64 | Not Just in Transit Drugs, the State and Society in West Africa

ISBN : 978-616-7763-52-1

8 1 21

-21 1-51 -1 -21 3-82 5 www.kamlangjai.or.th

มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค

ยาเสพตด รฐ และสงคม ในภมภาคแอฟรกาตะวนตก

2 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 3

ความน�า

ไมเพยงประเทศในแถบทวปยโรป แถบลาตนอเมรกา และประเทศสหรฐอเมรกา

ทมการปฏรปนโยบายควบคมการแพรระบาดของสารเสพตด1 ประเทศในแถบ

ภมภาคแอฟรกาตะวนตกซงเปนทางผานการขนสงยาเสพตดไปสทวปยโรป

ทวปอเมรกาเหนอ และทวปเอเชยกมความกงวลอยางยงยวดตอการคกคาม

ทเพมมากขนจากการลกลอบคาและใชยาเสพตดในภมภาคแอฟรกาตะวนตก

จงจดใหมการประชมคณะกรรมาธการยาเสพตดแหงแอฟรกาตะวนตก (West

Africa Commission on Drugs (WACD)) ขนเมอเดอนมกราคม ค.ศ. 2013

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯมวตถประสงคเพอผลกดนและกอใหเกดความ

ตระหนกรแกสาธารณะและขอผกพนทางการเมอง เพอรบมอกบปญหาตางๆ

ทเกดจากการลกลอบคายาเสพตด พฒนาขอเสนอแนะทางนโยบายเชงประจกษ

(evidence-based policy recommendations) และสงเสรมศกยภาพและ

ความส�านกในการเปนเจาของภมภาคและทองถนเพอจดการกบปญหาเหลาน

รายงาน “มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค: ยาเสพตด รฐ และสงคมใน

ภมภาคแอฟรกาตะวนตก (NOT JUST IN TRANSIT: DRUGS, THE STATE

AND SOCIETY IN WEST AFRICA)” ฉบบนเปนบทสรปซงบรรลผลสงสด

ของพนธกจทด�าเนนมาตลอดระยะเวลา 1 ปครงจากการท�างานของคณะ

กรรมาธการยาเสพตดฯ รวมกบกลมภาคในระดบประเทศ ระดบภมภาค และ

ระดบนานาชาต รวมถงสหภาพแอฟรกา (African Union (AU)) ประชาคม

เศรษฐกจแหงรฐแอฟรกาตะวนตก (Economic Community of West African

States (ECOWAS)) และส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงสหประชาชาต

(United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC)) รายงานฉบบน

จดท�าขนโดยใชขอมลจากเอกสารวจยสนบสนนมากมายซงเขยนขนโดย

ผเชยวชาญระดบแนวหนาจากทวปแอฟรกาและประเทศอนๆ นอกเหนอจาก

บทสรปผ บรหารแลว รายงานฉบบนยงประกอบไปดวยบททวาดวย

เครอขายโยงใยอนยงเหยง: ยาเสพตด ทวปแอฟรกาตะวนตก และโลก

(จากการขนสงสการบรโภคและการผลต ในบรบทนานาชาต: ความลมเหลว

ของ “สงครามยาเสพตด” และการก�าหนดใหยาเสพตดเปนอาชญากรรม

การตอบโตของภมภาคและนานาชาตตอวกฤตยาเสพตดของภมภาคแอฟรกา

1 การปฏรประบบกระบวนการยตธรรมทงระบบจากการทมผตองขงลนเรอนจ�า/ทณฑสถาน

ดวยอทธพลของ “สงครามยาเสพตด (War on Drugs)” ในแถบลาตนอเมรกาดไดจาก

งานวจยเรอง “ลนระบบ (Systems Overload - Drug laws and prisons in Latin

America)” และส�าหรบในประเทศสหรฐอเมรกาดไดจากเอกสารชด “พฒนาการลาสด

ของประเทศสหรฐอเมรกาในความพยายามลดจ�านวนผตองขง” สวนภาพรวมส�าหรบ

ขอเสนอแนะการแกปญหายาเสพตดทงระบบทนาสนใจลาสดปรากฏในรายงานเรอง

“เขาควบคม: เสนทางสนโยบายยาเสพตดทมประสทธผล (Taking control: Pathways

to drug policies that work)” โดยคณะกรรมาธการสากลวาดวยนโยบายยาเสพตด

(Global Commission on Drug Policy) อนประกอบไปดวยอดตผน�าส�าคญของโลก

อาท Kofi Annan (อดตเลขาธการสหประชาชาต) Fernando Henrique Cardoso

(อดตประธานาธบดของประเทศบราซล) Cesar Gaviria (อดตประธานาธบดของประเทศ

โคลอมเบย) Jorge Sampaio (อดตประธานาธบดของประเทศโปรตเกส) Ernesto Zedillo

4 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 5

ตะวนตก) การบอนท�าลายชาต: ยาเสพตด การทจรตคอรปชน และ

ความมนคง (การทจรตคอรปชนในระดบสง: เมอผคายาเสพตดใชประโยชน

จากความออนแอของสถาบน การใหความส�าคญกบแนวคดเรองความรนแรง

มากเกนไปอาจบดบงความซบซอนของธรกจยาเสพตด ตามรอยเงนจาก

ยาเสพตด...ใครไดประโยชน? เมอการบงคบใชกฎหมายไมสามารถปกปอง

พลเมอง: กรณการลดทอนความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตด) ภยคกคาม

ตออนาคต: ยาเสพตด การพฒนา และสงคม (กญชาครอบครองการใช

ยาเสพตดสวนใหญ แตขอมลมไมเพยงพอ การเสพยาเสพตดทมปญหา

ยงคงตกอยภายใตเงามด การขาดแคลนการบ�าบดยาเสพตดเปนภยคกคาม

ตอการสาธารณสข) และจบลงดวย บทสรปและขอเสนอแนะ ซงอาจกลาวได

อยางคราวๆ วาเนอหาสารตถะเปนไปในทศทางเดยวกนกบเอกสารชด

นโยบายยาเสพตดสากลทโครงการก�าลงใจโดยส�านกกจการในพระด�าร

พระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา ไดทยอยจดพมพเผยแพร

นบแตชวงกลางป 2557 เปนตนมาเพอสรางความตระหนกแกสาธารณชนถง

สถานการณของการบงคบใชกฎหมายควบคมยาเสพตดทวโลกวาสงผลกระทบ

ทงทางสงคม เศรษฐกจ ตลอดจนกระบวนการยตธรรมอยางไรบาง ถงแมขณะน

ประเทศไทยจะยงไมมการเปลยนแปลงอยางเปนรปธรรม แตเชอวาหลงการ

ประชมสมยพเศษของสมชชาใหญแหงสหประชาชาตเรองยาเสพตดในป

ค.ศ. 2016 (2016 United Nations General Assembly Special Session

on drugs (UNGASS) ซงเปนโอกาสทางประวตศาสตรทประเทศสมาชกของ

องคการสหประชาชาต (UN) จากทวโลกจะพจารณาทบทวนและปรบทศทาง

ของนโยบายควบคมยาเสพตดของประเทศและอนาคตของระบบการควบคม

ยาเสพตดระหวางประเทศเสยใหมทสอดคลองกบหลกสทธมนษยชนและการลด

อนตรายจากยาเสพตด ทงในสวนของการใชยาเสพตด (Harm Reduction)

และสวนทเกดจากการบงคบใชกฎหมายควบคมยาเสพตด (Side Effects of

War on Drugs)2 การตระหนกรตอสถานการณจรงของตลาดการคายาเสพตด

ผดกฎหมายจากบรบททวโลกจงเปนการเตรยมความพรอมส�าหรบการปฏรป

สงคม เศรษฐกจ การสาธารณสข โดยเฉพาะอยางยงกระบวนการยตธรรมใน

ความเปนจรง (Law in Action) มใช “การตดกบ (be trapped in)” อยกบ

ถอยค�าส�านวนตามตวหนงสอซงเปนลายลกษณอกษรทดสวยหรตามอดมคต

(Law in the Book) จงไมใชการสญเปลาอยางแนนอน!!!

การสรางความตระหนกดงกลาวนไมอาจเกดขนไดหากมใชดวยเพราะพระบารม

ในพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา ระหวางททรงงานในฐานะ

(อดตประธานาธบดของประเทศเมกซโก) Ruth Dreifuss (อดตประธานาธบดของประเทศ

สวตเซอรแลนด) Aleksander Kwasniewski (อดตประธานาธบดของประเทศโปแลนด)

Ricardo Lagos (อดตประธานาธบดของประเทศชล) และ George Papandreou (อดต

นายกรฐมนตรของประเทศกรซ) ฯลฯ เอกสารดงกลาวทงหมดนจดพมพโดยโครงการ

ก�าลงใจ ส�านกกจการในพระด�ารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา.

2 “ความเขมแขงของระบบสนธสญญาสหประชาชาตนนขนอยกบความเหนชอบให

การสนบสนนจากประเทศสมาชกและความชอบธรรมของวตถประสงค ส�าหรบสนธสญญา

การควบคมยาเสพตด ความเหนชอบนมความแตกแยก และความชอบธรรมลดลงเพราะ

ผลลพธในทางลบ มจ�านวนประเทศมากขนเรอยๆ ทเรมเหนวาองคประกอบของการ

ลงโทษหลกของสนธสญญายาเสพตดไมเพยงแตไมยดหยนเทานน แตยงลาสมยและ

ไมสรางสรรคอกดวย และมความจ�าเปนตองไดรบการปฏรปอยางเรงดวนอกดวย ถาเสยง

6 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 7

ประธานคณะกรรมาธการสหประชาชาตวาดวยการปองกนอาชญากรรมและ

ความยตธรรมทางอาญา (CCPCJ) สมยท 21 ในป 2555 ณ กรงเวยนนา

สาธารณรฐออสเตรย ทประทานขอมลอนทรงคณคาเกยวกบทศทางของโลกใน

เรองยาเสพตดแกโครงการก�าลงใจ โดยส�านกกจการในพระด�ารพระเจาหลานเธอ

พระองคเจาพชรกตยาภา เปรยบเสมอนคบเพลงแหงปญญาสองสวางขจด

ปดเปาอวชชาความไมเทาทนของกระบวนการยตธรรมตอสถานการณจรง

ในโลกของตลาดการคายาเสพตดผดกฎหมาย ส�านกกจการในพระด�ารฯ

ร สกซาบซงในพระกรณาธคณและพระปรชาญาณในพระเจาหลานเธอฯ

อยางหาทสดมไดส�าหรบการประทานโอกาสแหงการเรยนรใหเทาทนตอโลก

ของความเปนจรงเชนน และขอกราบขอบพระคณ ฯพณฯ ชาญชย ลขตจตถะ

องคมนตร ฯพณฯ ดเรก องคนนนท ประธานศาลฎกา นายเอกชย ชนณพงศ

ประธานศาลอทธรณ พลเอกไพบลย คมฉายา รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม

ศาสตราจารย (พเศษ) หมอมหลวงไกรฤกษ เกษมสนต อดตรองประธานศาลฎกา

และผพพากษาอาวโสในศาลฎกา ศาสตราจารย (พเศษ) จรญ ภกดธนากล

ตลาการศาลรฐธรรมนญ ศาสตราจารย ดร. ทวเกยรต มนะกนษฐ ตลาการ

ศาลรฐธรรมนญ นางเมทน ชโลธร ผ พพากษาหวหนาคณะในศาลฎกา

นายภทรศกด วรรณแสง เลขาธการส�านกงานศาลยตธรรม พลต�ารวจเอกชชวาลย

สขสมจตร ปลดกระทรวงยตธรรม นายสนตชย ลอมณนพรตน ประธานแผนก

คดยาเสพตดในศาลอทธรณ ศาสตราจารยกตตคณ ดร.อมรา พงศาพชญ

ประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต นางผาณต นตทณฑประภาศ

ประธานผตรวจการแผนดน ดร. กตตพงษ กตยารกษ ทปรกษานายกรฐมนตร

ฝายขาราชการประจ�าและอดตปลดกระทรวงยตธรรม นายชาตชาย สทธกลม

เลขาธการคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต นายชาญเชาวน ไชยานกจ

รองปลดกระทรวงยตธรรม นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตร

การแพทย นายวทยา สรยะวงค อธบดกรมราชทณฑ ศาสตราจารย ดร.สรศกด

ลขสทธวฒนกล รองศาสตราจารยณรงค ใจหาญ และผชวยศาสตราจารย

ดร. ปกปอง ศรสนท จากคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารย ดร.พรรณรายรตน ศรไชยรตน คณะสงคมศาสตรบรณาการ

มหาวทยาลยขอนแกน รองศาสตราจารยอภญญา เวชยชย รองศาสตราจารย

ศกดชย เลศพานชพนธ และรองศาสตราจารยพงษกฤษณ มงคลสนธ จาก

คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ผชวยศาสตราจารย

ดร. สชาดา ทวสทธ ผชวยศาสตราจารย ดร.กาญจนา ตงชลทพย ดร.มาล

สนภวรรณ จากสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล ดร. ฐตยา

เพชรมน คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ดร. นฤมน รตนะรต

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ดร.พพฒน จนทรเมฆา อยการ

คดคานทเพมขนไมไดรบการตอบรบผานทางกระบวนทางการทส�าคญเพอแสวงหา

ทางเลอกของการปฏรป ระบบสนธสญญายาเสพตดกมความเสยงทจะกลายเปนสงท

ไรประสทธผลและซ�าซากมากยงขน ในขณะทประเทศสมาชกซงมหวในการปฏรปมากกวา

เลอกทจะตตวออกหางไป

ระบบควบคมยาเสพตดทถกท�าใหออนแอลงจะสงผลตามมาดวยการลดบทบาทท

ส�าคญในกรอบขององคการสหประชาชาตส�าหรบการควบคมการเขาถงยาทจ�าเปน

การใหค�าแนะน�า และการตดตามวาไดปฏบตตามแนวปฏบตทดทสดและมาตรฐานของ

สทธขนพนฐาน แทนทจะปลอยใหกลายเปนเรองทไมส�าคญ ความทะเยอทะยานของ

สนธสญญาทจะควบคมการใชทางการแพทยและวทยาศาสตรของยาเสพตด จ�าตอง

ไดรบการขยายขอบเขตใหรวมถงการควบคมยาเสพตดทมไดใชทางการแพทย เพอมงไป

สเปาหมายเดยวกนกบเปาหมายขององคการสหประชาชาต

8 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 9

จงหวดประจ�าส�านกงาน ส�านกงานอยการพเศษฝายคดเยาวชนและครอบครว

4 ส�านกงาน อยการสงสด รองศาสตราจารย ดร.สงศต พรยะรงสรรค

ดร.ฉตรวรญ องคสงห ดร.ชลพร เจรญพร ดร.นดาวรรณ เพราะสนทร จาก

วทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลยรงสต นายนวรตน กลนรตน ผชวย

ผพพากษาศาลฎกา นายพทยา จนาวฒน อดตอธบดกรมคมครองสทธและ

เสรภาพและรองเลขาธการส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปราม

ยาเสพตด นายกอบกล จนทวโร อดตทปรกษาดานกฎหมาย ส�านกงาน

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด นางสาวสภทรา นาคะผว

นายวระพนธ งามม นางลาวลย สาโรวาท นางสาวจารณ ศรพนธ

นางสาวปยเนตร ไลเลศ นางสาววสาข บณยนตย นางสาวชลธดา นาวาเจรญ

นายนพสทธ มสนปนตานนท นางสาวหทยชนตร เตยวไพบลย นายธนวร

ประวต เลขานการรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม Ms.Ann Fordham,

IDPC Executive Director, International Drug Policy Consortium (IDPC)

และ Ms.Gloria Lai, Senior Policy Officer, International Drug Policy

Consortium (IDPC) ส�าหรบมมมองอนมคณคายงส�าหรบความพยายาม

ทจะแสวงหามาตรการทมใชการคมขงส�าหรบผกระท�าผดอนมไดมลกษณะ

ของอาชญากรซงเปนคนชายขอบทไรเสยงหรอไมมความส�าคญ และกลม

การถอนตวออกจากสนธสญญายาเสพตดเพยงฝายเดยวเปนสงไมพงประสงคในมมมอง

ของความสมพนธระหวางประเทศและของระบบทตงอยบนความเหนชอบของคนสวนใหญ

ถงกระนนกด ความบรณภาพของระบบเดยวกนนเองกจะไมมประโยชนอนใดในระยะยาว

จากการปฏบตตามกรอบทลาสมยและกฎเกณฑทบกพรองอยางงมงาย”

ถอยแถลงของคณะกรรมาธการสากลวาดวยนโยบายยาเสพตด (Global Commission

ผดอยโอกาสทงฐานะทางเศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะอยางยง มนษยเพศหญง

ไดบงเกดผล นอกจากน ยงขาดเสยมไดส�าหรบนายพงษศกด กาญจนาคพนธ

นางสาวนาฏฤด ไกรฤกษ และนางสาวพรนภา นมตรธนะเศรษฐ ผเปนก�าลง

ส�าคญยงในการแปล รวมทงนายก�าจด พวงสวสด ผพพากษาศาลอทธรณ

ทปรกษาส�านกกจการในพระด�ารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา

ส�าหรบการตรวจทานความสมบรณของขอมล.

ส�านกกจการในพระด�าร

พระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา

ธนวาคม 2557

on Drug Policy) จากรายงานเรอง “เขาควบคม: เสนทางสนโยบายยาเสพตดทม

ประสทธผล (Taking control: Pathways to drug policies that work)” หนา 114.

10 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 11

รายงานฉบบนเปนบทสรปซงบรรลผลสงสดของพนธกจทด�าเนนมาตลอด

ระยะเวลา 1 ปครงจากการท�างานของคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ รวมกบ

กลมภาคในระดบประเทศ ระดบภมภาค และระดบนานาชาต ซงรวมถง

สหภาพแอฟรกา (African Union (AU)) ประชาคมเศรษฐกจแหงรฐแอฟรกา

ตะวนตก (Economic Community of West African States (ECOWAS)) และ

ส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงสหประชาชาต (United Nations

Office on Drugs and Crime (UNODC)) รายงานนจดท�าขนโดยใชขอมลจาก

เอกสารวจยสนบสนนมากมายซงเขยนขนโดยผ เชยวชาญระดบแนวหนา

จากทวปแอฟรกาและประเทศอนๆ 1

เกยวกบคณะกรรมาธการยาเสพตด แหงภมภาคแอฟรกาตะวนตก

ดงทโคฟ อนนน (Kofi Annan) ประธานมลนธโคฟ อนนน (Kofi Annan

Foundation) และอดตเลขาธการสหประชาชาต (Secretary-General of the

United Nations) มความกงวลอยางยงยวดตอการคกคามทเพมมากขนจาก

การลกลอบคาและใชยาเสพตดในภมภาคแอฟรกาตะวนตก จงไดจดใหม

การประชมคณะกรรมาธการยาเสพตดแหงแอฟรกาตะวนตก (West Africa

Commission on Drugs (WACD)) ขนในเดอนมกราคม ค.ศ. 2013 คณะ

กรรมาธการยาเสพตดฯมวตถประสงคทจะผลกดนและกอใหเกดความตระหนกร

แกสาธารณะและขอผกพนทางการเมอง เพอรบมอกบปญหาตางๆ ทเกด

จากการลกลอบคายาเสพตด พฒนาขอเสนอแนะเชงนโยบายเชงประจกษ

(evidence-based policy recommendations) และสงเสรมศกยภาพและ

ความส�านกในการเปนเจาของภมภาคและทองถนเพอจดการกบปญหาเหลาน

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯซงมอดตประธานาธบดโอลเซกน โอบาซานโจ

(Olusegun Obasanjo) แหงประเทศไนจเรยด�ารงต�าแหนงเปนประธานนน

ประกอบดวยชาวแอฟรกนตะวนตกหลากหลายกลมทงจากวงการการเมอง

ประชาสงคม การสาธารณสข ความมนคง และตลาการ คณะกรรมาธการยา

เสพตดฯนมฐานะเปนหนวยงานอสระ ดงนน จงสามารถแสดงความเหนดวย

ความเปนกลางและตรงไปตรงมาได

12 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 13

ครสทน คาฟานโด (Christine Kafando)(ประเทศบรกนาฟาโซ (Burkina Faso))ผกอตงสมาคมความหวงเพอวนพรงน (Espoir pour Demain)

เอเดม คอดโย (Edem Kodjo)(ประเทศโตโก (Togo))อดตนายกรฐมนตรของประเทศโตโก

ดอกเตอร โมฮมเมด-มาหมดด อลด โมฮมเมด (Dr. Mohammad-Mahmoud Ould Mohamedou)(ประเทศมอรเตเนย (Mauritania))ศาสตราจารยรบเชญจากสถาบนบณฑตศกษา และรองผอ�านวยการศนยนโยบายความมนคง แหงเจนวา (Geneva Centre for Security Policy)

อาเดโอล โอกนรอมบ (Adeolu Ogunrombi)(ประเทศไนจเรย)ผประสานงานโครงการ เครอขายเยาวชนยธไรส (YouthRISE)

เปโดร ปเรส (Pedro Píres)(ประเทศกาบเวรด (Cabo Verde))อดตประธานาธบดของประเทศกาบเวรด

อม ซองกาเร (Oumou Sangaré)(ประเทศมาล (Mali))นกรอง / นกแตงเพลง

โอลเซกน โอบาซานโจ (Olusegun Obasanjo) ประธาน (ประเทศไนจเรย) อดตประธานาธบดของประเทศไนจเรย

นายแพทย อดรสซา บา (Dr. Idrissa Ba) (ประเทศเซเนกล)จตแพทยเดกและแพทยผเชยวชาญดานการบ�าบดรกษาการตดยาเสพตด จากโรงพยาบาลจตเวช แหงเธยรว (Psychiatric Hospital of Thiaroye) เมองดาการ

ผพพากษา บองโคเล ธอมปสน (Justice Bankole Thompson)(ประเทศเซยราลโอน (Sierra Leone))อดตผพพากษาแหงศาลพเศษ ประเทศเซยราลโอน (Special Court for Sierra Leone)

ดอกเตอร แมร ชนเนอร-เฮสเซอ (Dr. Mary Chinery-Hesse)(ประเทศกานา)สมาชกคณะกรรมการผทรงคณวฒ แหงสหภาพแอฟรกา (African Union Panel of the Wise)

ดอกเตอร อลฟา อบดลย เดยโล (Dr. Alpha Abdoulaye Diallo)(ประเทศกน)ผประสานงานระหวางประเทศ เครอขายเยาวชนแอฟรกา (Réseau Afrique Jeunesse)

14 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 15

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯขอขอบคณซนทก อกบ (Sintiki Ugbe)

(จาก ECOWAS) เควซ อานง (จากศนยฝกอบรมกองก�าลงรกษาสนตภาพ

นานาชาตโคฟ อนนน (Kofi Annan International Peacekeeping Training

Centre (KAIPTC)) มอาซ อมาร (Muazu Umaru) (จากกลมความรวมมอระหวาง

รฐบาลวาดวยการตอตานการฟอกเงนในแอฟรกาตะวนตก (Inter-Governmental

Action Group against Money Laundering in West Africa (GIABA)) เจสเปอร

เพเดอรเซน (Jesper Pedersen) และวาลเลอร มแรนดา (Valérie Miranda)

(จากคณะกรรมาธการยโรป (European Commission (EC)) เคเซย มาลนาว

สกา-เซมพรช (Kasia Malinowska-Sempruch) และอบดล เทจน-โคล (Abdul

Tejan-Cole) (จากมลนธสงคมเปด (Open Society Foundations)) เจม บรดจ

(Jamie Bridge) และ ไมค เทรซ (Mike Trace) (จากหนวยงานความรวมมอ

ดานนโยบายยาเสพตดระหวางประเทศ (International Drug Policy Consortium))

สตฟ โรวเลส (Steve Rolles) (จากองคกรเพอการเปลยนผาน) มเกล ดารซ

(Miguel Darcy) และอโลนา ซาโบ เดอ คารวาลโย (Ilona Szabó de Carvalho)

(จากคณะกรรมาธการสากลวาดวยนโยบายยาเสพตด (Global Commission

on Drug Policy)) และแคโรไลน เคนด-รอบ (Caroline Kende-Robb) (จากคณะ

กรรมการความกาวหนาแหงแอฟรกา (Africa Progress Panel)) ผคอยให

ขอคดเหนอนมคาระหวางทพจารณาทบทวนรายงานน

นอกจากน คณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ขอแสดงความขอบคณตอปแอร

ลาปกก (Pierre Lapaque) และอสมา แซนคดจ (Asma Sainkoudje)

(จาก UNODC) โคลด มารเออเทน (Claude Maerten) (จากคณะผแทนอย

กตตกรรมประกาศ

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ขอแสดงความขอบคณอยางยงส�าหรบการท�างาน

ของลานซานา กบบร (Lansana Gberie) และกามโน กาวานาช (Camino

Kavanagh) ผรางรายงานฉบบนขนมา และขอขอบคณกลมผควบคมดแล

เนอหาของรายงานอนประกอบไปดวยกรรมาธการ 3 ทานของคณะกรรมาธการ

ยาเสพตดฯ คอ แมร ชนเนอร-เฮสเซอ (Mary Chinery-Hesse) นายแพทย

อดรสซา บา (Idrissa Ba) และโมฮมเมด-มาหมดด อลด โมฮมเมด (Moham-

mad-Mahmoud Ould Mohamedou) และสมาชกจากกลมผเชยวชาญของ

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ทง 3 ทาน ไดแก อซดอร เอส โอโบต (Isidore

S. Obot) โจแอน เชตต (Joanne Csete) และสตเฟน เอลลส (Stephen Ellis)

ซงใหขอมลเชงลกและความชวยเหลออนมคาในการจดเตรยมรายงาน รวมทง

แอนดรว จอหนสตน (Andrew Johnston) ผตรวจแกรายงานดวย

รายงานฉบบนเขยนขนจากเอกสารวจยสนบสนนทจดท�าโดยผเชยวชาญ

หลายทานดงรายนามตอไปน เอเทนนาบ อาเลมกา (Etennabi Alemika)

เควซ อานง (Kwesi Aning) โจเซฟ บ อะแซร (Joseph B. Asare) ออกสแตง

ซสส (Augustin Cisse) ลานซานา กบบร (Lansana Gberie) วฟแฟรม ลาชเชอ

(Wolfram Lacher) เฟรดเดอรก โฟโรโม ลว (Frederic Foromo Loua) อซดอร

เอส โอโบต (Isidore S. Obot) อาดบาโย โอ โอลโคช (Adebayo O. Olukoshi)

จอหน โพค (John Pokoo) รนาทา เซกรา (Renata Segura) ซาบรนา สไตน

(Sabrina Stein) มมน ซมานา (Moumouni Soumano) และซมเมอร วอลคเกอร

(Summer Walker) โดยม กามโน กาวานาช (Camino Kavanagh) เปนผตรวจ

แกตนฉบบเอกสารวจยสนบสนนชดดงกลาว

16 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 17

เปนภาษาฝรงเศส และบรษทสตราตจก เอเจนดา (Stratigic Agenda)

แปลรายงานฉบบยอเปนภาษาโปรตเกส รายงานนพมพโดยบรษทแองพรเมอรร

เชเนววส เอสเอ (Imprimerie Genevoise SA) ในเมองเจนวา ประเทศ

สวตเซอรแลนด ดวยกระดาษรไซเคล

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯ รสกซาบซงในความชวยเหลอของทมงานท

มลนธโคฟ อนนนในเมองเจนวาเปนอยางยง อนไดแก บารบารา กดดด

(Barbara Goedde) และเซบาสเตยน แบรค (Sebastien Brack) อลน ดอสส

(Alan Doss) บจานน ฟารนด (Bijan Farnoudi) ล หลง โลว (Li Ling Low) รธ

แมคคอยย (Ruth McCoy) แอนเดรย นจสเซน (Andrea Nijssen) และดเคลน

โอไบรอน (Declan O’Brian) รวมทงผบงคบบญชาและเจาหนาททศนยฝกอบรม

กองก�าลงรกษาสนตภาพนานาชาตโคฟ อนนน ในเมองอกกรา โดยเฉพาะ

อะราบา อารฮน (Araba Arhin) ฟอสสตนา เอมย (Faustina Amey) และ

ลนดา เททเทย (Linda Tetteh)

รายงานฉบบนอนญาตใหท�าซ�าทงฉบบ หรอบางสวนไดตามตองการ

โดยมเงอนไขวาจะตองระบแหลงทมาดงเดมใหทราบ

เนอหาของสงตพมพนอยในความรบผดชอบของคณะกรรมาธการยาเสพตด แหงภมภาคแอฟรกาตะวนตกแตเพยงผเดยว และไมสามารถน�าไปใช

เพอแสดงถงความคดเหนใดๆ ของสหภาพยโรปได ไมวาจะในทางใดกตาม

ประจ�าประเทศกานา (EU delegation to Ghana)) โอลวาล ไมเยกน (Olawale

Maiyegun) (จาก AU) เอเดรยน ยานด เดยพ (Adrienne Yande Diop)

(จาก ECOWAS) บรค สเตรนส ลอวสน (Brooke Sterns Lawson) (จาก

องคกรเพอการพฒนาระหวางประเทศของสหรฐอเมรกา (US Agency for

International Development (USAID)) อบดลลาฮ วาย ชฮ (Abdullahi Y. Shehu)

(จาก GIABA) วกตอเรย เอกเบส (Victoria Egbase) (จากหนวยงานปราบปราม

ยาเสพตดแหงชาต (Drug Law Enforcement Agency) ประเทศไนจเรย) โยวน

อโว (Yovin Ivo) (คณะกรรมาธการควบคมยาเสพตดแหงประเทศแทนซาเนย

(Drug Control Commission of Tanzania)) รคารโด โซบรอน (Ricardo Soberón)

(อดตผอ�านวยการดานนโยบายยาเสพตดของประเทศเปร) และ รธ ไดแฟรด

(Ruth Dreifuss) (จากคณะกรรมาธการสากลวาดวยนโยบายยาเสพตด) ส�าหรบ

การรวมประชมและรวมอภปรายในงานประชมของคณะกรรมาธการฯ ทง 3 ครง

ทเมองอกกรา (Accra) ซงชวยใหวสยทศนของคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ

เปนรปเปนรางขนมาได

ทงน ดวยความขอบคณเปนอยางยง คณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ส�านกและ

ซาบซงทไดรบเงนสนบสนนจ�านวนมากจากมลนธสงคมเปด (Open Society

Foundations) กองทนเพอความมนคงแหงสหภาพยโรป (European Union’s

Instrument for Stability) รฐบาลแหงประเทศโกตดววร (Côte d’Ivoire) และ

มลนธโคฟ อนนน (Kofi Annan Foundation)

ภาพและกราฟฟกในรายงานและหนาปกนออกแบบโดยแคโรลนา โรดเกซ

(Carolina Rodiguez) และพอลลน สตอคกนส (Pauline Stockins) รปแบบ

รายงานจดท�าโดยบรษทบลอสซม คอมมวนเคชน (Blossom Communication)

ทเมองมลาน โดยมอานน ลาเชย (Anne Lacher) เปนผแปลรายงานฉบบน

มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 1918 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก

เราชงชงบรรดาผคายาเสพตดและผทสนบสนนการกระท�าความผดดงกลาว

ซงพวกเขาจะตองเผชญกบอ�านาจของกฎหมายอยางถงทสด แตกฎหมาย

กไมควรจะน�าไปใชอยางไมไดสดสวนกบผทยากไร ผทไมไดรบการศกษา

และผดอยโอกาส ทวาในขณะเดยวกนเหลาผมอ�านาจและมเครอขาย

สายสมพนธอนดกบผมอทธพลกลบหลดรอดจากการปราบปรามไปได

เราขอเตอนวาแอฟรกาตะวนตกจะตองไมกลายเปนประเทศอนดบแรกๆ ใน

“สงครามตานยาเสพตด” ทลมเหลว ซงเปนประเทศททงไมอาจจะลดการใช

ยาเสพตดหรอก�าจดผคายาเสพตดใหหมดไปได

เราขอกระตนใหชมชนทวโลกรวมแบกรบภาระตางๆ ทเกดจากการลกลอบ

คายาเสพตดทก�าลงขยายตวไปทวทงภมภาคแอฟรกาตะวนตก ซงมไดเปน

ทงพนททผลตหรอใชยาเสพตดสวนใหญทถกขนสงผานภมภาคน ประเทศอนๆ

ซงมประชากรทใชยาเสพตดผดกฎหมายเปนจ�านวนมากจะตองเขามาม

บทบาทและแสวงหาหนทางทเปนไปตามหลกมนษยธรรมเพอลดความ

ตองการในการใชยาเสพตดเหลาน

เราขอเรยกรองใหผ น�าทางการเมองทงหลายในแอฟรกาตะวนตกรวม

ลงมอท�าสงตางๆ เพอเปลยนแปลงกฎหมายและนโยบายทใชไมไดผล ภาค

ประชาสงคมเองกจะตองเขามามสวนรวมอยางเตมทในความพยายามดงกลาว

มเพยงวธนเทานนทจะสามารถปกปองประชาชน รวมทงสถาบนการเมองและ

ตลาการของเราจากอนตรายทอาจเกดขนจากยาเสพตดผดกฎหมายได

ปฏญญาแหงคณะกรรมาธการยาเสพตดแหงภมภาคแอฟรกาตะวนตก

คณะกรรมาธการยาเสพตดแหงภมภาคแอฟรกาตะวนตกสามารถตงตารอคอย

ดวยความหวงอนสดใส สงครามกลางเมองเรมลดนอยลงแลว ประชาธปไตย

กเปนไปดวยด และเศรษฐกจของเรากก�าลงเตบโตขน ทวาการคกคามอนชวราย

ครงใหมทเกดขนเปนอนตรายตอความกาวหนาเหลาน กลาวคอ ดวยการ

สนบสนนสมรรวมคดภายในภมภาคของเรา ขบวนการคายาเสพตดขามชาต

ตางก�าลงบอนท�าลายประเทศและชมชนของเรา และยงท�าลายชวตอก

หลายชวตดวย

หลงจากทไดดขอมลหลกฐาน ขอความเหนจากผเชยวชาญทงในภมภาคน

และทวโลก และไปเยยมประเทศและชมชนตางๆ ทไดรบผลกระทบมากทสด

ในแถบแอฟรกาตะวนตก พวกเรา คณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ไดขอสรป

จ�านวนหนงวาเราควรจดการกบปญหาการลกลอบคายาเสพตดและการใช

ยาเสพตดอยางไร ซงขอสรปดงกลาวไดใหรายละเอยดเอาไวในรายงานฉบบนแลว

เราลงความเหนวาการใชยาเสพตดจะตองถกยกใหเปนปญหาดานสาธารณสข

ทตองใหความส�าคญเปนอนดบแรก ผเสพนนตองการความชวยเหลอ ไมใช

การลงโทษ

เราเชอวาการเสพและการครอบครองยาเสพตดเพอการใชเปนการสวนตว

ไมควรจะถอเปนความผดทางอาญา ประสบการณแสดงใหเหนแลววา

การก�าหนดใหการใชยาเสพตดเปนความผดทางอาญานนท�าใหปญหาสขภาพ

และปญหาสงคมมแตจะย�าแยลง และสรางความกดดนอนใหญหลวงใหแก

กระบวนการยตธรรมทางอาญาและยงกระตนใหเกดการทจรตคอรปชนอกดวย

มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 21

สารบญ

2 ความน�า

22 ค�าน�า

24 บทสรปผบรหาร

32 เครอขายโยงใยอนยงเหยง : ยาเสพตด ทวปแอฟรกาตะวนตก และโลก

33 จากการขนสงสการบรโภคและการผลต

36 ในบรบทนานาชาต : ความลมเหลวของ “สงครามตานยาเสพตด” และการก�าหนดใหยาเสพตดเปนอาชญากรรม

40 การตอบโตของภมภาคและนานาชาตตอวกฤตยาเสพตดของภมภาค แอฟรกาตะวนตก

46 การบอนท�าลายชาต : ยาเสพตด การทจรตคอรปชน และความมนคง

49 การทจรตคอรปชนในระดบสง : เมอผคายาเสพตดใชประโยชนจากความออนแอของสถาบน

54 การใหความส�าคญกบแนวคดเรองความรนแรงมากเกนไป อาจบดบงความซบซอนของธรกจยาเสพตด

63 ตามรอยเงนจากยาเสพตด...ใครไดประโยชน?

73 เมอการบงคบใชกฎหมายไมสามารถปกปองพลเมอง : กรณการลดทอนความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตด

92 ภยคกคามตออนาคต : ยาเสพตด การพฒนา และสงคม

93 กญชาครอบครองการใชยาเสพตดสวนใหญ แตขอมลมไมเพยงพอ

97 การเสพยาเสพตดทมปญหายงคงตกอยภายใตเงามด

107 การขาดแคลนการบ�าบดยาเสพตดเปนภยคกคามตอการสาธารณสข

120 บทสรปและขอเสนอแนะ

130 อางองทายเรอง

22 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 23

การเยยมเยอนประเทศตางๆ และการจดท�ารายงานฉบบน นคอ รายงาน

ของพวกเขา

เราขอแสดงความขอบคณรฐบาลของประเทศตางๆ ในภมภาคน องคกรอสระ

ตางๆ สถาบนในระดบภมภาค และองคการสหประชาชาต หนวยงานพหภาค

และทวภาคตางๆ ทไดรวมพบปะกบคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ และชวยเสนอ

ขอคดเหนอนสรางสรรค

เราขอแสดงความขอบคณอยางลกซงไปถงพนธมตรผสนบสนนเงนทนส�าหรบ

ความชวยเหลอทใหแกคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ และการจดพมพรายงาน

ฉบบน

สดทายน เราอยากแสดงความขอบคณผใชยาเสพตดและผคายาเสพตดทกทาน

ทออกมารวมแบงปนประสบการณแกคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ดวย

ความเตมใจ

ณ บดน เราขอเชญทกทานมาอานผลการคนควาและขอเสนอแนะของคณะ

กรรมาธการยาเสพตดฯ และรวมมอกบเราในความพยายามอนเปนหนงเดยว

เพอใหไดมาซงอนาคตอนมนคงและดงามแกผคนในภมภาคแอฟรกาตะวนตก

โคฟ อนนน โอลเซกน โอบาซานโจ

ประธานทประชม ประธาน

ค�าน�า

ในรายงานฉบบน คณะกรรมาธการยาเสพตดแหงภมภาคแอฟรกาตะวนตก

อธบายถงปญหาความทาทายทภมภาคของเราจะตองเผชญทงดานการเมอง

สงคม และเศรษฐกจ และนโยบายตางๆเองกตองน�ามาปรบใชเพอปองกน

มใหการลกลอบคา การผลต และการใชยาเสพตดนนมาบอนท�าลายรฐและ

สงคม และท�าลายผคนอกหลายชวต

เรามความหวงอยางแรงกลาวารายงานฉบบนจะกอใหเกดการพดคยหารอท

เปนทางการอยางเรงดวนและตรงไปตรงมาระหวางผน�าทางการเมอง และ

ภาคประชาสงคมในแอฟรกาตะวนตกถงวธการทดทสดตอไป

ตลอดเวลาทผานมา เราไดรบแรงบนดาลใจจากผลงานการคนพบขอมลใหมๆ

ของคณะกรรมาธการสากลและภมภาคลาตนอเมรกาวาดวยเรองนโยบาย

ยาเสพตด (Global and Latin America Commissions on Drug Policy) ซงกลา

ทจะตงค�าถามเกยวกบนโยบายทจดท�าขนมาเปนเวลานานแลว และนโยบาย

เหลานกไมไดผลเมอน�ามาปฏบตจรง พวกเราดวยเชนกนทจะตองมความกลา

ทจะลกขนมาเปลยนแปลงนโยบายทไมเหมาะสมกบสภาพปจจบนอกตอไปแลว

รายงานฉบบนเกดขนจากการรวมมอในความพยายามของผคนมากมาย

อนดบแรกเราตองขอขอบคณบรรดาคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ และผเชยวชาญ

ดานเทคนคของคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ส�าหรบความกระตอรอรน

ความรบผดชอบ และความรวมมอทมใหในการท�างานของคณะกรรมาธการ

ยาเสพตดฯ พวกเขาไดอทศเวลามากมายเพอรวมการประชมของคณะกรรมาธการ

ยาเสพตดฯ

24 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 25

ซงความรนแรงยงคงยดเยออยตอไปในบางประเทศ การไรซงเสถยรภาพน

กอใหเกดสถาบนของรฐอนเปราะบางและกระบวนการยตธรรมทางอาญาท

ออนแอ ซงเสยงตอการถกแทรกซมและทจรตคอรปชนโดยองคกรอาชญากรรม

และยงประสบกบความยากล�าบากในการทจะรเทาทนทกษะทปรบเปลยนได

อยางรวดเรวของบรรดาผลกลอบคายาเสพตดอกดวย

การเตบโตของการลกลอบคายาเสพตดนนเกดขนพรอมๆ กบการใชยาเสพตด

ผดกฎหมายในทองถนทเพมขน เนองจากขาดขอมลทนาเชอถอ จงเปนไปไมได

ทจะรายงานไดอยางเทยงตรงวามคนจ�านวนมากเทาใดทไดรบผลกระทบ

และมผใชยาเสพตดจ�านวนเทาใดทยงตองพงพายาเสพตดอย แตกยงเปนท

นาสงสยอยเลกนอยวาการใชยาเสพตดนนเพมขนเรอยๆ และภมภาคนกยง

ไมเตรยมพรอม หรอมเครองมอใดๆ ทจะรบมอกบปญหาดงกลาว

การลกลอบคายาเสพตดก�าลงบอนท�าลายประเทศตางๆ ทออนแอเปน

ทนเดมอยแลว

เครอขายลกลอบคายาเสพตดตางสรางฐานทมนในการคายาเสพตดตามประเทศ

ตางๆ ในแอฟรกาตะวนตกโดยหาประโยชนจากระบบธรรมาภบาลทออนแอ

อยแลว และชองโหวทางกฎหมาย พวกเขายงไดประโยชนจากเครอขายท

กวางขวางของกลมคนทสงเสรมพฤตกรรมการใชยาเสพตดและนกตดสนบน

บทสรปผบรหาร

รายงานฉบบนอภปรายถงการลกลอบคาและการใชยาเสพตดทเพมขนใน

ภมภาคแอฟรกาตะวนตก และผลกระทบของปญหาทมตอรฐและสงคม

รายงานสรปดวยการใหขอเสนอแนะวาภมภาคนจะสามารถโตตอบกบปญหาน

อยางมมนษยธรรม มประสทธภาพ และโตตอบโดยมการปองกนลวงหนาได

อยางไร

ศนยรวมแหงใหมส�าหรบผลกลอบคายาเสพตดระหวางประเทศ

ในโลกทเชอมถงกนมากขน แอฟรกาตะวนตกไดกลายเปนจดหมายอน

นาดงดดใจส�าหรบองคกรอาชญากรรมขามชาต กลมผคายาเสพตดรวมมอ

กบหนสวนในทองถนเพอเปลยนภมภาคนใหกลายเปนเสนทางส�าคญใน

การสงผานยาเสพตดผดกฎหมายทผลตขนในทวปอเมรกาใตและเอเชยไป

ยงทวปยโรปและอเมรกาเหนอ แอฟรกาตะวนตกนนผลตกญชามาเปนเวลา

นานแลว ซงสวนใหญจะผลตส�าหรบใชบรโภคในทองถน แตปจจบนไดกลายมา

เปนผ ผลตและผสงออกยาเสพตดสงเคราะห เชน สารกระต นประเภท

แอมเฟตามน (amphetamine-type stimulants (ATS)) ดวยเชนกน

ขณะนการคายาเสพตดในแอฟรกาตะวนตก ซงเปนภมภาคทประเทศสวนใหญ

ยงคงเปนประเทศทอยในกลมประเทศทยากจนทสดในโลกมมลคาหลายรอย

ลานดอลลารสหรฐ การเตบโตของการลกลอบคายาเสพตดเกดขนขณะท

ภมภาคนก�าลงกาวพนจากชวงเวลาหลายปทเกดความขดแยงทางการเมอง

26 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 27

ซงในขณะเดยวกนกไดท�าลายโอกาสในอนาคตของผทถกควบคมตวดวย

ความผดลหโทษ ประการสดทาย การก�าหนดใหการกระท�าดงกลาวมความผด

ทางอาญานนอาจผลกดนใหเกดการลกลามอยางรวดเรวของโรคส�าคญๆ

เชน เชอไวรสภมคมกนบกพรอง (HIV) หรอโรคตบอกเสบซ (hepatitis C) ได

เมอพจารณาถงผลลพธทเกดขนโดยไมตงใจเหลานแลว กควรทจะยกเลกการ

ใชกฎหมายเพอเอาผดทางอาญากบการกระท�าทกๆ ดานทเกยวของกบการคา

ยาเสพตดในปจจบนเสย

ในบางประเทศ ชนชนปกครอง ผรกษาความมนคงของประเทศ หรอกลม

หวรนแรงตางแขงขนกน ซงบางครงกเปนไปอยางรนแรงเพอแยงชงใหเขาถง

การลกลอบคายาเสพตด การกระท�าเชนนท�าใหความไมมเสถยรภาพทาง

การเมองยงฝงรากลกลงไปอก ตลอดมาความรนแรงทเกดจากการคายาเสพตด

ดงกลาวนนไมไดเปนประเดนส�าคญของการคายาเสพตดในแอฟรกาตะวนตก

บทเรยนทไดจากภมภาคอนๆ ทซงระบบธรรมาภบาลออนแอ และความดอย

พฒนา หรอการถกละเลยโดยรฐบาลของภมภาคอนยากจนขนแคนเกดขน

พรอมๆ กบการลกลอบคายาเสพตดทเพมขนอยางประจวบเหมาะพอดนน

บงชใหเหนวาในอนาคตแอฟรกาตะวนตกกอาจจะพบเจอกบสถานการณ

ดงกลาวไดเชนกน

ความเชอมโยงระหวางผลกลอบคายาเสพตดและพวกหวรนแรงดเหมอนวา

จะมโอกาสทจะเปนจรงมากกวาทจะเปนเพยงการนกคดเทานน การใช

ก�าลงทหารในการโตตอบนนไมใชค�าตอบ เนองจากการกระท�าเชนนอาจเพม

ความกดดนทางการเมองและความนยมของกล มทลกลอบคายาเสพตด

และกระตนใหเกดความรนแรงมากขนไปอกดงทไดเกดขนมาแลวในทอนๆ

ทงจากนอกและในระบบราชการ ซงชวยใหพวกเขาเขาถงการใชทาอากาศยาน

ทาเรอ คลงสนคาและสาธารณปโภคในการขนสง ระบบสอสารและการท�า

เอกสารทางราชการไดงายขน ขณะทในทอนๆ ความพยายามในการปราบปราม

ยาเสพตดในบางประเทศทประสบความส�าเรจนนกหยดการทะลกของยาเสพตด

ไมได ความพยายามตางๆ เหลานเพยงแคน�าไปสการระงบการลกลอบคา

ยาเสพตดในประเทศใดประเทศหนงไดชวคราว หรอแคท�าใหขบวนการน

หลบออกไปอยทอนๆ ในภมภาค การคายาเสพตดยงท�าใหเกดการเพมขน

ของการฟอกเงนในภมภาคอกดวย แมจะมความกาวหนาในการจดตงระบบ

ตอตานการฟอกเงนทมประสทธภาพ ความตองการกยงคงมอ�านาจมากกวา

ความสามารถในการรบมอ ทรพยากร และในบางกรณกมากเกนกวาการตดสนใจ

ทางการเมองดวย

ความพยายามในการปราบปรามยาเสพตดทแมจะกระเตองขนแลว

แตกยงถกกดกนดวยขอจ�ากดดานความสามารถ และการแทรกแซงโดย

กลมทมเครอขายสายสมพนธอนดกบผมอทธพล ความโนมเอยงในการ

มงเนนไปทจ�านวนการเขายดยาเสพตดและจบกมไดบดบงความลมเหลว

ในการตอตานกจกรรมทเกยวของกบยาเสพตดของบคคลทอยในต�าแหนง

ทไดรบความไววางใจสาธารณะ ซงเปนผทท�ารายสงคมมากทสด ผลกคอ

สวนใหญมแตผคายารายยอย ผเสพ หรอผรบขนยาเสพตดทถกจบกม

การก�าหนดใหการใชและครอบครองยาเสพตดมโทษทางอาญานนสราง

ความกดดนอนใหญหลวงใหกบกระบวนการยตธรรมทางอาญาทมภาระหนก

เกนตวอยแลว และยงอาจกระตนใหเกดการทจรตคอรปชนในคณะตลาการ

และเจาหนาทต�ารวจ ปลกปนใหเกดความรนแรงและการละเมดสทธมนษยชน

28 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 29

โรงพยาบาลจตเวช ซงอาจมผคนมารบบรการอยางหนาแนน และไมมบรการ

ใหการบ�าบดการพงพายาเสพตดเปนพเศษเฉพาะดาน หรอไมกรกษาโดย

หมอพนบานและวธการตามความเชอทางไสยศาสตร ซงมรายงานวาใน

หลายๆ พนทนนใชวธรกษาทไมปลอดภยและไมนาเชอถอในทางวทยาศาสตร

หรอใชแมแตวธการทโหดรายและผดหลกมนษยธรรม สถานททใหบรการ

ซงมอยสวนใหญมกอยในสภาพย�าแยเพราะขาดเงนสนบสนน และมไมกแหง

ทมบคลากรซงมทกษะและประสบการณอยางเพยงพอในการจดการรกษา

ความผดปกตจากการใชสารเสพตด

เหตการณเชนนยงคงมอย สวนหนงมาจากการขาดนโยบายดานการบ�าบด

มาตรฐานการบ�าบดและระบบเฝาตดตามการใชยาเสพตดทควบคมดแลการ

ใหบรการในสถานรกษาพยาบาลตางๆ อยางชดเจน รวมทงมสาเหตมาจาก

ความจรงทวาผทเสพยาเสพตดมกจะถกตตราบาปอยางรนแรง และถกเขาใจ

วาไมคควรทรฐจะตองเสยคาใชจายอนเปนทรพยากรของรฐในการบ�าบด

ขอเสนอแนะทส�าคญ

ดวยความรวมมอจากพนธมตรในภมภาค โดยเฉพาะประชาคมเศรษฐกจ

แหงรฐแอฟรกาตะวนตก (Economic Community of West African States

(ECOWAS)) และสหภาพแอฟรกา (African Union (AU)) ขณะนแอฟรกาตะวนตก

จงมขอบขายการท�างานระหวางรฐบาลทแขงแกรงในการโตตอบกบปญหา

การลกลอบคาและการใชยาเสพตดแลว ผใหความรวมมอจากภายนอกทง

ระดบทวภาคและพหภาค รวมถงองคการสหประชาชาตยงเพมความชวยเหลอ

อกดวย อยางไรกด ดวยธรรมชาตของปญหายาเสพตดทมหลากหลายแงมม

ความกาวหนาในอนาคตจ�าเปนจะตองมความรวมมอซงไดรบการสงเสรม

ระหวางรฐบาล บรการจากผเชยวชาญเฉพาะดาน และภาคประชาสงคม

ภยคกคามทส�าคญตอการสาธารณสขยงไรการเยยวยา

การเดนทางของโคเคน เฮโรอน และ ATS ผานแอฟรกาตะวนตกนนน�าไปส

การใชยาเสพตดทเพมขนโดยเฉพาะในกลมคนทมอายนอย แมจะมการบงช

ทชดเจนวาการใชยาเสพตดก�าลงเพมมากขนและกอใหเกดปญหาสขภาพ

เพมขนดวย แตขอบเขตทแทจรงในการใชยาเสพตดสวนใหญยงคงไมทราบ

แนชด โดยเฉพาะการใชยาเสพตดทมปญหา

ทกประเทศตางสนใจทจะลดอปสงคในการใชยาเสพตดและปองกนการใชท

จะเกดขนใหม ถงกระนนประสบการณในหลายทศวรรษทผานมาแสดงให

เหนแลววา ความพยายามดงกลาวคอนขางจะหมดเปลองไปกบการตงเปา

ไปทการเสพยาเสพตดทมปญหา เพราะอยางนอยการเสพในลกษณะนสามารถ

อธบายไดวาเปนสดสวนการเสพทมากทสดของอปสงคในการใชยาเสพตด

การลดทอนความเปนอาชญากรรมส�าหรบการใชยาเสพตดเปนหนงในวธทม

ประสทธภาพทสดในการลดการเสพยาเสพตดทมปญหา เนองจากมแนวโนม

ทจะชวยใหผทตองการรบการรกษาเขาถงการบ�าบดไดงายขน อยางไรกตาม

การทแอฟรกาตะวนตกนนขาดนโยบายดานการบ�าบดรกษาการตดยาเสพตด

โดยเฉพาะส�าหรบผเสพยาทมปญหา เปนสาเหตของความเสยงดานการ

สาธารณสขทส�าคญ ซงอาจซ�าเตมใหปญหาสขภาพทมอยเลวรายลง เชน

การลกลามของการตดเชอไวรสภมคมกนบกพรอง เปนตน

งานวจยแสดงใหเหนเสมอมาวา การลงทนดานบรการบ�าบดและมาตรการ

ลดอนตรายจากการใชยาเสพตดกอใหเกดผลประโยชนทางเศรษฐกจและ

สงคมทมากเกนกวาทรพยากรทลงทนไปหลายเทา ทวาทวทงแอฟรกาตะวนตก

แมแตบรการสขภาพทเกยวกบยาเสพตดและการบ�าบดการตดยาเสพตด

ขนพนฐานทสดกยงมอย นอยมาก บรการสวนใหญเปนบรการทจดโดย

30 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 31

5. หลกเลยงนโยบายยาเสพตดและมาตรการตอตานยาเสพตดตางๆ

ทเกยวของ ซงมงเนนไปทการใชก�าลงทหาร อนเปนวธทบางประเทศ

ในแถบลาตนอเมรกาไดน�ามาใชและประสบกบความสญเสยครงใหญ

โดยไมสามารถลดปรมาณยาเสพตดลงได

6. ทำใหมนใจวาความรบผดชอบรวมกนของประเทศทมการผลต ขนสง

และใชยาเสพตดนนไดแปรเปลยนไปเปนกลยทธการด�าเนนงาน รวมถง

การแบงปนประสบการณระหวางผน�าจากประเทศตางๆ ในแอฟรกา

ตะวนตกและภมภาคอนๆทไดรบผลกระทบ

7. ทำใหความชวยเหลอทไดรบจากภายนอกอยในจดทสมดลกนระหวาง

การสนบสนนความพยายามดานความมนคงและตลาการ และการ

สนบสนนความพยายามดานการสาธารณสข โดยเฉพาะในเรองทเกยวกบ

ขอก�าหนดของบรการบ�าบดรกษาและมาตรการลดอนตรายจากการ

ใชยาเสพตด

8. ลงทนในการจดเกบขอมลพนฐาน (รวมถงการส�ารวจความตองการของ

ประชาชน) และการวจยดานการลกลอบคายาเสพตดและการใชยาเสพตด

ในประเทศทมการผลต มการขนสงผาน และมการใชยาเสพตดดวย ดงนน

ขอเสนอแนะของคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ จงมหลายมตและเปนการสงสาร

ไปถงทกๆ ทานทมความสนใจทจะเสรมสรางพนธสญญาและขดความสามารถ

ของคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ ในการจดการกบปญหารายแรงทเกดจาก

การเตบโตของการลกลอบคายาเสพตดและการใชยาเสพตดในแอฟรกาตะวนตก

ใหเขมแขงขน

รายงานฉบบนเรยกรองรฐบาลและผทมผลประโยชนรวมกนในภมภาคน

และประเทศอนๆ ดงน

1. ปฏบตตอการใชยาเสพตดวาเปนประเดนดานสาธารณสขอยางหนงซง

มสาเหตและผลทตามมาตอเศรษฐกจ สงคม มากกวาทจะมองวาเปนการ

กระท�าความผดทางอาญา

2. เผชญกบความทาทายดานการเมองและธรรมาภบาลทกระตนใหเกด

การทจรตคอรปชนภายในรฐบาล หนวยความมนคง และคณะตลาการ

อยางแขงขน ซงผลกลอบคายาเสพตดใชประโยชนจากสงเหลาน

3. พฒนา ปฏรป และ/หรอ ผสมผสานกฎหมายยาเสพตดบนพนฐาน

ของมาตรฐานการบงคบใชกฎหมายขนต�าทมอยหรอทเกดขนใหม และ

ดำเนนการใหมการลดทอนความเปนอาชญากรรมของการใชยาเสพตด

และในฐานความผดระดบต�าเกยวกบการใชยาเสพตดทไมกอใหเกด

ความรนแรง

4. สรางความเขมแขงในการบงคบใชกฎหมาย เพอใหวธการปองปรามม

การเลอกสรรมากขน และมงเนนไปทเปาหมายในระดบสง

32 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 33

จากการขนสงสการบรโภคและการผลต

แมวาการลกลอบคาและการเสพยาเสพตดจะไมใชเรองใหมในแอฟรกาตะวนตก

ทวาตงแตกลางทศวรรษท 2000 ประเดนทงสองไดยกระดบส มตทเปน

ภยคกคามตอความมนคง การก�ากบดแลประเทศ และแนวทางการพฒนา

ของหลายๆ ประเทศในภมภาคน สวนใหญกลมผคายาเสพตดขามชาตท

รวมตวกบเครอขายอาชญากรรมตางๆ ในแอฟรกาตะวนตกเรมทจะใชภมภาคน

เปนจดขนถายทางเรอเพอล�าเลยงโคเคนจากทวปอเมรกาใตไปยงทวปยโรป

และอเมรกาเหนอเปนสวนใหญ (ดภาพท 1) ภมภาคนประสบกบการเสพ

ยาเสพตดทเพมขน การเตบโตของการผลตและการลกลอบคาสาร ATS

ในภมภาค และการทขาราชการระดบสงมสวนเกยวของกบการลกลอบคา

ยาเสพตด2 การคายาเสพตดผดกฎหมายมบทบาททงทางตรงและทางออมตอ

ความวนวายทางการเมองในประเทศตางๆ เชน ประเทศกนบสเซา (Guinea-

Bissau) และประเทศมาล (Mali) และยงเปนทมาของการสนบสนนเงนทนแก

บรรดากลมหวรนแรงในบางพนทซงยากจนทสดและเปนพนทชายขอบทสด

ในแอฟรกาตะวนตกอกดวย

ระหวางการอภปรายเกยวกบประเดนดงกลาวในคณะมนตรความมนคงแหง

สหประชาชาต (United Nations (UN) Security Council) เมอเดอนธนวาคม

ค.ศ. 2013 เลขาธการสหประชาชาตประมาณการณไววาการขนสงโคเคนผาน

แอฟรกาตะวนตกในแตละปมมลคาถง 1.25 พนลานดอลลารสหรฐ3 ซงมากกวา

งบประมาณแผนดนประจ�าปของหลายๆ ประเทศในภมภาคอยางมนยส�าคญ

แอฟรกาตะวนตกยงท�าหนาทเปนเสมอนเสนทางสงผานเฮโรอน (จากภมภาค

เอเชยตะวนออกเฉยงใต และเอเชยตะวนตก ระหวางล�าเลยงไปยงทวปยโรป

และอเมรกาเหนอ) และเมอไมนานมานแอฟรกาตะวนตกไดกลายมาเปน

เครอขายโยงใยอนยงเหยง : ยาเสพตด ทวปแอฟรกาตะวนตก และโลก

34 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 35

กล มผ ทมอายนอย การขาดบรการบ�าบดและมาตรการลดอนตรายจาก

การใชยาเสพตดอยางมประสทธภาพส�าหรบผ ทมความผดปกตในการใช

สารในทางทผดเปนเหตใหเกดความเสยงดานสาธารณสขทส�าคญ ซงท�าให

ปญหาสขภาพทมอยแลวรนแรงขน รวมถงการตดเชอไวรสเอชไอวและไวรส

ตบอกเสบซดวย การก�าหนดความเปนอาชญากรรมส�าหรบความผดลหโทษ

ทเกยวกบยาเสพตดทงหมดไมเพยงแตจะท�าใหผเสพมความเสยงมากขนไปอก

แตยงกระตนใหเกดการทจรตคอรปชนและสรางภาระทไมจ�าเปนใหแกระบบ

งานยตธรรมทางอาญาซงมงานลนมออยแลว และการละเวนการมงความสนใจ

ไปทเปาหมายทเปนบคคลระดบสง ซงกจกรรมตางๆ ของพวกเขาเหลานน

ควรจะเปนเปาหมายทแทจรงในการปราบปราม

“ การลกลอบคายาเสพตดเปนสวนหนงใน ดานมดของโลกาภวตน ผลกลอบคายาเสพตดนนท�างานรวมกนแบบขามพรมแดน ดงนน หากเราตองการความส�าเรจในการรบมอกบมน เราเอง กตองท�าในแบบเดยวกน ”โอลเซกน โอบาซานโจ (OLUSEGUN OBASANJO)ค�าปราศรยส�าคญ การประชมวาดวยเสนทางโคเคน (Cocaine Route Conference) จดโดยคณะกรรมาธการยโรป กระทรวงการตางประเทศของสหภาพยโรป (European External Action Service) และกระทรวงการตางประเทศอตาล (Italian Foreign Ministry) กรงโรม ระหวางวนท 28-30 พฤษภาคม ค.ศ. 2013

แหลงผลตสาร ATS ซงมจดหมายปลายทางหลกอยทเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ซงในทางกลบกนกกระตนใหเกดตลาดในแอฟรกาตะวนตกทรองรบยาเสพตด

เหลาน4

สวนใหญเครอขายอาชญากรรมขามชาตจะเปนผควบคมการคา โดยอาศย

การด�าเนนการในภมภาคทยากจนซงไดรบผลกระทบจากความไมมเสถยรภาพ

ทางการเมอง การวางงาน และการทจรตคอรปชน ดงทมการแสดงหลกฐาน

ใหเหนในบนทกของศาล เครอขายเหลานมแนวโนมทจะใชประโยชนจาก

หลากหลายเครอขาย ทงถกกฎหมายและผดกฎหมาย ซงบอยครงจะด�าเนนการ

โดยมธรกจถกกฎหมายบงหนา หรอโดยไดรบความคมครองหรอความรวมมอ

(ทงทางตรงและทางออม) จากขาราชการระดบสง เครอขายเหลานรวมถง

กลมอาชญากรรมทเคลอนไหวอยในกลมชาวแอฟรกนตะวนตกพลดถนท

อาศยอยในทวปยโรป อเมรกาเหนอ และลาตนอเมรกา สมาชกในกลมคน

พลดถนเหลานมความส�าคญในการสรางสายสมพนธกบกลมผคายาเสพตด

ผผลตยาเสพตด หรอผคายาเสพตดรายยอย รวมทงผตดสนบนและผขบเคลอน

การคายาเสพตดในพนท และในการสงเงนหรอผลตอบแทนกลบมายงทวป

แอฟรกาตะวนตกในหลายรปแบบ5 “เจาพอคายาเสพตดชาวแอฟรกนตะวนตก”

นนเปนไปไดตงแตทนายความ ผบรหารในสายงานธรกจ หรอนกการเมอง

ไปจนถงคนทเลกเรยนกลางคน หรอพวกลกลอบขนเพชรเถอน พวกนจะคอย

ควบคมระบบการท�างานทยดหยน ซงมกจะใชเครอขายหลวมๆ ของคนรจก

ทมหนาทการงานหลากหลาย เครอขายเหลานอาจมทกษะเชยวชาญสงและ

ตดตามตรวจสอบไดยากมาก หรออาจแทรกซมอยอยางแนบเนยน6

โคเคน เฮโรอน และ ATS กลายเปนยาเสพตดทหาไดงายขนในแอฟรกา

ตะวนตก ซงท�าใหมการเสพและการพงพายาเสพตดเพมขนโดยเฉพาะใน

36 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 37

เกยวของทงหมดกอนหนานนเขาดวยกน แลวจดตงกลไกส�าหรบการควบคม

ยาเสพตดระดบนานาชาตรวมกน และยงจดตงใหมการควบคมอยางเครงครด

ในการเพาะปลกฝน ตนโคคา (ใชผลตโคเคน) รวมถงตนกญชาและผลตภณฑ

ตางๆ ทไดจากพชดงกลาว สงเหลานรวมเรยกวา “ยาเสพตดใหโทษ”

ภาคสมาชกของอนสญญา ค.ศ. 1961 ไดรบรองวาจะจ�ากดการผลต การผลต

เพอจ�าหนาย การสงออก การน�าเขา การจ�าหนาย การคาและการใช และการ

ครอบครองสารเหลาน เวนแตจะน�าไปใชในทางการแพทยและทางวทยาศาสตร

ซงทางรฐบาลของแตละประเทศจะเปนผประมาณการณจ�านวนทจะตองแบง

เอาไวส�าหรบกรณดงกลาว

ผลทตามมาจากการใชแนวทางแบบระบบการหามนกคอ “สงครามตานยาเสพตด

(war on drugs)” ทประกาศโดยประธานาธบดรชารด นกสน (Richard Nixon)

เมอป ค.ศ. 1971 ซงกลมเหลวดงทรายงานมากมายไดสรปเอาไว โดยผลท

ตามมากอใหเกดความเสยหายมากมายตอผคนและสงคมตางๆ ทวโลก9

โดยเฉพาะอยางยง กลยทธส�าคญของ “สงครามตานยาเสพตด” อนไดแก

การก�าหนดกฎเกณฑบทลงโทษแกผใชยาเสพตดและผคายาเสพตดทงหลาย

และการใชเจาหนาทรกษาความปลอดภยของรฐทงทตดอาวธและไมตดอาวธ

กวาดลางพชยาเสพตดในประเทศทมการผลตยาเสพตด และสกดกนสารเสพตด

ทลกลอบคากนนนไมไดยบยงการมอยของยาเสพตดหรอลดการใชยาเสพตด

เหลานนไดเลย แตขอมลทมอยแสดงใหเหนวาการมอยและการใชยาเสพตด

ในหลายปทผานมานกลบเพมขนแทน และราคาของยาเสพตดผดกฎหมาย

ส�าหรบผเสพนนกยงต�าทสดเทาทเคยมมาดวย10

การใชมาตรการปราบปรามยาเสพตดและการก�าหนดความเปนอาชญากรรม

ส�าหรบความผดลหโทษจนมากเกนไปไดน�าไปสการละเมดสทธมนษยชน

เมอประกอบกนแลว พฒนาการเหลานไดสรางความกดดนใหกบประเทศตางๆ

ในแอฟรกาตะวนตกอยางมนยส�าคญ ซงท�าใหปญหาตางๆ ทมอยรายแรง

ขนไปอกโดยเฉพาะในประเทศทปญหาเกดขนจากความขดแยงรนแรง หรอ

ความไมมเสถยรภาพทางการเมองอนยาวนานหลายสบป ขณะทหลายๆ

ประเทศในอนภมภาคมการพฒนาทกาวหนาและเศรษฐกจเตบโตอยางตอเนอง

มาหลายป แตอนภมภาคนกยงคงเปนหนงในอนภมภาคทยากจนทสดในโลก

โดยประเทศทงหมด 16 ประเทศของแอฟรกาตะวนตกยกเวน 4 ประเทศนน

มชออยในรายการประเทศทดอยพฒนาทสดของสหประชาชาต (UN list of

Least Developed Countries)7 ซ�ารายอตราการวางงานทสงยงท�าใหตลาด

ยาเสพตดผดกฎหมาย (และกจกรรมรปแบบอนๆทเกยวของขององคกร

อาชญากรรม) เปนแหลงรายไดทลอใจ โดยเฉพาะในกลมคนอายนอยซงเปน

ประชากรกลมใหญของประเทศ ในบรบทของความยากจน การทจรตคอรปชน

และความเปราะบางของประเทศทแพรกระจายนน คนอายนอยทวางงาน

ในแอฟรกาตะวนตกมททาวาจะมองการคายาเสพตดเปนเสมอนโอกาสใน

การสรางรายได ดงเชนทมองวาเปนกจกรรมทผดกฎหมาย

ในบรบทนานาชาต : ความลมเหลวของ “สงครามตานยาเสพตด” และการก�าหนดใหยาเสพตดเปนอาชญากรรม

ความพยายามทจะควบคมยาเสพตดระดบนานาชาตในหลายทศวรรษท

ผานมานนเปนระบบการหามอยางแทจรง ซงมงแสวงหาวธการก�าจดการใช

ยาเสพตดเพอความสนกสนานอยางถอนรากถอนโคน อนสญญาเดยวของ

องคการสหประชาชาตวาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1961 (The 1961 UN

Single Convention on Narcotic Drugs)8 ไดรวบรวมเอาสนธสญญาท

Spain

Italy

France

Germany

United Kingdom

United States

Canada

Colombia

Venezuela

Ecuador

Peru

Bolivia

Brazil

Cape Verde

South Africa

Angola

The Gambia

Senegal

GuineaGuinea - Bissau

Sierra Leone Ghana

Togo BeninNigeria

38 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 39

ภาพท 1

การเคลอนยายโคเคนผานทวปแอฟรกาตะวนตก ป ค.ศ. 2010

ทมา : UNODC (2013). Transnational Organized Crime in West Africa: A Threat Assessment.

การลกลอบคาโคเคน (Cocaine trafficking)

โคเคนบรสทธ 172 ตน ถกน�าเขาทวปยโรป

ในป ค.ศ. 2010

โคเคนบรสทธ 18 ตน ถกลกลอบคาไปยง

ทวปยโรป ผานทางศนย สงผานในทวปแอฟรกา

ตะวนตก

ผผลตโคเคนหลก (Main cocaine producers)

ประเทศทเปนจดส�าคญ ของการสงออกโคเคน (Countries with main point of departure of cocaine)

ประเทศทเปนจดส�าคญของศนย สงผานโคเคนในทวปแอฟรกาตะวนตกและแอฟรกาใต (Countries with main cocaine transit hubs in West & South Africa)

ประเทศผบรโภคหลก (Main consumer countries)

การเพมขนของประชากรในเรอนจ�า การเพมขนอยางมนยส�าคญของ

อาชญากรรมทกอใหเกดความรนแรง และในหลายๆ ประเทศกน�าไปส

นโยบายของรฐทมลกษณะกดขและการใชนโยบายทางการทหารปราบปราม

ยาเสพตด สงนทส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงสหประชาชาต

(United Nations Office on Drugs and Crimes (UNODC)) ชใหเหนวา

ไมใชเปาหมายของสนธสญญา11 การมงเนนทการปราบปรามไดเบยงเบน

ความสนใจจากความลมเหลวของการบรหารก�ากบดแลประเทศ ซงปลอยให

ผน�าสนบสนนการกระท�าทเปนอาชญากรรม เชน การลกลอบคายาเสพตด

เพอผลประโยชนทางการเมองและการเงน นอกจากนการมงเนนในเรอง

ดงกลาวยงบดบงกรณของการไรซงนโยบายอยางเดนชดในการตอบสนองกบ

ความตองการดานสขภาพและสวสดการสงคมส�าหรบการเสพยาเสพตดทม

ปญหา เชน การตดยาเสพตด หรอการเสพยาเสพตดโดยใชเขมฉดยา ซงท�าให

เกดปญหาสขภาพทรายแรงอนๆ ตามมา เชน การแพรกระจายของการตด

เชอไวรสเอชไอวและโรคตดตออนๆ

“ เปนเรองส�าคญทจะตองย�าถงเจตนารมณดงเดมของสนธสญญาซงมงเนนทสขภาพอกครง สนธสญญาเหลานไม ได เกยวกบการเข าร วม “สงครามตานยาเสพตด” แตเกยวกบการปองกน “สขภาพและสวสดภาพของมวลมนษยชาต ”ยร เฟโดตอฟ (YURY FEDOTOV)กรรมการบรหาร UNODC เอกสาร UNODC/ED/ 2014/1 วนท 6 ธนวาคม ค.ศ. 2013

40 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 41

การรบเอาปฏญญาทางการเมองวาดวยการปองกนการใชยาในทางทผด

การลกลอบคายาเสพตดผดกฎหมาย และองคกรอาชญากรรมในแอฟรกา

ตะวนตก (Political Declaration on the Prevention of Drug Abuse, Illicit

Drug Trafficking and Organised Crime in West Africa) หรอทเรยกวา

ปฏญญาอาบจา (Abuja Declaration)13 และแผนปฏบตการระดบภมภาค

(Regional Action Plan)14 ทประกอบกนมาใชงานของ ECOWAS ในแงมมท

มความส�าคญอยางยงแตซบซอน คอ การท�าใหแนใจวาแตละประเทศแสดง

ความรบผดชอบในการเรมใชแผนปฏบตการซงมงไปท 5 ประเดนหลกส�าคญ

ทมปญหาดานสาธารณสขรวมอยดวย สวนกลไกอนๆ ทใชในการตอบโต

ปญหาการลกลอบคายาเสพตดนนรวมถงยทธศาสตรตอตานการกอการราย

และแผนปฏบตการของ ECOWAS (ECOWAS Counter-Terrorism Strategy

and Implementation Plan) ทลงมตเหนชอบเมอเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 201315

และยทธศาสตรบรณาการดานความมนคงทางทะเลของ ECOWAS (ECOWAS

Integrated Maritime Security Strategy) ทเสรจสมบรณเมอเดอนพฤศจกายน

ค.ศ. 201316

ขอตกลงฉบบใหมระหวาง ECOWAS กบพนธมตรหลก เชน สหภาพยโรป

และ UNODC คาดหวงวาจะชวยเตมพลงงานใหมๆ ใหกบโครงสรางระดบ

ภมภาค และท�าใหความพยายามระดบภมภาคและระดบชาตในการตอบโต

กบการลกลอบคายาเสพตดและการเสพยาเสพตดเขมแขงขน ความพยายาม

ทด�าเนนอยอยางตอเนอง เชน โครงการรเรมแนวชายฝงแอฟรกาตะวนตก

(West Africa Coast Initiative (WACI)) และโครงการเสนทางโคเคน (Cocaine

Route Programme) ของ EU กเปนความกาวหนาในทางบวก โดยเฉพาะ

เนองจากโครงการทงสองยงคงยดถอล�าดบความส�าคญของภมภาคเปนส�าคญ

และถอวาผด�าเนนการในระดบภมภาคและระดบชาตกเปนหนสวนความรวม

มอเตมตวในการด�าเนนการของพวกเขาเชนกน

การท�าลายกญชาทยดมาไดทประเทศโกตดววร (Côte d’Ivoire)

การตอบโตของภมภาคและนานาชาตตอวกฤตยาเสพตดของภมภาคแอฟรกาตะวนตก

นโยบายและการด�าเนนการตอบโตมากมายหลายรปแบบถกน�ามาใชเพอ

ตอบโตกบปญหาการลกลอบคายาเสพตดในแอฟรกาตะวนตกไดดขน12

ประชาคมเศรษฐกจแหงรฐแอฟรกาตะวนตก (Economic Community of

West African States (ECOWAS)) ซงเปนองคกรหลกของอนภมภาคทมหนา

ทจดท�าแนวทางการด�าเนนนโยบายและด�าเนนการตอบโตกบการลกลอบ

คายาเสพตดไดสรางความกาวหนาส�าคญในการพฒนาโครงสรางทสอดคลอง

ในการตอบโตกบการลกลอบคายาเสพตดและผลกระทบทเกดขน เชน

42 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 43

“ ในบรรดาประเทศสมาชกของเรา การเสพ โคเคนเพมขนเปน 2 เทาในชวง 10 ปทผานมา ทวาไมใชเพยงแคประชาชนของเราเทานนทตองทกขทนกบผลดานลบของการใชยาเพอความสนกสนาน ในทวปแอฟรกาการคายาเสพตดก�าลงท�าใหการควบคมของกลมองคกรอาชญากรรมใน ชวตประจ�าวนแขงแกรงขนเรอยๆ ซงน�าไปสการท�าให สถาบนตางๆ ของประเทศออนแอลงอยางรนแรง ”ครสเตยน ชมดท (KRISTIAN SCHMIDT)ผอ�านวยการ คณะกรรมาธการยโรป (European Commission (EC)) การประชมวาดวยเสนทางโคเคน (Cocaine Route Conference) จดโดยคณะกรรมาธการยโรป กระทรวงการตางประเทศของสหภาพยโรป (European External Action Service) และกระทรวงการตางประเทศอตาล (Italian Foreign Ministry) กรงโรม ระหวางวนท 28-30 พฤษภาคม ค.ศ. 2013

ดานความรวมมอทวภาคกจรงจงมากขนดวย ความรเรมดานความรวมมอ

ดานขาวกรองท�าใหเหนผลในการเขายดยาเสพตดและการจบกมอาชญากร

ในระดบหวหนา 21 (ดภาพท 2 และ 4) ขอตกลงทวภาควาดวยการแบงปน

ขาวกรอง การใหความชวยเหลอซงกนและกนในดานกฎหมาย และการสง

ผรายขามแดน22 ท�าใหสามารถพพากษาลงโทษคดส�าคญๆ ได ตวอยางเชน

การสบสวนและการเกบหลกฐานทน�าไปสการด�าเนนคดคายาเสพตดครงส�าคญ

ในประเทศเซยรราลโอนเมอป ค.ศ. 200823 ซงเกดขนโดยผานความรวมมอ

ดานกฎหมายและการสบสวนจากสหราชอาณาจกรและองคการสหประชาชาต

นนไดวางบรรทดฐานทส�าคญใหกบภมภาคน

แผนปฏบตการควบคมยาเสพตดแหงสหภาพแอฟรกา (African Union Plan

of Action on Drug Control) (ค.ศ. 2013-2017) ทลงมตเหนชอบเมอเดอน

มกราคม ค.ศ. 2013 สนบสนนใหประเทศสมาชกของสหภาพแอฟรกา (AU)

สรางความมนใจวานโยบายตางๆในการควบคมยาเสพตดจะตองสะทอนให

เหนถงความส�าคญของสทธมนษยชนและการสาธารณสข17 อยางไรกตาม

เนองจากรายงานของประเทศสมาชกทมอยอยางจ�ากด การประเมนระดบ

ความมสวนรวมทางการเมองและการปฏบตการในการด�าเนนนโยบายของ

AU ในเรองนจงยงคงยากทจะท�าได18

องคการสหประชาชาตเองกมบทบาทส�าคญยงขนในการสนบสนนความพยายาม

ของภมภาคเพอตอบโตกบปญหายาเสพตดในแอฟรกาตะวนตกเชนกน

ส�านกงานองคการสหประชาชาตเพอแอฟรกาตะวนตก (UN Office for West

Africa) เรมสงสญญาณใหทราบถงการเกดขนของการคายาเสพตดในทวป

แอฟรกาตะวนตกเมอ 10 ปทแลว 19 ประเทศสมาชกของ ECOWAS และ

หนสวนความรวมมอภายนอกบางกลมของพวกเขาไดแสดงความกงวลเกยวกบ

การคกคามของการลกลอบคายาเสพตดทเกดขนในภมภาคในการประชม

วาระพเศษเพอตดตามสถานการณภายในประเทศทเจาะจงของคณะมนตร

ความมนคง ซงท�าใหผคนหนมาใหความสนใจเกยวกบการลกลอบคายาเสพตด

และองคกรอาชญากรรมมากขนในความรบผดชอบทไดรบมอบหมายเพอ

ปฏบตภารกจทางการเมองและการรกษาสนตภาพตางๆ ในภมภาค20 ปญหา

ยาเสพตดนนยงน�าเสนอไวในวาระการประชมของคณะกรรมการเสรมสราง

สนตภาพแหงสหประชาชาต (UN Peacebuilding Commission) ดวย

UNODC ซงเปนหนวยงานทปฏบตงานอยในภมภาคยงคงด�าเนนการวเคราะห

และใหความชวยเหลอดานเทคนคผานโครงการระดบภมภาคและระดบโลก

ของหนวยงานอยอยางตอเนอง

44 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 45

ภาพท 2

การยดโคเคนรายใหญในทวปแอฟรกาตะวนตก (ค.ศ. 2005-2011)

(ปรมาณเปนกโลกรม)

ทมา : UNODC (2013). Transnational Organized Crime in West Afica: A Threat Assessment, page 10. Based on UNODC Individual Drug Seizure Database (IDS) and UNODC Field Offices in the region

ผรบจางขนโคเคนหลายรอยรายถกตรวจพบวาขนโคเคนโดยใชเทยวบนพาณชยจากทวปแอฟรกาตะวนตกไปยงทวปยโรป

การเขายดสวนใหญเกดในทะเล

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

2,252

1,884

3,700

3,000

630

1,500

120

830

5003,100

1,300 1,500

3,700

4503,210

635

274

588 1,900

840

360388

405

1,200

2,140

1,250

647116

100

7032,500

170

160125

125

96165

11096

Morocco

Algeria

MauritaniaMali

Liberia

Sierra Leone

SenegalThe Gambia

Guinea Bissau

Guinea

Cape VerdeNiger

NigeriaGhana

Togo Benin

Burkina Faso

Cote

D’Ivoire

ปทยดและปรมาณ (กโลกรม)

*แสดงเฉพาะการยดทปรมาณมากกวา 90 กโลกรมขนไป

ความกาวหนาในลกษณะเดยวกนนเกดขนในกรณของคดลกลอบคายาเสพตด

ในประเทศแกมเบย (Gambia) กานา (Ghana) ไลบเรย (Liberia) และไนจเรย

(Nigeria) ซงเกดขนไดดวยความชวยเหลอจากหนวยงานพเศษ เชน หนวยงาน

อาชญากรรมแหงชาต (National Crime Agency) ของสหราชอาณาจกร และ

ส�านกงานปราบปรามยาเสพตด (Drug Enforcement Administration) ของ

สหรฐอเมรกา การเขาถงแฟมขอมลคดลกลอบคายาเสพตดเหลานไมเพยงแต

จะท�าใหสามารถวเคราะหแนวโนมและชองโหวทางกฎหมายไดลกกวาเดม

เทานน แตยงเปดโอกาสส�าคญใหกบภาคประชาสงคมและสอในการตดตาม

การพจารณาคดเหลานนดวย

โดยรวมแลวไมตองสงสยเลยวาในไมกปทผานมาการตอบโตของภมภาคนน

เขมแขงขน ถงกระนนการตอบโตดงกลาวกยงคงมงเนนไปทการควบคมการ

เคลอนยายยาเสพตดและการสรางความแขงแกรงในการปราบปรามเสยเปน

สวนใหญ แตการทจรตคอรปชนในระดบสงและประเดนดานสาธารณสขกลบ

ไดรบความสนใจนอยกวามาก ทงๆ ทประเดนเหลานกอใหเกดความเสยง

ดานความมนคงและความอยดมสขในระยะยาว

ดงนน จงจ�าเปนตองมกลยทธแบบบรณาการทไมเพยงแตจะเกยวของกบ

ประเทศตางๆ ในภมภาคและหนวยงานปราบปรามยาเสพตดของพวกเขา

เทานน แตจะตองรวมไปถงองคกรและผเลนในประเทศทผลตและบรโภค

ซงควรจะมสวนรวมในทกๆ ดานของการจดท�านโยบายยาเสพตดและการ

ด�าเนนนโยบายเหลานน

46 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 47

กระทงเมอไมนานมานความกงวลสวนใหญเกยวกบการลกลอบคายาเสพตด

ในภมภาคแอฟรกาตะวนตกไดมงเนนไปทกรณของความมนคง ตลอดระยะ

เวลานนมความหวาดกลววาประเทศบางประเทศอาจกลายเปน “รฐยาเสพตด

(narco-states)” ทเตมไปดวยความรนแรง ซงถกควบคมโดยขบวนการ

คายาเสพตดและแกงอาชญากรรมอนๆ ทมองคกรกอการรายคอยให

ความชวยเหลอ และในบางกรณกชวยใหพนจากความผดดวย อนทจรงแลว

มเพยงแคประเทศเดยวคอ กนบสเซา (Guinea-Bissau) (ดกลองขอความท 1)

ทมลกษณะเขาขายการเปน “รฐยาเสพตด” ในแงทวาสถาบนตางๆ ของ

ประเทศนนพวพนอยางลกซงกบบรรดานกคายาเสพตด แตอยางไรกตาม

องคกรอาชญากรรมในรปแบบของการคายาเสพตดกไดรกรานรฐตางๆ

ในแอฟรกาตะวนตกและบางครงกเกดขนในระดบสงสดดวย

“ ผลกระทบทบอนท�าลายเสถยรภาพอนเกดจากการลกลอบคายาเสพตดทเพมขนในแอฟรกา ตะวนตก ซงเชอมโยงโดยตรงกบองคกรอาชญากรรมขามชาตในแถบลาตนอเมรกานน เปนการคกคามโดยตรงตอความมเสถยรภาพในทวปแอฟรกา”ประธานาธบด บารค โอบามา (Barack Obama)ปณธานของประธานาธบด (Presidential Determination) วาดวยเรองประเทศทเปนเสนทางหลกในการสงผานยาเสพตดและประเทศผผลตยาเสพตดส�าหรบปงบประมาณ 2014 (Major Drug Transit and Drug Producing Countries for FY 2014)

การบอนท�าลายชาต : ยาเสพตด การทจรตคอรปชน และความมนคง

48 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 49

ดเหมอนวาจะเกยวของกบการทจรตคอรปชน”25 กระทงเดอนเมษายน

ค.ศ. 2012 เปนอกครงทกองก�าลงตดอาวธเขายดอ�านาจและจบกม

ตวนายไรมนโด เปอเรยรา (Raimundo Pereira) ประธานาธบด

รกษาการ นายคารลอส โกเมซ จเนยร (Carlos Gomes Junior) อดต

นายกรฐมนตรและผสมครรบเลอกตงประธานาธบด และขาราชการ

ระดบอาวโสหลายคนไปคมขง มรายงานวาการคายาเสพตดได

กลายมาเปนกจกรรมทางเศรษฐกจทส�าคญของชนชนน�าของ

ประเทศผซงเปนนายทหาร (ทควบคมประเทศอย) พรอมทงยงม

การรายงานขององคการสหประชาชาตวามเทยวบนขามมหาสมทร

แอตแลนตกอยางนอย 20 เทยวบน ซงรวมทงเครองบนขนาดเลก

ทบรรทกยาเสพตดเตมล�าลงจอดในบสเซาในชวงเวลา 6 เดอน

หลงรฐประหาร26 และยงรวมไปถงนายทหารระดบสง 2 นาย ทมชอ

อยในรายชอพอคายาเสพตดของกระทรวงการคลงสหรฐอเมรกา

การทจรตคอรปชนในระดบสง: เมอผคายาเสพตดใชประโยชนจากความออนแอของสถาบน

หลกฐานจากทวโลกแสดงใหเหนวาสถาบนทออนแอของประเทศเปนสงสนบสนน

การคายาเสพตด ตลอดเวลาทผานมาประเทศตางๆในแถบทวปยโรป อเมรกา

เอเชย และแครบเบยนตางกประสบกบปญหาทคลายคลงกนในแตละขนท

แตกตางกนในเสนทางการพฒนาประเทศ ซงเนนย�าถงความส�าคญอยาง

ยงยวดของการสรางความแขงแกรงใหกบสถาบนทท�าหนาทก�ากบดแล

ประเทศในภมภาคแอฟรกาตะวนตก

รายงานในบทนพจารณาถงวธการททศนคตในปจจบนเกยวกบการลกลอบ

คายาเสพตดและความรนแรง แนวคดเรองความรนแรง (extremism) และ

การฟอกเงน รวมทงการก�าหนดความผดทางอาญาในทกแงทกมมของ

กจกรรมทเกยวของกบยาเสพตดนนเบยงเบนความสนใจของผคนไปจาก

ประเดนความออนแอส�าคญของสถาบนของประเทศ ซงรวมถงรฐบาล

หนวยงานยตธรรม และหนวยงานบงคบใชกฎหมาย ทสงเสรมการเตบโตของ

การคายาเสพตดในทวปแอฟรกาตะวนตก

กลองขอความท 1 ประเทศกนบสเซากลายเปนศนยกลางการคา

ยาเสพตดไดอยางไร

การทประเทศกนบสเซากาวขนมาเปนศนยกลางหลกในการขนสง

โคเคนแสดงใหเหนถงวธการทผคายาเสพตดใชกระบวนการเลอก

ตงเพอใหไดมาซงรากฐานทมนคงในรฐตางๆ ของภมภาคแอฟรกา

ตะวนตก ในป ค.ศ. 2005 มการรายงานวาผคายาเสพตดชาว

โคลอมเบยจดหาเงนใหแกการหาเสยงเลอกตงซอมทใชเงนอยาง

สนเปลองของประธานาธบดชเอา เบรนารด “นโน” วเอรา (João

Bernardo ‘Nino’ Vieira) ซงเปนผลท�าใหตวเขาและประเทศของเขา

ตองชวยเหลอเกอกลบรรดาผคายาเสพตด24 การมสวนเกยวของกบ

การคายาเสพตดอยางตอเนองของขาราชการในปตอๆ มานนรวม

ไปถง “ขอกลาวหาซ�าๆ ถงการสมรรวมคดของขาราชการระดบสง

ในรฐบาลและกองทพเกยวกบการลกลอบคายาเสพตด” เชนเดยวกบ

“ค�าวนจฉยอนน าสงสยจ�านวนมากของศาลและผบรหารท

50 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 51

การยดยาเสพตดและการจบกมในหลายๆ ประเทศชใหเหนวาการท�างาน

ของผคายาเสพตดนนไดรบการอ�านวยความสะดวกจากผคนหลากหลายกลม

ซงอาจรวมถงผบรหารในสายงานธรกจ นกการเมอง สมาชกของกองก�าลง

รกษาความมนคงและฝายตลาการ นกบวช ผน�าชนเผา และคนหนมสาว27

ดเหมอนวาผคายาเสพตดจะตดตอกบผ มอทธพลไดอยางงายดาย และ

สามารถจดตงและใชเครอขายทางสงคมทไมเปนทางการได

“ฉนไมเชอในรฐบาลอกตอไปแลว พวกเขารวมมอกบอาชญากรพวกนน คณจะเหนวาขาราชการของรฐจะรบสวนแบงจากเงนทมาจากยาเสพตดอยเปนประจ�า พวกเขาใชประโยชนจากเราและรบสวนแบงของเขาไป เราเหนทกสงทกอยาง เรารวาพวกเขาเปนอยางไร ” ผใชยาเสพตดเมองลากอส ประเทศไนจเรย

ดวยการท�างานในลกษณะน ผคายาเสพตดจงสามารถปรบเปลยนรปแบบความสมพนธระหวางและในหมผด�าเนนการดานการเมองและความมนคง กลมประชากร และวงการธรกจทงในและนอกพรมแดนได29 การทองคกรอาชญากรรมในประเทศตางๆ ทวแอฟรกาตะวนตกคอยแทรกซมอยตามหนวยงานของทหาร เจาหนาทต�ารวจและศลกากร และหนวยปองกนตามแนวชายแดน และความเปนไปไดทจะท�าใหหนวยงานเหลานออนแอลงนนเปนการคกคามอยางแทจรง30 การเขาถงเงนจากการคายาเสพตด (และกจกรรมในรปแบบอนๆ ขององคกรอาชญากรรม) ไดโดยงายอาจสรางความกดดนเพมขนแกระบบการเมองอนเปราะบาง และเพมความเสยงในการแยก ขวอ�านาจ และการใชความรนแรงในการเลอกตง31

ภาพท 3

ภาพรวมของมลคาโดยประมาณของโคเคนทผานมายงแอฟรกาตะวนตก

ในแตละปมลคาในแตละปของโคเคนทขนยายผานแอฟรกาตะวนตก การหมนเวยนของเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ เงนโอนและเงนกองทนโลก ส�าหรบโครงการปองกนการแพรระบาดของเชอเอชไอวทใหแกประเทศในแอฟรกาตะวนตกบางประเทศ

ทมา: UNODC (2013): Transnational Organized Crime in West Africa - A Threat AssessmentUNITED NATIONS CONFERENCE ON TRADE AND DEVELOPMENT (UNCTAD), UNCTADSTAT, http://unctadstat.uncted.org/Table Viewer/tableView.aspx THE GLOBAL FUND, http://portfolio.theglobalfund.org/en/Country/Index/MRT IFDA, http:/www.ifda,org/remittances/maps/africa.htm

ขอคดเหนของสอและค�าสมภาษณจากทวภมภาคแอฟรกาตะวนตกชใหเหนวา

สงของตางๆ และทรพยสนจากการคายาเสพตดนนไดถกน�ามาใชเพอตด

สนบนเจาหนาททมาจากการเลอกตงและเจาหนาทอนๆ แฟมคดเกยวกบ

เงนกองทนโลกส�าหรบโครงการปองกน การแพรระบาดของเชอเอชไอว ตงแต ค.ศ. 2002

Côte d'Ivoire282

aurit

ania

103

Gam

bia

Togo142

Liberia163

Niger205

Benin161

M 87

Côte d'Ivoire286

Cape

Ve

rde 9

3

Sene

gal 3

38Togo

171

Guine

a-Bi

ssau 2

5Ga

mbia

36Benin161

BurkinaFaso 42

M 87

Sene

gal

127

Togo

123

Guine

a 46

Liber

ia 10

1

Mau

ritan

ia 11

Guine

a-Bi

ssau 4

1

Nigeria677

Benin143

M 87

มลคาของโคเคนทขนยายผาน แอฟรกาตะวนตกในแตละป

การหมนเวยนของเงนโอน ค.ศ. 2006 (1,245 ดอลลารสหรฐ)

การหมนเวยนของเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ในแตละป ค.ศ. 2011 (1,153 ดอลลารสหรฐ)

โคเคน1,250

52 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 53

มากนก ทงๆ ทเรองนเปนเรองส�าคญตอความพยายามทจะปรบปรงให

ประชาธปไตยเขมแขง

ขณะเดยวกนมการรายงานถงการมสวนรวมของขาราชการระดบสงในคด

คายาเสพตดเกดขนมากมาย (ดภาพท 4) อยางไรกด กระทงเมอไมนานมานม

การด�าเนนคดอยเพยงนอยราย และมการพพากษาในจ�านวนทนอยกวานน

ซงมกเปนเพราะขนตอนการสบสวนและการด�าเนนคดดงกลาวถกแทรกแซง

รวมถงความสามารถและทรพยากรยงมขอจ�ากด34 เมอมการจบกมและการ

พพากษาเกดขน บางครงการจบกมและการพพากษาเหลานนกถกผลกดนให

เกดขนดวยเหตผลทางการเมอง หรอเกดขนเพราะมงทจะเปดทางเพอให

ผอนเขาถงทรพยสนผลประโยชนเดยวกนทไดมาอยางผดกฎหมาย นอกจากน

ดงทรายงานนไดใหรายละเอยดไวดานลาง สวนใหญมกจะเปนผใชยาเสพตด

ผคายาเสพตดรายยอย หรอ “ผลกลอบขนยาเสพตด (mule)” (ผรบจางขน)

ทถกน�าตวมาด�าเนนคด รฐบาลเองกยงออนไหวกบการถกกลาวหาวามสวนรวม

หรอสมรรวมคดในการคายาเสพตดมากขน ซงกท�าใหกระทบกระเทอนถงความ

นาเชอถอและชอเสยงของรฐบาล และในเวลาเดยวกน หากขอมลดงกลาว

ถกรวบรวมและวเคราะหอยางเปนระบบ กสามารถน�ามาใชเปนหลกเกณฑ

ใหแกภาคประชาสงคมและวงการวชาการในการชวยตดตามตรวจสอบ

ผลกระทบของการคายาเสพตดทมตอสถาบนของรฐ และในการผลกดนการ

ปฏรปนโยบาย ซงสามารถปกปองสถาบนเหลานนจากอทธพลหรอการครอบง�า

ของผคายาเสพตดได

ประสบการณจากภมภาคอนๆ แสดงใหเหนถงอ�านาจของอทธพลดงกลาว

ประเทศโคลอมเบยซงเปนประเทศผ ผลตโคเคนรายใหญทครงหนงเคย

ถกแทรกแซงอยางหนก (หากไมถกครอบง�า) โดยองคกรอาชญากรรม

กไดรบประโยชนจากภาคประชาสงคมและวงการวชาการทกระตอรอรน

และในอกหลายปตอมากไดพฒนาศกยภาพในการเฝาตดตามอทธพลของ

ทมาแหงความออนแอทส�าคญประการหนง คอ การทการเลอกตงสวนใหญในภมภาคแอฟรกาตะวนตก ซงเปนเครองมอส�าคญของการเมองแบบประชาธปไตย ไมไดรบการสนบสนนเงนทนอยางเปดเผย ในหลายๆ กรณ ผลงสมครรบเลอกตงนนมแนวโนมทจะ “เปนเจาของ” พรรคการเมองซงไดเงนทนสนบสนนมาจากแหลงรายไดสวนตว หรอระดมทนจากกลมเพอน พนธมตรในภมภาคเดยวกน หรอจากฐานเสยงกลมชาตพนธ นอกจากน แมระบบการเลอกตงบางแหงในแอฟรกาตะวนตกจะบงคบใหเปดเผยทรพยสนและก�าหนดเพดานคาใชจายในการหาเสยงและกฎเกณฑตางๆ ในการหาเงนทนส�าหรบการหาเสยงกตาม ทวากลไกทใชในการตรวจสอบและตดตามมาตรการดงกลาวกยงมอยอยางจ�ากด ทใดทยงมกลไกนอย กลไกเหลานกใชวาจะเผยใหเหนวธการใหมๆ ทใชโกงระบบไดเสมอ32 และในหลายๆ กรณ ความออนแอในการเขาถง หรอการขาดการเขาถงกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศท�าใหการตดตามตรวจสอบโดยภาคประชาสงคมเปนไปไดยาก ความดางพรอยเหลานท�าใหกระบวนการเลอกตงของแอฟรกาตะวนตกเปราะบางตอการทจรตคอรปชนโดยอ�านาจเงนจากการคายาเสพตด

ความสามารถของแอฟรกาตะวนตกในการปองกนตนเองจากการแทรกแซงทางการเมองของผคายาเสพตดโดยรวมแลวอาจพจารณาไดโดยดวาภมภาคนสามารถปกปองระบบเลอกตงของตนจากการแทรกแซงดงกลาวไดดเพยงใด ความเปนจรงในขอนไดถกหยบยกมาพดถงในการประชมเกยวกบการเลอกตงและเสถยรภาพในแอฟรกาตะวนตกทเมองไปรอา (Praia) ประเทศกาบเวรด (Cabo Verde) เมอเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2011 ปฏญญาไปรอาวาดวยการเลอกตงและเสถยรภาพ (Praia Declaration on Elections and Stability) ซ ง เป นผลจากการประชมนนได กล าวถงปญหาการจดหาเงนทนของพรรคการเมองและการหาเสยงของพวกเขาโดยใชเครอขายอาชญากรรม โดยเฉพาะเครอขายผคายาเสพตดเอาไวอยางชดเจน33 อยางไรกตาม ยงไมเปนทปรากฏวามการใชความพยายามทจะด�าเนนการตามขอเสนอแนะดงกลาว

54 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 55

เจาหนาทของรฐบาลและกองทพตางแกงแยงกนเพอใหเขาถงผลประโยชน

ทไดจากการคายาเสพตด

อยางไรกตาม ความกงวลทขยายวงกวางขนเรอยๆ บอกใหรวาเมอการแขงขน

เพอใหไดมาซงการเขาถงเสนทาง สนคายาเสพตด และผลประโยชนเขมขนขน

ภมภาคแอฟรกาตะวนตกกอาจตองเผชญกบการเพมขนของความรนแรงใน

ลกษณะเดยวกนกบทประเทศเมกซโก แถบอเมรกากลาง แถบแครบเบยน

และประเทศบราซลเคยประสบมา37 และเชนเดยวกน หากการผลตเตบโตอย

ในภมภาค ดงทมการบงชจากการคนพบสถานท38ผลตเมทแอมเฟตามนและ

โคเคนในทองถน ความขดแยงอนรนแรงอาจกอตวขนในการแขงขนเพอทจะ

ควบคมการผลตยาเสพตดเหลาน ซงท�าใหเกดการทจรตคอรปชนและการ

ขาดความมนคงตามมา

อยางไรกด นอกเหนอจากประเทศกนบสเซาและทางตอนเหนอของประเทศ

มาล เมอไมนานมานมหลกฐานอนจ�ากดทเชอมโยงการคายาเสพตดผด

กฎหมายไปถงความรนแรงทางการเมองหรอความรนแรงทเกดขนในเมอง

ซงพบในหลายพนทของแถบลาตนอเมรกาและแครบเบยน

หลกฐานจากประเทศเมกซโกชใหเหนวา อนทจรงแลวการตอบโตการคา

ยาเสพตดดวยวธทางการทหารอาจเปนการเพมความรนแรงขนได39 แตแรกเรม

รฐบาลประเทศเมกซโกไดออกแบบกลยทธทมงเนนความสนใจไปทการใช

การโจมตทางทหารกบกลมผคายาเสพตดและการตงเปาหมายไปทเจาพอคา

ยาเสพตดรายใหญ40 ในขณะทบางสวนสามารถท�าใหขบวนการคายาเสพตด

ออนก�าลงลงไดส�าเรจ กลยทธทใชกยงเปนชนวนกอใหเกดการแขงขนระหวาง

เครอขายผดกฎหมายตางเครอขายกนทหวงจะเขามาควบคมตลาด ซงเปนผล

ท�าใหความรนแรงเพมขนอยางเฉยบพลน กลาวคอ จ�านวนการฆาตกรรมใน

ประเทศเมกซโกเพมขนเกอบ 2 เทาตวระหวางป ค.ศ. 2007 ถง 201241

ยาเสพตดในวงการเมองเพมขน ตวอยางเชน พวกเขาจดท�าเอกสารขนมา

รายงานวาในการเลอกตงประธานาธบดและการเลอกตงสภาผแทนราษฎร

ในป ค.ศ. 1994 นน ผคายาเสพตดรายใหญของประเทศจดตงกองทนรวมเพอ

อดฉดเงนใหแกผสมครทพวกเขาหนนหลงอยอยางไร ความพยายามตางๆ

ของภาคประชาสงคมยงไดรบการสนบสนนจากผ ตรวจการพเศษแหง

สหประชาชาต (UN Special Rapporteurs) และหนวยงานอนๆ ซงกดดนให

รฐบาลจดตงกลไกส�าหรบจดการกบปญหาการละเมดสทธมนษยชนอกดวย35

การใหความส�าคญกบแนวคดเรองความรนแรงมากเกนไปอาจบดบงความซบซอนของธรกจยาเสพตด

การลกลอบคายาเสพตดเฉกเชนขบวนการอาชญากรรมอนๆ ทโดยทวไป

จะท�าใหผ คนหนมาสนใจไดกตอเมอเชอมโยงไปถงความรนแรงเทานน36

แตแนวโนมในการประเมนถงผลกระทบของการคายาเสพตดโดยดทระดบ

ความรนแรงทเกดขนอยางชดเจนหรอความเชอมโยงกบกลมผกอการรายนน

อาจหมายความไดวาความเกยวพนระหวางผคายาเสพตดกบชนชนน�าใน

แวดวงการเมองและธรกจจะถกมองขามไป

ในชวง 5 ปทผานมา มความหวาดวตกเพมขนถงผลกระทบจากการคายาเสพตด

ในภมภาคแอฟรกาตะวนตกทอาจท�าใหเกดการแตกแยกและบนทอนเสถยรภาพ

และโดยเฉพาะในเรองของขดความสามารถทอาจเปนตวขบเคลอนใหเกด

ความรนแรง ความหวาดวตกนทวความรนแรงขนจากความเชอมโยงท

นาสงสยระหวางผคายาเสพตดกบกลมหวรนแรงทปฏบตการอยในภมภาค

อยางไรกด จวบจนทกวนนการคายาเสพตดในแอฟรกาตะวนตกกยงไมได

กระตนใหเกดความรนแรงมากขนจนนาวตก เมอความรนแรงจากการใช

ยาเสพตดปะทขน การคายาเสพตดกมททาวาจะท�าใหเกดภาวะเชนนนเมอ

ภาพท 4

ตวอยางการมสวนรวมของคนระดบสงในเหตการณคายาเสพตดใน

แอฟรกาตะวนตก

56 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 57

ประเทศเซเนกล (SENEGAL)ในเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 2013 หวหนาต�ารวจของประเทศเซเนกล นายอบดลไล เนยง (Abdoulaye Niang) ถกไลออกเนองจากมขอสงสยวามสวนรวมใน การคายาเสพตด การสอบสวนในทางตลาการ และทางปกครองในคดนยงคงด�าเนนอย

แหลงขอมลออนไลนจากหลายแหง ดรายละเอยดทเอกสารอางอง

ประเทศมอรเตเนย (MAURITANIA)ในป ค.ศ. 2007 นายซด อาหเหมด อด ทายา (Sid Ahmed Ould Taya) เจาหนาทประสานงานองคการต�ารวจสากล (INTERPOL) ในมอรเตเนย (และเปนหลานชายอดตประธานาธบด มาอยา อด ซด อาหเหมด ทายา (President Maaouya Ould Sid Ahmed Taya) ถกจบกมเพราะมสวนเกยวพนกบเหตลกลอบน�าโคเคนเขาประเทศเมอป ค.ศ. 2007 ททาอากาศยาน นอาดหบ (Nouadhibou) ในป ค.ศ. 2010 เขาถกตดสนโทษจ�าคกเปนเวลา 15 ป สถานภาพปจจบนของเขา ไมทราบ

ประเทศมาล (MALI)ทประเทศมาล ในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2009 เครองบนโบอง 727 ทบนออกจากประเทศเวเนซเอลา (Venezuela) และขนโคเคนหนก 7 ถง 11 ตน ตกกระแทกพนขณะลงจอดทเมองทารกนท (Tarkint) ใกลกบเมองกาโอ (Gao) ทางตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ เจาหนาทสบสวนพสจนพบวาเครองบนจดทะเบยนในประเทศกนบสเซา และตอมาโคเคนนนกถกขนยายทางบกไปยงประเทศโมรอกโค (Morocco) โดยเครอขายทมทงคนเชอชาตสเปน ฝรงเศส โมรอกโค มาล และเซเนกล รวมอยดวย การสบสวนคดโดยหนวยงานทเกยวของถกขดขวางโดยเจาหนาทระดบสง ตอมาความพยายามของอยการเพอสบสวนคดกคอยๆ ลมเหลวดวยวธทเผยใหเหนถงการสมรรวมคดของอาชญากรกบทางรฐ และความสมพนธทผดกฎหมายไปยงตวแทนอ�านาจทางการเมองทางตอนเหนอของประเทศ

ประเทศกานา (GHANA)ในป ค.ศ. 2007 สมาชกสภาผแทนราษฎรของประเทศกานา (Ghanaian Member of Parliament (MP)) เขตนครานใต (Nkuran South) นายเอรก อามวเตง (Eric Amoateng) ถกศาลแหงรฐนวยอรก (New York court) พพากษาในขอหาสมคบกนจ�าหนายเฮโรอนในสหรฐฯ เขาจะไดรบการปลอยตวในป ค.ศ. 2014 คดนกระตนใหเกดการสบสวนกรณของอดตรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน (Ministry of Energy) โดยเจาหนาทปราบปรามยาเสพตดของกานา ดวยเหตผลวาเขาอาจสมรรวมคดในธรกจคาเฮโรอนของสมาชกสภาฯ ผานมลนธการกศลในเดอนมถนายน ค.ศ. 2013 หวหนารกษาความปลอดภยของสนามบน นายโซโลมอน อาดลาไก (Solomon Adelaquaye) ถกกลาวหาวาสมคบกนลกลอบขนเฮโรอนของประเทศอฟกานสถานเขาไปยงสหรฐฯ เขาถกกลาวหาพรอมกนกบผสมคบคด ชาวโคลอมเบย 1 คน และชาวไนจเรย 2 คนในปฏบตการลอซอโดยคณะกรรมการควบคมยาเสพตด (Narcotics Control Board) ของประเทศกานา หนวยปราบปรามยาเสพตดของสหรฐฯ (US Drug Enforcement Agency)

ประเทศไนจเรย (NIGERIA)ในป ค.ศ. 1998 ผมอ�านาจในการปกครองพรรคประชาธปไตยแหงประชาชน (พดพ) (People’s Democratic Party (PDP)) นายบรจ คาชม (Buruji Kashmu) ถกด�าเนนคดโดยคณะลกขนในเขตพนททางเหนอของรฐอลลนอยส (Northern District of Illinois) ส�าหรบการสมคบกนน�าเขาและจ�าหนายเฮโรอนในสหรฐอเมรกา ดงทไดหลกเลยง การสงผรายขามปมากวา 10 ป เมอวนท 2 กรกฎาคม ค.ศ. 2013 ศาลรฐบาลกลาง (Federal Court) แหงเมองลากอส (Lagos) จงอนมตการขอสงผรายขามแดนของสหรฐ ในกรณนายคาชม หลงจากการขออทธรณ ในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2013 ศาลอทธรณประเทศไนจเรย (Nigerian Court of Appeal) วนจฉยอยางเปนเอกฉนทวา การอทธรณไมมเหตผลเพยงพอ และควรด�าเนนการสงผรายขามแดนตามค�าเรยกรองในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2013 หนวยปราบปรามยาเสพตดประเทศไนจเรย (เอนดแอลอเอ) (Nigerian Drug Law Enforcement Agency (NDLEA)) แถลงวาจบกมนกการเมองทองถนซงกลนโคเคนกวา 1 กโลกรมลงไปไดทสนามบนนานาชาตมรทาลา โมฮมเหมด (Murtala Mohammed International Airport) ในเมองลากอส ตามค�าใหการของ NDLEA เขาวางแผนทจะ ลกลอบน�ายาเสพตดไปยงทวปยโรป และใชเงนทไดมาสนบสนนการรณรงคหาเสยงของเขา

ประเทศไลบเรย (LIBERIA)ในเดอนสงหาคม ค.ศ. 2013 ประธานาธบดแหงไลบเรยไดปลดรองผอ�านวยการฝายปฏบตการ (Deputy Director for Operation) ของหนวยปราบปรามยาเสพตด (Drug Enforcement Agency) ของประเทศ นายอลเบรต แชลลย (Albert Chelley) ออกจากราชการส�าหรบการฝาฝนนโยบาย และจรยธรรมของรฐบาลอยางรายแรง การฝาฝนซงรวมการถงการสมคบกบนกคายา ชาวไนจเรยเพอขนยายเฮโรอนผานประเทศ และขดขวางการจบกมผคายาเสพตด

ประเทศกน (GUINEA)ในป ค.ศ. 2009 พนตร อซมาน กอนเต (Maj. Ousmane Conté) ลกชายประธานาธบด ลานซานา กอนเต (President Lansana Conté) ถกจบกมดวยขอหาคายาเสพตด 2 เดอนหลงจากททหารเขายดครองประเทศหลงจากทบดาเขาเสยชวต เขาอยในเรอนจ�าเปนเวลา 16 เดอนกอนจะไดรบการปลอยตว และถกน�าชอเขาอยในบญชรายชอเจาพอคายาเสพตดของสหรฐฯ เมอเดอนมถนายน ค.ศ. 2010 (ล�าดบท 85 ในบญช) การจบกมตวเขาเกดขนในเวลาใกลเคยงกบการจบกมขาราชการระดบสงหลายคน

ประเทศกนบสเซา (GUINEA BISSAU)ในป ค.ศ. 2010 เสนาธการทหารอากาศ (Air Force Chief of Staff) นายอบไบรมา ปาปา กามารา (Ibraima Papa Camara) ถกน�าชอเขาในบญชเจาพอคายาเสพตดของสหรฐฯ (US Drug Kingpin List) (ล�าดบท 726 ในบญช) ใน ค.ศ. 2010 อกเชนกนทพลเรอตร โฮเซ อาเมรโก บโบ นา ทชโต (Navy Chief-Rear Admiral Jose Americo Buba Na Tchuto) ถกน�าชอเขาในบญชรายชอเจาพอคายาเสพตดของสหรฐฯ (ล�าดบท 727 ในบญช) ตอมาเขาจงถกจบกมตวในปฏบตการลอซอกลางทะเลในเดอนเมษายน ค.ศ. 2013 ไดรบการสงตวผรายขามแดนไปยงสหรฐอเมรกา และปจจบนอยในระหวางการคมขงเพอรอการพจารณาคด

ประเทศแกมเบย (GAMBIA)ในเดอนมกราคม ค.ศ. 2013 ศาลคดอาญาพเศษ (Special Criminal Court) ตดสนโทษจ�าคกอดตผบญชาการต�ารวจแหงชาต (ไอจพ (Inspector General of Police (IGP)) และ 2 อดตหวหนากองก�าลงตดอาวธของแกมเบย (Gambia Armed Force) เปนเวลา 10 ป ดวยขอหาเปนชดรวมถงคายาเสพตด (โคเคน) ปลกระดมมวลชน อาชญากรรมทางเศรษฐกจ ทจรตคอรปชน และลกทรพย

ประเทศเซยราลโอน (SIERRA LEONE)ในป ค.ศ. 2009 นายโมฮมเหมต แบชชล เซอเซย (Mohamed Bashil Sesay) หรอ อาหเหมด เซอเซย (Ahmed Sesay) ลกพลกนองของอดตรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม และการบน (Minister of Transport and Aviation) นายเคโมห เซอเซย (Kemoh Sesay) ถกจบโดยมสวนเชอมโยงกบคดคายาเสพตดเมอ ค.ศ. 2008 ซงเครองบนพลเรอนขนาดเลกยหอเซสนา (Cessna) ไดลงจอดทสนามบนลงจ (Lungi) ในเมองฟรทาวน (Freetown) มตราหนวยกาชาดสากล (Red Cross) ตดอย เครองบนซงเขามาจาก ประเทศเวเนซเอลาบรรทกโคเคนประมาณ 700 กโลกรมมาดวย สวนคนอนๆ ทถกจบกมนน รวมถงเจาหนาทท�างานของกองก�าลงต�ารวจแหงชาตของเซยราลโอน (Sierra Leone Police Force) พนกงานของทาอากาศยานแหงเซยราลโอน (Sierra Leone Airport Authority) และชาวตางชาต และชาวเซยราลโอนดวย เซอเซยถกพพากษาวามความผดในการสมคบกนน�าเขายาเสพตดตองหาม และถกลงโทษจ�าคกเปนเวลา 5 ป เขาถกปลอยตวเมอวนท 6 พฤศจกายน ค.ศ. 2011 หลงจากจายคาปรบ 300 ลานลโอน (Le) ผพพากษาผเปนประธานองคคณะในคดยงตงขอหารฐบาลในการขดขวางกระบวนการยตธรรมส�าหรบการขดขวางการสอบสวนอดตรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม และการบนตามทถกกลาวหาวามสวนรเหนในคดดงกลาว

58 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 59

หรอรฐ ‘ทถกครอบง�า’ เมอเวลาผานไป” เรองนอาจมผลกระทบอยางมนยส�าคญตอเสถยรภาพและความมนคงของมนษยโดยรวม หากปลอยทงไวโดยไมสอดสองดแล46 หรอมองขามไป ดงทเคยเกดขนแลวในกรณของประเทศมาล

ในเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2012 คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต (UN Security Council) ออกแถลงการณของประธานซงตระหนกถง “ภยคกคามรายแรงตอสนตภาพและเสถยรภาพของนานาชาต” ในทวปแอฟรกาตะวนตกและภมภาคซาเฮล (Sahel Region) ทเกดจาก “การกอการรายและในบางกรณเกดจากความเชอมโยงกบองคกรอาชญากรรมขามชาตและการคายาเสพตดทเพมมากขน”47 1 เดอนตอมา การปฏวตในประเทศมาลกกระตนใหเกดประเดนวพากษใหมอกครงเกยวกบการเกดของ “การกอการรายของกลมผคายาเสพตด (narco-terrorism)” หรอ “การกอการรายของกลมญฮาดยาเสพตด (narco-jihadism)” ทอาจมอยจรงภายในภมภาค

อยางไรกตาม การกลาวเกนจรงถงการคกคามของ “การกอการรายของกลม ผคายาเสพตด” หรอ “การกอการรายของกลมญฮาดยาเสพตด” อาจเปนสงอนตราย การรายงานถง “ความเชอมโยงของยาเสพตดและการกอการราย” อยางกวางๆ ในภมภาคแอฟรกาตะวนตกและภมภาคซาเฮลอาจท�าใหเกดการเขาใจผดได ลกษณะทผสมผสานของกลมดงกลาวท�าใหเหนวา นาจะถกตองและเปนประโยชนกวาหากมองวาพวกเขาเปน “ผประกอบอาชญากรรม” ผซงวนหนงอาจอางวาลงมอกระท�าในนามของขบวนการกอการราย และในวนถดมาอาจอางวากระท�าในนามของกลมผคายาเสพตดขามชาต หรอกลมผคายาเสพตดตดอาวธ48

หลกฐานทเพมขนท�าใหเหนวากลมอลกออดะฮภาคพนแอฟรกาตะวนตก (Al Qaeda in the Islamic Maghreb (AQIM)) และการเคลอนไหวเพอเอกเทวนยมและสงครามศกดสทธ (ญฮาด) แหงแอฟรกาตะวนตก (Movement for Monotheism and Jihad in West Africa (MUJAO)) ซงทง 2 กลมขณะนถก

ผวจารณกลยทธทใชในประเทศเมกซโกใหขอเสนอแนะวา กลยทธทางเลอกซงไดผลดกวาจะมงเนนทการพฒนาศกยภาพของการบงคบใชกฎหมายเพอลดพฤตกรรมซงรนแรงทสดและบอนท�าลายมากทสดของกลมอาชญากรใหนอยลง การใชกลยทธแบบเนนการปองปราม การมเปาหมายทเลอกเฟนอยางด และการปราบปรามทเปนล�าดบแสดงใหเหนวาจะสามารถระงบการเกดอาชญากรรมรายแรงในชมชนทไดรบผลกระทบจากขบวนการคายาเสพตดไดดกวา42 สวนกลยทธอนๆ กสงสญญาณแสดงถงความส�าคญของการเลงเปาหมายไปยงผคายาเสพตดซงกอความรนแรงมากทสดเพอบอกใหรวาถงแมการก�าจดตลาดยาเสพตดใหสนซากซงเปนจดมงหมายสงสดจะไมเปน ผลส�าเรจ แตรฐจะไมยอมทนตอผกอการทสรางความรนแรง43

อยางไรกตาม นกวเคราะหชใหเหนถงลกษณะซงไมเพยงพอของการหมายหวเจาพอคายาเสพตดโดยทยงขาดกลยทธในการจดการกบผลทตามมา กลาวคอ “การหมายหว เคโป (capos) (เจาพอยาเสพตด) ตวการส�าคญทสดนนดวยตวของวธการเองยงเปนกลยทธทไมเพยงพอ เปนสงหลกเลยงไมไดเมอขบวนการของเคโปทถกโคนลมไป ลกนองซงรองลงมากจะขนมาแทนท กลมผคายาเสพตดจะแตกออกเปนกลมยอยๆ หรอกลมซงเปนคแขงจะเขาครอบครองสวนแบงตลาดนนเสย แทบจะในทกกรณทวามา วธการนยงมแนวโนมทจะสรางความรนแรงมากขนอก”44 แนวทาง “เอาจรงกบอาชญากรรม” (tough on crime) (มาโน ดรา (mano dura)) ซงใชในทวปอเมรกากลางไดน�าไปสปญหานกโทษลนเรอนจ�า การฝาฝนสทธมนษยชนในทางระบบ (Systematic violations of human rights) และการท�าใหกลมอนธพาลตามทองถนนซงมสายปานไปถงขบวนการคายาเสพตดเขมแขงหรอแขงแกรงขน นอกจากน ยงสามารถน�าไปสการทกลมอาชญากรรมอาจแทรกซมและเขาควบคมกองก�าลงรกษาความมนคงในทสด45

รฐบาลซงขาดศกยภาพในการตอตานการเขาแทรกแซงสถาบนของรฐ หรอยนยอมใหเกดการกระท�าดงกลาว “ก�าลงเสยงทจะกลายเปนรฐอาชญากรรม

60 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 61

“ซากเครองบนโบอง 727 ทขนานนามวา “เครองบนโคเคน (Air Cocaine)” ซงน�ายาเสพตดมาลงทลานวงชวคราวในประเทศมาล และตกขณะน�าเครองขน”

เครดตภาพ: AFP/Serge Daniel

การถอก�าเนดของกลมอลกออดะฮภาคพนแอฟรกาตะวนตกและโดยเฉพาะ

กลมการเคลอนไหวเพอเอกเทวนยมและสงครามศกดสทธ (ญฮาด) แหง

แอฟรกาตะวนตกนน เปนสงทเปนไปโดยเกอหนนกนกบการเตบโตของ

การลกลอบน�าเขายาเสพตดทวภมภาคมากกวาทจะเปนผลลพธโดยตรงของ

การเขามามสวนรวมในการคายาเสพตด50 เครอขายอาชญากรรมเคยเจรญ

รงเรองไดเพราะพวกเขาถกควบคมโดยสมาชกกลมคนชนน�าในทองถนและ

เจาหนาทของรฐผซงใชรายไดจากธรกจผดกฎหมายนสรางความร�ารวยสวนตว

และเปนแหลงเงนทนส�าหรบเลนการเมอง51

ตตราวาเปน “ผกอการรายยาเสพตด (narco-terrorist)” พรอมดวยกลมอลมราบทน

(al-Murabitun) ทเพงกอตงขนนน ตลอดมามสวนรวมและจะยงคงมสวนรวม

ในการลกลอบน�าเขายาเสพตดตอไป แตการลกลอบคายาเสพตดดงกลาว

เปนเพยงแคหนงในกจกรรมผดกฎหมายทงหลายทพวกเขาท�าอย49 การม

สวนรวมในการคายาเสพตดดเหมอนจะเปนเรองของแตละบคคลและกลมท

ใกลชด หรออยในกลม MUJAO กลม AQIM และกลมอลมราบทน แลวยงม

อกกลม คอ กลมแอนซารอลดน (Ansar al-Din) ทงนงานวจยเสนอวาภายใน

กลมเหลาน สมาชกจะถกผลกดนดวยแรงจงใจทหลากหลายและขดแยงกนใน

บางครง ไมวากรณใดๆ กตาม ผเลนอนๆ อกหลายรายทไมมความเชอมโยง

กบกลมดงกลาวกกระท�าเหมอนกนหรอไมกเกยวของกบการลกลอบน�าเขา

ยาเสพตดมากกวาเสยอก ซงรวมไปถงสมาชกของสถาบนทางการเมองและ

ธรกจในตอนเหนอของประเทศมาล ไนเจอร และเมองหลวงของภมภาค

รวมทงผน�าของกลมตดอาวธทควรจะเปน “กลมทไมเกยวกบศาสนา” ดวย

“ ถงเวลาทตองยอมรบความจรงวา “สงครามตานยาเสพตด” นนลมเหลว อยางนอยกในวถทางทตอสมาจนบดน ในลาตนอเมรกา ผลลพธ “ทไมไดตงใจจะใหเกด” นนเปนความหายนะ ผคนนบพนตองเสยชวตจากความรนแรงทเกดจากยาเสพตด พอคายาเสพตดเขาครอบครองชมชนทงหมด ความทกขยากแผกระจายไปทว การทจรตคอรปชนก�าลงบอนท�าลายประชาธปไตยอนเปราะบาง ”เฟอรนานโด เฮนรเก คารโดโซ (Fernando Henrique Cardoso)อดตประธานาธบดของประเทศบราซลThe Observer, 6 กนยายน ค.ศ. 2009

62 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 63

ตามรอยเงนจากยาเสพตด... ใครไดประโยชน?

การเพมขนของการคายาเสพตดในแอฟรกาตะวนตกรวมทงอาชญากรรมอนๆ

เปนสงทกอใหเกดการฟอกเงนในภมภาคเชนกน ปกตเงนจากยาเสพตดจะมา

จากหลายแหลงดวยกน เชน จากการผลตยาเสพตดในทองถน หรอการจ�าหนาย

ยาเสพตดทน�าเขามาจากทอน “การสงรายไดจากยาเสพตดกลบประเทศ”

เงนจากการรบจางขนยาเสพตด และผลประโยชนและก�าไรจากธรกจรองท

เกยวของกบการคายาเสพตด เชน การเปนผจดหา ผจดจาง หรอผบรรจหบหอ

ยาเสพตดทไมส�าแดงตวตนจรง

“ เราไมควรปลอยใหองคกรอาชญากรรมบนทอนเสถยรภาพของภมภาคแอฟรกาตะวนตกและภมภาคซาเฮล เพราะวาการขาดความรวมมอในการปฏบตนนอาจน�าไปส ความรนแรงและหายนะของส งท ได มาอย างยากล� าบากใน หลายปกอน ทงเรายงอาจตองสญเสยการพฒนาของประเทศดวย ”ประธานาธบด ฟาอเร ญสซงเบ (President Faure Gnassingbé) การประชมคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต เมอวนท 21 กมภาพนธ ค.ศ. 2012

การมงไปท “การกอการรายของกลมญฮาดยาเสพตด” เปนเพยงการอ�าพราง

บทบาทส�าคญของบคคลของภาครฐและการทจรตคอรปชนในการยนยอมให

องคกรอาชญากรรมฝงรากและเตบโตขน52 การมงเนนไปทการคายาเสพตด

มากจนเกนไปยงบดบงความจรงทวาผลประโยชนจากเงนคาไถในการลกพาตว

กมบทบาทส�าคญมากตอการเกดขนของกลมการเคลอนไหวเพอเอกเทวนยม

และสงครามศกดสทธ (ญฮาด) แหงแอฟรกาตะวนตกและกลมอลกออดะฮ

ภาคพนแอฟรกาตะวนตก53 ซงเปนผจดหาเสนสายทใหผลประโยชนอยาง

งามระหวางชนชนน�าในทองถนและกลมหวรนแรง54

การพวพนของเจาหนาทของรฐกบชนชนน�าในวงการเมองและวงการธรกจ

ในการคายาเสพตดในประเทศมาลนนถกบนทกเอาไวเปนอยางด จรงๆ แลว

กอนการปฏวตเมอเดอนมนาคม ค.ศ. 2012 ขาราชการอาวโสถกศาลวนจฉยวา

เขาไมเพยงแคมสวนสมรรวมคด แตยงแทรกแซง “แทนผคายาเสพตดทเขาไว

วางใจในการใชการปฏบตหนาทของหนวยความมนคงของรฐเพอท�างานให

กบกลมเหลาน”55 ขณะทการเนนย�าส�าคญอยทการสรางความแขงแกรงใหกบ

ความพยายามในการตอตานการกอการรายเพอตอบโตการคกคามของกลม

หวรนแรงทางตอนเหนอและการท�าใหแนใจวาความพยายามเหลานจะอย

ค กบการก�ากบดแลประเทศอยางยงยนและอยเคยงขางความพยายามใน

การพฒนาทกวางไกลขน56 รฐบาลใหมกก�าลงเผชญกบความทาทายส�าคญๆ

เนองจากไดกาวเขามาสะสางรปแบบของเศรษฐศาสตรการเมองทบอนท�าลาย

เสถยรภาพของประเทศมาล

64 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 65

กลองขอความท 2 ตามตดกระแสเงนจากยาเสพตด

สญญาณของเงนจากยาเสพตดซงทะลกเขามานนเหนไดชดเจน

ทสดในประเทศกนบสเซา ซงทนส�ารองเงนตราระหวางประเทศ

เพมสงขนจาก 33 ลานดอลลารสหรฐในป ค.ศ. 2003 เปน 174

ลานดอลลารสหรฐในป ค.ศ. 2008 อนเปนชวงเวลาทมการไหลเขา

ของการลงทนโดยตรงจากตางประเทศและเงนบรจาคชวยเหลอต�า

ตามรายงานยทธศาสตรการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ

ค.ศ. 2013 (2013 International Narcotics Control Strategy Report)

ตพมพโดยกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา เสนอวา

“กนบสเซา ยงคงประสบกบความวนวายทางการเมองเนองจาก

การขนยาเสพตดผานประเทศและกระแสเงนจากการคายาเสพตด”*

ในป ค.ศ. 2007 ประเทศแกมเบยกเกดการเพมขนอยางรวดเรว

ของมลคาเงนตราของประเทศ คอ เงนสกลดาลาซ (dalasi) ซงไม

สอดคลองกบเงนทนทไหลเขาประเทศ กลาวคอ GIABA ไดให

ขอคดเหนวา “เงนจากการคายาเสพตด” คอ สงทอยเบองหลงการ

เพมขนของคาเงน**

*US Department of State (2013): International Narcotics Control Strategy Report-Volume II: Money Laundering and Financial Crimes**GIABA (2010). Threat Assessment of Money Laundering and Terrorist Financing in West Africa.

ผคายาเสพตดจะ “ใชวธการอนสลบซบซอนในการฟอกเงนทไดมาจากการคา

ยาเสพตด ซงรวมถงการใชทนายความ สถานทแลกเปลยนเงนตรา การคา

การรบจางขนเงน ธรกจบงหนา การซอสงหารมทรพย โรงแรม คาสโน และ

อนๆ”57 ระบบเศรษฐกจเงนสด (cash-based economy) ทโดดเดนของ

แอฟรกาตะวนตกท�าใหความพยายามในการตอตานปรากฏการณดงกลาว

ซบซอนยงขน

ในป ค.ศ. 2010 กลมความรวมมอระหวางรฐบาลวาดวยการตอตานการฟอก

เงนในแอฟรกาตะวนตก (Inter-Governmental Action Group against Money

Laundering in West Africa (GIABA)) บงชวาการฟอกเงนทเกดขนอยางหนก

หนวงมแนวโนมวาเกดขนใน 4 ประเทศของแอฟรกาตะวนตก คอ ประเทศ

โกตดววร กานา ไนจเรย และเซเนกล58

ขนาดและความซบซอนของระบบเศรษฐกจเหลาน หมายความวา ระบบน

“เออใหผฟอกเงนมากกวาในรปแบบของการบรการทางการเงนและการให

ความชวยเหลอ เชน การใหค�าปรกษาทางดานกฎหมายและบญช”59 อยางไร

กตาม สญญาณการทะลกของเงนซงไดจากยาเสพตดยงคงมใหเหนในประเทศ

ทเลกลงมาในภมภาค (ดกลองขอความท 2)

66 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 67

Development Goal) นอยทสดนนตงอยในภมภาคทเปนจดดงดด

การเพาะปลกพชยาเสพตด หรอขนถายยาเสพตด”62 รายงานฉบบ

เดยวกนยงเตอนวาการคายาเสพตดผดกฎหมายผานภมภาค

แอฟรกาตะวนตกอาจบอนท�าลายความกาวหนาทสรางขนในประเทศ

แถบแอฟรกาตะวนตกในดานความปลอดภย เสถยรภาพ การก�ากบ

ดแลประเทศ และการพฒนาเศรษฐกจสงคม

จนบดนยงไมมการประเมนผลกระทบทางเศรษฐกจของการคา

ยาเสพตดตอเศรษฐกจของประเทศ อยางไรกตาม เลขาธการ

สหประชาชาตกลาวไวในรายงานเดอนธนวาคม ค.ศ. 2012 วา

แมโดยรวมแอฟรกาตะวนตกจะแสดงใหเหนถงการเตบโตทาง

เศรษฐกจทเขมแขง การเตบโตในประเทศกนบสเซาแสดงตวเลขท

ลดลงจากรอยละ 5.3 มาอยทรอยละ 1.5 อนเปนผลจากการ

ปฏวตและความไมมเสถยรภาพทางการเมองของประเทศ63 งานวจย

โดยองคกรเพอการพฒนาระหวางประเทศของสหรฐอเมรกา (US

Agency for International Development (USAID)) เมอเรวๆ น

เสนอแนะวา “การไหลเขาของผลก�าไรผดกฎหมายอาจท�าใหเกด

ภาวะเงนเฟอ ซงท�าใหความสามารถในการแขงขนของการสงออก

ทถกกฎหมายลดนอยลง (โรคดทช (Dutch disease))” เปนการยนยน

ถงสงทกลาวมาแลวขางตน การฟอกเงน “อาจท�าใหเกดการขยาย

ตวอยางไมไดสดสวนของการเงน อสงหารมทรพยและอตสาหกรรม

กอสราง และท�าใหราคาอสงหารมทรพยสงขน เพมตนทนของธรกจ

ในทกภาคของเศรษฐกจ” ทงยงอาจสงผลใหเกด “การลงทนใน

ภาคสวนทไมกอใหเกดผลผลต การสงเสรมการบรโภคทเหนไดชดวา

ตามรายงานของ GIABA “ดเหมอนวาปญหาหลกจะมสาเหตมาจากหนวยงาน

ระดบสงของรฐซงเงนทนกอนใหญตกอยในมอของผปฏบตงานดานการเมอง

คนส�าคญๆ ผซงไดรบความชวยเหลอจากกลมคนภายนอก เชน ชมชนคน

พลดถน และท�างานรวมกบคนกลาง”60

การไหลทะลกของรายไดจากยาเสพตดและเงนผดกฎหมายอนๆ เขามายง

ตลาดทองถนอาจท�าใหร สกพงใจไดชวคราวกบสภาพเศรษฐกจทด ดงท

เจาหนาทดานเศรษฐกจและการเงนของภมภาคหลายคนไดชใหเหนใน

ระหวางการเยอนประเทศตางๆของคณะกรรมาธการยาเสพตดแหงภมภาค

แอฟรกาตะวนตก อยางไรกตาม มคนเพยงไมกคนทไดรบประโยชนจาก

ปรากฏการณน (ดกลองขอความท 3) ตามท GIABA รายงาน ผคายาเสพตด

กเหมอนกบอาชญากรขามชาตอนๆ ทมกไมคอยน�าผลประโยชนของตนไป

ลงทนในประเทศ อนเปนพนทสงผานยาเสพตดซงม “สภาพทางการเมอง

เศรษฐกจ และสงคมไมมนคง และมการควบคมทออนแอ” แตโดยทวไป

การฟอกเงนกลบเกดขนใน “ประเทศทขาดความมนคงซงอยนอกภมภาค หรอ

ประเทศในภมภาคเดยวกนซงมเศรษฐกจคอนขางมนคงทซงเงนสดมอ�านาจ

เหนอการท�าธรกรรมตางๆ และยากส�าหรบหนวยงานของรฐทจะตรวจสอบ

เงนทไหลเขาออกประเทศ”61

กลองขอความท 3 การวดความเสยหายทางเศรษฐกจและสงคม

ของการคายาเสพตด

รายงานป ค.ศ. 2010 โดย UNODC โตแยงวายาเสพตดเปนทงเหต

และผลของความยากจน “ดงท 22 ประเทศจาก 34 ประเทศซงด

เหมอนวาจะบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium

68 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 69

รายไดส�าคญใหแกเกษตรกรรายยอย การท�าลายพชยาเสพตด

อยางถอนรากถอนโคนทปฏบตกนในภมภาคนแทบจะไมไดท�าให

แนใจเลยวาชวตความเปนอยและการด�ารงชพอยางมทางเลอก

ยงยน และเปนทยอมรบนนเขาทดแลวกอนทการท�าลายจะเกดขน

ดงเชนทกลาวไวในมาตรฐานการด�ารงชวตอยางมทางเลอกทม

การตกลงกนอยางเปนสากล ทงนมการยอมรบกนอยางกวางขวาง

วาปฏบตการ “ยบยง” ดงกลาวซงใชตอตานผผลตทผดกฎหมาย

“มผลกระทบไมมากตออปทานของยาเสพตด” ในทอนๆ และม

แตจะ “ท�าใหปญหาดานการพฒนาทมอยแลวเลวรายยงขน”67

กจกรรมทางเศรษฐกจบางอยาง เชน การกอสรางอาคาร อาจไดรบการสนบสนน

ผานการลงทนของเงนทนทไดมาโดยผดกฎหมาย บางครงอาคารตางๆ เชน

โรงแรมและคาสโน อาจท�าหนาทเปนฉากบงหนาส�าหรบการฟอกเงน ผคา

ยาเสพตดไดรบผลตอบแทนเลกนอยในการดแลสงปลกสรางเหลาน และ

“ความสนใจของพวกเขาเปลยนไปตามแรงขบเคลอนทคาดการณไมไดของ

องคกรอาชญากรรมขามชาต”68 (ดกลองขอความท 4)

“การไมมงานท�าและการเขาถงยาเสพตดไดงายเปนเหตผลทผมเขาไปมสวนรวมดวย เพอนของผมไดเงนจ�านวนมากจากธรกจน ”ผคายาเสพตดรายยอยทรบโทษอยในเรอนจ�าเมองโกนากร (Conakry) ประเทศกน (Guinea)

ตองแลกมาดวยการพฒนาในระยะยาว และท�าใหการกระจายรายได

อยางไมเปนธรรมแยลงไปอก”64

การขาดโอกาสทางการตลาดและการจางงาน ชมชนทไดรบการ

บรการจากภาครฐไมเพยงพอโดยเฉพาะชมชนในพนทชายแดน

อาจไดรบประโยชนจากการคายาเสพตดและการคาของเถอนใน

รปแบบอนๆ ซงท�าใหพวกเขาหางไกลจากการดแลของรฐออกไป

เรอยๆ65 พอๆ กนกบทบางครงผคายาเสพตดกท�าหนาทแทนรฐ

โดยจดหาบรการซงเปนทตองการอยางยงใหแกประชาชน66 แนวทาง

ด�าเนนโครงการของ USAID เนนถงความยากในการท�าใหบรการ

เหลานเปนไปอยางยงยนดวยเหตผลดานฐานทมนของอาชญากร

และความจรงทวาพวกเขาอาจออกมาตอบโตอยางรนแรงเมอถก

ทาทาย ดงทมหลกฐานแสดงใหเหนในภมภาคซาเฮล เมอเวลา

ผานไประยะหนงและเมอไมมความเชอมโยงทถกกฎหมายระหวาง

ชมชนกบเศรษฐกจของประเทศ อาจกลายเปนวาการคาขายท

ถกกฎหมายจะแขงขนกบการคาทผดกฎหมายไดยากยงขน

ความพยายามดานการปราบปรามทประสบความส�าเรจใน

สถานการณใดๆ ทกลาวมานอาจท�าใหเกดชองวางทส�าคญภายหลง

ในกรณหลงนอาจไมจ�าเปนตองน�าไปสความรนแรง แตอาจท�าให

สถานการณทางเศรษฐกจสงคมทเลวรายอยแลวย�าแยลงไปกวาเดม

โดยเฉพาะการท�าลายพชยาเสพตดอยางถอนรากถอนโคนนน

ท�าใหเกดภาวะกลนไมเขาคายไมออก ตวอยางเชน ในแอฟรกา

ตะวนตกกญชานนปลกส�าหรบใชและสงออกมาหลายสบปแลว

โดยเฉพาะในประเทศไนจเรย กานา และเซเนกล พชชนดนสราง

70 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 71

การสบสวนเจาหนาทต�ารวจพบวา อาเดกโบเยกา จดทะเบยน

บรษทโพเทนเชยล โฟร จ�ากด โดยมตวเขา ภรรยา และพชายเปน

ผอ�านวยการ ซงไดใชบรษทนและอกหลายธรกจในประเทศไนจเรย

เพอฟอกเงนทไดจากการขนยาเสพตด เขาสรางบานหลงใหญราคา

400,000 ดอลลารในยานหรของเมองลากอส และน�าเขารถหรอก

หลายคน กอนถกจบกมตว เขาสงเงนหลายลานดอลลารกลบประเทศ

ไนจเรยไดส�าเรจ

ในทศวรรษท 1990 เรยมอน อามานควาห (Raymond Amankwaah)

นกคายาเสพตดทมชอเสยงจากประเทศกานา ผซงมรายงานวาม

เสนสายอนลกซงกบนกการเมองและนกธรกจระดบสงของประเทศ

กานาไดน�ารายไดจากการคายาเสพตดมาลงทนใหมในธรกจโรงงาน

ไอศกรมและอสงหารมทรพยในเมองอกกรา เขายงจดทะเบยน

อกบรษทชอ ฮมเปกซ จ�ากด (Himpex Ltd.) ทงนเมอเดอนเมษายน

ค.ศ. 1995 เจาหนาทต�ารวจองกฤษไดจบกมสมาชกของแกงโคเคน

รายใหญซงเขาควบคมอยในกรงลอนดอน พวกเขาใหการวาอามานควาห

จะคอยจดหาโคเคนมลคาหลายลานปอนดใหกบตลาดยาเสพตด

ในสหราชอาณาจกร ปจจบนอามานควาหก�าลงรบโทษจ�าคก 14 ป

ในเรอนจ�าทสถานกกกนชวคราว (Provisional Detention Centre)

เมองคอไคเอ (Caucaia) ในประเทศบราซลในขอหาคายาเสพตด

ดวยการสนบสนนจาก GIABA และหนสวนจากภายนอก ประเทศตางๆ ทวทง

ภมภาคแอฟรกาตะวนตกก�าลงพยายามก�าหนดหรอเสรมความแขงแกรงให

แกกฎหมายและกลยทธตอตานการฟอกเงน จดตงหนวยงานความรวมมอ

ระหวางกระทรวงและหนวยขาวกรองดานการเงน อ�านวยความสะดวกใน

การประเมนผลซงกนและกนระหวางประเทศ และเพมความตระหนกรของ

สาธารณะเกยวกบการฟอกเงนในภมภาค อยางไรกด แมจะมความกาวหนา

ระบไวในรายงานของ GIABA ประจ�าป ค.ศ. 2012 “แตยงมอกหลายดาน

ซงยงจ�าเปนตองลงมอแกไข และมอกหลายความทาทายทตองจดการ ...

ความตองการตางๆ ยงคงมมากเกนกวาศกยภาพและทรพยากรทมอยอยาง

มนยส�าคญ”69

กลองขอความท 4 เสนทางของเงนนจะน�าไปสทใด

วนท 4 เมษายน ค.ศ. 2011 อาเดกโบเยกา อาโยบาม อาเดนจ

(Adegboyega Ayobami Adeniji) ถกจบกมทสนามบนฮทโธรวโดย

ส�านกตรวจคนเขาเมองแหงสหราชอาณาจกร (United Kingdom

Border Agency) เนองจากน�าโคเคน 30.8 กโลกรม เฮโรอน 5.1

กโลกรม และแอมเฟตามน 1.9 กโลกรมเขามาในสหราชอาณาจกร

ทงหมดถกซกซอนไวในหอกระดาษสน�าตาล 45 หอซงบรรจอยใน

กระเปาเดนทาง 2 ใบ เมอตรวจคนทบานพกของเขาในสหราช

อาณาจกรจงพบเอกสารตางๆ เกยวกบการท�าธรกรรมทางการเงน

และเครองจกรทเขาสงไปยงประเทศไนจเรยส�าหรบบรษทซงมชอวา

โพเทนเชยล โฟร (Potential Four) ตามขอมลในเอกสาร ทอย

2 แหงและเลขทบญชธนาคารบญชหนงมการระบเอาไวในระหวาง

ภาพท 5

หวงโซมลคาของโคเคนและเฮโรอน

ทมา: Frintz, Anne (2013) Drugs: the new alternative economy of West Africa, Le Monde diplomatique. http://mondediplo.com/2013/02/03 Home Office United Kingdom / Matrix Knowledge Group (2007) The illicit drug trade in the United Kingdom. http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110220105210/rds,homeoffice.gov.uk/rds/pdfs07/edsolr2007.pdf

72 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 73

ปายโฆษณาเตอนผคายาเสพตดซงตงอยดานนอกของสนามบนหลกของประเทศกานาเครดตภาพ: AFP/Tugela Ridley

เมอการบงคบใชกฎหมายไมสามารถปกปองพลเมอง : กรณการลดทอนความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตด

กฎหมายยาเสพตด หรอบทบญญตเกยวกบยาเสพตดในประมวลกฎหมาย

อาญาของประเทศสวนใหญในแอฟรกาตะวนตกไดรบอทธพลอยางมาก

จากอนสญญาวาดวยการควบคมยาเสพตดขององคการสหประชาชาต และ

ทกประเทศในภมภาคไดใหค�ามนอยางเปนทางการวาจะตอตานการคายาเสพตด

และลดการบรโภคและอปสงคของยาเสพตด70 อยางไรกตาม การวเคราะห

บทบญญตของกฎหมายยาเสพตดและการน�ากฎหมายนนไปบงคบใชใน

แอฟรกาตะวนตกกระตนใหเกดค�าถามส�าคญเกยวกบการจ�าแนกฐานความผด

หวงโซมลคาของโคเคน (ดอลลารสหรฐ ตอ กก.)

ยโรป40,000 - 60,000 ดอลลารสหรฐ

เมองตางๆ ในแอฟรกาเหนอ24,000 - 27,000 ดอลลารสหรฐ

เมองหลวงในภมภาคซาเฮล 16,000 ดอลลารสหรฐ

ชายฝงแอตแลนตก13,000 ดอลลารสหรฐขนไปพนทท�าการผลต

2,700 - 4,000 ดอลลารสหรฐ

สงเสพตดถกกฎหมาย

กาแฟ

413% ขนราคาจากหนาฟารม

เมอถงผบรโภค

16,800% ขนราคาจากหนาฟารมเมอถงผบรโภค

ราคาหนาฟารม ราคาเมอถงผบรโภค

สงเสพตดผดกฎหมาย

เฮโรอน

สงเสพตด ผดกฎหมาย

เฮโรอน

74 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 75

กลองขอความท 5 การบงคบใชกฎหมายตกอยในสภาพไมสามารถ

ท�างานไดเพราะขาดทกษะ ทรพยากร และความรวมมอ

แมจะไดรบการสนบสนนส�าคญๆ ในชวงทศวรรษทผานมา72 ระบบ

งานยตธรรมทางอาญาในประเทศสวนใหญของภมภาคแอฟรกา

ตะวนตกกยงคงเผชญกบอปสรรคส�าคญมากมายเนองจากพวกเขา

ตอสกบความทาทายตางๆ จากการคายาเสพตด นอกจากภยคกคาม

จากการทจรตคอรปชนและประเดนอนรวมดวยดงทอภปรายไว

ขางตน หนวยงานและบรการทเกยวของยงดนรนตอสในสภาพ

แวดลอมทความรวมมอและการสนบสนนตางๆ ภายในและระหวาง

ประเทศอยในสภาพย�าแย หนวยงานของประเทศขาดความเปน

สถาบนทมความยดหยนซงจ�าเปนตอการท�างานขามพรมแดนและ

ภมภาค

หนวยงานบงคบใชกฎหมายหลายหนวยงานยงขาดทกษะอน

เชยวชาญและเครองมอพเศษซงจ�าเปนส�าหรบใชเกบและประเมน

หลกฐานเพอใหการสบสวนและการด�าเนนคดคายาเสพตดประสบ

ความส�าเรจ ความจรงทงหมดนนากลวยงขนเมออยกบความเปนจรงท

วาผคายาเสพตดมกจะครอบครองเทคโนโลยสอสารทนสมยและ

แหลงเงนทนทมงคง ซงชวยใหพวกเขาสามารถปองกนการตรวจจบ

และหลกเลยงการจบกมได ท�าใหแทบจะไมประหลาดใจเลยวา

หนวยงานบงคบใชกฎหมายในประเทศซงพฒนาแลวกดนรนทจะ

ไลตามความกาวหนาทางเทคโนโลยใหทน อาชญากรยาเสพตด

ยงมวธการตางๆ ทวาจางการใหบรการทางกฎหมายทด�าเนนการ

โดยใชประโยชนจากชองโหวทางกฎหมายดวย

ตางๆและความรนแรงของบทลงโทษ (ในบางคดโทษจ�าคกจะเรมตงแต 10 ถง

15 ป ส�าหรบความผดลหโทษ และจาก 15 ป ถงตลอดชวตส�าหรบฐาน

ความผดทรายแรงกวา)

ปญหาอนๆ ยงรวมถงการขาดขอมลพนฐานเกยวกบลกษณะของความผด

และประเภทของยาเสพตดทเกยวของกบการกระท�าผด ผ ใชยาเสพตด

จ�านวนมากซงถกคมขง การตอบสนองของการสาธารณสขทออนแอ และ

การขาดกลไกก�ากบดแลทางรฐสภาและทางพลเรอน ทงนระเบยบวธการ

ปฏบตและหลกฐานขอมลทรบมาจากอดตอ�านาจอาณานคม เชน หลกกฎหมาย

จารตประเพณ (common law) ขององกฤษวาดวยการรบฟงพยานหลกฐาน

(admissibility of evidence) นนมกจะน�ามาใชกบคดยาเสพตดในทวปแอฟรกา

ตะวนตกไดยากอกดวย71

การเยอนประเทศตางๆ ของคณะกรรมาธการยาเสพตดฯ รวมถงการสมด

ตวอยางของตวบทกฎหมายยาเสพตดในแถบแอฟรกาตะวนตกชใหเหนวา

กฎหมายยาเสพตดในอนภมภาคสะทอนใหเหนถงการตความอนสญญาวา

ดวยยาเสพตดขององคการสหประชาชาต ซงเปนการตความทก�าหนดความ

เปนอาชญากรรมในทกๆ แงมมของกจกรรมทเกยวของกบยาเสพตดรวมทง

การครอบครองเพอเสพเปนการสวนตวดวย บทลงโทษส�าหรบอาชญากรรม

ดงกลาวอาจรนแรงมาก (ถงแมจะมการลดหยอนใหเหนบางในเรองของระยะ

เวลาจรงทตองโทษจ�าคกกตาม) และอาจเออใหแกการทจรตคอรปชนภายใน

ระบบงานยตธรรมทางอาญาซงถกขดขวางอยางหนกจากการขาดศกยภาพ

และทรพยากร (ดกลองขอความท 5)

76 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 77

ความผดในการกออาชญากรรมทเกยวของกบยาเสพตดนน เปนการเสนอ

ชองทางใหแกผคายาเสพตดในการหลบเลยงโทษจ�าคกโดยจายคาปรบแทน

และยงกระตนการทจรตคอรปชนภายในหนวยงานยตธรรมเนองจากเออให

เกดสถานการณททางเลอกในการเสยคาปรบนนน�ามาใชบอยครงโดยไมค�านงถง

ความรายแรงแหงคด การปฏบตเชนนนยงหมายความวาสมาชกทออนแอกวา

ในสงคมซงกฎหมายก�าหนดโทษไวในระดบเดยวกน มกเปนผทตองรบโทษจ�าคก

เนองจากพวกเขาไมสามารถจายคาปรบได73

ดงทกลาวมาแลว ECOWAS ไดใหความส�าคญกบการทบทวน “ตวบทกฎหมาย

ทมอยของประเทศสมาชกเปนอนดบแรกๆ ดวยความตงใจใหไดมาซงมาตรฐาน

ขนต�าทวไปเพอใหแนใจวามการปองปรามการคายาเสพตดผดกฎหมาย

อยางเพยงพอ และเพอสงเสรมการใชกลยทธการลดอปสงคของยาเสพตด

ในการจดการกบปญหาการใชยาในทางทผดโดยเปนไปตามอนสญญาระดบ

ภมภาคและระดบนานาชาตทเกยวของ”74 ดงทเปนสวนหนงของกระบวนการน

ในป ค.ศ. 2013 หวหนาคณะกรรมาธการควบคมยาเสพตดของ ECOWAS

(Heads of ECOWAS Drug Control Committees) เรยกรองใหคณะกรรมาธการ

ของ ECOWAS “ปรบปรงตวบทกฎหมายของ ECOWAS ใหกลมกลนสอดคลอง

จนเปนระเบยบปฏบตประจ�าภมภาควาดวยการควบคมยาเสพตดและการ

ปองกนองคกรอาชญากรรมทเปนหนงเดยวและทนสมย”75 นอกเหนอจาก

การรเรมของ ECOWAS ความพยายามอนๆ กอยในระหวางการด�าเนนการ

ในภมภาคเพอผสานตวบทกฎหมายยาเสพตดใหสอดคลองเปนหนงเดยว76

กรณการปรบปรงกฎหมายภายในประเทศทใชควบคมดแลอาชญากรรม

การคายาเสพตดและอาชญากรรมขามชาตอนๆ นนเปนสงทหลกเลยง

ในเรองของความชวยเหลอจากภายนอก ความตงใจดนนมมาก

ทวากยงมสวนทจ�าเปนตองสรางความแขงแกรงในการรวมมอท�ากจกรรม

ตางๆ ในระดบปฏบตการ และท�าใหแนใจวาระหวางการสนบสนนแต

ดงเดมในหลกนตธรรมกบความรเรมในการตอตานยาเสพตด การตอตาน

การกอการราย และการตอตานการทจรตคอรปชนนน มความกลมกลน

สอดคลองกนมากยงขน

การก�าหนดความเปนอาชญากรรมในการใชยาเสพตดยงขดขวางการบ�าบด

การเสพยาเสพตดทมปญหา ผเสพยาเสพตดอาจไมกลาเขารบการบ�าบดดวย

ความกลววาจะถกรายงานไปยงเจาหนาทต�ารวจแลวถกจบกม และหากพวกเขา

ถกจบกมและถกจ�าคก พวกเขากไมนาทจะไดรบการบ�าบดทเหมาะสม ซงผลทได

กลบกลายเปนวาท�าใหความเสยงของการแพรกระจายของโรคทมากบการ

เสพยาเสพตดอยางหนก (โดยเฉพาะการเสพยาเสพตดโดยการฉด) เพมสงขน

การสมภาษณบคคลในประเทศไนจเรย มาล เซเนกล กานา กน และเซยราลโอน

พบวา ผ ถกจบกมดวยขอหายาเสพตด ซงบอยครงเปนการด�าเนนการ

ภายใตกรอบการปฏบตงานทม งจบกมและยดยาเสพตดใหไดจ�านวนตาม

เปาหมายทวางไวมแนวโนมเปนผคากญชารายยอยหรอผเสพกญชาทถก

คมขงกอนมการพจารณาคดเปนระยะเวลายาวนาน ซงมกตกเปนเหยอของ

โรคภยไขเจบอนๆ กอนจะไดรบโทษหรอถกปลอยตวโดยเสยคาปรบแทน

(หรอการตดสนบน ซงเกดขนบอยครงยงกวา)

ในประเทศตางๆ อยางเชน ประเทศกน ทซงไมมกฎหมายยาเสพตดทก�าหนด

กฎเกณฑจ�าเพาะเอาไว ทางเลอกไมวาจะเปนการปรบ หรอจ�าคกบรรดาผม

78 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 79

ในการรบรถงสภาพความเปนจรงเหลาน ขอมลบทสรปเชงวทยาศาสตรทม

เพมมากขน รวมถงการศกษาวจยตางๆ ซงจดท�าโดยรฐบาล ไดน�าไปสความ

พยายามทส�าคญในการจ�าแนกประเภทยาเสพตดเสยใหม การลดทอนความ

เปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตด หรอการท�าใหยาเสพตดเปนสงถกตอง

ตามกฎหมายอาญา รายงานเมอเรวๆ นชใหเหนถงการทหลกฐานเพมขน

ของผลลพธอนเลวรายซงตกแกผกระท�าผดทางอาญาจากการใชยาเสพตด

ไดแก การถกตตราบาป การคมขงหมมาก ผลกระทบตอการจางงาน อนตราย

ตอการสาธารณสข ท�าใหประเทศตางๆ หลายประเทศลดทอนความเปน

อาชญากรรมในการมยาเสพตดไวในครอบครองและการเสพยาเสพตด77

ในป ค.ศ. 2013 ในรายงานส�าคญเกยวกบนโยบายยาเสพตดฉบบหนง องคกร

รฐอเมรกน (Organisation of American States) ไดจดท�าตารางแนวคดของ

การทดลองกบหลกการทางกฎหมายทางเลอกอนๆ โดยเฉพาะกฎหมาย

ส�าหรบกญชาเอาไว78

ไมได ทวาในกรณการท�าใหแนใจวามความสมดลกนระหวางสภาพ

ความเปนจรงทางเศรษฐกจสงคมและการปกปองสทธมนษยชนในดานหนง

กบความเอนเอยงในการก�าหนดทกการกระท�าซงเกยวของกบยาเสพตด

ใหเปนอาชญากรรมในอกดานหนง กเปนสงทหลกเลยงไมไดเชนเดยวกน

ความสมดลดงกลาวอาจไดมาโดยการปรบปรงกฎหมายทพฒนาขนบน

พนฐานของมาตรฐานทมอยและมาตรฐานทเกดขนใหมใหสอดคลองกน

ซงการปกปองความมนคง สขภาพ สทธมนษยชน และความเปนอยทด

ของประชาชนทกคนลวนเปนเปาหมายหลกของมาตรฐานเหลานน

(ดกลองขอความท 7)

ภมภาคแอฟรกาตะวนตกสามารถเรยนรไดจากภมภาคอนๆ ทพบวา

การลดทอนความเปนอาชญากรรมในบางแงมมของปญหายาเสพตด

เชน การครอบครองหรอเสพยาเสพตด เปน 1 ในวธทมประสทธผลทสด

ส�าหรบการลดการเสพยาเสพตดทมปญหา โดยเฉพาะหากผเสพยา

อยางหนกนนไดรบการบ�าบด การลดทอนความเปนอาชญากรรมทาง

คดยาเสพตดบงถงสถานการณเมอฐานความผดเกยวกบยาเสพตดใน

ระดบต�า (เชน การเสพยาเสพตด และ/หรอการครอบครอง การผลต

และเพาะปลก เพอใชเปนการสวนตว) ไมตองมโทษทางอาญาอกตอไป

ภายใตรปแบบนการลงโทษอาจใชวธทางปกครอง (เชน โทษปรบ สงตว

เขารบการบ�าบด หรอเขาหลกสตรการเรยนร) หรออาจยกเลกการลงโทษ

ทงหมด ขณะทการลดทอนความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตด

หมายความวา การใชและครอบครองเพอใชเปนการสวนตวนนไมถอวา

เปนสวนหนงในกรอบของกฎหมายอาญา แตฐานความผดเกยวกบ

ยาเสพตดในระดบสง (เชน การคา การผลตเปนจ�านวนมาก และการจ�าหนาย

ในปรมาณมาก) ยงถอวาผดกฎหมายอย

80 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 81

กลองขอความท 6 เรองราวเบองหลงตวเลข

การแถลงขาวในเดอนมถนายน ค.ศ. 2013 โดยหนวยปราบปราม

ยาเสพตดแหงชาต (National Drug Law Enforcement Agency

(NDLEA)) ของประเทศไนจเรยแถลงวาตงแตป ค.ศ. 1990 ถง 2013

หนวยงานประสบความส�าเรจในการสกดกนยาเสพตดจ�านวนเกอบ

3,500 ตนจากผคายาเสพตด ซงรวมถงกญชาประมาณ 2,800 ตน

โคเคน 178 ตน เฮโรอน 195 ตน และสารเสพตดทออกฤทธตอ

จตประสาท 233 ตน และในชวงเวลาเดยวกน ประเทศไนจเรยได

พพากษาตดสนโทษผคายาเสพตดประมาณ 22,000 ราย*

ตวเลขนนาประทบใจ อยางไรกตาม หนวยงานยงถกวพากษวจารณ

วาตดตามจบผคายาเสพตดรายยอยตามทองถนนและผเสพยาเสพตด

อยางจรงจงมากกวาทจะจบผคายาเสพตดในระดบทเปนผขายสง

ในธรกจคายาเสพตด การกลาวหาวาเจาหนาทของ NDLEA บางคน

มสวนเกยวของในการปกปองผคายาเสพตดผร�ารวยเพอผลประโยชน

สวนตวนนน�าไปสการปลดประธานของหนวยงานออกจากต�าแหนง

ในปลายเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2005

ในป ค.ศ. 2012 องคกรภาคประชาสงคมไดหยบยกขอเรยกรองให

มการปฏรป NDLEA ขนใหม ทงนเพราะ “เจาหนาทบางคนของ

NDLEA ซงถกเสนอใหเกษยณอายภาคบงคบ หรอถกด�าเนนคด

ในขอหาขดขวางไมให NDLEA ด�าเนนคดกบบคคลหลายคนทถก

กลาวหาวามความผดในคดยาเสพตดไดส�าเรจ (เมอป ค.ศ. 2006) นน

ยงคงด�ารงต�าแหนงส�าคญๆ ใน NDLEA อย”**

หองคมขงชวคราวในประเทศกนบสเซา เครดตภาพ: AFP/Georges Gobet

นอกจากน รฐ 2 รฐของประเทศสหรฐอเมรกายงก�าหนดใหการใชกญชา

ในทกๆ กรณถกกฎหมาย และอก 20 รฐอนญาตใหขายและใชกญชาเพอ

วตถประสงคทางการแพทยได พรอมๆ กบประเทศสวตเซอรแลนด ซงลดทอน

ความเปนอาชญากรรมในทกๆความผดลหโทษเกยวกบกญชาในป ค.ศ. 2013

และปจจบนไดปฏบตตอกรณเหลานเสมอนเปนความผดทางปกครองเหมอน

กบการฝาฝนวนยจราจร79 หลายประเทศในทวปยโรปงดเวนการใชบทลงโทษ

ทางอาญากบความผดลหโทษเกยวกบกญชา ในเดอนธนวาคม ค.ศ. 2013

รฐสภาแหงประเทศโมรอกโกไดจดท�าประชาพจารณวาดวยการท�าใหกญชา

เปนสงถกตองตามกฎหมายส�าหรบบางวตถประสงค ซงเปนค�าถามทท�าใหเกด

ผลทางเศรษฐกจใหญหลวงตามมาในประเทศผผลตทส�าคญเหลาน80

82 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 83

ระบบงานยาเสพตด 3 ระบบใหมจะมผลบงคบใชในประเทศอรกวย และรฐ

วอชงตนและรฐโคโลราโดของประเทศสหรฐอเมรกา ซงเปนผลมาจากอทธพล

ของคาใชจายและประโยชนทมตอระบบงานยตธรรมทางอาญา และอนตราย

ทเกยวเนองกนตอสงคมและตอบคคล ในแตละกรณดงกลาวกญชาจะไดรบ

อนญาตใหผลตไดอยางถกกฎหมายและขายโดยผคาทมใบอนญาต โดยม

การควบคมปรมาณในลกษณะเดยวกนกบเครองดมแอลกอฮอลและยาสบ

ทขายในประเทศสวนใหญ มการหามมใหขายใหแกผเยาว และความผด เชน

ขบขยานพาหนะภายใตอทธพลของยาเสพตดจะถกด�าเนนคดในลกษณะ

เดยวกนกบเครองดมแอลกอฮอล

ทงนยงมประเดนอกมากในการปฏรปนโยบายยาเสพตด เชน การรเรมมาตรการ

ลดอนตรายจากการใชยาเสพตด (harm reduction) และการลดทอนความ

เปนอาชญากรรมส�าหรบการเสพยาเสพตด การมไวในครอบครองและการ

เพาะปลกเพอใชเสพเปนการสวนตวภายใตกรอบของอนสญญาวาดวยยาเสพตด

ขององคการสหประชาชาต82 โดยเหตผลหนงในหลายๆ เหตผล คอ ขอบงคบ

ท 3 ในอนสญญาป ค.ศ. 1988 ซงในขณะทเสนอแนะใหใชการก�าหนดความ

เปนอาชญากรรมตามกฎหมายภายในประเทศตอความผดในคดยาเสพตด

มากมาย ยงไดเสนอวา “ในกรณอนเหมาะสมของความผดลหโทษ (ประเทศ)

ภาคสมาชกอาจจดหามาตรการทางเลอกแทนการตดสนโทษหรอลงโทษได

เชน การใหความร การบ�าบดฟนฟ หรอโครงการกลบคนสสงคม รวมถง ...

การบ�าบดและการดแลหลงการบ�าบด”83

ตงแตอนสญญามผลบงคบใช ความคดเกยวกบประเดนเหลานคอยๆ พฒนา

ไปพอสมควร อยางไรกด UNODC ชวายงคงมการรบรอยางไมถกตองเกยวกบ

สงทอนสญญาวางเงอนไขไว ผอ�านวยการบรหารของ UNODC เนนย�าวา

โดยในตวอยางทไมเปนทางการจากนกโทษจ�านวน 51 คนในเรอนจ�า

3 แหงทเมองลากอส นกโทษสวนใหญจะเปนชายอายต�ากวา 40 ป

ไมมงานท�า และไดรบการศกษาแคระดบมธยมศกษา หรอต�ากวา

เทานน เกอบ 3 ใน 5 ของผกระท�าความผดถกพพากษาใหจ�าคก

ต�ากวา 2 ป ซงสะทอนถงการวจยกอนหนานทวาการลงโทษ

ผ กระท�าความผดเกยวกบยาเสพตดในประเทศนมกจะต�ากวา

บทลงโทษขนต�าทก�าหนดไวตามกฎหมาย อยางไรกตาม โดยทวไปผ

กระท�าผดจะถกควบคมตวไวเปนระยะเวลาคอนขางนานกอนทจะ

ถกพพากษา ซงเกอบรอยละ 40 ถกคมขงมากกวา 1 ป ผกระท�า

ผดเกนกวาครงเลกนอยไดพบทปรกษาทางกฎหมาย และรอยละ

11.8 ของผกระท�าผดรายงานวาตกเปนเหยอของการทารณกรรม

หรอการขเขญโดยเจาหนาทบงคบใชกฎหมายและทนายความ***

*http://www.ndlea.gov.ng/v1/?q=content/ndlea-seizes-34-million-kg-drugs-21871-drug-traffickers-convicted-2**Sahara News, July 2012. Falana Urges National Assembly to Ensure Implementation of NDLEA Reform***จากการสมภาษณทด�าเนนการส�าหรบ WACD

การลดทอนความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตดไมใชเรองใหมและไมได

เจาะจงแคภมภาคใดภมภาคหนงเทานน ในทางตรงกนขาม “ประเทศทมพนฐาน

แตกตางกนอยางสนเชงอยางประเทศอารเมเนย เบลเยยม ชล เชก เอสโตเนย

เมกซโก โมรอกโก โปรตเกส และสวตเซอรแลนด ซงทามกลางประเทศอนๆ

ประเทศเหลานทงหมดไดรบเอาบางรปแบบของนโยบายการลดทอนความเปน

อาชญากรรมทางคดยาเสพตดมาใชในราวชวงทศวรรษทแลว”81 ในป ค.ศ. 2014

84 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 85

ในทายทสดสงทเกดขนจากหลกฐาน คอ อนตรายจากการก�าหนดความเปน

อาชญากรรมแกคดยาเสพตดนนมมากกวาอนตรายจากการลดทอนความเปน

อาชญากรรมทางคดยาเสพตด ทงนแอฟรกาตะวนตกนาจะก�าจดภาระทหนก

เกนตวออกจากระบบงานยตธรรมทางอาญาไดหากลดทอนความเปนอาชญากรรม

ส�าหรบความผดฐานเสพและครอบครองยาเสพตด ขยายบรการสขภาพและ

บรการสงคมส�าหรบผเสพยาเสพตดทมปญหา และขยายความพยายามให

มากขนในการตดตามผคายาเสพตดผซง “พฤตกรรมอนตราย”86 ของพวกเขา

มผลกระทบตอสงคมเชงลกยงกวาและกอใหเกดการทจรตคอรปชนขนจาก

ภายใน นอกจากน ทรพยากรทมอยสามารถน�าไปใชส�าหรบทางเลอกในการ

ปราบปรามยาเสพตดซงเลงเหนผลลพธทดกวา เชน กลยทธทมงเนนการ

ปองปราม การเลอกเปาหมายทเจาะจง และความพยายามในการปราบปราม

อยางเปนขนตอน”87

“ ขาพเจาเชอว ายาเสพตดท�าลายผ คนเปนจ�านวนมาก แตนโยบายแบบผดๆ ของรฐบาลนนท�าลายผคนเปนจ�านวนมากกวา ”โคฟ อนนน (Kofi Annan)การประชมเวทเศรษฐกจโลก (World Economic Forum) ณ เมองดาวอส ค.ศ. 2013

การตดยาเสพตดเปนความผดปกตของสขภาพ และผเสพยาเสพตดตองการ

ความเมตตาปรานและการบ�าบดทมประสทธภาพ ไมใชการลงโทษ84 เขายงเนน

ถงความจ�าเปนทตองแยกแยะความแตกตางระหวางประเดนดานอาชญากรรม

กบดานสาธารณสข ซงความพยายามของระบบงานยตธรรมทางอาญาควร

มงเนนไปทการคายาเสพตด และการสาธารณสขควรเนนทมาตรการซงพสจน

แลววาไดผลส�าหรบใชในการปองกนและบ�าบดบคคลซงมความผดปกตใน

การใชยาในทางทผด ปฏบตตอพวกเขาในฐานะของผปวยทมอาการเจบปวย

เรอรง ไมใชในฐานะอาชญากร ในประเดนน เขาแนะน�าวา “การตอบสนอง

ดานสาธารณสขตอปญหายาเสพตดควรพจารณาทางเลอกอนแทนการก�าหนด

ความเปนอาชญากรรมและการคมขงผมความผดปกตในการใชยาในทางทผด”85

เหนไดชดวาการก�าหนดความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตดนนไมใช

ยาครอบจกรวาลส�าหรบทกๆ ปญหาซงเกยวของกบการเสพยาเสพตดทม

ปญหา และโครงการปฏรปซงผลทไดยงไมไดถกพนจพเคราะหอยางครบถวน

สมบรณนนอาจสงผลเสยได ตวอยางเชน ประเทศบราซลเคยพยายามปฏรป

กฎหมายยาเสพตดของประเทศเมอป ค.ศ. 2006 โดยก�าหนดลกษณะ

ความแตกตางทชดเจนระหวางการครอบครองเพอเสพเปนการสวนตว

และเพอการคา อยางไรกตาม ความพยายามในการปฏรปไมเปนไปตามท

ตงใจไวเนองจากยงคงจ�าแนกวาทงการเพาะปลกและการเสพยาเสพตดนน

เปนอาชญากรรม อนทจรงกฎหมายไดเพมโทษขนต�าส�าหรบการขายยาเสพตด

ใหมากขนจาก 3 ป เปน 5 ป ณ ปจจบน 1 ใน 4 ของประชากรทถกจ�าคก

ในประเทศบราซลมจ�านวนมากทสดเปนอนดบท 4 ของโลกรองจากประเทศ

สหรฐ อเมรกา รสเซย และจน ซงก�าลงรบโทษในความผดเกยวกบยาเสพตด

หรอรอรบการพจารณาคดในขอหาเกยวกบยาเสพตด

86 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 87

กลองขอความท 7 การจดท�ามาตรฐานขนต�าส�าหรบบทบญญต

กฎหมายยาเสพตด

บทบญญตกฎหมายเกยวของกบยาเสพตดซงขณะนอยในประมวล

กฎหมายของหลายๆ ประเทศในภมภาคแอฟรกาตะวนตกจ�าเปน

ตองน�ามาทบทวนและปรบใหทนสมยเพอใหสะทอนถงสภาพ

แวดลอมและประสบการณทเปลยนแปลงไป มาตรฐานขนพนฐาน

บางอยางควรน�ามาใชส�าหรบการวางกรอบบทบญญตทางกฎหมายใหม

ซงอาจรวมถง ...

การเสพยาเสพตดหรอการบรโภคยาเสพตดผดกฎหมายโดย

ทวไปของบคคลไมควรถอเปนอาชญากรรม และไมควรมโทษ

ตามกฎหมายอาญา การครอบครองหรอหาซอยาเสพตดใน

จ�านวนใดจ�านวนหนงซงเกยวของกบการน�ามาเสพเปนการสวนตว

และไมมเจตนาทจะน�ามาขายนนไมควรถอเปนการกระท�าผด

ในทางอาญา

กฎหมายในหลายๆ ประเทศ (เชน สาธารณรฐเชก) ไดระบปรมาณ

จ�าเพาะส�าหรบประเภทของยาเสพตดใหโทษทมการเสพทวไป

ซงการครอบครองและหาซอยาเสพตดประเภทน (และบางครงกม

การเสพยาเสพตดดวย) จะไมมความผดหรอมความผดในทางปกครอง

(ไมใชความผดทางอาญา) ดงรายละเอยดดานลาง ในประเทศอน

นนไมมการระบปรมาณของการครอบครองและการจดหายาเสพตด

ในระดบบคคล เนองจากปลอยใหเปนดลยพนจของศาล กฎหมาย

จงตองรกษาสมดลของการพจารณาปรมาณเหลานตามสถานการณ

ทเกดขนจรง แตโดยทวไปแลวหากปรมาณเรมตน (thresholds)

ภาพท 6

กฎหมายการหามยาเสพตด (prohibitionist drug law) และความแพรหลาย

ในการเสพยาเสพตด

…“ในชวงสบปมาน ส�าหรบประเทศทมปญหา ไมอาจสงเกตเหนความเชอมโยงอยางตรงไปตรงมา ระหวางการเปลยนแปลงทางกฎหมาย และความแพรหลายในการเสพ

กญชาไดเลย”

ทมา: European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, 2011. Annual Report 2011. The state of the drugs problem in Europe. Page 45. http://www.emedda.europa.eu/publications/annual-report/2011 หมายเหต: การเปลยนแปลงกฎหมายเกดขนในป 2001 ถง 2006 อางองจากหนา 45

20

15

10

5

0-10- 8- 6- 4- 20 +2 +4 +6

20

15

10

5

0

0

0-10- 8- 6-4 -2 0 +2 +4 +6

โทษทเพมขน…

ความ

แพรห

ลายข

องกา

รบรโ

ภคกญ

ชา (%

)คว

ามแพ

รหลา

ยของ

การบ

รโภค

กญชา

(%)

โทษทลดลง…

ปทมการเปลยนแปลง

อตาล

เดนมารก

โปรตเกสบลเกเรย

กรซ

ฟนแลนด

สโลวาเกย

สหราชอาณาจกร

เวลาจากปทกฎหมายเปลยนแปลง (ป)

เวลาจากปทกฎหมายเปลยนแปลง (ป)

88 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 89

โทษทางอาญาส�าหรบการคายาเสพตดควรสะทอนถงหลกความไดสดสวน (proportionality)หลกความไดสดสวนอาจน�ามาใชไดหลายวธ ดงน 1) ตวอยางเชน การคายาเสพตดในปรมาณเลกนอยทไมเกยวของกบเครอขายองคกรอาชญากรรม ในกฎหมายควรมการจ�าแนกวาแตกตางจากการคายาเสพตดขนาดใหญทกระท�าโดยเครอขายองคกรอาชญากรรม ซงโทษจะมความแตกตางและความเหมาะสมขนอย กบระดบอนตรายตอสงคมทเกดขนจากการกระท�านน 2) การคายาเสพตดโดยทวไปแลวไมควรมโทษรนแรงมากเกนกวาการฆาตกรรมหรอการขมขน (เปนเรองนาเสยใจทกรณนเกดขนในหลายๆ ประเทศ)

ไมควรก�าหนดโทษประหารชวตส�าหรบความผดใดๆ ทเกยวของกบยาเสพตด

กฎหมายไมควรลงโทษหรอท�าโทษการครอบครองเขมฉดยาสะอาดทไมมสารเสพตด หรอลงโทษการครอบครองเขมฉดยาทมรองรอยการบรรจสารเสพตดผดกฎหมายบทบญญตดงกลาวบอนท�าลายการสาธารณสข สงทหลายประเทศเรยกว ากฎหมายว าด วยอปกรณ ท เ กยวข องกบยาเสพตด (paraphernalia laws) นนท�าใหผเสพยาเสพตดโดยการฉดตอง แบงปนหรอซอนอปกรณของพวกเขาในลกษณะทไมปลอดภย

กฎหมายยาเสพตดควรประมวลเรองการค มครองปองกนความรนแรงจากปฏบ ตการปราบปรามยาเสพตดของ เจาหนาทต�ารวจความเปราะบางของผเสพยาเสพตดผดกฎหมายทมตอการปฏบตอยางรนแรงเกนควรของเจาหนาทต�ารวจนนไดมการบนทกไวใน

มการระบไว ปรมาณเรมตนนนควรจะระบไวอยางเปดกวางเพยงพอ เพอทการลดทอนความเปนอาชญากรรมของฐานความผดระดบบคคลจะมความหมายยงขน แตบทบญญตทระบไวนนควรอยางยงทจะเปนแคตวบงชหรออยในระดบทมความยดหยน เพอสามารถน�าดลยพนจของศาลมาใชเมอสถานการณนนมเหตอนควร

การลดทอนความเปนอาชญากรรม (หรอการลดทอนการลงโทษในความหมายทกวางกวา) ส�าหรบการเสพยาเสพตดหรอครอบครองในระดบบคคลอาจเปนการรเรมของการบ�าบดการตดยาเสพตด หรอการใหความรเพอเปนทางเลอกแทนการลงโทษทางอาญา (หรอทางปกครอง)ในกรณนกฎหมายควรระบวาการตดสนใจเกยวกบการบ�าบด ซงรวมถงการบงชทางการแพทยวามอาการตดยาและวธการบ�าบด ใดบาง ควรกระท�าโดยผเชยวชาญดานสขภาพทมคณสมบตเหมาะสมเพอใหเปนไปตามมาตรฐานสากล โดยแสดงหลกฐานขอมลทดทสด ทมและสอดคลองกบหลกมนษยธรรม (ในหลายๆ การพพากษาคด การใหเขารบการบ�าบดเพอเปนทางเลอกแทนการคมขงนนถกน�ามาใชกบผไมมความจ�าเปนตองรบการบ�าบด ดวยเหตนจงควรม ทางเลอกอนๆ แทนส�าหรบกรณเหลาน) นอกจากน “การไมเขารบ” การบ�าบดตามค�าสงศาลไมควรถกลงโทษตามกฎหมายอาญา การกลบมาเสพซ�าเปนเรองปกตของสภาวะการตดยาเสพตดและไมใชความผดทางอาญา การลดทอนความเปนอาชญากรรมหรอการลดทอนการลงโทษอาจเรมท�าไดโดยไมตองมทางเลอกจ�าเพาะอยางหนงอยางใดแทนการด�าเนนคดทางอาญากได แตตามหลกการ แลวผเสพยาเสพตดทมปญหาควรไดรบบรการดานสขภาพและความชวยเหลอทางสงคม

90 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 91

เมอพจารณาหลายๆเหตการณในประวตศาสตรการปราบปรามยาเสพตดซงกฎหมายถกน�ามาใชในลกษณะของการเลอกปฏบต หรอเพอ “ปราบปราม” กลมซงไมเปนทพอใจ กฎหมายยาเสพตดควรรวบรวมกลไกตดตามตรวจสอบและประเมนผลภาคบงคบไวเพอตรวจจบและจดการกบวธทเลอกปฏบตในการปราบปราม ยาเสพตด

กฎหมายไมควรสงเสรมปฏบตการของเจาหนาทต�ารวจซงมเปาหมายอยทสถานบ�าบดผตดยาเสพตด บรการแลกเปลยนเขมฉดยา หรอบรการอนๆ ส�าหรบผเสพยาเสพตด โดยมจดประสงคทจะจบกมใหไดจ�านวนตามโควตาทก�าหนดไว หรอแสดงพฤตกรรมกาวราวในการเขาตรวจสถานทเหลานน

กฎหมาย (หรอขอบงคบดานสาธารณสข) ควรมขอก�าหนดยกเวนทชดเจนในการด�าเนนคดทางอาญาหรอทางปกครองส�าหรบการใชสารเสพตดตองหามเพอวตถประสงคทางการแพทยสารเสพตด เชน เมทาโดน (methadone) บพรนอรฟน (buprenorphrine) นาลอกโซน (naloxone) และนาลทรโซน (naltrexone) ทใชส�าหรบบ�าบดอาการตดยาเสพตด หรอปองกน/บ�าบดอาการเสพยาเสพตดเกนขนาดนนไมควรถกหาม เชนเดยวกบการแจกจายเขมฉดยาทผานการฆาเชอ (หรออปกรณอนๆ ทใชในการเสพสารเสพตดตองหามดวยวธการอนทไมใชการฉด) ซงไมควรถกหามเชนกน ทงนกฎหมายจะตองอนญาตการใชทปลอดภยของอนพนธฝน (opiates) และยาควบคมอนทใชเพอบรรเทาอาการปวด

ทมา: C. Kavanage (ed.): Harmonizing Drug Legislation in West Africa – A Call for Minimum Standards. WACD Background paper No.9

หลายประเทศ กรอบการท�างานของกฎหมายควรรวมถงการคมครอง

ในกรณหยดรถและเขาตรวจคนโดยมชอบดวยกฎหมาย การคมครอง

ในการบดเบอนคด การคมครองในการละเมดวถทางทถกตองแหง

กฎหมาย (due process) การคมครองในการสอบสวนบคคลทอย

ในขนตอนการถอนยาหรอไมยอมรบบรการดแลสขภาพ (รวมถง

ผทอยในระหวางการบ�าบดโดยใชยา) ตอผถกคมขง หลายขอของ

บทบญญตเหลานอาจมอยแลวในรฐธรรมนญหรอระเบยบปฏบต

ทางกฎหมายของเจาหนาทต�ารวจ แตเปนประโยชนส�าหรบกฎหมาย

ยาเสพตดทจะตระหนกวาขอปฏบตเหลานคอนขางและอนตราย

เปนพเศษในกรณของผใชยาเสพตด กฎหมายยงควรสรางกลไก

การท�างานส�าหรบการก�ากบดแลเจาหนาทต�ารวจและส�าหรบผท

ทกขทรมานจากการปฏบตอยางรนแรงของเจาหนาทต�ารวจ เพอ

สามารถรองทกขและไดรบการชดเชยหากกลไกดงกลาวไมเคยมมากอน

บทบญญตทางกฎหมายยาเสพตดควรตระหนกถงความเปราะบาง

ของเจาหนาทต�ารวจปราบปรามยาเสพตดทมตอการทจรต

คอรปชน และควรสรางมาตรการเฉพาะเพอปองกนและจดการ

กบการทจรตคอรปชนในการปฏบตการปราบปรามยาเสพตด

ของเจาหนาทต�ารวจ

บทบญญตทางกฎหมายยาเสพตดและระเบยบขอบงคบของ

เจาหนาทต�ารวจไมควรสงเสรมการใหคาตอบแทนหรอการประเมน

ผลงานของเจาหนาทต�ารวจโดยวดจากจ�านวนการจบกมคดยาเสพตด

เนองจากวธปฏบตนมแนวโนมสงผลใหเกดการจบกม “กลมทจบกม

ไดงาย” ซงเกยวของกบการกระท�าความผดเพยงเลกนอยเนองจาก

สามารถเขาถงคนกลมนไดงายทสด

92 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 93

กญชาครอบครองการใชยาเสพตดสวนใหญ แตขอมลม ไมเพยงพอ

UNODC ประมาณการณวาการเสพโคเคนในแถบแอฟรกาตะวนตกและ

แอฟรกากลาง สงกวาคาเฉลยของทงโลกอยางมนยส�าคญเมอปรบค�านวณ

ตามขนาดของประชากร ประมาณการณของจ�านวนประชากรสงสดทเสพ

โคเคนในภมภาคอยท 1.6 ลานคนในป ค.ศ. 2012 (โดยมชวงความเชอมน

(confidence interval) ทกวางระหวาง 570,000 ถง 2.4 ลานคน เนองจากม

รายงานขอมลทเชอถอไดเพยงไมกชน) รายงานป ค.ศ. 2013 บงชถงตลาด

ของเมทแอมเฟตามน (methamphetamine) ทผดขนในทวปแอฟรกา และให

ขอสงเกตถงการประเมนซงมหลกฐานยนยนจากการเบยงเบนในการใชสารตงตน

ทเพมขน การยดยาเสพตด และการผลตเมทแอมเฟตามนในภมภาค88 การเขายด

ยาเสพตดในประเทศแถบเอเชยและยโรปแสดงใหเหนถงเมทแอมเฟตามน

จ�านวนมากทสงมาขายจากประเทศเบนน โกตดววร แกมเบย มาล เซเนกล

และโตโก89 การสมภาษณภาคสนามระหวางการเยอนประเทศตางๆ ของ

คณะกรรมาธการยาเสพตดฯและการสมภาษณผเสพยาเสพตด ผคายาเสพตด

เจาหนาทดานสขภาพ และเจาหนาทผบงคบใชกฎหมาย โดยมงหมายทจะ

จดท�าเอกสารวจยชใหเหนวายาเสพตดนนถกน�าไปทงขายและเสพในทวป

แอฟรกาตะวนตกมากขน

ในแอฟรกาตะวนตกมผเสพกญชามากกวาโคเคน เฮโรอน และสาร ATS อย

มากทเดยว จากรายงานของ UNODC ความชกของการเสพกญชาในประชากร

วยผใหญทประมาณการณไวนนมอตราสงทสดในแถบแอฟรกาตะวนตกและ

แอฟรกากลางโดยมตวเลขอยทรอยละ 12.4 เมอเทยบกบคาเฉลยรอยละ 7.5

ของแอฟรกาและรอยละ 3.9 ของทวโลก ในขณะทเปนความแตกตาง

ภยคกคามตออนาคต : ยาเสพตด การพฒนา และสงคม

94 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 95

“ผลกระทบจากการคายาเสพตดทมตอสงคมนน ‘สวนมากมสาเหตมาจากตลาดคาปลกและการบรโภคในทองถนทเพมขน ซงการคายาเสพตดจะกระต นการขายในประเทศท เป นพนทส งผ าน ยาเสพตดอยางหลกเลยงไมได แมวาจะเปนพนท ทประชากรทองถนมฐานะยากจนกตาม’ ”USAID (ค.ศ. 2013)พฒนาการการตอบโตการคายาเสพตดในทวปแอฟรกา : แนวทางการด�าเนนโครงการ (The Development Response to Drug Trafficking in Africa: A Programming Guide)

ซงนาสงเกต แตความไมนาเชอถอของขอมลและการใชวธการประเมนท

แตกตางกนในแตละภมภาคท�าใหยากทจะไดผลสรปอยางเปนรปธรรม ดงท

กลาวมาแลวขางตน เปนเรองส�าคญเชนกนทจะตองตระหนกถงขอจ�ากดของ

ขอมลโดยรวมของภมภาค เนองจากประเทศสวนใหญไมมขอมลทเชอถอได

หรอไมไดสงรายงานมายง UNODC ตวอยางเชน ในป ค.ศ. 2011 มเพยง

ประเทศเดยวคอไนจเรย ทตอบรบวาจะท�าแบบสอบถามรายงานประจ�าป

(Annual Report Questionnaire (ARQ)) ของ UNODC เกยวกบขอมลอปทาน

ยาเสพตด และม 1 ประเทศ คอ บรกนาฟาโซ (Burkina Faso) ทจดท�าเปน

บางสวน ทงนมเพยง 3 ประเทศ ไดแก เบนน กานา และไนจเรย ทจดท�า

รายงานเกยวกบการยดยาเสพตด รายงานสถานการณยาเสพตดโลก ค.ศ.

2013 (World Drug Report 2013) เนนย�าอกครงถงปญหาของความผดปกต

และความไมสมบรณของ ARQs (มเพยงรอยละ 13 ของประเทศในทวปแอฟรกา

ทตอบรบ) นอกจากน ขอมลทรวบรวมส�าหรบรายงานสถานการณยาเสพตดโลก

ประจ�าปสวนใหญจะเกยวของกบอปทานของยาเสพตดมากกวาอปสงค

ความไมนาเชอถอของขอมลเปนตนเหตของปญหาทจรงจง เนองจากผจดท�า

นโยบายมกจะยดเอาขอมลทไมถกตองหรอทถกบดเบอนจากประเทศเพยง

ไมกประเทศมาใชในการจดท�านโยบายของประเทศตน

ในกรณอนๆ บางประเทศไดรายงานการใชกญชาแทนยาเสพตดประเภทอน

อาจเปนเพราะกญชาถกประณามนอยกวา ถงกระนนกดในบางกรณ ตวเลข

บางตวยงอางองมาจากยาเสพตดทน�ามาใชในการบ�าบดแตบางคนซงไปยง

สถานบ�าบดโดยแอบอางวาพวกเขาตดกญชานนเปนบคคลทมปญหาซง

นาประณามเสยยงกวา90 (ดกลองขอความท 8)

96 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 97

กลไกตรวจสอบทสามารถใหขอมลและแนะแนวผจดท�านโยบายได

ภายใตบรบทน โครงการน�ารองหลายโครงการทมงจดตงศนยเฝา

สงเกตการณยาเสพตดแหงชาต (National Drug Observatories)

อยในระหวางด�าเนนการดวยการสนบสนนของประเทศฝรงเศส

และสหภาพยโรป

อยางไรกตาม การรเรมนซงใหความส�าคญกบการลงทนในขดความ

สามารถของภมภาคและของประเทศในการรวบรวม วเคราะห

และปรบขอมลพนฐานใหทนสมยอยเสมอ รวมทงจดท�าการส�ารวจ

ความคดเหนของพลเมองเปนประจ�า และการวเคราะหแนวโนมและ

ผลกระทบในฐานะเปนเครองมอทใชโนมนาวการก�าหนดนโยบาย

ยงตองมการพฒนาอกมาก

* การรเรมนไดรบการสนบสนนดานเทคนคจาก UNODC ในฐานะเปน สวนหนงของผลงานของ EU ทมตอแผนปฏบตงานของ ECOWAS

การเสพยาเสพตดทมปญหายงคงตกอยภายใตเงามด

การลดอปสงคของยาเสพตดซงเปนการลดความตองการในการใชยาเสพตด

ทมอยผานทางการบ�าบด และลดความตองการใชยาเสพตดใหมผานทางการ

ปองกน เปนเปาหมายส�าคญของนโยบายยาเสพตด การเสพยาเสพตดทม

ปญหาอาจน�าไปสความซบซอนของปญหาสงคมอนๆ ทงในระดบบคคลและ

ระดบสงคม กลาวคอ การเสพยาเสพตดทมปญหานนมผลกระทบตอระบบ

สาธารณสขในกรณทความเจบปวยทางจตใจทมอยอาจรนแรงขนไดดวยการ

ใชยาเสพตด และน�าไปสความตกต�าของผลตภาพทเกดจากความสญเสยใน

ภาพท 7

ผเสพยาเสพตดทวโลก และในภมภาคทเจาะจง

อตราความชก (ประมาณป ค.ศ. 2011)

แหลงขอมล: UNODC, World Drug Report 2013

กลองขอความท 8 นโยบายทดจ�าเปนตองมขอมลทดดวย

ปจจบน ECOWAS พยายามทจะจดตงเครอขายระบาดวทยาแหง

แอฟรกาตะวนตกวาดวยการใชยาเสพตด (West African Epidemiology

Network on Drug Use (WENDU)) ซงจดตงขนโดยใชขอมล

ทตยภม (ถงแมวาจะไมสมบรณ) เกยวกบความตองการดานการบ�าบด

ยาเสพตดและการยดยาเสพตดทมอยเปนพนฐาน* โดยมวตถประสงค

ทจะเกบรวบรวมขอมลเกยวกบรปแบบการใชยาเสพตดเพอจดตง

ประมาณการณทวโลก

กญชา สารเขาฝน อนพนธฝน โคเคน เอทเอส เอคตาซ

อเมรกาเหนอ

ยโรปตะวนตก และยโรปกลาง

แอฟรกา

แอฟรกาตะวนตก และแอฟรกากลาง

98 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 99

ตอนใตทะเลทรายซาฮารา (Sub-Saharan Africa) (ชวงระหวาง 534,500

ถง 3,022,500 คน) ซงจ�านวน 221,000 คนตดเชอเอชไอว94 อยางไรกตาม

การขาดแคลนการศกษาวจยและการส�ารวจประชากรในทวปแอฟรกาท�าให

การประมาณดงกลาวยากทจะท�าไดดวยความถกตองแมนย�า ขอมลเมอเรวๆ น

จากรายงานสถานการณยาเสพตดโลก ค.ศ. 2013 ของ UNODC ซงจดท�าขน

โดยใชขอมลทไดรบจากรฐบาล ประเมนวาประมาณรอยละ 11.8 ของประชากร

ทเสพยาเสพตดโดยการใชเขมฉดยาในทวปแอฟรกานนตดเชอเอชไอว ซงเปน

เวลาเดยวกนกบทการแพรระบาดของเชอเอชไอวซงเชอมโยงกบเพศสมพนธ

ก�าลงไดรบการควบคมในทวปอนๆ95

กลองขอความท 9 กญชาน�าไปสการใชยาเสพตดชนดอนใน

ทางทผดหรอไม?

มอตรารอยละเพยงเลกนอยเทานนของผเสพยาเสพตดทกลายเปน

ผตดยาเสพตด เชนเดยวกน ไมใชทกคนทเสพยาเสพตดชนดใด

ชนดหนงอย ยกตวอยางเชน กญชา แลวจะหนไปเสพยาเสพตด

ชนดอนๆ แตการโตแยงกยงคงเกดขนในบางประเทศในเรองท

เรยกวา “ผลกระทบของยาเสพตดหนาดาน (gateway effect)”

กลาวคอ ความคดทวาขณะทกญชาอาจไมไดมอนตรายอยางทคด

แตกเปนสงทหลกเลยงไมไดวากญชาน�าไปสยาเสพตดชนดอน

เชน อนพนธฝน เฮโรอน และโคเคน

อยางไรกตาม นกวทยาศาสตรและองคกรดานวทยาศาสตรทม

ชอเสยงไดคดคานความคดน ตวอยางเชน รายงานทจดท�าขน

สถานทท�างาน การเสยชวตกอนวยอนควร คาใชจายทเกดจากความเจบปวย

ดงทกลาวมาแลว การเสพยาเสพตดทมปญหายงกอใหเกดตนทนทสงในระบบ

งานยตธรรมทางอาญาดวย ภาวะงวงซมไมรสกตวจากยาเสพตดอาจท�าให

เกดความเสยหายตอทรพยสนหรออบตเหตบนทองถนน และการใชยาเสพตด

ในลกษณะนยงท�าใหเกดคาใชจายในการวจยและปองกนการกระท�าดงกลาว

อกดวย91

ดงทไคลแมน (Kleiman) และคณะไดกลาวไว เปนไปไดวาอตรารอยละ

ซงคอนขางนอย ประมาณรอยละ 15 ถง 20 ของผทใชยาเสพตดอยนน

คดเปนอตรารอยละซงมากของอปสงคของยาเสพตดทมอย (ซงอาจมากกวา

รอยละ 80) (ดกลองขอความท 9 และรปท 8)92 พวกเขาเปนกลมคนทมโอกาส

มากทสดทจะถกจบกม ถกคมขงในเรอนจ�า หรอถกจบด�าเนนคดในระบบ

งานยตธรรมทางอาญา ซงพวกเขาตองเผชญกบอปสรรคทขวางกนการเขารบ

การบ�าบดดแล ดงนน การลดอปสงคทมอยไปพรอมๆ กบการลดอนตราย

รายแรงทสดของการใชยาเสพตดตอบคคลและสงคมจงขนอยกบการหาวธการ

ทมมนษยธรรมในการท�าใหแนใจวาคนกลมทตองการการบ�าบดดแลมากทสด

จะสามารถเขาถงการดแลนนได ประสบการณจากประเทศทมการลดทอน

ความเปนอาชญากรรมในการเสพยาเสพตดและในการครอบครองยาเสพตด

ปรมาณเลกนอย คอ มการน�าการบ�าบด รวมถงบรการสขภาพและบรการ

สงคมอนๆ93 มาใชในระดบสง ผลกระทบนรสกไดอยางชดเจนทสดในเรอง

ของเชอเอชไอว/เอดส บคคลทเสพยาเสพตดมความเสยงสงทจะแพรเชอ

เอชไอวโดยการใชเขมฉดยาทปนเปอนรวมกน หรอมเพศสมพนธทไมปลอดภย

จากขอมลทรวบรวมโดยอสระลาสด (จากป ค.ศ. 2008) พบวามประชากร

ประมาณ 1.8 ลานคนทเสพยาเสพตดโดยการใชเขมฉดยาในพนทแอฟรกา

100 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 101

รายงานทจดท�าขนโดยเลขาธการสหประชาชาตเมอเดอนมถนายน ค.ศ. 2013

ยงชใหเหนถงผลกระทบของการใชยาเสพตดผดกฎหมายทมตออตราความชก

ของเชอเอชไอวในแถบแอฟรกาตะวนตก ตวอยางเชน ในประเทศเซเนกล

รอยละ 9.1 ของผ เสพยาเสพตดโดยการใชเขมฉดยานนตดเชอเอชไอว

เมอเทยบกบอตราทต�ากวารอยละ 1 ของประชากรทวไป และประมาณรอยละ 4

ของผทตดเชอเอชไอวใหมในประเทศกานาซงตดเชอจากการเสพยาเสพตด

โดยใชเขมฉดยา96 รายงานยงเนนถงบทวเคราะหในป ค.ศ. 2007 วาดวยวธ

การตดตอของเชอเอชไอวในประเทศไนจเรย ซงแสดงใหเหนวาการเสพยาเสพตด

โดยใชเขมฉดยาเปนสาเหตของการตดเชอเอชไอวในคนกลมใหมถงรอยละ 9.1

โดยอตราความชกของเชอเอชไอวในกลมคนทเสพยาเสพตดโดยการฉดนนม

การประเมนวาอยทรอยละ 5.6 รายงานเมอเรวๆ นไดสรปไววารอยละ 27.7

ของผเสพยาเสพตดในประเทศเซเนกลจะเสพโดยการใชเขมฉดยาในชวงเวลา

ใดเวลาหนง97

ผลการวจยเหลานนาตกใจตามขอเทจจรงทวารายงานสถานการณยาเสพตดโลก

ค.ศ. 2013 ของโครงการรวมเอดสแหงสหประชาชาต (Joint United Nations

Programme on HIV and AIDS (UNAIDS)) รายงานถงอตราการลดลงรอยละ 34

ของการตดเชอเอชไอวในคนกลมใหมซงอยในวยผใหญในพนทแอฟรกาตอนใต

ทะเลทรายซาฮาราตงแตป ค.ศ. 2011 อนทจรงการตดเชอเอชไอวใหมนลดลง

มากกวารอยละ 50 ในชวงระหวางป ค.ศ. 2001 ถง 2012 ในประเทศโกตดววร

กานา ไลบเรย ไนจเรย และเซเนกล อยางไรกตาม รายงานจาก UNAIDS

ชใหเหนวาทวโลกไมสามารถบรรลเปาหมายทวางไวของการลดการแพรกระจาย

ของเชอเอชไอวในกลมคนทเสพยาเสพตดโดยใชเขมฉดยาลงรอยละ 50

ภายในป ค.ศ. 2015 รายงานแสดงใหเหนวา ทจรงแลวมการเปลยนแปลง

ในปญหาของเชอเอชไอวของกลมประชากรนนอยมากในชวงหลายปทผานมา

โดยรฐสภาแหงสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 1999 พบวา “ไมมหลกฐาน

แนชดวาผลกระทบของกญชานนมความเชอมโยงอยางเปนเหต

เปนผลกบการใชยาเสพตดผดกฎหมายในทางทผดในภายหลง”*

ตงแตนนมางานวจยอนๆ อกเปนจ�านวนมากกไมประสบ

ความส�าเรจในการสนบสนนทฤษฎยาเสพตดหนาดาน (gateway

theory) ดวยเชนกน**

*National Research Council. Marijuana and Medicine: Assessing the Science Base. Washington, DC: The National Academies Press, 1999.**Mathers BM, et al (2008). Global epidemiology of injecting drug use and HIV among people who inject drugs: a systematic review. The Lancet.

ภาพท 8

กฎ 20 / 80

แหลงขอมล: Kleiman, Caulkins and Hawkins, 2011

รอยละ 20 ของผเสพยาเสพตด

การบรการบ�าบดรกษาควรมงไปท กลมเปาหมายน เพอใหการลดอปสงค

ยาเสพตดทมอยเปนไปอยางมประสทธผล

บรโภคยาเสพตดถงรอยละ 80

102 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 103

ภาพท 9 การจ�าแนกประเภทยาเสพตด

ระหวางระดบการควบคม กบ ระดบความอนตราย

แหลงขอมล: Global Commission on Drug Policy, June, 2011. War on Drugs Report.Nutt, King, Saulsbury and Blakemore, 2007 ‘Development of a rational scale to assess the harm of drugs of potential misuse’ The Lancet.

เฮโรอน

เฮโรอนสรา

สรา

แอมเฟตามน แอมเฟตามน

กญชา

กญชา

รตาลน

รตาลน

ยาอ เอคตาซ

เอคตาซ

โคเคน

โคเคน

ยาเค (เคตามน)

ยาเค (เคตามน)

ยาสบ

ยาสบ

สารระเหย

สารระเหย

อะนาบอลก สเตยรอยดอะนาบอลก สเตยรอยด

ตนแคต

บารบทเรต

บารบทเรต

เบนโซไดอะซปนส

เบนโซไดอะซปนส

บพรนอรฟนบพรนอรฟน

แอลเอสด

แอลเอสด

จเอชบ

จเอชบ

ไมอย

ใน

การควบคมระหวางประเทศ

คว

ามเสยงต� า

ความ

เสยงปานกลาง

อนตรายทสด

การจ�าแนกประเภทยาเสพตดของยเอน (UN)

ระดบการควบคม

การประเมนความเสยงโดยผเชยวชาญอสระ

ระดบความอนตราย

คะแน

น >

1.5

คะแน

น >

1.5

< 2

คะแน

น >

2ตนแคต

เนองจาก “ความครอบคลมดานการปองกนการตดเชอเอชไอวส�าหรบผเสพ

ยาเสพตดโดยการใชเขมฉดยายงคงอยในระดบต�า” รายงานเนนย�าวา “การตอบโต

โรคเอดสทมประสทธผลในหมผเสพยาดวยการฉดนนก�าลงถกบอนท�าลาย

โดยกรอบนโยบายและวธการปราบปรามทมงเนนการลงโทษ ซงขดขวางไมให

บคคลแสวงหาความชวยเหลอและบรการทางการแพทยและทางสงคมทพวกเขา

ตองการ” นอกจากน หลายประเทศในภมภาคยงก�าหนดใหการครอบครอง

อปกรณเกยวกบยาเสพตดเปนการกระท�าผดกฎหมาย ความเปนจรงนสราง

ความเสยหายอยางหนกแกการควบคมการตดเชอเอชไอว เนองจากเปนสงท

ขดขวางการครอบครองเขมฉดยาทสะอาด รายงานยงตงขอสงเกตถงบรการ

ดานการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด98 “ทมการใชในวงแคบ” (ดกลอง

ขอความท 10)

“ประเทศทคายาเสพตด คอ

ประเทศทเสพยาเสพตด ”เอเดรยน เดยพ (Adrienne Diop)ผตรวจการของ ECOWAS ดานการพฒนามนษยและบทบาทหญงชาย (ECOWAS Commissioner for Human Development and Gender) ในการประชมของ WACD ในเดอนเมษายน ค.ศ. 2013

104 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 105

การใหความชวยเหลอผานมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด

นนรวมถงโครงการเขมและเขมฉดยา การบ�าบดการตดยาเสพตด

ซงรวมทงโครงการบ�าบดโดยการใชสารเขาฝ นทดแทน (opioid

substitution therapy (OST)) การปองกนการเสพยาเสพตดเกน

ขนาด การปองกน การตรวจพสจนและรกษาการตดเชอเอชไอว

โรคตดตอทางเพศสมพนธ ไวรสตบอกเสบ และวณโรค และการดแล

สขภาพจต สวสดการสงคม และบรการอนๆ*

ประเทศสมาชกขององคการสหประชาชาตไดลงนามรบรองบรการ

ลดอนตรายจากการใชยาเสพตดในปฏญญาวาดวยพนธกรณดาน

เอชไอว/เอดส ค.ศ. 2001 (2001 Declaration of Commitment on

HIV/AIDS)**

**General Assembly resolution (2001) “Declaration of Commitment on HIV/AIDS” (A/S-26/L2)*ดดแปลงมาจาก IDPC Drug Policy Guide, 2nd edition, May 2012

เจาหนาทต�ารวจแสดงยาเสพตดทยดไดในประเทศโกตดววรเครดตภาพ: AFP/Issouf Sanogo

กลองขอความท 10 มาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด

คออะไร

มาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด หมายถง การใหความ

ชวยเหลอทางดานสาธารณสขทมงหมายจะลดผลเสยจากการใช

ยาเสพตดและนโยบายยาเสพตดลง มาตรการลดอนตรายจากการ

ใชยาเสพตดเปนแนวคดทงในดานสาธารณสขและสทธมนษยชน

มาตรการนมการประเมนอยางแมนย�าและแสดงใหเหนวาสามารถ

ลดการแพรของโรคทตดตอผานทางเลอด รวมถงยงลดความเจบปวย

และการเสยชวตทเชอมโยงกบการใชยาเสพตดได

106 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 107

การขาดแคลนการบ�าบดยาเสพตดเปนภยคกคามตอการสาธารณสข

วตถประสงคทก�าหนดไวของอนสญญาวาดวยยาเสพตดขององคการสหประชาชาต

คอ เพอปกปองสขภาพและความเปนอยทดของมวลมนษยชาต อนสญญา

เหลานเรงรดใหประเทศตางๆ จดเตรยมในดาน “การระบตว การบ�าบด

การใหความร การดแลหลงการบ�าบด การฟนฟสขภาพ และการกลบคนส

สงคม” ส�าหรบผมปญหาจากการใชยาเสพตดดงทก�าหนดไวในมาตรา 38

ของอนสญญาป ค.ศ. 1961 และในอนสญญาฉบบตอๆ มา (ค.ศ. 1971 และ

1988)99 อยางไรกตาม ใชวาทกๆ การใชยาเสพตดจะกอใหเกดปญหาตามมา

ดงนน การใชยาเสพตดจงไมใชวาจะตองไดรบการสนองดานบรการสขภาพ

ทกครงเสมอไป ดงทกลาวไวกอนหนานในรายงาน การลดทอนความเปน

อาชญากรรมของการเสพยาเสพตดและการครอบครองยาเสพตดจะท�าให

สามารถน�าทรพยากรทใชในสวนนไปใชไดอยางมประสทธภาพยงขนในการจดท�า

บรการตางๆ ส�าหรบผทตองการการบ�าบดมากทสด

การลงทนดานการบ�าบดยาเสพตดและดานมาตรการลดอนตรายจากการใช

ยาเสพตดจะใหประโยชนทางเศรษฐกจและสงคมมากกวาทรพยากรทลงทน

ไปหลายเทาตว100 ถงกระนนนโยบายและบรการสขภาพและการบ�าบดยาเสพตด

ขนพนฐานทมอยและใหบรการทวทงทวปแอฟรกาตะวนตกนนยงคงมอย

อยางจ�ากด บรการสวนใหญจะจดโดยโรงพยาบาลจตเวชซงอาจมผคนแนนขนด

และไมมบรการบ�าบดอาการตดยาเสพตดพเศษเฉพาะดาน หรอเปนการรกษา

โดยหมอพนบานดวยศรทธาและความเชอซงมรายงานวาหลายๆ แหงนน

ไมไดใชวธการทนาเชอถอในทางวทยาศาสตร หรอใชแมกระทงวธการทโหดราย

หรอไรซงมนษยธรรม101

ภาพท 10

โครงการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดชวยควบคมเชอเอชไอวได

จ�านวนรอยละของความชกของเชอเอชไอวในกลมผเสพยาเสพตดโดย

การใชเขมฉดยา

ทมา: Global Commission on Drug Policy, June, 2011, War on Drugs Report. ดขอมลเพมเตมท http://www.idurefgroup.unsw.edu.au/Accessed 04.16.11

ตวอยางประเทศทด�าเนนการใชกลยทธมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด อยางครอบคลมตงแตชวงเรมตนของการระบาด

ตวอยางประเทศทเรมใชกลยทธมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด เปนบางสวนหรอใชชวงปลายของการระบาด

ตวอยางประเทศทยงไมเคยใชกลยทธมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดเปนสวนใหญ

% ความชกของโรคเอดสในกลมผทเสพยาเสพตดโดยการใชเขมฉดยา

สวตเซอรแลนด

ออสเตรเลย

สหราชอาณาจกร

เยอรมน

มาเลเซย

ฝรงเศส

โปรตเกส

สหรฐอเมรกา

รสเซย

ไทย

108 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 109

การบ�าบดการเสพยาเสพตดทมปญหานนเปนกระบวนการระยะยาว ซงตอง

ใชการเขาชวยเหลอทางดานจตวทยา ดานกายภาพ และดานสงคม104

ความชวยเหลอเหลานอาจมงเนนทการงดเสพ การฟนฟจากอาการตดยาเสพตด

การเลกเสพยาเสพตดชนดใดชนดหนง และ/หรอ ลดอนตรายทเกดจากยาเสพตด

องคการอนามยโลก (World Health Organisation (WHO)) UNODC AU และ

ผเชยวชาญดานมนษยธรรม อาท ผตรวจการพเศษแหงสหประชาชาตดาน

การทรมาน (UN Special Rapporteur on Torture) ไดแสดงความคดอยาง

ชดเจนเกยวกบมาตรการขนต�าส�าหรบการบ�าบดการตดยาเสพตด และความ

จ�าเปนในการลดอนตรายส�าหรบผทไมสามารถหยดการใชยาเสพตดไดใน

ทนท (ดกลองขอความท 12)

บรการดานการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด โดยเฉพาะการปองกนโรคเอดส

ซงมจดประสงคทจะจดการกบปญหาทเกยวกบการเสพยาเสพตดโดยการฉด

และพฤตกรรมอนๆ ทมความเสยงสงนนไดรบการลงนามรบรองโดยประเทศ

สมาชกขององคการสหประชาชาตเมอป ค.ศ. 2001 และไดด�าเนนการ

จดการแลวเปนอยางดในบางสวนของโลกโดยมการใชวธการทพสจนแลววาม

ประสทธผล105 อยางไรกตาม การเรมตนเดนหนาดานบรการดงกลาวในทวปน

ยงคงเปนไปอยางเชองชา มเพยง 6 ประเทศในทวปแอฟรกาทด�าเนนโครงการ

ลดอนตรายจากการใชยาเสพตดในบางรปแบบ และมโครงการ OST เพยง

2 โครงการอยในประเทศแทนซาเนย (ดกลองขอความท 13) และมอรเชยส

ซงด�าเนนการโดยรฐบาล ขณะทประเทศอนๆ มกด�าเนนการโดยเอกชนซง

จะจดหาเมทาโดน หรอบพรนอรฟนใหในราคาแพงลว โครงการเขมและเขม

ฉดยาของทางรฐบาลนนจะมใหบรการในประเทศแทนซาเนย มอรเชยส และ

ประเทศเคนยา ซงมการกลาวถงมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด

เอาไวอยางชดเจนในนโยบายยาเสพตดแหงชาต

สถานบ�าบดทใหบรการอยโดยทวไปมกจะขาดแคลนดานเงนทน และมเพยงไมกแหงทมบคลากรเพยงพอซงมทกษะและประสบการณในการจดการ ดานการบ�าบดความผดปกตในการใชสารในทางทผด สภาวการณนยงคงมอยในบางสวนเนองจากยงขาดนโยบายดานการบ�าบด มาตรฐานการบ�าบด และระบบเฝาตดตามตรวจสอบอยางเหนไดชด ทงนยงมสาเหตมาจากความจรงทวาผทเสพยาเสพตดนนมกจะถกประณามอยางรนแรง และคดวาไมมคณคาพอททางรฐจะตองใชจายทรพยากรไปกบบคคลเหลาน102

กลองขอความท 11 การท�าใหการจายยาบรรเทาปวดเปนไปอยางปลอดภย

อนพนธฝ น (opiates) และยาอนๆทใชบรรเทาอาการปวดนนม การใชทนอยเกนไปและสวนใหญไมมจ�าหนายในทวปแอฟรกา ซงสวนหนงเปนผลมาจากแนวทางการควบคมยาเสพตดทเขมงวดเกนไปดงทกลาวไวในจดยนของสหภาพแอฟรกา ค.ศ. 2011 วาดวยยาส�าหรบใชในการบรรเทาอาการปวด103 การเขาถงยาระงบปวดส�าหรบภาวะความเจบปวยดวยโรคมะเรงและโรคเอดสนนถกจ�ากดอยางเขมงวดดวยกลววาจะถกเบยงเบนน�าไปขายในตลาดยาเสพตดผดกฎหมาย และดวยขดความสามารถของระบบดแลสขภาพซงไมเพยงพอทจะรบรองไดวาสามารถน�าไปใชไดอยางปลอดภย ความทกขทรมานอนใหญหลวงของมนษยเปนผลมาจากความเปนจรงทวาประเทศซงมรายไดต�าและปานกลางนนมผปวยโรคเอดสอยรอยละ 90 ของทงโลก และมผปวยโรคมะเรงคดเปนครงหนงของทงโลก ทวาพวกเขามการใชมอรฟนส�าหรบระงบความเจบปวดเพยงรอยละ 6 เทา นน แนวทางใหมทใชแกปญหายาเสพตดผดกฎหมายในแอฟรกาตะวนตกนนจะตองรวมถงการสรางขดความสามารถและทรพยากรเพอจดการกบความทรมานทไมจ�าเปนน

110 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 111

“ภาวะเรอรง และกลบมาเปนไดอก” ผปวยบางคนอาจตองการ

มากกวาการบ�าบดเพยงชดเดยวเพอลดหรอเลกการเสพยาเสพตด

ทมปญหา ทงนไมควรปฏเสธทจะใหบรการดานการบ�าบดแก

บคคลใดกตามดวยเหตผลเพยงวามประวตอาชญากรรม เปนคน

รอนเร หรอดวยเหตผลอนมบรรทดฐานมาจากการเลอกปฏบต

การบ� าบดควร เหมาะสมกบวฒนธรรมประเพณและ

ความละเอยดออนเชงเพศภาวะ

ความตองการในดานตางๆ ของหญงมครรภและหญงทมบตร

มกตองการการตอบสนองอยางเรงดวนเปนพเศษ

การบ�าบดควรเปนการสมครใจ และไมควรใชการคมขงภาคบงคบ

การบ�าบด (และบรการสขภาพอนๆ) ควรมใหบรการแกผท

ถกคมขงในเรอนจ�าของประเทศในระดบเทาเทยมกบทให

บรการในชมชน

เพอใหเปนไปตามนโยบายสขภาพทด การตดสนใจในการใหบรการ

สขภาพและการบ�าบดทงหมดควรด�าเนนการโดยผมวชาชพทาง

การแพทยทมคณสมบตเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงควรเปนสวน

หนงของกระทรวงสาธารณสขแมวาเปนกรณการบ�าบดตามค�าสง

ของศาล หรอในเรอนจ�า หรอสถานคมขงกตาม

การใชเมทาโดน บพรนอรฟน และอนพนธฝนทอยในประเภท

ยาเสพตดควบคมโดยมวตถประสงคในการบ�าบดการตดฝน

ไมควรถกด�าเนนคดทางอาญา และควรมพรอมใหบรการตาม

หลกการทางวทยาศาสตร ดงทสรปไวในเอกสารแสดงจดยนของ

WHO UNODC UNAIDS ค.ศ. 2004*

กลองขอความท 12 มาตรฐานขนต�าทน�าเสนอเพอใหไดมาซง

นโยบายดานการบ�าบดยาเสพตดทมประสทธผลในทวป

แอฟรกาตะวนตก

คณภาพของการบ�าบดผใชยาเสพตดในแอฟรกาตะวนตกทมอยนน

แตกตางกนมากทงภายในประเทศและระหวางประเทศตางๆ ใน

ภมภาค จงมความจ�าเปนเรงดวนทจะตองจดท�ามาตรฐานทสามารถ

ชวยใหมนใจไดวามการบ�าบดทเปนไปตามหลกมนษยธรรมและ

ไดผลทวทงภมภาค

การบ�าบดควรมความถกตองนาเชอถอในทางวทยาศาสตรและ

ไมเปนการลงโทษ

การหนวงเหนยวหรอบงคบทางกายภาพ การทบต การบงคบใช

แรงงาน การแยกผปวยโดยไมจ�าเปนหรอการคมขงโดยไมสมครใจ

และการท�าใหอบอาย ไมใชวธปฏบตทถกตองในทางวทยาศาสตร

และพสจนไมไดวามผลตอการบ�าบดอาการตดยาเสพตด ทงนควร

มแนวทางทยดหลกสทธมนษยชนส�าหรบการดแลใหการบ�าบดทม

คณภาพ และควรมกลไกก�ากบดแลเพอใหมนใจวามการด�าเนนงาน

ตามแนวทางนนจรง

ทางเลอกในการบ�าบดควรมความยดหยน

มการบนทกไวอยางละเอยดวาบางคนตองการการบ�าบดมากกวา

หนงวธกอนทพวกเขาจะคนพบวธทไดผลส�าหรบพวกเขา

การบ�าบดตองราคาไมสง และทกคนทตองการสามารถเขาถงได

ดงท WHO ไดตงขอสงเกตไว เนองจากอาการตดยาเสพตดเปน

112 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 113

ในภมภาคแอฟรกาตะวนตกมประเทศเซเนกลเพยงประเทศเดยวทมโครงการ

ลดอนตรายจากการใชยาเสพตดทด�าเนนการโดยรฐบาล การทในอนภมภาค

ไมมโครงการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดนนเปนเพราะการถกละเลย

หรอการมความเชอทไมถกตอง ลาหลง และแพรหลายวากลยทธการลด

อนตรายจากการใชยาเสพตดนนท�าใหมการใชยาเสพตดมากขน และการเลก

เสพยาเสพตดอยางเดดขาดถาวรเปนเพยงหนทางเดยวทยอมรบได

ในอนภมภาค ประเทศเซเนกลไดกาวขนมาเปนผบกเบกในการใชบทบญญต

ทางกฎหมายวาดวยบรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด การส�ารวจใน

ป ค.ศ. 2011 โดยนกวจยชาวเซเนกลและชาวฝรงเศสดวยการสนบสนนจาก

หนวยงาน อาชองส นาซยอนนาล เดอ เรอแชกเช ซ เลอ ซดา (Agence

Nationale de Recherche sur le SIDA) (หนวยงานวจยโรคเอดสแหงชาต

(National AIDS Research Agency)) ของประเทศฝรงเศส ไดชวยโนมนาว

บรรดาผจดท�านโยบายวาถงเวลาทจะลงมอในเรองนแลว ในประเทศทความชก

ของการตดเชอเอชไอวในกลมประชากรทวไปยงคงอยในอตราทต�า (รอยละ

0.7) นน ผลการส�ารวจพบวาความชกของการตดเชอเอชไอวในกลมคนทเสพ

ยาเสพตดโดยการฉดอยทรอยละ 9 และความชกของโรคไวรสตบอกเสบซอย

ทกวารอยละ 23106 อตราความชกของการตดเชอเอชไอวในเพศหญงทเสพ

ยาเสพตดโดยการฉดสงกวาในเพศชายอยางมนยส�าคญ (รอยละ 21.1 ตอ

รอยละ 7.5) ซงความแตกตางลกษณะนยงพบในประเทศแทนซาเนยและ

ประเทศอนๆ ดวยการใชเขมฉดยารวมกนยงพบบอยในประชากรกลมน107

การตดตามส�ารวจประชากรกลมนในชวงระยะเวลาหนงยงเผยใหทราบวา

ประชากรกลมนยงมความเสยงตอการเสยชวตสงมากอกดวย

มาตรฐาน รวมถง การบ�าบดอยางตอเนองตราบเทาทมขอบงช

ทางการแพทยระบไวและไมลมเลกการบ�าบดหลงผานระยะเวลา

หนงอยางไมมกฎเกณฑ ใชยาในปรมาณทบงชไวในทางการแพทย

และไมลดปรมาณยาโดยมวตถประสงคทจะลงโทษ

ควรจดใหมกลไกการรองเรยนอยางอสระ ซงผทไดรบการดแล

อยางไมถกตองในระหวางทเขารบการบ�าบดการตดยาเสพตด

สามารถรายงานการถกกระท�าดงกลาว และเรยกรองคาชดเชยได

*World Health Organization, Joint UN Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) and UN Office on Drugs and Crime (2004): Position Paper: Substitution Maintenance Therapy in the Management of Opioid Dependence and HIV Prevention.ทมา: J. Asare and I. Obot (2013). Treatment Policy for Substance Dependence in West Africa: WACD Background Paper No. 8

“ขณะทแนวทางปฏบตในการควบคมยาเสพตดของทวปแอฟรกามททาวาจะมงความสนใจไปทการลดอปทานของยาเสพตดมากกวา แตแผนการนเสนอใหคนความสมดลและใหความสนใจทมากขนกบผลกระทบดานสขภาพและสงคมทเกดจาก ใชยาเสพตด แตในขณะเดยวกนกไมละทงแนวทางดานการปราบปรามไปเสยทเดยว ”บยองซ พ กาวานาส (Bience P. Gawanas)คณะกรรมาธการสหภาพแอฟรกาดานกจการสงคม (African Union Commissioner for Social Affairs) แผนปฏบตการควบคมยาเสพตดแหงสหภาพแอฟรกา (2013- 2017) (AU Plan of Action on Drug Control)

114 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 115

โดยความชวยเหลอจากศนยควบคมและปองกนโรคแหงสหรฐอเมรกา

(U.S. Centers for Disease Control and Prevention)* องคกรภาค

รฐของประเทศแทนซาเนยจงรเรมด�าเนนโครงการบ�าบดดวยเมทาโดน

ระยะยาว (methadone maintenance programme) ในเมองดาร เอส

ซาลาม แมวากฎหมายยาเสพตดทใชอยในขณะนนอาจตความไดวา

ไมอนญาตใหใชเมทาโดนกตาม ทงนประมาณชวงระยะเวลาเดยวกน

ไดมการรเรมโครงการแลกเปลยนเขมฉดยาขนโครงการหนงดวย

ความชวยเหลอจากองคกรนอกภาครฐ นอกจากนคณะกรรมาธการ

ควบคมยาเสพตดแหงชาต (National Drug Control Commission)

ซงด�าเนนการจากส�านกนายกรฐมนตรยงชวยเหลอดานการ

ประสานงานระหวางเจาหนาทต�ารวจ ภาคบรการสขภาพ และ

ภาคสงคมในการท�ากจกรรมเหลาน โครงการบ�าบดดวยเมทาโดน

ซงเปดใหบรการในเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2011 เปนโครงการ

บ�าบดดวยเมทาโดนใหญทสดในแถบแอฟรกาตอนใตทะเลทราย

ซาฮาราทด�าเนนงานโดยรฐบาล ในชวงตนป ค.ศ. 2013 ผปวย

กวา 1,200 คนไดรบเมทาโดนในการบ�าบด เจาหนาทภาคสนาม

เขาไปพบปะประชาชนกวา 20,000 คนทใชยาเสพตด มการแจกจาย

เขมและเขมฉดยากวา 25,000 ชดตอเดอน และเจาหนาทต�ารวจ

ในบางชมชนจะเขามามสวนรวมอยางสรางสรรคในการท�างาน

โครงการภาคสนาม และในการน�าผเสพยาเสพตดทมปญหาเขาส

โครงการบ�าบดมากกวาทจะน�าเขาสการคมขง

*http://www.cdc.gov/od/pgo/funding/PS08-846.htmทมา: จากรายงานน�าเสนอแก WACD โดย โยวน อโว (Yovin Ivo) คณะกรรมาธการควบคมยาเสพตดแหงประเทศแทนซาเนย (Drug Control Commission of Tanzania)

กลองขอความท 13 ประสบการณดานมาตรการลดอนตราย

จากการใชยาเสพตด : กรณของประเทศแทนซาเนย

กระทงในทศวรรษท 2000 นโยบายยาเสพตดของประเทศแทนซาเนย

มงไปทการลดอปทานของยาเสพตดโดยเนนหนกไปในดานการบ�าบด

การเสพยาเสพตดทมปญหาหรอมาตรการลดอนตรายเพยงเลกนอย

ระหวางปลายทศวรรษท 1990 และตนทศวรรษท 2000 นกวจย

ตางเรมตนบนทกเกยวกบการเพมขนอยางรวดเรวของการเสพเฮโรอน

และการเพมขนอยางพรอมกนของการตดเชอเอชไอวในกลมผเสพ

เฮโรอนดวยการฉด ในวนเอดสโลก ป ค.ศ. 2006 นกวจยดาน

การแพทยมาประชมกนทเมองดาร เอส ซาลาม (Dar-es-Salaam)

เพอปรกษาหารอเกยวกบความเชอมโยงระหวางการเสพยาเสพตด

โดยการฉดและอตราการตดเชอเอชไอวทเพมขนในประเทศ

ตอมารฐบาลสงการใหด�าเนนการศกษาวจย ซงประเมนวาอตรา

ความชกของการตดเชอเอชไอวในประชากรทวไปนนคดเปนรอยละ

5.6 แตอตราทนาตกใจ คอ อตราการตดเชอในกลมผทเสพยาเสพตด

โดยการฉดในเมองดาร เอส ซาลาม ซงมอยถงรอยละ 42 การวจย

หนงซงวจยเลอดทตกคางในเขมฉดยาทใชในการเสพยาเสพตดโดย

การฉดเขารางกายพบวารอยละ 57.4 ของเขมฉดยาทน�ามาทดลอง

มผลการตรวจเชอเอชไอวเปนบวก งานวจยตอมาแสดงใหเหนวา

รอยละ 45 ของเพศชาย และรอยละ 72 ของเพศหญงทฉดเฮโรอน

เขารางกายนนมผลเลอดของการตดเชอเอชไอวเปนบวก ซงสงกวา

อตราการตดเชอเอชไอวของผทไมไดเสพยาเสพตดดวยการฉดถง

5 เทา

116 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 117

“นโยบายของเราไมควรถกจ�ากดโดยการไลตดตามจบผคายาเสพตดเพยงอยางเดยว เราตองพจารณาถงประเดนปญหานในภาพรวม และมองถงมตดานสขภาพและการพฒนาดวย อยางไรกตาม หากเราคดหากลยทธความรวมมอระดบโลกไมส�าเรจ ความพยายามของเราในทกๆ ดานเกยวกบเรองนจะสญเปลา และประเทศของเรากจะตกอย ในภาวะฉกเฉนอยางถาวร ”อะลาสซาน ออททารา (Alassane Ouattara)ประธานาธบดของประเทศโกตดววร ประธานของ ECOWAS

ดงทไดคาดการณลวงหนาถงอนตรายจากการแพรระบาดของเชอเอชไอวท

อาจเชอมโยงกบการใชเขมฉดยา รฐบาลของประเทศเซเนกลจงรวบรวมกลม

คนทเสพยาเสพตดโดยการฉดไวในกลมเปาหมายในโครงการโรคเอดสแหงชาต

ค.ศ. 2011 ถง 2015 (National AIDS Programme) ดวย โครงการของรฐบาลท

เรยกวา อซาจเชส เดอ ดรอกก โอ เซเนกล (Usagers de Drogues au Sénégal)

ไดระดมทมงานภาคสนามเพอเรมกระตนใหผเสพยาเสพตดเขาใจและตระหนก

ถงวธการปฏบตทปลอดภยขน ในป ค.ศ. 2013 มการรเรมโครงการเขมและ

เขมฉดยาขน และในปนนมการเปดศนยบ�าบดการตดยาเสพตดของประเทศ

ซงจะใหบรการบ�าบดโดยการใชสารเขาฝนทดแทน ศนยบ�าบดนจะด�าเนนงาน

ดวยเงนทนของประเทศและทนจากภายนอกประเทศ ซงรวมถงเงนทนจาก

กรงปารส หนวย อองซอมเบลอ ปร อวน โซลดารเต เตราเปอตค ออสปตา

ลแยร (Ensemble pour une solidarité thérapeutique hospitalière) UNODC

และหนวย เอกซเปรตสซ แองแตรนาซยอนนาล (Expertise Internationale)

ของประเทศฝรงเศส

ภาพท 11

คาใชจายดานการบ�าบดรกษาการเสพยาเสพตดของประเทศ

สหรฐอเมรกา เทยบกบงบประมาณดานสขภาพแหงชาตของทวป

แอฟรกาตะวนตก (ประมาณป ค.ศ. 2011) (US - พนลานดอลลารสหรฐ)

ทมา: Office of National Drug Control Policy. http://whitehouse.gov/ondep/the-national-drug-control-budget-fy-2013-funding-highlights. World Bank. “World Development Indicators. GDP (current US$). 2011. http://data.worldbank.org/Indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Health expenditure, total (% of GDP), 2011. http://data.worldbank.org/Indicator/SH.XPD.TO-TL.ZS

หมายเหต: สหรฐฯ มงบประมาณควบคมยาเสพตดของประเทศป 2013 (US 2013 National Drug Control Budget) ทใชในการลดการใชยาเสพตดและผลทตามมาจ�านวน 25.6 พนลานดอลลาร

งบประมาณของประเทศสหรฐอเมรกา ทใชในบรการชวยเหลอและการรกษาใน

เบองตนส�าหรบบคคลทมปญหายาเสพตด

กานา _______ US$ 1.89

โกตดววร _____ US$ 1.63

เซเนกล ______ US$ 0.86

มาล _________ US$ 0.73

บรกนาฟาโซ__ US$ 0.68

เซยราลโอน __ US$ 0.55ไนเจอร______ US$ 0.34เบนน _______ US$ 0.33กน _________ US$ 0.30ไลบเรย ______ US$ 0.30ไตโก ________ US$ 0.30มอรเตเนย ___ US$ 0.23เคปเวรด _____ US$ 0.09กนบสเซา ____ US$ 0.06แกมเบย _____ US$ 0.04

9.2 พนลานดอลลารสหรฐ8.3 พนลานดอลลารสหรฐ

คาใชจายดานสขภาพโดยรวมของ 15 ประเทศ ในทวปแอฟรกาตะวนตก

(ไมรวมประเทศไนจเรย)

118 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 119

ค.ศ. 2009 ซงเปนแหลงเงนทนส�าคญจากภายนอกส�าหรบแอฟรกาตะวนตกและผบรจาคเงนเพอสนบสนนมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดชนน�าของโลก พบวาประเทศไนจเรยเปนประเทศเดยวในแอฟรกาตะวนตกทรวมเอาโครงการส�าหรบผเสพยาเสพตดโดยการฉดเขาไวในโครงการทไดรบเงนทนสนบสนน110

คาใชจายจ�านวนมหาศาลททมไปกบการปราบปรามยาเสพตดจ�าเปนตองท�าใหสมดลโดยน�ามาลงทนในดานการลดอปสงคของยาเสพตด ดานมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด และดานการบ�าบดใหมากกวาเดมโดยเฉพาะในภมภาคแอฟรกาตะวนตก ซงการลงทนในกรณหลงนแทบจะไมมใครใหความส�าคญเลย โชคดทในทสดปจจบนน หนสวนความรวมมอจากภายนอกไดแสดงความสนใจมากยงขนในเรองน ยกตวอยางเชน ประเทศสหรฐอเมรกาและฝรงเศสไดใหการสนบสนนโครงการความรวมมอระหวาง UNODC และ WHO วาดวยการบ�าบดและดแลผตดยาเสพตด ซงมวตถประสงคทจะเพมการเขาถงและคณภาพของบรการบ�าบดส�าหรบผตดยาเสพตด โครงการน ยงรวมถงการจดตงศนยเฝาสงเกตการณยาเสพตดแหงชาต (National Drug Observatories) และศนยสงตอเพอการบ�าบดเฉพาะทาง (Specialized Reference Treatment Centre) ในประเทศเซเนกล ซงเปนแหงแรกทมโครงการบ�าบดดวยการใชเมทาโดนส�าหรบผ ตดอนพนธฝ นในแอฟรกาตะวนตก ทงน EU รฐบาลประเทศไนจเรย และ UNODC กสนบสนนการจดตงศนยเฝาสงเกตการณยาเสพตดแหงชาตในประเทศเซเนกล ขณะเดยวกนการปรกษาหารอกยงคงด�าเนนตอไประหวาง EU ECOWAS และ UNODC ในการสนบสนนสวนหนงของแผนปฏบตการของ ECOWAS วาดวยการแพรกระจายของการใชยาเสพตด (การส�ารวจและเกบขอมล) และการปองกนการใชยาเสพตดและการบ�าบดการตดยาเสพตด111 สงเหลานเปนเรองส�าคญ แตกยงมความคบหนาไมมากในการลงทนทรพยากรในมตดานการสาธารณสขใหมความสมดลมากขนเพอจดการกบปญหายาเสพตดภายในภมภาค

นอกเหนอจากกรณของประเทศเซเนกล งานวจยทท�าขนส�าหรบรายงานสนบสนนของ WACD หลายชนตางยนยนวา แทบจะไมมนโยบายหรอกฎระเบยบใดๆ ทมจดมงหมายในการจดหาการบ�าบดหรอทางเลอกแทนการคมขงทมประสทธผลส�าหรบผเสพยาเสพตดทมปญหา ประสบการณของประเทศเซเนกลจะเปนตวอยางส�าคญส�าหรบประเทศอนๆ ในทวปแอฟรกาตะวนตก ซงจะท�าใหพวกเขาจดหากลยทธการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดทมประสทธผลมาใชทามกลางขอบงชทแสดงถงการใชสารเขาฝนทเพมขนในอนภมภาค และการเรยกรองใหมการตอบโตปญหายาเสพตดทครอบคลมกวาน จากประสบการณทผานมา จะดกวาหากท�าใหแนใจไดวาบรการเหลาน รวมทงบรการปองกนการตดเชอเอชไอวและบรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดทครอบคลมนนตงอยบนพนฐานของนโยบายดานการสาธารณสขและกฎระเบยบตางๆ ทชอบดวยกฎหมายมากกวาทจะเปนบทบญญตของกฎหมายอาญา การท�าเชนนจ�าเปนตองอาศยการเปลยนทมนยส�าคญในดานมมมองวาจะมองอาการตดยาเสพตดอยางไร และจะมทศนคตอยางไรตอบคคลทตดยาเสพตด108

แผนปฏบตการดานยาเสพตดของทง ECOWAS และ AU กลาวถงความจ�าเปนบางประการในการปองกนและการบ�าบดของภมภาค รวมถงการปองกน การตดเชอเอชไอวทเชอมโยงกบการเสพยาเสพตดโดยการฉด อยางไรกตาม การลงทนในดานตางๆ เหลานดเหมอนยงคงมเพยงเลกนอยเมอเทยบกบการลงทนดานความมนคง การปราบปราม และการสกดกนยาเสพตด ยกตวอยางเชน บอยครงทผซงจ�าเปนตองไดรบการบ�าบดการตดยาเสพตดไมสามารถเขาถงบรการ หรอไมสามารถหาเงนมาจายคาบ�าบดได มผคนจ�านวนมากทไมไดรบบรการ อาท การจดหาอปกรณฉดยาปลอดเชอ และยาตางๆ เชน เมทาโดน ซงท�าใหอาการอยากยาคงทและไมตองใชยาโดยการฉดอก109 การวเคราะหเงนทนจากกองทนโลกเพอการตอสโรคเอดส วณโรค และมาลาเรย (Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis, and Malaria)

120 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 121

จากผลของการวจย คณะกรรมาธการยาเสพตดแหงภมภาคแอฟรกาตะวนตกไดขอสรปส�าคญดงตอไปน

• มการคายาเสพตด อาทเชน โคเคน เฮโรอน และสาร ATS ผานประเทศ

ตางๆ ในทวปในแอฟรกาตะวนตกเพมมากขน และมการเสพยาเสพตด

ดงกลาวในประเทศเหลานนมากขนเชนกน ทงนสาร ATS เปนยาเสพตด

ทผลตขนในภมภาคน

• เครอขายคายาเสพตดไดสรางรากฐานทมนคงโดยการใชประโยชนจาก

ระบบธรรมาภบาลทออนแออยแลวและชองวางทางกฎหมาย ซงเสรมสราง

ความเชอทวาแอฟรกาตะวนตกเปนทพกพงทคอนขางปลอดภยส�าหรบ

ผคายาเสพตด

• การคายาเสพตดท�าใหมการฟอกเงนเพมขน ซงกระทบตอการพฒนา

เศรษฐกจ

• ความพยายามในการปราบปรามทแมจะพฒนาขนกยงคงถกขดขวาง

ดวยขดจ�ากดดานศกยภาพและทรพยากร การแทรกแซงโดยกลมคนทม

เสนสาย และการใหความสนใจในประเดนปญหานในระยะสนมากกวา

ทจะเปนระยะยาว ในขณะทเปาหมายซงเปนตวการใหญถกจบกมและ

ด�าเนนคดมากขน (แตมกจะเกดขนภายนอกภมภาคแอฟรกาตะวนตก)

โดยไดรบการสนบสนนจากการแบงปนขาวกรองและความรวมมอ

ระหวางหนวยงานพเศษ แตสวนใหญกยงคงเปนผเสพยาเสพตด ผคา

ยาเสพตดรายยอย ผสงยา หรอคนกลาง ทถกจบกมดวยขอหาทเกยวของ

กบยาเสพตด

บทสรปและขอเสนอแนะ

122 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 123

• การลดทอนความเปนอาชญากรรมของการใชยาเสพตดเปน 1 ในวธทม

ประสทธผลทสดในการลดการใชยาเสพตดทมปญหา เนองจากวธการน

มแนวโนมทจะชวยใหผ ทจ�าเปนตองไดรบการบ�าบดสามารถเขาถง

บรการได และยงชวยใหสามารถน�าทรพยากรทใชในการปราบปรามมา

ใชใหเกดประโยชนมากกวาเดมโดยมงเนนไปทการปองปรามเฉพาะสวน

และการเลงเปาหมายไปทผคายาเสพตดทมคาตวสง โดยเฉพาะผทม

พฤตกรรมทกอใหเกดความเสยหายตอสงคมในระยะยาวมากกวา

• ทวทงทวปแอฟรกาตะวนตก บรการขนพนฐานดานสขภาพทเกยวกบ

ยาเสพตดและการบ�าบดนนยงมอยอยางจ�ากด สถานการณนยงคงเกด

ขนเนองจากการขาดนโยบาย มาตรฐานและระบบตดตามตรวจสอบใน

ดานการบ�าบด และการตตราบาปผเสพยาเสพตด

• การก�าหนดความผดทางอาญาส�าหรบการเสพยาเสพตดและครอบครอง

ยาเสพตดสรางความกดดนอยางมากแกระบบงานยตธรรมทางอาญาท

มภาระลนพนตวอยแลว ซงจะผลกดนใหเกดการทจรตคอรปชนภายใน

ระบบตลาการและเจาหนาทต�ารวจ ในบางกรณอาจกระตนใหเกดความ

รนแรงและการละเมดสทธมนษยชน และอาจน�าไปสการแพรกระจาย

ของโรคไดดงทเกดขนในประเทศอนๆ

• ในบางประเทศของภมภาคน บคคลทอย ในต�าแหนงทมอ�านาจ ใน

หนวยรกษาความมนคง และกลมหวรนแรง ตางแขงขนกนและบางครง

กเปนไปอยางรนแรงเพอใหเขาถงผลประโยชนจากการคายาเสพตด

ซงท�าใหความไรเสถยรภาพทางการเมองฝงลกลงไปอก

• ทใดทมความเชอมโยงระหวางผคายาเสพตดและเครอขายการกอการราย

ความเชอมโยงนนดจะเปนเรองของการฉวยโอกาสมากกวาจะเปนเรอง

ของอดมการณ การใชปฏบตการทางทหารตอบโตกบการคายาเสพตดใน

สถานการณดงกลาวอาจเพมอทธพลทางการเมองและแรงจงใจใหแกกลม

ผคายาเสพตด ซงมแนวโนมวาจะกระตนใหเกดความรนแรงมากยงขน

• การคายาเสพตดทเพมขนในชวงทศวรรษทผานมา โดยเฉพาะโคเคน

เฮโรอน และสาร ATS น�าไปสการเสพยาเสพตดทเพมขน แมวาจะยงไม

อาจทราบขอบเขตของการเสพยาเสพตดทมปญหาสวนใหญได แตกม

การบงชวาภาวะนก�าลงเพมขน โดยเฉพาะการเสพยาเสพตดโดยการฉด

มความเสยงสงมากทจะท�าใหเกดการแพรกระจายของเชอเอชไอวและ

โรคอนๆ ขณะเดยวกนกยงขาดบรการทมประสทธผลในดานการบ�าบด

และลดอนตรายจากการใชยาเสพตด ทงนประเทศเซเนกลถอเปนหวหอก

ในการใชมาตรการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดเพอตอบโตกบ

ปญหาน

124 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 125

การเมองในภมภาคแอฟรกาตะวนตก โดยมจดมงหมายทจะก�าหนด

กลไกเพอบรรเทาผลกระทบเหลาน

2.2 ท�าใหบทบาทการก�ากบดแลของรฐสภามความเขมแขงโดยใหความ

สนใจดานการรางกฎหมายและด�าเนนการใชกฎหมายยาเสพตด

2.3 สนบสนนการจดการประชมระดบประเทศ ระดบภมภาค หรอ

ระหวางภมภาค (ประเทศทางซกโลกใตกบประเทศทางซกโลกใต)

ขององคกรเลอกตงอสระ หรอศาลเลอกตงเพอหารอเกยวกบวธการ

ทจะปกปองกระบวนการเลอกตงใหรอดพนจากการคายาเสพตด

และแบงปนบทเรยนในการก�าหนดกลไกทจะตงรบการคายาเสพตด

(และองคกรอาชญากรรมรปแบบอนๆ) ไมใหเขามาเกยวของกบ

ระบบการเลอกตง ทงนเครอขายขององคกรการจดการเลอกตงทม

อยควรไดรบการสงเสรมใหเขามารบผดชอบประเดนปญหานดวย

2.4 สนบสนนความพยายามทม งพฒนาขดความสามารถของภาค

ประชาสงคม สอ และวงวชาการในการตดตามตรวจสอบและ

ประเมนความเชอมโยงระหวางการคายาเสพตดและพรรคการเมอง

และการจดหาเงนทนในการหาเสยงเลอกตง โดยจดหาวธการ

ปองกนทเกยวเนองกนใหแกพวกเขาในขณะเดยวกน

2.5 ส�ารวจหาทางเลอกอยางกระตอรอรนในการจดตงคณะลกขน

หรอศาลพเศษประจ�าภมภาคเพอสบสวนหรอสอบสวนผกระท�า

ความผดซงเปนเปาหมายระดบสง รวมทงเจาหนาทของรฐและ

หนวยความมนคงทตองสงสยวามสวนสมรรวมคด หรออ�านวย

ความสะดวกในการคายาเสพตด ทงนความพยายามดงกลาวไมควร

จากผลของการวจยน คณะกรรมาธการยาเสพตดแหงภมภาคแอฟรกาตะวนตกเสนอแนะแนวทางปฏบตดงตอไปน

1. ปฏบตตอการใชยาเสพตดเหมอนเปนประเดนปญหาดานสาธารณสข

อยางหนงซงมสาเหตมาจากและสงผลตอด านเศรษฐกจสงคม

มากกวาทจะมองวาเปนการกระท�าผดทางอาญา

1.1 รบเอากรอบนโยบายการบ�าบดยาเสพตดมาปรบใชใหสอดคลอง

กบหลกการและมาตรฐานขนต�าทางกฎหมายและมาตรฐาน

ของนโยบายทอางองไวในรายงานฉบบน เชน ขยายบรการของ

สถานบ�าบดยาเสพตดและบรการสขภาพทเกยวของ รวมทงจดตง

โครงการปองกนแบบใชชมชนเปนฐาน และกระจายการบ�าบดจาก

สวนกลางออกไป

1.2 รบเอาแนวทางการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดมาใชเพอลด

อนตรายรายแรงทสดของการเสพยาเสพตดใหนอยลง โดยทขณะ

เดยวกนท�าใหมนใจวาไดน�าแนวทางเหลานมาผสมผสานใน

ยทธศาสตรการพฒนาแหงชาต

2. มความกระตอรอรนทจะเผชญกบความทาทายทางการเมองและ

ระบบธรรมาภบาลทกระตนใหเกดการทจรตคอรปชนภายในรฐบาล

หนวยความมนคง และระบบตลาการซงผคายาเสพตดใชเปนประโยชน

2.1 สนบสนนการจดท�านโยบายระหวางพรรคการเมองและภายใน

พรรคการเมองเพอหารอเกยวกบผลกระทบของการคายาเสพตด

และการจดหาทนอยางผดกฎหมายของพรรคการเมองทมตอระบบ

126 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 127

4.1 สนบสนนความพยายามตางๆเพอพฒนาแผนกสบราชการลบ

ภายในหนวยงานพเศษ และในขณะเดยวกนกท�าใหแนใจวาการ

ปองกนตางๆถกน�ามาใชอยางเหมาะสมเพอปกปองหนวยงานนให

ปลอดภยจากการแทรกแซงของกลมองคกรอาชญากรรม หรอ

การปฏบตงานทไมซอตรง

4.2 ปรบปรงการรวบรวมและเทคนคการประมวลผลขาวกรอง และ

พฒนากลไกการท�างานทยงยนขนเพอแบงปนขาวกรองภายใน

และระหวางภมภาค

4.3 เพอใหแนใจวาไดผสมผสานความพยายามในการตอตานยาเสพตด

กบความพยายามในการตอตานการทจรตคอรปชนและการฟอก

เงนทเกดขนในภมภาคอยางมประสทธผลและเพอใหไดมาซงการ

จดแบงทรพยากรทลงตวกวาเดม จงตองเสรมสรางความพยายาม

ในการทบทวนถงรปแบบ ล�าดบความส�าคญ และประสทธผลของ

ความชวยเหลอจากภายนอก โดยในขณะเดยวกนตองท�าใหแนใจ

วามการพฒนาการด�าเนนงานส�าคญๆ ในดานความเขาใจวา อะไร

คอสงทใชไมไดผลโดยเฉพาะในเรองของความชวยเหลอจาก

ภายนอกทมอยในทกวนน และตองเขาใจอยางถองแทดวยวา

ท�าไมจงเปนเชนนน สงนจ�าเปนตองมการลงทนดานการพฒนา

ขดความสามารถของ ECOWAS ในการตดตามตรวจสอบและ

ประเมนผล และตองท�าใหแนใจวาผลจากความพยายามของ

องคกรและประเทศทเปนห นสวนความรวมมอในการประเมน

ความกาวหนาและความลมเหลวนนมการแบกรบรวมกนและ

มการน�ามาปรกษาหารอกบผ ด�าเนนงานในขอบเขตทกวางขน

เขามาแทนทความจ�าเปนในการท�าใหแนใจวาระบบยตธรรมของ

ประเทศนนมความเปนอสระ มความช�านาญพเศษ และมทรพยากร

ในการด�าเนนคดประเภทน

3. พฒนา ปฏรป และ/หรอ น�ากฎหมายยาเสพตดมาปรบใชใหกลมกลน

โดยตงอย บนพนฐานของมาตรฐานขนต�าทมอย หรอทจดท�าขนใหม

และด�าเนนการเพอใหมการลดทอนความเปนอาชญากรรมส�าหรบ

ความผดฐานเสพยาเสพตด และความผดขนต�าเกยวกบยาเสพตด

ซงไมกอใหเกดความรนแรง

3.1 ท�าใหแนใจวาความพยายามในการพฒนา ปฏรป และปรบใช

กฎหมายยาเสพตดใหกลมกลนนนด�าเนนอย บนพนฐานของ

มาตรฐานขนต�าทมอยหรอทจดตงขนใหม ซงมจดมงหมายหลกท

จะปกปองความมนคง สขภาพ สทธมนษยชน และความเปนอยทด

ของประชาชนทกคน

3.2 ด�าเนนการเพอใหมการลดทอนความเปนอาชญากรรมส�าหรบ

ความผดฐานเสพยาเสพตด และความผดขนต�าเกยวกบยาเสพตด

ซงไมกอใหเกดความรนแรง โดยใชการปฏรปกฎหมายของประเทศ

เปนเครองมอในการลดความกดดนทระบบงานยตธรรมทาง

อาญาซงมภาระเกนตวตองแบกรบไว และปกปองประชาชนให

รอดพนจากอนตรายทจะเกดขน

4. สรางความแขงแกรงในดานการปราบปรามใหมการปองปรามทเจาะจง

และมงเนนทเปาหมายซงเปนผคารายใหญ

128 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 129

8. ลงทนในการจดเกบขอมลพนฐานและการวจยเกยวกบการคายาเสพ

ตดและการเสพยาเสพตด

8.1 ท�าใหแนใจวามการสนบสนนอยางยงยนในโครงการรเรมตางๆ เชน

เครอขายระบาดวทยาแหงแอฟรกาตะวนตกวาดวยการใชยาเสพตด

(West Africa Epidemiology Network on Drug Use (WENDU))

ของ ECOWAS และท�าการวจยอยางลกซง (และเสรมสรางขด

ความสามารถในการวจยระดบภมภาค) เกยวกบผลกระทบจาก

การคาและการเสพยาเสพตดในภมภาคในดานตางๆ ทแตกตางกน

เชน ดานความมนคง ดานการก�ากบดแลประเทศ และดานการพฒนา

ซงเปนผทสนบสนนทงในดานความมนคง การพฒนาและการก�ากบ

ดแลประเทศและภาคประชาสงคม ขอมลทระบวาใครก�าลงท�า

อะไรบางในภมภาคควรมการรวบรวมไวทสวนกลาง โดยรวม

ขอมลทกอยางไวดวยกนเปนหนงเดยวในระดบภมภาคและระดบ

ประเทศ และเผยแพรขอมลนนสสาธารณชน

5. หลกเลยงการด�าเนนการทางทหารในนโยบายยาเสพตดและมาตรการ

ตอตานยาเสพตดในลกษณะทบางประเทศในแถบลาตนอเมรกาเคยน�า

มาใชและกอใหเกดความสญเสยมากมายโดยทไมสามารถลดอปทาน

ของยาเสพตด

6. ท�าใหมนใจวาความรบผดชอบทตองรวมแบกรบระหวางประเทศผผลต

ยาเสพตด ประเทศทสงผานยาเสพตด และประเทศผบรโภคยาเสพตด

นนไดแปรเปลยนเปนกลยทธในการปฏบตงาน ซงรวมถง การแบงปน

ประสบการณระหวางผน�าจากประเทศทไดรบผลกระทบทงจากภายใน

และภายนอกภมภาค

6.1 แสวงหาวธการทมมนษยธรรมเพอลดอปสงคของยาเสพตดเหลานน

โดยเฉพาะประเทศทประชากรมการใชยาเสพตดผดกฎหมาย

เปนจ�านวนมาก

7. จดสรรความชวยเหลอจากภายนอกใหสมดลกนระหวางการน�าไป

สนบสนนความพยายามดานความมนคงและดานระบบงานยตธรรม

กบการสนบสนนความพยายามดานสาธารณสข โดยเฉพาะในเรอง

ของบทบญญตทางกฎหมายส�าหรบบรการบ�าบดและการลดอนตราย

จากการใชยาเสพตด

130 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 131

7 UN Conference on Trade and Development. UN list of Least Developed Countries http://unctad.org/en/pages/aldc/Least%20Developed%20Countries/UN-list-of-Least-Developed-Countries.aspx

8 UN Single Convention on Narcotic Drugs 1961 http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?mtdsg_no=VI-18&chapter=6&lang=en

9 ดตวอยางท Global Commission on Drug Policy. IDPC Drug Policy Guide, 2nd Edition, 2011 http://idpc.net/publications/2012/03/idpc-drug-policy-guide-2nd-edition; Werb, D, T Kerr, B T, Nosyk B, et al. “The temporal relationship between drug supply indicators: an audit of international government surveil-lance systems.” BMJ Open. 2013.

10 Count The Costs, 50 years of the War on Drugs. “The War on Drugs: Under-mining Human Rights”. http://www.countthecosts.org/sites/default/files/Hu-man_rights_briefing.pdf

11 ด UN Office On Drugs and Crime. Contribution of the Executive Director of the United Nations Office on Drugs and Crime to the high-level review of the implementation of the Political Declaration and Plan of Action on International Cooperation towards an Integrated and Balanced Strategy to Counter the World Drug Problem, to be conducted by the Commission on Narcotic Drugs in 2014. (UNODC/ED/2014/1)

12 ดเนอหาโดยรวมทครอบคลมเกยวกบการตอบโตระดบภมภาคและระดบประเทศท Kavanagh, C. and Walker, S. (2013) “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa - A Preliminary Overview”. WACD Back-ground Paper No. 6. http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332, โดยเฉพาะตารางเนอหาโดยรวมทหนา 17.

อางองทายเรอง

1 ดเอกสารวจยสนบสนน (Background paper) ไดท www.wacommissionondrugs.org

2 ดตวอยางท UN Office on Drugs and Crime (2013). World Drug Report. 2013

3 Security Council. Report of 7090th meeting (S/PV.7090). 18 December 2013. ตวเลข 1.25 พนลานเหรยญสหรฐฯ น�ามาจากรายงานการประเมนภยคกคามในแอฟรกาตะวนตก ค.ศ. 2013 (2013 West Africa Threat Assessment) ของยเอนโอดซ (UNODC) รายงานเนนวา ประมาณการณมลคาโคเคนทสงผานภมภาคเปนเรองทยากมาก แตกตงขอสงเกตไววา “จากแหลงขอมลทแตกตางกน สวนแบงของยาเสพตดทยดไดในทวปยโรปซงสงผานทวปแอฟรกานนจะแตกตางกนอยทระหวางรอยละ 8 กบรอยละ 13 ใน ค.ศ. 2010 ทงนทอตรารอยละ 10 อาจบงบอกถงโคเคนบรสทธจ�านวน 18 ตนทถกสงขามภมภาคแอฟรกาตะวนตกในระหวางทางทจะสงมายงทวปยโรปในปนน โคเคนหนก 1 กโลกรมซงมความบรสทธทงหมดอยรอยละ 65 จะมราคาโดยเฉลยประมาณ 53,000 เหรยญสหรฐฯ ณ ค.ศ. 2010 หมายความวาโคเคนบรสทธจ�านวน 18 ตนนอาจมมลคาสงถง 1.25 พนลานเหรยญสหรฐฯ แตแนนอนวาไมใชวาเงนทงหมดนคอผลก�าไรทงหมดทได สวนแบงทเพมพนขนของอาชญากรในแอฟรกาตะวนตกนนยงไมทราบแนชด แตตวเลขดงกลาวกท�าใหทราบถงยาเสพตดจ�านวนมหาศาลทมอย” UN Office On Drugs and Crime. Transnational Organized Crime in West Africa; A Threat Assessment, 2013, p. 17.

4 UN Office On Drugs and Crime. Transnational Organized Crime in West Africa; A Threat Assessment, 2013.

5 ด Akyeampong, E.K. “Diaspora and Drug Trafficking in West Africa: A Case Study of Ghana’.” African Affairs (104). 2005: 429-447.

6 Ellis, S. ‘West Africa’s International Drug Trade’, African Affairs (108). 2009: 171–196.

132 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 133

21 ยกตวอยางเชน จากขอมลของอโควาส (เอกสารตอบกลบเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2013) และตามทบนทกไวในรายงานประจ�าป ค.ศ. 2012 ของเกยบา (GIABA) ในเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 2012 โครงการความรวมมอเพอผลกดนการตอตาน ยาเสพตดทตงขนโดยส�านกงานต�ารวจแหงประเทศโตโก เบนน และกานา ไดปฏบตงานพรอมกบองคการต�ารวจสากล (อนเตอรโพล (Interpol)) โดยยดยาเสพตดไดทงหมด 8 ตน ในจ�านวนนมทงกญชา โคเคน เฮโรอน และยาเสพตดสงเคราะห การปฏบตงานในระดบภมภาค ซงด�าเนนการโดยเปนสวนหนงของแผนปฏบตการระดบภมภาคของอโควาส (ECOWAS Regional Plan) เพอปองกนและตอสกบการคายาเสพตดอยางผดกฎหมาย ซงเปนผลใหเกดการจบกมผคายาเสพตดถง 74 คน

22 ดตวอยางไดท Kavanagh, C. (Ed.) “Harmonizing Drug Legislation in West Africa - A Call for Minimum Standards”. WACD Background paper No. 9.

23 ดรายละเอยดเชงลกไดท Walker, S and Burchert, E. (2013) “Getting Smart and Scaling Up: The Impact of Organized Crime on Governance in Developing Countries, A Desk Study of Sierra Leone”. http://cic.nyu.edu/sites/default/files/kavanagh_crime_developing_countries_sierra_leone_study.pdf; and Gberie.L “State Officials and their Involvement in Drug Trafficking in West Africa” Preliminary Findings, WACD Background Paper No. 5. http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332

24 ดขอมลเกยวกบความเชอมโยงกบประเทศโคลอมเบยไดท “All at Sea over Drugs”. Africa Confidential. Vol 54 N° 10. 10 May 2013.

25 UN Office On Drugs and Crime. Cocaine Trafficking in West Africa - The threat to stability and development (with special reference to Guinea-Bissau). December 2007, p29.

26 “Admiral of the White”. Africa Confidential. Vol 54 N° 8. 12 April 2013.

27 ดตวอยางแฟมคดทางตลาการ หรอทางปกครองไดท United States of America against Eric AMOATENG and Niil OKAI ADJEI (Complaint 21 U.S.C – 846 - 2005); the State vs. Archilla and Others (Sierra Leone – 2008); the 2006 re-

13 ECOWAS. Political Declaration on the Prevention of Drug Abuse, Illicit Drug Trafficking and Organised Crime in West Africa. 2008. http://www.unodc.org/westandcentralafrica/en/ecowaspoliticaldeclaration.html

14 ECOWAS. Regional Action Plan to Address the Growing Problem of Illicit Drug Trafficking, Organised Crime and Drug Abuse in West Africa. 2008-2011. http://www.unodc.org/westandcentralafrica/en/ecowasresponseactionplan.html

15 ด Security Council. Report of the Secretary-General on the Activities of the United Nations Office in West Africa. (S/2013/732). 11 December 2013 เฉพาะยอหนาท 44.

16 ด “All Africa, West Africa: Draft ECOWAS Integrated Maritime Security Document Validated.” All Africa. (2013). Web. 1 Nov. 2013. http://allafrica.com/stories/201311011024.html.

17 African Union. 5th Session of the AU Conference of Ministers of Drug Control. AU Plan of Action on Drug Control (2013-2017). http://sa.au.int/en/sites/default/files/AUPA%20on%20DC%20(2013-2017)%20-%20English.pdf.

18 ด Kavanagh, C and Walker, S. (2013) “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa - A Preliminary Overview”. WACD Background Paper No. 6. http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332

19 ด Security Council. Report of the Secretary-General on inter-mission cooperation and possible cross-border operations between the United Nations Mission in Sierra Leone, the United Nations Mission in Liberia and the United Nations Operation in Côte d’Ivoire (S/2005/135)

20 ด Kavanagh, C. and Walker, S. (2013) “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa - A Preliminary Overview”. WACD Background Paper No. 6. http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332. ประเทศทมการพจารณาประเดนวาดวยการคายาเสพตดในทประชมสภาความมนคงนนรวมถง ประเทศฝรงเศส บรกนาฟาโซ โตโก และกาบอง

134 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 135

Conference on Elections and Stability) มจดมงหมายทจะวเคราะหผลกระทบของกระบวนการเลอกตงตอเสถยรภาพของภมภาครอง และความเกยวของของกรณทงสองตอการสรางประชาธปไตยและสนตภาพ การประชมนจดขนโดยส�านกงานองคการสหประชาชาตเพอแอฟรกาตะวนตก (ยเอนโอดบเบลยเอ) (UN Office for West Africa (UNOWA)) โดยรวมมอกบรฐบาลประเทศเคปเวรด (Government of Cape Verde) และโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (ยเอนดพ) (United Nations Development Programme (UNDP)) ดวยการสนบสนนจากกรมกจการทางการเมองขององคการสหประชาชาต (Department of Political Affairs UN) และหนวยการเลอกตง (Electoral Division) ขององคการฯ อโควาส (ECOWAS) สหภาพแอฟรกา (เอย) ( African Union (AU)) องคกรออรกานซาซยง แองแตรนาซยอนนาล เดอ ลา ฟรองโคโฟน (โอไอเอฟ) (Organisation internationale de la Francophonie (OIF)) และสหภาพยโรป (European Union)

34 World Bank (2011). World Development Report 2011 - Conflict, Security, and Development.

35 ดตวอยางท Beltran, I. et al (2008). “La Captura y Reconfiguración Cooptada del Estado en Colombia”, and Rodriguez, M.A. (2013) “La parapolítica: la infiltración paramilitar en la clase política colombiana”.

36 Gastrow, P. (2011). “Termites at Work: Transnational Organized Crime and State Erosion in Kenya”. International Peace Institute, New York.

37 Cockayne, J and Williams, P. (2009). “The invisible tide: towards an international strategy to deal with drug trafficking through West Africa”, IPI Policy Papers.

38 ยกตวอยางเชน เมอวนท 15 กรกฎาคม ค.ศ. 2009 เจาหนาทจากทางการของประเทศกนบกเขาตรวจคนสถานททตองสงสยวามการครอบครองยาเสพตด ซงยดอปกรณและสารเคมมพษไวได มการสงรายงานตางๆ เกยวกบสถานททมยาเสพตดในครอบครองในประเทศกนหมนเวยนแลกเปลยนกนระหวางกล มหนวยขาวกรองมาตงแตค.ศ. 2007 เชนเดยวกบทมขาวลอเกยวกบความพยายามทจะรเรมการเพาะปลกฝนในพนทราบสงของประเทศกน ตอมาส�านกงานสหประชาชาตวาดวยอาชญากรรมและยาเสพตดรวมดวยองคการต�ารวจสากล (ยเอนโอดซ –

port of the Georgina Wood Committee into the MV Benjamin case in Ghana; the 2011 Report of the Committee of Inquiry into the Police CID and NACOB petition to the Chief Justice over “washing soda cocaine (ref. case of “The Republic (of Ghana) Vs. Nana Ama Martins”); as well as material such as the US Attorney’s Office (Manhattan) on the “Unsealing of Charges Arising from Historic Joint Undercover Operation in the Republic of Liberia” (2010).

28 Lacher, W. (2012) “Organized Crime and Conflict in the Sahel-Sahara Region”. Carnegie Endowment for International Peace.

29 Cockayne, J. (2013) “Africa And The War On Drugs: The West African Cocaine Trade Is Not Just Business As Usual” African Arguments.

30 Aning, K and Pokoo, J. (2013) “Drug Trafficking and Threats to National and Regional Security in West Africa”. WACD Background Paper No. 1, ดขอมลไดท http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332

31 Cockayne, J and Kavanagh, C (2012). “Flying Blind? Political Mission Responses to Transnational Threats”. CIC Annual Review of Political Missions 2011. ดเพมเตมท Aning, K and Pokoo, J. (2013) “Drug Trafficking and Threats to National and Regional Security in West Africa”. WACD Background Paper No.1. http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332

32 การสมภาษณตวแทนจากหนวยงานอาชญากรรมเศรษฐกจและการเงนในภมภาคเปดเผยใหเหนถงความซบซอนในการเรมใชขอบงคบทเกยวกบกลไกการเปดเผยบญชทรพยสน ตวอยางเชน เพอทจะท�าการโกงระบบ ในบางประเทศผไดรบเลอกตงจะแสดงบญชวาไมมทรพยสนเมอเขารบต�าแหนง อนเปนรปแบบของการทจรตกอนการท�ากระท�าความผด (ex-ante corruption) ซงยากยงนกทจะพสจนได หากการตรวจสอบไมสามารถยนยนใหแนใจไดตงแตเรมแรก

33 ด Praia Declaration on Elections and Stability in West Africa, โดยเฉพาะขอเสนอแนะท 13. http://unowa.unmissions.org/ Portals/UNOWA/PRAIA%20DECL_ANG.pdf. การประชมไปรอาวาดวยการเลอกตงและเสถยรภาพ (The Praia

136 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 137

drug trafficking and organized crime: Concepts and Practicalities”, Report 2 of the IDPC series on Modernising Drug Law Enforcement. http://idpc.net/policy-advocacy/specialprojects/modernising-drug-law-enforcement

43 บทสมภาษณ Mejia, D วนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2013, อางถงใน Segura, R with Stein, S (2013). “The Global Drug Policy Debate - Experiences from Latin America and Europe”. WACD Background Paper No. 7. ตามทแวนดา เฟลแบบ-บราวน (Vanda Felbab-Brown) อธบายไว ตรรกะนยงเปนแนวทางใหแก “ปฏบตการหยดยง (Operation Ceasefire)” ซงด�าเนนการทเมองบอสตน ในชวงทศวรรษท 1990 เมอทางราชการของเมองประกาศอยางเปนทางการวาพวกเขาไดหมายหวกลมอาชญากรรมทสรางความรนแรงทสด 2 อนดบแรกเอาไว อนเปนผลใหกลมอนธพาลทองถนหลกเลยงทจะถกตราหนาวาเปนกลมทสรางความรนแรงสง เมอผานไประยะหนงและขณะทกลมอนธพาลตางๆ ในเมองยงไมถกก�าจดไปจนหมดสน กลยทธนกท�าใหอาชญากรรมและเหตฆาตกรรมรนแรงลดจ�านวนลง ปฏบตการหยดยงนมงเนนใหความส�าคญในการลดการฆาตกรรมและความรนแรงมากกวาทจะลดกจกรรมทางอาชญากรรมอนๆ เชน การคายาเสพตดโดยกลมอนธพาลวยร น (Felbab-Brown, V (2013). “Focused deterrence, selective targeting, drug trafficking and organized crime: Concepts and Practicalities”, Report 2 of the IDPC series on Modernising Drug Law Enforcement. http://idpc.net/policy-advocacy/special-projects/modernising- drug-law-enforcement). ด Modernizing Law Enforcement, a project by IDPC, with the participation of the International Security Research Department at Chatham House and the International Institute for Strategic Studies จาก http://idpc.net/policy-advocacy/special-projects/modernising-drug-law-en-forcement

44 Corcoran, P. (2012). “What to Keep, What to Throw Away from Calderon Presidency”. InSightCrime – Organized Crime in the Americas. 30 November 2012. http://www.insightcrime.org/news-analysis/what-to-keep-what-to-throw-away-from-calderon-presidency

45 Santamaría, G., & Cruz, J. M. (n.d.). “The “New Wars”: Democracy, Security and Cooperation in Mexico and Central America 2020. Mexico and Central

อนเตอรโพล) (UNODC-INTERPOL) จงมภารกจในการเขาไปตรวจดสถานททถกเขายดทง 8 แหงทตงอยในเมองโกนากร (Conakry) และในหมบานทหางออกไปทางเหนอของเมองโกนากรประมาณ 100 กโลเมตร ภารกจของยเอนโอดซ – อนเตอรโพลไดยนยนวาอปกรณและสารเคมทยดมาไดนนเปนสงทน�าไปใชในกรรมวธผลตโคเคนและเฮโรอน และในการผลตเมทแอมเฟตามนกบเอมดเอมเอ (MDMA) หรอยาอ (ecstasy) ดขอมลท Mazzitelli, A. (2009). “New Transatlantic Bonanza – Cocaine on Highway 10”.

http://www.seguridadcondemocracia.org/administrador_de_carpetas/OCO-IM/pdf/Mazzitelli_New_Transatlantic_Bonanza.pdf and UN Office On Drugs and Crime. Evidence of clandestine laboratory activity in West Africa. Press release. 31st July 2009

https://www.unodc.org/unodc/en/press/releases/2009/august/evidence- of-clandestine-laboratory-activity-in-west-africa.html. การหารอระหวางเจาหนาท จากประเทศไนจเรย กานา และหนวยปราบปรามยาเสพตดสหรฐอเมรกา (US DEA) ในป ค.ศ. 2013 ไดยนยนรายงานทวามหองปฏบตการผลตเมทแอมเฟตามนในประเทศไนจเรยจรง ซงในวนนหองปฏบตการจ�านวน 6 แหงไดถกท�าลายลงแลว

39 ด Krache Morris, E. “Think Again: Mexican Drug Cartels”. Foreign Policy, 203. December 2013. pp. 30-33.

40 Chi, J., Hayatdavoudi, L., Kruszona, S., & Rowe, B. (2013). “ Reducing Drug Violence in Mexico - Options for Implementing Targeted Enforcement”. The Wilson Center. Cited in Segura. R with Stein. S (2013). “The Global Drug Policy Debate - Experiences from Latin America and Europe”. WACD Background Paper No. 7.

41 Segura. R with Stein. S (2013). “The Global Drug Policy Debate - Experiences from Latin America and Europe”. WACD Background Paper No. 7. “สงครามตานยาเสพตด” เปลยนใหเมองฮวเรซ (Juárez) กลายเปนหนงในเมองทเกดความรนแรงมากทสดในโลก โดยมอตราการฆาตกรรมอยท 300 ราย ตอผอยอาศย 100,000 คนในป ค.ศ. 2010

42 ดเฉพาะ Felbab-Brown, V. (2013). “Focused deterrence, selective targeting,

138 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 139

55 Lacher, W (2013). “Challenging the Myth of the Drug-Terror Nexus in the Sahel”. WACD Background Paper No. 4. ดเพมเตมท Global Initiative on Transnational Organized Crime, “Illicit Trafficking and Instability in Mali: Past, Present and Future”. January 2014.

56 United Nations (2013). Sahel Regional Strategy 2013. ดขอมลไดท http://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/SahelStrategy2013_Dec2012.pdf

57 GIABA (2010): Annual Report. ดเพมเตมท GIABA, Typologies Report (2010), Laundering the Proceeds of Illicit Trafficking in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances in West Africa; และ GIABA (2009), Typologies of Money Laundering through the Real Estate Sector in West Africa.

58 GIABA (2010): Threat Assessment of Money Laundering and Terrorist Financing in West Africa. ดเพมเตมท the US State Department. Department’s Money Laundering Report. 2013; and US Department of State. International Narcotics Control Strategy Report – Volume II: Money Laundering and Financial Crimes. 2013. http://www.state.gov/j/inl/rls/nrcrpt/2013/vol2/index.htm ประเทศไนจเรยมชออยในรายการ “ประเทศทมความนาเปนหวงในอนดบตนๆ” (Countries of Primary Concern) ของกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา (US State Department) ในกรณการฟอกเงน ขณะทประเทศกานาและประเทศเซเนกลตางมอยชออยในรายการ “ประเทศ/เขตอ�านาจทมความนาเปนหวง” (Countries/Jurisdictions of Concern’) ในกรณการฟอกเงน

59 GIABA (2010). Threat Assessment of Money Laundering and Terrorist Financing in West Africa. ในกลมประเทศทใชภาษาฝรงเศสในแถบแอฟรกาตะวนตก ความนาดงดดนเกดขนเปนบางสวนเนองจากความมเสถยรภาพของสกลเงนชมชนทางการเงนของแอฟรกาทใชในแอฟรกากลาง (Central African CFA currency) ซงกระทรวงการคลงของประเทศฝรงเศสรบรองวาสามารถแลกเปลยนเปนเงนยโร (Euro) ไดอยางเสร และมมลคาเทากนกบเงนทนกธรกจและนกฟอกเงนใช

60 GIABA (2010). Threat Assessment of Money Laundering and Terrorist Financing in West Africa.

America towards 2020”, pp. 1-31. อางถงใน Segura, R with Stein, S (2013). “The Global Drug Policy Debate -Experiences from Latin America and Europe”. WACD Background Paper No. 7.

46 Gastrow, P. (2011). “Termites at Work: Transnational Organized Crime and State Erosion in Kenya”. International Peace Institute, New York.

47 Security Council. Statement by the President of the Security Council. (S/PRST/ 2012/2). 21 February 2012.

48 Lacher, W. (2013)”Challenging the Myth of the Drug-Terror Nexus in the Sahel”. WACD Background Paper No. 4.

49 นอกจากน อางองจากการหารอกบเจาหนาทหนวยปราบปรามและบคคลอนๆ ในภมภาค ดเหมอนวายาเสพตดจ�านวนมากกวานหลายเทานกทถกสงผานสถานทตางๆ เชน ประเทศกน-เมองโกนากร (ซงดเหมอนวาขณะนจะเขามาแทนทประเทศกนบสเซา ตงแตทบโบ นา ซโต ( Bubo na Tchuto) ถกจบกม) และประเทศกานา มากกวาทางตอนเหนอของประเทศมาล

50 Lacher, W. (2013) “Challenging the Myth of the Drug-Terror Nexus in the Sahel”. WACD Background Paper No. 4. มการยนยนเอาไวในการหารอในระหวางการเยอนประเทศมาลของดบเบลยเอซด (WACD) ในเดอนสงหาคม ค.ศ. 2013

51 Frintz A. “Boots on the ground in the Sahel. Drugs: the new alternative economy of West Africa”. Le Monde Diplomatique. February 2013.

52 Lacher, W. (2013). “Challenging the Myth of the Drug-Terror Nexus in the Sahel”. WACD Background Paper No. 4.

53 เพงอาง

54 Mohammad-Mahmoud Ould Mohamedou (2011). “The Many Faces of Al Qaeda in the Islamic Maghreb”. Geneva Centre for Security Policy. Geneva. May 2011.

140 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 141

72 ด Kavanagh, C and Walker, S (2013). “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa”. WACD Background Paper No. 6

73 Kavanagh, C (ed.). “Harmonizing Drug Legislation in West Africa - A Call for Minimum Standards”. WACD Background paper No. 9

74 ECOWAS (2013). Forty Second Ordinary Session of the ECOWAS Authority of Heads of State and Government. Abidjan, Côte d’Ivoire, February 2013.

75 เพงอาง

76 รวมถง 1) ความรเรมดาการ (The Dakar Initiative) เปนความรเรมในอนภมภาค ทรวมลงนามโดย 7 ประเทศ (ประเทศเคปเวรด แกมเบย กน กนบสเซา มาล มอรเตเนย และเซเนกล) ในเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2010 ความรเรมนมงใหความชวยเหลอในการด�าเนนแผนปฏบตการระดบภมภาคของอโควาส (ECOWAS Regional Action Plan) และปฏญญาทางการเมอง (Political Declaration) หนง ในผลลพธส�าคญของความรเรมดาการในทกวนนคอความพยายามทเกดขนโดยกระทรวงมหาดไทยของประเทศเซเนกล (Senegalese Ministry of Interior) ในการราง “เอกสาร (ทมวตถประสงคเพอ) (จะ) ปรบเปลยนตราสารทางกฎหมายระดบภมภาครองของประเทศทมอยใหมความสอดคลองกบสถานการณเพอตอสกบการคายาเสพตดในลกษณะทมการรวมมอกนกบประเทศอนๆ และมประสทธภาพมากขน” รางตราสารฉบบแรกของ “กฎหมายวาดวยการปรบปรงใหสอดคลอง (Harmonization Law)” นนไดรบการพจารณาในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2012 และ 2) เครอขายขาราชการและอยการกลางแหงแอฟรกาตะวนตก (West African Network of Central Authorities and Prosecutors (WACAP)) ทเปนความรเรมทไดรบการสนบสนนจากยเอนโอดซ (UNODC) ซงมงทจะปรบปรงความรวมมอ ในกรณอาชญากรรมตางๆ ในภมภาคแอฟรกาตะวนตก และท�าหนาทเปนเสมอนรากฐานในการสรางขดความสามารถดานน การประชมครงแรกของเครอขาย เรมตนขนในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2013 ทเมองอาบดจาน (Abidjan) ประเทศโกตดววร (Côte d’Ivoire)

77 Rosmarin, A and Eastwood, N (2012). “A Quiet Revolution: Drug Decrimi-nalisation Policies in Practice Across the Globe”.

61 Shehu, A. (Director-General of GIABA). “Drug Trafficking and its Impact on West Africa”. Meeting of the Joint Committee on Political Affairs, Peace and Security/NEPAD and Africa Peer Review Mechanism of the ECOWAS Parliament. Katsina, Nigeria. 28 July to 01 August 2009.

62 UN Office on Drugs and Crime (2010). World Drug Report. 2010

63 Security Council. Report of the Secretary-General on the activities of the United Nations Office for West Africa (S/2012/977)

64 USAID (2013). The Development Response to Drug Trafficking in West Africa – A Programming Guide.

65 UN Office on Drugs and Crime (2013) Transnational Organized Crime in West Africa - A Threat Assessment.

66 ดตวอยางกรณทเกยวของกบอดตสมาชกสภาผแทนราษฎร เอรก อามาวเตง (MP Eric Amoateng) ในภาพท 4 ในรายงานฉบบน

67 Hall, W. Professor of public health policy, University of Queensland, Herston, Australia cited in Kelly Morris. “Drug crime and criminalisation threaten progress on MDGs”. The Lancet, Volume 376, Issue 9747, 2 October 2010: 1131 - 1132

68 UN Office on Drugs and Crime (2013): Transnational Organized Crime in West Africa - A Threat Assessment.

69 ด GIABA (2012). Annual Report.

70 ส�าหรบขอมลเพมเตม ด Kavanagh, C and Walker, S (2013). “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa”. WACD Background Paper No. 6.

71 GIABA. Typologies Report (2010). Interviews with judicial personnel during WACD country visits (April-December 2013).

142 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 143

87 เพงอาง

88 UN Office on Drugs and Crime (2013). – World Drug Report, ดเพมเตมท Kavanagh, C and Walker, S (2013). “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa - A Preliminary Overview”. WACD Background Paper No. 6. http://www.wacommissionondrugs.org/?page_id=1332 (p.14-15) ในเรองของบางประเดนหลกเกยวกบการใชขอมลการยดยาเสพตดและการจบกมเปนเครองวดความส�าเรจ

89 Asare, J and Obot, I (2013). “Treatment Policy for Substance Dependence in West Africa”. WACD Background Paper No. 8; and UN Office on Drugs and Crime. World Drug Report, 2013.

90 ขอมลทไดจากการหารอระหวางการเยอนประเทศตางๆ ของ WACD ระหวางเดอนเมษายน ถง เดอนธนวาคม ค.ศ. 2013

91 Single, E et al. (2004), “International guidelines for estimating the costs of substance abuse”, 2nd ed. World Health Organization.

92 ตามท Kleiman et al ไดกลาวเอาไว ในค�าอธบายกฎ 80 เปอรเซนตของเขา ทวาในหลายๆ ท ประมาณรอยละ 80 ของอปสงคยาเสพตดผดกฎหมายนนเกดจาก ผใชยาเสพตดจ�านวนไมมาก อาจจะประมาณรอยละ 20 ซงผใชยาเสพตดเหลานเปนผบรโภคทกอใหเกดปญหาตามมามากทสดทมอปสงคในการใชยาเสพตดสงมาก ดงนน บรการบ�าบดรกษาทไดรบการสนบสนนจากภาครฐจงควรจะมงเปา ไปทผเสพยาเสพตดทมปญหามากทสดเพอใหเกดผลมากทสด ไมใชเพยงมงรกษาผทมปญหาในทางการแพทยเทานน แตเปนผทมอปสงคในการใชยาเสพตดทงหมด (Kleiman, Caulkins and Hawkins, 2011)

93 ด Csete, J. (2010) “From the Mountaintops: What the World Can Learn from Drug Policy Change in Switzerland”; Domoslawski, A. (2011) “Drug Policy in Portugal: The Benefits of Decriminalizing Drug Use”; Csete, J. (2012) “A Balancing Act; Policymaking on Illicit Drugs in the Czech Republic” ทงหมดจาก the Open Society Foundation Global Drug Policy Program. Lessons for Drug Policy Series.

78 Organisation of American States (2012): The Drug Problem in the Americas.

79 Withnall A. “Switzerland changes law to decriminalise marijuana possession” Independent, 3 October 2013.

80 “Moroccan party holds hearing for legalizing marijuana crops,” Associated Press, 5 December 2013.

81 Rosmarin, A and Eastwood, N (2012). “A Quiet Revolution: Drug Decrimi-nalisation Policies in Practice Across the Globe”. ขณะทจ�านวนประเทศทม นโยบายลดทอนความเปนอาชญากรรมทางคดยาเสพตดอยางเปนทางการนน ไมอาจทราบแนชด แตกมประมาณ 25 ถง 30 ประเทศทใชกฎหมายตามนยามของนโยบายดงกลาว

82 Bewley-Taylor, D., and M. Jelsma. “The Limits of Latitude - The UN drug control conventions.” Transnational Institute and IDPC Series on Legislative Reform of Drug Policies. Nr 18 (2012).

83 UN Convention Against Illicit Trafficking of Narcotic Drugs and Psychotropic Substances (1988), Article 3

84 UN Office On Drugs And Crime (2009). From coercion to cohesion - Treating drug dependence through health care, not punishment. Discussion paper.

85 UN Office On Drugs And Crime (2013): Contribution of the Executive Director of the United Nations Office on Drugs and Crime to the high-level review of the implementation of the Political Declaration and Plan of Action on International Cooperation towards an Integrated and Balanced Strategy to Counter the World Drug Problem, to be conducted by the Commission on Narcotic Drugs in 2014. (UNODC/ED/2014/1)

86 Felbab-Brown, V. (2013). “Focused deterrence, selective targeting, drug trafficking and organized crime: Concepts and Practicalities”. Report 2 of the IDPC series on Modernising Drug Law Enforcement. http://idpc.net/policy-advocacy/special-projects/modernisingdrug-law-enforcement

144 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 145

104 เพงอาง

105 ด UNODC. Contribution of the Executive Director of the United Nations Office on Drugs and Crime to the high-level review of the implementation of the Political Declaration and Plan of Action on International Cooperation towards an Integrated and Balanced Strategy to Counter the World Drug Problem, to be conducted by the Commission on Narcotic Drugs in 2014. UNODC/ED/2014/1. ยอหนา 9.

106 Maynart M, Ba I, Leprêtre A. (2012). “Accès aux soins du VIH et des hépatites B et C des usagers de drogues injectables dépistés dans le cadre d’une enquête menée à Dakar” (ANRS 12243 UDESN). AFRAVIH 2012, 6e Conférence Francophone VIH/SIDA, 2012, Geneva.

107 Raguin G, Leprêtre A, Ba I et al. (2011). “Drug use and HIV in West Africa: A Neglected Epidemic” Tropical Medicine and International Health 16. 2011: 1131-33.

108 ด Asare. J and Obot, I (2013). “Treatment Policy for Substance Dependence in West Africa”. WACD Background Paper No. 8 for suggested framework for treatment policy in the region.

109 J. Csete (2014): “Costs and Benefits of Drug-related Health Services”, in J. Collins (Ed.): Ending the Drug Wars: the Report of the LSE Expert Group on the Economics of Drug Policy, LSE IDEAS, 2014

110 Bridge, J; Huntera, BM; Atuna, R; Lazarus, JV (2012). “Global Fund investments in harm reduction from 2002 to 2009”. International Journal of Drug Policy 23 (2012):) 279– 285.

111 Kavanagh, C and Walker, S (2013). “International and Regional Responses to Drug Trafficking in West Africa - A Preliminary Overview”, WACD Background Paper No. 6.

94 Mathers BM, et al (2008). “Global epidemiology of injecting drug use and HIV among people who inject drugs: a systematic review”. The Lancet. Volume 372, Issue 9651, Pages 1733 - 1745, 15 November 2008.

95 UN Office on Drugs and Crime (2013). World Drug Report, 2013

96 Report of the Secretary-General on transnational organized crime and illicit drug trafficking in West Africa and the Sahel region. 17 June 2013. (S/2013/359)

97 Report of the Enquête de Prévalence et de Pratiques a Risques d’Infection à VIH, VHB, et VHC chez les Usagers de Drogues dans la Région de Dakar (Sénégal), 2012. เอกสารทไมมการตพมพทวไปซงมใหบรการแกดบเบลยเอซด (WACD)

98 UNAIDS (2013). Global report: UNAIDS report on the global AIDS epidemic

99 UN Single Convention on Narcotic Drugs 1961 http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?mtdsg_no=VI 18&chapter=6&lang=en

100 Csete, J (2014). “Costs and Benefits of Drug-related Health Services”, in Collins, J (Ed.) (2014) “Ending the Drug Wars: the Report of the LSE Expert Group on the Economics of Drug Policy”. LSE IDEAS, 2014.

101 J. Asare and I. (2013) “Treatment Policy for Substance Dependence in West Africa”. WACD Background Paper No. 8; Human Rights Watch (2012) “Like a Death Sentence” – Abuses against persons with mental disabilities in Ghana.

102 เพงอาง

103 African Union: African common position on controlled substances and access to pain management drugs. 5th Session of AU Conference of Ministers on Drug Control, AU doc. no. CAMDC/EXP/5/(V), October 2012. ดท http://www.carmma.org/sites/default/files/PDF-uploads/African%20Common%20Position%20on%20Controlled%20Substances%20and%20Access%20to%20Pain%20Mgt%20Drugs%20-%20English.pdf

146 I มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาค ยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตก I 147

ประเทศมอรเตเนย: http://afriquedrogue.blogs.rfi.fr/article/2011/09/16/mauritanie-un-trafiquant-de-drogue-francais-en-cavale; http://www.fr.alakhbar.info/3992-0-Mauritanie-Drogue-La-bande-qui-a-detrne-le-General-Ould-El-Hadi.html

ประเทศไนจเรย: United States of America vs. Buruji Kashamu: Case file No: 10-2782 - Filed Opinion by Judge Posner, 1 September 2011. เขาถงไดท http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/USCOURTS-ca7-10-02782. Daily Post (Nigeria), “Drug trafficking: Group to sue FG over refusal to extradite Ogun PDPchieftain, Buruji Kasamu,” 24 August 2013 (http://dailypost.com.ng/2013/08/24/drug-traffickinggroup-to-sue-fg-over-refusal-to-extradite-ogun-pdp-chieftain-buruji-kasamu/). The Punch (Lagos), “Kashamu dismisses extradition threat to US,” 10 July 2013 (พบขอมลท http://www.punchng.com/news/kashamu-dismisses-extradition-threat-to-us/ on 21 November 2013); Leadership News (Nigerian newspaper), Olugbega Soyeye, “Court Dismisses PDP Chieftains Application Against Extradition.” เขาถงไดท http://leadership.ng/news/131113/court-d ismisses-pdp-chief ta ins-appl ica-tion-against-extradition (24 November 2013). “Nigeria politician caught with bellyful of cocaine,” May 17, 2010: พบขอมลท http://www.timeslive.co.za/africa/arti-cle454511.ece/Nigeria-politician-caught-with-bellyful-of-cocaine?service=print

ประเทศเซเนกล: http://news.xinhuanet.com/english/world/2013-07/20/c_132558396.htm; http://www.globalpost.com/dispatch/news/afp/130725/senegal-police-chief-sus-pected-drug-trafficking

ประเทศเซยราลโอน: Transcript of Judgement (Justice Brown-Marke), The State vs. Archilla et al (ในฐานะผเขยน); http://www.sierraexpressmedia.com/archives/32419

แหลงขอมล ภาพท 4

ประเทศแกมเบย: Agence France Presse, “Gambia Jails Ex-Police Chief for Drug Trafficking,” The Daily Nation, January 21, 2013.

ประเทศกานา: United States of America vs Eric Amoateng, Transcript for Criminal Cause for Sentencing Before the Honorable David G. Trager, December 21, 2007. United States of America vs. Solomon Adelaquaye (and other defendants), Indictment S5 12 Cr. 286. เขาถงไดท http://media.myjoyonline.com/docs/201306/U.S.%20v. %20PinedoRueda%20et%20al.%20S5%20Indictment.pdf

ประเทศกนบสเซา: http://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/Programs/Documents/drugs.txt. United States of America vs. Jose Americo Bubo Na Tchuto et al, Indictment No. S1 12 Cr. 972.

เขาถงไดทhttp://www.justice.gov/usao/nys/pressreleases/April13/GuineaBissauAr-restsPR/U.S.%20v.%20Na%20Tchuto%20et%20al%20Indictment.pdf

ประเทศกน: http://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/Programs/Documents/drugs.txt; http://www.bbc.co.uk/news/worldafrica-10660853. http://wikileaks.org/cable/2009/02/09CONAKRY131.html

ประเทศไลบเรย: Feted and Berated, Africa Confidential, 1 November 2013, Vol. 54 – No. 22 http://www.emansion.gov.lr/2press.php?news_id=2675&related=7&pg=sp

ประเทศมาล: New Information on Crashed Drug Plane, 1 Feb 2010, cable id. 10BAMAKO54. ElPaís. 2011. “El ‘Air Cocaine’ tenía jefe español.” 26/06/11. Le Journal de Dimanche. 2011. “Un Français dan la tourmente d’Air Cocaïne.” 24/07/11. Le Pretoire. 2012. “Affaire dite de ‘Boeing de la drogue’: Le Procureur Sombé Théra interjette appel contre la décision de juge d’instruction.” ด http://www.malijet. com/a_la_une_du_mali/46592-affaire-dite-du-%E2%80%98%E2%80% 99boeing-deladrogue%E2%80%99%E2%80%99-%3Ale-procureur-somb%C3% A9- th%C3%A9.html; El Faro de Vigo. 2012. “El pollicía vigués imputado por el avión de droga en Mali, en libertad al anularse el proceso.” 19/08/12.

หนงสอ มใชเพยงแคการขนสงผานภมภาคยาเสพตด รฐ และสงคมในภมภาคแอฟรกาตะวนตกISBN : 978-616-7763-52-1จดพมพและเผยแพรโดย :ส�านกกจการในพระด�ารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภาส�านกงานปลดกระทรวงยตธรรมศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารราชบรดเรกฤทธ ชน 8ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210www.kamlangjai.or.th

พมพครงท 1 : ธนวาคม 2557จ�านวน : 1,000 เลม

ศลปกรรม : มาลย วงศภกดโรงพมพ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ�ากด