(ราง)

ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป

(พ.ศ. 2560 - 2579)

จดเตรยมโดย กรมควบคมมลพษ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579)

สารบญ

หนา บทท 1 บทน า 1 1.1 ความเปนมา 1 1.2 กรอบแนวคด 1 1.3 วตถประสงค 1 1.4 กระบวนการและขนตอนการจดท าแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 2 บทท 2 สถานการณคณภาพอากาศ

3

2.1 สถานการณคณภาพอากาศ 3 2.2 สถานการณกาซเรอนกระจก 8 2.3 แหลงก าเนดมลพษทางอากาศ 11 2.4 แนวโนมมลพษทางอากาศใน 20 ปขางหนา 14 2.5 ผลการบรหารจดการมลพษทางอากาศทผานมา 20 บทท 3 กฎหมาย นโยบาย ยทธศาสตร แผนระดบประเทศทเกยวของกบ

การจดการคณภาพอากาศ

22

3.1 นโยบายทเกยวของกบการจดการคณภาพอากาศในระดบชาต 22 บทท 4 ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ

29

4.1 วสยทศน/ยทธศาสตร/แนวทางการบรหารจดการคณภาพอากาศ 35 4.2 แนวคดในการก าหนดยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป 36 4.3 ทศทางของยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 -

2579) และแนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

38

4.4 โครงการส าคญภายใตรางยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560-2564)

44

บทท 5 กลไกการแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560 – 2579

50

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑

บทท 1

บทน า

1.1 ความเปนมา ประเทศไทยยงอยในชวงทตองมการเปลยนแปลง ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและการ

เปลยนแปลงในภมภาคอาเซยนและระดบสากล ประกอบกบในอนาคต 20 ป ขางหนา (พ.ศ. 2560 - 2579) สภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศมการเปลยนแปลงภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงสภาวะภมอากาศ ประกอบกบมการกระจายความเจรญและการพฒนาใหมความทวถงมากขน ซงจะสงผลใหความเปนเมองทเตบโตอยางตอเนองตามมาดวย จงจ าเปนตองก าหนดยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป ใหเหมาะสมกบสถานการณทคาดการณวาจะเกดขนในอนาคต และก าหนดทศทาง เปาหมายเพอใชเปนกรอบและทศทางการจดการมลพษในระยะยาว

การจดท าแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศของประเทศ ไดจดท าขนภายใตบรบท ทสอดคลองและเปนไปตามนโยบายและยทธศาสตรทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมในระดบประเทศ ไดแกรางกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (2560-2579) เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals (SDGs)) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) และรางยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (2560-2579) และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 เพอใหยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศของประเทศไทยสอดคลองกบแนวทางการพฒนาประเทศ และใหเกดการบรณาการอยางเปนระบบระหวางหนวยงานสวนกลาง สวนภมภาค ระดบจงหวดและทองถน เพอน าไปสคณภาพสงแวดลอมทไดมาตรฐาน เออตอการด ารงชวตและการพฒนาทยงยน

1.2 กรอบแนวคด

การจดท ายทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศของประเทศไทย ใชกรอบแนวคดในการสรางสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม การลดและควบคมการระบายมลพษจากแหลงก าเนด จดการมลพษในระบบพนทตามล าดบความส าคญของปญหา พฒนาระบบการบรหารการจดการมลพษ ใหเกดประสทธภาพยงขน ซงรวมถงการพฒนาเครองมอกลไก ระบบฐานขอมล การเชอมโยงเครอขายขอมลเพอใหหนวยงานทเกยวของสามารถเขาถงและใชในการตดสนใจทงในสถานการณปกตและสถานการณวกฤต การสงเสรมทกภาคสวนทงภาครฐ เอกชน และประชาชนใหเขามามสวนรวมรบผดชอบสงแวดลอมและจดการปญหามลพษทางอากาศ โดยเฉพาะการใหความส าคญกบการจดการปญหามลพษในเชงพนท

1.3 วตถประสงค

1) เพอการปองกน ลด และควบคมมลพษทางอากาศ 2) เพอการบรหารจดการคณภาพอากาศอยางบรณาการ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒ 1.4 กระบวนการและขนตอนการจดท าแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ

1.3.1 วเคราะหสถานการณปญหาและแนวโนม โดยจะวเคราะหสถานการณคณภาพอากาศ ปญหามลพษหลกในพนททวไปและพนททมปญหาวกฤตดานคณภาพอากาศ รวมถงปจจยทจะสงผลกระทบ ตอแนวโนมของภาวะมลพษทางอากาศ

1.3.2 วเคราะหนโยบายทมผลตอการก าหนดกรอบและทศทางยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ ไดแก รางกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (2560-2579) เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals (SDGs)) ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564 นโยบายรฐบาล (แถลงตอสภานตบญญตแหงชาต วนท 12 กนยายน 2557) วาระปฏรปทเกยวของกบการจดการมลพษและยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (2560-2579) และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

1.3.3 ยกรางกรอบและทศทางแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศของประเทศและน าไปรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากผมสวนไดสวนเสยเพอปรบปรงแผนยทธศาสตรใหมความครบถวนสมบรณยงขน

1.3.4 น าเสนอคณะกรรมการควบคมมลพษ คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต เพอน าไปส การผลกดนและขบเคลอนหนวยงานทเกยวของแปลงแผนไปสการปฏบตตอไป

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓

บทท 2

สถานการณคณภาพอากาศ

2.1 สถานการณคณภาพอากาศ

มลพษทางอากาศแบงเปน 2 กลมใหญ ไดแก สารมลพษทางอากาศหลก (Criteria Pollutants) เปนตวแทนมลพษทางอากาศทเกดจากกจกรรมปกตของชมชนเมองมเครอขายการตรวจวดทครอบคลม 29 จงหวดทวประเทศและอกกลมหนงคอ สารพษในอากาศ (air toxics) ซงเปนสารมลพษทเกดจากกจกรรมอตสาหกรรมเปนกรณเฉพาะ มการตรวจวดในบางพนทเพอเฝาระวงสถานการณ

2.1.1 สารมลพษทางอากาศหลก (Criteria pollutants)

สารมลพษทางอากาศหลก มแหลงก าเนดจากกจกรรมปกตของชมชน เชน การจราจร ปมน ามน การก าจดขยะ การเกษตร อตสาหกรรม เปนตน โดยในประเทศไทยมการตรวจวดสารมลพษ 5 ชนด เปนตวแทนของมลพษในกลมนตามหลกสากล ไดแก ฝนละออง กาซโอโซน ไนโตรเจนไดออกไซด ซลเฟอรไดออกไซด และคารบอนมอนอกไซดสถานการณรายสารมลพษสรปได ดงน

ในภาพรวมทงประเทศ ตงแตป 2541-255๙ พบวามลพษประเภทฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน (PM10) เฉลย 24 ชวโมง ฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน เฉลย 24 ชวโมง (PM2.5) และกาซโอโซน ยงคงพบคาสงสดเกนมาตรฐานอยางตอเนอง ส าหรบคารบอนมอนอกไซด ไนโตรเจนออกไซด และซลเฟอรไดออกไซด มปรมาณทรงตว แนวโนมสารมลพษ

-100%

0%

100%

ปรมาณเทยบกบคามาตรฐาน (รอยละ)

ป พ.ศ.

PM10 เฉลย ๒๔ ชวโมงสงสดPM2.5 เฉลย ๒๔ ชวโมงสงสดO3 เฉลย ๑ ชวโมงสงสดSO2 เฉลยรายปNO2 เฉลยรายปCO เฉลย ๑ ชวโมงสงสดคามาตรฐาน

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔

1) ฝนละออง PM10 ยงคงเปนปญหาหลกในหลายพนท ในป 2559 พบเกนคามาตรฐาน ใน 23 จงหวดจาก 31 จงหวดทมการตรวจวด โดยพนททพบปญหาฝนละอองเกนมาตรฐานอยางตอเนอง ไดแก พนท 9 จงหวดภาคเหนอ พนทหนาพระลาน จ.สระบร ซงจะเปนปญหาโดยเฉพาะในชวงหนาแลงของทกป

ปรมาณฝนละอองพนทเขตควบคมมลพษ ต.หนาพระลาน จ.สระบร

ปรมาณฝนละอองในพนทภาคเหนอ 9 จงหวด

2) ฝนละออง PM2.5 จากการตดตามตรวจสอบพบวาปรมาณ PM2.5 เฉลยรายปใน 12 จงหวด พบวาหลายพนทมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองและมคาเกนเกณฑมาตรฐาน (คามาตรฐานเฉลยรายป 25 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร) ไดแก กรงเทพ (ดนแดง วงทองหลาง) เชยงใหม สระบร (หนาพระลาน) สมทรสาคร ล าปาง (แมเมาะ) ขอนแกน ราชบร

416

301 298 302 283246 243

293260

352294 308

266

107 108 125 102 83 93 86 95 107 98 95 97 96

22 23 31 31 15 11 21 30 30 17 24 30 300

50100150200250300350400450500

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559

(มคก

./ลบ.

ม.)

คาสงสด

คาเฉลย

คาตาสด

ปรมาณความเขมขนของฝนละอองขนาดเลกไมเกน ๑๐ไมครอน (PM10)

0

10

20

30

40

50

60

70

ลาปาง แมฮองสอน เชยงราย เชยงใหม พะเยา แพร นาน ลาพน ตาก รวม

จานวนวนทฝนละอองขนาดเลกเกนคามาตรฐาน (รายจงหวด)ระหวางเดอนมกราคม - เมษายน ป 2555-2559

2555 2556 2557 2558 2559

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๕

แสดงปรมาณฝนละออง PM2.5 เฉลยรายป (ขอมลป 2554 – 255๙)

3) กาซโอโซน พบเกนมาตรฐานในหลายพนท โดยในป 2559 พบเกนคามาตรฐาน ในทกจงหวดทมการตรวจวด แตทงนคาเฉลยทงประเทศไมเปลยนแปลงมากนกแตเมอพจารณาเปนรายพนทพบวารอยละ 50 ของพนทตรวจวดพบแนวโนมเพมขน โดยพนททมปญหา ไดแก สมทรปราการ นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา กรงเทพมหานคร (บรเวณพนททวไป)

4) กาซไนโตรเจนไดออกไซด ในหลายปทผานมาพบวาคาเฉลยรายปทงประเทศอยในเกณฑมาตรฐานและมแนวโนมไมเปลยนแปลงมากนก ส าหรบป 2559 เมอพจารณารายพนท พบวาคาเฉลยรายป มคาเกนมาตรฐาน 1 จด ไดแก บรเวณเขตดนแดง กรงเทพมหานคร

5) กาซซลเฟอรไดออกไซด ในหลายปทผานมาพบวาคาเฉลยรายปทงประเทศมคาอยในเกณฑมาตรฐานและมแนวโนมไมเปลยนแปลงมากนก ส าหรบป 2559 เมอพจารณารายพนทพบปรมาณ ซลเฟอรไดออกไซดมแนวโนมลดลง แตในบางพนทของประเทศมแนวโนมเพมขน เชน จดตรวจวดในจงหวดเชยงใหม ล าปาง และระยอง เปนตน

6) กาซคารบอนมอนอกไซด ในหลายปทผานมา ไมพบเกนคามาตรฐานและมแนวโนมทรงตว ในหลายพนท โดยพนททมแนวโนมเพมขน ไดแก จงหวดล าปาง และพระนครศรอยธยา

0

50

100

150

200

250

30025

5425

5625

5825

5725

5925

5925

5525

5725

5925

5525

5725

5925

5625

5825

5525

5725

5925

5725

5925

5725

5925

5825

5725

5925

59

ปรมาณฝนละออง PM2.5 เฉลยรายปคาสงสด

คาตาสด

คาเฉลย

คามาตรฐาน 25 มคก./ลบ.ม.

เชยง

ใหม

ระยอ

ง

ต.หน

าพระ

ลาน

จ.สร

ะบร

สงขล

า สมทร

สาคร

ต.แม

เมาะ

จ.ลา

ปาง

ขอนแ

กน

ราชบ

ร

ชลบร

รมถน

นดนแ

ดง

เขตว

งทอง

หลาง

เขตพ

ญาไ

ท

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๖

2.1.2 สถานการณสารพษในอากาศ (Toxics)

1) สารอนทรยระเหยงาย(VOCs) (1) กลมสารอนทรยระเหยงายตามมาตรฐานคณภาพอากาศในบรรยากาศ 9 ชนด ทตรวจวดพบ

เกนคามาตรฐาน 3 ชนด และอก 6 ชนดยงอยในเกณฑมาตรฐาน - สารเบนซน ในป 2559 พบปรมาณเกนคามาตรฐาน 5 จงหวด จากพนท 6 จงหวดทมการ

ตรวจวด ไดแก กรงเทพมหานคร เชยงใหม ขอนแกน สงขลา และระยอง โดยสารเบนซนมแหลงก าเนดมาจากทงการจราจรขนสง และมาจากอตสาหกรรมทใชสารเบนซนในการผลต รวมทงจากการกกเกบและขนถาย สารเบนซน

กราฟแสดงปรมาณสารเบนซน เปรยบเทยบ 6 จงหวดทมการตรวจวด พ.ศ. 2555–255๙

- สาร 1,3-บวทาไดอนและ1,2-ไดคลอโรอเทนเกนคามาตรฐานในจงหวดระยอง ในพนท นคมอตสาหกรรมมาบตาพด แตมแนวโนมลดลงในป 2558–2559 ทงนแหลงก าเนดมาจากอตสาหกรรมทใชสารอนทรยเหลานในการผลต รวมทงจากการกกเกบและขนถายสารอนทรย

0 1 2 3 4 5 6

พนทชมชนรอบอตสาหกรรม จ.ระยอง

พนทรมถนน กทม.

พนทรมถนน จ.ขอนแกน

พนทรมถนน จ.เชยงใหม

พนททวไป จ.เชยงใหม

พนททวไป จ.ปทมธาน

พนททวไป จ.สงขลา

มคก./ลบ.ม.

ความเขมขนสารเบนซนในบรรยากาศเฉลยรายป

2555 2556 2557 2558 2559

คามาตรฐานเฉลยรายปสารเบนซน 1.7 มคก./ลบ.ม.

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๗

กราฟแสดงปรมาณสาร 1,3-บวทาไดอน และ 1,2-ไดคลอโรอเทน ในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง

2) คารบอนไดซลไฟด (CS2)

แหลงก าเนดหลกทปลดปลอยกาซ CS2 ไดแก อตสาหกรรมทใชสาร CS2 จ านวนมากในกระบวน การผลต เชน อตสาหกรรมผลตเสนใยเรยอน (viscose plants) อตสาหกรรมผลตแผนพลาสตกเซลโลเฟน อตสาหกรรมผลตภณฑยาง การสกดน ามน อตสาหกรรมชบโลหะ การลางลางสนมออกจากโลหะ การใชเปนตวท าละลายในหองปฏบตการเคม เปนตน

มการตรวจวดในพนทจงหวดอางทอง กรงเทพมหานคร ระยอง เชยงใหม ขอนแกน และสงขลา มาอยางตอเนอง จงหวดตาง ๆ พบปรมาณอยในเกณฑมาตรฐาน ยกเวนจงหวดอางทอง ซงในป 2556 พบคาสงสด 530 มคก./ลบ.ม. (คามาตรฐาน 180 มคก./ลบ.ม.) ในป 2557 2558 และ ๒๕๕๙ ปรมาณกาซ CS2 ลดลง โดยพบคาสงสด 170 175 และ ๑๑๐ มคก./ลบ.ม. ตามล าดบ ดงตาราง

0.28 0.28 0.260.46

0.330.47

0.73

0.35 0.30

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559

1,3 บวทาไดอน (มคก./ลบ.ม.)

1.370.57 0.59 0.63 0.45

0.86 1.09 1.070.44

0

2

4

6

2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559

1,2 ไดคลอโรอเทน (มคก./ลบ.ม.)

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๘

พนท ป 2556 ป 2557 ป 2558 ป 255๙ อางทอง <0.46 – 530 <0.15 – 170 <0.22 – 175 < ๐.๐๓ – ๑๑๐ กรงเทพมหานคร <0.15 – 5.5 <0.16 – 0.19 <0.22 – 11.5 < ๐.๐๓ – ๐.๙๔ ปทมธาน – – <0.22 – 1.7 - ระยอง <0.15 – 0.18 <0.06 – 0.17 <0.22 – 24 < ๐.๐๓ – ๐.๓ เชยงใหม <0.16 – 0.19 <0.06 – 0.18 <0.03 – 0.22 < ๐.๐๔ ขอนแกน <0.16 – 0.54 <0.16 – 0.59 <0.04 – 0.34 < ๐.๐๑ – < ๐.๐๔ สงขลา <0.16 – 0.54 <0.14 – 0.59 <0.03 – 0.32 < ๐.๐๒ – ๐.๓๒

หมายเหต มาตรฐานกาซ CS2 ในเวลา 24 ชวโมงไมเกน 180 มคก./ลบ.ม.

3) สารตะกว (Lead) มการตรวจวดในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล ในป 255๙ ไมพบการเกนคามาตรฐาน คาเฉลย 1 เดอน (คามาตรฐาน 1.5 มคก./ลบ.ม.) ป 255๙ พบคาสงสดตรวจวดได 0.๒๔ มคก./ลบ.ม. ณ แขวงดนแดง เขตดนแดง กรงเทพมหานคร

4) สารมลพษอนๆ นอกจากสารมลพษดงทกลาวมาแลว ยงคงมสารมลพษทควรใหความส าคญ ไดแก - สารโพลไซคลกอะโรมาตกไฮโดรคารบอน (PAHs) ซ งเกดจากควนจากทอไอเสยรถยนต

การเผาไหมของเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรม การกลนน ามนดบ อตสาหกรรมไมซงใชสารเคลอบทาเนอไมเพอปองกนแมลงทม PAHs เปนองคประกอบ

- สารไดออกซน/ฟวเรน (PCDDs/PCDFs) ซงเกดจากกระบวนการผลตเคมภณฑ กระบวนการเผาไหมอณหภมสงทกชนด กระบวนการทางชวภาพซงอาจมการสรางสาร PCDDs/PCDFs ขนมา การยอยสลายและการหมก รวมถงแหลงกกเกบตางๆ เชน บรเวณททบถมดวยกองขยะและดนซงมสาร PCDDs/PCDFs ปนเปอนสะสมอยเปนเวลายาวนาน

- สารปรอท ซงมแหลงก าเนดมาจากโรงงานอตสาหกรรมทเกยวของกบปรอท

2.2 สถานการณกาซเรอนกระจก กาซเรอนกระจก ทเชอวาเปนสาเหตของโลกรอน แบง 4 กลม

2.2.1 กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) เกดจากการเผาไหมในหลายรปแบบ เชน การใชน ามนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรม ในรถยนต ในการหงตม การเผาปา การท าปศสตว การเลยงสตว การท าฟารม

2.2.2 กาซมเทน (CH4) เกดจากการยอยสลายของซากสงมชวตทงพชและสตว เชน การท านาขาว และปศสตว การเผาไหมของซากพชหรอสตว การเผาไหมของถานหน น ามน กาซธรรมชาต

2.2.3 กลมของสารประกอบคลอโรฟลออโรคารบอน (CFCs) เกดจากโรงงานอตสาหกรรม เชน สารท าความสะอาดอปกรณไฟฟา แผงวงจรไฟฟา วงจรคอมพวเตอร ชนสวนรถยนต เครองใชในชวตประจ าวน

2.2.4 กาซไนตรสออกไซด (N2O) เกดจากการยอยสลายของซากพชซากสตว อตสาหกรรมทใชกรด ไนตรกเปนขบวนการผลต เชนในอตสาหกรรมผลตเสนใยไนลอน อตสาหกรรมเคม อตสาหกรรมพลาสตก

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๙

กาซเรอนกระจกทถกควบคมโดยพธสารเกยวโต ม 6 ชนด โดยจะตองเปนกาซทเกดจากกจกรรมของมนษย (anthropogenic greenhouse gas emission) เทานน ไดแก กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) กาซมเทน (CH4) กาซไนตรสออกไซด (N2O) กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFC) กาซเพอรฟลออโรคารบอน (PFC) และกาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (SF6)

จากขอม ลปรมาณการปล อยก าซเรอนกระจกรายสาขา ระหว างป พ.ศ. 2543-2555 ของ องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน) ระบวา ในป พ.ศ. ๒๕๕๕ (ค.ศ. 2012) ประเทศไทย มการปลอยกาซเรอนกระจกรวมเทากบ ๓๕๐ .๖๘ MtCO2e (ลานตนคารบอนไดออกไซด เทยบเทา) โดย ภาคพลงงาน (Energy) เปนภาคทปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดเทากบ ๒๕๖.๔๔ MtCO2e (๗๓.๑๓%) รองลงมา คอภาคเกษตร ป าไม และการใชประโยชนท ดน (Agriculture Forestry and Other Land Use: AFOLU) ภาคกระบวนการอตสาหกรรมและการใชผลตภณฑ (Industrial Processes and Product Use: IPPU) และ ภาคการจดการของเสย (Waste) โดยมการปลอยกาซเรอนกระจกเทากบ ๕๕.๗๑ MtCO2e (๑๕.๘๙%) ๓๓.๕๐ MtCO2e (9.55%) และ ๕.๐๓ MtCO2e (๑.๔๓%) ตามล าดบ ส าหรบภาค AFOLU มสวนของการกกเกบ กาซเรอนกระจกรวมอยดวย ซงเปนการกกเกบทเกดจากการสะสมของปรมาณชวมวล (Biomass) ในพนทปาและพนทปลกไมยนตนในภาคเกษตร เชน ปาลมน ามน ยางพารา และสวนผลไม เปนตน ท าใหมการกกเกบกาซเรอนกระจกในป พ.ศ. ๒๕๕๕ (ค.ศ. ๒๐๑๒) รวมทงสน ๑๒๒.๙๕ MtCO2e ซงเมอหกลบกบปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของภาคนจ านวน ๕๕.๗๑ MtCO2e แลว ท าใหภาค AFOLU เปนภาคทมการกกเกบกาซเรอนกระจก เทากบ ๖๗.๒๕ MtCO2e ดงนนป พ.ศ. ๒๕๕๕ (ค.ศ. 2012) ประเทศไทยมการปลอยกาซเรอนกระจกสทธ เทากบ ๒๒๗.๗๓ MtCO2e

แสดงปรมาณและสดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทยรายสาขา ป ค.ศ. 2012 ส าหรบแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกรายสาขาป พ.ศ. 2543-2555 (ค.ศ. 2000-2012)

พบวาปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดของประเทศไทย รวมทงสวนทเกดจากแหลงปลอยและ สวนการดดกลบ (Removal) มค าการปลอยสทธอย ระหวาง 169.81–227.73 MtCO2e และเม อ คดเฉพาะปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยไมรวมปรมาณการกกเกบในภาค AFOLU แลว ในชวง 12 ป

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๐

ทผานมาประเทศไทยมคาการปลอยกาซเรอนกระจกอยระหวาง 257.63–350.68 MtCO2e ส าหรบภาค ทมการปลอยหลกยงคงเปนภาคพลงงาน รองลงมาคอภาค AFOLU ภาค IPPU และภาคการจดการของเสย ตามล าดบ การพฒนาของประเทศสงผลใหการปลอยกาซเรอนกระจกในชวง 12 ป ดงกลาวมแนวโนมเพมขน 5.53 ตอป อยางไรกตามเมอน ามาหกลบกบปรมาณการดดกลบในภาค AFOLU แลวท าใหแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกลดลงเหลอรอยละ 4.00 ตอป ทงนอาจเนองมาจากมาตรการการลดกาซเรอนกระจกตางๆ ทมการด าเนนงานเพมมากขนในประเทศไทย ประกอบกบการกกเกบกาซเรอนกระจกในภาคปาไมและ การใชประโยชนทดนมแนวโนมเพมมากขนจะเหนไดวาภาค AFOLU เปนภาคทมความส าคญอยางมากในการเพมการดดกลบและชวยลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยรวมของประเทศ

ตารางแสดงปรมาณการปลอยและกกเกบกาซเรอนกระจก ป พ.ศ.2543 - 2555 (ค.ศ. 2000 - 2012).2000

- 2012)

แสดงปรมาณการปลอยและกกเกบกาซเรอนกระจก ป พ.ศ.2543 - 2555 (ค.ศ. 2000 - 2012).2

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๑

2.3 แหลงกาเนดมลพษทางอากาศ

2.3.1 แหลงกาเนดมลพษทางอากาศโดยทวไป

จากการจดท าทะเบยนแหลงก าเนดมลพษ โดยใชขอมลฐานป 2553 ในพนทภาคกลาง 15 จงหวด (King Mongkut Institute of Technology Ladkrabang (KMITL) อางถงใน Environmental Research and Management Department and PTT Research and Technology Institute ,2 0 1 5 , น .5-6) ไดมการประเมนปรมาณมลพษจากกจกรรมหลกตาง ๆ เรยงตามล าดบดงน

1) ภาคการขนสงปลดปลอยมลพษมากทสด ประมาณ 1.51 ลานตนตอป โดยมาจากภาคการขนสงทางถนนเปนหลก คดเปนรอยละ 90 ของภาคการขนสงทงหมดโดยเปนแหลงก าเนดหลกของ CO และ Non-methane hydrocarbon (NMVOC)

2) ภาคการเกษตรเปนอนดบท 2 ปลดปลอยมลพษประมาณ 0.95 ลานตนตอป ในภาคการเกษตรการเผาในทโลงเปนแหลงก าเนดหลกของฝนละออง NOx SO2 และ CO การปศสตวเปนแหลงก าเนดหลกของ CH4 และพชเพาะปลกเปนแหลงก าเนดหลกของ NMVOC

3) ภาคอตสาหกรรม รวมอตสาหกรรมการผลตไฟฟาคดเปนอนดบ 3 ปลดปลอยมลพษ ประมาณ 0.42 ลานตนตอป โดยประเมนจาการใชพลงงานในอตสาหกรรม ทงนยงไมคด สารพษทปลดปลอย จากกระบวนการผลตหรอถงกกเกบสารเคม

นอกจากน การปลดปลอยจากธรรมชาต และถงเกบน ามนเปนแหลงก าเนดทส าคญอกสวนหนงส าหรบ NMVOC ส าหรบภาคครวเรอนปลดปลอยนอยเมอเทยบกบภาคอน ทงน เนองจากประเมนจากการ ใชเชอเพลงในภาคครวเรอนเพอการหงตมเทานน

โดยสรปแหลงก าเนดของสารมลพษทวไปทพบเกนคามาตรฐานในพนทภาคกลางสรปไดวา (1) ฝนละออง (PM10) มสาเหตมาจากอตสาหกรรมและการขนสงทางถนนในสดสวนทใกลเคยงกน (2) กาซไนโตรเจนไดออกไซดมสาเหตมาจากอตสาหกรรมและการขนสงทางถนนในสดสวน

ทใกลเคยงกน (3) กาซโอโซน พจารณาจากสารตงตนโดยประมาณ ไดแก NOx และ NMVOC+CH4 มสาเหต

มาจากการขนสงมากทสด รองลงมาคอ ภาคการเกษตร อตสาหกรรม และถงเกบน ามน ทงน การศกษาครงนยงไมไดมการเทยบเคยงผลการศกษากบการตรวจวดจรงจากแหลงก าเนด ดงนน

ความคาดเคลอนของการประเมนอาจจะมอยบางและแหลงก าเนดบางประเภทยงไมไดมการวเคราะหอยางละเอยด เชน มการประเมนวาฝนละออง PM2.5 ในลอสแองเจลลสสหรฐอเมรกา สดสวนหลกมาจาก ภาคครวเรอน1 ไดแก การใชฟนส าหรบเตาผง ถานส าหรบเตาบารบคว และการใชสารเคมและอปกรณตาง ๆ

1Bienkowski, B (2014) A Clean Air within Reach in U.S.-- But Not for Long, Scientific American http://www.scientificamerican.com/article/clean-air-within-reach-in-us-but-not-for-long/

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๒

แสดงผลการประเมนปรมาณมลพษทางอากาศรายชนดมลพษ แบงตามกจกรรม

2.3.2 แหลงกาเนดเฉพาะในพนทวกฤตคณภาพอากาศ 1) เขตควบคมมลพษจงหวดระยอง

ในเขตควบคมมลพษในจงหวดระยอง มการศกษาแหลงก าเนดของสารอนทรยระเหยงายทตรวจพบ เกนคามาตรฐาน โดยเฉพาะสารเบนซน 1,3-บวทาไดอน และ 1,2–ไดคลอโรอเทน ซงมแหลงก าเนดในพนท ไดแก

(1) ยานพาหนะเปนแหลงก าเนดทมการระบายสารเบนซนและสาร 1,3–บวทาไดอน จากกระบวนการ เผาไหม เช อเพลงในเครองยนต จากขอมลสถตการจดทะเบยนของรถยนตและรถจกรยานยนตสะสม ในจงหวดระยอง พบวาในป 2559 มปรมาณรถยนตเพมขนจากป 2558 รอยละ 2.6

(2) โรงงานอตสาหกรรม - สารเบนซน : อตสาหกรรมกลนน ามน อตสาหกรรมปโตรเคมและอตสาหกรรมเคมเกยวเนองอน

ไดแก โรงผลตอะโรเมตกส (เบนซน โทลอน และไซลน) โรงผลตโอเลฟนส โรงงานทใชสารเบนซนเปนวตถดบ ในการผลต เชน โรงงานผลตสไตรนโมโนเมอร และโรงงานผลตฟนอล เปนตน

- สาร 1,3 – บวทาไดอน : โรงผลตโอเลฟนส โรงผลตสาร 1,3 –บวทาไดอน และโรงงานผลตยางสงเคราะห - สาร 1,2 – ไดคลอโรอเทน : โรงผลตพลาสตก และโรงงานผลตเอทธลนออกไซด

-

0.2000

0.4000

0.6000

0.8000

1.0000

1.2000

1.4000

1.6000 N2O

CH4

PM2.5

PM10

NMVOC

NH3

CO

ลานตน/ป

0%

50%

100%

NOx SO2 CO PM10 NMVOC CH4

อตสาหกรรมธรรมชาตถงเกบน ามนครวเรอนขยะขนสงเกษตร

ปรมาณ (รอยละ)

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๓

(3) คลงน ามนเชอเพลง มการขนถายน ามนเชอเพลงทมองคประกอบของสารเบนซน (4) สถานบรการน ามนเชอเพลง เกดจากการระเหยของน ามนเบนซน และน ามนแกสโซฮอล ในขณะ

ทถายเทลงถงน ามนใตดนและขณะทจายน ามน (5) ทาเรอทมการเกบรกษา ขนถาย และ/หรอขนสงสารเบนซน สาร 1,3–บวทาไดอน และสาร

1,2–ไดคลอโรอเทน และผลตภณฑปโตรเลยม แหลงก าเนดในพนท มแนวโนมขยายตวอยางไรกตามปลอยมลพษจากอตสาหกรรมใหม จะตองมการ

แลกเปลยนกบการลดการปลอยมลพษจากอตสาหกรรมทมอยแลว (Emission Trading) ซงอตสาหกรรมใหมมกใชเทคโนโลยทมประสทธภาพและปลดปลอยมลพษทดกวาอตสาหกรรมเกาในพนท

2) เขตควบคมมลพษหนาพระลาน จงหวดสระบร พนทหนาพระลาน จงหวดสระบรมกจะประสบปญหา ฝนละอองในบรรยากาศสงเกนมาตรฐานในชวงหนาแลงของทกๆป โดยเฉพาะชวงเดอน ตลาคม-เมษายน เนองจากเปนพนททประกอบกจการโรงโม บดหรอยอยหน เหมองหน โรงงานปนซเมนต จ านวนมาก โดยปรมาณฝนละอองในพนทต าบลหนาพระลานมสาเหตหลกอตสาหกรรมโม บด หรอยอยหน ปนขาว/โรงงานปซเมนต ถนนและการจราจรเนองจากยานพาหนะสวนใหญในพนทเปนรถบรรทกขนาดใหญมการบรรทกและขนสงหน ซงมปจจยทท าใหฝนละอองฟงกระจายจากการจรจร เชน พนผวการจราจร การปดคลมวสดทบรรทก เปนตน

3) พนทภาคเหนอ 9 จงหวด ชวงหนาแลงต งแตเดอนมกราคม-เมษายนของทกป มกพบการเพมสงขนของฝนละออง

ในพนทภาคเหนอของประเทศไทย เนองจากความแหงแลง ประกอบกบเกษตรกรจะท าการเผาเศษวสด เพอ เตรยมพนท เพาะปลกสภาวะอากาศทแหงและนง ภมประเทศบางแหงเปนแองกระทะท าใหฝนละออง ไมแพรกระจายและแขวนลอยอยในบรรยากาศไดนาน โดยสาเหตหลกของปญหาหมอกควนในแตละพนทมดงน

(1) พนทปาอนรกษและพนทปาสงวนแหงชาต เกดจากการเผาเพอบกรกพนทปาเพอเพมพนท ท ากน การขยายตวอยางรวดเรวของการปลกขาวโพดเลยงสตว แตดวยความสงและความลาดชนจงตอง ใชวธการเผาเพอหาของปาและลาสตว รวมถงการเผาพนทรอบปาและลามเขาสปาเกดเปนไฟปา

(2) พนทเกษตร จากขอมลการใชประโยชนทดนใน 9 จงหวดภาคเหนอ และเนอทประเทศไทย ป 2556 พบพนทปลกขาวและขาวโพดคดเปนรอยละ 34 และ 26 ของพนทการเกษตรในภาคเหนอตามล าดบ ซงเกษตรกรจะเผาเพอเตรยมพนทเพาะปลกและก าจดเศษวสดเชนเดยวกบการเกษตรในพนทปา

4) กรงเทพมหานครและปรมณฑล ในป 2558 กรงเทพมหานคร ยงคงพบวาปรมาณฝนละออง PM2.5 , PM10 และสารอนทรยระเหยงาย (เบนซน) มคาเกนเกณฑมาตรฐาน โดยเฉพาะบรเวณรมถนนส าหรบกาซโอโซน พบเกนคามาตรฐานโดยเฉพาะบรเวณรอบนอกตวเมอง ส าหรบพนทปรมณฑลคาเฉลยทงพนทมแนวโนมไมเปลยนแปลงมากนก ทงนแหลงก าเนดหลกมาจากการจราจร การกอสรางทพกอาศย ตกสง ระบบสาธารณปโภค และขนสงมวลชนขนาดใหญ รวมถงจ านวนยานพาหนะทเพมขนทกป โดยกรมการขนสงทางบกไดรายงานสถตจ านวนรถ ทจดทะเบยนสะสม ณ เดอนกมภาพนธ 2559 และ ณ เดอนกมภาพนธ 2560 พบวามจ านวน 9,096,936 คน และ 9,430,837 คน ตามล าดบ เพมขนคดเปนรอยละ 3.8 ซงเปนสาเหตของการจราจรทชะลอตว เกดการสะสมของสารมลพษในบรเวณรมถนน

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๔

2.4 แนวโนมมลพษทางอากาศใน 20 ป ขางหนา ประเทศไทยไดมการก าหนดแผนการเพอรองรบวกฤตการณทอาจะเกดขนในอนาคต ตงวกฤตการณดานพลงงาน การรองรบกบภาวะโลกรอน การคมนาคมขนสง ซงแผนทก าหนดขนดงกลาวลวนสงผล ตอคณภาพอากาศในอนาคต

2.4.1 แนวโนมการใชพลงงาน ในป พ.ศ. 2558 จากแนวโนมการขยายตวทางเศรษฐกจของไทย และแผนการลงทน

โครงสรางพนฐาน ดานขนสงตามนโยบายรฐบาล รวมทงการเตรยมการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community : AEC) จะสงผลตอการใชพลงงานของประเทศไทยโดยรวม ดงนน กระทรวงพลงงานจงมการบรณาการแผนพลงงาน ซ งตามแผนอนรกษพลงงาน (Energy Efficiency Development Plan : EEDP) 20 ป (พ.ศ. 2558-2579) ก าหนดเปาหมายการอนรกษพลงงานของประเทศในระยะสน 5 ป และระยะยาว 20 ป โดยตงเปาลดความเขมของการใชพลงงาน (Energy Intensity : EI) ลงรอยละ 30 ในป 2579 เมอเทยบกบป 2553 ดงรป ทงในภาพรวมพลงงานของประเทศ (ความรอนและไฟฟา) และในรายภาคเศรษฐกจทมการใชพลงงานมาก ไดแก ภาคขนสงภาคอตสาหกรรม ภาคอาคารธรกจ และภาคบานอยอาศย (ส านกนโยบายและแผนพลงงาน, 2558 : 17-19)

แสดงเปาหมายการอนรกษพลงงานรายภาคเศรษฐกจ

การจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟาของประเทศในระยะยาวไดด าเนนการจดท าเปน 2 กรณ เพอเสนอคณะอนกรรมการฯ โดยเปนกรณปกตซงจะเปนคาพยากรณทมมาตรการอนรกษพลงงานแฝงบางสวน สามารถลดการใชไฟฟาเทากบ 27,282 ลานหนวย มผลท าใหความตองการพลงงานไฟฟาสงสด ณ ป 2579 เทากบ 59,300 เมกะวตต มอตราเพมเฉลยรอยละ 3.5 ตอป ส าหรบกรณฐานซงจะรวมความส าเรจตามเปาหมายของแผนอนรกษพลงงานไว สามารถลดการใชไฟฟาลง 89,672 ลานหนวย ดงนนความตองการพลงไฟฟา ณ ป 2579 เทากบ 49,655 เมกะวตต มอตราเพมเฉลยประมาณรอยละ 2.7 ตอป อยางไรกตาม จากการพยากรณแมจะใชความตองการพลงไฟฟาสงสดในกรณฐาน การใชพลงงานขนสดทาย ในป 2579 ยงมากกวาปจจบน 1.7 เทา ดงนนเปนไปไดทปรมาณมลพษทปลอยสบรรยากาศจะเพมมากขน

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๕

ทงนมลพษทางอากาศทจะเพมขนนน ขนอยกบเทคโนโลยการเผาไหมเชอเพลงเปนพลงงาน และเทคโนโลยการก าจด หรอบ าบดอากาศเสย

ส าหรบแผนพฒ นาพล งงานทดแทนและพล งงานทางเล อก (Alternative Energy Development Plan : AEDP) พ.ศ. 2558-2579 เนองจากปญหาภาวะโลกรอนทมแนวโนมเพมขน อนเนองมาจากกาซเรอนกระจก ซงไดแก กาซคารบอนไดออกไซดทเกดจากกระบวนการสนดาปของเชอเพลงฟอสซลในอตสาหกรรมประเภทตางๆ รวมถงอตสาหกรรมผลตกระแสไฟฟา ทตองอาศยเชอเพลงฟอสซล เปนเชอเพลงหลกในการผลต นโยบายสงเสรมการผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนของภาครฐ ในป 2558 มงเนนทการแกไขปญหาสงคมไดแกปญหาขยะชมชนและผลผลตเหลอใชทางการเกษตรซงเปนเหตใหเกดการสงเสรมการผลตไฟฟาจากขยะชมชน ชวมวลและกาซชวภาพ เปนอนดบแรก (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน , 2558 : 7-15)

เปาหมายการผลตพลงงานไฟฟาจากพลงงานทดแทน ป 2579 ประเภทเชอเพลง สถานภาพสนป 2557

(เมกกะวตต) สถานภาพสนป 2579

(เมกกะวตต) 1. ขยะชมชน 65.72 500.00 2. ขยะอตสาหกรรม - - 3. ชวมวล 2,541.82 5,570.00 4. กาซชวภาพ 311.50 600.00 5. พลงน าขนาดเลก 142.01 376.00 6. กาซชวภาพ - 680.00 7. พลงงานลม 224.47 3,002.00 8. พลงงานแสงอาทตย 1,298.51 6,000.00 9. พลงงานน าขนาดใหญ - 2,906.40 รวม 5,775.20 25,088.00

เปาหมายการผลตความรอนจากพลงงานทดแทน ป 2579 ประเภทเชอเพลง สถานภาพสนป 2557

(ktoe) สถานภาพสนป 2579

(ktoe) 1. ขยะ 98.10 495.00 2. ชวมวล 5,144.00 22,100.00 2. กาซชวภาพ 528.00 1,283.00 3. พลงงานแสงอาทตย 5.10 1,200.00 4. พลงงานความรอนทางเลอกอน - 10.00 รวม 5,775.20 25,088.00

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๖

เปาหมายการผลตเชอเพลงในภาคขนสงจากพลงงานทดแทน ประเภทเชอเพลง สถานภาพ ณ สนป 2557 เปาหมายป 2579

ลานลตร/วน ktoe ลานลตร/วน ktoe 1. ไบไอดเซล 2.89 909.28 14.00 4,404.82 2. เอทานอล 3.21 872.88 11.30 2,103.50 3. น ามนไพโรไลซส - - 0.53 170.87 4. กาซไบโอมเทนอด (ตนตอวน) - - 4,800.00 2,023.24 5. เชอเพลงทางเลอกอน - - - 10.00 รวม 1,782.16 8,712.43

แนวทางการจดสรรก าลงผลตไฟฟาและก าหนดสดสวนเชอเพลงในแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา ของประเทศไทย พ.ศ. 2558-2579 ไดใหความส าคญกบนโยบายการกระจายเชอเพลง โดยลดการพงพากาซธรรมชาตเปนหลก เพมสดสวนการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาถายหนโดยใชเทคโนโลยสะอาด สงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน โดยมกรอบประมาณการสดสวนการใชเชอ เพลงในการผลตไฟฟา ณ ป 2579 ประกอบดวยซอไฟฟาพลงงานน าจากตางประเทศ รอยละ 15-20 ถานหนสะอาดรอยละ 20-25 พลงงานหมนเวยนรอยละ 15-20 กาซธรรมชาตรอยละ 30-40 และนวเคลยรไมเกนรอยละ 5

2.4.2 แนวโนมอตสาหกรรมไทย ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมไทยระยะ 20 ปนนจะด าเนนการปฏรปอตสาหกรรม

ในกลมท 1 2 3 และ 4 ตอยอดส อตสาหกรรมทมศกยภาพ (First S-Curve) และอตสาหกรรมอนาคต (New S-Curve) รวมทงปรบเปลยนอตสาหกรรมในกลมท 5 และกลมอตสาหกรรมพนฐานและสนบสนนไปเปนอตสาหกรรมรปแบบใหมทมการใชความคดสรางสรรค เทคโนโลยและนวตกรรมมากขน เชน อตสาหกรรมสงทอเครองนงหม รองเทา เครองหนง อญมณและเครองประดบ ปรบไปสอตสาหกรรมแฟชนทมความสรางสรรคและตอบสนองตอความตองการรปแบบใหม อตสาหกรรมโลหะปรบไปสอตสาหกรรมวสดคณสมบตพเศษทสรางมลคาเพม รวมถงปโตรเคมและพลาสตกปรบไปสอตสาหกรรมปโตรเคมและพลาสตกทมคณสมบตเฉพาะและเปนมตรตอสงแวดลอม เปนตน พรอมกบการปรบกระบวนการผลตและเครอขาย การผลตดวยนวตกรรมกระบวนการและการจดการสมยใหม โดยยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมไทย 4.0 ระยะ 20 ป (2560-2575) กรอบยทธศาสตรในการขบเคลอนอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศไทย ประกอบดวย 3 ยทธศาสตรหลก โดยมรายละเอยดของยทธศาสตรและกลยทธตางๆ ดงน ยทธศาสตรท 1 : ปฏรปภาคอตสาหกรรมไทยส อตสาหกรรทขบเคลอนดวยปญญา ยทธศาสตรนมเปาหมายในการเพมประสทธภาพการผลตของกลมอตสาหกรรมเปาหมาย เพมการใชงานดานดจทลในการบรหารจดการการผลตในกลม SMEs เพมจ านวนผประกอบการฐานนวตกรรม (Innovation Driven Enterprise: IDE) ลดปรมาณของเสยและการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากภาคอตสาหกรรม รวมทงเพมขดความสามารถในการแขงขนของคลสเตอรอตสาหกรรมเปาหมาย ยทธศาสตรท 2 : ปฏรปนเวศอตสาหกรรมรองรบอตสาหกรรม ทขบเคลอนดวยปญญา ยทธศาสตรนมเปาหมายในการปฏรปองคกรภาครฐเพอรองรบการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย เพมมลคาการลงทนในกลมอตสาหกรรมเปาหมายในพนทเปาหมาย เพมการลงทนดานการวจย

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๗

ยทธศาสตรท 3 : เชอมโยงอตสาหกรรมไทยกบเศรษฐกจโลก ยทธศาสตรนมเปาหมายใหรปแบบการผลตของภาคอตสาหกรรมสามารถตอบสนองตอความตองการของตลาดโลกและปรบเปลยนสหวงโซทมมลคาสง พฒนารปแบบและเพมการใชดจทลเพอการจดหาวตถดบและการท าตลาดระดบโลก เพมการลงทนของผประกอบการไทยไปยงตางประเทศเปาหมายและเพมการลงทนของนกลงทนตางชาตในกลมอตสาหกรรมเปาหมายรวมทงเพมการขยายตวของอตสาหกรรม

จากการขบเคลอนดงกลาวท าใหภาครฐมการสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานดานดจทลมากขน และมนโยบายในการสงเสรมตอยอดอตสาหกรรมใหมโดยการจดกลมอตสาหกรรมเปน Cluster เพอพฒนาตามกลมเปาหมาย สงเสรมเพอสรางผประกอบการในระดบ SMEs สรางผประกอบการรายใหม ใหกระจายไปในภมภาค สงเสรมเทคโนโลยการตลาดยคดจทลเพมผลผลต (Productivity) โดยการพฒนาทกษะแรงงานและสนบสนนใหมการปรบเปลยนเครองจกรใหทนสมยเชอมโยงเครอขาย (Connectivity) ประสานจดกลมอตสาหกรรมเชอมโยงเปน Cluster และเชอมโยงการผลตการตลาดโดยใช Digital Technology และสงเสรมอตสาหกรรมสเขยว (Green Industry) โรงงานทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Factory) และเมองนเวศน (ECO-Town) ส าหรบภาคธรกจ ผประกอบการจะตองมการก าหนดวสยทศน เปาหมาย กลยทธทชดเจนในเรองทเกยวของ เชนเพมความรวมมอในการผลตรวมกนตงแตอตสาหกรรมตนน า กลางน า ปลายน า มการจดกลมการผลต ปรบปรงโครงสรางองคกร พฒนาระบบบรหารจดการ จดหาเครองมอจดการองคความรเพอยกระดบศกยภาพการปฏบตงานเพมขดความสามารถในการผลตโดยพฒนาความสามารถในงานดานการขนสง (logistics) และหวงโซอปทาน (supply chain) พฒนาน าเอาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชเพอการบรหารและการบรการทมประสทธภาพ พฒนาอตสาหกรรมตองเปนมาตรฐานสากลสามารถปรบเปลยนเขากบเงอนไข กฎระเบยบ และกตกาทเปนสากลได พฒนาศกยภาพของบคลากรในองคกรใหสามารถผลกดนการพฒนาอตสาหกรรมตอไปในอนาคตไดอยางยงยน อตสาหกรรมตองอยรวมกบสงคมได โดยเฉพาะการมสวนรวมในสงคมและการรกษาสงแวดลอม

2.4.3 แนวโนมการพฒนาระบบคมนาคมขนสง

(ราง) ยทธศาสตรการพฒนาระบบคมนาคมขนสงของไทย ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ก าหนดแนวคดในอนาคตของการพฒนาระบบการคมนาคมขนสงทปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Transport) โดยมงเนนการลดใชพลงงานฟอสซล ปรบเปลยนมาใชพลงงานสะอาดหรอพลงงานทางเลอก และสงเสรมเทคโนโลย ดานการขนสงทเปนมตรตอสงแวดลอม เชน การจดหารถโดยสารประจ าทางทขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟาและสงเสรมการใชรถยนตขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟา (Electric Vehicles) เพอลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (Carbon Emission) การพฒนาระบบขนสงสาธารณะในเมองภมภาค และผลกดนใหรถโดยสารประจ าทางชนดดวน (Bus Rapid Transit: BRT) สนบสนนการเดนทางและขนสงทไมใชเครองยนตในเขตเมอง เชน จกรยาน การเดน และพฒนาสงอ านวยความสะดวกเพอสนบสนนการลดการใชยานพาหนะ แตอยางไรกตามในระยะ 10-20 ป การกอสรางระบบขนสงมวลชนขนาดใหญหากไมมการควบคมปรมาณฝนละอองทเกดขนจากการกอสราง และการขนสงวสดทดกจะเปนกจกรรมทสงผลใหปรมาณฝนละอองเพมขน

2.4.4 การเขาสประชาคมอาเซยน ประชาคมอาเซยน (ASEAN Economic Community : AEC) มเปาหมายคอ การสรางตลาด

และฐานการผลตเดยวกนภายใตการเคลอนยายสนคาและปจจยการผลตเสร โดยกลยทธการสงเสรมการคา

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๘

และการลงทนหลก คอ การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษคาดวาภายในป 2558 จะมเขตเศรษฐกจพเศษ ในภมภาคอาเซยนรวมทงสน 60 แหง ส าหรบประเทศไทยจะมเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษระยะแรก 5 พนทชายแดน ไดแก แมสอด อรญประเทศ สะเดา (ปาดงเบซาร) ตราด มกดาหาร โดยจะมการสรางโครงสรางพนฐานทจ าเปนส าหรบการเชอมตอเขตเศรษฐกจพ เศษตางๆ ในอาเซยนเขาดวยกนรวมถงการเชอมตอ เขตเศรษฐกจพเศษไปยงทาเรอ จดกระจายสนคา และตลาดปลายทาง

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดประกาศกจการเปาหมาย

ส าหรบเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ ประกอบดวย 13 กลมกจการดงน 1. อตสาหกรรมการเกษตร ประมงและกจการทเกยวของ 2. เซรามกส 3. อตสาหกรรมสงทอ เครองนงหมและเครองหนง 4. อตสาหกรรมผลตเครองเรอน 5. อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ 6. การผลตเครองมอแพทย 7. อตสาหกรรมยานยนต เครองจกร และชนสวน 8. อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส 9. การผลตพลาสตก 10. การผลตยา 11. กจการโลจสตกส 12. นคมหรอเขตอตสาหกรรม 13. กจการเพอสงเสรมการทองเทยว

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๑๙

วงเงนการลงทนเบองตน ป 2558–2559 (10,443 ลานบาท) แบงเปนการลงทนดานสาธารณปโภครอยละ 38 โครงสรางคมนาคมขนสงรอยละ 35 โครงสรางศลกากรและดานชายแดนรอยละ 26 และนคมอตสาหกรรม รอยละ 1 จากขอมล "โครงการศกษาจดท าแผนจดการขนสงทยงยนส าหรบเมองทเปนจดเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวยเพอเปนเมองตนแบบในการพฒนาและเพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคม" โดยมเปาหมายเปนเมองทเปนจดเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวยเมองชายแดนของจงหวดทเปนจดเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวยทง 11 จงหวด ไดแก จงหวดเชยงราย จงหวดนาน จงหวดหนองคาย จงหวดนครพนม จงหวดมกดาหาร จงหวดสระแกว จงหวดตราด จงหวดตาก จงหวดกาญจนบร จงหวดสงขลา จงหวดนราธวาส ซงคาดการณปรมาณจราจรและวเคราะหการปลอยมลพษบนเสนทางสายหลกทเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวย 11 เสนทางสายโดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตร วาในป 2578 มปรมาณมลพษเพมขน ไดแก กาซคารบอนไดออกไซด กาซคารบอนอนอกไซด กาซไนโตรเจนออกไซด ไฮโดรคารบอน และฝนละออง ประมาณ 66.71 0.36 0.41 0.05 และ 22.93 ลานตน ตามล าดบ ซงเพมขนจากป 2558 ซงประเมนวาปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด กาซคารบอนอนอกไซด กาซไนโตรเจนออกไซด ไฮโดรคารบอน และฝนละออง ประมาณ 47.51 0.25 0.29 0.03 และ 16.33 ลานตน ตามล าดบ (ส านกนโยบายและแผนการขนสงและการจราจร, 2558 : 5-40)

จากขอมลดงกลาว ในพนทเขตเศรษฐกจพเศษจะมกจกรรมทปลอยมลพษทางอากาศเพมขนอยางรวดเรว ทงการจราจร การจดการของเสย และอตสาหกรรม รวมทงอาจมรถยนตตางประเทศซงมการปลอยมลพษทางอากาศเกนเกณฑมาตรฐานของประเทศไทยดวย มาตรการปองกนปญหามลพษทางอากาศ ทจะเกดขนในระยะอนใกลนจงความจ าเปนอยางยง

2.4.5 การแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานตามแผนการบรหารจดการขยะมลฝอยและ ของเสยอนตราย

คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ก าหนดใหการแกไขปญหาขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการจดระบบบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ.2557 มนโยบายการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายเพอลดการเกดของเสยหรอขยะมลฝอย ทแหลงก าเนดน าของเสยกลบมาใชซ าและใชประโยชนใหม สวนขยะมลฝอยทเหลอใหน าไปแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงาน (Waste to Energy) เชน ผลตเปนพลงงานไฟฟา คดแยกเพอผลตแทงเชอเพลง (RDF) เปนตน โดยสงเสรมใหภาคเอกชนหรอรฐวสาหกจมาลงทนในพนททมศกยภาพการเปนศนยก าจดขยะมลฝอยรวมเพอแปรรปเปนพลงงาน คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ครงท 2/2558 มมตเหนชอบยกเวนโครงการไฟฟาพลงงานความรอนทใชขยะมลฝอยเปนเชอเพลงทมก าลงผลตกระแสไฟฟาตงแต 10 เมกะวตตขนไปไมตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอม (EIA) ซงตองไมใชโรงไฟฟาทต งอยพ นทดงทประกาศก าหนดสามารถใชประมวลหลกการปฏบต (Code of Practice : CoP) เพอใชเปนคมอในการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอม และจดท ามาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากโครงการโรงไฟฟาพลงความรอนทใชขยะมลฝอยเปนเช อเพลง แทนการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม รวมท งใชเปนแนวทางปฏบตข นต าส าหรบหนวยงานราชการทเกยวของใชประกอบการพจารณาอนมต อนญาต และควบคม ก ากบดแลโครงการแตใหใชคมอแนวทางปฏบตในการก าหนดมาตรการปองกนและมาตรการตดตามผลกระทบสงแวดลอมทเรยกวา Code Of Practice แทน แตทงนคมอฯ ไมไดมการ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๐

ก าหนดใหมการตดตามตรวจสอบสารไดออกซนและไอโลหะหนกในบรรยากาศ ดงนนหากขยะมการปนเปอนขยะพษหรอกากอตสาหกรรมอนตราย เมอใชเปนเชอเพลงจะกอใหเกดมลพษทางอากาศ เชน สารไดออกซน สารตะกว ปรอท และโลหะหนกอนๆ สวนกาซจากการเผาไหม กสรางมลพษทางอากาศเพมขน

2.4.6 การรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘ - ๒๕๙๓

ประเทศไทยใหความส าคญกบการปองกน แกไข รองรบและปรบตวตอปญหาและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยไดมการจดท าแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 2558-2593 เพอเปนกรอบแนวทางและกลไกในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ของประเทศ ผลกดนใหทกภาคสวนสามารถจดท าแผนการด าเนนงานไดอยางถกตองเหมาะสม สงเสรมการพฒนาทยงยนรวมถงการน าประเทศไปสสงคมคารบอนต าไดอยางยงยน ประกอบดวยแนวทางการด าเนนงานใน ๓ เรองหลก ไดแก (๑) การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๒) การลดกาซเรอนกระจกและสงเสรมการเตบโตทปลอยคารบอนต า (๓) การสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2558 : 57-92) นอกจากนภายใตแผนแมบทฯ ดงกลาว มการขบเคลอนนโยบายรายสาขาไดแก พลงงาน การเกษตร การขนสง การด าเนนงานตามแผนแมบทดงกลาวในการผลกดนการลดการเผาไหมเชอเพลงเพอลดปรมาณ กาซเรอนกระจก มความเชอมโยงกบการควบคมมลพษทางอากาศ ซงกอใหเกดผลกระโยชนรวมกน (Co-benefit) เนองจากมลพษทางอากาศหลายชนดมาจากแหลงปลอยมลพษเดยวกบการปลอยกาซเรอนกระจก เชน ฝนขนาดเลก คารบอนด า โอโซน เปนตน

2.5 ผลการบรหารจดการมลพษทางอากาศทผานมา 2.5.1 การจดการมลพษทางอากาศภาคอตสาหกรรม

มการศกษาและก าหนดพนทพฒนาอตสาหกรรม เพอรองรบการลงทนของอตสาหกรรมเปาหมายในภมภาค มแผนแมบทการพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศในพนทเปาหมาย 15 จงหวด ทมอตสาหกรรมหนาแนน มการก าหนดมาตรการบรหารจดการมลพษเชงพนท ด าเนนโครงการอตสาหกรรม สเขยวเพอจงใจและผลกดนใหภาคอตสาหกรรมประกอบกจการทเปนมตรกบสงแวดลอม มการพฒนาระบบการรายงานผลการตรวจวดมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมนอกจากนยงมการเพมประสทธภาพในการตรวจสอบและควบคมแหลงก าเนด เชนการปรบปรงมาตรฐานการระบายมลพษจากแหลงก าเนดเ พอใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน การออกกฎระเบยบภายใตกฎหมายทเกยวของ เพอควบคมและสงเสรมใหโรงงานอตสาหกรรมมการจดการสงแวดลอมอยางจรงจง มการใชมาตรการทางสงคมเชงบวกยกยองเชดชเกยรตผประกอบการอตสาหกรรมทมการจดการสงแวดลอมทด

2.5.2 ภาคการคมนาคมและการขนสง มมาตรการรณรงคและสนบสนนการผลตรถยนตอโคคาร การปรบโครงสรางอตราภาษ

รถยนตใหมทจดเกบจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด มการยกเลกการจ าหนายน ามนเบนซน 91 เพอสงเสรมการใชแกสโซฮอล E20 และ E85 มการสงเสรมการใชระบบขนสงทเปนมตรกบสงแวดลอมในเขตเมองมากข น โดยขยายการกอสรางเพมและเชอมเสนทางระบบรถไฟฟาในกรงเทพมหานคร จดท าระบบการ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๑

เชอมตอระบบขนสงมวลชน มการพฒนาเสนทางจกรยานเพอสงเสรมการใชจกรยานในเขตเมอง ยกระดบมาตรฐานน ามนเช อเพลงจาก EURO3 เปน EURO4 เพอลดการระบายมลพษ มการตรวจจบรถยนตทมการระบายมลพษไมเปนไปตามมาตรฐาน

2.5.3 การควบคมเผาในทโลง จากสภาพการปญหามลพษหมอกควนทเกดขนในพนท 9 จงหวดภาคเหนอของประเทศไทย

ในชวงเดอนมกราคม-เมษายน ของทกป หนวยงานทเกยวของไดมการจดท ามาตรการปองกนและแกไขปญหาหมอกควน และขบเคลอนการด าเนนงานผานกลไกการบญชาการทงในระดบสวนกลางและสวนภมภาค โดยใหจงหวดเปนผรบผดชอบหลกตามระบบศนยสงการแบบเบดเสรจ (Single Command) มการประเมนผลการปฏบตงานตามมาตรการฯ ทจดท าขนเพอน าไปทบทวน ปรบปรงแกไขมาตรการฯ ทจะก าหนดขน ในปถดไป โดยในป ๒๕๖๐ กระทรวงมหาดไทยเปนเจาภาพอยางเตมตวในการแกไขปญหาหมอกควน โดยไดสงการผานกลไกของกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ให ๙ จงหวดภาคเหนอเตรยมการปองกนและแกไขปญหาไฟปาและหมอกควนในพนทตามแนวทางปฏบตในการปองกนและแกไขปญหาไฟปาและหมอกควน “๓ มาตรการเชงพนท ๔ มาตรการบรหารจดการ” ซงสอดรบกบมาตรการตามแผนปฏบตการปองกนและแกไขปญหาหมอกควน ป ๒๕๖๐ ของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงแสดงถงการบรณาการการด าเนนงานของทกภาคสวนเพอน าไปสความส าเรจในการจดการปญหามลพษหมอกควน นอกจากนยงไดมการจดท า Roadmap อาเซยนปลอดหมอกควน (ASEAN Haze-Free Roadmap) เพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาหมอกควนในอนภมภาคอาเซยนตอนลางและเปลยนภมภาคอาเซยนใหเปนภมภาคอาเซยนปลอดหมอกควนในป 2563 นอกจากนยงมการสงเสรมเกษตรกรในรปแบบตางๆ เพอใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการเพาะปลกเพอลดการเผา เชนการถายทอดความรความเขาใจเกยวกบผลกระทบจากการเผาในพนทเกษตร สงเสรมการปลกพชทดแทนการปลกขาวโพดเลยงสตวบนทสง การสงเสรมการรวมกลมเกษตรกรปลอดการเผา การรณรงคประชาสมพนธเพอกระตนจตส านกของเกษตรกรผานสอประชาสมพนธ

2.5.4 การมสวนรวมของภาคประชาชน การมสวนรวมของทกภาคสวนเปนกลไกส าคญทจะชวยขบเคลอนใหเกดการบรหารจดการ

มลพษไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะภาคประชาชน ซงมบทบาททส าคญอยางยง ทผานมาหนวยงานภาครฐมการก าหนดกระบวนการและขนตอนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการมลพษมากขนมการสงเสรม รณรงค ประชาสมพนธ เผยแพรองคความรเพอสรางความตระหนกของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหามลพษมากขน ประชาชนเขามามสวนรวมและบทบาทในการตดตามตรวจสอบ และเฝาระวงสถานการณมลพษทางอากาศมากขน หนวยงานใหความส าคญและสนบสนนการวจยในเรองการจดการมลพษเชงพนท เชงวชาการ และเทคโนโลยการลดมลพษจากแหลงก าเนด

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๒

บทท 3

กฎหมาย นโยบาย ยทธศาสตร แผนระดบประเทศทเกยวของกบการจดการคณภาพอากาศ

การก าหนดกรอบแนวคดและทศทางการจดการคณภาพอากาศ ไดวเคราะหและเชอมโยงกบแนวคดและทศทางทสอดคลองกบแนวนโยบายของรฐบาลทนายกรฐมนตรไดแถลงตอสภานตบญญตแหงชาต วนท 12 กนยายน 2557 รางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) วาระปฏรป ทเกยวของกบการจดการมลพษ ทศทางและกรอบยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) กรอบแนวคดและทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษและแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 รวมถงนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญในระดบสากล ไดแก เปาหมายการพฒนาทยงยนทเกยวของกบการจดการมลพษ ความตกลงปารส เพอวเคราะหสถานการณคณภาพอากาศทผานมาและแนวโนมสถานการณปญหาทคาดวาจะเกดขนในอนาคต และน ามาเชอมโยงกนเพอใหการจดท ายทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 -2579) สอดรบกบนโยบายและยทธศาสตรประเทศ รวมทงสอดคลองเปนไปในทศทางและเปาหมายเดยวกบแผนฉบบตางๆ ในประเดนทเกยวของกบการจดการคณภาพอากาศเพอใหหนวยงานทเกยวของไดน าไปสการปฏบตได ซงนโยบายและแผนในระดบชาต ทเกยวของกบการจดการมลพษในบรบทตางๆ ทงในประเทศ ภมภาคอาเซยนและในระดบสากล สรปไดดงน

3.1 นโยบายทเกยวของกบการจดการคณภาพอากาศในระดบชาต

ในการจดท าแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ มกรอบแนวคดในการด าเนนงานดงน 3.1.1 นโยบายรฐบาล (แถลงตอสภานตบญญตแหงชาต วนท 12 กนยายน 2557)

1) การรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอยางยงยน

เรงรดการควบคมมลพษทงทางอากาศ ขยะ และน าเสย ทเกดจากการผลตและบรโภคโดยใหความส าคญในการเรงรดแกไขปญหาการจดการขยะเปนล าดบแรก สงเสรมใหเกดกลไกการคดแยกขยะเพอน ากลบมาใชใหมใหมากทสด เรงก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะในพนทวกฤต ซงจะใชทดนของรฐเปนหลก สนบสนนพนททสามารถจดการขยะมลฝอยโดยการแปรรปเปนพลงงาน สวนขยะอตสาหกรรมจะวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการเปนพเศษ โดยก าหนดใหทงในบอขยะอตสาหกรรม ทสรางขนอยางถกตองตามมาตรฐาน และใหแยกเปนสดสวนจากบอขยะชมชน ส าหรบขยะของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกสและขยะตดเชอ จะพฒนาระบบก ากบตดตามตรวจสอบและเฝาระวงไมใหมการลกลอบทง รวมท งจดการสารเคม โดยลดความเสยงและอนตรายท เกดจากการรวไหล และการเกดอบต เหต ใหความส าคญกบการจดการอยางครบวงจร ตงแตการผลต การน าเขา การสงออก การใชการขนสง การก าจดท าลาย การใชมาตรการทางกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายอยางเดดขาด รวมทงมาตรการสนบสนนอน อาท การใชสารทดแทนทมความปลอดภยมากกวาการเลอกใชผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม

ในระดบพนทจะเรงแกไขปญหาในพนทมาบตาพด ซงเปนฐานอตสาหกรรมหลกของประเทศอยางตอเนอง ครอบคลมทกมต ทงการลดและขจดมลพษ การฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การดแลคณภาพชวตประชาชนทไดรบผลกระทบจากอตสาหกรรม รวมทงการพฒนาปรบปรงขดความสามารถโครงสรางพนฐาน และการพฒนาสเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๓

3.1.2 วาระปฏรปทเกยวของกบการจดการมลพษ วาระปฏรปท 25 : ระบบการบรหารจดการทรพยากร ประกอบดวย ประเดนปฏรป : การเพมประสทธภาพในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1) การรกษาคณภาพสงแวดลอมทด มาตรการ: - ปองกนและลดมลพษ ณ แหลงก าเนด

- รกษาคณภาพสงแวดลอมใหไดมาตรฐาน - กระจายอ านาจในการจดการคณภาพสงแวดลอม - สนบสนนใหภาคเครอขายเขามามสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

2) การสรางระบบหมนเวยนวสดทเปนมตรกบสงแวดลอม มาตรการ: - สนบสนนการพฒนาและเสรมสรางประสทธภาพระบบการหมนเวยนทรพยากร

- พฒนาเครองมอและกลไกเพอสนบสนนการหมนเวยนวสดท เปนมตรตอสงแวดลอม

ประเดนปฏรป : การเพมประสทธภาพการใชเครองมอและกลไกในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

1) การปรบปรงกลไกในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรการ: - ปรบปรงและเพมประสทธภาพการบรหารจดการกองทนสงแวดลอมใหมการ

บรหารงานทคลองตว และมชองทางใหองคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชน และภาคประชาชน สามารถขอรบการสนบสนนงบประมาณ เพอใชในการฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตและ/หรอการจดการมลพษในพนท และการเยยวยาปญหาและชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตวกฤตสงแวดลอมทเกดขนอยางเรงดวนไดทนท รวมทงเพมชองทางใหภาคทเกยวของสามารถขอรบการสนบสนนงบประมาณจากกองทนสงแวดลอม เพอการแกไขปญหาสงแวดลอมและการฟนฟพนทวกฤต

- ผลกดนใหมการใชกระบวนการการประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic Environmental Assessment: SEA) ในการตดสนใจทกระดบ ตงแตขนตอนของการก าหนดนโยบายแผนและการพฒนาระดบพนทอยางสอดคลองกบศกยภาพในการรองรบของพนท

2) การสงเสรมการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการ: - พฒนาเครองมอทางเศรษฐศาสตร เพอสนบสนนการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสรางแรงจงใจในการเปลยนพฤตกรรม เชน การจดเกบภาษมลพษการเกบคาธรรมเนยมในการใชสนคาทกอมลพษสง การจดเกบภาษจากผประกอบการ/นกทองเทยวการจดเกบคาธรรมเนยมผลตภณฑ ระบบมดจ า-คนเงน (Deposit-Refund System) บรรจภณฑตางๆ โดยเนนหลก 3Rs (Reduce Reuse และ Recycle) การจดเกบคาธรรมเนยมฝงกลบขยะ (Landfill Tax) การใชพนธบตรเพอสงแวดลอม เชน พนธบตร ปาไม (Forest Bond) และการจายคาตอบแทนการใหบรการของระบบนเวศ เปนตน

- ผสมผสานการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรกบเครองมอก ากบและควบคม และเครองมอทางสงคม เชน เรองการลดการใชถงพลาสตกและโฟม ควรใชทงการสรางความตระหนกมาตรการบงคบและจงใจกบประชาชน โดยมการเผยแพรประชาสมพนธผานการศกษา สอตางๆ รวมทงมการจดเกบคาธรรมเนยมถงพลาสตกและโฟม การหามใชในระดบองคกร และสนบสนนทางเลอกบรรจภณฑท ยอยสลายได เปนตน

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๔

3) การสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศดานสงแวดลอม มาตรการ: - เสรมสรางศกยภาพในระดบประเทศในการจดการประเดนและพนธกรณ

ทเกยวของกบความตกลงพหภาคดานสงแวดลอม (Multilateral Environmental Agreements: MEAs) - สงเสรมความรวมมอระดบภมภาคและระหวางประเทศ เพอจดการปญหา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมขามแดน เชน ปญหาหมอกควนขามแดน การเคลอนยายของเสยอนตรายขามแดน การลกลอบคางาชาง ปญหาทรพยากรน า เปนตน

- พฒนาศกยภาพและสงเสรมความตระหนกดานสงแวดลอมระหวางประเทศ ตอสาธารณชน

ประเดนปฏรป : การสรางความเปนหนสวนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1) ภาคเอกชน มาตรการ : สงเสรมและพฒนาศกยภาพของผประกอบการ เพอเตรยมความพรอมในการ

ปรบเปลยนวธการผลตและบรการใหเปนมตรตอสงแวดลอม 2) ภาคประชาชน มาตรการ : สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนมการปรบเปลยนพฤตกรรมและคานยมการ

บรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด ารงชวต 3) สอมวลชน มาตรการ : สงเสรมและสนบสนนใหสอมวลชนมบทบาทในการปรบเปลยนสงคมไปสการ

บรโภคทยงยน 4) นกวชาการ

มาตรการ : สงเสรมและสนบสนนใหนกวชาการมบทบาทในการน าผลงานมาใชประโยชนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ

3.1.3 เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals : SDGs) ทศทางการพฒนาประเทศไทยของรฐบาลในอนาคตมงไปสการพฒนาทยงยน (Sustainable

Development Goals : SDGs) ซงจากการประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต (United Nations General Assembly - UNGA) วนศกรท 25 กนยายน 2558 ทผานมา ผน าจากประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตจ านวน 193 ประเทศลงมตรบรองเปาหมายการพฒนาทยงยนหรอ Sustainable Development Goals โดยจะใช เปนวาระแห งการพฒนาของโลกในอก 15 ปขางหนา (2016-2030) ม 17 เป าหมายซ งเป าหมาย ทเกยวของกบการจดการสภาวะแวดลอม ไดแก

1) สงเสรมความเปนอยทดของทกคน เปาหมายท 3 สรางหลกประกนวาคนมชวตทมสขภาพดและสงเสรมสวสดภาพส าหรบทกคนในทกวย ขอ 3.9 ลดจ านวนการตายและการปวยจากสารเคมอนตราย และจากการปนเปอนและ

มลพษทางอากาศ น า และดน ใหลดลงอยางมาก ภายในป 2573 2) สรางเมองและการตงถนฐานทปลอดภย เปาหมายท 11 ท าใหเมองและการตงถนฐานของมนษยมความครอบคลม ปลอดภย มภม

ตานทานและยงยน ขอ 11.6 ลดผลกระทบทางลบของเมองตอสงแวดลอมตอหวประชากร โดยรวมถงการให

ความสนใจเปนพเศษตอคณภาพอากาศและการจดการของเสยของเทศบาลและอนๆ ภายในป 2573

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๕

3.1.4 รางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) รฐบาลไดก าหนด (ราง) กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) โดยม

ก าหนดเปาหมายในการเปนประเทศทมความมนคง มงคง และยงยน เพอใชเปนกรอบในการจดท าแผนตางๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว ซงการมความยงยนนนตอ งม การพฒ นาท ส ามารถสร างความ เจรญ และคณ ภาพ ช วตของประชาชน ให เพ มข น ไม ใชทรพยากรธรรมชาตเกนพอดไมสรางมลภาวะตอสงแวดลอม มการผลตและการบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม ความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมคณภาพดขน และมการมงประโยชนสวนรวมอยางยงยน โดยใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน และปฏบตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ทงนเปาหมายเปาหมายระยะ 5 ปของ (ราง) กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ทเกยวของกบสงแวดลอม ไดแก ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยมเปาหมายในการรวมลดปญหาโลกรอนและปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมแนวทางในการลดการกอกาซเรอนกระจก เพมขดความสามารถในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สงเสรมการผลตและบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม ปองกน เฝา ระวง และเตอนภยพบตทางธรรมชาต และเปาหมายในการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและนโยบายการคลงเพอสงแวดลอม โดยมแนวทางในการจดใหมภาษและคาท าเนยมส าหรบผลตภณฑทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม และคาธรรมการการจดการมลพษ ปรบปรงโครงสรางภาษเพอสงเสรมการประหยดพลงงาน การใชพลงงานทางเลอกและอนรกษสงแวดลอม สงเสรมการจดซอจดจางทเปนมตรกบสงแวดลอม ปรบปรงระบบ กลไก กฎหมายในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหทนสมยและมประสทธภาพ

3.1.5 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) 1) ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนไดอยางยงยนสรางความ

เขมแขงของสาขาการผลตและบรการใหม และเศรษฐกจดจทล ภายใตเงอนไขการรกษาสงแวดลอมและการใชประโยชนจากศกยภาพของพนท โดยเฉพาะภาคการผลตและบรการทมศกยภาพทจะเปนฐานส าคญส าหรบการพฒนาประเทศในอนาคต เชน อตสาหกรรมแปรรปเกษตรและอาหารอตสาหกรรมและบรการสรางสรรค อตสาหกรรมบนฐานชวภาพ อตสาหกรรมอากาศยาน อตสาหกรรมระบบราง อตสาหกรรมหนยนต ธรกจบรการสขภาพ ธรกจบรการทางการเงน ธรกจการจดประชมและนทรรศการนานาชาต ธรกจภาพยนตร การศกษานานาชาต ธรกจทเกยวของกบการทองเทยว ศนยปฏบตการประจ าภมภาค เปนตน

2) ยทธศาสตรการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน มงอนรกษฟนฟสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สรางสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชน บรหารจดการน าใหมประสทธภาพ ภายใตยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรน า แกไขปญหาวกฤตสงแวดลอมโดยเรงรดแกไขปญหาการจดการขยะ ลดการปลอยกาซเรอนกระจกลงรอยละ 20 ตามเปาหมายระยะยาว พฒนาการผลต โดยลดการใชพลงงาน เพอปรบตวสรปแบบการผลตและบรโภคคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอมมากขน รวมทงยกระดบการปองกนผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตธรรมชาต

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๖

แนวทางการพฒนา แกไขปญหาวกฤตสงแวดลอม เรงรดแกไขปญหาการจดการขยะ เพมประสทธภาพการ

จดการคณภาพน าเพมประสทธภาพการจดการคณภาพอากาศ ปรบปรงกฎหมายและพฒนาโครงสรางพนฐานเมองเพอรองรบการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม

สงเสรมการผลตและการบรโภคท เปนมตรกบสงแวดลอม สนบสนนการผลตภาคการเกษตรไปสเกษตรกรรมทยงยน สงเสรมการทองเทยวทยงยน

พฒนาระบบการบรหารจดการและกลไกแกไขปญหาความขดแยงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สนบสนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และเพมขดความสามารถในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

บรหารจดการเพอลดความเสยงดานภยพบต บรณาการการลดความเสยงจากภยพบตเขาสกระบวนการวางแผน เสรมสรางขดความสามารถในการเตรยมความพรอมและการรบมอภยพบตพฒนาระบบการจดการภยพบตในภาวะฉกเฉน พฒนาระบบการฟนฟบรณะหลงการเกดภยพบต

พฒนาความรวมมอดานสงแวดลอมระหวางประเทศ 3) ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสมงเนนการพฒนากายภาพ

โครงสรางพนฐานดานการคมนาคมขนสง การเชอมโยงเครอขายโทรคมนาคม และโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนพนทเศรษฐกจพเศษ พนท เมอง การเชอมโยงการเดนทางและขนสงสนคาระหวางประเทศ การพฒนาความมนคงดานพลงงานและการผลตพลงงานทดแทนการสนบสนน การพฒนาเศรษฐกจดจทลการลดความเหลอมล าในการเขาถงโครงสรางพนฐาน และการใชประโยชนโครงสรางพนฐานเพอสรางอตสาหกรรมใหม พฒนาสงอ านวยความสะดวกเพอรองรบการเปลยนแปลงรปแบบการขนสงจากถนนสรางเปนหลก

4) ยทธศาสตรการพฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจมงเนนการพฒนาในประเดน ททาทาย ไดแก การสรางความเขมแขงส าหรบประชาชนในภาคการพฒนาเมองใหเตบโตอยางมคณภาพ การพฒนาและฟนฟพนทชายฝงทะเลตะวนออกเฉยงใตรองรบการขยายตวของภาคอตสาหกรรมอยางมสมดลและการบรหารจดการพนทเศรษฐกจชายแดนใหเจรญเตบโตและแขงขนใหอยางยงยน รวมทงการเพมประสทธภาพกลไกการขบเคลอนการพฒนาภาคและเมองใหเกดผลอยางเปนรปธรรม

5) ยทธศาสตรการตางประเทศ ประเทศเพอนบาน และภมภาคมงเนนการดแลการด าเนนงานตามขอผกพนและพนธกรณ ตลอดจนมาตรฐานตางๆ ทไทยมความเกยวของในฐานะประเทศสมาชกทงในเวทระดบโลก ระดบภมภาคและระดบอนภมภาค อาท การด าเนนงานเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) การประมงรวมทงการเตรยมความพรอมในการรองรบและด าเนนงานของประเทศไทยภายหลงการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 (Post-ASEAN 2015)

3.1.6 ยทธศาสตรจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ ป 2560-2564 แบงการด าเนนงานออกเปน 4 ชวง ชวงละ 5 ป โดยในระยะท 1 ระยะ 5 ปแรก (พ.ศ. 2560-2564) มงไปสการจดการมลพษทตนทาง โดยภาคการผลตขบเคลอนเศรษฐกจควบคกบการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพมมลพษต า โดยกระบวนการผลตท เปนมตรตอสงแวดลอม มระบบจดการของเสยจาก

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๗

แหลงก าเนดมลพษทกประเภททเพยงพอ และมการจดการมลพษไดเปนไปตามมาตรฐาน ระยะท 2-3 ชวงระยะ 10-15 ป (พ.ศ. 2565-2574) มงสงเสรมใหหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนลดการใชทรพยากรทก าจดยาก ลดการเกดของเสยและมลพษตอสงแวดลอม มการบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมเปนหลกในชวตประจ าวน ระยะท 4 ใน 5 ปสดทาย (พ.ศ. 2575-2579) ไดวางกรอบแนวทางการด าเนนงานเพอใหประเทศไทยกาวสสงคมคารบอนต า บนพนฐานหลกเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาทยงยนอยางแทจรง โดยมฐานองคความร เทคโนโลย กฎระเบยบ และสถาบน/องคกรรองรบการพฒนาประเทศแบบไรของเสย โดยมวตถประสงคเพอปองกน ลด และควบคมมลพษทมประสทธผล สรางระบบและกลไกการบรหารจดการมลพษทมประสทธภาพ พฒนาองคความร นวตกรรม และบคลากรใหมศกยภาพในการจดการมลพษ และสรางหนสวนการมสวนรวมในการจดการมลพษ โดยในดานการจดการคณภาพอากาศ ไดก าหนดคาเปาหมายตวชวดคณภาพอากาศ ดงน คณภาพอากาศในพนทวกฤตดขนอยางตอเนอง ฝนละออง PM10 (จ านวนวนอยในเกณฑมาตรฐาน) ในพนทหนาพระลาน จงหวดสระบรและภาคเหนอ รอยละ 85 และ 95 ตามล าดบ ความเขมขนสารเบนซนในพนทจงหวดระยอง และกรงเทพมหานคร ไมเกน 1.7 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร โดยก าหนดยทธศาสตร 3 ดาน ดงน

ยทธศาสตรท 1 การปองกนและลดการเกดมลพษทตนทาง ยทธศาสตรท 2 เพมประสทธภาพในการบ าบดก าจดของเสยและควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

ยทธศาสตรท 3 การพฒนาระบบการบรหารจดการมลพษ

3.1.7 แผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2560 - 2564 แผนจดการคณภาพส งแวดลอม พ.ศ. 2560–2564 ม งส การเตบโตท เปนมตรกบ

สงแวดลอมอนรกษ ฟนฟ และใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและเปนธรรม มสงแวดลอมทด เพอใหทกภาคการพฒนาทเกยวของมทศทางและเปาหมายทชดเจน สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางบรณาการ และมประสทธภาพ เพอใหการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนไปอยางเหมาะสม สอดคลองกบแนวทางการพฒนาประเทศ และชวยเสรมสรางความสมดล เปนธรรม และบรรลเปาหมาย บนพนฐานการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม

การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ภายใตแผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๔ ประกอบดวย ๔ ยทธศาสตรส าคญ โดยยทธศาสตรทเกยวของกบการจดการคณภาพอากาศไดแก ยทธศาสตรท 2 การจดการคณภาพสงแวดลอมทด ไดรบการปองกน บ าบด และฟนฟ มงเนน ใหความส าคญกบการปองกนปญหาสงแวดลอมทเกดขน ณ แหลงก าเนด ลดปรมาณของเสยทเกดขนในทกขนตอน สนบสนนการน ากลบมาใชใหม และมระบบการจดการแบบรวมศนยในการจดการของเสยทเกดขน รวมถงเพมความรบผดชอบของผผลตใหมบทบาทในการจดการผลตภณฑของตนเองและซากผลตภณฑทเกดขนอยางครบวงจร โดยเปดโอกาสใหทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการ โดยมเปาหมายของยทธศาสตรคอ สงแวดลอมไดรบการจดการทดอยางมคณภาพทงการปองกน บ าบด ฟนฟ และการถายทอดสงแวดลอมทด สรนตอไป ซงม ๓ กลยทธส าคญคอ กลยทธ ท 2.๑ การปองกน ลด และขจดมลพษ ประกอบดวย 4 แผนงาน

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๘

ไดแก แผนงานการพฒนาเครองมอกลไกการบรหารจดการ แผนงานการจดการ น าเสย แผนงานการจดการคณภาพอากาศและเสยง และแผนงานการจดการขยะมลฝอยชมชน และ ของเสยอนตราย กลยทธท 2.๒ การเยยวยาชวยเหลอผไดรบผลกระทบ ประกอบดวย 2 แผนงาน ไดแก แผนงานการพฒนาเครองมอทางการเงนและกฎหมาย และแผนงานการฟนฟพนทวกฤตทสงผลกระทบตอสงแวดลอม และกลยทธท 2.๓ การจดการคณภาพสงแวดลอมชมชน และสงแวดลอมอน ประกอบดวย 2 แผนงาน ไดแก แผนงานการจดการสงแวดลอมชมชน และแผนงานการจดการสงแวดลอมธรรมชาต และ สงแวดลอมศลปกรรม โดยมตวชวดดานอากาศ ไดแก คณภาพอากาศมจ านวนวนทคาฝนละอองขนาดเลกไมเกน 10 ไมครอน (PM10) อยในเกณฑ

มาตรฐานรอยละ 99

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๒๙

บทท 4

ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ

จากการประเมนสถานการณคณภาพอากาศในชวงทผานมา คณภาพอากาศยงคงเปนปญหา อนเนองมาจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ การขยายตวของเขตเมอง การเรงสรางปรมาณการผลตเพอ เพมความสามารถในการแขงขนทงภาคการผลต การบรการ การบรโภคทสวนใหญยงไมค านงถงมลพษทจะ สงผลกระทบตอสวนรวมเทาทควร การด าเนนการแกไขปญหามลพษทางอากาศตองด าเนนการเกยวของกบ ทกมตทงการผลต การควบคมมลพษจากแหลงก าเนด การพฒนาเครองมอและกลไกการจดการมลพษ ทางอากาศ การมสวนรวมของทกภาคสวน และความรวมมอในทกระดบทงในระดบพนท ระดบประเทศ ระดบอาเซยน และในระดบสากล

ทศทางการพฒนาประเทศไทยของรฐบาลในอนาคตมงไปสการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals : SDGs) ซงรฐบาลไดก าหนด(ราง)กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) โดยมก าหนดเปาหมายในการเปนประเทศทมความมนคง มงคง และยงยน เพอใชเปนกรอบในการจดท าแผนตางๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว ทงนเปาหมายเปาหมายระยะ 5 ปของ (ราง) กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ทเกยวของกบสงแวดลอม ไดแก ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตร ตอสงแวดลอม โดยมเปาหมายในการรวมลดปญหาโลกรอนและปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมแนวทางในการลดการกอกาซเรอนกระจก เพมขดความสามารถในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สงเสรมการผลตและบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอสงแวดลอม สงเสรมการประหยดพลงงาน การใชพลงงานทางเลอกและอนรกษสงแวดลอม สงเสรมการผลต/อตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม ปรบปรงระบบ กลไก กฎหมายในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหทนสมยและมประสทธภาพ

จากสถานการณและแนวโนมการพฒนาของประเทศ โครงสรางดานเศรษฐกจของประเทศ และ การขยายตวของภาคอตสาหกรรมทเพมมากขน มความสมพนธอยางมากตอการบรหารจดการคณภาพอากาศ ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยพจารณาจากปจจยทเกยวของเพอก าหนดทศทางการด าเนนงาน สรปไดดงน

ประเดนสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลง ทศทางการบรหารจดการ คณภาพอากาศ

1. ประชากรของประเทศไทยเคลอนยายเขาสเมองหลกมากขนและการรวมตวของกลมสมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ASEAN) จะท าใหมการขยายตวของเมองหลกชายแดน

1.1 เมองหลกของภมภาคทเปนศนยกลางจะมการขยายตวสงขนและจะมเมองชายแดนขนาดใหญเกดขน 1.2 การพฒนาพนทชายแดนเพอรองรบการเปนศนยกลางการคาขายอตสาหกรรม การขนสงทเชอมตอกบประเทศเพอนบาน ซงจากการศกษาผลกระทบจากการขนสงระหวาง

1.1 จดท าฐานขอมลแหลงก าเนดมลพษ/สถานการณมลพษทางอากาศในพนทชายแดนเพอใชประกอบการตดสนใจ ในการบรหารจดการ 1.2 มการพฒนา ปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบ มาตรฐาน มาตรการและการบงคบใช

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๐

ประเดนสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลง ทศทางการบรหารจดการ คณภาพอากาศ

ประเทศในเมองตามแนวระเบยงเศรษฐกจทส าคญเมอมการเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตาม "โครงการศกษาจดท าแผนจดการขนสง ทยงยนส าหรบเมองทเปนจดเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวยเพอเปนเมองตนแบบในการพฒนาและเพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคม" โดยมเปาหมายเปนเมอง ทเปนจดเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวยเมองชายแดนของจงหวดทเปนจดเชอมตอเสนทางอาเซยนไฮเวย ทง 11 จงหวด 12 พนท ไดแก - อ.เชยงของ อ.แมสาย จ.เชยงราย - อ.เฉลมพระเกยรต จ.นาน - อ.เมอง จ.หนองคาย - อ.เมอง จ.นครพนม - อ.เมอง จ.มกดาหาร - อ.อรญประเทศ จ.สระแกว - อ.คลองใหญ จ.ตราด - อ.แมสอด จ.ตาก - อ.เมอง จ.กาญจนบร - อ.สะเดา จ.สงขลา - อ.สไหงโก-ลก จ.นราธวาส ซงคาดการณปรมาณจราจรบนเสนทางสายหลกทเชอตอเสนทางอาเซยนไฮเวย 11 เสนทางสายหลกและวเคราะหการปลอยมลพษในเสนทางอาเซยนไฮเวย โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรวา ในป 2578 มปรมาณมลพษเพมขน ไดแกกาซคารบอนไดออกไซดคารบอนมอนอกไซด ไนโตรเจนออกไซด ไฮโดรคารบอน และฝนละออง ประมาณ 66.71 0.36 0.41 0.05 และ 22.93 ลานตน ตามล าดบ ซงเพมขนจากป 2558 ซงประเมนวาปรมาณ

กฎหมายทเหมาะสมเพอ ควบคมการระบายมลพษจาก ภาคการขนสงและการจราจร ทผานดานและจดผอนปรนตางๆ เขามาในประเทศไทยและ มลพษขามแดนจากการพฒนาเศรษฐกจอตสาหกรรมและเกษตรกรรมบรเวณชายแดน 1.3 จดท าแผนการจดการขนสง ทยงยนและการเพมประสทธภาพการใชพลงงานเมองและลดปญหามลพษในพนทเมองทไดรบผลกระทบจากการขนสงระหวางประเทศโดยเฉพาะกลมจงหวดตามพนทแนวเสนทางเชอมตออาเซยนไฮเวย

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๑

ประเดนสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลง ทศทางการบรหารจดการ คณภาพอากาศ

กาซคารบอนไดออกไซด คารบอนมอนอกไซด ไนโตรเจนออกไซด ไฮโดรคารบอน และ ฝนละออง ประมาณ เทากบ 47.51 0.25 0.29 0.03 และ 16.33 ลานตน ตามล าดบ (ส านกนโยบายและแผนการขนสงและการจราจร,2558:5-40)

2. เศรษฐกจขยายตวและการเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจของประเทศไทยเปนอตสาหกรรมมากขน

2.1 เปาหมายดานการพฒนาอตสาหกรรมในอนาคตเนนใหมการเพมมลคาในหวงโซการผลตในอตสาหกรรมตนน า เชน อตสาหกรรมเหลก และปโตรเคม 2.2 เปาหมายการพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก เพอยกระดบ ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ในพนทเปาหมายไดแก ชลบร ระยอง ฉะเชงเทรา โดยจะมการลงทน ในอตสาหกรรมเปาหมาย การลงทนในโครงสรางพนฐาน การกอสรางเมองใหม และการสนบสนนการทองเทยว

2.1 ใชมาตรการทางกฎหมาย มาตรการทางเศรษฐศาสตรและสงคมในการลดการระบายมลพษทางอากาศจากแหลงก าเนด 2.2 มกลไกการบรหารจดการเพอใหเกดการขบเคลอนทางเศรษฐกจอยางเปนระบบและ มประสทธภาพ และเปนมตร กบสงแวดลอม สอดคลองกบศกยภาพของพนท 2.3 สงเสรมใหอตสาหกรรม ในประเทศไทยมกระบวนการผลตทค านงถงสงแวดลอม

3. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพฒนาของประเทศสงผลใหการปลอยกาซเรอนกระจกในชวง 12 ป (พ.ศ.2543-2555) มแนวโนมเพมขน 5.53 ตอปแตเมอน ามาหกลบกบปรมาณการดดกลบในภาคเกษตร ปาไม และการใชประโยชนทดนแลวท าใหแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกลดลงเหลอรอยละ 4.00 ตอป โดยภาคพลงงานเปนภาคทปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดเทากบ ๒๕๖.๔๔ MtCO2e (๗๓.๑๓%) ซงมลพษทางอากาศหลายชนดมาจากแหลงปลอยมลพษเดยวกบการปลอยกาซเรอนกระจก

ผลกดนใหทกภาคสวนสามารถจดท าแผนการด าเนนงานไดอยางถกตองเหมาะสม สงเสรมการพฒนาทยงยนและลดการปลอยออกกาซเรอนกระจก ควบคไปกบการกอใหเกดผลประโยชนรวมในดานสงแวดลอม (Co-benefit) เชน การลดมลพษทางอากาศ

4. ศกยภาพของประเทศไทยใน การลดกาซเรอนกระจก

แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ พ.ศ. 2558-2593 เพอเปนกรอบแนวทางและกลไกใน การแกไขปญหาการเปลยนแปลง

4.1 พฒนาเครอขายการตดตามตรวจสอบใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน 4.2 ก าหนดมาตรฐาน มาตรการ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๒

ประเดนสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลง ทศทางการบรหารจดการ คณภาพอากาศ

สภาพภมอากาศของประเทศและมการขบเคลอนนโยบายรายสาขา ไดแก พลงงาน การเกษตร การขนสง ซงการด าเนนงานตามแผนแมบทดงกลาวในการผลกดนการลดการเผาไหมเชอเพลงเพอลดปรมาณกาซเรอนกระจก ซงหนวยงานทเกยวของไดมการจดท าแผนรองรบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยภาคสวนตางๆ เชน แผนอนรกษพลงงาน (EEDP) 20ป แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP) แผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา (PDP) (ราง) ยทธศาสตรการพฒนาระบบคมนาคมขนสงของไทย ระยะ 20 ป ซงมแผน ในการเปลยนแปลงเชอเพลง เชน 4.1 การสงเสรมการผลตกระแสไฟฟาจากขยะชมชน ชวมวลและกาซชวภาพ ในสวนของการสงเสรมการน าขยะมาใชเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟา หากขยะ มการปนเปอนขยะพษหรอกากอตสาหกรรมอนตรายจะกอใหเกดมลพษทางอากาศ เชน สารไดออกซน สารตะกว ปรอท และโลหะหนกอนๆ 4.2 การเปลยนแปลงเชอเพลงส าหรบการผลตไฟฟาสดสวนการใชเชอเพลง ในการผลตไฟฟาป 2579 ประกอบดวยซอไฟฟาพลงงานน าจากตางประเทศ รอยละ 15-20 ถานหนสะอาด รอยละ 20-25 พลงงานหมนเวยนรอยละ 15-20 กาซธรรมชาตรอยละ 30-40 และนวเคลยรไมเกนรอยละ 5 อาจสงผลใหมการเปลยนแปลงประเภทของสารมลพษทถกปลอยออกจากกระบวนการผลต 4.3 การก าหนดแนวคดในอนาคตตาม

เกณฑปฏบตในการควบคมมลพษทางอากาศ 4.3 สนบสนนการวจยองคความร เทคโนโลยเพอใชในการจดการมลพษทางอากาศ 4.4 พฒนาวธการเกบและวเคราะหสารมลพษกลมทเกดขนเกดจากการเปลยนแปลงเชอเพลงเพอเฝาระวง ประเมนสถานการณ ผลกระทบตอประชาชนและสงแวดลอมอยางตอเนอง

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๓

ประเดนสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลง ทศทางการบรหารจดการ คณภาพอากาศ

(ราง) ยทธศาสตรการพฒนาระบบคมนาคมขนสงของไทย ระยะ 20 ป ของการพฒนาระบบการคมนาคมขนสง ทปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Transport) มงเนนการลดใชพลงงานฟอสซล ปรบเปลยนมาใชพลงงานสะอาดหรอพลงงานทางเลอก และสงเสรมเทคโนโลย ดานการขนสง ทเปนมตรตอสงแวดลอม ลวนสงผลใหเกดการเปลยนแปลงและผลกระทบทางดานมลพษและชนดของสารมลพษจากไอเสยรถยนตตามมาไดเชนกน กลาวคอ การพฒนาเทคโนโลยของเครองยนตใหมสมรรถนะและประสทธภาพในการเผาไหมทสมบรณมากยงขนเพอลดปรมาณการระบายมลพษรวมทงการใชเชอเพลงทางเลอกทหลากหลาย สงผลใหเกดการเปลยนแปลงชนดของสารมลพษและคณลกษณะของสารมลพษตางๆ ไดเชนเดยวกน เชน สและขนาดของฝนมขนาดเลกลง การเพมขนของสารมลพษกลมทมผลกระทบตอสขภาพประชาชน (Air Toxics) เชน สารอนทรยระเหย (VOCs) สารกลม คารบอนล (Carbonyl group) และสารกลมโพลไซคลกอะโรมาตกไฮโดรคารบอน (PAHs) เปนตน

5. การแกไขปญหาคณภาพอากาศในพนทวกฤต

- มาบตาพด จ.ระยอง - หนาพระลาน จ.สระบร - 9 จงหวดภาคเหนอ - กรงเทพมหานครและ

ปรมณฑล

5.1 การเพมขนของอตสาหกรรมและปรมาณยานพาหนะสงผลใหการระบายมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมและ การคมนาคมขนสงมปรมาณเพมขน 5.2 มลพษทางอากาศจากการเผา ในพนทภาคเหนอมสาเหตมาจาก 1. พนทปาเปนการจดไฟเผาเพอหาของปาและลาสตว รวมทงการเผาในพนทรอบปาและลกลามเขาสปาเกดเปนไฟปา

5.1 จดท าฐานขอมลดานการปลอยสารมลพษของแหลงก าเนดมลพษทางอากาศเพอใชประเมนการระบายมลพษทางอากาศและสดสวนการระบายมลพษจากแหลงก าเนดแตละประเภท 5.2 ควบคมการระบายมลพษจากแหลงก าเนดโดยใชมาตรการทางกฎหมาย มาตรการทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๔

ประเดนสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลง ทศทางการบรหารจดการ คณภาพอากาศ

2. พนทเกษตรกรรม จากการขยายตวของพนทการเพาะปลกขาวโพดเลยงสตวดวยลกษณะความสงชนของพนท ท าใหเกษตรกรเตรยมพนทเพาะปลกและก าจดเศษวสดการเกษตรดวยวธการเผา 3. หมอกควนขามแดน

5.3 ประเมนศกยภาพการรองรบมลพษในพนท 5.4 ใหจงหวดเปนหนวยงานหลกในการบรการจดการพนท (Single Command) เพอบรณาการการด าเนนการจดการปญหามลพษทางอากาศในพนท 5.5 สรางการมสวนรวมของชมชน/เครอขายในการเฝาระวง ตดตาม ตรวจสอบ ปองกนและแกไขปญหามลพษในพนท 5.6 การสรางความมอรวมทกภาคสวนทงภาครฐ เอกชนและประชาชนในการปองกนและแกไขปญหามลพษในพนท 5.7 สรางความรวมมอระหวางประเทศผานกลไกคณะกรรมการ /คณะท างาน

6. การพฒนาความรวมมอดานสงแวดลอมระหวางประเทศทงประเทศในภมภาคอาเซยนและนานาประเทศ

ประเทศไทยไดมการพฒนาความรวมมอดานการจดการคณภาพอากาศ ทงในเวทระดบโลก ระดบภมภาค และระดบอนภมภาคโดยการเขารวมในฐานะสมาชก รวมถงการพฒนาความรวมมอกบองคกรระหวางประเทศเพอน าไปสการปองกนและแก ไขปญหามลพษทางอากาศรวมกน

6.1 เพมความรวมมอในระดบภ ม ภาคและนานาชาต ในการจดการคณภาพทางอากาศ 6.2 ประสานความรวมมอกบองคการความรวมมอระหวางประเทศเพ อแลกเปล ยนองคความร และความร วมม อทางวชาการ เพอเสรมสรางศกยภาพบคลากรและหนวยงานในการปองกนและแกไขปญหามลพษ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๕ 4.1 วสยทศน/ยทธศาสตร/แนวทางการบรหารจดการคณภาพอากาศ

4.1.1 วสยทศน “อากาศสะอาดเพอเราทกคน (Safe Air for All)”

4.1.2 เปาหมายหลก คณภาพอากาศเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

4.1.3 เปาประสงค 1) พฒนาระบบ กลไกการบรหารจดการทมประสทธภาพ 2) ปองกน ควบคมและลดมลพษทางอากาศอยางมประสทธผล 3) พฒนาองคความร นวตกรรม และบคลากรทมศกยภาพในการจดการมลพษทางอากาศ 4) สรางความรวมมอกบสวนรวมของทกภาคสวนในการปองกนและจดการมลพษทงใน

ประเทศและตางประเทศ 4.1.4 ตวชวดและคาเปาหมายการจดการคณภาพอากาศ

ตวชวด หนวยนบ คาเปาหมาย

2560 2561 2532 2563 2564 10 ป 15 ป 20 ป คณภาพอากาศในพนททวไปอยในเกณฑมาตรฐาน

รอยละ 98 98 98 99 99 99 99 100

จ านวนวนทฝนละอองในพนทหนาพระลาน จ.สระบร อยในเกณฑมาตรฐาน

รอยละ 73 74 75 76 77 80 83 85

จ านวนวนทฝนละอองในพนท 9 จงหวดภาคเหนออยในเกณฑมาตรฐาน (ม.ค.-เม.ย.)

รอยละ 85 86 87 88 89 90 92 95

คาเฉลยของสาร เบนซนในระยอง

มคก./ลบ.ม. 2.5 2.4 2.3 2.2 2.1 1.9 1.8 1.7

จ านวนวนทฝนละอองในพนทกรงเทพฯ และปรมณฑล อยในเกณฑมาตรฐาน

รอยละ 98 98 98 98 98 99 99 99

คาเฉลยของสารเบนซน ในกรงเทพฯ

มคก./ลบ.ม. 3.5 3.4 3.3 3.2 3.1 2.6 2.1 1.7

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๖ 4.2 แนวคดในการก าหนดยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป การยกรางยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป ก าหนดขนโดยมแนวทางและเปาหมาย ทสอดคลองกบทศทางการและเปาหมายการพฒนาประเทศ รางกรอบยทธศาสตรศาสตรชาต ระยะ 20 ป นโยบายและยทธศาตรทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมทงในระดบชาตและระดบโลก เพอเปนกรอบ ทศทางการจดการคณภาพอากาศทสอดคลองกบแนวโนมสถานการณในอนาคตทงในระยะสน ปานกลางและ ระยะยาว โดยยดหลกความสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม การปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและสงคม เพอสงแวดลอม การสงเสรมการผลต/อตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม การปรบปรงระบบ กลไก กฎหมายในการบรหารจดการสงแวดลอมใหทนสมยและมประสทธภาพส าหรบในระยะ 5 ปแรก เปนระยะการวางแนวทางในการแกไขปญหาทมความเรงดวน การลดความรนแรงของปญหาในพนทวกฤต การพฒนาระบบบรหารจดการมลพษทางอากาศเพอน าไปสการปฏบต ซงระยะ 5 ปแรก ไดก าหนดยทธศาสตรการด าเนนงาน 4 ยทธศาสตร โดยมรายละเอยด ดงน ยทธศาสตรท 1 เพมประสทธภาพในการบรหารจดการคณภาพอากาศ

มงใหความส าคญกบการควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากแหลงก าเนด การจดใหมระบบฐานขอมลแหลงก าเนดมพษ การพฒนา ทบทวน ปรบปรง กฎหมาย มาตรฐาน มาตรการควบคมการระบายมลพษ การบงคบใชกฎหมายรวมกบการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร มาตรการทางสงคมทสงเสรมใหเกดการจดการมลพษจากแหลงก าเนด รวมถงการเสรมสรางประสทธภาพการบรหารจดการมลพษผานการพฒนาบคลากร องคความร กลไก เครองมอตางๆ ตลอดจนฐานขอมลดานตางๆ ทเกยวของกบการจดการมลพษทางอากาศ เพอใหหนวยงานทเกยวของสามารถเขาถงและใชขอมลประกอบการบรหารจดการ

เปาหมาย : 1. มเครองมอ/กลไกในการจดการปญหามลพษทางอากาสทมประสทธภาพ 2. บคลากรสามารถด าเนนการดานการจดการมลพษทางอากาศมประสทธภาพ

ตวชวด 1) ระบบตดตามตรวจสอบและระบบฐานขอมลสารสนเทศใชในการสนบสนนการตดสนใจในการ

บรหารจดการคณภาพอากาศในภาวะปกตและภาวะวกฤต 2) มาตรฐาน เกณฑ มาตรการ และผลการศกษาวจยดานการจดการคณภาพอากาศทเหมาะสม

กบสถานการณ 3) บคลากรดานการจดการคณภาพอากาศมความรความเขาใจในการจดการปญหามลพษทางอากาศ

กลยทธ 1) พฒนาระบบตดตามตรวจสอบและระบบฐานขอมลสารสนเทศดานมลพษทางอากาศ 2) การพฒนา ปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบ มาตรฐาน มาตรการและการบงคบใชกฎหมาย 3) พฒนาศกยภาพบคลากรดานการจดการคณภาพอากาศ 4) พฒนาองคความร นวตกรรมเพอลดการระบายมลพษทางอากาศและสงเสรมใหเกดการ

ประยกตใช 5) สรางภาคเครอขายการจดการมลพษทางอากาศ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๗ ยทธศาสตรท 2 ลดมลพษทางอากาศในพนทวกฤต

มงเนนการบรหารจดการในเชงพนท โดยควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากแหลงก าเนดหลกผลกดนจงหวด ทองถนในการจดการปญหามลพษทางอากาศอยางครบวงจร การสรางกลไกการมสวนรวมจากทกภาคสวน สรางความเขมแขงของชมชนในการตดตามตรวจสอบ เฝาระวง ปองกนและแกไขปญหามลพษในพนทของตนเอง เปาหมาย : พนทวกฤตไดรบการควบคมและลดมลพษทางอากาศอยางมประสทธภาพ ตวชวด

1) มาตรการควบคมจดการมลพษทางอากาศเฉพาะพนท 2) เครอขายทมสวนรวมในการเฝาระวง ตดตามตรวจสอบ ปองกนและแกไขปญหามลพษทาง

อากาศ กลยทธ

2.1 จดการมลพษใน จงหวดสระบร (ต าบลหนาพระลาน) - ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากสถานประกอบการ - ผลกดนควบคมฝนละอองจากถนนและการคมนาคมขนสง - ผลกดนใหจงหวดและทองถนด าเนนการจดการปญหาฝนอยางครบวงจร

2.2 จดการมลพษใน จงหวดระยอง - ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบคมนาคม - ก าหนดการใชประโยชนทดน - ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบอตสาหกรรม - สรางกลไกการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง โดยการมสวนรวมจากทกภาคสวน - สงเสรมเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.3 จดการมลพษในกรงเทพฯ และปรมณฑล - ควบคมการระบายมลพษจากการจราจรและขนสง - สนบสนนการใชยานพาหนะทเปนมตรกบสงแวดลอม - ผลกดนใหเพมความเขมงวดของการควบคมมลพษจากการกอสรางระบบสาธารณปโภค

2.4 จดการมลพษในพนทภาคเหนอ 9 จงหวด - จดการเชงพนท เพอปองกนและแกไขปญหาการเผาในทโลง - ลดและควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากการเผาในพนทปา - ลดและควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากการเผาในพนทการเกษตรและชมชน - เสรมสรางความเขมแขงชมชนและสรางการมสวนรวมในการจดการปญหาหมอกควนในระดบ

พนท ยทธศาสตรท 3 สนบสนนการด าเนนงานดานการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพนฐานของ

ผลประโยชนรวมกน (Co-benefits) มงเนนสนบสนนการด าเนนงานทเกยวของกบการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงใน

ภาคอตสาหกรรม ภาคพลงงาน และภาคการขนสง เพอลดมลพษทางอากาศทมาจากแหลงก าเนดเดยวกบกาซเรอนกระจก โดยใชมาตรการและกลไกทางเศรษฐศาสตรและสงคม

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๘ เปาหมาย : แผนปฏบตงาน เครองมอ/กลไก สนบสนนการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

บนพนฐานของผลประโยชนรวมกน (Co-benefits) ตวชวด

แผนงาน โครงการ มาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทมาจากแหลงปลอยมลพษเดยวกบมลพษทางอากาศ

กลยทธ 1) สนบสนนการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพนฐานของผลประโยชน

รวมกน (Co-benefits) ยทธศาสตรท 4 สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศ ประสานและพฒนาความรวมมอระหวางประเทศดานการจดการมลพษทางอากาศทงในระดบอาเซยนและระดบโลกผานกลไกคณะกรรมการ คณะท างาน หรอการเขารวมเปนสมาชก การด าเนนงานตามขอตกลงและความรวมมอระหวางประเทศดานการจดการมลพษทางอากาศ การแลกเปลยนบคลากร องคความร เทคนควชาการ เพอพฒนาศกยภาพในการบรหารจดการมลพษทางอากาศ รวมถงการจดการปญหามลพษขามแดน เปาหมาย : ยกระดบโครงการความรวมมอระหวางประเทศในการจดการคณภาพอากาศ ตวชวด เครองมอ/กลไกในการจดการมลพษขามแดนและมลพษทางอากาศระหวางประเทศ กลยทธ

1) เพมความรวมมอในระดบภมภาคและนานาชาตในการจดการคณภาพทางอากาศ 2) ประสานความรวมมอกบองคการความรวมมอระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหา

มลพษทางอากาศ 4.3 ทศทางของยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) และแนวทาง การด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

ยทธศาสตรท 1 เพมประสทธภาพในการบรหารจดการคณภาพอากาศ พฒนาศนยขอมลมลพษทางอากาศระดบประเทศ (National Air

Quality Network Center) ท เช อมโยงขอม ลจากหน วยงาน ทเกยวของ โดยทกหนวยงานสามารถเขาถงฐานขอมลไดเพอ บรณาการขอมลและใชประโยชนในการก ากบดแลการประกอบกจการ ตดตามตรวจสอบและเฝาระวงสถานการณมลพษทอาจกอใหเกดผลกระทบและมความเสยงตอสขภาพ

การพ ฒ น าฐาน ข อม ล ฐ าน ข อม ลคณภาพอากาศและแหลงก าเนดมลพษใหเปนปจจบน และเชอมโยงการใชประโยชนระหวางหนวยงานเพอการบรหารจดการมลพษในระดบพนทและประเทศ

ทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบ ใหเออตอการบรหารจดการคณภาพอากาศ

เพมประสทธภาพการตรวจสอบ กบดแล

พฒนาเครอขายการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศใหสอดคลองกบสถานการณเพอเฝาระวงและแจงเตอนประชาชนเมอเกดวกฤต

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๓๙

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

พฒนาเทคโนโลยการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศและ การรายงานขอมลคณภาพอากาศใหเปนปจจบนและระบบการพยากรณและการเตอนภย

และบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ เชนการก าหนดใหผประกอบการประเมนตนเอง การก าหนดใหมบคคล ทสามในการตรวจสอบการระบายมลพษเพอใหเกดความโปรงใสและมการท างานแบบบ รณ าการระหว างหน วยงาน ทเกยวของ

พฒนา/ปรบปรงมาตรฐาน มาตรการในการควบคมมลพษใหทนสมยสอดคลองกบสถานการณการพฒนาประเทศ เศรษฐกจและเทคโนโลยในการผลต

พฒนามาตรฐานการระบายมลพษจากยานพาหนะใหเปนไปตามมาตรฐานสากลและยกระดบการผลตยานพาหนะใหรองรบการยกระดบมาตรฐานการควบคมการระบายมลพษและคณภาพน ามนเชอเพลง

พฒนาเครอขายการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศและการรายงานตอสาธารณะ

พฒ นาศ กยภาพบ คลากร ระหว างหนวยงานภาครฐในการแกไขปญหามลพษทางอากาศ การตดตามตรวจสอบและเฝาระวง

พฒนาระบบทะเบยนขอมลแหลงก าเนดมลพษ (Emission Inventory)

ทบทวน/ปรบปรงกฎหมายทเกยวกบการจดการคณภาพอากาศ ก าหนด/ปรบปรงมาตรฐานคณภาพอากาศและมาตรฐานการ

ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากแหลงก าเนดทส าคญใหสอดคลองกบสถานการณ

ประกาศใหสถานบรการน ามนตองตดตงระบบควบคมไอระเหยน ามนเชอเพลงเพอปองกนและแกไขปญหาสารอนทรยระเหยงาย

ปรบปรงกฎระเบยบการควบคมมลพษทางอากาศ จากการขนสงทางเรอ เชน ฝนละออง กรมเจาทา

น าระบบการรายงานผลกาตรวจวดมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมอยางตอเนองมาใชโดยขยายไปในอตสาหกรรมอนทส าคญหรอ เขตเศรษฐกจเพอก ากบดแลและใชประโยชนจากขอมล

เขมงวดการปฏบตตามมาตรการปองกน และแกไขผลกระทบสงแวดลอม และมาตรการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมน าผลการตดตามตรวจสอบตามมาตรการรายงานการประเมนผลกระทบสงแวดลอมไปใชในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย

ตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดในการจดการมลพษ เพมศกยภาพในการจดการมลพษใหกบผกอมลพษทละเมดกฏหมาย

ผลกดนการบงคบใชมาตรฐานไอเสยส าหรบรถยนตใหมใหเปนไปตามมาตรฐานยโร 5 หรอ 6

ยกระดบการผลตยานพาหนะใหรองรบการยกระดบมาตรฐาน การควบคมการระบายมลพษและคณภาพน ามนเชอเพลง

พฒนามาตรฐานการตรวจสอบภาพรถยนตประจ าป ปรบปรงระบบการตรวจสภาพรถยนตใหมการตรวจมลพษตามมาตรฐานการระบายมลพษทางอากาศจากยานพาหนะ ก ากบดแลการด าเนนงานของสถานตรวจสภาพรถยนตใหมมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ

ตรวจจบและบงคบใชกฎหมายกบยานพาหนะโดยเฉพาะในเขตเมองและการบรรทกขนสงทกอใหเกดมลพษ สงเสรมเพมศกยภาพในการดแลเครองยนต สภาพยานพาหนะ การขนสงกบผขบขทละเมดกฎหมาย

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๐

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

ก าหนดมาตรการทางสงคมและเศรษฐศาสตรเพอสงเสรมและรกษาคณภาพดานอากาศ

ส ง เสรม งานว จ ยและนวตกรรม การต ดตามตรวจสอบ การวเคราะห การลดมลพษทางอากาศ เพอน าผลการวจยไปประยกตใหถงการปฏบตอยางเปนรปธรรม

สรางเครอข ายการฝ กอบรม ด านอากาศและเครอข ายนกวชาการโดยเชอมโยงกบหนวยงานการศกษา เพอการสงเสรมการพฒนาวชาการและตอยอดงานวจยไปประยกตใช ในการจดการคณภาพอากาศ

พฒนาหลกสตรฝกอบรมดานการจดการคณภาพอากาศเพอ เพมสมรรถนะของบคลากรทเกยวของกบการจดการคณภาพ

สอดแทรกเนอหา/กจกรรมในหลกสตรการเรยนการสอนทกระดบเพอสรางความรความเขาใจและจดกจกรรมส าหรบเดกและเยาวชนเกยวกบการจดการมลพษ

จดท าแนวปฏ บ ต ท ด (Best Practice) ในการต ง โรงงานอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอมในทองถน

สงเสรมและผลกดนใหเกดการใชเทคโนโลยสะอาดและเปนมตรกบสงแวดลอม

สงเสรมผประกอบการด าเนนการตามระบบรบรองมาตรฐานระบบงานและการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล

สนบสนนการใชเชอเพลงสะอาดส าหรบยานพาหนะ เชน ไบโอดเซล การปรบปรงคณภาพน ามนเชอเพลง เพอลดการเกดมลพษ

สรางเครอขายเพอใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงาน ในพนทเพอการประสานและบรณาการการด าเนนงาน

สรางศกยภาพของเครอขายดานการเฝาระวงและตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศ การแจงเหตมลพษ การปองกนและแกไขปญหามลพษทางอากาศ

ประชาสมพนธเชงรกเพอสรางความรความเขาใจและปลกจตส านกใหกบประชาชนในรกษาคณภาพอากาศ ยทธศาสตรท ๒ ลดมลพษทางอากาศในพนทวกฤต

ต าบลหนาพระลาน จ.สระบร ทบทวนและปรบปรงแผนปฏบตการเพอลดและขจดมลพษใน

เขตควบคมมลพษ ต าบลหน าพระลานให เหมาะสมกบสถานการณปจจบน

บรหารจดการและประเมนผลเชงพนท เพอน าไปสการด าเนนการทเหมาะสมในการแก ไขปญหามลพษทางอาอากาศ ในพนท ท งการเพมความเขมงวดการ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๑

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

น ามาตรการตามแผนปฏบตการเพอลดและขจดมลพษใน เขตควบคมมลพษ ต าบลหนาพระลาน ไปประยกตใชกบแหลงก าเนดในพนทรอบเขตควบคมมลพษ

บงคบใชกฎหมาย การใชมาตรการทางเศรษฐก จและส งคม และการสร างแรงจงใจ

การก ากบดแล ตดตามและควบคมการประกอบกจการ/แหลงก าเนดมลพษใหมการระบายมลพษทางอากาศตามมาตรฐาน/เกณฑทก าหนด

เขมงวดการระบายฝนละอองจากโรงงานผลตปนขาวและปนซเมนตใหเปนไปตามทก าหนดใน EIA อยางเครงครด

เพมการตดตามตรวจสอบและเฝาระวงฝนละอองในพนทเขตควบคมมลพษและพนทโดยรอบอยางเขมขนโดยเฉพาะในชวงวกฤต

เพมความเขมงวดในการบงคบใชกฎหมายกบกจกรรมการบรรทกขนส งบนถนนสาธารณะ เชน การควบคมน าหน กบรรท ก การควบคมความเรว การปดคลมกระบะใหมดชด

สงเสรมใหผประกอบการน าหวงโซอปทานสเขยว (Green Supply Chain) ไปปฏบต

ปรบปรงพนผวการจราจรและไหลทางถนนสายหลกและสายรองใหอยในสภาพทด

สรางเครอขายความรวมมอระหวางภาครฐ สถานประกอบการ และประชาชน ในการดแลเฝาระวงฝนละออง

จดกจกรรมรณรงค ประชาสมพนธ เพอปลกจตส านกใหแกผประกอบการ ชมชน ในการรวมกนลดมลพษทางอากาศ

จงหวดระยอง

ใหจงหวดเปนหนวยงานหลกในพนทด าเนนการจดการปญหามลพษทางอากาศในพนทรบผดชอบโดยบรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย

การเตรยมการรองรบผลกระทบดานส งแ วดล อมท อ าจ เก ด ข น จ ากการเปลยนแปลงในสถานการณตางๆ เชน โครงการพฒนาพนท เศรษฐกจพเศษ การพฒนาพลงงานทางเลอก

ใช ระบบ Single Command ในการบรห ารจดการ โดยให จ งหวด เป นหนวยงานหลกในพนทด าเนนการจดการปญหาสารอนทรยระเหยและมลพษทเกดขนจากการประกอบกจการ

การตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด

สงเสรมเครอขายประชาชนใหมสวนรวม

ก ากบตดตามแหลงก าเนดมลพษใหเปนไปตามมาตรการลดผลกระทบในรายงานการวเคราะหผลกระทบตอสงแวดลอมอยางเขมงวดและตอเนอง

ก าหนดมาตรการทเขมงวดในการควบคมกจกรรมทไมใชการผลตปกตและก ากบดแลใหด าเนนตามมาตรการดงกลาวอยางเขมงวด

ก าหนดมาตรการทเขมงวดในการก ากบและควบคมการระบายสารอนทรยระเหยจากคลงน ามนเชอเพลง ถงกกเกบสารเคม (storage tank) และทาเรอ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๒

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

ก าหนดให ต ง โรงงาน อตสาหกรรมเคม ใหม ใน เขตน คมอตสาหกรรมหรอเขตประกอบการอตสาหกรรมเทานน

ในการตรวจสอบ ก ากบดแล และเฝาระวงมลพษในพนท

สงเสรม/สรางแรงจงใจในการสรางเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ ในพนทจงหวดระยอง

เพมพนท Buffer Zone รอบเขตนคมอตสาหกรรม (ใหม)

ก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอสรางแรงจงใจในการลดการปลอยมลพษ เชน ภาษน ามน

ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบการคมนาคมขนสง

สงเสรมเครอขายประชาชนใหมสวนรวมในการตรวจสอบ ตดตามและเฝาระวงมลพษในพนท

กรงเทพมหานครและปรมณฑล

การพฒ นาระบบขนส งมวลชนสาธารณ ะท เป นมตรกบสงแวดลอมใหเชอมโยงกนทงระบบ ก าหนดคาธรรมเนยมเขาพนททมการจราจรหนาแนน

พฒนา/ปรบปรงมาตรฐาน มาตรการในการควบคมมลพษจากแหลงก าเนดใหทนสมย สอดคลองกบสถานการณการพฒนาประเทศ เศรษฐกจ และเทคโนโลยในการผลต

สงเสรมผประกอบการด าเนนการตามมาตรฐานเพอแสดงความตระหนกถงความรบผดชอบตอสงคม

ใชมาตรการลดปรมาณรถยนตสวนบคคลทวงในพนทการจราจรหนาแนน เชน การจด Zoning เพอควบคมปรมาณการจราจรในพนท

ก าหนดอายการใชงานของยานพาหนะ

ก าหนดอตราภาษรถยนตในอตราสงส าหรบรถอายใชงานนานและรถทใชเครองยนตดเซล

เขมงวดในการตรวจสภาพยานพาหนะเพอตอทะเบยนประจ าป

ออกค าสงหามใชรถยนตทมการระบายมลพษเกนคามาตรฐานอยางเขมงวด

จดระบบการจราจรเพอแกไขปญหารถตด

สงเสรมการใชยานพาหนะทเปนมตรกบสงแวดลอม

จดท าคมอ/แนวทางปฏบต/มาตรการควบคมมลพษจากการกอสราง

ตดตาม และก ากบดแลใหมการน ามาตรการควบคมมลพษจากการกอสรางไปใชอยางเขมงวด

พนทภาคเหนอ 9 จงหวด

ใหจงหวดเปนหนวยงานหลกและบรณการหนวยงานทองถน ด าเนนมาตรการควบคมการเผาในทโลงอยางเขมงวด

ใช ระบบ Single Command ในการบรหารจดการ

การจดการเชอเพลงและบรหารจดการพนทเสยงเพอลดการเผา

ใหจงหวดและองคกรปกครองทองถน ใชมาตรการทางกฎหมาย เชน การออกประกาศ/ขอบญญตควบคมการเผาในพนทรบผดชอบ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๓

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

เพมความเขมงวดในการควบคมการเผาในชวงวกฤตหมอกควน การบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดกบการบกรกปา และการลกลอบเผาในพนทปา

การระดมสรรพก าลง ในการเฝาระวง ควบคมและดบไฟปา

การสอสารประชาสมพนธเชงรกเพอใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการเผาเศษวสดการเกษตร และการบกรกและเผาปา

ขยายการใชวฏการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practice : GAP) เป นมาตรฐานฐานบ งค บส าหร บพ ชทางการเกษตรทเปนสาเหตของการลกลอบเผาในทโลง

ก ากบดแล ควบคม ไมใหมการบกรกพนทปาและด าเนนการทางกฎหมายอยางเขมงวดกบการบกรกปาและการลกลอบเผาในพนทปา

ระดมสรรพก าลง อปกรณ เครองมอ จากหนวยงานทเกยวของ และการสรางภาคเครอขายในการเฝาระวงและดบไฟปา

สงเสรมความรวมมอของชมชนทมแนวเขตตดปาเฝาระวงพนทเสยงการเกดไฟปาและการเผา

สรางความรวมมอกบภาคเอกชนในการจดการปญหา เชน การสงเสรมการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม การผลกดนใหมการรบซอผลผลตทไดรบการตรวจรบรองตามวธการปฏบตทางการเกษตรทด (GAP)

สงเสรมการใชประโยชนจากมลฝผอยและเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เชนการท าปย การผลตไฟฟา

สนบสนน ใหมการจดการมลฝอยชมชน เศษก งไม ใบไม อยางถกตองตามหลกวชาการและคบวงจร

จดท าคมอ/แนวทางปฏบต/องคความรในการท าการเกษตรปลอดการเผา การใชประโยชนเศษวสดทางการเกษตรและมลฝอยชมชน

ปรบเปลยนแนวทางท าการเกษตรและสงเสรมการปลกพชเกษตรอายยน ส าหรบพนททมการเผาซ าซาก

รณรงคประชาสมพนธสรางจตส านกลดการเผาในพ นทป าและ พนทเกษตร ยทธศาสตรท ๓ ยทธศาสตรสนบสนนการด าเนนงานดานการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ บนพนฐานของผลประโยชนรวมกน (Co-benefits)

สนบสนนใหอตสาหกรรม/โครงการ/กจกรรมมกลไกการพฒนา ทสะอาด

ส งเสรมใหม การใชพล งงานสะอาด พลงงานทดแทน และเพมประสทธภาพการใชพลงงานทงในภาคการผลตไฟฟา คมนาคม ขนสง อตสหกรรม และการใชในครวเรอน เพอลดการระบายมลพษ การปลอยกาซเรอนกระจกทสงผลตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

พ ฒ น า ก ล ไก แ ล ะ เค ร อ ง ม อ ท า งเศรษฐศาสตรส าหรบการจดการปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

สนบสนนการวจยเพอใช ในการลดการปลอยออกกาซเรอนกระจกจากแหลงก าเนด

สงเสรมใหเกดการมสวนรวมในการลดกาซเรอนกระจกในโครงการต างๆ เช นการจดการในภาคขนส ง การเพ มประสทธภาพพลงงาน การเผาขยะมลฝอยดวยเตาเผา เปนตน

สนบสนนการวจยและพฒนาองคความร เทคโนโลยเพอใชในการจดการมลพษทางอากาศ

พฒนากลไกและเครองมอทางเศรษฐศาสตรส าหรบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากแหลงก าเนด

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๔

แนวทางการด าเนนงานภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร การจดการคณภาพอากาศ 20 ป

ยทธศาสตรท ๔ สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศ ประสานความรวมมอกบหนวยงานภาครฐเพอปฏบตตาม

ขอตกลงและความรวมมอระหวางประเทศ สรางความรวมมอทงภายในและระหวาง

ประเทศเพอขบเคลอนการด าเนนงานตามพนธกรณ ขอตกลง และความรวมมอระหวางประเทศดานการจดการคณภาพอากาศ

เตรยมมาตรการรองรบผลกระทบ ทอาจเกดขนจากความตกลงระหวางประเทศทเกยวของ

ด าเนนงานเชงรกกบประเทศเพอนบาน ประเทศสมาชกอาเซยน และประเทศสมาชกตามกรอบความรวมมอระหวางประเทศตางๆ ในการจดการปญหามลพษขามแดน

เส ร ม ส ร า งศ ก ยภ าพ บ คล าก รและหน วยงานในประเทศในการจดการปญหามลพษทางอากาศและเจรจาระหวางประเทศดานการจดการคณภาพอากาศโดยใชกลไกขอตกลง และความรวมมอระหวางประเทศ

ด าเนนงานรวมกนในระดบภมภาคอาเซยนในการจดการปญหามลพษทางอากาศข ามแดน เชน จดท าและขบ เคล อน Haze Free ASEAN Roadmap

เสรมสรางศกยภาพบคลากรของหนวยงานทเกยวของในการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ มการหารอระหวางหนวยงานทเกยวของเพอก าหนดทาททเหมาะสมของประเทศในการเจรจา

ตดตามเฝาระวงและควบคมมลพษทางอากาศขามแดน ก าหนดมาตรฐาน/มาตรการเพอควบคมมลพษทางอากาศจาก

การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษพนทชายแดน พฒนาองคกร กลไก และองคความรในการจดการคณภาพ

อากาศเพอรองรบการเปลยนแปลงจากการเขาสประชาคมอาเซยนและรองรบปญหามลพษขามแดน

ใชกลไกความรวมมอระหวางประเทศสมาชกในการแลกเปลยนบคลากรและองคความรเพอเพมประสทธภาพดานการจดการคณภาพอากาศ

ก าหนดประเดนการศกษาวจยเพอรองรบการปฏบตตามพนธกรณ ขอตกลง และความรวมมอระหวางประเทศ

4.4 โครงการส าคญภายใตรางยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2564) เพอให เกดการขบเคลอนการด าเนนงานให เกดผลอยางเปนรปธรรม สามารถตอบสนองตอเปาประสงคและตวชวดในแตละประเดนยทธศาสตรรวมกน รวมทงใชเปนกรอบในการขอรบการจดสรรงบประมาณประจ าปของหนวยงาน งบประมาณในลกษณะบรณาการ และอนๆ จงก าหนดโครงการส าคญ ใน 4 ประเดนยทธศาสตร ภายใตแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564 ดงน

ยทธศาสตรท 1: เพมประสทธภาพในการบรหารจดการคณภาพอากาศ โครงการส าคญ :

1. โครงการประหยดพลงงานและลดมลพษในภาคขนสง โดยการรณรงคใหใชการเดนทาง ทไมเกดมลพษ จดใหมระบบการเชอมตอเพออ านวยความสะดวกในการใชระบบขนสงสาธารณะ พฒนาระบบการจราจรทลดมลพษทางอากาศ สงเสรมการผลตยานพาหนะทประหยดพลงงานและระบายมลพษต า สงเสรมการใชเชอเพลงสะอาดและเชอเพลงทางเลอก

หนวยงานหลก : กระทรวงคมนาคม กระทรวงพลงงาน กรงเทพมหานคร องคกรปกครอง สวนทองถน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๕

2. โครงการพฒนาอตสาหกรรมสเขยว เพอสงเสรมและผลกดนใหเกดการใชเทคโนโลยสะอาดและเปนมตรกบสงแวดลอม โดยสนบสนนและยกระดบโรงงานอตสาหกรรมใหมความรบผดชอบตอสงคม สงเสรมใหมการปรบเปลยนกระบวนการผลต ใชวตถดบอยางมประสทธภาพ ใชสารเคมอยางถกตอง ลดการระบายมลพษในทกขนตอน ตงแตการออกแบบ การใชวตถดบ จนถงผลตภณฑขนสดทาย ยกยองเชดชเกยรตใหแกผประกอบการทเปนตวอยางทด

หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม 3. โครงการพฒนาและวจยเพอสนบสนนการจดการมลพษ โดยสนบสนนการวจย องคความร

เทคโนโลย นวตกรรม เพอน ามาใชในการจดการมลพษคณภาพอากาศ โดยเฉพาะมลพษทเปนปญหาใหม เชน การรองรบการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ การพฒนาพนทอตสาหกรรม การขยายตวของเมอง การสงเสรมการวจยและ การพฒนาความรภมปญญาทองถนทจะน ามาประยกตใชกบการจดการมลพษใหเหมาะสมกบสภาพปญหาใน แตละพนท การพฒนางานวจยและนวตกรรมเพอลดมลพษทางอากาศ การสนบสนนงานวจยเพอศกษาหาสาเหตและการแกไขปญหามลพษทเกดขนใหมๆ เชน ปญหาฝนละอองขนาดเลกไมเกน 2.5 ไมครอน ปญหา Long range transport air pollution การศกษาวจยทจะเตรยมการเพอสนบสนนการด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

หนวยงานหลก : ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

4. โครงการพฒนากฎหมาย มาตรฐาน มาตรการในการบรหารจดการมลพษทางอากาศ โดยทบทวนปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการมลพษ ปรบปรงและพฒนามาตรฐานคณภาพอากาศและมาตรฐานการระบายมลพษจากแหลงก าเนดใหสอดคลองกบสถานการณ การก าหนดมาตรการทางสงคมและเศรษฐศาสตรเพอสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมดานอากาศ

หนวยงานหลก : กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม 5. โครงการก ากบดแล ควบคมแหลงก าเนดมลพษ และบงคบใชกฎหมาย โดยใชกฎหมาย

มาตรฐาน มาตรการ และแนวทางในการควบคมมลพษจากแหลงก าเนดในพนทเฉพาะ เชน เขตเศรษฐกจพเศษ พนททองเทยว เขตนคมอตสาหกรรม เขตควบคมมลพษ การก ากบดแล ตดตามตรวจสอบและบงคบใช กฎหมายใหแหลงก าเนด

หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงทรพยากร ธรรมชาต และสงแวดลอม องคกรปกครองสวนทองถน

6. โครงการพฒนาระบบศนยขอมลมลพษทางอากาศระดบประเทศ (National Air Quality Network Center) ทสามารถเชอมโยงขอมลจากหนวยงานทเกยวของ โดยทกหนวยงานสามารถเขาถงฐานขอมลเพอประกอบการบรหารจดการ โดยพฒนาเครอขายการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศ พฒนาระบบฐานขอมล Emission Inventory รวมถงการพฒนาเทคโนโลยการรายงานขอมลคณภาพอากาศ การพยากรณและการเตอนภย

หนวยงานหลก : กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 7. โครงการเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม โดยสงเสรม

การสรางเครอขายภาคประชาชนในการด าเนนงานรวมกบหนวยงานภาครฐ สนบสนนและเสรมสรางศกยภาพการด าเนนงานของเครอขายดานการเฝาระวงและตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศ การแจงเหตมลพษ และการปองกนและแกไขปญหามลพษทางอากาศ สรางเครอขายนกวชาการเพอแลกเปลยนเรยนรและตอยอด

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๖ งานวจยไปประยกตในการปฏบตงานดานการจดการคณภาพอากาศสงเสรมใหเกดการเผยแพรขอมลขาวสารดานมลพษสสาธารณะ รวมถงการสงเสรมจตส านกดานมลพษทางอากาศ

หนวยงานหลก : กรมประชาสมพนธ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 8. โครงการพฒนาพนทอตสาหกรรมดวยแนวคด Eco Town / Eco Industrial Estate เพอลด

ปญหาการกอมลภาวะและสรางความยงยนใหกบภาคอตสาหกรรม พฒนาปจจยแวดลอมเพอผลกดนและจงใจ ใหสถานประกอบการมการปรบปรงระบบเพอเปนมตรกบสงคมและสงแวดลอม

หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม 9. โครงการสงเสรมใหมการปรบเปลยนกระบวนการผลต โดยใชเทคโนโลยและนวตกรรมทเปน

มตรกบสงแวดลอม เพอลดปญหาการกอมลภาวะและสรางความยงยนใหกบภาคอตสาหกรรมใหเปนมตรกบสงคมและสงแวดลอม

หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม 10. โครงการสงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการใชพลงงานทดแทน

ในภาคอตสาหกรรม เพอลดปญหาการกอมลภาวะและสรางความยงยนใหกบภาคอตสาหกรรมใหเปนมตรกบสงคมและสงแวดลอม

หนวยงานหลก : กระทรวงพลงงาน กระทรวงอตสาหกรรม ยทธศาสตรท 2: ลดมลพษทางอากาศในพนทวกฤต โครงการส าคญ :

11. โครงการจดการมลพษในพนทวกฤต โดยด าเนนการจดการมลพษใน พนทวกฤตไดแก พนททมปญหาหมอกควน 9 จงหวดภาคเหนอ เขตควบคมมลพษต าบล มาบตาพด จงหวดระยอง และต าบลหนาพระลาน จงหวดสระบร พนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล

หนวยงานหลก : กระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข

12. โครงการเพมประสทธภาพการปองกนไฟปาและควบคมหมอกควน โดยเปนการพฒนาศกยภาพการปองกนและปราบปรามการบกรกพนทปาไม การลาสตวปาและการปองกนไฟปา การสรางเครอขายการมสวนรวมในการปองกนและควบคมไฟปาในพนททเสยงภยตอการเกดไฟปาเพอปองกน การลดผลกระทบและการปรบตวเพอรบมอภยพบตทางธรรมชาตและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

หนวยงานหลก : กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย 13. โครงการตรวจสอบและควบคมการด าเนนการโครงการกอสรางใหเปนไปตามมาตรการ

ปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอมและมาตรการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมใน EIA ระหวางและหลงด าเนนโครงการอยางเครงครดตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ (ควบคมมลพษทางอากาศ) เฝาระวงปรมาณมลพษในอากาศและระดบเสยงเพอกรงเทพมหานคร มคณภาพอากาศและเสยงใหอยในเกณฑมาตรฐาน

หนวยงานหลก : กรงเทพมหานคร

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๔๗

ยทธศาสตรท 3 : ยทธศาสตรสนบสนนการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพนฐานของผลประโยชนรวมกน (Co-benefits) โครงการส าคญ :

14. โครงการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยกระบวนการมสวนรวมเพอปองกนปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก พฒนาและสงเสรมการลดกาซเรอนกระจกในประเทศ การลดผลกระทบ สรางศกยภาพความรวมมอในการด าเนนกจกรรม/ โครงการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในทกภาคสวน

หนวยงานหลก : กระทรวงพลงงาน กระทรวงคมนาคม กระทรวงเกษตรและสหกรณกระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

15. โครงการพฒนาโครงสรางพนฐานและสนบสนนการบรหารจดการการผลตไฟฟาทมประสทธภาพและลอยคารบอนต า

หนวยงานหลก : กระทรวงพลงงาน กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

16. โครงการพฒนาโครงสรางพนฐานทางการคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสงและปลอยคารบอนต า

หนวยงานหลก : กระทรวงคมนาคม กระทรวงพลงงาน กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย

17. โครงสนบสนนการผลตและใชพลงงานหมนเวยนในภาคอตสาหกรรม หนวยงานหลก : กระทรวงพลงงาน กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม 18. โครงการสงเสรมการลงทนภาคอตสาหกรรมทปลอยคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงพาณชย กระทรวงมหาดไทย ยทธศาสตรท 4: . สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศ โครงการส าคญ :

19. โครงการสงเสรมการจดการมลพษขามแดน และความรวมมอดานการจดการมลพษในภมภาคอาเซยนและระหวางประเทศ โดยสงเสรมความรวมมอการด าเนนงานดานการจดการคณภาพอากาศเพอรองรบการด าเนนงานตามพนธกรณ ขอตกลงและความรวมมอดานการจดการมลพษทางอากาศ สงเสรมความรวมมอในการจดการปญหามลพษทางอากาศขามแดนในภมภาคอาเซยน การเพมประสทธภาพกลไกการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางบรณาการ พฒนาและประยกตใชเครองมอดานสงแวดลอมเพอเปนกลไกในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมประสทธภาพ พฒนาบคลากรในดานทกษะการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ เผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณ ขอตกลงและความรวมมอระหวางประเทศแกสาธารณชน หนวยงานหลก : กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

วสยทศน/ยทธศาสตร/แนวทางการบรหารจดการคณภาพอากาศ วสยทศน : “อากาศสะอาดเพอเราทกคน (Safe Air for All)” เปาหมายหลก : คณภาพอากาศเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

เปาประสงค ตวชวดและคาเปาหมายการจดการคณภาพอากาศ 1) พฒนาระบบ กลไกการบรหารจดการทมประสทธภาพ 2) ปองกน ควบคมและลดมลพษทางอากาศอยางมประสทธผล 3) พฒนาองคความร นวตกรรม และบคลากรทมศกยภาพใน การจดการมลพษทางอากาศ 4) สรางความรวมมอกบสวนรวมของทกภาคสวนในการปองกนและจดการมลพษทงในประเทศและตางประเทศ

ตวชวด หนวยนบ คาเปาหมาย 2560 2561 2532 2563 2564 10 ป 15 ป 20 ป

คณภาพอากาศในพนททวไปอยในเกณฑมาตรฐาน รอยละ 98 98 98 99 99 99 99 100 จ านวนวนทฝนละอองในพนทหนาพระลาน จ.สระบร อยในเกณฑมาตรฐาน รอยละ 73 74 75 76 77 80 83 85 จ านวนวนทฝนละอองในพนท 9 จงหวดภาคเหนออยในเกณฑมาตรฐาน (ม.ค.-เม.ย.) รอยละ 85 86 87 88 89 90 92 95 คาเฉลยของสารเบนซนในระยอง มคก./ลบ.ม. 2.5 2.4 2.3 2.2 2.1 1.9 1.8 1.7 จ านวนวนทฝนละอองในพนทกรงเทพฯ และปรมณฑล อยในเกณฑมาตรฐาน รอยละ 98 98 98 98 98 99 99 99 คาเฉลยของสารเบนซน ในกรงเทพฯ มคก./ลบ.ม. 3.5 3.4 3.3 3.2 3.1 2.6 2.1 1.7

ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ยทธศาสตรท 1 เพมประสทธภาพในการบรหารจดการคณภาพอากาศ เปาหมาย : ๑. มเครองมอ/กลไกในการจดการปญหามลพษทางอากาศ

ทมประสทธภาพ ๒. บคลากรสามารถด าเนนการดานการจดการมลพษ

ทางอากาศมประสทธภาพ ตวชวด 1) ระบบตดตามตรวจสอบและระบบฐานขอมลสารสนเทศใช

ในการสนบสนนการตดสนใจในการบรหารจดการคณภาพอากาศในภาวะปกตและภาวะวกฤต

2) มาตรฐาน เกณฑ มาตรการ และผลการศกษาวจยดาน การจดการคณภาพอากาศทเหมาะสมกบสถานการณ

3) บคลากรดานการจดการคณภาพอากาศมความรความเขาใจ ในการจดการปญหามลพษทางอากาศ

กลยทธ 1) พฒนาระบบตดตามตรวจสอบและระบบฐานขอมล

สารสนเทศดานมลพษทางอากาศ 2) การพฒนา ปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบ มาตรฐาน

มาตรการและการบงคบใชกฎหมาย 3) พฒนาศกยภาพบคลากรดานการจดการคณภาพอากาศ 4) พฒนาองคความร นวตกรรมเพอลดการระบายมลพษทาง

อากาศและสงเสรมใหเกดการประยกตใช 5) สรางภาคเครอขายการจดการมลพษทางอากาศ

ยทธศาสตรท 2 ลดมลพษทางอากาศในพนทวกฤต เปาหมาย : พนทวกฤตไดรบการควบคมและลดมลพษทางอากาศอยางมประสทธภาพ ตวชวด 1) มาตรการควบคมจดการมลพษทางอากาศเฉพาะพนท 2) เครอขายทมสวนรวมในการเฝาระวง ตดตามตรวจสอบ ปองกนและแกไขปญหามลพษทางอากาศ กลยทธ 2.1 จดการมลพษใน จงหวดสระบร (ต าบลหนาพระลาน) - ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากสถานประกอบการ - ผลกดนควบคมฝนละอองจากถนนและการคมนาคมขนสง - ผลกดนใหจงหวดและทองถนด าเนนการจดการปญหาฝนอยางครบวงจร 2.2 จดการมลพษใน จงหวดระยอง - ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบคมนาคม - ก าหนดการใชประโยชนทดน - ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบอตสาหกรรม - สรางกลไกการตดตามประเมนผลอยางตอเนองโดยการมสวนรวมจากทกภาคสวน - สงเสรมเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ 2.3 จดการมลพษในกรงเทพฯ และปรมณฑล - ควบคมการระบายมลพษจากการจราจรและขนสง - สนบสนนการใชยานพาหนะทเปนมตรกบสงแวดลอม - ผลกดนใหเพมความเขมงวดของการควบคมมลพษจากการกอสรางระบบสาธารณปโภค 2.4 จดการมลพษในพนทภาคเหนอ 9 จงหวด - จดการเชงพนทเพอปองกนและแกไขปญหาการเผาในทโลง - ลดและควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากการเผาในพนทปา - ลดและควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากการเผาในพนทการเกษตรและชมชน - เสรมสรางความเขมแขงชมชนและสรางการมสวนรวมในการจดการปญหาหมอกควนในระดบพนท

ยทธศาสตรท 3 สนบสนนการด าเนนงาน ดานการรองรบการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศบนพนฐานของผลประโยชน รวมกน (Co-benefits) เปาหมาย : แผนปฏบตงาน เครองมอ/กลไก สนบสนนการด าเนนงานดานการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศบนพนฐานของผลประโยชน รวมกน (Co-benefits) ตวชวด แผนงาน โครงการ มาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทมาจากแหลงปลอยมลพษ เดยวกบมลพษทางอากาศ กลยทธ 1) สนบสนนการด าเนนงานดานการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพนฐาน ของผลประโยชนรวมกน (Co-benefits)

ยทธศาสตรท 4 ส ง เส รมความรวมมอระหวางประเทศ เปาหมาย : ยกระดบโครงการความรวมมอระหวางประเทศในการจดการคณภาพอากาศ ตวชวด เครองมอ/กลไกในการจดการมลพษขามแดนและมลพษทางอากาศระหวางประเทศ กลยทธ 1) เพมความรวมมอในระดบ

ภมภาคและนานาชาตในการจดการคณภาพทางอากาศ

2) ประสานความรวมมอกบองค การความร วมม อระหวางประเทศเพอปองกนและแก ไขปญหามลพ ษ ทางอากาศ

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 – 2579) 48

(ราง) แผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ ป 2560 – 2579 ยทธศาสตรท 1

เพมประสทธภาพในการบรหารจดการคณภาพอากาศ กลยทธท 1 พฒนาระบบตดตามตรวจสอบและระบบฐานขอมลสารสนเทศดานมลพษทางอากาศ กลยทธท 2 พฒนา ปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบ มาตรฐาน มาตรการและการบงคบใชกฎหมาย กลยทธท 3 พฒนาศกยภาพบคลากรดานการจดการคณภาพอากาศ กลยทธท 4 พฒนาองคความรนวตกรรมเพอลดการระบายมลพษทางอากาศและสงเสรมใหเกดการประยกตใช กลยทธท 5 สรางภาคเครอขายการจดการมลพษทางอากาศ

ระยะ 5 ปแรก ระยะ 10-20 ป • พฒนาศนยขอมลมลพษทางอากาศระดบประเทศ (National Air Quality Network Center) ทเชอมโยงขอมลจากหนวยงานทเกยวของ โดยทกหนวยงานสามารถเขาถงฐานขอมลได เพอบรณการขอมลและใชประโยชนในการ ก ากบ ดแลการประกอบกจการ ตดตามตรวจสอบและเฝาระวงสถานการณมลพษ ทอาจกอใหเกดผลกระทบและมความเสยงตอสขภาพ • พฒนาเครอขายการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศใหสอดคลองกบสถานการณเพอเฝาระวงและแจงเตอนประชาชนเมอเกดวกฤต • พฒนาเทคโนโลยการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศและการรายงานขอมลคณภาพอากาศใหเปนปจจบน และระบบการพยากรณและการเตอนภย • พฒนาระบบทะเบยนขอมลแหลงก าเนดมลพษ (Emission Inventory) • ทบทวน/ปรบปรงกฎหมายทเกยวกบการจดการคณภาพอากาศ • ก าหนด/ปรบปรงมาตรฐานคณภาพอากาศและมาตรฐานการควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากแหลงก าเนดทส าคญใหสอดคลองกบสถานการณ • ประกาศใหสถานบรการน ามนตองตดตงระบบควบคมไอระเหยน ามนเชอเพลงเพอปองกนและแกไขปญหาสารอนทรยระเหยงาย • ปรบปรงกฎระเบยบการควบคมมลพษทางอากาศจากการขนสงทางเรอ เชน ฝนละออง กรมเจาทา • น าระบบการรายงานผลกาตรวจวดมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมอยาง ตอเนองมาใชโดยขยายไปในอตสาหกรรมอนทส าคญหรอเขตเศรษฐกจ เพอก ากบดแลและใชประโยชนจากขอมล • เขมงวดการปฏบตตามมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอม และมาตรการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมและน าผลการตดตามตรวจสอบ ตามมาตรการรายงานการประเมนผลกระทบสงแวดลอมไปใชในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย • ตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดในการจดการมลพษเพม ศกยภาพในการจดการมลพษใหกบผกอมลพษทละเมดกฏหมาย • ผลกดนการบงคบใชมาตรฐานไอเสยส าหรบรถยนตใหมใหเปนไปตามมาตรฐาน ยโร 5 หรอ 6 • ยกระดบการผลตยานพาหนะใหรองรบการยกระดบมาตรฐานการควบคม การระบายมลพษและคณภาพน ามนเชอเพลง • พฒนามาตรฐานการตรวจสอบภาพรถยนตประจ าป ปรบปรงระบบการตรวจสภาพรถยนตใหมการตรวจมลพษตามมาตรฐานการระบายมลพษทางอากาศจากยานพาหนะ ก ากบดแลการด าเนนงานของสถานตรวจสภาพรถยนตให มมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ • ตรวจจบและบงคบใชกฎหมายกบยานพาหนะโดยเฉพาะในเขตเมองและ การบรรทกขนสงทกอใหเกดมลพษ สงเสรม เพมศกยภาพในการดแลเครองยนต สภาพยานพาหนะ การขนสงกบผขบขทละเมดกฎหมาย • ก าหนดมาตรการทางสงคมและเศรษฐศาสตรเพอสงเสรมและรกษาคณภาพ ดานอากาศ • สงเสรมงานวจยและนวตกรรมการตดตามตรวจสอบ การวเคราะห การลดมลพษทางอากาศ เพอน าผลการวจยไปประยกตใหถงการปฏบตอยางเปนรปธรรม • สรางเครอขายการฝกอบรมดานอากาศและเครอขายนกวช าการโดย เชอมโยงกบหนวยงานการศกษา เพอการสงเสรมการพฒนาวชาการและตอยอดงานวจยไปประยกตใชในการจดการคณภาพอากาศ • พฒนาหลกสตรฝกอบรมดานการจดการคณภาพอากาศเพอเพมสมรรถนะของบคลากรทเกยวของกบการจดการคณภาพ • สอดแทรกเนอหา/กจกรรมในหลกสตรการเรยนการสอนทกระดบเพอสรางความรความเขาใจและจดกจกรรมส าหรบเดกและเยาวชนเกยวกบการจดการมลพษ • จดท าแนวปฏบตทด (Best Practice) ในการตงโรงงานอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอมในทองถน • สงเสรมและผลกดนใหเกดการใชเทคโนโลยสะอาดและเปนมตรกบสงแวดลอม • สงเสรมผประกอบการด าเนนการตามระบบรบรองมาตรฐานระบบงานและ การจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล • สนบสนนการใชเชอเพลงสะอาดส าหรบยานพาหนะ เชน ไบโอดเซล การปรบปรงคณภาพน ามนเชอเพลง เพอลดการเกดมลพษ • สรางเครอขายเพอใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานในพนท เพอการประสานและบรณาการการด าเนนงาน • สรางศกยภาพของเครอขายดานการเฝาระวงและตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศ การแจงเหตมลพษและการปองกนและแกไขปญหามลพษทางอากาศ • ประชาสมพนธเชงรกเพอสรางความรความเขาใจและปลกจตส านกใหกบประชาชนในรกษาคณภาพอากาศ

• การพฒนาฐานขอมล ฐานขอมลคณภาพอากาศและแหลงก าเนดมลพษ ใหเปนปจจบน และเชอมโยงการใชประโยชนระหวางหนวยงานเพอการบรหารจดการมลพษในระดบพนทและประเทศ • ทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบ ใหเออตอการบรหารจดการคณภาพอากาศ • เพมประสทธภาพการตรวจสอบ กบดแล และบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ เชน การก าหนดใหผประกอบการประเมนตนเอง การก าหนดใหมบคคลทสามในการตรวจสอบการระบายมลพษเพอใหเกดความโปรงใสและมการท างานแบบบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ • พฒนา/ปรบปรงมาตรฐาน มาตรการในการควบคมมลพษใหทนสมย สอดคลองกบสถานการณการพฒนาประเทศ เศรษฐกจและเทคโนโลยในการผลต • พฒนามาตรฐานการระบายมลพษจากยานพาหนะใหเปนไปตามมาตรฐานสากล และยกระดบการผลตยานพาหนะใหรองรบการยกระดบมาตรฐานการควบคมการระบายมลพษและคณภาพน ามนเชอเพลง • พฒนาเครอขายการตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศและ การรายงานตอสาธารณะ • พฒนาศกยภาพบคลากร ระหวางหนวยงานภาครฐในการแกไขปญหามลพษทางอากาศ การตดตามตรวจสอบและเฝาระวง

ยทธศาสตรท 2 ลดมลพษทางอากาศในพนทวกฤต ระยะ 5 ปแรก ระยะ 10-20 ป

จงหวดสระบร (ต าบลหนาพระลาน) กลยทธท 1 ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากสถานประกอบการ กลยทธท 2 ผลกดนควบคมฝนละอองจากถนนและการคมนาคมขนสง กลยทธท 3 ผลกดนใหจงหวดและทองถนด าเนนการจดการปญหาฝนอยางครบวงจร • ทบทวนและปรบปรงแผนปฏบตการเพอลดและขจดมลพษในเขตควบคมมลพษ ต าบลหนาพระลานใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน • น ามาตรการตามแผนปฏบตการเพอลดและขจดมลพษในเขตควบคมมลพษ ต าบลหนาพระลาน ไปประยกตใชกบแหลงก าเนด ในพนทรอบเขตควบคมมลพษ • การก ากบดแล ตดตาม และควบคมการประกอบกจการ/แหลงก าเนดมลพษใหมการระบายมลพษทางอากาศตามมาตรฐาน/เกณฑทก าหนด • เขมงวดการระบายฝนละอองจากโรงงานผลตปนขาวและปนซเมนตใหเปนไปตามทก าหนดใน EIA อยางเครงครด • เพมการตดตามตรวจสอบและเฝาระวงฝนละอองในพนทเขตควบคมมลพษและพนทโดยรอบอยางเขมขนโดยเฉพาะในชวงวกฤต • เพมความเขมงวดในการบงคบใชกฎหมายกบกจกรรมการบรรทกขนสงบนถนนสาธารณะ เชน การควบคมน าหนกบรรทก การควบคมความเรว การปดคลมกระบะใหมดชด • สงเสรมใหผประกอบการน าหวงโซอปทานสเขยว (Green Supply Chain) ไปปฏบต • ปรบปรงพนผวการจราจรและไหลทางถนนสายหลกและสายรองใหอยในสภาพทด • สรางเครอขายความรวมมอระหวางภาครฐ สถานประกอบการ และประชาชน ในการดแลเฝาระวงฝนละออง • จดกจกรรมรณรงค ประชาสมพนธ เพอปลกจตส านกใหแกผประกอบการ ชมชน ในการรวมกนลดมลพษทางอากาศ

• บรหารจดการและประเมนผล เชงพนทเพอน าไปสการด าเนนการท เหมาะสมในการแก ไขปญหามลพษทางอากาศในพนท ทงการเพ มความเขมงวดการบ งคบใชกฎหมาย การใช+มาตรการทางเศรษฐกจและสงคม และการสรางแรงจงใจ

จงหวดระยอง กลยทธท 1 ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบคมนาคม กลยทธท 2 ก าหนดการใชประโยชนทดน กลยทธท 3 ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากอตสาหกรรม กลยทธท 4 สรางกลไกการตดตามประเมนผลอยางตอเนองโดยการมสวนรวมจากทกภาคสวน กลยทธท 5 สงเสรมเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ • ใหจงหวดเปนหนวยงานหลกในพนทด าเนนการจดการปญหามลพษทางอากาศในพนทรบผดชอบโดยบรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย • ก ากบตดตามแหลงก าเนดมลพษใหเปนไปตามมาตรการลดผลกระทบในรายงานการวเคราะหผลกระทบตอสงแวดลอมอยางเขมงวด และตอเนอง • ก าหนดมาตรการทเขมงวดในการควบคมกจกรรมทไมใชการผลตปกตและก ากบดแลใหด าเนนตามมาตรการดงกลาวอยางเขมงวด • ก าหนดมาตรการทเขมงวดในการก ากบและควบคมการระบายสารอนทรยระเหยจากคลงน ามนเชอเพลง ถงกกเกบสารเคม ( storage tank) และทาเรอ • ก าหนดใหตงโรงงานอตสาหกรรมเคมใหมในเขตนคมอตสาหกรรมหรอเขตประกอบการอตสาหกรรมเทานน • สงเสรม/สรางแรงจงใจในการสรางเมองอตสาหกรรมเชงนเวศในพนทจงหวดระยอง • เพมพนท Buffer Zone รอบเขตนคมอตสาหกรรม (ใหม) • ก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอสรางแรงจงใจในการลดการปลอยมลพษ เชน ภาษน ามน • ควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากระบบการคมนาคมขนสง • สงเสรมเครอขายประชาชนใหมสวนรวมในการตรวจสอบ ตดตามและเฝาระวงมลพษในพนท

• การเตรยมการรองรบผลกระทบ ดานสงแวดลอมทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงในสถานการณตางๆ เชน โครงการพฒนาพนทเศรษฐกจพเศษ การพฒนาพลงงานทางเลอก • ใช ระบ บ Single Command ในการบรหารจดการ โดยใหจงหวดเปนหนวยงานหลกในพนทด าเนนการจดการปญหาสารอนทรยระเหยและมลพษท เกดขนจากการประกอบกจการ • การตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด • สงเสรมเครอขายประชาชนใหมสวนรวมในการตรวจสอบ ก ากบดแล และเฝาระวงมลพษในพนท

กรงเทพฯ/ปรมณฑล กลยทธท 1 ควบคมการระบายมลพษจากการจราจรและขนสง กลยทธท 2 สนบสนนการใชยานพาหนะทเปนมตรกบสงแวดลอม กลยทธท 3 ผลกดนใหเพมความเขมงวดของการควบคมมลพษจากการกอสรางระบบสาธารณปโภค • การพฒนาระบบขนสงมวลชนสาธารณะทเปนมตรกบสงแวดลอมใหเชอมโยงกนทงระบบ ก าหนดคาธรรมเนยมเขาพนททมการจราจรหนาแนน • ใชมาตรการลดปรมาณรถยนตสวนบคคลทวงในพนทการจราจรหนาแนน เชน การจด Zoning เพอควบคมปรมาณการจราจรในพนท • ก าหนดอายการใชงานของยานพาหนะ • ก าหนดอตราภาษรถยนตในอตราสง ส าหรบรถอายใชงานนานและรถทใชเครองยนตดเซล • เขมงวดในการตรวจสภาพยานพาหนะเพอตอทะเบยนประจ าป • ออกค าสงหามใชรถยนตทมการระบายมลพษเกนคามาตรฐานอยางเขมงวด • จดระบบการจราจรเพอแกไขปญหารถตด • สงเสรมการใชยานพาหนะทเปนมตรกบสงแวดลอม • จดท าคมอ/แนวทางปฏบต/มาตรการควบคมมลพษจากการกอสราง • ตดตาม และก ากบดแลใหมการน ามาตรการควบคมมลพษจากการกอสรางไปใชอยางเขมงวด

• พ ฒ น า/ป ร บ ป ร งม าต รฐาน มาตรการในการควบคมมลพษจากแหลงก าเนดใหทนสมย สอดคลอง กบสถานการณการพฒนาประเทศ เศรษฐกจ และเทคโนโลยในการผลต • สงเสรมผประกอบการด าเนนการตามมาตรฐาน เพ อแสดงความตระหนกถงความรบผดชอบตอสงคม

ภาคเหนอ 9 จงหวด กลยทธท 1 จดการเชงพนท เพอปองกนและแกไขปญหาการเผาในทโลง กลยทธท 2 ลดและควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากการเผาในพนทปา กลยทธท 3 ลดและควบคมการระบายมลพษทางอากาศจากการเผาในพนทการเกษตรและชมชน กลยทธท 4 เสรมสรางความเขมแขงชมชนและสรางการมสวนรวมในการจดการปญหาหมอกควนในระดบพนท • ใหจงหวดเปนหนวยงานหลกและบรณการหนวยงานทองถน ด าเนนมาตรการควบคมการเผาในทโลงอยางเขมงวด • ใหจงหวดและองคกรปกครองทองถน ใชมาตรการทางกฎหมาย เชน การออกประกาศ/ขอบญญตควบคมการเผาในพนทรบผดชอบ • เพมความเขมงวดในการควบคมการเผาในชวงวกฤตหมอกควน • ก ากบดแล ควบคม ไมใหมการบกรกพนทปาและด าเนนการทางกฎหมายอยางเขมงวดกบการบกรกปา และการลกลอบเผาในพนทปา • ระดมสรรพก าลง อปกรณ เครองมอ จากหนวยงานทเกยวของ และการสรางภาคเครอขายในการเฝาระวงและดบไฟปา • สงเสรมความรวมมอของชมชนทมแนวเขตตดปาเฝาระวงพนทเสยงการเกดไฟปาและการเผา • สรางความรวมมอกบภาคเอกชนในการจดการปญหา เชน การสงเสรมการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม การผลกดนใหมการรบซอผลผลตทไดรบการตรวจรบรองตามวธการปฏบตทางการเกษตรทด (GAP) • สงเสรมการใชประโยชนจากมลฝผอยและเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เชนการท าปย การผลตไฟฟา • สนบสนนใหมการจดการมลฝอยชมชน เศษกงไมใบไม อยางถกตองตามหลกวชาการและครบวงจร • จดท าคมอ/แนวทางปฏบต/องคความรในการท าการเกษตรปลอดการเผา การใชประโยชนเศษวสดทางการเกษตรและมลฝอยชมชน • ปรบเปลยนแนวทางท าการเกษตรและสงเสรมการปลกพชเกษตรอายยน ส าหรบพนททมการเผาซ าซาก • รณรงคประชาสมพนธสรางจตส านกลดการเผาในพนทปา และพนทเกษตร

• ใช ระบบ Single Command ในการบรหารจดการ • การจดการเชอเพลงและบรหารจดการพนทเสยงเพอลดการเผา • การบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดกบการบกรกปาและการลกลอบเผาในพนทปา • การระดมสรรพก าลง ในการเฝาระวง ควบคมและดบไฟปา • การสอสารประชาสมพนธเชงรกเพอใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการเผาเศษวสดการเกษตรและการบกรกและเผาปา • ขยายการใชวธการปฏบตทางการเก ษ ต ร ท ด (Good Agricultural Practice : GAP) เปนมาตรฐานบงคบส าหรบพ ชทางการเกษตรท เป นสาเหตของการลกลอบเผาในทโลง

ยทธศาสตรท 3 สนบสนนการด าเนนงานดาน

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพนฐานของผลประโยชนรวมกน (Co-

benefits) กล ย ท ธ ท 1 สน บ ส น น ก า รด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพ นฐานของผลประโยชนรวมกน (Co-benefits)

ระยะ 5 ปแรก ระยะ 10-20 ป • สนบสนนใหอตสาหกรรม/โครงการ/กจกรรม มกลไกการพฒนาทสะอาด • สงเสรมใหเกดการมสวนรวมในการลดกาซเรอนกระจกในโครงการตางๆ เชนการจดการในภาคขนสง การเพมประสทธภาพพลงงาน การเผาขยะมลฝอยดวยเตาเผา เปนตน • สนบสนนการวจยและพฒนาองคความร เทคโนโลยเพอใชในการจดการมลพษทางอากาศ • พฒนากลไกและเครองมอทางเศรษฐศาสตรส าหรบการลด การปลอยกาซเรอนกระจกจากแหลงก าเนด

• สงเสรมใหมการใชพลงงานสะอาด พลงงานทดแทนและเพมประสทธภาพการ ใชพลงงานทงในภาคการผลตไฟฟา คมนาคม ขนสง อตสาหกรรม และการใชในครวเรอนเพอลดการระบายมลพษ การปลอยกาซเรอนกระจก ทสงผลตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ • พฒนากลไก และเครองมอ ทางเศรษฐศาสตรส าหรบการจดการปญหาการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ • สนบสนนการ วจยเพอใชใน การลดการปลอยออกกาซเรอนกระจกจากแหลงก าเนด

ยทธศาสตรท 4 สงเสรมความรวมมอ

ระหวางประเทศ กลยทธท 1 เพมความรวมมอในระดบภมภาคและนานาชาตในการจดการคณภาพทางอากาศ กลยทธท 2 ประสานความรวมมอกบองคการความรวมมอระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหามลพษทางอากาศ

ระยะ 5 ปแรก ระยะ10-20 ป • ประสานความรวมมอกบหนวยงานภาครฐเพอปฏบตตามขอตกลงและความรวมมอระหวางประเทศ • ด าเนนงานรวมกนในระดบภมภาคอาเซยนในการจดการปญหามลพษทางอากาศขามแดน เชน จดท าและขบเคลอน Haze Free ASEAN Roadmap • เสรมสรางศกยภาพบคลากรของหนวยงานทเกยวของในการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ มการหารอระหวางหนวยงานทเกยวของเพอก าหนดทาททเหมาะสมของประเทศในการเจรจา • ตดตามเฝาระวงและควบคมมลพษทางอากาศขามแดน • ก าหนดมาตรฐาน/มาตรการเพอควบคมมลพษทางอากาศจาก การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษพนทชายแดน • พฒนาองคกร กลไก และองคความรใน การจดการคณภาพอากาศเพอรองรบการเปลยนแปลงจาก การเขาสประชาคมอาเซยนและรองรบปญหามลพษขามแดน • ใชกลไกความรวมมอระหวางประเทศสมาชกในการแลกเปลยนบคลากรและองคความรเพอเพมประสทธภาพดานการจดการ คณภาพอากาศ • ก าหนดประเดนการศกษาวจยเพอรองรบการปฏบตตามพนธกรณ ขอตกลง และความรวมมอระหวางประเทศ

• สรางความรวมมอทงภายในและระหวางประเทศเพอขบเคลอนการด าเนนงานตามพนธกรณ ขอตกลงและความรวมมอระหวางประเทศดานการจดการคณภาพอากาศ • เตรยมมาตรการรองรบผลกระทบทอาจเกดขนจากความตกลงระหวางประเทศ ทเกยวของ • ด าเนนงานเชงรกกบประเทศเพอนบาน ประเทศสมาชกอาเซยน และประเทศสมาชกตามกรอบความรวมมอระหวางประเทศตางๆ ในการจดการปญหามลพษ ขามแดน • เสรมสรางศกยภาพบคลากรและหนวยงานในประเทศในการจดการปญหามลพษทางอากาศและเจรจาระหวางประเทศดานการจดการคณภาพอากาศโดยใชกลไกขอตกลง และความรวมมอระหวางประเทศ

49

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๕๐

บทท 5

กลไกการแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560 - 2579

การแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2579 เปนการเชอมโยงยทธศาสตรและกลยทธไปสแผนงาน โครงการ กจกรรม เพอผลกดนใหบรรล เปาประสงคและตวชวดของแตละยทธศาสตร และใหแนวทางการด าเนนงานภายใตแผนไดถกน าไปส การปฏบตอยางเปนรปธรรมชดเจน ซงการด าเนนการจะตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของ เพอใหเกดผลสมฤทธตามเปาหมายทก าหนดไว โดยกลไกการแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2579 ไปสการปฏบต ประกอบดวย

1. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทส.) โดยกรมควบคมมลพษ (คพ.) น า (ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป ( พ.ศ. 2560-2579) ทผานกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน เสนอตอคณะกรรมการควบคมมลพษ (กก.คพ.)และคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต (กก.วล.)พจารณาให ความเหนชอบ และน าเสนอคณะรฐมนตร

2. เผยแพรและประชาสมพนธยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป ( พ.ศ. 2560 - 2579 ) ผานการสอสารหลายชองทาง เพอใหทกภาคสวนไดรบรรบทราบ

3. เสรมสรางความเขาใจในแนวค ดของยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ใหแกองคกรทเกยวของทงภายใน และภายนอก มความเขาใจ ความพรอม และมสวนรวม ในการแปลงแผนไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม โดยจดเวทสรางความเขาใจในภารกจ เปาหมาย และยทธศาสตรใหกบหนวยงานทเกยวของทงสวนกลางและภมภาค ใหทราบถงบทบาทความรบผดชอบของตนทจะสนบสนน การด าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ.2560-2579) ใหเกดผลในทางปฏบต

4. จดตงคณะท างานบรณาการการด าเนนงานเพอขบเคลอนการด าเนนงานยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาต และกระทรวงอนๆ ทเกยวของ ใหเปนไปในทศทางเดยวกน เชน การก าหนดหนวยงานเจาภาพหลกทจะเปนแกนน าการบรณาการและประสานงาน และก าหนดตวชวดรวม (Joint KPI) กบหนวยงานราชการอนๆ

5. ประสานงานกบส านกงบประมาณ เพอสรางความเขาใจและใหส านกงบประมาณเหน ความส าคญของยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) และสนบสนนงบประมาณส าหรบการด าเนนกจกรรมตางๆ เพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว

6. ใชกลไกระบบงบประมาณในลกษณะบรณาการเปนตวผลกดนการด าเนนงานจดการมลพษ 7. น าทศทางของยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ไปส

การปฏบตโดยผานการจดท าแผนบรณาการในลกษณะงบประมาณบรณาการ ยทธศาสตรกระทรวงและแผนปฏบตราชการของหนวยงานเกยวของ ทงในสวนกลาง สวนภมภาค จงหวด และ ทองถน ซงจะเชอมโยงไปสการจดท าแผนงาน/โครงการ ทจะขอรบการจดสรรงบประมาณเพอด าเนนการตามแผนฯ ตอไป

8. จดท าระบบตดตามตรวจสอบและประเมนผล โดยการตดตามตรวจสอบและประเมนผลเปนกระบวนการทส าคญในการตดตามความกาวหนาของการด าเนนงานตามแผน มขนตอน ดงน

1) ก าหนดรปแบบการตดตามและประเมนผลประกอบดวย หนวยงานหลก เอกสารหรอขอมลทตองการ ความถในการตรวจตดตาม คาเปาหมาย ตวชวดบงบอกถงความส าเรจ และเครองมอ ในการวเคราะห โดยจะท าการตดตามและประเมนผลปละ 1 ครง

(ราง) ยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ๕๑

2) ด าเนนการรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลตามรปแบบทไดก าหนดไว 3) จดท ารายงานผลการด าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ 20 ป

และแผนยทธศาสตรการจดการคณภาพอากาศ พ.ศ. 2560-2564 เพอเปนขอมลประกอบการทบทวนและปรบปรงแผนตอไป

กรมควบคมมลพษ 92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน

แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0 2298-2000 โทรสาร 0 2298-2002

http://www.pcd.go.th