บทน ำ

พระอภยมณกว : สนทรภ

ประเภท : นทานค ากลอน

ค าประพนธ : กลอนสภาพ

ความยาว : 94 เลมสมดไทย

สมย : ตนรตนโกสนทร

ปทแตง : ราวรชกาลท ๓

บทน ำ

พระอภยมณ เปนวรรณคดชนเยยมเลมหนงของไทย ผลงานสนทรภ กวเอกแหงกรงรตนโกสนทร ประพนธขนเปนนทานค ากลอนทมความยาวมากถง 94 เลมสมดไทย เมอพมพเปนเลมหนงสอ จะมความยาวกวาหนงพนสองรอยหนา ระยะเวลาในการประพนธไมมการระบไวอยางแนชด แตคาดวาสนทรภเรมประพนธราวป พ.ศ. 2364-2366 และแตงๆ หยดๆ ไปตลอดเปนระยะ สนสดการประพนธราว พ.ศ. 2388 รวมเวลามากกวา 20 ป

ทมา : http://th.wikipedia.org/wiki/พระอภยมณ

เรองรำวโดยสงเขปเนอเรองของ พระอภยมณ สวนใหญคอเหตการณในชวตของตวละครพระอภยมณ นบแตอายได 15 ปและออกเดนทางไปศกษาวชาความรเชนเดยวกบเจาชายในวรรณคดไทยอนๆ แตวชาทพระอภยมณไปศกษามา มใชวทยาอาคมหรอความรเกยวกบการปกครองบานเมอง กลบเปนวชาดนตรคอ การเปาป ท าใหพระบดากรวมากจนขบไลออกจากเมอง การผจญภยของพระอภยมณกเรมขนนบแตนน เขากบนองชายคอ ศรสวรรณ ระเหเรรอนไปจนเจอกบสามพราหมณ ถกนางผเสอสมทรจบตวไป มบตรชายชอสนสมทร พอเงอกแมเงอกชวยพาหนไปยงเกาะแกวพสดาร เขามบตรกบอมนษยอกครงคอกบนางเงอก ไดบตรชายชอสดสาคร ตอมาพระอภยมณไดรบความชวยเหลอจากเจากรงผลกและรกกนกบลกสาวของเจากรง คอ นางสวรรณมาล แตนางมคหมนแลวกบชาวตางชาตแหงเกาะลงกา ความขดแยงนท าใหเกดสงครามใหญระหวางกรงผลกกบกรงลงกาเปนเวลานานหลายป แตในทสดสงครามกยตลงไดเมอ นางละเวงวณฬา ลกสาวเจากรงลงกาซงตอมาไดเปนเจาเมองสาวสวย ตกหลมรกกบพระอภยมณเสยเอง หลงสงคราม พระอภยมณปลงไดกบความไมแนนอนของโลกมนษยและออกบวช โดยมภรรยามนษยทงสองคนคอนางสวรรณมาลกบนางละเวงออกบวชดวย เรองราวในชวงหลงของ พระอภยมณ เปนการผจญภยของรนลกๆ ของพระอภยมณ โดยมสดสาครกบนางเสาวคนธเปนตวละครหลกทมา : http://th.wikipedia.org/wiki/พระอภยมณ

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

กลาวถงพระอภยมณอยกบนางผเสอจนมบตรชาย หนาตาเหมอนพระบดา แตดวงตาแดงดงสรยฉาย(พระอาทตย) มก าลงดงพระยาคชาพลาย(ชาง) มเขยวคลายแมมศกดา(อ านาจ) พระบดามความรกใครเลยงดมาจนอายไดแปดป จงใหชอวาสนสมทร สอนวชาเปาปและเพลงอาวธใหจนช านาญ วนหนงนางผเสอน าออกจากถ าไปหาอาหาร ฝายสนสมทรซงรกพอมากกวาแม เหนพระอภยหลบอยกหนไปวงเลนในถ า เหนแผนหนปดปากถ าไว จงเขาลองผลกเลน แตดวยมก าลงมาก กพงออก มองออกไปเหนหาดทรายงาม ทะเลกวางและปาทไมเคยเหนมากอน

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

กตนตาตนใจ ออกวงเลนและวายน าดวยความสนกสนาน ไปพบเงอกเขากแปลกใจ เหนเปนครงคนครงปลา จงจบไปใหพระบดาด พระอภยทราบวาสนสมทรมก าลงมากสามารถผลกหนทปดปากถ าออกได กตกใจบอกวาถาแมของสนสมทรรกจะโกรธ ดวยเกรงวาจะพาพระบดาหน จะพากนตายหมด สนสมทรไดฟงกสงสยจงถามความจรงจากพระบดา พระอภยกเลาใหฟงจนหมดสน สนสมทรรเรองแลวกเสยใจทมแมเปนยกษ ฝายเงอกน าฟงภาษามนษยรเรอง กขออาสาพระอภยทไดไวชวตวา จะใชตนท าอะไรกจะรบใชทกอยาง

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

พระอภยเหนวาเงอกพดไดและไดฟงเรองแลวกเกดความสงสาร แลวบอกวาตนตองการหนนางผเสอ แตไมรวาจะไปแหงหนใดเพราะไมรทาง ขอใหเงอกผ เจนทางกลางทะเลชวยแนะน าดวย เงอกน าจงบอกวา

ทนเปนถนทอยของนางผเสอ ชอวา อโนมาน ทศเหนอมหงษะภเขา ทศใตเปนเกาะแกวมงกร ใชเวลาเดนทางเจดเดอนจงจะถง แถวนจะไมมบานเรอนคนเลย แตบางทมเรอส าเภาชาวเกาะเมองลงกา เขาแลนมาบาง บางครงถาเรอแตกพวกเงอกจะมาเลอกเอาคนไปเปนค เหมอนป ยาของขาทเปนมนษยขาจงรภาษามนษย

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

อายขาหารอยแปดสบเศษ จงรจกถนแถวนดถาจะหนนางผเสอผ มก าลงมากคงจะยาก แตมโยคตนหนงมเวทมนตมาก อายถงพนเศษ อยเกาะแกวพสดาร กนลกไมเผอกมนเปนอาหาร เวลาพวกแขกฝรงและองกฤษเรอแตกกจะมาพงพงฤาษตนนเพราะมมนตดลวชา ปราบบรรดาภตพรายไมกรายไป ถาทานจะคดหนตองหนไปทเกาะแกวพสดารนจงจะรอดเพราะนางยกษจะท าอะไรไมได เผอวนใดมเรอส าเภาหลงเขามาจะไดอาศยตดเรอกลบไปบานเมอง แตระยะทางจากนไปไกลเหลอเกน มแตทะเลกบปาและไมมความสะดวกสบายใดๆ จงขอใหพระอภยคดใหดเสยกอน

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

แลวเงอกกบอกวา ดวยก าลงของเขาจะพาหนกตองใชเวลาถงเจดคน แตนางผเสอน ามก าลง ถาตดตามไปเพยงสามวนกจะตามทน ถาจะแกไขใหนางผเสอน าไปอยปาลวงหนากอนกจะคอยยงชวบาง

พระอภยไดฟงความแลวกคอยคลายทกข แลวใหเงอกกบสนสมทรชวยกนไปปดปากถ าไวอยางเดม อยาใหเปนทสงสยของนางผเสอน าได จากนนเงอกกลาไป เมอนางผเสอกลบมายงถ ากแปลงรางเปนสาวสวย เอาผลไมมาใหพระอภย เมอค าลงกพากนหลบไป ฝายนางผเสอเมอจะพรากจากลกผว ไดเกดฝนวา....

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

เทวดาทอยเกาะนนมาท าลายถ า แลวเอาพะเนน(คอนใหญ) ทบนางจนแทบถงชวต จากนนไดควกเอาดวงตาไปดวย เมอนางตนขนจงเลาความฝนใหพระอภยฟง แลวขอใหท านายฝนใหดวยพระอภยไดฟงแลวกเหนวาทตนคดจะหนนางผเสอนนคงจะไปได แตนางผเสอจะเปนอนตราย จงแกลงท านายฝนวาเปนฝนรายนก ตามต าราวาเทวดานนคอ มจจราชหมายเอาชวต แลวแกลงท าโศกเศราแนะน าใหนางผเสอสะเดาะเคราะห นางผเสอกขอค าแนะน าวาจะใหนางสะเดาะเคราะหดวยวธการอยางใด พระอภยจงบอกใหนางไปอยผ เดยวทตนเขา แลวอดขาวอดปลาใหครบสามวน นางผเสอกเชอแลวออกไปอยทเขาใหญ สนสมทรสงสารแมยงนก รองไหอาลยดวยความเปนหวงแม พระบดาจงหามไมใหสนสมทรตามแมไป

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

เมอนางผเสอไปแลว พระอภยกใหสนสมทรผลกแผนหนปดปากถ าออกไปแลวพากนไปทหาดทราย ฝายเงอกน ากพาลกเมยไปรอแลวกพาพระอภยขนบาพาไป สวนสนสมทรกขหลงเมยเงอก บรรดาสตวน าทงหลายไมกลาเขาใกล ดวยกลนตวของสนสมทรคลายผเสอผ เปนมารดา สวนลกสาวเงอกกวายน าตามไปโดยไมยอมหยดพก ดวยเกรงนางผเสอจะตามมาทน

ฝายนางผเสอสมทร อดปลาอดนอนไดสามวนกออนก าลงจวนเจยนถงชวต เมอครบก าหนดแลวกหาผลไมมากน แลวกลบมายงถ า เหนประตถ าเปดอย เขาไปดในถ าไมพบใครกตกใจ แลดปทเปากหายไปดวยกรวาพากนหนนางไปแลว มความเสยใจมากททงลกและผวหนจากไป แลวกเกดความโกรธ

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

ออกตดตามดรองรอยในมหาสมทรกไมพบ จงเรยกสมนของตนทเปนภตผปศาจ มาซกถาม พวกผทอยทศใต บอกวา เหนเงอกพามนษยไปทางทศใตเมอคนวานซน ตนจะตามไปกเกรงขามเดกตวเลกแตไมกลวผ

นางผเสอรความแลวกรบตดตามไปอยางรบรอนและโกรธมาก ท าลายทกสงทกดขวางทางอยางโมโหไปตลอดทาง

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

ฝายพระอภยมณ หนยกษมาไดหาคน เหนทะมนมาขางหลงดงสะเทอนไปหมด จงถามเงอกวา เกดอะไรขน ฝายเงอกรวาสงนนคอ ฤทธของยกษจงตอบพระอภยไปวา นางยกษก าลงตามมา คงจะทนกนในวนน หนไมพน เหนจะตายลงดวยกนแนๆ พระอภยจงบอกเงอกวา ใหเงอกหนไปเสย สวนสนสมทรกใหกลบไปกบแม ตวเขาจะขอสจนตายแตผ เดยว สนสมทรตอบวา จะไมทงพระบดา ถาแมแมตามมาจะหามไว แลวใหพระบดารบหนไปกอน

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

ฝายนางผเสอสมทรตามมาไดสามวนกตามทนผวกบลกนอย ฝายเงอกน าสนก าลงทจะพาพระอภยหนตอไป จงเรยกลกสาวใหชวยพาพระอภยหนตอสนสมทรเหนมารดาในรางเดม ไมใชรางนมตทตนเคยเหน กสงสยออกขวางกลางน า แลวรองถามวาเปนสตวบกหรอสตวน าท าไมด านกหนา ทตามมานนตองประสงคอะไร นางผเสอน าไดยนค าพดของลกกใหนกอดส จงตอบไปวาตนไมใชชาตยกษ เมออยในถ าไมไดแปลงราง แตออกเดนทางอยางนตองแปลงกาย รปจงผดไปกวาเกาจนเปนทสงสย แลวถามวาพอไปอยทไหน

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

สนสมทรไดฟงเสยงกรวาเปนแม แตดรปรางแลวนาสมเพช ดวยเหตนพระบดาจงหน จงแกลงบอกวาเขาไมเชอ ถาหากเปนแมจรงกอยาตามมา เพราะแมเปนผเสอ แตพระบดาเปนมนษยจงขอใหปลอยพระบดาไป สวนตวเขานนจะขอลาไปเทยวสกหนงป ถาไดพบ ป ยา อา อยเปนสขแลวกจะชวนพระบดากลบมาหามารดาตอไป

นางผเสอรทนสนสมทร เมอเจรจาหวานลอมไมเปนผลแลวนางจงเขาโจนจบสนสมทร

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

แตสนสมทรกหลบหลกไปได แลวหนลอใหมารดาตามไปอกทาง หมายใหหางพระบดา นางผเสอกไลตาม จะจบใหได แตสนสมทรด าน าหนไป นางผเสอหาลกและผวไมพบ จงอานมนต มองหาพระอภย เมอเหนแลวกตดตามไปพบเงอกยายตา ทออนก าลงวายน าอยจงเขาไปจบแลวซกถาม สองเงอกกหลอกนางผเสอวา พระอภยอยบนเขารมทางทผานมา ตนจะพาไปจบตว ถาไมเหมอนค าทสญญา กขอใหฆาตนทงสองเสย นางผเสอกเชอ เงอกพานางผเสอมาไดครงวนแลวกพดลอหลอกตอไป แตนางผเสอรทนจงวาสองเงอกตอแหล จงหกขาฉกสองแขน แลวเคยวกนเงอกทงสองนนเสย จากนนกออกตดตามพระอภยตอไป

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

ฝายเงอกสาวพาพระอภยและสนสมทร มาถงเกาะแกวพสดาร พระอภยกดใจวาคงจะรอดตายแลว ฝายโยคทอยบนภเขา กบพวกเรอแตกทงหลาย มทงจนแขกไทยชวาฝรงจ านวนมาก พระโยคไดยนเสยงดงโครมครามกจบยามสามตาด แลวบอกศษยซงนงอยทงหลายวา วนนชายมศกดจะมาหา แตมผเสอน าท าฤทธตดตามมาดวย เราจะตองไปชวยเสยหนอย เมอ พระอภยหนผเสอสมทรมาถงฝง นางผเสอตามมาทนเกอบจะจบพระอภยได แตพระโยคชวยไวไดทน ตวาดเสยงดงนางผเสอกลวยนตวสนอยไมกลาขนฝง พระอภยกบสนสมทรชวยกนลากนางเงอกสาวขนฝงไดแลวกมกราบโยคขอใหชวย โยคกมเมตตาบอกวาจะชวยแตขอใหเลาความจรงใหฟงกอน พระอภยจงเลาความจรงใหฟง

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

โยคจงบอกวาไมตองกลวใหพกอยทนเถอะ เพราะยกษหรอภตผขนมาบนเกาะไมไดเนองจากพระฤาษเสกคาถาอาคมไว ถามาถกทรายกจะขาดใจตายทนท มนแคอยหางๆไมเปนไร ฝายนางผเสอวงวอนพระอภยขอตดตามไปดวยจนตลอดชวต ขอใหพระอภยอยาไดตดรอนความรกของเธอเลย พระอภยไดฟงกสงสาร และไดชแจงนางไปถงความจ าเปน และเหตผลทตองหนมา โดยบอกวา เราเปนคนละเผาพนธอยดวยกนไมได ขอใหหกใจเสย ถาชาตหนามจรงขอใหไดพบกนใหมอยาไดแคลวคลาดจากกนเหมอนชาตนเลย

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

นางผเสอกพยายามออนวอนท าทวาขอใหเหนใจในความรกของเธอดวย หากพระอภยไมเหนใจนางๆกจะขอลาตายแตขอใหพระอภยลงมากลางน านกอนเถด นางจะใหเวทมนตวเศษแกพระอภย แลวรองเรยกสนสมทรวา ใหมาดวยกนกบพอ จากนนแมจะขอลาตาย สนสมทรสดแสนสงสารแมแลวบอกวา ลกรวาแมรก ลกไมลมบญคณหรอก ถงตวไกลใจลกยงผกพน อยาโกรธลกเลย แมกลบไปอยถ าเสยเถด

ถอดค ำประพนธเรอง พระอภยมณ

ฝายพระโยคกชวยพดจาปลอบโยนและใหโอวาทนางผเสอ แตนางผเสอไมฟง และโกรธตอวาดาทอพระโยคดวยค าหยาบตาง ๆนานา ดารวมไปถงเงอกสาว วามายงเรองผวเมยคนอน จนพระโยคโกรธ เสกทรายขวางไป ทรายนนเปนดงลกปนยงยกษเจบปวดไปหมด นางผเสอกลวตวสนงนงกจงหลบออกไป

(ส าหรบนกเรยนชน ม.๒ มเนอหาใหเรยนเพยงเทานคะ ถาอยากจะเรยนตอนอนๆ ใหหาดในกเกล มอกเยอะคะ)