มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 9042-2558

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 9042-2015

เสนไหมดบ เลม 3: วธชกตวอยางและทดสอบ เสนไหมสาวดวยเครองจกร

RAW SILK VOLUME 3: SAMPLING AND TESTING

METHODS FOR MACHINE REELED SILK YARN

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 59.060.10 ISBN XXX-XXX-XXX-X

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 9042-2558

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 9042-2015

เสนไหมดบ เลม 3: วธชกตวอยางและทดสอบ เสนไหมสาวดวยเครองจกร

RAW SILK VOLUME 3: SAMPLING AND TESTING

METHODS FOR MACHINE REELED SILK YARN

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 132 ตอนพเศษ 92 ง

วนท 23 เมษายน พทธศกราช 2558

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร เรอง เสนไหมและผลตภณฑ

1. นางอรทย ศลปนภาพร ประธานกรรมการ

กรมหมอนไหม

2. นางสมหญง ชประยร กรรมการ

กรมหมอนไหม

3. นางสาวศวลกษณ จนทรคง กรรมการ

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

4. นางสาวทรรศณย ปรชญาบ ารง กรรมการ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

5. นางนราพร รงสมนตกล กรรมการ

สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ

6. นายมนญ จตตใจฉ า……………………………………………………………… กรรมการ

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ

7. นางสาวนตยา ทบทมทย…………………………………………………………………………………………………. กรรมการ

ภาควชาวทยาการสงทอ คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

8. ผชวยศาสตราจารยพจนา สมนตร………………………………………………………… กรรมการ

ศนยศลปาชพ บางไทร ในสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ

9. นางสาวกลรศม ปทมสต กรรมการ

ศนยสงเสรมศลปาชพระหวางประเทศ (องคการมหาชน)

10. นายบณฑร วงศสลโชต กรรมการ

สมาคมไหมไทย

11. นายปลนธน ธรรมมงคล กรรมการ

สมาคมอตสาหกรรมฟอกยอมพมพและตกแตงสงทอไทย

12. นางสาวบษยา คนวงศ กรรมการ

บรษทจลไหมไทย จ ากด

13. นายประกาย ยาหวดง กรรมการ

บรษทอตสาหกรรมไหมไทย จ ากด

14. นายอรรคฤทธ ทรพยยง กรรมการ

มลนธสงเสรมศลปาชพในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

15. นายประทป อารยะกตตพงศ กรรมการและเลขานการ

ส านกก าหนดมาตรฐาน

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

(3)

กระทรวงเกษตรและสหกรณไดประกาศก าหนดใชมาตรฐานสนคาเกษตร มกษ. 8002-2556 เรอง

เสนไหมดบ เลม 2: เสนไหมสาวดวยเครองจกร เมอ พ.ศ. 2556 และเพอใหสามารถน ามาตรฐานไปปฏบตได

คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรจงเหนควรจดท ามาตรฐานเสนไหมดบ เลม 3: วธชกตวอยางและ

ทดสอบเสนไหมสาวดวยเครองจกร ส าหรบใชเปนแนวทางทดสอบเพอระบชนคณภาพของเสนไหมดบ

ตามมาตรฐานทก าหนด เพอสงเสรมและปรบปรงคณภาพเสนไหมดบใหเหมาะสมยงขน และเพอประโยชน

ในการอางองทางการคาระหวางประเทศ

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

มาตรฐานสนคาเกษตร. มกษ. 8002-2556. เสนไหมดบ เลม 2: เสนไหมสาวดวยเครองจกร. กรงเทพฯ:

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต.

ISO 139-2005. Textiles - Standard atmosphere for conditions and testing.

มกษ. 9042-2558

มาตรฐานสนคาเกษตร

เสนไหมดบ เลม 3: วธชกตวอยางและ

ทดสอบเสนไหมสาวดวยเครองจกร

1. ขอบขาย

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดวธชกตวอยางและการทดสอบเพอระบชนคณภาพของเสนไหมดบทสาว

ดวยเครองจกร ตามขอก าหนดใน มกษ.8002-2556 เสนไหมดบ เลม 2: เสนไหมสาวดวยเครองจกร

2. นยาม

ความหมายของค าทใชในมาตรฐานสนคาเกษตรน ใหเปนไปตาม มกษ.8002-2556 และดงตอไปน

2.1 เสนไหมสาวดวยเครองจกร (machine reeled silk yarn) หมายถง เสนไหมดบทสาวโดยใชเครองจกร

อตโนมตหรอกงอตโนมต ทงนไมรวมเสนไหมดบทผลตจากโรงสาวไหมชมชนและทผลตแบบพนบาน

โดยใชเครองจกรชวยในการสาว

2.2 การชกตวอยาง (sampling) หมายถง การก าหนดวธเกบและก าหนดขนาดตวอยางจากรนสนคาเพอ

ตรวจสอบใหไดขอมลทน ามาใชตดสนการจดชนคณภาพของรนสนคา

2.3 รน (lot) หมายถง เสนไหมดบสาวดวยเครองจกร ทท าจากรงไหมสายพนธเดยวกน ผลตโดยกรรมวธ

เดยวกน โดยมขนาดและชนคณภาพเดยวกน บรรจและเกบรกษาในสภาพและสภาวะเดยวกน และสงมอบ

พรอมกน

2.4 ตวอยางขนตน (incremental sample/primary sample) หมายถง ตวอยางเสนไหมสาวดวยเครองจกรทง

หบหอหรอทงบค ซงไดจากการชกตวอยางจากรน (lot) ของเสนไหมดบแตละรน

2.5 ตวอยางสงหองปฏบตการ (laboratory sample) หมายถง ตวอยางเสนไหมสาวดวยเครองจกรทจดท า

เปนเขดหรอกรอเขาหลอด ซงไดจากการชกตวอยางจากตวอยางขนตน

2.6 ตวอยางทดสอบ (test sample) หมายถง ตวอยางเสนไหมสาวดวยเครองจกรทจดท าเปนเขดตามความ

ยาวทก าหนด ซงไดจากการชกตวอยางจากตวอยางสงหองปฏบตการ

มกษ. 9042-2558 2

2.7 บค (book) หมายถง การบรรจหบหอของเสนไหมดบ ดวยการบบอดเขดไหมใหเรยงกนอยางเปน

ระเบยบ มลกษณะเปนรปทรงสเหลยม โดยแตละบคมมวล1/ และมจ านวนเขดไหมตามทระบในฉลาก

2.8 การตรวจพนจ (visual inspection) หมายถง การตรวจสอบลกษณะปรากฏของสงใดสงหนง เชน

ผลตผล ผลตภณฑ สภาพแวดลอมทปรากฏ โดยการตรวจดวยสายตาเปนหลก แตอาจใชประสาทสมผส

อนประกอบ ทงนขนกบปจจยคณภาพทตองการตรวจสอบ หรออาจใชเครองมอประกอบ เชน แวนขยาย

รวมถงการตรวจสอบการปฏบตงานหรอกระบวนการท างานดวย

3. หลกการทดสอบ

3.1 วธทก าหนดในมาตรฐานน ใชกบเสนไหมดบสาวดวยเครองจกรทงชนดทท าเปนเขดและกรอเขาหลอด

ทบรรจในหบหอทวไปหรอท าเปนบค โดยแบงการทดสอบเพอก าหนดชนคณภาพเปนรนๆละไมเกน 600

kg2/(กโลกรม)

หากมเศษไมครบ 600 kg ใหนบเปนหนงรน

3.2 การตรวจสภาพภายนอก (มกษ.8002-2556 ขอ 3.2.1 ขอ 4 และขอ 5) ใชวธตรวจพนจตวอยาง

ขนตนของเสนไหมดบทงหบหอหรอบค เพอดสภาพความเรยบรอยของหบหอ ฉลากและเครองหมาย

วธการบรรจ การจดเรยงและความสม าเสมอของขนาดเสนไหมดบ

3.3 การหามวลสทธ (น าหนกบรรจสทธ) (มกษ.8002-2556 ขอ 5.5) ใชวธชงหามวลของเสนไหมดบ

ตวอยางขนตนทงหบหอหรอบค แลวน ามาลบออกดวยมวลของหบหอ แกนหลอด หรอสวนประกอบอนท

ไมใชเสนไหมดบ

3.4 การหาความชนของเสนไหมดบ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.1.2) ใชวธชกตวอยางสงหองปฏบตการ

ทเปนเขดหรอหลอดจากตวอยางขนตน มาชงหามวลตอเขดหรอหลอด (ไมรวมหลอด) จากนนน ามากรอ

ท าเขดไหมทดสอบเพอใชเปนตวอยางทดสอบ ตามความยาวและจ านวนทก าหนด น าเขดไหมทดสอบมา

ชงหามวลกอนอบและมวลแหง (น าหนกแหง)หลงอบ ค านวณความชนเปนเปอรเซนตจากสวนตางของ

มวลเสนไหมดบกอนและหลงอบแหง

3.5 การทดสอบเพอจดชนคณภาพเสนไหมดบ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 และขอ 3.3.3) ตองปรบ

ภาวะของเสนไหมดบในภาวะทดสอบ (ขอ 5.1) กอนท าการทดสอบในบรรยากาศมาตรฐาน (ขอ 5.2) โดย

ใชวธตรวจตวอยางเสนไหมดบ ตามขนตอนตอไปนตามล าดบ

3.5.1 การทดสอบดวยสายตาและมอสมผส (visual and tactual examination) ใหตรวจความสม าเสมอ

ของส ความมนเงา และตรวจหาต าหน (มกษ.8002-2556 ขอ 3.2.2) ของเสนไหมดบตวอยางขนตน

ทน าสงทงหมด เพอประเมนคณภาพเปน ด ปกต พอใช หรอต ากวามาตรฐาน

1/มวลหมายถง มหนวยเปน กโลกรม ถาน าหนก มหนวยเปน นวตน เนองจากแปรผนตาม แรงดงดดของโลกในแตละแหงทมคาตางกน

2/มวลของรนสนคาไมเกน 600 kg หรอไมเกน 10 bales โดย 1 bale มมวล 60 kg หรอ 20 cases โดย 1 case มมวล 30 kg

3 มกษ. 9042-2558

3.5.2 การทดสอบการกรอ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (2)) ใชทดสอบเฉพาะเสนไหมดบทจดท า

เปนเขดเทานน โดยวธกรอเสนไหมดบจากเขดไหมตวอยางสงหองปฏบตการเขาแกนหลอดมาตรฐาน แยก

สวนดานนอกและดานในเขดไหม บนทกจ านวนครงการขาดของเสนไหมดบในระยะเวลาการกรอทก าหนด

3.5.3 การทดสอบเพอหาคาเบยงเบน และคาเบยงเบนสงสดของขนาดเสนไหมดบ (มกษ.8002-2556

ขอ 3.3.2 (1) และขอ 3.3.3) ใชวธก าหนดความยาวทคงทของเขดไหมตวอยางทดสอบ โดยน าเสนไหม

ดบตวอยางสงหองปฏบตการมากรอท าเขดไหมตวอยางทดสอบขนาด (sizing skein) ตามความยาวและ

จ านวนทก าหนด ชงแตละเขดเพอหามวล น ามาค านวณขนาดจากความยาวและมวลของเสนไหมดบ

3.5.4 การทดสอบความสม าเสมอ ความสะอาดและความเรยบ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (1) และ

(2) และขอ 3.3.3) ใชวธกรอเสนไหมดบตวอยางทดสอบลงบนแผนเซรเพลน (seriplane) และน ามา

ตรวจพนจในหองปฏบตการทก าหนด เพอประเมนเทยบกบแผนภาพมาตรฐาน การทดสอบความ

สม าเสมอใชวธนบจ านวนแถบ (stripe) ผดปกตทพบ สวนการทดสอบความสะอาดและความเรยบให

ตรวจนบจ านวนต าหนเพอน ามาหกจากคะแนนเตม 100 คะแนน

3.5.5 การทดสอบความเหนยวและการยดตว (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (2) และ ขอ 3.3.3) ใชวธ

กรอเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการดวยเครองกรอเขดไหมทดสอบตามจ านวนรอบทก าหนดเพอท า

เขดไหมตวอยางทดสอบ จากนนน ามาชงหามวลและค านวณขนาดจากความยาวและมวลของเสนไหมดบ

ตดทต าแหนงปลายของเขดไหมตวอยางทดสอบเพอใหไดเสนไหมดบทเปนเสนตรง น ามาทดสอบดงยด

ดวยเครองทดสอบทเหมาะสมจนกระทงเสนไหมดบขาด โดยใชอตราเรวของการเคลอนทคงทในการดง

ท 150 mm/min (มลลเมตรตอนาท) ระยะทดสอบระหวางตวหนบยดท (1002) mm (มลลเมตร) หรอ

เปนไปตามขอตกลงระหวางผเกยวของ บนทกคาแรงดงขาดและเปอรเซนตการยดทจดขาด

3.5.6 การทดสอบการรวมตว (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (2) และ ขอ 3.3.3) ใชกบเสนไหมดบทม

ขนาด 33 den (ดเนยร) หรอนอยกวา ใชวธสมตวอยางเสนไหมดบจากตวอยางสงหองปฏบตการเปนเสน

เดยวทมความยาวเพยงพอกบการท างานของเครองทดสอบ ทดสอบการเสยดสโดยการขยบไปมาของ

เครองทดสอบทอตราเรวประมาณ 130 ครงตอนาท ตรวจสอบครงแรกท 45 ครงของการเสยดส และ

ตรวจสอบอกทกๆ 5 ครง บนทกจ านวนครง ในการเสยดสทท าใหเสนไหมดบครงหนงขนไปมการแตก

ขนาด 6 mm หรอมากกวา ของแตละตวอยาง มาหาคาเฉลย

4. เครองมอและอปกรณ

4.1 เครองชงดจตอล อานคาไดละเอยด 0.001 g (กรม)

4.2 เครองชงดจตอล อานคาไดละเอยด 0.01 kg

4.3 เครองกรอเขดไหมทดสอบทมขนาดเสนรอบวงของระวง (reel) 1.125 m 2.5 mm หรอขนาดอนท

รความยาวทแนนอน เชน 1 m 2.5 mm ประกอบดวยอปกรณดงเสนไหมดบตามแรงทควบคมได คอ

มกษ. 9042-2558 4

(0.5 0.1) cN/tex (เซนตนวตนตอเทกซ) หรอเชอมตอกบอปกรณปรบแรงดง และอปกรณส าหรบ

เรยงเสนไหมดบใหเปนระเบยบขณะกรอ (ภาพท ก.1)

4.4 เครองกรอทดสอบ ทมกงลอ 6 แกน และสามารถก าหนดอตราความเรวของการกรอได (ภาพท ก.2)

4.5 แกนหลอด (bobbin) ทมขนาดมาตรฐาน ความยาวแกนดานใน 85 mm เสนผานศนยกลางแกน 38 mm

และเสนผานศนยกลางขอบแกนทงสองขาง 60 mm มมวล (1052) g (ภาพท ก.3)

4.6 เครองอบแหงแบบลมรอน ทสามารถควบคมอณหภมใหคงทโดยอตโนมตท (140 2)°C

4.7 เดซกเคเตอร (desiccator)

4.8 โตะหรอพนวางเสนไหมดบเพอตรวจพนจดวยสายตา ตองมพนทในการตรวจสอบทเพยงพอ พนผว

ตองสะอาด ผวเรยบ และไมสะทอนแสง ประกอบดวยอปกรณทใหแสงสวางกระจายสม าเสมอ มความ

สวางประมาณ 450 - 500 lx และหางจากเสนไหมดบททดสอบ

4.9 แวนขยาย ทมก าลงขยายไมนอยกวา 3 เทา

4.10 นาฬกาจบเวลา

4.11 แผนเซรเพลน (seriplane) เปนกระดานไมรปทรงสเหลยมผนผา ยาว 1 359 mm กวาง 463 mm

หนา 37 mm (รวมขอบ) มเสนรอบวงของดานกวาง 1 m พนผวดาน สด า (ภาพท ก.4)

4.12 หองปฏบตการตรวจสอบความสม าเสมอ ความสะอาด และความเรยบของเสนไหมดบ เปนหองมด

ผนงทงสดานทบ ปองกนแสงจากภายนอกได ภายในหองปฏบตการตองมอปกรณประกอบดวย

- ขาตงแผนเซรเพลนทเปนสด าดานและมสสม าเสมอ

- โคมไฟจ านวนสองชด ชดแรกตดตงดานขางทงสองขางของขาตงโดยมแผนไมสขาวบงแสงไวไมใหสอง

ไปทแผนเซรเพลนโดยตรง ชดทสองตดตงตลอดแนวดานบนของขาตงแผนเซรเพลน โคมไฟตองใหแสง

กระจายอยางสม าเสมอ และแสงไฟสะทอนจากโคมไฟตองชวยใหมองเหนแผนเซรเพลนเปนสด าดานอยาง

สม าเสมอ

4.13 เครองพนเสนไหมดบกบแผนเซรเพลน ทสามารถก าหนดอตราความเรวประมาณ 100 รอบตอนาท

และปรบการเรยงเสนไหมดบได (ภาพท ก.5)

4.14 แผนภาพมาตรฐานความสม าเสมอ (standard photographs for evenness) ของเสนไหมดบ (ภาพท ก.6)

4.15 แผนภาพมาตรฐานต าหนดานความสะอาด (standard photographs for cleanness defects) ของเสน

ไหมดบ (ภาพท ก.7)

4.16 แผนภาพมาตรฐานชนดของต าหนดานความเรยบ (standard photographs for neatness defects) ของ

เสนไหมดบ

4.17 เครองทดสอบแรงดงชนดอตราการเคลอนทคงท (constant rate of travel -CRT) ทสามารถตงคาระยะ

ทดสอบท (1002) mm อตราความเรวของการเคลอนทคงทในการดง ท 150 mm/min (ภาพท ก.8)

5 มกษ. 9042-2558

4.18 เครองทดสอบการรวมตว (cohesion tester) ทสามารถตงคาความเรวในการเสยดสประมาณ 130

ครงตอนาท และก าหนดจ านวนครงของการเสยดสได (ภาพท ก.9)

5. ภาวะทดสอบ (testing condition)

5.1 การปรบภาวะเสนไหมดบตวอยางกอนทดสอบ ใหเกบเสนไหมดบในหองปฏบตการหรอสถานท

ทควบคมอณหภม (25 2)°C และความชนสมพทธ (65 4)% เปนเวลาไมนอยกวา 24 ชวโมง

5.2 ก าหนดบรรยากาศมาตรฐาน ของหองปฏบตการส าหรบการทดสอบเพอจดชนคณภาพเสนไหมดบ

ทอณหภม (25 2)°C และความชนสมพทธ (65 4)%

6. การชกตวอยาง (sampling)

6.1 กรณทรนสนคามจ านวน 420 - 600 kg

ใหชกตวอยางขนตนของเสนไหมดบทงหบหอหรอทงบคแบบสม (random sampling) ทวทงรนสนคา

จ านวน 5 หบหอหรอบค โดยตองมมวลรวมไมนอยกวา 25 kg หากไมครบใหชกตวอยางเพมจากรน

เดยวกนใหครบตามทก าหนด

6.1.1 การชกตวอยางเพอทดสอบ ใหด าเนนการดงน

(1) การตรวจสภาพภายนอก ใหตรวจสอบกบตวอยางขนตนทไดจากขอ 6.1 ทง 5 หบหอหรอบค

(2) การหามวลสทธ ใหชกตวอยางสงหองปฏบตการแบบสม จ านวน 1 หบหอหรอบค จากตวอยางขนตน

ทผานการตรวจ ขอ 6.1.1(1) แลว น าไปหามวลสทธ

(3) การหาความชน ใหชกตวอยางสงหองปฏบตการแบบสม จ านวน 8 เขดหรอหลอด จากตวอยางขนตนทผาน

การตรวจ ขอ 6.1.1(1) แลว โดยสมเกบตวอยางเสนไหมดบจากหบหอหรอบคละไมเกน 2 เขดหรอหลอด

(4) การทดสอบเพอจดชนคณภาพ ใหชกตวอยางสงหองปฏบตการแบบสม จ านวน 25 เขดหรอหลอด

จากตวอยางขนตนทผานการตรวจ ขอ 6.1.1(1) แลว โดยสมเกบตวอยางทงดานขอบ มมและตรงกลาง

ของหบหอหรอบค

6.2 กรณทรนสนคามจ านวนนอยกวา 420 kg

ใหชกตวอยางขนตนของเสนไหมดบทงหบหอหรอทงบคแบบสมทวทงรนสนคา จ านวน 3 หบหอหรอบค

โดยตองมมวลรวมไมนอยกวา 15 kg หากไมครบใหชกตวอยางเพมจากรนเดยวกนใหครบตามทก าหนด

6.2.1 การชกตวอยางเพอทดสอบ ใหด าเนนการดงน

(1) การตรวจสภาพภายนอก ใหตรวจสอบกบตวอยางขนตนทไดจากขอ 6.2 ทง 3 หบหอหรอบค

มกษ. 9042-2558 6

(2) การหามวลสทธ ใหชกตวอยางสงหองปฏบตการแบบสม จ านวน 1 หบหอหรอบค จากตวอยางขนตนท

ผานการตรวจ ขอ 6.2.1(1) แลว น าไปหามวลสทธ

(3) การหาความชน ใหชกตวอยางสงหองปฏบตการแบบสม จ านวน 4 เขดหรอหลอด จากตวอยางขนตน

ทผานการตรวจ ขอ 6.2.1(1) แลว โดยสมเกบตวอยางเสนไหมดบจากหบหอหรอบคละไมเกน 2 เขด

หรอหลอด

(4) การทดสอบเพอจดชนคณภาพ ใหชกตวอยางสงหองปฏบตการแบบสม จ านวน 25 เขดหรอหลอด

จากตวอยางขนตนทผานการตรวจ ขอ 6.2.1(1) แลว โดยสมเกบตวอยางทงดานขอบ มมและตรงกลาง

ของหบหอหรอบค

ขนาดรน ขนาดตวอยางขนตน และขนาดตวอยางสงหองปฏบตการส าหรบทดสอบเสนไหมดบสาวดวย

เครองจกร ใหเปนไปตารางท 1

ตารางท 1 ขนาดรนและขนาดตวอยางในการทดสอบเสนไหมดบ

(ขอ 6)

ขนาดรน ขนาด

ตวอยาง

ขนตน

(จ านวนหบหอ

หรอบค)

ขนาดตวอยาง

ส าหรบตรวจสภาพ

ภายนอก

(จ านวนหบหอ

หรอบค)

ขนาดตวอยางสง

หองปฏบตการ

ส าหรบหามวลสทธ

(จ านวนหบหอ

หรอบค)

ขนาดตวอยางสง

หองปฏบตการ

ส าหรบหาความชน

(จ านวนเขดหรอ

หลอด)

ขนาดตวอยางสง

หองปฏบตการ

ส าหรบทดสอบ

เพอจดชน

คณภาพของเสน

ไหมดบ

(จ านวนเขดหรอ

หลอด)

420 - 600

kg 5 5 1 8 25

นอยกวา

420 kg 3 3 1 4 25

7. วธหามวลบรรจสทธ (net mass) (มกษ.8002-2556 ขอ 5.5)

7.1 น าเสนไหมดบทไดจากการชกตวอยางสงหองปฏบตการทงหบหอหรอบค (ขอ 6.1.1 (2) หรอขอ

6.2.1 (2)) มาชงหามวล และจดบนทกไว

7.2 ใหน าเสนไหมดบออกจากหบหอ ชงหามวลของหบหอทใชบรรจ และแกนหลอดเปลา (ส าหรบเสน

ไหมดบทกรอเขาหลอด) หากแกนหลอดมความสม าเสมอสามารถหามวลของแกนหลอดเปลาเพยงหลอด

เดยว เพอใชเปนตวแทนน ามาค านวณมวลของแกนหลอดทงหมดในหบหอได และจดบนทกไว

7 มกษ. 9042-2558

7.3 น าคามวลทบนทกไดจากขอ 7.1 ลบดวยมวลทบนทกไดจากขอ 7.2 จะไดมวลบรรจของเสนไหมดบใน

หบหอหรอบค

8. วธหาความชน (มกษ.8002-2556 ขอ 3.1.2) และมวลทความชนมาตรฐาน

8.1 วธหาความชน ใชวธค านวณความชนเปนเปอรเซนตจากสวนตางของมวลเสนไหมดบกอนและหลง

อบแหง ดงน

8.1.1 การหามวลของเสนไหมดบกอนอบแหง

(1) น าเสนไหมดบทไดจากการชกตวอยางสงหองปฏบตการ ในขอ 6.1.1(3) หรอ ขอ 6.2.1(3) มากรอ

เตรยมเขดไหมตวอยางทดสอบโดยก าหนดความยาวคงท แยกตามขนาดของเสนไหมดบ ดงน

- เสนไหมดบ ขนาด 33 den หรอเลกกวา ใหแตละเขดไหมตวอยางทดสอบยาว 450 m

- เสนไหมดบ ขนาด 34 den ถง 69 den ใหแตละเขดไหมตวอยางทดสอบยาว 112.5 m

- เสนไหมดบ ขนาด > 69 den ใหแตละเขดไหมตวอยางทดสอบยาว 56.25 m

(2) เสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทไดจากขอ 6.1.1(3) จ านวน 8 เขดหรอหลอด ใหน ามาสม

เตรยมตวอยางทดสอบ จ านวน 10 เขด แบงเปนเสนไหมดบทกรอจากนอกเขดหรอหลอด จ านวน 3 เขด

จากดานในเขดหรอหลอดจ านวน 3 เขด และชวงกลางเขดหรอหลอดจ านวน 4 เขด ก าหนดหมายเลขของ

แตละตวอยางทดสอบแลวน าไปชงหามวลทนท บนทกคามวลทไดของเขดไหมตวอยางทดสอบแตละเขด

(3) เสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทไดจากขอ 6.2.1(3) จ านวน 4 เขดหรอหลอด ใหน ามาสม

เตรยมตวอยางทดสอบ จ านวน 4 เขด แบงเปนเสนไหมดบทกรอจากนอกเขดหรอหลอด จ านวน 1 เขด

จากดานในเขดหรอหลอดจ านวน 1 เขด และชวงกลางเขดหรอหลอดจ านวน 2 เขด ก าหนดหมายเลขของ

แตละตวอยางทดสอบแลวน าไปชงหามวลทนท บนทกคามวลทไดของตวอยางทดสอบแตละเขด

8.1.2 การหามวลของเสนไหมดบหลงอบแหง (น าหนกแหง)

อบเขดไหมตวอยางทดสอบทไดจากขอ 8.1.1 ในเครองอบแหงแบบลมรอน ทอณหภม (140±2)°C โดยจดวางตวอยางทดสอบแบบกระจายไมใหแนนเกนไป เมอครบเวลาทก าหนดใหน าตวอยางทดสอบมาทงไว

ใหเยนในเดซกเคเตอร จากนนน ามาชงหามวล อบเขดไหมตวอยางทดสอบอกครงและน ามาชงหามวล

จนกวามวลไมเปลยนแปลงแลว หรอมวลทชงไดจากครงลาสดและกอนหนา ตางกนไมเกน 0.25% บนทก

คามวลทไดเปนคามวลแหงของตวอยางทดสอบแตละเขด

8.1.3 น าคามวลของเขดไหมตวอยางทดสอบกอนอบแหงและหลงอบแหงของตวอยางเดยวกน แทนคาลง

ในสตร เพอค านวณหาความชน และน าคาความชนทไดมาหาคาเฉลย หากพบวาแตละตวอยางทดสอบม

ความชนตางกนเกนกวา 2.8% หรอเมอค านวณหาความชนโดยเฉลยจากทกตวอยางทดสอบในรนเดยวกน

พบวามความชนมากกวา 13% หรอต ากวา 8% ใหสงสนคาคนโดยไมตองทดสอบตอ

มกษ. 9042-2558 8

การหาความชน ก าหนดใหใชทศนยม 2 ต าแหนง โดยใชสตร

W = 100M

MM

0

0

เมอ W คอ ความชน หนวยเปน %

M คอ มวลของเขดไหมตวอยางทดสอบกอนอบแหง หนวยเปน g

M0 คอ มวลของเขดไหมตวอยางทดสอบหลงอบแหง หนวยเปน g

8.2 วธหามวลของเสนไหมดบทความชนมาตรฐาน (conditioned mass)

การหามวลทความชนมาตรฐาน ก าหนดใหใชทศนยม 2 ต าแหนง โดยใชสตร

sM = W100

W100M

sn

เมอ sM คอ คามวลทความชนมาตรฐาน หนวยเปน kg

nM คอ มวลสทธ (ขอ 7) หนวยเปน kg

sW คอ ความชนมาตรฐานของเสนไหมดบ เทากบ 11%

W คอ ความชนโดยเฉลย (ขอ 8.1.3) หนวยเปน %

9. วธทดสอบเพอจดชนคณภาพ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 และขอ 3.3.3)

9.1 การทดสอบดวยสายตาและมอสมผส (visual and tactual examination)

9.1.1 น าตวอยางสงหองปฏบตการทไดจากการชกตวอยางเสนไหมดบในขอ 6.1.1(4) หรอ ขอ 6.2.1(4)

จ านวน 25 เขดหรอหลอด มาวางเรยงกนบนโตะหรอพนทใชทดสอบ ตามขอ 4.8

9.1.2 เสนไหมดบตวอยางทจดท าเปนเขดใหตรวจพนจเสนไหมดบทเหนดานนอก ทอยกงกลางและ

ภายในเขด สวนเสนไหมดบตวอยางทกรอเขาหลอดใหตงหลอดขนแลวเอยงประมาณ 30 ถง 40 องศา

หมนดรอบๆ เพอดทงสวนหวหลอด กลางหลอด และทายหลอด

9.1.3 ตรวจพนจคณภาพทวไปดานความสม าเสมอของส ความมนเงา และต าหน (มกษ.8002-2556 ขอ

3.2.1 และ ขอ 3.2.2) ดวยสายตา และใชมอสมผสเพอทดสอบความลนและหาต าหน (มกษ.8002-

2556 ขอ 3.2.2)

9.1.4 บนทกลกษณะทพบและประเมนคณภาพเปนระดบ ด ปกต พอใช หรอต ากวามาตรฐาน ตามตารางท 2

- กรณประเมนผลเปนระดบด หรอปกต ใหท าการทดสอบตอตามขอ 9.2 – 9.8

9 มกษ. 9042-2558

- กรณประเมนผลเปนระดบพอใช ใหท าการทดสอบตอตามขอ 9.2 – 9.8 แตหลงจากไดผลการทดสอบ

และระบชนคณภาพตามตารางท 1 หรอ 2 ใน มกษ.8002-2556 แลว ใหลดชนคณภาพทไดอกหนงชน

เชน หากทดสอบไดชนคณภาพ 2A ใหรายงานผลเปนชนคณภาพ A

- กรณประเมนผลเปนระดบต ากวามาตรฐาน ใหจดวาเปนเสนไหมดบทไมเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน

และไมตองท าการทดสอบตอ

ตารางท 2 เกณฑการประเมนคณภาพทวไปและต าหนของเสนไหมดบ

(ขอ 9.1.4)

ระดบ ค าอธบายลกษณะคณภาพทวไปและต าหน

ด เสนไหมดบจดเรยงเสนดและเปนระเบยบ สมผสแลวรสกลน เสนไหมดบเปนเงา

ไมมสทผดปกต และไมพบต าหน

ปกต เสนไหมดบทจดเรยงเสนคอนขางดและเปนระเบยบ สมผสแลวร สกลนมอ

พอสมควร เสนไหมดบเปนเงาและมสสม าเสมอ พบต าหนไดเลกนอย

พอใช เสนไหมดบจดเรยงตวไมเปนระเบยบ สมผสแลวรสกลนนอย เสนไหมดบไมม

ความเปนเงา หรอพบสผดปกต หรอพบต าหนจ านวนมาก

ต ากวามาตรฐาน เสนไหมดบทมต าหนมากกวาระดบพอใชหรอเสนไหมดบมสแตกตางกนมาก

9.2 การทดสอบการกรอ (winding test) ใหใชทดสอบเฉพาะเสนไหมดบทจดท าเปนเขดเทานน (มกษ.

8002-2556 ขอ 3.3.2 (2))

9.2.1 น าเขดไหมตวอยางสงหองปฏบตการทผานการทดสอบตามขอ 9.1 แลว จ านวน 20 เขด มาก าหนดหมายเลข และแบงเปน 2 ชดๆละ 10 เขดตวอยาง ชดทหนงใหกรอทดสอบเสนไหมดบดานนอกเขด และ

ชดทสองกรอทดสอบจากเสนไหมดบดานในเขด

9.2.2 น าเขดไหมตวอยางเขากงลอของเครองกรอทดสอบดวยความระมดระวง และจดใหเสนไหมดบ

กระจายตวอยางสม าเสมอ

9.2.3 กรอเสนไหมดบเขาแกนหลอดมาตรฐาน โดยตงคาอตราเรวในการกรอ และเวลาในการกรอทดสอบ

ซงแบงเปน 2 ชวง ชวงแรกเปนชวงเวลาการกรอกอนเรมจบเวลาทดสอบ (preliminary winding period) และชวงทสองเปนชวงเวลาทดสอบเพอหาจ านวนครงทเสนไหมดบขาด (breaks counting period in minutes) ตามตารางท 3 ซงจ าแนกตามขนาดเสนไหมดบ

มกษ. 9042-2558 10

ตารางท 3 ขอก าหนดการกรอทดสอบเสนไหมดบ

(ขอ 9.2.3)

ขนาดของเสนไหม

den(dtex)

อตราเรวในการกรอ

(m/min)

ชวงเวลาการกรอ

กอนเรมจบเวลา

ทดสอบ (min)

ชวงเวลาทดสอบ

(min)

12(13.3) หรอต ากวา

13-18(14.4 -20.2)

19-33(21.1-36.7)

34-69(37.8-76.7)

110

140

165

165

10

10

5

5

120

120

120

60

9.2.4 บนทกจ านวนครงและสาเหตทเสนไหมดบขาดขณะกรอในชวงเวลาทดสอบตามสดมภท 4 ตารางท 3 หากไมสามารถกรอเสนไหมดบไดเปนปกตเมอเรมชวงเวลาทดสอบ ใหยดชวงเวลาในการกรอกอนเรมจบ

เวลาทดสอบได

9.3 การเตรยมตวอยางเสนไหมดบ เพอทดสอบขอ 9.4 – 9.8

9.3.1 เมอทดสอบตามขอ 9.2 เสรจสน น าเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทเหลอจากการกรอ

ทดสอบทงสองชดกรอเขาแกนหลอดมาตรฐานไว เปนตวอยางเสนไหมดบ 40 หลอด สวนตวอยางเสน

ไหมดบจ านวน 5 เขดทเหลอจากการทดสอบตามขอ 9.1 ใหน ามากรอเขาแกนหลอดมาตรฐานโดยแยก

เปน สวนทกรอจากดานนอกเขด 5 หลอด และดานในเขด 5 หลอด รวมเปนเสนไหมดบตวอยางสง

หองปฏบตการจ านวน 50 หลอด ระบหมายเลขและรายละเอยดของเสนไหมดบทกรอจากดานนอกและ

ดานในเขดไหมตวอยางใหชดเจน แลวเกบรกษาเพอรอทดสอบล าดบตอไป

9.3.2 เสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการชนดทกรอเขาหลอด จ านวน 25 หลอดทไดจากการชก

ตวอยาง และผานการทดสอบตาม ขอ 9.1 แลว ใหน ามากรอเขาแกนหลอดมาตรฐาน แบงเปนเสนไหมดบท

กรอจากรอบนอกหลอด 25 หลอด ดานใน 25 หลอด รวมเปนเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการ

จ านวน 50 หลอด ระบหมายเลขและรายละเอยดของเสนไหมดบทกรอจากดานนอกและดานในเขดไหม

ตวอยางใหชดเจน แลวเกบรกษาเพอรอทดสอบล าดบตอไป

11 มกษ. 9042-2558

9.4 การทดสอบเพอหาคาเบยงเบน (size deviation test)และคาเบยงเบนสงสด(maximum size

deviation test) ของขนาดเสนไหมดบ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (1) และขอ 3.3.3)

9.4.1 การทดสอบเพอหาคาเบยงเบน (size deviation test) ของขนาดเสนไหมดบ

(1) สมเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทกรอเขาแกนหลอดมาตรฐานแลวจากขอ 9.3.1 หรอ ขอ 9.3.2

จ านวน 40 หลอด แบงเปนเสนไหมดบทกรอจากดานนอก 20 หลอด และดานใน 20 หลอด น ามาเขา

เครองกรอเพอเตรยมเขดไหมตวอยางทดสอบขนาด (sizing skein) โดยก าหนดความยาวและจ านวนตาม

ขนาดเสนไหมดบ ดงน

- เสนไหมดบ ขนาด 33 den หรอเลกกวา ใชเขดไหมตวอยางทดสอบยาว 450 m จ านวน 200 เขด

- เสนไหมดบ ขนาด 34 den ถง 69 den ใชเขดไหมตวอยางทดสอบยาว 112.5 m จ านวน 400 เขด

- เสนไหมดบ ขนาด > 69 den ใชเขดไหมตวอยางทดสอบยาว 56.25 m จ านวน 200 เขด

(2) น าเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดมาชงหามวลโดยแยกแตละเขด บนทกคามวลทไดเพอน าไปค านวณ

ขนาดเสนไหมดบ โดยเสนไหมยาว 9 000 m หนก 1 g มคาเทากบขนาด 1 den

(3) อบเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดดวยเครองอบแหงแบบลมรอนทอณหภม (140 2)°C ประมาณ 10

นาท แลวน ามาชงหามวลและบนทกไว จากนนอบตอไปอกครงละ 5 นาท จนกระทงมวลคงท หรอมวลครง

สดทายตางจาก 5 นาทกอนไมเกน 0.2 กรม มวลทไดจะเปนมวลแหง (น าหนกแหง) ของเขดไหมตวอยาง

ทดสอบขนาด

(4) น าคามวลแหงของเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดมาค านวณขนาดเสนไหมทความชนมาตรฐาน 11%

โดยเสนไหมดบยาว 9 000 m หนก 1 g มคาเทากบขนาด 1 den

การหาขนาดเสนไหมดบทความชนมาตรฐาน 11% ก าหนดใหใชทศนยม 2 ต าแหนง โดย

ใชสตร

d = 0M x 1.11 x L T x R

เมอ d คอ ขนาดของเสนไหมดบ หนวยเปน den

M0 คอ คามวลแหงของเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดแตละเขด หนวยเปน g T คอ จ านวนรอบของเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดแตละเขด

L คอ ความยาวของเสนไหม 1 den มคาเทากบ 9 000 m

R คอ ความยาวเสนรอบวงระวง หนวยเปน m

การหาขนาดเฉลยของเสนไหมดบ ก าหนดใหใชทศนยม 2 ต าแหนง โดยใชสตร

d = N

diN

i 1

มกษ. 9042-2558 12

เมอ d คอ ขนาดเสนไหมดบโดยเฉลย หนวยเปน den

id คอ ขนาดเสนไหมดบของแตละตวอยางทดสอบขนาด หนวยเปน den

N คอ จ านวนเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดทงหมด

การหาคาเบยงเบนของขนาดเสนไหมดบ ก าหนดใหใชทศนยม 2 ต าแหนง โดยใชสตร

= N

ddN

ii

1

2)(

เมอ คอ คาเบยงเบนของขนาดเสนไหมดบ หนวยเปน den d คอ ขนาดเสนไหมดบโดยเฉลย หนวยเปน den

id คอ ขนาดเสนไหมดบของตวอยางทดสอบขนาดแตละเขด หนวยเปน den

N คอ จ านวนเขดไหมตวอยางทดสอบขนาดทงหมด

การหาคาสมประสทธความผนแปรของขนาดเสนไหม (CV size) ก าหนดใหใชทศนยม

2 ต าแหนง โดยใชสตร

CV size = 100d

9.4.2 การทดสอบเพอหาคาเบยงเบนสงสดของขนาดเสนไหมดบ (maximum size deviation test)

(1) เสนไหมขนาด 33 den หรอเลกกวา ใหน าขนาดเสนไหมดบทวดไดสงสด 4 อนดบแรก และต าสด 4

อนดบสดทาย มาหาคาเฉลย

(2) เสนไหมขนาด 34 den หรอใหญกวา ใหน าขนาดเสนไหมดบทวดไดสงสด 8 อนดบแรก และต าสด 8

อนดบสดทาย มาหาคาเฉลย

(3) น าคาเฉลยขนาดเสนไหมดบทสงสดและต าสดของรน มาลบดวยคาเฉลยขนาดเสนไหมดบทงหมด

จะไดผลลพธเปนคาเบยงเบนของขนาดเสนไหมดบจากเสนขนาดใหญทสดและเลกทสดในรน ผลลพธทม

คามากทสดจะถอเปนคาเบยงเบนสงสดของขนาดเสนไหมดบของรน

(4) เสนไหมดบขนาด > 69 den อาจค านวณคาเบยงเบนสงสดทไดเปนเปอรเซนต โดยใชสตร

เปอรเซนตคาเบยงเบนสงสด = คาเบยงเบนสงสด x 100

ขนาดเสนไหมดบเฉลย (den)

13 มกษ. 9042-2558

9.5 การทดสอบความสม าเสมอ (evenness variation test) (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (1) และ(2))

9.5.1 น าเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทกรอเขาหลอดมาตรฐานแลวจากขอ 9.3.1 หรอ ขอ

9.3.2 ทง 50 หลอด มาเขาเครองพนเสนไหมดบกบแผนเซรเพลนจ านวน 10 แผน แผนละ 10 แผง

(panel) โดย 1 หลอดใหกรอ 2 แผง รวมเปน 100 แผง แตละแผงใหมความกวาง 127 mm (5 นว) จ านวน

เสนไหมดบตอความกวาง 25.4 mm (1 นว) ใหเปนไปตามตารางท 4 กรอเสนไหมดบดวยความเรวคงท

100 รอบ/นาท ใหเสนไหมดบจดเรยงอยางสม าเสมอ

ตารางท 4 จ านวนเสนไหมดบตอความกวาง 25.4 mm (1 นว) เมอกรอบนแผนเซรเพลน

(ขอ 9.5.1)

ขนาดของเสนไหม den(tex) จ านวนเสนไหมดบตอ

ความกวาง 25.4 mm (1 นว)

9 (10.0) หรอต ากวา

10-12 (11.1-13.3)

13-16 (14.4-17.8)

17-26 (18.9-28.9)

27-36 (30.0-40.0)

37-48 (41.1-53.3)

49-69 (54.5-76.7)

มากกวา 69

133

114

100

80

66

57

50

28

9.5.2 น าแผนเซรเพลนทพนเสนไหมดบเรยบรอยแลว มาทดสอบในหองปฏบตการตามขอ 4.12 โดยวาง

แผนเซรเพลนบนขาตงใหอยในแนวดง เปดเฉพาะโคมไฟดานขางทง 2 ขางของขาตง แสงไฟทสะทอนจาก

แผนไมสขาวควรสองถงเสนสมมาตรของแผนเซรเพลน โดยมคาเฉลยความสวางของแสงประมาณ

(202) lx

9.5.3 ผทดสอบใหยนหางจากแผนเซรเพลน ประมาณ 2 m ตรวจพนจและประเมนเปรยบเทยบแตละแผง

(panel) บนแผนเซรเพลนกบแผนภาพมาตรฐานความสม าเสมอ (ขอ 4.15) ทง 3 ระดบ (variation I,

variation II และ variation III)

9.5.4 บนทกจ านวนแถบสจางหรอทบทงหมดทพบ โดยแถบสจางหรอทบทมความกวางนอยกวา 20 mm

ใหบนทกวาพบ 1 แถบ และแถบสจางหรอทบทมความกวางมากกวา 20 mm ใหบนทกวาพบ 2 แถบ

มกษ. 9042-2558 14

9.6 การทดสอบความสะอาดและความเรยบ (cleanness and neatness test)

9.6.1 การทดสอบความสะอาด (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (1) และขอ 3.3.3)

(1) ใหทดสอบตอจากการทดสอบความสม าเสมอ ขอ 9.5 โดยใชแผนเซรเพลนและหองปฏบตการเดยวกน

แตใชแสงสวางเฉพาะจากโคมไฟดานบนขาตง โดยตองมคาเฉลยความสวางของแสงประมาณ 400 lx

(2) ผทดสอบใหยนหางจากแผนเซรเพลน ประมาณ 0.5 m ตรวจพนจเพอหาต าหนตางๆ ทงสองดานของ

แผนเซรเพลน เทยบกบแผนภาพมาตรฐานและบนทกจ านวนต าหนทพบไว

(3) ต าหนแบงเปน 3 ประเภท คอ ต าหนส าคญมาก (super major defects) ต าหนส าคญ (major defects)

และต าหนรอง (minor defects)

- ต าหนส าคญมาก เปนต าหนส าคญทมขนาดใหญเปน 10 เทาหรอมากกวาขนาดทเลกทสดของต าหน

ส าคญทพบ ทงความยาวและขนาด

- ต าหนส าคญ แบงเปน 5 ชนด ตามตารางท 5

ตารางท 5 ลกษณะต าหนส าคญ

(ขอ 9.6.1(3))

ต าหนส าคญ ค าอธบายลกษณะ

เศษไหม (waste) เปนกลมเสนใยไหมหรอเสนใยอนทพนกน ตดอยกบเสนไหมดบ

ปมปมใหญ

(large slugs)

เปนจดหนาบนเสนไหมดบ มความยาวประมาณ 7 mm หรอมากกวา

หรอจดทหนามากแตยาวนอยกวา 7 mm

เสนหนา

(bad casts)

เปนจดหนาบนเสนไหมเนองจากเสนใยไหมรวมตวเปนเสนไหมดบ

อยางไมเหมาะสม หรอเกดจากมรงไหมมากกวา 1 รง ถกเพมเขาไป

ขณะสาวเสนไหมดบ

ปมรอยตอยาวมาก

(very long knots)

เปนรอยตอทมปลายของเสนไหมดบทผกกนยาว 10 mm หรอ

มากกวา หรอเกดจากการผกเสนไหมดบทขาดอยางไมเหมาะสม

เกลยวหลวมมาก

(heavy corkscrews)

เปนจดทเสนใยไหมหนงเสนหรอมากกวามความยาวมากกวาเสนใย

ไหมอนทรวมตวกน ท าใหเกดการพนเปนเกลยวทหนาและใหญ

15 มกษ. 9042-2558

- ต าหนรอง แบงเปน 5 ชนด ตามตารางท 6

ตารางท 6 ลกษณะต าหนรอง

(ขอ 9.6.1(3))

ต าหนรอง ค าอธบายลกษณะ

ปมปมเลก

(small slugs)

เปนจดหนาบนเสนไหมดบ มความยาว 2 mm ขนไป แตไมถง 7 mm

หรอจดทหนามากแตยาวนอยกวา 2 mm

ปมรอยตอยาว

(long knots)

เปนรอยตอทมปลายของเสนไหมดบทผกกน ยาว 3 mm ขนไปแตไม

ถง 10 mm หรอเกดจากการผกเสนไหมดบทขาดอยางไมเหมาะสม

แตมความยาวปลายทเหลอนอยกวา 3 mm

เกลยวหลวม

(corkscrews)

เปนจดทเสนใยไหมหนงเสนหรอมากกวามความยาวมากกวาเสนใย

ไหมอนทรวมตวกน ท าใหเกดการพนเปนเกลยวทหนา

หวงยาว

(long loops)

เปนหวงหรอชองทเกดจากเสนใยไหมไมรวมตวเปนเสนเดยวกน

มความยาว 10 mm หรอมากกวา เมอวดตามความยาวของเสนใย

ไหมทแยกออกมา

เสนแตก

(loose ends)

เปนปลายของเสนใยไหมทขาดและแยกออกมาจากเสนใยไหมท

รวมตวเปนเสนเดยวกน มความยาว 10 mm หรอมากกวา เมอวด

ตามความยาวของเสนใยไหมทแยกออกมา

(4) ใหบนทกชนดต าหนและจ านวนทพบ น ามาคณกบอตราคะแนนของต าหนแตละชนด ตามตารางท 7

จะไดคะแนนต าหนรวมของแตละตวอยาง

ตารางท 7 ประเภทของต าหนและอตราคะแนน

(ขอ 9.6.1(4))

ประเภทของต าหน อตราคะแนน

ต าหนส าคญมาก

ต าหนส าคญ

ต าหนรอง

1.00

0.40

0.10

(5) ส าหรบเสนไหมดบทขนาด < 69 den ใหน าคะแนนต าหนรวมทไดไปลบออกจากคะแนนเตม 100 จะได

คะแนนความสะอาดของเสนไหมดบ หนวยเปนคะแนน

(6) ส าหรบเสนไหมดบทขนาด > 69 den เนองจากเปนเสนไหมดบขนาดใหญทมสดสวนเสนใยไหม (filament)

มากกวาการคดคะแนนตามปกต จงตองน าคะแนนต าหนรวมทไดไปลดสดสวนตามปรมาณเสนใยไหมเมอ

มกษ. 9042-2558 16

เทยบกบเสนไหมดบขนาด 20/22 den โดยการหารดวยคาคงทของแตละกลมขนาดเสนไหมดบตามตารางท

8 กอนน ามาลบออกจากคะแนนเตม 100 จะไดคะแนนความสะอาดของเสนไหมดบ หนวยเปนคะแนน

ตารางท 8 คาคงทส าหรบการลดสดสวนคะแนนต าหนรวมของเสนไหมดบทขนาด > 69 den

(ขอ 9.6.1(6))

ขนาดเสนไหมดบ (den) คาคงท3/

69 – 99

100 – 150

151 – 200

201 – 250

251 – 300

1

2

3

4

5

9.6.2 การตรวจสอบความเรยบ (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (1))

(1) ใหทดสอบตอจากการทดสอบความสะอาด ขอ 9.6.1 โดยใชแผนเซรเพลนและหองปฏบตการเดยวกน

แตใหผทดสอบพจารณาเพยงดานเดยวของแผนเซรเพลน เพอหาต าหนทเลกกวาต าหนรอง โดยพจารณา

เทยบกบแผนภาพมาตรฐานความเรยบและต าหน ขอ 4.17

(2) บนทกจ านวนแผง (panel) ทมคาความเรยบเทากบและต ากวา 75% จากจ านวนทงหมด 100 แผง แลว

น ามาคณอตราคะแนน ตามตารางท 9 น าไปลบออกจากคะแนนเตม 100 จะไดคะแนนความเรยบของเสน

ไหมดบ หนวยเปนคะแนน

3/คาคงทไดจากการค านวณเปรยบเทยบปรมาณเสนใยไหมของเสนไหมดบขนาด 20/22 den ทกรอบนแผนเซรเพลน ความกวาง 1 นว กบ

ขนาดเสนไหมดบเฉลยในแตละกลมขนาดเสนไหมดบในตารางท 8 ทกรอบนแผนเซรเพลน ความกวาง 1 นว โดยเสนใยไหมแตละเสนใหม

ขนาดอางองท 2.625 den

17 มกษ. 9042-2558

ตารางท 9 อตราคะแนนความเรยบ

(ขอ 9.6.2(2))

ความเรยบของแผง (panel) อตราคะแนนเมอพบ 1 แผง

(คะแนน)

75 % panel

70 % panel

65 % panel

60 % panel

55 % panel

50 % panel

40 % panel

30 % panel

20 % panel

10 % panel

0.25

0.50

0.75

1.00

1.25

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

9.7 การทดสอบความเหนยวและการยดตว (tenacity test and elongation test) (มกษ.8002-2556

ขอ 3.3.2 (2) และ ขอ 3.3.3)

9.7.1 สมเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทกรอเขาหลอดมาตรฐาน จากขอ 9.3.1 หรอ 9.3.2

จ านวน 10 หลอด แบงเปนเสนไหมดบทกรอจากดานนอกของเขดหรอหลอด 5 ตวอยาง และดานในของ

เขดหรอหลอด 5 ตวอยาง น ามาเตรยมเขดไหมตวอยางทดสอบ

9.7.2 เตรยมเขดไหมตวอยางทดสอบจ านวน 10 เขด โดยใชเครองกรอททราบความยาวเสนรอบวงของ

ระวงทแนนอน ก าหนดจ านวนรอบในการกรอเขดไหมตวอยางทดสอบ ตามตารางท 10 น าจ านวนรอบท

กรอคณดวยความยาวเสนรอบวงของระวงจะไดความยาวของเขดไหมตวอยางทดสอบ จดบนทกความยาว

ของแตละตวอยางทดสอบไว

ตารางท 10 จ านวนรอบในการกรอเขดไหมตวอยางทดสอบ

(ขอ 9.7.2)

ขนาดของเสนไหมดบ/den(dtex) จ านวนรอบในการกรอ

24(26.7) หรอต ากวา 400

2550 (27.855.6) 200

5169 (56.776.7) 100

> 69 (>76.7) 50

มกษ. 9042-2558 18

9.7.3 ปรบภาวะเขดไหมตวอยางทดสอบกอนการทดสอบความเหนยวไมนอยกวา 2 ชวโมง จากนนน าเขด

ไหมตวอยางทดสอบแตละเขดมาชงหามวลเพอค านวณเทยบกบความยาวทไดจากขอ 9.7.2 เพอหาขนาด

ของเสนไหมดบตามวธการในขอ 9.4.1(4) และจดบนทกขนาดของแตละตวอยางทดสอบไว

9.7.4 น าเขดไหมตวอยางทดสอบทเปนวง มาตดทต าแหนงปลายของเขดไหมเพอใหไดเสนไหมดบทเปน

เสนตรง ซงจะมจ านวนเสนไหมดบเทากบจ านวนรอบของการกรอตามตารางท 10

9.7.5 หนบยดตวอยางทดสอบทงเขดเขากบเครองทดสอบใหแนน โดยใหมระยะทดสอบระหวางตวหนบ

ยดท (1002) mm หรอเปนไปตามขอตกลงระหวางผเกยวของ กอนการหนบยดตวอยางทดสอบ ให

ตรวจสอบตวหนบยดใหอยในแนวตรงและขนานกน

9.7.6 ใชอตราเรวของการเคลอนทคงทในการดง ท 150 mm/min หรอเปนไปตามขอตกลงระหวาง

ผเกยวของ แตไมควรเกน 500 mm/min

9.7.7 บนทกคาแรงดงขาดและเปอรเซนตการยดทจดขาด น ามาค านวณคาความเหนยวและการยดตวเฉลย

การหาคาความเหนยวเฉลย ก าหนดใหใชทศนยม 1 ต าแหนง โดยใชสตร

P = 10

1

N

i dn

pi

เมอ P คอ ความเหนยวเฉลย หนวยเปน g/den

ip คอ คาแรงดงขาดของแตละเขดไหมตวอยางทดสอบ หนวยเปน g

n คอ จ านวนรอบในการกรอของแตละเขดไหมตวอยางทดสอบ

d คอ ขนาดของเสนไหมดบตวอยางทดสอบแตละเขด

การหาคาการยดตวเฉลย ก าหนดใหใชทศนยม 1 ต าแหนง โดยใชสตร

0E = 10

1

N

iiE

เมอ 0E คอ คาการยดตวเฉลย หนวยเปน %

iE คอ คาการยดตวทจดขาดของแตละเขดไหมตวอยางทดสอบ หนวยเปน %

19 มกษ. 9042-2558

9.8 การทดสอบการรวมตว (Cohesion test) (มกษ.8002-2556 ขอ 3.3.2 (2) และ ขอ 3.3.3)

9.8.1 สมเสนไหมดบตวอยางสงหองปฏบตการทกรอเขาหลอดมาตรฐาน จากขอ 9.3.1 หรอ ขอ 9.3.2

จ านวน 10 หลอด แบงเปนเสนไหมทกรอจากดานนอกของเขดหรอหลอด 5 ตวอยาง และดานในของเขด

หรอหลอด 5 ตวอยาง

9.8.2 เตรยมเสนไหมดบตวอยางทดสอบจากแตละหลอด รวมจ านวน 10 เสน แตละเสนตองมความยาว

เพยงพอกบการท างานของเครองทดสอบ และตองเปนเสนไหมดบทสะอาดไมมต าหนดานความสะอาด

ความเรยบ และตองมความสม าเสมอของขนาด

9.8.3 น าเสนไหมดบตวอยางทดสอบพนกบขอบของเครองทดสอบและตะขอทมอย 10 อน แบบซกแซก

ดวยแรงดงคงท โดยก าหนดน าหนกถวงท 180 g เพอใหเสนไหมดบทกสวนไดรบแรงเสยดสจากเครอง

ทดสอบเทาๆกน

9.8.4 ใชอตราเรวในการเสยดสประมาณ 130 ครงตอนาท โดยทวไปจะใหเสนไหมดบเสยดสกบแผน

เหลกประมาณ 45 ครง (stroke) และใหหยดการท างานของเครองทดสอบเพอตรวจพนจครงแรก และ

ทดสอบตอ โดยหยดเพอตรวจพนจทกๆ 5 ครงของการเสยดส จนกวาเสนไหมดบครงหนงขนไปเกดการ

แตกขนาด 6 mm หรอมากกวา บนทกจ านวนครงของการเสยดสของตวอยางเสนไหมดบแตละเสนมาหา

คาเฉลย

9.8.5 ในขณะททดสอบหากพบวาเสนไหมดบตวอยางทดสอบมต าหนทไมไดเกดจากเครองทดสอบ ใหน า

ตวอยางเสนไหมดบจากหลอดตวอยางเดมมาท าการทดสอบใหม

11. การประเมนและรายงานผลการทดสอบ

11.1 เมอท าการทดสอบในขอ 7 ถงขอ 9 เสรจสนแลว ใหน าผลการทดสอบขอ 9.2 ถงขอ 9.8 มาประเมน

ตามวธการใน มกษ.8002-2556 ตารางท 3 ขอ 8 หรอขอ 9

11.2 กรณทผลการทดสอบดวยสายตาและมอสมผส (ขอ 9.1) อยในระดบพอใช ใหลดชนคณภาพท

ประเมนไดจากขอ 11.1 ลงอกหนงชนคณภาพ

11.3 การรายงานผลการทดสอบ ใหเปนไปตามตวอยางแบบรายงานผลในภาคผนวก ข หรอเปนไปตาม

ขอตกลงระหวางผเกยวของ

มกษ. 9042-2558 20

ภาคผนวก ก

ภาพตวอยางเครองมอและอปกรณ

(ขอ 4.3, ขอ 4.4, ขอ 4.5, ขอ 4.11, ขอ 4.13, ขอ 4.14, ขอ 4.15, ขอ 4.17 และ ขอ 4.18)

ภาพท ก.1 เครองกรอเขดไหมทดสอบ

ภาพท ก.2 เครองกรอทดสอบ ภาพท ก.3 แกนหลอดมาตรฐาน

ภาพท ก.4 แผนเซรเพลน ภาพท ก.5 เครองพนเสนไหมดบกบ

แผนเซรเพลน

21 มกษ. 9042-2558

ภาพท ก.6 แผนภาพมาตรฐานความสม าเสมอ

ของเสนไหมดบ

ภาพท ก.7 แผนภาพมาตรฐานต าหน

ของเสนไหมดบดานความสะอาด

ภาพท ก.8 เครองทดสอบแรงดง ภาพท ก.9 เครองทดสอบการรวมตว

มกษ. 9042-2558 22

ภาคผนวก ข

ตวอยางแบบรายงานผลการทดสอบ

(ขอ 11.3)

ชอและทอยของหนวยงานหรอหองปฏบตการททดสอบ

ใบรายงานชนคณภาพเสนไหมดบ

วน/เดอน/ป ทท าการทดสอบ ..............................

ชนดของเสนไหมดบ

ขนาดของเสนไหมดบ den

คาเบยงเบนของขนาด

จ านวนตวอยาง kg คากลางขนาดของเสนไหมดบ den

ขนาดเสนไหม

ดบทวดได

(den)

จ านวนเขด

ไหมทดสอบ

ขนาด ชนคณภาพทประเมนได ................................... ผลการประเมนสภาพทวไป ...............................

การทดสอบหลก หนวย ชนคณภาพ ต าหนดาน

ความสะอาด

จ านวน

ทพบ

คาเบยงเบนของขนาด

den

คาเบยงเบนสงสดของขนาด

den

ต าหนส าคญมาก

ความสม าเสมอระดบ 2

แถบ

ต าหนส าคญ

ความสะอาด

คะแนน

- เศษไหม

ความเรยบ

คะแนน

- ปมปมใหญ

การทดสอบรอง

- เสนหนา

ความสม าเสมอระดบ 3 แถบ

- ปมรอยตอยาวมาก

กรอกรอทดสอบ ครง

- เกลยวหลวมมาก

ความเหนยว g/den

ต าหนรอง

การยดตว %

- ปมปมเลก

การรวมตว stroke

- ปมรอยตอยาว

การทดสอบอนๆ

- เกลยวหลวม

CV SIZE den

- หวงยาว

ขนาดเสนไหมดบเฉลย

den

- เสนแตก

ต าหนดานความเรยบ(%panel) 100 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 40 30 20 10

จ านวน (แถบ)

หมายเหต..........................................................................................

ลงชอ ....................................................

ผมอ านาจในการลงนามอนมตใบรายงาน

23 มกษ. 9042-2558

ภาคผนวก ค

แผนภาพแสดงขนตอนการทดสอบ

*ทดสอบในหองปฏบตการทมบรรยากาศมาตรฐาน

1.ก าหนดรนสนคา รนละไมเกน 600 kg

2.ชกตวอยางขนตนของเสนไหมดบ ทงหบหอหรอทงบค ตามขนาดตวอยางในตารางท 1

4.ชกตวอยางสง

หองปฏบตการเพอทดสอบ

หาความชน ตามขนาด

ตวอยาง ในตารางท 1

5.ชกตวอยางสง

หองปฏบตการเพอ

ทดสอบหามวลสทธ

จ านวน 1 หบหอ

หรอบค

6.ชกตวอยางสงหองปฏบตการเพอ

ทดสอบชนคณภาพ จ านวน 25 เขดหรอ

หลอด มาปรบภาวะในภาวะทดสอบ

ไมนอยกวา 24 ชม.

4.1 หากพบวาม

ความชนนอยกวา 8%

หรอมากกวา 13%

ใหสงสนคาคนโดย

ไมตองทดสอบตอ

4.2 หากพบวาม

ความชน อยระหวาง

8 - 13%

ใหทดสอบตอ 8.การทดสอบการกรอ

9.การทดสอบหาคาเบยงเบนและ

คาเบยงเบนสงสดของขนาด

10.การทดสอบความสม าเสมอ

ความสะอาด และความเรยบ

11.การทดสอบความเหนยวและการยดตว

12.การทดสอบการรวมตว

13.น าผลการทดสอบทไดมาประเมนชน

คณภาพและจดท ารายงานผลการทดสอบ

7.การทดสอบดวยสายตาและมอสมผส

ถาผลการทดสอบเปนระดบด ปกต หรอพอใช ใหทดสอบตอ

ถาไดระดบต ากวามาตรฐาน ไมตองทดสอบตอ

3.ตรวจสภาพภายนอก ความเรยบรอยของหบหอ ฉลากและ

เครองหมาย วธการบรรจ การจดเรยงและความสม าเสมอ