วารสารสำาหรบผบรโภคสอวทย-โทรทศน โดย สำานกงาน กสทช.ปท 2 เลมท 13

รจกสอรจกสทธ

http://bcp.nbtc.go.thwww.facebook.com/con.rights

Tie-inSponSorShip

AdverTiSing

AdverToriAl /

infomerciAl

โฆษณา ด-ไมด ควรรเทาทน

2 3

ในระหวางทเรากำาลงดโฆษณา ไมวาจะเปนโฆษณาคนรายการ หรอโฆษณาระหวางรายการ ในฐานะผบรโภค เราอาจโดนเอาเปรยบอยางไมรตว กสทช. จงไดออกประกาศ เรอง การกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการ กระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. 2555 โดยกำาหนดวาการกระทำาในลกษณะ ใดบางทเปนการเอาเปรยบผบรโภค ซงเปนความผดทมโทษตามกฎหมาย โดยลกษณะของโฆษณาทเอาเปรยบผบรโภคมดงน โฆษณาทขายผลตภณฑเพอสขภาพทไมชอบดวยกฎหมาย โฆษณาทจงใจใหผบรโภคซอสนคานนๆ โดยมลกษณะเนอหาทหลอกลวง โฆษณาโดยใชวธเพมเสยงดง เพอดงดดความสนใจ โฆษณาทเกนกวาระยะเวลาทกฎหมายกำาหนด หากรวาโดนเอาเปรยบ ผบรโภคสามารถรองเรยนไดท call center สำานกงาน กสทช. 1200 เพอคมครองสทธของตวเอง

ใหมากกวาเดม ใหมากกวาเดม รจกโฆษณารจกโฆษณา

โฆษณาคออะไร โฆษณาเปนเครองมอสำาคญของสงคมบรโภค เพอการขายสนคาและบรการ การโฆษณา คอการสอสารเพอโนมนาว ในการตดสนใจเกยวกบการบรโภค โดยอาศยชองทางสอตางๆ ซงยงธรกจการคาเตบโตมากเทาไร การแขงขนเพอขายสนคาและบรการยงรนแรง สอวทย-โทรทศนขยายตวมากขน โฆษณากไดกลายเปนอตสาหกรรมขนาดใหญ ทำาใหโฆษณามาเปนสวนหนงของชวตประจำาวนของคนในสงคม แมโฆษณาจะสนเพยงเสยวนาท แตการทโฆษณามาไดบอย มาไดถ มาไดทกท มาทกชวโมง จนคนรสกเคยชน จงมคนกลาววา โฆษณาสรางวฒนธรรมในสงคมโดยไมรตว โดยทวไปโฆษณาจะบอกขอเทจจรงบางดานเกยวกบ ขอดของสนคา โดยมกจะไมบอกขอจำากดหรอขอเสย และผผลตโฆษณาจะปรงแตงเพอเราอารมณความรสกของเรา ใหตองการซอ หรอใหรสกวาสนคานนมความหมายตอเรา โฆษณาจะทำาใหเชอวา “ไมใชสนคานนไมด แตเปนเพราะชวตเราไมดพอจนกวาจะบรโภคสนคานนๆ”

*ขอมลจาก bcp.nbtc.go.th

โฆษณาแบบไหนทเอาเปรยบผบรโภค

ปท 2 เลมท 13Contents

ดวยอตสาหกรรมโฆษณาทเตบโตอยางรวดเรว พรอมกบการแขงขนทางธรกจทสงขน เราจงเหนโฆษณาสนคาและบรการ

จ�านวนมากทน�าเสนอดวยความคดสรางสรรคตางๆ มากมาย เพยงเพอใหสนคาหรอบรการดงกลาวเปนทตดตาของประชาชน

โดยทวไป ซงความคดเหนสรางสรรคดงกลาวในบางครงอาจมการน�ามาใชในลกษณะทเปนการปกปดขอเทจจรงทพงบอก

แกประชาชนจนอาจเขาขายของการหลอกลวงหรอเอาเปรยบผบรโภคทงทรตวและไมรตว บางกรณกยงพอเปนทรบไดวาเปนวถ

หรอการแสดงออกซงความคดสรางสรรคของผผลตโฆษณา แตในขณะเดยวกนการโฆษณาชวนเชอในสนคาหรอผลตภณฑ

ทเกยวกบสขภาพ หากไมมความปลอดภยตอสขภาพ ชวต และรางกายของประชาชนแลว การโฆษณาไมวาจะมการอวดอาง

สรรพคณมากนอยเพยงใด ยอมกอใหเกดอนตรายตอประชาชนผบรโภคทงสน ยงการโฆษณาผานสอสารมวลชนซ�าไปซ�ามา

จนท�าใหผรบชมรบฟงรายการดงกลาวมความรสกคลอยตามกบค�ากลาวอางในโฆษณา

กสทช. ในฐานะหนวยงานก�ากบดแลการประกอบกจการกระจายเสยงและโทรทศน มหนาทตรวจสอบการประกอบ

กจการของผประกอบการกระจายเสยงและโทรทศนไมใหมการกระท�าใดๆ ทเปนการเอาเปรยบผบรโภค โดยอาศยการ

โฆษณาทมลกษณะหวงผลก�าไรเกนควร หรอกอใหเกดความเดอดรอนร�าคาญ ซงตามกฎหมายวาดวยการประกอบกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศนไดก�าหนดใหผรบใบอนญาตทใชความถประเภทบรการทางธรกจ ซงถอเปนผประกอบกจการกลมใหญของอตสาหกรรมจะสามารถ

หารายไดจากการโฆษณาและการใหบรการทางธรกจไดไมเกนชวโมงละ 12 นาทครง โดยเมอรวมเวลาโฆษณาตลอดทงวนเฉลยแลวตองไมเกนชวโมงละ 10 นาท

และขณะเดยวกนผประกอบกจการโทรทศนทไมใชคลนความถทมการบอกรบสมาชกหรอเรยกเกบคาบรการอน สามารถหารายไดจากการโฆษณาและการใหบรการ

ธรกจไดไมเกนชวโมงละ 6 นาท โดยเมอรวมเวลาโฆษณาและการบรการธรกจตลอดทงวนเฉลยแลวตองไมเกนชวโมงละ 5 นาท รวมทงไดประกาศก�าหนดการกระท�า

ทถอเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน โดยอาศยการใชเครอขายหรอการโฆษณาอนมลกษณะทเปนการคาก�าไรเกนควรหรอ

กอใหเกดความเดอดรอนร�าคาญ อาท ผประกอบกจการกระจายเสยงและโทรทศนจะตองไมโฆษณาอาหารหรอยาในลกษณะทหลอกลวง อวดอางสรรพคณเกนจรง

หรอหามโฆษณาจงใจประชาชนโดยหลอกลวงหรอกระท�าใหเกดความเขาใจผดในสาระส�าคญเกยวกบบรการหรอสนคา รวมไปจนถงการหามผประกอบกจการ

กระจายเสยงและโทรทศนเพมเสยงดงในชวงโฆษณาเพอดงดดความสนใจของผบรโภค เปนตน ซงขณะนอยในระหวางการจดท�ารางหลกเกณฑ เพอการก�ากบดแล

การโฆษณาในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน โดยหวงจะเปนหลกเกณฑททง กสทช. ผประกอบกจการกระจายเสยงและโทรทศนผผลตเนอหารายการ

และประชาชนไดใชเปนกตการวมกนในการก�ากบดแลเนอหาการโฆษณา

วารสาร ‘รจกสอ รจกสทธ’ เลมน จะน�าเสนอกรอบหลกการ และแนวทางในการก�ากบดแลเนอหาโฆษณาของ กสทช. ในฐานะผรบชมรายการผานสอโทรทศน

อาจคาดไมถงวา…เราก�าลงบรโภคโฆษณา

04 06 12 14รจกเรา

ความเปนมาในการกำากบดแลเนอหาโฆษณา

ในประเทศไทย

เรองจากปก การแบงประเภทโฆษณาทผบรโภคตองร ใหทน

และจำาให ได

รจกรองเรยนการปกปองสทธประโยชน

ของผบรโภค

Q&A ไขขอของใจตางๆ เกยวกบโฆษณา

ทรรศนะของเรา

นายสมบต ลลาพตะผอำานวยการสำานกกฎหมายกระจายเสยงและโทรทศน

รกษาการแทน รองเลขาธการ กสทช.

สายงานกจการกระจายเสยงและโทรทศน

รจกเรา

54

ความเปนมาในการกำากบดแลเนอหาโฆษณาในประเทศไทย

การควบคมโฆษณาทางวทยและโทรทศน เรมตนครงแรก

เมอป พ.ศ. 2510 จากการตราพระราชบญญตยา ท�าใหผประกอบ

ธรกจโฆษณาสนคาประเภทยาทจะท�าการโฆษณาตองขออนญาต

คณะกรรมการยากอน จนกระทงเมอป พ.ศ. 2518 มการจดตง

คณะกรรมการการบรหารวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน

(กบว.) ทตงขนตามระเบยบวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน

โดยมบทบาทหนาทในการตรวจสอบพจารณาเนอหาของรายการ

ตางๆ รวมถงมอ�านาจในการควบคมเซนเซอร (Censor) รายการ

และเนอหาโฆษณาดวย

ยคการควบคมโดยภาครฐ เมอป พ.ศ. 2535 กบว. กไดถกยกเลก ซงเปนชวงของการปรบเปลยนสการรบผดชอบ

การออกอากาศดวยตวเอง (Self-control) โดยรฐบาลไดจดตงคณะกรรมการกจการวทยกระจายเสยง

และวทยโทรทศนแหงชาต (กกช.) ขน และไดถายโอนความรบผดชอบไปยงคณะกรรมการสถาน

วทยและสถานโทรทศนของแตละชอง เพอจะใหตรวจพจารณาโฆษณากนเองทางโทรทศน

ตามระเบยบกฎหมายของรฐ โดยอาศยหลกเกณฑเชนเดยวกนกบ กบว. ในอดต เชน สนคาและบรการ

ทหามมการโฆษณา การก�าหนดระยะเวลาสงสดทสามารถโฆษณาได เปนตน มากกวาการควบคม

เซนเซอรเนอหา ทงนการก�ากบดแลการโฆษณาสนคาหรอบรการจะตองปฏบตตามกฎหมายอน

ทเกยวของดวย อาท

• การหามโฆษณาบหรและผลตภณฑยาสบทกประเภท ทงทางตรงและทางออม ซงเปนไปตาม

พ.ร.บ.ควบคมผลตภณฑยาสบ

• การโฆษณาเครองดมแอลกอฮอล ทใหโฆษณาในลกษณะการเสนอภาพลกษณของบรษทหรอ

กจการเทานน ซงกคอการเผยแพรภาพเครองหมายการคา ชอผลตภณฑ หรอชอเครองดม

ทมสวนผสมของแอลกอฮอล ในลกษณะสงเสรมคณธรรม วฒนธรรม หรอคานยมทดของ

สงคม โดยไมไดมการโฆษณาสรรพคณของสนคา ทงทางตรงและทางออมทเปนไปตาม

หลกเกณฑส�านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค หรอส�านกงานคณะกรรมการอาหารและ

ยาก�าหนดไว

• การโฆษณาอาหาร ยา เครองสำาอาง และผลตภณฑสขภาพ จะตองมการขออนญาตโฆษณา

จากคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ตรวจและพจารณาอนญาตกอน

ยคการกำากบดแลโดยรฐ ตงแตป 2554 จนถงปจจบนการก�ากบดแล

เนอหาโฆษณาทางวทย-โทรทศน คณะกรรมการ

กจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการ

โทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) ซงถอวาเปนองคกร

หลกทท�าหนาทก�ากบดแลเนอหาโฆษณาทางสอวทย-

โทรทศน โดยมบทบาทหนาทตรวจสอบการด�าเนนการ

ผประกอบการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

ไมใหมการด�าเนนการใดๆ ทเอาเปรยบผบรโภค

นนหมายรวมถงการโฆษณาท มลกษณะคาก�าไร

เกนควร หรอกอใหเกดความเดอดรอนร�าคาญแก

ผบรโภคดวยเชนเดยวกน ซงกฎหมายไดก�าหนดไมให

มการกระท�าใดๆ ทเปนการเอาเปรยบผบรโภค โดยอาศย

การโฆษณาทมลกษณะหวงผลก�าไรเกนควร หรอกอ

ใหเกดความเดอดรอนร�าคาญ อาท หามโฆษณา

เกนกวาระยะเวลาทกฎหมายก�าหนด หามโฆษณา

อาหาร ยา ทหลอกลวงเกนจรง หามโฆษณาจงใจ

โดยหลอกลวงหรอกระท�าใหเกดความเขาใจผดในสาระ

ส�าคญเกยวกบบรการหรอสนคา หามเพมเสยงดงใน

ชวงโฆษณาเพอดงดดความสนใจของผบรโภค เปนตน

ซงยงคงตองปฏบตตามกฎหมายอนทเกยวของดวย

ยคการกำากบดแลตนเองของสอ (Self-regulation)

นอกจากการก�ากบดแลโดยหนวยงานภาครฐ

อยาง กสทช. แลว ยงมการก�ากบดแลตนเอง ซงเปน

การรวมกลมกนของผประกอบกจการและผประกอบ

วชาชพเพอก�ากบดแลตนเอง ภายใตมาตรฐานทาง

จรยธรรมของการประกอบวชาชพทรวมกนจดท�าขน

ซงตามหลกการของ พระราชบญญตองคกรจดสรร

คลนความถและก�ากบการประกอบกจการวทย

กระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม

พ.ศ. 2553 และพระราชบญญตการประกอบกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. 2551 ก�าหนดให

กสทช. สนบสนนการด�าเนนการดงกลาว

ปจจบน กสทช. กไดหามาตรการหรอแนวทาง

ตางๆ ทจะท�าใหการโฆษณาผานทางสอวทย-โทรทศน

เปนไปอยางถกตอง ในขณะเดยวกนผบรโภคสอ

วทย-โทรทศน กมความรเทาทนการโฆษณา จงเหน

ไดวา การด�าเนนการเปนไปทงการสรางความเขาใจ

กบผประกอบกจการสถานวทย-โทรทศน การสราง

กลไกของผประกอบกจการใหมการคดกรองโฆษณา

ในสอใหถกตองตามกฎหมาย การเฝาระวงและบงคบ

ใชกฎหมาย ตลอดจนการสอสารกบผบรโภคสอวทย-

โทรทศน ดวยชองทางตางๆ ทมงเนนการมสวนรวม

ของผมสวนไดสวนเสยทกฝาย ดวยการจดกจกรรม

ตางๆ ไมวาจะเปนการระดมความคดเหนในการ

ก�าหนดแนวทางการคมครองผบรโภคในประเดนการ

ก�ากบดแลโฆษณา บรการหรอสนคา และการโฆษณา

ในรายการส�าหรบเดก การจดประชมปฏบตการเพอ

จดท�าหลกเกณฑการคมครองผบรโภคเกยวกบการ

โฆษณาบรการหรอสนคา และการโฆษณาในรายการ

ส�าหรบเดกทางโทรทศน การจดท�าหลกเกณฑเกยวกบ

การกระท�าทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศนในสวนทเกยวของกบ

Advertising, Sponsorship, Tie-in และ Advertorial /

Infomercial เปนตน

โฆษณานบเปนเครองมอทางการตลาดรปแบบหนงทสำาคญในการใชเปนเครองมอ สอสารสำาหรบผประกอบการกจการทางธรกจ เพอโนมนาวใจผบรโภคใหซอสนคา ซงโฆษณาเองกมกถกสรางขนเพอใหบอกขอมลแตเพยงดานเดยวในดานทดทสดเทานน และเมอถกเผยแพรสารไปยงผบรโภคดวยความถทสงกยอมมอทธพลมาก และเมอโฆษณามอทธพลตอผบรโภคมากขนไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ทามกลางธรกจทแขงขนกนสง จงหลกเลยงไมไดทจะตองพบกบเจอโฆษณาทใชกลวธในการเอาเปรยบผบรโภค อยางเชนการโฆษณาชวนเชอ มเนอหาเกนความเปนจรง จงตองมการเขามาควบคม หรอกำากบดแล

76

เรองจากปก

เคยสงสย ไหมวา โฆษณามก แบบ หรอแบงประเภทกนอยางไร และทำาไมตองม การแบงประเภทโฆษณา อนทจรงแลว ค�าถามเหลานนาจะเปนความร

ความเขาใจเบองตนทเราควรทราบ เนองจากเราอาจไมทราบ

วาการแบงประเภทโฆษณามผลกบผรบสารทงสน

แนนอนวามนมความส�าคญอยางมาก และผบรโภคควร

จะรเทาทนโฆษณาเพอใหเราทราบวาผประกอบกจการนน

ไดละเมดสทธของเราโดยอาศยชองวางทางกฎหมาย

หรอไม นนคอเหตผลทตองมการแบงประเภทของโฆษณา

โดยการแยกประเภทของโฆษณานนไดจ�าแนกรปแบบ

ออกเปน 4 ประเภท ดงน

1. Advertising : โฆษณาทวๆ ไปทเราเหนหรอ

ไดฟงระหวางคนรายการในรปแบบของสปอตโฆษณา

หรออาจจะเปนโฆษณาทอยในรายการนนๆ

2. Sponsorship : การโปรโมตผสนบสนนรายการโดยอาจอยในรปแบบการพดถงกอนเขารายการ ระหวาง

รายการ หลงจบรายการ หรอทายเครดต

3. Tie-in : การแฝงโฆษณาสนคาลงไปในเนอหา

รายการนนๆ ไมวาจะเปนภาพ เสยง สญลกษณ หรอ

ผานการกระท�าของพธกร หรอนกแสดงทชชวนหรอ

ชกจงใหผชมสนใจสนคาหรอบรการนนๆ ทแทรกเขามา

ระหวางเนอหา

4. Advertorial / Infomercial : การสรางเนอหาเพอใหเชอมโยงกบสนคาโดยตรง แตไมอยใน

เนอหาของรายการหลกทน�าเสนอ เปนการแยกออกมา

อยางชดเจนวาเปนพนทโฆษณา

ทผบรโภคตองร ใหทนและจำาใหไดการแบงประเภทโฆษณา

ใจวาวน

หลงจากมการแบงประเภทแลว กระบวนการจดการหลงจากมการแบงประเภท

โฆษณากเปนสงทนาจบตามอง ซงการเฝาระวงจบตามองโฆษณาแตละประเภทนน กสทช.

กมการกำาหนดแนวคดในการเฝาระวง เพอใหประชาชนรเทาทน รวมถงคดวเคราะหไดเอง

วาถกผดหรอไมอยางไร ไดแก

1. Advertising : ตองมการแยกเนอหารายการกบการโฆษณาอยางชดเจน

โดยผบรโภคอาจหลกเลยงการไดรบขอมลดงกลาวไดงายๆ แคเปลยนชอง

2. Sponsorship : แมจะมการก�าหนดใหแยกผสนบสนนกบเนอหารายการออกจากกน

แตผบรโภคอาจไมสามารถหลกเลยงการไดรบขอมลดงกลาวได เนองจากอยในชวงรายการ

อกทงดวยลกษณะการน�าเสนอทไมมการกลาวถงสรรพคณ คณประโยชน จงไมมผลมากนก

ในการชกจงผบรโภค เปนเพยงเทคนคการน�าเสนอใหเกดการจดจ�าสนคาและบรการเทานน

3. Tie-in : ผบรโภคอาจไมสามารถหลกเลยงการไดรบขอมลดงกลาวได เชน ไมสามารถ

เปลยนชองได เนองจากเปนขอมลทเชอมโยงกบเนอหา หรอแฝงมาพรอมกบเนอหา

ผานการเขยนบท รวมทงผบรโภคอาจไมสามารถแยกแยะไดวาเปนเนอหาจรงๆ

หรอการแฝงเพอเหตผลทางธรกจ แตดวยลกษณะการน�าเสนอทไมมการกลาวถงสรรพคณ

คณประโยชน จงไมมผลตอการเลอกใชสนคามากนก เปนเพยงเทคนคการน�าเสนอ

ใหเกดการจดจ�าสนคาและบรการเทานน

4. Advertorial / Infomercial : แมวาจะแยกกบเนอหารายการ โดยผบรโภค

ไดรบสาระหรอความบนเทงจากเนอหารายการ แตดวยความเชอมโยงของสนคาหรอบรการ

ตอเนอหารายการ ผบรโภคอาจเขาใจไดวา การเลอกใชสนคาหรอบรการนนจะท�าใหเกดประโยชน

ตอตนเองได ฉะนนขนอยกบวจารญาณของผบรโภคเองวาจะตดสนใจอยางไร

ลกษณะของโฆษณาทเราพบเจอในชวตประจำาวน แมจะมการแบงประเภทโฆษณาออกมาถง 4 แบบ เพอใหผบรโภคไดรจกโฆษณากนมากกวาเดม

ทวาการแยกประเภทของโฆษณาในทางปฏบตจรงๆ แลวอาจจะมการสบสนบางในบางท

เนองจากโฆษณาบางประเภทกคอนขางจะใกลเคยงกน จนแยกไมออกวาเรากำาลงโดนผผลต

โฆษณาเอาเปรยบอยหรอเปลา เพอความเขาใจงายขน เราไดนำาตวอยางโฆษณาประเภทตางๆ

มาใหดกนเพอใหเหนภาพชดเจนมากขน

1. Advertising

จดสงเกต : มการประกาศขายสนคาและบรการกนอยางเปดเผย ซงโฆษณาชนดนไดรบอนญาต

ใหบอกเลาสรรพคณของสนคาไดเตมท เพราะผบรโภครบรวาเปนการโฆษณา แตกมกรอบ

ระยะเวลาทก�าหนดระยะเวลาในการโฆษณา รวมถงกรอบขอบงคบเรองการโฆษณาทตองไมบรรยาย

สรรพคณเกนจรง

2. Sponsorship

จดสงเกต : มการปรากฏของโลโกผสนบสนน และมการ

เอยชอของผสนบสนนรายการ หรอพดถงสนคาทสนบสนน

ในชวงนนๆ ของรายการบางแตไมยาว ซงสามารถพบเหน

ไดในชวงกอนเขารายการ ระหวางรายการ หรอเครดต

ทายรายการ

3. Tie-in

จดสงเกต : มสนคาหรอโลโกปรากฏอยภายในรายการ

แบบไมตงใจเสมอนเปนสวนหนงของรายการ โดยอาจจะปรากฏ

ตลอดทงรายการหรอชวงใดชวงหนงโดยทไมมการพดถง

สรรพคณของสนคา และอาจมการใหผด�าเนนรายการ พธกร

หรอตวละครหยบสนคานนขนมาถอหรอใชแบบเปนเรองปกต

4. Advertorial / Infomercial

จดสงเกต : สนคาหรอโลโกทปรากฏมการเชอมโยงกบเนอหาของรายการอยางชดเจน

โดยมการพดถงสรรพคณของสนคาหรอสโลแกนของสนคานนๆ ในการสอสาร

เพอใหเขากบเนอหาของรายการ เชน รายการท�าอาหาร ตองใชผลตภณฑหลกเปนของ

ผสนบสนนหลก

8 9

หวหนากลมวชาวทยและโทรทศน คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยกลนาร เสอโรจน

เรองจากปก

ทกวนนโฆษณามผลตอเนอหารายการมากแคไหนและสงผลตอ ผผลตคอนเทนตรายการอยางไร ? โดยคราวๆ เราอาจแบงโฆษณาในสอโทรทศนออกเปน 3 กลม กลมแรกคอ

‘สปอตโฆษณา’ โฆษณาลกษณะนจะไมคอยสงผลกระทบตอเนอหารายการ

เนองจากมนถกแยกออกมาจากตวรายการอยางชดเจน และผบรโภคสามารถ

เลอกทจะรบหรอไมรบสงนกได แตปญหาของเราอยทโฆษณาอก 2 กลม

กลมหนงคอการแจงสนบสนนรายการ (Sponsorship) และอกกลมหนงคอการ

ท�าใหสนคาและบรการปรากฏในรายการ ( Product Placement หรอ Tie-in )

เพราะโฆษณาลกษณะนจะแฝงตวอยในคอนเทนตและบางทกดเหมอนจะจงใจ

มากเกนไป เพราะตามนยามแลวโฆษณาทง 2 กลมนจะตองไมบรรยายสรรพคณ

แตทกวนนเรามกจะเหนการใชมมกลอง หรอขนาดภาพทใหญเกนจ�าเปนในการ

ท�าใหสนคาปรากฏในฉาก รวมถงการทใหพธกรหรอนกแสดงโชวประสบการณ

รวมกบสนคาอยบอยๆ

จรยธรรมของผผลตสอโฆษณาไทยทกวนนเปนอยางไรบางในมมมอง ของอาจารย ? เรองของจรยธรรมไมไดมเสนแบงทชดเจนเหมอนกฎหมาย มนแลวแต

มมมองและจดยนของแตละคน ซงในมมของกฎหมาย ระเบยบในการก�ากบ

โฆษณาในลกษณะการแจงสนบสนนรายการ (Sponsorship) และการท�าใหสนคา

และบรการปรากฏในรายการ ( Product Placement หรอ Tie-in ) กยงไมมระบไว

ชดเจน จงมชองวางในการน�าเสนอแฝงเขาไปในเนอหาใหแกผบรโภคไดรบ

โฆษณาสงผลกระทบตอรายการจรงหรอไม หรอมนเปนความตองการของตวผผลตเอง ? ปจจบนผผลตรายการทเปนคนด�าเนนการเรองโฆษณาสนคาเอง โดยท

เอเยนซโฆษณาไมไดสงแตแรกกมอยจรง ในสมยกอนทผผลตรายการจะ

ตองคดคอนเทนตขนมากอนแลวจงให AE ไปเสนอขายรายการ แตใน

ปจจบนมผผลตหลายรายทคดตวเนอหาของรายการออกมาพรอมกบคด

เรองโฆษณาแฝงเขาไป เพอน�าไปเสนอกบลกคาทเปนผสนบสนนตางๆ

เปนแพคเกจกอนกม

ในความคดของอาจารย ทางออกและทางแกไขของเรองน คออะไร ? ตองอาศยความรวมมอของ 3 สวน คอ ผก�ากบกฎระเบยบ (Regulator)

ตวผผลตรายการ และตวผบรโภค ในทางผก�ากบระเบยบอยาง กสทช.

ทเปนองคกรหลกในการออกกฎหมายตองพดคยกบทางฝายเอเยนซ

ฝายผผลตรายการ ผบรโภค รวมถงสถานตางๆ เพอก�าหนดแนวทาง

ในการก�ากบรวมกน สวนของผผลตเองกตองมความเขาใจในกฎหมาย

และเคารพสทธของผบรโภค และสดทายในสวนของผบรโภคตองมความร

เทาทนสอ ตงค�าถาม คดและพจารณาในการเสพสอ

“โฆษณาในยคปจจบนในไทยทเหน นอกเหนอจากการ

ขายแบบ Hard Sale ทเนนขายแบบตรงๆ ไปยงลกคา

แลวยงมการน�าเสนอดวยมมมองใหมๆ ทมความหมายตอการ

ด�ารงชวตของคนเขามาเกยวของ มการดงใหผชมมอารมณ

รวมกบคอนเทนตทแบรนดตองการน�าเสนอ โดยไมมงเนนท

แบรนดโดยตรงมากกวาสมยกอน ชอบนะ…ดงอารมณรวมด

ดอนๆ น�าตามไหล (หวเราะ)”

ระยะหลงนมเสยงรองเรยนจากผบรโภคเขามามากมายถงการเอาเปรยบของ

โฆษณาทมกแฝงตวมาในรายการดวยรปแบบตางๆ จนท�าใหโฆษณากลายเปน

ผรายทคอยแตจะหาผลประโยชนจากสอโทรทศนในสายตาผบรโภค แตในความ

เปนจรงแลวเหรยญยอมม 2 ดาน โฆษณาทเปนพระเอกกม โฆษณาทเปนผราย

กม หรอโฆษณาทกงๆ เปนพระเอก กงๆ เปนผรายกมอกเชนกน แลวในฐานะ

ผบรโภคเราควรจะปฏบตตวอยางไรกบสถานการณทเราพบเจอในปจจบน เพอความ

เขาใจในหลายแงมม เราจงไดมโอกาสพดคยกบผทเกยวของกบโฆษณาทงในฝงของ

ผบรโภคและผผลตโฆษณา เพอใหเรามองเหนในภาพรวมของสถานการณโฆษณา

ของไทยในมมทเปดกวางมากขน แตไมกระทบสทธของผบรโภค

คดอยางไรกบโฆษณาไทยในปจจบน

อสนา มนปกปอง : Project Executive

มองโฆษณาหลายมม

“โฆษณาไทยในปจจบนมองเรองการตลาดมากกวาเดม

ในอดตมนมพนทของความคดสรางสรรคมากกวาน หลงยค

เฟองฟ คอชวงสกป 2530 - 2540 มง การเลาเรองใหมๆ หายไป

การท�างานตามโจทยทเคยสรางสรรคกลายเปนการท�างานตาม

โจทยแบบตามโจทยจรงๆ ครเอทฟ กอบปไรเตอรถกจ�ากด

กรอบมากขน เพราะการแขงขนมนสงขน ไมใชระหวาง

เอเยนซหรอระหวางลกคาแลว มนแขงกนจนนวไปหมด

เมดเงนโฆษณากระจายไปสสอใหมๆ อยาง โซเชยลเนตเวรค

อเวนต แอพพลเคชน มากขน คนท�างานถกบบใหท�างาน

ตามใจลกคามากกวาเดม เพราะเขาคอเจาของเงน และบางท

ลกคากรสนยมแยจรงๆ”

ปฐมพงศ ชยเขอนขนธ : นกลงทนอสระ

“เราอยากเหนโฆษณาไทยทท�าออกมาแบบไมตอง

ขายของมากเกนไปกได เขาใจวาตองการ

ขายสนคา แตบางทการขายกนตรงๆ มนไมได

ท�าใหสนคานาสนใจเสมอไปนะ เราเชอวาความ

นาคนหามนมเสนหดงดดเสมอ กเหมอนเวลา

จบแฟนนะ งายไปกไมนาสนใจหรอก ไมถก

จดจ�าดวย ถาโฆษณาไทยคดอะไรไดหลายชน

หนอย เราอาจจะไมอยากเปลยนชองไปมาเพอ

หนโฆษณา แตสามารถนงดโฆษณาไดในสถานะ

ทพอๆ กบรายการทวดๆ รายการหนง”

สรญา ใจบญ : นกเขยน

“ผมวาสตรของโฆษณามนกยงไมเปลยนอะไรมาก

คอเราเหนคอนเทนตทใชองคประกอบอยาง

อารมณ พรเซนเตอร หรอเทรนดสงคมมาสราง

จดขายใหแบรนดของตวเอง แตเอาจรงผมวา

คนเหนโฆษณาผานรปแบบอนมากกวาอกนะ อยาง

In f luence (ผ ม อทธพลตอการตดสนใจ)

การ Tie-in ในรายการหรอในละครซรส มนเปน

โจทยทยากมากๆ เพราะไมวาจะเปนโฆษณา

รปแบบไหนกตาม แตตอนนเรามชดความคด

การเชออะไรจากผลลพธจรง จะซออะไรสกอยาง

ตองหาขอมลและท�าความเขาใจอยางละเอยด

คอผบรโภคหลอกไมไดงายๆ อกแลว โฆษณาท

เราเหนกแคดและจดจ�า แตจะซอมย ตองเสรช

ขอมลดขอเทจจรงและกระแสตอบรบกอน”

จกรกฤช ชชพ : นกศกษา

“รสกวาโฆษณาสมยนเนนขายคน ไมเนนขายของ

คนกคอดารา เซเลบเลย ไมใชการสรางคาแรกเตอร

ผานมาแลวกผานไป ไมอยในความทรงจ�า ไมเหมอน

โฆษณาเมอกอน ทเพลง ไดอะลอก ตวละคร

ทกวนนเรากยงจ�าได”

พชญนาถ ครองญาต : พสจนอกษรอสระ

10 11

เรองจากปก

อปนายกสมาคมโฆษณาฝายประสานงานภาครฐสมาคมโฆษณาแหงประเทศไทย

ธาราวฒ สบเชอ

จรรยาบรรณของผผลตสอโฆษณาในสมยนเปนอยางไรบาง ? กอนทจะพดถงเรองจรรยาบรรณ ผมคดวาเราจะตองดขอกฎหมายทเกยวของ

กอนวามนพดถงประเดนในเรองนวาอยางไร มขอก�าหนดไววาอยางไรบาง

กฎหมายเปนพนฐานในการพจารณา แตถาเปนโฆษณาประเภท Product

Placement หรอ Tie-in ทยงไมมระเบยบขอบงคบใชออกมา หรอในสอ

บางประเภททยงไมมกฎหมายเฉพาะ รวมทงเรองทเปนสเทาๆ พวกเหมาะสม

หรอไมนนคอเรองจรยธรรม พบวาผผลตสอโฆษณาสวนใหญมความรบผดชอบ

ตอสงคม แสดงใหเหนผานงานโฆษณาทคนดสามารถรบได แตยงมงานโฆษณา

ทลอแหลมตอวฒนธรรมอนดทมปญหาอยบาง

ในแวดวงของผผลตสอโฆษณา มการพดคยหรอมองเหนปญหาในจดนบางหรอไม ? ทางสมาคมโฆษณาแหงประเทศไทยเอง ไดตอกย�าถงเรองของจรรยาบรรณ

วชาชพในการท�างานในวงการโฆษณาอยเสมอๆ เรามจรรยาบรรณวชาชพตงแต

พ.ศ. 2519 และมการพฒนากลไกการก�ากบดแลตนเองมาประมาณ 20 ปแลว

แตทอยากจะบอกคอ ในฐานะสมาคมโฆษณาฯ เราท�าไดแครบผดชอบกบบรษท

ทเปนสมาชกของสมาคมเทานนเอง เราพยายามเครงครดมากขน มการประชม

กนตลอดเกยวกบเรองน แตมนมอกมากนกทท�ากนเองโดยทไมแนใจวาไมรหรอ

ตงใจทจะท�าใหผดบดเบอน เราไมสามารถรบผดชอบอะไรไดทงหมด มโฆษณา

บางตวทผประกอบการท�าเองหรอท�ารวมกบบรษทโปรดกชนเฮาส ซงอาจเปน

บรษทขนาดเลก หรอไมไดเปนสมาชกของสมาคมโฆษณาฯ หรอเปนโฆษณา

ในสอทางเลอกตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในสวนของการทมโฆษณาเขาไป

แฝงตวขายสนคาอยในรายการ มนเปนเรองของฝายขายและขอตกลงของ

ผผลตรายการมากกวาทจะเกดจากเอเยนซหรอผผลตโฆษณา

หากผผลตรายการไมทำาการขายในลกษณะน จะทำาใหผสนบสนนเกดความไมพอใจหรอเปลา ? หากจะมการก�าหนดมาตรการตางๆ ขนมาจ�ากดไมใหเกดการแฝง

ตราสนคาในรายการเยอะเกนไป กเหนวาเปนไปได เชอวาไมวาจะเปน

ผสนบสนนหรอผผลตรายการกพรอมทจะท�าตามอยางแนนอน แตในฐานะ

ของสมาคมโฆษณาฯ เรากเหนใจผผลตรายการทตองการสปอนเซอรมาชวย

สนบสนนรายการดวยเหมอนกน

ทางออกทดทสดของปญหานคอทางใด ? ผมคดวาถาหนวยงานทเกยวของไดมาพดคยและสรปหาทางออก

รวมกนได ผผลตรายการสามารถอยไดโดยไมตองแฝงโฆษณาในเนอหา

มากเกนไป สปอนเซอรสามารถขายสนคาได ท�าใหสนคาของเขาเปนทรจก

สนใจได และผบรโภคกยงไดรบชมรายการดๆ ทมประโยชน ทกฝายกพรอม

ทจะปฏบตตามอยางแนนอน ดงนนจงควรทจะตองสรางความสมดลระหวาง

ธรกจ และจรยธรรมความรบผดชอบตอสงคม

นกวชาการ จากแผนงานวจยนโยบายอาหาร และโภชนาการ เพอการสรางเสรมสขภาพ (FHP)

นงนช ใจชน

โฆษณาทกวนนสงผลกระทบตอเดกอยางไรบาง ? ขอใหขอมลกลยทธการโฆษณาโดยเฉพาะอาหารและเครองดมในปจจบน

กอนคะวา การโฆษณาใชพรเซนเตอรทเปนดาราดง การตน และการใช Mock Up

ทท�าใหอาหารมขนาดใหญเกนกวาความเปนจรง ในสวนของเนอหาโฆษณาก

มงเนนเรองการสงเสรมใหบรโภคเกนความจ�าเปน การบรโภคแทนอาหารมอหลก

การใชค�าทท�าใหรสกวาราคาถกลง การท�าใหรสกวาเดนกวาหรอดอยกวาคนอน

ทงมเนอหาสอไปในทางเพศซงไมเหมาะสมกบเดก อกทงพบโฆษณาแฝงทก

รปแบบ ดงนนโฆษณาจะบอกขอเทจจรงบางดานเกยวกบขอดของสนคา โดยมก

จะไมบอกขอจ�ากดหรอขอเสย และผผลตโฆษณาจะปรงแตงเพอเราอารมณ

ความรสกของเราใหตองการซอ หรอใหรสกวาสนคานนมความหมายตอเรา

โฆษณาจะท�าใหเชอวา “ไมใชสนคานนไมด แตเปนเพราะชวตเรายงไมดพอ

จนกวาจะบรโภคสนคานนๆ”

โฆษณาจงมผลกระทบตอเดก โดยโฆษณาเปนการกระตนใหเกดความ

ตองการบรโภค และงานวจยจ�านวนมากยนยนไดเปนอยางดวา เดกทมความถ

ในการรบชมโฆษณาและจ�านวนชวโมงในการเปดรบสอมาก จะสงผลใหเดกเกด

การสะสมขอมลไวในสมอง และเมอถงเวลาทเดกตองการรบประทานอาหารจะ

ท�าใหเดกระลกถงยหออาหารทไดรบชมจากการโฆษณา แลวเลอกซออาหารตาม

ทโฆษณาในทสด ดงนนการโฆษณาจงเปนสาเหตหนงทน�าไปสการบรโภคอาหาร

ทไมเหมาะสมตอสขภาพ เชน ขนมกรบกรอบ ซงเมอเดกรบประทานอาจกอให

เกดผลกระทบตอสขภาพในระยะยาวและเกดโรคไมตดตอเรอรงไดคะ

มองในหลกความเปนจรง คดวาผผลตโฆษณาทเกยวกบเดกนน ใสใจกบคนรบสารทเปนเดกแคไหน ในความคดเหนสวนตว คดวาใสใจกบเดกนอยมากนะคะ เพราะผล

การศกษาวจยกย งพบวามการโฆษณาท ไม เหมาะสมกบเดกอย

อยางทกลาวถงกลยทธการโฆษณาขางตน และเมอถามหาความรบผดชอบกบ

ผผลตโฆษณา กจะไดค�าตอบวา พอแมผปกครองตองเขามามสวนรวมให

ความรแกเดก หรอไมกจะมงไปทคณะกรรมการเซนเซอรชอง หรอหนวยงาน

ทเกยวของในการพจารณาโฆษณากอนออกอากาศ (Pre Sensor) วา

มการพจารณาอนญาตใหโฆษณาได

โฆษณาชนดไหนทผปกครองควรใหความเขาใจแกเดกเพอไมใหตกเปนเหยอโฆษณา จรงๆ แลวกโฆษณาทกประเภททกชนดนะคะ เพราะโฆษณาสมยน

มเทคนคแพรวพราว แตทนากงวลคอโฆษณาทสรางคานยมในการบรโภค

แบบผดๆ หรอท�าใหเขาใจผด เชน โฆษณาอาหารทกนแลวจะสวย หลอ

หรอไดรบความสนใจจากเพศตรงขาม และกโฆษณาประเภทกนแลวฉลาด

เกง มความสามารถโดดเดนกวาคนทไมไดกน โฆษณาเหลานไมจ�าเปนตอง

ใหความรจ�ากดเฉพาะใหเดกรเทาทนสอเทานนคะ ตนเองเชอวาสมควรจะ

ตองใหความรเรองเทาทนสอและรเทาไลทนโฆษณาแกพอแมและผปกครอง

ดวยคะ

12 13

การดำาเนนการ จากขอรองเรยนดงกลาว ส�านกงาน กสทช. ไดขอใหผถกรองด�าเนนการชแจง

ขอเทจจรงเปนหนงสอพรอมแนบหลกฐานทเกยวของ รวมทงจดสงวสดโทรทศน

ทมการบนทกรายการในชวงระยะเวลาทระบไวในขอรองเรยน โดยจะตองไมแกไขหรอ

ดดแปลงใหแตกตางจากรายการทใหบรการหรอแพรภาพกระจายเสยง เพอส�านกงาน

กสทช. จะน�าเสนอตอคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน พจารณาและเสนอความเหนตอ กสท. และ กสทช.

พรอมกนน ส�านกงาน กสทช. ไดท�าการศกษา รวบรวมขอมล ขอคดเหนจาก

หลายภาคสวนทเกยวของ เพอจดท�าแนวคดส�าหรบใชประกอบการพจารณาในการ

ก�าหนดหลกเกณฑก�ากบดแลการโฆษณาในกจการกระจายเสยงและโทรทศน

(Advertising, Sponsorship, Tie-in และ Advertorial / Infomercial ) ซงขณะนอยระหวาง

การพฒนาแนวคด และจะตองน�าเสนอคณะอนกรรมการทเกยวของเพอพจารณา

ใหความเหนตอ กสท. และ กสทช. เพอใหเกดการคมครองผบรโภคไมใหถกเอาเปรยบ

จากผประกอบกจการกระจายเสยงและโทรทศน โดยอาศยการโฆษณาทมลกษณะ

หวงผลก�าไรเกนควร หรอกอใหเกดความเดอดรอนร�าคาญอยางเปนรปธรรมตอไป

รจกรองเรยน

การควบคมดแลเนอหาโฆษณา นอกจากภาคสวนของรฐทมบทบาทในการเขามาดแลแลว

ประชาชนเองในฐานะผบรโภค กมสวนสำาคญในการปกปองดแล

สทธประโยชนของตนเองจากการถกเอารด เอาเปรยบของการโฆษณาเชนกน

ดงเชนตวอยางขอรองเรยน กรณผประกอบกจการโทรทศนมการโฆษณา

กรณท 1 เปนขอรองเรยนการกระท�าของผประกอบกจการโทรทศนไมใชคลนความถ ประเภทโครงขายระดบชาต ซงผรองเรยน

เปนผใชบรการจานรบสญญาณดาวเทยม แบบจายคาบรการ

รายเดอน เนองจากเขาใจวาชองรายการตางๆ ในแพคเกจนนจะไมม

การโฆษณาขายสนคาหรอบรการทางธรกจเหมอนชองฟรทว

ซงระยะหลงมการโฆษณามากขนเรอยๆ ทงขายสนคาและแนะน�า

ตวอยางรายการซ�าซาก ใน 1 ชวโมง มการโฆษณาสนคา 16 นาท

ซงเกนกวาระยะเวลาทกฎหมายก�าหนดไว และเหนวาเสยเวลา

ในการรบชมรายการเปนอยางมาก ท�าใหผรองเรยนเกดความ

เดอดรอนร�าคาญ

กรณท 2 เปนขอรองเรยนการกระท�าของผประกอบกจการโทรทศนภาคพนดน

ในระบบดจตอล พบมการโฆษณามากกวา 20 นาท ตอ 1 ชวโมง ซงไมเปน

ไปตามหลกเกณฑและวธการอนญาตการใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศน

พ.ศ. 2555 ภาคผนวก ค ขอ 3.1 “การใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศน

ประเภทกจการทางธรกจทใชคลนความถ ใหหารายไดจากการโฆษณาและ

การบรการธรกจไดไมเกนชวโมงละ 12 นาทครง โดยเมอรวมเวลาโฆษณาและ

การบรการธรกจตลอดทงวนเฉลยแลวตองไมเกนชวโมงละ 10 นาท” โดยขอให

ส�านกงาน กสทช. ตรวจสอบระยะเวลาการโฆษณาคนรายการโทรทศน

ภาคพนดนในระบบดจตอลชองดงกลาว

ขอกฎหมาย ตามกฎหมายไดก�าหนดใหผรบใบอนญาตประกอบกจการทางธรกจ หารายได

จากการโฆษณาและการบรการธรกจไดไมเกนชวโมงละ 12 นาทครง โดยเมอรวม

เวลาโฆษณาตลอดทงวนเฉลยแลวตองไมเกนชวโมงละ 10 นาท และใหผรบ

ใบอนญาตประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนทไมใชคลนความถทมการ

บอกรบสมาชกหรอเรยกเกบคาบรการอน หารายไดจากการโฆษณาและการบรการ

ธรกจไดไมเกนชวโมงละ 6 นาท โดยเมอรวมเวลาโฆษณาและการบรการธรกจ

ตลอดทงวนเฉลยแลวตองไมเกนชวโมงละ 5 นาท และหากมการออกอากาศรายการ

โดยมการโฆษณาบรการหรอสนคาเกนกวาระยะเวลาทกฎหมายก�าหนดหรอบอยครง

ทเปนผลใหผบรโภครบชมรายการอยางไมตอเนอง ถอเปนการเอาเปรยบผบรโภค

โดยอาศยการใชเครอขายหรอการโฆษณาอนมลกษณะเปนการคาก�าไรเกนควร

หรอกอใหเกดความเดอดรอนร�าคาญ

12

ประเดนปญหา

14

Q&A

15

Q&A ตางประเทศมการกำากบดแลโฆษณาทมลกษณะเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและโทรทศนบางหรอไม ? แลวเปนอยางไร ?

ตางประเทศกมการกำากบดแลโฆษณาทมลกษณะเปนการ

เอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและโทรทศนดวยเชนกน

ยกตวอยางเชน ในประเทศสหราชอาณาจกร

• หามการโฆษณาแฝง (Surreptitious Advertising) หมายถง

การแสดงถงสนคา บรการ หรอเครองหมายการคา

ในรายการ ซงผประกอบกจการฯ ตงใจโฆษณาแตไมได

แยกใหเหนชดเจนวาเปนโฆษณา และไดรบคาตอบแทน

หรอประโยชนอนมมลคาอนใดใหแกผประกอบกจการฯ

หรอผผลตรายการ

• สนคา บรการ หรอเครองหมายการคาไมควรปรากฏเดนใน

รายการ หรอไมมเหตผลสมควรแกการวาง

• การค�านวณระยะเวลาโฆษณาไมรวม Sponsorship

Announcement, Te lepromot ion, Adver t i ser-

Funded Programme and Infomercial, Teleshopping

Windows (During at Least 15 Mins), Charity Appeals

และนบเวลาตามชวโมงของนาฬกา (Clock Hour)

หากเรารบชมรายการตางๆ หรอละครและภาพยนตร อาจมการแทรกโฆษณาโดยทเราไมรตว เราจะมขอสงเกตไดอยางไรบาง ? การโฆษณาและการโปรโมตสนคามกประเภท อะไรบาง ?

ลกษณะของโฆษณาแบงออกเปน

โฆษณา (Advertising) คอชนงานโฆษณาทวไป หรอสปอต (Spot)

ทแยกออกจากเนอหารายการอยางชดเจน โดยมทงแบบทเปนการอธบาย

สรรพคณ คณประโยชนของสนคาและบรการ หรอแบบทเปนการสราง

ภาพลกษณองคกร สวนใหญมความมงหวงก�าไรทางธรกจ และผเผยแพร

กบเจาของผลตภณฑมผลตอบแทนระหวางกน

• วธสงเกต สงเกตไดงาย เพราะแยกกบเนอหารายการ

• ขอหาม ไมเกน 12 นาทครง/ชวโมง ทงวนเฉลยไมเกน 10 นาท/ชวโมง

ในระบบฟรทว/ดจตอลทว และไมเกน 6 นาท/ชม. ทงวนเฉลย

ไมเกน 5 นาท/ชม. ในกจการแบบบอกรบสมาชก เชน โทรทศน

ดาวเทยม/เคเบลทว ซงเราสามารถหลกเลยงในการรบชมได

โดยการเปลยนชองอน

การสนบสนนรายการ (Sponsorship) คอการทเจาของสนคาหรอ

บรการสนบสนนรายการ และไดรบการแจง ประกาศ แสดงภาพของสนคา

เครองหมายการคา เปนการตอบแทน

• วธสงเกต สงเกตไดงาย เพราะแสดงใหเหนหรอพดถงกอนเครดต

ตนรายการ กอนและหลงเขาชวงโฆษณา หรอหลงเครดต

ทายรายการ และในรายการมกใชค�าวา ‘สนบสนนโดย…’ หรอ

‘ขอขอบคณ…’ แตกมผลใหเราจดจ�าได

• ขอหาม ยงไมมขอหามในประเทศไทย แตในหลายประเทศจะ

ไมอนญาตใหแสดงสรรพคณ คณประโยชนทงทางตรงและทางออม

หรอบางประเทศใหท�าไดภายใตเงอนไขบางอยาง

ขอ 1

ขอ 2 ขอ 3

หากทานพบวาในชองรายการวทย หรอโทรทศนมการโฆษณาสนคา หรอบรการธรกจ ทมลกษณะเปนการเอาเปรยบ ผบรโภค ทานจะทำาอยางไร ?

รองเรยน กสทช. ได โดยกฎหมายคมครองผบรโภคสอไวหลายเรอง

ดวยกน เพราะฉะนนพบเรองเหลานรองเรยนไดทนท เชน

• ระยะเวลาการโฆษณา หามชองดจตอลทว/ฟรทว โฆษณาเกน

12 นาทครง/ชวโมง หรอชองโทรทศนดาวเทยม/เคเบลทว โฆษณา

เกน 6 นาท/ชวโมง

• หามโฆษณาอาหาร ยา ทหลอกลวงเกนจรง เชน ยารกษาทกโรค

น�าผลไมรกษามะเรง ยาลดความอวนเหนผลทนตา

• หามโฆษณาจงใจโดยหลอกลวงหรอกระท�าใหเกดความเขาใจผด

ในสาระส�าคญเกยวกบบรการหรอสนคา เชน จะมาอางรายงานทาง

วชาการ สถต โดยไมไดศกษาจรงไมได หรอจะบดเบอนสาระส�าคญ

บอกสวนผสมทผดไป ใหเขาใจผดกไมได

• หามเพมเสยงดงในชวงโฆษณาเพอดงดดความสนใจของผบรโภค

• หามเชญชวนใหผบรโภคสงขอความ หรอเนนย�าในเรองใดเรองหนง

เกนควรโดยไมมเหตผล

หากพบการกระทำาในลกษณะเชนทกลาวขางตนน กสามารถรองเรยน

มาไดท สำานกงาน กสทช. เลขท 87 ซอยพหลโยธน 8 ถนนพหลโยธน

แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กทม. 10400 หรอ Call Center 1200

(โทรฯ ฟร 24 ชวโมง)

Q

Q Q

A

:

:

: :

::

A A การแทรกสนคาในรายการ (Tie-in) มอย 3 แบบ คอ

1) Product Placement หรอการวางสนคาอยางชดเจน

ไมวาจะมาเปนภาพสนคา เครองหมายการคา หรอพดถง

หรอ 2 อยางประกอบกน เชน รายการขาวทมการวางแกว

ทหนเครองหมายการคาออกมาใหเหน หรอเปลยนฉากแลวเหน

ปายกลางแจงแสดงสนคา

2) Product Movement หรอการใหผลตภณฑหรอบรการ

มความเกยวของใหมภาพ เสยง ทเกยวกบสนคาหรอบรการ

เคลอนไหวไปพรอมกบตวละคร พธกร ผด�าเนนรายการ ฯลฯ

เชน ตวละครหยบจบสนคา หรอการจบปายรบรางวล) และ

3) Product Experience เปนการสรางความเชอมโยง

เกยวของโดยตรง ใหมการแสดงการใช หรอพดถงคณสมบต

ของสนคา ประสบการณการใชสนคาหรอบรการ เชน ตวละครใช

แปรงสฟนยหอ ก. ในตอนเชา

• วธสงเกต ถาเขาใจแลวกจะสามารถสงเกตได แตหลกเลยง

ยากเพราะแทรกอยในเนอหารายการ ซงผรบชมไมสามารถ

หลกเลยงการดได

รายการโฆษณา / โฆษณาในรายการ (Advertorial /

Infomercial) เปนรายการทท�าหนาทโฆษณาหรอจ�าหนายสนคา

หรอบรการ เชน รายการท�าอาหาร โดยใชกะทยหอ ข. หรอการท�า

ขาวธรกจเปดตวผลตภณฑเสรมความงาม

• วธสงเกต ถาไมเขาใจจรงๆ อาจคดวาเปนรายการ เปนการ

น�าเสนอความร แตจรงๆ มงเนนใหเราเหนการใชงานสนคาหรอ

บรการ หรอใหเหนขอด หลายคนอาจไมรวามจดมงหมายขาย

สนคาหรอบรการนน

มาถงหนาสดทาย เราเชอวาผอานนาจะไดทำาความรจกโฆษณามาในระดบสนทสนมแลวแนๆ แต เพอความสนกและเปนการทดสอบไปในตว ลองมาดกนไหมวา คณรจกโฆษณา ดพอและสามารถแยกประเภทของโฆษณาไดแลว มาลองดกน ! (อางองจาก : (ราง) แนวคดการจดท�าหลกเกณฑเกยวกบการกระท�าทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยง

และกจการโทรทศนในสวนทเกยวของกบ Advertising, Sponsorship, Product Placement หรอ Tie-in)

http://bcp.nbtc.go.thสำ�นกง�นคณะกรรมก�รกจก�รกระจ�ยเสยง กจก�รโทรทศน และกจก�รโทรคมน�คมแหงช�ต

สำ�นกคมครองผบรโภคในกจก�รกระจ�ยเสยงและโทรทศน (บส.)เลขท 87 ซอยพหลโยธน 8 ถนนพหลโยธน แขวงส�มเสนใน เขตพญ�ไท กรงเทพมห�นคร 10400

โทรศพท 02 271 7600 ตอ 5744, 5732 หรอ www.facebook.com/con.rights

คณรจกโฆษณา ดหรอยง ?

1. มการแนะนำาการใชสวนประกอบในสกปทำาอาหารนนๆ และกลาวถง การสนบสนนโดยสนคา A

2. มสปอตบรรยายสรรพคณของสนคาหรอบรการ

รายการแนะนำสนค�า

nanaFo od Tree

WATER

3. มการแนะนำาสนคา หรอสาธต การใชสนคา โดยมคำาบรรยาย แจงผบรโภควา ‘รายการแนะนำาสนคา’

4. มการยำาสรรพคณของสนคา หลงจบหรอกอนเขาชองรายการ

5. มขาวเปดตวสนคาโดยบรรยายสรรพคณเสรจสรรพ

6. มการขนเครดตผสนบสนนทงกอนเขารายการ และหลงจบรายการ

7. มการใหตวละครหยบสนคาชนดนนขนมาเพอโชวหรอใชงาน ใหเหน

8. มสนคาปรากฏในรายการชดเจน ไมวาจะเปนภาพ เสยง เครองหมาย การคาหรอเครองหมายอนใด ขอความ หรอเสยงบรรยาย

โฆษณาทคณเหนตอไปนคอการโฆษณาประเภท ไหนบางระหวาง Advertising, Sponsorship, Tie-in และ Advertorial / infomercial ?

8 คะแนน = ดใจดวยคณเกงมาก

6 - 7 คะแนน = ท�าความเขาใจอกนดเดยว

4 - 5 คะแนน = ลองคดดใหม ใจเยนๆ

1 - 3 คะแนน = กลบไปอานอกทใหเขาใจ

0 = ไมเปนไร เรมใหมได

เฉลย

2 และ 3

4 และ 6

7 และ 8

1 และ 5

Tie-in

Advertorial / Infomercial

Advertising

Sponsorship

รวมคะแนน=

=

=

=

ON AIR

WAY

Tree

nana