Upload
others
View
22
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
*अध्याय आठवा प्रारंभ*
॥ श्री गणशेाय नमः ॥
ह ेवसदुवेदवेकीनंदना । ह ेगोपगोपीमनरंजना ।
ह ेदषु्टदानवमददना । श्रीहरी पाव मातें ॥१॥
तझु्या प्राप्तीचें साधन । कमादददकाचंें अनषु्ठान ।
परा भदिचें सेवन । करण्या आह ेअपात्र मी ॥२॥
तझुी ज्ञानदात्री शास्त्रें सारी । गीवादण भाषेंभीतरीं ।
तयाचंें सागं करं हरी । सेवन तें कवण्या रीतीं ॥३॥
गीवादणाचा नसे गधं । तयातंनू माझी मती मंद ।
कमलातंील मकरंद । बेडुकाला दमळतो कसा ? ॥४॥
अन्नदानें तझुी प्रादप्त । जरी करन घऊंे श्रीपती ।
तरी धनाचा अभाव दनदिती । दाररद्रय पदरी बाधंले तवा ं॥५॥
जरी करं मी तीर्दयात्रा । तरी सामर्थयद नाही गात्रा ।
तशांतही अधंतव आता ं। आलें आह ेदृष्टीतें ॥६॥
ऐसा सवद बाजूंनी । मी हीनदीन चक्रपाणी ।
दाररद्रयाच ेमनीच्या मनी । जाती दजरोनी मनोरर् ॥७॥
ह ेव्यावहाररक दृष्टया खरें जरी । परी तझुी कृपा झाल्यावरी ।
स्वानंदाच्या सागरी । पोहत राह ेअहोरात्र ॥८॥
तझु्या कृपचेें मदहमान । आगळे आह ेसवाांहून ।
घनाच्या पाण्यालागनू । दाम दणे्याची गरज नसें ॥९॥
मेघानंी आदणल्या मनातं । तळी दवदहरी भरतात ।
दनव्वळ खडकास फुटतात । पाट पाण्याच ेपाडुंरंगा ! ॥१०॥
ऐशा तया तवं कृपचेा । दासगण ूहा भकेुला साचा ।
घास एखादा तरी तयाचा । घाल माझ्या मखुातं ॥११॥
तणे ेमी तपृ्त होईन । अवघ्या सखुातें पावेन ।
अमतृाचा लाभता ंकण । रोग सारे दरू होती ॥१२॥
असो मागील अध्यायीं । दशेमखु पाटलाठायीं ।
मकु्कामातें दफुळीबाई । येऊन बसली हें ऐदकलें ॥१३॥
जेर् जेर् ही नादं ेदफुळी । तरे् तरे् ही करी होळी ।
अवघ्या सखुाचंी रागंोळी । इच्या पायीं होतसे ॥१४॥
क्षयरोग तो शरीराला । वा दफुळी रोग समाजाला ।
नेतसे यमसदनाला । प्रयत न पडती लळेु तरे् ॥१५॥
असो तळ्यादचया काठावंर । दशेमखुाचा एक महार ।
करं लागला चरचर । या खडूं पाटलापढुें ॥१६॥
पाटील गावंींचा अदधकारी । पाटील गावंीची पढंरी ।
काहंीं कामावरन खरी । कुरबरु झाली उभयतांत ॥१७॥
तो असे मर् या महार । दशेमखुाचा ज्याला जोर ।
तो बोलला उणें उत्तर । खडूं पाटलाकारणें ॥१८॥
पाटील वदला तयावरी । तझुी रीत ही नाही बरी ।
गरीबानें पायरी । आपली कधीं सोडंू नये ॥१९॥
उणीं उत्तरें बोलण्याचा । अदधकार आह ेदशेमखुाचा ।
तझु्यासारख्या नकटयाचा । नाहीं हें जाण मनीं ॥२०॥
तरी महार ऐकेना । करं लागला चषे्टा नाना ।
तयाच्या ऐकोनी भाषणा । पाटील खवळला मानसीं ॥२१॥
बाचाबाचीच ेकारण । होते अदत क्षलु्लक जाण ।
कागद ठाण्यालागनू । पाठवणें होत ेपाटलाला ॥२२॥
तो टप्पा न्यावयासी । सादंगतले होते महारासी ।
कीं तू ंअसाच जा अकोल्यासी । तहदशलींत टप्पा द्याया हा ॥२३॥
तें ऐकोनी वदला महार । मी न हा टप्पा नणेार ।
दशेमखुाच्या आदश्रतावर । तमुचा डोळा हमेशा ॥२४॥
काहंीं असो आज ददनीं । मी टप्पा न जाय घवेोनी ।
तझु्या हुकूमालागनुी । बोंबा दशमग्याच्या समजतों मी ॥२५॥
ऐसे वदनीं बोलला । हावभावही तैसा केला ।
मठू वळूनी हात नेला । तयानें आपलु्या मखुापढुें ॥२६॥
ती तयाची पाहूनी कृती । खडूं पाटील कोपला दचत्तीं ।
भरीव वेळूची काठंी होती । पाटलाच्या हातांत ॥२७॥
तयाच काठीचा केला प्रहार । महारादचया हातावर ।
पाटील मळूचा जोरदार । तयानें रागें केला प्रहार हा ॥२८॥
तया प्रहारें करनी । हात गलेा मोडूनी ।
महार बेशदु्ध होवोनी । पडता झाला भमूीवर ॥२९॥
पाटील दसुर् या महाराला । गलेे टप्पा द्यावयाला ।
तों इकडे वतृ्तातं कैसा झाला । तो आता सागंतों ॥३०॥
तो महार तयाच्या आप्तानंी । नेला उचलनू दशेमखुसदनीं ।
मोडला हात ह ेपाहूदन । दशेमखु त ेसंतोषले ॥३१॥
वा ! वा ! छान गोष्ट झाली । आपणा कुरापत काढण्या भली ।
ही अनायासें संधी आली । ती उपयोगी न दवडणें ॥३२॥
तयानंी तया महारासी । तातकाळ नेले कचरेीसी ।
समजादवलें अदधकार् यासी । खोटेंनाटें दवबधु हो ॥३३॥
कोठेंही दोन पक्षातं । वाकडे आल्या यदतकंदचत ्।
काटयाचंचे होतात । नायटे ते अवलोका ॥३४॥
दफयादद तया महाराची । पसु्तकात नोंदली साची ।
आज्ञा झाली अदधकार् याची । पाटील पकडून आणावया ॥३५॥
शगेावंी झाली पकुार । उद्या ंआह ेपडणार ।
पाटलाच्या पदीं र्ोर । बेडी, करीं हातकडया ॥३६॥
तें खडूं पाटला समजलें । धाबें तयाचें दणाणलें ।
तोंडच ेपाणी पळालें । झाला अदत दचतंातरु ॥३७॥
ज्या शगेावंी मी वाघापरी । वागत होतो आजवरी ।
तरे्ेंच का ंहा श्रीहरी । प्रसंग आदणला बेडीचा ॥३८॥
अब्रदुारास अपमान । वाटे मरणाहून मरण ।
बंध ुगलेे घाबरन । काहंी दवचार सचुनेा ॥३९॥
खडूं हताश होऊन बसला । तो एक दवचार सचुला तयाला ।
श्रीगजानन महाराजालंा । साकंडे हें घालावें ॥४०॥
तया साधचूें वाचनू । या संकटाच ेदनरसन ।
करणारा न कोणी आन । रादहला या वर् हाडीं ॥४१॥
लौदककीं यत न करण्याला । बंध ूगेले अकोल्याला ।
खडूं पाटील नीट आला । समर्ादकडे रात्रीस ॥४२॥
येताच केला नमस्कार । दशर ठेदवलें पायावर ।
महाराज आला कठीण फार । प्रसंग तो माझ्यावरी ॥४३॥
सरकारी कामादनदमत्त । मी एका महाराप्रत ।
तळ्यापाशीं तादडलें सतय । करातंील काठींनें ॥४४॥
तयाचा ऐसा पररणाम झाला । काटंयाचा नायटा केला ।
दशेमखु मंडळींनी भला । माझें अदहत करण्यास ॥४५॥
तयादनदमत्त कैद मला । होण्याचा उद्या प्रसंग आला ।
समर्ाद माझ्या इज्जतीला । तजुवीण कोण रक्षील ? ॥४६॥
उद्या ंयेतील राजदतू । मला येर्दून नणे्याप्रत ।
बेडी ठोकोदन पायातं । ऐसें आज ऐदकलें ॥४७॥
तयापके्षा गरुवरा । गळा माझा येर्ेदच दचरा ।
ही घ्या तलवार दतेो करा । वेळ करं नका हो ॥४८॥
अब्रदूाराकारण । बेइज्जत हचे मरण ।
अपराध माझा तयातंनू । अदत अल्प दयाळा ॥४९॥
तया अपराधरपी खडयाचा । हा डोंगर झाला साचा ।
अदभमान माझ्या अब्रचूा । धरा समर्ाां ये काळीं ॥५०॥
जयद्रर्ाच्या वेळेला । अदग्नकाष्ठ भक्षण्याला ।
होता अजुदन तयार झाला । केवळ आपलु्या अब्रसू्तव ॥५१॥
तरे्े भगवंतानें भली । अब्र ूतयाची रक्षण केली ।
प्रभनूें वस्त्र ेनेसदवलीं । द्रौपदीला सभते ॥५२॥
तवेीं मम अब्रहूी पाचंाळी । दशेमखु कौरवानंी आदणली ।
नग्न करण्यासाठी भली । दतच ेकरा हो रक्षण ॥५३॥
ऐसे वदनू समर्ादला । पाटील रडंू लागला ।
आसवाचंा तो चालला । परू नेत्रावाटें हो ! ॥५४॥
घरचीं माणसें दचतंातरु । आधीच झाली होती फार ।
नाही तयाचं्या शोका पार । तो सागंावा कोठवरी ? ॥५५॥
इकडे समर्ाांनीं भल े। दोन्ही हातीं कवटाळीलें ।
खडूं पाटला हृदयीं धररलें । तयाचें सातंवन करावया ॥५६॥
अरे ! कामकतयाद परुुषाप्रत । ऐशी संकटे येतात ।
वरच्यावरी जाण सतय । तयाची दचतंा वाहू ंनको ॥५७॥
स्वार्ददृष्टी बळावता ं। ऐसेंच होते तत्त्वता ं।
खर् या नीतीची ही वाताद । अणमुात्र तया कळत नसे ॥५८॥
तमु्ही पाटील दशेमखु दोघजेण । एका जातीच ेअसनू ।
एकमेकाचं ेनकुसान । स्वार्ें कर पाहता ं॥५९॥
मागें कौरवपाडंवातं । स्वार्चे आला दवपट सतय ।
परर पाडंवाचंा पक्ष तेर् । न्यायें खरा होता कीं ॥६०॥
म्हणनू पाडंवाकंारणें । साह्य केलें भगवंतानें ।
सतयासाठीं मारणें । भाग पडले कौरवानंा ॥६१॥
जा दभऊं नकोस दतळभर । बेडी न तशुीं पडणार ।
दकती जरी केला जोर । दशेमखुानें आपला ॥६२॥
तचे पढुें खरें झालें । पाटील दनदोषी म्हणोन सटुले ।
जे का ंसंतमखुावाटें आले । तें न खोटे होई कधीं ॥६३॥
पाटील मंडळी उत्तरोत्तर । भजूं लागली साचार ।
कोणा नाही आवडणार । अमतृ तें सेवावया ? ॥६४॥
पढुें खडूं पाटलानें । करन दवनंदत प्रमेानें ।
नेलें रहावयाकारणें । समर्ादला दनजगहृीं ॥६५॥
असता ंपाटील सदनातं । गजाननस्वामी समर्द ।
ब्राह्मण आले अवदचत । दहापाचं तलैंगी ॥६६॥
तलैंगीं दवद्वान असती । कमदठ वेदावरी प्रीती ।
परी धनाचा लोभ दचत्तीं । राहीं ज्याचं्या दवशषे ॥६७॥
ते काहंीं दमळेल म्हणनू । समर्ाांकडे आले जाण ।
तयी होत ेपाघंरण । घऊेन समर्द दनजलेलें ॥६८॥
तयानंा जाग ेकरण्याप्रत । ब्राह्मण म्हणू ंलागले मंत्र ।
जटेच ेत ेस्वरासंदहत । अदत उच्च स्वरानें ॥६९॥
मंत्र म्हणण्यात चकू झाली । ती न तयानंी दरुस्त केली ।
म्हणनू आसनीं उठून बसली । गजाननाची स्वारी पहा ॥७०॥
आदण ऐसें वदलें ब्राह्मणाला । तमु्हीं कशासाठीं वैददक झाला ं।
हीनतव वेददवद्येला । आणू ंनका रे दनरर्दक ॥७१॥
ही न दवद्या पोटाची । मोक्षदात्री आह ेसाची ।
बा डोईस बाधंल्या शालीची । दकंमत काहंीं राखा हो ॥७२॥
मी म्हणतों ऐसें म्हणा । खरे स्वर मनीं आणा ।
उगीच भोळ्या भादवकानंा । सोंग आणनू नाडंू नका ॥७३॥
जी ऋचा ब्राह्मणानंी । म्हणण्या सरंु केली जाणी ।
तोच अध्याय समर्ाांनीं । धडधड म्हणनू दाखदवला ॥७४॥
चकू न कोठें म्हणण्यातं । शोदोच्चार स्पष्ट सतय ।
वाटे वदसष्ठ मदूतदमंत । वेद म्हणण्या बसला असे ॥७५॥
तलेंगी ते ऐकून चदकत झाले । अधोवदन बैसले ।
मखु वरी करण्या आपलुें । भय मनीं वाटलें तया ं॥७६॥
सयूद उदय झाल्यावर । तयाच्यापढुें का ंहोणार ।
दीपाचंा तो जयजयकार । तयाचंी दकंमत अधंारी ॥७७॥
दवप्र म्हणती आपलु्या मनीं । हा दपसा कशाचा महाज्ञानी ।
चारी वेद याच्या वदनीं । नादंतात प्रतयक्ष ॥७८॥
हा दवधाताच होय दसुरा । शकंा येर्े नरुली जरा ।
हा असावा ब्राह्मण खरा । जातीनें कीं दनःसंशय ॥७९॥
परमहसं दीक्षा याची । वाताद न उरली बंधनाची ।
कोणतयाही प्रकारची । हा जीवन्मिु दसद्धयोगी ॥८०॥
काहंीं पणु्य होतें पदरीं । म्हणनू मदूतद पादहली खरी ।
हा वामदवे याला दसुरी । उपमा न ती द्यावया ॥८१॥
असो खडूं पाटलाकडून । तया ब्राह्मणालागनू ।
दतेे झाले दयाघन । रपया रपया ददक्षणा ॥८२॥
ब्राह्मण संतषु्ट झाले । अन्य गावंा दनघनू गलेे ।
महाराजही कंटाळलें । उपादधला गावंच्या ॥८३॥
श्रोत ेखर् या संताप्रत । उपाधी ना असे पटत ।
दादंभकालंा मात्र । भषूण होते दतयचे े॥८४॥
गावंादचये उत्तरेला । एक मळा सादन्नध्याला ।
या मळ्यातं भाजीपाला । होत होता बहुवस ॥८५॥
एक दशवाच ेमदंदर । तरे्ें होते साचार ।
दलंबतरंची र्ंडगार । छाया होती त ेठायीं ॥८६॥
हा कृष्णाजी पाटलाचा । मळा होता मालकीचा ।
हा कृष्णाजी खडुंजीचा । सगळ्यातं शवेटला भाऊ असे ॥८७॥
तया मळ्यातं महाराज आले । दशवालयासदन्नध बसले ।
एका ओटयावरी भले । दनंबतरच्या छायेंत ॥८८॥
समर्द म्हणाले कृष्णाजीसी । मी आलों तझु्या मळ्यासी ।
काहंी ददवस रहावयासी । या श्रीशकंरासदन्नध ॥८९॥
हा भोलानार् कपूदरगौर । नीलकंठ पावदतीवर ।
हा राजराजेश्वर । आह ेअवघ्या दवेाचंा ॥९०॥
तो तझु्या मळ्यातं रमला । म्हणनू मीही दवचार केला ।
येर्ें येण्याचा तो भला । द ेसाऊली करन ॥९१॥
ते वाक्य ऐदकलें । सहा पत्रें आणदवलें ।
ओटयावरी छप्पर केलें । कृष्णाजीनें तातकाळ ॥९२॥
समर्ाांनी वास केला । म्हणनू मळा क्षते्र झाला ।
राजा जाय जया स्र्ला । तीच होत ेराजधानी ॥९३॥
महाराजाचं ेबरोबर । होता पाटील भास्कर ।
सेवा करण्या दनरंतर । दसुरा तकुाराम कोकाटया ॥९४॥
खाण्यादपण्याची तरतदू सारी । दनजागंे कृष्णाजी पाटील करी ।
समर्द तें जेवल्यावरी । तो प्रसाद घते असे ॥९५॥
असो गजानन असता ंमळ्यातं । गोष्ट घडली अद ्भतू ।
येत ेझाले दफरत दफरत । दहावीस गोसावी त ेठाया ं॥९६॥
समर्ाांचा बोलबाला । तयानंी आधींच होता ऐदकला ।
म्हणनू तयानंी तळ ददला । येऊदन या मळ्यामध्ये ॥९७॥
गोसावी म्हणती पाटलासी । आम्ही आहों तीर्दवासी ।
जातो रामेश्वरासी । भागीरर्ीला घऊेन ॥९८॥
गगंोत्री, जम्नोत्री, केदार । दहगंलाज, दगरनार, डाकोर ।
ऐशी क्षते्रें अपार । पादहलीं पायीं दफरनी ॥९९॥
ब्रह्मदगरी गोसाव्याचे । आम्ही दशष्य आहो साच े।
महाराजही आमचु े। आहते सापं्रत बरोबर ॥१००॥
ह ेमहासाध ुब्रह्मदगरी । ज्याचंा बंदा गलुाम हरी ।
ती मदूतद आली घरी । तझु्या पवूदभाग्यानें ॥१॥
दशरापरुींचें अयादचत । आम्हा ंद्यावें तमु्हीं तवरीत ।
लाग ेजो ओढण्याप्रत । गाजंा तोही परुवावा ॥२॥
तीन ददवस येर्ें राहू ं। चौर्े ददवशी येर्नू जाऊं ।
पाटील नका कष्टी होऊं । साधनू घ्या ही पवदणी ॥३॥
तमु्ही पोदशला मळ्यातं । वेडादपसा नंगाधतू ।
मग आम्हा ंदणे्या अयादचत । मागपेढुे का ंपाहता ं? ॥४॥
गाढवासी पोदशती । गाईस लार्ा माररती ।
ते का ंम्हणावें सन्मती । पहा दवचार करन ॥५॥
आम्ही गोसावी वैराग्यभररत । जाणतो अवघा वेदांत ।
मजी असल्या मळ्यातं । या पोर्ी ऐकावया ॥६॥
कृष्णाजी म्हण ेतयावरी । उद्या ंघालीन दशरापरुी ।
आज आहते भाकरी । तयाच जाव्या घऊेन ॥७॥
दजतकुा गाजंा ओढाल । दततकुा तरे्ेंच दमळेल ।
तरे्ें चालता ंबोलता ंकंठनीळ । बसला आह ेपत्र्यामध्यें ॥८॥
दोन प्रहराची वेळा खरी । घतेल्या चणू भाकरी ।
मळ्यातं येऊदन दवदहरीवरी । बसलें गोसावी भोजना ॥९॥
समर्ाांच्या समोरी । एका छपराभीतरी ।
गोसाव्यानंी लादवली खरी । आपआपली कडासनें ॥११०॥
तयाचंा जो होता महतं । ब्रह्मदगरी नामें सतय ।
तो भगवद्गीतेप्रत । वाचू ंलागला अस्तमानी ॥११॥
गोसावी श्रवणा बैसले । गावंातंनूही काहंी आलें ।
पोर्ी ऐकावया भले । तया ब्रह्मदगरी गोसाव्याची ॥१२॥
“नैनं दछन्ददन्त” हा श्लोक । दनरपणाचा होता दखे ।
ब्रह्मदगरी पक्का दादंभक । स्वानभुवाचा लेश नसे ॥१३॥
दनरपण तयाचें ऐदकलें । गावंकर् यास नाहीं पटले ।
त ेआपसातं बोलूं लागले । हा नसुता शोदच्छल ॥१४॥
सारे पोर्ी ऐकल्यावरी । येऊन बसले पत्र्याभीतरीं ।
गजाननाच्या समोरी । संतदशदन घ्यावया ॥१५॥
लोक म्हणती छपराला । दनरपणाचा भाग झाला ।
येर्ें पत्र्यास बैसला । स्वानभुवाचा परुष हा ॥१६॥
तरे्ें ऐकला इदतहास । येर्ें पादहला प्रतयक्ष परुष ।
या भाषणें गोसाव्यास । राग आला काहंीसा ॥१७॥
अवघ ेगोसावी गाजंा प्याया । बसले होत ेघऊेदनया ।
तया पत्र्यादचया ठायां । चालली दचलीम गाजंाची ॥१८॥
पत्र्यातं पलंगाच्या वरी । बसली होती समर्दस्वारी ।
दचलीम भरन वरच्यावरी । प्याया दईे भास्कर ॥१९॥
तया दचदलमीच्या दवस्तवाची । दठणगीं पलंगीं पडली साची ।
ती पडतानंा कोणाची । दृदष्ट न गलेी दतच्यावर ॥१२०॥
काहंीं वेळ गले्यावर । दनघू ंलागला धरू ।
पलंग पटेला अखरे । एकदम चहू ंबाजूंनी ॥२१॥
तो प्रकार पाहता ं। भास्कर बोले सद ्गरुुनार्ा ।
पलंग सोडा शीघ्र आता ं। या खालीं उतरन ॥२२॥
लाकडें हीं पलंगाचीं । आहते कीं सागाचीं ।
तीं न आता ंदवझायाचीं । पाण्यावाचंनू दयाळा ॥२३॥
तयीं समर्द बोलले वाचें । भास्करा अदग्न दवझदवण्याचें ।
कारण नाहीं तलुा साचें । जल मळुींच आणू ंनको ॥२४॥
अहो महाराज ब्रह्मदगरी । या बैसा पलंगावरी ।
तमु्हा ंआह ेअवगत खरी । भगवद्गीता साकल्यें ॥२५॥
तयाच्या परीक्षचेी वेळ । आदणली हरीनें तातकाळ ।
ब्रह्मा न जाळी अनळ । याचा प्रतयय दाखवा ॥२६॥
“नैनं दछन्ददन्त” श्लोकावर । व्याख्यान केलें एक प्रहर ।
आता ंका ंमादनता ंदर । या पलंगीं बसण्याचा ? ॥२७॥
जा जा भास्करा लौकरी । ब्रह्मदगरीला करीं धरी ।
आणनू बसवी अतयादरीं । या जळतया पलंगास ॥२८॥
ऐशी आज्ञा होता ंक्षणीं । भास्कर गलेा धावंोनी ।
ब्रह्मदगरीचा सव्य पाणी । धररला तयानें दनजकरें ॥२९॥
भास्कराचें शरीर । दधप्पाड सशक् त दपळदार ।
तो गोसावी तयाच्या समोर । शोभू ंलागला घुगंरुडें ॥१३०॥
पलंग पटेला चौफेर । ज्वाळा दनघू ंलागल्या र्ोर ।
परी महाराज आसनीं दस्र्र । हलले मळुीं न इतकें ही ॥३१॥
श्री प्रल्हाद कयाधसुतु । उभा केला अग्नींत ।
ह ेदलदहलें परुाणातं । श्रीव्यासानंीं भागवतीं ॥३२॥
तया दलदहल्या गोष्टीचें । प्रतयंतर दादवलें साचें ।
मळ्यामाजीं कृष्णाजीचें । श्रीगजानन साधूनंीं ॥३३॥
ब्रह्मदगरी म्हण ेभास्कराशीं । मला न न्या पलंगापाशीं ।
महाराजाचं्या अदधकाराशीं । मी नाहीं जादणतले ॥३४॥
तें न मानीं भास्कर । ओढीत आदणला फरफर ।
उभा केला समोर । आपल्या सद ्गरुुरायांच्या ॥३५॥
नैनं दहदत पावक । हें खरें करन दावा वाक्य ।
ऐसें बोलता ंमहाराज दखे । गोसावी परम घाबरला ॥३६॥
गोसावी म्हणें भीत भीत । मी पोटभर् या आह ेसंत ।
दशरापरुी खाण्याप्रत । मी झालों गोसावी ॥३७॥
माझ्या अपराधाची क्षमा । साच करी शादंतधामा ।
केला खटाटोप ररकामा । गीताशास्त्र दशकण्याचा ॥३८॥
तलुा दपसा मी म्हणालों । आता ंपस्तावा पावलों ।
मी दातीं तणृ धरन आलों । शरण तलुा ! अभय द े॥३९॥
शगेावंच्या जनानंीं । केली समर्ाद दवनवणी ।
आपणा अग्नीपासनूी । भय नाही हें खरें ॥१४०॥
तरी महाराज आमच्याकररता ं। खालीं यावें लवकर आता ं।
अशा दस्र्तींत पाहता ं। तमु्हा ! आम्हा ंधडकी भरे ॥४१॥
म्हणनू आमच्यासाठीं । उतरा खाली ज्ञानजेठी ॥
गोसावी झाला दहपंटुी । तो न काहंीं बोलला ॥४२॥
लोक दवनंतीस द्याया मान । खाली उतरले गजानन ।
तो पलंग पडला कोसळून । एक पळही न लागलें तया ॥४३॥
अवघाच होता जळला । जो भाग शषे उरला ।
तो लोकानंी दवझदवला । साक्ष दावण्या इतरासंी ॥४४॥
ब्रह्मदगरी पायीं लागला । दनरदभमान अवघा झाला ।
स्पशद होता गंगाजला । मल कोठूनी राही तरे् ? ॥४५॥
मग मध्यरात्रीच्या समयाला । ब्रह्मदगरीस बोध केला ।
आजपासनू चषे्टलेा । तू ंया सोडून दईे रे ॥४६॥
ज्यानंीं राख लावावी । तयानंी उपाधी दरू ठेवावी ।
अनभुवावीण न सागंावी । गोष्ट कोणा दनरर्दक ॥४७॥
नसुते शोदपादंडतय । माजलें जगीं अतोनात ।
तणेेंच आह ेझाला घात । आपलु्या या संस्कृतीचा ॥४८॥
गोसावी मदच्छंद्र, जालंदर । गोरख, गदहनी साचार ।
ज्ञानेश्वराचंा अदधकार । दकती म्हणनू सागंावा ॥४९॥
स्वानभुवाच ेझाले यती । श्रीशकंराचायद दनदिती ।
प्रपचंी राहून ब्रह्मदस्र्दत । अनभुदवली एकनार्ानंीं ॥१५०॥
स्वामी समर्द ब्रह्मचारी । हहेी ब्रह्मसाक्षातकारी ।
होऊन गले ेभमूीवरी । याचंीं चररत्रें आणी मना ॥५१॥
उगीच खाया दशरापरुी । भटकंू नको भमूीवरी ।
सार न तयामाझारीं । येतलुेंही गवसणार ॥५२॥
ऐसा बोध ऐदकला । ब्रह्मदगरी दवरि झाला ।
प्रातःकाळींच उठोन गलेा । कोणा न भटेता ंदशष्यासंह ॥५३॥
ही गोष्ट दसुर् या ददवशीं । कळली अवघ्या गावंासी ।
जो तो आला पाहावयासी । मळ्यातं जळलेल्या पलंगातें ॥५४॥
हा दासगणदूवरदचत । श्रीगजाननदवजय नामें ग्रंर् ।
तारो भादवका ंभवाोधींत । हदेच इच्छी दासगण ू॥१५५॥
शभु ंभवत ु॥ श्रीहररहरापदणमस्त ु॥
॥ इदत श्री गजानन दवजय ग्रंर्स्य अष्टमो ऽध्यायः ॥
@@@@@