นวัตกรรมการเร ียนรู วิทยาศาสตร ชุดฝ กทักษะการค นคว าวิทยา ... · ชุดที่

นวตกรรมการเรยนรวทยาศาสตร ชดการเรยนรดานการใชวทยาศาสตร

อยางมคณธรรม จรยธรรม

นวตกรรมการเรยนรวทยาศาสตร ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสาร

แบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต

แผนการจดการเรยนรเรอง แรงและการเคลอนท สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 เวลา 25 ชวโมง

*************************************

สาระการเรยนร การสงเกต ทดลอง อภปรายและสบคนขอมลเกยวกบการเคลอนทและการเปลยนตาแหนงของ วตถตาง ๆ ความหมายและความสาคญของการกระจด ปรมาณเวกเตอร ปรมาณสเกลาร ความเรวและอตราเรว การคานวณหาอตราเรวแรงทกระทาตอวตถ แรงโนมถวงของโลก แรงเสยดทาน โมเมนตของแรง และการนาความรทไดไปใชในชวตประจาวน การฝกทกษะการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร และทกษะทางเทคโนโลยสารสนเทศ

จดประสงคการเรยนร 1. ดานการสงเสรมความรอบร

สารวจ ทดลอง คนควา สารวจตรวจสอบ และอภปราย เกยวกบการเคลอนทและตาแหนงของวตถ แรงทกระทาตอวตถ แรงเสยดทาน และโมเมนตของแรง

เสรมสรางทกษะการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร และทกษะทางเทคโนโลยสารสนเทศ 2. ดานปฏบตการด มประโยชนตอสงคม

ฝกปฏบตการทาโครงการ : การจดทาขาววทยาศาสตรทางอเลกทรอนกส ฝกทกษะการสะทอนความคดจากการปฏบตโครงการ

3. ดานพฒนา และเผยแพรผลงาน ฝกวเคราะหจดเดน จดดอย เพอการพฒนาโครงการ ฝกเผยแพรผลงาน

นวตกรรมการเรยนร จดเปนชดฝกทกษะสาหรบนกเรยนชวงชนท 3 (ม.1 – ม.3) จานวน 3 ชด ชดท 1 การเคลอนทและตาแหนงของวตถ ชดท 2 แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน ชดท 3 แรงทกระทาตอวตถ : โมเมนตของแรง

การจดกระบวนการเรยนร ตามรปแบบการพฒนาสมรรถนะวทยาศาสตร (สมจต สวธนไพบลย และคณะ 2546) ประกอบดวย 3 ขน คอ

1. ขนการสงเสรมความรอบร 2. ขนการปฏบตการด มประโยชนตอสงคม 3. ขนการพฒนา และเผยแพรผลงาน

ก

2

ทง 3 ขนของการจดกระบวนการเรยนรประกอบดวยกจกรรม 7 กจกรรม ไดแก 1) กจกรรม รไหม : ฉลาดร ประกอบดวย การอาน คด เขยนและระบายสอยางมศลป และ

สรางสรรค 2) กจกรรม ลองทาด เพอรจรง ประกอบดวยการตอบคาถาม เขยนคาถาม ปฏบตการทาง

วทยาศาสตร 3) กจกรรม การสรปสวนสาคญ ประกอบดวยการฝกสรปสาระสาคญ ในสวนทเปนความร

กระบวนการ คณคาของผลงาน 4) กจกรรม ชวนคดชวนทา ประกอบดวยการแสดงความคดเหนเกยวกบคณลกษณะทาง

วทยาศาสตร 5) กจกรรม สนกกบการคด ประกอบดวยการฝกคดโดยใช เกมวทยาศาสตร ปรศนา คาทายและ

อน ๆ 6) กจกรรม การสารวจคนหา (Exploration) ประกอบดวยการฝกทางานเปนกลม การรวมมอรวม

ใจ การทาโครงการ / โครงงาน 7) กจกรรมการประเมนผลตนเอง ประกอบดวยการประเมนผลตนเองกอนเรยนระหวางเรยน

หลงเรยน

การวดและประเมนผลการเรยนร 1. การประเมนตนเองกอนเรยน ระหวางเรยน และหลงเรยน 2. การสะทอนความคด 3. การประเมนผลงาน / ชนงาน

ขอแนะนาการเรยนรวทยาศาสตร สาหรบนกเรยน

จดประสงคของการเรยนรวทยาศาสตรเพอมงหวงใหนกเรยนเปนผมสมรรถนะ (ความสามารถ) ทางวทยาศาสตร 3 ดาน ไดแก 1. มความสามารถดานความรอบร 2. มความสามารถดานปฏบตการ 3. มความสามารถดานการพฒนาคณลกษณะการคนควาหาความร ซงนกเรยนจะไดเสรมสรางความสามารถดงกลาวจากกจกรรมหลากหลาย ไดแก กจกรรม “รไหม : ฉลาดร” “ลองทาด เพอรจรง” “สนกกบการคด” “ชวนคด ชวนทา” “สรปสวนสาคญ” “สารวจ คนหา” โดยในทกกจกรรมไดจดลาดบขนตอนทเนนการเพมพนประสบการณทางการสงเสรมความรอบรสงเสรมการปฏบตการด มประโยชนตอสงคม สงเสรมการพฒนาและเผยแพรผลงาน เทคนคการเรยนรเพอเปนผมสมรรถนะ (วามสามารถ) ทางวทยาศาสตร 1. อานและทาความเขาใจในทกขนตอนของกจกรรมการเรยนร 2. รกและสนใจตนเอง สรางความรสกทดใหกบตนเอง วาตวเราเปนผมความสามารถ มศกยภาพ อยในตว และพรอมทจะเรยนรทกสงทสรางสรรค 3. รสกอสระและแสดงออกอยางเตมความสามารถ 4. ฟง คด ถาม เขยน ปฏบต อยางรอบคอบในทกกจกรรม ใชเนอทกระดาษทจดไวสาหรบเขยน ใหเตม โดยไมปลอยใหเหลอเปลา เพอใหเกดประโยชนสงสดกบตนเอง 5. ใชเวลาในการเรยนรอยางคมคา ใชทกๆ นาททาใหตนเองมความสามารถเพมมากขน 6. พจารณาขอความ “ชวนคด ชวนทา” และหมนนามาคด เพอเสรมสรางพลงการเรยนรของตน 7. ตระหนกตนเองอยเสมอวาจะเรยนรวทยาศาสตรเพอนามาพฒนาตนเอง และพฒนาสงคม

จดเดนของการเรยนรวทยาศาสตร คอ การคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรสความสข

จงขอเชญชวนนกเรยน มารวมกนเรยนรวทยาศาสตร ดวยใจรก และ พฒนาตนใหเตมขดความสามารถ

ขอสงความปรารถนาดใหแกนกเรยนทกคนไดเรยนรวทยาศาสตรอยางมความสขพง ตนเองได และเปนผมสมรรถนะทางวทยาศาสตรยงๆ ขน สบไป

รองศาสตราจารยสมจต สวธนไพบลย หวหนาโครงการ การวจยและพฒนานวตกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตร

ศนยวทยาศาสตรศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พฤศจกายน 2548

สารบญ รายการ หนา แผนการจดการเรยนร……………………………….......................................................... ก

ขอแนะนาในการเรยนรวทยาศาสตร.................................................................................... ค

ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสารแบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต…..................... 1

ชดท 1 แรงและการเคลอนท : การเคลอนทของวตถ…................................................. 2

ชดท 2 แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน............................................................... 39

ชดท 3 แรงทกระทาตอวตถ : โมเมนตของแรง............................................................ 76

2

ประกอบไปดวยชดการเรยนรจานวน 3 ชด ไดแก

ชดท 1 แรงและการเคลอนท : การเคลอนทของวตถ ชดท 2 แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน ชดท 3 แรงทกระทาตอวตถ : โมเมนตของแรง

ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสาร แบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต

3

ชดท 1 แรงและการเคลอนท : การเคลอนทของวตถ

สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 (ชน ม.1-3)

4

ชอนกเรยน................................................. โรงเรยน..................................................... ..................................................... ..................................................... เลขท......................................................... ชน.............................................................

4อนเตอรเนต

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน ชดท 1 ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสารแบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต

คาชแจง แบบประเมนตนเองทางการเรยนรวทยาศาสตร ม 1 ขอ ใชเวลา 10 นาท ขอท 1 ใหนกเรยนพจารณาขอความตอไปน แลวเขยนเครองหมาย ลงในตาราง

ระดบการพจารณา รายการพจารณา ด ปานกลาง นอย

ดานการสงเสรมความรอบรแหงตน 1. นกเรยนตระหนกถงความสาคญของการอานอยางสรางสรรคในระดบใด

2. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนงของวตถได ในระดบใด

3. นกเรยนสามารถสารวจคนหาเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนง ของวตถไดในระดบใด

4. นกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในระดบใด 5. นกเรยนไดฝกทกษะการคดในระดบใด 6. นกเรยนสรปความรจากเรองทอานไดในระดบใด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนง ของวตถในระดบใด

ดานการสงเสรมการปฏบตการดมประโยชนตอสงคม 8. นกเรยนเขยนคอลมนเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนงของวตถในระดบใด

9. นกเรยนมทกษะการจดการ(PDCA)ในระดบใด 10. นกเรยนมความมงมน ใฝร ใฝเรยนในระดบใด 11. นกเรยนมความสามารถในการสอสารอยางสรางสรรคดวยเทคโนโลย สารสนเทศไดในระดบใด

12. นกเรยนมความสามารถในการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรในระดบใด ดานการสงเสรมการพฒนาและเผยแพรผลงาน

13. นกเรยนมกระบวนการปรบปรงผลงานในระดบใด

14. นกเรยนสามารถเขยนขาว(NEWS)เพอเผยแพรความรแกผอนไดในระดบใด 15. นกเรยนสามารถประเมนผลงานของตนเองและผอนไดในระดบใด

รวมจานวนขอ

การคดคะแนนดวยตนเอง ระดบด ระดบปานกลาง ระดบนอย

5

จานวนขอ..............x 5 = ………คะแนน

จานวนขอ….......…x 3 = ………คะแนน

จานวนขอ….....…x 1 = …......… คะแนน

คะแนนเตม 75 คะแนน

รวมคะแนนทงหมด

……………………คะแนน

ชดท 1 แรงและการเคลอนท : การเคลอนทของวตถขนสงเสรมความรอบร

ในชวตประจาวนเราเหนการเคลอนทของวตถตางๆ

หลายรปแบบ เชน การเตะหรอโยนลกบอล ลกบอลจะเคลอนทไปยงบรเวณเปาหมายทตองการ การแขงขนกฬา การคมนาคมและการสอสาร กจะมการเคลอนทของคนและยานพาหนะ การเคลอนทของดวงดาวและวตถในทองฟาทาใหเราไดพบปรากฏการณธรรมชาตหลายอยาง ผลไมทแกจดและสกงอมกจะหลนลงสพน

ภาพประกอบท 1 การเคลอนท

จากประสบการณทผานมา พบวาเมอออกแรงผลกวตถใหเคลอนทวตถจะเปลยนตาแหนงหนงไปอกตาแหนงหนง ดงนนในการศกษาการเคลอนทของวตถจงตองทราบวาวตถเคลอนทลกษณะใด เพราะเหตใดจงเปนเชนนน นอกจากนนเรายงตองเรยนรวาจะบอกตาแหนงของวตถไดอยางไรจงเปนทเขาใจไดตรงกน การเขาใจเรองการเคลอนทจะสามารถนามาใชประโยชนในชวตประจาวนไดมากมาย

นกเรยนมวธการใดบางททาใหจะทาใหกอนหนมวล 0.5 กรม เคลอนทไปขางหนา พรอมวาดภาพประกอบ

รไหม : ฉลาดร :- อาน คด เขยนอยางมศลปและสรางสรรค

ชวนคด ชวนทา

ความสนใจใฝร เปนประตชย

แหงความสาเรจ

6

1. เมอนกเรยนนงอยบนรถยนตทกาลงแลนดวยความเรว 80 กโลเมตรตอชวโมง เมอคนขบรถเบรคกะทนหน นกเรยนคดวาจะเกดการเปลยนแปลงอยางไรพรอมวาดภาพประกอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........

2. นกเรยนวาดภาพแนวโนมทวตถจะเกดการเคลอนทตอไป

3. จากการศกษามาแลวขางตนใหนกเรยนเขยนสรปความหมายของคาวาการเคลอนทตามความเขาใจ ของนกเรยน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........

4. จากรปดานขาง นกเรยนคดวาอะไรบางทมผลตอ การเคลอนทของวตถ (ตอบใหมากทสด)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ฝกทกษะการคด

7

อปกรณการทดลอง

1. ...................................................... 2. ...................................................... 3. ...................................................... 4. ......................................................

ระหวางกระดาษทขยาเปนกอนกบ เปนแผน นกเรยนคดวากระดาษชนดใดตกถงพนกอนกน ทาไมจงเปนเชนนน ……………………………………...…………………….....................................................................................…….......

จดประสงคการทดลอง

...................................................... ...................................................... ......................................................

การเคลอนทของวตถ ชวตเราแตละวนจะตองเกยวกบการเคลอนทของวตถ

ตางๆ อยเสมอ เชน การเดนทางจากทหนงไปอกทหนง เราตองเดน วง หรอเคลอนทไปพรอมยานพาหนะ ซงบางชวงของเสนทางการเคลอนทของยานพาหนะจะเคลอนท ตรงไป แตบางชวงตองเลยวไปตามความโคง นอกจากการเคลอนทแบบดงกลาวแลวยงมการเคลอนทแบบอนๆ อกหรอไม เพอใหเกดการเขาใจในการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถใหศกษากจกรรมตอไปน

กจกรรมท 1 การเคลอนทแบบตางๆ ของวตถ 1. เตรยมกระดาษขนาดเทากน 2 เเผน 2. ปลอยแผนกระดาษและกอนกระดาษพรอมกนจาก

ทระดบสงเหนอพนหองประมาณ 1.5 เมตร สงเกตและบนทกลกษณะการตกของกระดาษ

3. ขวางหรอโยนลกบอลออกไปในแนวตางๆ สงเกตและบนทกการเคลอนทของลกบอลในแตละกรณ

4. ผกลกบอลดวยดายยาวประมาณ 1 เมตร จบอกปลายหนงของดายใหแนนแลวเหวยงลกบอลใหเคลอนทวนรอบมอทจบ สงเกตและบนทกการเคลอนทของลกบอล

5. นาลกบอลทผกดายดงในขอ 4 มาแขวนใหลกบอลหอยอยในแนวดง แกวงลกบอลไปมา สงเกตและบนทกผลการเคลอนทของลกบอล

ฝกทกษะการคดแกปญหา

ลองทาด เพอรจรง :- รวมกนปฏบตการทดลอง

กจกรรมนนกเรยนจะตงปญหาการทดลองนวาอยางไร ....................................................................................... .......................................................................................

ตวแปรตน คอ ...............................................................

ตวแปรตาม คอ ............................................................

ตวแปรควบคม คอ .......................................................

การฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรเปนการฝกฝนตนเองใหเปน คนชางสารวจ ตรวจสอบ

โดยใช ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

8

จากการทดลองขอ 1 และ 2 นกเรยนวาดภาพประกอบบนทกผลของการตกกระดาษ

แลวขอ 3 นกเรยนมวธการโยนลกบอลในลกษณะอยางไรบอกมา 3 ขอ พรอมทงวาดภาพประกอบการเคลอนทของลกบอลเมอโยนลกบอลไปแลว

ผลการทดลองขอ 4

สรปผลการทดลอง

ผลการทดลองขอ 5

ทกษะการทดลอง เปนการฝกฝนตนเองใหเปน

ผมความชานาญ แคลวคลอง วองไวในการปฏบตการทดลอง ใชวสดอปกรณตางๆ ไดอยางถกตอง เพอดาเนนการตรวจสอบหรอ

คนควาหาความรทางวทยาศาสตร

9

จงบอกลกษณะการเคลอนทของกระดาษ และลกบอลเปนอยางไร แตกตางกนหรอไมบอกมาเปนขอๆ

………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….…………....................…... ..........................................................……………...... ..................................................................................

นกเรยนคดวาปจจยใดบาง ททาใหวตถเกดการเคลอนทแตกตางกนออกไป

……………………………………………………………………………………………………………

จากการทดลองพบวากอนกระดาษจะตกลงสพนใน

แนวตรง สวนแผนกระดาษจะรอนหรอแฉลบไปมา แตกตกลงสพนในทสด ลกบอลทขวางออกไปจะเคลอนทเปนแนวโคงและตกลงสพนเชนกน แตถาขวางหรอโยนลกบอลขนในแนวดง ลกบอลจะเคลอนทในแนวตรงและตกลงสพนในแนวตรงเชนเดยวกนนอกจากนถาโยนลกบอลขนในแนวดงดวยแรงมาก ลกบอลจะเคลอนทไดสงจากพนโลกมากขนดวย สวนการเหวยง ลกบอลจะเคลอนทเปนวงกลมโดยมความยาวของเสนดายจากลกบอลถงมอเปนรศม สวนลกบอลทแกวงกจะเคลอนทไปมาในแนวโคงซงเปนสวนหนงของวงกลมโดยมความยาวของเสนดายเปนรศมของวงกลมเดยวเชนกน

เมอสงเกตแนวการเคลอนทของสงตางๆ รอบตวจะพบวามการเคลอนทแตกตางกน การหลนของผลไมจากตนจะเปนแนวตรง ลกบอลทเราขวางออกไปจะเคลอนทโคงตกสพนโลกเชนเดยวกบลกบอลหรอการโยนลกบาสเกตบอลใหลงตะกราหรอหวงกจะเคลอนทในแนวโคงเชนเดยวกน สวนการนงแกวงชงชากพบวาตวเราเคลอนทแบบแกวงไปมาในแนวโคง จากการศกษาการเคลอนทของวตถดงกลาวใหชวยสรปวาแนวการเคลอนทของวตถสวนใหญมการเคลอนเปนแนวตรงหรอแนวโคง

การสรปองคความร

10

กจกรรมท 2 การเคลอนท

ใหนกเรยนพสจนวา เมอขวางวตถทมนาหนกทแตกตางกนออกไปจะเคลอนทตกลงสพนในแนววถโคงมลกษณะเหมอนกน

ปญหาในการทดลองนวาอยางไร

สมมตฐานวาอยางไร

ตวแปรตน คอ

ตวแปรควบคม คอ

วธการทดลอง

ทกษะการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรเปนการฝกตนเอง

ใหมความชานาญในการคดวเคราะหเพอหาแนวทางการแกปญหาโดย การระบปญหา ตงสมมตฐาน

ออกแบบการทดลอง แลวปฏบต การทดลองตามทออกแบบไว สามารถนาขอมลมาจาแนก

จดหมวดหมจนกระทงสรปเปน ผลของการแกปญหา

11

ตารางบนทกผลการทดลอง

วาดภาพแบบจาลองกอนการทดลอง

สรปผลการทดลอง

นกเรยนชวยวาดภาพจาลองทแสดง

ถงความมงมนทจะเปนนกวทยาศาสตร

ภาพทนกเรยนวาดเปนภาพความคด

มงสอนาคต เพอเปนนกวทยาศาสตร

12

คาตอบของขอท 1 วาดรปไดดงน

ตาแหนงของวตถ ขณะวตถเคลอนทจากตาแหนงหนงไปอกตาหนง

วตถมการเปลยนตาแหนงไดตลอดเวลา ถาตองการทราบวาในขณะใดขณะหนงทวตถมการเคลอนทวตถอย ณ ตาแหนงใด จะมวธบอกตาแหนงของวตถนนไดอยางไร

ในชวตประจาวนเราจะพบกบวตถอยในสภาพเคลอนทหรออยนง การระบหรอการบอกตาแหนงวตถดงกลาวจะทาไดอยางไร ใหศกษาจากกจกรรมดงตอไปน

กจกรรมท 1 นงอยทไหน

1. เขยนแผนผงหองเรยน โดยแสดงตาแหนงของสงตางๆ ทอยในหองเรยน

2. บอกตาแหนงทนงของตนเองในหองเรยน 3. บอกตาแหนงทนงของตนเองในหองเรยนดวยวธตางจาก

ขอ 2 อก 1-2 วธ

การสารวจคนหา :- รวมมอ รวมใจกนคนควา

ทกษะการสอสาร

ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรเปนกระบวนการคดแกปญหา ทางวทยาศาสตร เปนการฝก

ความชานาญในการฟง พด อาน เขยน เกยวกบองคความร และกระบวนการทางวทยาศาสตร เพอสอสารใหเกดความเขาใจ ระหวางผใหและผรบหรอ ผสงสารและผรบสาร

13

คาคาตอบของขอท 2 อธบายไดดงน ……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………….

ใหนกเรยนเขยนบรรยายเปนขอความแสดงทตงตาแหนงบานทนกเรยนพกอาศยอย......................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

มเพอนอยากจะไปบานของนกเรยนเพอรวมทากจกรรมดวยกน แตเพอนไปไมถก ใหนกเรยนวาดภาพแผนททจะไปบานของนกเรยนโดยเรมตนทโรงเรยน

คาตอบของขอท 3 ไดแก ………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………..…

14

จดอางองคออะไร ......................................................................................................................................................................................

จากกจกรรมการสารวจคนหา นกเรยนใชอะไรเปนจดอางอง .................................................... .....................................................

ตามปกตการจดทนงในชนเรยนจะจดไวอยางเปนระเบยบแถวหนากระดานและแถวตอนหรอแถวตามทางลกการบอกตาแหนงทนงในหองเรยนเปนการแสดงวาทนงของตนเองอยบรเวณใดของหอง อาจบอกไดโดยการเขยนแผนผงของหองและระบตาแหนงของตนเองและเปรยบเทยบกบตาแหนงของเพอนทนงอยขางเคยง

การบอกตาแหนงของตนเองทเรยงเปนแถว เชน นงอยในแถวแรกและเปนคนท 2 จากซายมอ กเพยงพอทจะทราบวาตวเราอยตาแหนงใด

โดยทวไปการบอกตาแหนงของวตถบนพนราบไดโดยเทยบกบแนวเสนตรง 2 เสนทตงฉากกน สาหรบหองเรยนอาจใชแนวผนงดานหนาและดานขางของหองเปนแนวอางองและระบวาวตถอยแนวทง 2 เปนระยะเทาใด เชน บอกไดวานงอยหางจากแนวผนงดานหนา 2 เมตร หางจากผนงหองดานซายเปนระยะ1.5 เมตร กจะเพยงพอทจะบอกตาแหนงของทนงบนพนราบได

การบอกตาแหนงของสงตางๆ ทาไดหลายวธโดยในแตละวธตองกาหนดจดอางองหรอจดทใชเปรยบเทยบวาวตถนนอยทใดโดยทวไปจะใชจดอางองทอยใกลตวเรากอน แตถาไมมจดอางองทอยใกลกจะพจารณาจดอางองทอยไกลออกไปและเปนทสงเกตไดชดเจน

จดอางทใชในการกาหนดตาแหนงของวตถอาจเปนสงทมอยตามธรรมชาต เชน แมนา ตนไม หรอสงทมนษยสรางขน เชน ถนน สะพาน อาคาร สถานท การมจดอางองจะชวยบอกตาแหนงวตถไดชดเจนขน นอกจากนควรใหรายละเอยดเพมเตมดวยวาวตถอยหางจากจดอางองเปนระยะทางเทาใดและอยทางทศใดของจดอางอง เชนการบอกวารถยนตอยบนพนถนน ซงทาไดโดยการเทยบกบหลกกโลเมตรทอยใกลและควรบอกดวยวารถยนตอยในชองวงใดหรอมงหนาไปทางทศใด

การบอกไดวาตนเองนงอยทใดในหองเรยนเปนการบอกตาแหนงทอยนงเทยบกบตาแหนงททราบแลว แตถาการเคลอนทหรอมการเปลยนตาแหนงการบอกตาแหนงใหมของวตถโดยเทยบกบตาแหนงเดมจะทาไดอยางไร

15

กจกรรมท 2 เดนเพอเรยนร

1. สรางรปสเหลยมบนพนหองหรอพนสนาม บนทกลกษณะและขนาดของ รปเหลยมทสรางขน

2. กาหนดจดเรมตน ณ ตาแหนงหนง แลวเดนไปตามเสนรอบรปเหลยม ทสรางในขอ 1. จนกลบมาหยดทจดเรมตน บนทกระยะทางทเดนและทศทางการเดน

16

ถากาหนดใหรปสเหลผนผา ก ข ค ง ทเดนมขนาดกวาง 3 เมตร แยะยาว 4 เมตร การเปลยนตาแหนงจากตาแหนง ก ไปทตาแหนง ข ค และ ง แลวกลบไปหยดท ก เชนเดม การบอกระยะทางทวดตามเสนรอบรป และระยะทางทวดตรงจากจดเรมตนไปยงจดสดทายดงตาราง

ตารางแสดงการเปลยนตาแหนง

การเปลยนตาแหนง ระยะทางวดตามเสนรอบรป ระยะทางทวดในแนวตรง

จาก ก ไป ข

ระยะ กข เทากบ 4 เมตร ระยะจาก ก ไป ข เทากบ 4 เมตร

จาก ก ไป ข และ ข ไป ค

ระยะ กข+ขค เทากบ 7 เมตร ระยะจาก กข+ขค เทากบ 7 เมตร

จาก ก ไป ข ค และ ง

ระยะ กข + ขค +คง เทากบ 11 เมตร

ระยะจาก ก ไป ง เทากบ 11 เมตร

จาก ก ไป ข ค ง และ ก

ระยะ กข + ขค + คง + งก เทากบ 14 เมตร

ระยะทางทตาแหนง ก เทากบ 0 เมตร

เมอวตถเปลยนตาแหนง ระยะทวดไดตามการเคลอนทของวตถซงเปนระยะทเดนไดจรงกบระยะทางทวดในแนวตรงจากตาแหนงเรมตนถงตาแหนงสดทาย ดงขอมลจากตารางแสดงการเปลยนตาแหนง อาจมขนาดเทากนหรอแตกตางกนได ระยะทางในแนวตรงจากตาแหนงเรมตนไปยงตาแหนงสดทายของวตถ เรยกวาการกระจด (displacement)

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

ง ค

ข ก

4

3

17

ภาพ การเขยนสญลกษณแทนเวกเตอร

ในชวตประจาวนมการนาความรเกยวกบการกระจดไปใชประโยชนมากมาย เชน ในการเดนทางจากทหนงไปยงอกทหนง ถามเสนทางเดนใหเลอกไดหลายทาง โดยแตละเสนมระยะทางไมเทากน การเลอกเสนทางใดกขนอยกบจดมงหมายของการเดนทาง เชนการเดนทางโดยเครองบนเปนการเลอกเสนทางทสนทสดและถงจดหมายปลายทางเรวทสดแตกมคาใชจายในการเดนทางสง สวนการเดนทางไปตามทองถนนมระยะทางทเพมขนแตกมคาใชจายทตากวา ดงนนการเลอกเสนทางใดจงขนอยกบความตองการของ ผเดนทาง

ปรมาณการกระจดจาเปนตองบอกขนาดและบอกทศทางโดยระบจดเรมตนและจดสดทาย การเขยนปรมาณการกระจดจะใชเสนตรงทมหวลกศรกากบไว โดยความยาวของเสนตรงแทนการกระจด และหวลกศรแทนทศทางของการกระจด เชน การเดนจากจด ก ไปทจด ค เขยนแสดงการกระจด คอ ลกศรจาก ก ไป ค ดงภาพ

ในทนเสนตรง ก ค ยาว 5 หนวย ถาให 1 หนวย

แทนระยะทาง 100 เมตร ขนาดของการกระจดจาก ก ถง ค จะเทากบ 500 เมตร

การกระจดเปนปรมาณทตองระบทงขนาดและทศทางจงจดเปนปรมาณเวกเตอร การเขยนสญลกษณแทนเวกเตอรทาไดหลายวธ ในทนจะใชลกศรกากบบนทมชอเวกเตอร ดงภาพ

รเพมเตม การเปลยนตาแหนงของวตถจากตาแหนงเดมไปถงตาแหนงใหมเปนปรมาณทมขนาดเทากบระยะทางในแนวตรงจากตาแหนงเดมถงตาแหนงใหมและมทศทางออกจากตาแหนงเดมไปยงตาแหนงใหมเรยกปรมาณดงกลาววา “การกระจด”

ก

ค

ภาพ การกระจดจาก ก ไป ค

A

B C

รเพมเตม ปรมาณเวกเตอร เรยกโดยยอวาเวกเตอร การเขยนสญลกษณแทนเวกเตอรทาไดหลายแบบ เชน 1) 2) 3)

A

A

a

18

การบอกปรมาณทเราคนเคย เชน นงรถไดระยะทาง 15 กโลเมตร อณหภมในหองเทากบ 25 องศาเซลเซยส เปนการบอกเฉพาะขนาดของปรมาณทไมตองระบทศทาง เรยกวา เรยกวาปรมาณสเกลาร

ในชวตประจาวนเราอาจบอกปรมาณเวกเตอรไดโดยไมตองระบขอมลปรมาณอยางครบถวน เชน เมอพจารณาการเดนทางของนายอดเรกจากจงหวดสงขลาไปกรงเทพมหานครโดยรถยนตตามเสนทางทปรากฏในแผนท ซงมระยะประมาณ950 กโลเมตร กลาวไดวาอดเรกเดนทางไดระยะทาง 950 กโลเมตร แตถาเขาเดนทางดวยเครองบนซงบนตรงจากสงขลาถงกรงเทพมหานคร ระยะทางทเดนทางไดจะเทากบ 750 กโลเมตร และเนองจากจงหวดทงสองมตาแหนงทตงแนนอนแลว จงไมตองระบซาวาเปนการเดนทางจากทศใดไปทศใด

ภาพประกอบ แผนทประเทศไทย

19

ใหนกเรยนจาแนกปรมาณทางวทยาศาสตรทกาหนดให โดยใสเครองหมาย ในชองคาตอบทเลอก

ขอ ปรมาณทางวทยาศาสตร ปรมาณสเกลาร (A) ปรมาณเวกเตอร (B) 1 มวลสาร

2 แรง

3 นาหนก

4 ความหนาแนน

5 ความเรว

6 พนท

7 ปรมาตร

8 อตราเรว

9 การกระจด

10 ความเรง

เฉลยคาตอบ

ขอ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 คาตอบ A B B A B A A B B B

ความรมอยทกหนแหง เราตองรจกแสวงหาความร

คะแนนเตม 10 คะแนน นกเรยนได…………………..คะแนน

สนกกบการคด :- ใหนกเรยนศกษาขอมลแลวตอบคาถาม

20

ใหนกเรยนสบคนขอมลเรองการเคลอนท โดยระบเวบไซดทสบคน พรอมสรปขอมลลงในกรอบสเหลยมขางลางน (อาจมรปภาพ ตาราง กราฟประกอบได)

การสารวจคนหา :- รวมมอ รวมใจกนคนควา

21

รเพมเตม วนาท (second) เปนหนวยฐานของเวลา มสญลกษณเปน s

ความเรวและอตราเรวของวตถ การเดนทางจากสถานทหนงไปยงอกทหนง เชน การ

เดนทางจากบานพกไปโรงเรยน จะตองคานงถงระยะทางและเวลาทใชดวย ถาเสนทางเดนมไดหลายเสนทาง โดยทวไปกจะเลอกเสนทางทมระยะทางสนและมระยะเวลาในการเดนทางนอยทสด

การแขงขนกฬาหลายประเภท เชน การวงแขงขน และวายนา การรายงานผลการแขงขนตองระบระยะทางทใชแขงขน และเวลาทนกกฬาแตละคนใช โดยถอวาคนทใชเวลานอยทสดจะเปนผชนะ

ตวอยางสถตการแขงขนวงทางตรงระยะทาง 100 เมตร (ชาย)*

รายการแขงขน เวลาทใช (วนาท(s)) ประเทศไทย (พ.ศ. 2541)** 10.23 โอลมปก (พ.ศ. 2539) 9.84 เอเชยนเกมส (พ.ศ. 2541) 10.00 ซเกมส (พ.ศ. 2542) 10.26

* ขอมลจากสมาคมกรพาสมครเลนแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ พ.ศ. 2546

** เปนสถตของนกกรฑาไทย จากตาราง นกกรฑารายการแขงขนใดวงเรวทสด .................................................................................. ถาใหเวลาเทากน นกกรฑารายการแขงขนใดจะวงได

ระยะทางมากทสด .................................................................................. ขอมลในตารางทาใหทราบวาในการวงระยะทาง 100

เมตร นกกรฑาโอลมปกวงโดยใชเวลา 9.84 วนาท หรออาจกลาวไดวาในเวลา 1 วนาท นกกรฑาโอลมปกวงไดระยะทาง

84.9100 เมตร ซงมคาประมาณ 10.16 เมตร สวนนกกรฑา

ซเกมสวงไดระยะทางประมาณ 9.75 เมตร นนคอ ถากาหนดชวงเวลาใหเทากน นกกรฑาแตละรายการแขงขนจะวงไดระยะทางไมเทากน

22

รไวใชวา เสอชตา(Cheetah) เปนสตวบกทวงเรวทสดในโลกสามารถวงไดดวยอตราเรวสงสดถง 100 กโลเมตรตอชวโมง

โดยทวไปในการบอกวาวตถใดเคลอนทเรวหรอชา จะพจารณาถงระยะทางทไดหรอการกระจดเทยบกบเวลาทใชในการเคลอนท โดยกาหนดวาอตราเรว (speed) คออตราสวนระหวางระยะทางทไดกบเวลาทใช แตถาพจารณาอตราสวนระหวางการกระจดกบเวลาทใชจะเรยกความเรว(velocity)

จากขอมลในตาราง อตราเรวของนกกรฑาแตละรายการมคาเทาใด

รายการแขงขน เวลาทใช (วนาท(s)) อตราเรว (speed) (เมตร /วนาท)

ประเทศไทย (พ.ศ. 2541)** 10.23 โอลมปก (พ.ศ. 2539) 9.84 เอเชยนเกมส (พ.ศ. 2541) 10.00 ซเกมส (พ.ศ. 2542) 10.26

เพอความเขาใจถงความแตกตางระหวางความเรวและอตราเรว ใหศกษาจากตวอยางตอไปน

ตวอยางท 1 สชาตซอมวงบนสนาม โดยเขาวงจากจดเรมตน ก. ตรงไปทางทศเหนอถงจด ข. ไดระยะทาง 120 เมตร และเลยวไปทางทศตะวนออกวงตรงออกไปอก

จนถงจด ค. ไดระยะทาง 90 เมตร ถาทกๆ ระยะทาง 1 เมตร เขาใชเวลาวง 51 วนาท

1) สชาตวงจาก ก ถง ค ดวยอตราเรวเทาใด 2) สชาตวงจาก ก ถง ค ดวยความเรวเทาใด

โจทยกาหนดให 1) ระยะทางทสชาตวงได = 120 เมตร + 90 เมตร = 210 เมตร

2) ใหเวลา 51 วนาท สชาตวงไดระยะทาง 1 เมตร จากขอมล

ทกาหนดให แสดงวาสชาตวงจาก ก ไป ข ถง ค ใชเวลาทงสน 210 x

51 =42 วนาท

จากนยามของอตราเรว = ระยะทางทได เวลาทใช ดงนน อตราเรวของสชาต = 120 เมตร +90 เมตร 42วนาท

= 5 เมตร / วนาท นนคอ สชาตวงดวยอตราเรว 5 เมตรตอวนาท

ใต

เหนอ

ค

ก

ข 90 เมตร

120 เมตร

23

จากตาแหนง ก. ถงตาแหนงสดทาย ค. เมอวดระยะทางตรงจาก ก. ไป ค. ได 150 เมตร

จากนยามของความเรว = การกระจด เวลาทใช = 150 เมตร 42 วนาท

= 3.57 เมตร/วนาท

นนคอ สชาตวงดวยความเรว 3.57 เมตรตอวนาท ทศทางจาก ก ไป ค

รเพมเตม การหาความยาวดานใดดานหนงของรปสามเหลยมมมฉาก สามารถหาไดหลายวธ เชน 1. การวด ใชวธสรางรปสามเหลยมมมฉากตามทกาหนดให แลววดความยาวของดานทตองการ 2. การคานวณ ใชความสมพนธระหวางดานทงสามของสามเหลยมมมฉากตามทฤษฎ บทปทาโกรส ดงน กาหนดให a,b คอ ความยาวของดานประกอบ

มมฉาก c คอ ความยาวของดานตรงขามมฉาก จะไดความสมพนธ 222 cba =+

ชน กาหนดใหสามเหลยมมมฉากมความยาวของดานประกอบมมฉาก ดงภาพถาให c คอความยาวดานตรงขามมฉากจะได 222 90120 +=c

= 14400 + 8100 = 22500 2c = 2150 นนคอ c หรอความยาวดานตรงขามมมฉาก = 150 เมตร

a

b c

90

120 c

24

เมอพจารณาวตถทเคลอนทเปนแนวตรงโดยไมมการยอนกลบ เชน กรณการแขงขนวงทางตรงระยะทาง 100 เมตร หรอ การแขงขนวายนาจากขอบสระดานหนงไปยงขอบสระอกดานหนง จะพบวาอตราเรวและความเรวของวตถจะมคาเดยวกน แตการระบความเรวจะตองมทศทางกากบไวดวยกนเสมอ เชน รถเคลอนทดวยความเรว 80 กโลเมตรตอชวโมง ไปทางทศเหนอ

โดยปกตแลวการเคลอนทของวตถในชวงเวลาตางๆจะมความเรวไมเทากน เชน การเคลอนทของรถยนตจากจดเรมตนความเรวจะคอยๆเพมขนบางครงความเรวจะลดลงเพอหยดรถ ดงนนความเรวเฉลยในชวงเวลาสนๆจะแตกตางจากความเรวเฉลยในชวงเดนทางทงหมดอตราเรวและความเรวของการเคลอนทอยางไมสมาเสมอในลกษณะดงกลาวนจะระบในลกษณะของอตราเรวเฉลยและความเรวเฉลย

จงพสจนวา เมอรถยนตเคลอนทจากจดเรมตน ตรงไปยงทศตะวนออกไดระยะทาง 80 เมตร และเลยวขนไปทางทศเหนอเปนระยะทาง 90 เมตร เขาใชเวลาในการวง ในแตละเมตร 2 วนาท จงหาการเคลอนทดวยอตราเรวเทาไรและ ความเรวเทาไร

ทกษะทางวทยาศาสตร

25

ชวตประจาวนของเราเกยวของกบการเดนดวยยาพาหนะชนดตางๆเสมอ เชน รถจกรยานยนต รถยนต หรอ รถไฟ ยาพาหนะเหลานมอปกรณบอกอตราเรวทเรยกวามาตราวดอตราเรว มาตราดงกลาวทหนวยอตราเรวของยาพาหนะเปนหนวยระยะทางตอหนวยเวลา เชน กโลเมตรตอชวโมง ซงเปนอตราเรวในขณะตางๆทรถเคลอนมใหไวผขบขสงเกตและไมควรขบขรถดวยอตราเรวสงเกนขอจากดทแสดงไวปายขางถนนโดยเฉพาะอยางยงเมอขบรถเขาเมองหรอขบรถบนทางโคง การขบรถดวยอตราเรวสงนอกจากจะสนเปลองเชอเพลงแลว ยงมโอกาสเกดอนตรายหลายอยางมากขน เชน เมอมความจาเปนตองหยดรถอยางกะทนหนจะทาใหรถลนไถลและรถเสยการทรงตวหรอถารถเคลอนทดวยอตราเรวสง เมอเหยยบเบรกจะทาใหรถลนไถลชนรถคนทอยขางหนาได

จาการศกษาการเคลอนทผานมา เราทราบแลววา

ขณะวตถเคลอนจะมการเปลยนตาแหนงและบางครงอาจมการเปลยนแปลงอตราเรวและความเรวดวยการเปลยนแปลงดงกลาวเกดจากสาเหตอะไร เพราะเหตใดจงเปนเชนนน การศกษา

สาระและกจกรรมตอไปจะชวยทาใหเกดความเขาใจในเรองดงกลาวเพมขน

จงบอกความหมายตอไปน อตราเรว …………………………………………………………………………………………

การกระจด ……………………………………………………………………………………..

ความเรว………………………………………………………………………………………………………….

ความแตกตางระหวางอตราเรวและความเรว ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

26

1.

สรปเปนขอความตามความเขาใจของนกเรยน .................................................. ……………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………

สรปสวนสาคญ :- รวมกนวาดภาพในกรอบสเหลยมลงใน แผนภาพความคดใหถกตอง

การเคลอนทของวตถ

การเคลอนทในแนวตรง การเคลอนทในแนวโคง

การโยนลกบอล ขนในแนวดง

การหลนของผลไมจากตน

การนงชงชาทแกวงไปมา

การโยนลกบาส ใหตกในตะกรา

คะแนนเตม 20 นกเรยนใหตนเอง ................................คะแนน เพราะ .................................................................................................

27

2.

สรปเปนขอความตามความเขาใจของนกเรยน ..................................................

……………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………

ปรมาณเวคเตอร ปรมาณสเกลาร การกระจด ระยะทาง

ปรมาณทางวทยาศาสตร

ความเรว = การกระจด

เวลาทใช

อตราเรว = ระยะทางทใช

เวลาทใช

คะแนนเตม 20 นกเรยนใหตนเอง ................................คะแนน เพราะ .................................................................................................

28

ขนการปฏบตการด มประโยชนตอสงคม

การทา E-News หมายถงการเขยนและสงขาว

ผานระบบคอมพวเตอร เรยกวา ขาววทยาศาสตรทางอเลกทรอนกส (Electronic-News คายอวา E-News) ซงจะสามารถสงขาวไปยงประเทศตางๆ ทเปนสมาชกไดทวโลกโดยผานทางเครอขายอนเตอรเนท

นกขาว หรอผเขยนขาวโยเฉพาะนกขาวทเขยนคอลมน(บทความ)ทางวทยาศาสตรจะเปนผนาขอมลเกยวกบวทยาศาสตรมาเรยบเรยงจดทาใหมใหนาสนใจไดสาระและ มประโยชนตอผรบขาว

ขอความทเรยบเรยงใหมน เรยกวา สารสนเทศ (Information)

การใชคอมพวเตอร เปนเครองมอชวยในการจดทาและนาเสนอขาว เรยกคอมพวเตอรวา เทคโนโลย (Technology)

กระบวนการเขยน การฟง การพด และการอานลวนเปนเรองของการสอสาร (Communication)

ดงนน คาวา Information Technology Communication ตวยอวา ICT คอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ฉะนนความสามารถของนกขาวทจดทาขาวทาง อเลกทรอนกส (E-News) จงตองเปนผทมความสามารถทาง ICT คอ การมความสามารถทางการสอสารดวยเทคโนโลยสารสนเทศนนเอง

การจะเปนผมความสามารถทาง ICT

ไดนน แนนอนทสดนกเรยนจะตองสรางโอกาสฝกฝนตนเองใหเกดทกษะหรอความชานาญ มความคลองแคลว วองไว ในการคดและสอสารโดยใชเทคโนโลย ในทนจงไดจดโอกาสใหนกเรยนไดฝกเปนนกขาวทางวทยาศาสตร โดยจดทาขาวเปน E-News

มาฝกทกษะการสอสารอยางสรางสรรค ดวยการทาขาววทยาศาสตรทางอเลกทรอนกส E-News กนเถอะ

29

ฝกปฏบตการทา E-News ครงท1

1. นกเรยนแตละกลม(กลมละ 4-5 คน) สารวจเวบไซดเกยวกบอตราเรว ความเรว การกระจดไมนอยกวา 5 เวบไซต

2. นาขอมลทสารวจไดนมาวเคราะห แลวสรปตงชอหวขอขาวใหนาตนเตน นาสนใจ

3. จดแบงสาระความรทวเคราะหไดน นาไปเขยนแบงเปนคอลมน (บทความ) คนละ 1 คอลมน

ชอหวขอขาว (แตละคน)..................................... บนทกขอมลทคนควาโดยสรป

แนวทางการสบคนขอมล ทางอนเตอรเนต

1. นกเรยนบนทกหวขอทจะสบคน 2. ระบชอ website ทใชอางอง

3. สรปขอมลทจากการสบคน

30

ขอเสนอแนะในการเขยนคอลมน

1. นกเรยนแตละคนเขยนคอลมน ของตนเองคนละ 1 คอลมน

2. แตละคอลมนไมควรนอยกวา 1 หนา กระดาษ A4

3. องคประกอบของคอลมนประกอบ ดวยสาระของคอลมนสามารถแบง เปนหวขอยอยใหครอบคลมดานตางๆ ดงน 3.1 ดานความร 3.2 ดานการประยกตในชวตประจาวน

ฝกออกแบบจดทาคอลมนตามขอมลทสบคนทาง

อนเตอรเนต โดยมรปภาพ ตาราง แผนภาพความคด ฯลฯ ประกอบไดโดยใชคอมพวเตอร

รปภาพ ตาราง กราฟ ฯลฯ ประกอบได

เนอหาสาระ ..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

ออกแบบพาดหวขอขาวใหนาสนใจตนเตน และมสาระ

31

จากการปฏบตการฝกเขยนคอลมนทาE-News ใหนกเรยนสะทอนความคดวาไดปฏบตการด มประโยชนตอสงคมอยางไรบาง

1. ดานปฏบตการด มประโยชนตอตนเอง 1.1 นกเรยนไดฝกทกษะอะไรบาง จงเรยงลาดบจากมากไปหานอยโดยใส

หมายเลข 1 -14 ใน (ดานทไมไดปฏบตไมตองเรยงลาดบ)

การสงเกต การวด การจาแนกประเภท

การความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส การคานวณ

การจดกระทาขอมล การลงความคดเหนจากขอมล

การพยากรณ การตงสมมตฐาน การควบคมตวแปร

การกาหนดนยามเชงปฏบตการ การทดลอง

การตความหมายขอมลและลงขอสรป ทกษะทางดานคอมพวเตอร (ICT)

1.2 นกเรยนไดรบความรอะไรจากการเขยนคอลมนทาE-News บาง ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................

1.3 นกเรยนชนชอบสงใดในคอลมนทาE-News ของตนเองมากทสด

...........................................................................................................

...........................................................................................................

............................................................................................................ 1.4 นกเรยนไดฝกตนดานใดมากทสด ............................................................................................................ ...........................................................................................................

32

ตวอยางภาพสญลกษณ

เทคโนโลยสารสนเทศ ทาใหเผยแพรความรไดอยางรวดเรว

2. ดานปฏบตการด มประโยชนตอสงคม

2.1 นกเรยนคดวาการเขยนคอลมนทาE-News มประโยชนตอครอบครวอยางไร ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................

2.2 นกเรยนคดวาการทาE-News มประโยชนตอสงคมอยางไร ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................

2.3 นกเรยนชวยกนคดขอความแลวทาเปนภาพสญลกษณ พรอมระบายส ใหเดนชด โดยสะทอนความคดในการสอสาร ดวยเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) แลวนาเสนอหนาชนเรยน ตามการนดหมายของคร ตวอยาง

33

วทยาศาสตรสการสรางสรรคสงคม

ขนการพฒนา และเผยแพรผลงาน

1. ใหนกเรยนรวมกนตรวจสอบคอลมนทาE-News แลวตอบคาถามตอไปน

1.1 ใหพจารณาคอลมนวามจดเดนอะไรบาง (ตอบมาใหมากทสด) …........................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................. และจดดอยอะไรบาง(ตอบมาใหมากทสด) .................................................................................….....................................................................................................................................................................................................................................................

1.2 เลอกจดดอยเพอการปรบปรง ไดแก …...............................................................................................................…………………………………………………….........………… …..........................................................................................................

1.3 เลอกจดเดนเพอการพฒนา และเผยแพร ไดแก ….......................................................................................................... .............................................................................................................. โอกาสทจะนาคอลมนทาE-News นไปเผยแพรไดทไหนเมอไร …........................................................................................................................................................................................................................

1.4 ปญหา และอปสรรคในการนาคอลมนไปเผยแพร มหรอไม …........................................................................................................................................................................................................................ 2. ปรบปรง และพฒนาผลงานตามขอ 1.3 …........................................................................................................................................................................................................................

มารวมกนพฒนาผลงานกนเถอะ

34

เกณฑการประเมนคะแนน ตงแต 1 - 4 คะแนน ปรบปรง คะแนน ตงแต 5 – 8 คะแนน พอใช คะแนน ตงแต 9 - 12 คะแนน ด คะแนน ตงแต 13 - 16 คะแนน ดมาก

3. นกเรยนรวมกนประเมนคอลมนทาE-News ของกลมตนเอง โดยใชเกณฑการประเมนขางลางน

คอลมนท 1. ........... 2. ........... 3. ........... 4. ........... 5. ...........

ขอพจารณา

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 11. ชอหวขอขาว

2. การออกแบบหวขอขาว

3. เนอหาสาระในคอลมน

4. การจดทารปแบบคอลมน

รวมคะแนน

ผลการประเมน

4. นกเรยนรวมกนประเมนคอลมนของกลมเพอน 1 กลม โดยใชเกณฑการประเมน ทกาหนด กลม ..................................................................

คอลมนท

1. ........... 2. ........... 3. ........... 4. ........... 5. ...........

ขอพจารณา 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1. ชอหวขอขาว






35

นกเรยนตรวจสอบตนเองดานความสามารถของตน ไดแก 1. เขยนคาถาม

2. การสงเสรมความรอบรทางวทยาศาสตร ปฏบตการดมประโยชนตอ

สงคม การพฒนาและเผยแพรผลงาน เปนกระบวนการทสงเสรมใหนกเรยนเปนผมความสามารถทางวทยาศาสตร เพราะ

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

3. การฝกทกษะการสบคนและนาเสนอผลงานดวยเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) มประโยชนตอตนเองและเพอนๆ

เพราะ.................................................................................................... .............................................................................................................. .............................................................................................................. ..............................................................................................................

การประเมนผลตนเอง :- รวมกนสารวจตรวจสอบตนเอง

เขยนคาถามดานความร จานวน 2 ขอ 1. ............................................................................................... 2. ...............................................................................................

เขยนคาถามดานปฏบต จานวน 2 ขอ 3. ............................................................................................... 4. ...............................................................................................

เขยนคาถามดานความรสก จานวน 2 ขอ 5. ............................................................................................... 6. ...............................................................................................

เขยนคาถามดานความคด จานวน 2 ขอ 7. ............................................................................................... 8. ...............................................................................................


หมนคด หมนสรางคาถาม เปนสวนหนง

ของการพฒนาตน

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 15 คะแนนเพราะ ...................................................................................................

36 แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน ชดท 1

ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสารแบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต




2. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนงของวตถได ในระดบใด

3. นกเรยนสามารถสารวจคนหาเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนง ของวตถไดในระดบใด

4. นกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในระดบใด 5. นกเรยนไดฝกทกษะการคดในระดบใด 6. นกเรยนสรปความรจากเรองทอานไดในระดบใด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนง ของวตถในระดบใด

ดานการสงเสรมการปฏบตการดมประโยชนตอสงคม 8. นกเรยนเขยนคอลมนเกยวกบเรองการเคลอนทและตาแหนงของวตถในระดบใด





รวมจานวนขอ การคดคะแนนดวยตนเอง

ระดบด ระดบปานกลาง ระดบนอย จานวนขอ..............x 5

= ………คะแนน จานวนขอ….......…x 3

= ………คะแนน จานวนขอ….....…x 1 = …......… คะแนน



……………………คะแนน

37 ขอท 2 ใหนกเรยนเขยนแผนภาพความคดใหสมบรณ พรอมสรปใหไดใจความกะทดรด

........................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................

ขอท 2 คะแนนเตม 20 คะแนน นกเรยนใหคะแนนเทาไร…………….............

อธบายโดย การเปรยบเทยบกบ วดไดโดย

ระยะทางหารดวยเวลา

ระยะทางหารดวยเวลา

เทากบ ถาบอกทศทางดวย จะเรยกวา

การเคลอนท

การเคลอนทในแนวตรง การเคลอนทในแนวโคง

เชน

- การโยนลกบาสฯ

- การนงชงชาทแกวงไปมา - การหลนของผลไมจากตน

เชน

38

เฉลยแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน

ขอท 1 ตรวจสอบการคดวเคราะหโดยการคดคะแนนดวยเอง แลวเปรยบเทยบผลคะแนนทได กอนและหลงเรยน คะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยน คะแนนหลงเรยนเทากบกอนเรยน คะแนนหลงเรยนนอยกวากอนเรยน นกเรยนคดวาควรพฒนาตนเองอยางไร...................................................................................

ขอท 2 การเขยนแผนภาพความคด นกเรยนสามารถประเมนตนเองไดโดยการวเคราะหผลงาน ของตนเองไดแก 1. ขอความ หรอคาทอยในแผนภาพความคดมความหมาย เหมาะสม มาก ปานกลาง นอย 2. การเขยนเสนเชอมโยงมความเหมาะสม มาก ปานกลาง นอย 3. คาเชอมโยงมความเหมาะสม มาก ปานกลาง นอย 4. การจดตกแตง ระบายสไดสวยงาม มาก ปานกลาง นอย

แผนภาพความคดของนกเรยนมคณภาพ สง ปานกลาง ปรบปรง

สรปรายงานความกาวหนาของนกเรยน

1. ผลการเรยนร 1.1 ประเมนผลตนเองกอนเรยนได.............คะแนน จากคะแนนเตม.............คะแนน 1.2 ประเมนผลตนเองระหวางเรยนได.............คะแนน จากคะแนนเตม.............คะแนน 1.3 ประเมนผลตนเองหลงเรยนได.............คะแนน จากคะแนนเตม.............คะแนน 2. ปญหาหรออปสรรคทพบระหวางเรยน....................................................................................... ................................................................................................................................................... 3. ความรสกตองการแกไขเรองใดบาง............................................................................................ ................................................................................................................................................... 4. เขยนบรรยายความภาคภมใจทเกดขน....................................................................................... ...................................................................................................................................................

39

ชดท 2 แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน


40


41 อนเตอรเนต

แบบประเมนผลตนเองหลง เรยน ชดท 2 ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสารแบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต




2. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถไดในระดบใด 3. นกเรยนสามารถสารวจคนหาเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถไดในระดบใด 4. นกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในระดบใด 5. นกเรยนไดฝกทกษะการคดในระดบใด 6. นกเรยนสรปความรจากเรองทอานไดในระดบใด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถในระดบใด

ดานการสงเสรมการปฏบตการดมประโยชนตอสงคม 8. นกเรยนเขยนคอลมนเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถในระดบใด







จานวนขอ..............x 5 = ………คะแนน


จานวนขอ….....…x 1 = …......… คะแนน



……………………คะแนน

ขนสงเสรมความรอบร

ชดท 2 แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน

ภาพประกอบท 1 การยงธน ภาพจาก http://www.siamsport.co.th/Sportdata_arrow_data.html

เราทราบมาแลววาแรงมผลตอวตถในลกษณะตางๆ

แรงอาจทาใหวตถเคลอนท หรอทาใหวตถเปลยนแปลงรปรางได ดงภาพประกอบท 1 แรงจากการยงธนทาใหลกธนพงผานอากาศไปยงเปาทอยไกลได ภาพประกอบท 2 การเตะฟตบอล แรงของนกเตะทาใหลกบอลเคลอนทไปและภาพประกอบท 3 การกระโดดไกล นกกระโดดไกลจะหยดนงเมอกระโดดถงพนทราย

นกเรยนชวยวาดภาพ และตงชอภาพเกยวกบเรอง แรงทกระทาตอวตถ พรอมตกแตงใหสวยงาม

า....


ภาพประกอบท 2 การเตะฟตบอลภาพจาก http://www.bsd.osrd.go.th/sports/futsal/

ภาพประกอบท 3 การกระโดดไกลภาพจาก http://angkaew.cmu.ac.th/album/4may/?gal=7&pic=6

43

ฝกทกษะทางวทยาศาสตร

แรงเปนปรมาณชนดใด และวดแรงไดอยางไร

.............................................................................................................................

ถามแรงหลายแรงกระทาตอวตถเดยวกนจะมผลตอวตถอยางไร

.............................................................................................................................

จานวนถงทรายทใชมผลตอขนาดของแรงดงหรอไม อยางไร

.............................................................................................................................

การเคลอนทของถงทรายมความสมพนธกบทศทางของแรงทกระทาตอถงทรายอยางไร

.................................................................................................................................................................................................................................................................

1. ขนาดและทศทางของแรง เมอมแรงมากระทาตอวตถและทาใหวตถเคลอนท แรงดงกลาวมขนาดเปนเทาใด และมทศทางหรอไมใหศกษาจากกจกรรมตอไปน

กจกรรมท 1 มาวดแรงกนเถอะ

1. ใชขอเกยว ของเครองชงสปรงเกยวถงทราย แลวลากเครองชงสปรงในแนวราบอานคาแรงทใชลาก ถงทรายจนกระทงถงทรายเรมเคลอนท

2. วาดภาพ พรอมบนทกขนาดของแรง และทศทางการเคลอนทของถงทราย

3. ทาซาขอ 1. อกครง โดยเพมจานวนถงทรายอก

ครงละ 1 ถง บนทกผล 4. เขยนรายงานการทดลองในรายงาน

วสดอปกรณ

1. เครองชงสปรง จานวน 1 อน 2. ถงทราย 1 ถง

44

คดและเลอกเสนอขอมลใหเหมาะสม มหลายแบบ เชน ขอความ

ภาพ ตาราง กราฟ วงจร อนๆ

มขอปรบปรง คอ .......................... ............................................................................................................................

ขอเสนอแนะในการปรบปรงและพฒนา.................................................... ............................................................................................................................

ปญหาการทดลองนคอ................................................ ..........................................................................................

สมมตฐานคอ .......................................................................................... ..........................................................................................

ตวแปร คอ ตวแปรตน................................................................

ตวแปรตาม...........................................................

ตวแปรควบคม......................................................

นาเสนอขอมลจากการทดลอง สรปผลการทดลอง .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ..........................................................................................

การใชเครองชงสปรงชงนาหนกวตถในแนวดง คาทอานได คอ นาหนกของวตถนน สวนการใชเครอง ชงสปรงลากวตถในแนวราบคาทอานไดจะบอกถงขนาดของแรงทกระทาตอวตถนน เมอใชเครองชงสปรงดง ถงทรายใหเคลอนท พบวาถงทรายจะเคลอนตามไปในทศทางเดยวกน แสดงวาการเคลอนทของถงทรายมากขนพบวาคาแรงทอานไดกจะมากขนดวย แสดงวาแรงทกระทาตอวตถเปนปรมาณทมทงขนาดและทศทาง จงสรปไดวาแรงเปนปรมาณเวกเตอร

ฝกทกษะการสอสาร รายงานการทดลองกจกรรมท 1

การคดแกปญหาทางวทยาศาสตรเปนการฝกตนเองใหมความสามารถ

ในดานตางๆ ไดแก 1. การระบปญหา 2. การตงสมมตฐาน 3. การออกแบบการทดลอง 4. การปฏบตการทดลอง 5. การสรปผลการทดลอง 6. การตรวจสอบผลการแกปญหา

45

ในชวตประจาวนเราคนเคยกบการรวมสงของตางๆ เชน เวลานงรถยนตจากจงหวดอบลราชธานจนถงจงหวดนครราชสมาไดระยะทาง 370 กโลเมตร จากนนเดนทางตอไปยงจงหวดชลบรไดระยะทาง 280 กโลเมตร รวมเปนระยะทาง 650 กโลเมตร การรวมลกษณะนเปนการรวมเฉพาะขนาดของปรมาณอยางเดยวแตการรวมปรมาณทมทงขนาดและทศทาง เชน การรวมแรงหลายแรงทกระทาตอวตถเดยวกน จะทาไดอยางไร

กจกรรมท 2 การรวมแรงทกระทาตอวตถ

1. ใชเครองชงสปรง 1 อน ลากถงทรายใหเคลอนทอยางชาๆ ในแนวราบ สงเกตและบนทกขนาดและทศ ของแรง

ขนาดของแรง ......................................................... ทศทางของแรง .......................................................

2. ใชเครองชงสปรง 2 อน ลากถงทรายใหเคลอนทอยางชาๆ ในแนวราบ โดยดงเครองชงสปรงในแนว ขนานกน สงเกตและบนทกขนาดและทศของแรง

ขนาดของแรง ......................................................... ทศทางของแรง ....................................................... 3. ทาซาขอ 2. แตใหเครองชงสปรงทามมกน

ประมาณ 30 องศา ขนาดของแรง ......................................................... ทศทางของแรง ....................................................... 4. ทาซาขอ 3 แตเปลยนมมระหวางเครองชงสปรงให

แตกตางไปอก 2 มม 5. เขยนรายงานการทดลองในรายงาน

หนวยของแรงตามระบบหนวยระหวางชาตหรอเอสไอ(SI) คอ นวตน(N) ซงแรง 1 นวตน คอขนาดแรงทสามารถทาใหมวล 1 กโลกรมเคลอนทไปตามแนวแรงนนดวยความเรวทเปลยนไปใน 1 วนาท เปน 1 เมตรตอวนาท

1. คาของแรงทใชลากถงทรายดวยเครองชงสปรง 1 อน กบผลรวมของแรงเมอลากถงทรายดวยเครองชงสปรง 2 อนในแนวขนาดกน มขนาดและทศทางเหมอนกนหรอไม อยางไร

.............................................................................................................................

2. ผลรวมของแรงเมอลากถงทรายดวยเครองชงสปรง 2 อน ในแนวขนานและไมขนานกน มขนาดเทากนหรอไม และมทศทางเปนอยางไร

.............................................................................................................................

3. ถาดงถงทราย 1 ถง ดวยเครองชงสปรง 3 อนทขนานกน จะไดผลเปนอยางไร

.............................................................................................................................

รอบร




46



มขอปรบปรง คอ ......................................................................................................................................................



สมมตฐานคอ .......................................................................................... ..........................................................................................

ตวแปร คอ ตวแปรตน................................................................

ตวแปรตาม...........................................................

ตวแปรควบคม......................................................


เมอลากถงทรายดวยเครองชงสปรง 1 อน พบวาขนาดของแรงดงจะเทากบผลรวมของขนาดแรงดงจากเครองชงสปรงทขนานกน 2 อน แสดงวาสามารถนาขนาดและทศทางของแรงทใชดงมารวมกนไดโดยตรง แตเมอลากถงทรายดวยเครองชงสปรงทไมขนานกน 2 อน พบวาผลรวมของแรงจะมคาไมเทากบเมอลาก ถงทรายดวยเครองชงสปรงทขนานกน 2 อน แสดงวา การรวมแรงหลายแรงทกระทาตอวตถในแนวไมขนานกนเขาดวยกน จะไมสามารถรวมเฉพาะขนาดของแรงไดโดยตรง เพอใหเขาใจการรวมแรงทกระทาตอวตถใน แนวทไมขนานกน ใหศกษาจากกจกรรมตอไปน

จานวนถงทรายทใชมผลตอขนาดของแรงดงหรอไม อยางไร ............................................................................................................................ การเคลอนทของถงทรายมความสมพนธกบทศทางของแรงทกระทาตอถงทรายอยางไร ........................................................

รายงานการทดลองกจกรรมท 2 ฝกทกษะการสอสาร

47

กจกรรมท 3 การรวมแรง

1. ผกเชอก 2 เสนเขากบวงแหวน แลวนาปลายเชอกดานทเหลอแตละดานผกกบขอเกยวของเครองชงสปรงดานละอนดงภาพ แลวออกแรงดงเครองชงสปรงในทศทางตางๆ จนทาใหวงแหวนอยนง

บนทกคาแรงและแนวแรงบนกระดาษทสอดอยใต วงแหวน

2. ทาซาขอ 1. แตดงวงแหวนดวยเครองชงสปรง 3 อน บนทกขนาดและทศทางของแรง พรอมทงเขยน แนวแรงบนกระดาษ 3. เขยนเวกเตอรของแรง 3 แรง ทกระทาตอวงแหวนบนกระดาษจากขอ 2. โดยใหความยาวของเวกเตอรเปนสดสวนกบขนาดของแรง สรางสเหลยมดานขนานโดยใชเวกเตอร 2 เวกเตอรทเขยนขน เปนดาน 2 ดานของรปสเหลยมดานขนาน แลวเขยนรายงานการทดลอง

ดงวงแหวนดวยเครองชงสปรง 2 อน จนวงแหวนอยนง คาแรงและแนวแรงเปนอยางไร .............................................................................

ดงวงแหวนดวยเครองชงสปรง 3 อน จนวงแหวนอยนง แรงทงสามแรงมขนาดและทศทางเปนอยางไร และผลรวมของแรง 2 แรง จะเทากบแรงทอยดานตรงขามหรอไมอยางไร

.............................................................................................................................................................................





ผมความชานาญ แคลวคลอง วองไวในดานตางๆ ไดแก

1. ระบปญหา 2. ตงสมมตฐาน 3. ออกแบบการทดลอง 4. ปฏบตการทดลอง 5. สรปผลการทดลอง

48



มขอปรบปรง คอ ......................................................................................................................................................



สมมตฐานคอ .......................................................................................... ..........................................................................................

ตวแปร คอ ตวแปรตน................................................................

ตวแปรตาม...........................................................

ตวแปรควบคม......................................................

นาเสนอขอมลจากการทดลอง สรปผลการทดลอง .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ..........................................................................................



49

Aϖ

BAϖϖ

+ Bϖ

ภาพ 1 แนวแรง 3 แรง พบกนทจด P

P

ภาพ 2 สเหลยมดานขนาน PQRS

ภาพ 3 การรวมเวกเตอร 2 เวกเตอร ดวยการสรางสเหลยมดานขนาน

เมอดงวงแหวนดวยแรง 2 แรง จนวงแหวนอยนงพบวาแรงทง 2 แรงจะมขนาดเทากนแตทศทางของแรงจะอยตรงกนขาม เมอดงวงแหวนดวยแรง 3 แรง จนวงแหวนอยนงและลากเสนแทนแนวแรง พบวาแนวราบทง 3 แรงจะตดกนทจด ๆ หนงพอด ดงภาพ 1 ซงในทน 1F 2F 3F คอ แรงดงจากเครองชงสปรงอนท 1 2 และ 3 ตามลาดบ จากภาพ 1 เมอเขยนเวกเตอรของแรงทง 3 แรง โดยใหความยาวของเวกเตอรเปนสดสวนกบขนาดของแรง สรางสเหลยมดานขนาน PQRS โดยใหขนาดของแรง 1F

และ 2F เปนดานของสเหลยมดานขนาน ดงภาพ 2พบวาความยาวเสนทแยงมมPR ของสเหลยมดานขนานจะมขนาดเทากบความยาวของเวกเตอร 3F และอยในเสนตรงเดยวกน จงกลาวไดวาเมอวงแหวนอยนงขนาดของ 3F เทากบผลรวมของ 1F และ 2F แตทศทางตรง กนขาม ดงนนผลรวมของ 1F และ 2F จะเทากบ PR เปนผลรวมของแรง 1F และ 2F จากหลกการดงกลาวเมอนามาใชรวม 2 เวกเตอร ทจดเดยวกน โดยสรางรปสเหลยมดานขนานทมตาแหนงและความยาวของ 2 เวกเตอร เปนดาน 2 ดานของสเหลยมดานขนาน ผลรวมของเวกเตอรทงสองน คอเวกเตอรลพธซงเปนเสนทแยงมมทลากจากหางของ 2 เวกเตอรแรกดงภาพ 3 จากกจกรรมทผานมา เมอมแรงกระทาตอวงแหวนและวงแหวนอยในสภาพนง พบวาผลรวมของแรงทกแรงทกระทบตอวงแหวนมคาเปนศนย แสดงวาแรงลพธเทากบศนยซงกลาวไดวาขณะนนวตถอยในสภาพสมดล จากการศกษาเกยวกบแรงทกระทาตอวตถในแนวราบพบวาวตถอาจอยนงหรอเคลอนทได สวนการศกษาเกยวกบการเคลอนทของวตถทตกในแนวดงนนทราบมาแลววาเปนผลจากแรงดงดดของโลกหรอแรงโนมถวงซงจะดงดดวตถใหตกสพนโลกเสมอ การวดคาแรงโนมถวงของโลกทาไดอยางไรและ แรงโนมถวงมคาเทาใด

1F

P 2F

3F

P

3F = 3.9 N

Q

S

3.9 N

1F = 2 N

2F = 3 N

R

50

ใหนกเรยนแตละกลมแขงขนเกมตอบปญหาชงรางวล โดยมกตกาการแขงขน คอ ผทตอบคาถามถกทงหมด และเสรจเรวทสดจะเปนผชนะเลศ

1. การใชเครองชงสปรงชงนาหนกในแนวดงคาทอานไดคออะไร ..............................................

2. การใชเครองชงสปรงลากวตถในแนวราบคาทอานไดบอกอะไร ............................................

3. แรงทแระทาตอวตถเปนปรมาณทมทงขนาดและทศทางจดเปนปรมาณอะไร.........................

4. แรงทมากระทากบวงแหวน 3 วง แลวอยในสภาพนงเรยกวาสภาพอะไร ...............................

5. ในการรวมแรงสองแรงเขาดวยกนดงภาพ นกเรยนคดวาผลลพธทไดเปนอะไร

ตวชวย...เลอกคาตอบทกาหนดใหในกรอบสเหลยมไปตอบใหถกตอง

หกลางกนหมดไป บวกกนของแรงทงสอง ลบออกจากกนของแรงทงสอง 5.1

+ = .......................................

5.2 + = .......................................

5.3

+ = 0 ........................................

สนกกบการคด :- รวมกนแขงขนเกมตอบปญหาชงแชมปนกฟสกสนอย

เกณฑการใหคะแนน ๆ เตมขอละ 3 คะแนน นกเรยนได ................... จาก 15 คะแนน กตกา ผทตอบถกทกขอ และเรวทสดในกลมเปนผชนะไดเขารอบชงชนะเลศ ตามการนดหมายของคร

เฉลย 1. นาหนกของวตถ 2. ขนาดของแรงทกระทาตอวตถนน 3. ปรมาณเวกเตอร 4. สภาพสมดล 5.1 บวกกนของแรงทงสอง 5.2 ลบออกจากกนของแรงทงสอง 5.3 หกลางกนหมดไป

51

2. แรงโนมถวงของโลก

จากประสบการณทผานมาเมอเรายกวตถขนบางครงตองใชแรงมากแตบางครงกใชแรงนอยทเปนเชนนเพราะเหตใด แรงโนมถวงมผลหรอไมอยางไร

กจกรรมท 4 การวดแรงโนมถวงของโลก

1. แขวนเครองชงสปรงในแนวดงดงภาพ สงเกตตาแหนงเขมชของเครองชงสปรง

2. ใชมอดงขอเกยวของเครองชงสปรง สงเกตและบนทกคาแรงดงทอานไดจากเครองชงสปรง 3. แขวนวตถ 1 กอน เขากบเครองชงสปรง สงเกตและบนทกคาแรงดงทอานได 4. ทดลองซาในขอ 3 แตเพมวตถทมมวลเทากนอกครงละ 1 กอน จนครบ 4 กอน 5. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางจานวนกอนของวตถ และคาทอานไดจากเครองชงสปรง

แรงดงทอานไดจากเครองชงสปรง มความสมพนธกบจานวนกอนของวตถอยางไร ............................................................................................................................ ถาแขวนวตถทมมวลเทากนเพมขนจากเดมเปน 6 กอน แรงดงทอานไดจากเครองชงสปรงจะเปนเทาใด ..............................................................


ลองทาด เพอรจรง :- รวมคดปฏบตการทดลอง






52

นกวทยาศาสตรทานใดทคนพบกฎแรงโนมถวงของโลก

……………………………………………………………………………….



มขอปรบปรง คอ ......................................................................................................................................................



สมมตฐานคอ .......................................................................................... ..........................................................................................

ตวแปร คอ ตวแปรตน................................................................

ตวแปรตาม...........................................................

ตวแปรควบคม......................................................


เมอออกแรงดงเครองชงสปรงลวดสปรงทอยในเครองชงสปรงจะยดออก และเมอแขวนวตถกบเครองชงสปรง ลวดสปรงกยดออกเชนเดยวกน และเมอเพมจานวนกอนวตถใหมากขน ลวดสปรงกจะยงยดออกมากขน แสดงวาลวดสปรงถกดงดวยแรงทมากขน แรงดงนเกดจากวตถถกแรงโนมถวงของโลกดงดดเขาสจดศนยกลางของโลก


53

แรงโนมถวงมอทธพลตอการดาเนนชวตประจาวนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………..……..

ปนจน

นกวทยาศาสตรพบวามวลของสารขนกบเนอของสารนน ซงไมเปลยนคาตลอดเวลาและไมขนกบสถานท เขายงพบอกวาแรงดงดดระหวางมวลของวตถใดๆ กบมวลของโลกจะมากหรอนอยขนกบมวลของโลกและมวลของวตถ แตเนองจากมวลของโลกมคาคงตว คาของแรงดงดดจะมากหรอนอยจงขนกบมวลของวตถนนดวยเหตนจงกลาวไดวาแรงดงดดทโลกกระทาตอวตถขนอยกบมวลของวตถ นอกจากนนมการกาหนดวานาหนกของวตถคอแรงโนมถวงของโลกทกระทาตอมวลของวตถ

มนษยรจกธรรมชาตของแรงโนมถวงของโลกมาเปนเวลานานแลว และไดพฒนาเครองมอเครองใช ตลอดจนอปกรณตางๆทจะใชประโยชนจากแรงโนมถวง เชน การใชสามเกลอตอกเสาเขมซงตอมาพฒนาเปนปนจน การใชประโยชนจากการไหลของนาจากทสงลงส ทตาไปหมนเครองกาเนดกระแสไฟฟาเพอผลตกระแสไฟฟา การเลนไมลนหรอกระดานลนกอาศยนาหนกของตวเราทาใหเคลอนทลงมาตามไมลนได

การพฒนารปรางของยานพาหนะกตองคานงถงนาหนกของยานพาหนะและนาหนกของสมภาระทจะบรรทกดวย เพราะถาบรรทกนาหนกมาก พลงงานทใชในการเคลอนทของยานพาหนะกจะสนเปลองมากดวยการยกของและการเดนขนทสงตองออกแรงเพอเอาชนะแรงโนมถวงของโลก จงมการพฒนาเครองมอและอปกรณชวยผอนแรงหรออานวยความสะดวก เชน รอก ลฟทเพอชวยใหการเคลอนทขนทสงทาไดสะดวกและงายขน

ลฟทเขอน

การคนควาวทยาศาสตร เปนการฝกฝนตนเองให สามารถคด-ปฏบต

เพอหาคาตอบไดอยางเหมาะสม เชน การทดลอง การคนควา การสารวจตรวจสอบ ฯลฯ

54

ใหนกเรยนยกตวอยางสงทนกเรยนพบเหนในชวตประจาวนทมแรงโนมถวงทมสวนเกยวของกบเหตการณนน ๆ มาใหมากทสดทจะทาได

…………………………………………..…………………………………………..…………………………………………………………………………………......................……………..................…

ในชวตประจาวนจะพบวาเมอเดนบนพนผวทมลกษณะตางกน เชน ผวเรยบ ผวลน ผวขรขระ จะมผลตอการเดนแตกตางกนลกษณะของผวสมพนธมผลตอการเคลอนทอยางไร

3. แรงเสยดทาน เมอใชกระดาษทรายทมเนอทรายแตกตางกนขดไม

แผนหนง จะพบวาตองออกแรงกระทาตอกระดาษทรายแตกตางกน กลาวคอจะตองออกแรงมากเมอใชกระดาษทรายหยาบแตถาใชกระดาษทรายละเอยดจะออกแรงนอยกวา แสดงวาลกษณะผวสมผสมผลตอแรงทกระทา

จากการศกษาทผานมาพบวาเมอออกแรงกระทาตอวตถเพอใหวตถเคลอนท จะมแรงชนดหนงพยายามตานไมใหวตถเคลอนท แรงทตานการเคลอนทของวตถเกดจากอะไร แรงทตานมคามากหรอนอย ขนอยกบปจจยอะไรบาง จะศกษาไดจากกจกรรมตอไปน

กจกรรมท 5 รจกแรงเสยดทาน

1. ลากถงทราย 1 ถง ดวยเครองชงสปรง จนถงทรายเคลอนท บนทกคาแรงทอานไดเมอถงทรายเรมเคลอนท และเมอเคลอนทดวยความเรวคงตว

2. ทาซาขอ 1. แตวางถงทรายทบบนถงทรายใน ขอ 1. อกจานวน 1 และ 2 ถง ตามลาดบ พรอมบนทกคาแรงทอานได

3. ทาซาขอ1. และขอ 2. แตหมถงทรายลางสดดวยพลาสตก พรอมบนทกคาแรงทอานได

ขณะออกแรงดงถงทราย มแรงใดกระทาตอถงทรายบางอยางไร ............................................................................................................................................................................. ในการออกแรงดงถงทรายแตละครง แรงลพธทกระทาตอถงทรายมคาเทาใด .............................................................................................................................................................................


เชอมโยงความคด


1. เครองชงสปรง จานวน 1 อน 2. ถงทราย 3 ถง 3. ถงพลาสตก

55



มขอปรบปรง คอ ......................................................................................................................................................


ปญหาการทดลองนคอ................................................ .......................................................................................... สมมตฐานคอ .......................................................................................... .......................................................................................... ตวแปร คอ ตวแปรตน................................................................

ตวแปรตาม...........................................................

ตวแปรควบคม......................................................

นาเสนอขอมลจากการทดลอง สรปผลการทดลอง .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ..........................................................................................

ในขณะทลากถงทรายจนกระทงถงทรายเรมเคลอนทขนาดของแรงทลากจะมคามากทสด เมอถงทรายเคลอนทแลวจะพบวาแรงทลากถงทรายจะมคานอยลง และจะเปนเชนนทกครงถงแมวาจะเพมจานวนถงทรายทกดทบ จงสรปไดวาการออกแรงกระทาตอวตถเพอใหวตถเคลอนทไปบนผวสมผสนน ขนาดของแรงเมอเรมตนจะมาก แตเมอเคลอนทแลวขนาดของแรงจะนอยลง


นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 30 คะแนนเพราะ ....................................................................................................

56

การเคลอนทของสงตางๆ ทพบเหนในชวตประจาวน เกยวของกบแรงเสยดทานอยางไร

...............................................................................................................................................................................................

ในการแขงขนชกเยอ ขณะทผแขงขนดงเชอกอยนน ผวสมผสระหวางมอกบเชอกและรองเทากบพนสนามมแรงเสยดทานเกดขนหรอไม เพราะเหตใด

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ชวนคด

4. แรงเสยดทานในชวตประจาวน ในการออกแรงกระทาตอวตถเพอใหวตถเคลอนท

ไปบนผวสมผสนน จะมแรงเกดขนระหวางผวสมผส และแรงนมทศทางตรงขามกบแรงทกระทา เรยกแรงทเกดขนนวา แรงเสยดทาน และเมอเพมมวลของวตถมากขน แรงเสยดทานกมขนาดเพมขนดวย

เมอเปลยนลกษณะผวสมผสระหวางถงทรายกบพนโตะทรองรบถงทราย พบวาแรงเสยดทานระหวางผวสมผสกจะเปลยนไปดวย ถาผวทสมผสเปนผวหยาบหรอขรขระแรงเสยดทานจะมคามาก แตถาเปนผวเกลยงหรอลนแรงเสยดทานจะมคานอย

การเคลอนทของวตถบนพนผวใดๆ จะมแรงเสยดทานมาเกยวของเสมอ บางครงจาเปนตองมแรงเสยดทานมากจงจะทาใหเคลอนทสะดวกขน การปนเสาหรอปนตนไม ถาผวสมผสระหวางมอ เทา กบผวเสาหรอเสาตนไมเปนผวลนจะทาใหการปนขนกระทาไดยากกวากรณผวตนไมหยาบหรอขรขระ พนรองเทากฬาจะทาดวยวสดทมลกษณะเฉพาะ เพอใหเหมาะสมกบธรรมชาตของกฬา เชน รองเทาสาหรบเลนฟตบอลจะมปม ซงตางจากพนรองเทาสาหรบเลนกฬาบาสเกตบอลซงเรยบกวายางรถจกรยาน ยางรถยนต สวนใหญทาดวยวสดทมความฝดเพอเพมความเสยดทานระหวางผวถนนกบผวยางดวย

คดจากภาพ


57

ภาพประกอบท กระดกขอเขา

ในการทาใหวตถบางชนดเคลอนทไดดขน ตองทา

ใหผวสมผสกบวตถมแรงเสยดทานนอย เชน การหยอดนามนหลอลนลงทแกนบานพบประต หนาตาง หรอในเครองยนต เพอลดความเสยดทานระหวางชนสวนตางๆ อวยวะในรางกายของเรา เชน กระดกขอพบ ขอตอ จะมนาไขขอระหวางกระดก ทาใหกระดกระหวางขอตอเคลอนไหวไดสะดวกและลดแรงเสยดทาน

จากประสบการณทผานมา เราพบวาแรงสามารถทาใหวตถเคลอนทจากตาแหนงหนงไปอกตาแหนงหนงได การเคลอนททาใหวตถเปลยนตาแหนงและวตถเคลอนทไดระยะทางแรงทกระทาตอวตถและระยะทาง ทวตถเคลอนทได มความสมพนธกนหรอไมอยางไรใหนกเรยนใหเหตผล พรอมวาดภาพประกอบในกรอบขางลางน

เพราะเหตใดในการเลนบาสเกตบอล หรอ วอลเลยบอล จงตองเชดพนสนามใหแหงอยเสมอ

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 15 คะแนนเพราะ .....................................................................................

58

1. มแรงใดบางทกระทาตอต ลกมะพราวและซง ......................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

2. การเคลอนทของต ลกมะพราวและซง มทศทางอยางไร ......................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

5. งาน และกาลง แรงทกระทาตอวตถอาจทาใหวตถเคลอนทได และเมอวตถ

เคลอนทจะไดระยะทาง เชนเมอเรายกหนงสอจากพนหองขนวางบนโตะนน เราตองออกแรงทาใหหนงสอเคลอนทไดระยะทางทอยในแนวเดยวกบแนวแรง แรงและระยะทางทวตถเคลอนทในแนวเดยวกบแรงใชกาหนดเปนงานของแรงนนไดอยางไร

กจกรรมท 6 แรงและระยะทางทวตถเคลอนท

ใหรวมกนอภปรายเกยวกบแรง ระยะทาง และทศทางการเคลอนท จากกจกรรมตางๆ ตอไปน

1. ผลกตใหเคลอนทบนพนหอง

2. ลกมะพราวกาลงหลนจากตนไม

3. ชางลากซง

การสารวจคนหา :- รวมมอ รวมใจกนสบคนขอมล


การคดอยางม เหตผลชวยสรางตน

ใหมความสข

59

งานททาได = แรง x ระยะทางทวตถเคลอนทในแนวเดยวกบแรง

ขณะทเราออกแรงผลกตใหเลอนไปบนพนหอง จะพบวาทศทางของแรงทกระทาตอตและแนวการเคลอนทของตอยในทศทางเดยวกน กรณเชนนกลาวไดวาแรงทกระทาตอตจนตเคลอนทตามแนวแรงทกระทา เปนการทางานหรอทาใหเกดงาน ( work done )ในชวตประจาวนเราจะพบวาถาออกแรงผลกตใหเลอนไปไดระยะทางสนกบผลกใหเลอนไประยะทางยาวกวาหรอการผลกตทมนาหนกนอยกบตทมนาหนกมากใหเลอนไปไดระยะทางเทากน การออกแรงผลกแตละกรณจะไดผลแตกตางกน

ทงระยะทางทเคลอนทไดกบแรงทผลก จงกาหนดความสมพนธระหวางงานททาได แรงและระยะทางการเคลอนทได ดงน

เพอใหเกดความเขาใจเพมขนเกยวกบความสมพนธ

ระหวางงาน แรง และระยะทาง ใหศกษาจากตวอยาง ดงตอไป

ตวอยาง 1 เทพทองออกแรงในแนวระดบเพอผลกตใหเคลอนทไปบนพนหอง เขาพบวาเมอออกแรง 80 นวตนตเลอนไปไดระยะทาง 4 เมตร งานทเขาทาไดเปนกจล

โจทยกาหนดให แรงผลกตในแนวระดบ = 4 เมตร ระยะทางทตเคลอนทไดในแนวเดยวกบแรงผลก = 4 เมตร

จากความสมพนธ งาน = แรง x ระยะทางทวตถเคลอนทในแนวเดยวกบแรง

งาน = 80 นวตน x 4 เมตร = 320 นวตนเมตร

ดงนนเทพทองทางานได = 320 จล

แรง มหนวยเปน นวตน (N) ระยะทาง มหนวยเปน เมตร (M)

งาน มหนวยเปนนวตนเมตร (Nm) หรอจด (J)

รอบร



60

ตวอยางท 2 ถาวชยตองการตกนา 1 ถง หนก 50 นวตน ขนจากบอลก 30 เมตร วชยตองทางานเทาไร โจทยกาหนดให

นา 1 ถง หนก 50นวตน ระยะทางทตกนาจากบอลก 30 เมตร

ดงนนเมอตองการตกนาซงหนก 50 นวตน วชยจะตองออกแรงกราทาตอนาอยางนอยทสด 50 นวตน ในแนวดงขน

จากความสมพนธ งาน = แรง x ระยะทางทวตถเคลอนทในแนวเดยวกบแรง

วชยทางานได = 50 นวตน x 30 เมตร = 1500 นวตนเมตร = 1.5 x 10 3 จล

ดงนนถาตองการตกนาซงหนก 50 นวตน ขนจากบอลก 30 เมตร วชยตองทางาน 1.5 x 10 3 จล

ในการตกนาขนจากบอ มแรงทกระทาตอนา คอ นาหนกของนาเปนแรงโนมถวงของโลก และแรงทคนตกกระทาตอนาเปนแรงตานแรงโนมถวงของโลกซงมทศตรงขาม

การเปรยบเทยบความสามารถในการตกนาของคน 2 คน จะทาไดหลายวธ เชน กาหนดชวงเวลาเทากนและพจารณาปรมาณนาทตกได หรอกาหนดปรมาณนาทตกเทากนแลวพจารณาเวลาทใชตก

การเปรยบเทยบความสามารถในการทางานโดยใชอตราสวนระหวางงานททาไดกบเวลาทใชในการทางาน เรยก อตราสวนนวากาลง (power)ซงเขยนเปนความสมพนธ ดงน

กาลง = งานททาได เวลาทใช

กาลงมหนวยเปน จล หรอวตต (Watt) วนาท




61

จากตวอยางทผานมา ถาตองการเปรยบเทยบการทางานของคน 2 คนใหพจารณาจากตวอยางดงตอไปน

ตวอยาง 3 ถาวชยตกนา 20 ถงไดในเวลา 10 นาท สวนโกวทตกนา 20 ถงไดในเวลา 15 นาท วชยและโกวทมกาลงเทาใด

ตกนา 1 ถง ทางาน 1.5 x 10 3 จล ดงนนวชยตกนา 20 ถง ทางาน 20 x 1.5 x 10 3 จล จากความสมพนธ

กาลง = งานททาได เวลาทใช

ดงนนกาลงของวชย = 20 x 1.5 x 10 3 จล 10 x 60 วนาท = 0.5 x 10 2 วตต

กาลงของโกวท = วชย = 20 x 1.5 x 10 3 จล 15 x 60 วนาท

= 0.33 x 10 2 วตต

แสดงวาวชยใชกาลงในการตกนามากกวาโกวท

จากประสบการณทผานมา พบวานาหนกของวตถเกดจากมวลของวตถทถกดงดดดวยแรงโนมถวงของโลก การทวตถมนาหนกตางกนมผลตอกจกรรมตางๆ ในชวตประจาวน เชน การยกสงของตางๆ ขนจากพนหอง การหวกระเปาไปโรงเรยนหรอททางาน การเขนลงหรอการผลกโตะเกาอใหเคลอนทในการทากจกรรมเหลานจะตองออกแรงซงจะมากหรอนอยขนอยกบนาหนกของวตถ ถานาหนกมากขนกตองออกแรงมากขนดวย ซงอาจสงผลตอสขภาพได เพอเปนการผอนแรงทกระทาตอวตถ จงมผประดษฐอปกรณผอนแรง เชนคอนเพอใชถอนตะป ชะแลงใชงดของหนก รอกใชยกของทมนาหนกมาก อปกรณเหลานหลกการทางานอยางไร

62

มาฝกทกษะการคานวณกน

1. บกออกแรงในแนวระดบเพอผลกตใหเคลอนทไปบนพนหองโดยออกแรง 120 นวตน ตเลอนไปไดระยะทา 5.2 เมตร อยากทราบวาบกทางานไดเทาไร

วาดภาพประกอบ

คานวณ

2. บมตกนา 1 ถง หนก 35 นวตน ขนจากบอลก 12 เมตร อยากทราบวาบมทางาน

ไดเทาไร วาดภาพประกอบ

คานวณ

3. ถาบอยตกนา 1 ถงหนก 20 นวตนจากบอลก 15 เมตรในเวลา 15 นาทได 10 ถง

สวนบคตกนา 1 ถงหนก 25 นวตนจากบอลก 15 เมตรในเวลา 15 นาทได 8 ถง อยากทราบวาใครตองใชกาลงในการตกนามากกวากน

คานวณ

คานวณ

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 30 คะแนน

เพราะ .........................................................................................

63

1. ใหเขยนแผนภาพความคดจากขอมลทกาหนดให

แรงโนมถวงของโลก (Gravity) คอ แรงทดงดดวตถทกชนดเขาสโลก เปนแรงดงดด ทโลกกระทาตอวตถขนอยกบมวลของวตถ นกวทยาศาสตรพบวามวล1กโลกรมมแรงโนมถวงหรอถกโลกดงดดดวยแรงขนาดประมาณ 9.8 นวตน ดงนนเราชงนาหนกตวเองได 40 กโลกรม แสดงวาโลกดงดดตวเราดวยแรงขนาดประมาณ 392 นวตน (40 x 9.8 = 392 นวตน)

แรงเสยดทาน (Friction) คอ แรงทเกดขนระหวางผวสมผส แรงเสยดทานจะกระทาในทศทางตรงขามกบการเคลอนทของวตถ ถาไมมแรงเสยดทานวตถจะเคลอนทดวยอตราเรวคงทตลอดไป แตเมอมแรงเสยดทานคอยตานการเคลอนทในทสดวตถนนกจะหยดการเคลอนท แรงเสยดทานจะมากหรอนอยขนกบสองปจจย คอ ชนดของผวสมผสกบความรนแรงททงสองผวสมผสผลกกน เชน ผวทขรขระมากจะทาใหเกดแรงเสยดทานมากกวาผวเรยบ

สรปสวนสาคญ :- สรปความร แลคณคาของผลงาน

64

การสรางภาพแบบจาลอง

เปนการฝกตนเองใหมความสามารถ ในการแสดงความคดและการสอสารเพอใหตนเองและผอนเขาใจดขน

ดงตวอยาง 1. วาดภาพเพอประกอบการอธบาย 2. เขยนเปนแผนภาพ(Mapping) เชน

เขยนเปนแผนภมแสดงขนตอนการทดลองหรอการสรป

3. ภาพประดษฐจากคอมพวเตอร 4. ประดษฐแบบจาลองของจรง เชน

แบบจาลองบาน 5. สรางแบบจาลองทางความคด เชน

โ

2. การออกแบบสรางภาพแบบจาลอง ชวยทาใหนกเรยนไดพฒนาความคดเปนอยางมาก เพราะ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนลองฝกจนตนาการ ออกแบบสรางภาพแบบจาลองยานพาหนะแหงอนาคต

3. การรวมมอรวมใจกนคนควาหาความรทาง

วทยาศาสตรชวยใหนกเรยนรวทยาศาสตรอยางมความสข ...............................................................................................

.........................................................................................................

.........................................................................................................

.........................................................................................................

.........................................................................................................

.........................................................................................................

.........................................................................................................

.........................................................................................................

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 30 คะแนนเพราะ ..........................................................................................

65


การทา E-News หมายถงการเขยน และสงขาว

ผานระบบคอมพวเตอร เรยกวา ขาววทยาศาสตรทางอเลกทรอนกส (Electronic-News คายอวา E-News) ซงจะสามารถสงขาวไปยงประเทศตางๆ ทเปนสมาชกไดทวโลกโดยผานทางเครอขายอนเตอรเนท

นกขาวหรอผเขยนขาวโยเฉพาะนกขาวทเขยนคอลมน(บทความ)ทางวทยาศาสตรจะเปนผนาขอมลเกยวกบวทยาศาสตรมาเรยบเรยงจดทาใหมใหนาสนใจไดสาระและ มประโยชนตอผรบขาว






การจะเปนผมความสามารถทาง ICT ไดนน แนนอนทสดนกเรยนจะตองสรางโอกาสฝกฝนตนเองใหเกดทกษะหรอความชานาญ มความคลองแคลว วองไว ในการคดและสอสารโดยใชเทคโนโลย ในทนจงไดจดโอกาสใหนกเรยนไดฝกเปนนกขาวทางวทยาศาสตร โดยจดทาขาววทยาศาสตรเปน E-News

การสอสารอยางสรางสรรค ดวยเทคโนโลยสารสนเทศ

เปนการจดกระทาและนาเสนอขอมลดวยการเชอมโยงองคความร ทเปนประโยชนตอสงคม โดยใชคอมพวเตอร เชน

1. การสรปขอมลทไดจากหลายเวบไซดแลวจดทาเปน E-News

2. การสรางแบบจาลองการทดลองแลวจดทาเปน E-News


66

ชอหวขอขาว (แตละคน)...............................

ฝกปฏบตการทา E-News ครงท 2

1. ใหนกเรยนในกลมรวมกนสบคนขอมลทางอนเตอรเนตเกยวกบภาพแบบจาลอง(ภาพเคลอนไหว Animation) เกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน

2. เขยนขอความเปนคอลมนคนละ 1 คอลมนพรอมตงชอหวขอขาวใหนาสนใจ แลวบนทกขอมลทคนควาโดยสรป




ขอเสนอแนะ

1. ยงไดขอมลจากอนเตอรเนตเพมเตมยงด

2. สรางภาพแบบจาลองโดยใชคอมพวเตอรชวยจะยงด และตองบนทกขอมลไวทกครง


การบนทกขอมล อยางชาญฉลาดเปนการจดการอยางม ประสทธภาพ

67

ขอเสนอแนะในการเขยนคอลมนโดยใชคอมพวเตอร




4. ใชภาพแบบจาลองเหมอนกนในกลม หรอเพมความแตกตางไดตาม

ความถนดของตนเอง

ฝกออกแบบจดทาคอลมนตามขอมลทไดจาก

การสบคนขอมลทางอนเตอรเนต โดยมรปภาพ ตาราง แผนภาพความคด ฯลฯ ประกอบไดโดยใชคอมพวเตอร

ภาพแบบจาลอง รปภาพ อน ๆ ตามการออกแบบ

เนอหาสาระ ..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................



การวางแผนการทางานอยางชาญฉลาด เปนการจดการ ทมประสทธภาพ

68

จากการปฏบตการฝกเขยนคอลมนทาE-News ใหนกเรยนสะทอนความคด

วาไดปฏบตการด มประโยชนตอสงคมอยางไรบาง

1. ดานปฏบตการด มประโยชนตอตนเอง 1.1 นกเรยนไดฝกทกษะอะไรบาง จงเรยงลาดบจากมากไปหานอย

โดยใสหมายเลข 1 -14 ใน (ดานทไมไดปฏบตไมตองเรยงลาดบ)







1.2 นกเรยนไดรบความรอะไรจากการเขยนคอลมนทาE-News บาง ......................................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

1.3 นกเรยนชนชอบสงใดในคอลมนทาE-News ของตนเอง มากทสด

.........................................................................................................

.........................................................................................................

......................................................................................................... 1.4 นกเรยนไดฝกตนดานใดมากทสด ......................................................................................................... .........................................................................................................

การคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการคนควาวทยาศาสตร การคดแกปญหาทเกดประโยชนตอ

สงคม ไดแก 1. การคนควา การคดแกปญหา

2. การปรบปรง พฒนา

69


2.1 นกเรยนคดวาการเขยนคอลมนทา E-News มประโยชนตอครอบครวอยางไร ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................

2.2 นกเรยนคดวาการทา E-News มประโยชนตอสงคมอยางไร ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................

2.3 นกเรยนชวยกนคดคาขวญพรอมวาดภาพประกอบเกยวกบประโยชนของแรงเสยดทาน และแรงโนมถวง

ภาพ

ขอความ

70



1. ใหนกเรยนรวมกนตรวจสอบคอลมนทาE-News แลวตอบคาถามตอไปน

1.1 ใหพจารณาคอลมนวามจดเดนอะไรบาง (ตอบมาใหมากทสด) ….............................................................................................................................................................................................................. ......................................................................................................... และจดดอยอะไรบาง(ตอบมาใหมากทสด) .................................................................................…......................................................................................................................................................................................................................................

1.2 เลอกจดดอยเพอการปรบปรง ไดแก .................................................................................…......................................................................................................................................................................................................................................

1.3 เลอกจดเดนเพอการพฒนา และเผยแพร ไดแก …..................................................................................................... ......................................................................................................... โอกาสทจะนาคอลมนนไปเผยแพรไดทไหน เมอไร …..............................................................................................................................................................................................................

1.4 ปญหา และอปสรรคในการนาคอลมนไปเผยแพร มหรอไม ….............................................................................................................................................................................................................. 2. ปรบปรง และพฒนาผลงานตามขอ 1.3 …..............................................................................................................................................................................................................



รวมกนทางาน อยางสรางสรรค

เปนพลงแหงการเรยนร

71


3. นกเรยนรวมกนประเมนคอลมนทา E-News ของกลมตนเอง โดยใชเกณฑการประเมนขางลางน

คอลมนท 1. ........... 2. ........... 3. ........... 4. ........... 5. ...........


4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 11. ชอหวขอขาว






4. นกเรยนรวมกนประเมนคอลมนของกลมเพอน 1 กลม โดยใชเกณฑการประเมน ทกาหนด

กลม ..............................................................

คอลมนท 1. ........... 2. ........... 3. ........... 4. ........... 5. ...........


4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 11. ชอหวขอขาว






72


2. การฝกแกปญหาทางวทยาศาสตรมประโยชนตอตนเองและเพอน ๆ เพราะ ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

3. การฝกทกษะทางวทยาศาสตรมประโยชนตอตนเองและเพอน ๆ เพราะ............................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................











แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน ชดท 2 ชดฝกทกษะการคนควาวทยาศาสตรสการสอสารแบบสรางสรรคบนอนเตอรเนต




2. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถไดในระดบใด 3. นกเรยนสามารถสารวจคนหาเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถไดในระดบใด 4. นกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในระดบใด 5. นกเรยนไดฝกทกษะการคดในระดบใด 6. นกเรยนสรปความรจากเรองทอานไดในระดบใด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถในระดบใด

ดานการสงเสรมการปฏบตการดมประโยชนตอสงคม 8. นกเรยนเขยนคอลมนเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถในระดบใด







จานวนขอ..............x 5 = ………คะแนน


จานวนขอ….....…x 1 = …......… คะแนน



……………………คะแนน

74

ขอท 2 ใหนกเรยนศกษาเรองแรงเสยดทาน แลวเขยนแผนภาพความคดตามความเขาใจ

แรงเสยดทาน (Friction) คอ แรงทเกดขนระหวางผวสมผส แรงเสยดทานจะกระทาในทศทางตรงขามกบการเคลอนทของวตถ ถาไมมแรงเสยดทานวตถจะเคลอนทดวยอตราเรวคงทตลอดไป แตเมอมแรงเสยดทานคอยตานการเคลอนทในทสดวตถนนกจะหยดการเคลอนท

แรงเสยดทานจะมากหรอนอยขนกบสองปจจย คอ ชนดของผวสมผสกบความรนแรงททงสองผวสมผสผลกกน เชน ผวทขรขระมากจะทาใหเกดแรงเสยดทานมากกวาผวเรยบ ตวอยางทพบในชวตประจาวน รองเทา


75







76

ชดท 3 แรงทกระทาตอวตถ : โมเมนตของแรง


77







2. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบเรองโมเมนตของแรงไดในระดบใด 3. นกเรยนสามารถสารวจคนหาเกยวกบเรองโมเมนตของแรงไดในระดบใด 4. นกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในระดบใด 5. นกเรยนไดฝกทกษะการคดในระดบใด 6. นกเรยนสรปความรจากเรองทอานไดในระดบใด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองโมเมนตของแรงในระดบใด

ดานการสงเสรมการปฏบตการดมประโยชนตอสงคม 8. นกเรยนเขยนคอลมนเกยวกบเรองโมเมนตของแรงในระดบใด






การคดคะแนนดวยตนเอง






……………………คะแนน

ขนสงเสรมความรอบร

ชดท 3 แรงทกระทาตอวตถ : โมเมนตของแรง

โมเมนตของแรง เมอออกแรงกระทาตอวตถ บางกรณจะทาใหวตถ

เคลอนทเปลยนตาแหนงไป แตในบางกรณเมอออกแรงกระทาจะทาใหวตถเคลอนทแบบหมน แรงทกระทาตอวตถกบการหมนของวตถเปนอยางไร

ใหศกษาจากกจกรรมตอไปน แลวเขยนอธบายตามแนวคดของนกเรยน


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…..

…………………………………………………………………………………………………………



80


กจกรรมท 1 สมดลของคาน

1. ผกคานตรงรทอยตรงกลาง แลวแขวน ดงภาพ 2. ชงนาหนกของถงทราย 1 ถง ดวยเครองชงสปรง

บนทกผล 3. แขวนถงทราย 1 ถง ทตาแหนงหนงของคาน ใชเครอง

ชงสปรงคลองทคานแลวออกแรงดงเครองชงสปรงใหคานอยในแนวระดบ ดงภาพ บนทกคาแรงดงนาหนกของถงทราย และระยะระหวางจดแขวนคานถงจดทเครองชงสปรงดงคาน และระหวาจดแขวนคานถงจดแขวนถงทราย

4. ทาซาขอ 3. โดยเปลยนตาแหนงทคลองเครองชงสปรง

และตาแหนงทแขวนถงทรายไป 2-3 ตาแหนง

……………………………………………………………………………………… ……………………


1. คาน 1 อน 2. เครองชงสปรง จานวน 1 อน 3. ถงทราย 1 ถง




81

ปญหาการทดลองนคออะไร .......................................

..........................................................................................

สมมตฐานคอ .......................................................................................... ..........................................................................................

การกาหนดตวแปร ตวแปรตน................................................................ …………………………………………………………..…

ตวแปรตาม........................................................... …………………………………………………………..…

ตวแปรควบคม...................................................... …………………………………………………………..…

บนทกผลการทดลอง สรปผลการทดลอง .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................

ผลคณระหวางแรงทวดไดจากเครองชงสปรงกบระยะทางจากแนวแรงดงไปยงจดแขวนคาน และผลคณระหวางนาหนกของถงทรายกบระยะทางจากจดแขวนถงทรายไปยงจดทแขวนคานมความสมพนธกนหรอไม อยางไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................




82

เมอปรบคานใหสมดลในแนวระดบ แลวออกแรงดงปลายคานดานใดดานหนง จะพบวาคานจะหมนรอบจด ทแขวนคาน อาจเรยกจดทแขวนคานนวา จดหมน ดงภาพ 1 เมอคานสมดลในแนวระดบแลวแขวนถงทราย 1 ถง หางจากจดหมนไปทางซาย พบวาถาตองการใหคานอยในภาวะสมดลจะตองคลองเครองชงสปรงทางดานขวาของจดหมน แลวออกแรงดงจนคานสมดล โดยแรงดงนจะมคามากหรอนอยขนอยกบระยะจากจดทคลองเครองชงสปรงไปยงจดหมน กลาวคอถาคลองเครองชงสปรงอยไกลจากจดหมนจะออกแรงดงคานนอยลง เชน แขวนถงทราย 1 ถง(หนก 4.9 นวตน) หางจดหมน 20 เซนตเมตร ถาคลองเครองชงสปรงหางจดหมน 10 เซนตเมตร จะตองดงคานดวยแรง 9.8 นวตน ในแนวตงฉากกบคานทาใหคานสมดลในแนวระดบ ดงภาพ 2

เมอพจารณาผลคณระหวางแรงทดงคานลงกบระยะจากแนวแรงไปยงจดหมน จะไดวา

ทางดานขวาของจดหมน แรงทเครองชงสปรงดงคาน x 10 เซนตเมตร = 9.8 นวตน x

10010 เมตร

= 0.98 นวตนเมตร

ทางดานซายของจดหมน นาหนกของถงทราย x 20 เซนตเมตร = 4.9 นวตน x

10020 เมตร

= 0.98 นวตนเมตร

แสดงวาเมอคานสมดลในแนวระดบ ผลคณระหวางขนาดของแรงทกระทาตอคานในแนวตงฉากกบระยะจากจดหมนถงแนวแรงทกระทาทางดานซายของจดหมนจะเทากบ ผลคณระหวางขนาดของแรงทกระทาทางดานขวาของจดหมน

จดหมน

10 cm

แรงดงจากเครองชงสปรง 9.8N


ภาพ 1 แสดงจดหมนขณะแขวนคาน

ภาพ 2 คานสมดลในแนวระดบ

นาหนกของถงทราย 4.9 N

20 cm

83

1 N 3 N 2.5 N

50 cm 25 cm 50 cm

จากภาพคานอยในภาวะสมดลในแนวระดบหรอไม เพราะเหตใด………………………............... ……………………………………………………………….…………………………………………………..

เมอจดคานใหสมดลในแนวระดบ ดงภาพ ผลคณระหวางขนาดของแรงกบระยะทางจากจดหมนตงฉากกบแนวแรง เรยกวา โมเมนตของแรง หรอเรยกโดยยอวาโมเมนต M เปนโมเมนตของแรง F และ l เปนระยะทางจากจดหมนไปตงฉากกบแนวแรง ซงเขยนเปนความสมพนธไดดงน

M = Fl

ถามแรงหลายแรงกระทาตอคาน แลวคานยงคงสมดลในแนวระดบ เชน เมอแขวนกระถางตนไมไวทตาแหนงตางๆ ของคาน และแขวนคานทจดกงกลาง ดวยเชอกดงภาพ

ภาพ แสดงแรงหลายแรงทกระทาตอคาน เมอพจารณาทศทางการหมนของคานกบการหมน

ของเขมนาฬกา จะพบวามการหมนสองแบบ คอ หมนตามเขมนาฬกา และหมนทวนเขมนาฬกา จงกลาวไดวาเมอมแรงหลายแรงกระทาตอคาน และคานสมดลอยในแนวระดบ ผลรวมของโมเมนตของแรงทหมนทวนเขมนาฬกาเทากบโมเมนตของแรงทหมนตามเขมนาฬกา

การคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการคนควาวทยาศาสตร การคดแกปญหาทเกดประโยชนตอ

สงคม ไดแก 1. การคนควา การคดแกปญหา

2. การปรบปรง พฒนา




84

การสรางภาพแบบจาลอง

เปนการฝกตนเองใหมความสามารถ ในการแสดงความคดและการสอสารเพอใหตนเองและผอนเขาใจดขน

ดงตวอยาง 1. วาดภาพเพอประกอบการอธบาย 2. เขยนเปนแผนภาพ(Mapping) เชน

เขยนเปนแผนภมแสดงขนตอนการทดลองหรอการสรป

3. ภาพประดษฐจากคอมพวเตอร 4. ประดษฐแบบจาลองของจรง เชน

แบบจาลองบาน 5. สรางแบบจาลองทางความคด เชน

โ

เราทากจกรรมตางๆ ในชวตประจาวนโดยอาศยหลกการของโมเมนตของแรง เชน ขณะทเราเลน กระดานหกดงภาพ

นาหนกเดกชาย และเดกหญงเปน 1W และ 2W นวตนและแนวแรงเนองจากนาหนกน อยหางจากจดหมนเปนระยะ 1X และ 2X เมตร ตามลาดบ เมอไมคานสมดลในแนวระดบจะไดโมเมนตตามเขมนากาเทากบโมเมนตทาวเขมนาฬกา นนคอ

2W x 2X = 1W x 2X

ซงถาเราทราบนาหนกของคนหนงและทราบระยะหางจากจดหมนของทงสองคน จะทาใหหานาหนกของอกคนหนงได

จากกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบแรงและโมเมนตของแรงทผานมา พบวาเมอมแรงกระทากบวตถแลวทาใหวตถเปลยนแปลงความเรว การเปลยนแปลงดงกลาวเกยวของกบแรงอยางไรใหนกเรยนออกแบบสงประดษฐอยางงายทใชหลกการของโมเมนตของแรง และสามารถนามาใชประโยชนในชวตประจาวนได

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 30 คะแนนเพราะ.........................................................................................

85

การดงแถบกระดาษชาหรอเรวมผลตอระยะระหวางจดบนแถบกระดาษอยางไร

....................................................................................................................................................................................


ผลของแรงตอความเรงของวตถ เราทราบมาแลววาแรงทกระทาตอวตถอาจทาให

วตถเคลอนทในแนวตาง ๆ ไดการเคลอนทของวตถทาใหวตถมความเรวเราจะวดความเรวของวตถไดอยางไร ใหศกษาจากกจกรรมตอไปน

กจกรรมท 2 การวดความเรวในการเคลอนทของกระดาษ

1. ตอหมอแปลงโวลตตา(4 - 6 โวลต) เขากบเครองเคาะสญญาณเวลาสอดแถบกระดาษผานชองใตคนเคาะของเครองเคาะสญญาณเวลาโดยใหแถบกระดาษอยใตกระดาษคารบอน ดงภาพ

2.เปดสวตซใหเครองเคาะสญญาณเวลาทางาน แลวดงแถบกระดาษดวยความเรวไมเทากน ใหผานเครองเคาะสญญาณเวลา

3.ทาซาขอ 2. โดยเปลยนแถบกระดาอก 2 ครง


.......................................................................................... สมมตฐานคอ .......................................................................................... .......................................................................................... การกาหนดตวแปร ตวแปรตน................................................................ ตวแปรตาม........................................................... ตวแปรควบคม......................................................

บนทกผลการทดลอง


สรปผลการทดลอง ............................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

.................................................................................


86

501

เมอแถบกระดาษถกดงใหเคลอนทผานคนเคาะสญญาณทเคาะดวยความถสมาเสมอ โลหะปลายแหลมทปลายคนเคาะจะเคาะกระดาษ ทาใหเกดจดเรยงบนแถบกระดาษ เครองเคาะสญญาณ เวลานเคาะได 50 ครงในชวงเวลา 1 วนาท ดงนนชวงเวลาของการเคลอนทของแถบกระดาษจากจดหนงไปยงอกจดหนงทอยถดไปจงม

คาเทากบ 501 วนาท ดงภาพ

ภาพ ตวอยางแถบกระดาษทถกดงดวยมอผาน

เครองเคาะสญญาณเวลา

จากตวอยางแถบกระดาษทถกดงผานเครองเคาะสญญาณเวลา สงเกตเหนวาระยะระหวางจดจะไมเทากน แสดงวาแถบกระดาษแตละชวงจดมการเคลอนทดวยความเรวไมสมาเสมอ คาความเรวเฉลยในแตละชวงจดหาไดจากความสมพนธดงน

ความเรว = การกระจด เวลาทใช

ความเรวเฉลยในชวงจดท 4 ถงจดท 5 = การเปลยนตาแหนงจากจดท 4 ถงจดท 5

วนาท

นนคอ ความเรวเฉลยใน 1 ชวงจด = การกระจดใน 1 ชวงจด เวลาทใชใน 1 ชวงจด

ถาดงแถบกระดาษใหผานเครองเคาะสญญาณ เวลาและปรากฏจดบนแถบกระดาษมระยะระหวางจดเปลยนแปลงอยางสมาเสมอ ความเรวในการเคลอนท ของแถบกระดาษเปนอยางไร .......................................................................................... ..........................................................................................

รเพมเตม เครองเคาะสญญาณเวลา(ticker time) เปนอปกรณวดความเรวของวตถทเคลอนทในชวงเวลานนๆ เครองดงกลาวจะใชบนทกตาแหนงเวลาและตาแหนงวตถทสมพนธกน สวนประกอบทสาคญของเครองเปนดงภาพ เมอนาเครองเคาะสญญาณเวลามาตอกบหมอแปลงโวลตตาจะเคาะดวยความถของไฟฟากระแสสลบทใชคอ 50 ครงตอวนาท

87

ฝกทกษะทางวทยาศาสตร กจกรรมท 3 การศกษาความเรวในการตกของวตถ

1. ตอหมอแปลงโวลตตาเขากบเครองเคาะสญญาณเวลาทวางตรงขอบโตะ โดยใหชองสอดแถบกระดาษของเครองเคาะสญญาณเวลาอยในแนวดง และอยหางขอบโตะ

2. ยดถงทรายใหตดกบปลายขางหนงของแถบกระดาษ สอดแถบกระดาษเขาในชองของเครองเคาะสญญาณเวลาโดยใหถงทรายอยดานลางและอยใกลเครองเคาะสญญาณเวลามากทสด

3. เปดสวตซใหเครองเคาะสญญาณเวลาทางาน แลวปลอยใหถงทรายตกสพน สงเกตชวงหางระหวางจดบนแถบกระดาษ

4. ตดแถบกระดาษจากขอ 3. แตละชวงจดแลวนาตดบนกระดาษกราฟเรยงตามลาดบโดยใหแตละแถบอยหางกนเปนระยะเทากน ลากเสนตอระหวางจดกงกลางดานกวางของแถบกระดาษแตละแถบ


.......................................................................................... สมมตฐานคอ .......................................................................................... .......................................................................................... การกาหนดตวแปร ตวแปรตน................................................................ ตวแปรตาม........................................................... ตวแปรควบคม......................................................

บนทกผลการทดลอง

กราฟทไดมลกษณะอยางไร ..........................................................................................................


สรปผลการทดลอง ............................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

.................................................................................


การวางแผนการทางานอยางชาญฉลาด เปนการจดการ ทมประสทธภาพ

88

จากการสงเกตจดบนแถบกระดาษ จะพบวาระยะระหวางจดมคาไมเทากน เพราะเมอถงทรายเรมเคลอนทระยะระหวางจดจะมคานอย จากนนระยะระหวางจดจะเพมขนตามลาดบดงภาพ

เราทราบแลววาแถบกระดาษใชเวลาในการ

เคลอนทแตละ 1 ชวงจด เทากบ 501 วนาท

ดงนนอตราสวนระหวางความยาวของแถบกระดาษแตละชวงจดกบเวลา 1 ชวงจด คอ ขนาดของความเรวเฉลยใน 1 ชวงจดนนเอง

กราฟแสดงความสมพนธระหวางความยาวของแถบกระดาษแตละชวงจดกบชวงเวลา 1 ชวงจด แสดงไดดงน



89

จากกราฟจะพบวาความเรวเฉลยของแตละชวงจดมคาเพมขน

ถาพจารณาชวงจดแรก(จด A ถงจด 1) ความเรวเฉลย =

50153.1

= 0.77 เมตร/วนาท พจารณาชวงจดสดทาย (จด 4 ถงจด B) ความเรวเฉลย =

50106.3

= 1.53 เมตร/วนาท

ดงนนความเรวเฉลยเปลยนไปคอ 1.53 – 0.77 เมตรตอวนาท เทากบ 0.76 เมตรตอวนาท

ถาเราพจารณาอตราสวนระหวางความเรวทเปลยนไปกบชวงเวลาทใช จะไดวา

ความเรวทเปลยนไป = 0.76 เมตรตอวนาท เวลาทใช =

504 วนาท

= 40

5076.0 x เมตร/(วนาท) 2

= 9.5 เมตร/(วนาท) 2 ความเรวทเปลยนไปในชวงเวลานเรยกวาความเรง

(acceleration) ดงนนจงสรปไดวาจากกจกรรมถงทรายตกสพนโลกดวยความเรงประมาณ 10 เมตร/(วนาท) 2 ในทศเขาสศนยกลางของโลก

หมายเหต ความเรวทกลาวในตอนนเปนปรมาณเวกเตอร แตในทนไมไดระบทศทางเพราะเปนการพจารณาผลการเคลอนทของแถบกระดาษทไดจากกจกรรมซงเปนกากรเคลอนทแนวตรง


การคดอยางม เหตผลชวยสรางตน

ใหมความสข

90

ในขณะทปลอยถงทรายใหตกสพน จะมแรงโนมถวงของโลกกระทาตอถงทราย และในขณะเดยวกนจะมแรงตานของอากาศกระทาตอถงทรายดวย ดงภาพ

การเคลอนทในแนวดงโดยไมคดแรงตานของอากาศจงเปรยบเสมอนการเคลอนทดวยความเรงคงตวเนองจากแรงโนมถวงของโลก วตถทตกสพนโลกเปนตวอยางหนงของการเคลอนทของวตถโดยแรงลพธทกระทาตอวตถและความเรงของวตถอยในทศทางเดยวกน

ในชวตประจาวนเราพบวตถหรอสงตางๆ เคลอนทในแนวอนอก เชน เวลาขวางลกบอลออกไปลกบอลจะเคลอนทในแนวอนอก เชน เวลาขวางลกบอลออกไปลกบอลจะเคลอนทในแนวโคงและตกสผวโลกในทสด ดงภาพ ลกบอลมความเรวในแนวระดบคงตว แตเมอลกบอลหลดจากมอแลวจะมความเรวในแนวดงเพมขน ซงเปนผลมาจากนาหนกของลกบอลเปนแรงกระทาในแนวดง การทลกบอลมความเรวในแนวระดบคงตวและมความเรวในแนวดงเพมขน ทาใหทศทางกากรเคลอนทของลกบอลอยในแนวทเปนความเรวลพธของความเรวในแนวระดบและความเรวในแนวดง การเคลอนทเปนแนวโคงเฉพาะรปแบบนเรยกวาโคงแบบโพรเจคไทล

นอกจากการเคลอนทของลกบอลทถกขวางออกไปดงกลาวแลว เราอาจพบการเคลอนทเปนแนวโคงแบบโพรเจคไทลของวตถอนไดอก เชน การกระโดดของกบ เขยด การแขงขนกระโดดไกล การแขงขนพงแหลน การเคลอนทของนาทพงออกจากปลายสายยาง เปนตน

จากกจกรรมเหวยงลกบอลในแนววงกลม จะพบวา

เราตองออกแรงดงเชอก ลกบอลจงจะเคลอนทเปนวงกลม นนคอจะมแรงกระทาตอวตถในแนวเขาสศนยกลางของการเคลอนทและเรยกแรงนวาแรงสศนยกลาง ดงภาพ

ถาโยนลกบอลขนในแนวดง ลกบอลจะเคลอนทเรวขนหรอชาลงอยางไร ในรถยนตทมาตรวดอตราเรวชารด จะมวธการสงเกตไดอยางไรวารถเคลอนทดวยอตราเรวคงตวหรอไม

รเพมเตม ความเรงเนองจากแรงดงดดของโลก (acceleration due to gravity) ใช g เปนสญลกษณและ g มคา 9.80665 เมตรตอ(วนาท) 2 ทผวโลก

91

เมอขจกรยานหรอจกรยานยนตแลนตรงบนถนนราบ แรงทกระทาตอคนและรถจะปรกอบดวย

W เปนนาหนกรถรวมกบนาหนกคน N เปนแรงทพนถนนกระทาตอรถและคน f เปนแรงเสยดทานจากพนถนนและ

af เปนแรงตานของอากาศ ตอมาเมอรถจกรยานจะเลยวโคง จะเกดแรงเสยด

ทานระหวางยางรถกบถนนขนทางดานขาง rf ดงภาพ

แรง rf นเองททาใหผขรถตองเอยงตวเองและตวรถทามม กบแนวดงไปดานขางทางดานทจะเลยวไป แรง rf จะทาหนาทเปนแรงสศนยกลาง ดงภาพ

จากสาระและกจกรรมตางๆ ทผานมาจะชวยใหเราเขาใจธรรมชาตของแรงและการเคลอนททเปนแนวตรงและแนวโคงซงเปนพนฐานเบองตน มกระบวนการสบเสาะหาความรเพมเตมแลวนาไปใชประโยชนในชวตประจาวน ตลอดจนเปนพนฐานของการเรยนรเกยวกบแรงและการเคลอนทในขนสงขนตอไป

เมอสงเกตคนขรถจกรยานยนตทกาลงเลยวโคงบนถนนราบดวยความเรวสง ถาไมเอยงตวเองและรถไปทางดานทจะเลยวไป จะเกดผลอยางไร เพราะเหตใด

92

1. สบคนขอมลทางอนเตอรเนต หรอถายภาพเกยวกบกจกรรมทพบชวตประจาวนทสามารถใชหลกการของโมเมนตของแรงอธบายได มา 5 ภาพ แลวบนทกขอมลลงในคอมพวเตอร โดยมรายละเอยดดงน

การสารวจคนหา :- รวมมอ รวมใจกนสบคนขอมลทางอนเตอรเนต

ภาพท 1 ชอ ......................................... คาอธบายโดยใชหลกการ โมเมนตของแรง....................... ............................................... ............................................... ...............................................


ภาพท 3 ชอ ......................................... คาอธยาบโดยใชหลกการ โมเมนตของแรง....................... ............................................... ............................................... ...............................................



93

2. คานอนหนงมนาหนกสมาเสมอยาว 1 เมตร วางอยบนทรองรบตรงจดกงกลางดงรป มวตถหนก 10 20 และ 30 นวตน ทจด ก ข และ ค ตามลาดบ

2.1 ตองนาวตถหนก 16 นวตนแขวนทจดใด คานจงจะอยในแนวระดบ 2.2 จะทาใหคานอยในแนวระดบไดอยางไร โดยไมตองเพมกอนนาหนก

94

3. วตถบนตาชงทาใหตาชงสมดล บนจานซายของตาชงมกอนมวล 1 กโลกรม(Kg) และอฐครงกอน บนจานดานขวามอฐหนงกอน มวลของอฐหนงกอนเปนเทาใด

95

4. กจกรรมตางๆ ตอไปนมการใชหลกการของโมเมนตของแรงหรอไม อยางไร

4.1 การเปดจดขวดทมลกษณะเปนเกลยว 4.2 การใชตะเกยบชวยคบอาหาร

……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… ……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… ……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… ……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… 4.3 การใชทคบนาแขง 4.4 การใชคอนถอนตะป

……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… ……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… ……………………………………….. ……….……………………………… ……………………………………….. ……….………………………...…… ……………………………………….. ……….………………………………

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 30 คะแนนเพราะ.........................................................................................

96

A

ง.

ใหนกเรยนแขงขนกนโยงเสนความสมพนธระหวางขอมลทางดานขวามอ กบขอมลทางดานซายมอโดยจบเวลาภายใน 5 นาท

สนกกบการคด :- ใหนกเรยนศกษาขอมลแลวตอบคาถาม

ข. โมเมนตของแรง

ก. ความเรง

จ. การเคลอนทแบบโพรเจคไทล

ค. ผลรวมของโมเมนต

E. ผลคณระหวางขนาดของแรงกบระยะทางจากจดหมนไปตงฉากกบแนวแรง

B. ความเรวทเปลยนไปในชวงเวลาทใช

C. โมเมนตของแรงทหมนทวนเขมนาฬกาเทากบโมเมนตของแรงทหมนตามเขมนาฬกา

D. เกดแรงเสยดทานระหวางยางรถกบถนนขนทางดานขางโดยทา มม θ กบแนวดง

เฉลยคาตอบ ก สมพนธกบ B ข สมพนธกบ E ค สมพนธกบ C ง. สมพนธกบ D จ. สมพนธกบ A

คะแนนเตมขอละ 2 คะแนน นกเรยนไดคะแนน .................... คะแนน ภายในเวลา 5 นาท

97

1. ใหนกเรยนรวมกนเขยนแผนภาพความคดเรองโมเมนตของแรงใหสมบรณ แลวสรปเปนขอความกะทดรด

.................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

สรปสวนสาคญ :- สรปความร และคณคาของผลงาน

1122 XWXW =

M = Fl

โมเมนตของแรง : M

98

2. การบนทกขอมลอยางชาญฉลาดชวยใหนกเรยนสรปผลของการคนควาทางวทยาศาสตรไดอยางเหมาะสม เพราะ .......................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

3. การคดสรางสรรคเปนพลงแหงการเรยนรวทยาศาสตร เพราะ ........................................................ ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

นกเรยนใหคะแนนเทาไร ………………… จากคะแนนเตม 30 คะแนน

เพราะ.........................................................................................

99


การทา E-News หมายถงการเขยน และสงขาว ผานระบบคอมพวเตอร เรยกวา ขาววทยาศาสตรทางอเลกทรอนกส (Electronic-News คายอวา E-News) ซงจะสามารถสงขาวไปยงประเทศตางๆ ทเปนสมาชกไดทวโลกโดยผานทางเครอขายอนเตอรเนท

นกขาวหรอผเขยนขาวโยเฉพาะนกขาวทเขยนคอลมน(บทความ)ทางวทยาศาสตรจะเปนผนาขอมลเกยวกบวทยาศาสตรมาเรยบเรยงจดทาใหมใหนาสนใจไดสาระและ มประโยชนตอผรบขาว






การจะเปนผมความสามารถทาง ICT ไดนน แนนอนทสดนกเรยนจะตองสรางโอกาสฝกฝนตนเองใหเกดทกษะหรอความชานาญ มความคลองแคลว วองไว ในการคดและสอสารโดยใชเทคโนโลย ในทนจงไดจดโอกาสใหนกเรยนไดฝกเปนนกขาวทางวทยาศาสตร โดยจดทาขาวเปน E-News

การสอสารอยางสรางสรรค ดวยเทคโนโลยสารสนเทศ

เปนการจดกระทาและนาเสนอขอมลดวยการเชอมโยงองคความร ทเปนประโยชนตอสงคม โดยใชคอมพวเตอร เชน

1. การสรปขอมลทไดจากหลายเวบไซดแลวจดทาเปน E-News

2. การสรางแบบจาลองการทดลองแลวจดทาเปน E-News


100

ชอหวขอขาว (แตละคน)........................................

ฝกปฏบตการทา E-News ครงท 3

1. จากกจกรรมสารวจ คนหา ใหนกเรยนนาขอมล ทไดสบคนทางอนเตอรเนต หรอถายภาพมาเขยนคอลมน คนละ 1 คอลมนพรอมตงชอหวขอขาวใหนาสนใจ

2. เขยนบทความโดยสรปลงในกรอบขางลางน




ขอเสนอแนะ

1. ยงไดขอมลจากอนเตอรเนตเพมเตมยงด

2. สรางภาพแบบจาลองโดยใชคอมพวเตอรชวยจะยงด และตองบนทกขอมลไวทกครง



101

ขอเสนอแนะในการเขยนคอลมนโดยใชคอมพวเตอร




4. ใชภาพแบบจาลองเหมอนกนในกลม หรอเพมความแตกตางไดตาม

ความถนดของตนเอง

ฝกออกแบบจดทาคอลมนตามขอมลทไดจาก

การสบคนขอมลทางอนเตอรเนต โดยมรปภาพ ตาราง แผนภาพความคด ฯลฯ ประกอบไดโดยใชคอมพวเตอร

ภาพแบบจาลอง รปภาพ อน ๆ ตามการออกแบบ

เนอหาสาระ ..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................


การคนควาวทยาศาสตร เปนการฝกฝนตนเองให สามารถคด-ปฏบต

เพอหาคาตอบไดอยางเหมาะสม เชน การทดลอง การคนควา การสารวจตรวจสอบ ฯลฯ

102

จากการปฏบตการฝกเขยนคอลมนทา E-News ใหนกเรยนสะทอนความคด

วาไดปฏบตการด มประโยชนตอสงคมอยางไรบาง

1. ดานปฏบตการด มประโยชนตอตนเอง 1.1 นกเรยนไดฝกทกษะอะไรบาง จงเรยงลาดบจากมากไปหานอย

โดยใสหมายเลข 1 -14 ใน (ดานทไมไดปฏบตไมตองเรยงลาดบ)







1.2 นกเรยนไดรบความรอะไรจากการเขยนคอลมนทาE-News บาง ......................................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

1.3 นกเรยนชนชอบสงใดในคอลมนทา E-News ของตนเองมากทสด ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... 1.4 นกเรยนไดฝกตนดานใดมากทสด ......................................................................................................... .........................................................................................................

103


2.1 นกเรยนคดวาการเขยนคอลมนทา E-News มประโยชนตอครอบครวอยางไร ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................

2.2 นกเรยนคดวาการทา E-News มประโยชนตอสงคมอยางไร ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................

2.3 ใหนกเรยนออกแบบของเลนทนกเรยนอยากทาดวยตนเองมา 1 ชน ทแสดงถงหลกการทางวทยาศาสตร เรองโมเมนตของแรง

พรอมตกแตงใหสวยงาม

104



1. ใหนกเรยนรวมกนตรวจสอบคอลมนทา E-News แลวตอบคาถามตอไปน

1.1 ใหพจารณาคอลมนวามจดเดนอะไรบาง (ตอบมาใหมากทสด) ….............................................................................................................................................................................................................. ......................................................................................................... และจดดอยอะไรบาง(ตอบมาใหมากทสด) .................................................................................…......................................................................................................................................................................................................................................

1.2 เลอกจดดอยเพอการปรบปรง ไดแก .................................................................................…......................................................................................................................................................................................................................................

1.3 เลอกจดเดนเพอการพฒนา และเผยแพร ไดแก …..................................................................................................... ......................................................................................................... โอกาสทจะนาคอลมนทาE-News นไปเผยแพรไดทไหนเมอไร …..............................................................................................................................................................................................................

1.4 ปญหา และอปสรรคในการนาคอลมนไปเผยแพร มหรอไม ….............................................................................................................................................................................................................. 2. ปรบปรง และพฒนาผลงานตามขอ 1.3 …..............................................................................................................................................................................................................


105


3. นกเรยนรวมกนประเมนคอลมนทา E-News ของกลมตนเอง โดยใชเกณฑการประเมนขางลางน

คอลมนท 1. ........... 2. ........... 3. ........... 4. ........... 5. ...........


4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 11. ชอหวขอขาว






4. นกเรยนรวมกนประเมนคอลมนของกลมเพอน 1 กลม โดยใชเกณฑการประเมน ทกาหนด กลม ..............................................................

คอลมนท 1. ........... 2. ........... 3. ........... 4. ........... 5. ...........


4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 11. ชอหวขอขาว






106

1. ใหนกเรยนรวมกนเผยแพรคอลมนวทยาศาสตร โดยจดทาขาวทางอเลกทรอนกส (E-New) สาหรบนกเรยนเพอใหเพอนๆ อาน ซง E-New

ประกอบดวยคอลมนทเกยวกบเรองการเคลอนท และตาแหนงของวตถ แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน และโมเมนตของแรงทนกเรยนแตละคนเขยนแลวในชดท 1 2 และ 3 ตามลาดบ โดยนามาจดทาเปนเลม Electronic-News ดวยคอมพวเตอรโปรแกรม PowerPoint ตามรายละเอยดขางลางน

มารวมกนเผยแพรผลงานกนเถอะ

(ปกนอก)

E-Mews

ชอเรอง ....................................

โรงเรยน .....................................

ภาพประกอบ

(ปกใน)วตถประสงค

1.......................................... 2.......................................... 3.........................................

ทมงาน .......................................... .......................................... .........................................

1 2

คานา

(ขยายความจากวตถประสงค)

3 สารบญ

เรอง หนา คานา ................................ คอลมน ............................. ฝกคด ฝกถาม.................... ความภมใจ ....................... บรรณานกรม ....................

4

107

คอลมนเกยวกบเรอง

การเคลอนท และตาแหนงของวตถ

ฝกคด ฝกถาม

1. เขยนคาถามดานความร 2. เขยนคาถามดานความรสก 3. เขยนคาถามดานประโยชน ทไดรบ 4. เขยนคาถามทยากๆ ทคดวา เพอนจะตอบไมได 5. เขยนคาถามเพอขอคาแนะนา


แรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน

คาโฆษณา

- เชญชวนใหอานคอลมน

5 6

7

9

ความภาคภมใจ และขอคดทได โดยคณะผจดทา


โมเมนตของแรง

8

10

108

2. นกเรยนรวมกนประเมนขาวทางอเลกทรอนกส (E-New) ของกลมตนเอง โดยใชเกณฑการประเมนขางลางน

เกณฑการประเมน ปรบปรง พอใช ด ดมาก

เหตผลเพมเตม


1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน 1. ชอขาวทางอเลกทรอนกส 2. วตถประสงค 3. คอลมนเกยวกบเรองการเคลอนท และตาแหนงของวตถ

4. คอลมนเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน

5. คอลมนเกยวกบเรอง โมเมนตของแรง

6. กจกรรมคาโฆษณา 7. การตงคาถาม ” ฝกคด ฝกถาม” 8. ความภาคภมใจ และขอคดทได 9. การจดทารปเลม 10. การตกแตงและความสวยงาม

รวมคะแนน รวมคะแนนทงหมด

บรรณานกรม 11

ปกหลง

12

109

กลมเพอนของนกเรยนอยในระดบ

ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง

ขอเสนอแนะเพมเตม ......................................................................................................................................................................................................................................................

3. นาขาวทางอเลกทรอนกส (E-New) ไปจดแสดงในหองเรยนตามการนดหมายของคร

4. นกเรยนรวมกนประเมนขาวทางอเลกทรอนกส (E-New) ของเพอนกลมอน 1 กลม โดยใชเกณฑการประเมนขางลางน

ชอกลม .....................................................................................

เกณฑการประเมน ปรบปรง พอใช ด ดมาก

เหตผลเพมเตม


1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน 1. ชอขาวทางอเลกทรอนกส 2. วตถประสงค 3. คอลมนเกยวกบเรองการเคลอนท และตาแหนงของวตถ

4. คอลมนเกยวกบเรองแรงทกระทาตอวตถ : แรงเสยดทาน

5. คอลมนเกยวกบเรอง โมเมนตของแรง

6. กจกรรมคาโฆษณา 7. การตงคาถาม ” ฝกคด ฝกถาม” 8. ความภาคภมใจ และขอคดทได 9. การจดทารปเลม 10. การตกแตงและความสวยงาม

รวมคะแนน รวมคะแนนทงหมด

เกณฑการประเมน

คะแนน ตงแต 1 – 10 คะแนน ปรบปรง คะแนน ตงแต 10 - 20 คะแนน พอใช คะแนน ตงแต 20-30 คะแนน ด คะแนน ตงแต 30 - 40 คะแนน ดมาก

110


2. การสอสารอยางสรางสรรคดวยเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) เปน

การเผยแพรความรทางวทยาศาสตรสสงคม ชวยเสรมสรางชมชนเพราะ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. การฝกสรางภาพประดษฐดวยคอมพวเตอร ชวยใหนกเรยนมความสามารถทางวทยาศาสตรดานตาง ๆ ไดแก เพราะ......................................................................................... .................................................................................................. .................................................................................................. ..................................................................................................















2. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบเรองโมเมนตของแรงไดในระดบใด 3. นกเรยนสามารถสารวจคนหาเกยวกบเรองโมเมนตของแรงไดในระดบใด 4. นกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในระดบใด 5. นกเรยนไดฝกทกษะการคดในระดบใด 6. นกเรยนสรปความรจากเรองทอานไดในระดบใด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองโมเมนตของแรงในระดบใด

ดานการสงเสรมการปฏบตการดมประโยชนตอสงคม 8. นกเรยนเขยนคอลมนเกยวกบเรองโมเมนตของแรงในระดบใด






การคดคะแนนดวยตนเอง






……………………คะแนน

112

ขอท 2 ใหนกเรยนศกษาเรองโมเมนต แลวเขยนแผนภาพความคดตามความเขาใจ

โมเมนตของแรง คอ ผลคณระหวางขนาดของแรงกบระยะทางจากจดหมนไปตงฉากกบแนวแรง ผลรวมของโมเมนต เทากบโมเมนตของแรงทหมนทวนเขมนาฬกาเทากบโมเมนตของแรงทหมน ตามเขมนาฬกา สามารถนาหลกการนไปสรางอปกรณผอนแรง คอ

คานงดชนดท 1 มจดหมนอยกลาง

คานงดชนดท 2 ใหมแรงอยทปลายหนง จดหมนอยทอกปลายหนง และแรงตานอยตรงกลาง

คานงดชนดท 3 ในชนดทสาม แรงตานทานอย ทปลายหนง แรงกระทาอยตรงกลาง และจดหมน

อยทอกปลายขางหนง


113







Documents

นวัตกรรมการเร ียนรู วิทยาศาสตร ชุดฝ กทักษะการค นคว าวิทยา ... · ชุดที่