รายงานการศกษา

เรอง “อายความ”

จดท าโดย

นางสาวจฑาภรณ ทองวฒน

นตกรปฏบตการ

กองกฎหมายและคด ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

ป ๒๕๕๘

รายงานการศกษานเปนสวนหนงในการประเมนผลการทดลองปฏบตราชการ ของกองกฎหมายและคด ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

ค าน า

เนองดวยไดรบมอบหมายจากผอ านวยการกองกฎหมายและคด ใหนตกรปฏบตการทอยในระหวางทดลองปฏบตราชการจดท ารายงานคนควาขอกฎหมายและผจดท าไดรบหวขอเรอง “อายความ” โดยผจดท าไดจดท ารายงานฉบบนโดยเนนศกษากรณอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และอายความในคดผบรโภค ซงอาศยแหลงความรตางๆประกอบการจดท ารายงาน โดยมงเนนเพอศกษากรณการพจารณาน าอายความมาใชในทางปฏบตและหวงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชนในการพจารณาเกยวกบอายความบางไมมากกนอย และเนองจากผจดท ายงขาดประสบการณรวมทงมเวลาไมมากในการศกษาคนควาและจดท ารายงานฉบบน หากมขอผดพลาดประการใดผจดท าตองขออภยและขอนอมรบไว เพอแกไขปรบปรงในโอกาสตอไป

นางสาวจฑาภรณ ทองวฒน นตกรปฏบตการ

ผจดท า ๘ ธนวาคม ๒๕๔๘

สารบญ

หนา

๑. ความเปนมาและความส าคญของปญหา ๑

๒. ความหมายและวตถประสงคของการบญญตกฎหมายเรองอายความ

๒.๑ ความหมายของค าวา “อายความ ๑

๒.๒ วตถประสงคของการบญญตกฎหมายเรองอายความ ๒

๒.๓ สทธเรยกรอง กบ อายความ ๓

๓. บทกฎหมายทเกยวของ แนวทางค าวนจฉยของศาลและค าพพากษาของศาล

๓.๑ ประเภทอายความ ๓

๓.๒ ความเกยวพนระหวางอายความกบระยะเวลาและสทธเรยกรอง ๕

๓.๓ หลกการเรมนบอายความ ๙

๓.๔ กรณลกหนผดนด ๑๐ ๓.๕ การสะดดหยดลงของอายความ ๑๑

๓.๖ ผลของการทอายความครบก าหนดหรอทเรยกวาสทธเรยกรองขาดอายความ ๑๙

๓.๗ การยนหรอขยายอายความ ๑๙

๓.๘ การสละประโยชนแหงอายความ ๒๑

๓.๙ การใชสทธตดตามเอาทรพยคนโดยอาศยอ านาจแหงกรรมสทธกบอายความ ๒๑

๓.๑๐ อายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ๒๒

๔. อายความในคดผบรโภค ๔๔

๕. ความเหนของผจดท าและบทสรป ๕๘

- ๑ -

๑. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ปจจบนในการใชสนคาและบรการจากผประกอบธรกจนน ผบรโภคอาจไดรบความเสยหาย ตอชวต รางกาย สขภาพหรออนามยหรอไมไดรบสนคาและบรการตามสญญา หรอไดรบสนคาทช ารดบกพรอง โดยผบรโภคไมไดรบความเปนธรรมจากผประกอบธรกจ จนถงขนตองมการฟองรองเปนคดความกน โดยในการทจะฟองรองด าเนนคดนน สงส าคญประการหนงทควรน ามาพจารณา คอ เรองก าหนดอายความ ซงหากบคคลไมมความรความเขาใจในตวบทกฎหมายทเกยวกบอายความในการใชสทธเรยกรอง จะท าใหสญเสยโอกาสในการทจะบงคบช าระหนตามสทธเรยกรองของตน ดงนน การศกษาประเดนในเรองอายความ จงมความส าคญและจ าเปนในทางปฏบตอยางมาก สามารถเปนขอตอสในทางคดจนถงขนแพชนะในทางคดได

๒. ความหมายและวตถประสงคของการบญญตกฎหมายเรองอายความ

๒.๑ ความหมายของค าวา “อายความ” นน หากพจารณาจากตวบทกฎหมายทใชอยในปจจบนกอาจพจารณาไดจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๙อนเปนบทบญญตเรมตน แหงอายความ ซงบญญตวา “สทธเรยกรองใดๆถามไดใชบงคบภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนด สทธเรยกรองนนเปนอนขาดอายความ” และพจารณาประกอบกบความเหนของนกกฎหมายหลายๆทานซงไดใหความเหนไวไปในแนวทางทไมแตกตางกนมากนก เชน

ทานรองศาสตราจารย ดร.ศนนทกรณ โสตถพนธ ไดใหความเหนวา “อายความ หมายถง ความระงบแหงสทธเพราะผลการทผทรงสทธไมใชสทธเรยกรองของตนเปนเวลานานกวาทกฎหมายก าหนดหรอจะกลาวใหเขาใจโดยงายกคอ อายความ หมายถง ก าหนดเวลาในการเปนความกนหรอก าหนดเวลาทกฎหมายก าหนดไวส าหรบการฟองรองหรอใชสทธ เรยกรองเพระบคคลใดมสทธทจะเรยกใหบคคลอนใด ช าระหน หากบคคลทมหนาทไมยอมช าระผมสทธไมสามารถใชสทธบงคบช าระหนดวยตนเองไดเพราะหากเปนเชนนน ความไมสงบเรยบรอยยอมเกดขนในบานเมอง ดงนน หากประสงคจะไดรบช าระหนตองเรยกรองหรอฟองตอศาล เพราะกระบวนการทางงศาลเทานนจะท าใหผมสทธไดรบช าระหน เราจงเรยกสทธนวาเปน “สทธเรยกรอง” ซงการใชสทธเรยกรองดงกลาวตองใชภายในเวลาทกฎหมายก าหนดไวซงจะสนหรอจะยาวตางกนแลวแตกรณ หากผมสทธมไดใชสทธดงกลาวภายในเวลาทกฎหมายก าหนดเรากเรยกวาสทธเรยกรองนนขาดอายความ

ทานศาสตราจารยศกด สนองชาต ไดใหความเหนวา “อายความเปนก าหนดระยะเวลา อยางหนงในกฎหมาย ซงเมอลวงพนไปเปนเหตใหสทธเรยกรองขาดอายความจดอยในประเภทนตเหตทไมไดเกดจากการกระท าของมนษย สทธเรยกรองหากมไดใชบงคบภายในระยะเวลาตามทกฎหมายก าหนดและลกหนยกขนเปนขอตอส ศาลยอมจะพพากษายกฟอง

ทานพระยาเทพวทร ไดใหความเหนวา “อนอายความนน พดงายๆกคอการทกฎหมายก าหนดเวลาวาสทธเรยกรองในหนสนหรอสทธใดๆตองน ามาฟองรองภายในก าหนดเทานนเทาน ถาปลอยไวนานเกนก าหนดกฟองไมได เรยกวาคดขาดอายความ ซงทานไดใหนยามตามกฎหมายเดมกอนการช าระแกไข

- ๒ -

เพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ .ศ.๒๕๓๕ คอตามมาตรา ๑๖๓(เดม) ท าใหอาจเขาใจวา ตามกฎหมายเดมหากคดขาดอายความแลวจะฟองรองไมได แตแทจรงแลวกยงคงฟองรองไดและหากลกหน ไมยกขอตอส ศาลกยอมพพากษาให ดงเชนหลกการตามกฎหมายในปจจบน

จากความเหนของนกกฎหมายขางตนสามารถกลาวสรปไดวา อายความ หมายถง ระยะเวลาอยางหนงทกฎหมายก าหนดใหใชสทธเรยกรองหรอฟองรองเปนคดความกน ซงหากเจาหน ปลอยปละละเลยไมใชสทธจนระยะเวลาทกฎหมายก าหนดไดลวงเลยไปสทธเรยกรองนนจะขาดอายความ ซงเปนนตเหตอยางหนงเกดโดยผลของกฎหมาย ผลกคอ เจาหนยงอาจน าสทธเรยกรองทขาดอายความนนฟองรองคดตอศาลได แตหากลกหนยกขนเปนขอตอสแลว ศาลยอมมค าพพากษายกฟอง

๒ .๒ วตถประสงคของการบญญตกฎหมายเรองอายความนนไดมนกกฎหมายหลายทาน ไดใหความเหนไวซงลวนเปนไปในแนวทางเดยวกน จงใครขอยกความคดเหนของทานศาสตราจารย ไชยยศ เหมะรชตะ ซงทานไดรวบรวมความคดเหนทงหลายและไดสรปวตถประส งคของการบญญต กฎหมายเรองอายความ ออกเปน ๕ ประการใหญๆ ดงตอไปน คอ

ประการแรก คอ เพอความยตธรรมแกฝายลกหน เพราะการทจะปลอยใหหน ใดๆ ไมมก าหนดระยะเวลาหรอขอบเขตแหงการใชสทธฟองรองบงคบตามหนนนจะดเปนการขาดความเปนธรรม แกทางฝายลกหน โดยจะท าใหผอยใตบงคบแหงสทธหรอผทมหนาทตอสทธนนจะตองกงวลอยตลอดไป ไมมทสนสด ซงเมอก าหนดอายความแลวยอมท าใหเกดประโยชนตอประชาชนในดานความมนคงแหง กจการและทรพยสน

ประการทสอง คอ เพอเปนการลงโทษผทมสทธแลวไมใชสทธนน โดยปลอยปละละเลยในการทจะใชสทธของตนซงเทากบวาไมสนในสทธในการทจะบงคบตามสทธในหนสนทตนมอยตอผ อน และปองกนการบงคบตามหนของผมสทธตามอ าเภอใจ

ประการทสาม คอ เรองพยานหลกฐาน หากไมมบทบญญตเรองอายความไวยอมมผล ท าใหสามารถบงคบตามหน น นไดโดยไมมขอบเขตระยะเวลาจะมการบงคบเอากบทายาทหรอลกหน น น โดยไมมสดสน ความจ าตลอดจนหลกฐานเอกสารตางๆทมอยในการทจะใชยนตอสคดหรอแมแตผเหนการณอนสามารถเปนพยานบคคลไดกอาจลมหายตายจากไป หรอสญหาย ช ารด เลอะเลอนจนไมอาจน ามาใชอาง

ประการทส คอ กอใหเกดความสงบสขเรยบรอยในสงคม เพราะการทหนใดๆไมมขอบเขตระยะเวลาในการใชสทธยอมมผลตามมาในการกอใหเกดความเดอดรอนในสงคม เชน การททายาทของเจาหนมาเรยกรองหนสนตอทายาทของลกหน ยอมท าใหทายาทของลกหนไมพอใจเพราะไมอาจทราบไดวาบรรพบรษของตนไดไปกอหนสนเหลานนไวจรงหรอไม แมทายาทของเจาหนจะมหลกฐานใดๆกอาจเปนไปไดวาเปนหลกฐานปลอมเพอหวงโกงตนจงไมยอมช าระหน ผลทตามมากคอเกดการววาทกน ซงหากมกรณ เชนนหลายรอยหลายพนรายกยอมเกดการทะเลาะววาทท าใหสงคมเกดความยงเหยง รฐจงตองมนโยบายทจะขจด ปญหานเพอความสงบเรยบรอยในสงคม เพอก าหนดระยะเวลาอนควรทคกรณจะเรยกรองหนสนตอกน

- ๓ –

ประการสดทาย คอ เรองการฟองรองบงคบคดในศาล โดยอายความจะชวยลดคดความมใหลนศาลจนเกนควรเพราะถาไมก าหนดอายความไวแลว บคคลจะฟองรองบงคบคดในหนสนใดๆกได การพจารณาคดล าบากอนเนองมาจากหลกฐานไมชดแจง ท าใหการพจารณาเปนไปอยางเชองชา คดตางๆ กสะสมมากมายจนยากจะพจารณาพพากษาใหเกดความเปนธรรมใหหมดสนไปได ผลทตามมากคอท าใหรฐตองเสยงบประมาณในเรองนโดยใชเหต

๒.๓ สทธเรยกรอง กบ อายความ

มาตรา ๑๙๓/๙ “สทธเรยกรองใดๆถามไดใชบงคบภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนด สทธเรยกรองนน เปนอนขาดอายความ”

ดงนน จงตองพจารณาวา ค าวา “สทธเรยกรอง” ตามปพพ. มาตรา ๑๙๓/๙ นน ครอบคลมเพยงใด เพราะถาไมใชสทธเรยกรองแลวกจะไมอยในบงคบของอายความ ซงในตวบทภาษาองกฤษใชค าวา Claim อนหมายถงสทธเรยกรองทมคาเปนเงน แตกมกฎหมายของบางประเทศใชค าวา สทธ (Right) เชนเดยวกน

ตามระบบกฎหมายไทย “สทธเรยกรอง” หมายถง การทบคคลฝายหนงมสทธทจะฟองรองบคคลอกฝายหนง เพอผลในทางกฎหมายอยางใดอยางหนง สทธเรยกรองนนไมจ ากดเฉพาะเรองหนเทานน แตอาจรวมถงเรองอนดวย เชน การฟองหยา แมจะไมใชเรองหนกยงเปนสทธเรยกรองทจะใหคสมรสอกฝายหนงเลกเกยวของผกพนฉนสามภรรยา สทธเรยกรองในการละเมดทจะไดรบชดใชคาสนไหมทดแทน หรอสทธเรยกคนทรพยสนฐานลาภมควรได

แตทงนไมรวมถงอ านาจหรอเสรภาพ อ านาจอาจมในกฎหมายลกษณะทรพย เชน อ านาจของเจาของตาม มาตรา ๑๓๓๖ ซงไมใชสทธเรยกรองและไมมอายความแตหากมบคคลใดฝาฝนลวงละเมดทรพยสนนนๆ จะเกดสทธเรยกรองใหใชคาสนไหมทดแทนเพอละเมดซงจะตกอยในบงคบของอายความหรออ านาจในกฎหมายลกษณะครอบครว เชน บดามารดามอ านาจโบยตบตร เพอปราบปรามสงสอนตามสมควรเชนนกไมมอายความเชนกน เสรภาพกเชนเดยวกนการทบคคลใดไมใชเสรภาพ เชน ไมยอมพดจากไมมกฎหมายใดก าหนดใหเสรภาพสญสนไป หากมใครมาท าความเสยหายแกเสรภาพกจะเกดสทธเรยกรองขนได อ านาจและเสรภาพนมอยประจ าตวคนไมใชสทธเรยกรองจงไมอยในบงคบของอายความ แมจะเปนสทธแตหากไมใชสทธเรยกรองแลว กไมอยในบงคบของอายความ เชน สทธเกยวกบการเลอกตงหรอหากเปนเพยงสทธฟองรองบางประเภท เชน การฟองเพกถอนการจดทะเบยนรบบตรบญธรรมโดยมไดรบความยนยอมจาก คสมรส เชนนมใชสทธเรยกรองเพอเพกถอนฐานะความเปนผรบบตรบญธรรมกบบตรบญธรรมจงไมอยในบงคบของอายความ (ค าพพากษาฎกาท ๓๔๔/๒๕๓๑)

๓. บทกฎหมายทเกยวของ แนวทางค าวนจฉยของศาลและค าพพากษาของศาล ๓.๑ ประเภทอายความ

ตามกฎหมายไทย สามารถแบงไดเปน ๒ ประเภท ดงน

- ๔ -

๓.๑.๑ อายความไดสทธ เปนการมองในแงของผทไดประโยชนจากระยะเวลา คอ ก าหนดระยะเวลาทท าใหบคคลไดมาซงกรรมสทธหรอสทธในทรพยสนของผ อน เนองจากการใชสทธตดตอกน เปนเวลานานจนครบก าหนดระยะเวลาทกฎหมายก าหนด กลาวคอ

ก. ตองเปนระยะเวลาทกฎหมายก าหนดขน บคคลทวไปซงเปนคสญญาหรอแมแตศาลไมสามารถก าหนดหรอท าความตกลงกนเองได

ข. ตองเปนก าหนดเวลาใหไดทรพยสทธเทานน ซงทรพยสทธเปนสทธทมอยในตวทรพยสนและตองมตวทรพยซงเปนทรพยสนของผอนทเจาของเดมยงมกรรมสทธอย ไมใชทรพยสนทถกสละการครอบครองหรอสละกรรมสทธแลว

ค. ตองมการครอบครองในทรพยสนนนนานจนครบก าหนดเวลาทกฎหมายก าหนดไว

๓.๑.๒ อายความเสยสทธ เปนการมองในแงของผทเสยประโยชนจากระยะเวลา คอ ก าหนดระยะเวลาทท าใหผทรงสทธตองเสยสทธทมอยเพราะการปลอยปละละเลยไมใชสทธภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนดไว

ก. ตองเปนระยะเวลาทกฎหมายก าหนดขน บคคลทวไปซงเปนคสญญาหรอแมแตศาลไมสามารถก าหนดหรอท าความตกลงกนเองได

ข. ตองเปนก าหนดเวลาใหใชสทธเรยกรองเทานน ซงการใชสทธเรยกรอง กรณลกหนไมช าระหน เจาหนจะตองท าการฟองรองตอศาล หากเจาหนเรยกรองใหลกหนช าระหนเองถอวา เปนเพยงการเตอนใหลกหนช าระหนตาม มาตรา ๒๐๔ วรรคแรกเทานน ไมใชการใชสทธเรยกรอง เพราะการทเปนหนกนนน เจาหนไมอาจจะไปบงคบยดทรพยของลกหนมาขายช าระหนไดโดยพลการ ตองใชสทธฟองรองตอศาลขอใหบงคบลกหนใหช าระหน

ค. ตองใชสทธภายในก าหนดเวลา เพราะถาหากเจาหนไมฟองรองภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนดใหท าการฟอง ลกหนยอมเกดสทธทจะปฏเสธไมยอมช าระหนทขาดอายความแลวตอเจาหนได

จากทกลาวมาจะเหนไดวาอายความทงสองใชกบสทธทตางกนเนองมาจากเจตนารมณของอายความทงสองตางกน กลาวคอ อายความไดสทธใชกบทรพยสทธเพราะการไดสทธโดยอายความจะตองมการครอบครองทรพย โดยสงบ เปดเผย และมเจตนาเปนเจาของซงเปนการใชสทธทเปนปรปกษกบเจาของเดม โดยพจารณาการเขาครอบครองใชสทธเปนส าคญ ไมสนใจวาเจาของเดมจะเพกเฉยละเลยไมใชสทธในทรพยของตนนานแคไหนกตาม ตางจากอายความเสยสทธใชกบสทธเรยกรองเพราะถาไมใชเปนเวลานานจะท าใหสทธนนไมแนนอนและพยานหลกฐานทจะใชฟองรองบงคบตามสทธกอาจสญหายหรอถกท าลายไป แตตวสทธเรยกรองของเจาหนเดมนนไมมใครทจะเขาใชสทธเปนเจาหนโดยปรปกษเพอใหไดสทธเรยกรองจากเจาหนเดมไดเพยงแตถาเจาหนไมใชสทธภายในก าหนดอายความกขาดลงและการทลกหนยกอายความขนตดฟองไมใชเป นการใชสทธเปนปรปกษกบเจาหนเปนแตเพยงการตอสวาเจาหนเสยสทธแลวโดยอายความไดสทธมไดเฉพาะทบญญตไวในมาตรา ๑๓๘๒ (กรรมสทธ) และมาตรา ๑๔๐๑ (ภาระจ ายอม) เทานน ทรพยสทธอยางอน คอ สทธอาศย สทธเหนอพนดน สทธเกบกน ภาระตดพนในอสงหารมทรพยไมมกฎหมายใหไดสทธโดยอายความ

- ๕ - และแมวาอายความไดสทธกฎหมายแยกมาบญญตไวตางหากในบรรพ ๔ เรองทรพย แตเมอเปนอายความแลว ตามมารคา ๑๓๘๖ ก าหนดวา “บทบญญตวาดวยอายความ ในประมวลกฎหมายน ทานใหใชบงคบในเรอง อายความไดสทธอนกลาวไวในลกษณะนโดยอนโลม” กลาวคอ ใหน ามาใชบงคบไดเพยงเทาทสามารถจะน ามาปรบใชไดเทานน เชน

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๓๘๒/๒๕๐๖ มาตรา ๑๓๘๖ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ใหน าบทบญญตวาดวยอายความมา

ใชบงคบในเรองอายความไดสทธครอบครองดวยโดยอนโลม ฉะนน จงน าบทบญญตวาดวยอายความสะดดหยดลงมาใชแกการฟองคดเพอเอาคนซงการครอบครองได

ฟองโจทกทระบถงเรองโจทกไปรองตออ าเภอวาจ าเลยบกรกลอมรวจ าเลยยอมร อรวกบ อ าเภอแลว เชนนอยางนอยกมผลเปนการรบสภาพตามสทธของโจทกซงเปนเหตใหอายความสะดดหยดลงอยางหนงหรอกรณหลกกฎหมายเมออายความครบก าหนดแลว ใหมผลยอนหลงขนไปถงวนทเรมนบอายความ ตามมาตรา ๑๙๓/๒๕ กสามารถน ามาใชกบอายความไดสทธได เชน นาย ก. เขาครอบครองทดนของนาย ข. โดยสงบ เปดเผย และแสดงความเปนเจาของตลอดมา ในระหวางทยงไมครบ ๑๐ ปไดเกดทงอกออกจากทดนดงกลาว ดงนน เมอครบก าหนด ๑๐ ป นาย ก. ไดกรรมสทธทดนของนาย ข. โดยการครอบครองปรปกษ นาย ก. จงมกรรมสทธในทงอกของทดนนนดวย

ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๐๒/๒๔๙๐

การฟองรองคดแพงยอมอยภายใตบงคบแหงอายความ การฟองเรยกทรพยทจ าน าคน กตองอยภายในอายความ

การฟองเรยกทรพยทจ าน าคน ตองเรมนบอายความตงแตผจ าน าขอช าระหน ถายงไมขอช าระหน กยงไมเรมนบอายความ ประชมใหญครงท ๕/๒๔๙๐

๓.๒ ความเกยวพนระหวางอายความกบระยะเวลาและสทธเรยกรอง

๓.๒.๑ อายความกบระยะเวลา ก.อายความสมพนธกบระยะเวลา

ตามกฎหมายไมไดใหค านยามของค าวา อายความ และ ระยะเวลาไว มแตนกนตศาสตรไดใหค าจ ากดความ ค าวา ระยะเวลา หมายถง เวลาทมชวงเวลาเปนระยะก าหนดไวหรอระยะของเวลาหรอชวงความยาวของเวลาทเกดขนโดยกฎหมาย เชน ก าหนดระยะเวลาบอกลางโมฆยะกรรม หามมใหบอกลางเมอพนเวลาหนงปนบแตเวลาทอาจใหสตยาบนได หรอเมอพนเวลาสบปนบแตไดท านตกรรมอนเปนโมฆยะหรอทเกดขนโดยขอตกลง เชน ตกลงท าสญญาเชาบานกน ๖ เดอน และระยะเวลานนอาจก าหนดเปนชวโมง วน สปดาห เดอน หรอป กได

สวนอายความ คอ ระยะเวลาทกฎหมายก าหนดขนเปนเดอน หรอป เพอใชสทธเรยกรองหรอใหไดทรพยสทธในทรพย ดงนน จะเหนไดวาอายความเปนระยะเวลาอยางหนงทมการจ ากดชวงความยาวของเวลาไวในชวงเวลาใดเวลาหนงเชนเดยวกบระยะเวลา

- ๖ –

แตอยางไรกตามระยะเวลาอาจไมใชอายความเสมอไป และผลทางกฎหมายมความแตกตางกน ผลความสมพนธระหวางอายความกบระยะเวลา จงเกดปญหาวาก าหนดระยะเวลาอยางใดเปนอายความ เพราะบางกรณกฎหมายไมไดบญญตไวโดยชดแจง จงตองอาศยแนววนจฉยของศาลฎกาเปนหลกหรอเทยบเคยง ซงโดยปกตก าหนดระยะเวลาตามกฎหมายอยางใดทกฎหมายบญญตไววา หามมใหฟองเมอพนระยะเวลาตามทก าหนดไว แมไมระบวา เปนอายความกยอมเปนอายความ เชน มาตรา ๕๖๓ บญญตวา “คดอนผใหเชาจะฟองผเชาเกยวแกสญญาเชานน ทานหามมใหฟองเมอพนก าหนดหกเดอนนบแตวนสงคนทรพยสนทเชา” แสดงใหเหนวาอายความเปนระยะเวลาทกฎหมายก าหนดขนเพอใหใชสทธเรยกรองของคกรณทมตอกน สวนก าหนดระยะเวลาตามกฎหมายทไมใชอายความ อาจพจารณาไดวาถาไมใชการใชสทธเรยกรองเปนเพยงก าหนดระยะเวลาใชสทธฟองรอง เชน ค าพพากษาฎกาท ๒๕๖๗/๒๕๑๗ วนจฉยวา ก าหนดระยะเวลาฟองหรอรองขอเพกถอนมตของทประชมใหญบรษท ซงตองฟองหรอรองขอภายในก าหนด ๑ เดอน นบแตวนลงมต ตามมาตรา ๑๑๙๕ มใชอายความ โดยมาตรา ๑๑๙๕ นเปนบทบญญตจ ากดระยะเวลาของกรรมการหรอผถอหนทจะขอใหศาลเพกถอนมตของทประชมใหญอนผดระเบยบในระหวางกนเองเทานน ไมใชเปนบทบญญตเกยวกบการใหสทธเรยกรองอะไรตอกน หรอเปนก าหนดระยะเวลาสนสทธ เชน ค าพพากษาฎกาท ๑๓๒๖/๒๔๙๓ วนจฉยวาก าหนดระยะเวลาใชสทธบอกลางโมฆยะกรรม ตามมาตรา ๑๘๑ มใชอายความโดยมาตรา ๑๘๑ มใชอายความโดยมาตรา ๑๘๑ นไมไดมก าหนดเวลาใหใชสทธเรยกรองไวแตประการใด ระยะเวลาทก าหนดไวเปนเรองการบอกลางโมฆยะกรรม ซงเมอมการบอกลาง ผลของการบอกลางส าเรจผลไดเองในตว โดยไมตองฟองเรยกรองอะไรตอศาลอกหรอเปนก าหนดระยะเวลาด าเนนกระบวนพจารณาอยางใดอยางหนงตามกฎหมายวธพจารณาความ รวมทงก าหนดระยะเวลาทเกยวกบการบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงศาล นอกจากน ก าหนดระยะเวลาใชสทธตามกฎหมายตางๆ เชน ตามประมวลรษฎากรหรอพระราชบญญตเครองหมายการคา กมค าพพากษาฎกาท ๑๔๐๗/๒๕๒๙ และ ๔๐๘๔/๒๕๓๔ วนจฉยวา ก าหนดระยะเวลาดงกลาวไมใชอายความ เพราะไมใชก าหนดระยะเวลาการใชสทธเรยกรองดวยการฟองรองตอศาลแตอยางใด

มขอสงเกตวา ก าหนดระยะเวลาใชสทธฟองรองคดฟองหยาโดยอาศยเหตตางๆตามทกฎหมายบญญตไว ยอมระงบไปเมอพนก าหนด ๑ ป นบแตวนทผกลาวอางรหรอควรรความจรง ซงตนอาจยกขนกลาวอางได ตามมาตรา ๑๕๒๙ นน นาจะเปนก าหนดระยะเวลาใชสทธฟองรองซงไมใชอายความ เพราะกฎหมายบญญตวาสทธฟองรองนนยอมระงบไป เมอพนระยะเวลาทก าหนด แตมค าพพากษาฎกาท ๕๓๙/๒๕๑๑ และ ๑๑๑๓/๒๕๑๔ วนจฉยวา ก าหนดระยะเวลาตามมาตรา ๑๕๒๙ เปนอายความ ซงจากค าพพากษาฎกาดงกลาว อาจแปลความหมายของค าวา “สทธเรยกรอง ตามมาตรา ๑๙๓/๙ ไดวา หมายความถง สทธในการเรยกรองสงทตนประสงคอยางใดอยางหนง เชน สทธในการเรยกรองขอหยาขาดจากคสมรส ตามมาตรา ๑๕๒๙ แมจะเรยกวา “สทธฟองรอง” กเปนสทธเรยกรองอยางหนง ไมไดหมายถง เฉพาะสทธเรยกรองทเกยวกบหนเทานน

ข.ผลความสมพนธระหวางอายความกบระยะเวลา ผลของอายความตอระยะเวลา

- ๗ -

ก าหนดระยะเวลาใดทถอวาเปนอายความ ยอมตองอยภายใตหลกกฎหมายอายความดวย กลาวคอ ตามมาตรา ๑๙๓/๑๑ คอ คกรณไมสามารถตกลงกนยนเขาหรอขยายอายความออกไปได แมแตศาลเองกไมสามารถสงไดเชนกน ยกเวนกรณทกฎหมายใหอ านาจไว และภายหลงจากอายความครบก าหนดแลว มการฟองรองด าเนนคดกน แตลกหนไมไดยกอายความขนเปนขอตอส ศาลจะหยบยกขนมาพจารณาเองไมได เพราะตองหามตามมาตรา ๑๙๓/๒๙

ผลของระยะเวลาตออายความ อายความเปนระยะเวลาอยางหนง ดงนนจงตองน าหลกทวไปในเรองการนบ

ระยะเวลาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ ๑ ลกษณะ ๕ ตงแตมาตรา ๑๙๓/๑ ถง ๑๙๓/๘ มาใชบงคบกบเรองการนบอายความดวย เทาทสามารถจะน ามาปรบใชได ดงน

มาตรา ๑๙๓/๓ ถาก าหนดระยะเวลาเปนหนวยเวลาทสนกวาวนใหเรมตนนบ ในขณะทเรมการนน

ถาก าหนดระยะเวลาเปนวน สปดาห เดอนหรอป มใหนบวนแรกแหงระยะเวลานนรวมเขาดวยกน เวนแตจะเรมการในวนนนเองตงแตเวลาทถอไดวาเปนเวลาเรมตนท าการงานกนตามประเพณ

อายความตามกฎหมาย ปกตก าหนดไวเปนเดอน หรอป ซงการเรมตนนบระยะเวลา มาตรา ๑๙๓/๓ วรรคสอง มใหนบวนแรกแหงระยะเวลานนรวมเขาดวยกน ตองนบหนงในวนรงขน แตมขอยกเวน ตามมาตรา ๑๙๓/๓ วรรคสอง ตอนทาย ก าหนดวา “เวนแตจะเรมการในวนนนเอง ตงแตเวลาทถอไดวาเปนเวลาเรมตนท าการงานกนตามประเพณ” ซงมปญหาค าวา “เรมการ....” ตามขอยกเวนดงกลาว มความหมายอยางไร โดยมความเหนของนกกฎหมายแตกตางกน กลาวคอ

ความเหนท ๑ เหนวา หมายความถง เรมท าการงาน หรอเรมปฏบตการตามสญญาจางแรงงาน เทานน ไมไดมความหมายกวางไปถงการนบระยะเวลาในกรณอนๆ เชน การเชาบาน การกยม หรอ การทราบถงเหตละเมดในอายความเรองละเมด เปนตน

ความเหนท ๒ เหนวา มความหมายถง เรมธรกจ หรอกจการงาน หรอเรมการนน โดยไมค านงถงวา การนนจะตองมการลงมออกแรงท างานหรอไม

การสนสดแหงระยะเวลา ตามมาตรา ๑๙๓/๕ แบงออกเปน ๒ กรณ มาตรา ๑๙๓/๕ ถาก าหนดระยะเวลาเปนสปดาห เดอนหรอป ใหค านวณตามปปฏทน

ถาระยะเวลามไดก าหนดนบแตวนตนแหงสปดาห วนตนแหงเดอนหรอป ระยะเวลายอมสนสดลงในวนกอนหนาจะถงวนแหงสปดาห เดอนหรอปสดทายอนเปนวนตรงกบวนเรมระยะเวลานน ถาในระยะเวลานบเปนเดอนหรอปนนไมมวนตรงกนในเดอนสดทาย ใหถอเอาวนสดทายแหงเดอนนนเปนวนสนสดระยะเวลา

กรณตามมาตรา ๑๙๓/๕ วรรคแรก ถาเรมตนนบระยะเวลาในวนตนแหงเดอน (วนท ๑ ของทกๆเดอน) หรอวนตนแหงป (วนท ๑ มกราคม) ระยะเวลายอมสนสดลงในวนสดทายของเดอนหรอปตามปฏทน เชน ก. ท าสญญาเชาบาน ข. ในวนท ๒๘ กมภาพนธ ๒๕๔๓ ก าหนดเวลาเชา ๑ เดอน กรณนตามมาตรา ๑๙๓/๓ วรรคสอง ใหนบ ๑ ในวนรงขน คอวนท ๑ มนาคม ๒๕๔๓ ซงเปนวนตนแหงเดอนมนาคม ดงนน จงสนสดในวนสดทายของเดอน คอ วนท ๓๑ มนาคม ๒๕๔๓

กรณตามมาตรา ๑๙๓/๕ วรรคสอง ถามไดเรมตนนบระยะเวลาในวนตนแหงเดอน หรอวนตนแหงป ระยะเวลายอมสนสดในวนกอนหนาจะถงวนแหงเดอน หรอป สดทาย อนเปนวนตรงกบ

- ๘ – วนเรมระยะเวลานน เชน ค าพพากษาฎกาท ๑๘๗๑/๒๕๓๗ อายความตามตวสญญาใชเงนพพาท มก าหนด ๓ ป นบแตวนทวงถาม คอ วนท ๒ กนยายน ๒๕๒๖ กรณนอายความนบเปนป จงมใหนบวนแรกแหงระยะเวลารวมค านวณเขาดวย และวนแรกทเรมนบนน มใชวนแรกของป ระยะเวลาทนบจงสนสดในวนกอนหนา อนเปนวนตรงกบวนเรมระยะเวลา ดงนน วนสดทายของอายความ คอ วนท ๒ กนยายน ๒๕๒๙

แต ในกรณท ระยะเวลานบเปนเดอนหรอปนน ไมมวนตรงกนในเดอนสดทาย ตามมาตรา ๑๙๓/๕ วรรคสองตอนทาย ใหถอเอาวนสดทายแหงเดอนนนเปนวนสนสดระยะเวลา และถา วนสนสดแหงระยะเวลาตรงกบวนหยดท าการตามประกาศเปนทางการหรอตามประเพณ

มาตรา ๑๙๓/๘ ถาวนสดทายของระยะเวลาเปนวนหยดท าการตามประกาศเปนทางการหรอตามประเพณ ใหนบวนทเรมท าการใหมตอจากวนทหยดท าการนนเปนวนสดทายของระยะเวลา

โดยมาตรา ๑๙๓/๘ ไดขยายระยะเวลาโดยก าหนดใหนบวนทเรมท าการใหมเพมเขามาอกหนงวนตอจากวนทหยดท าการนน ไมวาจะมวนหยดตดตอกนกวนกตาม โดยถอวาเปนวนสดทายของระยะเวลา

๓.๒.๑ อายความกบสทธเรยกรอง ก. อายความสมพนธกบสทธเรยกรอง

สทธเรยกรอง หมายถง การทบคคลฝายหนง เรยกวา เจาหน มสทธทจะฟองรองบคคลอกฝายหนง เรยกวา ลกหน เพอผลในกฎหมายอยางใดอยางหนงซงสทธทจะเรยกรองเอาจากกนไดน อาจเกดไดจากหลายมลเหต ซงสวนใหญจะอยในเรองหน โดยตามมาตรา ๑๙๔ บญญตรองรบไววา “ดวยอ านาจแหงมลหน เจาหนยอมมสทธจะเรยกใหลกหนช าระหนได ...” และในมาตรา ๒๑๓ บญญตรองรบไววา “ถาลกหนละเลยไมช าระหนของตน เจาหนจะรองขอตอศาลใหสงบงคบช าระหนกได เวนแตสภาพแหงหนจะไมเปดชองใหท าเชนนนได” ซงแมจะไมใชสทธเกยวกบกฎหมายลกษณะหนโดยตรง แตตางกเปนสทธเรยกรองอยางหนงทมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะในเรองนนๆ และเมอมสทธเรยกรองเกดขนแลว สทธเรยกรองทงหลายตองมก าหนดอายความ จะอางวาสทธเรยกรองนนไมมอายความหาไดไม เพราะสทธเรยกรองเปนสทธทจะเรยกรองใหลกหนช าระหน หากไมก าหนดอายความการใชสทธไวอาจจะตองผกพนกนยาวนานอยางไมมทสนสด ฉะนนจะเหนวา สทธเรยกรองตองมความสมพนธกบอายความเสมอ

ข. ผลของอายความกบสทธเรยกรอง สทธเรยกรองตองเรยกรองหรอฟองรองบงคบกนภายในอายความ ซงถาไมใชสทธ

ปลอยใหลวงเลยเวลา สทธเรยกรองนนเปนอนขาดอายความ ตามมาตรา ๑๙๓/๙ ซงมผลท าใหลกหนเกดสทธทจะปฏเสธไมช าระหนทขาดอายความได ตามมาตรา ๑๙๓/๑๐ แตอยางไรกตาม ถามการช าระหนหรอ หาประกนมาใหแกเจาหน ลกหนยอมเรยกคนไมไดและท าใหสทธกลบคนมา จะเหนวาตวอายความเมอไมไดใชกหมดสนไปและอายความอาจเกดขนอกกได แตตวสทธเรยกรองหรอตวหนยงไมหมดตามไปดวย เปนเพยงแคขาดอายความเทานน

- ๙ - ๓.๓ หลกการเรมนบอายความ

เนองจากกฎหมายเกยวกบการคมครองผบรโภคบางกรณมไดบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะ จงตองน าบทบญญต เรองอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบ งคบ โดยหลกเกณฑการนบอายความวาเรมนบเมอใด

กรณท ๑ พจารณาตามมาตรา ๑๙๓/๑๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๑๒ อายความ ใหเรมนบแตขณะทอาจบงคบสทธเรยกรองไดเปนตนไป

ถาเปนสทธเรยกรองใหงดเวนกระท าการอยางใด ใหเรมนบแตเวลาแรกทฝาฝนกระท าการนน ไดแก ๑. อายความเรมนบตงแตขณะทอาจบงคบสทธเรยกรองได คอ วนทหนนนถงก าหนดช าระ

โดยถาหนถงก าหนดช าระแลว อายความกเรมนบทนท (ค าพพากษาฎกาท ๙๗/๒๕๓๗) ปญหาวาหนนน ถงก าหนดช าระเมอใด พจารณาตามมาตรา ๒๐๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดแก

๑.๑ หนทไมมก าหนดเวลาช าระ เจาหนมสทธเรยกใหช าระหนไดโดยพลน มาตรา ๒๐๓ ถาเวลาอนจะพงช าระหนนนมไดก าหนดลงไว หรอจะอนมานจากพฤตการณ

ทงปวงกไมไดไซร ทานวา เจาหนยอมเรยกใหช าระหนไดโดยพลน และฝายลกหนกยอมจะช าระหนของตนไดโดยพลนดจกน ซงเปนกรณทหนนนไมมก าหนดระยะเวลาช าระหน ดงนน อายความจงเรมนบทนท ฉะนน สญญาประเภททมไดก าหนดเวลาปฏบตตามสญญา เชน สญญาฝากทรพย สญญากยม โดยไมมก าหนด เวลาคน อายความยอมเรมนบทนททสญญาเกด อายความเรมนบถดจากวนทท าสญญากยม เปนตนไป ค าพพากษาฎกาท ๒๖๖๐/๒๕๔๕,๘๑๗๒/๒๕๕๑ หรอหนทเกดจากนตเหตตางๆ เชน จดการงานนอกสง ลาภมควรได ละเมด อายความจะเรมนบทนทเมอเกดขอเทจจรงนนๆขน

กรณสญญาตางตอบแทนตางฝายเปนเจาหนและลกหนซงกนและกน ตองช าระหนของ แตละฝายตอบแทนกน แมหนของฝายหนงไมมก าหนดระยะเวลากตาม ถาหนของอกฝายหนงมก าหนดระยะเวลา กถอวาหนของอกฝายหนงมก าหนดเวลาตามน นดวย มใชเปนหนท ไมมก าหนดระยะเวลา (เทยบค าพพากษาฎกาท ๑๐๕/๒๕๓๖)

๑.๒ หนทมก าหนดเวลาช าระ อาจก าหนดเปนหนวยของเวลา หนวยของวนเดอนป หรอเปนจ านวนวนเดอนป หรอก าหนดตามวนปฏทน ซงการก าหนดเวลานนอาจตกลงก าหนดไวโดยชดแจง โดยปรยายหรอก าหนดโดยกฎหมายกได

หนทมก าหนดเวลาช าระ ถาพนก าหนดเวลานนแลว ลกหนไมช าระหนแตเจาหนมไดทกทวง แสดงวามไดถอเอาก าหนดเวลานนเปนสาระส าคญ ท าใหกลายเปนหนทไมมก าหนดเวลาช าระนบแตนนไป (ค าพพากษาฎกาท ๙๙๗/๒๕๕๑) แตหนทก าหนดเปนงวด แมเจาหนจะยอมช าระหนไมตรงตามก าหนด

ของแตละงวดกตาม กยงคงถอวาเปนหนทมก าหนดเวลาช าระตามงวดทไมถงก าหนดนนอย มใชเปนหนทไมมก าหนดเวลาช าระ (ค าพพากษาฎกาท๓๗๙๒/๒๕๕๑)

๒. มาตรา ๑๙๓/๑๒ ตอนทาย อายความเรมนบตงแตเวลาแรกทฝาฝนการกระท านนซงกรณเปนสทธเรยกรองใหงดเวนการกระท าอยางใด กลาวคอ กรณทหนเปนการงดเวนกระท าการ อายความจะเรมนบตงแตเวลาแรกทฝาฝนการกระท านน เปนตนไป หากไมมการฝาฝนกระท าการ อายความกยงไมเรมนบ

กรณท ๒ พจารณาตามมาตรา ๑๙๓/๑๓

กรณสทธเรยกรองทจะตองมการบอกกลาวใหช าระหนกอน มาตรา ๑๙๓/๑๓ สทธเรยกรอง

- ๑๐ –

ทเจาหนยงไมอาจบงคบไดจนกวาจะไดทวงถามใหลกหนช าระหนกอน ใหเรมนบอายความตงแตเวลาแรกทอาจทวงถามไดเปนตนไป แตถาลกหนยงไมตองช าระหนจนกวาระยะเวลาหนงจะไดลวงพนไปแลวนบแตเวลาทไดทวงถามนน ใหเรมนบอายความตงแตระยะเวลานนไดสนสดไปแลว

๑. กรณสทธเรยกรองทตองมการทวงถาม หมายถง สทธเรยกรองทมการก าหนดใหเจาหน มหนาททวงถามลกหนใหช าระหนกอน หากเจาหนยงไมทวงถาม ลกหนยงไมตองช าระหน การก าหนดใหเจาหนมหนาททวงถาม ปกตจะก าหนดโดยสญญาทกอสทธเรยกรองนน คอ สญญาทกอสทธเรยกรองขน มขอตกลงก าหนดใหเจาหนทวงถามใหลกหนช าระหนกอน และสญญามขอตกลงก าหนดวา เมอเจาหนตองการใหช าระหนจะตองบอกกลาวลกหนกอน

๒. การเรมนบอายความ กรณทวงถามโดยไมมก าหนดระยะเวลาช าระหน คอ เจาหนมหนาทตองทวงถามลกหนกอน จงจะมสทธฟองบงคบคดได โดยสญญาทกอสทธเรยกรองก าหนดใหเจาหนมหนาท คอ ทวงถามลกหนกอนโดยไมตองก าหนดระยะเวลาใหลกหนช าระหน มาตรา ๑๙๓/๑๓ ก าหนดให เรมนบอายความ “ตงแตเวลาแรกทอาจทวงถามไดเปนตนไป”

ค าวา เวลาแรกทอาจทวงถามได คอ เพยงอาจทวงถามไดเทานน แมยงไมไดทวงถาม อายความเรมนบแลว ดงนน เจาหนจะทวงถามลกหนหรอไม ไมมผลตอการเรมนบอายความ เพราะอายความเรมนบมาแลวตงแตเวลาแรกทอาจทวงถามได ไมไดเรมนบเมอไดทวงถาม

๓. การเรมนบอายความกรณทวงถามโดยมก าหนดระยะเวลาช าระหน คอ สญญากอสทธเรยกรองก าหนดใหเจาหนมหนาท ๒ ประการ ไดแก หนาททวงถามลกหนและหนาทก าหนดระยะเวลาช าระหนใหลกหนดวย ซงลกหนจะตองช าระหนตอเมอพนระยะเวลาช าระหนทเจาหนก าหนด กฎหมายใหเรมนบอายความ “ตงแตระยะเวลานนไดสนสดไปแลว” การเรมนบอายความเมอพนระยะเวลาช าระหนทเจาหนตองก าหนดในการทวงถาม เจาหนจะไดทวงถามจรงๆ หรอไม ไมส าคญ แมยงมไดทวงถามลกหนเลยอายความเรมนบแลว เชน ท าสญญาจะซอจะขายเมอวนท ๑ ธนวาคม ๒๕๔๙ โดยไมมก าหนดเวลาใหช าระหน แตสญญาระบวา เมอเจาหนตองการใหช าระหนตองบอกกลาวใหลกหนทราบ ลวงหนาอยางนอย ๑ เดอน สทธเรยกรองใหช าระหนมไดก าหนดระยะเวลาไว จงถงก าหนดในวนท าสญญาจะซอจะขาย แตสญญาก าหนดใหเจาหนทวงถาม ลวงหนา ๑ เดอน อายความเรมนบเมอพน ๑ เดอน นบแตวนท าสญญาจะซอจะขาย คอเรมนบวนท ๑ มกราคม ๒๕๕๐ แมเจาหนยงไมไดทวงถามลกหนเลย อายความเรมนบแลว

๓.๔ กรณลกหนผดนด

การทลกหนผดนดจะเกดขนได กตอเมอหนถงก าหนดช าระแลว และการทลกหนจะตกเปน ผผดนดจะตองมหลกเกณฑส าคญประการหนง คอ เจาหนตองเตอนแลว และลกหนไมช าระหนหรอ เปนหนทมก าหนดเวลาช าระแนนอนตามวนแหงปฏทน กไมตองเตอน

สรปไดวา การทลกหนตกเปนผผดนด ไดแก ๑. หนถงก าหนดช าระแลว พจารณา ปพพ.มาตรา ๒๐๓ และเจาหนไดเตอนใหช าระแลว

ลกหนไมช าระ โดยตกเปนผผดนดนบแตวนทพนก าหนดเวลาในการเตอน เปนตนไป ๒. หนถงก าหนดช าระ โดยมก าหนดเวลาช าระตามวนปฏทน เมอพนก าหนดเวลานนแลว ก

ตกเปนผผดนดโดยมตองเตอน

- ๑๑ – การเตอนของเจาหนท าไดโดยการแสดงเจตนาไปยงลกหนวาตองการใหช าระหนจะท าเปน

หนงสอ ดวยวาจา หรอทางโทรศพท กไดและตองใหเวลาอนสมควรทจะใหลกหนช าระหนดวยจงจะเปนการเตอนโดยชอบ

การเตอนตองท าภายหลงทหนถงก าหนดแลวลกหนไมช าระหน มใชเปนการแจงลวงหนากอนหนถงก าหนดช าระโดยถาเปนหนทไมมก าหนดเวลาช าระหน ซงถงก าหนดช าระโดยเจาหนโดยเจาหนยอมเตอนใหลกหนช าระหนไดทนท แตหนทถงก าหนดช าระทไมใชตามวนแหงปฏทนจะตองรอใหหนถงก าหนดช าระกอน เมอถงก าหนดเวลาช าระหนแลวลกหนไมช าระหน เจาหนถงจะเตอนได

เจาหนจะตองมค าเตอนไปยงลกหนหรอสงไปถงลกหน ถาลกหนถงแกความตายไปแลว ตองเตอนไปยงทายาทของลกหนใหช าระหน (ค าพพากษาฎกาท ๒๑๘๓/๒๕๒๘)

การเตอนเปนการกระท าเพอใหลกหนตกเปนผผดนด ไมใชเพอประโยชนในการฟองคด เพราะถาหนถงก าหนดช าระแลวลกหนไมช าระ เจาหนกยนฟองลกหนใหช าระหนไดทนท โดยไมตองบอกกลาวกอน (ค าพพากษาฎกาท ๒๑๐๓/๒๕๓๕) แตหามสทธเรยกดอกเบยผดนดกอนวนฟองไม แตอยางไรกตาม การทเจาหนฟองใหลกหนช าระหน กเทากบเปนการเตอนดวย จงถอวาลกหนตกเปนผผดนดตงแตวนฟองและ มสทธไดรบดอกเบยตงแตวนฟองเปนตนไป (ค าพพากษาฎกาท ๖๒๗/๒๕๓๒,๒๔๐๐/๒๕๔๕)

กรณผดนดโดยมตองเตอน ตามปพพ.มาตรา ๒๐๔ วรรคสอง ลกหนตกเปนผผดนดทนท เมอไมช าระหน แมภายหลงจากนนจะช าระหนใหเจาหน ลกหนกมไดพนจากการเปนผผดนดมาตงแตตน

ผลของการทลกหนผดนด ยอมกอใหเกดผลดงน ๑.ลกหนตองชดใชคาสนไหมทดแทน ตามปพพ.มาตรา ๒๑๕ ๒.เจาหนบอกปดไมรบช าระหนได ตามปพพ.มาตรา ๒๑๖ ๓.ลกหนตองรบผดชอบมากขน ตามปพพ.มาตรา ๒๑๗ ๔.หนเงนตองเสยดอกเบย ตามปพพ.มาตรา ๒๒๔

๓.๕ การสะดดหยดลงของอายความ เมออายความเรมนบแลวกอนทอายความจะครบก าหนด หากมเหตใดเหตหนงตามท

กฎหมายก าหนดไว ซงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บญญตไวในมาตรา ๑๙๓/๑๔ มาตรา ๑๙๓/๑๔ อายความยอมสะดดหยดลงในกรณดงตอไปน (๑) ลกหนรบสภาพหนตอเจาหนตามสทธเรยกรองโดยท าเปนหนงสอรบสภาพหน ให

ช าระหนใหบางสวน ช าระดอกเบย ใหประกน หรอกระท าการใด ๆ อนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหน เปนปรยายวายอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรอง

(๒) เจาหนไดฟองคดเพอตงหลกฐานสทธเรยกรองหรอเพอใหช าระหน (๓) เจาหนไดยนค าขอรบช าระหนในคดลมละลาย (๔) เจาหนไดมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการพจารณา (๕) เจาหนไดกระท าการอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคด สามารถแยกไดเปน ๒ กรณใหญๆ ไดแก กรณแรก คอ การทลกหนรบสภาพหน และกรณท

สองคอการทเจาหนใชสทธอยางจรงจง ซงจะท าใหอายความสะดดหยดลง และผลของการทอายความสะดดหยดลงนน กคอ ระยะเวลาทลวงไปกอนหนานนไมนบรวมเขาในอายความและเรมนบอายความใหมอกครงหนง และนอกจากจะมผลตออายความของสทธเรยกรองนนๆแลว การสะดดหยดลงของอายควรามยงอาจมผลตออายความของบคคลทเกยวของอนๆดวย เชน ลกหนรวม หรอผค าประกน

- ๑๒ - ๓.๕.๑ ส าหรบแนวคดและทมาของการสะดดหยดลงของอายความ ส าหรบแนวคดและทมาของการสะดดหยดลงของอายความนน ทานศาสตราจารย

ม.ร.ว. เสนย ปราโมช ไดอธบายวา “ ตามธรรมดาอายความเรมนบแลว กตองนบกนเรอยไปไมมอะไรมาท าใหหยดชะงกลงได แตจะตองระลกวา ทใหนบอายความกเพอทจะตดสทธฟองรองของผไมใชสทธ เพราะเหตนน เมอมกรณทจะถอไดวาเขาใชสทธแลว อายความทเรมนบเรอยมาเปนโทษแกเขากควรจะเลกแลวกนไป ทงนเปนความหมายของเรองอายความสะดดหยดลง หากการทใชสทธนนบรรลผลไดรบความพอใจถงขนบงคบใหมการช าระหนตามสทธเรยกรองแลว สทธเรยกรองนนกเปนอนระงบสนไปเลย ไมมปญหาท จะตองมานบ อายความกนไดอกแตถามการใชสทธแลว หากเปนเพยงเพอจะตงหลกฐานแหงสทธ แมจะยงไมใชเปนการบงคบตามสทธกเปนเหตใหสทธเรยกรองยงมอยตอกนไปอกได ถาทงไวไมใชอายความกตองเรมนบกนไปใหมอก เพราะยงมสทธเรยกรองทจะใชเมอไมใชจงตองเรมนบอายความกนใหมตอไป ทงนเปนความหมายของหลกทวา อายความสะดดหยดลงแลวอาจตงตนเรมนบใหม สวนทนบมากอนแลวกแลวกนไปตดทงไป เวนไวแตจะเปนการใชสทธไมจรงจง เชนใชแลวเพกถอนเสยละทงเสยไมบงคบใหถงทสด จดๆจอๆเขาไปแลวกเ ลกไป จงถอเทากบวาไมไดใชสทธ ไมท าใหอายความสะดดหยดลงได เวลาทนบมาแลวเปนอายความเทาใดตดทงไมได ยงตองนบกนเรอยไปเปนโทษแกฝายทมสทธเรยกรองนนและในสวนของลกหนกเชนกน ถาปรากฏวา ในระหวางอายความนนหากลกหนไดกระท าอยางใดอยางหนงตามทกฎหมายก าหนดอนถอไดวาเปนการรบรองหรอยอมรบในหนหรอสทธเรยกรองของเจาหนเสยแลวอนเทากบเปนการพสจนไดอยางแนชดวาลกหนเปนหนเจาหนอยจรง กรณเชนนกไมควรทจะใหอายความนบตอเนองไปเชนกน

การทอายความสะดดหยดลงโดยการกระท าของลกหน การทอายความสะดดหยดลงโดยการกระท าของลกหน นนคอ การรบสภาพหน ตามทบญญต

ไวในมาตรา ๑๙๓/๑๔(๑) ซงบญญตให อายความสะดดหยดลงโดยลกหนรบสภาพหนตอเจาหนตามสทธเรยกรองโดยท าเปนหนงสอรบสภาพหนให ช าระหนใหบางสวน ช าระดอกเบย ใหประกน หรอกระท าการใดๆอนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวา ยอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรอง

การรบสภาพหน คอ การแสดงเจตนาของลกหนในการยอมรบและผกพนในหนทลกหนมอยตอเจาหน การรบสภาพหนไมเปนการกอตงสทธฟองรองขนใหม หรอเปนการท าสญญาแปลงหน หรอกอหนสนความรบผดขนใหม เพยงแตเปนการรบรองหนเกาเทานน โดยไมท าใหเปลยนสภาพแหงหนเดม และหากไมมหนเดมกมการรบสภาพหนไมได การรบสภาพหนนน ถอเปนนตกรรมฝายเดยวทลกหนไดแสดงเจตนาของตนตอเจาหนรบรองวามหนอยกบเจาหนจรง ประกอบดวยสาระส าคญ คอการรบสภาพหนนนตองเปนการกระท าของลกหนหรอผรบมอบอ านาจลกหนใหกระท าการแทน ซงอาจเปนกรณทถอวาเปนตวแทนโดยปรยายกได และจะตองกระท าตอเจาหน ถากระท าตอบคคลอน เชน ใหการชนสอบสวนในคดอนตอพนกงานสอบสวน หรอเบกความตอศาลในคดอน แมลกหนจะยอมรบวาเปนหนเจาหนจรง แตมไดกระท าตอเจาหน และไมมเจตนาจะใชหนแกเจาหนกยอมไมเปนการรบสภาพหน และตองมหนอยตอกนจรง หากรบสภาพหนไปโดยไมมมลหนเดมกจะไมมผลทางกฎหมายแตประการใด และตองกระท าเสยกอนทสทธเรยกรองจะขาดอายความ ซงหากกระท าภายหลงขาดอายความแลว จะเปนเรองการรบสภาพความผด หรออาจเปนการสละประโยชนแหงอายความได ส าหรบวธการรบสภาพหนนน เมอพจารณาตามาตรา ๑๙๓/๑๔(๑) แลว สามารถแยกออกไดเปน ๓ กรณ ดงตอไปน

๑. กรณลกหนท าหนงสอรบสภาพหน หมายถง การทลกหนไดท าหนงสอใหไวตอเจาหนวาเปนหนเจาหนอยจรง ซงขอความในหนงสอถาชดแจงวาลกหนยอมรบรองวาเปนหนเจาหน กคงไมมปญหา

- ๑๓ - แตถงแมวาจะมของความไมชดแจง ถาพอแปลไดวาลกหนมเจตนาเชนนนต กอาจเปนหนงสอรบสภาพหน ไดเชนกน ตองพจารณาเปนรายๆไป เชน ลกหนมหนงสอถงเจาหนยอมรบวาเปนหนอยจรง แมจะมขอโตเถยงในจ านวนเงนทคดไมตรงกน กเปนหนงสอรบสภาพหน

การรบสภาพหนโดยการท าเปนหนงสอน เปนนตกรรมฝายเดยวทลกหนสามารถกระท า ไดเองโดยสมบรณ แมเจาหนไมตกลงยนยอมดวยในการท าหนงสอรบสภาพกตาม แตอยางไรกตามหนงสอ รบสภาพหนจะมผลตามกฎหมายกตอเมอลกหนไดลงลายมอชอไวดวย ซงการท าหนงสอรบสภาพหนน อาจท าโดยความสมครใจของลกหน หรอเจาหนอาจมสทธเรยกใหลกหนท าหนงสอรบสภาพหน ได ตามปพพ.๑๙๓/๑๖

๒. ลกหนช าระหนใหบางสวน ช าระดอกเบย หรอใหประกนแกเจาหนอนเปนปรยายวายอมรบสภาพหน

การกระท าของลกหนโดยการช าระหนใหบางสวน หรอช าระดอกเบย หรอหาประกนส าหรบหนสนใหแกเจาหนนน ยอมเปนการเสดงเจตนาโดยปรยายวาลกหนยอมรบรองผกพนในมลหนทมอยตอเจาหนจรง เพราะหากไมยอมผกพนในมลหนแลว กคงจะไมกระท าการดงกลาวตอเจาหน แมจะช าระเพยงบางสวนกตาม

การช าระหนในกรณลกหนเจาหนมหนสนกบเจาหนหลายรายการ ซงบางรายการอาจขาดอายความแลว แตบางรายการยงไมขาดอายความ หากลกหนช าระโดยไมระบวาเปนการช าระหนในหนรายการใด ยอมตองถอวาเปนการแบงเฉลยใชหนในมลหนทกรายการ (ค าพพากษาฎกาท ๒/๒๔๗๗) แตถาหนทกรายการยงไมขาดอายความ การจะหกช าระหนรายใดจะอยภายในบงคบมาตรา ๓๒๘ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

ไมวาการช าระหนใหบางสวน หรอช าระดอกเบย ไมจ ากดเฉพาะเพยงช าระเปนเงนเทานน แตการช าระดวยทรพยสนอยางอน ยอมท าใหอายความสะดดหยดลงดวย เพราะการช าระหนนน หากเจาหนยอมรบการช าระหนอยางอนแทนการช าระหนทไดตกลงกนไว หนนนกระงบไปเชนกน

การใหประกนแกเจาหนนน อาจเปนการประกนดวยบคคล เชน ลกหนน าบคคลมาท าสญญาค าประกนตอเจาหน หรอประกนดวยทรพยกได เชน น าทรพยสนมาจ านอง จ าน า ตอเจาหน ขอส าคญกคอ การใหประกนนนจะตองเปนไปตามหลกเกณฑแหงบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชยดวยการค าประกน จ าน า จ านองดวย เชน หากเปนการจ านองตองมการท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท หรอหากเปนการจ าน ากตองมการสงมอบทรพยสนทจ าน าใหแกเจาหนยดถอไว หากเปนการใหประกนทท าไมถกตองตามหลกเกณฑแลว จะไมมผลท าใหอายความสะดดหยดลง แตการใหประกนทท าไมถกตองนอาจเปนการกระท าใดๆอนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรอง ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๘๘๕/๒๕๔๓

โจทกในฐานะผจดการมรดกของ อ. ฟองเรยกเงนฝากท อ. ฝากไวคนจากจ าเลยไมใชกรณทโจทกฟองขอใหจ าเลยรบผดเพอใชเงน บ าเหนจ คาฝากทรพยชดใชเงนคาใชจายและใชคาสนไหมทดแทนเกยวแกการฝากทรพย ตองใชอายความ ๑๐ ป แมตามส าเนาสมดเงนฝากประจ ามการแสดงยอดเงนคงเหลอครงสดทายนบถงวน ฟองเปนเวลากวา ๑๐ ป แตตามระเบยบการฝากเงนประจ าโดยใชสมดคฝากทปรากฏในส าเนาสมดเงนฝาก ประจ าขอ ๓ ระบวาการฝากทก ๆ รายการ จ าเลยถอวาผฝากตกลงฝากประจ ามก าหนดระยะเวลา๑ ป นบแตวนเดอนปทปรากฏของแตละรายการนน ๆ และขอ ๔ ระบวาอตราดอกเบยจ าเลยค านวณ

- ๑๔ - ใหเชนเดยวกบเงนฝากประจ าอนดงน ฯลฯฝากตงแต ๑๒ เดอนขนไปและไดฝากครบก าหนดระยะเวลานน ค านวณดอกเบยใหรอยละ ๘ ตอป กบขอ ๕ ระบวา ระเบยบการนอกจากนใหเปนไปตามกฎหมายระเบยบและประเพณพงปฏบตของ ธนาคารทกประการโดยระเบยบประเพณและขอตกลงดงกลาว จ าเลยตองแสดงยอดเงนฝากคงเหลอของเงนฝากแตละรายการพรอมดอกเบยทกระยะ ๑ ป ตอครงใหแกผฝาก แมจะยงมไดแสดงไวในส าเนาสมดเงนฝาก กถอวาจ าเลยไดปฏบตการช าระดอกเบยทกระยะเวลา ๑ ป อนเปนการรบสภาพหนตอ ผฝากดวย การช าระดอกเบยตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา ๑๙๓/๑๔(๑) เปนเหตใหอายความสะดดหยดลงและอายความจะสะดดหยดลงเรอยไปทกระยะ เวลา ๑ ป ฉะนน แมโจทกน าคดมาฟองเรยกเงนฝากคนพรอมดอกเบยหลงจากทจ าเลยปฏเสธการ จายเงนประมาณเกอบสองปแลวกยงไมพนก าหนดอายความ ๑๐ ปจงไมขาดอายความ

๓. ลกหนกระท าการใดๆอนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหน การใดๆอนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหนนนเปนกรณทมความหมายทกวางเปนพเศษและอาจกลาวไดวาครอบคลมถงลกษณะแหงการกระท าของลกหนทงหมดอนจะถอไดวาเปนการ รบสภาพหนทไมเขาหลกเกณฑทกลาวไว ๒ ประการ เชน การทจ าเลยยอมโจทกเขาใชสทธเกบกนในทดนของจ าเลย ถอวาจ าเลยซงเปนลกหนตามสทธเรยกรองไดท าการอนปราศจากเคลอบคลมสงสยตระหนกเปนปรยายวายอมรบตามสทธเรยกรองของโจทก อายความจงสะดดหยดลง

การทอายความสะดดหยดลงโดยการกระท าของเจาหน อายความก าหนดเพอลงโทษเจาหนทไมใชสทธภายในก าหนดเวลา แตหากเจาหนไดบงคบใช

สทธอยางจรงจงแลว อายความอนเปนโทษแกเจาหนจงควรสะดดหยดลง การใชสทธของเจาหนนนสามารถ ท าไดหลายวธ ตามมาตรา ๑๙๓/๑๔(๒)-(๔) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

๑. เจาหนไดฟองคดเพอตงหลกฐานสทธเรยกรองหรอเพอใหช าระหน การท เมอเจาหน ไดฟองคดเพอตงหลกฐานแหงสทธหรอเพอใหช าระหนแลว ท าให

อายความสะดดหยดลงนน บญญตไวในมาตรา ๑๙๓/๑๔(๒) เพอพจารณาแลวเหนวาการฟองคดนนสามารถกระท าได ๒ ทาง คอ การฟองคดเพอตงหลกฐานแหงสทธและฟองคดเพอใหช าระหน ซงทงสองกรณท าใหอายความสะดดหยดลง โดยการฟองคดยอมหมายรวมถงการฟองแยงและการรองขดทรพยดวย เพราะถอเปน ค าฟองอยางหนงตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

การฟองคดเพอใหช าระหน คอ การฟองคดใหใชหนสน เปนการฟองคดเพอใหศาลพพากษาหรอค าสงบงคบใหจ าเลยช าระหนแกโจทก เมอเจาหนใชสทธฟองใหลกหนช าระหนแลว อายความทผานมายอมสะดดหยดลง

๒. เจาหนไดยนค าขอรบช าระหนในคดลมละลาย การทอายความสะดดหยดลงอนเนองมาจากเจาหนไดยนขอรบช าระหนในคดลมละลาย ตามมาตรา ๑๙๓/๑๔(๓) คอ กรณทลกหนถกฟองลมละลาย และศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาดลกหน เจาหนทงหมดไมวาเจาหนผเปนโจทก หรอเจาหนอน ตองยนค าขอรบช าระหนของตนตอเจาพนกงานพทกษทรพยภายในก าหนด ๒ เดอนนบแตวนโฆษณาค าสงพทกษทรพยเดดขาด ตามพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ.๒๔๘๓ มาตรา ๙๑ เมอลกหนถกพทกษทรพยเดดขาดแลว เจาหนของผลมละลายจะฟองตอศาลเพอบงคบลกหนผลมละลายนนช าระหนโดยตรงไมได เจาหนของผลมละลายจะมสทธไดรบช าระหนกโดยวธยนค าขอรบช าระหนเทานน เพอใหไดสวนแบงจากกองทรพยสนของผลมละลายเหนไดวาการทเจาหนยนขอรบช าระหนในคดลมละลายมลกษณะเหมอนกบการทเจาหนฟองคดเพอบงคบใหลกหนช าระหนอนเปนการใชสทธ เรยกรองแลว กฎหมายจง

- ๑๕ - ก าหนดใหอายความสะดดหยดลง เชนเดยวกบการทเจาหนฟองคด

๓. เจาหนไดมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการพจารณา อนญาโตตลาการ คอ บคคลคนเดยวหรอหลายคนซงคกรณตกลงกนมอบใหเปนผชขาด

ขอพพาท เมอเจาหนมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการซงเปนคนกลางชขาดตดสนขอพพาทนนกมลกษณะท านองเดยวกบการทเจาหนฟองคดใหศาลเปนผพจารณาชขาดขอพพาทแตตางกนตรงทผชขาดในกรณนไมใชศาล แตเปนคนกลางทคกรณทงสองฝายตกลงพรอมใจกนมอบใหเปนผท าหนาทชขาดขอพพาทแทนศาล โดยการเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการชขาด อาจท าไดทงในกรณทคดอยในศาลระหวางการพจารณาของศาลชนตน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๒๑๐ หรอกรณทยงไมมคดมาสศาลซงอาจมการชขาดนอกศาลได ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพ ง มาตรา ๒๒๑ และพระราชบญญตอนญาโตตลาการ พ.ศ. ๒๕๓๐ เฉพาะกรณแรกเมอเจาหนไดฟองตอศาลแลว การสะดดหยดลงของอายความยอมเปนไปตามมาตรา ๑๙๓/๑๔(๒) สวนกรณหลงทมการเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการชขาดนอกศาลนน มใชการฟองคด จงไมใชอยในบงคบอนมาตราน

๔. เจาหนไดกระท าการอนใด อนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคด การกระท าใดบางทเขาลกษณะท านองเดยวกนกบการฟองคด เชน

ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๕๔๐/๒๕๕๕ ขออางตามฎกาของจ าเลยในประเดนทวา หนงสอแจงการโอนสทธเรยกรองและขอใหช าระ

หนของโจทก ไมมการลงลายมอชอกรรมการและประทบตราส าคญบรษทโจทก จงไมชอบดวยกฎหมายและจ าเลยไมไดรบหนงสอดงกลาว ถอไมไดวามการแจงการโอนสทธเรยกรองโดยชอบ โจทกไมมอ านาจฟองนน เปนการโตแยงดลพนจในการรบฟงพยานหลกฐานอนเปนฎกาในขอเทจจรงเพอน าไปสขอกฎหมาย เมอศาลชนตนมค าสงไมรบอทธรณในประเดนน ขอฎกาดงกลาวจงเปนขอทมไดยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาลอทธรณภาค ๔ จงตองหามมใหฎกาตาม ป.ว.พ. มาตรา ๒๔๙ วรรคหนง

เมอเจาหนผใหเชาซอถกพทกษทรพย อ านาจในการจดการทรพยสนของเจาหนยอมตกอยแกเจาพนกงานพทกษทรพยเพยงผเดยวตาม พ.ร.บ.ลมละลาย พ.ศ.๒๔๘๓ มาตรา ๖, ๒๒ และ ๒๔ การท เจาพนกงานพทกษทรพยทวงหนไปยงจ าเลยผค าประกนในการเชาซอ เปนการบงคบตามสทธเรยกรองอนเปนการจดการทรพยสนของเจาหน การทวงหนจงเปนการกระท าอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคด ซงเปนเหตใหอายความสะดดหยดลงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๕) เมอนบจากวนทเจาพนกงานพทกษทรพยมหนงสอใหช าระหนจนถงวนฟองยงไมเกนสบป ฟองโจทกจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๖๗๙/๒๕๕๑ ลกหนทงสองผดนดช าระหนตามค าพพากษาตามยอมในคดแพงตงแตงวดแรกวนท

๘ กรกฎาคม ๒๕๓๗ เจาหนจงอาจบงคบสทธเรยกรองตามค าพพากษาตามยอมไดนบแตวนท ๙ กรกฎาคม ๒๕๓๗ เจาหนยนค าขอรบช าระหนในคดลมละลายเมอวนท ๒๒ ธนวาคม ๒๕๔๗ จงพนก าหนด ๑๐ ป นบแตวนทอาจบงคบสทธเรยกรองนนไดแลว ทงการทเจาหนด าเนนการบงคบคดยดทรพยจ านองของลกหนท ๑ ภายในก าหนดระยะเวลา ๑๐ ป และลกหนท ๑ ยนค ารองตอเจาพนกงานพทกษทรพยขอใหทประชมเจาหนพจารณาลดยอดหนเพอขอไถถอนจ านองนน กมใชเปนการกระท าอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคดหรอเปนการรบสภาพหนตอเจาหนตามสทธเรยกรองตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) และ (๕) ดงนน มลหนตามค าพพากษาตามยอมดงกลาวจงขาดอายความและถอเปนหนทจะฟองรองใหบงคบคดไมได ตองหามมใหขอรบช าระหนตาม พ.ร.บ.ลมละลายฯ มาตรา ๙๔ (๑)

- ๑๖ - เจาหนซงเปนเจาหนมประกนในทรพยจ านองของลกหนท ๑ ยนค าขอรบช าระหน

ภายใตเงอนไขทวาเมอเจาพนกงานพทกษทรพยขายทอดตลาดทรพยจ านองแลวขอรบช าระหนส าหรบจ านวน ทยงขาดอยตาม พ.ร.บ.ลมละลายฯ มาตรา ๙๖ (๓) แมหนทประกนนนขาดอายความแลว เจาหนกยงคงมทรพยสทธบงคบช าระหนจากราคาทรพยจ านองของลกหนท ๑ ภายในวงเงนจ านอง แตจะบงคบเอาดอกเบยทคางช าระยอนหลงนบแตวนทศาลมค าสงพทกษทรพยของลกหนท ๑ เดดขาดเกนกวาหาปไมไดตาม ป.พ.พ.มาตรา ๑๙๓/๒๗ ประกอบมาตรา ๗๔๕

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๗๑๖/๒๕๕๐

โจทกฟองจ าเลยทงสใหลมละลายโดยอาศยมลหนตามค าพพากษาซงเปนสทธเรยกรองทเกดขนโดยค าพพากษาทถงทสดแลวมก าหนดอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๒ การทโจทกด าเนนการบงคบคดตามค าพพากษาภายในก าหนด ๑๐ ป และไดน าเงนมาช าระหนบางสวนนน โจทกกตองรองขอใหบงคบคดแกทรพยสนของจ าเลยทงสเพอบงคบช าระหนตามค าพพากษาในสวนทเหลอภายในระยะเวลา ๑๐ ป นบแตวนทอาจใชสทธบงคบคด เมอโจทกมไดรองขอภายในก าหนดดงกลาว โจทกยอมหมดสทธบงคบคดตามค าพพากษาในสวนทเหลอ ทงการกระท าดงกลาวไมใชการกระท าอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคดทจะเปนเหตใหอายความสะดดหยดลงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๕) เมอโจทกน าหนตามค าพพากษามาฟองขอใหจ าเลยทงสลมละลายเมอพนก าหนด ๑๐ ป นบแตวนทค าพพากษาถงทสด สทธเรยกรองตามค าพพากษาดงกลาวจงขาดอายความแลว โจทกไมมสทธน าคดดงกลาวมาฟองขอใหจ าเลย ทงสลมละลายได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๘๖/๒๕๔๔

การทจ าเลยไดรบแจงการประเมนภาษเงนไดนตบคคลรอบระยะเวลาบญชประจ าป ๒๕๒๖ และ ๒๕๒๗ ถอวา เจาพนกงานประเมนของกรมสรรพากรโจทกไดใชสทธเรยกรองบงคบเอาแกจ าเลยแลว เปนการทเจาหนไดกระท าการอนนบวามผลเปนอยางเดยวกบการฟองคด เพราะประมวลรษฎากร มาตรา ๑๒ ใหอธบดมอ านาจสงยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผตองรบผดเสยภาษอากรคางไดโดยมตองขอใหศาลออกหมายบงคบคด จงเปนเหตให อายความสะดดหยดลงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๕) เมอเจาพนกงานประเมนก าหนดใหจ าเลยช าระเงนคาภาษอากรภายใน ๓๐ วน นบแตวนทไดรบแจง การประเมนโดยจ าเลยไดรบหนงสอดงกลาวเมอวนท ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๓๐ อายความ จงเรมตนนบใหมเมอพน ๓๐ วน นบแตวนท ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๓๐ ซงอาจบงคบสทธเรยกรองไดเปนตนไป

การยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผตองรบผดเสยภาษอากรตามประมวลรษฎากร มาตรา ๑๒ วรรคส ใหปฏบตตาม ป.ว.พ. โดยอนโลมจงตองใชอ านาจภายในก าหนดเวลา ๑๐ ป ตาม ป.ว.พ. มาตรา ๒๗๑ นบแตวนทอาจใชอ านาจตามมาตรานได แตก าหนดเวลาในการบงคบคดตาม มาตรา ๒๗๑ มใชอายความอนจะอยในบงคบแหงบทบญญตวาดวยอายความตาม ป.พ.พ . จงไมอาจน าบทบญญตอายความสะดดหยดลงมาใชบงคบได การทโจทกม ค าสงอายดเงนมดจ าขวดและลงทจ าเลยมสทธไดรบจากบรษท บ. และบรษทดงกลาวสงเงนอายดใหโจทกเปนเพยงขนตอนในการบงคบคดเทานนไมใชการกระท าอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคด ไมท าใหอายความสะดดหยดลง เมอโจทกฟองคดเกน ๑๐ ป นบแตวนทโจทกไดใชสทธเรยกรองบงคบเอาแกจ าเลยแลว โจทกยอมหมดสทธทจะบงคบคดแกจ าเลย จงไมอาจน าหนมาฟองจ าเลยใหลมละลายได

- ๑๗ - ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๐๗๘/๒๕๓๙

ผรองยนค ารองขดทรพยทพพาททโจทกน ายดทรพยของจ าเลย โจทกใหการวาผรองรบโอนทพพาทจากจ าเลยโดยคบคดกนฉอฉล ดงน หากโจทกน าเจาพนกงานบงคบคดยดทพพาทภายใน ๑ ป นบแตโจทกไดรตนเหตอนเปนมลใหเพกถอน หรอภายใน ๑๐ ป นบแตจ าเลยโอนทพพาทใหผรองกถอวาการยดทรพยเปนการกระท าการอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคดขอใหเพกถอนการฉอฉล ซงท าใหอายความเกยวกบการเพกถอนการฉอฉลสะดดหยดลงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา ๑๙๓/๑๔(๕) และตราบใดทพพาทยงถกยดอยเหตทจะท าใหอายความสะดดหยดลงกยงไมสนสด อายความ จงยงไมเรมนบ คดโจทกจงไมขาดอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๒๔๐

๓.๕.๒ ผลของการทอายความสะดดหยดลง คอ ระยะเวลาทผานมาหรอลวงไปกอนนน ยอมไมนบเขาในอายความและเมอเหต

ทท าใหอายความสะดดหยดลงสนสดเวลาใดใหเรมนบอายความใหมตงแตเวลานน ตามมาตรา ๑๙๓/๑๕ ทบญญตวา “เมออายความสะดดหยดลงแลว ระยะเวลาทลวงไปนน ไมนบเขาในอายความ และวรรคสอง “เมอเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงสนสดเวลาใด ใหเรมนบอายความใหมตงแตเวลานน”

การสะดดหยดลงโดยการรบสภาพหนของลกหนนน ท าใหอายความสะดดหยดลงทนทในเวลานนและเรมนบใหมสบไปในวนรงขน เชน การทนาย ก กเงน นาย ข ไป ตอมาอก ๗ ป ไดช าระหนบางสวนใหกบนาย ข ตามมาตรา ๑๙๓/๑๔(๑) ยอมท าใหอายความทนบมา ๗ ป นน สะดดหยดลงและเรมนบใหมซงเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงสนสด กคอวนทช าระหนนน และเรมนบใหมในวนรงขน แตกมบางกรณทเหตทท าใหอายความสะดดหยดลง อาจไมสนสดลงในทนท เชน จ าเลยยอมใหโจทกเขาใชสทธเกบกนในทดน นบแตวนท าสญญาประนประนอมยอมความตลอดมา ถอวาจ าเลยซงเปนลกหนไดท าการอนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรองของโจทก อายความฟองรองของโจทกจงสะดดหยดลงและเมอเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงนนยงไมสนสด อายความกยงไมเรมนบ (ค าพพากษาฎกาท ๖๗๙/๒๕๑๔ ญ.) ซงเมอจ าเลยไมยอมใหโจทกใชสทธเกบกนเวลาใด เวลานนจงจะเรมนบอายความใหม

เมอเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงแลว กยอมจะเรมนบอายความใหมเวลานน แตปญหามวาอายความทเรมนบใหมจะใชก าหนดอายความใด กรณนอาจถอเปนหลกไดวา อายความทเรมนบใหม กคอ อายความแหงมลหนเดม (ค าพพากษาฎกาท ๑๘๙๖/๒๔๙๓) และกรณททายาทของลกหนช าระดอกเบยใหแกเจาหนภายในก าหนดหนงปนบแตวนทลกหนตาย ถอไดวาเปนการรบสภาพหน เมอมการรบสภาพหน อายความสทธเรยกรองตาม มาตรา ๑๗๕๔ ซงมใหเจาหนฟองเมอพน ๑ ป นบแตความตายของ เจามรดกกสะดดหยดลง อายความส าหรบสทธเรยกรองของเจาหนจงตองตงตนนบใหมตามอายความ แหงมลหน หากเปนมลหนเงนกกมอายความ ๑๐ ป ซงสงเกตไดวาอายความตามมาตรา ๑๗๕๔ ซงมก าหนด ๑ ป นนไมใชอายความตามมลหนเดม แตเปนก าหนดอายความทใชบงคบเฉพาะในกรณลกหนถงแกความตาย ซงเปนกรณพเศษทกฎหมายก าหนดขนมาเพอเรงรดใหเจาหนทงหลายรบจดการหรอสะสางหนสนใดๆอนมตอผตามใหเสรจสน ดงนน เมอทายาทยอมรบสภาพหน จงตองกลบไปเรมตนนบอายความใหมตามอายความแหงมลหนเดม คอมลหนเงนกนนเอง

๓.๕.๓ ผลของการทอายความสะดดหยดลงตอบคคลอน ก. ผลตอลกหนรวม

มาตรา ๒๙๕ ขอความจรงอนใด นอกจากทระบไวในมาตรา ๒๙๒ ถง ๒๙๔ นนเมอเปนเรองเทาถงตวลกหนรวมกนคนใดกยอมเปนไปเพอคณและโทษแตเฉพาะแกลกหนคนนน เวนแตจะปรากฏ

- ๑๘ – วาขดกบสภาพแหงหนนนเอง ความทวามาน เมอจะกลาวโดยเฉพาะกคอวาใหใชแกการใหค าบอกกลาวการ ผดนด การทหยบยกอางความผด การช าระหนอนเปนพนวสยแกฝายลกหนรวมกนคนหนง ก าหนดอายความหรอการทอายความสะดดหยดลง และการทสทธเรยกรองเกลอนกลนกนไปกบหนสน

หมายความวา การอนเปนคณหรอโทษเฉพาะตวลกหนรวมคนใด หรอทเรยกวาเหตสวนตวของลกหนรวมคนนน เมอเกดขนกบลกหนรวมคนใดแลวมผลเฉพาะตวกบลกหนคนนนเทานน ไมมผลไปยงลกหนรวมคนอนดวย กลาวคอ การทอายความสะดดหยดลงนนเปนเรองเฉพาะตวของลกหนคนนนๆ ดงนน เมอลกหนรวมบางคนท าการรบสภาพหนตอเจาหน อายความยอมสะดดหยดลงเฉพาะอายความของลกหนคนนนๆ เชนเดยวกบการทเจาหนบงคบใชสทธเรยกรองอยางจรงจง เชน ฟองคดตอลกหนรวมเพยงบางคน อายความยอมสะดดหยดลงเฉพาะอายความของลกหนคนทถกฟองคด สวนลกหนรวมคนอนทมไดถ กฟอง คดอายความกยงคงนบเรอยไป

แตทงนมขอยกเวน ตามมาตรา๒๙๕ วรรคแรกตอนทาย คอ เวนแตจะปรากฏวาขดกบสภาพแหงหนนนเอง เชน ถาสภาพแหงหนเปนหนซงแบงแยกไมได

ข. ผลตอผค าประกน สญญาค าประกน คอ การประกนการช าระหนดวยตวบคคล ซงอาจเปนบคคล

ธรรมดาหรอนตบคคลกได และบคคลนนยอมผกพนตนตอเจาหน วาจะช าระหนให หากลกหนไมช าระหน ซงสญญาค าประกนถาไมมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผค าประกนเปนส าคญแลว จะฟองรองบงคบคดตอผค าประกนไมได และหนทจะมการค าประกนไดตองเปนหนทสมบรณ และเปนหนในทางแพง หากเปนหนตามกฎหมายอนแลว เชน นายประกนตวผตองหาหรอจ าเลย หรอผค าประกนการช าระหนตามค าพพากษา ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๒๗๔ กจะไมใชผค าประกนตามความหมายน (ค าพพากษาฎกาท ๔๗๘๓/๒๕๔๓)

ส าหรบอายความของผค าประกนนน หนตามสญญาค าประกนเปนหน อปกรณ กฎหมายไมไดบญญตถงอายความฟองรองผค าประกนไวโดยเฉพาะวามก าหนดเทาใด จงตองใชอายความทวไป คอ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ แมเจาหนจะมสทธฟองผค าประกนไดภายในก าหนดอายความ ๑๐ ป แตผค าประกนกมสทธ ตามมาตรา ๖๙๔ ยกขอตอสของลกหนขนตอสเจาหนได ดงนน ถาหนประธานม อายความนอยกวา ๑๐ ป เชน หนประธานเปนหนทผประกอบธรกจใหเชาอสงหารมทรพยฟองเรยกคาเชา มก าหนดอายความ ๒ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๔(๖) ผค าประกนการช าระคาเชามสทธยกอายความ ๒ ป ขนตอสเจาหนได

สวนผลของการทอายความของหนประธานสะดดหยดลงจะมผลอยางไรตอ ผค าประกนนน กฎหมายไดบญญตไวในมาตรา ๖๙๒

มาตรา ๖๙๒ อายความสะดดหยดลงเปนโทษแกลกหนน น ยอมเปนโทษแก ผค าประกนดวย

ทกฎหมายบญญตเชนนกเนองมาจากเหตผลทวาการค าประกนนนถอวาเปนสญญาอปกรณของหนประธานซงเปนเสมอนเงาตามตวกนไป และเปนเรองทผค าประกนผกพนตนตอเจาหนเพอช าระหนเมอลกหนไมช าระหนนน เพราะฉะนน การกระท าบางอยางทเปนคณหรอโทษแกลกหนยอมเปนคณเปนโทษแกผค าประกนเชนเดยวกน แตหากผค าอประกนท าใหอายความสะดดหยดลง ไมวาจะรบสภาพหนหรอ ถกเจาหนบงคบใชสทธอยางจรงจง ไมมผลไปถงอายความขอลกหน เพราะไมมกฎหมายบญญตใหมผลไปถงลกหนดวย (ค าพพากษาฎกาท ๑๔๓๘/๒๕๔๐)

- ๑๙ - เมออายความสะดดหยดลงโดยการกระท าของลกหน ท าใหอายความของ

ผค าประกนสะดดหยดลงดวย และเรมนบใหมไปพรอมกบอายความของลกหน แตก าหนดอายความใหมนน กยงเหนวาเปนอายความเดมตามสญญาค าประกน คอ ๑๐ ป

นอกจากนนตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๑๔ ไดบญญตวา ถามการเจรจาเกยวกบคาเสยหายทพงจายระหวางผประกอบธรกจและผบรโภคหรอผมอ านาจฟองคดแทนผบรโภค ใหอายความจะสะดดหยดอยไมนบในระหวางนน จนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา เหนไดวาเปนกรณทกฎหมายใชค าวา “สะดดหยดอย” ซงมผลตางกบ ค าวา”สะดดหยดลง”

๓.๖ ผลของการทอายความครบก าหนดหรอทเรยกวาสทธเรยกรองขาดอายความ ๓.๖.๑ ลกหนมสทธทจะปฏเสธการช าระหนตามสทธเรยกรอง แตหากช าระไปจะเรยกคน

ไมได ตามมาตรา ๑๙๓/๒๘ มาตรา ๑๙๓/๒๘ การช าระหนตามสทธเรยกรองซงขาดอายความแลวนนไมวามาก

นอยเพยงใดจะเรยกคนไมได แมวาผช าระหนจะไมรวาสทธเรยกรองขาดอายความแลวกตาม บทบญญตในวรรคหนง ใหใชบงคบแกการทลกหนรบสภาพความรบผดโดยมหลกฐาน

เปนหนงสอ หรอโดยการใหประกนดวย แตจะอางความขอนขนเปนโทษแกผค าประกนเดมไมได ๓.๖.๒ อายความใหมผลยอนหลงขนไปถงวนเรมนบอายความ

มาตรา ๑๙๓/๒๕ เมออายความครบก าหนดแลว ใหมผลยอนหลงขนไปถงวนท เรมนบอายความ

๓.๖.๓ สทธเรยกรองสวนทเปนประธานขาดอายความ มผลถงสวนทเปนอปกรณดวย มาตรา ๑๙๓/๒๖ เมอสทธเรยกรองสวนทเปนประธานขาดอายความใหสทธเรยกรอง

สวนทเปนอปกรณนนขาดอายความดวย แมวาอายความของสทธเรยกรองสวนทเปนอปกรณนนจะยงไมครบก าหนดกตาม

๓.๖.๔ สทธเรยกรองขาดอายความไมกระทบกระเทอนถงสทธของผรบจ านอง ผรบจ าน า ผทรงสทธยดหนวง หรอผทรงบรมสทธเหนอทรพยสนของลกหนอนตนไดยดถอไว

มาตรา ๑๙๓/๒๗ ผรบจ านอง ผรบจ าน า ผทรงสทธยดหนวง หรอผทรงบรมสทธเหนอทรพยสนของลกหนอนตนไดยดถอไว ยงคงมสทธบงคบช าระหนจากทรพยสนทจ านอง จ าน า หรอทไดยดถอไว แมวาสทธเรยกรองสวนทเปนประธานจะขาดอายความแลวกตาม แตจะใชสทธนนบงคบใหช าระดอกเบยทคางยอนหลงเกนหาปขนไปไมได

๓.๗ การยนหรอขยายอายความ หลกกฎหมายในเรองอายความของไทยเปนกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอยของ

ประชาชนจงไมอาจใชเจตนาของคกรณตกลงก าหนดยกเวน โดยใหงดใชหรอขยายออกหรอยนเขาในเรอง อายความได ดงทบญญตไวในมาตรา ๑๙๓/๑๑ อายความทกฎหมายก าหนดไวนน คกรณจะตกลงกนใหงดใชหรอขยายออกหรอยนเขาไมไดและการทกฎหมายเรองอายความเปนกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชน คอ ศาลไมสามารถอางอ านาจตามมาตรา ๑๔๒(๕) แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง หยบยกประเดนเรองอายความขนวนจฉยไดเองเพราะประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๒๙ บญญตวา เมอไมไดยกอายความขนเปนขอตอส ศาลจะอางเอาอายความมาเปนเหตยกฟองไมได และแมบทบญญตของกฎหมายวาดวยอายความจะเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชน แตการทลกหนจะอางเอาประโยชนจากอายความหรอไมนน เปนสทธเฉพาะตวของลกหนหาเกยวกบความสงบเรยบรอยของ

- ๒๐ –

ประชาชนไม ศาลจงไมอาจหยบยกอายความทครบก าหนดแลวขนวนจฉยไดเอง สรปหลกเกณฑไดวา อายความทกฎหมายก าหนด บคคลจะตกลงงดใชขยายออกหรอยน

ไมไดแตกมขอยกเวน คอ อายความสามารถขยายไดโดยกฎหมาย โดยสรป ไดแก ๑. กรณเจาหนฟองผดศาล มาตรา ๑๙๓/๑๗ วรรค ๒

มาตรา ๑๙๓/๑๗ วรรคสอง ในกรณทคดนนศาลไมรบหรอคนหรอให ยกค าฟองเพราะเหตคดไมอยในอ านาจศาล หรอศาลใหยกค าฟองโดยไมตดสทธโจทกทจะฟองใหมและปรากฏวาอายความครบก าหนดไปแลวในระหวางการพจารณาหรอจะครบก าหนดภายในหกสบวนนบแตวนทค าพพากษาหรอค าสงนนถงทสด ใหเจาหนมสทธฟองคดเพอตงหลกฐานสทธเรยกรองหรอเพอใหช าระหนภายในหกสบวนนบแตวนท ค าพพากษาหรอค าสงนนถงทสด

๒. เจาหนฟองคดและศาลยกฟองโดยไมตดสทธทจะฟองใหม ตามมาตรา ๑๙๓/๑๗ วรรคสอง ๓. เจาหนยนขอรบช าระหนในคดลมละลายหรอมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการพจารณา

หรอกระท าการอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกบการฟองคดแตไมอยในอ านาจ ๔. เจาหนไมสามารถท าใหอายความสะดดหยดลงเพราะมเหตสดวสย

มาตรา ๑๙๓/๑๙ ในขณะทอายความจะครบก าหนดนน ถามเหตสดวสยมาขดขวางมใหเจาหนกระท าการตามมาตรา ๑๙๓/๑๔ ใหอายความนนยงไมครบก าหนดจนกวาจะพนสามสบวนนบแตวนทเหตสดวสยนนไดสนสดลง

๕. เจาหนซงเปนผเยาวหรอบคคลวกลจรต ไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล มาตรา ๑๙๓/๒๐ อายความสทธเรยกรองของผเยาวหรอของบคคลวกลจรตอนศาล

จะสงให เปนคนไรความสามารถหรอไมกตาม ถาจะครบก าหนดลงในขณะทบคคลดงกลาวยงไมลถงความสามารถเตมภม หรอในระหวางหนงปนบแตวนทบคคลดงกลาวไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอ ผอนบาล อายความนนยงไมครบก าหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนทบคคลนนไดล ถงความสามารถเตมภมหรอไดมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล แลวแตกรณ แตถาอายความสทธเรยกรองนนมระยะเวลานอยกวาหนงป กใหน าก าหนด ระยะเวลาทสนกวานนมาใชแทนก าหนดระยะเวลาหนงปดงกลาว

๖. เจาหนซงเปนผเยาวหรอคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถฟองรองผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลหรอผพทกษ

มาตรา ๑๙๓/๒๑ อายความสทธเรยกรองของผเยาวหรอของคนไรความสามารถหรอ ของคนเสมอนไรความสามารถ ทจะฟองรองผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลหรอผพทกษของตนนน ถาจะครบก าหนดลงในขณะทบคคลดงกลาวยงไมลถงความสามารถเตมภมหรอในระหวางหนงปนบแตวนทบคคลดงกลาวไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอ ผอนบาลหรอผพทกษ อายความนนยงไมครบก าหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนทบคคลนนไดล ถงความสามารถเตมภมหรอไดมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลหรอผพทกษ แลวแตกรณ แตถาอายความสทธเรยกรองนนมระยะเวลานอยกวาหนงป กใหน าก าหนดระยะเวลาทสนกวานนมาใชแทนก าหนดระยะเวลาหนงปดงกลาว

๗. เจาหนซงเปนสามภรยาฟองรองเอาแกกน มาตรา ๑๙๓/๒๒ อายความสทธเรยกรองระหวางสามภรยา ถาจะครบก าหนดกอนหรอ

ภายในหนงปนบแตวนทการสมรสสนสดลง อายความนนยงไมครบก าหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนทการสมรสสนสดลง

- ๒๑ - ๘. เจาหนหรอลกหนถงแกความตาย

มาตรา ๑๙๓/๒๓ อายความสทธเรยกรองอนเปนคณหรอเปนโทษแกผตาย ถาจะครบก าหนดภายในหนงปนบแตวนตาย อายความนนยงไมครบก าหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนตาย

๓.๘ การสละประโยชนแหงอายความ คอ การทลกหนแสดงเจตนาตอเจาหนหลงจากอายความครบก าหนดแลววาตนไมประสงค

จะถอเอาประโยชนจากอายความนน ซงการสละประโยชนแหงอายความนนจะกระท าไดตอเมออายความ ครบก าหนดแลว ตามมาตรา ๑๙๓/๒๔ เมออายความครบก าหนดแลว ลกหนจะสละประโยชนแหงอายความนนเสยกได แตการสละประโยชนเชนวานไมมผลกระทบกระเทอนสทธของบคคลภายนอกหรอผค าประกนซงหากสละประโยชนแหงอายความกอนอายความครบก าหนดแลวจะเปนโมฆะ เพราะเปนการฝาฝนกระท าการแตกตางจากมาตรา๑๙๓/๒๔ ซงเปนบทบญญตของกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชน ซงเมออายความครบก าหนดแลวเจาหนไมอาจบงคบลกหนได ถาลกหนสมครใจสละประโยชนแหงอายความ ยอมถอไดวาเปนเจตนาอนแทจรง กฎหมายจงรบบงคบใหตามเจตนา

ผลของการสละประโยชนแหงอายความนน คอ ลกหนไมอาจยกอายความขนเปนขอตอสเจาหนไดอกตอไป อายความทลวงไปกอนแลวเปนอนไมนบและเรมนบใหมนน ถอตามอายความแหงมลหนเดมหรออายความเดม และผลของการสละประโยชนแหงอายความนนเปนเรองเฉพาะตวของลกหน เมอลกหน คนใดสละประโยชนยอมเปนโทษแกลกหนนนโดยเฉพาะ ไมกระทบกระเทอนสทธของบคคลภายนอกหรอ ผค าประกน คอลกหนรวมหรอผค าประกนทไมไดสละประโยชนแหงอายความ สามารถยกอายความขนตอสเจาหนได และบคคลภายนอกนยงรวมถงเจาหนคนอนๆของลกหน ถาการสละประโยชนแหงอายความของลกหนท าใหเจาหนนนตองเสยเปรยบ ยอมไมกระทบกระเทอนสทธของเจาหนนนในการทจะฟองขอใหเพกถอน การฉอฉล ตามมาตรา ๒๓๗

๓.๙ การใชสทธตดตามเอาทรพยคนโดยอาศยอ านาจแหงกรรมสทธกบอายความ การใชสทธตดตามเอาคนทรพยนน จะมอายความแตกตางกนขนอยกบมลฐานของสทธท

น ามาใชอางในการเรยกรอง ในทนจะกลาวถงเฉพาะการตดตามเอาคนโดยอาศยอ านาจแหงกรรมสทธ กรรมสทธ คอ ทรพยสทธอยางหนงทแสดงความเปนเจาของในทรพยสน เมอบคคล

มกรรมสทธในทรพยสนใด กยอมมสทธใชสอย จ าหนายไดมาซงดอกผลแหงทรพยสนนน ตลอดจนตดตามเอาคนจากผทไมมสทธยดถอไว และขดขวางมใหผใดเขามาเกยวของกบทรพยสนของตนโดยมชอบดวยกฎหมาย ตามมาตรา ๑๑๓๖ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงกลาวไดวา การตดตามเอาทรพยคนโดยอาศยอ านาจแหงกรรมสทธไมมอายความ เวนแตจะขาดกรรมสทธโดยอาศยอายความตามมาตรา ๑๓๘๒ โดยทรพยสนถกแยงการครอบครองจนผครอบครองไดกรรมสทธในทรพยไปแลวจากการครอบครองปรปกษ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๕๙๑๙/๒๕๕๕ การออกหน งสอรบรองการท าประโยชน (น .ส.๓ ก.) เลขท ๔๔๑๐ เปนการออก

เฉพาะราย โดยมการน าหลกฐาน ส.ค.๑ ของทดนแปลงอนมาเปนหลกฐาน เปนการออก น.ส.๓ ก. โดยไมชอบดวยกฎหมาย ตองเพกถอนตามมาตรา ๖๑ แหง ป.ทดน ซงตามค าฟองโจทกบรรยายชดเจนวา จ าเลยน า น.ส.๓ ก. ทออกโดยมชอบดวยกฎหมายมาหลอกขายใหโจทกและไดรบเงน ๖๖๐,๐๐๐ บาท จ าเลยไมใชเจาของผครอบครองทดนแปลงนน โจทกซอทดนมาไมไดสทธครอบครอง การทโจทกเขาท าสญญาซอขายกบจ าเลยจงเปนการท าสญญาโดยส าคญผดในสงทเปนสาระส าคญแหงนตกรรม สญญาซอขายเปนโมฆะ

- ๒๒ – ตามป.พ.พ. มาตรา ๑๕๖ จงตองคนทรพยฐานลาภมควรไดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๗๒ วรรคสอง ประกอบมาตรา ๔๑๒ ดงนน โจทกยอมฟองบงคบใหจ าเลยคนเงนคาทดนได และการฟองคดของโจทกเปนการตดตามเอาเงนคนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๓๖ ไมมก าหนดอายความ คดโจทกจงไมขาดอายความ และเมอโจทกไมน าสบวามการทวงถามจ าเลยใหช าระเงนคนเมอไร จ าเลยตองคนเงนจ านวนดงกลาวพรอมดอกเบยนบแตวนฟอง

ค าพพากษาศาลฎกาท ๓๑๑๓/๒๕๕๔ จ าเลยซงเปนลกคาของโจทกเปดบญชเงนฝากกระแสรายวน นตสมพนธระหวางโจทก

และจ าเลยเปนเรองสญญาฝากทรพย เมอพนกงานโจทกปฏบตงานผดพลาดโดยน าเงนซงเปนกรรมสทธของโจทกเขาบญชเงนฝากของจ าเลยตามเชคทจ าเลยน าเขาฝากในบญช โดยเขาใจผดวาจ าเลยมสทธรบเงนตามเชค และจ าเลยไดถอนเงนจ านวนตามเชคไปจากบญชเงนฝากของจ าเลย จงเปนการทจ าเลยไดเงนนนไปโดยไมชอบ โจทกซงเปนเจาของกรรมสทธในเงนจ านวนดงกลาว ยอมมสทธตดตามและเอาคนจากจ าเลยซงไมมสทธทจะยดถอไวตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๓๖ โดยไมมก าหนดอายความ

แมโจทกบรรยายฟองวา โจทกไดรบชวงสทธจากสหกรณ ฯ ในการเรยกรองเงนคนจากจ าเลย แตค าฟองของโจทกกบรรยายขอเทจจรงพอเขาใจไดวาโจทกไดชดใชเงนคนแกสหกรณ ฯ แลว และประสงคจะเรยกเงนคนจากจ าเลยผไมมสทธโดยชอบทจะไดเงนจ านวนนน ซงในการฟองคดแพงโจทกเพยงแตบรรยายขอเทจจรงและมค าขอบงคบกเปนการเพยงพอแลวโจทกไมจ าเปนตองยกบทกฎหมายขนกลาวอาง การยกบทขนปรบใชแกคดเปนหนาทของศาลเมอขอเทจจรงไดความตามทางพจารณาวา กรณเปนเรองสญญาฝากทรพยตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๗๒ และโจทกซงเปนเจาของกรรมสทธในเงนใชสทธตดตามและเอาคนจากจ าเลยซงไมมสทธโดยชอบทจะยดถอไวตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๓๖ ศาลฎกากมอ านาจวนจฉยไดวากรณเปนเรองดงกลาว

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๓๘๓/๒๕๕๔ แมทางน าสบของโจทกจะไดความวา โจทกคนเงนใหนาย อ. ครงแรกโดยโอนเงนเขาบญช

เงนฝากผมชอ สวนการสงคนเงนใหจ าเลยในครงหลงจายเปนแคชเชยรเชคกตาม กรณเปนเพยงวธการสงคนเงนโดยฝากเขาบญชเงนฝากเทานน เงนซงนาย อ. และจ าเลยน ามาวางไวแกโจทกกเพอค าประกนการออกหนงสอค าประกนใหบรษท พ. หาใชเปนการฝากเงนหรอฝากทรพยไม ฉะนนการทโจทกใชสทธฟองจ าเลยใหคนเงนทรบไปนน เปนเรองทกลาวอางวาจ าเลยรบเงนไปโดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได และเปนทางใหโจทกเสยเปรยบ กรณจงเปนเรองลาภมควรไดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๐๖ มใชเรองการตดตามเรยกเอาทรพยคนตามมาตรา ๑๓๓๖

๓.๑๐ อายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กรณบทบญญตเรองอายความตามกฎหมายไทย มบญญตไวอยในประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย บรรพ๑ หลกทวไป ลกษณะ ๖ วาดวยอายความ หมวด ๑ บทเบดเสรจทวไป มาตรา ๑๙๓/๙ ถง มาตรา ๑๙๓/๒๙ และหมวด ๒ ก าหนดอายความ มาตรา๑๙๓/๓๐ ถง มาตรา ๑๙๓/๓๕ ซงแตกตางกนไปตามประเภทของสทธเรยกรองนน

กรณก าหนดอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ไดแก ๓.๑๐.๑ อายความทไมมกฎหมายบญญตไว

มาตรา ๑๙๓/๓๐ บญญตวา อายความนน ถาประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนมไดบญญตไวโดยเฉพาะ ใหมก าหนดสบป

- ๒๓ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๐๓/๒๕๕๗ แมโจทกจะเปนผประกอบการคา แตโจทกมไดฟองเรยกคากระแสไฟฟาจากจ าเลยท ๑

อนเปนธรกจทางการคาตามปกตของโจทก ตามค าฟองโจทกบรรยายขอเทจจรงวา จ าเลยท ๑ เปนฝายผดสญญาการใชไฟฟา โดยมการสลบสายนวตรอนทางดานเขาเครองวดแสดงหนวยการใชไฟฟา และสรางสายดนพเศษภายในบานน ากระแสไฟฟาไปใชกบเครองปรบอากาศ มผลท าใหเครองวดแสดงหนวยการใชไฟฟานอยกวาความเปนจรง อนเปนการกระท าผดขอบงคบของโจทกวาดวยการใชไฟฟาและบรการ แมโจทกจะม ค าขอใหจ าเลยท ๑ ช าระคากระแสไฟฟาทขาดหายไปเพมอกรวมกบจ าเลยท ๒ กหาใชเปนการเรยกคากระแสไฟฟาทจ าเลยท ๑ คางช าระไม แตเปนการฟองเรยกเอาคาสนไหมทดแทนอนเกดจากการทจ าเลยท ๑ ไมช าระหนใหแกโจทกโดยถอเอาคากระแสไฟฟาทขาดหายไปมาเปนคาสนไหมทด แทน จงไมอยภายใตบทบญญตแหง ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ ทตองฟองตอศาลภายในก าหนดอายความ ๒ ป แตตองใชอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๘๓๒๔/๒๕๕๖ สญญาแตงตงผจดการกองทนส ารองเลยงชพทโจทกท ากบจ าเลยนน จ าเลยมหนาทบรหาร

จดการกองทนและด าเนนการตาง ๆ แทนโจทก ความผกพนระหวางโจทกกบจ าเลยจงเปนความผกพนในฐานะตวการกบตวแทน หาใชเปนความผกพนในฐานะผวาจางและผรบจางตามสญญาจางท าของไม ซงในเรองตวการตวแทนนนไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

การทโจทกและจ าเลยตกลงท าสญญาแตงตงผจดการกองทนส ารองเลยงชพ โดยตกลงกนไววา หากจ าเลยบรหารจดการกองทนโจทกไดรบผลประโยชนในอตราเฉลยตอปของผล ประโยชนรวมทงหมดของกองทนกอนหกคาใชจายใด ๆ โดยไมรวมเงนบรจาคต ากวาอตราผลประโยชนทจ าเลยรบประกน จ าเลยจะชดเชยเงนทขาดนน ยอมถอไดวาเปนขอตกลงทจะใชเงนจ านวนหนงเปนเบยปรบเมอตนไม ช าระหนกด หรอไมช าระหนใหถกตองสมควรกด ตามทบญญตไวใน ป.พ.พ. มาตรา ๓๗๙ นนเอง เมอถอวาเปนเบยปรบแลว ถาเบยปรบนนสงเกนสวนศาลจะลดลงเปนจ านวนพอสมควรกไดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๘๓

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๔๙๗๓/๒๕๕๖ เนอหาและเจตนารมณของสญญาซอขายไฟฟาและขอบงคบของโจทกซงถอเปนสวนหนงของ

สญญานน ไมไดมเพยงในเรองสทธคสญญาทจะไดรบการจายไฟฟาใหถกตองและการไดรบช าระเงนคาไฟฟาทครบถวนเทานน แตคสญญาทงสองฝายยงมหนาทและความรบผดเรองอนอก โดยโจทกยงมหนาทและความ รบผดด านการดแลการจายไฟใหถกตองและปลอดภยตามวส ยและพฤตการณ ของผ ประกอบการ ใหบรการสาธารณะดานการจายไฟฟา สวนจ าเลยกยงมหนาทและความรบผดในฐานะผเปนเจาของหรอ ผครอบครอง หรอผดแลสถานทใชไฟฟาซงเปนฝายทรเหนเพยงฝายเดยวเกยวกบพฤตการณการใชไฟฟาภายในบานในฐานะความเปนเจาของหรอผครอบครอง หรอผดแลบานทใชไฟฟาตามสญญาทโจทกและจ าเลยตกลงกนไวในขอบงคบของโจทกขอ ๓๖ จงตกลงกนไวชดเจนวา ถาผใชไฟฟาไมไดบอกเลกการใชไฟฟาแตม ผครอบครองสถานทใชไฟฟา ใหถอวาผใชไฟฟาและผครอบครองสถานทใชไฟฟาเปนผรบผดชอบรวมกน ในการช าระคาไฟฟา เมอจ าเลยซงรขอเทจจรงเกยวกบการขายบานของตนแตเพยงฝายเดยวโดย ตามสภาพปกตแลวโจทกไมอาจรขอเทจจรงนได จ าเลยจงตองอยในฐานะคสญญาทตองด าเนนการตามเงอนไขของสญญาใหครบถวน การทจ าเลยไมด าเนนการบอกเลกใชไฟฟาตามสญญา แลวตอมามผใชวธการตดสายเชคศนย

- ๒๔ - ทางดานไฟฟาเขาเครองวดหนวย ไฟฟาทบรเวณหวเสาหนาบาน และมการน าไฟฟาเขาไปใชกบอปกรณเครองใชไฟฟาภายในบานใชไฟฟาไปทง สน ๖๔,๑๐๘ หนวย แตเครองวดไฟฟาของจ าเลยอานไดเพยง ๒๙,๖๖๐ หนวย ยอมท าใหโจทกไดรบความเสยหายไมไดรบช าระคาไฟฟาตามทควรไดรบตามปกต จ าเลย จงตองรบผดตามเงอนไขแหงสญญาดงกลาว

การฟองขอใหจ าเลยรบผดช าระคาเสยหายเทากบคาไฟฟาทเครองวดหนวย ไฟฟาแสดงหนวยนอยกวาความเปนจรง เปนการฟองใหช าระหนใหถกตองโดยโจทกซงมฐานะเปนรฐวสาหกจมวตถประสงคจดใหไดมาและจ าหนายพลงงานไฟฟาแกประชาชนอนมลกษณะเปนกจการ สาธารณปโภค ไมใชผประกอบการคาทจะตองฟองคดภายใน ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) แตเปนการฟองเรยกคาเสยหายจากผใชไฟฟาทตกลงท าสญญาซอขายไฟฟา แลวไมไดปฏบตหนาทตามสญญาใหครบถวนเปนเหตใหมผอนท าใหโจทกไดรบความเสยหายเทากบคาไฟฟาสวนทขาดทพงไดตามปกต ซงมไดมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะจงตองใชอายความ ๑๐ ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๑๔๐๗/๒๕๕๖ เจาพนกงานบงคบคดจายเงนใหแกจ าเลยโดยผดหลง ท าใหจ าเลยไดรบเงนเกนไปโดยไมมสทธ

ตามกฎหมาย และท าใหโจทกซงมหนาทในการรวบรวมทรพยสนของลกหนแบงใหแกเจา หน และผมสวนไดเสยเสยเปรยบ โจทกซงมหนาทตามกฎหมายจงมสทธเรยกเอาเงนจ านวนดงกลาวคนจาก จ าเลยเพอน าไปจายแกผมสทธตอไป เปนการเรยกเงนอนเนองมาจากการท โจทกปฏบตหนาทตามค าพพากษาของศาล ตามกฎหมายในการรวบรวมและจ าหนายทรพยสนของลกหนเพอเจาหนและผ มสวนไดเสยไดรบการชดใชจากลกหนตามขนตอนของการบงคบคดแพง เมอไมมบทบญญตแหงกฎหมายวาดวยอายความบญญตไวโดยเฉพาะ จงตองบงคบตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ ซงมอายความ ๑๐ ป นบแตวนทโจทกอาจบงคบสทธเรยกรองได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๐๓๒๕/๒๕๕๖ ระเบยบการเบกจายเงนกองทนเงนสะสมก าหนดวา จ าเลยผเปนนายจางกบลกจางน าเงนใน

สวนของตนเขาสมทบในกองทนเงนสะสม ลกจางจะไดรบเงนจากกองทนเงนสะสมกตองปฏบตตามระเบยบการเบกจาย เงนกองทนเงนสะสม การทจ าเลยจดตงกองทนสะสมจงเปนการกอตงสทธและหนาทระหวางจ าเลยกบลกจาง โจทกฟองใหจ าเลยจายเงนสะสมโดยอาศยสทธทโจทกเปนสมาชกกองทนเงน สะสมไมใชการใชสทธตดตามและเอาคนซงทรพยสนของตนจากบคคลผไมม สทธจะยดถอไวตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๓๖ เมอไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ สทธเรยกรองเงนกองทนเงนสะสมจงมก าหนดอายความ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๘๑๑/๒๕๕๖ สญญากเงนระหวางโจทกกบ ส. ไมไดก าหนดเวลาช าระตนเงนคนไว โจทกยอมเรยกใหจ าเลย

ช าระหนไดโดยพลนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๒๐๓ วรรคหนง และถอเปนเวลาทผใหกอาจบงคบสทธเรยกรองได อายความจงเรมนบแตวนถดจากวนท าสญญากเงน และเมอ ส. ถงแกความตายกอนทโจทกทวงถามกไมอาจใชอายความทวไปตามทโจทกฎกา เพราะสทธเรยกรองอนมตอเจามรดกซงยงไมถงก าหนดเวลาบงคบเมอ เจามรดกถงแกความตายกอนถงก าหนดนน เจาหนกตองฟองคดเพอบงคบตามสทธเรยกรองนนภายในหนงปนบแตไดรถงความตายของเจามรดก เมอโจทกเบกความรบวา ส. ถงแกความตายในวนท ๑ ธนวาคม ๒๕๔๘ และโจทกอยชวยงานศพดวย แสดงวาโจทกรถงการตายของ ส. ตงแตเดอนธนวาคม ๒๕๔๘ โจทกน าคดมาฟอง

- ๒๕ - จ าเลยในฐานะทายาทของ ส. ใหช าระหนเงนกยมดงกลาว เมอวนท ๑๔ กมภาพนธ ๒๕๕๑ พนก าหนดเวลา ๑ ป นบแตวนทโจทกรถงการตายของ ส. ฟองโจทกจงขาดอายความตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๗๕๔ วรรคสาม

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๗๖๐/๒๕๕๖ โจทกฟองขอใหศาลบงคบจ าเลยคนเงนสวนตางของราคาทเกนไปอนสบเนองมาจากทจ าเลย

ซงเปนผขายมไดสงมอบรถใหตรงตามรนตามความ ประสงคของผซอโดยมผลตางราคากนอยเปนเงน ๙๔,๐๐๐ บาท กรณดงกลาวยอมไมถอวาเงนสวนทโจทกช าระเกนไปดงกลาวเปนเงนท จ าเลยไดมาเพราะการทโจทกกระท าเพอช าระหนโดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมาย ได อนจะถอไดวาเปนลาภมควรไดทตกแกจ าเลยซงโจทกจะตองใชสทธเรยก รองเอาเงนคนจากจ าเลยเสยภายในก าหนดอายความ ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๑๙ และกรณดงกลาวไมมกฎหมายวาดวยอายความบญญตไวโดยเฉพาะ จงตองบงคบตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ ซงมอายความ ๑๐ ป นบแตวนทโจทกอาจบงคบสทธเรยกรองได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๕๗๘/๒๕๕๖ โจทกเปนผค าประกนหนคาเชาซอท ส. มอยตอบรษท ม. ตอมาโจทกไดช าระหนท ส. มอยแก

บรษท ม. หลงจากท ส. ถงแกความตาย โจทกจงเปนผรบชวงสทธของการเปนเจาหนแทนบรษท ม. ทจะฟองไลเบยเอาแกจ าเลยในฐานะผจดการมรดกของ ส. ผตาย สทธไลเบยของโจทกเพงมขนในวนทโจทกช าระหนแกบรษท ม. อนเปนเวลาหลงจากท ส. ถงแกความตาย โจทกจงมใชมฐานะเปนเจาหนในอนทจะใชสทธไลเบยอยในขณะท ส. ถงแกความตาย เพราะสทธไลเบยของโจทกเกดขนหลงจากการตายของ ส. ผานพนไปแลว อายความในการใชสทธไลเบยของโจทกดงกลาวไมมกฎหมายบญญตไวโดย เฉพาะจงมอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ จะน าอายความ ๑ ป ตามมาตรา ๑๗๕๔ วรรคสาม ซงเปนอายความสทธเรยกรองทเจาหนมตอเจามรดกมาใชไมได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๗๔๒/๒๕๕๖ จ าเลยทงสองใหการเพยงวาสทธเรยกรองโจทกขาดอายความแลว เนองจากจ าเลยท ๑

ท าสญญาเชาซอกบบรษท ศ. ผใหเชาซอเดมเมอวนท ๑๓ พฤศจกายน ๒๕๓๘ แตโจทกฟองคดเกนก าหนดระยะเวลา ๑๐ ปแลว จงขาดอายความ คดมประเดนขอพพาทตามค าฟองและค าใหการเพยงวา ฟองโจทกขาดอายความนบจากวนท าสญญาหรอไมเทานน อกทงไมมประเดนอายความอนเกยวดวยการเลกสญญาเนองจากจ าเลยทง สองมไดใหการในประเดนดงกลาวไว การทศาลลางทงสองวนจฉยวาเมอนบจากวนทโจทกมสทธเรยกรองคา เสยหายไดจนถงวนทโจทกฟองคด คดโจทกขาดอายความนน จงเปนการวนจฉยนอกประเดน ขอพพาทแหงคด ปญหาดงกลาวเปนขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน แมไมมคความฝายใดฎกา ศาลฎกากมอ านาจยกขนวนจฉยไดตาม ป.ว.พ. มาตรา ๑๔๒ (๕)

ค าฟองของโจทกทเรยกรองใหจ าเลยทงสองชดใชคาเสยหายอนเกดจากการขายรถยนตแลว ยงขาดราคาคาเชาซออยและคาขาดประโยชนนน เปนกรณทโจทกฟองเรยกคาเสยหายจากการทจ าเลยท ๑ ผดสญญาเชาซอ การฟองเรยกคาเสยหายเชนนเปนผลมาจากการเลกสญญาไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะจงมอายความสบป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ ซงเมอสญญาเชาซอสนสดลงผใหเชาซอยอมอาจบงคบใหผเชาซอ ชดใชคาขาดประโยชนและราคารถยนตสวนทขาดไดนบแตวนดงกลาว ตามมาตรา ๑๙๓/๑๒ ซงเปนวนทอาจบงคบตามสทธเรยกรองนนได มใชสทธเรยกรองของผใหเชาซอมอายความสบปนบแตวนท าสญญา ฟองโจทกจงไมขาดอายความ

- ๒๖ - ขอเทจจรงตามพยานหลกฐานของโจทกไมปรากฏหลกฐานเปนหนงสอบอกกลาวของ

ผใหเชาซอใหจ าเลยท ๑ ช าระคาเชาซอตามสญญาภายใน ๓๐ วน และมการบอกเลกสญญาไปยงจ าเลยท ๑ ตามทระบไวในสญญาเชาซอ ขอ ๖ สญญาเชาซอจงยงไมเลกกนเพราะเหตทจ าเลยท ๑ ผดนดช าระคาเชาซอสองงวดตดตอกนดงฟองของโจทก การทผใหเชาซอมไดด าเนนการตามขนตอนการบอกกลาวทวงถามและการบอก เลกสญญา จ าเลยท ๑ จงไมจ าตองรบผดชดใชคาขาดราคาซงเปนคาเสยหายทโจทกอาจเรยกรองไดในกรณทมการบอกเลกสญญาเชาซอ แตเมอตอมาบรษท ศ. ตดตามรถยนตกลบคนมาเมอวนท ๒๓ ตลาคม ๒๕๓๙ โดยไมปรากฏขอเทจจรงวา จ าเลยท ๑ ไดโตแยงคดคาน ขอเทจจรงรบฟงไดวา คสญญาสมครใจเลกสญญากนโดยปรยาย คกรณแตละฝายจ าตองใหอกฝายหนงไดกลบสฐานะดงทเปนอยเดมตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๙๑ วรรคหนง และการทจ าเลยท ๑ ไดใชรถยนตทเชาซอกอนเลกสญญาโดยไมไดช าระคาเชาซอนน จ าเลย ท ๑ จ าตองใชเงนเปนคาใชทรพยใหแกผใหเชาซอตามมาตรา ๓๙๑ วรรคสาม พรอมดอกเบย และเมอผให เชาซอมสทธเรยกไดแตคาใชทรพยทเชาซอโดยไม ช าระคาเชาซอเทานนจงไมกอใหเกดความรบผดในการเสยภาษมลคา เพมแตอยางใด

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๙๔๑๑/๒๕๕๕ การทโจทกน าคดมาฟองวาจ าเลยผดสญญาจะซอจะขายทดนพพาท และขอบงคบใหจ าเลย

ปฏบตตามสญญาจะซอจะขายทท าไวตอโจทกโดยไปจดทะเบยนโอนทดนพพาทใหแกโจทก เปนกรณทไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะจงมอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ ซงตองเรมนบแตขณะทโจทกอาจบงคบตามสทธเรยกรองได คอนบแตโจทกทราบวาเอกสารสญหายและใหจ าเลยน าเอกสารชดใหมมาใหอนเปน ชวงระหวางป ๒๕๒๕ และเมอนบถงวนฟองคอ วนท ๙ ธนวาคม ๒๕๔๕ ลวงเลย ๑๐ ป แลวกตาม แตจากค าฟองและค าเบกความของโจทกอางวาจ าเลยท าสญญาจะซอจะขายทดน พพาทใหแกโจทก โดยโจทกช าระราคาทดนครบถวนและจ าเลยสงมอบการครอบครองทดนใหโจทกแลว เพยงแตยงไมไดไปด าเนนการจดทะเบยนโอนทดนพพาทใหแกโจทกตามสญญา อนเปนเหตใหโจทกน าคดมาฟองใหจ าเลยปฏบตการช าระหนตามสญญา เชนน หากขอเทจจรงเปนไปตามขอกลาวอางของโจทก ยอมถอไดวาหนดงกลาวเปนคณประโยชนแกโจทกเกยวดวยทรพยสนท โจทกครอบครองอย ท าใหโจทกอยในฐานะเปนผทรงสทธยดหนวง ซงยอมมสทธยดหนวงทดนพพาทไวจนกวาจะมการจดทะเบยนโอนทดน พพาทตามสญญาแม คดจะขาดอายความแลวกตาม อนเปนการใชสทธตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๒๗ และมาตรา ๒๔๑

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๖๐๕๑/๒๕๕๕ โจทกเปนนตบคคลตามพระราชบญญตกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา พ.ศ.๒๕๔๑ อยใน

ก ากบดแลของกระทรวงการคลง มวตถประสงคใหนกเรยนหรอนกศกษาทขาดแคลนทนทรพยกยมเงนเพอเปนคาเลาเรยน คาใชจายทเกยวของกบการศกษาและคาใชจายทจ าเปนในการครองชพระหวางศกษา สวนการ น าสงคนกองทนยงใหโอกาสผกยมช าระคนเมอส าเรจการศกษาหรอเลกการศกษาแลวเปนระยะเวลา ๒ ป ทงยงก าหนดใหคดดอกเบยในอตราไมเกนเงนฝากประจ าหนงปของธนาคารออมสน และหามมใหคดดอกเบยทบตน ก าหนดใชคนเปนรายเดอนเปนระยะเวลาสงสดถงสบหาป ในกรณผยมถงแกความตาย ใหหนตามสญญาระงบไป หรอกรณผกพการหรอทพลภาพไมสามารถประกอบการได คณะกรรมการกองทนมอ านาจระงบการใหช าระหนตามสญญาได โดยมเหตผลการออกพระราชบญญตเนองจากมความจ าเปนตองเรงด าเนนการพฒนามนษย เพอรองรบความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศในการยกฐานะความเปนอยของประชาชนใหดขน ดงนนการใหกยมเงนตามพระราชบญญตกเปนไปเพอพฒนาความเปนอยและใหโอกาสแกบคคลผดอยโอกาสในสงคมโดยแท กรณเปนเรองทประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

- ๒๗ –

หรอกฎหมายอนมไดบญญตอายความไวโดยเฉพาะ จงมก าหนดสบป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๐ หาใชเปนสทธเรยกรองในเงนทตองช าระเพอผอนทนคนเปนงวด ๆ อนมอายความหาป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๒) ไม เพราะแมผกสามารถเลอกผอนช าระหนเปนรายเดอนหรอรายปได แตหากมความจ าเปนอาจรองขอผอนผนการช าระหนตามระยะเวลาทแตกตางไป หรอชะลอการช าระหนเปนการชวคราวได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๒๔๖๐/๒๕๕๕ โจทกบรรยายฟองวา โจทกซอสนคาจากจ าเลยซงมเงอนไขในการช าระคาสนคาโดยใหโจทก

โอนเงนเขาบญชของจ าเลยภายใน ๖๐ วน นบแตวนรบสนคาในแตละครง และโจทกมสทธตรวจนบและรบรองสนคาตลอดจนคณภาพและสามารถคนสนคาไดในกรณทสนคาหมดอาย ช ารด หรอโจทกจดรายการสงเสรมการขาย เมอรายการนนจบลงและยงมสนคาของจ าเลยเหลออยจ าเลยมหนาทจะตองรบสนคานนคน โดยโจทกจะหกกลบเงนคาคนสนคากบเงนทโจทกตองช าระคาสนคาใหจ าเลยในงวดตอไป จงเปนกรณทโจทกฟองใหจ าเลยรบผดคนเงนคาสนคาทโจทกไดช าระคาสนคาใหแกจ าเลยเมอหกกลบกบเงนทโจทกจะตองช าระคาสนคาใหแกจ าเลยในงวดตอไป หาใชเรองฟองใหจ าเลยรบผดเพอความช ารดบกพรองไม จงจะน าอายความ ๑ ป กรณขอรบผดเพอช ารดบกพรองตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๗๔ มาใชบงคบหาไดไม และมใชกรณทโจทกเปนผประกอบการคาเรยกเอาเงนคาของทไดสงมอบแกจ าเลยจงจะน าอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) มาใชบงคบหาไดไมอกเชนกน การทโจทกฟองเรยกเงนทโจทกจายใหจ าเลยเพอช าระราคาคาสนคาเมอหกกลบกบเงนทโจทกจะตองช าระคาสนคาใหแกจ าเลยในงวดตอไปคน ไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะจงตองใชอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๑๐๖๙/๒๕๕๔ ตามสญญาประนประนอมยอมความ จ. ลกหนตามค าพพากษาตองผอนช าระหนใหแลวเสรจ

ภายในวนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๓๗ โจทกจะขอบงคบคดไดหลงวนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๓๗ ไปแลว ก าหนดเวลา ๑๐ ป ตามป.ว.พ. มาตรา ๒๗๑ ยอมเรมนบแตวนทโจทกอาจขอด าเนนการบงคบคดได คอวนท ๑ สงหาคม ๒๕๓๗ เปนตนไป ซงจะครบก าหนดภายในวนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๔๗ แมปรากฏวา จ. ลกหนตามค าพพากษาขอขยายระยะเวลาการช าระหนไปจนถงวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๓๘ เปนผลใหแตกตางไปจากค าพพากษาตามยอมกตาม แตกเปนเพยงขอตกลงนอกศาลของคความในชนบงคบคดไมอาจสงผลเปลยนแปลงค าพพากษาและก าหนดเวลาของการบงคบคดแตอยางใด อกทงก าหนดเวลาของการบงคบคดตาม ป.ว.พ. มาตรา ๒๗๑ ไมใชอายความ ดงนการทโจทกไปยดทรพยของลกหนมาช าระหนบางสวนเมอวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๔๕ จงไมท าใหก าหนดเวลาบงคบคดสะดดหยดลงหรอขยายออกไปไดอก โจทกมสทธบงคบคดส าหรบ หนตามค าพพากษาทยงคางของ จ. ลกหนตามค าพพากษาภายในก าหนด ๑๐ ป คอภายในวนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๔๗ และเมอพนก าหนดเวลาดงกลาวโจทกยอมหมดสทธทจะบงคบเอากบ จ. ลกหนตามค าพพากษา อกตอไปตาม ป.ว.พ. มาตรา ๒๗๑ จ าเลยทงสองและ ส. ในฐานะผค าประกนยอมหลดพนจากความรบผดดวยตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๙๘

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๕๙๓/๒๕๕๔ แมสญญาจะซอจะขายทดนพรอมอาคารระบใหผจะซอคอโจทกช าระเงนงวดสดทายในวนท

๒๐ พฤศจกายน ๒๕๓๓ และใหผจะขายคอจ าเลยจดทะเบยนโอนกรรมสทธทดนพรอมอาคารใหแกโจทกภายใน ๓๐ วน นบจากวนทเงอนไขตามสญญาจะซอจะขาย ขอ ๓ ส าเรจ แตเมอถงก าหนดเวลาดงกลาวไม

- ๒๘ - ปรากฏวาคสญญาทงสองฝายไดด าเนนการใหเงอนไขตามสญญาจะซอจะขาย ขอ ๓ ส าเรจลงแตอยางใดแสดงวาทงโจทกและจ าเลยตางไมถอเอาเงอนเวลาดงกลาวเปนขอส าคญของการปฏบตตามสญญา แตยดถอหนาทและความรบผดชอบของคสญญาเปนส าคญ นนคอจ าเลยตองพรอมทจะสงมอบทดนพรอมอาคารในสภาพสมบรณเรยบรอยใหแกโจทกไดภายในเวลาอนสมควร และโจทกตองพรอมทจะรบโอนกรรมสทธทดนพรอมอาคารดงกลาวและช าระเงนใหแกจ าเลย การทจ าเลยไมไดด าเนนการแกไขอาคารใหเรยบรอยกอนสงมอบ ถอไดวาการซอมแซมแกไขดงกลาวเปนสวนส าคญของอาคารทซอขายตามสญญาทจ าเลยผจะขายมหนาทตองกอสรางและสงมอบแกโจทกผจะซอในสภาพเรยบรอยไมมขอบกพรอง เมอจ าเลยไมแกไขใหเรยบรอยกอนสงมอบถอวาจ าเลยเปนฝายผดสญญา โจทกมสทธปฏเสธไมช าระเงนงวดสดทายและไมรบโอนกรรมสทธได

เมอจ าเลยยงไมไดแกไขอาคารใหเรยบรอยกอนการสงมอบและจ าเลยยงไมไดกอสรางสาธารณปโภคและสงอ านวยความสะดวกบางประการอกดวย ถอวาจ าเลยเปนฝายผดสญญา โจทกมสทธบอกเลกสญญาได ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๘๗ เมอโจทกบอกเลกสญญาโดยชอบแลวสญญาจงเปนอนเลกกน โจทกและจ าเลยตองกลบคนสฐานะเดม จ าเลยตองคนเงนทโจทกช าระทงหมดพรอมดอกเบยใหแกโจทกตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๙๑ วรรคหนงและวรรคสอง และการทโจทกฟองเรยกเงนคนฐานผดสญญาจะซอจะขาย ซง ป.พ.พ. หรอกฎหมายอนมไดบญญตอายความไวโดยเฉพาะ จงมก าหนด ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๓๖๑๙/๒๕๕๓ การฟองรองใหผรบจางรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองตามสญญาจางท าของอนม

อายความ ๑ ป ตามป.พ.พ. มาตรา ๖๐๑ นน ใชบงคบแกเฉพาะกรณความรบผดเพอการทท าช ารดทเกดขนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๐๐ กลาวคอ ในกรณทมไดก าหนดไวเปนอยางอนในสญญาและงานทท าปรากฏการช ารดบกพรองขนภายหลง ๑ ป นบแตวนสงมอบหรอทปรากฏขนภายใน ๕ ป ส าหรบสงปลกสรางในพนดน กรณตามค าฟองโจทกเปนการฟองตามขอสญญาซงก าหนดความรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองไวเปนอยางอน กรณดงกลาวจงไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะตองใชอายความทวไปคอ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ คดโจทกจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๔๖๓/๒๕๕๓ ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๕๖๓ บญญตวา คดอนผใหเชาจะฟองผเชาเกยวแกสญญาเชานน

ทานหามมใหฟองเมอพนก าหนดหกเดอน นบแตวนสงคนทรพยสนทเชาการทโจทกฟองขอใหจ าเลยทงสรวมกนช าระคาปรบตามสญญาเชาวนละ ๒๐๐ บาท ของคาเชาแตละงวดทยงไมไดช าระกบคาปรบ จ านวนหนงในสบของคาเชาทเหลอตลอดอายของสญญาเชาเปนการฟองเรยกคาปรบตามสญญาเชาทก าหนดใหจ าเลยผเชาตองช าระเพราะเหตผดสญญาจงอยในบงคบ ป.พ.พ. มาตรา ๕๖๓ ตองใชอายความหกเดอน แตการทโจทกฟองขอใหจ าเลยทงสช าระคาขาดประโยชนเปนการฟองเรยกคาเสยหายอนสบเนองมาจากการผดสญญาเชา มใชกรณฟองเกยวแกสญญาเชา เมอกฎหมายลกษณะเชาทรพยไมไดบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะ จงตองใชอายความสบปตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ ฟองโจทกในสวนคาขาดประโยชนจงไมขาดอายความและเมอคาเสยหายทจ าเลยท ๑ ตองใชแกโจทกเปนมลหนอนไมอาจแบงแยกช าระกนไดระหวางจ าเลยท ๑ ผเชาและจ าเลยท ๒ ถงท ๔ ผค าประกนค าพพากษาจงตองมผลถงจ าเลยท ๒ ซงตองรบผดเปนลกหนรวม ทมไดฎกาดวยตาม ป.ว.พ. มาตรา ๒๔๕ (๑) ประกอบมาตรา ๒๔๗

- ๒๙ – สวนทจ าเลยท ๑ ฎกาขอหกกลบลบหนคาเสยหายและคาปรบกบโจทกจากเงนทจ าเลย

ท ๑ วางเปนประกนตามสญญาเชานน เมอจ าเลยท ๑ มไดขอหกกลบลบหนมาในค าใหการ คดจงไมมประเดนขอพพาทเกยวกบการหกกลบลบหน ทจ าเลยท ๑ อทธรณประเดนขอนมาและศาลอทธรณเหนวาเปนขอทมไดยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาลชนตนตองหามอทธรณตาม ป.ว.พ. มาตรา ๒๒๕ วรรคหนงนนชอบแลว ศาลฎกาไมรบวนจฉยใหเชนกน

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๓๕๕/๒๕๕๓ จ าเลยเคยท าสญญาประนประนอมยอมความกบ บ. บตรของ น. ในคดทพพาทกนเรอง

มรดกของ น. โดยตกลงแบงทรพยมรดกกนหลายรายการและมขอตกลงใหจ าเลยรบช าระหนของ บ. ทมตอธนาคารและหนสนในการคาผลไมซงมหนทโจทกเปนเจาหนรวมอยดวย ขอตกลงตามสญญาประนประนอมดงกลาวสวนหนงเปนประโยชนแกโจทกซงไมไดเปนคสญญา จงมลกษณะเปนสญญาเพอประโยชนแกบคคลภายนอก ตาม ป.พ.พ. ๓๗๔ โจทกจงมสทธเรยกใหจ าเลยช าระหนดงกลาวแกโจทกไดโดยตรง ตามบทบญญตดงกลาว

การทโจทกทวงถามใหจ าเลยช าระหนตามสญญาเพอประโยชนแกบคคลภายนอกเทากบโจทกแสดงเจตนาวาจะถอเอาประโยชนจากสญญาเพอประโยชนแกบคคลภายนอกซงเปนกรณทไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ มใชกรณโจทกใชสทธเรยกรองเรยกคาผลไมในฐานะผประกอบการคาซงมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) คดของโจทกจงมอายความ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๑๙๘/๒๕๕๓ กรมไปรษณยโทรเลขโจทกเปนหนวยงานของรฐ แตการทโจทกจดใหมบรการเชาใชเครอง

วทยคมนาคมพรอมอปกรณตามทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการประสานงานการจดและบรหารความถว ทยแห งชาต โดยผ เช าจะตองเสยคาเช าใช เคร องวทยคมนาคมและอปกรณพรอมท งต องเส ย คาตอบแทนในการใชความถ รวมทงตองช าระคาตอบแทนเพมในกรณไมช าระคาตอบแทนในการใชความถภายในก าหนด ถอไดวาโจทกเปนผประกอบธรกจในการใหเชาสงหารมทรพย สทธเรยกรองคาเชาใชวทยคมนาคมพรอมอปกรณของโจทกจงมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๖)

สทธเรยกรองคาตอบแทนการใชความถวทยอนเปนหนประธานขาดอายความคาตอบแทนเพมในกรณไมช าระคาตอบแทนในการใชความถซงเปนเบยปรบและเปนหนอปกรณยอมขาดอายความดวยตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๒๖

คาเสยหายทโจทกตองขาดประโยชนอนเนองมาจากจ าเลยไมสงมอบเครองวทยคมนาคมพรอมอปกรณคนแกโจทก อาศยเหตมาจากการทจ าเลยไมยอมสงมอบเครองวทยคมนาคมพรอมอปกรณทเชาคนโจทกเมอสญญาเชาใชเลกกน ถอวาเปนคาเสยหายทสบเนองมาจากการเลกสญญา ซงเปนสทธทโจทกจะกระท าไดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๙๑ มใชเปนการเรยกคาเสยหายทมลกษณะเชนเดยวกบการเรยกคาเชา เมอคาเสยหายในสวนนกฎหมายมไดบญญตอายความไวโดยเฉพาะจงมอายความ ๑๐ ป ตาม มาตรา ๑๙๓/๓๐

จ าเลยไมสามารถสงมอบเครองวทยคมนาคมพรอมอปกรณคนโจทกผใหเชาไดเนองจากเครองวทยคมนาคมพรอมอปกรณสญหายไป สญญาเชาใชเครองวทยคมนาคมพรอมอปกรณทสญหายยอมเปนอนระงบไปนบแตวนทสญหายตาม ป.พ.พ. มาตรา ๕๖๗ จ าเลยจงไมตองรบผดช าระคาเสยหายในลกษณะเปน คาขาดประโยชนใหแกโจทก

- ๓๐ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๒๘๕/๒๕๕๓ การซอขายสมการรบรองคณภาพของสไวเปนพเศษ โดยมอายการประกน ๑ ป อนถอไดวา

เปนสวนหนงของขอตกลงในการซอขาย เมอการซอขายดงกลาวมการรบรองคณภาพสนคาไวเปนพเศษจงมใชการซอขายธรรมดา ทงโจทกฟองใหจ าเลยรบผดในคาเสยหายทเปนคาสเสอมคณภาพและคาสวนตางทโจทกตองซอสมาใชทดแทนสทเสอมคณภาพตามขอตกลงรบประกนสนคาตามสญญาซอขาย มใชเปนเรองทโจทกใชสทธเรยกรองใหจ าเลยรบผดในความช ารดบกพรองแหงทรพยสนธรรมดาซงจะท าใหคดโจทกมอายความ ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๗๔ อกทงไมใชการใชสทธเรยกรองทเกดจากจ าเลยผเปนลกหนรบสภาพความรบผดแตประการใดแตเปนกรณโจทกใชสทธเรยกรองใหจ าเลยรบผดตามขอตกลงพเศษแหงสญญาดงกลาวขางตน ซงไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๓๒๙/๒๕๕๒ สทธในการเลกสญญาของคสญญาอาจเกดจากขอก าหนดในสญญาหรอโดยบทบญญตของ

กฎหมายอนเปนหลกทวไปตามมาตรา ๓๘๗ ถง ๓๘๙ หรอตามบทบญญตวาดวยเอกเทศสญญา ลกษณะ เชาทรพย ขออางของจ าเลยทวาโจทกปฏบตตอจ าเลยไมเปนไปตามฐานะผใหเชาทควรใหความสะดวกแกผเชาตามสมควร แตกลบไมใหความสะดวกในการทจ าเลยใหเชาชวงนน เมอตามสญญาเชาไมมขอสญญาทก าหนดใหจ าเลยบอกเลกสญญาดวยเหตดงทจ าเลยกลาวอางทงตามหนงสอบอกเลกสญญาของจ าเลยกมไดระบวาโจทกกระท าผดสญญาขอใด จ าเลยจงไมมสทธบอกเลกสญญา หนงสอบอกเลกสญญาของจ าเลยเปนเพยงค าเสนอขอเลกสญญา เมอโจทกไมตกลงเลกสญญาตามค าเสนอของจ าเลย สญญาเชาระหวางโจทกกบจ าเลยจงหาไดเลกกนไม

แมตาม พ.ร.บ.ภาษโรงเรอนและทดนฯ มาตรา ๔๐ ก าหนดใหโจทกซงเปนเจาของทรพยสนมหนาทตองเสยกตาม แตตามสญญาเชาขอ ๑๕ วรรคสอง ก าหนดใหจ าเลยเปนผช าระ เมอจ าเลยไมช าระ โจทกกตองช าระแทนและเรยกเอาจากจ าเลยไดกรณมใชเปนเรองทโจทกผใหเชาฟองจ าเลยผเชาเกยว แกสญญาเชาตาม ป.พ.พ. มาตรา ๕๖๓ แตเปนกรณทไมมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐

การฟองเรยกคาปรบฐานช าระคาเชาลาชานนม ใช เปนการเรยกคาเชาท คางช าระ ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๓) แตถอเปนคดทโจทกผใหเชาฟองจ าเลยผเชาเกยวแกสญญาเชาจงตองฟองภายใน ๖ เดอน นบแตวนสงคนทรพยสนทเชาตามมาตรา ๕๖๓

ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๙๖๓/๒๕๕๒ โจทกฟองใหจ าเลยช าระคาเสยหายเพราะจ าเลยสงมอบทรพยสนไมถกตองตรงตามสญญา

แมค าฟองโจทกจะบรรยายความช ารดบกพรองของหองน าวาสวมชกโครกใชการไมได ใชหองน าแลวมน าขงไมสามารถระบายน าลงทอระบายน าไดกเปนการฟองเรองสงมอบทรพยสนทซอขายไมถกตองตรงตาม

สญญา ไมใชกรณฟองวาทรพยสนทสงมอบช ารดบกพรองเปนเหตใหเสอมราคาหรอเสอมความเหมาะสมแกประโยชนอนมงจะใชเปนปกตหรอประโยชนทมงหมายโดยสญญาซงจะตองบงคบ อายความ ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๗๔ แตเปนกรณตองบงคบอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ เมอโจทกฟองคดภายใน ๑๐ ป ฟองโจทกจงไมขาดอายความ

- ๓๑ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๔๘๖/๒๕๕๒ ตามสญญาจางระหวางโจทกกบจ าเลยท ๑ และท ๒ มขอตกลงวา หากมเหตช ารดบกพรอง

หรอเสยหายเกดขนภายใน ๒ ป นบถดจากวนทไดรบมอบงาน ซงความช ารดบกพรองหรอเสยหายนนเกดจากความบกพรองของผรบจาง อนเกดจากการใชวสดทไมถกตองหรอท าไวไมเรยบรอย หรอท าไมถกตองตามมาตรฐานแหงหลกวชาผรบจางจะตองรบท าการแกไขใหเปนทเรยบรอยโดยไมชกชา หากผรบจางไมกระท าหรอไมท าการแกไขใหถกตองเรยบรอยภายในเวลาทผวาจางก าหนด ใหผวาจางมสทธทจะท าการนนและหรอจางผอนใหท างานนนโดยผรบจางตองเปนผออกคาใชจาย เมอโจทกพบความช ารดบกพรองและมหนงสอแจงใหจ าเลยท ๑ และท ๒ ซอมภายใน ๒ ป นบถดจากวนทโจทกรบมอบงานแลว แตจ าเลยท ๑ และท ๒ ไมท าการซอมใหเรยบรอยตามสญญาถอวาเปนการผดสญญา โจทกยอมฟองใหจ าเลยท ๑ และท ๒ รบผดตามสญญาจาง ซงไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะจงตองใชอายความทวไปคอ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ มใชเปนการฟองเรยกคาเสยหายเพอการทท าช ารดบกพรองอนมอายความ ๑ ป ตาม มาตรา ๖๐๑

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๖๗๒/๒๕๕๑

คดนโจทกฟองขอใหบงคบจ าเลยด าเนนการโอนทะเบยนรถยนตพพาทมาเปนชอโจทก เพอใหโจทกสามารถใชรถยนตพพาทไดตามวตถประสงคของการท าสญญาซอขาย หาใชฟองขอให บงคบจ าเลยรบผดช าระคาเสยหายเพราะความช ารดบกพรองของรถยนตพพาทไม ความรบผดของจ าเลยจงไมอยในบงคบอายความ ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๗๔ แตตองอยในบงคบอายความทวไปตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ ซงม อายความ ๑๐ ป

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๙๒๙/๒๕๕๑

พ.ร.บ.คมครองผบรโภค พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๓๙ วรรคหนง โจทกไดรบค ารองขอจากผบรโภคทงสใหด าเนนคดแทนแลวโจทกจงมอ านาจแตงตงพนกงาน

อยการเปนเจาหนาทคมครองผบรโภคเพอใหมอ านาจฟองคด แกจ าเลยตาม พ.ร.บ.คมครองผบรโภค พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๑๐ และมาตรา ๓๙ วรรคหนง กรณไมจ าตองมหนงสอมอบอ านาจตามฎกาของจ าเลย

คดนโจทกมค าสงแตงตงพนกงานอยการเปนเจาหนาทคมครองผบรโภคแลว จงเปนกรณทพนกงานอยการมอ านาจฟองคดเอง มใชผบรโภคเปนผฟอง ผบรโภคจงไมจ าตองแตงตงพนกงานอยการใหฟองคด

แมสญญาจะซอจะขายมไดระบวาจ าเลยตองกอสรางใหแลวเสรจเมอใด แตผบรโภคตกลงจะซอบานตงแตป ๒๕๓๖ และผอนช าระเงนดาวนเรอยมาจนครบตามสญญาในป ๒๕๓๘ ประกอบกบสญญาระบวา ผจะขายจะจดทะเบยนโอนบานและทดนไดภายหลงจากผบรโภคช าระเงนดาวนครบถ วนตามสญญาแลว ดงนน จงเปนการคาดการณของคสญญาไดวาจ าเลยจะตองกอสรางบานใหแลวเสรจภายในป ๒๕๓๙ หรอ ป ๒๕๔๐ เปนอยางชา แตจ าเลยกลบกอสรางไมแลวเสรจและละทงการกอสรางจนถงป ๒๕๔๖ โดยจ าเลยไมไดด าเนนการกอสรางตอแตปลอยทงรางไวถง ๕ ป จ าเลยจงเปนฝายผดสญญา ผบรโภคมสทธบอกเลกสญญาได

ตามสญญาจะซอจะขาย ระบท านองเดยวกนวาใหผบรโภคช าระเงนดาวน ๑๕ งวด เมอผบรโภคช าระเงนดาวนครบถวนแลว ดงนน สทธเรยกรองของผบรโภคยอมเกดขนเมอไดช าระเงนดาวนครบถวน เมอโจทกฟองคดนเมอวนท ๑ ธนวาคม ๒๕๔๗ ซงนบจากวนครบก าหนดช าระเงนดาวนของผบรโภคจนถงวนฟองยงไมเกน ๑๐ ป คดโจทกจงไมขาดอายความ

- ๓๒ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๔๐๘/๒๕๕๑

การทจ าเลยท ๑ น าสทธเรยกรองทจ าเลยท ๑ มตอลกหนของจ าเลยท ๑ มาโอนใหแกโจทก และโจทกตกลงช าระคาตอบแทนจากการรบโอนสทธเรยกรองใหแกจ าเลยท ๑ นน เปนการโอนสทธเรยกรอง ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๐๓ และ ๓๐๖ โจทกผรบโอนสทธเรยกรองจงมสทธเรยกรองบงคบช าระหนเอาจากลกหนของจ าเลยท ๑ ไดในนามของโจทก เมอลกหนของจ าเลยท ๑ ผดนดช าระหนแกโจทก และแมโจทกจะสามารถด าเนนการบงคบใหลกหนของจ าเลยท ๑ ช าระหนแกโจทกไดกตาม แตเมอตามสญญาโอนสทธเรยกรองทจ าเลยท ๑ ท าไวแกโจทกมขอตกลงในขอ ๖ ทจ าเลยท ๑ รบรองลกคาทโอนหนเปนลกคาชนด หากลกคาปฏเสธไมยอมช าระหนหรอไมสามารถช าระหนไมวาทงหมดหรอบาง สวน หรอลกคาไมตองช าระหนไมวาดวยกรณใด ๆ ใหแกโจทก จ าเลยท ๑ ตกลงยอมชดใชคาเสยหายทเกดจากการรบโอนสทธเรยกรองเปนเงนเทากบ จ านวนเงนทลกคาไมช าระหนตามมลหนพรอมดอกเบยในอตรารอยละ ๑๕ ตอป นบแตวนผดนดช าระหนเปนตนไป จนกวาโจทกจะไดช าระหนคนครบถวนดงน จ าเลยทงสองจงยงตองรบผดช าระหนในสทธเรยกรองทโอนใหแกโจทกไปแลวตามขอตกลงดงกลาวดวย

โจทกฟองใหจ าเลยทงสองรบผดสญญาโอนสทธเรยกรองซงไมมกฎหมายก าหนดอายความไวโดยเฉพาะ ฟองโจทกจงมอายความ ๑๐ ป กรณหาใชการฟองเรยกลกหนของจ าเลยท ๑ ใหช าระหนใน มลหนอนเกดจากสญญาซอขายระหวางจ าเลยท ๑ กบลกหนไม

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๑๐๔/๒๕๕๑

อายความ ๕ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๑) เปนอายความส าหรบหนดอกเบย คางช าระ แตมลหนคาสนไหมทดแทนทจ าเลยผท าละเมดจะตองชดใชใหแกโจทกเพอทดแทนความเสยหายของโจทก เปนหนเงนทจ าเลยจะตองช าระใหแกโจทกทงหมดทนทนบแตวนผดนดคอวนทเกดการท าละเมดเปนตนไป จงมใชดอกเบยคางช าระทมก าหนดอายความ ๕ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๑) และกรณดอกเบยในหนเงน

อนเกดจากมลละเมดนไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐

หมายเหต ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๔๘ วรรคหนง ก าหนดอายความเรยกคาเสยหาย

อนเกดจากมลละเมดไวแลว ดอกเบยของคาเสยหายอนเกดจากมลละเมดทคดตงแตเวลาทท าละเมดซง เปนวนผดนดตาม มาตรา ๒๐๖ ประกอบมาตรา ๒๒๔ เปนสวนหนงของคาเสยหายดงกลาว จงตองบงคบความมาตรา ๔๔๘ วรรคหนงอยแลว ไมนาจะน าอายความ ๑๐ ป ตาม มาตรา ๑๙๓/๓๐ มาใชบงคบได

ไพโรจน วายภาพ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๑๐๔/๒๕๕๑

หนคาสนไหมทดแทนทจ าเลยผท าละเมดจะตองชดใชใหแกโจทกเพอทดแทนความเสยหายของโจทก เปนหนเงนทจ าเลยจะตองช าระใหโจทกทงหมดทนทนบจากวนผดนดคอวนทเกดการท าละเมด เปนตนไป ดอกเบยของคาเสยหายดงกลาวจงมใชดอกเบยคางช าระทมก าหนดอายความ ๕ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๑) และกรณไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐

- ๓๓ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๓๐๘/๒๕๕๐

การฟองรองใหผรบจางรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองอนมอายความ ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๐๑ นน ใชบงคบแกกรณทเกดขนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๐๐ กลาวคอ ตองเปนกรณทมไดก าหนดไวเปนอยางอนในสญญา แลวงานทท าเกดการช ารดบกพรองขนภายหลงสงมอบ แตกรณตามค าฟองของโจทกเปนการฟองตามขอสญญาซงก าหนดความรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองไวเปนอยางอน อนเปนขอสญญาทตกลงกนไวเปนพเศษอกสวนหนงตางหาก ซงผกพนคสญญาใหตองปฏบตตาม หาใชเปนเพยงขอตกลงเปลยนแปลงก าหนดเวลาซงผรบจางตองรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองใหแตกตางไปจากทก าหนดไว ใน ป.พ.พ. มาตรา ๖๐๐ ไม เมอไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะ จงตองใชก าหนดอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

๓.๑๐.๒ อายความทมกฎหมายบญญตไว ๑. กรณก าหนดอายความ ๑๐ ป ไดแก

มาตรา ๑๙๓/๓๑ สทธเรยกรองของรฐทจะเรยกเอาคาภาษอากรใหมก าหนด อายความสบป สวนสทธเรยกรองของรฐทจะเรยกเอาหนอยางอนใหบงคบตามบทบญญตในลกษณะน

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๖๔๕/๒๕๓๘

โจทกไดสงแบบแจงการประเมนภาษเงนไดบคคลธรรมดาหก ณ ทจาย ภาษเงนไดนตบคคลและภาษการคาใหแกจ าเลยท ๑ ทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบแลว แตสงไมได เจาหนาทไปรษณยผน าสงรายงานวาไมมผรบ กรณเชนนนบวาเปนกรณทไมสามารถจะสงตามวธการทบญญตไวในมาตรา ๘ วรรคหนง แหงประมวลรษฎากร โจทกชอบทจะเลอกสงตามวธการใดวธการหนงในสองวธตามทบญญตไวในวรรคสาม การทโจทกลงโฆษณาแบบแจงการประเมนในหนงสอพมพทองท จงถอไดวาจ าเลยท ๑ ไดรบแบบแจงการประเมนตามความในวรรคทายแหงบทกฎหมายดงกลาวแลว เมอจ าเลยท ๑ มไดอทธรณการประเมนจงมผลใหหนภาษอากรตามฟองเปนหนเดดขาดและมจ านวนแนนอนเกนกวาหาแสนบาทขนไป จ าเลยท ๒ ซงเปนหนสวนผจดการของหางจ าเลยท ๑ จะกลบมาปฏเสธวาหนดงกลาวไมชอบหรอจ านวนหนไมถกตองอกหาไดไม

เจาพนกงานประเมนไดก าหนดใหจ าเลยท ๑ ช าระเงนคาภาษอากรตามทประเมนแกโจทกภายในก าหนด ๓๐ วน นบแตวนทไดรบแจงการประเมน โจทกไดสงแบบแจงการประเมนใหจ าเลยท ๑ ทราบโดยวธโฆษณาในหนงสอพมพทองทเมอวนท ๒๖ กมภาพนธ ๒๕๒๘ ซงถอไดวา จ าเลยท ๑ ไดรบแบบแจงการประเมนภาษในวนทไดลงโฆษณาในหนงสอพมพ อายความจงเรมตนเมอครบก าหนด ๓๐ วน นบแตวนทจ าเลยท ๑ ไดรบแบบแจงการประเมนภาษอากร เมอค านวณถงวนฟองแลวยงไมเกน ๑๐ ป คดของโจทกไมขาดอายความ

คดหางหนสวนจ ากดจ าเลยท ๑ เปนอนยตไปตามค าพพากษาศาลอทธรณวา จ าเลยท ๑ เปนหนภาษอากรคางแกโจทก และจ าเลยท ๑ มหนสนลนพนตว ไมมทรพยสนใดช าระหนแกโจทกได จ าเลย ท ๒ หนสวนผจดการของจ าเลยท ๑ ซงตองรบผดในบรรดาหนของจ าเลยท ๑ โดยไมจ ากดจ านวนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๐๗๐, ๑๐๗๗ และมาตรา ๑๐๘๐ จงไมอาจตอสวาตนมทรพยสนพอทจะช าระหนของจ าเลยท ๑ หรอมใชเปนผมหนสนลนพนตวได

มาตรา ๑๙๓/๓๒ สทธเรยกรองทเกดขนโดยค าพพากษาของศาลทถงทสด หรอโดยสญญาประนประนอมยอมความ ใหมก าหนดอายความสบป ทงน ไมวาสทธเรยกรองเดมจะมก าหนดอายความเทาใด

- ๓๔ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๓๓๖/๒๕๕๖ การน ามลหนตามค าพพากษามาฟองจ าเลยเปนคดลมละลายเปนการใชสทธเรยกรองทเกดขน

โดยสญญาประนประนอมยอมความซง ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๒ ใหมก าหนดอายความ ๑๐ ป ในการนบอายความนน มาตรา ๑๙๓/๑๒ บญญตวา อายความใหเรมนบแตขณะทอาจบงคบสทธเรยกรองได เปนตนไป คดนศาลมค าพพากษาตามยอมเมอวนท ๖ กรกฎาคม ๒๕๔๒ ก าหนดใหจ าเลยผอนช าระหนเปนงวด งวดท ๑ ถงงวดท ๑๒ ตกลงผอนช าระงวดละไมนอยกวา ๒๐,๐๐๐ บาท โดยเรมช าระงวดแรกในวนท ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๔๒ ปรากฏวาจ าเลยผดนดไมช าระหนตามจ านวนทก าหนดไวในสญญาประนประนอมยอมความตงแตการช าระหนงวดแรกเชนนการเรมนบอายความจงเรมนบแตวน ท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๔๒ แตขอเทจจรงปรากฏวาจ าเลยไดผอนช าระหน ใหแกโจทกหลายครง โดยครงสดทายไดผอนช าระหน ใหแกโจทก เม อวนท ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๔๕ ดงนน การทจ าเลยช าระหนใหแกโจทกบางสวนยอมมผลท าใหอายความสะดดหยดลงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) เมออายความสะดดหยดลงแลวระยะเวลาทลวงพนไปกอนนนยอมไมนบเขามา ในอายความตามมาตรา ๑๙๓/๑๕ การทโจทกน ามลตามค าพพากษาตามยอมมาฟองจ าเลยทงสองเปนคดลมละลายเมอ วนท ๑๓ สงหาคม ๒๕๕๒ จงยงไมลวงพนอายความตามมาตรา ๑๙๓/๓๒ โจทกจงมสทธน าหนตามค าพพากษาตามยอมดงกลาวมาฟองจ าเลยทงสองเปนคดลมละลายได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๙๑๙/๒๕๕๑

หนงสอรบสภาพหน เอกสารหมาย จ.๖ มขนเนองจากจ าเลยทงสามไมปฏบตการช าระหนตามขอตกลงในหนงสอรบสภาพหนเอกสารหมาย จ.๕ จนกระทงโจทกตองด าเนนคดในทางอาญาแกผทสงจายเชคใหไวแตถก ธนาคารปฏเสธการจายเงน เมอจ าเลยทงสามท าหนงสอรบสภาพหน เอกสารหมาย จ.๖ ใหแกโจทก โจทกกไดถอนฟองหรอถอนค ารองทกขในคดอาญาเหลานน อกทงโจทกยงไดลดจ านวนหน ตามหนงสอรบสภาพหนเอกสารหมาย จ.๕ ใหแกจ าเลยทงสาม ส. และ ท. และใหผอนช าระดงรายละเอยดในหนงสอ รบสภาพหน เอกสารหมาย จ.๖ ดงน แมเอกสารหมาย จ.๖ จะใชค าวา "หนงสอรบสภาพหน " แตเมอขอก าหนดและเหตผลในการจดท าเปนเรองทโจทกกบจ าเลยทงสามตางตกลงระงบขอพพาทซงเกดจากหนงสอรบสภาพหน เอกสารหมาย จ.๕ ใหเสรจไปดวยตางยอมผอนผนใหแกกน เอกสารหมาย จ.๖ จงเปนสญญาประนประนอมยอมความ ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๘๕๐ จ าเลยทงสามปฏบตการช าระหนครงสดทายเมอวนท ๓ กนยายน ๒๕๔๐ อายความทโจทกจะตองบงคบใชสทธเรยกรองจงมก าหนดสบปนบแตวนดงกลาว ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๒ โจทกฟองคดนเมอวนท ๒๗ ธนวาคม ๒๕๔๕ คดโจทกจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๔๒/๒๕๔๙ จ าเลยท ๑ ท าสญญาเชาซอรถยนตไปจากโจทกโดยมจ าเลยท ๒ และท ๓ เปนผค าประกน

ยอมรบผดอยางลกหนรวม ตอมาจ าเลยท ๑ ผดสญญาเชาซอ โจทกบอกเลกสญญาและยดรถยนตคนออกประมลขายไดเงนนอยกวาขอตกลงตามสญญาเชาซอ โจทกกบจ าเลยท ๑ และท ๒ จงไดท าบนทกขอตกลงช าระคาเสยหายดงกลาว จ านวน ๒๘๔,๐๐๗ บาท โดยการลดคาเสยหายเหลอเพยง ๑๗๐,๐๐๐ บาท และก าหนดจ านวนเงนทจะตองผอนช าระและระยะเวลาช าระเสรจรวมทงก าหนดอตราดอกเบยขนใหมแตกตางกบขอตกลงและจ านวนคาเสยหายตามสญญาเชาซอเดม ขอตกลงดงกลาวเปนกรณทโจทกกบจ าเลยท ๑ และท ๒ ระงบขอพพาททมอยตามสญญาเชาซอใหเสรจสนไปดวยตางยอมผอนผนใหแกกน บนทกขอตกลงดงกลาวจง

- ๓๕ –

เปนสญญาประนประนอมยอมความ มใชหนงสอรบสภาพหน มผลใหหนเดมตามสญญาเชาซอระงบไปและกอใหเกดหนใหมตามสญญาประนประนอมยอมความดงกลาว

ขอตกลงระหวางโจทกกบจ าเลยท ๑ และท ๒ ทวาหากช าระไมผดนดในยอดเงน ๑๗๐,๐๐๐ บาท พรอมดอกเบยอตรารอยละ ๑๕ ตอป นบแตวนท าบนทกขอตกลงดงกลาวจนกวาจะช าระเสรจ โจทกไมตดใจเรยกรองสวนทเหลออกตอไป หากผดสญญาตกลงยนยอมใหโจทกฟองรองบงคบคดในจ านวนเงน๒๘๔,๐๐๗ บาท และยนยอมเสยดอกเบยในยอดเงนจ านวนดงกลาวในอตรารอยละ ๑๕ ตอปนบแตวนผดสญญานน ขอตกลงใหช าระคาเสยหายทงหมดจ านวน ๒๘๔,๐๐๗ บาท ในสวนทเกน ๑๗๐,๐๐๐ บาท และดอกเบยอตรารอยละ ๑๕ ตอป นบแตวนผดสญญา มลกษณะเปนคาเสยหายทก าหนดกนไวลวงหนา จงเปนเบยปรบหากสงเกนสวนศาลยอมมอ านาจลดลงได

แมจ าเลยท ๒ จะมไดฎกา แตรวมกบจ าเลยท ๑ ท าสญญาประนประนอมดงกลาว จงตองรวมกบจ าเลยท ๑ รบผดตอโจทกเชนเดยวกน ความรบผดดงกลาวจงเปนความรบผดในหนอนไมอาจแบงแยกได เพอประโยชนแหงความยตธรรมมใหจ าเลยท ๒ ตองรบผดเกนกวาความรบผดตามสญญาและตามกฎหมายสมควรพพากษาใหมผลไปถง จ าเลยท ๒ ดวย สวนจ าเลยท ๓ นน เมอจ าเลยท ๓ มไดลงลายมอชอในบนทกขอตกลงอนเปนสญญาประนประนอมยอมความนนดวย จงไมตองรบผดตามบนทกขอตกลงดงกลาว

หนคาเสยหายตามสญญาเชาซอระหวางโจทกกบจ าเลยท ๑ อนเปนหนประธานไดระงบไปแลว ความรบผดตามสญญาค าประกนระหวางโจทกและจ าเลยท ๓ อนเปนหนอปกรณจงระงบไปดวย โจทกจะฟองใหจ าเลยท ๓ รบผดตามสญญาค าประกนนนหาไดไม จ าเลยท ๓ จงไมตองรบผดตอโจทก

สทธเรยกรองทเกดขนโดยสญญาประนประนอมยอมความมก าหนดอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๒ ทงน ไมวาสทธเรยกรองเดมจะมก าหนดอายความเทาใด จ าเลยท ๑ และท ๒ ผดสญญาประนประนอมยอมความวนท ๑๐ ตลาคม ๒๕๓๙ โจทกฟองคดนวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๒ ยงไมเกน ๑๐ ป จงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๓๙๔๕/๒๕๔๑

ลกหนตกลงช าระหนงวดแรกตามค าพพากษาตามยอมในวนท ๓๐ สงหาคม ๒๕๒๘ แตลกหนไมช าระเจาหนจงชอบทจะบงคบคดเพอรบช าระหนดงกลาวทงหมดได ภายในก าหนดอายความ ๑๐ ป นบแตวนท ๓๑ สงหาคม ๒๕๒๘ เปนตนไป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๒ ดงนน การทเจาหนน ามลหนตามค าพพากษาดงกลาวมาฟองใหลกหนเปนบคคลลมละลายเมอวนท ๒๙ สงหาคม ๒๕๓๘ ซงอยในก าหนด ๑๐ ป จงสามารถกระท าไดและการฟองคดดงกลาวมผลท าใหอายความสะดดหยดลงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙/๓๒ ดวยเหตนแมเจาหนจะยนค าขอรบช าระหนตอเจาพนกงานพทกษทรพยในวนท ๘ ธนวาคม ๒๕๓๘ ซงพนก าหนดระยะเวลาบงคบคด ๑๐ ป ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๒๗๑ แลวกตาม กตองถอวาค าขอรบช าระหนของเจาหนยนในระหวางอายความสะดดหยดลง ซงไมเปนการตองหามมใหไดรบช าระหนตามพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๙๔(๑)

๒. กรณก าหนดอายความ ๕ ป ไดแก มาตรา ๑๙๓/๓๓ สทธเรยกรองดงตอไปนใหมก าหนดอายความหาป (๑) ดอกเบยคางช าระ (๒) เงนทตองช าระเพอผอนทนคนเปนงวด ๆ

- ๓๖ - (๓) คาเชาทรพยสนคางช าระ เวนแตคาเชาสงหารมทรพยตามมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๖) (๔) เงนคางจาย คอ เงนเดอน เงนป เงนบ านาญ คาอปการะเลยงดและเงนอน ๆ

ในลกษณะท านองเดยวกบทมการก าหนดจายเปนระยะเวลา (๕) สทธเรยกรองตามมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) (๒) และ (๕) ทไมอยในบงคบอายความ

สองป

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๘๔๒/๒๕๔๘ ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๔) บญญตวา สทธเรยกรองเงนคางจาย คอ เงนเดอน เงนป

เงนบ านาญ คาอปการะเลยงด และเงนอนๆ ในลกษณะท านองเดยวกบทมการก าหนดจายเปนระยะเวลา ใหมก าหนดอายความ ๕ ป ดงนน การทโจทกเรยกรองใหจ าเลยจายเงนสงเคราะหรายเดอนหรอเงนบ านาญจงม อายความ ๕ ป ซงไมอาจน าอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ มาใชบงคบไดเพราะมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะแลว โจทกจงตองยนเรองราวขอรบเงนสงเคราะหรายเดอน (บ านาญ) ภายในก าหนด ๕ ป นบแตวนทอาจใชสทธเรยกรองขอรบเงนได แตเมอโจทกยนเรองราวขอรบเงนสงเคราะหรายเดอน (บ านาญ) เกนก าหนดระยะเวลาดงกลาว จงขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๐๖๒/๒๕๔๑ แมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๓(๔)ก าหนดใหสทธเรยกรองเงน

บ านาญมอายความ ๕ ปแตพระราชบญญตบ าเหนจบ านาญขาราชการ พ.ศ. ๒๔๙๔ซงเปนกฎหมายพเศษ มบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะวาสทธในการขอรบบ าเหนจบ านาญปกต ตามพระราชบญญตนมก าหนดอายความ ๓ ป เมอโจทกอางวาโจทกไดรบเงนสงเคราะหรายเดอน โดยอาศยสทธตามพระราชบญญตบ าเหนจบ านาญขาราชการฯ มาตรา ๓๐(จ)กรณจงตองน าอายความตามพระราชบญญตดงกลาว มาตรา ๑๐มาใชบงคบ เมอโจทกออกจากงานเนองจากเกษยณอายตงแตวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๓๖ โจทกอาจบงคบสทธเรยกรองใหจ าเลยจายเงนสงเคราะหรายเดอนหรอเงน บ านาญปกตไดตงแตวนท ๑ ตลาคม ๒๕๓๖ เปนตนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๑๒ แตโจทกน าคดนมาฟองเมอวนท ๑๖ มกราคม ๒๕๔๑ ซงเกนก าหนด๓ ปแลว ฟองโจทกจงขาดอายความ ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๑๒๙๔/๒๕๕๖

โจทกกบจ าเลยตางอยในฐานะผประกอบเกษตรกรรมตามความหมายของ ป.พ.พ. มาตรา

๑๙๓/๓๔ (๒) แตเนองจากลกษณะการด าเนนการระหวางกนเปนเรองทโจทกผเปนเจาหนได สงมอบตนตอยางพาราและวสดแกจ าเลยผเปนลกหน เพอใหจ าเลยน าไปเพาะเลยงใหเปนตนกลายางพาราช าถงแลวน ามาขายคนแกโจทก โดยหกราคาคาตนตอยางพารากบคาวสดทรบไปกอนนนกบตนกลายางพาราทน ามาสงมอบ ตนตอยางพาราทจ าเลยรบไปจากโจทกเพอใหจ าเลยเพาะเลยงแลวน ามาขายคนแกโจทกนนเปนการท ไดท าเพอกจการของจ าเลยผเปนลกหนนนเอง สทธเรยกรองของโจทกจงไมตกอยในบงคบอายความ ๒ ป ตาม บทกฎหมายดงกลาว แตตกอยในบงคบอายความ ๕ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕)

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๙๗๔๔/๒๕๕๕ จ าเลยท ๑ เปนนตบคคลประเภทบรษทจ ากด มวตถประสงคซอ จดหา รบเชา เชาซอถอ

กรรมสทธ ครอบครอง ปรบปรง ใช จดการโดยประการอนซงทรพยสนใด ๆ ตลอดจนดอกผลของทรพยสน

- ๓๗ – นนรวมทงประกอบกจการรบเหมากอสรางอาคาร อาคารพาณชย อาคารทพกอาศย ฯลฯ การทจ าเลยท ๑ สงซอปนซเมนตจากโจทกเปนระยะเวลาตดตอกนนานและเปนจ านวนมากประกอบกบมการช าระคาสนคาเปนราคาตามก าหนด แสดงวาจ าเลยท ๑ น าสนคาทซอมานนไปจ าหนายแกบคคลอน รวมทงรบเหมากอสรางอาคารตามวตถประสงคของจ าเลยท ๑ และทจ าเลยท ๑ สงซอปนซเมนตในชวงเดอนมนาคมถงเดอนพฤศจกายน ๒๕๔๐ น าไปกอสรางอาคารพาณชย ซงอาคารดงกลาวจ าเลยท ๑ ใชเปนส านกงานในการบรหารงานการคาขายทคาขายในตางประเทศ จงเปนการกระท าเพอกจการของจ าเลยท ๑ ฝายลกหนเอง อนเขาขอยกเวนตอนทายของมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ฉะนน สทธเรยกรองของโจทกในการเรยกคาสนคาจากจ าเลยท ๑ จงมก าหนดอายความ ๕ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) หาใชมอายความเพยง ๒ ป

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๘๔๘/๒๕๕๓

สทธเรยกรองจากการทจ าเลยทงสามซอสนคาจากโจทก เพอสงขายใหแกลกคาอนมใชซอไปเพอใชเปนการเฉพาะภายในบรษทจ าเลยท ๑ ยอมมอายความ ๕ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) มใชอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑)

การทจ าเลยท ๒ เชดตวเองออกแสดงเปนตวแทนของจ าเลยท ๑ ท าหนงสอรบสภาพหนตอโจทกขอผอนช าระหนงวดแรกภายในเดอนมกราคม ๒๕๔๓ ยอมมผลท าใหอายความสะดดหยดลงโดยระยะเวลาทลวงไปนนไมนบเขาในอายความ ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) และมาตรา ๑๙๓/๑๕ เมอปรากฏวาจ าเลยท ๑ ไมช าระเงนงวดแรกแกโจทกตามทรบสภาพหนไว เหตทท าใหอายความสะดดหยดลงจงสนสดลงในวนท ๓๑ มกราคม ๒๕๔๓ และเรมนบหนงตงแตวนท ๑ กมภาพนธ ๒๕๔๓ เปนตนไป เมอโจทกฟองคดวนท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๔๗ ฟองโจทกเฉพาะจ าเลยท ๑ และท ๒ จงไมขาดอายความ สวนจ าเลยท ๓ ไมปรากฏวายอมใหจ าเลยท ๒ เชดตวเองออกแสดงเปนตวแทน กรณจงไมอาจถอวาจ าเลยท ๓ ไดรบสภาพหนตอโจทกดวย ฟองโจทกในสวนของจ าเลยท ๓ จงขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๗๕๑/๒๕๕๓ สทธเรยกรองตามสญญาซอขายทไมเขาขอยกเวนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑)

ตอนทาย ตองเปนการซอขายเพอบรโภคของลกหนเองโดยไมเกยวของกบกจการหรอ ธรกจหลกของลกหน เมอจ าเลยเปนตวแทนจ าหนายสนคาใหโจทกในประเทศไทย กจการของจ าเลยคอการซอและรบมอบสนคามา ขายตอใหแกลกคาการทจ าเลย ซอสนคาจากโจทกเพอขายตอ ยอมเปนการทไดท าเพอกจการของจ าเลยซงเปนฝายลกหนนนเองอนเขาขอยกเวนตอนทายของมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) สทธเรยกรองของโจทกในการเรยกคาสนคาจากจ าเลยจงไมไดมก าหนดอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) แตมก าหนดอายความ ๕ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕)

ราคาสนคาพพาทก าหนดเปนเงนปอนดสเตอรลง โจทกจงฟองขอใหช าระหนเปนเงนปอนดสเตอรลงได แตจ าเลยมสทธจะสงใชหนดงกลาวเปนเงนไทยกได โดยใหคดอตราแลกเปลยนเงน ณ สถานทและในเวลาทใชเงนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๖

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๔๘๔/๒๕๕๒

รถยนตทโจทกซอมใหจ าเลยเปนรถยนตของผอนทเอาประกนไวกบจ าเลยและรถยนตของบคคลภายนอกทจ าเลยตองรบผดชอบตามเงอนไขของกรมธรรมประกนภย ซงผอนท าไวกบจ าเลยมใชรถยนตของจ าเลยเอง ดงน การทโจทกซอมรถยนตใหจ าเลยจงเปนการทไดท าเพอกจการของจ าเลยซงเปนฝายลกหน

- ๓๘ - นนเอง ตามความใน ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ตอนทาย อนมอายความหาป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) คดจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๖๘/๒๕๕๒

โจทกประกอบกจการรบซอมรถจงเปนผประกอบการคา สวนจ าเลยเปนผประกอบการรบประกนวนาศภยทกประเภทมหนาทตองจายคาสนไหมทดแทนหรอซอมรถของผเอาประกนวนาศภยกบจ าเลย การซอมรถใหแกผเอาประกนวนาศภยจงเปนธรกจการคาของจ าเลย การทโจทกซงเปนผประกอบการคาเรยกเอาคาซอมรถของเหลาผเอาประกนวนาศภยกบจ าเลยจากจ าเลย จงเปนการเรยกเอาคาจางหรอคาแหงการงานทไดท าเพอกจการของจ าเลยซงเปนลกหน ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) ประกอบมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) จงมอายความ ๕ ป เมอโจทกไดซอมรถยนตตามค าสงของจ าเลยและไมสงมอบรถยนตทซอมเสรจแลว โจทกกยอมทจะบงคบตามสทธของตนในอนทจะเรยกรองใหจ าเลยช าระสนจางไดเมอพนก าหนด ๙๐ วน นบแตวนทโจทกซอมรถยนตเสรจตามขอตกลงในสญญา ซงเมอนบตงแตวนทโจทกอาจบงคบสทธเรยกรองคาซอมจากจ าเลยดงกลาวถงวนฟองยงไมพนก าหนด ๕ ป คดโจทกจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๔๘๘๗/๒๕๕๑

กรณผประกอบการคาเรยกเอาคาของทไดสงมอบ ซง ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๑/๓๔ (๑) บญญตใหมอายความ ๒ ป เวนแตเปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนนนเองนน ค าวา “กจการของฝายลกหน” หาไดมความหมายจ ากดเพยงวา ตองเปนการซอสนคามาเพอจ าหนายอกตอหนงหรอตองเปนการซอวตถดบมาเพอผลตเปนสนคาเทานนไม แตตองพจารณาถงลกษณะของการประกอบกจการของลกหนเปนกรณไป

จ าเลยท ๑ ซอกระแสไฟฟาจากโจทกเพอใชในอตสาหกรรมโรงสขาวอนเปนกจการของจ าเลยท ๑ การทโจทกขายกระแสไฟฟาใหแกจ าเลยท ๑ ยอมถอไดวา เปนการทไดท าเพอกจการของจ าเลยท ๑ ซงเปนฝายลกหนนนเอง สทธเรยกรองคาไฟฟาของโจทกจงเขาขอยกเวนไมอยในบงคบอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) แตมอายความ ๕ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) แหง ป.พ.พ.

หมายเหต ศาสตราจารยศกด เขยนในค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมและ

สญญา จดพมพโดยส านกพมพนตบรรณการ วา กรณ ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ไดแกผประกอบการคาหรออตสาหกรรม ผประกอบหตถกรรมผประกอบศลปอตสาหกรรมหรอชางฝมอ เรยกเอาคาของทได สงมอบ คาการงานทใหท า หรอคาดแลกจการของผอน รวมทงเงนทไดทดรองไป เวนแต เปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนนนเอง ตามปกตสทธเรยกรองเหลานมก าหนดอายความ ๒ ป เวนแตเขาขอยกเวนคอ เปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนเอง จงมก าหนดอายความ ๕ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) เชน ลกหนซอสนคาจากผประกอบการคาไปจ าหนายในรานคาของตน ลกหนซอรถยนตจากโรงงานผลตรถยนตไปใชใหเชาในกจการใหเชารถยนตของ ตน แตถาลกหนซอสนคาไปใชสวนตวหรอซอรถยนตไปใชขบขสวนตว ยอมมใชเปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนนนเอง

ค าพพากษาศาลฎกาน จ าเลยท ๑ เปนผประกอบกจการอตสาหกรรมโรงสขาวซอกระแสไฟฟาจากโจทกซงเปน นตบคคลตามพระราชบญญตการไฟฟาสวนภมภาค พ.ศ.๒๕๐๓ ไปใชในอตสาหกรรมโรงสขาวอนเปนกจการของจ าเลยท ๑ จงถอวาเปนกรณทจ าเลยท ๑ ไดซอกระแสไฟฟาจากโจทกเพอใชในกจการของฝายจ าเลยท ๑ ซงเปนลกหนเอง สทธเรยกรองคาไฟฟาของโจทกจงมก าหนดอายความ ๕ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕)

- ๓๙ - กอนหนานเคยมค าพพากษาศาลฎกาทวนจฉยเกยวกบก าหนดอายความ ๕ ป ตามมาตรา

๑๙๓/๓๓ (๕) ตวอยางเชน ๑. แมโจทกจะเปนผประกอบการคาเรยกเอาคาของทไดสงมอบซงมก าหนดอายความ

๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) กตาม แตความในตอนทายของมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) บญญตกรณเปนขอยกเวนทไมอยในก าหนดอายความ ๒ ปไววา เวนแตเปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนนนเอง ซงตองพจารณาถงกจการของลกหนวาประกอบกจการประเภทใดเปนกรณไป การทจ าเลยทงสองซอน ามนเชอเพลงจากโจทกไปใชกบรถยนตโดยสารโดยทจ าเลยทงสองประกอบกจการรบจางขนสงคนโดยสารและขนสงสนคา ยอมถอไดวาจ าเลยทงสองซอน ามนเชอเพลงจากโจทกเพอใชในกจการของ จ าเลยทงสอง อนเปนกรณทตองดวยขอยกเวนไมอยในก าหนดอายความ ๒ ป ตามความในตอนทายของมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) แลว โดยไมตองค านงวาจ าเลยทงสองซอน ามนเชอเพลงจากโจทกเพอน าไป จ าหนายตอหรอน าไปใชผลตสนคาหรอจ าหนายหรอไม สทธเรยกรองของโจทกจงมก าหนดอายความ ๕ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) (ค าพพากษาศาลฎกาท ๓๓๑๔/๒๕๔๙)

๒. จ าเลยสงซอสนคาประเภทเครองปมน ามนจากโจทกมาเพอประกอบเขากบมอเตอรและอปกรณอนผลตเปนปมเซตแลวน าออกจ าหนายใหแกลกคา อนเปนการประกอบธรกจของจ าเลย การทโจทกฟองขอใหบงคบจ าเลยช าระหนคาสนคาดงกลาวจงเปนกรณท โจทกซงเปนผประกอบการคาหรออตสาหกรรมใชสทธเรยกรองเอาคาสนคา จากจ าเลยซงเปนลกหนทสงซอมาเพอน าไปใชในกจการของลกหนนนเอง สทธเรยกรองของโจทกจงมอายความ ๕ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) ประกอบมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) (ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๘๓/๒๕๔๘)

ตวอยางค าพพากษาศาลฎกาทวนจฉยเกยวกบก าหนดอายความ ๒ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑)

๑. การไฟฟานครหลวงโจทกเปนรฐวสาหกจมวตถประสงคในการจ าหนายพลงงานไฟฟา และด าเนนธรกจเกยวกบพลงงานไฟฟา เปนผประกอบการคาตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) โจทกฟองเรยกคากระแสไฟฟาเปนคาสนคาเกนก าหนด ๒ ป จงขาดอายความ (ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๘๘๗/๒๕๔๓)

๒. จ าเลยวาจางโจทกซงเปนบรษทจ ากดทมวตถประสงคส าคญคอประกอบ กจการเพอรบจางท าของใหท าการโฆษณาสนคา โจทกจงเปนผประกอบการคาเรยกเอาคาการงานทไดท า สทธเรยกรองจงมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) เมอตามใบแจงหนระบวนทครบก าหนดช าระไวเปนวนท ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๓๙ โจทกมาฟองคดนเมอวนท ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๔๑ ซงเปนระยะเวลาภายในก าหนด ๒ ป คดของโจทกจงไมขาดอายความ (ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๖๒๙/๒๕๔๖) ก าพล ษมาคณากร

ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๑๘๐/๒๕๔๗ สทธเรยกรองในมลหนคาขายสนคาจากผซอของผประกอบการคามอายความตางกน ตาม

ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ประกอบกบมาตรา ๑๙๓/๓๓ (๕) กลาวคออายความสองปตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) และหาปตามขอยกเวนในมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ตอนทาย ทวา “...เวนแตเปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนนนเอง” กรณทจะเขาขอยกเวนดงกลาวจะตองน ากจการหรอการงานทผซอสนคาประกอบการคาอยนนมาพจารณารวมกบสนคาทซอวา ผซอน าสนคานนไปใชในกจการหรอการงานทผซอประกอบการคาหรอไม หากผซอน าสนคาทซอไปใชในกจการทผซอประกอบการคาแลว สทธเรยกรองในมลหนคาขายสนคาของผประกอบการคามอายความหาป ทงน หาไดมขอจ ากดวาสนคาทซอขายกนนนตองเปนสนคา

- ๔๐ - ทผประกอบการคาผลตขนเพอขายใหแกผซอโดยเฉพาะเจาะจงไม แมเปนสนคาทซอขายกนทวไปในทองตลาดกอยในบงคบของบทบญญตแหงกฎหมายสองมาตรานดจกน ส าหรบค าวา “กจการ” กมความหมายครอบคลมถงการใด ๆ ทไดท าเพอเปนการท ามาหาได ลกษณะเปนการประกอบอาชพ มไดจ ากดอยแตเฉพาะตอการเลยงสตวเพอขายหรอซอสนคามาเพอขายตอหรอเพอผลตเปนสนคาใหม จ าเลยเปนบรษทจ ากดประกอบกจการโรงแรมและหองอาหารอนเปนกจการใหบรการและจ าหนายอาหารแกผมาใชบรการของโรงแรมของจ าเลย สนคาทจ าเลยซอจากโจทกกเปนเครองอปโภคจ าพวกถวย โถ จาน ชาม ซงเปนอปกรณทใชในการรบประทานอาหารและใหบรการจ าหนายอาหารในหองอาหาร อนเปนสวนหนงของกจการของจ าเลย ทงจ าเลยกรบวาจ าเลยซอสนคาดงกลาวมาใชเปนอปกรณในการใหบรการในกจการของจ าเลย กรณจงตกอยในบงคบของ ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ตอนทาย สทธเรยกรองของโจทกจงมอายความหาป

๓. กรณก าหนดอายความ ๒ ป ไดแก มาตรา ๑๙๓/๓๔ สทธเรยกรองดงตอไปน ใหมก าหนดอายความสองป (๑) ผประกอบการคาหรออตสาหกรรม ผประกอบหตถกรรม ผประกอบศลป

อตสาหกรรมหรอชางฝมอ เรยกเอาคาของทไดสงมอบ คาการงานทไดท า หรอคาดแลกจการของผอน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป เวนแตเปนการทไดท าเพอกจการของฝายลกหนนนเอง

(๒) ผประกอบเกษตรกรรมหรอการปาไม เรยกเอาคาของทไดสงมอบอนเปนผลตผลทางเกษตรหรอปาไม เฉพาะทใชสอยในบานเรอนของฝายลกหนนนเอง

(๓) ผขนสงคนโดยสารหรอสงของหรอผรบสงขาวสาร เรยกเอาคาโดยสาร คาระวาง คาเชา คาธรรมเนยม รวมทงเงนทไดออกทดรองไป (๔) ผประกอบธรกจโรงแรมหรอหอพก ผประกอบธรกจในการจ าหนายอาหารและ

เครองดม หรอผประกอบธรกจสถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการเรยกเอาคาทพก อาหารหรอเครองดม คาบรการหรอคาการงานทไดท าใหแกผมาพกหรอใชบรการ รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๕) ผขายสลากกนแบง สลากกนรวบ หรอสลากทคลายคลงกน เรยกเอาคาขายสลาก เวนแตเปนการขายเพอการขายตอ

(๖) ผประกอบธรกจในการใหเชาสงหารมทรพย เรยกเอาคาเชา (๗) บคคลซงมไดเขาอยในประเภททระบไวใน (๑) แตเปนผประกอบธรกจในการดแล

กจการของผอนหรอรบท างานการตาง ๆ เรยกเอาสนจางอนจะพงไดรบในการนน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป (๘) ลกจางซงรบใชการงานสวนบคคล เรยกเอาคาจางหรอสนจางอยางอนเพอการงานท

ท า รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอนายจางเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป (๙) ลกจางไมวาจะเปนลกจางประจ า ลกจางชวคราว หรอลกจางรายวน รวมทง

ผฝกหดงาน เรยกเอาคาจางหรอสนจางอยางอน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอนายจางเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป

(๑๐) ครสอนผฝกหดงาน เรยกเอาคาฝกสอนและคาใชจายอยางอนตามทไดตกลงกนไว รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๑๑) เจาของสถานศกษาหรอสถานพยาบาล เรยกเอาคาธรรมเนยมการเรยนและคาธรรมเนยมอน ๆ หรอคารกษาพยาบาลและคาใชจายอยางอน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๑๒) ผรบคนไวเพอการบ ารงเลยงดหรอฝกสอน เรยกเอาคาการงานทท าใหรวมทงเงน ทไดออกทดรองไป

- ๔๑ - (๑๓) ผรบเลยงหรอฝกสอนสตว เรยกเอาคาการงานทท าให รวมทงเงนทไดออกทดรองไป (๑๔) ครหรออาจารย เรยกเอาคาสอน (๑๕) ผประกอบวชาชพเวชกรรม ทนตกรรม การพยาบาล การผดงครรภ ผประกอบการ

บ าบดโรคสตว หรอผประกอบโรคศลปะสาขาอน เรยกเอาคาการงานทท าใหรวมทงเงนทไดออกทดรองไป (๑๖) ทนายความหรอผประกอบวชาชพทางกฎหมาย รวมทงพยานผเชยวชาญเรยกเอา

คาการงานทท าให รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอคความเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป (๑๗) ผประกอบวชาชพวศวกรรม สถาปตยกรรม ผสอบบญช หรอผประกอบวชาชพ

อสระอน เรยกเอาคาการงานทท าให รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอผวาจางใหประกอบการงานดงกลาวเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๒๔/๒๕๔๕

โจทกฟองขอใหบงคบจ าเลยช าระคาสนคาคอโทรศพทเคลอนททคางช าระตามสญญา ซอขาย เปนการทโจทกในฐานะเปนผประกอบการคาเรยกเอาคาของทไดสงมอบใหแก จ าเลย แมโจทกยนยอมใหจ าเลยแบงช าระเปนงวด ๆ กเปนเพยงผอนช าระคาสนคาเปนคราว ๆ เทานน กรณตองดวย ป.พ.พ.มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑) ซงมอายความ ๒ ป หาใชเปนกรณเงนทตองช าระเพอผอนทนคนเปนงวด ๆ ตาม ป.พ.พ.มาตรา ๑๙๓/๓๓ (๒) ซงมอายความ ๕ ปไม โจทกมสทธเรยกรองไดตงแตวนท ๓ พฤษภาคม ๒๕๔๐ แตโจทกฟองคดนเมอวนท ๑๔ กมภาพนธ ๒๕๔๔ เกนก าหนดระยะเวลา ๒ ป นบแตโจทกมสทธเรยกรอง ฟองโจทกจง ขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๖๔๔/๒๕๔๙ สญญาเชาซอไดก าหนดใหผใหเชาซอบอกเลกสญญาไดในกรณผเชาซอผดนดไมช าระคาเชาซอ

งวดหนงงวดใดและเมอผใหเชาซอเขาครอบครองรถยนต ทเชาซอแลว ถาขายไดราคาไมพอช าระคาเชาซอท ผเชาซอยงคงตองช าระตามสญญา รวมถงคาใชจายและคาเสยหายตางๆ ทเกดขนทงหมดหกดวยคาเชาซอทผเชาซอไดช าระแลวผเชาซอตกลงจะชดใชเงนจ านวนทขาดนนใหแกเจาของ ขอตกลงดงกลาวจงเปนขอตกลงเรยกคาเสยหายตามสญญาเชาซอในลกษณะเปน คาขาดราคารถยนตหาใชเปนการเรยกคาเชาซอทคางช าระแลวมาหกจากคา เชาซอทงหมดตามสญญา และไมใชเปนกรณทผประกอบธรกจในการใหเชาสงหารมทรพยเรยกเอาคา เชา จงไมตกอยในอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๖) ทงไมใชเปนคดทผใหเชาฟองผเชาเกยวกบสญญาเชาทอยในอายความ ๖ เดอน การฟองเรยกคาเสยหายตามสญญาเชาซอไมมกฎหมายก าหนดไวโดยเฉพาะ จงตองใชอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๙๓๒๔/๒๕๔๔ โจทกเปนนตบคคลประเภทบรษ ทจ ากดมวตถประสงคประกอบธรกจในการให เชา

สงหารมทรพยรวมอยดวย โจทกใหจ าเลยเชารถขดแบกโฮพรอมคนขบรถเพอน าไปใชงานในหนวยงานกอ สราง โจทกจงเปนผประกอบธรกจในการใหเชาสงหารมทรพย เมอโจทกฟองเรยกเอาคาเชาจงมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๖)

ค าพพากษาศาลฎกาท ๙๓๓๕/๒๕๔๒ โจทกฟองเรยกคาเสยหายทเกดจากการผดสญญาเชาโดยเรยกคาเสยหายเปนจ านวน

เงนเทากบคาเชาทจ าเลยคางช าระอยกอนเลกสญญาจ านวน ๒๔ เดอน แมโจทกจะฟองเรยกเงนจ านวนนโดย

- ๔๒ - เรยกวาเปนการฟองเรยกคาเสยหาย แตตองถอวาเปนการฟองเรยกคาเชาทจ าเลยคางช าระอยกอนเลกสญญา จ านวน ๒๔ เดอน เพราะมฉะนนแลวจะเปนการยอมใหโจทกหลกเลยงการทจะฟองเรยกคาเชา ทคางช าระมาเปนการฟองเรยกคาเสยหาย เมอถอวาโจทกฟองเรยกคาเชาทคางช าระและโจทกเปนผประกอบธรกจใน การใหเชาสงหารมทรพยสทธเรยกรองของโจทกยอมมก าหนดอายความสองป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๔(๖) จ าเลยคางช าระคาเชา ๒๔ เดอน เดอนสดทายทคางช าระคอวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๓๘ แตโจทกฟองคดเมอวนท ๑๕ สงหาคม ๒๕๔๐ จงพนก าหนดเวลาสองปแลว สทธเรยกรองของโจทกจงขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๐๙๖๙/๒๕๕๕

เหตทท าใหอายความสะดดหยดลงอนเกดจากการกระท าของลกหนอาจเกดขนไดหลายสาเหต เชน ลกหนรบสภาพหนตอเจาหนตามสทธเรยกรองโดยท าเปนหนงสอรบสภาพหนรวมไปถงการช าระหนใหบางสวนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔

เมอขอเทจจรงปรากฏวา จ าเลยตกลงช าระหนบตรเครดตโดยยนยอมใหโจทกหกเงนจากบญชเงนฝากออมทรพยของจ าเลย และสญญาการใชบตรเครดตระบวา หากมการยกเลกการใชบตรเครดตไมวาดวยเหตประการใด ใหถอวาเปนการยกเลกการใชบตรเครดตเทานน มใชเปนการยกเลกสญญา และหากปรากฏวามยอดเงนเปนลกหนโจทก จ าเลยตกลงทจะช าระหนโดยใหโจทกหกเงนจากบญชช าระหนได ดงน การทโจทกหกเงนจากบญชออมทรพยของจ าเลยเพอช าระหนจงเปนกรณทจ าเลยยอมช าระหนใหแกโจทกตามขอตกลง หาใชเปนเรองทโจทกหกเงนจากบญชของจ าเลยตามอ าเภอใจไม กรณจงเปนการรบสารภาพหนตอโจทกดวยการช าระหนใหบางสวนอนเปนเหตใหอายความสะดดหยดลงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) เชนนนบแตวนทจ าเลยช าระหน บ ตรเครดตใหแกโจทกคร งสดทายจนถงวนฟองยงไมพนก าหนด ๒ ป คดโจทกจงไม ขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๐๕๑/๒๕๕๑ การทโจทกน าเงนฝากในบญชเงนฝากออมทรพยของจ าเลยมาช าระหนหลงจากสญญาบตร

เครดตและขอตกลงในสญญาไดสนสดลงแลวจงเปนการกระท าของโจทกเอง หาใชลกหนรบสภาพหนตอเจาหนโดยช าระหน ให เจ าหน บางส วนไม กรณ ย อมไม ท าให อาย ความสะด ดหย ดลงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) โจทกประกอบกจการธนาคารพาณชยจงเปนผประกอบธรกจในการรบท าการงานตางๆ เรยกเอาเงนทไดทดรองไป สทธเรยกรองของโจทกมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๗) โจทกน าคดมาฟองเมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๔๔ พนก าหนด ๒ ป นบแตวนทโจทกอาจบงคบตามสทธเรยกรองของโจทกได ฟองโจทกจงขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๓๘๔/๒๕๕๑

หนจากการใชบตรเครดตไมวาจะเปนหนจากการซอสนคาและบรการตางๆ หรอหนจากการถอนเงนสด ลวนเปนหน อนเกดจากการใชบตรเครดตดวยกน จงมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๗) ไมอาจแยกบงคบนบอายความแตกตางกนได

การรบสภาพหนโดยการช าระหนบางสวนทจะท าใหอายความสะดดหยดลงนน จ าเลยจะตองเปนผกระท าหรอยนยอมใหกระท า ดงนน การทโจทกหกทอนบญชเงนฝากของจ าเลยช าระหนบตรเครดตอนเปนการใช สทธหกกลบลบหน โดยมไดมขอตกลงกนไวขณะท าสญญา ดงน แมจ าเลยไมไดโตแยงคดคานจะถอ

- ๔๓ - วาจ าเลยยนยอมในการกระท าของโจทกดง กลาวดวยหาไดไม กรณไมถอวาจ าเลยช าระหนบางสวนอนเปนการรบสภาพหนซงจะมผลใหอาย ความสะดดหยดลงได สทธเรยกรองของโจทกจงขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๒๔๒ - ๘๒๔๖/๒๕๔๙ โจทกท ๑ ถงท ๓ ฟองเรยกคาลวงเวลาตามสญญาจางแรงงาน ซงตาม พ.ร.บ.คมครอง

แรงงาน พ.ศ.๒๕๔๑ มาตรา ๕ นยามค าวา "คาจาง" หมายความวา เงนทนายจางและลกจางตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการท างานตามสญญาจาง ส าหรบระยะเวลาการท างานปกต... และค าวา "คาลวงเวลา" หมายความวา เงนทนายจางจายใหแกลกจางเปนการตอบแทนการท างานลวงเวลาในวนท างาน แมคาลวงเวลาจะไมใชคาจางตามความหมายดงกลาว เพราะไมใชเปนเงนทนายจางจายใหแกลกจางเปนการตอบแทนการท างานปกตของวนท างาน แตกเปนเงนทนายจางจายตอบแทนการท างานนอกเวลาปกต ซงนายจางผกพนตองจายแกลกจางตามสญญาจางแรงงาน ถอวาเปนสนจางตาม ป.พ.พ. มาตรา ๕๗๕ คาลวงเวลาจงเปนสนจางอยางหนงตามความใน ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๙) ซงมอายความฟองรอง ๒ ป

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๘๔๘/๒๕๕๐

สญญาท โจทกรบจางจ าเลยทงสามวาความเปนสญญาจางท าของซงสทธเรยกรอง ตามสญญาจางท าของนนมอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑๖) สวนการเรมนบอายความในการเรยกรองใหจ าเลยทงสามช าระหนคาวาความนน ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๒ บญญตไววา “อายความใหเรมนบแตขณะทอาจบงคบสทธเรยกรองไดเปนตนไป...” และมาตรา ๖๐๒ วรรคหนง บญญตไววา “อนสนจางนนพงใชใหเมอรบมอบการทท า” ดงนน เมอไมปรากฏขอเทจจรงวาโจทกกบจ าเลยทงสามไดตกลงก าหนดเวลาช าระคาจางวาความไว กตองถอวาหนคาจางวาความไว กตองถอวาหนคาจางวาความถงก าหนดเมอจ าเลย ทงสามไดรบมอบการงานทท าแลวตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๐๒ วรรคหนง ซงการสงมอบและรบมอบการงานการทท านนปรากฏขอเทจจรงวาหลงจากทศาล จงหวดเชยงใหมมค าพพากษาแลวจ าเลยทงสามพอใจและไมประสงคจะด าเนนคด ตอไป แสดงวาจ าเลยทงสามประสงคทจะใหโจทกด าเนนคดเฉพาะในศาลชนตนเทานน เมอโจทกเปนทนายความด าเนนคดใหแกจ าเลยทงสามในศาลชนตนซงคอศาลจงหวดเชยงใหมจนศาลจงหวดเชยงใหมมค าพพากษาเมอวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๔๕ ตองถอวาโจทกไดสงมอบและจ าเลยทงสามไดรบมอบการงานทท าตามสญญาจางวาความแลว สทธทโจทกจะเรยกเอาสนจางยอมเกดขนทนททศาลจงหวดเชยงใหมมค าพพากษา หาใชเมอคดถงทสดดงทโจทกอทธรณไม สวนการทโจทกยนค าแกอทธรณนนกนาเชอวาโจทกท าไปโดยพลการ โจทกจงหาอาจยกขอดงกลาวขนอางไดไม เมอโจทกน าคดมาฟองจ าเลยทงสามเมอวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๔๘ อนเปนระยะเวลาเกนกวา ๒ ป นบแตวนทศาลชนตนมค าพพากษา ฟองโจทกจงขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๕๐๗/๒๕๔๗

สทธเรยกรองตามความหมายของ ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๕ ตองเปนกรณลกหนเปนหนเจาหนอยกอนแลว ตอมาหนขาดอายความ ภายหลงจากนนลกหนจงไดรบสภาพความรบผดโดยมหลกฐานเปนหนงสอ เมอหนตามฟองเปนหนซงมอายความ ๑๐ ป โดยขณะทจ าเลยท ๑ ยอมรบสภาพหนตอโจทกเปนหนงสอนนยงไมขาดอายความจงไมเขาลกษณะตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๕ ซงมอายความ ๒ ป แตตองใชอายความ ๑๐ ป นบแตมการรบสภาพหน ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ และ ๑๙๓/๑๕

- ๔๔ -

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๖๔๐/๒๕๕๑

หน เดมระหวางโจทกกบ ส. เปนหน เงนกมอายความ ๑๐ ป ขณะทท าหนงสอสญญา ค าประกนยนยอมรบสภาพหนนน ยงไมหมดอายความ ดงนน จะน าอายความ ๒ ป เรองการรบสภาพความรบผดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๕ มาใชบงคบไมได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๖๕๖/๒๕๔๘ จ าเลยท ๑ ท าหนงสอรบสภาพหนกบโจทกเมอวนท ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๔๐ โดยรบวาเปนหน

กยมเงนโจทก ๖๐,๐๐๐ บาท จงมผลเปนหลกฐานแหงการกยมเงนเปนหนงสอและเปนหนงสอรบสภาพหนดวย การกยมเงนไมมกฎหมายก าหนดอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๐ สวนหนงสอรบสภาพหนไมมอายความในตวเองเพยงแตมผลท าใหอายความในมลหนเดมสะดดหยดลง เมอนบแตวนท ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๔๐ ถงวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๔๔ ซงเปนวนทโจทกฟองคดยงไมเกน ๑๐ ป จงไมขาดอายความ

การทลกหนรบสภาพหนมใชกรณลกหนรบสภาพความผดภายหลงมลหนเดมขาดอายความแลวทจะมอายความ ๒ ป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๕

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๓๗๒/๒๕๔๒

หนตามหนงสอรบสภาพความรบผดมอายความ ๒ ป นบแตวนทไดรบสภาพความรบผด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๕ ปรากฏวาลกหนท าหนงสอรบสภาพความรบผดใน วนท ๕ สงหาคม ๒๕๓๖แตเจาหนรายท ๖ ยนฟองลกหนเปนคดแพงวนท ๓๑ มกราคม ๒๕๓๙ ตอมาไดถอนฟองและน าหนมายนขอรบช าระหนในคดน การทเจาหนรายท ๖ ฟองคดดงกลาวแลวถอนฟองไมเปนเหตใหอายความสะดดหยดลงเมอเจาหนรายท ๖ ยนค าขอรบช าระหนวนท ๑๓ มถนายน ๒๕๓๙ จงเปนเวลา เกนกวา ๒ ป นบแตวนทไดรบสภาพความรบผด หนรายนจงขาดอายความไมอาจขอรบช าระหนไดตามพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๙๔(๑) ค าพพากษาศาลฎกาท ๙๑๒๑/๒๕๓๘

กรณทจะตองดวยบทบญญตตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๕ ตองเปนกรณลกหนเปนหนเจาหนอยกอนแลว ตอมาหนขาดอายความภายหลงจากนนลกหนจงไดรบสภาพความรบผดโดยมหลกฐานเปนหนงสอ เมอจ าเลยไมเคยเปนหนโจทกมากอน การทจ าเลยท าหนงสอรบสภาพหนขอช าระหนแทนบรษท บ. ยงถอไมไดวาเปนการรบสภาพความรบผดโดยมหลกฐานเปนหนงสอตามมาตรา ๑๙๓/๓๕ แตกรณเปนการแปลงหนใหมดวยการเปลยนตวลกหนจากบรษท บ.จ ากด มาเปนจ าเลย

การฟองคดตามบนทกขอตกลงแปลงหนใหมไมมกฎหมายบญญตก าหนดอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา๑๙๓/๓๐

๔. อายความในคดผบรโภค ลกษณะคดผบรโภค พจารณาตามมาตรา ๓ แหงพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค

พ.ศ.๒๕๕๑ แบงไดเปน ๔ กลม ไดแก ๑ . คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอ านาจฟองคดแทนผบรโภคหรอตามกฎหมายอนกบ

ผประกอบธรกจ ซงพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอน เนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ

- ๔๕ - ๒. คดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย ๓. คดแพงทเกยวเนองกบคดตาม ๑ หรอ ๒ เชน คดทฟองใหรบผดตามสญญาค าประกน สญญา

จาง สญญาจ าน า หรอสญญาประกนภยค าจน เปนตน ซงโดยปกต คดเหลานอาจไมอยในความหมายของคดผบรโภค แตตามมาตรา ๓ (๓) ใหถอวาเปนคดผบรโภคดวย

๔. คดแพงทมกฎหมายบญญตใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน เปนการเปดโอกาสใหกฎหมายทออกมาในภายหลง สามารถก าหนดใหน าวธพจารณาตามพระราชบญญตนไปใชกบคดอนนอกจากนได และใหถอวาคดเหลานน เปนคดผบรโภคตามพระราชบญญตน

ประเภทคดตอไปน เปนคดผบรโภค ๑. คดซอขาย เชน บาน อาคารพาณชย อาคารชด หองชด ทดนเปลา สนคาอปโภคบรโภค

เปนตน ๒. คดเชาทรพย เชน บาน อาคารชด หองชด ส านกงาน รถยนต รถจกรยานยนต เปนตน ๓. คดเชาซอ เชน รถยนต รถจกรยานยนต โทรทศน เครองใชไฟฟา เปนตน ๔. คดจางท าของ เชน กอสรางบาน ตอเตมบาน เปนตน ๕. คดรบขน เชน บรการขนสงสนคาทางบก ทางน า ทางอากาศ เปนตน ๖. คดสนเชอบคคล กยม ค าประกน จ านอง จ าน า ๗. คดบตรเครดต ๘. คดกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา ๙. คดประกนภย เชน ประกนวนาศภย ประกนชวต ประกนภยค าจน เปนตน ๑๐. คดสนคาไมปลอดภย ตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาท

ไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ เชน ยา อาหาร เครองส าอางค ยานพาหนะ เครองใชไฟฟา อปกรณสอสาร เชอเพลง ถงแกส สนคาอปโภคบรโภคอนๆ เปนตน

๑๑. คดบรการสาธารณปโภค เชน ไฟฟา ประปา โทรคมนาคม เปนตน ๑๒. คดบรการสาธารณสขและความงาม เชน รานขายยา สถานบรการความงามและสขภาพ

(สปา,นวด) สถานพยาบาลตางๆ ไมวาจะเปนคลนก หรอ โรงพยาบาล ทงของรฐบาลและเอกชน เปนตน ๑๓. คดบรการทองเทยว เชน น าเทยว โรงแรม โฮเตล บรการหองพก เปนตน ๑๔. คดสอสารมวลชน เชน วทย โทรทศน หนงสอพมพ อนเตอรเนต เปนตน ๑๕. คดบรการธรกรรมทางธนาคาร เชน ฝากเงน ถอนเงน เชาตนรภย เปนตน ๑๖. คดบรการหลกทรพยและกองทนรวม เชน ซอขายหนหรอกองทน เปนตน ๑๗. คดบรการดานการศกษา เชน สถาบนสอนภาษา หรอ สถาบนสอนพเศษ เปนตน ๑๘. คดบรการดานการกฬา เชน สนามฟตบอล สนามเทนนส สนามกอลฟ เปนตน ๑๙. คดบรการก าจดปลวก แมลง นก เปนตน ๒๐. คดนตบคคลอาคารชด เชน คอนโดมเนยม เปนตน ๒๑. คดนตบคคลบานจดสรร เชน บรษทรบสรางบาน เปนตน

คดผบรโภคทพบบอยกบประเดนอายความ ก. อายความกฎหมายเชาซอ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะ ๕ ไดบญญตเกยวกบการเชาซอไวในมาตรา

๕๗๒-๕๗๔

- ๔๖ - มาตรา ๕๗๒ อนวาเชาซอนนคอสญญาซงเจาของเอาทรพยสนออกใหเชาและใหค ามนวาจะ

ขายทรพยสนนนหรอวาจะใหทรพยสนนนตกเปนสทธแกผเชาโดยเงอนไขทผเชาไดใชเงนเปนจ านวนเทานนเทานคราว

สญญาเชาซอนนถาไมท าเปนหนงสอ ทานวาเปนโมฆะ มาตรา ๕๗๓ ผเชาจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยสงมอบทรพยสนกลบคน

ใหแกเจาของโดยเสยคาใชจายของตนเอง มาตรา ๕๗๔ ในกรณผดนดไมใชเงนสองคราวตดๆกนหรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวน

ส าคญเจาของทรพยสนจะบอกเลกสญญาเสยกได ถาเชนนนบรรดาเงนท ไดใชมาแลวแตกอนใหรบเปนของเจาของทรพยสนและเจาของทรพยสนชอบทจะกลบเขาครองทรพยสนนนไดดวย

อนง ในกรณกระท าผดสญญาเพราะผดนดไมใชเงนซงเปนคราวทสดนนทานวาเจาของทรพยสนชอบทจะรบบรรดาเงนทไดใชมาแลวแตกอนและกลบเขาครองทรพยสนไดตอเมอระยะเวลาใชเงนไดพนก าหนดไปอกงวดหนง

ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคไดมประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. ๒๕๔๓ โดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา ๓๕ ทว แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ไดออกประกาศเพมเตมจากทประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบญญตไวโดยก าหนดใหผใหเชาซอมสทธบอกเลกสญญาเชาซอได ในกรณผเชาซอผดนดช าระคาเชาซอรายงวด ๓ งวดตดๆกน

ตวอยางค าพพากษาศาลฎกา ๑. กรณคาเชาซอทคางช าระ

ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไมไดบญญตเรองอายความเอาไวโดยตรง แตคาเชาซอกเปนคาเชาในการใชทรพยสนอยางหนง ดงนน หากเจาหนซงเปนสถาบนการเงนฟองเรยกรองเอา คาเชาซอรถทคางช าระอย จงตองฟองภายในอายความ ๒ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๔(๖) แหงประมวลกฎหมายแพง และพาณชย

ค าพพากษาศาลฎกาท ๙๓๓๕/๒๕๔๒ โจทกฟองเรยกคาเสยหายทเกดจากการผดสญญาเชาโดยเรยกคาเสยหายเปนจ านวน

เงนเทากบคาเชาทจ าเลยคางช าระอยกอนเลกสญญาจ านวน ๒๔ เดอน แมโจทกจะฟองเรยกเงนจ านวนนโดยเรยกวาเปนการฟองเรยกคาเสยหาย แตตองถอวาเปนการฟองเรยกคาเชาทจ าเลยคางช าระอยกอนเลกสญญา จ านวน ๒๔ เดอน เพราะมฉะนนแลวจะเปนการยอมใหโจทกหลกเลยงการทจะฟองเรยกคาเชา ทคางช าระมาเปนการฟองเรยกคาเสยหาย เมอถอวาโจทกฟองเรยกคาเชาทคางช าระและโจทกเปนผประกอบธรกจใน การใหเชาสงหารมทรพยสทธเรยกรองของโจทกยอมมก าหนดอายความสองป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๔(๖) จ าเลยคางช าระคาเชา ๒๔ เดอน เดอนสดทายทคางช าระคอวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๓๘แตโจทกฟองคดเมอวนท ๑๕ สงหาคม ๒๕๔๐ จงพนก าหนดเวลาสองปแลว สทธเรยกรองของโจทกจงขาดอายความ

๒. กรณคาเสยหายจากการทผเชาซอใชทรพยสน หมายถง การทลกหนไมยอมผอนจายคางวด จนถงขนทเจาหนบอกยกเลกสญญาและสงคน

มายดทรพยสนกลบคนไปแตเมอเจาหนไดทรพยสนกลบคนมาแลวกลบพบวาทรพยสนนนๆมความช ารดเสยหาย

- ๔๗ - และเมอเอาทรพยสนนนออกไปประมลขายแลว ไดเปนเงนกลบมานอยกวามลคาของทรพยสนทพงจะไดรบ เจาหนมสทธฟองลกหนใหชดใชคาสวนตางทขาดทนดงกลาว โดยมอายความในการฟอง ๖ เดอน โดยนบตงแตวนทยดทรพยสนกลบคนมา

ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๗๓๔/๒๕๕๓ ก าหนดอายความตาม มาตรา ๕๖๓ หมายถงผใหเชาฟองผเชาใหรบผดเพราะผเชาฝาฝนตอ

หนาทของตน ตามสญญาเชา แตคาขาดประโยชนจากการใชทรพย คาขาดราคาเมอน ารถทเชาออกขาย คาเบยประกนภยและคาภาษรถยนตทโจทกช าระแทนไป เปนการฟองเรยกคาเสยหายตามสญญาเชาไมใชเปนการเรยกคาเสยหายเพราะ ผเชาฝาฝนตอหนาทจงไมอยในอายความตามมาตรา ๕๖๓

เมอโจทกบอกเลกสญญาเชาแกโจทก การทจ าเลยท ๑ ไมสงมอบรถยนตคน โจทกยอมไดรบความเสยหายเพราะไมสามารถใชประโยชนจากรถยนตทจ าเลยท ๑ เชาไป จ าเลยท ๒ จะอางวาระหวางนนจ าเลยท ๑ ไมไดใชรถยนตและโจทกไมตดตามเอารถยนตคนหาไดไม เพราะเปนหนาทของจ าเลยท ๑ ตอง สงมอบรถยนตทเชาคนตามสญญาและตาม ป.พ.พ. มาตรา ๕๖๑

การผอนเวลาช าระหนแกลกหนซงท าใหผค าประกนหลดพนจากความรบผด นนจะตองมการตกลงผอนเวลากนแนนอน และมผลวาในระหวางผอนเวลานนเจาหนจะใชสทธเรยกรองหรอฟองรอง มได หากเพยงแตหนถงก าหนดช าระ เจาหนไมไดเรยกรองใหลกหนช าระยงไมถอวาเปนการผอนเวลาใหแ กลกหนเพราะเจาหนอาจใชสทธเรยกรองเมอใดกได ขอเทจจรงไดความวาจ าเลยท ๑ ผดนดช าระหนตงแตงวด ท ๑๙ เปนตนไปเทานน โดยไมมการตกลงระหวางโจทกและจ าเลยท ๑ ยอมผอนเวลาช าระหนกนแตประการใดดงน จ าเลยท ๒ จงไมหลดพนจากหนตามมาตรา ๗๐๐

๓. กรณคาขาดราคา คาขาดประโยชน คาตดตาม เรยกใหสงคน หรอใชราคาแทน หมายถง คาใชจายใดๆทเจาหนตองเสยเงนจายเพม หรอเจาหนอดไดใชผลประโยชน

จากทรพยสนของตวเจาหนเองหลงจากบอกยกเลกสญญาแลว มอายความ ๑๐ ป เชน ๑. คาตดตามทวงถามในการทวงทรพยสนของเจาหนคน หลงจากทบอกยกเลกสญญาแลว

แตลกหนไมยอมคนทรพยสนให ๒. คาจางนกสบ ในการสบหาทรพยสน ทลกหนไมยอมคนทรพยสนใหกบเจาหนหลงจากท

บอกยกเลกสญญาแลว ๓. ลกหนไดหลบหนไปพรอมกบทรพยสนนนๆโดยไมยอมคนของให ท าใหเจาหนไมมโอกาส

จะไดใชทรพยสนของตนเอง เพราะยดทรพยคนไมได เรยกไดวา ขาดการไดใชประโยชนจากทรพยสนของตนเอง ไมวาจะเปนการเกบเอาไวใชเอง หรอใหคนอนเอาไปใชแลวเกบคาเชาหรอเอาทรพยสนไปขาย

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๖๔๔/๒๕๔๙ สญญาเชาซอไดก าหนดใหผใหเชาซอบอกเลกสญญาไดในกรณผเชาซอผดนด ไมช าระคา

เชาซองวดหนงงวดใดและเมอผใหเชาซอเขาครอบครองรถยนต ทเชาซอแลว ถาขายไดราคาไมพอช าระคาเชาซอทผเชาซอยงคงตองช าระตามสญญา รวมถงคาใชจายและคาเสยหายตางๆ ทเกดขนทงหมดหกดวยคาเชาซอทผเชาซอไดช าระแลว ผเชาซอตกลงจะชดใชเงนจ านวนทขาดนนใหแกเจาของ ขอตกลงดงกลาวจงเปนขอตกลงเรยกคาเสยหายตามสญญาเชาซอในลกษณะเปน คาขาดราคารถยนตหาใชเปนการเรยกคาเชาซอทคางช าระแลวมาหกจากคา เชาซอทงหมดตามสญญา และไมใชเปนกรณทผประกอบธรกจในการใหเชาสงหารมทรพยเรยกเอาคา เชา จงไมตกอยในอายความ ๒ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๔ (๖) ทงไมใชเปน

- ๔๘ – คดทผใหเชาฟองผเชาเกยวกบสญญาเชาทอยในอายความ ๖ เดอน การฟองเรยกคาเสยหายตามสญญาเชาซอ ไมมกฎหมายก าหนดไวโดยเฉพาะ จงตองใชอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๗๔๒/๒๕๕๖ จ าเลยทงสองใหการเพยงวาสทธเรยกรองโจทกขาดอายความแลว เนองจากจ าเลยท ๑

ท าสญญาเชาซอกบบรษท ศ. ผใหเชาซอเดมเมอวนท ๑๓ พฤศจกายน ๒๕๓๘ แตโจทกฟองคดเกนก าหนดระยะเวลา ๑๐ ปแลว จงขาดอายความ คดมประเดนขอพพาทตามค าฟองและค าใหการเพยงวา ฟองโจทกขาดอายความนบจากวนท าสญญาหรอไมเทานน อกทงไมมประเดนอายความอนเกยวดวยการเลกสญญาเนองจากจ าเลยทงสองมไดใหการในประเดนดงกลาวไว การทศาลลางทงสองวนจฉยวาเมอนบจากวนทโจทกมสทธเรยกรองคาเสยหายไดจนถงวนทโจทกฟองคด คดโจทกขาดอายความนนจงเปนการวนจฉยนอกประเดน ขอพพาทแหงคด ปญหาดงกลาวเปนขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน แมไมมคความฝายใดฎกา ศาลฎกากมอ านาจยกขนวนจฉยไดตาม ป.ว.พ. มาตรา ๑๔๒ (๕)

ค าฟองของโจทกทเรยกรองใหจ าเลยทงสองชดใชคาเสยหายอนเกดจากการขายรถยนตแลวยงขาดราคาคาเชาซออยและคาขาดประโยชนนน เปนกรณทโจทกฟองเรยกคาเสยหายจากการทจ าเลยท ๑ ผดสญญาเชาซอ การฟองเรยกคาเสยหายเชนนเปนผลมาจากการเลกสญญาไมมกฎหมายบญญต อายความไวโดยเฉพาะจงมอายความสบปตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐ ซงเมอสญญาเชาซอสนสดลงผใหเชาซอยอมอาจบงคบใหผเชาซอ ชดใชคาขาดประโยชนและราคารถยนตสวนทขาดไดนบแต วนดงกลาว ตามมาตรา ๑๙๓/๑๒ ซงเปนวนทอาจบงคบตามสทธเรยกรองนนได มใชสทธเรยกรองของผใหเชาซอมอายความสบป นบแตวนท าสญญา ฟองโจทกจงไมขาดอายความ

ขอเทจจรงตามพยานหลกฐานของโจทกไมปรากฏหลกฐานเปนหนงสอบอกกลาวของผใหเชาซอใหจ าเลยท ๑ ช าระคาเชาซอตามสญญาภายใน ๓๐ วน และมการบอกเลกสญญาไปยงจ าเลยท ๑ ตามทระบไวในสญญาเชาซอ ขอ ๖ สญญาเชาซอจงยงไมเลกกนเพราะเหตทจ าเลยท ๑ ผดนดช าระคาเชาซอสองงวดตดตอกนดงฟองของโจทก การทผใหเชาซอมไดด าเนนการตามขนตอนการบอกกลาวทวงถามและการบอกเลกสญญา จ าเลยท ๑ จงไมจ าตองรบผดชดใชคาขาดราคาซงเปนคาเสยหายทโจทกอาจเรยกรองไดในกรณทมการบอกเลกสญญาเชาซอ แตเมอตอมาบรษท ศ. ตดตามรถยนตกลบคนมาเมอวนท ๒๓ ตลาคม ๒๕๓๙ โดยไมปรากฏขอเทจจรงวา จ าเลยท ๑ ไดโตแยงคดคาน ขอเทจจรงรบฟงไดวาคสญญาสมครใจเลกสญญากนโดยปรยาย คกรณแตละฝายจ าตองใหอกฝายหนงไดกลบสฐานะดงทเปนอยเดมตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๙๑ วรรคหนง และการทจ าเลยท ๑ ไดใชรถยนตทเชาซอกอนเลกสญญาโดยไมไดช าระคาเชาซอนน จ าเลย ท ๑ จ าตองใชเงนเปนคาใชทรพยใหแกผใหเชาซอตามมาตรา ๓๙๑ วรรคสาม พรอมดอกเบย และเมอผใหเชาซอมสทธเรยกไดแตคาใชทรพยทเชาซอโดยไม ช าระคาเชาซอเทานนจงไมกอใหเกดความรบผดในการเสยภาษมลคา เพมแตอยางใด

๔. กรณอายความอนๆ หากลกหนไมยอมคนทรพยสน เจาหนมสทธทจะตดตามทวงเอาคนในฐานะเจาของทรพย

กรรมสทธไดตลอด ตามมาตรา ๑๓๓๖ แหง ป.พ.พ. ไมมอายความ ถาลกหนน าทรพยสนไปจ าหนายจายโอนและไมยอมช าระเงน ถอวาผดสญญาเชาซอ

เจาของมสทธบอกเลกสญญาและลกหนมความผดอาญาฐานยกยอกทรพยดวย เนองจากกรรมสทธในทรพยสนยงเปนของเจาหนอย

- ๔๙ -

ข. อายความในกฎหมายซอขาย ๑. กรณผขายสงมอบทรพยสนขาดตกบกพรองหรอล าจ านวน ผซอจะตองใชสทธเรยกรอง

ใหผขายรบผดชดใชในความเสยหายเพราะสงมอบทรพยขาดตกบกพรองหรอล าจ านวน ภายใน ๑ ป ตามมาตรา ๔๖๗ นบแตเวลาสงมอบ

มาตรา ๔๖๗ ในขอรบผดเพอการททรพยขาดตกบกพรองหรอล าจ านวนนน ทานหามมใหฟองคดเมอพนก าหนดปหนงนบแตเวลาสงมอบ

แตถาเปนการฟองใหสงมอบทรพยสนทขาดอยใหครบจ านวน เปนการฟองใหผขายปฏบตตามสญญา ซงอายความในกฎหมายซอขายมไดบญญตไวเปนพเศษ ดงนน ตองใชหลกกฎหมายทวไป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ มก าหนด ๑๐ ป

๒. กรณทรพยทซอขายมความช ารดบกพรอง มอายความ ๑ ป นบแตพบเหนความช ารดบกพรอง ตามมาตรา ๔๗๔

มาตรา ๔๗๔ ในขอรบผดเพอช ารดบกพรองนน ทานหามมใหฟองคดเมอพนเวลาปหนงนบแตเวลาทไดพบเหนความช ารดบกพรอง

แตถาเปนการฟองวาผขายสงมอบทรพยสนผดประเภทหรอชนดมใชเรองความช ารดบกพรองของทรพย แตเปนการฟองใหผขายปฏบตตามสญญาจะตองน าอายความทวไป ซงมก าหนด ๑๐ ป มาใชบงคบ

๓. ในกรณพอคาหรอผประกอบการฟองเรยกคาของทไดสงมอบ มก าหนดอายความไว ๒ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๔ แตถาไมใชพอคา มก าหนดอายความไว ๕ ป นบแตวนสงมอบ ตามมาตรา ๑๙๓/๓๓(๕)

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๑๖๒/๒๕๔๒

ป.พ.พ.มาตรา ๔๖๗ หามฟองในกรณทมการสงมอบทรพยทซอขายขาดตกบกพรองหรอล าจ านวนจากทตกลงซอขายกนเมอพนก าหนดปหนงนบแตเวลาสงมอบดงนน หากผซอตองการเรยกรองใหผขายสงมอบทดนทขาดจ านวนเพอใหตรงตามทตกลงซอขายกน ผซอตองฟองใหผขายรบผดสงมอบทดนสวนทขาดดงกลาวแกผซอภายในหนงปนบแตวนทไดจดทะเบยนซอขาย

โจทกมไดฟองใหจ าเลยสงมอบทดนสวนทขาดตกบกพรองจากจ านวนทซอขายกนแกโจทก แตกรณเปนเรองโจทกฟองเรยกเงนคาซอทดนสวนทโจทกช าระใหแกจ าเลยไปบางสวนคนดวยเหตทจ าเลยสงมอบทดนทซอขายกนขาดตกบกพรองจากจ านวนทตกลงซอขายกน และจ าเลยไมอาจอางกฎหมายทจะรบเงนจ านวนดงกลาวไวโดยชอบ จงเปนการฟองเรยกทรพยคนฐานลาภมควรไดตาม ป.พ.พ.มาตรา ๔๐๖กรณตองบงคบดวยอายความเรองลาภมควรไดตาม มาตรา ๔๑๙ ทบญญตหามมใหฟองคดเมอพนก าหนดปหนงนบแตเวลาทฝายผเสยหายรวาตนมสทธเรยกคน หรอเมอพนสบปนบแตเวลาทสทธนนไดมขน โจทกจ าเลยจดทะเบยนซอขายทดนกนเมอวนท ๒๗พฤศจกายน ๒๕๓๓ อนถอไดวาจ าเลยไดสงมอบทดนทซอขายกนใหแกโจทกโดยชอบในวนดงกลาว สทธทโจทกจะเรยกรองใหจ าเลยคนเงนฐานลาภมควรไดเกดขนแลว แตโจทกเพงมารวาทดนทซอจากจ าเลยขาดตกบกพรองจ านวนไปเมอไดมการเปลยนหนงสอส าคญส าหรบทดนจากหนงสอรบรองการท าประโยชนมาเปนโฉนดทดนททางราชการออกใหแกโจทกเมอวนท ๑๘ พฤศจกายน ๒๕๓๕ และน าคดมาฟองเรยกเงนคนฐานลาภมควรไดเปนคดนเมอวนท ๒๗ สงหาคม ๒๕๓๖ จงยงไมพนก าหนดหนงป คดโจทกจงไมขาดอายความ

- ๕๐ - เมอไมมกฎหมายบญญตเรองอายความเกยวกบการซอขายกนเปนอยางอน การปฏบตตอกน

ตามสญญาซอขายทวไปจงตองถออายความทวไปสบป ตามป.พ.พ.มาตรา ๑๙๓/๓๐ จ าเลยยนค าใหการตอสคดวา ไมไดท าสญญาซอขายกบโจทกและคดโจทกขาดอายความแลว

คดจงมประเดนขอพพาทตามทศาลชนตนก าหนดไวเพยงวา โจทกจ าเลยท าสญญาซอขายกนตามฟอง และคดโจทกขาดอายความหรอไมเทานน การทจ าเลยอทธรณในปญหาเรองทจ าเลยไดสงมอบทดนใหโจทกครบถวนแลวและทดนของโจทกมเนอทขาดไปเพราะถกกนเปนถนนและในปญหาอนนอกจากนขนมาแมจ าเลยจะไดน าสบไวกถอวาเปนการน าสบนอกค าใหการและนอกประเดนขอพพาทถอไดวาเปนขอทมไดยกขนวากลาวกนมาแลวโดยชอบในศาลชนตน ทงการททดนทซอขายจะสงมอบใหแกกนขาดจ านวนมากนอยเพยงใดและ ดวยเหตใดนนไมใชปญหาทเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน ศาลอทธรณไมรบวนจฉยอทธรณในปญหาเหลานของจ าเลยตาม ป.พ.พ.มาตรา ๒๒๕ ชอบแลว

ค าพพากษาศาลฎกา ๑๓๖๑๙/๒๕๕๓

การฟองรองใหผรบจางรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองตามสญญาจางท าของอนมอายความ ๑ ป ตามป.พ.พ. มาตรา ๖๐๑ นน ใชบงคบแกเฉพาะกรณความรบผดเพอการทท าช ารดทเกดขนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๐๐ กลาวคอ ในกรณทมไดก าหนดไวเปนอยางอนในสญญาและงานทท าปรากฏการช ารดบกพรองขนภายหลง ๑ ป นบแตวนสงมอบหรอทปรากฏขนภายใน ๕ ป ส าหรบสงปลกสรางในพนดน กรณตามค าฟองโจทกเปนการฟองตามขอสญญาซงก าหนดความรบผดเพอการทท าช ารดบกพรองไวเปนอยางอน กรณดงกลาวจงไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะตองใชอายความทวไปคอ ๑๐ ป ตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ คดโจทกจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๒๘๕/๒๕๕๓

การซอขายสมการรบรองคณภาพของสไวเปนพเศษ โดยมอายการประกน ๑ ป อนถอไดวาเปนสวนหนงของขอตกลงในการซอขาย เมอการซอขายดงกลาวมการรบรองคณภาพสนคาไวเปนพเศษจงมใชการซอขายธรรมดา ทงโจทกฟองใหจ าเลยรบผดในคาเสยหายทเปนคาสเสอมคณภาพและคาสวนตางทโจทกตองซอสมาใชทดแทนสทเสอมคณภาพตามขอตกลงรบประกนสนคาตามสญญาซอขาย มใชเปนเรองทโจทกใชสทธเรยกรองใหจ าเลยรบผดในความช ารดบกพรองแหงทรพยสนธรรมดาซงจะท าใหคดโจทกมอายความ ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๗๔ อกทงไมใชการใชสทธเรยกรองทเกดจากจ าเลยผเปนลกหนรบสภาพความรบผดแตประการใดแตเปนกรณโจทกใชสทธเรยกรองใหจ าเลยรบผดตามขอตกลงพเศษแหงสญญาดงกลาวขางตน ซงไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ จงมอายความ ๑๐ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๓๐

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๙๕๓/๒๕๕๓ การทจ าเลยท าหนงสอแจงผานองคการบรหารสวนต าบลซงภรยาโจทกไปรองเรยนไววาจะ

ซอมแซมทาวนเฮาสของโจทก เปนกรณทจ าเลยกระท าการใดๆ อนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรองในมลหนละเมดทจ าเลยท าใหโจทกไดรบความเสยหาย ถอวาจ าเลยซงเปนลกหนไดรบสภาพหนตอโจทกซงเปนเจาหนตามสทธเรยกรองแลวตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) ซงขณะทจ าเลยท าหนงสอทงสองฉบบนนยงไมพนก าหนดอายความ ๑ ป นบแตเกดเหตละเมดเมอกลางป ๒๕๔๑ อายความแหงสทธเรยกรองของโจทกยอมสะดดหยดลง ระยะเวลาทลวงไปกอนนนไมนบเขาใน อายความและใหเรมนบอายความใหม แตจะนบอายความใหมกตอเมอเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงสนสดลงเวลาใดกใหเรมนบอายความใหมตงแตเวลานน ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๙๓/๑๕

- ๕๑ - เมอเอกสารหมาย จ.๗ มขอความวา จ าเลยจะเรมซอมแซมทาวนเฮาสเวลาใดจ าเลยจะแจงใหโจทกทราบกอน ๓๐ วน แสดงวาการยอมรบสภาพหนของจ าเลยมเงอนไขวาจ าเลยจะช าระหนโดยเรมซอมแซมทาวนเฮาสเมอใด จ าเลยจะแจงลวงหนาใหโจทกทราบอยางนอย ๓๐ วน ดงนนตราบใดทจ าเลยยงไมไดแจงก าหนดวนเรมซอมแซมทาวนเฮาสใหโจทกทราบ กถอวาจ าเลยยงคงยอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรองดงกลาวสบตอเนองตลอดมา แตเมอจ าเลยมหนงสอลงวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๗ แจงทนายความของโจทกวาความเสยหายทโจทกไดรบมไดเกดจากการกระท าของจ าเลย จ าเลยจงไมเขาด าเนนการซอมแซมทาวนเฮาสของโจทก เปนกรณจ าเลยปฏเสธความรบผดตอโจทก ถอวาเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงไดสนสดลงในวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๗ อายความตามสทธเรยกรองในมลละเมดจงเรมนบใหมตงแตวนดงกลาว เมอโจทกฟองคดนในวนท ๒๘ มกราคม ๒๕๔๘ จงยงไมพนก าหนด ๑ ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๔๘ คดโจทกจงไมขาดอายความ

โจทกฟองขอใหบงคบจ าเลยซอมแซมทาวนเฮาสของโจทกใหอยในสภาพทดและแขงแรง รวมถงซอมแซม ตกแตงปรบปรงสวนตาง ๆ ภายในซงไดรบความเสยหายเนองจากการทรดตวทงหมด โดยจ าเลยเปนผออกคาใชจาย หากจ าเลยไมสามารถซอมแซมได ใหจ าเลยใชคาเสยหายแกโจทกเปนเงน ๘๐๐,๐๐๐ บาท กบใหใชคาเสยหายเดอนละ ๕,๐๐๐ บาท นบถดจากวนฟองเปนตนไปจนกวาจ าเลยจะซอมแซมทาวนเฮาสของโจทกหรอชดใชคาเสยหายเสรจ

จ าเลยใหการขอใหยกฟอง ศาลชนตนพพากษาใหจ าเลยใชคาเสยหายแกโจทกเปนเงน ๕๐๐,๐๐๐ บาท กบใหจ าเลยใช

คาฤชาธรรมเนยมแทนโจทก โดยก าหนดคาทนายความ ๕,๐๐๐ บาท ค าขออนใหยก จ าเลยอทธรณ ศาลอทธรณภาค ๑ พพากษายน คนคาขนศาลชนอทธรณ ๗,๕๐๐ บาทแกจ าเลย ใหจ าเลยใช

คาทนายความชนอทธรณ ๕,๐๐๐ บาท แทนโจทก จ าเลยฎกา ศาลฎกาวนจฉยวา คดของโจทกขาดอายความหรอไม จ าเลยฎกา ไมวาโจทกจะฟองใหจ าเลย

รบผดอนเนองมาจากการสงมอบทรพยสนทซอขายช ารดบกพรองหรอใหรบผดในมลละเมดตามฟองโจทกกขาดอายความแลว เหนวา ขอเทจจรงฟงยต ทาวนเฮาสของโจทกแตกราวเกดจากการทจ าเลยทบรอถอนทาวนเฮาสขางเคยง ตอมาโจทกไดแจงความตอพนกงานสอบสวนแลวรองเรยนตอองคการบรหารสวนต าบลจนไดมการเจรจากน ตอมาจ าเลยมหนงสอยอมรบวาเหตทาวนเฮาสทรดตวเนองมาจากการทรดตวของฐานรากอาคาร และจ าเลยยนดทจะแกไขอาคารททรดใหอยในสภาพทดและแขงแรง สวนก าหนดเวลาทจะเรมด าเนนการจะแจงใหทราบในภายหนา เนองจากจ าเลยก าลงประสบปญหาการเงน จ าเลยไดมหนงสอยนยนวาจะด าเนนการซอมแซมใหแตเหตทลาชาเพราะอยในขนตอนการออกแบบและตอรองหาผรบเหมาทมความช านาญโดยเฉพาะ ถางานออกแบบและสอบราคาจางเหมาเรยบรอยระยะเวลาเรมซอมทแนนอน จ าเลยจะแจงใหทราบกอนอยางนอย ๓๐ วน กอนทจะด าเนนการซอมแซมอาคารใหกลบสภาวะปกต การทจ าเลยท าหนงสอแจงผานองคการบรหารสวนต าบลจะซอมแซมทาวนเฮาสของโจทก เปนกรณทจ าเลยกระท าการใดๆ อนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรองในมลหนละเมดทจ าเลยท าใหโจทกไดรบความเสยหายตามฟอง ถอวาจ าเลยซงเปนลกหนไดรบสภาพหนตอโจทกซงเปนเจาหนตามสทธเรยกรองแลวตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๑) ซงขณะทจ าเลยท าหนงสอทงสอง ฉบบยงไมพนก าหนดอายความ ๑ ป ตามสทธเรยกรองทคความทงสองฝายยอมรบตรงกน เหตละเมดเกดขน

- ๕๒ - ในกลางป ๒๕๔๑ อายความแหงสทธเรยกรองของโจทกยอมสะดดหยดลง ระยะเวลาทลวงไปกอนนนไมนบเขาในอายความและใหเรมนบอายความใหม แตจะนบอายความใหมกตอเมอเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงสนสดลงเวลาใดกใหเรมนบอายความใหมตงแตเวลานนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๑๕ เมอเอกสารหมาย จ.๗ มขอความวาจ าเลยจะเรมซอมแซมทาวนเฮาสเวลาใด จ าเลยจะแจงใหโจทกทราบกอนอยางนอย ๓๐ วน แสดงวาการยอมรบสภาพหนของจ าเลยมเงอนไขวาจ าเลยจะช าระหนโดยเรมซอมแซมทาวนเฮาสเมอใด จ าเลยจะแจงลวงหนาใหโจทกทราบอยางนอย ๓๐ วน ดงนน ตราบใดทจ าเลยยงไมไดแจงก าหนดวนเรมซอมแซมทาวนเฮาสใหโจทกทราบ กถอวาจ าเลยยงคงยอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรองสบตอเนองตลอดมา แตเมอจ าเลยมหนงสอแจงทนายความของโจทกความเสยหายทโจทกไดรบมไดเกดจากการกระท าของจ าเลย จ าเลยจงไมเขาด าเนนการซอมแซมทาวนเฮาสของโจทกตามหนงสอลงวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๗ เปนกรณจ าเลยปฏเสธความรบผดตอโจทก ถอวาเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงไดสนสดลงในวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๗ อายความตามสทธเรยกรองในมลละเมดจงเรมนบใหมตงแตวนดงกลาว เมอโจทกฟองคดนในวนท ๒๘ มกราคม ๒๕๔๘ จงยงไมพนก าหนด ๑ ป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๔๘ คดโจทกจงไมขาดอายความ ฎกาของจ าเลยฟงไมขน พพากษาแกเปนวา ใหจ าเลยชดใชคาเสยหายใหแกโจทกเปนเงน ๓๐๐,๐๐๐ บาท นอกจากทแกใหเปนไปตามค าพพากษาศาลอทธรณ ภาค ๑ คาฤชาธรรมเนยมในชนฎกาใหเปนพบ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๐๕๓/๒๕๔๐ ผบรโภคไดตกลงจะซอทดนตามฟองโดยมการวางเงนมดจ า ซงกรณดงกลาวไมจ าตองม

หลกฐานเปนหนงสอกฟองรองบงคบคดกนไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๕๖ วรรคสอง จงมใชกรณทกฎหมายบงคบใหมพยานเอกสารมาแสดง ดงนน โจทกยอมมสทธน าสบพยานบคคลเพมเตมขอความในเอกสารได หรอศาลมอ านาจรบฟงพยานบคคลของโจทกได

จ าเลยไดตกลงจะสรางเขอนกนดนรมคลองใหแกผบรโภคแตแลวกไมสรางใหโดยคด คาสรางเขอนตารางวาละ ๑,๕๐๐ บาท รวมเปนเงน ๑๕๐,๐๐๐ บาท ดงน จ าเลยจงตองคนเงน ๑๕๐,๐๐๐ บาท ใหแกผบรโภค

ผแทนของจ าเลยไดท าบนทกตอคณะกรรมการคมครองผบรโภคคอโจทกวาจ าเลยยอมรบจะซอมแซมบานสวนทช ารดบกพรองใหแกผบรโภคซงเปนผรองเรยน ถาผบรโภคไมตดใจฟองรองทางแพงและทางอาญาตอจ าเลยนน เปนเพยงหนงสอบนทกถอยค าหรอค าใหการของจ าเลยในฐานะผถกรองเรยนตอพนกงานเจาหนาทของคณะกรรมการคมครองผบรโภค ซงเปนองคกรปกครองทจดตงขนมาเพอคมครองผบรโภค อนเปนกรณทจ าเลยใหถอยค าไปตามหนาททถกรองเรยน และมใชกระท าตอเจาหนหรอผแทนเจาหน ทงยงเปนการยอมรบจะช าระหนคอซอมแซมบานสวนทช ารดบกพรองโดยมเงอนไขวาผบรโภคตองไมตดใจฟองรองทางแพงและทางอาญาตอจ าเลย ดงนกรณถอไมไดวาจ าเลยมเจตนาจะช าระหนแกเจาหนอกดวย จงไมเปนการรบสภาพหนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๗๒ ซงใชบงคบขณะยอมรบจะช าระหน(มาตรา ๑๙๓/๑๔(๑) ทแกไขใหม) ฟองโจทกในสวนทใหจ าเลยช าระหน เปนการฟองรองทโจทกอางองสทธเรยกรองของผบรโภค เมอผบรโภคตรวจพบความช ารดบกพรองของบานทจ าเลยกอสรางตงแตวนท ๓ กมภาพนธ ๒๕๓๓ ซงเปนวนเรมนบสทธเรยกรอง แตโจทกฟองคดนเมอเกน ๑ ป คดโจทกยอม ขาดอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๖๐๑

ค. กรณลาภมควรไดกบอายความ บทบญญตเรองลาภมควรไดนน บญญตอยในมาตรา ๔๐๖-๔๑๙

- ๕๓ - มาตรา ๔๐๖ บคคลใดไดมาซงทรพยสงใดเพราะการทบคคลอกคนหนงกระท าเพอ

ช าระหนกด หรอไดมาดวยประการอนกด โดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได และเปนทางใหบคคลอกคนหนงนนเสยเปรยบไซร ทานวาบคคลนนจ าตองคนทรพยใหแกเขา อนง การรบสภาพหนสนวามอยหรอหาไมนน ทานกใหถอวาเปนการกระท าเพอช าระหนดวย

บทบญญตอนนทานใหใชบงคบตลอดถงกรณทไดทรพยมา เพราะเหตอยางใดอยางหนงซงมไดมไดเปนขน หรอเปนเหตทไดสนสดไปเสยกอนแลวนนดวย

มาตรา ๔๐๗ บคคลใดไดกระท าการอนใดตามอ าเภอใจเหมอนหนงวาเพอช าระหนโดยรอยวาตนไมมความผกพนทจะตองช าระ ทานวาบคคลผนนหามสทธจะไดรบคนทรพยไม

มาตรา ๔๐๘ บคคลดงจะกลาวตอไปนไมมสทธจะไดรบคนทรพย คอ (๑) บคคลผช าระหนอนมเงอนเวลาบงคบเมอกอนถงก าหนดเวลานน (๒) บคคลผช าระหนซงขาดอายความแลว (๓) บคคลผช าระหนตามหนาทศลธรรม หรอตามควรแกอธยาศยในสมาคม

มาตรา ๔๐๙ เมอบคคลผหนงผใดซงมไดเปนลกหนไดช าระหนไปโดยส าคญผด เปนเหตใหเจาหนผท าการโดยสจรตไดท าลาย หรอลบลางเสยซงเอกสารอนเปนพยานหลกฐานแหงหนกด ยกเลกหลกประกนเสยกด สนสทธไปเพราะขาดอายความกด ทานวาเจาหนไมจ าตองคนทรพย

บทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนนไมขดขวางตอการทบคคลผไดช าระหนนนจะใชสทธไลเบยเอาแกลกหนและผค าประกน ถาจะพงม

มาตรา ๔๑๐ บคคลผใดไดท าการช าระหนโดยมงตอผลอยางหนง แตมไดเกดผลขนเชนนน ถาและบคคลนนไดรมาแตแรกวาการทจะเกดผลนนเปนพนวสยกด หรอไดเขาปองปดขดขวางเสยม ใหเกดผลเชนนนโดยอาการอนฝาฝนความสจรตกด ทานวาบคคลผนนไมมสทธจะไดรบคนทรพย

มาตรา ๔๑๑ บคคลใดไดกระท าการเพอช าระหนเปนการอนฝาฝนขอหามตามกฎหมายหรอศลธรรมอนด ทานวาบคคลนนหาอาจจะเรยกรองคนทรพยไดไม

มาตรา ๔๑๒ ถาทรพยสนซงไดรบไวเปนลาภมควรไดนนเปนเงนจ านวนหนง ทานวาตองคนเตมจ านวนนน เวนแตเมอบคคลไดรบไวโดยสจรต จงตองคนลาภมควรไดเพยงสวนทยงมอยในขณะเมอเรยกคน

มาตรา ๔๑๓ เมอทรพยสนอนจะตองคนนนเปนอยางอนนอกจากจ านวนเงน และบคคลไดรบไวโดยสจรต ทานวาบคคลเชนนนจ าตองคนทรพยสนเพยงตามสภาพทเปนอย และมตองรบผดชอบในการททรพยนนสญหายหรอบบสลาย แตถาไดอะไรมาเปนคาสนไหมทดแทนเพอการสญหายหรอบบสลายเชนนนกตองใหไปดวย

ถาบคคลไดรบทรพยสนไวโดยทจรต ทานวาจะตองรบผดชอบในการสญหายหรอ บบสลายนนเตมภม แมกระทงการสญหายหรอบบสลายจะเกดเพราะเหตสดวสย เวนแตจะพสจนไดวาถงอยางไรทรพยสนนนกคงตองสญหายหรอบบสลายอยนนเอง

มาตรา ๔๑๔ ถาการคนทรพยตกเปนพนวสยเพราะสภาพแหงทรพยสนทไดรบไวนนเองกด หรอเพราะเหตอยางอนกด และบคคลไดรบทรพยสนไวโดยสจรต ทานวาบคคลเชนนนจ าตองคน

- ๕๔ -

ลาภมควรไดเพยงสวนทยงมอยในขณะเมอเรยกคน ถาบคคลไดรบทรพยสนนนไวโดยทจรต ทานวาตองใชราคาทรพยสนนนเตมจ านวน

มาตรา ๔๑๕ บคคลผไดรบทรพยสนไวโดยสจรตยอมจะไดดอกผลอนเกดแตทรพยสนนนตลอดเวลาทยงคงสจรตอย

ถาผทไดรบไวจะตองคนทรพยสนนนเมอใด ใหถอวาผนนตกอยในฐานะทจรตจ าเดมแตเวลาทเรยกคนนน

มาตรา ๔๑๖ คาใชจายทงหลายอนควรแกการเพอรกษาบ ารงหรอซอมแซมทรพยสนนน ทานวาตองชดใชแกบคคลผคนทรพยสนนนเตมจ านวน

แตบคคลเชนวานจะเรยกรองใหชดใชคาใชจายตามธรรมดาเพอบ ารง ซอมแซมทรพยสนนน หรอคาภาระตดพนทตองเสยไปในระหวางทตนคงเกบดอกผลอยนนหาไดไม

มาตรา ๔๑๗ ในสวนคาใชจายอยางอนนอกจากทกลาวมาในวรรคตนแหงมาตรากอนนน บคคลผคนทรพยสนจะเรยกใหชดใชไดแตเฉพาะทเสยไปในระหวางทตนท าการโดยสจรต และเมอทรพยสนนนไดมราคาเพมสงขนเพราะคาใชจายนนในเวลาทคน และจะเรยกไดกแตเพยงเทาราคาทเพมขนเทานน

อนง บทบญญตแหงมาตรา ๔๑๕ วรรค ๒ นน ทานใหน ามาใชบงคบดวย แลวแตกรณ

มาตรา ๔๑๘ ถาบคคลรบทรพยสนอนมควรไดไวโดยทจรต และไดท าการดดแปลงหรอตอเตมขนในทรพยสนนน ทานวาบคคลเชนนนตองจดท าทรพยสนนนใหคนคงสภาพเดมดวยคาใชจายของตนเองแลวจงสงคน เวนแตเจาของทรพยสนจะเลอกใหสงคนตามสภาพทเปนอย ในกรณเชนนเจาของจะใชราคาคาท าดดแปลงหรอตอเตม หรอใชเงนจ านวนหนงเปนราคาทรพยสนเทาทเพมขนนนกได แลวแตจะเลอก

ถาในเวลาทจะตองคนทรพยนนเปนพนวสยจะท าใหทรพยสนคนคงสภาพเดมไดหรอถาท าไปทรพยสนนนจะบบสลายไซร ทานวาบคคลผไดรบไวจะตองส งคนทรพยสนตามสภาพทเปนอยและไมมสทธเรยกคาสนไหมทดแทนเพอราคาทรพยสนทเพมขนเพราะการดดแปลงหรอตอเตมนนได

มาตรา ๔๑๙ ในเรองลาภมควรไดนน ทานหามมใหฟองคดเมอพนก าหนดปหนงนบแตเวลาทฝายผเสยหายรวาตนมสทธเรยกคน หรอเมอพนสบปนบแตเวลาทสทธนนไดมขน

ลาภมควรได หมายถง การทบคคลไดมาซงทรพยสงใดเพราะการทบคคลอกคนหนงกระท าเพอช าระหน หรอไดมาดวยประการอนโดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายหมายได และเปนทางใหบคคลอกคนหนงเสยเปรยบ

ลกษณะของลาภมควรได ไดแกการทบคคลหนงไดทรพยในลกษณะหนงลกษณะใดดงตอไปน

๑. ไดทรพยมาเพราะบคคลอกคนหนงกระท าเพอช าระหน (โดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได) ไดแก การทบคคลหนงใหทรพยแกบคคลอกคนหนงเพอช าระหน แตตามกฎหมายไมมหนระหวางบคคลดงกลาว เชน

-นายด าช าระราคาทดนใหนายแดง ซงสญญาซอขายเปนโมฆะเพราะไมท าตามแบบ -นายขาวจายเงนใหนายเขยว จากการแพพนนฟตบอล ซงเปนโมฆะเพราะผดวตถประสงค -นางเหลองพนกงานธนาคารสงมอบเงนใหนายฟา เกนจ านวนทนายฟาตองการถอน -นายมวงสงมอบเงนใหแกนางเหลอง เพราะเขาใจวานางเหลองเปนเจาหนของตน

- ๕๕ - ๒. ไดทรพยมาประการอนโดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได ไดแก การทบคคลหนง

ไดทรพยสงใหมาโดยปราศจากทมาตามกฎหมาย เชน - นายจนทรเกบโทรศพทมอถอได - นายองคารขโมยเงนของนายพธ ผลของลาภมควรได การทบคคลใดไดทรพยอนเปนลาภมควรได กฎหมายใหบคคลนน

ตองคนทรพยใหแกเขา ดงนน ลาภมควรไดจงกอใหเกดหนแก ผไดลาภทจะตองคนทรพยทตนไดมานนใหแกผใหลาภมควรได

กฎหมายใหคนลาภมควรได ดงน ก. การไดลาภมควรไดโดยสจรต

สจรต หมายถง ไมทราบวาตนไมมสทธไดทรพยนน ถาเปนเงน ใหคนเทาจ านวนเทาทเหลออยในขณะทรวาเปนลาภมควรไดแกตน ถาเปนทรพยอน ใหคนตามสภาพทเปนอย ในขณะทรวาเปนลาภมควรไดแกตน และไม

ตองรบผดถาทรพยนนสญหายหรอบบสลาย แตถาไดคาสนไหมทดแทน ตองคนคาทดแทนใหในจ านวนทเหลอในขณะทสจรต

มสทธไดดอกผลจากทรพยนน ในระหวางทสจรต มสทธเรยกคาใชจายอนควรในการรกษาบ ารง หรอซอมแซมทรพย

ข. การไดลาภมควรไดโดยทจรต ทจรต หมายถง รวาตนไมมสทธไดทรพยนนไว ซงอาจจะรตงแตขณะไดทรพยหรอร

ภายหลงกได ถาเปนเงน ใหคนเตมจ านวนและดอกเบยนบแตวนททจรต ถาเปนทรพยอน ใหคนตามสภาพทเปนอยตงแตขณะททจรต ตองรบผดถาทรพยนนสญหายหรอบบสลาย เวนแตจะเกดจากเหตสดวสย ไมมสทธไดดอกผลจากทรพยนน ถาดดแปลงหรอตอเตมทรพย ตองท าใหทรพยนนกลบคนคงสภาพเดม อายความในการเรยกลาภมควรไดคน จะตองด าเนนการเรยกคนภายใน ๑ ปนบจาก

วนทตนรวาตนมสทธเรยกคน แตทงนจะตองไมเกนระยะเวลา ๑๐ ปนบแตไดใหลาภนนไป กรณตอไปนบคคลทใหลาภมควรไดไมมสทธเรยกคน

๑. บคคลทไดช าระหน อนเปนการฝาฝนขอหามตามกฎหมาย หรอศลธรรมอนด (ม.๔๑๑) ไดแก การช าระหนอนเกดจากนตกรรมทเปนโมฆะ เพราะวตถประสงคไมชอบดวยกฎหมาย

เชน นายด าจายเงนใหแกนายแดงเพราะแพพนนเชนน นายด าจะเรยกเงนคนจากนายแดงไมได เพราะหนการพนนเปนหนทฝาฝนขอหามตามกฎหมาย ตองหามมใหเรยกคน

เชน นายขาวจายเงนใหแกนายเขยวเปนราคาทดน อนเกดจากสญญาซอขายทเปนโมฆะเพราะไมไดจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท เชนน ถานายขาวสามารถเรยกราคาทดนจากนายเขยวได เพราะนายเขยวไมมสทธไดราคาทดน เพราะสญญาซอขายเปนโมฆะ และมใชการช าระหนอนฝาฝนขอหาม ตามกฎหมายหรอศลธรรมอนด

๒. บคคลซงไดช าระหนตามอ าเภอใจ ทงๆทรอยวาตนไมม ไดแก ช าระหนซงเกดจาก นตกรรมทฟองรองบงคบคดไมได เชน การกเงนซงไมมหลกฐานการกเปนหนงสอ แมวาผใหกจะฟองใหช าระ

- ๕๖ - ไมไดกตาม ถาผกน าเงนมาช าระผกกจะเรยกเงนทช าระคนไมไดเพราะถอวาผกรอยแลวาตนไมมความผกพนทตองช าระ

๓. บคคลทช าระหนทขาดอายความ (ม.๔๐๘) หนทขาดอายความนน แมเจาหนจะฟองใหลกหนช าระหนไมได แตกยงมหนตอกนอย

ดงนน จงถอวามมลอนจะอางกฎหมายไดทจะเจาหนจะรบช าระหนจากลกหน ดงนน ลกหนจงเรยกทรพยคนไมได ๔. บคคลผช าระหนตามหนาทศลธรรม หรอตามควรแกอธยาศยในสมาคม (ม.๔๐๘)

เชน นายแดงน าของขวญไปใหเพอนสนทในพธมงคลสมรส หลงจากทใหของขวญแลว นายแดงจงรวามใชงานสมรสของเพอน เชนน นายแดงจะเรยกของขวญคนไมได

ค าพพากษาฎกาท ๕๔๔๒ - ๕๔๖๘/๒๕๔๘ จ าเลยไดรบเงนบ าเหนจซงโจทกค านวณจายใหตามระเบยบการปโตรเลยมแหงประเทศไทย

วาดวยกองทนบ าเหนจ พ.ศ. ๒๕๓๖ แตมมตคณะรฐมนตรใหโจทกเปนรฐวสาหกจทด ท าใหสทธของจ าเลยทจะไดรบเงนบ าเหนจตองเปนไปตามมตคณะรฐมนตร โจทกตองค านวณเงนบ าเหนจใหแกจ าเลยตามหลกเกณฑใหมทคณะรฐมนตรก าหนดเงนบ าเหนจสวนตางทโจทกจายเกนไปเพราะการค านวณตามระเบยบเดมทจ าเลยไดรบไปยอมเปนการไดไปซงทรพยเพราะการทโจทกกระท าเพอช าระหนโดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายไดและเปนทางใหโจทกเสยเปรยบ จงเปนลาภมควรไดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๐๖ อายความในการฟองเรยกใหคนเงนบ าเหนจทโจทกจายเกนไปและตองคนเปนจ านวนเทาใดยอมเปนไปตามบทบญญตเรองลาภมควรได กรณมใชจ าเลยไดยดถอเงนบ าเหนจสวนทเกนไว โดยไมมสทธอนจะท าใหโจทกสามารถตดตามเอาคนไดทงหมดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๓๖

จ าเลยเปนผมเงนไดจากการไดรบเงนบ าเหนจทโจทกใหจงมหนาทตองเสยภาษเงนได โดยป.รษฎากร มาตรา ๕๐ ก าหนดใหโจทกผ เปนนายจางตองหกภาษเงนไดไว ณ ทจายแลวน าสงกรมสรรพากร หากโจทกหกและน าสงภาษเงนไดไปเกนกวาทจ าเลยผมเงนไดตองช าระ จ าเลยผมเงนไดกมสทธไปขอเงนสวนทจายเกนไปคนจากกรมสรรพากรได โจทกไมมสทธไปขอคน จ าเลยจงตองคนเงนบ าเหนจสวนทรบไปเกนสทธใหแกโจทกเตมจ านวนโดยไมอาจน าจ านวนเงนภาษเงนไดทโจทกหกไว ณ ทจายมาหกออกได

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๐๔๑/๒๕๔๒ โจทกฟองเรยกเงนคาซอทดนบางสวนทช าระใหจ าเลยเกนไปคน ซงเปนเงนทจ าเลยรบไวโดย

ปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได จงเปนเรองลาภมควรได ไมใชเปนการฟองขอใหจ าเลยรบผดในฐานทรพยซงซอขายขาดตกบกพรอง ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๑๙ ก าหนดอายความของลาภมควรไดไว ๑ ป นบแตเวลาทฝายผเสยหาย คอ โจทกทงสองรวาตนมสทธเรยกคนหรอเมอพน ๑๐ ปนบแตเวลาทสทธนนไดมขน เมอเจาพนกงานทดนออกโฉนดใหโจทกทงสองเมอวนท ๑๒ ตลาคม ๒๕๓๕ ระบเนอทดนขาดไปจากทโจทกทงสองช าระราคาใหจ าเลย หลงจากรงวดตรวจสอบใหเปนทแนนอนอกครงแลว จงแกไขในโฉนดระบเนอทดนใหมเมอวนท ๒๒ พฤศจกายน ๒๕๓๖ดงนน อายความ ๑ ป ยอมเรมนบตงแตตรวจสอบทราบแนนอนแลว คอวนท ๒๒ พฤศจกายน ๒๕๓๖ โจทกฟองคดเมอ วนท ๑ เมษายน ๒๕๓๗ ยงไมเกน ๑ ป และไมเกน ๑๐ ป นบแตวนช าระราคาเกนไป คดของโจทกทงสองจงไมขาดอายความ

ง. อายความในคดทความเสยหายตองใชเวลาในการแสดงผล ในเรองอายความนน โดยแทจรงแลวพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค มไดบญญต

ไวเปนการทวไป หากแตบญญตเฉพาะกรณคดทเกยวกบความเสยหายทเกดขนตอชวต รางกาย สขภาพ หรอ

- ๕๗ - อนามย โดยผลของสารทสะสมอยในรางกายของผบรโภค หรอเปนกรณทตองใชเวลาในการแสดงอาการ โดยมาตรา ๑๓ ไดบญญตใหผบรโภคหรอผมอ านาจฟองคดแทน อาจใชสทธเรยกรองภายใน ๓ ป นบแตวนทรถงความเสยหายและรตวผประกอบธรกจทตองรบผด แตไมเกน ๑๐ ป นบแตวนรถงความเสยหาย

จ. ความผดตามกฎหมายความรบผดในสนคาทไมปลอดภย ตองถอตาม มาตรา ๑๒ วรรคแรก แหงพระราชบญญตความรบผดในความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภย โดยไดบญญตเรองอายความไวดงน “สทธเรยกรองคาเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภยเปนอนขาดอายความ เมอพน ๓ ป นบแตวนทผเสยหายรถงความเสยหายและรตวผประกอบการทตองรบผด หรอเมอพน ๑๐ ป นบแตวนทมการขายสนคานน”

สวนในคด อนๆทวไป นอกจากนนหากไมมกฎหมายเฉพาะเรองนนๆบญญตไว นาจะตองถอตามอายความในเรองละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเปนหลก คอ มอายความ ๑ ป นบแตวนทรถงความเสยหายและรตวผกระท าละเมด หรอ ๑๐ ป นบแตวนท าละเมด กรณคดทเกยวของกบส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคกบประเดนอายความ เชน

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๙๒๙/๒๕๕๑ โจทกไดรบค ารองขอจากผบรโภคทงสใหด าเนนคดแทนแลวโจทกจงมอ านาจแตงตงพนกงาน

อยการเปนเจาหนาทคมครองผบรโภคเพอใหมอ านาจฟองคดแกจ าเลยตาม พ.ร.บ.คมครองผบรโภค พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๑๐ และมาตรา ๓๙ วรรคหนง กรณไมจ าตองมหนงสอมอบอ านาจตามฎกาของจ าเลย

คดนโจทกมค าสงแตงตงพนกงานอยการเปนเจาหนาทคมครองผบรโภคแลว จงเปนกรณทพนกงานอยการมอ านาจฟองคดเอง มใชผบรโภคเปนผฟอง ผบรโภคจงไมจ าตองแตงตงพนกงานอยการใหฟองคด

แมสญญาจะซอจะขายมไดระบวาจ าเลยตองกอสรางใหแลวเสรจเมอใด แตผบรโภคตกลงจะซอบานตงแตป ๒๕๓๖ และผอนช าระเงนดาวนเรอยมาจนครบตามสญญาในป ๒๕๓๘ ประกอบกบสญญาระบวา ผจะขายจะจดทะเบยนโอนบานและทดนไดภายหลงจากผบรโภคช าระเงนดาวนครบถวนตามสญญาแลว ดงนน จงเปนการคาดการณของคสญญาไดวาจ าเลยจะตองกอสรางบานใหแลวเสรจภายในป ๒๕๓๙ หรอ ป ๒๕๔๐ เปนอยางชา แตจ าเลยกลบกอสรางไมแลวเสรจและละทงการกอสรางจนถงป ๒๕๔๖ โดยจ าเลยไมไดด าเนนการกอสรางตอแตปลอยทงรางไวถง ๕ ป จ าเลยจงเปนฝายผดสญญา ผบรโภคมสทธบอกเลกสญญาได

ตามสญญาจะซอจะขาย ระบท านองเดยวกนวาใหผบรโภคช าระเงนดาวน ๑๕ งวด เมอผบรโภคช าระเงนดาวนครบถวนแลว ดงนน สทธเรยกรองของผบรโภคยอมเกดขนเมอไดช าระเงนดาวนครบถวน เมอโจทกฟองคดนเมอวนท ๑ ธนวาคม ๒๕๔๗ ซงนบจากวนครบก าหนดช าระเงนดาวนของผบรโภคจนถงวนฟองยงไมเกน ๑๐ ป คดโจทกจงไมขาดอายความ

ค าพพากษาศาลฎกาท ๙๒๓๐/๒๕๕๑ จ าเลยเปนผเสนอขายทดนพรอมสงปลกสรางแก ส. ป. และ ฉ. บคคลทงสามจงเปนผบรโภค

ตาม พ.ร.บ.คมครองผบรโภค พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๓ ซงมสทธไดรบความคมครองตามมาตรา ๔ (๔) เมอผบรโภคทงสามไดรบความเสยหายจากการประพฤตผดสญญาจะซอจะขายของจ าเลยซงเปนผขายและไดยนค ารองขอตอคณะกรรมการคมครองผบรโภคโจทก ซงโจทกไดพจารณาแลวเหนวาการด าเนนคดนนจะเปนประโยชนแกผบรโภคเปนสวนรวม โจทกยอมมอ านาจแตงตงพนกงานอยการโดยความเหนชอบของอธบด

- ๕๘ - กรมอยการ เพอใหมหนาทด าเนนคดแพงและคดอาญาแกจ าเลยในศาลและมอ านาจฟองเรยกทรพยสนหรอคาเสยหายใหแกผบรโภคทงสามทรองขอไดดวย โจทกจงมอ านาจฟอง

ขณะโจทกน าเอกสารมาสบจ าเลยไมไดคดคานความถกตองแทจรงของเอกสารวาไมมตนฉบบหรอตนฉบบนนปลอมทงฉบบหรอบางสวน หรอส าเนานนไมถกตองกบตนฉบบ จงถอไดวาจ าเลยไดยอมรบถงการมอยและความแทจรงของตนฉบบเอกสารนน รวมทงยอมรบวาส าเนานนถกตองกบตนฉบบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๑๒๕ ศาลยอมรบฟงเปนพยานหลกฐานแหงเอกสารนนไดตามมาตรา ๙๓ (๔) ((๙๓ (๑)) (เดม))

โจทกระบในค าฟองวา เปนเรองละเมดสทธผบรโภค แตตามค าบรรยายฟองเปนกรณทโจทกในฐานคณะกรรมการคมครองผบรโภคใชสทธของผบรโภคท งสามทถกจ าเลยละเมดสทธโดยไมด าเนนการกอสรางบานใหแลวเสรจตามก าหนดและสงมอบจดทะเบยนโอนกรรมสทธใหแกผบรโภคทงสามตามสญญา เปนการใชสทธด าเนนคดแทนผบรโภคทงสามในการบงคบใหจ าเลยปฏบตตามสญญาจะซอจะขาย จงตองถออายความตามสญญาจะซอจะขายไมใชอายความละเมดตามทจ าเลยอางตอส เมอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอกฎหมายอนมไดบญญตไวโดยเฉพาะ จงมก าหนดสบป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๙๓/๓๐

สญญาจะซอจะขายระหวางผบรโภคทงสามกบจ าเลยเปนสญญาตางตอบแทน เมอจ าเลยไมพรอมทจะช าระหนแกผบรโภคทงสาม ผบรโภคทงสามจงยงไมตองช าระหนทเหลอแกจ าเลย เมอโจทกมหนงสอบอกกลาวใหจ าเลยปฏบตการช าระหนแกผบรโภคทงสามภายใน ๑๕ วน นบแตวนทไดรบหนงสอ หากจ าเลยไมด าเนนการภายในเวลาทก าหนดใหถอวาหนงสอดงกลาวเปนการบอกเลกสญญา เมอจ าเลยไดรบหนงสอบอกกลาวแลว แตเพกเฉย จ าเลยจงเปนฝายผดสญญา สญญาจงเปนอนเลกกน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๓๘๗ คสญญาแตละฝายจ าตองใหอกฝายหนงไดกลบคนสฐานะดงทเปนอยเดม สวนเงนอนจะตองใชคนทานใหบวกดอกเบยเขาดวยคดตงแตเวลาทรบไวตามมาตรา ๓๙๑

๕. ความเหนของผจดท า

จากการพจารณาบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย นอกจากจะมบญญตไวในหลกกฎหมายทวไปแลวยงมบญญตไวในบทเฉพาะตามลกษณะของนตกรรมนนๆ ซงเหนวามความยงยากในทางปฏบต ซงผจดท าเหนวาจะเปนไปไดหรอไม หากจะมการรวบรวมกฎหมายเกยวกบอายความไวเปนหมวดหมเฉพาะเพอสะดวกแกการน ามาใช และนอกจากนผจดท าเหนวาการทน าบทบญญตในเรองอายความตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยน ามาใชกบคดผบรโภคทสวนใหผประกอบธรกจเปนผประกอบการขนาดใหญ มความไดเปรยบทงอ านาจในการตอรอง การท าสญญาและการด าเนนกจการมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจอนส าคญของประเทศ ซงนาจะมบทบญญตเกยวกบอายความในเชงลงโทษผประกอบกจการทไมสจรต โดยมงคมครองผบรโภคใหไดรบการปฏบตอยางเปนธรรม

๖. บทสรป

ในเรองอายความในคดผบรโภคนนไมไดมบญญตไวโดยเฉพาะ จงตองน าบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบ ซงบทบญญตในเรองอายความมบญญตไวในหลกทวไปและบญญตไวในบทเฉพาะแลวแตลกษณะของนตกรรมนนๆ โดยการนบอายความจะตองพจารณาตงแตการเรมนบอายความวาเรมนบแตเมอใดซงเปนไปตามทบญญตไวใน มาตรา ๑๙๓/๑๒ และมาตรา ๑๙๓/๑๓ ตามทไดกลาวไวแลวขางตน และยงมบทบญญตตางๆทมผลตอการนบอายความ ไมวาจะเปนเรองกรณทอายความ

- ๕๙ -

สะดดหยดลงซงจะมผลตออายความท าใหระยะเวลาทลวงไปนน ไมนบเขาในอายความและเมอเหตทท าใหอายความสะดดหยดลงสนสดเวลาใด ใหเรมนบอายความใหมตงแตเวลานน เปนไปตามมาตรา ๑๙๓/๑๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และนอกจากนเราสามารถศกษาตวอยางการพจารณาเรองอายความโดยศกษาจากค าพพากษาของศาลฎกาประกอบ

- ๖๐ -

บรรณานกรม

๑. นายอสรยะ อนนตพนธ (๒๕๕๒) “อายความของหนตามค าพพากษา” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

๒. นางสาวภทรภรณ จรเธยรนาถ (๒๕๔๓) “สทธเรยกรองทขาดอายความ” วทยานพนธนตศาสตร

มหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย

๓. ไพโรจน วายภาพ ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยหน (พมพครงท ๘)

๔. จงรกษ นรแสน (ทปรกษากฎหมาย) คลนกทนายความเรองท ๔๔๐ ทนายสอนนองเรอง อายความตาม

มลหนสญญาจะซอจะขาย

๕. ชญญา ชมภแสง (๒๕๕๔) “ปญหากฎหมายเกยวกบการฟองคดใหผประกอบธรกจรบผดในความช ารด

บกพรองของรถยนตใหม” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑต

๖. นางพนอ พรยะกจสกล (๒๕๕๔) “ปญหากฎหมายควบคมสญญาเชาซอรถภายใตพระราชบญญตคมครอง

ผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒” การคนควาอสระนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

๗. นางสาวธนยพร ชนรกษา (๒๕๕๑) “ปญหาทางกฎหมายวาดวยสญญาซอขายทางแพงและสญญาซอขาย

ทางพาณชย” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย