ร่าง พ.ร.บ.ข้าว ควรปรับปรุงแก้ไขอะไร¹ถลงข้าว...พ.ร.บ.... · แต่สาระส าคัญกลับเน้น

ราง พ.ร.บ.ขาว : ควรปรบปรงแกไขอะไร

นพนธ พวพงศกร

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย 11 กมภาพนธ 2562

1

ประเดนอภปราย

เหตผลทตองม พ.ร.บ.ขาว

สาระส าคญของ พ.ร.บ.ขาว หลงผานวาระ 1 (30 มค. 62)

ประเดนหลกทมการแกไข/ปรบปรงใหดขนในชนกรรมาธการ

มาตราทจะเปนผลเสยหายตอชาวนา/วงการขาวไทย หรอเปนจดออนดานการพฒนาหวงโซมลคาขาวไทย

ขอเสนอแนะ

2

1. เหตผลทตองม พ.ร.บ.ขาว : ด แต...... เหตผลด • อาชพชาวนาเสยงขาดทนสง คนรนใหม ไมมแรงจงใจจะท านา • จงตองการปรบปรงพฒนากระบวนการผลตตลอดหวงโซการผลต

และการพฒนาอาชพท านาใหมนคง ยงยน อยางบรณาการและเปนเอกภาพ

แตสาระส าคญกลบเนนการควบคมและลงโทษเสมอนหนงประเทศตกอยในภาวะสงคราม...และจะเกดผลเสยหายตอวงการขาวไทย

สวนมาตราดานการพฒนากมจดออนทไมนาจะสมฤทธผล

3

2. สรปสาระส าคญ : กรณาอานเองครบ ม 5 หมวด + บทเฉพาะกาล :

• (หมวด 1) คณะกรรมการนโยบายและคณะอนกรรมการ 2 ชด คอ การผลตและการตลาด (หมวด 3) พนกงานเจาหนาท (หมวด 4) การจดท าฐานขอมล และออกใบรบซอขาวเปลอก (หมวด 5) การก ากบดแลการผลตขาว (หมวด 6) บทก าหนดโทษ และ (7) บทเฉพาะกาล

หมวดส าคญตอการพฒนา คอ หมวด 1 และมาตรา 27/2 เรองผตรวจสอบคณภาพเมลดพนธ • แตจดออน คอ การตงคณะอนกรรมการตามมาตรา 13 (หมวด 1) • การจดท าฐานขอมล (มาตรา 19 หมวด 4) กลบเนนการควบคมแทน

การใชขอมลเพอการพฒนา หมวดทจะเกดผลเสยหายตอวงการขาว คอ หมวด 3-6 โดยเฉพาะ

มาตรา 20 มาตรา 27 (หมวด 5) และบทลงโทษอาญา (หมวด 6) 4

3. ประเดนหลกทไดรบการปรบปรงใหดขนในชนกรรมาธการหลงวาระ 1

ลดความขดแยงดานอ านาจระหวางกระทรวงพาณชยกบกรมการขาว • ตดหมวด 2 เรองหนาทและอ านาจของกรมการขาวออกหมด

ลดบทลงโทษการออกใบรบซอขาวเปลอก (ม.20) จากเดมจ าคกไมเกน 2 ป หรอปรบไมเกน 5 หมนบาท เปนปรบไมเกน 2 หมนบาท

ลดโทษการไมอ านวยความสะดวกแกเจาหนาทจากเดมปรบไมเกน 2 หมนบาทเปนปรบไมเกน 1 หมนบาท • แตกลบใหอ านาจหนาทในการเขาไปในนาขาวเคหสถาน

ยานพาหนะ สถานทเกบขาวมากขน (มาตรา 16/2) 5

3. ประเดนหลกทไดรบการปรบปรงใหดขนในชนกรรมาธการหลงวาระ 1

แตมการเพมโทษกรณตางๆ ตามมาตรา 33 โดยแยกเปน 6 อนมาตรา : บางขออาจจ าเปน แตบางขอจะท าลายกระบวนการพฒนาพนธขาว • มาตรา 33/1 ออกใบรบซอขาวเปลอกเปนเทจ จ าคก 1 ป ปรบไมเกน 1

แสนบาท • มาตรา 33/2 จ าหนายเมลดพนธทไมไดรบการรบรองจ าคกไมเกน 1 ป หรอ

ปรบไมเกน 1 แสนบาท • มาตรา 33/3 ผตรวจสอบคณภาพเมลดพนธท ารายงานเทจ จ าคกไมเกน 3

ป ปรบไมเกน 3 แสนบาท • มาตรา 33/4 จายสนบนใหผตรวจสอบคณภาพขาวหรอผตรวจสอบคณภาพ

ขาวทจรต จ าคกไมเกน 5 ป ปรบไมเกน 5 แสนบาท • มาตรา 33/5 จดท ารายงานผลตรวจสอบเปนเทจ จ าคกไมเกน 3 ป ปรบไม

เกน 3 แสนบาท • มาตรา 33/6 ความผดพลาดของนตบคคลทเกดจากรรมการหรอผจดการ

หรอเจาหนาทของนตบคคล 6

4. มาตราทจะเปนผลเสยหายตอชาวนา/การพฒนาพนธขาว/วงการคาขาว

4.1 การจ าหนายเมลดพนธขาวทยงไมไดรบการรบรองพนธ มโทษจ าคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกน 1 แสนบาท หรอทงจ าทงปรบ (มาตรา 27/1 และ ม. 33/2) • มาตรานจะปดกนขดขวางการพฒนาพนธขาวใหมๆของไทย

ในอดตขาวพนธพนเมองหลายพนธทกลายเปนพนธยอดนยม ไดแพรหลายไปในหมชาวนากอนทหนวยราชการจะใหการรบรองพนธ

7


มาตรา 27จะปดกนขดขวางการพฒนาพนธขาวใหมๆ (ตอ) • ความส าเรจนท าใหขาวไทยเปนขาวมคณภาพสง มการ

สงออกขาวคณภาพทมราคาสงกวาขาวเกรดต าถง 50% ขาวสงออกทมคณภาพ คอ หอมมะล ขาวนง

• หาก พ.ร.บ. ฉบบนออกมาใชกอน พ.ศ. 2500 คนไทยคงอดมพนธขาวดอกมะล 105 ขาวตาแหง 17 ขาวไรซเบอรร ขาวสงหยด ขาวทบทมชมแพ

8

0

2

4

6

8

10

1219

72

1974

1976

1978

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

2016

2018

Mill

ions t

on

ปรมาณสงออกขาวจ าแนกตามชนดขาว

KDML W.R. 100% W.R. 5% Parboiled Rice Other

ทมา: สมาคมผสงออกขาวไทย.

26% 24% 28%

7% 15%

เรมมขอมลการสงออกขาวหอมมะลป 1987

Share 1990 2000 2010 2018 KDML 18% 18% 26% 15%

W.R. 100% 24% 18% 10% 7% W.R. 5% 8% 11% 16% 28% Parboiled 17% 28% 35% 24%

Other 33% 25% 14% 26%

ขาวดอกมะล 105 41%

กข.6 24%

ราชการไมไวตอแสง 19%

พนธพนเมอง 4%

กข.15 3%

ราชการไวตอแสง 3%

สพรรณบร 1 3% ปทมธาน 1

2%

ชยนาท 1 1%

สพรรณบร 60,90 0%

หอมสพรรณบร

0%

คลองหลวง 1

0%

นาป กข. 10

4%

กข.ไมไวแสง 59%

สพรรณบร 60, 90 1%

ราชการไมไวแสง 15%

พษณโลก 2, 60-2 8%

ชยนาท 1, 2 3%

หอมสพรรณบร 0%

ปทมธาน 1 6%

สพรรณบร 1 4%

นาปรง

ทมา: สศก.

พนทเพาะปลกจ าแนกตามพนธ

ความส าเรจในการพฒนาคณภาพขาว เกดจากอะไร : ระบบควบคมคณภาพแบบกระจายอ านาจ (decentralized quality control system) (บทความของศ.เบญจวรรณ ฤกษเกษม Science Asia 2007)

เกดจากวรบรษ/วรสตรนรนาม (unsung heroes) ตงแตเกษตรกร พอคา โรงส ผสงออก และขาราชการ หรอแมแตเครองเกบเกยวขาวของโรงงานเครองจกรกลเกษตร

เกษตรกรทปลกขาวกนเอง จะคดไวแตพนธทกนอรอยพนธไมอรอยถกตดทง เชน กข2 กข4 ในชวงแรกของปฏวตเขยว

พอคา และโรงสสงสญญาณใหขาวนารวาอยางไรปลกพนธไหน แหลงพนธทด/ไมด เพราะสแลวมปญหา

พนธสมยใหมทราชการแนะน า บางพนธกไดรบความนยมบางพนธกลมหายตายจากไป (เชน หอมสพรรณ หอมคลองหลวง 1) ทงๆทใหผลผลตตอไรสง

• ทนาดๆทเหมาะกบพนธสมยใหมมแค 25% แมแตในลมเจาพระยากมดนเปรยวขาดธาตอาหาร แตไทยประสบความส าเรจในการพฒนากลมลกคาเฉพาะ (niches) เพราะไทยมขาว

พนเมองหลากหลายสายพนธ เพราะพนทปลกขาวแตละภาคแตละจงหวดมสภาพแวดลอมตางกน...ชาวนาเปนผคดเลอกพนธทมคณภาพแบบลองผดลองถก 11


ระบบควบคมคณภาพแบบกระจายอ านาจ (ตอ) • ทนาดๆทเหมาะกบพนธสมยใหมมแค 25% แมแตในลมเจาพระยาก

มดนเปรยว ขาดธาตอาหาร แตไทยประสบความส าเรจในการพฒนากลมลกคาเฉพาะ (niches)

เพราะไทยมขาวพนเมองหลากหลายสายพนธ เพราะพนทปลกขาวแตละภาคแตละจงหวดมสภาพแวดลอมตางกน...ชาวนาเปนผคดเลอกพนธทมคณภาพแบบลองผดลองถก

ตวอยางการคดเลอกพนธ ขาวนง ในพนทน าทวมภาคกลาง ทดนมก ามะถนสง จนท าใหผลผลตตอไรเพมจาก 80 กก/ไร เมอ 40 ปกอน มาเปน 320-660 กก/ไร ในป 2550

ขาวนงกลายเปนขาวสงออกทมราคาสงกวาขาวขาว • ความส าเรจของการพฒนาพนธสนปาตอง 1 และ กข6 ในภาคเหนอ

ท าใหผลผลตสงขน กมาจากการมพนธเหนยวพนธพนเมอง (เหมยนอง moey nawng)

12


13

….

การคดเมลดพนธชองชาวนา

ทมา: Benjawan, ScienceAsia, 33, 2007

ระบบควบคมคณภาพแบบกระจายอ านาจ (ตอ) • ผรางกฎหมายไมมความรเรองกระบวนการพฒนาปรบปรง

คณภาพพนธขาวของไทยดงกลาว กรรมาธการคงมไดเชญผเชยวชาญดานพฒนาพนธขาวมาให

ความร

คดวากรมการขาวเปนผพฒนาพนธเปนหลก

14


4.2 Conflict of interests : หมวด 5 เปนการรวบอ านาจดานตางๆ มาทกรมการขาว : วจย รบรองพนธใหม รบรองพนธจ าหนาย ก ากบควบคมการจ าหนายพนธขาว เมลดพนธขาว • เกดปญหาผลประโยชนสวนตว (ของกรม) ขดแยงกบผลประโยชนสวนรวม

....ดร.อภชาต พด กรมการขาวเปนทงผวจย ใหทนวจย รบรองพนธ ก ากบควบคมการคาเมลดพนธ

ขาว และขอมลการคาขาวเปลอก • กระทบเอกชน/นกวชาการทตองการพฒนาพนธใหมๆทเดม ทกคน

(รวมทงกรมการขาว) ตองไปขอการรบรองพนธใหมจากกรมวชาการ • ตองขยายบคคลากร และงบประมาณของกรมการขาวมหาศาล • การใหอ านาจพนกงานเจาหนาทยงกวาต ารวจ (หมวด 3) เสยงตอการ

ทจรตฉอฉล

15


4.3 การจดท าฐานขอมลและออกใบรบซอขาวเปลอก : ขชางจบตกแตน (หมวด 4 และมาตรา 33) • ไมคมทจะเกบขอมลมาเพอใชลงโทษผรบซอขาวเปลอก

ควรใช social media คมคากวา • การท าฐานขอมลควรเนนน ามาวเคราะหเพอศกษา

ปญหา และแนวทางการพฒนาหวงโซการผลต-การคาขาวมากกวา

16


4.4 การตงคณะกรรมการดานการผลตและการตลาด (มาตรา 13) • ยงเปนแนวคดทอยบนสมมตฐานวา “ขาราชการชนผใหญ เปนผรดทสด” • ควรเปลยนกรรมการจากอธบด เปนผเชยวชาญดานตางๆ จากภาครฐ

ชาวนา ผคาเมลดพนธ โรงส ผสงออก และนกวชาการสาขาตางๆ • ควรผกโยงนโยบายขาว/แผนงานกบงบประมาณ • มกลไกตดตามการปฏบตงานของหนวยราชการ (มาตรา 12 และ 13) • การประเมนผลควรท าโดยหนวยงานอสระ • คณะอนกรรมการผลตควรมผเชยวชาญจากกระทรวงวทยาศาสตร (วจย)

และสาธารณสข (สขภาพ) • คณะอนกรรมการดานตลาดควรมตวแทนดานตลาดตางประเทศ • โครงสรางใหมทมคณะกรรมการนโยบายและบรหารจดการขาวเปนองคกร

การเมอง สวนคณะอนกรรมการเปนองคกรดานเทคนค จะท าใหการตดสนนโยบายและด าเนนงานของฝายการเมองตงอยบนฐานความร และมทงการตดตาม และประเมนผล

17


4.5 โดยสรป • ราง พ.ร.บ.ขาว ขดกบมาตรา 77 ของรฐธรรมนญ

เกดความเสยหายและสรางภาระตอสงคม สญเสยงบประมาณแผนดนมหาศาล เสยงตอการทจรต มาตรา 77: รฐพงจดใหมกฎหมายเพยงเทาทจ าเปน และยกเลกหรอปรบปรงกฎหมายท

หมดความจ าเปนหรอไมสอดคลองกบสภาพการณ หรอทเปนอปสรรคตอการด ารงชวต หรอการประกอบอาชพโดยไมชกชาเพอไมใหเปนภาระแกประชาชน รวมทงกอนตรากฎหมายรฐพงจดใหมการรบฟงความคดเหนของผเกยวของ วเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนจากกฎหมายอยางรอบดานและเปนระบบ....และพงก าหนดโทษอาญาเฉพาะความผดรายแรง

• โครงสรางคณะกรรมการ/อนกรรมการทครอบง าดวยระบบราชการ จะไมสามารถกอใหเกดการพฒนากระบวนการผลต การสรางรายไดใหชาวนา การสรางแรงจงใจคนรนใหมสอาชพชาวนา

18


5. ขอเสนอแนะ ขอให สนช. ยดเวลาการน าราง พ.ร.บ.ขาว เขาสวาระ 2 อก 2-3 สปดาห

• เปดกระบวนการรบฟงความเหนจากผเชยวชาญทกดาน และทกสมาคม

• แกไขมาตราส าคญทจะกอใหเกดความเสยหายตอวงการขาว

• ปรบปรงบทบาทกรมการขาวใหชดเจน : ระหวางการเปนกรมวจย หรอกรมก ากบดแล

• ปรบปรงองคประกอบของคณะอนกรรมการทง 2 ชด ใหเปนผเชยวชาญ

ถาไมทน กรอรฐบาลใหมจะดกวา

19

20

ขอบคณครบ [email protected]

mailto:[email protected]

Documents

ร่าง พ.ร.บ.ข้าว ควรปรับปรุงแก้ไขอะไร¹ถลงข้าว...พ.ร.บ.... · แต่สาระส าคัญกลับเน้น