บทที่ 5 ทักษะการเรียนรู้ใน ...ge.kbu.ac.th/media_learning/doc/main_media_learning/GE... · 2017-08-01 · เอกสารประกอบการสอนวิชา

เอกสารประกอบการสอนวชา ศท 121 การด ารงชวตในสงคมยคใหมและประชาคมอาเซยน

1

บทท 5 ทกษะการเรยนรในสงคมรวมสมย

เรยบเรยงโดย อาจารยหวน วงศแกนทาว

ฝายกจการนกศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต สาระส าคญการเรยนร การเรยนรเปนกระบวนการทส าคญทจะชวยใหเขาใจพฤตกรรมของมนษย และเปนปจจยส าคญทจะชวยแกปญหาตาง ๆ ในการด ารงชวต ทงในดานการเรยน การงานและดานบคลกภาพอนน ามาซงการปรบตวทด การเรยนรเกดขนไดตลอดเวลาทงในทางตรงและทางออม การเรยนรบางอยางเกดขนไดเองโดยอตโนมต เปนไปตามกลไกของธรรมชาต แตการเรยนรบางดานตองเปนไปตามกฎเกณฑ ดงนนเพอใหเขาใจการเรยนรไดดขน จงน าเสนอสาระส าคญการเรยนรไวเปนพนฐานส าคญดงน 1) ความหมายและความส าคญของการเรยนรในสงคมรวมสมย 2) องคประกอบของการเรยนรในสงคมรวมสมยทส าคญ คอ ผเรยน กระบวนการเรยนร และสภาพการเรยนร ซงกระบวนการเรยนร สามารถจดเปนขนตอนทงาย คอ การรบร การบรณาการความร และการประยกตความรในทางสรางสรรค/เปลยนแปลงทศนคต คานยม ธรรมชาตของการเรยนร และลกษณะการเรยนรทด 3) หลกการเรยนร เชน ชนดของการเรยนร กระบวนการเรยนรดวยตนเองหลกการเรยนรใหประสบความส าเรจ หลกการเรยนรนอกชนเรยนในสงคมรวมสมย 4) เทคนควธส าคญในการเรยนร วตถประสงคการเรยนร 1. เพอใหนกศกษาอธบายความหมายและความส าคญของการเรยนรได 2. เพอใหนกศกษาอธบายองคประกอบของการเรยนรได

3. เพอใหนกศกษามหลกการและเทคนควธการเรยนร สามารถน าไปใชในการด ารงชวตได 5.1 ความหมายและความส าคญของการเรยนรในสงคมรวมสมย การเรยนรเปนกจกรรมส าคญทมนษยทกคนท าตงแตเกนจนตาย มนษยทกคนมการเรยนรสงตาง ๆ อยตลอดเวลา ไมวาจะเปนการเรยนรทกษะทางกาย ความหมายของสงตาง ๆ ภาษา หลกการและเหตผล การแกปญหาและตดสนใจ และความสมพนธของสงตาง ๆ ทเกดขนกบตนเองและสภาพแวดลอมรอบตนเอง การเรยนรเปนสาเหตหนงทท าใหเกดพฤตกรรมการเรยนรทเนนการพฒนาคนใหมความสามารถในการพฒนาตนเอง เพอการด ารงชวตอยางมความสข และปรบตวเขากบสงคมได

5.1.1 ความหมายของการเรยนรในสงคมรวมสมย มนษยทกคนมการเรยนรตลอดเวลา การใหค าจ ากดความของการเรยนรเปนสง

ส าคญ เพอใหเกดความเขาใจตรงกนไดมากขนระหวางเขยนกบผอานวาก าลงอธบายถงเรองอะไรผเขยนจงขอกลาวถงค าจ ากดความของการเรยนรในการเรยนรรายวชา ศท. 121 การด ารงชวตในสงคมยคใหมและประชาคมอาเซยน โดยน าค าจ ากดความมาจากนกจตวทยาและนกการศกษาหลาย


2

ทาน เชน กรมวชาการ, 2543 : 4 ใหค าจ ากดความองการเรยนรไววา การเรยนรหมายถง การปรบเปลยนทศนคต แนวคด และพฤตกรรมอนเนองมาจากไดรบประสบการณ และเปนการปรบเปลยนไปในทางทดขน การเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงการตอบสนอง หรอการแสดงออกของพฤตกรรมแตเพยงบางสวนหรอทงหมด เปนผลมาจากประสบการณ (วรรณ ลมอกษร, 2551 : 47 – 48 อางถงในกด (Good, 1959 : 314) และสรอร วชชาวธ อางถงในมารซ พ ดรสโคล (Marcy p Driscoll, 2000) ใหค าจ ากดความของการเรยยรไววา การเรยนรคอการ เปลยนแปลงในพฤตกรรมอยางถาวร ซงเปนผลมาจากประสบการณ และการปฏสมพนธกบโลกภายนอก

จากความหมายของการเรยนรดงกลาวขางตน อาจแยกเปนรายละเอยดของการเรยนรไดดงน (Hergenhahn, 1988 : 2)

1. การเรยนรเปนการบงชถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทสามารถสงเกตไดโดยตรงหรอสามารถใชเครองมอชวยในการสงเกตหรอตรวจสอบได กลาวคอ เมอบคคลเรยนรแลวจะตองสามารถท าบางสงบางอยางได ซงกอนการเรยนรไมสามารถท าไดมากอน เชน คนทขบรถยนตไมเปนเมอไปเรยนรมาแลวกสามารถขบรถยนตได เปนตน

2. การเปลยนแปลงพฤตกรรมจากการเรยนร จะเปนการเปลยนแปลงอยางถาวร หรอคอนขางถาวร เชน บคคลทเรยนรวธการพดจาสภาพมาแลว กจะพดจาสภาพกบผอนทกครงและสม าเสมอ

3. การเปลยนแปลงพฤตกรรมจากการเรยนรอาจจะไมเกดขนในทนททนใด แตจะเกดขนอยางคอยเปนคอยไป

4. การเปลยนแปลงพฤตกรรมเปนผลมาจากประสบการณหรอการฝกหด ซงไมไดเปนผลมาจากการเจรญเตมโตตามล าดบขน ความเจบไขไดปวย ความเหนอยออน ฤทธของยาหรอสารเสพตดตาง ๆ

5. การเสรมแรงมความส าคญมากส าหรบการจดประสบการณหรอการฝกฝน เพอใหมการเรยนรเกดขน สรป การเรยนร หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงในพฤตกรรมของผเรยนสพฤตกรรมใหมอยางถาวร ซงเปนผลมาจากประสบการณ และการปฏสมพนธกบโลกสงคมสมยใหมทอยรอบ ๆ ตว ทไดมการฝกฝนและฝกหด ไมใชผลจากสาเหตอน ๆ เชน จากการมวฒภาวะ จากการตอบสนองตามธรรมชาต จากสญชาตญาณ จากพษยาตาง ๆ จากสารบางชนด หรอจากอบตเหต

5.1.2 ความส าคญของการเรยนรในสงคมสมยใหม

บคคลมการเรยนรเมอมพฤตกรรมทเปลยนแปลงไป ฉะนนการเรยนรมความส าคญตอบคคลและสงคมในดานตาง ๆ ดงตอไปน 1. ดานการตามทนตอการเปลยนแปลง การเรยนรในสงคมสมยใหม ท าใหตามทนการเปลยนแปลงของโลก โดยการเปดใจใหความสนใจ ตดตามขาวสารความเปนไปของโลกสมยใหมในทก ๆ ดาน เชน ดานเทคโนโลยสารสนเทศ ดานการแพทย ดานสภาพแวดลอม ดานการศกษา ดานวฒนธรรม ดานสงคม ดานการเมอง และดานประชาคมอาเซยน ฯลฯ


3

2. ดานการปรบตว การเรยนรท าใหปรบตวทนกบเวลา เมอเปดใจ สนใจในเรองอนเทอรเนต เราไดศกษาขอมลตาง ๆ จนเกดความรและคดวเคราะห จนเกดความเขาใจวาปจจบนอนเทอรเนตเปนทนยมแพรหลายอยางมากทวโลก มผใชบรการหลายรอยลานคน หากน าสนคาลงโฆษณาในอนเทอรเนต สนคาจะเปนทรจกกนอยางแพรหลาย 3. ดานการใชประโยชนจากขอมลขาวสาร การเรยนรท าใหรจกใชประโยชนจากขอมลขาวสาร เมอตดตามขาวสารใหทนการศกษาของหนวยงานตาง ๆ อยางสม าเสมอ จะไมพลาดโอกาสการไดรบทน 4. ดานการเลอกรบและปฏเสธ การเรยนรท าใหรจกเลอกรบและปฏเสธ การรบขอมลขาวสาร ตองมวจารณญาณ สามารถคด วเคราะห ไตรตรองใหดในการเลอกรบขอมลทมคณคาและเปนประโยชนไว และเลอกปฏเสธขอมลขาวสารทไมถกตองสมบรณ 5. ดานการพฒนาตอยอดความร การเรยนรท าใหเกดการพฒนาตอยอดความร โดยการทมเทศกษาเรยนรสาขาวทยาการทตนสนใจ หรอเกยวของจนเกดความเขาใจอยางถองแท เพอสามารถตอยอดความร เรยนรจากประสบการณหรอความรของผอน เพอน ามาประยกตใหเกดประโยชนตอไป (เกรยงศกด เจรญวงศศกด, 2539 : 39 - 47)

เพราะฉะนน การเรยนรจงเปนพนฐานของการด ารงชวต การเรยนร ดวยตนเอง จดเปนกระบวนการเรยนรตลอดชวต เปนการเรยนรทยอมรบสภาพความแตกตางของบคคล สนองตอบตอความตองการและความสนใจของนกศกษา ยอมรบในศกยภาพของนกศกษาวานกศกษาทกคนมความสามารถทจะเรยนรสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง เพอทตนเองสามารถทจะด ารงชวตอยในสงคมสมยใหมทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาไดอยางมศกยภาพและมความสข 5.2 องคประกอบของการเรยนรในสงคมสมยใหม

Lindgren, 1976 : 6 – 7 ไดก าหนดองคประกอบของการเรยนรทส าคญ ดงน 1. ผเรยน (The Learner) เปนองคประกอบส าคญทสดของการเรยนร หากจดการเรยนร

ใหด แตไมมผเรยนกจะไมมการเรยนรทเกดขน การทผเรยนจะเรยนรไดมากนอยเพยงใดยอมขนกบความแตกตางระหวางบคคลในแตละดานตาง ๆ ของผเรยน เชน ความแตกตางดานเชาวนปญญาและความสามารถ ความแตกตางดานความสนใจ ความแตกตางระหวางวยและเพศ เปนตน 2. กระบวนการเรยนร (The Learning Process) หมายถง พฤตกรรมตาง ๆ ของ

ผเรยนในขณะทก าลงเรยน เพอใหเกดการเรยนร โดยการรบสมผส การรบร การซกถาม การคด การวเคราะห การรวมท ากจกรรมตาง ๆหรอการทดลอง การกระท า/พฤตกรรมตาง ๆ ดงกลาวจะเปนพฤตกรรมภายในหรอพฤตกรรมภายนอกกได 3. สภาพการเรยนร (The Learning Situation) หมายถง สภาพการณตาง ๆ ท

เกยวของกบผเรยนในขณะทก าลงเรยน เชน ความหว ความกลว ความเครยด ความเหนอยออน ความเงยบหรอเสยงดง แสงสวาง ความมด อณหภมของอากาศ เปนตน สภาพการณดงกลาวมผลกระทบตอผเรยนและกระบวนการเรยนร เพราะท าใหความตงใจ สมาธ หรอความพรอมในการ


4

เรยนรของผเรยนแปรเปลยนไปได จากกระบวนการเรยนรดงกลาว สามารถจดเปนขนตอนอยางงาย ดงน

1) การรบร การเปดใจรบขอมล บคคลตองสนใจ ตงใจทจะรบและเหนคณคา ความส าคญของขอมล เหนคณคาความส าคญของความรกถอวาเปนผ ทตองการพฒนาตนเอง มความอตสาหะ พากเพยร เปนลกษณะนสยมความถอมตนทจะเรยนรจากผอน นน จะเปนการเปดใจเรยนรสงตาง ๆ ไดด การรบรเปนการรบขอมล ขอความรจากประสาทสมผสตาง ๆ คอ รป รส กลน เสยง สมผส เชน การอานหนงสอ การชมวดทศน การทดลองปฏบต การฟงจากผอน การชมรส การดมกลน เปนตน 2) การบรณาการความร โดยการคด วเคราะห ไตรตรองจนเขาใจ เมอเปดใจรบขอมลแลวตองคดใครครวญ แยกแยะ วเคราะหหาเหตผลจนเกดความเขาใจอยางถองแท หรอน าขอมล ขาวสารความรใหมทไดรบมาผสมผสานเชอมโยงกบประสบการณหรอโครงสรางของความรเดม เพอขยายหรอสรางความรใหม เชน การอภปรายการแลกเปลยนความคดเหน การสรางแผนผงความคด การเขยนบรรยายหรออธบายความร เปนตน

3) การน าสงทไดเรยนรแลวไปปรบใชในเชงสรางสรรค/เปลยนแปลงทศนคต คานยม การน าความรมาใชในการด ารงชวต หรอการแกปญหาในการท างาน ซงการปรบใชในทางสรางสรรค นน การเรยนรทแทจรงจะเกดขน เมอท าความเขาใจกบขอมลทไดรบแลวน าสงทรและเขาใจมาใชประโยชนในเชงสรางสรรคตอตนเอง ตอบคคลทรกหรอตอสงคม สวนการเปลยนแปลงทศนคต คานยม จากการเรยนรขอมลขาวสารสงผลใหเกดขนภายในใจ คอ การเปลยนแปลงทศนคต คานยมจากแงมมหนงส อกแงมมหนงท อาจจะแตกตางกนหรอเหมอนกนกได การเปลยนแปลงทศนคต คานยมทแทจรง จะตองสะทอนออกมาเปนพฤตกรรม

5.2.1 ธรรมชาตของการเรยนร โดยธรรมชาตมนษยมการเรยนรตลอดเวลา ตงแตอยในครรภมารดา และเรยนรไปเรอย ๆ จนกระทงสนชวต ดงจะกลาวไดวา การเรยนรเกดขนตลอดชวตของคนเรา การเรยนรบางอยางเปนเรองงาย ๆ แตการเรยนรบางอยางมความยากและสลบซบซอนมาก จงเรยนรไดเฉพาะบคคลทมความสามารถสง ดงนนเพอใหเกดความเขาใจธรรมชาตของการเรยนร จงเสนอแนวคดธรรมชาตของการเรยนรของ ครอนบาค (Cronbach) ทไดอธบายถงธรรมชาตของการเรยนร วาเปนกระบวนการชนดหนง ประกอบดวย (อางถงใน อาร พนธมณ, 2534 : 85) 1. จดมงหมายของผเรยน (Goal) หมายถง สงทผเรยนตองการหรอสงทผเรยนมงหวง หากการเรยนอยางไมมจดมงหมาย คอไมทราบวาจะเรยนไปท าไมยอมจะไมเกดผลดขนได 2. ความพรอม (Readiness) เปนลกษณะเฉพาะตวของผเรยนแตละคนหมายรวมถงวฒภาวะของผเรยน คนทมความพรอมจะเรยนไดดกวาทง ๆ ทอยในสถานการณเดยวกน ดงนนควรสรางแรงจงใจใหเกดขนกบตนเอง เพอใหพรอมทจะเรยนได

3. สถานการณ (Situation) หมายถง สงแวดลอมหรอสงเราตาง ๆ ทมากระท าตอผเรยน เชน วธการเรยนการสอน สถานการณตาง ๆ ฯลฯ การเรยนรไดดเมอไดเขาไปมประสบการณในสถานการณตาง ๆ อยางแทจรง


5

4. การแปลความหมาย (Interpretation) เปนการศกษาลทางในสถานการณทก าลงเผชญอยเพอเขาไปสจดมงหมาย หรอการวางแผนการกระท าเพอใหบรรลจดมงหมาย โดยพจารณาน าสงแวดลอมหรอสถานการณมาใชใหเปนประโยชน การจะบรรลจดมงหมายนนอาจมหลายวธ และอาจจะมวธหนงทดทสด การทคนจะเลอกวธใดนนขนอยกบความสามารถในการแปลความหมายเปนส าคญ

5. ลงมอท า (Action) เมอแปลสถานการณแลว ผเรยนจะลงมอตอบสนองสถานการณหรอสงเราในทนท การกระท านนผเรยนยอมจะคาดหวงวาจะเปนวธทดทสดทจะท าใหตนเองบรรลจดมงหมายทตงไว

6. ผลทตามมา (Consequence) หลงจากตอบสนองสงเราหรอสถานการณแลว ผลทตามมาคอ อาจจะประสบผลส าเรจตามจดมงหมาย จะเกดความพอใจ ถาไมประสบผลส าเรจยอมไมพอใจ ผดหวง ถาประสบผลส าเรจกจะเปนแรงจงใจใหท ากจกรรมอยางเดมอก ถาไมบรรลจดมงหมายอาจหมดก าลงใจ ทอแททจะตอบสนองหรอแสดงพฤตกรรมตอไป

7. ปฏกรยาตอความผดหวง (Contradict) ซงจะกระท าใน 2 ลกษณะ คอ ปรบปรงการกระท าของตนใหมเพอใหบรรลจดมงหมาย โดยยอนไปพจารณาหรอแปลสถานการณหรอสงเราใหม แลวหาวธแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมเพอใหบรรลจดมงหมายปลายทางใหได อกประการหนง อาจเลกไมท ากจกรรมนนอก หรออาจจะกระท าซ า ๆ อยางเดมโดยไมเกดผลอะไรเลยกได

5.2.2 ประเภทของการเรยนร เบนจามน บลม (Benjamin Bloom, 1913: 99) ไดแบงประเภทของการเรยนร (Taxonomy of Learning Domain) ทควรพฒนาบคคลเปน 3 ดาน ดงน (อางถงใน สรอร วชชาวธ, ๒๕๕๔ : ๑๓๒-๑๔๕)

1. พทธพสย (Cognitive Domain) เปนการเรยนรเกยวกบความรและพฒนาการทางทกษะดานเชาวนปญญา (Mental skills ; knowledge) เปนความสามารถดานการระลก หรอสงเกตจดจ าขอเทจจรงตาง ๆ ได ในการเรยนรทางเชาวนปญญาม 6 ล าดบขน ดงน

1.1 ความร (Knowledge) เปนการจ าสงทเคยเรยนมาแลวในอดต เมอจ าไดกจะสามารถสงเกตไดและระลกได

1.2 ความเขาใจความ (Comprehension) เปนความสามารถหรอทกษะ 3 ระดบ คอ (1) การจบใจความและเขาใจความหมายของสงทไดเรยนร (2) ความสามารถในการอธบาย ตความ หรอยอความ และ (3) สามารถพยากรณไดวาจะเกดอะไรขนในอนาคต

1.3 การประยกต (Application) เปนความสามารถในการน าสงทเคยไดเรยนรในอดตมาใชใหมในสถานการณใหม ทงนรวมถงการใช กฎ วธการ ค าจ ากดความ หลกการ และทฤษฎ

1.4 การวเคราะห (Analysis) เปนความสามารถทจะแยกแยะองคประกอบของสงทตนเรยนเปนสวน ๆ ได สามารถวเคราะหความสมพนธระหวางองคประกอบตาง ๆ และสงเกตรไดวามหลกการอะไรทเกยวของบาง การวเคราะหตองอาศยความเขาใจในเนอหาและโครงสรางทรวมตวกนเปนความร


6

1.5 การสงเคราะห (Synthesis) เปนความสามารถทจะน าชนสวนตาง ๆ มารวมกนใหเกดเปนสงใหมขน เชน ความสามารถในการเขยนเรยงความ สนทรพจน

1.6 การประเมน (Evaluation) เปนความสามารถทจะประเมนตดสนใจคณคาของสงทไดเรยนร เชน บทความ นยาย รายงานวจย

2. จตพสยหรอการเรยนรทางอารมณ (Affective Domain) เปนการเรยนรอารมณ และเจตคต (growth in feeling or emotional areas ; attitude) บคคลจะเรยนรการแสดงอารมณผานประสบการณของตนเอง เจตคต ความสนใจ ความตงใจ ความใสใจ และการใหคณคาเปนสงส าคญแสดงออกมาดวยพฤตกรรมทางอารมณ ซงถกจดรปแบบการเกดเปนล าดบขนดงน

2.1 การรบรสกปรากฎการณ (Receiving Phenomena) บคคลจะตองรบรปรากฎการณมความตงใจและปรารถนาทจะฟง ด หรอสมผน เชน ในขณะทผอนพด จะฟงผอนดวยความเคารพ หรอฟงเพอจดจ า

2.2 การตอบสนองตอปรากฎการณ (Responding to Phenomena) บคคลจะมความกระตอรอรนทจะเปนสวนหนงในการเรยนร และมสวนรวมในการท ากจกรรม เชน รวมอภปรายในชนเรยน การน าเสนอผลงาน การตงค าถามตอความคดใหม เพอจะเขาใจในปรากฎการณและรกฎการปฏบตอยางปลอดภย

2.3 การใหคณคา (Valuing) บคคลจะยดตดสงบางอยางทมคณคา รปแบบของพฤตกรรมเรมจากการยอมรบจนถงขนผกพน คณคาทเกดขนจะคอย ๆ รวมตวกนเปนกลมกลายเปนคานยมเฉพาะของตนในภายหลง

2.4 การจดระบบ (Organization) บคคลจะจดระบบสงนนเปนกลมกอนและเรยงล าดบกอนหลงดวยการน ามาเปรยบเทยบความแตกตางและความส าคญตอตวเองและสรางระบบคณคานยมทเปนเอกลกษณเฉพาะตนขนมา

2.5 คานยมฝงลกภายใน (Internalizing Values) ระบบคานยมเกดขนและควบคมพฤตกรรมของตนเอง บคคลจะท าพฤตกรรมในสถานการณทกสถานการณอยางสม าเสมอจนสามารถท านายไดและกลายเปนบคลกลกษณะของบคคลนน

3. ทกษะพสย (Psychomotor Domain) เปนการเรยนรทกษะทางกาย (manual or physical skills ; skills) การพฒนาพสยเกดขนไดดวยการฝกฝนปฏบตซงมขนตอนการพฒนา 7 ขนตอนดงน

3.1 การรบร (Perception) ความสามารถทจะใชสงชแนะจากการรบรและชน าใหเกดกจกรรมทางการกระท า ซงกระบวนการนเรมตงแตการไดรบการกระตนทางการรสก สงชน าในการเลอก และการแปลความ

3.2 การตงคา (Set) หรอความพรอมในการกระท ารวมทง 3 ดาน คอ ปญญา กาย และอารมณ ซงเตรยมการไวส าหรบการตอบสนองตอสงตาง ๆ

3.3 การตอบสนองจากตวชแนะ (Guided Response) เปนขนเรมตนในการเรยนรทกษะทซบซอน ซงรวมถงการเลยนแบบและการลองผดลองถก พฤตกรรมทถกตองมากขนจนตองมการฝกฝน


7

3.4 กลไก (Mechanism) เปนขนกลางในการเรยนรทกษะทซบซอน เมอพฤตกรรมการตอบสนองทท าตอสงนน ๆ เรมช านาญขน ผเรยนเรมเคลอนไหวอวยวะของตนเองดวยความมนใจมากยงขน

3.5 พฤตกรรมซบซอน (Complex Overt Response) ทกษะทางกายทมความซบซอนและเคลอนไหวไดประสานกนอยางคลองแคลว วองไว ถกตองและดกวาได โดยอตโนมต

3.6 การปรบเปลยน (Adaptation) เปนขนทมทกษะช านาญจนสามารถปรบเปลยนทาดวยตนเอง

3.7 ตนฉบบ (Origination) เปนขนทบคคลสามารถสรางทกษะการเคลอนไหวของรางกายหรอทกษะการคดจนสามารถสรางรปแบบใหม ๆ ขนมาได

5.2.3 ลกษณะการเรยนรทด

1. เกดจากกระบวนการทสรางความเขาใจ และการใหความหมายกบสงทรบรมา 2. ตงอยบนพนฐานของสงทรอยกอนแลว และจะมกระบวนการเชอมโยงระหวาง

ความรเด มกบความรใหม 3. เกดจากการมปฏสมพนธกบผอน 4. ผเรยนสามารถก าหนดขนตอนการเรยน และวธการเรยนรดวยตนเอง 5. ผเรยนมความชดเจนในเปาหมายหรอวตถประสงคของการเรยน และเปาหมาย

ของการเรยนนนมความหมายกบตนเอง 6. มการเชอมโยงระหวางสงทไดเรยนรกบชวตจรง

5.2.4 รปแบบการเรยนรของบคคล

กระบวนการเรยนรของบคคล มความหลากหลายและแตกตางกนไปตาม ประสบการณและความสามารถพนฐานของบคคลนน ๆ การเรยนรมหลายรปแบบซงสามารถแบงออกได 4 รปแบบ (สวทย และอรทย มลค า, 2544 : 59 – 66) คอ 1) นกทฤษฎ เรยนรไดดทสดเมอสงทเรยนเปนสวนของระบบ รปแบบ แนวคดหรอทฤษฎ วธเรยนจะโยงสงทตนเองสงเกตหรอเรยนรใหสมพนธกบทฤษฎ คดทกอยางอยางเปนระบบ 2) นกวเคราะห เรยนรไดดทสดจากกจกรรมทใหโอกาสและระยะเวลาในการทบทวน ใครครวญตอเหตการณทเกดขน จะใชวธการเกบขอมลแลวพจารณาอยางถองแทกอนจะสรป 3) นกปฏบต เรยนรไดดทสดเมอเหนความสมพนธระหวางเนอหากบปญหาหรอโอกาสในงาน จะแสดงความคดเหนใหม ๆ และทดลองเพอจะดวาปฏบตไดจรง ชอบอภปรายและแสวงหาวธการทหลากหลาย 4) นกกจกรรม เรยนรไดดทสดจากกจกรรมทตนเองเขาไปมสวนรวมดวยตนเอง เชน เกม กจกรรมกลม มการรบรขอมลทเปนรปธรรมและเขาใจไดอยางรวดเรว


8

5.3 หลกการเรยนร ในยคแหงความเปนโลกาภวตน เปนยคแหงการแขงขนทางสงคม สงผลตอการปรบตวใหเทาทนกบการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมรอบดาน ดงนนการเสรมสรางองคความร ทกษะเฉพาะทาง ความเชยวชาญเฉพาะดาน และสมรรถนะของการรเทาทน จงเปนตวแปรส าคญทตองเกดขนกบตนเองในการเรยนรรวมสมยไดอยางมประสทธภาพ กระแสการเปลยนแปลงทางสงคมกอใหเกดววฒนาการความกาวหนาในทก ๆ มตอยางรวดเรวและรนแรง สงผลตอวถการด ารงชวตของสงคมอยางทวถง ดงนนการมหลกการเรยนรจะสงผลใหการเรยนรไดอยางเปนระบบทเกดขนไดตลอดชวต ทบคคลควรพฒนาตนเองในดานตาง ๆ โดยเฉพาะการค ดวเคราะห คดอยางมวจารณญาณ การรจกเชอมโยงความรกบการปฏบตงาน และรเทาทนการเปลยนแปลงทเกดขนเพอความอยรอดของตนเอง

5.3.1 ชนดของการเรยนร แบนดราแยกการเรยรรออกเปน 2 ชนด (สรอร วชชาวธ, 2554 : 93 – 99) 1. การเรยนรดวยตนเอง (Enactive Learning) การเรยนรเงอนไขการเสรมแรง

(reinforcement) จากการไดรบรางวลและการลงโทษดวยตนเองโดยตรง 2. การเรยนรจากการสงเกต (Observational Learning) การเรยนรเงอนไข

เสรมแรง (reinforcement) จากการไดรบรางวลและการลงโทษโดยการสงเกตจากตวแบบ แตถาตวแบบถกลงโทษ เขาจะไมท าตวใหเหมอนตนแบบ การเรยนรโดยการสงเกตจากตวแบบนจะมประสทธภาพดกวาการเรยนแบบลองผดลองถกดวยตนเอง เนองจากผเรยนจะท าตามตวแบบทมสถานะทางสงคมสงมากกวาตวแบบทมสถานะทางสงคมต า การเรยนรจากการสงเกตมกระบวนการทางปญญา 4 ขน คอ

1) ชวงความตงใจ(Attention Span) ความตงใจจะเปนตวก าหนดในการเลอกรบร ถาผเรยนตงใจทจะรบรสงหนง ผเรยนจะรวาสงนนปรากฏ ถาผเรยนไมตงใจรบร ผเรยนจะไมรวามนนปรากฏอยในขณะนน ฉะนน

2) การเกบขอมลไวเปนความจ า (Retention) เมอผเรยนรบรเหตการณวาสถานการณใด ใคร ท าอะไร ไดอะไรผเรยนจะเกบขอสงทตนรบรไวเปนความจ า

3) การท าพฤตกรรม (Motor Reproduction หรอ Behavioral Product) ผเรยนจะมค าจ ากดความของสญญาลกษณทแปลจากสงทตนเองไดสงเกต แลวน ามาสรางรปแบบในการกระท าทเหมาะสมการจะเกดพฤตกรรมได

4) แรงจงใจในการท าพฤตกรรม (Motivation) ความปรารถนาในการท าพฤตกรรมของผเรยน จะท าใหเขาท าพฤตกรรมทไดสงเกตเหนไว ผเรยนจะไมแสดงพฤตกรรมตามตนแบบทกพฤตกรรม

5.3.2 กระบวนการเรยนรดวยตนเอง สงคมสมยใหมเปนยคแหงการเรยนร (Learning Society) ทกคนจ าเปนตองมการ

จดการความรใหกบตนเอง เพอมงสองคการการเรยนร โดยมการรวบรวมความรทมอยภายในตนเอง หรอความรทไดรบจากองคกรภายนอกมาจดระบบ เพอใหตนเองสามารถเขาถงองคความรเพอพฒนาตนเองใหมความรเพมมากขน ในการพฒนาตนเองมการเรยนรดงตอไปน


9

1. การประเมนความตองการของตนเอง (Assessing Needs) 2. การก าหนดจดมงหมาย (Setting goals) 3. การก าหนดสงทตองการเรยนร (Specifying learning content) โดย

ก าหนดระดบความยากงาย ชนดของสงทตองการเรยนร สวนอน ๆ ทเกยวของกบการเรยนร เชน คาใชจาย ความจ าเปนในการเรยนร ฯลฯ

4. การจดการในการเรยนร วางแผนการพฒนาการเรยนรของตนเอง โดยบรการจดการเวลาใหเหมาะสม เพอใหเกดการเรยนรทงในชนเรยนและนอกชนเรยน

5. การเลอกวธการเรยนร รปแบบกจกรรมสงเสรมการเรยนร 6. การก าหนดวธการควบคมสงแวดลอมในการเรยนร ทงสงแวดลอมทางกายภาพ

และทางดานอารมณ 7. การก าหนดวธการตรวจสอบตนเอง โดยก าหนดวธการรายงาน/บนทกการ

สะทอนตนเอง การใหโอกาสไดฝกฝนการตดสนใจ การแกปญหา

5.3.3 หลกการเรยนรใหประสบความส าเรจ ในสงคมปจจบน การใชชวตของแตละกลมคนมความแตกตางกนไปตามสภาพ

แวดลอม ตวอยางเชน สงคมการเรยนรในมหาวทยาลย มวถการใชชวตในมหาวทยาลยคอนขางมรปแบบการใชชวตอยางอสระ และเปนการเรยนรสงใหม ๆ รวมถงมการเรมตนชวตนกศกษา กลาวคอ การคนควาทไมมทสนสด การแสวงหาสงใหม ๆ ใหแกชวต ดงนน ชวตในมหาวทยาลยเปนอกสวนหนงของการเรยนรทส าคญตออนาคต เมอกาวเขาสสงคมมหาวทยาลย แตละคนตองมการปรบตวใหเขากบสงคมใหมและจ าเปนตองวางแผนการเรยนรชวตจรง การใชชวตในสถาบนการศกษาทมคณคานน ตองมการเตรยมความพรอมของตนเองอยตลอดเวลา ตองเปนผเรยนรอยางไมสนสด เพราะการศกษาเปนกระบวนการเรยนรทส าคญยงตลอดชวตของมนษย การเรยนรจะท าใหมนษยเจรญกาวหนาและสามารถพฒนาตนเองและสงคม ดงนน ในการศกษาเลาเรยนตองมหลกในการพฒนาตนเองเพอประสบความส าเรจในชวตการศกษา

5.3.3.1 การเรยนรจะมประสทธภาพยงขนเมอ “ผเรยน” 1. รวาตองท าอะไร 2. เขาใจวาเพราะเหตใดตองกระท าสงนน 3. รวาเมอไรจะถกประเมนและประเมนดวยวธใด 4. มโอกาสเขาถงสอทสามารถเขาใจได 5. มโอกาสในการพฒนาทกษะทางดานตาง ๆ ทชวยเอออ านวยตอการเรยนร 6. ไดรบการสนบสนนทเหมาะสมจากอาจารย เพอน และผเกยวของ 7. ท างานตามจงหวะเวลาทเหมาะสมกบตนเอง 8. สนใจในสงทก าลงท า 9. ท ากจกรรมอยางหลากหลาย 10. มโอกาสทบทวนความกาวหนาของตนเอง 11. มความเปนเจาของสงทก าลงท า


10

5.3.4 หลกการเรยนรนอกชนเรยนในสงคมรวมสมย การเรยนรสามารถเกดขนไดทกท ทกเวลา เนองจากองคความรตาง ๆ นนมอยใน

สงตาง ๆ รอบตว แหลงเรยนรนอกชนเรยนไมวาจะเปนผคน ผร รวมทงปราชญชาวบาน สภาพจรงในชมชนทองถน สงแวดลอมทางธรรมชาต สงคม การเมอง หรอสงแวดลอมทางสงคมทมนษยสรางขน ในการเรยนรนอกชนเรยน ผปฏบตการเรยนร ผสรางความรจากประสบการณตรงและการเรยนรรวมกบผอน การเรยนรจากวถชวตในสงคมเปนการเรยนรทมความหมายและเชอมโยงกบชวตจรงของผเรยน ในขณะเดยวกนทงผคนทแตกตางกนดวยชวงวยหลากหลายมตเชงประสบการณยอมท าใหสถานการณการเรยนรในระบบสงคม การเมอง วฒนธรรม ประเพณตาง ๆ เปนเสมอนดจทยการฝกฝนทกษะส าคญของผเรยนทงทกษะการคด ทกษะชวต การสอสารและเสรมสรางการเปนสมาชกทดของสงคมรวมแกปญหาและสรางสรรคสงคมตอไป การเรยนรนอกชนเรยน กอใหเกดการพฒนาทกษะ/ความรทแตแตกตางกน รวมทงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรอนกวางใหญ ผานประสบการณตรงจากสภาพจรงในวถชวต ในการเรยนรสามารถเรยนรไดจากแหลงตาง ๆ เชน

1) สถาบน/ชมชน และสงแวดลอมเปนหองเรยนขนาดใหญทเตมไปดวยแหลงเรยนรหลากหลายประเภท

2) บรเวณและสถานทตาง ๆ ภมทศนของสถาบน ภายนอกสถาบน แหลงเรยนรในสถาบน เชน หองสมมนา สถานทจดกจกรรมตาง ๆ สนามกฬาของสถาบน หองสมด

หองปฏบตการตาง ๆ หองอาหาร หอประชม เปนตน 3) แหลงเรยนรในสถาบน/นอกสถาบน เชน วด ตลาด หอสมด พพธภณฑ

โรงพยาบาล หางสรรพสนคา ทะเล ภเขา น าตก เปนตน 4) ผร ภมปญญาทองถน และปราชญชาวบาน 5) เรองราว สถานการณ และเหตการณส าคญ 6) วฒนธรรม ประเพณของทองถนและวนส าคญทางราชการ

การเรยนรไดเปดโอกาสใหผเรยนไดวางแผน แบงงานหนาทรบผดชอบ ส ารวจ สบคน

รวบรวมขอมล วเคราะห น าเสนอแลกเปลยน และสรปขอมลจากการศกษาโดยใชชมชนและสงแวดลอมรอบตวเปนแหลงเรยนร จะท าใหผเรยนไดเผชญกบสภาพจรงของชวตหลากหลายมต สมผสกบธรรมชาตและไดประสบการณตรงกบการเรยนรกบผคนทแตกตางกนหลายชวงวย มสวนรวมในการถายทอดประสบการณหลากหลายมต รวมดแลและรวมเรยนร จงเปนการเรยนรทมความหมายจรงตอผเรยน 5.4 เทคนควธส าคญในการเรยนร


11

การศกษาในมหาวทยาลยนน นกศกษาตองคนควาหาความรดวยตนเองเปนหลกส าคญ การเขาชนเรยนเปนเพยงการฟงค าชแนะแนวทางในการศกษาคนควาเทานน อยางไรกตามนกศกษาจ านวนมากยงหวงเพยงพงพาความรจากค าบรรยายของอาจารยเทานน ซงทจรงแลวยงไมพอ เมอกาวเขามาเปนนกศกษา ทกคนตองการความส าเรจในการเรยน แตมนกศกษาจ านวนไมนอยทประสบความลมเหลวทางการเรยน ทง ๆ ทมไดมสาเหตมาจากสตปญญา นกศกษาเคยพจารณา ทบทวนบางหรอไมวา เปนเพราะเหตใด หรอ สาเหตความลมเหลวในการเรยนมาจากนกศกษาขาดการจดระบบ การวางแผนการเรยน การคนควาหาความร และการวางแผนการเรยนใหไดผล ฉะนนการทจะท าใหตนเองประสบความส าเรจในดานการเรยนควรมเทคนคหรอกลวธในการเรยนทเหมาะสม ในทนจะน าเสนอบางสวน คอ 5.4.1 เทคนคตารางชวต การเรยนในมหาวทยาลยใหประสบความส าเรจ จะตองมการจดท าแผนผงชวตใหการเรยนของตนเองคาดคะเนหรอประเมนความกาวหนาในการด าเนนชวต ซงการท าตารางชวตเปนวธการเบองตนทนกศกษาทกคนสามารถสรางขนมาใชก าหนดการพฒนาความสามารถของตนเอง ตวอยางเชน การจดภารกจการพฒนาตนเองเพอการศกษาเลาเรยนของนกศกษา

ภารกจ เขาใจ เขาถง พฒนา

อาหาร

พยายามจดหาอาหารใหมสารอาหารครบ 5 หม เหมาะสมกบศกยภาพของตนเอง

เลอกอาหารทปลอดภย ไมจดวางอยททไมสะอาด ปลอดจากสารพษตาง ๆ

รจกสงเกตอาหารทเปนประโยชนตอสขภาพ ไมควรรบประทานอาหารกอนนอน

ออกก าลง คนหาวธการออกก าลงกายทเหมาะสมสภาพของตนเอง

สถานทออกก าลงกายตองปลอดภย ไมอนตรายตอสขภาพ

เรมออกก าลงกายทละนอยประมาณ 5-15 นาท แลวคอย ๆ เพม

อารมณ วเคราะหอารมณตนเอง

ควบคมอารมณดวยวธการหยดนง ๆ

หากจกรรมเสรมสรางอารมณใหแจมใส

อานหนงสอ รวธการอานหนงสอทชวยพฒนาตนเอง

เลอกอานหนงสอในททมอากาศปลอดโปรง ทนสมย ทนเหตการณ

อานอยางตงใจ เรมจากระยะเวลานอยประมาณ 10-15 นาท จงคอยเพม

ทมา : ภณ ใจสมคร. ออกแบบเพอการเรยนการสอนรายวชา ศท 121 : 2553 5.4.2 เทคนควธหวใจนกปราชญ ส. จ. ป. ล. การเตรยมตวกอนเรยน นนนกศกษาตองทราบวาชวโมงนนจะเรยนอะไร

มเอกสาร ต ารา หรอหนงสอทอาจารยสงใหไปเตรยมอานมากอนหรอไม และวธการปฏบตตนในชนเรยน เพอใหประสบความส าเรจสงสดในการเรยนรรวมกบอาจารยผสอน แนวทางทดคอ การปฏบตตามหลก “หวใจนกปราชญ” ประกอบดวย


12

ส คอ สตะ แปลวา ฟง (รวมทงอานดวย) ไดแก การแสวงหาความร การฟงเปนขอส าคญ คนทจะเปนปราชญไดกตองไดฟงมามาก ซงเรยกวา พหสต คอ ผฟงมาก อานมาก ผทจะเปนนกปราชญจะตองฟงมากและอานมาก ฟงใหเขาใจขอความ สวนการอาน ในการเรยนจะตองอานคไปกบการฟง ยงเรยนสงขนยงใชการอานมากขน และจะตองใชการคดมากขนตามไปดวย ซงการฟงทดมหลกส าคญ คอ

1. ฟงใหตรงตามความมงหมาย โดยทวไปแลวหลกการฟงมความมงหมายหลก 3 ประการ 1) ฟงเพอความเพลดเพลน ไดแก การฟงเรองราวทสนกสนาน 2) ฟงเพอความร ไดแก การฟงเรองราวทางวชาการ ขาวสารและขอเสนอแนะตาง ๆ 3) ฟงเพอใหไดคตชวตหรอความจรรโลงใจ ไดแก การฟงทกอใหเกดสตปญญา ความสขมและวจารณญาณเพอเชดชจตใจใหสงขน ประณตขน

2. ฟงโดยมความพรอม ความพรอมทงรางกายและจตใจ และความพรอมทางสตปญญา เชน การมสขภาพทางรางกายเปนปกต ไมเหนอย การมพนฐานความรความเขาใจอยางเพยงพอ 3. ฟงโดยมสมาธ ฟงดวยความตงใจมน จดจออยกบเรองทฟง ไมปลอยจตใจใหลองลอยไปทอน

4. ฟงดวยความกระตอรอรน การฟงดวยความกระตอรอรนจะท าใหผ ฟงมองเหนประโยชนหรอเหนคณคาจงสนใจเรองทตนจะฟง

5. ฟงโดยไมอคต ฟงโดยการพจารณาใหละเอยดถถวน ไมเปนโทษแกผอน

สวนการฟงอยางพนจพเคราะห เปนวธการฟงโดยมจดประสงคพเศษ กอนจะเขาฟงค าบรรยายหรอเรยนบทเรยนใหม นกศกษาสามารถเตรยมตวดวยการอานลวงหนา เชน อานบททเกยวของในต าราเรยนอยางคราว ๆ หรอพดคยกบคนทเคยเรยนวชาน นมากอน จากนนเขยนค าถามส าคญๆ ทนกศกษาตองการหาค าตอบ ในชนเรยนพยายามคนหาค าตอบส าหรบค าถามนน ๆ เวลาฟงพยายามคนหาแบบแผนของการบรรยายหรอของบทเรยนนนใหพบ

สรป นกศกษาควรใชเทคนคการฟงแบบพนจพเคราะหเพอสรางความสนใจในเรองทฟง ดวยการใสใจและพยายามตอบค าถามทไดเตรยมไวแลว ตงค าถามในสงทไดยน เชน เรองนส าคญหรอไม การฟงพยายามตงใจฟงและจบใจความประเดนหลกทส าคญ ๆ ทบทวนสงทไดยนดวยการอานบนทกค าบรรยายภายในวนเดยวกนกบการอานหรอฟงบรรยายบทเรยนนน

จ คอ จนตะ แปลวา จนตนาการ ซงหมายความวา เมอฟงหรออานแลวตองคดตาม รจกไตรตรอง คดใชเหตผลวเคราะห ชวยใหเกดจตนาการ และการสรางสรรคสงใหม ๆ

ป คอ ปจฉา แปลวา การถาม ตองพยายามหาความรในการถามเมอฟงหรออาน ถาไมเขาใจกคนควาหาความเขาใจ ถายงไมเขาใจตองสอบถามผทเรามนใจวาเขาร เมอไดฟงหรอไดอานเรองตาง ๆ มาแลวควรเอาขอความนนมาคดตรกตรองด เมอเหนวาอยางไรทไมแนใจ จงเอาขอความนนมาถามด เพอตองการความรจรง ไมใชถามเพอขดคอ

ล คอ ลขต แปลวา การเขยน บนทกขอทควรรและ ควรจ าไว การเขยนมความส าคญมาก เพราะเปนการแสดงผลของการฟง การอาน เมอจดบนทกแลวกขยายเปนการ


13

พมพ การท าฐานขอมล กสามารถน าไปรวม ศกษา วเคราะห หรอสงเคราะห ใหเปนผลงานทมประโยชนได

5.4.3 เทคนคการจดบนทก/การจดโนต การจดโนตชวยให

นกศกษารวาเขาใจเรองนนจรงๆ หรอไม หากไมเขาใจ กสามารถถามอาจารยได นอกจากนนยงท า ใหนกศกษาไดบรรจขอมล ในสมองในท ทเหมาะสมตงแตแรก วธการจดโนตมหลายวธ เชน การใชสญลกษณมาตรฐานแทนค าตาง ๆ เชน สญลกษณตาง ๆ ทเกยวของในศาสตรนน ๆ การใชอกษรยอ ซงมความหมายเปนมาตรฐาน การสรางสญลกษณหรอค ายอของตนเอง นอกจากนยงมรปแบบการจดโนตเพอชวยจ า ดงน

1. แผนภมตนไม เหมาะส าหรบขอมลทมรายละเอยดมากมายหลายชน และแบงแยกกนคอนขางชดเจน

2. แผนผงทางความคด Mind Map คอเทคนคการจดบนทกเปนการเรยบเรยงขอมล และการจดระเบยบขอมลตามธรรมชาตการท างานของสมอง โดยมการใชงานสมองสองซกพรอมกน คอสมองซกขวาทใชเพอการคดสรางสรรคและจตนาการสวนสมองซกซายใชเพอการคดวเคราะห คดเปนขอมลหรอคดเปนระบบ การจดบนทกมลกษณะเหมอนตนไมแตกกงกานสาขาออกไปเรอยๆ ท าใหสมองไดคดและจนตนาการไปพรอม ๆ กน ซงการจ าและฟนความจ า หรอการเรยกขอมลกลบมาใชในภายหลง จะท าไดงายและมความถกตองแมนย ากวาการใชเทคนคจดบนทกแบบเดม เพราะฉะนน การน าแผนผงความคดมาใชจะท าใหเกดประโยชนทงในชวตประจ าวนและชวตการท างาน เชน การวางแผนงาน การบนทกชวยจ า การสรปบทเรยนแผนผงความคด เหมาะส าหรบเนอหาทกระจายออกไปกวาง ๆ ถาตองการแสดงล าดบของหวขอทอานหรอฟง สามารถท าไดโดยการใสหมายเลขไวทหวขอตาง ๆ

3. แบบโครงเรอง เปนการจดประเดนและหวขอส าคญตาง ๆ โดยใชส านวนภาษาของตนเอง แลวจดกลมเรยงล าดบหวขอนน วธนจะท าใหเขาใจเรองอยางแทจรง เพราะตองแยกวาขอไหนเปนประเดนส าคญกอนจงสามารถเขยนสรปประเดนได

4. แบบการล าดบเวลา เหมาะส าหรบการจดโนตในวชาทเปนเรองของพฒนาการตาง ๆ หรอภมหลงของเรองทก าลงศกษา ล าดบเวลาจะชวยใหเขาใจเหตการณทเกดขนอยางมเหตผลและตอเนอง

5.4.4 การจบประเดน

หลกการจบประเดน ตองอาศยการฟงและดเพอจบประเดนและสรปความนนออกมา สงเหลานเปนทกษะเบองตน และหวใจของการจบประเดน คอ การฝกหดตงค าถามกบ


14

ตนเองทกครงทอานหนงสอ หรอเมอไดฟงเรองราวตาง ๆ ค าถามทส าคญ ไดแก ค าถามวา “อะไรคอประเดนส าคญของเรองน” หรอ “หวใจของเรองอยทใด” หรอ “คนเขยนหนงสอเรองนตองการจะบอกอะไร” หรอ “สาระส าคญของเรองอยทใด” เปนตน ในการฝกฝนการจบประเดนใหแมนย ายงขน ควรจะเรยนรวธการท าความเขาใจและจดจ าเนอหาใหคลองแคลวเสยกอนหรอจะฝกไปพรอม ๆ กนกได พอจบประเดนแลว กใหจดโนตยอประเดนนนใหเปนขอความสน ๆ เกบไวทบทวน แคดโนตยอเพยงประโยคเดยว ความจ ากจะท าหนาทขยาย แตกตวออกเปนความเขาใจเนอหาได ดงนน การจบประเดน จะตองฟงเรองใหดใหครบถวน จดบนทกสาระส าคญ รบถามหากไมเขาใจเนอหา ตรวจสอบความเขาใจโดยการลองสรปเรองราวดกอน ตองมความรเดมและชางคดพจารณา และอาศยสอชวยจดจ า เชน บตรค า หรอ Mind mapping ขางตน

5.4.5 เทคนคการอานแบบ SQ 3 R

ทกษะการอานนนเปนทกษะทจ าเปนกบเรามาก เพราะสอในการเรยนรสวนใหญอยในรปของเอกสาร ดงนนเทคนคในการอานเพอศกษาเลาเรยนมหลายวธ แตวธทมผนยมใชกนมาก และเปนวธการอานทมประสทธภาพมากทสด คอ วธอานแบบ “สตร SQ 3 R” ประกอบดวย

S = Survey การส ารวจ คอ การอานแบบส ารวจเปนการอานผาน ๆ อยางรวดเรววาตองเรยนอะไร โดยการกวาดสายตาไปยงหวขอ สรปประเดนส าคญ ดหวเรองบท หวขอใหญ และหวขอยอย ค าสรปใตภาพ แผนภม แผนท ตรวจดค าถามทายบท และอน ๆ อยางคราว ๆ

Q = Question การตงค าถาม ไดแกการน าหวขอยอยตาง ๆ มาท าเปนค าถาม เชน การเตมค าวา “ท าไม?” “อยางไร” หรอเมอนกศกษาส ารวจหนงสอในเบองแรกโดยการดอยางรวดเรว ค าถามทเกดขนเปนค าถามทมลกษณะทว ๆ ไป เชน ฉนจะเชอต าราเลมนไดมากนอยแคไหน ค าถามทปรากฏในหนงสอ สวนใหญเปนค าถามทไดมาจากค าถามของผเขยนทายบท และค าถามในโปรแกรมการเรยน เปนค าถามทผเขยนตงค าถามในรปแบบตางกน ค าถามมจดประสงคเพอดงดดความสนใจของผอานเปนระยะ ๆ เพอใหผอานตอบค าถามซงจะชวยใหผอนเกดความเขาใจและเกดการเรยนรทด

R 1 = Read การอาน อานชา ๆ เพอคนหาค าตอบใหแกค าถามตาง ๆ ทนกศกษาตงไว ซงในการอานหนงสอนกศกษาตองพยายามท าสงตาง ๆ คอ แสวงหาความคดหลก ดวา “อะไรคอความคดหลก” ในทกระดบของหนงสอ การพจารณาการวางแผนการเขยน ถานกศกษาพจารณาใหถองแทแลวจะเหนวาผเขยนไดวางแผนการ เขยนหนงสอเปนระดบตาง ๆ เชน ระดบท 1 ชอเรอง ระดบท 2 ความคดหลกในบทตาง ๆ ระดบท 3 ความคดหลกระดบตอน ระดบท 4 ความคดหลกระดบยอหนา

R 2 = Recall การจ าได ในการอานหนงสอแลวจ าไดนนผอานพยายามระลกถงสงทตนอานไปอยางสม าเสมอ เพราะการระลกถงเรองทอานผานไปจะพฒนาการเรยนรไดถง 3 ประการ คอ การอานกระตนใหเกดความตงใจ เพราะนกศกษาจะตองท าการระลกเรองทอานผานไป การระลกเรองทอานไป ท าใหเกดการแกไขความจ าหรอความเขาใจทไมสมบรณ และการ


15

อานจะท าใหจบประเดนหลกได นกศกษาตองพยายามระลกถงประเดนหลกเหลานน และสรปดวยค าพดของตนเอง

R 3 = Reviews การทบทวน เปนการตรวจสอบความถกตองในการจ าสงทอานไปแลว ถานกศกษาสามารถจ าทกสงทกอยางทอานผานไปไดหมดสนและถกตอง ฉะนนการทบทวนอกครงหนงจะท าใหนกศกษามนใจในเรองทอาน การทบทวนนกศกษาตองปฏบต 4 ขนตอนขางตนอกครงหนง คอ ส ารวจโครงสรางของบท ตอน ยอหนา หวเรอง ระดบตาง ๆ

5.4.6 เทคนคการจ า สาระส าคญของการจ า คอ การเชอมตอระหวางความรใหมกบความรเดมใหอยในโครงสรางเดยวกนทมอยแลว เทคนคการจ าจะตองมความเขาใจกอนจงจะสามารถท าใหการจ านนมคณภาพและเปนประโยชนตอการเรยน เทคนคการจ าจงไมใชการทองจ า เทคนคการจ าเปนเครองมอชวยในการเรยนมหลายวธ เชน 1. เปนค ากลอน 2. จ าจงหวะท านองเพลง หรอการแบงกลมเนอหา 3. การสมพนธเชอมโยงกบขอมลหรอความรเดมทมอยแลว 4. อกษรซ า 5. ชดค า การสรางค าใหมจากอกษรตวแรกและเรยงเปนกลมใหจ างาย 6. การใชอกษรมาสรางเปนค าแลวผกเรอง เชน ไกจกเดกตายบนปากโอง

5.4.7 การเรยนรจากการเขารวมกจกรรมเสรมหลกสตร

มหาวทยาลยเกษมบณฑตพฒนารปแบบการเรยนรแกนกศกษา โดยจดประสบการณการเรยนรใหแกนกศกษาในหลากหลายรปแบบ ทงการเรยนรตามหลกสตรการศกษา การเรยนรจากกจกรรมเสรมหลกสตร จากแหลงเรยนรทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย และการเรยนรผานสออเลกทรอนกสจากเครอขายของมหาวทยาลย ซงสามารถเชอมโยงเครอขายไปไดทกมมโลกเพอขยายโอกาสการเรยนรแกนกศกษาใหเพมขน จงเหนไดวารปแบบการพฒนานกศกษาของมหาวทยาลยมไดเนนการเรยนรจากภายในชนเรยนแตเพยงอยางเดยว แตเนนการสรางโอกาสการเรยนรทงภายในชนเรยนและภายนอกชนเรยนซงมหาวทยาลยก าหนดกจกรรมเสรมหลกสตรเปน 5 ดาน คอ ดานวชาการทสงเสรมคณลกษณะบณฑตทพงประสงค ดานกฬาหรอการสงเสรมสขภาพ ดานบ าเพญประโยชนหรอรกษาสงแวดลอม ดานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม และดานสงเสรมศลปะและวฒนธรรม


16

ซงกจกรรมทง 5 ดาน นกศกษาสามารถศกษาขอมลไดทางเวบไซตของมหาวทยาลย คอ http://www.kbu.ac.th และ http://qa.kbu.ac.th การเขารวมกจกรรมใหนกศกษาขอหลกฐานการเขารวมกจกรรมเกบไวเปนหลกฐาน เมอส าเรจการศกษานกศกษาสามารถขอใบรบรองประสบการณการเขารวมกจกรรมเสรมหลกสตรได ทฝายกจการนกศกษา อาคาร 3 ชน 2 วทยาเขตพฒนาการ

สรปทายบท การเรยนร เปนการสรางเสถยรภาพใหกบชวต เพราะการเรยนรชวยใหเกดการปรบตวไดเหมาะสมกบสภาพการณทเปลยนแปลง การเรยนร สามารถใชประโยชนจากเหตการณทเกดขน ท าใหเกดปญญาอนเปนเหตใหเกดการตดสนใจเรองตาง ๆ ในอนาคตไดอยางถกตอง และเหมาะสมมากขน น าไปสชวตทประสบความส าเรจของบคคล และน าไปสความอยรอดอยางสรางสรรคของมนษยชาต ฉะนนหลกการเรยนร นกศกษาตองเปนผควบคมตนเอง รจกศกษาคนควาดวยตนเอง และเรยนดวยแรงจงใจของตนเอง เพราะเปนการเรยนรเพอน าไปใชกบงาน โดยมความส าเรจ คอรางวล เปนสงจงใจทประเมนคณคาดวยตนเอง และไมเพยงแตจะเรยนรดานวชาการและทกษะ ยงสามารถพฒนาจตใจตนเองและผอนดวย ดงนนการเรยนรจงเปนยทธศาสตรหนงของการศกษาทนกศกษาตองเปนผจดกระบวนการเรยนดวยตนเอง โดยเรมตงแตการวเคราะหความตองการในการเรยน การก าหนดจดมงหมายในการเรยน การวางแผนการเรยน การแสวงหาแหลงวทยาการ และการประเมนผลในการเรยนรดวยตนเอง เมอนกศกษามหลกการ มเทคนคการใชชวตในการเรยนรทถกตอง จะท าใหนกศกษาประสบความส าเรจในการด าเนนชวตในทก ๆ ดาน ซงเปนความปรารถนาของทกคน ดงนน นกศกษาจะตองพฒนาตนเองโดยเปนผทใสใจในการเรยนรอยตลอดเวลา ผลทไดจะชวยใหนกศกษาประสบความส าเรจในชวตมากยงขน

http://www.kbu.ac.th/

http://qa.kbu.ac.th/


17

เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ กรมวชาการ. (2543) รายงานการวจยเรองรปแบบหรอแนวทางการจด

กระบวนการเรยนทเสรมสรางคณลกษณะ ด เกง มสข ระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพศาสนา.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2539). เรยนร : วถสความส าเรจ. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ ซคเซ สมเดย. เกษมศร อศวศรพงศธร. (2551). จตวทยาการเรยนร. กรงเทพมหานคร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฎ.จนทรเกษม นลน กตเวชกล และคณะ. (2539). ทกษะการเรยนและการพฒนาตนเองในสถาบนอดมศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต. ปรญญ ปราชญานพร. (2551). เทคนคเรยนเกง. กรงเทพมหานคร :ส านกพมพซเอดยเคชน. ฝายกจการนกศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต. (2549). คมอ กจกรรมเสรมหลกสตร. มหาวทยาลยเกษมบณฑต. วรรณ ลมอกษร. (2551). จตวทยาการศกษา. ศนยหนงสอมหาวทยาลยทกษณ. สวทย และอรทย มลค า. (2544). เรยนรสครมออาชพ (พมพครงท 6) กรงเทพมหานคร :

ส านกพมพดวงกมลสมย. สรอร วชชาวธ. (2554). จตวทยาการเรยนร. ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. อาร พนธมณ. (2534). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพตนออ. Lindgrien, Henry Clay. (1976). Educational Psychology in Classroom. New york ;

John willey & soms. เวบไซต แนวคดพนฐานของทฤษฏการเรยนรทางปญญาสงคม (2551). (ออนไลน). แหลงทมา :

http://gotoknow.org/blog/kmanamai_srivpa/3853. ทฤษฎการเรยนรดวยการสรางความรดวยตนเอง. (2549). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.thaikids.org/brai/brain.4.html. http://qwer.dek-d.com/board/view.php?id=1016172

www.oknation.net/blog/lifepineapple

http://gotoknow.org/blog/kmanamai_srivpa/3853

http://www.thaikids.org/brai/brain.4.html

http://qwer.dek-d.com/board/view.php?id=1016172


18

www.stou.ac.th www.thaigoodview.com www.eduzones.com

แบบฝกหดทายบทท 5 เรอง ทกษะการเรยนรในสงคมรวมสมย

1. โปรดใหความหมายของการเรยนรตามทนกศกษาเขาใจ พรอมยกตวอยางการเรยนรทไดเรยนรมา 3 ตวอยาง ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

2. การพฒนาทกษะการเรยนรในสงคมรวมสมยมความส าคญตอการด าเนนชวตอยางไร ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... 3. สภาพการณทท าใหนกศกษาเกดการเรยนรมากทสดคอสภาพการณใด และสภาพการณนน

นกศกษาไดเรยนรอะไรบาง โปรดยกตวอยางมา 5 ตวอยาง ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... 4. นกศกษาคดวาองคประกอบของการเรยนรในขอใดส าคญทสด เพราะอะไร ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... 5. นกศกษามหลกในการพฒนาการเรยนรดานการเรยนใหมประสทธภาพอยางไรบาง โปรดยกตวอยางมา 3 ตวอยาง ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

http://www.thaigoodview.com/

http://www.eduzones.com/


19

Documents

บทที่ 5 ทักษะการเรียนรู้ใน ...ge.kbu.ac.th/media_learning/doc/main_media_learning/GE... · 2017-08-01 · เอกสารประกอบการสอนวิชา