หน่วยที่ 2 รัฐและความมั่นคง...2-6 Óö ðÓ ãæ ÖÐ ò ð üÖ ôÿù ÖÓð เร องท 2.1.1 ทฤษฎ ความส มพ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 2

รฐและความมนคง

อาจารยสมชย เยนสบาย

ชอ อาจารยสมชย เยนสบาย วฒ ร.บ. จฬาลงกรณมหาวทยาลย Master of International Studies, Kobe Universityต�าแหนง อาจารยประจ�าสาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชหนวยทเขยน หนวยท 2

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

2-2 ความคดทางการเมองและสงคม

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา ความคดทางการเมองและสงคม

หนวยท 2 รฐและความมนคง

ตอนท2.1 รฐ ความมนคง และทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ2.2 รฐและตรรกะของทางสองแพรงดานความมนคง

แนวคด1. ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศส�านกองกฤษไดตงขอสงเกตเกยวกบแนวทางในการจด

ระเบยบระหวางประเทศออกเปน 3 กลม กลมแรก คอกลมทมฐานคตวาความสมพนธระหวางประเทศวาเปนระบบระหวางประเทศ กลมทสอง เปนกลมทมองความสมพนธระหวางประเทศวาเกดขนภายใตสงคมระหวางประเทศ และกลมทสาม คอกลมทเหนวาความสมพนธระหวางประเทศตองกาวขามมมมองทมงแตธ�ารงไวซงเงอนไขของสถานภาพเดม แตตองมองจากการเปนสงคมโลก นอกจากนน ในการศกษาเรองความมนคง ยงมความความแตกตางระหวางแนวทางการศกษาความมนคงแบบดงเดมและความมนคงแบบใหมซงเกดจากความแตกตางกนของหนวยอางองและเงอนไขของความมนคง โดยหนวยอางองในความมนคงแบบดงเดมคอรฐ แตในความมนคงแบบใหมรวมถงมนษยในฐานะปจเจกชน สงคม และมวลมนษยชาต โดยทวไป รฐเปนหนวยอางองหลกในการวเคราะหความมนคง มมมองเกยวกบรฐมหลายแบบ ไดแก แบบเวบเบอเรยน แบบพหนยม และแบบมารกซสต แตไมวาจะมองรฐแบบใด แกนของความเปนรฐในฐานะหนวยอางองหรอหนวยวเคราะหดานความมนคงจ�าเปนตองประกอบไปดวย 1) ระเบยบในเชงกฎหมายและสถาบน 2) การจดองคกรในลกษณะทอางความชอบธรรมในการผกขาดการใชความรนแรง 3) การจดองคกรในลกษณะองคอธปตย 4) สงคม และ 5) ดนแดน

2. สภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศ คอ สภาวการณทรฐเปนตวแสดงทมอ�านาจสงสดในการเมองระหวางประเทศและไมมอ�านาจทเหนอกวามาบงคบเจตจ�านงของรฐ อนน�ามาซงปญหาทางสองแพรงดานความมนคง สถานการณทรฐถกบบใหจ�าตองเลอกระหวางตวเลอกในทางยทธศาสตรซงแบงเปน 2 ระดบ ระดบแรก เปนระดบเกยวของกบปญหาการตความเจตนาและแรงจงใจของฝายตรงขาม รวมทงการประเมนถงขดความสามารถของฝายตรงขาม ซงเกยวของกบการตความเจตนาของการครอบครองของฝายตรงขาม ระดบทสอง เปนเรอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

2-3รฐและความมนคง

ของความไมแนนอนของทางเลอกทเกดขนในขนตอนการก�าหนดมาตรการตอบโตตอพฤตกรรม หลงจากทไดประเมนในระดบทหนง การแกปญหาทางสองแพรงดานความมนคงจงปรากฏเปน 3 แนวทาง แนวทางแรก เปนแนวทางการแกปญหาทเนนการพงพาตนเองของรฐ เนองจากรฐจงตองพงพาตนเองในการอยรอดและในการประกนความจ�าเปนพนฐานใหกบประชาชนภายในรฐ ระเบยบระหวางประเทศจงถกมองวาเปนระบบระหวางประเทศทสรางดลอ�านาจอนกอใหเกดสนตภาพและความมนคง แนวทางนไดรบการสนบสนนโดยนกสจนยม ซงแบงยอยเปนสจนยมเชงปองกนและสจนยมเชงรก แนวทางทสอง แนวทางการแกปญหาทเนนการสรางบรรทดฐานความรวมมอ แมแนวทางนจะยอมรบสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศวาเปนเงอนไขของการเมองระหวางประเทศ แตกยงมความเปนไปไดทอาจใชสภาวะอนาธปไตยเปนเงอนไขเพอสรางความรวมมอดานความมนคงของสงคมระหวางประเทศได แนวทางดงกลาวปรากฏในทฤษฎระบอบหรอสถาบนนยมโดยเฉพาะในกรณของสหรฐอเมรกา และทฤษฎพหนยมของส�านกองกฤษ แนวทางทสาม แนวทางการแกปญหาทเนนการสรางบรรทดฐานความรวมมอ แนวทางการแกปญหาทเนนการกาวขามสภาวะอนาธปไตยไปสความเปนสงคมโลก โดยมสอง 2 นวทางหลก คอ แนวทางมารกซสตและแนวทางสนตประชาธปไตย

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท 2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายกรอบทางทฤษฎในการมองระเบยบโลกในมมมองของส�านกองกฤษและขอถกเถยง

เรองหนวยอางองในการวเคราะหความมนคงได2. อธบายปญหาทางสองแพรงดานความมนคงและแนวคดตางๆ ในการตอบสนองตอปญหา

ดงกลาวได

กจกรรมระหวางเรยน1. ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 22. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 2.1-2.2 3. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ฟงรายการวทยกระจายเสยง (ถาม)5. ชมรายการวทยโทรทศน (ถาม)6. เขารบการสอนเสรม (ถาม)7. ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 2

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สอการสอน1. เอกสารการสอน2. แบบฝกปฏบต3. รายการสอนทางวทยกระจายเสยง (ถาม)4. รายการสอนทางวทยโทรทศน (ถาม)5. การสอนเสรม (ถาม)

การประเมนผล1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 2 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 2.1

รฐ ความมนคง และทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 2.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง2.1.1 ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศและค�าถามเกยวกบความมนคง2.1.2 รฐในฐานะหนวยอางองในการวเคราะหดานความมนคง

แนวคด1. แนวคดหรอมมมองเกยวกบความมนคงแยกไมไดจากฐานคตเกยวกบระเบยบโลก

ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศส�านกองกฤษไดตงขอสงเกตเกยวกบแนวทางในการจดระเบยบระหวางประเทศออกเปน 3 กลม กลมแรก มฐานคตวาความสมพนธระหวางประเทศเปนระบบระหวางประเทศ กลมทสอง มองความสมพนธระหวางประเทศวาเกดขนภายใตสงคมระหวางประเทศ และกลมทสาม คอกลมทเหนวาความสมพนธระหวางประเทศตองกาวขามมมมองทถกก�าหนดโดยเงอนไขของสถานภาพเดม โดยตองมองจากการเปนสงคมโลก นอกจากนน ในการศกษาเรองความมนคง ยงมความแตกตางระหวางแนวทางการศกษาความมนคงแบบดงเดมและความมนคงแบบใหม ซงเกดจากความแตกตางในการระบหนวยอางองและเงอนไขของความมนคง โดยหนวยอางองในความมนคงแบบดงเดมกคอรฐ และในความมนคงแบบใหมมการเพมมนษยในฐานะปจเจกชน สงคม และมวลมนษยชาตเขาไปดวย

2. ในฐานะทรฐเปนหนวยอางองหลกในการวเคราะหความมนคง มมมองเกยวกบรฐมหลายแบบโดยอาจแบงออกเปน แบบเวบเบอเรยน แบบพหนยม และแบบมารกซสต แตไมวาจะมองรฐแบบใด แกนของความเปนรฐในฐานะหนวยอางองหรอหนวยวเคราะห ดานความมนคงจ�าเปนตองประกอบไปดวย 1) ระเบยบในเชงกฎหมายและสถาบน 2) การจดองคกรในลกษณะทอางความชอบธรรมในการผกขาดการใชความรนแรง 3) การจดองคกรในลกษณะองคอธปตย 4) สงคม และ 5) ดนแดน

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 2.1 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายกรอบทางทฤษฎทอยเบองหลงมมมองเกยวกบระเบยบโลก รวมทงความแตกตาง

ของหนวยอางองในการศกษาความมนคงแบบดงเดมและแบบใหมได2. อธบายความส�าคญของรฐในฐานะหนวยอางองของความมนคงได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 2.1.1

ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศและค�าถามเกยวกบความมนคง

โดยทวไปแนวคดหรอมมมองเกยวกบความมนคงนนแยกไมไดจากฐานคตในการมองระเบยบระหวางประเทศ นกทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศส�านกองกฤษ (The English School of Inter-natioal Relations) อยางเชน แบร บซาน (Barry Buzan) ไดตงขอสงเกตในการจดกลมมมมองของ นกทฤษฎเกยวกบระเบยบระหวางประเทศโดยแบงออกเปน 3 กลม กลมแรก เปนกลมทมฐานคตวา ความสมพนธระหวางประเทศเปนระบบระหวางประเทศ (international system) กลมทสอง เปนกลมทมองวาความสมพนธระหวางประเทศเกดขนภายใตสงคมระหวางประเทศ (international society) และกลม

ทสาม คอกลมทเหนวาความสมพนธระหวางประเทศตองกาวขามมมมองทก�าหนดโดยเงอนไขของสถานภาพเดม โดยมงไปสการเปลยนแปลงสภาพทเปนอยใหดขน เพราะฉะนนในการท�าความเขาใจระเบยบโลกเพอก�าหนดวธการในกาวไปสความเปนสงคมโลก (world society) จงตองมองจากมมทมากไป กวารฐ

การแบงวธการมองหรอวธคดเกยวกบระเบยบโลกออกเปน 3 แนวทางน ยงเชอมโยงกบฐานคตในทฤษฎการเมองและทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศโดยทวไปอกดวย ทงนจะเหนวากลมทมองระเบยบระหวางประเทศวาเปนระบบระหวางประเทศมกจะมฐานคตแบบสจนยม (realism) สวนกลมทมองในแบบสงคมระหวางประเทศมกจะมฐานคตแบบเหตผลนยม (rationalism) และกลมทตองการกาวไปสสงคมโลกมฐานคตแบบจกรวาลทศนนยม (cosmopolitanism) ในบางครงกลมสดทายกถกมองวามฐานคตแบบปฏวตนยม (revolutionism)1 ซงเราอาจตงขอสงเกตในรายละเอยดได ดงตอไปน

ประการแรก กลมทมองระเบยบระหวางประเทศวาเปนเพยงระบบระหวางประเทศมกจะสบสกลแนวคดมาจากทฤษฎการเมองของนโคโล แมคเคยเวลล (Niccolò Machiavelli) (ค.ศ. 1452-ค.ศ. 1519) และโธมส ฮอบส (Thomas Hobbes) (ค.ศ. 1588-ค.ศ. 1679) ซงแนวคดของแมคเคยเวลลและฮอบสนจะมความสอดตลองกบแนวคดสจนยมและสจนยมใหมในทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศในยคปจจบน แมจะมความแตกตางกนในรายละเอยด แตในภาพรวมนกทฤษฎในกลมนจะยดรฐเปนหนวยอางองหลกในการวเคราะหความมนคงและมองโครงสรางระหวางประเทศวาคอสภาวะอนาธปไตย ในเมอการเมองเปนเรองของอ�านาจ สนตภาพและความมนคงระหวางประเทศจะเกดขนไดกแตโดยกลไกทเกยวของกบการรกษาดลแหงอ�านาจของรฐเปนหลก ในบรรดานกสจนยมใหมเอง ยงมการแยกยอยเปนกลมทเรยกวา สจนยมเชงปองกน (defensive realism) และสจนยมเชงรก (offensive realism)

1 Barry Buzan. (2014). An Introduction to the English School of International Relations. Massachusett: Polity Press, pp. 12-15.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประการทสอง กลมทมองความสมพนธระหวางประเทศในบรบทของสงคมระหวางประเทศหรอมองระเบยบโลกวาเปนสงคมแหงรฐ มกเปนนกทฤษฎทสบสกลมาจากแนวคดส�านกเหตผลนยมใน ครสตศตวรรษท 18 ซงนกทฤษฎคลาสสกของส�านกนคอ ฮโก โกรเชยส (Hugo Grotius) (ค.ศ. 1583-ค.ศ. 1645) กลมนมองรฐโดยเทยบเคยงกบบคคลทด�ารงอยในสงคม เชนเดยวกบบคคลทอยในสงคม รฐกด�ารงอยในสงคมของรฐและสงคมทกสงคมไมวาจะของรฐหรอของบคคลยอมมบรรทดฐานและมาตรฐานการประพฤตปฏบตส�าหรบสมาชก รฐซงด�ารงอยในสงคมกยอมตองประพฤตปฎบตตามบรรทดฐานของสงคมแหงรฐเชนกน ค�าถามกคอวาใครกนทเปนผก�าหนดบรรทดฐานและแนวทางปฏบต ค�าตอบเกยวกบทมาของบรรทดฐานมความแตกตางกนไปบางในรายละเอยด โดยส�าหรบทฤษฎเหตผลนยมแลว บอเกดของบรรทดฐานนน จะตงอยบนเหตผลของผลประโยชนรวมกน สวนนกทฤษฎรวมสมยในส�านกองกฤษอยางเชน เฮดลย บล (Hedley Bull) (ค.ศ. 1932-ค.ศ. 1985) เหนวาความจ�าเปนและเงอนไขของการทตองด�ารงอยรวมกน ท�าใหรฐตองเปนผสรางและก�าหนดบรรทดฐานและกฎเกณฑขนมาใชระหวางกน โดยอาศยรปแบบของขอตกลง ในขณะนกทฤษฎคอนสตรคตวสต (constructivism) หรอทฤษฎประกอบสรางมองวาไมเพยงแตรฐจะมาก�าหนดบรรทดฐานรวมกนเทานน แตในระยะยาวแลว รฐเองกจะถกกลอมเกลาโดยสถาบนทางสงคมทรฐไดรวมกนสรางขนมาเองนนเอง ดวยเหตนบรรทดฐานเหลานในทสดกจะท�าใหสงทเรยกวาอตลกษณหรอธรรมชาตของรฐเปลยนไป แตไมวามองในมมของนกทฤษฎเหตผลนยมหรอ คอนสตรคตวสตกตาม ระเบยบระหวางประเทศจะปรากฏออกมาในรปแบบของสถาบนระหวางประเทศและระบอบระหวางประเทศตางๆ (international regime) ซงจะกลายเปนเงอนไขทท�าใหพฤตกรรมหรอแมกระทงอตลกษณหรอตวตนของรฐเองเปลยนแปลงไป ซงจะเปนพนฐานทท�าใหเกดสนตภาพและความมนคงในโลกในทสด

ในจดนมขอสงเกตในรายละเอยดถงความแตกตางกนของนกทฤษฎรวมสมยในกลมของนกคดแนวสงคมระหวางประเทศ โดยเฉพาะระหวางกลมเสรนยมใหม (neoliberalism) กบส�านกองกฤษ (English School) กลมเสรนยมใหมสวนใหญเปนนกรฐศาสตรทสงกดสถาบนการศกษาในสหรฐอเมรกา กลมนใหความส�าคญกบการคาระหวางประเทศและความรวมมอดานความมนคง ทเรยกวา “ระบอบระหวางประเทศ” ตางๆ (เชน ระบอบการคาเสร) ทสวนใหญอาศยแรงจงใจทเกดจากการคาและจากการทรฐตองพงพาอาศยกน ในขณะทส�านกองกฤษจะอธบายบอเกดของกฎหมายและบทบาทของสถาบนระหวางประเทศโดยอาศยฐานคดแบบเหตผลนยมคลาสสกในยคตนๆ มากกวา สถาบนในความหมายของส�านกองกฤษจงมไดจ�ากดทระบอบจ�าเพาะ แตหมายถงการสถาปนาเงอนไขในการก�าหนดกฎกตกาทงมวลของสงคม อยางเชน ระบอบเวสตฟาเลยจะหมายถงเงอนไขทงมวลทสถาปนาความเปนรฐและก�าหนดกรอบความสมพนธระหวางรฐ ระบอบเวสตฟาเลยส�าหรบส�านกองกฤษจงไมใชเปนเพยงขอตกลงเกยวกบแนวทางปฏบตตอกนระหวางรฐเทานน แตยงเปนการสรางความเปนรฐขนมาอกดวย เพราะฉะนนจงไมนาประหลาดใจ ทในระยะตอมาส�านกองกฤษไดรบเอากรอบการวเคราะหในแบบคอนสตรคตวสตเขามาใชในการท�าความเขาใจรฐและระเบยบระหวางประเทศ ซงกยงท�าใหเกดความเขาใจทกระจางมากขน โดยเฉพาะเปนการสะทอนพลวตของความสมพนธระหวางอตลกษณของรฐในสงคมระหวางประเทศและการวางเงอนไขส�าหรบการเปลยนแปลงไดอยางสอดคลองกบบรบทของโลกในปจจบนไดดขนอกดวย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในรายละเอยด ส�านกองกฤษจะแยกเปน 2 สกลยอย คอ สกลพหนยม (pluralism) และสกลเอกภาพนยม (solidarism) สกลพหนยมเปนตวแทนของสกลความคดทยงคงมองรฐวาเปนชมชนของการรวมกนของกลมคนแตละชาตทมเอกลกษณทางวฒนธรรมเฉพาะ ในแงหนงสกลพหนยมของส�านกองกฤษจงมไดปฏเสธการมองรฐในฐานะประชาชาต (communitarianism) นกคดในกลมนจงยงคงมองรฐเปนศนยกลางและยงคงเหนคณคาในหลกอธปไตยของรฐ จงยงคงสนบสนนหลกการไมแทรกแซงกนในความสมพนธระหวางประเทศ ทงนเนองจากขอหวงใยหลกของนกคดกลมน กคอสนตภาพและความมนคงอนเกดจากการรกษาระเบยบระหวางประเทศมความจ�าเปนตองมากอนประเดนอน เพราะฉะนนแมจะพบวาอาจจะมบางรฐทบกพรองอยบางในการธ�ารงไวซงหลกของความยตธรรมหรอการคมครองสทธพลเมองภายในรฐนน แตเพราะเหตทสกลพหนยมเชอวารฐยอมสามารถมระบอบการปกครองภายในทแตกตางกนได ความเปนประชาชาตรฐ (community of states) ยอมประกอบไปดวยรฐทมความหลากหลายทแตละรฐไมจ�าเปนตองใชบรรทดฐานภายในแบบเดยวกน การทรฐมบรรทดฐานภายในไมเหมอนกน จงไมอาจถอเปนเหตแหงการแทรกแซง สงทสงคมระหวางประเทศอาจท�าไดในสถานการณดงกลาว คอ การใชกฎหมายระหวางประเทศเปนเงอนไขในการก�าหนดหรอปรบเปลยนพฤตกรรมทไมพงปรารถนาของรฐนน แตไมใชการแทรกแซง ในขณะทส�านกองกฤษในสกลเอกภาพนยม มองวาคณคาของความดงามถกตองทเปนสากลมอย แมวาสงคมระหวางประเทศจะประกอบไปดวยรฐตางๆ แตวารฐแตละรฐด�ารงอยในฐานะสมาชกของประชาชาตทงมวล รฐจงเปนท�าตามคณคาสากล และโดยเฉพาะเมอพจาณาจากทรรศนะของจกรวาลทศนนยมซงมองวาการก�าเนดรฐเกดจากเหตผลสากล ส�านกองกฤษในสกลเอกภาพนยมจงม แนวโนมทโอนเอยงไปในทางทมองวาโลกก�าลงพฒนาไปสความเปน “สงคมโลก”

ประการทสาม กลมทมองความสมพนธระหวางประเทศวามเปาหมายและก�าลงด�าเนนไปสความเปน “สงคมโลก” ทเปนหนงเดยว ซงพฒนาการดงกลาวตงอยบนหลกสากลของคณคา ทมนษยชาตโดยอาศยธรรมชาตแหงความมนษยแลวยอมมรวมกน แนวคดนสบสกลมาจากแนวคดจกรวาลทศนนยม (cosmopolitanism) ของอมมานเอล คานท (Immanuel Kant) (ค.ศ. 1724-ค.ศ. 1804) ทมองมนษยในฐานะปจเจกชนซงไมวาในเวลาตอมามนษยจะมารวมกนเปนรฐ แตมนษยยงคงมความเปนมนษยโดยพนฐาน และเมอพจารณามนษยในระดบโลก ปจเจกชนจงเปนสวนหนงของมวลมนษยชาตและมสถานะเปนประชากรโลกทขามพนรฐชาต แนวคดนจงสนบสนนการการจดระเบยบสงคมโลกทตองมการเปลยนแปลงกนอยางขนานใหญ เพอกาวขามการผกตดกบรฐชาตในฐานะจดยดโยงแหงอตลกษณของปจเจกชน นกคดในสกลนจงใหความส�าคญกบการมองประเดนความมนคงทอยนอกกรอบรฐชาต โดยเฉพาะประเดนเกยวกบความมนคงขามชาต เชน ประเดนผลภย อาชญากรรมขามชาต อาชญากรรมตอมนษยชาต เปนตน ซงมกจะเรยกรวมๆ วา “ความมนคงของมนษย” จดเนนในการศกษาและหนวยอางองในการวเคราะหดานความมนคง จงแตกตางจากรปแบบเดมทเนนรฐเปนหนวยอางองและหนวยวเคราะหพนฐาน สวนหนงหากจะเขาใจแนวคดเรอง แนวทางความมนคงมนษย โดยทวไปแมวาการมองระเบยบโลกในฐานะ “สงคมโลก” น จะสอดคลองกบแนวคดจกรวาลทศนนยม แตในอกแงหนง ดวยการทเนนความเปลยนแปลงและการเสนอวสยทศนความมนคงในรปแบบใหมทตางไปจากแนวคดดงเดม แนวคดนจงถกมองวาเปนแนวคด “ปฏวตนยม” ดวยเชนกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


โดยทวไปในการศกษาสงตางๆ เราจ�าเปนตองตงค�าถามถงขอบเขตและระดบของสงทตองการศกษา รวมทงแนวทางทใชในการศกษา เนองจากการก�าหนดขอบเขตและระดบท�าใหเราสามารถก�าหนดหนวยการวเคราะหทแนนอนได และยงสามารถเลอกแนวทางการศกษาทเหมาะสมไดอกดวย การศกษาเรองความมนคงจงมกเกดค�าถาม อาท ความมนคงทกลาวถงเปนความมนคงของใคร? อะไรเปนเงอนไขใหเกดความมนคง? ความมนคงทถกก�าหนดขนมาเปนวาระของสงคมหรอเปนวาระในเชงนโยบายนน ตองอาศยทรพยากรชนดใด จ�านวนเทาใด ในการบรรลเปาหมาย? เปนตน2

ค�าถามทวาความมนคงเปนความมนคงของใครนน โดยทวไปเราจะพบวาค�าตอบกคอรฐ เปนเวลาหลายศตวรรษนบตงแต ค.ศ. 1648 ซงเปนจดก�าเนดของสนธสญญาเวสตฟาเลยทรบรองรฐในฐานะบคคลในทางกฎหมายระหวางประเทศ ค�าถามเกยวกบความมนคงมกจะชไปทรฐในฐานะ “หนวยอางอง” (ref-erent) หลก โดยทยงไมเปนทแนชดวาหลายศตวรรษกอนหนาการเกดขนของสนธสญญาเวสตฟาเลยรฐอยางทเรารจกและเขาใจกนในทกวนน ไดเปนหนวยอางองของค�าตอบตอค�าถามเรองความมนคงมาโดยตลอดหรอไม แตเปนทนาสงเกตวาอยางนอยหนวยสงคมการเมองทมการจดระเบยบในรปแบบใดรปแบบหนง มกจะกลายเปนหนวยอางองของค�าถามเรองความมนคงในหวงเวลาของประวตศาสตรมนษยเสมอ นอกจากนนแมจะถอวารฐเปนหนวยอางองหลกกตาม แตในทางปฏบตการก�าหนดวาระ นโยบาย และการด�าเนนงานดานความมนคง ซงมนยถงการระดมทรพยากรของรฐ มกจะถกก�าหนดโดยผตดสนใจทศนยกลางของรฐ (central decision makers หรอ CDM)3 นนๆ เสมอ เพราะฉะนน DCM จงเปนตวแทนของรฐในการตดสนใจดานความมนคง

อยางไรกตาม ใน 2-3 ทศวรรษทผานมากไดมการตงค�าถามทมากขนเกยวกบการผกขาดของรฐในฐานะการเปนหนวยอางองในเรองความมนคง โดยเฉพาะอยางยงส�าหรบนกคดในส�านกทมองวาการเมองเปนสวนหนงของสงคมซงประกอบดวยมนษย หนวยอางองของความมนคงจงไมจ�าเปนตองใชรฐเสมอไป มความเปนไปไดวาหนวยอางองในเรองความมนคงมอยหลากหลายขนอยกบระดบการวเคราะห นบตงแตปจเจกบคคล รฐ สงคม หรอมวลมนษยชาต นกทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศส�านกองกฤษโดยเฉพาะในสกลเอกภาพนยมและนกทฤษฎทสนบสนนแนวคดเรอง “สงคมโลก” เปนตวอยางทสะทอนถงความหลากหลายในการมองหนวยอางองของความมนคง

การระบหนวยอางองของความมนคงน เปนจดเรมของชดค�าถามทตามมาวา อะไรเปนเงอนไขทจะกอใหเกดความมนคงแกหนวยความมนคงนนๆ เชน ถาหากหนวยอางองของความมนคงถกระบวาคอรฐ กมกจะมค�าตอบตามมาวาเงอนไขทจะกอใหเกดความมนคงของรฐกคอ ความมอธปไตย ความเปนเอกราช การปราศจากสงครามกลางเมอง และการปลอดจากการกอความไมสงบภายในรฐ แตถาหนวยอางองของความมนคงถกระบวาคอ บคคลภายในรฐ เงอนไขทจะกอใหเกดความมนคงกอาจ ไดแก ความปลอดภยในชวตและทรพยสนจากภยนตรายซงอาจเกดจากทงมนษยเปนผกอและจากธรรมชาต เปนตน

2 Ronnie D. Lipschutz. (1995). “On Security.” in On Security. Ronnie D. Lipschutz eds. New York: Columbia University Press, pp. 1-2.

3 Muthiah Allagappa. (1998). Asian Security Practice: Material and Ideational Influences. Stanford, CA: Standford University Press, pp. 15-16.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ค�าถามเกยวกบเงอนไขความมนคงจะเปนค�าถามทสะทอนถงรายละเอยดของขอบเขตของการศกษา ซงมกจะครอบคลม ค�าถามเกยวกบประเภทของภยคกคาม เกยวกบคณคาหลกทจดอางองนนๆ ยดถอ หรอเกยวกบการก�าหนดนยามของปญหา

เพราะฉะนน จะเหนวาการระบหนวยอางองและเงอนไขของความมนคงนเอง ทท�าใหแนวคดความมนคงในปจจบนขยายขอบเขตจากความมนคงแบบเดม (traditional security concept) ครอบคลมไปถงความมนคงทไมใชแบบเดมหรอความมนคงแบบใหม (non-traditional security concept) หรอกลาวอยางงายๆ กคอ ความแตกตางของสองแนวทางการศกษาความมนคงแบบดงเดมและความมนคง แบบใหมเกดจากความแตกตางกนในการระบหนวยอางองและเงอนไขของความมนคงนนเอง

อยางไรกตาม ในประเดนทเกยวของกบการขยายขอบเขตการศกษาดานความมงคงน โอเล แวเวอร (Ole Wæver) ไดตงขอสงเกตวา นบตงแตทศวรรษ 1980 เปนตนมา เราจะสงเกตเหนวาขอบเขตของการศกษาความมนคงไดขยายออกไปมากจากการทเนนทรฐเปนหนวยอางองหลกมาสประชาชน ทงในฐานะปจเจกบคคลและในฐานะองคาพยพสวนรวมในระดบโลก เพราะฉะนนเงอนไขของความมนคงจงขยายขอบเขตครอบคลมทกประเดน เชน เศรษฐกจ สงแวดลอม และอตลกษณทางวฒนธรรม จนเกดความสบสนวาขอบเขตในการศกษาความมนคงจะสนสดตรงจดใด แวเวอรจงสรปวา เนองจากเราคดถงความมนคงแรกเรมโดยอางองกบรฐแลวจงขยายไปสหนวยอางองอนๆ โดยทแมจะมการศกษาความมนคงทางเลอกหรอความมนคงใหม แตมกจะตองกลบมาเปรยบเทยบหรออางองกบความมนคงของรฐอยนนเอง จง สมเหตสมผลทจะมองไวเปนเบองตนกอนวาแนวคดเกยวกบความมนคง หมายถงความมนคงของรฐ แตทงนกโดยตองค�านงถงพลวตของความสมพนธทมกบความมนคงในระดบปจเจกชนและระดบโลกดวย4

ขอสงเกตประการสดทายเกยวกบค�าถามทเกยวของกบญาณวทยา (epistemology)5 และค�าถามในเชงกระบวนการ โดยเฉพาะค�าถามทวาความคดเกยวกบความมนคงทไดกลายมาเปนวาระของสงคมหรอเขาสนโยบายสาธารณะนนเกดขนมาไดอยางไร ความคดเกยวกบความมนคงทไดกลายเปนวาระของสงคมและกลายเปนวาระในเชงนโยบายนน มลกษณะเปนวตถวสย หรอวาเปนเรองของสหอตวสย ซงผทถอแนวทางแรกมกจะถกจดไวในกลมสจนยม (realism) และผทถอแนวทางหลงจะถกจดไวในกลมของทฤษฎประกอบสราง ดงนนการศกษาความมนคงจงหลกเลยงไมไดทจะตองมขอถกเถยงเกยวกบแนวทางการศกษา โดยเฉพาะอยางยง ค�าถามเกยวกบญาณวทยาและแนวทางศกษาทใชการท�าความเขาใจการกอรปของประเดนความมนคงน ยงสะทอนถงการก�าหนดทางออกเกยวกบปญหาเรองความมนคงอกดวย

กจกรรม 2.1.1

จงอธบายกรอบในทางทฤษฎในการมองระเบยบโลกในมมมองของส�านกองกฤษมาพอสงเขป

4 Ole Wæver, “Securitization and Desecuritization.” in On Security, eds. Ronnie D. Lipschutz. New York: Columbia University Press, 1995, pp. 48-49. 5 หรอทฤษฎเกยวกบวธการในการแสวงหาความร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แนวตอบกจกรรม 2.1.1

ส�านกองกฤษจดกลมมมมองของนกทฤษฎเกยวกบระเบยบระหวางประเทศโดยแบงออกเปนสามกลม กลมแรก เปนกลมทมฐานคตวาความสมพนธระหวางประเทศเปนระบบระหวางประเทศ กลมทสอง เปนกลมทมองวาความสมพนธระหวางประเทศเกดขนภายใตสงคมระหวางประเทศ และกลมทสาม คอกลมทเหนวาความสมพนธระหวางประเทศตองกาวขามมมมองทถกก�าหนดเงอนไขทวางอยบนสถานภาพเดม และมงไปสการเปลยนแปลงสภาพทเปนอยใหดขน โดยตองมองจากมมทมากไปกวารฐเพอกาวไปสการเปนสงคมโลก การแบงวธการมองหรอวธคดเกยวกบระเบยบโลกออกเปนสามประการน ยงเชอมโยงกบฐานคตในทฤษฎการเมองและทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศอกดวย ทงนจะเหนวากลมทมองระเบยบระหวางประเทศวาเปนระบบระหวางประเทศมกจะมฐานคตแบบสจนยม กลมทมองในแบบสงคมระหวางประเทศมกจะมฐานคตแบบเหตผลนยม และกลมทมงกาวไปสสงคมโลกมฐานคตแบบจกรวาล- ทศนนยม หรอในบางครงกเรยกวาฐานคตแบบปฏวตนยม


รฐในฐานะหนวยอางองในการวเคราะหดานความมนคง

อเลกซานเดอร เวนดท (Alexander Wendt) นกวชาการดานทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศในส�านกคอนสตรคตวสตหรอทฤษฎประกอบสราง กลาววา “คอนสตรคตวสตไมใชทฤษฎการเมองระหวางประเทศ ความรความเขาใจในแบบคอนสตรคตวสตชวยใหเรามองออกวาตวแสดงถกประกอบสรางขนมาจากสงคมอยางไร แตความรความเขาใจในแบบคอนสตรคตวสตนไมไดก�าลงบอกเราวาเราควรเลอกศกษาตวแสดงใด หรอวาตวแสดงนนประกอบสรางขนมาจากแหลงใด”6 เพราะฉะนนเวนดทจงเหนวากอนจะน�าแนวทางแบบคอนสตรคตวสตมาวเคราะห จ�าเปนตองเลอกหรอระบหนวยและระดบการวเคราะห หรอระบตวแสดงและโครงสรางเสยกอน ตวอยางเชน ถาเราเลอกทจะอธบาย “ระบบรฐ” ระบบรฐกจะเปนสงทถกเจาะจงเลอกขนมาจากเรองอนๆ ทอยในขอบเขตของสาขาวชา ซงในการอธบายระบบรฐ กจะตองแบงเปน 2 สวน คอ หนวยการวเคราะหและระดบการวเคราะห หนวยการวเคราะหในทนกคอรฐ ซงเปนหนวยเฉพาะทอาจถกนยามใหตรงขามกบปจเจกบคคล ขบวนการทางสงคมขามชาต หรอบรรษทขามชาต ในขณะทระดบการวเคราะห ในทนกคอ ระบบระหวางประเทศซงยอมแตกตางการเมองภายในประเทศซงเปนอกระดบหนงของระดบการวเคราะห ตวอยางของระดบการวเคราะหทแมจะเปนเรองระหวางประเทศ 6 Alexander Wendt. (1999). Social Theory of Internaitonal Relations. Cambridge: Cambridge University Press, p. 7.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แตถอเปนระดบการวเคราะหการเมองภายในประเทศ เชน การวเคราะหกระบวนการตดสนใจและการก�าหนดนโยบายตางประเทศของประเทศใดประเทศหนง เปนตน7 ในเรองทเกยวกบความมนคง ดงทกลาวมาแลว ไมวาจะพจารณาจากระดบของการเมองภายในประเทศหรอระหวางประเทศกตาม และแมวารฐจะมใชหนวยอางองหรอหนวยการวเคราะหทเปนไปไดเพยงหนงเดยว นกทฤษฎสวนใหญตางเหนพองตองกนวารฐเปนหนวยการวเคราะหทส�าคญในเรองความมนคง โดยเฉพาะเนองจากรฐเปนหนวยทก�าหนดโครงสรางของอ�านาจทเปนทางการและเปนผถอสทธขาดในการใชความรนแรง

แมวาอาจจะมหนวยการปกครองหรอหนวยการเมองอนๆ ประเภทอนอกจ�านวนมาก แตหนวยการเมองทเรยกวา “รฐ” มแกนสารสาระบางอยางรวมกนทแสดงใหเหนถงความเปนรฐ (essential state) และส�าหรบเวนดท แกนของความเปนรฐในฐานะหนวยอางองหรอหนวยวเคราะห อยางนอยๆ ตองประกอบไปดวยองคประกอบหาประการ คอ 1) การจดระเบยบในเชงกฎหมายและสถาบน 2) การจดองคกรในลกษณะทอางความชอบธรรมในการผกขาดการใชความรนแรง 3) การจดองคกรในลกษณะองคอธปตย 4) รฐประกอบดวยสงคมภายในรฐ และ 5) รฐยอมมดนแดนทเปนอาณาเขตทางกายภาพ ลกษณะทง 5 ประการนเปนผลรวมของการมองรฐในแบบเวบเบอเรยน พหนยม และมารกซสต

ประการแรก การมระเบยบในเชงกฎหมายและสถาบน เปนการก�าหนดรปแบบของความสมพนธเชงอ�านาจหรอโครงสรางของอ�านาจ เพอทจะก�าหนดวาใครคอประชากรของรฐ ประชากรของรฐตองปฏบตตนอยางไร และมสทธอะไรบาง การมกฎหมายบญญตท�าใหแนวปฏบตเหลานมความแนนอนและเปนทคาดหมายรวมกนไดวา ใครจะตองท�าอะไรบาง เมอมองในแงน รฐจงท�าใหสงคมยคใหมทซบซอนเปนไปได เพราะสถาบนท�าใหพฤตกรรมทซบซอนมการจดระเบยบและถงแมวาระดบของพฤตกรรมจะมความซบซอน เพยงใดกตาม ทกคนกยงสามารถประพฤตปฏบตตนไดตามความคาดหวงรวมกน นอกจากนนตวแสดงภาครฐทด�ารงอยภายในรฐทเขมแขงจะสามารถระดมทรพยากรทส�าคญๆไดดกวาในรฐทออนแอ ซงจะท�าใหรฐกบสงคมมความเปนหนงเดยวในฐานะตวแสดงระหวางประเทศไดดกวารฐออนแอ8

ประการทสอง รฐยอมมความชอบธรรมในการผกขาดการใชความรนแรงทมลกษณะจดตง หรอกลาวอยางงายๆ กคอ กองก�าลงทหารและต�ารวจ การผกขาดการใชความรนแรงหรอการมกองก�าลงไดอยางชอบธรรมน ยอมมวตถประสงคเปนไปเพอพทกษรกษาความมนคงทงภายในและภายนอก โดยทวไป รฐจะจดองคกรในการใชความรนแรงเพอวตถประสงคดงกลาว โดยแบงออกเปนกองก�าลงฝายมหาดไทยหรอต�ารวจ และกองก�าลงฝายกลาโหมหรอทหาร มขอสงเกตวารฐทรวมศนยมากๆ องคกรทบงคบใชอ�านาจเหลาน จะรวมศนยไวทจดเดยวในการบญชาการสงสด แตกเปนไปไดเหมอนกนวา รฐอาจจดองคกรในการใชความรนแรงในแบบแบงอ�านาจไปตามกลมในลกษณะของกลมผกขาด แตกระนนกยงคงถอวารฐเปนผผกขาดความรนแรงอย เนองจากรฐยงคงถอความชอบธรรมในการเผชญกบการทาทายอ�านาจไดอยางตอเนอง9

7 Ibid., pp. 7-8. 8 Ibid., p. 203. 9 Ibid., p. 206.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประการทสาม รฐตองมอ�านาจอธปไตย ซงหมายความวารฐเปนจดสงสดของอ�านาจอยางทางการในสงคม ซงโดยทวไป อ�านาจอธปไตยแบงเปนสองลกษณะคออ�านาจอธปไตยภายในและอ�านาจอธปไตยภายนอก อ�านาจอธปไตยภายใน มนยถงการไดรบการยอมรบใหเปนผมอ�านาจสงสดในสงคมอยางชอบธรรม ไมวาการใชอ�านาจอธปไตยจะมอยอยางจ�ากดหรออยางกวางขวางกตาม ในขณะทอ�านาจอธปไตยภายนอกหมายถงการไมมอ�านาจใดภายนอกทอยเหนออ�านาจรฐ ซงสะทอนใหเหนในพฒนาการทางกฎหมายระหวางประเทศ โดยรฐสมยใหมทเรยกวารฐชาตน เกดขนจากความตกลงสนตภาพเวสตฟาเลยใน ค.ศ. 1648 อยางไรกตามมขอสงเกตวาพฒนาการทางดานทฤษฎเกยวกบรฐในยคใหมทเรยกวารฐฆราวาสนน เกดขนมาแลวหลายศตวรรษกอนหนานนโดยเรมตนในยคฟนฟศลปวทยาการ (Renaissance) ทเหนไดชดคอ ความพยายามจดตงรฐฆราวาสนน สะทอนออกมาในงานเขยนตางๆ ของแมคเคยเวลลและ ฌอง โบแดง (Jean Bodin) (ค.ศ. 1530-ค.ศ. 1596) นยยะของงานเขยนทางการเมองในยคนนมใชเปนเพยงความพยายามแยกรฐออกจากอ�านาจของพระสนตปาปาแหงนกายคาทอลก หรอแยกศลธรรมออกจากเรองทางโลกยเทานน แตยงสะทอนถงการปฏเสธอ�านาจทางการอนๆ ซงทอาจท�าใหอยเหนอรฐ เราจงพบวายโรปในภายหลง ไดเกดมนกทฤษฎการเมองจ�านวนมากซงพากนอภปรายถกเถยงและสรางทฤษฎเกยวกบรฐและอ�านาจอธปไตยของรฐ ก�าเนดของทฤษฎเหลานปทางไปสการจดระเบยบความสมพนธระหวางประเทศบนฐานคดใหม ซงกคอการธ�ารงไวซงอ�านาจอธปไตยและความมนคงทประกนการอยรอดของรฐ

ประการทส สงคม เวนดทเหนวาเนองจากภายใตโครงสรางของรฐมการก�าหนดใหอ�านาจทาง การเมองใชตอสงคม แนวคดเรองรฐจงอยบนสมมตฐานอนเปนนยวา สงคมด�ารงอยกอนรฐ ความเปนสงคมนนยอมมาพรอมกบเงอนไขของสงคม ซงกคอการมความเขาใจในกฎเกณฑและแนวทางปฏบตรวมกน รวมทงการก�าหนดขอบเขตของสงคม แมวาขอบเขตนนจะไมไดมความชดเจนกตาม10

ประการทหา ดนแดน แมวาขอบเขตของอ�านาจรฐอาจไมเทากบดนแดนทเปนกายภาพเสยทเดยว แตรฐจะด�ารงอยได ยอมตองมเขตแดนในรปแบบใดรปแบบหนง ในฐานะทดนแดนเปนสวนหนงของ องคประกอบทางกายภาพของรฐ จงตองมการก�าหนดเขตแดน แมจะไมชดเจนและอาจมการโตแยงหรอการอางเขตททบซอนกนกตาม ตวอยางเชน แมการถกเถยงเรองความเปนรฐของรฐยคกลางเพราะเหตทอาณาเขตของดนแดนไมชดเจนกตาม แตความเปนรฐกมอยโดยลกษณะส�าคญดงกลาวมาแลว เมอพจารณาในแงน แมจกรวรรดในยคโบราณกมองคประกอบของดนแดนไมตางจากรฐสมยใหมมากนก แตอยางไรกตามเขตแดนตองมความชดเจนและคงทอยางนอยในหวงเวลาหนงตามความเขาใจของสงคม ทงนเวนดทตงขอสงเกตวาในทรรศนะแบบฮอบเซยนและสจนยม อาณาเขตกบดนแดนทเปนวตถทางกายภาพม แนวโนมจะเปนสงเดยวกนในฐานะทเปนเขตแหงผลประโยชนของรฐ11

แมวารฐจะตองมองคประกอบหลกทบงความเปนรฐ แตเวนดทเหนวาความเขาใจหรอมมมองเกยวกบ รฐมหลายแบบดวยกน โดยเฉพาะอยางยงเมอพจารณารฐรวมกบความสมพนธกบสงคม ทงนโดยทวไป

10 Ibid., p. 209. 11 Ibid., p. 212.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อาจจดประเภททรรศนะคตทมตอรฐเปน 3 แบบ คอ รฐในแบบเวบเบอเรยน (Weberian) รฐในแบบพหนยม (Pluralist) และรฐในแบบมารกซสต (Marxist)

ทรรศนะตอรฐในแบบเวบเบอเรยนหมายถงการมองรฐในแบบทเนนรฐในฐานะองคกรทมอ�านาจอธปไตยและสามารถผกขาดการใชความรนแรงทมการจดตงอยางเปนทางการเหนอดนแดนของรฐนนอยางชอบธรรม เนองจากการเปนตวแสดงทในรปแบบขององคกร รฐจงมลกษณะคลายบคคลและมผลประโยชนเปนเดมพน รฐจงตองตดสนใจและด�าเนนการในเรองใดเรองหนง นอกจากนน จะเหนวาภววทยาของรฐในแบบเวบเบอเรยนนนแยกตางหากจากสงคม เวนดทยกตวอยางวารฐในแบบเวบเบอเรยนนน คอ “รฐ-ใน-สงคมทนนยม” มใช “รฐทนนยม”12 การมองรฐในแนวนสอดคลองกบทฤษฎทเนนระบบระหวางประเทศทรฐเปนตวแสดงหลก

ในขณะทรฐในแบบพหนยม แมจะเนนความเปนตวแทนแหงการกระท�า (agency) ของรฐ และแยกรฐออกจากสงคมเชนเดยวกบในแบบเวบเบอเรยน แตเนองจากรฐประกอบไปดวยกลมตางๆ ในสงคม กมกมองรฐโดยจะลดทอนรฐในภาพรวมลงมาเปนกลมผลประโยชนและปจเจกชนของสงคม ดวยเหตนพวกทมองรฐแบบพหนยมจงมองวา รฐไมใชสงอนนอกไปจากรฐบาลและกลมคนทปกครองรฐ การมองรฐในแนวนสะทอนในทรรศนะของเสรนยมเชงโครงสรางในทางการเมองระหวางประเทศ13

ส�าหรบรฐในแบบมารกซสต รฐคอโครงสรางของการจดการปกครองและของกฎเกณฑในสงคม โครงสรางนเปนตวก�าหนดความสมพนธระหวางตวแสดงตางๆ ขององคกรรฐกบสงคม ในแงน “รฐทนนยม” จงหมายถงโครงสรางของอ�านาจการเมองทสถาปนาสงคมทอาศยวถการผลตทยดระบบกรรมสทธของเอกชนเปนหลก เพราะฉะนนโครงสรางของอ�านาจการเมองประเภทนจงยอมตองสถาปนาตวแสดงของรฐทมงปกปองสถาบนหลกสงคม ซงกคอการปกปองวถการผลตทอาศยระบบกรรมสทธของเอกชนเปนหลกนนเอง14

ดงทกลาวมาแลว แมวามมมองเกยวกบรฐและสงคมจะมความแตกตางกน แตความเปนรฐยอมมองคประกอบหลกรวมกน เมอพจารณาในดานความมนคง รฐยงคงเปนหนวยอางองและหนวยการวเคราะหหลกดวยเหตผลทรฐเปนองคกรทผกขาดความรนแรงเหนอดนแดนของตน ความสามารถและความชอบธรรมของรฐในการมอ�านาจผกขาดความรนแรงเหนอดนแดนของตนนเองไดกลายเปนคณลกษณะส�าคญท บงบอกถงความมอ�านาจอธปไตยทงภายในและภายนอก โดยเฉพาะอยางยงการมอธปไตยภายนอกของรฐนเองทท�าใหเกดสภาวะทไมมองคกรใดทอยเหนอรฐขนอก นกวเคราะหดานความมนคงเรยกสภาวะของความสมพนธระหวางประเทศทปราศจากองคกรเหนอรฐนเองวา “สภาวะอนาธปไตย” อยางไรกตาม ในจดนมขอสงเกตวาสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศนนมไดหมายถงสภาวะของความรนแรงทมนษย ลกขนมาท�าสงครามตอสจนบาดเจบลมตายเหมอนกบมนษยในสภาวะธรรมชาตของฮอบส แตหมายถงเพยงสภาวะทไมมอ�านาจบงคบทเหนอไปกวารฐ สภาวะดงกลาวกอใหเกดเงอนไขของปญหาเกยวกบ

12 Ibid., pp. 199-200. 13 Ibid., p. 200. 14 Ibid., p. 200.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความมนคง ทนกวชาการดานความมนคงเรยกวา “ปญหาทางสองแพรงเกยวกบความมนคง” ดงจะไดกลาวถงในหวเรองถดไป


จงอธบายวาลกษณะทส�าคญของรฐแลนยทมตอการวเคราะหดานความมนคง


แกนของความเปนรฐประกอบไปดวยองคประกอบหาประการ คอ 1. การจดระเบยบในเชงกฎหมายและสถาบน 2. การจดองคกรในลกษณะทอางความชอบธรรมในการผกขาดการใชความรนแรง 3. การจดองคกรในลกษณะองคอธปตย 4. รฐประกอบดวยสงคมภายในรฐ และ 5. รฐยอมมดนแดนทเปนอาณาเขตทางกายภาพ เมอพจารณาในดานความมนคง รฐยงคงเปนหนวยอางองและหนวยการวเคราะหหลกดวยเหตผลทรฐเปนองคกรทผกขาดความรนแรงเหนอดนแดนของตน ความสามารถและความชอบธรรมของรฐในการมอ�านาจผกขาดความรนแรงเหนอดนแดนของตนนเอง ไดกลายเปนคณลกษณะส�าคญทบงบอกถงความมอ�านาจอธปไตยทงภายในและภายนอก การทรฐตางๆ มอธปไตยภายนอกจงหมายถงสภาวะทไมมอ�านาจบงคบทเหนอไปกวารฐเหลาน สภาวะไมมอ�านาจเหนอรฐดงกลาวกอใหเกดเงอนไขของปญหาเกยวกบความมนคงระหวางประเทศทเรยกวา “ปญหาทางสองแพรงดานความมนคง”

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 2.2

รฐและตรรกะของทางสองแพรงดานความมนคง

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 2.2 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 2.2.1 ปญหาทางสองแพรงดานความมนคง2.2.2 แนวทางการแกปญหาทเนนการพงพาตนเองของรฐ2.2.3 แนวทางการแกปญหาทเนนการสรางบรรทดฐานความรวมมอ2.2.4 แนวทางการแกปญหาทเนนการกาวขามสภาวะอนาธปไตยไปสความเปนสงคมโลก

แนวคด1. ปญหาทางสองแพรงดานความมนคงเปนปญหาทเกดจากสภาวะอนาธปไตยของรฐ เปน

สถานการณทรฐถกบบใหจ�าตองเลอกระหวางตวเลอกในทางยทธศาสตรซงมลกษณะเปนเงอนปญหาทซบซอนในสองระดบดวยกน กลาวคอ ระดบแรก เปนระดบเกยวของกบปญหาตความเจตนาและแรงจงใจทมาก�าหนดพฤตกรรมของฝายตรงขาม และยงรวมไปถงการประเมนถงขดความสามารถของฝายตรงขาม ซงจะเกยวของกบการตความเจตนาของการครอบครองของฝายตรงขาม ระดบทสอง เปนเรองของความไมแนนอนของทางเลอกทเกดขนในขนตอนการก�าหนดมาตรการตอบสนองหรอตอบโตตอพฤตกรรมทไดผานการตความหรอประเมนแลวนน ความซบซอนของปญหาทางสองแพรงในระดบน อยทการจะตดสนใจอยางไรในการก�าหนดมาตรการตอบโตหรอแสวงหา วธการในการตอบสนองตอพฤตการณของอกฝายหนงอยางสมเหตสมผลและปราศจากขอผดพลาด

2. เมอรฐตองด�ารงอยในสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศ ซงหมายถง สภาวการณทรฐเปนตวแสดงทมอ�านาจสงสดในการเมองระหวางประเทศและไมมอ�านาจทเหนอกวามาบงคบเจตจ�านงของรฐได รฐจงตองพงพาตนเองในการอยรอดและในการประกนความจ�าเปนพนฐานใหกบประชาชนภายในรฐ ทงนโดยปราศจากทางเลอกอน ระเบยบระหวางประเทศจงถกมองวาเปนระบบระหวางประเทศทการสรางดลอ�านาจกอใหเกดสนตภาพและความมนคง สจนยมเชงตงรบมแนวคดวาเนองจากเปาหมายสงสดของรฐคอการอยรอด จงไดสนบสนนมาตรการรกษาดลอ�านาจทมมาแตเดม โดยอาศยการสรางพนธมตรและมาตรการการปองปราม ในขณะทสจนยมเชงรกมองวาในสภาวะทไมมอ�านาจเหนอกวารฐและในสภาวะทมความไมแนนอนในเจตนารมณของรฐอน รฐจงควรพงพาตนเองใหมากทสด และการพงพาตนเองใหมากทสดกคอการแสวงหาอ�านาจใหไดมากทสด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. แมวาจะยอมรบสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศวาเปนเงอนไขของการเมองระหวางประเทศ แตกยงมความเปนไปไดทเราอาจใชสภาวะอนาธปไตยเปนเงอนไขเพอสรางความรวมมอทางดานความมนคงของสงคมระหวางประเทศได แนวคดดงกลาวนปรากฏในกล มส�านกคด อาท 1) ทฤษฎระบอบหรอสถาบนนยมโดยเฉพาะในกรณของสหรฐอเมรกา ซงมฐานคตวารฐเปนตวแสดงทมเหตผลและเหนแกตวอยางชาญฉลาด โดยการเทยบเคยงกบทฤษฎเกม เราสามารถเขาใจเงอนไขส�าหรบการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศได และ 2) ทฤษฎพหนยมของส�านกองกฤษ ซงมองวาเหตผลท�าใหเรามองเหนวารฐทกรฐมเปาหมายนามธรรมขนต�ารวมกน ซงเปนพนฐานในการก�าหนด กฎเกณฑและการสรางสถาบนระหวางประเทศ

4. แนวทางการมงกาวพนสภาวะอนาธปไตยของความสมพนธระหวางรฐม 2 แนวทางหลกคอ แนวทางมารกซสตและแนวทางสนตประชาธปไตย แนวทางมารกซสตปรากฏ แพรหลายในชวงสงครามเยนและในยคเรมตนของการปลดปลอยอาณานคม โดยมความคาดหวงวาในทสดรฐชาตจะถกกาวขามโดยชนชนกรรมาชพจบมอกนขนท�าการปฏวตและเปลยนระบบการปกครอง ในชนแรกแมยงอาจมกลไกของรฐอย แตกถกปกครองโดยชนชนกรรมาชพซงเปนคนสวนใหญ แตในระยะสดทายโครงสรางการปกครองจะปราศจากรฐดงทเรารจกกน เปนคอมมวนสตสากล ผลกคอแนวทางนไดพยายามสงออกการปฏวตในนามชนชนกรรมาชพไปทวโลกโดยเฉพาะในยคสงครามเยน ชวงปลายสงครามเยนไดเกดมแนวทางใหม ซงพยายามเอาชนะสภาวะอนาธปไตยทเกดจากความสมพนธของรฐเชนกน โดยมกเรยกกนวาทฤษฎสนตประชาธปไตย ซงมองวารฐทมลกษณะเปนเสรประชาธปไตยไมเคยท�าสงครามตอกนเลย แตกลบสามารถกาวขามความหวาดระแวงหรอความกลวดงทเปนปมปญหาหลกปรากฏในทางสองแพรงดานความมนคงได และก�าลงพฒนาไปสความเปนชมชนทมนคง โดยมเอกลกษณหรออตลกษณและคานยมรวมกน ซงกคอเสรประชาธปไตย เพอการเปลยนแปลงและววฒนาการของระเบยบโลกดงกลาว ผลลพธของวธคดในลกษณะดงกลาวไดปรากฏเปนมาตรการ เชงนโยบายของมหาอ�านาจ อาท สหรฐอเมรกาในตนครสตศตวรรษท 21 ทเรยกวา นโยบายเปลยนระบอบ ในการแทรกแซงรฐทถกมองวาประสบปญหาวกฤตดานมนษยธรรม และเปนภยคกคามตอเสถยรภาพระหวางประเทศ ควบคไปกบความพยายามของการรวมกลมของภมภาคตางๆ ไปสการเปนชมชนความมนคงทเนนอตลกษณและคานยมเดยวกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วตถประสงคเมอศกษาตอนท 12.2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายความสมพนธของรฐ สภาวะอนาธปไตย และปญหาทางสองแพรงดานความ

มนคงได2. อธบายแนวทางการแกปญหาทเนนการพงพาตนเองของรฐรวมทงแนวคดของฮอบส

และสจนยมในครสตศตวรรษท 20 ได3. อธบายแนวทางการแกปญหาทเนนการสรางบรรทดฐานความรวมมอ รวมทงแนวคด

ของโกรเชยส และสกลพหนยมของส�านกองกฤษได4. อธบายแนวทางการแกปญหาทเนนการกาวขามสภาวะอนาธปไตยไปสความเปนสงคม

โลกรวมทงผลกระทบของแนวคดในแบบจกรวาลทศนนยมและสนตประชาธปไตยได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ปญหาทางสองแพรงดานความมนคง

เมอ 430 ปกอนครสตกาลในกรกยคโบราณ นครรฐคอรนธไดสงกองก�าลงเขาแทรกแซงการเมองภายในของเอพแดมนสซงเปนนครรฐเลกๆ ทก�าลงเผชญกบการขยายอทธพลของคอไซรา นครรฐทเพงสถาปนาขนใหม แตมความสามารถในการแขงขนกบคอรนธซงอทธพลเหนอนครรฐตางๆ ในภาคตะวนตกเฉยงเหนอของกรก วกฤตการณทเกดขนในเอพแดมนสนน แมจะอยหางไกลจากเอเธนสและสปารตาซงเปนศนยกลางอ�านาจและความรงเรองของชาวกรกยคโบราณ แตกลบกลายเปนชนวนใหเกดมหาสงครามเปโลโปนนเซยนซงเปนสงครามระหวางมหาอ�านาจและพนธมตรสองคายในแถบทะเลเมดเตอรเรเนยนในยคโบราณ

ความหวาดระแวงระหวางคอไซราและคอรนธ เรมตนจากการทคอไซราสามารถขยายแสนยานภาพทางทหารโดยเฉพาะกองทพเรอไดอยางรวดเรวและเรมเขาแทรกแซงการเมองของเอพแดมนส จนท�าให คอรนธเกดความหวนวตก ตองระดมทรพยากรเทาทมอย เรงเพมศกยภาพของกองทพเรอตนอยางเตมก�าลงบาง สวนในทางการทต ทงสองนครรฐตางกแขงขนกนแสวงหาพนธมตรมาสนบสนนตน โดยคอไซรา ไดเรงด�าเนนการทตในเชงรก โดยเฉพาะไดสงทตมายงเอเธนสเพอเจรจาขอเปนพนธมตรทางทหาร จนกระทงเอเธนสตองเปดประชมสภาเพอพจารณาค�ารองของคอไซรา

อนง ในบนทกประวตศาสตรสงครามเปโลโปนนเซยนของทซดดส มขอสงเกตทนาสนใจวา คอไซราไมใชพนธมตรเกาของเอเธนสและไมเคยมความสมพนธเชงผลประโยชนใดๆ โดยตรงกบเอเธนสเลย ซง ตรงกนขามกบคอรนธทมความสมพนธทางการทตกบเอเธนสมากอน ดงททตของคอรนธไดกลาวในทประชมสภาแหงเอเธนสวา ฝายตนไดเคยชวยเหลอเอเธนสโดยการเปนสอกลางปองกนไมใหสปารตาและสนนบาตเปโลโปนนเซยนโจมตเอเธนสในคราวทมการกอกบฏลกฮอเกดขนทเกาะซามอส และไดย�าเตอนเอเธนสวาสนตภาพระหวางพนธมตร 2 คาย คอ สนนบาตเปโลโปนนเซยนซงน�าโดยสปารตากบสมาพนธเดลอสซงน�าโดยเอเธนสนน วางอยบนหลกของการไมเขาแทรกแซงในเขตอทธพลของกนและกน15

อยางไรกตาม คอไซราซงมไดมสายสมพนธกบเอเธนสในอดต ไดยกตรรกะดานความมนคงซงสอดคลองกบส�านกสจนยมวาสงครามระหวางเอเธนสและสปารตา จะเปนสงทเอเธนสไมอาจหลกเลยงไดในอนาคตอนใกล เนองจากสปารตานน “หวนวตก” ในเอเธนส และดวยเหตทคอรนธเองเปนพนธมตรทส�าคญของสปารตา หากเกดสงครามระหวางเอเธนสกบสปารตาจรง คอรนธยอมตองกลายปฏปกษตอเอเธนส เพราะฉะนนการยอมรบเอาคอไซราซงเปนนครรฐทมไดมแสนยานภาพทางทะเลดอยกวาเอเธนส 15 ประเดนเรองการยอมรบเขตอทธพล (sphere of influence) ซงกนและกนของมหาอ�านาจ จะสงผลใหเกดสนตภาพแทจรง หรอจะเปนการยอมออนขอให (appeasement) กบประเทศอ�านาจเกาทตองการฟนฟสถานภาพตนเอง (revisionist powers) หรอไม ยงคงเปนขอถกเถยงอยมาจนถงทกวนน โดยเฉพาะประเดนความสมพนธระหวางจน สหรฐอเมรกา และรสเซย ทงนนกวเคราะหส�านกสจนยมจ�านวนหนงไมยอมรบเรองการแบงเขตอทธพลวาจะน�ามาสการสรางสนตภาพในระยะยาว

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เทาใดนกเขาเปนพนธมตรเพมเตม กจะยงท�าใหแสนยานภาพของกองทพเรอเอเธนสมความยงใหญ เกรยงไกรยากแกการเอาชนะไดมากยงขน16 ผลกคอเอเธนสตอบรบคอไซราและในทสดเอเธนสกไมอาจหลกเลยงสงครามกบสปารตาไดจรงตามค�าแถลงของทตจากคอไซรา

อกสองพนสรอยปตอมาโดยประมาณ หลงจากสนสดมหาสงครามของโลกและโลกไดพฒนามาสยคสงครามเยนนน การทโลกแบงขวออกเปน 2 คายระหวางอภมหาอ�านาจ สหรฐอเมรกาและสหภาพ-โซเวยต ซงครอบครองอาวธทมแสนยานภาพการท�าลายลางมหาศาลเปนจ�านวนมาก โดยทมไดมการพฒนาไปเปนสงครามโลกทรอนแรง เวนเสยแตการมสงครามตวแทนเกดขนในทวทกมมโลกนน นกวเคราะหสายสจนยมมองวา เปนผลมาจากการทโลกอยในระบบ 2 ขวทมการถวงดลอ�านาจซงกนและกน นอกจากนน การทอภมหาอ�านาจครอบครองอาวธนวเคลยรซงมอานภาพการท�าลายลางสงนน ท�าใหมหาอ�านาจเหลานมพฤตกรรมทท�านายได ตามตรรกะของ “การท�าลายลางทประกนไดวาตองมการสนองคนซงกนและกนอยางแนนอน” (Mutually Assured Destruction: MAD) ตรรกะดงกลาวท�าใหเกดการยบยงชงใจมากขนในกรณทเกดภาวะวกฤต กรณตวอยาง ไดแก วกฤตการณควบาทเกดจากการเผชญหนาระหวางสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต ระหวางวนท 16 ถง 28 ตลาคม ค.ศ. 1962 โดยมสาเหตมาจากการลกลอบล�าเลยงขปนาวธนวเคลยรพสยกลาง (Soviet R-12 หรอ SS-4 Sandal ตามทเรยกโดยองคการนาโต) เขามาในควบา การเกดวกฤตการณในครงน มหลายปจจย แตสวนหนงเกดจากความพยายามของสหภาพโซเวยตและควบาทจะตอบโตความพยายามของกองก�าลงลมลางการปฏวตควบาทสนบสนน โดยส�านกงานขาวกรองกลาง (CIA) ของสหรฐอเมรกา ทเกดขนใน ค.ศ. 1961 ทเรยกวาการรกราน “อาวเบยออฟพกส” (Bay of Pigs) ซงแมจะไมประสบความส�าเรจ แตกเปนชนวนใหประธานาธบดฟเดล คาสโตร เรยกรองไปยงสหภาพโซเวยตในการเขาแทรกแซงเพอปองกนพนธมตรโพนทะเลเลกๆ อยางควบา

เมอประกอบกบขอกงวลของสหภาพโซเวยตตอการตดตงขปนาวธของสหรฐอเมรกาในอตาลและตรก รวมทงภาพลกษณของประธานาธบดสหรฐในขณะนน คอ จอหน เอฟ เคนเนด (John F. Ken-nedy) ทนกตา ครสชอฟ (Nikita Khrushchev) ผน�าสหภาพโซเวยต มองวาขาดความเดดขาดเมอเผชญกบวกฤตการณเบอรลนใน ค.ศ. 1961 ท�าใหครสชอฟเกดความมนใจ ตดสนใจลกลอบตดตงขปนาวธในควบา จนกระทงเครองบนสอดแนม U-2 ของสหรฐอเมรกาสามารถจบภาพขปนาวธดงกลาวได สหรฐอเมรกาจงตดสนใจปดลอมทางทะเลและยนค�าขาดใหมการรอถอนขปนาวธออกจากควบาไดส�าเรจ อยางไรกตามแมในเบองตนจะปรากฏวาประธานาธบดเคนเนดประสบความส�าเรจในการแกไขวกฤตการณและปองกนไมใหเกดสงครามโลกได แตกเปนททราบกนภายหลงวา สหรฐอเมรกาเองไดท�าความตกลงกบสหภาพโซเวยตโดยไมใหเปนททราบตอสาธารณชนในการจะรอถอน PGM-19 Jupeter ซงเปนขปนาวธพสยกลาง (Middle Range Ballistic Missile) ออกจากอตาลและตรกเชนกน การตกลงดงกลาวเปน การแลกเปลยนกบค�าขาดในกรณวกฤตการณควบา

16 Thucydides. The History of Pelopnnesian War 1. trans. By Thomas Hobbes, 1:33.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เมอโลกเขาสยคหลงสงครามเยน นกวเคราะหบางสวนเชอวาไดเกดระบบหลายขวอ�านาจขนมาทดแทนระบบสองขวอ�านาจ โดยทโลกมไดพฒนาไปสความเปนรฐโลก (World State) ทมองคกรทมลกษณะเหนอรฐปกครองตามทมผปรารถนาและคาดหวงไวแตอยางใด แมวาในทางทฤษฎ รฐตางๆ จะยอมรบหลกความมนคงรวมกนมาตงแตมการกอตงองคการสนนบาตชาตและองคการสหประชาชาตหลายทศวรรษกอนกตาม แตหลกความมนคงรวมกน (collective security) ซงเปนหลกทก�าหนดวาประเทศสมาชกจะรกษาสนตภาพไดกตอเมอสมาชกเหลานนตางตองสละสทธการปองกนตนเองบางสวนมารวมกนเพอจดการความขดแยงและขอพพาท โดยหากเกดภยคกคามกบประเทศใดประเทศหนง มวลสมาชกกจะด�าเนนการเพอปองกนหรอขจดภยคกคามนนรวมกนกตาม แตทวาในทางความเปนจรง หลกความมนคงรวมกนนกยงไมสามารถเอาชนะโลกทมสภาพแวดลอมเปนอนาธปไตยและสรางสนตภาพอนสถาพรใหแกโลกได

นอกจากนนยงมขอเทจการอกประการหนงของอ�านาจในการจดระเบยบโลก ซงกคอภายใตระบบขององคการสหประชาชาต อ�านาจหลกในการตดสนใจเรองความมนคงระหวางประเทศถกก�าหนดใหเปนของคณะมนตรความมนคงสหประชาชาต ซงมลกษณะคลายๆ กบ Concert of Europe (ค.ศ. 1985) หรอเรยกวา “การรวมตวของมหาอ�านาจ” (concert of powers) ซงหากพจารณาในแงนกอาจเปนการสะทอนใหเหนวาสภาวะอนาธปไตยอาจจะเปนสภาวะแทจรงทด�ารงอยในฉากหลงของการเมองระหวางประเทศ สภาวะอนาธปไตยกเปนได ซงสภาวะอนาธปไตยในทน มไดหมายถงสภาวะไรระเบยบหรอ ไรกฎหมายระหวางประเทศ แตหมายถงสภาวะทปราศจากการมอ�านาจทมการบงคบจากตวแสดงทมอ�านาจสงกวารฐอยางแทจรงเทานน

เมอสงครามเยนสนสดลงและโลกเขาสเรมสหสวรรษใหมกมผตงขอสงเกตวา แมโลกจะไมไดอยในระบบ 2 ขวอกตอไป แตการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของและการแผขยายแสนยานภาพทางทหารโดยการสะสมอาวธของจนจะท�าใหสหรฐอเมรกาเกดความหวนวตกวา เมอจนแผอทธพลครองความเปนใหญในภมภาคเอเชยไดแลว จนกจะมอสระมากขนในการแผขยายอทธพลไปในภมภาคอนๆของโลก จนในทสดกอาจสงผลเปนภยคกคามตอสหรฐอเมรกาได ผทตงขอสงเกตเชนนตางยกเอากรณตวอยางทสหรฐอเมรกาหนมาใหความส�าคญกบเอเชยโดยผานนโยบายปกหมดในเอเชยในสมยรฐบาลของประธานาธบด บารค โอบามา (Barack Obama) ซงตอมาไดเปลยนการเรยกนโยบายเปน “การคนสมดลสเอเชย” วาเปนสญญาณความหวนวตกของสหรฐอเมรกา และการด�าเนนนโยบายดงกลาวเปนการสรางดลแหงอ�านาจ เพราะสงผลใหเกดการสรางพนธมตรระหวางสหรฐอเมรกากบหลายประเทศในภมภาค อยางไรกตามความพยายามของสหรฐอเมรกาดงกลาวนท�าใหจนมองวาสหรฐอเมรกาก�าลงพยายามตวงลอมกรอบ (encircle-ment) จน แมวาหลายชาตทยนดเปนพนธมตรกบสหรฐอเมรกาอาจจะมองวาเปนเพยงแคการจ�ากดการขยายตว (containment) ของจนกตาม จะเหนวาการตอบสนองตอความเคลอนไหวทงของสหรฐอเมรกาและจนในภมภาคผนแปรไปตามแตกตางกนตามสถานะแหงอ�านาจและภมรฐศาสตรของแตละประเทศซงสวนใหญประกอบไปดวยรฐเลกๆ โดยกมบางทเปนรฐขนาดกลาง

กรณตวอยางในแตละยคทยกมาขางตนน สะทอนใหเหนถงความส�าคญของสงทนกวเคราะหดานความมนคงเรยกวา “ปญหาทางสองแพรงดานความมนคง” ซงถกมองวาเปนปญหาทกาวขามยคสมยหรอ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


มมาตลอดทกยคสมย แมกระทงศาสตราจารยเคน บธ (Ken Booth) และนโคลส วเลอร (Nicholas Wheeler) ซงแมจะมใชนกวชาการในส�านกสจนยมกตาม แตกยงกลาวไวในหนงสอชอ Security Di-lemma วา ผทจรงจงตอการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ จ�าเปนตองเขาใจตรรกะของทางสองแพรงเกยวกบความมนคงใหถองแท เนองจากปญหาทางสองแพรงดานความมนคงเปนหวใจของการเมองระหวาง(รฐ) ชาต เพราะเปนเงอนไขทน�ามาสความไมแนนอนในกจการของมนษยชาต โดยเฉพาะเปนเงอนไขทท�าใหรฐอธปไตยตองสรางกองทพ ปญหาทางสองแพรงดานความมนคงจงเกดจากเงอนไขทเปนสวนผสมของทงขอเทจจรงกายภาพและทางจตวทยา โดยเฉพาะอยางยงระหวางอาวธกบความกลว17 ปญหาทางสองแพรงดานความมนคงทจะอธบายตอไปนจะยดถอหลกการอธบายตามแนวทางในหนงสอเลมดงกลาว

ค�าอธบายปญหาทางสองแพรงดานความมนคงกลาวโดยสงเขป ปญหาทางสองแพรงดานความมนคงเปนตรรกะทตงอยบนสมมตฐานทมรฐเปน

ตวแสดงหลกหรอเปนตวกระท�าส�าคญทอยในล�าดบชนสงสดในความสมพนธระหวางประเทศ โดยเหตทรฐมสถานะสงสดซงไมมอ�านาจทเหนอกวามาบงคบ สภาวะทปราศจากอ�านาจบงคบทสงกวารฐนเรยกวา “สภาวะอนาธปไตย” ในสภาวะอนาธปไตยนรฐทกรฐมความเทาเทยมกน และเนองจากรฐถอก�าเนดมาจากการรวมกลมกนของมนษย ทงนกเพอตอบสนองตอความจ�าเปนพนฐาน โดยเฉพาะอยางยงเกยวกบความมนคงปลอดภย ดวยเหตนจงเปนธรรมดาทรฐทกรฐยอมจะตองแสวงหาอาวธไวในความครอบครองเพอประกนความปลอดภยใหกบประชาชนทมารวมกนเปนรฐ แตทวาการทรฐๆ หนงมอาวธไวในครอบครอง แมวาจะโดยวตถประสงคเพยงเพอประกนความมนคงปลอดภยของตนเองกตาม การมอาวธไวในครอบครองกยอมจะท�าใหรฐอนเกดความหวนวตกและหวาดระแวง เพราะรฐอนจะมองอาวธทอกรฐหนงมไวครอบครองนนอาจยอนมาภยคกคามตอรฐตนเมอใดกได อาวธซงในดานหนงเปนเพยงขอเทจจรงทางกายภาพ จงมนยส�าคญสงผลกระทบตอสภาพทางจตวทยาของรฐ ทงนเพราะรฐประกอบไปดวยมนษย และความกลวเปนธรรมชาตของมนษยซงเกดจากสภาพแวดลอมอนไมแนนอนทมนษยจ�าเปนตองเผชญอยตลอดเวลา อาวธ ความกลว และความไมแนนอนนเองจงกลายเปนองคประกอบหลกของปญหาทางสองแพรงดานความมนคง

จะเหนวากรณค�าแถลงของคอไซราเปนตวอยางทเหนไดชด ในขณะทคอรนธชใหเอเธนสเหนวา เอเธนสควรเคารพในพนธกรณตอสถานภาพเดมทมการแบงเขตอทธพลไวอยางลงตวแลว แตคอไซราชใหเอเธนสเหนถงปญหาทางสองแพรงดานความมนคง โดยชใหเหนวา “ความกลว” ของสปารตาจะเปนเหตผลทในไมชากเรว สปารตาจะตองท�าสงครามกบเอเธนส ทงนกเนองมาจากการเพมพนความมงคงและการขยายแสนยานภาพทางทหารของเอเธนสสงผลใหเกดความไมแนนอนในสภาพแวดลอม ซงเปนการเพมความกลวใหกบสปารตา นอกจากนนภายใตสภาพแวดลอมอนไมแนนอนน เอเธนสยงไมเชอมนในเจตนาของผทเปนพนธมตร ณ วนน หรอพฒนาการของแสนยานภาพทางอาวธในอนาคตของฝายตรงขามได จะเหนวาประเดนเหตผลทคอไซรายกขนมาหวานลอมเอเธนสในการรบตนเปนพนธมตรนน วางอยบน

17 Ken Booth and Nicholas J. Wheeler. (2008). Security Dilemma. New York: Palgrav Macmillan, p. 1.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตรรกะของปญหาทางสองแพรงดานความมนคงทงสน ผลกคอเอเธนสยอมรบตรรกะของคอไซรา สะทอนใหเหนวาตรรกะดงกลาวเปนวธคดพนฐานของรฐในทกยคสมย แมในอดตอนไกลโพนกตาม

หากจะกลาวใหชดเจน ปญหาทางสองแพรง (dilemma) หมายถง ปญหาทเกดจากสถานการณทท�าใหเราตองเลอกระหวางตวเลอกทจ�ากด โดยทตวเลอกเหลานน ตางมลกษณะของความยงยากซบซอน (predicament) ซงไมวาจะเลอกทางใดทางหนงกยอมสงผลลพธตามมาในลกษณะทอาจกอผลกระทบเทาๆ กน ท�าใหเกดความยากล�าบากในการตดสนใจเลอกตวเลอกเหลานน พงสงเกตวาประเดนส�าคญของปญหาทางสองแพรงเกดขนเพราะการทเราไมสามารถมองเหนผลลพธทจะเกดในอนาคตไดอยางชดเจน นอกจากนน พงสงเกตอกวา ผลลพธในอนาคตดงกลาวนนไมจ�าเปนตองเปนผลลพธเชงลบเสมอไป ทงนแกนของปญหาทางสองแพรงกคอ การมอยของทางเลอกอยางจ�ากดซงกอาจจะสงผลดรายไดเทาๆ กน กอใหเกดความยากล�าบากในการตดสนใจ

ในบรบทเฉพาะดานความมนคง ปญหาทางสองแพรงจงหมายถง สถานการณทรฐถกบบใหจ�าตองเลอกระหวางตวเลอกในทางยทธศาสตรซงมลกษณะเปนเงอนปญหาทซบซอนใน 2 ระดบดวยกน กลาวคอ

ระดบแรก เปนระดบเกยวของกบปญหาตความเจตนาหรอ “การเดาใจฝายตรงขาม” (problem of other minds) ซงหมายถงความจ�าเปนในการทจะตองคนหาหรอตความเจตนาและแรงจงใจทมาก�าหนดพฤตกรรมของฝายตรงขาม และยงรวมไปถงการประเมนถงขดความสามารถของฝายตรงขามซงโดยหลกกเปนเรองทเกยวของกบความไมแนนอน ในแงนเราจะเหนการบรรจบกนของอาวธ ความกลวและความไมแนนอน สงผลใหเกดจากความไมแนชดในการตความเจตนาของการมอาวธในครอบครองของฝายตรงขาม (inherent ambiguity of weapon)18 ซงเปนแกนปญหาทางสองแพรงดานความมนคงนนเอง

สวนใน ระดบทสอง เปนเรองของการตอบสนองหรอตอบโตตอพฤตกรรมทไดผานการตความหรอประเมนแลวนน ความซบซอนของปญหาทางสองแพรงในระดบนอยทการจะตดสนใจอยางไรในการก�าหนดมาตรการตอบโตหรอแสวงหาวธการในการตอบสนองตอพฤตการณของอกฝายหนงอยางสมเหตสมผลและปราศจากขอผดพลาด ซงยงหมายรวมถงการสงสญญาณและการสอสารทถกตองเหมาะสมอกดวย การคนหามาตรการตอบโตหรอตอบสนองทเหมาะสมในบรบทของความไมแนนอนและไมแนชดนจงเปนความทาทายเชงยทธศาสตร (strategic challenge) อยางยงยวด โดยเฉพาะในกรณทตองมการ เผชญหนากน อยางไรกตามมขอพงสงเกตวาปญหาทางสองแพรงในระดบทสองนจะเกดขนกตอเมอปญหาทางสองแพรงในระดบแรกซงเกยวของกบการตความไดยตไปแลว โดยทตวแสดงฝายใดฝายหนงไดตกลงใจและตดสนอกฝายหนงแลววา อกฝายหนงก�าลงกระท�าการอนเปนภยคกคามและมความจ�าเปนตองก�าหนดมาตรการโตตอบขอเทจจรงตามทไดมการประเมนแลวนน19 ความทาทายจงอย ทเพยงวาในขน ตอไปควรจะก�าหนดยทธศาสตรในการตอบโตอยางไร

อนง มขอสงเกตวาความไมแนนอนในระดบแรกหรอในระดบการตความแรงจงใจของฝายตรงขาม เปนความไมแนนอนประเภททไมมทางหาขอยตทแนนอนและแนชดได ความไมแนนอนในระดบนจงเปน

18 Ibid., pp. 4-5. 19 Ibid., p. 9.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เงอนไขทน�าไปสความไมแนนอนในระดบทสอง ซงจะเปนการสรางเงอนไขใหเกดสถานการณทเรยกวา “ความยอนแยงในตวเองของความมนคง” (security paradox) ความยอนแยงในตวเองของความมนคงหมายถงเงอนไขอนเกดจากสภาวการณทรฐไมอาจรเจตนาของรฐอน และเมอไมรเจตนาของรฐอน รฐนนกจ�าเปนตองพงพาตนเองในการประกนความมนคงดวยการครอบครองอาวธเพมขน และเมอรฐครอบครองอาวธเพมขนกจะท�าใหอกรฐหนงด�าเนนการในลกษณะเชนเดยวกน ทงนหากการกระท�าดงกลาวด�าเนนไปอยางไมสมเหตสมผลในลกษณะทถกตความไดวากอภยคกคามตออกรฐหนงและมการตอบโตไปมาในการสะสมอาวธ กอาจท�าใหเกดการขยายขอบเขตความเปนปฏปกษซงกนและกน (spirals of mutual hos-tility) ได กลาวอกอยางหนงกคอ ความไมแนใจในเจตนาของรฐตรงขามและตอบโตดวยการเพมความมนคงใหตนเองน เปนสหสมพนธระหวางขอเทจจรงทางกายภาพ (อาวธ) และทางจตวทยา (ความกลว) โดยมความไมแนนอนเปนเงอนไข และความไมแนนอนในระดบทสองหรอในระดบทมการตอบโตหรอ ตอบสนองนเอง หากกระท�าไปอยางไมสมเหตสมผลกอาจท�าใหเกดการขยายขอบเขตความปฏปกษซงกนและกน (spirals of mutual hostility) ปรากฏการณนจงถกเรยกวาความยอนแยงในตวเองของความมนคง

ขอยกตวอยางกรณวกฤตการณควบาซงเกดขนหลงจากทเครองบนสอดแนมของสหรฐอเมรกาจบภาพทดเสมอนเปนขปนาวธของสหภาพโซเวยตได สงทผน�าหรอผทมอ�านาจตดสนใจตองท�ากคอ การตความเจตนาหรอแรงจงใจของอกฝายหนงในการกระท�าดงกลาว เมอการกระท�าดงกลาวถกตความแลววาคอเจตนาคกคาม กยอมตองประเมนถงขดความสามารถของฝายศตรวาจะกระท�าไดในขอบเขตเพยงใด ดงทประธานาธบดเคนเนดไดประเมนเจตนาของสหภาพโซเวยตและควบาแลววาการกระท�าดงกลาวสอเจตนารกรานและมศกยภาพเปนภยคกคามรายแรงตอสหรฐอเมรกา ในระดบทสองประธานาธบดสหรฐอเมรกาจงก�าหนดแนวทางการโตตอบ ซงตองเผชญกบความไมแนนอน นนคอการก�าหนดมาตรการทตองไมท�าใหการตอบโตบานปลายกลายเปนสงครามโลกหรอสงครามนวเคลยร หรอในอกทางหนงกคอการไมตอบโตซงจะกลายเปนการยอมตามเจตนาของสหภาพโซเวยตอนซงนอกจากไมอาจขจดภยคกคามในปจจบนไดหมดแลว ยงอาจบมเพาะเงอนไขทอาจเปนภยคกคามเพมขนในอนาคต การตดสนใจยนค�าขาดและการตกลงกบสหภาพโซเวยตโดยทมใหสาธารณชนรบทราบจงเปนการตดสนใจทางยทธศาสตรทน�ามาสการลดระดบความขดแยง การเกดผลลพธดงกลาวเปนสงทแสดงใหเหนวาสหรฐอเมรกาและสหภาพ-โซเวยตตางมความสามารถในการรบรถงปญหาทางสองแพรง (security sensibility) ของอกฝายในระดบหนง จงสามารถตอบสนองตอสถานการณไดอยางสมเหตสมผล และสามารถตดวงจรของโอกาสในการขยายขอบเขตความปฏปกษซงกนและกนไดทนทวงท

กรณวกฤตการณควบายงสะทอนใหเหนถงปญหาอกประการหนงทเกยวของกบทางสองแพรงดานความมนคงดวย ซงกคอเรองของความสามารถในการทจะรบรและเขาใจถงทางสองแพรงเกยวกบความมนคงของอกฝายหนง (security sensibility) ทเปนเหตผลส�าคญทท�าใหเกดการขยายวงหรอจ�ากดวงความเปนปฏปกษของกนและกน ความสามารถในการรบรและเขาใจปญหาทางสองแพรงของอกฝายหนง แสดงใหเหนถง ความตงใจและความสามารถของตวแสดง (รฐ) ในการรบรถงแรงจงใจเบองหลงและแสดงออกหรอตอบสนองตอความซบซอนทอาจมขนในทางทหารของตวแสดงอกฝายหนง20 โดยเฉพาะ

20 Ibid., p. 7.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อยางยงความสามารถทจะเขาใจบทบาททความกลวมสวนในการก�าหนดทรรศนะคตและพฤตกรรม รวมถงบทบาทในการกระท�าของตนทอาจกอใหเกดความกลวจากอกฝายหนง ความสามารถในการรบรและการตอบสนองตอความกลวนเปนคณสมบตทส�าคญอยางยงของผก�าหนดนโยบาย เพราะหากผก�าหนดนโยบายขาดความสามารถในการรบรและเขาใจปญหาทางสองแพรงดานความมนคงของอกฝายหนง ความขดแยงหรอเปนปฏปกษตอกนกจะยงขยายวงออกไป

เพอพจารณาในแงนกจะเหนวา สถานการณทน�าไปสตรรกะความยอนแยงของความมนคง (se-curity paradox) นน มกเกดมาจากความผดพลาดในการประเมนและเขาใจผลลพธของปญหาทางสองแพรง วาดวยความมนคง21 เพราะสถานการณดงกลาวเกดจากการทตวแสดงสองฝายหรอมากกวาพยายามทจะท�าใหสถานการณความมนคงของตนดขน แตทวากลบท�าใหความมนคงในภาพรวมลดนอยลง เพราะมการยวยดวยค�าพดหรอการกระท�าทขาดความรบรและความเขาใจถงปญหาความมนคงของอกฝาย กลายเปนการเพมความตงเครยด อาจน�ามาสการขยายความเปนปฏปกษตอกนมากขน

กลาวโดยสรป เนองจากปญหาทางสองแพรงวาดวยความมนคงเปนปญหาทเกดจากการสหสมพนธ ระหวางขอเทจจรงทางกายภาพและสภาวะทางจตวทยาของรฐ ดงนนผลของตรรกะนไมจ�าเปนตองมทศทางเดยวเสมอไป มมมองในการแกปญหาหรอกาวขามทางสองแพรงดานความมนคงถกเสนอจากภาพกวางในระดบทฤษฎ ดงทเคน บธไดจ�าแนกไวเปน 3 แนวทางหรอ 3 กลมทฤษฎดวยกน ไดแก 1) นกทฤษฎในกลมทยอมรบสภาพอนไมอาจหลกเลยงได (the fatalist) ของปญหาทางสองแพรงและมขอเสนอใน เชงระบบเกยวกบมาตรการตางๆ 2) นกทฤษฎทมองวาแมไมขจดปญหาทางสองแพรงไดทงหมดแตเราสามารถบรรเทาเงอนไขทอาจน�าไปสปญหาดงกลาวได (the mitigator) และ 3) กลมทมองวาเราสามารถกาวขามปญหาดงกลาวได โดยกาวขามสงทมาก�าหนดเงอนไขอนเปนรากฐานของปญหาดงกลาว (the transcender)22

ทงนบธและวเลอรไดตงขอสงเกตวา แมวาเราจะมแนวโนมทจะจดแนวทางของการจดการกบปญหาทางสองแพรงโดยการเชอมโยงกบส�านกคดทางความสมพนธระหวางประเทศ โดยเฉพาะในการเชอมโยงวธคดในแบบแรกเขากบสจนยม แบบทสองกบส�านกองกฤษหรอส�านกทเนนระบอบกฎหมาย (regime theory) และแบบทสามกบส�านกทมแนวทางในแบบอดมคตนยม (idealism) ซงอาจรวมถงจกรวาลทศนนยมแบบคานทหรอส�านกทเนนการปฏวตโลก แตเนองจากทกสกลความคดยอมประกอบดวยบคคลทมรายละเอยดซบซอนและอาจคาบเกยวกบความคดของบคคลทสงกดส�านกอนๆ เราจงมงพจารณาเฉพาะทวธคดเกยวกบการจดการกบปญหาทางสองแพรงดานความมนคงเปนหลก23 ดงจะไดพจารณาในหวขอถดไป ซงจะแบงพจารณาเปน 3 แนวทาง คอ แนวทางการแกปญหาทเนนการพงพาตนเองของรฐ แนวทางการแกปญหาทเนนการสรางบรรทดฐานความรวมมอ และแนวทางการแกปญหาทเนนการกาวขาม สภาวะอนาธปไตยไปสความเปนสงคมโลก

21 Ibid., p. 9. 22 Ibid., p. 10. 23 Ibid., p 11.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



จงอธบายแนวคดเกยวกบปญหาทางสองแพรงวาดวยความมนคงมาพอสงเขป


ปญหาทางสองแพรงดานความมนคงเปนปญหาทเกดจากสถานการณทรฐถกบบใหจ�าตองเลอกระหวางตวเลอกในทางยทธศาสตรซงมลกษณะเปนเงอนปญหาทซบซอนใน 2 ระดบดวยกนคอ ระดบแรก เปนระดบเกยวของกบปญหาตความเจตนาและแรงจงใจทมาก�าหนดพฤตกรรมของฝายตรงขาม และยงรวมไปถงการประเมนถงขดความสามารถของฝายตรงขาม ซงจะเกยวของกบการตความเจตนาของการครอบครองของฝายตรงขาม ระดบทสอง เปนเรองของความไมแนนอนของทางเลอกทเกดขนในขนตอนการก�าหนดมาตรการตอบสนองหรอตอบโตตอพฤตกรรมทไดผานการตความหรอประเมนแลวนน ความซบซอนของปญหาทางสองแพรงในระดบน อยทการจะตดสนใจอยางไรในการก�าหนดมาตรการตอบโตหรอแสวงหาวธการในการตอบสนองตอพฤตการณของอกฝายหนงอยางสมเหตสมผลและปราศจากขอผดพลาด ซงยงหมายรวมถง การสงสญญาณและการสอสารทถกตองเหมาะสมอกดวย


แนวทางการแกปญหาทเนนการพงพาตนเองของรฐ

ดงทกลาวมาแลวในหวเรองกอน ปญหาทางสองแพรงดานความมนคงเปนตรรกะทตงอยบนสมมตฐานทมรฐเปนตวแสดงหลกทอยในล�าดบชนสงสดในความสมพนธระหวางประเทศ ซงไมมอ�านาจทเหนอกวามาบงคบรฐ เพราะฉะนนรฐจงด�ารงอยในสภาวะทเรยกวาอนาธปไตย สภาวะอนาธปไตยจงเปนฐานคดส�าคญในวธการคดเกยวกบความมนคง โดยเฉพาะอยางยงในมมมองของนกทฤษฎสจนยม

อยางไรกตาม เปนททราบกนโดยทวไปวาในชนแรกๆ นกทฤษฎชนน�าของโลกดานความสมพนธระหวางประเทศมกจะกลาวเตอนนกศกษาใหม ใหพงระวงถงความแตกตางระหวางสภาวะอนาธปไตยในความหมายของการเมองระหวางประเทศกบสภาวะอนาธปไตยภายในประเทศ24 โดยกลาวย�าวาสภาวะอนาธปไตยในการเมองระหวางประเทศมใชสภาวะทปราศจากกฎเกณฑใดๆ เลย และมใชสภาวะทประเทศตางๆ ลกขนมาท�าสงครามกนอยตลอดเวลาอกดวย สภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศในแงน ม

24 ดรายละเอยดของขอถกเถยงเกยวกบ Manning, Wight และ Bull ใน Andrew Linklater and Hidemi Suganami, (2006). The English School of International Relations: A Contemporary Reassessment. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 44-49.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความหมายจ�ากดเพยงการทรฐเปนตวแสดงสงสดและไมมอ�านาจเหนอกวามาบงคบเจตจ�านงของรฐได รฐจงตองพงพาตนเองในการอยรอดและในการประกนความจ�าเปนพนฐานใหกบประชาชนภายในรฐ ทงนโดยปราศจากทางเลอกอน

นกทฤษฎการเมองคลาสสกทถกกลาวถงโดยนกศกษาความสมพนธระหวางประเทศมากทสดคนหนง คอ โธมส ฮอบส เนองจากนกวชาการความสมพนธระหวางประเทศมกจะอางฮอบสในฐานะนกคดทชใหเหนถงความส�าคญของธรรมชาตมนษย สภาวะอนาธปไตย และสงคราม อยางไรกตาม อนทจรงแลว ฮอบสเปนนกทฤษฎการเมองทพดถงเรองความสมพนธระหวางประเทศไวนอยมาก แตความส�าคญของ ฮอบสในทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศอยทมมมองเกยวกบรฐและธรรมชาตของมนษย โดยเฉพาะการทฮอบสถอวารฐเปนองคกรสงสดทมนษยพงมและเปนไปไดในโลกแหงความจรงมากทสด และเนองจากการก�าเนดของรฐซงเปนองคอธปตย (Leviathan) ถกก�าหนดโดยธรรมชาตของมนษย ท�าใหหลายคนเชอมโยงและเทยบเคยงการอธบายการเมองระหวางประเทศเขากบสภาวะธรรมชาตพนฐานมนษยซงถอวาถกมองวาเปนสภาวะสงคราม ท�าใหรฐในฐานะองคอธปตยกลายเปนฐานคตของส�านกสจนยมอเมรกนในชวงทศวรรษ 1940 และ 1950 และยงเปนบอเกดของการคดในเรองทางสองแพรงเกยวกบความมนคงและสงอทธพลในระดบหนงตอแนวคดทางเลอกทมเหตผลและสกลพหนยมของส�านกองกฤษในบางระดบดวย25 เพอแยกความแตกตางระหวางสภาวะอนาธปไตยของสภาวะกอนมรฐกบอนาธปไตยของการเมองระหวางประเทศออกจากกน เราจงควรพจารณาแนวคดฮอบสในรายละเอยดในฐานะทเปนนกทฤษฎการเมองทมอทธพลตอสาขาวชาความสมพนธระหวางประเทศ กอนทจะกลาวถงวธคดเกยวกบการจดการทางสองแพรงดานความมนคงในมมมองของนกสจนยมยคปจจบน

อนาธปไตยในสภาวะธรรมชาตและความจ�าเปนของการมรฐในมมมองของฮอบสรฐเกดขนไดอยางไร? ท�าไมจงเปนองคกรสงสดของมนษย? และมความเชอมโยงอยางไรกบเรอง

ความมนคง? ค�าตอบส�าหรบฮอบสอยทสภาวะธรรมชาตของมนษย คนสวนใหญจะจ�าไดวาฮอบสพดถงธรรมชาตของมนษยวาโหดราย ปาเถอน และเหนแกตว กระท�าการตามแรงขบภายในแตดวยเหตผลทางวตถ มนษยจงเปนเสมอนฟนเฟองของเครองจกรทถกขบเคลอนโดยกลจกรของธรรมชาต อยางไรกตาม เมอเราพจารณาฮอบสจากแงมมของญาณวทยา (epistemology) กจะพบวา วธการในการแสวงหาความร หรอความจรงของฮอบสกคอ เหตผลนยม (rationalism) แมวาในยคนน ทงการแสวงหาความรโดยอาศยวธการเชงประจกษ (empiricism) หรอประสาทสมผสทงหา และความรโดยอาศยการใครครวญตามหลกเหตผล (rationalism) ตางกถอวาเปนความรในแบบภววสย (objectivism) กลาวคอเปนความรทเปน กลางและทกคนสามารถเหนตรงกนไดดวยกนทงสนกตาม แตฮอบสมองความรในเชงประจกษวาเปนเรองคาดเดาและมความไมแนนอน ความรโดยอาศยการใครครวญตามหลกเหตผลมความแนนอนกวาเนองจากวางอยบนรากฐานของกรอบการคดทใชตรรกวทยาและนยามของแนวความคดทแนชด

25 Cornellia Navari. (1996). “Hobbes, the State of Nature and Laws of Nature.” in Classical Theories of International Relations. Ian Clark and Iver B. Neumann (eds.). London: Macmillan, Ltd., pp. 20-21.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากนน ส�าหรบฮอบสแลว วธการหาความรในแบบเหตผลนยมน ยงสามารถน�าไปใชกบการแสวงหาความรในเรองทเกยวกบศลธรรมและการเมองไดอยางดอกดวย โดยฮอบสเหนวาสงทเราเรยกวาด-ชวนนมาจากตณหาของตนเอง เพราะสงใดกตามหากเปนวตถของตณหาหรอความใครของมนษยแลว มนษยจะเรยกสงนนวาด หากเปนวตถของความชงกจะเรยกสงนนวาชว และหากเปนวตถของความโอหง กจะเรยกมนวาเปนของชนเลว การเรยกเหลานจงเปนเรองสมพทธ ขนอยกบแตละบคคล และดวยเหตทมนษยนยามด ชว ถก ผดกนไปตางๆ นาๆ นเอง จงท�าใหโลกมบรรทดฐานทตางๆ กนไป เพราะฉะนนเมอใครบางคนยดบรรทดฐานหนงเปนหลก กยอมตองขดแยงกบอกคนหนงทประพฤตตามอกบรรทดฐานหนงอยางแนนอน ดวยเหตนมนษยจงมแนวโนมทจะขดแยงอยตลอดเวลา สภาวะทแตละคนตางมบรรทดฐานเปนของตนเองและเปนเหตของความขดแยงนนเปนสภาวะทยงไมมรฐ แตเปนสภาวะของสงครามระหวางปจเจกบคคล26

เมอพจารณาจากญาณวทยา (วธการในการแสวงหาความร) ของฮอบสแลว จะเหนวาสภาวะธรรมชาตของมนษยซงถกมองวาเปนสภาวะสงครามน ไมใชเปนสภาวะทเกดขนจรงในเชงประจกษ แตเปนสภาวะในเชงตรรกะทใครครวญไปตามหลกเหตผล โดยอาศยฐานคตจากแนวคดเรองธรรมชาตของมนษยทถกขบดนโดยตณหาเปนหลก เพราะฉะนนการทมผอธบายทฤษฎของฮอบสไปในเชงวตถนยม (materialism) ลวนๆ โดยอธบายวาการแกงแยงกนของมนษยทางดานวตถอนเนองมาจากทรพยากรมจ�ากดเปนเหตใหมนษยอยในสภาวะสงครามนน ไมใครตรงกบการอธบายของฮอบสเสยทเดยว การอธบายทตรงกบเจตนาของฮอบสและสถานการณปจจบนมากกวา คอการอธบายวาการททกคนประพฤตตามบรรทดฐานของตนเองและไมมอ�านาจกลางมาบงคบ ท�าใหมนษยขดแยงกนหรอท�าใหมนษยอยในสภาวะสงคราม โดยเฉพาะในกรณของสงครามกลางเมองทอาจมบอเกดมาจากความขดแยงเกยวกบคณคาเชงสญลกษณหรอบรรทดฐานมากกวาวตถทางกายภาพลวนๆ

สงทนาสงเกตในการอธบายมนษยในสภาวะธรรมชาตของฮอบสกคอการอธบายวาเปนสภาวะทมนษยมความเทาเทยมกนทงในเชงกายภาพและสตปญญา โดยเฉพาะความเสมอภาคกนในทางสตปญญามมากกวาทางกายภาพ ซงหมายถงขดความสามารถในการบรรลเปาหมาย ในสภาวะธรรมชาตการแขงขนเพอใหไดมาซงผลประโยชน ความปลอดภย และความเจรญรงเรองในเกยรตยศชอเสยง เปนเหตน�ามาซงการรกราน การตอสและการพพาทอนๆ สภาวะนเปนสภาวะทไมมใครมาใชอ�านาจบงคบใครจงเปนสภาวะทปจเจกบคคลแตละคนเปนปฏปกษกน ซงเรยกวาสภาวะสงคราม ตราบเทาททกคนเปนปฏปกษกบ ทกคน กจะไมมภาวะทอาจบอกไดวายตธรรมหรอไมยตธรรม เพราะไมมอ�านาจกลางทยอมรบรวมกนจรง

ทงนพงสงเกตเหนความคลายคลงกนระหวางสภาวะทเทาเทยมกนของมนษยในแบบฮอบสกบสภาวะทเทาเทยมกนของรฐในมมมองของนกสจนยมใหมอยางจอหน เมยรไชเมอร (John Mearsheimer) ซงมองวารฐในสภาวะอนาธปไตยในการเมองระหวางประเทศมความเสมอภาคกนในแงทรฐแตละรฐตางม

26 ศาสตราจารย ไมเคล ซ วลเลยม ไดตงขอสงเกตทแตกตางจากงานสวนใหญโดยพจารณามมมองทางการเมองของ ฮอบสเชอมโยงกบการคดในเชงญาณวทยา โปรดดรายละเอยดใน Michael C. William. (2006). “The Hobbsean Theories of International Relations.” in Classical Theory in International Relations. Beate Jahn (ed.). New York: Cambridge University Press, p. 235.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ขดความสามารถในการบรรลเปาหมายในแงของการเปนตวแสดงทมความสามารถในการคดค�านวณอยางมเหตผลและการครอบครองอาวธในบางระดบ แมวาสมรรถนะของอาวธจะมความแตกตางกนกตามนอกจากนนความสามารถในการตดสนใจทมเหตผลของรฐท�าใหรฐสามารถคดค�านวณในทางยทธศาสตรตางๆ ไมวาจะเปนการรวมตวเปนพนธมตร การถวงดลอ�านาจ เปนตน จงอาจกลาวไดวา เชนเดยวกบการทมนษยมความเทาเทยมกนในสภาวะธรรมชาตทมลกษณะเปนอนาธปไตย รฐทกรฐกมความเสมอภาคกนภายใตสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศ27

นอกจากนนสงทคลายคลงกนอกประการกคอ เรองของความกลวและความปรารถนาในการมชวตรอดของรฐในมมมองของนกสจนยมและของปจเจกบคคลในมมมองของฮอบส แตในมมมองของฮอบสเนองจากความปรารถนาในการมชวตรอดเปนกฎธรรมชาต โดยอาศยเหตผลเปนเครองมอ มนษยจงมนษยแสวงหาสนตภาพและด�าเนนตามเงอนไขเพอใหบรรลสนตภาพ เพราะมองเหนการณไกลในประโยชนของการรกษาชวตตน จงมารวมกนและมอบอ�านาจใหกบบคคลหรอคณะบคคล โดยลดทอนความหลากหลายของเจตนาลงมาเปนเจตจ�านงหนงเดยว ท�าใหเกดองคอธปตยทเรยกวา commonwealth การรวมกนเปนคอมมอนเวลธท�าใหไมสามารถมกลมยอยทมาทาทายเจตจ�านงรวมได องคอธปตยไมอยภายใตกฎหมายพลเรอน องคอธปตยนเองทท�าใหสภาวอนาธปไตยของมนษยหมดไป แตในกรณของรฐในมมมองของส�านกสจนยม สภาวะอนาธไตยระหวางประเทศไมอาจหมดไปได ทงนกเนองจากส�าหรบมนษยแลวรฐเปนองคกรทมอ�านาจสงสดนนเอง ซงกสอดคลองกบฮอบส ในแงทไมมองคกรใดอยเหนอรฐ

และส�าหรบฮอบส องคอธปตยไมใชเปนเพยงโครงสรางในการประสานผลประโยชนของปจเจกชนเทานน แตยงเปนตวกระท�าทกอใหเกดเสถยรภาพ เมอเกดความไมลงรอยกนในการรบรคณคา เปนอ�านาจกลางทตดสนกรณตางๆ ทมความขดแยงกน สรางเงอนไขทท�านายได ท�าใหเกดความรวมมอทอยบนเหตผล28 แตกระนนองคอธปตยกมขอจ�ากด ซงขอจ�ากดนกเกดโดยเหตผลของการมรฐนนเอง ซงกคอการอยรอดปลอดภย ส�าหรบฮอบส ความถดถอยของคอมมอนเวลธ เกดจาก ประการแรก การปฏเสธความสมบรณของอ�านาจในฐานะองคอธปตยจะเกดการกดกรอน เมอองคอธปตยปฏเสธใชอ�านาจทจ�าเปน ประการทสอง การใชมโนส�านกสวนบคคลมากกวาเหตผลความจ�าเปนแหงรฐ ตองพยายามมนโยบายทไมกอสงครามกลางเมอง หรอท�าใหมกลมกอความไมสงบตอตานรฐ สงครามกลางเมอง การคมครองประชาชนเปนสงจ�าเปน ในขณะเดยวกนความชอบธรรมดวย

ในจดนจะเหนวาฮอบสแกปญหาสภาวะอนาธปไตยดวยการสรางองคอธปตยขนมาใชอ�านาจบงคบและลดทอนเจตจ�านงอนหลากหลายใหมความเปนเอกภาพ แตในสภาวะระหวางประเทศนกสจนยมมองวาสภาวะการพฒนาหยดอยทสภาวะอนาธปไตย ทางแกปญหาทางสองแพรงความมนคงจงวางอยสมมตฐานของการคงอยของสภาวะอนาธปไตยทประกอบไปดวยรฐทมอ�านาจอธปไตย ความสมพนธระหวางรฐส�าหรบนกสจนยมจงเปนเรองของระบบทเกดจากสภาวะอนาธปไตย ดวยเหตผลวาไมมอ�านาจใดเหนอวาอ�านาจรฐนนเอง

27 โปรดดรายละเอยดใน John Mearsheimer. (2001). The Tragedy of Great Powers Politics. New York: W.W. Norton & Company. โดยเฉพาะในบทท 2 วาดวย Anarchy and the Struggle for Power, pp. 29-55. 28 William, op. cit., p. 263.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สภาวะอนาธปไตยและวธการจดการกบทางสองแพรงดานความมนคงของนกสจนยม

ยคปจจบนนบตงแตครสตศตวรรษท 20 ส�านกสจนยมในทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศแบงออกเปน

2 กลมหลก คอ สจนยมแบบคลาสสก (classical realism) และสจนยมเชงโครงสราง (structural real-ism) นกสจนยมแบบคลาสสกคนส�าคญ ไดแก ฮนส มอรเกนธอ (Hans Morgenthau) ผเขยนหนงสอเรอง Politics Among Nations (การเมองระหวางชาต) ซงพยายามอธบายการเมองระหวางประเทศโดยยดโยงกบธรรมชาตมนษยเปนหลกในการอธบาย ซงมลกษณะคลายคลงกบปรชญาการเมองของแมคเคยเวลลและฮอบส อยางไรกตาม ส�าหรบมอรเกนธอแมจะเหนวาวธการทางวทยาศาสตรไมใชวธเดยวในการคนหาความจรง แตกมองวาการเมองหรอสงคมยอมตงอยบนกฎทเปนวตถวสย แตกฎดงกลาวม รากเหงามาจากธรรมชาตของมนษย ประการตอมา แมวาการเมองอาจจะมไดก�าหนดโดยแรงจงใจของผน�าหรออดมการณ แตก�าหนดโดยผลประโยชนทเรยกวาอ�านาจ รฐบรษหรอผน�าประเทศจงตองคดจากมมมองทกอปรดวยผลประโยชนแหงชาตเปนหลกและตองมองประเทศชาตในฐานะอ�านาจหนงทด�ารงอยทามกลางอ�านาจทงหลาย มอรเกนธอเหนวาผน�าหรอผตดสนใจเชงนโยบายควรจะตองมมมมองดงกลาว ซงตางจากประชาชนทวไปทมกจะมองการเมองแบบงายๆ ผานขอสรปเชงศลธรรมและกฎหมาย29

เนองจากมอรเกนธอมองการเมองผานธรรมชาตมนษย มอรเกนธอจงพยายามชใหเหนถงความส�าคญของแรงขบภายในทส�าคญของมนษย ซงเรยกวาเจตจ�านงทจะครองเปนใหญ (animus domi-nandi) แรงขบดงกลาวเปนขอบกพรองทตดตวมาแตก�าเนด และเมอผนวกกบการอธบายรวมกบความกลวซงเปนธรรมชาตอกดานหนงของมนษย จงท�าใหนกคดสจนยมแบบคลาสสกมองวาทางสองแพรงดานความมนคงเปนสภาวะทไมอาจลดทอนหรอหลกเลยงไดเลย เพราะแมวามนษยจะตองการสนตภาพ สกเพยงใด แตธรรมชาตมนษยไดกลายเปนเงอนไขตางๆ ทคอยกระตนความกลวใหปรากฏ เมอพจารณาในแงน เราจะเหนความส�าคญของแนวคดเรองผน�าหรอผตดสนใจเชงนโยบายเกยวกบความมนคงจ�าตองมความสามารถในการทจะรบรและเขาใจถงทางสองแพรงเกยวกบความมนคงของอกฝายหนง (security sensibility) ดงทกลาวไวในหวเรองกอน เนองจากความไมเขาใจถงความกลวของอกฝายหนงซงเปนธรรมชาตของมนษย จะกลายเปนตวเรงในการขยายวงของความเปนปฏปกษกน ซงจะกลายเปนการสรางเงอนไขของสภาวะแวดลอมทจะน�าไปสของสงคราม แงนสงครามจงไมใชความเปนปฏปกษระหวางความถกตองกบควมชวราย หากแตเกดจากความกลว ความไมไวใจตอกน และโดยเฉพาะความไมเขาใจในสถานะเกยวกบปญหาทางสองแพรงดานความมนคงของอกฝายหนง

อยางไรกตาม ในยคสงครามเยนกไดเกดทฤษฎสจนยมใหมหรอสจนยมเชงโครงสราง ซงแบงออกเปนสจนยมเชงปองกน (defensive realism) และสจนยมเชงรก (offensive realism) ซงทงสองส�านกตางกใหความส�าคญกบสภาวะอนาธปไตย ส�าหรบในมมมองของสจนยมเชงโครงสราง แรงขบภายในจากธรรมชาตของมนษยไมใชปจจยส�าคญทท�าใหรฐแสวงหาอ�านาจ แตรฐจ�าเปนตองแสวงหาอ�านาจเพราะ

29 Hans Morgenthau. (1948). Politics among Nations: The Struggle for Power and Peace. New York: Alfred A. Knoff, pp. 165-166.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


โครงสรางความสมพนธของรฐถกก�าหนดโดยสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศ ดงทกลาวมาแลวสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศหมายถงสภาวะทไมมอ�านาจทอยสงกวารฐทอาจชวยประกนความมนคงปลอดภยวาใหกบรฐ โดยเฉพาะในการทปลอดสภาวะของการถกคกคามหรอโจมตจากรฐอนๆ เพราะฉะนนการกระท�าทสมเหตสมผลทสดส�าหรบรฐทตองด�ารงอยภายใตสภาวการณเชนนกคอ การแสวงหาอ�านาจใหไดมากทสด (maximizing powers) ทงนโดยมจดมงหมายส�าคญกเพอการประกนความปลอดภยใหกบตนเอง30

นอกจากนน นกสจนยมเชงโครงสรางยงมขอสงเกตอกดวยวาระบอบการปกครองภายในประเทศมไดสงผลตอพฤตกรรมของรฐในความสมพนธระหวางประเทศมากนก ไมวารฐนนจะเปนรฐเผดจการหรอประชาธปไตยกตาม รฐทเปนมหาอ�านาจซงเปนตวแสดงหลกในการเมองระหวางประเทศจะประพฤตในลกษณะเดยวกนเสมอ หากจะตางกนบางกอยทบางรฐอาจมอ�านาจมากกวารฐอนเทานน นกสจนยมมกจะเรยกความสมพนธระหวางรฐวา “ระบบระหวางประเทศ” (international system) และหากจะถามวาท�าไมรฐจงประพฤตในลกษณะดงกลาว ค�าตอบส�าหรบนกสจนยมเชงโครงสราง โดยเฉพาะจอหน เมยรไชเมอร มกจะวางอยบนฐานคตซงสอดคลองเปนอยางดกบวธคดเกยวกบปญหาทางสองแพรงดานความมนคง31

ประการแรก ส�าหรบนกสจนยม มหาอ�านาจจะเปนตวแสดงหลกในระบบระหวางประเทศ โดยทมสภาวะอนาธปไตยเปนพนฐานในการจดระเบยบโลก สภาวะอนาธปไตยนเปนสภาวะทตรงขามกบสภาวะของการมล�าดบชน (hierarchy) ทมการบงคบควบคม ซงเปนสภาวะของการจดระเบยบของการเมองภายในประเทศ

ประการทสอง นกสจนยมมองเชงโครงสรางมองวา รฐทกรฐยอมมอ�านาจทางทหารและมขดความสามารถในการกอภยนตรายตอรฐอนเสมอ แมวาขดความสามารถนนจะมมากบางนอยบางตางๆ กนไป

ประการทสาม แมรฐอาจจะสามารถรหรอประเมนขดความสามารถทางทหารของรฐอนไดถกตองกตาม แตรฐดงกลาวไมมทางลวงรเจตนาของรฐอนไดอยางแนชด จนพอทจะท�าใหเกดความไววางใจตอกนหรอตอสถานการณในอนาคตได ทงน รฐสวนมากตองการรวารฐอนๆ คดอยางไรกบสถานะปจจบน เชน ตองการด�ารงสถานะเดมไว (status quo) หรอตองการการเปลยนแปลง (revisionist) โดยเฉพาะเกยวกบการเปลยนแปลงเกยวกบดลอ�านาจทเปนอย แมอาจจะมผอางวาเราสามารถตความเจตนารมณของรฐอนไดจากสนทรพจนหรอค�าประกาศนโยบายของผน�ากตาม แตในหนงสอ Why Leaders Lie (ท�าไมผน�าจงโกหก) เมยรไชเมอรยนกรานวา เรามอาจรเจตนาอนแทจรงของผน�าหรอผตดสนใจเชงนโยบายได เพราะในบางครงเราพบวาผน�าใชวธโกหกหรออ�าพรางเจตนาทแทจรงในการด�าเนนนโยบายตางประเทศ และการทผน�าตองท�าเชนนนกเนองจากผน�าตองท�าตามตรรกะของระบบระหวางประเทศทด�าเนนไปภายใตสภาวะอนาธปไตยนนเอง32

30 โปรดดค�าอธบายประกอบทกระชบและชดเจนเกยวกบสจนยมเชงโครงสรางใน John J. Mearsheimer. (2006). “Structural Realism.” in International Relations Theory: Discipline and Diversity. Tim Dunne, Milja Kurki, and Steve Smith. (eds.). Oxford: Oxford University Press, pp. 71-88. 31 Ibid., pp. 73-74. 32 โปรดดรายละเอยดเพมเตมใน John J. Mearsheimer. (2013). Why Leaders Lie: The Truth about Lying in International Politics. Oxford: Oxford University Press, p. 8.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประการทส เปาหมายหลกของรฐกคอการอยรอดปลอดภย รฐจงตองการธ�ารงรกษาบรณภาพของดนแดน (territorial integrity) และความเปนอสระในการจดระเบยบการเมองภายในรฐ (autonomy of domestic political order) แมบางรฐอาจจะมงแสวงหาความมงคงทางเศรษฐกจหรอแมกระทงพยายามแสดงออกใหรฐอนเหนวาตนเปนแบบอยางในการเชดชมาตรฐานระหวางประเทศกตาม แตเปาหมายหลกของรฐกคอการอยรอด ทงนวางอยบนเหตผลงายๆ แตชดเจน กคอ หากรฐถกท�าลายแลว รฐกจะไมสามารถบรรรลเปาหมายขออนๆไดเลย การอยรอดจงกลายมาเปนเปาหมายทตดมากบรฐอยางแยกจากกนไมขาด

ประการทหา รฐเปนตวแสดงทมเหตผล ซงหมายความวารฐมความสามารถในการคดค�านวณและแสวงหายทธศาสตรทเหมาะสมกบความอยรอดของตนมากทสด แตทงนมไดหมายความวารฐจะคดค�านวณโดยไมผดพลาดเลย บางครงรฐอาจค�านวณยทธศาสตรผดอยางรนแรงจนกระทบตอความอยรอดของตนกได แตทเปนเชนนนอาจเกดมาจากขอเทจจรงทวารฐด�ารงอยในสภาวะทไมมทางทจะมขอมลทสมบรณ แมเทคโนโลยจะกาวหนาเพยงใดกตาม ดงเหตผลทอธบายมาแลวในขอตนๆ

จะเหนวาส�าหรบสจนยมเชงโครงสราง สภาวะอนาธปไตยเปนฐานคตทส�าคญทกอปญหาทางสองแพรงดานความมนคง และยงเปนพนฐานตอระบบระหวางประเทศ เคนเนธ วอลทซ (Kenneth Waltz) ในหนงสอเรอง Theory of International Politics ชใหเหนวา สภาวะอนาธปไตยนเปนเงอนไขใหเกดระบบระหวางประเทศในทรรศนะของนกสจนยม เนองจากรฐแตละรฐเปนหนวยการเมองทถออ�านาจอธปไตยโดยเทาเทยมกน แมจะตางกนในขดความสามารถกตาม เมอหนวยการเมองทมลกษณะเหมอนกนมาด�ารงอยภายใตโครงสรางเดยวกน โดยปราศจากอ�านาจทเหนอกวามาควบคม กจะเกดสภาวะอนาธปไตย ซงมใชสภาวะทปราศจากระเบยบระหวางประเทศเสยทเดยว แตระเบยบทด�ารงอยนนเปนระเบยบทเรยกวา “ระบบระหวางประเทศ” อนเกดมาจากการสรางดลอ�านาจ ซงมความแตกตางอยางส�าคญกบลกษณะของการเมองภายในประเทศทเกดจากความสมพนธขององคาพยพภายในอยางมลกษณะของล�าดบชน หนวยตางๆ ภายในรฐมลกษณะเหมอนกบองคาพยพทบรณาการกน แมจะมการแยกกนท�าหนาทเฉพาะทาง แตในระบบระหวางประเทศ แมความรวมมอจะเปนไปได แตกจ�ากดเฉพาะทผลประโยชนพอไดมลกษณะของการท�างานเปนองคาพยพเดยวกน เพราะหากจะมการรวมมอกนแตละรฐจะถามวาตนจะไดอะไรและ ใครไดมากกวาใคร แตจะไมถามวาเราทงหมดจะไดอะไร เงอนไขของความรสกไมมนคงทเกดจากความ ไมแนใจในเจตนาและการกระท�าของอกฝาย เปนขอจ�ากดส�าคญของความรวมมอระหวางรฐ33

เนองจากสภาวะอนาธปไตยนเองทเปนเงอนไขเชงโครงสรางทก�าหนดพฤตกรรมของรฐ ในบางครงโครงสรางจะก�าหนดใหรฐกระท�าในสงทกอผลทตนเองไมตองการท�า แมวารฐอาจรบทราบดถงเงอนไขและผลลพธจากการกระท�าดงกลาว แตเนองจากโครงสรางบงคบจงไมมทางเลอก และแมวารฐพยายามจะปรบทางเลอกโดยพยายามปรบเปลยนยทธศาสตรใหม แตการปรบยทธศาสตรกยงไมอาจเปลยนโครงสรางได34 ดวยเหตนทฤษฎสจนยมเชงโครงสรางจงถกวจารณวาเปนตรรกะทมองโลกในแงราย มงรกษาสถานภาพเดม มองไมเหนถงโอกาสในการเปลยนแปลง

33 Kenneth Waltz. (1979). Theory of International Politics. New York: Random House, pp. 104-105. 34 Ibid., p. 107.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากนน แมวาเมอพจารณาในเบองตนจะดเหมอนวาสจนยมเชงปองกนและสจนยมเชงรกเหนพองตองกนในของสภาวะอนาธปไตยและเงอนไขของปญหาทางสองแพรงดานความมนคง แตเมอพจารณาในรายละเอยดกจะเหนวา สจนยมเชงปองกนอยางเชน เคนเนธ วอลทซ มองวารฐด�าเนนการตางในทางยทธศาสตรเพยงเพอตองการอยรอดเทานน ในขณะทนกสจนยมเชงรกอยาง จอหน เมยรไชเมอร กลบมองวา รฐมไดเพยงตองการอยรอด แตตองการแสวงหาอ�านาจใหมากทสด (maximizing powers) ทงนเพราะรฐไมแนใจในเจตนารมณของรฐอนทงในปจบนและอนาคต

เพราะฉะนน ส�าหรบสจนยมเชงปองกน เนองจากรฐตองการอยรอด รฐมแนวโนมทจะรกษาสถานภาพเดม จงท�าใหรฐอยในบรรยากาศของการจบจองวารฐอนจะแสดงออกอยางไร จงเกดบรรยากาศการแขงขนกนทางความมนคงซงจะสงผลใหรฐพยายามสรางดลอ�านาจ โดยอาศยการถวงดลอ�านาจ (bal-ance of powers) หรอไมกการเขารวมกลมสมครพรรคพวกกบรฐทเขมแขงกวา (bandwagoning) ทงนขนอยกบโครงสรางของระบบ35

การถวงดลอ�านาจจะเกดในกรณทอ�านาจไมเทากน ซงจะสงเกตวาพนธมตรทชนะสงครามมกจะแตกกนเปนกลม ไมรวมกนเปนปกแผนเหมอนตอนท�าสงครามรวมกน ทงนเพราะไมมอ�านาจใหญใดตองการรวมตวกบอ�านาจใหญอกอ�านาจ ทงนเพราะในสภาวะอนาธปไตยความมนคงเปนเปาหมายสดทาย และอ�านาจเปนเครองมอไปสเปาหมายนน รฐทมอ�านาจจะรวมมอกบรฐทเลกกวาถวงดลกบอกรฐหนงทแขงแกรงกวาตน การแสวงหาอ�านาจเพยงเพออ�านาจไมอาจประกนเปาหมายสดทาย ซงกคอความมนคงหรอการอยรอดของรฐ เพราะหากอ�านาจเปนเปาหมายทตองแสวงหาใหไดมากทสดรฐมหาอ�านาจจะไมเลอกเขาพวกกบรฐทเลกกวาจะเขาพวกกบรฐทใหญกวา เปาหมายของรฐมหาอ�านาจจงไมใชการแสวงหาอ�านาจแตเปนการธ�ารงสถานภาพเดมไว36

สวนในกรณรฐทออนแอหรอรฐเลก เนองจากไมมทางเลอกจงตองใชยทธศาสตรการยอมเขาพวกกบกลมทมอ�านาจมากกวาแมวามแนวโนมจะเปนปฏปกษตอตน หรอไมกเปนการเขาพวกเพอหวง ผลประโยชนทางเศรษฐกจ ซงจะสงเกตเหนไดวาประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตในชวงเรมสหสวรรษใหมท 21 บางประเทศใชยทธศาสตรแบบรวมมอโดยตรงกบจน ทงๆ ทเกรงกลวจน อาท พมา แตทงนในภาพรวมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต แมจะคงความรวมมอทางทหารกบสหรฐอเมรกาไวในระดบหนง เพอเปนการถวงดลจนไว แตเปนกระท�าในระดบเบาและเพอไมท�าใหจนซงก�าลงทะยานในการเปนมหาอ�านาจเกดความกงวล กจ�าเปนตองใชยทธศาสตรเขาพวกกบจน แตสวนใหญกเปนเพยงเฉพาะในระดบทเนนผลประโยชนทางการคาเทานน37

นอกจากนน ยงมการตงขอสงเกตอกวาภายหลงการสนสดของสงครามและหากปรากฏวามพนธมตรสองคาย คายหนงมอ�านาจมากกวาอกคายหนง รฐทสามมกจะเขาเปนพนธมตรกบคายทมอ�านาจ

35 Ibid., p. 125. 36 Ibid., p. 126. 37 ดรายละเอยดใน Denny Roy. (2005). “Southeast Asia and China: Balancing or Bandwagonning.” in Con-temporary Southeast Asia. vol 21, No 2, pp. 305-322.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอยกวา ยอมแสดงวาอ�านาจไมใชเปาหมายปลายทางแตเปนการอยรอด ซงนยามความมนคงของรฐในทรรศนะของสจนยมเปนเปาหมายหลกของรฐโดยทวไป38

อนง การขยายตวของความเปนปฏปกษ (spiral model) ความแตกตางของการเขาใจและการตอบโตดวยความกลวของอกฝายหนงเปนสาเหตทท�าใหเกดแนวคดยทธศาสตรการปองปราม (deterrence) รฐทตองการรกษาสถานภาพเดมมกจะใชยทธศาสตรการปองปรามเพอไมใหรฐอนมองวาตนออนแอ แตมเงอนไขวารฐทคกคามตองเหนวาจะมการด�าเนนการยทธศาสตรจรงๆ และตนทนทตองจายในการรกรานมมากกวา ยทธศาสตรนตรงขามกบการยอมตาม (appeasement) ซงจะท�าใหทรราชยไดใจวายอมออนขอ ใหอยางในกรณของการเกดสงครามโลกครงทสอง แตประเดนส�าคญอยทวาจะใชยทธศาสตรการปองปรามเมอใด ถาใชในชวงสถานการณความเปนปฏปกษก�าลงขยายวง การปองปรามอาจถกตความใหกลายเปนการเพมความเปนปฏปกษมากขน39

อยางไรกตาม นกสจนยมเชงรก อาท เมยรไชเมอร40 ซงมความคดเหนตรงขามกบสจนยมเชงปองกน มองวาไมมมหาอ�านาจใดพงพอใจกบการเพยงอยรอดหรอการคงสถานเดม แตรฐมหาอ�านาจตองการมอทธพลเปนใหญเหนอรฐอนๆ ทงนดวยเหตผลของปญหาทางสองแพรงดานความมนคงดงทไดกลาวมาแลว โดยเฉพาะในสวนทเกยวกบปมความยงยากในเรองการคนหาและตความเจตนารมณของรฐอนๆ ซงไมมทางทจะทราบไดแนชดวารฐอนมเจตนาอยางไรแมในสถานการณปจจบน มพกตองกลาวถงอนาคตซงไมมทางทราบไดแนนอนเลยวารฐๆ หนงจะตดสนใจอยางไร เพราะฉะนนเมอมองผานตรรกะทางสองแพรงดานความมนคง รฐซงเปนตวแสดงทมเหตผลกยอมจะตองแกปญหาดวยการคดถงภาพ จ�าลองของสถานการณทเลวรายทสด ซงในทสดรฐกจะตดสนใจวาวธการตอบสนองสภาวการณทดทสดในสภาวะอนาธปไตยทไมมใครสามารถรบประกนอนาคตไดกคอ การพงตนเอง (self-help) ซงหมายถงความจ�าเปนทตองสะสมอาวธและแผขยายอทธพล หรอหากจะกลาวในภาษาของตรรกะทางสองแพรงดานความมนคงกคอวา เนองจากความไมนอนในทางเลอกของการแกปญหามสองระดบคอในระดบการตความและระดบการตอบสนอง แตเพราะระดบความไมแนนอนเกยวกบการตความมมากกวาจงมความสมเหตสมผลทรฐจะมงไปทการแกปญหาความไมแนนอนในระดบการตอบสนองซงรฐสามารถควบคมไดมากกวา เมอรฐพงเปาไปทระดบการตอบสนองกท�าใหรฐตองแสวงหาอ�านาจไวใหมากทสด

ความสมพนธของอาวธกบความหวาดระแวงของรฐ เปนสงทก�าหนดความสมพนธของรฐโดยเฉพาะอยางยงระหวางรฐมหาอ�านาจ โดยเฉพาะในทรรศนะของสจนยมเชงรกเปนอยางยง ทงนเนองมาจากเหตผล 3 ประการ คอ 1) ความก�ากวมหรอไมชดเจนของการมอาวธ 2) ความแตกตางของการเขาใจและการตอบโตดวยความกลวของอกฝายหนง 3) ความกดดนทจะเพมการคกคามเมอเผชญกบโครงสรางทอนตราย อ�านาจของความกลวทอยในบรบททมการส�าแดงพลงทางอาวธ ท�าใหเกดปญหาของปญหาการมอาวธ คอรฐอนจะแยกไมออกวารฐนนมอาวธไวเพอปองกนหรอรกราน41

38 Waltz, op cit., p. 126. 39 Booth and Wheeler. op. cit., pp. 48-49. 40 John J. Mearsheimer. (2001). The Tragedy of Great Powers Politics. New York: W.W. Norton & Com-pany, pp. 29-55. รายละเอยดอยในบทท 2 วาดวย Anarchy and the Struggle for Power, pp. 29-54. 41 Ibid., p. 45.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อยางไรกตาม นกสจนยมไมจ�าเปนตองเกยวของกบยทธวธท “กาวราว” อยางทเขาใจกนผดๆ เพอเปนการตอบสนองตอสภาวการณโลกในปจจบนทกลาวกนวาอยในสภาวะของการจดเรยงตวของระเบยบโลกใหม ใน ค.ศ. 2016 นกสจนยมอยางจอหน เมยรไชเมอรและสตเฟน วอลท จงเสนอใหสหรฐอเมรกาก�าหนดยทธศาสตรโดยใชการถวงดลอ�านาจนอกฝง (off-shore balancing) ตอประเทศมหาอ�านาจทก�าลงทะยานอยางจน หรอในภมภาคอนเปนจดยทธศาสตรใหญ 3 จดตามล�าดบความส�าคญ คอ เอเชยตะวนออก อาวเปอรเชย และยโรป และทงนใหหลกเลยงสงทเรยกวาเปน “การแผอทธพลครอบง�าของเสรนยม” (liberal hegemony) ซงเปนการสงออกระบอบประชาธปไตยดวยการพยายามเปลยนระบอบการปกครองภายในประเทศของรฐอน42

นอกจากนนในฐานะทเปนสวนหนงของยทธศาสตรการถวงดลนอกฝง การผลกภาระใหรฐอนจดการ (buck-passing) กเปนนโยบายทนกสจนยมเชงรกชนชอบ การผลกภาระใหรฐอนจดการหมายถงการปลอยใหรฐทสามทซงมกจะมพรมแดนอยตดกบรฐเปาหมาย จดการกบภยคกคามทเกดจากการขยายอทธพลของมหาอ�านาจทตองการถวงดลนน กรณนมตวอยางยอนไปถงชวงสงครามโลกครงท 2 กลาวคอ ในชวงท อดอลฟ ฮตเลอร (Adolf Hitler) ผน�าเยอรมน เรมแผขยายอทธพลรกรานประเทศรอบขางตน ซงเปนการแสดงสญญาณอนตรายถงการแผขยายการครอบครองความเปนใหญ แตสหรฐอเมรกา องกฤษ และฝรงเศสพยายามหลกเลยงการเผชญหนากบเยอรมน โดยสงตอสภาวะดงกลาวใหกบสหภาพโซเวยตดวยการลงนามในขอตกลงมวนคซงสงผลใหเกดการผนวกดนแดนบางสวนของเชโกสโลวาเกยเขามาเปนสวนหนงของเยอรมนทเรยกวา Sudentenland ผลลพธของขอตกลงมวนคและปรากฏการณการหลกเลยงไมใหเกดการเผชญหนาระหวางมหาอ�านาจตะวนตกกบเยอรมนถกตความจากหลายแงมม ซงสวนใหญมองวาสาเหตเพราะมหาอ�านาจตะวนตกด�าเนนนโยบายแบบยอมออนขอ (appeasement) ใหกบความประสงคของชาตทรราชยนเอง ทท�าใหสงครามโลกครงท 2 แผขยายมากขนและสงผลกระทบอนรายกาจตอมนษยชาต แตในขณะเดยวกนเมอมองในภาพรวมแลว กจะเหนวาเหตการณทสบเนองตามมากคอสหรฐอเมรกาสามารถชะลอการเขาสสงครามกบเยอรมน เพราะเยอรมนไดหนไปรกรานสหภาพโซเวยตแทน ซงเทากบวาเปนการผลกภาระไปใหสหภาพโซเวยต และเมอสหรฐอเมรกาจ�าเปนตองยกพลขนบกทหาดนอรมองด เยอรมนกออนลาจากการทตองเผชญศกกบสหภาพโซเวยตแลว43 การตดสนใจด�าเนนการดงกลาวจงถอไดวาเปนสวนหนงของยทธศาสตรการผลกภาระใหรฐอนรบไปแทน

กรณของขอตกลงมวนคเปนบทเรยนทกลาวถงเพอสนบสนนนโยบายการปองปราม (deterrence) กจะเปนการสะกดกนไมใหชาตทตองการแผขยายอ�านาจกระท�าการไดโดยงายหรอสงผลใหชาตดงกลาวยตการกระท�าการแผขยายอทธพลของตน หลกคดกคอการสอสารใหเหนวารฐทรกรานจะตองถกตอบโตในลกษณะทตนทนในการท�าสงครามสงกวาผลประโยชนทชาตทจะไดรบหากท�าการรกรานชาตอน การปองปรามอาจกระท�าไดใน 2 ลกษณะ กลาวคอเปนการปองปรามทางตรง ซงมกจะเกดกบรฐทถกรกราน

42 John J. Mearsheimer and Stephen M. Walt. “The Case for Offshore Balancing: A Superior U.S. Grand Strategies.” in Foreign Affairs. Vol 94, no. 4, (July/August 2016), pp. 70-83. 43 โปรดดรายละเอยด เรอง buck-passing ใน Mearsheimer, The Tragedy of Great Powers Politics, pp. 159-162.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


โดยตรง กบการปองปรามใหกบรฐทสามโดยพนธมตร ทงนในแงหนง เมอพจารณาในภาพรวมนโยบายการปองปรามโดยเฉพาะจากพนธมตรกอาจถอเปนเครอมมอภายใตยทธศาสตรการพยายามถวงดลอ�านาจตอชาตทรกราน อยางไรกตาม โรเบรต เจอรวส (Robert Jervis) ไดตงขอสงเกตวาความส�าเรจของนโยบายการปองปรามขนอยกบเงอนไขทวาทงสองฝายตองมภาพการรบรทตรงกน ทงในแงของคณคาทฝายศตรนบวาเปนตนทนและความนาเชอถอในการแสดงออกซงเจตนาทจะตอบโต มฉะนนนโยบาย ดงกลาวจะเกดความลมเหลว44

มขอพงระวงกลาวคอ มกจะมผมองสจนยมโดยผวเผนวาเนองจากสจนยมเปนแนวคดทมองการเมองวาเปนเรองอ�านาจ นกสจนยมจงสนบสนนระบอบการปกครองทใชอ�านาจเดดขาด หรอไมกตองเปนอนรกษนยมในทางการเมอง แตขอเทจจรงกคอเนองจากนกสจนยมแยกพจารณาการเมองภายในรฐออกจากการเมองระหวางประเทศ นกสจนยมอาจจะมแนวคดทางการแบบเสรนยมส�าหรบการเมองภายในประเทศกได เพยงแตไมตองการสงออกเสรนยมโดยการเขาไปเปลยนระบอบการปกครองของอกรฐหนง ทงนเพราะส�าหรบนกสจนยมแลว การด�าเนนนโยบายตางประเทศตองอาศยเหตผลและความรอบคอบ ทงนเพอผลประโยชนของรฐตนเปนหลก ดวยเหตผลทวาระเบยบความสมพนธระหวางประเทศอยบนรากฐานของความเปนรฐนนเอง


จงอภปรายความสมพนธของรฐ สภาวะอนาธปไตย และการจดการกบปญหาความมนคง ตามแนวคดของส�านกสจนยม


สภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศ หมายถง สภาวการณทรฐเปนตวแสดงทมอ�านาจสงสดในการเมองระหวางประเทศและไมมอ�านาจทเหนอกวามาบงคบเจตจ�านงของรฐได รฐจงตองพงพาตนเองในการอยรอดและในการประกนความจ�าเปนพนฐานใหกบประชาชนภายในรฐ ทงนโดยปราศจากทางเลอกอน ระเบยบระหวางประเทศจงถกมองวาเปนระบบระหวางประเทศทการสรางดลอ�านาจกอใหเกดสนตภาพและความมนคง สจนยมเชงตงรบมแนวคดวาเนองจากเปาหมายสงสดของรฐคอการอยรอด จงไดสนบสนนมาตรการรกษาดลอ�านาจทมมาแตเดม โดยอาศยการสรางพนธมตรและมาตรการการปองปราม ในขณะทสจนยมเชงรกมองวาในสภาวะทไมมอ�านาจเหนอกวารฐและในสภาวะทมความไมแนนอนในเจตนารมณของรฐอน รฐจงควรพงพาตนเองใหมากทสด และการพงพาตนเองใหมากทสดกคอการแสวงหาอ�านาจใหไดมากทสด

44 โปรดดรายละเอยดใน Robert Jervis. “Deterrence and Perception.” in International Security. Vol. 7, No. 3, (winter 1982/83), pp. 1-30.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



แนวทางการแกปญหาทเนนการสรางบรรทดฐานความรวมมอ

แมวาจะยอมรบสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศวาเปนเงอนไขของการเมองระหวางประเทศ นกคดในกลมน มองวาสภาวะอนาธปไตยยงมอกแงมมหนงทยงไมไดถกพจารณา กลาวคอแมรฐจะด�ารงอยในสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศและแมวาเราอาจจะไมสามารถขจดหรอกาวขามสภาวะอนาธปไตยได แตกระนน กยงมความเปนไปไดทเราอาจใชสภาวะอนาธปไตยเปนเงอนไขเพอสรางความรวมมอทางดานความมนคงของสงคมระหวางประเทศได แนวคดดงกลาวนปรากฏในกลมส�านกคด อาท หนง ทฤษฎระบอบ (regime theory) หรอสถาบนนยมโดยเฉพาะในกรณของสหรฐอเมรกา และ สอง ทฤษฎพหนยมและเอกภาพนยมของส�านกองกฤษ ในจดนมขอพงระวงคอ การจดกลมดงกลาวมไดเปนการแบงอยาง เดดขาดชดเจน ทงนการจดวาใครสงกดกลมใดกลมหนงขนอยกบเกณฑและวตถประสงคของผจด นอกจากนนนกคดแตละคนอาจมทฤษฎทไมสามารถจดไดอยางลงตวกบวธคด ประเภทใดประเภทหนงกได อยางไรกตามหวเรองนจะไดน�าเสนอวธคดหรอตรรกะในภาพรวมของนกคดในกลมเหลานโดยอาจตงขอสงเกตเฉพาะกรณทมความแตกตางอยางส�าคญเทานน

เหตผลนยมและการสรางสถาบนระหวางประเทศเรองความสมพนธระหวางรฐ อ�านาจอธปไตยของรฐ สภาวะอนาธปไตย และบทบาทของสถาบน

ระหวางประเทศ มการถกเถยงและมผหาเหตผลมาอธบายเพอสนบสนนแนวคดในการสรางบรรทดฐานและสถาบนระหวางประเทศเพอเปนเงอนไขใหเกดความมนคงและสนตภาพระหวางประเทศนนมมานบตงแตในชวงตนของยคใหมควบคมากบการเกดขนของรฐอธปไตยแบบเวสตฟาเลย โดยมนกคดทส�าคญคอ ฮโก โกรเชยส เปนตนเคาของแนวความคดดงกลาว แนวคดนแมจะแตกตางจากแนวคดทเนนการพฒนาสงคมโลกหรอจกรวาลทศนนยมกตามแต ในบางครงกถกมองเชอมโยงหรอแมกระทงมองวาเปนแนวคดในแบบเดยวกน และโดยเฉพาะอยางยงเปนแนวคดในแบบยโทเปยหรออดมคตนยม (Utopianism หรอ Ideal-ism) เหมอนกนโดยเฉพาะจากการวพากษของนกสจนยมในชวงสงครามโลกซงมกมองวาอดมคตนยมมกมความเชอมโยงกบลทธเหตผลนยมและเสรนยมประชาธปไตย สงผลใหเกดแนวโนมทจะก�าหนดนโยบายแบบนามธรรม โดยไมค�านงถงการน�าไปปฏบตไดจรง45

45 Edward H. Carr. (1964). The Twenty Years’ Crisis 1919-1939. New York: Harper&Row Publisher, pp. 5-9. อยางไรกตาม แมสวนใหญจดเอดเวรด เอช คารไวในส�านกสจนยม แตทม ดน (Tim Dunne) ไดนบคารไวในกลมส�านกองกฤษ ซงซงานามไมเหนดวย แมวาในหนงสอเลมน คารจะพดถงประชาคมระหวางประเทศ เนองจากเปนแนวคดทคลายกบของแมมนง (Manning) คารจงอาจเพยงขอยมมาหรอไดรบอทธพลจากแมนนงกเปนได Andrew Linklater and Hideki Suganami. (2006). The English School of International Relations: A Comtemparary Reassessment. Cambridge: Cambridge University Press, p. 37.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


จรงอย ทงทฤษฏระบอบและทฤษฎของส�านกองกฤษมความเชอมโยงกบลทธเหตผลนยม เนองมาจากความเชอมนวาเหตผลซงเปนธรรมชาตของมนษยสามารถน�าพามนษยจะกาวขามความไรระเบยบหรออยางนอยแสวงหาเครองมอในการบรหารจดการโดยมเปาหมายเปนตวตงได การเชอมโยงเหตผลนยมเขากบส�านกองกฤษและยอนกลบไปในประวตศาสตรในชวงตนยคใหม ท�าใหมองเหนความเชอมโยงระหวางนกทฤษฎกลมนกบกลมสญญาประชาคมในชวงตนยคใหมอกดวย เนองจากในทฤษฎสญญาประชาคมนนเองทเหตผลสามารถน�าพามนษยออกมาจากสภาวะอนาธปไตยภายใตสภาวะธรรมชาตได นอกจากนนยงมการตงขอสงเกตอกวาเหตผลนยมในลกษณะนมความแตกตางจากเหตผลนยมในความหมายของสจนยมทเนนวารฐเปนตวแสดงทมเหตผลตองการแสวงหาอรรถประโยชนสงสดในการเมองระหวางประเทศ เหตผลในลกษณะหลงนเปนเหตผล (instrumental reason) เชงวธการไมใชเหตผลในเชงเปาหมาย (te-leological reason)46

ฮโก โกรเชยสไดเขยนงานหลายชนเปนภาษาลาตน ทส�าคญ ไดแก De Jure Belli Ac Pacis หรอ “วาดวยกฎหมายแหงสงครามและสนตภาพ” ซงแนวคดทส�าคญในหนงสอเลมนนคอ แนวคดทวากฎหมายเปนการแสดงออกของเหตผลทน�ามาใชหาขอยตใหกบความขดแยงและจดระเบยบสงคม เพราะฉะนนกฎหมายบานเมองโดยทวไปจ�าเปนตองวางอยบนหลกของเหตผลและสอดคลองเปนสวนหนงกบกฎธรรมชาต ดวยวธคดเชนนโกรเชยสจงถกจดใหอยในกลมของเหตผลนยม47 ในงานชนดงกลาวโกรเชยสยงไดอภปรายเรองสงครามทชอบธรรมไวอกดวย ซงถอวาเปนตนเคาของแนวคดเกยวกบกฎหมายระหวางประเทศ แตการอภปรายเรองสงครามทชอบธรรมของโกรเชยสกไมใชเปนการอธบายในแนวทางตามหลกธรรมศาสตรวทยา (jurisprudence) ของกฎหมายระหวางประเทศในลกษณะทเรารจกกนอยางในทกวนน ในการอภปรายดงกลาวมจดทนาสนใจคอ โกรเชยสไดแยกแยะระหวาง jus inter gentes และ jus gentium หรอกฎหมายทก�าหนดความสมพนธระหวางประชาชาต (รฐ) กบกฎหมายของมนษยชนไว ท�าใหเราสงเกตเหนตนเคาของแนวคดทแตกตางกนระหวางการมองมนษยในฐานะประชาชาตและการมองมนษยในฐานะมวลมนษยชาต ทงนไดมนกวชาการทศกษาแนวคดของโกรเชยสตงขอสงเกตในประเดนทเกยวของกบพฒนาการทเชอมโยงกบทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศไวดงน48

ประการแรก โกรเชยสไมไดกลาวถงทมาของกฎหมายในลกษณะทวๆไป โดยแยกระหวางกฎธรรมชาต (natural law) ทบงคบใชโดยอตโนมตกบมนษยทกคน และกฎหมายธรรมชาตทตองอาศยหลกเหตผลมาท�าใหเกดการบงคบใช นอกจากนนยงแบงกฎหมายตามวธการบญญตออกเปนกฎหมายทบญญตโดยพระเจากบกฎหมายทบญญตโดยมนษย ซงกฎหมายในประการหลงแบงออกแบงเปนกฎหมายแพง (jus civile) ส�าหรบใชภายในรฐและกฎหมายส�าหรบมวลมนษยชาต (jus gentium) ส�าหรบใชระหวางรฐ ซงตางกตองอยภายใตกฎหมายธรรมชาตทอาศยหลกเหตผลในการบญญตและบงคบใช

46 Ibid., pp. 29-30. 47 ดงทไดอธบายแลวเหตผลนยมในทนตางจากแนวคดทเนนวารฐเปนผตดสนใจอยางมเหตผลเพราะเหตผลประการหลงเปนเหตผลในเชงเครองมอในการตดสนใจเลอก 48 Benedict Kingsbury. (1996). “Grotius, Law and Moral Skecticism: Theory and Practice in the Thought of Hedley Bull.” in Classical Theory of Internatinal Relations. Ian Clark and Iver B. Neumann. (eds.). London: Macmillan Press, Ltd., pp. 47-48.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประการทสอง แมวาจะปรากฏถอยค�าทอาจสอเทยบเคยงไดกบแนวคด “รฐ” สมยใหมในงานเขยนของโกรเชยส อาท civitas, republica, populous, regnum แตแนวคดของโกรเชยสมบรบทเฉพาะทไมเหมอนกบแนวคดของรฐสมยใหมเสยทเดยว

ประการทสาม โกรเชยสไมไดระบหนวยทถกบงคบใหปฏบตตามกฎหมายระหวางประเทศไวชดเจน โดยกลาวรวมๆ เพยงวากฎหมายสามารถใชบงคบกบทงหนวยทเปนองคอธปตยและไมใชองค อธปตยได

ประการทส แมวาโกรเชยสจะกลาวถงอธปไตย แตองคอธปตยส�าหรบโกรเชยสมไดแยกออกจากผถออ�านาจอธปไตยหรอผปกครองในขณะนน อ�านาจอธปไตยจงไมใชเปนของ “รฐ” ในลกษณะทรฐมสถานะเปนนามธรรมทระบถงการด�ารงอยของหนวยการเมองทกาวพนการผกตดกบบคคลหรอผปกครอง

ประการทหา ส�าหรบโกรเชยส แตละหนวยการเมองทถออ�านาจอธปไตยนน มไดมความสมพนธทเทาเทยมกนในความหมายของรฐในกฎหมายระหวางประเทศสมยใหม เนองจากหนวยการเมองเหลานนด�ารงอยในสภาพแวดลอมระหวางประเทศทมบรบทตางจากรฐภายใตการก�าเนดของสนธสญญาเวสตฟาเลย

แนวคดของโกรเชยสมความส�าคญตอทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศในสกลทตองการทาทายแนวความคดทวา การเมองเรองอ�านาจ (power politics) โดยเฉพาะทปรากฏในงานเขยนของแมคเคยเวลล ความส�าคญของโกรเชยสจงอยท 1) แทนทจะมองกฎธรรมชาต (jus) วาเปนกฎทบงคบมนษยเสมอนเปนเครองจกรกล แตมองวากฎธรรมชาตวาคอสทธตามธรรมชาตทตดตวมากบมนษยตงแตก�าเนด 2) สทธเหลานนเปนสงทยอนมาก�าหนดความสมพนธหรอการกระท�าของมนษย 3) โกรเชยสจงสนบสนนรฐธรรมนญนยม แมจะไมอาจกลาวไดวาโกรเชยสเปนนกทฤษฎเสรนยมกตาม 4) โกรเชยสเนนการยตความขดแยงหรอขอพพาทดวยกระบวนการยตธรรม กฎหมายจงมความส�าคญในฐานะทเปนบรรทดฐาน กระบวนวธ และการสอสาร ส�าหรบการจดระเบยบสงคม49 แนวคดในภายหลง โดยเฉพาะทเนนวาประชาคมระหวางประเทศประกอบไปดวยหนวยการเมองตางๆ ซงด�ารงอยอยางมระเบยบแบบแผนภายใต กรอบบรรทดฐานตางๆ นน เปนแนวคดทมตนเคามาจากโกรเชยส ซงนกทฤษฎส�านกองกฤษคนอนๆ มกจะเรยกวาระเบยบแบบแผนนวา สงคมระหวางประเทศ (international society)

สกลพหนยมในส�านกองกฤษกบการมองสงคมระหวางประเทศในสภาวะอนาธปไตยในงาน The Anachical Society เฮดลย บลมองวาการเมองระหวางประเทศมลกษณะเฉพาะท

ไมอาจเทยบเคยงกบการเมองภายในประเทศได เนองจากในการเมองระหวางประเทศตวแสดงหลกคอรฐ ซงแมวารฐจะด�ารงอยในสภาวะอนาธปไตยกตาม แตเรากจะสงเกตเหนวาในกระบวนการววฒนาการของรฐนน รฐไดสรางความสมพนธระหวางกน ซงน�าไปสการก�าเนดของสถาบนทางสงคมของรฐ ตวอยางของสถาบนเหลาน ไดแก การทต กฎหมายระหวางประเทศ การถวงดลอ�านาจ การรวมกลมกนก�าหนดระเบยบโลกของมหาอ�านาจ (concert of great powers) หรอแมกระทงการท�าสงครามตอกนระหวางรฐ กยงถอวาเปนสถาบนทางสงคมประเภทหนงในความสมพนธระหวางประเทศ50

49 Ibid., pp. 50-51. 50 Hedley Bull. (2002). The Anarchical society. New York: Columbia University Press, pp. 63-71.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แมในบางครง บลจะเรยกสภาวะซงมแบบแผนดงกลาววา “ระบบระหวางประเทศ” (interna-tional system) ซงอาจท�าใหเขาใจผดวาบลเปนนกคดในส�านกสจนยมกตาม แตในรายละเอยดแลว บลก�าลงชใหเหนวาความสมพนธทางทตของรฐตางๆ นนมกฎเกณฑรองรบอย ซงท�าใหรฐสามารถด�ารงอยรวมกนได กฎเกณฑเหลานเองทบลชใหเหนวาเปนการก�าหนดความสมพนธของสงคมรฐหรอสงคมระหวางประเทศ การมองความสมพนธระหวางประเทศวาเปนสงคมระหวางประเทศนท�าใหบลกลายเปนผทรเรมในการแยกแยะแนวคดระหวางพหนยม (pluralism) และเอกภาพนยม (solidarism) แนวคดของบลสวนหนงเปนผลสบเนองมาจากการอานและตความงานของโกรเชยส และโอเพนไฮม (Openheim) โดยเฉพาะอยางยงในเรองของบทบาทของกฎหมายระหวางประเทศทมตอระเบยบความสมพนธระหวางประเทศ ในขณะทโกรเชยสมองวาธรรมชาตมนษยถกก�าหนดโดยกฎหมายธรรมชาตซงมความเปนสากลและบงคบใชกบมนษยทกรปทกนาม แตบล แมจะยอมรบความเปนสากลของกฎหมาย แตทวาความเปนสากลนมไดมรากฐานมาจากกฎหมายธรรมชาตแตมาจากความตกลงระหวางรฐ ในแงน การอธบายบอเกดของกฎหมายระหวางประเทศของบลกลบสอดคลองกบแนวคดของส�านกกฎหมายบานเมอง51

อนง การทบลยอมรบกฎหมายระหวางประเทศเกดจากความตกลงระหวางรฐนนกลายเปนขอจ�ากดท�าใหแนวคดของบลไมอาจพฒนาไปสแนวคดทสนบสนนความเปนประชาคมโลกอนกอปรดวยมนษยชาตทงมวลอยางเปนสากลได เนองจากในทรรศนะของบล กฎแหงความจ�าเปนในการด�ารงอยรวมกนของรฐตางๆ ท�าใหรฐตองยอมรบการมบรรทดฐาน และกฎเกณฑแหงความรวมมอกนท�าใหรฐไมเพยงสมพนธกนทางการเมองหรอทางยทธศาสตรเทานนแตยงรวมถงความรวมมอทางเศรษฐกจและสงคมอกดวย52 การศกษาสงคมระหวางประเทศในแนวทางนจงมลกษณะของหนาทนยม

โดยทวไปบลมองวาในขณะทเปาหมายหลกของสงคมใดกตามมกจะจ�ากดอยทความมนคงปลอดภยจากความรนแรงในรปแบบตางๆ การเคารพสญญาและขอตกลง และการมเสถยรภาพของระบบทรพยสนทงของรฐและเอกชน แตเมอกลาวโดยเฉพาะในบรบทของสงคมระหวางประเทศ เปาหมายเหลาน จะถกแปลงเปนเปาหมายหกประการดวยกน ไดแก 1) การธ�ารงรกษาระบบและสงคมแหงรฐใหพนจากจกรวรรดนยมสากล หรอไมกรฐทเหนอกวา และตวแสดงภายในรฐหรอขามรฐทมงบอนท�าลายอธปไตย 2) การมงธ�ารงไวซงเอกราชและอธปไตยของตน 3) การธ�ารงรกษาสนตภาพโดยเฉพาะหมายถงการมงปองกนไมใหเกดสภาวะสงคราม เวนไวแตในกรณพเศษเทานน 4) การมงจ�ากดความรนแรงระหวางรฐ 5) การเคารพความตกลงระหวางประเทศทไดกระท�าไวตอกน 6) การธ�ารงรกษาเสถยรภาพภายใตเขตอธปไตยของรฐแตละรฐ53

ระเบยบความสมพนธระหวางประเทศจงถกสรางขนจากเปาหมายทเปนองคประกอบพนฐานรวมกน ในแงน แมวาสงคมระหวางประเทศจะด�ารงอยในสภาวะอนาธปไตย แตรฐกสามารถก�าหนดกฎเกณฑขนมาใชบงคบรวมกนได แมวาสภาวะอนาธปไตยจะยงคงอยแตรฐกสามารถบรรเทาผลกระทบในเชงลบจากสภาวะอนาธปไตยได โดยอาศยความชอบธรรมของสถาบนและการพยายามธ�ารงรกษากฎระเบยบตางๆ

51 Ibid., pp. 121-130. 52 Ibid., pp. 60-70. 53 Ibid., pp. 5-19.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


รวมถงการสรางความคนเคยและความไววางใจดวยการตดตอสอสาร บทบาทของรฐในแงนจงตางจากแนวคดของสจนยม ตรงทสจนยมเนนการพงพาตนเองของรฐ ซงหมายถงการสรางความมนคงโดยพงพาก�าลงทางทหารนนเอง ในขณะทส�านกองกฤษสกลพหนยมเนนการอาศยสถาบนและกฎหมายเปนสงทปองกนผลกระทบจากสภาวะอนาธปไตย

แนวคดของบลเปนพนฐานของแนวคดในส�านกองกฤษทมองวาสภาวะอนาธปไตยระหวางรฐทถออธปไตยท�าใหเกดสงคมระหวางประเทศ แตมขอพงระวงในความเขาใจเกยวกบบลกคอ บลพยายามหลกเลยงไมสนบสนนสงทเรยกวาจกรวรรดนยมสากล ซงผทสนบสนนแนวคดจกรวาลทศนนยมบางสวนตองการ สงเสรมความเปนหนงเดยวของมนษยชาตมแนวโนมทจะสนบสนนใหมนษยอยภายใตแบบแผนเดยวกนทเปนสากล แนวคดของบลมความส�าคญตอส�านกองกฤษในเวลาตอมา โดยเฉพาะอยางยงตอส�านกองกฤษในสกลพหนยม

อยางไรกตาม มขอวจารณจากกลมทเนนศกษาความมนคงใหมวา วธคดแบบบลเปนวธคดแบบรกษาสถานภาพเดม นอกจากนนเปาหมายของความมนคงในแบบบลและพหนยมยงคงเปนเปาหมายทมลกษณะในเชงนามธรรมจนเกนไป เพราะกลมทสนบสนนการศกษาความมนคงใหมมกจะมองความมนคงในแบบรปธรรม และตงค�าถามทขามพนกรอบทมรฐเปนตวแสดง อาท ใครเปนผไดรบการประกนความมนคง? ความรนแรงชนดใดทไมตองการใหเกดขน? หรอถาหากกฎหมายเกดจากความตกลง เนอหาในความตกลงหรอสญญานนคออะไร? ใครจะเปนผไดรบประโยชนจากการมเสถยรภาพชองรฐหรอสงคม? ค�าถามเหลานเปนค�าถามทท�าใหวธคดแบบบลและพหนยมเกดความสนคลอนไดงาย54 ทเปนเชนนเพราะ การก�าหนดเปาหมายทบลก�าหนดเปนเปาหมายทผกตดกบรฐทเปนนามธรรมนนเอง

ความไมยงยนของระบอบความมนคงทามกลางสภาวะอนาธปไตย: ขอวจารณจากนกคด

ส�านกสจนยมนอกจากส�านกองกฤษแลว อาจกลาวไดวาทฤษฎระบอบ (regime theory) ซงมตนก�าเนดใน

สหรฐอเมรกาในชวง 1970 กเปนความพยายามในการลดผลกระทบจากสภาวะอนาธปไตยในความสมพนธระหวางรฐโดยอาศยความรวมมอระหวางประเทศและการสรางบรรทดฐานในลกษณะของระบอบความมนคง คลายๆ กบส�านกองกฤษดวยเชนกน แตมขอแตกตางตรงททฤษฎระบอบมฐานคดอยทการมองรฐในฐานะทเปนตวแสดงกอปรดวยอตตาอนมเหตผล (rational egoist) หรอกลาวงายๆ กคอ รฐเปนตวแสดงทเหนแกตวอยางชาญฉลาด เพราะรฐยอมเลงเหนถงผลประโยชนระยะยาวมากกวาผลประโยชนระยะสน เพราะฉะนนส�าหรบกลมทฤษฎระบอบจงเปนไปไดทความรวมมออนเกดจากความเหนแกตวอยางมเหตผลน ไมใชเปนความรวมมอเฉพาะกจทเกดขนเพยงชวครชวยาม แตสามารถพฒนาไปเปนความรวมมอทกอใหเกดพนธสญญาตอกนในระยะยาวได

อยางไรกตาม การพยายามแกปญหาทเกดจากสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศโดยการสรางบรรทดฐาน สถาบน และระบอบความรวมมอระหวางประเทศนน ถกวจารณมากในแงของความยงยนและ 54 Linklater and Suganami. op cit., p. 58.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในแงของการมองขามธรรมชาตทแทจรงของปญหา โดยเฉพาะขอวจารณดงกลาว มกจะมาจากนกทฤษฎสจนยม โรเบรต เจอรวส ซงเปนนกทฤษฎสจนยมทมองวาระบอบความมนคงตามหลกการของทฤษฎระบอบ หมายถง หลกการ กฎเกณฑหรอบรรทดฐาน ซงท�าใหชาตตางๆ เกดความยบยงชงใจในพฤตกรรมดวยความเชอทวาชาตอนๆ กจะกระท�าตอบในแบบเดยวกน ระบอบจงเปนการใหความรวมมอ ทตางคาดวา จะไดรบประโยชนตอบแทนในระยะยาวทมากไปกวาเพยงการกระท�าตามผลประโยชนสวนตนในระยะสนอนเปนการเฉพาะหนา55 การมองระบอบความมนคงในลกษณะดงกลาววางอยบนทฤษฎเกมลากวางปา (Stag Hunt) ของ ฌอง ฌาคส รสโซ (Jean Jacques Rousseau) ซงเปนพนฐานของการอธบายความขดแยงและความรวมมอเชนเดยวกบทางสองแพรงของนกโทษ (prisoner’s dilemma) ทงนทฤษฎเกมลากวางปาไดสรางสถานการณสมมต โดยก�าหนดให นายพราน ก. และ นายพราน ข. ตองรวมมอกนลากวาง โดยทแตละฝายจะตองอยประจ�า ณ ฐานทมนของตนเอง เพอรอจงหวะใหกวางเขามาตดกบแลวจงลงมอรวมกน แตหากมสถานการณทมสตวเลกอยางเชนกระตายผานมาในจดของตน พรานแตละคนจะยบยงชงใจไมละเมดขอตกลงและหนไปจบกระตายแทนหรอไม โดยทวไปทฤษฎเกมมขอสรปวา โอกาสททงคจะรวมมอกนจะเพมขน 1) ถาหากวามเงอนไขทเปนแรงจงใจเพมขน จากการเหนวาผลประโยชนรวมกนจะมมากขน ถารวมมอกนใหมากขน หรอหากเปนกรณผลประโยชนเทาเดม แตถามตนทนลดลง ไมวาคนอนจะรวมมอหรอไม 2) ถาหากวามเงอนไขทลดแรงจงใจในการไมปฏบตตาม โดยการลดผลประโยชนทพงไดรบจากการเอาเปรยบคนอน หรอท�าใหตนทนทกฝายเพมขนหากไมมการรวมมอกน และ 3) ถาหากวามเงอนไขททกฝายสามารถพงพากบคาดหวงในอนาคตไดมากขนถาทกคนใหความรวมมอ56

อาศยวธการคดในแบบทฤษฎเกม โรเบรต เจอรวสระบเงอนไขของการเตบโตและคงอยของระบอบความมนคงระหวางประเทศ ดงน57 ประการแรก มหาอ�านาจในชวงเวลานนจะตองสมครใจในการจดตงระบอบ ซงหมายความวาในเบองตนมหาอ�านาจจะตองพอใจในระดบหนงกบสถานะทเปนอย โดยทการเปลยนแปลงใดถาหากจะมขน จะตองเกดจากความรวมมอดงกลาว และจะตองเปนการเปลยนแปลงทไดประโยชนเพมเตม ประการทสอง รฐทเขารวมในระบอบนนจะตองเชอวารฐอนใหคณคากบความรวมมอดงกลาวเหมอนตน เพราะหากเกดกรณเผชญกบภยคกคาม หากมรฐเชอวาตนจะไดผลประโยชน รฐนนกจะไมปฏบตตามขอตกลงรวมกน ซงกจะท�าใหเกดการหวนกลบสสภาวะ“ถาไมไดกตองเสยทงหมด” (zero-sum game) ซงเปนสภาวะทนกคดส�านกสจนยมเชงรก (offensive) เปนพนฐานของเงอนไขในความสมพนธระหวางประเทศ ประการทสาม ความรวมมอดานความมนคงหรอระบอบความมนคงจะเปนไปไดยากหากรฐเชอวาตนเองจะมความมนคงไดเมอรฐอนขาดความมนคง ประการสดทาย สงครามหรอการกระท�าฝายเดยวเพอใหเกดความมนคงมตนทนสงเกนไป และถาหากผน�ารฐใหคณคากบสงครามในฐานะเปนเครองมอของการปกครองรฐ กเปนไปไมไดทระบอบความมนคงจะเกดขน

55 Jervis (1982: 357), quoted in Booth and Wheeler, op.cit., p. 87. 56 Jervis. (1978). “Coopearation under Security Dilemma.” in World Politics. Vol. 30, Issue 2, (January), p. 171. 57 Booth and Wheeler, op cit., p. 88.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เจอรวสยงตงขอสงเกตอกวา ในกรณทการรกรานและการตงรบไมอาจแยกขาดจากกนได หรอกรณทเทคโนโลยท�าใหการรกรานกลายเปนจดเดน ในกรณดงกลาวแมแตมหาอ�านาจทสามารถจะด�ารงสถานะเดมไวได กยงรสกล�าบากในการจดตงระบอบความรวมมอ เพราะวาความกลวเกยวกบตนทนหากมกรณการไมปฏบตตามขอตกลงมสงเกนไป ระบอบความมนคงจะเปนไปไดตอเมออาวธทใชในการรกรานมความแตกตางจากอาวธส�าหรบปองกน และอาวธส�าหรบปองกนมแพรหลายกวา กระนนกตาม ความจ�าเปนในการสรางระบอบความมนคงกยงมไมเพยงพอ เพราะรฐจะรสกวาเปนไปไดยากทจะเพมความมนคงรวมกน เพราะเหตในความก�ากวมของอาวธระหวางการมไวเพอปองกนกบเพอรกราน ท�าใหแมแตการปองกนตนเองโดยไมไปท�าใหรฐอนรสกไมมนคงกยงยากทจะเปนไปได58

กลาวโดยสรป ในทรรศนะของนกสจนยม โดยเฉพาะสจนยมเชงตงรบ แมจะมองรฐจากมมของความตองการในการรกษาสถานภาพเดมและมองวามความเปนไปไดทรฐจะรวมมอกนสรางระบอบความมนคง แตเนองจากระบอบความมนคงตองอาศยเงอนไขหลายประการ ความรวมมอระหวางประเทศในลกษณะดงกลาวจงมความเปราะบางและเปนการชวคราว ทฤษฎระบอบนตางจากส�านกองกฤษตรงทส�านกองกฤษ สกลพหนยมทมองกฎหมายระหวางประเทศเปนขอตกลงทรฐก�าหนดขน ดวยหลกเหตผลเกยวกบองคประกอบพนฐานทเปนผลประโยชนทรฐทกรฐยอมปรารถนา ในขณะททฤษฎระบอบเองมฐานคด ยดโยงอยกบปญหาทางสองแพรงดานความมนคงมากกวา ค�าตอบทไดจงสะทอนถงสภาวการณความรวมมอระหวางประเทศทเปราะบางกวา ในจดนนกคดในสกลคอนสตรคตวสต จงวจารณแนวคดของสจนยมวาทเปนเชนนเพราะสจนยมมฐานคตวารฐมธรรมชาตพนฐานทท�าใหอตลกษณของรฐไมเปลยน แมวารฐจะเขามามความสมพนธกนในสงคมระหวางประเทศกตาม รฐส�าหรบนกสจนยมจงยงคงเปนตวแสดงทมเหตผลในแบบของการใชเหตผลเปนเครองมอในการก�าหนดทาทและพฤตกรรม ไมวาจะเปนไปเพอแสวงหาอ�านาจสงสดหรอเพอความอยรอดกตาม


จงอธบายแนวคดในการแกปญหาทางสองแพรงดานความมนคงโดยการสรางบรรทดฐานความมอระหวางประเทศ


แมวาจะยอมรบสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศวาเปนเงอนไขของการเมองระหวางประเทศ แตกระนน กยงมความเปนไปไดทเราอาจใชสภาวะอนาธปไตยเปนเงอนไขเพอสรางความรวมมอทาง ดานความมนคงของสงคมระหวางประเทศได แนวคดดงกลาวนปรากฏในกลมส�านกคด อาท 1) ทฤษฎระบอบหรอสถาบนนยมโดยเฉพาะในกรณของสหรฐอเมรกา ซงมฐานคตวารฐเปนตวแสดงทมเหตผลและเหนแกตวอยางชาญฉลาด โดยการเทยบเคยงกบทฤษฎเกม เราสามารถเขาใจเงอนไขส�าหรบการพฒนา

58 Ibid., pp. 88-89.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความรวมมอระหวางประเทศได และ 2) ทฤษฎพหนยมของส�านกองกฤษ ซงมองวาเหตผลท�าใหเรามองเหนวารฐทกรฐมเปาหมายนามธรรมขนต�ารวมกน ซงเปนพนฐานในการก�าหนดกฎเกณฑและสรางสถาบนระหวางประเทศรวมกน


แนวทางการแกปญหาทเนนการกาวขามสภาวะอนาธปไตย

ไปสความเปนสงคมโลก

อาจกลาวไดวาแนวทางการมงกาวพนสภาวะอนาธปไตยของความสมพนธระหวางรฐม 2 แนวทางหลกดวยกน คอ แนวทางมารกซสตและแนวทางสนตประชาธปไตย แนวทางมารกซสตเปนทแนวทางทปรากฏแพรหลายในชวงสงครามเยนและในยคเรมตนของการปลดปลอยอาณานคม ทงนเนองจากแนวทาง มารกซสตคาดหวงวาในทสดแลวรฐชาตจะถกกาวขามโดยชนชนกรรมาชพจบมอกนขนท�าการปฏวตและเปลยนระบบการปกครองในชนแรกแมยงอาจมกลไกของรฐอย แตกถกปกครองโดยชนชนกรรมาชพซงเปนคนสวนใหญ แตในระยะสดทายโครงสรางการปกครองจะปราศจากรฐดงทเรารจกกน เปนคอมมวนสตสากล ผลกคอแนวทางน ไดพยายามสงออกการปฏวตในนามชนชนกรรมาชพไปทวโลก โดยเฉพาะใน ยคของสงครามเยน

อยางไรกตาม ในชวงปลายสงครามเยนกไดเกดมแนวทางใหมซงพยายามเอาชนะสภาวะอนาธปไตยทเกดจากความสมพนธของรฐเชนกน ซงมกเรยกกนในปจจบนวา “ทฤษฎสนตประชาธปไตย” (democratic peace) ซงมองวาในมหลกฐานเชงประจกษปรากฏวารฐทมลกษณะเปนเสรประชาธปไตยไมเคยท�าสงครามตอกนเลย แตกลบสามารถกาวขามความหวาดระแวงหรอความกลวดงทเปนปมปญหาหลกปรากฏในทางสองแพรงดานความมนคงได และก�าลงพฒนาไปสความเปนชมชนดาน/ทมนคงโดยทมเอกลกษณหรออตลกษณและคานยมรวมกน ซงกคอเสรประชาธปไตย เพอการเปลยนแปลงและววฒนาการของระเบยบโลกดงกลาว แตอยางไรกตามผลลพธของวธคดในลกษณะดงกลาวไดปรากฏเปนมาตรการเชงนโยบายของมหาอ�านาจ อาท สหรฐอเมรกาในตนครสตศตวรรษท 21 ทเรยกวา “นโยบายเปลยนระบอบ” (regime change policy) ในการแทรกแซงรฐทถกมองวาประสบปญหาวกฤตดานมนษยธรรมและเปนภยคกคามตอเสถยรภาพระหวางประเทศ ควบคไปกบความพยายามของการรวมกลมของภมภาคตางๆ ไปสการเปนชมชนความมนคง (security community) ทเนนอตลกษณและคานยมรวมกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เนองจากทฤษฎสนตประชาธปไตยมตนก�าเนดมาจากการตความงานของอมมานเอล คานท นกปรชญาชาวเยอรมน เรอง “สนตภาพอนสถาพร” (Zum ewigen Frieden) โดยเฉพาะอยางยงในงาน ของไมเคล ดอยล (Michael Doyle) และคนอนๆ เชน เดวด ฟอรซธ (David Forsythe) และฟรานซส ฟกยามา (Francis Fukuyama) นกคดในกลมนไดถกเถยงเรองรฐเสรนยมกบสนตภาพของโลกไวในงานตางๆ แตในภาพรวมเปนการมองวาการรวมกลมของรฐเสรนยมจะเปนการปทางใหกบพฒนาการของโลกทในทสดจะสามารถกาวขามความขดแยงไปสโลกทมสนตภาพและกอปรดวยคานยมแบบจกรวาลทศนนยมได59 แนวทางการตความคานทในลกษณะดงกลาวเปนแนวทางทมอทธพลตอนกรฐศาสตรสวนใหญทน�าเอาแนวคดของคานทมาสนบสนนทฤษฎสนตประชาธปไตย

อมมานเอล คานทและแนวทางสสนตภาพอนสถาพรส�านกองกฤษมกจดงานเขยนของอมมานเอล คานท (Immanuel Kant) เรองสนตภาพอนสถาพร

ไวเปนแนวคดทบอเกดของความคดทางการเมองระหวางประเทศทมงกาวขามสภาวะอนาธปไตยผานแนวคดสนตประชาธปไตย (democratic peace) หรอแมกระทงจดแนวคดในแบบคานทวาเปนแนวคดแบบปฏวตนยม (revolutionism)60 ในแงหนงมผตความวา “สนตภาพอนสถาพร” มลกษณะเปนการคอยๆ เปลยนแปลงเปนขนเปนตอน จากสภาวะการมอยของรฐชาตไปสสภาวะความยตธรรมสากลทมนษยปฏบตตอกนในฐานะมนษย ซงความยตธรรมสากลและทรรศนะจกรวาลทศนนยมน ในทสดจะมความส�าคญเหนอกระบวนการปกครองของรฐชาต มากกวาจะเปนการปฏวตลมลางรฐโดยพลงสงคม (ชนชนกรรมาชพ) ในแบบมารกซสต แตในอกแงหนงกมผมองวา มาตราจ�าเพาะ 3 ประการ (Definitive Articles I, II, III) ทคานทเสนอส�าหรบการสรางสนตภาพอนสถาพร เปนเพยงองคประกอบทมคณลกษณะเฉพาะในแตละอาณาบรเวณของระบบสนตภาพ แมจะเกยวเนองกน แตทวาแตละมาตรากมลกษณะจ�าเพาะของตนเอง มไดมลกษณะเปนขนตอนไปสการปฏวตเหมอนทฤษฎวภาษวธของมารกซ เมอพจารณาในแงน จงมผเหนวา “สนตภาพอนสถาพร” มลกษณะเปน (สงคม) ระหวางประเทศมากกวา (โลกแหง) จกรวาลทศนนยม61 ซงหากเราจะกลาวในกรอบของตรรกะทางสองแพรงดานความมนคงกคอรฐยงด�ารงอยตอไปแตสามารถกาวขามสภาวะอนาธปไตยได

ในมาตราจ�าเพาะทหนง รฐตองเปนสาธารณรฐเสยกอน คานทเหนวาระบอบการปกครอง ตองอยภายใตธรรมนญของสาธารณรฐทมการเลอกตง ทสะทอนความเปนตวแทนของประชาชน เมอประชาชนเปนผออกกฎหมาย และรฐบาลเปนผบงคบใชตามภายใตขอบเขตดงกลาว ยอมท�าใหการปกครองเกดสนตภาพและเปนเงอนไขใหเกด “สภาวะของความสวางไสวทางปญญา” (enlightenment) การเชอมโยงระบอบการปกครองแบบสาธารณรฐเขากบสนตภาพ เกดมาจากฐานคตวาสงครามท�าใหประชาชนทกขยาก 59 John Macmillan. (2006). “Immanuel Kant and Democratic Peace.” in Classical Theory in International Relations. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 53-58. 60 Howard William and Ken Booth. (1996). “Kant: Theorist beyond Limits.” in Classical Theories of International Relations. Ian Clark and Iver B. Neumann. (eds.). London: Macmillan Press, p. 71. 61 Macmillan, op cit., pp. 67-69.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


หากปกครองโดยสาธารณรฐ ซงประชาชนเปนผตดสนใจประชาชนจะตดสนใจไมเขาสสภาวะสงคราม อยางไรกตามในขอเทจจรง ไมมหลกฐานทเชอมโยงความเปนสาธารณรฐกบสนตภาพ เวนเสยแตในกรณของกลมประเทศสาธารณรฐทปกครองโดยเสรประชาธปไตย ทพอจะมหลกฐานปรากฏวาในรอบหาสบปทผานมาไมเคยปรากฏวากระท�าสงครามตอกน62

ในมาตราจ�าเพาะทสอง ในความสมพนธระหวางรฐ รฐควรสรางสหภาพเพอสนตภาพโดยรวมตวกนในลกษณะของสหพนธ กรณนหากพจารณารวมกบมาตราทหนงกจะเหนวามความสมเหตสมผล อยางยงโดยเฉพาะหาสาธารณรฐทมารวมตวกนเปนสหพนธเปนสาธารณรฐทเปนเสรประชาธปไตย อยางไรกตามมผเหนวา อนทจรงแลว คานทไมไดแยกอยางชดเจนระหวางสาธารณรฐทเปนเสรประชาธปไตยกบทมใชเสรประชาธปไตย แตสงทคานทเนนกคอสนตภาพระหวางประเทศเกดจากการรวมเปนสหพนธ ซงจะเปนการสรางสถาบนเชงกฎหมายและปทสถานระหวางรฐ แนวทางนน�าไปสความเชอมนวารฐสามารถสราง “ชมชนความมนคง” (community security) ของคารล ดอยทช (Karl Deutsch) ซงตางจาก แนวคดความรวมมอดานความมนคง (security opeartion) ทวางอยบนสภาวะอนาธปไตยระหวางรฐตามทเจอรวสเสนอ อยางไรกตามมผตงขอสงเกตวาคานทมไดก�าลงเสนอใหมรฐบาลโลก63

ในมาตราจ�าเพาะทสาม เปนการขยายการใชหลกความเอออาทรตอกนของมวลมนษยชาต (prin-ciple of hospitality) วางอยบนหลกคดทมองวามนษยทกคนเกดมาตางอาศยอยในโลกดวยกนทงสน ในฐานะพลโลก ตราบเทาทตองอาศยบนผนโลกรวมกนกควรมความเอออาทรตอกน อยางไรกตามมผตงขอสงเกตวาหลกความเอออาทรมไดหมายถงความเออเฟอเผอแผทกระท�าโดยอตโนมตตอผใดกใด เพยงแตคานทหมายถงไมตรจตซงปราศจากการมงรายตอคนแปลกหนา กญแจส�าคญจงอยทการสอสารและ การคาทจะท�าใหเกดความเปนพลเมองโลก และพฒนาความเอออาทรตอกนระหวางมนษย64

ปญหาของการตความคานทในแบบสนตประชาธปไตยและการกาวขามสภาวะอนาธปไตย

ระหวางรฐไปสสงคมโลกมขอสงเกตและขอวจารณจากนกวชาการบางกลมเกยวกบการตความงานเขยนเรองสนตภาพอน

สถาพรของคานทโดยกลมสนตประชาธปไตย ซงมองวาการตความดงกลาวในภาพรวมเปนการสรป เกนกวาทคานทมงอธบายและไมไดค�านงถงบรบทของครสตศตวรรษท 18 การตความคานทโดยนก สนตประชาธปไตยโดยทวมปญหาดงตอไปน65

ประการแรก กลมนกวชาการสนตประชาธปไตยตความคานทโดยเนนความเปนคตรงขามระหวางการปกครองแบบเสรนยมกบไมใชเสรนยม ทงๆ ทคานทกลาวถงเพยงการแยกแยะระหวางระบอบการ 62 William and Booth, op. cit., p. 89. 63 Ibid., p. 90. 64 Ibid., p. 91. 65 แมจะอางองขอสรปจาก Macmillan และ Franceshet แตในบางจดผเขยนจะอธบายในลกษณะทแตกตางกนออกไป ดรายละเอยดประกอบใน Macmillan, “Immanuel Kant and the Democratic Peace.” op. cit., pp. 54-55. และ Antonio Franceshet, “On Powerful and Enlightened Nation: Kant and a Quest for a Global Rule of Law.” op. cit., pp. 54-58.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ปกครองทเปนสาธารณรฐและระบอบทไมใชสาธารณรฐ ในบรบททประเทศสวนใหญในยโรปขณะนนเปนสมบรณาญาสทธราชย การเปลยนแปลงเปนสาธารณรฐด�าเนนภายใตกระแสการปฏวตฝรงเศสและอดมการณความสวางไสวทางปญญา สาธารณรฐจงหมายถงระบอบการปกครองทมการแบงแยกอ�านาจ ซงเปนการปองกนไมใหอ�านาจ (อธปไตย) ถกใชโดยองคกรเดยวซงกคอกษตรยซงในขณะนนด�ารงอยภายใตระบอบสมบรณาญาสทธราชยทมฐานคตวา “รฐคอขา ขาคอรฐ” สาธารณรฐของคานทจงไมไดมความหมายเฉพาะเจาะจงไปถงเสรนยมในครสตศตวรรษท 20 แตอยางใด

ประการทสอง ปญหาความขดแยงและความรนแรงทางการเมองถกตความวาเกดจากรฐทไมใชเสรนยม โดยกลมนกวชาการสนตประชาธปไตยมกจะยกเอาหลกฐานเชงประจกษในครสตศตวรรษท 20 มาสนบสนน โดยชใหเหนวารฐเสรนยมในครสตศตวรรษท 20 ไมเคยรบกนเองเลย กระนนกตาม แมหลกฐานดงกลาวจะเปนจรง แตนนกมไดหมายความวา “รฐเสร” ส�าหรบคานท หมายถง รฐเสรนยมในความหมายของครสตศตวรรษท 20 มผตงขอสงเกตวา “รฐเสร” ส�าหรบคานทมความความหมายจ�ากด โดยหมายถงรฐทมอสระปกครองตนเองหรอรฐทเกดจากเจตจ�านงของประชาชนภายใตหนวยการเมองหนงทจะปกครองกนเอง66 เนองจากในสมยนนคานทถอวาในความสมพนธระหวางประเทศหนวยการเมองมหลายลกษณะ แตหนวยทจะสามารถเขามาผกพนและรบผดชอบในทางกฎหมายระหวางประเทศไดจ�าตองเปนหนวยทเปนอสระ หรอกลาวอกอยางหนงคอเปนเอกราชและมอธปไตย

ประการทสาม เนองจากคานทสนบสนนการจดตงสหพนธแหงรฐเพอปทางไปสสนตภาพ นกทฤษฎสนตประชาธปไตยตความวาสหพนธหรอสมาพนธดงกลาวจ�ากดเฉพาะเสรนยมเทานน ทงนเนองจากการรวมเปนสหพนธกบหนวยการเมองทมธรรมชาตโดยพนฐานแตกตางกนจะเปนอปสรรคมใหสนตภาพเกดขนจรง นกวชาการจ�านวนหนงจงเหนวาแนวคดในการรวมกนเปนสหพนธแหงรฐนสอดคลองกบแนวคดเรองชมชนความมนคง โดยเฉพาะเมอมองจากมมมองคอนสตรคตวสตทมองวาสงคมของรฐจะท�าใหรฐเกดการเปลยนแปลงในอตลกษณ ซงการเปลยนของอตลกษณกจะท�าใหระเบยบเปลยน ทงโครงสรางและตวแสดงจงเปนเหตเปนผลของกนและกน ด�าเนนไปทามกลางววฒนาการของการเปลยนแปลงในระเบยบโลก อยางไรกตาม มขอแตกตางระหวางการสรางชมชนความมนคงทวางอยบนคอนสตรคตวสตและโดยนกสนตประชาธปไตย โดยนกทฤษฎสนตประชาธปไตยมองวาระบบอตองเปลยนเสยกอนทจะยอมใหรฐเขามาอยในสหพนธแหง “รฐเสร” ในขณะทนกทฤษฎคอนสตรคตวสตมองวา แมวากระเบยบโลกอาจจะถกก�าหนดโดยส�านกมนษยทมรฐเปนจดอางอง แตในขณะเดยวกนตวตนของรฐกเปลยนแปลงได เมอตองมาสมพนธกบรฐอนในระเบยบโลก ความแตกตางจงอยทนกทฤษฎสนตประชาธปไตยกลบนยมใชมาตรการบงคบใหเกดการเปลยนระบอบเพอเปนการเปลยนอตลกษณของรฐกอนการยอมใหรฐเขามารวมสมาคม ในแงน แนวทางการปฏบตของนกทฤษฎสนตประชาธปไตยจงอาจไมใครสอดคลองกบแนวคดของคานทเทาใดนก โดยเฉพาะภายใตขอพจารณาทวา ส�าหรบคานทแลว คานยมแบบจกรวาลทศนจะเกดไดกโดยอาศยจากการคาและการตดตอสอสาร มใชมาตรการการแทรกแซงภายในรฐ

66 Ibid., p. 62.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แมวาภาพแหงจกรวาลทศนนยมในมาตราจ�าเพาะทสามของสนตภาพอนสถาพรจะสอดคลองกบพฒนาการในปจจบนซงกคอการสงเสรมสนบสนนสทธมนษยชนในฐานะคานยมสากลและบรรทดฐานของโลก ซงในแงหนงกเปนการกาวขามรฐและสภาวะอนาธปไตยระหวางประเทศทเกดจากรฐไปสหลกนตธรรมแหงโลกทมมนษยเปนหนวยอางองของความมนคง แตการตความวาสนตภาพจะเกดอยางแทจรงเฉพาะระหวางหนวยการเมองแบบเสรนยมเทานน ท�าใหเกดการแยกสนตภาพออกมาใหจ�ากดเฉพาะกลม ท�าใหเกดการแบงแยกออกเปนรฐเสรทรกสนตภาพและรฐอนธพาลทสงออกความรนแรง ซงผลตามมากคอการบงคบใหเสร ซงหมายถงการใชมาตรการทางทหารเขาแทรกแซงรฐ การตความดงกลาวนยอนแยงกบสนตภาพอนสถาพรของคานททเกดจากการคาและการสอสาร ในแงหนงส�าหรบคานท รฐสามารถกาวขามสภาวะอนาธปไตยและความหวาดระแวงตอกนไดโดยการเขาเปนสหพนธทมหลกความเอออาทร (prin-ciple of hospitality) บรรทดฐานสากล แนวคดของคานทจงอาจสอดรบกบแนวทางพหนยมในทาง การเมองระหวางประเทศมากกวาจะยกเลกรฐหรอใชมาตรการกดบงคบเพอใหเกดการเปลยนแปลงอยางทถกตความโดยนกทฤษฎสนตประชาธปไตย

จะเหนวาทงกรณของลทธมารกซสตและทฤษฎสนตประชาธปไตยแมตางอางวามรากฐานมาจากวธคดแบบวทยาศาสตร (วตถนยมวภาษวธในกรณมารกซสต) และมหลกฐานเชงประจกษสนบสนน (ในกรณของสนตประชาธปไตย) แตทงสองแนวทางกไมพนทจะมลกษณะอดมคตนยม อ เอช คาร (E. H. Carr) ไดวจารณอดมคตนยมไวในทศวรรษกอนสงครามโลกครงท 2 วา “สงทเราเผชญในการเมองระหวางประเทศทกวนนกคอภาวะลมละลายของแนวคดศลธรรมทไดครอบง�าความคดทางการเมองและเศรษฐกจมากวารอยหาสบป ในทางระหวางประเทศจะไมมทางเปนไปไดเลยทเราจะหาคณธรรมอาศยเพยงการใครครวญดวยเหตผล เพราะเปนไปไมไดจรงทจะเชอวา รฐหากจะมงแสวงหาผลประโยชนใหกบทงโลกแลวจะแสวงหาผลประโยชนใหกบประชาชนของตนเอง และในทางกลบกนกตาม” ในบรบทของสงครามโลก คารไดเตอนเราถงความไมลงตวของผลประโยชนแหงชาตและผลประโยชนของมวลประชาชาต สงทคารก�าลงกลาวถง โดยเฉพาะเกยวกบความเขากนไมไดระหวางผลประโยชนแหงชาตและผลประโยชนของประชาชาต ท�าใหเราตองใครครวญดวยหรอไมวา ผลประโยชนของปจเจกชนในฐานะคนของรฐกบในฐานะมนษยชาตอยางทจกรวาลทศนนยมคาดหวงอาจตองด�าเนนตอไปในแบบเสนขนานทไมวนบรรจบกนหรอไม


จงอธบายแนวทางการมงกาวพนสภาวะอนาธปไตยของความสมพนธระหวางรฐ


แนวทางการมงกาวพนสภาวะอนาธปไตยของความสมพนธระหวางรฐม 2 แนวทางหลกคอ แนวทาง มารกซสตและแนวทางสนตประชาธปไตย แนวทางมารกซสตเปนทแนวทางทปรากฏแพรหลายในชวงสงครามเยนและในยคเรมตนของการปลดปลอยอาณานคม ทงนเนองจากแนวทางมารกซสตคาดหวงวาในทสดแลวรฐชาตจะถกกาวขามโดยชนชนกรรมาชพจบมอกนขนท�าการปฏวตและเปลยนระบบการปกครอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในชนแรกแมยงอาจมกลไกของรฐอย แตกถกปกครองโดยชนชนกรรมาชพซงเปนคนสวนใหญ แตในระยะสดทายโครงสรางการปกครองจะปราศจากรฐดงทเรารจกกน เปนคอมมวนสตสากล ผลกคอแนวทางนไดพยายามสงออกการปฏวตในนามชนชนกรรมาชพไปทวโลก โดยเฉพาะในยคของสงครามเยน ในชวงปลายสงครามเยนกไดเกดมแนวทางใหมซงพยายามเอาชนะสภาวะอนาธปไตยทเกดจากความสมพนธของรฐเชนกน ซงมกเรยกกนในปจจบนวาทฤษฎสนตประชาธปไตย โดยมองวารฐทมลกษณะเปนเสรประชาธปไตยไมเคยท�าสงครามตอกนเลย แตกลบสามารถกาวขามความหวาดระแวงหรอความกลวดงทเปนปมปญหาหลกปรากฏในทางสองแพรงดานความมนคงได และก�าลงพฒนาไปสความเปนชมชนดาน/ทมนคงโดยทมเอกลกษณหรออตลกษณและคานยมรวมกน ซงกคอเสรประชาธปไตย เพอการเปลยนแปลงและววฒนาการของระเบยบโลกดงกลาว ผลลพธของวธคดในลกษณะดงกลาวไดปรากฏเปนมาตรการเชงนโยบายของมหาอ�านาจ อาท สหรฐอเมรกาในตนครสตศตวรรษท 21 ทเรยกวานโยบายเปลยนระบอบ ในการแทรกแซงรฐทถกมองวาประสบปญหาวกฤตดานมนษยธรรมและเปนภยคกคามตอเสถยรภาพระหวางประเทศ ควบคไปกบความพยายามของการรวมกลมของภมภาคตางๆ ไปสการเปนชมชนความมนคงทเนนอตลกษณและคานยมรวมกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

Booth, Ken. (2007). Theory of World Security. Cambridge: Cambridge University Press.Booth, Ken and Wheeler, Nicholas J. (2008). The Security Dilemma. New York: Pal grave

Macmillan.Boucher, David. (1998). Political Theories of International Relations. New York: Oxford University

Press.Buzan, Barry. (2004). From International to World Society: English School Theory and the Social

Structure of Globalization. Cambridge: Cambridge University Press.. (2014). An Introduction to the English School of Internaitonal Relations. Malden, Massachuset: Polity Press.

Carr, Edward Hallet. (1964). The Twenty Years’ Crisis, 1919-1939. New York: Harper & Row Publisher.

Clark, Ian, and Neumann, Iver B. (eds.). (1996). Classical Theory of Internatinal Relations. London: Macmillan Press, Ltd.

Jahn, Beate. (ed.). (2006). Classical Theory in International Relations. New York: Cambridge University Press.

Jervis, Robert. (1978). “Cooperation under Security Dilemma.” in World Politics. Vol. 30, Issue 2 (January), pp. 167-214.. (1983). “Deterrence and Perception.” in International Security. Vol. 7, No. 3, pp. 1-30.

Linklater, Andrew, and Suganami, Hideki. (2006). The English School of International Relations: A Comtemparary Reassessment. Cambridge: Cambridge University Press.

Lipschutz, Ronnie D. (ed.). (1995). On Security. New York: Columbia University Press.Mearsheimer, John J. (2014). The Tragedy of Great Power Politics. New York: W.W. Norton &

Company.. (2013). Why Leaders Lie: The Truth about Lying in International Politics. Oxford: Oxford University Press.

Mearsheimer, John J and Walt, Stephen M. (2016). “The Case for Offshore Balancing: A Superior U.S. Grand Strategies.” in Foreign Affairs, Vol 94, no. 4 (July/August 2016), pp. 70-83.

Snyder, Craig (ed.). (2008). Contemporary Security and Strategy. New York: Palgrave Macmillan.Thucydides. The Pelopnnesian War. Trans by Thomas Hobbes. Chicago: The University of

Chicago Press.Waltz, Kenneth. (1979). Theory of International Politics. New York: Random House.Wendt, Alexander. (1999). Social Theory of International Relations. Cambridge: Cambridge

University Press.

Documents

หน่วยที่ 2 รัฐและความมั่นคง...2-6 Óö ðÓ ãæ ÖÐ ò ð üÖ ôÿù ÖÓð เร องท 2.1.1 ทฤษฎ ความส มพ