42
โรงเรียนโยธินบูรณะ เขตบางซื ่อ กรุงเทพมหานคร สานักงานเขตพื้นที ่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 1

เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

โรงเรยนโยธนบรณะ เขตบางซอ กรงเทพมหานคร ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1

Page 2: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน
Page 3: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

ค ำน ำ

ชดการเรยนร เพศศกษา รายวชา พ 23101 สขศกษาและพลศกษา เลมท 2 เรอง อนามยเจรญพนธ จดท าขนเพอใชเปนสอประกอบการเรยนการสอน วชาสขศกษา หนวยการเรยนรท 3 เพศศกษา ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา โดยมเนอหาสาระประกอบดวย อนามยเจรญพนธ การวางแผนครอบครว การอนามยแมและเดก ซงเปนสาระส าคญททกคนตองศกษาเรยนรเพอใหเกดความรความเขาใจอยางถกตอง สามารถน าไปประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนและปฏบตตนไดอยางถกตองและเหมาะสม

ชดการเรยนรเลมน มกจกรรมการเรยนรทตองศกษา ประกอบดวย ค าแนะน าส าหรบคร ค าแนะน าส าหรบนกเรยน เนอหาสาระชดการเรยนร ใบงาน และแบบทดสอบทายบทเรยน ซงสามารถน าไปใชประโยชนในการสงเสรมใหผเรยน ผสนใจทวไป ไดศกษาคนควาดวยตนเอง รวมทงเปนแนวทางใหผปกครอง ครอบครว ไดศกษารวมกน อนจะกอใหเกดประโยชนในการอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข มความเขาใจซงกนและกนระหวางผเกยวของก บวยรน สงผลใหลดปญหาทจะเกดกบวยรนและเปนการพฒนาเดกทอยในชวงวยรนใหมพฒนาการทางเพศทด ลดปญหาใหกบสงคมในยคปจจบน วยรนสามารถใชชวตอยางไมประมาท มคณธรรมทดแกตนเองและครอบครว

ขอขอบคณผอ านวยการ ผบรหารและคณะครโรงเรยนโยธนบรณะทกทานทใหความชวยเหลอตลอดจนการใหค าแนะน าในการจดท าชดการเรยนรเพอใชประกอบการเรยนการสอน จนส าเรจลลวงดวยด

นางปรดา จลปาน

Page 4: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

สำรบญ

เรอง หนา ค าน า ก สารบญ ข ค าแนะน าส าหรบคร ค ค าแนะน าส าหรบนกเรยน ง ขนตอนการใชชดการเรยนร จ ชดการเรยนรเลมท 2 เรอง อนามยเจรญพนธ 1 สาระ มาตรฐาน ตวชวด สาระส าคญ สาระการเรยนร 1 จดประสงคการเรยนร 2

อนามยเจรญพนธ 3 การวางแผนครอบครว 6 การอนามยแมและเดก 11 ใบงานท 1 เรอง อนามยเจรญพนธ 15 ใบงานท 2 เรอง การวางแผนครอบครว 17 ใบงานท 3 เรอง การอนามยแมและเดก 20 แบบทดสอบทายบทเรยน 22 เฉลยชดการเรยนรเลมท 2 เรอง อนามยเจรญพนธ 25 บรรณานกรม 34

Page 5: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

ค ำแนะน ำส ำหรบคร

ชดการเรยนร เพศศกษา รายวชา พ 23101 สขศกษาและพลศกษา เลมท 2 เรอง อนามยเจรญพนธ ใชประกอบการเรยนการสอน วชาสขศกษา หนวยการเรยนรท 3 เพศศกษา ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา กอนทด าเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ครผสอนควรปฏบตตามขนตอน ดงน

1. ศกษาแผนการจดการเรยนร และล าดบขนตอนการจดกจกรรมการเรยน การสอนอยางละเอยด

2. ศกษารายละเอยดการใชชดการเรยนรแตละเลมใหเขาใจกอนน าไปใชในการจด การเรยนการสอน

3. ครควรจดสภาพแวดลอม สอการเรยนการสอนใหพรอม ส าหรบการจดการเรยนการสอนใหกบนกเรยน

4. ชแจงใหนกเรยนศกษาค าแนะน าส าหรบนกเรยนใหเขาใจอยางละเอยดกอนใชชดการเรยนร จากนนด าเนนการจดการเรยนการสอนตามล าดบขนตอน

5. ครผสอนควรใหค าแนะน าส าหรบนกเรยนทมขอสงสย และกระตนใหนกเรยน ทกคนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรม เพอฝกใหนกเรยนสามารถท างานรวมกนเปนกลม มน าใจชวยเหลอซงกนและกน มความรบผดชอบ ยอมรบฟงความคดเหนของผอน มเหตผล

6. ครผสอนด าเนนการตามแผนการจดการเรยนร และควบคมการปฏบตกจกรรมของนกเรยนใหเปนไปตามเวลาทก าหนด

Page 6: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

ค ำแนะน ำส ำหรบนกเรยน

ชดการเรยนร เพศศกษา รายวชา พ 23101 สขศกษาและพลศกษา เลมท 2 เรอง อนามยเจรญพนธ ใชประกอบการเรยนการสอน วชาสขศกษา หนวยการเรยนรท 3 เพศศกษา ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา นกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง โดยอานค าแนะน า และปฏบตกจกรรมตามขนตอน นกเรยนจะไดรบความรอยางครบถวน โดยปฏบตตามขนตอน ดงน

1. ศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนร สาระส าคญ ตวชวด และจดประสงค การเรยนร เพอใหนกเรยนทราบวา นกเรยนตองเรยนรอะไรบาง

2. ศกษาชดการเรยนรและท ากจกรรมตามทก าหนดไว เพอเปนการทบทวนตนเอง ใหมความร ความเขาใจเนอหาในหนวยการเรยนรมากยงขน

3. นกเรยนท าใบงานตามทก าหนด เพอฝกพฒนาทกษะความคดและประยกตใชความรใหเกดประโยชน

4. นกเรยนท าแบบทดสอบทายบทเรยน เพอวดความกาวหนาหลงการเรยนรโดยใชชดการเรยนร

5. นกเรยนสามารถศกษาเนอหาเพมเตมจากเอกสารอางองได

Page 7: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

ขนตอนกำรใชชดกำรเรยนร

ศกษำค ำแนะน ำกำรใชชดกำรเรยนร

ด ำเนนกำรใชชดกำรเรยนร

1. ศกษาเนอหาสาระการเรยนร

2. ปฏบตกจกรรมตามทระบไวในใบงาน

3. สรป อภปราย แลกเปลยนเรยนรในชนเรยน

ทดสอบหลงเรยน

ศกษำชดกำรเรยนรเรองตอไป

ไมผำนเกณฑ

Page 8: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 1

สาระท 2 ชวตและครอบครว

มาตรฐาน พ 2.1 เขาใจและเหนคณคาตนเอง ครอบครว เพศศกษา และมทกษะในการด าเนนชวต

ตวชวด ม.3/1-2 1. อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตนทเหมาะสม 2. วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

สาระส าคญ อนามยการเจรญพนธ เปนภาวะความสมบรณแขงแรงของรางกายและจตใจ ทเปน

ผลสมฤทธอนเกดจากกระบวนการและหนาทของการเจรญพนธทสมบรณทงชายและหญง ทกชวงอายของชวต ซงท าใหเขาเหลานนมชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ครอบคลมถง สทธของชายและหญงทกชวงอาย ในการตดสนใจ สทธทจะไดรบการเรยนรขอมลขาวสาร เกยวกบอนามยการเจรญพนธ ตลอดจนสามารถทจะเขาถงบรการดานนอยางทวถง

สาระการเรยนร 1. อนามยเจรญพนธ

ความหมายและองคประกอบของอนามยเจรญพนธ 2. การวางแผนครอบครว

2.1 ความหมาย ความส าคญ หลกการและประโยชนของการวางแผนครอบครว 2.2 องคประกอบของการวางแผนครอบครว 2.3 การคมก าเนด

3. การอนามยแมและเดก 3.1 ความหมายของการตงครรภ 3.2 ปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ 3.3 โรคทเกดจากภาวะการตงครรภ

ชดการเรยนร เพศศกษา เลมท 2 เรอง อนามยเจรญพนธ

Page 9: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 2

จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมายและองคประกอบของอนามยเจรญพนธได 2. บอกความหมาย ความส าคญ และประโยชนของการวางแผนครอบครวได 3. บอกองคประกอบของการวางแผนครอบครวได 4. อธบายการคมก าเนดได 5. บอกความหมายของการตงครรภได 6. บอกปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภได 7. บอกโรคทเกดจากภาวะการตงครรภได

Page 10: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 3

อนามยเจรญพนธ

อนามยเจรญพนธ เดมใชค าวา “สขวทยาการเจรญพนธ” โดยใชศพทภาษาองกฤษ คอ Reproductive Health เปนภาวะความสมบรณแขงแรงของรางกายและจตใจทเปนผลสมฤทธ อนเกดจากกระบวนการและหนาทของการเจรญพนธทสมบรณทงชายและหญงทกชวงอาย ของชวต ซงท าใหเขาเหลานนมชวตอยในสงคมไดอยางมความสข อนามยการเจรญพนธครอบคลมสทธของชายและหญงทกชวงอายในการตดสนใจ รวมถงสทธทจะไดรบรขอมลขาวสารและสามารถทจะเขาถงบรการดานอนามยเจรญพนธ

ความหมายของอนามยเจรญพนธ

อนามยเจรญพนธ คอ สภาวะทสมบรณพรอมทงทางดานรางกายและจตใจของเพศชายและเพศหญงส าหรบการสบทอดเผาพนธ อนสงผลใหมความสขทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ตลอดจนจตวญญาณโดยกระบวนการนยงครอบคลมนบตงแตการมพฒนาการทางเพศ การมความพงพอใจทางเพศ ตลอดจนการมเพศสมพนธอยางปลอดภย การไดรบการดแลสขภาพ ทถกตองและเหมาะสมในระหวางการตงครรภ การมอสระทจะตดสนใจในการใหก าเนดบตร และใหก าเนดไดอยางปลอดภย รวมไปถงไดรบขอมลขาวสารและการบรการสขภาพอยางปลอดภย มสทธเทาเทยมกนทงเพศชายและเพศหญง

ภาพท 1 : วยอนามยเจรญพนธ ทมา : ส านกอนามยการเจรญพนธ กรมอนามย (Youtube Channel)

Page 11: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 4

องคประกอบของอนามยเจรญพนธ

องคประกอบของอนามยเจรญพนธแตละองคประกอบมผลตอสขภาพของบคคล การตระหนกถงความส าคญของอนามยเจรญพนธ และท าความเขาใจในองคประกอบแตละดาน ทเกยวของจะชวยเปนแนวทางใหปฏบตตนไดถกตอง ซงองคประกอบของอนามยเจรญพนธ ม 10 องคประกอบ ดงน

1. การวางแผนครอบครว เปนการวางแผนการด าเนนชวตครอบครวของสามภรรยา คหนง เพอใหมบตรและเพศของบตร ตลอดจนการเวนระยะในการมบตรตามททงคตองการ โดยอาศยการพจารณาจากสขภาพอนามย ทงรางกายและจตใจของมารดา ผนวกกบภาวะ ทางเศรษฐกจและสงคมของครอบครว

2. การอนามยแมและเดก เปนการดแลสขภาพของมารดาตงแตเรมตงครรภและเดกตงแตอยในครรภจนคลอดออกมาเปนวยแรกเกด วยทารก และวยเดก

3. เพศศกษา มหลายคนทเขาใจผดคดวา “เพศศกษา” เปนเรองราวเกยวกบความสมพนธทางเพศระหวางชายและหญงเทานน แตแทจรงแลวเพศศกษา หมายถง ความรเกยวกบพฒนาการทางเพศทงทเกยวกบรางกายและจตใจ

4. อนามยวยรน วยรนมความจ าเปนตองรกษาอนามยของรางกายหลายประการ เชน การรกษาอนามยของผวหนง เสนผม เลบ ตา ห จมก ฟน ชองปาก นอกจากนจะตองรกษาสขวทยาทางเพศดวย เพราะวยรนเปนวยทมการเปลยนแปลงมากมาย เชน เดกหญงเรมมประจ าเดอน เดกชายมการหลงน าอสจ

5. โรคเอดส เปนโรคทรายแรงกวาโรคอนๆ เพราะยงไมมยาทสามารถรกษาใหหายได ผปวยโรคเอดสมกจะมสขภาพจตไมด หมดก าลงใจ เพราะอนาคตตองเสยชวตแนนอน ชาหรอเรวขนอยกบการรกษาและการปฏบตตนของผปวย

6. โรคตดเชอในระบบสบพนธ หรอ โรคตดตอทางเพศสมพนธ เปนโรคทมอตรา การเกดโรคมาก โรคตดตอทางเพศสมพนธมหลายชนด เชน โรคหนองใน โรคซฟลส โรคแผลรมออน โรคฝมะมวง โรคแผลเรอรง แตละโรคเกดจากการมเพศสมพนธ โดยเฉพาะการมเพศสมพนธกบหญงขายบรการทางเพศ หรอเปนคนทส าสอนทางเพศ การมเพศสมพนธจงตองมการปองกน

Page 12: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 5

ดวยการสวมถงยางอนามย การเกดโรคตดเชอในระบบอวยวะสบพนธจะท าใหมผลเสยตอสขภาพกายและสขภาพจต ซงท าใหการด ารงชวตขาดความสข

7. มะเรงในระบบสบพนธ มกเกดขนไดทงชายและหญง หากเปนในระยะท 3 หรอระยะท 4 จะไมสามารถรกษาใหหายขาดได แตถาเปนระยะท 1 หรอระยะท 2 จะสามารถรกษา ใหหายได สวนใหญทตรวจพบมกจะเกดระยะท 2 แลว เนองจากระยะแรกไมปรากฏอาการ ทชดเจน ยกเวนคนทไปตรวจสขภาพหรอตรวจมะเรงทกป กสามารถทราบในระยะแรกของการเปนโรคมะเรง

8. การแทงและภาวะแทรกซอน การแทงเกดจากหลายสาเหต เชน ครรภทไดรบการกระทบกระเทอนทเกดขนเอง เนองจากสภาพของมดลกทไมเหมาะสมกบการตงครรภ การท าแทง ซงในการท าแทงอาจเกดภาวะแทรกซอนได บางรายถงกบเสยชวต เนองจากการเสยเลอดหรอ การตดเชอ ดงนนขณะตงครรภจะตองระมดระวงเปนพเศษ หากไมพรอมทจะมบตรควรใชวธการคมก าเนด

9. ภาวะการมบตรยาก กรณคสามภรรยาทมบตรยากตองปรกษากบสตนรแพทย ปจจบนพบวา คสามภรรยาเปนจ านวนมากทมปญหาการมบตรยาก และอยากมบตร การไปใหแพทยตรวจจะตองตรวจทงฝายชายและฝายหญง ท าใหทราบสาเหตของภาวะมบตรยาก แพทยจะไดชวยเหลอใหมบตรไดตามทตองการ แตอาจไมไดผลตามทตองการเสมอไป และตองเสยคาใชจายสง

10. ภาวะหลงวยเจรญพนธและวยสงอาย ผหญงหลงวยเจรญพนธ คอ ผหญงทมอายประมาณ 45-50 ปขนไป เปนวยทผหญงเรมหมดประจ าเดอน มอารมณแปรปรวนไปบาง เรยกวา “วยทอง” ซงผชายกมวยทองเชนเดยวกน ปจจบนโรงพยาบาลทกโรงพยาบาลจะมคลนกวยทอง เพอบรการในการใหค าปรกษาและรกษาใหกบบคคลทเขาสวยทอง

ภาพท 2 : การวางแผนครอบครว ทมา : https://plan4fam.wordpress.com

Page 13: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 6

การวางแผนครอบครว

การทชายและหญงตกลงใจใชชวตรวมกนเปนสามและภรรยาเพอทจะสรางครอบครวใหม ในสงคม สามและภรรยาควรมความรความเขาใจในเรองการวางแผนครอบครว ซงมความส าคญในการด าเนนชวตของคนทงคในการสรางครอบครวทมคณภาพอนจะสงผลโดยรวมถงคณภาพ ของสงคม

ความหมายและความส าคญของการวางแผนครอบครว

การวางแผนครอบครว หมายถง การทคสมรสก าหนดจะมบตรของตน โดยใหมระยะหางและจ านวนทเหมาะสมกบฐานะและสงแวดลอม มจดมงหมายชวยใหทกคนในครอบครวมสขภาพ ทสมบรณ อนจะน าไปสการกนดอยดและมคณภาพชวตทดขน ครอบคลมถงสทธของชายและหญงทกชวงอาย ในการตดสนใจ สทธทจะไดรบการเรยนรขอมลขาวสารเกยวกบอนามยการเจรญพนธ ตลอดจนสามารถทจะเขาถงบรการดานนอยางทวถง

การวางแผนครอบครว มความส าคญในการน าพาครอบครวใหมความสขและเปนแหลงสรางคนทมคณภาพของสงคมและประเทศชาต เปดโอกาสใหสามภรรยาไดพฒนาตนเองอยาง เทาเทยมกน โดยการจดสรรเวลาทเหมาะสมในการท างานและการแสวงหาความรไดทงสองฝาย

ภาพท 3 : การจดสรรเวลาทเหมาะสมใหแกครอบครว ทมา : https://plan4fam.wordpress.com

Page 14: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 7

หลกการวางแผนครอบครว

1. ตรวจสขภาพและขอค าปรกษากอนแตงงาน หรอกอนการมบตร 2. พจารณาสขภาพอนามย ประกอบกบภาวะเศรษฐกจ 3. เลอกใชวธคมก าเนดอยางเหมาะสม

ประโยชนของการวางแผนครอบครว

1. ชวยใหคสมรสไดมโอกาสปรบตวเขาหากน เขาใจและรซงถงสภาวะทางอารมณและสงอนๆ ของแตละฝายไดดกอนมลก

2. ชวยใหครอบครวมความเปนอยดตามสมควรแกฐานะและสามารถใหการศกษาทกคน ถงขนสงได

3. ชวยใหพอแมเวนระยะการมบตรหรอสามารถจ ากดขนาดของครอบครวไดตามตองการ 4. ชวยใหรางกายของแมไดมโอกาสพกฟนและแขงแรง และท าใหแมมเวลาทจะเอาใจใส

ใหทกคนในครอบครวมความสข 5. ชวยลดอตราการตายของมารดาเนองจากตงครรภ เชน การตกเลอด การตดเชอ

ครรภเปนพษ 6. ชวยลดอตราการท าแทง ปองกนอนตรายจากการท าแทงทไมถกตองและใหบรการ

คมก าเนดหลงแทงบตร 7. ปองกนการตงครรภในสตรทมความเสยงสง เชน อายต ากวา 16 ป หรอมากกวา 35 ป

มบตรเกน 4 คน มโรคเรอรง เชน โรคหวใจ โรคเบาหวาน เปนตน 8. ชวยปองกนการตงครรภถและมากครงเกนไป 9. ชวยปองกนโรคโลหตจางในเดกซงเกดจากการแทง การคลอดและการตกเลอดกอน

หรอหลงคลอด 10. ชวยลดอนตรายจากการคลอด เชน ปากมดลกเปนแผล กระบงลมหยอน การ

ตกเลอดกอนหรอหลงคลอด

Page 15: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 8

11. ชวยปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธตางๆ เชน การสวมถงยางอนามยขณะมเพศสมพนธ

12. ลดความวตกกงวลจากการตงครรภทไมตองการ ท าใหสขภาพทวไปและสขภาพจตด 13. ไดรบบรการตรวจสขภาพอนๆ เชน วดความดนโลหต ตรวจและสอนการตรวจ

เตานม ตรวจภายใน ตรวจเซลลมะเรงปากมดลก ตรวจเลอด ตรวจปสสาวะและตรวจโรคตดตอทางเพศสมพนธ

1. การเลอกคครอง คอ การเลอกคนทจะมารวมสรางครอบครว รวมรบผดชอบภาระตางๆ

และรวมทกขรวมสขตลอดชวต 2. การเตรยมความพรอมดานทอยอาศยและอาชพ ทงคจะตองตกลงกนกอนแตงงาน

เชน แยกมาอยกนตามล าพงหรออยกบครอบครวของฝายใดฝายหนง ส าหรบการประกอบอาชพ ควรมอาชพทมนคง มรายไดแนนอนและเพยงพอทจะดแลครอบครว

3. การแตงงาน มความหมายและมคณคาตอชวตครอบครวคนเรา ทงดานจตใจทหมายถง ความสขสมหวงทไดอยรวมกบคนทเรารก และเหมาะสมซงกนและกน การแตงงานเปนประเพณ ทแสดงถงการประกาศใหสงคมรบรถงการตกลงใจในการใชชวตรวมกนของชายและหญง มการ จดทะเบยนสมรสเพอสทธตามกฎหมายทงสองฝาย

4. การปรบตว ระยะเรมตนของการใชชวตครวมกน ทงคตองมการปรบตวเขาหากน โดยมการตกลงบทบาทและภาระหนาทในครอบครว ซงเปนทยอมรบกนทงสองฝาย และสามารถสลบบทบาทกนไดยามจ าเปน นอกจากนนควรมการวางแผนในการจดสรรคาใชจายในครอบครว คาใชจายในยามฉกเฉน และการเกบออมไวใชในอนาคต

องคประกอบของการวางแผนครอบครว

Page 16: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 9

5. การวางแผนมบตร เปนการวางแผนวาทงคพรอมจะมบตรเมอไร ตองการบตรกคน

และเวนระยะหางกนแคไหน เลอกวธอะไรจงมประสทธภาพและปลอดภย เตรยมความพรอม ในเรองฐานะการเงนและวธการทจะท าใหเขาเตบโตมาเปนคนทมคณภาพ เวนชวงการมบตรเพอใหแมไดฟนฟสขภาพกอนการตงครรภครงตอไป

6. การเตรยมตวเปนพอแมทด เพอใหบตรเตบโตเปนคนดมคณภาพและมความสข สามภรรยาจะตองยนยอมพรอมใจทจะมบตรดวยกนและใหบตรของตนเกดมาพรอมกบความรกของคนทงสอง สามภรรยาตองมวฒภาวะทางอารมณทพรอมจะเปนพอแม มความรและทกษะในการเลยงบตร มเวลาเพยงพอทจะใหความใกลชด และเปนแบบอยางทดกบบตร โดยเฉพาะในเรองความเสมอภาคทางเพศ

การคมก าเนด

การคมก าเนด คอ การปองกนไมใหเชออสจ (sperm) ของผชายผสมกบไขหรอหากผสมแลวกปองกนไมใหไขนนฝงตวทมดลกของผหญง

การคมก าเนดม 2 แบบ ดงน 1. การคมก าเนดแบบชวคราว (temporary contraception) การคมก าเนดแบบชวคราว เปนวธทใชปองกนการตงครรภเมอยงไมพรอมทจะมบตร

หรอตองการเวนระยะเวลาการมบตร เมอเลกใชกสามารถมบตรไดอก การคมก าเนดแบบชวคราว ทสตรนยมใชกนมากและมประสทธภาพในการคมก าเนดคอนขางสง ไดแก ยาเมดคมก าเนด ยาฉดคมก าเนด ยาฝงคมก าเนด หวงอนามย เปนตน การคมก าเนดแบบชวคราวชนดอนๆ ส าหรบ เพศชาย คอ การสวมถงยางอนามย สวนทเปนการคมก าเนดแบบธรรมชาต เชน การหลงอสจภายนอก การนบระยะปลอดภย

Page 17: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 10

2. การคมก าเนดแบบถาวร (permanent contraception) เปนการคมก าเนดเมอไมตองการบตรอยางถาวร ไดแก การท าหมนชาย การท าหมนหญง

2.1 การท าหมนชาย คอ ผกมดและตดทอน าเชออสจใหขาดจากกน ท าโดยการฉดยาชาแลวผาตดเปนแผลเลกๆ ใตถงอณฑะยาวไมเกน 1 เซนตเมตร แลวคลองเอาทอน าเชออสจออกมาตดและผกใหขาดแยกออกจากกน ท าใหอสจไมสามารถเดนทางมายงถงเกบน าเชอและทออสจได ท าใหไมมตวอสจออกมากบน าอสจ แตยงคงมน าอสจอยตามปกตและความรสกทางเพศยงคงอยตามปกต

ขอควรระวง การท าหมนชายใหมๆ ในระยะสองถงสามสปดาหแรก ควรคมก าเนดดวยการใชถงยางอนามยไปกอน เพราะอาจจะมตวอสจตกคางอยในถงเกบน าเชอ

ภาพท 4 : การท าหมนชาย ทมา : http://www.prostate-rama.com/reading_detail.php?cid=73

2.2 การท าหมนหญง คอ การท าใหปกมดลกตนทงสองขาง เพอตดทางทเชออสจจะพบกบไข ท าใหไมมการตงครรภเกดขนได

ภาพท 5 : การท าหมนหญง ทมา : https://www.konthong.com

Page 18: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 11

การอนามยแมและเดก

การอนามยแมและเดก เปนการดแลสขภาพของมารดาตงแตเรมตงครรภ และเดกตงแตอยในครรภจนกระทงคลอดออกมา โดยมวธปฏบตดงน

1. เมอทราบวาประจ าเดอนไมมาตามปกตหรอตงครรภ รบไปพบแพทย 2. ระหวางตงครรภตองดแลสขภาพตนเองอยางด 3. กอนถงวนก าหนดคลอดควรเตรยมความพรอม 4. หลงคลอดตองคอยดแลสขภาพของทารก 5. ส าหรบมารดาหลงคลอดควรพกฟนอยางนอย 6-8 สปดาห

การตงครรภ

การตงครรภ คอ ชวงระยะเวลาเรมหลงจากการปฏสนธโดยท ตวอสจ(sperm) ผสม (conceive) กบไข (egg) ในสภาวะและเวลาทเหมาะสม จนถงการคลอดโดยในมนษยใชเวลา ในการตงครรภ 36 สปดาห หรอ 9 เดอน

ปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

แอลกอฮอล

สภาพแวดลอม

บหร

การตดเชอ

สารเสพตด

โรคทเกดจากภาวะการตงครรภ

Page 19: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 12

แอลกอฮอล

เครองดมแอลกอฮอลจะไมไดมผลตอตวแมเทานน แตจะมผลตอเดกทอยในทองดวย เพราะแอลกอฮอลทมอยในกระแสเลอดจะไหลผานไปสทารกดวยเชนกน ถาคณแมดมในชวง 3-4เดอนแรกของการตงครรภแลว ทารกหลงคลอดจะมรางกายผดปกต สตปญญาเสอม สมองเสอมอยางเหนไดชดตงแตคลอดจนถง 1ปแรก

ภาพท 6 : แอลกอฮอลมผลกระทบตอทารกในครรภ ทมา : https://www.thaihealth.or.th

บหร

การสบบหรไมวาจะกอนตงครรภ ขณะตงครรภหรอหลงคลอดจะมผลเสยตอเดก สารนโคตน ทาร คารบอนโมนอกไซด จะมผลตอเดกผลเสยของบหร ดงน

1. ตงครรภนอกมดลก แทง 2. เดกคลอดกอนก าหนด 3. เลอดออกทางชองคลอด 4. เดกน าหนกนอย 5. เดกเสยชวตโดยไมทราบสาเหต

ภาพท 7 : บหรมผลกระทบตอทารกในครรภ

ทมา : https://th.theasianparent.com

Page 20: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 13

สารเสพตด

สารเสพตดจะสงผลใหเดกมน าหนกแรกเกดนอย มความผดปกตของหวใจแตก าเนด ภาวะเลอดออกในสมอง ภาวะสมองตาย ท าใหมการท าลายเซลลประสาท เสนรอบศรษะมขนาดเลก ซงมผลตอสมาธ ความจ า และมผลท าใหเดกมปญหาพฤตกรรมในระยะยาวอกดวย หรออาจท าใหเกดการแทงหรอคลอดกอนก าหนดได

สภาพแวดลอม

สภาพแวดลอมรอบๆ ตวของทารก มผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการดานตางๆ ของทารก ดงนนแมและเดกจงควรไดรบความเอาใจใสและอยในสภาพแวดลอมทด ในดานตางๆ ดงน

1. การดแลตนเอง 2. การดแลของแพทย 3. อาหารของมารดา 4. สขภาพของมารดา 5. ยาบางชนด 6. สภาพจตใจ 7. ความพรอม

ภาพท 8 : การเตรยมตวกอนตงครรภ & ตรวจสขภาพกอนตงครรภ ทมา : https://medthai.com

Page 21: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 14

การตดเชอ

การตดเชอในสตรตงครรภ เปนหนงในภาวะทอาจสงผลตอความพการหรอการเสยชวตของทารกในครรภได โดยการตดเชอของทารกอาจเกดตงแตขณะอยในครรภผานทางรกหรอจากการคลอด โดยผานน าคดหลงในชองคลอด หรอเลอดของมารดาขณะคลอด รวมทงสามารถผานทางน านมแมหลงคลอด ซงความรนแรงของการตดเชอในทารกนนขนอยกบความรนแรงของตวเชอชวงระยะเวลาทตดเชอ รวมทงภาวะภมคมกนทงของแมและทารก เชน การตดเชอโรคหดเยอรมน โรคซฟลส โรคมาลาเรย

โรคทเกดจากภาวะการตงครรภ

โรคทเกดจาก

ภาวะการตงครรภ

เบาหวาน

โลหตจาง

ความดนโลหตตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

หวใจ

Page 22: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 15

ใบงานท 1

เรอง อนามยเจรญพนธ

ตวชวด พ 2.1 ม.3/1 อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตน ทเหมาะสม พ 2.1 ม.3/2 วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

จดประสงคการเรยนร บอกความหมายและองคประกอบของอนามยเจรญพนธได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามลงในใบงานทก าหนด

1. อนามยเจรญพนธ หมายความวาอยางไร

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Page 23: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 16

2. เขยนแผนผงแสดงองคประกอบของอนามยเจรญพนธ

องคประกอบของ

อนามยเจรญพนธ

Page 24: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 17

ใบงานท 2 เรอง การวางแผนครอบครว

ตวชวด พ 2.1 ม.3/1 อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตน ทเหมาะสม พ 2.1 ม.3/2 วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมาย ความส าคญ และประโยชนของการวางแผนครอบครวได 2. บอกองคประกอบของการวางแผนครอบครวได 3. อธบายการคมก าเนดได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามเกยวกบการวางแผนครอบครว ลงในใบงานทก าหนด

1. การวางแผนครอบครวคออะไร และการวางแผนครอบครวมความส าคญอยางไร

.................................................................................................................................................. ......................................................................................................................... .........................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Page 25: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 18

2. การวางแผนครอบครวมประโยชนอยางไร

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

3. การวางแผนครอบครวมองคประกอบดานใดบาง

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Page 26: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 19

4. อธบายการคมก าเนดพอสงเขป

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Page 27: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 20

ใบงานท 3 เรอง การอนามยแมและเดก

ตวชวด พ 2.1 ม.3/1 อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตน ทเหมาะสม พ 2.1 ม.3/2 วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

จดประสงคการเรยนร 1. บอกความหมายของการตงครรภได 2. บอกปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภได 3. บอกโรคทเกดจากภาวะการตงครรภได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามเรองการอนามยแมและเดก ลงในใบงานทก าหนด

1. การตงครรภ คอ อะไร

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Page 28: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 21

2. ปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ มปจจยใดบาง

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

3. นกเรยนบอกโรคทเกดจากภาวะการตงครรภ

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

Page 29: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 22

แบบทดสอบทายบทเรยน เรอง อนามยเจรญพนธ

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยว และท าเครองหมาย X

ลงในกระดาษค าตอบ

1. ขอใดเปนองคประกอบของอนามยเจรญพนธ 1. โรคตดตอ 2. อนามยชมชน 3. ภาวะเจรญพนธ 4. การวางแผนครอบครว

2. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบการวางแผนครอบครว 1. การวางแผนครอบครวคอการคมก าเนด 2. การวางแผนครอบครวคอการควบคมจ านวนประชากร 3. การวางแผนครอบครวคอการก าหนดจ านวนบตรทตองการ 4. การวางแผนครอบครวคอการเตรยมการลวงหนาเกยวกบเวลาทเหมาะสมในการมบตร

3. ถาไมมการวางแผนครอบครว จะมผลทเกดขนตามขอใด 1. จะมวยเดกเทากบวยท างาน 2. จะมวยเดกนอยกวาวยท างาน 3. จะมวยเดกมากกวาวยท างาน 4. จะมวยเดกสมดลกบวยท างาน

4. ขอใด ไมเกยวกบการวางแผนครอบครว 1. การแตงงาน 2. การปรบตวในสงคม 3. ก าหนดจ านวนบตร 4. ก าหนดระยะมบตร

Page 30: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 23

5. ความพรอมดานใดส าคญทสดตอการมลกของคสมรส 1. จตใจ 2. สงคม 3. อารมณ 4. เศรษฐกจ

6. ปญหาใดเกดจากการมบตรเมอยงไมพรอม 1. ความสมพนธกบเพอนบาน 2. การสรางฐานะครอบครว 3. ความรวมมอกบทางราชการ 4. การท าตามค าแนะน าของแพทย

7. ขอใดไมใชปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ 1. บหร 2. แอลกอฮอล 3. อายทารกในครรภ 4. สภาพแวดลอม

8. ขอใดเปนโรคทมโอกาสเกดแทรกซอนจากภาวะการตงครรภ 1. โรคเบาหวาน 2. โรคไวรสตบอกเสบ 3. โรคมะเรง 4. โรคธาลสซเมย

9. การอนามยแมและเดกเรมตนเมอใด 1. กอนมบตร 2. เรมตงครรภ 3. คลอดบตร 4. หลงคลอดบตร

Page 31: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 24

10. การคมก าเนดวธใดชวยปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธได 1. ท าหมนชาย 2. ใสหวงอนามย 3. ฉดยาคมก าเนด 4. สวมถงยางอนามย

Page 32: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 25

เฉลยใบงานท 1 เรอง อนามยเจรญพนธ

ตวชวด พ 2.1 ม.3/1 อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตน ทเหมาะสม พ 2.1 ม.3/2 วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

จดประสงคการเรยนร บอกความหมายและองคประกอบของอนามยเจรญพนธได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามลงในใบงานทก าหนด

1. อนามยเจรญพนธ หมายความวาอยางไร

อนามยเจรญพนธ คอ สภาวะทสมบรณพรอมทงทางดานรางกายและจตใจของเพศชายและเพศหญงส าหรบการสบทอดเผาพนธ อนสงผลใหมความสขทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ตลอดจนจตวญญาณโดยกระบวนการนยงครอบคลมนบตงแตการมพฒนาการทางเพศ การมความพงพอใจทางเพศ ตลอดจนการมเพศสมพนธอยางปลอดภย การไดรบการดแลสขภาพ ทถกตองและเหมาะสมในระหวางการตงครรภ การมอสระทจะตดสนใจในการใหก าเนดบตรและ ใหก าเนดไดอยางปลอดภย รวมไปถงไดรบขอมลขาวสารและการบรการสขภาพอยางปลอดภย มสทธเทาเทยมกนทงเพศชายและเพศหญง

Page 33: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 26

1.การวางแผน ครอบครว

5.โรคเอดส

4.อนามยวยรน

7.มะเรงระบบ สบพนธ

8.การแทงและภาวะแทรกซอน

9.ภาวะการม บตรยาก

3.เพศศกษา

2.การอนามย แมและเดก

6.โรคตดเชอในระบบสบพนธ

10.ภาวะหลงวยเจรญ

พนธและวยสงอาย

องคประกอบของ

อนามยเจรญพนธ

2. เขยนแผนผงแสดงองคประกอบของอนามยเจรญพนธ

Page 34: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 27

เฉลยใบงานท 2 เรอง การวางแผนครอบครว

ตวชวด พ 2.1 ม.3/1 อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตน ทเหมาะสม พ 2.1 ม.3/2 วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมาย ความส าคญ และประโยชนของการวางแผนครอบครวได 2. บอกองคประกอบของการวางแผนครอบครวได 3. อธบายการคมก าเนดได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามเกยวกบการวางแผนครอบครว ลงในใบงานทก าหนด

1. การวางแผนครอบครวคออะไร และการวางแผนครอบครวมความส าคญอยางไร

การวางแผนครอบครว หมายถง การทคสมรสก าหนดจะมบตรของตน โดยใหมระยะหางและจ านวนทเหมาะสมกบฐานะและสงแวดลอม มจดมงหมายชวยใหทกคนในครอบครวมสขภาพ ทสมบรณ อนจะน าไปสการกนดอยดและมคณภาพชวตทดขน ครอบคลมถงสทธของชายและหญงทกชวงอาย ในการตดสนใจ สทธทจะไดรบการเรยนรขอมลขาวสารเกยวกบอนามยการเจรญพนธ ตลอดจนสามารถทจะเขาถงบรการดานนอยางทวถง

การวางแผนครอบครว มความส าคญในการน าพาครอบครวใหมความสขและเปนแหลงสรางคนทมคณภาพของสงคมและประเทศชาต เปดโอกาสใหสามภรรยาไดพฒนาตนเองอยาง เทาเทยมกน โดยการจดสรรเวลาทเหมาะสมในการท างานและการแสวงหาความรไดทงสองฝาย

Page 35: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 28

2. การวางแผนครอบครวมประโยชนอยางไร

ประโยชนของการวางแผนครอบครว 1. ชวยใหคสมรสไดมโอกาสปรบตวเขาหากน เขาใจและรซงถงสภาวะทางอารมณและ

สงอนๆ ของแตละฝายไดดกอนมลก 2. ชวยใหครอบครวมความเปนอยดตามสมควรแกฐานะและสามารถใหการศกษาทกคน

ถงขนสงได 3. ชวยใหพอแมเวนระยะการมบตรหรอสามารถจ ากดขนาดของครอบครวไดตามตองการ 4. ชวยใหรางกายของแมไดมโอกาสพกฟนและแขงแรง และท าใหแมมเวลาทจะเอาใจใส

ใหทกคนในครอบครวมความสข 5. ชวยลดอตราการตายของมารดาเนองจากตงครรภ เชน การตกเลอด การตดเชอ

ครรภเปนพษ 6. ชวยลดอตราการท าแทง ปองกนอนตรายจากการท าแทงทไมถกตองและใหบรการ

คมก าเนดหลงแทงบตร 7. ปองกนการตงครรภในสตรทมความเสยงสง เชน อายต ากวา 16 ป หรอมากกวา

35 ป มบตรเกน 4 คน มโรคเรอรง เชน โรคหวใจ โรคเบาหวาน เปนตน 8. ชวยปองกนการตงครรภถและมากครงเกนไป 9. ชวยปองกนโรคโลหตจางในเดกซงเกดจากการแทง การคลอดและการตกเลอดกอน

หรอหลงคลอด 10. ชวยลดอนตรายจากการคลอด เชน ปากมดลกเปนแผล กระบงลมหยอน การ

ตกเลอดกอนหรอหลงคลอด 11. ชวยปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธตาง ๆ เชน การสวมถงยางอนามยขณะม

เพศสมพนธ 12. ลดความวตกกงวลจากการตงครรภทไมตองการ ท าใหสขภาพทวไปและสขภาพจตด 13. ไดรบบรการตรวจสขภาพอนๆ เชน วดความดนโลหต ตรวจและสอนการตรวจ

เตานม ตรวจภายใน ตรวจเซลลมะเรงปากมดลก ตรวจเลอด ตรวจปสสาวะและตรวจโรคตดตอทางเพศสมพนธ

Page 36: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 29

3. การวางแผนครอบครวมองคประกอบดานใดบาง

1. การเลอกคครอง คอ การเลอกคนทจะมารวมสรางครอบครว รวมรบผดชอบภาระตางๆ และรวมทกขรวมสขตลอดชวต

2. การเตรยมความพรอมดานทอยอาศยและอาชพ ทงคจะตองตกลงกนกอนแตงงาน เชน แยกมาอยกนตามล าพงหรออยกบครอบครวของฝายใดฝายหนง ส าหรบการประกอบอาชพ ควรมอาชพทมนคงมรายไดแนนอนและเพยงพอทจะดแลครอบครว

3. การแตงงาน มความหมายและมคณคาตอชวตครอบครวคนเรา ทงดานจตใจทหมายถง ความสขสมหวงทไดอยรวมกบคนทเรารก และเหมาะสมซงกนและกน การแตงงานเปนประเพณ ทแสดงถงการประกาศใหสงคมรบรถงการตกลงใจในการใชชวตรวมกนของชายและหญง มการจดทะเบยนสมรสเพอสทธตามกฎหมายทงสองฝาย

4. การปรบตว ระยะเรมตนของการใชชวตครวมกน ทงคตองมการปรบตวเขาหากน โดยมการตกลงบทบาทและภาระหนาทในครอบครว ซงเปนทยอมรบกนทงสองฝาย และสามารถสลบบทบาทกนไดยามจ าเปน นอกจากนนควรมการวางแผนในการจดสรรคาใชจายในครอบครว คาใชจายในยามฉกเฉน และการเกบออมไวใชในอนาคต

5. การวางแผนมบตร เปนการวางแผนวาทงคพรอมจะมบตรเมอไร ตองการบตรกคน และเวนระยะหางกนแคไหน เลอกวธอะไรจงมประสทธภาพและปลอดภย เตรยมความพรอม ในเรองฐานะการเงนและวธการทจะท าใหเขาเตบโตมาเปนคนทมคณภาพ เวนชวงการมบตรเพอใหแมไดฟนฟสขภาพกอนการตงครรภครงตอไป

6. การเตรยมตวเปนพอแมทด เพอใหบตรเตบโตเปนคนดมคณภาพและมความสข สามภรรยาจะตองยนยอมพรอมใจทจะมบตรดวยกนและใหบตรของตนเกดมาพรอมกบความรกของคนทงสอง สามภรรยาตองมวฒภาวะทางอารมณทพรอมจะเปนพอแม มความรและทกษะในการเลยงบตร มเวลาเพยงพอทจะใหความใกลชด และเปนแบบอยางทดกบบตร โดยเฉพาะในเรองความเสมอภาคทางเพศ

Page 37: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 30

4. อธบายการคมก าเนดพอสงเขป

การคมก าเนด คอ การปองกนไมใหเชออสจ (sperm) ของผชายผสมกบไขหรอหากผสมแลวกปองกนไมใหไขนนฝงตวทมดลกของผหญง

การคมก าเนดม 2 แบบ ดงน 1. การคมก าเนดแบบชวคราว (temporary contraception) การคมก าเนดชวคราว เปนวธทใชปองกนการตงครรภเมอยงไมพรอมทจะมบตร หรอ

ตองการเวนระยะเวลาการมบตร เมอเลกใชกสามารถมบตรไดอก การคมก าเนดแบบชวคราวทสตรนยมใชกนมากและมประสทธภาพในการคมก าเนดคอนขางสง ไดแก ยาเมดคมก าเนด ยาฉดคมก าเนด ยาฝงคมก าเนด หวงอนามย เปนตน การคมก าเนดแบบชวคราวชนดอนๆ ส าหรบเพศชาย คอ การสวมถงยางอนามย สวนทเปนการคมก าเนดแบบธรรมชาต เชน การหลงอสจภายนอก การนบระยะปลอดภย

2. การคมก าเนดแบบถาวร (permanent contraception) เปนการคมก าเนดเมอ ไมตองการบตรอยางถาวร ไดแก การท าหมนชาย การท าหมนหญง

Page 38: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 31

เฉลยใบงานท 3 เรอง การอนามยแมและเดก

ตวชวด พ 2.1 ม.3/1 อธบายอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครวและวธปฏบตตน ทเหมาะสม พ 2.1 ม.3/2 วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

จดประสงคการเรยนร 1. บอกความหมายของการตงครรภได 2. บอกปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภได 3. บอกโรคทเกดจากภาวะการตงครรภได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามเรองการอนามยแมและเดก ลงในใบงานทก าหนด

1. การตงครรภ คอ อะไร

การตงครรภ คอ ชวงระยะเวลาเรมหลงจากการปฏสนธโดยท ตวอสจ(sperm) ผสม (conceive) กบไข (egg) ในสภาวะและเวลาทเหมาะสม จนถงการคลอดโดยในมนษยใชเวลา ในการตงครรภ 36 สปดาห หรอ 9เดอน

2. ปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ มปจจยใดบาง

ปจจยทมผลกระทบตอการตงครรภ

แอลกอฮอล

สภาพแวดลอม

บหร

การตดเชอ

สารเสพตด

โรคทเกดจากภาวะการตงครรภ

Page 39: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 32

3. นกเรยนบอกโรคทเกดจากภาวะการตงครรภ

โรคทเกดจาก

ภาวะการตงครรภ

เบาหวาน

โลหตจาง

ความดนโลหตตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

หวใจ

Page 40: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 33

เฉลยแบบทดสอบทายบทเรยน เรอง อนามยเจรญพนธ

1. 4

2. 4

3. 3

4. 2

5. 1

6. 2

7. 3

8. 1

9. 2

10. 4

Page 41: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 34

บรรณานกรม

จนทรวภา ดลกสมพนธ. (2543). เพศศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ศลปาบรรณาคาร. ธาดา วมลฉตรเวท. (2548). หนงสอสาระการเรยนรพนฐานสขศกษาและพลศกษา ม.3.

กรงเทพฯ : วฒนาพานช จ ากด. นกร ดสตสน และคณะ. (2548). คมอการสอนเพศศาสตรศกษาระดบมธยม. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปรชา ไวยโภคา. (2547). สอการเรยนรพนฐานกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

สมฤทธมาตรฐานสขศกษา ม. 3 ชวงชนท 3. กรงเทพ ฯ : อกษรเจรญทศน. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2555). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน

วทยาศาสตร 4 ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2548). แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร

เพศศกษา ชวงชนท 3 (ม.1-3). กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. (2551). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

สปรารถนา ยกตะนนทน และปรชา ไวยโภคา. (2548). คมอครและแผนการจดการเรยนร สขศกษา ม. 3. กรงเทพ ฯ : อกษรเจรญทศน.

อษณย ยศยงยอด. (2550). ชววทยา. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : นานมบคสพบลเคชน. ภาพวยอนามยเจรญพนธ. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก ส านกอนามยการเจรญพนธ กรมอนามย (Youtube Channel). ภาพการวางแผนครอบครว. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก https://plan4fam.wordpress.com ภาพการจดสรรเวลาทเหมาะสมใหแกครอบครว. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก https://plan4fam.wordpress.com ภาพการท าหมนชาย. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก http://www.prostate-rama.com/reading_detail.php?cid=73

Page 42: เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ... · แบบทดสอบท้ายบทเรียน

อนามยเจรญพนธ 35

บรรณานกรม (ตอ)

ภาพการท าหมนหญง. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก https://www.konthong.com ภาพแอลกอฮอลมผลกระทบตอทารกในครรภ. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก https://www.thaihealth.or.th ภาพบหรมผลกระทบตอทารกในครรภ. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก https://th.theasianparent.com

ภาพการเตรยมตวกอนตงครรภ & ตรวจสขภาพกอนตงครรภ. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2558, จาก https://medthai.com