4

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของตามล าดบดงน

1. แนวคดทฤษฎการปรกษา 1.1 ทฤษฎการปรกษากลมทเนนความคดและเหตผล 1.2 ทฤษฎการปรกษากลมทเนนอารมณและความรสก 1.3 ทฤษฎการปรกษากลมทเนนการปรบเปลยนพฤตกรรม

2. งานแนะแนว 2.1 ความหมายของการแนะแนว 2.2 ความส าคญของการแนะแนว 2.3 ขอบขายการแนะแนว 2.4 บรการแนะแนว

3. การสงเคราะหงานวจย 3.1 ความหมายของการสงเคราะหงานวจย

3.2 ความส าคญของการสงเคราะหงานวจย 3.3 ประเภทของการสงเคราะหงานวจย 3.3 ขนตอนการสงเคราะหงานวจย 3.5 การวเคราะหเนอหา

4. งานวจยทเกยวของกบการสงเคราะหงานวจย

1. แนวคดทฤษฎการปรกษา ทฤษฎการปรกษาแบงออกเปน 3 กลมใหญ คอ 1) ทฤษฎการปรกษากลมทเนนความคดและเหตผล

2) ทฤษฎการปรกษากลมทเนนอารมณและความรสก และ 3) ทฤษฎการปรกษากลมทเนนการปรบเปลยนพฤตกรรม ซงในแตละกลมประกอบดวยทฤษฎการปรกษา และสาระส าคญของแตละทฤษฎการปรกษาดงตอไปน

1.1 ทฤษฎการปรกษากลมทเนนความคดและเหตผล

ทฤษฎการปรกษาทจดอยในกลมทเนนความคดและเหตผล ประกอบดวยทฤษฎส าคญ 3 ทฤษฎ ไดแก 1) ทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ 2) ทฤษฎการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ พฤตกรรม และ 3) ทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ ซงจะกลาวถงสาระส าคญของแตละทฤษฎ ดงตอไปน

5

1.1.1 ทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ มสาระส าคญดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษย ปราณ รามสต (2554 : 13-14) ไดสงเคราะหความรจากเอกสารของบราวนและเลนท (Brown & Lent, 2000: 249) กลลแลนด (Gilliland & James, 1998: 334) และ เจยรนย ทรงชยกล (2533: 47) สรปเปนทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ ดงน

(1) มนษยแตละคนมลกษณะประจ าตวหรอมความเปนปจเจกบคคลทมแบบแผนคงทพอสมควรและลกษณะเหลานสามารถวดไดโดยชดเจน

(2) มนษยมความแตกตางระหวางบคคลไมวาจะมองในแงมมใด ความแตกตางทส าคญซงมผลตองานและอาชพ ไดแก ความถนด ผลสมฤทธ บคลกภาพ และความสนใจ

(3) ลกษณะดานตางๆ ของบคคลทสอดคลองกนเมอมาบรณาการเขาดวยกนเปนกลมกอน จะไดเปนองคประกอบรวมของผนน องคประกอบเหลานสงผลตอความแตกตางของการแกปญหาและการปรบตวของบคคล ซงใชท านายผลการกระท าของบคคลได

(4) แมลกษณะดานตางๆ ของบคคลจะมความคงทพอสมควร แตมนษยกมความสามารถทจะพฒนาตนใหเขากบสงแวดลอมและงานอาชพไดไมมากกนอยหากมขอมลและความรเกยวกบอาชพอยางพอเพยงและมความเขาใจตนเองอยางแทจรง

(5) หากมนษยมลกษณะสวนตวทเหมาะสมสอดคลองกบงานหรออาชพมากเทาใด มนษยกมแนวโนมจะพอใจงานและท างานไดประสทธผลเพมขนเทานน

(6) บคคลบางคนแมมศกยภาพ ความสามารถ ความฉลาด และความถนดอยในตว แตกยงอาจใชสงเหลานนใหเปนประโยชนไมไดหรอไดไมเตมท จงสมควรใหผมประสบการณมากกวามาเสรมสรางใหเขาพฒนาตนเองใหเหมาะสมแกงานและน าความสามารถในตวมาประยกตใชในงานใหมากทสด

(7) มนษยแตละคนมตนทนมาตางกน อนเปนผลจากสงคม วฒนธรรม เชอชาต ครอบครว สถานะทางเศรษฐกจและสงคมจงสงผลใหพฒนาตางกนมากบางนอยบางตามลกษณะเฉพาะของแตละบคคล

(8) ปญหาการปรบตวไมไดของมนษย มกเกดจากการไมเขาใจตน ไมรความสามารถ ไมตระหนกในความถนด จงไมสามารถเลอกเสนทางชวตทเหมาะสมแกตนและไมรวาจะน าความสามารถมาใชประโยชนอยางไร หรอไมรวาจะปรบเปลยนพฒนาตนในเรองใด เหตดงกลาวนสงผลใหบคคลมปญหาทางอารมณ ขาดเหตผล คดเชงสรางสรรคไมได ซงสงผลตอการเกดพฤตกรรมทเปนปญหาและการกระท าทลดประสทธภาพลงไปเรอยๆ

นอกจากน ผองพรรณ เกดพทกษ (2554 : 9) กลาวถงทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยตามทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ ดงน

(1) มนษยมเหตผล มศกยภาพทจะพฒนาตนเอง มความสามารถในการตดสนใจและแกไขปญหาดวยตนเอง มความสามารถในการเขาใจตนเอง มแนวโนมทจะพฒนาตนเอง พยายามแสวงหาขอมลความรตางๆ เพอจะไดทราบความสามารถทแทจรงของตนเอง เพอความส าเรจหรอความเปนเลศในสงทพงประสงค

6

(2) มนษยมความแตกตางกนในดานสตปญญา ความสามารถ ความถนด ความ

สนใจ บคลกภาพ และสงแวดลอม แตบางคนไมมความแนใจเกยวกบศกยภาพ ความสนใจ และความถนดของตนเอง ไมสามารถพฒนาตนเองอยางอสระ ตองการความชวยเหลอจากบคคลอนทมความรความสามารถและประสบการณมากกวา เพอใหประสบความส าเรจในชวต

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบมเปาหมายทจะเอออ านวยใหผรบบรการมพฒนาการทเปนเลศในทกดาน ทกชวงชวต และทกสภาพแวดลอม โดยชวยใหผรบบรการเกดการเรยนร ซงจะน าไปสการคนพบตนเอง และเขาใจตนเองอยางถกตอง ใหผรบบรการไดตระหนกถงลกษณะ (Traits) และองคประกอบตาง ๆ (Factors) ของตนเอง รจกแสวงหาขอมลจากสงแวดลอมไมวาจะเปนขอมลการศกษา อาชพ สวนตวหรอสงคม เรยนรกระบวนการตดสนใจ แกปญหา หรอวางแผนอนาคตอยางเปนระบบ เรยนรทกษะการแกปญหาอยางมเหตผล มทกษะในการตดสนใจ ตลอดทงสามารถใชศกยภาพของตนใหไดอยางมประสทธภาพ (ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 17)

ปราณ รามสต (2554: 16-17) ไดกลาวถงเปาหมายของการใหการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบวาสามารถแบงออกเปน 2 ลกษณะ ดงน

(1) เปาหมายระยะสน (Short-Term Goal) เปนเปาหมายทมงใหเกดในชวงการรบบรการ ชวยใหผรบการปรกษาหยดการคดทจะน าไปสการกระท าทไรเหตผล ไรทศทาง ใหไดตระหนกในการลดหรอเลกพฤตกรรมแบบขาดการควบคม เรมตนท าความรจกลกษณะเฉพาะตนใหมทกษะแสวงหาขอมลจากสงแวดลอม ทงดานการศกษา อาชพ และสงคม ใหตระหนกวาจะตองเรมพฒนาตนดานทกษะการแกปญหาอยางสมเหตสมผล เพอการตดสนใจอยางมประสทธภาพ

(2) เปาหมายระยะยาว (Long-Term Goal) เปนเปาหมายทมงใหผรบบรการ พฒนาตนดานการท างานไดตลอดชวงชวต เนนการพฒนาผรบการปรกษาใหมความสามารถในการแกปญหาและการมชวตทมประสทธภาพในสงคมและในโลกของงานอาชพตลอดไปโดยบรณาการทกษะประสบการณจากการเรยนรทงมวลมาสการด ารงตนตลอดชวงชวต ทฤษฎนเปรยบการใหการปรกษา เหมอนสถานเตมพลงบนเสนแหงชวต เพอกาวสการพฒนาทสมบรณและยงยน (Counseling is a Way Station on the Road to Full Development) ซงสะทอนใหเหนไดวาใกลเคยงกบจดประสงคหรอเปาหมายการใหการปรกษาแบบไมน าทาง ทมงพฒนาผรบการปรกษาใหเจรญเตบโตและแกปญหาเองไดในอนาคต

เปาหมายระยะสนและเปาหมายระยะยาวมความสมพนธสอดคลองกนทเปาหมายระยะสนชวยใหเกดการเรยนร ขอมลและทกษะชวตในเบองตนและตอมาจะสงผลสเปาหมายระยะยาวคอ การด าเนนชวตอยางมแผนและมความสามารถประยกตสงทไดเรยนรไปสการแกปญหาและพฒนาตนไดอยางเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทอาจคงทหรอปรบเปลยนไปจากเดม

7

3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคล

และองคประกอบ ผองพรรณ เกดพทกษ (2554 : 29-30) กลาวถง ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษา ดงน

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ ในขนเรมตนผใหการปรกษาชแจงวตถประสงคของการปรกษา และสรางสมพนธภาพระหว างผใหการปรกษาและผรบบรการเพอใหผรบบรการรสกอบอน ไววางใจ ยอมรบ และมศรทธาตอผใหการปรกษาแลวจงด าเนนการตามขนตอนดงน

- ขนวเคราะห (Analysis) ผใหการปรกษาจะรวบรวมขอมลตางๆ เกยวกบลกษณะบคคลและองคประกอบแวดลอมของผรบบรการแลวจงวเคราะหขอมลเหลานน ซงจะชวยใหผรบบรการไดรจกตนเองและผใหการปรกษาจะไดเขาใจลกษณะบคคลและองคประกอบของผรบบรการยงขน

- ขนสงเคราะห (Synthesis) ผใหการปรกษาจะจดและประมวลขอมลใหเปนหมวดหม เพอใหเหนภาพรวมของผรบบรการ ตลอดทงผสมผสานขอมลต างๆ ของผรบบรการ เพอใหผรบบรการไดรจกและเขาใจรายละเอยดตางๆ เกยวกบตนเองมากขน

- ขนวนจฉย (Diagnosis) เปนการพจารณาไตรตรองขอมลทไดจากขนสงเคราะหเพอระบประเดนปญหาของผรบบรการ และสาเหตตางๆ ทเกยวของกบปญหานนๆ

- ขนคาดการณ (Prognosis) หรอท านายอยางมหลกเกณฑจากสภาพการณทเปนปจจบน และเสนอแนะทางเลอกตางๆ แกผรบบรการเพอชวยใหผรบบรการไดเขาใจประเดนปญหา และรายละเอยดขอมลตางๆ ทเกยวของ เพอประกอบการคด พจารณา และวางแผนอนาคต

- ขนการใหการปรกษา (Counseling) เปนขนทจะชวยใหผรบบรการเขาใจประเดนปญหา เรองราวเกยวกบตนเองยงขนและรวมกนพจารณากบผใหการปรกษาวาควรจะเลอกสงใดหรอควรจะท าอะไรจงจะเหมาะสม หรอจะแกปญหาตางๆ อยางไรจงจะมประสทธภาพหรอจะปฏบตตามแผนทวางไวอยางไรจงจะส าเรจตามเปาหมาย

- ขนตดตามผล (Follow-up) เปนขนของการใหก าลงใจหรอใหแรงเสรม (Rein-forcer) ประเมนผลและตรวจสอบความกาวหนาของผรบบรการ (Reevaluating and Checking the Client’s Progress) เพอจะไดทราบวา ภายหลงการใหการปรกษาแลวผรบบรการมปญหาอปสรรคอะไรหรอบรรลเปาหมายมากนอยเพยงใดเพอจะไดหาทางชวยเหลอตอไป

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ ไดแก - การสมภาษณ เพอจะไดทราบเรองราวตางๆ ของผรบบรการ เชน ความ

คดเหนทมตอตนเอง เจตคต และการรบรเรองราวตางๆ เกยวกบตนเอง (Self-Perception) การวางแผนอนาคต เปนตน เพอจะไดน าขอมลตางๆ เหลานมาวเคราะห สงเคราะห และวนจฉย ประกอบดวย เพอก าหนดกรอบในการใหความชวยเหลอตอไป

- การเกบรวบรวมขอมลจากการสงเกต ระเบยนสะสม อตชวประวต ระเบยน พฤตการณ บนทกประจ าวน แฟมสะสมผลงาน ตลอดทงผลการทดสอบตางๆ ขอมลตางๆ เหลานจะน าไปใชประกอบการตดสนใจ และการวางโครงการตางๆ ของผรบบรการ

8

- การใหขอมล โดยการอธบาย อภปรายรวมกน และเสนอแนะขอเทจจรง

ตาง ๆ เกยวกบขอมล เพอประกอบการพจารณา ตดสนใจเลอกอยางมประสทธภาพ ตลอดทงใหก าลงใจแกผรบบรการเพอใหสามารถบรรลเปาหมายทตงไว

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ ปราณ รามสต (2554: 17-18) ไดสรปบทบาทและลกษณะของผใหการปรกษาดงน

(1) ผใหการปรกษามบทบาทเสมอนเปนผสอน ผชแนะ ผใหขอมล ผควบคมดแล ผร ผมประสบการณและความสามารถ ผพฒนาทกษะการตดสนใจ ซงทฤษฎนเชอวาบทบาทดงกลาวจะชวยสรางความนาเชอถอและพลงในตวทจะจงใจผรบการปรกษาใหคลอยตามในสงทผใหการปรกษาเหนวาเหมาะสม

(2) ผใหการปรกษามบทบาทสนบสนนใหผรบการปรกษาปรบการด าเนนชวตใหอยไดอยางเปนสขในสภาพแวดลอมหรองานของตนตลอดทกชวงชวตดวย

(3) ผใหการปรกษาท าหนาทฟนฟสภาพจตใจ (Action Therapist) ใหแกผรบการปรกษา โดยตดตามประเมนผรบการปรกษาในการน าแนวคดจากการรบบรการปรกษาไปสการปฎบต และพรอมตอการชวยเหลอในทกชวงเวลาทผรบการปรกษาน าแผนไปสการปฏบตดงกลาว

(4) ผใหการปรกษาควรรอบรเรองอาชพและสงคม เนองจากตองใหขอมลและความรแกผรบการปรกษา ขณะเดยวกนตองมความรและทกษะดานการใชแบบทดสอบทางจตวทยาเพอประเมนลกษณะของบคคลและชแนะไดถงตวเลอกทางอาชพทมแนวโนมเหมาะสมตอบคคลหรอผรบการปรกษาแตละราย

(5) ผใหการปรกษาตองมทกษะในการสอสารเพอเขาถงจตใจและความตองการของผรบการปรกษา และมทกษะในการจงใจผรบการปรกษาใหคดดวยเหตดวยผลในการพจารณาตนเองเปรยบเทยบกบความเปนจรงในสงคม สามารถชวยใหผรบการปรกษามองตนเองและมองโลกดวยสายตาทเปนจรง

(6) ผใหการปรกษามบทบาททาทายผรบการปรกษาใหมงมนสความส าเรจในการพฒนาตนเอง โดยใชกระบวนการเสรมสรางการคด ขณะเดยวกนกมบทบาทบรหารจดการสงแวดลอม เพอกระตนปฏกรยาตอบสนองจากผรบการปรกษาอนจะน าไปสการปรบปรงเปลยนแปลงตนเองอยางเหมาะสม

(7) ในการชวยการตดสนใจของผรบการปรกษา ผใหการปรกษายคเดมจะเนนบทบาทในการ “ใหขอมล” แตปจจบนจะเนนสงเสรมผรบการปรกษาใหสบคนขอมลและฝกทกษะการหาเหตหาผลจากขอมลเพอน าไปสการตดสนใจอยางเหมาะสม

จากทกลาวมาขางตนบทบาทของผใหการปรกษาแบบวเคราะหลกษณะบคคลและองคประกอบ ในปจจบนเปลยนแปลงไปจากเดมบาง โดยลดบทบาทน าทาง ชแนะ สงสอน ควบคม และเพมบทบาทสงเสรม สนบสนน ทาทาย ใหก าลงใจใหผรบการปรกษาคดและกระท าดวยตนเอง พรอมทงยอมรบในคณคา ศกดศร และศกยภาพ ความเปนตวของตวเองของผรบการปรกษาทจะพฒนาตนเอง

9

1.1.2 ทฤษฎการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม มสาระส าคญดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษย คอเรย (Corey, 1996 : 320-321) ไดใหทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยตามทฤษฎการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม ดงน

(1) มนษยเกดมาพรอมกบพลงความสามารถทจะคดอยางสมเหตสมผล (Rational) หรอคดอยางตรงไปตรงมา (Straight) มความโนมเอยงทจะมเหตผล รกตนเอง และอยากพฒนาตนเอง แตบางขณะอาจเกดการพายแพตนเอง หรอทอถอย หลกเลยงทจะใชความคดทรอบคอบ เพราะค านงถงแตอารมณความรสกและความพอใจของตนเอง จงท าใหคดไมรอบคอบ คดอยางไมสมเหตสมผล (Irrational) หรอคดคดโกง (Crooked) อยางไรกตามสงทมนษยไดเกบสะสมไวในอดตหรอไดเรยนรมา ไมวาจะเปนเรองความคด ค าพด การตดตอสอสารกบผ อน ความสข ความรก การพฒนาตน และการทจะรจกและเขาใจตนเอง ตลอดทงความเปนตวของตวเองท าใหมนษยมใจโนมเอยงทจะคด รสกตามประสบการณทสะสมไว

(2) มนษยมความโนมเอยงทคดจะท าลายตวเอง คดหลกเลยง หนวงเหนยวตนเอง ผดวนประกนพรง ชกชา รรอ ท าสงทผดพลาดซ าแลวซ าอก คดเชองมงาย ไมมความอดทนอดกลน ตองการความสมบรณแบบ ต าหนตนเอง และไมเปนตวของตวเอง อยางไรกตาม ตามความเปนจรงมนษยทกคนมโอกาสผดพลาด ลมเหลว ผใหการปรกษาตามทฤษฎการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผลและอารมณจงมงทจะชวยใหทกๆ คนยอมรบวา เราเปนปถชนทมโอกาสท าผดพลาดไดตลอดเวลา แตในขณะเดยวกนกสามารถเรยนรทจะอย ไดดวยตนเองอยางสงบสข สามารถทจะพฒนา เจรญเตบโต และมความเปนตวของตวเองได

(3) เนองจากความคดมอทธพลมากตออารมณ พฤตกรรม หรอการกระท าของแตละบคคล การทบคคลเกดปญหาทางอารมณและมพฤตกรรมทเบยงเบนไป มสาเหตมาจากบคคลมความเชอหรอความคดทไรเหตผล ซงผใหการปรกษาตามทฤษฎการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผลและอารมณพยายามจะชวยผรบบรการไดปรบปรงชวตของตนเองโดยใชกระบวนการทางปญญา

(4) มนษยมกวางเงอนไขใหตนเองรสกไมสบายใจหรอมปญหา โดยการพดหรอบอกตนเองซ าซากดวยความเชอทผดๆ เสมอ บคคลทมปญหามกจะเปนคนทใหเหตผลตางๆ ในทางลบ อางสาเหตของพฤตกรรมวาเกดจากบคคลอนและหรอสงแวดลอม ถาเขาเปลยนวธการใหเหตผลใหม อาจจะท าใหรสกสบายใจขนและแสดงพฤตกรรมในทางทพงประสงคไดดขนดวย

นอกจากน เจยรนย ทรงชยกล และ โกศล มคณ (2554 : 9-10) ไดกลาวถงทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม ทส าคญสรปได 5 ประการ ดงน

(1) มนษยตางจากสตวโลกทงหลาย เพราะมนษยมคานยม มนษยสามารถทจะคด สามารถพฒนาโครงสรางการรคดของตนได สามารถประเมนคานยมทตนยดถอ สามารถตดสนใจและปรบเปลยนคานยมของตนเพอการมพฤตกรรมใหมทเหมาะสมยงขนได

(2) มนษยเกดมาพรอมกบมศกยภาพทจะเปนผทมเหตผล แตบางคนเปนผทไรเหตผล ทงนเนองมาจากเขามประสบการณชวตทไมคอยมเหตผลมาตงแตเมอครงยงอยในวยเดก ประกอบกบชวตในปจจบนของเขากยงคงด าเนนไปอยางผดเพยน ไมคอยมเหตผล เนองจากเหตผลและอารมณของ

10

มนษยมความเกยวของกน บคคลทไรเหตผลจงมกจะมปญหาทางอารมณทไมเหมาะสมดวย เชน รสกทอแทสนหวง มความรสกไรคา มความรสกจงเกลยดจงชง มความทกขโศกมาก และมความซมเศรา เปนตน สวนบคคลทมเหตผลมกจะมอารมณทเหมาะสม เชน มความสข มความสดชนรนเรง และมความกระตอรอรน มชวตชวา เปนตน

(3) มนษยเปนผทมเหตผลและไรเหตผล การทบคคลมอารมณทไมเหมาะสม มกมสาเหตมาจากการมความคดความเชอทไรเหตผล แตถาบคคลเรยนรวธการคดอยางมเหตผลมากขน และลดละการคดอยางไรเหตผลลงกจะน าไปสการเปนผมเหตผล มอารมณ และพฤตกรรมทเหมาะสมขน และมโอกาสประสบความสขความส าเรจในชวต

(4) มนษยมความตองการสงทดงามส าหรบชวต บคคลทไมไดรบการตอบสนองสงทตองการเขากมกจะกลาวโทษและ/หรอต าหนตนเอง หรอผอน แตมนษยกสามารถทจะปรบเปลยนความคดและคานยมทไรเหตผลของตนได ดงนน หากบคคลไดรบความชวยเหลอใหรจกปรบเปลยนวธการคด และการรบรทไมมเหตผล ไปสการคดอยางมเหตผล กจะกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทเหมาะสมขน

(5) ความคด ความรสก และพฤตกรรมของมนษยมความสมพนธกนอยางใกลชด ดงท เอลลส (Ellis, 1974 : 313 อางถงใน เจยรนย ทรงชยกล และโกศล มคณ 2554 : 10 ) กลาววา “เมอบคคลแสดงความรสก เขากจะคดและแสดงพฤตกรรมดวย เมอบคคลแสดงพฤตกรรมเขากจะคดและแสดงความรสกดวย และเมอบคคลคด เขากจะแสดงความรสกและแสดงพฤตกรรมดวย” ดงนน ความคด ความรสก และพฤตกรรมของมนษยจงเกยวของสมพนธกนอยางใกลชดโดยมลกษณะสรปไดดงน

- มนษยมทงความคดทมเหตผลและไรเหตผล เมอมนษยคดอยางมเหตผล เขาจะมความสข และจะสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ

- อารมณไมเปนสข หรออาการของโรคประสาท เปนผลมาจากการมความคดทไรเหตผล ไมสมเหตสมผล เนองจากความคดและอารมณจะสมพนธกน การมอารมณไมเปนสขมกจะเกดควบคกบการมความคดอคต ความคดทยดมนในตนเองสง และความคดทไรเหตผล เปนตน

- ความคดทไรเหตผลเกดจากการเรยนรทไมสมเหตสมผลตงแตครงยงเปนเดก ซงบคคลอาจเรยนรจากพอแม สภาพแวดลอม และสงคม

- มนษยพดหรอคดโดยใชสญลกษณ หรอภาษา การทบคคลพดหรอคดอยางไรเหตผลอยร าไป จะมผลตอการมอารมณไมสมเหตสมผล และมผลตอการมพฤตกรรมเบยงเบนการปรบเปลยนความคดความเชอทไรเหตผล จงอาจท าไดโดยการเปลยนแปลงการใชสญลกษณ หรอภาษา

- อารมณไมเปนสขไมไดเปนผลมาจากสถานการณหรอเหตการณจากภายนอกแตเปนผลมาจากความคดความเชอของบคคลทมตอสถานการณหรอเหตการณนน

- ความคดหรออารมณทไมเหมาะสมของมนษย สามารถท าใหลดลงหรอขจดใหหมดไปได โดยการสรางการรบรและการคดทมเหตผลมาทดแทน

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม (ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 18) กลาววา จากแนวคดทวา “ความคดความเชอทไม

11

สมเหตสมผลเปนสาเหตใหเกดอารมณแปรปรวน” หรออาจกลาวไดวา “อารมณแปรปรวน (Emotional Disturbances) เกดจากความคดทไมสมเหตสมผล และความคดท าลายตนเอง หรอ เกดจากการเรยกรองตองการวาชวตน นาจะ “ตอง” “ควร” และ “นาจะ... ” ตางๆ กนไป หรอเกดจากการคดถงแตความพายแพของตนเอง คดตอกย าซ า ๆ ดวยประโยคทไมสมเหตสมผล จงท าใหเกดอารมณแปรปรวนและยงคงตดคางอยกบจตใจของบคคลนน ดงนน เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม ไดแก

(1) มงเนนการบรรเทาหรอลดทอนอารมณแปรปรวนและพฤตกรรมท าลายตวเองของผรบบรการ เพอใหผรบบรการสามารถใชชวตอยบนพนฐานความเปนจรง และปฏบตไดจรง

(2) ลดการต าหนตวเองหรอผอนเมอเกดสงผดพลาดขนในชวต และเรยนรทจะเผชญกบอปสรรคปญหาในอนาคต

(3) จากความคดทวา อารมณไมเปนสข และพฤตกรรมเบยงเบนของบคคล มสาเหตมาจากความเชอ ความคด การรบร และตความหมายตอตนเองและสงแวดลอมอยางไมมเหตผล ไมตรงกบความเปนจรงดงนน เปาหมายของการใหการปรกษาอกประการหนง จงเปนไปเพอลดการท าลายตนเองชวยใหผรบบรการมปรชญาชวตทเปนจรง ดวยการชวยใหผรบบรการมความคด การแสดงออกอยางมเหตผล เพราะนอกจากจะชวยใหผรบบรการแกปญหาเฉพาะกรณแลว ยงมงทจะชวยใหผรบบรการเกดความเขาใจตนเอง ตรวจสอบคานยมพนฐานของตนเองอยางพนจพเคราะหจนสามารถคนพบแกนความคดทไรเหตผลของตนได จากนนกเปลยนความคดนนใหกลายเปนความคดทมเหตผล เพอใหสามารถแกปญหาของตนเองไดในอนาคต

(4) ผใหการปรกษาควรชวยใหผรบบรการปรบปรงเปลยนแปลงตวเองเพอใหมสขภาพจตดขน อยาใหความคดทไรเหตผลเกดขนบอย เพราะหากกอตวขนบอย และเพมความรนแรงขน กจะท าใหเกดปญหาขนเรอยๆ โดยควรชวยใหผรบบรการ ใหความสนใจตนเองและผอน มความรบผดชอบตอชวตของตนเอง สามารถปฏบตงานหรอแกปญหาดวยตนเองพยายามชวยตนเองกอนทจะขอความชวยเหลอจากผอน มเปาหมายในชวต มความอดทนอดกลน มความยดหยนในทางความคด เปดรบความคดและแลกเปลยนความคดกบบคคลตาง ๆ รวมทงยอมรบความแตกตางระหวางบคคล เปดเผย ยอมรบการเปลยนแปลง ยอมรบเกยวกบความไมแนนอน ไมยดมนถอมนและเมอเกดความเปลยนแปลงใดๆ ขน กไมควรหวนไหวเกนกวาเหต รจกคดอยางมเปาหมาย มเหตผล และมหลกการ และสามารถน าหลกของความมเหตผลมาปรบใช รจกใชวจารณญาณ และพจารณาเหตการณหรอเรองราวตางๆ อยางรอบคอบ กลาเสยง กลาตดสนใจ และยอมรบความเสยงในการตดสนใจ ยอมรบตนเอง ยอมรบในสงทตนเองมหรอเปนอย และยอมรบนบถอตนเอง ตลอดทงรบผดชอบตอชวตของตนเอง

นอกจากน เอลลส (Ellis, 1984: 24 อางใน เจยรนย ทรงชยกล และโกศล มคณ (2554: 17-18) กลาววา การใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม มเปาหมายอยางกวางๆ คอ เพอชวยใหผรบบรการสามารถด ารงชวตอยกบความเปนจรงและอยางมเหตผล รวมทงมเปาหมายหลก และเปาหมายเฉพาะ ดงน

12

เปาหมายหลกของการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม ม

สาระส าคญสรปได คอ การสอนใหผรบบรการสามารถสบคน และขจดหรอเอาชนะความคดความเชอทไรเหตผล มาเปนความคดความเชอทมเหตผล ซงจะสงผลใหผรบบรการมอารมณความรสก และมพฤตกรรมทเหมาะสมขน ตลอดจนสามารถด ารงชวตดวยความสข

เปาหมายเฉพาะของการใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม มประเดนส าคญพอสรปได 11 ประการ ดงน

(1) ชวยใหผรบบรการตระหนกวาความคดความเชอทไรเหตผล กอใหเกดปญหาดานอารมณความรสกทไมเหมาะสม และจะสงผลใหมพฤตกรรมทไมเหมาะสมดวย ดงนน ผรบบรการควรไดรบความชวยเหลอใหรจกวธอยางมเหตผล รจกการควบคมและเอาชนะอารมณความรสกทไมเหมาะสม

(2) ชวยใหผรบบรการมความยดหยนทางความคด เปดใจกวางยอมรบในการเปลยนแปลงทเกดขน ยอมรบในความแตกตางระหวางบคคล ยอมรบในความคดเหน และสงตางๆ ทหลากหลายโดยไมดนทรงยอมรบเฉพาะความคดเหนของตน หรอยดถอความคดความเชอของตนเปนใหญเหนอของผอนอยเสมอ

(3) ชวยใหผรบบรการมวธคดเชงวทยาศาสตร กลาวคอ สามารถน าเอาขอมล เหตผล และวธการทางวทยาศาสตร ไปใชประโยชนกบตนเอง และการตดตอสมพนธกบผอนได

(4) ชวยใหผรบบรการรจกวเคราะหเหตการณและสงตางๆ อยางใครครวญ รอบคอบ มเหตผล และดวยสตปญญา สามารถยอมรบในการเปลยนแปลงทเกดขน ได และสามารถเหนแนวทางในการแกไขปญหา อปสรรคทเกดขนไดอยางเหมาะสม

(5) ชวยใหผรบบรการมความเขาใจในตนเอง และยอมรบตนเองไดตามความเปนจรง มความพงพอใจทมชวตอย และรจกแสวงหาความสขใหกบชวต โดยทไมท าความเดอดรอนใหแกผอน

(6) ชวยใหผรบบรการมความรบผดชอบตอชวตของตนเอง สามารถก าหนดทศทางและด าเนนชวตของตนเองได รกการพงพาตนเอง สามารถแกไขปญหา อปสรรคทเกดขนดวยตนเองไดเปนสวนใหญ และเมอเขาอยากไดรบความรวมมอชวยเหลอจากผอน เขากจะไมเรยกรองการสนบสนนชวยเหลอจากผอนโดยสนเชง

(7) ชวยใหผรบบรการสนใจและยอมรบในคณคาของตนเองและของบคคลอน ซงจะชวยใหมการปรบตวในการอยรวมกนกบผอนในสงคมไดดวยความสข

(8) ชวยใหผรบบรการมความอดทน อดกลนตอความผดพลาดของผอนได อาท ในขณะทไมชอบหรอรงเกยจพฤตกรรมของบคคลอน เขากจะไมประนามหยามเหยยดผทแสดงพฤตกรรมซงกอใหเกดความไมพอใจแกเขา

(9) ชวยใหผรบบรการกลาเสยง อาท เมอผรบบรการถามตนเองวา อะไรคอสงทเขาอยากจะท าในชวต ผใหการปรกษาจะชวยใหผ รบบรการกลาเสยงคด กลาเสยงท าสงตางๆ เหลานนใหเตมตามศกยภาพ โดยไมกงวลมากจนเกนเหตถงความผดพลาดลมเหลวซงอาจจะเกดขนได

(10) ชวยใหผรบบรการมความมงมน ตงใจจรงทจะท าในสงทเขาสนใจ และใหความส าคญจนบรรลผลส าเรจ

13

(11) ชวยใหผรบบรการสามารถแกไขปญหา อปสรรค ซงอาจจะเกดขนในอนาคต

ดวยตนเองไดอยางมประสทธภาพ 3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเหตผล อารมณ

และพฤตกรรม ประกอบดวย ขนตอน และเทคนคในการใหการปรกษา ดงตอไปน (Corey, 1996: 324- 326 )

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบเหตผล อารมณ และพฤตกรรม มขนตอนดงน

ขนเรมตนของการใหการปรกษา ผใหการปรกษาจะเนนการสรางสมพนธภาพ เพอใหผรบบรการไววางใจในบทบาทของผใหการปรกษา พรอมทจะพดอยางอสระและคดแกไขปญหา จากนนจงน าไปสการระบปญหา และก าหนดเปาหมายของการใหการปรกษา โดยใหผรบบรการระบความคด ความเชอ ความรสก และการกระท าทเขาตองการและสงทเขาไมตองการ แลวผใหการปรกษาอาจถามผรบบรการวา ผรบบรการ “ตองการปรบเปลยนความคด ความรสก หรอการกระท าอะไรใหแตกตางจากทเปนอยในปจจบนบาง?” ตอจากนน ผใหการปรกษาจงอธบายใหผรบบรการไดทราบแนวทางในการใหการปรกษา โดยเรมด าเนนการใหการปรกษาตามขนตอนดงน

ขนตอนท 1 คอ ผใหการปรกษาจะบอกหรอชใหผรบบรการไดทราบวา เขามความคดทไมสมเหตสมผล ทชอบคดแตวา “ควรจะ” “นาจะ” “นาเปน” “ตองเปน” โดยใหผรบบรการเรยนรทจะแยกแยะความเชอทไมสมเหตสมผลออกจากความเชอทมเหตผล และเพอใหผรบบรการตระหนกรในเรองดงกลาว ผใหการปรกษากจะเรมตนดวยการกระตน โนมนาว ใหก าลงใจ ใหการสนบสนน หรอบางครงกตองชน าผรบบรการใหท าในสงทจะเอาชนะความเชอทไมสมเหตสมผลเหลานน ในขนตอนน ผรบบรการจะเขาใจวา การไมมเหตผล การคด-เชออยางไมสมเหตสมผลของตนเองเปนอยางไร และเพราะเหตใดเขาจงเปนคนไมมเหตผล รวมทงเขาจะเรมเขาใจความสมพนธระหวางความคดทไมมเหตผลกบความทกข หรออารมณทผดปกตทเกดขน

ขนตอนท 2 คอ การท าใหผรบบรการเกดสตรตว (Awareness) โดยผใหการปรกษาชวยใหผรบบรการตระหนกวา ความทกขหรออารมณแปรปรวนของเขานนเกดจากความคดทไมสมเหตสมผล และการตอกย าท าลายตนเองและความคดนน จะท าให เขาวางเงอนไขใหกบตวเองวา “ตนมทกข” มใชเหตการณทเกดขนท าใหเขามทกข ในขนตอนน ผรบบรการเพยงแตเกดสต ส านกในความคดและความรสกทไมสมเหตสมผลเทานน

ขนตอนท 3 คอ การชวยใหผรบบรการปรบเปลยนความคด (Helping Client Modify Thingking) และก าจดหรอละทงความคดทไมสมเหตสมผลออกไป ในขนตอนน ผใหบรการตองทราบวา ความเชอทคดท าลายตวเองน มกฝงรากมานาน จงยากทผรบบรการจะเปลยนแปลงดวยตวเองได ผใหการปรกษาจงตองชวยใหผรบบรการเขาใจวงจรของการต าหนตนเอง กลาวโทษและท าลายตนเองวา มกระบวนการอยางไร

ขนตอนท 4 คอ การทาทาย (Challenge) โดยทาทายผรบบรการใหพฒนาปรชญาชวตอยางสมเหตสมผล (To Develop a Rational Philosophy of Life) เพอวาในอนาคตจะ

14

ไดไมกลบไปเปนเหยอของความคดความเชอทไมสมเหตสมผลอก โดยใหผรบบรการไดพจารณาถง ความคดอนไรเหตผลกบความจรงในชวตโดยยดหลกปรชญา จะท าใหรบบรการยอมรบความจรงนน และหลดจากความเชอหรอความคดไรเหตผลนน สงส าคญคอ ผใหบรการจะตองอธบายใหเหนถงแกนแทของความคดทไมสมเหตสมผลวา อยตรงไหน และสอนผรบบรการใหรจกวา จะน าความคดความเชอและทศนคตทสมเหตสมผลเขาไปแทนทไดอยางไร และหากวา สงทอธบายนน เปนไปตามหลกวทยาศาสตร สามารถพสจนได และหากผรบบรการเขาใจ และมความมานะพยายาม อารมณแปรปรวนของผรบบรการกจะมโอกาสลดนอยลง

ขนตอนท 5 การก าหนดงานหรอกจกรรมใหท าเปนการบาน (Homework Assignment) เพอใหการเปลยนแปลงอารมณ เจตคต และการกระท าของผรบบรการพฒนาไปในทศทางบวก เมอผรบบรการตกลงทจะท าการบาน หรอพรอมทจะน าไปปฏบตแลว ในครงถดไปของการใหการปรกษากจะตองประเมนความกาวหนา กระบวนการดงกลาวน จะท าใหผรบบรการไดเรยนรการปรบเปลยนความคดแบบท าลายตวเองไปไดอยางมประสทธภาพ

ในชวงสดทายของการใหการปรกษา ผใหการปรกษาจะใหผรบบรการทบทวนประเมนความกาวหนาของตนเอง ใหรจกการวางแผนและก าหนดแนวทางในการจดการกบปญหาทเผชญอย หรอทอาจจะเกดขนในอนาคต

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบเหตผล อารมณ และพฤตกรรม ผใหการปรกษาแบบเหตผลอารมณและพฤตกรรมสามารถใชเทคนคไดหลากหลาย เทคนควธทใชกนสวนมากคอ การใหผรบบรการรจกคดหาเหตผล และการชน า (Cognitive and Directive) โดยผใหการปรกษาจะโนมนาวชกจง เนนทการใหความร จะสอนผรบบรการอยางตรงไปตรงมา ใหสามารถมองเหนความจรงและความมเหตผล และผใหการปรกษาจะชใหเหนอดตและปจจบนของผรบบรการวา อดตท าใหผรบบรการสบสนไมสบายใจอยางไร เพอใหผรบบรการยอมรบความจรงนน อนจะท าใหเกดการพฒนาตนไปสความคดทมเหตผล อารมณเหมาะสมและพฤตกรรมทเหมาะสมถกตอง ดงนน เทคนคทใชไดแก (Corey, 1996: 328-332อางใน ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 :32-33)

- เทคนคทางความคดหรอวธทางความคด (Cognitive Methods) เปนเทคนคในการปรบความคดใหมเหตผล โดยใหความส าคญทการคด (Thinking) การโตแยงกบความคดทไมสมเหตสมผล (Disputing Irrational Beliefs) การอภปราย หรอถกเถยงกน (Debating) การทาทายใหลองท าด (Challenging) การตความ (Interpreting) การอธบาย (Explaining) การสอน (Teaching) การใหคดเปนการบาน (Cognitive Homework) การปรบเปลยนการใชถอยค า (Changing One’s Language) การรจกใชอารมณขน (Use of Humor)

- เทคนคหรอวธทางอารมณ (Emotive Techniques) เปนเทคนคในการปรบอารมณอยางเหมาะสม ซงไดแก การยอมรบอยางไมมเงอนไข (Unconditional Acceptance) การแสดงบทบาทสมมต การเลยนแบบ และการจนตนาการแบบเหตผลอารมณ(Rational-Emotive Role Playing, Modeling and Imagery) การลดความรสกละอายใจโดยการฝกหดผรบบรการใหเผชญกบความรสกนนโดยตรง หรอการหกลางความละอายใจ (Shame-Attacking Exercise) การใชพลงและความแขงขน (Use

15

of Force and Vigor) โดยการฝกใหมพลงอ านาจ สามารถโตเถยงกบความเชอทไมสมเหตสมผลของตนเองอยางแขงขน เพอใหเกดตระหนกรเขาไปถงอารมณ เทคนคทางพฤตกรรม (Behavioral Technique) เปนเทคนคทใชในการฝกพฤตกรรมใหเหมาะสม โดยใชวธการตางๆ ของพฤตกรรมบ าบด เชน การวางเงอนไขผลกรรมหรอผลของการกระท า การควบคมตนเอง การลดความรสกออนไหวอยางเปนระบบ การผอนคลาย และการเลยนแบบ ตลอดทงการก าหนดหรอมอบหมายกจกรรมใหไปปฏบตทบาน

ผลของการใชเทคนคตางๆ ดงกลาวขางตน จะท าใหผรบบรการเขาใจยงขนวา ความเชอทไมสมเหตสมผลสงผลในแงลบอยางไร และน าไปสการเกดอารมณและพฤตกรรมทไมเหมาะสมอยางไร ผรบบรการจะมโอกาส ทบทวน ส ารวจตนเองวา เพราะเหตใด (Why) เขาจงยงยดตดกบความเชอผดๆ เหลานน แทนทจะปลดปลอยความคดความเชอเหลานนไป

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเหตผล อารมณ และพฤตกรรม คอเรย (Corey, 1996: 325 อางใน เจยรนย ทรงชยกล และโกศล มคณ 2554: 19)ไดกลาวถงบทบาทของผใหการปรกษาแบบพจารณาเหตผล อารมณ และพฤตกรรม มสาระส าคญพอสรปไดดงน

(1) ใหความรแกผรบบรการเกยวกบความคดความเชอทไรเหตผล ซงคนจ านวนมากสวนหนงยดถอ

(2) กระตนผรบบรการใหคนหาความคดความเชอทไรเหตผลทส าคญๆ บางประการของเขา ซงกอใหเกดพฤตกรรมทไมเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงความคดความเชอสดโตง อาท “นาจะ” “ควรจะ” “ตอง” และ “ไมสามารถ” เปนตน

(3) ทาทายผรบบรการใหคดอยางมเหตผล (4) สาธตใหผรบบรการเขาใจเกยวกบลกษณะการคดทไรเหตผลของเขา (5) สรางเสรมความตระหนกรใหแกผรบบรการเกยวกบการคด การเฝาบอกตนเองอย

เสมอ และการใชภาษาของเขา ซงมผลตอการรบร ความคดความเชอ อารมณความรสก และพฤตกรรม (6) ใชเรองตลก และอารมณขนในการเผชญหนากบการคดอยางไรเหตผลของ

ผรบบรการ (7) ใชการวเคราะหอยางมเหตผล เพอทจะลดความคดความเชอทไรเหตผลของ

ผรบบรการ (8) แสดงใหผรบบรการเหนวาความคดความเชอทไรเหตผลใชประโยชนไมได และยง

จะกอใหเกดอารมณความรสก และพฤตกรรมทไมเหมาะสมอกดวย (9) อธบายใหผรบบรการเขาใจถงการน าเอาความคดความเชอทมเหตผล มาใชแทน

ความคดความเชอทไรเหตผล

16

(10) สอนผรบบรการถงการประยกตใชวธการทางวทยาศาสตรในการคด เพอทเขาจะ

ไดสงเกต และลดละการคดอยางไรเหตผลทงในปจจบนและอนาคต รวมทงยงลดละการมอารมณความรสกและพฤตกรรมทไรเหตผลดวย

(11) สรางเสรมใหผรบบรการยอมรบความจรงวา ตวเขาและเพอนมนษยยอมผดพลาดได

(12) ใชเทคนคทหลากหลายในการชวยเหลอผรบบรการ อาท เทคนคดานการรคด (หรอเทคนคทางความคด) เทคนคดานอารมณความรสก และเทคนคดานพฤตกรรม

(13) สงเสรมใหผรบบรการน าความร ประสบการณทมประโยชนจากการปรกษาไปใชปรบเปลยนความคดความเชอ อารมณความรสก และพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเขา

นอกจากน บทบาททส าคญของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเหตผล อารมณ และพฤตกรรม มดงน (Corey, 1991: 333-335)

(1) มบทบาทในการยอมรบบรการอยางไมมเงอนไข ผใหการปรกษาจะไมกลาวต าหนหรอแสดงทาทางไมเหนดวย เกยวกบความคด ความเชอ ทไมมเหตผลของผรบบรการ พรอมทจะรบฟงเรองราวของผรบบรการดวยความใสใจ

(2) มบทบาทคลายการสอน (Teaching) โดยชแนวทาง (Directing) ใหผรบบรการทราบถงความคดไมสมเหตสมผล ซงกอใหเกดความไมสบายใจหรอปญหาทางอารมณ เพอตองการชวยผบรการไมใหคอยต าหนตวเอง

(3) ยอมรบไดในความไมสมบรณพรอม (Imperfect Being) ของผรบบรการ สอนผรบบรการใหรจกบนทกการรกษาตวเอง (Bibliotherapy) ปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเอง โดยผใหการปรกษาจะทงสอนและแสดงเปนแบบอยาง ซงมคณคาเทาๆ กบการยอมรบผรบบรการโดยปราศจากเงอนไข

(4) ประเมนความคดทไมสมเหตสมผล และพฤตกรรมท าลายตวเองของผรบบรการ และจะสอใหผรบบรการทราบอยางตรงไปตรงมา

(5) ผใหการปรกษามกเปดเผยความคด ความเชอ คานยมของตนเองออกไปตรงๆ ซงบางคนกยนดทจะแลกเปลยนความไมสมบรณพรอมของตวเอง ซงเปนวถทางหนงทท าใหผรบบรการไดทราบวาผใหการปรกษากมใชเปนบคคลทสมบรณพรอมทกประการ ผลของการใหการปรกษาแบบเหตผลและอารมณ ผใหการปรกษาตางปรารถนาใหผรบบรการยอมรบความจรงในชวต ยอมรบปรชญาในชวต และรบเอาความคดทมเหตผลไปแทนความคดทไรเหตผลของตวเขาเอง

1.1.3 ทฤษฎการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ มสาระส าคญดงน 1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษย ตามทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะห

สมพนธภาพมทรรศนะวามนษยมความสามารถทจะเขาใจบคลกภาพของตนเองซงเปนผลมาจากประสบการณในอดต และมนษยกสามารถตดสนใจเลอกแนวทางในการด าเนนชวตใหมได ถามความกลา เพยงพอทจะ

17

ปรบปรงเปลยนแปลงบทบาท ต าแหนง และแบบแผนของชวตใหหลดพนจากอทธพลของอดต (นรา สมประสงค และ นชล อปภย 2554 :8-9)

นอกจากน ผองพรรณ เกดพทกษ (2554 : 10) กลาววา เบรน (Berne, 1964 ) ผวางรากฐานทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพไดใหทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยไว ดงน

(1) มนษยมคณคา มหนาทรบผดชอบตอพฤตกรรมและการตดสนใจของตนเอง และแมวาเขาจะไดรบอทธพลมาจากการอบรมเลยงด และประสบการณจากเยาววย แตหากไมยอมตกเปนทาสของอดต เขากจะมความเปนตวของตวเอง สามารถตดสนใจเลอกวถชวตทเหมาะสมกบตวเองได

(2) มนษยสามารถทจะเขาใจการตดสนใจและการกระท าในอดตของตนเองได สามารถตดสนใจ เลอกแนวทางใหม สามารถเปลยนแปลงแบบแผนนสยของตนเอง สามารถตงเปาหมายและมพฤตกรรมใหมได

(3) มนษยมความสามารถทจะก าหนดชะตาชวตของตนเอง มความสามารถทจะเลอกทางชวตแบบแผนพฤตกรรมและนสยของตนเอง สามารถทจะเลอกหรอปรบเปลยนเปาหมายและพฤตกรรมของตนเอง ตลอดทงสามารถตดสนใจใหม พรอมทจะเลอกก าหนดวถชวตใหมทมประสทธภาพมากยงขน เพอการด ารงอยในแตละชวงชวต

แมวามนษยมศกยภาพทจะเลอกสงทตนปรารถนา แตสงทไดตกลงใจเลอกแลว กสามารถเปลยนแปลงได ตดสนใจใหมได แตการตดสนใจใหมนอาจไดรบอทธพลจากการคาดหวง และการเรยกรองจากบคคลอนทมความส าคญตอชวตของเขา โดยเฉพาะอยางยงในชวงวยเดก ซงจะสงผลตอบคลกภาพของบคคลนนในวยตอๆ มา ท าใหเขาขาดความเชอมนในตนเอง เกดความทอถอย ตองพงพาคนอน อยางไรกตามทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ เชอวา มนษยเปนบคคลทมคณคา และเชอวาบคลกภาพและชวตสวนตวของแตละบคคลสามารถปรบปรงได เพอชวยใหบคคลนนสามารถคนพบความเปนตวของตวเอง และเกดการตระหนกร ตลอดทงมสภาวะตวตนทเหมาะสมและสามารถขจดปญหาในการตดตอสมพนธกบบคคลอน

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ จากความเชอมนวาผรบบรการเปนผทมคณคา รวมทงบคลกภาพและชวตสวนตวของผรบบรการสามารถปรบปรงได ท าใหมเปาหมายส าคญ 2 ประการ ประกอบดวย เปาหมายสงสด และเปาหมายเฉพาะ ดงน

เปาหมายสงสดของการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพคอ เพอชวยใหผรบบรการสามารถคนพบความเปนตวของตวเอง และมอสระจากการควบคมของประสบการณทไดรบแตเยาววย ส าหรบผทมความเปนตวเองอยางแทจรงนนจะตองมลกษณะดงน (Corey, 1991: 273, 450 อางใน ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 19)

(1) ตระหนกรและเขาใจตนเอง และสงแวดลอมตรงตามความเปนจรง และพรอมทจะเผชญกบสงทจะเกดขนในชวต

(2) มความเปนธรรมชาต สามารถแสดงความรสกไดอยางแทจรง มความยดหยน ยอมรบความจรง และมความรบผดชอบ

18

(3) มความใกลชดสนทสนม สามารถใหและรบความรกจากผอนได สามารถตดตอ

สมพนธกบผอนไดอยางสนทสนมและมความจรงใจ เปาหมายเฉพาะของการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพคอ เพอชวยให

ผรบบรการสามารถขจดความยงยากสบสนในชวต ใหมชวตอยางราบรนได โดย (1) ชวยใหผรบบรการหลดพนจากการมบคลกภาพไมเหมาะสม ซงเกดจากการถก

แทรกแซงจากสภาวะความเปนผใหญ หรอ สภาวะความเปนพอแม หรอสภาวะความเปนเดก หรอเกดจากความเลอะเลอนของสภาวะความเปนผใหญ

(2) ชวยใหผรบบรการหลดพนจากการมบคลกภาพไมเหมาะสม ซงเกดจากการปดกนสภาวะบคลกภาพแตละสภาวะ โดยสามารถเปลยนจากสภาวะตวตน (Ego State) หนงไปสอกสภาวะตวตนหนงไดอยางเหมาะสม

(3) ชวยใหผรบบรการหลดพนจากทรรศนะชวตหรอต าแหนงชวต (Life Position) ทไมเหมาะสม มาสทรรศนะหรอต าแหนงชวตแบบ “ฉนกด-เธอกด” (I am OK; You are OK)

(4) ชวยใหผรบบรการมความเปนตวของตวเอง รจกคดอยางมเหตผล และเขาใจตวเองตรงตามความเปนจรง

(5) ปรบโครงสรางบคลกภาพของผรบบรการ เพอใหหลดพนจากปญหาตางๆ ในชวต 3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบวเคราะห

สมพนธภาพ ประกอบดวย ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษา (Corey, 1991: 275-281 ; Gilliland, James and Bowman, 1994: 191-210 อางใน ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 33-35) ดงน

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ ในขนเรมตนการใหการปรกษา ผใหการปรกษาจะสรางสมพนธภาพกบผรบบรการปรกษา ศกษารายละเอยดตางๆ ของประเดนปญหาของผรบบรการ แลวจงด าเนนการใหการปรกษาตามขนตอนตอไปน

(1.1) การวเคราะหโครงสรางบคลกภาพ (Structural Analysis) โครงสรางของบคลกภาพประกอบดวย 3 สวน คอ สภาวะความเปนพอแม สภาวะความเปนผใหญ และสภาวะความเปนเดก ทง 3 สภาวะนตางมลกษณะแตกตางกน การวเคราะหโครงสรางบคลกภาพน จะท าใหผรบบรการไดเขาใจสภาวะตวตนตางๆ ของเขา ไดเขาใจลกษณะพฤตกรรมทตนแสดงออก ตลอดทงลกษณะบคลกภาพของบคคลนน หากผรบบรการยดมนเกนไปในสภาวะตวตนใดสภาวะตวตนหนง หรอถกแทรกแซงจากสภาวะตวตนอนๆ และหากสามารถแกไขและปรบโครงสรางของบคลกภาพไดแลว กจะชวยใหผรบบรการสามารถใชสภาวะตวตนของตนไดสอดคลองกบความเปนจรง อยางมประสทธภาพ

(1.2) การวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคล หรอการวเคราะหรปแบบของสมพนธภาพ (Transactional Analysis) รปแบบสมพนธภาพแบงเปน 3 รปแบบคอ สมพนธภาพแบบถอยทถอยอาศยหรอสอดคลองกน (Complementary Transaction) สมพนธภาพแบบขดแยงกน (Crossed Transaction) และสมพนธภาพแบบเคลอบแฝงหรอซอนเรนความรสกทแทจรง (Ulterior Transaction) ซงเปนหนาทของผใหการปรกษาทจะชวยใหผรบบรการไดรจกรปแบบสมพนธภาพ และขอดขอเสยของแตละรปแบบทเกยวของกบสมพนธภาพระหวางบคคล

19

(1.3) การวเคราะหเกม (Game Analysis) เกมเปนรปแบบของการตดตอ

สมพนธระหวางบคคล เปนการตดตอสมพนธแบบผวเผนและเปนกจกรรมทางสงคม ทใหโอกาสผคนไดพบปะสงสรรคไดความสนกสนาน หรอเพอฆาเวลา แตเกมทางจตวทยา (Psychological Game) นน มลกษณะคลายเกมทวๆ ไป โดยผเลนเกมมกจะคาดหวงทจะไดรบสงตอบแทน (Payoff) จากการเลนเกม ซงสงตอบแทนจากการเลนเกมไมจ าเปนตองเปนวตถสงของ แตอาจจะเปนความรสกทางบวกหรอทางลบกได สวนมากแลว การเลนเกมทางจตวทยานน เปนวธการทบคคลพยายามคาดหวงประโยชนจากบคคลอนหรอจากผทเขามารวมเลนเกมดวย เชน เพอใหไดรบการใสใจทตนพอใจ แตผลลพธของการเลนเกมทางจตวทยา มกจะจบลงดวยความโกรธ ความเคยดแคน ความเศรา ความกลว หรออาจจบลงดวยการฆาตวตาย

(1.4) การวเคราะหทรรศนะชวต (Life Position) หรอต าแหนงชวต ทรรศนะชวตหมายถงเจตคตทบคคลมตอตนเองหรอบคคลอนทงแงบวกและหรอแงลบ บคคลใดมทรรศนะชวตอยางไร จะมพนฐานมาจากผลของการเขาใจตนเอง ความรสกทมตอตนเองและบคคลอน และสภาพแวดลอมตงแตยงเดกของบคคลนน ทรรศนะชวตแบงเปน 4 รปแบบ คอ

1) ฉนกด-เธอกด (I’m OK - You’re OK) 2) ฉนนนด-เธอซแย (I’m OK - You’re not OK) 3) ฉนซแย-เธอนนด (I’m not OK - You’re OK) 4) ฉนกแย-เธอกแย (I’m not OK - You’re not OK) ในการใหบรการปรกษา ผใหการปรกษาปรารถนาใหผรบบรการมทรรศนะ

ชวตแบบฉนกด-เธอกด โดยคาดหวงใหผรบบรการยอมรบและเขาใจตนเองตามความเปนจรง เหนคณคาในตนเองและผอน เมอประสบปญหากพยายามหาทางแกไขปญหานนๆ

(1.5) การใสใจ (Stroke) เปนการกระท าหรอการแสดงออกของบคคลหนงทมตอบคคลหนง หากมการแสดงออกดวยความจรงใจยอมรบกนอยางไมมเงอนไข มความเอออาทรตอกน กจะท าใหเกดความสมพนธทดตอกน การแสดงออกดงกลาว เปนการใสใจทางบวก สวนการใสใจทางลบนนจะท าใหผรบเกดความไมสบายใจ แตกระนนกตาม การไดรบการใสใจทางลบ กยงดกวาไมไดรบการใสใจใดๆ ทงสน

จากขนตอนตางๆ ของการใหการปรกษารวมทงขนยตการใหการปรกษาจะชวยใหผรบบรการตระหนกรและเขาใจตนเองและสงแวดลอมตามความเปนจรง สามารถแสดงความรสกไดอยางแทจรง ยอมรบความจรง มความยดหยน มความรบผดชอบ มความใกลชดสนทสนม สามารถตดตอสมพนธกบผอนไดอยางสนทสนมยงขน และสามารถขจดความยงยาก สบสนในชวต สามารถใหและรบความรกจากผอนได และมชวตทราบรนได

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ ไดแก (2.1) การซกถาม (Interrogation) โดยผใหการปรกษาจะซกถามเฉพาะขอมลท

ส าคญ ๆ เพราะการซกถามเปนเทคนคทมลกษณะเชงบงคบผรบบรการใหตอบ จงควรตองระมดระวง

20

(2.2) การระบบงช (Specification) ถงสงทฝงอยในจตใจของผรบบรการโดย

ผรบบรการจะสอขอความหรอสะทอนความรสกเกยวกบสงทผรบบรการพดหรอแสดงออก เพอใหผรบบรการสามารถเขาใจเรองราวของตวเองไดถกตองยงขน

(2.3) การเผชญ (Confrontation) หรอการยนยนความไมสอดคลองของพฤตกรรม การแสดงออก หรอความรสกของผรบบรการ

(2.4) การอธบาย (Explanation) โดยผใหการปรกษาจะตองสอสารโดยใชถอยค าทชดเจน ไมคลมเครอ เพอใหผรบบรการเขาใจพฤตกรรมของตนเองไดถกตอง ชดเจนขน

(2.5) การยกตวอยางประกอบการอธบาย (Illustration) โดยการยกตวอยาง อทาหรณ หรอเกรดเลกๆ นอยๆ มแงมมทเดนชด และเปนไปในเชงสรางสรรค เพอใหผรบบรการเขาใจรายละเอยดของเรองราวของตนเองและเรองราวทเกยวของ

(2.6) การยนยน (Confirmation) เรองราว ขอมลทเกยวของกบผรบบรการเพอการแกไขพฤตกรรมทเปนปญหาหรอเพอการเสรมแรงใหแกผรบบรการ

(2.7) การตความ (Interpretation) จะชวยใหผรบบรการเขาใจเหตผลหรออทธพลทอยเบองหลงของพฤตกรรมหรอการแสดงพฤตกรรมของผรบบรการ

(2.8) การกอรปเพอปรบเปลยนพฤตกรรม (Crystallization) จะเกดขนเมอผรบบรการสามารถใชสภาวะของความเปนผใหญไดสอดคลองกบสภาพทเปนจรง โดยผรบบรการเลกเลนเกมหรอใชเกมเกาๆ เพอทจะไดรบความใสใจ

ผลของการใชเทคนคตางๆ จะชวยใหผรบบรการเขาใจบคลกภาพ ความเปนตวของตวเอง และการด าเนนชวตไดดยงขน

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฏการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ นรา สมประสงค และนชล อปภย (2554 : 19-20) กลาววาผใหการปรกษาตองไมแสดงบทบาทหรอท าตวเหนอกวาผรบการปรกษา โดยตองสรางบรรยากาศใหเกดสมพนธภาพทเทาเทยมกนทงสองฝาย ทงนเพอกระตนใหผรบการปรกษาเกดทรรศนะในการมองตนเองและผอนแบบ I’m O.K. – You’re O.K. และตองชวยใหผรบการปรกษาไดคนพบพลงของตวเอง อนจะเปนเครองมอส าคญทน าไปสการปรบปรง เปลยนแปลงชวตของตนเองไปในแนวทางทถกตองเหมาะสม นอกจากน เพอใหการใหการปรกษาเปนไปอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจ ผใหการปรกษาจะตองมการท าสญญาขอตกลง (Therapeutic Contract) รวมกนกบผรบการปรกษาเพอททงสองฝายจะไดรและเขาใจในหนาทและบทบาทของตนเอง ซงสญญาขอตกลงดงกลาวมลกษณะพนฐานทส าคญ ดงน

(1) ทงสองฝายรวมกนรางและมความเหนชอบรวมกน (2) ทงสองฝายตางมความรบผดชอบรวมกน โดยผใหการปรกษาจะใชทกษะความร

ของตนใหความรและการปรกษา และผรบการปรกษาตองยอมรบทจะปฏบตตามกฎเกณฑและมความเตมใจ ตลอดจนมความรบผดชอบในการทจะแกไขปญหาและเปลยนแปลงตนเอง

(3) มความถกตองตามกฏหมายและจรรยาบรรณของการใหการปรกษา

21

นอกจากน คอเรย (Corey, 1991: 274-275 อางใน ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 50-

51) กลาววา บทบาทส าคญของผใหการปรกษาของทฤษฏการใหการปรกษาแบบวเคราะหสมพนธภาพ คอ (1) ชวยใหผรบบรการไดเขาใจพฤตกรรม การกระท าของตนเอง รบผดชอบตอ

พฤตกรรมและการตดสนใจของตนเอง (2) จดประสบการณใหแกผรบบรการ เพอใหผรบบรการเขาใจตนเองและสงแวดลอม

ตามความเปนจรง สามารถแสดงความรสกอยางแทจรง สามารถตดตอสมพนธกบผอนดวยความจรง ใจ มความเปนตวของตวเอง สามารถขจดความยงยาก สบสนในชวตได โดยจดประสบการณใหผรบบรการไดมทกษะในการวเคราะหโครงสรางบคลกภาพ วเคราะหรปแบบสมพนธภาพหรอรปแบบการสอสาร วเคราะหเกม ทรรศนะชวต ตลอดทงการใสใจเพอใหผรบบรการพรอมทจะก าหนดวถชวตของตนเองใหไดอยางมประสทธภาพ

1.2 ทฤษฎการปรกษากลมทเนนอารมณและความรสก

ทฤษฎการปรกษาทจดอยในกลมทเนนอารมณและความรสกประกอบดวยทฤษฎส าคญ 4 ทฤษฎ ไดแก 1) ทฤษฎการปรกษาแบบแบบจตวเคราะห 2) ทฤษฎการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง 3) ทฤษฎการปรกษาแบบแบบเกสตลท และ 4) ทฤษฎการปรกษาแบบแบบภวนยม ซงจะกลาวถงสาระส าคญของแตละทฤษฎ ดงตอไปน

1.2.1 ทฤษฎการปรกษาแบบแบบจตวเคราะห มสาระส าคญ ดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห แนวคดทฤษฏจตวเคราะหเชอวาพฤตกรรมมนษยเปนผลมาจากแรงขบทไมมเหตผล แรงขบหรอแรงจงใจในจตไรส านก แรงขบหรอแรงผลกดนของสญชาตญาณ แรงผลกดนของกระบวนการทางชววทยามในรางกาย และพฒนาการแหงสญชาตญาณทางเพศในระหวาง 6 ขวบแรกของชวต

ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห มดงน (Corey, 1996: 92-93 อางใน ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 50-51)

(1) แรงขบพนฐาน ไมวาจะเปนแรงขบความกาวราว (Aggressive Drive) หรอแรงขบทางเพศ ตลอดทงจตไรส านก จตส านก และคณธรรม ตางเปนสงก าหนดพฤตกรรมของมนษย

(2) พฤตกรรมของมนษยทเกดขนนน จะไมเกดอยางเสรหรอเกดขนเองตามธรรมชาต แตจะถกก าหนดจากจตไรส านกและจตส านก

(3) ระหวางจตไรส านกและจตส านกนน หากจตไรส านกมอทธพลตอความคดและพฤตกรรมมากกวาจตส านก บคคลนนกจะประสบความขดแยงทรนแรง และความขดแยงเหลานจะไมเหมอนกบความขดแยงในระดบจตส านก แกไขไดยาก มรากฐานมาจากประสบการณในวยเดก ซงรากฐานของความขดแยงจะเกดจากแรงขบ ความปรารถนา ความรสกตางๆ ทขดแยงกบสภาพความเปนจรง หรอสงทควรจะปฏบตในมโนธรรม แตหากความปรารถนาและแรงขบนนเปนทยอมรบในระดบจตส านก สงเหลานนกจะท าใหบคคลนนเกดความวตกกงวลและความรสกผด และจะใชกลไกการปองกนตนเอง (Defense

22

Mechanism) เปนวธการหลกเลยงทโตตอบออกมาโดยจตส านก เพอปกปองตนเองและด าเนนการใหส าเรจตามความปรารถนาดงกลาว

(4) พนฐานส าคญทก าหนดพฤตกรรมของมนษยคอ พลงจตและประสบการณในอดต โดยเฉพาะในชวงตนของชวต แรงขบ และความขดแยงในใจทถกเกบกดไวในจตไรส านกตงแตวยเดกมความส าคญตอพฤตกรรมปจจบนของมนษยและโดยสญชาตญาณของมนษย มนษยมแรงขบทางเพศและมความกาวราว ซงแรงขบเหลานสงผลใหมนษยแสดงออกอยางไรเหตผล หากพฒนาการในชวงตนของชวตอยในภาวะวกฤต กจะกอใหเกดปญหาบคลกภาพในวยตอๆ มา

สรปไดวา พฤตกรรมของมนษยถกก าหนดหรอเปนผลมาจากความไมมเหตผล แรงขบในจตไรส านก แรงขบหรอแรงผลกดนของสญชาตญาณ และพฒนาการทางจตใจและทางเพศในชวง 6 ปแรกของชวต

(5) สญชาตญาณ เปนปจจยส าคญยงทแสดงใหเหนวา เพราะเหตใดมนษยจงมพฤตกรรมเชนนน เปนแกนกลางของความเชอทางจตวเคราะหแบบฟรอยด ฟรอยดไดจ าแนกสญชาตญาณออกเปน 2 ประเภท ไดแก สญชาตญาณแหงการมชวต (The Life Instincts Libido หรอ Eros) และสญชาตญาณแหงการตาย (The Death Instincts หรอ Thanatos) (Gilliland and others, 1994 : 97)

สญชาตญาณแหงการมชวต จะแสดงออกมาในรปของความตองการทจะไดรบความสข ความพงพอใจ และการหลกเลยงความเจบปวด

สญชาตญาณแหงการตาย จะแสดงออกมาในรปของความกาวราว หรอแรงขบทางเพศ ทงในดานท ารายตนเองแลวท ารายผอนหรอท าลายตนเอง

อยางไรกตาม แมวาจะมความขดแยงระหวางสญชาตญาณแหงการมชวต (หรอเรยกวา Eros) และสญชาตญาณแหงการตาย (หรอเรยกวา Thanatos) มนษยชาตกไมควรถกตดสนใหเปนเหยอของความกาวราวและการท าลายตนเอง ในหนงสอ “Civilization and Its Discontents” (1930/1962) ของฟรอยดไดชใหเหนวาสงททายทายมนษยมากทสดคอ จะจดการอยางไรกบแรงขบหรอพลงแหงความกาวราวได ส าหรบฟรอยดไดมความเหนวาความสบสนวนวายใจและความวตกกงวลของมนษยนนควรจะก าจดเสยใหสนซาก (Corey, 1996 : 93 อางใน ลดดาวรรณ ณ ระนอง 2554 : )

(6) โครงสรางบคลกภาพของมนษย (Structure of Personality) ตามแนวคดของจตวเคราะหโครงสรางบคลกภาพของมนษยประกอบดวย 3 สวนดวยกนคอ อด (Id) อโก (Ego) และซเปอรอโก (Superego) ระบบทงสามมลกษณะเฉพาะตว แตกมอทธพลตอกนและท างานรวมกน ถาทง 3 สวนท างานประสานสมพนธกนด จะท าใหบคคลมความพงพอใจตอตนเองและสงแวดลอม และบคลกภาพของบคคลมลกษณะใดขนอยกบระบบการท างานประสานกนของ อด อโก และซเปอรอโก

คอเรย ( Corey, 1996 : 98) ไดอธบายลกษณะของอด อโก และซเปอรอโก ไวดงน

อด (Id) เปนระบบดงเดมของบคลกภาพของมนษย ตงแตเกด Id เปนแหลงดงเดมของพลงงานแหงจตและสญชาตญาณ ในตวอดเองไมมระบบ มดบอด มแตความตองการและเรยกรองเอาแตฝายเดยว หนาทของอด คอ ท าใหชวตไดรบการตอบสนองดวยหลกเบองตน ซงฟรอยดใหชอวา “หลกแหง

23

ความพงพอใจ” (Pleasure Principle) นนคอ การลดความตงเครยด หลกเลยงความเจบปวดและมความพงพอใจ อดท างานโดยไมมกฎแหงเหตผลใด ๆ ปราศจากหลกแหงศลธรรมจรรยาและคานยมใด ๆ ทงสน มแรงขบอยางเดยวคอ มงใหบรรลถงความพงพอใจเทานน เปนลกษณะของบคลกภาพทยงไมไดการขดเกลาหรอปรบปรงแกไขและอยในจตไรส านกตลอดเวลา ไมมการตระหนกรในสงใดทงสน

อโก (Ego) เปนระบบโครงสรางของบคลกภาพทตดตอกบโลกภายนอก โดยใชการรบรอยางกกตองเหมาะสมกบความเปนจรง อโกท างานโดยอาศยหลกแหงความจรง ซงฟรอยดเรยกวา Reality Priciple คอ รจกใชหลกเหตผลเปนเสมอนผบรหารทท าหนาทปกครองดแลและควบคมบคลกภาพ และพจารณาความเปนจรงในการแสดงพฤตกรรม หลกแหงความจรงประกอบดวย ความคด ความจ า การหาเหตผล การแยกแยะความแตกตาง การสรปกฎเกณฑ การสรางนามธรรม และการตดสนใจ มการเรยนรถงวธทดทสดในการลดความตงเครยดตาง ๆ เมอไมสามารถตอบสนองความตองการได รจกแยกแยะสงทอยในมโนธรรมกบสงทเปนจรงในโลกภายนอก อโกจะท างานอยระหวางจตไรส านก จตกอนส านกของมนษย

ซเปอรอโก (Superego) เปนระบบโครงสรางบคลกภาพทเปนสวนของมโนธรรม เปนตวแทนของศลธรรมจรรยา ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม บรรทดฐานของสงคม ซงบคคลไดรบการถายทอดมาจากการอบรมเลยงดสงสอนของพอแม คร-อาจารย และกระบวนการทางสงคม หลกส าคญของซเปอรอโกกคอ จะเปนผตดสนวา ดหรอเลว ถกหรอผด และจดเปนอดมคตมากกวาความจรงมงไปสความเปนบคคลทสมบรณแบบ ไมใชบคคลทมความสขและพงพอใจ

(7) โครงสรางของบคลกภาพของมนษยเกยวกบระดบจตไรส านก และระดบจตส านก เปนการรเรมแนวคดใหมทยงใหญของฟรอยด ซงเปนกญแจไขไปสความเขาใจถงพฤตกรรมและปญหาบคลกภาพของมนษย มสาระส าคญ (Corey 1996 : 9498 อางถงใน ลดดาวรรณ ณ ระนอง 2554 : )ดงน

จตไรส านก(Unconscious) ไมสามารถศกษาไดโดยตรง แตจะเหนไดจากการแสดงพฤตกรรมออกมา หลกฐานทางคลนกทจะวนจฉยถงสงทอยในจตไรส านก ไดแก 1) ความฝน ซงเปนสญลกษณทแสดงถงความตองการ ความปรารถนาและความขดแยงทอยในจตไรส านก 2) การพลงปากพดออกมา (Slips of the Tongue) และการลม เชน ชอทคนเคย 3) สงทพดออกมาหลงจากไดรบการสะกดจต 4) สงทพดหรอแสดงออกมาหลงจากการใชเทคนคใหการเชอมโยงอยางเสร 5) สงทพดหรอแสดงออกมาจากการท าแบบทดสอบทางจตวทยา (Projective Test) และ 6) จากสญลกษณและอาการทางโรคจต

สงตาง ๆ ทถกฝงอยในจตไรส านกจะถกเกบกดไว เปาหมายของแนวคดจตวเคราะหกคอ พยายามชวยใหสงตาง ๆ ทจมอยในจตไรส านกปรากฎออกมาหรอใหบคคลนนเกดการตระหนกร และในระหวางการบ าบดหรอการใหการปรกษา กมกจะเกดภาวะการตอตานหรอตานทานอยางหนกเกดขน โดยเฉพาะเรองทางเพศทเสมอนเปนขอหามทไดถกเกบกดไว

จตส านก (Conscious) ส าหรบฟรอยดแลวเขามความเหนวาจตส านกเปนเสมอนเพยงแผนบาง ๆ ของจตทงหมดเหมอนกบภเขาน าแขงกอนมหมาทอยใตน า สวนทโผลพนน าเพยงเลกนอยเปนเสมอนจตส านก และสวนของน าแขงทเหลอสวนใหญเปนจตไรส านก สงทน าเอาขนตอนหาความคดและกระบวนการทางปญญาออกมาใหปรากฎ

24

อยางไรกตาม จดมงหมายทส าคญยงของทฤษฏการใหการปรกษาแบบจต

วเคราะหกคอการน าใหสงทอยในจตไรส านก ปรากฎออกมาสจตส านกเพราะกระบวนการหรอสงทอยในจตไรส านกเปนรากฐานทกอใหเกดอาการของโรคประสาททกชนดและพฤตกรรมทเปนปญหา อยางไรกตาม การทท าใหผรบการแกไขแบบแผนเดม ๆ ในการใชชวตโดยการใชเทคนคการถายโยงความรสกซงเปนเทคนคการปรกษาแบบจตวเคราะหทจะไดกลาวถงในตอนตอไป

(8) ความวตกกงวลของมนษยตามแนวคดทฤษฏจตวเคราะห แนวคดทส าคญยงอกอยางหนงของทฤษฏจตวเคราะหกคอ ความวตกกงวล ซงมบทบาทส าคญยงตอการพฒนาการบคลกภาพ เปนแรงผลกดนใหเกดการกระท า ความวตกกงวลพฒนาขนมาจากความขดแยงระหวาง อด อโก ซเปอรอโก และควบคมพลงงานทางจตทเกดขน ท าหนาทคอยเตอนถงอนตรายทก าลงจะเกดขน ฟรอยดแบงความวตกกงวลออกเปน 3 ประเภท (Corey, 1996 : 99) ดงน

(1) Reality Anxiety เปนความกลวทคกคามเราจากโลกภายนอก อาจเปนผคน สงของ และความกลวนยงอยในขนของโลกแหงความเปนจรง การขจดความกลวทไดผลกคอ การม อโกทเขมแขง

(2) Neurotic Anxiety เปนความกลวจากสญชาตญาณ เปนความกลวทเกดขนโดยอยในจตส านกบอกไมถกวาท าไมจงกลว ตวอยางเหนไดชดคอพวก Phobia ทงหลาย

(3) Moral Anxiety เปนความกลวจากมโนธรรมของตนเอง และการพฒนามโนธรรมทมแนวโนมทรสกผด เมอกระทบบางสงบางอยางทขดกบศลธรรมอนด

ทง Neurotic และ Moral Anxiety เกดขนเมออโกไมสามารถท างานไดตามปกต อโกไมสามารถควบคมความวตกกงวลโดยหลกของเหตผลและหลกแหงความถกตองทควรเปนแลว เมอนนกจะเกดภาวะการสรางกลไกการปองกนตนเอง (Ego – Defense Machanisms) ซงจะกลาวในหวขอตอไปน

(9) กลไกการปองกนตนเอง (Ego – Defense Machanisms) เ ป นกระบวนการทเกดขนในระดบจตไรส านก เมอบคคลมความวตกกงวลกจะใชกลไกปองกนตนเองโดยอตโนมตเพอลดความวตกกงวล ซงโดยล าพงในตวของกลไกการปองกนตนเอง ไมถอวาเปนสงผดปกต เนองจากเปนการปรบตวของอโก เพอใหจตใจกลบสสมดล แตหากบคคลนน ๆ มการใชกลไกการปองกนตนเองแบบเดม ๆ อยเสมอ หรอใชอยไมกชนด ไมยดหยนปรบตามสถานการณ หรอมการใชกลไกการปองกนตนเองไมเหมาะสม กบวยหรอสถานการณอยบอย ๆ กมกจะกอใหเกดปญหาหรออาการทางจตประสาทในบคคลตามมา (มาโนช หลอตระกล 2542 : 31)

กลไกการปองกนทางจตทส าคญและพบบอย ไดแก 1. การเกบกด (Repression) เปนการเกบกดความคด ความรสก หรอความ

ตองการทตนเองยอมรบไมไดไวในระดบจตไรส านก เชน เดกตองการลมความรสกเปนศตรซงตนมตอพอ ในสมยเมอยงอยในวาระแหงปมออดปส ใชวธเกบกดจนลมความหลงครงนนเสยสน เมอเตบโตเปนผใหญแลวจะจ าเหตการณสมยเดกไมไดเลย

25

2. การปฏเสธ (Denial) เปนกลไกการปองกนตนเองทท าหนาทคลาย ๆ การ

เกบกด เปนการหลกเลยงการรบรความเปนจรงททนรบไมได โดยการปฏเสธการรบร เชน หญงบางคนซงสามเสยชวตในสงคราม ตนเองไมสามารถยอมรบความจรงนได จะแสดงออกโดยเชอวาสามไมตาย แตยงไมกลบมาเพราะสงครามยงไมสนสด

3. การแสดงพฤตกรรมตรงขาม (Reaction formation) เปนการกระท าในสงทตรงขามกบแรงขบทอยภายในสวนลกของจตใจทไมเปนทยอมรบของบคคล เชน แมเลยงบางคนผแสดงความรกเอาใจใสลกเปนอยางมาก หรอคอยตดตามปกปองลกมใหลกพบความยากล าบาก ซงแททจรงแลวสวนลกในจตใจนนมความชงลกเปนอยางยง

4. การโทษผอน (Projection) เปนการโยนความรสกหรอความตองการทตนเองยอมรบไมได ใหเปนของผอนหรอสงอน เชน นกกฬาทแขงขนแลวพายแพ และไมยอมรบความจรงกจะรสกวาเพราะคนดสงเสยงดงเกนไปท าใหไมมสมาธ

5. การแทนท (Displacement) เปนกลไกทชวยลดความวตกกงวล โดยการเปลยนเปาหมายทตนเองเกดความรสกไปยงทอน ซงมผลเสยตอตนเองนอยกวา เชน เมอถกหวหนาในทท างานต าหน รสกโกรธแตท าอะไรไมได แลวไปฉนเฉยวกบลกหลานทบาน

6. การหาเหตผลเขาขางตนเอง (Rationalization) เปนการหาเหตผลทตนเองรสกวาดเปนทยอมรบของสงคมมาแทนเหตผลทแทจรงของพฤตกรรม บางอยางทกระท าลงไปเพอปองกนการเสยหนาหรอความรสกอบอายจากผคน เขาท านอง “องนเปรยว” เมอไมสามารถท าสงใดไดดงใจกอางวาสงนนไมด ไมมคาควรแกความพยายาม หรอ “มะนาวหวาน” เมอไดสงทไมพงประสงคมา กอางวาสงนนดยง ตนอยากไดมานานแลว

7. การทดแทน (Sublimation) เปนการเปลยนความรสกหรอแรงผลกดนใหเปนรปแบบทสงคมยอมรบ เชน นายด าชอบความรนแรงกาวราว และหาทางออกโดยไปเปนนกมวย กลไกการปองกนตวเองวธน ฟรอยดมความคดเหนเกยวกบเรองนวา บรรดาศลปนทมชอเสยงไดระบายความรสกหรอทดแทนพลงขบทางกาวราว หรอแรงขบทางเพศใหออกมาในรปแบบของผลงานศลปะทสรางสรรค

8. การถดถอย (Regression) หมายถง บคคลแสดงพฤตกรรมถอยกลบไปสการพฒนาขนตน ๆ เมอเผชญกบความวตกกงวล โดยแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสมกบวฒภาวะ เชน เดกทตกใจกลวตอการเขาโรงเรยนใหม ๆ อาจจะยอนกลบไปแสดงพฤตกรรมอยางเดกเลก ๆ เชน รองไห เกาะตดกบมารดา ดดนวมอ หลบซอนหรอแสดงอาการเกาะตดกบครผสอนตอเมอเขารสกวาปลอดภยจงจะหนกลบมาแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมไดตามปกต

9. การหนเขาหาตนเอง (Introjection) กลไกนประกอบดวย การรบหรอการซมซบ คานยม หรอมาตรฐานการกระท าของบคคลมาเปนของตนเอง เชน เดกทถกกระท ารนแรงในครอบครวในวยเดก เมอเตบโตขนกไดแสดงพฤตกรรมรนแรงทเคยไดรบมากบบคคลอนตอไปเปนวงจรของเดกทถกท ารายไปเรอย ๆ แตมขอนาสงเกตวากลไกนจะกลายเปนทางบวกได ถาหากบคคลนนไมเหนดวยกบการกระท าของพอแมหรอคานยมของผอน และยอมกระท าตามผใหการปรกษา แนะน าคานยมและการกระท าทถกตองเหมาะสมเสยใหม

26

10. การเลยนแบบ (Identifiction) เปนการเลยนแบบอยางโดยอตโนมตให

เหมอนกบบคคลหรอสงแวดลอมภายนอกทตนชนชอบโดยไมรตว เชน ไวหนวดหรอไวทรงผมแบบเดยวกบผน าหรอดาราทตนชนชอบ

11. การชดเชย (Compensation) เปนกลไกการปองกนตนเอง ซงสรางขนเพอเสรมความไมสมบรณของตนเองในดานรางกาย บคลกภาพ หรอสตปญญา โดยเสรมสรางดานอนของตนขนมาแทน เชน คนตวเลก กมกชดเชยดวยการพดเสยงดง และวางตวเปนผน าอยเสมอ เปนตน

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห ชารฟ (Sharf, 2000: 47) กลาววา เปาหมายคอเพอปรบเปลยนบคลกภาพ หรอเพอปรบแกไขระบบบคลกภาพพนฐานของผรบบรการ เพอท าใหสภาพปญหาลดนอยลง โดยการน าสงทถกเกบกดไวในระดบจตไรส านก ซงไ ดแก ความคด ความรสก ความทรงจ าทเกบกดเอาไวนน ใหขนมาปรากฏในระดบจตส านก การเปดเผยสงทเกบกด จะท าใหพลงของการเกบกดและความพยายามในการเกบกดไดรบการวเคราะหอยางถกตอง สรางความกลมกลนกนเสยใหมในเรองทเกบกดกบบคลกภาพโดยสวนรวมเมอผรบบรการเขาใจพฤตกรรมและบคลกภาพทแทจรงของตนเองดขน เขากจะกลบมาด าเนนชวตควบคมชวตของเขาใหมได สามารถตดสนใจไดดขน สามารถเผชญกบตนเองและผอนไดในระดบจตส านกอยางถกตอง โดยอาศยหลกแหงความจรง คอ รจกใชหลกการและเหตผลมากขน ความสามารถดงกลาวจะเกยวของกบการจดระบบใหมของบคลกภาพของผรบบรการ

เกณฑทวไปท เปนเปาหมายทยอมรบวา มประสทธภาพในการแกปญหาของผรบบรการคอ ผรบบรการ

(1) ลดความทกขลงไปในระดบจตส านก มการตระหนกรมากขน (2) มการเกบกดนอยลง (3) ลดความตองการทจะพงพาคนอนใหนอยลง พงพาตนเองมากขน (4) เพมระดบความสามารถทจะรบผดชอบตนเอง (5) รบรมากขนเกยวกบพลงของอด (ID) และพรอมทจะเผชญความจรง (6) ประสบความส าเรจในชวตสวนตวและสงคม และสามารถเผชญกบความทกข

ความสขได นอกจากน คอเรย (Corey, 1996 : 111 – 1112) ไดกลาวถงเปาหมายของการใหการ

ปรกษาแบบจตวเคราะหของฟรอยดวาม 2 เปาหมายหลก คอ 1) การน าเอาสงทอยในจตไรส านกใหมาอยในระดบจตส านก และ 2) ท าใหอโกเขมแขงเพอทพฤตกรรมทแสดงออกมาจะไดอยบนพนฐานของความเปนจรง มใชมาจาสญชาตญาณเดม

สวนทรรศนะของเนลสน โจนส (Nelson – Jones, 1998 : 172) ไดกลาวถงเปาหมายของการใหการปรกษาแบบจตวเคราะหวาม 3 เปาหมาย ไดแก 1) ใหพลงขบทงหลายแสดงออกมาอยางอสระ 2)ท าใหอโกเขมแขงอยบนพนฐานความเปนจรง พรอมทงใหอดแสดงออกมาอยางเหมาะสม และ 3) เปลยนแปลงสาระของซเปอรอโกเพอทใหแสดงออกในฐานะมนษยคนหนงมากกวาเปนการแสดงออกทถกควบคมโดยมาตรฐานทางศลธรรมทเขมงวด

27

จะเหนไดวาทง 2 ทรรศนะของนกจตวทยา มความคลายคลงกน คอ กระบวนการทาง

จตวเคราะหกคอ การใหการศกษาใหมแกภาวะอโก ภาวะเกบกดด ารงอยกเพราะวาอโกของผรบการปรกษาหรอผทมปญหานนออนแอลง อยางไรกดการท าใหผใหการปรกษาจะชวยใหผรบการปรกษาวางโครงสรางของบคลกภาพและพฤตกรรมของเขาใหมนนจะตองเขาไปศกษาถงประสบการณในวยเดกคอ ระยะ 6 ปแรกของชวตเปนส าคญ ประสบการณในวยเดกจะตองถกน ามาปรบใหม น ามาอภปราย และตความเพอใหผรบการปรกษาเกดการหยงร มความเขาใจในตนเองดยงขน

เราสามารถกลาวไดอกนยหนงวา เปาหมายของการวเคราะหตามทฤษฏนกคอใหบคคลมความรเกยวกบตนเอง ฟรอยดเคยกลาววา คนทรจกตนเองไมเพยงแตจะไมเปนโรคประสาทเทานน แตยงจะไดรบการคมครองอยางถาวร ตอตานอนตรายของความเสเพลไรศลธรรมดวย (เฉลมเกยรต ผวนวล 2522 : 145) ในกรณของผเปนโรคประสาท คอ ผทพยายามเกบกดพลงปรารถนาดวยการไรความคด เหตผล สต ส านก ควบคมมนไว หากเขารจกตนเองแลวกจะชวยใหเขาสามารถเบยงเบนมนไปสชองทางอนเปนทยอมรบไดนนกคอ การใชกลไกการปองกนตนเองทเหมาะสมเปนทยอมรบในสงคม เปนการกลนกรองการยอมรบความเปนจรงและการซอสตยตอตนเอง ซงเปนเงอนไขส าคญตอการใหการปรกษาตามแนวคดทฤษฏจตวเคราะห

3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห

ประกอบดวย ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษา ดงน (Corey, 1996: 116-121 ; Nelson-Jones, 1998 : 171 – 175 )

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห ประกอบดวย - ขนสรางสมพนธภาพ (Establish A Working Relationship) กบ

ผรบบรการ ผใหการปรกษาจะสมภาษณเกยวกบประวตของผรบบรการเพอใหไดภาพของความข ดแยงทผรบบรการก าลงเผชญ และวธการแกปญหาทเขาไดพยายามใชมาแลว นอกจากน ผใหการปรกษาจะตองฝกใหผรบบรการแสดงพฤตกรรมทเปนปญหาออกมา โดยใชเทคนค การระบายความรสกอยางเสร (Free Association) และสงเกตพฤตกรรมการแสดงความตอตานในระหวางการระบายความรสกอยางเสรนน

- การสร า งความร ส ก ใหม เก ยวกบกระบวนการถ าย โยงความร ส ก (Transference Process) ในระหวางการใหการปรกษา อาจจะเกดภาวะความสมพนธทไมใชลกษณะธรรมดา คอ ผรบบรการพดหรอมปฏกรยาตอผใหการปรกษาเสมอนบคคลซงเคยมความส าคญในชวตของผรบบรการเมอเยาววย ซงฟรอยด (Freud) เรยกวา “Transference Neurosis” กเพราะวา พฤตกรรมเหลานเปนการแสดงซ าอยางเดยวกบทเคยประพฤตมาในเยาววย สมยแรกๆ ฟรอยดเรยกวา เปนการระบายออกของความขดแยง แตในภายหลง “Transference Neurosis” ใชเปนการบ าบดหรอการใหการปรกษาทแทจรง คอ ทาทของผใหการปรกษา (ตวแทนของบคคลทเคยเปนเหตของความยงยากในเยาววย) ทสงบแตมความเหนใจและปราณผรบบรการ จะท าใหผรบบรการไดคด และฝกปฏกรยาอยางอนขนมาแทนซงจะท าใหผรบบรการสามารถแสดงความรสกทเกบกดไวในอดตออกมา แลวสรางความรสกใหมเกยวกบเรองราวตางๆ ทถกเกบกดเอาไว โดยผใหการปรกษาจะตองใหการยอมรบ ตองมลกษณะทอบอน และจะไมมการตดสนพฤตกรรมนนๆ วาถกหรอผด ดหรอเลว และใชเทคนคตางๆ ในการใหการปรกษาและทายทสด

28

ผรบบรการกจะสามารถแยกแยะ ความขดแยงในจตไรส านกและพรอมทจะเผชญกบเหตการณในปจจบนอยางมสต

- การยต (Termination) จะเกดขนกตอเมอผรบบรการทมปญหานนๆ มความสบายใจขนเกยวกบสถานการณทเปนความขดแยงในวยเดก และเรมหาทางแกไขความขดแยงดงกลาวได นอกจากนงานทส าคญของผใหการปรกษาคอ แยกแยะการสรางความรสกกบปญหาในทางบวกหรอทางลบใหแกผรบบรการและลกษณะตางๆ ทจะชวยใหผรบบรการน าไปใชใหเปนประโยชน และเพอใหผรบบรการมเสรภาพอยางเพยงพอทจะพฒนาวถทางของตนเอง

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห การใหการปรกษาแบบจตวเคราะหมการใชเทคนคตางๆ ทตองการทจะใหผรบบรการไดตระหนกร (Awareness) หยงร (Insight) ถงพฤตกรรมของตนเองดวยสตปญญา เขาใจอาการตางๆ ทเกดขน รถงกระบวนการท างานของจตไรส านกทมตอพฤตกรรมของตนเอง ส าหรบเทคนคพนฐานในการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห ไดแก

- การเชอมโยงอยางเสร (Free Association) เปนวธการทจะชวยใหผรบบรการระบายความรสกอยางอสระเกยวกบความปรารถนา ความเพอฝน ความขดแยง แรงจงใจตางๆ ประสบการณในอดตทรนแรง อารมณความรสกทยงคงตดคาง การระบายความรสกอยางเสรนเปนวธการคนหาสงทผรบบรการเกบกดไวในจตไรส านก ซงจะน ามาใชประโยชนในการวเคราะห และแปลความหมายเพอสอใหผรบบรการไดเขาใจเรองราวของตนเองยงขน

- การวเคราะหการถายโยงความรสก (Analysis of Transference) จะชวยใหผรบบรการเกดการหยงรเกยวกบอทธพลของอดตทมผลตอบคลกภาพในปจจบน และการแปลความหมายของภาวะถายโยงความรสก จะชวยใหผรบบรการเขาใจตนเอง และหาทางออกของความรสกและพฤตกรรมของตนเองในวถทางทเหมาะสมยงขน

- การวเคราะหและการตความการตอตาน (Analysis and Interpretation of Resistance) จะชวยใหผรบบรการไดตระหนกถงเหตผล กระบวนการตอตาน และกลไกปองกนตวทเขาใช ท าใหกลาทจะเผชญกบสาเหตทแทจรง ตระหนกรถงแรงขบทเกบกดไวในจตไรส านก และหยงรวธการทจะเปลยนแปลงแกไขพฤตกรรมของตนเอง

- การวเคราะหความฝน (Dream Analysis) จะเปนการเปดเผยเรองราวตางๆ ทถกเกบกดเอาไว หนาทของผใหการปรกษาคอการคนพบและแปลความหมายของเนอหาสาระตางๆ ทซอนเรนอยในความฝนเหลานน ซงเปนความหมายทแทจรงของความฝน

- การตความ (Interpretation) จะชวยใหผรบบรการเกดการหยงร ซงจะน าไปสการเขาใจตนเองมากขน

ในการตความนน ผใหการปรกษาสามารถระบบงช (Pointing out) อธบาย หรอแมกระทงสอนใหผรบบรการเขาใจความหมายของพฤตกรรมทปรากฏในความฝน การเชอมโยงอยางเสร การตอตาน และสมพนธภาพของการปรกษา ในการตความนน ควรตความเมอผรบบรการมความขดแยงเกดขน หรอความคบของใจก าลงจะปรากฏออกมาในจตส านก

29

อยางไรกตาม ควรตความใหผรบบรการสามารถรสกไดเสยกอน ในระยะ

หลงๆ จงตความในเรองจตใตส านก (Subconscious) กอนจะตความในจตไรส านก (Unconscious) 4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห

บทบาททส าคญของผใหการปรกษาแบบจตวเคราะห มดงน (Corey, 1996: 112) (1) ในการเรมตนการใหการปรกษา ผใหการปรกษาตองสามารถสรางเสรม

สมพนธภาพทดกบผรบบรการ ผใหการปรกษาตองมลกษณะอบอน มการยอมรบ และจะไมมการตดสนพฤตกรรมของผรบบรการ

(2) ผใหการปรกษาจะรบฟง สงเกต และแปลความหมายเรองราวตางๆ ของผรบบรการ

(3) ผใหการปรกษาจะตองเตรยมตวผรบบรการใหมความสามารถทจะเปดเผยและเผชญกบเรองราวหรอปญหาตางๆ ทปกปดไว หรอทอยในระดบจตไรส านก ตลอดทงสามารถถายทอดความวตกกงวลออกมาไดอยางอสระ โดยผใหการปรกษาจะใชเทคนคตางๆ ของการใหการปรกษาแบบจตวเคราะห

(4) ในระหวางด าเนนการใหการปรกษา เพอใหผรบบรการสามารถเขาใจโครงสรางบคลกภาพ ความผนแปรของจตใจ และสภาพปญหาของตนเอง ผใหการปรกษาในฐานะของผวเคราะห (Analyst) จ าเปนจะตองสอนผรบบรการ (Teach the Client) ใหสามารถเขาใจกระบวนการตางๆ ทจะชวยใหเกดการหยงรในปญหาของตวเขาเอง เพมการตระหนกรเกยวกบวถทางตางๆ ทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงไปในวถทางทเหมาะสมขน และสามารถควบคมวถชวตของตนเองอยางมเหตผลมากขน (to Gain More Rational Control Over His Life)

หนาทส าคญประการหนงของผใหการปรกษาแบบจตวเคราะหกคอ การชวยใหผรบการปรกษารบรหรอเรยนรทมอสระและผอนคลายเกยวกบความรก การงานและการพกผอน นอกจากนจะตองชวยใหผรบการปรกษาสามารถเกดการตระหนกรในตนเอง ซอสตยตอตนเอง และสามารถมสมพนธภาพกบบคคลอนไดอยางมประสทธภาพ สามารถจดการกบความวตกกงวลในทางทเปนไปไดและสามารถควบคมแรงขบและพฤตกรรมทไมสมเหตสมผล

ผใหการปรกษาจะตองสรางสมพนธภาพทดกบผรบการปรกษาใหเกดขนกอนเปนประการแรก จากนนจะตองอาศยเทคนคการฟงใหมากและการตความ และผใหการปรกษาอาจเผชญกบการตอตานจากผรบการปรกษา ซงผใหการปรกษาตองแสดงความใสใจตอเรองนและในขณะทผรบการปรกษาก าลงระบายความรสกนกคดออกมาอยางมากนน ผใหการปรกษาจะตองฟงอยางตงใจ คดวเคราะหและตดสนใจวาจะตความออกไปอยางไรจงจะเหมาะสม หลกส าคญและการตความกคอ ผใหการปรกษาจะจบประเดนหรอสาระทซอนอยในจตไรส านกของผรบการปรกษาใหได ซงอาจซอนอยในความหมายของความฝน หรอจากการเชอมโยงอยางเสรหรอการระบายความรสกอยางอสระ และผใหการปรกษาจะตองมความไวตอความรสกของผรบการปรกษาดวย

นอกจากน หนาทอกประการหนงคอ การอภปรายหรอสอนใหผรบการปรกษาทราบถงความหมายของกระบวนการใหการปรกษาโครงสรางของบคลกภาพ พลวตของจต การวเคราะหปญหาของ

30

ผรบปรกษาอยางเปนระบบเพอทจะท าใหผรบการปรกษาสามารถเกดการตระหนกร เกยวกบปญหาของตนเองหลายวธทจะเปลยนแปลงและสามารถด าเนนชวตอยางมเหตผลมากขน

ยงไปกวานน ผใหการปรกษาจะตองค านงถงความพรอมของผรบการปรกษาดวยคอ ผรบการปรกษาตองมความตองการทเปลยนแปลงตนเองและพรอมทจะปรบพฤตกรรมและความรสกน กคด ถาหากผใหการปรกษาตความเรวเกนไปหรอกระท าในชวงเวลาไมเหมาะสม กจะเกดการตอตานจากผรบการปรกษาและไดผลในทางตรงกนขามกบเปาหมายในการใหการปรกษา

1.2.2 ทฤษฎการปรกษาแบบแบบผรบบรการเปนศนยกลาง มสาระส าคญ ดงน 1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบผรบบรการเปน

ศนยกลาง มดงน (Sharf, 2000: 214-216 ; Prout and Brown, 1983: 225-229; และ Corey, 1996: 200-201)

(1) มนษยเปนคนด มความสามารถ มเหตผล มศกดศร เชอถอและไววางใจได มความเปนอสระ มความเปนตวของตวเอง มความพรอมทจะน าตนเอง เปลยนแปลงตนเองอยางสรางสรรค สามารถด ารงชวตในสงคมอยางมอสระ สามารถทจะเลอกสงตางๆ ในชวตใหกบตนเอง มแนวโนมทจะพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพไปในทศทางทเหมาะกบความสามารถของตนไปสการรจกตนเองอยางแทจรง

(2) มนษยตองการการยอมรบ ความรก และความเอออาทรจากบคคลอน ตองการไดรบการนบถอยกยอง

(3) มนษยอาจเกดความวตกกวลได หากไมมความเปนตวของตวเอง ไมมความมนใจ ขาดวฒภาวะ มความนกคดเกยวกบตนเอง และประสบการณไมสอดคลองกน และมความรสกไรคา

กลาวไดวา การใหการปรกษาแบบผรบการปรกษาเปนศนยกลางมองมนษยในดานบวก มพนฐานความรสกไวใจในความสามารถของผรบการปรกษาวาทกคนมความสามารถในการคด สามารถเขาใจตนเองและน าตนเองได ผรบการปรกษามศกยภาพทจะตระหนกรถงปญหาและวธการทจะแกไข สขภาพจตทดเปนความสอดคลองระหวางตวตนการรบรของตนเองและตวตนตามประสบการณจรง การปรบตวไมไดเกดขนจากความขดแยงระหวางสงทตองการจะเปนกบสงทเปนอยจรง (รญจวน ค าวชรพทกษ 2554:8-10)

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบผรบการปรกษาเปนศนยกลาง คอ การชวยใหผรบการปรกษาน าตนเองได ก าหนดเกณฑของตวเองทเคยปฏเสธหรอบดเบอนมากอน ผรบการปรกษาเขาใจตนเองตามความเปนจรง รบผดชอบตนเองสามารถปฏบตภารกจไดเตมประสทธภาพ (Fully Functioning Person) เนนความส าคญทตวบคคลไมใชปญหาของเขา ตามทรรศนะของโรเจอรสเปาหมายของการใหการปรกษา ไมใชเฉพาะการชวยใหผรบการปรกษาแกปญหาไดดวยตนเองเทานน แตยงมงชวยผรบการปรกษาใหเกดความงอกงามสามารถจดการกบปญหาทเผชญอยในปจจบน หรอปญหาทอาจเกดขนในอนาคตไดดยงขน หลงจากทผรบการปรกษาไดรจกตนเองอยางถองแท เมอสงอ าพรางหรอการบดเบอน เสแสรงถกขจดออกไปแลว ผรบการปรกษาจะมการเปดรบประสบการณ เกดความไววางใจตนเอง ประเมน

31

ตนเอง และพรอมทจะพฒนาตนเองตลอดเวลา ซงคณลกษณะทง 4 ประการดงกลาว แสดงวาบคคลมการรจกตนเองอยางถองแทแลว (รญจวน ค าวชรพทกษ 2554:15-16)

กลาวโดยสรป เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบผรบการปรกษาเปนศนยกลาง (Sharf, 2000: 218; Corey, 1996 : 202-203) คอ เพอชวยใหผรบบรการ

(1) เขาใจและยอมรบตนเองอยางถกตองตามความเปนจรง (2) เปดรบประสบการณ โดยพจารณาสงตางๆ อยางกวางขวาง ในแงมมตางๆ

ไมปกปองหรอบดเบอน หากประสบการณทเผชญนนๆ ไมเปนทพงประสงค (3) เชอมนในสงทตนคดหรอตดสนใจ และลงมอท าโดยไมลงเล (4) มความเปนตวของตวเอง มเหตมผล รบผดชอบตอตนเอง เหนคณคาของ

ตนเอง (5) มความรสกมอสระทจะคดจะท า โดยไมกาวกายสทธของบคคลอน (6) มความยดหยน พรอมทจะปรบปรงเปลยนแปลง (7) สรางสรรคตนเองใหเจรญงอกงาม และพฒนาตนใหมประสทธภาพ ตลอดทงม

สขภาพจตด 3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบผรบบรการเปน

ศนยกลาง ประกอบดวย ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษา ดงน (1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง โดยทวไปแลว

ประกอบดวยขนตอนส าคญ 3 ขนตอนคอ ขนตอนของการสรางสมพนธภาพ ขนตอนของการด าเนนการใหการปรกษาและขนตอนของการยตการปรกษา

- ขนตอนของการสรางสมพนธภาพ ระยะเรมตนของการใหการปรกษาจะมการสรางสมพนธภาพทดระหวางผใหและผรบการปรกษา ผใหการปรกษาควรสรางบรรยากาศทผอนคลาย และมความเปนกนเองระหวางผใหและผรบการปรกษาซงจะกระท าผานการสอสารโดยใชวจนภาษา อวจนภาษา หรอภาษาทาทางระยะเรมตนของการใหการปรกษาเปนชองของการสรางพนฐานใหมนคง ผใหการปรกษาจะตองหลกเลยงการขเขญคกคามใหมากทสด พยายามสรางพนฐานในการใหการปรกษาดวยการเขาใจความรสก การยอมรบนบถอ และความอบอนใจ

การเขาใจอยางถกตองในลกษณะของการเอาใจเขามาใสใจเรา อาจแสดงออกดวยการตอบสนองผรบการปรกษาเพอสอสารถงความเขาใจในตวเขา ถาผใหการปรกษาไมสามารถเขาใจผรบการปรกษาอยางถกตองแลวกไมสามารถชวยใหผรบการปรกษาแกปญหาทตรงจดได ผใหการปรกษาตามแนวผรบการปรกษาเปนศนยกลาง ยงตองเรมตนกระบวนการใหการปรกษาดวยการยอมรบนบถอและความศรทธาในตวผรบการปรกษาวาเขาจะสามารถแกปญหาทเกดขนไดดวยตวของเขาเองเมอผานกระบวนการใหการปรกษาไปแลว ผใหการปรกษาทมความศรทธาและยอมรบนบถอในศกยภาพของผรบการปรกษาจะตองเปนผตระหนกถงความเปนหนงเดยว (Uniqueness) และการเปนผมความสามารถ (Capability) ของผรบการปรกษา ส าหรบความอบอนใจของผรบการปรกษาจะเกดขนไดเมอผใหการปรกษาแสดงการดแลเอาใจใส (Caring)

32

- ขนตอนของการด าเนนการปรกษา การใหการปรกษาแบบผรบการปรกษา

เปนศนยกลางเรมตนจากการกระตนใหผรบการปรกษาไดส ารวจตนเอง หลงจากทผใหการปรกษาสามารถสรางสมพนธภาพทดกบผรบการปรกษาดวยการสรางพนฐานทมนคงของการใหการปรกษาดวยการเขาใจอยางถกตอง การยอมรบนบถอ และความอบอนใจตอผรบการปรกษาแลว ผรบการปรกษากจะสามารถส ารวจตนเองไดลกซงมากขน ผใหการปรกษาสามารถกระตนผรบการปรกษาใหส ารวจตนเองใหมากขนดวยการใชการชเฉพาะเจาะจง (Concreteness) ความจรงใจ (Genuineness) และการเปดเผยตนเอง (Self-Disclosure) การชเฉพาะเจาะจง หมายถง การทผรบการปรกษาระบายหรอพดถงความรสกหรอประสบการณของเขาออกมาอยางเฉพาะเจาะจง ไมวกไปวนมาหรอพดคลมเครอ ผใหการปรกษาควรสงเสรมใหมการชเฉพาะเจาะจง ทงในสวนของผรบและผใหการปรกษา ในสวนของผใหการปรกษาพงระมดระวงไมกลาวเสรมเพมเตม ผรบการปรกษาพดหรอกลาวออกมาอยางไรผใหการปรกษากสนองตอบเทานน ไมควรกลาวเสรมเพมเตมอยางอนอก ความจรงใจ ดงไดกลาวมาแลวกอนหนานวา หมายถง การแสดงความเปนตวของตวเอง เปดเผยตนเอง เปดเผยถงความคดและความรสกทแทจรง ความจรงใจในทนหมายถงค าพดทกลาวออกมามความสอดคลองกบความรสกนกคดภายใน ความจรงใจของผใหการปรกษาจะน าไปสความไวเนอเชอใจและความเขาใจ และกระตนใหผรบการปรกษาไดส ารวจตนเองไดลกซงมากขน อยางไรกตาม คารคฟฟ (Carkhuff) ไดใหขอเตอนสตในเรองของการใชความจรงใจวา ถาผรบการปรกษาไมสามารถใชความจรงใจของผใหการปรกษามาเปนประโยชนในการส ารวจตนเองแลว บางทความจรงใจนนอาจกลบมาท าความระคายเคองใหกบผรบการปรกษาเสยเอง โดยเฉพาะอยางยงถาผใหการปรกษาใชความจรงใจเรวเกนไป และผรบการปรกษา ไมสามารถน าความจรงใจของผใหการปรกษามาด าเนนการตอไปในการส ารวจตนเอง

- ขนตอนของการยตการใหการปรกษา เกดขนในชวงหลงของการใหการปรกษา เปนการยตการใหการปรกษาแตละครง เปนการยตการใหการปรกษาแตละราย ศรบรณ สายโกสม (2534: 237-238) กลาวถง การยตการใหการปรกษาวา ในการใหการปรกษาแตละครงควรมการก าหนดเวลาไว เชน 45 หรอ 50 นาท ถาใชเวลามากเกนไปในการใหการปรกษาแตละครง ทงผใหและผรบการปรกษาจะหมดสมาธในการรบฟงแตถาการใหการปรกษาแตละครงใชเวลานอยเกนไป เชน 10-15 นาท กไมเพยงพอทผใหการปรกษาจะท าความรจกผรบการปรกษา ถาไมมการตกลงก าหนดระยะเวลาทแนนอน ผรบการปรกษามกยดเวลาทจะระบปญหาทแทจรงของตนออกมา ในการยตการใหการปรกษา ทงผใหและผรบการปรกษาควรมการตระหนกวาการยตการใหการปรกษาก าลงจะเกดขน และเมอมการยตการใหการปรกษาแตละครง ทงผใหและผรบการปรกษา ไมควรน าขอมลใหมเขามาพดคยในชวงน ถามการน าขอมลใหมมาเสนอในชวงน ผใหการปรกษาควรเสนอใหน ามาพดคยในครงตอไป แตอาจมขอยกเวนในกรณผรบการปรกษาเสนอปญหาทวกฤตหรอบบคนจนเขาทนไมไดอกตอไป ผใหการปรกษาอาจใชขอความสนๆ สงสญญาณใหผรบการปรกษารวาจวนเวลาทจะยตการใหการปรกษาแลวในชวงจงหวะทผรบการปรกษาหยดนง

นอกจากน โรเจอรส (Rogers) ไดกลาววาเงอนไขทจ าเปนและเพยงพอทจะใหเกดการเปลยนแปลงบคลกภาพของผรบบรการในระหวางการใหการปรกษาหรอการบ าบดม 6 ประการ (Six

33

Necessary and Sufficient Conditions for Therapeutic Personality Change) ดงน (Sharf, 2000: 219-223 )

ประการทหนง บคคล 2 คน คอ ผใหการปรกษา และผรบบรการ มขอตกลงรวมกน (Agreement) โดยผรบบรการตองการความชวยเหลอจากผใหการปรกษา และพรอมทจะเปนผตดสนใจในการแกปญหา สวนผใหการปรกษาจะเปดโอกาสใหผรบบรการพดถงปญหาของตนเอง และจะท าหนาทเปนผเอออ านวย (Facilitator) ใหการปรกษาด าเนนการไปไดอยางมจดมงหมาย

ประก ารท ส อ ง ผ ร บ บ ร ก า ร อย ใ นภ าว ะท ไ ม ส อดคล อ ง ใ นตน เ อ ง (Incongruence of Self) กบประสบการณจรงทเกดขน ท าใหผรบบรการเกดความวตกกงวล

ประการทสาม ผใหการปรกษาจะตองเอออ านวยใหผรบบรการเกดภาวะสอดคลองในตนเอง (Congruence of Self) กบประสบการณจรงทเกดขน

ประการทส ผใหการปรกษาใหการยอมรบผรบบรการโดยปราศจากเงอนไข หรอยอมรบผรบบรการอยางไมมเงอนไข (Unconditional Positive Regard) คอ ผใหการปรกษาจะใหการยอมรบ (Acceptance) และใหความเอาใจใส (Caring) ประเดนปญหาของผรบบรการ และเชอในความสามารถของผรบบรการวา สามารถจะแกปญหาของตนเอง และสามารถตดสนใจแกปญหาดวยตนเองได

ประการทหา ผใหการปรกษาใหความเหนอกเหนใจและเขาใจความรสกของผรบบรการอยางแทจรง (Accurate Empathic Understanding) โดยสามารถเขาใจโลกของผรบบรการตามทรรศนะของเขาและสามารถสอใหผรบบรการรบรและเขาใจได

ประการทหก การใหการปรกษา จะมประสทธภาพหรออยางนอยกจะประสบความส าเรจ หากผใหการปรกษาสามารถสอใหผรบบรการรวาผใหการปรกษา มความเขาใจผรบบรการดวยความเหนอกเหนใจและยอมรบผรบบรการอยางไมมเงอนไข (Communication Empathic Understanding and Unconditional Positive Regard to the Client)

อยางไรกตาม โรเจอรส (Rogers) เนนวาคณภาพของสมพนธภาพระหวางผใหการปรกษาและผรบบรการ ตลอดระยะเวลาในการใหการปรกษาเปนปจจยส าคญยงทจะเอออ านวยใหบรรลเปาหมายของการใหการปรกษานอกเหนอจากเงอนไขทจ าเปนและส าคญของการใหการปรกษาทง 6 ประการขางตน

นอกจากน ในการใหการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลางน ผ ใหการปรกษาจะเนนทตวผรบบรการเปนส าคญ มใชเนนทปญหา จะเนนความรสกของผรบบรการทมตอสถานการณปจจบน และผรบบรการจะเปนผตดสนแกไขปญหาเองทงสน สวนผใหการปรกษากจะเปนผเอออ านวยยอมรบผรบบรการวามความสามารถทจะจดการกบปญหาไดดวยตนเอง เอาใจใส ใสใจ จรงใจ และพรอมจะใหความชวยเหลอเพอใหผรบบรการเขาใจตนเอง เขาในปญหาทก าลงเผชญอย สามารถแกปญหาเองได และในทสดสามารถพฒนาตนเองอยางเตมทศกยภาพแหงตน (Fully Functioning person)

34

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง การใหการปรกษา

แบบผรบบรการเปนศนยกลาง มเปาหมายทจะชวยใหผรบบรการรจกและเขาใจตนเองอยางถกตองตามความเปนจรง และสามารถพฒนาตนเองอยางเตมทตามศกยภาพแหงตน ดงนนเทคนคทส าคญในการให การปรกษานน โรเจอรส (Rogers) จงเนนทคณภาพของสมพนธภาพระหวางบคคล (the Quality of Interpersonal Relationship) ซงกคอระหวางผใหการปรกษาและผรบบรการ เทคนคดงกลาวน จะเปนการแสดงออกและการสอสารทจะสอใหผรบบรการทราบวา ผใหการปรกษายอมรบและเคารพในความเปนมนษยทมคณคาของผรบบรการ มความเขาใจความคดความรสกของผรบบรการ เปดโอกาสใหผรบบรการไดท าความเขาใจ ไดสมผส กบความรสกของตนเอง และยอมรบตนเอง พรอมทจะพฒนาตนเอง ดงนน เทคนคทส าคญของการใหการปรกษา สามารถจ าแนกไดดงน (Corey, 1996: 207-208)

- การยอมรบ (Acceptance) โดยผใหการปรกษาจะท าหนาทรบฟงเรองราวตางๆ ของผรบบรการ โดยไมแสดงปฏกรยาใดๆ ออกไป ไมทวงตง หรอไมใหความมนใจ เพยงแสดงออกดวยการพยกหนาเบาๆ หรอใชค าพดทแสดงวาผใหการปรกษาก าลงฟงดวยความใสใจ ตงใจ

- การสะทอนความรสก (Reflection of Feeling) เทคนคนจะชวยใหผรบบรการไดสมผสและเขาใจความรสกทแทจรงของตนเอง

- การทวนค า (Paraphrasing) หรอการสะทอนเนอหา (Reflecting of Content) จะชวยใหผรบบรการเขาใจชดเจนยงขนเกยวกบเรองราวของตนเอง

- การท าใหเกดความกระจาง (Clarification) จะชวยใหผรบบรการเกดความกระจางมากขน น าไปสความเขาใจตนเองทละเลกละนอย และคอยๆ ยอมรบสงทเคยปฏเสธหรอไมยอมรบมากอน ทงนอาจจะเปนเพราะวา ผรบบรการในชวงเวลานนอาจจะสบสน ไมเขาใจตนเอง การมองโลก และการรบรอาจจะบดเบอนจากความเปนจรง

- การเงยบและการฟง (Silence and Listening) การฟงอยางตงใจและใสใจ จะท าใหผรบบรการพรอมทจะเลาเรองราวของเขา สวนการเงยบเพยงชวงสนๆ จะชวยใหผรบบรการไดคดใครครวญถงเรองราวตางๆ ของตนเอง ไดคดโตตอบ หรอคดแกปญหาของตนเอง ซงจะท าใหผรบบรการไดสมผสความรสกทแทจรงในขณะนนของตนเอง

- การใชค าถาม (Questioning) หากผใหการปรกษาใชค าถามในรปปลายเปด จะชวยใหผรบบรการไดส ารวจตนเองไดเขาใจเรองราวของตนเองมากขน พรอมทจะคดหาเหตผล และรสกเปนอสระทจะตอบค าถาม สวนค าถามปดนน เปนเพยงตองการใหผรบบรการตอบวา ใชหรอไมใช หรอยอมรบกบปฏเสธ หากผใหการปรกษาใชใหถกจงหวะ กจะเกดประโยชน แตมใชใชจนพร าเพรอ หรอบอยเกนไป

- เทคนคการสรป (Summarizing) ผใหการปรกษาสามารถชวยเนนความคดตางๆ ทกระจดกระจายในระหวางการใหการปรกษาใหมความชดเจนมากขน ในสวนของผใหการปรกษาการสรปจะชวยใหเขาตรวจสอบความถกตองของการรบรทผใหการปรกษามตอผรบการปรกษาและการสรปการใหการปรกษาในครงทผานมา กอนใหการปรกษาครงใหม จะกอใหเกดความตอเนองในการใหการปรกษา โดยเฉพาะในสวนของผรบการปรกษาเกดความมนใจและอบอนใจวาผใหการปรกษาใหความใสใจและให

35

ความส าคญกบสงทเขาพดตลอดเวลา การสรปจากการใหการปรกษา อาจจะเปนขอความยาวกได โดยหยบยกเอาจดเดนและเรองราวทวไปของเนอหาทพด หรอความรสกในขณะทพด หรออาจเปนการสรปกระบวนการในการชวยเหลอวาไดด าเนนไปถงไหนแลว

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง ผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษา แบบผรบบรการเปนศนยกลางมบทบาททส าคญ ดงน (Corey, 1996 : 203; Nelson-Jones, 1998: 36-39 ) )

(1) การใหการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง จะใหความส าคญกบเจตคตของผใหการปรกษาทมตอการใหบรการปรกษา มากกวาความร ทฤษฎหรอเทคนค ทงนเชอวา เจตคตทดตอการใหการปรกษาของผใหการปรกษาจะเออประโยชนแกผรบบรการในการปรบเปลยนบคลกภาพของตนเอง

(2) โดยพนฐานแลว ผใหการปรกษาจะใชตวเองเปนอปกรณในการเปลยนแปลง (Counselor uses Himself as an Instrument of Change) ในการพบกบผรบบรการ ผใหการปรกษาจะไมแสดงทาทางบทบาทวาเปนผใหการปรกษา (His “role” is to be Without Role) แตจะสรางบรรยากาศของการใหการปรกษา เพอชวยใหผรบบรการเจรญงอกงาม

(3) ผใหการปรกษา จะสรางสรรคสมพนธภาพของการชวยเหลอเพอใหผรบบรการมอสระในการส ารวจ (Explore) เรองราวตางๆ ในชวตทเขาเคยประสบ แตปจจบนเขาอาจจะนกไมถงหรอบดเบอนหรอไมยอมรบสงนน โดยผใหการปรกษาจะไมตอตาน แตจะใหการยอมรบผรบบรการโดยปราศจากเงอนไขใดๆ ทงสน ใหเกยรตผรบบรการ ยอมรบวาเขากมศกดศร มคณคา ยอมรบในความแตกตางระหวางบคคล และยอมรบวาประสบการณของแตละคนเปนเรองซบซอน ซงมกจะเกยวของกบความคด อารมณ และการด าเนนชวตของแตละบคคล

(4) ผใหการปรกษามบทบาทส าคญในการรบรความรสกของผรบบรการ ผใหการปรกษาจะตองไวตอความรสกของผรบบรการและมความเหนอกเหนใจผรบบรการดวยความเขาใจ เขาใจวาผรบบรการคดอะไร มความรสกอยางไร และเกดประสบการณอะไรในสงทเขารบรเกยวกบพฤตกรรมของเขาเอง หมายความวา ผใหการปรกษาสามารถเขาถงโลกของผรบบรการ และทายทสด ผใหการปรกษาจะตองสอสารใหผรบบรการรบรวาผใหการปรกษา เขาใจผรบบรการ แตการตดสนใจใดๆ นน จะตองเปนของผรบบรการ

(5) ผใหการปรกษามบทบาทส าคญ คอ ใหความเอาใจใสตอผรบบรการซง โรเจอรส เรยกวา เปนการใหการยอมรบอยางไมมเงอนไข ซงหมายความวา ยอมรบผรบบรการในลกษณะทเขาเปนตวของเขาเอง ใหคณคาตอผรบบรการในฐานะเปนบคคลคนหนง และพยายามทจะเขาใจผรบบรการ โดยไมมการตดสนพฤตกรรมใดๆ ของเขา

(6) ผใหการปรกษา จะตองแสดงออกดวยความจรงใจในการใหการปรกษา และโดยสวนตวของผใหการปรกษากจะตองมภาวะของการมความคดเหนเกยวกบตนเองสอดคลองกบประสบการณแหงตน (Congruence) และสามารถปฏบตหนาทตางๆ ในชวตไดสมบรณ (Fully-Functioning Person) ซงจะชวยใหผใหการปรกษาสามารถโตตอบและมปฏสมพนธกบผรบบรการ ในฐานะทเปนบคคลคนหนง ไมใชเฉพาะการแสดงบทบาทการเปนผใหการปรกษาเทานน คณสมบตดงกลาวของผใหการปรกษาจะเออ

36

ประโยชนตอการใหการปรกษา ทจะชวยใหผรบบรการรจกและเขาใจโลกของตนเองอยางแทจรง และพรอมทจะสรางสรรคชวตใหเจรญงอกงามขน

1.2.3 ทฤษฎการปรกษาแบบแบบเกสตสท มสาระส าคญ ดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเกสตสท ชารฟ (Sherf, 2000: 247-249) และโคเรย(Corey, 1996: 224-225 ) ไดใหทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษย ดงน

(1) มนษยมเสรภาพทจะเลอกตดสนใจดวยตนเอง ขณะเดยวกนกสามารถรบผดชอบตอพฤตกรรมตางๆ ของตนเองได

(2) มนษยสามารถทจะเปนอสระจากอดตทไรสาระ และมชวตอยอยางสมบรณกบเหตการณในปจจบน

(3) มนษยพยายามตอสและแสวงหาหนทางชวต เรยนรทจะรบผดชอบในสงทคด รสก และกระท าลงไป เปนในสงทตวเองเปนอย ณ ปจจบน มากกวาพยามยามทจะเปนในสงทควรเปน สามารถสรางทางเลอกและด ารงชวตอยอยางเตมไปดวยความหมาย

อยางไรกตาม คนบางคนแทนทจะคดถงชวงเวลาในปจจบน กลบใชพลงงานทมอยในตนเองในการคร าครวญถงความผดพลาดในอดต และมวครนคดถงชวตทเขาควรจะเปน หรอกลบไปคดแกปญหาซ าแลวซ าอกอยางไมมทสนสด ตลอดจนวางแผนเพออนาคตดวย หรอบางคนอาจจะพดถงแตความเศรา ความเจบปวด หรอความสบสน และแสดงความรสกอยางเกนจรง หรอมสงทคางคาใจ เชน ความโกรธ ความอาฆาต ความรสกผด ความระทมทกข ซงจ าเปนอยางยงทจะตองใหความชวยเหลอบคคลเหลานใหหลดพนปญหาชวตเหลานตอไป

นอกจากน ธรรมชาตของมนษย ลขต กาญจนาภรณ (2554:9-10) กลาววานกจตวทยาเกสตลทมความเชอวามนษยเปนผมศกยภาพและมความเปน อสระในตวเองทจะเลอกและรบผดชอบตอพฤตกรรมของตน มนษยมธรรมชาต 3 ประการ

1.1 การตระหนกในคณคาแหงตน (Self-Actualization) มนษยถกผลกดนจากศกยภาพภายในตวเองไปสกระบวนการทไมมวนจบสน ไดสงหนงมากจะมสงใหมทตองการเกดขน ภาวะการตระหนกในคณคาแหงตนเปนกระบวนการภายในตวของบคคลทเปนพลงผลกดนพฤตกรรมเปนรากฐานแหงความตองการทงหลายของมนษย นกจตวทยาเกสตลทมความเหนวาทเปนอยเชนนมใชเพราะวาเกดจากความพยายามทจะเปนสงทไมอยากเปน แตทเปนเพราะวามนเปนอยางน

1.2 การควบคมตวเอง (Self – Regulation) อนทรยทกชนดพยายามทจะไดมาซงภาวะสขสบาย อนเกดจากความตองการทงหลายไดรบการตอบสนองแลว ท าใหสงทไมสขสบายหายไปและมความสมดลเขามาแทนทกระบวนการ Homeostatic น นกจตวทยาเกสตลทเรยกวา “การควบคมตวเองของอนทรย” (Organismic Self –Regulation) หรอ การจดระบบของตวเอง เมอบคคลตองเผชญกบความเจบปวด เขากตองหลกหนเพอใหความเจบปวดหายไป บคคลตองวงเขาหาสภาวะสมดลโดยการระบายความตงเครยดออกไป เชน รองตะโกน การแสดงออกทางสหนาและรางกาย เพอตอบสนองความตองการทาง

37

รางกายทตองการความสขสบาย การประยกตหลกการนเขากบการด ารงชวตประจ าวนทสมดลและถกตองกคอการด ารงชวตอยในภาวะ “ทนและขณะน” (Here-and-now) ดงนน แกนแทของการควบคมตวเองของอนทรย (Organismic Self – Regulation) กคอ การตระหนกร (Awareness)

1.3 การตระหนกร (Awareness) เปนกระบวนการทบคคลสงเกตพบ และมความรสกตวไดในขณะนน เปนการตระหนกรตอความคด ความรสกทางอารมณ และการกระท า รวมทงภาวะการรสกทางกายจากสงทมากระทบหรอเมอมการเปลยนแปลงทางสรระ การรบรทงทางการไดยน สายตาและการสมผส เปนกระบวนการรบรการรสกของตนเองทงมวลทระบถงประสบการณของ “ขณะน” (Now Experience) ของบคคล

มขอตกลงเบองตน 8 ประการเกยวกบธรรมชาตของมนษย 1) มนษยมลกษณะเปนองครวม ซงมรางกาย อารมณ ความคด การรสก และการรบร

องคประกอบเหลานท าหนาทปฏสมพนธซงกนและกนเปนหนงเดยว 2) มนษยเปนสวนหนงของสงแวดลอม ถาปราศจากสงแวดลอมแลวเราจะไมสามารถ

เขาใจเขาไดเลย 3) มนษยเปนผรกราน (Proactive) มากกวาทจะเปนผตงรบ (Reactive) ตอ

สถานการณทงหลาย เขาเปนผตดสนใจตอบสนองตอสงแวดลอมภายนอกตางๆ 4) มนษยมความสามารถในการตระหนกรตอการรสก ความคด อารมณและการเรยนร

ของตนเองได 5) จากกระบวนการตระหนกรของตนเอง มนษยจงเปนผมความสามารถในการเลอกการ

กระท าและรบผดชอบตอการกระท าของตนเอง การแสดงความรบผดชอบนกระท าทงพฤตกรรมภายนอกและพฤตกรรมภายใน

6) มนษยเปนเจาของเครองมอและทรพยากรตางๆ และน ามาจดการ ใหมชวตอยไดอยางมประสทธภาพ พรอมทงพยายามทจะท าใหทรพยากรเหลานนเกดประโยชนขนมา ดวยเหตนมนษยจงสามารถด าเนนชวตไดอยางมประสทธภาพและสามารถแกไขปญหาได

7) มนษยสามารถแสดงตนเองไดดเฉพาะในภาวะปจจบนเทานน อดตและอนาคตจะท าไดกตอเมอตองอาศยความทรงจ า จนตนาการ และการไดเขาไปมสวนรวมในสงนนอยางแทจรง มนษยจะแกไขความทกขยากของตนเองไดดวยตนเอง เขาท านอง ตนเปนทพงแหงตน

8) แกนแทของมนษยไมใชวาจะดหรอเลวไปหมด 2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเกสตลท เพรลส (Sharf, 2000: 256

อางจาก Peris, 1969 b) จาคอบ ยอนเทฟ และซนเกอร (Corey, 1996: 231-232 อางจาก Jacob, 1989; Yontef, 1993; and Zinker, 1978 ) ไดกลาวถงเปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเกสตลทคอ เพอชวยใหผรบบรการ

(1) ตระหนกรความรสกของตนเองในสภาวะปจจบน คอทนและเดยวน (Here and Now) โดยมหลกการวา บคคลทปรบตวไมไดคอ บคคลทยดตดหรอคดถงแตอดตหรออนาคต การ

38

คดถงอดตเปนการหลกหนปจจบน การคดถงอนาคตเปนการสรางความวตกกงวล ฉะนน ตองชวยใหผรบบรการปลอยวางอดต ไมคาดหวงอนาคต และอยกบปจจบนอยางมความสข

(2) ตระหนกร รจกและเขาใจตนเอง เขาใจและยอมรบจดดอย จดเดนของตนเอง ตระหนกถงศกยภาพในความเปนมนษยของตน รวาตวเองมความสามารถในการทจะท า ในการทจะเปน พอๆ กบทรวาตวเองไมสามารถท า ไมสามารถเปน และไมพยายามท าในสงทไมสามารถท าได ไมเพอฝนไปกบความคดและเปาหมายทตวเองไมสามารถไปถงได ตลอดทงยอมรบตนเองและผอนตามความเปนจรง นอกจากน การตระหนกรจะน าไปสการเปลยนแปลงพฒนาการบคลกภาพ การตระหนกรจะท าใหผรบบรการกลาเผชญ ยอมรบความจรง และสามารถขจดความคดความรสกทคางคาใจ

(3) สามารถแสดงความรสกและความปรารถนาของตนเองไดอยางเปดเผยเตมท โดยไมมการยบยงหรอคดวาเปนสงทผด มความมนคงเพยงพอทจะยอมใหผอนรวา ตนเองคดหรอรสก ห รอปรารถนาอะไรในขณะนน สามารถรบผดชอบชวตของตนเอง มความเปนตวของตวเอง ไมโยนความรบผดชอบไปทผอนหรอสงอนๆ ไมวาจะเปนบคคลใกลชดหรอสงแวดลอมภายนอก และจะตระหนกเสมอวาตนคนเดยวเทานนทจะรบผดชอบตอสงทตนกระท า สงทตนคด พด หรอรสก

(4) สามารถแสดงความไมพอใจของตนเองไดอยางเปดเผย จะไมเกบกดความรสกไมพอใจ จะแสดงออกและปฏบตในสงทเปนตวเองทแทจรง พฤตกรรมทแสดงออกนน จะเปนไปตามธรรมชาต เปนตวของตวเอง สะทอนใหเหนวา ตนเปนใคร ท าอะไร ไมไดเปนไปตามทคนอนคดวา “ควรจะเปน”

(5) สามารถสมผสกบตวเองและโลกแหงความเปนจรง สมผสไดกบการรบร ความรสกของตวเองกบสงทเกดขนรอบๆ ตว การตระหนกรนน จะไมปะปนไปดวยโลกแหงความเพอฝน จะรบรตระหนกรแตในสงทเกดขนจรง หรอสมผสกบความเปนจรง

(6) ตอบสนองตอเหตการณตางๆ ดวยความยดหยน เปนไปตามความเปนจรงทเกดขน

(7) ยอมรบทกสงทเปนธรรมชาตของตวเอง ไมวาจะเปนความคด ความรสก หรอบางสงบางอยางในตวเอง และสามารถใชศกยภาพทมอยพฒนาความเจรญงอกงามใหแกตนเอง

(8) ยอมรบและรบผดชอบทงดานความคด ความรสก และการกระท าของตนเอง โดยไมไปละเมดสทธของผอน

(9) เปลยนพฤตกรรมจากการพงพาผอน หรอสงแวดลอมมาพงพาตนเอง และเพมศกยภาพความสามารถในการเปนผรบและผใหความชวยเหลอผอนอยางเหมาะสม

นอกจากน ลขต กาญจนาภรณ (2554: 15-17) ไดสรปเปาหมายของการใหการปรกษาตามแนวเกสตลท มดงน

(1) เพอสงเสรมใหบคคลมวฒภาวะและมความเจรญงอกงามในความคด ความรสก อารมณ เจตคตและการแสดงออก ความมวฒภาวะจะเกดขนไดเมอบคคลไดมการเปลยนแปลงตวเองจากจดทไมสมดลไปสจดทสมดลหรอเกอบสมดลมากทสด โดยการไดรบการสนบสนนการชวยเหลอจากบคคลอนเปนขอชแนะแนวทาง จนกระทงกลายเปนคนทสามารถพงพาตนเองได สามารถสงเกตไดจากการมความรบผดชอบของตนเองในการแดงออกตางๆ

39

(2) เพอสงเสรมใหบคคลมบรณาการของชวต ซงหมายถงภาวะภายในจตและภาวะ

ของกายทแสดงออกมามลกษณะเปนองครวมทมประสทธภาพ ภาวะองครวมเกดจากการประสานงานเปนหนงเดยวของจตและกาย สงเกตไดจากการแสดงออกทางความคด ความรสก อารมณ เจตคตและการแสดงออก ในภาวะเชนนบคคลจะตองมลกษณะเปนตวตนของตนอยางแทจรง ไมใชอยในสภาพทควรจะเปนหรอตองเปน ในภาวะเชนนบคคลสามารถปฏบตการตอบสนองความตองการของตนเองอยางสมฤทธผล

3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเกสตลท ประกอบดวย ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษาดงตอไปน

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบเกสตลท มสาระส าคญดงน (ลขต กาญจนาภรณ2554: 20-22; Corey, 1996: 235-236 )

ขนตอนการใหการปรกษาแบบเกสตลทเรมตนจากการทผ ใหการปรกษาสรางสมพนธภาพทดกบผรบการปรกษา โดยการแสดงความเปนกนเองในดานการทกทาย การใชภาษาทาทางทแสดงถงการยอมรบเปนการยม การแสดงอาการสดชนและเตมใจสรางสมพนธภาพดวย ใหผรบการปรกษาอยในภาวะผอนคลาย ท าความคนเคยกบสภาพแวดลอม กรณทมการคนเคยกนแลวกจะเรมตนจากการทบทวนสาระ การใหการปรกษาในครงกอนเพอเปนการอนเครอง

ขนตอนตอไปกคอ การใหผรบการปรกษาเปดประเดนตอพฤตกรรมทเขาตองการรบการปรกษาหรอปญหาชวตทตองการความชวยเหลอ ในขนตอนนผรบการปรกษาอาจแสดงอารมณ เชน หวเราะ รองไห ตะโกน ในขนตอนนผใหการปรกษาจะใชเทคนคตางๆ ในการใหการปรกษาตามวตถประสงคของเกสตลท ซงจะไดกลาวถงในตอนตอไป

ผใหการปรกษามบทบาทส าคญในการชแนะ ชกชวน หรอออกค าสงใหผรบการปรกษาคด ปฏบตและประเมนตนเองเปนระยะในระหวางใหการปรกษา และในตอนสดทายกจะใหผรบการปรกษาสรปสาระทเขาจะตองปฏบตและคดเพอการเขาใจพฤตกรรมของตน รวมทงการปะเมนพฤตกรรมของตนเองดวยวาไดกาวหนาไประดบใด

การใหการปรกษาแบบเกสตลทม 7 ขนตอน ประกอบดวย - การสรางสมพนธภาพ เปนขนตอนของการใหความสนใจซงกนและกนเพอให

เกดความเขาใจดทง 2 ฝาย การสรางสมพนธภาพมหลายรปแบบเปนการสรางสมพนธภาพระหวางผใหการปรกษากบผรบการปรกษา ซงเกสตลทจะเรยกวาสมพนธภาพแบบ “I-Thou” เปนความสมพนธททง 2 ฝายใหความสนใจซงกนและกน ยอมรบซงกนและกน สมพนธภาพอกแบบหนงคอสมพนธภาพระหวางผรบการปรกษากบคณลกษณะภายในของเขาเอง เขามความรบรเขาใจตวเขาเองอยางไร

ในกระบวนการใหการปรกษาในขนตอนน ผใหการปรกษาเรมตนโดยการสรางสมพนธภาพทดเปนกนเอง และใหเรมตนจากการไววางใจกบผรบการปรกษา พฤตกรรมของผใหการปรกษาไดแก การพดเชญชวน การพดตอนรบ การเรมตนเปนผทกทายกอน การเชญใหนง เปนการใชภาษาเพอการสอสารทางสงคมทแสดงการยอมรบ นอกจากนนผใหการปรกษาจะตองแสดงทาทหรอภาษาทาทางทแสดงถงการสรางสมพนธภาพทด เชน ยม แสดงอาการกระตอรอรน การสบตา การจดทนงให

40

จดเรมตนของการสรางสมพนธภาพนจดวาเปนจดเรมตนทส าคญส าหรบการให

การปรกษา เพราะจะน าไปสการยอมรบ การลดความกาวราว และการเปดเผยตนเอง การสรางสมพนธภาพจะตองเรมตนจากทง 2 ฝาย คอ ผใหการปรกษา และผรบการปรกษา

- กระบวนการท าใหเกดการเปลยนแปลง ในขนตอนนตอเนองจากการสรางสมพนธภาพแลว กจะท าใหผรบการปรกษามความรสกวาตนเองมพลงงานภายในหรอมก าลงใจเพยงพอทจะท าใหตนเองมการเปลยนแปลงไปในทางทดขน ในขณะเดยวกนผใหการปรกษากมการยอมรบวาตนเองมพลงพรอมทจะท าใหเกดการเปลยนแปลง

ในกระบวนการของการเปลยนแปลงทดนนจะตองอยในลกษณะวามความพรอมทจะเปลยนแปลงมใชลกษณะทแสดงวาพยายามทจะเปลยนแปลง ซงเทากบเปนการบงคบ ดงนน ในขนตอนนผใหการปรกษาจงจะตองไมมงประเดนไปทปญหา ความสบสน ความขดแยง ภาวะวตกกงวล หรอภาวะอารมณเศราของผรบการปรกษา แตจะตองหาลทางใหผรบการปรกษารบรและเขาใจในปญหาของตนเองอยางแทจรง และยอมรบวาตนมความพรอม มความตองการเปลยนแปลง ความตองการเปลยนแปลงตองเปนความตองการของผรบการปรกษา ในขนตอนนผใหการปรกษาชน าใหผรบการปรกษาส ารวจท าความรจกกบตวเองในดานตางๆ

- ขนการยนยน การไดสรางสมพนธภาพทดและการรบรเขาใจวาตนเองจะตองมการเปลยนแปลงน าไปสขนตอนของการยนยนหรอรบรหรอเขาใจในความเปนจรงวาผรบการปรกษาจะตองตดสนใจท าอะไร เปนขนตอนทผรบการปรกษายอมรบหรอยนยนในปญหาตางๆ ของเขา เชน พดวา “ใชแลว” (ใชคะ, ใชครบ) หรอ “ความจรงมนเปนอยางน...” “ดฉน(ผม) ยอมรบวา...” ค าพดเหลานเปนสงจ าเปนส าหรบขนตอนน เพราะจะท าใหผรบการปรกษายอมรบในความเปนจรง และภาวะการตระหนกรในปจจบนของตน

- การท าปญหาใหกระจาง จากการยอมรบในความเปนจรงตอเหตการณทเกดขนกจะน าไปสความชดเจนของปญหาวาปญหาคออะไร เปาหมายของการใหการปรกษาแบบเกสตลทมได อยทการสงเสรมใหผรบการปรกษาสนใจตอปญหาใดปญหาหนง เหตการณใดเหตการณหนงหรอการเลอกอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ แตตองการใหผรบการปรกษาท าความชดเจนตอปญหาหรอความขดแยงตางๆ ทเกดขนกบตวเขาในขณะนน ภายหลงจากผานกระบวนการใหการปรกษาตามแนวเกสตลทแลว ผรบการปรกษาตองสามารถตดสนใตและเลอกในสงทตนเองตองการไดดวยตวเอง โดยเหตนการมความเขาใจตอปญหาของตนอยางชดเจนจงเปนสงจ าเปน

- การเลอกแนวทางทเหมาะสม ในกระบวนการใหการปรกษาแบบเกสตลท จะไมมใบสงยาหรอสตรส าเรจรปทผใหการปรกษาจะพงมอบใหแกผรบการปรกษา ท านองเดยวกบการตดสนใจเลอกของผรบการปรกษา ดงนน เมอผานขนตอนการท าความเขาใจตอประเดนปญหาอยางกระจางชดแลว ผรบการปรกษากจะตดสนใจเลอกแนวทางของเขาเอง มใชจากผใหการปรกษา

- การท าใหผรบการปรกษามความมนใจ ในขนตอนนผใหการปรกษาแสดงออกเพอใหผรบการปรกษามความมนใจตอแนวทางการเลอกของเขา เปนขนตอนของการใหก าลงใจ การสงเสรมใหมพลงอ านาจในตนเอง ในขนตอนนมไดหมายความวาผใหการปรกษาจะเปนผรบประกนหรอท าให มนใจวา

41

การตดสนใจของผรบการปรกษาดแลว แตเปนขนตอนของการสนบสนนใหผรบการปรกษาเขาใจวาตนเองมความสามารถทจะแกไขขอขดแยงตางๆ ได

- การทดลองปฏบต เปนขนตอนทผใหการปรกษาเปดโอกาสใหผรบการปรกษาทดลองปฏบตดวยตนเอง เชน ใหมประสบการณในภาวะตระหนกร การอยในภาวะทนและขณะน การใหแสดงความรบผดชอบหรอการควบคมตวเองทงในดานกายและอารมณ ความส าเรจของการทดลองปฏบตกคอท าใหผรบการปรกษามก าลงใจ มชวตชวา และมองเหนวาปญหาทงหลายของตนสามารถแกไขเยยวยาได

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบเกสตลท เทคนคตางๆ ในการใหการปรกษาแบบเกสตลท จะชวยเพมประสบการณตรงใหกบผรบบรการ ทจะไดสมผสความรสกและตระหนกรเกยวกบความรสก อารมณ และพฤตกรรมของตนเองมากขน เทคนคตางๆ ทส าคญไดแก (Corey, 1996: 241-246 อางจาก Levitsky and Peris, 1970: 144-149, ลขต กาญจนาภรณ : 22-26)

- การเผชญ (Confrontation) จะชวยใหผรบบรการใสใจกบความคด ความรสก หรอการกระท าทขดแยงของตนเองมากขน

- เกมการสนทนา (Game of Dialogue) ในระหวางการใหการปรกษาเมอผรบบรการแสดงพฤตกรรมออกมาในลกษณะทขดแยงกน ผใหการปรกษาจะใหเขาแสดงบทบาททง 2 ลกษณะโดยใหแสดงออกมาในรปแบบของการสนทนา การสนทนาจะท าใหผรบบรการน าความขดแยงมาเปดเผยและความขดแยงนอาจน ามาพจารณาและด าเนนการแกไขตอไป

- ใหแสดงบทกลบกน (Reversal Techniques) ในวธนผรบการปรกษาตองแสดงพฤตกรรมทตรงกนขามกบพฤตกรรมทเปนปกตวสยของตน เชน คนทพดเสยงดงกใหพดเสยงกระซบ พดเสยงเบา คนทชอบพดค าหยาบกใหพดค าสภาพ คนทหนาบงตงกใหยมแยม ฝกใหหวเราะ ฝกใหเดนชาหรอเรว ฝกใหนงนงๆ แลวส ารวจสภาพแวดลอมรอบตว หากพบวาเขาก าลงตโพยตพายหรอท าเสยงเอะอะโวยวายสงใหคอยๆ ยมหลงจากรองไหแลว

- การสมผสความรสกของตนเอง หรอการอยกบความรสกนน ๆ (Staying with Feelings) เปนวธการทตองการใหผรบบรการไดรบรถงความรสกของตนเอง เชน ไดรบรถงความเจบปวดสะเทอนใจกบสงทเขาไดรบ โดยการใหเขาเผชญกบความรสกในขณะนน อยกบความรสกทเจบปวดสะเทอนใจนน การไดเผชญและไดสมผสความรสกนน นอกจากจะเปนความกลาหาญทจะเอาชนะอปสรรคแลว ยงแสดงถงการไมหลกเลยงสงทท าใหเจบปวด พรอมทจะเผชญและรบผดชอบตนเองมากขน

- การน าใหเกดการตระหนกร (Directed Awareness) ผใหการปรกษาใชค าถามน าใหผรบการปรกษาตระหนกรภาวะ “ทน และขณะน”

- การแสดงบทบาทการกลาวโทษหรอต าหนผอน (Playing the Projection) เมอไรกตามทผรบการปรกษาไมไดตระหนกรวาเขาก าลงระบเหตกลาวต าหนโทษคนอนหรอเหตการณ เพอปดความรบผดชอบและไมรบความจรง ผใหการปรกษาสงใหผรบการปรกษาแสดงบทบาทการกลาวต าหนโทษออกมาจรงๆ แสดงออกถงเจตคตและความรสกลกๆ ทเขาก าลงต าหนโทษ เชน เมอผรบการปรกษากลาวหาวาคนอนอวดด หรอเยอหยงกใหเขาแสดงบทบาทกรยาอาการทแสดงถงการอวดด เยอหยงเหลานนใหมากทสดเทาทจะเปนไปได

42

- ใหแสดงบทบาทวาตนเองตองเปนผรบผดชอบแตผเดยว (Assuming

Responsibility) “ขารบผดชอบแตผเดยว” เปนเทคนคทผใหการปรกษาก าหนดใหผรบการปรกษาแสดงบทบาทวาตนเองตองเปนผรบผดชอบ ผใหการปรกษา ออกค าสงใหผรบการปรกษาเตมเตมประโยคใหเกดความสมบรณ พดวา “........และผม / ดฉน / หน / ตองเปนผรบผดชอบในเรองน” ทกๆ ขอความทเขาพดออกมา โดยเฉพาะขอความทมนยส าคญแสดงถงความเปนปญหาทจะตองไดรบการแกไข วตถประสงคของวธการนกเพอชวยใหผรบการปรกษาไดตระหนกวา ตวเขาคนเดยว เทานนทจะตองรบผดชอบตอความคด ความรสกและการกระท าของเขาเอง รวมทงใหเกดภาวะตระหนกรใน “ทนและขณะน” ดวยในคราวเดยวกน

- “ขอบอกอะไรคณสกอยางไดไหม” (May I feed you a Sentence?) วธนผใหการปรกษาท าใหผรบการปรกษาไดตระหนกรในอารมณ ความรสก เจตคตหรอการกระท าทเขาพยายามหลกเลยง หรอปฏเสธ โดยการพดเตอนใจ เตอนสต กระตนใหรจกคดไตรตรองใหรอบคอบ อะไรควรท าอะไรไมควรท า ค าพดลกษณะนพดออกมาตรงๆ โดยเฉพาะค าพดทผรบการปรกษาคดไมถง หรอไมตระหนกร วตถประสงคของวธนเนนถงบทบาทของผใหการปรกษาทจะตองเปนผน า ชแนะ แกผรบการปรกษาโดยการออกค าสง ใชค าพดเตอนสต นอกจากนนยงมเปาหมายเพอดงใหผรบการปรกษามาใสใจในภาวะปจจบนของตวเอง

- ไมมค าถาม (No Question) เปนบทบาทของผใหการปรกษาทจะตองฟงอยางละเอยดถถวน และตดตามเรองราวทเขาเลาอยางตอเนอง การท าเชนกจะท าใหรไดวา เขาตองการถามอะไร การฟงมใชเพอตองการหาขอมลวาอะไรเปนอะไร แตเปนการหลกเลยงการสรางขอค าถาม ผใหการปรกษาอาจตองเสนอแนะผรบการปรกษาวา “พดใหตรงประเดนวา สงทคณตองการบอกคออะไร” โดยวธนจะท าใหผรบการปรกษาไดมโอกาสเผชญหนากบสวนของอตตาทเขาตองการปฏเสธ

- การท างานของความฝน (Dream Work) ตรงกนขามกบแนวคดจตวเคราะห ผใหการปรกษาตามแนวเกสตลทจะไมท านายฝน แตกลบสงเสรมใหผรบการปรกษาน าเอาความฝนยอนกลบไปสชวตปกตและเขาไปมสวนรวมในฝนนน ประหนงวาความฝนนนก าลงเกดขนในขณะน ผทฝนจะกลายเปนผมสวนรวมอยางแทจรงในความฝน การท าแบบนจะท าใหผฝนกลายมาเปนสวนหนงของความฝนในแตละบคคล อารมณ วตถ และองคประกอบทงหลาย สาระของการสนทนาในความฝนกจะเปนบทบาทสวนตวของผรบการปรกษาทตองการฉายภาพสะทอนออกไป

โดยสรป จดเดนของการใหการปรกษาตามแนวเกสตลทคอ การใชวธการทจะน าใหผรบการปรกษาเกดการรบรตนเองและสภาพแวดลอม ตามสภาพทเปนจรง ใหตนเองเปนทพงของตน โดยแสดงออกทางดานความคด อารมณ เจตคตและการกระท า ใหสามารถควบคมตวเองและสามารถจดระบบชวตของตนไดอยางมประสทธภาพ โดยกจกรรมการใหการปรกษาจะเนนทกระท าใหเกดการตระหนกรในภาวะทนและขณะน การแสดงบทบาทในฐานะตางๆ ทงทเปนผกระท าและผถกกระท า ใหสามารถใชพลงงานภายในของตนออกมาอยางรบผดชอบและสรางสรรค

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเกสตลท เลวทสก กบ เพรลส (Levitsky & Perls, 1970 อางถงใน ลขต กาญจนาภรณ 2554: 17-18)ไดเสนอแนะหลกการ 6 ประการเพอเปนค าแนะน า ส าหรบขอปฏบตของผใหการปรกษาแบบเกสตลท ดงน

43

(1) การสงเสรมใหผรบการปรกษามภาวะทนและขณะน (2) สงเสรมใหผรบการปรกษา มประสบการณตรงตามสภาวะเปนจรงมากกวาทจะให

ท ากจกรรมอนๆ เชน การพดถงสงนนสงน การวเคราะห การใหเหตผล การประมาณเหตการณ (3) ใหความส าคญตอการใหผรบการปรกษาคนพบตวเองดวยตวเอง (4) ใหผรบการปรกษาตระหนกรในภาวะปจจบนของเขา (5) ใหผรบการปรกษาน าเอาภาวะความคบของใจ (Frustration) ออกมาใชอยางชาญ

ฉลาด (6) สงเสรมใหผรบการปรกษามภาวะความรบผดชอบและการเลอก เชน การตดสนใจ

วธคด เปนตน โดยสรป จตวทยาเกสตลทใหความเหนวามนษยเปนผมศกยภาพและมความอสระในตวเองทจะเลอก

ท าในสงทตนตองการ เปนผทมความรบผดชอบตอพฤตกรรมของตน ลกษณะโครงสรางทางบคลกภาพของมนษยประกอบดวย อตตา ภาพลกษณแหงตน และ ภาวการณเปนอย พฒนาการของบคลกภาพไมมการแบงออกเปนขนๆ ดงเชนทฤษฎอน แตใหความส าคญตอปฏสมพนธระหวางตวตนกบสงแวดลอม พฒนาการของบคลกภาพเปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนอง ไมมวนยต คนทมปญหาในการปรบตวกบคนทไมมปญหาการปรบตว แสดงพฤตกรรมทแตกตางกนอยางชดเจน ในดานการใชกลไกทางจตใจในการปรบตวและการยอมรบความจรงเกยวกบตวเองและเหตการณ ดงนน เปาหมายของการใหการปรกษาจงเนนใหบคคลยอมรบในภาวการณมอยของตวตน การตระหนกรในภาวะปจจบนและแสดงความรบผดชอบตอทงตวเองและสงแวดลอม โดยทผใหการปรกษาจะเปนเสมอนพเลยงคอยใหค าแนะน าและชกชวนใหบคคลสามารถเลอกแนวปฏบตทเหมาะสมและน าไปสการปรบตวทสมดลไดดวยตวเอง

1.2.4 ทฤษฎการปรกษาแบบแบบภวนยม มสาระส าคญ ดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยม (Corey, 1996: 171 – 172; ชศร เลศรตนเดชากล 2554:10-11) ไดใหทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษย ดงน

(1) มนษยมคณคา มเอกลกษณหรอลกษณะเฉพาะของตนเอง มอสระ มเสรภาพในการเลอกกระท าหรอไมกระท า และมความรบผดชอบ ซงแตละคนมความแตกตางกน ทงทางดานชวภาพและประสบการณของชวต และด ารงชวตอยอยางมศกดศร และมเกยรต

(2) มนษยมศกยภาพทจะตระหนกรตนเอง คอ รบรเกยวกบตนเอง รบรถงอนตราย และการคกคามจากภายนอก หรอสงทเกดขนกบตนเอง

(3) มนษยมเสรภาพในการเลอกตดสนชะตาชวตของตนเอง และรบผดชอบตอการกระท า และสงทเกดขนกบตน

(4) มนษยไมใชตวตนทคงท แตอยในสภาวะทเปลยนแปลง มความยดหยนและมววฒนาการอยตลอดเวลา

44

(5) มนษยจะสามารถด ารงชวตอยได โดยทไมอาจจะแยกออกจากการด ารงชวตของ

บคคลอนๆ ในสงคม รวมถงสรรพสงตางๆ ในโลก (6) มนษยแสวงหาคนหาความหมายของชวต โดยไมยอทอตออปสรรค คนหาและ

สรางเอกลกษณเฉพาะตน โดยใชความกลาทจะเปน กลาทจะมชวตอยดวยตวเองตามล าพง สามารถด ารงชวตอยางทตนตองการอยางแทจรง และมความเขมแขงในการมองโลก

(7) มนษยมลกษณะของความวตกกงวล โดยมความรสกวาจะตองพยายามตอตานสงทจะมาท าลายการด ารงอยของตน มนษยตองเรยนรทจะเผชญกบความวตกกงวลหรอความรสกผด เพราะความวตกกงวลเปรยบเสมอนเงอนไขในการด ารงชวต ความวตกกงวลทไมมากเกนไป จะเปนแรงจงใจใหบคคลเกดการเปลยนแปลง มอทธพลตอความเจรญงอกงามของชวต ในทางตรงขามความวตกกงวลทมมากจนเกนไป จะท าใหวนวายใจ สบสน ขาดความกระตอรอรน ยอทอตออปสรรค ทอถอยในชวต และไมเหนคณคาในชวต กลาวโดยสรป ทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยมมทรรศนะเรองธรรมชาตมนษยในประเดนทวา มนษยมคณคา มลกษณะเฉพาะของตน ด ารงชวตอยอยางมศกดศร มศกยภาพทจะตระหนกรในตนเอง มอสระเสรภาพในการเลอกตดสนใจก าหนดวถชวตของตนเอง การด ารงชวตของบคคลไมสามารถแยกออกไปจากการด ารงอยของบคคลอนๆ ในสงคม และการด ารงอยของสรรพสงในโลกไดอยางเดดขาด มนษยอยในภาวะทมการเปลยนแปลง เคลอนยาย และมววฒนาการอยตลอดเวลา มการแสวงหา และท าใหชวตอยอยางมความหมาย ซงในการใหการปรกษาแบบภวนยม ในปจจบนจงใชกบผรบบรการทรสกวาตนเองก าลงประสบกบความวตกกงวลอนเนองมาจากการแยกตวอยคนเดยว มความรสกเดยวดาย ไมสามารถเปนตวของตวเองได ตกอยภายใตอทธพลของสงแวดลอมและเงอนไขทางสงคม ไมเขา ใจตนเอง มชวตอยอยางไรความหมาย และไมมความสขในการด ารงชวต โดยในการใหการปรกษาจะเปนลกษณะใหความเขาใจในประสบการณตางๆ ของมนษยมากกวาการวางกฎเกณฑในการบ าบดรกษา

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยม การใหการปรกษาแบบภวนยมพฒนามาจากหลากหลายแนวคดของนกภวนยม บางแนวคดอาจจะแตกตาง ขดแยง หรอสอดคลองกน อยางไรกตามนกภวนยมแตละคนตางใหความส าคญกบศกดศรและคณคาของมนษย เสรภาพ การเลอก และความรบผดชอบของแตละบคคล

นอกจากน นกภวนยมมองวาปญหาของมนษยเกดจากการทมนษยไมสามารถใชเสรภาพทตนมอยอยางเตมท ไมตระหนกในคณคา และการมอยของตน รวมทงหลกเลยงการรบผดชอบตอตนเองและสงทเกดขนกบตน ปญหาเหลานท าใหมนษยด าเนนชวตดวยความรสกสนหวง ทอแท และไมเหนคณคาในตนเอง

ดงนน เปาหมายของการใหการปรกษาแบบภวนยมจงเนนทการชวยเหลอใหผรบบรการมความรบผดชอบตอตนเอง และชวยใหผรบบรการคนหา และพฒนาความหมายในชวตโดย

45

(1) ชวยใหผรบบรการรบรถงเสรภาพในการเลอก (Freedom of Choice)

สามารถใชเสรภาพของตนในการเลอกสงตาง ๆ อยางมประสทธภาพ พรอมกบมความรบผดชอบในสงทตนเลอก (Freedom and Responsibility) วาจะสงผลตอการด ารงอยของตนอยางไร

(2) ชวยใหผรบบรการมศกยภาพทจะตระหนกรในความเปนตวเอง (Capacity for Self - Awareness)

(3) ชวยใหผรบบรการไดคนหาความหมาย จดหมาย คานยม และเปาหมายในชวต (The Search for Meaning, Purpose, Values and Goals)

(4) ชวยใหผรบบรการคนพบเอกลกษณของตน และสรางสมพนธภาพทมความหมายกบบคคลอน (Discovering One’s Identity and Establishing Meaningful Relationships with Others)

(5) ชวยใหผรบบรการตระหนกวา ความวตกกงวลเปรยบเสมอนเงอนไขในการด ารงชวต (Anxiety as a Condition of Living) โดยเหนวาในการด ารงชวตนนบคคลยอมเกดความวตกกงวลขนได ความวตกกงวลทไมมากเกนไปจะเปนแรงจงใจใหบคคลเกดการเปลยนแปลง ในทางตรงกนขาม ความวตกกงวลทมมากเกนไป จะท าใหบคคลรสกเหนอยหนาย

(6) ชวยใหผรบบรการสามารถตระหนกถงความตายและความไมมอย หรอไมด ารงอย (Awareness of Death and Non-being) โดยใหตระหนกวา ความตายเปนสงส าคญในการคนหาความหมายและจดหมายในชวต การเผชญกบความตายดวยการวเคราะหพจารณาจะน ามาสการมชวต ใหสามารถยอมรบวา ความตายเปนสงทหลกเลยงไมได เมอบคคลใดตระหนกถงความตายอยางแทจรง จะท าใหสามารถด าเนนชวตในแตละวนอยางเขมแขง และมก าลงใจอยางเตมทเทาทจะเปนไปได โดยตดสงตางๆ ทไมมความส าคญออกไป การปฏเสธความตายเปนการแสดงวา บคคลนนรบผดชอบตอชวตของตนเองเพยงเลกนอย ด าเนนชวตอยางวางเปลา ไมมจดมงหมายในชวต

(7) ชวยใหผรบบรการมชวตอยกบปจจบน “ทนและขณะน (Here and Now)” โดยใหผรบบรการตระหนกวา การกระท าทผรบบรการประพฤตปฏบตและความรสกทผรบบรการรสกในปจจบนเทานน แสดงถงการด ารงอย (Being) สวนอดตนนไมสามารถเปลยนแปลงได อนาคตกเปนสงทยงมาไมถง กลาวโดยสรป เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยมเนนทการชวยใหผรบการปรกษารบรถงเสรภาพในการเลอกและมความรบผดชอบในสงทตนเลอก มความตระหนกในการเปนตวของตวเอง กระตนใหผรบการปรกษารจกแสวงหาความหมาย จดมงหมาย คานยมและเปาหมายในชวต รวมถงการคนพบเอกลกษณของตนเองและสรางสมพนธภาพทมความหมายกบบคคลอน ใหกลาเผชญกบความวตกกงวลอก ทงตระหนกวาความตายเปนสงส าคญตอการคนหาความหมายและจดหมายในชวต ตลอดจนชวยใหผรบการปรกษามชวตอยกบปจจบน

3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยม ประกอบดวย ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษา ดงตอไปน (Corey,1996 :185;ชศร เลศรตนเดชากล 2554: 24-27)

46

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบภวนยม (The Initial Phase)

- ขนเรมตนในการใหการปรกษา เปนขนของการสรางสมพนธภาพทเตมไปดวยความเคารพระหวางผใหการปรกษาและผรบการปรกษา อกทงมการแสดงออกทเปนตวของตวเองอยางแทจรงระหวางผใหการปรกษาและผรบการปรกษา ในขนน ผใหการปรกษาจะใหความชวยเหลอผรบบรการในการท าความกระจางเกยวกบความเชอในการมองโลก การคนหาความหมายของภาวะชวตหรอความรสกของการมชวตในปจจบน (Existence) โดยใหผรบบรการส ารวจตรวจสอบคานยมและความเชอของตนเอง รบร และตระหนกถงความมอยหรอการด ารงอยของตนเอง ทงนเพอใหผรบบรการไดรจกตวเองไดตระหนกถงความเปนตวของตวเอง ไดคนหาความหมาย และเปาหมายในชวต

อยางไรกตาม เปนสงทยากยงทผรบบรการจะปฏบตเพอใหบรรลเปาหมายดงกลาวทงนเพราะวา เมอผรบบรการมาขอรบบรการปรกษา ผร บบรการสวนมากตองการไดรบความชวยเหลอจากผใหการปรกษา ใหชวยแกปญหา โดยปญหาของผรบบรการนน สวนมากจะเปนปญหาทเกยวของกบบคคลอน หรอสถานการณตางๆ ทแวดลอม เชน ผรบบรการอาจจะเสนอปญหาวา “ท าไมคนอนเขาคดอยางนน แสดงอาการอยางนน” ซงท าให ผรบบรการไมสบายใจหรอทกขใจ หรออาจจะเสนอปญหาวา “คนๆ นน ท าไมไมรบผดชอบกบการกระท าของตน ทมากาวกายชวตของผรบบรการ” “ท าใหผรบบรการคดมากและรสกเหนอยหนายชวต”

จะเหนไดวา ปญหาของผรบบรการสวนใหญ เปนปญหาทผรบบรการรบรวา เกดขนจากบคคลอน สาเหตเปนเพราะบคคลอน ในกรณดงกลาวน ผใหการปรกษาจะตองใชเทคนคตางๆ เชน การสะทอนความรสก การใชค าถามปลายเปด เพอใหผรบบรการไดสมผสกบความรสกทแทจรงของตนเองเกยวกบเหตการณทเกดขน และกระจางในเรองราวตางๆ เหลานนมากยงขน

- ขนด าเนนการใหการปรกษา คอ ระยะตอนกลางของการใหการปรกษา (the Middle Phase) ในขนน ผใหการปรกษาจะกระตนใหผรบบรการส ารวจ คนหา สงทมคณคาในตวเองในปจจบน เพอจะไดทราบวา ขณะนตวเองเปนอยางไร จะตดสนใจวา จะด ารงชวตอยางไร จะมชวตในปจจบนอยางมคณคาอยางไร และชวตอนาคตจะเปนเชนใด การด าเนนการใหการปรกษาด าเนนไปบนพนฐานของแนวความคดแบบภวนยมและเนนการรบรในปจจบน ทน และเดยวน (Here and Now) โดยมขนตอนทวไปในการใหการปรกษา ดงน

- ท าความเขาใจกบประสบการณของผรบการปรกษา - ชวยใหผรบการปรกษาไดรบรและตระหนกถงความมอยของตน - ชวยใหผรบการปรกษาคนหาความหมายในการมอย แสวงหาเปาหมายในชวต - ชวยใหผรบการปรกษาไดรบรและใหเสรภาพของตนอยางเตมท - ชวยใหผรบการปรกษาสามารถตดสนใจเลอกสงทมคณคาตอตน

47

- ชวยใหผรบการปรกษามความรบผดชอบตอสงทตนเลอกและตอการกระท าของ

ตนเอง - ชวยใหผรบการปรกษามความเชอมนในการตดสนใจ และมงมนทจะน าตนเองส

จดมงหมายทตนเลอก เมอผรบการปรกษาไดส ารวจตนเองแลว กใหเขาไดก าหนดทางเลอกของตวเอง

ชงน าหนกระหวางทางเลอกตางๆ พจารณาผลของทางเลอกทเลอกวาจะมผลเกดขนตามมาอยางไร กอนจะตดสนใจเลอก ซงกระบวนการนจะน าไปสการรบรมตใหมของชวต ท าใหมความเขาใจลกซงเกยวกบมตใหมของชวตมากขน (New Insights) และพรอมทจะปรบเปลยนคานยมและเจตคตทมตอสงตางๆ ใหมท าใหเขาใจตวเองมากยงขน

- ขนตอนสดทายของการใหการปรกษา (The Final Phase) ในขนตอนน ผใหการปรกษาชวยใหผรบบรการไดคนพบแนวทางทมเปาหมาย และมคณคาส าหรบตวเขาเองใหชดเจนยงขน ใหเขาไดน าสงทเขาไดเรยนรเกยวกบตนเองไปปฏบตในการด าเนนชวต ซงเปาหมายของการใหการปรกษาแบบภวนยมน กตองการใหผรบบรการไดเลอกสงทมคณคาใหแกตนเอง และรบผดชอบตอการด าเนนชวตของตนเอง ตลอดทงเพอใหผรบบรการไดรบรวา เขามศกยภาพและความเขมแขงทจะด าเนนชวตอยางมจดมงหมาย

(2) เทคนคการใหการปรกษาแบบภวนยม การใหการปรกษาแบบภวนยม จะเนนถงสมพนธภาพและคณภาพของสมพนธภาพของการใหการปรกษา จะใหความส าคญและเนนถงความเขาใจเปนอนดบแรก สวนเทคนคนนเปนอนดบท 2 รองลงมา ผใหการปรกษาแบบภวนยมจะเลอกใชเทคนคของทฤษฎการใหการปรกษาแบบอนๆ เทาทจ าเปน สงทส าคญคอ ผใหการปรกษาจะตองมเจตคตทดตอผรบบรการ มศรทธา และเชอมนในความสามารถของผรบบรการ และเชอวาผรบบรการสามารถเลอกทางชวตของตนเองไดและรบผดชอบตอการด ารงชวตของตนเอง เพยงแตผใหการปรกษาจะเปนผคอยกระตนใหส ารวจตรวจสอบ ใหรจกทางเลอก เพมการตระหนกร ใหก าลงใจแกผรบบรการดวยความจรงใจ เขาใจอยางเหนอกเหนใจ แมวา ในบางกรณอาจจ าเปนตองใชเทคนคการเผชญ กเพอตองการใหผรบบรการตระหนกรในเรองนนๆ มากยงขน

สรปไดวา ผใหการปรกษาแบบภวนยมนน สวนมากจะเลอกใชเทคนคบางเทคนคของทฤษฎการใหการปรกษาแบบอนๆ โดยค านงถงเรองราว สภาพปญหา และตวผรบบรการเปนส าคญ เทคนคทน ามาใชสวนมากไดแก - การสะทอนความรสก - การใชค าถามปลายเปด - การเผชญ - การท าใหกระจาง - การใหก าลงใจ

48

- การเชอมโยงอยางเสร - การลดความรสกออนไหวอยางเปนระบบ (Systematic Desensitization) หรอการขจดความรสกหวาดวตกอยางเปนระบบ - การปรบโครงสรางความคดใหม (Cognitive Restruction) กลาวโดยสรป เทคนคของทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยมนนจะเนนทการสรางสมพนธภาพทจรงใจและซอสตยอยางแทจรงระหวางผใหการปรกษากบผรบการปรกษา ใหความส าคญและเนนถงความเขาใจเปนอนดบแรกแลวจงเลอกใชเทคนคตามมา โดยผใหการปรกษา สามารถน าเทคนคตางๆ มาใชอยางเหมาะสมเพอไปสจดมงหมายของการใหการปรกษา

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบภวนยม บลอคเกอร (Blocker, 1987: 211) กลาววา ถงแมวาการใหการปรกษาแบบภวนยมจะมลกษณะทคลายคลงกบการใหการปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง แตบทบาทของผใหการปรกษา นนจะเพมจากการทเปนผคอยรบฟง (Passive) สะทอนความรสกและเปนดงกระจกสะทอนมาเปนบทบาทแบบผด าเนนกระบวนการมากขน (Active) มการเคลอนไหวมากขน และบางครงแสดงการตอบสนองดวยทาทางอยางตรงๆ (Confrontation Posture) ผใหการปรกษาจะเนนความส าคญในการสนทนากบผรบการปรกษาดวยความซอสตยอยางแทจรง (Deeply Honest) เทาๆ กบการใสใจและความเหนใจโดยเชอวาสมพนธภาพทมคณคาระหวางผใหการปรกษาและผรบการปรกษา วชร ทรพยม (2533: 83-84) กลาวถง บทบาทของผใหการปรกษาแบบภวนยม พอสรปได ดงน 1. ผใหการปรกษากระตนใหผรบการปรกษาตงเปาหมายในชวตและมงมนทจะไปสเปาหมาย โดยชวยใหผรบการปรกษาไดตระหนกในศกยภาพของตนเอง 2. ผใหการปรกษาตองเขาใจเอกลกษณและชวยใหเอกลกษณของผรบการปรกษาเดนชดขน ซงจะท าใหเขาใจกรอบความคดของผรบการปรกษาและน าไปสการเขาใจตนเองของผรบการปรกษา 3. ผใหการปรกษาตองเปนแบบอยางทดของผรบการปรกษา 4. ผใหการปรกษาตองสรางสมพนธภาพทด ไววางใจ และสงเสรมใหผรบการปรกษา แสวงหาความหมายในชวต 5. ผใหการปรกษาไมเนนกลวธใหบรการปรกษาวธใดวธหนง โดยเฉพาะวธใหความชวยเหลออาจแตกตางกนในแตละบคคลหรอแมแตในคนเดยวกน วธทใชในการใหการปรกษาอาจแตกตางกนออกไปในแตละชวงเวลา 6. ผใหการปรกษาจะยตการใหการปรกษาเมอผรบการปรกษาสามารถทนตอความกระทบกระทงในชวตไดดขน และหาวธการแกปญหาและพฒนาตนเองดขน กลาวโดยสรป บทบาทของผใหการปรกษาแบบภวนยม เรมตนโดยการสรางสมพนธภาพทมคณคาและนาไววางใจใหเกดขนในระหวางกระบวนการใหการปรกษา และด ารงสมพนธภาพทมอยนใหคงอยตลอด เนนสภาพปจจบนของผรบบรการมากกวาจะสนใจเรองราวในอดต พยายามใหความชวยเหลอแกผรบบรการไดเรยนรทจะแยกแยะประเดนปญหาหรอเรองราวตางๆ เพอใหรบรเกยวกบปญหานนๆ อยางมสต และ

49

หาทางออกอยางเหมาะสม ตลอดจนท าหนาทเปนกระจกสะทอนให ผรบบรการตระหนกรถงสงตางๆ ทสงผลตอชวตของเขา และมความรบผดชอบตอการตดสนใจในการเปลยนแปลงทเกดขนในชวต

1.3 ทฤษฎการปรกษากลมทเนนการปรบเปลยนพฤตกรรม

ทฤษฎการปรกษาทจดอยในกลมทเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมประกอบดวยทฤษฎส าคญ 2 ทฤษฎ ไดแก 1) ทฤษฎการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม และ 2) ทฤษฎการปรกษาแบบเผชญความจรง ซงจะกลาวถงสาระส าคญของแตละทฤษฎ ดงตอไปน

1.3.1 ทฤษฎการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม มสาระส าคญ ดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม มดงน

(Corey, 1996: 285–286, Prout and Brown, 1983: 46–47 ) - มนษยทเกดมานน ไมดหรอไมเลว แตจะเรมตนชวตในลกษณะทวางเปลา - มนษยเปนสงมชวตทสามารถตอบสนองสงเราตางๆ ในสงแวดลอม แบบแผน

พฤตกรรมของมนษยจะเรยนรจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม หรอจากปฏสมพนธระหวางพนธกรรมและสงแวดลอม

- พฤตกรรมของมนษยเกดจากการเรยนร และจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม การเรยนรนท าใหเกดขนได โดยการจดสงแวดลอมภายใตเงอนไขตางๆ สวนการเรยนรเดมสามารถท าใหหมดไปได และท านองเดยวกน สามารถท าใหเกดการเรยนรใหมได

- มนษยสามารถควบคมและปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเองได แมวาจะตกอยภายใตอทธพลของสงแวดลอมกตาม

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม นกพฤตกรรมนยมเชอวา พฤตกรรมของมนษยเกดจากการเรยนร ดงนน จงสามารถ

จะแกไขหรอปรบเปลยนพฤตกรรมทเปนปญหา หรอทไมพงประสงคและสรางสรรคพฤตกรรมทพงประสงคดวยการเรยนร การเรยนรจงมความส าคญยงในการปรบเปลยนพฤตกรรม (ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 23)

ส าหรบเปาหมายของการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม มดงน (1) เพอชวยใหผรบบรการไดเรยนรพฤตกรรมใหมทพงประสงค โดยปรบเปลยน

แกไขพฤตกรรมทไมพงประสงค หรอพฤตกรรมทเปนปญหาใหเปนพฤตกรรมทพงประสงค (2) เพอสรางสภาพการณเรยนรใหมทจะชวยปรบเปลยนแกไขพฤตกรรมทไมพง

ประสงคของผรบบรการใหเปนพฤตกรรมทพงประสงค โดยมการตกลงรวมกนระหวางผรบบรการกบผใหบรการปรกษา วาตองการจะปรบหรอเปลยนแปลงพฤตกรรมอะไร จะก าหนดเปาหมายพฤตกรรมทพง

50

ประสงคอยางไร และจะด าเนนการอยางไรจงจะบรรลเปาหมายนนๆ โดยผรบบรการจะตองรบผดชอบทจะปฏบตตามขอตกลงหรอเงอนไขทก าหนด เพอใหบรรลเปาหมายในการปรบเปลยนพฤตกรรมนน

(3) เพอชวยใหผรบบรการไดเรยนรวธการใหมทเหมาะสมยงขน ในการปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเองในการด ารงชวต และสามารถน าวธการเหลานนไปประยกตใชใหเกดประโยชน และมคณคาตอตนเองในอนาคต

3) แนวปฏบตการใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม ประกอบดวย ขนตอนและเทคนคในการใหการปรกษาดงน (Gilliland, James and Bowman, 1994: 225 – 242 ; Corey, 1996: 290-299)

(1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม ในการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยมผใหการปรกษาจะสรางสมพนธภาพกบผรบบรการเปนล าดบแรก พรอมทงชแจงวตถประสงคของการใหการปรกษา เพอใหผรบบรการเกดความอบอนใจ ไววางใจผใหการปรกษาและพรอมทจะใหความรวมมอ ในการปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเอง ตอจากนนผใหการปรกษาจะด าเนนการตามขนตอนตอไปน

- การส ารวจปญหาและระบพฤตกรรมทเปนปญหา ผใหการปรกษาจะส ารวจปญหาดวยการเกบรวบรวมขอมลใหไดครอบคลมและมประสทธภาพมากทสด ซงสวนใหญจะไดจากการสมภาษณและสงเกตพฤตกรรมของผรบบรการ ขอมลทไดมานอาจมปญหามากมาย แตจะใหผรบบรการเปนผเลอกวาปญหาใดเปนปญหาทส าคญทสดเปนอนดบแรกทตองการแกไข สวนปญหาอนๆ ทมความส าคญรองลงมานนจะหาทางแกไขในโอกาสตอไป

- เมอผรบบรการระบพฤตกรรมทเปนปญหาไดแลว ผใหการปรกษาจะใหผรบบรการวเคราะหปญหา โดยน าปญหานนมาวเคราะหในประเดนตางๆ ตอไปน

- ปญหานนๆ มสาเหตทางกายหรอจตใจหรอสาเหตจากสภาพแวดลอม และผลทเกดจากปญหานนๆ เปนอยางไร

- ท าการตรวจสอบความเขาใจระหวางผใหการปรกษาและผรบบรการเกยวกบปญหาทตองการแกไข และสาเหตตางๆ ถาเขาใจตรงกนแลวกจะด าเนนการก าหนดเปาหมายในการใหการปรกษาตอไป โดยเปาหมายนนจะตองสอดคลองกบความตองการของผรบบรการอยางแทจรง จะตองชดเจน เปนรปธรรม ไมสลบซบซอน และสามารถประเมนได

- เพอใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธผลสงสด ผใหการปรกษาจะพจารณาเลอกเทคนคทเหมาะสมกบปญหาของผรบบรการ อธบายใหผรบบรการทราบถงล าดบขนตอน เพอผรบบรการจะไดปฏบตไดถกตอง

- ภายหลงการด าเนนการใหการปรกษาโดยใชเทคนคตางๆ แลว ผใหการปรกษาจะตองประเมนผลการใหการปรกษา โดยประเมนผลเปนระยะๆ เพอดการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผรบบรการ มการเกบขอมลพนฐานหรอพฤตกรรมเสนฐาน (Baseline Data) ของผรบบรการ ซงเปนขอมลหรอพฤตกรรมทเกดขนตามธรรมชาตกอนจะน าวธการหรอเทคนคใดๆ มาปรบเปลยนพฤตกรรมของผรบบรการ นอกจากน ยงมการรวบรวมขอมลเกยวกบพฤตกรรมของผรบบรการทงระหวางและภายหลงการใชเทคนคเพอปรบเปลยนพฤตกรรมนนๆ เพอจะไดตรวจสอบวา พฤตกรรมทเปนปญหาของผรบบรการ

51

เปลยนแปลงไปในทศทางใด หากเปลยนแปลงไปในทศทางทพงประสงค และบรรลเปาหมายของการใหการปรกษาแลว การใหการปรกษานนกสนสดลง แตหากการเปลยนแปลงยงไมบรรลเปาหมายของการใหการปรกษา ผใหการปรกษาจะตองพจารณาวา ควรจะปรบปรง แกไข ขนตอนใดและควรจะด าเนนการตอไปอยางไร

ขนยตการใหการปรกษา เมอการใหการปรกษาบรรลเปาหมายและเปนทพอใจของผรบบรการแลว ผใหการปรกษาจะตองอธบายใหผรบบรการเขาใจถงการสนสดของการปรกษา พรอมทงชวยเตรยมการใหผรบการปรกษาน าสงทไดเรยนรจากการใหการปรกษาไปปรบใชกบสถานการณอนๆ ในชวตประจ าวน

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม ในการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม ผใหการปรกษาไมจ าเปนตองจ ากดตวเองอยางเขมงวดกบเทคนคทไดจากทฤษฎการเรยนรเทานนสามารถใชเทคนคในการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยมรวมกบวธการอนๆ โดยพจารณาเลอกใชเทคนคทเหมาะสมกบผรบบรการ เทคนคทนยมใชไดแก

- การเสรมแรง (Reinforcement) เปนเทคนคทจะชวยใหผรบบรการมก าลงใจและมนใจทจะแสดงพฤตกรรมทพงประสงคตอไป

- การเรยนรจากตวแบบ (Modeling Technique) โดยผรบบรการจะสงเกตพฤตกรรมของตวแบบซงอาจจะเปนตวแบบทมชวตในสถานการณจรงหรอสถานการณจ าลอง หรอตวแบบสญลกษณ เชน ตวแบบในภาพยนตร ในโทรทศน หรอในวดทศน และเมอผรบบรการเลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบแลว กจะท าใหผรบบรการไดเรยนรทกษะใหมทจ าเปนตอการแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม

- การฝกพฤตกรรมกลาแสดงออก (Assertion Training) เทคนคนจะมประโยชนส าหรบบคคลตอไปน เพอจะไดมพฤตกรรมการแสดงออกทเหมาะสมในอนาคต

- คนทไมสามารถแสดงอารมณโกรธ - คนทไมกลาปฏเสธ ไมกลากลาวค าวา “ไม” - คนทสภาพมากเกนไป และถกคนอนเอาเปรยบ - คนทรสกยากล าบากใจในการแสดงความรก ทงทางภาษาถอยค าหรอ

ทาทางหรอในการตดตอสมพนธกบบคคลอน - คนทมความรสกวา เขาไมมสทธทจะแสดงความคด ความเชอ และ

ความรสก - การขจดความรสกหวาดวตกอยางเปนระบบ (Systematic Desensitization)

เปนเทคนคทจะชวยขจดความกลว ความวตกกงวลของผรบบรการทมตอสงใดสงหนง หรอบคคลใดบคคลหนง หรอสถานการณบางอยาง ซงเทคนคน มพนฐานมาจากการเรยนรเงอนไขแบบคลาสสก (classical conditioning)

- การฝกการผอนคลาย (Relaxation Training) กบวธการอนทเกยวของ (Related Methods) เชน การฝกผอนคลายกลามเนอควบคกบจนตนาการ ควบคกบการขจดความหวาด

52

วตกอยางเปนระบบ ควบคกบการท าสมาธ เปนตน เทคนคนจะชวยใหผรบบรการทมความวตกกงวล ความเครยด ไมมสมาธ นอนไมหลบ คดมาก มอาการตางๆ บรรเทาลง

- ยทธวธตาง ๆ ในการบรหารจดการตนเองและพฤตกรรมการน าตนเอง (Self-Management Strategies and Self-Directed Behavior) ยทธวธในการบรหารจดการตนเองเปนการประสมประสานวธการตางๆ ดานความรและพฤตกรรม (Integrating Cognitive and Behavioral Methods) เพอชวยใหผรบบรการบรหารจดการปญหาของตนเองและน าตนเอง โดยไมตองพงพาผเชยวชาญในการจดการกบปญหาของเขา ซงสวนมากจะเปนปญหาทเกยวของกบชวตประจ าวน เชน ปญหาการรบประทานอาหารทมากหรอนอยเกนไป ปญหาการสบบหร ดมสรา เสพสงเสพตด ปญหาการเรยน ปญหาการบรหารเวลา เปนตน ผทมปญหาตางๆ เหลาน อาจจะไดรบความรจากสอตางๆ ทงสอเอกสารสงพมพ วทย โทรทศน และพยายามปฏบตตามขอมลตางๆ เหลานน แตหากไมสามารถจะจดการปญหาเหลานนใหหมดสนไปได ผทมปญหาสามารถขอรบบรการปรกษาจากผใหการปรกษา ซงผใหการปรกษากจะวางแผนรวมกบผรบบรการทจะก าหนดโปรแกรมการบรหารจดการตนเองเกยวกบปญหานน ๆ ของผรบบรการ และผรบบรการกจะตองปฏบตตามโปรแกรมทก าหนด จะตองควบคมตนเอง มพฤตกรรมทจะน าตนเองใหบรรลเปาหมาย

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบพฤตกรรมนยม มดงน (ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 53)

4.1) ผใหการปรกษาจะตองมลกษณะอบอน มความเหนอกเหนใจ ใหการยอมรบ และจะตองไมตดสน (Nonjudgmental) พฤตกรรมของผรบบรการวาถกตองหรอไมถกตอง ดหรอเลว ถาปราศจากลกษณะตางๆ ดงกลาวขางตนนกอาจจะประสบอปสรรคมากมาย ท าใหไมสามารถทราบพฤตกรรมทเปนปญหาทแทจรงของผรบบรการ และอาจจะไมไดรบความรวมมอทจะแกไขปญหาจาก ผรบบรการ

4.2) ผใหการปรกษาจะตองชวยใหผรบบรการสามารถแกปญหาหรอความยงยากของเขา พจารณาหาแนวทางเทคนควธใหสอดคลองกบลกษณะปญหาของผรบบรการ ควบคมกระบวนการตางๆ ทจะชวยใหผรบบรการสามารถบรรลจดมงหมาย การควบคมกระบวนการนไมใชเปนการกระท าทขดกบความตองการหรอความประสงคของผรบบรการ

4.3) ผใหการปรกษาจะตองเปนผทมความร มองการณไกล รจกและเขาใจปญหาของผรบบรการ มความช านาญ มประสบการณ มการสงเกต ไวตอความรสกของผรบบรการ ใหเกยรตในการตดสนใจ และคอยใหก าลงใจในการปรบเปลยนพฤตกรรมของผรบบรการ ตลอดทงตดตามผลการใหการปรกษา

1.3.2 ทฤษฎการปรกษาแบบเผชญความจรง มสาระส าคญ ดงน

1) ทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษยของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง (ผองพรรณ เกดพทกษ 2554 : 14) ไดใหทรรศนะเกยวกบธรรมชาตมนษย ดงน

53

(1) มนษยตองการจะมเอกลกษณแหงความส าเรจ ตองการแสดงพฤตกรรมทมความ

รบผดชอบและมความสมพนธทมความหมายกบบคคลอน (2) ความตองการมเอกลกษณ เปนความตองการของบคคลทตองการจะรบรวา ตว

เรานนมความแตกตางจากบคคลอน ความมเอกลกษณแบงเปน 2 ลกษณะ คอ - เอกลกษณแหงความส าเรจ เปนลกษณะทบคคลก าหนดหรอมองเหนวา ตนม

ความสามารถทจะตอบสนองความตองการของตนเอง มคณคา และมความส าคญตอตนเองและผ อน มพลงในการจดการสภาพแวดลอม มความรบผดชอบ เชอมนในการด าเนนชวตของตนเอง และมสมพนธภาพทดกบบคคลทเกยวของ

- เอกลกษณแห งความลมเหลว เปนลกษณะทบคคลร สกว าตนเองไรความสามารถ ไมมพลงทจะท าสงตางๆ ไดอยางประสบความส าเรจ ไมมคณคา ไมมความหวงในการด าเนนชวตทดกวา ปลอยใหสภาพแวดลอมหรอบคคลอนมอทธพลและควบคมชวต

(3) แรงจงใจทท าใหบคคลกระท าหรอมพฤตกรรมตางๆ นน ถกผลกดนมาจากความตองการเบองตน 2 ประการของบคคลนนเอง คอ

- ความตองการทจะรกบคคลอน และความตองการทจะไดรบความรกจากบคคลอนๆ

- ความตองการทจะรสกวา ตนมคณคา และความรสกทคนอนมองวา ตนมคณคา

ความตองการทง 2 ประการน มความเกยวของกน บคคลทไดรบความพอใจจากความตองการอยางหนง มกจะมแนวโนมทจะไดรบความพอใจกบความตองการอกอยางหนง การไดมาซงความตองการทง 2 ประการน จะท าใหมนษยรสกวา ตนเองมคณคา และพยายามรกษามาตรฐานพฤตกรรมใหอยในลกษณะทเปนทพอใจ

ความแตกตางในการตอบสนองความตองการเหลาน ประเมนไดจากความสมพนธเกยวของทบคคลมตอผอนเปนสงทท าใหบคคลแตละคนพฒนาความเปนตวของตวเอง และก าหนดเอกลกษณของตนเอง ซงอาจจแปนเอกลกษณแหงความส าเรจ หรอเอกลกษณแหงความลมเหลว

2) เปาหมายของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง การใหการปรกษาแบบเผชญความจรง เปนการใหการปรกษาทเนนพฤตกรรมปจจบน และความรบผดชอบของผรบบรการ ใหผรบบรการยอมรบพลงของตนเองทจะปรบปรง หรอเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง วางโค รงการทจะปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเอง และพรอมทจะปฏบตตามโครงการนนๆ ดงนน เปาหมายของการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง จงมงเนนทจะชวยใหผรบบรการ

(1) มความเปนตวของตว เอง ร จ กและเขา ใจตนเอง มความรบผดชอบ (Responsibility) ทจะตอบสนองความตองการของตนเอง กลาเผชญความจรง พจารณาสงตางๆ ตามทเปนจรง (Reality) สามารถประเมนพฤตกรรมหรอการกระท าใดๆ ทแสดงออกวา ถกตองหรอไมถกตอง (Right or Wrong) โดยจะตองรจกพจารณาสงถก สงผด เพราะการประเมนพฤตกรรมจะเปนแรงกระตนใหผรบบรการปรบเปลยนพฤตกรรมไปสแนวทางใหมทถกตอง

54

(2) รบผดชอบทจะแกปญหา และมทกษะในการคดแกปญหา สนบสนนให

วางโครงการอนาคตและมงมนทจะด าเนนการตามโครงการทวางไว (3) สามารถชวยเหลอตวเอง สามารถพจารณาไดวา อะไรถก อะไรผด สงใดควร

กระท า หรอพงละเวน (4) คนพบทางเลอกทจะไปสเปาหมายชวตดวยตนเอง เพอสนองความตองการของ

ตนเองอยางมประสทธภาพ โดยไมกระทบกระเทอนสทธของผอน (5) ตระหนกในคณคาของตนเอง โดยรจกวธสรางสมพนธภาพกบบคคลอน รจกให

และรบความรกความผกพนผอน เพอใหเกดความรสกวาตนมคา 3) แนวปฏบตการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง ประกอบดวยขนตอนและ

เทคนคในการใหการปรกษา ดงน (1) ขนตอนการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง ในขนแรกของการใหการปรกษา

ผใหการปรกษาจะใหความส าคญกบการสรางสมพนธภาพ ผใหการปรกษาจะตองสนใจ ใสใจ ใหการยอมรบผรบบรการดวยความอบอน เปดเผย และเตมใจแลกเปลยนประสบการณ ตลอดทงสรางความเชอถอใหผรบบรการเหน และแสดงความหวงใยผรบบรการ หลงจากนนจงด าเนนการตามขนตอนของการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง ดงน (Corey, 1996: 267-271)

- ส ารวจความตองการ (Wants) ของผรบบรการ โดยการถามผรบบรการวา “คณตองการอะไร” ผใหการปรกษาจะตงค าถามเพอกระตนใหผรบบรการไดคด ไดไตรตรองถงสงทเขาปรารถนาไดเปดเผยโลกสวนตว ตลอดทงมโอกาสไดรบร สมผส และส ารวจทกๆ แงมมของชวต รวมทงสงทเขาตองการจากครอบครว เพอน งาน และสงทเขาคาดหวงในชวต

- ส ารวจทศทางหรอแนวทางและการปฏบต (Direction and Doing) ของผรบบรการเนองจาก การใหการปรกษาแบบเผชญความจรง ใหความส าคญกบพฤตกรรม ปจจบนของผรบบรการแมวาแกลสเซอรจะยนยนวา ความคบของใจในอดตไมใชสาระส าคญแตประการใด และไมมวถทางใดทจะขจดความคบของใจนนๆ ใหหมดสนไปได แตสงทจะตองท าในขณะนตางหากทจะชวยใ หผรบบรการ เลอกวถทางหรอแนวทางทจะตอบสนองความตองการทพงพอใจของตนเองไดมากขน

ดงนน ในชวงแรกๆ ของการใหการปรกษา จงเปนสงจ าเปนอยางยงทจะสนทนาโตตอบกบผรบบรการใหครอบคลมแนวทางในการด ารงชวตของเขา ไมวาจะเปนสถานททเขาไปหร อสงทเขาท า การส ารวจนจะเปนขนเรมตนทจะน าไปสการประเมนในขนตอไปวา สงตางๆ สามารถทจะน าไปสทศทางทพงประสงคหรอไม โดยผใหการศกษาจะเปนกระจกสะทอนใหกบผรบบรการ พรอมทงถามผรบบรการวา “ในตอนนคณมองเหนอะไรในตวคณเองบาง และคณมองเหนอะไรในตวคณในอนาคตบาง?” ค าถามนจะชวยใหผรบบรการไดส ารวจและสมผสกบชวตของตนเอง ท าใหเกดความกระจางแจงขน

การใหการปรกษาแบบเผชญความจรง จะใหความสนใจทการเปลยนแปลงพฤตกรรมในภาพรวมในปจจบน (Current Total Behavior) มใชเพยงเปลยนแตเจตคตและความรสกเทานน แมวาในระหวางการใหการปรกษาผรบบรการจะระบายความรสกออกมา แตความรสกนนจะบงเกดผลหากเชอมโยงกบสงทผรบบรการก าลงท าในขณะนน เชน “เมอมใครขบรถตดหนา ผขบกจะตกใจ แลวก

55

จะเหยยบเบรคทนท” ดงนน เปาหมายประการหนงของการใหการปรกษาแบบเผชญความจรงคอ ตองการใหผรบบรการไดตระหนกรในการกระท าของตนเองและพฤตกรรมในภาพรวมของตนเอง เพอตอบสนองความตองการของตนเอง ตลอดทงเพอพฒนาภาพพจนทดของตนเองตอไป

- การประเมน (Evaluation) โดยใหผรบบรการประเมนพฤตกรรมของตนเองในปจจบนวา สมหวงในสงทตองการหรอไม และพฤตกรรมนนจะน าไปสทศทางทผบรการตองการหรอไม

- การวางแผน (Planning) และการท าสญญาผกมด (Commitment) ทจะปฏบตตามแผนเพอปรบเปลยนพฤตกรรม ในขนนเมอผรบบรการตดสนใจแลววา อะไรคอสงทเขาตองการจะเปลยนแปลง ขนตอไปผใหการปรกษาและผรบบรการจะวางแผนรวมกนเพอปรบเปลยนพฤตกรรมเปาหมาย แลวผใหการปรกษาจะใหผรบบรการท าสญญาผกมดตนเองในการปรบเปลยนพฤตกรรม ถาผรบบรการสามารถท าตามขอตกลงหรอสญญาได แสดงใหเหนวา เขามความสามารถทจะตอบสนองความตองการของเขาเอง เหนความส าคญและคณคาของตนเอง มความรบผดชอบ และเชอมนในการกระท าของตนเอง ซงบงบอกถงการมเอกลกษณแหงความส าเรจ

(2) เทคนคในการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง เทคนคในการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง ไดแก (Corey, 1996: 469)

- การมศลปะในการตงค าถาม ทงนเพราะวา การใหการปรกษาแบบเผชญความจรงใชการตงค าถามมากกวาการใหการปรกษาแบบอนๆ ทงน เพอรวบรวมขอมลทเปนโลกส วนตวของผรบบรการ รวบรวมขอมลเกยวกบพฤตกรรมการกระท าของผรบบรการ ตลอดทงแนวทางในการด าเนนชวตของผรบบรการ

- เทคนคในการวางแผนในการปรบเปลยนพฤตกรรมของผรบบรการ - เทคนคในการตดตามและประเมนผลพฤตกรรมของผรบบรการ - เทคนคการใชอารมณขน โดยใชถอยค าใหถกกาลเทศะ

4) บทบาทของผใหการปรกษาของทฤษฎการใหการปรกษาแบบเผชญความจรงบทบาทของผใหการปรกษาแบบเผชญความจรง (Corey, 1996: 264-265) มดงน

(1) ผใหการปรกษามบทบาทส าคญในการสอน แนะน าผรบบรการในการส ารวจความตองการของตนเอง ชวยใหผรบบรการพบวถทางในการตอบสนองความตองการของตนเอง ก าหนดแผนการปฏบตและปฏบตตามแผนทวางไวในการปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเอง ตลอดทงพรอมทจะเผชญปญหาหรออปสรรคและหาทางออกทเหมาะสม

(2) ผใหการปรกษาแบบเผชญความจรงมลกษณะเปนครทจะชวยใหผรบบรการ ทออนแอใหมความเขมแขง ทไมมความรบผดชอบในชวตไปสการมความรบผดชอบตอชวตของตน ตลอดทงใหมพลงทจะตอสชวต

(3) ผใหการปรกษาจะสนบสนนและใหก าลงใจแกผรบบรการในการด าเนนการปรบปรงเปลยนแปลงตนเอง

56

กลาวโดยสรป จะเหนวา ทฤษฎการใหการปรกษาสวนมากมมมมองเกยวกบธรรมชาตมนษยวา

มนษยมเหตผล มคณคา มศกดศร มความสามารถ มความรบผดชอบ และมศกยภาพทจะพฒนาตนเอง แตเหตการณตางๆ ทเกดขนในแตละชวงชวตของมนษยลวนแลวแตมอทธพลตอการด ารงชวตหรอวถชวตของบคคลนนๆ บางคนอาจจะพฒนาตนเองไปในวถชวตของบคคลนนๆ บางคนอาจจะพฒนาตนเองไปในวถทางทเหมาะสม มความพรอมทจะน าตนเอง มอสระ มความมนใจในตนเอง และปรบปรงเปลยนแปลงตนเองอยางสรางสรรค สวนบางคนไมสามารถจะพฒนาตนเองไดตามล าพง ตองพงพาผอน ไมมความมนใจในตนเอง ขาดวฒภาวะ และไมมความเปนตวของตวเอง จากมมมองตางๆ เกยวกบธรรมชาตมนษย จะเปนรากฐานส าคญในการก าหนดเปาหมาย ตลอดทงแนวปฏบตในการใหการปรกษา

เมอพจารณาเปาหมายของการใหการปรกษาแตละทฤษฎ จะเหนวา แตละทฤษฎตางตองการใหความชวยเหลอผรบบรการใหรจกและเขาใจตนเองใหดยงขน รบผดชอบตอชวตของตนเอง เรยนรทจะปรบเปลยนความคด ความรสก ตลอดทงพฤตกรรมตางๆ ทเปนอปสรรคในการด าเนนชวตของตนเอง พรอมทจะขจดความยงยากสบสนในชวต ใหมชวตทราบรน หลดพนจากบวงปญหาตางๆ โดยใช สต ปญญา และก าลงใจของตนเอง

ส าหรบแนวปฏบตการใหการปรกษาของแตละทฤษฎการใหการปรกษาท าใหทราบวาแตละทฤษฎมขนตอนการใหการปรกษาอยางไร และเทคนคทส าคญในการใหการปรกษาของแตละทฤษฎไดแกเทคนคอะไรบาง ซงจะอ านวยประโยชนในการใหการปรกษาใหสอดคลองกบลกษณะปญหาของผรบบรการ ซงแนวปฏบตการใหการปรกษาของแตละทฤษฎ สรปไดวาขนตอนทส าคญๆ ในการใหการปรกษาของแตละทฤษฎ ประกอบดวย 3 ขนตอนคอ ขนตอนแรก คอ ขนเรมตนการใหการปรกษา ในขนน ผใหการปรกษาของทกๆ ทฤษฎการใหการปรกษา จะใหความส าคญกบการสรางสมพนธภาพกบผรบบรการ ผใหการปรกษาจะตองสนใจ ใสใจ ใหการยอมรบผรบบรการดวยความอบอน สรางความเชอถอใหผรบบรการเหนและมความเอออาทรผรบบรการ ตลอดทงในขนเรมตนการใหการปรกษาน ผใหการปรกษาจะตองชแจงวตถประสงคของการใหการปรกษา บทบาทหนาทของผใหการปรกษาและผรบบรการ และจรรยาบรรณในการใหการปรกษาของผใหการปรกษา ตลอดทง ตดตามผลการใหการปรกษาตงแตการพบครงท 2 เปนตนไป ขนตอนท 2 คอ ขนด าเนนการใหการปรกษา ในขนน ผใหการปรกษา อาจจะมขนตอนในการใหการปรกษาโดยก าหนดล าดบขนตอนยอยๆ ใหสอดคลองกบขนตอนในการใหการปรกษาของแตละทฤษฎ และในขนตอนนผใหการปรกษา จะประยกตใชเทคนคตางๆ ในการใหการปรกษาใหสอดคลองกบประเดนปญหาของผรบบรการ และใหสอดคลองกบเทคนคของการใหการปรกษาของทฤษฎนนๆ โดยแตละทฤษฎตางมเทคนคทน ามาใชแตกตางกนไป ขนตอนท 3 คอ ขนยตการใหการปรกษา ในการใหการปรกษาแตละครง กอนจะยตการใหการปรกษาในครงนนๆ ผใหการปรกษาจะตองเปดโอกาสใหผรบบรการสรปผลของการใหการปรกษาและซกถามประเดนปญหาทผรบบรการยงสงสยหรอคางคาใจ ตลอดทงแนวทางทผรบบรการพรอมทจะน าไปปฏบตตอไป นอกจากน ผใหการปรกษาควรจะสรปผลของการใหการปรกษาในครงนนๆ เพมเตม พรอมทงนดหมาย วน เวลา สถานท ในการใหการปรกษาในครงตอไป

57

สวนเทคนคในการใหการปรกษานน แตละทฤษฎตางมจดเนนในการใชเทคนคแตกตางกน ซงผใหการปรกษาจะตองมประสบการณในการใชเทคนคตางๆ โดยการเรยนร และฝกปฏบตจากผทมความสามารถในการใชเทคนคนนๆ กอนจะน าไปใชกบผรบบรการตอไป

สงส าคญประการสดทายทไดกลาวถงในการใหการปรกษา คอ บทบาทของผใหการปรกษา ทงน เพราะวาการใหการปรกษาจะบรรลเปาหมายของการใหการปรกษา หรอไมนน ผใหการปรกษาจะมบทบาทส าคญอยางยงในการทจะชวยใหผรบบรการไดรจก เขาใจตนเองและสภาพแวดลอมตางๆ ตามความเปนจรง พรอมทจะเผชญปญหา ตอสกบปญหาอยางมสตและปญญา ตลอดทงเกดการเปลยนแปลงในวถทางทเหมาะสมขน ผใหการปรกษาจงมบทบาทส าคญ คอ นอกจากจะใหความชวยเหลอผรบบรการในการปรบเปลยนชวตของตนเองแลว ผใหการปรกษายงท าหนาทประหนงกระจกสะทอนใหผรบบรการรบร ตระหนกร เกยวกบตนเองและสงตางๆ รอบตวทเกยวของทจะสงผลตอชวตของผรบบรการ 2. งานแนะแนว

สาระส าคญของงานแนะแนวทจะกลาวถงเพอเปนแนวคดพนฐานส าหรบงานวจยในครงน ประกอบดวย 1) ความหมายของการแนะแนว 2) ความส าคญของการแนะแนว 3) ขอบขายการแนะแนว และ 4) บรการแนะแนว ดงน

2.1 ความหมายของการแนะแนว ไดมผใหความหมายไวหลายทาน ดงตวอยางตอไปน สตารทเซอร และสโตน (Shertzer Bruce & Stone Shelly 1966 : 30-33) ไดใหความหมายของ

การแนะแนววา เปนกระบวนการใหความชวยเหลอบคคลซงมความแตกตางกนใหเขาใจตนเองและโลกของตนเอง

วชร ทรพยม (2531 : 3) ใหความหมายของการแนะแนวไววา “การแนะแนว เปนกระบวนการชวยเหลอบคคลใหเขาใจตนเองและสงแวดลอม เพอใหเขาสามารถน าตนเองได เปนการตดสนใจวาจะศกษาดานใด ประกอบอาชพใด หรอแกปญหาอยางไร และสามารถปรบตว ใหมความสข ความเจรญกาวหนาในชวต ไดพฒนาตนเองใหถงขดสดในทกดาน”

วลภา สบายยง(2554 : 4) ใหความหมายของการแนะแนวไววา การแนะแนว หมายถง กระบวนการชวยเหลอบคคลแตละคน ในทกดาน เพอใหเขาไดเขาใจตนเอง สามารถชวยตนเอง น าตนเอง พฒนาแนวทางในการด าเนนชวตของตนเอง ปรบตนเองไดอยางมประสทธภาพและอยอยางมความสข

กลาวโดยสรป การแนะแนว หมายถง กระบวนการทชวยใหนกเรยนรจกตนเองและรถงแนวทางทจะใชความสามารถ ความสนใจ และความถนดของตนใหเปนประโยชนแกตนเองและสงคมใหมากทสดและชวยใหสามารถเผชญความจรงไดอยางกลาหาญ สามารถใชตดสนใจเลอกและวางแนวชวตในอนาคตของตนไดอยางฉลาดและถกตอง ทงในปจจบนนมปญหาตาง ๆ เกดขนมากมาย บรการแนะแนวจงเขามามบทบาทเพอชวยใหนกเรยนรจกแกปญหาทงปรบตนใหเขากบสภาพแวดลอมไดอยางเหมาะสม

58

2.2 ความส าคญของการแนะแนว การแนะแนวมความส าคญตอบคคลฝายตาง ๆไดแก ผรบการ

บรการแนะแนว ครอบครวของผรบบรการ สถาบนการศกษาหรอองคกร บคคลอน ๆ ทผรบบรการแนะแนวเกยวของดวย (ลดดาวรรณ ณ ระนอง 2554 : 23-24) ซงมสาระส าคญ ดงน

2.2.1 ความส าคญตอผรบบรการ ผรบบรการแนะแนวเปนกลมทไดรบผลโดยตรงจากการแนะแนวเพราะการแนะแนวจดขนกเพอใหการพฒนาสงเสรมหรอชวยเหลอคนกลมน งานแนะแนวมความส าคญตอผรบบรการในประเดนหลก ๆ ดงน

1) ไดรบการสงเสรมพฒนาทเหมาะสม การแนะแนวทมความพรอมและมศกยภาพเพยงพอจะสามารถจดกจกรรมเพอสงเสรมและพฒนา พฒนาการดานตาง ๆ ของกลมเปาหมาย ไดทงพฒนาทางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม อนท าใหเกดความพรอมในการศกษาเลาเรยน การเตรยมตวสอาชพหรอการประกอบอาชพ และการปรบตวทางสงคม (สวนตวและสงคม) ท เหมาะสมกบวยและสถานภาพ

2) ไดรบการปองกนผลเสยหายทอาจเกดขนในการด าเนนชวต เชน ปองกนปญหาทางการเรยน การปรบตวกบเพอนในเดกเลก การปองกนปญหาทางเพศ ปญหายาเสพตดในวยรน ปองกนปญหาครอบครวปญหาการปรบตวในการท างานส าหรบผใหญ หรอกลาวอยางกวาง ๆ ไดวา ปองกนผลเสยทจะเกดแกผรบบรการในดานการศกษา อาชพสวนตว และสงคม โดยพจารณาความเหมาะสมกบวยและสถานภาพ

3) ไดรบการแกไข/ชวยเหลอกรณทผรบบรการเกดปญหาขนไมวาจะเปนดานการศกษาอาชพหรอสวนตวสงคมการแนะแนวจะมบทบาทส าคญในการใหความชวยเหลอโดยเนนใหผพบปญหาไดรจกตนเอง เขาใจตนเอง ไดพบกบทางเลอกตาง ๆ ในการแกปญหา ไดคดวเคราะห และตดสนใจเลอกทางทเหมาะส าหรบตนเอง

2.2.2 ความส าคญตอครอบครว ในทนหมายถงความส าคญตอครอบครวของผรบบรการแนะแนวบรการแนะแนวมความส าคญดงตอไปน

1) ชวยเหลอและสานตองานของครอบครว การอบรมเลยงดเดกและเยาวชน เบองตนเปนหนาทของครอบครว แตเมอเดกเยาวชนไปโรงเรยนหรอสถาบน เขาจะไดรบการสนบสนนและสงเสรมโดยผทมความรความเขาใจ และบทบาทดงกลาวกคอของฝายแนะแนวนนเอง

2) ชวยใหครอบครวไดรบความสขความพอใจ เพราะการแนะแนวจะมสวนชวยใหบคคลมพฒนาการทด สามารถเผชญกบปญหาและปรบตวได

3) ชวยสรางความเขาใจอนดระหวางคนในครอบครว ถาเดกและเยาวชนไดรบการพฒนาดจากฝายแนะแนวเขาจะเปนศนยกลางทสรางความเขาใจกนของครอบครว หรอแมแตผอยในวยผใหญหากไดรบการแนะแนวทเหมาะสมกจะชวยสรางความเขาใจในครอบครวไดด

4) ชวยใหครอบครวไดทราบขอมล ชวยใหเขาใจเดก เยาวชน หรอบคคล อนจะท าใหสามารถประสานงานกบฝายแนะแนวเพอชวยเหลอผรบบรการได

2.2.3 ความส าคญตอสถานศกษาหรอองคกร (ของผรบบรการ)

59

1) การแนะแนวเปนกลไกของสถานศกษา องคกรในการสงเสรมพฒนา ปองกน และ

ชวยเหลอใหสมาชกแกปญหาไดอยางเหมาะสม 2) ชวยลดปญหาและความขดแยงในสถานศกษา หรอองคกรเนองจากสมาชกมวฒภาวะท

ดมปญหาดานตาง ๆ นอยลง 3) ชวยเพมประสทธภาพของสถานศกษา หรอองคกรในการพฒนาสมาชกหรอบคลากร

เพราะสมาชกมคณภาพชวตทด ยอมมผลงานด ปจจบนนบเปนยคทสงคมโลกมการเปลยนอยางรวดเรว ทงดานเศรษฐกจและสงคม เทคโนโลย สงผล

กระทบโดยตรง และโดยทางออมตอการด าเนนชวตของคน ทกเพศ ทกชวงวยของชวต ปญหาสงคมไดทวความซบซอม รนแรงขนทกขณะ ไมวาจะเปนปญหาการมคานยมฟงเฟอ การเลยนแบบ การแพรระบาดของสารเสพตด การกออาชญากรรม การท าแทง การฆาตวตาย ความออนไหวทางจตใจ ฯลฯ ปญหาเหลานมสาเหตส าคญ คอ บคคลไมรจกตนเองและสภาพแวดลอมทดพอ ขาดทกษะการคดตดสนใจแกปญหา และไมสามารถปรบตวในสถานการณตาง ๆ ได

กระบวนการแนะแนวจงเปนกลไกส าคญในการปองกน ชวยเหลอ สงเสรมและพฒนาผเรยนตงแตเยาววย เพราะจดมงหมายของการแนะแนวเปนกระบวนการทมงสรางเสรมผเรยนใหมคณภาพเหมาะสมตามความแตกตางระหวางบคคล คนพบและพฒนาศกยภาพของตน มทกษะการด าเนนชวต มวฒภาวะทางอารมณ ศลธรรม จรยธรรม รจกการเรยนรในเชงพหปญญา รจกคดตดสนใจ แกปญหาในชวงวกฤต วางแผนการศกษาตอ และพฒนาตนสโลกอาชพ และการมงานท า รวมทงด าเนนชวตอยในสงคมอยางมความสข

ดงนน การแนะแนวจงมบทบาทส าคญยงตอการพฒนาคนโดยองครวม ทงทางดานสตปญญา อารมณ สงคม และจตใจ ใหเปนบคคลทสามารถบรณาการ ความคด คานยม ประเพณ วฒนธรรม และเทคโนโลยเขาสวถชวตคนไทยไดอยางเหมาะสม

2.3 ขอบขายการแนะแนว รญจวน ค าวชรพทกษ (2544: 7) กลาวถงขอบขายของการแนะแนววา

สามารถ แบงออกเปน 3 ดาน ไดแก 1) การแนะแนวดานการศกษา ( Educational Guidance ) คอ กระบวนการทนกแนะแนว

ไดชวยใหนกเรยน นกศกษา รจกตนเอง และสงแวดลอม เพอใหสามารถตดสนใจเรองทเกยวของกบการศกษาไดจนเตมศกยภาพ เชน การวางแผนการเรยน วชาเรยน การสอบ การแกปญหาการเรยนการศกษาตอ ทงนหากผรบบรการแนะแนวไมรจกตนเอง แนวโนมอาจจะวางแผนการศกษาโดยไมค านงถงความสามารถของตนเอง ซงน าไปสการตดสนใจเลอกวชาหรอคณะ ทไมตรงกบคณสมบตของตนเอง แตถาผใหบรการแนะแนวมขอมลเกยวกบระดบความสามารถ ความสนใจของผเรยน กจะแกปญหาไดอกทงยงสามารถน าศกยภาพทมอยมาใชในการศกษาไดเตมทอกดวย

2) การแนะแนวดานอาชพ ( Vocational Guidance ) คอ กระบวนการทนกแนะแนวไดชวยใหนกเรยน นกศกษา รจกตนเอง และสงแวดลอม อกทง มโอกาสไดรบประสบการณและฝกงานตามความถนด เพอใหสามารถตดสนใจเรองทเกยวกบอาชพได เชน การแสวงหาเกยวกบอาชพและการเลอกสา ย

60

อาชพทเหมาะสม มเจตคตทดในการท างาน ความตองการและความสนใจ เปนตน ทงน ขอมลดานความถนดในอาชพ จะปองกนและแกไขปญหาความขดแยงระหวางความใฝฝนกบการเขาสอาชพทตองการของผรบบรการแนะแนวได ทงยงท างานไดตรงตามความถนด มความสข ความพอใจ และสามารถน าศกยภาพของตน มาใชในการประกอบอาชพไดอยางมประสทธภาพ

3) การแนะแนวดานสวนตวและสงคม (Personality Guidance) คอ กระบวนการทนก แนะแนวไดชวยใหนกเรยน นกศกษา รจกตนเอง และสงแวดลอม เพอใหสามารถตดสนใจเรองท เกยวของกบสวนตวและสงคมได เชน การรจกตนเองในดานทกษะทางสงคม การปรบตวกบเพอนและคร การท างานรวมกบผอน การพฒนาบคลกภาพ และความสามารถทเหมาะสมในการเขาสงคม การเลอกกจกรรมทสนใจยามวาง การพฒนาตนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทดหรอพฒนาบคลกภาพดานสวนตวและสงคม ทเปนจดเดนของผรบบรการแนะแนว

2.4 บรการแนะแนว ในการด าเนนงานแนะแนว มบรการทส าคญ 5 บรการทเชอมโยงสมพนธกน

ดงภาพ ท 2.1 ดงน

ภาพท 2.1 ความเชอมโยงของการบรการแนะแนว 5 บรการ

จากภาพท 2.1 บรการแนะแนวมบรการหลก 5 บรการ ซงแตละบรการมสาระส าคญ ดงน

61

2.4.1 บรการศกษาและรวบรวมขอมลเปนรายบคคล (Individual Inventory Service)

เปนบรการอนดบแรกของบรการแนะแนวเปนบรการทท าใหผแนะแนวและครสามารถรจ กนกเรยนเปนรายบคคล ชวยใหผแนะแนวสามารถรจกนกเรยนมากยงขน และสามารถหาทางชวยเหลอไดถกตองยงขนการศกษาและส ารวจนกเรยนเปนรายบคคลชวยใหผมหนาทเกยวของกบการแนะแนว เชน ผบรหาร ครแนะแนว คร รวมทงบดามารดาหรอผเกยวของสามารถรจกและเขาใจนกเรยนไดอยางดการศกษาเดกเปนรายบคคล ประกอบไปดวยหลกเกณฑทส าคญคอ “การรวบรวมขอมล”

การทจะสามารถรวบรวมขอมลไดตองมหลก ดงน 1) ขอมลทไดตองเปนขอมลทชดเจน สามารถเขาใจงาย 2) ขอมลทจดหาตองตรงตามความเปนจรง และเปนขอมลทสรรหามาอยางด 3) เปนขอมลทเปนปจจบน เทาทนเหตการณ ไมลาสมย 4) เมอไดขอมลหลาย ๆ อยางแลว ตองเกบรวบรวมเขาดวยกนจดใหเขาพวกเขาหมอยางม

ระเบยบ 5) ขอมลทไดตองเกบเขาแฟมใหเรยบรอย เพอจะไดสามารถคนหาไดงายและสามารถ

น ามาใชไดรวดเรวเมอตองการจะใช 2.4.2 บรการสนเทศ (Information Service) บรการสนเทศใหความร ขาวสารตาง ๆ ทง

ทางดานการศกษา การเลอกอาชพ และการปรบตวเขากบสงคมบรการสนเทศ จะใหความรขาวสารนอกเหนอจากการเรยน ชวยใหนกเรยนมความรเพมเตมมากขนบรการสนเทศ นอกจากจะใหขอมลตาง ๆ เกยวกบนกเรยนแลว ยงจะชวยกระตนใหนกเรยนสนใจทจะวางแผนการในชวต และวางจดประสงคทจะชวยสรางทศนคตทดตออาชพตาง ๆ รจกท างานรวมกบผอนและสนใจในการปฏบตงานนอกจากนน บรการสนเทศยงสงเสรมใหนกเรยนมความรความเขาใจเรองตาง ๆ อยางถกตองและเปนไปตามหลกของธรรมชาต

บรการสนเทศ แบงออกเปน 3 ประเภทคอ 1) บรการสนเทศทางการศกษา (Educational Information) 2) บรการสนเทศทางอาชพ (Occupational Information) 3) บรการสนเทศทางดานสวนตวและสงคม (Personal Information)

2.4.3 บรการปรกษา (Counseling Service) บรการใหค าปรกษานบวาเปน “หวใจของบรการแนะแนว” ซงถอวาเปนบรการทส าคญทสดในบรการแนะแนว การบรการแนะแนวทจดขนในสถานศกษาจะขาดบรการใหค าปรกษาเสยมไดบรการใหค าปรกษา จงเปนบรการททกคนรจกดบางครงมผสบสนวาบรการแนะแนวกคอ บรการใหค า ปรกษานนเองทงนเพราะบรการแนะแนวจะจดบรการใหค าปรกษาอยางเปนทางการ ซงสามารถมองเหนไดชดเจนกวาบรการอน ๆ ความจรงแลวการบรการใหค าปรกษานนเปนบรการหนงของบรการแนะแนว

2.4.4 บรการจดวางตวบคคล (Placement Service) การจดวางตวบคคลเปนบรการทเกยวของกบบรการตาง ๆ ขางตน เปนการวางตวบคคลใหเหมาะสมกบงานตามทคดเลอก เปนบรการทชวยใหบคคลไดเรยนตามวชาทตนเองชอบ ชวยใหมโอกาสเรยนและประกอบอาชพตรงตามความสามารถ ของตนเอง เปนบรการทจดขนชวยเหลอนกเรยนทงทยงศกษาอยในโรงเรยนและส าเรจการศกษาไปแลว

62

2.4.5 บรการตดตามและประเมนผล (Follow-up Service) บรการตดตามผล เปนบรการ

สดทายของบรการแนะแนว เปนการตดตามดวาการจดบรการตาง ๆ ทไดด าเนนไปแลวนน ไดผลมากนอยเพยงใด นกเรยนทออกจากโรงเรยนไปแลวนนทงจบการศกษาและยงไมจบการศกษาประสบปญหาอะไรบาง รวมทงการตดตามผลดนกเรยนทยงศกษาอยในโรงเรยนและจบการศกษาไปแลววาประสบผลส าเรจในการแกไขปญหาหรอไม

วธการตดตามผล อาจท าไดดงน 1) การสมภาษณนกเรยนดวยตนเอง เพอจะไดทราบถงผลของการชวยเหลอวาประสบ

ความส าเรจหรอไมเพยงใด 2) การสมภาษณบคคลทอยใกลชดนกเรยน เชน เพอนนกเรยน เพอนบาน ญาตพนอง

บดามารดา เพอทราบถงผลของการบรการ 3) การสงแบบสอบถามไปยงนกเรยนทจบการศกษาไปแลว หรอนกเรยนในโรงเรยนกร

อรแบบสอบถาม เพอจะไดทราบผลของการใหบรการ กลาวโดยสรป ภารกจของงานแนะแนว ครอบคลมบรการหลก 5 บรการ และมขอบขายการ

ใหบรการแกผรบบรการใน 3 ดาน ซงหากน ามาประกอบเขาดวยกน จะท าใหเหนปรากฏการณยอยๆ ทเปนบทบาทหนาทของนกแนะแนวและผใหการปรกษาเชงจตวทยาตองรบผดชอบในการใหบรการแกผมารบบรการ สามารถแสดงได ดงตารางท 2.1 ดงน ตารางท 2.1 บรการ และขอบขายการใหบรการทางการแนะแนว

บรการหลก 5 บรการ ขอบขายการแนะแนว 3 ดาน

การศกษา (Education)

อาชพ (Vocation) สวนตวและสงคม ( Personal

– Social) 1. บรการศกษาขอมลเปนรายบคคล (Individual Inventory Service)

1.1 บรการศกษาขอมลเปนรายบคคล ดานการศกษา

1.2 บรการศกษาขอมลเปนรายบคคล ดานอาชพ

1.3 บรการศกษาขอมลเปนรายบคคล ดานสวนตวและสงคม

2. บรการสนเทศ (Information Service)

2.1 บรการสนเทศ ดานการศกษา

2.2บรการสนเทศ ดานอาชพ

2.3 บรการสนเทศ ดานสวนตวและสงคม

3. บรการปรกษา ( Counseling Service)

3.1 บรการปรกษา ดานการศกษา

3.2 บรการปรกษา ดานอาชพ

3.3 บรการปรกษา ดานสวนตวและสงคม

4. บรการจดวางตวบคคล (Placement Service)

4.1 บรการจดวางตวบคคลดานการศกษา

4.2 บรการจดวางตวบคคลดานอาชพ

4.3 บรการจดวางตวบคคล ดานสวนตวและสงคม

5. บรการตดตามและประเมนผล (Follow-up and Evaluation Service)

5.1 บรการตดตามและประเมนผล ดานการศกษา

5.2 บรการตดตามและประเมนผล ดานอาชพ

5.3 บรการตดตามและประเมนผล ดานสวนตวและสงคม

63

จากตารางท 2.1 แสดงใหเหนถงปรากฏการณความสมพนธของนกแนะแนวทมบทบาทในการใหบรการแกผรบบรการ ซงประกอบดวยบรการหลก 5 บรการ และแตละบรการมขอบขายการใหบรการ 3 ดาน ทนกแนะแนวจะตองปฏบตภารกจใหครอบคลมทกดาน 3. การสงเคราะหงานวจย

การสงเคราะหการวจยทกลาวถงประกอบดวยสาระส าคญ 5 ประการ คอ 1) ความหมายการสงเคราะหงานวจย 2) ความส าคญการวจยเชงสงเคราะห 3) ประเภทของการสงเคราะหงานวจย 3) ขนตอนการสงเคราะหงานวจย 5) การวเคราะหเนอหา และ 6) งานวจยทเกยวของกบงานวจยเชงสงเคราะหงานวจย

3.1. ความหมายของการสงเคราะหงานวจย ค าวา การสงเคราะหงานวจย (Research Synthesis) มผใหความหมายไวดงน

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2552 :17) สรปวา การสงเคราะหงานวจย เปนระเบยบวธทใชในการศกษาหาขอเทจจรง เพอตอบปญหาการวจยทนกวจยศกษา โดยท าการรวบรวมงานวจยหลายเรองทเกยวของกบปญหานนๆมาวเคราะหเพอหาขอสรปทแทจรง ซงจะเปนค าตอบใหกบปญหาวจยนน สนานจตร สคนธทรพยและคณะ (2551 : 7) ใหความหมายของการสงเคราะหงานวจยวาเปนกระบวนการศกษาวเคราะหงานวจยทน ามาสงเคราะหอยางเปนระบบ ผลจากการสงเคราะหจะไดขอสรปทมความหมายและสามารถน าไปใชประโยชนไดมากกวาขอสรปของงานวจยแตละเรอง ศรยพา พลสวรรณ (2550 : 32) สรปความหมาย การสงเคราะหงานวจย ไววาการสงเคราะหงานวจย หมายถง การจดการความร (Knowledge Management) ทไดจากงานวจยทศกษาปญหาเดยวกนหลายๆเลม โดยการยอนคดไตรตรองในงานวจยนนๆ โดยการวเคราะหแลวสงเคราะหในสงทคนพบเพอน าเสนอในขอยตทงในสงสอดคลองตองกนและในสงทแตกตางกน เพอใหเกดการสรางองคความรและเกดการปรบเปลยนองคความร (Construct and Reconstruct Knowledge) นงลกษณ วรชชย และสวมล วองวานช (2542 : 17) สรปวา การสงเคราะหงานวจย หมายถง การวจยทเปนการศกษารายงานวจยจ านวนมากทศกษาปญหาวจยเดยวกน เพอสรปผลการวจยและสรปความคลายคลงและความแตกตางระหวางงานวจยแตละเรอง รวมทงการอธบายถงสามาเหตทมาของความแตกตางเหลานน ใหไดองคความรทจะสามารถน าไปใชเปนประโยชนอยางกวางขวาง อทมพร จามรมาน (2531 : 1) ใหความหมายวา การสงเคราะหงานวจยเปนการน าผลการวจยหรอขอคนพบจากงานวจยทเกยวของกนมาบรรยายสรปเขาดวยกน จนเกดเปนองคความรใหมขน

นงลกษณ วรชชย (2530 : 116) ใหความหมายวา การสงเคราะหงานวจยเปนระเบยบวธการศกษาหาขอเทจจรงเพอตอบปญหาใดปญหาหนง โดยการรวบรวมงานวจยเกยวกบปญหานนหลายๆ เรองมาศกษา วเคราะหและน าเสนอขอสรปอยางมระบบใหไดค าตอบของปญหาทเปนขอยต จากการศกษาความหมายของการสงเคราะหงานวจยทกลาวมาแลว สรปไดวาการสงเคราะหงานวจย หมายถง การวจยทมระเบยบวธการศกษาหาขอเทจจรงเพอตอบปญหาใดปญหาหนงทศกษาปญหาวจย

64

เดยวกน โดยมงศกษารายงานวจยจ านวนมาก เพอสรปผลการวจย และสรปความคลายคลงและความแตกตางระหวางงานวจยแตละเรอง รวมทงการอธบายถงสามาเหตทมาของความแตกตางเหลานน ใหไดองคความรทจะสามารถน าไปใชเปนประโยชนอยางกวางขวาง

3.2 ส าคญของการสงเคราะหงานวจย ความส าคญของการสงเคราะหงานวจย ไดมนกวชาการหลายทานใหทรรศนะไวดงน ศรยพา พลสวรรณ (2550 : 33) กลาวถงความส าคญของการสงเคราะหงานวจยไววาการทม

งานวจยมเพมมากขน เพราะนกวชาการตระหนกถงความส าคญของการวจยและมการท าวจยเพมมากขนตามเวลาทผานไป มงานวจยนบรอยทศกษาปญหาเดยวกนโดยใชรปแบบวธการวจยและกลมตวอยางตางกน ผลการวจยเหลานนมทงทสอดคลองและขดแยงกน เปนผลใหผทท าการวจยสบเนองและผตองการใชประโยชนจากผลงานวจยเกดความสบสนและไมสามารถหาขอสรปทเปนขอยตได ดวยเหตนนกวจยจงใหความส าคญกบการสงเคราะหงานวจยและพยายามพฒนาวธการวเคราะหใหมระบบ มความเทยงตรงเชอถอได เพอใหไดผลการสงเคราะหงานวจยทมคณคา เปนประโยชนตอการวจยสบเนอง และการน าผลการวจยไปสรางความเจรญใหกบสงคมอยางแทจรง

มาเรยม นลพนธ (2543 : 3) มผลงานการสงเคราะหงานวจยทางดานหลกสตร และไดระบความส าคญของการสงเคราะหงานวจยไว ดงน

1.ไดองคความรเกยวกบผลงานวจยทางดานหลกสตร 2.ไดขอสรปเกยวกบผลงานวจยทางดานหลกสตร 3.เปนแนวทางในการศกษาวจยทางดานหลกสตร

สรปไดวา การสงเคราะหงานวจยมความส าคญอยางยง ทงนเนองจากเมอมการศกษารายงานวจยจ านวนมากทศกษาปญหาวจยเดยวกนแลวนกวจยสามารถสงเคราะหงานวจยสรปผลการวจยและสรปความคลายคลงและความแตกตางระหวางงานวจยแตละเรอง รวมทงสามารถการอธบายถงสามาเหตทมาของความแตกตางเหลานน ท าใหใหไดองคความรทจะสามารถน าไปใชเปนประโยชนอยางกวางขวางตอไปได

3.3 ประเภทของการสงเคราะหงานวจย การสงเคราะหงานวจยเปนระเบยบวธการศกษาหาขอเทจจรงเพอตอบปญหาใดปญหาหนงโดยการ

รวบรวมงานวจยเกยวกบปญหานนหลาย ๆ เรองมาศกษาวเคราะหและน าเสนอขอมลสรปอยางมระบบใหไดค าตอบปญหาทเปนขอยต สามารถจ าแนกไดเปน 2 ประเภท (บญธรรม กจปรดาบรสทธ 2549 : 129) ดงน

3.3.1 การสงเคราะหเชงคณลกษณะ (Qualitative Synthesis) หรอเชงบรรยาย เปนการรวบรวมเรองราวตางๆเขาดวยกนแลวบรรยายสรปผลการสงเคราะหงานวจยโดยจะสรปประเดนหลกของงานวจยแตละเรองและบรรยายใหเหนความสมพนธและความขดแยงระหวางผลการวจย ซงการสงเคราะหงานวจยแบบนตองอาศยผเชยวชาญในเรองนนๆ เปนผด าเนนการ ตองสรปดวยความไมล าเอยงและไมผนวกความคดเหนของตนเองในการสงเคราะห

65

3.3.2 การสงเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Synthesis) เปนวธทใชความรหลกการและ

ระเบยบวธทางสถตวเคราะหผลการวจย เพอหาขอสรปทเปนขอยตอยางเปนระบบเพอประโยชนในการเปรยบเทยบ สรปอางอง การสงเคราะหเชงปรมาณจงเปนการวเคราะหผลการวเคราะหหรอการวเคราะหเชงผสมผสานหรอการวจยงานวจย ในการสงเคราะหผลการวจยใชวธการสรางดชนมาตรฐานจากผลการวจยแตละเรอง แลวศกษาการกระจายของดชน ทดสอบสมมตฐานและประมาณคาพารามเตอรดชนนน ดชนมาตรฐานทนยมใชมอย 3 แบบคอความนาจะเปนของสถต คาสมประสทธสหสมพนธ และคาขนาดอทธพล

สรปไดวาการสงเคราะหงานวจยแบงออกเปน 2 ประเภทคอ การสงเคราะหเชงคณภาพและการสงเคราะหเชงปรมาณ

3.4 ขนตอนการสงเคราะหงานวจย

ขนตอนการสงเคราะหงานวจยเหมอนกบการท าวจยทว ๆ ไป ทตองมการก าหนดปญหา การรวบรวมขอมล การวเคราะหแปลผล และการน าเสนอผล นงลกษณ วรชชย (2530 : 116) ไดกลาวถงการสงเคราะหงานวจย 5 ขนตอน ดงน

3.4.1 การก าหนดหวขอปญหา การสงเคราะหงานวจยเรมตนจากการก าหนดปญหาการวจยซงตองเปนปญหาการวจยทมการท าวจยแลวอยางนอยสองราย เนองจากปญหาจากการวจยท มคณคานาสนใจและเปนปญหาทยงไมมค าตอบแนชดนน มกเปนปญหาทนกวจยสนใจและท าการวจยเปนจ านวนมาก ปญหาในลกษณะดงกลาวจงเปนปญหาทเหมาะสมตอการสงเคราะหงานวจย

3.4.2 การวเคราะหปญหาเมอก าหนดหวขอปญหาแลว ผสงเคราะหงานวจยตองนยามปญหาใหชดเจน ศกษาแนวคด หลกการและทฤษฎทเกยวของกบปญหาใหแจมชด เพอเปนพนฐานในการก าหนดแบบแผนและสมมตฐานการวจย

3.4.3 การเสาะคน คดเลอก และรวบรวมงานวจย มสาระส าคญ ดงน 1) การคดเลอกงานวจย ผสงเคราะหงานวจยตองคนควาและเสาะแสวงหางานวจ ย

ทงหมดทเกยวกบปญหาทก าหนดไว การเสาะแสวงหางานวจยสวนใหญจะท าไดจากเอกสาร เชน รายงานการวจย วทยานพนธ บทคดยอวทยานพนธ วารสารงานวจยเปนตน

2) การคดเลอกงานวจย ผสงเคราะหงานวจยตองอาน ศกษาและตรวจสอบงานวจยแตละเรองอยางละเอยด และท าความเขาใจวามความเกยวของกบเรองทตนเองจะสงเคราะหมากนอยเพยงไรตองสรางเกณฑในการคดเลอกงานวจยและท าการคดเลอกงานวจยทมคณภาพด มความเทยงตรงภายนอกและความเทยงตรงภายในสงตามเกณฑทก าหนดไว

3) การรวบรวมผลของการวจย หลงจากคดเลอกงานวจยทใชในการสงเคราะหงานวจยแลว ขนตอไปคอการรวบรวมรายละเอยดและผลการวจยของงานวจยนน วธการรวบรวมอาจใชการจดบนทก การถายเอกสาร หรอการกรอกแบบฟอรมกได ทงนผสงเคราะหงานวจยตองใชความระมดระวงในการเกบขอมล ใหไดขอมลทมความเทยงตรงและชอถอไดครบถวนสมบรณ

66

3.4.4 การวเคราะหเพอสงเคราะหผลงานวจย เปนขนตอนการทจดกระท าและวเคราะหขอมล

ซงประกอบดวย ผลทไดจากการวจย รายละเอยดลกษณะและวธการวจยจากงานวจยทงหมดเพอสงเคราะหหาขอสรป จากนนจงแปลความหมายจากผลการวเคราะหเพอตอบปญหาการวจย

3.4.5 การเสนอรายงานการสงเคราะหงานวจย การเขยนรายงาน การสงเคราะหงานวจยมหลกการเชนเดยวกบการเขยนรายงาน การวจยทว ๆ ไป ผสงเคราะหงานวจยตองเสนอรายละเอยดวธการด าเนนงานทกขนตอน พรอมทงขอสรป ขอคนพบและขอเสนอแนะจากการสงเคราะหงานวจย โดยใชภาษาทถกตองกะทดรดและชดเจน

การสงเคราะหงานวจยเปนวธการในการศกษาปญหาจากงานวจยทมปญหาเดยวกนมาศกษาโดยแบงเปนการศกษาเชงคณลกษณะและเชงปรมาณ ผสงเคราะหจะตองท าการรวบรวมรายละเอยดและผลการวจยแลวน ามาวเคราะห สรปเพอใหไดขอมลทมความเทยงตรงและเชอถอได

3.5 การวเคราะหเนอหา การสงเคราะหงานวจยดานเทคนคการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เปนการสรปผล

ตามเกณฑของผอาน ดงนนผลการวเคราะหเนอหาจงแตกตางตามอาน เวนแตวาเปนการวเคราะหเนอหาตามเกณฑทก าหนด ค าตอบทไดจะไมแตกตางกน การวเคราะหเนอหาเรมมกระบวนการทเปนระบบ ระเบยบเมอประมาณ 50 ปทแลว โดยพฒนามาจากการวเคราะหเนอหาหน งสอพมพ โฆษณา วรรณคด ฯลฯ(อทมพร จามรมาน 2531 : 1) การวเคราะหเนอหานบเปนเทคนคการสงเคราะหงานวจยเชงคณลกษณะทไดรบการพฒนาและใชกนอยางแพรหลายในปจจบน (Hunter and Schmidt.1990 อางถงใน นงลกษณ วรชชย และสวมล วองวานช 2542 : 3)

3.5.1 เกณฑในการวเคราะหเนอหา การวเคราะหเนอหามหลายประเภทขนอยกบเกณฑของการจ าแนกดงน (อทมพร จามรมาน. 2531 : 9-11)

1) เจนนส (Janis. 1965) จ าแนกเปน 3 แบบคอ (1) แบบองคการปฏบตทวไป (2) แบบองภาษา (3) แบบองสญลกษณ

2) เบอรเรลสน (Berelson. 1952) จ าแนกได 17 แบบ คอ (1) การบรรยายแนวโนมของเนอหาทสอความหมาย (2) การเสาะแสวงหาพฒนาการ (3) การหาความแตกตางความไมลงรอย (4) การเปรยบเทยบกบสอหรอระดบทสอความหมาย (5) การเปรยบเทยบกบวตถประสงค (6) การวเคราะหโครงสราง (7) การวเคราะหเพอน าไปใชประโยชนรวมกบแบบสอบถามปลายเปด (8) การเปดเผยเทคนคการโฆษณา

67

(9) การวเคราะหลกษณะทชวยใหอานไดเขาใจดขน (10) การวเคราะหหรอสไตล (11) การระบความตงใจของผเขยน (12) การวเคราะหระดบจตใจของกลมคน (13) การปกปองผลจากการโฆษณาในแงกฎหมาย (14) การสอดแนม (15) การสะทอนทศนคต ความสนใจ และคานยมของกลม (16) การวเคราะหเปาประสงคของกลม (17) การบรรยายพฤตกรรมทแสดงออก

3) สโตนและดนนฟ (Stone and Dunphy.1966) จ าแนกตามสาขาวชาได 7 สาขาวชาคอ

(1) จตเวช (2) จตวทยา (3) ประวตศาสตร (4) มานษยวทยา (5) การศกษา (6) ปรชญา (7) ภาษาศาสตร

4) โฮลสต (Holsti. 1969) จ าแนกเปน 3 แบบคอ (1) วเคราะหหาลกษณะของสอความหมาย คอ วเคราะหในประเดนทเกยวของกบค าถาม

วาในสาระตาง ๆ ทเปนขอมลเพอการวเคราะหเนอหาเปนเรองอะไร มความเปนมาอยางไร และเกยวของกบใคร

(2) การวเคราะหเชงเหตผล คอ การวเคราะหหาเหตผล ตลอดจนผลจากขอมล (3) การวเคราะหผล คอการวเคราะหเฉพาะสวนทเปนผล ทเปนผลของการสอ

ความหมาย 5) ครพเพนดอรฟ (Krippendorff.1980 อางถงใน อทมพร จามรมาน.2531: 18-19)

เสนอเกณฑในการวเคราะหเนอหาเปน 6 ประเภท คอ (1) การว เคราะห เนอหาระบบโดยการค านงถงเนอหาสาระทม งว เคราะหนนม

องคประกอบอะไรบาง องคประกอบดงกลาวมความสมพนธกนอยางไร และมการแปลงรปแบบออกมาในรปความสมพนธอนไดบางหรอไม

(2) การวเคราะหเพอหามาตรฐาน เปนการวเคราะหเพอประเมนคณคาของสาระเนอหาวามคณคามากนอยเพยงใด หรอเพอวเคราะหเนอหาสาระทแตกตางไปจากมาตรฐานมากนอยเพยงใด

(3) การวเคราะหเนอหาดชนบางอยาง เชน ความถของค า สญลกษณทแสดงใหเหนแรงจงใจของผเขยน หรอหาดชนเพอชใหเหนความรสกพอใจหรอไมพอใจตอเหตการณบางอยาง

68

(4) การวเคราะหเนอหาและกลมค าแบบตาง ๆ เชน การอางองนายกรฐมนตร อาจจะ

ท าโดยใชต าแหนง ยศ มสถานท ชอ เปนตน (5) การวเคราะหเนอหาเพอหาความหมาย เชน การสรปประเดนการหาสาเหตและผล

การอธบายพฤตกรรม (6) การวเคราะหเนอหาเพอหากระบวนการภายใน เชน การวเคราะหเอกสารเกยวกบ

สภาวะแวดลอม ท าให 3.5.2 องคประกอบในการวเคราะหเนอหา แมวาการวเคราะหเนอหาจะเปนงานของ

ผเชยวชาญในเรองนน ๆ กตาม แตการวเคราะหเนอหาจะตองมองคประกอบอนนอกเหนอจากผเชยวชาญ (อทมพร จามรมาน.2531 : 11-13) คอ

1) เนอหาทจะวเคราะหไมจ าเปนตองอยในรปเอกสารสงพมพเสมอไป อาจอยในรปอนกได เชน รปภาพ ละคร เพลง การโฆษณา บทค าพด การสนทนา เปนตน

2) วตถประสงคของการวเคราะหเนอหา มวตถประสงคใหญ 3 ประการคอ (1) เพอสรปขอมล (2) เพอหารปแบบหรอความสมพนธภายใน (3) เพอหารปแบบหรอความสมพนธภายนอก

3) หนวยในการวเคราะห ผวเคราะหตองมความกระจางในเรองหนวยทวเคราะหวาเปนหนวยแบบใด โดยทวไปหนวยในการวเคราะหเนอหาม 3 ลกษณะคอ

(1) หนวยจากการสมไดจากการสงเกตหรอการสมผสแตละหนวยเปนอสระตอกน (2) หนวยจากการบนทกเปนการจดกระท าขอมลจากการสมมาชวยเปนกลมเปนพวก (3) หนวยจากเนอหาเปนการรวบรวมหนวยจากการบนทกมาจดกลมอกครงหนง

4) การสมตวอยางและประชากร การวเคราะหเอกสารตองเกยวของกบปรมาณของสงทน ามาวเคราะหมากมาย ดงนนนกวเคราะหจงตองรจกการสมเอกสารออกมาวเคราะห โดยใชความรความสามารถจ าแนกสงทเกยวของทจะวเคราะหออกจากสงทไมเกยวของ และหลงจากไดปรมาณส งทจะวเคราะหออกมาแลว ท าการสมเนอหาสงทจะวเคราะหออกมาเทาทเวลาและงบประมาณอ านวยให

3.5.3 วธการวเคราะหเนอหา ขนตอนทส าคญของการวเคราะหเนอหาม 2 ขนตอน (อทมพร จามรมาน. 2531 : 13) ประกอบดวย

1) การแปลภาษาเปนขอมล การแปลภาษาเปนขอมลจะกระท าได เมอสามารถวเคราะหจบประเดนทซอนอยในเนอหาสาระไดอยางชดเจนเสยกอนแลวแยกเนอหาสาระนนเปนสวนยอย ๆ การแยกเนอหาสาระออกเปนสวนยอย ๆ มหลายแบบเชน

(1) แยกเปนกลมตามเนอหาหรอตวแปร (2) แยกเปนสาย (Chain) เชนเนอหาสาระทเกดในอดต ปจจบน หรออนาคต

น ามาจดเรยงบนเสนเดยวกน (3) แยกเปนวงกลมยอย (Loop)

69

(4) แยกเปนมต (มตเดยวหรอมากกวาหนงมต) เชน จดกลมตวแปรตามบคลกภาพ

ของคนได 5 แบบกได 5 มต (5) จดท าเปนกงกานของตนไม (Trees) ซงไดแกการจดท าเปนระเบยบแยกยอยเปน

สาย ๆ เหมอนรากตนไม เชนการวเคราะหความสมพนธของเครอญาต 2) การแปรขอมลออกเปนตวเลข กระท าหลงจากทวเคราะหเนอหาเปนสวนยอยแลว

สามารถท าได 2 แบบคอ แปลเปนจ านวนหรอความถ กบการแปลเปนคาหรอคะแนน จากนนหาความสมพนธโดยใชวธทางสถต หรอความเกยวของของเหตการณ หรออาจจะแปลงคณลกษณะบางอยางออกมากเปนจ านวนหรอเปนคา การใชสถตวเคราะหความสมพนธในทนมเงอนไขคอ ตองเปนความสมพนธระหวางตวแปร (Variable) ของคนกลมเดยวกน

3.5.4 ความเชอถอไดของผลการวเคราะห การวเคราะหเนอหามกจะองอยกบผวเคราะหเปนสวนใหญ จะเหนไดจากการวเคราะหเนอหากนแตตางกนทคนวเคราะห มกใหค าตอบทแตกตางกน ทงนมาจากความคลาดเคลอนหลายอยาง เชน ลกษณะและความสามารถของผวเคราะห ความสมบรณของขอมล การสมขอมลมาวเคราะหวธการวเคราะหและการจดท ารายงาน

ในทนความเชอถอจ าแนกออกเปนความเทยง (Reliability) กบความตรง (Validity) (อทมพร จามรมาน. 2531 : 14-15)

1) ความเทยงของผลการวเคราะหเนอหา (Reliability) ความเทยงของผลการวเคราะหเนอหาม 3 ความหมายดงน

(1) ความคงท แหลงความคลาดเคลอนมาจากผวเคราะหมความไมแนนอนในการพจารณาวเคราะห และสรปความหมาย การตรวจสอบความคงทท าไดโดยการวเคราะหซ าแลวเปรยบเทยบผลการวเคราะหทงสองครงวาแตกตางกนหรอไม

(2) ความเหมอนเดม แหลงความคลาดเคลอนมาจากความไมคงเสนคงวาของผวเคราะหแตละคน และความไมสอดคลองของผลวเคราะหของผวเคราะหหลายคน การตรวจสอบความเทยงแบบนท าไดโดยการตรวจสอบทกขนตอน

(3) ความแมนย า แหลงความคลาดเคลอนมาจากความไมคงเสนคงวาของผวเคราะหแตละคนและความสอดคลองของผลวเคราะหของผวเคราะหดวยกนเอง และผลการวเคราะหแตกตางมาตรฐานหรอเกณฑทยอมรบกน วธการตรวจสอบความเทยงแบบนคอ การตรวจสอบเกยวกบเกณฑหรอมาตรฐานทกขนตอน

2) ความตรงของผลการวเคราะหเนอหา (Validity) ความตรงของผลการวเคราะหเนอหา หมายความวา ผลการวเคราะหมความสอดคลองกบความเปนจรงมากนอยเพยงใด โดยความตรงของผลการวเคราะหเนอหาม 5 ดงน

(1) ความตรงเกยวกบขอมล หมายถง ขอมลทน ามาวเคราะหสอดคลองกบขอเทจจรงมากนอยเพยงใด หรออกนยหนงคอ น าเนอหาทถกตองมาวเคราะหหรอไม

70

(2) ความตรงตามความหมาย หมายถง การวเคราะหเนอหา จดกลมเนอหาใหค า

จ ากดความของค าตรงตามความหมายหรอไม วธการตรวจสอบความตรงแบบนท าไดโดยการใหผเชยวชาญอนมาตรวจสอบ

(3) ความตรงตามการสม หากเอกสารสงพมพเนอหาสาระทจะน ามาวเคราะหมปรมาณมากจ าเปนตองมการสมออกมา เชนการวเคราะหโปรแกรมทางโทรทศนทเกยวของกบเดกและเยาวชน การสมโปรแกรมจงมความส าคญ การระบประชากรของเนอหาจงมความจ าเปน การอธบายการสมตวอยางอยางไมล าเอยงเปนวธการหนงทใชในการตรวจสอบความตรงแบบน

(4) ความตรงตามวธการ ผลการวเคราะหทใชวธการ 2 อยางนาจะใหผลวเคราะหออกมาเหมอนกน

(5) ความตรงตามทฤษฏ ผลการวเคราะหนาจะสอดคลองกบทฤษฎ หลกการหรอขอเทจจรงทเกยวของ ความตรงของผลการวเคราะหเนอหานเพอใหผลการวจยไมเกดความล าเอยงในเรองขอม ลเรองความหมาย เรองการสมกลมตวอยาง เรองวธการวเคราะห และเรองทฤษฎ ทงนจะท าใหไดงานวจยทมผลการวเคราะหทสอดคลองกบสภาพความเปนจรงมากทสด 4. งานวจยทเกยวของกบการสงเคราะหงานวจย

งานวจยทเกยวของกบการสงเคราะหงานวจย มดงน นฤมล ตนธสรเศรษฐและคณะ (2553 : 54) ไดท าวจยเรองการสงเคราะหงานวจยเกยวกบ

แหลงวทยาการในชมชน โดยมวตถประสงคเพอศกษาคณลกษณะของงานวจยแหลงวทยาการในชมชนและเพอสงเคราะหงานวจยแหลงวทยาการในชมชน ประชากรทใชคอวทยานพนธ การศกษาคนควาอสระและงานวจยสถาบนเกยวกบแหลงวทยาการในชมชนทท าการวจยในระหวางป 2540 – 2551 จ านวน 46 เรอง เครองมอทใชในการวจยคอแบบประเมนคณคางานวจยและแบบสรปคณลกษณะของงานวจย สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลยและการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา 1) คณลกษณะของงานวจยแหลงวทยาการในชมชน มดงนคอ ป พ.ศ. 2546 มการท าวจยเกยวกบแหลงวทยาการในชมชนมากทสด มหาวทยาลยเชยงใหมเปนสถาบนทท าวจยในด านนมากทสด สาขาวชาและวชาเอกทท าวจยมากทสดคอสาขาวชาศกษาศาสตร วชาเอกหลกสตรและการสอน ประเภทของแหลงวทยาการในชมชนทมการศกษาวจยมากทสดคอ บคคล รปแบบการวจยสวนใหญใชวธวจยเชงส ารวจ และใชการสมตวอยางดวยวธการสมแบบงายเปนสวนมาก เครองมอทใชในการวจยมากทสดคอแบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมลโดยมากใชคาเฉลย และ 2) เนอหาสาระของงานวจยสงเคราะหได 9 เรอง คอสภาพ ปญหาและขอเสนอแนะการใชแหลงวทยาการในชมชน ความคดเหนเกยวกบการใชแหลงวทยาการในชมชน ความพงพอใจในการใชแหลงวทยาการในชมชน การจดการแหลงวทยาการในชมชน ผลการใชแหลงวทยาการในชมชน การสรางฐานขอมลแหลงวทยาการในชมชนและการจดการระบบสารสนเทศแหลงวทยาการของโรงเรยน

71

กญจนา ลนทรตนศรกล และคณะ (2550 : 45) ไดสงเคราะหงานวจยดานการเรยนการสอนคณตศาสตรระดบมธยมศกษา โดยมวตถประสงคเพอศกษางานวจยดานการเรยนการสอนคณตศาสตรเกยวกบคณลกษณะของงานวจย ขนาดอทธพลของการเรยนการสอนคณตศาสตรและเปรยบเทยบขนาดอทธพลของการเรยนการสอนคณตศาสตร จ าแนกตามรปแบบการสอนและแบบแผนการวจย งานวจยทน ามาสงเคราะหเปนวทยานพนธและปรญญานพนธระดบบณฑตศกษาจากมหาวทยาลยรฐ 4 แหงไดแก จฬาลงกรณมหาวท ยาล ย มหาวทยาล ย เกษตรศาสตร มหาวทยาล ยศร นคร นทรว โ รฒและมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ระหวางป พ.ศ. 2538-2548 จ านวน 127 เรอง เครองมอทใชในการวจยไดแก แบบสรปงานวจย การวเคราะหขอมลใชคารอยละ ขนาดอทธพลโดยวธการของกลาสและคณะปรบแกขนาดอทธพลเนองจากความคลาดเคลอนในการวดตามวธการของฮนเตอรและชมดท ขนาดอทธพลเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของขนาดอทธพลและการวเคราะหความแปรปรวน ผลการวจยพบวา งานวจยทพมพเผยแพรมากทสดคอป พ.ศ. 2545 สถาบนทท าวจยมากทสดคอมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เนอหาทท าวจยมากทสดคอเรองพชคณต ระดบชนทท าวจยสวนใหญเป นระดบชนมธยมศกษาปท 2 รปแบบการสอนทใชในการวจยจ านวนมากทสดคอ รปแบบการสอนแบบเนนบทบาทของนกเรยน สถตทใชในการวเคราะหขอมล สวนใหญใชการทดสอบคาทและแบบแผนการวจยทใชคอ one group pretest – posttest design การศกษาขนาดอทธพลของการเรยนการสอนคณตศาสตรดานผลสมฤทธทางการเรยนพบวา การใชรปแบบการสอนแบบเนนเนอหามขนาดอทธพลสงสด ส าหรบดานในการแกปญหา ความสามารถในการใหเหตผลและความสนใจในการเรยนพบวา การใชรปแบบการสอนแบบเนนการสรางความรโดยผเรยนมอทธพลสงสด สวนดานเจตคตพบวา การใชรปแบบการสอนแบบเนนนวตกรรมและเทคโนโลยมขนาดอทธพลสงสด การเปรยบเทยบขนาดอทธพลของผลสมฤทธทางการเรยน เจตคต ความสามารถในการแกปญหา ความสามารถในการใหเหตผล ความคงทนในการเรยนและความสนใจในการเรยนทใชรปแบบการสอนตางๆกนพบวา คาเฉลยขนาดอทธพลไมแตกตางกน ส าหรบการเปรยบเทยบขนาดอทธพลของผลสมฤทธทางการเรยนทใชแบบแผนการวจยตางกนพบวา คาเฉลยขนาดอทธพลแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนการเปรยบเทยบขนาดอทธพลของเจตคต ความคดสรางสรรค ความสามารถในการแกปญหา แรงจงใจใฝสมฤทธ ความสามารถในการใชเหตผล ความคงทนในการเรยนและความสนใจในการเรยนทใชแบบแผนการวจยตางกน พบวา คาเฉลยขนาดอทธพลไมแตกตางกน

เพญณ แนรอทและคณะ (2542 : บทคดยอ) ไดสงเคราะหงานวจยทางการศกษาในประเทศไทยระหวางป พ.ศ. 2539 – 2542 มวตถประสงคเพอประมวลองคความรทไดจากงานวจยทางการศกษาและศกษาสถานภาพของงานวจยทางการศกษาในชวงป พ.ศ. 2539 – 2542 โดยจ าแนกตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 รวม 12 ประเดนหลกคอ (1) ความมงหมายและหลกการ (2) สทธและหนาททางการศกษา (3) ระบบการศกษา (4) แนวทางการจดการศกษา (5) หลกสตรและการสอน (6) การบรหารและการจดการศกษา (7) มาตรฐานและการประกนคณภาพ (8) คร อาจารยและบคลากรทางการศกษา (9) ทรพยากรและการลงทนทางการศกษา (10) เทคโนโลยเพอการศกษา (11) ผเรยนและ (12) การปฏรปการศกษาในแตละประเดนของสาระดงกลาวขางตนจะมรายละเอยดในประเดนยอย โดยมงานวจยทคนพบทไดรบการสงเคราะหแจกแจงภายใตประเดนยอยทงสน 50 ประเดนและสรปภาพรวม

72

ขององคความรทได ขอคนพบทส าคญจากการวจยคอ ปรมาณงานวจยกลมใหญทสด เปนการวจยในประเดนแนวทางการจดการศกษาและ/หรอการพฒนาการเรยนการสอน 446 เรอง (รอยละ 40.43) รองลงมาคอ เทคโนโลยทางการศกษา 155 เรอง (รอยละ 13.91) และหลกสตรและการสอน 130 เรอง(รอยละ 11.67) ปรมาณงานวจยนอยกวารอยละสอง คอ ความมงหมายและหลกการจดม 8 เรอง (รอยละ 0.72) มาตรฐานการประกนคณภาพม 10 เรอง (รอยละ 0.90) งานวจยทเกยวของกบการปฏรปการศกษาม 18 เรอง (รอยละ 1.61) และทรพยากรและการลงทนทางการศกษาม 20 เรอง (รอยละ 1.79)

มาเรยม นลพนธ (2543 : บทคดยอ) ท าการสงเคราะหงานวจย โดยมวตถประสงคเพอศกษางานวจยทางหลกสตรเกยวกบขอมลทวไปของงานวจยเชงคณลกษณะทางหลกสตร งานวจยทน ามาสงเคราะหคองานวจยทางดานหลกสตรซงเปนวทยานพนธระดบปรญญาโท ปรญญาเอกและผลงานวจยทางดานหลกสตรของนกวชาการในสถาบนการศกษาทพมพเผยแพรระหวางป พ.ศ.2530 – 2540 ซงพมพเผยแพรเปนภาษาไทยและมขอมลเพยงพอทจะสงเคราะห จ านวน 389 เลม โดยใชวธการสงเคราะหเชงคณลกษณะ เครองมอทใชในการวจยไดแก แบบประเมนคณภาพงานวจยและแบบสรปงานวจย การวเคราะหขอมลใชคารอยละ และการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา งานวจยสวนใหญเปนงานทเปนสวนหนงของการศกษาระดบอดมศกษารอยละ 87.15 และสวนมากเปนวทยานพนธระดบปรญญาโทรอยละ 83.03 จากสถาบนการศกษาตางๆ เปนงานวจยเชงพรรณนารอยละ 74.55 เปนงานวจยทเกบรวบรวมจากกลมตวอยางทเปนคร/อาจารย ผสอนในโรงเรยน สถาบนการศกษาตางๆ คอ รอยละ 64.01 และศกษาเนอหาหลกสตรในระดบประถมศกษารอยละ 39.07 เนอหางานวจยเกยวกบหลกสตรสวนใหญเปนงานวจยเกยวกบการน าหลกสตรไปใชมากทสดคอรอยละ 18.77 รองลงมาไดแกงานวจยเกยวกบการประเมนผลหลกสตร งานวจยเกยวกบการศกษาปญหาการใชหลกสตร การพฒนาหลกสตรความคดเหนทมตอหลกสตร การวเคราะหหลกสตร การศกษาแนวโนมหลกสตร การบรหารหลกสตร การศกษาความตองการหลกสตร การศกษาพฒนาการหลกสตร โดยมรายละเอยดดงน งานวจยเกยวกบการน าหลกสตรไปใช พบวา การน าหลกสตรไปใชขนอยกบปจจยดานการบรหารของผบรหาร ปจจยดานคร ผวจย และปจจยดานผเรยน งานวจยเกยวกบการประเมนผลหลกสตร สวนใหญเปนการประเมนบรบท ปจจยน าเขา กระบวนการและผลผลตหลกสตร งานวจยเกยวกบการศกษาปญหาการใชหลกสตร พบวา ปญหาสวนใหญไดแก การขาดความรความเขาใจของผบรหาร ครผสอน ขาดการชแจงประชาสมพนธ งานวจยเกยวกบการพฒนาหลกสตรพบวา เปนงานวจยเพอพฒนาหลกสตรทองถน หลกสตรการฝกอบรม หลกสตรเฉพาะเรอง โดยเปนงานวจยในลกษณะของงานวจยและพฒนา งานวจยเกยวกบความคดเหนทมตอหลกสตร พบวาเปนการศกษาความเหมาะสมของหลกสตร การน าความรไปใชในการปฏบตงานของผทเกยวของกบหลกสตร พบวา เปนการวเคราะหความเหมาะสม ความสอดคลองของหลกสตรกบหลกสตรแมบท วเคราะหเนอหารายวชาตางๆ ในหลกสตร งานวจยเกยวกบการศกษาแนวโนมหลกสตร พบวาเปนการศกษาแนวโนมการเปลยนแปลงกบมตตางๆของหลกสตรในชวงอก 10 ปขางหนา งานวจยเกยวกบการบรหารหลกสตร พบวา เปนการศกษาสภาพการบรหารหลกสตรกอนการพฒนาหลกสตร และงานวจยเกยวกบ การศกษาพฒนาการ

73

หลกสตร พบวา เปนการศกษาการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม วฒนธรรมของหลกสตรจากชวงเวลาหนงถงชวงเวลาหนง

นงลกษณ วรชชยและสวมล วองวาณช (2542 :23) ท าการสงเคราะหงานวจยทางการศกษาดวยการวเคราะหอภมานและการวเคราะหเนอหา ในสวนการวเคราะหเนอหา ผวจยแยกกนศกษางานวจยทง 179 เรอง แลวสรปยอและจดกลมตามเนอหาสาระ จากนนจงรวมกนพจารณาทบทวนการจดกลม และจดท าโครงรางการวเคราะหเนอหารวมกน ผลการวเคราะหเนอหางานวจย 10 กลม พบวาในจ านวนงานวจย 179 เรอง มงานวจย 14 เรองในกลมแรกศกษาดานหลกสตรและไดผลการวจยเปนหลกสตรใหมทพฒนาขน หลกสตรทตรวจสอบแลววาเหมาะสม มงานวจย 27 เรอง ศกษาปญหาและวธแกไขเกยวกบกระบวนการเรยนร ผลการวจยพบวามปญหาระดบปานกลาง และมปญหานอยเกยวกบคณลกษณะของนกเรยนและผส าเรจการศกษา มงานวจย 10 เรอง ท าการประเมนวธการสอนและพบวาคณภาพการสอนอยในระดบปานกลางถงสง และเสนอแนะใหมการพฒนาบคลากร มงานวจย 58 เรองท าการวจยดานการบรหารการศกษาและใหขอเสนอแนะวายงมความตองการจ าเปนในเรองการบรหารงานบคคล การพฒนาศกยภาพของบคลากรแตการวางแผนและการบรหารจดการโดยทวไปมความเหมาะสม มงานวจย 9 เรองรายงานวาการนเทศทางการศกษามความเหมาะสม มปญหาระดบนอยถงปานกลางและมการรายงานการพฒนาชดของตวบงชส าหรบวดความส าเรจของการนเทศ มงานวจย 4 เรอง ศกษาดานการแนะแนว สรปไดวา นกเรยน คร และผบรหารเหนดวยกบการใชระเบยบขอบงคบเรองวนยและการลงโทษ ตลอดจนกระบวนการแนะแนว มงานวจย 27 เรองท าการวจยและพฒนาดานการวดและการประเมนผลการศกษาไดแบบทดสอบ/เครองมอวด/วธการวนจฉย/แบบประเมนรวมกน 20 รายการ และไดโปรแกรมคอมพวเตอรส าหรบสรางธนาคารขอสอบสองโปรแกรม มงานวจย 6 เรองท าการวจยเกยวกบว ธการวจยโดยศกษาวธการวดและประเมนผลการศกษาและการเพมอตราการตอบกลบแบบสอบถาม มงานวจย 5 เรองท าการวจยเกยวกบจตวทยาสงคมและพฤตกรรมศาสตรและในกลมสดทายมงานวจย 16 เรอง ศกษาเชงพรรณนา/บรรยายสภาวะ/วถชวต/ประเดนส าคญในชมชนและการบรหารองคกร ทศนย วฒศาสตร (2538 : บทคดยอ) ไดสงเคราะหงานวจยเกยวกบการเรยนการสอนคณตศาสตรระดบประถมศกษาระหวาง พ.ศ. 2521 – 2535 ซงมจ านวนทงหมด 246 เรอง โดย การสงเคราะหงานวจยเชงคณลกษณะ จ านวน 246 เรอง และสงเคราะหงานวจยเชงปรมาณพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยวธสอนแบบวรรณมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนโดยวธสอนแบบสสวท. นกเรยนทไดรบการสอนโดยวธสอนทใชสอการเรยนการสอนทเนนความแตกตางระหวางบคคลมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต และนกเรยนทไดรบการสอนทใชเกมประกอบมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาการสอนแบบปกต

จากการศกษางานวจยทเกยวของ จะเหนไดวาการสงเคราะหงานวจย ท าใหไดขอคนพบทเปนองคความรใหม แตอยางไรกตาม ยงไมมผท าการสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการแนะแนวและการปรกษาเชงจตวทยา ดงนนคณะผวจยจงสนใจทจะสงเคราะหงานวจยดงกลาว