วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ภาวะโลกรอน : วกฤตหรอโอกาส?

รองศาสตราจารย ดร.ทองหลอ เดชไทย *

บทคดยอ

ภาวะโลกรอนโดยทวไปแลวถกมองวาเปนวกฤตระดบโลก เพราะเปนภาวะทเกดจากอ ณ ห ภ ม ข อ ง โ ล ก เ พ ม ข น เ น อ ง จ า กปรากฏการณเรอนกระจกทเกยวโยงถงกาซเ ร อ น ก ร ะ จ ก ห ล า ย ช น ด ไ ด แ ก ไ อ น า คารบอนไดออกไซด มเทน โอโซนและกาซอนๆ แต กาซเรอนกระจกทตองควบคมภายใตพธสารเกยวโตนน มทงหมด 6 ชนดไดแก กาซคารบอนไดออกไซด กาซมเทน กาซไนตรสออกไซด กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน กาซเพอรฟลออโรคารบอนและ กาซซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด ซงมแหลงทมาทสาคญเรยงลาดบจากมากไปนอย ไดแก สถานผลตพลงงาน กระบวนการอตสาหกรรม นามนเชอเพลงทใชในการขนสง ผลตผลการเกษตร กระบวนการกลนและใชเชอเพลงฟอสซล ทพกอาศยและอาคารพาณชย การใชทดนและการเผาชวมวล และขยะ และการกาจดขยะ

สวนปรากฏการณเรอนกระจก เปนกระบวนการทางธรรมชาตทกาซเรอนกระจกตางๆในชนบรรยากาศ ทหอหมโลกไว ดดซบและคายความรอนอยางมประสทธภาพ เพอรกษาความสมดลของอณหภมบนพนผวโลกใหเหมาะสมกบการดารงอยของสงมชวตทระดบ 15 องศาเซลเซยส ยงมกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศของโลกหนาแนนมากเทาไร อณหภมของโลกกยงจะรอนขนมากเทานน ส งผลท าให เ กดการ เปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ คอภมอากาศเฉลยของโลกสงขนอยางมนยสาคญซ งรวมถงอณหภ ม เฉล ย ปรมาณนาฝน และความเรวและทศทางของลม สญญาณเตอนภยชนตนของภาวะโลกรอนประกอบดวย คลนความรอน ระยะเวลาของอากาศรอนทผดปกต นาในมหาสมทรรอนขน ระดบนาทะเลสงขน นาทวมแถบชายฝง ภ เขานาแขงละลาย พรอมทงมการระบาดของโรค ฤดกาลแปรปรวน พชและ

* คณบด คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม มหาวทยาลยปทมธาน

163

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

สตวปรบเปลยนพฤตกรรม ลกษณะประชากรเปลยนแปลง ฝนและหมะตกหนก นาทวม ภยแลงและไฟไหมเปนตน ภาวะโลกรอนถกคาดการณวาจะสงผลกระทบตอโลกทสาคญ 2 ประการไดแก อณหภมพนผวโลกจะเพมขนประมาณ 3-5 องศาเซลเซยส และระดบนาทะเลจะสงขนประมาณ 25 เมตร ภายในป พ.ศ. 2643 ดงนนภาวะโลกรอน จงเปนวกฤตทจะนามาซงโอกาสทบคคล กลมบคคลและประเทศชาต จะไดรวมมอกน ลดปญหาภาวะโลกรอนดวยการปรบเปลยนพฤตกรรมและเขาไปเกยวของในกจกรรมตางๆ ดงปรากฏใหเหนจากการเขารวมประชมและสมมนา พรอมทงใหสตยาบนกบสหประชาชาตในการตกลงรบรองพธสารเกยวโต เพอจะลดกาซเรอนกระจก และปญหาภาวะโลกรอนรวมกบหนวยงานตางๆ สาหรบในป 2547 มรายงานวาประเทศไทยมสวนในการปลอยกาซเรอนกระจกสงเปนอนดบท 23 ในจานวน 70 ประเทศ ดงนนจงเปนโอกาสทเราทกคนตองแสดงพลงทงในฐานะปจเจกบคคลและกลม เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกดวยการดาเนนชวตแบบพอเพยง ตามว ธการทแนะนาโดย กรมสง เสรมคณภาพส งแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ค าส าคญ :

1. ภาวะโลกรอน 2. ปรากฏการณเรอนกระจก

Abstract Global warming is generally viewed as a world crisis for most people. It is the increase in the average measured temperature of the Earth’s surface air and oceans due to the increase in atmospheric greenhouse gases, namely water vapor, carbon dioxide, methane and ozone. Under Kyoto Protocol, 6 greenhouse gases have been suggested to reduce including carbon dioxide, methane, nitrous oxide, hydrofluorocarbon, perfluorocarbon, and sulphur hexafluoride. Major sources of greenhouse gases that cause the greenhouse effect include power stations, industrial processes, transportation fuels, agricultural byproducts, fossil fuel retrieval processing and distribution, residential, commercial and other sources, land use and biomass burning and waste disposal and treatment.

164

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

Greenhouse effect is a natural process that greenhouse gases effectively absorb thermal infrared radiation, emitted by the Earth’s surface, by the atmosphere itself and by clouds to maintain an average temperature at around 15C. The increase in greenhouse gases may cause a climate change – a long-term significant changes in the “average weather” including average temperature, precipitation, and wind patterns. Early warning signs of global warming include heat waves and periods of unusually warm weather, ocean warming, sea-level rise and coastal flooding, glaciers melting and Arctic and Antarctic warming. Many events are also observed such as spreading diseases, earlier spring arrival, plant and animal range shifts and population changes, coral reef bleaching, downpours, heavy snowfalls, and flooding as well as droughts and fires. The two main effects of global warming predicted are an increase of

temperature on the Earth’s surface by about 3 - 5C, and a rise of sea levels by at least 25 meters by the year 2100. Many countries, including Thailand have taken opportunities to join the United Nations Conference on Environment and Development (UNCED), known as the Earth Summit and made obligations for Kyoto Protocol to deal with global warming and greenhouse effect problems. Thailand was ranked 23 out of 70 countries reported to produce the most amount of carbon dioxide and equivalent in 2004. Therefore, it is now an “opportunity” for us as individuals and groups to join the world in attempting to reduce greenhouse gases by applying sufficiency practical guides on “Stop Global Warming” recommended by the Department of Environmental Quality Promotion, Ministry of Natural Resource and Environment.

165

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

บทน า

ภาวะโลกรอน (Global Warming) นนแนนอนทสดเปน “วกฤต” ทประชาคมโลกกาลง เผชญอย ซ ง มสา เหตส าคญมาจากกจกรรมและนามอของมนษยทพยายามสรางหรอประดษฐสงอานวยความสะดวกตางๆ ทงอปโภคและบรโภคและพยายามทจะเอาชนะธรรมชาตโดยมองขามกฎแหงธรรมชาต (The Law of Nature) ทวาดวยความสมดลยของส ร ร พ ส ง ท ง ห ล า ย น น ก ห ม า ย ค ว า ม ว า ธรรมชาตกมกลไกสาหรบจดการดลภาพของตนเอง โดยธรรมชาตแลว เมอเกดมวกฤตภาวะโลกรอนขน สงทจะตองเกดขนมาคกนคอ “โอกาส” ดงคากลาวทไดยนบอยๆ วา “วกฤตสรางโอกาส” หรอ “เปลยนวกฤตใหเปนโอกาส” ด ง นนภาวะโลกรอนและผลกระทบจะเปนสงกระตนเตอนใหมนษยตนจากภวงค ถงเวลาแลวทมนษยจะตองลดความเหนแกตว เกดความตระหนกและความรบผดชอบ หนกลบมาคดทบทวน ถงสงทตนเองและเพอนรวมโลกไดกระทาลงไปเพอการแขงขนแสวงหาความสขและชงดชงเดนกนนน เรมมองหาแนวทางและโอกาสการสรางความสมานฉนท รวมมอ รวมแรง รวมใจกนเพอหยด หรอลดวกฤตภาวะโลกรอน

เพอรกษาสมดลการใชทรพยากรธรรมชาต และสภาพแวดลอม สรางโลกใหมความสมบรณนาอยสาหรบบตรหลานและชนรนหลงในอนาคต ในชวง 2-3 ปทผานมา เราๆ ทานๆ จะพบเหนหรอไดยนคาวา “ภาวะโลกรอน” และ “การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ” ตามสอตางๆ บอยมาก เมอวนท 1 สงหาคม 2551 มบทความและขอเขยนเกยวกบภาวะโลกรอนทปรากฏบนเวบไซตกเกล (Google Website) ประมาณ 42 ลาน 2 แสนชนงาน เรยกไดวาเยอะมากจรงๆ และชนงานเพมเปน 47 ลาน 9 แสนชนงานเมอวนท 4 สงหาคม 2551 แสดงใหเหนวา ภาวะโลกรอนเปนประเดนทอยในความสนใจของคนจานวนมาก ณ จดนทานผอานคงอยากจะทราบแลวซนะวาภาวะโลกรอนคออะไรมความสมพนธเกยวโยงกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change) และปรากฎการณเรอนกระจก (Greenhouse Effect) อยางไร ทาไมจงมผสนใจมากนก ชาวโลกและตวเราจะตองเตรยมตวอยางไรบาง บคคลหรอหนวยงานไหนทเปนโตโผใหญในการรณรงคลดภาวะโลกรอนและใครเปนตวการทาใหโลกรอน

166

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ปญหาเรองภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ มใชเรองใหมเพราะเรมมความเคลอนไหวในระดบโลกประมาณ 20 ป มาแลวคอในป พ.ศ.2531 อ ง ค ก า ร อ ต น ย ม ว ท ย า โ ล ก ( World Meteorological Organization : WMO) และโครงการสงแวดลอมแหงสหประช าชาต (United Nations Environment Programme : UNEP) ไ ด ร ว ม ก น จ ด ต ง ค ณ ะ ก ร ร ม ก า รระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change:IPCC) ขน โดยมการเผยแพรรายงานฉบบแรกในป พ.ศ. 2533 จนกระทงเ ป ด ใ ห ม ก า ร ล ง น า ม ใ น อ น ส ญ ญ าสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนาหรอทรจกกนดในนาม Earth Summit ทกรงรโอเดอจาเนโร ประเทศบราซลในเดอนมถนายน พ.ศ. 2535 ซงอนสญญานมผลบงคบใชเมอวนท 21 มนาคม พ.ศ. 2537 จนกระทงถงเดอนธนวาคม ป พ.ศ. 2540 ทประชมสมชชาประเทศภาคอนสญญา สมยท 3 ณ กรงเกยวโต ไดมมตรบรองพธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) ซงเปนขอผกพนทางกฎหมายทบงคบใหประเทศภาคอนสญญามการดาเนนการเพอบรรลเปาหมายในการรวมกนรบมอภาวะโลกรอนตามอนสญญา โดยมผลบงคบใชจรงเมอวนท 16 กมภาพนธ

พ.ศ. 2548 เปนตนมา จนกระทงเปนขาวใหญเ มอมลนธรางวลโนเบลไดประกาศมอบรางวลสาขาสนตภาพประจาป 2550 ใหแก อดตรองประธานาธบด อล กอร ของประเทศสหรฐอเมรกา เนองจากเปนผนาทมผลงาน ก า ร ร ณ ร ง ค เ ร อ ง โ ล ก ร อ น อ ย า ง จ ร ง จ ง (ไพโรจน วงศวฒวฒน, 2550 : 1-2) ภาวะโลกรอนและภาวะเรอนกระจก โลกเปนดาวเคราะหดวงท 3 ของระบบส ร ย จ ก ร ว า ล ล ก ษ ณ ะ ค ล า ย ผ ล ส มประกอบดวยแรสาคญ คอ เหลก (รอยละ 32) ออกซเจน (รอยละ 30) ซลคอน (รอยละ 15) แมกนเซยม (รอยละ 14)และแรอนๆ (รอยละ 9) สวนคากลาวทวา “โลกมชวต” คงไมใชคาพดเลอนลอยเพราะนกวทยาศาสตรหลายทานเชอวาโลกมกระบวนการตางๆ ของตวเอง โลกอยในสภาวะทไมตาย หมายถง โลกสามารถปรบตวไปไดเรอยๆ เพอรกษาสมดลของโลกเอง ดงนนหากมภาวะผดปกตเกดขน โลกยอมตอบสนองตอภาวะเหลานน ซงการตอบสนองของโลกอาจรนแรงขนเรอยๆ ตามสภาพความผดปกต ไมตางอะไรกบการท เราเปนแผล เมอมเชอโรคเขาไป รางกายกเรมปรบตวตอสเกดหนองและเกดไขเพอใหรางกายกลบมาอยในภาวะสมดลตอไป หากพจารณาเหตการณตางๆในประวตศาสตร

167

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

โลก เราจะพบวา หลายตอหลายครงในอดตโลกเคยมการเปลยนแปลง โลกเคยรอนกวาน โลกเคยเยนกวา น แตทกคร งทโลกมการปรบตว จะเกดการเปลยนแปลงครงยงใหญ เกดการสญสลายของสงมชวตหลายยคหลายสมย ตงแตสตวเลอยคลาน ไดโนเสาร จนเขามาสยคของสตวเลยงลกดวยนม กอนทมนษยจะเขามาครอบครองและกเชอวา ในอนาคตโลกยอมจะตองมการปรบตวอก แตคาถามกคอเมอไรและทาไม (ธรณ ธารงนาวาสวสด, 2551: 1) ภาวะโลกรอน (Global Warming) หมายถง การทอณหภมเฉลยของอากาศทวดไดใกลพนผวโลกและมหาสมทร ตงแตชวงกลางศตวรรษท 20 และมแนวโนมสงขนอยางตอเนอง (Wikipedia, Google Website) ซงจากสถตพบวาอณหภ ม เฉลยของอากาศใกลพนผวโลกเพมขน 0.74±0.18 องศาเซลเซยส (1.33±0.32 องศาฟาเรนไฮต) ในชวง 100 ปซงสนสดในป พ.ศ. 2548 อนเนองมากจากการเพ ม ค ว า ม เ ข ม ข น ข อ ง ก า ซ เ ร อ น ก ร ะ จ ก (Greenhouse Gases) ทมนษยเปนผสรางหรอผ ล ต ข น ( Anthropogenic ห ร อ Man-made Greenhouse Gases)นอกจากนนชนบรรยากาศทหอหมโลกอยน ทาหนาท 2 อยาง คอ ชวยกรองแสงและรงสจากดวงอาทตยทสองมายงโลก ดนและนาดดซบแสงอาทตย ไวและ

แ ป ล ง เ ป น ค ว า ม ร อ น ป ล อ ย ก ล บ ข น สบ ร ร ย า ก า ศ ใ น ร ป ข อ ง ร ง ส อ น ฟ ร า เ ร ด (Infrared) ชนบรรยากาศจะชวยกกเกบความรอนไวบางสวน และคนความรอนกลบสพนผวโลก ทาใหอณหภมเฉลยของโลกคงทอยในระดบ 15 องศาเซลเซยส ซงอบอนพ อ เ ห ม า ะ ส า ห ร บ ส ง ม ช ว ต บ น โ ล ก กระบวนการธรรมชาตดงกลาว เรยกวา ภาวะเรอนกระจก (Greenhouse Effect) หากไมมปรากฏการณ น อณหภมเฉลยของโลกจะลดลงถงระดบ -18 องศาเซลเซยส ซงสงมชวตบนโลกจะไมสามารถดารงอยได (ไพโรจน วงศวฒวฒน, 2550: 2-3) ป ร า ก ฏ ก า ร ณ ภ า ว ะ เ ร อ น ก ร ะ จ ก (Greenhouse Effect) นนถกคนพบโดยนกคณตศาสตรและฟสกสชาวฝรงเศสชอ โจเซฟ โฟรเออร (Joseph Fourier) ในป พ.ศ. 2367 และมการสารวจตรวจสอบคร งแรกโดยนกวทยาศาสตรชาวสวเดน ชอ สแวนเต อารรเนยส (Svante Arrhenius) ในป พ.ศ. 2379 คอ 12 ปใหหลงจากการคนพบ โดยสรปวาเปนกระบวนการทซงการปลดปลอยและการดดซมรงสอนฟราเรด (Infrared) โดยกาซตางๆ ในบรรยากาศทาใหบรรยากาศและพนผวโลกเบองลางอนหรอรอนขน (Wikipedia, Google Website)

168

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

โดยทวไปแลว บนโลกของเรามกาซเรอนกระจกทสาคญหลายตว ซงมผลตอภาวะเรอนกระจกในอตราทแตกตางกนดงน

1) ไอนา (Water Vapor) มผลทาใหเกดภาวะเรอนกระจกประมาณรอยละ 36-70 (ไมรวมเมฆ)

2 ) ค า ร บ อ น ไ ด อ อ ก ไ ซ ด ( Carbon Dioxide : CO2) มผลทาใหเกดภาวะเรอนกระจกประมาณรอยละ 9-26

3) มเทน (Methane: CH4) มผลทาใหเกดภาวะเรอนกระจกรอยละ 4-9

4) โอโซน (Ozone: O3) มผลทาใหเกดภาวะเรอนกระจกประมาณรอยละ 3-7

กาซทมปรมาณมากในชนบรรยากาศของโลก กคอ กาซไนโตรเจนซงมถงรอยละ 78 และออกซเจนรอยละ 21 แตมคณสมบตสามารถดดซบความรอนได เพยงเลกนอยเทานน สาหรบกลมกาซทมอย เบาบางเพยงรอยละ 1 แตมคณสมบตสามารถเกบกกความรอนไวไดจานวนมาก กคอ กาซเรอนกระจก ซงประกอบดวย กาซคารบอนไดออกไซด มเทน ไนตรสออกไซด โอโซน คลอโรฟลออโรคารบอน และไอนา เปนตน

กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) เปนกาซเรอนกระจกทสาคญทสด ซงสวนใหญเกดจากฝมอมนษยคอ การเผาไหมเชอเพลงฟอสซล (Fossil Fuels) อนไดแก นามน

ปโตรเลยม ถ านหน และกาซธรรมชาต สาหรบใชในดานการคมนาคม การผลตไฟฟาและความรอน กจการอตสาหกรรมและการเผาทาลายปาเพอการเกษตร ปศสตว สถานททางานและทอยอาศยแล ะทส าคญกาซนสามารถคงทนอยในบรรยากาศไดนานถง 200 ป

กาซมเทน (CH4) สวนใหญเกดจากกระบวนการยอยสลายสารอนทรย การบาบดกากของเสยและขยะมลฝอย การทาปศสตว การทานาและการเผาไหม เชอเพลงประเภทถานหน นามน และกาซธรรมชาต แตกาซนคงอยในบรรยากาศไดเพยงประมาณ 10 ป

กาซไนตรสออกไซด (NO2) เกดจากไนโตรเจนในดนและปยถกแบคทเรยและ จลนทรยยอยสลาย การเผาไหมเชอเพลงจากซากพช ซากสตวและการเผาปา การใชกรดไนตรกในกระบวนการผลตของอตสาหกรรมพลาสตกและเคมภณฑ กาซนสามารถทาปฏกรยากบโอโซน ทาใหเกดเกราะปองกนรงสอลตราไวโอเลตของโลกลดนอยลง ถงแมกาซนมนอยมากแตคงทนอยไดนานถง 150 ป

กาซโอโซน (O3) เกดจากการเผาไหมมวลชวภาพและการสนดาปของเครองยนต มอยในหมอกควนซงเกดจากการจราจรและโรงงานอตสาหกรรม แตสามารถคงทนอยในบรรยากาศเพยง 1 ปเทานน

169

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

กาซคลอโรฟลออโรคารบอน (CFCs) เปนสารประกอบทมนษยสงเคราะหขนเพอใชใ น โ ร ง ง า น อ ต ส า ห ก ร ร ม แ ล ะ อ ป ก ร ณเครองใชในชวตประจาวนซงม 2 ชนด คอ CFC11 ใชในกระบวนการผลตโฟมพลาสตก และในกระปองสเปรย สามารถคงทนอยไดนาน 65 ป และ CFC12 ใชในคอยลทาความเยนของต เยนและเครองปรบอากาศ สามารถคงทนอยไดนาน 130 ป ซงตอมากาซนถกคว บ ค ม แ ล ะ รณ ร ง ค ใ ห เ ล กใ ช จ ง ม ก า รสงเคราะหกาซตวใหมมาแทน คอ ไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFCS) และเพอรฟลออโรคารบอน (PFCS) แตกยงมคณสมบตเปนกาซเรอนกระจกอยด

นอกจากนกยงมกาซซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด (SF6) สาหรบใชในอตสาหกรรม

หนกและมคณสมบตเปนกาซเรอนกระจกอกดวย อนทจรงไอนากถอวาเปนกาซตวหลกของกาซเรอนกระจกเชนกน แตมอทธพลทาใหโลกรอนนอยกวากาซคารบอนไดออกไซด เนองจากมชวงชวตคงทนอยในบรรยากาศไดเพยง 10 วนเทา นน แตมอทธพลชวยเพมความชน (Humidity) ของอากาศบนโลก

สาหรบกาซเรอนกระจกถกควบคมตามพธสารเกยวโต ป พ.ศ. 2540 (Kyoto Protocol, 1997) ม 6 ชนด คอ กาซคารบอนไดออกไซด ม เทน ไนตรสออกไซด ไฮโดรฟลออโรคารบอน เพอรฟลออโรคารบอน และซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด ซงกาซแตละชนดมศกยภาพในการทาใหโลกรอน โดยการเทยบกบจานวนเทาของคารบอนไดออกไซด ดงตารางตอไปน

ตารางท 1 ศกยภาพในการทาใหโลกรอน จาแนกตามชนดของกาซเรอนกระจก

กาซเรอนกระจก ศกยภาพในการท าใหโลกรอน (เทาของคารบอนไดออกไซด)

1. คารบอนไดออกไซด (CO2) 1 2 . มเทน(CH4) 21 3. ไนตรสออกไซด (N2O) 310 4. ไอโดรฟลออโรคารบอน(HFCS) 140-11,700 5. เพอรฟลออโรคารบอน(PFCS) 6,500-9,200 6. ซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด (SF6) 23,900

ทมา: ไพโรจน วงศวฒวฒน. (2550). หยดโลกรอน. หนา 5

170

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

หากจะตองพจารณา กาซเรอนกระจกท

ตกเปนจาเลยในคดโลกรอนกนแลว จาเลยทมบทบาทสาคญมากทสด 3 ชนด คอ กาซคารบอนไดออกไซด กาซมเทน และกาซไนตรสออกไซด โดยกาซทถกจดใหเปนจาเลยท 1 กคอ กาซคารบอนไดออกไซด ซงมรายงานวามสวนทาใหโลกรอนไดถงรอยละ 63 รองลงมากคอกาซมเทน โดยมสวนทาใหโลกรอนไดรอยละ 18.6 และตามมาดวยกาซไน

ตร สอ อก ไซ ดซ ง ม ส วน เป นร อย ละ 6 . 2 (ชนฤทย กาญจนะจตรา, 2551: 93)

แหลงทมาของกาซเรอนกระจก

การศกษาของนกวทยาศาสตรเปดเผยใหทราบวา กาซเรอนกระจกทเพมขนน สวนใหญมาจากกจกรรมของมนษยดงกลาวแลวขางตน โดยมแหลงทมาอนหลากหลายซงพอสรปไดดงตารางท 2 ตอไปน

ตารางท 2 แหลงทมาและรอยละของกาซเรอนกระจก พ.ศ. 2543

แหลงทมา รอยละ 1. การผลตพลงงาน 24 2. การใชทดน 18 3. ขนสง 14 4. เกษตร 14 5. อตสาหกรรม 14 6. อาคารบานเรอน 8 7. การใชพลงงาน 5 8. ขยะ 3

ทมา: ชนฤทย กาญจนะจตรา. (2550). สขภาพคนไทย. หนา 94

ตารางท 2 แสดงถงแหลงของกาซเรอนกระจกทสาคญทสด คอ การผลตพลงงานรอยละ 24 ตามมาดวยการใชทดนรอยละ 18 สวนก า ร ค ม น า ค ม ข น ส ง ก า ร เ ก ษ ต ร แ ล ะ

อตสาหกรรมกผลตกาซเรอนกระจกสงพอๆ กนถงรอยละ 14 ในขณะทอาคารบานเรอนผลตกาซเรอนกระจกรอยละ 8 การใชพลงงานรอยละ 5 และขยะรอยละ 3 สรปแลวตวการท

171

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ทาใหโลกรอนกคอมนษยเพราะกจกรรมตางๆ ททาในชวตประจาวนนนเอง สถานการณการปลอยกาซเรอนกระจก ส ถ า บ น ท ร พ ย า ก ร โ ล ก ( World Resources Institute) ไดรายงานวาในป 2543 การปลอยกาซเรอนกระจกของโลกมปรมาณเทากบ 41,755 ลานตนคารบอนไดออกไซดหรอเทยบเทาจาแนกเปนคารบอนไดออกไซดรอยละ 77 กาซมเทนรอยละ 14 กาซไนตรสออกไซดรอยละ 8 กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน กาซเพอรฟลออโรคารบอน และกาซซลเฟอรเฮกซาฟลออไรดรวมกนรอยละ 1 หากจาแนกตามกจกรรมทปลอยกาซเรอนกระจกพบวา ภาคพลงงานมการปลอยกาซรอยละ 61.4 การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนปลอยกาซ รอยละ 18.2 ภาคการเกษตรปลอยกาซรอยละ 13.5 ของเสยปลอยกาซรอยละ 3.6 และกระบวนการอตสาหกรรมปลอยกาซรอยละ 3.4 ส า ห ร บ ใ น ส ว น ท ป ล อ ย จ า ก ภ า คพลงงานสามารถจาแนกไดดงนคอ พลงงานกระแสไฟฟาและความรอนปลอยมากทสดคอรอยละ 24.6 ภาคการคมนาคมขนสงรอยละ 13.5 ภาคอตสาหกรรมรอยละ 10.4 และการเผาไหมในเครองยนตอนๆ รอยละ 12.9 นอกจากนรายงานอกชนหนงจากธนาคารโลก เผยแพรเมอเดอนตลาคม 2550

เปดเผยวา ในป 2547 ประเทศทปลอยกาซคารบอนไดออกไซดออกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลมากทสด 70 ประเทศ ไดปลอยกาซดงกลาวรวมกนเปนปรมาณ 25,712 ลานตนหรอคดเปนรอยละ 95 ของการปลอยกาซดงกลาวทกประเทศทวโลกรวมกน ซงจานวนดงกลาวนเมอเทยบกบป 2537 เพมขนมากถง 7,577 ลานตน หรอรอยละ 41.78 ในเวลาเพยง 10 ป ประเทศทปลอยกาซดงกลาวมากทสดในโลก คอ สหรฐอเมรกา ปลอยถง 5 ,912 ลานตน หรอรอยละ 23.0 ของยอดรวมและเพมขนรอยละ 13 ในชวง 10 ป อนดบสองคอ จน ปลอย 4,707 ลานตนหรอรอยละ 18.3 ของยอดรวมและเพมขนรอยละ 68 อนดบสามคอรสเซยปลอย 1,685 ลานตนหรอรอยละ 6.6 ของยอดรวมและลดลงเลกนอยจากเมอ 10 ปทแลว อนดบสคอ ญปน ปลอย 1,262 ลานตน คดเปนรอยละ 4.9 ของยอดรวมและเพมขนรอยละ 16 อนดบหา คอ อนเดย ปลอย 1,113 ลานตน หรอรอยละ 4.3 ของยอดรวมและเพมขนถงรอยละ 53 สาหรบประเทศไทย อยในอนดบท 23 ปลอยจานวน 219 ลานตนหรอรอยละ 0.9 ของยอดรวม ซงนบวาไมมากนก แตเพมขนถงรอยละ 72 ในชวงเวลาเดยวกน

172

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

หากพจารณาจากอตราเพมแลว จะพบวาประเทศองโกลา มอตราเพมของการปลอยกาซสงสดถงรอยละ 169 รองลงมาไดแก เวยดนาม รอยละ 108 สาธารณรฐโดมนกนรอยละ 107 บงคลาเทศรอยละ 97 มาเลเซยรอยละ 73 แลวตามดวยประเทศไทยรอยละ 72 ดงไดกลาวมาแลว (ไพโรจน วงศวฒวฒน, 2550 : 17-19) สถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ: คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศหรอ IPCC ไดสรปการเปลยนแปลงของตวชวดทางสภาพอ า ก า ศ ท ส า ค ญ ๆ ซ ง เ ป น ข อ บ ง ช ถ งสถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลกในชวงศตวรรษทผานมา ซงสรปประเดนไดดงตอไปน (1) ในชวง 100 ปทผานมา อณหภมเฉลยโลกเพมขน 0.74 องศาเซลเซยสและปทรอนทสด 11 ป เกดขนในชวงป พ.ศ.2538-2549 (2) ในชวงป พ.ศ.2543-2548 ปรมาณนาฝนเฉล ย ในพนทแถบตะวนออกของอเมรกาเหนอและใต ยโรปเหนอ เอเชยกลางและเอเชยเหนอเพมขน และพนททมความแหงแลงเพมขน ไดแก บรเวณทงซาเฮลในแอฟรกาใต เขตเมดเตอรเรเนยน และเอเชยใต

(3) คลนความรอนเกดขนอยางตอเนองและเกดนาทวมใหญในทวปเอเชยเพมขน 6 เทา ระหวางชวง พ.ศ.2493-2542 (4) ภเขานาแขง ทะเลนาแขงแถบอารตก และแผนนาเขงแถบกรนแลนดมพนททเปนนาแขงลดนอยลงมผลทาใหระดบนาทะเลเพมขนถง 1.2-1.7 มลลเมตรตอป ส า ห ร บ ผ ล ก ร ะ ท บ ท เ ก ด จ า ก ก า รเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศไทยนนพอสรปไดดงตอไปน (ไพโรจน วงศวฒวฒน, 2550: 24-42) (1) อณหภมของประเทศไทยสงขนประมาณ 1 องศาเซลเซยสในชวง 40 ปทผานมาหลงจากป 2503 เปนตนมาระดบนาทะเลมอตราเพมสงขนประมาณ 20 มลลเมตรตอป และคาดการณวาปรมาณนาฝนเฉลยตอปจะลดลงเหลอ 800-900 มลลเมตร แตจะมความแตกตางกนมากในแตละพนท ( 2 ) ภ ย แ ล ง ส ง ผ ล ก ร ะ ท บ ต อ ภ า คการเกษตร อณหภมทสงขนสงผลตอการเจรญเตบของพนธพชเศรษฐกจ (3) การกดเซาะชายฝงทวความรนแรงสงผลตอระบบนเวศทางทะเลและชายฝง การตงถนฐานประชากร และอตสาหกรรมการทองเทยว

173

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

(4) การเ กดพายรนแรงและสภาพอากาศแปรปรวนบอยครงขน สรางความเสยหายตอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม (5) การเปลยนแปลงระบบนเวศปาไมตอทรพยากร ความหลากหลายทางชวภาพ โดยหากอณหภมเฉลยเพมขน 1.5-2.5 องศาเซลเซยสจะทาใหความหลากหลายทางชวภาพลดลงรอยละ 20-30 (6) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมผลตอการแพรกระจาย การเพาะเชอโรคและพาหะนาโรค กระบวนการและผลกระทบของภาวะโลกรอน กระบวนการทท าใหโลกรอน ซ งนาไปส การ เปล ยนแปลงภ มอากาศและผลกระทบตอพช สตว และมนษยนน เรมจากกาซเรอนกระจกจากการตดไมทาลายปา และการทาการเกษตร และกาซเรอนกระจกจาก

การเผาไหมฟอสซล ทาใหกาซเรอนกระจกในบรรยากาศของโลกเพมขน ทาใหความรอนจากการแผรงสเพมขน จงทาใหอณหภมในบรรยากาศสงขน เปนเหตใหอณหภมในมหาสมทรสงขนดวย อณหภมทสงขนทงในบรรยากาศและในมหาสมทรนสงผลใหภมอากาศเปลยนแปลงไปเกดภาวะอณหภมผวโลกสงขน ระดบนาทะเลสงขน ปรมาณนาฝนผนแปร อากาศแปรปรวน พายรนแรง ฤดกาลเปลยนแปลง และนาแขงขวโลกละลาย ม ผ ล ก ร ะ ท บ ต อ พ ช ส ต ว แ ล ะ ม น ษ ย นอกจากนภาวะตางๆ ของการทภมอากาศเปลยนแปลงไป ยงมผลเปนวงจรยอนกลบไปทาใหการแผรงสเพมขน และกาซเรอนกระจกเ พ ม ข น ก ไ ป เ พ ม ก า ซ เ ร อ น ก ร ะ จ ก ใ นบรรยากาศของโลกเพมขนดวยเชนกน ซงสามารถเขยนเปนแผนภาพไดดงน

174

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ผลสะ

ทอนก

ลบทท

าใหกา

ซเรอ

นกระ

จกเพ

มขน

ผลสะ

ทอนก

ลบทท

าใหกา

รแผร

งสเพ

มขน

กาซเรอนกระจกจากการตดไมทาลายปาและการทาเกษตร

กาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล

กาซเรอนกระจกในบรรยากาศโลกเพมขน

ความรอนจากการแผรงสเพมขน

อณหภมในบรรยากาศสงขน อณหภมในมหาสมทรสงขน

ภมอากาศเปลยนแปลง - อณหภมผวโลกสงขน - ระดบนาทะเลสงขน - ปรมาณนาฝนผนแปร - อากาศแปรปรวน - พายรนแรง - ฤดกาลเปลยนแปลง - นาแขงละลาย

ผลกระทบตอพช สตวและมนษย

175

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ภาพประกอบท 1 กระบวนการททาใหโลกรอน ซงนาไปสการเปลยนแปลงภมอากาศและผลกระทบตอพช สตว และมนษย ทมา : ชนฤทย กาญจนะจตรา. 2551 : 96 การรบมอการเปลยนแปลงภมอากาศของประเทศไทย ประเทศไทยไดลงนามในอนสญญาสหประชาชาตทวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC) เ มอเดอนมถนายน 2535 และตอมาไดใหสตยาบนตออนสญญา เมอ 28 ธนวาคม 2537 แตเนองจากประเทศไทยเปนประเทศภาคในกลมทไมตองมพนธะกรณทจะตองลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหไดตามระยะเวลาทกาหนด แตมพนธะกรณในการดาเนนกจกรรมตางๆ เพอชวยการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดแก การจดทารายงานแหงชาต (National Communication) และตองดาเนนกจกรรมเพอสนบสนนและใหความรวมมอกบอนสญญาเชนจดทายทธศาสตรของประเทศไทยวาดวยการจดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอเปนแนวทางสาหรบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน โดยมวตถประสงคเพอเตรยมความพรอมของประเทศไทยในการสรางความสามารถในการปรบตว(Adaptation Capability Building) เพอการแกไขปญหาและลดความรนแรงอนเนองมาจากผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทง

ดา เนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก (Mitigation) โดยไมกอใหเกดผลกระทบทางล บ ต อ ก า ร พ ฒ น า เ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ง ค ม แ ล ะสงแวดลอม หลงจากไดลงนามในพธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) เมอเดอนกมภาพนธ 2542 แลวตอมาประเทศไทยไดใหสตยาบนตอพธสารเกยวโต เมอวนท 28 สงหาคม 2545 โดยมกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม เปนหนวยงานกลางประสานการดาเนนงาน จนกระทงคณะรฐมนตรมมตเหนชอบการปฏบตตามพนธกรณในพธสารเกยวโต เมอวนท 10 กนยายน 2545 ซงในปถ ด ม า เ ม อ ว น ท 1 ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 4 6 คณะรฐมนตรมมตเหนชอบการดาเนนงานต า ม ก ล ไ ก ก า ร พ ฒ น า ท ส ะ อ า ด ( Clean Development Mechanism : CDM) ภายใตคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต และมคณะทางานแบงออกเปนสาขาหลก 2 สาขา คอ สาขาพลงงานและอตสาหกรรม และสาขาปาไม และเกษตรกรรม ในชวงระหวางเดอนตลาคม 2547 - สงหาคม 2548 สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม ได

176

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ดาเนนการยกรางแผนยทธศาสตร การจดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทยซงลาสดปรบเปน “(ราง) ยทธศาสตรแหงชาตว า ด ว ย ก า ร จ ด ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ส ภ า พภมอากาศ พ.ศ.2550-2554” ซงไดเปดรบฟงความคดเหนของประชาชนไปแลว ย ท ธ ศ า ส ต ร แ ห ง ช า ต ฯ ฉ บ บ น มวตถประสงค 3 ประการคอ 1. เพอสรางความพรอมใหกบประเทศในการรบมอและปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 2. เพอรวมกบประชาคมโลกในการลดกาซเรอนกระจก โดยดาเนนการบนพนฐานของการพฒนาทยงยนตามหลกการของความรบผดชอบรวมในระดบทแตกตางกน 3. เพอสงเสรมใหเกดการบรณาการจากทกภาคสวนในกระบวนการวางแผนและการดาเนนงานเพอแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศไทยอยางเปนระบบ

เพอบรรลวตถประสงค 3 ประการด ง ก ล า ว ส า น ก ง า น น โ ย บ า ย แ ล ะ แ ผ นท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดกาหนดยทธศาสตรไว 6 ยทธศาสตรดงตอไปน (ประยกตโดยผเขยนจาก ไพโรจน วงศวฒวฒน, 2550 : 46-47)

ยทธศาสตรท 1 สรางความสามารถในการปรบตวเพอรบมอและลดความลอแหลมตอผลกระทบจากสภาพภมอากาศ ยทธศาสตรท 2สนบสนนลดการปลอยกาซเรอนกระจก และเพมแหลงดดซบกาซบนพนฐานของการพฒนาทยงยน ยทธศาสตรท 3 สนบสนนงานวจยและพฒนาเพอสรางความเขาใจทชดเจนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ยทธศาสตรท 4 สรางความตระหนกรและการมสวนรวมในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ยทธศาสตรท 5 เพมศกยภาพของบคลากรและหนวยงานท เ กยวของในการด า เ น นกา รด า นกา ร เปล ยนแ ปลง สภา พภมอากาศ ยทธศาสตรท 6 พฒนาการดาเนนงานในกรอบความรวมมอกบตางประเทศ ตอมาในวนท 15 พฤษภาคม 2550 คณะรฐมนตรใหความเหนชอบรางระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และรางพระราชกฤษฎกาจดตงองคการบรหารจดการกาซเรอนกระจกขน และประกาศในราชกจจานเบกษา ฯ วนท 20 มถนายน 2550 กาหนดใหมคณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต โดยมอานาจหนาทท

177

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

สาคญ คอกาหนดนโยบายและยทธศาสตรการปองกนและแกไขปญหาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทย

แมกระทงกรงเทพมหานคร กตระหนกถงปญหาดงกลาว จงไดดาเนนนโยบายดานสงแวดลอมเพอรบมอปญหาภาวะโลกรอน โดยไดประสานความรวมมอกบหนวยงานทงภาครฐและภาค เอกชน นาไปสการ เ กด “ปฏญญากร ง เทพมหานครวาดวยความรวมมอลดปญหาภาวะโลกรอน” โดยมการลงนามในปฏญญาฯ รวมกบหนวยงานอนรวม 36 หนวยงาน เมอวนท 9 พฤษภาคม 2550 ณ หอง ESCAP Hall สานกงานองคการสหประชาชาต ถนนราชดาเนน และปฏญญาดงกลาวมเปาหมายเพอรวมสนบสนนสงเสรมการทากจกรรมทมสวนชวยลดภาวะโลกรอน 5 ประการดงตอไปน

1) ลดการใชพลงงาน ใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสดในทกกจกรรมในภาคการผลตและการบรโภค เพอใหเกดผลกระทบกบภาวะโลกรอนนอยทสด

2) สงเสรมและสนบสนนบทบาทของเยาวชน ชมชน ธรกจ ตลอดจนหนวยงานภาครฐ และปจเจกบคคลใหมสวนรวมในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก เพอลดภาวะโลกรอน

3) สนบสนนและสงเสรมวถชวตบนพนฐานเศรษฐกจพอเพยง เพอเปนการปองกน เตรยมตว และปรบตวสกบภาวะโลกรอน

4) ใหการสนบสนนสงเสรม และรวมกจกรรมทจะทาใหเกดการดดซบกาซเรอนกระจก ดวยการปลกตนไมยนตน อย างกวางขวางและตอเนอง

5) ส ง เ ส ร ม ใ ห ม ก จ ก ร ร ม ล ด แ ล ะปองกนภาวะโลกรอนอยางตอเนองและยงยนดวยการเผยแพรขอมลและใหความรสการปฏบตทกโอกาส

อ ย า ง ไ ร ก ต า ม จ า ก ส ถ ต พ บ ว ากรงเทพมหานครมการปลอยกาซเรอนกระจกประมาณปละ 44 ลานตนคารบอนไดออกไซด เทากบกรงลอนดอน หรอเทยบกบกรงโตเกยว 71 ลานตน และนวยอรค 58 ลานตน ซงสวนใหญเปนกาซทเกดจากการใชนามนเชอเพลงในระบบการคมนาคมขนสงถงรอยละ 50 เกดจ า ก ก า ร ผ ล ต ไ ฟ ฟ า ท ป ร ะ ช า ก ร ข อ งกรงเทพมหานครใชถงวนละ 80 ลานกโลวตตตอชวโมง อกรอยละ 33 เกดจากขยะมลฝอยและนาเสยรอย 9 และอนๆ รอยละ 8 ดวยเหตน เ อ ง ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร จ ง ไ ด จ ด ท า ร า งแผนปฏบตการวาดวยการลดปญหา

ภาวะโลกรอนของกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2550 – 2555 ขนเพอรบฟงความเหนของประชาชน และตอมาไดปรบปรงเปนแผนฯ

178

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ฉบบประชาชน โดยมการกาหนดแนวทางการดาเนนงานไว 5 ประเดนหลก ซงพอสรปเนอหาสาระสาคญไดดงน (ไพโรจน วงศวฒวฒน, 2550: 56)

1) การพฒนาระบบขนสงมวลชน และการปรบปรงระบบการจราจร

2) การสงเสรมการใชพลงงานทดแทน 3) การปรบปรงอปกรณเครองใชไฟฟา

ในอาคาร (Green Building) 4) การจดการขยะและนาเสย สงเสรม

การคดแยกกอนทงเพอใหมการนากลบมาใชซา (Re-use) หรอแปรรปเปนผลตภณฑใหม (Recycle) การแปรรปขยะเปนพลงงานและปย การบาบดนาเสยโดยระบบธรรมชาต

5) การเพมพนทสเขยว เพอเพมแหลงดดซบกาซคารบอนไดออกไซด และเพมออกซเจนหยดโลกรอนดวยชวตพอเพยง

ดงทไดเกรนไวตงแตตนวา ภาวะโลกรอนน นหา กมอ งแบ บผว เผน แลว ก เป น“วกฤต” ทประชาคมโลกตองเผชญ แตหากพจารณากนใหลกๆ แลว วกฤตภาวะโลกรอนจะชวยสราง “โอกาส” ใหกบมนษยอยางม า ก ม า ย ท ก ร ะ ด บ ต ง แ ต ป จ เ จ ก บ ค ค ล ครอบครว ชมชน องคการ ประเทศและนานาประเทศ เพราะภาวะโลกรอนเปนวกฤตทเกดขน สวนใหญจากนามอหรอพฤตกรรมของมนษยเอง ดงนนเมอมนษยคอตวการ

สาคญของปญหา การแกไขกตองเรมจากมนษย ซงกหมายถงเราๆ ทานๆ ทงหลายทอาศยอยบนโลกใบน จ า ก ค า ก ล า ว ท ว า “เ ร า ส า ม า ร ถเปลยนแปลงทกสงทกอยางในโลกนได โดยการเรมเปลยนทตวเราเองกอน” ดงนนกเปนโอกาสของเราทกคนในฐานะทแตกตางกน มความตระหนกถงความรบผดชอบตอโลกของเรา โดยรวมแรงรวมใจกนทากจกรรมตางๆเ พ อ ห ย ด โ ล ก ร อ น ด ว ย ช ว ต ท พ อ เ พ ย ง ดงตอไปน (ค มอหยดโลกรอนดวยชวตทพอเพยง, 2551: 26-50)

1. ในฐานะประชาชนคนหนง เราส า ม า ร ถ ช ว ย ล ด โ ล ก ร อ น ไ ด จ า ก ก า รปรบเปล ยนพฤตกรรม ด า เ นนชวตแบบพอเพยงดวยการประหยดใชพลงงานไฟฟา นามนเชอเพลง รวมทงหาวธการอนๆ ทจะชวยใหโลกของเรารอนนอยลงไดดวยตนเอง อาท ลดการใชพลงงานในบาน ลดการสญเสยพ ล ง ง า น ใ น โ ห ม ด ส แ ต น ด บ า ย เ ป ล ย นหลอดไฟ เปลยนไปใชหลอดไฟแบบหลอด LED ช วยกนออกความเหนหรอรณรงค เดนทางรวมกนแบบ Car Pool ขบรถยนตสวนตวให นอยลง จด เสนทางรถรบส งพ น ก ง า น เ ป ด ห น า ต า ง ร บ ล ม แ ท น เ ป ดเคร องปรบอา กาศ ซอหาผลตภณฑท มสญลกษณชวยรกษาสงแวดลอม ไปตลาดสด

179

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

แทนซปเปอรมาเกตบาง เลอกซอเลอกใชเทาทจาเปน เลอกซอรถยนตทมขนาดเหมาะสมตามความจาเปน ขบรถดวยความเรวไมเกน 90 กโลเมตรตอชวโมง เลอกใชบรการโรงแรมทมสญลกษณสงแวดลอม เชคลมยาง เปลยนมาใชพลงงานชวภาพ โละทงตเยนรนเกา ยดอายตเยนดวยการใชประโยชนอยางมประสทธภาพ รเรมใชพลงงานทางเลอกในอ า ค า ร ส า น ก ง า น ใ ช แ ส ง แ ด ด ใ ห เ ป นประโยชน ใชนาประปาอยางประหยด ตดตงเค ร อ งต ด กร ะแ สไ ฟ ฟ า อต โน ม ต สร า งนโยบาย 3Rs-Reduce, Reuse, Recycle ปองกนการปลอยกาซมเทนสบรรยากาศ เลอกใชกระเบองหลงคาดวยสออน นาแสงธรรมชาตมาใชในอาคารบานเรอน ปลกตนไม ปลกตนไผแทนรว ใชรมเงาจากตนไมชวยลดความรอน ไมใชปยเคมในสวนไมประดบ ลดปรมาณการใชถงพลาสตก เลอกซอสนคาทมหบหอนอยๆ ใชกระดาษทง 2 หนา เลอกใชกระดาษรไซเคล ตงเปาลดการผลตขยะของตวเองใหได 1 ใน 4 สวนหรอมากกวา สนบสนนสนคาและผลตผลจากเกษตรกรในทองถนใกลบาน ชกชวนคนอนๆใหรวมตวชวยกนดแลสงแวดลอม และลดปญหาภาวะโลกรอน รวมกจกรรมรณรงครกษส งแวดลอมในชมชน ซอใหนอยลง แบงปนใหมากขน และอยอยางพอเพยง

2. สาหรบเกษตรกร ชาวสวน ชาวไรและชาวนา สามารถรวมกจกรรมลดภาวะโลกรอนไดดวยการ ลดการเผาปาหรอเผาหญารมท ง ต น ไ ม แ ล ะ ช า ย ป า ป ล ก พ ช ผ ก ใ หหล า ก ห ล าย แ ล ะ ต าม ฤ ด ก า ลใ น ท อ ง ถ น รวมกลมสรางตลาดผบรโภค-ผผลตโดยตรงใ น ท อ ง ถ น แ ล ะ ล ด ก า ร ใ ช ส า ร เ ค ม ใ นการเกษตร

3. สวนสถาปนกและนกออกแบบ กมโอกาสชวยลดโลกรอนไดดวยการออกแบบบานพกอาศยทสามารถชวย “หยดโลกรอน” ดวยการออกแบบสรางบานหลงเลกๆ แบบประหยดนาและไฟฟา

4. ในฐานะสอมวลชน นกสอสารและโฆษณา สามารถชวยลดโลกรอนไดดวยการใชความเชยวชาญในวชาชพ เพอใหความรและสรางความตระหนก สรางความสนใจใหกบสาธารณชน ชวยประชาสมพนธความจรงเรองโลกรอน เปนผนากระแสสงคมเรองชวตทพอเพยงและใชความคดสรางสรรคเพอรวมรบผดชอบสงคม

5. สาหรบครอาจารย สามารถชวยลดภาวะโลกรอนไดโดยการสอนเดกๆ นกเรยน นกศกษาในชนเรยนเกยวกบปญหาโลกรอนและสาเหต ใช เทคนคการเรยนการสอนทหลากหลายกจกรรมสะทอนถงปญหาโลกรอนและการปองกน

180

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

6. สวนนกวจย นกวทยาศาสตรและวศวกร สามารถชวยหยดโลกรอนดวยการคนควาวจยหาแนวทาง และเทคโนโลย ให มๆ ท ม ป ระ ส ท ธ ภา พ ใน ก าร ล ดก า ซคารบอนไดออกไซด ศกษาและทาวจยในระดบพนทเสยง ประสานและทางานรวมกบนกสอสารและโฆษณา

7. สาหรบนกธรกจ อตสาหกรรมและบรการ สามารถชวยลดภาวะโลกรอนดวยการนากาซมเทนจากกองขยะมาใชประโยชนเชงพาณชย สนบสนนนกวจยในองคกร เปนผนาของภาคธรกจอตสาหกรรมทช วยรกษาสงแวดลอม และสรางแบรนดองคกรทเนนการดแลและใสใจโลก

8. สวนนกการเมอง ผวาราชการและรฐบาล มโอกาสชวยลดภาวะโลกรอนไดดวย การวางแผน การจดหาพลงงานในอนาคต สนบสนนใหมการพฒนาการใชพลงงานแสงอาทตย สนบสนนกลไกตางๆ สาหรบพลงงานหมนเวยน สนบสนนอตสาหกรรมพลงงานหมนเวยน มนโยบายทางการเมองทชด เจน สงเสรมโครงสรางทางกายภาพ ล ด จ า น ว น ร ถ ย น ต ส ว น ต ว บ น ถ น น ใ นกรงเทพมหานคร และเมองใหญๆอยางจรงจง ส ง เ ส ร ม เ ค ร อ ข า ย ก า ร ต ล า ด ใ ห ก บ ก ล มเกษตรกรทางเลอก รเรมอยางกลาหาญกบระบบพลงงานแบบกระจายศนย พจารณาใช

กฎหมายการเกบภาษ เปลยนแปลงระบบการจด เ กบภาษ ปฏรปภาษส งแวดลอมและกาหนดทศทางประเทศใหมงสแนวทางของการดาเนนชวตอยางพอเพยงทสามารถยนหยดอยรอดอยางเขมแขงในสงคมโลก บรรณานกรม ชนฤทย กาญจนะจตรา. (2551). สขภาพคน ไทย 2551. กรงเทพมหานคร : อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง จากด (มหาชน). ไพโรจน วงศวฒวฒน. (2550). “หยดโลก รอน : ภารกจรวมของมนษยชาต,” ใน จลสารธนาคารกรงเทพ 2550. กรงเทพมหานคร : บรษทศรสยาม การพมพ. สาวตร ศรสข (บรรณาธการ). (2551). ยดโลกรอนดวยชวตพอเพยง. กรงเทพมหานคร: กรม สงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

181

วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน 6 ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2551 – พฤษภาคม 2552

ธรณ ธารงนาวาสวสด. (2551, สงหาคม). “สรปเหตหายนะภาวะโลกรอน,” เอกสารการประชมวชาการสาธารณสข แหงชาต ครงท 12 เรองภาวะโลกรอน : ผลกระทบตอสขภาพ และความ รบผดชอบ. ณ โรงแรม แอมบาสซาเดอร กรงเทพมหานคร.

http://en.wikipedia.org/wiki/Climate_change.Retrieved on 2008-09-09. http://en.wikipedia.org/wiki/Effects_of_global_warming. Retrieved on 2008-09-05. http://en.wikipedia.org/wiki/Global_warmingRetrieved on 2008-08-01. http://en.wikipedia.org/wiki/Greenhouse_effect. Retrieved on 2008-09-09. http://timeforchange.org/wiki/Effects_of _global_warming. Retrieved on 2008-09-06

182