การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม กรณศกษาตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

ปรญญานพนธ ของ

อจฉรยา ศกดนรงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวางแผนและการจดการการทองเทยว

เพออนรกษสงแวดลอม ตลาคม 2549

การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม กรณศกษาตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

บทคดยอ ของ

อจฉรยา ศกดนรงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวางแผนและการจดการการทองเทยว

เพออนรกษสงแวดลอม ตลาคม 2549

อจฉรยา ศกดนรงค. (2549). การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชง เกษตรกรรม กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง. ปรญญานพนธ วท.ม. (การวางแผนและการจดการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม: ผชวยศาสตราจารยกว วรกวน,อาจารย ดร.วรางคณา อดศรประเสรฐ

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาการมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ซงการศกษาครงนจะศกษาถงขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษาสงสด อาชพ รายไดตอเดอน ภมลาเนาเดม ระยะเวลาทอาศยในชมชน และการเปนสมาชกของกลมองคกร ขอมลการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม จานวน 3 ดาน ไดแก ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ดานการจดการตลาดการทองเทยว และดานการจดการบรการการทองเทยว กลมตวอยางแบงเปน 2 กลม คอ ประชาชนทอาศยในเขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน จานวน 357 คน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล และผนาชมชนทเกยวของในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล จานวน 24 คน ใชแบบสมภาษณเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน สถตทใชทดสอบสมมตฐาน คอ การวเคราะหคา Chi-Square สาหรบวเคราะหขอมลสถตใชโปรแกรม SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows ผลการวจยพบวา

1. ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน สวนใหญเปนเพศหญง มอายตงแต 35-44 ป สาเรจการศกษาขนสงสดระดบประถมศกษา ประกอบอาชพเกษตรกรรม มรายไดตอเดอนเฉลยตงแต 5,001-10,000 บาท ภมลาเนาเดมเปนคนในหมบาน มสถานะเปนสมาชกกลมองคกร และเปนสมาชกในสงกดของกลมชมรม/สมาคม

2. ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน มสวนรวมในดานการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ในระดบปานกลาง

3. ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน มสวนรวมในดานการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในดานการจดการตลาดการทองเทยวในระดบปานกลาง

4. ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน มสวนรวมในดานการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในดานการจดการบรการการทองเทยวในระดบปานกลาง

COMMUNITY PARTICIPATION AND GUIDELINES IN AGROTOURISM MANAGEMENT: A CASE STUDY OF TAMBON NONGTAPHAN, AMPHOE BAN KHAI,

CHANGWAT RAYONG

AN ABSTRACT BY

ATCHAREEYA SAKNARONG

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements

For the Master of Science degree in Planning and Management Ecotourism At Srinakharinwirot University

October 2006

Atchareeya Saknarong. (2006). Community Participation and Guidelines in Agrotourism Management: A Case Study of Tambon Nongtaphan, Amphoe Ban Khai, Changwat Rayong. Master thesis, M.S. (Planning and Management Ecotourism). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee: Assist. Prof. Kawee Worrakavin, Dr. Warangkana Adisornprasert.

The objectives of this research are to study the participation of local people and the guidelines for Agrotourism management in Tambon Nongtaphan, Amphoe Ban Khai, Changwat Rayong. Personal information including gender, age, education level, career, hometown, period of staying, and member of any group status as well as the participation of Agrotourism management in three parts: Agrotourism resources management, tourism marketing management, and tourism services management are studied in the research. The samples are divided into two groups; the first is 357 people who have habitants in Tambon Nongtaphan, the other is 24 group leaders who have involved in Agrotourism of Tambon Nongtaphan. The tools used for the first group data collection are questionnaire and interviewing form for the second. After collecting data, those were analyzed by using descriptive statistics; frequency, percentage, mean, standard deviation, and inferential statistics; Chi square for hypothesis testing. The results show that; 1. Majority of local people are female, age between 35-44 years, the highest education level is primary level, their careers are agriculturists, have incomes between 5,001-10,000 Baht per month, their hometowns are in Tambon Nongtaphan and are members of some group or organization. 2. They have participated in Agrotourism resources management in Tambon Nongtaphan, Amphoe Ban Khai, Changwat Rayong in moderate level. 3. They have participated in tourism marketing management for Agrotourism in Tambon Nongtaphan, Amphoe Ban Khai, Changwat Rayong in moderate level. 4. They have participated in tourism services management for Agrotourism in Tambon Nongtaphan, Amphoe Ban Khai, Changwat Rayong in moderate level.

ประกาศคณปการ ปรญญานพนธฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาของผชวยศาสตราจารย กว วรกวน และอาจารย ดร.วรางคณา อดศรประเสรฐ คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ ทไดกรณาใหคาปรกษาและคาแนะนาทมคณคา อกทงยงสละเวลาดแลตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆ ในการวจยฉบบน นบตงแตเรมดาเนนการจนสาเรจเรยบรอยสมบรณเปนปรญญานพนธฉบบน ผวจยรสกซาบซงในความกรณาและขอกราบขอบพระคณไว ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารยสภาพร สกสเหลอง และอาจารย กลยาณ กลชย ทกรณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจคณภาพของเครองมอ และใหคาแนะนาในการวจยครงน ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย จนดา เภาพจตร และอาจารย กลยาณ กลชย ทกรณาเปนกรรมการเพมเตมในการสอบปรญญานพนธ และใหขอเสนอแนะตางๆ เพอปรบปรงแกไขขอบกพรองอนเปนประโยชน ขอกราบขอบพระคณคณาจารยผสอนในสาขาวชาการวางแผนและการจดการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม ทประสทธประสาทวชาความร ตลอดจนประสบการณทดแกผวจย อกทงใหความเมตตาดวยดเสมอมา ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารยศรวรรณ เสรรตน และรองศาสตราจารยสพาดา สรกตตา ทใหความอนเคราะหสนบสนนการเรยน และใหกาลงใจผวจยตลอดมา ขอขอบคณนายกองคการบรหารสวนตาบล คณกนกวรรณ สหสโชต ผนาชมชน ทกรณาใหผวจยสมภาษณ และใหขอมลทเปนประโยชนเพมเตม และขอขอบคณประชาชนทอาศยในตาบลหนองตะพานทกทานทสละเวลาอนมคาตอบแบบสอบถาม

ขอขอบคณ คณจรนทร วศวสขมงคล คณวรากร จนทรเสนา และคณคมกรช เพชรมาก ทคอยเปนทปรกษา และใหกาลงใจดวยดตลอดมา สดทายนขอขอบพระคณ คณพอ คณแม คณตา นองสาว เพอนรวมงาน และเพอนๆ ทกคนทคอยชวยเหลอสนบสนน ใหกาลงกายและกาลงใจทดเยยมตลอดระยะเวลาทศกษาและทางานวจย อจฉรยา ศกดนรงค

สารบญ

บทท หนา 1 บทนา

ภมหลง........................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย.............................................................................. 2 ความสาคญของการวจย.................................................................................. 3 ขอบเขตของการวจย....................................................................................... 3 กรอบแนวคดในการวจย.................................................................................. 4 นยามศพทเฉพาะ............................................................................................. 4 สมมตฐานในการวจย........................................................................................ 5

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

แนวคดเรองการมสวนรวมของชมชน................................................................ 6 แนวคดเกยวกบการทองเทยว........................................................................... 11 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตร........................................................... 25 ขอมลพนฐาน ต.หนองตะพาน อ.บานคาย จ.ระยอง.......................................... 30 งานวจยทเกยวของ.......................................................................................... 38

3 วธดาเนนการวจย การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง.............................................................. 42 การสรางเครองมอทใชในการวจย..................................................................... 44 การเกบรวบรวมขอมล...................................................................................... 47 การจดทาและการวเคราะหขอมล...................................................................... 47

4 ผลการวเคราะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมล........................................................................ 50 ผลการวเคราะหขอมล...................................................................................... 50 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน........................................................................... 63

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

ความมงหมายของงานวจย สมมตฐานงานวจย................................................. 65 วธดาเนนการศกษาคนควา.............................................................................. 65

การสรางเครองมอทใชในการวจย..................................................................... 66 การเกบรวบรวมขอมล...................................................................................... 66 การจดทาและการวเคราะหขอมล..................................................................... 67 สรปผลการศกษาวจย...................................................................................... 68 อภปรายผล..................................................................................................... 70 แนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม......................................... 76 ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป.............................................................. 77

บรรณานกรม.............................................................................................................. 78

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ภาพถายตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง.......................... 88 ภาคผนวก ข

สรปผลการสมภาษณผนาชมชน................................................................... 93 ภาคผนวก ค

แบบสอบถามและแบบสมภาษณทใชในการวจย............................................. 111 ภาคผนวก ง รายนามผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย............................................ 123 ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหเพอการวจย......................................................... 125

ประวตยอผวจย......................………………………………………………………….… 127

บญชตาราง ตาราง หนา 1 ขนาดกลมตวอยางแยกตามหมบาน....................................................................... 43 2 สรปเกณฑการแปลความหมายของคะแนน............................................................ 46 3 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามเพศ...................... 51 4 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามอาย...................... 51 5 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามระดบการศกษา สงสด.............................................................................................................. 52 6 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามอาชพ.................... 52 7 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามรายไดตอเดอน...... 53 8 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามภมลาเนาเดม........ 53 9 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามสถานะการเปน สมาชกกลมองคกร......................................................................................... 54 10 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามสมาชก กลมองคกร.................................................................................................... 54 11 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน ของขอมลการมสวนรวมในดานการจดการ ทรพยากรการทองเทยวเกษตร......................................................................... 55 12 แสดงระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามในดานการจดการตลาด การทองเทยว................................................................................................. 56 13 แสดงระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามในดานการจดการบรการ การทองเทยว................................................................................................. 58

14 แสดงผลการทดสอบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยว เชงเกษตรกรรม ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร........................ 61

15 แสดงผลการทดสอบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยว เชงเกษตรกรรม ดานการจดการตลาดการทองเทยว......................................... 62

16 แสดงผลการทดสอบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยว เชงเกษตรกรรม ดานการจดการบรการการทองเทยว........................................ 63 17 แสดงผลสรปการทดสอบสมมตฐาน.............................................................................. 63

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย....................................................................................... 4 2 แผนทแสดงหมบานในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง............... 31

บทท 1 บทนา

ภมหลง อตสาหกรรมทองเทยวของไทยนบเปนอตสาหกรรมภาคบรการทสามารถสรางรายไดหลกใหกบ

ประเทศเปนจานวนมหาศาล แตกเปนอตสาหกรรมทมความเปราะบางตอผลกระทบจากเหตการณตางๆ ทเกดขน จากขอมลของการทองเทยวแหงประเทศไทย พบวาในป 2546 มจานวนนกทองเทยวเดนทางเขาประเทศ 10 ลานคน สรางรายได 309,300 ลานบาท ซงลดลงรอยละ 7.36 เมอเทยบจากป 2545 ทมจานวนนกทองเทยวเดนทางเขาประเทศ 10.8 ลานคน สรางรายได 323,484 ลานบาท (การทองเทยวแหงประเทศไทย. 2548: ออนไลน) อนเปนผลสบเนองมาจากในป 2546 มเหตการณของโรค SARS โรคไขหวดนก และเหตการณกอการรายทางภาคใตของประเทศ ทาใหนกทองเทยวเกดความหวาดกลว ไมกลาเดนทางมาทองเทยว จงทาใหกระทรวงการทองเทยวและกฬา ตองกาหนดยทธศาสตรการทองเทยว พ.ศ. 2547-2551 โดยมนโยบายเพอเตรยมการรองรบใหอตสาหกรรมทองเทยวของไทยสามารถปรบตวและเผชญกบปญหาทมผลกระทบตอการทองเทยวของประเทศไดในระยะยาว โดยกาหนดใหยทธศาสตรท 2 เปนยทธศาสตรการพฒนาสนคา และบรการดานการทองเทยว เพอใหมคณภาพ มาตรฐาน และสามารถสงเสรมการทองเทยวไดอยางยงยน โดยสนบสนนใหมการสรางแหลงทองเทยวใหมทเปนจดดงดดนกทองเทยว และเชอมโยงแหลงทองเทยวภายในจงหวด กลมจงหวด ภมภาค และประเทศเพอนบาน (ยทธศาสตรการทองเทยว พ.ศ. 2547-2551. 2547:23)

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ประชาชนสวนใหญของประเทศประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนอาชพหลก ไมวาจะเปน การทานา ทาไร ทาสวน การปลกไมดอกไมประดบ การเลยงสตว และการประมง ดงนน การเกษตรกรรม จงเปนอกหนงทางเลอกทนาสนใจยงในการพฒนาใหเปนสนคาและบรการดานการทองเทยว เพราะไมเพยงแตไดพกผอนเยยมชมเทานน แตยงไดสมผสกลนอาย และวถชวตเกษตรกรอยางใกลชด เขาใจและไดรบสาระประโยชน ชวยสรางโอกาสและกระจายรายไดสชมชน และทสาคญยงไดรบรและสานกตอการรกษาสงแวดลอมและสภาพแวดลอม ใหคงไวซงความสมบรณ โดยการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ไดรวมกบกรมสงเสรมการเกษตร เปนผรเรมจดกจกรรมการทองเทยวอยางหนงทเรยกวา การเกษตรไทย หรอ Amazing Agricultural Heritage โดยไดเรมเผยแพรกจกรรมนครงแรกในปทองเทยว Amazing Thailand 1998-1999 ซงกจกรรมดงกลาวสามารถแกไขปญหาการวางงานของคนในชนบท อนเนองมาจากสภาวะเศรษฐกจของประเทศและเปนการกระจายรายไดอกทางหนง และจากการเรมกจกรรมน การทองเทยวแหงประเทศไทยและกรมสงเสรมการเกษตรจงไดมนโยบายใหทกจงหวด จดใหมการทองเทยวเกษตรขน โดยยดแนวการจดกจกรรมลกษณะเพมคณคาและคณภาพ (Value Added) ในแตละกจกรรม เพอเสรมเสนหทางการทองเทยวใหเปนกจกรรมทยงยน

2

จงหวดระยอง เปนเมองทองเทยวชายทะเลทมชอเสยงแหงหนงของภาคตะวนออก เนองจาก มชายหาดทสวยงามยาวกวาหนงรอยกโลเมตร และมเกาะทไดรบความนยมจากนกทองเทยว อกทงทตงของจงหวดยงอยใกลกบกรงเทพมหานคร สามารถเดนทางไดอยางสะดวก และจากความนยมในการเดนทางมาทองเทยวดงกลาว ทาใหจงหวดระยองไดพฒนาการทองเทยวใหมรปแบบทหลากหลายเพอเปนทางเลอกสาหรบนกทองเทยว เพราะนอกจากจงหวดระยองจะมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทมชอเสยงแลว จงหวดระยองยงมพนทเกษตรกรรมถง 1,535,000 ไร คดเปนรอยละ 69.14 ของพนทจงหวด มครวเรอนเกษตรกรจานวน 55,433 ครวเรอน (ระยอง. 2548: ออนไลน) มสวนผลไมใหเยยมชมและชมรสชาตทสดอรอยเปนทชนชอบและรจกของบคคลทวไป จะเหนไดจากผลไมทขนชอของจงหวด ไดแก ทเรยน ซงเปนผลไมทไดฉายาเปนราชาแหงผลไม และมงคดเปนราชนแหงผลไม นอกจากนยงม เงาะ มะมวง ขนน และออย เปนตน ดงนนการทองเทยวเชงเกษตรกรรม จงเปนรปแบบการทองเทยวหนงทไดรบการพฒนาในจงหวดระยอง ในป พ.ศ. 2548 มแหลงทองเทยวเชงเกษตรกรรมทพรอมเปดใหบรการในจงหวดระยอง จานวนทงสน 3 แหง (สานกพฒนาเกษตรกร กรมสงเสรมการเกษตร. ม.ป.ป.: 8-9) พนทตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย เปนหนงในสามของแหลงทองเทยวเชงเกษตรกรรมทเปดใหบรการ เนองจากพนทของตาบลเหมาะสมในการทาเกษตรกรรม มทศนยภาพทสวยงาม แตละหมบานมรปแบบเกษตรกรรมทหลากหลายกอใหเกดกจกรรมทางการทองเทยว ไดแก หมท 1 และหมท 2 เปนศนยสงเสรมและผลตพนธขาวชมชน และปลกแกวมงกร หมท 3 ปลกผกปลอดสารพษ และสวนกลวยไม หมท 4 ทาสวนยางพารา สวนมงคด สวนหมาก และทเรยนทอด ซงเปน OTOP ระดบ 5 ดาวของตาบล หมท 5 ทาปยหมกชวภาพ ซงคณสมบตเหลานสามารถทาใหตาบลหนองตะพานเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรกรรมทมชอเสยงได แตในขณะนการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ยงไมเปนทรจกอยางแพรหลายเมอเทยบกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลตะพง อาเภอเมอง จงหวดระยอง จากเหตผลดงกลาวขางตน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษารปแบบในการมสวนรวมของชมชน ในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การจดการตลาดการทองเทยว และการจดการบรการการทองเทยว ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงาน รวมถงแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล เพอนาผลการศกษาทไดมาใชในการปรบปรงการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล และแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลใหมชอเสยง และเปนทรจกของนกทองเทยว

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1. เพอศกษาการมสวนรวมของชมชนในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การจดการตลาดการทองเทยว และการจดการบรการการทองเทยว

2. เพอศกษาถงปญหาและอปสรรคในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

3

3. เพอหาแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

ความสาคญของการวจย การศกษาเรอง การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชง เกษตรกรรม กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง สามารถนาผลการวจยไปใชประโยชนไดดงน

1. ประชาชนทอาศยในทองถนสามารถนาผลการวจยทไดไปใชเปนแนวทางในการบรหารจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล

2. องคกรปกครองสวนทองถน สามารถทราบถงปญหาและอปสรรคในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล และนาขอมลทไดไปใชในการปรบปรงแกไข และพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรในพนท รวมทงประสานงานกบประชาชนในทองถนใหดาเนนงานไปในทศทางเดยวกน

ขอบเขตของการวจย ขอบเขตของการวจยในครงน ผวจยมงทจะศกษาการมสวนรวมของชมชนตาบลหนองตะพาน

อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน แบงออกเปน 2 กลมคอ 1. ประชาชนทอาศยอยในเขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวด

ระยอง จานวนทงสน 3,342 คน 2. ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน

จานวน 24 คน กลมตวอยางทใชในการวจย 1. ประชาชนทอาศยอยในเขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวด

ระยอง จานวนทงสน 3,342 คน การกาหนดขนาดตวอยางใชวธการคานวณหาขนาดของกลมตวอยางจากสตรของ ยามาเน (Taro Yamane. 1967: 886) ไดขนาดตวอยางจานวน 357 คน

2. ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ไดแก สมาชกองคการบรหารสวนตาบล เจาพนกงานสงเสรมการทองเทยว เกษตรตาบล กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพ จานวน 24 คน

ตวแปรทใชในการศกษา 1. การมสวนรวมของชมชนดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเชงเกษตร 2. การมสวนรวมของชมชนดานการตลาดการทองเทยว 3. การมสวนรวมของชมชนดานการบรการการทองเทยว

4

กรอบแนวคดในการวจย

ประชาชน

แนวทางในการจดการ การทองเทยวเชงเกษตรกรรม

การมสวนรวมในการจดการ การทองเทยวเชงเกษตรกรรม

- ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร - ดานการจดการตลาดการทองเทยว - ดานการจดการบรการการทองเทยว

ผนาชมชน

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

นยามศพทเฉพาะ 1. การมสวนรวม หมายถง การทประชาชน และเจาหนาทของรฐในทองถนรวมจดการ

กจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรกรรมตางๆ ในตาบลหนองตะพาน โดยมลกษณะในการทางานรวมกน ตงแตวางแผน ตดสนใจ ปฏบต ประเมนผล รบผลประโยชนรวมกน และมไดถกบงคบ

2. ชมชน หมายถง ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง รวมถงผนาชมชนทมสวนรวมในการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล

3. การจดการการทองเทยว หมายถง กระบวนการดาเนนงานเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตร ในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเชงเกษตร การตลาดการทองเทยว และการบรการการทองเทยว โดยชมชนและผเกยวของในตาบลหนองตะพาน

5

4. ทรพยากรการทองเทยวเกษตร หมายถง ทรพยากรในตาบลหนองตะพานทเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ไดแก รปแบบการทานา รปแบบเกษตรผสมผสาน รปแบบสวนผลไม รปแบบชมชนเกษตรกรรม (กลมแมบานเกษตรกร) และรปแบบสวนเกษตรหรอฟารมเอกชน

5. ตลาดการทองเทยว หมายถง การจดการดานการตลาดทเจาะจงเฉพาะกลมการทองเทยวเชงเกษตรกรรมเทานน ไดแก การประชาสมพนธการทองเทยว การออกแบบบรรจภณฑสนคา

6. บรการการทองเทยว หมายถง การจดการดานการบรการทเกยวของกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ไดแก การบรการนาเทยว รานอาหาร ทพก และสงอานวยความสะดวกตางๆ

7. การทองเทยวเชงเกษตรกรรม หมายถง การเดนทางทองเทยวไปยงพนทชมชนเกษตรกรรม ทประกอบอาชพทานา ทาสวนผลไม โดยนกทองเทยวจะไดสมผสกบวถชวตของสงคมชาวชนบท ไดลมรสผลไมสดๆ ภายในสวน ไดเรยนรดานการเกษตร และไดรวมทากจกรรมกบชาวสวน ไดแก การเกบผลไมจากตน การเดนชมเสนทางศกษาธรรมชาต เปนตน

สมมตฐานในการวจย 1. ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของ

ตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก 2. ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบ

ปานกลาง หรอมาก 3. ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบ

ปานกลาง หรอมาก

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอตามหวขอ

ตอไปน 1. แนวคดเรองการมสวนรวมของชมชน 2. แนวคดเกยวกบการทองเทยว 3. แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตร 4. ขอมลทวไป ต.หนองตะพาน อ.บานคาย จ.ระยอง 5. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดเรองการมสวนรวมของชมชน 1.1 ความหมายของการมสวนรวม เคยท (Keith. 1972: 136) ไดกลาวถงการมสวนรวม หมายถง การเกยวของทางจตใจและอารมณของบคคลหนงในสถานการณกลม ซงผลของการเกยวของดงกลาวเปนเหตเราใจใหกระทาเพอบรรลจดมงหมายของกลมนน กบทงใหเกดความรสกรบผดชอบรวมกบกลมดงกลาวดวย เออรวน (Erwin. 1976: 138) กลาววา การมสวนรวม ของประชาชนคอ กระบวนการใหประชาชนเขามามสวนเกยวของในการดาเนนการพฒนา รวมคด รวมตดสนใจแกปญหาของตนเอง รวมใชความคดสรางสรรค ความรความชานาญ รวมกบการใชวทยากรทเหมาะสม และสนบสนนตดตามผลการปฏบตงานขององคกรและเจาหนาททเกยวของ องคการอนามยโลก (1978: 11) ใหความหมายวา การมสวนรวมของประชาชนคอ การทกลมของประชาชนกอใหเกดการรวมตวทสามารถจะกระทาการตดสนใจใชทรพยากร และมความรบผดชอบในกจกรรมทกระทาโดยกลม

อโนทย เพยรคงชล (2540: 23) ไดใหความหมายของการมสวนรวมในเชงจตวทยาไววา เปนการเกยวของทางดานจตใจและอารมณของบคคลหนงในสถานการณกลม (group situation) ซงผลของการเกยวของดงกลาวเปนเหตเราใจใหกระทาการใหบรรลจดมงหมายของกลมนน กบทงทาใหเกดความรสกรวมรบผดชอบกบกลมดงกลาวดวย บญเลศ ตงจตวฒนา (2542: 226) กลาววา การมสวนรวมของชมชนทองถนทางการทองเทยวแบบยงยนเปนการเปดโอกาสใหแกสมาชกของชมชนทองถนอยางเทาเทยมกน ในการเขารวมรบผลประโยชนจากการทองเทยวแบบยงยน โดยถอเปนกระบวนการเรยนรทกระตนใหชมชนทองถนเขามารวมในฐานะเจาหนาทหรอนกวางแผน มการเรยนรรวมกน และเขารวมประชมตดสนใจในการวางแผนพฒนาการทองเทยว ในขณะเดยวกนเจาหนาทของรฐกตองฝกฟงความคดเหน ปญหา และความตองการของชมชนทองถนดวย เพอใหชมชนทองถนมบทบาทในการวางแผน

7

กากบดแล ควบคมการทองเทยวใหมากขน อนจะทาใหชมชนทองถนเกดความรสกเปนเจาของ เกดความรก ความหวงแหน และสรางจตสานกในการดแลปกปองรกษาทรพยากรทองเทยวและสงแวดลอมใหยงยน จงตองใหชมชนทองถนมสวนรวมในการวางแผนพฒนาการทองเทยวแบบยงยนทกขนตอน เมอมการพฒนาการทองเทยวเกดขนในชมชนทองถน ทาใหชมชนทองถนขยายตวอยางรวดเรว และกอผลกระทบโดยตรงตอชมชนทองถนทงดานผลบวกและผลลบอยางหลกเลยงไมได ซงผลกระทบของการทองเทยวตอชมชนทองถนอาจเปน 4 ดาน คอ 1. ผลกระทบของการทองเทยวตอชมชนทองถนดานเศรษฐกจ 2. ผลกระทบของการทองเทยวตอชมชนทองถนดานสงคม 3. ผลกระทบของการทองเทยวตอชมชนทองถนดานวฒนธรรมและ 4. ผลกระทบของการทองเทยวตอชมชนทองถนดานสงแวดลอม ปารชาต วลยเสถยร (2543: 115) ไดสรปความหมายของการมสวนรวมไว 2 ลกษณะดวยกนคอ

1. การมสวนรวมในลกษณะทเปนกระบวนการของการพฒนา โดยใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนา ตงแตเรมจนสนสดโครงการ ไดแก การรวมกนคนหาปญหา การวางแผน การตดสนใจ การระดมทรพยากร และเทคโนโลยทองถน การบรหารจดการ การตดตามประเมนผล รวมทงการรบผลประโยชนทเกดขนจากโครงการ โดยโครงการพฒนาดงกลาว จะตองมความสอดคลองกบวถชวตและวฒนธรรมของชมชน

2. การมสวนรวมในนยทางการเมอง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 2.1 การสงเสรมสทธ และพลงอานาจของพลเมองโดยประชาชน หรอชมชน

พฒนาขดความสามารถของตนในการจดการ เพอรกษาผลประโยชนของกลม ควบคมการใชและการกระจายทรพยากรของชมชน อนจะกอใหเกดกระบวนการ และโครงสรางทประชาชนในชนบทแสดงออกซงความสามารถของตน และไดรบผลประโยชนจากการพฒนา

2.2 การเปลยนแปลงกลไกการพฒนาโดยรฐ มาเปนการพฒนาทประชาชนมบทบาทหลก โดยการกระจายอานาจในการวางแผนจากสวนกลางมาเปนสวนภมภาค เพอใหภมภาคมลกษณะเปนเอกเทศ ใหมอานาจทางการเมอง การบรหาร มอานาจตอรองในการจดสรรทรพยากรอยในมาตรฐานเดยวกน โดยประชาชนสามารถตรวจสอบได อาจกลาวไดวาเปนการคนอานาจในการพฒนาใหแกประชาชนใหมสวนรวมในการกาหนดอนาคตของตนเอง ทงนตองคานงถงการพฒนาทเทาเทยมกนของชายและหญง ในการดาเนนงานพฒนาดวย สมศกด เตชะเอราวณ (2544: 8) กลาววา การมสวนรวมของชมชน หมายถง การพฒนาความสามารถหรอศกยภาพของประชาชนตอการดแลและจดการกบทรพยากรทมในชมชน ตลอดถงการสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษนเวศในพนทของตนดวย โดยแสดงใหเหนวา การทองเทยวเชงนเวศนเปนการทองเทยวทพงประสงคของชมชน ชมชนตองมสวนรวมในการจดการและประโยชนจะกลบไปสชมชนโดยตรง กนกอร รตนอดมสวสด (2545: 8) ใหความหมายวา กระบวนการทใหประชาชน ไมวาปจเจกบคคล หรอกลมคน ทเหนพองตองการเขามามสวนรวมรบผดชอบในการดาเนนงาน โดย

8

รวมกนคด รวมลงมอปฏบตการ รวมในการแบงปนผลประโยชน และรวมในการตดตามและประเมนผล ภทรา มานอย (2545: 13) กลาววา การมสวนรวมของชมชน หมายถง การมสวนรวมของประชาชนในระดบลางๆ ของสงคม ซงแตเดมไมเคยมสทธ มเสยงในการพฒนาแตอยางใด บดนมผเหนความสาคญ และปรารถนาใหเขาเหลานนเขามามสทธมเสยงในการกาหนดชะตาชวตของตนเอง มใชเปนผถกกระทาเพยงฝายเดยว ประภาส อนทนประสาธน (2546: 17) ใหความหมายวา การทประชาชนไดมสวนรบผดชอบในกจกรรมของสวนรวม โดยไดคดถงปญหา ตดสนใจกระทาหรอดาเนนงานในขนตอนตางๆ ตลอดจนถงการไดรบผลประโยชนหรอสามารถแกไขปญหาไดดวยความสามารถทมอยเดม หรอจากการพฒนาใหมขดความสามารถ โดยเฉพาะอยางยงในการจดการการทองเทยวของชมชนนน มความจาเปนทจะตองเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการดาเนนงานอยางยงในการทจะบรรลถงวตถประสงค จากความหมายดงกลาว สรปไดวา การมสวนรวมของชมชน หมายถง การมสวนรวมของชมชนในการบรหารจดการ ตงแตขนตอนเรมตน ไดแก การวางแผนการดาเนนงาน การตดสนใจใหเปนไปตามความตองการ ตลอดจนการตดตามประเมนผล การแบงปนผลประโยชน โดยประโยชนทเกดขนจะกลบคนสชมชนโดยตรง

1.2 รปแบบของการมสวนรวม องคการอนามยโลก (อางในอญชนา นตคณ, 2543: 20) ไดเสนอรปแบบการมสวนรวมทวา รปแบบทแทจรงหรอสมบรณนนจะตองประกอบดวยกระบวนการ 4 ขนตอน คอ

1. การวางแผน ประชาชนจะตองมสวนรวมในการวเคราะหปญหา จดลาดบความสาคญ ตงเปาหมายกาหนดการใชทรพยากร กาหนดวธการตดตามและประเมนผล และประการสาคญ คอ การตดสนใจดวย

2. การดาเนนกจกรรม ประชาชนจะตองมสวนรวมในการจดสรรควบคมทางการเงน และการบรหาร

3. การใชประโยชน ประชาชนจะตองมความสามารถในการนาเอากจกรรมมาใชใหเกดประโยชนได ซงเปนการเพมระดบของการพงตนเอง และการควบคมทางสงคม

4. การไดรบประโยชน ประชาชนจะตองไดรบการแจกจายผลประโยชนจากชมชนในพนททเทากน ซงอาจจะเปนผลประโยชนสวนตว สงคม หรอวตถกได

องคการสหประชาชาต (ยรรยง กางการ. 2544: 20; อางองจาก United Nation, Department of International Economic and Social Affairs, 1981) ไดรวบรวมรปแบบของการมสวนรวมได 3 รปแบบใหญๆ คอ

9

1. การมสวนรวมแบบเปนไปเอง ซงเปนโดยการอาสาสมคร หรอการรวมตวกนเองเพอแกปญหาของตวเองเปนการกระทาทไมไดรบความชวยเหลอจากภายนอก ซงเปนรปแบบทเปนเปาหมาย

2. การมสวนรวมแบบชกนา เปนการเขารวมโดยตองการความเหนชอบหรอการสนบสนนโดยรฐบาลซงเปนรปแบบทเปนลกษณะทวไปของประเทศกาลงพฒนา

3. การมสวนรวมแบบบงคบ เปนผมสวนรวมภายใตการดาเนนการตามนโยบายของรฐภายใตการจดของเจาหนาทของรฐ หรอโดยการบงคบโดยตรง รปแบบนเปนรปแบบทสงผลใหผกระทาไดรบผลทนท แตจะไมไดผลในระยะยาวและอาจเกดผลเสยทไมไดสนบสนนจากประชาชนในทสด สกญญา เรอนสอน (2543: 13) ไดแบงรปแบบของการมสวนรวมของประชาชน ไดดงน

1. การมสวนรวมของชมชนแบบอดมคต เปนลกษณะทโครงการพฒนาตางๆ ในชมชนโดยมชมชนเปนแกนนาในกจกรรมทงหมด ตงแตการตดสนใจไปจนถงการควบคมตดตามงานและการประเมนผล การมสวนรวมของชมชนแบบอดมคตน มกจะพบในชมชนชนบทในเรองเกยวกบงานของศาสนาหรองานบญประจาป เพราะสมาชกในชมชนจะมความรสกทาเพอสวนรวม ถาหากไมทากจะเกดความรสกไมดทงเกดขนกบตวเองและชาวบานอาจนนทาได เชน เจาอาวาสในหมบานแหงหนงไดรบพระราชทานพดยศ ประชาชนตางมความยนดและชวยกนรวมแรงกนวางแผนจดงานฉลองพดยศดวยความเตมใจ และรวมกนบรจาคเงนเพอจางมหรสพมาฉลองตลอดจนการแบงหนาทการทางานจนสาเรจลลวงไปดวยด อนงลกษณะของการมสวนรวมของชมชนแบบอดมคตนเปนลกษณะทเกดขนจากแรงจงใจภายในชมชนเอง สมาชกรบรรวมกนเกยวกบปญหาความตองการรวมตวกนและมการลงแรงสมทบทนเพอใหการทางานบรรลตามเปาหมาย

2. การมสวนรวมของชมชนแบบประชาชนเปนแกนนา มงผลประโยชนของชมชนเปนหลก โดยสมาชกในชมชนไดตระหนกถงปญหารวมกน เนองจากประชาชนตระหนกถงสทธของตนเองและเหนถงผลประโยชนสวนใหญทตองสญเสยไป แตอาจมการตอตานในกลมผเสยประโยชนกได เชน ประชาชนยกขบวนไปยงหนาอาเภอเพอเรยกรองใหสรางคลองสงนาชลประทานใหทวถงทดนของประชาชนสวนใหญ แทนทจะสรางผานทดนผนใหญไมกคนในหมบาน จากตวอยางแสดงใหเหนถงประชาชนไดตระหนกถงปญหาและความตองการของชมชน

3. การมสวนรวมของชมชนแบบเจาหนาทพฒนาเปนแกนนา การมสวนรวมของชมชนในรปแบบน เปนลกษณะทพบเหนทวๆ ไปในชมชนตางๆ เปนลกษณะของการทางานพฒนาขององคกรพฒนาภายนอกชมชนทมาจากฝายรฐบาล หรอเอกชนโดยไดมขอสมมตวาประชาชนจะตองมการเรยนร การมสวนรวมของชมชน เชน การนาประชาชนทเกยวของมาอบรมใหทราบวธการและภาวะความเปนผนา ในการเรยกประชมประชาชนใหตระหนกถงการมสวนรวมของชมชน ตงแตการกาหนดแนววธการ และการดาเนนการพฒนาโครงการตางๆ วธการททาใหประชาชนมสวนรวมนพจารณาแลวเหนวาเจาหนาทพฒนายงคงเปนแกนนาทงความคดและการกระทา แตอาจจะกลาวไดวาเปนวธการทเหมาะสมในภาวะปจจบน และพฒนาการมสวนรวมของประชาชนในอนาคตเปรยบ

10

เสมอนเปนการเปดโอกาสใหประชาชนไดศกษา และเรยนรการมองปญหาของชมชน นอกจากนเปนกระบวนการเรยนรของประชาชนใหเขาการมสวนรวม โดยมเจาหนาททเกยวของกบการพฒนาคอยใหคาปรกษา ใหกาลงใจ และสนบสนนประชาชนใหเกดความตระหนกในปญหาและใหประชาชนไดรจกประเมนผลไดผลเสยจากการเขามามสวนรวมโดยประชาชนเปนแกนนาในการพฒนา

4. การมสวนรวมของชมชนแบบสงการ เปนลกษณะทประชาชนเขามามสวนรวม โดยมไดเกดจากความตองการทแทจรงของชมชน เชน ผใหญบานเกณฑชาวบานใหไปปรบปรงถนนรวบาน และบรเวณบานใหสะอาด เพอตองการทจะสงหมบานเขาประกวด ลกษณะการมสวนรวมจงเปนแบบสงการ ซงมไดนาไปสการพฒนาความคดของประชาชนในชมชน มกจะเปนเรองททาเพอเปนประโยชนในการแกปญหาเฉพาะหนาเทานน นาชย ทนผล (2529: 118-119) ไดเสนอขนตอนการมสวนรวมของประชาชนประกอบไปดวย 4 ขนตอนคอ

1. การมสวนรวมของประชาชนในการระบปญหาและสาเหตของปญหา ขนตอนนเปนขนตอนทสาคญทสด เพราะถาประชาชนไมมบทบาทในการระบปญหาและความตองการของเขาแลว โครงการตางๆ ทวางออกมากจะไรประโยชน เพราะโครงการทวางออกมามไดตอบสนองความตองการทแทจรงของประชาชน อกทงประชาชนจะมองไมเหนความสาคญของกจกรรมและการดาเนนกจกรรมกจะไมประสบความสาเรจบรรลเปาหมายทวางไว ดงนนการมสวนรวมของประชาชนในการระบปญหา วเคราะหปญหาดวยตนเอง โครงการทวางไวกจะสามารถดาเนนไปสจดมงหมายโดยงาย เพราะประชาชนจะเกดความรสกทเปนเจาของโครงการ ซงสามารถตอบสนองความตองการหรอแกปญหาใหพวกเขาเอง

2. การมสวนรวมในการวางแผนดาเนนกจกรรม เมอประชาชนในชมชนไดมสวนรวมเขามามบทบาทในการระบปญหาแลว ขนตอไปคอ การรวมกนวางแผนโครงการดาเนนกจกรรมเพอตอบสนองความตองการหรอแกปญหาของพวกเขาดวยตวของเขาเอง แตอยางไรกตามนกพฒนาหรอผมความรในการวางแผนควรมสวนเขาไปรวมในการวางแผนดวย เพอคอยใหคาแนะนาประชาชนในการวางแผนกาหนดทางเลอกในการแกไขปญหา แตมใชนกพฒนาเหลานจะไปเปนผวางแผนกาหนดแนวทางแกปญหาเสยเอง เพราะผลเสยทจะตดตามมากคอ ประชาชนจะไมสามารถดาเนนการชวยตวเองไดในโอกาสตอๆ ไป การทประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมแรงรวมใจในการตดสนใจหาแนวทางแกไขปญหาและแนวทางดาเนนกจกรรมน จะมผลทาใหพวกเขาเหลานมความรสกเปนเจาของ (sense of belonging) กจกรรมนนและจะนามาซงความรวมมอรวมใจกนดาเนนกจกรรมทวางไว

3. การมสวนรวมในการลงทนและปฏบตงาน ดงทกลาวมาแลววาเมอประชาชนมความรสกเปนเจาของกจกรรมแลว ผลทตามมากคอ การมสวนรวมในการดาเนนกจกรรมทวางไวนอกจากนนแลวนกพฒนาควรจะกระตนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการลงทนในรปของทรพยากรธรรมชาตทประชาชนในชมชนทอยตามกาลงความสามารถของประชาชน แทนทจะใช

11

ทรพยากรหรอปจจยภายนอกของชมชนเสยทงหมด การดาเนนกจกรรมรวมกนนนจะเปนการเสรมสรางใหประชาชนรจกการทางานรวมกน

4. การมสวนรวมในการตดตาม และประเมนผล การมสวนรวมของประชาชนในขนนจะทาใหประชาชนไดมการประเมนวา ผลงานทตวเองดาเนนไปนน ไดรบผลดหรอไดรบผลประโยชนมากนอยเพยงไร และอปสรรคตางๆ ทไดรบจากการดาเนนงานนน การทประชาชนมสวนรวมในการประเมนผลน จะทาใหประชาชนรแจงเหนจรงวา กจกรรมทพวกเขาทาไปนน ดหรอไมดอยางไร ซงพวกเขาจะนาไปใชวางแนวทางแกไขในโอกาสตอๆ ไปได

โคเฮน และ อพฮอฟ (John M. Cohen and Norman T. Uphoff. 1980: 213) ไดเสนอขนตอนของการมสวนรวม 4 ขนตอนคอ

1) การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision making) 2) การมสวนรวมในการปฏบตการ (Implementation) 3) การมสวนรวมในผลประโยชน (Benefits) 4) การมสวนรวมในการประเมนผล (Evaluation)

โดยในงานวจยน ผวจยมงศกษาการมสวนรวมของชมชน อนไดแก ประชาชน ผนาชมชน และองคกรปกครองสวนทองถน ในการจดการการทองเทยวเชงเกษตร ของ ต.หนองตะพาน อ.บานคาย จ.ระยอง

2. แนวคดเกยวกบการทองเทยว 2.1 ความหมายของการทองเทยว ชาญวทย เกษตรศร (2540: 6) ใหความหมายของการทองเทยววา เปนการทองเทยวโดยผทองเทยวไมมงหวงทจะไดรบผลตอบแทน แตเปนการทองเทยวเพอพกผอนหยอนอารมณ เพอทานบารงสขภาพ และเพอสนองความอยากรอยากเหน

องคการสหประชาชาต (อางใน บญเลศ จตตงวฒนา, 2543: 2-3) ไดใหนยามของการทองเทยว ไวในการประชมวาดวยการเดนทางและทองเทยวระหวางประเทศ ณ กรงโรม ประเทศอตาล วา การทองเทยวหมายถง การเดนทางทมเงอนไข 3 ประการคอ

1. เปนการเดนทางจากทอยอาศยปกตไปยงทอนเปนการชวคราว 2. เปนการเดนทางดวยความสมครใจ 3. เปนการเดนทางดวยวตถประสงคใดๆ กตามทมใชเพอประกอบอาชพ หรอหารายได

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2540: 2-5) ไดใหความหมายของการทองเทยวไววา การทองเทยวเปนการนนทนาการ (Recreation) รปแบบหนงทเกดขนระหวางเวลาวาง (Leisure time) ทมการเดนทาง (Travel) เขามาเกยวของ โดยเปนการเดนทางจากทหนงทมกหมายถงทอยอาศย ไปยงอกทหนงทถอเปนแหลงทองเทยวเพอเปลยนบรรยากาศและ

12

สงแวดลอม โดยมแรงกระตน (Motivator) จากความตองการในดานกายภาพ ดานวฒนธรรม ดานการปฏสมพนธ และดานสถานะหรอเกยรตคณ

แมค อนทอช และ โกลดเนอร (Mc Intosh and Goeldner. 1984: 4) ไดสรปวา การทองเทยว หมายถง ผลรวมของปรากฏการณตางๆ และความสมพนธทเกดขนจากปฏสมพนธระหวางนกทองเทยวกบธรกจและบรการตางๆ รวมทงกบรฐบาลประเทศเจาภาพและประชาชนในทองถน ซงเปนแหลงทองเทยวทเกยวของอยในกจกรรมหรอกระบวนการในการดงดด ดวยการใหการตอนรบทอบอนเปยมไมตรจตแกนกทองเทยวหรอผมาเยอน ฉลองศร พมลสมพงศ (2542: 4) กลาววา การทองเทยว คอ การเดนทางจากทอยอาศยปกตไปยงทอนเปนการชวคราว เดนทางดวยความสมครใจ และเดนทางดวยวตถประสงคใดๆ กตามทไมใชเพอการประกอบอาชพหรอหารายได ก ชอย และ แมเคนส (Gee, Choy and Makens. 1984: 4) กลาววา การทองเทยว หมายถง การเดนทางออกจากสถานทหนงไปสสถานทอนๆ เชน การเดนทางออกจากบานและการเดนทางเพอไปอาศยทอน นศา ชชกล (2542: 1) การทองเทยว (Tourism) เปนกจกรรมการเดนทางจากจดหนงไปยงอกจดหนง ซงนบตงแตจดเรมตนจนถงปลายทางจะตองประกอบดวยปจจยสามประการเปนอยางนอย คอ การเดนทาง การพกแรมและการกนอาหารนอกบาน วาลกา แสนคา (2545: 10) การทองเทยว หมายถง การเดนทางของบคคลหรอกลมบคคลจากสถานทซงเปนทพกอาศยอยประจาไปยงสถานทอนเปนการชวคราว และเดนทางกลบไปยงสถานทอาศยเดม โดยการเดนทางนนไมใชเพอประกอบอาชพโดยตรง แมวารปแบบของการทองเทยวบางประเภทจะมเรองของอาชพ หรอธรกจการงานเขามาเกยวของอยบาง กลาวโดยสรป การทองเทยว หมายถง การเดนทางไปยงสถานททมใชทพกอาศยประจา โดยมจดประสงคใดๆ กตามทมใชเพอการประกอบอาชพ หรอหารายได โดยการเดนทางตองเปนไปดวยความสมครใจ 2.2 องคประกอบของการทองเทยว สถาบนวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2540: 2-7) ไดสรปสาระสาคญของระบบและองคประกอบของการทองเทยวไววา การทองเทยวเปนกระบวนการทางสงคมและเศรษฐกจ ทมองคประกอบหลก 3 ดานคอ ทรพยากรแหลงทองเทยว (Tourism Resource) บรการการทองเทยว (Tourism Service) และตลาดการทองเทยว (Tourism Market or Tourist) ความสมพนธระหวางระบบยอยทง 3 เกดขนเมอนกทองเทยวไดไปใชประโยชนจากทรพยากรการทองเทยวเพอนนทนาการ หรอทศนศกษา ซงอาจเปนการใชประโยชนโดยตรงและจากการบรการทเกยวของ โดยปกตทรพยากรการทองเทยวเปนทรพยากรทใชไมมวนหมด เพราะรปแบบการใชมกเปนการสมผสแตภายนอกโดยไมมการเคลอนยายทรพยากรใดๆ หรออาจมการชดเชยไดอยตลอดเวลา อยางไรก

13

ตาม ในการทองเทยวทเปนจรงนน การใชประโยชนของทรพยากรมกมการแปรรปทรพยากร และอาจไมมการคานงถงการสญเสย หรอผลกระทบทจะเกดขนกบระบบยอยตางๆ รวมทงผลตอสงแวดลอมอนๆ ในทางกลบกนสงแวดลอมทเปนระบบอน เชน ระบบชมชน ระบบอตสาหกรรม ฯลฯ อาจมผลกระทบมาสระบบทองเทยวดวย ดงนน การทองเทยวทขาดระบบการจดการทดเขามาเกยวของ จงเปนการทองเทยวทไมประสบความสาเรจไดเลย นอกจากองคประกอบภายในระบบแลว การทองเทยวยงมสงแวดลอมสาคญทเกยวของสมพนธกนอกหลายประการ เชน สภาพกายภาพและระบบนเวศ สงแวดลอม โครงสรางพนฐาน เศรษฐกจและการลงทน สงคมและวฒนธรรม องคกรและกฎหมาย ซงจะแยกกลาวแตละประเดนคอ

1. แหลงทองเทยว แหลงทองเทยวเปนทรพยากรทสาคญ จดเปนอปทานการทองเทยว (Tourism Supply) ซง ปเตอร (สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. 2540: 2-7; อางองจาก Peters 1969) ไดจดหมวดหมของแหลงทองเทยวเปน 5 ประเภท คอ แหลงทองเทยวทางวฒนธรรม (Cultural Attractions) แหลงทองเทยวซงแสดงออกถงประเพณตางๆ (Traditional Attractions) แหลงทองเทยวซงแสดงถงความงดงามในรปแบบตางๆ ของภมประเทศ (Scenic Attractions) แหลงทองเทยวประเภททใหความบนเทง (Entertainment Attractions) แหลงทองเทยวอนๆ ทมลกษณะเฉพาะตว สาหรบประเทศไทยนน การทองเทยวแหงประเทศไทย ไดแบงแหลงทองเทยวออกเปน 3 ประเภท คอ แหลงทองเทยวธรรมชาต แหลงทองเทยวประวตศาสตร โบราณคด และแหลงทองเทยวศลปวฒนธรรม สวนแหลงทองเทยวทใหความบนเทงนน จดเปนสวนหนงในสถานบรการนกทองเทยว

2. บรการการทองเทยว บรการทรองรบการทองเทยวเปนอปทานประเภทหนง ซงไมไดเปนจดหมายปลายทางหลกของนกทองเทยว แตเปนบรการทรองรบใหเกดความสะดวกสบายและความบนเทงแกนกทองเทยว ซงในบางโอกาสอาจเปนตวดงดดใจไดเชนกน บรการการทองเทยว ทสาคญ ไดแก ทพก อาหาร แหลงจาหนายสนคา แหลงบนเทง แหลงกจกรรมและบรการอนๆ ทงนรวมถงโครงสรางพนฐานและสงอานวยความสะดวกทจาเปนอนๆ ดวย

3. ตลาดการทองเทยว เปนการแสดงออกของอปสงค (Tourism Demand) ซงมความปรารถนาในการทองเทยวจากทหนงไปยงอกทหนง เพอเขารวมในกจกรรมการพกผอนหยอนใจ และเพอกจกรรมอนๆ (ปกตตลาดการทองเทยวจะเนนทนกทองเทยว) ซงในกระบวนการจดการไดหมายรวมถงการสงเสรมและพฒนาการขาย และการใหบรการแกนกทองเทยวดวย

2.3 ประเภทของแหลงทองเทยว จากกระแสสงคมในปจจบนมแนวทางทตองการใหการทองเทยวคานงถงการอนรกษสภาพแวดลอมทางธรรมชาต หรอการรกษาวฒนธรรมชมชนใหมากขน สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2542: 3-2) จงแบงการทองเทยวออกเปน 4 ประเภท ไดแก

14

1. การทองเทยวในแหลงธรรมชาต เปนแหลงทองเทยวเพอการพกผอนหยอนใจ ความสนกสนาน ความชนชมในแหลงธรรมชาตเปนหลก จดเปนการทองเทยวธรรมชาต (Natural Tourism)

2. การทองเทยวทมงเนนการเสนอลกษณะเดน ทางวฒนธรรม ประวตศาสตร โบราณคด และสถานทตางๆ ทมนษยสรางขน และเกยวเนองกบความเปนอยทางสงคม เปนการทองเทยวในเชงการใหความรและสรางความภาคภมใจ จดเปนการทองเทยววฒนธรรม (Cultural Tourism)

3. การทองเทยวทสนองความตองการของนกทองเทยวและความพงพอใจในการพกผอน สนกสนาน รนเรง บนเทงใจ ทมงเนนการไดรบการบรการทเหมาะสม เปนการทองเทยวแบบบนเทงและการกฬา (Sport and Entertainment Tourism)

4. การเดนทางทมวตถประสงคเพอการประชม สมมนา การตดตอธรกจซงอาจมหรอไมมการศกษาดงานและการทศนศกษารวมอยกได เรยกวา การทองเทยวเพอการประชมและสมมนา (Business and Convention Tourism) การทองเทยวทง 4 ประเภท อาจแบงระดบกจกรรมของการทองเทยวได 4 รปแบบทตองการจดการทแตกตางกน คอ

1. การทองเทยวทมงเนนการอนรกษทรพยากรใหคงไวนานทสด ครอบคลมทรพยากรทกประเภท เชน ธรรมชาต ประวตศาสตร โบราณคด วฒนธรรม รวมทงวถชวตของมนษย การทองเทยวเหลานจดเปนการทองเทยวเชงอนรกษ (Conversation Tourism) ซงครอบคลม Natural Tourism, Cultural Tourism และ Historical Tourism ทงหมด

2. การทองเทยวทมงเนนการศกษาในแหลงธรรมชาต เพอการรกษาระบบนเวศ โดยคานงถงการมสวนรวมของทองถนมากเปนกรณพเศษ ทงนเปนสวนหนงหรอบางสวนของการทองเทยวในแหลงธรรมชาต แหลงวฒนธรรมและประวตศาสตรทใหความสาคญตอระบบนเวศของพนทนนๆ จดเปนการทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism)

3. การทองเทยวทมงเนนการนนทนาการ การพกผอนหยอนใจ การทศนศกษา การประชม สมมนา การตดตอทางธรกจ ทใหความสาคญกบการตอบสนองความตองการของนกทองเทยวเปนหลก เปนการทองเทยวนนทนาการ ประชมและสมมนา (Recreation and Convention Tourism)

4. การทองเทยวทขดศลธรรม จรยธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณ ซงยงคงมแอบแฝงอยในทกสวนหรอมการพฒนาอยางถกกฎหมายในบางพนท เชน Sex-tour, Casino และเกมกฬาบางประเภท เปนการทองเทยวทขดตอศลธรรม (Immorality Tourism)

สมพทธ ธระเจน (2540: 65) กลาววา แหลงทองเทยวจะตองมสงดงดดใจ สามารถจงใจใหนกทองเทยวเดนทางไปเยอน แหลงทองเทยวบางแหงอาจมสงจงใจหลายอยาง หรอบางแหงอาจมสงจงใจเพยงอยางเดยว สงดงดดใจแหลงทองเทยวอาจแบงไดดงน

15

1. ทรพยากรธรรมชาต เชน ภมอากาศ ชายทะเล ภเขา นาตก ถา ทวทศนตามธรรมชาต

2. ทรพยากรวฒนธรรม เชน แหลงประวตศาสตร โบราณสถาน โบราณวตถ 3. สถานทพกผอนหยอนใจ เชน สวนสาธารณะ สวนสนก 4. เทศกาล เชน งานแหเทยนพรรษา จงหวดอบลราชธาน งานชางจงหวดสรนทร 5. กจกรรมเฉพาะอยาง 6. สงดงดดใจทางจตวทยา เชน การลองแกงทคอนขางเสยงภย การปนเขา

ภาควชาภมสถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2538: 4-5) ไดจาแนกแหลงทองเทยวประเภทตางๆ ตามลกษณะเดนของความนาสนใจ และกจกรรมทเปนสงดงดดใจนกทองเทยว ออกเปน 7 ประเภทคอ

1. ประเภทโบราณสถาน ไดแก พระราชวง สงกอสราง อาคารทมความสาคญในทางประวตศาสตร ปราสาท ปอมปราการ นอกจากนยงหมายความรวมถง อนสาวรยตางๆ ดวย

2. ประเภทศาสนสถาน ไดแก วด โบสถ เจดย ศนยกจกรรมทางศาสนา 3. ประเภทธรรมชาต ไดแก ทะเล ชายหาด ปาไม แมนา ลาคลอง ภเขา ถา นาตก

นาพ นาพรอน ทะเลสาบ หนองบง 4. ประเภทสถานเรงรมย ไดแก โรงละครและการแสดง รานอาหารทมชอเสยง ราน

ขายของในศนยการคาตางๆ 5. ประเภทอตสาหกรรมและหตถกรรม อาจเปนอตสาหกรรมขนาดเลก ทาเครองเงน

จกสาน ทอผา ทารม ปนหมอ ปนโอง 6. ประเภทศลปวฒนธรรมและการศกษา ไดแก พพธภณฑ ศนยศลปวฒนธรรม

ศนยวจยหรอยานทมการผลตสนคาประจาวน ประเพณประจาถน 7. ประเภทอนๆ ไดแก สวนสตว สวนสาธารณะ สนามกฬา สวนสนก

ราณ อสชยกล (2545: 8) ไดจาแนกประเภทของทรพยากรการทองเทยวไว 4 ประเภทคอ

1. ทรพยากรการทองเทยวประเภทธรรมชาต หมายถง แหลงทองเทยวทเกดขนเอง และมความงดงามตามธรรมชาต มความโดดเดนทางภมศาสตร ธรณวทยา และระบบปาไมทหลากหลาย เชน ภเขา ถา นาตก ชายหาด เกาะแกง ปะการง สตวปา พรรณพช เปนตน

2. ทรพยากรการทองเทยวประเภทประวตศาสตร โบราณวตถสถาน และศาสนสถาน หมายถง แหลงทองเทยวทมนษยสรางขน และมความสาคญในฐานะเปนหลกฐานทางประวตศาสตร โบราณคด และศาสนาทแสดงถงอารยธรรมของทองถน มผลดงดดใหนกทองเทยวไปเยอน

3. ทรพยากรการทองเทยวประเภทศลปวฒนธรรม และประเพณ หมายถง ทรพยากรการทองเทยวทมคณคาทางศลปวฒนธรรม และขนบธรรมเนยมทมเอกลกษณ และถายทอดกนมาจากอดตจนถงปจจบน เปนกจกรรมทเกยวกบการดาเนนชวตของมนษย เชน วถชวตความเปนอย

16

สภาพบานเรอน ภาษา การแตงกาย และขนบธรรมเนยมตางๆ รวมทงกจกรรมทสรางขนเพอวตถประสงคตางๆ เชน ประเพณ งานเทศกาล พธกรรม เปนตน

4. ทรพยากรการทองเทยวประเภทมนษยสรางขน หมายถง แหลงทองเทยวทมนษยสรางขน เพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว โดยการสรางกจกรรมใหมหรอปรบปรงดดแปลงเพอใหสถานทมความหลากหลายในการทากจกรรมการทองเทยว

2.4 การพฒนาการทองเทยวแบบยงยน จากการทมการพฒนาการทองเทยวในพนทตางๆ และไดสงผลใหเกดการเปลยนแปลงพนท ทงในสวนของตวแหลงทองเทยว การพฒนาสงอานวยความสะดวกและบรการทางการทองเทยว เชน ทพก รานคา รานอาหาร ฯลฯ ประกอบกบกระแสการเรยกรองใหมการอนรกษสงแวดลอมของโลก แนวทางการพฒนาทควบคกบการอนรกษทรพยากร จงเปนสงทถกเสนอแนะไวเพอการใชทรพยากรตางๆ อยางยงยน แนวทางดงกลาวไมเพยงแตถกนาไปใชอยางกวางขวางในสาขาการพฒนาอนๆ เทานน แตยงครอบคลมถงอตสาหกรรมการทองเทยวดวย มผใหความหมายของการพฒนาการทองเทยวแบบยงยน ไวดงน วรรณา วงษวานช (2539: 75) ไดใหความหมายของการพฒนาการทองเทยวแบบยงยน หมายถง การพฒนาทสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยว และผเปนเจาของทองถนในปจจบน โดยทมการปกปองและสงวนรกษาโอกาสตางๆ ของอนชนรนหลงดวย การทองเทยวแบบนจะมความหมายรวมถง การจดการทรพยากรเพอตอบสนองความจาเปนทางเศรษฐกจสงคม และความงามทางสนทรยภาพในขณะทสามารถรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมและระบบนเวศดวย เกษม จนทรแกว (2540: 24) กลาววา การพฒนาแบบยงยน (Sustainable Development) มความหมายเหมอนกบนเวศพฒนา (Ecodevelopment) หรอการพฒนาปราศจากการทาลาย (Development without Destruction) ซงหมายถง การใชทรพยากรใหอยภายใตการเปลยนแปลงทไมเกนสมรรถนะการยอมมไดของโครงสรางสงแวดลอมทมอย อนมกลไกการทางานของระบบเหมอนปกต หรอของเดมในการเออประโยชนสงสดตอมนษยตลอดไป

อนรกษ ปญญานวฒน (2540: 3) กลาวไววา การพฒนาการทองเทยวทยงยน (Sustainable Development) เปนคาศพทของการพฒนาทเกดขนมาดวยสาเหตของความกดดนทเกดจากความไมสมดลกนระหวางการเรงรดพฒนาดานเศรษฐกจและการเรงรดการลงทนและใชวสดจากทรพยากรธรรมชาตอยางไรขอบเขตจงเปนผลใหทรพยากรธรรมชาตถกทาลายอยางรวดเรว สภาพสงคมเสอมโทรม ชองวางของรายไดระหวางคนจนกบคนรวยกวางขน คนยากจนเพมขนเรอยๆ กบความเปลยนแปลงของสงแวดลอมทางธรรมชาต

ราเมศร พรหมชาต (2545: 26) กลาววา การพฒนาการทองเทยวทยงยนจงเปนการพฒนาการทองเทยวและพฒนาสงแวดลอมควบคกนไป โดยใชประโยชนจากสงแวดลอมอยางถกตอง

17

เหมาะสม ดวยการศกษาและวางแผนเพอสงเสรมและสรางสรรคใหเกดประโยชนแกสวนรวมอยางคมคาและยาวนานทสด ในขณะเดยวกนตองอนรกษสงแวดลอมใหคงอย หรอเสอมสภาพนอยทสด

จากความหมายดงกลาว พอสรปไดวา การพฒนาการทองเทยวแบบยงยน เปนการพฒนาเพอตอบสนองความจาเปนทางเศรษฐกจ สงคม และความตองการของนกทองเทยว โดยคานงถงความตองการของชมชนทองถนดวย ประกอบกบการพฒนานนจะตองมการสงวนรกษา และปกปองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหคงอยตอไป การพฒนาการทองเทยวแบบยงยนดงกลาว ทาใหเกดทางเลอกในการทองเทยว (Alternative Tourism) เพอมาทดแทนหรอแขงขนกบการทองเทยวตามประเพณนยมหรอแบบทวไป (Conventional Tourism) ซงมการนาเสนอในหลายรปแบบดงน ราไพพรรณ แกวสรยะ (ม.ป.ป.: 18-22) ไดแบงประเภทของการทองเทยวแบบยงยนไว ดงน

1. รปแบบการทองเทยวในแหลงธรรมชาต (Nature Based Tourism) ซงรปแบบการทองเทยวทนยมจดกนในประเทศไทย ไดแก

1.1 การทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism) เปนการทองเทยวในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณะเฉพาะถน และแหลงวฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศ โดยมกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของ ภายใตการจดการสงแวดลอม และการทองเทยวอยางมสวนรวมของทองถน เพอมงใหเกดจตสานกตอการรกษาระบบนเวศอยางยงยน

1.2 การทองเทยวเชงนเวศทางทะเล (Marine Ecotourism) คอ การทองเทยวอยางมความรบผดชอบในแหลงธรรมชาตทางทะเลทมเอกลกษณเฉพาะถน และแหลงทองเทยวทเกยวเนองกบระบบนเวศทางทะเล เชน เดนชมธรรมชาตปาบนเกาะ ปาชายหาด ปาชายเลน การดานาดปะการง

1.3 การทองเทยวเชงธรณวทยาหรอศลาสญจร (Litho Travel) หมายถง การทองเทยวในแหลงธรรมชาตทเปนหนผา ลานหนทราย อโมงคโพรง ถานาลอด ถาหนงอกหนยอย เพอดความงามภมทศนทมความแปลกของการเปลยนแปลงของพนทโลก ศกษาธรรมชาตของหนประเภทตางๆ และซากบรรพชวน หรอฟอสซล

1.4 การทองเทยวเชงเกษตร (Agrotourism) หมายถง การเดนทางทองเทยวไปยงพนทเกษตรกรรม สวนเกษตร วนเกษตร สวนสมนไพร ฟารมปศสตว และเลยงสตว เพอชนชมความงาม ความสาเรจ และเพลดเพลนในสวนเกษตร

2. รปแบบของการทองเทยวในแหลงวฒนธรรม (Cultural Based Tourism) มการจดรายการทองเทยวในรปแบบของการทองเทยวในแหลงวฒนธรรมไวหลายประเภท ไดแก

2.1 การทองเทยวเชงวฒนธรรม (Cultural Tourism) หมายถง การเดนทางทองเทยวเพอชมงานประเพณตางๆ ทชาวทองถนนนๆ ไดจดขน ไดรบความสนกสนานเพลดเพลน เพอศกษาความเชอ การยอมรบนบถอ การเคารพพธกรรมตางๆ และไดรบความร ความเขาใจตอ

18

สภาพสงคม และวฒนธรรม ไดแก งานประเพณในราชสานก (ประเพณหลวง) และประเพณพนบาน อาท พระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ ประเพณสงกรานต ประเพณลอยกระทง

2.2 การทองเทยวเชงประวตศาสตร (Historical Tourism) หมายถง การเดนทางไปยงแหลงทองเทยวทางโบราณคดและประวตศาสตร เพอชนชมและเพลดเพลนในสถานททองเทยว ไดมความรความเขาใจตอประวตศาสตรและโบราณคดในทองถน ไดแก การจดรายการเสนทางทองเทยวตามรอยประวตศาสตรตางๆ อาท ทวรเสนทางศลปะขอม ตามรอยพอขนเมงราย เทยวอทยานประวตศาสตรตางๆ เปนตน

2.3 การทองเทยวเชงวถชวตชนบท (Rural Tourism/ Village Tourism) หมายถง การเดนทางทองเทยวในหมบานชนบททมลกษณะวถชวต และผลงานสรางสรรคทมเอกลกษณพเศษ มความโดดเดน เพอความเพลดเพลน ไดความร และภมปญญาพนบาน ไดแก การทองเทยวหมบานชาง/ปางชาง หมบานทอผา หมบานทาเครองเงน หมบานทารม หมบานจกสาน หมบานทาเครองปนดนเผา เปนตน

3. รปแบบของการทองเทยวผสมผสาน มทงการผสมผสานระหวางการทองเทยวแบบผจญภย กบการทองเทยวเชงนเวศ ซงเมอผสมกบการทองเทยวเชงนเวศ เรยกวา Eco Adventure Travel เมอผสมกบการทองเทยวเชงวฒนธรรม จะเรยกวา Eco Cultural Travel ไดแก การทองเทยวเพอสขภาพ

นชนารถ รตนสวงศชย (2541: 6) ไดอธบายถงรปแบบการทองเทยวในชนบทของไทย ซงมลกษณะของการทองเทยวแบบยงยน ททงนกทองเทยวและประชาชนในทองถน สามารถเลอกมาใชเปนรปแบบการทองเทยวทเหมาะสมในแตละทองถน คอ

1. การทองเทยวเชงธรรมชาต (Natural Tourism) ซงสวนใหญเปนรปแบบการทองเทยวเพอพกผอนหยอนใจในสถานททองเทยวทางธรรมชาต ซงกอใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศวทยานอยทสด หรอไมมผลกระทบเลย

2. การทองเทยวเชงวฒนธรรม (Cultural Tourism) เปนการทองเทยวเพอเรยนรและทาความเขาใจศลปวฒนธรรม ประเพณ ประวตศาสตร โบราณคด ของประชาชนในแตละทองถน

3. การทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism) เปนรปแบบการทองเทยวทมความรบผดชอบในการปกปองรกษาโครงสรางแหลงทองเทยวทางธรรมชาต และคงไวซงคณคาทางสงคม และรปแบบวถชวตของคนทองถน

4. การทองเทยววถชวตชาวบาน (Village-based Tourism) เปนการทองเทยวซงนกทองเทยวสามารถเขาไปทากจกรรมรวมกบคนทองถน เพอทาความรและความเขาใจ

5. การทองเทยวเชงเกษตรกรรม (Agrotourism) เปนรปแบบการทองเทยวทนกทองเทยวสามารถเขาชมกจกรรมทางการเกษตร โดยปราศจากการทาลายหรอมผลกระทบตอรปแบบการผลตแบบทองถน และมผลกระทบตอผลตผลทางการเกษตรนอยทสด

19

โดยในงานวจยน ผวจยมงศกษาเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรมแตเพยงอยางเดยว โดยจะศกษาเกยวกบรปแบบตางๆ ของกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตร ระบบการบรหารจดการ และการมสวนรวมของชมชนทองถน นอกจากนแลว การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ยงเปนเรองทเกยวของกบการอนรกษธรรมชาต วฒนธรรม และทรพยากรการทองเทยวอนๆ เพอการใชประโยชนในอนาคต โดยทยงคงนามาซงผลประโยชนตอสงคมปจจบน แนวทางสาคญสาหรบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนนน ตองเนนหนกไปทชมชน (Community-Based Tourism) โดยใหชมชนมสวนรวมในกระบวนการวางแผน พฒนา และจดการการทองเทยว เพอใหประโยชนทจะเกดขนนนตกลงสประชาชนในพนทและมสวนในการอนรกษทรพยากรทองเทยวในทองถน ซงในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนนน ยงเกยวของกบแนวคดเรองการทองเทยวทมคณภาพหรอการทองเทยวทไมจาเปนตองมราคาแพง แตหมายถง ความคมคาเงน (Good value for money) ในการใชจาย สามารถปกปองสภาพแวดลอมของทรพยากรทองเทยว สามารถดงดดนกทองเทยวทมความเคารพนบถอสงแวดลอม และสงคมทองถน โดยทมหลกการเบองตนเปนทยอมรบกนใน 2 ประเดนคอ

1. เปนการทองเทยวทประสบผลสาเรจดานการตลาด สามารถแขงขนกบตลาดการทองเทยวทมความแตกตางกนได

2. สามารถนาผลประโยชนทไดจากการทองเทยว ยอนกลบมาสประชาชนและสงแวดลอมในทองถน สาหรบ Shirley Eber (สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. 2540: 2-11; อางองจาก Shirley Eber 1993) ไดนาเสนอหลกการของการพฒนาการทองเทยวแบบยงยนไว 10 ประการ ดงน

1. การอนรกษและใชทรพยากรอยางพอด (Using Resource Sustainable) ทงทเปนทรพยากรธรรมชาต สงคมและวฒนธรรม เปนสงสาคญ และเปนแนวทางการทาธรกจในระยะยาว

2. การลดการบรโภคทมากเกนจาเปน และการลดของเสย (Reducing Over-consumption and Waste) จะชวยเลยงคาใชจายในการทานบารงสงแวดลอม ทถกทาลายในระยะยาว และเปนการเพมคณภาพของการทองเทยว

3. การรกษาและสงเสรมความหลากหลายของธรรมชาต สงคมและวฒนธรรม (Maintaining Diversity) มความสาคญตอการทองเทยวในระยะยาว และชวยขยายฐานของอตสาหกรรมการทองเทยว

4. การประสานการพฒนาการทองเทยวเขากบกรอบแผนกลยทธการพฒนาแหงชาต (Integrating Tourism into Planning) การพฒนาทองถน และการประเมนผลกระทบสงแวดลอม จะชวยขยายศกยภาพการทองเทยวในระยะยาว

20

5. รองรบกจกรรมทางเศรษฐกจของทองถน (Supporting Local Economics) การทองเทยวทพจารณาดานราคา และคณคาของสงแวดลอมไว ไมเพยงแตทาใหเกดการประหยด แตยงปองกนสงแวดลอมไมใหถกทาลายอกดวย

6. ใหทองถนมสวนรวม (Involving Local Communities) การมสวนรวมอยางเตมทของทองถนในสาขาการทองเทยว ไมเพยงแตสรางผลตอบแทนแกประชากร สงแวดลอมโดยรวมเทานน แตยงชวยยกระดบคณภาพการจดการการทองเทยวดวย

7. การปรกษาหารอกนอยางสมาเสมอ (Consulting Stakeholders and the Public) ระหวางผประกอบการ ประชาชนทองถน องคกรและสถาบนทเกยวของ มความจาเปนในการทจะรวมงานไปในทศทางเดยวกนรวมทงรวมแกปญหา และลดขอขดแยงในผลประโยชนทแตกตางกน

8. การฝกอบรมบคลากร (Training Staff) โดยสอดแทรกแนวคดและวธปฏบตในการพฒนาแบบยงยนตอบคลากรทองถนทกระดบ จะชวยยกระดบการบรการทองเทยว

9. การตลาดทมความพรอม (Marketing Tourism Responsibly) การตลาดทจดเตรยมขอมลขาวสารอยางพรอมมล จะทาใหนกทองเทยวเขาใจและเคารพในสงแวดลอมทางธรรมชาต สงคม และวฒนธรรมของแหลงทองเทยว และจะชวยยกระดบความพอใจของนกทองเทยวดวย

10. การทาการวจย (Undertaking Research) การวจยและการตดตามตรวจสอบอยางมประสทธภาพ จาเปนตอการชวยแกปญหา และเพมผลประโยชนตอแหลงทองเทยว นกทองเทยว และนกลงทน และการทองเทยวแหงประเทศไทย (อางในจงรกษ อนทยนต. 2545: 14) ยงไดกลาววาลกษณะสาคญ 6 ประการ ของการพฒนาการทองเทยวแบบยงยน ประกอบดวย

1. การพฒนาการทองเทยวในระดบทองถน และระดบภมภาค ควรสงเสรมและพฒนาการทองเทยวภายในประเทศอยางจรงจงกอนการพฒนาสการทองเทยวระหวางประเทศอยางคอยเปนคอยไป ทงนเพอเปนหลกประกนถงความสมพนธทเหมาะสมระหวางจานวนนกทองเทยวกบระบบสาธารณปโภคทมอย

2. การมสวนรวมของคนในทองถน (Local Participation) ควรสงเสรมใหประชาชนในทองถนมสวนรวมในการตดสนใจในโครงการตางๆ ทจะมผลกระทบตอวถชวตของคนสวนใหญในพนท

3. ขอบเขตของการพฒนาการทองเทยว (Scale of Tourism Development) ควรพจารณาอยางรอบคอบถงขอบเขตทเหมาะสมของการพฒนา โดยใหความสาคญกบขดความสามารถในการรอบรบการพฒนาการทองเทยว (Carrying Capacity) ทงนควรพยายามผลกดนใหการทองเทยวไดรวมเขาเปนสวนหนงของการพฒนาเศรษฐกจของพนทนนๆ

4. การใชวสดและผลผลตจากทองถน (Local Product) ควรสนบสนนการใชวสดทหาไดในทองถนในการกอสราง ตลอดจนการใชประโยชนจากผลผลตตางๆ ของคนทองถน ซงจะชวยลดดลการคากบตางประเทศไดทางหนง และเปนการเพมรายไดใหกบคนในทองถนนนๆ ดวย

21

5. การกระจายรายได (Income Distribution) การพฒนาการทองเทยวควรเปนรปแบบทจะนารายไดเขาทองถนนนใหมากทสด เพอประโยชนระยะยาวของชมชน

6. การจางงาน (Employment) คณภาพของงานสาหรบคนในทองถน ควรเปนปจจยสาคญประการหนงในการวางแผนพฒนาการทองเทยว กลาวคอ มงสงเสรมรปแบบของงานทมความนาสนใจและไดรบผลตอบแทนสง

ปรชา เปยมพงศศานต (อางในอศยา อลตผล. 2542: 22) ไดใหหลกการสาคญของการพฒนาแบบยงยน โดยมองจากมตทสาคญ 4 ประการคอ

1. ความหลากหลายทางวฒนธรรม: การพฒนาควรตงอยบนพนฐานของวฒนธรรมพนบาน และภมปญญาทองถน

2. ความยงยนทางสถาบน: การตดสนใจของชมชนและการจดตงองคการสงคมตองสอดคลองกบหลกการนเวศวทยาทองถน

3. การมสวนรวม: การพฒนามาจากขางลางโดยใหชมชนทองถนมสทธในการจดการทรพยากรของตวเอง

4. ความยตธรรมทางสงคม: ความมนคงของการดารงชวตตองครอบคลมกลมชนผยากไรในปจจบน และคนรนหลงในอนาคตอนยาวไกล

ภราเดช พยฆวเชยร (2543: 4-7) กลาววา ในเรองแหลงทองเทยวทจะมความยงยนได ตองพจารณาอก 2 สวนคอ สวนของ Planning Unit และ Operation Unit หนวยงานทรบผดชอบพนททองเทยว เชน กรมปาไม กรมศลปากร องคการบรหารสวนจงหวด และอนๆ จะตองมการวางแผนเรองการใชทรพยากร และตองมขดความสามารถในการบรหารจดการ การเปดแหลงทองเทยวแหงใดแหงหนงนน ไมควรจะพจารณาเฉพาะศกยภาพเพยงเรองเดยว แตควรจะพจารณาในเรองของการวางแผนและการจดการดวย โดยสรปคอ ตองพจารณาทงในดานโครงสรางพนฐาน ความพรอมของชมชนทองถน ความพรอมของการบรหารจดการ ถาในสถานการณปจจบนยงไมพรอม กยงไมควรจะเปดใหผคนมาทองเทยว ศกยภาพของตวแหลงทองเทยวกยงคงอย

2.5 การจดการการทองเทยว บญเลศ จตตงวฒนา (2542: 75) ไดใหความหมายของการจดการการทองเทยววา เปน

การวางแผนการทองเทยวและดาเนนการใหเปนไปตามแผน โดยมการจดองคการการบรหารงานบคคล การอานวยการ และการควบคมอยางเหมาะสม เพอใหเปนไปตามแผนทไดวางไว พรอมทงมการประเมนผลแผนการทองเทยวดวย

มศรา สามารถ (2543: 10) ไดใหความหมายของการมสวนรวมในการบรหารจดการชมชนทองเทยว หมายถง กระบวนการทกลมคน ชมรม สมาคม มลนธ และองคกรอาสาสมครรปแบบตางๆ ในชมชน ไดมารวมดาเนนการในเรองใดเรองหนง หรอหลายเรองรวมกน ในการบรหารจดการชมชนทองเทยว เพอใหบรรลวตถประสงคอยางมความรบผดชอบและสมพนธกน

22

สรปไดวา การจดการการทองเทยว หมายถง การดาเนนการดานการทองเทยวโดยกลมคน ชมรม หรอชมชน ใหเปนไปตามแผนทกาหนดไว พรอมทงมการประเมนผลการดาเนนงานดวย

จากความหมายของการจดการการทองเทยวดงกลาว ไดมผใหแนวคด และหลกการเกยวกบการจดการการทองเทยว ไวดงน

เอเดรยนา กลาววา การทองเทยวเปนกจกรรมทางเศรษฐกจ เปนเครองมอทมอานาจใหมการเปลยนแปลงพนทไดเปนอยางมากถาการทองเทยวมการจดการและบรหารทด กจะสามารถใชพนททเปนทรพยากรธรรมชาตนนได โดยไมไดทาใหมนเสอมโทรมลง การพฒนาการทองเทยวอยางยงยนจาเปนตองมการวางแผนวางนโยบายทชดเจน และมความสอดคลองกบความคดเหนและเหตผลของคนในทองถน เพอจะไดใหการสงเสรมในระดบชาต นโยบายควรจะเจาะลงไปในแตละดาน โดยพจารณาปจจยทสาคญพนฐานของชมชน ถาเปนไปไดกควรจะใหมการแขงขนเพอเพมจดเนนในตลาด การสรางแนวทางการจดการสงแวดลอมใหมการใชทรพยากรอยางยงยนตลอดไป การตอบสนองนนตองไมมการกดกนในการมสวนรวมของประชาชนในพนทดวย

พจนา สวนศร (ปยพร ทาวกล. 2544: 22; อางองจาก พจนา สวนศร 2540) กลาววา คนในชมชนตองเขามามสวนรวมในการกาหนดทศทางการทองเทยวและการจดการการทองเทยวดวยตนเอง บทบาท ของโครงการการทองเทยวเพอชวตและธรรมชาต คอ การเปนสะพานเชอมความเขาใจระหวางนกทองเทยวกบชมชน บอกกลาวใหคนทจะไปเยยมเยอนชมชนไดเขาใจในเรองราวของชมชน รปแบบการทองเทยว กตกา ขอปฏบตเมออยในชมชน ในขณะเดยวกนกมการพดคยกบชาวบานใหชดเจนถงเปาหมายของการทากจกรรมน ซงกมความแตกตางกนในแตละชมชน บางแหงมองวาการทองเทยวเปนการเผยแพรเรองราววถชวต-วฒนธรรม ตลอดจนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตของชมชน บางแหงอาจมองวานอกจากเผยแพรแลว นาจะเปนกจกรรมทกอใหเกดรายไดแกชมชน และคนในชมชนดวย เราไดรวมกนมองถงขอด ขอเสย และแนวทางปองกน รวมกนคนหาเสนหของชมชน ซงหมายถง แหลงทรพยากรธรรมชาตทสวยงาม และวถชวตวฒนธรรมทนาสนใจ กจกรรมทนกทองเทยวสามารถเขามามสวนรวมได ชวยกนวางระบบการบรหารจดการ จดโปรแกรม แบงบทบาทหนาท จดสรรผลตอบแทนทเหมาะสมและโปรงใสตรวจสอบได

โครงการการศกษาวจยมนษยกบสงแวดลอมและสถาบนดารงราชานภาพ (อางใน วฒนาภรณ สฉายา. 2545: 18) ไดเสนอถงหลกการบรหารและจดการการทองเทยววาประกอบดวย

1. ชมชนทองถนมสวนรวมในการกาหนดศกยภาพ ในการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศของแหลงทองเทยว ในพนททเกยวของกบชมชน โดยพจารณาจากทตง กจกรรมความพรอมและความตองการของชมชน รวมทงมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงนเวศในรปของการเปนคณะกรรมการ การรบผดชอบดาเนนการ การสนบสนนภาครฐ เปนตน

2. องคกรตางๆ ในพนท เชน สภาตาบล องคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน และผนาทองถน มสวนรวมในการสนบสนนแผนงาน โครงการ และกจกรรมทเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศ รวมทงการสนบสนนการดาเนนการองคกรประชาชนอนๆ

23

3. ภาคธรกจการทองเทยว องคกรทองถน องคกรดานสงแวดลอม และรฐมหนาทจะตองทางานรวมกนอยางเสมอภาคกน

4. ประชาชนในทองถนจะตองมสวนรวมในการตดสนใจโครงการตางๆ ทจะมผลกระทบตอวถชวตคนสวนใหญในพนท

วรรณา วงษวานช (2539: 76-77) ไดกลาววา หลกสาคญของการจดการทองเทยวแบบ Eco-tourism มดงน

1. การกาหนดขอบเขตของกจกรรมทเกยวเนองกบการทองเทยว (Zoning or the various activities) โดยใชเทคโนโลยสมยใหมเขามาชวย เชน ระบบสารสนเทศทางภมศาสตร (Geographical Information System – GIS)

2. การควบคมนกทองเทยว โดยเฉพาะอยางยงในระบบนเวศทมความเปราะบางทางธรรมชาต (Fragile Ecosystem) โดยคานงถงความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของแตละพนท

3. การจดเตรยมขอมลทเปนประโยชนสาหรบนกทองเทยว ทงในแงการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและประสบการณการทองเทยว เชน การเลาประวตยอๆ ของชมชนหรอแหลงทองเทยวกอนหรอระหวางการเดนทางไปถง ตลอดจนลกษณะทสาคญๆ ของพนทนนๆ หรออาจจดตงศนยใหขอมลแกนกทองเทยวในแหลงทองเทยวทสาคญๆ ซงอาจมทงภาพนง วดทศน หรอแผนพบ เพอใหภาพรวมหรอขอมลพนฐานของแหลงทองเทยวทนกทองเทยวกาลงจะไปเยอน

4. สงเสรมและพฒนาสถานททองเทยวใกลเคยงเพมขน เพอชวยลดความแออดใหกบพนททองเทยวหลก

5. การนากฎหมายมาบงคบใชอยางจรงจง สาหรบผกระทาการฝาฝน เชน การตดตนไม ทาลายปา การลกลอบเกบหรอมปะการงและพนธสตวนาทหายากไวในครอบครอง การลาสตวในเขตหวงหาม ฯลฯ

6. การควบคมสงกอสรางตางๆ ในบรเวณแหลงทองเทยวใหมความกลมกลนกบสภาพแวดลอม รวมทงการควบคมระบบกาจดขยะสงปฏกลและนาเสยจากสงกอสรางตางๆ และวรรณา วงษวานช (2539: 64-65) ยงไดกลาวถงแนวคดหลกในการจดการทรพยากร ธรรมชาตบรเวณแหลงทองเทยว 2 ประการคอ

1. การใหบรการและอานวยความสะดวก ตลอดจนใหความรแกนกทองเทยว 2. การรกษาไวซงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมของพนทใหคงอยตอไป

นอกจากนน ในการจดการเพอการทองเทยว ตองคานงถงความสามารถทจะรบไดของพนท (Carrying Capacity) 3 ประการ คอ

ก. ความสามารถทจะรบไดในเชงกายภาพ (Physical Carrying Capacity) หมายถง สภาพหรอลกษณะของพนทจะเอออานวยใหเปนสถานททองเทยว

ข. ความสามารถทจะรบไดทางสงคม (Social Carrying Capacity) หมายถง ความสามารถทจะอานวยความสะดวกตางๆ ของพนทแหลงทองเทยวเพอนกทองเทยว หรอความสามารถของสถานททองเทยวทสามารถใหบรการแกผมาเทยวไดสงสด โดยปกตสถานททองเทยว

24

ประเภทชายหาด จะมความสามารถทจะรองรบนกทองเทยวไดสงกวาสถานททองเทยวประเภทอทยานแหงชาต

ค. ความสามารถทจะรบไดเชงนเวศวทยา (Ecological Carrying Capacity) หมายถง ความสามารถของสงแวดลอมทางธรรมชาตในสถานทนน และในบรเวณใกลเคยงกบสถานทแหลงทองเทยวนน ในการรองรบธรกจการทองเทยว

ทงนในพนททรพยากรธรรมชาตแหลงทองเทยวแตละแหงจะมวธการและเทคนคของการจดการตางกน โดยตองคานงถงความสามารถทจะรองรบไดของพนท โดยมวธการดงน

1. การกระจายจานวนนกทองเทยว เพอไมใหนกทองเทยวไปรวมกนในทใดทหนงของพนท จะชวยลดผลกระทบตอการใชทรพยากรในพนทนน ซงอาจจะกระทาไดโดย

1.1 การแบงเขตแหลงทองเทยว เปนเขตยอยๆ เชน บรเวณชมทวทศน เปนตน 1.2 เกบคาธรรมเนยมเขาชมสถานททองเทยว

2. การพฒนาพนทแหลงทองเทยวใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมนอยทสด เชน การสรางถนนเพอเชอมโยงจดสาคญในพนทอทยานและวนอทยานตองไมทาใหภมทศนของบรเวณนนๆ เสยไป

3. การจดกจกรรมเสรมในรปแบบตางๆ เพอใหนกทองเทยวเกดความเพลดเพลนและ พงพอใจ และใหความรความเขาใจในทรพยากรธรรมชาต อนจะนาไปสความหวงแหนทรพยากรในพนทนนๆ กจกรรมตางๆ มดงนคอ

- การออกไปบรรยายนอกสถานท - จดศนยบรการนกทองเทยว - จดนทรรศการประเภทตางๆ - การนานกทองเทยวไปตามจดตางๆ พรอมทงบรรยายประกอบ - การจดทาทางเทา พรอมทงแผนปายบรรยายหรอเอกสารแนะนา - ฉายภาพสไลด และคาบรรยาย - จดเครองหมายและคาเตอนตางๆ

นอกจากนน อาจกาหนดแนวทางการใชประโยชน กฎขอบงคบ ตลอดจนมการตรวจตราพนทแหลงทองเทยว และออกกฎหมายลงโทษผละเมดกฎขอบงคบตางๆ เพอปองกนรกษาทรพยากร ธรรมชาตในพนทดวย

คณะกรรมาธการการทองเทยวและการกฬา (อางในวฒนาภรณ สฉายา. 2545: 20) กลาววากระบวนการจดการทองเทยวทยงยน ประกอบดวย

1. การจดการพนท ไดแก การจดการเขตการใชประโยชน (Zoning) การศกษาขดจากดการรองรบไดของพนท การกาหนดมาตรการใชประโยชนปลกสรางอาคารและปรบปรงพนท การควบคมการทองเทยวและกจกรรมทองเทยว การใชมาตรการปองกนและลดผลกระทบในพนท

2. การใหการศกษาและการสอความหมาย ไดแก การสงเสรมใหสถานทใหความรทกรปแบบ สงเสรมกจกรรมทใหความรและสรางความตระหนกดานสงแวดลอม สนบสนนการบรการท

25

มคณภาพ สงเสรมการใชมคคเทศกเฉพาะถน จดเผยแพรความรเกยวกบระบบนเวศและใหการศกษากบชมชน

3. การจดกจกรรมทองเทยว ไดแก มงกจกรรมทไมมผลกระทบทางสงแวดลอมหรอสามารถปองกนแกไขได สงเสรมกจกรรมทใหความร จดใหมกจกรรมทองเทยวเฉพาะกลม จดกจกรรมใหเกดความสมพนธดานนกทองเทยว บรษทนาเทยว และคนในทองถน

4. การบรการการทองเทยว ไดแก การสงเสรมการบรการทมความรบผดชอบ สรางการมสวนรวมในการบรการของชมชน กาหนดรปแบบการบรการใหกลมกลนกบสภาพแวดลอม อบรมคณภาพบคลากร และสนบสนนการบรการทไดมาตรฐาน

5. การจดการสงแวดลอม การปองกนและลดผลกระทบ ไดแก กาหนดมาตรการจดเกบและกาจดขยะมลฝอย กาหนดมาตรการปองกนและกาจดสงปฏกล ควบคมแบบอาคาร กวดขนกบกจกรรมททาลายสภาพแวดลอม

จะเหนวาจากแนวคดการทองเทยวแบบยงยน มงเนนใหอตสาหกรรมการทองเทยวโดยรวม ปรบสภาพการจดการเพอเขาสยคใหมของกระแสโลกทเปลยนไป ดงนนขอบเขตของการพฒนาจงครอบคลมทกองคประกอบทกสวนของการทองเทยว หรอกลาวอกนยหนง คอ การพฒนาการทองเทยวทงหมด ตองมงสความยงยน กลาวโดยสรป กจกรรมการทองเทยวจะตองสามารถดารงอยได มนกทองเทยวมาเยยมเยอนอยางสมาเสมอ ทรพยากรการทองเทยวยงคงรกษาความดงดดไวไดไมเสอมคลาย กจการ การบรการมกาไร แมตองมการปรบปรงเปลยนแปลงการใหบรการอยเสมอ ผลกระทบทมตอสงแวดลอมทงทางธรรมชาต สงคม และวฒนธรรม จะตองไมมหรอมนอยทสด แตการจดการอยางยงยนเทานน จงจะสามารถคงความยงยนของการทองเทยวไวได หลกการพนฐานของความยงยน จะตองไดรบการปฏบต โดยอตสาหกรรมการทองเทยวทงหมด ไมจาเพาะแตการทองเทยวเฉพาะอยาง การทองเทยวขนาดเลก การทองเทยวราคาแพง หรอการทองเทยวของกลมตลาดบนเทานน หากยงรวมถงการทองเทยวคณะใหญดวย

4. แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตร

4.1 ความหมายของการทองเทยวเชงเกษตร ชยวฒ ชยพนธ (2542: 26) กลาววา การเกษตรเพอการอนรกษทรพยากรโดยภมปญญาทองถน ซงเกษตรกรทใชปยเคม หรอยากาจดศตรพชกยงเปนการทาการเกษตรเพอการทองเทยวทยงยนได ตราบทการใชสารเคมดงกลาว ไมกอผลกระทบตอภายนอกหรอภาวะแวดลอม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2543: 5-6) ไดใหนยามโดยใชหลกองคประกอบของการทองเทยว ไววา การทองเทยวเชงเกษตร คอ การทองเทยวทมกจกรรมหลกดานการเกษตรทสามารถดงดดและเปนทสนใจของนกทองเทยว โดยมการบรการจดไวใหรองรบเพอสนองตอบตามมาตรฐานความตองการของนกทองเทยว ใหไดรบความรและความเพลดเพลน

26

ราไพพรรณ แกวสรยะ (2544: 1-2) กลาววา การเดนทางไปยงพนทเกษตรกรรม สวนเกษตร วนเกษตร สวนสมนไพร ฟารมปศสตวและเลยงสตว เพอชนชมความสวยงาม ความสาเรจและเพลดเพลน ไดความร มประสบการณใหม บนพนฐานความรบผดชอบ มจตสานกตอสภาพแวดลอมของสถานทแหงนน โฮลนฮอยซ (Holinhoiz.1996: 42-43) ใหความเหนวา การทองเทยวเชงเกษตรเปนการทองเทยวรปแบบใหมทนาสนใจ ซงเกยวของกบสภาพแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม วถชวตของประชาชนในชนบท เปนจดดงดดใหนกทองเทยวมโอกาสสมผส และมประสบการณในการใชชวตกบผคนในชนบทในฐานะแขกหรอผมาเยอนในชวงสนๆ และการทองเทยวเชงเกษตรไมใชการทองเทยว ทเกยวของกบการทองเทยวทางทะเล แหลงประวตศาสตร ศาสนา การประกอบธรกจ และการเยยมญาต โกลเบรก (Goldberg. 1997: 50-52) ใหความเหนวาการทองเทยวเชงเกษตร เปนการทองเทยวทเกยวของในหลายๆ ดานทเกยวกบการผลตและการจดจาหนายปจจยการผลต กจกรรมการผลตในฟารม การเกบรกษา การแปรรป และการจดจาหนายสนคาเกษตร และผลตผลพลอยไดจากสนคาเกษตร อร สแพร (2543: 4) กลาววา การทองเทยวเชงเกษตรกรรมเปนกจกรรมการทองเทยวลกษณะหนงทใหความสนใจกบเกษตรกรรมทมองคประกอบตางๆ เปนสงทดงดดใจ ไมวาจะเปนปจจยดานกายภาพ ชวภาพ เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรรมในพนทนนๆ โดยทสามารถตอบสนองตอความตองการของผเยยมเยอนได ทงในแงของการพกผอนหรอนนทนาการ ทสาคญคอ

จากแนวคดดงกลาวพอสรปไดวา การทองเทยวเชงเกษตรเปนการทองเทยวทเนนกจกรรมทางดานการเกษตรเปนหลก โดยกจกรรมจะตองไมสงผลกระทบตอระบบนเวศ ชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการการทองเทยว และนกทองเทยวไดมโอกาสเรยนร และเลอกชมสนคาทางการเกษตรอกดวย

4.2 องคประกอบของการทองเทยวเชงเกษตร

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2542: 3-13) ไดแบงองคประกอบของการทองเทยวเชงเกษตรทสาคญไว 3 สวนคอ

1. ทรพยากรการทองเทยวเกษตร คอ ทรพยากรทใชในการผลตผลตผลทางการเกษตร ไมวาจะเปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน แสงแดด ดน นา พนธพช พนธสตว เปนตน หรอการจดการโดยมนษย เชน เครองมอทางการเกษตรตางๆ เทคโนโลยการเกษตร เปนตน ใหกอเกดผลผลตทางการเกษตรเพออปโภคบรโภค ซงในทนอาจเรยกทรพยากรการทองเทยวเกษตรนโดยใหความหมายคอ แหลงเกษตรกรรม และปจจยทเกยวของตอแหลงทองเทยว โดยครอบคลมบทบาทของพนท กระบวนการ และกจกรรมการเกษตร ซงสามารถคดเลอกนามาใชเปนทรพยากรการทองเทยวได

27

2. ตลาดการทองเทยว เนองจากตลาดการทองเทยวเชงเกษตรเปนตลาดการทองเทยวเฉพาะ (Niche market) จงทาใหการจดการดานการตลาดมลกษณะทเจาะจงเฉพาะกลม โดยตองเปนกลมนกทองเทยวทมความสนใจกจกรรมทางการเกษตร ตองการทจะเรยนรประเพณและวฒนธรรมทองถน นกการตลาดจงจดกจกรรมตางๆ ทตรงกบความตองการของนกทองเทยวกลมน และทาการตลาดเจาะจงเฉพาะนกทองเทยวทมความสนใจดานน

3. บรการการทองเทยว ในดานนเกยวของกบการทองเทยวเชงเกษตร เชน ทพก (ซงอาจเปนทพกคางคนกบชาวบาน หรอทพกตามเรอกสวนไรนา) รานอาหาร การบรการนาเทยวใหความรตางๆ ซงในงานวจยชนน ผวจยจะศกษาการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การจดการตลาดการทองเทยว และการจดการบรการการทองเทยว 4.3 รปแบบของกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตร

ประเทศไทยมรปแบบการทาเกษตรกรรมทหลากหลาย ขนอยกบวถการประกอบอาชพของเกษตรกรและวฒนธรรมของทองถน สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2542: 2-1) ไดแบงรปแบบของกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรไดดงน

1. รปแบบการทานา ทใชวฒนธรรมดงเดมในการเตรยมดนและเกบเกยว เชน ใชควายโคไถนา การเกบเกยวและนวด โดยใชแรงงานคน ประกอบกบอาชพเสรม ไดแก การเพาะเหด ยกยอ ตกปลา ลอยจบปลา เปนตน วฒนธรรมทาการเกษตรแบบนเปนวงจรชวตทสามารถพบเหนไดบรเวณจงหวดอยธยา และอางทอง

2. รปแบบเกษตรผสมผสาน ไดแก การปลกผกปลอดสารพษ รวมกบไมผลและขดบอเลยงปลา หรอทานาควบคกนไป สามารถทาผกสลด ขายผลไม ปงปลาหรอกงขายใหนกทองเทยวได รปแบบการใชทดนแบบนพบมากในจงหวดนครปฐมและราชบร

3. รปแบบสวนผลไม ไมผลทเปนทนยมของชาวตางชาต ไดแก มะมวง สมโอ ชมพ พบปลกบรเวณจงหวดนครปฐม เงาะ ทเรยน มงคด ลองกอง พบปลกบรเวณ จงหวดระยอง จนทบร และจงหวดปราจนบร ลาไย ลนจ พบปลกบรเวณจงหวดลาพน เชยงใหม และเชยงราย และลองกองทจงหวดนราธวาส ซงสามารถจดเทศกาลชมผลไมแตละจงหวดได โดยใหนกทองเทยวเขาไปเกบผลไมดวยตนเอง โดยจดกรรมวธการเกบทหลากหลาย

4. รปแบบไมดอกไมประดบ ไดแก รงกลวยไมทจงหวดนครปฐม และจงหวดราชบร แปลงกหลาบทจงหวดนครปฐม จงหวดตาก และจงหวดเชยงใหม สวนไมดอกไมประดบทจงหวดนครปฐม เชยงใหม เชยงราย และนครราชสมา เปนตน

5. รปแบบเกษตรเชงอนรกษผสมกบวฒนธรรมชาวไทยภเขา ซงมแหลงทองเทยวเชงเกษตรหลายจงหวด เชน สวนชา สวนเมยง ทอาเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม และอาเภอแมจน

28

จงหวดเชยงราย การทาการเกษตรบนพนทสงในทองทจงหวดเพชรบรณ เชยงใหม เชยงราย และแมฮองสอน

6. รปแบบศนยศกษาและศนยวจยทดลองของหนวยราชการตางๆ ไดแก ศนยศกษาหวยชองไคร จงหวดเชยงใหม ศนยศกษาพฒนาเขาหนซอน จงหวดฉะเชงเทรา ศนยศกษาพฒนาพกลทอง จงหวดนราธวาส ศนยศกษาพฒนาหวยทราย จงหวดเพชรบร เปนตน นอกจากนมศนยวจยทดลองของหนวยราชการตางๆ เชน กรมประมง กรมปาไม กรมวชาการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร เปนตน สามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรได

7. โครงการหลวงและโครงการพระราชดาร เชน โครงการหลวงดอยอนทนนท โครงการหลวงหวยลก โครงการหลวงดอยอางขาง และโครงการพฒนาดอยตง เปนตน ซงมพนธไมหลากหลายและสวนผกตางๆ สามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวได

8. รปแบบชมชนเกษตรกร เชน ชมชนประมง ชมชนชาวสวนยาง ชมชนชาวเขา สหกรณนคมตางๆ เปนตน ซงจะรวมวถชวตและวฒนธรรมพนบานเขาไปดวย

9. รปแบบสวนเกษตรหรอฟารมของเอกชน เชน สวนสามพราน จงหวดนครปฐม ไรบเอน จงหวดเพชรบรณ ไรบญรอดจงหวดเชยงราย ฟารมแมสา และฟารมผเสอแมสา จงหวดเชยงใหม ฟารมจระเข จงหวดสมทรปราการ เปนตน

10. รปแบบตลาดการเกษตร เชน ตลาดนาดาเนนสะดวกจงหวดราชบร ตลาดไทสมมเมอง จงหวดปทมธาน ตลอดจนตลาดสดผลไมในเทศกาลตางๆ โดยในงานวจยน ผวจยมงศกษาเกยวกบรปแบบกจกรรมทองเทยวเชงเกษตรของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ซงมทงหมด 5 รปแบบ คอ รปแบบการทานา รปแบบเกษตรผสมผสาน รปแบบสวนผลไม รปแบบชมชนเกษตรกร (กลมแมบานเกษตรกร) และรปแบบสวนเกษตรหรอฟารมเอกชน

นอกจากน การจดกจกรรมการทองเทยวเกษตร ควรยดหลกการตอไปนเปนเปนแนวทางปฏบต (นาชย ทนผล. 2540: 5)

1. ตองการสนบสนนใหผทเกยวของมจรรยาบรรณดานอนรกษสงแวดลอม 2. กจกรรมใดๆ ตองไมทาใหทรพยากรเสอมโทรม 3. ใหมความสาคญกบการคงไวซงคณคาทแทจรงของทรพยากรธรรมชาต (ไมดดแปลง

ธรรมชาต และวฒนธรรม อารยธรรม) 4. เปดโอกาสใหนกทองเทยวไดสมผสกบสงแวดลอมธรรมชาต และวฒนธรรมบนพนท 5. ตองสมผสกบชมชนทองถน กอใหเกดประโยชนตอชมชนทองถน 6. กจกรรมตองเนนทเปนการศกษา เรยนรระบบนเวศและวฒนธรรมทองถน ไมใชเนน

การตนตา เราใจ 7. ตองมการวางแผนเตรยมการเพอใหนกทองเทยวหรอผมาเยอนเกดความพงพอใจใน

ประสบการณ ดงนนกจกรรมควรเนนการเกดประสบการณดวยตนเอง

29

นอกจากน นาชย ทนผล (2540: 6-7) ไดระบขนตอนการจดการทองเทยวเกษตรเชงนเวศไวดงน

1. กาหนดกลยทธดานการจดการ โดย 1.1 ประเมนทรพยากรทสามารถใชในกจกรรมทองเทยว เชน - สภาพทรพยากรธรรมชาต เกษตรกรรม ฤดกาลทม - สงอานวยความสะดวกทมอย - ทรพยากรดานวฒนธรรม ประเพณ ฤดกาลทม - ใครเปนผประโยชนบาง

1.2 กาหนดกจกรรมทองเทยวทตองการ - จะตองพฒนาหรอไม จะพฒนาไปถงระดบใด - จะจดการกจกรรมตางๆ ทจะเกดขนอยางไร ใหเกดผลกระทบนอยทสด - ตองการจะสออะไรกบผมาเยอน - มจดสนใจอะไรเปนจดขาย และจะจดทาเสนทางเดนอยางไร 1.3 วางแผนกจกรรมและประเภทของการทองเทยวทจะจดบนพนท เชน - ใครจะทาอะไร ทไหน และอยางไร - จะฝกอบรมชาวบานหรอไม - จะจดสอความหมายอะไรบาง - จะใชสถานทใดเปนศนยขอมลนกทองเทยว - จะพฒนาหตถกรรมของทระลกอะไร - จะหาแหลงเงนทนสนบสนนจากทไหน

2. กาหนดโครงสรางอตราคาบรการและเงนกองทน - คามคคเทศก - คาอาหาร ทพกแรม - ตอนรบ ขนสง - บรรยายสอความหมาย 3. รวมงานกบบรษทนาเทยว ควรเลอกบรษทนาเทยวประเภทมงผลกาไร แตพยายาม

จดรปแบบนาเทยวใหเกดผลกระทบนอย และจะบรจาคผลกาไรใหกบกจกรรมอนรกษของทองถน 4. การรวมมอกบชมชนทองถน ซงอาจเปนลกษณะใหคนในทองถนมสวนรวมในการ

ตดสนใจ อาจจดตงเปนกลม หรอองคกรบรหารของชาวบาน เพอกาหนด - กจกรรมประเภทการทองเทยว - การบรการ อาหาร มคคเทศก การบรการตอนรบใหขอมล การแสดงโชว การจดท

พกแบบ Home stay การขายของทระลก - ความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของชมชน

30

5. กาหนดแนวทางและวธการตรวจสอบผลกระทบของการทองเทยวบนพนท กาหนดระดบความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของชมชนอยางเหมาะสม

5. ขอมลพนฐาน ต.หนองตะพาน อ.บานคาย จ.ระยอง จากขอมลแผนพฒนาการเกษตรตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง (ม.ป.ป.:

2-47) ชอตาบลหนองตะพาน เรยกตามสภาพพนทหมบาน ในอดตพนทจะเปนทราบลมมแมนาระยองไหลผาน ทาใหเกดนาทวมในชวงฤดฝน การเดนทางจะใชเรอเปนพาหนะ และตอมาไดมชาวบานอพยพมาอาศยมากขน จงมการสรางสะพานขนเพอใหการเดนทางสะดวก ดงนนชาวบานจงเรยกหมบานแหงนวา บานหนองสะพาน แตตอมาในระยะหลง จงไดตงชอตาบลอยางเปนทางการวา ตาบลหนองตะพานมาจนถงปจจบน

พนเพดงเดมของชาวบาน ประชากรประมาณ 80% เปนคนพนเพเดม และประมาณรอยละ 20 จะยายถนฐานมาจากถนอน ซงสวนใหญจะอพยพมาจากจงหวดใกลเคยง ไดแก ชลบร จนทบร ฯลฯ การตงถนฐานสวนใหญจะอาศยตงบานเรอนอยกระจดกระจายทวไป เพราะตองการเดนทางโดยเรอ แตในปจจบนการคมนาคมสะดวกขน ประชากรจงยายบานเรอนมาอยใกลเสนทางคมนาคม กลายเปนชมชน และหมบานในเวลาตอมา

5.1 ทตง อาณาเขต และการปกครอง

1. ทตง ตาบลหนองตะพาน อยหางจากทวาการอาเภอบานคาย ประมาณ 8 กโลเมตร และหาง

จากสานกงานเกษตรอาเภอบานคาย ประมาณ 9 กโลเมตร อยทางทศใตของทวาการอาเภอ 2. อาณาเขต

ทศเหนอ จดตาบลหนองละลอก อาเภอบานคาย ทศใต จดตาบลนาคอก อาเภอเมองระยอง

ทศตะวนออก จดตาบลตาขน อาเภอบานคาย ทศตะวนตก จดตาบลมาบขา กงอาเภอนคมพฒนา

3. การปกครอง ไดจดตงเปนองคการบรหารสวนตาบล ตาม พ.ร.บ.สภาตาบลและองคการบรหาร

สวนตาบล เมอวนท 19 มกราคม 2539 มสานกงานอยทหม 4 ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง หางจากทวาการอาเภอประมาณ 8.5 กโลเมตร โดยแบงเขตการปกครองและการบรหารงาน แบงออกเปน 6 หมบาน คอ หมท 1 บานเกาะ หมท 2 บานนาโฉ หมท 3 บานหนองสะพาน หมท 4 บานปากปา หมท 5 บานแหลมเหยง และหมท 6 บานคลองชางตาย

31

ภาพประกอบ 2 แผนทแสดงหมบานในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

32

5.2 โครงสรางพนฐาน 1. สถาบนและองคกรทางศาสนา

ประชากรสวนใหญนบถอศาสนาพทธ มศาสนสถานคอ วด จานวน 3 แหงคอ 1. วดเกาะอรญญกาวาส ตงอยหมท 1 2. วดปากปา ตงอยหมท 4 3. วดหนองสะพาน ตงอยหมท 3 2. สาธารณสข 1. สถานอนามยบานหนองสะพาน ตงอยหมท 4 2. ศนยสาธารณสขมลฐานประจาหมบาน จานวน 5 แหง ตงอยหมท 1, 2, 3, 5 และ 6 ใหบรการประเภทยาสามญประจาบาน และตรวจวดความดน 3. การศกษา

โรงเรยนประถมศกษา 2 แหงคอ 1. โรงเรยนวดเกาะอรญญกาวาส ตงอยหมท 1

2. โรงเรยนบานหนองสะพาน ตงอยหมท 4

ศนยพฒนาเดกเลก 1 แหงคอ ศนยพฒนาเดกเลกวดเกาะอรญญกาวาส ตงอยหมท 1 ศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวด 1 แหงคอ ศนยอบรมเดกกอนเกณฑในวดเกาะ

อรญญกาวาส ตงอยหมท 1 4. การไฟฟา อยในการควบคมดแลของการไฟฟาสวนภมภาคจงหวดระยอง มไฟฟาเขาถง 6 หมบาน จานวนประชากรทใชไฟฟา 3,004 คน 5. การประปา มประปา 8 แหง อยในความรบผดชอบดแลของกรมอนามย 1 แหง สวนอก 7 แหง เปนประปาหมบาน ดแลโดยคณะกรรมการหมบานตงอยในเขตพนทหม 1, 2, 3, 4 และ 5 6. โทรศพท มโทรศพทสาธารณะประจาหมบาน จานวน 13 แหง และหอกระจายขาว/เสยงตามสาย จานวน 6 แหง

7. การคมนาคม - ถนนสายหลกสายบานคาย-บานบง อยในความรบผดชอบของแขวงการทางจงหวดระยอง - ถนน ร.ป.ช. ไดแก สายปากปา-กระเฉด ลาดยางตลอดสาย - ถนนคอนกรต 1 สาย - ถนนลกรง 12 สาย - ถนนลาดยางในหมบาน 2 สาย

33

8. หนวยธรกจในเขตตาบล (อตสาหกรรม) - สถานทจาหนายนามนเชอเพลง จานวน 2 แหง - โรงงานอตสาหกรรม จานวน 1 แหง - โรงส จานวน 1 แหง 5.3 สภาพทางสงคม 1. จานวนประชากร ตาบลหนองตะพาน มประชากรทงหมด 3,342 คน โดยแบงเปนเพศชาย 1,620 คน และเพศหญง 1,722 คน มประชากรทประกอบอาชพเกษตร 1,588 คน มจานวนครวเรอนทงหมด 972 ครวเรอน มครวเรอนเกษตรกร 794 ครวเรอน และครวเรอนอนๆ 178 ครวเรอน 2. วถการดาเนนชวต การดาเนนชวตของประชากรโดยทวไปเปนไปอยางเรยบงาย อาหารการกนอดมสมบรณ เนองจากอาเภอบานคายเปนแหลงปลกไมผลมากอาเภอหนงของจงหวดระยอง และอยตดทะเล สงอานวยความสะดวกตางๆ การคมนาคม การสอสารประเภทตางๆ ดมาก ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม 3. คานยม/ความเชอ ประชากรสวนใหญนบถอศาสนาพทธ มความเปนอยอยางอสระ และรกสงบ มการชวยเหลอซงกนและกนในเครอญาตพนอง ใหความเคารพกนตามอาวโส การแตงกายสภาพเรยบงายเขากบสภาพชนบท สวนความเชอประเภทตางๆ กเชอตามกนตงแตบรรพบรษ คานยมดงเดมเรมเปลยนแปลงมาสยคปจจบนมากขน ทงในเรองความเปนอย การประกอบอาชพ และการเขาสงคม 4. บญประเพณ/ขนบธรรมเนยมประเพณ

มการทาบญตกบาตรในเทศกาลตางๆ หรอวนสาคญทางศาสนา ซงทากนมาตงแตบรรพบรษ สวนประเพณทยงสบทอดกนตอมา เชน ประเพณการทาบญกลางทง ประเพณลอยกระทง ประเพณสงกรานต ฯลฯ 5. ผนา/แหลงความรชมชน ผนามหลายประเภท มทงผนาทเปนทางการ ไดแก กานน ผใหญบาน ฯลฯ ผนาไมเปนทางการไดแก ผนากลมอาชพตางๆ ผนาเหลานประชากรสวนใหญจะใหความนบถอ และใหการยอมรบ นอกจากนยงมผนาในการประกอบอาชพทประสบผลสาเรจ เปนผนาดานสาขาอาชพ ผนาอาวโสซงจะเปนคนเกาแกในหมบาน เคยมบทบาทสาคญในหมบานทองถน ซงชาวบานใหความเคารพนบถอสบตอกนมา

34

5.4 จดเดนของพนท สภาพพนทของตาบลมความลาดเอยง ทาใหมความหลากหลายของภมประเทศของตาบล ซงมพนทสามารถปลกพชไดหลากหลาย ไดแก ยางพารา มงคด หมาก เงาะ ทเรยน สบปะรด ขาว และมแหลงนาอปโภค บรโภค นาเพอการเกษตร (อยในเขตชลประทาน) พอเพยง ทงอยในตวเมองระยอง 5.5 จดสาธตและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร ประจาตาบลหนองตะพาน 5.5.1. การแปรรปผลผลตทางการเกษตร (ผลไมทเรยน) กลมแมบานเกษตรกรบานปากปา

สถานทตง 8/5 หม 4 ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง วทยากรประจาจดถายทอดฯ นางอรพรรณ รมมะไม 5.5.2 การแปรรปผลผลตทางการเกษตร (ขาว) ศนยสงเสรมและผลตพนธขาวชมชนตาบลหนองตะพาน สถานทตง 4/1 หม 2 ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง วทยากรประจาจดถายทอดฯ นายฉลอม ลาดบชน 5.5.3 จดถายทอดเทคโนโลยการผลตผกปลอดสารพษ สถานทตงเลขท 10/1 หม 3 ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง วทยากรประจาจดถายทอดฯ นายเหลยง แสงรตน 5.5.4 จดสงเสรมและพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร ศนยสงเสรมและพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร สถานทตง 31 หม 4 ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง วทยากรประจาจดถายทอดฯ นายปญญา สขสวาง 5.5.5 จดสาธตการผลตปยหมกชวภาพ สถานทตง 35/3 หมท 5 ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง วทยากรประจาจดถายทอดฯ นายสรศกด จระเสาวภาคย

5.6 นโยบายการบรหารและแนวทางการพฒนาขององคการบรหารสวนตาบล หนองตะพาน

นโยบาย วสยทศน

“บรหารตามหลกธรรมมาภบาล จดการภาคเกษตรกรรม นาปรบปรงภมทศน พฒนาอาชพ สรางสามคคชมชน”

35

1. ดานสงคม พฒนาคณภาพชวตของประชาชนในตาบล อยดมสขอยางยงยน

2. ดานเศรษฐกจ พฒนาอาชพของประชาชนในตาบล มความกาวหนา ยงยนและมงคง

3. ดานโครงสรางพนฐาน พฒนาเพอยกระดบความเปนอย และอานวยความสะดวกในตาบล

4. ดานแหลงนา พฒนานาบรโภค อปโภค และนาใชเพอการเกษตรอยางเพยงพอ และเปนธรรม

5. ดานการเมองการบรหาร พฒนาและใหความรแกประชาชน ไดมสวนรวมในการเมองการบรหารอยางม

ประสทธภาพ 6. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พฒนาและอนรกษ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหเกดความนาอยอยาง

ยงยน 7. ดานอนๆ พฒนาตามความเหมาะสม และความตองการของทองถน แนวทางการพฒนา 1. ดานสงคม 1.1 ศาสนา วฒนธรรม และจารตประเพณ

1.1.1 สงเสรมและสนบสนน การอนรกษวฒนธรรม ประเพณ และภมปญญาทองถน 1.1.2 สรางชมชนตวอยาง

1.2 การศกษา 1.2.1 สงเสรมและสนบสนนการศกษาทกระดบ 1.2.1 ปรบปรงสภาพแวดลอมในสถานศกษา

1.3 นนทนาการ และการกฬา 1.3.1 จดใหมสถานทออกกาลงกาย สถานทพกผอนหยอนใจทด และเหมาะสม

1.4 สาธารณสข 1.4.1 สงเสรมการออกกาลงกาย และการดแลสขภาพ ทกระดบ 1.4.2 พฒนาบคลากรของชมชน (อสม.) ใหมประสทธภาพในการทางาน 1.4.3 ควบคม ปองกน โรคตดตอและโรคพษสนขบา

1.5 การปองกน และแกไขปญหายาเสพตด 1.5.1 เสรมสรางชมชนเขมแขงอยางยงยน 6 หมบาน

36

1.6 สวสดการสงคมสงเคราะห และพฒนาคณภาพชวต เดก สตร ผสงอาย และผดอยโอกาส

1.7 การปองกน และบรรเทาสาธารณภย 1.8 การรกษาความสงบเรยบรอย และความปลอดภยในชวตและทรพยสน

1.8.1 การตรวจ การเฝาระวง ในพนทตาบล 2. ดานเศรษฐกจ 2.1 สนบสนนแผนชมชน

2.1.1 สงเสรมกลมอาชพ 2.1.2 จดใหมตลาดชมชน และตลาดกลางเพอการเกษตร 2.1.3 เพมพนทการเกษตร

2.2 การทองเทยว 2.2.1 สงเสรมและสนบสนนการทองเทยวเชงเกษตรตาบลหนองตะพาน 2.2.2 พฒนาแหลงทองเทยวเพมขน

2.3 การแลกเปลยนสนคา (Account Trade) 2.3.1 ผลไม และสนคาเกษตรแปรรป 2.3.2 พฒนาผลตภณฑ และสงเสรมการตลาด

3. ดานโครงสรางพนฐาน 3.1 การคมนาคม

3.1.1 พฒนาถนนลกรง สรางถนนคอนกรต และลาดยาง ในเสนทางหลก ทางรองและทางซอย เพออานวยความสะดวกในการสญจรของประชาชน

3.1.2 สงเสรมการจราจรบนเสนทางหลก เสนทางรองและเสนทางซอย 3.2 ไฟฟา

3.2.1 ขยายแนวเขตไฟฟาสวนภมภาค 3.2.2 ตดตงและซอมแซมไฟฟาสาธารณะ

3.3 การระบายนา 3.3.1 สรางราง และวางทอระบายนา 3.3.2 ขดลอกคคลอง

3.4 โทรศพท 3.4.1 ตดตงตโทรศพทสาธารณะอยางพอเพยง และเหมาะสม

3.5 การผงเมอง 3.5.1 กาหนดเขตชมชน และเขตอตสาหกรรมอยางเหมาะสม 3.5.2 ประกาศใช พรบ.ควบคมอาคารและพรบ.ขดดนถมดน ในพนทตาบล

37

4. ดานแหลงนา 4.1 นาอปโภค – บรโภค และนาใชเพอการเกษตร

4.1.1 กอสรางและปรบปรง ระบบประปาหมบาน และระบบนาใชเพอการเกษตร 4.1.2 สงเสรมและสนบสนน การบรหารจดการประปาหมบาน และนาใชเพอการเกษตร 4.1.3 บารงรกษาและสารวจแนวเขต ทดนสาธารณะประโยชน

5. ดานการเมองและการบรหาร 5.1 การสงเสรมการมสวนรวมในรปของคณะกรรมการ ประชาคม มสวนรวมในการ

พฒนาตาบล รวมกนคด รวมกนทา รวมกนตรวจสอบ รวมกนตดตามประเมนผล เพอความถกตองและความโปรงใสในการบรหารงาน

5.2 การสงเสรมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมขององคการบรหารสวนตาบล และการบรหารการปกครองตามระบบประชาธปไตย

5.3 การพฒนาบคลากร ผบรหาร สมาชกองคการบรหารสวนตาบล พนกงานสวนตาบล ใหมความร มคณธรรม และมจรยธรรมในการปฏบตงาน

5.4 การพฒนารายได โดยปรบปรงแหลงรายได วธการหารายได รวมทงระบบการจดเกบภาษ

5.5 การจดหาและปรบปรงพสดครภณฑ และสถานทปฏบตงานใหเพยงพอ ใหมประสทธภาพและประสทธผล และรวมกลมพสดครภณฑระดบอาเภอ

5.6 การใหบรการประชาชน จดใหทงในและนอกสานกงาน รวมทงการอานวยความสะดวกแกผมาตดตองานตางๆ กบองคการบรหารสวนตาบล

5.7 การประชาสมพนธการดาเนนงานขององคการบรหารสวนตาบล และการเผยแพรขอมลขาวสารตางๆ ใหประชาชนทราบทกขนตอน โดยการใชสอตางๆ ไดแกเสยงตามสาย เวบไซต สถานวทย หนงสอพมพ วารสาร แผนพบ ฯลฯ.

6. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 6.1 การบาบดและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

6.1.1 การกาจดขยะมลฝอย และสงปฏกล 6.2 การสรางจตสานกและตระหนกในการรกษาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม 6.2 การปองกนการทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 6.4 การดแลและรกษาทสาธารณะ

7. ดานอนๆ 7.1 พฒนาตามสภาพความเหมาะสมและความตองการของทองถน

38

6. งานวจยทเกยวของ ศโรรตน หอมนาน (2547) ไดศกษาศกยภาพการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรหมบาน

รอบบรเวณ ศนยการศกษาการพฒนาหวยฮองไคร อนเนองมาจากพระราชดาร พบวา หมบานรอบบรเวณศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร อนเนองมาจากพระราชดาร มความพรอมในระดบมากในดานการเขาถง มความพรอมในระดบปานกลางในดานสงดงดดใจ ความสามารถในการรองรบนกทองเทยว และพนทในการบรหารจดการนกทองเทยว และมความพรอมในระดบนอยในดานสงอานวยความสะดวก และการมสวนรวมของชมชนในแนวทางการทองเทยวเชงเกษตร นอกจากนยงพบวา กจกรรมดานการเกษตรและกจกรรมนอกการเกษตรเปนกจกรรมททากนโดยทวไป และจากการวเคราะหจดแขง จดออน (SWOT) แสดงใหเหน จดแขง จดออน ของศกยภาพการทองเทยวเชงเกษตรอยางชดเจน โดยมจดแขงคอ เปนหมบานรอบบรเวณศนยฯ ทมกจกรรมการสงเสรมพฒนาอาชพการเกษตร และนอกการเกษตร สวนจดออน คอ อปสรรคในการทาการเกษตร

อภรมย พรหมจรรยา คมสน รชตพนธ และประภสรา กจไพบลยทว (2546) ไดศกษาการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร กรณศกษาชมชนเกาะมะพราว จงหวดภเกต พบวา การทองเทยวเชงเกษตรเปนรปแบบหนงของการทองเทยวทางธรรมชาตทกระตนใหเกดการดแลรกษาสงแวดลอมเพอใหชมชนไดรบผลประโยชนจากแหลงทรพยากรธรรมชาตทมอยในพนท และจะนาไปสการทองเทยวอยางยงยนไดในอนาคต การจดการทองเทยวเชงเกษตรทาใหเกดการสรางงาน สรางรายไดโดยชมชนพจารณาจากสงทมอยในทองถนเปนพนฐาน การทองเทยวเชงเกษตรจงเปนรปแบบของการทองเทยวทแทจรงทนกทองเทยวสามารถไดเรยนรถงวถชวตความเปนอยของชนบททแตกตางจากการทองเทยวชายทะเลทวไปของจงหวดภเกต

ยรพรรณ แสนใจยา (2545) ไดศกษาแนวทางการพฒนาไรชาสวรฬห อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย เปนแหลงทองเทยวเชงเกษตร พบวา ไรชาสวรฬห มศกยภาพและความเหมาะสมทจะพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรในระดบสง เนองจากเปนพนททตงอยในเสนทางแหลงทองเทยว และนกทองเทยวสามารถเดนทางทองเทยวเขาไปยงพนทไดสะดวก มความปลอดภย ชมชนมสวนรวมในพนท

ราเมศร พรหมชาต (2545) ไดศกษาการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร: กรณศกษาบานโปง ตาบลปาไผ อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม พบวา ประชาชนมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรในดานทรพยากรการทองเทยว ดานการบรการการทองเทยว และดานการตลาดการทองเทยวในระดบนอย ในทกขนตอน การศกษาความแตกตางระหวางปจจยสวนบคคลกบการมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร พบวา ประชาชนทมอาย และระยะเวลาทอาศยอยทแตกตางกน มสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ปจจยสวนบคคลดานอาชพ ระดบการศกษา และความแตกตางในภมลาเนามสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

39

กนกอร รตนอดมสวสด (2545) ไดศกษาการมสวนรวมของชมชนในการฟนฟแหลงทองเทยวสามเหลยมทองคา อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย พบวา กลมตวอยางซงเปนหวหนาครวเรอน หรอตวแทนครวเรอน มความตองการมสวนรวมในการฟนฟแหลงทองเทยวเปนอยางมาก เพอชวยกนคนหาปญหาและสาเหต การวางแผน แผนฟนฟ การดาเนนกจกรรม การปฏบตงานฟนฟ และการตดตามและประเมนผลการดาเนนงาน สวนขอเสนอแนะเกยวกบการมสวนรวมของชมชนตอการฟนฟแหลงทองเทยว คอใหทกฝายทเกยวของ ประกอบดวยประชาชนทอยในทองถน เจาของรานคาหรอสถานบรการ สอมวลชน นกทองเทยวและสวนราชการไดเขามามสวนในการวางแผนรวมกนแกไขโดยบรรจไวในแผนพฒนา 5 ปของจงหวดและทองถน

สจตราภา พนธวไล (2545) ไดศกษารปแบบการจดการหมบานทองเทยวเชงวฒนธรรมโดยชมชนมสวนรวม: กรณศกษา บานหลอชา (อาขา) ตาบลแมยาว อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย พบวา รปแบบและวธการจดการหมบานทองเทยวเชงวฒนธรรมโดยชมชนมสวนรวมบานหลอชา ซงมการดาเนนงานอยในปจจบนเปนการทางานรวมกนของชมชน กบสมาคมพฒนาประชากรและชมชน-เชยงราย โดยแตละฝายมโครงสรางองคกรเพอการดาเนนงานอยางชดเจน คอ ชมชนเปนผรบผดชอบการปฏบตงานในพนทหมบานตามโครงสรางองคกรทจดไว ทงในดานการจดการพนทหมบาน รปแบบการนาเทยว บคลากร การเงน/บญชของโครงการ สวนสมาคมพฒนาประชากรและชมชน-เชยงราย เปนพเลยงในดานการลงทนดวยการใหกยมกองทนหมนเวยนโดยปลอดดอกเบย ดานนโยบายและดานการตลาด

วรพล วฒนเหลองอรณ (2544) ไดศกษาการทองเทยวเชงเกษตรในระบบเหมองฝายของภมปญญาชาวบาน: กรณศกษา หมบานหวยอคาง ตาบลแมวน อาเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม พบวา หมบานหวยอคางเปนหมบานของชาวกะเหรยงสะกอทมความเขมแขงในการดาเนนชวตบนพนฐานของวฒนธรรมแบบดงเดม มความเชอ พธกรรม และภมปญญาเกยวกบนา เพอการทาการเกษตรในแบบยงชพ และเศรษฐกจ ทสบทอดตอกนมาจากบรรพบรษ สามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรแบบยงยนได แตธรกจนาเทยวในเขตพนทตาบลแมวนสวนใหญไมไดใหความสนใจในการเดนทางมาเทยวชมมากนก เนองจากระบบของการบรหารจดการของชมชนทองถนยงไมเขมแขง ขาดงบประมาณและขาดความเขาใจในระบบของการทองเทยวเชงเกษตร สวนการศกษาความพรอมและความตองการของชมชนทองถน เกยวกบปจจยพนฐานทางดานการทองเทยว และการศกษาปญหาและอปสรรคในการเตรยมความพรอมของหมบานหวยอคาง ใหเปนสถานททองเทยวเชงเกษตรระบบเหมองฝายของภมปญญาชาวบาน พบวา มสาเหตมาจากปญหาและอปสรรคทางดานการบรหารจดการของหมบาน และปญหาและอปสรรคทางดานบคคลทเกยวของกบการทองเทยวของหมบาน

วนชย เรองอดม (2544) ไดศกษาปจจยทมผลตอการมสวนรวมของชมชนทองถนในการพฒนาบรการทางการทองเทยว กรณศกษา ชมชนตาบลทาทราย อาเภอเมอง จงหวดนนทบร พบวา พนทหม 3 และหม 4 ตาบลทาทราย อาเภอเมอง จงหวดนนทบร มศกยภาพสงในการพฒนาบรการและสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศในอนาคต และผนาชมชนและชมชนกมความพงพอใจใน

40

การจะมสวนรวมในการทองเทยวเชงนเวศของชมชนในระดบหนง อยางไรกตามปญหาการพฒนาบรการทองเทยวในพนท พบวา จงหวดนนทบรและสวนทองถน ไมใหความสาคญตอการพฒนาการทองเทยว ซงจะมผลตอการขอการสนบสนนในการพฒนาการทองเทยวของชมชน ประชาชนบางสวนไมเหนดวยทจะพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว ชมชนขาดประสบการณการมสวนรวม ปญหาความปลอดภย ยาเสพตดทแพรระบาดและรานอาหาร เครองดมทไมไดมาตรฐานความสะอาด สมศกด เตชะเอราวณ (2544) ไดศกษาการจดการธรกจบานพกแบบชมชนมสวนรวม: กรณศกษาบานแมกาปอง กงอาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม พบวา การทองเทยวเชงนเวศของหมบานกาปองมศกยภาพและความพรอมอยในระดบดทงในดานสงดงดดใจ ดานสงอานวยความสะดวก และความสามารถในการเขาถง แตมขอจากดในดานกายภาพทไมสามารถรองรบนกทองเทยวจานวนมากได สวนศกยภาพและความพรอมของธรกจบานพกแบบชมชนมสวนรวมในดานการดาเนนงาน การมสวนรวมของชมชน สงอานวยความสะดวก การใหบรการ ความปลอดภย และการตลาด อยในระดบทสามารถใหบรการนกทองเทยวไดเปนอยางด แตพบปญหาและอปสรรค อก 4 ประเดนคอ ดานกายภาพของพนท ดานการจดการธรกจบานพกแบบชมชนมสวนรวม ดานรปแบบการดาเนนงานแบบมสวนรวม และดานการตลาด กฤตกา ปกวงศ (2543) ไดศกษาความตองการมสวนรวมในกจกรรมการทองเทยวเกษตรเชงนเวศของประชาชนบานโปง ผลการวจยพบวา ผใหขอมลสวนมาก ไมตองการมสวนรวมในกจกรรมการทองเทยวเกษตรเชงนเวศ 4 ดาน อนไดแก การจดบรการดานทพก การจดบรการดานพาหนะรบ-สง การเปนมคคเทศกนาเทยวธรรมชาต และการจดบรการดานการจาหนายผลตภณฑและของทระลก สวนกจกรรมดานการจดบรการดานอาหารและเครองดม และการจดบรการดานการแสดงประเพณวฒนธรรมทองถนนน ผใหขอมลสวนใหญระบวาตองการมสวนรวมในกจกรรมดงกลาว

เดชา โตงสงเนน (2543) ไดศกษาการบรหารจดการการทองเทยวเกษตร กรณศกษา บานมวงคา ตาบลโปงแยง อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม พบวา เจาหนาทและผมสวนเกยวของกบแหลงทองเทยวเกษตรบานมวงคา ยงขาดความร ความเขาใจในระบบการทองเทยว ซงระบบการทองเทยวยงตองมสวนประกอบในดานการพฒนาแหลงทองเทยว การตลาด และการบรการภายในแหลงทองเทยวดวย

ภาวน เวชสทธนรภย (2543) ไดศกษาศกยภาพและปญหาของการทองเทยวเกษตรในจงหวดเชยงใหม พบวา ศกยภาพการทองเทยวของชมชนอยในระดบตา เพราะขาดปจจยทมความสาคญตอการทองเทยวเกษตรหลายปจจย โดยเฉพาะการมสวนรวมของชมชนในการจดการทองเทยวและคณคาของแหลงทองเทยว

อรวรรณ พนธเนตร (2541) ไดทาการประเมนความตองการมสวนรวมและความตองการพฒนาการทองเทยวของประชาชน กรณบานหาดไคร ตาบลเวยง อาเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย พบวา ประชาชนในชมชนมทศนคตทดตอการทองเทยวและมความตองการใหหมบานไดรบการพฒนาในระดบสง จงประสงคทตองการเขาไปมสวนรวมในการพฒนาหาดจบปลาบก อยางไรกตาม การศกษานปรากฏวาประชาชนสวนใหญในชมชนมความตองการเขาไปมสวนรวมในการพฒนาการ

41

ทองเทยวโดยไมขนอยกบปจจยสวนบคคล (ระยะเวลาทอยอาศย) ปจจยดานเศรษฐกจ (ประโยชนทไดรบ) และปจจยดานจตวทยา (ทศนคต) แตขนอยกบระดบการศกษา และประชาชนในชมชนยงตองการใหมการพฒนาการทองเทยวโดยไมขนอยกบปจจยสวนบคคล (ระดบการศกษาและภมลาเนา) ปจจยดานเศรษฐกจ (อาชพ และรายไดจากแหลงจบปลาบก) แตขนอยกบภมลาเนาของประชาชน

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน

1. การกาหนดประชากรและสมกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ประชากร การวจยครงนมประชากรเปาหมาย 2 กลมคอ

1. ประชาชนทอาศยอยในเขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง จานวนทงสน 3,342 คน

2. ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน จานวน 24 คน

กลมตวอยาง 1. ประชาชน โดยมงศกษาเฉพาะประชาชนทอาศยอยในเขตการปกครองของตาบล

หนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง มจานวนทงสน 3,342 คน การกาหนดขนาดตวอยางใชวธการคานวณหาขนาดของกลมตวอยางจากสตรของ ยามาเน (Taro Yamane. 1967: 886) ดงน

จากสตร n = 21 NeN

+

เมอ n แทน ขนาดกลมตวอยาง N แทน จานวนหนวยประชากรทงหมด e แทน ความคลาดเคลอนของการเลอกตวอยาง ทระดบนยสาคญ แทนคา n = 3,342 [1 + (3,342)(0.05)2] = 357 ดงนนในการหากลมตวอยางสาหรบงานวจยครงน ขนาดของกลมตวอยางมจานวน 357 คน

43

2. ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน ไดแก สมาชกองคการบรหารสวนตาบล เจาหนาทสงเสรมการทองเทยว เกษตรตาบล กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพตางๆ จานวน 24 คน

การสมกลมตวอยาง 1. ประชาชน การกาหนดกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ผวจยใชหลกการจดแบง

เขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน ซงแบงออกเปน 6 หมบาน ไดแก หมท 1 บานเกาะ หมท 2 บานนาโฉ หมท 3 บานหนองสะพาน หมท 4 บานปากปา หมท 5 บานแหลมเหยง และหมท 6 บานคลองชางตาย

ขนท 1 ใชวธสมตวอยางแบบขนาดตวอยางของชนภมเปนสดสวนกบจานวนหนวยทงหมดในชนภม (Proportionate Stratified Random Sampling) เพอขนาดตวอยางทเลอกจากหมบานทมจานวนประชากรมาก จะมากกวาขนาดตวอยางทเลอกจากหมบานทมจานวนประชากรนอย โดยใชสตรดงน (กลยา วานชยบญชา. 2546: 12)

nNNn ii ×=

ตาราง 1 ขนาดกลมตวอยางแยกตามหมบาน

หมบาน จานวนประชากร (คน) จานวนกลมตวอยาง (คน) หมท 1 บานเกาะ 377 40 หมท 2 บานนาโฉ 626 67 หมท 3 บานหนองสะพาน 530 57 หมท 4 บานปากปา 848 91 หมท 5 บานแหลมเหยง 621 66 หมท 6 บานคลองชางตาย 340 36

รวม 3,342 357

ขนท 2 ใชวธการสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยใชแบบสอบถาม

เปนเครองมอในการเกบขอมลตามหมบาน และเลอกเกบขอมลเฉพาะประชาชนทมอาย 15 ปขนไป 2. ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนอง

ตะพาน ไดแก สมาชกองคการบรหารสวนตาบล เจาหนาทสงเสรมการทองเทยว เกษตรตาบล

44

กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพ จานวน 24 คน ใชวธการเกบรวบรวมขอมลแบบสามะโนประชากร (Population Census) โดยเกบขอมลจากผนาชมชนทเกยวของทกคน จานวน 24 คน

การสรางเครองมอทใชในการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดใชเครองมอในการเกบขอมล จานวน 2 ชน คอ

1. แบบสอบถาม เปนเครองมอในการเกบขอมลจากประชาชน 2. แบบสมภาษณ เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากผนาชมชน ซงในการสรางแบบสอบถามและแบบสมภาษณ มรายละเอยดดงน

ขนตอนในการสรางเครองมอชนท 1

1. ศกษาความรเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวจากตารา เอกสารตางๆ และงานวจยทเกยวของ เพอนามาใชในการสรางแบบสอบถาม

2. ขอบเขตของแบบสอบถามจะเกยวของกบการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การจดการตลาดการทองเทยว และการจดการบรการการทองเทยว

3. รปแบบของแบบสอบถามทใชในการเกบรวบรวมขอมล แบงออกเปน 2 สวนดงน สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ลกษณะคาถามประกอบดวยคาถาม

แบบทมหลายคาตอบใหเลอก (Multiple choices question) จานวน 8 ขอดงน ขอท 1 เพศ ไดแก เพศชาย และเพศหญง ขอท 2 อาย โดยแบงเปนชวงดงน

1. ตงแต 15-24 ป 2. ตงแต 25-34 ป 3. ตงแต 35-44 ป 4. ตงแต 45-54 ป 5. ตงแต 55-64 ป 6. ตงแต 65 ปขนไป

ขอ 3 ระดบการศกษาสงสด 1. ประถมศกษา 2. มธยมศกษาตอนตน 3. มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 4. ปวส. 5. ปรญญาตร

45

ขอ 4 อาชพ

1. เกษตรกรรม 2. คาขาย/ประกอบธรกจสวนตว 3. รบราชการ 4. พนกงานรฐวสาหกจ 5. รบจาง

ขอ 5 รายไดตอเดอน 1. ตากวาหรอเทากบ 5,000 บาท 2. 5,001 – 10,000 บาท 3. 10,001 – 15,000 บาท 4. 15,001 – 20,000 บาท 5. 20,001 – 25,000 บาท 6. ตงแต 25,001 บาทขนไป

ขอ 6 ภมลาเนาเดม 1. เปนคนในหมบาน 2. ยายมาจากหมบานอน 3. ยายมาจากตาบลอน 4. ยายมาจากอาเภออน 5. ยายมาจากจงหวดอน

ขอ 7 ระยะเวลาททานอาศยในชมชนน ขอ 8 การเปนสมาชกของกลมองคกร

1. ไมเปน 2. เปน

2.1 ผบรหารทองถน (อบต., กานน, ผใหญบาน) 2.2 คณะกรรมการหมบาน 2.3 กลมชมรม/สมาคม

สวนท 2 คาถามเกยวกบการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ลกษณะคาถามเปนคาถามแบบ Likert Scale จานวน 3 ดาน ดงน

1. ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร จานวน 10 ขอ 2. ดานการจดการตลาดการทองเทยว จานวน 9 ขอ 3. ดานการจดการบรการการทองเทยว จานวน 8 ขอ

โดยมเกณฑการแบงระดบของการมสวนรวม ดงน

46

5 หมายถง ทกครง 4 หมายถง เกอบทกครง 3 หมายถง บางครง 2 หมายถง นานๆ ครง 1 หมายถง ไมเคย เกณฑการประเมนคาคะแนนทไดจากการวดขอมลประเภทอนตรภาค (Interval Scale) ผวจยใชสตรคานวณหาความกวางของชน (กลยา วานชยบญชา. 2544: 29) ดงน ความกวางของอนตรภาคชน = คาสงสด – คาตาสด จานวนชน = 5 – 1 3 = 1.33 ตาราง 2 สรปเกณฑการแปลความหมายของคะแนน

คะแนนเฉลย ระดบการมสวนรวม 3.68 – 5.00 2.34 – 3.67 1.00 – 2.33

ประชาชนในทองถนมสวนรวมในระดบมาก ประชาชนในทองถนมสวนรวมในระดบปานกลาง ประชาชนในทองถนมสวนรวมในระดบนอย

4. นาแบบสอบถามทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาปรญญานพนธทาการตรวจสอบ

และเสนอแนะเพมเตม 5. นาแบบสอบถามทไดปรบปรงแกไขใหถกตองไปปรกษากบคณะกรรมการควบคม

ปรญญานพนธ เพอปรบปรงใหมความชดเจนกอนนาไปใช 6. นาแบบสอบถามทสรางเสรจแลวไปตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา Content Validity

โดยผเชยวชาญ 2 ทาน ตรวจแกสานวนภาษา และความครอบคลมของเนอหา ขนตอนในการสรางเครองมอชนท 2 แบบสมภาษณ ใชในการสมภาษณผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง จานวน 24 คน โดยลกษณะคาถามเปนแบบปลายเปด (Open-ended Question) จานวน 15 ขอ เพอศกษาแนวคด วธการ และลกษณะการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล

47

การเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล (Source of Data) การวจยเรองนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive

Research) และการวจยเชงสารวจ (Exploratory Research) โดยมงศกษาการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

1. แหลงขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดจากการศกษาคนควาขอมลทมผรวบรวมไวทงหนวยงานของรฐ และเอกชน ดงน

1.1 เอกสารขององคการบรหารสวนตาบลหนองตะพาน 1.2 หนงสอทางวชาการ บทความ วทยานพนธ และรายงานวจยทเกยวของ 1.3 ขอมลจากอนเตอรเนต 2. ขอมลปฐมภม (Primary Data) ไดจากการใชแบบสอบถาม และแบบสมภาษณเกบ

ขอมลจากกลมตวอยาง โดยมขนตอนในการดาเนนการ ดงน 2.1 ขอจดหมายจากบณฑตวทยาลย เพอขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม 2.2 ดาเนนการเกบขอมล ณ ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง 2.3 ระยะเวลาการเกบรวบรวมขอมล ตงแตเดอนมนาคม ถงเดอนเมษายน 2549

การจดทาขอมลและการวเคราะหขอมล 1. การจดทาขอมลจากเครองมอชนท 1

1.1 รวบรวมแบบสอบถามทไดรบกลบมาแลว ผวจยตรวจสอบความถกตองและสมบรณของแบบสอบถาม

1.2 ดาเนนการลงรหสแลวนาขอมลมาบนทกลงคอมพวเตอร 1.3 ประมวลผลและวเคราะหขอมลทางสถต 1.4 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. การหาคารอยละ (Percentage) เพอใชแปลความหมายของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

P = n

f 100×

เมอ P แทน คารอยละ f แทน ความถทตองการเปลยนแปลงใหเปนรอยละ n แทน จานวนความถทงหมด

2. สตรคาเฉลยเลขคณต (Mean) เพอใชแปลความหมายของขอมลการมสวนรวม (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2542: 75)

48

X = nx∑

เมอ X แทน คาคะแนนเฉลย แทน ผลรวมคะแนนทงหมด x∑

แทน ขนาดกลมตวอยาง n

3. สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2542: 75)

S = )1(

)( 22

−∑−∑

nnxxn

เมอ S แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนกลมตวอยาง แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง 2x∑

แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดยกกาลงสอง ( )2x∑

แทน ขนาดกลมตวอยาง n

2. การจดทาขอมลจากเครองมอชนท 2 2.1 รวบรวมแบบสมภาษณทไดขอมลเรยบรอยแลว ผวจยตรวจสอบความถกตองและ

สมบรณของแบบสมภาษณ 2.2 ใชวธการวเคราะหและสงเคราะหขอมล แลวอธบายเชงพรรณนา

3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน

1. คาสถต Chi-Square ( ) เปนการทดสอบแบบ Nonparametric Test เพอหาสดสวนของการกระจายขอมลของตวแปร ใชสตรดงน (กลยา วานชยบญชา. 2545: 182)

2χ

2χ = ∑=

−k

i i

ii

EEO

1

2)(

โดย แทน คาสถตไคสแควร 2χ

iO แทน ความถหรอจานวนครงทเกดขนในระดบท i ทเกดขนจรง ของตวอยางขนาด n

iE แทน ความถหรอจานวนครงของระดบท i ทคาดวาจะเกด (ภายใต H0)

k แทน จานวนกลมหรอจานวนระดบของตวแปรหรอลกษณะท สนใจศกษา

49

สมมตฐานเพอการทดสอบการวจย คอ สมมตฐานหลก (HO): สดสวนของการกระจายขอมลของตวแปรเทากน

สมมตฐานรอง (H1): สดสวนของการกระจายขอมลของตวแปรไมเทากน จะยอมรบ H0 ถาคา ( ) ทคานวณไดจากสตรขางตนนอยกวาหรอเทากบคา ( ) ทเปดไดจากตารางแจกแจงแบบไคสแควร ทองศาความเปนอสระ (r-1)(c-1) และระดบนยสาคญ

2χ 2χ

α หรอจะปฏเสธ H0 และยอมรบ H1 เมอคา Sig(2tailed) หรอคานยสาคญทไดจากการคานวณนอยกวาคานยสาคญทกาหนด

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การนาเสนอผลของการวเคราะหขอมล และการแปลผลความหมายของผลการวเคราะหขอมลในงานวจยเรอง การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ผวจยไดกาหนดสญลกษณ และอกษรยอทใชในการวเคราะหขอมล ดงตอไปน X แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง S.D. แทน ความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) df แทน ระดบชนของความเปนอสระ (Degree of Freedom) Sig แทน ระดบนยสาคญทางสถตจากการทดสอบทโปรแกรม SPSS คานวณได ใชในการสรปผลการทดสอบสมมตฐาน H0 แทน สมมตฐานหลก (Null Hypothesis) H1 แทน สมมตฐานรอง (Alternative Hypothesis) * แทน มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

การเสนอผลการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลผวจยไดแบงการนาเสนอผลการวเคราะหขอมลออกเปน 4 สวน ตามลาดบดงน สวนท 1 การวเคราะหขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 การวเคราะหขอมลการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

สวนท 3 การวเคราะหขอมลการมสวนรวมของผนาชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง สวนท 4 การวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน

ผลการวเคราะหขอมล สวนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษาสงสด อาชพ รายไดตอเดอน ภมลาเนาเดม สถานะการเปนสมาชกกลมองคกร และกลมองคกรทสงกด โดยแจกแจงจานวน และคารอยละ ดงรายละเอยดตอไปน

51

ตาราง 3 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามเพศ

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

เพศ ชาย หญง

165 192

46.2 53.8

รวม 357 100.0

จากตาราง 3 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญเปนเพศหญง จานวน 192 คน คดเปนรอยละ 53.8 รองลงมาเปนเพศชาย จานวน 165 คน คดเปนรอยละ 46.2 ตามลาดบ ตาราง 4 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามอาย

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

อาย 15-24 ป 25-34 ป 35-44 ป 45-54 ป 55-64 ป 65 ปขนไป

44 88 103 64

41 17

12.3 24.6 28.9 17.9 11.5 4.8

รวม 357 100.0

จากตาราง 4 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญอาย 35-44 ป จานวน 103 คน คดเปนรอยละ 28.9 รองลงมาคอ อาย 25-34 ป จานวน 88 คน คดเปนรอยละ 24.6 อาย 45-54 ป จานวน 64 คน คดเปนรอยละ 17.9 อาย 15-24 ป จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 12.3 อาย 55-64 ป จานวน 41 คน คดเปนรอยละ 11.5 และอาย 65 ปขนไป จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.8 ตามลาดบ

52

ตาราง 5 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามระดบการศกษาสงสด

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

ระดบการศกษาสงสด ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย / ปวช. ปวส. ปรญญาตร อนๆ ไดแก ปรญญาโท

147 67 68 44 30 1

41.2 18.8 19.0 12.3 8.4 0.3

รวม 357 100.0

จากตาราง 5 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมการศกษาสงสดระดบประถมศกษา จานวน 147 คน คดเปนรอยละ 41.2 รองลงมาคอ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย หรอประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) จานวน 68 คน คดเปนรอยละ 19.0 ระดบมธยมศกษาตอนตน จานวน 67 คน คดเปนรอยละ 18.8 ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 12.3 ระดบปรญญาตร จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 8.4 และระดบการศกษาอนๆ ไดแก ระดบปรญญาโท จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.3 ตามลาดบ

ตาราง 6 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามอาชพ

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

อาชพ เกษตรกรรม คาขาย/ประกอบธรกจสวนตว รบราชการ พนกงานรฐวสาหกจ รบจาง อนๆ ไดแก นกศกษา แมบาน และ เสรมสวย

148 32 17 16 131 13

41.4 9.0 4.8 4.5 36.7 3.6

รวม 357 100.0

จากตาราง 6 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม จานวน 148 คน คดเปนรอยละ 41.4

53

รองลงมาคอ อาชพรบจาง จานวน 131 คน คดเปนรอยละ 36.7 อาชพคาขาย/ประกอบธรกจสวนตว จานวน 32 คน คดเปนรอยละ 9.0 อาชพรบราชการ จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.8 อาชพพนกงานรฐวสาหกจ จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 4.5 และอาชพอนๆ ไดแก นกศกษา แมบาน และเสรมสวย จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 3.6 ตามลาดบ ตาราง 7 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามรายไดตอเดอน

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

รายไดตอเดอน ตากวาหรอเทากบ 5,000 บาท 5,001-10,000 บาท 10,001-15,000 บาท 15,001-20,000 บาท 20,001-25,000 บาท ตงแต 25,001 บาทขนไป

106 141 86 17 1 6

29.7 39.5 24.1 4.7 0.3 1.7

รวม 357 100.0

จากตาราง 7 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมรายได 5,001-10,000 บาท จานวน 141 คน คดเปนรอยละ 39.5 รองลงมาคอ รายไดตากวาหรอเทากบ 5,000 บาท จานวน 106 คน คดเปนรอยละ 29.7 รายได 10,001-15,000 บาท จานวน 86 คน คดเปนรอยละ 24.1 รายได 15,001-20,000 บาท จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.7 รายไดตงแต 25,001 บาทขนไป จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.7 และรายได 20,001-25,000 บาท จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.3 ตามลาดบ ตาราง 8 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามภมลาเนาเดม

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

ภมลาเนาเดม เปนคนในหมบาน ยายมาจากหมบานอน ยายมาจากตาบลอน ยายมาจากอาเภออน ยายมาจากจงหวดอน

268 16 21 7 45

75.1 4.5 5.9 1.9 12.6

รวม 357 100.0

54

จากตาราง 8 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญเปนคนในหมบาน จานวน 268 คน คดเปนรอยละ 75.1 รองลงมาคอ ยายมาจากจงหวดอน จานวน 45 คน คดเปนรอยละ 12.6 ยายมาจากตาบลอน จานวน 21 คน คดเปนรอยละ 5.9 ยายมาจากหมบานอน จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 4.5 และยายมาจากอาเภออน จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 1.9 ตามลาดบ ตาราง 9 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามสถานะการเปนสมาชก กลมองคกร

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

การเปนสมาชกกลมองคกร ไมเปน เปน

167 190

46.8 53.2

รวม 357 100.0

จากตาราง 9 ประชาชนทอาศยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญเปนสมาชกกลมองคกร จานวน 190 คน คดเปนรอยละ 53.2 และไมเปนสมาชกกลมองคกร จานวน 167 คน คดเปนรอยละ 46.8 ตาราง 10 แสดงจานวน และคารอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามสมาชกกลมองคกร

ขอมลสวนตว จานวน (คน) รอยละ

สมาชกกลมองคกร ผบรหารทองถน คณะกรรมการหมบาน กลมชมรม/สมาคม อนๆ ไดแก กรรมการกองทนหมบาน กรรมการประปาหมบาน กลม แมบานสตร และ อสม.

14 66 87 23

7.4 34.7 45.8 12.1

รวม 190 100.0

จากตาราง 10 ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม โดยเปนสมาชกกลมองคกรนน สวนใหญเปนสมาชกกลมชมรม/สมาคม จานวน 87 คน คดเปนรอยละ 45.8 รองลงมาคอ เปนคณะกรรมการหมบาน จานวน 66 คน คดเปนรอยละ

55

34.7 การเปนสมาชกกลมองคกรอนๆ ไดแก กรรมการกองทนหมบาน กรรมการประปาหมบาน กลมแมบานสตร อาสาสมครสาธารณสขมลฐาน จานวน 23 คน คดเปนรอยละ 12.1 และสมาชกกลมองคกรทเปนผบรหารทองถน จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 7.4 ตามลาดบ สวนท 2 การวเคราะหขอมลการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม การวเคราะหขอมลการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม จานวน 3 ดาน ไดแก การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การจดการตลาดทองเทยว และการจดการบรการการทองเทยว มรายละเอยดการวเคราะหขอมลระดบความตองการแยกในแตละดาน ดงน ตาราง 11 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน ของขอมลการมสวนรวมในดานการจดการ ทรพยากรทองเทยวเกษตร

ระดบการมสวนรวม ดานการจดการทรพยากรทองเทยวเกษตร

X S.D. แปลผล 1. การเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอกาหนด แนวทางการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร

2.97 1.30 ปานกลาง

2. การแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบ การทองเทยวเชงเกษตรของชมชนในทประชมประชาคม ของหมบาน

2.63 1.24 ปานกลาง

3. การนาเทคโนโลยการเกษตรใหมๆ มาใชในชมชน 2.50 1.28 ปานกลาง 4. การบารงรกษาทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน 2.92 1.21 ปานกลาง 5. การจดการสภาพแวดลอมและทศนยภาพของชมชนให สวยงาม

2.96 1.27 ปานกลาง

6. การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของ การทานา

2.47 1.32 ปานกลาง

7. การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของ การทาสวนผลไม

2.55 1.32 ปานกลาง

8. การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของ การทาสวนไมดอกไมประดบ

2.44 1.29 ปานกลาง

9. การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของ การปลกผกปลอดสารพษ

2.46 1.31 ปานกลาง

56

ตาราง 11 (ตอ)

ระดบการมสวนรวม ดานการจดการทรพยากรทองเทยวเกษตร

X S.D. แปลผล 10. การประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยว เกษตรของชมชน

2.42 1.36 ปานกลาง

ผลรวมดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร 2.63 1.06 ปานกลาง

จากตาราง 11 แสดงขอมลระดบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร พบวา ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรโดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยเทากบ 2.63 ซงเมอพจารณารายขอจะเหนไดวา

ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง มสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรอยในระดบปานกลาง คอ การเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอกาหนดแนวทางการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร รองลงมาคอ ประชาชนมสวนรวมในการจดการสภาพแวดลอมและทศนยภาพของชมชนใหสวยงาม การบารงรกษาทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน การแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรของชมชนในทประชมประชาคมของหมบาน การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทาสวนผลไม การนาเทคโนโลยการเกษตรใหมๆ มาใชในชมชน การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทานา การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการปลกผกปลอดสารพษ การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทาสวนไมดอก ไมประดบ การประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน โดยมคาเฉลยเทากบ 2.97, 2.96, 2.92, 2.63, 2.55, 2.50, 2.47, 2.46, 2.44 และ 2.42 ตามลาดบ ตาราง 12 แสดงระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามในดานการจดการตลาดการทองเทยว

ระดบการมสวนรวม ดานการจดการตลาดการทองเทยว

X S.D. แปลผล 1. การเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผน การตลาดสาหรบการทองเทยวเชงเกษตรกรรมในชมชน

2.68 1.36 ปานกลาง

2. การแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบ แผนการตลาดในทประชมประชาคมของหมบาน

2.46 1.26 ปานกลาง

57

ตาราง 12 (ตอ)

ระดบการมสวนรวม ดานการจดการตลาดการทองเทยว

X S.D. แปลผล 3. การประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน 2.66 1.33 ปานกลาง 4. การจดทาเอกสารสาหรบประชาสมพนธการทองเทยวเชง เกษตรกรรมของชมชน

2.24 1.25 นอย

5. การเผยแพรขอมลการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของ ชมชนแกบคคลภายนอก

2.62 1.32 ปานกลาง

6. การออกแบบบรรจภณฑของสนคาเกษตร 2.18 1.21 นอย 7. การสงเสรมการขายสนคาเกษตร เชน มของแถมใหลกคา หรอลดราคาเมอลกคาซอสนคาจานวนมาก

2.40 1.35 ปานกลาง

8. การจดจาหนายสนคาเกษตร 2.48 1.33 ปานกลาง 9. การประเมนผลการจดการดานตลาดการทองเทยวของชมชน 2.34 1.28 ปานกลาง

ผลรวมดานการจดการตลาดการทองเทยว 2.45 1.10 ปานกลาง

จากตาราง 12 แสดงขอมลระดบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ดานการจดการตลาดการทองเทยว พบวา ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวโดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยเทากบ 2.45 ซงเมอพจารณารายขอจะเหนไดวา

ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง มสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวอยในระดบปานกลาง คอ การเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนการตลาดสาหรบการทองเทยวเชงเกษตรในชมชน รองลงมาคอ การมสวนรวมในการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน การเผยแพรขอมลการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชนแกบคคลภายนอก การจดจาหนายสนคาเกษตร การแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบแผนการตลาดในทประชมประชาคมของหมบาน การสงเสรมการขายสนคาเกษตร เชน มของแถมใหลกคา หรอลดราคาเมอลกคาซอสนคาจานวนมาก และการประเมนผลการจดการดานตลาดการทองเทยวของชมชน โดยมคาเฉลยเทากบ 2.68, 2.66, 2.62, 2.48, 2.46, 2.40 และ 2.34 ตามลาดบ

สวนการมสวนรวมของประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในดานการจดการตลาดทองเทยว ทมสวนรวมอยในระดบนอย คอ การจดทาเอกสารสาหรบประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน และการออกแบบบรรจภณฑของสนคาเกษตร โดยมคาเฉลยเทากบ 2.24 และ 2.18 ตามลาดบ

58

ตาราง 13 แสดงระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามในดานการจดการบรการการทองเทยว

ระดบการมสวนรวม ดานการจดการบรการการทองเทยว

X S.D. แปลผล 1. การเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนกาหนด แนวทางการบรการการทองเทยวของชมชน

2.61 1.35 ปานกลาง

2. การแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการ วางแผนการบรการการทองเทยวของชมชนในทประชม ประชาคมของหมบาน

2.51 1.33 ปานกลาง

3. การดแลรกษาสงอานวยความสะดวกตางๆ ของชมชน เชน สขา ทจอดรถ ปายสอความหมาย เปนตน

2.57 1.37 ปานกลาง

4. การกาหนดรปแบบกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของ ชมชน

2.39 1.26 ปานกลาง

5. การนานกทองเทยวเยยมชมแหลงทองเทยว 2.43 1.29 ปานกลาง 6. การใหความรเกยวกบการเกษตรแกนกทองเทยวทสนใจ 2.42 1.26 ปานกลาง 7. การจดทพกเพอบรการแกนกทองเทยว 2.27 1.35 นอย 8. การประเมนผลการจดการบรการการทองเทยว 2.28 1.31 นอย

ผลรวมดานการจดการบรการการทองเทยว 2.44 1.16 ปานกลาง

จากตาราง 13 แสดงขอมลระดบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ดานการจดการบรการการทองเทยว พบวา ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวโดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยเทากบ 2.43 ซงเมอพจารณารายขอจะเหนไดวา

ประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง มสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยว อยในระดบปานกลางคอ การเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนกาหนดแนวทางการบรการการทองเทยวของชมชน รองลงมาคอ การดแลรกษาสงอานวยความสะดวกตางๆ ของชมชน เชน สขา ทจอดรถ ปายสอความหมาย เปนตน การแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการวางแผนการบรการการทองเทยวของชมชนในทประชมประชาคมของหมบาน การนานกทองเทยวเยยมชมแหลงทองเทยว การใหความรเกยวกบการเกษตรแกนกทองเทยวทสนใจ และการกาหนดรปแบบกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน โดยมคาเฉลยเทากบ 2.61, 2.57, 2.51, 2.43, 2.42 และ 2.39 ตามลาดบ

สวนการมสวนรวมของประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในดานการจดการบรการการทองเทยว ทมสวนรวมอยในระดบนอย คอ การประเมนผลการ

59

จดการบรการการทองเทยว และการจดทพกเพอบรการแกนกทองเทยว โดยมคาเฉลยเทากบ 2.28 และ 2.27 ตามลาดบ

สวนท 3 การวเคราะหขอมลการมสวนรวมของผนาชมชนในการจดการการทองเทยว

เชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง การวเคราะหขอมลการมสวนรวมของผนาชมชนทมสวนเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง จานวน 24 คน โดยแยกออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ดานการจดการตลาดการทองเทยว และดานการจดการบรการการทองเทยว สามารถสรปผลการสมภาษณไดดงน

ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การวางแผน การทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน เกดจากการมองเหนโอกาสทจะพฒนาทรพยากรทมอยในตาบลใหเปนแหลงทองเทยว เนองจากความไดเปรยบในพนทของตาบลหนองตะพานทมความลาดเอยง ทาใหลกษณะภมประเทศมความหลากหลาย สามารถปลกพชไดหลายชนด ไดแก ยางพารา มงคด หมาก เงาะ ทเรยน และขาว อกทงประชาชนในตาบลยงประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนสวนใหญ จากความไดเปรยบดงกลาวขางตน ผนาชมชนจงไดปรกษา หารอกนถงแนวทางทจะพฒนาพนทของตาบลหนองตะพานใหเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรกรรม โดยเรมจากการสารวจทรพยากรทมอยในชมชน และกจกรรมของกลมแมบานเกษตรกรทสามารถนามาพฒนาเปนสนคาเพอนาเสนอตอนกทองเทยว จากนนจงไดรเรมวางแผนจดทาโครงการตางๆ ทเกยวของกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรม โดยนาโครงการของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลย การเกษตร ประจาตาบลหนองตะพานทเกยวของกบการทองเทยวเชงเกษตรมาพฒนา โดยชกชวนเกษตรกรและประชาชนทเกยวของในโครงการตางๆ ใหเขามามสวนรวมและเปนเจาของโครงการทผนาชมชนไดวางแผนไว เชน เกษตรกรทมอาชพปลกผก จะไดรบการชกชวนใหเขามามสวนรวมในศนยถายทอดเทคโนโลยการผลตผกปลอดสารพษ เปนตน หลงจากนนผนาชมชนจะเรมประชม เพอทาความเขาใจในโครงการทตงขนรวมกบเกษตรกรและประชาชน และรวมกนเสนอความคดเหนเกยวกบแนวทางในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรทมอยในตาบล การมสวนรวม ผนาชมชนของตาบลหนองตะพานสวนใหญมสวนรวมในดานการบรหารจดการ และจดสรรงบประมาณสาหรบนามาใชในการพฒนาทรพยากรการทองเทยวเกษตร การชวยผลกดนใหเกษตรกรและผประกอบการเขามามสวนรวมในกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรกรรม และยงมสวนรวมในการลงมอปฏบตรวมกบประชาชนในชมชนจดภมทศนของพนทใหสวยงาม ปลอดภย และพรอมทจะรองรบนกทองเทยว รวมถงการไปศกษาดงานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรจากแหลงทองเทยวเชงเกษตรอนๆ และนามาจดฝกอบรมและสาธตวธการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในตาบล ตลอดจนเปนวทยากรถายทอดความรแกประชาชนดวย

60

การตดตามและประเมนผล ผนาชมชนสวนใหญใชวธการสงเกตการปฏบตงานของประชาชนในทองถนวาตรงตามเปาหมายทกาหนดไวหรอไม และใชแบบสอบถามสารวจความคดเหนของนกทองเทยวทมตอการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบล ซงในสวนของแบบสอบถามผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ ในการตดตามประเมนผล และนาผลทไดมาพจารณารวมกนในทประชมผนาตาบลหนองตะพาน ซงจดประชมทกวนท 4 ของเดอน

ดานการจดการตลาดการทองเทยว การวางแผน ผนาชมชนของตาบล สวนใหญมสวนรวมในการวางแผนการตลาดการทองเทยวของตาบลหนองตะพาน โดยการเขารวมประชมเพอปรกษาหารอ และเสนอความคดเหนเกยวกบการตลาดการทองเทยวของตาบล ซงผนาชมชนเหนวาควรมการจดกจกรรมเพอเปนการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล และสามารถนาเสนอสนคาเกษตรทมในตาบลใหเปนทรจกมากยงขน จงไดรเรมจดกจกรรม “งานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน” โดยจะจดในชวงเดอนพฤษภาคมของทกป ซงเปนฤดผลไมของจงหวดระยอง การมสวนรวม ผนาชมชนของตาบลหนองตะพาน มสวนรวมในการประชาสมพนธตลาดการทองเทยวของตาบล โดยใชวธการประชาสมพนธผานสอตางๆ ไดแก วทย (ผาน FM 106.75 MHZ วทยชมชนหนองตะพานสมพนธ รายการทองเทยวเชงเกษตรตาบลหนองตะพาน ออกอากาศทกวนเสาร เวลา 11.00-12.00 น. และหอกระจายขาวของชมชนใกลเคยง) โทรทศน (ผานชอง 11 กรมประชาสมพนธ ใชประชาสมพนธเฉพาะงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน) อนเตอรเนต (www.nongtaphan.go.th) และสอสงพมพ (แผนพบ, โปสเตอร) นอกจากนยงมสวนรวมในการจดการสงเสรมการตลาดภายในงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน ดวยการจดรายการ “นาททอง” ขายมงคด กโลกรมละ 5 บาท แตมการจากดจานวนเพอปองกนไมใหพอคาแมคาซอสนคาไปเกงกาไร การตดตามและประเมนผล ผนาชมชนสวนใหญใหขอมลตรงกนวา การตดตามและประเมนผลดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบล จะใชวธการเกบแบบสอบถามเพอสารวจความคดเหนของนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ นอกจากนยงมการเกบสถตจานวนนกทองเทยว และรายไดในการขายสนคา และสอบถามจากประชาชนในชมชนทมสวนรวมในดานตลาดการทองเทยวเกยวกบสนคาทไดรบความนยมจากนกทองเทยวเพอจะไดนามาพฒนาและปรบปรงใหดยงขน สวนผลการสารวจความคดเหน และขอมลสถตตางๆ ทรวบรวมได จะนามาพจารณารวมกนในทประชมผนาตาบลหนองตะพานตอไป

ดานการจดการบรการการทองเทยว การวางแผน ผนาชมชนสวนใหญมสวนรวมในการประชมปรกษาหารอ และเสนอความ

คดเหนเกยวกบการจดการบรการการทองเทยว ไมวาจะเปนการวางแผนโครงการ การเสนอแนะ

61

กจกรรมทควรจด ซงผนาชมชนสวนใหญมความเหนวา การจดการบรการการทองเทยวควรเนนทการสรางความประทบใจแกนกทองเทยว และตอบสนองความตองการของนกทองเทยวใหเกดความพอใจสงสด ในขณะเดยวกนตองรกษาเอกลกษณของชมชนไวดวย โดยในการประชมจะมการวางแนวทางในการจดการบรการการทองเทยว ไดแก การบรการดานรานอาหาร ทพก นาเทยวและมคคเทศก และสงอานวยความสะดวกอนๆ

การมสวนรวม ผนาชมชนสวนใหญมสวนรวมในการบรหารจดการ และจดสรรงบประมาณสาหรบสนบสนนการจดการบรการการทองเทยว และยงมสวนรวมในการใหบรการแกนกทองเทยวดวยตนเอง โดยเปนผตอนรบและดแลนกทองเทยว แนะนาสถานททนาเยยมชม เปนวทยากรบรรยายใหความรแกนกทองเทยวตามจดตางๆ นานกทองเทยวชมสวนเกษตร ประสานงานดานทพกและอาหาร และดแลการใหบรการนกทองเทยวใหเปนไปดวยความเรยบรอย และปลอดภย

การตดตามและประเมนผล สวนใหญผนาชมชน ใชการพดคย การเกบแบบสอบถาม และกลองรบความคดเหนของนกทองเทยว เปนเครองมอในการประเมนผลการปฏบตงานดานการจดการบรการการทองเทยว โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ และจดทารายงานนาเสนอตอทประชมผนาตาบลหนองตะพาน สวนท 4 การวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานขอท 1 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก ซงสามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถต ไดดงน H0 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบนอย H1 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก ทดสอบกบแบบสอบถามสวนท 2 ขอท 1 คอ ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร สถตทนามาใชในการวเคราะห คอ Chi-square ตาราง 14 แสดงผลการทดสอบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร

2χ df sig การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร 142.353* 38 .000

*มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

62

จากตาราง 14 ผลการวเคราะหการหาสดสวนของระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามกบการมสวนรวมของชมชนในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร โดยใชสถต Chi-Square ในการทดสอบพบวา การมสวนรวมของชมชนในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร มคาความนาจะเปน เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) ยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก

สมมตฐานขอท 2 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก ซงสามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถต ไดดงน H0 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบนอย H1 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบ ปานกลาง หรอมาก ทดสอบกบแบบสอบถามสวนท 2 ขอท 2 คอ ดานการจดการตลาดการทองเทยว สถตทนามาใชในการวเคราะห คอ Chi-square ตาราง 15 แสดงผลการทดสอบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ดานการจดการตลาดการทองเทยว

2χ df sig การจดการตลาดการทองเทยว 190.524* 33 .000

*มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตาราง 15 ผลการวเคราะหการหาสดสวนของระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามกบการมสวนรวมของชมชนในดานการจดการตลาดการทองเทยว โดยใชสถต Chi-Square ในการทดสอบพบวา การมสวนรวมของชมชนในดานการจดการตลาดการทองเทยว มคาความนาจะเปน เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) ยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก

63

สมมตฐานขอท 3 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก ซงสามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถต ไดดงน H0 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบนอย H1 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก ทดสอบกบแบบสอบถามสวนท 2 ขอท 3 คอ ดานการจดการบรการการทองเทยว สถตทนามาใชในการวเคราะห คอ Chi-square ตาราง 16 แสดงผลการทดสอบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ดานการจดการบรการการทองเทยว

2χ df sig การจดการบรการการทองเทยว 280.221* 31 .000

*มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตาราง 16 ผลการวเคราะหการหาสดสวนของระดบการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามกบการมสวนรวมของชมชนในดานการจดการบรการการทองเทยว โดยใชสถต Chi-Square ในการทดสอบพบวา การมสวนรวมของชมชนในดานการจดการบรการการทองเทยว มคาความนาจะเปน เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) ยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก ตาราง 17 แสดงผลสรปการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานขอท 1 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก

สอดคลองกบสมมตฐาน

สมมตฐานขอท 2 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก

สอดคลองกบสมมตฐาน

64

ตาราง 17 (ตอ)

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานขอท 3 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก

สอดคลองกบสมมตฐาน

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

งานวจยนมงศกษาถงการมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง เพอใหประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถน ไดทราบถงปญหาและอปสรรค และแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลใหดาเนนงานไปในทศทางเดยวกน

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1. เพอศกษาการมสวนรวมของชมชนในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร การจดการตลาดการทองเทยว และการจดการบรการการทองเทยว

2. เพอศกษาถงปญหาและอปสรรคในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม 3. เพอหาแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

สมมตฐานในการวจย 1. ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบล

ในระดบปานกลาง หรอมาก 2. ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบ

ปานกลาง หรอมาก 3. ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบ

ปานกลาง หรอมาก

วธดาเนนการศกษาคนควา 1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 1.1 ประชากร การวจยครงนมประชากรเปาหมาย 2 กลมคอ

1.1.1 ประชาชนทอาศยอยในเขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง จานวนทงสน 3,342 คน

1.1.2 ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน จานวน 24 คน

66

1.2 กลมตวอยาง 1.2.1 ประชาชนทอาศยอยในเขตการปกครองของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย

จงหวดระยอง จานวนทงสน 3,342 คน การกาหนดขนาดตวอยางใชวธการคานวณหาขนาดของกลมตวอยางจากสตรของ ยามาเน (Taro Yamane. 1967: 886) ไดขนาดตวอยางจานวน 357 คน

1.2.2 ผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ไดแก สมาชกองคการบรหารสวนตาบล เจาพนกงานสงเสรมการทองเทยว เกษตรตาบล กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพ จานวน 24 คน ใชวธการเกบรวบรวมขอมลแบบสามะโนประชากร (Population Census) โดยเกบขอมลจากผนาชมชนทเกยวของทกคน จานวน 24 คน 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน มจานวน 2 ชน คอ 1. แบบสอบถาม ใชในการเกบขอมลการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

ของประชาชนทอาศยอยในตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ซงผวจยสรางขนเองทงชด โดยลกษณะเนอหาของแบบสอบถาม แบงเปน 3 สวนดงน สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษาสงสด อาชพ รายไดตอเดอน ภมลาเนาเดม สถานะการเปนสมาชกกลมองคกร และกลมองคกรทสงกด มคาถามจานวน 8 ขอ

สวนท 2 คาถามเกยวกบการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ลกษณะคาถามเปนแบบ Likert Scale จานวน 3 ดาน ดงน

1. ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร จานวน 10 ขอ 2. ดานการจดการตลาดการทองเทยว จานวน 9 ขอ 3. ดานการจดการบรการการทองเทยว จานวน 8 ขอ

2. แบบสมภาษณ เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากผนาชมชนทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ซงผวจยสรางขนเองทงชด โดยลกษณะคาถามเปนแบบปลายเปด (Open-ended Question) จานวน 15 ขอ เพอศกษาแนวคด วธการ และลกษณะการมสวนรวมในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล 3. การเกบรวบรวมขอมล

การวจยเรองนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) และการวจยเชงสารวจ (Exploratory Research) โดยมงศกษาการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

67

1. แหลงขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดจากการศกษาคนควาขอมลทม ผรวบรวมไวทงหนวยงานของรฐ และเอกชน ดงน

1.1 เอกสารขององคการบรหารสวนตาบลหนองตะพาน 1.2 หนงสอทางวชาการ บทความ วทยานพนธ และรายงานวจยทเกยวของ 1.3 ขอมลจากอนเตอรเนต 2. ขอมลปฐมภม (Primary Data) ไดจากการใชแบบสอบถาม และแบบสมภาษณ

เกบขอมลจากกลมตวอยาง โดยมขนตอนในการดาเนนการ ดงน 2.1 ขอจดหมายจากบณฑตวทยาลย เพอขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม 2.2 ดาเนนการเกบขอมล ณ ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง 2.3 ระยะเวลาการเกบรวบรวมขอมล ตงแตเดอนมนาคม ถงเดอนเมษายน 2549

4. การจดทาและการวเคราะหขอมล

1. การจดทาขอมลจากเครองมอชนท 1 1.1 นาแบบสอบถามทรวบรวมไดครบจานวน 357 คน นามาตรวจสอบความสมบรณ แลว

จงลงรหสเพอประมวลผลขอมลดวยคอมพวเตอร 1.2 นาขอมลทลงรหสแลวไปบนทกในเครองคอมพวเตอรเพอประมวลผลโดยโปรแกรม

SPSS for Windows เพอวเคราะหขอมลตามสมมตฐานทตงไว 1.3 การวเคราะหขอมล

1.3.1 การวเคราะหดวยสถตเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) โดยการวเคราะห จานวน (ความถ) รอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

1.3.2 การวเคราะหดวยสถตเชงอนมาน (Inferential Analysis) เพอทดสอบสมมตฐาน ดงน

สมมตฐานขอท 1 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก สถตทนามาใชในการวเคราะห คอ สถตทดสอบ Chi-Square เพอหาสดสวนของระดบการมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของประชาชนในทองถน

สมมตฐานขอท 2 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก สถตทนามาใชในการวเคราะห คอ สถตทดสอบ Chi-Square เพอหาสดสวนของระดบการมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวของประชาชนในทองถน

สมมตฐานขอท 3 : ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของตาบลในระดบปานกลาง หรอมาก สถตทนามาใชในการวเคราะห คอ สถตทดสอบ Chi-Square เพอหาสดสวนของระดบการมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวของประชาชนในทองถน

68

2. การจดทาขอมลจากเครองมอชนท 2 2.1 นาแบบสมภาษณทรวบรวมไดครบจานวน 24 คน มาตรวจสอบความสมบรณ 2.2 การวเคราะหขอมล

2.2.1 ใชวธการวเคราะหและสงเคราะหขอมลแลวอธบายเชงพรรณนา

สรปผลการศกษาวจย ผลจากการศกษาการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง โดยศกษาการมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ดานการจดการตลาดการทองเทยว และดานการจดการบรการการทองเทยว สามารถสรปผลไดดงน 1. ขอมลสวนบคคล ผลจากการวจยพบวา ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 53.8 มอายตงแต 35-44 ป คดเปนรอยละ 28.9 สาเรจการศกษาขนสงสดระดบประถมศกษา คดเปนรอยละ 41.2 ประกอบอาชพเกษตรกรรม คดเปนรอยละ 41.4 มรายไดตอเดอนเฉลยตงแต 5,001-10,000 บาท คดเปนรอยละ 39.5 ภมลาเนาเดมเปนคนในหมบาน คดเปนรอยละ 75.1 มสถานะเปนสมาชกกลมองคกร คดเปนรอยละ 53.2 และเปนสมาชกในสงกดของกลมชมรม/สมาคม คดเปนรอยละ 45.8 2. ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ผลการศกษาเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง สามารถอธบายโดยภาพรวมไดวา ประชาชนสวนใหญมสวนรวมในแตละดานอยในระดบปานกลาง ซงสามารถแยกพจารณาเปนรายดานดงน

2.1 ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร โดยทาการศกษาทงหมด 10 ขอผลการวจยพบวา ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน มสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในระดบปานกลาง และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา ประชาชนมสวนรวมในระดบปานกลาง ในขอการเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอกาหนดแนวทางการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ในขอการมสวนรวมในการจดการสภาพแวดลอมและทศนยภาพของชมชนใหสวยงาม ในขอการบารง รกษาทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน ในขอการแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรของชมชนในทประชมประชาคมของหมบาน ในขอการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทาสวนผลไม ในขอการนาเทคโนโลยการเกษตรใหมๆ มาใช

69

ในชมชน ในขอการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทานา ในขอการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการปลกผกปลอดสารพษ ในขอการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทาสวนไมดอก ไมประดบ และในขอการประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน

2.2 ดานการจดการตลาดการทองเทยว โดยทาการศกษาทงหมด 9 ขอ ผลการวจยพบวา ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน มสวนรวมในการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในระดบปานกลาง และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา ประชาชนมสวนรวมในระดบปานกลาง ในขอการเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนการตลาดสาหรบการทองเทยวเชงเกษตรในชมชน ในขอการมสวนรวมในการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน ในขอการเผยแพรขอมลการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชนแกบคคลภายนอก ในขอการจดจาหนายสนคาเกษตร ในขอการแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบแผนการตลาดในทประชมประชาคมของหมบาน ในขอการสงเสรมการขายสนคาเกษตร เชน มของแถมใหลกคา หรอลดราคาเมอลกคาซอสนคาจานวนมาก และในขอการประเมนผลการจดการดานตลาดการทองเทยวของชมชน ประชาชนมสวนรวมในระดบนอย ในขอการจดทาเอกสารสาหรบประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน และในขอการออกแบบบรรจภณฑของสนคาเกษตร

2.3 ดานการจดการบรการการทองเทยว โดยทาการศกษาทงหมด 8 ขอ ผลการวจยพบวา ประชาชนในทองถนทตอบแบบสอบถามทงหมด 357 คน มสวนรวมในการจดการบรการการทองเทยวของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ในระดบปานกลาง และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา ประชาชนมสวนรวมในระดบปานกลาง ในขอการเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนกาหนดแนวทางการบรการการทองเทยวของชมชน ในขอการดแลรกษาสงอานวยความสะดวกตางๆ ของชมชน เชน สขา ทจอดรถ ปายสอความหมาย เปนตน ในขอการแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการวางแผนการบรการการทองเทยวของชมชนในทประชมประชาคมของหมบาน ในขอการนานกทองเทยวเยยมชมแหลงทองเทยว ในขอการใหความรเกยวกบการเกษตรแกนกทองเทยวทสนใจ และในขอการกาหนดรปแบบกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน ประชาชนมสวนรวมในระดบนอย ในขอการประเมนผลการจดการบรการการทองเทยว และในขอการจดทพกเพอบรการแกนกทองเทยว

3. ผลการวเคราะหขอมลเพอทาการทดสอบสมมตฐาน ผลการวเคราะหขอมลเพอทาการทดสอบสมมตฐาน สามารถสรปไดดงน สมมตฐานขอท 1 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการ

ทองเทยวเกษตรในระดบปานกลาง หรอมาก

70

เมอพจารณาการมสวนรวมในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร โดย รวมทง 10 ขอ พบวา ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรโดยรวมในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว

สมมตฐานขอท 2 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวในระดบปานกลาง หรอมาก

เมอพจารณาการมสวนรวมในดานการจดการตลาดการทองเทยวโดยรวมทง 9 ขอ พบวา ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการจดการตลาดการทองเทยวโดยรวมในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว

สมมตฐานขอท 3 ประชาชนในทองถนมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวในระดบปานกลาง หรอมาก

เมอพจารณาการมสวนรวมในดานการจดการบรการการทองเทยวโดยรวมทง 8 ขอ พบวา ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการจดการบรการการทองเทยวโดยรวมในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว

อภปรายผล จากการศกษาเรอง การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง สามารถอภปรายผลไดดงน

1. ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอกาหนดแนวทางการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ซงสอดคลองกบงานวจยของ จงรกษ อนทยนต (2545: 56) ทกลาววา ประชาชนเหนความสาคญของการมสวนรวมในการวางแผนการจดการแหลงทองเทยว ซงเปนทรพยากรของชมชนหรอของตวเองและตองการเขาไปดแล รบผลประโยชนทเกดจากการดาเนนการ และยงตองการอนรกษทรพยากรธรรมชาตทประชาชนเองเปนผรวมใชและรวมรบผลประโยชน เพราะเมอพจารณาขอมลสวนบคคลของประชาชนในทองถนแลวจะเหนไดวา ประชาชนในทองถนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม และเปนเจาของทรพยากรเกษตรเอง จงมความเกยวของกบการดแลทรพยากรเกษตรของตนเองเปนทนเดม และเมอผนาชมชนรเรมวางแผนทจะพฒนาใหตาบลหนองตะพานเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรกรรม และนาทรพยากรเกษตรมาพฒนาใหเปนทรพยากรการทองเทยวเกษตร โดยชกชวนใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวม และเปนเจาของโครงการ ดงท ฉอาน วทฒกรรมรกษา (อางในราเมศร พรหมชาต. 2545: 77) ไดกลาววา บคคลทมบทบาทในการชกชวนใหประชาชนเขามามสวนรวมในกจกรรม ไดแก ผใหญบาน กานน ผชวยผใหญบาน จงมการรวมกลมอาชพตางๆ เกดขนเพอดแลและรบผลประโยชนจากทรพยากรการทองเทยวเกษตรรวมกน

71

ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการจดการสภาพแวดลอมและทศนยภาพของชมชนใหสวยงาม สอดคลองกบแนวคดของนาชย ทนผล และสนสา ทนผล (อางในนภค วฒนคณ. 2545: 60) ทกลาววา การทประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมแรงรวมใจในการตดสนใจหาแนวทางดาเนนกจกรรมน จะมผลทาใหพวกเขาเหลานมความรสกเปนเจาของ (sense of belonging) ในกจกรรมนน และจะนามาซงความรวมมอรวมใจกนดาเนนกจกรรมทวางไว พรอมทงการมสวนรวมในการลงทน และปฏบตงาน กอใหเกดความรสกรวมกนในการเปนเจาของกจกรรม และผลงานทปรากฏ และสอดคลองกบนรนทร แกวมศร (2538: 129) ทกลาววา การมสวนรวมของประชาชนในการลงทนและปฏบตงานการมสวนรวม สรางความรสกรวมเปนเจาของใหเกดขนกบบคคลและชมชนไดเปนอยางด นอกจากนนการปฏบตงานดวยตนเองอาจจะทาใหบคคลและชมชนไดเรยนรการดาเนนกจกรรมอยางใกลชด เมอเหนประโยชนกจะสามารถดาเนนกจกรรมนนดวยตวเอง พรอมทงรวมรบผลประโยชนทเกดขนจากการดาเนนกจการนนๆ ดวย เพราะเมอประชาชนในทองถนเขามามสวนรวมในการกาหนดแนวทางการจดการทรพยากรทองเทยวเกษตรแลว ประชาชนกจะยนดทจะรวมกจกรรมตอๆ ไปดวย

จากการสมภาษณผนาชมชนทาใหทราบถงปญหาและอปสรรคในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของตาบล คอ การขาดแคลนบคลากรทมความรทางดานการทองเทยวโดยตรง และประชาชนในทองถนบางสวนยงไมมสวนรวม ซงอาจเกดจากศกยภาพของผนาชมชน ซงสอดคลองกบสนทร สนนชย (2542: 23) ทระบไววา ศกยภาพของสมาชก อบต. ในการบรหารใน อบต. ตามอานาจหนาททกาหนดไวใหมประสทธภาพตามเจตนารมยของกฎหมายและการปกครองทองถนยงอยในระดบนอย และสบเนอง มาจากสมาชก อบต. มวฒการศกษาตา ขาดความร ความชานาญในการบรหาร การพฒนาความเปนผนาทองถน และการไมไดรบการพฒนาศกยภาพของสมาชกใหเชอตอการเปนผนา และการบรหารงาน

2. ดานการจดการตลาดการทองเทยว ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนการตลาดสาหรบการทองเทยวเชงเกษตรกรรมในชมชน ซงดาเนนตามแนวคดของ Coltman (อางในบญทา ชยเลศ. 2544: 136) ทกลาววา การทองคกรจะดาเนนกจกรรมทางดานการตลาดไดอยางสมบรณจะตองมการวางแผน และมกลยทธตางๆ ขององคกร เพอจะกาหนดเปนแนวทางในการปฏบตงานขององคกรตอไป และสอดคลองกบแนวคดการตลาดการทองเทยวของ Malhotra (อางในภทรอนงค ณ เชยงใหม. 2544: 152) ทกลาววา การดาเนนการดานการตลาดการทองเทยวจะประสบความสาเรจไดนน ทงองคกรตองมความเขาใจตรงกนวา จะตองดาเนนการเพอตอบสนองความตองการของลกคา ภายใตความสามารถของสนคาทองคกรนนมอย ซงการเขารวมประชมถอเปนโอกาสของประชาชนในทองถนทจะไดรบฟงนโยบาย และแนวคดตางๆ เกยวกบการจดการตลาดการทองเทยวจากผนาชมชน และรวมกนวางแผนการตลาดใหเปนไปในทศทางเดยวกน

72

ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน สอดคลองกบแนวคดของฉลองศร พมลสมพงศ (อางในกาญจนรตน รตนสนธ. 2544: 112) ทกลาววา การประชาสมพนธเปนวธสอสารทมวตถประสงคสวนใหญเปนไปในลกษณะใหความรเกยวกบการทองเทยว และหนวยงานทเกยวของกบการทองเทยว ยงไปกวานนยงชวยสรางภาพพจนทดแกองคกรหรอหนวยงานอกดวย ซงสวนมากเปนการแจงขาวมากกวาการเราใหเกดพฤตกรรมการซอ เพอสรางการรบรและทศนคตทดตอแหลงทองเทยวนนๆ การประชาสมพนธจงถอเปนโอกาสในการสรางความสนใจในสนคาทางการทองเทยวทมอยบนพนฐานของความเปนจรงทไดประสทธภาพ โดยประชาชนในทองถนใชวธการประชาสมพนธผานสอตางๆ ไดแก วทย โทรทศน แผนพบ โปสเตอร อนเตอรเนต และปากตอปาก

การจดทาเอกสารสาหรบการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน และการออกแบบบรรจภณฑของสนคาเกษตร ประชาชนในทองถนมสวนรวมในระดบนอย สอดคลองกบคากลาวของ นเร เหลาวชยา และคณะ (2539: 60) ทวา กจกรรมการทองเทยวหลายกจกรรมมความยงยากซบซอนและรสกวาไมไดใกลเคยงกบสงทเคยปฏบตหรอไมคนเคยกบการดาเนนงานตามกจกรรมดงกลาว อกทงไมมนใจในกจกรรมดงกลาววาจะสามารถแกปญหาของชมชนไดอยางแทจรง ซงกจกรรมทงสองขอนตองใชความรทางดานศลปะและคอมพวเตอรเขามาประกอบ หากไมชานาญจะทาใหการดาเนนงานตองใชเวลามาก อกสาเหตหนงอาจเปนเพราะการจดทาเอกสารสาหรบการประชาสมพนธ และการออกแบบบรรจภณฑสนคา เปนเรองเฉพาะกลมทาใหประชาชนในทองถนทไมมสวนเกยวของในเรองน

จากการสมภาษณผนาชมชนเกยวกบกจกรรม “วนผลไมและของดตาบลหนองตะพาน” ทจดขนเพอประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล และนาเสนอสนคาเกษตรของตาบล ซงสอดคลองกบงานวจยของกาญจนรตน รตนสนธ (2544: 113) ทศกษาเรอง การสงเสรมการตลาดการทองเทยวเชงนเวศสาหรบเยาวชนไทย ทกลาววา การจดกจกรรมในโอกาสพเศษ เชน งานประเพณประจาทองถนตางๆ เปนการประชาสมพนธองคกรหรอหนวยงานของตนใหเปนทรจก หรอเปนการสรางภาพพจนทดแกองคกร รวมทงยงสรางประโยชนและความสนกสนานใหแกชมชนทองถนดวย ซงกจกรรมนจดขนเพอประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบล และนาเสนอสนคาเกษตรทมในตาบลใหเปนทรจก อกทงยงมการจาหนายสนคาเกษตร และสนคาแปรรปทผลตขนโดยเกษตรกรและกลมแมบานเกษตรกรอกดวย

3. ดานการจดการบรการการทองเทยว ประชาชนในทองถนมสวนรวมในการเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนกาหนดแนวทางการบรการการทองเทยวของชมชน ซงสอดคลองกบแนวคดเกยวกบการบรการของ ฉลองศร พมลสมพงศ (อางในพระพงษ ดวงสนท. 2545: 81) ทกลาววา การใหบรการทางการทองเทยวจาเปนตองมการเตรยมการไวลวงหนาเปนเวลานานๆ และพรอมเสมอทจะใหบรการทนทเมอนกทองเทยวมาถงเพอการบรการทถกตอง ซงการเขารวมประชมนประชาชนในทองถนจะไดรบฟงนโยบายดานการจดการบรการการทองเทยว

73

ของตาบลจากผนาชมชน และมโอกาสแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะตางๆ ทงนเพอใหการดาเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกนและบรรลตามวตถประสงค ซงผนาชมชนเหนวา การจดการบรการการทองเทยวของตาบลควรเนนทการสรางความประทบใจ สามารถตอบสนองความพงพอใจของนกทองเทยว และตองรกษาเอกลกษณของชมชนไวดวย เชนเดยวกบการดแลรกษาสงอานวยความสะดวกตางๆ ของชมชน เชน สขา ทจอดรถ ปายสอความหมาย เปนตน จะตองมการเตรยมการไวลวงหนาโดยประชาชนในทองถนเปนผเขามามสวนรวมในการรกษาดแลใหอยในความเรยบรอยและพรอมใชงานตลอดเวลา

การประเมนผลการจดการบรการการทองเทยว ประชาชนในทองถนมสวนรวมในระดบนอย สอดคลองกบงานวจยของราเมศร พรหมชาต (2545: 78) ทกลาววา ชาวบานมองวาการทางานดานการตดตามประเมนผลเปนงานทตองใชบคคลทมความร ความสามารถ มประสบการณในการทางาน ซงไดแก ผนาชมชน ผอาวโส คณะกรรมการหมบาน เพราะชาวบานมความเชอมนและไววางใจในบคคลเหลานวามความสามารถในการตดตามประเมนผลงานตางๆ จงมอบหมายหนาทในการจดการปญหารวมถงการตรวจสอบผลการทางานใหแกกลมผนาชมชนและคณะกรรมการหมบาน ทาใหชาวบานมสวนรวมในขนตอนตดตามประเมนผลอยในระดบนอย ทงนอาจเปนเพราะประชาชนในทองถนรสกวาเปนงานทไกลตว ไมเหมอนการประเมนผลดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร และดานการจดการตลาดการทองเทยวเกษตร ซงทงสองดานนประชาชนในทองถนมองวาใกลตวมากกวา เนองจากเปนเจาของทรพยากร หรอเปนผผลตสนคาดวยตนเอง สามารถประเมนผลจากการสงเกต หรอการสอบถามดวยปากได

จากผลการศกษาทง 3 ดาน คอ ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ดานการจดการตลาดการทองเทยว และดานการจดการบรการการทองเทยว พบวา โดยรวมทกดานประชาชนในทองถนมสวนรวมในระดบปานกลาง ซงขดแยงกบงานวจยของราเมศร พรหมชาต (2545: 72) ทศกษาเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร กรณศกษา บานโปง ตาบลปาไผ อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม โดยผลการศกษาพบวา ในภาพรวมประชาชนสวนใหญมสวนรวมในแตละขนตอนอยในระดบนอย เนองจาก ประชาชนในชมชนมสวนรวมระดบนอยในดานการคดคนปญหา และสาเหตของปญหา รวมถงวธการในการแกไขปญหาดวยตวของชมชนเอง โครงการตางๆ เกดจากบคคลภายนอกหรอหนวยงานภายนอกชมชนเปนผเสนอหรอแนะนา และการทประชาชนมสวนรวมนอยในขนตอนน จงทาใหประชาชนมสวนรวมนอยในขนตอนตอไปดวย ทงนเกดจากสาเหตทประชาชนในชมชนสวนใหญมแบบแผนการดาเนนชวตเปลยนไปโดยประชาชนผนตวเองเขาสอาชพรบจาง และมรายไดคอนขางตา จงทาใหไมมความไมรสกเปนเจาของในกจกรรมตางๆ นอกจากนประชาชนยงไมเคยรบรเกยวกบเรองการทองเทยวเชงเกษตรมากอนดวย จงทาใหประชาชนไมมความมนใจและไมใหความรวมมอ สวนตาบลหนองตะพานเปนชมชนเขมแขง ประชาชนในทองถนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม และเปนเจาของทรพยากรเกษตร ประกอบกบประชาชนในทองถนมการรวมแรงรวมใจในการทากจกรรมตางๆ รวมกนตลอดจนผนาชมชนไดจดใหมการประชมประชาคมหมบานเปนประจาทกเดอน ทาใหประชาชนใน

74

ทองถนไดรบทราบขาวสารจากทางราชการ การดาเนนงานของชมชนอยางตอเนอง และมโอกาสไดพบปะพดคย แสดงความคดเหน และขอเสนอแนะตางๆ ทเปนประโยชนกบชมชนของตนเอง ดงนนเมอมการพฒนาใหชมชนเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตร ประชาชนในทองถนจงใหความรวมมอเชนเคย

แนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม จากการศกษาการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของ

ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทาใหทราบถงระดบการมสวนรวมของประชาชนในทองถนและผนาชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ทง 3 ดานคอ ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ดานการจดการตลาดการทองเทยว และดานการจดการบรการการทองเทยว ซงสามารถนาผลการศกษาไปใชในการวางแนวทางการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ไดดงน

1. ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร 1.1 ผนาชมชน

1.1.1 นายกองคการบรหารสวนตาบล กานน และผใหญบาน ควรกระตนใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวมในการระบปญหา และความตองการในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน เพอจะนาขอมลทไดไปใชในการวางแผนโครงการตางๆ ใหสนบสนนการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล

1.1.2 สมาชกองคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพควรมการวางแผนพฒนาทรพยากรการทองเทยวเกษตร ประเภทการทานา การทาสวนไมดอกไมประดบ และการปลกผกปลอดสารพษ ใหเปนแหลงทองเทยวทมคณภาพ นาสนใจ และมศกยภาพทจะใหบรการไดทงป เพอทดแทนทรพยากรการทองเทยวเกษตรประเภทสวนผลไมทสามารถเขาชมไดเฉพาะชวงฤดกาลผลไมเทานน โดยประสานงานกบเกษตรอาเภอ และเกษตรตาบลในการใหความร และสาธตวธการจดการทรพยากรเกษตรใหกบประชาชนในทองถน

1.1.3 ผนากลมอาชพตางๆ ไดแก อาชพทานา ทาสวนไมดอกไมประดบ ปลกผกปลอดสารพษ และทาสวนผลไม ควรชกชวนใหประชาชนในทองถนทเปนเจาของทรพยากรการทองเทยวเกษตร แตยงไมมสวนรวมใหเขามารวมลงทนโดยการเปดใหเยยมชมทรพยากรเกษตรของตนเอง โดยการชแจงขอด ขอเสยของการเขารวม และอธบายใหทราบถงผลประโยชนทจะไดรบ เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจของประชาชนในทองถน 1.1.4 นายกองคการบรหารสวนตาบล และประธานคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล ควรรวมกนกาหนดวธการประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของ ตาบลใหชดเจน และเปนรปธรรมมากยงขน โดยใชแบบสงเกต และแบบประเมน เปนเครองมอในการวดวธการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของประชาชนในทองถน โดยใหผเชยวชาญ เชน เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล เปนผประเมนผล

75

1.2 ประชาชนในทองถน

1.2.1 องคการบรหารสวนตาบล และผนากลมอาชพดานการทานา ทาสวนไมดอกไมประดบ และการปลกผกปลอดสารพษ ควรจดอบรมใหความรกบเกษตรกร และประชาชนในทองถนทเกยวของในดานการทานา ทาสวนไมดอกไมประดบ และการปลกผกปลอดสารพษ เพอใหเกษตรกรและประชาชนในทองถนมความร ความเขาใจทถกตอง และสามารถนาความรทไดมาพฒนาทรพยากรเกษตรของตนเองใหเปนแหลงทองเทยวทนาสนใจได

1.2.2 องคการบรหารสวนตาบล ควรนาประชาชนในทองถนทเกยวของกบการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ดานการทานา ทาสวนไมดอกไมประดบ และการปลกผกปลอดสารพษ ไปศกษาดงานในแหลงทองเทยวเชงเกษตรอนๆ เพอใหประชาชนในทองถนไดมโอกาสเยยมชมวธการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร ซงจะทาใหประชาชนในทองถนไดเหนภาพทเปนรปธรรมมากขน

2. ดานการจดการตลาดการทองเทยว 2.1 ผนาชมชน

2.1.1 ผนาชมชนทกคน ควรมสวนรวมในการคดคนปญหา และสาเหตของการแกปญหาดานการจดทาเอกสารสาหรบประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรของชมชนใหมากขน โดยขอความรวมมอจากหนวยงานในระดบอาเภอ จงหวด และสานกงานททท. ภาคกลาง เขต 4 กรมสงเสรมการเกษตร และการทองเทยวแหงประเทศไทย ในการใหความรในการจดทาเอกสารประชาสมพนธใหเปนทนาสนใจ และชวยเผยแพรเอกสารประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล

2.1.2 สมาชกองคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน ควรชวยกนจดหางบประมาณ เพอนามาสรางศนยสาหรบจาหนายสนคาเกษตร และสนคาแปรรปทางการเกษตรประจาตาบล และชกชวนใหผประกอบการ เกษตรกร และประชาชนในทองถนทมสนคาเกษตร นาสนคามาจาหนายทศนย โดยมการลงทน และรบผลประโยชนรวมกน

2.1.3 สมาชกองคการบรหารสวนตาบล คณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร ควรรวมกนจดทาเครองมอสาหรบประเมนผลทสามารถวดผลการดาเนนการดานการจดการตลาดการทองเทยวไดอยางเปนรปธรรม เชน การทาแบบประเมนผลการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล การทาแบบสอบถามสารวจความคดเหนของนกทองเทยวเกยวกบสนคาเกษตรของตาบล หรอความคดเหนเกยวกบการจดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน เพอนาผลทไดมาปรบปรงการจดการตลาดการทองเทยวของตาบลใหดยงขน

2.2 ประชาชนในทองถน 2.2.1 องคการบรหารสวนตาบล และคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล

ควรจดกจกรรมใหความร และสรางความเขาใจกบประชาชนในทองถนในดานผลตภณฑ (สนคาเกษตร)

76

และดานการสงเสรมการขาย เพอใหประชาชนในทองถนมความรความเขาใจมากยงขน โดยการเชญวทยากรจากภายนอกมาบรรยาย และสาธต

2.2.2 นายกองคการบรหารสวนตาบล ผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร และคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตร ควรจดอบรมใหความรเกยวกบการประเมนผลดานการจดการตลาดการทองเทยว โดยเปนผจดทาเครองมอในการประเมนผล และใหประชาชนในทองถนทเกยวของในดานการตลาด เปนผรบผดชอบตดตามประเมนผลจากนกทองเทยวทมาซอสนคา หรอเยยมชมผลตภณฑ

3. ดานการจดการบรการการทองเทยว 3.1 ผนาชมชน

3.1.1 สมาชกองคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพ ควรชกชวนใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวมในการกาหนดรปแบบกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรของชมชน เพอใหกจกรรมทเกดขนตรงตามความตองการของประชาชนในทองถน และสอดคลองกบวถชวตประจาวน โดยการใหผใหญบาน หรอผนากลมอาชพเขาไปพดคยทาความเขาใจ และใหความรกบประชาชนในทองถนเกยวกบรปแบบกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตร และใหประชาชนเลอกกจกรรมทชมชนตองการใหเกดขนในทประชมประชาคมของหมบาน

3.1.2 สมาชกองคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน และผนากลมอาชพ ควรรวมกนจดทาเสนทางทองเทยวเชงเกษตรกรรมภายในตาบลใหชดเจน โดยระบชอแหลงทองเทยวและกจกรรมการทองเทยวทเปดใหบรการลงไปในเสนทาง เพอใหนกทองเทยวสามารถเขาเยยมชมไดถกตอง

3.1.3 สมาชกองคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล ควรรวมกนสารวจบานพกของประชาชนในทองถน ทมความพรอมเพยงพอจะพฒนาเปนทพกแรมแบบบานพกในหมบาน (Home Stay) เพอเปดบรการเพมเตมสาหรบรองรบนกทองเทยวทตองการพกคางคน

3.1.4 นายกองคการบรหารสวนตาบล คณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตร และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร ควรประชมรวมกนเพอหาวธการประเมนผลการจดการบรการการทองเทยวของตาบล โดยขอความรวมมอจากสานกงาน ททท. ภาคกลาง เขต 4 ในการสรางเครองมอทมคณภาพทสามารถวดผลการดาเนนงานไดอยางถกตอง

3.2 ประชาชนในทองถน 3.2.1 องคการบรหารสวนตาบล และคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตรของตาบล

ควรจดอบรมใหความรดานมาตรฐานการบรการแกประชาชนในทองถน เพอใหประชาชนมความร ความเขาใจเบองตนเกยวกบการบรการนกทองเทยว

77

3.2.2 องคการบรหารสวนตาบล ควรมการจดอบรมมคคเทศกทองถนใหกบประชาชน และเยาวชนทสนใจ เพอสามารถนาความรทไดรบไปถายทอดใหกบนกทองเทยวทสนใจ โดยองคการบรหารสวนตาบลขอความชวยเหลอจากเกษตรอาเภอ และเกษตรตาบลในการจดวทยากรมาบรรยาย

3.2.3 องคการบรหารสวนตาบล และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยว ควรใหความรเกยวกบวธการประเมนผลกบประชาชนในทองถนทเกยวของกบการจดการบรการการทองเทยว เชน ผประกอบการรานอาหาร หรอทพก โดยทาแบบสอบถามความคดเหนของนกทองเทยวเกยวกบการบรการ และใหประชาชนในทองถนทมสวนรวมในดานน เปนผแจกแบบสอบถามเมอนกทองเทยวเขาไปใชบรการ

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป สาหรบการวจยครงตอไป ทางผวจยมความเหนวาควรทาการศกษาดงตอไปน 1. ทาการศกษาถงความตองการ และทศนคตของนกทองเทยวทมตอการจดการการทองเทยว

เชงเกษตรกรรมของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง 2. ทาการศกษาถงผลกระทบของการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของตาบลหนอง

ตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง ทงในดานบวกและดานลบเพอเปนประโยชนในการจดการการทองเทยวใหยงยน

บรรณานกรม

บรรณานกรม

กนกอร รตนอดมสวสด. (2545). การมสวนรวมของชมชนในการฟนฟแหลงทองเทยง สามเหลยมทองคา อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2547). ยทธศาสตรการทองเทยว พ.ศ. 2547-2551. กรงเทพฯ: กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

กฤตกา ปกวงศ. (2543). การพฒนาชมชนบานโปง อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม ดวยการ ทองเทยวเกษตรเชงนเวศในมมมองของชาวบาน. วทยานพนธ วท.ม. (สงเสรม การเกษตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยแมโจ. ถายเอกสาร

กาญจนรตน รตนสนธ. (2544). การสงเสรมการตลาดการทองเทยวเชงนเวศ สาหรบเยาวชนไทย: กรณศกษา นกศกษาระดบปรญญาตร 4 ป สถาบนราชภฏเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร

การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2543). โครงการศกษาเพอกาหนดนโยบายการทองเทยวเพอ รกษาระบบนเวศ: เอกสารประกอบการประชม คณะกรรมการ ททท. ครงท 3. กรงเทพฯ: การทองเทยวแหงประเทศไทย.

-------. (2548). สถตนกทองเทยว. กรงเทพฯ: การทองเทยวแหงประเทศไทย. สบคนเมอวนท 25 พฤศจกายน 2548, จาก http://www2.tat.or.th/stat/web/ static_index.php

กลยา วานชยบญชา. (2544). การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด ซ เค แอนด เอส โฟโตสตดโอ.

-------. (2545). การวเคราะหเชงปรมาณ. กรงเทพฯ: บรษท ธรรมสาร จากด. -------. (2546). การวเคราะหสถต: สถตสาหรบการบรหารและวจย. พมพครงท 7. กรงเทพฯ:

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เกษม จนทรแกว. (2540). วทยาศาสตรสงแวดลอม. โครงการสหวทยาการบณฑตศกษา

สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. จงรกษ อนทยนต. (2545). การมสวนรวมของประชาชนในการจดการการทองเทยว: กรณศกษา

บานโปงรอน ตาบลใหมพฒนา อาเภอเกาะคา จงหวดลาปาง. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร

80

ฉลองศร พมลสมพงศ. (2542). การวางแผนและพฒนาการตลาดทองเทยว. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ชยวฒ ชยพนธ. (2542). การจดการเกษตร ทรพยากรธรรมชาตและการทองเทยว. กรงเทพฯ: คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาญวทย เกษตรศร. (2540). โครงการวถทรรศน วถไทย การทองเทยวทางวฒนธรรม. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนดพบลชชง.

เดชา โตงสงเนน. (2543). การบรหารจดการการทองเทยวเชงเกษตร: กรณศกษาบานมวงคา ตาบลโปงแยง โดยโครงการพฒนาปาไม สวนสรกต อาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการมนษยและสงแวดลอม). เชยงใหม: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

นภค วฒนคณ. (2545). ความตองการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาการทองเทยว: กรณ เวยงทากาน ตาบลบานกลาง อาเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

นรนทร แกวมศร. (2538). วเคราะหการมสวนรวมของประชาชนในการจดการสขศกษาในชมชน ชนบท. วทยานพนธ ศศ.ม. (การศกษานอกระบบ). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร

นศา ชชกล. (2542). การจดการอตสาหกรรมทองเทยว. ภเกต: คณะวทยาการจดการ สถาบนราชภฏภเกต.

นาชย ทนผล. (2529). การตอบสนองของประชาชนทมตอโครงการพฒนาทองถน: เอกสาร งานวจย. เชยงใหม: ภาควชาสงเสรมการเกษตร. สถาบนเทคโนโลยการเกษตรแมโจ.

-------. (2540). การทองเทยวเกษตรเชงนเวศ. เอกสารประกอบการบรรยายในการฝกอบรม หลกสตร. เชยงใหม: มหาวทยาลยแมโจ.

บญทา ชยเลศ. (2544). แผนการตลาดการทองเทยวบานควายไทย อาเภอแมรม จงหวด เชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

บญเลศ จตตงวฒนา. (2542). การวางแผนพฒนาการทองเทยวแบบยงยน. เชยงใหม: มหา วทยาลยเชยงใหม.

--------------------------. (2543). การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว. พมพครงท 3. เชยงใหม: คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ประภาส อนทนปสาธน. (2546). การบรหารจดการการทองเทยวแบบชมชนมสวนรวม กรณ หมบานโคกโกง อาเภอกฉนารายณ จงหวดกาฬสนธ. รายงานการศกษาอสระ ศศ.ม. (การบรหารพฒนา). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร.

81

ปารชาต วลยเสถยร. (2543). กระบวนการและเทคนคการทางานของนกพฒนา. กรงเทพฯ: สานกพมพกองทนสนบสนนการวจย.

ปยพร ทาวกล. (2544). การมสวนรวมของประชาชนในการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน: กรณศกษา บานไหลหน ตาบลไหลหน อาเภอเกาะคา จงหวดลาปาง. การคนควา แบบอสระ ศศ.ม. (การจดการมนษยกบสงแวดลอม). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

พระพงษ ดวงสนท. (2545). ความคดเหนของนกทองเทยวชาวตางชาตทมตอการใหบรการของ มคคเทศกในจงหวดเชยงราย. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการ ทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

ภราเดช พยฆวเชยร. (2543). การวางแผนตลาดการทองเทยว. เอกสารประกอบการสอน มหาวทยาลยเชยงใหม.

ภทรอนงค ณ เชยงใหม. (2544). แนวกลยทธการตลาดการทองเทยวของศนยอนรกษชางไทย จงหวดลาปาง. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ภทรา มานอย. (2545). การมสวนรวมของเกษตกรในการดาเนนงานของศนยถายทอด เทคโนโลยการเกษตรประจาตาบลในจงหวดลาปาง. วทยานพนธ วท.ม. (เกษตรศาสตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ภาควชาภมสถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2538). คมอการพฒนาภมทศนเมองเพอการทองเทยว. กองวางแผนโครงการ การทองเทยว แหงประเทศไทย.

ภาวน เวชสทธนรภย. (2543). ศกยภาพและปญหาของการทองเทยวเกษตรในจงหวด เชยงใหม. วทยานพนธ วท.ม. (เกษตรศาสตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2542). สถตเศรษฐศาสตรและธรกจ หนวยท 1-8. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

-------. (2542). สถตเศรษฐศาสตรและธรกจ หนวยท 9-15. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช.

มศรา สามารถ. (2543). รายงานผลการศกษาวจยเรองการมสวนรวมของชมชนทองถนใน การบรหารจดการดานการทองเทยวเชงนเวศ. สถาบนดารงราชานภาพ สานกงาน ปลดกระทรวงมหาดไทย. กรงเทพฯ แอล.ท เพรส จากด.

ยรรยง กางการ. (2544). การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษทรพยากรปาไมของ หมบานรองแนวเขตอทยานแหงชาตภพาน. วทยานพนธ ศศ.ม. (สงคมวทยาการ พฒนา). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร.

82

ยรพรรณ แสนใจยา. (2545). แนวทางการพฒนาไรชาสวรฬห อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย เปนแหลงทองเทยวเชงเกษตร. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการ อตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร

ระยอง. (2548). ขอมลดานเศรษฐกจจงหวดระยอง: การเกษตรกรรม. ระยอง: กลมงานขอมล สารสนเทศและการสอสาร สานกงานจงหวดระยอง. สบคนเมอวนท 26 พฤศจกายน 2548, จาก http://www.rayong.go.th/ceo/sedtakit_4.html

ราเมศร พรหมชาต. (2545). การมสวนรวมของชมชนในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตร: กรณศกษา บานโปง ตาบลปาไผ อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบ อสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ราณ อสชยกล. (2545). เอกสารการสอนชดวชาทรพยากรการทองเทยวของไทย. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ราไพพรรณ แกวสรยะ. (ม.ป.ป.). เอกสารประกอบการบรรยาย เรอง “การทองเทยวเชงนเวศ และการทองเทยวอยางยงยน (Ecotourism and Sustainable Tourism).

วรพล วฒนเหลองอรณ. (2544). การทองเทยวเชงเกษตรในระบบเหมองฝายของภมปญญา ชาวบาน: กรณศกษา หมบานหวยอคาง ตาบลแมวน อาเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

วรรณา วงษวานช. (2539). ภมศาสตรการทองเทยว. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

วนชย เรองอดม. (2544). ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของชมชนทองถนในการพฒนาบรการ ทางการทองเทยว กรณศกษา ชมชนตาบลทาทราย อาเภอเมอง จงหวดนนทบร. ปญหา พเศษ รป.ม. (การบรหารทวไป). ชลบร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา.

วฒนาภรณ สฉายา. (2545). แนวทางการจดการแหลงทองเทยวตามหลกการทองเทยวเชงนเวศ: กรณศกษาดอยตง จงหวดเชยงราย. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการ อตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

วาลกา แสนคา. (2545). การพฒนาการทองเทยวทางวฒนธรรมบานเปยงหลวง อาเภอเวยง แหง จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการ ทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ศโรรตน หอมนาน. (2547). ศกยภาพการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรหมบานรอบบรเวณ ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร อนเนองมาจากพระราชดาร. วทยานพนธ วท.ม. (สงเสรมการเกษตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

83

ศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบลหนองตะพาน. (ม.ป.ป.). แผนพฒนาการเกษตร ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง. ม.ป.ท.

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. (2540). รายงานขนสดทาย การ ดาเนนการเพอกาหนดนโยบายการทองเทยวเพอรกษาระบบนเวศ. กรงเทพฯ: กอง บรการทปรกษา ศนยบรการวชาการ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง ประเทศไทย.

-------. (2542). รายงานเบองตน การศกษาเพอกาหนดแนวทางการพฒนาและจดการการ ทองเทยวเชงเกษตร เสนอตอการทองเทยวแหงประเทศไทย. กรงเทพฯ: สถาบนวจย วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.

-------. (2543). รายงานขนสดทาย การศกษาเพอกาหนดแนวทางการจดการทองเทยวเชงเกษตร (Agrotourism). กรงเทพมหานคร: สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศ ไทย.

สมพทธ ธระเจน. (2540). “ทองถนชนบทไทยกบการทองเทยว”. รายงานการสมมนาแนวทาง การลงทนและการจดการธรกจทองเทยวสาหรบชมชน. สถาบนราชภฏนครศรธรรมราช.

สมศกด เตชะเอราวณ. (2544). การจดการธรกจบานพกแบบชมชนมสวนรวม: กรณศกษา บานแมกาปอง กงอาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

สกญญา เรอนสอน (2543). กระบวนการมสวนรวมของชมชนรอบกวานพะเยาในการปองกน การบกรกพนทสาธารณะ. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการมนษยกบ สงแวดลอม). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

สจตราภา พนธวไล. (2545). รปแบบการจดการหมบานทองเทยวเชงวฒนธรรมโดยชมชนม สวนรวม: กรณศกษา บานหลอชา (อาขา) ตาบลแมยาว อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

สานกพฒนาเกษตรกร กรมสงเสรมการเกษตร. (ม.ป.ป.). ทองเทยวเชงเกษตร. กรงเทพฯ: สานกพฒนาเกษตรกร กรมสงเสรมการเกษตร.

องคการบรหารสวนตาบลหนองตะพาน. (ม.ป.ป.). แนวทางพฒนาการเกษตรตาบลหนองตะพาน. (ม.ป.ท.)

อร สแพร. (2543). ลกษณะเฉพาะของเกษตรกรมทสนบสนนโครงขายการทองเทยวจงหวด นครราชสมา และพนทตอเนอง. วทยานพนธ ผ.ม. (การวางแผนภาค) กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

84

อรวรรณ พนธเนตร. (2541). การประเมนความตองการมสวนรวมและความตองการ พฒนาการทองเทยวของประชาชน: กรณบานหาดไคร ตาบลเวยง อาเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการมนษยกบสงแวดลอม). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร

อนรกษ ปญญานรกษ. (2540). เอกสารประกอบกระบวนวชาทรพยากรกบการพฒนา สงแวดลอม. เชยงใหม: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

อโนทย เพยรคงชล. (2540). ความตองการในการมสวนรวมของประชาชนทองถนตอกจกรรม การทองเทยวเชงอนรกษของพนทอทยานแหงชาตแจซอน อาเภอเมองนาน จงหวด ลาปาง. เชยงใหม: มหาวทยาลยแมโจ.

อภรมย พรหมจรรยา, คมสน รชตพนธ และประภสรา กจไพบลยทว. (2546). การ พฒนาการทองเทยวเชงเกษตร กรณศกษาชมชนเกาะมะพราว จงหวดภเกต. รายงานการวจย. สงขลา: คณะอตสาหกรรมบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

อญชนา นตคณ. (2543). การมสวนรวมในโครงการสงเสรมและพฒนาอาชพสตรของชาวเขาเผา กะเหรยงโดยโครงการพฒนาปาไม สวนปาสรกต อาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ วท.ม. (สงเสรมการเกษตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

อสยา อลตผล. (2542). ความคดเหนของประชาชนตอการจดแสดงชางเพอสงเสรมการทองเทยว กรณศกษา ปางชางแมสา อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม กบศนยอนรกษชางไทย อาเภอ หางฉตร จงหวดลาปาง. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม. (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

Cohen & Uphoff Norman T. (1980). “Participation’s Place in Rural Development: Seeking Clarity Through Specificity”: World Development. April.

Erwin William. (1976). Participation Management: Concept, Theory and Implementation. Atlanta, Ga: Georgia State University.

Gee. Chuck y., Dexter J.L. Choy, and James C. Makens. (1984). The Travel Industry. Westport, Connecticut: The AVI Publishing, Inc.

Goldbeg, Davidson. (1997). Conservation and Agriculture. New York: Prentice Hall. Holinhoij, Jurgen H. (1996). A New Concept of Tourism Insight. Germany: Institute for

Scientific Cooperation. Keith Davis. (1972). Human Behavior of Work-man Relations and Organization Behavior.

New York: McGrawHill Book Co. Mc Intosh, Robert W., and Charles R. Goeldner. (1984). Tourism: Principles, Practices,

Philosophies. New York: John Wiley & Son Inc.

85

Rattanasuwongchai N. (1998). Rural Tourism – The Impact on Rural Communities. Food & Fertilizer Technology Center. (October 1998) pp 5-6.

WHO/UNICEF. (1978). Report of the international conference on Primary Health Care. April.

Yamane, Taro. (1967). Statistic, An Introductory Analysis. 2nd ed. New York: Harper and Row.

86

ภาคผนวก

87

ภาคผนวก ก ทศนยภาพและกจกรรมการทองเทยวตาบลหนองตะพาน

88

ทศนยภาพโดยรอบของตาบลหนองตะพาน

89

ปายแสดงแหลงทองเทยวเชงเกษตร ตาบลหนองตะพาน

90

บานพก “เสรมสข” โฮมสเตย

โฮมสเตยแหงแรกและแหงเดยวทเปดใหบรการ

91

ภาพกจกรรม “งานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน”

92

ภาคผนวก ข สรปผลการสมภาษณผนาชมชน

93

สรปผลการสมภาษณผนาชมชน ทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร

1. ตาบลหนองตะพาน มการวางแผนการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชนไวอยางไรบาง และมหนวยงานใดบางทมสวนรวมในการวางแผน

ตอบ 1. พฒนาทรพยากรทมอยใหสามารถนาเสนอตอนกทองเทยวได รวมถงวถชวตของประชาชนชาวสวนในพนทดวย โดยมกรมสงเสรมการเกษตร เกษตรจงหวด เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล และองคการบรหารสวนตาบลรวมวางแผน

2. มการวางแผนใหเกษตรกรในตาบลทประกอบอาชพเกษตรกรรม ไมวาจะเปน การทานา ทาสวน ทาไร เขามามสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร โดยการจดประชมใหความรในวชาชพการเกษตร เพอใหเกษตรกรนาความรไปพฒนาอาชพ และทรพยากรเกษตรของตนเอง โดยองคการบรหารสวนตาบลรวมวางแผนกบเกษตรอาเภอ

3. สารวจทรพยากรเกษตรในตาบล เพอนามาพฒนาใหเปนทรพยากรการทองเทยวเกษตร

4. วางแผนเพอกาหนดแนวทางการดาเนนงาน และวธการปฏบตงานเกยวกบการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร

5. สารวจทรพยากร และรวมกลมอาชพดานการเกษตร โดยมองคการบรหารสวนตาบลหนองตะพานเปนผวางแผน

6. สารวจทรพยากรตางๆ ในตาบลทเกยวของกบการทองเทยว เชน ไรนา สวนผลไม โดยมหลายหนวยงานทเกยวของรวมกนวางแผน

7. ชกชวนเกษตรกลมตางๆ เขามามสวนรวมและเปนเจาของโครงการทวางแผนไว โดยมเกษตรอาเภอ เกษตรตาบล และอบต. หนองตะพาน มสวนรวมสนบสนนและวางแผน

8. สารวจทรพยากรการทองเทยวทมอยในชมชนเพอพฒนาเปนแหลงทองเทยว หนวยงานทรวมวางแผน ไดแก องคการบรหารสวนตาบล ผนาชมชน

9. สารวจทรพยากร 10. สารวจทรพยากรเกษตรทมอยในตาบล 11. สารวจทรพยากรเกษตรเพอนามาพฒนาเปนแหลงทองเทยว 12. ชกชวนเกษตรกรใหเขามามสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร 13. พฒนาทรพยากรเกษตรทมอย ใหเปนแหลงทองเทยว โดยมองคการบรหารสวน

ตาบลหนองตะพานเปนหนวยงานหลกในการวางแผน และไดรบความชวยเหลอจากเกษตรอาเภอ และการทองเทยวของจงหวด

94

14. จดการปรบและพฒนาทรพยากรการทองเทยวใหเหมาะสมกบพนท จดใหมการฝกอบรมและสาธตเรองการเกษตร เชน มงคด ผกปลอดสารพษ การแปรรปผลผลตขาว

15. ทาความเขาใจและรวมประชมกบหวหนากลมอาชพ และผนาเพอเสนอแนะความคดเหนรวมกน ในการจดการทรพยากรการทองเทยวเชงเกษตร โดยมหนวยงานกรมสงเสรมการเกษตร เกษตรตาบล เกษตรอาเภอ คณะกรรมการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร คณะกรรมการทองเทยวเชงเกษตร

16. พฒนาสงทมอยใหนาชมมากขน โดยมกรมสงเสรมการเกษตร เกษตรตาบล เกษตรอาเภอ รวมกบองคการบรหารสวนตาบลรวมวางแผน

17. พฒนาคณภาพของทรพยากรทมอยใหดขน โดยมหนวยงานทรวมวางแผนคอ เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล กรมสงเสรมการเกษตร และอบต.หนองตะพาน

18. นาทรพยากรมาพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว 19. พฒนาทรพยากรใหเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรทนาชม โดยมองคการบรหาร

สวนตาบลรวมกบคณะกรรมการทองเทยวฯ และผนาชมชน 20. จดใหมการรวมกลมผปลกไมผลในตาบล เชน มงคด ทเรยน เงาะ ยางพารา ผก

ปลอดสารพษ หนวยงานทมสวนรวมคอ เกษตรอาเภอ และองคการบรหารสวนตาบล 21. สารวจและปรบปรงภมทศนของสวนผลไม สวนยางพารา หนวยงานทมสวนรวม

คอ เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล และองคการบรหารสวนตาบล 22. ใหเกษตรกรในกลมอาชพดานการเกษตรตางๆ ชวยกนพฒนาอาชพของตนเอง

โดยองคการบรหารสวนตาบล รวมกบเกษตรอาเภอเปนผวางแผน 23. สารวจทรพยากรเกษตร และพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว โดยมเกษตรอาเภอ

องคการบรหารสวนตาบล คณะกรรมการทองเทยวเชงเกษตร รวมวางแผน 24. สารวจทรพยากรการทองเทยว และพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว มหนวยงาน

องคการบรหารสวนตาบล เปนผวางแผน

2. ทานมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชนหรอไม ถามมสวนรวมดานใด อยางไร

ตอบ 1. ม ดานการบรหารจดการ การสนบสนนงบประมาณ การวางแผน และดานอนๆ 2. ม ใหความรกบเกษตรกรในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร 3. ม ดานการบรหารจดการ การวางแผน 4. ม ดานการบรหารจดการ 5. ม สนบสนนงบประมาณ 6. ม มสวนรวมในการวางแผน และบรหารจดการ

95

7. ม เปนคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตร โดยมหนาทในการพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรใหเตบโตขน

8. ม การนาความรทไดรบจากการทองเทยวและไปศกษาดงานมาถายทอดใหกบเกษตรกร

9. ม ในดานการดาเนนงาน 10. ม ในดานการบรหารจดการ 11. ไมม 12. ไมม 13. ม สนบสนนผลกดนใหเกดการมสวนรวมของชมชน มการวางแผน และมเปาหมาย 14. ม จดประชมชแจง และอบรม เรองการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรใน

ชมชนใหยงยน 15. รวมประชม เสนอแนะความคดเหน 16. ม การประชมปรกษาหารอกบผนาชมชน สนบสนนงบประมาณ 17. ม ดานการปรบปรงภมทศนของสวนเกษตร 18. ม ชวยพฒนาทรพยากรใหเจรญขน เพอใหอยคชมชนตลอดไป 19. ม ชวยจดภมทศนแหลงทองเทยว 20. ม รวมชกชวนใหชาวสวนรวมโครงการจดเตรยมความพรอม จดภมทศนของสวน 21. ม ผลตมงคดออกจาหนายภายในชมชนและนอกชมชน รวมถงสงออกตางประเทศ

และเปนวทยากรบรรยายเรองมงคดแกนกทองเทยว 22. ไมม 23. ม โดยการเปนคณะกรรมการประชาคมหมบาน รวมพฒนาภมทศนของสวนเกษตร 24. ม ดานการวางแผน สรปแผนงาน และเสนอโครงการ

3. มการตดตามประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน

อยางไร และมอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ ตอบ 1. ตดตามประเมนผลจากกลมอาชพทเกยวของกบการจดการทรพยากรการทองเทยว

เกษตรของตาบลหนองตะพาน โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

2. เกบขอมลสถตนกทองเทยวในแตละเดอน โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

3. รวมกนพจารณาขอมลทผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรจดทา ในทประชมผนาชมชน

96

4. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

5. เกบขอมลสถตนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

6. เกบขอมลสถตนกทองเทยว รายไดทไดรบ โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

7. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

8. ตดตามจากการจดการทรพยากรของเกษตรกรแตละกลม โดยมอบหมายใหคณะกรรมการศนยทองเทยวเปนผตดตามประเมนผล

9. ประชมสรปผลภายหลงการจดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน 10. สอบถามจากนกทองเทยว 11. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการ

ทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 12. สอบถามจากนกทองเทยว และผมาเยยมชม โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 13. ตดตามการปฏบตงานของประชาชนวาปฏบตตามเกณฑหรอไม และคอยให

คาแนะนา 14. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 15. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรและพนกงานเกษตรตาบลเปนผรบผดชอบ 16. ใชแบบประเมนผล โดยมผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรดแล

รบผดชอบ 17. แจกแบบสอบถามนกทองเทยวทมาเยยมชม โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการ

ทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 18. ชวยผทาการเกษตรสอดสองดแล และแบงภาระหนาทใหชวยกนดแล โดย

รบผดชอบรวมกนทงหมบาน 19. จดประชมเพอประเมนผลทกเดอน 20. ประเมนจากการรวมกลมของผทาอาชพตางๆ วาทกกลมมสวนรวมหรอไม โดย

ประธานกลมและกรรมการกลมเปนผรบผดชอบในการจดการ 21. มการแจกแบบสอบถามแกนกทองเทยว โดยมอบหมายใหเจาพนกงานเกษตร

ตาบล และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

97

22. จดทาแบบรายงานสถตนกทองเทยวในแตละเดอน โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

23. กรอกแบบฟอรม โดยมคณะกรรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 24. เกบขอมลสถตนกทองเทยวทกเดอน โดยคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตร

เปนผรบผดชอบ 4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน ตอบ 1. การพฒนายงไมเหมาะสมเพยงพอกบการตอนรบนกทองเทยว และเกษตรกรบาง

สวนยงใหความรวมมอในการพฒนาทรพยากรนอย ตองการขายมากกวา 2. ประชาชนยงไมมความรเรองการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรอยางแทจรง

บคลากรทรบผดชอบดานการจดการทองเทยวเชงเกษตรไมเพยงพอ และงบประมาณในดานการทองเทยวเชงเกษตรไมเพยงพอ

3. ประชาชนบางสวนใหความสาคญนอย 4. ผลผลตออกไมตรงตามฤดกาล 5. ประชาชนใหความรวมมอไมเตมท 6. ความคดเหนไมตรงกน 7. ขาดงบประมาณ 8. ขาดแคลนนา ฝนตกไมตรงตามฤดกาล 9. ไมม 10. ไมม 11. ไมม 12. ปจจยในการดาเนนงานและความพรอมของประชาชน 13. ผลผลตมเปนฤดกาล ทาใหขาดชวงในฤดกาลทองเทยว 14. งบประมาณไมเพยงพอ 15. งบประมาณ 16. ความรวมมอของคนในทองถนยงไมเตมท 17. ประชาชนบางสวนยงไมใหความรวมมอในการจดการทรพยากรการทองเทยว

เกษตร 18. มเศษของเหลอใชทไมไดนามาใชประโยชนทาใหเกดปญหาขยะเหมนเนา 19. สภาพสวนทไมตดตอกน ทาใหนกทองเทยวเยยมชมไมสะดวก 20. สภาพฝนแลว บางสวนนาไมพอใช 21. การคมนาคมไมสะดวก 22. บคลากรและงบประมาณในดานการทองเทยวเชงเกษตรยงไมเพยงพอ

98

23. การคมนาคมไมสะดวก 24. ปญหาเกยวกบธรรมชาต และโรงงานอตสาหกรรมทาลายทรพยากรเกษตร ดน นา

อากาศ 5. ขอเสนอแนะในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน ตอบ 1. พฒนาเพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว และเนนทการบรหารแบบให

ชมชนมสวนรวม 2. สนบสนนใหเกษตรกรในตาบลรวมมอกนจดการทรพยากรการทองเทยวอยางเปน

ระบบ พฒนาอาชพดานการเกษตรใหดและเดนเปนทยอมรบ จดงบประมาณสนบสนนเพมเตม โดยสงเสรมดานการเกษตรอยางจรงจง และเพมบคลากรใหเพยงพอ

3. ใหความรกบเกษตรกรในดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร 4. ใหภาครฐชวยสนบสนนงบประมาณ 5. หาวธใหประชาชนเขามามสวนรวมมากขน 6. ควรแบงหนาทของคณะกรรมการจดการทองเทยวใหชดเจนตอการดาเนนงาน 7. ไมม 8. ใหมการดแลทรพยากรการทองเทยวเกษตรอยางจรงจง และปรบปรงใหมคณภาพ

สงสด 9. ไมม 10. ไมม 11. ไมม 12. ควรมการแนะนาเรองการเกษตรใหประชาชนมความรมากขน 13. ควรจดภมทศนของสวน ไร นา ในชมชนใหนาชมยงขน 14. ไมม 15. ไมม 16. ทกฝายควรรวมแรงรวมใจกนพฒนาทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชนให

มากขน 17. จดบรการทางดานทรพยากรใหเหมาะสมกบความตองการของนกทองเทยว 18. ประชมปรกษาชแจงใหชาวบานตระหนกถงคณคาทแทจรง 19. อยากใหหนวยงานภาครฐทรบผดชอบดานการทองเทยว จดงบประมาณสนบสนน 20. ควรมการอบรมใหความรดานการจดการทรพยากรกบประชาชน 21. จดใหมปายบอกทางในแตละสวน แตละจดสาธต 22. อยากใหหนวยงานภาครฐสนบสนนงบประมาณ 23. ควรใหความรดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรแกประชาชน 24. ปรบปรง ดน นา ปย ทางดานชวภาพ

99

ดานการจดการตลาดการทองเทยว 1. ตาบลหนองตะพาน มการวางแผนการตลาดการทองเทยวของชมชนไวอยางไรบาง

และมหนวยงานใดบางทมสวนรวมในการวางแผน ตอบ 1. จดกจกรรมเพอสงเสรมการตลาดการทองเทยวของชมชน เชน งานวนผลไมและของ

ดตาบลหนองตะพาน หนวยงานทรวมวางแผนคอ สานกงาน ททท. ภาคกลาง เขต 4 และองคการบรหารสวนตาบลหนองตะพาน

2. ประชาสมพนธการทองเทยวใหเปนทรจก โดยผานสอตางๆ 3. จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน เพอนาเสนอสนคาเกษตร 4. ประชาสมพนธตลาดการทองเทยวของชมชนใหเปนทรจก 5. สนบสนนใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวม 6. จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน โดยมหนวยงานทเกยวของ เชน อบต.

หนองตะพาน เกษตรตาบล 7. ดาเนนการประชาสมพนธใหตางจงหวดรจกการทองเทยวเชงเกษตรของตาบลหนอง

ตะพานใหมากขน โดยการแนะนาสนคาทางการทองเทยว โดยมหนวยงาน เกษตรจงหวด เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล อบต.หนองตะพาน รวมวางแผน

8. มการจดงานเทศกาลผลไม เพอนาเสนอสนคาการเกษตร 9. ประชมรวมกนเพอเสนอความคดเหนในการวางแผนการตลาด 10. จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน 11. จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน เพอประชาสมพนธการทองเทยว 12. ประชาสมพนธการทองเทยว และจดกจกรรมเพอสงเสรมการทองเทยว 13. รวมประชมในระดบผบรหาร ปรกษาถงแนวทางการปฏบตใหมการประชาสมพนธ

ผานสอโทรทศน สถานวทย และปายประชาสมพนธ 14. จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพานทกป 15. แปรรปผลผลตทรบประทานสดไมไดแลว เชน มงคดทสกมาก นามาทาไวนมงคด

มงคดกวน และสบเปลอกมงคด 16. จดโปรแกรมทองเทยวใหนกทองเทยว 17. วางแผนการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรใหเปนทรจกมากขน 18. มงเนนใหนกทองเทยวมาเยยมชมสถานทตางๆ โดยแนะนาสถานทเดนๆ ใหชม 19. จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน โดยองคการบรหารสวนตาบล และผนา

ชมชนรวมกนวางแผน 20. ทาสนคาใหมคณภาพทตลาดตองการ สรางความเชอมนใหกบพอคาแมคาทมารบ

จากสวน หนวยงานทรวมวางแผน เกษตรตาบล และองคการบรหารสวนตาบล

100

21. จดผลตผลทางการเกษตรใหมคณภาพ มาตรฐาน เชน ทามงคดผวมน บารงใหมรสชาตด และมราคายอมเยา

22. วางแผนดานการโฆษณาและประชาสมพนธ 23. จดประชาสมพนธการทองเทยว จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน 24. จดหาสนคาการเกษตรทนาสนใจ และจดกจกรรมเพอประชาสมพนธ 2. ทานมสวนรวมในการจดการทางดานการสงเสรมการตลาด การโฆษณา และ

ประชาสมพนธ ดวยวธใดบาง อยางไร ใครเปนผรบผดชอบ ตอบ 1. การสงหนงสอประชาสมพนธถงหนวยงานตางๆ เผยแพรขอมลทางอนเตอรเนต

เวบไซต www.nongtaphan.go.th โดยมผรบผดชอบคอ เจาหนาทบนทกขอมล และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร

2. ประชาสมพนธผานสอตางๆ ไดแก แผนพบ วทย เอกสารทองเทยวขององคการบรหารสวนตาบลหนองตะพาน และอนเตอรเนต

3. วทย ปายโฆษณา หอกระจายขาว จดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน

4. เขยนปายประชาสมพนธ 5. วทย แผนพบ อนเตอรเนต 6. มการจดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน สอโฆษณาตางๆ เชน แผนพบ วทย

อนเตอรเนต 7. ทางวทยชมชนหนองตะพานสมพนธ แผนพบ ปากตอปาก รบผดชอบโดยผนา

ชมชน และองคการบรหารสวนตาบล 8. การโฆษณาประชาสมพนธโดยสอตางๆ ไดแก อนเตอรเนต วทยชมชน โดยม

องคการบรหารสวนตาบล ผนาชมชน เปนผรบผดชอบ 9. ผานสอตางๆ เชน วทย แผนพบ อนเตอรเนต 10. ชวยประชาสมพนธ เชน วทย แผนพบ อนเตอรเนต 11. ประชาสมพนธผานอนเตอรเนตในเวบไซตของตาบล 12. ประชาสมพนธผานสอวทย และทาปายประชาสมพนธ 13. แผนพบ ใบปลว เชญชวนใหมาทองเทยว อนเตอรเนต www.nongtaphan.go.th

วทยชมชน โดยใหพนกงาน องคการบรหารสวนตาบลหนองตะพาน และผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเกษตร

14. ประชาสมพนธทาง www.nongtaphan.go.th สถานวทยชมชนหนองตะพานสมพนธ

101

15. ประชาสมพนธทางวทยชมชนหนองตะพานสมพนธ ทางอนเตอรเนต www.nongtaphan.go.th แผนพบ ใบปลว

16. จดทาแผนพบประชาสมพนธ และประชาสมพนธใน www.nongtaphan.go.th 17. ประชาสมพนธทางอนเตอรเนต www.nongtaphan.go.th 18. มการประชาสมพนธโดยใชใบปลว ปากตอปาก โดยรบผดชอบรวมกน 19. มการประชาสมพนธทางวทย แผนพบ 20. ม ชวยจดงานวนผลไมและของดตาบลหนองตะพาน 21. แผนพบ ใบปลว สถานวทยชมชนหนองตะพานสมพนธ โดยผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร 22. ประชาสมพนธทางเอกสาร อนเตอรเนต ผรบผดชอบคอเจาหนาทบนทกขอมล และ

ผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร 23. ประชาสมพนธทางวทย วารสาร อนเตอรเนต โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการ

ทองเทยวเชงเกษตรและเจาหนาทบนทกขอมล เปนผรบผดชอบ 24. ประชาสมพนธทางหอกระจายขาวของหมบาน และสถานวทยชมชน 3. มการตดตามประเมนผลการจดการตลาดการทองเทยวของชมชนอยางไร และ

มอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ ตอบ 1. ใชการสอบถามจากนกทองเทยวหรอผมาเยยมชม โดยมอบหมายใหผชวยเจา

พนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 2. เกบขอมลสถตนกทองเทยว สถตรายไดทไดรบ คาตชมจากการสอบถาม โดย

มอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 3. ตดตามผลอยางนอยปละ 1 ครง โดยมคณะกรรมการการทองเทยวเปนผรบผดชอบ 4. สอบถามจากนกทองเทยวทมาเยยมชม โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรม

การทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 5. ประชมพจารณาผลจากรายงานของผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชง

เกษตรเปนผรบผดชอบ 6. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยวเกยวกบสนคาทตองการ และนาสนใจ โดย

มอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 7. การสงเกต และสอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 8. มการสอบถามพดคย กบนกทองเทยว 9. ประชมประเมนผลภายหลงการจดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน 10. สอบถามผมารวมงาน และนกทองเทยว

102

11. สอบถามจากนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

12. ใชการสอบถามจากนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

13. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

14. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

15. สอบถามจากนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร และพนกงานเกษตรตาบลเปนผรบผดชอบ

16. สอบถามจากนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

17. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

18. เกบสถตจานวนนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

19. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

20. สอบถามและสงเกตจากพอคาแมคาทเขามาซอผลผลตในสวน และจานวนนกทองเทยว สนคาทนกทองเทยวตองการ

21. สอบถามจากนกทองเทยว โดยเจาพนกงานเกษตรตาบล 22. สอบถามจากนกทองเทยว และผมาเยยมชม โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการ

ทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 23. สอบถามจากนกทองเทยว โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร

เปนผรบผดชอบ 24. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยใหคณะกรรมการการทองเทยวเชง

เกษตรเปนผรบผดชอบ 4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการตลาดการทองเทยวของชมชน ตอบ 1. งบประมาณไมเพยงพอ 2. งบประมาณไมเพยงพอ และบคลากรไมเพยงพอ 3. ประชาชนในทองถนคาขายไมเกง ขาดความกลา และประสบการณนอย 4. ราคาผลผลตไมแนนอน

103

5. งบประมาณไมเพยงพอ 6. ประชาชนไมมความรความเขาใจ ไมรหนาท 7. งบประมาณไมเพยงพอ 8. ผลผลตทเปนทตองการของตลาดไมเพยงพอ เพราะสภาพอากาศไมอานวย 9. ไมม 10. การประชาสมพนธยงนอยอย 11. ขาดงบประมาณ 12. ประชาชนยงไมมความพรอมเทาทควร 13. ขาดงบประมาณในการดาเนนการและการสงเสรมการตลาด 14. งบประมาณไมเพยงพอ 15. ยงขาดการมสวนรวมจากประชาชนบางสวน 16. ขาดงบประมาณ 17. งบประมาณไมเพยงพอ และความรวมมอจากประชาชนบางสวน 18. นกทองเทยวมาไมตรงกบชวงฤดกาล 19. การบรหารจดการยงไมดพอ เนองจากยงไมมประสบการณ และงบประมาณไม

เพยงพอ 20. ชมชนอยหางจากเสนทางหลก นกทองเทยวเขามาไมถก 21. ขาดแคลนงบประมาณ 22. งบประมาณไมเพยงพอ และขาดแคลนบคลากรทดแลในดานน 23. การประชาสมพนธยงไมทวถง ขาดแคลนงบประมาณ และบคลากร 24. ไมม 5. ขอเสนอแนะในการจดการตลาดการทองเทยวของชมชน ตอบ 1. ตองมความครอบคลม มกจกรรมทหลากหลายทเกยวของกบวถชวตของคนในชมชน 2. พฒนาใหความรกบประชาชน จดสรรงบประมาณโดยขอจากหนวยงานของจงหวด

เพมบคลากรเพอรองรบในอนาคต และหาวธการใหประชาชนเขามามสวนรวมมากขน 3. ควรใหคณะกรรมการกลมชาวสวนไดมโอกาสไปศกษาดงานในดานการตลาด 4. ภาครฐควรเขามาดแล บรหารจดการ 5. จดจางบคลากรทดแลดานการทองเทยวเชงเกษตรโดยตรง 6. มอบหมายภาระหนาททชดเจน 7. ไมม 8. ไมม 9. เพมวนเวลาในการจดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพานใหมากขน

104

10. ควรใหมการประชาสมพนธใหมากกวาน 11. ไมม 12. ไมม 13. จดอบรมใหความรแกคนในชมชน ใหตระหนกถงความสาคญของการสรางอาชพ

เกษตรกร การสรางรายไดทเกดจากการทองเทยวเกษตร 14. ไมม 15. ไมม 16. ไมม 17. การจดการตลาดการทองเทยว ควรเนนทความหลากหลายทางดานกจกรรมและ

กลมอาชพมาพฒนาและจดแสดงตอสาธารณชน 18. ควรจดหาทรพยากรใหมๆ เพอดงดดนกทองเทยว 19. อยากใหหนวยงานอนๆ ชวยประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรตาบลหนอง

ตะพาน 20. ควรหาจดขายของชมชนใหได เชน ตองมผลไมทมชอเสยงเปนทยอมรบ คณภาพด 21. ไมม 22. ควรจดใหความรดานการตลาดแกประชาชน จดสรรงบประมาณ และเพมบคลากร 23. ควรหากจกรรมเพม และจดบคลากรใหความรแกประชาชนในทองถน 24. ไมม

ดานการจดการบรการการทองเทยว

1. ตาบลหนองตะพาน มการวางแผนการจดการบรการการทองเทยวของชมชนไวอยางไรบาง และมหนวยงานใดบางทมสวนรวมในการวางแผน

ตอบ 1. ชกชวนเจาของสวนใหเขามามสวนรวม และพฒนาใหมทพกคางคนแบบ Home stay 2. พฒนาทพกคางคนประเภท Home stay พรอมบรการดานอาหาร โดยม องคการ

บรหารสวนตาบลหนองตะพานใหการสนบสนน 3. องคการบรหารสวนตาบล เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล ผนาชมชน รวมวางแผน

4. สารวจกจกรรมทควรเปดใหบรการนกทองเทยว 5. เตรยมความพรอมของสงอานวยความสะดวกตางๆ 6. จดหาทพก รานอาหารเพอบรการนกทองเทยว 7. พฒนาทพกคางคน สาหรบนกทองเทยวทอยากไดความแปลกใหม เบอชายทะเล 8. การวางโครงการ เพอใหบรรลเปาหมาย 9. ดแลสงอานวยความสะดวกตางๆ ใหมความพรอม

105

10. เตรยมความพรอมของสงอานวยความสะดวก 11. เตรยมกจกรรมการทองเทยวเพอบรการนกทองเทยว 12. ดแลสงอานวยความสะดวก และสรางความประทบใจใหกบนกทองเทยว 13. อบต. หนองตะพาน เกษตรจงหวด เกษตรอาเภอ เกษตรตาบล คณะกรรมการการ

ทองเทยว รวมกนวางแผนจดบรการการทองเทยว โดยเนนทการสรางความประทบใจ และตอบสนองความตองการใหนกทองเทยวเกดความพอใจสงสด

14. จดเตรยมกจกรรมทางการทองเทยว และดแลความพรอมของสงอานวยความสะดวก 15. จดเตรยมสถานท และกจกรรม 16. จดหากจกรรมในสวน เชน การสาธตการเกบเกยว 17. พฒนากจกรรมใหหลากหลาย รวมถงสงอานวยความสะดวกตางๆ 18. จดหาทพก รานอาหาร เพอบรการนกทองเทยว โดยใหประชาชนรวมกนรบผดชอบ 19. จดทพก รานอาหาร เพอบรการ โดยมองคการบรหารสวนตาบล คณะกรรมการการ

ทองเทยวเชงเกษตร รวมวางแผน 20. ชกชวนประชาชนใหเขารวมโครงการ จดความพรอมของทพก โดยสามารถพกเปน

หมคณะได 21. จดบคลากรเผยแพรความร และสาธตการเกษตรแกนกทองเทยว 22. จดหาทพกใหกบผมาเยยมชม โดยมองคการบรหารสวนตาบลหนองตะพานเปนผ

วางแผน 23. จดใหมสงอานวยความสะดวก 24. ดแลสงอานวยความสะดวกใหอยในความพรอมในการบรการ 2. ทานมสวนรวมในการจดการบรการการทองเทยวของชมชนหรอไม ถามมสวนรวม

ดานใด อยางไร ตอบ 1. ม ดานการบรหารจดการ การสนบสนนงบประมาณ 2. ม เปนผประสานงานดานทพกและอาหารสาหรบบรการนกทองเทยว 3. ประชมใหขอเสนอแนะ การบรหารจดการ 4. ม ดานงบประมาณ 5. ม ดานการบรหารจดการ 6. ม รวมตอนรบนกทองเทยว 7. ม โดยการใหความร และตอนรบนกทองเทยว 8. มสวนรวมในการวางโครงการและเสนอแนะกจกรรมทมประโยชน 9. มสวนรวมในการดแลนกทองเทยว 10. ม ดานการบรหารจดการ 11. ม ดานการบรหารจดการ และตอนรบนกทองเทยว

106

12. ม ดานการบรหารจดการ และดแลนกทองเทยว 13. ม รวมตอนรบคณะศกษาดงาน และนกทองเทยว 14. ม เปนทปรกษา เสนอความคดเหนในการจดงานผลไมและของดตาบลหนอง

ตะพาน รวมตอนรบนกทองเทยว และเปนวทยากรบรรยายใหความรแกนกทองเทยว 15. ม พานกทองเทยวชมสวนเกษตร และถายทอดความรแกนกทองเทยว 16. ม ดานการบรหารจดการ 17. ม ดานการบรหารจดการ การสนบสนนงบประมาณ วางแผนการตลาด 18. ม แนะนาสถานททนาชมใหกบนกทองเทยว 19. ม มสวนรวมในการตอนรบนกทองเทยว 20. เปนคณะกรรมการ และวทยากรบรรยาย เรองการทาสวนมงคด และการทาสวน

ยางพาราใหนกทองเทยว และคณะศกษาดงาน 21. รวมตอนรบนกทองเทยวทมาศกษาดงานภายในชมชน เปดใหชมสวน และเปด

บรการบานพก เสรมสข Home stay 22. ม คอชวยตอนรบนกทองเทยว และนาชมสวนเกษตร 23. ม ชวยจดงานผลไมและของดตาบลหนองตะพาน และบรการนกทองเทยว 24. ม โดยเปนกรรมการศนยถายทอดเทคโนโลยเกษตรประจาตาบล

3. มการตดตามประเมนผลการจดการบรการการทองเทยวของชมชนอยางไร และ

มอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ ตอบ 1. ไมม 2. สอบถามความคดเหนเกยวกบการใชบรการ โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 3. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรม

การทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 4. ไมม 5. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรม

การทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 6. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการ

ทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 7. สอบถามความคดเหนของนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรม

การทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 8. มการตดตามพดคยกบนกทองเทยวทมาใชบรการ และจากกลองรบความคดเหน 9. ประเมนผลภายหลงการจดงาน

107

10. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

11. สอบถามจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

12. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว และใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ

13. คนภายในชมชนรวมกบคณะกรรมการการทองเทยวเชงเกษตรรบผดชอบดแลการประเมนผล

14. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรและเกษตรตาบลเปนผรบผดชอบ

15. สอบถามจากนกทองเทยว โดยใหผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบตดตาม

16. ไมม 17. ไมม 18. เกบสถตนกทองเทยว โดยใหเจาพนกงานทนาชม เปนผรบผดชอบ 19. เกบสถตนกทองเทยวทมาใชบรการ และสอบถามความคดเหน โดยใหผชวยเจา

พนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 20. มคณะกรรมการการทองเทยวประจาตาบลเปนผประเมนผล 21. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยมอบหมายใหผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรและเกษตรตาบลเปนผรบผดชอบ 22. กรอกแบบสอบถาม โดยคณะกรรมการการทองเทยว และผชวยเจาพนกงาน

สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 23. สอบถามจากนกทองเทยว โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร

และคณะกรรมการทองเทยวเชงเกษตร เปนผรบผดชอบ 24. สอบถามความคดเหนจากนกทองเทยว โดยผชวยเจาพนกงานสงเสรมการ

ทองเทยวเชงเกษตรเปนผรบผดชอบ 4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการบรการการทองเทยวของชมชน ตอบ 1. เสนทางไมปลอดภย 2. ไมม 3. ประชาชนใหความสนใจนอย ผลงานทออกมายงไมเดนชด 4. ขาดความรวมมอจากประชาชนในชมชนบางสวน 5. ไมม

108

6. การไมตรงตอเวลา 7. งบประมาณไมเพยงพอ 8. งบประมาณไมเพยงพอ 9. ไมม 10. ไมม 11. ไมม 12. ตาบลยงไมคอยมความพรอมเกยวกบการบรการการทองเทยว 13. บคลากรและคนในชมชนยงความความรความเขาใจในการบรการ 14. บคลากรทดแลดานการทองเทยวโดยตรงมนอย 15. บคลากรทรบผดชอบดานการทองเทยวมนอย 16. เสนทางไมมความปลอดภย 17. ยงไมมปายบอกทางตามจดตางๆ ทสาคญใหกบนกทองเทยว 18. พธการในการตอนรบนกทองเทยวนาน ทาใหนกทองเทยวเบอ 19. ตองการงบประมาณสนบสนน 20. ขาดงบประมาณในการจดซอสงอานวยความสะดวกแกนกทองเทยว 21. ไมม 22. การคมนาคมไมสะดวก ปายบอกทางยงไมชดเจน 23. การคมนาคมไมสะดวก ปายบอกทางสถานททองเทยวไมชดเจน 24. ไมม 5. ขอเสนอแนะในการจดการบรการการทองเทยวของชมชน ตอบ 1. เนนความประทบใจ ชมชนเตมใจตอนรบ การบรการด มความปลอดภย 2. ตองมบคลากรทดแลโดยตรง เพอจะไดอธบายและบรรยายใหกบนกทองเทยวได 3. ควรมการจดตงกลมอาชพใหมากขน ใหคณะกรรมการไดมโอกาสไปศกษาดงาน 4. ภาครฐควรสนบสนนเรองงบประมาณ 5. ใหความรกบประชาชนดานการจดการสงอานวยความสะดวก 6. ขอใหรหนาท และทางานอยางจรงจง ตรงตอเวลา 7. ควรปรบปรงสถานท และเสนทางไปยงทองเทยว 8. จดการใหพรอม มการวางแผนและดาเนนโครงการใหเหมาะสม 9. ไมม 10. ไมม 11. ไมม 12. ไมม

109

13. จดศกษาดงานในตางจงหวดทมการจดทองเทยวเชงเกษตรแบบครบวงจร และถกวธ

14. ควรจดใหมรถราง หรอจกรยานพานกทองเทยวชมสวน 15. ไมม 16. ควรสรางความพอใจในการบรการกบนกทองเทยว 17. ควรสรางความประทบใจแกนกทองเทยว ใหนกทองเทยวเกดความพอใจสงสด 18. ควรกลาวตอนรบนกทองเทยวแตพองาม และนาชมสถานททองเทยวทสวยงาม 19. อยากใหมการอบรมใหความรดานการบรการการทองเทยว 20. ควรจดการทองเทยวใหเหนถงวถชวตของชมชนและการประกอบอาชพของชมชน

เปนหลก 21. ไมม 22. ตองมบคลากรในดานการทองเทยวเชงเกษตรโดยตรง 23. การบรการตองประทบใจ จดใหความรดานการบรการแกประชาชน และพฒนา

ความสะดวกสบายไปยงเสนทางทองเทยว 24. ไมม

110

ภาคผนวก ค แบบสอบถามและแบบสมภาษณทใชในการวจย

111

แบบสอบถาม เรอง การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง --------------------------------------------------------

แบบสอบถามนไดจดทาขนเพอเกบขอมลเพอประกอบการทาปรญญานพนธของนสตปรญญาโท หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวางแผนและการจดการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ขอมลตางๆ ทศกษานเปนการศกษาในเชงวชาการและจะไมมผลสะทอนกลบในแงลบแกทานผใหขอมลแตประการใด จงขอความอนเคราะหจากทานไดใหคาตอบในการตอบแบบสอบถามอยางตรงไปตรงมาตามขอเทจจรง ทงน หวงวาคงจะไดรบความกรณาจากทานเปนอยางยง นางสาวอจฉรยา ศกดนรงค ผวจย คาชแจงในการตอบแบบสอบถาม แบบสอบถามนมจานวนทงหมด 6 หนา ประกอบดวย 2 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 ขอมลเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

เลขทแบบสอบถาม.......................................

วนทสอบถาม............../................../..................

หมท ..................................... บาน................................................

112

ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย หรอเตมคาลงในชอง ทตรงกบขอมลของทานตามความ เปนจรง

1. เพศ ชาย หญง

2. อาย 15-24 ป 25-34 ป 35-44 ป 45-54 ป 55-64 ป 65 ปขนไป

3. ระดบการศกษาสงสด ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. ปวส. ปรญญาตร อนๆ โปรดระบ.................................

4. อาชพ เกษตรกรรม คาขาย/ประกอบธรกจสวนตว รบราชการ พนกงานรฐวสาหกจ รบจาง อนๆ โปรดระบ.................................

5. รายไดตอเดอน ตากวาหรอเทากบ 5,000 บาท 5,001 – 10,000 บาท 10,001 – 15,000 บาท 15,001 – 20,000 บาท 20,001 – 25,000 บาท ตงแต 25,001 บาทขนไป

6. ภมลาเนาเดม เปนคนในหมบาน ยายมาจากหมบานอน ยายมาจากตาบลอน ยายมาจากอาเภออน ยายมาจากจงหวดอน

7. ทานอาศยอยในชมชนนเปนเวลา......................ป.....................เดอน 8. ทานเปนสมาชกของกลมองคกรใดบาง

ไมเปน เปน

ผบรหารทองถน (อบต., กานน, ผใหญบาน) คณะกรรมการหมบาน กลมชมรม/สมาคม อนๆ โปรดระบ...................................................

113

ตอนท 2 ขอมลเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ในชองทตรงกบระดบการมสวนรวมในการจดการการทองเทยว เชงเกษตรกรรมของทาน ตามความเปนจรง

ระดบการมสวนรวม ทกครง เกอบ

ทกครง บางครง นานๆ

ครง ไมเคย การจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

5 4 3 2 1

1. การจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร – ทรพยากรตางๆ ในตาบลหนองตะพานทเกยวของกบการ

ทองเทยวเชงเกษตรกรรม ไดแก ไรนา สวนผลไม นา ดน และเทคโนโลยการผลต เปนตน

1.1 ทานเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอกาหนดแนวทางการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร

1.2 ทานมสวนรวมในการแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรของชมชนในทประชมประชาคมของหมบาน

1.3 ทานมสวนรวมในการนาเทคโนโลย การเกษตรใหมๆ มาใชในชมชน

1.4 ทานมสวนรวมในการบารงรกษาทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน

1.5 ทานมสวนรวมในการจดการสภาพ แวดลอมและทศนยภาพของชมชนใหสวยงาม

1.6 ทานมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทานา

1.7 ทานมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทาสวนผลไม

1.8 ทานมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการทาสวนไมดอกไมประดบ

1.9 ทานมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรในรปแบบของการปลกผกปลอดสารพษ

1.10 ทานมสวนรวมในการประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน

114

ระดบการมสวนรวม ทกครง เกอบ

ทกครง บางครง นานๆ

ครง ไมเคย

การจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

5 4 3 2 1 2. การจดการตลาดการทองเทยว – การจดการดานการตลาดทเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของ

ชมชน ไดแก การประชาสมพนธการทองเทยว การจาหนายสนคา การออกแบบบรรจภณฑสนคา การโฆษณา เปนตน

2.1 ทานเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนการตลาดสาหรบการทองเทยวเชงเกษตรกรรมในชมชน

2.2 ทานมสวนรวมในการแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบแผนการตลาด ในทประชมประชาคมของหมบาน

2.3 ทานมสวนรวมในการประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน

2.4 ทานมสวนรวมในการจดทาเอกสารสาหรบประชาสมพนธการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน

2.5 ทานมสวนรวมในการเผยแพรขอมลการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชนแกบคคล ภายนอก

2.6 ทานมสวนรวมในการออกแบบบรรจภณฑของสนคาเกษตร

2.7 ทานมสวนรวมในการสงเสรมการขายสนคาเกษตร เชน มของแถมใหลกคา หรอลดราคาเมอลกคาซอสนคาจานวนมาก

2.8 ทานมสวนรวมในการจดจาหนายสนคาเกษตร

2.9 ทานมสวนรวมในการประเมนผลการจดการดานตลาดการทองเทยวของชมชน

115

ระดบการมสวนรวม

ทกครง เกอบ ทกครง

บางครง นานๆ ครง

ไมเคย การจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

5 4 3 2 1 3. การจดการบรการการทองเทยว – การจดการดานการบรการทเกยวกบการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ไดแก

การนาเทยว รานอาหาร ทพก ทจอดรถ สขา เปนตน

3.1 ทานเขารวมประชมประชาคมของหมบานเพอวางแผนกาหนดแนวทางการบรการการทองเทยวของชมชน

3.2 ทานมสวนรวมในการแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบการวางแผนการบรการการทองเทยวของชมชนในทประชมประชาคมของหมบาน

3.3 ทานมสวนรวมในการดแลรกษาสงอานวยความสะดวกตางๆ ของชมชน เชน สขา ทจอดรถ ปายสอความหมาย เปนตน

3.4 ทานมสวนรวมในการกาหนดรปแบบกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน

3.5 ทานมสวนรวมในการนานกทองเทยวเยยมชมแหลงทองเทยว

3.6 ทานมสวนรวมในการใหความรเกยวกบการเกษตรแกนกทองเทยวทสนใจ

3.7 ทานมสวนรวมในการจดทพกเพอบรการแกนกทองเทยว

3.8 ทานมสวนรวมในการประเมนผลการจดการบรการการทองเทยว

116

4. ปญหาและอปสรรคในการมสวนรวมจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน

- ดานการจดการทรพยากรทองเทยวเกษตร

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

- ดานการจดการตลาดการทองเทยว

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

- ดานการจดการบรการการทองเทยว

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

117

5. ขอเสนอแนะในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรมของชมชน

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

118

แบบสมภาษณ เรอง การมสวนรวมของชมชนและแนวทางในการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม

กรณศกษา ตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง --------------------------------------------------------

แบบสมภาษณนไดจดทาขนเพอเกบขอมลเพอประกอบการทาปรญญานพนธของนสตปรญญาโท หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวางแผนและการจดการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ขอมลตางๆ ทศกษานเปนการศกษาในเชงวชาการและจะไมมผลสะทอนกลบในแงลบแกทานผใหขอมลแตประการใด จงขอความอนเคราะหจากทานไดใหคาตอบในการตอบแบบสมภาษณอยางตรงไปตรงมาตามขอเทจจรง ทงน หวงวาคงจะไดรบความกรณาจากทานเปนอยางยง นางสาวอจฉรยา ศกดนรงค ผวจย

119

แบบสมภาษณสาหรบเจาหนาทของรฐ ทเกยวของกบการจดการการทองเทยวเชงเกษตรกรรม ของตาบลหนองตะพาน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง

ดานการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตร

1. มการวางแผนการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชนไวอยางไรบาง และมหนวยงานใดบางทมสวนรวมในการวางแผน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

2. ทานมสวนรวมในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชนหรอไม ถามทานมสวนรวมในดานใด อยางไร .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

3. มการตดตามประเมนผลการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชนอยางไร และมอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

5. ขอเสนอแนะในการจดการทรพยากรการทองเทยวเกษตรของชมชน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

120

ดานการจดการตลาดการทองเทยว 1. มการวางแผนการตลาดการทองเทยวของชมชนไวอยางไรบาง และมหนวยงานใดบางทม

สวนรวมในการวางแผน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

2. มการจดการทางดานการสงเสรมการตลาด การโฆษณาและประชาสมพนธดวยวธใดบาง อยางไร และใครเปนผรบผดชอบ .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

3. มการตดตามประเมนผลการจดการตลาดการทองเทยวของชมชนอยางไร และมอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการตลาดการทองเทยวของชมชน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

5. ขอเสนอแนะในการจดการตลาดการทองเทยวของชมชน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

121

ดานการจดการบรการการทองเทยว 1. มการวางแผนการจดการบรการการทองเทยวของชมชนไวอยางไรบาง และมหนวยงาน

ใดบางทมสวนรวมในการวางแผน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

2. ทานมสวนรวมในการจดการบรการการทองเทยวของชมชนหรอไม ถามทานมสวนรวมในดานใด อยางไร .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

3. มการตดตามประเมนผลการจดการบรการการทองเทยวของตาบลอยางไร และมอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบ .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการบรการการทองเทยวของตาบล .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

5. ขอเสนอแนะในการจดการบรการการทองเทยวของชมชน .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

122

ภาคผนวก ง รายนามผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย

123

รายนามผเชยวชาญตรวจแบบสอบถามและแบบสมภาษณ

รายชอ ตาแหนง 1. รองศาตราจารยสภาพร สกสเหลอง - ประธานกรรมการบรหารหลกสตร วท.ม.

สาขาวชาการวางแผนและการจดการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม

- หวหนาภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. อาจารยกลยาณ กลชย - อาจารยประจาภาควชาภมศาสตร

คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

124

ภาคผนวก ง รายนามผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย

126

ประวตยอผวจย

127

ประวตยอผวจย

ชอ-ชอสกล นางสาวอจฉรยา ศกดนรงค วน เดอน ป เกด 25 ตลาคม 2520 สถานทเกด จงหวดระยอง สถานทอยปจจบน 56/1 ม. 4 ตาบลตาขน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง 21120 ประวตการศกษา พ.ศ. 2538 มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนสามเสนวทยาลย พ.ศ. 2542 การศกษาบณฑต สาขาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยบรพา พ.ศ. 2549 วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวางแผนและการจดการ

การทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ