Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
PB การคดกรองภาวะทพโภชนาการในโรงพยาบาล จำาเปนแตทำาไมไมเกดขน?
Policy Brief
HITAP | การคดกรองภาวะทพโภชนาการในโรงพยาบาล จำาเปนแตทำาไมไมเกดขน ?
ผปวยไมวาดวยโรคใด ๆ หากมภาวะทพโภชนาการรวมดวยแลว จะทำาใหประสทธภาพของการรกษาโรคเหลานนไมด ผปวยหนกมโอกาสเสยชวตเพมขนและสงผลตอคาใชจายทสงขนอยางไมจำาเปน ทงทภาวะโภชนาการของผปวยมความสำาคญ แตระบบบรการปจจบนกลบมองขาม ไมมมาตรการคดกรองและประเมนผปวยทมความเสยงดานโภชนาการซงเปนจดเรมตนของการแกไขปญหาขางตน ปจจบนประเทศไทยมเครองมอคดกรองและประเมนภาวะทพโภชนาการหลากหลายจนทำาใหการวนจฉยไมเปนมาตรฐานเดยวกน ไมมขอตกลงเกยวกบการใชแบบคดกรองและแบบประเมนทเปนทยอมรบอยางกวางขวาง จงเปนทมาของการศกษาเพอพฒนาเครองมอ คดกรองและหาขอตกลงรวมสำาหรบเครองมอประเมนภาวะทพโภชนาการของผปวยในโรงพยาบาลสำาหรบประเทศไทย การศกษาดงกลาวทำาใหไดเครองมอคดกรองทประกอบดวยคำาถาม 4 ขอ และแบบประเมนทแนะนำาใหใชสำาหรบประเทศไทยคอ Nutrition Triage (NT) และ Nutrition Alert Form (NAF) นอกจากนโครงการวจยนยงไดใหนยามเกยวกบการวนจฉยดวยเกณฑ ICD-code อกดวย ดงนนจงควรสงเสรมการคดกรองและประเมนภาวะโภชนาการในโรงพยาบาลดวยเครองมอดงกลาว ปรบเกณฑและแนวทางใหเหมาะสม รวมถงสงเสรมการจดตงทมสหวชาชพ โดยกำาหนดบทบาทและภาระงานใหเหมาะสม
โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ
ปท 4 ฉบบท 39 พฤศจกายน 2559
แนวทางการคดกรองและการประเมนภาวะโภชนาการทเหมาะสมสำาหรบประเทศไทย
หนา 2 การคดกรองภาวะทพโภชนาการในโรงพยาบาล จำาเปนแตทำาไมไมเกดขน ?
ปญหาภาวะทพโภชนาการแบงได 4 กลม ไดแก มาราสมส (marasmus) ควาชออรกอร (kwashiorkor) โรคขาดโปรตนและแคลอร (protein-calorie malnutrition - PCM) และภาวะอวน
มารามส คอ ภาวะทขาดทงโปรตนและพลงงาน พบมากในประเทศทยากจนซงขาดแคลนอาหาร ควาชออรกอร คอภาวะทขาดโปรตนแตไดรบพลงงานจากอาหารทไมใชโปรตนอยางเพยงพอทสมพนธกบการเจบปวย ผปวยจะมอาการบวมทงตวจากภาวะไขขาวในเลอดตำา (hypoalbuminemia) PCM เปนภาวะทรางกายไดพลงงานและโปรตนไมสมดลกบความตองการ ไขมนในรางกายจะลดลงอยางตอเนอง กลามเนอฝอลบ ซงในประเทศไทยพบวาผปวยทเขามารบการรกษาในโรงพยาบาลมกมภาวะ PCM ในขนสดทายและบางรายอาจมอาการแสดงของมารามสหรอควาชออรกอรรวมดวย สวนภาวะอวน เปนบอเกดของภาวะแทรกซอนหลายอยาง เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง ซงกพบไดมากเชนกนในผปวยชาวไทยโดยเฉพาะผสงอาย การศกษาในหลายประเทศพบวา ภาวะทพโภชนาการของผปวยทนอนในโรงพยาบาลมกสงผลใหผปวยตองนอนในโรงพยาบาลนานขนประมาณ 1 สปดาห สงผลใหมคาใชจายเพมขนรอยละ 31 เมอเทยบกบผปวยโรคเดยวกนทมภาวะโภชนาการปกต และทำาใหผปวยมโอกาสเสยชวตเพมขนจากรอยละ 5 เปน 12
การประเมนปญหาทพโภชนาการดวยตาเปลาโดยบคลากรทางการแพทยนบเปนเรองยากเนองจากผปวยมโรคตาง ๆ อยทำาใหสงเกตปญหาทพโภชนาการไดไมชดเจน การประเมนภาวะทพโภชนาการของผปวยทำาไดดวยการใชแบบคดกรองภาวะโภชนาการและการประเมนภาวะโภชนาการ การศกษาเรองการวนจฉยและการรกษาภาวะความเสยงดานโภชนาการในโรงพยาบาลระหวางป พ.ศ. 2555 – 2556 ของกลมแพทยทมความสนใจดานนและไดรบการสนบสนนจาก HITAP พบวาโรงพยาบาลของรฐจำานวน 273 แหงทวประเทศ มการใชแบบการคดกรองและการประเมนภาวะทพโภชนาการ เพยงรอยละ 38 เครองมอและแนวทางทใชในการคดกรองและประเมนภาวะโภชนาการมความหลากหลาย ไมมขอตกลงเกยวกบการใชทเปนทยอมรบกนอยางกวางขวาง และไมมแนวทางทชดเจนสำาหรบการวนจฉยและการรกษา บคลากรทเกยวของยงสบสนระหวางการใช “การคดกรองภาวะความเสยงดานโภชนาการ” กบ “การประเมนภาวะความเสยงดานโภชนาการ” ซงตางกนทงจดประสงคและการใชงาน ทงหมดนนำามาสปญหาเชงระบบ คอ ไมมนโยบายสำาหรบการเบกจายคาคดกรองและประเมนภาวะทพโภชนาการสำาหรบผปวยทงทเปนภาระงานทเพมขน และขาดการยอมรบในวชาชพ นอกจากนยงพบวา มการใชอาหารเฉพาะหรออาหารทางหลอดเลอดดำาอยางไมเหมาะสม เกดความสนเปลอง
การศกษาตอมาจงมวตถประสงคเพอพฒนาเครองมอคดกรองและประเมนภาวะทพโภชนาการทเหมาะสมสำาหรบคนไทย เพอใชสำาหรบผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล โดยมหลกการทจะสรางเครองมอทใชงานงาย ไมเพมภาระงานมากสำาหรบ บคลากรเพอใหเกดการยอมรบและมความยงยน วธการศกษาคอการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบของตวแปรทใชในแบบประเมนตาง ๆ ทมอยในปจจบน จดประชมผเชยวชาญและผทมสวนไดสวนเสย และดำาเนนการหาความเหนรวมดวยวธ Modified Delphi เพอหาขอสรปเรองตวแปรทยอมรบ
1
ภาวะทพโภชนาการ ปจจยสำาคญททำาใหผปวยทรดหรอเสยชวตแนวทางปฏบตของการคดกรองและการประเมนภาวะโภชนาการท เหมาะสมสำาหรบประเทศไทย
ปดชองวางการวนจฉยและการรกษาภาวะความเสยงดานโภชนาการในโรงพยาบาล
การคดกรองภาวะทพโภชนาการในโรงพยาบาล จำาเปนแตทำาไมไมเกดขน ? หนา 3
การทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบและการหาขอสรปรวมจากผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสยพบวา มตวแปร 27 ตว จากแบบประเมนตาง ๆ จำานวน 35 เครองมอทใชงานอยในปจจบน โดยมขอสรปรวมวา การคดกรองทเหมาะสมกบประเทศไทยควรเรมดวยคำาถาม 4 ขอ (ดงในแผนภม) เมอมความผดปกตอยางนอย 2 ขอใหทำาการประเมนฯ ตอโดยแบบประเมน Nutrition Alert Form (NAF) หรอ Nutrition Triage (NT) และดำาเนนการตามขนตอนวางแผนการดแลผปวยตามขอแนะนำา เนองจากเกณฑการวนจฉยเดมมขอจำากดและความสบสนในทางปฏบตหลายประการ การศกษานจงแนะนำาใหใชเกณฑการวนจฉย ICD-10 code ทปรบปรงขนใหม เพอใหสอดคลองกบเครองมอขางตน อยางไรกตามยงคงตองทำาการศกษาเกยวกบความสอดคลองของเครองมอและผลของการใชเครองมอดงกลาวภายหลงจากทมการแนะนำาใชตอไปในอนาคตNutrition Alert Form NT: Nutrition TriageNAF:
เกณฑ ICD-10 code ท ใชสำาหรบการวนจฉยภาวะทพโภชนาการ
เครองมอคดกรอง เกณฑ แนวทางการวนจฉยและรกษาภาวะทพโภชนาการทเหมาะสมกบประเทศไทย
แนวทางปฏบตของการคดกรองและการประเมนภาวะโภชนาการท เหมาะสมสำาหรบประเทศไทย
สำาหรบการดแลผปวยทมภาวะทพโภชนาการและจำาเปนตองไดรบอาหารเฉพาะโรคหรออาหารทางหลอดเลอดดำาควรมแพทยเฉพาะกลมสำาหรบการสงจาย และควรมการกำาหนดแนวทางการใหอาหารทเหมาะสมสำาหรบผปวยทอยในระยะสดทาย
ของชวต
ตดตอ:
โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ (HITAP)
อาคาร 6 ชน 6 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข
อำาเภอเมอง นนทบร 11000
โทรศพท: 02-591-8161, 02-590-4375 และ 02-590-4549
โทรสาร: 02-590-4374 และ 02-590-4369
อเมล: [email protected]
เวบไซต: www.hitap.net
ผเขยน
ตดตามรายงานฉบบสมบรณไดทน /http://www.hitap.net/research/165294
ดร.นพ.กวศกด จตตวฒนรตน
รองศาสตราจารย
ภาควชาศลยศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม
แหลงขอมลเพมเตม
1.
2.
3.
4.
5.
6.
การศกษาชองวางของการวนจฉยและการรกษาภาวะความเสยงดานโภชนาการใน
โรงพยาบาล [.http://www.hitap.net/documents/18954]
Komindr S, Tangsermwong T, Janepanish P: Simplified malnutrition tool for Thai
patients. Asia Pac J Clin Nutr 2013, 22(4):516-521.
Pibul K, Techapongsatorn S, Thiengthiantham R, Manomaipiboon A, Trakulhoon
V. Nutritional Assessment for Surgical Patients by Bhumibol Nutrition Triage (BNT)
and Subjective Global Assessment (SGA). Thai J Surg 2011;32:45-8.
van Bokhorst-de van der Schueren MA, Guaitoli PR, Jansma EP, de Vet HC:
Nutrition screening tools: does one size fit all? A systematic review of screening
tools for the hospital setting. Clin Nutr 2014, 33(1):39-58.
Chittawatanarat K, Tosanguan K, Chaikledkaew U, Tejavanija S, Teerawattananon
Y. Nationwide survey of nutritional management in an Asian upper-middle income
developing country government hospitals: Combination of quantitative survey and
focus group discussion. Clin Nutr ESPEN 2016;14:24-30.
Chittawatanarat K, Chaiwat O, Morakul S, Kongsayreepong S. Outcomes of nut-
rition status assessment by Bhumibol Nutrition Triage/Nutrition Triage (BNT/NT)
in multicenter THAI-SICU study J Med Assoc Thai 2016;99:S184-92
สมครรบ Policy Brief (รปแบบเลม) ไมมคาใชจายใดๆ
ไดท [email protected] โดยระบ ชอ-ทอยเพอจดสง
ตดตาม Policy Brief เลมอน ๆ ไดท www.hitap.net
ผบรหารโรงพยาบาลควรจดใหมการคดกรองและ
การประเมนภาวะโภชนาการในโรงพยาบาลโดย
เครองมอทแนะนำาน
ผบรหารโรงพยาบาลสนบสนนการจดตงทม
สหวชาชพกำาหนดบทบาทและภาระงานใหกบทม
ปรบเกณฑในการวนจฉยภาวะทพโภชนาการ
สำาหรบการเบกจายโดยระบบประกนสขภาพให
เหมาะสม เพอเพมการคดกรองในผปวย
กำาหนดกลมแพทยใหมหนาทสำาหรบสงอาหาร
เฉพาะโรคหรอสารอาหารทางหลอดเลอดดำา
เพอลดการใชอยางไมเหมาะสม
1.
2.
3.
4.
เอกสารฉบบนเปนสวนหนงของงานวจย เรอง การพฒนาเครองมอการคด
กรองและประเมนภาวะความเสยงดานโภชนาการในโรงพยาบาลทเหมาะสม
กบคนไทย“ โดย
HITAPเปนองคกรว จยก งอสระภายใตสำานกนโยบายและ
ยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข และเปนสวนหนงของโครงการเมธวจยอาวโส
สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) มพนธกจหลก คอ ศกษาผลกระทบ
ทงบวกและลบจากการใชเทคโนโลยหรอนโยบายดานสขภาพเพอสนบสนนการ
ตดสนใจดานโยบายของภาครฐ เชน คณะอนกรรมการพฒนาบญชยาหลกแหง
ชาต สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตและหนวยงานตางๆ ภายใตกระทรวง
สาธารณสข สวนในระดบนานาชาต โดยเฉพาะในประเทศกำาลงพฒนา HITAP
เนนการพฒนาศกยภาพใหประเทศเหลานนสามารถทำาประเมนเทคโนโลยดาน
สขภาพดวยตนเอง
งานน ได ร บอนญาตภายใตครเอทฟคอมมอนต แสดงทมาไมใชเพอการคา ไมดดแปลง
รศ.ดร.นพ. กวศกด จตตวฒนรตน พ.ต.หญง.พญ.สรกานต เตชะวณช
นพ.พรพจน เปรมโยธน พล.อ.ต.นพ.วบลย ตระกลฮน
รศ.นพ.สรนต ศลธรร นพ.วนย องพนจพงศ
„
ขอเสนอแนะเชงนโยบาย