในระยะเวลา 5 ป และผประกอบการไทยมสวนแบงการตลาดในการผลตรถยนตไฟฟาและช นสวนไมนอยกวารอยละ 25 ภายในระยะเวลา 5 ป

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. จดท างานวจยเชงนโยบายของอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาและช นสวน โครงสรางและปรมาณดานอปสงคและอปทานอตสากรรมการผลตยานยนตไฟฟา

และช นสวนในประเทศไทยและในภมภาคเอเชย ขดความสามารถและแนวทางการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของ

ผประกอบการในการออกแบบ พฒนา และผลตยานยนตไฟฟาและช นสวนในประเทศไทย

ความตองการและการพฒนาบคลากรเพอสนบสนนอตสากรรมการออกแบบ พฒนา และผลตยานยนตไฟฟาและช นสวนในประเทศไทย

แนวทางการยกระดบขดความสามารถของกลมผประกอบการในอตสหกรรมยานยนตแบบเดมและอตสาหกรรมทเกยวของเพอเขาสอตสากรรมการออกแบบ พฒนา และผลตยานยนตไฟฟาและช นสวน

ทศทางนโยบายและโครงสรางพ นฐานทภาครฐควรสนบสนนเ พอพฒนาอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาและช นสวนในประเทศไทย

แนวทางการก าหนดและจดต งพ นททดลองหรอน ารองการใชงานรถขนสงสนคาและรถขนสงมวลชนไฟฟาท งระบบ (EV Regulatory sandbox) เพอเปนแนวปฏบตตวอยาง

แผนทน าทางการวจยและพฒนาเพอสงเสรมอตสาหกรรมการออกแบบพฒนาและผลตยานยนตไฟฟาและช นสวน ของไทย

2. จดท างานวจยเพอการยกระดบขดความสามารถในการแขงขน ครอบคลมโจทยวจยในดาน การพฒนาและการไดมาขององคความรดานการออกแบบและพฒนายานยนตไฟฟา

(System integrator) การพฒนาและการไดมาขององคความรดานการออกแบบและพฒนาระบบและ

ช นสวนยานยนตไฟฟา การพฒนากระบวนการทดสอบยานยนตและช นสวนของยานยนตไฟฟา การปรบปรง พฒนาคณภาพผลตภณฑ

xlviii

การพฒนาบคลากร อตสาหกรรมอาหาร

สถานการณ : ประเทศไทยเปนผผลตและสงออกอาหารล าดบตนๆของโลก เนองจากมแหลงวตถดบทสมบรณและหลากหลาย แตเนองจากการแขงขนในตลาดโลกทรนแรง ความตองการผบรโภค สภาพสงคม สงแวดลอม ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว รวมถงภาวะการขาดแคลนแรงงานฝมอในภาคอตสาหกรรม ผประกอบการไทยจ าเปนตองปรบตวและพฒนาอตสาหกรรมในทกมต ท งดานคณภาพ ความปลอดภยอาหาร ระบบการผลต การสรางนวตกรรม ซงจ าเปนตองใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงรก ท งการวจย frontier research การพฒนาผลตภณฑอาหารมลคาเพมสง อาหารสขภาพ สวนผสมอาหารเชงฟงชน การพฒนาเครองมอ/เครองจกร ระบบการผลตทเปนระบบอตโนมต การใช big data และ Internet of Things ในหวงโซคณคาของอตสาหกรรมอาหาร เพอการสรางรายได พฒนาเศรษฐกจใหกบภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของต งแต เกษตรกรผผลตวตถดบ ผประกอบการายยอย อตสาหกรรม SME อตสาหกรรมอาหารขนาดใหญ และภาคอตสาหกรรมและธรกจทเกยวของ เพอดงประเทศใหหลดพนจากกบประเทศกบดกรายไดปานกลาง (middle income trap) ดวยการสรางศกยภาพในการแขงขน (competitiveness) เพอพฒนาประเทศไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (innovation driven economy)

ท งน ปจจยส าคญการพฒนานวตกรรมของอตสาหกรรมอาหาร คอ การสรางแพลตฟอรมงานวจย (research platform) ใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมอาหารทเปนระบบในหวงโซคณคา (value chain) เพอการมงเปาสการประยกตใชในเชงพาณชย โดยยงคงตองมงานวจยองคความรใหม (frontier research) เพอคงความเปนผน าในอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางแพลทฟอรมการวจยจากนกวจยทมาจากสหสาขาความเชยวชาญ (Multi-

Disciplinary Approach) เพอสรางองคความรทขาดแคลน ไดแก ฐานขอมลของผลตภณฑอาหารทองถนไทย, ฤทธและสมบตเชงหนาทของสารออกฤทธทางชวภาพ, Insight Market Trend, Business Opportunity,Tracibility, Regulations inHealth Claims รวมไปถงการบรหารจดการตลอดหวงโซอปทาน

2. การท าFrontier research รวมกบ strategic partner ในตางประเทศ เพอสรางองคความรและนกวจยในสาขาทขาดแคลน ไดแก ฐานขอมลของผลตภณฑอาหารทองถนไทย, การวจยฤทธและสมบตเชงหนาทของสารออกฤทธทางชวภาพ , วธการวเคราะหทดสอบอาหารเชงหนาทและความปลอดภยอาหาร, ขอมลการตลาดของผลตภณฑอ าห า ร , Internet of Food, novel food processing and smart technology, artificial intelligent system in food industry ตลอดจนการพฒนาบคลากรวจยผเชยวชาญ

3. พฒนาศนยวจยพ นฐานและเทคโนโลยข นสงของอตสาหกรรมอาหาร ได แก การทดสอบอาหารข นสง (Advance Testing), Molecular Sensory, OMICs in Food, Novel Food Processing and Smart Technology, Neuroscience-related Food Sensory Analysis, Chemical Migration of Food Contact Materials, Regulations and Laws for Food Safety and Quality System, Advanced Food Processing Facility, certified laboratory of food analysis

xlix

4. ท า Area-based research เ ช น heritage food database, natural bioactive compound database, Toxicology and efficacy test, food machinery for SMEs and community enterprise, market trends and business opportunity

การยกระดบมาตรฐานทองเทยวคณภาพสากล สถานการณ: การทองเทยวพบวา World Economic Forum ใน The Travel & Tourism

Competitiveness Report 2017 พบวา ประเทศไทยมขดความสามารถทางการแขงขนดานการทองเทยวเปนอนดบท 34 จาก 136 ประเทศทวโลก แตยงมประเดนปญหาทนาสนใจเนองจากตวช วด ดานความปลอดภย ไทยอยอนดบท 118 ดานสงแวดลอม ไทยอยอนดบท 122 สงผลกระทบตอการตดสนใจเดนทางทองเทยวของนกทองเทยวเปนอยางมาก นอกจากน ยงมปญหาดานความสะอาด ขยะ ความเสอมโทรมของทรพยากรทางการทองเทยวสงแวดลอมและภมสถาปตย การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศและภยธรรมชาต สงอ านวยความสะดวกทางดานการทองเทยว และขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว เปนตน เปาหมายทางการทองเทยว การสงเสรมการทองเทยวในอนาคตตองค านงถงปจจย 2 ประการ คอ ความยงยน ตามเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) เพมขดความสามารถทางการแขงขนของอตสาหกรรมการทองเทยวของประเทศไทยอยางยงยนอนจะน าไปสการเพมจ านวนนกทองเทยวคณภาพ สรางรายไดเพมข นจากการทองเทยวและกระจายรายไดสชมชนและทองถน โดยมเปาหมาย (อางองจากแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การพฒนาระบบฐานขอมลเพอการทองเทยวส าหรบผทเกยวของทกภาคสวน (Open Database for all) • การจดการระบบและกลไกการขบเคลอนอตสาหกรรมการทองเทยวในทกมต • การยกระดบขดความสามารถการรองรบดานอปทานการทองเทยว • การพฒนาดานนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการพฒนาการทองเทยว • การพฒนาบคลากรและก าลงแรงงานเพอรองรบดานเทคโนโลยการทองเทยว และรองรบกลมตลาดคณภาพ • การพฒนามาตรฐานการทองเทยว • การพฒนาสนคาและบรการทางการทองเทยว • การยกระดบจดหมายปลายทางการทองเทยว


และนวตกรรม (อว.) กรทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงแรงงาน กระทรวงคมนาคม กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงศกษาธการ

ส านกงานสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค

(CEA) ส านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (DEPA) ส านกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (องคการ

มหาชน) (DGA) ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจ และ

สงคมแหงชาต (สศช.) ส านกงานนวตกรรมแหงชาต (NIA) ส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอม (สสว.)

l

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม กระทรวงพลงงาน กระทรวงวฒนธรรม ส านกงานสภานโยบายการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต (สอวช.)

ส านกงานการวจยแหงชาต (วช.) ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต (สวทช. หรอ NSTDA) ส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร

(องคการมหาชน) ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ กระทรวงการทองเทยวและกฬา การทองเทยวแหงประเทศไทย กระทรวงวฒนธรรม

ส านกงานสถต ส านกงานการบนพลเรอนแหงประเทศไทย ส านกงานคระกรรมการสงเสรมการลงทน ส านกงานต ารวจตรวจคนเขาเมอง ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ประเทศไทย (วว.) สถาบนอาหาร สภาหอการคาแหงประเทศไทย BOI สถาบนบรหารกองทนพลงงาน (องคการ

มหาชน) บรษทปโตรเคม /บรษท ปตท./ บรษท

SCG/ บรษทบางจาก การไฟฟานครหลวง การไฟฟาฝายผลต การไฟฟาสวนภมภาค ผประกอบการ/ธรกจการคา ภาคเอกชน

ตางๆ สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย เขตพฒนาพเศษภาคตะวนออก (EEC) ส านกงานสงเสรมการประชมและ

นทรรศการ (องคการมหาชน) การทาอากาศยาน

li

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 11 สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม และ

พ นทเศรษฐกจนวตกรรม

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ผประกอบการนวตกรรม Startup, IDE • ยานนวตกรรม/ยานสรางสรรค • เขตเศรษฐกจนวตกรรม / อทยานวทยาศาสตร / EECi/เมองนวตกรรมอาหาร • Ease of Doing Innovation Business

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย เขตเศรษฐกจนวตกรรม

ความส าคญ: เขตเศรษฐกจนวตกรรมเปนกลไกส าคญในการยกระดบความสามารถในการแขงขนของพ นทดวยวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม เปนการกระจายความเจรญไปสพ นท สรางสภาพแวดลอมทเอ อตอการท าวจยและพฒนา สงเสรมใหเกดการลงทนจากภาคเอกชนเพอพฒนานวตกรรมดานผลตภณฑหรอบรการทใชเทคโนโลยข นสง กอใหเกดการจางงานทใชความรและทกษะข นสง เปนการสรางรากฐานทมนคงส าหรบการพฒนาพ นทอยางยงยน

เปาหมาย: เพอสงเสรมใหเกดพ นทเศรษฐกจใหมบนฐานการวจย พฒนาและนวตกรรม โดยมงผลตสนคาและบรการมลคาสง มผประกอบการฐานเทคโนโลยและนวตกรรมเพมมากข น สรางธรกจเทคโนโลยใหม สงผลใหเกดการปรบเปลยนระบบเศรษฐกจจากการใชแรงงานเขมขนไปสการขบเคลอนเศรษฐกจดวยนวตกรรม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: เขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (EECi) สนบสนนการวจยและพฒนา เทคโนโลยและนวตกรรมข นสง เพอการยกระดบระเบยง

เศรษฐกจภาคตะวนออกใหเปนเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor of Innovation: EECi) การพฒนา EECi ใหเปนพ นททเอ อตอการท าวจย พฒนาและสรางนวตกรรมรวมกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน มหาวทยาลย และการใชทรพยากรรวมกนเพอกอใหเกดประโยชนสงสด เชนการรวมศนยหองปฏบตการและสนามทดสอบนวตกรรม

อทยานวทยาศาสตรประเทศไทยและภมภาค สงเสรมและสนบสนนการพฒนาอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย เพอใหเปนแหลงรวมของการ

วจยและพฒนา การถายทอดเทคโนโลย และการจางงานทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระตนใหอทยานวทยาศาสตรภมภาคทมอยเดมพฒนาระบบนเวศนวตกรรมใหมความเขมแขง เพอเปนการสนบสนนภาคเอกชนใหลงทนท าวจยและพฒนาไดแบบกาวกระโดด และสงเสรมใหมอทยานวทยาศาสตรภมภาคเพมข น โดยผลกดนมหาวทยาลยเครอขายรวมด าเนนการใหยกระดบเปนอทยานวทยาศาสตรอยางเตมรปแบบ หรอเปนอทยานวทยาศาสตรเฉพาะทาง เพอเปนการเพมและขยายจดการใหบรการและโครงสรางพ นฐานดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ใหกระจายครอบคลมอยางทวถงท งประเทศ

แผนงาน/โครงการส าคญ • ระบบการถายทอดความรหรอนวตกรรม

lii

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม กระทรวงวทยาศาสตร ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) กรมพฒนาฝมอแรงงาน มหาวทยาลย

liii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 12 โครงสรางพ นฐานทางคณภาพและบรการ (National Quality Infrastructure & Services: NQIS)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • การลงทนในโครงสรางพ นฐานทางคณภาพ • การพฒนามาตรฐานและจรยธรรมการวจย • ระบบนเวศโครงสรางพ นฐานทางคณภาพของประเทศ • การวจยโครงสรางพ นฐานทางคณภาพเพอประเทศไทยในอนาคต • โครงสรางพ นฐานทางคณภาพของประเทศเพอการใชประโยชนเชงเศรษฐกจ • การพฒนาบคลากรและวชาชพโครงสรางพ นฐานทางคณภาพ • โครงสรางพ นฐานทางคณภาพระดบชมชน

ตวยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การพฒนาโครงสรางพ นฐานทางคณภาพ

สถานการณ: การขบเคลอนเศรษฐกจเพออนาคต (New Engine of Growth) จ าเปนตองเนนคณภาพสนคาและบรการทมมาตรฐานสง แตปจจบนกยงพบวา ไทยมปญหาดานโครงสรางพ นฐานทางคณภาพของประเทศ (National Quality Infrastructure: NQI) เปนอปสรรคตอการพฒนาอตสาหกรรมและบรการ สงผลกระทบตอเนองถงขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการไทย ดงน น ประเทศไทยตองเรงปรบปรงโครงสรางพ นฐานทางคณภาพใหมความเขมแขง ดานมาตรวทยา (Metrology) การมาตรฐาน (Standardization) การทดสอบ (Testing) และการบรหารคณภาพ (Quality management) เพอยกระดบสนคาใหมมาตรฐาน นอกจากน ยงตองพฒนาความสามารถในการท าวจยของหนวยงานใหเปนไปตามมาตรฐานการวจยและจรยธรรม

เปาหมาย: เพอพฒนาระบบโครงสรางพ นฐานทางคณภาพของประเทศ รวมถงการพฒนามาตรฐานทเกยวของกบการวจย และมาตรฐานส าหรบอตสาหกรรม ใหมหนวยงานวจยทไดรบการรบรองมาตรฐานดานการวจยเพมมากข น และมหองปฏบตการทดสอบ สอบเทยบ และรบรองมาตรฐาน ทไดมาตรฐานสากล มเพยงพอตอความตองการของภาคอตสาหกรรม ภาคการเกษตร และภาคบรการ


แผนงาน/โครงการส าคญ • การพฒนาดานนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการพฒนาการทองเทยว • การพฒนาบคลากรและก าลงแรงงานเพอรองรบดานเทคโนโลยการทองเทยว • การพฒนานวตกรรมททนสมยเพอการพฒนาการทองเทยว • การพฒนาบคลากรและก าลงแรงงานเพอรองรบกลมตลาดคณภาพ • การพฒนามาตรฐานการทองเทยว • การพฒนาขดความสามารถการรองรบ • การพฒนาสนคาและบรการทางการทองเทยว • การยกระดบจดหมายปลายทางการทองเทยว

liv

การน าระบบ “มาตรวทยา การมาตรฐาน การทดสอบและการบรหารคณภาพ” ทไดรบการยอมรบในระดบนานาชาตมาปฏบตเพอใหเกดหลกฐานเชงประจกษวาผลตภณฑและบรการมคณสมบต ตามทก าหนดไว

การสนบสนนการผลกดนงานวจยของภาครฐและภาคเอกชนใหสามารถใชประโยชนในเชงพาณชยไดอยางเปนรปธรรม ซงจะเปนการเชอมโยงจากงานวจยในระดบหองปฏบตการสการทดลองผลต และการผลตระดบอตสาหกรรม

มาตรวทยา (Metrology) พฒนาความสามารถของระบบมาตรวทยา มงเนนพฒนามาตรฐานการวดและความสามารถทางการวดทแมนย าและไดรบการยอมรบจากนานาชาต เพอท าให กระบวนการผลต การควบคมคณภาพ และการทดสอบถกตองและนาเชอถอ

การมาตรฐาน (Standardization) ศกษาและพฒนาความสามารถของการก าหนดมาตรฐานคณภาพและขอก าหนดทางเทคนคข นตอนการพฒนามาตรฐานการวจยใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวประเทศและใหเปนทยอมรบของนานาชาต ตลอดจนการพฒนาบคลากรดานการมาตรฐานของประเทศไทย

การทดสอบ (Testing) พฒนาความสามารถของการวเคราะห ทดสอบสนคาและบรการโดยการยกระดบความสามารถดานการวเคราะห ทดสอบของหองปฏบตการไทยสมาตรฐานสากล ISO/IEC 17025 และพฒนาใหมจ านวนเพยงพอตอความตองการของภาคเอกชน ซงจะชวยลดตนทนและเวลาส าหรบผสงออกทตองสงสนคาไปตรวจสอบตางประเทศ สงเสรมใหวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเขาถงบรการการทดสอบสนคาและบรการใหมากข น

การบรหารคณภาพ (Quality management) ตรวจสอบและรบรองคณภาพของหองปฏบตการวเคราะหทดสอบ สอบเทยบเครองมอวด ทวนสอบกระบวนการผลตของสนคาและบรการ เพอรบรองวาสนคาและบรการมคณภาพและความปลอดภย

การพฒนามาตรฐานและจรยธรรมการวจย ก าหนดมาตรการหลกเกณฑในการด าเนนงานวจยซงต งอยบนพ นฐานของจรยธรรม และหลกวชาการทเหมาะสม ไดแก มาตรฐานการวจยในมนษย มาตรฐานการเล ยงและใชสตวเพองาน ทางวทยาศาสตร มาตรฐานความปลอดภยหองปฏบตการ มาตรฐานความปลอดภยทางชวภาพ มาตรฐาน ผลตภณฑดานนาโนเทคโนโลย มาตรฐานทเกยวของกบนกวจย มาตรฐานผทรงคณวฒในการประเมนขอเสนอ การวจย มาตรฐานการเผยแพรผลงานวจยและผลงานทางวชาการ มาตรฐานการจดสรรสทธประโยชน จากทรพยสนทางปญญาทไดจากการวจย จรรยาวชาชพวจยและแนวทางปฏบต และจรยธรรมส าหรบผประเมน โครงการวจย ผลงานวชาการและผลงานวจย

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม หนวยงานมาตรฐานคณภาพ ภายใตกระทรวงวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม หนวยงานมาตรฐานคณภาพ ภายใตกระทรวงอนๆ อาท เชน กระทรวงเกษตรและสหกรณ

การเกษตร กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงการทองเทยวและกฬา เปนตน

lv

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 13 นวตกรรมส าหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • การเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการ • นวตกรรมการยกระดบคณภาพชวตและการพฒนาเมอง • ระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอพฒนาเศรษฐกจฐานราก • การจดการทนทางวฒนธรรมเพอเศรษฐกจสรางสรรค • การจดการหวงโซคณคาเพอพฒนาเศรษฐกจชมชน กตกาการคาทเปนธรรมระหวางผผลต

และผคา • พฒนาเศรษฐกจทองฐานทรพยากรทองถน • สรางการเชอมโยงใหเกดหวงโซคณคาทเปนธรรม • สรางระบบแรงจงใจเพอสงเสรมการเปลยนผานมาสวถเศรษฐกจฐานรากทมนคงและยงยน • สรางระบบฐานขอมลชมชนทชมชนเขาถงได

แผนงาน/โครงการส าคญ • 1,000 ชมชนนวตกรรม – นวตกรรมสงคม - อาสาประชารฐ

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการ/ การวจยเพอทองถนเพอสรางนวตกรรมชมชน

สถานการณ : การวจยและนวตกรรมส าหรบเศรษฐกจฐานราก เนนการพฒนาศกยภาพชมชน องคความร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการผลตและด ารงชวตของชมชน การเพมขดความสามารถของชมชนในการพฒนาพงพาตนเองและจดการตนเอง ชวยเหลอซงกนและกน มกระบวนการเรยนรโดยใชพ นทเปนตวต ง เพอชมชนบนฐานภมปญญา/และหรอผสานกบความรทางวชาการเพอไปใชแกปญหาของชมชนและสงคมทสอดคลองกบบรบทใหม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • ยกระดบคนฐานรากใหเปนตวหลกในการพฒนาตนเองเศรษฐกจฐานราก • สรางกลไกการสรางการเรยนรเพอเสรมพลงคนชมชนในการยกระดบเศรษฐกจฐานราก • สรางสงคมแหงการเรยนรระหวาง stakeholder • สราง Learning ecosystem ส าหรบชมชนทองถน

นวตกรรมยกระดบคณภาพชวตของชมชน/การจดการและพงตนเอง และการพฒนาเมอง สถานการณ : บรบทของชมชนทองถนมความเปนพลวตสงมาก มความซบซอนและเชอมโยง

ตอเนอง ท าใหชมชนเมองและชมชนชนบทมความเชอมโยงและสมพนธกน การวจยและนวตกรรมจงเนนการพฒนาศกยภาพชมชน องคความร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการผลตและการด ารงชพของชมชนเพอขบเคลอนชมชนใหสามารถใหต งรบและปรบตว


lvi

• การจดท าแผนแมบทชมชนระดบต าบล องคกรปกครองสวนทองถนในการเสรมเศรษฐกจฐานราก

• การพฒนาศกยภาพผน าชมชนและคนในชมชนเพอจดการและพงตนเองสอดรบกบกระแสการพฒนา

ระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานราก สถานการณ : ระบบฐานขอมลและแพลตฟอรมน าไปประกอบการวางแผนตดสนใจระดบพ นท

และระดบนโยบาย เชอมโยงกบขอมลหลายระดบ บรณาการการท างานรวมกบหนวยงานอน ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางตวกลางในการเชอมโยงฐานขอมล/ใชระบบฐานขอมลเพอออกแบบการท างาน

รวมกน • สรางระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานรากหนวยงานตางๆ

สามารถเขาถงได 1000 ชมชนนวตกรรม นวตกรรมสงคม อาสาประชารฐ

สถานการณ : การสงเสรมนวตกรรมทางสงคม การสรางชมชนนวตกรรมไดสรางความเขมแขงของชมชน สรางรายไดและน าสการพฒนาทยงยน โดยอาศยการท างานรวมกบหนวยงานภาคในพ นทท งนกวชาการ หนวยงานรฐ องคกรพฒนาเอกชน มลนธ รวมถงการสงเสรมงานวจยเพอทองถนเพอเสรมสรางพลงทใหชมชนท าวจยและเปนผสรางนวตกรรมของชมชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางนกขบเคลอนชมชนเพอการพฒนาชมชนพ นท • สรางชมชนนวตวกรรม/นวตกรรมสงคมบนฐานการเรยนรและคนฐานรากเปนตวหลกใน

การพฒนาตนเองเศรษฐกจฐานราก • สรางกระบวนการเรยนรในการจดการและพฒนาแผนชมชนนวตกรรมแบบมสวนรวมของ

ภาคประชาสงคมในการจดท าแผนทองถน การจดการทนทางวฒนธรรมเพอเศรษฐกจสรางสรรค

สถานการณ : ปจจบนมการใชความหลากหลายทางชวภาพและทนทางวฒนธรรมและทนสงแวดลอมมาใชประโยชน เพอสรางเศรษฐกจสรางสรรค ดวยการเพมคณคาและมลคาใหกบผลตภณฑและบรการทมงสตลาดมากข น

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การจดการทนทางวฒนธรรมเพอเศรษฐกจสรางสรรค

การจดการหวงโซคณคาเพอพฒนาเศรษฐกจชมชน กตกาการคาทเปนธรรมระหวางผผลตและผคา สถานการณ : ภาวการณเอารดเอาเปรยบจากทนขนาดใหญทเขามาเปนผประกอบการเกษตร

ท ง Value chain การเพมประสทธภาพการบรหารการจดการกองทนเพอการเกษตรและแหลงสนเชอการเกษตรของภาครฐเพอการเขาถงของเกษตรรายยอย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • เสรมสรางความเขมแขงของกลม/ผประกอบการและเครอขายธรกจบนฐานทรพยากร • สรางสงคมแหงการเรยนรผานการสราง partnership • การสรางคลสเตอรสนคาการเกษตร ระดบอ าเภอ จงหวด กลมจงหวด ดวยความรวมมอรฐ

และเอกชน เกดกตกาการคาทเปนธรรมระหวางผผลตและผคา

lvii

• เพมชองทางการตลาดและมลคาเศรษฐกจหมนเวยน เพอสรางรายไดใหกบชมชนพ นท • เพมประสทธภาพนโยบายรฐในการสงเสรมเศรษฐกจฐานราก • ปรบโครงสรางเศรษฐกจมหภาคใหเสรมเศรษฐกจฐานราก

พฒนาเศรษฐกจทองฐานทรพยากรทองถน สถานการณ : การยกระดบศกยภาพของผประกอบการ วสาหกจชมชนในรปแบบใหมๆ ท ง

ผประกอบการทางธรกจเกษตรกรและแรงงานทวไป เกดชองทางใหม ๆ ในการปรบตว น าไปสการเกดนวตกรรมใหมทยกระดบเศรษฐกจฐานรากของคนในชมชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การสรางเศรษฐกจหมนเวยนในพ นท (circular economy) (Close-loop Economy) • การสรางเศรษฐกจชวภาพ (bio economy) และเศรษฐกจสเขยว(green economy)

จากทนทางสงคมของชมชนทองถน สรางการเชอมโยงใหเกดหวงโซคณคาทเปนธรรม

สถานการณ : สรางเครอขายเชอมโยงการผลตทขามชมชน พ นท จงหวด เสรมศกยภาพใหองคกรปกครองสวนทองถนในการสนบสนนและเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและระบบเศรษฐกจฐานรากในรปแบบใหม ๆ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สราง partnership ผาน Connectors ในคลสเตอรสนคาการเกษตร ผลต และบรการ

การเสรมสรางความเปนผประกอบการส าหรบคนฐานราก การสราง Health-Food Literacy ใน Value chain ดานอาหาร

สรางระบบแรงจงใจเพอสงเสรมการเปลยนผานมาสวถเศรษฐกจฐานรากทมนคงและยงยน สถานการณ : การสรางระบบแรงจงใจเพอสงเสรมการเปลยนผานเศรษฐกจฐานรากเปน

มาตรการหนงทท าใหชมชนหนมาใหความส าคญ เปนการสงเสรมเศรษฐกจฐานรากใหจะท าใหเกดความมนคงและยงยน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การเพมประสทธภาพการลงทนของภาครฐในการนโยบายสงเสรมเศรษฐกจฐานรากและ

การสรางเกณฑการวดและการประเมนประสทธภาพของการประกอบการ • มาตรการ/กฏหมาย สรางแรงจงใจเพอสรางมลคาเพมและยกระดบคณภาพ/มาตรฐาน

ผลตภณฑชมชน/ทองถน มาตรการสงเสรมเกษตรชวภาพเพอสรางมลคาเพมใหผลตภณฑ/บรการ แกกลมผประกอบการในชมชน

• จดต งกองทน สวสดการ การประกนราคา กองทนกยมดอกเบ ยต าเพอการพฒนาเศรษฐกจ ผประกอบการรายยอย มมาตรการและแรงจงใจเพอสรางมลคาเพมและยกระดบคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑทองถน และกองทนเพอสงเสรมการผลตพ นฐาน การแปรรป การบรหาร การตลาด การผลตอาหาร ความจ าเปนพ นฐานอยางพอเพยง พฒนาวสาหกจเพอสงคม ธรกจชมชน

• การเพมประสทธภาพการบรหารการจดการกองทนเพอการเกษตรและแหลงสนเชอการเกษตรของภาครฐเพอการเขาถงของเกษตรรายยอย

สรางระบบฐานขอมลชมชนทชมชนเขาถงได

lviii

สถานการณ : การสรางระบบฐานขอมลท update ครอบคลม และชมชนสามารถเขาถงได เกดการเรยนรและออกแบบการท างานรวมกน ตลอดจนตดสนใจระดบพ นท เชอมโยงกบขอมลหลายระดบ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • จดท าระบบฐานขอมลและชองทางในการน าขอมลชมชน มาใชประโยชนเพอการ

ประกอบการ/การตดสนใจการพฒนานโยบายและนวตกรรมเศรษฐกจฐานราก เชอมโยงฐานขอมลสารสนเทศเพอการบรหารจดการผลผลต แปรรป และการตลาด

• mapping ฐานขอมลในระดบพ นท เพอใหเกดการเรยนร

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม หนวยงานรฐ(กรมการพฒนาชมชน/เกษตร

และสหกรณ อตสาหกรรม/พาณชยจงหวด กระทรวงทองเทยวและกฬา กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวง อว. (มหาวทยาลย /Innovation

hub ในมหาวทยาลย มทร.) กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย (องคกรปกครองสวน

ทองถน) กระทรวงเกษตรและสหกรณ

กระทรวงพาณชย ส านกงานสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต กลมองคกรเกษตรกร คลสเตอรการผลต ผประกอบการในพ นท(โรงแรม รานอาหาร

โรงงานแปรรป Farm outlet กลมเครอขายองคกรชาวบาน สถาบนการเงน (ธกส. ออมสน ฯลฯ) องคกรชมชน TCDC

lix

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 14 ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนย า

(Personalized Poverty Eradication/Accuracy Disparity)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • Big data ระบบขอมลขนาดใหญเพอบงช กลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและ

ตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน • การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจกกลมเปาหมายเฉพาะ • การพฒนาระบบหนนเสรมและโครงสรางพ นฐานเพอการปรบเปลยนอาชพ • การจดสวสดการเพอเขาถงคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ • การพฒนาระบบเกษตรกรรายยอย / Smart Farmings/ SMEs

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Big data ระบบขอมลขนาดใหญเพอบงช กลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน

สถานการณ : ระบบฐานขอมลขาวสารท ในการประกอบอาชพ ไมสามารถเขาถงบรการของรฐ เกดความไมเสมอภาคทางสงคม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • จดท าระบบฐานขอมลขนาดใหญเพอบงช กลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและ

ตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน • บรณาการระบบฐานขอมลของทกภาคสวนทเกยวของ

การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ สถานการณ : การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการยงไมสอดรบกบความตองการบน

ฐานทนทม รวมถงขาดการพฒนาอยางเปนระบบ ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การพฒนาความรและภมปญญาทองถนและเทคโนโลย และศนยแหลงเรยนรทกษะในการ

ประกอบอาชพ การบรหารจดการเงนทนและการจดการตลาดใหกลมเปาหมายเฉพาะ • กองทนเพอพฒนาอาชพส าหรบเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ

การพฒนาระบบสนบสนน โครงสรางพ นฐานเพอการปรบเปลยนอาชพ สถานการณ : เกษตรกรและกลมเปาหมายเฉพาะยงขาดการพฒนาระบบสนบสนน และ

โครงสรางพ นฐานทเอ อใหเกดการปรบเปลยนอาชพ ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางหลกประกนแกกลมคนยากจน ผดอยโอกาสในการประกอบอาชพ • การสรางโอกาสการเขาถงทรพยากร การยกระดบคณภาพชวตและความสามารถในการ

พงพาตนเอง

แผนงาน/โครงการส าคญ • ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนย า

lx

• สรางภมคมกนและลดความรนแรงททเกยวของกบภมอากาศ และภยพบตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมใหกบผทยากจนและอยในสถานการณเปราะบาง

• ระบบการคมครองทางสงคมและเพมภมคมกนความเสยงดวยแผนงาน มาตรการ บรการสงคมในระดบพ นทแกคนยากจนอยางทวถง ควบคไปกบการจดสวสดการโดยชมชนเพอการแกไขปญหา ชวยเหลอกนเองระหวางสมาชก

• การใชขอมลเพอการผลตและการตลาดอยางมประสทธภาพ การจดสวสดการเพอเขาถงคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ

สถานการณ : คนจนกลมเปาหมายเฉพาะยงไมสามารถเขาถงสวสดการทตองการและจ าเปนทรฐจดให

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางระบบมาตรฐานคมครองทางสงคมไดครอบคลมถงกลมคนยากจน • สรางระบบบรการสขภาพทดเพอใหคนเขาถงมากข น บรการดานการศกษาพ นฐานมงเนน

ไปทโอกาสการเขาถงการศกษา และใชเทคโนโลยประกอบการศกษามากข น โครงสรางพ นฐาน ต งinternet ความเรวสงทกหมบาน

การพฒนาระบบเกษตรรายยอย / Smart Farmer/ SMEs สถานการณ : การพฒนาเกษตรรายยอย Smart Farmer SMEs ทผานมายงไมเปนระบบและ

สอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมาย ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • เสรมสรางศกยภาพและกระบวนการเรยนรของคนจน เพอเพมขดความสามารถของคนจน

ในการวเคราะหคดเปนท าเปนและแกไขปญหาได • การพฒนาระบบเกษตรรายยอย / Smart Farmer/ SMEs • พฒนาระบบขอมล เพอการสนบสนนการจดการผลตและการจดการการตลาด • สรางแรงจงใจในการประกอบอาชพเกษตร

ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนย า สถานการณ : ในชวง 30 ปทผานมา สถานการณปญหาความยากจนในภาพรวมของประเทศ

จะลดลงจากจ านวนผยากจน 34.1 ลานคนในป 2531 เหลอเพยง 5.8 ลานคน ในป 2559แตดวยเปาหมายและแนวทางการพฒนาในการขจดความยากจนตามแนวทางการพฒนาทยงยน(Sustainable Development Goal- SDGs) คอ ขจดทกรปแบบใหแลวเสรจภายในป 2573 รวมถงก าหนดใหเพมรายไดตอหวของกลมประชากรทมรายไดต าสดรอยละ 40 ใหไดไมนอยกวารอยละ 15 และเพมโอกาสการเขาถงบรการพ นฐานทางสงคมของภาครฐ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางกลไกการบรหารจดการภาพรวมของการแกปญหาและความยากจน (กลไกระดบชาต

การจดท าแผนและการบรณาการจงหวด ต าบล ตามแนวทางการพฒนาส าคญ (issue) • สรางเครอขายการเรยนร การพฒนาระบบและบรณาการการจดระบบบรการสงคมแกคน

ยากจนเพอแกปญหาความยากจนอยางบรณาการ


และนวตกรรม

องคกรปกครองสวนทองถน

lxi

กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ

กรมสงเสรมการเกษตร กรมวชาการการเกษตร ภาคประชาสงคม กลมคนยากจน ผดอยโอกาส ผเปราะบาง

lxii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 15 เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ (Smart/ Livable City)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • เมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานท า • การพฒนาเขตพเศษและความรวมมอในภมภาค • ความรวมมอประชารฐเพอการพฒนาเมองนาอยและเมองอจฉรยะ • การพฒนาระบบงบประมาณพ นทและระบบบรหารราชการแผนดนเพอการกระจาย

ศนยกลางความเจรญ • การเพมขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการพ นท • การศกษาเพอเสนอแนะแนวทางและนวตกรรมในการยกระดบและสรางมลคาทาง

เศรษฐกจทเอ อตอการกระจายรายไดและเปนมตรตอสงแวดลอมบนศกยภาพของฐานทรพยากรของแตละพ นท ท งทรพยากรธรรมชาตและทนทางวฒนธรรมและสงคม ของแตละจงหวด

แผนงาน/โครงการส าคญ • การส ารวจและประเมนศกยภาพ ทนทรพยากร ทนวฒนธรรม การวเคราะหเชงพ นท และ

การวเคราะหเชงสนคาทเปนเอกลกษณ • การเสรมศกยภาพผประกอบการในพ นท ท งการเพมความสามารถ เพมประสทธภาพ ใน

การผลต เพมการจางงานโดยการใหความส าคญสงเสรมและสนบสนนการพฒนาทรพยากรมนษย ตลอดจนการวจยและพฒนาในเทคโนโลยและนวตกรรมตางๆ

• หาโครงสรางการกระจายรายไดทเหมาะสมตามบรบทของการพฒนาในพ นทของเมองแตละแหงท งโครงสรางทางสงคม เช อชาต วฒนธรรมการศกษา ทกษะของแรงงาน

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย เมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานท า

สถานการณ: ปจจบน ประเทศไทยประสบปญหาความเหลอมล าของเมองศนยกลางความเจรญท งดานการศกษา สาธารณสข และศนยกลางทางเศรษฐกจ กระจกตวอยในเมองใหญเปนหลก ท าใหเกดการอพยพของผคนเพอแสวงหาโอกาสทดในชวต อาท แรงงานจ านวนมากละท งถนฐานเขาไปท างานในเมองใหญ พ นทชนบทจงขาดแรงงาน ขณะเดยวกน การเตบโตของเมองทไมสมดลสงผลกระทบตอเมองใหญเชนกน อาท การเกดปญหาสงแวดลอม ปญหาสงคม และความแออด ในเมองใหญ ดงน น การกระจายศนยกลางความเจรญไปยงเมองรอง และเมองขนาดเลก และสรางเมองนาอยเปนแนวทางทควรเรงพฒนา

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การพฒนา s-curve ทต งอยบนฐานทรพยากรของทองถนเพอการพฒนาเศรษฐกจระดบ

พ นท เปนแนวทางหนงในการกระจายความเจรญ เพอใหเกดการเตบโตของเศรษฐกจในระดบจงหวด เกดการกระจายรายได ลดความเหลอมล าของการจดสรรและการกระจายผลผลตและความมงคงท งดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการ โดยประชาชนในพ นทตองมสวนรวมในการแกไขปญหาพ นฐานทางเศรษฐกจของชมชน ท งน เพอลดปญหาการอพยพยายถนไปสเมองใหญ

lxiii

2. การพฒนาความรและพฒนาคณภาพทรพยากรบคคลเพอพฒนาทองถน โดยความรตองมากกวาระดบการวจยหากเพอการพฒนา ซงความรดงกลาวจะถกใชเปนขอมลเชงประจกษ (evidence base) ในการก าหนดทศทางการพฒนา

3. สรางแนวทางกลไกใหมเพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางโครงการพฒนาเมอง

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม กระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและ

นวตกรรม กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน กระทรวงศกษาธการ

กระทรงอตสาหกรรม การเคหะแหงชาต สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(TDRI) ภาคเอกชน อาท บรษทพฒนาเมอง

lxiv

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ 16. ปฏรประบบ ววน. (Reinventing Research System)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • หลกสตรรวมวจยและนวตกรรมกบภาคเอกชน (Real sector linkage: R&D, tech

transfer, curriculum) • การออกแบบระบบบรหารนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดาน ววน. • การออกแบบระบบการจดสรรทนและบรหารงบประมาณ • การออกแบบระบบตดตามประเมนผล • การออกแบบระบบเชอมโยงขอมล

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Global partnership program

เพอสรางความเขมแขงของระบบวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ พฒนาศกยภาพบคคลากรในระบบวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ใหเกดเปาหมายรวมและมการท างานทสอดรบกนอยางมประสทธผล และสนบสนนใหเกดความรวมมอและสรางเครอขายระหวางหนวยงานวจยท งในและตางประเทศ สรางโอกาสในการพฒนาโครงสรางพ นฐานดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ผานความรวมมอระดบนานาชาต เพอเพมสมรรถนะของประเทศไทยในการเลอก การรบ การถายทอด และการรวมมอกบบคคล หรอหนวยงานตางประเทศ ท าใหไดวทยาการและเทคโนโลย และนวตกรรมททนสมย มประสทธภาพและเหมาะสม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: การสรางเครอขาย การแลกเปลยนบคลากร ววน. การท างานวจยรวมกนระหวางนกวจยไทย

กบนกวจยและภาคเอกชนตางประเทศในสาขาทมความส าคญของประเทศ

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม มหาวทยาลยกลมทมงสคณภาพระดบโลก มหาวทยาลยเปนเลศในการพฒนาชมชนทองถนและภมภาค มหาวทยาลยเปนเลศทางเทคโนโลยและนวตกรรม มหาวทยาลยและภาคเอกชนตางประเทศ แหลงทนตางประเทศ

แผนงาน/โครงการส าคญ • Global partnership program

Documents

ร่าง...หน าในสากล น าพาประเทศไปส ประเทศท พ ฒนาแล ว” การจ ดท า (ร าง) นโยบายและย