บทที่ 6pws.npru.ac.th/chanokchone/data/files/บทที่ 6... · 2015. 7. 16. · ตาราง 6.3 จานวนและสัดส่วนของ งบประมาณที่ได้รับการจัดสรรด้านเงินทุน

Company Name

บทท 6 รายจายสาธารณะ

อาจารยธดารตน สบญาต

www.themegallery.com

Company Logo 1. ความหมายและทฤษฎรายจายสาธารณะ

1.1 ความหมายของรายจายสาธารณะ (Public Expenditure)

1.2 ความส าคญของรายจายสาธารณะ

1.3 ลกษณะของรายจายสาธารณะ

1.4 รายจายนอกงบประมาณ


Company Logo 1.1 ความหมายของรายจายสาธารณะ

รายจายสาธารณะ(public Expenditure) หมายถง การใชจายของรฐบาลเพอรกษาระดบการด าเนนงานของรฐและเพอผลประโยชนของสงคมโดยรวม

รายจายรฐบาล หรอ รายจายสาธารณะ เปนค าทใชแทนกนได หมายถง รายจายทรฐบาลไดใชจายไปเพอการบรหารงานอนเปนภาระหนาทของรฐโดยทวไปและเพอจดใหมสนคาและบรการอนเปนประโยชนกบประชาชนในประเทศ

การใชจายของรฐบาล เปนเครองมอทางการคลงควบคกบการหารายไดของรฐบาล เพอกอใหเกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ทงในดานการสงเสรมการเจรญเตบโต และการกระจายรายไดทเปนธรรม


Company Logo 1.2 ความส าคญของรายจายสาธารณะ

รายจายสาธารณะเปนปจจยหนงทมความส าคญอยางยงตอการบรหารประเทศ มค ากลาวในเชงอปมาอปไมยวา รายจายสาธารณะโดยเฉพาะงบประมาณในภาครฐ อาจเปรยบไดกบโลหตทใชหลอเลยงรางกายมนษย กลาวคอ รางกายทขาดเลอดหลอเลยงชวตอยไมไดฉนใด รฐบาลทขาดงบประมาณกบรหารประเทศ ไมไดฉนนน

ความส าคญของรายจายสาธารณะอาจพจารณาในประเดนส าคญได 3 ประการ รายจายสาธารณะจ าเปนตองมไวเพอรกษาระดบการบรหารงานของรฐบาล



รายจายสาธารณะมความจ าเปนตอการรกษาผลประโยชนทางเศรษฐกจ สงคม การเมองและการบรหารประเทศโดยสวนรวมเชน สงเสรมใหมาตรฐานคณภาพชวตของประชาชน ชวยใหการจดสรรทรพยากรทมจ ากดใหใชประโยชนไดมากทสด รฐบาลสามารถน ารายจายสาธารณะไปใชเปนเครองมอในการลดชองวางของการกระจาย

รายได รายจายสาธารณะ เปนเครองมอในการสงเสรมใหเกดความเจรญเตบโต รายจายสาธารณะ มความจ าเปนส าหรบการจดใหมบรการสาธารณปโภคและสาธารณปการ รายจายสาธารณะ เพอสงเสรมประชาชนบางประเภท เชน คนพการ



รายจายสาธารณะมความจ าเปนส าหรบการใชจายในกจการสาธารณะระหวางประเทศ หรอองคการสาธารณะระหวางประเทศ หรอรายจายสาธารณะในการสรางอทธพลในรปแบบการใหความชวยเหลอประเทศทดอยกวา


Company Logo 1.3 ลกษณะของรายจายสาธารณะ

รายจายสาธารณะ หรอรายจายภาครฐ อาจพจารณาไดเปน 2 กรณ ดงน

กรณท 1 พจารณาการใชจายแตละประเภทของรฐบาลวาจะสงผลตอการเพมพนประสทธภาพในการผลตหรอไมสงผลตอการเพมพนประสทธภาพในการผลตของประทศ

กรณท 2 พจารณาการใชจายของรฐบาลโดยพจารณาจาการเคลอนยายการใชทรพยากรระหวางภาคเอกชนกบภาครฐ ซงในแตละกรณมขอพจารณาทแตกตางกน ดงน


Company Logo 1.3 ลกษณะของรายจายสาธารณะ (ตอ)

กรณท 1 1) รายจายทมผลตอการเพมพนประสทธภาพในการผลตโดยตรง(Productive

Expenditures) หมายถง การใชจายเพอการลงทนของรฐบาลทจะชวยใหประเทศมจ านวนสนคาทน(capital stock) และความสามารถในการผลตเพมขนซงจะชวยใหประเทศมความสามารถในการขยายการผลตเพมขนในอนาคตและเปน ปจจยส าคญทจะชวยใหเศรษฐกจของประเทศเจรญเตบโตอยางรวดเรว

รายจายทเพมพนประสทธภาพการผลตโดยตรง ไดแกการลงทนผลตตาง ๆ เชน การสรางถนน ระบบชลประทาน การคนควาวจย



2) รายจายทไมไดกอใหเกดการเพมพนประสทธภาพการผลตโดยตรง(Unproductive

Expenditures) หมายถง ลกษณะการใชจายเพอการบรโภคของรฐซงไมไดมสวนในการเพมพนประสทธภาพในการผลตของประเทศโดยตรง เชน

การใชจายเพอความปลอดภย การใชจายเพอการบรหารงานของรฐบาล การใชจายเพอการเพมพนประสทธภาพการผลตโดยตรง มความส าคญตอการ

พฒนาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ



กรณท 2

1) การใชจายทมการเคลอนยายทรพยากรโดยตรง(Exhaustive Expenditure) หมายถง การใชจายทเกยวกบการซอสนคาและบรการของรฐบาลซงจะท าใหเกดการเคลอนยายการใชทรพยากรโดยตรงระหวางภาครฐกบภาคเอกชน การใชจายของรฐบาลลกษณะนจะตองมการน าเอาทรพยากรบางสวนจากภาคเอกชนไปสภาครฐบาล ซงจะสงผลใหจ านวนทรพยากรทเหลอส าหรบการลงทนของภาคเอกชนนอยลง เชน การใชจายเพอปองกนประเทศ รายจายเกยวกบสวสดการในรปของสงของและบรการ (transfers in kind)

นอกจากนนยงมผลเปนการเพมบทบาทในทางเศรษฐกจของรฐบาล และเปนการลดบทบาทของภาคเอกชน



2) การใชจายทไมมการเคลอนยายทรพยากรโดยตรง (Non-Exhaustive Expenditure) หมายถง การใชจายลกษณะการโอนเงนของรฐบาลกบเอกชนซงไมมการเคลอนยาย การใชทรพยากรโดยตรงระหวางภาคเอกชนกบภาครฐ แตมผลกอใหเกดการเปลยนแปลงการใชทรพยกรระหวางกลมบคคลภายในภาคเอกชนเอง เชน

รายจายเกยวกบสวสดการหรอเงนบ านาญ มลกษณะเปนเพยงการเคลอนยาย หรอถายเทรายไดระหวางกลมคน (Pure Income transfer) โดยทรพยากรเอกชนไมเปลยนแปลง การกระท าของรฐบาลดงกลาว กอใหเกดการเคลอนยายทรพยากรระหวางภาครฐและภาคเอกชน


Company Logo 1.4 รายจายนอกงบประมาณ

รายจายนอกงบประมาณ หมายถง รายจายสาธารณะ ลกษณะหนงทรฐบาลใชจายไปโดยไมรวมอยในงบประมาณแผนดน กลาวอกนยหนง รายจายนอกงบประมาณกคอเงนของแผนดนทแยกออกไปอยนอกงบประมาณแผนดน การใชจายเปนไปตามกฎหมายและระเบยบเฉพาะของการใชจายเ งนนอกงบประมาณแตละประเภทโดยไมตองจดท าผานระบบงบประมาณแผนดน

รายจายนอกงบประมาณของไทยปจจบนมอย 7 ลกษณะใหญๆ คอ.-

1. รายจายจากเงนชวยเหลอจากตางประเทศ

หมายถง รายจายจากเงนทประเทศไทยไดรบความชวยเหลอทางวชาการและทางเศรษฐกจจากตางประเทศทงทเปนการชวยเหลอแบบเปลา หรอการใหกยมโดยไมคดดอกเบย หรอคดดอกเบยต า


Company Logo 1.4 รายจายนอกงบประมาณ

แหลงความชวยเหลอตาง ๆ ทรฐบาลไดรบความชวยเหลอ ไดแก – ญปน – กลมประเทศยโรป สแกนดเนยเวย และแคนนาดา – อเมรกา – ออสเตรเลย นวซแลนด – สหประชาชาต – สหภาพยโรป – อาสาสมคร – องคการพฒนาเอกชน – แหลงอน ๆ


Company Logo 1.4 รายจายนอกงบประมาณ (ตอ)

2. รายจายเงนกจากตางประเทศ หมายถง รายจายทรฐบาลจายจากเงนกจากตางประเทศ โดยเปนการน ารายรบของแผนดนมา

สมทบจายในโครงการใชจายตางๆ หรอโครงการลงทนขนาดใหญของรฐบาลซงโดยปกตมกไมอาจก าหนดไดแนนอนวาในแตละปจะกจากแหลงเงนกใดบาง เปนจ านวนเทาใด เมอใด

แหลงเงนกจากตางประเทศ เชน

ธนาคารโลก

ธนาคารพฒนาแหงเอเชย

ธนาคารเพอความรวมมอระหวางประเทศแหง (JBIC)

ตลาดการเงน

ตลาดเงนทน

อน ๆ



3. รายจายของรฐวสาหกจ

หมายถง การใชจายของรฐบาลเพอจดใหมสนคาและบรการสาธารณะ โดยเฉพาะการใหบรการสงสาธารณปโภค เชน ไฟฟา ประปา โทรศพท ไปรษณย โทรเลข และการสอสารตางๆเปนตน

รฐวสาหกจเปนหนวยงานทด าเนนธรกจคลายเอกชน เปนองคกรทมการใชจายเปนเอกเทศแยกออกจากงบประมาณแผนดน เพอความคลองตวในการบรหาร แตอยภายใตการก ากบของรฐบาล

กจการบางอยางทรฐด าเนนการเชงพาณชย เรยกวา รฐพาณชย เพอเปนการหารายไดตาง ๆ ของประเทศไทย เชน ส านกงานสลากกนแบงของรฐบาล โรงงานยาสบ เปนรายรบรายจายไมตองผานกระบวนการงบประมาณแผนดน


Company Logo

ปงบประมาณ 2545-2548 รฐบาลไดจดสรรงบประมาณใหแกหนวยงานรฐวสาหกจ

ตาราง จ านวนและสดสวนของงบประมาณทรฐบาลจดสรรใหแกรฐวสาหกจ ปงบประมาณ 2545-2548

ปงบ ประมาณ

งบประ มาณรายจาย (ลานบาท)

งบประมาณทจดสรร

ใหรฐวสาหกจ (ลานบาท)

สดสวนตองบประมาณรายจาย

(%)

2545 1,023,000 37,181 3.6

2546 999,900 42,642 4.3

2547 1,163,500 39,933.3 3.4

2548 1,200,000 41,113.6 3.4



4. รายจายของหนวยการปกครองทองถน หรอ ราชการบรหารสวนทองถน

รายจายของหนวยการปกครองทองถน หรอราชการบรหารสวนทองถน เปนรายจายเงนนอกงบประมาณแผนดน ตามหลกสากลของการปกครองแบบประชาธปไตยทยดหลกการกระจายอ านาจ เพอสนบสนนการปกครองตนเองของประชาชนในทองถน โดยใหทองถนมอ านาจในการจดเกบรายไดและใชจาย ไมผานกระบวนการงบประมาณแผนดน

ปจจบนหนวยการปกครองทองถนของไทย

เทศบาล

องคการบรหารสวนจงหวด

องคการบรหารสวนต าบล

กทม

พทยา



5. เงนทนหมนเวยน และ เงนกองทน

เงนทนหมนเวยน หมายถง เงนทนทจดต งขนตามพระราชบญญตเงนคงคลง พ.ศ.2491 และแกไขเพมเตม ตามมาตรา 12 ซงก าหนดวา การจายเงนเปนทนหรอเปนทนหมนเวยนเพอการใดๆ ใหกระท าไดแตโดยกฎหมาย ดงน น เงนทนหมนเวยนจงตองจดต งโดยกฎหมาย การด าเนนกจการเงนทนหมนเวยน ซงมวตถประสงคเพอชวยเหลอ สนบสนน และสงเสรมในกจการเงนตางๆ ตามนโยบายของรฐ

กระทรวงการคลงเปนผควบคมการใชจายเงนทนหมนเวยนใหเปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตรฐมนตร โดยไมตองน าสงเปนรายไดแผนดน



ตวอยางเงนทนหมนเวยนของประเทศไทย ไดแก o เงนทนหมนเวยนผลตเหรยญกษาปณ o เงนทนหมนเวยนอตสาหกรรมปองกนประเทศ o เงนทนหมนเวยนสงเสรมการสหกรณ o เงนทนหมนเวยนในการผลตและจ าหนายต าราอดมศกษา



ตาราง 6.3 จ านวนและสดสวนของงบประมาณทไดรบการจดสรรดานเงนทนหมนเวยนและเงนกองทน ปงบประมาณ 2545-2548

ปงบ ประมาณ

งบประ มาณรายจาย

(ลานบาท)

เงนทนหมนเวยน

และเงนกองทน(ลานบาท)

สดสวนตอ

งบประมาณรายจาย

(%)

2545 1,023,000 54,556 5.3

2546 999,900 59,598.5 6.0

2547 1,163,500 62,199.8 5.4

2548 1,200,000 68,428.6 5.7



6. เงนบ ารงสถาบนการศกษาและสาธารณสข

เงนบ ารงสถาบนการศกษาและสถานสาธารณะสขเปนรายรบและรายจายทจดเปนเงนนอกงบประมาณ มกฎรองรบ การจดเกบและการน าไปใชจายเปนเงนรายไดของสถานศกษาหรอสถานพยาบาลนนไดโดยตรง โดยไมตองน าสงเปนเงนรายไดแผนดนและไมตองจดท าเปนงบประมาณรายจายในกระบวนการงบประมาณแผนดน



7. เงนบรจากหรอผมอบใหโดยมวตถประสงค

จดเปนเงนนอกงบประมาณอกประเภทหนงทมระเบยบในการใชจายไวโดยเฉพาะ โดยไมไดใชกฎหมายและระเบยบเกยวกบงบประมาณแผนดน


Company Logo 2. ทฤษฎการใชจายของรฐบาล

2.1 การใชจายของรฐบาลในตวแบบเศรษฐศาสตรมหภาค(Macroeconomics)

Richard A. Musgrave นกเศรษฐศาสตรการเมองชาวสหรฐอเมรกา กลาววา ในชวงแรกของการพฒนาเศรษฐกจประเทศ การใชจายของรฐบาลจะเปนการใชจายทเกยวของกบความจ าเปนในการลงทนทางสงคม เชนการสรางถนนหนทาง ทาเรอ แหลงพลงงานตางๆ มากกวาดานอนๆดวยขนาดของการใชจายและสดสวนของการลงทนภาครฐทสง สนคาทนและตลาดทนตางๆทรฐบาลไดสรางขนมา จะเปนปจจยรองรบการเกดของโรงงานและอตสาหกรรมตางๆในภาคเอกชน



Otto Eckstein กฎการขยายกจการภาครฐออกไปอยางไมมทสนสด (Law of Ever-increasing state

Activity) เปนการส ารวจการใชจายสาธารณะของประเทศทมความกาวหนาในสตวรรตท 19

วาแรงผลกดนใหเกดความกาวหนาทางสงคมสงผลใหเกดการเปลยนแปลงตอขนาดเศรษฐกจทงภาครฐและเอกชน โดยเฉพาะเศรษฐกจในภาครฐ

และ Musgrave เรยกวา Law of Rising Public Expenditures หรอกฎการเพมขนของรายจายสาธารณะ หรอการทภาครฐมสวนแบงทเพมขนสดสวนการใชจายของภาครฐตอรายไดประชาชาต (GNP) ของประเทศมแนวโนมเพมขนจากความตองการขนพนฐาน



Wagner ศกษาการเปลยนแปลงการใชจายของรฐบาลในชวงระยะเวลายาวมากกวาระยะสน ๆ มเหตผล ดงน – หนาทตาง ๆทรฐบาลเคยปฏบตมา เชนการปองกนประเทศ – ขอบเขตการบรหารงานของรฐบาลทกระดบมกขยายใหญขน ท าใหรฐบาลตองผลตบรการ

ใหม ๆ เพอตอบสนองตอความตองการของประชนชน – กรณทประเทศวางแผนเรงการพฒนาเศรษฐกจ รฐจ าเปนตองมสวนลงทนสรางรากฐานทาง

เศรษฐกจมากขน – ปจจยอน ๆ



Alan T. Peacock and Jack Wiseman

ทดสอบแนวคดของ Wagner พบวากฎของ Wagner เปนจรง ศกษาเพมเตม – จาก Peacock and Jack Wiseman ศกษาพบวาการขยายตวของการ

ใชจายของรฐบาล มแบบแผนทไมสม าเสมอ และมลกษณะกระโดดในชวงทมการเปลยนแปลงทางสงคมครงใหญ เชน ภาวะสงคราม

– ประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตงเปนสาเหตตอการขยายการบรการของรฐ แตในขณะเดยวกนกไมอยากเสยภาษ เปนลกษณะความขดแยงกนเองทแอบแฝงอยในตวประชาชน

– รายจายของรฐบาลเพมมากขน


Company Logo 2. ทฤษฎการใชจายของรฐบาล (ตอ)

2.2 การใชจายของรฐบาลในตวแบบเศรษฐศาสตรจลภาค (Microeconomics)

Paul A. Sarnuelson ไดใหแนวคดเกยวกบรายจายสาธารณะในแนวเศรษฐศาสตรจลภาคโดยสรปดงน.-

• การจดสรรทรพยากรจะดทสดในกรณทสนคาเปนสนคาสาธารณะ(Public Goods) ซงอยในระดบทตนทนเพมของการผลตสนคาเทากบผลรวมตามแนวตง ของเสนอปสงคของแตละบคคล

• ระบบเศรษฐกจเอกชนจะไมสามารถผลตหรอจดสรรสนคาสาธารณะไดอยางมประสทธภาพ จ าเปนทรฐจะตองเขามามบทบาท

• เครองมอการวเคราะหตามแนวจลภาคทน ามาใชประยกตกบภาครฐบาลไดมาก และแพรหลายยงขน คอ การวเคราะหตนทนและคาใชจาย(Cost-Benefit Analysis)

• ทฤษฎเศรษฐศาสตรหลายทฤษฎสนบสนนการมรฐบาล เพราะจะชวยท าใหประสทธภาพการจดสรรทรพยากรดขน และรฐบาลจะเปนผลงทนสนคาและบรการทเปนสนคาสงคม ไดดกวาเอกชน เชน การสรางสะพาน

• รฐบาลเปนผลงทนสนคาและบรการทเปนสนคาสงคมไดดกวาเอกชน เชน ถนน


Company Logo 3. หลกการทดเกยวกบการใชจายสาธารณะ 4 หลก

3.1 หลกการประหยด(Canon of Economy)

ทรพยากรของสงคมมอยจ ากด การใชจายกจะตองเปนไปในลกษณะทประหยด หรอ ใชเงนอยางมประสทธภาพมากทสด โดยพยายามไมเกดการสญเปลาโดยพจารณากบผลประโยชนทจะไดรบดวย

3.2 หลกของผลประโยชน(Canon of Benefit)

หลกของผลประโยชนใกลเคยงกบหลกของการประหยด กลาวคอ การพจารณาถงผลประโยชนของโครงการนนและจะตองค านงถงผลประโยชนทประเมนออกมาไดเปนตวเงนดวย พจารณาทงสงคม การเมอง การบรหาร เชนการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การกระจายรายได ค านงถงผลประโยชนสวนรวม (Public interest)

3.3 หลกของการกลนกรอง(Canon of Sanction)

การใชจายสาธารณะจะเปนประโยชนตอสงคมมากทสดเมอการใชจายตางๆของรฐบาลไดผานกระบวนการกลนกรองในระดบตางๆ อยางรอบคอบโดยรฐบาลและสภา


Company Logo 3. หลกการทดเกยวกบการใชจายสาธารณะ 4 หลก (ตอ)

3.4 หลกของการสรางสวนเกน(Canon of Surplus)

การใชจายของรฐบาลโดยทวไปซงในบางขณะอาจมรายจายมากกวารายไดท าใหเกดภาวะงบประมาณขาดดล ภาวะดงกลาวรฐบาลควรกระท าในระยะเวลาพอควรทไมตอเนองยาวนาน ถาท าเปนประจ าหรอ ท าตอเนองอาจกอใหผลเสยตอระบบเศรษฐกจ

• เมอรฐบาลมหนมากเกนไป อาจเกดภาวะเงนเฟอ เปนภาระตอการหารายได


Company Logo 4. หลกการประเมนรายจายสาธารณะ

แนวคดเกยวกบเหตผลและความจ าเปนทตองมการประเมนรายจายสาธารณะของรฐบาลเพออธบายความชอบธรรมในการใชจายของรฐบาลนน อาจอธบายไดดวยเหตผลเกยวกบขอจ ากดของงบประมาณซงเปนหนงในปจจยการบรหารทมอยอยางจ ากด นอกจากนนยงเปนการพจารณาเพอใหเกดการใชจายของรฐอยางมประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effectiveness)


Company Logo Homework

อานบทท 6

Company Name


Documents

บทที่ 6pws.npru.ac.th/chanokchone/data/files/บทที่ 6... · 2015. 7. 16. · ตาราง 6.3 จานวนและสัดส่วนของ งบประมาณที่ได้รับการจัดสรรด้านเงินทุน