น ำหมกชวภำพ

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงตำบลสบปำด เลขท 46 หมท 5 บำนหวยรำกไม ตำบลสบปำด อำเภอแมเมำะ จงหวดลำปำง

น ำหมกชวภำพ มชอเรยกไดหลายแบบตามความคนเคยของแตละทองถน เชน น าเอนไซม น าจลนทรย น าอเอม น าสกดชวภาพ ปยน าชวภาพ เทคโนโลยชวภาพ

กำรเกบรกษำ 1. จลนทรยสามารถเกบไวไดนานหลายป ในอณหภมปกตไมเกน 45 - 50 องศาเซลเซยส โดยปดฝา ใหสนท อยาใหอากาศเขาและอยาเกบไวในตเยน 2. การนาจลนทรยไปขยายตอควรใชภาชนะทสะอาดและใชใหหมดภายในเวลาทเหมาะสม 3. การเกบไวหลายๆวน โดยไมมการเคลอนไหวในภาชนะ จะมฝาขาวเหนอผวน า นนคอการทางาน ของจลนทรยทฟกตวเมอเขยาแลวท งไวชวขณะ ฝาสขาวจะสลายตวกลบไปอยในจลนทรยเหมอนเดม 4. เมอนาไปขยายเช อในน าและกากน าตาลจลนทรยจะมกลนหอมและเปนฟองขาวๆภายใน 2 – 3 วน ถาไมมฟองดงกลาวแสดงวาการหมกขยายเช อไมไดผล 5. จลนทรยทนาไปขยายเช อแลว ควรใชใหหมดภายใน 7 วน หลงจากทไดทแลว ท งน เพอปองกนการเสอมคณภาพทเกดจากความไมสะอาดของน าภาชนะและสงแปลกปลอมจากอากาศ เพราะจลนทรย สวนใหญไมตองการอากาศ

ประโยชนของน ำหมกชวภำพสำหรบคน 1. ปรบความเปนกรดและดางในรางกาย 2. ทาใหระบบการยอยและการขบถายดข น 3. ทาใหแตละเซลลของรางกายไดสารอาหารอยางสมดล 4. สลายสารพษและสรางภมคมกนในรางกาย เปนการลดการใชยาปฏชวนะ

ภำคเหนอ

5. อดมไปดวยโปรตน วตามนและเกลอแร คอวตามนบรวม วตามนบ 1 บ 2 บ 12 ผลทไดจำกกำรหมกผลไมแตละชนด 1. หมกจากผลไมหวานไดวตามนเอ วตามนด วตามนอ และวตามนเค 2. หมกจากผลไมเปร ยวไดวตามนซ และวตามนเค 3. หมกจากขาวไดวตามนบ วตามนซ และวตามนอ

ประโยชนของน ำหมกชวภำพสำหรบใชในกำรเกษตร - เปนหวเช อปยหมกมสน าตาลเขม รสเปร ยว มคาความเปนกรดดางทระดบ PH 3=4.2 มปรมาณโอโซนอยางนอย 0.01 ยยท สารอาหารในรปของกลมกรดอะมโน ซงพชสามารถดดซมไดเรว มความสามารถในการสรางบรรยากาศใหมปรมาณออกซเจนมากพอตอการปองกนโรคและแมลงศตรพช มการแลกเปลยนสารอาหารในดน - ไนโตรเจน เปนสารอาหารสรางความเจรญเตบโตตอโครงสรางลาตนพช - ฟอสฟอรสเปนสารอาหารสรางความเจรญเตบโตตอโครงสรางรากการออกดอกและการตดผล - โพแทสเซยมเปนสารอาหารสรางความเจรญเตบโตตอโครงสรางของเซลลพชและใหผลผลตตลอดจนความหวานของผลไมทาใหตนไมมภมคมกนตอการถกทาลายของเช อโรคแมลงศตรพช

เปนอำหำรของพชและสตว อาหารของพชออกดอกเรวเกบผลผลตไดเรวไดผลผลตปรมาณมากข นและมคณภาพด ลงทนนอย ลดตนทนในการผลต สามารถผลตใชเอง ไมผลจะมรากแขงแรง ใบสวยและใบใหญ และปรบสภาพพ นทดนด ไมเสย ไมเปร ยว อาหารสตวหมกเชนเดยวกบพช นาไปใชกบสตว เชน เปด ไก หม วว ควายใชกนและใชลางทาความสะอาด จะขจดกลนเหมน ปองกนเช อโรค ทาใหสตวแขงแรง มภมตานทาน

วธใช - กรณใชพนทางใบใชน าหมกชวภาพ 1 ลตรตอน า 100 – 150 ลตร ปรมาณการพน 7 – 10 วนตอคร ง - กรณใชราดลงดน ราดโคน ใชน าหมกชวภาพ 1 ลตร ตอน า 50 ลตร ปรมาณการใชอยางนอยปละ 3 – 4 คร ง หรอ 30 – 40วนตอคร ง จะใชบอยกวาน กได บาบดน าเสย, ปองกนแมลง, ยอยสลายฟาง และกาจดวชพช หอยเชอร

ประโยชนของปยอนทรยชวภำพ 1. เปนอาหารของสงมชวตในดน เชน แบคทเรย เช อรา และแอคโตนมยซส 2. ใหธาตอาหาร และกระตนใหจนทรยสรางอาหารกวา 93 ชนดแกพช 3. ชวยปรบปรงคณสมบต และโครงสรางดนใหดข น ,ชวยดดซบ หรอดดยดธาตอาหารไวในพช 4. ชวยปรบคาความเปนกรด-ดาง (PH) ของดนใหอยในระดบทเหมาะแกการเจรญเตบโตของพช 5. ชวยกาจดและตอตานเช อจลนทรยทกอโรคตางๆ 6. ทาใหพชสามารถสรางพษไดเอง สามารถตานทานโรคและแมลงไดด 7. ปรบสมดลของธรรมชาตและรกษาสงแวดลอม การใชน าหมกชวภาพแทนสารเคม ทาใหเกดความช นและเกดโอโซนในช นของบรรยากาศ จะรสกเยน ไมรอนอบอาว และไมมพษตอสขภาพของผใช 8. แปรรปขยะในครวมาใชใหเกดประโยชน

ศนยเครอขำยปรำชญชำวบำนเกษตรยงยนตำบลศรเมองชม เลขท 59 หม 7 ตำบลศรเมองชม อำเภอแมสำย จงหวดเชยงรำย

สตรปยนมวว สำหรบเรงโต สวนผสม 1. นมววสด (จด) นมเสยกใชได จานวน 4 กโลกรม 2. น าตาลทรายแดง จานวน 1 กโลกรม 3. ไขไก (ไมเอาเปลอก) จานวน 10 ฟอง 4. จลนทรยหนอกลวย (สตรหวเช อ) จานวน 100 ซซ

วธทำ เอาสวนผสมท งหมดเทรวมกน คนใหเขากนหมกท งไว 7 วน แลวนาเอาไปใชไดเลย

อตรำกำรใช - พชผก,ไ มดอก อตรา10 ซซ + น า 20 ลตร - พชสวน 20 ซซ + น า 20 ลตร - นาขาว 3 ซซ + น า 20 ลตร

วธใช - พชผก, ไมดอก, ไมใบ, ผกกาด, กะหลา, คะนา ใหใชพน (ตองพนตอนเชามด ไมพนตอนแดดออก) - เหดฟางตองใชผสมกบฟางกอนปลก หามพนดอนเหดออก จะทาใหเหดเนา

ประโยชน ใชเรงตน,เรงใบ เรงผลโตสมบรณสสวย รสชาตด

สตรอำหำรจำนดวนสำหรบพชผกผลไม สวนผสม

1. ไขไกสด จานวน 1 ฟอง 2. ไฮโกร – 60 จานวน 2 ชอนแกง 3. แอดทฟ – พลส จานวน 2 ชอนแกง 4. น า จานวน 20 ลตร 5. ปยยเรย จานวน 2 ชอนแกง

วธทำ ตไขไกผสมลงในน า 1 ลตรกอน แลวเทไฮโกร - 60 ลงไป ตามดวย แอดทฟ - พลส, ยเรย และผสมน าสวนทเหลอ คนใหละลายเขากนด ถาใชฉดพนตองกรองกอน เพอไมใหเครองอดตน

วธใช 1. ในนาขาว ใชฉดพนทางใบ 2. ในผกพช เชน พรก,มะเขอ,ใหใชลาดโคนตน 3. ในผกกาด,กะหลา,ตนหอม ใหลดดวยฝกบว แลวตามดวยน าเปลา เพราะจะทาใหใบไมเกรยม เพราะมปยยเรยผสมอยดวย

ประโยชน ใชเรงลาตน, ใบ, ราก ใหเจรญเตบโต เหมาะสาหรบพชทแคระแกรน ใหเจรญเตบโต

หมำยเหต : สตรอาหารจานดวนน ผสมเสรจตองใชใหหมดภายในวนเดยว หามเกบไวใชวนตอไป

กลมวสำหกจชมชนผปลกพชปลอดภยจำกสำรพษบำนหวยรำกไม บำนหวยรำกไม หมท 5 ตำบลสบปำด อำเภอแมเมำะ จงหวดลำปำง

น าหมกชวภาพ เปนน าหมกทไดจากการยอยสลายเศษวสดเหลอใชจากสวนตางๆ ของพช หรอสตว โดยผานการหมกในสภาพทไมมออกซเจน มจลนทรยทาหนาทยอยเศษซากพชและสตวเหลาน นใหกลายเปนสารละลาย รวมถงการใชเอนไซมทเกดข นเองตามธรรมชาตหรอมการเตม เอนไซมเพอเรงการยอยสลายไดอยางรวดเรวยงข น

ชนดของวสดทใชทำน ำหมกชวภำพ พช

- เศษผกอวบน า (คะนา ผกกาดขาว กะหลาปล ผกบง มะเขอเทศ ฯลฯ) - เศษผลไม (สบปะรด ขนน กลวย มะละกอ ฟกทอง มะมวง สม ฯลฯ) - พชสมนไพร (สะเดา ตะไครหอม พรก ขง ขา ยาสบ บอระเพด หางไหล ใบสาบเสอ กระเทยม) - เศษอาหารจากบานเรอน

สวนผสม - เศษผกอวบน าจานวน 3 กโลกรม หรอ - มะละกอสก 2 กโลกรมฟกทองแกจด 2 กโลกรมกลวยน าวาสก 2 กโลกรม ท งหมดรวม 6 กโลกรม(ขอ1 หรอ 2 ใชอยางใดอยางหนง) - เช อจลนทรย 100 ซซ หรอ 1 แกว - กากน าตาลหรอน าตาลทรายจานวน 1 กโลกรม - น าสะอาด 10 ลตร

วธทำ - นาเศษผกหรอผลไมสบใหเปนช นเลกๆ ผสมกบน าตาลในภาชนะทเตรยมไว คลกใหเขากน - ผสมเช อจลนทรยในน าสะอาด ใสใหทวมพชผกหรอผลไม คลกใหเขากน กรณหมกเศษผกใหใชของหนกทบดานบน เพอกดไลอากาศวางทบไว 1 คน กเอาออกได จากน นปดฝาหมกไวนาน 10 – 14 วน

- เมอเปดฝาออก สวนทเปนไขมนสเหลองดานบน (กรณหมกผลไม) นาไปใชทากงตอน กงปกชา ชวยเรงรากไดด - กรองน าหรอรนใสขวดพลาสตกไวใชเกบไวไดนาน 3 เดอน

วธใช - นาน าหมกชวภาพจานวน 80 - 100 ซซ ผสมน า 10 ลตร ฉดพน, รดหรอราดไมผลชวงตด ดอก กอนดอกบาน ทาใหตดผลดหรอฉดเรงการออกดอก บารงราก เดอนละคร ง - ใชกบพชผกสวนครว สปดาหละคร งสลบกบปยน า - นากากทเหลอ (ในถงหรอภาชนะทใชหมก) ไปใสตนไมบารงดนหรอท งไวใหแหงทาปยไดอก

สตว - เศษปลาน าจดน าเคม - หอยเชอร - เศษเน อ เครองในสตว รกสตว ซากสตว สวนผสม - หอยเชอร(ทบหรอบดละเอยด) 10 กโลกรม - กากน าตาล 3 กโลกรม - เช อจลนทรย 1 ลตร - ราละเอยด 1 กโลกรม - มะละกอดบ(สบเปนช นเลกๆ) 1 ลก วธทำ - นาเอาสวนผสมท งหมดมาคลกเคลากนใหทว ใสถงทมถงปดมดชด - หมกไว 14 วน จะมสน าตาลเขมเกดข น - กรองเอาน าออกมาจะไดน าหมกชวภาพ สวนกากหอยเชอรนาไปใสตนไมจะเปนปยอยางด - บรรจน าหมกชวภาพทไดในขวดทสะอาดมฝาปดมดชดและใหมพ นทอากาศในขวดเลกนอย เพอนาไปใชประโยชน

วธใช - ผสมน าสะอาดในอตราสวน 20 ซซ ตอน า 20 ลตร นาไปฉดพนตนไมทกชนดสปดาหละ 1 คร ง ทาใหการแตกใบ การแตกตาดอกด ชวยในการผสมเกสรทาใหอตราการเกดผลสง - ผสมน าอตราสวน 2 ซซ ตอน า 1 ลตร รดน าตนไมทกคร งทมการใหน า ทาใหดนรวนซย ดนมความอดมสมบรณมากยงข น พชเจรญเตบโตด มภมตานทานตอโรคสง - ผสมน าอตราสวน 1 ลตรตอน า 100 ลตร สาดลงในบอเล ยงปลา กง ตอพ นท 1 งาน จะชวย ปรบสภาพน าในบอและชวยสรางไรน า ซงเปนอาหารตามธรรมชาตในบอไดเปนอยางด

ศนยฝกอบรมเกษตรอนทรย - ชวภำพ ทต งศนยอยบำนเลขท 99 หม 2 บำนมวงตำล ตำบลคอรมอำเภอพชย จงหวดอตรดตถ

ปยหมก เปนปยอนทรยชนดหนงทไดจากการนาเศษอนทรยวตถมากองรวมกน ทาใหเกดการยอยสลายโดยกระบวนการทตองอาศยออกซเจน ซงมจลนทรย และสตวช นตาอน ๆ เปนตวเรงกระบวนการหมก ปยหมกเปนปยทมความปลอดภยสง เหมาะทจะใชในการปรบสภาพดนกอนทจะมการเพาะปลก นยมใชในการรองกนหลมกอนทจะปลกพช สามารถใชไดกบพชทกประเภท

วสดทำปยหมกชวภำพ - น าเอนไซม 1+ น าตาล 1+น า 100 รดบนกองปยแตละช นความช น 30% - แกลบสด 1 กโลกรม - แกลบดา 1 กโลกรม - มลสตวตาง ๆ กากถวตาง ๆ ข เลอย ขยมะพราว 3 กโลกรม - ราละเอยด 1 กโลกรม - ขยะสดตาง ๆ 1 กโลกรม - อนทรยวตถทหาไดในพ นท หญาแหง ฟางใบไม 1 กโลกรม

วธทำ (1) ผสมน าเอนไซม น าตาล และน าในถงพลาสตก แลวใชบวรดน าตกทละช น (2) เกลยกองปยหมกบนพ นใหหนาประมาณ 1 ศอก คลมดวยกระสอบปาน หรอกระสอบปยหรอคลมดวยแกลบสด หรอฟาง เพอไมใหถกแสงแดดประมาณ 5 วน ตรวจดความรอนใน วนท 2 หรอ 3 ไมตองกลบกองปย ถาปยกองใหญมากใหเวลา 2 วน (3) บรรจปยหมกชวภาพทคลกเคลากนดแลว ในกระสอบปย สามารถเกบไวนานเปนป ปยหมกชวภาพทได จะประกอบดวยจลนทรย สารอนทรยตางๆ ทสารอาหารเหมาะสาหรบนาพชไปใชไดทนท ปยหมกชวภาพทดจะมกลนหอม มใยสขาวของเช อรา ในระหวางการหมกถาไมเกดความรอนแสดงวามขอผดพลาด อณหภมในการหมกทเหมาะสมอยระหวาง 40-50 องศาเซลเซยส ถาใหความช นสงเกนไป จะเกดความรอนนานเกนไปฉะน นความช นใหพอดประมาณ 30%

รปแบบกำรกองปยหมก ม 3 รปแบบ คอ (1) กองบนพ นดนธรรมดำ เปนทสะดวกและงายทสด ซงนยมทากนมากโดยกองวสดทหมกเปนปยเปนรปสเหลยมผนผาบนดน หรอบนพ นซเมนตเรยบกลางแจง ในบรเวณทน าไมทวม (2) กองในคอก สรางคอกดวยไม อฐบลอก หรอซเมนตในบรเวณทไมมสตวมาคยเขย ใสวสดทหมกลงในคอกสง 3 ใน 4 สวนของคอก มการลงทนเพยงคร งเดยวใชไดเปนการถาวร (3) กองในหลม เปนวธทเหมาะสมสาหรบพ นทดอนหรอลาดเทขาดแคลนน า เตรยมโดยขดหลมดน หรอซเมนตแบบหลมเดยว หรอ 2 หลม ขนาดประมาณ 1 ลกบาศกเมตร ใสวสดทหมกลงในหลม

วธใชปยหมกชวภำพ (1) ผสมปยหมกชวภาพกบดนในแปลงปลกผกทกชนดในอตรา 1 กโลกรม ตอ 1 ตารางเมตร (2) พชผกอายเกน 2 เดอน เชน กะหลาปล ถวฝกยาว แตง ฟกทอง ควรใชปยหมกชวภาพคลกกบดนรองกนหลมกอนปลกกลาผกประมาณ 2 กามอ รดน าใหชม ๆ (3) ไมผล ควรรองกนหลมดวยเศษหญา ใบไมแหง ฟาง และปยหมกชวภาพ 1 กโลกรม สาหรบไมผลทปลกแลวใสปยหมกชวภาพ แนวทรงพม 2 กามอตอ 1 ตารางเมตร แลวคลมดวยหญาแหง ใบไมแหง ฟาง แลวรดน าใหชม (4) ไมดอกไมประดบ ไมกระถาง ควรใสปยหมกชวภาพ เดอนละ 1 คร งตอ 1 กามอ ใช 1 กโลกรม ตอพ นท 2 x 3 ตารางเมตร ปยหมกชวภาพใชเวลาสลายสารอาหารสาหรบพชเรวกวา ปยหมก ปยคอก เมอใสลงดนทมความช นเหมาะสม เช อจลนทรยในปยหมกชวภาพจะทาหนาทยอยสลายอนทรยวตถในดนใหเกดประโยชนตอตนไมจงไมจาเปนตองใหในปรมาณมากๆ และในดนควรมอนทรยวตถ พวกปยหมก ปยคอก หญาแหงใบไมแหง ฟาง และมความช นเพยงพอตอตนพชจงจะไดประโยชนเตมทจากการใสปยหมกชวภาพ แตถาใสปยคร งละมากเกนไปอาจทาใหตนไมตายได สวนจะใหคร งละปรมาณเทาไหรบอยคร งเทาไหร เพอใหไดประโยชนสงสด กรณาประมาณและสงเกตความเหมาะสมดวย

กำรทำปยหมกทดหรอน ำสกดทดตอง (1) รวาพชชนดใดตองการอาหารอะไรบาง ปรมาณมากนอยเพยงใด แตละชวงของการเจรญเตบโต (2) รวาพชหรอสตวหรอวสดธรรมชาต แตละชนดมธาตอาหารอะไรบาง และมปรมาณมากนอยเพยงใด (3) รกรรมวธในการสกดธาตอาหารน น ๆ ออกมาใชประโยชนอยางถกตองและเหมาะสม (4) รเทคนควธการใชปยน าชวภาพอยางถกตองและมประสทธภาพ

ขอเสนอแนะ (1) การกลบปย ควรทาทก ๆ 7 วน (2) ควรมการปองกนไมใหมสตวเขามาทาลาย หรอคยเขยกองปยหมก (3) . เมอสงเกตวากองปยหมกแหงเกนไป ใหรดน าเพอใหกองปยมความช นพอด ไมแหงหรอแฉะเกนไป (4) ไมควรเตรยมกองปยใหมขนาดใหญเกนไป ซงอาจสงผลใหความรอนภายในสงเกนไป จลนทรยไมสามารถเจรญเตบโตได (5) ไมควรนาเศษวสดทสลายตวเรว มาหมกรวมกบวสดสลายชา เพราะจะทาใหการยอยสลายไมสมาเสมอกน

ศนยฝกอบรมศนยเรยนรชมชนตำบลทำงำม อำเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก

หมท 4 บำนใหมใต ตำบลทำงำม อำเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก

น ำสกดชวภำพ เปนสารละลายสน าตาลขนทไดจากการยอยสลายของเซลลพช หรอเซลลสตวโดยผานกระบวนการหมกของจลนทรยทตองการออกซเจน และไมตองการออกซเจน ดวยการเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย ใหเปนแหลงพลงงานของจลนทรยททาหนาทยอยสลาย ซงมจลนทรยในกลมแบคทเรย กลมเช อรา และกลมยสต ในน าสกดชวภาพทผานกระบวนการยอยสลายสมบรณแลว จงประกอบดวย จลนทรยหลายชนดและสารประกอบจากเซลลสตว ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน กรดอะมโน ธาตอาหาร เอนไซมและฮอรโมนพช ในปรมาณทแตกตางกน ข นอยกบวตถดบทนามาใชทาน าสกดชวภาพ

วตถดบทใชทำน ำสกดชวภำพ สตรตาง ๆ เปนภมปญญาทองถนทนาวตถดบ ซงมและหางายในทองถนมาใชประโยชน ไดแก - พชผกสด เชน ผกบง กวางตง คะนา ผกกาดขาว และตาลง ฯลฯ - ผลไมสก เชน กลวยน าวา มะละกอ และฟกทอง ฯลฯ - ผลไมดบ เชน กลวยน าวาดบ มะละกอดบ ฯลฯ - สมนไพรกลนฉนหรอมรสเผด เชน สาบเสอ ขงแก ตะไครหอม พรกไทย กระเพรา เหงากระชาย ดปล พรก ลกลาโพง ใบสะเดาแก ใบและผลเทยนทอง ฯลฯ - สมนไพรรสขมหรอรสฝาด เชน เปลอกตนแค เปลอกตนขอย เปลอกตนหวา เปลอกมงคด เปลอกเงาะ เปลอกทบทม ใบขาไก ใบยคาลปตส กระเทยม กานพล ชะพล กลวยดบ ลกตะโกดบ ลกมะพลบดบและลกหมาก บอระเพด ฯลฯ

น ำสกดชวภำพสตร 1 (บำรงตน)

สวนผสม (1) พชผกสด 3 กโลกรม (2) กากน าตาล 1 กโลกรม วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว 7-15 วน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป

วธใช ใชหมกฟางในนาขาว อตราประมาณ 5 ลตรตอน า 200 ลตรตอ 1 ไร โดยปลอยไปกบน าทไหลเขานาและฉดพนขาวต งแตอาย 15-45 วน อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน สาหรบพชผกใชฉดพนทางใบ อตรา 15-20 ซซตอน า 20 ลตร สลบกบใ หพรอมกบน าระบบสปรงเกอรหรอรดดวยบวรดน า อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร ทก 15-20 วน

น ำสกดชวภำพสตร 2 (บำรงดอกและผล)

สวนผสม (1) ผลไมสก 3 กโลกรม (2) กากน าตาล 1 กโลกรม วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว 7-15 วน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบผกกนดอก ผกกนผลและไมผลตาง ๆ ฉดพนทางใบในระยะออกดอกและตดผลอตรา 15-20 ซซ ตอน า 20 ลตร สลบกบใหพรอมกบน าระบบสปรงเกอรหรอรดดวยบวรดน า อตรา 30-50 ซซ ตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน

น ำสกดชวภำพสตร 3 (บำรงดอกและผล)

สวนผสม (1) พชผกสด 1 กโลกรม (2) ผลไมสก 1 กโลกรม (3) ปลาสดหรอหอยเชอร 1 กโลกรม (4) นมเปร ยวหรอโยเกรต 100 ซซ (5) กากน าตาล 2 กโลกรม วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 1 เดอน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบผกกนดอก ผกกนผล พชไร ไมผล ในระยะออกดอกและตดผล และใชกบขาวอาย 15 วน จนถงระยะออกรวง ฉดพนทางใบ อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน

น ำสกดชวภำพสตร 4 (บำรงดอกและผล)

สวนผสม (1) พชผกสด 5 กโลกรม (2) ผลไมดบ 1 กโลกรม (3) ผลไมสก 1 กโลกรม (4) ปลาสดหรอหอยเชอร 1 กโลกรม (5) เหงากลวย 1 กโลกรม (6) กากน าตาล 3 กโลกรม วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 1เดอน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบผกกนดอก ผกกนผล พชไร ไมผล ในระยะออกดอกและตดผล โดยฉดพนทางใบหรอรดลงดนรอบบรเวณโคนตน อตรา 30-50 ซซ ตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน และใชกบขาวอาย 45 วน จนถงระยะออกรวง ฉดพนในอตรา 30-50 ซซ ตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน

น ำสกดชวภำพปลำสดหรอหอยเชอร (บำรงตน)

สวนผสม (1) ปลาสดหรอหอยเชอร 1 กโลกรม (2) กากน าตาล 1 กโลกรม วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 1 เดอน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบพชผกและไมผล บารงตนกอนออกดอกฉดพนทางใบหรอรดลงดนรอบบรเวณโคนตน อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน

น ำสกดชวภำพถวเหลอง (บำรงตน ดอกและผล)

สวนผสม (1) เมลดถวเหลอง 3 กโลกรม (2) กากน าตาล 3 กโลกรม (3) น าสะอาด 10 ลตร (4) หวเช อจลนทรย 2 ลตร วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 15 วน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบพชผกและไมผล ไดทกระยะการเจรญเตบโต ฉดพนทางใบหรอรดลงดนรอบบรเวณโคนตน อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน

น ำสกดชวภำพนมสด (บำรงตน ดอกและผล)

สวนผสม (1) นมสด 10 ลตร (2) กากน าตาล 3 กโลกรม (3) น าสะอาด 5 ลตร (4) หวเช อจลนทรย 2 ลตร วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 15 วน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบพชผกและไมผล ไดทกระยะการเจรญเตบโต ฉดพนทางใบหรอรดลงดนรอบบรเวณโคนตน อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร ทก 5-7 วน

น ำสกดสมนไพรปองกนกำจดแมลงศตรพช

สวนผสม (1) สมนไพรกลนฉนหอมรสเผด 3 กโลกรม (2) หางไหล 3 กโลกรม (3) หนอนตายหยาก 3 กโลกรม (4) ยาเสน 0.5 กโลกรม (5) เหลาขาว 750 ซซ (1 ขวด) (6) น าสมสายช 250 ซซ (7) กากน าตาล 3 กโลกรม วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 5-7 วน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบพชผก ไมผลและพชไร ฉดพน อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร และใชกบขาว ฉดพนหรอปลอยใหไหลไปกบน าทไขเขานา ในอตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร

น ำสกดสมนไพรปองกนกำจดเช อรำ

สวนผสม (1) สมนไพรรสขมหรอรสฝาด 3 กโลกรม (2) กากน าตาล 1 กโลกรม (3) น าสะอาด เตมจนทวมสมนไพร วธทำ ใหนาวตถดบมาสบ บด โขลกหรอหนเปนช นเลก ๆ แลวบรรจลงในภาชนะ เตมกากน าตาลและสวนผสมอน ๆ ลงไป คนหรอคลกเคลาใหเขากน ปดฝาภาชนะ หมกไว อยางนอย 5-7 วน ระหวางหมกใหหมนคนสวนผสมทกวน น าสกดชวภาพทดจะมกลนหอม หากมกลนเหมนหรอบดเนาใหเตมกากน าตาลหรอน าตาลทราย แลวคนใหเขากนท งไว 3-7 วน กลนเหมนหรอบดเนาจะหายไป วธใช ใชกบพชผก ไมผลและพชไร ฉดพน อตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร และใชกบขาว ฉดพนหรอปลอยใหไหลไปกบน าทไขเขานา ในอตรา 30-50 ซซตอน า 20 ลตร

ศนยเรยนรกำรดำรงชวตเศรษฐกจพอเพยงบำนหนองขอย ต งอย ณ บำนเลขท 33 หม 5 บำนหนองขอย ตำบลหนองกระเจำ อำเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค

น ำหมกแคลเซยมจำกเปลอกไข

สวนประกอบ 1. เปลอกไข 1 กโลกรม 2. น าหมกจากขาวกลอง 10 ลตร วธทำ 1. นาเปลอกไขมาตาหรอทบใหละเอยด 2. นาเปลอกไขทตาหรอทบไปตากแดดออนๆ หรอใชความรอนพออนๆ 3. นาเปลอกไขผสมกบน าหมกจากขาวกลอง 10 ลตร หมกท งไว 20 วน วธใช ใชฉดพนผลไม ความเขมขนของน าหมก จะอยท 0.1% ประโยชน เพมความหวาน ชวยใหตาและดอกมความแขงแรง

น ำหมกฟอสฟอรส

สวนประกอบ 1. ข เถาจากตนงาเผา 1 กโลกรม 2. น าสะอาด 100 ลตร วธกำรทำ 1. นาข เถาจากตนงาผสมกบน า 100 ลตร หมกท งไว 20 วน 2. ใชปมลมเตมอากาศใหกบน าหมก จะเกดกรดฟอสฟอรสละลายออกมา วธใช ใชน าหมกฟอสฟอรส 0.7 ลตร ตอน า 20 ลตร ฉดพนกบพช ประโยชน ชวยใหพชสรางตาดอก ผสมเกสร จะทาใหผลผลตดข น เพมน าตาลในผลไม ผลผลตมขนาดใหญ น าหนกด

ศนยฝกอบรมศนยเรยนรชมชนตำบลทำงำม อำเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก บำนเลขท หมท 4 บำนใหมใต ตำบลทำงำม อำเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก

ปยน ำหมกขยะหอม

สวนผสม (1) เศษอาหาร 30 กโลกรม (2) กากน าตาล 1 กโลกรม (3) น าเปลา 10 ลตร

วธทำ นาวตถดบท ง 3 ขอ ใสถงหมกท งไว 2 ชวโมง แลวปดฝาถงหมกไว 7-20 วน โดยตองคนถงทกวน ๆ ละ 1 คร ง ถาทาตดตอกน 3 เดอน จะไดผลดยง

วธใช ใชน าหมกทได ผสมน ารดแปลงผก หรอผลไมทปลกทก ๆ 3-7 วนคร ง โดยใชอตราสวน 1: 500 หรอ 3 ชอนแกงตอน า 20 ลตร แลวรดน าเปลาลางใบในกรณปลกผกอกคร ง สวนกากขยะทเหลอนามาผสมกบราขาว และแปงขาวเหนยวใหเขากน ปนเปนกอน และผงลมใหแหงเกบไวใชกบบอปลาทมน าเสย ตามขนาดของบอปลาได หรอเทากบลกเทนนส ในอตราสวน 1 กอน ตอเน อทบอปลา 1 ไร งดใหอาหารปลานาน 1 เดอน จงจะไดผลด

น ำหมกสตรบำรงดอกใหสมบรณ

สวนผสม (1) น านมววสด 2 - 3 ชอนแกง (2) น าเปลา 20 ลตร

วธทำ นาสวนผสมท ง 2 อยางมาผสมรวมกน

วธใช ใชฉดกบพชผกทกนผล หรอหวจะทาใหมคณภาพ ถาฉดในนาขาวจะทาใหขาวสมบรณ สวนผลไมน นควรฉดในทรงพม ขณะทผลไมเรมแทงชอดอก ระยะแรกเทาน น

น ำหมกสตรทำสผลไมสวย (สทอง) สวนผสม (1) ใชดอกดาวเรองหรอดอกข เหลกหมก 500 กรม ( 5 ขด ) (2) เหลาขาว 2 ลตร

วธทำ นาดอกดาวเรองหรอดอกข เหลก มาหมกกบเหลาขาวท งไว 1 วน จงนาไปใชได

วธใช ใชน าหมกทไดอตรา 2-4 ชอนตอน า 20 ลตร ฉดพนทผลของผลไมหางกน 5 วนตอคร ง ทาตดตอกน 3 คร ง กอนเกบ 20 วน จะทาใหผลไมมสสวย

น ำหมกสตรเพมควำมหวำนของผลไม สวนผสม (1) ตนยาสบบดละเอยด (ตนสด) 1-2 กโลกรม (2) ตนถวสด (บดละเอยด) 1-2 กโลกรม (3) น าเปลา 100 ลตร

วธทำ นาวตถดบท งหมด มดรวมกนไวในทรมท งไว 20 วน จงนามาใชได

วธใช ใชน าหมกอตราสวน 1 : 1,000 สวน หรอ 2 ชอนแกงตอน า 20 ลตร ฉดพนทก 7-10 วนในระยะสดทายกอนเกบ 1 เดอน

น ำหมกสตรเพมแคลเซยม (ปองกนผลแตกของผลไม) สวนผสม (1) ข เถากระดกสตว หรอกระดกสตวทตมแลวเหลอแตกระดก 10 กโลกรม

(2) น าหมกขาวกลอง 20 ลตร (3) ถงหมกขนาด 40 ลตร

วธทำ น าข เถากระดกสตวหรอกระดกสตวทตมเอาเน อออกแลว 10 กโลกรม ทบผสมลงในถงหมกเตมน าหมกขาวกลอง 20 ลตร หมกท งไว 20-30 วน ปดฝาพอใหอากาศถายเทไดในทรม

วธใช ใชน าหมก 2-4 ชอนแกง ตอน า 20 ลตร ฉดพนกบไมผลในระยะการเจรญเตบโต ทก ๆ 15 วน ตดตอกน

น ำหมกสตรบำรงตนกลำพช, บำรงดน, บำรงพช

สวนผสม (1) น าซาวขาว (น าแชขาวเหนยว) 24 ลตร (2) กากน าตาล 1 กโลกรม

วธทำ นาวตถดบจากขอ 1,2 หมกรวมกนท งไว 7 - 10 วน จงนามาใชได

วธใช นาน าหมกทไดมาผสมน ารดพ นดน หรอฉดพนใหกบพชทก ๆ 3-7 วน/คร ง โดยใชอตราสวนคอ ถาผสมน า 1: 500 สวน หรอ (3 ชอนแกงตอน า 20 ลตร) รดรอบทรงพม หรอ บนแปลงปลกแลวรดน าเปลาลางอกคร ง ถาผสมน า 1: 1,000 สวน หรอ (1 – 1.5 ชอนแกง/น า 20 ลตร) ใชฉดลงตนกลาทอยในแปลงเพาะ จะไดผลด

ศนยเรยนรเพอชวตตำมแนวปรชญำเศรษฐกจพอเพยง สถำบนพฒนำชมชนเขมแขง มลนธพะเยำเพอกำรพฒนำ เลขท 91 หม 2 บำนทงตนศร ตำบลสนปำมวง อำเภอเมอง จงหวดพะเยำ

น าหมกชวภาพ หรอน าหมกจลนทรย ไดมาจากการหมกพชผก ผลไม หรอเน อสตวกบน าตาล เพอดงเอาจลนทรยทมอยทวไปในบรรยากาศ หรอทเรยกอกชอหนงวาจลนทรยทองถน (IMO / Indigenous Micro Organism ซงพฒนาข นมาโดยนกวทยาศาสตรชาวเกาหล) มาใชประโยชนในการทากจกรรมการเกษตร เพราะจลนทรยเปนกลไกพ นฐานของการยอยสลาย หรอการแปรสภาพของอนทรยวตถ โดยปกตแลวมจลนทรยหลายชนด ททาหนาทในการยอยสลายอนทรยวตถ แต จลนทรยทเราสามารถนามาใชประโยชนไดน น เปนประเภททเตบโตไดดในสภาพทมความหวาน ซงเราสามารถใชสารทใหความหวานไดหลายชนด เชน น าตาลชนดตางๆ น าออย แตควรหลกเลยงน าตาลทรายขาว เนองจากมสารฟอกขาวทยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรย

น ำหมกกลำง

เปนสตรทใชเน อสตว หรอเศษช นเน อของสตว เชน หอยเชอร หวปลา ข ปลา รกหม ซากสตวทตายใหมๆ ฯลฯ สวนผสม (1) เน อสตว 1 สวน (2) น าตาล หรอกากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 1 สวน (3) น าเปลา 1 สวน วธทำ นาเน อสตวมาสบเปนช น หากเปนหอยอาจจะทบพอแตก แลวนามาคลกกบน าตาล หรอกากน าตาล ในอตราสวนเน อสตว 1 สวน ตอน าตาล 1 สวน และน า 1 สวน ใสไวในถงทปดฝาท งไวประมาณ 3 เดอนกสามารถนามาใชได (ข นอยกบวตถดบทนามาหมก) ขอสงเกต หมนเปดด หากสงททาการหมก มตวหนอนหรอข นราสขาวถอวาน าหมกทหมกยงใชได แตถาข นราสดาถอวาเสย ใชการไมไดใหเทท ง กำรขยำยน ำหมก ทาไดโดยการเตมน าซาวขาว จานวน 5 ลตร และกากน าตาล 1 กโลกรม ท งไว 7 วน สามารถใชได

กำรนำมำใชประโยชน น าหมกชวภาพสามารถนามาใชประโยชนไดอยางกวางขวาง ท งในดานการเกษตร และดานอนๆ เชนการบาบดน าเสย ลางหองน าดบกลน หรอแกปญหาสวมเตม ฯลฯ โดยหลงจากหมกจนครบกาหนดแลว ใหกรองเอาแตน าหวเช อมาผสมกบนาเปลาใหเจอจางลง สาหรบการนามาใชในการเกษตรน น สามารถนามาใชไดท งกบพช และสตว ดงน - การนาไปใชประโยชนกบพช ใชไดโดยตรงเปนปยน า โดยการผสมน าราดลงพ นททปลกพช การแชเมลดพนธเพอชบชวต หรอเพมภมตานทาน ผสมในปยหมกชวภาพ ใชเปนฮอรโมนเรงการผสมเกสร ฯลฯ สวนผสม (1) ระยะกลาออน ใชน าหมกชวภาพ 1 สวน ตอน าเปลา 1,000 สวน (2) ระยะเจรญเตบโต (หนม) ใชน าหมกชวภาพ 1 สวน ตอน าเปลา 800 สวน (3) ระยะโตเตมท ใชน าหมกชวภาพ 1 สวน ตอน าเปลา 500 สวน - การนาไปใชประโยชนกบพช ใชสาหรบผสมในน า หรอาหารสตว เพอชวยในกระบวนการยอยอาหาร หรอใชราดพ นคอกสตวเพอปรบสภาพ/กาจดกลน เปนยารกษาโรคผวหนง โรคปากเปอยเทาเปอย สวนผสม (1) ระยะแรกเกด - ทารก ใชน าหมกชวภาพ 1 สวน ตอน าเปลา 1,000 สวน (2) ระยะเจรญเตบโต (วยรน) ใชน าหมกชวภาพ 1 สวน ตอน าเปลา 800 สวน (3) ระยะโตเตมท ใชน าหมกชวภาพ 1 สวน ตอน าเปลา 500 สวน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนบำนหนองกลำ บำนเลขท 163 หม 14 ตำบลหนองกลำ อำเภอบำงระกำ จงหวดพษณโลก

น ำหมกกรดอะมโน

วสดอปกรณ (1) เศษปลาสด หรอหอยเชอร 1 กโลกรม (2) กากน าตาล 1 กโลกรม (3) หวเช อจลนทรย 1 ลตร (4) น าสะอาด 1 ลตร

วธทำ/ข นตอน นาสวนประกอบท งหมดมาหมกรวมกนเปนเวลา 15 วนข นไป

วธใช นามาใชอตราสวน 1 ลตรตอ 200 ลตร

ประโยชน กรดอะมโนเปนสารดดไปดวยธาตไนโตรเจน และกรดอะมโน ซงพชสามารถดดไปใชโดยตรง ใชไดกบพชผกและไมผล เรงการเจรญเตบโตใบเขยวเปนมน

ภำคกลำง

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอนพง (ภำฯ) ยำมยำก ต งอยบำนเลขท 55/2 หมท 2 ตำบล บำนแห อำเภอเมอง จงหวดอำงทอง

น ำหมกชวภำพ ในปจจบน มการนาวสดเหลอใชจากการเกษตรลกษณะสดมาทาการหมกในรป

ของเหลว และไดนามาใชประโยชนเปนสารอาหารเสรม เพอสงเสรมอตราการเจรญเตบโต ผลผลตคณภาพของพชเศรษฐกจไดด มชอ เรยกวา น าสกดชวภาพ น าหวานหมก ปยน าหมก กรมพฒนาทดนไดมชอเรยกวา “ ปยอนทรย ” ท งน มงเนนใหเกษตรกรรจกการพงตนเองและใชประโยชนจากวสดเหลอใชทางการเกษตรปรบปรงบารงดนเพอเพมความอดมสมบรณของดน เปนการชวยลดตนทนการผลต ฟนฟระบบนเวศของสงมชวตทเปนประโยชนในดน และสภาพแวดลอมในพ นทเพาะปลกเพอใหผลผลตทางการเกษตรมคณภาพและดนมศกยภาพในการใหผลผลตไดอยางยงยน นอกจากน ประเดนสาคญ คอ การใชเทคนคจลนทรยทเกษตรกรสามารถนามาใชเปนสารเสรมการเจรญเตบโตใหกบพชทเพาะปลกในรปของ ปยอนทรยน า โดยนาวสดเหลอใชในไรนา ซงอยในลกษณะสด รวมถงเศษอาหารในบานเรอน มาทาการหมกรวมกบน าตาลในสภาพทไมมออกซเจน จลนทรยทเปนประโยชนตอการเกษตรและสงแวดลอม 3 กลม แบงออกเปน 1. กลมแบคทเรย ไดแก แบคทเรยสรางกรดอนทรยชนดตางๆ มแบคทเรยตรงไนโตรเจน แบคทเรยสงเคราะหแสง แบคทเรย สรางสารปฏชวนะสาหรบควบคมเช อสาเหตโรคพชในดนได 2. รามบทบาทสาคญในดานการยอยสลายวสด อนทรยใหมขนาดโมเลกลเลกลงและปลดปลอยธาตอาหารออกมาเปนประโยชนตอพชและจลนทรยในดน 3. ยสตมบทบาทสาคญในดานการสรางวตามนและแอลกอฮอล

บทบาทของฮอรโมน ออกซเจนทมตอพช เรงการเกดรากฝอยและรากแขนงเพมข น เซลลพชมการขยายตวมากข น มการแบงเซลลของพชมากข น การตดผลดข นและเจรญเตบโตไดด สงเสรมการออกดอก กระตน การสกของผล บทบาทของฮอรโมน จบเบอรเรลลน ทมตอพช กระตนการแบงเซลลของพช มการยดของลาตนมากข น การตดผลดยงข น สงเสรมการออกดอก พฒนาการเกดหนอขาง บทบาทของฮอรโมน ไซโคไดนน ทมตอพชเพมการแบงตวของเซลลพช สงเสรมการพฒนารากพช ทาใหเกดหนอออน ทาใหเกดตาดอก เพมอตราการเกดกระบวนการสงเคราะหแสง

ชนดปยอนทรยน ำ

ฮอรโมน (มลลกรมตอมลลลตร)

ออกซเจน จบเบอรเรลลน ไซโคไกนน

1. ปยอนทรยน า (ปลา – หอยเชอร) 4.01 33.07 3.05

2. ปยอนทรยน า ผลไม (กลวย มะละกอ ฟกทอง) 0.27 28.93 11.28

3. ปยอนทรยน า สบปะรด 0.26 20.75 20.40

4. ปยอนทรย ผกรวม 1.41 1.20 12.01

5. ปยอนทรยน า ผก (กะหลาปล คะนา) 0.49 2.96 -

6. ปยอนทรยน า สมนไพร 0.62 0.54 5.65

สตรเรงหวำน

เพอชวยเพมคณภาพความหวานใหกบผลไม สวนผสม 1. ผลไมสกหวาน 20 กโลกรม 2. ข คางคาว 5 กโลกรม 3. จลนทรย 1 ลตร 4. กากน าตาล 7 กโลกรม 5. น ามะพราวทวมมากๆ วธทำ 1. นาสวนผสมทกอยางมาสบใหละเอยด 2. ใสถงพลาสตกหมกประมาณ 3 หมก เพมคณภาพ ใหกรองเอาแตน าทหมกไวมากลน 1. สารสกด 20 ลตร 2. ข คางคาว 5 กโลกรม 3. กากน าตาล 3 กโลกรม วธทำ 1. นามาคลกเคลาใหเขากน 2. หมกในถงพลาสตก 7 วน 3. กรองเอาแตน ามาใช ใสถงหรอขวดปดฝาใหสนท วธใช - ใชฉดพนทางใบ 20 - 30 ซซ (2 - 3 ชอน) ตอน า 20 ลตร 3 - 5 วนตอคร ง กอนเกบเกยวประมาณ 1 เดอน

มลนธขำวขวญ 13/1 หม 3 ถ.เทศบำลทำเสดจ ซ.6 ตำบลสระแกว อำเภอเมอง จงหวดสพรรณบร

ประโยชนของปยหมกชวภำพ

1) ชวยปรบปรงสมบตตาง ๆ ของดน ปรบปรงโครงสรางของดนใหดข น ใหเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช การระบายน า ระบายอากาศ ชวยใหรากพชขยายกระจายในดนไดดข น 2) ชวยเพมแรธาตตาง ๆ ใหแกดนท งธาตอาหารหลก ธาตอาหารรองเพมความอดมสมบรณของดน “แรธาตอาหารทกชนดมความสาคญเทาเทยมกนตอการเจรญเตบโตของพช ถาขาดแรธาตอาหารชนดใดชนดหนงกจะ มผลกระทบตอการเจรญเตบโตของพช” 3) ชวยลดตนทนการทาการเกษตรกรรมของเกษตรกร เชน ลดการใชปยเคม และยาปองกนกาจดแมลงศตรพช จนถงเลกใชสารเคมโดยส นเชง 4) เปนการนาประโยชนของจลนทรยมาใชเพอใหเกดความรวดเรวในการหมกวสดอนทรยเพอใชในการปรบปรงบารงดน และปองกนกาจดโรคของพชบางชนด 5) ทาใหเกดความปลอดภยในการทาการเกษตร ไมเกดผลกระทบตอสงแวดลอม ทาใหเกดความสมดลทางธรรมชาต และเกษตรกรยงปลอดภยจากสารเคมดวย

สตรปยชวภำพ ของนกเรยนชำวนำ 1) สตรนำขำว วสดอนทรยใชในกองขนาด 1 ตน (สตรเขมขน) สวนผสม - หวเช อดนด 1 สวน - ราละเอยด 2 สวน - วสดอนทรย (เศษใบไม, ละอองขาว, แกลบ. แกลบดา ฯลฯ) 4 สวน - มลสตวตาง ๆ (มลไก, วว, ควาย นกกระทา ฯลฯ) 8 สวน ถาตองการเพมธาตอาหารใหเตม หนฟอสเฟต และข เถาขาวจากอฐเผา (ใหธาตโปรแตสเซยม) ลงไปดวยอยางละ 2 สวน

2) สตรฮอรโมนไขหอย สวนผสม - ไขหอยเชอร 5 กโลกรม - กากน าตาล 5 กโลกรม - แปงขาวหมาก 2 ลก - จลนทรยทาเอง 5 ลตร - น ามะพราว 10 ลตร - ยาคลท 2 ขวด - ถงพลาสตก 1 ใบ วธทำ นาไขหอยเชอรมาบดใหละเอยดนาสวนผสมท งหมดมา คลกเคลาใหเขากน หมกท งไว 10 วน วธใช ใชผสมน า 20 ซ.ซ. ตอน า 20 ลตร ฉดพน

3) สตร น ำหมกหอยเชอร สวนผสม - หอยเชอร 2 กโลกรม - กากน าตาล 1 กโลกรม - จลนทรยทาเอง 1 ลตร - น ามะพราว 1 ลตร - ถงพลาสตก 1 ใบ วธทำ นาหอยเชอรมาบดใหละเอยด นาสวนผสมท งหมดมาคลกเคลาใหเขากน หมกท งไว 10 วน วธใช ผสมน า 20 ซ.ซ. ตอน า 20 ลตร ฉดพน หรอรด

4) สตรสมนไพร สวนผสม สะเดา มะระข นก บอระเพด ขาแก พรกแดง กระเทยม มะกรด เปลอกมงคด เปลอกแคหางไหล สบตน สบเลอด (ซ อ) สาบเสอ หนอนตายหยาก ใบนอยหนา และอน ๆ ทมรสขม รสเผด รสฝาด รสเมา กลนฉน วธทำ นาสวนผสมท งหมดอยางละเทา ๆ กน นามาสบ หรอโขลก แลวหมกรวมกน ใสกากน าตาลเพยงเลกนอย วธใช กรองเอาแตน าสมนไพรมาใชผสมน า 100 ซ.ซ. : น า 20 ลตร ใชฉดพน 5) สตร ฮอรโมนผลไมสก สวนผสม - กลวยน าวาสก 2 กโลกรม - ฟกทองแก 2 กโลกรม - มะละกอสก 2 กโลกรม - จลนทรยทาเอง 50 ซ.ซ. - กากน าตาล 40 ซ.ซ. - น ามะพราว 5 ลตร - ถงพลาสตก 1 ใบ วธทำ นาสวนผสมมาสบใหละเอยด หรอสบเปนช น ๆนามาหมกรวมกน วธใช ใชผสมน า 20 ซ.ซ. ตอน า 20 ลตร

6) สตรจลนทรยแหง สวนผสม - ใบไผ 5 กโลกรม - ราละเอยด 1 กโลกรม - กากน าตาล 1 กโลกรม - จลนทรยทาเอง 1 กโลกรม - น า 5 ลตร วธทำ คลกเคลาสวนผสมท งหมดใหเขากน วดความช นประมาณ 40% คลมดวยกระสอบปานหมกท งไวประมาณ 10 วน วธใช นาหวเช อจลนทรยแหงทไดนามาทาจลนทรยน า

7) สตรจลนทรยน ำ สวนผสม - ใบไผ (จลนทรยแหงททา) 1 กโลกรม - กากน าตาล 5 กโลกรม - น า 100 ลตรจลนทรย - ราละเอยด 1 กามอ - มงเขยว (ขนาดพอทจะหอใบไผ) - ถงพลาสตก 1 ใบ ** ใชหวเช อจลนทรยน าแทนใบไผ 5 ลตร วธทำ นาใบไผมาหอดวยมงเขยวมดใหแนน นากากน าตาลละลายกบน าลงในถง นาหอใบไผลงไปแชในถงราละเอยดหรอเปลอกสปปะรดแทนกได หมกไว 7 วน นาไปใชได วธใช นาน าจลนทรยไปใสในนาขาวเพอยอยสลายฟาง ใชผสมน ารดโคนตนไม เชน มะมวง ขนน ฯลฯ หมำยเหต : 1) สตรทกอยางตองหมกในถงพลาสตก 2) สวนผสมตาง ๆ ทใสจะตองไมใสหมกเตมถงควรมทวางอยางนอย 1 ฝามอ เพอเปนทวางใหอากาศเขาไปได ระยะเวลาหมกทเหมาะสมคอ 10 - 90 วน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน บำน บชท. ต งอยเลขท 64 หม 6 ฝำยน ำลน ตำบลบำนกลวย อำเภอเมอง จงหวดชยนำท

น ำหมกชวภำพ

น าหมกชวภาพ มชอเรยกไดหลายแบบตามความคนเคยของแตละทองถน เชน น าเอนไซม น าจลนทรย น าอเอม น าสกดชวภาพ ปยน าชวภาพ เทคโนโลยชวภาพ กำรทำน ำหมกชวภำพจำกเศษอำหำร พช ผก ผลไม คลกเคลาเศษอาหารพชผกผลไม 3 สวน น าตาลโมลาส(กากน าตาล) 1 สวน (เศษพชผก 3 กก น าตาล 1 กก) ถาใชเศษพชผก 6 กก กใชน าตาล 2 กโลกรมเทใสถงหมกประมาณครงถง(ถาถงใหญสามารถเพมประมาณตาอตราสวนได ครบ 10 วนเตมน าหรอน ามะพราวหรอท งสองอยางกไดใหมปรมาณเกอบเตมถง คลมดวยถงพลาสตกผกมดใหแนนปดฝาไว เกบไวใตตนไม บนพ นดนในทรม หมกระยะเดอนแรกจะมกลนบดเปร ยว มราจบเปนฝา ระยะเดอนถดไป ถามการยอยสลายเรวกลนทเหมนจะหายไป(ถามหนอนทเกดจากการไขของแมลงจะมการยอยสลายเรวข น หนอนจะเปนประโยชนโดยตรงตออาหารของพช ไมเปนแมลง และเปนโปรตน เปนอาหารของจลนทรยทอยในถง เปนตวชวยใหน าหมกมคณภาพมากข น) ระยะเวลาในการหมก ควรท งไวใหอยนาน 3 เดอนถง 1 ป ยงนานจะเปนเอนไซม เปนตวชวยยอยดดซมไดด เวลาใชกรองเอาสวนทเปนน าออกไป สวนทเหลอใหสงเกตด ถาเปนเสนใยแขง ยงยอยไมหมด กเตมน าและกากน าตาลลงไป ทาน าสองน าสามไดอก กากทไดคร งสดทายใสกนหลมหรอแปลงผก ปลกตนไมจะทาใหดนดมาก ทาใหไดผลผลตสง รสชาตด ประโยชนของน ำหมกชวภำพสำหรบใชในกำรเกษตร 1) เปนหวเช อปยหมก 2) เปนอาหารของพชและสตว 3) บาบดน าเสย 4) ปรบสมดลของธรรมชาตและสงแวดลอม 5) ปองกนแมลง 6) ยอยสลายฟาง และกาจดวชพช 7) แปรรปขยะในครวเรอนมาใชใหเกดประโยชน

วธใช ฉดพนทางใบใชน าหมก 1 ลต/น า100-150 ลตรประมาณการพน 7-10วนตอคร งราดโคนตน ราดดน ใชน าหมก 1 ลตร /น า50 ลตรประมาณการใชอยางนอยปละ 3-4 คร ง หรอ 30-40 วนตอคร ง จะใชบอยกวาน กได

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอนพง (ภำฯ) ยำมยำก ต งอยบำนเลขท 55/2 หมท 2 ตำบล บำนแห อำเภอเมอง จงหวดอำงทอง

วตถดบกำรทำน ำหมกชวภำพ

ในการทาน าหมกหรอน าสกด หรอ ฮอรโมน เปนภมปญญาทองถนทนาวตถดบ ซงหางายในทองถนมาใชประโยชน ไดแก 1. พชผกสด เชน ผกบง หนอไม หนอกลวย ตาลง ตนถวตางๆ ควรเลอกสวนทเปนยอด เพราะมฮอรโมนชวยเรงการเจรญเตบโต 2. ผลไมสก เชน กลวยน าวา มะละกอสก ฟกทอง ลกตาลง ลกยอ มะมวงหมพานต เลอกผลไมทมรสหวานจะใหฮอรโมนเรงดอก ผล 3. เหงาพช เชน เหงากลวย มนสาปะหลง ขง ขา ตะไคร กระชาย ฯลฯ 4. ผลไมดบ เชน กลวยน าวา มะละกอ ตาลง ขนน ฯลฯ มฮอรโมนชวยทาใหลาตนแขงแรงตานทานตอโรค 5. สมนไพรกลนฉน หรอมรสเผด เชน พญาไรใบ สาบเสอ พรกไทย พรก ลกลาโพง ตะไครหอม ขงแก ขาแก กระเพรา ใบสะเดาแก หญางวงชาง นอยหนา หนอนตายหยาก เปนพชทมสารชวยปองกนแมลง 6. สมนไพรรสขม หรอมรสฝาด เชน เปลอกมงคด เปลอกมะหาด เปลอกตนแค เปลอกตนหวา ใบขาแก บอระเพด ลกหมาก ฯลฯ เปนพชทมสารปองกนเช อรา 7. แหลงโปรตน เชน กากถวเหลอง กากถวตางๆ เศษเน อ หรอปลาตางๆ

กำรผสมสตร น ำพอ - น ำแม สตรเรงใบ , ยอด (N) น าแม 10 สวน + น าพอ 1 สวน สตรเรงดอก (P) น าแม 5 สวน + น าพอ 5 สวน สตรเรงผล , รสชำต (K) น าแม 1 สวน + น าพอ 10 สวน วธใช น า 1 ปบ (ประมาณ 20 ลตร) + น าหมกฮอรโมนทผสมตามสวนจานวน 2 – 3 ชอนโตะ + กากน าตาล หรอ น าตาลทรายแดง 2 ชอนโตะ

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน นำยวรตน จนลกษณ 133 หม 6 ตำบลเกำะโพธ อำเภอปำกพล จงหวดนครนำยก

ปยน ำชวภำพสตรสำหรบพชผกสวนครว

วสดอปกรณ 1) ผกบง 20 กโลกรม 2) หวไชเทา 5 กโลกรม 3) ฝกทอง 5 กโลกรม 4) มะมวงสกหรอกลวยสก 10 กโลกรม 5) น า 50 ลตร 6) กากน าตาล 15 กโลกรม 7) สารเรงการยอยสลาย (พด.2) 8) ถงหรอภาชนะสาหรบบรรจทมฝาปด วธทำ 1) นาผกผลไมหนเปนช นเลก ๆ พอประมาณ 2) นาสารเรงการยอยสลาย (พด.2) ละลายในน า 5 ลตร 3) นาผกผลไมทหนเปนช นเลกๆ แลวใสลงในถงทเตรยมไว 4) เทน าและกากน าตาลลงไปคนใหเขากน 5 นาท 5) นาสารเรงการยอยสลาย (พด.2) ทละลายในน าแลวเทผสมลงไปคนใหเขากน 5 นาท 6) ปดฝาถงหมกไวประมาณ 7-15 วน ( ใหอากาศระบายได) ควรคนวนละ 1 คร ง 7) จะไดของเหลวสน าตาล คอ น าสกดชวภาพ กรองแลวกรอกใสขวดปดฝาใหสนทเกบไวในทรม 8) กากทเหลอสามารถนาไปเปนปยบรเวณทรงพมของตนไมได วธกำรใช 1:200-500 ฉดพนหรอราดโคน 7-10 วนตอคร ง ประโยชน เรงการเจรญเตบโต ของใบและลาตน

ปยน ำชวภำพสตรเขมขนสำหรบไรนำสวนผสม

วสดอปกรณ 1) ปลา หรอ หอยเชอรร 15 กโลกรม 2) ผลไมสก เชน กลวย มะมวง มะละกอ 15 กโลกรม 3) กากน าตาล 15 กโลกรม 4) น า 50 ลตร 5) สารเรงการยอยสลาย (พด.2) 6) ถงหรอภาชนะสาหรบบรรจทมฝาปด วธทำ 1) นาผลไมสกหนเปนช นเลกๆ และนาปลาหรอหอยเชอรรสบเปนช นพอประมาณ 2) นาสารเรงการยอยสลาย (พด.2) ละลายในน า 5 ลตร 3) นาผลไมสกทหนเปนช นเลก ๆ และนาปลาหรอหอยเชอรรทสบเปนช นแลวใสลงในถงทเตรยมไว 4) เทน าและกากน าตาลลงไปคนใหเขากน 5 นาท 5) นาสารเรงการยอยสลาย (พด.2) ทละลายในน าแลวเทผสมลงไปคนใหเขากน 5 นาท 6) ปดฝาถงหมกไวประมาณ 25 - 30 วน (ใหอากาศระบายได) 7) จะไดของเหลวสน าตาล คอ น าสกดชวภาพ กรองแลวกรอกใสขวดปดฝาใหสนทเกบไวในทรม 8) กากทเหลอสามารถนาไปเปนปยบรเวณทรงพมของตนไมได วธกำรใช 1:500 - 1,000 ประโยชน เรงการเจรญเตบโต ใบเปนมน ตดดอกมาก

ศนยศรยวง ต งอยเลขท 91/1 หมท 7 ตำบลรำษฎรนยม อำเภอไทรนอย จงหวดนนทบร

น ำสกดชวภำพ ควำมเปนมำ เกษตรกรในพ นทจงหวดนนทบร มการพงสารเคมในการปองกนและขบไลแมลงศตรพช เพอเปนการลดรายจายเพมรายไดจงไดมการจดทาน าสกดชวภาพ ซงเกดจากการหมกพชอวบน า เชน ผก ผลไม ดวยน าตาล ในสภาพไรอากาศจนไดจลนทรยและสารอนทรยหลากหลายชนด

วสดอปกรณ 1. เศษอาหาร พช ผก ผลไมทอวบน า จานวน 3 กโลกรม 2. กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง จานวน 1 กโลกรม 3. ถงพลาสตกมฝาปดหรอถงพลาสตก

วธทำ / ข นตอน 1. นาเศษพชทเตรยมไว ถาช นใหญใหสบเปนช นเลก ๆ นาไปบรรจในถงทเตรยมไว แลวโรยน าตาลทรายแดงหรอกากน า สลบกนเปนช น ๆ กดทบใหเศษพชแนน 2. ปดฝาภาชนะหรอถงพลาสตก อยาใหอากาศเขาไดเพราะจลนทรยไมตองการอากาศ 3. หมกไว 14 - 15 วน กไดน าสกดชวภาพ หรอหวเช อจลนทรย

วธกำรใชในพช 1. ใชน าสกดชวภาพ 2 ชอนโตะตอน า 1 ปบ(20 ลตร) รดหรอฉดพนเวลาเยนสมาเสมอทกๆ 5 หรอ 7 วน ในพชผก ไมดอกไมประดบ หรอทกๆ 10 วน ในไมผล 2. เรมฉดพนเมอเรมงอก กอนทแมลงจะรบกวน 3. ในดนหรอแปลงปลก ตองมอนทรยวตถอยางเพยงพอ เชน ปยคอก ปยหมก หญาแหง

ประโยชน ลดการใชสารเคม เปนการลดรายจายเพมรายได

ศนยเรยนรปรำชญชำวบำน กลมเกษตรอนทรยบำนเหลำมะละกอ ต งอยท 21 หม 15 ตำบลทงหลวง อำเภอปำกทอ จงหวดรำชบร

ปยหมกชวภำพ

ปยน าปลาหมก (ฮอรโมนจากสตว) สตรบารงตนพช เพมแคลเซยม กรดอะมโน วตามน โปรตน ไมมอนตรายตอผใช ผบรโภคและสงแวดลอม วสดอปกรณ 1) เศษปลา 50 กโลกรม 2) เปลอกสบปะรด 5 กโลกรม 3) ผกบง 5 กโลกรม 4) กากน าตาล 30 - 50 กโลกรม 5) หวเช อจลนทรย (20 ลตร ถาไมมใหใชสารเรง 1 ซอง ) 6) ถงขนาด 150 ลตร 1 ใบ ข นตอนกำรทำ นาน าปรมาณ 50 ลตร เทใสถงขนาด 200 ลตร ตามดวย กากน าตาล + หวเช อจลนทรย คนใหเขากนเทใสปลาทสบหรอบดละเอยด ผกบง เปลอกสบปะรด ใสลงในถง ควรกลบทกวนใน 1 สปดาหแรก ตอมากลบสปดาหละ 1 คร ง หมกนานประมาณ 1 - 3 เดอน ข นไป วธการใช 1) ปยน าปลาหมก 1 ลตร ตอน า 200 - 500 ลตร สาหรบฉดพนตนพช 2) ปยน าปลาหมก 1 ลตร ตอน า 500 ลตร สาหรบราดโคน ขอแนะนำ 1) กรณใสสารเรงแทนหวเช อ ควรใสน าเพมโดยดปรมาณวดจากปากถงลงมา 20 ซม. 2) ควรฉดพนในเวลาเยนสปดาหละ 1 คร ง 3) เมอตดแตงกงแลว ควรฉดพนสปดาหละ 1 คร ง เพอเรงการแตกใบออน 4) ชวงจะออกดอกควรงดไวระยะหนง พอเรมเปนลก จงใชผสมกบปยน าฮอรโมน 1 ลตร ฉดพนทกสปดาห สปดาหละ 1 คร ง 5) ใชทางใบ หามใชเขมขน จะทาใหใบแหงกรอบ ควรใชอตราสวน 1 : 500 ลตร 6) หากใชในสวนยาง น าปลาหมก 1 ลตร ผสมหวเช อ (ปยน าชวภาพ 1 ลตร) ตอน า 1,000 ลตร ฉดพนใหทวเน อท 1 ไร

ศนยเรยนรปรำชญชำวบำน กลมเกษตรอนทรยบำนเหลำมะละกอ 21 หม 15 ตำบลทงหลวง อำเภอปำกทอ จงหวดรำชบร

กำรทำปยอนทรยน ำ

สวนประกอบ 1. ปลา หรอ เศษปลา 30 กโลกรม 2. กากน าตาล 5 กโลกรม 3. เช อ พด. 2 1 ซอง 4. EM ขยาย , น ามะพราว 20 ซอง

วธทำ / ข นตอน 1) หนปลาใหเปนช นเลก ๆ ใสถงหมก 2) นาวสดทเหลอผสมใหเขากนใสลงในถง 3) ปดฝาถงหมกไว 1 เดอน

วธใช อตราสวน 500 - 1,000 cc ผสมน า 200 ลตร ฉดพนทางใบ

ประโยชน สรางความเจรญเตบโตของพช สรางภมคมกนโรคพช

ศนยกำรเรยนรเกษตรธรรมชำตวงสมบรณ 109 หม 4 ตำบลวงใหม อำเภอวงสมบรณ จงหวดสระแกว

น ำหมกชวภำพสตรเสรมประสทธภำพปยหมก

สตรหมกเศษอำหำร สวนประกอบ 1) กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม 2) น าหมกชวภาพสตรใดกได 1 ลตร 3) น าเปลา น าซาวขาว น าแชถว หรอน ายาลางถวยชาม (น าแรกทลางเศษอาหารกอนทจะลางดวยน ายาซกลาง) หรอน าปสสาวะ (ใชอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางรวมกนกได) 10 ลตร 4) เศษอาหาร 3 กโลกรม วธทำ นาขอ 1 และ 2 คนเขาดวยกน ใสขอ 3 และขอ 4 ตามลงไป คนเขาดวยกน จะใสครบในวนเดยวหรอ ทยอยใสทกขอจนครบจานวนกได ปดฝาใหแนน หมกไว 7 วนข นไป นาไปใชได สตรหมกมลคน สวนประกอบ 1) กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม 2) น าหมกชวภาพสตรใดกได 1 ลตร 3) น ามลคนจากบอเกบอจาระ 10 ลตร วธทา นาขอ 1 และ 2 คนเสขาดวยกน แลวใสขอ 3 ลงไป คนใหเขากน ปดฝาใหแนน หมกไว 7 วนข นไป นาไปใชได วธใช น าหมกเศษอาหาร และน าหมกมลคน มวธใช 2 วธคอ 1) ใชรดผสมกบกองปยหมก ใหมความช นพอหมาดๆ 2) ใชขณะเตรยมพ นทกอนปลก โดยรดบนพ นททตองการเพราะปลกพรอมๆ กบผสมปยหมกใหเขากบดนซงใชน าหมกดงกลาว 1 - 10 ลตร ตอพ นท 1 ตารางเมตร จะใชมาหรอนอยข นอยกบความอดมสมบรณของดน คลมดวยฟาง หรอเศษใบไมใบหญา(ถาม) แลวรดน าใหชม ปลอยท งไว 1 สปดาหข นไป จงทาการเพราะปลก

ศนยกำรเรยนรเกษตรธรรมชำตวงสมบรณ 109 หม 4 ตำบลวงใหม อำเภอวงสมบรณ จงหวดสระแกว

น ำหมกชวภำพสตรเปดตำดอก

สวนประกอบ 1) ดอกไมตมพรอมเกสร 10 สวน 2) ผลไมดบ 1 สวน 3) ผลไมสก 10 สวน 4) เมลดพช 1 สวน 5) ซากสตว 10 สวน 6) หวเช อจลนทรยเขมขน 5 สวน 7) นมสด 5 สวน 8) ไขท งเปลอก 5 สวน 9) กากน าตาล 5 สวน 10) น ามะพราว 5 สวน

วธทำ 1) นาสวนผสมท งหมด บดปนละเอยด แลวเทลงในถงหมก 2) นากากน าตาล น ามะพราว เช อจลนทรยเขมขน นมสด และไขท งเปลอกผสมใหเขากน เททบลงบนวสดทบดละเอยดแลว 3) คลกเคาสวนผสมท งหมดใหเขากนเปนเน อเดยว 4) ปดฝาถงหมกใหสนท เกบไวในทรมประมาณ 90 วน

วธใช 1) ผสมน า 100 ลตร ตอปย 200 ซซ. รดราดดน 2) ผสมน า 100 ลตร ตอปย 100 ซซ. ฉดพนใบ และลาตน

ศนยเรยนรชมชนคนพอเพยงบำนสำยเพชร ต งอยเลขท 159/4 หม9 ตำบลทองมงคล อำเภอบำงสะพำน จงหวดประจวบครขนธ

น ำหมกชวภำพ (ฮอรโมน)

ฮอรโมนเพอเรงกำรเจรญเตบโต สวนประกอบ 1. ฟกทอง 5 กโลกรม 2. กลวยน าวาสก 5 กโลกรม 3. ลกยอ 5 กโลกรม 4. มะเฟอง 5 กโลกรม 5. กระทอน 5 กโลกรม 6. หญาบานา 5 กโลกรม 7. สบปะรด 5 กโลกรม 8. กากน าตาล 10 กโลกรม 9. สารเรง พด.2 1 ซอง 10. น าสะอาด 10 ลตร นาสวนผสมใสถงหมกนาน 21 วน สปดาหแรก คนใหเขากนทกวน หลงจากน นคนวนเวนวน โดยมอตราการใช 1 ลตร ผสมน า 100 ลตร เทหรอราดโคนตนไม ถาฉดใหใช 1 ลตรตอน า 200 ลตร ฉดพนทกๆ 7 วน

น ำหมกชวภำพ ปองกนและกำจดเช อโรค สวนประกอบ 1. ปยหมก 100 กโลกรม 2. ราละเอยด 1 กโลกรม 3. เช อ พด.3 1 ซอง 4. น าสะอาด 5 ลตร นาสวนประกอบตางๆ มาคลกเคลาผสมกบใชผาพลาสตกคลกไว 7 วน หลงจากน นนาไปใชไดโดยการโรยตามโคนตนไมและหวานในแปลงพชผก

มหำวชชำลยภมปญญำทองถนสมทรสงครำม เลขท 9/3 หมท 4 ตำบลบำงพรม อำเภอบำงคนท จงหวดสมทรสงครำม

กำรทำน ำหมกและปยหมกชวภำพ/สมนไพรปองกนและกำจดศตรพช

กำรทำน ำหมกชวภำพ วสดทใช 1. ผก ผลไมหรอเปลอกผลไม 3 กโลกรม 2. น าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล 1 กโลกรม 3. ถงหมก (ถงพลาสตกมฝาปด 1 ใบ จไดประมาณ 20 ลตร) วธทำ 1) นาผก ผลไม ทสดหรอสกไมเนาเสย สบเปนช นเลกๆ จานวน 3 กโลกรม 2) นาน าตาลทรายแดงหรอกากน าตาล จานวน 1 กโลกรม คลกใหเขากบเศษผกผลไมทสบไวแลวหมกใสถงพลาสตกทเตรยมไว ปดฝาต งท งไวในรมหามเปดฝา 7 วน (หามถกฝนหรอแสงแดดจด) 3) เมอครบ 7 วน ใสน าสะอาดจนทวมผก ผลไมหมก ใสน าตาลทรายหรอกากน าตาล อตราสวนน าเปลา 10 ลตร น าตาล ½ กโลกรม เปดฝาถงหมกออก แลวเตมน าทละลายน าตาลทรายแลวใสลงไป ปดฝาหมกท งไวอก 10 - 15 วน หรอ 1 - 2 เดอน เพอขยายเช อ และเกดกระบวนการยอยสลายของจลนทรยใหมากข น 4) หลงหมก 15 วน เทน าหมกในถงหมกออก เกบใสขวดพลาสตกเกบไวในทรมและนาไปใชประโยชนตอไป ควรปดฝาขวดใหอากาศระบายออกได ถาปดแนนขวดอาจจะระเบดได ประโยชนของน ำหมกชวภำพ 1) ใชกาจดกลนในหองน า โถสวม ทอระบายน า อตราสวนน าหมก 2 ชอน ตอน าเปลา 5 ลตร 2) ใชรดตนไมหรอฉดพนทใบในเวลาชวงเยน จะทาใหตนไมเจรญงอกงามด รดหรอฉดทก 7 ถง 15 วน อตราสวนการใชน าหมก 2 - 3 ชอนโตะ ผสมน าเปลา 20 ลตร และกากน าตาล 1 กโลกรม 3) ใชหมกปยคอก เศษหญาฟาง รา แกลบ ขยมะพราว ทาปยหมกโดยใชน าหมก 2 แกว ผสมน า 10 ลตร กากน าตาล 2 กโลกรม รดบนกองปยหมก ขนาดของกองปยหมก กวางยาว 2 x 2 เมตร สง 1 ฟต น าหนก 1 ตน

กำรทำปยหมกชวภำพ เปนปยหมกทมสวนประกอบของจลนทรยและอนทรยสารหลายชนด ซงเปนประโยชนกบพชและชวยบารงฟนฟดนใหสมบรณ วสดทใช 1.มลสตวแหงบดละเอยด 3 สวน 2.แกลบดา 1 สวน 3.อนทรยวตถอนๆ เชน ขยมะพราว แกลบดน 3 สวน 4.ราละเอยด ½ สวน 5.กระดกปน ½ สวน 6.น าสกดชวภาพ 1 ลตร + กากน าตาล 2 กโลกรม + น า 2 ปบ ตอปยหมก 1 ตน วธทำ 1) นาวสดตางๆ มาเทรวมกนเปนกองแลวคลกเคลาจนเขากนด 2) นาสวนผสมของน าสกดชวภาพทเตรยมไวราดบนกองวสด คลกใหเขากนไดความช น 30% วธสงเกต ใชมอกาปยดถาจบกนเปนกอนไมแฉะจนเกนไป แสดงวาความช นพอด 3) เกลยกองปยทผสมแลวกองกวาง 1 เมตร สง 1 ฟต นากระสอบปานคลม ท งไว 4 - 5 วน หมำยเหต การหมกทาได 2 วธ 1) เกลยกองปยหมกบนพ นซเมนตหนาประมาณ 1 - 1½ ฟต คลมดวยกระสอบปานท งไว 4 - 5 วน ตรวจดความรอนในวนท 2 - 3 (อณหภม 40 - 50 องศาเซลเซยส) ถารอนมากใหเอากระสอบทคลมออก แลวกลบกองปยเพอละบายความรอนทก 2 วน หลงจากน นประมาณ 7 วน กองปยจะคอยๆ เยนลง แลวจงนาปยบรรจในกระสอบเพอเกบไวใชตอไป 2) บรรจกองปยทคลกเคลากนดแลวใสกระสอบโดยไมตองมดปากถง ต งท งไวในทรมหรอทถายเทอากาศไดด หมกท งไว 5 - 10 วน โดยกลบกระสอบปยทกวน ลกษณะทด ปยหมกชวภาพทดจะมใยสขาวของเช อเหดจบกนเปนกลมๆ มกลนหอมคลายกลนเหด วธใช 1) ผสมปยหมกชวภาพกบดนในแปลงปลกผกทกชนด ในอตรา 100 - 1,000 กรม ตอพ นท 1 ตารางเมตร (ตามสภาพพ นท) 2) พชผกทอายเกน 2 เดอน ใชปยหมกชวภาพคลกกบดนรองกนหลมกอนปลกกลาประมาณ 1 กามอ พชจะมอาหารสรางความเจรญเตบโตไดด

3) ไมผลควรรองกนหลมดวยเศษหญา ใบไมแหง ฟาง และปยหมกชวภาพ 1 - 2 กโลกรม กอนปลกพช 1 เดอน สาหรบไมผลทกาลงเจรญเตบโตและใหผลผลตแลว ควรใสปยหมกชวภาพบรเวณรอบทรงพม 1 - 2 กามอตอ 1 ตารางเมตร ทกเดอนๆ ละ 1 คร ง แลวคลมดวยหญาแหงหรอฟาง แลวรดน าสกดชวภาพใหชม 4) ไมดอกไมประดบ ไมกระถาง ควรใสปยหมกชวภาพเดอนละ 1 คร ง คร งละ 1 กามอ

ศนยกำรเรยนรเกษตรธรรมชำตวงสมบรณ 109 หม 4 ตำบลวงใหม อำเภอวงสมบรณ จงหวดสระแกว

น ำหมกชวภำพ เรงกำรเจรญเตบโตของพช

สวนประกอบ 1) กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม 2) น าเปลาหรอน าซาวขาว น าแชถว น าลางถวยชาม (น าแรกทลางเศษอาหาร กอนทจะลางดวยน ายาซกลาง) หรอน าปสสาวะ (จะใชอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางรวมกนกได) 10 ลตร 3) โสนแอฟรกา (เพราะมไนโตรเจนสงกวาพชตระกลถวทกชนด มไนโตรเจนถง 524 กโลกรม เฮกตาร รองลงมาเปนถวลสง ม 172 - 240 กโลกรม/เฮกตาร ขอมลจากหนงสอ Natural Property of Soil โดย Buckman และ Brady 1984) นามาสบใหเปนช นเลกๆ ขนาด 1 - 3 ซม. 3 กโลกรม 4) ราออน 1 กโลกรม วธทำ นาขอ 1 และขอ 2 คนเขาดวยกน แลวใสขอ 3 และขอ 4 ลงไป คนใหเขากน ปดฝาใหแนน หมกไว 7 วนข นไปจงจะนาไปใชได วธใช ใชรดพชผก ผลไม ทตองการเรงการเจรญเตบโต อตราสวนน าหมก 3 ชอนโตะ ตอน าเปลา 20 ลตร โดยจะรดทกวน หรอทก 1 - 2 สปดาหตอคร งกได ตามความตองการ

ควำมเปนมำ การทาสวนผลไมและปลกพชในปจจบนใหผลผลตตกตา ไมเจรญเตบโต ปญหาทพบมาจากสภาพของดนแขง (ดนตาย) อนทรยซงอยในดนถกทาลาย ทาใหตนพชมโรคตางๆ ดงน นเกษตรกรจงควรหยดใชสารเคมหนมาเรยนรการปรบปรงบาบดดน โดยวธเกษตรธรรมชาตทาใหสภาพดนกลบคนมา วสดอปกรณ 1. ผกผลไม 40 กโลกรม กากน าตาล 10 กโลกรม น า 10 ลตร พด. 2 , 1 ซอง 2. ถาทาจากปลาหรอหอยเชอร 30 กโลกรม ต งหมก (ถงพลาสตกมฝาปด จได 120 ลตร) ใสผกและผลไมสบใหละเอยดลงไปในถง ใสกากน าตาลลงไป แลวเตมน า 10 ลตร ใสสารเรง พด.2 1 ซอง คนใหเขากน ปดฝาไมตองสนท ท งไวในทรมนาน 21 วน นาไปใช วธใช รดทรงพม ฉดพนทางใบ อตราสวน ขาวพชและผลไม เจอจาง 1 สวน ตอ 500 สวน พชผก ไมดอก เจอจาง 1 สวน ตอ 1,000 สวน ไถกลบตอซงเจอจาง 1 สวน ตอ 20 สวน ประโยชน 1. เรงการเจรญเตบโตของรากพช 2. เพมการขยายตวของใบ และยดตวของลาตน 3. ชกนาใหเกดการงอกของเมลด 4. สงเสรมการออกดอก และตดผลดข น 5. เปนสารชวยขบไลแมลงศตรพช 6. ทาความสะอาด และลดกลนเหมนในคอกเล ยงสตว 7. ใหธาตอาหารพชปยอนทรยน าจากปลา และหอยเชอรจะใหไนโตรเจนสง

ศนยเรยนรพฒนำทดนตำมแนวเศรษฐกจพอเพยง เลขท 16/1 หมท 2 ตำบลบำงนำงล อำเภออมพวำ จงหวดสมทรสงครำม

กำรทำปยน ำชวภำพ

ศนยเรยนรปรำชญชำวบำนของ นำยเพมศกด มกรำภรมย 36/2 ตำบลทำงำม อำเภอเมอง จงหวดปรำจนบร

น ำหมกชวภำพ น าหมกชวภาพหรอน าสกดชวภาพ ไดจากการยอยสลายเศษวสดเหลอใชจากสวน

ตางๆของพชและสตวดวยการเตมกากน าตาลหรอน าตาลใหเปนแหลงพลงงานของจลนทรย ซงมท งกลมแบคทเรย รา และ ยสต ในสภาพทท งมและไมมอากาศ จลนทรยในธรรมชาตจะยอยเศษซากพชและซากสตวใหเปนสารละลาย น าสกดชวภาพทยอยสมบรณแลวจงประกอบดวยจลนทรยหลายชนดและสารประกอบจากเซลลพชหรอเซลลสตว ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน กรดอะมโน ธาตอาหาร เอนไซม วตามน และฮอรโมนพชชนดตางๆ ในปรมาณทแตกตางกนข นกบชนดของพชหรอสตวทนามาหมก พชหรอสตวทนำมำหมก 1) พชผกสด เชน ผกชนดตางๆ หนอกลวย หนอไม พชอวบน าชนดตางๆ 2) ผลไมสก เชน กลวย มะละกอ ฟกทอง 3) ผลไมดบ เชน กลวย มะละกอ 4) สมนไพร ไลแมลงทกลนฉน รสเผด ขม ฝาด เชน สาบเสอ ขง ขาแก ตะไครหอม พรก บอระเพด กะเพราะ เหงากระชาย ดปล เมลดสะเดา เปลอกแค เปลอกขอย เปลอกตนหวา เปลอกเงาะ เปลอกมงคด เปลอกทบทม ใบยคาลปตส กระเทยม กานพล ชะพล กลวยดบ ลกตะโกดบ ลกหมาก ฯลฯ 5) สตว เชน เน อสตวชนดตางๆ หอยเชอร องคประกอบและวตถดบ 1) น าสกดชวภาพจากพช พชผก/ผลไมสก/สมนไพร จานวน 3 กโลกรม ผสมกบกากน าตาล 1 กโลกรม หมกนานประมาณ 2 สปดาห จะไดน าสกดชวภาพจากพช (อตราสวนผสมพชผก:กากน าตาล 3:1) 2) น าสกดชวภาพจากสตว ปลาสด / หอยเชอร 1 กโลกรม ผสมกากน าตาล 1 กโลกรม หมกนาน 1 - 2 เดอน จะไดน าสกดชวภาพจากสตว (อตราสวนผสมของช นสวนสตว : กากน าตาล 1 : 1) วธใช น าสกดชวภาพจากพชจะมธาตอาหารไนโตรเจน และฮอรโมนเรงการเจรญเตบโตดาน กง ใบ ลาตนมาก จงควรใชชวงทพชเจรญดานลาตน กอนใชตองผสมน า 1 : 500 ถง 1 : 1000 สวน โดยรดทางโคนตน รวมกบฉดพนทางใบทก 1 - 2 สปดาห

กำรทำน ำหมกชวภำพจำกสตว สตวทนยมนามาทาน าหมกชวภาพไดแก หอยเชอร และปลา ทกชนด วธทำ นาหอยหรอปลามาสบหรอโขลกใหละเอยด 1 สวน ผสมกบกากน าตาล 1 สวน (เนองจากเซลลของเน อสตวยอยยากกวาเซลลพช จลนทรยจงตองใชพลงงาน (น าตาล) เพอการยอยสลายมากข น) ใสถงหมกเชนเดยวกบน าหมกพชหรอผลไม หมกนาน 1-3 เดอน กใชได

น ำหมกสมนไพรศตรไลแมลง วธทำ พช / สมนไพรทมกลนฉน เหมน รสขม ฝาด นามาหนหรอบดใหเปนช นเลกๆ 3 กโลกรม ตอกากน าตาล 1 สวน หมกนาน 1 เดอน วธใช ใชกบพชผก ผลไม พชไรหรอขาว โดยผสมน าอตราสวน 1 : 500 ถง 1 : 1000 รดโคนตนและฉดพนทางใบ ทกสปดาห และควรฉดพนกอนแมลงศตรพชจะมารบกวนเพราะถาฉดพนหลงแมลงรบกวนแลวมกไมคอยไดผลเทาทควร

น ำหมกสมนไพรปองกนกำจดเช อรำ วธทำ นาสมนไพรรสฝาดหรอขม เปลอกมงคด กลวยดบ ตะไครหอม เปลอกเงาะ บอระเพด กระเทยม ขาแก ขงแก อยางละครงกโลกรมหนหรอบดใหละเอยด ผสมกบกากน าตาล 1 กโลกรม หมกไว 1 เดอน วธใช ใชกบพชผก ผลไม พชไร ขาว โดยผสมน าอตราสวน 1 : 1000 รดโคนตนและฉดพนทางใบ ทกสปดาห

มหำวชชำลยภมปญญำไทอสำนคนถน เลขท 83 หมท 7 บำนโนนพรก ตำบลโคกสงำ อำเภอพล จงหวดขอนแกน

ปยน ำสกดชวภำพ

วสดอปกรณ สตร 1 กำรหมกหวเช อ ใชผลสบประรดสบใหเปนช นเลกๆ 3 กโลกรม + น ามะพราว 1 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หมกในถงหมกทกวนๆ ละ 3 - 4 คร ง ปดฝาใหสนท 15 วน สตร 2 ขยำยเช อ นาหวเช อ 1 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม + น าซาวขาว 5 กโลกรม คนทกวนๆ ละ 2 - 4 คร ง หมกไว 15 วน สตร 3 หมกหอยเชอร ใชหอยเชอรทบใหแตก 5 กโลกรม + กากน าตาล 2 กโลกรม + นาหวเช อทขยายเพมปรมาณแลว 5 กโลกรม คนทกวนๆ ละ 2 - 4 คร ง หมกไว 1 - 2 เดอนกใชได ผสม 2 ชอนแกง + น า 20 ลตร ฉดพนทก 5 - 7 วน สตร 4 ผลไม 3 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หมกไว 15 วน สตร 5 ผก 3 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หมกไว 15 วน สตร 6 ผลไม 3 กโลกรม + กระดกปน 1 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หมกไว 15 - 30 วน สตร 7 ปลา 1 กโลกรม + กระดกปน 1 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หมกไว 15 - 30 วน สตร 8 หอยเชอร 3 กโลกรม + กากน าตาล 3 กโลกรม + น าหมกหวเช อ 1 กโลกรม + ราออน 1 กโลกรม หมกไว 1 - 2 เดอน สตร 9 ผกผลไม 3 กโลกรม+กากน าตาล 1 กโลกรม+หวเช อจลนทรย 1 กโลกรม หมก 10 - 15 วน สตร 10 ใชเศษปลาบดละเอยด 100 กโลกรม + กากน าตาล 20 กโลกรม + กรดกนยาง (ฟอรมค) 3.5 ลตร หรอน าสมสายชเขมขน 3.5 ลตร หมกไว 1 - 2 เดอน กวนทกวนๆ ละ 2 - 4 คร ง สตร 11 ใชปลาหมก 40 กโลกรม + กากน าตาล 20 กโลกรม + หวเช อปยหมก พด.1 จานวน 1 ถง ละลายน าในน าอน 20 ลตร คนอยางนอยวนละ 2 - 3 คร ง หมกไว 1 - 1.5 เดอน

ภำคตะวนออกเฉยงเหนอ

วธทำ/ข นตอน (1) พชผกกนใบทกชนด 3 - 5 ชอนแกง/น า 20 ลตร รดหรอฉดพนทก 5 - 7 วน (2) ขาว พชไร ไมดอกไมประดบและพชผก 5 - 7 ชอนแกง/น า 20 ลตร ฉดพนทก 7 - 10 วน (3) ไมผล 7 - 10 ชอนแกง/น า 20 ลตร ฉดพนทก 10 - 15 วน ในระยะแตกใบออนและตดผล (4) ผสมน าใหสตวกน 2 ชอนแกง/น า 5 ลตร/สปดาห ผสมอาหารสตว 1 ชอนแกง/อาหารสตว 1 กโลกรม ลางคอกและกาจดกลนในหองน า หองสวม (5) นาน าสกดชวภาพ 2 ชอนแกง/กากน าตาล 2 ชอนแกง/น า 10 ลตร ผสมรดกองหญาฟางใหพอชมใหสตวกน เชน โคเน อ โคนม กระบอ (6) บาบดกลนและไมใหสวมเตมเรว ใหน าสกดชวภาพ 10 - 20 ชอนแกง/น า 1 ลตร ผสมเทลงคอหาน แลวราดตาม 3 - 4 ขน เพอใหกระจาย (7) ลางคอกปศสตว 5 - 10 ชอนแกง/น า 10 ลตร ฉดพนไปทมลสตวท งไว 30 นาท แลวลางออก ผสมน าสกดชวภาพ 2 - 4 ชอนแกง ลางคอกจะชวยลดกลนและลดปรมาณของแมลงวน (8) ใชเพอปองกน กาจดโรค และแมลงศตรพช - ใชน าสกดชวภาพ 5 ชอนแกง/กากน าตาล 5 ชอนแกง/น าสมสายช 5 ชอนแกง/เหลาขาว 5 ชอนแกง/น า 20 ลตร หมกไว 1 คนและนาไปฉดพนเฉพาะทมโรคแมลงระบาดทก 5 - 7 วน - ใชน าสกดชวภาพ 1 ลตร/กากน าตาล 1 ลตร/เหลาขาว 1 ขวดกลม/น าสมสายช 1 ขวดกลม/ น า 6 ลตร ผสมน าหมกไว 15 วน สามารถเกบไวใชไดนาน 3 - 5 เดอน การนาไปใชผสมน าฉดพน 10 - 20 ชอนแกง/น า 20 ลตร ฉดพนทก 5 - 7 วน สามารถปองกนและกาจดโรคแมลงศตรพชไดเปนอยางด เชน หนอนตางๆ เพล ยตางๆ โรคพชตางๆ โรคโคนเนา ใบดางมะละกอ โรคใบขาวออย หนอนกอออย และอนๆ อกมากมาย (9) ใชน าสกดชวภาพ 2 ชอนแกง/น า 1 ลตร ฉดพนตามยงฉาง ครวเรอน ตามหองตางๆ รวมถงหองน า หองสวม ชวยลดกลนอบ ลดปรมาณมด และแมลงสาปลงได หมำยเหต การใชประโยชนจากน าสกดชวภาพยงมอกมากมาย สาหรบการใช น าสกดชวภาพกบพช ควรใชรวมกบปยหมก ปยคอก เศษวสดการเกษตร จะไดผลดเพราะเช อจลนทรยทมประโยชนในน าสกดชวภาพจะชวยยอยสลายเศษวสด ปยหมก ปยคอก กลายเปน ธาตอาหารใหพชไดอกทาง การเกบรกษาน าสกดชวภาพควรเกบในอณหภมปกต ไมควรตากแดดและฝน สามารถเกบไดนาน 5 - 10 ป

วธใช/ประโยชน ชวยลดตนทนในการผลต ทาใหสงแวดลอมดข น เปนการกาจดขยะ สงสกปรกภายในครวเรอน และไมทาลายระบบนเวศทางธรรมชาต

ศนยเรยนรกลมฟนฟเกษตรพ นบำนอำเภอแวงนอย ทอย ต งอยเลขท 108 หมท 6 บำนโสกน ำขำว ตำบลกำนเหลอง อำเภอแวงนอย จงหวดขอนแกน

กำรทำน ำหมกชวภำพ

สตรบำรง (2 คร ง/สปดำห) สวนผสม เศษอาหาร 3 สวน กากน าตาล 1 สวน เตมน า 10 สวน (ไมใสกได) วธทำ เอาหวเช อใสเพอเรงการยอยสลาย

สตรฮอรโมน สวนผสม มะละกอสก 1 สวน กลวยสก 1 สวน ฟกทองดบแก 1 สวน กากน าตาล 1 สวน (ไมเตมน า)

สตรไลแมลง สวนผสม สะเดา 1 สวน หวขาแก 1 สวน ตะไครหอม 1 สวน ใบยคาลปตส บอระเพด ยาเสน วธทำ เอาตาขายหอสวนผสมท งหมด แชน า 1 สปดาห

สตรฆำแมลง สวนผสม เหลาขาว 1 แกว น าสมสายชกลนแท 1 แกว กากน าตาล 1 แกว น าหมกชวภาพ 1 แกว น าเปลา 1 แกว วธทำ ผสมสวนผสมโดยเขยาใหเขากน หมกไว 6 วน เขยาทกวน พรอมเปดฝาคลายกาซทกคร ง อตราการใชผสมน า 1 บวตอน าหมก 3 ฝา ปยมเค สวนผสม ปยคอก 1 ปบ แกลบดบ 1 ปบ ราขาว 1 ปบ น าหมกสตร 1 2 แกว/น า 1 บว วธทำ ผสมปยคอก แกลบดบและราขาว เขาดวยกน นาน าหมกผสมน ารดลงสวนผสมดงกลาว มดปากถงปย เวลาใชผสมกบปยคอกหวานลงแปลง สตรฮอรโมน (สตว) สวนผสม หอยเชอร 1 สวน กากน าตาล 1 สวน วธทำ หมกรวมกน 10 - 20 วน

ศนยเรยนรชมชนบำนดงบง ต งอยเลขท 68 หมท 4 บำนดงบง ตำบลคอนฉม อำเภอแวงใหญ จงหวดขอนแกน

กำรทำน ำสกดชวภำพ

น าสกดชวภาพ คอ น าทไดจากการหมกดองพชอวบน า ผก ผลไม หอย ป ปลา หรอสตวอนๆ ขณะทยงสด ดวยน าตาลในสภาพทไรอากาศ น าทไดจะประกอบดวยจลนทรยและสารอนทรยหลายชนด ทเปนประโยชนตอการเจรญเตบโตของพช ทาใหพชเตบโตแขงแรง ตานทานโรคและแมลงไดด และยงสามารถใชประโยชนในดานการเกษตรอนๆ อกมากมาย

วสดทใช (1) ถงหมก มฝาปด หรอถงพลาสตก สาหรบบรรจวสดหมก (2) พชผกสดสาหรบหมก 3 กโลกรม (3) น าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล จานวน 1 กโลกรม (4) น าสะอาด 3 กโลกรม

วธกำรทำ (1) นาพชสดทมมาสบหนใหเลก ขนาด 3 - 5 เซนตเมตร (2) นาไปใสถงหมกหรอถงหมก นากากน าตาลเทคลกเคลาใหเขากน เตมน า 3 กโลกรม ปดฝาใหสนทเกบในทรม ประมาณ 7 - 15 วน นาน าหมกไปใชได (อาจใชเช อ พด.2 ดวยกได

อตรำกำรใช น าหมก 3 ชอนแกง ตอน า 20 ลตร ฉดพนใบพชหรอรดตนไม โดยฉดพนต งแตเมอพชเรมงอก กอนทโรค แมลง จะมารบกวน โดยฉดพนในตอนเชาทก 3 วน 7 วน

ศนยเรยนรกลมพฒนำชวตและอนรกษสงแวดลอม ต งอยเลขท 17 หม 5 บำนสำรำญ ตำบลหนองแคน อำเภอปทมรตต จงหวดรอยเอด

กำรผลตน ำหมกอนทรยชวภำพ สวนผสมและวสดอปกรณ (1) พชตระกลถว 5 กโลกรม (2) หนอกลวย 5 กโลกรม (3) ผกบง 5 กโลกรม (4) กากน าตาล 5 กโลกรม (5) น าสะอาด 20 ลตร (6)สารเรง พ.ด. 2 ซอง (7) ถงพลาสตกขนาด 40 ลต 1 ใบ

วธทำ นาสวนผสมท งหมดคลกเคลาใหเขากน หมกไว 15 - 30 วน หากจะใชใหนามากรอง สวนผสมน าหมก 30 ซซ/น า 20 ลตร

วธใช นาน าหมกชวภาพ 2 - 4 ชอนโตะ กากน าตาล 2 - 4 ชอนโตะ ผสมในน าสะอาด 20 ลตร ละลายใหเขากน นาไปใชไดเลย

ประโยชน ใชแทนปยเคมในงานเกษตรทวไป เพอลดตนทน หรอใชผสมในการผลตน ายาไลแมลง และปยหมกแหง นอกจากน ยงสามารถใชบาบดน าเสยเพออนรกษสงแวดลอม ใชในดานการปศสตวและประมง และใชรดพชผกทก 7 - 10 วน จะทาใหพชเจรญเตบโตไดเปนอยางด

ศนยเรยนรกลมพฒนำชวตและอนรกษสงแวดลอม ต งอยเลขท 17 หม 5 บำนสำรำญ ตำบลหนองแคน อำเภอปทมรตต จงหวดรอยเอด

กำรทำน ำสกดชวภำพ

น ำสกดชวภำพ เปนสารละลายทไดจากการยอยสลายเซลลพชหรอเซลลสตวโดยผานกระบวนการการหมกของ จลนทรยทตองการออกซเจนและไมตองการออกซเจน แหลงพลงงานของจลนทรยททาหนาทยอยสลายจะใชกากน าตาลหรอน าตาลทราย จลนทรยในจะท งแบคทเรย รา และยสต ทเปนประโยชนในน าสกดชวภาพทยอยสลายสมบรณแลวจะประกอบดวยจลนทรยหลายชนด และสารประกอบจากเซลลพชหรอเซลลสตว ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน กรดอะมโน ธาตอาหาร เอมไซม ฮอรโมน และไวตามนตางๆ ข นอยกบชนดของพชทนามาสกด

น ำพอ (สารสกดจากผลไมรสหวาน) ใชบารงดอกและผล สวนประกอบ 1. ผลไมรสหวาน 3 กโลกรม 2. กากน าตาล 1 กโลกรม

น ำแม (สารสกดจากพชสเขยว) ใชบารงตนและใบ สวนประกอบ 1. พชสดสเขยว 3 กโลกรม 2. กากน าตาล 1 กโลกรม

น ำกำจดศตรพช (สารสกดจากสมนไพร) ใชปองกนศตรพช สวนประกอบ 1. สมนไพรกลนฉนหรอรสขม เผด 3 กโลกรม 2. กากน าตาล 3 กโลกรม

วธทำ นาสวนประกอบดงกลาวมาคลกเคลาใหเขากน จากน นหมกใสถงปดฝา ท งไวอยางนอย 15 วน จะปรากฏของเหลวแยกตวออกมา กรองเอาของเหลวใสขวดเกบไวใชประโยชนตอไป

วธใช ผสมสารสกดชวภาพตอน าในอตราสวน 1500 - 1000 หรอฉดพนทกๆ 15 - 20 วน หรอจะใชกบระบบสปรงเกลอรกได ใชไดกบพชผกทกชนด

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน ต งอยเลขท 98/1 หม 3 บำนคมเหนอ ตำบลหวชำง อำเภอจตรพกตรพมำน จงหวดรอยเอด

กำรผลตน ำหมกอนทรยชวภำพ วตถดบและอปกรณ 1. เศษพชผกหรอเศษอาหาร 6 กโลกรม 2. กากน าตาลหรอน าออย 6 กโลกรม 3. น าสะอาด 20 ลตร 4. สารเรง พด. 2 ลตร 5. ถงน าพลาสตก ขนาด 30 ลตร 1 ใบ หมายเหต ถาน าออยเค ยว 3 กโลกรม

วธทำ 1. นาพชผกหรอเศษอาหารสบจนละเอยดแลวคลกกบกากน าตาลใหเขากน 2. นาไปใสถงแลวปดฝาใหสนท หมกไว 45 วน 7 วน คนคร งหนง

วธใช นาน าหมกชวภาพ 2 - 4 ชอนโตะ กากน าตาล 2 - 4 ชอนโตะ ผสมในน าสะอาด 20 ลตร ละลายใหเขากน นาไปใชไดเลย

ประโยชน 1. ใชแทนปยเคมในงานเกษตรทวไป เพอลดตนทน 2. ใชผสมในการผลตน ายาไลแมลงและปยหมกแหง 3. บาบดน าเสยเพออนรกษสงแวดลอม ใชในดานปศสตว และประมง

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน ต งอยเลขท 98/1 หม 3 บำนคมเหนอ ตำบลหวชำง อำเภอจตรพกตรพมำน จงหวดรอยเอด

น ำหมกชวภำพ

จากปญหาดานสขภาพ รวมถงคาใชจายทเพมข นของการใชสารเคม อกท งกระแสตนตว ในการดแลสขภาพจากการบรโภค มทางเลอกในการบรโภคมากข น จากการตรวจพบสารเคมในอาหาร ขาว พชผก ผลไม เกษตรกรจงมความจาเปนทตองหลกเลยงการใชสารเคม และพยายามศกษาหาความรเทคโนโลยในการผลตสารจากธรรมชาตทดแทนสารเคม การควบคมและการกาจดแมลงศตรพชเพอใชในการทาเกษตรไรสารพษ โดยพชหลายชนดมคณสมบตเฉพาะตว สามารถนาไปใชในการปองกนกาจดแมลงศตรพชได

จลนทรยคออะไร จลนทรยคอ สงมชวตเลกๆ ทมองดวยตาเปลาไมเหน จนกวามนจะเกาะกลมกน จลนทรยทมอยในธรรมชาตท งในน า ในอากาศและในดน มท งทเปนอนตรายตอการเกดโรคกบพช มนษย สตว และทเปนประโยชนในการสรางสารปฎชวนะทเปนประโยชนในทางการแพทย บทบาทตามธรรมชาตของจลนทรยคอผยอยสลาย โดยจลนทรยจะเปนตวการทาใหทกอยางจากพชและสตวเนาเปอย ผพง แหลกละเอยด จนไมเหลอซาก กลายเปนดนทยงคงมธาตอาหารทเคยมอยกอนการยอยสลายธาตอาหารเหลาน จะละลายน าได และรากของพชจะดดกลบไปเล ยงตนไมใหเจรญเตบโตอกคร งหนง

ลกษณะทวไปของจลนทรย 1) จลนทรยเปนของเหลวสน าตาล กลนหอมอมเปร ยว อมหวาน 2) เปนกลมจลนทรยทมชวตและไมสามารถใชรวมกบสารเคม ยาปฎชวนะ และยาฆาแมลง 3) จลนทรยไมเปนอนตรายตอชวต เชน คน สตว พช และแมลงทเปนประโยชน 4) ชวยปรบสภาพความสมดลของสงมชวตและสงแวดลอม 5) เปนกลมจลนทรยททกคนสามารถนาไปขยาย เพอชวยแกปญหาตางๆ ไดดวยตนเอง น าหมกชวภาพ มชอเรยกไดหลายแบบตามความคนเคยของแตละทองถน เชน น าเอนไซน น าจลนทรย น าอเอม น าสกดชวภาพ ปยน าชวภาพ เทคโนโลยชวภาพ เปนตน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน ต งอยเลขท 98/1 หม 3 บำนคมเหนอ ตำบลหวชำง อำเภอจตรพกตรพมำน จงหวดรอยเอด

กำรทำน ำหมกชวภำพจำกเศษอำหำร พช ผก ผลไม

วธกำรทำ - คลกเคลาเศษอาหาร พชผก ผลไม 3 สวน น าตาลโมลาส 1 สวน - เทใสถงประมาณครงถงครบ 10 วน เตมน าหรอน ามะพราวใหเกอบเตมถง เกบไวใตตนไม บนพ นดน คลมดวยถงพลาสตก ผกมดปดฝาไว - ระยะเดอนแรกจะมกลนบดเปร ยว มราจบเปนฝา ระยะเดอนถดไป ถามการยอยสลายไดเรว กลนทเหมนจะหายไป (ถามหนอนทเกดจากการไขของแมลงจะมการยอยสลายเรวข น หนอนจะเปนประโยชนโดยตรงตออาหารของพช เปนอาหารของจลนทรยทอยในถง เปนตวชวยใหน าหมก มคณภาพมากข น) - ระยะเวลาในการหมก ควรท งไว 3 เดอน ถง 1 ป ยงนานจะเปนเอนไซม เปนตวชวยยอยดดซมไดด - กรองเอาสวนทเปนน าไปใช สวนทเหลอใหสงเกตด ถาเปนเสนใยแขงยอยไมหมด กเตมน าและกากน าตาลลงไป ทาเปนน าสอง - สามไดด กากทไดคร งสดทายใสกนหลมหรอแปลงผกปลกตนไมจะทาใหดนดมาก ผลผลตสง ราคาด

ประโยชนของน ำหมกชวภำพสำหรบใชในกำรเกษตร 1) เปนหวเช อปยหมก 1.1) มสน าตาลเขม รสเปร ยว คาความเปนกรดดางทระดบ PH 3 - 4.2 1.2) มปรมาณโอโซนอยางนอย 0.01 ppm 1.3) มสารอาหารในรปของกรดอะมโน ซงพชสามารถดดซมไดเรว 1.4) มความสามารถในการสรางบรรยากาศใหมปรมาณออกซเจนมากพอตอการปองกนโรคและแมลงศตรพช 1.5) มการแลกเปลยนสารอาหารในดน คอ - ไนโตรเจน เปนสารอาหารทสรางความเจรญเตบโตตอโครงสรางลาตนพช - ฟอสฟอรส เปนสารอาหารทสรางความเจรญเตบโตตอโครงสรางราก การออกดอกและการตดผล

- โพแตสเซยม เปนสารอาหารทสรางความเจรญเตบโตตอโครงสรางของเซลลพชและใหผลผลตตลอดจนความหวานของผลไม ทาใหโครงสรางของพชมความแขงแรง มภมคมกนตอโรคและแมลง

2) เปนอาหารของพชและสตว อาหารของพชและสตว ทาใหพชออกดอกเรว ไดผลผลตมากข นและมคณภาพด มวธใชดงน - กรณฉดพนทางใบ ใชน าหมกชวภาพ 1 ลตร ตอน า 100 - 150 ลตร ปรมาณการฉดพน 7 - 10 วนตอคร ง - กรณใชราดลงดน ราดโคน ใชน าหมกชวภาพ 1 ลตร ตอน า 50 ลตร ใชอยางนอยปละ 3 - 4 คร ง หรอเดอนละ 1 คร งกได อาหารของสตว สามารถนาไปใชกบสตว เชน หม เปด ไก วว ควาย ใชกนและลาง ทาความสะอาดขจดกลน ปองกนโรค ทาใหสตวแขงแรง มภมตานทาน 3) บาบดน าเสย วธการหมก ใชเศษอาหาร พชผก ผลไม หามมเน อสตวปนเพราะจะทาใหน าเนาเสย ระยะเวลาในการหมก 1 ปข นไป จนกวาน าหมกจะเปนสน าตาลใส ไมมแอลกอฮอล ใชบาบดน าเสย เทราดลงในบอปลาและนากง 4) ปรบสมดลของธรรมชาตและรกษาสงแวดลอม 5) ปองกนแมลง 6) ยอยสลายฟาง และกาจดวชพช หอยเชอร 7) แปรรปขยะในครวมาใชใหเกดประโยชน

ศนยเรยนรกสกรรมธรรมชำตฟำหวน - ฅนลอ เลขท 41 หม 6 บำนฟำหวน ตำบลไรข อำเภอลออำนำจ จงหวดอำนำจเจรญ

น ำหมกดนระเบด

วตถดบ 1) ดนทอดมสมบรณในทองถน 1 กโลกรม 2) ราออนละเอยด 1 กโลกรม 3) น าตาลทรายแดงหรอกากน าตาล 1 ชอนโตะ 4) น า 1 - 2 แกว 5) ผาฝาย หรอกระดาษหนงสอพมพ 2 ผน หรอ 4 แผน

วธทำ 1) นาดนทอดมสมบรณในทองถนมาคลกเคลากบราละเอยดและน าตาลทรายแดงหรอกากน าตาล 2 ชอนโตะ แลวเตมน าประมาณ 1 - 2 แกว ข นอยกบฤดกาล ใหไดความช นพอหมาดแลวใช ผาฝายหรอกระดาษหนงสอพมพหอไว (หอละ 1 กโลกรม) 2) ใชเวลาในการเพาะเล ยง 2 - 3 คน จะเปนกอนแขงเพราะเช อราสขาวเดนเตมกอน 3) ผสมน า 20 กโลกรม กบน าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล 2 กโลกรม นาจลนทรย ทเพาะเล ยงครบ 2 - 3 คน ไปเล ยงในทผสมไว แลวเล ยงตอไป 2 - 3 คน สามารถนาไปใชไดเลย

วธใช อตราสวนในการใช 1) ตนกลาออน น าดนระเบด 1 สวน 1,000 สวน 2) ผกผลไม น าดนระเบด 1 สวน น า 500 สวน 3) นาขาว น าดนระเบด 1 สวน น า 800 สวน 4) ดนแขงทราย ใชอนทรยวตถคลมดน น าดนระเบด 1 สวน น า 100 สวน

ศนยกสกรรมไรสารพษ แหงประเทศไทย (สวน “สางฝน”) บานเลขท 216 หมท 11 ต าบลบง อ าเภอเมอง จงหวดอ านาจเจรญ

น ำหมกชวภำพ

จลนทรยเพอชวต จะปลกพชตองเตรยมดน จะกนตองเตรยมอาหาร จะพฒนาการตองเตรยมคน จะพฒนาใครเขา ตองพฒนาตวเรากอน การจะทาสงใดตองมความพรอม การจะปลกพชเชนเดยวกน อยากใหขาวงาม ตนไมเจรญเตบโตดตองถาม “ดน” เพราะดนทสมบรณ คอ ดนทมจลนทรย และอนทรยวตถ มธาตอาหารทสมบรณ คอ ดนทมจลนทรยและอนทรยวตถ มธาตอาหารทสมบรณ มความโปรงใส วงจรชวตของดน ผผลต คอาเภอ.. พชสงเคราะหธาตอาหารในลาตน ผบรโภค คอาเภอ.. คนและสตวบรโภคพชเปนอาหาร ผยอยสลาย คอาเภอ.. จลนทรยยอยพชและสตว คนแรธาตสดนจลนทรยจงเสมอนทหารเอกในการชวยกแผนดนใหอดมสมบรณ เหมาะแกการเพาะปลกอยางรวดเรว จลนทรยเปนสงทมชวตเลก ๆ ไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา แตทางานและขยายพนธตลอดเวลาโดยการแตกตวจาก 1 เปน 2 เปน 4 ไปเรอย ๆ ตราบใดทยงมอาหาร และพ นทใหขยายตว เราจะเพาะเล ยงจลนทรยไดอยางไร การเพาะเล ยงจลนทรย นาพช และสตว หรอท งพชและสตว หมกกบน าตาลทรายแดงหรอน าออยสด หรอกากน าตาล จลนทรยในธรรมชาตจะยอยพชและสตวใหเปนของเหลว มสน าตาล กลนหอมหวานอมเปร ยว เรยกวา “น าหมกชวภาพ”

ประโยชนน ำหมกชวภำพ - ดานกสกรรม ทาปยบารงดน บารงพชท งทางรากและทางใบ - ทาความสะอาด ทาแชมพสระผม สบ น ายาซกผา ลางจาน ลางรถ ฯลฯ - รกษาสงแวดลอม ยอยสลายขยะเปยก อจจาระ สงปฏกล น าเสย รกษาความสะอาดในตลาดสด และคอกสตว - ดานการปศสตว ผสมน าในอตราสวน 1 10,000 ใหสตวกนทกวนจะชวยใหสตวแขงแรง และสขภาพด - รกษาสขภาพ จลนทรยจะชวยปรบสมดลใหรางกาย ปรบสมดลใหผวพรรณนวลเนยน ผองงาม

ประโยชนของกำรใชน ำหมกชวภำพ (จลนทรย)

วธกำรใชจลนทรย ชนดจลนทรย อตรำสวนทใช

(จลนทรย น ำเปลำ)

1) ผสมน ารดตนขาว ผก และตนไมทกชนด 2) ผสมทาปยหมกชวภาพ (ปยหมกจลนทรย) 3) ราดในทอระบายน า เพอกาจดกลน 4) ราดบรเวณรอบบานเพอลดแมลงวน และยง 5) ผสมทาปยหมกดน 6) ใชรดทาปยหมกจากใบไม ใบหญาบรเวณบาน 7) ฉดพนมดและแมลงสาบในบาน 8) ทาความสะอาด ขดเครองประดบทอง เงน แกว 9) ใสบอปลาเพอใหปลาสมบรณ ยอยสลายของเสยในบอ 10) ผสมน าใหสตวเล ยงอาบ เพอทาความสะอาด กลนตว 11) ผสมน าใหสตวดม เพอความสมบรณของสตวเล ยง 12) ผสมน าแชผกเพอลดสารพษตาง ๆ 13) ผสมใสหมอกรองกนสนม และความรอน 14) ขจดกลนคาวจากเน อสตวทกชนด

ขยะหอมน าหมกผลไม - ผก น าหมกทกชนด น าหมกทกชนด น าหมกทกชนด น าหมกทกชนด น าหมกทกชนด น าหมกทกชนด น าหมกผลไมรสเปร ยว น าหมกทกชนด น าหมกรสเปร ยว น าหมกผลไมรสกลาง (กลวย) น าหมกทกชนด (หมกน าตาล) น าหมกทกชนด น าหมกผก - ผลไม (ยกเวนขยะ)

1/1,000 (ใสขาว 1 ลตร/ไร) 1/น าตาล 1/100 1/10 1/10 รดเปนประจา 1/น าตาล 1/100 1/น าตาล 1/100 1/10 1/10 1/500 - 1,000 1/10 10,000 1/100 แช 45 นาท 1/100 1/ น าดาง 10

15) ทาน ายาลางหองน า น าหมกรสเปร ยวทกชนด 1/น าเกลอ 5 น าดาง 5 16) ทาน ายาถพ น น าหมกรสเปร ยวทกชนด 1/น าเกลอ 5 น าดาง 5 17) ทาน ายาสระผม - แชมพสระผม น าหมกรสเปร ยวทกชนด 1/น าเกลอ 5 น าดาง 5

น ามนมะกอก และหวเช อ แชมพ (เอน 70)

18) ทาน ายาลางจาน - น ายาซกผา น าหมกรสเปร ยวทกชนด 1/น าเกลอ 5 น าดาง 5 19) ทาน ายาเชดกระจก น าหมกรสเปร ยวทกชนด 1/น าเกลอ 5 น าดาง 5 20) ไลปลวก น าหมกทกชนด 1/10 21) ไลแมลง น าหมกไลแมลง - สะเดา 1/100 22) ลางอปกรณ คราบฝงแนน น าหมกรสเปร ยวทกชนด 1/ น าดาง 30 23) ใชผสมปนเพอใหปนมความทนทาน น าหมกทกชนด 1/10 24) ฉดเปดดอกเหดทาใหดอกโตสวยงาม น าหมกผกบง 1/100 25) ใชรดเพาะถวงอก น าหมกกลวย 1/1,000 26) เรงราก ผลของผก - ผลไม น าหมกผกบง - ยอดพช 1/500 - 1,000 27) แชเมลดพนธกอนนาไปเพาะ สเขยว 1/20 28) ใชแทนแอลกอฮอลฆาเช อโรคตาง ๆ น าหมกผลไมทกชนด 1 สวนใชไดเลย

วธกำรใชจลนทรย ชนดจลนทรย อตรำสวนทใช

(จลนทรย น ำเปลำ)

29) เรงใบของผก - และผลไม น าหมกผกบง น าหมกกลวย น าหมกอาย 2 ปข นไป

1/500 - 1,000

30) กระตนการออกดอก - บารงผล น าหมกจากยอดพชสเขยว 1/500 - 1,000

จลนทรยกลม Pro - Biotic ประกอบดวย จลนทรยทมประโยชน คอ yeast, lactic acid bacteria, Nitrogen fixing bacteria, Lactobacillus ฯลฯ

1) แบงความสามารถเปนกลมตาง ๆ ดงน - จลนทรยยอยแปง - จลนทรยยอยไขมน - จลนทรยยอยโปรตน - จลนทรยออกซไดซแอมโมเนย - จลนทรยยอยออกซไดซในไตรท - จลนทรยตรงไนโตรเจน - จลนทรยกลมกรด Lactic acid 2) ประโยชนของจลนทรย และวธใช 2.1) ใชเปนหวเช อยอยสลายน าหมกชวภาพในอตรา 1 ลตร/น าหมก 40 ลตร 2.2) ใชเปนหวเช อยอยสลายปยหมกชวภาพ, ปยพชสด, ปยคอก, ปยอนทรย

ฯลฯ ในอตรา 2 ลตร/ปย 1 ตน 2.3) ใชยอยสลายฟางในนาขาวในอตรา 1 ลตร/1 ไร 2.4) ชวยกาจดกลนเหมนจากฟารมปศสตวในอตรา 1 ลตร/น า 40 ลตร 2.5) ใชหวเช อ 1 ลตร/น า 2,000 ลตร ใหสตวกนเปนประจา จะชวยใหรางกาย

แขงแรง และปลอดโรค 2.6) ชวยกาจดกลนเหมนจากกองขยะ 2.7) ชวยบาบดน าเสยจากการทาการเกษตร การปศสตว การประมง ฯลฯ 2.8) ชวยลดปรมาณเช อรายทเปนสาเหตของโรคพช และรากเนา โคนเนา ใบจด

ใบไหม เหยวตาย ฯลฯ

3) การขยายหวเช อ ใชจลนทรยกลม Pro - Biotic 1 ลตร กบน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม ผสมน า 20 ลตร หมกไว 48 ชวโมง

4) การเกบรกษา 4.1) เกบไวในทรม ปดฝาใหสนท 4.2) อยาใหถกแสงแดด 4.3) อณหภมไมเกน 40 องศาเซลเซยส 4.4) อากาศถายเทสะดวก

ศนยกสกรรมไรสำรพษ แหงประเทศไทย (สวน “สำงฝน”) บำนเลขท 216 หมท 11 ตำบลบง อำเภอเมอง จงหวดอำนำจเจรญ

น ำหมกขยะหอม

สวนผสม 1) ขยะเปยก (เศษอาหาร ยกเวนพลาสตก แกว) 3 กโลกรม 2) น าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล หรอน าออยสด 1 กโลกรม 3) น าเปลา หรอน าซาวขาว หรอน ามะพราว 5 ลตร 4) ราออน 0.5 กโลกรม วธทำ 1) ละลายน าตาลทรายแดงกบน าใหเขากน 2) เทวสดหมกลงในถง 3) ดนระเบด 1 กอน ประโยชน 1) บารงตน ใบ ดอก เพมโอโซน 2) ชวยยอยสลายซากพชซากสตว ทาปยหมกชวภาพ 3) กาจดของเสยจากฟารมเล ยงสตว บาบดน าเสย 4) รกษาสงแวดลอม วธใช อตราสวน 1 1,000 รดตนไม (เชา - เยน), 1 500 ทาปยหมก, 1 100 ทาความ

สะอาด บาบดน าเสย

กลมฟนฟกำรเกษตรตำบลยำง บำนเลขท59 หมท 2 บำนอนนต ตำบลยำง อำเภอศขรภม จงหวดสรนทร

กำรผลตน ำหมกชวภำพ

น าหมกชวภาพ คอ น าทไดจากการนาอนทรยวตถจากธรรมชาตทยงสดและยอยสลายไดงาย มาผสมกบกากน าตาลและน ามาทาการหมกไวตามระยะเวลาทกาหนดประมาณ 30 - 45 วน ผลทได คอ น าหมกชวภาพทมคณคามากมายในการใชประโยชนในดานการเกษตรอนๆ รวมท งการนาวสดเหลอใช มาแปรสภาพใหเปนประโยชน กเปนการลดภาวะมลพษสงแวดลอมไดเปนอยางด

อตรำสวน 1 : 3 : 10 1 สวน คอ กากน าตาล 1 ลตร 3 สวน คอ วสด 3 กโลกรม 10 สวน คอ น าสะอาด 10 ลตร

วธกำรทำ (1) นาอนทรยวตถทหาไดมาเตรยมกบกากน าตาลและน าสะอาด (2) ทาการชงอนทรยวตถ และกากน าตาลและนามาผสมกบอตราสวนทกาหนดในถงพลาสตกปดฝามดชดหมกไวประมาณ 30 - 45 วน (3) ประมาณ 7 - 10 วน เปดฝาดวามเกรดสขาวหรอไม ถามแสดงวากาลงจะไดผล ถาไมมเกรดสขาวดงกลาว ใหผสมกากน าตาลเพมเตมแลวคนใหเขากน (4) เมอครบตามระยะเวลาทกาหนด ใหนาน าหมกชวภาพมากรองเมอไดน าหมกชวภาพทกรองแลวนามาบรรจขวดหรอถงทเปนพลาสตกเทาน น สาหรบกากอนทรยวตถทเหลอนาไปผสมกบดน ใชเปนปยซงสามารถนาไปใชกบพชพนธไมไดทกชนด

วธกำรใช (1) นาน าหมกชวภาพไปผสมในอตราสวนน าหมก 1 ลตร ผสมกบน า 200 ลตร หรอ 1 : 500 แลวแตการใชประโยชน กรณการกาจดกลนเหมนของ ค คลอง บอเล ยงปลา ใหใช 1 : 100 สาหรบคน าไมจาเปนตองผสมเทราดลงไปไดเลย (2) กรณใชเปนปย ใหใชน าหมก 1 ลตร ผสมกบน า 500 ลตร รดตนไมจะทาใหตนไมเขยวชอม ผลดก ดอกสวย

(3) น าหมกชวภาพเมอผสมน าแลวใหใชใหหมด ดงน น กอนผสมควรกาหนดปรมาณจะใชมากหรอนอยเพยงใด ใหชดเจนกอนแลวจงผสมใชจะไดไมส นเปลอง (4) การบรรจจะตองใชภาชนะบรรจน าหมกชวภาพทเปนพลาสตกเทาน น ถาบรรจกบภาชนะทเปนโลหะน าหมกชวภาพจะกดกรอนภาชนะใหเปอยผได (5) น าหมกชวภาพมอายการใช 1 ป ถาเกบไวเกน 1 ป น าหมกชวภาพจะเปนยาปราบวชพชไดเปนอยาง ประโยชนของน ำหมกชวภำพ (1) ใชบาบดกลนเหมนตางๆ เชน หองน า หองสวม ทอระบายน า (2) ทาความสะอาดลางถวยชามไดโดยไมเปนพาตอรางกาย และสามารถใชซกผาไดด (3) ชวยลดปญหาขยะซงเปนปญหาสาคญของชมชน (4) ชวยลดการใชสารเคม (5) ชวยลดคาใชจายของครอบครว (6) เปนการเพมพนรายไดใหแกครอบครว (7) เปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชน (8) เปนการสงเสรมใหรคณคาของสงรอบตว (9) ลดภาระในการสงซ อสารเคมจากตางประเทศ ขอแนะนำเพมเตม (1) การหมกหรอการเกบไวใชใหเกบไวในทรม และหามเกบไวในทเยน เพราะอาจจะทาใหเช อจลนทรยตายได (2) ควรเปดฝาปดเพอระบายอากาศบาง หากพบวาขวดหรอถงเรมบวมมฉะน นจะทาใหขวดหรอวาถงแตกได (3) น าหมกชวภาพทผสมแลว ควรใชใหหมดภายใน 7 วน ถาท งไวนานเกนไปอาจเสอมคณภาพได (4) น าหมกชวภาพปรกตจะมกลนอมเปร ยว อมหวาน ถาเสยแลวจะมกลนเหมนไมสามารถนาไปใชในการเกษตรได แตสามารถนาไปผสมกบน ารดทาลายวชพชเพอยบย งการเจรญพนธได โดยเฉพาะอยางยงถาน าหมกชวภาพมอายหมกเกน 1 ป (5) ถาถงหมกไมมฝาปดใหใชกระสอบ หรอถงใสหวหอม ถงใสกระเทยม ใสเศษวสดทเปนผกผลไม แลวใชอฐทบอยาใหลอย เพราะจะทาใหวสดทโผลข นมาเนาเหมนได (6) ใหสงเกตจากฝาสขาวบนพ นผวน าหมก หากมฝาสขาวแสดงวาน าหมกชวภาพเรมทาปฏกรยา เมอครบกาหนดนาไปใชงานได

ศนยเรยนรปรำชญชำวบำนบญนยม สรนทรอโศก ต งอยเลขท 161 หม 11 บำนโคกสำโรงนอย (กม.7) ตำบลสลกได อำเภอเมอง จงหวดสรนทร

ปยหมกชวภำพ

ถานาขยะสดไปหมกแบบน าหมกชวภาพ พ นทจะไมพอนก ควรทาเปนกองปยหมกชวภาพจะดกวา ไมเปลองพ นทดวย วธทาแบบงาย ๆ คอ ขยะสด 100 กโลกรม น าหมกชวภาพ 1 กโลกรม น า 100 กโลกรม แกลบดา 10 กโลกรม มลสตว 100 กโลกรม อนทรยวตถนพ นท 100 กโลกรม

นาสวนผสมท งหมดมาผสมเขาดวยกน แลวตกใสถงปย มดปากถง ต งท งไว 7 วน นาไปใชได หรอใครจะเพมอนทรยวตตตาง ๆ อกกได เชน มลสตว รา แกลบดบ หรอวสดในพ นใสเพมเตม หรอถาตองการทาเปนปยเมด กนาน าหมก ต งแต 1 - 10 สตร มาผสมรวมกนแลวผสมน าในอตราสวน น าหมก 1 สวน ตอน า 50 สวน ฉดพนลงบนแรธาตหลกและแรธาตรองเพอนาไปปนเปนเมด ตามสตร ดงน

รำยกำร จำนวน กโลกรม รำคำ/หนวย รวมเงน บำท ปยหมก/ปยคอก ราออน แกลบดา เพอรไลท ฟอสเฟส โดโลไมท แคลเซยม ปนมารล อลมส ปยน า ฮอรโมน

50 5 3 5 5 10 5 7 10 10

2.80 5

1.60 4

2.60 1.50 1.40 1.20 1.50

2

105 25 1.8 20 13 15 7 8 15 20

รวม 100 260

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนสวนอำงแกว ต งอยเลขท 72 หมท 10 บำนคำมวงไข ตำบลโนนเปอย อำเภอกดชม จงหวดยโสธร

กำรหมกหอยเชอร

สวนผสม 1. หอยเชอร 1 กโลกรม 2. น าตาล หรอกากน าตาล 1 กโลกรม 3. น า 10 สวน ***ถาใชสตร 2 1 10 ตองเพมสบปะรดเขาไปดวยเพอปองกนกลนเหมน กำรขยำยหวเช อ ใชสตร 1 : 1 : 10 หมายความวา 1. ใชน าหมกทหมกได 1 สวน 2. น าตาล หรอกากน าตาล 1 สวน 3. น า 10 สวน วธใช 1. น า 1 ปบ หรอประมาณ 20 ลตร 2. น าหมก 2 ชอน 3. น าตาลหรอ กากน าตาล 2 ชอน ฮอรโมนน ำพอ ทาจากผลไมอยางนอย 3 ชนด 1. ฟกทอง 1 กโลกรม 2. มะละกอสก 1 กโลกรม 3. กลวยน าวา 1 กโลกรม 4. กากน าตาล 1 กโลกรม 5. น า 10 ลตร วธหมก หมกได 2 แบบ 1. หนผลไมเปนช นๆ คลกกากน าตาล หมกไวในภาชนะพลาสตกสทบ ปดฝา เกบในทรม 15 วน (สงเกตไดวาจะมราสขาวเกดข น) ใหใสน าเตมลงไปหมกอกใหครบ 3 เดอน (ยงนานยงด) 2.หนผลไมเปนช นๆ คลกกากน าตาล พรอมน า 10 ลตร หมกไวในภาชนะพลาสตกส

ทบปดฝาเกบในทรม หมกไวอยางนอย 3 เดอน (ยงนานยงด)

ฮอรโมนน ำแม ทาจากพชสเขยวอยางนอย 3 ชนด 1. ตระกลผก 1 กโลกรม 2. ตระกลหญา 1 กโลกรม 3. ตระกลถว 1 กโลกรม 4. กากน าตาล 1 กโลกรม 5. น า 10 ลตร วธหมก หมกได 2 แบบ 1. หนพชสเขยวเปนช นๆ คลกกากน าตาล หมกไวในภาชนะพลาสตกสทบ ปดฝา เกบในทรม 15 วน (สงเกตไดวาจะมราสขาวเกดข น) ใหใสน าเตมลงไปหมกอกใหครบ 3 เดอน (ยงนานยงด) 2.หนพชสเขยวเปนช นๆ คลกกากน าตาล พรอมน า 10 ลตร หมกไวในภาชนะพลาสตกสทบ ปดฝาเกบในทรม หมกไวอยางนอย 3 เดอน (ยงนานยงด) กำรผสมสตรน ำพอ - น ำแม สตรเรงใบ, ยอด (N) - น าแม 10 สวน - น าพอ 1 สวน สตรเรงดอก (P) - น าแม 5 สวน - น าพอ 5 สวน สตรเรง ผล, รสชาต (K) - น าแม 1 สวน - น าพอ 10 สวน วธใช น า 1 ปบ (ประมาณ 20 ลตร) + น าหมกฮอรโมนทผสมตามสดสวนจานวน 2 ชอน + กากน าตาล 2 ชอนวตถดบการทาน าหมกชวภาพ ในการทาน าหมกหรอน าสกด หรอ ฮอรโมน เปนภมปญญาทองถน ทนาวตถดบซงหางายในทองถนมาใชประโยชน ไดแก 1. พชผกสด เชน ผกบง หนอไม หนอกลวย ตาลง ตนถวตางๆ ควรเลอกสวนทเปนยอด เพราะมฮอรโมนชวยเรงการเจรญเตบโตสง 2. ผลไมสก เชน กลวยน าวา มะละกอสก ฟกทอง ลกตาลง ลกยอ มะมวงหมพานต เลอกผลไมทมรสหวานจะใหฮอรโมนเรงดอก ผล 3. เหงาพช เชน เหงากลวย มนสาปะหลง ขง ขา ตะไคร กระชาย ฯลฯ

4. ผลไมดบ เชน กลวยน าวา มะละกอ ตาลง ขนน ฯลฯ มฮอรโมนชวยทาใหลาตนแขงแรงตานทานตอโรค 5. สมนไพรกลนฉน หรอรสเผด เชน พญาไรใบ สาบเสอ พรกไทย พรก ลกลาโพง ตะไครหอม ขงแก ขาแก กระเพรา ใบสะเดาแก หญางวงชาง นอยหนา หนอนตายยาก เปนพชทมสารชวยปองกนแมลง 6. สมนไพรรสขม หรอมรสฝาด เชน เปลอกมงคด เปลอกมะหาด เปลอกตนแค เปลอกตนหวา ใบขาไก บอระเพด ลกหมาก ฯลฯ เปนพชทมสารปองกนเช อรา 7. แหลงโปรตน เชน กากถวเหลอง กากถวตางๆ เศษเน อ หรอ ปลาตางๆ

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอนำไปสกำรพงตนเองอยำงยงยน ต งอยแปลงเกษตร นำยเรม ชรตน เลขท 105 หมท 17 บำนโนนยำง ตำบลกำแมด อำเภอกดชม จงหวดยโสธร

กำรทำปยอนทรยน ำ ตำมแนวเกษตรธรรมชำตเกำหล

สตรท 1 หวเช อขำวสวยหมก สวนผสม 1. ขาวสวยทมเช อรา 1 ถวย (1 กโลกรม ) 2. น าตาลทรายแดง 1 กโลกรม วธทำ เราจะใชกลองไมสเหลยมสงประมาณ 10 ซม. ใสขาวเจาหงสก คอนขางแหงหนาไมเกน 7 ซม. เวลาตกขาวใสกลองใสใหโปรงอยาใหขาวเปนกอน อยาใชมอตก ตองใชทพพขาวเกลยขาวใหเบามออยากดอด ใชกระดาษปดแทนทฝาและผกเชอกใหแนน อยาใหน าเขาได ท งไวใตกองใบไม โดยใชพลาสตกคลมอกทหนง ท งไวไมเกน 3 วน แลวนาขาวจากกลองมาคลกเคลากบน าตาลทรายแดงตามอตราสวน แลว ใสในโองมงกร ปดฝาดวยกระดาษท งไวประมาณ 10 - 15 วน วธใช 1. หวเช อขาวสวยหมก 1 สวน 2. น า 1,000 สวน ผสมกนแลวนาไปรดตนไมหรอฉดพนกได ( 20 ซซ ตอ 1 ปบ ) ประโยชน 1. ทาใหดนรวนซย 2. ทาใหพชเจรญเตบโตแขงแรง สตรท 2 หวเช อกอฟำงขำวหมก สวนผสม 1. ขาวสวย ( ทมเช อรา ) 1 ถวย (กโลกรม) 2. น าตาลทรายแดง 1 กโลกรม วธทำ เราจะใชกลองไมสเหลยมสงประมาณ 10 ซม. ใสขาวเจาหงสก คอนขางแหง หนาไมเกน 7 ซม. เวลาตกขาวใสกลอง ใสใหโปรง อยาใหขาวเปนกอน อยาใชมอตก ตองใชทพพขาวเกลย

ขาวใหเบามอ อยากดอด ใชกระดาษปดแทนทฝาและผกเชอกใหแนน อยาใหน าเขาได ท งไวใตกองใบไม นาไปควาทบกอฟางขาวในนา (กอฟางขาวน จะสงจากพ นดนประมาณ 5 - 10 ซม.) โดยใชพลาสตกคลมอกทหนง ปองกนหน ใชตระแกรงลวดคลมทบอกท เอาหนทบสมม ท งไวไมเกน 3 วน แลวนากลองขาวมาคลกเคลากบน าตาลทรายแดงตามอตราสวน แลวใสไวในโองมงกร ปดฝาดวยกระดาษ ท งไวประมาณ 10 - 15 วน วธกำรใช 1. หวเช อกอฟางขาวหมก 1 สวน 2. น า 1,000 สวน ผสมกนแลวนาไปรดตนไมหรอฉดพนกได (20 ซซ ตอ 1 ปบ) ประโยชน 1. ทาใหดนรวนซย 2. ทาใหพชเจรญเตบโตแขงแรง

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอนำไปสกำรพงตนเองอยำงยงยน ต งอยแปลงเกษตร นำยเรม ชรตน เลขท 105 หมท 17 บำนโนนยำง ตำบลกำแมด อำเภอกดชม จงหวดยโสธร

กำรทำน ำหมกชวภำพ

สวนผสม 1. ผกหรอเศษอาหาร 3 กโลกรม 2. กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม วธกำรหมก 1. นาพชผกหรอเศษอาหารทกสวนสบใหเปนช นเลก ใสภาชนะทมฝาปด 2. ใสกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดงตามอตราสวนทกาหนดลงไป 3. หาหนหรอของหนกวางทบผกไว แลวปดฝาท งไว 5 - 7 วน 4. จะมน าสน าตาลไหมไหลออกมามกลนหอมเปร ยว ถาน าหมกมสน าตาลออนและมกลนบด แสดงวาน าตาลไมพอ ใหเพมกากาน าตาลลงไปอก กลนบดจะคอยๆ หายไประหวางการหมกสปดาหแรกๆ จะมหนอนแมลงวนเกดข นในถงหมก แตหนอนเหลาน จะไมฟกเปนตวสามารถนาไปเปนอาหารสตวได และในระยะยาวแมลงวนในบานจะคอยๆ ลดจานวนลงเมอหมกตอไปเรอยๆ ประมาณ 1 เดอน น าหมกจะเพมปรมาณมากข น ใหตวงใสขวดหรอภาชนะอนไว เกบไวในทมดในหองธรรมดาสามารถเกบไวใชนาน 6 เดอน ถง 1 ป ระหวางทเกบไวน ภายในภาชนะจะมฝาขาวเหนอผวน า นนคอการทางานของเช อจลนทรย เมอเขยาท งไวสกครฝาขาวจะสลายตวลงไปในน าหมกตามเดม เมอนาน าหมกชวภาพออกจากถงหมดแลว สามารถนากากทเหลอไปใชเปนปยใสตนไมได หมำยเหต หากใชเศษอาหารหมกทาน าจลนทรย มขอควรระวงคอ เศษอาหารทใชหมกควรสด ไมบดเนา ถาเปนแกงตองเทน าออกกอน ถามอาหารทเปนเน อสตวตองเพมน าตาล กำรใชประโยชน 1. ผสมน ารดตนไมทกชนดในอตราสวน 1 ตอ 1,000 2. ใสในสวมเพอเรงการยอยสลาย 3. ราดลดในทอระบายน าเพอกาจดกลน 4. ราดบรเวณรอบบานเพอลดปญหาแมลงวนและยง 5. เรงการทาปยหมกจากใบไมใบหญาในบาน 6. ฉดพนไลมด แมลงสาบในบาน

7. ทาความสะอาดเครองประดบ 8. ใสตปลาเพอยอยสลายข ปลา และเศษอาหาร 9. ผสมน าอาบใหสตวเพอกาจดกลนตวและใสในน าใหสตวเล ยงกน 10. ผสมน าแชผกเพอลดพาจากยาฆาแมลง 11. ผสมน าลางปลา ใหหมดกลนคาวปลา 12. น าสกดชวภาพทหมกดวยผลไมและน าตาลทรายใชเปนเครองดมทมประโยชนและรสชาตด 13. กากทเหลอฝงดนใหเปนปยตนไม

ศนยศกษำกำรพฒนำของชำวบำน โครงกำรกสกรรมไรสำรพษอนเนองมำจำกพระรำชดำร ต งอยเลขท 14 หมท 11 บำนน ำซบ ตำบลวงน ำเขยว อำเภอวงน ำเขยว จงหวดนครรำชสมำ

น ำหมกชวภำพ

น าหมกชวภาพเปนน าทไดจากการหมกเศษพช ผก ผลไม และเศษอาหารทเหลอใชในครวเรอน หมกอยางนอย 3 เดอน ยงนานยงด น าทหมกไดเปนสารชวยยอย (Enzyme) และไดกาซโอโซน (O3) ในระหวางทกาลงหมกจะมปฏกรยาทเกดเปนพลงงาน ซงมคณประโยชนในการฆาเช อโรค แตถาหากวาหมกนอยกวา 3 เดอน จะไมเกดโอโซน จงไมมฤทธฆาเช อโรคได วธกำรหมก นาเศษอาหารหรอพชผกผลไม 3 กโลกรม + น า 10 กก .+ น าตาลทรายแดงหรอโมลาส (กากน าตาล) 1 กโลกรมใสในภาชนะทมฝาปด เชน โองดนเผา โองเคลอบ ถงพลาสตก วางไวในทรม ถาหากภาชนะใหญกสามารถเตมวตถดบลงไปเรอยๆ ตามอตราสวนขางบนจนกระทงเตม ท งไว 3 เดอน นบต งแตวนแรกทเรมหมก ลกษณะสกลนทถกตองคอสน าตาลอมเหลอง กลนน าสมสายช ถาสเรมดาและกลนเหมนแสดงวาขาดน าตาล ใหเตมน าตาลกจะดดงเดม ฉะน นน าตาลคออาหาร และน าคอบานของจลนทรย จลนทรยชนดน ไมชอบแสงและอากาศ จงใหวางไวในทรมและภาชนะ ตองทบปดฝาใหสนท เพอมใหแมลงหวและแมลงวนลงไปตอม แตหากวาแมลงเหลาน นเลดรอดลงเขาไปไดแลวเกดตวหนอนกไมเปนไร หนอนน นจะจบชวตเมอแกตวจะไมกลายเปนแมลง เทากบเปนการเพมโปรตนและแคลเซยม เมอครบกาหนด 3 เดอน กรองเอาแตน า กากเอาไปใสโคนตนไมเปนปยหรอผสมดนเตรยมปลกตนไมไดหรอใสภาชนะทหมกตอไปเพอเปนหวเช อตอไป วธขยำยหวเช อ นาหวเช อ เขมขน 100% 8 สวน + น า 1 สวน + น าตาลทรายหรอโมลาส (กากน าตาล) 1 สวน (ละลายน า + น าตาลกอนทกคร งแลวจงใสหวเช อลงไป) การขยายเช ออยาใสใหเตมภาชนะ ตองเวนชองวางไว เนองจากระหวางขยายเช อ 7 วนแรกจะเกดกาซ (O3 หรอโอโซน) ตองคลายฝาบอยๆใหแกสออก วางท งไวประมาณ 7 - 10 วน จะมฝ าขาวเกดข น คอ Lactobacillus สามารถขยายเช อไดอก เปน 10 เทา แตการขยายรนตอไป ใชหวเช อ 1 สวน + น าตาลทรายแดง 1 สวน + น า 8 สวน เมอเกดฝาขาวแสดงวาเช อแกแลวขยายไวอก 10 เทาขยายไดถง 10 คร งเช อจงจะลดนอยลง (เช อน นคอจลนทรย)

ประโยชนของน ำชวภำพ (1) ความเขมขน 100% เปนยาไลแมลง (บางคร งตาย เชนไปราดปลวก) และ ฆาหญา, เปนปยสาหรบตนไมใหญ ใสรอบๆ โคนตน (ขนาดของพมตนไม) ปละ 50 กโลกรม ใสปละคร งแทนปยเคม ชวยใหดนรวนซยรากซอนไชไปดดอาหารในดนไดมากข น, สาหรบคนใชราดทอน าท งปองกนการอดตน, บาบดน าเสย, ดบกลนหองน าหองสวม, ขด เชด ถ พ นทกชนด, ทาความสะอาดเครองใชทกชนด ฯลฯ, ใชซกผาแทนผงซกฟอก, สระผมแทนแชมพ, ใชอาบน าแทนสบ, ชวยใหตมคนและโรคผวหนงลดลงจนถงหายได, ดบกลนตว, แกไฟไหม น ารอนลวก แมลงกดตอย เลบขบ, ไลยง แมลงสาบและมด เนองจากโอโซนจะทาใหแสบตา, ถาหนมากนเศษอาหารทหมกทาใหเปนหมน, ราดโถสวมทกวน ชวยมใหสวมเตมเรว, ใชแทนยาสฟน ลดเช อโรคในชองปาก ใชเปนประจาหนปนจะไมเกาะทฟน เนองจากน าจลนทรยมฤทธเปนกรดออนๆ สลายมลพษในบรรยากาศ ผสมกนปนซเมนตในการกอสรางชวยใหแขงแรงไมแตกงาย และลดพษของซเมนตดวย ฆาเหาได โดยการหมกไว 1 - 2 ชม. ปองกนซเมนตกดมอและเทาสาหรบคนทแพ ลางและแชผกผลไมไวประมาณ 20 นาทกใชได (2) ความเขมขน 1100 สาหรบรดน าพชผกสวนครว เชา - เยนทกวน (3) ความเขมขน 40 - 50 % สาหรบไลแมลงพชผกสวนครวหรอไมดอกไมผล ทกาลงแตกยอดออน หรอเปนฮอรโมนสาหรบไมดอกไมผล ทาใหดกและรสด (4) ไมมพษภยตอมนษยและสตวเล ยง จงสามารถผสมน าใหสตวเล ยงกน อจจาระไมเหมนและไมมพยาธในลาไส (5) โดยเฉพาะอยางยงในสถานพยาบาลหรอโรงพยาบาลทกแหงควรใชในการทาความสะอาดพ นและเครองมอเครองใช และฆาเช อโรคในเศษขยะตดเช อกอนนาไปท งหรอเผา ปองกนการแพร กระจายของเช อโรค (6) บาบดน าเสยในนากง บอปลา ฆาเพล ยแปง เพล ยไฟ (7) ใสในน าทขนหรอไมสะอาด ชวยใหใสและลดเช อโรค คณสมบตของน ำชวภำพ (1) สามารถลดหรอฆาเช อโรค เนองจากมโอโซนซงหนกกวาอากาศธรรมดา 1.5 เทา และสลายในอากาศภายใน 20 นาท เพมความสดชนและความเยนในบรรยายกาศ (2) จลนทรยทดจะไปทาลายจลนทรยทไมดโดยธรรมชาต (3) มฤทธเปนกรดออนๆและกลนเปร ยวชวยใหแมลงแสบตา (4) จากประสบการณของฟารมเปด เมอผสมน าใหเปดกน ทาใหไมเปนโรค ไขดก ลดโคเลสเตอรอลในไขแดง และไขจะใบโตกวาเดม

(5) ไมระคายเคองตออวยวะใดๆ ของคนและสตว สรป ถาหากทกบานทกครวเรอนชวยเพมการหมกน าอนทรยใหมาก จะชวยสรางบรรยากาศสดชน ลดมลพษสขภาพของคน สตว และพชจะแขงแรง เมอมน าทวมกจะทวมไมนาน เพราะน าสามารถซมลงดนไดเรวข น ช นดนไมเกดดนดาด ลดการเกดพาย เนองจากโอโซนทได จะเปนโดมปองกนไว และน าอนทรยไมมอนตรายใดๆ ท งส น ใชมากเปลองมากเทาน นเอง หมำยเหต เนองจากกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดงยงมพษ ถาใชนาน 2 - 3 ปข นไป ดนจะแขงเปนร จะตองสลายพษดวยกรดมะกรดหรอมะนาว และจะไดน ามนหอมระเหย จากผวดวย แชไว 10 วนกใชได

ศนยกำรเรยนร “มหำชวำลยอสำน” ต งอยทบำนเลขท 34 บำนปำกชอง หมท 10 ตำบลสนำมชย อำเภอสตก จงหวดบรรมย

สตรน ำหมกชวภำพยอดนยม

วสดอปกรณ 1. ถงน าหมกทมฝาปดสนท ควรเปนถงพลาสตก หรอกระเบ องเคลอบ ไมควรใชถงประเภทโลหะหรอปนซเมตเพราะน าหมกจะเขาไปกดกรอนภาชนะ 2. น าตาล สามารถใชน าตาลไดทกชนด อาท น าตาลทรายขาว น าตาลทรายแดง กากน าตาล ฯลฯ โดยเฉพาะกากน าตาล ซงมราคาถกกวาน าตาลชนดอนๆ ซงเปนสวนทเหลอจากอตสาหกรรมน าตาล นอกจากน อาจใชพชจาพวกออยไดเชนกน 3. สวนผสมกบน าตาล - เศษซากพชสด อาท พชอวบน าอวบน า ผก ผลไมท งแกและออน รวมท งเปลอกผลไม ฯลฯ - เศษซากสตวสด อาท หอยเชอร ปลา ป ฯลฯ - พชสมนไพรเพมประสทธภาพ อาท สะเดา ไหลแดง หนอนตายอยาก ตะไครหอม ฯลฯ โดยทวไปสวนผสมของการผลตน าหมกชวภาพ ถาใชสตรทเปนเปนเศษซากพช จะใชสวนผสมระหวางเศษซากพชสดกบกากน าตาล อตราสวน 3 : 1 แตหากเปนเศษซากสตว จะใชอตราสวนระหวางเศษซากสตวกบกากน าตาล อตราสวน 1 : 1 สตรท 1 สำหรบพชกนใบ วสดประกอบดวย (1) พชสด (2) กากน าตาล อตราสวน 3 : 1 วธทำ ใชพชทมลกษณะสด ใหม สมบรณ อวบน า โตเรว ไมมโรค (เนา) ทกสวนๆ ละไมมากนก จากพชหลายๆ ชนด ท งพชทกนไดและวชพช นามาสบใหเปนช นเลกๆ หรอบดละเอยดใหไดปรมาณ 3 ก.ก. แลวบรรจเศษพชทไดลงในภาชนะ และเตมกากน าตาลลงไป 1 ลตร คนหรอเขยาใหเขากน ใหเศษพชจมอยในกากน าตาลตลอดเวลา ปดฝาภาชนะ เกบไวในทมด อณหภมหองนาน 7 วน สามารถนาไปใชได การปฏบตระหวางการหมก เขยาภาชนะทหมกพรอมกบเปดฝา วนละ 2 คร ง เชา - เยน เมอครบ 7 วน ใหดมกลน ถาหอมหวานแสดงวา "ด" สามารถนาไปได ถาบดเปร ยวแสดงวา “ไมด” ใหแกไขดวยการเตมกากน าตาล หรอของทใสคร งแรกแลวหมกตออก 3 วน ถาม

กลนหอมหวานกแสดงวา “ด” ถามกลนบดเปร ยวอกใหเตมน าตาลอกแลวหมกตอไปจนกวาจะมกลนหอมหวาน เมอไดน าหมกทดแลวใหเกบไวในทมดภายใตอณหภมหอง เกบไดนาน 6 เดอน - 1 ป ระหวางเกบหากมกลนบดเปร ยวใหเตมกากน าตาลลงไป อตรำและวธกำรใชน ำหมกชวภำพ 1) พชผกสวนครว พชไร ไมผลยนตน ใหทางใบ อตราสวน 15 - 20 ซ.ซ./น า 20 ลตร ทกๆ 5 - 7 วน ควบคกบใหทางราก 30 - 50 ซ.ซ./น า 20 ลตร ทกๆ 15 - 20 วน 2) เตรยมดนแปลกปลก หรอหลมปลกไมผล อตราสวน 30 - 50 ซ.ซ./น า 20 ลตร ผสมกบปยคอกหรอปยหมก 3) ใชแทนสารเรงปยหมก อตราสวน 75 - 100 ซ.ซ./น า 20 ลตร พรมลงบนวสดทาปยหมก 4) กาจดน าเสยโดย อตราสวน 75 - 100 ซ.ซ./น า 20 ลตร ราดใหทวบรเวณน าเสยหรอในคอกปศสตว 5) เพมเปอรเซนตความงอกของเมลดพนธ อตราสวน 15 - 20 ซ.ซ./น า 20 ลตร แชเมลดพนธพอทวมกอนเพราะเปนเวลา 12 ชวโมง การตอเช อน าหมกชวภาพ ใชหวเช อน าหมกชวภาพ 1 สวน กากน าตาล 1 สวน น าสะอาด 10 สวน ผสมใหเขากนด ปดฝาภาชนะเกบไวในทมด ภายใตอณหภมหอง นาน 3 วน ตรวจสอบกลนตามคร งแรก เคลดลบ เรองน าหมกชวภาพ หลงการหมก 3 วนแรก เปดฝาออกดถามแกสพงออกมาแสดงวา มสวนผสมดพยายามเปดฝาระบายแกสบอยๆ ถาไมเปดภาชนะทหมกอาจระเบดได กรณถาไมมกากน าตาลสามารถใชน าตาลทรายแดงได โดยเพมปรมาณน าตาลแดงเปน 1 สวน เศษพช 1 สวน การใชน าหมกชวภาพทางราก ควรใชควบคไปกบปยคอกหรอปยหมกเสมอ โดยการใสปยคอกปยหมก 6 เดอน/คร ง สตร 1 เหมาะสาหรบพชกนใบ ตวอยางพชสดสตร 1 ผกบง กวางตง ผกขม ผกเส ยน หนอไมฝรง ยอดชะอม ยอดกระถน ยอดมนเทศยอดมะมวง ยอดมะยม ผกตาลงและผล เถาข กาและผล เงาะปาและผล ใบยอและผล ฯลฯ สตรท 2 สำหรบพชสำหรบพชผกกนดอกผล วสดประกอบดวย 1) ผลไมสก (ฟกทองแก มะละกอท งเน อและเมลด กลวยน าวา บวบเหลยม มะเขอเทศ) 2) พชสด (ชวงใบแกอวนเอาท งปลายยอดและปลายราก) 3) กากน าตาล อตราสวน 2 : 1 : 1

วธทำและกำรปฏบต กระทาเชนเดยวกบสตรท 1 แตใหไดตามอตราสวนทกาหนด อตรำและวธกำรใช 1) สตร 2 เหมาะสาหรบพชผกทใชกนดอกผล เชน กะหลาดอก แตงโม แตงกวา แตงเทศ แคนตาลป ถวฝกยาว ถวแปบ ถวพ ถวเหลอง มะรม น าเตา กยชาย บวบตางๆ มะเขอตางๆ ฟกทอง ฟกเขยว พรกตางๆ 2) ใชอตราสวน 0.5 - 20 ซ.ซ./น า 20 ลตร ฉดพนทางใบทก 5 - 7 วนตอคร ง 3) ใชอตราสวน 30 - 50 ซ.ซ./น า 20 ลตร ราดทางดนสลบการฉดทางใบ 5 - 7 วนตอคร ง จะทาใหดนรวนซย 4) สตร 2 น ใชจนถงระยะออกดอกตดผลกได สตร 2 เหมาะสาหรบพชผกกนดอก กนผล ตวอยางผลไมสก สตร 2 สบปะรด แตงโม กลวย ละมด มะเขอเทศ บวบ ขนน มะมวง ฝรง มะละกอดบและสก มะระดบและสก มะเฟอง มะกรดผาซก ฯลฯ สตรท 3 สำหรบพชผก ผลไม พชไร นำขำว วสด ประกอบดวย 1) พชสด (สตร 1) 2) พชสดและผลไมสก (สตร 2) 3) ปลาเปนๆ หอยเชอร ไขหอยเชอร กระดกปน 4) ตวเสรม (ข เดกทารก ข ไกคางคอน ข นกปากหาง ข เปดกนหอย ยาคลท โยเกรต กระทงแดง และลาเอยด) 5) กากน าตาล ผสมในอตราสวน 1 : 1 : 1 เลกนอย พอทวม วธทำ เตรยมวสดในการทานาหมกสตร 1 และ สตร 2 ตามอตราสวนทกาหนด นาปลาสด (ท งตว) หอยเชอร ไขหอยเชอร มาบด โขลก สบใหละเอยด เพองายในการยอยสลาย บรรจเศษพช เศษปลา เศษหอยทบด โขลก สบละเอยดแลวลงภาชนะ (ควรเปนโองหรอภาชนะพลาสตกไมแนะนาใหใชโลหะ) แลวเตมกากน าตาลลงไป คลกเคลาพอคลกคลก เตมนามะพราวออน คลกเคลาลงไปอกเพอใหมน ามากข นพอทวมเศษวสด คนหรอเขยาใหเขากน ใหเศษพชจม อยในกากน าตาลตลอดเวลา ปดฝาภาชนะเกบไวทมดอณหภมหองนาน 7 วน กสามารถนาไปใชได การปฏบตตอปยน าชวภาพระหวางการหมก ปฏบตตามสตร 2 จนถงข นตอนสดทาย

สตรท 4 สำหรบไมผล วสด/อตรำสวน ประกอบดวย 1) พชสด 5 สวน 2) ผลไมผล 1 สวน 3) ผลไมสก 1 สวน 4) ปลาน าจด 1 สวน 5) ไขหอยเชอร 1 สวน 6) เหงากลวย 1 สวน วธทำ เตมกากน าตาลพอทวม เตมข ไกคางคอน 2 สวน เตมน ามะพราวออน/ราละเอยด/อจจาระเดกทารกในปรมาณเลกนอย โดยหามนาไปฉดผก เพราะจะทาใหผกกระดาง

ศนยกำรเรยนร “มหำชวำลยอสำน” ต งอยทบำนเลขท 34 บำนปำกชอง หมท 10 ตำบลสนำมชย อำเภอสตก จงหวดบรรมย

วธกำรทำปยน ำหมกชวภำพจำกหอยเชอร

วสดอปกรณ 1. ถงน าหมกทมฝาปดสนท ควรเปนถงพลาสตก หรอกระเบ องเคลอบ ไมควรใชถงประเภทโลหะหรอปนซเมตเพราะน าหมกจะเขาไปกดกรอนภาชนะ 2. น าตาล สามารถใชน าตาลไดทกชนด อาท น าตาลทรายขาว น าตาลทรายแดง กากน าตาล ฯลฯ โดยเฉพาะกากน าตาล ซงมราคาถกกวาน าตาลชนดอนๆ ซงเปนสวนทเหลอจากอตสาหกรรมน าตาล นอกจากน อาจใชพชจาพวกออยไดเชนกน 3. สวนผสมกบน าตาล - เศษซากพชสด อาท พชอวบน าอวบน า ผก ผลไมท งแกและออน รวมท งเปลอกผลไม ฯลฯ - เศษซากสตวสด อาท หอยเชอร ปลา ป ฯลฯ - พชสมนไพรเพมประสทธภาพ อาท สะเดา ไหลแดง หนอนตายอยาก ตะไครหอม ฯลฯ โดยทวไปสวนผสมของการผลตน าหมกชวภาพ ถาใชสตรทเปนเปนเศษซากพช จะใชสวนผสมระหวางเศษซากพชสดกบกากน าตาล อตราสวน 3 : 1 แตหากเปนเศษซากสตว จะใชอตราสวนระหวางเศษซากสตวกบกากน าตาล อตราสวน 1 : 1

สตรท 1 สำหรบพชกนใบ วสดประกอบดวย (1) พชสด (2) กากน าตาล อตราสวน 3 : 1 วธทำ ใชพชทมลกษณะสด ใหม สมบรณ อวบน า โตเรว ไมมโรค (เนา) ทกสวนๆ ละไมมากนก จากพชหลายๆ ชนด ท งพชทกนไดและวชพช นามาสบใหเปนช นเลกๆ หรอบดละเอยดใหไดปรมาณ 3 ก.ก. แลวบรรจเศษพชทไดลงในภาชนะ และเตมกากน าตาลลงไป 1 ลตร คนหรอเขยาใหเขากน ใหเศษพชจมอยในกากน าตาลตลอดเวลา ปดฝาภาชนะ เกบไวในทมด อณหภมหองนาน 7 วน สามารถนาไปใชได การปฏบตระหวางการหมก เขยาภาชนะทหมกพรอมกบเปดฝา วนละ 2

2 คร ง เชา - เยน เมอครบ 7 วน ใหดมกลน ถาหอมหวานแสดงวา "ด" สามารถนาไปได ถาบดเปร ยวแสดงวา “ไมด” ใหแกไขดวยการเตมกากน าตาล หรอของทใสคร งแรกแลวหมกตออก 3 วน ถามกลนหอมหวานกแสดงวา “ด” ถามกลนบดเปร ยวอกใหเตมน าตาลอกแลวหมกตอไปจนกวาจะมกลนหอมหวาน เมอไดน าหมกทดแลวใหเกบไวในทมดภายใตอณหภมหอง เกบไดนาน 6 เดอน - 1 ป ระหวางเกบหากมกลนบดเปร ยวใหเตมกากน าตาลลงไป วธท 1 กำรทำปยน ำหมกชวภำพหอยเชอรท งตวพรอมเปลอก นาตวหอยเชอรท งตวมาทบหรอบดใหละเอยด จะไดเน อหอยเชอรพรอมเปลอกและน าจากตวหอยเชอร แลวนาไปผสมกบน าตาลโมลาส และน าหมกหวเช อจลนทรยธรรมชาต อตรา 3 : 3 : 1 คนใหเขากน และนาไปบรรจในถงหมกขนาด 30 ลตร หรอ 200 ลตร อยางใดอยางหนง ปดฝาท งไวคนใหเขากนหากมการแบงช น ใหสงเกตดวามกลนเหมนหรอไม ถามกลนเหมนใหใสน าตาล โมลาสเพมข น และคนใหเขากนจนกวาจะหายเหมน ทาการคนทกวนอยางน เรอยไป จนกวาจะไมเกดแกซใหเหนบนผวหนาของปยน าหมกชวภาพหอยเชอร แตจะเหนความระยบระยบอยทผวหนาปย น าหมกดงกลาว บางคร งอาจจะพบวามตวหนอนลอยบนผวหนาหรอบรเวณขางถงภาชนะบรรจ ควรรอจนกวาตวหนอนดงกลาว ตวใหญเตมทและตายได ถอวาการหมกหอยเชอรท งตวเสรจส นขบวนการกลายเปนปยน าหมกชวภาพหอยเชอร สามารถนาไปใชไดหรอนาไปพฒนาผสมกบปยน าอนๆ ใชประโยชนตอไป วธท 2 กำรทำปยน ำหมกชวภำพจำกไขหอยเชอร นาไขหอยเชอรหรอกลมไขหอยเชอรมาทบหรอบดใหละเอยด จะไดน าไขหอยเชอรพรอมเปลอกแลวนาไปผสมกบน าตาลโมลาสและน าหมกหวเช อจลนทรยธรรมชาต อตรา 3 : 3 : 1 คนใหเขากนแลวนาไปหมกตามขบวนการเชนเดยวกบวธท 1 วธท 3 กำรทำปยน ำหมกชวภำพไขหอยเชอร และพช นาไขหอยเชอรหรอกลมไขหอยเชอรมาทบหรอบดใหละเอยด และนาไปผสมกบพชสวนทออน ๆ หรอสวนยอดความยาวไมเกน 6 น ว หรอไมเกน 1 คบ ทหนหรอบดละเอยดแลวเชนกน แลวนามาผสมกนในอตราสวน ไขหอยละเอยด น าตาลโมลาส พชสวนออนบดละเอยด และน าหมกหวเช อจลนทรยธรรมชาต คอ 3 : 3 : 1 : 1 แลวนาไปหมกตามขบวนการเชนเดยวกบวธท 1 วธท 4 กำรทำปยน ำหมกชวภำพจำกเน อหอยเชอร นาตวหอยเชอรท งตวจานวนเทาใดกไดมาตมในกะทะ พรอมท งใสเกลอแกงผสมไปดวยในจานวนพอเหมาะ เพอใหเน อหอยเชอรแยกจากเปลอกไดงายข นและนาเฉพาะเน อหอยเชอรมาบดใหละเอยดใหได จานวน 3 สวน เพอผสมกบน าตาลโมลาสและน าหมกจากเช อจลนทรยธรรมชาต อตรา 331 คนใหเขากนแลวนาไปหมกตามขบวนการเชนเดยวกบวธท 1

วธท 5 กำรทำปยน ำหมกชวภำพจำกเน อหอยเชอร และพชสด นาเน อหอยเชอรทไดจากการตมกบเกลอเหมอนวธท 4 มาบดใหละเอยดแลวนาไปผสมกบน าตาลโมลาส และช นสวนของพชทออน ๆ เหมอนวธท 3 อตราสวนเน อหอยเชอรบดละเอยด น าตาลโมลาส พชบดละเอยด น าหมกหวเช อจลนทรย คอ 3311 คนผสมใหเขากนอยางด แลวนาไปหมกตามขบวนการเชนเดยวกบวธท 1 วธท 6 กำรทำปยน ำหมกจำกเน อหอยเชอร ไขหอยเชอร และพชสด วธการน เปนการผสมผสานการทาปยน าหมกชวภาพแบบเบดเสรจ ไมตองแยกวสดแตละชนด ควรใชอตราสวนดงน เน อหอยเชอรพรอมเปลอก หรอเน อหอยเชอรอยางเดยว ไขหอยเชอร พชออน น าตาลโมลาส น าหมกหวเช อจลนทรย อตรา 335 - 69 - 10 5 - 6 มขอสงเกตเพยงดวามกลนเหมนหรอไมเพยงใด หากมกลนเหมนใหเตมน าตาลโมลาส และน าหมกหวเช อจลนทรยธรรมชาตเพมข นจนกวาจะไมมกลน จะใชเวลานานแคไหนเพยงใด ใหดลกษณะผวหนาของน าหมกเชนเดยวกบการทาน าหมกหวเช อจลนทรยธรรมชาต วสดอปกรณ 1. เน อหอยเชอรทไมมเปลอก 2. ไขหอยเชอร 3. พชสดออน/แก 4. เน อหอยเชอรพรอมเปลอก 5. น าตาลโมลาส 6. ถงหมกทมฝาปด ขนาด 30 ลตร หรอ 200 ลตร 7. หวเช อจลนทรยธรรมชาต 8. ถงบรรจหวเช อจลนทรยธรรมชาต 9. แกลอน/ถง บรรจผลตผลปยน าหมกจากหอยเชอร

10. กรวยกรองปยน าหมกจากหอยเชอร วธกำรทำหวเช อจลนทรยธรรมชำต 1. เกบหวเช อจลนทรยธรรมชาตจากตาเปลอกสบปะรด ในแปลงปลกสบปะรดทอยในระยะการเจรญเตบโตทพรอมทจะเกบเกยวสงขายตลาดเพอบรโภค ซงแปลงสบปะรดดงกลาวจะตองไมมการใชสารเคมกาจดโรคพชมากอนหนาทจะเกบเช อจลนทรยไมนอยกวา 3 เดอน 2. เฉอนหรอปอกเปลอกสบปะรดใหตดตาจากผลสบปะรดสก จานวน 3 สวน สบหรอบดใหละเอยด แลวนาไปผสมกบน าตาลโมลาส จานวน 1 สวน คลกเคลาใหเขากนอยางด พรอมท งใสน ามะพราวผสมดวย จานวน 1 สวน แลวนาสวนผสมขางตนใสภาชนะและปดฝาดวยผาขาวบาง

ท งไว 7 - 10 วน ถามกลนเหมนใหใชน าตาลโมลาสเตมลงไปพอสมควรแลวคนใหเขากนจนกลนหายไป หวเช อจลนทรยทหมกไดทแลว จะมกลนหอมหรอมกลนเปร ยวบางเลกนอย หรอมกลนหอมคลายกลนหวเช อสรา สามารถเกบในภาชนะทปดฝาสนทในสภาพอณหภมหองไดนานเปนป น าหมกจากหอยเชอร พบวาคาความเปนกรดเปนดางของปยน าหมกชวภาพหอยเชอรจะคอนขางตา ประมาณ 4.2 - 4.9 นบวาเปนกรดคอนขางมาก และคาการแลกเปลยนประจไฟฟาคอนขางสงมากเชนกน เวลานาไปผสมหรอนาไปพฒนาจะตองระมดระวง การนาไปใชในปรมาณมากจะเปนพษกบตนพชทมลกษณะออนระยะการเจรญโตแรกได ในหลกการใหใชอตราเจอจางทสด เชน 5 - 20 ซซ/น า 20 ลตร แลวลองใชกบพชทตองการนาไปใชประโยชนกอน และสงเกตการตอบสนองตอปยน าหมกชวภาพจากหอยเชอร /ไข/พช หากไมแสดงอาการเปนพษกสามารถเพมจานวนข นได

ศนยเรยนร ของนำยคำปวน (“สวนน ำฝน”) ต งอยเลขท 62 หม 2 บำนหนองเสอครำง อำเภอภเรอ จงหวดเลย

กำรทำน ำสกดชวภำพ

วสดและสวนผสม (1) น าพชผกสดทกสวนหรอผลไมสกแกออน (2) กากน าตาล (3) น าสะอาดหรอน ามะพราว (4) ถงพลาสตก (5) ถงตาขายหรอดางเขยวทเยบเปนถง วธทำ (1) นาพชหรอผลไมมาสบใหเปนช นเลกๆ (2) นามาผสมในกะละมงกบน าตาล โดยน าหมกพชผกผลไม 3 กโลกรม น าตาล 1 กโลกรม (3) นาดางเขยวทเยบเปนถงรองในถง (4) เตมน าสะอาดหรอน ามะพราวลงในถงอตราสวน 10 ลตร หรอ 1 : 3 : 10 คอ น าตาล 1 กโลกรม วสด 3 กโลกรม น า 10 ลตร (5) ปดฝาถงใหสนท เกบไวในทรม (6) 15 วน นาไปใชได วธใช นาเอาน าสกดทกรองกากออกแลวนาไปผสมน าสะอาดในอตรา 1 - 2 ซอนแกงตอน า 10 - 20 ลตร ฉดพนรด ราด ลงๆไปบรเวณทเราตองการใชนาไปพนพชผก ไมดอกไมผล ประมาณ 7 - 10 วน ตอคร ง

ศนยกสกรรมธรรมชำตภหลวง หมท 9 บำนศรเจรญ ตำบลเลยวงไสย อำเภอภหลวง จงหวดเลย

ปยน ำอนทรยชวภำพ

วสดอปกรณ (1) เศษอาหารหรอสมนไพร 3 กโลกรม (2) น าตาลทรายแดง 1 กโลกรม (3) น าสะอาด 10 ลตร (4) ถงหมกพลาสตก 50 ลตร วธทำ/ข นตอน (1) ใสเศษอาหารลงในถงพลาสตก (2) ใสน าตาลทรายแดงลงไป 1 กโลกรม (3) เตมน าลงไป 10 ลตร (4) ท งไว 3 เดอน คอยนาออกมาใชประโยชน วธใช (1) ผสม 1/100 รดลาดดน (2) ผสม 1/200 ฉดพนใบและลาตน ประโยชน บารงดนและเพมธาตอาหารใหกบดน เรงการเจรญเตบโตของพช

กลมกสกรรมไรสารพษ มกดาหารประสานมตร เลขท 26/1 หม 5 บานบะ ตาบลกกแดง อาเภอนคมคาสรอย จงหวดมกดาหาร

กำรขยำยหวเช อน ำหมกชวภำพ

สวนผสม วธกำรขยำย 1) นาน ามาผสมกบกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดงใหเขากน 2) เตมน าหมกชวภาพลงไปในถงหมก 3) ปดฝาถงท งไวอยางนอย 15 วน เอาไปใชไดการนาไปใช วธใช 1) นาไปรดผกทก 3 - 5 วน นาขาว หรอไมผลตามเวลาทกาหนด 2) ควรใชรดตอนเชาหรอเยนเทาน น เพราะจลนทรยไมชอบความรอนจากแสงแดด

1) น าหมกชวภาพ 1 สวน 2) กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 1 สวน 3) น าสะอาด 10 สวน

ศนยเรยนร กลมเกษตรทำสวนบำนน ำพ ต งอย เลขท 134 หม 6 บำนน ำพ ตำบลดำนซำย อำเภอดำนซำย จงหวดเลย

กำรผลตปยอนทรยน ำ,ฮอรโมนน ำ

ปยอนทรยน า หมายถง ปยอนทรยทอยในรปของเหลวซงไดจากการยอยสลายวสดเหลอใชจากพช หรอสตว ลกษณะสด อวบน า หรอมความช นสง โดยอาศยกจกรรมของจลนทรยท งในสภาพทมอากาศและไมมอากาศ จะไดของเหลวสน าตาล ประกกอบดวยฮอรโมน หรอสารเสรมการเจรญเตบโตของพช เชน ออกชเจน จบเบอเรลลน และไซโตไคนน รวมท งกรดอนทรยหลายชนด เชน กรดแลกตก กรดอะซตก กรดอมโน และกรดฮวมก สวนผสมสำหรบปยอนทรยน ำ (1) ปยอนทรยน าจากผกและผลไม จานวน 50 ลตร ใชเวลาหมก 7 วน - ผกหรอผลไม 40 กโลกรม - กากน าตาล 10 กโลกรม - น า 10 กโลกรม - สารเรงซปเปอร พด. 1 ซอง(25กรม) (2) ปยอนทรยน าจากปลาหรอหอยเซอร จานวน 50 ลตร ใชเวลาหมก 15 - 20 วน - ปลาหรอหอยเซอร 30 กโลกรม - ผลไม 10 กโลกรม - กากน าตาล 10 กโลกรม - น า 10 กโลกรม - สารเรงซปเปอร พด.2 1 กโลกรม วธทำปยอนทรยน ำ (1) หนหรอสบวสดพชหรอสตวใหเปนช นเลก ๆผสมกบกากน าตาลในถงหมก ขนาด 50 ลตร (2) นาสารเรงซปเปอร พด.2 จานวน 1 ซอง ผสมในน า 10 ลตร คนใหเขากนนาน 5 นาท (3) เทสารละลายสารเรงซปเปอร พด. 2 ในถงหมก ใหเขากนนาน 5 นาท ( 4 ) ในระหว า งการหม ก คนหร อกวน 1 - 2 คร ง / ว น เพ อ ระบาย ก าซคารบอนไดออกไซดและทาใหสวนผสมคกเคลาไดดยงข น (5) ในระหวางการหมกจะเหนฝาขาวซงเปนจลนทรยทผวหนาของวสดหมก ฟอกกาซคารบอนไดออกไซดและกลนแอลกอฮอล วธใช (1) เจอจางปยอนทรยน า ตอน า อตราสวน 1 : 500 - 1 1000 (2) ฉดพนหรอรดลงในดนในชวงการเจรญเตบโตของพช

ศนยเครอขำยปรำชญชำวบำนตำบลหนองสงเหนอ สถำนทต ง เลขท 73 ม.5 ตำบลหนองสงเหนอ อำเภอหนองสง จงหวดมกดำหำร

กำรทำน ำสกดชวภำพ

เกษตรกรควรจะลงมอทาเอง โดยใชจลนทรยทองถน เพราะจลนทรยกเปรยบเหมอนกบตนไม ถาเปนตนไมในทองถนกไมตองดแลมาก แตถานามาจากทอนกจะอยไดบาง ไมไดบาง อนงจลนทรยในทองถนตามธรรมชาต จะมความสมดลในตวเอง โดยทมนจะอยไดเอง ถาเราเอาอะไรทแปลกปลอมเขาไปกจะไปทาลายสมดล ในการเลอกพชมาหมกควรจะเนนหลกของความหลากหลายทางชวภาพ ถาหมกพชหลาย ๆ ชนด จะไดจลนทรยทมความหลากหลายมาก สามารถนาไปใชประโยชนไดหลายอยาง ในการใชตองสงเกตดวาจะทาอยางไรใหตนไมเจรญเตบโต ตนไมกตองการน าสะอาดเหมอนกนและตองใหน าอยางเพยงพอ จลนทรยเหลาน ตองการความช นสง คอ ความช นไมตากวา 65% ซงจะทาใหจลนทรยทางานไดด ถาตากวาน จะทางานไดนอย ตองคงความช นในระดบน ไว โดยการหาอะไรมาคลมดน หลกกคอ ตองมอนทรยวตถใหกน มน าใหเพยงพอ แคน ตนไมกแขงแรง ไมมโรคมารบกวน ถาเราปลอยไวระบบนเวศกจะเขาสความสมดลเอง เราตองใชระบบนเวศเปนตวหลกใหมองเหนภาพรวมในการทาเกษตร คนสวนมากนกถงแตจดเดยวเทาน น คอ ใสปย แตไมสนใจวาระบบนเวศ จะเปนอยางไร เมอท งเรองน ไปจงเปนเหตใหการทาการเกษตรไมไดผลเทาทควร วธทำ สบพชผก ผลไมสดทกสวนใหเปนช นเลก ๆ ใสในภาชนะ (พลาสตก, ดนเผา) ทมฝาปด ใสกากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง หรอขาว ลงไป 1 ใน 3 ของน าหนกพชสด (ในอตราสวนน ถามน าสกดชวภาพอยแลว ใหใสกากน าตาลนอยลง) วางของหนกทบพชสด แลวปดฝาท งไว 5 - 7 วน จะมน าสน าตาลไหลออกมา คอ น าสกดชวภาพ กรอกใสขวดปดฝาใหสนทพรอมทจะใช การใชน าสกดชวภาพ น าสกดชวภาพผสมน าธรรมดาทาใหเจอจาง ดงน 1) ฉดพนพชผก ไมผล ไมยนตนไดบอยคร งดวย อตราสวน 1 ชอนโตะ ตอน า 5 - 10 ลตร (1500 ) 2) รดกองใบไม หญา ท งสด/แหง ในอตราสวน 1 ชอนโตะ ตอน า 2 - 3 ลตร (1 200 - 250) ใชพลาสตกคลมกองวชพช ปลอยใหเกดการยอยสลาย 1 - 2 สปดาห (เอาไปใชผสมดน หรอ คลมดนบรเวณโคนตนไม)

3) ทาปยหมกแหง 2 กโลกรม ใชน าสกดชวภาพ อตรา 2 ชอนโตะ ใสในปยหมกแหง ซงบรรจในถงพลาสตกทปดสนท จากดอากาศดจนปยหมกมราขาว ๆ ข น กนามาใชได 4) รดดนแปลงเพาะปลก ดวยการพรวนดน ผสมคลกเคลากบวชพช หรอเศษพช ใชอตราเจอจาง 1 ชอนโตะ น า 2 - 5 ลตร (1 : 250 - 500) ราดรด 1 ตร.ม. 0.5 - 1 ลตร ปลอยใหเกดการยอยสลาย 3 - 7 วน กสามารถปลกพช หรอกลาไมได ถาตองการกาจดวชพชจาพวกมเมลด ควรปลอยใหวชพช ออกอกคร งหนง จงพรวนซ า แลวรดน าสกดชวภาพ เจอจาง อตรา 1 ชอนโตะ น า 1 - 5 ลตร (1 100 - 500 ปลกพชไดภายใน 2 - 3 วน) 5) ผสมน าสกดชวภาพอตรา 1 ชอนโตะ น า 1 - 5 ลตร (1 100 - 500) ราดพ นเพอทาความสะอาด จะชวยยอยสลายอนทรยวตถในแองน า ทาใหน าในแองมสภาพดข น 6) การขยายหวเช อทาไดโดยมอตราสวน คอ น าสกดชวภาพ กากน าตาล น า ในอตราสวน 1 : 1 : 10 ใสขวดปดฝา 3 วนนาไปใชได

กำรทำน ำหมกชวภำพ

วสดอปกรณ 1) ถงหมกพลาสตกสดาขนาด 12 - 14 แกลลอน พรอมฝาปด 2) หวจกยางในรถจกรยานยนต ขนศรออก 3) สายยางวดระดบความยาว 50 ซม. วธทำน ำหมกชวภำพจำกพช นาพชสดมาหนขนาด 1 ขอมอ คลกกบกากน าตาลอตราสวน 3 : 1 พช กากน าตาล ใสถงหมกใหเหลอชองวางไว 1 ฝามอ อยาใสเตม เตมน าเปลา 10 ลตร นาไปเกบไวในทรม ไมใหถกแสงแดด 15 วน นาไปใชได วธทำน ำหมกชวภำพจำกสตว นาซากสตว เชน หอยเชอร เศษปลา ซากโครงไก ฯลฯ คลกกบกากน าตาลอตรา 1 : 1 ซากสตว กากน าตาล ใสถงหมกใหเหลอชองวางไว 1 ฝามอ อยาใสเตม เตมน าเปลา 10 ลตร นาไปเกบไวในทรม ไมใหถกแสงแดด 30 วน นาไปใชได วธทำน ำซำวขำวหมก นาน าซาวขาว กากน าตาล อตรา 10 : 1 ใสถงหมก เกบไวในทรม ไมใหถกแสงแดด 15 วน นาไปใชได โดยมอตราการใช คอ น าหมกชวภาพครงแกว ผสมน าเปลา 20 ลตร ใชฉดพน หรอรด

ศนยเรยนรเกษตรกรรมแบบยงยน (ศนยปรำชญชำวบำน) บำนหนองบวคำแสนใต ” เลขท 66/2 หม 4 ตำบลดำนชำง อำเภอนำกลำง จงหวดหนองบวลำภ

กำรทำปยน ำหมกอนทรยชวภำพ

ปยน าหมกอนทรยชวภาพ เปนปยน าทไดจากการหมกเพอใหเกดการยอยสลายของเชลลพชและเชลลสตว โดยการหมกของจลนทรยทตองการออกซเจน และไมตองการออกซเจนโดยการเตมน าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล ใหเปนแหลงพลงงานของจลนทรยททาหนาทยอยสลาย ซงมกลมจลนทรยหลายชนด กลมเช อราและกลมยสต ในการสกดอนทรยชวภาพทผานขบวนการยอยสลายอยางสมบรณแลว จงประกอบดวยจลนทรยทหลากหลายชนดและสารประกอบจากเซลลพชและเซลลสตว เชน คารโบไฮเดรต โปรตน กรดอะมโน ธาตอาหารเอนไซม และฮอรโมนพช ในปรมาณทแตกตางกน ข นอยกบวตถดบทนามาใช ดงสตรตวอยางตอไปน สตรเศษอำหำร สวนประกอบ - เศษอาหารในครวเรอนทกชนด รวมท งน าแกง น าพรก เปลอกผลไม เปลอกหอย เปลอกกง กางปลา รวมท งน าลางจานน าแรกทยงไมผานน ายาลางจาน จานวน 3 กโลกรม - กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม - น าสะอาด แลวแตน าในเศษอาหาร 1 - 5 กโลกรม - หวเช อจลนทรยเขมขน 1 ลตร วธทำ - นาเศษอาหารลงในถงหมกพลาสตกไมโปรงแสง - ผสมน ากบกากน าตาล รวมท งหวเช อจลนทรยใหเขากนด - เททบลงในถงทใสเศษอาหาร คนใหทว - หาไมหรอตะแกรงทตดเปนวงกลมพอ ดกบถงหมก กดทบไมใหเศษอาหารลอยน า - ปดฝาใหสนท (ฝาปดศนยยากาศ ) ไมใหอากาศและแสงเขาได - บมท งไวประมาณ 90 วน จะไดปยน าคณภาพด วธใช - ผสมน า 1 : 100 - 200 รดราดโคนตน - ผสมน า 1 : 200 - 500 ฉดพนลาตนและใบ - ผสมน า 1 : 50 - 100 ใสแกลลอนหรอภาชนะอนหยดผสมน าทกาลงไหลเขาแปลวนา (ใสนาขาว) หรอพชน าอน ๆ

สตรพชผก สวนประกอบ - เศษพชผก ผลไม ทหาไดและสะดวกทกชนด จานวน 3 กโลกรม - กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม - น าสะอาด 5 - 10 กโลกรม - หวเช อจลนทรยเขมขน 1 ลตร วธทำ - สบพช ผก ผลไม เปนช นเลกๆ ใสลงในถงหมก - ผสมน าสะอาดกบกากน าตาล หรอน าตาลทรายแดงใหเขากน - เตมหวเช อจลนทรยลงในน าและน าตาลคนใหเขากน - เททบลงไปในเศษพชผกผลไมในถงหมก - ใชไมไผขดกดทบใหวตถดบจมน า - วตถดบทผสมแลวอยาใหเกน 3 สวนใน 4 ของถงหมก - ปดฝาใหสนท อดศนยยากาศ 1 อาทตยแรก พยายามคลายแรงดนออกวน 2 - 3 คร ง แตอยาเปดฝาถงใหแสงและอากาศเขาได กดไดอากาศแรงดนออก แลวกดปดรดทนท - บมท งไวในทรมประมาณ 90 วน กจะไดปยคณภาพด ถาตองการใชกบพชผก ชนดใดใหใชพชผกชนดน นเปนหลกในการหมก วธใช - ผสมน า 1 : 100 รดราดดน - ผสมน า 1 : 400 ฉดพนใบและลาตน - ผสมน า 1 : 50 - 100 ผสมปยอนทรย

สตรมลคน สวนประกอบ - มลคนจากบอเกบอจจาระใหเกบในฤดแลวยงด 10 สวน - กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 1 สวน - น าหมกจลนทรยสตรใดกได (เขมขน) 1 สวน - น าสะอาดเพอละลายกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 1 ลตร วธทำ - นามลคนใสลงในถงหมกใหไดปรมาณไมเกน ¾ ของถงน าหมก - น ากากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง ผสมกบน าสะอาดและน าหมกจลนทรยผสมใหเขากนเน อเดยวกน - เทลงในถงหมก คนใหเขากน - ปดฝาใหแนน - บมท งได 30 วน กนาไปใชเปนปยอยางด 15 วนหมดกลน 28 วนหมดเช อ วธใช - ใชผสมปยหมกอนทรยชวภาพ ผสมน า 1 50 - 100 - ใชขณะเตรยมดนกอนปลก รดพ นทเตรยมดนกอนปลก สวนผสม 1 50 - ผสมน า 1 : 10 ตอพ นท 1 ตารางเมตร มากหรอนอยข นอยกบความสมบรณของดนคลมดวยฟาง 7 วน คอยปลกพช - ผสมน า 1 : 5 - 10 รดราดโคนตนไมแลวคลมดวยฟางขาวใหหนาประมาณ 20 - 30 ซม.รดราดทบอกคร งดวยน าหมกทผสมตามสตร ปยอนทรยชวภำพผสมแร สวนประกอบ - มลสตว ใชมลวว มลไก มลสกร ผสมกน มลกน มลกน 2 สวน - มลไก 1 สวน มลสกร 1 สวน ผสมกนใช 5 สวน - แกลบดา หรอกากออย 5 สวน - แกลบขาว 5 สวน - ราออน 1 สวน - มลคางคาว ½ สวน - แรฟอสเฟต 1 สวน

- แคลเซยม ½ สวน - เพอรไลท 1 สวน - ฮวมส 2 สวน - น าหมกชวภาพ - เศษอาหาร - ปลา - หอด รวมกน 1 แกว - นาหมกชวภาพ ฮอรโมนพช 1 แกว - สารสกดขบไลแมลง 1 แกว - กากน าตาล 1 ลตร - น าสะอาด 5 ถง วธทำ - นาเขา 1 - 9 ผสมกนใหเขากนเปนเน อเดยวกนสมาเสมอ - นาขอ 10 - 14 ผสมกนใหเปนเน อเดยวกน - นาขอ 10 - 14 ทผสมกนแลวไปลดกองปยขอ 1 คลกเคลาและรดไปเรอย ๆ ใหพอหมาดทาเปนกองกวาง 1.5 เมตร สง 30 - 40 ซม.ยาวตามขอจากดของสถานท คลมดวยถงปย กระสอบปาน - แสลนดา กลบกองปยทก 2 วน จนกองปยเยน ประมาณ 2 - 3 อาทตย นาไปใชได วธใช - พชผกกนใบ ในอตราสวน 1 - 2 กโลกรม ตอ 1 ตารางเมตร พรวนดนกลบปย หรอวชพชคลมดนไมเปลอยปย/ดน ใชปยน าชวภาพสตรใดกไดหรอหลายสตรรวมกน ผสมน าในอตรา 1 - 50 - 100 รดราดซ าอกท - พชไร ใชในอตราสวนตามสภาพความสมบรณของดน ต งแต 100 - 200 กโลกรม ตอ 1 ไร - ไมผลข นอยกบขนาดของตนไม ใชต งแต 1 - 10 กโลกรมตอตน บรเวณทรงพม - นาขาวใช 50 - 200 กโลกรม ตอ 1 ไร ในปแรกแลวคอยลดลงตามสภาพของดนทฟนตวจากการใชเคมมานาน เพมข นหรอลดลงข นอยกบสภาพความสมบรณของดน ถาใชควบคกบปยน าหมกชวภาพ สตรใดกไดยงไดผลด หมำยเหต การใชปยหมกอนทรยชวภาพผสมแรควรกลบปยไวใตดน หรอใชวชพชคลมดน/ปย ไมเปลอยปยเปลอยดน การเกบปย เกบในทรม อยาใหปยตากแดด หรอโดนแสงมาก ๆ

ชวภำพ สำรสกดขบไลแมลง สวนประกอบ ในการทาสารสกดขบไลแมลง ขอแนะนาใหเกษตรกรยดหลกการลดตนทนและความยงยากทจะนามาเปนขออางวา หายากนก แพงนก ทายากนก แลวทาไมไดจงของแนะนาดงน - ใชสมนไพร วชพช สวนประกอบทหาไดงายในพ นท - ไมตองจาเปนซ อหา หรอถาจาเปนจรง ๆ กราคาถก - สตรทางาย สะดวก สมนไพรขอแนะนำดงน - สมนไพรรสขม สะเดาขม บอระเพด ข เหลก ฟาทลายโจร หนอนตายอยาก หรออนๆ เทาทจะหาไดงาย จานวนละเทา ๆ กน - สมนไพรรสเผดรอน เชน พรกข หน ขา ขง ตะไคร พรกไทย ดปล เทาทพอหาไดงาย และใหไดมากชนดยงด รวมอยางละเทากน - สมนไพรรสหอมระเหย ฉน สาบเสอ สาบแรง กระเพรา สระแหน มะกรด แมงลก หนาด และอน ๆทพอหาได ใหไดมากเทาไหรยงด รวมกนไดจานวน อยางละเทากน - สมนไพรรสเมาเบอ เชน ยาฉน หวกลอย ฟกคณ หางไหล หรออนๆ ทหาไดในพ นทอยางละเทาๆ กน สมนไพรจากขอ 1 - 4 สบใหเปนช นเลกๆ ผสมกนรวมกน - กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง - หวเช อจลนทรยเขมขน - น าสะอาด วธทำ - นาวตถดบ (สมนไพร) จากขอ 1 - 4 ทผสมกนดแลว คานวณจากอตราสวน 3 กโลกรมบรรจลงในถงหมกใหไดประมาณครงถง - กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดงในอตรา 1 กโลกรม ผสมละลายกบน าในขอ 3 และหวเช อจลนทรยในขอ 5 - น าสะอาดในอตราสวน 10 สวน แลวแตวตถดบ และความตองการ คอ 10 กโลกรม - หวเช อจลนทรยเขมขน 1 ลตร /1 ถง - นาขอ 2 - 4 ผสมกนเปนเน อเดยวกนเทลงในถงทบรรจ วตถดบทเตรยมไวในถงหมกไมใหเกน ¾ ของถงหมก - ใชไมไผขดกดทบไมใหลอยน า

- ปดฝาถง โดยปดผาทปดสนทศนยยากาศ เกบไวในทรมใชเวลาบมหมกนาน 90 วน จะไดน าหมกชวภาพสกดขบไลแมลงเปนอยางด หมำยเหต ถาหมกเพอใหฉดพนขบไลแมลงหมก 30 วน กนามาใชได แตถาหมก 90 วน นาไปใชผสมปยอนทรยชวภาพเพอสรางภมตานทานใหกบพช วธใช - ใชผสมน าสะอาด 1 : 100 - 200 สวนฉดพนลาตน ใบ ใหทวในเวลาเชาตร หรอตอนเยน ขบไลแมลงอาทตย 1 คร ง ถาระบาดใหใชอาทตยละ 2 - 3 คร ง ถามความจาเปนตองใชตดตอกนนาน ควรเปลยนใชสารสกดอยางอนดวย จะทาใหศตรพชสรางภมตานทาน การใชจะ ไมคอยไดผล - ใชผสมน าในอตรา 1 : 50 - 100 ผสมปยหมกอนทรยชวภาพเพอใชทางราก จะไปชวยสรางภมตานทานศตรพชใหแกพชเปนอยางด

ศนยเรยนรสวนไทเกษตร ต งอย เลขท 38 หม 10 บำนโคกผกหวำน ตำบลผำขำว อำเภอผำขำวจงหวดเลย

ปยน ำหมกชวภำพ

วสดอปกรณ ถงหมก 200 ลตร กากน าตาล เศษพช เศษอาหารฯ ปยคอก มนสาปะหลง ถงปย เครองบด เครองอดเมด ดนเหนยว วธทำ/ข นตอน การหมกปยชวภาพน าจากเศษพช สตว การนาปยชวภาพน ามาผลตเปนปยชวภาพ วธใช ใชไดท งชนดน าและชนดผงหรอเมด เชนใชชนดน าในนาขาว ใชชนดเมดกบขาวโพด มนสาปะหลง ออย ใชชนดผงกบผกหรอยางพารา ประโยชน ลดตนทนการใชปย ปลอดภย ผลตได เอง

สตรทำน ำหมกชวภำพ (ฮอรโมนน ำ) อตรำสวนทใช (1) ฝกทองแกสบละเอยด 1 กโลกรม (2) กลวยน าหวาสขสบละเอยด 1 กโลกรม (3) มะละกอสขสบละเอยด 1 กโลกรม (4) น าหมกชวภาพ 1 ลตร (5) กากน าตาล 1 ลตร (6) น าสะอาด 10 ลตร วธทำ (1) ฝกทองแกสบละเอยด, กลวยน าหวาสขสบละเอยดและมะละกอสขสบละเอยดเทใสในถงพลาสตก (2) นา น าหมกชวภาพ, กากน าตาล และ น าสะอาดคนใหเขากนเทลงในถงผสมกบฝกทองแกสบละเอยด กลวยน าหวาสขสบละเอยดและมะละกอสขสบละเอยด ปดฝาไว 90 วน วธใช 1 : 400 ฉดพนทาใบ/หรอสามชอนแกงตอน า 20 ลตร

สตรหอยเชอร อตรำสวนทใช (1) หอยเชอร 3 กโลกรม (2) กากน าตาล 3 ลตร (3) น าสะอาด 10 ลตร

(4) เช อจลนทรยเขมขน 1 ลตร วธทำ (1) นาถอยเชอรมาทบหรอบดใหพอแหลก (2) ผสมน า กากน าตาล และหวเช อจลนทรยเขมขน (3) ใชไมไผขดกดใหหอยเชอรจมลงในน า (4) ปดฝาใหสนท ขมท งไวประมาณ 90 วน วธใช (1) ผสมน า 1 100 - 400 รดราดโคน (2) ผสมน า 1 100 - 200 ฉดพนลาตน, ใบ

สตรขยำยน ำหมกชวภำพ 1 : 1 : 2 ไดแก สวนผสม (1) น าหมกชวภาพ 1 ลตร (2) กากน าตาล 1 ลตร (3)น า 8 ลตร วธทำ กวนใหเขากนต งท งไว 3 - 5 วน นาไปใชได

สตรปยผงมลสตว สวนประกอบ (1) มลสตวบด 15 กโลกรม (2) ดนเหนยวบด 15 กโลกรม (3) มนสาปะหลงแหงบด 20 กโลกรม

สตรน ำหมกชวภำพ (ไลแมลง) สวนประกอบ (1) ใชตะไครหอม 3 กโลกรม (2) ใชน าสะอาด 1 ลตร (3) ใชกากน าตาล 1 ลตร (4) ใชน าสะอาด 10 ลตร วธทำ นาตะไครหอมหรอสะเดา มาสบใหเปนช นเลกๆ เทลงในถง และน าหมก + กากน าตาล + น าสะอาดทละลายเขากนดแลว เทลงใสถงปดฝาใหสนทต งท งไวในรม ท งไว 90 วน จงใชได วธใช อตราสวนผสม 1 : 400 ใชฉดพนใสแมลง หรอ 3 ชอนแกง ตอน า 20 ลตร

ปยหมกน ำ

กลมเกษตรเพอสงแวดลอม 23/1 หม 2 บำนปำกหำร ตำบลบำนยำง อำเภอครรฐนคม จงหวดสรำษฎรธำน

วสดอปกรณ 1) ปลา/หอยเชอร 20 กโลกรม 2) กากาน าตาล 20 กโลกรม 3) หวเช อ พด.2 1 ซอง 4) น าสะอาด วธทำ/ข นตอน นากากปลาคลกเคลากบกากน าตาลใหทว ละลายหวเช อ พด.2 ในน าท งไว 5 นาท แลวเทราดลงในกากปลาพอทวม คนใหเขากนด ใชตาขายปดก นไมใหแมลงเขาไปวางไขได คนทกวนจนจลนทรยหยดทางาน สามารถนาไปใชได วธใช พชสวนครว น าหมก 5 ชอนแกงตอน า 10 ลตร ฉดพนทางใบหรอราดรดโคนตน ยำงพำรำ/ปำลมน ำมน น าหมก 1 แกวกาแฟตอน า 10 ลตร ฉดพนทางใบหรอราดโคน ประโยชน ปยหมกฮวมส ไดจากการนาอนทรยวตถตางชนดมาผสมรวมกน โดยมจลนทรยหลายกลมดาเนนการยอยสลายอนทรยวตถจนแปรสภาพไปเปนสารอนทรย การทาปยหมกประเภทน มเปาหมายเพอการปรบปรงดน เพราะฮวมสมบทบาทสาคญในการปรบปรงโครงสรางของดน ทาใหดนรวนซย และทาใหดนอดมสมบรณข น โดยฮวมสจะทาหนาทคลายฟองน าในการเกบกกน าและเกบธาตอาหารใหกบพช วากนวาปยหมก 10 กโลกรม สามารถเกบน าได 19.66 ลตร

ภำคใต

น ำหมกชวภำพ (ขจดเช อรำ)

วสดอปกรณ 1) ถง 60 ลตร 1 ใบ 2) เปลอกเนยง 1.5 กโลกรม 3) ขม นชน 1.5 กโลกรม 4) กากน าตาล 1 ลตร 5) จลนทรย 1 ลตร 6) น าสะอาด 10 ลตร วธทำ/ข นตอน 1) นาเปลอกเพยงตาใหละเอยดพอประมาณ 2) นาขม นตาใหละเอยดแลว นาเปลอกเนยงและขม นทตาใสในถงทเตรยมไว 3) เอากากน าตาลผสมกบน าแลวเตมดวยจลนทรยนาใสลงในถงหมก หมกท งไว 120 วน แลวจงนามาใชได วธใช 1) ใชกาจดเช อราในดน ใช 1:100 CC 2) ใชกาจดเช อราในพช 1:400 CC 3) ใชฉดพนทหนายางพารา 1:200 CC ประโยชน ใชฆาเช อราในดน และฆาเช อราในพช

ปยน ำหมกอนทรยชวภำพ

ศนยกสกรรมธรรมชำตเพลน อยบำนเลขท 69 หม 8 ตำบลสะพล อำเภอปะทว จงหวดชมพร

ปยน ำหมกอนทรยชวภำพ เปนสารละลายสน าตาลขนทไดจากการยอยสลายเซลลพช หรอเซลลสตว โดยผานกระบวนการหมกของจลนทรยทตองการออกซเจนและไมตองการออกซเจน ดวยการเตมน าตาลทรายแดง หรอกากน าตาลใหเปนแหลงพลงงานของจลนทรยททาหนาทยอยสลาย ซงมจลนทรยในกลมแบคทเรย อาทเชน Bacillus sp., Lactobacillus sp., Streptococcus sp. กลมเช อรา อาทเชน Aspergillus niger, Pennicillium sp., Rhizopus และกลมยสต อาทเชน Canida sp. ฉะน นในน าสกดอนทรยชวภาพทผานกระบวนการยอยสลายอยางสมบรณแลว จงประกอบดวยจลนทรยหลากหลายชนด และสารประกอบจากเซลลพช เซลลสตว ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน กรดอะมโน ธาตอาหาร เอนไซม และฮอรโมนพช ในปรมาณทแตกตางกน ข นอยกบวตถดบทนามาใช ปยอดเมด สวนประกอบทใชในกำรทำปย 1. ปยหมก 1 สวน 2. ดนหมก 3 สวน 3. ปยข คน (ปยอนเตอร) 1 สวน 4. แกลบดา 1 สวน 5. น าเอนไซม พอประมาณ วสดกำรทำปยหมก เศษหญา,เศษใบไมแหง,แกลบ,ข ไก-หม-ควาย,น าเอนไซม,กากปยน าหมก วธหมก นาวสดท งหมดมาผสมใหเขกนราดน าเอนไซมตามลงไปผสมเสรจ หมกท งไวประมาณ 1 เดอนในระหวางหมกเราตองกลบปยพลกเอาขางลางข นมาราดน าเอนไซมเพอชวยในการยอยสลาย ครบ 1 เดอน เอามอลวงเขาไปในกองดวาไมมความรอนแลวนาไปใชไดเลย (กลบกองทก 5 วน)

ข นตอนกำรทำปยอดเมด ปยหมก 1 สวน ปยข คน 1 สวน แกลบดา 1 สวน ดนหมก 3 สวน มาผสมใหเขากนราดดวยน าเอนไซมใหเปยก เอามอกาปยด ถาไมแตกแสดงวาใชได ถาแตกใสน าเอนไซมเขาไปอก ถาเปยกมากไปกเพมวสดในอตราสวนทเทากนเขาไป เสรจแลวนาเขาเครองอดเมด นาไปผงไวในทรมใหแหงนาไปใชไดเลย สตรหญำผสมข ไก สวนประกอบ 1) หญาสด 50 กโลกรม 2) ข ไก 5 กโลกรม (ไมควรเลอกไกทกนยาปฏชวนะเพราะจะทาใหมกลนเหมนเนาและเปนอนตรายตอจลนทรยในดนและทปลายรากพช) วธทำ 1. นาหญาสด 10 กโลกรม ใสลงในถงหมกพลาสตกขนาด 200 ลตรยาใหแนน (จะสงประมาณ 20 ซม.) 2. โรยข ไกหมาดๆ 1 กโลกรม ทบลงบนหญา 3. ทาซ า เชนเดมอก 4 ช น 4. ปดฝาเกบไวในทรม 5. บมไวประมาณ 45 วน ข นไป จะปยน าเขมขนคณภาพด วธใช 1. ผสมน า 1 : 200 - 500 รดราดดน 2. ผสมน า 1 : 300 - 1,000 ฉดพนลาตนและใบ สตรเศษอำหำร (ปยคน) สวนประกอบ 1. เศษอาหารในครวเรอนทกชนดรวมท งน าแกง น าพรก ผลไมเปลอกหอยเปลอกกง กางปลา หวปลาน าลางจาน เปนตน จานวน 3 สวน 2. น าตาลแดงหรอกากน าตาล 1 สวน 3. น าสะอาด 10 สวน(แลวแตเศษอาหารมน ามากหรอไม) 4. หวเช อจลนทรยเขมขน 1 สวน

วธทำ 1. นาเศษอาหาร 3 สวน ใสลงในถงพลาสตก 2. ผสมน ากบน าตาลใหเขากน เปนเน อเดยวกน 3. เตมหวเช อจลนทรยเขมขนผสมในน าและน าตาล 4. เททบลงในถงทใสเศษอาหารใหทวๆ 5. ปดฝาใหสนท (ไมใหแสง และอากาศเขาได) 6. บมท งไวประมาณ 120 วน จะปยน าคณภาพดกลนหอม รสเปร ยว (pH ประมาณ 3) หมำยเหต ปรมาณสวนผสมตางๆ ปรบไดตามสวน วธใช 1. ผสมน า 1 : 100 - 400 รดราดโคน 2. ผสมน า 1 : 200 - 1,000 ฉดพนลาตนและใบ สตรพชผก สวนประกอบ 1. เศษพชผกผลไมทกชนด 3 สวน 2. น าตาลแดงหรอกากน าตาล 1 สวน 3. น าสะอาด 10 สวน 4. หวเช อจลนทรยเขมขน 1 สวน วธทำ 1. สบและนาเศษผกผลไม ใสในถงพลาสตก 2. ผสมน ากบน าตาลใหเขาเปนเน อเดยวกน 3. เตมหวเช อจลนทรยเขมขน ผสมลงในน าและน าตาล 4. เททบลงบนเศษผกผลไมในถงใหทว 5. ใชไมไผขดกดใหเศษผกจมน า 6. ปดฝาใหสนท ไมใหแสงและอากาศเขา 7. บมท งไวในทรมประมาณ 90 วนเปนอยางนอย กจะไดปยน าคณภาพดกลนหอม และรสเปร ยว (pH 3.3) เหมาะสาหรบรดพชผกทกชนด หมำยเหต ถาตองการรดผกชนดไหน ใหใชผกชนดน นหมกเปนหลก รวมกบพชผก หรอวชพชทชอบข นรวมกบผกชนดน น

วธใช 1. ผสมน า 1 : 100 รดราดดน 2. ผสมน า 1 : 200 - 400 ฉดพนใบและลาตน สตรหอยเชอร หรอสตรปลำ สวนประกอบ 1. หอยเชอร หรอปลาสด 3 สวน 2. น าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล 1 สวน 3. น าสะอาด 10 สวน 4. หวเช อจลนทรยเขมขน 1 สวน วธทำ 1. นาหอยเชอร หรอปลามาสบ ทบ หรอบดใหพอแหลก 2. ผสมน า น าตาล และหวเช อจลนทรยเขมขนใหเขาเปนเน อเดยวกนแลวเททบลงบนหอยเชอร หรอปลาในถง 3. ใชไมไผขดกดใหหอยเชอร หรอปลาจมลงในน า 4. ปดฝาใหสนทไมใหแสงและอากาศเขา บมท งไวในทรมประมาณ 40 วนเปนอยางนอย หมำยเหต ไมควรใชสตรหอยเชอร หรอสตรปลาเพยงอยางเดยว ควรใชรวมกบสตรพชผก หรอสตรสมนไพรดวย สตรสะสมตำดอก สวนประกอบ 1. เศษพชสด วชพช 1 สวน 2. ผลไมดบ 1 สวน 3. ผลไมสก 2 สวน 4. เมลดพช/เมลดวชพช 2 สวน 5. ซากสตว 2 สวน 6. หวเช อจลนทรยเขมขน 1 สวน 7. นมสด 1 สวน 8. ไขท งเปลอก 1 สวน 9. กากน าตาล 1 สวน 10. น ามะพราว 1 สวน

วธทำ 1. นาสวนผสมทเปนพชและซากสตวท งหมดมาบดละเอยด (น าทออกมาอยาท งบรรจลงในถงหมด หรอ ภาชนะทไมใชโลหะ) 2. นากากน าตาล น ามะพราว หวเช อจลนทรยเขมขน นมสด และไขท งเปลอกผสมใหเขากน แลวเททบลงบนวสดทบดละเอยด 3. คลกเคลาสวนผสมท งหมดใหเขาเปนเน อเดยวกน 4. ปดฝาถงหมกใหสนทเกบไวในทรมประมาณ 90 วน วธใช 1. ผสมน า 100 ลตร : ปย 200 ซซ รดราดดน 2. ผสมน า 100 ลตร : ปย 100 ซซ ฉดพนใบและลาตน สตรเปดตำดอก สวนประกอบ 1. ดอกไมตม พรอมเกสร 10 สวน 2. ผลไมดบ 1 สวน 3. ผลไมสก 10 สวน 4. เมลดพช 1 สวน 5. ซากสตว 10 สวน 6. หวเช อจลนทรยเขมขน 5 สวน 7. นมสด 5 สวน 8. ไขท งเปลอก 5 สวน 9. กากน าตาล 5 สวน 10. น ามะพราว 5 สวน วธทำ 1. นาวสดสวนผสมท งหมดบดปนละเอยด แลวเทลงในถงหมก 2. นากากน าตาล น ามะพราว หวเช อจลนทรยเขมขน นมสดและไขท งเปลอกผสมใหเขากนแลวทบลงบนวสดทบดละเอยด 3. คลกเคลาสวนผสมท งหมดใหเขาเปนเน อเดยวกน 4. ปดฝาถงหมกใหสนทเกบไวในทรมประมาณ 90 วน

วธใช 1. ผสมน า 100 ลตร : ปย 200 ซซ รดราดดน 2. ผสมน า 100 ลตร : ปย 100 ซซ ฉดพนใบและลาตน

ปยหมกและปยน ำ คออะไร?

ศนยรกษดนระนอง 139/2 บำนทงมะพรำว ม.5 ตำบล จ.ป.ร. อำเภอกระบร จงหวดระนอง

ปยอนทรยน ำ ปยอนทรยน า หมายถง ปยอนทรยในรปของเหลวไดจากการหมกวสดอนทรย เชน พช สตว ทมลกษณะสดและอวบน า โดยอาศยกจกรรมของจลนทรยในสภาพทไมตองการอากาศชวยยอยสลายวสดอนทรยและไดผลตภณฑหลายชนด ไดแกกรดอนทรย ฮอรโมน หรอสารเรงการเจรญเตบโตของพช วตามน กรดอะมโน กรดฮวมค และธาตอาหารพช ซงสามารถนาไปใชประโยชนตอการเกษตรไดอยางเหนผล และมประสทธภาพ วสดสำหรบทำปยอนทรยน ำ (จำนวน 50 ลตร) 1. ปยอนทรยน ำปลำหรอหอยเชอร (ใชเวลำหมก 21 วน) ปลาหรอหอยเชอร : ผลไม : กากน าตาล : น า : สารเรงซปเปอร พด.2 => 3:1:1:1 (30 กโลกรม : 10กโลกรม : 10กโลกรม : 10ลตร : 1 ซอง, 25 กรม) 2. ปยอนทรยน ำผกและผลไม (ใชเวลำหมก 7 วน) ผกและผลไม : กากน าตาล : น า : สารเรงซปเปอร พด.2 => 4:1:1 (40 กโลกรม : 10กโลกรม : 10ลตร : 1ซอง, 25 กรม ) วธกำรผลตและผสมวสดเพอทำปยอนทรยน ำ หนหรอสบวสดพชหรอสตวใหเปนช นเลกๆผสมกบกากน าน าตาลในถงหมก ขนาด 50 ลตร นาสารเรงซปเปอร พด. 2 จานวน 1 ผสมในน า 10 ลตร คนใหเขากนนาน 5 นาท เทสารละลายสารเรงซปเปอร พด.2 ในถงหมก คนสวนผสมใหเขากน ปดฝาไมตองสนทและต งไวในทรม ในระหวางการหมก คนหรอกวน 1 - 2 คร ง/วน เพอระบายกาซคารบอนไดออกไซดและทาใหสวนผสมคลมเคลาไดดยงข น กำรผลตปยอนทรยน ำโดยวธกำรตอเช อ เปนการผลตปยอนทรยน าโดยไมตองใชสารเรงซปเปอร พด.2 ทาไดโดยนาปยอนทรยน าทมอายการหมก 5 วน ซงจะสงเกตเหนฝาสขาวทผวหนาวสดหมกโดยใชจานวน 2 ลตร แทนการใชสารเรงซปเปอร พด. 2 จานวน 1 ซอง จะสามารถผลตปยอนทรยน าไดจานวน 50 ลตร

กำรพจำรณำปยอนทรยน ำทหมกสมบรณแลว การเจรญของจลนทรยนอยลงโดยคราบเช อทพบในชวงแรกจะลดลง ไมพบฟองกาซคารบอนไดออกไซด กลนแอลกอฮอลลดลง “สงทรกรงรงในชวต จงตดมนออกไปเสยบำง” คณสมบตของปยอนทรยน ำ มฮอรโมนหรอสารเสรมการเจรญเตบโตหลายชนด เชน ออกซน จนเบอเรลลน ไซโตโคนน มกรดอนทรยหลายชนด เชน กรดแลคตก กรดอะซตก กรดอะมโน และกรดฮวมก มวตามนบ เชน วตามนบสองและไนอะซน มความเปนกรดเปนดางอยระหวาง 3 - 4 ปยหมก ปยหมกเปนปยอนทรยชนดหนง เกดจากการนาซากหรอเศษเหลอจากพชมาหมกรวมกนและผานกระบวนการยอยสลายโดยกจกรรมจลนทรย จนเปลยนสภาพไปจากเดมเปนวสดทมลกษณะออนนมเปอยนม ไมแขงกระดาง และสน าตาลปนดา กำรผลตปยหมก วสดสำหรบผลตปยหมก 1. วสดเศษพชชนดตางๆ ไดแก วสดเหลอใชทางการเกษตร ท งสวนทเปนตน กง กาน ใบ และเปลอกจากในไรนา เชน ฟางและตอซงขาว ตนขาวโพด ซงขาวโพด ตนและเปลอกถวชนดตางๆ ใบหญาแฝก เปนตน และวสดเหลอใชจากโรงงานแปรรปผลผลตทางการเกษตร เชน กากออย ข ตะกรน หมอกรอง ข เลอย ทะลายปาลม เปลอกเมลดกาแฟ เปนตน รวมท งวชพช เชน ผกตบชวา 2. มลสตว ใชเปนแหลงอาหารแกจลนทรยในระยะเรมแรกของการหมกในขณะทช นสวนของพชยงไมเนาเปอย อกท งในมลสตวยงมจลนทรยทเกยวของกบการหมกปยอยเปนจานวนมาก โดยเฉพาะในมลสตวเค ยวเอ อง 3. ปยไนโตรเจน จะเปนแหลงธาตอาหารไนโตรเจนใหแกจลนทรยเปนระยะเรมแรกของการหมก ซงจะชวยสลายเศษพชเกดรวดเรวข นและทาใหการหมกเกดข นอยางมประสทธภาพ เชน การใสปยยเรย ปยแอมโมเนยซลเฟตนอกจากแหลงของปยแลวแหลงไนโตรเจนในรปของสารอนทรยทสามารถใชแทนได เชน เลอดแหง หนงสตวบดละเอยด ขนไกปน ซงมปรมาณไนโตรเจนระหวาง 12 – 14% กากถวเหลอง กากถวลสง มไนโตรเจนประมาณ 7 - 8% เปนตน

สวนผสมกำรทำปยหมก ในกองปยหมก 1 ตน ประกอบดวย เศษพชแหง 1,000 กโลกรม มลสตว 200 กโลกรม น าปลาหมก 1,500 ซซ => 2 ขวดน าดม สารเรงซปเปอร พด. 1 1 ซอง (100 กรม) ผสมสารเรงซปเปอร พด. 1 ในน า 20 ลตร คนนาน 10 - 15 นาท เพอกระตนใหจลนทรยออกจากสภาพทเปนสปอรและพรอมทจะเกดกจกรรมการยอยสลาย “ปญหำของคนทวไปคอกำรขำดควำมนบถอตนเองและขำดควำมเชอมน” กำรผสมปยหมกม 2 วธ 1. แบบกลบกองปยหมก มวธดงน นามลสตวและเศษพชแหงมาคลกเคลาวสดใหเขากน รดน าใหชมไดความช นประมาณ 60 % ราดน าปลาหมกใหทว ราดสารละลายสารเรงซปเปอร พด.1 ใหทว หลงจากน นต งกองปยโดยใชผาแสลมสดาปด 2. แบบไมกลบกองปยหมก มวธดงน นาหญาแฝกหรอเศษพชมากองเปนช น มขนาดกวาง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สง 30 - 50 เซนตเมตร ยาใหพอแนนและรดน าใหชม โรยมลสตวทผวหนาเศษหญาแฝก ราดน าปลาหมกใหทว ราดสารละลายสารเรงซปเปอร พด. 1 ใหทว โดยแบงใสเปนช นๆ หลงจากน นนาเศษหญาแฝกหรอเศษพชมากองทบเพอทาช นตอไป ปฏบตเหมอนการกองช นแรก ทาเชนน อก 2 - 3 ช น ช นบนสดของกองปยปดทบดวยปยหมกหรอโรยดนทบบางๆ เพอปองกนการสญเสยความช น กำรดแลรกษำกองปยหมก รดน ารกษาความช นในกองปยใหกองปยชมอยเสมอมความช น 50 - 60% การกลบกองปยหมก ควรกลบกองปยหมก 7 - 10 วนตอคร ง เพอเปนการระบายอากาศ เพมออกซเจน และชวยใหวสดคลกเคลาเขากน

เกบรกษากองปยหมกทเสรจแลวไวในโรงเรอนหลบแดดและฝน หลกกำรพจำรณำปยหมกทเสรจสมบรณแลว สของวสดเศษพชมสน าตาลเขมจนถงสดา ลกษณะของวสดเศษพช มลกษณะออนนม ยย ขาดออกจากกนงาย กลนของวสดปยหมกทสมบรณจะไมมกลนเหมน ความรอนในกองปย อณหภมภายในและภายนอกกองปยใกลเคยงกน สงเกตเหนการเจรญของพชบนกองปยหมก คาอตราสวนคารบอนตอไนโตร เจนเทากบหรอตากวา 20 : 1 ประโยชนของปยหมก ปรบปรงสมบตทางกายภาพดน ทาใหดนรวนซย การระบายอากาศและการอมน าของดนดข น เปนแหลงธาตอาหารพช เพมความตานทานตอการเปลยนแปลงความเปนกรดเปนดางของดน เพมแหลงอาหารของจลนทรยในดน

“คนเรำถงเวลำสมควรเปลยนไป กควรเปลยนไป”

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอชมชนคนอยกบปำ เลขท 132 หมท 6 หมบำนตนน ำ-หลกเหลก ตำบลปำกทรง อำเภอพะโตะ จงหวดชมพร

น ำหมกชวภำพจำกน ำซำวขำว

สวนผสม 1. น าซาวขาว 30 ลตร 2. EM 100 ซซ 3. กากน าตาล 1 ลตร วธกำรทำ 1. น าซาวขาวเนนสวนทมสขน น าท 1 และ 2 หากมจานวนมากวางท งไวใหตกตะกอนแลวรนสวนทใสออก 2. นากากน าตาลเขาผสม คนใหละลาย 3. นา EM เขาผสม คนอกคร ง 4. บรรจในภาชนะหมกทมฝาปดมดชด อากาศเขาออกไมได 5. วางไวในทรม ไมตองเปดหรอเขยาใดๆ เพยงสงเกตวาภาชนะบรรจตงมาก กคอยๆ เปดฝาใหแกสออกเบาๆ เมอหมดกปดและหมกตอประมาณ 5 - 7 วน นาไปใชได วธกำรใช 1. EM หมกน าซาวขาวผสมน าอตราสวน 1 : 500 - เชดถพ นหองของบานหรออาคาร - ฉดพนหองครว หองนอน หองรบแขก หรอหรออนๆ เพอกาจดกลนอบ - ฉดพนขจดกลนอบภายในรถยนต 2. EM หมกน าซาวขาวผสมน าอตราสวน 1:200 - ทาความสะอาดภาชนะถวยชามเชดถบรเวณอางลางชาม - ลางสขภณฑในหองน า - ฉดพนถงขยะ และกองขยะ - ผสมน ารดตนไมในสวนภายในบาน 3. EM หมกน าซาวขาวผสมน าอตราสวน 1:1 (บาบดน าเสย และรกษาสงแวดลอม) - เท รด ราด ตามทอ และระบบน าเสย - เทใสชกโครง โถปสสาวะ - เทใสบอบาบดน าเสย

น ำหมกชวภำพจำกเศษอำหำร

สวนผสม 1. เศษอาหาร 15 ลตร 2. EM 30 ซซ 3. น า 5 ลตร 4. กากน าตาล 1 ลตร วธกำรทำ 1. นาเศษอาหาร (เชนเศษผก เศษขาว เปลอกผลไม ฯลฯ) 2. นากากน าตาล+น า+ผสมเขาดวยกน ท งไว 5 นาท 3. นาสวนผสมของขอท 2 มาเทใสในเศษอาหาร กวนใหทว 4. เปดฝากวนทกวน 2 - 3 วน 5. เมอครบ 1 สปดาห กจะไดปยหมกจากเศษอาหารทสามารถนาไปใชประโยชนได

น ำหมกชวภำพจำกมะนำว สวนผสม 1. มะนาว 15 กโลกรม 2. น า 5 ลตร 3. กากน าตาล 1 ลตร 4. สารเรง พด.7 1 ซอง วธทำ 1. นาเปลอกมะนาวใสถง 2. เอาสารเรง พด.7 กากน าตาล น า ผสมเขาดวยกน ท งไว 5 นาท แลวเทใสถงเปลอกมะนาว 3. ปดฝาไว 2 - 3 วนกวน 1 คร ง 4. ท งไว 10 - 15 วน นามาใชได

กำรทำน ำหมกชวภำพ

ศนยกสกรรมธรรมชำตวดปำยำง วดปำยำง หม 4 ตำบลทำง ว อำเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมรำช

ข นตอนการเตรยมหวเช อจลนทรยดวยตนเองม 2 วธ กำรผลตหวเช อจลนทรยจำกจลนทรยจำกดน สวนประกอบ - เศษไม ใบไมผและดนทมเสนใยเช อราสขาว 60 กโลกรม - ราละเอยด 15 กโลกรม - กากน าตาล 6 กโลกรม - น าสะอาด 120 ลตร วธทำหวเช อจลนทรย 1) ผสมเศษไม ใบไมผและดนทมเสนใยเช อราสขาวข นปกคลม กบราละเอยดเขาดวยกน 2) นากากน าตาล 1 กโลกรม มาผสมใหเขากบน าสะอาด 20 ลตร แลวนาไปคลกเคลากบสวนผสมในขอ 1 ใหเขากนจะไดสวนผสมทมความช นประมาณ 30% 3) กองสวนผสมในทรมแลวเกลยกองสงประมาณ 30 เซนตเมตร คลมดวยกระสอบปานชบน า ท งไวประมาณ 7 วน หรอมเสนใยสขาวกระจายทวกองโดยรดน าใหกระสอบปานช นอยเสมอ 4) นาสวนผสมทไดใสลงถงหมกแลวเตมน าสะอาด 100 ลตร และกากน าตาล 5 กโลกรม คนใหเขากนปดฝาแลวท งไวอยางนอย 7 วน จงกรองเอาหวเช อจลนทรยบรรจเกบไวในภาชนะทมฝาปดสนท กำรผลตหวเช อจลนทรยจำกสบปะรด สวนประกอบ - สบปะรด 2 ผล - กากน าตาล 5 กโลกรม - น าสะอาด 20 ลตร วธทำหวเช อจลนทรย 1) หนสบปะรดเปนช นเลกๆ นาลงบรรจในถงหมก

2) เตมน าสะอาดและกากน าตาล คนสวนผสมใหเขากน แลวปดฝาภาชนะใหสนท หมกท งไวอยางนอย 7 วน หมนคนสวนผสมระหวางกากหมกทกวน กำรใชประโยชนจำกหวเช อจลนทรย ใชสาหรบเปนสวนผสมทาน าสกดชวภาพ และปยหมกแหงชวภาพ การผลผลตหวเช อจากจลนทรยในดน ดกวาการผลตหวเช อจลนทรยจามสบปะรด เพราะไดจลนทรยทเปนประโยชนหลายชนดกวา และมความทนทานตอสภาพแวดลอมในแปลงปลกและเจรญเตบโตไดดในธรรมชาต

น ำหมกจลนทรยชวภำพ สตร 1 - หนอกลวย+หนอไม+ผกบง 3 กโลกรม - น าตาลทรายแดงหรอกากน าตาล 3 กโลกรม - น าสะอาดหรอน ามะพราว 10 ลตร สตร 2 - ผลไม เชน กลวย มะละกอ ฟกทอง สบปะรด 3 กโลกรม - น าตาลทรายแดงหรอกากน าตาล 3 กโลกรม - น าสะอาดหรอน ามะพราว 10 ลตร วธทำ 1) นาวสดหมกมาสบเปนช นเลกๆ พอประมาณ 2) นาสวนผสมลงถงหมกคลกเคลากบกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 3) เตมน าสะอาดหรอน ามะพราวลงในถงหมก 4) ใชไมคนสวนผสมท งหมดใหเขากนปดฝาถงหมก หมกไว 90 วน

ศนยกำรเรยนรปรำชญชำวบำนบำนโงกน ำ ทอยเลขท 16 หมท 8 บำนโงกน ำ ตำบลนำขยำด อำเภอควนขนน จงหวดพทลง

กำรผลตหวเช อจลนทรยดวยภมปญญำไทย

สตรกำรหมกหวเช อจลนทรย (น ำแม) เปนการหมกน าหวานจากพชสเขยว เชน หนอกลวย หนอไม ผกบง และควรเกบในชวงเชา แลวนามาผสมดวยกากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง วธทำ 1) หนพชผกทไดตามขวาง 3 - 5 ซม. 2) ชงน าหนกพชท งหมด 1 สวน ใสกากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 2 สวน อาจใสหวเช อน าแมอก 10 ชอนแกง เพอเพมความเขมขน 3) คลกเคลาพชผกและน าตาลใหหมนไปทางเดยวกนเพอใหสวนทางกบกระแสแมเหลกโลก 4) นาไปบรรจลงในถงพลาสตก ปดปากถงไวใหแนนพอประมาณ หมกท งไวในรม ไมใหโดนแดด 7 - 15 วน จะไดหวเช อน าหวานหมกกรองเอาแตน าเกบไวใช สวนกากใหนาไปผสมใสกบกองปย วธเกบรกษำ ควรเกบไวในทรม อยาใหถกแดด จะทาใหจลนทรยตายหากมกลนเหมนใหเตมน าตาลทรายแดงลงไป แลวปดฝาไวเหมอนเดม ประโยชนและวธกำรนำไปใช 1) ใชปรบโครงสรางดน ใหผสมหวเช อน าหวานหมก 1 สวน ตอน า 100 สวน นาไปรดบนดน แลวคลมดวยฟาง ปลอยท งไว 7 วนจงคอยปลกเมลดพช 2) ใชเปนหวเช อทาปยหมก ใหผสมหวเช อน าหวานหมก 3 ชอนแกงตอน า 15 ลตร และเตมน าตาลทรายแดง หรอกากน าตาล 3 ชอนแกง นาไปราดกองปย 3) ใชเรงใหพชเจรญเตบโตแขงแรง ดานทานโรคและแมลง ใหผสมหวเช อน าหวานหมก 3 ชอน ตอน า 1 ปบ หรอ 20 ลตร ฉด ราด รด พชผกชวงเจรญเตบโต 3 - 7 วนตอ 1 คร ง

สตรกำรหมกหวเช อจลนทรย (น ำพอ) เปนการหมกหวเช อ จากผลไมรสหวาน นามาหนผสมกบกากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง วธทำ 1) หนผลไมสก 3 กโลกรม เชน กลวยน าวา มะละกอ ฟกทองแก หนเปนช นเลก ๆ พอประมาณ 3 - 5 ซม. 2) นามาผสมกากน าตาล 1 กโลกรม 3) คลกเคลาใหเขากน 4) ท งไว 2 ชวโมง ใสภาชนะปดฝาหมกไวในรม 7 - 15 วน วธกำรใช ใชรถหรอฉดพน บารงดอกและผล ทก 3 - 7 วน ตอคร งโดยใชหวน าหมก 1 สวน ตอน าเปลา 1,000 สวน (หรอน าหมก 1 ชอนโตะ ตอน าเปลา 20 ลตร) กำรพจำรณำลกษณะทดทำงกำยภำพในระหวำงกำรหมกเพอผลตปยอนทรย *การเจรญเตบโตของจลนทรย : ปรากฎเช อยสตและจลนทรย ชนดอนเจรญเตบโตเตมผวหนาของวสดหมก ในชวง 1-3 วนหลงการหมก *การเกดฟองกาซ : มฟองกาซเกดข นทผวหนาของวสดและใตผวของวสดหมก *การเกดกลนแอลกอฮอล : ไดกลนของแอลกอฮอล คอนขางฉนมาก *ความใสของสารละลาย : เปนของเหลวใส ไมขน และคอย ๆ เปลยนเปนสน าตาลเขมข น กำรพจำรณำปยอนทรยน ำทสมบรณแลว 1) กลนแอลกอฮอลลดลง 2) มกลนเปร ยว 3) ไมมฟองกาซ 4) ความเปนกรด เปนดาง 3 - 4 กำรใชปยอนทรยน ำ อตราการใชปยอนทรยน า 4 สวน ผสมกบน า 500 สวน หรอใชปยอนทรยน า 4 ชอนโตะ ตอน า 20 ลตร ใชฉดพนทใบ หรอลาตน 10 วน ตอคร ง

กำรผลตหวเช อจลนทรยดวยภมปญญำไทย สตรดนระเบด สวนประกอบ 1) ดนสมบรณ 1 กโลกรม 2) ราละเอยด 1 กโลกรม 3) น าตาลทรายแดง 2 ชอนโตะ 4) น า 1 - 2 แกว 5) ผาหอ 1 ผน วธทำ 1) นาหนาดนสมบรณ คลกกบราละเอยด และน าตาลทรายแดง 2 ชอนโตะ 2) เตมน า 2 แกว ใหช นพอหมาด ๆ เคลาใหเขากน ใชผาฝายหรอกระดาษหนงสอพมพหอไว 3) ใชเวลาในการเพาะเล ยง 2 - 3 คน 4) ผสมน า 20 กโลกรม กบกากน าตาล 10 กโลกรม นาจลนทรยทหอผาไว ไปผสมลงในน าเล ยงตอไป 2-3 คน นาไปใชไดเลย วธกำรใช อตราสวนในการใช 1) ตนกลาออน : น าดนระเบด 1 สวน ตอน า 1,000 สวน 2) ผกผลไม : น าดนระเบด 1 สวน ตอน า 500 สวน 3) นาขาว : น าดนระเบด 1 สวน ตอน า 800 สวน 4) ใชยอยปยหมก : น าดนระเบด 1 สวน กากน าตาล 10 สวน ตอน า 10 สวน

กำรตอเช อน ำหวำนหมก (ท งน ำพอและน ำแม) หวเช อ 1 สวน / กากน าตาล 1 สวน/น า 10 สวน การผสมน าหวานหมกเพอสรางสตรเรง สตร 1 ชวงการเจรญเตบโต น าแม 10 สวน + น าพอ 10 สวน สตร 2 ชวงเรงดอก น าแม 5 สวน + น าพอ 5 สวน สตร 3 เรงผล ราก หว น าแม 1 สวน + น าพอ 10 สวน เวลานาไปใชจรง ๆ ใหใชน าหวาน 1 สวนตอน า 500 สวน

ปยหมกจลนทรย (ปยน ำ)

กอนจะพดถงเรองของการทาปยหมกจลนทรยหรอน าขอเรองดน ซงเปนของคกบการใชปย นกวชาการเกษตรกลาววา ปยคออาหารดน การปรบปรงดนใหดข น หรออดมการณข นเพอใหพชทปลกบนดนมตราบงอกงามใหผลผลตตามทเกษตรกรตองการ คอการใหปยซงมอยหลายประเภท ตามปกตในดนจะมจลนทรยโดยธรรมชาตอยแลว ถาดนดจะมจลนทรยอยมาก ถาดนเสยจะมจลนทรยอยนอย การใชปยคอการใหอาหารแกจลนทรยในดนน นเอง ซงนกวชาการเกษตรกร (อ.ววฒน ศลยกาธร ศนยกสกรรมธรรมชาตมากเอ อง 114/1 ม. 1 ต.หนองบอนแดง อ.บานบง จ.ชลบร โทร. 038-449009,081-7351403) รจกดน การทาการเกษตร จาเปนอยางยงทจะตองรจกดน เพราะการทาเกษตรกรรมจะสาเรจ มดนเปนปจจยทสาคญปจจยหนง สภาพดนในภาคใตของประเทศไทย ตามสภาพภมศาสตร ภายใตเปนหลม คาบมหาสมทรยาวในทะเล ในแนวทศเหนอ ได สนกลางเปนภเขา ถดลงไปท ง 2 ขางลาดเขาไปสทะเล คอ ทะเลจนไดทางดานทศตะวนออก และมหาสมทรอนเดยในทางทศตะวนตก ระดบดนถดลงมาจากภเขา จะเปนทสงลกระนาด คอแถบควน ซงเปนดนคอนขางด โดยเฉพาะในหบเขา ปลกพชไดงอกงามจงมการทาสวนกนมาก เชน สวนยางพาราสวนผลไม เชน ทเรยน มงคด ลองกอง ถดลงมาอกเปนทราบซงทานาได ดนระดบน จะมดนอดมสมบรณ บรเวณทลมปากคลองหรอแมน า นอกน นตองใชปยชวยปรบปรงจงจะทานาไดผล ถดลงไปจะเปนดนปาพระปลกพชตาง ๆ ไมคอยได ยกเวนทดอนหรอถาจะทาการปลกพชจะตองขดคยกรอง แตดนกขาดปยโดยธรรมชาต จะตองตากดนไวเวลานาน ๆ และใชปยปรบปกดนเปนอยางมาก โดยเฉพาะปยชวภาพ หรอปยจลนทรย โครงสรำงทำงดน สวนประกอบของดน - น า - อากาศ - แรธาต - อนทรยวตถ

ดนทวประเทศไทย แบงได 62 กลม ดนจะประกอบดวย - แรธาต 45% เชน N,O,H - น า 25% เปนตวยดเกาะ และตวทาลาย ใหพชสามารถนาปยไปใชได - อากาศ 25% เปนชองวางระหวางสวนผสมอน ทาใหดนรวนซย - อนทรยวตถ 5% แหลงทมา เศษพช ซากสตว มลสตว - พชไมตองการอาหารมาก แตตองการใหครบทกหม การปรบปรงดน จะตองใหครบท ง 3 สวน คอ - ทางกายภาพด รวนซย สคอนขางดา มกลนจากมลสตว มเศษพช หรอเศณเหลอใชผสมอย ดไดดวยตา - ทางชวภาพด การยอยสลายของอนทรยวตถด - ทางเคมด มธาตอาหารครบ พชนาไปใชไดด น ำหมกจลนทรย (ปยน ำ) เปนปยชนดหนงทเกษตรกร สามารถผลตข นเพอใชเองได เพราะใชวสดของเหลอหรอเศษสงของ อาหารของคนเรา โดยเฉพาะจากพช ถาคนเรามอดสกหนอยกสามารถทาปยน าใชได เปนการลดตนทนกวาใชปยเคม และไมทาใหดนเสอม แตกลบทาใหดนอดมสมบรณข น เพมผลผลตและใชงายมาก ๆ การทาปยน าใชเองเปนการสงเสรมเศรษฐกจพอเพยงทางหนง สตรปยน า (ด.ร.นรนดร พมล) ใชสตร 3 : 1 : 1 : 10 (หมก 120 วน) 1) น าหนกวตถดบทจะหมก 3 กโลกรม ประกอบดวยเปลอกผลไม หรอผลไมทเนาเสย เชนเปลอกทเรยน สปปะรด มะละกอ เปลอกมงคด ลางสาด ลองกอง สมตาง ๆ หรอผลไมเหลาน ทเนาเสย ทขาดไมได คอ ขาวแกงบด จากครวเรอน จะเพมคณภาพใหปยน ามจลนทรยเพมข น 2) น าตาลแดง หรอกากน าตาล 1 ลตร หรอ 1 กโลกรม กากน าตาลตองละลายน ากอนใสถงหมก 3) หวเช อจลนทรย หรอ อ.เอม. 1 ลตร จะใชสารเรง พด. 2 (1ซอง ตอน า 50 ลตร) 4) น า 10 ลตร สตรปยน ำ (พฒนำทดน)

วสดสาหรบทาปยอนทรยน า (50 ลตร) สตร 3 : 1 : 1 : 1 1) ใชเศษปลา หอยเชอร เศษผลไม เปนวสดหลก ( 30 กโลกรม) (ใชเวลาหมก 21 วน) 2) ผลไม (10 กโลกรม) 3) กากน าตาล (10 กโลกรม) ใชการเรง พด. 2,1 ซอง 4) น า (10 ลตร)

วสดสาหรบทาปยอนทรยน า ( 50 ลตร) สตร 4 : 1 : 1 1) ผกหรอผลไม (40 กโลกรม) 2) กากน าตาล (10 กโลกรม) ใชสารเรงพด. 2,1 ซอง (ใชเวลาหมก 7 วน) 3) น า (10 ลตร) หมายเหต หากหมกใชเวลามากวาทกาหนดไวยงด และถาไมมผล พด. 2 ใหใชหวเช อ อ.เอม 1 ลตร แทน ผล พด.2, 1 ซอง * ท ง 2 สตร ใชผสมน ารดโคนตนไม หรอพชผกอตราปยน า 1 ลตร ตอน า 200 ลตร

ศนยเรยนรคมตำหนย 40/12 หม 2 ตำบลกรงชง อำเภอนบพตำ จงหวดนครศรธรรมรำช

น ำหมกชวภำพ

สวนผสม 1) กลวยน าวา 3 กโลกรม 2) ฟกทองแกจด 3 กโลกรม 3) มะละกอสก 3 กโลกรม 4) กากน าตาลหรอน าตาลทรายแดง 3 กโลกรม วธทำ นากลวยน าวา ฟกทอง และมะละกอทเตรยมไวสบใหละเอยด คลกดวยกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดงใหเขากน หมกท งไว 7 วน หลงจากน นจงเตมน าสะอาดลงไปจานวน 9 ลตร แลวคนใหเขากน และหมกตออก 15 วน จงนาไปใชตามวตถประสงคทตองการ วธใช สามารถใชเล ยงสตวไดทกชนด

ศนยกำรเรยนรโรงเรยนรอยหวนพนธปำ 155 หม 3 ตำบลเกำะเตำ อำเภอปำพะยอม จงหวดพทลง

เทคโนโลยทจำเปนในกำรทำเกษตรกรรมยงยน กำรทำปยหมกชวภำพ

วสดอปกรณ 1) ถงหมกทมฝาปด จะเปนถงพลาสตก หรอโองเคลอบมผาปด 2) กากน าตาลทใชในการหมก 3) พชทกชนด เชน ผก ผลไม ท งแกและออนรวมท งเปลอกทสดยงไมเนา ข นตอนวธกำร 1) เรมจากการนาพช ผก และผลไมลงผสมกบกากน าตาลลงในภาชนะ ทเตรยมไวในอตราดงน กากน าตาล 1 สวน ตอพชผก ผลไม 3 สวน คลกใหเขากน ถามปรมาณมากโรยทบสลบเปนช นๆ 2) ใชอฐหรอหนทบบนพชผกทหมก เพอกดอากาศทอยระหวางพชผกโดยของหนกททบควรมน าหนก 1 ใน 3 ของน าหนกพชผก ทบไว 1 คน จงเอาออกได 3) ปดฝาภาชนะทหมกใหสนท ปองกนไมใหอากาศเขาไปได เพอสรางภาพทเหมาะสมใหแกจลนทรย หมกท งไว 3 – 5 วน จะเรมมของเหลวสน าตาลออนเกดข นจากการละลายตวของน าตาลและน าเล ยงจากเซลลของพช จะเปนอาหารของจลนทรยหลายชนดของเหลวทไดเรยกวา “น าสกดชวภาพ” 4) เมอน าสกดชวภาพมปรมาณมากพอ ประมาณ 14 วน ใหถายน าสกดชวภาพบรรจในขวดพลาสตก ตองคอยเปดฝาขวดทกวนจนกวาจะหมดกาซ สวนกากทไดนาไปฝงเปนปยบรเวณโคนตนไม หรอคลกกบดนเกบไวเพาะพนธตนไมกได 5) การเกบรกษา เกบถงหมกและน าสกดชวภาพไวในทรมอยาใหถกฝนและแสงแดดจดน าสกดชวภาพทผานการหมกสมบรณแลว ใหปดฝาใหสนทสามารถเกบไวไดนานหลายเดอน วธกำรใช 1) สาหรบพช ผสมน าสกดชวภาพกบน าในอตรา 1 สวน ตอน า 500 – 1,000 สวน รดตนไมหรอฉดพนใบ โดยเรมฉดเมอพชเรมงอกกอนทโรคและแมลงรบกวน ควรทาในชวงเชา หรอหลงฝนตก ท งน ในดนตองมอนทรยวตถอยางเพยงพอ เชนปยหมก หญาแหง และฟางเปนตน การใชสามารถใชไดกบพชทกชนด 2) สวนน าสกดชวภาพเจอจางใชแชเมลดพนธ กอนนาไปเพาะจะชวยใหเมลดงอกเรวข นตนกลาแขงแรงสมบรณ สาหรบน าสกดชวภาพสามารถนาไปเปนหวเช อทาปยหมก โดยใชน าหมก 3 ชอนแกง ตอน า 10 ลตร แลวเตมกากน าตาล 3 ชอนแกง คลกผสมกบวตถดบในการผลตปย

ในอตราสวนตามปรมาณของวตถดบทใชผสม หมำยเหต การหมกในแตละคร งควรใชพชผกและผลไมไมตากวา 3 ชนด ยงมากชนดยงด โดยเฉพาะผลไมทมความหวานทกชนด สาหรบน าหวานหมกสกดชวภาพ จากพชผกและผลไม สามารถใชในการปรบปรงโครงสรางดนใชเปนหวเช อปยหมก ใชบาบดน าเสยใชเรงการเจรญเตบโตของพช เพมความหวานและใชเรงราก-หวของพช

ศนยศกษาและพฒนาชมชนไมเรยง ต งอยเลขท 141 หมท 2 ตาบลไมเรยง อาเภอฉวาง จงหวดนครศรธรรมราช

น ำหมกชวภำพ

สวนผสม 1. กลวยน าวา 3 กโลกรม 2. ฟกทองแกจด 3 กโลกรม 3. มะละกอสก 3 กโลกรม 4. กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 3 กโลกรม วธทำ นากลวยน าวา ฟกทอง และมะละกอทเตรยมไวสบใหละเอยด คลกดวยกากน าตาลหรอน าตาลทรายแดงใหเขากน หมกท งไว 7 วน หลงจากน นจงเตมน าสะอาดลงไปจานวน 9 ลตร แลวคนใหเขากน และหมกตออก 15 วน จงนาไปใชตามวตถประสงคทตองการ วธใช สามารถใชเล ยงสตวไดทกชนด

ศนยถำยทอดเทคโนโลยเกษตรธรรมชำตไทย บำนเลขท 95 หม 5 ตำบลชำงกลำง อำเภอชำงกลำง จงหวดนครศรธรรมรำช

น ำสกดชวภำพ (BIOEXTRACT : B.E)

น าสกดชวภาพบ.อ. เปนของเหลวสน าตาล มกลนหอม คลายดอกเหด หรอฟางขาว รสเปร ยว ไดจากการสกดพชสดหรอเน อสตว และกากน าตาล ไดสวนประกอบทเปนสารอนทรยหลายชนดทพช สามารถนาไปใชประโยชนไดโดยตรง และจลนทรยฝายสรางสรรคทมประสทธภาพมากมาย ท งทมเปนพวกกดกนเช อโรค พวกยอยสลาย พวกสรางสารปฏชวนะ พวกกาจดแกส และพวกตรงไนโตรเจน ตรงคารบอน มประโยชนทางดานการเกษตรสงแวดลอม และดานการแพทย กำรทำน ำสกดชวภำพ B.E วสดกำรผลต พชสดสบเปนช นเลกๆ 3 กโลกรม กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 1 กโลกรม หมำยเหต : กรณทาดวยเน อสตว เน อสตว 1 กโลกรม กากน าตาล 1 กโลกรม วธทำ 1) นาพชสดและกากน าตาล หรอเน อสด ละกากน าตาล คลกเคลาใหเขากน 2) ใสถงทบแสง ปดฝาถง 3) หมกไว 7 - 8 วน จะมของเหลวสน าตาลไหลออกมา คอน าสกดชวภาพ 4) กรอกใสขวด หรอถงปดฝาใหสนท เกบไวพรอมใชงาน

“น ำสกดชวภำพทด จะมสคล ำ กลนหอม รสเปร ยว”

ปดฝาถง พชสด 3 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หรอ เนอสด 1 กโลกรม + กากน าตาล 1 กโลกรม หมก 7 - 8 วน น าสกดชวภาพ

ภำพแสดง กำรทำน ำสกดชวภำพ BIOEXTRACT

การขยายหวเช อน าสกดชวภาพ ทาไดโดยการนาน าสกดชวภาพ 1 ลตร + กากน าตาล 1 ลตร + น า 20 ลตร ผสมกน ใสขวดหรอถง ปดฝาใหสนทท งไว 3 วน นาไปใชงานได ประโยชนของน ำสกดชวภำพ น าสกดชวภาพสามารถนาไปใชประโยชนทางดานการเกษตร ประมง สงแวดลอม และสรางผลตภณฑทดแทนใชในครวเรอน กำรนำน ำสกดชวภำพไปใชประโยชนทำงกำรเกษตร น าสกดชวภาพสามารถนาไปใชในทางการเกษตร ไดดงน 1) ผสมน าใหเจอจาง ใชฉดพน รด ราด พชโดยตรง เพอเรงการเจรญเตบโต และลดการระบาดของหนอนและแมลงศตรพช 2) ใชเปนหวเช อผลตปยชวภาพ 3) ใชผลตฮอรโมนพช 4) ใชทาเช อหมกชวภาพกาจดโรค หนอนแมลงศตรพช 5) ผสมกบน า และอาหารใหสตวกน 6) ผสมน าหยอดจมก เปด ไก แทนวคซน 7) ใชกาจดสารพษทตกคางในดน กาจดเช อโรคตางๆ 8) ใชปรบปรงคณภาพดน หมำยเหต : การนาน าสกดชวภาพไปฉดพนรดราดโดยตรง นาน าสกดชวภาพ 1 ชอนโตะ กากน าตาล 1 ชอนโตะ น า 10 ลตร (1 : 1 : 500) ผสมและละลายใหเขากน ใชฉด รด ราด พชผก ไมผล ไมยนตน ไมดอก ไมประดบ นาขาว เปนประจา จะชวยเรงการเจรญเตบโต ลดโรคระบาด และแมลงศตรพช

สำรอนทรยทปรำกฏในน ำสกดชวภำพ บ.อ. (BIOEXTRACT)

1) กรดอะมโน (AMONO ACID) ใชเปนอาหารของพช 2) กรดอนทรย (ORGANIC ACID) ใชเปนอาหารของพช 3) จบเบอรเรลลน (GIBBERELLINS) ไดจากสารสกดพชสเขยว กระตนใหเกดการยดตวของเซลล ทาใหชอยาวข น ลาตนอวบใหญ 4) ออกซน (AUXIN) พชจะสรางข นทบรเวณยอดออน ลาเลยงไปใชสวนอนของพช เชน IAA (INDOLE ACITIC ACID) ทาหนาทเรงการเจรญเตบโต โดยจะกระตนการขยายตวของเซลล ควบคมการแตกตาขาง กงขาง การเตบโตของผลการรวงของใบ ดอกผล เรงการออกดอกของพชบางชนด 5) ไซโตไคนน (CYTOKININS) สรางข นบรเวณปลายราก เชน ZEATIN จะทาหนาทในการเกดตา การแบงเซลลการเจรญเตบโตของลาตน ทาลายเช อราทเปนโทษตอพช 6) เอทธลน (ETHYLENE) เปนฮอรโมนทอยในรปกาซ พชสรางไดมากในชวงผลไมจะสก ทาหนาทควบคมความแกของพช เรงการสกของผลไม เรงการหลดรวงของผล ดอก ใบ 7) สารยบย งการเจรญเตบโต (PLANT GROWTH INHIBITORS) พชสรางข นมาเพอยบย งมใหฮอรโมนชนดอนกระตนพชเตบโตเรวเกนไป จะควบคมการพกตว การหลดรวงของใบ ดอก ผล การควบคมการออกดอก เชน ABA (ABSCISIC ACID) 8) วตามนซ และวตามนอ เมอเอาพชสด และกากน าตาล หรอเน อสตว และกากน าตาล มาหมกไวในถงอบอากาศ ประมาณ 7 - 8 วน จะไดน าสกดชวภาพ และจลนทรยธรรมชาตฝายสรางสรรคหลายชนด แบงเปนกลมตางๆ ดงน 1) กลมจลนทรยสงเคราะหแสง (PHOTOSYNTHETIC) ประมาณ 4 แฟมมล 2) กลมแบคทเรยแลคโตบาซลลส (LACTOBACILLUS) ประมาณ 8 - 10 แฟมมล 3) กลมรา และฟงไจตางๆ มากทสด เปนรารปเสนใยสขาว 4) กลมยสต (YEAST) ประมาณ 2 - 3 แฟมมล หมำยเหต : จลนทรยทพบในน าสกดชวภาพไดจากการวจยของสถาบนวจยจฬาลงกรณมหาวทยาลยโดยใชหยวกกลวย และกากน าตาลเปนตวอยางวจย

น ำหมกจำกเศษอำหำร

ศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ต งอยเลขท 77 หม 1 ตำบลบำนหำร อำเภอบำงกลำ จงหวดสงขลำ

สวนประกอบ 1. เศษผกและเศษอาหารในครวเรอน 3 กโลกรม 2. น าตาลทรายแดง น าตาลโตนดหรอกากน าตาล 1 กโลกรม 3. น าสะอาด 10 ลตร 4. ถงหรอภาชนะทมฝาปด 1 ใบ วธทำ 1. ใสน าตาลและน าลงในถง คนใหละลาย 2. ใสเศษผกและเศษอาหารลงไปในถง กดใหจมน าหรอใชหนทบ 3. ปดฝาใหสนท วางใหในทรมไมโดนแดดและฝน 15 วน - 3 เดอน ถามหวเช อเกาใสลงไปดวย จะชวยใหการหมกมประสทธภาพมากข น วธใช ใชผสมน ารดพชผลทางการเกษตรโดยใชน าหมก 1 แกวตอน า 20 ลตร

น ำหมกดนระเบด

ศนยปรำชญชำวบำนปยำมมง ต งอยเลขท 111/1 หม 3 บำนปยำมมง ตำบลปยำมมง อำเภอยะหรง จงหวดปตตำน

สวนประกอบ 1) ดนทอดมสมบรณในทองถน 1 กโลกรม 2) ราละเอยด 1 กโลกรม 3) น าตาลทรายแดง 2 ชอนโตะ 4) น า 1 - 2 แกว 5) ผาฝาย 1 ผน วธทำ 1) นาดนทอดมสมบรณในทองถนมาคลกเคลากบราระเอยดและน าตาลทรายแดง 2 ชอนโตะแลวเตมน าประมาณ 1-2 แกว ข นอยกบฤดกาลใหไดความช นพอหมาดๆ แลวใชผาฝายหอไว 2) ใชเวลาในการเพาะเล ยง 2-3 คน จะเปนกอนแขงเพราะเช อราสขาวเดนเตมกอน 3) ผสมน า 20 กโลกรม กบน าตาลทรายแดง (หรอกากน าตาล) 1 กโลกรม นาจลนทรยทเพาะเล ยงครบ 2-3 คนไปเล ยงในน าทผสมไวแลว เล ยงตอไป 2-3 คน สามารถนาไปใชไดเลย วธใช : อตราสวนในการผสม 1) ตนกลาออน น าดนระเบด 1 สวนตอน า 1,000 สวน 2) ผกผลไม น าดนระเบด 1 สวนตอน า 500 สวน 3) นาขาว น าดนระเบด 1 สวนตอน า 800 สวน

น ำหมกพชสเขยว

สวนประกอบ 1) น าตาลทรายแดง , น าออย หรอกากน าตาล 1 กโลกรม 2) พชสดสเขยว 3 กโลกรม (ทนยมใชไดแก ผกบง หนอไม หนอกลวย โดยจะใชอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนกได) วธทำ หนพชสเขยวใหมขนาดประมาณ 3 - 5 ซ.ม. นาขอ 1 คลกเคลาลงไป โดยคนไปทางเดยวกนจนน าตาลละลายไปทวพชสเขยว ต งท งไว 2 ชวโมงข นไป แลวปดดวยฝาถงหรอกระดาษสขาวสะอาดหมกไว 7 - 15 วนกใชได วธใช ใชรดหรอพนบารงตนออนและใบพชทก 3 - 7 วนตอคร ง ใชน าหมก 1 สวนตอน าเปลา 1,000 สวน (น าหมก 1 ชอนโตะ ตอน าเปลา 20 ลตร)

น ำหมกผลไม

สวนประกอบ 1) น าตาลทรายแดง, น าออย หรอกากน าตาล 1 กโลกรม 2) ผลไมสก 3 กโลกรม (กลวยน าวาสก มะละกอสก ฟกทองแก) วธทำ หนผลไมสกใหมขนาดประมาณ 3 - 5 ซ.ม. นาขอ 1 คลกเคลาลงไปโดยคนไปทางเดยวกน จนน าตาลกระจายทวผลไม ต งท งไว 2 ชวโมงข นไปแลวปดผาหมกไว 7 - 15 วนกใชได วธใช ใชรดหรอพนบารงตนออนและใบพชทก 3 - 7 วนตอคร ง ใชน าหมก 1 สวนตอน าเปลา 1,000 สวน (น าหมก 1 ชอนโตะ ตอน าเปลา 20 ลตร)

กำรทำปยหมกจำกเศษอำหำรภำยในบำน

สวนประกอบ 1) เศษอาหารภายในบานเรอน 3 กโลกรม 2) กากน าตาล 1 กโลกรม 3) ถงพลาสตกทบ 1 ใบ 4) ถงหมกมฝาปด 1 ใบ 5) จลนทรย 1 ชอน วธทำ 1) นาเศษอาหารตางๆ ทไมใชแลว เชน เศษอาหาร เศษผก จากการประกอบอาหาร 2) นามาคลกเคลากบกากน าตาลใหเขากน 3) นาไปบรรจถงพลาสตกทบ 4) ผกปากถงใหแนน 5) นาไปบรรจในถงหมก ท งไว 7 วน นามาใชได วธใช 1) น าทไดจากการหมกนามาผสมน า 1 ชอนตอน า 100-500 สวน 2) กากน าไปผสมกบแกลบหมกท งไว 7 วน นาไปปลกไมกระถางได

กำรทำน ำหมกชวภำพจำกของเสย

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงตำบลบด ต งอยหม 6 บำนบเกะคละ ตำบลบด อำเภอเมอง จงหวดยะลำ

วสดอปกรณ.. 1) ถงขนาด 30 ลตร 2) ไมพาย สวนผสม 1) ไขไก 1 กโลกรม 2) นม 1 กโลกรม 3) น าเปลา 5 ลตร 4) กากน าตาล 1 กโลกรม 5) น าหมก 1 ลตร วธทำ/ข นตอน นาสวนผสมทกอยางใสลงในถงแลวคนใหเขากนปดฝาต งไวใหเปดแลวคนใหเขากนประมาณ 1 อาทตยนามาใชไดเลย วธใช น าชวภาพ 80 ซซ ผสมน า 1 ปบ ใชรดตนไม หรอถงเพาะเหด ประโยชน 1) เปนปยใหตนไม 2) เปนตวดบกลนในคระบายน า 3) เทลงในโถสวมเพอดบกลนและทาใหสวมเตมชา

กำรผลตน ำหมกชวภำพ

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงบำนหนำควำย ต งอยเลขท 107/1 หมท 12 บำนหนำควำย ตำบลนำทำมเหนอ อำเภอเมอง จงหวดตรง

น ำหมกชวภำพ คอน าหมกทไดจากการหมกสารอนทรย เชน พชหรอสตวตาง ๆ กบน าตาลหรอกาก น าตาล และจลนทรยทเปนประโยชน เพอเปนปยแกพชหรอเปนสมนไพรปองกนโรคแมลงศตรพชหรอเปนฮอรโมนเรงการเจรญเตบโตของพช 1. สตรเรงกำรเจรญเตบโตของพช วธทำ ใชสวนออนของพชผกอวบน าและโตเรวทกชนดมาหมก เชน ผกบง ยอดถวตาง ๆ ยอดพชคลม หนอกลวย หนอไม หญาโตเรว หรอธญพชโตเรวชนดอน จานวน 3 กโลกรม นามาสบแลวเคลากบกากน าตาล จานวน 1 กโลกรม จลนทรย 2 ชอนโตะ เทน า 10 ลตร ลงไปในถงหมก แลวใชของหนกกดทบไวใหพชจมน าปด ฝาถงไว 7-15วน จะกลายเปนปยน าหมกเรงการเจรญเตบโตของพช วธใช นาน าทไดจาการหมก 3 ชอนโตะ ไปผสมน า 1 ปบ (20 ลตร) รดน าตนไมหรอพชอน ๆ 7 วนตอคร ง 2. สตรเรงกำรออกดอกของพช วธทำ ใชผลไมสกทมสเหลองทกชนด เชน กลวย มะละกอ ฟกทอง สมเขยวหวาน สบท งเปลอก สบเปนช นเลก ๆ จานวน 3 กโลกรม หมกในถงพลาสตกกบน าตาล 1 กโลกรม และน า10 ลตร จลนทรย 2 ชอนโตะ กดใหเน อผลไมจมอยในน าปดภาชนะบรรจใหด หมกไว 15 วน จงนาน าออกมาใชรดพชเพอเรงการออกดอกของพช วธใช ใช 3 ชอนโตะผสมกบน า 1 ปบ (20 ลตร) รด 7 วนตอคร ง 3. สตรปองกนกำจดแมลงศตรพช วธทำ ใชพชทมพษในตวเอง เชน หนอนตายอยาก โลต น ลาโพง หวกลอย ยาสบ นอยหนา สะเดา เทยม สาบเสอ ขง ขา โหระพา ไพล ชะพล ฯลฯ นาใบ ราก หวพชเหลาน มาสบละเอยด จานวน 3 กโลกรม กากน าตาล 1 กโลกรม จลนทรย 2 ชอนโตะ น า 10 ลตร แลวนามาหมก 7-15 วน วธใช นามาฉดพนปองกนกาจดแมลง ศตรพชไดด โดยใช 3 ชอนโตะ ตอน า 1 ปบ (20 ลตร ) พน ตอนเยน 7 วนตอคร ง

4. สตรปองกนโรคพช วธทำ ใชพชทมรดฝาดหรอขม เชน เปลอกเคยม บอระเพด ผลหมาก เปลอกมงคด เปลอกเงาะ ใบมะรม ฯลฯ มาหมกตามสตรพช 3 สวน ตอกากน าตาล 1 สวน ตอน า 10 สวน และจลนทรย 2 ชอนโตะ หมก 7 - 15 วน วธใช ใช 3 ชอนโตะผสมน า 1 ปบ (20 ลตร) ฉดพนเปนเวลา 7 วนตอคร งจนกวาจะหาย 5. สตรปยหมกสำหรบลองกอง สตร 1 บำรงตน สวนผสม 1) ราขาว 3 กโลกรม 2) ปลาปนละเอยด 3 กโลกรม 3) หวเช อ อเอม (หรอ พด.1) 1 ลตร 4) น า 25 ลตร วธทำ นาสวนผสมท งหมด กวนใหเขากน หมกไวในภาชนะ 10 วน วธใช นาน าหมกทกรองเอากากออกแลว60ซซ. ผสมน า 20 ลตรฉดพนหรอราดโคนตนเดอนละ1-2 คร ง สตร 2 บำรงดอก สวนผสม 1) ข ไก 1 กโลกรม 2) ราละเอยด 1 กโลกรม 3) หวเช อ อเอม หรอ (พด.1) 1 กโลกรม 4) กากน าตาล 2 ชอนโตะ วธทำ นาสวนผสมท งหมดคลกเคลาใหเขากน เตมน าลงไปเลกนอยพอปนเปนกอนได บรรจลงผา ผกปากถงหมกไว 2 คน ครบตามกาหนด ใหนาปยหมกออกผงแดด 2 - 3 วน จากน นมาหอผาขาวบาง อตรา 1 กโลกรม ตอน า 5 ลตร เตมกากน าตาลอก 2 ชอนโตะ หมกไวจนหมดกลน กรองเอาสวนทเปนกากออกไปทาปยตนไม วธใช นาน าหมก อตรา 3 ชอนโตะ ผสมน า 1 ปบ ฉดพนทกงลองกองออกดอก แลวจงหยดฉดพนน าหมกได