1

เอกสารประกอบการสอน

รายวชา การพฒนาประสทธภาพในการท างาน

รงตะวน บรณพนากานต บธ.ม. การจดการทวไป

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2559

(15)

แผนบรหารการสอนประจ าวชา

รหสวชา HR12407

รายวชา การพฒนาประสทธภาพในการท างาน (รหส HR 12407) 3(3-0-6)

(Working Efficiency Development)

ค าอธบายรายวชา แนวคด ทฤษฎ ปรชญา และอดมการณในการพฒนาตนเอง ความหมายของการพฒนาประสทธภาพ บคลกภาพและการส ารวจบคลกภาพ การเขาใจตนเองและผอน ความตองการของมนษย คานยม การส ารวจ และแลกเปลยนคานยม คานยมทสมพนธกบการท างาน วฒนธรรมองคการ การสรางมนษยสมพนธในการท างาน การสรางความเชอมนในตนเอง

วตถประสงคทวไป

1. เพอใหผเรยนมความรความเขาใจในความหมาย ขอบเขต ปรชญา ในการพฒนาบคลกภาพ และการส ารวจบคลกภาพ

2. เพอใหผเรยนมความเขาใจในตนเองและผอน รวมถงการรถงความตองการของมนษย 3. เพอใหผเรยนเหนความส าคญเกยวกบคานยม การส ารวจ และการเปลยนคานยม

คานยมทสมพนธกบการท างานในองคการ

4. เพอใหผเรยนเหนประโยชนของวฒนธรรมองคการ การน าวฒนธรรมในองคการไปใชในการท างาน การสรางมนษยสมพนธในการท างาน และการสรางความเชอมนในตนเอง

(16)

เนอหา 3 ชวโมง

บทท 1 บทน า องคการ

การบรหารจดการองคการ

ความหมายของความมประสทธผลและความมประสทธภาพ

ประสทธผล

ประสทธภาพ

องคประกอบทน าไปสประสทธภาพขององคการ

องคประกอบของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

วตถประสงคของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

บทท 2 การบรหารบคลากรเพอเพมประสทธภาพ

ความหมายของขอบขายของการบรหารบคลากร

ปจจยทสงเสรมการบรหารบคลากร

คณลกษณะของผบรหารจดการ

คณลกษณะของบคลากร

การมอบหมายงาน

การควบคมงาน

การฝกอบรมและการพฒนาทรพยากรมนษย การประเมนผลการปฏบตงาน

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

บทท 3 วฒนธรรมองคการกบการเพมประสทธภาพ

วฒนธรรมองคการ

อทธพลของวฒนธรรม

3 ชวโมง

(17)

แนวคดของวฒนธรรม

การสรางวฒนธรรมองคการ

บทบาทของผบรหารจดการในการสรางวฒนธรรมเพอเพมประสทธภาพ

การเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพ

การใชวฒนธรรมแกปญหาผตอตานการเปลยนแปลง

บทบาทของสมาชกในองคการในการจรรโลงวฒนธรรม

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

บทท 4 การสรางแรงจงใจเพอเพมประสทธภาพ

ความหมายของแรงจงใจ

ความรเบองตนเกยวกบแรงจงใจ

ทฤษฏความตองการของมาสโลว ทฤษฏของแอลเดอรเฟอร ทฤษฏความตองการของแมคเคลลแลนด ทฤษฏของเฮอรซเบอรก

การใชแรงจงเพอเพมประสทธภาพการท างาน

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

บทท 5 ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง ความหมายและความจ าเปนในการพฒนาตนเอง

การพฒนาตนเองโดยใชแนวพทธ

การพฒนาตนเองตามหลกไตรสกขา

การพฒนาตนใหเปนคนเสยสละ

แนวทางการพฒนาตนเองเชงพทธ

การพฒนาตนเองเพอเอาชนะมลทน

การแสวงหาความสขใหแกชวต

3 ชวโมง

(18)

ขอคดในการใชชวตอยในสงคม

ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

การก าหนดปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

แนวการสงเสรมการก าหนดปรชญาและอดมการณของบคล

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

บทท 6 บคลกภาพ

ความหมายของบคลกภาพ

ความส าคญของบคลกภาพ

สงทชวยพฒนาบคลกภาพ

ทฤษฏเกยวกบบคลกภาพ

การใชประโยชนเรองบคลกภาพ

บคลกภาพของผบรหารกบประสทธภาพขององคการ

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

บทท 7 คานยม

ความหมายของคานยม

ความส าคญของคานยม

ลกษณะคานยมในชวตประจ าวน

คานยมทพงปรารถนา

การปรบเปลยนคานยมของตนเอง

การปรบเปลยนคานยมของผรวมงาน

การแลกเปลยนคานยม

ลกษณะการด าเนนงานแลกเปลยนคานยม

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

(19)

บทท 8 การตงเปาประสงคของชวตและการท างาน

ความหมายของเปาประสงค ความส าคญของการก าหนดเปาประสงค ตวอยางเปาประสงคชองชวตการท างาน

ลกษณะของเปาประสงคทด หลกการก าหนดเปาประสงคของชวตและการท างาน

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

บทท 9 การส ารวจตนเอง ความหมายและความส าคญของการส ารวจตนเอง

รปแบบของการใชผลการส ารวจตนเองเพอเพมประสทธภาพการท างาน

กระบวนการวางแผนส ารวจตนเอง

ลกษณะการส ารวจตนเองในคณลกษณะสวนตว

ลกษณะการส ารวจตนเองในดานปญหาและอปสรรค

การใชผลการส ารวจเพอการพฒนาพฤตกรรมของตน

กรณตวอยางของการใชผลส ารวจตวเองในการพฒนาพฤตกรรม

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

บทท 10 การพชตปญหาอปสรรคในการท างาน

ความหมายของการพชตปญหาอปสรรค

คณลกษณะของผมความสามารถพชตปญหาอปสรรค

รปแบบกระบวนการแกปญหาและพชตอปสรรค

การพฒนาตนเพอพชตปญหาอปสรรค

บทสรป

แบบฝกหด

เอกสารอางอง

3 ชวโมง

(1)

ค าน า

เอกสารประกอบการสอนเลมนจดท าขน เพอใชเปนเอกสารประกอบการในรายวชาการพฒนาประสทธภาพในการท างาน (Efficiency Development) รหสวชา HR 12407 เพอใชเปนเอกสารประกอบการเรยนการสอนส าหรบนกศกษาของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

ขอขอบคณภาพและตารางทมผท าไว ซงผเขยนไดระบทมาใตภาพและหรอตารางดงกลาวแลว สวนภาพและตารางทไมไดระบทมา เปนภาพและตารางทผเขยนท าขนมาเอง และเอกสารประกอบการสอนเลมน ไดมการพฒนาปรบปรงตอเนองจากภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 เนอหาภายในเลมแบงออกเปน 13 บท ประกอบดวยเรองความรทวไปเกยวกบการพฒนาประสทธภาพในการท างาน ในดานตางๆ ทเกยวกบวฒนธรรมองคการ การบรหารบคลากร การสรางแรงจงใจ ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง บคลกภาพ คานยม การตงเปาประสงคของชวตและการท างาน การส ารวจตนเอง การพชตปญหาอปสรรคในการท างาน การสรางความเชอมนในตนเอง การพฒนาองคการ และวธการทส าคญของการพฒนาองคการ ทงนเพอใหผศกษาไดรบรในดานการพฒนาประสทธภาพในการท างานทเปนระบบตอไป

ทายสดน ผเขยนขอกลาวเทดทนพระคณของบดา-มารดา คร อาจารย และขอบคณผทรงคณวฒผตรวจผลงานวชาการทกรณาใหค าแนะน าทเปนประโยชนและมคณคาอยางยง ค าแนะน าของผทรงคณวฒ นอกจากจะชวยใหผเขยนมองเหนแนวทางการปรบปรงเอกสารการสอนเลมนแลวยงเปนก าลงใหมความมงมนทจะเขยนผลงานทางวชาการตอไป

รงตะวน บรณพนากานต

มกราคม 2559

(3)

สารบญ

หนา

ค าน า ........................................................................................................................ (1) สารบญ .................................................................................................................... (3)

สารบญรปภาพ ........................................................................................................ (11)

สารบญตาราง .......................................................................................................... (13)

แผนบรหารการสอนประจ าวชา ................................................................................. (15)

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1 ................................................................................. 1

บทน า .......................................................................................................................... 1

บทท 1 บทน า .............................................................................................................. 3

องคการ ................................................................................................................................. 3

การบรหารจดการองคการ ..................................................................................................... 5

ความหมายของความมประสทธผลและความมประสทธภาพ .................................................. 7

ประสทธผล ........................................................................................................................... 8

ประสทธภาพ ....................................................................................................................... 10

องคประกอบทน าไปสประสทธภาพขององคการ .................................................................... 11

องคประกอบของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน ....................................................... 13

วตถประสงคของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน ........................................................ 16

บทสรป ................................................................................................................................ 16

แบบฝกหด ........................................................................................................................... 17

เอกสารอางอง ..................................................................................................................... 18

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 2 ..............................................................................19

บทท 2 การบรหารบคลากรเพอประสทธภาพ ............................................................. 21

ความหมายและขอบขายของการบรหารบคลากร ................................................................. 21

ปจจยทสงเสรมการบรหารบคลากร ..................................................................................... 22

คณลกษณะของผบรหารจดการ ........................................................................................... 23

คณลกษณะของบคลากร ..................................................................................................... 31

การมอบหมายงาน ............................................................................................................... 32

(4)

สารบญ (ตอ)

การควบคมงาน ................................................................................................................... 32

การฝกอบรมและพฒนาทรพยากรมนษย ............................................................................. 38

ความหมายและส าคญของการฝกอบรม ............................................................................... 40

การประเมนผลการปฏบตงาน .............................................................................................. 43

บทสรป ................................................................................................................................46

แบบฝกหด ........................................................................................................................... 47

เอกสารอางอง .....................................................................................................................48

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 3 ..............................................................................49

บทท 3 วฒนธรรมองคการกบการเพมประสทธภาพ ..................................................... 51

วฒนธรรมองคการ ............................................................................................................... 51

อทธพลของวฒนธรรม ......................................................................................................... 54

แนวคดของวฒนธรรมองคการ ............................................................................................ 56

การสรางวฒนธรรมองคการ ................................................................................................ 57

บทบาทของผบรหารจดการในการสรางวฒนธรรมเพอเพมประสทธภาพ ............................. 58

การเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพ ....................................................................................... 60

การใชวฒนธรรมแกปญหาผตอตานการเปลยนแปลง ........................................................... 61

บทบาทของสมาชกในองคการในการจรรโลงวฒนธรรม ....................................................... 62

บทสรป ............................................................................................................................... 63

แบบฝกหด ...........................................................................................................................64

เอกสารอางอง .................................................................................................................... 66

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 4 ............................................................................. 67

บทท 4 การสรางแรงจงใจเพอเพมประสทธภาพ ......................................................... 69

ความหมายของแรงจงใจ ..................................................................................................... 69

ความรเบองตนเกยวกบแรงจงใจ .......................................................................................... 70

ทฤษฎความตองการของมาสโลว .......................................................................................... 72

ทฤษฎความตองการของแอลเดอรเฟอร ............................................................................... 74

ทฤษฎความตองการของแมคเคลลแลนด ..............................................................................76

ทฤษฎความตองการของเฮอรเบอรก .................................................................................... 77

การใชแรงจงใจเพอเพมประสทธภาพในการท างาน ...............................................................79

(5)

สารบญ (ตอ)

บทสรป ................................................................................................................................ 81

แบบฝกหด ........................................................................................................................... 82

เอกสารอางอง ..................................................................................................................... 84

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 5 ............................................................................. 85

บทท 5 ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตน .......................................................... 87

ความหมายและความจ าเปนในการพฒนาตน ....................................................................... 87

การพฒนาตนเองโดยใชแนวพทธ ......................................................................................... 88

การพฒนาตนเองตามหลกของไตรสกขา .............................................................................. 89

การพฒนาตนใหเปนคนเสยสละ ........................................................................................... 90

แนวทางการพฒนาตนเองเชงพทธ ........................................................................................ 91

การพฒนาตนเองเพอเอาชนะมลทน ..................................................................................... 92

การแสวงหาความสขใหแกชวต ............................................................................................ 93

ขอคดในการใชชวตอยในสงคม ............................................................................................. 94

ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตน ............................................................................... 94

การก าหนดปรชญาและอดมการณในการพฒนาตน ............................................................. 95

แนวการสงเสรมการก าหนดปรชญาและอดมการณของบคคล .............................................. 98

บทสรป .............................................................................................................................. 100

แบบฝกหด .......................................................................................................................... 101

เอกสารอางอง ................................................................................................................... 102

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 6 ............................................................................ 103

บทท 6 บคลกภาพ .................................................................................................. 105

ความหมายของบคลกภาพ ................................................................................................. 105

ความส าคญของบคลกภาพ ................................................................................................ 106

สงทชวยพฒนาบคลกภาพ ................................................................................................. 107

ทฤษฎเกยวกบบคลกภาพ ................................................................................................... 110

การใชประโยชนเรองบคลกภาพ .......................................................................................... 113

บคลกภาพของผบรหารกบประสทธภาพขององคการ .......................................................... 116

บทสรป .............................................................................................................................. 130

แบบฝกหด .......................................................................................................................... 131

(6)

สารบญ (ตอ)

เอกสารอางอง ................................................................................................................... 132

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 7 ............................................................................ 133

บทท 7 คานยม ........................................................................................................ 135

ความหมายของคานยม ...................................................................................................... 135

ความส าคญของคานยม ..................................................................................................... 138

ลกษณะคานยมในชวตประจ าวน .......................................................................................... 141

คานยมทพงปรารถนา ........................................................................................................ 143

การปรบเปลยนคานยมของตนเอง ...................................................................................... 146

การปรบเปลยนคานยมของเพอนรวมงาน ........................................................................... 147

การแลกเปลยนคานยม ....................................................................................................... 150

ลกษณะการด าเนนงานแลกเปลยนคานยม .......................................................................... 150

บทสรป .............................................................................................................................. 153

แบบฝกหด ......................................................................................................................... 154

เอกสารอางอง ................................................................................................................... 158

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 8 ............................................................................. 159

บทท 8 การตงเปาประสงคของชวตและการท างาน .................................................... 161

ความหมายของเปาประสงค ............................................................................................... 161

ความส าคญของการก าหนดเปาประสงค ............................................................................ 164

ตวอยางเปาประสงคของชวตและการท างาน ....................................................................... 165

ลกษณะของเปาประสงคทด................................................................................................ 166

หลกการก าหนดเปาประสงคของชวตและการท างาน .......................................................... 167

บทสรป .............................................................................................................................. 170

แบบฝกหด .......................................................................................................................... 171

เอกสารอางอง ................................................................................................................... 174

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 9 ............................................................................ 175

บทท 9 การส ารวจตนเอง ......................................................................................... 177

ความหมายและความส าคญของการส ารวจตนเอง.............................................................. 177

รปแบบของการใชผลการส ารวจตนเองเพอเพมประสทธภาพการท างาน ............................. 178

กระบวนการวางแผนส ารวจตนเอง ..................................................................................... 179

(13)

สารบญตาราง

ตารางท 2. 1 การประเมนผลงานเปรยบเทยบกบมาตรฐาน ...................................................... 36

ตารางท 6. 1 แสดงกลไกปกปองตนเองและการน าไปใชในองคการ ......................................... 112

ตารางท 6. 2 แสดงความสมพนธระหวางบคลกภาพกบอาชพทควรท า ................................... 114

ตารางท 6. 3 แสดงลกษณะบคลกภาพทางบวก และทางลบ ทจดเปนค ................................ 115

ตารางท 6. 4 ประโยชนของการประเมนบคลกภาพดานตางๆ ................................................. 116

ตารางท 6. 5 เปรยบเทยบความแตกตางของคณลกษณะของบคลกภาพในการครองตน ......... 118

ตารางท 6. 6 เปรยบเทยบความแตกตางของบคลกภาพของผบรหารทเกยวกบการครองคน .. 119

ตารางท 6. 7 เปรยบเทยบความแตกตางบคลกภาพของผบรหารทเกยวกบครองงาน .............. 121

ตารางท 7. 1 แสดงคานยมและความเชอทมผลตอพฤตกรรม................................................. 138

ตารางท 7. 2 รปแบบของคานยม เจตคตและความสนใจ มผลตอการกระตนพฤตกรรม ........ 140

ตารางท 7. 3 แบบเสนอคานยมตอกลมของตนเอง ................................................................. 151

ตารางท 9. 1 แสดงพฤตกรรมเกณฑดานตางๆ ...................................................................... 184

(11)

สารบญรปภาพ

ภาพท 1. 1 การด าเนนงานองคการ ............................................................................................ 4

ภาพท 1. 2 ความมประสทธภาพและประสทธผล ........................................................................ 7

ภาพท 1. 3 ความมประสทธผลและความมประสทธภาพในการบรหารองคการ .......................... 8

ภาพท 1. 4 องคประกอบองคการทน าไปสผลทมประสทธภาพ .................................................. 11

ภาพท 1. 5 องคประกอบการพฒนาประสทธภาพ ................................................................... 14

ภาพท 3. 1 อทธพลของวฒนธรรมตอพฤตกรรม ..................................................................... 54

ภาพท 4. 1 สมมตฐานการจงใจ ............................................................................................... 70

ภาพท 4. 2 แสดงวงจรท าพฤตกรรมเนองจากความตองการ ................................................... 71

ภาพท 4. 3 แสดงล าดบความตองการของมาสโลว .................................................................. 72

ภาพท 4. 4 เปรยบเทยบแอลเดอรเฟอรกบมาสโลว .................................................................. 75

ภาพท 6. 1 แสดงองคประกอบทสรางบคลกภาพ ................................................................... 107

ภาพท 7. 1 คานยมและความเชอทมผลตอพฤตกรรม ............................................................ 138

ภาพท 7. 2 แสดงความเชอของบคคลและกลมทมผลตอพฤตกรรม ....................................... 139

ภาพท 8. 1 โครงสรางของผลระดบตางๆ ............................................................................... 162

ภาพท 9. 1 แสดงลกษณะการท าพฤตกรรมไปสเปาประสงค .................................................. 178

ภาพท 9. 2 แสดงรปแบบการใชผลส ารวจตนเอง ................................................................... 179

ภาพท 9. 3 แสดงล าดบขนตอนการใชผลส ารวจตนเองในการพฒนาพฤตกรรม ..................... 183

ภาพท 12 1 แสดงการเปลยนแปลงตามวงจรชวตองคการ ..................................................... 235

1

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1

บทน า

เนอหาประจ าบท

1. องคการ

2. การบรหารจดการองคการ

3. ความหมายของความมประสทธผลและความมประสทธภาพ

4. ประสทธผล 5. ประสทธภาพ

6. องคประกอบทน าไปสประสทธภาพขององคการ

7. องคประกอบของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

8. บทสรป

9. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายความหมายของ องคการ และการบรหารจดการองคการ

การบรหารจดการองคการ 2. นกศกษาไดทราบถงความหมายและความส าคญของประสทธผล และประสทธภาพใน

การท างาน

3. นกศกษาเขาใจภาพรวมขององคประกอบทน าไปสประสทธภาพขององคการ

4. นกศกษาสามารถเขาใจถงองคประกอบของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

5. นกศกษาสามารถบอกถงแนวการศกษาเรองการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

2

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

3

บทท 1

บทน า

การพฒนาประสทธภาพในการท างานเปนเรองส าคญของผบรหารจดการและผปฏบตงานในองคการตางๆ ผทศกษาการพฒนาประสทธภาพในการท างานควรทบทวนความรเบองตนเกยวกบความหมายและลกษณะส าคญของการเปนองคการ ศกษาความหมายและลกษณะส าคญของการบรหารจดการองคการ ศกษาความหมายเบองตนของค าวาประสทธผลและประสทธภาพสรางความเขาใจในองคประกอบภายในองคการทเกยวของกบการเพมประสทธผลและประสทธภาพขององคการ รวมถงแนวทางการศกษาเรองการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

องคการ

องคการ (Organization) หมายถง การรวมตวกนของบคคลตงแตสองคนขนไปเพอผลตสนคา เปนตวแทนจดจ าหนาย หรอการใหบรการแกลกคา โดยใหทกคนไดรบความพงพอใจทกฝาย

องคการเปนเทคนควธการเชอมโยงหนาทเฉพาะตางๆ ใหประสานสมพนธกนด าเนนงานไปสวตถประสงค ดงนนองคการจะตองประกอบดวย การก าหนดงานทแตกตางกนในลกษณะเฉพาะ (Specialization) การจดใหงานตางๆ ท างานตอเนองสมพนธกน (Coordination) มการใชอ านาจหนาท (Authority) และความเปนผน า (Leadership) ทกระจายความรบผดชอบไปยงผท าหนาทเปนหวหนาควบคมงาน (Donnelly and Others, 1990 : 105)

องคการ (Organization) เปนค านยามของการรวมตวกนอยางเปนระบบ หรอบางทใหค าจ ากดความวา เปนการจดการทมการรวมมอและประสานงานกน ตงแต 2 คนขนไป เพอใหงานนนประสบความส าเรจตามวตถประสงคเฉพาะอยางทตงไว โดยมการใชอ านาจการบรหารทชดเจนมการแบงงานและหนาทมล าดบขนของการบงคบบญชาและความรบผดชอบ(https://www.im2market.com)

โดยสรป องคการ คอ การรวมตวทคอนขางถาวรของบคคลตงแตสองคนขนไปทมความสนใจรวมกนทตองการจะด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคของหมคณะ ซงในการด าเนนงาน

4

จ าเปนตองมการแบงหนาทการปฏบตงานของบคคล มการน าปจจย (Input) มาจดกระท าเปนกระบวนการบรหารจดการ (Process) จนท าใหบงเกดผลผลต (Output)

ภาพท 1. 1 การด าเนนงานองคการ

ทมา : (ดดแปลงจาก สมใจ ลกษณะ, 2552 : 2)

จากภาพท 1.1 สามารถอธบายแสดงลกษณะส าคญของการด าเนนงานองคการ คอ

1. ปจจย (Input) คอ ทรพยากรเพอการลงทน เชน คน เงน วตถดบ เครองจกร เทคโนโลย รวมถงทดนและอาคาร ซงปจจยเหลานมความส าคญทเปนตวปอนใหองคการสามารถด าเนนงานปฏบตกจกรรมตางๆ ได

2. กระบวนการ (Process) คอ การปฏบต การผลต การท างาน การบรหารจดการทประกอบดวย การวางแผน (Planning) การจดองคการ (Organizing) การจดบคคล (Staffing) การอ านวยการสงการ (Directing) และ การควบคม (Controlling)เพอใหการด าเนนงานบรรลวตถประสงค

3. ผลผลต (Output) คอ ผลลพธ (Result) ของการด าเนนงานตามกระบวนการ เปนผลของการบรรลวตถประสงคและเปาหมายตางๆ ขององคการ โดยทวไปผลผลตขององคการประกอบดวย ผลตผล (Product) เชน การผลตสนคาตางๆ หรอสงทเปนการบรการ (Service)

5

ถาองคการ มภารกจเนนการบรการ เชน สถานพยาบาล เปนตน ผลผลตยงรวมถงผลก าไร (Benefit) และความพงพอใจ (Satisfaction) ของคณะบคคลผรวมงานในองคการ

การบรหารจดการองคการ

บารโทล และมารตน (Bartol and Martin, 1991 : 7-8) ใหความหมายของการบรหารจดการองคการวาเปนกระบวนการปฏบตเพอใหบงเกดผลสมฤทธตามวตถประสงคหรอเปาหมายขององคการ ซงการบรหารจดการองคการจะเกยวของกบการปฏบตตอไปน

1. การวางแผน (Planning) คอ กระบวนการก าหนดเปาหมายวตถประสงค และการตดสนใจเลอกวธปฏบตในขนตอนตางๆ เพอใหน าไปสการบรรลเปาหมายวตถประสงคทก าหนดไว

2. การจดองคการ (Organization) คอ กระบวนการจดปจจยทรพยากรตางๆ รวมถงบคคลเขาสโครงสรางของการแบงงานตามภารกจหนาทตางๆ ทสมพนธเกยวของกน ก าหนดลกษณะการปฏบตงานใหเปนไปตามแผนทวางไว

3. การน าหรอสงการ (Leading or Directing) คอ กระบวนการมอบหมายสงการให บคลากรปฏบตภารกจหนาทตามโครงสรางทก าหนดโดยใชความเปนผน าสรางอทธพลโนมนาวบคลากรใหปฏบตงานอยางไดผล

4. การควบคม (Controlling) คอ กระบวนการตดตามตรวจสอบ ก ากบ ดแลแนะน าการแกไข ใหบคคลากรปฏบตกจกรรมหรองานตางๆ ใหเปนไปตามมาตรฐานคณภาพท พงปรารถนาและใหบรรลผลตามเปาหมายทตองการ

โดยทวไปการบรหารจดการมความหมายในลกษณะตางๆ แยกไดเปน 3 ลกษณะ (พะยอม วงศสารศร, 2530 : 27-30) ลกษณะทหนง การจดการเปนศลปะของการใชบคคลอนท างานขององคการใหส าเรจ การจดการเปนศลปะในลกษณะทใชบคคลอนท างานโดยการตอบสนองความตองการและความคาดหวงทงของบคคลและขององคการ และจดโอกาสใหบคคลเหลานนมความเจรญกาวหนาในการท างาน

ลกษณะทสอง การจดการเปนกระบวนการทประกอบดวยขนตอนตางๆ ทผบรหารหรอผจดการจะตองปฏบต เพอน าไปสผลทตองการ โดยประกอบดวยกระบวนการวางแผน กระบวนการจดองคการ กระบวนการจดคนเขาท างาน กระบวนการสงการ และกระบวนการควบคม

ลกษณะทสาม การจดการคอกลมของผจดการ(A Group of Managers) การจดการเปนคณะบคคลทท าหนาทเปนผบรหารระดบตางๆ ตงแตผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง

6

จนถงผบรหารระดบลาง เปนบคคลทรบผดชอบในดานโยบาย รบผดชอบในการตดสนใจเกยวกบการด าเนนงานตางๆ ขององคการเพอใหบงเกดผลสมฤทธตามวตถประสงคและเปาหมาย

โดยสรปการบรหารจดการเปนทงศาสตร และเปนศลปะ เปนศาสตรในแงทการบรหารจดการอยางเปนระบบระเบยบ มแผน มกระบวนการจดกระท าเกยวกบระบบคนระบบงาน และระบบการใชปจจยทรพยากรอยางมเหตผล มหลกการ เพอใหการปฏบตภารกจตางๆ ขององคการเกดประสทธผลและประสทธภาพ ในขณะเดยวกนการบรหารจดการกเปนศลปะของการก ากบดแลบคคล ใหความเอาใจใสตออารมณ ความรสก ความตองการ และความพอใจของแตละบคคล จดมอบหนาทการงานใหเหมาะสมกบลกษณะเฉพาะตวของบคคล สรางสภาพแวดลอมและเงอนไขในการท างานใหเกดแรงจงใจและจดระบบผลตอบแทนใหเออตอขวญและก าลงใจ การสรางสภาพความพงพอใจใหแกผปฏบตงานจะกระตนใหบคคลปฏบตงานเตมศกยภาพและยกระดบการเพมผลผลต

ลกษณะการปฏบตของการบรหารจดการโดยทวไปสามารถสรป 9 ประการตอไปน ซงนยมเรยกชอยอวา “PAPPOSDCORB”

1. การก าหนดนโยบาย(Policy) รวมถงวตถประสงค เปาหมาย ทศทางการผลตและการบรการ

2. การจดแบงและใชอ านาจหนาท (Authority) เพอการบงคบบญชา วนจฉย สงการตดสนใจ

3. การวางแผน (Planning) ก าหนดผลทตองการของการผลตหรอการบรการ น ามาก าหนดกจกรรมและวธการด าเนนงาน ระยะเวลา ปจจยทจะตองใช และผรบผดชอบ

4. การจดองคการ (Organizing) จดกลมงานตามโครงสรางขององคการ จดใหการด าเนนงานมความสมพนธกน

5. การจดบคลากร(Staffing) เขาหนวยงานหรอเขากลมงานตางๆ ก าหนดหนาทรบผดชอบ ก าหนดมาตรฐานการปฏบตงาน ก าหนดสายงานการบงคบบญชาและการควบคมงานการพฒนาบคลากร การสรางแรงจงใจและขวญก าลงใจ

6. การสงการหรอการอ านวยการ (Directing) เปนการใชอ านาจและอทธพลโดยผบรหารตอผปฏบตงานเพอใหมการด าเนนงานตามแผนจนบรรลผลตามเปาหมาย

7. การประสานงาน(Coordinating)ระหวางผปฏบตงานต าแหนงหนาทตางๆ เสรมสรางความสมพนธระหวางบคคลและกลมบคคล รวมถงการสอสารในองคการ การระดมความคดความรวมมอ การขจดปญหาความขดแยง และปญหาอปสรรคในการท างาน

8. การประเมนและรายงาน (Reporting) การใชปจจยการปฏบตตามแผน การปฏบตงานไดมาตรฐาน และผลผลตของการด าเนนงานทแสดงถงการบรรลวตถประสงคและ

7

เปาหมาย การน าผลการปฏบตและผลทไดรบน ามาใชเปนขอมลปอนกลบ (Feedback) และปจจยทรพยากรตางๆ ทจ าเปนตอการปฏบตงานครอบคลมถงงบประมาณทจะใชในการลงทน และการพจารณาจดรายไดเพอน ามาตอบแทนแกบคลากร

ความหมายของความมประสทธผลและความมประสทธภาพ

นฤมล สนสวสด (2549 : 109-111) ไดกลาววา ความมประสทธผลและความมประสทธภาพ (Effcetiveness and Efficiency) เปนผลลพธทเกดจากกระบวนการ ดงทมาตรฐานสากล ISO 9000 :

2000 ใน (Guideline on Conecpt and Use of the Process Approach for Management System, 2005) ไดอธบายวาความมประสทธผล คอความสามารถบรรลผลทตองการ ความมประสทธภาพเปนผลทบรรลเกยวกบทรพยากรทใช ดงภาพท 1.2 ดงน

ภาพท 1. 2 ความมประสทธภาพและประสทธผล

ทมา : (ดดแปลงจาก นฤมล สนสวสด, 2549 : 110)

รอบบนสและคลเลอร (Robbins & Coulter: 2003) ไดใหความหมายของค าวา ความมประสทธผล (Effectiveness) หมายถง การสามารถปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย เปนการท าสงตางๆ ทถกตอง (Doing the Right Thing) สวนค าวา ความมประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง การท างานสนเปลองคาใชจายทนอยทสด นนคอ ลดคาใชจายดานวตถและอปกรณลง หรอประหยดทรพยากรได เปนการท าสงตางๆ ใหถกตอง (Doing the Thing Right)

ปจยน ำเขำ

ระบขอก ำหนด

(รวมทงทรพยำกร)

กจกรรทสมพนธ

หรอปฏสมพนธ

และวธกำรควบคม

ผลลพธ-ผลผลต

ระบขอก ำหนด

(สงผลออกของกระบวนกำร)

ควำมมประสทธผลของกระบวนกำร

สำมำรถบรรลผลทตองกำร

ควำมมประสทธภำพของกระบวนกำรผลท

บรรลเทยบกบทรพยำกรทใช

8

วส (Vause, 1997 : 139-159) ไดใหความหมายของค าวา ประสทธภาพ หมายถง ความสมพนธระหวางผลผลตของผลตผลหรอบรการ กบปจจยน าเขาของทรพยากรอนจ าเปนในการผลตนน ความรบผดชอบหลกของฝายจดการ กคอ การใชทรพยากรบคคล ทรพยากรสงของทางกายภาพ และทรพยากรเงนอยางมประสทธผล

อนงค าวา ความมประสทธภาพ นอกจากมความหมายถง ความคลองแคลว ช านาญในการใชทรพยากร (แรงงาน เครองจกร วตถดบ) การเปรยบเทยบความมประสทธผลกบตนทนฟอรราและเดบบ(Flora & Debbie, 1996 : 131) ยงใหค านยามไววาเปนผลลพธทไดรบอยางดนนคอ ผลตสนคาไดคณภาพ ในวธทดทสด เวลาสนทสด ประสทธผลตนทนดทสด

ดงนน การบรหารงานขององคการจงแสวงหาความมประสทธผล (บรรลเปาหมาย)กบความมประสทธภาพ (บรรลการประหยดทรพยากร) ซงแสดงดงภาพท 1.3 ไดดงน

ภาพท 1. 3 ความมประสทธผลและความมประสทธภาพในการบรหารองคการ

ทมา : (นฤมล สนสวสด, 2549 : 111)

ประสทธผล

กบสน และคณะ (Gibson and Others,1988 : 812) นยามประสทธผลไดวา ประสทธผลเปนเรองของการกระท าใดๆ หรอความพยายามใดๆ ทมความมงหมายจะไดรบผลอะไรสกอยางใหเกดขน การกระท าหรอความพยายามจะมประสทธผลสงต าเพยงใดขนกบวาผลทไดรบนน ตรง ครบถวน ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ และใชพลงงานนอยเพยงใด

การบรหารขององคการมงหา

ความมประสทธผล

(บรรลเปาหมายสงสด)

ความมประสทธภาพ

(ประหยดทรพยากรมาก)

9

ประสทธผลอาจพจารณาเปน 2 ระดบ คอ

1. ประสทธผลของบคคล คอ ลกษณะของบคลทมความสามารถในการปฏบตงานใดๆ หรอปฏบตกจกรรมใดๆ แลวประสบผลส าเรจ ท าใหบงเกดผลตรงและครบถวนตามวตถประสงคทตงไว ลกษณะคณภาพของผลทเกดขน เชน ความถกตอง ความมคณคา ความเหมาะสมดงาม ตรงกบความคาดหวงและความตองการของหมคณะ สงคม และผทจะน าผลนนไปใชซงเปนผลทไดจากการปฏบตอยางมประสทธภาพ คอ เปนการปฏบตดวยความพอใจ ปฏบตเตมความสามารถ ปฏบตดวยการเลอกสรรกลวธและเทคนควธการทเหมาะสมทสดทจะท าใหบรรลผลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพอยางสงสดแตใชทน ทรพยากร และระยะเวลานอยทสด

2. ประสทธผลขององคการ เนนไปทผลรวมขององคการ ซงกบสน และคณะ อธบายถงเกณฑของความมประสทธผลขององคการวาประกอบดวยตวบงช 5 ตว คอ

2.1 การผลต (Production)องคการมประสทธผลถาอตราสวนระหวางปจจยทรพยากร (Inputs) ทใชกบผลผลต (Outputs) มความเหมาะสมในลกษณะทใชปจจยทรพยากรไดคมคา

2.2 ประสทธภาพ (Efficiency)องคการมประสทธผลถาอตราสวนระหวางปจจยทรพยากร (Input) ทใชกบผลผลต (Outputs) มความเหมาะสมในลกษณะทใชปจจยทรพยากรไดคมคา

2.3 ความพงพอใจ (Satisfaction) องคการมประสทธผลถาผลการด าเนนงานขององคการน ามาซงความส าเรจสอดคลองกบความตองการและความคาดหวงของสมาชกในองคการ

2.4 การปรบเปลยน (Addictiveness) องคการมประสทธผลถาองคการมกลไกทสามารถปรบเปลยนการด าเนนงานไดสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไปทงภายในองคการและภายนอกองคการ

2.5 การพฒนา (Development) องคการมประสทธผลถาองคการสามารถเพมพนศกยภาพ และวสยทศน ความสามารถในการผลต (Capacity) ขององคการใหเจรญกาวหนาตามการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

ขอควรสงเกต คอ ความหมายของประสทธผลทงระดบบคคลและระดบองคการมความหมายครอบคลมทงผลการด าเนนงานทสนองตอวตถประสงคทไดผลดทงเชงปรมาณและคณภาพและยงครอบคลมถงกระบวนการด าเนนงานทใชทรพยากรอยางคมคา และใชวธการปฏบตทเหมาะสม ซงกคอรวมถงประสทธภาพนนเอง

10

ประสทธภาพ

กบสนและคณะ ใหความหมายของประสทธภาพวา หมายถงอตราสวนของผลผลตตอปจจยการวดประสทธภาพซงจะจะวดตวบงชหลายตวประกอบดวยกน เชน

1. อตราการไดผลตอบแทนในเงนลงทนหรอทรพยสนทเปนทน

2. คาใชจายตอหนวยผลผลต

3. อตราการสญเปลาสนเปลองขอการใชทรพยากร

4. อตราสวนของผลก าไรตอคาใชจายในการลงทน

ประสทธภาพ เปนเรองของการใชปจจยและกระบวนการในการด าเนนงานโดยมผลผลตทไดรบเปนตวก ากบการแสดงประสทธภาพของการด าเนนงานใดๆ อาจแสดงคาของประสทธภาพในลกษณะการเปรยบเทยบระหวางคาใชจายในการลงทนกบผลก าไรทไดรบ ซงถาผลก าไรมสงกวาตนทนเทาไรกยงแสดงถงประสทธภาพมากยงขนเทานน ประสทธภาพอาจไมแสดงเปนคาประสทธภาพเชงตวเลข แตอาจแสดงดวยการบนทกถงลกษณะการใชเงน วสด คน และเวลาในการปฏบตงานอยางคมคา ประหยด ไมมการสญเปลาเกนความจ าเปน รวมถงมการใชกลยทธหรอเทคนควธการปฏบตทเหมาะสมสามารถน าไปสการบงเกดผลไดเรว ตรงและมคณภาพ

ประสทธภาพม 2 ระดบ คอ ประสทธภาพของบคลและประสทธภาพขององคการซงสามารถอธบายไดดงน

1. ประสทธภาพของบคคล การมประสทธภาพหมายความวา การท างานเสรจโดยสญเวลาและเสยพลงนอยทสด

บคคลทมประสทธภาพในการท างาน คอ บคคลทตงใจปฏบตงานอยางเตมความสามารถ ใชกลวธหรอเทคนคการท างานทจะสรางผลงานไดมาก เปนผลงานทมคณภาพเปนทนาพอใจโดยสนเปลองทนคาใชจาย พลงงาน และเวลานอย เปนบคคลทมความสขและพอใจในการท างาน เปนบคคลทมความพอใจและเพมพนคณภาพและปรมาณของผลงาน คดคน ดดแปลง วธการท างานใหไดผลดยงขนอยเสมอ

2. ประสทธภาพขององคการ คอ การทองคการสามารถด าเนนงานตางๆ ตามภารกจหนาทขององคการโดยใชทรพยากร ปจจยตางๆ รวมถงก าลงคน อยางคมคาทสด มการสญเปลานอยทสด มลกษณะของการด าเนนงานไปสผลตามวตถประสงคไดอยางดโดยประหยดทงเวลา ทรพยากร และก าลงคน องคการมระบบการบรหารจดการทเออตอการผลตและการบรการไดตามเปาหมาย องคการมความสามารถใชยทธศาสตร กลยทธ เทคนควธการ และเทคโนโลยอยาง

11

ฉลาด ท าใหเกดวธการท างานทเหมาะสม มความราบรนในการด าเนนงาน มปญหา อปสรรค และความขดแยงนอยทสด บคลากรมขวญก าลงใจด มความสขความพอใจในการท างาน

สงทควรละลกคอแมค าวาประสทธภาพจะเปนสวนยอยของค าวาประสทธผล แตเมอพจารณาความมประสทธภาพขององคการ จะเนนปจจยและกระบวนการ ทเชอมโยงไปสผลผลตแบบครบวงจร นนคอพจารณาประสทธภาพในลกษณะทมการจดปจจย และใชกระบวนการอยางคมคา ไมสญเปลา ไมสนเปลอง ใชวธการท างานและวธการบรหารจดการทด ท าใหองคการสามารถบรรลผลตามวตถประสงคไดอยางครบถวนสมบรณ

องคประกอบทน าไปสประสทธภาพขององคการ

สมธใหกรอบแนวคดขององคประกอบการด าเนนงานองคการท ดจะน าไปสความมประสทธภาพของการผลตดงภาพท 1.4 ดงน

ภาพท 1. 4 องคประกอบองคการทน าไปสผลทมประสทธภาพ

จากภาพท 1.4 สมธ ไดอธบายองคประกอบตางๆ ขององคการทจะน าไปสผลทมประสทธภาพคอ

12

1. องคประกอบดานปจจย (Input)

1.1 ปจจยมนษย (Human) ไดแก 1.1.1 ก าลงคน (Manpower)

1.1.2 ความสามารถ (Abilities)

1.1.3 พลง (Energies)

1.1.4 ความตองการ (Needs)

1.1.5 ความคาดหวง (Expectations)

1.2 ปจจยนอกจากมนษย (Nonhuman) ไดแก 1.2.1 เงนทน

1.2.2 เครองมอเครองจกร

1.2.3 วสด 1.2.4 เทคนควธการ

1.2.5 ทดน

2. องคประกอบดานกระบวนการ (Process)

2.1 การจดองคการ ไดแก 2.1.1 จดโครงสราง

2.1.2 จดศกยภาพการปรบเปลยน

2.1.3 การวเคราะห 2.1.4 การก าหนดวตถประสงค 2.1.5 การก าหนดยทธศาสตร 2.1.6 การก าหนดกลยทธ

2.2 การจดระบบตดสนใจและระบบขอมล ไดแก 2.2.1 กระบวนการตดสนใจ

2.2.2 การใชระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information

System)

2.2.3 การจดระบบสนบสนน

2.3 การวางแผนและควบคม ไดแก 2.3.1 การวางแผนยทธศาสตร (Strategic Planning Systems)

2.3.2 รปแบบการวางแผนและวธการทใช (Planning Methods and Models)

2.3.3 การวางแผนงานโครงการ (Project and Program Planning)

13

2.3.4 การจดระบบควบคมและคอมพวเตอรชวยควบคม(Control Systems and

Cybernetics)

2.3.5 การวเคราะหตนทนและก าไรและการเพมประสทธผล ( Cost-Benefit

Analysis and Effectiveness)

2.3.6 การบรหารบคลากรและการประเมน (Human Systems Managements

Evaluation)

3. องคประกอบดานผลผลตสนคาและการบรการ (Outputs)

3.1 ความสามารถปฏบตขององคการ (Performance)

3.2 ระดบการเพมผลผลต (Productivity)

3.3 นวตกรรม (Innovation)

3.4 การเตบโตและพฒนาการขององคการ ไดแก 3.4.1 การขยายสถานท (Plant)

3.4.2 การขยายทน (Capital)

3.4.3 การขยายตลาด (Markets)

3.4.4 การใชเทคโนโลย (Technology)

3.4.5 การขยายบคลากร (Personnel)

3.4.6 ภาพพจนขององคการ

3.5 ความมงมนขององคการ

3.6 แรงจงใจขององคการ

3.7 ความพงพอใจของบคลากรและลกคา

องคประกอบของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

ประสทธภาพในการท างานในองคการเปนหวใจของการน าองคการไปสการบรรลผลความส าเรจของการด าเนนงาน องคการจะมผลผลตเปนทนาพอใจทงในดานการผลต การบรการ มความเจรญกาวหนาและสรางความพงพอใจทงแกลกคาและแกบคลากรขององคการ กขนอยกบความสามารถขององคการในการพฒนาประสทธภาพขององคการเอง ซงสามารถแสดงไดดงภาพท 1,5 ตอไปน

14

ภาพท 1. 5 องคประกอบการพฒนาประสทธภาพ

ทมา: (สมใจ ลกษณะ, 2552 : 11)

จากภาพท 1.5 ประสทธภาพขององคการจะขนอยกบองคประกอบส าคญ 4 ประการ คอ

1. สงแวดลอมภายนอกองคการ

2. สงแวดลอมภายในองคการ

3. ปจจยขององคการ

4. กระบวนการขององคการ

ถาองคประกอบ 4 ประการนมลกษณะทเออตอการด าเนนงานตามภารกจขององคการ กจะน าไปสการบรรลผลตามวตถประสงคขององคการ คอ การสรางผลผลตทงเชงปรมาณและเชงคณภาพไดครบถวน

1. สงแวดลอมภายนอกองคการ ไดแก ตลาดความตองการของลกคา สภาพเศรษฐกจของสงคมและของประเทศ เชน ภาวะเงนเฟอ ภาพคลองทางการเงนการธนาคาร ก าลงการซอของลกคา ฯลฯ ความเปลยนแปลงของสงคม เชน นยมของฟมเฟอย ตองการความสะดวกในการ

สงแวดลอมภายนอกองคการ สงแวดลอมภายในองคการ - วฒนธรรมองคการ

15

บรการบางลกษณะ เชน บรการขายตรง บรการสอสารขนสง ฯลฯ การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย เชน มการประดษฐคดคนอปกรณซอขายเครองมอเครองใชใหมๆ การซอขายสนคาทางสออเลกทรอนกส สภาวะการซอขาย สงออกในตลาดโลก คแขงขนทางการผลตการบรการ แหลงวตถดบ คณภาพวตถดบ และผรวมลงทน

2. สงแวดลอมภายในองคการ ไดแก นโยบาย วสยทศน และปรชญาขององคการทจะก าหนดทศทางของการด าเนนงานองคการ วฒนธรรมองคการ และการจดบรรยากาศการท างานทจะสงเสรมการท างานของบคลากร

3. ปจจยขององคการ ไดแก สภาพความพรอมขององคการในดานทดน อาคารสถานท อปกรณเครองมอเครองใช เงนทน เทคโนโลย และศกยภาพของบคลากร

โดยเฉพาะดานบคลากร ถอเปนหวใจของการพฒนาประสทธภาพขององคการ บคคลจะตองมประสทธภาพในการท างาน องคประกอบดานตวบคคลทจะน าไปสการพฒนาประสทธภาพในการท างานไดแกสงส าคญดงตอไปน

1. ปรชญาและอดมการณ 2. บคลกภาพ

3. ความตองการ

4. คานยม

5. การมเปาประสงคทเหมาะสมของชวตและการท างาน

6. ความสามารถของการส ารวจตนเอง

7. ความสามารถในการพชตอปสรรคในการท างาน

8. การสรางความเชอมนในตนเอง

4. กระบวนการขององคการ เปนองคประกอบส าคญเปนล าดบสองตอจากองคประกอบดานบคคล กระบวนการทส าคญขององคการ คอ การด าเนนงานทงหมดทจะท าใหเกดการผลตและการบรหารทนาพอใจ ขอบขายของกระบวนการขององคการทเออตอการเพมประสทธภาพขององคการ ไดแก การจดโครงสรางขององคการ การวางแผน การจดองคการในดานบคลากรการสรางแรงจงใจในการท างาน การควบคมคณภาพของการท างานและการพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพ

16

วตถประสงคของการพฒนาประสทธภาพในการท างาน

การพฒนาประสทธภาพในการท างานมวตถประสงคของดงตอไปน คอ

1. มความเขาใจในวฒนธรรมองคการ สามารถปรบปรงวฒนธรรมในการท างานและปรบตนใหสอดคลองกบวฒนธรรมองคการ

2. มความสามารถในการบรหารจดการองคการเพอใหเออตอการสงเสรมประสทธภาพการท างาน ทงในเรองการบรหารบคลากร การสรางแรงจงใจ และการพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพการท างาน

3. มความสามารถเสรมสรางปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

4. มความเขาใจเรองบคลกภาพและมความสามารถปรบแตงบคลกภาพใหเกดประโยชนตอการเพมประสทธภาพการท างาน

5. มความเขาใจความตองการของตนเองและของผอน และน ามาใชประโยชนในการท างาน

6. มความเขาใจคานยมของตนเองและผอน สามารถพฒนาคานยมทพงปรารถนา

7. มความสามารถในการก าหนดเปาประสงคของชวตและการท างาน

8. มความสามารถในการส ารวจตวเองในดานความรสก ปญหา อปสรร ในการท างาน และมความสามารถพชตอปสรรคในการท างาน

9. มความสามารถในการสรางความเชอมนในตนเอง

บทสรป

องคการเปนทรวมของบคคลเปนหมคณะ ด าเนนงานโดยอาศยปจจย และกระบวนการผลตกระบวนการบรหารจดการ เพอใหน าไปสผลผลตขององคการตามวตถประสงค เปาหมายความส าเรจขององคการ คอ การมประสทธผลในการด าเนนงานซงจ าเปนตองอาศยการมประสทธภาพการท างานของมนษยในองคการและการพฒนาเพมประสทธภาพขององคการจะเพมความส าเรจ ความเจรญกาวหนา และความพงพอใจในผลผลตขององคการจ าเปนตองศกษาแนวคดแนวปฏบตในการปรบปรงองคประกอบตางๆ ขององคการเพอเพมประสทธภาพ การเพมประสทธภาพขององคการจะเกยวของกบสงแวดลอมขององคการ วฒนธรรมองคการ การบรหารบคลากร การสรางแรงจงใจ และการพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพ การเพมประสทธภาพการท างานของบคคลในองคการเปนหวใจส าคญทสดของความส าเรจขององคการ การพฒนาประสทธภาพการท างานของบคคลจ าเปนตองมความรความสามารถเกยวกบปรชญาและ

17

อดมการณในการพฒนาตนเอง การปรบแตงบคลกภาพ การใชประโยชนจากเรองความตองการของมนษย ความเขาใจเรองการพฒนาคานยม การก าหนดเปาประสงคของชวตและการท างาน และการสรางความเชอมนในตนเอง

แบบฝกหด

ขอ 1 จงยกตวอยางของการรวมตวจดตงเปนองคการ ทงแบบองคการทเปนทางการและองคการทไมเปนทางการ ระบวตถประสงคและเปาหมายความส าเรจ

ขอ 2 จงอธบายความหมายของการพฒนาประสทธภาพการท างานมาใหใจ

ขอ 3 เปรยบเทยบความแตกตางระหวางประสทธผลและประสทธภาพขององคการพรอมตวอยางประกอบ

ขอ 4 วเคราะหองคประกอบขององคการและระบสงทเกยวของกบประสทธภาพขององคการ

ขอ 5 ในภาพรวมขององคการทมประสทธภาพขององคการอยางไร

ขอ 6 ในเรองของบคคลในองคการ มสงใดทควรไดรบการเอาใจใสและพฒนาเพอเพมประสทธภาพในการท างาน ยกตวอยางประกอบ

ขอ 7 จงบอกวตถประสงคของการพฒนาประสทธภาพในการท างานในองคการ พรอมยกตวอยางองคการทมการพฒนาประสทธภาพใหชดเจน

18

เอกสารอางอง

กนตนา เพมผล. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ สถาบนราชภฏสวนดสต, 2546.

จตตมา อครธตพงศ. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน, กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลราชภฏพระนครศรอยธยา, 2556. นฤมล สนสวสด. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : ส านกพมพวนทพย

,2549. พะยอม วงศสารศร. องคการและการจดการ. กรงเทพฯ : ส านกพมพสภา, 2534. วชร ธวธรรม และคณะ. ระบบพฒนาประสทธภาพการท างาน. กรงเทพฯ : กรมการฝกหดคร กระทรวงศกษาธการ, 2553.

สพณ เกชาคปต. พฤตกรรมองคการ. (กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. 2537. Bartol. Kathryn M. And Martin, David C. Management. New York : McGraw-Hill,

Inc., 1991.

Donnelly, James H. and Others. Fundamentals of Management. 7th ed. Boston MA

Richard D. Irwin, Inc., 1990.

Gibson, James L, Invancevich, John M. and Donnelly, James H.Organization. 6th ed.

Texas : Business Pubilications, Inc.,1988.

Smith, August W. Management Systems: Analyses and Applications. Tokyo : Holt-

Saunders Japan, 1982.

19

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 2

การบรหารบคลากรเพอเพมประสทธภาพ

เนอหาประจ าบท

1. ความหมาย และขอบขายของการบรหารบคลากร

2. ปจจยทสงเสรมการบรหารบคลากร

3. คณลกษณะของผบรหารจดการ

4. คณลกษณะของบคลากร

5. การมอบหมายงาน

6. การควบคมงาน

7. การฝกอบรมและพฒนาทรพยากรมนษย 8. การประเมนผลการปฏบตงาน

9. บทสรป

10. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายความหมายของ ขอบขายของการบรหารบคลากร

2. นกศกษาไดทราบถงความส าคญ ปจจยทสงเสรมการบรหารบคลากร

3. นกศกษาสามารถบอกถง คณลกษณะของผบรหารจดการคณลกษณะของบคลากร

4. นกศกษาเขาใจภาพรวมของ การมอบหมายงานการควบคมงาน การพฒนาบคลากรและ การประเมนผลการปฏบตงาน

5. สามารถน าไปประยกตใชในสถานการณปจจบนได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

20

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

21

บทท 2

การบรหารบคลากรเพอประสทธภาพ

ปจจยส าคญทจะท าใหองคการด าเนนงานอยางมประสทธภาพจนน าไปสประสทธผลบรรลความส าเรจไดมากนองเพยงใด คอ คนหรอบคลากรในองคการ การบรหารบคลากรหรอการบรหารงานบคคลเปนสวนหนงของการบรหารจดการทมลกษณะเปนทงศาสตรและศลปะของการดแลคน บรรยากาศแรงจงใจในการท างาน ความสามารถในการปฏบตงานไดตามความคาดหวง การไดระดบผลตผลทสงทงเชงปรมาณและคณภาพ ลวนเปนผลมาจากการบรหารบคลากรในองคการทงสน องคการทมยทธศาสตรและกระบวนการบรหารบคลากรทดยอมไดเปรยบมากกวาองคการทไมสนใจในคณภาพของการบรหารบคลากร การศกษาเรองการบรหารบคลากรเพอเพมประสทธภาพมประโยชนทงผทปฏบตหนาทเปนผบรหารจดการ และผทปฏบตงานเปนสมาชกในองคการสาระส าคญจะอยทการพจารณาสงทควรปฏบตและไมควรปฏบตเพอความส าเรจของการบรหารบคลากร ซงจะสงผลตอประสทธภาพขององคการเชนกน

ความหมายและขอบขายของการบรหารบคลากร

การบรหารบคลากร (Personnel Management) เปนการด าเนนงานของนกบรหารทสมพนธกบผปฏบตงานหรอผใตบงคบบญชา เพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพและใหผปฏบตงานหรอผใตบงคบบญชาเกดความพอใจในการปฏบตงาน การบรหารบคลากรจะเกยวของกบการจงใจ การใหผลตอบแทน การแสดงความเปนผน า การสอนและการใหค าปรกษาหารอ การมอบงานใหเหมาะสมกบความรความสามารถของคน การแกปญหาความขดแยง การเสรมสรางมนษยสมพนธในการปฏบตงาน และการสงเสรมใหมความกาวหนาในการงาน (สมโภชน นพคณ, 2532 : 17)

การบรหารบคลากรมสวนเกยวของกบประสทธภาพขององคการเพราะการบรหารบคลากรเปนระบบเกยวกบคนในองคการ ถามการจดระบบทดจะเปนทมาของการไดบคคลทดมความรความสามารถและลกษณะนสยทเหมาะสมมาปฏบตงาน เปนทมาของการจงใจใหบคลากรปฏบตงานอยางมประสทธภาพ เปนทมาของการสงวนรกษาคนเกง คนด ใหคงอยกบองคการ และเปนทมาของความส าเรจในผลผลตตามเปาหมายขององคการ

22

ขอบขายการบรหารบคลากรจะเกยวของกบการด าเนนงานตอไปน 1. การวเคราะหโครงสรางการท างานและระบบงานในองคการ

2. การจ าแนกต าแหนงหนาทบคลากรตามโครงสราง รวมถงการก าหนดลกษณะเฉพาะการท างานของแตละบคคล

3. การสรรหา บรรจ แตงตง

4. การมอบงาน

5. การพฒนาบลากร

6. การตดตามปฏบตงานและการนเทศหรอการสอนงาน

7. การประเมนผลการท างาน

8. การสรางเสรมขวญก าลงใจ การใหผลตอบแทน การสงเสรมความกวาหนาในหนาทการงาน

ปจจยทสงเสรมการบรหารบคลากร

การบรหารบคลากรจะสมฤทธผล ท าใหองคการเกดประสทธภาพและประสทธผลในการด าเนนงาน ขนอยกบปจจยตางๆ ตอไปน

1. ปจจยสงแวดลอมภายนอกองคการสงแวดลอมภายนอกองคการทมผลตอการบรหารบคลากรในองคการ โดยทวไปประกอบดวย

1.1 การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย อาจมผลท าใหเกดความลาสมยของความรความสามารถของบคลากรจงจ าเปนจะตองก าหนดคณสมบตคนทจะเขาท างานใหกาวทนเทคโนโลยสมยใหม ลกษณะงานทใชเทคโนโลยในระบบการควบคมการท างานท าให มความตองการผมความช านาญเฉพาะดานมากขน

1.2 การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง อาจมผลท าใหเกดความตองการผลตผลใหม ๆ การบรการใหมๆ ในสงคม การมกฎหมายควบคมแรงงาน การก าหนดสดสวนของผมอาชพตาง ๆ การเปลยนแปลงการผลตก าลงคนจากสถาบนการศกษา การก าหนดคาแรงและเงนตอบแทนผประกอบอาชพในองคการตาง ๆ ทงหมดนลวนมผลตอการจดบคคลเขาท างานในองคการทงสน

1.3 ความตองการของลกคาตองการสนคาใหมๆ หรอบรการทแตกตางไปจากเดม รวมถงความคาดหวงในมาตรฐานคณภาพของสนคาและบรการทสงขน จะมผลตอการสรรหาบคลากรทมความรความสามารถเหมาะสม

23

1.4 การแขงขนทางการผลตและบรการของผประกอบการในองคการตางๆ มผลตอการแขงขนการลดตนทน เชน ลดคนท างาน มผลตอการเพมคณภาพของสนคาและบรการทจ าเปนตองใชเทคโนโลย และผมความรความช านาญเฉพาะดาน และอาจมผลตอการแยงชงบคลากรทมความสามารถทอาจถกซอตวไปท างานกบองคกรคแขง

2. ปจจยสงแวดลอมในองคการสงแวดลอมในองคการทมตอการไดบคลากรทเหมาะสมมาท างาน ไดแก

2.1 ความพรอมทางดานการลงทน อาคาร สถานท เครองมอวสดอปกรณ และเทคโนโลย องคการทมความพรอมมากมโอกาสจะไดบคลากรทดไดมาก

2.2 วฒนธรรมองคการ หรอวฒนธรรมในการท างาน เชน นโยบายการจางงาน เงอนไขสภาพแวดลอมบรรยากาศในการท างาน ความเขมงวดของกฎเกณฑขอบงคบบคลากร การจดระบบการจางและผลประโยชนตอบแทนจะมผลตอการดงดดใหบคลากรทดมาท างาน มผลตอการท าใหบคคลากรมแรงจงใจเพมประสทธภาพในการท างาน หรอมผลตอการสงวนรกษาบคลากรไวกบองคการ

3. ปจจยดานการบรหารจดการโดยเฉพาะความสามรถขององคกรในการบรหารบคลากร ซงจะเกยวของกบการก าหนดนโยบาย การเปนผน าของผบรหารจดการ ปรชญาความเชอทผบรหารมตอบคลากร องคการมคณภาพดานการบรหารจดการสง ไดผบรหารมออาชพมารบผดชอบบรหารจดการ จะสงเสรมใหการบรหารบคลากรประสบความส าเรจยงขน

4. ปจจยดานคณภาพของบคลากร ซงจะเปนตวก าหนดคณลกษณะของบคลากรทพงปรารถนา องคการทสามารถสรรหาบคลากรทมคณภาพจะชวยเพมความราบรนของการบรหารบคลากร โดยเฉพาะอยางยงบคลากรทเกงและดจะสามารถรบผดชอบงานทมอบหมาย น ามาซงประสทธภาพการท างาน

คณลกษณะของผบรหารจดการ

ความส าเรจของการบรหารบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการท างานขน อยกบองคประกอบความเปนผน าของผบรหารจดการซงจะกลาวถง ลกษณะทไมพงปรารถนาของผบรหารจดการ ลกษณะการเปนผบรหารจดการทด และทศนะในการมองคนของผบรหารจดการ

1. ลกษณะทไมพงปรารถนาของผบรหารจดการ ฮนเซเกอร และเลสซานดรา (Hunsaker and Alessandra) ไดกลาวอางถงในวชร ธวธรรม , 2534 : 23-24) กลาวถงลกษณะผบรหารจดการทไมเหมาะสม 6 ประการ คอ

24

1.1 สนใจงานมากกวาสนใจคน มงใหงานส าเรจโดยไมค านงถงคาของคน พฤตกรรมของผบรหารจะเนนไปทความเรงดวน รบรอน และการบงคบสงการ เปนการบรหารทท าใหผใตบงคบบญชาเกดความตงเครยดและไมพอใจทจะท างาน

1.2 สอสารถงผใตบงคบบญชาดวยการบอกกลาวขางเดยว โดยไมสนใจจะใหผใตบงคบบญชาแสดงความคดเหน ผใตบงคบบญชาไมไดแสดงบทบาททมสวนรวมในการวางแผน

1.3 สรางพลงอ านาจเตมท แบงชนชดเจนระหวางผบรหารกบผปฏบตงาน ผบรหารแบบนมกแสดงออกใหเหนวา “จงท าตามวธของฉน มฉะนนจะเจอด” หรอ “ ผบรหาร คอ นกคด พนกงานคอผท า” เปนลกษณะบงคบ ควบคม ไมสนใจความพรอมของผปฏบตงาน วธการนคงไดผลเฉยบพลนในระยะเวลาสนๆ แตจะกอใหเกดความไมพอใจกบการปฏบตงานในระยะยาวทพรอมจะตอตานอยางเงยบๆ ซงยากจะสงเกตได

1.4 ไมยดหยนหรอปรบเปลยน มกจะสงตามกฎ ระเบยบทเคยปฏบตใชวธเดมกบผปฏบตงานตางๆ ไมรบรไมสนใจความรสก ปญหา หรอขอจ ากดของแตละคน แตละสถานการณ ผลทตามมาผปฏบตงานตองเกบกด แมจะมเหตผลทดกไมอาจโตแยงได

1.5 คกคามความตองการของผปฏบตงาน ดวยการไมรบรและไมสนใจทจะสนองความตองการของผปฏบตงาน ซงจะมผลกระทบตอการลดแรงจงใจของบคลากรอยางแรง

1.6 สรางความกลวและความเครยด นนคอความสมพนธกบผใตบงคบบญชาในลกษณะใหผใตบงคบบญชาเกดความกลวผบรหาร ไมกลาทจะโตแยงหรอแสดงความคดเหน เกดความเครยด เพราะถามขอผดพลาดในการด าเนนงาน ผบรหารจะโทษวาเปนความผดความบกพรองของผปฏบตงาน

2. คณลกษณะพงปรารถนาของผบรหารจดการ

ผบรหารทปกครองคนแลวท าใหเกดประสทธภาพในการท างานควรมลกษณะตรงกนขามกบ ลกษณะ 6 ประการขางตน คอ

2.1 สนใจความคด ความรสก ความตองการและจดเดนของผปฏบตงาน มงสรางความสมพนธอนดเทาๆ กบการเอาใจใสในงาน

2.2 สอสารกบผใตบงคบบญชาดวยการอธบายและรบฟงขอมล ความคดเหนและพรอมจะคลอยตามถามเหตผลด

2.3 สรางความผกพนระหวางผบรหารกบผปฏบตงานแทนการใชอ านาจ สรางความมงมนในทมงานทไดรบความไววางใจใหมเวลาคด มเวลาอสระของตนเองในการปฏบตงานสนองวตถประสงคขององคการ ควบคมทผลมากกวาควบคมวธการท างาน

25

2.4 มความยดหยนและปรบเปลยนในวธการโนมนาวจงใจคน ยดหยนในวธการท างาน ใหเขากบสถานการณและสอดคลองกบลกษณะบคคล ใชหลกการรวมคดรวมท า ระดมความคดหลากหลายเพอชวยกนเลอกวธการท างานทนาจะไดผลดทสด

2.5 รบรและสนองความตองการของผปฏบตงานบนพนฐานของความไววางใจ และเชอใจวาทกคนมศกยภาพทจะท างานได มความหวงดตอกน และแสดงความเชอมนในตวผใตบงคบบญชาวามศกยภาพท างานได เมอมปญหาจะรวมรบผดชอบมสวนรวมชวยกนแกปญหา ผบรหารจะไดรบความรกความศรทธาจากผปฏบตงาน บรรยากาศการท างานจะราบรน ทกคนจะมความสขความพอใจในการท างาน

2.6 สรางความศรทธา เชอใจผบรหารมากกวาสรางความกลว ใชหลกความสมพนธทเปดเผย จรงใจ ตรงไปตรงมา มความหวงดตอกน และแสดงความเชอมนในตวผใตบงคบบญชาวามศกยภาพท างานได เมอมปญหาจะรวมรบผดชอบมสวนรวมชวยแกปญหา ผบรหารจะไดรบความรกความศรทธาจากผปฏบตงาน บรรยากาศการท างานจะราบรน ทกคนจะมความสขความพอใจในการท างาน

โกเอทช และเดวส (Goetsch and Davis,1997 : 208) ใหแนวคดเกยวกบบทบาทหนาทพงปรารถนาของผบรหารจดการ ไวดงน

(1) แสดงออกใหเหนถงเจตคตของผบรหารจดการทมงใหการสนบสนนบคลากรในองคการ และสนบสนนการด าเนนงานทมงตอการเพมประสทธภาพในการท างานทงปวง (Exhibiting a supportive Attitude)

(2) แสดงตนเปนตนแบบของการเปนผบรหารจดการทด (Being a Role Model) (3) แสดงบทบาทของการเปนผใหการฝกอบรมแกบคลากรในองคการได (Being a

Trainer) (4) แสดงบทบาทผมอ านวยความสะดวกในการประสานงาน การด าเนนงานของแผนงาน

โครงการ และกจกรรมตางๆขององคการ (Being a facilitator) (5) หาโอกาสเยยมตดตาม ใหก าลงใจแกบคลากรในระหวางปฏบตงานอยเสมอๆ

(Practicing Management by Walking Around : MBWA) (6) ตดสนใจด าเนนการเรวทนเวลา เมอไดรบการเสนอแนะในเรองของการเพมเตม

ประสทธภาพในการท างานจากบคลากรในองคการ (Taking quick Action Upon the Recommendations) (7) ใหการยอมรบนบถอในความส าเรจของบคลากรในองคการ (Taking Recognition of

Success)

26

3. คณลกษณะความเปนผน า คนทเปนผน ามกมลกษณะบางอยางทเดนกวาผตาม คนทเปนผน ามกเปนคนทมอทธพลเหนอผอน ผอนยอมท าตาม อกทงผตามยอมไดน าเอาความประพฤต ไดน าเอาแบบอยางในการท างาน ผตามบางคนถงกบยอมถอดแบบผน า บางคนลอกเลยนแบบอยางของผ น า ในบทความฉบบน เราจะมาเรยนร แลกเปลยนกนในเรอง คณลกษณะของผน าทดมอะไรบาง คณลกษณะของผน าในทศนะ (สทธชย ปญญโรจน, www.drsuthichai.com) มดงน

3.1 มเปาหมาย ผทตองการเปนผน า ควรมเปาหมายเปนของตนเอง ไมวาจะเปนเปาหมายชวต เปาหมายในการท างาน เปาหมายในการเปลยนแปลงองคกร เปาหมายในการเปลยนแปลงประเทศชาต การมเปาหมายเปนสงส าคญทจะท าใหผน ามทศทางในการเดนทางไปสเปาหมาย ตรงกนขาม หากผน าไมมเปาหมาย ผน ากจะรสกสบสน เปรยบดงเรอทไรหางเสอ อกทงไมรจะไปในทศทางไหนเหมอนอยกลางมหาสมทร

3.2 ความรอบร ยคปจจบน เปนยคของขอมลขาวสาร เปนยคทจะตองใช ความคด ความร มาแขงขนกน ไมเหมอนยคในสมยอดตมกจะใชก าลงในการตอสหรอการท าสงคราม ผน าทมขอมลมากกวา ผน าทมความรอบรกวา ผน าทมการใชขอมลมาวเคราะหไดดกวา มกเปนทยอมรบ อกทงเปนทเคารพเชอถอแกผตาม

3.3 กลาเปลยนแปลงหรอรเรมสงใหมๆ ยคสมยปจจบนและยคของโลกในอนาคต ผน ามกเปนผทกลาเปลยนแปลง ผน ามกกลาทดลอง คนควา สงใหมๆ โลกยคใหมจงเปนยคสมยของ ผน าแหงการเปลยนแปลง

3.4 กระตอรอรน ผน าท มประสทธภาพ มกเปนผน าท มความกระตอรอรน กระฉบกระเฉง เดนไวกวาคนปกต ตามจตวทยา หากผน ามความกระตอรอรนในการท างาน ผตามมกจะมความกระตอรอรนดวย ในทางกลบกน หากวาผน ามความเฉยชา ผตามกมกจะท างานดวยความเฉยชา เชนกน

3.5 มความอดทน งานของผน ามกเปนงานทหนกกวาผตาม เนองจากตองมความรบผดชอบตองาน ตอคนทท างาน และตอองคกร ยงเปนองคกรขนาดใหญ เชน บรษท(มหาชน) , กระทรวง , หรอประเทศชาต กตองรบภาระทหนกหนาขน หากวาเราสงเกต ผน าระดบประเทศบางคนตอนขนสต าแหนง นายกรฐมนตร ประธานาธบด มใบหนาทหลอ ดด มสงา แตเมอด ารงต าแหนงไปไดไมนาน หนาตาทเคยสงา ดด กลบการเปนใบหนาทด เครงเครยด จรงจง กสบเนองมาจาก ผน าระดบประเทศผนน ตองแบกรบปญหาตางๆ มากมายและใชความคดในการแกปญหานนเอง

3.6 การบงคบตนเองหรอการควบคมตนเอง คนทตองการเปนผน าตองมสตในการควบคมตนเอง ทงทางดานจตใจและรางกาย เชน บงคบตนเองไมใหแสดงออกตอหนาสาธารณะใน

27

การแสดงกรยาอาการทไมด โดยเฉพาะตอหนาสอมวลชน เนองจากผน าตองเปนเปาสายตาตอลกนองและคนทวไป

3.7 การใชดลพนจและกลาตดสนใจ ผน าทดตองรจกใชดลพนจ อกทงเมอมปญหากตองกลาตดสนใจ ถงแมจะตดสนใจผดพลาดไปบางกตาม แตหากไมกลาตดสนใจ กจะท าใหสถานการณนนๆ แยลงได ผน าจงตองเปนนกวเคราะห นกคดทดในการรจกมองปญหาตางๆ อกทงตองมความเดดขาดเมอตองตดสนใจ เพอทจะน าพาองคกร ประเทศชาต เดนหนาตอไป

3.8 มมนษยสมพนธ ผน าทดตองเปนคนมมนษยสมพนธทด เนองจากผน าตองท างานกบคน หากผน าสามารถครองใจคนท างานได ลกนองกมกจะท างานเตมท การมมนษยสมพนธจะท าใหผน าเปนท เคารพรก ศรทธา เชอถอ ของผคน ท าใหมคนอยากชวยเหลอ มากกวาผน าทไมมมนษยสมพนธในการท างาน ดงค ากลาวทวา “ผน าทดมกคดยากๆ แลวปฏบตงายๆ แตผน าทไมดมกคดงายๆ แลวปฏบตยากๆ”

ผบรหารทมคณลกษณะของความเปนผน าจะมอทธพลเสรมสรางประสทธภาพในการท างานไดอยางด เปนทยอมรบวาผน าสามารถมอ านาจ (Power) และอทธพล (Influence) ตอผรวมงาน ซงอ านาจของบคคลจะไรประโยชนถาไมสามารถน าอ านาจไปสรางเปนอทธพลตอบคคล การสรางอทธพลเปนศลปะของการใชอ านาจในการขบเคลอนบคคลไปสเปาหมายปลายทางทตองการ

อ านาจของบคคลบางสวนไดจากอ านาจหนาท (Authority) ทคกบการด ารงต าแหนงหนาทการงาน แตอ านาจทจรงยงยน คอ อ านาจทไดจากการยกยองนบถอ (Creditability) ทจะเสรมสรางจากการเปนผน าทด

โกเอทช และเดวส (Goetsch and Davis, 1997:208-209) ใหแนวคดวาผบรหารทเหมาะสมกบการพฒนาประสทธภาพในการท างาน ควรเปนผบรหารทมคณลกษณะผน าสง เชน

1. มความสมดลในการมงมนทงการจดการทมงเนนคน (People-Oriented Manager) และมงเนนการจดการทมงเนนงาน (Task-Oriented Manager)

2. ด ารงตนเปนตนแบบแกผรวมงานทควรแกการยกยองนบถอ

3. มทกษะในการสอสาร

4. สามารถสรางอทธพลทางบวกแกคนรอบขาง

5. มพลงการชกจงใจคนสง (Persuasiveness)

ผบรหารบางคนอาจมความเขาใจผดเกยวกบความเปนผน า เชน

1. เขาใจผดวาความเปนผน าเกดขนไดยากมาก

2. เขาใจผดวาความเปนผน าเปนพรสวรรคตดตวจากก าเนด

28

3. เขาใจผดวาความเปนผน า คอ คณสมบตของผบรหารระดบสงเทานน

4. เขาใจผดวา ผน าคอผทอ านวยการ ควบคม ก ากบใหบคคลท าตาม

5. เขาใจผดวาความเปนผน าไมไดเกดจากการเรยนร

ในความเปนจรง ความเปนผน าเกดขนไดกบทกคนไมเฉพาะผบรหารระดบสง ผน าเปนผมศลปะชกจงใหคนคลอยตามดวยความเตมใจมากกวาการบงคบควบคมใหท าตาม โดยปกตผบรหารทบรหารงานดวยการสงการใหคนท าตามค าสง จะเปนผบรหารทมความส าเรจนอย

3. แบบประเมนความพรอมการเปนผน า สมโภชน นพคณ (2532 : 17) ไดเสนอแบบสอบถามใหผบรหารประเมนตนเองวาม

ความพรอมตอการแสดงบทบาทผน ามากนอยเพยงใด ดงตอไปน

29

แบบประเมนความพรอมการเปนผน า

ค าชแจง

โปรดอานขอความใน 20 ขอตอไปน และประเมนทละขอวาทานเหนชอบกบขอความนนเพยงใด โดยเขยนวงกลมลอมรอบตวเลขนน ตวเลขมความหมายดงน

รายการ

1

ไมเหนดวยอยาง

มาก

2

ไมเหนดวย

3 เฉยๆ

4

เหนดวย

5

เหนดวยอยางมาก

1. ทานรสกสนกและชอบทมคนอนมาพงพาและขอความคดเหนหรอขอเสนอแนะจากทาน

1 2 3 4 5

2. ทานสามารถกระตน จงใจ ชกน าผอนได 1 2 3 4 5

3. ทานชอบทจะถามค าถามเกยวกบงาน ททาทายความสามารถของผอน

1 2 3 4 5

4. ทานชอบทจะพดชมเชยผอน 1 2 3 4 5

5. ทานสามารถทจะกระตนใหผอนสนกราเรง ทงๆทขณะนนทานเซงเปนทสด

1 2 3 4 5

6. ความส าเรจของทมงานของทานส าคญกวา ความมชอเสยงททานไดรบ

1 2 3 4 5

7. หลายคนน าความคดของทานไปปฏบต 1 2 3 4 5

8. การเสรมสรางขวญของทม ส าคญมากส าหรบทาน 1 2 3 4 5

9. ทานชอบและพอใจทจะสอน แนะน าสมาชกทม 1 2 3 4 5

10. ทานชอบทจะยอมรบ ชมเชยในความส าเรจของผอน 1 2 3 4 5

11. ทานชอบตอนรบแขกผมาเยอน ทงๆทท าใหทาน ตองเสยเวลามากพอสมควร

1 2 3 4 5

12. ทานชอบทจะเปนตวแทนของทมไปสนก สงสรรค กบบคคลอน ในฝายอนๆ หรอนอกหนวยงานของทาน

1 2 3 4 5

13. ปญหาของทมงานเปนปญหาของทานดวย 1 2 3 4 5

14. ทานชอบทจะเขาไปแกไขปญหาตางๆใหลลวง 1 2 3 4 5

15. ทานยนดใหความรวมมอกบฝายทมงานอนๆ / ไมเหนดวยในจดยนของทมนนกตามแมวาทานจะไมเหนดวยในจดยนของทมงานนนกตาม

1 2 3 4 5

30

รายการ

1

ไมเหนดวยอยาง

มาก

2

ไมเหนดวย

3 เฉยๆ

4

เหนดวย

5

เหนดวยอยางมาก

16. ทานเปนผน าทมความคดใหมๆ มาชวยในการท างานเสมอๆ

1 2 3 4 5

17. ทานชอบจะตอรองกบคนอน /ฝายอนเสม อ ทกครงทมโอกาสจะท าได

1 2 3 4 5

18. เมอทานพด สมาชกทมตงใจฟง 1 2 3 4 5

19. หลายคนหลายครง เคยขอใหทานรบหนาทเปนหวหนาของกจกรรมตางๆในชวงทผานมา

1 2 3 4 5

20. ทานมกจะพยายามและสามารถชกน าผอน เหนคลอยตามได

1 2 3 4 5

การใหคะแนน โปรดรวมคะแนนทกขอททานวงกลมลอมไว

คะแนน 90 – 100 = มความพรอมสงทจะแสดงบทบาทผน า

คะแนน 60 – 89 = มความพรอมปานกลางทจะแสดงบทบาทผน า

คะแนน 50 – 59 = มศกยภาพทจะเปนผน าได

คะแนน 40 – 49 = ไมคอยเปนสขใจนกทจะรบบทบาทผน า

คะแนน 39 หรอนอยกวานน = ไมพรอมทจะรบบทบาทผน า

31

คณลกษณะของบคลากร

ประสทธภาพการท างานเกดจากบคลากรทมคณลกษณะเหมาะสมในองคการ การบรหารบคลากรจะเปนตนทางส าคญของการสรรหาใหไดมาซงบคลากรทพงปรารถนาโดยทวไป บคลากรทพงปรารถนาควรมคณสมบต 3 ดานตอไปน

1. ความสามารถดานความรความคด (Cognitive Abilities) ความรความสามารถจากการศกษา ทจะเปนพนฐานการท างาน เชน จบการศกษาปรญญาตรในสาขาทตรงกบงานในองคการ

1.1 ความสามารถในการใชภาษาเพอการสอสารทงการพด ฟง อาน เขยน ไดอยางมาตรฐาน

1.2 ความสามารถในการคด วเคราะห วจารณ 1.3 ความสามารถในการแกปญหา และการตดสนใจ

1.4 ความสามารถในการศกษาวจย และคนหาความรจากแหลงตางๆดวยตนเอง

1.5 ความสามารถในการคดรเรมสรางสรรค 1.6 ความสามารถในการปรบเปลยนใหสอดคลองกบสถานการณ

2. ความสามารถทางกระบวนการปฏบต (Performance Abilities) 2.1 ความสามารถในการใชเครองมอ อปกรณทเกยวกบหนาทท างานในองคการ

2.2 ความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) 2.3 ความสามารถในการท างานรวมกบผอนเปนกลม

2.4 ความสามารถในการประสานงาน

2.5 ความสามารถในการวางแผน

2.6 ความสามารถในการประเมนผล

2.7 ความสามารถทางมนษยสมพนธ 3. คณลกษณะทางจตใจ (Affective Characteristics)

3.1 มจรยธรรมพนฐาน เชน ซอสตย ขยน อดทน ฯลฯ

3.2 มความรบผดชอบ

3.3 มความเปนระเบยบ

3.4 มความกระตอรอรนในการแสวงหาความรใหมๆ พฒนาตนเองอยเสมอ

3.5 รกการท างาน สนใจหาความรปรบปรงการท างานของตนเองอยเสมอ

32

การมอบหมายงาน

การมอบหมายงาน (Assignment) คอ การบรรจ แตงตง มอบหนาทความรบผดชอบตามมาตรฐานต าแหนงหรอค าอธบายลกษณะงานใหแกบคคลทผานการเลอกสรรแลว การมอบหมายงานจะเกดประโยชนตอประสทธภาพการท างาน หรอท าใหเกดปญหาในเรองประสทธภาพการท างานขนกบความสามารถของผบรหารบคลากรในการมอบงาน

การมอบหมายงานทจะเออตอการสรางประสทธภาพการท างาน คอ

1. ค าอธบายลกษณะงานชดเจนวาเขาจะตองรบผดชอบท าอะไรบาง รบค าสงจากใครท ารวมกบใคร มมาตรฐานการปฏบตงานอยางไร ผลงานทคาดหวงทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ คอ อะไรความชดเจนของงานชวยในการสอสารระหวางผมอบงานกบผรบงาน เปนเกณฑของการสอบประเมนผลการท างานวาบคคลนนท างานประสทธภาพอยางไร และเปนชองทางของการแกไขพฒนาเมอพบความบกพรองในการปฏบตงานตามกรอบมาตรฐานทมอบ

2. มอบดวยความมนใจวาจดคนตรงกบงาน (Put the Right Man to the Right Job) การใหบคลากรทมความร ความสามารถ และลกษณะจตใจตรงกบงานเปนจดตงตนทดในการพฒนาประสทธภาพการท างาน ปญหาขององคการหลายประการเกดขนเพราะการไมสามารถจดหาบคลากรทเปนคนเกงคนดใหตรงกบงาน ระบบการสรรหาทโปรงใส การใชระบบอปถมภในการ คดเลอกคน จะเปนขอยงยากของการจดคน

3. พฒนาระบบสอสารและความสมพนธระหวางผรบมอบงานกบผบงคบบญชาและระหวางผปฏบตงานดวยกน ดวยการมวธการใหความรเกยวกบองคการ วฒนธรรมองคการปฐมนเทศการท างาน การสรางความคนเคยกบผรวมงานและการทดลองงาน การสอสารสมพนธทด จะชวยลดชองวางความไมเขาใจกนระหวางองคการกบผปฏบตงาน ชองวางความไมเขาใจงาน ไมเขาใจคน ไมเขาใจวฒนธรรมองคการ จะเปนเครองบนทอนประสทธภาพการท างาน

การควบคมงาน

การควบคมงานเปนกระบวนสบเนองจากการมอบงาน วตถประสงคของการควบคมงานกเพอก ากบดแลใหผปฏบตงานไดตามมาตรฐานงาน ครบถวนทงเชงปรมาณและคณภาพการละเลยการควบคมงานจะมผลตอการปลอยปะละเลย ท าใหผปฏบตงานอาจไมปฏบตงานในหนาทรบผดชอบ หรอปฏบตผดพลาดบกพรองไมไดผลตามเปาหมาย ไมทนเวลา เกดการสญเปลาของทรพยากร เปนทมาของความบกพรองในประสทธภาพการท างาน

33

กระบวนการควบคมงานมขนตอน 3 ประการ

1. การก าหนดมาตรฐานการปฏบตงาน

2. การประเมนผลงานจรง เทยบกบมาตรฐาน

3. น าผลการประเมนมาพฒนาปรบปรง กรณทผลงานจรงต ากวามาตรฐาน

กระบวนการควบคมงานเพอเพมประสทธภาพในการท างาน อธบายขยายความในแตละขนตอนไดดงตอไปน

1. การก าหนดมาตรฐานการปฏบตงาน

มาตรฐาน (Standard) คอ สภาพหรอคณลกษณะทเหมาะสมดงามตามเกณฑทางหลกวชาหรอทฤษฎทรองรบ มาตรฐานเชงระบบการท างาน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

1.1 มาตรฐานผลผลต(Process Standard)สนคาทผลตออกจ าหนายภายใตชอเครองหมายการคาจะตองมเครองหมายการคา จะตองมคณสมบตหรอคณลกษณะทถกตองตามเกณฑของขนาด น าหนก ส สวนประกอบ ความสามารถในการใชงาน เปนตน

1.2 มาตรฐานกระบวนการ (Process Standard)กระบวนการผลตสนคาจะตองสอดคลองกบแบบแผนวธการผลตทไดรบการรบรองไวแลว กระบวนการจะตองผานขนตอนทกขนตอนอยางถกตอง ผลการปฏบตแตละขนตอนจะตองสมบรณทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ มการตรวจสอบความสมบรณของการท างานแตละขนตอนกอนสงตอไปยงขนตอนตอไป เปนตน

1.3 มาตรฐานปจจย (Input Standard) 1.3.1 คณสมบตของวสด วตถดบ จะตองเปนไปตามเกณฑทก าหนดไวลวงหนา

1.3.2 คณลกษณะของอปกรณเครองมอเครองใชจะตองเปนไปตามขอก าหนดความมความคณภาพสงอยางครบถวน

1.3.3 คณสมบตของบคลากรผปฏบตงานตองมความร ความสามารถ เจตคต และคานยมทเปนไปตามเกณฑของบคลากรทรบผดชอบงานแตละดาน มผลการปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางมประสทธภาพในดานท างานไดถกตอง ท างานไดครบถวนท างานไดตรงตามเวลาทก าหนด เปนตน

1.3.4 ความเพยงพอของงบประมาณ คาใชจายในการด าเนนงานในแตละดาน รวมถงความสะดวกรวดเรวในการเบกจาย

1.3.5 ลกษณะของเทคโนโลยทก าหนดใหน ามาใชในการปฏบตงาน ครบถวนเพยงพอ ใชประโยชนไดคมคา

1.3.6 เงอนไขเวลาของการด าเนนงานแตละดาน ก าหนดไวอยางเหมาะสมเปนกรอบของการเรงรดปฏบตงานใหไดผลครบถวนตามก าหนด

34

เซอรโต (Certo, 2000 : 426) ไดกลาวถงการก าหนดมาตรฐาน 8 ประการ คอ

1. มาตรฐานผลก าไร (Profitability Standards)ก าหนดผลก าไรทควรจะไดรบทงผลก าไรรวมของผลตภณฑและสดสวนรอยละของผลก าไรของรายสนคาเมอเทยบกบตนทนมาตรฐานนจะมสวนควบคมประสทธภาพในการท างานดวยการท าใหเกดการควบคมคาใชจายในตนทน ประหยดคาใชจาย และปองกนการสญเปลาของคาใชจายในการด าเนนงาน

2. มาตรฐานสวนแบงในตลาด (Market Position Standards) ก าหนดสดสวนรอยละของปรมาณสนคาในทองตลาดเมอเทยบกบผลตภณฑของบรษทคแขงทสงสนคาในลกษณะเดยวกนออกจ าหนาย มาตรฐานนชวยควบคมปรมาณสนคาทควรผลตจ าหนาย ชวยควบคมคณภาพสนคาเพอใหสามารถคงอย และมระดบการจ าหนายทสงเพยงพอเมอเทยบกบค แขง ชวยใหมการวจยตลาดความตองการของลกคาในพนทตางๆ สนองความตองการของลกคาในกลมเปาหมาย และควบคมการโฆษณาเผยแพร มาตรฐานนจะรวมถงระดบการจ าหนายของสนคาทควรควบคมใหมความมนใจวาสนคาตดตลาด มปรมาณจ าหนายหมนเวยนในกลมลกคาในระดบทสงเพยงพอ

3. มาตรฐานผลตผล (Productivity Standards)ก าหนดปรมาณของผลผลตทแตละฝายหรอแตละหนวยงานในองคการควรจะผลตไดในชวงเวลาทก าหนด เชน จ านวนกลองใน 1 สปดาห การตรวจสอบคณภาพของสนคาจ านวนชนทควรตรวจสอบไดเสรจสนภายใน 1 วน เปนตน มาตรฐานนมความส าคญตอการควบคมปรมาณงานทบคคลแตละบคคลแตละหนวยงาน หรอแตละคนควรจะท าไดในหนาทรบผดชอบ นบวามผลโดยตรงตอการชวดประสทธภาพในการท างาน

4. มาตรฐานความเปนผน าในผลผลต (Product Leadership Standard) ก าหนดระดบความนยมในผลผลต เชน สนคาทควรจะครองความเปนผลตภณฑชนน า วดไดจากปรมาณการจ าหนายเมอเปรยบเทยบกบสนคาของคแขงในทองตลาด เปนมาตรฐานทกระตนใหมการวจยความสนใจและความตองการของลกคา กระตนใหมการคดคนนวตกรรมผลผลต (Innovative Product) ผานทางการวจยพฒนาตางๆ ท าใหมการปรบปรงคณภาพของผลผลตใหเปนทนยมอยเสมอๆ เปนสวนเรงเราใหเพมประสทธภาพของการท างานใหไดผลผลตทมคณภาพเพมขนเสมอ

5. มาตรฐานการพฒนาบคลากร (Personnel Development Standards)ก าหนดประเภทของการฝกอบรมทบคลากรทปฏบตงานในหนาทตางๆ ระดบตางๆ ควรจะไดรบการพฒนายก ระดบความร ความสามารถในดานใด เมอใด ตวอยางเชน การพฒนาความสามารถทางเทคโนโลยทกๆ 3 ป เปนตน เปนมาตรฐานทชวยสงเสรมประสทธภาพในการท างานโดยตรงในดานการเพมพนคณสมบตของบคลากรใหสามารถปฏบตงานไดดขน

6. มา ต ร ฐ า น เ จ ต ค ต ขอ ง ผ ป ฏ บ ต ง า น ( Employee Attitudes Standards) ก า ห น ดคณลกษณะทางดานอารมณความรสกทดตอองคการและตอการปฏบตงาน เจตคตทดจะ

35

แสดงออกในพฤตกรรมของความรบผดชอบ มวนย ขยนหมนเพยร อทศตนตองาน ตงใจสรางผลผลตทมคณภาพ ชวยกนปกปองผลประโยชนและชอเสยงขององคการ เปนมาตรฐานทส าคญตอการควบคมพฤตกรรมของบคคลไปในแนวทางทเออตอประสทธภาพในการท างาน

7. มาตรฐานความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility Standards) ก าหนดภารกจหนาทในการปกปองระมดระวงไมใหการด าเนนงานขององคการสงผลกระทบตอสงคมไปในแนวทางทไมเหมาะสม เชน การไมท าลายสงแวดลอมทางน า ทางอากาศ พนดน การไมสรางพษภยคกคามตอชมชน รวมถงการไมฉกฉวยเอาเปรยบผบรโภค เปนมาตรฐานทชวยลดปญหาทองคการจะมตอสงคม

8. มาตรฐานความสมดลของเปาหมายระยะสน และระยะยาว (Standards Reflecting

the Relative Balance between short-and Long-Range Goals)เปนการก าหนดเปาหมายความส าเรจขององคการทเชอมโยงความสมดลระหวางผลทจะใหเกดขนในระยะสนและระยะยาว เปนมาตรฐานทชวยสรางทศทางการเตบโตขององคการไปในแนวทางทปรารถนา มประโยชนตอการวางแผนในอนาคต เพอความเจรญกาวหนาอยางมนคง

2. การประเมนผลงานจรงเทยบกบมาตรฐาน การประเมนผลงานจรงเทยบกบมาตรฐาน คอ การน าขอมลทพบจากการปฏบตงานมาเปรยบเทยบกบเกณฑตามมาตรฐาน เพอระบสงทตรง ครบถวน สอดคลองกบมาตรฐานและระบสงทต ากวามาตรฐานในแงทผลจากการปฏบตงานไมตรง ไมครบถวน สอดคลองกบมาตรฐานและระบสงทต ากวามาตรฐานในแงทผลจากการปฏบตงานไมตรง ไมครบถวน หรอไมสอดคลองกบมาตรฐาน ดงรปแบบตอไปน

36

ตารางท 2. 1 การประเมนผลงานเปรยบเทยบกบมาตรฐาน

มาตรฐาน ผลงาน ผลการประเมน

ผลผลตและบรการ ก าหนดปรมาณ

ก าหนดคณภาพ

ระยะเวลาทก าหนดใหปฏบตใหแลวเสรจ

ผลเชงปรมาณ

ผลเชงคณภาพ

ระยะเวลาทใชจรง

ระบผลทครบถวน ทงเชงปรมาณ

คณภาพ ระยะเวลา ระบผลทไมครบถวน บกพรอง

ในดานปรมาณ หรอคณภาพ หรอระยะเวลา

มาตรฐาน ผลงาน ผลการประเมน

กระบวนการ การปฏบตทควรเปนไปตามขนตอน สงทปฏบตไดในแตละ

ขนตอนในชวงเวลาตางๆ

ระบสงทปฏบตไดตามขนตอนและตามก าหนดเวลารวมถงผลทไดครบ ตรง

ตามกรอบเวลาในแผน

ตามกรอบ เวลาในแผน ผลการปฏบตในแตละขนตอน แตละชวงเวลา

ระบสงทปฏบตไมไดตามขนตอนไมเปนไปตามก าหนดเวลา และ ผลทไดรบต ากวาเกณฑ

ปจจย

แผนการจดการและการใชทรพยากรบคคลวสด อปกรณงบประมาณ เทคโนโลย

การจดหาและการใชทรพยากรทเปนจรง

ระบการจดหาและการใชทรพยากรทเปนไปตามแผน

ระบการจดหาและการใชทรพยากรทไมเปนไปตามแผน

จากตารางท 2.1 จะพบวาผลทไดจากการประเมนผลงานจรงเทยบกบมาตรฐาน จะไดขอมลสารสนเทศทมคณประโยชนแกการบรการจดการองคการ สามารถน าไปใชเพอการแกไขปรบปรงและพฒนาประสทธภาพในการท างานตอไป

37

3. การน าผลการประเมนมาพฒนา ขอมลสารสนเทศทไดรบจากการประเมนผลงานจรงเทยบกบมาตรฐานจะชวยเปนขอมลสารสนเทศยอนกลบ (Feedback)เพอการแกไขปรบปรงจะมงตรงตอระบบงานทมการปฏบตหรอผลงานจรงต ากวามาตรฐานโดยมแนวพฒนาปรบปรงระบบงานดงน

3.1 คนหาปญหาทแทจรงขององคการ โดยน าผลการประเมนระบขอบกพรองจดออนของระบบปจจย กระบวนการ ผลผลตทควรปรบปรงแกไขใหไมมขอบกพรองหรอจดออนอกตอไป

3.2 การแกไขปรบปรงพฒนาจะมงตรงไปทมาตรฐาน น ามาก าหนดเปนเปาหมายของการท างาน เมอมเปาหมายเชงมาตรฐานแลวจะตามมาดวยการปรบเปลยนการจดหาและการใชปจจย ปรบปรงกระบวนการ ขนตอนการท างาน การปรบปรงผลผลตเชงปรมาณ และการปรบปรงผลผลตเชงคณภาพ

3.3 การพฒนาบคลากรในบคคลหรอกลมคนทไดรบผลกระทบโดยตรง เชน กลมบคคลทรบผดชอบงานออกแบบสนคา กลมคนท รบผดชอบเทคโนโลยสมยใหม กลมคนทรบผดชอบงานบรหารงบประมาณการบญช การตรวจสอบคณภาพ เปนตน การพฒนาบคลากรในจดการปฏบตงานทมจดเดน จะเปนการพฒนาทเกดประโยชนตอประสทธภาพในการท างาน การพจารณาความร ความสามารถ ทกษะตางๆทควรปรบปรง น ามาเปนกจกรรมฝกอบรมเรยนรเพมเตม จะเกดประโยชนโดยตรงตอองคกร

การควบคมทดขนอยกบปจจย 2 ประการ 1. ระบบการควบคมทด 2. ภาวะผน าของผบงคบบญชา

สมโภชน นพคณ (2532 : 29-30) กลาวถงระบบการควบคมงานทดและเครองมอส าคญทนกบรหารควรน ามาใชในการควบคมงานดงน

ระบบการควบคมงานทด ควรมองคประกอบตอไปน 1. ก าหนดเปาหมายของงานใหชดเจน แนนอน

2. ก าหนดผลงานทควรจะท าเสรจเปนระยะๆ จนขนสดทายบรรลเปาหมายไดครบถวน

3. ก าหนดขอบเขตอ านาจหนาทของผปฏบตงานแตละคน ในการปฏบตงานทไดรบมอบ

4. แผนปฏบตการ ควรเปนแผนทถกตองและสมบรณ 5. มระบบการจดเกบขอมลและรายงานผลการปฏบตงานทถกตองและสมบรณ 6. ระบบการควบคมงานทงหมดควรปรบใหยดหยนไดตามสภาวะแวดลอมและ

สถานการณทเปลยนแปลงไป

38

เครองมอส าคญทผบรหารสามารถน าไปใชชวยระบบการควบคมงาน

1. การรายงาน เปนเครองมอควบคมงานทนยมใชกนมาก แยกเปน 2 ประเภท คอ

1.1 รายงานเปนลายลกษณอกษร

1.2 รายงานดวยวาจา

รายงานทง 2 ประเภท มประโยชนชวยใหผบรหารสามารถตดตามความเคลอนไหวของงานไดตลอดเวลา

2. การตรวจงาน คอ การไปสงเกตการณท างานและสอบถามผปฏบตงานในขณะทมการปฏบตงาน ชวยท าใหมขอมลจรงชดเจนในผลการปฏบตงาน เปนโอกาสทจะใหค าปรกษาหรอเพมเตมขอมลเพอการพฒนาประสทธภาพการท างาน

3. แผนงาน แผนงานเปนการก าหนดลวงหนาในขนตอนการปฏบตงาน เพอใหบงเกดผลทตองการ แผนงานทดจะเปนเหมอนคมอชวยชแนะวธการท าตน และเปนเครองมอส าหรบตรวจสอบการปฏบตตามแผน และตรวจสอบผลทควรไดรบตามแผน

การฝกอบรมและพฒนาทรพยากรมนษย

งานทส าคญอยางหนงของการบรหารงานบคคล คอ การพฒนาทรพยากรมนษย โดยม วตถประสงคทส าคญของการพฒนาทรพยากรมนษยเพอยกระดบความร ความสามารถในการปฏบตงานใหกาวทนการเปลยนแปลงของกระบวนการผลตรปแบบใหมๆ หรอเครองมออปกรณและเทคโนโลยใหมๆ การพฒนาบคลากรเปนโอกาสใหบคลากรทกกลม ทกระดบ มสวนรวมศกษาสถานภาพความส าเรจขององคการ วเคราะหปญหา และมสวนรวมในการหาแนวทางพฒนาประสทธภาพในการท างาน เพอเพมความส าเรจขององคการ นอกจากนการมกจกรรมพฒนาทรพยากรมนษยสม าเสมอจะมคณประโยชนชวยประสานความสมพนธระหวางบคลากรกลมตางๆ ท าใหเกดความเขาใจกน และสรางความสามารถในการท างานรวมกนไดดยงขน ในกรณทฝายปฏบตงานมเจตคตทไมดตอองคการหรอตอผบรหาร หรอมความขดแยงกนมากอน การท ากจกรรมพฒนาทรพยากรมนษยจะชวยปรบเปลยนเจตคตทดตอกน ไดรบการจงใจใหเกดความมงมนอทศตนปฏบตงานเตมความสามารถยงขน

กจกรรมพฒนาทรพยากรมนษยมไดหลากหลาย กจกรรมทจดไดในวงกวางครอบคลมไดทกเรองและใหทกคนมสวนรวมได คอ กจกรรมการประชม สมมนา ประชมปฏบตการ โดยเนนไปทการเพมประสทธภาพการท างาน และการวางแผนการด าเนนงานรวมกน

39

กจกรรมพฒนาทรพยากรมนษยเฉพาะทางในความร ความสามารถทจ าเปน อาจเปนกจกรรมการศกษาตอ การฝกอบรม การศกษาดงานนอกสถานท การสอนระหวางปฏบตงาน และการสงเสรมใหศกษาดวยตนเองผานสอตางๆ

การพฒนาบคลากรตามแนวคดของ ปณรส มาลากล ณ อยธยา(ปณรส มาลากล ณ อยธยา, 2543 : 108-109) ถอเปนเครองมอทส าคญทจะชวยในการปรบกลยทธขององคการใหน าไปสการปฏบตอยางไดผล เพราะในการปรบกลยทธนนมกท าใหคนในองคการ ตองปรบเปลยนความร ความเขาใจ ทกษะ และเจตคตในการท างาน

การฝกอบรม การใหการศกษา และการพฒนาบคลากรดวยวธการอนๆ เชน การมอบหมายงาน การหมนเวยนงาน หรอการสอนงานจงเปนเครองมอส าคญ ในการพฒนาบคลากร ใหเพมประสทธภาพในการท างาน

แนวทางในการพฒนาบคลากรมขอควรพจารณาดงน

1. ควรมการวางแผนการพฒนาบคลากรใหสอดคลองกบกลยทธขององคการ ระบบงานและการปรบอตราก าลง การวางแผนการพฒนาบคลากร จงตองพจารณาเนอหา และจงหวะเวลาใหเหมาะสม

2. กจกรรมตางๆ ในการพฒนาบคลากรนนสามารถใชเปนเครองมอในการสอสาร ชวยใหบคลากรมความเขาใจในกลยทธใหมขององคการ

3. กอนการแตงตง โยกยาย หรอบรรจผปฏบตงานในต าแหนงงานใดกตาม ควรตองแนใจวาผปฏบตงานคนนนไดรบการพฒนา ใหมความรความสามารถเพยงพอส าหรบงานนนแลว

4. ผบงคบบญชาควรเขาใจวตถประสงคกจกรรมฝกอบรม และก าชบใหผปฏบตงาน ทจะเขารบการฝกอบรมไดตระหนกถงความคาดหวงของผบงคบบญชาทมตอเขา ในการเขารบการฝกอบรมครงน

5. ผบงคบบญชาควรใหความส าคญและสนใจไตถามถงสงทเขาไดรบจากการฝกอบรมมา

6. ผบงคบบญชามอบหมายงานใหผผานการฝกอบรมไดใชความรและทกษะทไดเรยนรมา และคอยตดตามสนบสนนดานตางๆ ใหสามารถน าความรนนมาใชใหไดผล

7. ผบงคบบญชาควรใหการเสรมแรงและก าลงใจ เมอมการน าความร และวธการใหมๆ มาใชในการปฏบตงาน

40

ความหมายและส าคญของการฝกอบรม

ไตรรตน โภคพลากรณ (2553 : 5-6) กลาวถงการฝกอบรม คอ “การถายทอดความรเพอเพมพนทกษะ ความช านาญ ความสามารถและทศนคตในทางทถกทควรเพอชวยใหการปฏบตงานและภาระหนาทตางๆ ในปจจบนและอนาคตเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน” Randy, L. Desimone John M. Werner and David, M. Harris (2002: 2) ไดอธบายอยางละเอยดวา การพฒนาทรพยากรมนษย หมายถง ชดของกจกรรมทเปนระบบและมการวางแผนโดยกจกรรมดงกลาวไดมการออกแบบโดยองคการเพอเปดโอกาสใหสมาชกขององคการเรยนรทกษะทจ าเปนตอการท างานทงในปจจบนและอนาคต การเรยนรเปนหวใจของการพฒนาทรพยากรมนษย การพฒนาทรพยากรมนษยมงตอบสนองการเปลยนแปลงงานและบรณาการแผนระยะยาวและกลยทธขององคการเพอใหแนใจวามการใชทรพยากรทมประสทธผลและประสทธภาพ

ดงนน สรปไดวาการฝกอบรมถอเปนการลงทนอยางหนงขององคการและเปนการลงทนทจะกอใหเกด ประโยชนทคมคาตอองคการ ดงน

1. สงเสรมใหผปฏบตงานไดเรยนรสงใหมๆ ทจะชวยใหความสามารถในการท างาน ไดดขนทงผเขาท างานใหม และผทท างานอยแลว ใหไดรบความเจรญกาวหนา มการเลอนขนเลอนต าแหนง

2. ท าใหเกดขวญก าลงใจ มเจตคตทด ลดอตราการลาหรอการหยดงาน ชวยท าใหเกดความจงรกภกดตอองคการ

3. ท าใหผปฏบตงานมความช านาญงาน สามารถเพมผลผลต ลดปญหาในการท างาน รจกวธการใชอปกรณ และเครองมอตางๆ เกดการประหยดเวลาและคาใชจาย

4. ชวยแบงเบาภาระของผบงคบบญชาในการควบคมการปฏบตงาน เพราะบคลากรมความสามารถในการท างานทด

5. ชวยแกปญหาความขดแยงในการท างาน แกปญหาการขาดแคลนบคลากรทมความรความสามารถ และชวยเพมการประสานงานทด

6. ชวยเสรมสรางศกยภาพความมนคงขององคการทมบคลากรทมคณภาพ

หลกการส าคญของการฝกอบรม การฝกอบรมทไดผลดควรยดถอหลกการส าคญของการฝกอบรม (ไตรรตน โภคพลากรณ, 2553 : 4-32) บางประการ ดงน

49

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 3

วฒนธรรมองคการกบการเพมประสทธภาพ

เนอหาประจ าบท

1. วฒนธรรมองคการ

2. อทธพลของวฒนธรรม

3. แนวคดของวฒนธรรมองคการ

4. การสรางวฒนธรรมองคการ

5. บทบาทของผบรหารจดการในการสรางวฒนธรรมเพอเพมประสทธภาพ

6. การเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพ

7. การใชวฒนธรรมแกปญหาผตอตานการเปลยนแปลง

8. บทบาทของสมาชกในองคการในการจรรโลงวฒนธรรม

9. บทสรป

10. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายความหมายของ วฒนธรรมองคการและอทธพลของวฒนธรรม

2. นกศกษาไดทราบถงความส าคญ การสรางวฒนธรรมองคการ

3. นกศกษาเขาใจภาพรวมของ การเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพ

4. นกศกษาสามารถเขาใจการใชวฒนธรรมแกปญหาผตอตานการเปลยนแปลง

5. นกศกษาสามารถบอกถง บทบาทของสมาชกในองคการในการจรรโลงวฒนธรรม

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

50

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

51

บทท 3

วฒนธรรมองคการกบการเพมประสทธภาพ

สงแวดลอมภายในองคการทส าคญอกอยางหนง คอ วฒนธรรมองคการ การทบคคล หลายคนทมความแตกตางกนทงความร ทงความคด ความรสก ความสนใจและความตองการตองมาอยรวมกน มวถชวตทเกยวของสมพนธกน มกฎ กตกา ขอตกลง ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ยอมเกดวฒนธรรมองคการขน สมาชกทกคนในองคการมสวนรวมพฒนาสรรคสรางวฒนธรรมทเหมาะสมดงามรวมกน เพอใหเกดวถชวตความเปนอยทสงบสข สรางบรรยากาศการท างานททกคนพอใจ เอออ านวยตอประสทธภาพการท างาน ในขณะเดยวกนสมาชกทกคนในองคการจะตองท าความเขาใจวฒนธรรมองคการ และใหความรวมมอยดถอวฒนธรรมองคการมาเปนแนวคดปฏบต ประสทธภาพการท างานจะเกดขนดวยอทธพลของวฒนธรรมโครงการ

วฒนธรรมองคการ

วฒนธรรมองคการ(Organization Culture) เปนสงทมนษยสรางขน ตรงขามกบธรรมชาตทเกดขนเอง วฒนธรรมเปนกรอบใหมนษยนกคด ยดถอปฏบตหรอเวนปฏบตท าใหคนและองคการนกคด แสดงออกไปตามวฒนธรรม มผใหความหมายของค าวา วฒนธรรมองคการ หลากหลายดงน (นฤมล สนสวสด, 2549 : 231)

ลธนส (Luthans, 1998 : 549) ไดใหความหมายของค าวา วฒนธรรมองคการ วาเปนคณคาทพฒนา ไดจากการจดการกบปญหา การปรบตวและการคลองรวม อนเกดจากการประดษฐคดคนจนเปนรปแบบสมมตฐานเบองตน ใหสมาชกใหมไดรบรวา เปนทางทถกตองทจะรบร คดและรสกไปปฏบตตอปญหาทงหลายในองคการ

วเชยร วทยอดม (2547 : 397-398) ใหความหมายของค าวา วฒนธรรมองคการวา “เปนระบบความเชอรวมกนของสมาชกในองคการ เปนแนวทางทเราท าสงตางๆ โดยรอบบรเวณเหลาน เปนการรวบรวมโปรแกรมของจตใจและเปนกลมแนวรวมของความเชอทยนยาว ซงตดตอสอสารผานรปแบบตางๆ ของสอสญลกษณ และการสรางความหมายในชวตการท างานของคน”

กนตยา เพมผล (2546 : 127) หมายถง ครอบคลมทกสงทกอยาง อนเปนแบบแผนในความคดและการกระท าทแสดงออกถงวถชวตของมนษยในสงคมของกลมใดกลมหนง หรอสงคม

52

ใดสงคมหนงมนษยไดคดสรางระบบกฎเกณฑวธการในการปฏบต การจดระเบยบตลอดจนความเชอ ความนยม ความร และเทคโนโลยตางๆ ในการควบคมและใชประโยชนจากธรรมชาต

จากทนกวชาการไดกลาวมาทงหมด สรปไดวา วฒนธรรมหมายถง ประเพณหรอสงดงามทสบทอดปฏบตกนตอมาซงแสดงออกมาในรปของวถชวตของมนษยในสงคมของคนกลมใดกลมหนงไดกระท าเปนแนวปฏบตรวมกนมาจนถงปจจบน ซงไดแก วฒนธรรมการไหว วฒนธรรมผอาวโส วฒนธรรมการแตงกายไวทกข เปนตน

ความหมายของวฒนธรรมตามแนวทางในการรกษาสงเสรม และพฒนาวฒนธรรม พ.ศ.2529 ไดใหนยามไว 3 ประการคอ

1. วฒนธรรม คอ วถชวตของมนษย เปนวถการด าเนนชวตของสงคม เปนแบบแผนของการประพฤตปฏบต และการแสดงออกถงความรสกในสถานการณตางๆ มการสงสม เลอกสรร ปรบปรง แกไขใหเปนสงทดงามสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม ใชเปนเครองมอและแนวทางแกปญหา และเพมความสงบสขในสงคม

2. วฒนธรรม คอ มรดกแหงสงคมซงปรบและรกษาไวใหเจรญงอกงาม วฒนธรรมเกดจากการประพฤตปฏบตรวมกน เปนแนวเดยวกนอยางตอเนองของสมาชกในสงคม สบทอดกนเปนมรดกทางสงคม ตอกนมาจากอดต รวมถงสงประดษฐคดคน สรางสรรคขนใหม รวมถงการรบเอาสงทเผยแพรมาจากสงคมอนๆทสมาชกในสงคมยอมรบน ามาปรบใหเปนแบบแผนการประพฤตปฏบตรวมกนทถอวาเปนวฒนธรรมของสงคมนน

3. วฒนธรรม คอ สงทมนษยเปลยนแปลง ปรบปรง หรอสรางขนเพอความเจรญงอกงาม แสดงถงวฒนธรรมทมการเปลยนแปลงไปตามเงอนไขและการเวลา เมอมการประดษฐหรอคนพบสงใหมวธใหมทใชแกปญหาและตอบสนองความตองการของสงคมไดดกวา ยอมท าใหสมาชกของสงคมเกดความนยมแทนทวฒนธรรมเดม ดงนนการทจะรกษาวฒนธรรมเดมไวไดจงตองปรบปรงเปลยนแปลง หรอพฒนาวฒนธรรมนนใหเหมาะสมมประสทธภาพตามยคสมย

วฒนธรรม คอ สงทเปนคานยม เจตคต และพฤตกรรมของบคคลในองคการ (Bowditch

and Buono,1990 : 210) วฒนธรรมเปนหลกปรชญาความเชอทอยเบองหลงนโยบายขององคการ เปนกฎกตกาของการประพฤตปฏบตในองคการ เปนความรสกและบรรยากาศทครอบง าองคการ(Schein, 1985 : 484) วฒนธรรมในองคการสวนใหญแลวเปนเรองของปทสถาน เชน ไมควรพดในสงทผบรหารไมอยากฟง อยาไปของแวะกบเรองนารงเกยจ อยาโกงบญช อยาวพากษวจารณองคการใหคนภายนอกฟง อยามาพรอมกบขาวราย เปนตน

53

โดยสรปวฒนธรรมองคการคอสงตอไปน

1. วฒนธรรมเปนปรชญาและความเชอรวมกนขององคการทสะทอนคานยมและเจตคตรวมกน

องคการทมความมนคงจะมปรชญาและความเชอเปนขององคการทสะทอนคานยมหรอการยอมรบสงทมคาและเจตคต สงทเปนความพอใจรวมกน ปรชญา คอ หลกการและแนวความคดทอยเบองหลงการปฏบตตางๆ เชน บรษทมปรชญาวา “ผลประโยชนของบรษท คอ ผลประโยชนของทกคน” “ลกคา คอ ผมอปการะตอบรษท” เปนตน ในสวนของความเชอสวนหนงจะเกยวของกบ คต ค าขวญ ขอยดมน เปนอดมการณตางๆทสมาชกทกคนไดรบการปลกฝงใหมความเชอรวมกนไปในแนวทางเดยวกน เชน “ไมมความยากจนในผทมความขยน” ”รวมกนเราอยแยกหมเราพนาศ” “บรษทของเราจะเปนทหนงไมแพใคร” เปนตน

2. วฒนธรรมเปนกฎ ระเบยบ ขอตกลง และกตการวมกนขององคการทยดเปนปทสถาน

(Norms) ของการปฏบต

องคการเปนสงคม สงคมจะมความเปนสขด าเนนงานไปสวตถปะสงคไดส าเรจตองมกฎ ระเบยบ กตกา และขอตกลงรวมกนทสมาชกใหการยอมรบและน าไปใชเปนแนวปฏบต ตวอยางวฒนธรรมประเภทนขององคการ ไดแก

2.1 ระเบยบการคดเลอกบคลากรเขาสต าแหนงตางๆ

2.2 เกณฑการประเมนคณภาพการท างานเพอเลอนขนเงนเดอน เลอนต าแหนง

2.3 กฎ ขอบงคบทใชควบคมจรรยาบรรณมาตรฐานของความประพฤต และการปฏบตใหเปนไปในแนวทางทดงาม เชน ความซอสตย รกษาผลประโยชนขององคการ เปนตน

2.4 ขนบธรรมเนยมประเพณทเปนขอตงลงรวมกน เชน เครองแบบ การเคารพผอาวโส การรกษาเกยรตและศกดศรความเปนพนกงานของบรษทการมน าใจเอออารตอกน ความสภาพออนนอมตอลกคา เปนตน

3. วฒนธรรมเปนมาตรฐานกระบวนการของบรษท

องคการมกระบวนการวธการปฏบตทเปนลกษณะเฉพาะ และเปนมาตรฐานขององคการ เชนกระบวนการ สอสารทงในแนวตง แนวนอน และการสอสารทงสองทาง เพอสรางความรความเขาใจรวมกนของสมาชกทกระดบชน และเปดโอกาสใหสมาชกไดมสวนรวมใหความคดเหน เสนอแนะการด าเนนงานขององคการผานทางสอตางๆ เชน การมลกษณะเฉพาะของการแสดงออกของสมาชก องคการอาจมลกษณะเฉพาะกระบวนการประชาธปไตยทเนนการมสวนรวม ความเสมอภาคและการยดประโยชนของคนสวนใหญเปนแนวปฏบตในการวางแผน การสงเสรมคณภาพการปฏบตงานและการประเมนผล วฒนธรรมเชงกระบวนการทส าคญอกดานหนงจะ

54

เกยวของกบกระบวนการผลต กระบวนการควบคมคณภาพของการผลต กระบวนการประเมนคณภาพของผลผลตทจะมลกษณะเฉพาะขนกบลกษณะกจการขององคการ กระบวนการจดสายงานบงคบบญชา การสรางความสมพนธระหวางบคคลและระหวางกลม กระบวนการตดสนใจ กระบวนการพฒนาบคลากรเปนตวอยางส าคญของวฒนธรรมเชงกระบวนการ

4. วฒนะธรรมเปนสงประดษฐคดคนดานวตถ

องคการจะมสงทเปนสญลกษณ ความเปนเอกภาพและคณภาพเฉพาะตว เชน เครองหมาย ตราองคการ รปแบบสนคาใหมๆ ชอของสนคา การประดษฐเครองมอเครองใชเปนแบบเฉพาะในองคการ รวมถงความมชอเสยงเปนทนยมของสงคม ความไววางใจเชอถอในคณภาพการผลต การบรการขององคการ ถอเปนวฒนธรรมทส าคญขององคการเชนกน

อทธพลของวฒนธรรม

วฒนธรรมมอทธพลตอการกระท าพฤตกรรม คานยม เจตคต ซงดงภาพท 3.1

ภาพท 3. 1 อทธพลของวฒนธรรมตอพฤตกรรม

ทมา : (ดดแปลงจาก สมใจ ลกษณะ, 2552 : 24)

บคคลทงหลายในองคการแสดงวฒนธรรมทเขายดถอ และคณลกษณะเชงคณภาพของวฒนธรรมผานมาทางคานยมทเขาใหความส าคญตอชวตและสงตางๆรอบตวเขา เปนการมองวา

วฒนธรรม

คานยม

เจตคต

พฤตกรรม

55

ความคดแบบใด วตถ สงของ บคคล การกระท า แบบใดทเขาเหนวามคานยมเหลานจะมอทธพลตอความรสก หรอเจตคตทเปนแนวโนมของความพอใจไมพอใจสงใดสงหนง และกลายเปนการแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกบเจตคตของเขาในทสด ยกตวอยางเชนวฒนธรรมการจงรกภกดตอองคการ เปนวฒนธรรมของบรษทแหงหนงทยอมรบนบถอเปนปทสถานของพฤตกรรมทกคน อทธพลของวฒนธรรมนจะท าใหเกดคานยมจงรกภกดตอองคการ ทกคนจะเหนวา

“เปนสงทถกตองทเราควรรกองคการ”

“การชวยกนรกษาผลประโยชนขององคการ เปนการกระท าทนายกยอง”

บงเกดเปนเจตคตทพอใจตอการชวยเพมก าไรใหกบองคการ และไมพอใจทจะท าความสนเปลองใหกบองคการ เจตคตทมงท าคณประโยชนใหกบองคการนจะมอทธพลควบคมพฤตกรรมของบคคล ใหเปนไปในแนวทางชวยเหลอเกอกลเปนคณประโยชนตอองคการ

ในทางกลบกนถาองคการใดมบรรยากาศท าใหเกดวฒนธรรม “คาของคนอยทเปนคนของใคร” จะกอใหเกดคานยมตามวฒนธรรมนเชน

“ท าสงทถกใจนาย มคากวาท าสงทถกตอง” “นายท าอะไรไมเคยผด”

และน าไปสเจตคตทสอดคลองกบคานยม เชน

“พอใจทจะประจบนาย” “งานใดทท าแลวนายไมเหนกจะไมท า”

เจตคตเหลานท าใหบคคลท าพฤตกรรมตามแนวเจตคต เชน

“ท าดเฉพาะตอหนานาย” “ฉกฉวยผลงานของคนอนเพอน ามาเอาหนากบนาย” “ยกยอปอปนนายตลอดเวลา”

ตวอยางลกษณะวฒนธรรมขององคการของญปนมดงตอไปน 1. ผลประโยชนขององคการ คอผลประโยชนของทกคนในองคการ

2. การท ากจการใด ทกคนควรรและเหนพองตองกน

3. พนกงานทกคนเปนคนด และมคา คอ คนทท างานโดยนกถงคณภาพ

4. พนกงานทกคนสรางผลผลตเสมอตามหนาทอยางเตมก าลงความสามารถ

5. ถาไดรบมอบหมายใหท าสงใดจะรบผดชอบท าจนครบถวน โดยไมตองมใครมาควบคมบงคบ

67

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 4

การสรางแรงจงใจเพอเพมประสทธภาพ

เนอหาประจ าบท

1. ความหมายของแรงจงใจ

2. ความรเบองตนเกยวกบแรงจงใจ

3. ทฤษฏความตองการของมาสโลว 4. ทฤษฏความตองการของแอลเดอรเฟอร 5. ทฤษฏความตองการของแมคเคลลแลนด 6. ทฤษฏความตองการของเฮอรซเบอรก

7. การใชแรงจงเพอเพมประสทธภาพในการท างาน 8. บทสรป

9. กรณศกษา

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายความหมายของ ความรเบองตนเกยวกบแรงจงใจ

2. นกศกษาไดทราบถงความส าคญของทฤษฏความตองการของมาสโลว ทฤษฏของแอลเดอรเฟอรทฤษฏความตองการของแมคเคลลแลนด ทฤษฏของเฮอรซเบอรก

3. นกศกษาเขาใจภาพรวมของ การใชแรงจงเพอเพมประสทธภาพการท างาน

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

68

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

69

บทท 4

การสรางแรงจงใจเพอเพมประสทธภาพ

พฤตกรรมของมนษยทมการปฏบตสงใดหรอไมปฏบตสงใดจะเกดจากสาเหตหลายประการ แรงจงใจเปนองคประกอบส าคญของพฤตกรรมของบคคล เพราะเปนองคประกอบทกระตน ผลกดน ชกจง ใหบคคลท าพฤตกรรมหรอไมท าพฤตกรรมไปในแนวทางใดแนวทางหนง ธรรมชาตของบคคลในการด ารงชวต ประกอบธรกจสวนตว หรอปฏบตหนาทการงาน จ าเปนตองมแรงจงใจเปนสาเหตของพฤตกรรมเสมอ การศกษาแรงจงใจของบคคลมคณประโยชนชวยท าใหเกดความรความเขาใจปจจยทมอทธพลก าหนดลกษณะแรงจงใจของบคคล เขาใจการเกดพฒนาแรงจงใจเขาใจผลของแรงจงใจทมผลตอพฤตกรรมปจเจกบคคล และชวยใหมความสามารถจดสภาพแวดลอมและเงอนไขในการท างานไปในแนวทางทสงเสรมใหบคคลมแรงจงใจทพงปรารถนา

ความรความเขาใจเกยวกบแรงจงใจของบคคลในองคการจะเปนทมาของการพฒนาขวญก าลงใจในการท างาน และชวยเสรมสรางความรกความพอใจในการท างาน มความจงรกภกดตอองคการ อทศตนในการท างานอยางมประสทธภาพ รกษาผลประโยชนรวมกนขององคการ

ความหมายของแรงจงใจ

นฤมล สนสวสด (2549 : 55) ไดกลาววา ดาลตน, ฮอยเลอะ และวอลล (Dalton, Hoyle

and Walls, 2000 : 56) ไดใหความหมายของ การจงใจ (Motivation) วาเปนการกระตนทางอารมณทเปนเหตใหกระท า การกระตนอาจเปนความจ าเปนหรอการขบเคลอนทใหพลงแกพฤตกรรมในทท างาน การจงใจเปนการผสมผสานขององคประกอบทงหลายในสภาพแวดลอมการท างานทจะน าไปสแรงพลงทางบวกหรอทางลบ ถาเขาใจวาอะไรจะจงใจใด กจะยงบรรลเปาหมายทางอาชพและเปาหมายสวนตวมากยงขน เชนเดยวกน ถาองคการรวาวธจงใจผปฏบตงานกสามารถเพมผลตภาพได

แชมยยส (Champous, 2000 : 117-129) กลาววานกจตวทยาไดพฒนาทฤษฏแรงจงใจขนมาอธบายวา ท าไมคนจงท าเชนนน ทฤษฏตางๆ มสมมตฐานตางๆ กน ประการแรกมสมมตฐานวาพฤตกรรมมจดเรมตน ทศทางและจดสนสด ประการทสองพฤตกรรมเปนการกระท าอยางสมครใจอยภายใตการควบคมของคนคนนน ทฤษฏเหลานพยายามอธบายวาท าไมคนจงอานหนงสอเลมนไมอานเลมอน ชอบไปซอของทรานนมากกวารานอน นกจตวทยากไมพดถงสงทไมท าอยางสมครใจหรอเปนไปโดยอตโนมต เชน การหายใจ การกระพรบตา ประการทสาม

70

มสมมตฐานวาพฤตกรรมของคนเกดจากการจงใจ ซงสามารถท าการจงใจไดเนองจากมแรงไปกระทบกบความตองการของคน ดงภาพท 4.1 ดงน

ภาพท 4. 1 สมมตฐานการจงใจ

ทมา : (นฤมล สนสวสด, 2549 : 314)

จากภาพท 4.1 สรปไดวา การจงใจเปนกระบวนการทางจตวทยาทบอกเหตสงเรา ทศทางและการกระท าอยางสมครใจทคงเสนคงวาทมงสเปาหมาย โดยเลอกความตองการหรอความจ าเปนมากระตน ใหเกดพฤตกรรมตามเปาหมายทประสงค

ความรเบองตนเกยวกบแรงจงใจ

แรงจงใจ (Motivation) คอ แรงทกระตนผลกดนชน าใหบคคลท าพฤตกรรมอยางใดอยางหนงหรองดเวนไมท าพฤตกรรมอยางใดอยางหนง ซงสงเราทเปนปจจยท าใหเกดแรงจงใจจะเรยกวาสงจงใจ (Motivator) เชน เงน เกยรตยศ เปนตน

ความตองการ (Needs)เปนปจจยพนฐานของแรงจงใจ เพราะธรรมชาตของมนษยจะท าพฤตกรรมเพอหลบเลยงหางไกลจากสภาพความทกขทรมานไมสบาย เจบปวด ขาดแคลน บกพรองและในขณะเดยวกนมนษยจะท าพฤตกรรมทน ามาซงความสขความพอใจ

กระบวนการกระท าพฤตกรรมของบคคลในองคการทใชความตองการเปนปจจยมลกษณะดงภาพท 4.2

ความตองการ จงใจ พฤตกรรม

71

ภาพท 4. 2 แสดงวงจรท าพฤตกรรมเนองจากความตองการ

รปแบบขางบนนแสดงธรรมชาตของมนษยทว ๆ ไปยอมมความตองการ (Needs) อยากไดอยากมอยากเปนในบางสงบางอยาง ความตองการนจะรมเรา กระตน ผลกดนใหบคคลอยไมเปนสขจนกวาจะไดท าพฤตกรรมหรอปฏบตการใด ๆ ทจะสนองความตองการนน ถาความตองการหรอความอยากไดรบการตอบสนองครบถวนด บคคลจะเกดความสขความพอใจ รปแบบนสอดคลองกบสถานการณองคการทมความมงหมายใหสมาชกในองคการปฏบตไปในแนวทางเพมประสทธภาพการท างาน การใชหลกแรงจงใจบนพนฐานความตองการของมนษยจงมความส าคญ

จากภาพท 4.2 ความตองการทปรารถนาจะไดรบในสงทตนขาดแคลน บกพรอง จะเปนแรงผลกดนกระตนใหเกดการจงใจบคคล ใหก าหนดเปาหมายของความปรารถนา แรงจงใจนเปนพลงเรงเราใหบคคลท าพฤตกรรมซงในหลายกรณกคอการปฏบตงานในองคการเพอบรรลเปาหมายถาของการปฏบตน ามาซงสภาพความพอใจทเปนผลตอบแทนกจะท าใหบคคลอยในสภาพทสมดล เปนสข ขณะเดยวกนบคคลกจะส ารวจตรวจสอบความตองการของตนเองตอไปวายงมความตองการใดอกทยงไมไดรบการตอบสนอง กจะเปนจดตงตนเขาสวงจรของการท าพฤตกรรมตอไป

1. มความตองการ

2. แสวงหาแนวทางเพอสนองความตองการ

3. ก าหนดเปาหมายของการท าพฤตกรรม (Gobl)

4. ปฏบตพฤตกรรมไปสเปาหมาย

5. ไดรบผลสนองความตองการ

6. ตรวจสอบตนเองวามความตองการอกหรอไม

บคคลากรในองคการ

72

ตวอยาง เชน ขนแรก วารตองการไดรบการยอมรบยกยองจากผบรหารในการปฏบตหนาทประชาสมพนธขนทสอง วารจะตองแสวงหาแนวทางท างานประชาสมพนธทดควรมลกษณะอยางไร สภาพปจจบนมปญหาขอบกพรองอะไรในงานประชาสมพนธขององคการ ควรปรบปรงแกไขตรงจดใดแลวน าไปสขนทสาม วารก าหนดวตถประสงคเปนเปาหมายวาควรปรบปรงการประชาสมพนธอยางไร ด าเนนการสรางรปแบบใหมของการประชาสมพนธเชงรกในขนทส จนสรางผลงานส าเรจ ขนทหา วารมความพงพอใจทสรางมตใหมของการประชาสมพนธไดส าเรจผบรหารใหการยอมรบ แตวารกยงคงคนหาความตองการปรบปรงงานตอไปในขนทหกทจะเขาสวงจรเดมอกครง จะสงเกตวาแรงผลกดนท าใหเกดพฤตกรรมปรบปรงงานมาจากความตองการของวารเปนเบองตน ความตองการของบคคลจงเปนแรงจงใจทส าคญ

ทฤษฎความตองการของมาสโลว ทฤษฎล าดบความตองการน าเสนอโดยมาสโลว (Abrahum H. Maslow) ตงแตป 1954 สาระส าคญของแนวคด คอ มนษยมแรงจงใจทมาจากความตองการขนพนฐานของตน 5 ประการ มล าดบความตองการทจ าเปนทสดล าดบท 1 เรยงไปหาความตองการทมความจ าเปนส าหรบมนษย ล าดบถดไปเปนล าดบท 2 มาสโลว คนพบจากการศกษาวจยวาความตองการของมนษยมล าดบตอเนองจาก 1 ถง 5 ในลกษณะทมนษยจะพยายามสนองความตองการในล าดบตนกอน เมอความตองการล าดบตน ๆ ไดรบตอบสนองจงจะเกดความตองการล าดบตอไป สาระส าคญของทฤษฎล าดบความตองการของมาสโลวสรปไดดงภาพท 4.3

ภาพท 4. 3 แสดงล าดบความตองการของมาสโลว

ความตองการความส าเรจสงสด

ความตองการเกยรตยศชอเสยง

ความตองการทางดานสงคม

ความตองการความมนคงปลอดภย

ความตองการทางดานรางกาย

73

จากภาพท 4.3 อธบายล าดบความตองการไดดงตอไปน

ล าดบท 1 ความตองการทางดานรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองระดบพนฐานทจ าเปนทสดของมนษยเพอความมชวตรอด (Survival) เชน ความตองการอาหาร น า อากาศ การพกผอน การพนสภาพความเจบปวด สขภาพดไมเจบปวย รวมถงความตองการทางเพศ มนษยจะดนรนแสวงหาการตอบสนองความตองการเหลานใหเกดความพอใจกอนจงจะเกดความตองการล าดบทสงขน การกระตนใหบคคลเกดความตองการดานอนทอยเหนอกวาขนนจะไมไดผลถาบคคลยงมความตองการทางดานรางกายเหลาน

ล าดบท 2 ความตองการความมนคงปลอดภย(Safety and Security Needs) เมอบคคลไดรบการตอบสนองความตองการทางดานรางกายพอเพยงเปนทพอใจแลวจะเกดความตองการความปลอดภยในความเปนอยและความมนคงในการด ารงชวต ความตองการประเภทนแบงไดเปน 2 สวน คอ

1. ความปลอดภยในชวต เชนปราศจากโรค ปลอดภยจากการถกขมเหงประทษราย ปลอดภยจากภยคกคามใหเกดความทกขกาย ทกขใจ รวมถงความปลอดภยในทรพยสน ไดรบการคมครองสทธเสรภาพตามกฎหมาย

2. ความมนคงทางเศรษฐกจ เชน มทพกอาศย มรายไดทมนคงพอเพยงมอาชพการงานทมความกาวหนา ไดรบสวสดการทเพยงพอจากองคการ

ล าดบ 3 ความตองการทางดานสงคม(Social Needs) เมอความตองการล าดบ 1 และ 2 ไดรบการตอบสนอง บคคลจะเรมมความตองการความรก ทงในลกษณะทตองการรกผอน และตองการใหผอนมารกตน ตองการความเปนเจาของ (Belongingness) ทงในแงตองการเปนเจาของผอน และใหผอนมาแสดงความเปนเจาของตอตน ตองการเปนสวนหนงของหมคณะหรอองคการ ตองการมครอบครว ตองการมตรสหาย ตองการใหผอนรกใครนยมชมชอบ ตองการมความสมพนธทดกบบคคลรอบขาง ไมตองการความโกรธเคองเกลยดชง

ล าดบ 4 ความตองการเกยรตยศชอเสยง(Self-esteem Needs) จดเปนความตองการล าดบสงของมนษยซงจะเกยวของกบความตองการมสถานภาพหรอฐานะทเดน (Prestige) เชน ชอเสยง เกยรตยศ ความตองการการยอมรบนบถอ (Recognition) ตองการเหนวาตนเองมคณคา

(Esteem) ซงแบงเปน 2 สวน คอ

1. ตองการนบถอตนเองวามคณคา (Self-esteem) มความนบถอตนเอง (Self-respect) เชอมนตนเองวามความสามารถ มความส าเรจ เปนอสระไมตองพงพาผอนโดยไมจ าเปน

85

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 5

ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง เนอหาประจ าบท

1. ความหมายและความจ าเปนในการพฒนาตนเอง

2. การพฒนาตนเองโดยใชแนวพทธ

3. การพฒนาตนเองตามหลกของไตรสกขา

4. การพฒนาตนใหเปนคนเสยสละ

5. แนวทางการพฒนาตนเองเชงพทธ

6. การพฒนาตนเองเพอเอาชนะมลทน

7. การแสวงหาความสขใหแกชวต

8. ขอคดในการใชชวตอยในสงคม

9. ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

10. การก าหนดปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

11. แนวการสงเสรมการก าหนดปรชญาและอดมการณของบคล

12. บทสรป

13. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายความหมายและความจ าเปนในการพฒนาตนเอง

2. นกศกษาไดทราบถงความส าคญของปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

3. นกศกษาเขาใจภาพรวมของ การก าหนดปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

4. นกศกษาสามารถบอกถง แนวการสงเสรมการก าหนดปรชญาและอดมการณของบคคล

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

86

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

87

บทท 5

ปรชญาและอดมการณในการพฒนาตน

การพฒนาเปนแหงความเจรญกาวหนา คนจงตองมการพฒนาตนเองอยางตอเนองอยเสมอ ส าหรบองคการทมบคลากรทมการพฒนาตนเองอยตลอดเวลา ยงท าใหองคการนนไดเปรยบองคการอน หากคนไมมการพฒนาตนเองโอกาสทตนเองจะย าอยกบทหรอถอยหลงตกรนไปเลย ในฐานะคนท างานกตองพฒนาหรอปรบปรงตนเองอยางสม าเสมอ เนองจากเทคโนโลย วธการท างานเปลยนแปลงตลอดเวลา การปฏบตงานในองคการตองรองรบวตถประสงคเปาหมายขององคการ ของหนวยธรกจทตนท างานอย การจะตอบสนองเปาหมายขององคการไดตองอาศยสมรรถนะของตนเอง อนไดแก ความร ทกษะ เจตคต ทตองแสวงหา ฝกฝน ฝกตนใหมขดความสามารถตรงกบทองคการหรอหนวยงานตองการ รากฐานของการพฒนาตนเรมทการรจกตนเอง รวาตนมจดแขงจดออนอะไรบาง โดยตองมเจตคตดานบวก มการตงเปาหมายและยดหลกการปรบปรงตนเองอยางตอเนอง

ความหมายและความจ าเปนในการพฒนาตน

การพฒนาตน (Self-Development) เปนการเพมขดความสามารถ ขยายความเฉลยวฉลาด สตปญญาเพอใหมความกาวหนาในชวตสวนตวและการงาน ใหชวตมความหมายและความพงพอใจ อาจพฒนาโดยตนเองน าตนเอง หรอมคนอนมาน าใหพฒนาดวยการใหการกระตนจงใจ ใหการสนบสนน แตในทายทสดกคอเพมความสามารถใหแกตน

นฤมล สนสวสด (2549 : 1) ไดใหความหมายของ การพฒนาตน เปนการปรบปรงตนเองใหเขาไดกบสถานการณสภาพแวดลอมและการท างาน สามารถปฏบตงานไดตอบรบกบความตองการขององคการ ของลกคา คนทกาวหนามกเกดจากการพฒนาตนเองอยางตอเนอง

ดงนน สรปไดวา การพฒนาตนเปนเรองของการตวบคคลทจะปรบปรงเปลยนแปลงตนเองไปในทศทางทดขน โดยมเปาหมายในชวตของตนเอง และมงมนทจะพฒนาตนเองใหกาวหนาในงานอาชพทตนเองรบผดชอบ ดวยเทคนควธการพฒนาทหลากหลาย อาทเชน การศกษาตอ การฝกอบรมภายในและภายนอกองคการ เพอใหตนเองสามารถเรยนรไดกาวทนเทคโนโลย อปกรณ เครองใชตางๆ ทมความทนสมยอยางตอเนองอยตลอดเวลา

88

การพฒนาตนเอง (Self-Development) คอ การเปลยนแปลงปรงปรง แกไข สรรคสราง เกยวกบตนเอง เพอน าไปสความด ความงาม ความเจรญในตนเอง โดยมความมงหมายสงสด คอ การมชวตทมคณภาพ มความส าเรจในการปฏบตหนาทการงาน และมความสข

ขอบขายของการพฒนาตนเองจะเกยวของกบสงตอไปน

1. ตระหนกในความจ าเปนของการพฒนาตนเอง

2. มปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเอง

3. มเปาประสงคหรอจดหมายของชวต

4. ส ารวจตนเอง รจกตนเอง หากลวธปรบปรงพฒนาในสวนทควรพฒนา เชน บคลกภาพ คานยม การ แกปญหาและอปสรรค การสรางความเชอมนในตนเอง ฯลฯ

5. ปรบปรงเปลยนแปลง สรรคสรางการพฒนาตนเองไปสเปาประสงค 6. ประเมนผลการพฒนาตนเอง สรางความภาคภมใจ และเหนคณคาในตนเองทมการ

พฒนา

ความจ าเปนทบคคลตองมการพฒนาตนเอง มหลายประการ ซง ทองทพภา วรยะพนธ (2546 : 143-159) ไดกลาวไวมดงน

การพฒนาตนเองโดยใชแนวพทธ ค าสอนของพทธศาสนาเปนสจธรรมแหงชวตทสามารถน ามาประยกตใชใหเปนประโยชนตอการด ารงชวตของทกคนได โดยเฉพาะอยางยงเมอเวลาทชวตมอปสรรคหรอมปญหาในชวตทรายแรง เพราะศาสนามค าตอบใหกบทกเรอง อาทเชน มหลกการทอธบายใหเขาใจถงเหตในแงของกรรม หรอเมอมเหตเปลยนแปลงทส าคญของชวต ท าใหชวตตองประสบกบความทกข ความผดหวง หรอความเสยใจโดยไมคาดหมายหลกธรรมะจะใหแงคดมมมองในลกษณะของการเปนอนจจง คอ ความไมเทยงไมมอะไรจรงยงยน และความเปนอนตตา คอ ความไมใชตวไมใชตนและการเวยนวายตายเกด ซงเปนความจรงแทแนนอนของไตรลกษณ คอ อนจจง ทกขง อนตตา ทวา ทกสงไมเทยง ทกสงเปนทกข จงอยายดมนในตวตน เพอมใหเปนทกข ดงทกลาวไวในวจตร อาวะกล (2542 : 144) ดงน

89

เราจะสขหรอทกข เพราะเราสราง

กรรมตาง ๆ ใหผล ตามสนอง

เราท าด มสข สมใจปอง

ท าชวตองทกขแท อยางแนนอน

ฉะนน หลกการของพทธศาสนาจะสอนใหมนษยเปนคนดมคณธรรมมมนษยสมพนธดวยการประพฤตธรรม เพอใหทกคนอยรวมกนไดอยางเปนสข มธรรมะเปนทพงของชวต แกนสารของพระพทธศาสนาอยทแกนสารของชวตของมนษย ทกคนมหนาททตองปฏบตและควรท าหนาทนนดวยความร ความตน ความเบกบาน จะไดพฒนาชวตทงภายนอกและภายในใหสมดล สต คอ ชวต มนษยจงตองตงสตใหมน ใชปญญาในการพจารณาเหตการณเรองราวทงหลายดวย จตทสงบ ไมปรงแตงจนเปนเหตใหเกดทกขจตทสงบจากความขดเคอง คดฟงซาน จะเปนจตทสวางหนกแนนและสะอาดเปนจตทควรแกการงาน ดงเชนททานชยสาโรภกข ไดกลาวไววา สงทเรารเอง กบสงทเราคดเอง นแตกตางกน ถาเราคดปรงแตงสองอยางนเมอใด มนจะมารวมกนเปนเรองเดยวกน เชน สมมตมใครท าอะไรสกอยางซงเปนผลเสยตอเรา และเราไมรเจตนาของเขาเลยเราจะคดวาเขาอาจจะแกลงเรากไดคดปรงแตงไปมาจนในทสดค าวา “อาจจะ”กลายเปน “คงจะ” แลวในทสดค าวา “คงจะ” กกลายเปนขอมลทมความแนนอน คอ มความเปลยนแปลงมการก าเรบในความคดจากค าวา “อาจจะ” เปน “คงจะ” และเปน “แนใจ” วาเรองราวเปนเชนนนเลยเกดความโกรธแคนใครคนนนทง ๆ ทเราไมมขอมลอะไรอะไรวาเขาแกลงเรา แตเราคดไปเองเราจงตองฝกจตใหตงมนเปนสมาธ เพอใหเกดปญญารเอง หยดความคดปรงแตงเงอนไขของการใชจตหรอใชสตปญญาใหเกดผลด กคอ จตทปราศจากความพอใจและไมพอใจ ความยนดและยนราย จตทมความรสกวาพอดจะเปนจตทสามารถชวยเหลอเพอนมนษยไดมากเพราะเปนจตทเปนประโยชน เปนจตทพรอมจะใหอยตลอดเวลา มความสขดวยการใหไมมการเปรยบเทยบอยในใจไดมการแขงขนอยในใจ ใหถอวาทกคนเปนเพอนเกด แก เจบ ตาย ดวยกนทงหมด ไมมใครในโลกควรแกความโกรธเรา ไมมใครในโลกควรแกการเกลยดเรา ไมมใครในโลกควรแกการเบยดเบยน และไมมใครในโลกควรแกความรงเกลยด

การพฒนาตนเองตามหลกของไตรสกขา การพฒนาตนเองโดยใชแนวพทธ เปนการบรหารจตเพอการรแจง เหนจรง เขาใจโลกเขาใจชวต มองโลกตามทเปนจรง เหนสจธรรมแหงชวตหากผบรหารมการพฒนาอยางตอเนอง

90

สม าเสมอตลอดเวลาจะเปนการท าใหจตใหสะอาด สงบ สวาง ซงกไดแก ศล สมาธ ปญญา ตามหลกของไตรสกขานนเอง โดยอาจจ าแนกไดดงน

1. ศล คอ การพฒนาทางดานพฤตกรรม

2. สมาธ คอ การพฒนาทางดานสภาพจตหรอจตใจ

3. ปญญา คอ การพฒนาทางดานวฒปญญาและทศนะทถกตอง

การพฒนาตนใหเปนคนเสยสละ

พระวรศกด วรธมโม (อางในชวตงาม เลม 5 : 34-35) ไดใหแนวทางในการฝกฝนตนใหเปนคนเสยสละ ซงจะเปนผลดตอการสรางมนษยสมพนธกบผอนสรปไดดงน

1. ฝกฝนใหรสกรกเพอนมนษย เพราะเราไมสามารถอยคนเดยวในโลกได ปจจยการด ารงชวตของเราทกชนดไดมาจากผอน ใหรจกบญคณของสงทงหลายและตอบแทนบญคณตอบคคลทงหลายเหลานน อาทเชน พอแม ครอาจารย มตรสหาย ประเทศชาต พระรตนตรย ฯลฯ หรอแมแตศตรทท าใหเราไดปรบปรงแกไขตนเองใหดขน

1.1 ฝกฝนใหรกสมบตของสวนรวม รกหมคณะ รจกชวยเหลอผอนดวยความรสกรกใครและเตมใจ ไมมเขา ไมมเรา

1.2 หมนสอบถามตนเองอยเสมอวา วนนไดชวยเหลออะไรใครบางแลวหรอ ยงถา ยงไมไดท า กท าอะไรทเปนการชวยเหลอผอนบาง

1.3 ฝกฝนใหรสกวา การไดชวยเหลอผอน เสยสละเพอผอนคอความสขของเรา หากเรามเงน ทรพยสน สงของ กควรเสยสละใหแกผอนบาง

1.4 ศกษาใหเหนชดวา สงทงหลายจะมคาอยทการน ามาใช ถาไมน ามาใชกจะไมมคา คนกเชนกน จะมคากตอเมอไดรบใชผอน คนบางคนท าตนไมมคา ใครใชกไมได ไมรบใชผอนเลย ฉะนนหมนถามตวเองเสมอวา “วนนมคาบางแลวหรอยง” พระพทธเจาและพระศาสดาทงหลายมคามากทสด เพราะทรงชวยเหลอใหมนษยหลดพนจากความทกข

1.5 ฝกฝนใหรสกและเพมนสยแหงการใหอภย แมวาจะถกผอนท าราย พดใสราย กใหคดวา ผทมาท ารายเราเปนบคคลทนาสงสาร ควรชวยเหลอใหความรกความเอนด เพราะคนทไมขาดแคลน มอะไรครบถวนบรบรณ จะไมท ารายผอนเปนอนขาด

1.6 ศกษาใหเหนชดวา คนทงโลกเปนคนๆ เดยวกน เปนมนษยเหมอนกน จงตองมมนษยธรรมใหการสงเคราะหซงกนและกน

103

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 6

บคลกภาพ

เนอหาประจ าบท

1. ความหมายของบคลกภาพ

2. ความส าคญของบคลกภาพ

3. สงทชวยพฒนาบคลกภาพ

4. ทฤษฏเกยวกบบคลกภาพ

5. การใชประโยชนเรองบคลกภาพ

6. บคลกภาพของผบรหารกบประสทธภาพขององคการ

7. บทสรป

8. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. นกศกษาสามารถอธบายความหมายของ ความหมายของบคลกภาพ

2. นกศกษาไดทราบถงความส าคญของสงทชวยพฒนาบคลกภาพและทฤษฏเกยวกบบคลกภาพ

3. นกศกษาเขาใจภาพรวมของ บคลกภาพของผบรหารกบประสทธภาพขององคการ

4. นกศกษาสามารถเขาใจ แบบประเมนบคลกภาพ

5. นกศกษาสามารถบอกถง การใชประโยชนเรองบคลกภาพและ บคลกภาพของผบรหารกบประสทธภาพขององคการ

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

104

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

105

บทท 6

บคลกภาพ

บคลกภาพ (Personality) มความส าคญทเปนลกษณะประจ าตวของบคคลทคอนขางมนคงถาวร กอตวสรางสมมาตงแตวยเดกตอนตน บคลกภาพเปนคณลกษณะประดจลายแทงหรอแผนทชวตทมอทธพลครอบง ามนษย เปนสวนทชน าความคด ความเชอ อารมณ ความรสก ลกษณะนสย และวถทางการปฏบตตน การแสดงพฤตกรรมของบคคลในสถานการณตางๆตลอดชวต

การศกษาใหเขาใจถงธรรมชาตของบคลกภาพ ใชความร แนวคด หลกการจากทฤษฎตางๆ อธบายการเสรมสรางบคลกภาพ เขาใจถงแนวการควบคมการใชประโยชนจากความรเรองบคลกภาพในวธการตรวจสอบประเมนบคลกภาพ และชวยชน าการปรบเปลยนบคลกภาพของตนและของผใกลชด เพอใหเกดประโยชนสงสดตอการเพมประสทธภาพการท างาน

ความหมายของบคลกภาพ

นฤมล สนสวสด (2549 : 257) ไดกลาวถงการใหความหมายของค าวา บคลกภาพ (Personnality) ของนกวชาการไวหลายทาน ดงน

กรนเบอรกและบารอน (Greenberg & Baron, 1993 : 193) กลาววา “บคลกภาพเปนเอกลกษณหรอลกษณะเฉพาะทคอนขางคงทของรปแบบพฤตกรรม ความส านกคด และอารมณทแสดงออกมาของแตละบคคล

คาลช (Kalish,1973 : 52-54) ไดใหความหมายของค าวาบคลกภาพ (Personality) เปนคณลกษณะทงหลายทรวมกนเปนตวตนของบคคล เชน ประกอบดวยลกษณะความตองการแรงจงใจ ลกษณะการปรบตน อารมณความรสกทถาวรการรบรเขาใจตนเอง การแสดงพฤตกรรมในบทบาทตางๆ เจตคต คานยม และความสามารถ ความเกง ความฉลาด บคคลตางๆควรมคณลกษณะแตละดาน สง-ต า มาก-นอยแตกตางกนไประหวางบคคล แตคณลกษณะเหลานจะเกยวของสมพนธกน ถามสงใดเปลยนแปลงอาจมผลใหเกดการเปลยนแปลงสงอน การแสดงพฤตกรรมของบคคลตอบสนองตอสงเราหนงๆ อาจใชคณลกษณะหลายดานผสมกนกอนตดสนใจแสดงพฤตกรรม

106

เพอรวน (Pervin,1989 : 7) กลาวถงบคลกภาพวาบคลกภาพเปนลกษณะเฉพาะตวทปรากฏเปนนสย(habit) เชน ชอบเลนกฬา ปรากฏเปนอปนสย(Trait) เชน เขมงวด(Rigid) ซอสตย(Honest) เจาอารมณ หรอปรากฏเปนบคลกภาพดานความประพฤตทางสงคม เชน ประเภทเกบตว (Introvert) ประเภทแสดงออก(Extrovert)

โดยสรป บคลกภาพมความหมาย 2 แบบคอ ความหมายทวไป และ ความหมายเฉพาะความหมายทวไปของบคลกภาพ ใหความหมายวา บคลกภาพเปนผลรวมของลกษณะประจ าตวของแตละบคคลซงประกอบไปดวยลกษณะทางกาย เชน รปราง หนาตา กรยาทาทาง ลกษณะทางจตใจและอารมณความรสก เชน เปนคนใจกวาง-ใจแคบ กาวราว-ใจเยน ขยน-ขเกยจ ซอสตย-เลหเหลยม ลกษณะทางสตปญญา เชน ฉลาด-โง รเรมสรางสรรค เกง-ไมเกง มความถนดดานตางๆ บางดานหรอหลายดาน ลกษณะทางสงคม เชน เกบตว-เปดเผย พงตนเอง-พงผอน รวมมอ-ไมรวมมอ เปนตน

ความส าคญของบคลกภาพ

บคลกภาพของคนมความจ าเปนและส าคญ ในการประกอบอาชพการงานตางๆ ผบรหารเปนจ านวนมากใหความส าคญเกยวกบเรองน เพราะบคลกภาพของคนทแสดงออกมา มอทธพลในการสรางความรสกและอารมณตอผพบเหน ดงนนการรบบคคลเขามาท างาน จงมความส าคญทจะตองตระหนก เพอใหการท างานเปนไปอยางมประสทธภาพ จงควรปฏบตดงน

1. การคดเลอกบคคลเขาท างาน ในการคดเลอกบคลากรเขามาท างานในองคการ ควรมรายละเอยดแตละบคคล คอ

1.1 ความร (Knowledge or Attainments) ขดความสามารถทสามารถปฏบตงานไดผลส าเรจ

1.2 เชาวน (Intelligence) คอ ความเฉลยวฉลาด ความรอบคอบ ไหวพรบ การแกปญหาเฉพาะหนา

1.3 รางกาย (Physique) หมายถง รปรางหนาตาเปนอยางไร สขภาพ อนามย น าหนก ความสง การเดน การแตงเนอแตงตว ฯลฯ

1.4 ความสนใจ (Interests) เพอทราบความสนใจของคนแตละคนวา มความสนใจในเรองราวตางๆ มากนอยเพยงไร เชน การเมอง กฬา งานอดเรก ฯลฯ

2. ตวตดสนบคลกภาพ มองคประกอบแตกตางกนมากมายทตดสนธรรมชาตบคลกภาพของคน องคประกอบทส าคญ คอ

2.1 พนธกรรม คนเกดมาต าผอมสงอวน สวนหนงจากการสบตอมาจากพอแม

107

2.2 วฒนธรรม มบทบาทส าคญในการพฒนาบคลกภาพของแตละคน วฒนธรรมทแตกตางกน มขอหาม ใหแสดงพฤตกรรมความคดทไมเหมอนกน บรรทดฐานทางวฒนธรรมและสงคมมอทธพลตอธรรมชาต

2.3 สงคม มผลกระทบตอธรรมชาตของบคลกภาพ การมปฏสมพนธกบคนอน อยางไรกตามเปนกาสงสมทางสงคม เพอน คนใกลชด ทกคนตางมอทธพลตอการพฒนาบคลกภาพ คนทเราตดตอสมพนธดวยกเปนแบบใหประพฤตหรอไมประพฤตปฏบตตาม

2.4 สภาพแวดลอมและสถานการณ เปนต วตดสนบคลกภาพอกต วหน ง ประสบการณทม บรบททพบ ลวนมอทธพลอนแรงกลาตอการพฒนาบคลกภาพของคน ตวอยางเชน ถนทอย โรงเรยนทเลาเรยน องคการทท างาน เปนตน

สงทชวยพฒนาบคลกภาพ

กบสน และคณะ(Gibson and Others, 1988 : 82-83) ใหค าอธบายวา บคลกภาพเปนลกษณะของบคคลทคอนขางคงท เปนแนวโนมและเปนอารมณถาวรทเปนผลมาจากพนธกรรมและองคประกอบทางสงคม วฒนธรรม สงแวดลอมของบคคลนนทท าใหบคคลมทงสวนทเหมอนกนและแตกตางกน องคประกอบทมผลสรางบคลกภาพของคนทมลกษณะดงภาพท 6.1

ภาพท 6. 1 แสดงองคประกอบทสรางบคลกภาพ

ทมา : (ดดแปลงจาก สมใจ ลกษณะ, 2553 : 103)

บคลกภาพบคคล

วฒนธรรม

ลกษณะกลมคนทเปนสมาชก

ความสมพนธในครอบครว

พนธกรรม

108

จากภาพท 6.1 ใหความรวาบคลกภาพของบคคลเปนผลมาจากความผสมกลมกลนของสงตางๆ เชน สงทไดรบจากพนธกรรมจะปรากฏเดนชดในลกษณะทางรางกาย รปราง หนาตาและพนฐานทางสตปญญาทบคคลไดรบตงแตก าเนด บคลกภาพดานอนๆ จะไดรบจากการอบรมเลยงดในครอบครว ไดรบจากการปฏสมพนธกบบคคลอนในกลมสงคมทอาจเปนกลมคนทมหลายระดบ เชน ชมชนแออด ชมชนเกษตร ชมชนธรกจ การเปนสมาชกอยในกลมใดกจะซมซบความรสกนกคดและแบบแผนลกษณะนสยทางสงคมจากกลมคนนนๆ เขามาเปนบคลกภาพ เชน เปนคนดนรนเพอสรางฐานะการเงน เปนคนอดทนตอสงานหนก เปนคนนยมความสะดวกสบายโดยไมตองท างานหนก เปนตน ลกษณะทางวฒนธรรมจะเปนบรบทใหญของสงคมทปรากฏในลกษณะชวต ประเพณ ความเชอทครอบง าใหบคคลทมวฒนธรรมตางกนจะมบคลกภาพตางกน เชน คนตะวนออกมกมบคลกภาพเกรงใจ เคารพเชอฟงผมอาวโส แตคนตะวนตกนยมความเปนอสระเทาเทยมกนทกเพศทกวย

1. องคประกอบดานพนธกรรม

คณลกษณะบคลกภาพสวนหนงเปนผลของการถายทอดจากบรรพบรษ โดยเฉพาะลกษณะทางรางกาย สตปญญา แนวโนมทางอารมณ และอปนสยบางดาน ลกษณะทางรางกาย ปรากฏในลกษณะรปรางโครงสรางใบหนาการเปนคนสง-เตย อวน-ผอม สของผว ลกษณะการพดการใชเสยง และความโนมเอยงดานสขภาพ แขงแรง ออนแอ โรคประจ าตว เชน หอบ หด ความดนโลหตสง เปนตน ลกษณะทางสตปญญาสงผลใหเปนคนโง-ฉลาด มความถนดเฉพาะดาน เชน ดานดนตร ศลปะ คดค านวณ แนวโนมทางอารมณทเปนผลมาจากพนธกรรมสวนหนง จะปรากฏในลกษณะความเปนคนใจรอน ใจเยนกาวราว เครยด ราเรง เปนตน ทางดานอปนสยมบางสวนมาจากพนธกรรม แตสวนใหญไดรบจากสงแวดลอมในครอบครวและในสงคม แนวโนมอปนสยทไดรบจากพนธกรรมสวนหนง จะปรากฏในลกษณะความเขมแขง จรงจง กบชวตหรอออนแอ ขลาดกลว เปนตน

2. องคประกอบดานความสมพนธในครอบครว

ความสมพนธในครอบครวรวมถงการอบรมเลยงดมบทบาทส าคญในการก าหนดบคลกภาพของบคคลจากการวจยทางการแพทย โภชนาการในครอบครวโดยเฉพาะการเลยงดใหเดกไดรบสารอาหารทเหมาะสมตงแตวยทารกจนถงอาย 6 ป จะมผลตอการเจรญเตบโตของรางกาย คณภาพของสมอง และสขภาพทวๆไป สารอาหารทส าคญคอ วตามนเอ ธาตเหลก ไอโอดน โปรตน และพลงงาน การขาดโปรตนและพลงงาน จะท าใหเดกเตบโตไมเปนไปตามศกยภาพ มน าหนกต ากวาเกณฑ ตวเตย หรอแคระแกรน สตปญญาต า การขาดไอโอดน ถาขาดมากตงแตอยในครรภมารดาจะเปนโรคปญญาออน หหนวก เปนใบ ถาขาดไมรนแรง เดกจะมระดบ

109

สตปญญาทวดเปน I.Q. ต ากวาปกต การขาดธาตเหลกท าใหเกดโรคโลหตจางภมตานทานโรคต า ดอยความสามารถในการจ า การขาดวตามนเอ มผลตอการเตบโตและตอภมตานทานโรค เจบปวยบอย สงแวดลอมในครอบครวมลกษณะเปนการกลอมเกลาทางสงคม ทจะปลกฝงคณลกษณะทางจต ทางอารมณและอปนสย เชน ครอบครวทใหความรกความอบอนตอกน จะท าใหเดกเปนคนทมความเชอมนในตนเอง สขภาพจตด ราเรง แจมใส เปนมตร ตรงขามกบถาขาดความรกความอบอนจนถงขนครอบครวแตกแยก ทะเลาะววาท จะท าใหเดกเสยสขภาพจต ซมเศรา เกบกด กาวราว ไมมความรกหรอความเปนมตรใหกบผอน และโนมเอยงใชสารเสพตดการเลยงดทใหเดกเปนอสระ พงตนเอง ฝกรบผดชอบท างานจะท าใหมบคลกภาพทกลาคด กลาท า แกปญหาเปน น าตนเองได รเรมสรางสรรคได แตถาเปนการเลยงดแบบตามใจ มคนรบใชดแลท าแทนทงหมด จะท าใหมบคลกภาพออนแอ ขลาดกลว ไมเชอมนในตนเอง น าตนเองไมได ดอยทางการตดสนใจ

3. องคประกอบดานกลมคนทเปนสมาชก

กลมคนหรอสงคมไดแก กลมเพอนสนทมตรสหายทบคคลเกยวของตงแตวยเดกจนถงวยท างาน นกจตวทยาของบคคลเรมตนพฒนาตงแตวยเดก กลมเพอนของเดกทงในชมชนและในสถานศกษา มอทธพลสงทจะชกจงความคด ความเชอ อารมณ ความรสก และลกษณะนสย การมกลมเพอนทเสอมถอย เชน กลมเสพสารเสพตด กลมเกเรไรระเบยบวนย จะสรางบคลกภาพทดอย ตรงกนขามกบกลมเพอนทสรางสรรค เอาใจใสการเรยน รบผดชอบหนาท ชวยเหลอพอแมครอบครว อยในระเบยบวนย จะท าใหเกดบคลกภาพทด

4. องคประกอบดานวฒนธรรม

วฒนธรรมรวมถงขนบธรรมเนยมประเพณ คณธรรมทางศาสนา คตนยมในสงคมและวถชวตของความเปนอยรวมกนในสงคม จดเปนองคประกอบใหญทมอทธพลตอทกคนในสงคม ครอบง าการอบรมเลยงดในครอบครว เกยวของกบกจกรรมในสงคมทงทางเศรษฐกจ การเมอง การปกครองถายทอดความคด ความเชอ จากคนรนหนงไปสอกรนหนงมผลท าใหบคลกภาพของคนมลกษณะเปนไปตามกระแสวฒนธรรม เชน วฒนธรรมสงคมตะวนตก เนนความเปนอสรเสรภาพ มความเสมอภาคในบคคลทกเภททกวย จะท าใหเกดบคลกภาพทางการพงพาตนเอง น าตนเอง กลาแสดงออก ปกปองสทธเสรภาพของตนเองแตไมละเมดสทธของผอน ลกษณะดอยของวฒนธรรมตะวนตกอาจท าใหเกดบคลกภาพไมสภาพออนนอมตอผมอาวโส ความมเมตตาเออเฟอชวยเหลอกน มน าใจตอกนอาจลดลง มจตใจมงแขงขน การประนประนอมดอยลง ถาเปนวฒนธรรมไทยซงนบถอศาสนาพทธ มอทธพลท าใหเกดบคลกภาพออนโยน เคารพผใหญ จตใจกตญญรบญคณคน มน าใจชวยเหลอเกอกลกน ยดถอความดทมตอกนเหนอกวาความมนคงทางวตถ ปจจบนวฒนธรรมไทยถกรบกวนจากวฒนธรรมตะวนตกมากขนผานทางสอตางๆ ผนวกกบ

110

สภาพสงคมผลกดนใหบคคลดนรนเอาตวรอดทางเศรษฐกจ แสวงหาความร ารวยทางวตถ บคลกภาพทดงามแบบไทยจงไดรบผลกระทบใหลดนอยสญหายไป

ทฤษฎเกยวกบบคลกภาพ

บคลกภาพ เปนลกษณะส าคญทท าใหคนบรรลผลส าเรจในการงาน ทฤษฎของจง (Jung)

ไดแบงบคลกภาพของคนออกเปน 3 พวก คอ พวกชอบเกบตว(Introvert) เปนพวกทถอตวเปนศนยกลางแหงความนกคด ชอบคด เกบตวไมชอบสงสรรคกบใคร เกบกดความโกรธ ความเกลยดไมแสดงออกดเปนคนเยนชา อาจเหมาะสมกบงานทตองท าคนเดยว งานอสระ พวกชอบสงคม เปนพวกทสนใจผอนและโลกภายนอก ชอบพบปะบคคลสนกสนานรนเรงเปนกนเองกบบคคลทวไปเหมาะสมกบงานทตองแสดงออก งานตดตอสมพนธกบคน พวกลกษณะผสม(Ambient) มลกษณะตรงกลางระหวางพวกชอบเกบตวและพวกชอบสงคม(สมพงศ เกษมสน, 2521 : 98)

กบสนและคณะ(Gibson, Ivancevich, and Donnelly,1988 : 84-88) ไดสรปวาปจจบนมทฤษฎเกยวกบบคลกภาพ 3 ทฤษฎคอ

1. ทฤษฎลกษณะนสย

ออลพอรท(Gordon Allport) เปนนกจตวทยาทเปนผน าความคดทฤษฎลกษณะนสยใหแนวคดวา บคลกภาพของบคคลคอ ลกษณะนสยและอปนสยทชน าควบคมบคคลใหแสดงพฤตกรรมสอดคลองกบอปนสยของเขาเสมอ ตวอยางของอปนสยประจ าตว ไดแก เกบกด-ปลอยวาง ยอมรบความจรง-เพอฝน แจมใสราเรง-เครยด ถอมตน-โออวด เปนตน

ลกษณะของบคลกภาพของบคคลทปรากฏตอสงคมคอ ลกษณะนสยหรออปนสยของบคคลซงกอใหเกดผลกระทบตอบคคลตางๆ ทมปฏสมพนธตอกน เพราะอปนสยของบคคลจะเปนตนเหตของการท าพฤตกรรมตางๆ ผมบคลกภาพทดมอปนสยเหมาะสม จะเปนผมพฤตกรรมทพงปรารถนา สรางความสมพนธทดงามระหวางบคคล สามารถรวมกนปฏบตงานหรอท ากจกรรมไปสความส าเรจอยางราบรน ในทางตรงกนขาม ผทมบคลกภาพบกพรองมลกษณะดอยทางอปนสย จะมแนวโนมแสดงพฤตกรรมทไมพงปรารถนา เปนอปสรรคตอการใชชวตอยรวมกบผอนในสงคม

ตวอยาง เชน ผทมอปนสยรบผดชอบ ใจกวาง ยอมรบเหตผล ราเรงแจมใส ชอบสงคม จะมพฤตกรรมเออตอการปฏบตหนาทการงานของตนใหลลวง สามารถใหความรวมมอท างานเปนกลม ไมเกดความขดแยงตอหมคณะ แตถาเปนผทมอปนสยเหนแกตว ไมรบผดชอบ แตยดถอตนเองเปนใหญ จะมพฤตกรรมทเปนอปสรรคตอการท างานรวมกบผอน มความขดแยงสงการด าเนนงานไมราบรน ทงสวนตวและสวนรวม

111

ออลพอรท ใหแนวคดเชงอธบายลกษณะของบคลกภาพในดานอปนสยตางๆเปนทมาของการวจยคดคนแนวการวดการประเมนเพอจ าแนกบคคลตามลกษณะอปนสย ซงมคณประโยชนตอการบรหารการจดการในองคการ ทท าใหรจกบคคลชดเจน เลอกบคคลและมอบงานไดเหมาะสมกบอปนสย และเปนแนวทางของการพฒนาบคลากรดานบคลกภาพ

2. ทฤษฎแรงขบในจต

มพนฐานจากแนวความคดของฟรอยด (Sigmund Freud)ทเชอวาบคลกภาพของคนมพนฐานมาจากแรงขบภายในจตของคน แลวท าใหคนแสดงออกตามอทธพลของแรงงขบนน โดยอธบายวาแรงขบภายในของคนม 2 สวนคอ สวนทเปนความตองการตามธรรมชาต (Id) และสวนทเปนมาตรฐานดงาม (Superego) ทเปนความรสกฝายด บคลกภาพทแสดงออกของบคคล คอ สวนทเปนการประนประนอมระหวาง 2 สวนน แสดงถงความเปนตวตนจรง (Ego) ออกมาสโลกภายนอกทสนอง Id และไมละเมด Superego ทตนยดถอ บคคลสวนใหญจะมสวนความตองการตามธรรมชาตคลายคลงกน แตการมบคลกภาพแตกตางกนกเปนเพราะมการยดถอมาตรฐานความดงาม เชน มความเชอ คานยมแตกตางกน และมาจากการใชเหตผลประนประนอมระหวางความตองการของตนกบมาตรฐานความดงามทจะโนมเอยงไปทางดานใด ถามาตรฐานความดงามชนะ เชน ซอสตย เพยรพยายาม กจะลบลางความตองการหาประโยชนใสตวหรอตองการอยเฉยๆ ไมตองท าอะไรใหลดนอยลง ในทางกลบกนถามผใดมแรงตานทานดานมาตรฐานความดงาม ออน บคคลนนกจะโนมเอยงแสดงพฤตกรรมเพอสนองความตองการของตนโดยไมค านงถงความถกตองเหมาะสม

การแสดงพฤตกรรมตอบสนองสงเราภายนอก บางครงจะเกดความขดแยงระหวางความเปนตวตน(Ego) กบความจรงในสงคม บคคลทมบคลกภาพยงไมสมบรณจะก าจดความขดแยงนดวยการใชกลไกปกปองตนเอง(Ego Defense Mechanisms) เชน ใชวธตอไปน

112

ตารางท 6. 1 แสดงกลไกปกปองตนเองและการน าไปใชในองคการ

กลไกลปกปองตนเอง การน าไปใชในองคการ

1. หาเหตผลเขาขางตนเอง (Rationalization)

ยกเหตผลหรอหลกความถกตองทตนเองไดประโยชน เชน เอาอปกรณของบรษทไปใชบานโดยอางวาเพอใหงานเสรจเรว ท างานลาชา แตอางวาเพอความรอบคอบ

2. องคนเดนคนดง

(Identification)

เพมความส าคญใหกบตนเอง โดยอางความใกลชดคนส าคญ เชน อางวาเปนคนสนทท างานใหกบผจดการ สงทท าลวนสนองนโยบายผจดการ

3. หาสงทดแทนชดเชย

(Compensation)

สรางปมเดนมาปกปดปมดอย เชนเปนคนคดไมเกงจงขอท างานดานการตอนรบลกคา

3. ทฤษฎมานษยนยม

ผน าทางความคด คอ โรเจอร (Carl Rogers) มความคดวา คนทกคนจะมบคลกภาพอยางไร ขนอยกบการทบคคลมองตนเองและมองสงแวดลอม ก าหนดความมงหมายของตนเอง และความมงหมายนเปนแรงผลกดนใหบคคลเพยรพยายามปฏบตใหบรรลความมงหมาย โดยความมงหมายททกคนปารถนา คอ สจการแหงตน ซงหมายถงความตองการทประสบความส าเรจเตมความสามารถสนองอดมคต และอดมการณของตน

แนวคดของโรเจอร ชแนะแนวคดของบคลกภาพขนกบแนวคดและแรงจงใจของบคคล บคคลจะมลกษณะนสยและพฤตกรรมแสดงออกอยางไรจะขนอยกบ การรบรตนเองวาเปนคนเชนไร ขนกบการรบรวาบคคลอนมองตนเองวาเปนอยางไร และขนกบแรงจงใจวาตนเองมความตองการอะไรทเปนความมงหมายของชวต

บคคลทรบรเขาใจวาตนเองออนดอย ไมมคณคา ไมมความสามารถ รบรเขาใจวาคนอนรงเกยจ ดหมนตน คนอนไมเหนความส าคญไมเหนวาตนมประโยชน จะท าใหเกดบคลกภาพทเกบตว ขลาด ไมเชอมนในตนเอง รสกมปมดอยจนตองชดเชยดวยการแสดงความกาวราว ปฏบตสงทแตกตางจากผอน เพอเรยกรองความสนใจ หรอเพอประชดสงคม

ตรงกนขามกบบคคลทยอมรบนบถอตนเองตามความจรงอยางมเหตผล รวาตนเองดอยดานความสามารถใดและเดนดานความสามารถใดรบรและเขาใจผอนวาตองการความเปน

113

มตรจากตนใหโอกาสตนไดมสวนรวมตามความสามารถไมมใครดถกเกลยดชงเพราะตนเองกพยายามท าแตสงทดงามเปนประโยชนตอผอนไมมปมดอยจะท าใหเกดบคลกภาพทเชอมนในตนเองมความเปนมตรกบทกคนมเหตผลใหความรวมมอชวยเหลอรบผดชอบกจกรรมของหมคณะมความราเรงแจมใสซงเปนบคลกภาพทพงปรารถนา

แรงจงใจความมงหมายในชวตจะเปนทมาของบคลกภาพในแงทบคคลจะมความคด ความเชอและลกษณะนสยสอดคลองกบอดมคตอดมการณในชวตผใฝความส าเรจทะเยอทะยานเพอชวตทดขนตองการพนความยากจนของครอบครวปรารถนาความมนคงในอาชพมรายไดพอเพยงตองการมเกยรตไดรบการยกยองจะเปนทมาของบคลกภาพอดทนเพยรพยายามตอส กลาเสยงไมออนแอขลาดกลวกบอปสรรคไมทอถอยแมจะพบความยากล าบาก ในทางตรงกนขามบคคลทขาดอดมการณในชวตไมมเปาหมายความส าเรจทสงสงในชวต จะมบคลกภาพเฉอยชา รอโชคชะตาไมมความมงมนพยายามทอถอยและปลอยวางเมอพบความยากล าบาก

แนวคดตามทฤษฎมานษยนยมมประโยชนตอการท าความเขาใจพนฐานของบคลกภาพของบคคลชวยใหองคการสามารถศกษาจ าแนกบคคลตามลกษณะบคลกภาพและชวยพฒนาบคคลใหมบคลกภาพทพงปรารถนาได

การใชประโยชนเรองบคลกภาพ

การมบคลกภาพทด ไมไดหมายความวาบคคลทานนนจะตองเปนคนหนาตาด สวยอยางเดยวเทานน การมบคลกภาพทดในทนหมายถง สงทแสดงออกมาภายในและภายนอกของรางกาย และการแสดงออกทแสดงถงความจรงใจ ไมไดเสแสรง เปนบคลกทเกดจากตวตนอยางเปนธรรมชาต ซงการมบคลกภาพดจะท าใหตวของเขาไดรบโอกาสในดานตางๆ นอกเหนอจากงานทตนเองไดรบมอบหมาย ดงนน บคลกภาพจงมประโยชนตอตวบคคลหลายประการดงตอไปน คอ

1. ใชประโยชนในการมอบงานทเหมาะสมกบบคลกภาพ

ฮอลแลนด (Halland) ไดจ าแนกบคคลเปนลกษณะบคลกภาพ 6 แบบทมลกษณะอาชพทควรท าในแตละแบบของบคลกภาพดงตอไปน (Ivancevich and Matteson, 1990 : 590 -

591)

114

ตารางท 6. 2 แสดงความสมพนธระหวางบคลกภาพกบอาชพทควรท า

บคลกภาพ ลกษณะส าคญ ตวอยางอาชพทควรท า มงความจรง(Realistic)

อปนสยกาวราวเหมาะตอการท ากจกรรมทตองใชทกษะออกแรงประสานงาน

งานเกษตร

สถาปตยกรรม

งานปาไม มงคดคน

(Investigative)

อปนสยนกคดเหมาะกบงานทตองใชความรความคด

คณตศาสตร ชววทยา

สมทรศาสตร มงสงคม (Social) อปนสยนกสงคมเหมาะกบงานท

เกยวของกบอารมณความรสก

นกจตวทยา

งานตางประเทศ

บรการสงคม

มงอนรกษ (Enterprising)

อปนสยยดหลกการเหมาะสมกบการสนองระบบ

การเงน

การบญช

มงจดการ

(Enterprising) อปนสยนกจดการเหมาะกบงานทมอ านาจ มต าแหนง

การจดการ

กฎหมาย

ประชาสมพนธ มงศลปะ

(Artistic)

อปนสยนกแสดงเหมาะกบงานปรากฏตว งานศลปะ งานอสระ

ศลปะ

ดนตร ครอาจารย

2. ใชประโยชนในการท าความเขาใจพฤตกรรมของบคคล

โดยศกษาถงบคลกภาพหรอลกษณะนสยอปนสยของเขา ความเขาใจสาเหตเชงบคลกภาพของบคคลจะชวยใหคาดการณ หรอท านายถงแนวโนมการแสดงพฤตกรรมของเขาเเละอาจใชความรเพอการควบคมพฒนาโดยจดสงแวดลอมใหความรความคดใหขอมลปอนกลบใหบคลากรทราบวาสงคมมองตวเขาอยางไรใหโอกาสเราไดทบทวนความเชอ ความคดและความรสกนกคดของตนใหเขาไดปรบตวใหมลกษณะนสยเปนทพงปรารถนายงขน

ตวอยางของลกษณะบคลกภาพทจดเปนคระหวางบคลกภาพทางบวก และบคลกภาพทางลบทอาจสงเกตพบเหนในองคการตอไปน

115

ตารางท 6. 3 แสดงลกษณะบคลกภาพทางบวก และทางลบ ทจดเปนค

บคลกภาพทางบวก บคลกภาพทางลบ

o ใจเยนคลอยตาม o ใจรอนจรงจงกบชวต

o เปนประชาธปไตยยตธรรม o ยดอ านาจนยม (Authoritarian)

o กระตอรอรนขยนท างาน (Active) o เฉยเฉอยชา (Passive)

o เปดเผยหลกเลยงความจรงไมตอส (Self-Restraint)

o กลาแสดงออกสความจรง (Assertive)

o ประนประนอมออนโยนสภาพ o กาวราว ขดแยงไมเกรงใจ(Aggressive)

o เชอมนในตนเองราเรงแจมใส o ขลาดวตกกงวลเครยดไมเชอมน

o ชอบสงคมพอใจท างานกบผอน o เกบตวชอบท างานอสระตามล าพง

o จรงใจ ซอสตยไมชอบเอาเปรยบ o เลหเหลยมเอาตวรอด(Machiavellian) เหนแกตว

o เหนวาตนเองมคณคาในบางสวนดอยบางสวนพอใจในสงทม

o รบรเขาใจวาตนเองไมมคาไมส าคญดอยทกอยาง

o ปรบเปลยนไดดตามสถานการณตดสนตามขอมล เหตผล

o ไมยอมปรบตว เขากบการเปลยนแปลงกลาวโทษโยนความผดใหกบผอน

o ใชเหตผลความจรงความถกตอง(Objective)

o ใชอารมณความรสกเปนใหญ(Subjective)

o มองโลกในแงด(Optimistic) o มองโลกในแงราย(Pessimisticc)

o ใจมนคงหนกแนน(Confident) o ใจนอยคดมาก(Sensitive)

ทมา : (ดดแปลงจาก สมใจ ลกษณะ, 2552 : 111)

3. ใชประโยชนในการวดและประเมนบคลกภาพ

การวดและประเมนบคคกภาพเปนวธการศกษาใหเกดความเขาใจลกษณะบคลกภาพของบคคลหลกการส าคญคอน าลกษณะบคลกภาพทตองการศกษามาก าหนดเปนความคด ความเชอความรสกและลกษณะพฤตกรรมแสดงออกแลวน ามาสรางเปนแบบสอบถามหรอแบบการสงเกตเมอบคคลตอบแบบสอบถามวาเขามความคดความเชอความรสกและชอบท าพฤตกรรมแบบใด เราจงน าผลค าตอบมาประมวลคาดคะเนวาเขามบคลกภาพแบบใดมากนอยเพยงใด

ตวอยางการวเคราะหบคลกภาพเพอการวดการประเมนบคลกภาพ“ความเชอมนในตนเอง”

116

ตารางท 6. 4 ประโยชนของการประเมนบคลกภาพดานตางๆ

การประเมนบคลกภาพ ประโยชนทไดจากการวดและประเมนบคลกภาพ

ดานความคดความเชอถอ - คดวาตนเองมความสามารถเพยงพอ

- เชอวาความพยายามน ามาซงความส าเรจ

- ถาเตรยมตวดแลวจะไมหวาดเกรงสงใด

ดานความรสก - พอใจทจะก าหนดเปาหมายทตนปรารถนา

- แลวพยายามด าเนนการใหไปสเปาหมายใหจงได - ไมมความรสกทอถอยเมอพบอปสรรค

- ชอบพงตนเองคดเองแกปญหาเอง

ดานพฤตกรรม - ศกษาหาความรเสมอเพอใหมนใจในความสามารถ

- ท างานอยางมแผนมงมนปฏบตตามแผน

- แสดงความคดอยางเปดเผยมเหตผลตรงไปตรงมาไมลงเลไมวตกกงวล

ผลงานของการวดการประเมนบคลกภาพสามารถน ามาใชเปนขอมลของการสงเสรมผมบคลกภาพดและชแนะการแกไขปรบปรงพฒนาบคคลทมบคลกภาพบกพรอง

บคลกภาพของผบรหารกบประสทธภาพขององคการ

ผบรหารทกระดบในองคการเปนผทมความส าคญตอความส าเรจขององคการเปนอยางมากเพราะผบรหารคอผทอยในต าแหนงหนาทรบผดชอบตอการจดการใหบคลากรทกฝายทกคนด าเนนการปฏบตตางๆใหน าไปสความส าเรจของผลผลตและการบรการทเปนวตถประสงคเปาหมายขององคการ

บทบาทของผบรหารในองคการครอบคลมกวางขวางเชนผบรหารจ าเปนตองรบผดชอบตอภารกจตอไปน

1. การรวมก าหนดวสยทศน (Vision) ขององคการและใชอทธพลผลกดนวสยทศนไปสการปฏบตดง ค ากลาววา “การปฏบตทไรวสยทศน จะเปนการปฏบตทย าอยกบทไรทศทาง ในขณะเดยวกนวสยทศนทไมสามารถน าไปสการปฏบตจะเปนความเพอฝน”

117

2. การแปลวสยทศนสพนธกจ (Mission) ขององคการทจะครอบคลมวตถประสงคของการผลตและการบรการตางๆทเปนความรบผดชอบขององคการ

3. การเปนผน าในการรวมวางแผนงานโครงการงานและกจกรรมตางๆในลกษณะแผนระยะยาวและแผนปฏบตการประจ าปเพอก าหนดกรอบกระบวนการด าเนนงานขององคการและการจดปจจยทรพยากรตางๆใหน าไปสผลลพธทตองการ

4. การมบทบาทตดตามการด าเนนงานก ากบดแลใหมการปฏบตตามเเผนเเละประเมนผลสามารถรบรปญหาอปสรรคของการด าเนนงานและเรงใหมการปรบปรงแกไขการปฏบตงานใหเพมประสทธภาพสรางความเชอมนทจะมประสทธผลในการบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทก าหนด

เนองจากมผบรหารมบทบาทในการเปนผน าปฏบตภารกจตางๆดงกลาวบคลกภาพของผบรหารจงมความส าคญตอความส าเรจของการปฏบตภารกจ

บคลกภาพของผบรหารในสวนทเกยวของกบประสทธภาพขององคการอาจแยกกลาวไดเปน 3 ดานคอ

1. บคลกภาพทแสดงคณลกษณะสวนบคคลของผบรหารทเรยกวาการครองตน

2. บคลกภาพทเปนคณลกษณะทเกยวของกบคนอนทเรยกวาการครองคน

3. บคลกภาพทเปนคณลกษณะทเกยวของกบงานทเรยกวาการครองงาน

บคลกภาพของผบรหารในแตละดานจ าแนกไดเปน 2 ประเภทคอ

1. บคลกภาพทดบคลกภาพทมประสทธภาพสงผลดตอการเปนผน าทพงปรารถนาขององคการ

2. บคลกภาพทไมดบคลกภาพทไมมประสทธภาพจดเปนบคลกภาพทไมพงประสงคเพราะสงผลเสยตอองคการ

ลกษณะบคลกภาพทส าคญของผบรหาร

บคลกภาพของผบรหารทมประสทธภาพและไมมประสทธภาพสามารถจ าแนกเปน 3

หมวดคอคณลกษณะบคลกภาพทเกยวกบการครองตนคณลกษณะบคลกภาพทเกยวกบการครองคนและคณลกษณะทเฤยวกบการครองงานในแตละหมวดจ าแนกเปนบคลกภาพทพงปรารถนากบบคลกภาพทไมพงปรารถนาซงเปนการจ าแนกแบบสองขวแตในความเปนจรงเปนทยอมรบกนวาบคคลอาจมคณลกษณะผสมของสองขวในสดสวนทอาจสงต าแตกตางกนเชน “ความอดทนใจเยน”คกบ“ความไมอดทนใจรอน”ในความเปนจรงบคคลอาจไมใชผทใจเยนอยางแทจรงหรอใจรอนอยางสนเชงบคคลอาจใจเยนพอประมาณและแฝงใจรอนพอประมาณกไดหรอบคคลใจเยนในบางเรอง

118

แตใจรอนในบางสถานการณกไดผศกษาจงสมควรใชวจารณญาณในการตดสนบคลกภาพของบคคล

1. คณลกษณะบคลกภาพทเกยวกบการครองตน

ผบรหารทมประสทธภาพและไมมประสทธภาพอาจมบคลภภาพทเปนลกษณะเดนเฉพาะตนเองดงตอไปน

ตารางท 6. 5 เปรยบเทยบความแตกตางของคณลกษณะของบคลกภาพในการครองตน มประสทธภาพ ดอยประสทธภาพ

* อดทนใจเยน

* เชอมนในตนเอง

* ซอสตย

* เหนแกสวนรวมมากกวาตนเอง

* กระตอรอรน

* กลายนหยดความถกตอง

* คานยมประชาธปไตย

* ยดหลกเหตผล

* ใฝเรยนร

* คดกวางมองไกล

* ยดคณธรรมประจ าใจ

* ไมอดทนใจรอน

* ไมเชอมนในตนเอง

* ไมซอสดย

* เหนแกตว

* เฉอยชา

* ไมกลายนหยดความถกตอง

* คานยมเผดจการอ านาจนยม

* ยดอารมณมากกวาเหตผล

* ไมใฝเรยนร

* คดแคบมองเฉพาะหนา

* ขาดคณธรรม

ผลดของการทผบรหารมบคลกภาพทเหมาะสมดงามจะสงผลตอประสทธภาพทงประสทธภาพของผบรหารและกระทบตอประสทธภาพของบคลากรในองคการคณลกษณะบคลกภาพทมประสทธภาพของผบรหารมผลดคอ

1. ท าใหมลกษะเดนประจ าตว มพฤตกรรมความเปนผน าทไดรบความศรทธา เชอถอ ไวใจ และการยอมรบนบถอจากคนทกฝาย

2. ความศรทธาในผบรหาร จะสงผลกระทบใหเกดอ านาจและอทธพลโนมนาวชกจงใหผรวมงานพอใจใหความรวมมอด าเนนงานตาง ๆ ไปในทศทางทผบรหารปรารถนา

3. มผลดตอบรรยากาศความเปนมตร ความอบอน ทเออตอความเปนเอกภาพของบคลากร ความเขมแขงของทมงาน และการมพลงการท างานอยางมประสทธภาพขององคการ

ผลเสยของการทผบรหารมบคลกภาพทดอยประสทธภาพจะเกดผลกระทบไปในทางทไมเหมาะสมหลายประการเชน

119

1. ผรวมงานในองคการขาดการยอมรบนบถอในตวผบรหารอยางจรงใจ เพราะมลกษณะนสยทไมเหมาะสม

2. ท าใหผบรหารไมสามารถสรางอทธพลชกจงใหบคลากรรวมมออยางจรงใจได ท าใหลดความเขมแขงการผนกก าลง นอกจากจะใชอ านาจการบงคบบญชาสงการแลวผบรหารจะไมไดใจของผรวมงานอยางแทจรง

3. เปนการท าลายบรรยากาศความเปนเอกภาพในการท างาน มผลลดประสทธภาพของการท างานลง

2. คณลกษณะบคลกภาพของผบรหารทเกยวกบการครองคน

ผบรหารทมประสทธภาพและไมมประสทธภาพอาจมบคลกภาพทเกยวของกบความสมพนธกบบคคลในองคการดงตอไปน

ตารางท 6. 6 เปรยบเทยบความแตกตางของบคลกภาพของผบรหารทเกยวกบการครองคน

มประสทธภาพ ดอยประสทธภาพ

- รบรความรสกของคนอนไดไว (Sensitive)

- มความสามารถในการสอสาร

- ใหความเชอถอยอมรบนบถอผอน

- (Trust , Respect)

- ใจกวางใหผอนมสวนรวม

- มความจรงใจ

- มศลปะการโนมนาวใจคน

- มนษยสมพนธสง - ยดหลกนตธรรมไมเลอกปฏบต - ยดหลกคณธรรมเชนเมตตา

- ไมรบรความรสกของผอนหรอรบรไดชา

- ดอยความสามารถในการสอสาร

- ไมใหความเชอถอยอมรบนบถอผอน

- ใจแคบยดความคดของตนเทานน

- ไมจรงใจ

- ขาดศลปะการโนมนาว

- มนษยสมพนธต า

- ไมยดหลกนตธรรมเลอกปฏบต - ไมยดหลกคณธรรม

ผลดของการทผบรหารมบคลกภาพท เกยวของกบความสมพนธกบบคคลหรอคณลกษณะการครองคนไปในเเนวทางทมประสทธภาพ หรอพงปรารถนาคอ

1. ชวยเพมบรรยากาศของความสมพนธทดระหวางบคคลกบผบรหาร ท าใหการปฏสมพนธ (Interaction) เปนไปอยางมประสทธภาพ

120

2. ชวยเพมขวญและก าลงใจของบคลากรทไดรบการไววางใจจากผบรหาร มโอกาสไดรบการเอาใจใส ไดรบน าใจตามหลกคณธรรม และมโอกาสไดมสวนรวมผนกก าลงด าเนนงานองคการใหไปสวตถประสงครวมกน

3. ชวยเพมความรกผกพน และจงรกภกดตอองคการ เพราะไดรบสทธทเสมอภาคตามหลกนตธรรม ไมถกเลอกปฏบต

4. บคลกภาพของผบรหารทมประสทธภาพชวยเปนตวอยางของการมลกษณะนสยทดในการครองคน ท าใหเกดการเรยนรคณลกษณะทดในการตดตอสมพนธกบบคคล

ผลเสยถาผบรหารมบคลกภาพทดอยประสทธภาพในดานความสมพนธกบบคคลหรอผบรหารบกพรองในการมบคลกภาพครองคนจะเกดผลกระทบทไมพงปรารถนาแกผรวมงานในองคการคอ

1. ลดบรรยากาศของความสมพนธทดระหวางผบรหารกบบคลากร จะเปนทมาของความไมเขาใจกน หรอขดแยงกน จงเปนผลเสยตอประสทธภาพขององคการ

2. มผลกระทบท าลายขวญและก าลงใจของบคลากรทอาจรสกวาไมไดรบการยอมรบจากผบรหาร ไมไดรบความเขาใจหรอความเมตตาจากผบรหาร เปนทมาของการไมไดใจของผรวมงาน มผลเสยตอความรวมมอทผบรหารควรไดรบจากผรวมงาน

3. บคลกภาพของผบรหารทเลอกปฏบตหรอไมยดมนในหลกนตธรรม และคณธรรมจะมผลกระทบตอขวญและก าลงใจของบคลากรในองคการในลกษณะทลดความรกองคการ ไมพอใจในงาน มความรสกไมยตธรรมไมเสมอภาค จะกระทบตอการอทศตนเสยสละในการท างาน

4. บคลกภาพทไมพงปรารถนาของผบรหารมผลเสรมสรางบคลกภาพทไมเหมาะสมของบคลากรได และอาจกอใหเกดการแตกความสามคค แยกตวเองเปนกลมทขดแยงกนระหวางกลมทผบรหารอาจล าเอยงชนชม กบกลมทขดแยงกบผบรหาร

3. คณลกษณะบคลกภาพของผบรหารทเกยวกบการครองงาน

บคลกภาพของผบรหารมสวนทเกยวของกบงานหรอการครองงานดงตอไปน

121

ตารางท 6. 7 เปรยบเทยบความแตกตางบคลกภาพของผบรหารทเกยวกบครองงาน

มประสทธภาพ ดอยประสทธภาพ

1. มงผลสมฤทธของงาน

2. รบผดชอบตอผลการตดสนใจของตน ทงผลดผลเสย

3. ท างานโปรงใสตรวจสอบได 4. ปรบปรงกระบวนการท างานตามขอมลทมเหตผล

5. มความคดรเรมสรางสรรค 6. มทกษะการจดการทด 7. ใชกระบวนการทด มความคมคา รบประกนสมฤทธผล

1. ไมมงผลสมฤทธของงาน

2. ไมรบผดชอบตอผลการตดสนใจอาจกลาวโทษวาเปนความผดของผอน

3. ท างานไมโปรงใส ไมพอใจการตรวจสอบ

4. ไมน าขอมลมาใชในการปรบปรงงาน

5. ขาดความคดรเรมสรางสรรค 6. ขาดทกษะการจดการทด 7. ไมรบประกนการมกระบวนการทคมคา ไมแนใจการสมฤทธผล

ผลดของการทผบรหารมบคลกภาพทมประสทธภาพในสวนทเกยวของกบการครองงาน คอ

1. ชวยเพมความสามารถในการเปนผน าใหองคการมประสทธภาพในการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคตามเปาหมายไดด

2. เปนผลดตอระบบการท างาน ท าใหกระบวนการด าเนนงานตาง ๆ ขององคการมทศทางไปสผลทตองการและสรรคสรางวธการท างานทแหลมคมตอการเพมความส าเรจในการบรรล

3. เปนผลดตอการพฒนาบคลากรใหเพมประสทธภาพในการวางแผน การปฏบตตามแผน และการบรรลผลตามวตถประสงค ลดความสญเปลาของก าลงคน เวลาและทรพยากร

4. ถาผบรหารขาดบคลกภาพทเหมาะสมในการครองงาน จะท าใหเกดผลเสยตอองคการคอ

5. ลดความเปนผน าของผบรหาร เปนอปสรรคตอการด าเนนงานไปในทศทางเดยวกนลดความมงมนพยายามของบคคลในการท างานไปสวตถประสงค

6. เปนผลเสยตอระบบการท างานทไมเนนผลความส าเรจของงาน และขาดการเนนการใชวธการท างานทมงตรงตอผลงาน

122

7. ลดประสทธภาพในการท างานของบคคล อาจท าใหเกดความสญเปลาของก าลงคน เวลา และทรพยากรทจะน าไปสผลความส าเรจของงานอยางคมคา

แบบประเมนบคลกภาพ

บคลกภาพของคนมหลายดาน แตละดานยอมมความแตกตางกนออกไป ซงมรปแบบการส ารวจบคลกภาพในดานตางๆ เพอประเมนพฤตกรรมเพอตดสนใจบคลกภาพของคนดงตอไปน

1. ความไมอดทน (S)

2. การมงงาน (J) 3. การมงมนฟนฝา ชอบแขงขน (H)

4. บคคลภาพ Type Aทมลกษณะใจรอน กาวราว เขมงวด ตอส 5. บคลกภาพ Type Bมลกษณะตรงกนขามกบ Type A ซงเปนแบบส ารวจทดดแปลง

จากเครองมอ อวาเซวซ และแมททสน (Ivancevich and Matteson, 1990 : 610-612)

123

ตวอยางท 1 การประเมนพฤตกรรมเพอตดสนบคลกภาพ

ค าชแจง แบบส ารวจม 21 ขอ แตละขอเสนอค าบรรยายพฤตกรรมเปนค ๆ ซาย ขวา ตรงกลาง คอ มาตรการใหคะแนน 1 ถง 7 ทใหทานพจารณาความคดความรสกหรอสงททานมกปฏบตวามลกษณะใกลเคยงกบค าบรรยายดานซาย หรอดานขวา หรออยตรงกลาง ตอบโดยวงกลมรอบหมายเลขทตรงกบตวทานมากทสด

1.ฉนตรงเวลาเสมอ 7 6 5 4 3 2 1 ฉนไมเคยตรงเวลานดเลย

2.เมอมผมาพดอะไรกบฉน ฉนรวาเขาก าลงฉนจะเลาอะไร ฉนกพดแทรกวาฉนรแลวหรอบางครงฉนจะชงพดตอเสยเอง

7 6 5 4 3 2 1 ฉนนงฟงเขาพดจนจบเสมอ

3.ฉนพยายามจะท าอะไรตออะไรหลาย ๆอยางในเวลาเดยวกนบอย ๆ

7 6 5 4 3 2 1 ฉนชอบท าสงตางๆ ทละ 1 อยางเทานน

4. เมอจะตดตอธนาคารหรอทใดกตาม ถาเหนควยาว ๆ แลวกทอใจทนรอไมคอยได

7 6 5 4 3 2 1 ถามควกเขาควถงควยาวจะรอนานกไมเหนเปนไร

5. ฉนเปนคนท าอะไรดวยความเรงรบเสมอ 7 6 5 4 3 2 1 ฉนไมเคยท าอะไรดวยความเรงรบ

6. ถามเรองรบกวนอารมณฉนมกจะควบคมอารมณไมได

7 6 5 4 3 2 1 ฉนไมเคยมอะไรมารบกวนใหอารมณเลย

7. ฉนเปนคนกนเรว เดนเรว พดเรว 7 6 5 4 3 2 1 ฉนท าอะไรชา ๆเสมอ

รวมคะแนน ขอ 1 ถง 7 =……………….=S

8. ฉนชอบท างานอยตลอดเวลา ถงจะวางกชอบเอางานในหนาทมาท า

7 6 5 4 3 2 1 ฉนชอบเวลาวาง ๆ ทท าอะไรกไดสบาย ๆ

9.ในแตละวนทท างานพอหมดเวลางานแลวฉนรสกวายงท างานไมจใจเตมทเลย

7 6 5 4 3 2 1 ฉนรสกวาแตละวนฉนกท างานไดเพยงพอแลว

10.ใครกตามทรจกฉนดพอจะพดเปนเสยงเดยวกนวาฉนท าแตงานมากกวาเลน

7 6 5 4 3 2 1 ฉนชอบเลนสนกสนาน

11. ไมมอะไรส าคญตอฉนเทากบการสรางผลงานทฉนท า

7 6 5 4 3 2 1 มอะไรตงหลายอยางทมความส าคญตอฉน

ทานมพฤตกรรมแบบใด

124

12. ความสขทยงใหญของฉนมาจากงานทฉนท า 7 6 5 4 3 2 1 แหลงความสขของฉนมาจากการท าอะไรกไดทไมเกยวกบงานเชน ฉนมความสขในงานอดเรกความสขกบครอบครว กบเพอน

13. คนทฉนรจกสนทสนม คนเคยมกเปนคนทเกยวของกบงานของฉน

7 6 5 4 3 2 1 คนทฉนสนทสนมคนเคยไมมใครเกยวของกบงานเลย

14. ฉนคอนขางจะชอบท างานโดยไมลาพกผอนประจ าป 7 6 5 4 3 2 1 ถงเวลาพกผอนฉนกจะลาโดยไมเอาเรองงานมาเปนอปสรรค

รวมคะแนน ขอ 8 ถง 14 =................= J

15.คนทรจกฉนดจะบอกวาฉนเปนคนเครงครด จรงจงไมลดลาวาศอก

7 6 5 4 3 2 1 เขาบอกวาฉนเปนคนงาย ๆ ท าตวตามสบาย

16. สงทผลกดนใหฉนท าอะไรตออะไรมาจากการทฉนตองการใหคนยอมรบและตองการผลส าเรจ

7 6 5 4 3 2 1 ฉนจะท าอะไรกตามฉนไมเคยสนใจจะไปเอาใจใครใหใครมารกมาชอบฉน

17. ในการท างานฉนจะทมสดตวใหกบงานไมยอมลมเลกจนกวางานจะเสรจ

7 6 5 4 3 2 1 ในการท างานฉนจะหาชวงเวลาหยดบางหรอถาจะเหนอยนกกอาจจะยกเลก

18. เลนกฬาอะไร ฉนมงใหชนะ 7 6 5 4 3 2 1 เลนกฬาอะไรฉนมงมเพอน

19. ฉนพอใจจะคบหาสมาคมกบคนทมงงานเปนใหญ 7 6 5 4 3 2 1 ฉนพอใจจะคบคนทเปนคนคบงายไม

ทกขรอนกบชวต

20. ฉนไมมความสขเลย ถาไมมอะไรท า 7 6 5 4 3 2 1 ฉนมความสขถาไมตองท าอะไร

21. ฉนชอบท าอะไรทมการแขงขน 7 6 5 4 3 2 1 ฉนชอบท าอะไรทไมตองแขงขนกน

รวมคะแนน ขอ 15 ถง 21 =................= H

รวมคะแนนทงหมด A = S + J + H =…………………………..

ค าอธบาย

คะแนน S แสดงลกษณะความไมอดทน มกมพฤตกรรมไมอดทน รอไมไดตงใจฟงไมไดนาน ร าคาญตนจนตองพดขดคอ

คะแนน J แสดงลกษณะมงงาน มกมพฤตกรรมยดงานเปนชวตจตใจมความสขอยกบงาน

คะแนน H แสดงลกษณะมงมนฟนฝาชอบแขงขน มกมพฤตกรรมท าสงใดๆ แขงกบเวลานยมการแขงขนเปนชวต

คะแนนรวม A ลกษณะพฤตกรรมพฤตกรรม มกมพฤตกรรมทงหมดใน S+J+H

133

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 7

คานยม

เนอหาประจ าบท

1. ความหมายของคานยม

2. ความส าคญของคานยม

3. ลกษณะคานยมในชวตประจ าวน

4. คานยมทพงปรารถนา

5. การปรบเปลยนคานยมของตนเอง

6. การปรบเปลยนคานยมของเพอนรวมงาน

7. การแลกเปลยนคานยม

8. ลกษณะการด าเนนงานแลกเปลยนคานยม

9. บทสรป

10. แบบฝกหด

11. กรณศกษา

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของคานยม

2. อธบายความส าคญของคานยม

3. เขาใจลกษณะคานยมในชวตประจ าวน และคานยมทพงปรารถนา

4. อธบายคานยมทพงปรารถนา 5. อธบายการปรบเปลยนคานยมของตนเองและการปรบเปลยนคานยมของผรวมงาน

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

134

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. การตอบค าถามทาย

4. การทดสอบกลางภาคและปลายภาค

5. การจดท ารายงานและการน าเสนอในชนเรยน

6. การแสดงบทบาทสมมต

135

บทท 7

คานยม

การแสดงพฤตกรรมของบคคล มสาเหตพฤตกรรมมาจากองคประกอบ 3 สวน คอ ความรคดทางปญญา ความสามารถเชงทกษะการปฏบตหรอการแสดงออก และอารมณความรสกทเกยวกบเจตคตและคานยมรวมถงลกษณะนสยตาง ๆ คานยม เปนคณลกษณะทางจตใจของบคคลทมสวนประกอบของอารมณความรสกผสมอยดวย คานยมมอทธพลอยางมากตอการชน าการแสดงพฤตกรรมของบคคล มหลายกรณทบคคลอยภายใตสถานการณสงเราเดยวกน มความรความสามารถและสตปญญาใกลเคยงกน แตบคคลเหลานนกอาจตดสนใจแสดงพฤตกรรมตางกนดวยสาเหตของการมคานยมตางกน เชน คนทไมลงคะแนนเลอกตงผแทนราษฎรขณะทบางคนไมไปออกเสยงเลอกตงเพราะไมเหนคณคาของการเลอกตง ไมชนชมในบทบาทของผแทนราษฎร คนพอใจท างานหนก รบผดชอบภาระหนาทในองคการเพราะจตใจมงมนตองการเหนความส าเรจของงาน เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน คนใชพลงงานไฟฟาและใชน าอยางฟมเฟอยเพราะขาดคานยมรกการประหยด หวหนางานไมรบฟงความคดเหนของลกนองเพราะนยมใชอ านาจบงคบบญชา เปนตน การศกษาถงธรรมชาตของคานยมจะมประโยชนชวยท าใหเกดความเขาใจในพฤตกรรมของมนษย โดยเฉพาะอยางยงพฤตกรรมการท างานอยางมประสทธภาพในองคการ การศกษาเรองคานยมจะเปนทมาของความสามารถในการส ารวจคานยมของตนเอง และของผอน เพอใหเกดคณภาพตอชวต มความสขความส าเรจในความเปนอยและในการท างาน

ความหมายของคานยม

มผใหความหมายของคานยม (Values) ไวหลายลกษณะ

คาลซ (Kalish, 1973 : 340-343) นยามคานยมวา คอ ความเชอทบคคลยดถอวาอะไรคอเปาหมายทตองการอะไรคอเปาหมายทไมตองการซงจะเกยวของกบวถทางทบคคลนนเชอวาถาปฏบตแลวจะไปถงเปาหมายทเขาตองการและเขาจะท าทกอยางเพอใหไดเงน บคคลนมคานยมทางบวกตอเงน ในขณะทอกบคคลหนงไมมคานยมทางบวกตอความตองการเงนกมาจากความเชอวาเงนไมใชทกสงทท าใหคนมความสข เงนเปนเพยงสวนประกอบ บคคลควรมความสขทจตใจทท าตนเปนประโยชน จะมคามากกวา บคคลประเภทนจะไมดนรนหาเงนหรอบชาเงน เปนตน

136

วฒนา พฒนพงศ (2546 : 68) ไดใหความหมายของ คานยม หมายถง ความเชอวาสงนน สงนมคณคา สมแกการแสวงหาและยดถอครอบครองไวเปนสมบตของตน หรอมอบใหแกคนทตนรก คานยมอาจเปนเรองของวตถ สงของทจบตองได เชน ทองค า พลอย จงมอบสงเหลานนใหแกคนทตนรก อาจเปนเรองของจตใจ ความนกคด หรอความประพฤต เชน ความซอสตย ความกตญญและกลาหาญเปนการกระท าทยดถอวามคณคา” นฤมล สนสวสด (2549 : 210) ไดใหความหมายของ คานยม หมายถง สงทบคคลยดถอปฏบต เปนรปแบบของความเชอทแตละคนยดถอวา ควรปฏบตหรอไมควรปฏบตอยางไร พจารณาเลอกสรรแลววาเปนสงทมคณคา กจะปฏบตหรอยกเวนการปฏบต คานยมมอทธพลตอการแสดงพฤตกรรมของบคคล และยงเปนสงส าคญขนพนฐานในการท าความเขาใจพฤตกรรมของบคคล เพราะพฤตกรรมหรอการแสดงออกตางๆ ของบคคลยอมขนอยกบลกษณะคานยมทบคคลนนมอย สรปไดวา คานยม หมายถง สงทคนทกคนยดถอเปนแนวปฏบตรวมกน เปนความคดสวนบคคลทจะยดถอในสงใดสงหนง และเชอวาสงนนเหมาะสมกบตนเองแลว หรออาจหลายรปแบบทงน โดยสามารถแสดงออกในรปแบบของพฤตกรรมสวนบคคล ตวอยางเชน คานยมในการใชเสอผากระเปาแบรนดเนม เปนตน และส าหรบการแสดงออกเปนสวนรวมรวมกนกบผอน ตวอยางเชน การแสดงออกเชงสญลกษณ การไปรวมตวกนศลปนตางประเทศ เปนตน คานยมเปนตนทางของเจตคตของบคคล เมอบคคลนยมยดถอวาสงใดมคาทเขาตองการจะท าใหเกดเจตคตพอใจในสงนน มอทธพลท าใหเกดความโนมเอยงทจะท าพฤตกรรมใหเขาใกลหรอไดมาซงสงนน

ตวอยาง คานยมทมอทธพลตอการกระท าพฤตกรรมของบคคลในองคการในลกษณะตาง ๆ เชน

คานยมความเสมอภาค - คานยมการมอภสทธ คานยมมงงานใหไดผลด - คานยมมงประจบนาย

คานยมเสรภาพ - คานยมเจาขนมลนาย

คานยมรกองคการ - คานยมถอวาองคการไมใชของเรา

อวานเซวซ และแมททสน (Ivancevich and Matteson, 1990 : 522-523) ใหค าอธบายวา คานยมเปนคณลกษณะประจ าของบคคลทไดจากการเรยนรตงแตวยเดก เปนสวนหนงของความคดความเชอของบคคล เปนคณลกษณะทควบคมการคดตดสนใจกระท าหรอไมกระการใด ๆ โดยยดถอความคดคานยมวาสงนนมคาหรอไมมคาตอตนเอง

137

คานยมเปนความเชอแบบรวม ๆ ของบคคล (Global Beliefs) ทชน าการตดสนใจและการกระท าของบคคลในสถานการณตาง ๆ (Certo, 2000 : 403)

คานยม คอ หลกการหรอมาตรฐานทบคคลยดถอเปนกฎเกณฑของการตดสนวาสงใดมคาส าหรบตวเขา ตวมาตรฐานนจะเปนกรอบชน าใหบคคลมความสนใจ เจตคต และการประพฤตปฏบตไปในแนวทางทสอดคลองกบคานยมของตนเอง (สงบ ลกษณะ 2529 : 43)

คานยมของบคคลมสวนประกอบ 3 สวน คอ

1. สวนประกอบดานความรความคด เชน มความเชอวาความขยนหมนเพยร คอ ทมาของความส าเรจ มความเขาใจวาสมาชกทดขององคการจะตองมความรบผดชอบ เปนตวอยางของผมคานยมทดงาม ในขณะเดยวกนผมคานยมไมเหมาะสมกเกดจากความรความคดทไมนาพงปรารถนา เชน เชอวาคาของคนอยทเปนคนของใครมากกวาผลของงาน มอดมคตวาบคคลควรใชทกวถทางไมวาถกหรอผดเพยงแตใหไดมาซงความร ารวย เพราะเมอมเงนแลวทกอยางจะตามมาเอง รวมถงการไดรบเกยรตยศชอเสยง จะเหนไดวาความรความคดในลกษณะความเชอ ความเขาใจ อดมคต อดมการณ จะเปนสวนส าคญของคานยมของบคคล

2. สวนประกอบดานอารมณความรสก

เชน ชนชมยนดในศลปวฒนธรรมไทย มความสขและความพอใจทจะชวยประหยดการใชพลงงานน ามนเชอเพลงและไฟฟา เปนตวชวยของความรสกของผมคานยมทปรารถนาในขณะเดยวกนบคคลบางคนอาจมความรสกไมเหมาะสม เชน ไมพอใจทจะตองท างานเพมขนโดยไมไดรบผลตอบแทน ไมมความสขถาตองอยในกรอบของความมระเบยบวนย ชนชมยนดทจะใหเลนการพนน จะเปนทมาของผมคานยมไมเปนทพงปรารถนา

3. สวนประกอบของการแสดงออก การแสดงออกทางพฤตกรรมทมความคงทในแนวทางใดทางหนงเปนประจ าจะสะทอนคานยมทบคคลนนยดถอ ตวอยางพฤตกรรมคานยมทางบวก เชน ท างานครบถวนไดผลดตรงตามตารางเวลาเสมอ รวมแสดงความคดเหนเพอพฒนาองคการเปนประจ า ตวอยางพฤตกรรมคานยมทางลบ เชน มาท างานสายและหลบเลยงการท างานอยเนอง ๆ ไมใหความรวมมอกบทมงานในการด าเนนงาน เปนตน

138

ความส าคญของคานยม

เซอรโต ไดแสดงความสมพนธระหวาคานยม เจตคต การตดสนคา(Judgment)

และการแสดงพฤตกรรมดงตอไปน (Certo, 2000 : 403-405)

ภาพท 7. 1 คานยมและความเชอทมผลตอพฤตกรรม

จากภาพท 7.1 สามารถสรปและอธบายเปนตารางท 7.1 ไดดงน

ตารางท 7. 1 แสดงคานยมและความเชอทมผลตอพฤตกรรม

คานยมและความเชอ เกดเจตคต ตดสนคาและพฤตกรรม

“โปรแกรมคอมพวเตอรทเสนอขายกนในตลาดมมราคาแพงเกนจรงกวาเทาตว แตมการบรการเพยงครงเดยวในสญญาทผขายระบ”

“ระบบคอมพวเตอรตองไมมคณคาสมกบราคาแนนอน”

“ระบบคอมพวเตอรทเสนอโดยบรษทอนโฟเทคตองไมคมคากบราคาหนวยงานนจงปฎเสธ การชอจากบรษทน”

ซงเซอรโตอธบายเพมเตมวา แหลงก าเนดของคานยมของบคคลจะไดรบอทธพลทงจากความเชอสวนบคคลของตนเองและความเชอของกลมเพอนรวมงานดงน

คานยมและความเชอ

สราง เจตคต ซงมอทธพลตอ

พฤตกรรมการปฏบตและการ

ตดสนคา

139

ภาพท 7. 2 แสดงความเชอของบคคลและกลมทมผลตอพฤตกรรม

จากภาพท 7.2 แสดงความเชอสวนบคคล (Personal Beliefs) คอ ความเชอวาการท าพฤตกรรมบางอยางอาจชกน าไปสผลลพธ เชน เชอวาการประจบผบงคบบญชาจะน าไปสความพงพอใจของผบงคบบญชา เชอวาการท างานลาชาผดพลาดจะถกต าหนลงโทษจากผบงคบบญชา

เจตคตตอพฤตกรรมคอการทบคคลประเมนวาผลของความเชอเหลานมความส าคญตอตวเขาเพยงใด ถาประเมนแลวส าคญกจะยดถอเปนเจตคตพอใจอยากท าพฤตกรรมนน ถาไมเหนความส าคญของผลของความเชอ กจะเปนเจตคตไมพอใจตอพฤตกรรมนน จงพบเนองๆ วาแมความส าคญของการถกต าหน เขากตดสนคาของพฤตกรรมการตงใจท างานในระดบต า และยงคงแสดงพฤตกรรมไมตงใจท างานอยอยางเดม

ความเชอของกลม (Beliefs of Peer Group) คอ ความเชอของหมคณะวาควรท าหรอไมควรท าพฤตกรรมอยางไร เชนกลมของเพอนรวมงาน บคลากรในกลมงานเดยวกนควรแสดงพลงงานความเขมแขงดวยการไมคลายตามผบงคบบญชาทเขมงวดเกนไป หรอเหนวาทกคนควรชวยเหลอกนท างานทไดรบมอบมาจากผบงคบบญชา

การคลายตามความเชอของกลม (Subjective Norms) คอ สงทมอทธพลจงใจใหสมาชกในกลมตองปฏบตตาม เพอแสดงถงความเปนหมคณะทสามคคกลมเกลยวกน การคลายตามความเชอของกลมจะมอทธพลตอการตดสนคาของพฤตกรรม เชน เหนคาความส าคญของการรวมมอกนในหมคณะ

ความเชอสวนบคคล

เจตคตตอพฤตกรรม

ความเชอ

ของกลม

การคลอย

ตามกลม

ตดสนคา พฤตกรรม

159

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 8

การตงเปาประสงคของชวตและการท างาน

เนอหาประจ าบท

1. ความหมายของเปาประสงค 2. ความส าคญของการก าหนดเปาประสงค 3. ตวอยางเปาประสงคของชวตและการท างาน

4. ลกษณะของเปาประสงคทด 5. หลกการก าหนดเปาประสงคของชวตและการท างาน

6. บทสรป

7. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายความหมายของเปาประสงค 2. ไดทราบถงความความส าคญของเปาประสงค 3. สามารถเขาใจภาพรวมของหลกการก าหนดเปาประสงคของชวตและการท างาน

4. เขาใจตวอยางเปาประสงคของชวตการท างาน

5. สามารถบอกถง ลกษณะของเปาประสงคทด

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

160

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

161

บทท 8

การตงเปาประสงคของชวตและการท างาน

การแสดงพฤตกรรม การปฏบตกจการงาน การด าเนนงานในโครงการตางๆ ลวนเกยวของกบจดหมายปลายทางทตองการผลบางประการใหบงเกดขน ผลทตองการใหบงเกดนถาเปนการท าพฤตกรรมปกตในชวตประจ าวน เชน พฤตกรรมสนทนา ท าอาหาร นยมเรยกผลทตองการนเรยกวา จดประสงคหรอวตถประสงค เชน สนทนาเพอสอความหมาย ท าอาหารเพอใหไดอาหารมาบรโภค เปนตน ซงสวนใหญเปนผลระยะสนๆ แตถาเปนการปฏบตกจกรรม งานโครงการ ทตองใชระยะเวลาด าเนนการสกระยะหนง จงจะไดรบผล นยมเรยกผลทปรารถนาจะไดรบนวาเปาประสงค เชน ปฏบตตนในเรองการศกษาเลาเรยนเพอเปาประสงค คอ จบการศกษาไดรบวฒทตองการ เพอน าไปประกอบอาชพ หรอเปนพลเมองทมคณภาพ หรอมการจดตงองคการด าเนนการผลตสนคาส าเรจรป กเพอเปาประสงค คอ มผลผลตทมคณภาพสนองความตองการของลกคาท าใหเกดรายไดแกองคการ เปาประสงคทด ชวยพฒนาความสามารถของบคคลในการตรวจสอบปรบปรงแกไขการตงเปาประสงคของตนเองในการใชชวตและการท างาน และชวยใหบคคลใชเปาประสงคของชวตและการท างานเปนเครองมอแสดงทศทางชน าทาง การปฏบตหนาทการงานตางๆ เปนสวนหนงของการเพมประสทธภาพการท างาน และน ามาซงความสขส าเรจในการประกอบกจการงาน

ความหมายของเปาประสงค

กนตยา เพมผล (2546 : 18) ไดใหความหมายของเปาประสงค หมายถง จดหมายปลายทางของสงทก าลงพยายามด าเนนการอย หรออาจจะหมายถงอะไรทวางไวในเวลาไกลตวออกไป ถาหากวาจะลองเขยนรายการเปาประสงคเหลานดกอาจจะไดความดงตอไปน

(1) พยายามใหไดเลอนเปนหวหนางาน

(2) เลอนขนเงนเดอนปละ 10 เปอรเซนต (3) ใหเวลาครอบครวเตมทอยางนอยอาทตยละหนงวนเตม ๆ

(4) ชวยลกท าการบานอยางนอยอาทตยละ 2 คน

(5) เกบเงนใหไดสก 5 หมน เพอใหลกเรยนมหาวทยาลย

(6) ออกก าลงกายอาทตยละ 3 ครง (7) เกบเงนไวพาครอบครวไปเทยวสก 2 สปดาห

162

สมใจลกษณะ (2552 : 167-176) ไดกลาววาเปาประสงค (Goal) คอ สงทตองการใหเกดเปนผล (Result) ของการกระท าใดๆ เปนลกษณะความส าเรจ (Success) ทไดรบจากความพยายามด าเนนการใดๆ มาระยะเวลาหนงเปนผลผลต (Output) หรอผลได (Outcome) ในระยะยาวหลงจากด าเนนกระบวนการ(Process)และใชปจจย(Input)ไปแลว

มผจ าแนกความแตกตางระหวางวตถประสงค ความมงหมาย และเปาประสงค ไวดงน

วตถประสงค (Objective) เปนผลทตองการไดรบทนททปฏบตกจกรรมหรอกระบวนการเสรจสนลง

ความมงหมาย (Purpose) เปนผลรวมการปฏบตกจกรรมหลายๆ อยางแลว ท าใหบงเกดผลอยางใดอยางหนงทตองการท าใหเกดขนหลงจากมการปฏบตกจกรรมหรอกระบวนการตางๆ แลว

เปาประสงค (Goal) เปนผลในระยะยาวเปนผลทคอนขางถาวรถาบงเกดขนเปนผลทเกดจากการไดผลของความมงหมาย หรอเปนผลทตามมาหลงจากไดผลจากความมงหมายแลว

โครงสรางความสมพนธระหวางวตถประสงค ความมงหมาย และเปนเปาประสงคเปนดงภาพท 8.1 ตอไปน

ภาพท 8. 1 โครงสรางของผลระดบตางๆ

ทมา : (สมใจ ลกษณะ, 2552 : 168)

ผลตสออบรม

ฝกปฏบต

เทคโนโลย

ทดลองปฏบตงาน

ใชเทคโนโลยชวยท างานควบคมคณภาพ

(1) บรษทผลลตสนคาไดมาตรฐาน

(2) เพมรายได

163

จากภาพท 8.1 เปนกรณตวอยางของการบงเกดผลทตองการในระดบตางๆ ทงระดบวตถประสงค ระดบความมงหมาย และระดบเปาหมาย

เปนสถานการณของ บรษทผผลตสนคา อาหารส าเรจรปทตองการยกระดบคณภาพของสนคาใหไดมาตรฐาน ผลตไดจ านวนเพยงพอตอปรมาณการสงซอในตลาดในขณะทการแขงขนระหวางบรษทคแขง การเอาชนะจ าเปนตองใชเทคโนโลยชวยในการควบคม คณภาพการผลต ควบคมมาตรฐานใหสงเทากนในการผลตผลทกชนแมจะมปรมาณผลตผลมาก

ผลความส าเรจในระดบวตถประสงค (Objective) เป นว ตถประสงคย อยๆ ของกจกรรมพฒนาบคลากรในดานเทคโนโลยซงประกอบดวย 3 กจกรรม แตละกจกรรมมวตถประสงคเฉพาะของกจกรรม คอ

1. กจกรรมพฒนาสอชดการฝกอบรมพนกงาน ในเรองการใชเทคโนโลย มวตถประสงคเพอเสรมสรางความรความเขาใจแกพนกงานในการใชเทคโนโลยทนสมยในกระบวนการ

2. กจกรรมการฝกปฏบตการใชเทคโนโลยตางๆ ในกระบวนการควบคมคณภาพของการผลต มวตถประสงคเพอพฒนาพนกงานใหบงเกดความสามารถและทกษะในการลงมอปฏบตจรง ใชเทคโนโลยอยางถกตองและช านาญ

3. กจกรรมการทดลองปฏบตงานเปนการท างานจรงดวยการใหพนกงานทผานการฝกปฏบตการใชเทคโนโลยแลว ไดมโอกาสทดลองน าเทคโนโลยทนสมยมาใชในการควบคมมาตรฐานคณภาพของอาหารส าเรจรป มวตถประสงคเพอใหพนกงานสามารถประยกตเทคโนโลยสการปฏบตจรงอยางไดผล

ผลความส าเรจในระดบความมงหมาย (Purpose) คอ ผลสบเนองทเปนผลมาจากการท ากจกรรมพฒนาบคลากรดวยกจกรรมทง 3 อยางแลว ความมงหมาย คอ “เพอเพมขดความสามารถของบรษทในการควบคมมาตรฐานคณภาพของสนคาในกระบวนการผลต” หรอาจกลาวไดอกอยางหนงวาความมงหมาย คอ “อาหารส าเรจรปของบรษทมคณภาพมาตรฐานเปนทเชอถอได”

ผลส าเรจในระดบเปาประสงค (Goal) คอ ผลทตามมาหรอเกดขนในระยะยาว เชน จากกรณตวอยางน

(1) อาหารส าเรจรปของบรษทนไดรบความนยมวา มมาตรฐานคณภาพสง

(2) ผลตอาหารส าเรจรปในปรมาณมาก เพราะเทคโนโลย เครองจกรทมความทนสมย และรบประกนคณภาพได จะชวยใหสามารถผลตสนคาไดทนกบความตองการของตลาด และเขาถงผบรโภคไดอยางรวดเรว เปนการไดเปรยบคแขงขน

175

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 9

การส ารวจตนเอง เนอหาประจ าบท

1. ความหมายและความส าคญของการส ารวจตนเอง

2. รปแบบของการใชผลการส ารวจตนเองเพอเพมประสทธภาพการท างาน

3. กระบวนการวางแผนส ารวจตนเอง

4. ลกษณะการส ารวจตนเองในคณลกษณะสวนตว

5. แหลงทมาของปญหาและอปสรรคของตน

6. การใชผลการส ารวจเพอการพฒนาพฤตกรรมของตน

7. กรณตวอยางของการใชผลส ารวจตวเองในการพฒนาพฤตกรรม

8. บทสรป

9. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของความหมายและความส าคญของการส ารวจตนเอง

2. ไดทราบถงความส าคญรปแบบของการใชผลการส ารวจตนเองเพอเพมประสทธภาพการท างานและ กระบวนการวางแผนส ารวจตนเอง

3. เขาใจลกษณะการส ารวจตนเองในคณลกษณะสวนตวและลกษณะการส ารวจตนเองในดานปญหาและอปสรรค

4. สามารถเขาใจการใชผลการส ารวจเพอการพฒนาพฤตกรรมของตน

5. สามารถบอกถงกรณตวอยางของการใชผลส ารวจตวเองในการพฒนาพฤตกรรมและการจดบคลลากรเปนเครองมอส าคญของการเพมประสทธภาพขององคการ

176

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

177

บทท 9

การส ารวจตนเอง

การพฒนาตนเพอเพมประสทธภาพของชวตและการท างานเปนกระบวนการทเกยวของกบความคด ความรสก และการวางแผนปฏบตเพอปรบปรงตนเอง เมอบคคลทบทวนปรชญาและอดมการณในการพฒนาตนเองและปรบปรงตนเองใหเปนกรอบความคดของการใชชวตของตนเองแลว การปรบเปลยนบคลกภาพและคานยมใหมลกษณะพงปรารถนา รวมถงการก าหนดเปาประสงคของชวตและการด าเนนงานใหมความเหมาะสมเออตอความเปนจรงของการปฏบตตนใหประสบผลส าเรจกเปนผลตามมา กระบวนการนจะน าไปสการวางแผนลงมอปฏบตในการพฒนาตนเพอเพมประสทธภาพของชวตและการท างานอยางแทจรง

แตในสภาพทบคคลมความแตกตางกนในความรความสามารถ ความตองการ ความสนใจ และอารมณความรสกอนๆ ผนวกกบความแตกตางกนในสภาพแวดลอมของการท างาน วฒนธรรมการท างาน และลกษณะของบคคลทอยรวมกนในองคการ จะมผลท าใหบคคลมความส าเรจในชวตแตกตางกน สาเหตส าคญทท าใหบคคลไมประสบความส าเรจจะมาจากขอจ ากดในปจจยของตนเอง และมาจากปญหาอปสรรคในการปฏบตงานทตนเองเผชญอย สงทจะชวยสงเสรมโอกาสความส าเรจในชวต มประสทธภาพการท างาน จ าเปนตองส ารวจตนเองใหไดความรความจรงเกยวกบตนเอง ความจรงทเปนผลมาจากการส ารวจตนเองจะเปนปจจยส าคญของการวางแผนการปฏบตงานใหบงเกดความส าเรจตามเปาประสงคของชวตและการท างาน

ความหมายและความส าคญของการส ารวจตนเอง การส ารวจตนเอง (Self-Investigation) คอกระบวนการศกษาหาขอมล วเคราะหและวจารณ เพอใหบงเกดผลเปนความรความเขาใจตนเองในทกดานทสนใจปรารถนาจะรจกตนเอง

การส ารวจตนเองมความส าคญคอ

1. ชวยใหเกดการมความรในลกษณะตางๆของตนเอง (Self-Concept) ตามความจรง 2. ชวยแสดงจดเดน (Strength) และจดออน (Weakness) ในบางดานของตนเอง

3. ชวยใหมความสามารถน าจดเดน จดออนของตนไปใชประโยชนในการวางแผนด าเนนชวตประกอบกจการงานใหสอดคลองกบคณลกษณะของตนเอง

178

4. ชวยเพมประสทธภาพการท างาน และคณภาพของชวตความเปนอย โดยเปนผลสบเนองมาจากการวางแผนด าเนนชวตทอาศยความรทไดจากการส ารวจตนเอง

5. ชวยใหบคลากรสามารถพฒนาพฤตกรรมของตนเองเพอแกไขปรบปรงจดออนจดบกพรองใหเปนบคคลทมคณลกษณะทเหมาะสมดงามยงขน

รปแบบของการใชผลการส ารวจตนเองเพอเพมประสทธภาพการท างาน

ในการด ารงชวตและปฏบตหนาทในกจการงานใดๆของบคคล เปาประสงคส าคญของการบรรลความส าเรจในผลทตองการจะไดรบ ลกษณะของกระบวนการไปสผลทตองการและความลมเหลวหรอความส าเรจ มลกษณะดงภาพท 9.1

ภาพท 9. 1 แสดงลกษณะการท าพฤตกรรมไปสเปาประสงค

ทมา : (สมใจ ลกษณะ, 2552 : 170)

จากภาพทแสดงลกษณะการท าพฤตกรรมไปสเปาประสงคพฤตกรรมดงกลาวโดยทวไปแลว คอ พฤตกรรมในองคการทครอบคลมถงการแสดงพฤตกรรมตอบคคล พฤตกรรมตอกลม พฤตกรรมตอองคการ โดยเฉพาะอยางยงพฤตกรรมการปฏบตงาน สาเหตของพฤตกรรมของบคคลจะมาจากโครงสรางลกษณะของบคคลทครอบคลมทงความร ความสามารถ ปรชญาและอดมการณในการใชชวตและการท างาน บคลกภาพ คานยม และลกษณะอารมณความรสกทสวนใหญจะเกยวของกบความตองการ ความสนใจ และการรบรเกยวกบตนเองในแงมมตางๆ ลกษณะสวนบคคลจะมอทธพลก าหนดพฤตกรรมทมงไปสเปาประสงคของชวตและการท างาน การจะมความส าเรจบรรลเปาประสงคไดเพยงใด จะขนกบความสามารถทจะพชตปญหาและอปสรรคใน

ความร

ความสามารถ

ปรชญา

อดมการณ

บคลกภาพ

คานยม

ความรสก

(ความตองการ

ความสนใจ)

พชต

ปญหาอปสรรค

พฤตกรรมมงเปาประสงค

ลกษณะบคคล

ปญหา

อปสรรค

บรรลเปาประสงค

ลมเหลวไมสามารถพชตปญหาอปสรรค

179

การด าเนนชวตหรอการท างาน บคคลบางคนจงอาจพบความลมเหลวถาไมสามารถพชตเอาชนะปญหาและอปสรรคได บคคลผสามารถพชตปญหาอปสรรคไดจะมาจากความสามารถทบคคลนนใชประโยชนจากการรจกลกษณะสวนบคคลของตนเองอยางดและรจกปญหาอปสรรคทเผชญ จากความรเกยวกบตนเองของปญหาอปสรรคจะชวยใหปรบปรงพฤตกรรมอยางเหมาะสม จนสามารถพชตปญหาอปสรรค บรรลความส าเรจในเปาประสงคไดรปแบบของการใชผลส ารวจตนเองเพอเพมประสทธภาพการท างาน หรอกลาวอกอยางหนงวาเพอใหมพฤตกรรมเหมาะสมจนน าไปสเปาประสงคได มลกษณะรปแบบดงภาพท 9.2

ภาพท 9. 2 แสดงรปแบบการใชผลส ารวจตนเอง

ทมา : (ดดแปลงจาก สมใจ ลกษณะ, 2552 : 171)

จากภาพท 9.2 แสดงรปแบบการใชผลส ารวจตนเองจะพบวาพฤตกรรมทมประสทธภาพน าไปสการบรรลผลตามเปาประสงคนน จ าเปนจะตองเปนประพฤตกรรมทผานการกลนกรองวางแผนอยางด การวางแผนพฤตกรรมทไดผลควรเปนพฤตกรรมทอาศยขอมลความรเกยวกบตนเองและความรเกยวกบปญหาและอปสรรค การส ารวจตนเองจะชวยใหบคคลไดรจกตนเองในจดเดน จดออน เขาใจปญหาและอปสรรคทตนเผชญ ซงเปนความเขาใจลกซงสาเหตของปญหาและผลกระทบของปญหาและอปสรรคเหลานน

กระบวนการวางแผนส ารวจตนเอง การส ารวจตนเองทไดผลด ท าใหไดขอมลความรทตรงและเชอได และชวยใหไดความรทสมบรณน าไปใชในการวางแผนพฤตกรรมของตนเอง โดยเฉพาะพฤตกรรมประสทธภาพการท างานนน ควรใชกระบวนการวางแผนส ารวจไดดงน

ส ารวจ

ตนเอง

รจกตนเอง - จดเดน

- จดออน

เขาใจปญหาอปสรรค

- สาเหต - ผลกระทบ

พฤตกรรม

- สนองจดเดน - แกไขจดออน - แกไขปญหา และพชตอปสรรค

พฤตกรรมทม

ประสทธภาพ

ผลการส ารวจตนเอง วางแผนพฤตกรรม

180

1. ก าหนดสงทควรส ารวจ ซงอาจเลอกตวแปรควรเปนตวแปรทคลอบคลมปจจยเกยวกบตนเอง เชน บคลกภาพ คานยม ความรความสามารถ ความสนใจ ความตองการ

ปญหาและอปสรรคทเผชญอย 2. ด าเนนการส ารวจตนเองดวยวธการทหลากหลาย เชน การวเคราะหตนเอง การใช

แบบส ารวจหรอแบบประเมนตนเอง การรบฟงค าวจารณตนเองจากผอน และการพจารณาผลการกระท าพฤตกรรมของตนเองวาพฤตกรรมใดน าไปสผลพฤตกรรมใดไมไดผล น ามาประมวลเปนความรจดเดน-จดออนของตวเอง

3. วเคราะหผลการส ารวจ ตดสนสวนทเปนจดเดนสวนด สวนนาพอใจถงตน ระบสงทเปนจดออน ขอบกพรองสงทควรปรบปรงแกไข การแปลผลการส ารวจบางครงจ าเปนตองอาศยเกณฑหรอมาตรฐานอางองเพอตดสนวาสงทส ารวจอาจตดสนใจไม หรอตดสนแบบล าเอยงเขาขางตวเองเกณฑหรอมาตรฐานนอาจมาจากการท าทฤษฎ ความคดของผเชยวชาญ หรอความคดเหนของกลม หรอหมคณะวาคนสวนใหญยอมรบในลกษณะใด ไมยอมรบในลกษณะใด

4. ความรเกยวกบตนเองเพอใหการวางแผนท าพฤตกรรมอยางมประสทธภาพและเพอการวางแผนพชต ปญหาและอปสรรค ซงจะกลาวถงในบทตอไป

ลกษณะการส ารวจตนเองในดานปญหาและอปสรรค

สงทเปนปญหา (Problem) คอ สงทไมเปนไปตามความคาดหวง (Expectation) ผลท ตามมา คอ ความไมเปนสข ไมสะดวกสบาย ความไมพงปรารถนา เชน คาดหวงวาสรางโปรแกรมคอมพวเตอรแสดงบญชลกคาไดทนในเวลา 2 สปดาห แตในความเปนจรงสรางโปรแกรมไมได หรอสรางไดไมทนเวลาตามมาดวยการถกต าหน ความไมสบายใจทตวเองไมเกงพอจนเกดปญหา "สรางโปรแกรมคอมพวเตอรไมไดดงความมงหมาย" มขอสงเกตวา เหตการณเดยวกนจะเปนปญหาของบคคลหรอไมตองขนกบผลทตามมาของเหตการณนน ในกรณสรางโปรแกรมคอมพวเตอรไมส าเรจทนเวลาถาเกดกบเดชา เดชาจะทกขรอน เพราะเดชามมาตรฐานการท างาน สงและทนไมไดกบการถกต าหน ทนไมไดถาตวเองไมมความนาภมใจ เดชารสกวามปญหา แตในกรณนถาเกดกบพนม ...พนมไมเกดความทกขแตอยางใด เพราะพนมถอวาบรษทไมใชของเรา พนมไมมมาตรฐาน การท างานอยางมประสทธภาพ พนมพอใจจะปลอยเวลาใหพนไปวน ๆ หนงขอใหไดเงนเดอนกแลวกนพนมทนได ถงผบงคบบญชา จะต าหนหรอเพอนฝง ไมยกยองวาเปนคนเกงเหตการณนจงไมเปนปญหาส าหรบพนม พนมยงแอบคดในใจดวยวาการท างานไมดท าไมทนเปนสงทเหมาะสมส าหรบพนม คราวตอไปผบงคบบญชาจะไดไมมอบงานอกพนมจะสบาย คนทขยนท างานแบบเดชาเปนคนโง เพราะยง

181

ท าไดเรวเทาใดผบงคบบญชากมกจะเรยกใชและมงานมาเรอยๆ แตพนมลมคดไปวาในระยะยาว ความเจรญกาวหนาในการงาน ยอมเปนของเดชา และองคการมประสทธภาพเพราะมบคลากรทรกการท างาน ท างานอยางมประสทธภาพ...

อปสรรค (Barrier) คอสงทขดขวางความราบรนขดขวางความสะดวกในการด าเนนงานไปสเปาประสงค เปนสงทกอใหเกดความยงยาก (Difficulty) ท าใหไมสามารถปฏบตตามแผนหรอตามสงทก าหนดไวถามอปสรรคระดบปานกลางจะมผลท าใหบรรลเปาประสงคไดชาหรอบรรลเปาประสงคไมไดครบถวนสมบรณดถามอปสรรคระดบสงมาก อาจมผลท าใหไมสามารถบรรลเปาประสงคไดเลย

แหลงทมาของปญหาและอปสรรคของตนเอง 1. ปญหาอปสรรคจากปจจย เชน

1.1 มความรไมเพยงพอ

1.2 ดอยความสามารถในการปฏบต 1.3 ขาดเงน หรอมไมเพยงพอ

1.4 ขาดเทคโนโลยทนสมย

1.5 มเวลาไมเพยงพอ

1.6 มขอจ ากดทางระเบยบ กฎเกณฑทลาสมย

1.7 มขอจ ากดของทมงาน ไดคนจ านวนนอย ไดคนไมเกงไมด 1.8 ขาดขอมลขาวสาร

1.9 ขาดการสนบสนนจากผบรหาร 2. ปญหาอปสรรคจากกระบวนการ เชน

2.1 ขาดการวางแผนทเหมาะสม

2.2 ขาดความรวมมอจากผรวมงานในการปฏบต 2.3 โครงสรางขององคการไมเออตอการเพมประสทธภาพการท างาน

2.4 สายการบงคบบญชาควบคมงานมหลายขนตอนเกนไป

2.5 การปฏบตงานไมเปนไปตามมาตรฐานคณภาพการท างาน หรอขาดมาตรฐานคณภาพการท างาน

2.6 องคการบกพรองในระบบกระบวนการควบคมมาตรฐานการปฏบตงาน

2.7 ระบบการประเมนผลการปฏบตงานไมเหมาะสม ไมเนนผลงาน ไมสงเสรมขวญก าลงใจคนท างาน ไมยตธรรม ไมเสมอภาค ไมโปรงใส

182

แนวการเอาชนะปญหาอปสรรคในการท างานจะกลาวถงบทตอไป สงทควรระลกถงในเรองการส ารวจปญหาและอปสรรคของตนเองในการปฏบตงาน คอ ควรใหไดขอมลทครบถวนทกแงทกมมวเคราะหดวยความเทยงตรงกบความจรง (Objectivity) และน าผลการวเคราะหมาจดท ารายการสงทเปนปญหาอปสรรคทควรปรบปรงพฒนา เปาหมายสงสขของการส ารวจตนเองกเพมประสทธภาพการท างานเพอความส าเรจและเพอคณภาพของการด ารงชวต

การใชผลการส ารวจเพอการพฒนาพฤตกรรมของตน

ผลการส ารวจตนเองจะเปนขอมลทมประโยชนมหาศาล ถาบคคลจะน าผลการส ารวจมาพฒนาตนเอง จากทกลาวแลวขางตน ขอมลทไดจากการส ารวจตนเองเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานหรอเกณฑทพงปรารถนาแลว จะท าใหบคคลสามารถระบคณสมบตของตนทมคณลกษณะเหมาะสมดงามแลว ท าใหสามารถระบคณลกษณะทยงดอยเปนจดออน เปนขอบกพรอง

ผทตองการมคณลกษณะของตนทเหมาะสมดงามโดยสมบรณทกดานจะเกดความปรารถนาทจะพฒนาโดยใชวกฤตความบกพรองออนนอมถอมตน มาเปนโอกาสของการแกไขปรบปรงพฒนาตนเองใหหลดพนจากสภาพดวย ใหเปลยนเปนสภาพทสมบรณเหมาะสมดงาม การพฒนาพฤตกรรมของตนเปนสวนหนงของการพฒนาตน เพราะการพฒนาพฤตกรรมถอวาเปนกจกรรมทส าคญทเปนรปธรรมของบคคล การพฒนาพฤตกรรรมจะเปนกระบวนการเรยนรเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมของตน ใหเปนไปในแนวทางทพงปรารถนายงขน

กระบวนการใชผลการส ารวจเพอการพฒนาพฤตกรรมของตนมดงน 1. ก าหนดขอบขายของคณสมบตทควรพจารณาเพอการพฒนาตนแตละดาน น าผลการ

ส ารวจตนเองแตละดานมาพจารณา

2. วเคราะหผลการส ารวจจะเปรยบเทยบกบเกณฑของความเหมาะสมดงาม ระบสงทสอดคลองกบเกณฑทนาพอใจในแตละดานตาม ขอ 1.

3. จดล าดบความส าคญของคณสมบตแตละดานทผลส ารวจแสดงความจ าเปนตองแกไขปรบปรง ขนตอนนชวยก าหนดสงทควรปรบปรงแกไขตามล าดบกอนหลง เกณฑการเลอกสงทควรปรบปรงกอน คอ

3.1 เปนเรองส าคญ 3.2 มคณประโยชนตอตนเองและตองาน 3.3 เปนเรองทมโอกาสประสบความส าเรจในการแกไขปรบปรง

183

4. เลอกคณสมบตทตองการแกไขปรบปรงพฤตกรรมของตนเอง เรมจากล าดบแรก ก าหนดวตถประสงคทเปนเปาหมายของการพฒนาพฤตกรรมระบผลพฤตกรรมทปรารถนา

5. วางแผนพฒนาพฤตกรรมก าหนดวธการเรยนรหรอวธฝกปฏบตภายในเงอนไขระยะจ านวนวนทควรพฒนาไดผลส าเรจ

6. ปฏบตตนพฒนาพฤตกรรมพฤตกรรมตามแผนในก าหนดเวลา 7. ประเมนตนเองพจารณาความส าเรจ และผลกระทบทเกดขนตอหมคณะ และตอ

ประสทธภาพในการท างาน

กรณตวอยางของการใชผลส ารวจตนเองในการพฒนาพฤตกรรม

เดชา เปนบคลากรระดบหวหนาฝายขององคการสถาบนการศกษา มหนาทรบผดชอบงานวเทศสมพนธตดตอสอสารกบเครอขายงานธรกจการศกษาระดบปรญญากบสถาบนการศกษาทงในประเทศและตางประเทศ

เดชา ประสบสงบอกเหตของการดอยประสทธภาพในการท างานจากผลงานในชวงเวลาทผานมาไมประสบผลส าเรจเทาทควร เดชาสงเกตพบวาผรวมงานไมใหความรวมมอในการตดตอประสานงาน เดชาพบความไมราบรนในการสอสารกบหนวยงานตางประเทศ การบรหารจดการในงานไมเปนไปตามแผน มผวพากษวจารณวาการเขยนรายงานของตนไมสมบรณ

ภาพท 9. 3 แสดงล าดบขนตอนการใชผลส ารวจตนเองในการพฒนาพฤตกรรม

ขนท 1 ก าหนดขอบขาย

คณสมบต

ขนท 2 วเคราะหผลการส ารวจ

ตนเอง

ขนท 3 จดล าดบ

ความส าคญ ขนท 4 ก าหนด

วตถประสงคของการพฒนา

พฤตกรรม

ขนท 5 การวางแผนพฒนา

พฤตกรรม

ขนท 6 ปฏบตพฒนาพฤตกรรม

ขนท 7 ประเมนพฒนา

พฤตกรรม

184

ขนท 1 ก าหนดขอบขายคณสมบต เดชาก าหนดองคประกอบของคณสมบตทควรส ารวจตนเอง 3 ดาน คอ

1. ดานพฤตกรรมในการสอสาร

2. ดานพฤตกรรมสงคม

3. ดานพฤตกรรมในการท างาน

ขนท 2 วเคราะหผลการส ารวจตนเอง คณสมบตแตละดานควรมเกณฑมาตรฐานทแสดงคณลกษณะทเหมาะสมดงาม เดชาไดรบค าแนะน าจากทปรกษาฝายพฒนาทรพยากรมนษยของสถาบน จดท าเปนพฤตกรรมเกณฑ 3

ดาน เมอน าผลการส ารวจตนเองมาพจารณาเปรยบเทยบกบพฤตกรรมเกณฑ ปรากฏผลดงน

ตารางท 9. 1 แสดงพฤตกรรมเกณฑดานตางๆ

เกณฑพฤตกรรมในการสอสาร ผลการวเคราะห

1. สามารถอานและฟงอยางมวจารณญาณ

1.1 เขาใจค า ประโยค

1.2 จบใจความส าคญ

1.3 วเคราะหความคด เหตผล ความมง

หมาย

1. เดชา มความสามารถครบถวนในการอาน และฟงอยางม วจารณญาณ

2. สามารถพด เขยนอยางสรางสรรค 2.1 เขาใจพนฐานความรความคดของผรบ

2.2 มวตถประสงคการพด เขยนทชดเจน

2.3 ล าดบเรองทจะแสดงออกมเหตผล

2.4 มขอมล ความร ความคด สมบรณรองรบการพด เขยน

2.5 เลอกใชภาษาทงค า และประโยคทถายทอดเรองทจะพดเขยนอยางเหมาะสมกบผรบ

2. เดชามขอมลนอยเกยวกบผรบขาวสาร

2.1 การพดการเขยนมวตถประสงคทชดเจน

2.2 การล าดบเรองทเหมาะสม

2.3 หลายครงทเดชาแสดงความรสกมากกวาตามขอมล

2.4 การมองขามภมหลงผรบขาวสาร จงมกเกดผลทผรบขาวสาร ไมเกดความรความเขาใจในขาวสาร

เกณฑพฤตกรรมสงคม ผลการวเคราะห

1. พฤตกรรมแสดงมตรไมตรสง

1.1 ทาน มน าใจ เปนผให

1.2 กลาวถอยค าไพเราะ

1.3 ประพฤตตนเปนประโยชน 1.4 ท าตนเองเสมอกนใหเกยรตใหการยอมรบนบ

ถอ

1. เดชามน าใจนอยไป

1.1 แตท าตนเปนประโยชนเสมอ

1.2 มกวางตนเปนนายเหนอกวาผรวมงาน

189

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 10

การพชตปญหาอปสรรคในการท างาน

เนอหาประจ าบท

1. ความหมายของการพชตปญหาอปสรรค

2. คณลกษณะของผมความสามารถพชตปญหาอปสรรค

3. รปแบบกระบวนการแกไขปญหาและพชตอปสรรค

4. การพฒนาตนเพอพชตปญหาอปสรรค

5. บทสรป

6. แบบฝกหด

7. กรณศกษา

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. เขาใจความหมายของการพชตปญหาอปสรรค

2. เขาใจความหมายของปญหา และสามารถอธบายความเขาใจพนฐานเกยวกบปญหาได 3. เขาใจกระบวนการในแกปญหา และอธบายคณลกษณะของผทมความสามารถพชต

ปญหาอปสรรคได 4. อธบายรปแบบกระบวนการแกปญหาและพชตอปสรรคได 5. เขาใจการพฒนาเพอพชตปญหาอปสรรค และอธบายการใชหลกธรรมเพอเพม

ประสทธภาพในการท างาน

6. เขาใจการสรางความสขในการท างาน และสามารถน าไปปรบใชในชวตประจ าวนได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

190

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

191

บทท 10

การพชตปญหาอปสรรคในการท างาน

ปญหา คอ สงท ไม เปนไปตามคาดหวงสงท ไมเปนไปตามแผน และการไมบรรลวตถประสงคทคนปรารถนา อปสรรค คอ สงทมาขดขวางความราบรนของการด าเนนงาน เปนสงทสรางความยงยากล าบากในวถชวตหรอการด าเนนงานไปสวตถประสงค ผลของปญหาและอปสรรค คอ ความไมสะดวกสบาย ความทกข ความไมพอใจ ท าใหการท างานไมสามารถบรรลเปาประสงค ท าใหลดประสทธภาพการท างาน

จากการส ารวจตนเองท าใหรจดเดนจดดอยในลกษณะของตนเองในดานตาง ๆ รสภาพปญหาอปสรรค สาเหตทมาของปญหาอปสรรคและชวยใหความรเกยวกบสงทควรปรบปรงแกไข บคคลทมประสทธภาพการท างานจ าเปนตองมวธการพชตปญหาอปสรรคในการท างาน และสามารถเอาชนะอปสรรคตางๆ น าตนเอง น างานไปสความส าเรจตามเปาประสงคของชวตและการท างานไดอยางด

ความหมายของการพชตปญหาอปสรรค

การพชตหรอเอาชนะ (Overcome) คอ การกระท าไดส าเรจในสงทยากล าบาก เชน พชตการสอบคดเลอกเขามหาวทยาลย ชนะคแขงขนในการเขาสต าแหนงระดบสง การพชตปญหาและอปสรรคจงหมายถงการแกปญหาใหหมดไปได หรอลดปญหาลง การท าตวรอดพนจากสงขดขวางหรอขอยงยากตาง ๆไดส าเรจ

ลกษณะส าคญทแสดงถงการพชตปญหาและอปสรรคได จะสงเกตไดจากความคดและวธการปฏบตของผเผชญปญหาและอปสรรค จนสามารถแกปญหาและเอาชนะอปสรรคได ดงตวอยางตอไปน

192

ตารางท 10.1 แบบเสนอคานยมตอกลมของตนเอง

ขอมลแสดงปญหาและอปสรรค การพชตปญหาอปสรรค

(1) ขาดความรความสามารถในเทคโนโลย พฒนาตนเองดวยการเพมพนความรความสามารถดวยการเรยนรจากแหลงตางๆ

(2) ไมไดรบการยอมรบจากกลมสาเหตจากขาดความรบผดชอบแลงน าใจ

ปรบปรชญาและอดมการณของชวตเพมความมคาดวยการปรบปรงบคลกภาพอยางมงมน

(3) งานทท านาเบอหนาย อยากหลบเลยงงาน ลาหยดบอย

ส ารวจความถนด ความสนใจ ความตองการของตนและน ามาใชในการเลอกงานทตนถนดและสนใจไดส าเรจ

(4) มความทอแท หมดก าลงใจ รสกเปนผแพตลอดกาล สนหวงในชวต

พบจดเดนของตนเอง เหนคณคาของตนเอง ตงเปาหมายไมใหสงเกนไป เรมจากมงปฏบตในสงทตนท าได ภมใจใน ความส าเรจของตนแมจะเปนเรองเลกนอยไมสนใจทจะเปรยบเทยบกบผอน

(5) ทมงานไมใหความรวมมอ การท างานของกลมลาชาไมไดผลท างานหนกกวาผอน แตไมส าเรจเพราะปรมาณงานมากเกนไป เวลาไมพอ

สรางความเปนผน าในตน สรางความสมพนธทดในกลม แสดงน าใจตอกนและใหทกคนมสวนรวมวางแผน ชวยกนก าหนดมาตรฐานการปฏบต วางแผนใหสอดคลองกบเวลาและบรหารเวลาเปน

คณลกษณะของผมความสามารถพชตปญหาอปสรรค

ผทมความสามารถพชตปญหาและอปสรรคของตนเอง และของการท างานได ควรมคณลกษณะทส าคญตอไปน

1. มปรชญาและอดมการณของชวต และของการท างานอยางเหมาะสม

2. มแรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement Motivation) และลกษณะมงอนาคต

3. เหนคณคาของตน รบรตนเอง (Self-Concept) อยางถกตองตรงความจรง 4. มคานยมพนฐาน เชน ขยน ประหยด อดทน รบผดชอบ ซอสตยมวนย และยดถอความ

เปนอยอยางพอเพยงสมฐานะแหงตน

5. ใฝรใฝเรยนตลอดชวตจากแหลงความรตางๆ สนใจใครพฒนาตนใหดขนอยเสมอ

6. มความเชอในหลกการของสาเหต และผล สาเหตทท าใหบงเกดผลด สาเหต คอความคด ความมงมน และการปฏบตตน ถาปรบปรงใหคดด มงมนดและปฏบตดยอมบงเกดผล ผลทไมดไมนาพอใจเปนเพราะความบกพรองในความคด ความมงมนและการปฏบต

7. มกระบวนการแกไขปญหาและวธการพชตอปสรรคอยางมเหตผล ปรบวธการใหเขากบสถานการณตาง ๆ

193

8. มความสามารถในการคดยดหยน คดไดหลากหลายไมยดตดกบความคดหรอวธการเดยว แตเรมสรางสรรคสงใหมๆ ไดเสมอใหเขากบปญหาและอปสรรค

9. มความเชอมนทจะกลาคด กลาท าสงใหมๆ เพอใหบงเกดผลไดดขน

รปแบบกระบวนการแกไขปญหาและพชตอปสรรค

มผคดคนกระบวนวธการตาง ๆ ทจะน ามาใชในการแกไขปญหาและพชตอปสรรคในการด าเนนชวต หรอการท างานไดหลายวธ แตละวธอาจมลกษณะเดนแตกตางกน ดงน

1. กลวธานปกปองตน (Defense Mechanism) เปนกลวธทมนษยไมสามารถแกปญหาสนองความตองการสวนตวได กจะเกดความเครยดและความคบของใจและน าไปสการมปมดอย อาการแสดงปมดอย คอ

1.1 ก ง วล เก ย ว ก บ ตน เอง เม อม คนอ นมาวพากษ ว จ ารณ จะ มความร ส กกระทบกระเทอนทนท

1.2 ดใจจนเกนเหตตอค าเยนยอ

1.3 คอยหาทางแขงขนกบผอน

1.4 หาทางจบผดคนอน เพอใหมองเหนความผดของตนนอยลง

บคคลทมปญหาทางอารมณความรสกเหลานจะแกปญหาดวยวธหาเหตอางใหกบขอบกพรองของตนทเรยกวากลวธานปกปองตน เชน

(1) เรยกรองความสนใจดวยการแสดงออกในทางทไมเหมาะสม เชน เกเร เพอใหคนสนใจ

(2) การสรางสงทดแทน เชน มปมดอยในดานรปรางหนาตา ชดเชยทดแทนดวยการสรางปมเดนทางการเรยนเกง

(3) เลยนแบบบคลกลกษณะของบคคลอน (Identification) โดยเฉพาะคนทเดน คนทหมคณะยอมรบ หรออยางนอยกแสดงตนเปนพวกกบคนทสงคมยอมรบเพอยกฐานะความเดนของตนขนมา

(4) การหาเหตอาง (Rationalization) คอ การยกเหตผลขนอธบายลกษณะดอยของตน เชน เมอไมสามารถสอบเขามหาวทยาลยไดจะยกเหตผลวาการเรยนในมหาวทยาลยปดไมใหความเปนอสระเทากบมหาวทยาลยเปด

(5) การโยนความผดใหผอน (Projection) หรอกลาวโทษสงอนแทนความบกพรองของตน เชน พฒนาเครองมอไดไมดพอกกลาวโทษขอจ ากดของเวลา และทปรกษาไมใหความรวมมอ

194

กลวธเหลานยกขนมากลาวเพอใหเขาใจพฤตกรรมการปรบตนของผมปมดอย ซงเปนวธการทแกปญหาไมตรงจด การน ากลวธไปใชควรคนหาสาเหตของปมดอย และพฒนาใหพนสภาพความดอย หรอยอมรบความดอยนนเสย ไมรสกเปนปมดอย แลวหนไปพฒนาสวนเดนของตนในดานอนตอไป

2. วธวทยาศาสตร วธวทยาศาสตร (Scientific Method) เปนวธการทนกวทยาศาสตรใชในการแกปญหา คดคนความรความจรงใหมๆ วธการทนยมใช คอ

2.1 ขนก าหนดปญหาเชน ขายสนคาไดต ากวาเปาหมาย

2.2 ขนตงสมมตฐาน เพอแกไขปญหา

2.3 วางแนวทาง เพมยอดการขายสนคาไวหลาย ๆ วธ เชนลดตนทนทางผลต เพอใหราคาลดลงเพมงบโฆษณาหาสงจงใจเปนรางวลแกผซอเปลยนสนคา

2.4 ทดสอบสมมตฐาน หาขอมลดวยการศกษาความเปนไปไดของทางเลอกแตละวธ อาจมการทดลองน ารองในพนทหรอสถานทบางแหงในวงแคบ เพอเปรยบเทยบวาวธเพมยอดการขายวธใดไดผลดกวากน

2.5 วเคราะหขอมลศกษาขอมลจากการทดลองแตละขอ

2.6 สรปตดสนใจน าวธการทดทสดจากการทดลอง น าไปใชในวงการจรง

3. กระบวนการแกไขปญหาประสานสมพนธ ฮนเซเกอร และ อเลสซานดรา (Hunsaker and Alessandra) ไดกลาวในหนงสอ The Art of Managing People ทแปลโดยวชร ธวธรรม (2534 : 324) กลาวถงกระบวนการแกปญหาเชงประสานสมพนธทด าเนนการโดยหลายฝาย ไวดงน

3.1 ก าหนดปญหา

3.1.1 สรางพนฐานความไววางใจ

3.1.2 ก าหนดวตถประสงคใหชดเจน

3.1.3 ประเมนสถานการณปจจบน

3.1.4 ก าหนดเวลาวเคราะหปญหา

3.1.5 ตกลงรวมกนในปญหาทตองแกไข

3.2 พฒนาแผนปฏบตการ

3.2.1 สรางเกณฑในการตดสนใจ

3.2.2 พฒนาหาลทางในการปฏบต 3.2.3 ประเมนลทางในการปฏบต 3.2.4 ตดสนใจเลอกแผนปฏบตการ

195

3.3 ตดตามผลงานตลอด

3.3.1 สรางเกณฑเพอความส าเรจ

3.3.2 พจารณาหาวธวดผลการปฏบตงาน

3.3.3 รบฟงผลงาน

3.3.4 น าผลงานไปแกไข

4. การใชวธการเชงระบบ (Systems Approach) เปนวธการทไดรบความนยมในการแกไขปญหา กระบวนการส าคญ คอ

4.1 ก าหนดปญหาและสาเหต 4.2 ก าหนดวตถประสงค 4.3 หาแนวทางเลอกทจะน าไปสวตถประสงค 4.4 ประเมนความเหมาะสมของแตละแนวทาง เลอกโดยพจารณาจากปจจยเออ

(Resources) และขอก าหนด (Constraints) จนไดทางเลอกทดทสด

4.5 น าทางเลอกมาทดลองแกปญหา

4.6 ประเมนผลการแกไขปญหา พจารณาการบรรลวตถประสงค 4.7 สรปผล น าวธการทไดผลไปใชในการแกปญหา

ตวอยางการน าวธการเชงระบบไปใชในการแกปญหา

ปญหาและสาเหต : เปดรานเสรมสวยแลวมลกคานอย สาเหตของปญหาเปนเพราะ

ฝมอไมเปนทยอมรบ

วตถประสงค : เปาหมายลกคา 30 ราย

แนวทางเลอก : วตถประสงคอาจบรรลดวยวธการตอไปน

ก. สงชางเดมไปอบรม

ข. จางชางใหม

ค. เปนสาขาของรานทตดตลาดมชอเสยง ง. ยายท าเลทตงใหม จ. ตกแตงรานใหหรหราทสด

196

ประเมนทางเลอก

ทางเลอก ปจจยเออ ขอจ ากด

ก. สงชางไปอบรม - ชางเดมพอใจ -มคาใชจายการอบรม

- มแหลงอบรม

- ระหวางชางไมอยขาดรายได

ข. จางชางใหม - มชางใหมๆมฝมอจ านวนมากตองการงาน

- คาจางแพง - จะตองจายชดเชยการ

ไมจางชางเดม

ค.เปนสาขาของรานอน - มรานทมชอเสยง - ตองแบงส วนรายไดใหกบเจาของชอราน

- ตองเพมมาตรฐานฝมอใหเทากบรานตนแบบ

ง. ยายท าเลใหม มสถานท - เกนก าลงทน

จ. ตกแตงราน มคนรบตกแตง - คาใชจายสง - คณภาพไมยงยน เพราะ

ลกคาใหความส าคญกบฝมอ

ตดสนใจเลอก ก. เพราะมปจจยเออมากและมขอจ ากดทนอยทสด

น าทางเลอกมาทดลอง : ด าเนนการเปนแผนทดลองใชชาง 2 คน ใน 5 คน ไปรบการอบรม 1 เดอนและกลบมาท างาน

ประเมนผล : เปรยบเทยบจ านวนลกคาทเพมขน โดยเฉพาะลกคาทนยมชางเสรม สวย 2 คน คนทผานการอบรม พบวาดงดดลกคาไดจรง จ านวนลกคาเพมขน

สรปน าไปใช : ตกลงใจสงชางทเหลอ 3 คน ไปรบการอบรม และ

ด าเนนการปรบปรงคณภาพจรง

197

การพฒนาตนเพอพชตปญหาอปสรรค

1. พฒนาวธคดแบบโยนโสมนสการ

พระราชวรมน (ประยร ธมมจตโต) กลาวในหนงสอขอบฟาแหงความร (2541 : 24-

26) กลาวถงวธคดโยนโสมนสการ แยกความหมายวา โยนโส แปลวาถกตองแยบคาย มนสการ แปลวา ท าใจไวในใจ โยนโสมนสการ จงหมายถงการท าไวในใจโดยแยบคายหรอการคดเปน ถกตองตามความเปนจรง โดยอาศยการเกบขอมลอยางเปนระบบ และคดเชอมโยงตามขอมลเพอน าไปใชตอไป

โยนโสมนสการมวธคดสรปไดเปน 4 แบบคอ

1.1 อปายมนสการ คอ คดถกวธ “คดอะไรกใหมวธคด” 1.2 ปถมสการ คดมระเบยบ “ตงดวงจตแนวแนไมแปรผน” 1.3 การณมนสการ คอ คดมเหตผล “ใชเหตผลแกปญหาสารพน” 1.4 อปปาทกมสการ คอ คดเปนกศล “ตงใจมนตามครรลองมองแงด”

ตวอยางของการพฒนาวธคดแบบโยนโสมนสการ

การใชหลกอปายมนสการ หรอการคดถกวธ มผแปลเปนค างายๆ วาการคดอยางมอบายแยบคาย ทเรยกวา “คดอะไรกใหมวธคด” คอ การเลอกรปแบบของการคดทเหมาะสมกบสถานการณ เชน ถาตองการคดเพอแกไขปญหากอาจใชวธคดแบบวทยาศาสตรเพอแกปญหาปลาในบอเลยงปลาตายเพมขนทกวน

1. นยามปญหา สาเหต ก าหนดผลของการแกปญหาคอปญหาคออะไรเปนสาเหตใหปลาตาย ท าอยางไรปลาจงเตบโตไมตาย

2. ตงสมมตฐาน ปลาตายเพราะน าเปนพษ ตดโรคระบาด

3. ทดสอบสมมตฐาน โดยการน าตวอยางนตวอยางอาหารไปใหนกวเคราะหสารเคมทดสอบหาสารทเปนพษ สงปลาทตายไปวเคราะหการตดเชอโรค

4. วเคราะหผลการทดสอบ เชน พบวาปลาตดโรค โรคนมากบน าและแมลงบางชนด

5. สรปผลการน าไปใช สรปการแกไขปญหาโดยการปองกนโรคระบาดทจะมากบน าและแมลงโดยการถายน าในบอเลยงปลาและกนตาขายปองกนแมลง เปนตน

การใชหลกปถมสการ หรอการคดมระเบยบ เชน เมอมการตงความมงหมายทจะคนหาองคการประกอบทจะสงผลตอความเชอมนของลกคา หลงจากก าหนดสวนประกอบของสงทมความเชอมนทมตอสนคา วาควรพจารณาสงตางๆ คอ

209

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 11

การสรางความเชอมนในตนเอง เนอหาประจ าบท

1. ความหมายของความเชอมน

2. การประเมนความเชอมนในตนเอง

3. ความส าคญของความเชอมนในตนเอง

4. ทฤษฏและหลกการทเกยวของ

5. แนวทางพฒนาความเชอมนในตนเอง

6. การเสรมสรางความเชอมนในตนเอง

7. การควบคมทางอารมณ 8. การฝกฝนตนเองอยเสมอ

9. การพดบรรยายดวยความเชอมน

10. การเขยนดวยความเชอมน

11. บทสรป

12. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของความเชอมนได 2. อธบายความส าคญของความเชอมนในตนเองได 3. เขาใจทฤษฏและหลกการทเกยวของ

4. เขาใจแนวทางการพฒนาความเชอมนในตนเอง

5. สามารถอธบายการเสรมสรางความเชอมนในตนเองได 6. เขาใจกลยทธการสรางความเชอมนศรทธาในตนเอง

7. สามารถอธบายวธเพมความเชอมนในตนเองได

210

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

211

บทท 11

การสรางความเชอมนในตนเอง

การพฒนาตนเพอเพมประสทธภาพการท างานจ าเปนตองอาศยองคประกอบหลายประการประกอบกนตงแตการมปรชญาและอดมการณทเหมาะสมในการพฒนาตนเองการปรบปรงบคลกภาพปรบเปลยนคานยมใหเหมาะสมการตงเปาประสงคของชวตและการท างานหลงจากนนจะตองรจกส ารวจตนเองในความตองการความสนใจปญหาอปสรรค และมเทคนควธการทดในการพชตปญหาและอปสรรค เชอมนความส าเรจในการพฒนาตนเอง ซงองคประกอบความเชอมนในตนเองเปนองคประกอบทส าคญมากเชนเดยวกนความเชอมนในตนเองชวยเพมพลงทางจตใจใหเกดความมงมนไมหวนไหวกบการแปรเปลยนยวยของสภาพแวดลอมและไมทอถอยกบการพฒนาตนเพอเพมประสทธภาพการท างานการสรางความเชอมนในตนเองจะเกยวของกบความสามารถในการวเคราะหคณลกษณะของบคคลทมความเชอมนในตนเองมความรเกยวกบทฦษฎและหลกการท เกยวของกบการพฒนาความเชอมนในตนเองและตองใชความสามารถในการส ารวจประเมนความเชอมนของตนเองน าตนเองในการพฒนาความเชอมนในตนได

ความหมายของความเชอมน

นฤมล สนสวสด (2549 : 291-292) ไดกลาวถงความหมายของความเชอมนในตนเองของนกวชาการหลายทานไวดงน

บรานแดน (Branden, 1992 : 8) ใหความหมายของความเชอมนในตนเองวาเปนความมนใจในความสามารถของตนทจะคดจะท าสงทาทายของชวต เปนความมนใจในสทธทจะมความสข รสกวาตนมคณคา สมควรไดรบการตอบสนองความจ าเปนความตองการ คนทมความมนใจในตนเองสงจะสามารถจดการกบปญหาของชวตไดดกวา มความยดหยน มความคดสรางสรรคและมเจตนาอนแรงกลา จะมความสมพนธทดกบผอน จะเปนทเคารพผอน

ลอยดและเบอรเธลอด (Lloyd &Berthelot, 1992 : 5) กลาววา ทนาสนใจคอ คนทมความเชอมนในตนเองสงจะไววางใจคนไดงายมาก เมอผจดการเชอมนในความสามารถของตนเองการกลวไมไววางใจคนอนกจะมลายหายไป เมอมระดบความเชอมนในตนเองสง กอยากจะแบงปนปญหาหรอความรสกกบเพอนหรอกลมมากขน ในอกดานหนง หากความเชอมนในตนเอง

212

แตกราว กจะวตกกงวลวาคนอนจะคดเกยวกบตนเองวาอะไรแลวจะเกบปญหาความรสกไวกบตนเอง

วอเทอรส(Waters, 1996 : 186) นยามความเชอมนในตนเอง วาเปนภาพลกษณของตน (ภาพทตวเองเหนตนเอง) กบภาพในอดมการณของตน (อยากเหนวาตนเองเปนเชนไร) เปนการประเมนความขดแยงกน

สมใจ ลกษณะ (2552 : 217-229) ไดกลาววา มผใหความหมายของความเชอมนในตนเอง (Self Confidence) ในหลายทศนะคอ

แบนดรา (Bandura 1977 : 79) ใหความหมายของผทมความเชอมนในตนเองคอบคคลทสามารถควบคมตนเองใหแสดงพฤตกรรมเพอการบรรลผลทตองการ (Outcome) ดวยความมงมนจรงจงคาดหวงในความส าเรจโดยไมเกรงกลวตออปสรรคจากสภาพแวดลอม

เซคอรดและแบคแมน (Secord and Backman,1974 : 529) ใหความหมายของผมความเชอมนในตนเองวาเปนสวนผสมของการรบรตนเองทางบวก (Self Concept)เหนคณคาในความสามารถของตนเอง (Self worth)แสดงออกเปนพฤตกรรมทเปดเผย (Open) และกลาหาญ (Bold)

นฤมล สนวสด (2549 : 292) ไดใหความหมายของความเชอมนในตนเอง หมายถง การรคณคาของตนเอง เมอวางคณคาตนเองไวสง กจะนบถอทกษะ ความสามารถขตน มความเชอมนวาท างานส าเรจ ถาไมมความเชอมนในตนเอง กจะไมถอยหนสงทาทาย มความเปนมออาชพ

สมใจ ลกษณะ (2552 : 299) โดยสรป ผมความเชอมนในตนเอง สามารถแสดงออกทางการพด เขยน ปฏบตกจกรรมในสถานการณตางๆ อยางเชอมนนน เปนผมสวนผสมภายในตวบคคลอยางเหมาะสม ทงการมความร ความสามารถ มขอมลเปนพนฐานดพอเกยวกบสงทจะแสดงออก เปนผรบรเขาใจตนเอง (Self Concept) ในทางบวกเหนวาตนเองมความเดน มความสามารถ มคณคา เปนผมบคลกภาพทกลาแสดงออก กลาเผชญความจรง ไมทอถอยตออปสรรค และเปนผมงมนสงตอการไดรบความส าเรจ (Achievement Motivation) หรอกลาวสนๆ ไดวา คนมความเชอมนในตนเอง คอ คนกลาคดกลาท าอยางเดดเดยวนนเอง

คณลกษณะความเชอมนในตนเองของบคคลจะขนกบสถานการณ บคคลมความเชอในตนเองสงในสถานการณหนง อาจเปนบคคลทมความเชอมนในตนเองต าในอกสถานการณหนง เชน บคคลบางคนมความเชอมน สงในการแสดงความคดเชงวชาการเศรษฐศาสตร เพราะตรงกบพนฐานความรท ไดรบการศกษามา แตอาจลดความเชอมนในตนเองลง เมอตองใช

213

คอมพวเตอร หรอตองรองเพลง ถาเขาไมไดรบการฝกใหมพนฐานดพอมากอน ผมความถนดทางการกฬา เชน เทนนส จะมโอกาสเปนผมความมนใจในตนเอง เมอตองเลนกฬาเทนนส มากกวาความมนใจในตนเอง เมอตองอภปรายเรองธรกจเปนภาษาองกฤษรวมกบชาวตางประเทศ ถาเขาไมไดมประสบการณทางธรกจและภาษาตางประเทศ

การประเมนความเชอมนในตนเอง แบบประเมนตอไปนชวยใหบคคลประเมนตวเองวามคณลกษณะความเชอมนในตนเองเพยงใดโดยใหพจารณาคณลกษณะแตละขอตอไปน ถาเปนสงทตรงกบความคด หรอสงททานเคยปฏบตใหตอบวา “ใช” ถาไมตรงความคด หรอทานไมเคยปฏบตใหตอบวา “ไมใช”

1. คนทเปนคนเกงจะเกงเกอบทกเรองคนไมเกงจะไมเกงเกอบทกเรอง

2. คนเราควรมความร ความสามารถในทกดาน เชน ดานวชาการ ศลปะ กฬา อาชพ เทคโนโลย

3. การแสดงตวตอคนหมมาก รปรางหนาตาเปนเรองส าคญ

4. ฉนมกประหมา และวตกกงวลมาก ถาตองแสดงความคดเหนตอหนาตาคนหมมาก

5. ฉนคดวาฉนเปนคนพดไมเกง ทกครงทพดคงมคนเยาะเยยฉน

6. ฉนเปนคนไมฉลาดนก แมจะมนสยด พดอะไรไมดเทากบคนเกงๆ

7. ฉนนกไมออกวาตวเองมอะไรเดนบาง ไมรวาฉนควรจะเอาดทางดานไหน

8. ฉนใชชวตปกตไปวนๆ หนง ไมคอยไดท าอะไรเปนประโยชนตอผอนนก

9. ฉนชอบฟงคนอนพด มากกวาทจะเปนผพดเสยเอง

10. ฉนไมชอบการเลนเกม หรอการแขงขน เพราะมกจะสเขาไมได 11. เมออยกบกลม ฉนมกไมอยากเสนออะไร เพราะเกรงใจคนอนเขาจะร าคาญ

12. จะลงมอท าอะไรกท าเพยงใหผานๆ ไป เพราะไมมความพรอมทจะท าใหมนดไปกวาน

13. เหนคนทเดนการคด เดนการท ากจกรรม ฉนไดแตด เพราะฉนเปนอยางเขาไมไดหรอก

14. ถามกจกรรมใหเลอก ฉนขอเลอกท าในสงทท าตามล าพงมากกวาท าเปนกลม

15. ถามสงใดใหเลอกท า ฉนจะเลอกท าในสงทงายตอความสามารถของฉน

16. ฉนทอใจทกครงถาตองท าอะไรทมปญหาอปสรรค

214

17. สงทยงยากเมอท าไมไดฉนพอใจจะยกเลกและหาสงอนทท าไดงายกวา

18. ฉนมกปลอยชวตไปตามธรรมชาตไมเคยคดอยากไดหรออยากเปนอะไร

19. สงทฉนอยากไดอยากเปนฉนจะพยายามทกอยางใหไดสงนนไมเคยเปลยนใจยกเลก

20. ท าสงใดไปถาผดพลาดฉนจะรบหาสาเหตและหาทางแกตวใหม 21. คดสงใด ท าสงใด ตงใจท าใหเตมท ใหดทสด ผลเปนอยางไรกยอมรบได 22. ถาไดฟงสงใด ทยงไมถกตอง ฉนไมลงเลทจะขอโอกาสพดแนะน าแกไข

23. ฉนเคยผดหวง แตไมเสยใจมากนก ใชคตลมเหลวกลกได

24. คนรอโชคชะตา คอ คนโง คนฉลาดตองดนรนแสวงหาในสงทตนเองอยากม อยากเปน

25. ฉนคดวา ฉนกเกงเอาตวรอดไดในบางเรองไมเปนรองใคร

26. การพดการท ากจกรรมขอเวลาเตรยมตวสกนดรบรองวาฉนท าได 27. ถาเราพด เราท าดวยเหตผล และไมผดศลธรรม ไมเหนจะตองไปเกรงกลวใคร

28. คนมความส าเรจ คอ คนมเปาหมายชวตเสมอ และพยายามท าใหส าเรจ

29. การขดแยงในหมคณะ ดวยเหตผลทตางคนตางแสดงออกเปนเรองธรรมดา ไมเปนสงทตองโกรธเคองกน

30. คนเราควรคดพงตนเองมากกวาจะขอใหผอนมาชวย

การใหคะแนน

ขอ 1 ถง 18 ตอบใช ใหขอละ 0 คะแนน

ตอบไมใช ใหขอละ 1 คะแนน

ขอ 19 ถง 30 ตอบใช ใหขอละ 1 คะแนน

ตอบไมใช ใหขอละ 0 คะแนน

มความเชอมนในตนเองสง 25 - 30 คะเเนน

มความเชอมนในตนเองปานกลาง 15 - 24 คะเเนน

มความเชอมนในตนเองต า 0 - 14 คะแนน

215

ความส าคญของความเชอมนในตนเอง คณลกษณะความเชอมนในตนเองมความส าคญตอความส าเรจในชวตการท างานของบคคลทวไปเพราะเปนคณสมบตทท าใหบคคลทมสตปญญามความรความสามารถและคณธรรมจรยธรรมดงามใกลเคยงกนแตจะมโอกาสประสบความส าเรจในการด ารงชวตมความกาวหนาในอาชพการงานไดรบการยอมรบนบถอจากสงคมแตกตางกนดวยสาเหตของการมคณลกษณะแตกตางกนในการมความเชอมนในตนเอง

จากการศกษาประวตของศาสดาทางศาสนาวรบรษผน าของประเทศนกการเมอง นกธรกจและนกปราชญทางวชาการทงหลายจะพบคณสมบตความเชอมนในตนเองเปนปจจยส าคญความเชอมนในตนเองเมอเกดขนกบบคคลโดยจะมอทธพลสงผลใหบคคลนนมแนวโนมมความคดความเชอและพฤตกรรมปฏบตตอไปน

1. มเปาหมายความส าเรจของชวต และการท างานทแสดงความมงมน ทะเยอทะยานสง(Ambition) เมอบรรลเปาหมายทก าหนดไวแลวกจะตงเปาหมายทสงขนตอไปตามล าดบคณสมบตดานนชวยใหบคคลสรางผลตผลอยตลอดเวลา

2. มทศนะตอตนเองและตอสงแวดลอมในแงดมองเหนชองทางทตนเองจะท ากจการงานไดมชองทางพบความส าเรจแมจะพบอปสรรคมปญหาวกฤตเชนลงทนแลวลมเหลว เปนหนผอน ผมความเชอมนในตนเองจะมองเหน “วกฤตเปลยนเปนโอกาส ”เรยนรจากความลมเหลวเชอมนวาครงตอไปตองไมลมเหลวตองท าไดคณสมบตดานนชวยท าใหบคคลมแรงกระตนจงใจทจะสรางผลผลตอยางตอเนอง

3. มล กษ ณะจต ใจม งค ง ในพ น ธ ะหน าท (Commitment) ม งม น เพ ยรพยายามส ง (Determination and Effort) มความเดดขาด (Decisiveness) ในการตดสนใจแมเวลาจะจ ากด และมขอมลนอยกอาจจ าเปนตองตดสนใจเพราะการรอขอมลรอเวลาจะท าใหเกดความลาชาซงบางครงจะเสยโอกาสในการชวงชง การเอาชนะคแขงขนทางธรกจดงนนผมความเชอมนในตนเองสงจะไมมความลงเลไมขลาดกลวมความกลาเสยงซงเมอผนวกกบความสามารถประจ าตวทคดและท างานเปนระบบมพนฐานความรความสามารถดคาดการณมองวสยทศนไปขางหนาไดเกงจงชวยใหตดสนใจไดเรวและไมผดพลาดเปนคณลกษณะชวยใหเปนผน าทดเปนทพงปรารถนาขององคการตางๆ

จงกลาวไดวาคณลกษณะของบคคลดานความเชอมนในตนเองมคณคาชวยท าใหบคคลน าตนเองไดดเปนสมาชกทดของสงคมและขององคการมสขภาพจตดทจะไมวตกกงวล หรอเปนทกขในเรองทผานมาแลวหรอกงวลเรองทยงมาไมถงเปนผผลตผลงานอยางมประสทธภาพไดผลผลตทมคณประโยชนทงตอตนเองและตอองคการ

216

ความเชอมนในตนเองเปนคณลกษณะทพฒนาไดดวยการเรยนรของแตละบคคลการศกษาใหเขาใจเรองความเชอมนในตนเองเเละน าความรไปใชในการปรบความคดความเชอและพฤตกรรมของตนเองไปในแนวทางทเสรมสรางความเชอมนในตนเองจะมคณประโยชนทงตอตนเองและตอองคการ

ทฤษฎและหลกการทเกยวของ นกคดและนกจตวทยาจ านวนมากไดศกษาหาความรความเขาใจเกยวกบความเชอมนในตนเองของแตละบคคลขอคนพบของทฤษฎและหลกการส าคญไดอธบายความเชอมนในตวเองวาเปนโครงสรางคณลกษณะของบคคลทเกยวของกบสงตอไปน

1. โครงสรางของความเปนตวตน (Self Structure)

2. การรบรและเขาใจเกยวกบตนเอง (Self Concept)

3. การก าหนดชวตของตนเอง (Self Determination)

4. การควบคมตนเองใหน าพฤตกรรมไปสผล (Self Efficacy)

5. การจดชวตของตนเองใหท างานเชงระบบ (Self Regulation)

6. การยอมรบนบถอตนเอง (Self Respect)

7. การเหนคณคาของตนเอง (Self Worth)

8. ความภมใจในคณคาของตนเอง (Self Esteem)

9. การตระหนกรตนเอง (Self Consciousness)

โครงสรางของความเปนตวตน และการรบร การเขาใจเกยวกบตนเอง(Self-Structure Self

Concept) เซอรทเซอร และสโตน ใหแนวคดวา โครงสรางความเปนตวเอง คอ การรบร และการเขาใจเกยวกบตนเองในแงมมตางๆ คอ

1. การรบรคณลกษณะเชงบคลกภาพของตนเอง เชน เปนคนเปดเผย กลาสความจรงเพยงใด

2. การรบรระดบความสามารถ และความถนดของตนเองในดานตางๆ เชน การใชภาษา คดค านวณ วเคราะหนามธรรม

3. ความคดเกยวกบตนเองในสวนทตองเกยวของสมพนธกบผอน เชน การไดรบการยอมรบนบถอจากกลมคนทเกยวของ

4. การเหนคณคาของตนเอง ในเชงคณภาพจตใจเชน เปนคนรบผดชอบ ขยนหมนเพยรพยายาม ซอสตย

217

5. การมเปาหมาย และอดมคตของการด าเนนชวต และในการท างาน เชน หนาทการงานทตองการ เปนการสรางครอบครวทพงปรารถนา

6. สวนผสม 5 ประการน ท าใหบคคลมความเชอมนในตนเองตางกน

ฮดจนส และคณะ เสนอขอคนพบวา ความเชอมนในตนเองเกดจากองคประกอบตางๆ ผสมกนคอ การตระหนกรตนเอง (Self-Consciousness) วามจดเดนจดดอยในดานใดบาง มเปาหมายของตนเองไปในทางใด มองเหนคณคาความมประโยชนของตนเอง (Self-Worth) ในดานใด เปนบคคลทยอมรบนบถอตนเอง (Self-Respect) วาเปนคนดมความสามารถท ากจกรรมตางๆไดส าเรจ ไมดถกตนเองไมมองตนเองในทางลบ ภมใจ มนใจในความคดความสามารถของตนเอง (Self Esteem) เพยงใด ผทมคณลกษณะตางๆ เหลานในทางบวกจะเปนผมความเชอมนในตนเองสง

เซคอรด และแบคแมน ใหความรความคดเกยวกบความเชอมนในตนเองของบคคลใดๆ วามองคประกอบ 3 ประการ คอ

1. สวนความรความคด (Cognitive) เปนสวนของเนอหาความเปนตวเอง คนมความเชอมนตนเองจะแสวงหาความรความสามารถในดานทตนถนด และเกดความมนใจวา การแสดงออกของตนเองจะมความถกตองเหมาะสม

2. สวนความรสก (Affective) เปนสวนประเมนตนเองจนเกดความรสกทด มเจตคตตอตนเองในทางบวก เหนคณคาจดเดนของตนเอง ยอมรบนบถอตนเอง

3. สวนพฤตกรรม (Behavior) ผมความเชอมนในตนเอง จะมแนวโนมการแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกบความรความสามารถ และสอดคลองกบการยอมรบในคณคาของตนเอง มความมนคงในการน าการปฏบตกจกรรมตางๆ อยางแนวแนเพอไปสเปาหมายทตองการ

แบนดรา กลาวถงการแสดงพฤตกรรมของผมความเชอมนในตนเอง ดงรปภาพท 11.1 ตอไปน

218

ภาพท 11. 1 การแสดงพฤตกรรมของผมความเชอมนในตนเอง

ทมา : (สมใจ ลกษณะ, 2552 : 149)

จากภาพท 11.1 เราสามารถยกตวอยางสถานการณบางอยาง เชน การประชมระดมสมองเพอคนหาวธทจะเพมผลผลตขององคการ บคคลจะพจารณาผลทตองการ คอ ผลตผลทตรงตอลกคา กอนท าพฤตกรรมแสดงความเหนบคคลจะทบทวนวา ควรแสดงความเหนเกยวกบอะไรบาง ทจะเปนทยอมรบวา จะน าไปสผล แตจะเลอกแสดงพฤตกรรม ออกความเหนทตนเองมนใจทสดวาจะไดผลดทสด นนคอ แมจะรวาการเพมผลตผลจะตองอาศยปจจยทางทรพยากร ความสามารถของทมผผลต ความคดใหมๆ ทควรไดจากการวจยตลาด

แตมผความเชอมนในตนเอง จะเลอกประเดนทตนเองถนด และมความรมากทสด เชน ถามพนฐานความรทางศลปะ กอาจเสนอความเหนเกยวกบการออกแบบการบรรจสนคาในกลอง เปนตน

แนวทางพฒนาความเชอมนในตนเอง บคคลจะมความเชอมนในตนเองสง ควรด าเนนการปรบเปลยนพฒนาเสรมสรางคณลกษณะของตนเองในดานตางๆ ทจะท าใหเกดความมนใจในการท างานแสดงออก และการปฏบตงาน

การพฒนาตนเองจะมทงสวนปรบปรงความคด ความเชอ เจตคต ไปในแนวทางทสรางความร ความสามารถ ในสาขาทตนสนใจและถนด เพอเปนฐานความมนใจในเนอหา ปรบเปลยนความคด ความเชอเกยวกบตนเอง ใหภมใจในคณคาความเกง ความดของตนปรบเปลยนแนวการปฏบตเชงแสดงออกทกลาตดสนใจ เดดเดยว มงมน พยายาม โดยจ ากดอปสรรคทางอารมณ ความรสก ทจะบนทอนความมนใจในตนเอง

บคคล พฤตกรรม ผลพฤตกรรม

พฤตกรรมทควรกระท า ผลพฤตกรรมทคาดหวง

219

โลวสตเทอร และโรเบรทสน เสนอสตรส าเรจของการสรางความเชอมนในตนเอง 7

ประการ คอ

1. สรางสถานะของการมก าลงอ านาจ และรปแบบของความส าเรจ ถาอยระหวางการหางาน กควรจดท าประวตสวนตวทแสดงการมก าลงอ านาจ ความสามารถทแตกตางไปจากผอน ถาอยระหวางปฏบตงาน มงานท าแลว กควรเพมพนก าลงอ านาจความสามารถโดยเพมพนความร ทกษะ ความสามารถตางๆ ในการท างาน อาจคนหารปแบบการท างานของบคคลทเราชนชมยกยองในความร ความสามารถในสาขาใดสาขาหนงทเราตองการจะเลยนแบบ ศกษาความคด และพฤตกรรมของเขาทน ามาซงความส าเรจแลวพยายามสรางความส าเรจดวยการปฏบตตามรปแบบตวอยางนน

2. จดการกบอารมณ ความรสก ใหพยายามเปลยนอารมณ ความรสกใหเปนความราเรง รสกวาจดดในตวเอง เชอมน เปดเผย ปรบเปลยนเกง กลาหาญคดสรางสรรคได คดนวตกรรมเปน และฉลาด ขอแนะน าคอ ใหนกภาพตนเองทเปนคนมนคงแขงแกรง เชอมนสง และย าเตอนตนเองดวยการก าหมดแนนทกครงทระลกวา เราคอคนทมความเชอมนสง มจดดจดแขงในตว ไมหวนวตก หรอเปนรองใคร

3. เปลยนความคดทมตอสงตางๆ มองในแงมมใหม ปกตคนเรามความรสกอยางไรตอสงตางๆ กขนกบวาเราใหความหมายตอสงนนอยางไร ถาเรามองสงทเกดขนกบตวเราวาไมยตธรรม เรากจะรสกไดรบเคราะหกรรม ตองสญเสยบางสง แตถาเรามองเหตการณนนวาเหมาะสม มเหตผลดแลว เรากจะมองเปนเรองปกตไมรสกเสยหายอะไร เชน บางคนมความคดวาการไมไดเลอนต าแหนงเปนการเสยหนา ควรหางานใหมท า แตคนบางคนอาจมความคดวา ตนเองคงดอยในการแสดงความสามารถและผลงาน จงไมไดเลอนต าแหนง กไมรสกสญเสยอะไร ตรงกนขามกลบคดวา เปนบทเรยนเพอการปรบปรงตวตอไป หลกการส าคญ คอ ใหมองสวนไดจากการสญเสย มองวาเราไดความรอะไร และชแนะการด าเนนชวตในตอนตอไปวาควรเปนอยางไร จงจะไมส าคญเสยเชนนนอก กกลายเปนความเชอมนในตนเองใหแขงแกรงขน

4. เรยนรตนแบบของความส าเรจ ศกษาความคด ความเชอ คานยม และพฤตกรรมของตนแบบของคนทมความเชอมนตนเอง คนทเปนผน า คนทมความส าเรจในชวต และน ามาใชแบบอยางของความคดการปฏบตของตนเอง

5. ก าหนดผลทตองการและแนะน ามายดถอ หลกการส าคญ คอ ใหตดสนใจก าหนดสงทเราม

6. ความปรารถนาตองการจะไดรบในการด าเนนชวตและในการประกอบอาชพ ควรเปนผลชเฉพาะไมกวางเกนไป การมงผลวาตองการมเงน มงานด มสงคมทด อาจกวางเกนไปในกรณตองการมเงน ควรก าหนดผลทตองการใหเฉพาะวา ตองการมความสามารถในการจดการเรอง

220

รายไดของตนเองใหดขนจะมประโยชนกวา และใชภาพเปาหมายทชดเจนนเปนทศทางของการปฏบตตน

7. มความมงมนไปสความส าเรจ นอกจากจะมเปาหมายผลความส าเรจทชดเจนแลว บคคลควรมความมงมนในตนเองทจะไปสความส าเรจใหได ผมความมงมนสง จะมความพยายามไปสเปาหมายโดยไมหวนเกรงตออปสรรคความมงมนจะเพมความแขงแกรงในความคด และการปฏบต

8. ทบทวนวธด าเนนการใหยดหยน ไปสเปาหมาย หลกการส าคญ คอ ประเมนความคด และการปฏบตท ไปส เปาหมาย พรอมทจะปรบปรงเปลยนวธการปฏบตใหเหมาะสมตามสภาพแวดลอมและเวลาทเปลยนไป เพอประสทธภาพของการปฏบตใหมากขน เมอบรรลเปาหมายหนงแลวควรมองเปาหมายตอไปทควรเดนทางไปใหถงเปนล าดบตอๆไปดวย

การเสรมสรางความเชอมนในตนเอง สมใจ ลกษณะ (2552 : 76) ไดเสนอแนะการสรางความเชอมนในตนเองดวยการปรบความเชอและพฤตกรรมของตนดงน

1. เชอวาตนเองมความร ความสามารถในเรองราวทตนเกยวของ 2. เชอวาตนเองจะแสดงพฤตกรรมในสถานการณนนๆไดถกตองแนนอน

3. เชอวาตนเองจะแสดงพฤตกรรมในสถานการณนนๆไดตรงกบความคาดหวงและมาตรฐานของผอนทอยรวมสถานการณ

4. กลาแสดงออกในสถานการณนนๆ

5. ยอมรบปฏกรยาทอาจจะไดรบจากบคคลตางๆ ในสถานการณนนทงปฏกรยาทเปนขอมลยอนกลบ ทเราพอใจและไมพอใจ และตอบโตดวยเหตผล หรอใชวธตอบวา ขอรบขอคดเหน และขอสงเกตไวดวยความขอบคณ

6. รกษาระดบความเดดเดยวมนคงในความคดของตน โดยไมเปลยนแปลงตามค าแนะน าของผอน หรอตามค าต าหนคดคานของผอน จะยกเหตผลยนกรานความคดเสมอ ยกเวนจะพบเหตผลหรอขอมลทดกวาจรง จงคอยรบความคดนนมาปรบปรงความคดของตนเอง

7. เพอใหเขาใจถงแนวการเสรมสรางความเชอมนในตนเอง โปรดพจารณากรณตวอยางตอไปน

อเนกท าหนาทเปนทปรกษาของบรษทฟอรจน บรษทประสบวกฤตทางเศรษฐกจจงตองการยกเลกวาจางอเนก ดวยเหตผลวาบรษทไมจ าเปนตองมทปรกษาทง ๆ ทในความเปนจรง อเนกไดชวยแกปญหาของบรษทเกยวกบบคลากร และปญหาทางธรกจไดอยางด ในชวงทผานมา

221

อเนกมพนฐานความรทางพฤตกรรมศาสตร จงงายตอการสงเกตบคคล และเหตการณรอบตวทมผลกระทบตออเนก อเนกมความไมพอใจในตวบคคลหลายคนในบรษทแตกระงบความโกรธ ความไมพอใจไปชวคราว โดยหนมาวเคราะหบคคล และเหตการณทเกยวของกบความลมเหลวในการท างานของอเนก รวมถงการวเคราะหตวเองวา มสงใดน ามาซงการลมเหลม

จากการวเคราะหอเนกพบวา บคคลรอบตวเขาทเกยวของกบการท างาน ตางกมจดดอยบางคนไมรวมมอ ไมมเหตผล ปดบงขอมล เพอประโยชนสวนตว เมอพจารณาตวเองกมนใจวาเปนคนท างาน โดยยดวตถประสงคเปนเปาหมาย มกระบวนการท างาน ท าหนาทอยางมระบบ อเนกจงระงบความโกรธ ความไมพอใจทตองออกจากงาน แมจะมคนอนระบวา อเนกไมมประโยชน ไมมความจ าเปนตอบรษท อเนกกเลอกทจะไมโกรธ เขาบอกตนเองวา ท าหนาทดทสดแลวไมมอะไรผดพลาดลมเหลว ไมยอมใหความคดของผอนมามอทธพลตอความรสกโกรธ หรอความรสกไมพอใจ ท าตวอยเหนอสถานการณ

จรยา เปนนกจตวทยาทคนเคยกบอเนก จรยาชใหอเนกเหนวา อเนกยงไมไดอยเหนอสถานการณ อยเหนอความโกรธเคอง อเนกเพยงแตเกบกดความรสกไมพอใจไวภายใน และหาเหตผลมาปลอบใจตวเอง สรางความรสกทด ตวเองไมผด ไมบกพรอง

จรยาแนะน าวา อเนกควรยอมรบความจรงดวยการปรบความคด ความรสก ความเชอ คานยม และพฤตกรรมของตนใหสอดคลองกน อเนกควรแสดงออกในสวนประกอบเหลานอยางจรงใจตอสงคมตอผอน ใจขณะเดยวกนกรบขอมลจากผอนวา เขามความคด ความรสกและพฤตกรรมอยางไรตออเนก อเนกมโอกาสรบขอมลทไดจากผอนมาพจารณา ประเมนความคด ความรสก ความเชอ และพฤตกรรมของตนเอง และปรบสวนประกอบเหลานของตนใหสอดคลองกนภายในตวเอง และใหสอดคลองกบการมความสมพนธอนดกบผอนไมใหเกดการเขาใจผดตอกน ไมขดแยงกน เมอเปนเชนน อเนกกไมจ าเปนตองเกบกดความรสก ตรงกนขาม อเนกสามารถแสดงอารมณอยางเปดเผย เปนธรรมชาต อเนกจะอยกบความเปนจรงไมลอยเหนอความจรง ไมหนความจรง ชวตการท างานจะมความราบรน ไมเกบความทกขไวในใจ มโอกาสคดรเรมสรางสรรค พฒนาความกาวหนาทางอาชพของตน และพฒนาองคการไดเตมท

การควบคมทางอารมณ อารมณเปนการใหขอมลขาวสารทางลบแกตวเอง เชน โกรธ หงดหงด ชงชง ฯลฯ ลวนเปนความรสกทบอนท าลายตวเอง เปนตวสะกดกนความสามารถทางปญญาทจะสรางสรรคสงทดงามใหกบชวต การหาทางออกเพอไมใหเปนทาสอารมณ ความรสกม 3 ขนตอน คอ

222

1. อยาเกบกด อยาปฏเสธ ในการมอารมณเกดขน ใหยอมรบวาม เชน “ฉนรสกโกรธแลวนะ” “ฉนรสกวาไมมใครชอบฉนเลยนะ”

2. แสดงออกทางกรยาทาทาง ทเคยแสดงออกในอดตเมอรสกวามอ านาจ มความส าเรจ เชน หมนตวบนเกาอใหหมนไปรอบๆ หรอลกขนยน โดยนกถงเมอครงทมความส าเรจ เชอมน กลาหาญ และรสกวาตนเองเกงเสยเหลอเกน ในขณะเดยวกน กใหรางกายรบรการมอารมณ และคดทจะแกปญหาทตนเหตของอารมณใหส าเรจใหจงได ถอวาเปนการทาทายทตองเอาชนะ

3. รบรการเกดอารมณ และลงมอปฏบต มงเอาชนะใหประสบความส าเรจ ดวยความเชอวา เรองแคนไมยากเคยเอาชนะเคยท าส าเรจมาแลว ไมเหลอบากวาแรง

การฝกฝนตนเองอยเสมอ

วธฝกฝนใหตนเองมความเชอมนในตนเอง มดงน

1. ตองรวาตนเองเปนทพงแหงตน และหมนชวยตนเองใหมากทสด คนทชอบรองขอใหคนอนชวย โดยไมยอมชวยตวเองยอมท าลายอนาคตของตวเอง หรอความกาวหนาของตนในทสด

2. ตองรจกนบถอตนเอง เชอมนในความสามารถของตน และไมดถกเหยยดหยามตนเอง

3. ตองฝกใหมความคดเหนเปนของตนเอง ไมตกเปนทาสความคดของผอน

4. อยาคดวา “ท าไมได” จงคดเสมอ “เราท าได” 5. พยายามเสรมสรางความคด ความรสก และลกษณะนสยประจ าตวทเปนทางบวก เชน

5.1 ไมเคยรสกสนหวง ทอแท จะตองมชองทางทเราท าไดสมหวงสกชองทางหนงแนๆ

5.2 ไมหวาดหวนตอความยากล าบาก ถอวาของยากคอของด เราตองมงมนไมวตกกงวลใดๆ คดไป ท าไป ปรบปรงไป จะส าเรจเองเชน ความพยายามอยทใด, ความส าเรจอยทนน เปนตน

5.3 จตใจกลาหาญ ไมทอถอย แมจะพบความไมส าเรจในบางเรอง ถอวาผดเปนคร เรยนรจากความผดพลาด

5.4 มความคดเชงระบบ คอ

(1) วเคราะหปญหา (2) คนหาสาเหตของปญหา (3) สรางทางเลอกเพอแกปญหาทสาเหต (4) ประเมนเลอกทางเลอกทดทสด (5) ลองใชทางเลอก

223

(6) ประเมนผลการแกปญหา คงทางเลอกถาแกปญหาได ถาทางเลอกนนแกปญหาไมไดกลองใชทางเลอกอนตอไปไมยอมลมเลกความตงใจแกปญหา

การพดบรรยายดวยความเชอมน

สถานการณทใชฝกความเชอมนในตนเองทด คอ การพดปาฐกถา หรอบรรยาย หรอรายงานตอบคคลจ านวนมากๆ ขอแนะน า คอ

1. จดล าดบเรองใหเปนเหตและผล ก าหนดสาระส าคญ ประเดนส าคญทคาดวาผฟงสนใจ

2. ใน 3 นาทแรก ไมควรใชอปกรณชวย แตควรเรมดวยค าคม ปญหาทาทายเพอเรยกรองความสนใจในตวผพด (ไมใชสนใจภาพบนจอ)

3. ถารสกเครยด จงผอนคลายดวยการเคลอนไหว ใชมอ หรอเปลยนอรยาบถจากนงเปนยน จากยนบนเวทเปนเดนหาผฟง

4. พดดวยการสบตาผฟงทงหลายไมใหพดโดยมองแผนขอความทบนทกไว 5. ใชตวอยางจากชวตจรง ประกอบการพดหรอใหผฟงชวยยกตวอยาง

6. ใหโอกาสผฟงแสดงความคดเหน

7. ไมแสดงอารมณไมพอใจ เมอผฟงมความคดเหนขดแยง หรอดหมนผบรรยายแตใชการยอมรบสทธของบคคลวา ยอมมความคดความเชอแตกตางกนได ควรกระตนใหผมความคดขดแยงแสดงเหตผล และแนวการน าไปใชในสถานการณจรงรวมถงใหผฟงคนอนแสดงความเหนโตตอบความเหนของบคคลนน

8. มอารมณขน ใชคตวา ถาผพดราเรง คนฟงกจะราเรงตาม ถาผพดรสกสนกสนานจะสนกตาม

9. ใชค าคม สาระส าคญทโดดเดน หรอบทกลอนทกนใจน ามากลาวในตอนทายเพอสรางความประทบใจ

การพดบรรยายเปนทกษะการสอสารทส าคญ การพฒนาตนเองใหมความสามารถในพฤตกรรมการพดบรรยาย คอ เปนกลวธหนงของการสรางความเชอมนหรอความใจฝกฝนตนเอง การพฒนาตนเองดานการพดบรรยายเปนผลสบเนองจากการส ารวจตนเองจนคนพบจดออนของตน การดอยความสามารถในดานการพดบรรยายจะท าใหเกดผลเสยแกผพดทจะไมไดรบการยอมรบศรทธาอยางสมบรณ ท าใหลดอทธพลของการสอสารโนมนาวใหผฟงเกดความรความเขาใจทชดเจนในขอมลขาวสาร ซงจะมผลกระทบตอประสทธภาพในการท างาน นอกจากนการพด

224

บรรยายทไมไดผลเตมท จะท าใหผพดเองลดความมนใจในตนเองลงไป การพฒนาการพดบรรยายอยางเชอมนในแนวทางทแนะน าน จะเปนประโยชนตอการพฒนาในดานการพดเปนอยางมาก

การเขยนดวยความเชอมน

การเขยนเปนทกษะการสอสารทส าคญอยางยง เพราะในขณะทการพดท าใหผฟงรบขอมลขาวสารทเรวและตรง แตการพดทมจดออนทผฟงอาจฟงไมทน หรอผฟงไมสามารถทบทวนการฟงซ าใหมใหเกดความเขาใจไดเพราะเวลาผานไปแลว ยกเวนจะมการบนทกเสยงเพอการทวนฟงซ าอก การเขยนจะเปนสอทผอานสามารถใชเวลาในการสงเคราะหทบทวนซ าไดอกหลายครง และขอเขยนจะเปนหลกฐานอางองทคอนขางถาวรในระยะยาว ดงนนการเขยนทไมเหมาะสมจงอาจเปนผลเสยได

ตวอยางของผลเสยของการเขยนไมเหมาะสม

1. การถายทอดขาวสารจากผเขยนไปสผอานไมไดผลสมบรณ 2. ลดความรความเขาใจทแมนตรง ครบถวน ชดเจน ทควรบงเกดกบผอาน

3. ท าใหไมสามารถบรรลผลตามวตถประสงคของการสงขาวสาร เชน วตถประสงคในการใหความรความคดใหมๆ วตถประสงคในการสรางความรวมมอในการด าเนนงาน วตถประสงคในการรายงานผลการด าเนนงาน เปนตน

4. ถาเปนการเขยนเพอโฆษณาประชาสมพนธหรอจงใจลกคา การเขยนทดอยคณภาพเปนอปสรรคของการไดผลของการโฆษณาจงใจ ท าใหลดประสทธภาพและประสทธผลขององคการลง

ขอบกพรองของการเขยนอาจเกดจากสาเหตตางๆ ดงน 1. ขาดทกษะในการใชภาษา ในการเลอกใชค า ประโยค ส านวน การล าดบเรอง และการ

จดวางกรอบต าแหนงของตวอกษร

2. ขาดความร ขาดขอมล ขาดหลกฐานอางองทจะน ามาใชในการเขยน ท าใหขาดความสมบรณเนอหาสาระในสงทเขยน

3. ขาดความสามารถในการเขยนอยางสรางสรรค ซงในการเขยนอยางสรางสรรคจงจ าเปนตองมองคประกอบส าคญ คอ

4. มจดมงหมายของการสอสารชดเจน

4.1 มขอมลสาระความรความคดหลกฐานอางองประกอบสมบรณ 4.2 จดล าดบประเดนส าคญทตองการจะเสนอความคด สาระความร เนอเรองและ

ใจความส าคญ

225

4.3 เลอกสรรภาษาในการใชค า ประโยค ส านวนการเขยนทถกตองตามหลกภาษา

4.4 ใชค าอธบายขยายความ อางเหตผลหรอหลกฐานอางอง เพมความส าคญของประเดนน าเสนอ

แนวการพฒนาความสามารถในการเขยนเพอเพมความมนใจ มการแบงเปนระดบความสามารถในการเขยนจากต าไปหาสงดงน

ระดบท 1 เขยนตามแบบทก าหนดได เขยนขอความสนๆ ตอบค าถามได

ระดบท 2 จากตวอยางรปแบบการเขยนทก าหนด ผเขยนสามารถเขยนขยายความ เพมตวอยาง มความหลากหลายในการใชค า แตเนอเรองทเขยนยงอยในขอบเขตตามตวอยาง

ระดบท 3 เมอก าหนดหวขอเรองให ผเขยนสามารถเขยนอยางเปนล าดบ มใจความส าคญชดเจน แตมการขยายความ อธบายอยางกวางขวาง

ระดบท 4 เขยนโดยค านงถงผอาน ปรบเปลยนค า ประโยค ส านวนใหสอดคลองกบผอาน ท าใหผอานไดรบขาวสารไดอยางเขาใจชดเจน

ระดบท 5 สามารถเขยนไดอยางสรางสรรค มการใชค า ประโยค และส านวนทสละสลวยโนมนาวใหผอานเกดอารมณคลอยตาม เหนจรงตามขอเขยน ผอานใหการยอมรบความรความคด ใหความเชอถอสง

การเขยนเพอใหเกดความมนใจ เปนทงศาสตรและศลปะ การเขยนเปนศาสตรทตองยดกฎเกณฑ และหลกภาษาอยางเครงครด เพอใหการใชค าและการสรางประโยคถกตองตามมาตรฐานของภาษา การเขยนเปนศลปะในลกษณะทผเขยนควรเลอกค า ประโยค ส านวน ลลาการน าเสนอ การยกตวอยางประกอบใหเหมาะสมกบความมงหมายของการเขยน ใหสอดคลองกบพนฐานความรของผอาน และใหสนองเจตนารมณเพอกระตนใหเกดความตระหนกในปญหาความจ าเปน เจตนารมณเพอใหเกดการตนเตนเราใจไปกบเหตการณหรอเรองราวตางๆทน าเสนอ หรอเจตนารมณเพอจงใจใหเกดความเชอคลอยตามเหนดวยกบผเขยน

วธการพฒนาความสามารถในการเขยนดวยความเชอมน ควรด าเนนการดงน 1. มความรเรองทจะเขยนแทจรง พฒนาโดยการศกษาคนควาหาขอมลใหสมบรณกอน

เขยนจากแหลงขอมลตางๆ เชน หนงสออางอง ต ารา บทความ ผลการวจย เอกสารความรตางๆ การสบคนจากระบบอนเตอรเนต เปนตน

2. ศกษารปแบบตวอยางการเขยนทประสบความส าเรจโดยนกเขยนมออาชพรวบรวมเทคนคการใชค า การสรางประโยค ลลาส านวนการเขยน และเลยนแบบตวอยางทดผสมกบการคดรเรมของตนเอง

226

3. ท าตนรางของขอเขยน ทบทวนเพอการปรบปรงรวมถงน าตนรางใหผรอบรทางภาษาหรอผเชยวชาญทางการเขยนไดชวยตรวจสอบแนะน าการปรบปรงแกไขกอนท าขอเขยนสดทายกจะน าไปใชประโยชน

4. เมอเผยแพรขอเขยนไปแลวควรรบฟงความคดเหนของผอานวาเขาเกดความเขาใจตรงกบวตถประสงคหรอไม มความพอใจในขอเขยนหรอไม มขอแนะน าสงบกพรองทควรปรบปรงประการใด เพอน ามาเปนขอมลปรบปรงการเขยนในครงตอไป

5. ควรช านาญในการเขยนจะเกดขนจากการเขยนเปนประจ า นนคอ ถาปฏบตในการเขยนบอยๆ และใชกระบวนการ 4 ขอขางตน จะเปนวธพฒนาตนเองใหมความสามารถในการเขยนดวยความมนใจยงขน

บทสรป

ความเชอมนในตนเอง เปนคณสมบตทส าคญดานหนงของบคคลทด าเนนชวตปฏบตกจการงานอยางมประสทธภาพ บคคลทมความเชอมนในตนเอง จะฉลาดในการคนหาจดเดนของตนเองน ามาเปนจดทยอมรบนบถอ ภมใจในคณคาของงาน เปนผทด าเนนชวตอยางมเปาหมาย มความมงมนเดดเดยวในการพยายามด าเนนชวต ท ากจกรรม เพอใหบรรลเปาหมายโดยไมทอถอยหวาดเกรง วตกกงวลตอปญหาอปสรรค เปนผทมทศนะทางบวกตอตนเอง และตอโลกภายนอกในลกษณะทเชอวาตนเองท าได ปจจยจากสงแวดลอมพรอมจะเอออ านวย ถาจะฉลาดสงเกต คดคน แสวงหา พลกวกฤตใหเปนโอกาส เรยนรจากความผดพลาด บกพรอง ลมเหลว และลกขนสใหมอยางมความหวง ลกษณะจตใจทส าคญประการหนงของผทมความเชอมนในตนเอง คอ มจตใจกลาแขง กลาคด กลาท า กลาแสดงออก กลาแสดงความแตกตาง กลาโตแยงในสงทถกตอง เหมาะสมดงามเปนคณประโยชน

ความเชอมนในตนเอง เปนคณลกษณะของผน า ผประสบความสข ความส าเรจในชวต เปนคณลกษณะของบคคลทหมคณะและสงคมตองการ และนบเปนปจจยส าคญประการหนงของประสทธภาพประสทธผลขององคการ

นกคด นกทฤษฎไดคนหาหลกการส าคญของการพฒนาบคคลใหมความเชอมนในตนเอง ไดขอสรปทสอดคลองกนวา เปนเรองของความคด ความเชอ ความรสกของบคคลทมการรบร และเขาใจเกยวกบตนเองทางบวก การยอมรบนบถอเหนความมคาของตนเอง การเปนผก าหนดวถชวตของตนเอง พงตนเอง มงมนไปสความส าเรจของเปาหมายทจดวางไวอยางเหมาะสม จากเปาหมายพนฐานไปสเปาหมายใดแลว กมงสเปาหมายระดบสงขนตอไปไมมทสนสด

227

ความเชอมนในตนเอง มใชสงทตดตวมาแตก าเนด แตพฒนาใหเกดขนไดจากการเรยนรโดยตนเอง อาศยแบบอยาง คนตนแบบ มไดเกดขนในสญญากาศ ประดจกบการจบเสอมอเปลา องคประกอบส าคญทตองพฒนาใหเกดขนกบตนเอง ไดแกองคประกอบตอไปน

1. องคประกอบดานความร ความสามารถทสอดคลองกบความสนใจ ความถนดและหนาทการงานของตนเปนสวนเนอหาทจะเปนพนฐานของการแสดงออกอยางมนใจ

2. องคประกอบดานความคด มความคดเปนระบบ ใชกระบวนการคดอยางมเหตผล ชวยใหการแสดงความคดมความเปนไปได และมชองทางส าเรจ

3. องคประกอบดานความรสก เจตคต และทศนะทมตอโลก ฝกใหยอมรบนบถอความมคาของตนเอง มทศนะทางบวก เหนชองทางท าใหส าเรจ เมอลงมอท าสงใดมทศนะวาตองส าเรจ

4. องคประกอบทางดานลกษณะนสย ทตองปรบเปลยนใหเปนผทมความเขมแขง เดดขาด มงมนเพยรพยายาม กลาเสยง กลาคด กลาท า ไมขลาดกลว ไมวตกกงกลจนเกดเหต รวมถงฝกการน าตนเอง พงตนเอง

5. องคประกอบทางพฤตกรรมแสดงออกในสถานการณตางๆ ท ใ ชปจจยจากองคประกอบ 4 ประการขางตน ท าใหแสดงออกอยางเปดเผย แสดงออกอยางมนใจในผลทจะไดรบ

การพฒนาความเชอมนในตนเอง เปนกระบวนการทใชเวลาสรางสม บคคลหลายคนอยในสงแวดลอมทตองพงตนเองคดเอง ท าเอง แกปญหาเอง ตงแตวยเดก จะไดเปรยบกวาบคคลทถกอบรมเลยงดใหพงพาผอน แตอยางไรกตาม การปรบเปลยนความคด ความรสก และพฤตกรรมตามแนวทางพฒนาตนเองดงกลาว ถาไดฝกฝนปฏบตอยางตอเนองจรงจง กจะพบความส าเรจของการมความเชอมนในตนเองได

228

แบบฝกหด

ขอ 1 ผมความเชอมนในตนเอง ตางจากผขาดความเชอมนในตนเองในสงใดบาง

ขอ 2 เพราะเหตใด สงคมจงนยมยกยองผมความเชอมนในตนเอง

ขอ 3 ถาทานมเวลาสมภาษณบคคลทสมครเขาท างาน และทานมเวลาตงค าถามเพยง 3

ค าถาม ทานจะถามวาอยางไร และมแนวทางใหคะแนนอยางไร เพอตดสนผมความเชอมนในตนเอง

ขอ 4 จากแนวคดของแบนดรา จงกลาวถงแนวการน ามาใชเพอปรบพฤตกรรมบคคลใหมความเชอมนในตนเองเพมขน

ขอ 5 จงกลาวถง แนวทางการพฒนาความเชอมนในตนเอง ในลกษณะการปรบเปลยนความคด ความเชอมนในตนเอง

ขอ 6 จงกลาวถง แนวทางการพฒนาความเชอมนในตนเอง ในลกษณะการปรบเปลยนความรสกของตนเอง

ขอ 7 บคคลทตองการเสแสรงแสดงตนวามความเชอมนในตนเองสง เขาจะมกรยาทาทาง ทงการพด และการปฏบตตนอยางไร สรางภาพใหคนเชอถอ

229

เอกสารอางอง

กนตนา เพมผล. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ สถาบนราชภฏสวนดสต, 2546.

จตตมา อครธตพงศ. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน, กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2556. นฤมล สนสวสด. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : ส านกพมพวนทพย

,2549. สมต อาชวนจกล. การพฒนาตนเอง. กรงเทพฯ : ดอกหญา,2533.

สมใจ ลกษณะ. การพฒนาประสทธภาพการท างาน. กรงเทพฯ : คณะวทยาการจดการ

วทยาลยครสวนสนนททา, 2552.

Bandura, Albert. Social Learning Theory. New Jersey : Prentice – Hall, Inc., 1997.

Hudgins, Bryce B. and Others. Educational Psychology. llinois : F.E. Peacock

Publishers, Inc., 1983

Lowstuter, Clyde C. and Robertson, David P. In Search of the Perfect Job.

New York : McGraw – Hill, Inc., 1992

Secord, Panal F. and Backman, Cart W. Social Psychology. 2 ed

Tokyo : McGraw – Hill Kogakusha, Ltd., 1974

Shertzer, Bruce and Stone, Shelley C. Fundamentals of Guidance. 3 ed

Boston : Houghton Mifflin Company, 1976

231

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 12

การพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพ

เนอหาประจ าบท

1. การพฒนาองคการ

2. สาเหตความจ าเปนของการพฒนาองคการ

3. วตถประสงคเปาหมายของการพฒนาองคการ

4. ขนตอนการพฒนาประสทธภาพขององคการ

5. รปแบบของปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการ

6. การประเมนองคการเพอศกษาปจจยในการพฒนาองคการ

7. การวเคราะหปจจยทควบคมไดและควบคมไมได 8. การพฒนาปจจยทควบคมไดในการพฒนาองคการการพฒนาองคการ

9. บทสรป

10. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของการพฒนาองคการ

2. ทราบถงสาเหตความจ าเปนของการพฒนาองคการ

3. ทราบถงวตถประสงคเปาหมายของการพฒนาองคการ

4. สามารถน าขนตอนการพฒนาประสทธภาพขององคการ และรปแบบของปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพในการพฒนาองคการไปใชได

5. สามารถประเมนองคการเพอศกษาปจจยในการพฒนาองคการ

6. สามารถวเคราะหปจจยทควบคมไดและควบคมไมได และการพฒนาปจจยทควบคมไดในการพฒนาองคการ

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

232

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

233

บทท 12

การพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพ

การพฒนาประสทธภาพในการท างานจะประสบผลส าเรจเปนทนาพอใจ จ าเปนตองอาศยการปรบเปลยนพฒนาองคการ และสงเสรมการพฒนาตนของบคลากรในองคการ จากความร ความคด หลกการ และแนวปฏบตตงแตตน แสดงใหเหนภาพสวนประกอบตางๆ ของปจจยทสงเสรมการพฒนาประสทธภาพของบคคลในการท างาน เมอน าสวนประกอบตางๆ มาสรางภาพรวมเปนการสรป จะชวยเพมความรความสามารถในการวางแผนด าเนนการทงระดบองคการ และระดบบคคลใหน าไปสการปฏบตชดเจนยงขน ซงองคจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดจะขนกบประสทธภาพของคนและองคการ นนคอในองคการหนงๆ การพฒนาประสทธภาพในการท างานของคนและองคการจะตองด าเนนไปพรอมกน

การพฒนาองคการ

การพฒนาองคการ คอ การวางแผนและควบคมใหมการเปลยนแปลงไปในทศทางทพงปรารถนา (Veochio, 1988 : 509)

การพฒนาองคการ คอ การน าความรจากพฤตกรรมศาสตร มาใชในความพยายามระยะยาวเพอปรบปรงความสามารถขององคการในการตอสเอาชนะในทนการตอตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมภายนอกองคการในการแกปญหา (Bowditch and Buono, 1990: 508)

การพฒนาองคการ เปนความพยายามจากผบรหารระดบสงขององคการทการวางแผนจดการกบทกระบบทกสวนในองคการ เพอจะเพมพนประสทธภาพและสขลกษณะขององคการ (Organization Health) โดยการน าความรจากพฤตกรรมศาสตรมาจดเปนวธการสรางเสรม

(Intervention) มงตอการปรบปรงกระบวนการขององคการ (Beckhard, 1969 : 9)

การพฒนาองคการ เปนกระบวนการสรางการสรางความเปลยนแปลงในองคการโดยการเปลยนแปลงทสมาชกขององคการ เทคโนโลยทน ามาใชในองคการ และสวนประกอบทงหมดขององคการ (Certo, 2000 : 286)

234

สงทควรเอาใจใสเปนพเศษของการพฒนาองคการ คอ

(1) ใชการจดการแบบใหมทนสมย

(2) ใชกระบวนการพฒนาททกฝายมสวนเกยวของ

(3) มผท าหนาทสรางความเปลยนแปลง (Change Agent) หรอผกอใหเกดการเปลยนแปลง (Catalyst)

(4) มงไปทปรบปรงความสามารถในการแกปญหา (5) มงปรบเปลยนกระบวนการด าเนนงานในองคการใหมกระบวนการใหมๆ

การพฒนาองคการ คอ กระบวนการทวางแผนและจดการอยางมระบบระเบยบมงใหเกดการเปลยนแปลงในวฒนธรรมและระบบการปฏบตตางๆ ในองคการดวยความมงหมายทจะเพมพนประสทธผลขององคการในการแกไขปญหา และบรรลวตถประสงคขององคการไดอยางสมบรณ

กบสนและคณะ (Gibson and Others, 1998 : 695) อธบายลกษณะของการพฒนาองคการจะตองประกอบดวยสงตอไปน

1. เปนการวางแผนทมความตอเนองระยะยาว

2. เปนกระบวนการแกไขปญหา

3. สะทอนวธการเชงระบบ

4. เปนเรองของการลงมอปฏบตจรง

5. จ าเปนตองมผประสานการเปลยนแปลง เพออ านวยความสะดวกในการด าเนนงาน ซงอาจมหลายคน

6. เกยวของกบหลกการเรยนร เชนการอบรม การใหมการศกษาเพมเตม

โดยสรปการพฒนาองคการเปนกระบวนการปรบปรงเปลยนแปลงความคดความรสก และการปฏบตของผเกยวของกบองคการทกฝาย โดยใชวธทเปนระบบระเบยบของการวเคราะหปญหา วางแผนแกปญหา ประสานงาน ก ากบ ตดตามและแกไขปญหาและประเมนผลการแกไขปญหามงสการเพมประสทธภาพและประสทธผลขององคการ

สาเหตความจ าเปนของการพฒนาองคการ

องคการสมควรไดรบการพฒนาเปลยนแปลงอยเสมอ สาเหตทท าใหเกดความจ าเปนของการพฒนาองคการ มดงตอไปน

235

1. การเปลยนแปลงตามวงจรชวตองคการ สชาดา รงสนนท (2543 : 201-203) ไดกลาวถงวงจรชวต (Life Cycle) ขององคการทวๆไป 5 ชวงคอ

ภาพท 12 1 แสดงการเปลยนแปลงตามวงจรชวตองคการ

จากภาพท 12.1 แสดงการเปลยนแปลงตามวงจรชวตองคการ 5 ชวง สามารถอธบายแตละชวงไดดงน

1.1 ชวงการเกด องคการจะมขนาดเลก ไมซบซอน ไมเปนทางการ กระฉบกระเฉง ยดหยน เพอการคงอยและเขมแขงตอไป

1.2 ชวงการเตบโต องคการกาวหนา มประสบการณความส าเรจ เรมปรากฏโครงสรางทเปนทางการ มความช านาญงานบางจดและมความขยายการใชทรพยากร

1.3 ชวงเขมแขง องคการขยายตวและลดระดบการเตบโต โครงสรางเปนทางการชดเจนขนกระบวนการตดสนใจจะชาลงตามสายงานการบงคบบญชา

1.4 ชวงการเปลยนแปลง องคการเตบโตอยางรวดเรวละมขนาดใหญขน ซบซอนขน จะมการขยายตวของกจการ ขยายตลาด แบงแยกงาน

1.5 ชวงตกต า องคการพบความเสอมถอย ตลาดลง ผลตผลลาสมย หยดเจรญเตบโต ไมมความคดใหม ไมตอบสนองลกคา กระบวนการตดสนใจลาชา โครงสรางปรบเปลยนยากเพราะเปนโครงสรางทางการ

ชวงการเกด

ชวงการเตบโต

ชวงเขมแขง

ชวงการเปลยนแปลง

ชวงตกต า

236

จากแนวคดเรองวงจรชวตขององคการ จะพบวาองคการทงหลายจะมการเคลอนไหวเปลยนแปลงระบบยอยภายในอยตลอดเวลาตามล าดบวงจรชวต ตงแตชวงเกดไปจนถงชวงตกต าการพฒนาองคการเพอใหมการเปลยนแปลงทเหมาะสมในแตละชวงของวงจรชวตจงเปนสวนใหมในองคประกอบยอยๆขององคการ ไมวาจะเปนโครงสราง การออกแบบการท างาน การจดหาบคลากร การมอบงาน การบรหารจดการในทกดาน ตางกมความส าคญทงสนในแตละชวงของวงจรชวต

2. อทธพลของปจจยสงแวดลอม

องคการเปนสวนหนงของสงคม องคการจงตกอยภายใตอทธพลของสภาพแวดลอมขององคการซงมอทธพลท าใหองคการไดรบผลกระทบไปดวย ปจจยสงแวดลอมทมอทธพลตอองคการ ไดแก สภาพเศรษฐกจการเมองสงคม วฒนธรรมและเทคโนโลย

2.1 ปจจยจากเศรษฐกจ

สภาพเศรษฐกจของประเทศไทยและของโลกมการเปลยนแปลงทมผลกระทบตอองคการอยางมาก เศรษฐกจในประเทศไทยในบางชวงทเจรญเตบโตในอตราทสงจะเกดสภาพคลองของการบรโภคสนคาตางๆไดมาก การเพมผลตภณฑและการแขงขนชวงชงทางการตลาดจะท าใหองคการตองเรงพฒนาปรบเปลยนขบวนการผลตซงกระทบถงการพฒนาองคประกอบตางๆขององคการ โดยเฉพาะการพฒนาคนใหมประสทธภาพทางการท างานใหกาวหนาตอสภาพแวดลอม เมอใดสภาพแวดลอมเศรษฐกจของประเทศตกต า คนขาดก าลงการซอ องคการจะตองปรบเปลยนกลยทธใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจ เมอปรมาณการขายลดลง การปรบเปลยนใหองคการอยรอดกอาจกระทบถงการลดตนทนดวยการลดจ านวนบคลากรปรบใหบคลากร 1 คน ท างานรบผดชอบงานไดหลายดาน และท างานเพมประสทธภาพใหมาก

นอกจากนนสภาพเศรษฐกจของโลก จะมงสระบบการคาเสร แตละประเทศมการแขงขนกนทจะเสนอสนคาผลตภณฑใหม ราคาถก คณภาพสง มการซอขายแลกเปลยนกนมากขน ทกประเทศตางมงแสวงหาตลาดการคา หาจดยนของตวเอง การแขงขนทวความรนแรง องคการทเกยวของกบธรกจระหวางประเทศจงหนไมพนทจะตองปรบเปลยนองคการปรบปรงกลยทธ หาวธเพมคณภาพเพอการอยรอดและความเจรญเตบโตตอไป

2.2 ปจจยสภาพสงคมและวฒนธรรม

สภาพสงคมยคใหม ครอบครวบางสวนไมอบอนและลมสลาย ชมชนไมเขมแขงพงตนเองไมได บคคลดอยดานคณธรรมจรยธรรม มปญหายาเสพตด อาชญากรรมและปญหาสงแวดลอม วฒนธรรมอนดงามถกท าลายจนขาดเอกลกษณความเปนชาตไทย บคคลขาดความรก

237

สามคค ปญหาสงคมและวฒนธรรมมผลกระทบตอองคการในแงสงคมของคนท างานและวฒนธรรมในการท างานโดยจะมอทธพลตอความคด ความเชอ ความรสก เจตคต คานยม และพฤตกรรมการปฏบตตนของบคคล ดงนนสภาพสงคมและวฒนธรรมจงเปนสาเหตหนงทท าใหตองมการพฒนาองคการ

2.3 ปจจยทางเทคโนโลย

เทคโนโลยจะเกยวของกบการสอสารการจดท าระบบขอมลขาวสาร การออกแบบผลตภณฑ การควบคมกระบวนการผลต การใชอปกรณเครองมอทนสมย การเชอมโยงเครอขายธรกจการคา การตดตอดวยเทคโนโลยสารสนเทศใหมๆ การเปลยนแปลงความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยจะมผลกระทบอยางมากตอการพฒนาองคการในดานเทคโนโลย

3. การดอยประสทธภาพขององคการ

องคการภาครฐและเอกชนประสบปญหาคลายคลงกนทองคการดอยประสทธภาพในการสรางผลผลตและบรการใหสมบรณครบถวนตามวตถประสงคและพนธกจขององคการทจะรบผดชอบตอการด าเนนงานขององคการ

การขาดประสทธภาพในการท างานทงระดบบคคลและระดบหนวยงานจะเปนทสงเกตพบโดยทวไป การใชทรพยากรไมคมคาเกดการสญเปลา การใชเวลา ใชคนและใชงบประมาณทมากเกนความจ าเปน มผลกระทบถงตนทนและการลงทนทสงท าใหผลลพธทไดรบมมลคาทนอยลงเมอเปรยบเทยบอตราสวนกบการลงทน ซงเมอวเคราะหสาเหตของปญหาจะพบขอบกพรองทงโครงสรางองคการ นโยบาย การบรหารบคลากร การใชเทคโนโลย การควบคม คณภาพการผลต และปญหาคณภาพบคลากรเปนทมาของการดอยประสทธภาพทงประสทธผลของบคคลและองคการ

จงเปนความจ าเปนทองคการจะตองมการพฒนาปรบเปลยนในทกสวนประกอบขององคการเพอแกปญหาการขาดประสทธภาพ และเพมระดบประสทธภาพของบคคลและองคการ

วตถประสงคเปาหมายของการพฒนาองคการ

การพฒนาองคการเปนกระบวนการปรบปรงเปลยนแปลงทกสวนประกอบภายในองคการ ซงครอบคลมถงนโยบายโครงสรางองคการ บคลากร การบรหารจดการ ฯลฯ วตถประสงคของการพฒนาองคการและเปาหมายของการพฒนาองคการ มดงน

238

1. พฒนาองคการเพอการอยรอด

วตถประสงคของการพฒนาองคการขอมลนมจดเนนไปทการปรบเปลยนภายในองคการเพอใหกจการด าเนนงานตางๆ น าไปสผลทท าใหองคการหลดพนจากสภาพความตกต า พนจากสภาพการเสอมถอยของผลผลตหรอการบรการทเปนพนธกจส าคญ มเปาหมายไปทการเพมความสามารถในการผลต ทไดรบการยอมรบและการตอนรบจากลกคา สามารถเอาชนะคแขงขนทางธรกจ เพมสวนแบงการตลาด ท าใหบงเกดรายไดและผลก าไรทจะท าใหองคการมความยงยนไมตองเลกลมกจการ การพฒนาองคการเพอใหบรรลผลตามเปาหมายนจ าเปนตองล าดบการพฒนาปรบเปลยนหลายดานในสวนประกอบขององคการทกสวนทพบวาไมเหมาะสมทงดานนโยบาย ดานบคลากร ดานเทคโนโลย และดานการบรหารจดการ

2. พฒนาองคการเพอสอดคลองกบการเปลยนแปลงในสงคม

วตถประสงคของการพฒนาองคการในขอนมจดเนนไปทการปรบเปลยนใหกาวทนตอการเปลยนแปลงในสงคม เพราะสงคมสงแวดลอมองคการจะมการเปลยนแปลงอยเสมอ เชน การเปลยนแปลงทางดานองคกระบวนการบรหาร การเปลยนแปลงในตลาดสนคา การเปลยนแปลงในความสนใจและความตองการของลกคา และการเปลยนแปลงในการผลตและการบรการขององคการคแขง ในสภาพเชนน ถาองคการไมมการปรบปรงพฒนาตนในขณะทองคการอนมการพฒนากาวหนา องคการทไมมการปรบปรงพฒนาจะเปนการทลาหลงไปโดยอตโนมต เปาหมายของผลส าเรจในการพฒนาองคการในประเดนนมงไปทมความทนสมยกาวหนาตอความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยและโลกของการผลตการบรการ ใหองคการสามารถสรางผลตผลทสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคม

3. พฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพ

วตถประสงคของการพฒนาองคการในขอนเนนไปทการมงมนแกปญหาการดอยประสทธภาพขององคการและมงตอการพฒนาประสทธภาพขององคการใหเพมขน เปนทนาพอใจปญหาการดอยประสทธภาพมกจะมสาเหตมาจากสองสวนคอ สวนแรก บคคลดอยประสทธภาพในการท างานและสวนทสอง มาจากองคการโดยรวมดอยประสทธภาพ เปาหมายของความส าเรจตามวตถประสงคดงขอน คอ การพฒนาประสทธภาพของบคคลในองคการและพฒนาประสทธภาพขององคการ

239

ขนตอนการพฒนาประสทธภาพขององคการ

การพฒนาของประสทธภาพในขององคการ จดเปนเรองเฉพาะทมความส าคญมาก เพราะองคการทมประสทธภาพจะเปนศกยภาพทชวยเสรมสรางผลตผลตามพนธกจตางๆ ใหบงเกดผลสงสดจดเปนกลไกของการแกปญหา ความตกต าเสอมถอยขององคการ เปนกลไกชวยน าองคการไปสความเจรญกาวหนา สามารถเอาชนะคแขงในตลาด และปรบเปลยนไดกาวทนตอเหตการณเปลยนแปลงของเทคโนโลย

การพฒนาโครงการตงแตมประสทธภาพควรใชขนตอนส าคญ คอ

1. ศกษารปแบบ (Model) ของปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการ

2. ประเมนองคการเพอศกษาปจจยเพอการพฒนา ศกษาขอมลเกยวกบปญหาและสาเหตของปญหาขององคการทแสดงของจดออนดอยของปจจยตางๆ

3. วเคราะหปจจยทควบคมได และปจจยทควบคมไมไดทจะใชพฒนาองคการ

4. พฒนาปจจยทควบคมไดในการพฒนาองคการ

5. การพฒนาประสทธภาพตามขนตอนทง 4 ขนตอนดงกลาว ซงจะกลาวถงสาระส าคญดงตอไปน

รปแบบของปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการ

1. รปแบบของเซอรโต

เซอรโต (Certo, 2000 : 282-286) ไดเสนอรปแบบของประสทธภาพองคการวาประกอบดวยปจจยองคประกอบดงภาพดงนตอไปน

240

ภาพท 12.1 ปจจยองคประกอบประสทธภาพจากแนวคดของเซอรโต

จากรปแบบของปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการตามแนวคดของเซอรโตมงไปทปจจย 3 องคประกอบ คอ

1.1 ปจจยองคประกอบโครงสรางขององคการ

องคการจะมประสทธภาพเพยงใดขนอยกบลกษณะโครงสราง (Structural Factors)

ทเหมาะสมขององคการ ปจจยดานโครงสรางจะเกยวของกบปจจยยอยๆ ทส าคญหลายประการเชน

1.1.1 ปจจยดานการบรหารทครอบคลมของการจดโครงสรางของงาน การจดสายงานการบงคบบญชา การจดกลมงาน การจดความส าพนธระหวางกลมงาน การวางแผน การสงงาน การควบคมปฏบต การจดทรพยากร งบประมาณ การเงน การตดตามก ากบดแลปฏบตงานและการประเมนผลการปฏบตงาน

1.1.2 ปจจยดานนโยบายทครอบคลมถงการจดวสยทศน (Vision)การก าหนดพนธกจ (Mission) ทสอดคลองกบวสยทศน การก าหนดวตถประสงคและเปาหมายขององคการทงระยะสนและระยะยาว การก าหนดมาตรฐานของการปฏบตและการด าเนนงาน

การพฒนาประสทธภาพขององคการจะไดผล เพยงใด จ าเปนตองอาศยความสามารถขององคการจะควบคมการปฏบต และการปรบเปลยนการบรหารและก าหนดนโยบายไดดเพยงใด

1.2 ปจจยองคประกอบของคนปจจยองคประกอบดานบคคล (People Factors)

ประสทธ

ภาพองคการ

241

จดวาเปนปจจยทส าคญ ทสด เพราะบคคลคอ หมคณะของการรวมตวรวมกนเปนองคการ มวตถประสงครวมกนมบทบาทหนาทปฏบตงานด าเนนงานตางๆ สมพนธกนเพอใหบรรลวตถประสงค ดงนนบคคลรวมถงผบรหาร ผจดการองคการ บคลากรทมต าแหนงหนาทการงานตางๆ ตามโครงสรางงานในองคการครอบคลมถงบคคลผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง ผบรหารระดบลางและบคคลระดบปฏบตงานทงหมด

ประสทธภาพขององคการขนกบลกษณะและคณสมบตทพงปรารถนาของบคคลทงปวง เปนคณลกษณะทครอบคลมดานตางๆเชน

1.2.1 จ านวนบคลากรในแตละกลมงาน

1.2.2 ความรความสามารถพนฐาน

1.2.3 ความรความสามารถทเกยวของกบงานในหนาท 1.2.4 ความเปนผน า และทกษะในการน า

1.2.5 ทกษะทางการสอสาร

1.2.6 ทกษะในการใชเทคโนโลย 1.2.7 ทกษะทางการบรหารจดการ

1.2.8 เจตคต คานยมทพงปรารถนา

1.2.9 ความสามารถในการพฒนาตน พฒนางาน และการปรบเปลยนใหสอดคลองกบนโยบายและแผนการด าเนนงาน

การพฒนาประสทธภาพขององคการจ าเปนจะตองพฒนาปจจยดานบคคลเปนเรองใหญ โดยมงเนนคณสมบตหรอคณลกษณะทพงปรารถนา

1.3 ปจจยองคประกอบเทคโนโลย

ปจจบนเทคโนโลยมความส าคญในฐานะทเปนปจจยทมอทธพลตอการออกแบบผลตภณฑ การออกแบบการบรการ การใชเครองมอและอปกรณทนสมยในกระบวนการผลต การควบคม และการตรวจสอบคณภาพ การจดระบบขอมล การเชอมโยงการตลาดและการบรการเพอการจ าหนายผลตภณฑสสงคม

การใชเทคโนโลยทเหมาะสมมคณประโยชนในการใหเทคโนโลยท างานแทนมนษยในบางสวนของงานทตองใชความแมนย าถกตอง เชน การควบคมกระบวนการผลตควบคมสวนผสมของผลตภณฑ การคดค านวณ การจดขอมลแทนมนษยในบางสวนของงานทตองอาศยความรวดเรว เชน ระบบเครอขายการตลาดอเลกทรอนกส (E-Commerce)

การพฒนาประสทธภาพขององคการจงขนอยกบความสามารถขององคการทจะจดหาและใชเทคโนโลยอยางเหมาะสมและกวางขวางเพยงใด

242

2. รปแบบของโบวดทช และบวโน

โบวดทช และบวโน (Bowditch and Buono,1990 : 508-510) เสนอรปแบบองคประกอบส าคญของการเปลยนแปลงและพฒนาองคการมลกษณะดานภาพ12.2

ภาพท 12.2 องคประกอบทพงพากนในองคการ

จากภาพท 12.2 แสดงถงองคประกอบ 4 ดานทมความสมพนธเกยวของกน 4 ดาน ดงน คอ

(1) โครงสรางองคการ (Structure)

(2) บคลากร (People) (3) กระบวนการท างาน (Task) (4) เทคโนโลย

ถาองคประกอบมปญหากจะกระทบท าใหองคประกอบอนมปญหาดวยการปรบเปลยนพฒนาองคการควรพจารณาพฒนาทง 4 ดานใหสมพนธกน

องคประกอบทง 4 องคประกอบนมความส าคญทเปนสาเหตของปญหาวกฤตในองคการในขณะเดยวกนกมความส าคญเปนโอกาสขององคการในการแกปญหา

ปญหาขององคการทท าใหเกดความจ าเปนตองพฒนาองคการนนอาจสงเกตไดจากสงบอกเหตหลายอยาง เชน รายไดและผลก าไรตกต า ผลผลตและบรการไมไดรบความนยมจากลกคา

โครงสรางขององคการ

บคลากร

เทคโนโลย

กระบวนการท างาน

243

การปฏบตงานของบคลากรยอหยอนไมเปนไปตามแผนและขาดประสทธภาพในการท างาน สาเหตของปญหาอาจเกยวของกบ 4 องคประกอบเหลาน เชน โครงสรางขององคหารมการแบงงานไมตรงกบลกษณะงานทจ าเปน ขาดหนวยการหาขอมลการตลาด ขาดฝายวจยพฒนาโครงสรางการบรหาร งานอยอายมหลายขนตอน กระบวนการท างานไมเหมาะสมขาดการประสานสมพนธกบกลมตางๆ ไมมวธการท างานทจะรบขอมลจากการตลาดมาปรบปรงการออกแบบการผลตและบรการ กระบวนการท างานอาจขาดกระบวนการวเคราะหวนจฉย เพอแกปญหา ซงอาจมสาเหตของปญหาเกยวพนกบเทคโนโลย องคการขาดการใชเทคโนโลยททนสมยเพอเสรมประสทธภาพของการออกแบบ ผลต ตรวจสอบคณภาพ และเปนแหลงรบขอมลขาวสารททนสมย องคประกอบทงหมดจะสมพนธกบคณภาพของบคลากรทอาจดอยความร ความคด ความสามารถ เจตคต และคานยมทเหมาะสม มผลท าใหบคคลไมสามารถแสดงพฤตกรรมทพงปรารถนาในองคการ

โอกาสของการเปลยนแปลงและพฒนาองคการ จงมหลกการส าคญมงไปทการปรบเปลยนและพฒนาองคประกอบทง 4 น หลงจากวนจฉยปญหาขององคการดานการผลตและประสานสมพนธแลวจะชน าการปรบปรงโครงสรางขององคการ ใหมระบบงาน และระบบการประสานสมพนธทเออตอการรองรบการผลตและการบรการใหมๆ ทจะตองดกวาเดม การปรบปรงกระบวนการท างานเนนไปทการวเคราะหเชงระบบ ใหกระบวนการคดตดสนใจ และกระบวนการแกปญหาทใชระบบเทคโนโลยททนสมยเปนเครองมออ านวยความสะดวก การประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรจะชวยใหทราบถงความจ าเปนทจะตองมการพฒนาบคลากรเพอเพมวสยทศน มความรความสามารถทจ าเปนตอการปฏบตงาน มความคดรเรมสรางสรรค มแรงจงใจในการท างาน มเจตคตทดในการท างาน มคานยมทมงมนพยายามอทศตนเพมคณภาพของการท างานสรางผลผลตไดครบถวนตามเปาหมาย

ยกตวอยาง เชน การพฒนาบคลากรใหมความสามารถทางคดรเรมสรางสรรค (Creative Abilities) จ าเปนตองพฒนาความสามารถและคณลกษณะดงตอไปน

(1) ความสามารถในการใชเหตผล

(2) ความสามารถในการวเคราะห (3) คณลกษณะดานความเชอมนในตนเอง

(4) คณลกษณะอดทนเพยรพยายาม

(5) คณลกษณะกลาคด กลาลอง กลาเสยง

(6) คณลกษณะใฝฝนทะเยอทะยานเพอสงทดกวา

(7) คณลกษณะชางสงเกต

(8) คณลกษณะกระตอรอรน สนใจ ความแปลกใหม (9) คณลกษณะนยมการแสวงหาทางเลอกใหมๆ เพอการแกปญหา

244

(10) คณลกษณะไมหมดก าลงใจ หรอทอถอยแมความคดการปฏบตตนยงไมเลอเลศดพอ

(11) คณลกษณะใฝร ใฝพฒนา ใฝหาประสบการณใหมๆ เสมอ

การประเมนองคการเพอศกษาปจจยในการพฒนาองคการ

เมอทราบปจจยองคประกอบทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการ ในขนตอนนคอการศกษาเชงประเมนเพอตรวจสอบปจจยตางๆ ทเปนปญหา ปจจยทแสดงความบกพรองเพอใหไดขอมลท ชดเจนกวาการพฒนาองคการ ควรมงตรงตอการแกไขปรบปรงพฒนาในปจจยองคประกอบใด

สาระส าคญในการประเมนองคการเพอศกษาปจจยในการพฒนาองคการจะเกยวของกบเรองราวตางๆ 3 เรอง คอ

1. สงแวดลอมในองคการทแสดงความจ าเปนตองพฒนาประสทธภาพ

2. รปแบบการวเคราะหปญหาเพอการพฒนาประสทธภาพ

3. การประเมนประสทธภาพขององคการ

ซงจะไดน ามากลาวถงสาระส าคญของแตละเรองตอไปน

1. สงแวดลอมในองคการทแสดงความจ าเปนตองพฒนาประสทธภาพ

ตวบงชทสะทอนปญหาขอบกพรอง และความตองการเปลยนแปลงในประสทธภาพขององคการ มหลายประการ เชน

1.1 การบรรลเปาหมายขององคการ (Goals) เชน เปาหมายผลก าไรเปนไปตามความคาดหวงหรอลดลง การเพมเครอขายการตลาดท าไดหรอไม สนคาและการบรการไดรบความนยมจากกลมลกคาเพยงใด

1.2 ระดบการผลตและการบรการ (Outputs and services) ทงเชงปรมาณและ คณภาพตรงกบความมงหมายเพยงใด รายการสนคาหรอบรการใดทจดท าไดครบถวนและไดรบการตอนรบจากตลาด รายการสนคาหรอบรการใดทตลาดไมใหความนยม หรอแพคแขงขนในตลาด

1.3 กระบวนการด าเนนงานในองคการ (Process and Operations) โดยพจารณาแตละดาน เปรยบเทยบระหวางกระบวนการด าเนนงานทเปนมาตรฐานดงาม กบกระบวนการด าเนนงานทเปนจรง โดยถาพบความแตกตางระหวางความมงหวงตามมาตรฐานกบความเปนจรงแสดงวาสง

245

นนเปนปญหาทควรตอการปรบปรงเปลยนแปลงพฒนา รายการส าคญทควรพจารณาวามความบกพรองหรอไม คอ

1.3.1 การมขอมลวจยตลาด ศกษาความตองการและความสนใจลกคา

1.3.2 การมวสยทศนของฝายวางแผนการผลตและการบรการทตรงกบความตองการของลกคา

1.3.3 ความคดรเรมสรางสรรคของฝายวจยพฒนา คดคน ออกแบบการผลตการบรการใหมๆ ทกาวหนาแหวกตลาด

1.3.4 การออกแบบโครงสรางขององคการเพอสนองการผลตตามทฝายวจยพฒนาคดคนเนนความตรงรวดเรว ลดขนตอน

1.3.5 การออกแบบลกษณะงาน (Job Specification) ทเนนทกษะความร ความสามารถของบคคลใหตรงกบลกษณะของงาน

1.3.6 การใชนวตกรรมเทคโนโลยทนสมยชวยในการผลต

1.3.7 การจดการทครอบคลมการวางแผน การจดบคคล การมอบงาน การสงการ การประสานงาน การตดตาม การควบคมคณภาพ การประเมนและรายงาน และการจดงบประมาณ

1.3.8 ระบบการจงใจ การสรางขวญก าลงใจ การจดผลตอบแทน สรางความพอใจในการท างาน

1.3.9 ความสมพนธระหวางบคคล ความสมพนธระหวางบคคลกบกลม ความสมพนธระหวางกลมกบกลม และกลมกบองคการ มลกษณะความสามคค ความเขาใจอนดตอกนไมมขอขดแยงใดๆ จนเกนการแกไขถาพบขอบกพรองในสงใดแสดงความจ าเปนวาตองปรบปรงพฒนาในสงนน

1.4 ปจจยในการด าเนนงาน(Inputs and Resources) พจารณาสงทจ าเปนตองใชเพอการด าเนนงานตางๆในขนตน โดยพจารณาความตรงกบงานทตองท า ความเพยงพอและความครบถวน เชน พจารณาสงตอไปน

1.4.1 บคลากรพจารณาความร ความสามารถการศกษา ประสบการณเดม เจตคต คณธรรม จรยธรรม แรงจงใจ ความเปนผน า ความสามารถในการปฏบตหนาทตามบทตางๆ บคลกภาพ และลกษณะนสยความรวมมอ รบผดชอบ ความสมพนธทดกบเพอนรวมงานวสด อปกรณ เครองมอ วตถดบ เทคโนโลย และปจจยอ านวยความสะดวกตางๆ มความเพยงพอ มคณภาพ และทนสมยเพยงใด

1.4.2 ทรพยากรทางการเงน งบประมาณ การลงทน การมหนสวน มสภาพเพยงพอตอการด าเนนงานเพยงใด

246

โดยสรปสงทบอกเหตวาองคการมปญหา และองคการควรไดรบการพฒนาจะเกยวของกบการแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงคบางประการในองคการ เชน

1.5 ภารกจตางๆ ไมบรรลวตถประสงค มงานคงคางมาก

1.5.1 กลมงานไมประสานงานกน มการท างานซ าซอน มการแยงอ านาจกนระหวางกลมงานและบคคล

1.5.2 บคลากรแยกกลมเปนปฏปกษกน แตกความสามคค

1.5.3 บรรยากาศท างานมความเฉอยชา ขาดความกระตอรอรน

1.5.4 บคคลท างานเพอหวงผลตอบแทนใหกบตนเองมากกวาคดถงผลประโยชนรวมกนขององคการ

1.5.5 การขาดงาน ลาหยด การลาออกของบคลากรมระดบสง 2. รปแบบการวเคราะหปญหาเพอการพฒนาประสทธภาพ

การวเคราะหปญหาเปนไปตามภาพท 12.4 แสดงไดดงน

ภาพท 12. 3 แสดงการวเคราะหปญหาภายในองคการ

จากภาพท 12.3 เราสามารถยกตวอยางของปญหาทเกดภายในองคการ ท าใหขาดประสทธภาพในการบรหารงานซงปญหาทเกดสวนใหญไดแก

ปญหา

ปญหาเปาหมาย สงเกนไป

ปญหาผลผลต วตถดบไมเพยงพอ

ปญหากระบวนการ ขาดระบบการบรหารจดการทด

ปญหาทางปจจย ภายใน ภายนอก คแขงขน เศรษฐกจ การเมอง ฯลฯ

247

2.1 ปญหาเปาหมาย

2.1.1 ผลก าไรตกต า 40%

2.1.2 สนคาไมตรงความสนใจของลกคา

2.1.3 ปรมาณการขายตกต า

2.1.4 ปรมาณสนคาผลตไดนอย

2.1.5 คณภาพสนคาไมไดมาตรฐาน

2.2 ปญหากระบวนการ

2.2.1 ขาดรปแบบการผลตแบบใหมๆ 2.2.2 กระบวนการผลตมขนตอนมาก ลาชา

2.2.3 ไมมเทคโนโลยชวยการผลต

2.2.4 มความขดแยงระหวางกลมงาน ความรวมมอ ประสานงานตกต า

2.2.5 ขาดการควบคมคณภาพการผลต คณภาพวตถดบ

2.3 ปญหาปจจย

2.3.1 ตนทนสง ขาดสภาพคลอง

2.3.2 บคลากรดวยความร ความสามารถ เจตคตและแรงจงใจต า

2.3.3 บคลากรลางาน หยดงาน ลาออก (Turn Over) สง 2.3.4 บคลากรแตกแยก ขดแยง

2.3.5 บคลากรไมสามารถใชเทคโนโลย

3. การประเมนประสทธภาพขององคการ

การประเมนประสทธภาพขององคการเปนจดเรมตนทดของการตรวจสอบเพอตดสนใจวาองคการอยในสภาพทดเปนทนาพอใจหรอไม การคนพบสภาพทดอยกวาความคาดหวง จะเปนทมาของการด าเนนงานเปลยนแปลงและพฒนาองคการ ตวบงช (Indicators) ทสมควรประเมน คอ

3.1 การบรรลเปาหมายความส าเรจ (Goal Accomplishment) โดยการพจารณาผลผลต (Output) ขององคการทวาตรงตามเปาหมายทตองการเพยงใด เชน ตองการผลตสนคาใหไดปรมาณตามเปาหมาย การขายและการบรการไดครบถวน ตองการผลก าไรเพมขน 60 %

มากกวาปทแลว กรณทเปนสญญาณอนตรายวามปญหาในองคการ คอ ผลผลตต ากวาเปาหมายและบางครงเปนเพราะตงเปาหมายต าเกนไปจนเกดภาพลวงวาบรรลเปาหมายแลว

3.2 การจดหาและใชปจจยทรพยากร (System Resource) โดยพจารณาวาองคการจะมผลผลตไดตามเปาหมายความส าเรจนน จ าเปนตองจดหาและใชปจจยทรพยากร เชน เงน

248

งบประมาณ ไดครบถวนเพยงพอเพยงใด เปนการพจารณาประสทธภาพของการใชทรพยากรในลกษณะทมเงนเพยงพอส าหรบการด าเนนงานตามแผนปฏบต และเงนนนถกใชอยางมคณภาพไดมาตรฐานความถกตองเหมาะสมไมเกดการสญเปลา

3.3 กระบวนการปฏบตงาน (Internal Process and Operations) โดยพจารณาจากกระบวนการปฏบตงานภายในองคการ ซงจะเกยวของกบการปฏบตหนาทตามบทบาทของแตละกลมงานตามมาตรฐานการปฏบตงาน การไหลเลอนสงตอ (Flow) ของงาน การมประสทธภาพของการท างานทไดงานครบถวน ใชเวลานอย ตนทนนอย มการใชนวตกรรมและเทคโนโลยชวยปฏบตงาน บคคลท างานเตมศกยภาพ ไมมสภาพ “คนลนงาน หรองานลนคน” ความสมพนธระหวางบคคล และระหวางกลมงานมความราบรนไมมขอขดแยง

3.4 ความพอใจของทกฝาย (Participant Satisfaction) เปนการพจารณาวาผลงานความส าเรจขององคการ และกระบวนการปฏบตทใช น ามาซงความพอใจของผเกยวของตางๆ เพยงใด กลมคนทสมควรพจารณา คอ ลกคา ผถอหน ทมบรหารองคการ พนกงานและลกจางทกระดบ ชมชนหนวยงานของรฐ ฯลฯ

ผลการประเมนองคการทง 4 ดาน จะเปนขอมลทดทแสดงความจ าเปนตองมการพฒนาองคการ การพจารณาความบกพรองหรอความดอยในตวบงชตางๆ โดยอาศยรปแบบการวเคราะหปญหาทกลาวในหวขอทแลว จะเปนทมาของการก าหนดปญหา ปญหา คอ สงทเกดขนหรอเปนไปต ากวามาตรฐานหรอต ากวาความคาดหวง ปญหาอาจเกดทเปาหมาย เกดทผลผลต เกดทกระบวนการ หรอเกดทปจจย เมอระบปญหาไดแลวจงด าเนนการตอไปตามกระบวนการแกปญหาเพอพฒนาองคการ

การวเคราะหปจจยทควบคมไดและควบคมไมได การพฒนาองคการใหมประสทธภาพจ าเปนตองพฒนาทปจจยองคประกอบตางๆทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการ หลกการพฒนาองคการใหไดผลดงน

1. ระบปจจยทเปนสาเหตของปญหา หรอปจจยทจะท าใหองคการมประสทธภาพ

2. ประเมนปจจยนนวาเปนปจจยทควบคมได หรอควบคมไมได 3. น าปจจยทควบคมไดมาวางแผนพฒนาองคการในขนตอไป

การควบคมปจจย หมายถงความสามารถทผบรหารองคการสามารถจดกระท า(Manipulate) กบตวปจจยนนไดโดยตรง ตวอยางการจดกระท าตวปจจย ไดแก การยกเลกหรอลมเลกปจจยนนท าใหเกดปจจยขนมาใหม(Create)การเปลยนทศทางของปจจยนน การก าหนดตว

249

สาระภายใน การปรบปรงปจจย (Reshape)การท าใหมการปฏบตตามปจจยนน การควบคมคณภาพของการปฏบต และการประเมนตรวจสอบผลทเกดจากปจจยนน

ปจจยทควบคมได คอ ปจจยทอยในวสยทผบรหารองคการและคณะบคคลในองคการจะจดกระท าไดโดยตนเอง มความสะดวกทจะจดกระท าได และมความเปนเปนไปไดสงทจะจดกระท าปจจยนนไดส าเรจ

ปจจยทควบคมไมได คอ ปจจยทอยพนวสยทผบรหารองคการและคณะบคคลในองคการจะจดกระท าไดโดยตนเอง เปนปจจยทไมมความสะดวกทจะจดกระท าไดโดยตนเองเปนปจจยทไมมความสะดวกทจะจดกระท าได และมความเปนไปไดนอยทจะจดกระท าปจจยไดส าเรจ

เกณฑการตดสนการควบคมปจจย วาปจจยใดควบคมได ปจจยใดควบคมไมได จะขนกบลกษณะขององคการและศกยภาพขององคกรนนๆ

องคการทเปนธรกจขนาดเลก เชน ธรกจในครอบครว อาจควบคมไดมากในปจจยนโยบาย ทศทางการผลต การปรบเปลยนผลตผล กระบวนการผลต การพฒนาบคลากรแตอาจควบคมไมไดในปจจยเกยวกบทรพยากร เพราะมทนจ ากด ควบคมไมไดในปจจยมสวนแบงในตลาด (Market Share) ถาไมมหนสวนเครอขายพนธมตร

องคกรธรกจเอกชนขนาดใหญมทนมากอาจควบคมปจจยทางทรพยากร การใชเทคโนโลย และการพฒนาบคลากรไดสะดวก แตอาจควบคมไมไดหรอควบคมยากในนโยบายและทศทางการผลต เพราะตองไดรบความเหนของจากหนสวนทงหมด และจะตองผานการพจารณาของคณะกรรมการหลายระดบ

องคการราชการและรฐวสาหกจจะยงมขอจ ากดมากในการควบคมปจจยเพราะระบบราชการเปนระบบใหญ บรหารจดการดวยกฎหมาย และกฎขอบงคบทสวนใหญอยเกนอ านาจการเปลยนแปลงของหนวยงาน ดงนนประสทธภาพขององคการราชการจงมกปรบปรงพฒนาไดอยาก ปจจยเกอบทกดานมขอจ ากดตงแต นโยบาย ทศทางการด าเนนงาน การจดหาทรพยากร การจดหาและใชเทคโนโลย การยบเลกหนวยงาน การลดขนาดหนวยงาน การลดขนาดก าลงคนขาราชการ ฯลฯ ปจจยทควบคมไดสะดวกพอควรขน คอ การพฒนาบคลากร การประเมนและสงสงเสรมความกาวหนาของบคลากร

รายการปจจยทควรพจารณาวาควบคมไดหรอควบคมไมไดมดงน

1. โครงสรางองคการ

1.1 นโยบายขององคการ

1.2 ทศทางการด าเนนงาน

250

1.3 พนธกจขององคการ

1.4 โครงสรางการจดองคการ

1.5 การจดลกษณะงานและระบบงาน

1.6 การก าหนดภารกจของกลมงาน

2. บคลากร

2.1 การสรรหาและคดเลอกบคลากร

2.2 อตราก าลงคน

2.3 การมอบงาน

2.4 คณสมบตของบคลากร เชน ดานความรความสามารถ ความเปนผ ทกษะการสอสาร ทกษะในการใช

2.5 เทคโนโลย ความพอใจในงาน ขวญและก าลงใจ ฯลฯ

2.6 การใหมความเจรญเตบในสายงาน

2.7 การโยกยาย ลด เพมต าแหนงหนาท 2.8 การฝกอบรม

2.9 ระบบการใหคาตอบแทนและสวสดการ

3. ทรพยากร

3.1 การลงทน

3.2 การลดเพมทน

3.3 การรวมทน (Joint Venture) 3.4 การถอหน

3.5 วตถดบ

3.6 การสรางพนธมตรทางการผลตและการตลาด

4. เทคโนโลยการผลตและการท างาน

4.1 การออกแบบ

4.2 กระบวนการท างาน

4.3 กระบวนการผลตและบรการ

4.4 การออกแบบผลตภณฑใหม 4.5 การใชเทคโนโลย 4.6 การใชเครองมอและอปกรณ

5. การบรหารจดการ

5.1 การวางแผนกลยทธ

251

5.2 การก าหนดมาตรฐานการท างาน

5.3 การก าหนดมาตรฐานผลผลต

5.4 การก าหนดบทบาทภารกจของบคคล

5.5 การใชบคลากรมสวนรวมในการบรหารองคการ

5.6 การก ากบ ควบคม การปฏบตงาน

5.7 การตดตาม ประเมนผลการปฏบตงาน

5.8 การปรบเปลยนการบรหารจดการใหกาวหนาตอการเปลยนแปลงของโลกการท างาน

6. ผลผลต

6.1 การประเมนผลผลต

6.2 ความพอใจของลกคา

6.3 การรบรขอมลลกคาในคณภาพของผลผลตและการบรการ

6.4 การโฆษณาประชาสมพนธผลผลต

6.5 กลยทธทางการตลาด

6.6 การเพมรายไดและผลก าไร

การพฒนาปจจยทควบคมไดในการพฒนาองคการ

การพฒนาองคการควรเรมตนทปจจยองคประกอบทอยในวสยทผบรหารจะจดกระท าได มความสะดวกในการจดกระท าและมโอกาสจะจดกระท าไดส าเรจพฒนาปจจยองคประกอบควรใชรปแบบตางๆ เชน

1. กระบวนการแกปญหาเพอพฒนาประสทธภาพขององคการ

2. การพฒนาจ าแนกตามวตถประสงค 3. การเปลยนแปลงในหนวยงานภาครฐ

4. แบบอยางปจจยดานบคคลทมประสทธภาพ

ซงมสาระส าคญแตละรปแบบดงตอไปน 1. กระบวนการแกไขปญหาพฒนาประสทธภาพขององคการ การเปลยนแปลงและ

พฒนาองคการใชรปแบบการแกไขปญหาในแตละปญหาทประสบ ดงน

252

1.1 ขนวเคราะหปญหา ระบสภาพปญหาทชดเจน ก าหนดเครองชวดความรนแรงของปญหา ใหผมสวนรวมเกยวของทกระดบได ตระหนกในความส าคญของปญหา เกดความตองการจะชวยกนแกปญหา

1.2 ขนศกษาสาเหตของปญหา

ผเกยวของชวยกนศกษาสาเหตตางๆ ทน ามาซงปญหา จดเนนของสาเหตของปญหา ควรใหความสนใจตอกระบวนการด าเนนงานขององคการ และใหความสนใจตอปจจยทมในองคการ โดยชวยกนระบลกษณะกระบวนการและปจจยทบกพรองไมนาพอใจ

1.3 ขนหาแนวทางแกปญหา เปนขนทเกยวของ และดวยความชวยเหลอของทปรกษา หรอผประสานการเปลยนแปลง (Chang Agent) จะศกษาหาแนวทางเลอก (Alternative) ตางๆ ทจะชวยแกไขขอบกพรองในแตละสาเหตของปญหาทระบในขนทแลว

1.4 ขนเลอกแนวทางทเหมาะสมน ามาใชแกปญหา

เปนขนน าแนวทางทนาจะแกปญหาไดดทสด น ามาพฒนาเปนระบบวางแผนการสรางความเปลยนแปลงในกระบวนการ โดยใชวธการใหมๆ ซงจะกลาวถงในตอนตอไป

1.5 ขนปฏบตการแกปญหา เปนการน าแผนในขนทแลวน ามาสการปฏบตผานทางผประสานงานเปลยนแปลง อาจมกจกรรมเสรม เชน การอบรมบคลากร การออกแบบนวตกรรมเทคโนโลยใหมๆ การสมมนาการประชมปฏบตการ การมอบงานทดลองปฏบต ฯลฯ

1.6 ขนตดตามประเมนผล

เปนขนตดตามประเมนทงในระหวางการปฏบตเพอเปนขอมลปรบปรงแกไขกระบวนการเปลยนแปลงพฒนาองคการใหตรงทาง และลดความบกพรองทจะจบกระบวนการปฏบต และเมอใชเวลาทดลองปฏบตแบบใหมๆ ไปจนครบถวนระยะเวลาทก าหนดกประเมนผลรวมเพอพจารณาวาปญหาทระบไวในขนท 1 นน ไดรบการแกไขเพยงใด

1.7 ขนคงไวซงกระบวนการเปลยนแปลง เปนขนทน ากระบวนการทประเมนแลว พบวาไดผลแกปญหาไดจากขนท 6 น ามาเปนกระบวนการปฏบตทตอเนองในองคการตอไป

253

ตวอยางกระบวนการแกปญหาเพอพฒนาประสทธภาพขององคการ องคการ สถานพยาบาลเอกชน พบวารายไดลดลงจากการทมลกคานอยลงเรอยๆ

ในขนวเคราะหปญหา ก าหนดใหบคลากรทกฝายประเมนการท างานของตนวามสภาพทไมนาพอใจหรอดอยกวามาตรฐานในดานใดบาง พบวาสถานการณปญหา คอ พนกงานบรการไมด ขนตอนมากใชเวลามาก ลกคาไมไดรบความสะดวก การด าเนนงานฝายตอนรบ ฝายบนทกประวต การจดล าดบพบแพทย การแนะน ารกษาสขภาพ และการเอาใจใสตดตามคนไขไมมความเหมาะสม ลกคาไมพอใจในการบรการ

ขนศกษาสาเหตของปญหา พบวามาจาก 3 สาเหต คอ ระบบงาน บคลากร และเครองมอเครองใชรวมถงสภาพแวดลอม ระบสาเหตของปญหาทควรปรบปรงแกไข คอ

1.7.1 ระบบท างานฝายตางๆ ไมตอเนองสมพนธกน

1.7.2 ขาดการผนกก าลงของฝายในการรวมมอบรการลกคา เชน แจงลกคาใหไปหาเจาหนาทฝายอนไมใชหนาทของฝายตน

1.7.3 บคลากรขาดเจตคตทดตอการท างาน ไมมจตใจของการบรการ

1.7.4 ขวญและก าลงใจของผปฏบตงานตกต า จนขาดแรงจงใจทจะท างานใหดเพอสวนรวม

1.7.5 บคลากรขาดความรความเขาใจในเทคนควธการบ าบดรกษาและวธบรการคนไข

1.7.6 ขาดเทคโนโลยการท าระบบบกทกและระบบการคนหาบตรบนทกสขภาพ เครองมอตรวจวนจฉยโรค เครองมอและอปกรณบ าบดรกษาไมทนสมย

1.7.7 บรรยากาศสงแวดลอมไมนารนรมยจนคนไขบางคนต าหนวาเหมอนโรงฆาสตวมากกวาสถานพยาบาล

ในขนทางแกไขปญหา ใหการจดกลมปรบปรงควบคมคณภาพ (Quality Control Circle) จ าแนกเปนกลมพฒนาบคลากร พฒนาระบบการบรหารจดการ และการพฒนาปจจยอ านวยความสะดวก

ขนเลอกแนวทางแกไขปญหา เปนขนก าหนดแผนด าเนนงานทชดเจน เนนการมสวนรวมของคนทกฝาย

ในการปฏบตการแกไขปญหา ทางสถานพยาบาลปรบปรงหองตอนรบลกคา และหองพกรอการตรวจรกษาใหมบรรยากาศเหมอนสถานเรงรมย เนนการตกแตงทสวยงาม ความเยน การมดนตร เพลงเบาๆ ประกอบ ปรบขนตอนการท างานใหสนและรวดเรว เจาหนาททกคนสามารถใหค าตอบไดทกเรองทลกคาตองการทราบ พยายามบรการใหครบวงจรใหทกจดทมการรกษาพยาบาล (One Stop Service) ประชมสมมนาพนกงานพฒนาเจตคต คานยม และจตใจมง

254

บรการ สงเสรมสวสดการ มระบบการประเมนการปฏบตงานเพอการยกยอง และใหผลตอบแทนตามคณภาพของงาน

ในการตดตามประเมนผลตามแผนด าเนนงาน 1 ป พบวาสถานพยาบาลไดรบความนยมลกคามารบบรการเพมขน และตอบแบบสอบถามวาพอใจในการบรการ

แตทางคณะผบรหารยงคงจดใหมการสอบถามความเหนของลกคาอยางตอเนอง เพอคงสวนทดของการด าเนนงานไว ขณะเดยวกนกพจารณาขอเสนอแนะเพอน ามาแกไขปรบปรงคณภาพของการบรการอยางตอเนองตลอดเวลา

2. การเปลยนแปลงในหนวยงานภาครฐ

กรณตวอยางของการพฒนาองคการในหนวยงานภาครฐ จะแสดงใหเหนถงปจจยทควบคมไดหลากหลายประการ การปรบเปลยนปจจยตางๆ จ าเปนตองใชการปฏรประบบราชการทจะตองมกฎหมายหรอกฎขอบงคบสนบสนนชดเจน มฉะนนจะเปนการยากตอการพฒนา เพราะปจจยองคประกอบตางๆ อยนอกวสยทศนความสามารถของผบรหารองคการหรอบคลากรในองคการจะจดกระท าไดโดยตนเองตามล าพง แตจะตองใชการปรบเปลยนในระบบราชการเอง

ตวอยางของการเปลยนแปลงทพงปรารถนาในหนวยงานภาครฐ คอ

2.1 การปรบโครงสราง โครงสรางภาครฐควรมขนาดเลกลง มขนาดกะทดรด ใหบคคลท างานลดขนตอน ท างานไดหลายอยางในหนวยงานเดยว เพอลดคาใชจายในบคลากรทเกนความจ าเปนท างานระบบเครอขายมากกวาสายบงคบบญชา

2.2 การปรบบทบาทภารกจ

ควรเนนการผลตและบรการทเกดคณประโยชนตอสงคมผรบบรการควรเลอกปฏบตเฉพาะบทบาทภารกจทจ าเปนเทานน ถายโอนภารกจบางอยางใหเอกชนท ากระจายอ านาจจากสวนกลางสภมภาคและทองถน

2.3 การปรบก าลงคน

ลดจ านวนใหเหมาะสมกบบทบาทภารกจ มมาตรฐานการปฏบตงาน มการตดตามประเมนผลงาน ใหโอกาสบคลากรมออาชพ มจรยธรรม ท างานอยางมคณภาพ โปรงใสในการท างาน

255

2.4 การปรบระบบงาน

ระบบงานภาครฐทพงปรารถนาจะตองใชระบบการบรหารจดการทด มงผลลพธ รบผดชอบตอผล ใชทรพยากรคมคา ตรวจสอบได มงสรางความพอใจใหกบลกคา

2.5 การปรบเทคโนโลย มการน าระบบเทคโนโลยททนสมยมาใชในกระบวนการท างานดานตางๆขององคการ เพอใหมเครองมอและอปกรณชวยในการท างาน ลดภาระของคน แตเพมความรวดเรว ถกตอง แมนย า และประสทธภาพของผลการท างาน

3. แบบอยางปจจยดานบคคลทมประสทธภาพ

ปจจยดานบคคลเปนปจจยหนงทองคการสวนใหญจะมความสามารถแกไขปรบปรงพฒนาไดดวยตนเอง จงจดไดวาบคคลเปนปจจยทควบคมได การพฒนาปจจยดานบคลากรมตวอยางของการก าหนด

วตถประสงคเปาหมายของการพฒนาไว ดงน 3.1 ความรความสามารถและคณสมบตสวนบคคล

3.1.1 มความกระตอรอรน และการพฒนาตนเอง เชน เอาจรงเอาจง มมานะอตสาหะปฏบตงานใหส าเรจ แสวงหาความร ความช านาญอยเสมอ และพรอมทจะปรบปรงแกไขขอบกพรองของตนเอง

3.1.2 การปฏบตตามค าสง และมระเบยบวนย เชน เชอฟงค าสงผบงคบบญชา ปฏบตตามค าแนะน าโดยมขอโตแยง

3.1.3 พรอมทจะประสานงานและใหความรวมมอ มมนษยสมพนธทดกบเพอนรวมงาน

3.1.4 เปนผตรงตอเวลา และใชเวลาใหเกดประโยชน 3.1.5 มความรความเขาใจในการระวงรกษา ดแล การใชเครองมอ อปกรณ และ

ทรพยสนตางๆขององคการใหอยในสภาพดเสมอ

3.1.6 สามารถวเคราะห ตดสนใจ แกปญหาใหทนตอเหตการณ 3.2 ปรมาณงานและคณภาพของการด าเนนงาน

3.2.1 สามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายใหส าเรจลลวงตามระยะเวลาหรอมาตรฐานทตงไวคณภาพของงานทท าส าเรจ มความถกตองเรยบรอย และสมบรณ ครบถวนตามก าหนด

256

3.2.2 มความรบผดชอบสนใจ และตงใจปฏบตงานในหนาทดวยความรบผดชอบ เชอถอ และไววางใจ

3.2.3 มความรอบร ช านาญในขนตอน หรอวธด าเนนงาน ทงงานในหนาท และงานทเกยวของ

3.2.4 มความคดรเรมสรางสรรคในการปรบปรงระบบงาน และวธการท างานใหมประสทธภาพ

3.3 ความคดรเรมสรางสรรค พฤตกรรมบงชถงบคลกภาพของบคคลทมความคดรเรมสรางสรรคในการท างาน คอ

3.3.1 มความคดรเรมสรางสงใหมๆ เชน คดหาค าตอบของปญหาไดหลายอยางในเวลาจ ากด สามารถเสนอวธการแกไขปญหาใดปญหาหนงไดหลายแนวทาง รวมทงรจกวธการท างานแปลกๆ ใหมๆ ทมความเปนไปได

3.3.2 สามารถยดหยนวธการท างานเพอความส าเรจของงาน พฤตกรรมทบง เชน ปรบตนเอง หรอการกระท าไดเหมาะสมกบปญหา หรอลกษณะงานทแตกตางกนไป คดทางเลอกอนไดอยางเหมาะสม ถาวธการเดมทใชอยไมไดผล

3.3.3 คนควาวธการท างานอยางมประสทธภาพ เชน เปนคนชางสงเกต เกยวกบ ลกษณะการท างาน สามารถชวยเสนอแนะเพอนรวมงาน ถงวธการท างาน ทมประสทธภาพ

3.4 ทกษะในการปฏบต การเสรมสรางประสทธภาพในการท างานนอกจากองคประกอบตางๆ ตามทกลาวมาแลว ทกษะในการปฏบตงาน ดงน

3.4.1 ทกษะดานเทคนคเฉพาะอยาง เปนความรเกยวกบเทคนค ขนตอน หรอวธการท างานเฉพาะดาน ซงมความจ าเปนตอการปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมายอยางมประสทธภาพ

3.4.2 ทกษะในการท างานรวมกบผอน เปนความสามารถในการท างานรวมกบผอน สรางความเขาใจ รวมประสานงานกบบคคล และกลม บคคลในองคการ

3.4.3 ทกษะทางดานความร ความคด เปนความสามารถทางสตปญญาในการมองภาพรวมขององคการ เหนความสมพนธของกจกรรม ตางๆ ในองคการ ทงในแงลกษณะทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ทกษะทางดานนจงเปนเครองมอส าคญส าหรบการตดสนใจ

257

3.5 บคลกภาพ เจตคต และคานยมในการท างาน

เนองจากบคลกภาพ คอ คณสมบตตางๆ ทประกอบกนขนเปนบคคล และ คณสมบตเหลาน เปนตนเหตของการกระท าไมวาจะเปนการพด การปฏบต ความคด เจตคต คานยม และลกษณะนสยตางๆ ดงนนเมอบคคลตองปฏบตตามบทบาทหนาท ประสทธภาพของการท างานจะเกยวของโดยตรงกบการแสดงออก หรอพฤตกรรมของบคคลในการท างาน เชน

3.5.1 แสดงออกถงเจตคตทดตอการท างาน รกงาน พอใจงาน

3.5.2 แสดงออกถงการท างานไดถกตองครบถวน ไดผลดในเวลาอนสน

3.5.3 แสดงออกถงการสามารถปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ และค าสงของผบงคบบญชาไดอยางสบายใจ

3.6 ขวญ และก าลงใจในการปฏบตงาน ในการท างานสงทควรจะเกดขนกบพนกงาน กคอ เขาสามารถทจะรบร เขาใจวตถประสงค และเปาหมายขององคการ มงมนพยายามทจะท างานเตมความสามารถ โดยไมยอทอตออปสรรคของการท างาน มความสขในการท างาน มความรสกมนคงในหนาทการงาน มนใจวาตนมโอกาสทจะกาวหนาในอาชพได มความรสกผกพนแนนแฟนกบหมคณะ และมความรสกผกพนกบองคการ

องคประกอบตามทกลาว คอ สวนทองคการควรสราง หรอจดใหเกดขนในวธการท างาน และสวนทองคการจะไดรบจากผปฏบตงาน กคอ ประสทธภาพ และ ประสทธผลในการท างาน เชน ไมขาดงาน ไมมาสาย ท างานเตมความสามารถ เพมพลงยดเหนยวของกลม เกดความเปนเอกภาพ เกดพลงกลม และความรวมมอ รวมใจสงในการท างาน เพอบรรลวตถประสงคขององคการ

นอกจากนแลว หลกความยตธรรม หรอความเสมอภาคทผบรหารด าเนนการ จดการเพอใหปฏบตงาน ไดรบผลตอบแทนทเสมอภาค ทดเทยมกน ซงการเปรยบเทยบ จะพจารณา จากสมการ ดงน

จะท าใหแรงจงใจเดขนกบบคคลไดสง ถาพบความเทาเทยมกนของสมการน ในลกษณะทอตราสวนของผลตอบแทนทเขาไดรบตอสงทเขาใหกบการท างาน ไมแตกตางกบผลตอบแทนทผอนไดรบตอสงทผอนใหกบการท างาน

ผลตอบแทนทตนไดรบ ผลตอบแทนทผอนไดรบ

สงทตนใหกบการท างาน สงทผอนใหกบการท างาน

เดชาได 2 ขน = ดวงใจได 2 ขน

เดชาไมเคยลาหยดงาน ดวงใจไมเคยลาหยดงาน

258

ลกษณะความเสมอภาคเชนน จะเปนแรงจงใจใหกบเดชามาก ในทางตรงกนขาม แรงจงใจจะต า ถาบคคลพบความไมเสมอภาคทคนอนใหกบการท างานในองคการนอยกวาตนแตไดรบผลตอบแทนเทากนกบตน ทใหกบการท างานในองคการมากกวา หรอผอนไดรบผลตอบแทนมากกวาตน เชน

ลกษณะความไมเสมอภาคเชนน จะลดแรงจงใจในการท างานของสมชายลงไปท าใหลดความพยายามในการท างาน ท างานนอยลง ไมใหความรวมมอ ขาดความจงรกภกดตอองคการ ซงจะมผลเสยตอประสทธภาพและประสทธผลขององคการอยางยง

บทสรป

ประสทธภาพ มความหมายถง การปฏบตกจกรรม การงาน อยางราบรนครบถวน ประหยดเวลา ใชก าลงและทรพยากรอยางคมคา เกดการสญเปลานอยทสด บคคลทม ประสทธภาพ จงเปนบคคลทพงปรารถนาในสงคมทเขาเปนสมาชก และในองคการทเขาปฏบตหนาทการงาน

การวเคราะหองคการ วเคราะหการปฏบตงาน และการวเคราะหบคลากรในองคการเปนแนวทางขนตนของการศกษาประสทธภาพในการท างานของบคคล

ความคดทจะปรบปรงประสทธภาพของบคคลในองคการมาจากปรชญาความเชอแบบดงเดม ปรชญาแนวมนษยสมพนธ และปรชญาแนวการพฒนาทรพยากรมนษยทง 3 แนว ความเชอมผลตอการสรางประสทธภาพในการท างาน ทเปลยนจากการจงใจดวยผลตอบแทนในแนวแบบดงเดม

การพฒนาประสทธภาพในการท างานมเปาหมาย ความส าเรจอยทการเพมประสทธภาพขององคการ ซงองคการจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดขนกบประสทธภาพของคนและประสทธภาพขององคการ ดงนนการพฒนาประสทธภาพในการท างานของคนและองคการจะตองด าเนนไปพรอมกน

การพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพเปนกระบวนการปรบปรงเปลยนแปลงในปจจยองคประกอบทกสวนการเพมความมประสทธภาพของแตละปจจย ในขณะเดยวกนกบการ

สรศกดไมไดเลอนต าแหนง ≠ สมศรไดเลอนต าแหนง

สรศกดอาวโสและมผลงานมาก สมศรอาวโสและผลงานนอยกวาสมชาย

259

เปลยนแปลงความคด ความรสกและการปฏบตตนของผเกยวของในองคการทกคน การพฒนาองคการตองอาศยวธการทเปนระเบยบระบบของการวเคราะหปญหา การวางแผน แกปญหา การประสานงาน ก ากบ ตดตามผลการแกปญหาและประเมนผล การแกปญหามงสการเพมประสทธภาพขององคการ

สาเหตความจ าเปนของการพฒนาองคการมาจากการเปลยนแปลงตามวงจรชวตขององคการทมชวงการเกด ชวงการเตบโต ชวงเขมแขง ชวงการเปลยนแปลงและชวงตกต า สาเหตความจ าเปนของการพฒนาองคการยงมาจากอทธพลของปจจยสงแวดลอม ทางเศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม เทคโนโลย

วตถประสงคเปาหมายของการพฒนาองคการอยทการพฒนาองคการเพอการอยรอด พฒนาองคการใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงในสงคม และพฒนาองคการเพอเพมประสทธภาพ

กระบวนการพฒนาประสทธภาพขององคการจะอาศยขนตอนส าคญ คอ การศกษา รปแบบของปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการ ประเมนองคการเพอศกษาปจจยเพอการพฒนา วเคราะหปจจยทควบคมไมได และควบคมได และพฒนาปจจยทควบคมได

รายการปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพขององคการมทงปจจยทองคการควบคมไดและควบคมไมได ปจจยเหลานทส าคญ คอ โครงสรางองคการ นโยบาย ทศทาง พนธกจ อตราก าลงคน คณสมบตขงบคลากร ทรพยากร เทคโนโลยการผลตและการท างาน และการบรหารจดการ

ปจจยทควบคมได คอ ปจจยทอยในวสยทบรหารองคการและคณะบคคลในองคการจะจดกระท าไดดวยตนเอง เชน การก าหนดทศทาง ยกเลก เพมลด ก าหนดสาระ ก าหนดการเปลยนแปลง ปรบปรง ควบคมใหการปฏบตตามปจจยนนๆ ได

ปจจยทควบคมไมได คอ ปจจยทอยพนวสยทผบรหารและคณะบคคลในองคการจะจดกระท าไดดวยตนเอง การพฒนาองคการจงควรด าเนนการในสวนของปจจยทควบคมได ผานทางกรบวนการแกปญหาเพอพฒนาประสทธภาพขององคการ การพฒนาจ าแนกตามวตถประสงค

ผลความส าเรจของการพฒนาองคการและพฒนาบคคลจะเพมความสมบรณของการเพมประสทธภาพขององคการ ใหเปลยนแปลงไปในแนวทางททกฝาย ปรารถนาอยางแทจรง

260

แบบฝกหด

ขอ 1 เดชาขยนตงใจท างาน แตมกใชเวลามาก ใชวสดมาก จนกวาจะไดผลดสงสด นฤมลท างานเรวแตมกท างานลวกๆ ใชเวลานอย วสดนอย ผลงานไดผลปานกลาง จงวจารณประสทธภาพการท างานของเดชาเปรยบเทยบกบนฤมล

ขอ 2 การจงใจใหบคคลมประสทธภาพในการท างาน มความแตกตางกนอยางไรในแนวคดแบบดงเดม แนวคดมนษยสมพนธ และแนวคดการพฒนาทรพยากรมนษย

ขอ 3 ถาทานเปนทปรกษาแกบรษทธรกจการผลตเครองประดบสตร และถกมอบใหก าหนดเกณฑการประเมนวา บคคลใดมความคดรเรมสรางสรรคแตกตางกน ทานจะก าหนดเกณฑอยางไร

ขอ 4 ในฐานะผจดการองคการธรกจแหงหนง จงแสดงวธการทจะเพมประสทธภาพของการเปนผจดการ

ขอ 5 องคประกอบทางดานตวบคคล เปนปจจยส าคญของการเปนบคคลทมประสทธภาพในการท างาน จงอธบายและยกตวอยางประกอบ

ขอ 6 แมวาบคคลจะมคณสมบตสวนตวดเพยงไร แตถาสภาพแวดลอมในองคการไมเอออ านวยกยากตอการพฒนาประสทธภาพในการท างานของบคคล จงอธบายและยกตวอยางประกอบ

ขอ 7 จงยกกรณตวอยางของการเปลยนแปลงพฒนาองคการทมผลตอประสทธภาพการท างาน

261

เอกสารอางอง

กนตนา เพมผล. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ สถาบนราชภฏสวนดสต, 2546.

จตตมา อครธตพงศ. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน, กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2556. เพญศร วายวานนท. การจดการทรพยากรคน. กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒน

บรหารศาสตร,2535. นฤมล สนสวสด. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : ส านกพมพวนทพย

,2549. สมต อาชวนจกล. การพฒนาตนเอง. กรงเทพฯ : ดอกหญา,2533.

สชาดา รงสนนท. “การพฒนาทรพยากรบคคลในหนวยงานทก าลงปรบเปลยน” เอกสาร

การฝกอบรม หลกสตรนกบรหารสถาบนราชภฏ. กรงเทพฯ : ส านกงานสภา

สถาบนราชภฏ, 2543. Barkhard, Richard. Organizational Development. Mass: Addision-Westey, 1969.

Bowditch, James L. and Buono, Arthory F. A Priner on Organizational Behavior. 2nd

e.

New Yok : John Wiley and Sons, 1990.

Certo, Samuel C.Modern Management. New Jersey : Prentice Hall, 2000.

French, Wendell L. and Bell, Cecil H. Organization Development. New Jersey :

Prentice-Halls, Inc.,1978.

Gibson, James L, Invancevich, John M. and Donnelly, James H. Organization. 6th ed.

Texas : Business Pubilications, Inc.,1988.

Vecchio, Robert P. Organizational Behavior. New York : The Dryden Press.1988.

263

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 13

วธการทส าคญของการพฒนาองคการ เนอหาประจ าบท

1. วธการสรางองคการใหมความสามารถในการแขงขน

2. วธการวางแผนกลยทธ 3. วธการปรบเปลยนกลยทธ 4. วธการใชกลยทธเพอการพฒนาการบรหารองคการ

5. วธการเสรมสรางคณภาพ

6. วธการวดผลงาน

7. วธการพฒนาทยงยน

8. บทสรป

9. แบบฝกหด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. เขาใจวธการสรางองคการใหมความสามารถในการแขงขน

2. เขาใจวธการวางแผนกลยทธ 3. สามารถอธบายการปรบเปลยนกลยทธได 4. สามารถอธบายการใชกลยทธเพอการพฒนาการบรหารองคการ

5. สามารถอธบายการเสรมสรางคณภาพได 6. เขาใจการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง

7. เขาใจวธการวดผลงาน

8. เขาใจวธการเทยบมาตรฐานเพอพฒนาองคการ

9. อธบายการประเมนผลงานโดยใชการบนทกแบบสมดล

264

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. บรรยายประกอบการสอนพรอมตอบขอซกถามสลบกบบรรยาย

2. อภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน

4. น างานทมอบหมายใหคนควางานเพอน าเสนอในชนเรยน

5. การตอบแบบฝกหด

6. สรปเนอหาประจ าบทเรยน

สอการเรยนการสอน

1. ต าราหลก

2. เอกสารประกอบการสอน

3. โปรแกรมคอมพวเตอร 4. กรณศกษา

5. วดทศน

การวดและการประเมนผล

1. การเขาชนเรยน 2. การตอบขอซกถาม

3. ท าแบบทดสอบทายบท

4. มอบหมายงานลวงหนาเพอน าเสนอในชนเรยน

265

บทท 13

วธการทส าคญของการพฒนาองคการ

วตถประสงคของการพฒนาองคการมงไปทการเสรมสรางประสทธภาพขององคการ เพอใหบงเกดผลความส าเรจในการผลต หรอการบรหารตามพนธกจขององคการ ชวยแกปญหาในกรณทองคการมสภาพเสอมถอยตกต า ชวยยกระดบศกยภาพขององคการใหเจรญกาวหนาทนตอการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย มความสามารถในการแขงขนการด าเนนงานเอาชนะองคการคแขงในสงคมเพมความพอใจของลกคา และผรบบรการในสงคมในผลตผลและการบรการขององคการ มต าแหนงทอยขององคการในสวนแบงการตลาด เพมพนรายไดและผลก าไรสรางความพอใจใหบงเกดกบบคลากรในองคการ

การบรรลผลความส าเรจดงกลาวน จ าเปนตองอาศยวธการทส าคญ วธการทฉลาด วธการทมการรเรมสรางสรรค เพอน าความร ความคด และแนวปฏบตใหมๆ มาใชในการบรการจดการองคการ และใชในการพฒนาองคการ

สาระส าคญในบทนจะประมวลสาระส าคญโดยสรปของเทคนค วธการ กลยทธตางๆ ทเปนทยอมรบในสงคม เรยนเรยงเพอใหเกดความรความเขาใจแกผศกษาเรองการพฒนาประสทธภาพในการท างานตอไป

วธการสรางองคการใหมความสามารถในการแขงขน

โกเอทช และเดวส (Goetsch and Davis ,1997 : 31) ชใหเหนวธการพฒนาองคการใหกาวหนาเขาสการแขงขนในโลกของการท างาน เอาชนะองคการคแขง โดยเนนไปทการด าเนนงาน 5 ประการ คอ

1. สรางความรวมมอระหวางธรกจ แรงงาน และรฐ วตถประสงคของการด าเนนงานในขนตอนน คอ สรางความเขาใจและความรสกทดทมตอกนในระหวางหนวยงานทางธรกจอนๆ กลมแรงงานทงในองคการและนอกองคการ และหนวยงานของรฐทเกยวของ ผลทไดรบ คอ การไดขอมลขาวสารซงกนและกน ท าใหมการสอสารจนเกดความรเทาทนตอความเปนไปในสงคม ท าใหไดประโยชนในการแสดงสถานะจดยน และศกยภาพขององคการของตนใหสงคมรจก มโอกาสไดรบความรวมมอและการมสวนรวมในกจกรรมทางธรกจรวมกบผอน ท าใหเกดชองทางของการจดจ าหนายผลผลตและการบรการในวงกวางขน

266

2. ใหการศกษาและฝกอบรมทมคณภาพสงแกบคลากรขององคการ โดยเนนไปทความรความสามารถพนฐานและพฒนาทกษะตางๆ ทกาวทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทจะน ามาใชในการท างาน รวมถงเฉพาะในการปฏบตงานในองคการใหเกดความช านาญอยางสง คณภาพของบคลากรในองคการจะเปนปจจยชถงศกยภาพการแขงขนขององคการเพราะบคลากรทมคณสมบตทดในระดบสง จะเปนทมาของการผลตการบรการทมประสทธภาพท าใหเกดความพงพอใจแกลกคาในระดบสง องคการหรอธรกจใดไดรบความนยมมากจากสงคมยอมจะมชอเสยงโดดเดนเอาชนะคแขงไดมากขน

3. ใหพนกงานขององคการมสวนรวมและไดรบการมอบอ านาจใหมก าลงในการปฏบตงาน (Empowerment) วตถประสงคของขนตอนนมงผนกก าลงความร ความคด และปณธานความมงมนของบคคลทกฝายใหเปนไปในทศทางเดยวกน ใหโอกาสทกคนใหมสวนรวมคด วางแผน แสวงหาวธการใหมๆ ทจะเพมประสทธภาพและการมผลตผลทเดนทยอมรบในโลกของงาน ท าใหเกดพลงกลมทสงเพมความสามารถในการแขงขน

4. เสรมสรางความเปนผน าแกบคลากรทกระดบ จดเนนของความเปนผน า คอ ความสามารถในการคดดวยตนเอง ตดสนใจเลอกแนวคดแนวปฏบตทจะเกดคณประโยชนตองานสามารถน าตนเองไปในแนวทางทเหมาะสม สามารถสรางความสมพนธทดกบผรวมงานโนมนาวจงใจมงสผลคณประโยชนรวมกนของการท างาน รวมถงมเจตคตคานยมทด รกการท างาน ซอสตย รบผดชอบ ความเปนผน าไมเปนการผกขาดเฉพาะผบรหารผจดการหรอหวหนางาน แตควรปลกฝงใหเกดขนกบบคลากรทกคน จะชวยเสรมสรางความเขมแขงขององคการในการแขงขนทางธรกจด

5. พฒนาการท างานเปนหมคณะ (Teamwork) หมคณะการท างานควรมหลายลกษณะ หมคณะทเปนกลมเฉพาะงานอยางใดอยางหนง หมคณะทคณะขามกลมงานขางฝายการท างาน หมคณะทมผบรหารเขาไปมสวนรวม การใชหมคณะในการวางแผน รบผดชอบการด าเนนงานไปสวตถประสงคเดยวกนจะเพมขดความสามารถขององคการในการผลตและการบรการไดอยางด

วธการวางแผนกลยทธ

การวางแผนกลยทธ (Strategic Planning) เปนวธการส าคญทชวยรบประกนความส าเรจขององคการในการด าเนนงาน เพราะแผนกลยทธจะชวยพจารณาอยางรอบคอบถงโอกาสขอจ ากด จดเดน จดดอยขององคการ เปนขอมลทชแนวทางเลอกทเปนไปไดและมโอกาสประสบความส าเรจสง

โกเอทช และเดวส (Goetsch and Davis ,1997 : 80) แนะขนตอนของการวางแผนกลยทธไวดงน

267

1. วเคราะหโอกาส ขอจ ากด จดเดน จดดอย (SWOT Analysis)

2. พฒนาวสยทศน (Vision)

3. ก าหนดพนธกจ (Mission) ทสอดคลองกบวสยทศน 4. จดท าหลกการทจะน าทาง (Guiding Principles)

5. พฒนาวตถประสงคกวางๆ

6. ก าหนดกลยทธเฉพาะ (Specific Tactics)

การวเคราะห SWOT คอ การศกษาสถานการณทงจากสงแวดลอมนอกองคการ และสภาพขององคการแบงเปน 4 สวน คอ

1. โอกาสในสงแวดลอม (Opportunity) เชน ในสงคมตองการการผลตและบรการในดานเทคโนโลยสารสนเทศ เศรษฐกจยคอตสาหกรรมมความเจรญกาวหนามาก

2. ขอจ ากดในสงแวดลอม (Threat) เชน มองคการคแขงในดานเทคโนโลยบางสาขามากแลว กฎระเบยบการคาเสรกบตางประเทศ ท าใหประเทศเลกเสยเปรยบ

3. จดแขง จดเดนขององคการ (Strength) เชน องคการมทมบรหารทแขง บคลากรมความสามารถสง

4. จดออนจดดอยขององคการ (Weakness) เชน เครองมอลาสมย ภาพพจนขององคการตกต า ผลตภณฑดอยคณภาพ

ผลสรปของการวเคราะหชวยวางแนวทางเลอกทตรงกบโอกาส แกปญหาขอจ ากดในสงแวดลอมดวยการคดรเรมผลตภณฑทแปลกใหมกาวคแขงขน ใชจดเดนในการผนกก าลง แกไขจดออนดวยการเทคโนโลย และเรงดานการประชาสมพนธใหสงคมยอมรบในผลตภณฑ

การก าหนดวสยทศน คอ การน าขอมลจาก SWOT มาก าหนดเปนนโยบาย ทศทาง ความมงมน แสดงสงทจะใหเกดขนกบองคการในวนหนา เชน องคการจะไมเปนรองใครในการผลตและการบรการมระดบสง สงคมพอใจ

ก าหนดพนธกจ คอ การวางระบบการด าเนนงานวาควรเนนการด าเนนงานใหญๆในดานใด เชนพนธกจการวจยพฒนาเทคโนโลย พนธกจการผลตการบรหาร พนธกจดานการตดตามประเมนความพอใจของลกคา เปนตน

การก าหนดหลกการน าทาง คอ การก าหนดเกณฑมาตรฐานของการจะเนนความซอสตยรบผดชอบตอสงคม เนนความส าคญของลกคา เนนคณภาพทจะตองปรบปรงอยเสมอ เปนตน

268

การก าหนดวตถประสงคกวางๆ คอ การก าหนดผลทจะใหเกดขนกบองคการ ควรเปนผลทกวางพอทจะครอบคลมการด าเนนงานตามพนธกจ เปนผลทตรวจสอบวดได และสอดคลองกบหลกการน าทาง เชน องคการจะพฒนาผลตผลทางเทคโนโลยการอาหารใหมสวนแบงอยางนอย 30% ในตลาด

การก าหนดกลยทธเฉพาะ คอ การวางแผนด าเนนการงานตามกรอบ เวลา ใหสนองวตถประสงค เชน ระบบการวจยคดคนผลตภณฑใหมๆ กเรองใน 1 ป เปนตน

วธการปรบเปลยนกลยทธ ปณรส มาลากล ณ อยธยา (2543: 105-107) ใหแนวคดเรองการปรบเปลยนกลยทธ และการปรบเปลยนระบบงานในองคการใหเขากบกลยทธ โดยเสนอวาองคการสามารถปรบเปลยนกลยทธได 3 แบบ คอ

1. ใชกลยทธแบบตอเนองคงท (Routine Strategy) จะมผลตอการปรบระบบงาน คอ ระบบงานยงคงเดมเปนสวนใหญ โดยอาจมการปรบปรงงานเลกนอยเพอพฒนาคณภาพและประสทธภาพของงาน

2. การเปลยนกลยทธในวงจ ากด (Limited Strategic Change) จะมผลตอการปรบระบบงานบางสวน เชน ถากลยทธเนนการผลตททนสมยในผลตภณฑบางชนดกอาจตองรอปรบระบบงานการผลตใหใชเทคโนโลยมากขน

3. การปรบทศทางองคการและเปลยนกลยทธอยางรนแรง(Redirection and Radical

Strategic Change) มผลท าใหระบบงานเดมท างานไมได อาจตองออกแบบสรางระบบงานใหมทงหมดใหรอดรบกลยทธทเปลยนไป

การปรบเปลยนกลยทธมตวอยางดงน

3.1 การพฒนาผลตภณฑใหม 3.2 การปรบเปลยนระบบงานเทคโนโลยทใชในกระบวนการผลต

3.3 การปรบเปลยนกลยทธการตลาด โดยการเพมหรอลดประเภทของลกคาทเปนกลมเปาหมายรวมถงการขยายตลาดตามพนทภมศาสตร

3.4 การรวมทนกบองคการอนๆ

3.5 การจางเหมาบรการในบางงาน ลด หรอหยบเลกงานเดม ใหหนวยงานอนรบชวงจดท าเพอลดภาระขององคการ

269

วธการใชกลยทธเพอการพฒนาการบรหารองคการ

สพจน ทรายแกว (2543: 117-126) เสนอแนะแนวคดในการก าหนดประเดนกลยทธ และกลยทธของการพฒนาการบรหารของหนวยงานภาครฐไว 6 ประการ คอ

1. การเสรมสรางการส านกและความมงมน

เนนสรางการส านกใหกบบคลากรในองคการ วาองคการตองมการปรบเปลยนตนเองใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนไป เสรมสรางความมงมนรวมกนทจะท าใหองคการเปลยนแปลงไปในแนวทดขน ผลกระทบทตองแกไข คอ บคลากรอาจกงวนกบการเปลยนแปลงเกรงจะเกดความไมมนคงหรอขาดเสถยรภาพตอต าแหนงงาน

กลยทธทควรใช คอ

1.1 การพฒนากลไกประชาสมพนธ เนนการสอสารภายในองคการทรวดเรวและสมบรณ

1.2 น าหลกการบรหารแบบมสวนรวมและกระจายอ านาจ (Participation and

Empowerment) รวมถงการรวมกนด าเนนงานเปนหมคณะ

1.3 สรางผน าการเปลยนแปลง (Change Agent) ขนในองคการ และใชกลไกของการมคณะบคคล คณะกรรมการชวยกนวางแผนการพฒนาองคการสการเปลยนแปลง

1.4 แสวงหาพนธกจจากภายนอก เชน คณะรฐมนตร ส านกงบประมาณ ส านกงาน ก.พ. สอมวลชน และลกคาขององคการชวยสรางแนวรวมผลกดนใหมการเปลยนแปลง

2. การปรบโครงสรางขององคการ เปนการปรบโครงสรางขององคการใหสอดรบกบภารกจหรอบทบาทหนาทในชวงปจจบนกบอนาคต ซงเปนการปรบทเปนผลสบเนองจากการปรบเปลยนดานการผลตการบรการ เชน เปลยนธรกจ ถอนตว ขยายงาน

กลยทธทควรใช คอ 2.1 การออกแบบองคการใหม 2.2 การผนวกหนวยงานยอยๆ เขาดวยกน

3. การรอปรบระบบกระบวนการด าเนนงาน เนนการปรบลกษณะงานในองคการ เชน การจดหาวตถดบ การขยายผลผลต การใหบรการ การปรบปรงกระบวนการ การเงน การควบคมงาน การประเมนผล

270

กลยทธทควรใช คอ 3.1 การปรบปรงยกเลกกฎระเบยบในการปฏบตงาน (Deregulation) 3.2 การน าเทคโนโลยมาชวยในการด าเนนงาน

3.3 การจางเหมาหนวยงานนอกด าเนนงานแทน

3.4 การพฒนาคมอการปฏบตงานและเครองชวดผลส าเรจของงาน

3.5 การปรบปรงระบบงบประมาณ เชน จดเปนระบบเงนอดหนน (Block Grant) การบรหารงบประมาณแบบเนนผลลพธ (Result-Based Budgeting)

3.6 พฒนาระบบการตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน

4. การพฒนาทรพยากรมนษย การพฒนาทรพยากรมนษยจะเกยวของกบการสรรหา คดเลอก ธ ารงรกษาและการเพมคาของทรพยากรมนษยขององคการอยางเปนระบบ

กลยทธทควรใช คอ 4.1 ก าหนดความตองการก าลงคนไวลวงหนาอยางเปนระบบ

4.2 ก าหนดกรอบทศทางในการเพมคณภาพของทรพยากรบคคลขององคการ

4.3 เสรมสรางความร ความสามารถ ทกษะ และเจตคตของบคลากรใหสอดคลองกบภารกจและทศทางขององคการ

4.4 เสรมสรางกลไกระบบเสรมแรง ใหผลตอบแทนเพอเพมขวญและก าลงใจของบคลากรในการปฏบตงาน

5. การจดการระบบสารสนเทศ

การจดการระบบสารสนเทศเนนไปทการมระบบขอมลขาวสารทครอบคลมภารกจทกดาน ทสมบรณ แมนตรง เปนปจจบนทนสมย และสนองความตองการของงานทตองใชขอมลขาวสารประกอบการคดตดสนใจ

กลยทธทควรใช คอ 5.1 จดใหมกรอบทศทางระบบสารสนเทศไวอยางสมบรณ 5.2 ใชเทคโนโลยคอมพวเตอรเปนตวชวย ท าใหเกดเทคโนโลยสารสนเทศ

5.3 เสรมสรางความรและทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศแกบคลากรทกระดบ

271

6. การจดการระบบคณภาพ

คณภาพของสนคาและการบรการเปนปจจยส าคญทจะชวยสรางความไดเปรยบในการแขงขนและการสรางความพอใจใหแกลกคา

กลยทธทสมควรใช คอ 6.1 การเสรมสรางความรและเจตคตทถกตองเกยวกบการจดการระบบคณภาพ

ใหแกผบรหารและบคลากร

6.2 สนบสนนใหเกดระบบคณภาพในหนวยงานเชงบรการตางๆ โดยการพฒนาระบบคณภาพ เชน ระบบ QCC, ระบบการบรหารคณภาพแบบองครวม (Total Quality Management)

ระบบรบรองมาตรฐานคณภาพ (ISO-9000)

วธการเสรมสรางคณภาพ

คณภาพ (Quality) คอลกษณะหรอสภาพทแสดงถงความดงาม ความเหมาะสมความนาพอใจ และความถกตองทงปวง คณภาพในองคการอาจครอบคลมถงคณภาพสวนตางๆ คอ

ก. คณภาพของผลผลต เชน สนคามคณภาพ เปนตน

ข. คณภาพของกระบวนการ วธการปฏบต เชน วธการแปรสภาพอาหาร วธการบรรจลงกลอง วธการควบคมระบบการท างาน เปนตน

ค. คณภาพของปจจย เชน ความรความสามารถ เจคตคานยมของบคลากรคณภาพของวตถดบ ความทนสมยของเครองจกร ความทนสมยของเทคโนโลยทน ามาใช เปนตน

ความอยรอดขององคการ ความเจรญเตบโตในกจการขององคการ ความสามารถในการแขงขนและการขยายตวของรายได ผลก าไรของธรกจ ตางกขนกบคณภาพทจะเปนปจจยชขาด วธการเสรมสรางคณภาพมเรองส าคญตอไปน

1. การใชระบบมาตรฐานคณภาพ

โดเอทช และเดวส (Goestsch and Davis,1997 : 422-444) ไดกลาวถงระบบมาตรฐานคณภาพสากล ISO (Interactional Organization for Standardization) วาเปนระบบการปรบปรงเปลยนแปลงองคการ ตงแตโครงสรางองคการ ทรพยากร กระบวนการและวธการปฏบตตางๆ เพอน าไปสคณภาพ

272

การน าระบบ ISO มาใชจะเกยวของกบขนตอนส าคญ คอ

1.1 ก าหนดสภาพของมาตรฐานของสงทตองการเพมคณภาพทมความชดเจนถงการแสดงเกณฑ และดชนชวด

1.2 การวางแผนสรางคณภาพใหไปสสภาพทพงปรารถนาตามเกณฑมาตรฐานในแตละตวของดชนชวด

1.3 การใหองคการ ISO สากลพจารณาแผนพฒนาคณภาพ

1.4 การเกบบนทกขอมล รวบรวมหลกฐานทแสดงการวดปจจย วธการปฏบตและผลการปฏบตในการด าเนนงานปรบปรงคณภาพตามแผนพฒนาคณภาพ

1.5 การประเมนตรวจสอบขอมลหลกฐานโดยองคการรบรองระบบมาตรฐาน

1.6 ปรบปรงในสวนทไมผานการประเมน

1.7 เมอผลการประเมนสอดคลองกบแผนพฒนาคณภาพไดผลครบถวน องคการจะไดรบรองมาตรฐานคณภาพ

ระบบมาตรฐานคณภาพทใชมากในการควบคมปจจย กะบวนการ และการผลตคอ ระบบ ISO-9000 ซงมรหสยอยๆ คอ

(1) ISO-9001 เปนระบบทรบรองคณภาพของการออกแบบ การพฒนาตนแบบการผลต การตดตงเครองจกรอปกรณ และบรการ

(2) ISO-9002 เปนระบบทรบรองคณภาพของกระบวนการผลต การใชอปกรณ เครองจกร เครองมอ และการบรการ

(3) ISO-9003 เปนระบบรบรองคณภาพของผลผลตสดทายของสนคาเนนการทดสอบและการตรวจสอบคณภาพผลผลต

(4) ISO-9004 เปนระบบรบรองคณภาพของการวางแผนก าหนดแนวปฏบต (Guidelines)

ขององคการ

กระบวนการทเกยวของกบการพฒนาคณภาพ มเรองส าคญคอ

(1) การก าหนดนโยบายคณภาพ (Quality Policy)

(2) การวางแผนคณภาพ (Quality planning)

(3) การมคมอคณภาพ (Quality Manual)

(4) การประกนคณภาพ (Quality Assurance)

(5) การตดตามตรวจสอบคณภาพ (Quality Auditing)

(6) การประเมนผลคณภาพ (Quality Assessment)

273

2. การจดการเพอควบคมคณภาพ

เซอรโต (Certo, 2000 : 429-430) ใหความคดในวธการควบคมคณภาพของการด าเนนงานดวยการจดการเพอการควบคม (Management Control) วตถประสงคของการจดการเพอควบคมคณภาพ คอ การจดระบบกลไกของการบรหารใหเกดความมนใจวา ผเกยวของกบการด าเนนงานตางกรบรเขาใจตรงกนในวตถประสงคและเปาหมายของการสรางคณภาพในการด าเนนงาน มความเขาใจรวมกนในเกณฑมาตรฐานคณภาพของสวนประกอบตางๆในการด าเนนงาน และลงมอปฏบตตามบทบาทหนาทของตนใหการปฏบตตางๆ สอดคลองกบเกณฑมาตรฐานคณภาพ

การจดเพอควบคมคณภาพ เนนไปทการควบคม 3 ชวงของการท างานคอ

2.1 การควบคมกอนลงมอท างาน (Pre-control Management) คอ การด าเนนงานวางแผนเพอก าหนดมาตรฐานทจะสรางความแนใจวาการด าเนนงานในงานทเปนเปาหมายนนจะตองมคณภาพ กจกรรมการควบคมกอนลงมอท างานจะเกยวของกบการก าหนดลวงหนาในเรองตางๆ เชน

2.1.1 ก าหนดลกษณะมาตรฐานคณภาพของสงตางๆ

2.1.2 วางกฎระเบยบ คมอการปฏบตทไดมาตรฐานคณภาพ

2.1.3 พฒนาความรสก จตส านก ความรความสามารถ เจตคตของบคลากรทจะตองมบทบาทในการปฏบต

2.1.4 จดทรพยากรและเครองมอชวยอ านวยความสะดวก

2.2 การควบคมระหวางการด าเนนงาน (Concurrent Control Management) คอ การด าเนนงานกบการดแลการปฏบตตามแผนคณภาพใหเกดความแนใจวาบคลากรตางๆ มการปฏบตสอดคลองกบคมอ ตรงกบแผนและเปนไปตามเกณฑมาตรฐานของการด าเนนงาน กจกรรมการควบคมระหวางการด าเนนงานจะเกยวของกบการก ากบดแลในลกษณะตางๆ เชน

2.2.1 การก าหนดผรบผดชอบก ากบตดตามการปฏบตงานงานในกลมงานตางๆ

2.2.2 มการบนทกขอมลการปฏบตงานทงการจดปจจย และการใชกระบวนการอยางตอเนองในลกษณะการตรวจสอบภายใน (Internal Auditing)

2.2.3 พจารณาลกษณะการปฏบตจรงเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานระบสงสอดคลอง และระบสงทไมสอดคลองกบแผนหรอกบเกณฑมาตรฐาน

274

2.2.4 ด าเนนการใหมการปรบปรงแกไขการปฏบตทมขอบกพรองทนท โดยใชกจกรรมนเทศ ประชมสมมนา และการใชกระบวนการกลม

2.3 การควบคมผลการด าเนนงาน (Feedback Control Management) คอ การประเม นผลท เป นผลลพธของการด าเนนงานใหเปนขอมลปอนกลบ (Feedback) เพอการตดสนความส าเรจของการพฒนาคณภาพ ใหเกดความแนใจวาวตถประสงคและเปาหมายของระบบคณภาพไดรบการตอบสนองเพยงใด กจกรรมการควบคมผลการด าเนนงานจะเกยวของกบการประเมนในลกษณะตางๆ เชน

2.3.1 การพจารณาดชนชวดผลลพธของคณภาพทสนองวตถประสงคและเปาหมาย

2.3.2 พฒนาเครองมอและเทคนควธการประเมนผลลพธ (Result Assessment)

2.3.3 เกบรวบรวมขอมลผลลพธ 2.3.4 ตดสนสงทไดรบผลครบถวนสอดคลองกบวตถประสงค ระบสงทดอยหรอ

บกพรอง 2.3.5 ใชผลลพธทบกพรองเปนเปาหมายของการปรบปรงแกไขในการด าเนนงาน

รอบตอไป

3. การปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง โกเอทชและเดวส (Goetsch and Davis 1997 : 505-506) เสนอรปแบบวธการปรบปรงคณภาพอยางตอเนองภายใตชอรปแบบ “วางแผน – ปฏบต – ตรวจสอบ – ปรบปรง” (Plan-Do-Check-Adjust: PDCA) รปแบบนคดคนโดย เดมง (W.Edwards Deming) จนมชอวา วงจรเดมง (Deming Cycle) รปแบบการปรบปรงนใชกนแพรหลายในประเทศตะวนตกในชอ “วางแผน –

ปฏบต – ตรวจสอบ – จดท า (Plan-Do-Check-Act) ซงตางจากแนวคดของโกเอทซ และเดวสตรงค าสดทายทปจจบนนยมใชค าวา “ปรบปรง” (Adjust) มากกวา “จดท า” (Act) เพราะการปรบปรงมความชดเจนในเรองการน าผลการตรวจสอบมาแกไขปรบปรง

การปรบปรงคณภาพอยางตอเนองมขนตอน 4 ขนตอนตามแนวของโดเอทซและเดวส

3.1 ขนสรางแผนการปรบปรง (Plan) เปนขนเตรยมการปรบปรงคณภาพซงควรด าเนนการเตรยมไวแมยงไมเกดปญหาใหปรบปรง วตถประสงคของการสรางแผนกการปรบปรง คอ ก าหนดวธการด าเนนงานปรบปรงแกไขในสงทพบวามจดออนขอบกพรอง รวมถงการปรบปรงในสงทอาจจะเกดขอบกพรองขอบขายการด าเนนงาน คอ

275

3.1.1 ระบโอกาสของการปรบปรงในสงตางๆ

3.1.2 ท าเอกสารรายงานสภาพการณปจจบน

3.1.3 ก าหนดวสยทศน วตถประสงค เปาหมายของสภาพทพงปรารถนาทตองการใหเกดขนหลงจากปรบปรง

3.1.4 นยามขอบเขตของความพยายามปรบปรง และแผนการปรบปรง

3.2 การปฏบตตามแผนการปรบปรง (Do) เปนขนลงมอปฏบตตามแผนการปรบปรง วตถประสงคของขนตอนนเพอใหมการปฏบตอยางจรงจงในการปรบปรงคณภาพ กจกรรมในขนนจะเกยวของกบการด าเนนงานทงปวงตามแผน มขอแนะน าการปฏบตในขนนวาควรเรมตนปรบปรงในวงแคบ (Small Scale) ในกระบวนการทไมกวางนก เพอใหสะดวกตอการควบคมไดเตมท และอาจถอโอกาสเปนการทดลองในขอบเขตแคบๆ ในงานเลกๆ กอน เมอไดผลจงขยายผลเตมรปตอไป

3.3 การตรวจสอบผล (Check) เปนขนตดตามตรวจสอบ ประเมนการปฏบตและผลลพธทเกดจากการปฏบตในการปรบปรงแกไขคณภาพของงาน วตถประสงคส าคญคอ การศกษาหาขอมลทแสดงสภาพจรงของผลการปรบปรงแกไขเพอตดสนการไดผล หรอการไมไดผลในสงตาง ทเคยมแผนปรบปรงการด าเนนงานไว กจกรรมส าคญในขนนจะเกยวของกบการตดตาม ประเมน บนทกผล วเคราะห และสรปสงทไดผลคณภาพ และระบสงทยงไมไดผลเพอปรบปรงแกไขตอไป

3.4 การปฏบตเพอปรบปรง (Adjust, Act) เปนขนน าขอมลทไดรบจากขนท 3 มาปรบปรงแกไขในสงทเปนจดออนหรอขอบกพรองในคณภาพ วตถประสงคของขนตอนน คอ การปรบปรงในสงทมขอมลหลกฐานวาบกพรอง ใหมคณภาพเปนทนาพอใจโดยไมทอดทงใหเกดสภาพตกต า กจกรรมส าคญจะเกยวกบการปรบปรงแผน ปรบเปลยนวธการปฏบตใชนวตกรรมใหมๆ เพอเพมความส าเรจของการด าเนนงานพฒนาคณภาพ

การใชกระบวนการ 4 ขนตอนนมคณประโยชนชวยใหองคการมวธการทดในการพฒนาคณภาพผานทางการประเมน ตรวจสอบ และน าผลการประเมนตรวจสอบมาใชเพอการแกไขปรบปรงอยางสม าเสมอ

วธการวดผลงาน

การวดผลงาน (Performance Assessment) เปนวธการทส าคญอยางหนงของระบบการพฒนาประสทธภาพขององคการ เพราะการวดผลงานเปนทมาของขอมลขาวสารทชแนะความมประสทธภาพหรอความดอยประสทธภาพของทกสวนประกอบในองคการ เชน บคลากร โครงสราง

276

นโยบาย การวางแผน การจดการ การใชทรพยากร การใชเทคโนโลย การบรรลผลตามวตถประสงคขององคการ เปนตน

การวดผลในทนจะกลาวถง 2 สวน

1. การประเมนผลการปฏบตงานของบคคล

เปนองคประกอบทส าคญของการพฒนาบคลากร เพอพจารณาประสทธภาพและประสทธผลการท างานกอนการเลอนขน เลอนต าแหนง เปลยนแปลงต าแหนง โยกยาย หรออาจถงขนงดจางชวคราว (Lay off) ประโยชนของการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรกเพอ

1.1 ปรบปรงการปฏบตงาน เพอชวยสรางและรกษาระดบการท างานของพนกงาน แตละคนใหอยในมาตรฐานเสมอ ท าใหพนกงานแตละคนตางจะตองพยายามปรบปรงการปฏบตงานของตนเองใหดขนตลอดเวลา

1.2 ชวยพฒนาตวพนกงาน ท าใหพนกงานทราบวาตนเองมโอกาสทจะกาวหนาและพฒนาตนเองอยางไร ความกาวหนาอาจเกดขนจากการขวนขวายหาความรดวยตนเอง หรอเขารบการฝกอบรมพฒนา ซงเปนทยอมรบกนทวไปวา การฝกอบรมจะชวยเสรมสรางความเขมแขงใหแกพนกงานและองคการไปพรอมกน

1.3 เปนชองทางขยบขยายเปลยนแปลงหนาทการงาน เปนการชวยพจารณาเกยวกบการเลอนต าแหนง โยกยาย เลกจาง หรอปลดออกจากงาน ในกรณทผลการปฏบตงานไมเปนทพอใจของผบรหารองคการ การประเมนผลทมระบบ ยตธรรม และเชอถอได เปนสงทควรกระท า เพราะจะยงประโยชนใหแกหนวยงาน และตวบคคลไปพรอมๆ กน

การประเมนการปฏบตงานของบคลากร กเพอปรบปรงใหแกพนกงานไดท างานใหเกดความเหมาะสม องคการทกแหงตางมงหวงทจะเจรญกาวหนา เตบโตไปจากเดมทเปนอยปรมาณ และคณสมบตของบคคลทองคการตองการ กตองปรบใหสอดคลองกน ประสทธภาพการท างานของบคคลกเพอหาความเหมาะสมทางดานคาจาง เงนเดอน และต าแหนง เปนการชวยฝายบรหารในการตดสนใจไดอยางถกตองและยตธรรม

2. การวดผลขององคการดวยเทคนค KPI

การวดผลงานขององคการ คอ การวดผลลพธท เกดขนกบสมาชกองคการ ผรบบรการจากองคการ และผลทเกดกบสงคมจดวาเปนขอมลทมความส าคญมากตอองคการ เพราะขอมลทแสดงผลงานเชนน จะชวยเปนหลกฐานขอเทจจรงแสดงความส าเรจของการด าเนนงานองคการวาบงเกดผลตรง ความส าเรจขององคการในลกษณะน ถอวาเปนหวใจของ

277

องคการทกประเภททงภาครฐและเอกชน เปนความส าเรจทเกยวของโดยตรงกบฐานะขององคการในสงคมเปนความส าเรจของการอยรอด เจรญกาวหนา มฐานะโดดเดนชนะคแขงดเพยงใด เปนความส าเรจทอยในจตใจความรสกและความคดของสมาชกทกคนในองคการ

การวดผลงานขององคการนอกจากจะชวยแสดงความส าเรจในผลลพธทเกดขนแลว การวดผลงานขององคการจะยงมประโยชนชวยชแนะการพฒนาองคการในกรณทผลความส าเรจในบางดานมลกษณะบกพรอง หรอมระดบต ากวาความคาดหมาย ซงจะเปนทมาของการคดคนแสวงหาแนวคดแนวปฏบตใหมๆ ทจะปรบปรงแกไขขอบกพรองในการปฏบตงาน และหาแนวทางเพมคณภาพและประสทธภาพของการปฏบตงานไดมาขน

เทคนค KPI คออะไร

เทคนค KPI มาจากค าเตม Key Performance Indicators ซงหมายถง “ ตวชวดผลการปฏบตงาน” ไดจากรปแบบทเสนอโดย The European Foundation for Quality Management) (สพจน ทรายแกว, 2543 : 131-150)

ตวชวดผลการปฏบตงาน คอ สงทเปนหลกฐานเชงรปธรรม สงทสงเกตพบได และสงทวดเชงปรมาณได ทแสดงถงผลทเกดขนจากการปฏบตงาน การก าหนดตวชวดผลการปฏบตงาน KPI เปนการตอบค าถามวา “ถาการปฏบตงานในดานนประสบความส าเรจหรอไมประสบความส าเรจเราจะดไดจากอะไร”

ตวอยาง เชน การวดผลการปฏบตงานดานสารสนเทศเพอการบรหาร (MIS : Management

Information Systems) ผวดผลตองการทราบวาการปฏบตงาน MIS มความส าเรจหรอใหดทอะไร นกวดผลการปฏบตงานเปนผใหค าตอบวาตวชวดผลการปฏบตงาน KOI ของ MIS คอ

(1) มขอมลครบถวนทกฐาน (Base) หรอไม เชน ฐานขอมลบคลากร โครงการ การเงน ตลาด ลกคา ผลผลต บรการ ราบได เปนตน

(2) ขอมลเหลานตรงกบความตองการในการบรหารงานและการคดตดสนใจของผบรหารหรอไม

(3) ขอมลเหลานแมนตรง และเปนปจจบนทนสมยหรอไม (4) ขอมลเหลานสะดวกตอการเรยกดเรยกใชเพยงใด

289

บรรณานกรม

กรมวชาการ, กระทรวงศกษาธการ. กรอบแนวคดเพอสงเสรมและพฒนาคณธรรมจรยธรรม

กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา , 2540.

กรมวชาการ, กระทรวงศกษาธการ. ประทปแหงการศกษา พระบรมราโชวาทและพระราช

ด ารสดานการศกษา.กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา , 2540.

กนตนา เพมผล. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ สถาบนราชภฏสวนดสต, 2546.

กลธน ธนาพงศธร และไตรรตน โภคพลากรณ. “การพฒนาทรพยากรมนษยในองคการโดยการ

ฝกอบรม” การพฒนาทรพยากรมนษยในองคการ. กรงเทพฯ : ส านกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2530.

ไกรสทธ ตนตศรนทร. ผลของโภชนาการในเดกตอผลสมฤทธทางการเรยน.เอกสารอด

ส าเนา, 2540.

จตตมา อครธตพงศ. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน, กรงเทพฯ : คณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลราชภฏพระนครศรอยธยา, 2556. ทองทพภา วรยะพนธ. มนษยสมพนธกบการบรหาร. กรงเทพ: อนเฟอรมเดย บคส, 2546. ธงชย สนตวงษ. องคการและการบรหาร. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช , 2530.

นฤมล สนสวสด. การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพฯ : ส านกพมพวนทพย

,2549. ประเวศ วะส. “กระบวนการทางปญญา” เสนทางปฏรปการศกษาไทย. 10 (5 สงหาคม, 2542) : 9.

ปณรส มาลากล ณ อยธยา “แนวคดเรององคการทเรยนร” เอกสารการฝกอบรมหลกสตร

นกบรหารสถาบนราชภฏ. กรงเทพมหานคร : ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ, 2543. ............. “การพฒนาองคการเพอน ากลยทธไปสการปฏบต” เอกสารการฝกอบรมหลกสตรนก

บรหารสถาบนราชภฏ. กรงเทพมหานคร : ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ. 2543. ปณรส มาลากล ณ อยธยา. “การพฒนาองคการเพอน ากลยทธไปสการปฏบต”. เอกสาร

การฝกอบรมหลกสตรนกบรหารสถาบนราชภฏ. กรงเทพฯ : ส านกงาน

สภาสถาบนราชภฏ. 2543.

พรรณราย ทรพยะประภา. จตวทยาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : โอเดนสโตร. 2529.

290

พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต). การศกษาทสากลบนฐานแหงภมปญญาไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2532. พระธรรมปฏก (ป.อ.ปยตโต). การศกษาเพอสนตภาพ.กรงเทพมหานคร: ส านกงาน

สภาสถาบนราชภฏกระทรวงศกษาธการ, 2538.

พระราชวรมน (ประยรธมมจตโต) ขอบฟาแหงความร.กรงเทพมหานคร: ครสภา, 2541.

พะยอม วงศสารศร. องคการและการจดการ. กรงเทพฯ : ส านกพมพสภา, 2534. เพญศร วายวานนท. การจดการทรพยากรคน. กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒน

บรหารศาสตร,2535. วชร ธวธรรม และคณะ. ระบบพฒนาประสทธภาพการท างาน. กรงเทพฯ : กรรมการ

ฝกหดคร กระทรวงศกษาธการ,2523. วชร ธวธรรม. 49 ยทธการสรางลกรก : จตวทยาส าหรบสถาบนครอบครว. กรงเทพฯ :

ศนยการพมพพลชย, 2539.

วชร ธวธรรม. 53 กลยทธเสรมพลงตน : จตวทยาพฒนาบคลกภาพ. กรงเทพฯ : ศนยการพมพพลชย, 2539.

วฒนา วงศเกยรตวฒน และคณะ. รายงานการศกษาเพอก าหนดแนวทางการตดตาม

ประเมนผลองคการมหาชน. เอกสารอดส าเนา, คณะกรรมการปฏรประบบราชการ ส านกงาน ก.พ.. 2543. ววรรณ ธาราหรญโชต. เทคนคการเพมประสทธผล. กรงเทพมหานคร : บรษทซเอดยเคชน จ ากด, 2532. วระ บ ารงรกษ. “ความหมายตางๆ ของวฒนธรรม.” ในเอกสารประกอบการจด

ประชมสมมนาผอ านวยการส านกพฒนาการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และ

ศกษาธการจงหวดทวราชอาณาจกร. หนา 15-40, กรงเทพฯ : ส านก

ปลดกระทรวงศกษาธการ, 2538.

สงบ ลกษณะ, “การวดคณลกษณะดานความรสก.” วารสารการวจยทางการศกษา ฉบบท 3 (กรกฎาคม – กนยายน 2529) 44-49. สมใจ ลกษณะ. (2552). การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. กรงเทพ: ศนยหนงสอ

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา. สมพงศ เกษมสน. การบรหารงานบคคลแผนใหม. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. 2521.

291

สมโภชน นพคณ. “มตใหมในการบรหารงาน.” ในบทความประกอบการสมมนาทางวชาการ. หนา 16-35. กรงเทพฯ : วทยาลยครสวนสนนทา. 2532.

. “บทบาทผน า : ทานพรอมหรอยง.” ขาวนกบรหาร. (ตลาคม-ธนวาคม

2541)” 19-22

สมอาจ วงษขมทอง “คณสมบต 10 ประการของคนญปน” หนงสอพมพมตชนรายวน ฉบบท8308 (7 ธนวาคม 2543) หนา 6. สมต อาชวนจกล. การพฒนาตนเอง. กรงเทพฯ : ดอกหญา, 2533.

สชาดา รงสนนท. “การพฒนาทรพยากรบคคล” เอกสารการฝกอบรมหลกสตรนกบรหาร

สถาบนราชภฏ. กรงเทพมหานคร : ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ, 2543. สพจน ทรายแกว. “การบรหารธรกจเชงกลยทธ : กลยทธการพฒนาการบรหารขององคการ ยค โลกาภวฒน” เอกสารการฝกอบรมหลกสตรนกบรหารสถาบนราชภฏ, 2543. สพณ เกชาคปต. พฤตกรรมองคการ. (กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. 2537. สรศกด นานานกลและคณะ.คมอ QC: หลกการพนฐานของกลมสรางคณภาพงานในญปน

และไทย. กรงเทพฯ : ส านกงานสงเสรมควซแหงประเทศไทย, 2530.

อทย เลาหวเชยร และคณะ. องคการและการจดการงานบคคล. กรงเทพฯ :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2535. ฮนเชเกอรฟลลปแอลและอเลสซานดรา, แอนโธนเจ, ศลปการบรหารคน. แปลจาก

The Art of Managing Prople โดยวชรธวธรรม. กรงเทพฯ : ครสภา, 2534.

Bandura, Albert. Social Learning Theory. New Jersey : Prentice – Hall, Inc., 1997.

Barkhard, Richard. Organizational Development. Mass: Addision-Westey, 1969.

Bartol. Kathryn M. And Martin, David C. Management. New York : McGraw-Hill,

Inc., 1991.

Bowdich, James L. and Buono, Anthory F. A Primer on Organizational Behavior.

MA ; Richard D. Inwin, Inc., 1990.

Bowdich, James L. and Buono, Anthory F. A Primer on Organizational Behavior.

2nd

ed. New York : Jonh Wiley and Sons, 1990.

Certo, Samuel C, Modern Management. New Jersey ; Prentical, 2000.

Connellan, Thomas K. How to Grow people into Self-Starters. Michigan : The

Achievement Institute, Inc.,1988.

292

Donnelly, James H. and Others. Fundamentals of Management. 7th ed. Boston MA

Richard D. Irwin, Inc., 1990.

Ebel, Kenneth E. The Art of Administration. San Francisco : Jossey-Bass, Inc., 1978.

Famer, R.N. and Richman, B.M. Comparative Management and Economic

Progress. Homewood, IL : Richard D Irwin, 1965.

Fisher, B. Aubrey. Interpersonal Communication: Pragmatics Of Human Relationships.

New York: Random House, Inc. 1987.

French, Wendell L. and Bell, Cecil H. Organization Development. New Jersey :

Prentice-Halls, Inc.,1978.

Geotsch, David L. and Davis, Stanley B. Quality Management.3rded. New Jersey : Prentice

Hall International, Inc, 1997.

Gibson, James L, Invancevich, John M. and Donnelly, James H. Organization. 6th ed.

Texas : Business Pubilications, Inc.,1988.

Halsey, William D. Collier's Dictionary. New York : Macmillan Educational Company,

1986.

Hudgins, Bryce B. and Others. Educational Psychology. llinois : F.E. Peacock

Publishers, Inc., 1983

Ivancevich, John M. and Matteson, Michael T. Organizational Behavior and

Management. 2nd

ed. Boston, MA : Richard D. Irwin, Inc., 1990.

Kalsh, Richard A. The Psychology of Human Behavior. 3rd ed. California :

Brooks/Cole Publishing Company, 1973.

Lowstuter, Clyde C. and Robertson, David P. In Search of the Perfect Job.

New York : McGraw – Hill, Inc., 1992

Pervin, Lawrence A. Personality : Theory and Research. 5th ed. New York :

John Wiley And Sons, Inc., 1989.

Roediger, Henry L. and Others. Psychology. 2 ed. Boston : Little, Brown end

Company, 1987.

Schein, E.H. Organizational Culture and Leadership. San Francisco: Joseey-Bass,

1985.