รัฐอิสลาม - Geozigzag · 2014-11-26 · ï isis / isil 6 ï ... ของความร่วมมือของรัฐมหาอำานาจใหญ่ทั้งสองคือ

รฐอสลาม : สงครามอรกครงท 3 1

จลสารความมนคงศกษา

ฉบบท 147 ตลาคม 2557

รฐอสลาม :สงครามอรกครงท 3The Islamic State :The Third Iraq War

สรชาต บำารงสข

สนบสนน การ พมพ โดยสถาบน การ ขาวกรอง

สำานก ขาวกรอง แหงชาต

จลสารความมนคงศกษา ฉบบท 147รฐอสลาม : สงครามอรกครงท 3

พมพ ครง ทหนง ตลาคม 2557

จำานวน พมพ 1,000 เลม

การพมพไดรบการสนบสนนจากสถาบนการขาวกรอง สำานกขาวกรองแหงชาต

เจาของ โครงการความมนคงศกษา

ต ปณ. 2030 ปณฝ. จฬาลงกรณ

กรงเทพฯ 10332

E-mail : [email protected]

Website : http://www.newsecurity.in.th

โทรศพทและโทรสาร 0-2218-7275

บรรณาธการ ศ. ดร. สรชาต บำารงสข

ผชวย บรรณาธการ นางสาว กลนนทน คนธก

ประจำากอง บรรณาธการ นาย ศบด นพประเสรฐ

นาย กตตพศ พทธวนช

ทปรกษา พลเอก วฒนนท ลลายทธ

พลเรอเอก อมรเทพ ณ บางชาง

พลโท ภราดร พฒนถาบตร

พมพ ท บรษท สแควร ปรนซ 93 จำากด

59, 59/1, 59/2 ซ.ปณณวถ 30 ถ.สขมวท 101

แขวงบางจาก เขตพระโขนง กรงเทพฯ 10260

โทร. 0-2743-8045 แฟกซ. 0-2332-5058

รฐอสลาม : สงครามอรกครงท 3

สารบญ

ï ระเบยบ vs. ไรระเบยบ 1ï ISIS / ISIL 6ï กลมรฐอสลาม 11ï วกฤตการณและสงครามในอรก 17ï ความทาทายตอทำาเนยบขาว 23ï 13 ป จากนวยอรกสแบกแดด 28ï ภาคผนวก 34 - ถอยแถลงของประธานาธบดโอบามาเกยวกบกลม ISIL - สรปสาระสำาคญถอยแถลงของทำาเนยบขาว



สรชาต บำารงสข

~1~ระเบยบ vs. ไรระเบยบ

“ระดบของความขดแยงอยางรนแรงระหวางชอะหกบสหนในอรกเปนปรากฏการณสมยใหมทสด”

Zack Beauchamp นกวเคราะหการเมองระหวางประเทศ

“ISIS ไมใชภยคกคามใหญ ภยคกคามทใหญกวามาจากกลมกบฏสหนอนๆ ตางหาก”

Fanar Haddad ผเชยวชาญดานอรก มหาวทยาลยแหงชาตสงคโปร

หลงจากการประกาศรวมชาตของเยอรมนในวนท 9 พฤศจกายน 1989 และปรากฏใหเหนถงสญลกษณใหญของการสนสดของยคสมยดวยการทบกำาแพงเบอรลน ซงเปนดงตวแทนทสำาคญของโลกยคสงครามเยนในยโรป ปรากฏการณเชนนถงกบนกรฐศาสตรอยางฟรานซส ฟกยามา (Francis Fukuyama) กลาวถงสภาพเชนนวาเปน “การสนสดของประวตศาสตร” (The End of History) เพราะนบจากชวงระยะเวลาดงกลาว เราถอกนวาโลกกาวออกจากระเบยบเดมของยคสงครามเยน ไปสระเบยบใหมของยคหลงสงครามเยน หรอทเรยกกนวา “ระเบยบโลกใหม” (New World Order)ระเบยบโลกใหม ในทางภาษานน คำาวา “ระเบยบโลกใหม” หมายถง ชวงระยะเวลาหนงๆ ในประวตศาสตรทมการเปลยนแปลงอยางใหญหลวงในทางการเมองเกดขน และสงทเกดขนมผลกระทบอยางมากกบสมดลแหงอำานาจ อาจกลาวไดวา ผ


ทใชคำานในยคแรกนาจะเปนประธานาธบดวดโร วลสน แหงสหรฐอเมรกา โดยใชในคำาประกาศ 14 ประการ อนหมายถงภาวะใหมในการเมองระหวางประเทศหลงการสนสดของสงครามโลกครงท 1 โดยเฉพาะอยางยงการจดตงสนนบาตชาต และตอมาคำานถกใชอยางชดเจนอกครงในแผนของสหประชาชาตในยคหลงสงครามโลกครงท 2 เมอกลาวถงสถานการณใหมของโลก ตลอดรวมถงการจดตงระบบเบรตตน วดส (The Bretton Woods System) ขน หรอนกสงเกตการณระหวางประเทศใชคำานในความหมายของ “ระเบยบใหม” ทรฐผชนะสงคราม โลกครงท 2 กำาหนดขนเปนกรอบในการดำาเนนกจกรรมในเวทระหวางประเทศ คำาคำานถกนำามาใชในยคปจจบน อนเปนผลจากการสนสดของยค สงครามเยน ประธานาธบดกอรบาชอฟและประธานาธบดบชตางกใชคำาดงกลาวเพอบงบอกถงคณลกษณะของยคหลงสงครามเยน และยงบงบอกถงหมดหมายสำาคญของความรวมมอของรฐมหาอำานาจใหญทงสองคอ สหรฐฯ และสหภาพ- โซเวยต อนเปนการสงสญญาณทสำาคญวา ยคสมยของการตอสอยางรนแรงระหวางมหาอำานาจดงกลาวไดยตลงแลว และโลกไดกาวสยคใหม... ระเบยบใหม ระเบยบโลกใหมยงเกยวของโดยตรงกบสถานการณสงครามในป 1991 อนเปนผลสบเนองจากการตดสนใจของประธานาธบดซดดม ฮสเซน ทจะเปดการรกทางทหารเขาไปในคเวต ประธานาธบดบชไดใชคำานผกโยงกบความสำาเรจของความรวมมอของประชาคมระหวางประเทศในการตอตานการยดครองคเวตของอรก เพราะแมแตผนำาโซเวยตซงเคยเปนพนธมตรทใกลชดกบอรก กอนญาตใหสหรฐฯ ปฏบตการตอตานอรก อนเทากบเปนภาพสะทอนถงการจดระเบยบใหมของยคหลงสงครามเยนทรฐมหาอำานาจใหญทงสองตดสนใจทจะมความรวมมอทางการเมองระหวางกนสงครามอรก สงครามอาวเปอรเซยในป 1991 หรออาจเรยกวาเปน “สงครามอรกครงท 1” จงถอไดวาเปนภาพสะทอนทชดเจนของระเบยบโลกใหม และสงครามนเปนปจจยโดยตรงตอการทำาลายขดความสามารถทางทหารของอรก จนอาจกลาวไดวา สงครามอาวเปอรเซยไดทำาลายและลดทอนพลงอำานาจทางทหารของกองทพลงอยางมาก แมอรกจะยงคงกองทพไวไดหลงจากนน แตเมอตองเผชญกบความตองการในการ “เปลยนระบอบการปกครอง” (regime change) ในป 2003 เพราะผนำาสหรฐฯ เชอวา ผนำาอรกมความเกยวของโดยตรงกบการโจมตสหรฐฯ


ในเหตการณ 11 กนยายน 2001 อนนำาไปสความตองการทจะสรางระบอบการปกครองใหม พรอมๆ กบการมผปกครองใหมทแบกแดด กองทพสหรฐฯ ชนะสงครามอรกครงท 2 ไดไมยากนก เพราะดงไดกลาวแลววา กองทพอรกในป 2003 ออนพลงลงอยางมาก แมเมอครงเขมแขงอยางเตมทในป 1991 กยงไมอาจตานทานอำานาจทางทหารสหรฐฯ ไดแตอยางใด การตดสนใจทำาสงครามอรกครงท 2 นยงเปนผลจากความเชอของประธานาธบดบชวา การสงครามกบอรกเปนความจำาเปนเพอ “รกษาระเบยบโลกใหม” สงครามอรกครงท 2 จบลงดวยการเปลยนแปลงระบอบการปกครองของอรก และผนำาสหรฐฯ หวงอยางมากวา กระบวนการสรางประชาธปไตย (democ-ratization) ทเรมขนในอรก จะเปนปจจยสำาคญตอการจด “ระเบยบการเมองภายในใหม” อนจะมผลอยางมากตอการลดความรนแรงของปญหาการกอการรายและการกอความไมสงบทเกดขน อกทงยงจะเปนตวแบบของการสราง “รฐประชาธปไตย” ในโลกอาหรบ ซงจะมอรกเปนหนงในตวแบบทระบอบอำานาจ- นยมจะถกเปลยนเปนระบอบประชาธปไตย นอกจากน รฐบาลใหมของอรกยงเปนความคาดหวงทจะปรบเปลยนนโยบายทลดความขดแยงดานชาตพนธระหวางรฐบาลกลางทแบกแดดกบชาวเครดทอยทางตอนเหนอ เพราะความขดแยงชดนดำารงอยมาตลอดชวงของ รฐบาลซดดม จนนำาไปสการใชกำาลงเขาปราบปรามชาวเครดอยางรนแรงในชวงรฐบาลดงกลาว ขณะเดยวกนในชวงสงครามอรกครงท 1 (สงครามอาวเปอรเซย) กองกำาลงของชาวเครดไดเขารวมกบปฏบตการทางทหารของสหรฐฯ ดวยความ- หวงวาชยชนะในสงครามครงนจะเปดโอกาสใหเกดการจดตง “รฐของชาวเครด” ขน ดวยการแยกตวออกจากรฐอรกเดม แตความหวงเชนนในสดทายแลวกไมเปนจรง เพราะสหรฐฯ ไมพรอมทจะมสวนในการกอตงประเทศเอกราชใหมของชาวเครดใหเกดขน อนจะสงผลกระทบตอตรก เพราะอาจจะตองตดเอาดนแดนบางสวนของตรกออกไปดวย ซงหากเกดขนจรง รฐบาลตรกคงไมยอม และยอมจะกระทบตอสถานะของเนโต (NATO) อยางหลกเลยงไมได และสหรฐฯ ขณะ นนคงไมพรอมทจะทำาใหเกดปญหาทจะกระทบทงเนโตและตรกไปพรอมๆ กน จนแมในสงครามอรกครงท 2 กองกำาลงชาวเครดกเขารวมในการรบไมตางกบในป 1991 แตทกอยางกไมแตกตางจากเดม ความฝนทจะมรฐเอกราชของชาวเครดทแยกออกมาจากอรกไมเปนจรงแตอยางใด และขณะเดยวกนใครจะ


มาเปนรฐบาลแบกแดดตอจากยคซดดม ชาวเครดทเรยกรองการแบงแยกดนแดนกยงคงถกมองวาเปนภยคกคามไมแตกตางกน และการตอสไมไดจบลงพรอมกบสงครามอรกของสหรฐฯ แตอยางใด เชนเดยวกบทความขดแยงชดนไดกลายเปนหนงในสงครามภายในของรฐบาลอรกมาโดยตลอดอยางหลกเลยงไมได วอชงตนอาจจะคาดหวงอกประการวา รฐบาลใหมของอรกหลงจากการเปลยนแปลงระบอบการปกครองในป 2003 จะมนโยบายในการปรองดองระหวาง ศาสนกอสลามตางนกายในอรก เพอทำาใหกระบวนการสรางชาตหลงสงครามดำาเนน ไปภายใตความรวมมอทงของชอะหและสหน แตดเหมอนรฐบาลใหมภายใตความสนบสนนของรฐบาลสหรฐฯ นน แสดงจดยนในความเปน “รฐบาลอรกชอะห” ทชดเจน และขณะเดยวกนกกลายเปนปจจยทผลกดนใหกลมสหนขยบตวออกไปเปนกลมตอตานรฐบาลมากยงขน ขณะเดยวกนนนกเหนไดชดเจนวาความไม พอใจของชาวสหนทมตอรฐบาลของนายกรฐมนตรมาลก (Nouri al-Maliki) มมากขนเรอยๆ จนในทสดกกลายเปนความขดแยงทมความเกยวของโดยตรงกบประเดนทางศาสนา หรอทเรยกวาเปน “sectarian conflict” ระหวางชอะห กบสหนในอรก ความขดแยงระหวางนกายของศาสนาอสลามในอรกตองถอวาเปนเรองใหม หาใชเปนเรองทมความตกทอดอยางยาวนานมาแตครงประวตศาสตรแตอยางใด ความขดแยงชดนกลบเปนเรองทมความเกยวโยงโดยตรงกบปญหาการกอตงรฐอรกในป 1921 ซงรฐใหมทเกดขนคอยๆ ทำาใหเกดอตลกษณของคนภายในประเทศตามมา แตความเปนตวตนของความเชอและความศรทธาทางศาสนากมใชจะเปนปจจยทนำาไปสความรนแรงอยางสดโตงในอรก หากแตปญหาเรมชดเจนขนจากพฒนาการของปจจยตางๆ เชน ในชวงทศวรรษของป 1920 มการเคลอนไหวทจะจดตงพรรคของชาวชอะหขนในอรก ผลกระทบของการปฏวตอหรานในป 1979 ตอชาวชอะหในอรก ตอมากคอผลกระทบของสงครามอรก-อหรานในป 1979-1989 ซงกระทบกบทงชาวชอะหและสหนพรอมกนไป การกอกบฏของชาวชอะหในอรกในป 1991 ตลอดรวมถงผลกระทบของนโยบาย ปดลอมทางเศรษฐกจ (sanction policy) ของโลกตะวนตกทกระทบกบผคนเปนจำานวนมากในสงคมอรก รวมถงนโยบายการปราบปรามชาวชอะหของซดดม ฮสเซน (ซงเปนชาวสหน) ผลพวงของปญหาเหลานทำาใหเกดความรสกถงความเปน “ชอะห” มากขน จนกระทงเกดการรกทางทหารของตะวนตกเพอโคน


รฐบาลซดดม กจะเหนไดวากำาลงสำาคญในการรบมาจากรากฐานของความเชอทางศาสนา คอกลมชาวชอะห และอกสวนกคอชาวเครด หรอกลาวในทางทฤษฎกคอ ปญหาความขดแยงในอรกมความเกยวพนทงในทางศาสนาและชาตพนธ จนอาจเรยกไดวาเปน “ethno-sectarian conflict” และสวนหนงกปฏเสธไมไดวาอตลกษณทางศาสนาททวความรนแรงมากขนในอรกกคอ ผลของนโยบายของการยดครองอรกทรฐบาลตะวนตกวางนำาหนกของปญหาอรกไวกบเรองของอตลกษณ จนเกดความเชอวาการเมองอรกคอ “การเมองเรองอตลกษณ” แตกไมไดกำาหนด นโยบายในเรองนไวอยางชดเจนแตอยางใด รฐบาลใหมของมาลกซงตวนายกรฐมนตรเปนชอะห จงถกมองดวยความไมไววางใจอยางมากจากชาวสหน และความไมไววางใจเชนนมมากขนจากนโยบายของรฐบาลเอง ผนำาอรกทมอำานาจดจะใหความใสใจกบปญหาความขดแยงชดนไมมากเทาทควร ประกอบกบสถาบนการเมองแรกทถกจดตงขนหลง การเปลยนรฐบาลซดดมในป 2003 กคอ “สภาการปกครองอรก” (The Iraq Governing Council) โดยจดองคประกอบตามนกายคอ สมาชก 13 คนเปนชอะหและ 6 คนเปนสหน และอธบายการจดเชนนวาเปนไปตามสดสวนของประชากร [ชาวมสลมรอยละ 80 (ชอะหรอยละ 55 และสหนรอยละ 45) ชาวเครดรอยละ 20 ของประชากรทงหมดของอรก] แตชาวสหนกลบมองวาพวกเขากำาลงถกปฏบตเปน “ประชาชนชนรอง” มากกวา โดยไมไดคำานงวาสดสวนของประชากรจรงเปนเทาใด ดงนนหลงจากป 2003 เปนตนมา ปญหาการเมองในลกษณะเชนนจงคอยๆ ทำาใหเกดอตลกษณของความเปนสหนมากขนเรอยๆ และพวกเขาเชอวากำาลงตกเปน “เหยอทางการเมอง” ซงวาทจรงแลว การเมองอรกไมใชการเมองแบบอตลกษณมากอน และปรากฏการณของความเปนอตลกษณท เกยวของกบการเมองกไมไดรนแรงมากในชวงกอนป 2003 ในขณะเดยวกนหลงป 2003 กลมสหนไดหนไปเขารวมกบกลมอลกอ- อดะหในอรกมากขน ตอมากลมนกถกกวาดลางอยางหนกจากสหรฐฯ หลงจากป 2006 แตกไมไดถกทำาลายจนหมดสน และคอยๆ ฟนตวดวยการรวมกำาลงใหมในป 2010 และการสรางกำาลงในป 2011 กอาศยการปลดปลอยนกโทษทถกรฐบาล อรกจบใหเขาเปนสมาชกของกลมตน แตแลวในเดอนกมภาพนธ 2014 กลมน ภายใตชอใหมคอ “รฐอสลามแหงอรกและภาคตะวนออกของทะเลเมดเตอรเร- เนยน” (The Islamic State of Iraq and The Levant หรอ ISIL) ก


แยกตวออกจากกลมอลกออดะห (กลมนเดมชออลกออดะหอรก-AQI) กลม ISIS เปดปฏบตการรกดวยการยดเมอง โดยเฉพาะเมองหลกเชน โมซล (Mosul) และตกรต (Tikrit) แมจะรกไดอยางรวดเรว แตกยงมความจำากดอยมาก และการบกยดแบกแดดเองกอาจจะไมงายอยางทหลายฝายคด แตสงทเกดขนกทาทายสหรฐฯ อยางมากวา ทำาเนยบขาวจะตดสนใจแทรกแซงวกฤตการณครงนหรอไมอยางไร เพราะถาสหรฐฯ ตดสนใจเขาแทรกแซงดวยการรบกจะกลายเปน “สงครามอรกครงท 3” แตถาสหรฐฯ ไมทำาอะไรเลย กจะกลายเปนสงทลดทอน “เครดต” ในการเมองระหวางประเทศของสหรฐฯ ลงอยางหลกเลยงไมได สถานการณเชนนวาทจรงกคอภาพสะทอนทชดเจนวา ระเบยบใหมหลงยคสงครามเยนจากป 1989/90 เปนตนมา ยงคงเปน “ความไรระเบยบ” มากกวาจะเปน “ระเบยบใหม” ทรฐมหาอำานาจใหญสามารถจดไดตามตองการ และใน ความไรระเบยบเชนนยงคงมอรกเปนรปธรรมของปญหา !

~2~ISIS / ISIL

“ISIS เปนขบวนทมการจดตงมากทสด และนกรบของพวกเขาเปนพวกทสแบบหวชนฝา พวกเขาเหลานรบมาหลายปแลวในซเรยและในอรก”

Kirk Sowell ผเชยวชาญดานอรก

กำาเนดกลมกอการรายใหม หลงจากการสงหารอสะมะห บน ลาดน ในปากสถานแลว มคำาถามเกดขนตลอดเวลาวา ขบวนการกอการรายอยางอลกออดะหจะดำารงอยอยางไรในอนาคต การกลาวเชนนมไดหมายความวาขบวนการกอการรายทสำาคญอยาง อลกออดะหนนขนอยกบการนำาของคนคนเดยว แตอยางนอยกพบวา หลงจากชวงเวลาดงกลาวไดเกดความแตกแยกภายในจากปญหาชงการนำา และคงตองถอวา ในปจจบน การเคลอนไหวของอลกออดะหออนแรงลงอยางมาก จนเกดคำาถามใน


หมผทเฝาตดตามสถานการณการกอการรายระหวางประเทศวา จะมองคกรใดขน มาขบเคลอนแทนอลกออดะหหรอไม... สถานการณในอรกทำาใหเราเรมเหนการปรากฏตวของขบวนชดใหมในชอของ “รฐอสลามแหงอรกและซเรย” (The Islamic State in Iraq and Syria หรอ ISIS) หรอบางทกถกเรยกวา “รฐอสลามแหงอรกและภาคตะวน-ออกของทะเลเมดเตอรเรเนยน” (The Islamic State in Iraq and The Levant หรอ ISIL) [อยางไรกตาม ตวยอ “S” ตวสดทายนน อาจจะมาจากคำาในภาษาอาหรบวา “al-Sham” ซงมความหมายหลายอยาง เชน พนทดานตะวนออกของเมดเตอรเรเนยน (The Levant) หรออาจจะหมายถงซเรย หรอดามสกส แตสำาหรบนกรบจฮดแลว พนทเหลานโดยรวมหมายถงภาคตะวนออก ของทะเลเมดเตอรเรเนยน] วาทจรงแลว แตเดมขบวนการ ISIS นกคอ กลมอลกออดะหสาขาอรก (AQI) ซงปฏบตการตอตานการเขามาของสหรฐฯ มาโดยตลอด กลมเรมกอตงขนในป 2004 อนเปนผลจากสถานการณสงครามและนำามาซงการเขามาของ กองทพสหรฐฯ จนนำาไปสการเปลยนแปลงการปกครองในอรกในป 2003 ในชวงตนกองทพสหรฐฯ ประสบกบความสญเสยอยางหนก แตตอมาดวยการปรบตวทงทางยทธศาสตรและยทธวธ ทหารสหรฐฯ ประสบความสำาเรจในการรบในอรกมากขน สภาพเชนนสงผลอยางมากตอการเคลอนไหวของอลกออดะหสาขาอรก และกำาลงพลของกลมกถกทำาลายลงอยางมากดวย จนกระทงในป 2012 กลมเรมฟนตวมากขน และมความเขมแขงมากขนในทางทหาร ประกอบกบมการเปดรบสมาชกใหมเขามารวมในขบวนมากขน ประมาณวากลมมสมาชกราว 2,500 นาย ซง สวนหนงของการไดกำาลงพลเพมนมาจากปจจยของนโยบายของรฐบาลอรกท ผลกดนชาวสหนใหกลายเปนผสนบสนนกลมนไปโดยปรยาย ประกอบกบผลของความขดแยงภายในอรกทเปนปญหาทเกยวของกบเรองความเชอและความศรทธาทางศาสนา ดงจะเหนไดจากความขดแยงระหวางชอะหกบสหน จนอาจเรยกสภาพของความขดแยงชดนในทางทฤษฎวาเปน “Ethno-Sectarian Conflict” ซงสถานการณเชนนเหนไดชดเจนมากขนหลงจากการลมของรฐบาลซดดมในป 2003 และเงอนไขเชนนเองมสวนโดยตรงทนำาไปส “สงครามกลางเมองอรก” ดวย ตอมาเกดความแตกแยกอยางสำาคญระหวางอลกออดะหอรกกบอลกออ- ดะหกลาง (AQC) ซงสวนหนงมาจากการตดสนใจของผนำาใหมของอลกออดะห


กลางในป 2013 ทจะยบกองกำาลงของ ISIS ในซเรย เพราะวาในขณะนนกลมอลกออดะหอรกไดขยายพนทปฏบตการเขาไปในซเรยดวย จนเกดความขดแยงกบกองกำาลงบางสวนในซเรย แตกลมกประสบความสำาเรจอยางมาก ดงจะเหนไดวาในเดอนเมษายน 2013 กลมนไดเปดการรกทางทหารดวยการยดครองเมองในภาคเหนอของซเรย ลกษณะเชนนทำาใหกลมอลกออดะหอรกกลายเปนขบวนการตดอาวธขามชาตไปโดยปรยาย เพราะมพนทปฏบตการอยทงในอรกและซเรย โดยพนฐานแลว กลมนเปนองคกรของชาวสหนและมวตถประสงคทางการเมองทชดเจนในการกอตง “รฐอสลาม” ภายใตการปกครองของ “กาหลบ” (caliphate) โดยม Abu Bakr al-Baghdadi เปนผนำา เขากาวขนมาเปนผนำาในป 2010 แมกลมจะเปนอลกออดะหสาขาอรก แตกมปญหาของความสมพนธกบอลกออดะหกลาง และในเดอนเมษายน 2013 กลมกเรมประกาศตวเปน “รฐอสลามแหงอรกและซเรย” ซงกดจะยงมปญหากบอลกออดะหกลางมากขน จนกระทงในเดอนกมภาพนธ 2014 ความสมพนธของทงสองฝายกถงจดแตกหก... อลกออดะหประกาศตดสมพนธกบ ISIS ! ความสำาเรจในทางทหารของกลมเรมปรากฏใหเหนชดเจนในชวงเดอนมนาคม-เมษายน 2013 เมอกลมสามารถยดครองพนททางภาคเหนอของซเรยได โดยเฉพาะอยางยงการยดเมองรกกา (Raqqa) ซงเปนเมองหลวงของจงหวดทางภาคเหนอ ตอมาในชวงตนป 2014 กลมไดขยายปฏบตการทางทหารขนาดใหญ จนในเดอนมถนายน 2014 กสามารถยดเมองโมซล (Mosul) ซงเปนเมองใหญและมความมงคงเปนอนดบสองของอรกได และขยายการรกตอไปยดฟลลจาห (Fallujah) และตกรต (Tikrit) ไดในเวลาตอมา จนนำาไปสความกงวลวาการรกรานทางทหารเชนนจะนำาไปสการยดแบกแดดซงเปนเมองหลวงของ อรกในอนาคต ดวยชยชนะเชนนไมเพยงแตจะทำาใหอทธพลและชอเสยงของกลม ISIS ขยายตวมากขนเทานน ขณะเดยวกนกมผเขารวมกบกลมมากขนดวย ซงตวเลขกำาลงพลของกลมทถกประมาณวามราว 2,000-3,000 คน นาจะตำากวาความเปนจรง แตกไมมความชดเจนวาตวเลขกำาลงทแทจรงเปนเทาใดในปจจบน ความเขาใจ 9 ประการ เราอาจจะตองทำาความเขาใจเกยวกบ ISIS ดวยขอสงเกตตางๆ ดงตอไปน 1) กลม ISIS ไมใชองคกรการเมอง-การทหารใหม หากแตมพฒนาการ


มาจากกลมอลกออดะหในอรก กลมยงคงมแนวความคดแบบสดโตงไมแตกตางจากเดม ดงจะเหนไดวาปฏบตการของ ISIS มความโหดรายอยางมาก และปจจบนเหนไดถงการแขงขนในการสรางอทธพลระหวาง ISIS กบอลกออดะหในเวทตะวนออกกลางและในเวทโลก 2) กลม ISIS ตองการสรางรฐอสลามใหมใหครอบคลมพนทมากกวารฐเดมของตน (อรก) โดยตองการขยายใหครอบคลมทงอรกและซเรย ซงความคดชดนเรมขนประมาณป 2004 และนาสนใจในทางเศรษฐกจวาพนทการปกครองท ISIS ตองการนน ครอบคลมบอนำามนหลายแหง 3) ความขดแยงระหวางชอะหและสหนในอรก (sectarian conflict) มสวนชวยโดยตรงใหเกดการขยายตวของ ISIS อกทงความขดแยงระหวางนกายเชนนมสวนทำาใหเกดความไมไววางใจระหวางคนสองกลม ถาฝายชอะหเปนรฐบาล ฝายสหนกจะไมไวใจและมความรสกวาพวกเขาถกกดขโดยพวกชอะห ISIS จบทศทางของทศนคตเชนนได และใชเปนปจจยในการขยายฐานสนบสนนของกลม โดยเฉพาะอยางยงการแสวงหาความสนบสนนในภาคตะวนตกเฉยงเหนอของอรก และยงประกอบกบนโยบายทผดพลาดของรฐบาลชดปจจบน กยงทำาให ISIS ขยายอทธพลมากขนในหมชาวสหน 4) ISIS สามารถพงพาตนเองไดในทางเศรษฐกจ ดวยการสรางตนเองใหเปนรฐ และหารายไดดวยการเกบภาษ ขายไฟฟา และสงออกนำามนเพอหา รายไดมาใชในปฏบตการทางทหารของตน เชน การขายนำามนจากบอในซเรยตะวนออก ซงเชอวานำามนเหลานบางสวนถกขายกลบไปใหรฐบาลซเรย และพวกเขายงลกลอบขายวตถโบราณจากสถานททางประวตศาสตรของซเรยอกดวย หรอผลจากการยดเมองโมซลทำาใหกลมมรายไดทงในรปของเงนสดและทรพยสนสงถง 900 ลานเหรยญสหรฐ และโดยเฉพาะอยางยงการยดธนาคารกลางในเมองดงกลาว สงผลใหกลมมเงนสดในมอเปนจำานวนมาก นอกจากนกลมยงไดรบเงนบรจาคจากเศรษฐในคเวตและในซาอดอาระเบยทตองการให ISIS เปนกลมในการตอสรฐบาลซเรย ดงนน ISIS จงนาจะเปนกลมการเมองทมเงนสดและทรพยสนของตนเองเปนจำานวนมากทสดกลมหนงในขณะน อนทำาใหกลมไมจำาเปนตองพงพา ความชวยเหลอจากภายนอกแตอยางใด 5) ปฏบตการของ ISIS มสวนชวยในการตอสเพอเอกราชของชาวเครดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของอรก กองกำาลงของชาวเครดมประมาณ


80,000-240,000 นาย ซงกองกำาลงนไดรบการฝกอยางด และเปนกำาลงทมการตดอาวธอยางดดวย ซงสถานการณปจจบนไดกลายเปนโอกาสอยางมากใหแกการ เคลอนไหวของเครด แตขณะเดยวกนกนาตดตามวา ความสมพนธระหวางเครด กบ ISIS จะเปนเชนไรในอนาคต แมเครดจะเปนสหน แตโดยชาตพนธแลวพวกเขามความแตกตางจากชาวอรกโดยทวไป 6) ISIS ไมใชกลมกบฏสหนเพยงกลมเดยวททำาสงครามกบรฐบาล เพราะเรามกจะมทศนะวา สงครามชดนเปนการตอสระหวางรฐบาลแบกแดดกบกลม ISIS หรอรฐบาลอรกไดรบความชวยเหลอจากอหราน ทศนะเชนนทำาใหเราละเลยตอกลมตดอาวธหลกของชาวสหน ไดแก กลม JRTN ซงพวกเขาเปนกลมชาตนยมของสหน ซงมรองนายกรฐมนตรสมยรฐบาลซดดมเปนผนำา แมทงสองกลมจะมทศนะทางการเมองแตกตางกน แตพวกเขากเหนรวมกนทจะลมรฐบาลแบกแดดเชนเดยวกน JRTN ไมใชองคกรใหญ แตกเปนองคกรทมการจดตงด ขณะเดยวกนกไมคอยมเงนสนบสนนมากมายเหมอน ISIS 7) กองทพอรกไมไดออนแอทางดานอาวธและกำาลงพล แตขาดประสทธภาพในการรบ หากรวมกำาลงพลทหารและกำาลงตำารวจตดอาวธของรฐบาลแลว จะมกำาลงพลมากถง 250,000 นาย ในขณะทแหลงขาวตะวนตกประมาณการตวเลขกำาลงพลของ ISIS สงสดนาจะอยราว 7,000 นาย ซงเปรยบเทยบ ไมไดเลยกบกำาลงของกองทพอรก แตปญหาคอ ทหารบางสวนไมตองการจะสรบกบ ISIS เพราะความเปนสหน และมความรสกรวมกนวารฐบาลชอะหทแบกแดดกดขชาวสหน ดงจะพบวาชยชนะของกองกำาลง ISIS จำานวน 800 นายทเมองโมซลนน เปนเพราะทหารอรก 30,000 นาย ไมตองการจะสตางหาก (อตราสวน ประมาณ 40 ตอ 1) และทสำาคญพวกเขาตดสนใจไมยอมรบ 8) รฐบาลอหรานอยขางเดยวกบรฐบาลอรก ประเดนนอธบายไดจากบรบทของความเปนนกายชอะห ซงกอาจจะคลายกบปญหาของรฐบาลซเรย กลาวคอ อหรานไมตองการเหนรฐบาลชอะหในประเทศถกกลมกบฏสหนโคนลม ในสถานการณเฉพาะหนานน รฐบาลอหรานสงกองกำาลงปฏวต (revolutionary guard) ราว 500 นายเขาไปชวยรฐบาลอรกสรบกบ ISIS กำาลงชดนไมใชทหารอหรานตามปกต หากแตเปนกองกำาลง “Quds Force” ซงเปนดง “หนวย- รบพเศษ” และหนวยรบนถอเปนกำาลงรบทดทสดหนวยหนงในตะวนออกกลาง ซงมประสทธภาพแตกตางอยางมากกบกำาลงพลของกองทพอรก และบทบาท


ของรฐบาลอหรานทเขาแทรกแซงวกฤตการณครงน ในอกดานหนงอาจจะไมเปน ผลดเทาใดนก เพราะอาจจะยงทำาใหชาวสหนในอรกยอมไมไดมากขน และขณะเดยวกนกทำาใหเกดภาพลกษณวา รฐบาลแบกแดดออนแอจนตางชาตแทรกแซง กจการภายในของอรก 9) วกฤตการณอรกทำาใหสหรฐฯ มความยากลำาบากในการกำาหนดนโยบาย เพราะหลงจากการถอนทหารอเมรกนออกจากอรกแลว ทำาเนยบขาวหวงวารฐบาลและกองทพอรกใหมจะมขดความสามารถในการจดการกบปญหาภายใน แตจากการสรบทเกดขนอาจทำาใหสหรฐฯ ตองตดสนใจเขาไปเกยวของอกครง เพราะสหรฐฯ คงไมยอมปลอยให ISIS รกไปถงขนปดลอมแบกแดด จนรฐบาลตองถกโคนลง ทางเลอกเฉพาะหนาจงไดแก จะเขาแทรกแซงดวยกำาลงทางบก หรอใชเพยงการโจมตดวยกำาลงทางอากาศในแบบของอากาศยานไรคนขบ แตสงททำาเนยบขาวแกปญหาเฉพาะหนา ไดแก การสงกำาลงพล 275 นายเขาไปในอรกเพอชวยเหลอในการอพยพชาวอเมรกนออกจากแบกแดด และนาสนใจวาสถานการณเชนนกลบกลายเปนปจจยททำาใหสหรฐฯ ตองหนมาคยกบอหราน ซงนาจบตาดวาวกฤตในอรกจะทำาใหสหรฐฯ และอหรานหนเขามาหากนมากขนหรอไมในอนาคต

~3~กลมรฐอสลาม

“เราแทรกแซงไดในบางท มไดหมายความวา เราจำาเปนตองแทรกแซงในทกท”

ประธานาธบดโอบามา ถอยแถลงตอวกฤตการณอรก 8 สงหาคม 2014

ขบวนการตดอาวธทเปดการรกทางทหารอยางกวางขวางและตอเนองในอรกปจจบน รจกกนในชอของกลม “รฐอสลามแหงอรกและซเรย” (The Islamic State of Iraq and Syria) หรอชอยอทใชกนคอ ISIS ซงเมอกลมเปดตวดวยปฏบตการทางทหารดวยการยดพนททางภาคเหนอของอรกนน ชอนด


จะไมเปนทคนเคยเทาใดนก วาทจรงแลวกลมนกคอ “อลกออดะหสาขาอรก” เดม หากแตดวยปญหาภายในขบวนและความเหนทแตกตางกน ทำาใหกลมแยกตว ออกมาจดขบวนใหม จนกลายเปนกลม “ไอซส” ในปจจบน อยางไรกตามดวยชอของกลม นอกจากจะไมเปนทคนเคยในเวทสาธารณะแลว ชอยงจะเปนปญหาของการเรยกขานอยางมาก ดงจะเหนไดวาโดยทวไปแลว กลมนจะถกเรยกจากตวยอวา “ISIS” แตตอมาสำานกขาวเอพ (The Associate Press) ประกาศวา ชอทนาจะมความถกตองมากกวา ควรจะเปน “ISIL” (หรอ The Islamic State of Iraq and the Levant) เพราะหากแปลจากภาษาอาหรบแลว คำาวา “ไอซล” นาจะใกลเคยงมากกวาคำาวา “ไอซส” (คำาในภาษาอาหรบคอ al-Dawla al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham หรอคำายอคอ DAIISH) แมเอพจะเสนอคำาแกไข แตกมผโตแยงวาการถอด คำาแปลเชนนอาจจะไมสมบรณเพยงพอ การเรมตนดวยเรองชอยออยางเดยว กเหนไดถงความซบซอนและยง- ยากอยพอสมควร และกดจะยงยากมากขนเมอโฆษกของกลมไดออกมาประกาศเมอวนท 29 มถนายน 2014 วา จะไมเรยกตวเองวา “ไอซส/ไอซล” (ISIS/ISIL) อกตอไป เพราะผลจากชยชนะทางทหารทเกดขน ทำาใหกลมสามารถยกเลก “เสนเขตแดนของรฐ” แบบเกาทงไป และทำาการจดตง “รฐกาหลบ” หรอระบอบการปกครองทมกาหลบเปนผปกครองขนในพนทดงกลาวแทนระบอบการปกครองเดมของรฐบาลอรกและซเรย ดงนนตอไปนกลมจะมชอเรยกใหมวากลม “รฐอสลาม” (The Islamic State หรอ al-Dawla al-Islamiya) แตแมจะมความพยายามในการทำาใหชอของกลมมความเปนมาตรฐานในการใช แตรฐบาลสหรฐฯ ยงคงใชคำาเรยกวา “ISIL” ขณะเดยวกน สำานกขาว สวนหนงทพยายามปรบตวอยางเอพ วอชงตนโพสต หรอบางสำานกขาวนนไดปรบชอเรยกใหม แตสำานกขาวหลกบางสวนไมวาจะเปนนวยอรกไทม แอลเอไทม เอบซ ซบเอส หรอเอนบซ ยงคงเรยกในชอเดมวา “ISIS” อยางไรกตาม มหนวยงานทตดตามความเคลอนไหวของกลมเหลานทดลองรวบรวมขอมลจากทวตเตอรของกลมในระยะเวลา 30 วนทผานมานนพบวา กลมใชคำาวา “ISIS” ถง 1,371,277 ครง ใชคำาวา “IS” เปนจำานวน 193,222 ครง และใชคำาวา “ISIL” เพยง 55,000 ครง และในทวตเตอรทเปนภาษาอาหรบในชวงระยะเวลาเดยวกนนน มการใชคำาวา “ISIS” ถง 1,481,172


ครง และใชคำาวา “IS” เพยง 231,169 ครง บทความนยกเรองชอของกลมขนมากเพอสะทอนใหเหนถงความยงยากของปญหา ทแมกระทงชอของกลมกยงเปนประเดนขอถกเถยง แตกตางจากกรณของอลกออดะหทชอมความชดเจนในตวเอง หรออยางนอยกรวาจะเรยกพวกเขาวากลมอะไร (หากเปรยบเทยบในอกดานหนง ภาคใตไทยอาจจะยงมากกวา เพราะจนถงวนนเราไมรวาจะเรยกกลมตดอาวธในพนทดวยชออะไร !) ไมวาจะเรยกกลมทปฏบตการในอรกและซเรยขณะนวาอะไร แตดเหมอนทกฝายจะยอมรบกนวา กลมดงกลาว (ในบทความนจะเรยกกลมนวา “IS”) เปนขบวนการตดอาวธทมความสดโตงอยางมาก ดงจะเหนไดจากการฆาและการบงคบทเกดขน เชน การบงคบใชผหญงชาวยาซดทจบไดจากการปด- ลอมเมองแถบเทอกเขาซนจารตองแตงงานกบนกรบของกลม พรอมกบบงคบใหเปลยนศาสนา เพราะกลมมความเชอวา ผหญงจะตองไมใชชวตอยเปนโสด และตองแตงงานมครอบครวกบชายมสลม แตถาไมยอมรบการแตงงาน กจะตองเลอกระหวางการถกคมขงตลอดชวตหรอการถกฆา เปนตน สวนชายชาว ยาซดเปนจำานวนมากจะถกสงหารทง... เรองราวของการสงหารหมแถบเทอกเขา ซนจารบงบอกถงความสดโตงของกลมอยางมาก จนดเหมอนวนนความสดโตงของนกรบตดอาวธของอลกออดะหกำาลงจะถกลบเลอนไปดวยปฏบตการของกลม รฐอสลามหรอกลม “IS” (ไอเอส) กอนหนาของการสงหารหมทซนจาร กลมนในอดตเองเคยมประวตของปฏบตการทางทหารตอเปาหมายทมความแตกตางทางศาสนาอยางมาก เชน การโจมตตอเปาหมายทเปนชาวชอะหในชวงเดอนพฤศจกายน 2006 ซงมผเสยชวตทเปนชอะหในพนทของแบกแดดถง 215 คน และปฏบตการฆาและลาสงหารทเกดขนอยางตอเนองเชนน เปนปจจยทนำาไปสความขดแยงทางศาสนาระหวางนกายในอรกอยางมาก จนเกดความกงวลวา หากการฆาและการสงหารหมยงคงดำาเนนตอไปอยางไมมจดสนสดแลว โอกาสของการเกด “สงครามกลางเมอง” ระหวางรฐบาลแบกแดดกบกลมตดอาวธ และระหวางศาสนกชนทเปนชอะหกบสหน เปนสงทอาจเกดขนไดในอนาคต ในอกดานหนง สหรฐฯ เองกพยายามจะปราบปรามกลมตดอาวธตางๆ อยางมาก โดยเฉพาะกลมอลกออดะหสาขาอรก และสหรฐฯ ประสบความสำาเรจอยางมากในชวงกลางป 2010 กลาวคอ ในเดอนมถนายน 2010 พบวารอยละ 80


ของกลมผนำา 42 คนถกสงหารและจบกม ซงในจำานวนนรวมถงผสนบสนนทาง การเงนและประมาณวาเหลอรอดอยเพยง 8 คน และดวยงานการขาวทด ผนำาระดบสงของกลม 2 คนถกสงหารในชวงตนป 2010 อนสงผลใหป 2010 เปนปทสถตของปฏบตการโจมตของกลมลดลงตำาทสด และในตนป 2011 กสามารถจบกมผนำาระดบสงของกลมไดอก... ไมนาเชอวาจากจดตำาสดในป 2010 จากการถกปดลอม จบกม และลาสงหาร พอถงป 2011 กลมกคอยๆ ฟนตวขนมาอก และใน ป 2014 กลมดจะเขมแขงอยางมาก ความเขมแขงทมากขนมาพรอมกบความสดโตงทมากขนดวย ดงทคณะ- กรรมการดานสทธมนษยชนของสหประชาชาต (UN High Commissioner for Human Rights) เปดเผยวาในชวง 17 วนจากวนท 5 ถง 22 มถนายน 2014 กลม IS ไดสงหารพลเรอนชาวอรกมากกวา 1,000 คน เปนตน หรอกรณทกลมไดเผยแพรวดโอการสงหารหมคนหนมชาวอรกดวยการใชปนจอทศรษะ ซงสหประชาชาตถอวาการกระทำาดงกลาวเปนการฆาอยาง “เลอดเยน” และการ สงหารหมเชนนเปน “อาชญากรสงคราม” นอกจากนจะพบวา ในพนททกลมไดเขาไปยดครองขน จะมการลกพาตวผหญงและมการขมขนเกดขนอยางมาก ดงเชนทหนงสอพมพการเดยนขององกฤษรายงานถงการกระทำาดงกลาวของกลมตอสตรในพนททตกอยภายใตการควบคมของกลม จนเกดภาพลกษณวาหนงในความสดโตงของกลม IS กคอ การใชความรนแรงทางเพศตอสตร ซงสภาพเชนนทำาใหคณะกรรมการสบสวนสถานการณความรนแรงในอรกและซเรยกลาววา “นกรบจากกลมรฐอสลามในอรกและในซเรยจะถกเพมชอในบญชอาชญากรสงคราม” ของสหประชาชาต อยางแนนอน หากพจารณาจากปฏบตการทางทหารทเกดขนโดยเรมจากป 2009 จะเหนไดชดเจนถงการขยายการใชความรนแรงของกลม ดงตวอยางทสำาคญ เชน - การวางระเบดในแบกแดดในเดอนตลาคม 2009 มผเสยชวต 155 คนและบาดเจบ 721 คน และวางระเบดแบกแดดอกในเดอนธนวาคม มผเสยชวต 127 คน และบาดเจบ 448 คน - การวางระเบดในแบกแดดอยางตอเนองในเดอนมกราคม (เสยชวต 41 คน) เมษายน (เสยชวต 42 คน บาดเจบ 224 คน) สงหาคม และตลาคม 2010 และมการปลนธนาคารกลางของอรกในเดอนมถนายนอกดวย (เสยชวต 18


คน บาดเจบ 55 คน) - การประกาศสนบสนนการลกขนตอตานเผดจการของรฐบาลทหารอยปต พรอมกบเรยกรองใหคนอยปตเปลยนการชมนมทางการเมองเปน “ตลาดจฮด” (the market of Jihad) พรอมกบเรยกรองใหปฏเสธตอระบอบประชาธปไตยและความเปน “รฐโลกย” (secular state) - การโจมตตอเนองในอรกจำานวน 32 ครงในป 2012 มผเสยชวต 116 คนและบาดเจบ 299 คน - การโจมตในป 2013 ขยายพนทไปสซเรย และขณะเดยวกนกประสบความสำาเรจอยางมากในการพานกโทษหลบหนจากคก ปฏบตการ “แหกคกอาบ- การบ” ของอรกในเดอนมถนายน 2013 หนงสอพมพการเดยนรายงานวามนกโทษมากกวา 500 คนหลบหนได พรอมกบผนำาระดบสงของกลม ปฏบตการนใชรถระเบด 12 คน พรอมกบระเบดฆาตวตาย สนบสนนการโจมตดวยการใชจรวดและปนครก ภายใตชอ “ปฏบตการทำาลายกำาแพง” (The Destroying the Wall Operation) เพอปลดปลอยนกโทษ - อกความสำาเรจของการโจมตในปนคอการยดฐานทพอากาศ Menagh และขณะเดยวกนกขยายพนทปฏบตการเขาไปในตรกดวย เชน มรายงานจากหนวยขาววามการเตรยมรถบรรทกระเบดถง 7 คนเพอเตรยมการกอเหตกบเมองหลกของตรก เปนตน - ความสำาเรจอยางสำาคญเกดขนในป 2014 หลงจากเทศกาลปใหมเพยง 3 วน กลม IS กประสบความสำาเรจในการยดเมองฟารจา ซงเปนหนงในเมองหลกของอรกทอยทางภาคเหนอ ในขณะเดยวกนกลมกไดขยายปฏบตการของตนเขาไปในเลบานอน ดวยการกอเหตวางระเบดในเบรต ซงกคอการโจมตของกลมฮซบลเลาะหนนเอง พรอมๆ กนนอกดานหนงกตอสกบกลมกบฏอนๆ ของซเรย อนทำาใหกลม IS เปดศกกบทกฝายและทกกลม เชน รฐบาลอรก รฐบาลตรก กลมกบฏในซเรย และกลมตดอาวธในเลบานอน อยางไรกตาม กลมถกกดดนจนตองถอนกำาลงรบออกจากซเรยและในพนทใกลชายแดนตรกดวย และขณะเดยวกนกเนนปฏบตการในอรกมากขน ดง- นน ในเดอนมถนายน 2014 กลมประสบความสำาเรจอยางมากอกครงในการเขายดเมองโมซลไวได เมองนถอเปนเมองใหญและมงคงอนดบสองของอรก พรอมๆ กบยดเมองตกรต ซงเปนศนยกลางการบรหารของรฐบาลอรกในพนทดวย


ความสำาเรจเชนนทำาใหกลมตดอาวธของชาวสหนทตอตานรฐบาลอรกตดสนใจเขารวมกบกลม IS และขณะเดยวกนทหารอรกทเปนชาวสหนเองกม ความรสกทไมตองการรบกบกลมน เพราะมองวาเปนชาวสหนเหมอนกน การยดโมซลไวไดถอเปนความสำาเรจทงทางการเมองและการทหารอยางมาก เพราะไมเพยงแตยดททำาการรฐบาล สนามบน สถานตำารวจ มหาวทยาลย และธนาคารกลางไดเทานน หากแตยงหมายถงการยดครองบอนำามนในพนทอกดวย และทสำาคญโมซลเปนจดยทธศาสตรในการเชอมตอระหวางอรกกบซเรย การยดโมซลไดจงเปนเสมอนภยคกคามโดยตรงตอแบกแดดอกดวย นอกจากนมรายงานวาการยดธนาคารกลางไดนน ทำาใหกลมไดเงนและทองคำาเปนจำานวนถง 429 ลานเหรยญสหรฐ อนทำาใหมผตงขอสงเกตวา กลม IS เปนขบวนการตด- อาวธทรำารวยทสดในโลก เพราะยงรวมถงการควบคมพนททเปนบอนำามนอกดวย จากความสำาเรจของปฏบตการทางทหารทเกดขนจากการยดพนททางยทธศาสตรและเมองสำาคญๆ ของอรกเชนน ทำาใหในวนท 2 กรกฎาคม 2014 กลมจงประกาศให อบบกร บฆดาด เปน “กาหลบ” องคใหม และใหพนทในความยดครองเปน “รฐอสลาม” พรอมกบกลมประกาศชอใหมวากลม “รฐอสลาม” (The Islamic State) และตอมาในวนรงขนกลมกประสบความสำาเรจในการยดบอนำามนทใหญทสดของซเรย (al-Omar oilfield) และตอมาในเดอนสงหาคม กลมกประสบความสำาเรจในการยดเมองซมารและบอนำามน ในภาคเหนอของอรกเพมเตมอกจากชยชนะทไดจากการสรบกบชาวเครด สถานการณในเดอนสงหาคม 2014 เลวรายลงเมอกลม IS เปดการรกเขาลอมเมองแถบเทอกเขาซนจาร อนเปนทอาศยของชนกลมนอยชาวยาซด และ ขณะเดยวกนกเกดการรบอยางตอเนองกบกลมตดอาวธของชาวเครด สถานการณดจะทรดลงมากขนเมอรฐบาลอรกไมสามารถตานทานการรกดงกลาวได จนในวนท 7 สงหาคม ประธานาธบดโอบามาจำาเปนตองประกาศใหฝงบนรบของสหรฐฯ กลบเขาสปฏบตการทางทหารเหนอนานฟาอรกอกครง... สถานการณยงคงทรดลงตอเนองจากการสงหารหมชาวยาซด จนในวนท 16 สงหาคม สหภาพยโรปตกลงทจะสนบสนนดานอาวธใหแกกองกำาลงของเครด... ปจจบนกลมอาจจะถกจำากดจากปฏบตการโจมตทางอากาศของสหรฐฯ แตกมไดเกดขนในทกพนทของการรบ สภาพเชนนทำาใหการสรบในอรกเปน “ความทาทายใหม” สำาหรบการเมองโลกในปจจบนเปนอยางยง และในอกมมหนงการรบทเกดขนกคอ ภาพ


สะทอนของ “สงครามใหม” ในโลกรวมสมยในยคของเราอกดวย !

~4~วกฤตการณและสงครามในอรก

“สถานการณครงนเปนปญหาความมนคงแหงชาตของอเมรกา”

Ryan Crocker อดตเอกอครราชทตสหรฐฯ ประจำาอรก

ดเหมอนเราแทบจะตระหนกกนไมมากนกวา หลงจากการตดสนใจถอนทหารอเมรกนออกจากอรกในป 2011 และหลงจากการขนสอำานาจของรฐบาลใหมของนายกรฐมนตรนร อล-มาลก (Nouri Al-Maliki) [ดำารงตำาแหนง นายกรฐมนตร สมยท 3 จากการเลอกตงในเดอนเมษายน 2014] สถานการณการเมองและการสงครามในอรกมแนวโนมทแยลง สถานการณททรดตำาลงนน ไมใชเพยงเพราะการสรบยงคงเกดขนอยางทยงไมมแนวโนมจะยตลง หากแตยงเปนผลจากความแตกแยกภายใน โดยเฉพาะอยางยงจากปญหาความขดแยงทางศาสนาระหวางนกาย (หรอทเรยกวา “sectarian conflict”) ระหวางศาสนกชาวสหนและชาวชอะห ซงกมแนวโนมขยายตวเปนความรนแรงทมากขน อกทงการกำาเนดของ “ตวแสดงใหม” อน ไดแกการเคลอนไหวของกลมรฐอสลามแหงอรกและซเรย ซงประสบความสำาเรจในการเปดการโจมตทางทหารตอพนทในการควบคมของรฐบาลอรกและพนทในการปกครองของชาวเครดทางเหนอ จนการรกทางทหารครงนกลายเปน “วกฤตการณอรกครงท 3” อยางหลกเลยงไมได และกลายเปนความทาทาย ทงตอรฐบาลอรก และทาทายอยางมากตอการตดสนใจของทำาเนยบขาววาจะนำาไปส สถานการณ “สงครามอรกครงท 3” หรอไม ? กลมรฐอสลาม สถานการณสงครามในอรกหลงจากการโคนลมรฐบาลของประธานาธบดซดดม ฮสเซน ในป 2003 นน ไดทำาใหเกดกลมตดอาวธทเคลอนไหวตอตานการเขามาของกองกำาลงของตะวนตกหลากหลายกลม แตกลมหลกทสำาคญไดแก


“กลมอลกออดะหสาขาอรก” (Al-Qaeda in Iraq-AQI) [ชอเตมคอ องคกรจฮดทมฐานอยในประเทศสองแมนำา หรอ “The Organization of Jihad’s Base in the Country of the Two Rivers”] และตอมาในป 2006 กลมนไดดงเอากลมกอความไมสงบกลมเลกๆ ในอรกหลายกลมเขามาอยภายใตการนำาของ “สภาซรามจาฮดน” (The Mujahideen Shura Council) ครนในเดอนตลาคม 2006 การรวมกลมตดอาวธตางๆ ประสบความสำาเรจมากขนจนนำาไปสการ จดตงกลม “รฐอสลามแหงอรก” (The Islamic State of Iraq-ISI) ในชวงตนป 2013 กลมไดขยายปฏบตการทางทหารเขาไปในซเรยมากขน อนทำาใหกลมในอรกมพนทปฏบตการครอบคลมพนทของซเรยดวย จนในทสดชอของกลมไดปรบเปลยนเปนกลม “รฐอสลามแหงอรกและซเรย” (The Islamic State of Iraq and Syria-ISIS) หรอบางทกถกเรยกวากลม “รฐอสลามแหงอรกและซเรยใหญ” (The Islamic State of Iraq and Greater Syria-ISIL) [คำาวา “L” หมายถง Levant ซงมความหมายโดยตรงถง “the Greater Syria” อนมนยถงพนทภาคตะวนออกทางทะเลเมดเตอรเรเนยน กระทรวงการตางประเทศสหรฐฯ ใหใชชอยอวา “ISIL” มากกวาคำาวา “ISIS”] ผลของการกอตวของกลมดงกลาวทมาพรอมกบการขยายปฏบตการทางทหาร โดยเฉพาะในภาคเหนอของอรก จนสามารถยดครองเมองหลกในภาคนนได ทำาให ISIL กลายเปนกลมทถกจบตามองอยางมากในสถานการณสงครามปจจบน และตอมาในวนท 29 มถนายน 2014 ผลจากการยดครองดนแดนทเกดขน กลมไดจดตงระบอบการปกครองแบบ “กาหลบ” ขนอกครง และประกาศใหอบร บกร อล-บฆดาด เปนกาหลบองคใหม พรอมกนนนกใหพนทในความปกครองดงกลาวมสถานะเปน “รฐอสลาม” อนทำาใหกลมดงกลาวเปลยนชอจาก ISIL/ISIS เปนเพยง “IS” (Islamic State) แนวทางการปฏบตของ IS อาจจะแตกตางไปจากความรบรโดยทวไป เพราะในดานหนงเปนทชดเจนวา IS เปนกลมตดอาวธทมแนวคดแบบสดโตง และมปฏบตการทรนแรง หรอกลาวไดวากลมเดนตามแนวทางในแบบ “hard-line” ในอกดานหนงพวกเขาพยายามทจะทำา “งานมวลชน” กบประชาชนใน ทองถน หรออาจจะเรยกในทางทฤษฎของแนวคดยคปจจบนกคอ พวกเขาพยายามทำา “soft-power program” เชน การเขารวมงานบรการสงคม การทำาใหความรทางศาสนา ตลอดรวมถงการชวยในภารกจชวยเหลอประชาชน เชน


การซอมถนน หรอการชวยในเรองระบบไฟฟา กลม IS เนนถงการใชการโฆษณาชวนเชออยางมประสทธภาพ เชน ในชวงกลางป 2006 กลมกอตง “The al-Furqan Institute for Media Pro-duction” หรอสถาบนเพอการผลตสอ โดยสถาบนดงกลาวไดมการจดทำาแผนซด ดวด แผนภาพโปสเตอร จลสาร และการโฆษณาทางการเมองในเวบไซต อกทงยงมการจดตงมลนธสอคอ “The I’ tisaam Media Foundation” ในชวงตนป 2013 และเผยแพรโฆษณาผานแนวรวมสออสลามโลกหรอ “The Global Islamic Media Front” (GIMF) ตอมาในป 2014 กอตงศนย- สอมวลชนของตนคอ “The Al Hayat Media Center” โดยพงเปาไปสการโฆษณาชวนเชอกบผรบสารในโลกตะวนตก และสอถกผลตเปนภาษาตะวนตก เชน ภาษาองกฤษ เยอรมน ฝรงเศส และรสเซย และในปเดยวกนน กลมกยงกอตงมลนธดานสออกไดแก “The Ajnad Media Foundation” ซงจดทำา แผนขอมลเรองจฮด เปนตน เจาหนาทหนวยขาวตะวนตกถงกบประเมนวากลมนทำางานดานสอมากกวาบรษทเอกชนอเมรกนบางบรษทเสยอก ดงจะเหนไดวากลมไดใชสอสงคมในรปแบบตางๆ เชน การใชทวตเตอรเพอสงขอมลโฆษณาไปสกลมผสนบสนน เปนตน จนอาจกลาววากลมนมการใชสอสงคมหรอสอใหมมากกวากลมกอการราย อนๆ และแมจะมความพยายามในการปดชองทางของสอสงคม แตพวกเขากยงสามารถเปดชองทางผานระบบออนไลนอนๆ ได ตลอดรวมทงพยายามจดตง สาขาสอในรปแบบตางๆ เพอเปนชองทางเชอมตอกบจดสงขอมลหลกของกลมแหลงทน จากการศกษาของ RAND Corporation ในป 2014 โดยการรวบรวมจดหมายสวนตว รายงานคาใชจาย และรายชอสมาชกทยดไดจากกลมอลกออดะหสาขาอรก (AQI)/กลมรฐอสลามแหงอรก (ISI) พบวาในชวงระยะเวลา 5 ปจากป 2005 ถง 2010 นน รายไดของกลมทไดรบการบรจาคจากภายนอกคดเปนเพยงรอยละ 5 ของคาปฏบตการของกลมเทานน สวนรายไดทเหลอมาจากการสนบสนนภายในอรก นอกจากนพบวาหนวยปฏบตการขนาดเลก (หรอ “cell”) จะตองสงรายไดคดเปนรอยละ 20 ซงเปนรายไดทมาจากเงนคาไถจากการลกพา- ตว หรอมาจากการปฏบตการผดกฎหมายอนๆ รายไดทเกดขนนนจะถกสงใหแกผบงคบบญชาในระดบสง และพวก


เขาจะนำาเอารายไดเหลานแบงลงไปสเซลลในระดบจงหวด และเซลลในระดบทองถนเพอใชเปนทนในการปฏบตการ สำาหรบรายไดทเปนเงนสดนน กลมไดจากสมาชกในพนทโมซล (เมองใหญอนดบสองของอรก) เจาหนาทหนวยขาวกรองของอรกประเมนในชวงกลางป 2014 วา กลม IS มทรพยสนมลคาสงถง 2 พนลานเหรยญสหรฐ ซงอาจถอไดวากลมนเปนองคกรกอการรายทรำารวยทสดในโลก และ 3 ใน 4 ของมลคาทรพยสนดงกลาวเกดขนหลงจากกลมไดยดครองโมซลในเดอนมถนายน 2014 มลคานรวมถงเงนทไดจากการปลนธนาคารกลางของรฐบาลทโมซล ซงนาจะมมลคาถง 429 ลานเหรยญสหรฐ ตลอดรวมถงทองคำาทขโมยจากธนาคารตางๆ ในโมซลดวย (แมปจจบนจะมขอถกเถยงวาการปลนธนาคารดงกลาวเกดขนจรงหรอไม และมลคาของทรพยสนทไดจากธนาคารโมซลมมลคาเทาใด) นอกจากน กลมยงเรยกเกบคาคมครองจากบรรดาคนขบรถบรรทก หรอจากธรกจตางๆ อกทงแหลงของรายไดยงมาจากการปลนธนาคาร การปลนรานทอง และรายไดอกสวนยงมาจากการบรจาคของเอกชนในบรรดารฐอาวเปอรเซย แมรฐบาลอรกและอหรานจะกลาวหาวาซาอดอาระเบยและกาตารเปนผสนบสนนดานการเงนแกกลมน แตกไมมความชดเจนวาขอกลาวหาดงกลาวเปนจรงเพยงใด แตในความเปนจรงแลว กลมไดรบการสนบสนนดานการเงนจากปฏบต- การในซเรยตะวนออก เพราะในพนทนกลมไดควบคมบอนำามน และขณะเดยวกนกควบคมการคาของเถอน เชน การคาวตถโบราณ เปนตน และสำาหรบปฏบตการในพนทของซเรยเหนอ กลมไดรายไดมาจากการคานำามนดบและการขายไฟฟา มขอมลเชอวาไฟฟาดงกลาวอาจถกสงขายใหกบรฐบาลซเรยดวย อกทงกลมยงหารายไดดวยการจดทำารายงานของปฏบตการทางทหาร พรอมทงมตวเลขและสถตประกอบ ไมแตกตางจากรายงานของบรษทเอกชน โดยรายงานนจดทำาขนเพอใหผสนบสนนดานการเงนไดเหนผลงาน ดงเชนบรษท ธรกจโดยทวไปอาวธ กลมกอการรายโดยทวไปจะไมมอาวธหนก แตในกรณของกลม IS แตก- ตางออกไป กลมมอาวธจรวดประทบไหลแบบสตงเกอร (Stinger missiles) ใชในประจำาการ มปนใหญขนาด 155 มม. แบบเอม-198 มปนกลหนกของรสเซยแบบ DShk (ตดตงบนยานยนต) มปนตอสอากาศยาน มปนใหญอตตาจร


และมรายงานการขาวเชอวากลมนมอาวธปลอยแบบสกด (Scud missile) ในครอบครองจำานวน 1 ชด เมอกลม IS ประสบความสำาเรจในการยดสนามบนโมซลในเดอนมถนายน 2014 ทำาใหพวกเขาไดครอบครองเฮลคอปเตอรแบบแบลคฮอวค (UH- 60 Blackhawk) ไดจำานวนหนง และอกทงยงยดเครองบนขนสงอกดวย (ไมมความชดเจนวาเครองบนทถกยดมจำานวนเทาใด) แตหนงสอพมพเดอะการเดยน ประเมนวา โอกาสทกลมจะใชประโยชนจากอากาศยานดงกลาวยงไมเปนจรง เทาใดนก ประเดนทสำาคญกคอ เมอกลมเขายดมหาวทยาลยโมซลนน พวกเขาไดเขายดหองทดลองนวเคลยรของมหาวทยาลยดงกลาวดวย ทำาใหกลมไดครอบ- ครอง “วตถนวเคลยร” (nuclear materials) จำานวนหนง ผเชยวชาญดานอาวธนวเคลยรเชอวาการครอบครองวตถนวเคลยรเชนนจะเปนภยคกคามทสำาคญในอนาคต เพราะทตของอรกประจำาสหประชาชาตไดรายงานวาจำานวนของวตถนวเคลยรทกลม IS ไดไปนนมากพอทจะใชในการผลตอาวธทมอำานาจการทำาลายลางสง (WMD) แตผแทนของสำานกงานพลงงานปรมาณระหวางประเทศ (IAEA) กลบประเมนวาการครอบครองดงกลาวไมเปนภยคกคาม เพราะวตถนวเคลยรทถกยดไปนนเปนวตถ “เกรดตำา” และไมมผลทจะทำาใหเกดความเสยงตอการแพรกระจายของอาวธนวเคลยรในอนาคต ในสภาพเชนนคงตองยอมรบวากลม IS เปนขบวนการกอการรายทมอาวธหนก ตางจากกลมกอการรายอนๆ อยางมาก จนอาจจะตองยอมรบวากลมปจจบนไดกลายเปนขบวนการตดอาวธทนสมยในการตอสกบรฐบาลอรกและกบสหรฐฯ อยางไมเคยมมากอนอดมการณ กลม IS เปนขบวนการตดอาวธทมแนวคดแบบสดโตง หรอกลาวไดวาเปนกลมทเดนแนวทางเดยวกนกบกลมอลกออดะห และทสำาคญกลมสนบสนนแนวทางทถกเรยกวา “จฮดโลก” (Global Jihad) คอ การขยายการตอสของขบวนการตดอาวธเชนนไปสการตอสในระดบโลกนนเอง หากพจารณาถงพฒนาการของอดมการณแลว กลมกเหมอนกบกลมจฮดอนๆ รวมทงกลมอลกอ- อดะหทไดรบอทธพลทางความคดจากกลม “ภราดรภาพมสลม” (The Muslim Brotherhood) อนเปนขบวนการอสลามการเมองยคแรกทอาจสบถอยกลบไป


ถงยคทศวรรษของป 1920 ในอยปต ขบวนการเหลานจะมลกษณะรวมคลายๆ กนกคอ การตความทางศาสนาทเปนแนวทางตอตานตะวนตก พรอมกนนนกจะเดนไปในทศทางทใชความรนแรงเปนเครองมอทางศาสนา ตลอดรวมถงการตความวาผทไมเหนดวยกบแนวทางของตนนนเปน “พวกนอกศาสนา” ดงนน จงไมแปลกอะไรทกลมจะมชดความคด ในการสราง “รฐอสลาม” เพราะในทางอดมการณแลวกอาจกลาวไดวา กลม IS เปนสวนหนงของชดแนวคดทหวงจะถอยโลกกลบไปส “ยคแหงความรงเรองของอสลาม” โดยเฉพาะอยางยงในยคแรกๆ ของโลกอสลาม พรอมกบปฏเสธตอ “นวตกรรมและการตความ” ทเกดขนทางศาสนา และเชอวาสงเหลานเปนอนตรายและเปนความ “ฉอฉล” ทางศาสนา หรออกนยหนงกคอ “ความชวราย” ทางศาสนาทจะตองขจดออกไป เพอใหเกดความ “บรสทธ” ผลของอดมการณเชนนทำาใหพวกเขาเชอวารปแบบการปกครองในอดมคตกคอ การหนกลบไปสการสรางรฐอสลามหรอการสราง “รฐศาสนจกร” โดยม “กาหลบ” (Caliphate) เปนผปกครอง และดวยทศนะแบบจารตนยม สดโตงนน พวกเขาจงรบไมไดแมกระทงการปกครองของกาหลบในยคของจกรวรรดออตโตมน และมองวาการปกครองในยคดงกลาวเบยงเบนจากความ เปนอสลามทแทจรงวตถประสงค ดวยอดมการณดงกลาว วตถประสงคหลกของกลมจงไดแกการจดตงรฐอสลามขนในพนทการปกครองของพวกเขา อกทงโดยเปรยบเทยบ กลมมลกษณะของความเปนรฐมากกวากลมกอการรายอนๆ เชน เมอพวกเขายดพนทได ไมเพยงแตสถาปนาอำานาจการปกครองเทานน พวกเขายงนำาเอากฎหมายศาสนาอสลาม (Sharia Law) เขามาบงคบใชดวย การนำาเสนอแนวคดเรองรฐอสลามนน กลมมองวาพวกเขาประสบความสำาเรจมากขนจากปฏบตการทางทหารในการยดพนทเขามาไวในการปกครองของตน ดงนนในวนท 29 มถนายน 2014 กลมจงประกาศสถานะใหมดวยการตดคำาวา “อรกและพนทดานตะวนออกของทะเลเมดเตอรเรเนยน” (Iraq and the Levant) ออกจากชอของกลม ใหเหลอเพยงแคคำาวา “รฐอสลาม” (IS) พรอมกนนนกประกาศใหพนทภายใตการยดครองเปนรฐอสลาม โดยมกาหลบองคใหม ปกครอง


นอกจากน จากหลกฐานทปรากฏผานวดโอในชวงกลางป 2014 กลม IS ยงเสนอใหมการยกเลกเสนพรมแดนทแบงรฐในตะวนออกกลางออกทงหมด (หมายถงเสนแบงเขตนนทเขตอธปไตยของรฐตะวนออกกลางปจจบนทเกดจากความตกลง “Sykes-Picot Agreement” ในสมยสงครามโลกครงท 1) อนเปนความฝนของกลมทจะจดตงรฐอสลามขนโดยครอบคลมพนทของภมภาคตะวนออกกลางทงหมด !

~5~ความทาทายตอทำาเนยบขาว

“สหรฐฯ ไมสามารถและไมควรทจะแทรกแซงวกฤตการณทเกดขนในโลกทกครง แตในครงน

ขาพเจาเชอวาสหรฐฯ ไมสามารถปดตาตวเองได” ประธานาธบดโอบามา ถอยแถลงตอการตดสนใจสงเครองบนรบ ของสหรฐฯ กลบสปฏบตการเหนอนานฟาอรก 7 สงหาคม 2014

“เรายงชวยรฐบาลอรกตอสกบพวกนนมากเทาไร เรากยงกลายเปนเปาหมายการโจมตมากเทานน”

ไมเคล มอรเรล อดตรองผอำานวยการสำานกขาวกรองกลาง (CIA.) 10 สงหาคม 2014

สถานการณการสรบระหวางกลมรฐอสลาม (IS) [หรอชอเตมคอกลม “รฐอสลามแหงอรกและซเรย” (ISIS)] กบรฐบาลอรกขยายตวมากขน หลงจากกลมดงกลาวสามารถยดโมซลไดแลวในชวงเดอนมถนายน 2014 ทผานมา กลมไดเขาลอมพนทเทอกเขาซนจาร (Mount Sinjar) ซงเปนทอยของชนกลมนอย ชาว “ยาซด” (Yazidis) และขณะเดยวกนปฏบตการรกทางทหารเชนน กเทากบเปนภยคกคามตอชาวเครดโดยตรงอกดวย อกทงหากกลม IS ประสบความสำาเรจ


จากการรกทางทหารอยางตอเนอง กเปนความกงวลอยางมากวา ในทสดแลว เปาหมายสำาคญตอไปกคอการรกเขาตแบกแดด เพอโคนลมรฐบาลของนายก- รฐมนตรมาลก ทถกมองวาเปน “รฐบาลของชาวชอะห” ในสภาพเชนน ความกงวลทสำาคญกคอ หากกลม IS เปดการรกมากขนแลว รฐบาลอรกจะรบมอกบการเขาตแบกแดดไดเพยงใด เพราะผลของการรบเพอปองกนเมองโมซลนน กลายเปนภารกจทลมเหลวอยางมากของกองทพอรก แมจะมรายงานบางสวนกลาววาทหารในกองทพอรกไมตองการรบ เพราะความ เปนชาวสหน และไมตองการสกบ IS ซงกเปนขบวนรบของชาวสหน ในอกดานหนง กลม IS ถอวาเปนกลมทมความสดโตงอยางมาก เชน การสงหารชนกลมนอยยาซดในบรเวณภเขาซนจารเปนจำานวนมาก หรอการบงคบใหชาวครสตในพนททถกยดครอง คอเมอง Qaraqush ซงเปนเมองทมชาวครสตมากทสดในอรกตองเปลยนศาสนา และผปฏเสธจะถกตดศรษะ เปนตน อนทำาใหการสงหารชนกลมนอยเชนนกำาลงถกเรยกวาเปน “การฆาลางเผาพนธ” (genocide) ทกำาลงเกดขนในอรก (คำากลาวของ Vian Dakhil ผนำาชาว ยาซดในรฐสภาอรก) [ชาวยาซดเปนหนงในชนกลมนอยทเลกทสดของอรก ศาสนาของพวกเขาเปนยคกอนอสลาม อนเปนการผสมผสานความเชอของ 3 ศาสนาเขา ดวยกนคอ ศาสนาครสต ศาสนายดาย และศาสนาโซโรแอสเตอร) ปฏบตการทางทหารของ IS เชนนทำาใหเกดคำาถามโดยตรงวา “ใครจะหยดกลม IS ได ?” คำาตอบเชนนไมงายเลย เพราะถารฐบาลอรกถกปลอยใหตองรบมอแตเพยงฝายเดยวแลว หลายฝายกกงวลวาสถานการณสดทายจะจบลงแบบการรบ ทโมซลหรอไม เพราะสวนหนงของปญหาเกดจากนโยบายของรฐบาลแบกแดดเองทกอใหเกดความแตกแยกอยางมากระหวางชาวชอะหและชาวสหน ซงอกสวนของปญหาคขนานกบการขยายปฏบตการของ IS กคอ การตอสและความขดแยง ทางศาสนาระหวางศาสนกชนสองนกาย จนกลายเปนสงทเรยกในทางทฤษฎวาเปน “sectarian conflict” หรออกนยหนงกคอ เกดความขดแยงทมบรบททางศาสนาเขามาเปนปจจยของการตอสขนในสงคมอรก อนทำาใหนกวเคราะหหลายฝายกงวลอยางมาก หากกลม IS ซงเปนกลมตดอาวธของชาวสหนประสบความสำาเรจในทางทหารมากขนแลว ชาวสหนกจะยงเขารวมมากขน และความขดแยงเชนนอาจขยายตวเปน “สงครามระหวางนกาย” ไดไมยากนก ในขณะเดยวกน


กอาจทำาใหรฐบาลของนายกรฐมนตรมาลก ซงเปนชาวชอะหนนอยรอดไดลำาบาก คำาตอบในการปองกนอรกจงกลบไปอยกบทำาเนยบขาว แมประธานาธบดโอบามาจะตดสนใจถอนทหารอเมรกนออกไปจากอรกแลว แตสถานการณภายใตการบรหารของรฐบาลแบกแดดกไมไดมเสถยรภาพอยางททกฝายคาดหวง ดงนน เมอการสรบขยายตวมากขน ทกฝายจงอดไมไดทจะถามวาในทสดแลวรฐบาลวอชงตนจะตอบโตกบปฏบตการทางทหารของกลม IS อยางไร ในดานหนง ประธานาธบดโอบามาเองคงไมตองการทจะเขาไป “ตดกบ สงคราม” ในอรกอกครง แตการจะปลอยโดยใช “นโยบายแบบวางเฉย” กจะเปนการทำาลายเครดตของรฐบาลอเมรกนในเวทระหวางประเทศเสยเอง เพราะการไมเขาแทรกแซงดวยการปลอยใหสถานการณการสรบพฒนามากขนแลว สดทายอาจจบลงดวยความพายแพของรฐบาลแบกแดด แมจะมคำาอธบายวา รฐบาลอหรานคงจะไมยอมปลอยใหสถานการณในอรกพงทลายลงดวยความ พายแพ หรอในทำานองกลบกน หากอหรานตดสนใจแทรกแซงจนสามารถหยดยง ปฏบตการทางทหารของกลม IS ไดแลว เครดตทางการเมองกจะตกไปอยกบอหรานโดยปรยาย ทงทในความเปนจรง สหรฐฯ เขาไปมบทบาทในอรกตงแตตนจากการตดสนใจเปลยนแปลงระบอบการปกครองและการโคนลมรฐบาลของประธานาธบดซดดม ฮสเซน ในป 2003 ในอกดานหนง รฐบาลของประเทศตะวนตกอาจจะไมอยากเขาไปยง- เกยวกบสถานการณในอรก ไมใชแตเพยงการกลวการตดกบสงครามเทานน หากแตกลม IS ยงใชวธทจะไมโจมตเปาหมายของประเทศตะวนตก ซงดจะแตกตาง จากทศทางของกลมอลกออดะห ทมงเปาการทำาลายประเทศตะวนตกโดยตรง อกทงยงเกดความเชอจากการประเมนสถานการณวา ในทสดแลวคนสวนใหญในภมภาคเปอรเซยหรอภมภาคตะวนออกกลางโดยรวมจะไมยอมรบกบ “อดมการณของความรนแรงและความโหดราย” จากปฏบตการของกลม ซงจะทำาใหกลม ดำารงอยไดอยางลำาบากในระยะยาว ในขณะเดยวกนกมความหวงในอกแบบหนงวาการแขงขนในการสรางอทธพลระหวางอลกออดะหกบกลม IS จะพฒนาไปสการตอสกน จนนำาไปสการทำาใหแตละฝายออนแอลง แตสงนกยงไมใชสงทจะเกดขนในระยะสน ดง- นน ปญหาในระยะสนจงเปนความทาทายอยางมาก เพราะยงปลอยสถานการณไปเรอยๆ กจะยงทำาใหชยชนะของกลม IS เกดความเขมแขงมากขน และอาจ


จะกลายเปนปญหาทยงยากขนในระยะยาวอยางหลกเลยงไมได หรอกลาวในทางทฤษฎกคอ จะตองไมปลอยใหกลม IS สามารถสรางความมนคงของอำานาจ (consolidate) และชยชนะทเกดขนได ขอเสนอทสำาคญอกสวนหนงกคอ ไมใชแตเพยงสหรฐฯ จะตองทงระเบดตอเปาหมายของกลม IS เทานน หากแตยงจะตองตดอาวธกบพวกเครดใหสามารถตานทานการเขาตของกลม IS ดวย กองกำาลงของเครดหรอ “เพรช- เมอรกา” (Peshmerga) ยงจำาเปนตองไดรบการสนบสนนดานอาวธจากสหรฐฯ เพราะการกระทำาเชนนจะทำาใหเพรชเมอรกามความเขมแขงมากขนจนอาจทานการเขาตของกลม IS ได และขอเสนออกสวนหนงกคอการจดตงฐานทพอากาศของสหรฐฯ ในพนทของเครด ตามขอเสนอของผนำารฐบาลทองถนของชาวเครด (The Kurdistan Regional Government) โดยสหรฐฯ สามารถใชประโยชนจากฐานทพน กบทงอากาศยานทมนกบน และกบ “โดรน” หรออากาศยานไร- คนขบ ซงจะดำาเนนทงภารกจการบนลาดตระเวนและการโจมตทางอากาศ การดำาเนนนโยบายในทศทางเชนนนอกจากจะชวยลดอทธพลของอหรานลงไดบางแลว กยงจะชวยในการยนการขยายอทธพลและการรกทางทหารของกลม IS ไดอกดวย แตนโยบายเชนนกเปนปญหาของวอชงตนมาโดยตลอด เพราะสหรฐฯ เองไมเหนดวยกบการแยกตวของเครดออกเปนประเทศเอกราชใหม แมวาเครดจะรวมมออยางแขงขนกบกองทพสหรฐฯ ในสงครามอาวเปอรเซย (สงครามอรกครงแรก) ในป 1991 หรอในสงครามโคนประธานาธบดซดดม (สงครามอรกครงท 2) ในป 2003 กตาม นโยบายทชดเจนของสหรฐฯ กคอ สหรฐฯ พยายามทจะสรางใหรฐบาลแบกแดดมความเขมแขงและดำารงบรณภาพ เหนอดนแดนไวได ในระยะสน แมสหรฐฯ จะยงไมมความชดเจนวาจะตดอาวธใหแกกองกำาลงของชาวเครดหรอไม แตวาทจรงแลว ทางเลอกเชนนอาจจะเปนหนงในทางออกในนโยบายของสหรฐฯ ในอนาคต เพราะแรงกดดนสำาคญอาจจะเปน ผลมาจากความไมมประสทธภาพของกองทพอรกในการตอสกบกลม IS อยางไรกตาม สงททำาเนยบขาวจะทำาไดในสถานการณเฉพาะหนากคอ การตดสนใจในวนพฤหสบดท 7 สงหาคมทผานมา โดยการสงกำาลงรบทางอากาศกลบเขาสนานฟาของอรกอกครง แตกำาลงรบชดนไมไดรวมการใชกำาลงทางบกอกแตอยางใด ซงแนวคดในการใชกำาลงทางอากาศเชนนเปนสงทนกคดหลายคน


ตองการใหทำาเนยบขาวตดสนใจใชตงแตตน เพราะมองวาการไมตดสนใจใชกำาลงทางอากาศเพอยบยงการรกของกลม IS นน ทำาใหกลมขยายอทธพลไดมากขนในซเรย ตลอดรวมไปถงประสบความสำาเรจในการเปดการรบในภาคเหนอของอรก ทำาเนยบขาวพยายามจะยำาทศทางในนโยบายของประธานาธบดโอบามา มาโดยตลอดวา “อำานาจทางทหารไมใชคำาตอบของการแกปญหา” ในขณะเดยวกนกพยายามนำาเสนอถงทศทางใหมทดำาเนนมาตรการทางการทต พรอมกบการสราง “หนสวนทางการเมอง” กบรฐบาลและกองกำาลงในพนทแทน นอกจากน สงทเปนปญหาสำาคญของนโยบายอเมรกนตอสถานการณในอรกกคอ ความตองการของประธานาธบดทจะเปนผยตสงครามของสหรฐฯ ในอรก ประกอบกบขอจำากดททำาเนยบขาวรบรมาโดยตลอดกคอ สาธารณชนสวนใหญในสงคมอเมรกนไมเหนดวยกบการแทรกแซงทางทหารกบปญหาในตะวนออกกลาง ดง- นน สงทประธานาธบดโอบามาทำาไดในสถานการณเชนนกคอ การตดสนใจใชกำาลงทางอากาศ เพอไมใหเปนขอจำากดตอการพาสหรฐฯ กลบสปฏบตการในอรก เพราะอยางนอยการใชกำาลงรบทางอากาศกไมมความผกมดทางการเมองมากเทากบการสงกำาลงรบทางบกกลบเขาสพนทของอรกอกครง และการตดสนใจเชนนนกอาจกลายเปน “สงครามอรกครงท 3” ไดไมยากนก ทำาเนยบขาวปจจบนจงตระหนกดวา หากตดสนใจใชกำาลงทางบกกจะตองเผชญกบผลทจะเกดขนไมแตกตางจากป 2003 ในยคของประธานาธบดจอรจ บช (ผลก) ในขณะเดยวกน สหรฐฯ เองกมแรงกดดนจากสถานการณในซเรยและในลเบย ซงในดานหนงกมเสยงเรยกรองใหทำาเนยบขาวตดสนใจใชกำาลงทหารเขาแทรกแซง แตผนำาสหรฐฯ กดจะรกษาทศทางทจะไมใชกำาลงรบของสหรฐฯ ในทงสองกรณดงกลาว อยางนอยคำาเตอนของโดนลด รมสเฟลด อดตรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมสหรฐฯ ทกลาวในป 2003 วา สงครามในอฟกานสถานและในอรกจะเปนเรอง “ยาวและยากลำาบาก” ซงคนอเมรกนจะ “เหนอยหนาย” กบสภาพเชนนอนสงผลใหการเขาไปผกมดอยกบสถานการณสงครามเชนนทำาลายเรองสนบสนนในการเมองอเมรกน เทาๆ กบการไมไดรบความสนบสนนจากประชาคมระหวางประเทศเทาทควร ในอกดานหนงของความทาทายกคอ สหรฐฯ จะจดเตรยมแผนในการ “สรางชาต” ของประเทศทตกอยภายใตสถานการณสงครามเชนนอยางไร กลาว- คอ ถายอมรบวาอรกและอฟกานสถานกำาลงเผชญกบ “สงครามใหม” ประเทศ


ทงสองกจะตองม “ผนำาใหม” ทจะสามารถรวบรวมกลมตางๆ ทแตกแยกกน ภายใตสภาพสงครามเชนนใหได ซงกคอการทผนำาของสหรฐฯ เองกจะตองละเอยดออนและพรอมทจะเหนในรายละเอยดของแผนปฏบตทหนงสอพมพนวยอรกไทมเรยกวา “ถนนสายกลางทางทหาร” (The Military Middle Road) หรออกนยหนงกคอ ทำาอยางไรทจะพบกบคำาตอบวา “สงครามเชนไรท ระบอบประชาธปไตยสามารถใหการสนบสนนและยอมรบได” จากทกลาวในขางตนสามารถสรปงายๆ ไดประการเดยววา สถานการณ การสรบในอรกครงนทาทายตอการดำาเนนนโยบายของสหรฐฯ เปนอยางยง !

~6~13 ป จากนวยอรกสแบกแดด

“กลมรฐอสลามคอทายาทผรบมรดกตวจรงจากพนยกรรมของอสะมะห บนลาดน”

Yishai Schwartz 11 กนยายน 2014

เหตการณการโจมตตกเวลดเทรดหรอทเรยกกนวา “9/11” นน เวยนมาครบ 13 ป พรอมกบความเปลยนแปลงของสถานการณโลกและการกอการรายอยางมาก ดงจะเหนไดวาผลจากการโจมตดงกลาวนำาไปส “สงครามอรกครงท 2” ดวยการสงกำาลงรบของสหรฐฯ และองกฤษเขาไปทำาการเปลยนแปลงการปกครองในเดอนมนาคม 2003 จนสดทายเมอมการเปลยนผนำาในทำาเนยบ- ขาว และนำาไปสการตดสนใจถอนทหารอเมรกนออกจากอรกในเดอนธนวาคม 2011 หรออกนยหนงกคอสงครามของสหรฐฯ ในอรกจบลงแลวในตอนปลายป 2011 และเชนเดยวกบป 2011 กเปนปของเหตใหญทเปนดงชยชนะของสหรฐฯ กคอ ความสำาเรจในการตดตามจนสามารถสงหารอสะมะห บนลาดนไดในวนท 2 พฤษภาคม 2011 ทปากสถาน คงไมแปลกนกถาจะกลาววา หนงทศวรรษหลงเหตการณ 9/11 จะเปนชวงเวลาของชยชนะทางทหาร อยางนอยกเหนไดถงการยตบทบาททเปนดงตำานานของ “มหาบคคล” ในการกอการรายอยางบนลาดน ขณะเดยวกนสหรฐฯ กสามารถ


ถอนตวออกจากอรก พรอมกบสงมอบการปกครองใหผนำาชาวอรก แมจะไมเปนไปตามความหวงของผนำาสหรฐฯ ทงหมด แตอยางนอยกเปนการถอนตวออกจาก “กบดกสงคราม” ในอรก เพราะการคงกำาลงรบอยตอไปเรอยๆ สดทายแลวสงทเกดขนอาจจะกลายเปนพนธกรณทถอนตวไมไดดงเชนทเคยเกดขนมาแลวในสงครามเวยดนาม การตดกบดกสงครามแบบในเวยดนามจงกลายเปนบทเรยนใหญทผนำาอเมรกนจะตองหลกเลยงไมนำาพาประเทศเขาไปสกบดกดงกลาว... 10 ปผานไปจงเปนเสมอนกบการ “ถอนหายใจเฮอกใหญ” ของผนำาทำาเนยบขาวทพาตวพนออกจากสถานการณสงครามในอรกได แมจะมเสยงวพากษวจารณตามหลงมากตามท แตอยางนอยประธานาธบดโอบามากพาทหารอเมรกนกลบบานได จากการเรมปฏบตการทางทหารของกองทพสหรฐฯ ในเดอนมนาคม 2003 จนถงการถอนทหารออกจากอรกในเดอนธนวาคม 2011 สหรฐฯ สญเสยกำาลงพลถง 4,500 นาย และในทามกลางสถานการณสงคราม ประมาณวาประชาชนอรกสญเสยชวตสงถง 100,000 คน และรฐบาลทำาเนยบขาวกมคาใชจายทางทหารมากถง 3 ลานลานเหรยญสหรฐ สงครามอรกครงท 2 เปนรายจายสงในการเมองอเมรกน และเชนเดยวกบปญหาสงครามในเวยดนาม ผคนในสงคมอเมรกนเรมเบอหนายกบสงคราม จนผนำาอเมรกนตองตดสนใจถอนตวออกจากอรก ไมใชแคเพยงการรกษาชวตของทหารอเมรกนเทานน หากแตยงมความหมายโดยตรงถงการรกษา ฐานทางการเมองอกดวย 10 ปหลงจากเหตการณ 9/11 พรอมกบการสญเสยของอสะมะห บนลาดนในป 2011 แลว ขบวนการกอการรายขนาดใหญอยางอลกออดะหกออนแรง ลง การกลาวเชนนมไดดแคลนวาอลกออดะหไมเปนภยคกคามอกตอไป แตหากเปรยบเทยบกบในชวงทบนลาดนยงมชวตอย อลกออดะหมพลงมากกวา แตหลงจากถกปราบปรามอยางหนก อลกออดะหคอยๆ ออนแรงลง ยงหลงจากการสญ- เสยชวตของผนำาในตำานาน กนำาไปสการตอสแยงชงการนำาภายในองคกร ตองยอมรบวาในขณะนอลกออดะหออนแรงลงอยางมาก ในสภาพเชนนมคำาถามเกดขนเสมอวา ถาอลกออดะหออนแรงลงแลว จะมองคกรใดขนมาสบทอดการนำา หรอการเขามาทำาหนาทเปนองคกรนำาในการกอการรายดงเชนทอลกออดะหเคยมฐานะเชนนมากอนหรอไม แลวในทสด คำาตอบกเกดขนทอรก การแตกตวออกของขบวนการตดอาวธจากอลกออดะหสาขาอรก (AQI) [องคกรนถกจดตงขนในป 1999 และทำาหนาทเปนองคกรนำาในการ


ทำาสงครามกอความไมสงบกบทงรฐบาลอรกและกบกองกำาลงของสหรฐฯ ทเขามาหลงจากการบกในป 2003] การแตกตวออกเชนนนำาไปสการจดตงกลม “รฐอสลามแหงอรก” (The Islamic State of Iraq หรอ ISI) ในเดอนตลาคม 2006 ตอมากลมไดขยายปฏบตการทางทหารมากขนและขยายเขาไปสซเรย ความสำาเรจในซเรยทำาใหกลมปรบชอของตนเองเปนกลม “รฐอสลามแหงอรกและซเรย” (The Islamic State of Iraq and Syria หรอ ISIS) ตองยอมรบวากลมรฐอสลามแหงอรกและซเรยภายใตการนำาของ อบ บกร อล-บฆดาด (Abu Bakr al-Baghdadi) ประสบความสำาเรจทงในทางการเมองและการทหาร กลมไมเพยงแตขยายปฏบตการทางทหารจนแทบจะเปนเสมอนกองกำาลงรบตามแบบเทานน กลมยงมอาวธหนกเขาประจำาการ อกดวย ซงแตกตางจากกลมกอการรายโดยทวไปทเปนการรบนอกแบบ กลมเปดการโจมตในลกษณะของสงครามตามแบบจนถงขนสามารถยดครองพนทขนาดใหญได และทำาการรบทงในอรกและซเรยคขนานกนไป โดยเฉพาะอยางยงการ เปดปฏบตการทางทหารในภาคเหนอของอรก (The Northern Iraq Of-fensive) ทดำาเนนสบเนองจากเดอนมถนายน จนถงเดอนสงหาคม 2014 ผลของการเปดการรกเชนน กองทพอรกแตกพายอยางไมเปนขบวน เมองโมซลซงเปนเมองใหญอนดบสองของอรก และเปนเมองใหญทางภาคเหนอของประเทศ ถกกลมบกเขายด และหวงทจะเปดเสนทางการบกยดแบกแดดในอนาคต ผลของความสำาเรจเชนนทำาใหมผคนเขารวมกลมมากขน มตวเลขประมาณการวากอนเขายดโมซลกลมนนาจะมกำาลงพลเพยง 2,000-3,000 นาย แตหลงจากนนมผเขารวมมากขน จนไมมตวเลขกำาลงพลทชดเจนในปจจบน ประกอบกบนโยบายของรฐบาลอรกปจจบนททำาใหเกดความแตกแยกอยางมากระหวางศาสนกสหนและชอะห สภาพเชนนทำาใหชาวสหนสวนหนงตดสนใจใหความสนบสนนกลมมากขน โดยเฉพาะอยางยงการตดสนใจเขารวมการตอสดวยกำาลงอาวธ เพราะมองวากลมเปนตวแทนของชาวสหน จนกระทงในวนท 29 มถนายน 2014 กลมไดประกาศจดตงระบอบการ ปกครองแบบ “กาหลบ” ขน (หรอเปน Caliphate State) โดยมอล-บฆดาดเปนกาหลบองคใหม และประกาศปรบชอกลมเปน “รฐอสลาม” เพอบงบอก ถงความตองการของกลม และขณะเดยวกนกเปนการสงสญญาณอยางชดเจนถงความปรารถนาในการกอตง “รฐศาสนา” ขนภายใตพนทการปกครองของตน


และในขณะเดยวกนกหวงอยางมากวา การประกาศเชนนจะเปน “จดขาย” ใหบรรดากลมจารตนยมเขารวมกบตนมากขน และตอมาในวนท 2 กรกฎาคม 2014 กาหลบองคใหมกประกาศใหบรรดามสลมทวโลกสามคคกนภายใตการนำาของเขา...องคกาหลบแสดงออกไมแตกตางกบการประกาศการนำาของบนลาดนในการตอสกบโลกตะวนตก ในขณะเดยวกนกลมรฐอสลามกแสดงออกอยางสดโตง ไมวาจะเปนการตดศรษะนกขาวอเมรกน 2 คนทถกลกพาตวไป การลกพาผหญงชาวยาซด 400 คน จากเทอกเขาซนจารไปบงคบขายบรการทางเพศ ตลอดรวมถงการสงหารโหดไมวาจะเปนชายชาวยาซดหรอทหารอรกกตาม จนกระทงสหรฐฯ และสหประชาชาต ประกาศวาการกระทำาของกลมรฐอสลามเขาขาย “การฆาลางเผาพนธ” ถาจะกลาววจารณวาปฏบตการของอลกออดะหมความสดโตง ดเหมอนวาวนนกลมรฐอสลามดจะมความสดโตงมากกวา จนความสำาเรจและการขยายปฏบตการทางทหารของกลมกลายเปนความทาทายอยางมากกบความมนคง ทงในระดบโลกและในภมภาคอาวเปอรเซย และแนนอนวาความทาทายเชนนกลาย เปนคำาถามทกลบไปสทำาเนยบขาวอยางหลกหนไมพนอกครง ความหวงของ ประธานาธบดโอบามาทจะถอยนโยบายสหรฐฯ ออกจากปญหาในอรกดวยการถอนทหารออกไปในปลายป 2011 ดจะไมเปนจรง เพราะเมอสถานการณความรนแรงขยายตวมากขน หลายๆ ฝายกหนกลบไปจบตาดสหรฐฯ อยางหลกเลยงไมได และในสถานะของความเปนรฐมหาอำานาจใหญ ทำาเนยบขาวเองกไมอยใน ฐานะทจะหนหลงทงปญหาในอรกไปได และการกระทำาเชนนนกจะกลายเปนการ ทำาลายเครดตของรฐบาลอเมรกนเอง และหากกลมรฐอสลามรบชนะในภาคเหนอและสามารถตลงมาจนสามารถยดแบกแดดไดแลว ผลกระทบทเกดขนอาจจะใหญเกนกวาทจะควบคมได... ทำาเนยบขาวไมมทางเลอกมากนก นอกจากจะ ตองคดเปดปฏบตการทางทหารตอบโตในรปแบบใดรปแบบหนง ทงเพอหยด- ยงการรกของกลมรฐอสลาม และในอกดานหนงกเพอแสดงออกวาสหรฐฯ จะยงสามารถคมครองรฐบาลแบกแดดได และขณะเดยวกนกสามารถปองกนภยคกคามในภมภาคอาวเปอรเซยไดดวย ดงนน หากยอนกลบไปเปรยบเทยบกบเหตการณ 9/11 แลว ความเหมอนประการสำาคญกคอ สหรฐฯ กำาลงเผชญกบความสดโตงของกลมตดอาวธของชาวมสลม เพยงแตเมอ 13 ปทแลว เหตความรนแรงเกดขนในบานของสหรฐฯ เอง


แตครงนเหตเกดในบานทมสหรฐฯ เปนผดแล เพราะสำาหรบรฐบาลอรกปจจบน ไมวารฐบาลวอชงตนจะคดอยางไร หรอจะหงดหงดอยางไรกบการดำาเนนนโยบายของรฐบาลเชนนกตาม แตกเปนรฐบาลททำาเนยบขาวเปน “หมอทำาคลอด” อนสงผลใหสหรฐฯ อยในฐานะลำาบากทจะปฏเสธถงพนธะดานความมนคงทมตออรกในปจจบน ดงไดกลาวแลววาหากวอชงตนตดสนใจหนหลงใหแลว และแบกแดดถกตแตกเหมอนกรณโมซลแลว ความเสยหายทงทางการเมองและความมนคง กจะเกดแกสหรฐฯ เองอยางไมอาจปฏเสธได ความทาทายในทางทหารเมอ 13 ปทแลวกคอ หลงเหตการณทเวลดเทรด ประธานาธบดบชกตดสนใจใชกำาลงเขาโคนลมรฐบาลทาลบนในอฟกานสถาน และ ปฏบตการกวาดลางและทำาลายกองกำาลงของกลมอลกออดะหในประเทศดงกลาวในชวงปลายป 2001 และตอมากขยายไปสการปฏบตโคนลมรฐบาลอรกในชวงตนป 2003 อยางนอยในทางยทธการพอจะกลาวไดวา สหรฐฯ ชนะสงครามทางทหารทงในอฟกานสถานและในอรก แตการตดสนใจในป 2014 ภายใตสถานการณปจจบน ดจะมขอจำากดสำาหรบทำาเนยบขาวมากขน แตดงททราบกนวา สงครามเชนนมคาใชจายสงเสมอ โดยเฉพาะกรณสงครามในอรก และตอมานำาไปสการจดตงรฐบาลนยมตะวนตกในแบกแดดนน ไดกลายเปนปจจยททำาใหกลมตดอาวธจารตนยมสามารถใชขยายผลในการระดมอาสาสมครเขาตอสกบการยดครองของฝายตะวนตก ดงจะเหนไดวาสงครามอรกครงท 2 (2003) ไมงายเหมอนสงครามอรกครงท 1 (1991) และเนนการใชกำาลงทางอากาศและเทคโนโลยทหารสมรรถนะสงเปนเครองมอในการทำาลาย ขดความสามารถทางทหารของกองทพอรก จนอาจกลาวไดวาหลงจากสงครามอรกครงท 1 แลว กองทพอรกไมไดมพลงอำานาจทางทหารเหมอนเดมอกตอไป แตปญหากคอสงครามทสบเนองจากชยชนะในการลมรฐบาลของประธานาธบดซดดม ฮสเซนในป 2003 ไดกลายเปน “สงครามยดเยอ” ทใชรปแบบเกาของ “สงครามกอความไมสงบ” เปนปจจยในการขบเคลอนสงคราม และในอกดานกคอ สงครามนมสวนโดยตรงตอการสรางกลมตดอาวธขนในสงคมอรก ซงกลมรฐอสลามกเปนผลผลตจากเงอนไขเชนนดวย หรอกลาวไดวา กลมกอความไมสงบเหลานลวนเปนผลผลตจากสงครามดงกลาว และอาศยการตอสกบตะวนตกเปนปจจยของการระดมการตอส ภายใตแรงกดดนเชนน ในทสดแลว ทำาเนยบขาวกประกาศใหเปดการ


โจมตทางอากาศตอเปาหมายในอรกอกครงในวนท 7 สงหาคม 2014 พรอมกบการสงความชวยเหลอดานมนษยธรรมใหประชาชนในพนททถกยดครอง และเมอความรนแรงขยายตวมากขน ในวนท 22 สงหาคม สหรฐฯ กประกาศขยายการโจมตทางอากาศตอเปาหมายในซเรยอกดวย พรอมกบสหภาพยโรปกประกาศการตอสกบกลมรฐอสลามเชนกน จนในวนท 10 กนยายน ประธานาธบดโอบามาไดประกาศดวยการแถลงอยางชดเจนทจะทำาสงครามกบกลมรฐอสลาม เมอ 13 ปทแลว ประธานาธบดบช กประกาศสงครามกบอลกออดะห เปนแตเพยงครงนทำาเนยบขาวไมตดสนใจ “ลงดน” หากแต “เดนอากาศ” โดยใชนภานภาพเปนเครองมอหลกแทน... หรอวาสงครามอรกครงท 3 เปน “สงครามทางอากาศ” !


~ภาคผนวก~

ถอยแถลงของประธานาธบดโอบามาเกยวกบ ISIL

The White HouseOffice of the Press SecretarySeptember 10, 2014Statement by the President on ISIL

My fellow Americans, tonight I want to speak to you about what the United States will do with our friends and allies to degrade and ultimately destroy the terrorist group known as ISIL. As Commander-in-Chief, my highest priority is the security of the American people. Over the last several years, we have consistently taken the fight to terrorists who threaten our country. We took out Osama bin Laden and much of al Qaeda’s leadership in Afghanistan and Pakistan. We’ve tar-geted al Qaeda’s affiliate in Yemen, and recently eliminated the top commander of its affiliate in Somalia. We’ve done so while bringing more than 140,000 American troops home from Iraq, and drawing down our forces in Afghanistan, where our combat mission will end later this year. Thanks to our military and counterterrorism professionals, America is safer. Still, we continue to face a terrorist threat. We can’t erase every trace of evil from the world, and small groups of killers have the capacity to do great harm. That was the case before 9/11, and that remains true today. And that’s why we must remain vigilant as threats emerge. At this moment, the greatest threats come from the Middle East and North Africa, where radical groups exploit grievances for their own gain.


And one of those groups is ISIL-which calls itself the “Islamic State.” Now let’s make two things clear: ISIL is not “Islamic.” No religion condones the killing of innocents. And the vast majority of ISIL’s victims have been Muslim. And ISIL is cer-tainly not a state. It was formerly al Qaeda’s affiliate in Iraq, and has taken advantage of sectarian strife and Syria’s civil war to gain territory on both sides of the Iraq-Syrian border. It is recognized by no government, nor by the people it subjugates. ISIL is a terrorist organization, pure and simple. And it has no vision other than the slaughter of all who stand in its way. In a region that has known so much bloodshed, these terrorists are unique in their brutality. They execute captured prisoners. They kill children. They enslave, rape, and force women into marriage. They threatened a religious minority with genocide. And in acts of barbarism, they took the lives of two American journalists-Jim Foley and Steven Sotloff. So ISIL poses a threat to the people of Iraq and Syria, and the broader Middle East-including American citizens, per-sonnel and facilities. If left unchecked, these terrorists could pose a growing threat beyond that region, including to the United States. While we have not yet detected specific plotting against our homeland, ISIL leaders have threatened America and our allies. Our Intelligence Community believes that thousands of foreigners-including Europeans and some Americans-have joined them in Syria and Iraq. Trained and battle-hardened, these fighters could try to return to their home countries and carry out deadly attacks. I know many Americans are concerned about these threats. Tonight, I want you to know that the United States of America is meeting them with strength and resolve. Last month, I ordered our military to take targeted action against


ISIL to stop its advances. Since then, we’ve conducted more than 150 successful airstrikes in Iraq. These strikes have pro-tected American personnel and facilities, killed ISIL fighters, destroyed weapons, and given space for Iraqi and Kurdish forces to reclaim key territory. These strikes have also helped save the lives of thousands of innocent men, women and children. But this is not our fight alone. American power can make a decisive difference, but we cannot do for Iraqis what they must do for themselves, nor can we take the place of Arab partners in securing their region. And that’s why I’ve insisted that additional U.S. action depended upon Iraqis forming an inclusive government, which they have now done in recent days. So tonight, with a new Iraqi government in place, and following consultations with allies abroad and Congress at home, I can announce that America will lead a broad coalition to roll back this terrorist threat. Our objective is clear: We will degrade, and ultimately destroy, ISIL through a comprehensive and sustained counter-terrorism strategy. First, we will conduct a systematic campaign of airstrikes against these terrorists. Working with the Iraqi government, we will expand our efforts beyond protecting our own people and humanitarian missions, so that we’re hitting ISIL targets as Iraqi forces go on offense. Moreover, I have made it clear that we will hunt down terrorists who threaten our country, wherever they are. That means I will not hesitate to take action against ISIL in Syria, as well as Iraq. This is a core principle of my presidency: If you threaten America, you will find no safe haven. Second, we will increase our support to forces fight-ing these terrorists on the ground. In June, I deployed several hundred American servicemembers to Iraq to assess how we


can best support Iraqi security forces. Now that those teams have completed their work-and Iraq has formed a government -we will send an additional 475 servicemembers to Iraq. As I have said before, these American forces will not have a combat mission-we will not get dragged into another ground war in Iraq. But they are needed to support Iraqi and Kurdish forces with training, intelligence and equipment. We’ll also support Iraq’s efforts to stand up National Guard Units to help Sunni communities secure their own freedom from ISIL’s control. Across the border, in Syria, we have ramped up our military assistance to the Syrian opposition. Tonight, I call on Congress again to give us additional authorities and resources to train and equip these fighters. In the fight against ISIL, we cannot rely on an Assad regime that terrorizes its own people -a regime that will never regain the legitimacy it has lost. Instead, we must strengthen the opposition as the best coun-terweight to extremists like ISIL, while pursuing the political solution necessary to solve Syria’s crisis once and for all. Third, we will continue to draw on our substantial counterterrorism capabilities to prevent ISIL attacks. Working with our partners, we will redouble our efforts to cut off its funding; improve our intelligence; strengthen our defenses; counter its warped ideology; and stem the flow of foreign fighters into and out of the Middle East. And in two weeks, I will chair a meeting of the U.N. Security Council to further mobilize the international community around this effort. Fourth, we will continue to provide humanitarian as-sistance to innocent civilians who have been displaced by this terrorist organization. This includes Sunni and Shia Muslims who are at grave risk, as well as tens of thousands of Chris-tians and other religious minorities. We cannot allow these communities to be driven from their ancient homelands.


So this is our strategy. And in each of these four parts of our strategy, America will be joined by a broad coalition of partners. Already, allies are flying planes with us over Iraq; sending arms and assistance to Iraqi security forces and the Syrian opposition; sharing intelligence; and providing bil-lions of dollars in humanitarian aid. Secretary Kerry was in Iraq today meeting with the new government and supporting their efforts to promote unity. And in the coming days he will travel across the Middle East and Europe to enlist more partners in this fight, especially Arab nations who can help mobilize Sunni communities in Iraq and Syria, to drive these terrorists from their lands. This is American leadership at its best: We stand with people who fight for their own freedom, and we rally other nations on behalf of our common security and common humanity. My administration has also secured bipartisan support for this approach here at home. I have the authority to ad-dress the threat from ISIL, but I believe we are strongest as a nation when the President and Congress work together. So I welcome congressional support for this effort in order to show the world that Americans are united in confronting this danger. Now, it will take time to eradicate a cancer like ISIL. And any time we take military action, there are risks involved -especially to the servicemen and women who carry out these missions. But I want the American people to understand how this effort will be different from the wars in Iraq and Afghani-stan. It will not involve American combat troops fighting on foreign soil. This counterterrorism campaign will be waged through a steady, relentless effort to take out ISIL wherever they exist, using our air power and our support for partner forces on the ground. This strategy of taking out terrorists who


threaten us, while supporting partners on the front lines, is one that we have successfully pursued in Yemen and Somalia for years. And it is consistent with the approach I outlined earlier this year: to use force against anyone who threatens America’s core interests, but to mobilize partners wherever possible to address broader challenges to international order. My fellow Americans, we live in a time of great change. Tomorrow marks 13 years since our country was attacked. Next week marks six years since our economy suffered its worst setback since the Great Depression. Yet despite these shocks, through the pain we have felt and the grueling work required to bounce back, America is better positioned today to seize the future than any other nation on Earth. Our technology companies and universities are un-matched. Our manufacturing and auto industries are thriving. Energy independence is closer than it’s been in decades. For all the work that remains, our businesses are in the longest uninterrupted stretch of job creation in our history. Despite all the divisions and discord within our democracy, I see the grit and determination and common goodness of the American people every single day-and that makes me more confident than ever about our country’s future. Abroad, American leadership is the one constant in an uncertain world. It is America that has the capacity and the will to mobilize the world against terrorists. It is America that has rallied the world against Russian aggression, and in sup-port of the Ukrainian peoples’ right to determine their own destiny. It is America-our scientists, our doctors, our know-how that can help contain and cure the outbreak of Ebola. It is America that helped remove and destroy Syria’s declared chemical weapons so that they can’t pose a threat to the Syrian people or the world again. And it is America that is helping


Muslim communities around the world not just in the fight against terrorism, but in the fight for opportunity, and toler-ance, and a more hopeful future. America, our endless blessings bestow an enduring burden. But as Americans, we welcome our responsibility to lead. From Europe to Asia, from the far reaches of Africa to war-torn capitals of the Middle East, we stand for freedom, for justice, for dignity. These are values that have guided our nation since its founding. Tonight, I ask for your support in carrying that leader-ship forward. I do so as a Commander-in-Chief who could not be prouder of our men and women in uniform-pilots who bravely fly in the face of danger above the Middle East, and servicemembers who support our partners on the ground. When we helped prevent the massacre of civilians trapped on a distant mountain, here’s what one of them said: “We owe our American friends our lives. Our children will always remember that there was someone who felt our struggle and made a long journey to protect innocent people.” That is the difference we make in the world. And our own safety, our own security, depends upon our willingness to do what it takes to defend this nation and uphold the values that we stand for-timeless ideals that will endure long after those who offer only hate and destruction have been vanquished from the Earth. May God bless our troops, and may God bless the United States of America.


สรปสาระสำาคญถอยแถลงทำาเนยบขาว

ในวนพธท 10 กนยายน 2014 ประธานาธบดโอบามามถอยแถลงถงประชาชนอเมรกนวาดวยยทธศาสตรของรฐบาลในการตอสกบภยคกคามของกลมรฐอสลามแหงอรกและซเรย (ISIL) ถอยแถลงนมสาระสำาคญดงน สหรฐอเมรกาจะทำาลายกลม ISIS ใหถง ทสด ดวยยทธศาสตรของการตอตานการกอการราย 4 ประการหลก ไดแก 1) สหรฐฯ จะดำาเนนการโจมตทางอากาศตอกลมกอการรายอยางเปนระบบ โดยครอบคลมเปาหมายทงในอรกและซเรย และหลกการสำาคญในกรณนกคอ ถากลมนคกคามอเมรกา พวกเขากจะตองถกไลลา และจะไมมทไหนๆ ใหหลบภยได 2) สหรฐฯ จะสนบสนนกองกำาลงทตอสกบผกอการรายบนภาคพนดน แตสหรฐฯ กจะไมปลอยใหสถานการณการรบนำาพาสหรฐฯ เขาสสงครามภาค- พนดนในอรกอก 3) สหรฐฯ จะดำาเนนการเพมขดความสามารถในการตอตานการกอการ- ราย เพอปองกนการโจมตของ ISIL อกทงจะรณรงคเพอแสวงหาความสนบสนนจากประชาคมระหวางประเทศตอการดำาเนนการของสหรฐฯ 4) สหรฐฯ จะจดหาความชวยเหลอดานมนษยธรรมใหแกประชาชน ผบรสทธ ซงไดกลายเปนผพลดถนโดยการกอการรายจากสถานการณในปจจบน ดงนน เพอใหยทธศาสตรทง 4 ประการประสบความสำาเรจ สหรฐฯ จะดำาเนนการรวมกบชาตพนธมตรในดานตางๆ ไมวาจะเปนการบนโจมตเหนอ นานฟาอรกรวมกน การสงอาวธและความชวยเหลอใหแกกำาลงรบของอรกและฝายตานในซเรยรวมกน การแบงขอมลขาวกรองใหแกกน ตลอดรวมถงการจดหาความชวยเหลอหลายพนลานเหรยญสหรฐฯ รวมกน

Documents

รัฐอิสลาม - Geozigzag · 2014-11-26 · ï isis / isil 6 ï ... ของความร่วมมือของรัฐมหาอำานาจใหญ่ทั้งสองคือ