การรู้สารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA305_1_2014/...CA 305 การจด การสารสนเทศเพ องานน

CA 305 การจดการสารสนเทศเพองานนเทศศาสตร รองศาสตราจารย ดร. จนทมา เขยวแกว

สอสารทนโลก สงเสรมจรยธรรม สรางสรรคสงคม

- 1 -

บทท 7

การรสารสนเทศ

(Information Literacy)

วตถประสงค

เมอศกษาจบบทเรยนนนกศกษาจะมความร/ความเขาใจในหวขอตอไปน

1. ทกษะผเรยนในระดบอดมศกษา

2. ความหมายและความส าคญของการรสารสนเทศ

3. ค าศพททเกยวของกบการรสารสนเทศ

4. กระบวนการการรสารสนเทศ

5. สมรรถนะการรสารสนเทศของนกนเทศศาสตร

6. มาตรฐานการรสารสนเทศของนกศกษาและวชาชพวารสารศาสตร



- 2 -

บทน า

การศกษาระดบอดมศกษาเปนการศกษาทมงพฒนาบคคลใหมความรความสามารถในสาขาวชาตาง ๆ ทงในระดบกลางและระดบสง สงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความรในสาขาวชาเฉพาะ และพฒนาทกษะดานตาง ๆ ไดแก การวเคราะห การสงเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ การแกปญหา ตลอดจนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม รวมถงเปนแหลงผลต/เผยแพรความร และนวตกรรม ซงเปนสงทจ าเปนในสงคมฐานความร (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2542; The Organization for Economic Co-operation and Development, 2009; UNESSCO, 2010) ความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนพลงขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงรปแบบการศกษาในระดบอดมศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยเนนใหผเรยนเรยนรผานเอกสาร โครงการ และการฝกปฏบต พฒนาใหมความสามารถในสบคน รวบรวม และสงเคราะหสารสนเทศ เพอใชในการสรางความร โดยผสอนมบทบาทเปนผใหค าแนะน า อ านวยความสะดวก และกระตนใหเกดการเรยนร (Attard, 2010; European Higher Education Area, 2010) เพอหลอหลอมใหบณฑตมความรความสามารถ 5 ดานคอ คณธรรมจรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2556) โดยมการรสารสนเทศเปนทกษะทจ าเปนชวยสงเสรมการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนส าคญ และชวยเสรมสรางคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค

เนอหาในบทนจงจ าเปนตองศกษาถงความหมายของการรสารสนเทศ เพราะชวยใหไดขอมลเพอการตดสนใจเรองตางๆ เชน การเลอกซอสนคา การวางแผนการท างาน และการประกอบธรกจ เปนตน ซงชวยสงผลตอการพฒนาคณภาพชวตของบคคล (Association of College & Research Libraries, 2013) ความส าคญของการรสารสนเทศตอการท างานและการด าเนนชวตประจ าวน และจากความส าคญของการรสารสนเทศ หนวยงานในตางประเทศหลายหนวยงานจงไดก าหนดมาตรฐานการรสารสนเทศขน จ าแนกเปนมาตรฐานส าหรบประชาชน มาตรฐานส าหรบนกศกษาระดบอดมศกษา มาตรฐานส าหรบนกเรยน และมาตรฐานในสาขาวชาเฉพาะ

การศกษาดานนเทศศาสตรครอบคลมสาขายอยหลากหลาย แตในภาพรวมนเทศศาสตรเปนสาขาวชาทมการศกษาทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ศกษาเกยวกบการน าเสนอขาวสารสารสนเทศและสถานการณปจจบน รวมถงกระบวนการคดเลอก แสดงความคดเหน และวพากษวจารณขาวสารทเกดขน โดยน าเสนอผานสอมวลชนประเภทตาง ๆ ไดแก สงพมพและหนงสอพมพ สอกระจายเสยง และอนเทอรเนต ทงนตองค านงถงความถกตอง รวดเรว และเทยงตรงของขาวทน าเสนอ



- 3 -

ทงน การสอสารดานนเทศศาสตรนอกจากตามลกษณะงานดานขาวแลวยงรวมถงงานดานการโฆษณา การประชาสมพนธ การสอสารเพอสรางภาพลกษณองคกร หรอสอสารตราสนคา ฯลฯ

1. ทกษะผเรยนในระดบอดมศกษา

การศกษาระดบอดมศกษาเปนการศกษาหลงจากการศกษาขนพนฐาน ทเนนความเชยวชาญเฉพาะดาน จ าแนกเปน 2 ระดบคอ ระดบต ากวาปรญญาและระดบปรญญา โดยการศกษาระดบปรญญาประกอบดวยระดบปรญญาตรและสงกวา ส าหรบการศกษาระดบปรญญาตรเปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความรความสามารถในสาขาวชาตางๆ ในระดบสง โดยเฉพาะการประยกตทฤษฎไปสการปฏบตรวมถงการรเรมการพฒนาทงวชาการและวชาชพ การศกษาขนอดมศกษาของไทย มวสยทศนในการมงเนนการผลตและพฒนาคณภาพก าลงคนระดบสง เปนแหลงองคความร และสรางสงคมการเรยนรตลอดชวต เสรมสรางศกยภาพในการพฒนาประเทศ ทงในดานเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนเตรยมก าลงคนเพอรองรบเขาสสภาวะการเปลยนแปลงของโลกอนาคต และพฒนาคนใหมความทดเทยมในระดบสากล เพอความรวมมอระหวางประเทศ และเพอใหสามารถแขงขนไดกบนานาประเทศโดยเฉพาะกบประเทศเพอนบาน

ดานพนธกจ/บทบาทหนาท สถาบนอดมศกษาของไทยมหนาทในการผลตก าลงคนระดบกลางและระดบสง สรางองคความร ท าใหเกดการเปลยนแปลงไปสสงคมทพงปรารถนา มพนฐานแขงแกรง เปนเครองมอในการพฒนาประเทศ มบทบาทในดานการตอบสนองและน าการพฒนาดานตาง ๆ สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาศกษาแหงชาต มาตรา 28 ทระบไววาหลกสตรการศกษาระดบอดมศกษา เปนหลกสตรทพฒนาวชาการวชาชพชนสง คนควาวจยเพอพฒนาองคความรและพฒนาสงคม โดยมแผนในการผลตบณฑตใหมคณภาพ มศกยภาพตรงตามความตองการของสงคม ไดแก มความสามารถคดวเคราะห มความคดสรางสรรค มทกษะการสอสารและการท างานรวมกบผอน มคณธรรม และมความรบผดชอบ

ดานการจดการเรยนการสอนระดบอดมศกษาในปจจบน ใชวธการแบบเนนผเรยนเปนส าคญ โดยมคณาจารยหรอผสอนท าหนาทสงเสรมสนบสนนการเรยนร กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ตลอดจนน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการเรยนการสอน ("พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542, 2542; ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2542; ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา", 2556)



- 4 -

เทคโนโลยสารสนเทศสงผลใหการศกษาระดบอดมศกษาทวโลกเปลยนแปลงไปเปนการศกษาทางไกลและการศกษาโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ สงผลใหการสอสารและการจดเกบความรเปลยนแปลงไปดวย ความรตาง ๆ ถกจดเกบอยในรปของสออเลกทรอนกส ไดแก วารสารอเลกทรอนกส หนงสอดจทล การแบงปนความรกเปลยนแปลงไปเปนการแบงปนบนเครอขายอนเทอรเนต ไดแก การประชมอเลกทรอนกส การเรยนการสอนทางไกลมเพมมากขน อาจารยผสอนเผยแพรเนอหาลงบนสออนเทอรเนตมากขน (Altbach, 2007)

จากบรบทของการศกษาในระดบอดมศกษา และรปแบบการศกษาทเปลยนแปลงไป สงผลใหหนวยงานทงภาครฐและองคกรอสระในประเทศและตางประเทศ ไดก าหนดกรอบคณวฒของนกศกษาระดบอดมศกษา และทกษะทจ าเปนส าหรบการเรยนรในศตวรรษท 21 ซงประกอบดวยคณลกษณะทสอดคลองกน 5 ประการไดแก มคณธรรมจรยธรรม จรรยาบรรณ และเจตคตตอวชาชพ มความร ความสามารถในสาขาวชาตาง ๆ มทกษะทางปญญา มความสามารถดานความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ มทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลย ("กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552", 2552) ดงน

1. มคณธรรมจรยธรรม จรรยาบรรณ และเจตคตทดตอวชาชพ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2556)

2. มความร ความสามารถในสาขาวชาตาง ๆ ไดแก ความรเรองโลก การเงน เศรษฐกจ วทยาศาสตร เทคโนโลย ตลอดจนการอาน การเขยน และการค านวณ (Horton, 2007)

3. มทกษะทางปญญา ไดแก ความสามารถในการคดดานตาง ๆ คอ การคดวเคราะห การคดรเรมสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การคดยอนกลบ และทกษะการคดเชงบวก และสามารถบรณาการความร และการแกปญหาได (Burkhardt, and others, 2003; Lee, 2013; The Partnership for 21st Century Skills, 2013)

4. มความสามารถดานความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะเครอขายทางสงคม ความเปนพลเมองดจทล มจตส านก และมความรในความแตกตางทางวฒนธรรม (Lee, 2013)

5. มทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลย ประยกตใชความร ทกษะ และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการวางแผน คนควา พฒนานวตกรรม และการปฏบตงาน การรเทาทนสอและสารสนเทศ (Burkhardt, and others, 2003; Lee, 2013; The



- 5 -

Partnership for 21st Century Skills, 2013) ความรดานคอมพวเตอร ประกอบดวยฮารดแวร ซอฟทแวร และแอพพลเคชน การศกษาทางไกลและการเรยนรอเลกทรอนกส (Horton, 2007)

2. ความหมายและความส าคญของการรสารสนเทศ

2.1 ความหมายของการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศ (information literacy) มพนฐานและววฒนาการมาจากการปฐมนเทศหองสมด การสอนการใชหองสมด และการสอนบรรณานกรม ในงานเขยนบางรายการอาจใชค าวาสมรรถนะสารสนเทศ (information competency) หรอ ความคลองแคลวทางสารสนเทศ (information fluency) หรอค าอน ๆ ในบรบทของหองสมด การรสารสนเทศครอบคลมถงการชวยใหบคคลเรยนรวธการระบ อธบายความตองการสารสนเทศ และการสบคนไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอใหไดรบสารสนเทศทมประโยชน และตรงกบความตองการ (Horton, 2013; Horton, 2007) มนกวชาการและหนวยงานตาง ๆ ไดกลาวถงความหมายของการรสารสนเทศไวหลายความหมาย ดงน

การรสารสนเทศ (information literacy) คอ ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล การประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณและเหมาะสม การใชสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรคเพอการแกปญหาทเผชญ และการจดการสารสนเทศจากแหลงสารสนเทศทหลากหลาย รวมถงการประยกตใชความเขาใจพนฐานทางจรยธรรมและกฎหมายในการเขาถงและใชสารสนเทศ (The Partnership for 21st Century Skills, 2013)

กลมทกษะและความรท จ าเปนเกยวกบการรความตองการสารสนเทศทใชในการแกปญหาหรอการตดสนใจ การก าหนดค าคนและภาษาทใชในการสบคนสารสนเทศทตองการ ความสามารถในการสบคนและคนคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ การตความและท าความเขาใจสารสนเทศได การจดระบบ การประเมนความนาเชอถอและความเกยวของของสารสนเทศได การสอสารและใชประโยชนจากสารสนเทศตามวตถประสงคทตองการได (Horton, 2007: 53)

การรสารสนเทศหมายถง กลมความสามารถในการการก าหนดขอบเขตความตองการสารสนเทศ การเขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล การประเมนสารสนเทศและแหลงสารสนเทศไดอยางมวจารณญาณ การคดเลอกสารสนเทศเพอสรางเปนความร การใชสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเพอบรรลวตถประสงคเฉพาะ และความเขาใจในเศรษฐกจ กฎหมาย และประเดนทางสงคมทเกยวของกบการใชและการเขาถงสารสนเทศ ตลอดจนการใช



- 6 -

สารสนเทศถกตองตามจรยธรรมและกฎหมาย (Association of College & Research Libraries, 2000)

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวาการรสารสนเทศคอ การรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) ทกษะในการรความตองการสารสนเทศและระบสารสนเทศทตองการ ทกษะในการเขาถงแหลงสารสนเทศทตองการ ไดแก การสบคน/การคนคนสารสนเทศ โดยสามารถก าหนดค าคน ใชกลยทธในการสบคน และปรบปรงการสบคนได การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การตความและท าความเขาใจสารสนเทศ การประเมนความนาเชอถอและความเกยวของของสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ เพอการแกปญหา และเพอบรรลวตถประสงคเฉพาะ การสงเคราะหสรางความรใหม การใชสารสนเทศไดอยางถกตองตามจรยธรรมและกฎหมาย และการพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

2.2 ความส าคญของการรสารสนเทศ

2.2.1 การรสารสนเทศชวยสรางทกษะการประเมนสารสนเทศ การเปลยนแปลงของเทคโนโลยเปนทเปนไปอยางรวดเรว และการเผยแพรทรพยากรสารสนเทศจากแหลงตางๆ ในรปแบบทหลากหลาย ไดแก กราฟก เสยง ขอความ และภาพเคลอนไหว กอใหเกดปญหาการเลอกใชสารสนเทศในการศกษา การท างาน และการด าเนนชวตประจ าวน เนองจากสารสนเทศอาจไมไดรบการกลนกรอง ขาดความถกตองและความนาเชอถอ กอใหเกดปญหาในการประเมนสารสนเทศทตองการ

2.2.2 การรสารสนเทศชวยปรบปรงคณภาพชวต การรสารสนเทศมความส าคญกบทกกลมบคคลและทกสาขาอาชพ เพราะทกคนตองอาศยสารสนเทศในการท างานและการด าเนนชวตประจ าวน การรสารสนเทศชวยใหขอมลในการตดสนใจเรองตางๆ เชน การซอสนคา การเลอกสถานศกษา การจางพนกงาน การลงทน การเลอกผแทน และอนๆ รวมถงเปนพนฐานของเสยงในระบอบประชาธปไตยซงมผลตอการยกระดบหรอปรบปรงคณภาพชวต

2.2.3 การรสารสนเทศชวยสนบสนนการเรยนการสอน การรสารสนเทศเปนทกษะทชวยสนบสนนการเรยนการสอนในสาขาวชาตางๆ เนองจากการสอนและการเรยนรในปจจบนเกดขนไดโดยไมจ ากดเวลาและสถานท ผเรยนสามารถแสวงหาความรและสารสนเทศไดจากเครอขายอนเทอรเนต อาจารยและนกศกษาไมจ าเปนตองด าเนนการเรยนการสอนในชนเรยน หรออยในสถานท



- 7 -

และเวลาเดยวกน การเรยนรรปแบบนตองอาศยทกษะการรสารสนเทศของผเรยนเปนปจจยส าคญในการสนบสนนการเรยนการสอน

2.2.4 การรสารสนเทศชวยเพมโอกาสในการหางานของบณฑต หนวยงานหลายหนวยงานในทกสาขาวชา ยงใหความส าคญกบการรสารสนเทศ โดยไดก าหนดใหการรสารสนเทศเปนตวชวดความส าเรจของนกศกษาระดบอดมศกษา (Saunders, 2011: 7 - 11) นอกเหนอจากความรในวชาชพและความสามารถทางวชาการ และทกษะเฉพาะแลว ผจางงานสวนใหญยงตองการบณฑตทมทกษะการรสารสนเทศดวย บณฑตทมทกษะการรสารสนเทศจงมโอกาสมากทจะไดรบการจางงาน (The Association of College and Research Libraries, 2000: 4; Howard, 2012: 74; Rockman and others, 2004; Virkus, 2011, Welsh and Wright 2010: 8 )

2.2.5 การรสารสนเทศชวยเพมประสทธภาพในการท างาน เมอนกศกษาจบการศกษากาวเขาสการท างาน ทกษะการรสารสนเทศจะชวยฝกปฏบตการศกษาคนควาดวยตนเอง ซงนกศกษาสามารถน าไปใชในการปฏบตงานได (The Association of College and Research Libraries, 2000: 4) จงถอไดวาการรสารสนเทศเปนองคประกอบทส าคญและเปนปจจยชวยสงเสรมการเรยนรตลอดชวต (ชตมา สจจานนท, 2550: 30; Virkus, 2011)

2.2.6 การรสารสนเทศชวยสงเสรมเสรภาพในการเรยนร การรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก และสามารถน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนรของทกคนอยางแทจรง

3. ค าศพททเกยวของกบการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศเปนทกษะทบรณาการศาสตรตางๆ หลากหลาย จงยงมค าศพทอนทเกยวของกบการรสารสนเทศ ทตองท าความเขาใจ ไดแก การรไอซท (ICT literacy) และการรดานคอมพวเตอร (computer literacy) การรทางดจทล (digital literacy) การรเทาทนสอ (media literacy) ดงน

3.1 การรไอซท การรทางดจทล และ การรดานคอมพวเตอร

การรไอซท การรทางดจทล และการรดานคอมพวเตอร เปนทกษะทมความเกยวเนองสมพนธกน โดย การรไอซท หมายถง ความสามารถในประยกตใชเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ การใชเทคโนโลยดจทล เชน คอมพวเตอร พดเอ เครองเลนสอ (media players) จพเอส เครองมอการ



- 8 -

สอสารและ/หรอเครอขายไดอยางเหมาะสม เพอการศกษาคนควา การเขาถง การจดการ บรณาการ ประเมน และสรางสารสนเทศ รวมถงการประยกต ความเขาใจพนฐานเกยวกบจรยธรรม/กฎหมายในการเขาถงและใชเทคโนโลยสารสนเทศ (Lavy and Or-Bach, 2011: 68; Lee, 2013; Partnership for 21st Century Skills, 2013) นอกจากนยงมค าทเกยวของคอ "ความคลองแคลวทางไอซท (ICT fluency)" ซงเนนทความสามารถในการใชเทคโนโลยการในการแกไขปญหาและการเรยนรในสถานการณใหม (Lavy and Or-Bach, 2011: 68)

การรไอซทเปนความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการจดการสารสนเทศ (Educational Testing Service, 2007:2-3, 15-17) ดงน

1) การเขาถง - ความรเกยวกบวธการรวบรวมและ/หรอคนคนสารสนเทศ

2) การจดการ - การประยกตการจดระบบและการจดหมวดหมสารสนเทศ

3) การบรณาการ - การตความและการน าเสนอสารสนเทศ เกยวของกบการสรปความ การเปรยบเทยบ และการเทยบเคยงสารสนเทศ

4) การประเมน - การตดสนใจเกยวกบคณภาพ ความเกยวของ การใชประโยชน หรอประสทธภาพของสารสนเทศ

5) การสราง - การสรางสารสนเทศโดยการปรบปรงแกไข การประยกต การออกแบบ การประดษฐ และการแตงสารสนเทศ

การรไอซทมพนฐานมาจากการรดานคอมพวเตอร (computer literacy) คอกลมทกษะ ความร ความเขาใจในการปฏบต/จดการกบเทคโนโลยสารสนเทศขนพนฐาน จ าแนกเปนความรดานฮารดแวร ซอฟทแวร และแอพพลเคชน ความรดานฮารดแวร ไดแก ความรเกยวกบอปกรณและเครองมอตางๆ เชน คอมพวเตอรสวนบคคล แลปทอป โทรศพทเคลอนท ไอพอด แบลคเบอร การใชเมาส การเชอมตอจอภาพกบหนวยประมวลผลกลาง การใชเครองพมพ เปนตน การรซอฟทแวรคอความสามารถในการเรยนรวธใชระบบปฏบตการคอมพวเตอร เชน วนโดวส การใชโปรแกรมประมวลผลค า โปรแกรมการค านวณ เชน เอกเซล และโปรแกรมการน าเสนอ เชน พาวเวอรพอยท โปรแกรมการสบคนสารสนเทศบนอนเทอรเนต และการสงจดหมายอเลกทรอนกส เปนตน และการรแอพพลเคชนคอความสามารถในการใชโปรแกรมเพอวตถประสงคเฉพาะ เชน โปรแกรมการจดการทางการเงน โปรแกรมการจดการคลงสนคา เปนตน (อารย เพชรหวาน, 2553: 36; Horton, 2007: 5, 54)



- 9 -

3.2 การรทางดจทล (digital literacy)

การรทางดจทล คอ ความสามารถในการท าความเขาใจและการใชสารสนเทศในรปแบบทหลากหลายจากแหลงตาง ๆ ทน าเสนอผานทางคอมพวเตอร เชน การดาวนโหลดไฟลขอมลจากอนเทอรเนต การใชไฮเปอรเทกซ ความสามารถในการใชโปรแกรมคนหาเพอสบคนสารสนเทศ การประเมนคณภาพเวบไซต กฎหมายและลขสทธท คมครองทรพยากรสารสนเทศบนเวบไซต และการอางองสารสนเทศจากเวบไซต (อารย เพชรหวน, 2553: 37) รวมถงการสอสารบนเวบไซตและเครอขายสงคมออนไลน การเรยนรผานทางโทรศพทเคลอนท และการใชโปรแกรมประยกตเวบทางสงคม (Lee, 2013; The Partnership for 21st Century Skills, 2013)

3.3 การรเทาทนสอ (media literacy)

การรเทาทนสอ คอ ความสามารถในการเขาถง การท าความเขาใจ และการแสดงออกผานสอ การเขาถงคอความสามารถในการใชและควบคมสอ การท าความเขาใจสอคอการวเคราะห ท าความเขาใจเนอหา การหาเหตผลของสารในสอ วธการสรางสอ และวตถประสงคของสอ เขาใจสาเหตทบคคลตความสารแตกตางกนออกไป และเขาใจสาเหตทส อมอทธพลตอความเชอและพฤตกรรม การสรางสอคอการมปฏสมพนธกบสอ ตลอดจนการสรางเนอหาในสอ การประยกตใชความรความเขาใจพนฐานในดานจรยธรรมและกฎหมายในการเขาถงและใชสอ ไดแก อสระในการพด การปกปองความเปนสวนตว (The Partnership for 21st Century Skills, 2013; Horton, 2007: 6 - 7) รวมถงการประเมนสอในแงมมตางๆ เขาใจสภาวะ เงอนไข และการปฏบตหนาทของสอ การใชสอเพอการมสวนรวมในระบอบประชาธปไตยและการเรยนร (Carbo, 2013: 96)

นอกจากนยงพบวามการใชค ารวมกนระหวางค าวา "การรเทาทนสอ" และค าวา "การรสารสนเทศ" รวมเรยกวา "การรเทาทนสอและสารสนเทศ" โดยองคกรการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (ยเนสโก: UNESCO) ไดอธบายความหมายไววาเปน ความรความเขาใจ วธการท างานกบสอ การสรางความหมาย วธการใช และการประเมนสารสนเทศทน าเสนอ รวมถงความรความเขาใจในคณคาของบคคลและสงคม ความรบผดชอบทเกยวของกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมจรยธรรม การมสวนรวมทางการสนทนาในประชาธปไตยและการอภปรายทางวฒนธรรม การรเทาทนสอและการรสารสนเทศเกดจากการบรณาการ 2 ศาสตร/ทกษะเขาดวยกน โดยการรเทาทนสอเนนความสามารถในการท าความเขาใจในการท างานและการประเมนวธการท างานของสอ สวนการรสารสนเทศเนนทความส าคญในการเขาถงและการประเมนสารสนเทศ รวมถงการใชสารสนเทศอยางมจรยธรรม (UNESCO, 2011)



- 10 -

นอกจากนนยงมการใชค าอนๆ ในการสอความหมายทคลายคลงกนกบการรทางไอซท การรทางดจทล การรเทาทนสอ และการรสารสนเทศอกมากมาย เชน การรเทคโนโลย (technological literacy) การรในสงทเหน (visual literacy) และการรทางไซเบอร (cyber literacy) การรหองสมด (library literacy) การรเครอขาย (network Literacy) เปนตน (อารย เพชรหวาน, 2553: 36 - 37)

4. กระบวนการการรสารสนเทศ

4.1 แผนภมเจดเสาหลกแหงการรสารสนเทศ (Seven Pillars Model for Information Literacy)

Society of College, National and University Libraries ไดอธบายถงการรสารสนเทศ โดยใชแผนภมประกอบ เรยกวา แผนภมเจดเสาหลกแหงการรสารสนเทศ (Seven Pillars Model for Information Literacy) ดงภาพประกอบตอไปน

แหลงทมา: http://www.sconul.ac.uk/groups/information_literacy/sp/model.html

แผนภมขางตนสามารถอธบายไดดงน

1) การก าหนดสารสนเทศ: ความสามารถในการระบความตองการสารสนเทศ เปนการตระหนกถงความตองการดานสารสนเทศ นนคอการทเรารบรวา เรามความจ าเปนตองน าสารสนเทศมาใชในการท างาน การตดสนใจ หรอการแกปญหาบางอยาง ยกตวอยางงายๆ กรณ

http://www.sconul.ac.uk/groups/information_literacy/sp/model.html



- 11 -

นกศกษาไดรบมอบหมายจากอาจารยใหท ารายงานเรอง"โลกรอน" นกศกษาจงตระหนกวาจะตองหาขอมลสารสนเทศเรองโลกรอน เพอน ามาใชประกอบในการเขยนรายงานสงอาจารย

2) การก าหนดขอบเขต: ความสามารถในการประเมนความรท มอยและระบชองวางทางความรได คอการจ าแนกวธการในการคนหาชองวางทางสารสนเทศในการท ารายงานเรอง "โลกรอน" นกศกษาจะตองคนหาชองวางทางความรของตน แยกแยะระหวางสงทรและไมร สงไหนไมรจ าเปนจะตองไปตดตามคนหาจากแหลงสารสนเทศอนๆ เชน หนงสอ ต าราวารสาร เวบไซต สมภาษณบคคล เปนตน

3) การวางแผน: ความสามารถในการสรางกลยทธส าหรบการระบแหลงสารสนเทศและขอมล สรางยทธวธในการคนหาและระบแหลงสารสนเทศ ยทธวธในการคนหา และระบแหลงสารสนเทศนนแตกตางกน เนองจากแหลงสารสนเทศ มความแตกตางกน วธการในการคนหากแตกตางกน เชน การคนหาสารสนเทศจากหนงสอยอมแตกตางจากคนหาจาก Google แนนอนผทรสารสนเทศจะทราบดวาในการระบแหลงสารสนเทศทตางกน การคนหายอมตางกน

4) การรวบรวม: ความสามารถในการระบและเขาถงสารสนเทศและขอมลทตองการได ระบแหลงสารสนเทศและเขาถง เมอท าการคนหาและระบแหลงสารสนเทศทตองการน ามาใชไดแลว เราจ าเปนตองระบแหลงสารสนเทศทจะน ามาใชประโยชนไดดทสดสอดคลองกบงานของเราทสด รวมทงตองทราบถงยทธวธทจะเขาถงแหลงสารสนเทศนน เปนตนวาผใชอาจตองพฒนาทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ(ICT) หรอการสบคนสารสนเทศในรปแบบตางๆ เชน จากฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส จาก Search engine วธการสบคนแบบ Boolean logic ฯลฯ

5) การประเมน: ความสามารถในการทบทวนกระบวนการศกษาคนควาและเปรยบเทยบ การประเมนสารสนเทศและขอมลโดยเปรยบเทยบและประเมนสารสนเทศ แหลงสารสนเทศทแตกตางกน กจะน าเสนอเนอหาสารสนเทศทแตกตางกน เชน เวบไซตเพอการบนเทงกจะแตกตางไปจากเวบไซตทใหบรการเนอหาทางวชาการในการน าสารสนเทศมาใช ผใชจงจ าเปนตองท าการเปรยบเทยบสารสนเทศและประเมนสงทดท สด

6) การจดระบบ: ความสามารถในการจดระบบสารสนเทศไดอยางมออาชพและถกตองตามจรยธรรม โดยการเรยบเรยง ประยกตใช และสอสารออกไป ข นตอนน คอการน าขอมลหรอสารสนเทศไปใชเพอวตถประสงคตามทเราตงไว เชน น าสารสนเทศไปใชเพอการท ารายงาน การท างานวจย การท าแผนพบ โปสเตอรตางๆ ในการน าสารสนเทศไปใชเปนเรองจ าเปนทจะตองท าการสอสารสารสนเทศนนๆ ออกมาในรปแบบของงานทเราตองการท า ดงนน ในการน าสารสนเทศไปใชเพอการสอสารอกทอดหนง จงจ าเปนตองน าสารสนเทศทคนความาไดมาท าการเรยบเรยงเขยนขน



- 12 -

ใหม เพอสอสารใหผอนทราบผานทางงานของเราเอง ในขนตอนนเราจ าเปนตองใชสารสนเทศ อยางมจรยธรรมและถกกฎหมายนนคอ ไมลอกเลยน ไมปลอมแปลง ไมละเมดกฎหมายลขสทธ มการอางองเอกสารอยางถกตอง เปนตน

7) การน าเสนอ: ความสามารถในการประยกตความรท ไดรบ การน าเสนอผลการศกษาคนควา การสงเคราะหสารสนเทศใหมและเกาเพอสรางเปนความรใหม และการเผยแพรสารสนเทศโดยวธการทหลากหลาย เปนขนตอนสดทายของกระบวนการ ซงหมายถงการน าความรและการปฏบตจากขนตอนท 1-7 ไปใชเพอการตอยอดทางความรโดยท าการสงเคราะหสารสนเทศทมอย และสรางงาน

ขนมาในมมมองใหมทแตกตางไปจากสารสนเทศทเราไปคนควาหามา อาจเปนการสรางองคความร

ใหมๆ โดยอาศยการประมวลสารสนเทศจากหลายๆ แหลง สรางเปนทฤษฎใหมขนมากลายเปนสงทม

คณคาหรอความส าคญในแวดวงวชาการหรอในกลมประชาคมทเกยวของ

4.2 สมรรถนะการรสารสนเทศของนกนเทศศาสตร

นเทศศาสตร เปนสหสาขาวชาและเปนศาสตรทมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยและการหลอมรวมของสอท าใหขอบเขตของการศกษาดานนเทศศาสตร เปลยนแปลงไป นอกจากเปนศาสตรทเกยวของกบการน าเสนอขอมลขาวสารและเรองราวผานสอสงพมพแบบดงเดมไดแก หนงสอพมพ นตยสารแลว ยงครอบคลมถงสาขาตางๆ ของสอมวลชน ไดแก วทย โทรทศน และสอใหม เชน บลอก เครอขายทางสงคม เปนตน ในการน าเสนอขาว ไมไดมงเนนแตการน าเสนอขาวใหม แตตองมการสบคนภมหลงหรอบรบทอนๆ ทเกยวของกบงานทจะน าเสนอ นเทศศาสตรจงมความเกยวของกบการใชทรพยากรสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศทมอยอยางหลากหลาย เพอน าเสนอขาวและเรองราวไปยงสอตางๆ ไดอยางถกตองตามจรยธรรม

นกนเทศศาสตรมความตองการใชสารสนเทศเพอการพฒนาแนวคดของขาวหรอเรองทจะน าเสนอ และเพอหาบรบทของขาว (Bornstein, 2003) ดงน

1) เพอพฒนาแนวคดของขาวหรอเรองทจะน าเสนอ การเกดขนของเวบและฐานขอมลอเลกทรอนกสอน ๆ ชวยใหนกนเทศศาสตรสามารถเขาถงแหลงสารสนเทศใหมๆ ซงชวยใหไดแนวคดในการน าเสนอขาว และชวยขยายแนวคดของเรองไดอยางครอบคลม นกนเทศศาสตรจงควรมสมรรถนะการรสารสนเทศ เพอระบ ก าหนด สบคน สารสนเทศจากแหลงสารสนเทศประเภทตาง ๆ และประเมนความนาเชอถอและความเกยวของของแหลงสารสนเทศได ทงนตองค านงถงจรยธรรมทถอปฏบตกนมาอยางยาวนานในดานความเปนธรรมและความถกตองในการน าเสนอขาว



- 13 -

2) เพอหาบรบทของเรอง การคนควาสารสนเทศในฐานขอมลชวยใหนกนเทศศาสตรก าหนดเรองทจะน าเสนอไดกวางขน เชนการคนหาอยางสนๆ ในหนงสอพมพอเลกทรอนกสหรอฐานขอมลขาวตางๆ สามารถทจะปรบเปลยนเรองราวของทองถนใหเปนเรองราวระดบประเทศได

ตวแบบกระบวนการสารสนเทศขางตน สามารถน ามาปรบใชในการอธบายทกษะการรสารสนเทศของนกนเทศศาสตร ได 5 ประการ (Association of College & Research Libraries, 2011) ดงน

1) การก าหนดความตองการสารสนเทศ

งานของนกนเทศศาสตร เชนงานดานการขาว เรมตนจากการก าหนดประเดนขาวทจะน าเสนอ ผปฏบตงานจงตองอาศยความสามารถในการร/ระบความตองการสารสนเทศของสาธารณชน คอทราบวาเรองใดก าลงเปนทสนใจของคนในสงคม เพอการน าเสนอขาวไดตรงตามความตองการและทนเวลา

2) การก าหนดแหลงและการเขาถงสารสนเทศ

แหลงสารสนเทศซงเปนตนก าเนดของขาวมอยอยางหลากหลาย การปฏบตงานดานการสอสารขาวตองอาศยทกษะการการก าหนดแหลงสารสนเทศเฉพาะทางซงไดแก หองสมดหนงสอพมพ ศนยบรการขอมล แหลงขอมลภาครฐ อนเทอรเนต ซดรอม หรอแหลงสารสนเทศประเภทบคคล ตลอดจนทราบวธการเขาถงแหลงขาวดงกลาว เพอใหไดรบสารสนเทศในการผลตเนอหาขาวสารทถกตอง เทยงตรง และมาจากแหลงตนก าเนดทแทจรง

3) การสบคนสารสนเทศ

เพอการน าเสนอขาวอยางรอบดาน งานดานการสอสารขอมลขาวสารตองอาศยทกษะในการแสวงหาขาวสาร และทกษะในการแสวงหาสารสนเทศทเกยวของกบขาว เพอใชในการวเคราะหวจารณขาวทตองการน าเสนอ การปฏบตงานจงตองอาศยทกษะในการศกษาคนควาสารสนเทศและความรเพอน าไปใชเปนวตถดบในการเขยนขาวหรอน าเสนอเรองราวตางๆ ทนาสนใจ การศกษาคนความหลายวธ เชน การสมภาษณบคคล การใชสอสงพมพ การใชสออเลกทรอนกส การใชฐานขอมล การใชเสรชเอนจน ซงตองอาศยเทคนคในการสบคนสารสนเทศ หรอการสงเกตจากสถานการณจรง เพอใหไดสารสนเทศทครบถวนสมบรณ

4) การประเมนสารสนเทศ

ในยคสงคมสารสนเทศทมสารสนเทศเกดขนมากมายและหลากหลาย งานดานการสอสารตองอาศยทกษะในการคดเลอกและประเมนสารสนเทศทตรงกบความตองการ ของสาธารณชน โดย



- 14 -

ค านงถงความถกตอง ด าเนนการโดยพจารณาจากหลกฐานทมอย รวมถงมความคดสรางสรรค และเปนอสระปราศจากการครอบง าของอทธพลอนๆ สามารถเชอมโยงความรในสาขาวชาตางๆ เพอใชในการเปรยบเทยบและตความเรองราวหรอขาวทจะน าเสนอ ตลอดจนคดวเคราะหบรบทหรอองคประกอบทเกยวของกบขาวหรอเรองราวทจะน าเสนอ ไดแก สาเหตของเรอง ผท มสวนเกยวของ ปฏกรยาของประชาชนทแสดงออกเกยวกบเรองหรอขาว รวมถงการเสนอแนวทางแกไขปญหาหรอใหขอเสนอแนะใหกบเรองทสงคมก าลงใหความสนใจ

5) การใชและการน าเสนอสารสนเทศ

การปฏบตงานของนกการสอสารทมประสทธภาพตองเปนไปดวยความถกตองรวดเรว ภายใตเงอนไขดานเวลาทมจ ากด เพอใหการน าเสนอขาวไดทนตอเหตการณ การปฏบตงานจงตองอาศยความสามารถในการอาน การจบใจความ การสรปความ และการน าเสนอสารสนเทศ (นชรนทร ศศพบลย, 2554; Accrediting Council of Education Journalism and Mass Communication, 2012; Cohn, 2013; UNESCO, 2007) ดงน

1) การเขยนและการพด

การน าเสนอขาวในปจจบนสามารถท าไดผานสอตางๆ หลากหลายรปแบบ ทงสอสงพมพและสออเลกทรอนกส การปฏบตงานดานสอจงตองอาศยทกษะในการน าเสนอสารสนเทศทสอดคลองกบรปแบบของสอทแตกตางกน ผปฏบตงานตองเขาใจแนวคดและประยกตใชทฤษฎในการใชและน าเสนอภาพและสารสนเทศทงดานการเขยนและการพด หากเปนการเขยนสามารถเขยนไดอยางถกตอง ชดเจน นาสนใจ มการอางองแหลงทมาของขอมล โดยการเขยนนนควรมลกษณะของการบอกเลาเรองราวทผานการตความหรอวเคราะห พรอมทงแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะ มรปแบบทเหมาะสมกบผอานและวตถประสงค หากน าเสนอดวยการพดควรมบคลกภาพทด ทราบวธการยน การออกเสยงทชดเจน คลองแคลว นาดงดดใจ และใชภาษาไดอยางถกตอง

2) การใชเครองมอ อปกรณและเทคโนโลยสารสนเทศ ความสามารถในการใชเครองมอและอปกรณตางๆ ทเกยวของกบงานนเทศศาสตรตามประเภทของสอจะชวยใหการปฏบตงานการสอสารเปนไปอยางมประสทธภาพ นกนเทศศาสตรทท างานกบสอทกประเภทควรจะมความรในวธใชคอมพวเตอรแมคอนทอช คอมพวเตอรตงโตะ และคอมพวเตอรแบบพกพา การใชโปรแกรมการประมวลผลค า และการใชโปรแกรมในการปรบแตงภาพ และการสรางฐานขอมล นกวารสารศาสตรดานสอสงพมพควรทราบวธการจดการฟลม การใชกลองดจทล หองมด กระบวนการถายภาพทางคอมพวเตอร โปรแกรมการปรบแตง และโปรแกรมการผลตสอ นกนเทศศาสตรดานวทยควรทราบวธการใชเครองบนทกเทปและหรอเครองบนทกแผนดสก การ



- 15 -

ใชไมโครโฟน วธการปรบแตงเสยง อปกรณและซอฟทแวรทใชในการผลต นกนเทศศาสตรทท างานดานสอโทรทศน ควรทราบวธการใชกลองวดโอ ไมโครโฟน และอปกรณทใชในการปรบแตงวดโอ นกวารสารศาสตรออนไลนควรทราบวธการใชโปรแกรมในการผลตสอเวบเพจ และระบบการจดการเนอหา กลองดจทล และโปรแกรมการปรบแตงภาพ

3) การน าเสนอสารสนเทศไดอยางถกตองตามกฎหมายและจรยธรรม

ขาวทน าเสนอสสาธารณชนมอทธพลตอสภาพเศรษฐกจและสงคมของประชาชนในพนท การปฏบตงานนเทศศาสตรตองอาศยความเขาใจและความสามารถในการประยกตกฎหมายและจรยธรรมเพอเผยแพรสารสนเทศได ซงไดแก เสรภาพดานการแสดงออกและการเผยแพรสารสนเทศ จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ ลขสทธ ความเปนสวนตว และการใชขอมลโดยธรรมดวย

6. มาตรฐานการรสารสนเทศของนกศกษาและวชาชพวารสารศาสตร

สมาคมหองสมดวทยาลยและหองสมดวจย Association of College & Research Libraries (2011) ไดก าหนดมาตรฐานการรสารสนเทศส าหรบนกศกษาและวชาชพวารสารศาสตร/นเทศศาสตร ประกอบดวย 5 มาตรฐาน ไดแก

มาตรฐานท 1 - การวางแผน

การระบทรพยากรสารสนเทศทตองการ ระบแหลงสารสนเทศ และประมาณการณเวลาและคาใชจายในการเขาถงสารสนเทศ

1) ระบความตองการสารสนเทศทเกยวของกบแนวคดของเรองหรอค าถามการวจย

2) ระบแหลงสารสนเทศทมอยอยางหลากหลายไดตรงกบสารสนเทศทตองการ

3) ค านงถงคาใชจายและเวลาทตองใชเพอใหไดมาซงสารสนเทศ

มาตรฐานท 2 - การคนหา

เรมตนคนหาโดยการใชกลยทธในการคนหาทมประสทธภาพและประสทธผล

1) สรางและด าเนนการกลยทธทางการวจย/การศกษาคนควาทไดออกแบบไวไดอยางมประสทธภาพ

2) คนคนสารสนเทศออนไลนหรอสารสนเทศประเภทบคคลโดยใชวธการทหลากหลาย



- 16 -

3) ระบวธการสบคนและกลยทธในการสบคน

4) ใชวธการจดการระเบยน (records management) และทกษะในการอางถงทรพยากร

มาตรฐานท 3 - การประเมนอยางถกตองและเปนธรรม

การประเมนสารสนเทศทรวบรวมไดอยางถกตอง สมดล และเกยวของ

1) สรปและสงเคราะหแนวคดหลกของสารสนเทศทไดรวบรวมไว

2) ประเมนความนาเชอถอของสารสนเทศทไดรวบรวมไว

3) สงเคราะหแนวคดหลกเพอสรางความรใหมหรอแนวคดของเรอง

4) เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดมทมอยกอนเพอเพมคณคา ความขดแยง หรอคณลกษณะอน ๆ ของสารสนเทศ

5) ตรวจสอบความรและตความสารสนเทศผานการสนทนากบบคคลอน

6) ตดสนใจวาค าถามหรอแนวเรองเดมนนควรไดรบการปรบปรงหรอไม

มาตรฐานท 4 - การรางและการสราง

เขยนเรองโดยการบรณาการสารสนเทศเขาดวยกน

1) ใชสารสนเทศทรวบรวมไวเพอการวางแผนและการสรางเรองราวหรองานคนควาวจย

2) ปรบปรงกระบวนการพฒนาเรองส าหรบเรองหรองานศกษาคนควา

3) น าเสนอเรองหรอโครงการศกษาคนควาแกกลมเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

มาตรฐานท 5 - มาตรฐานทางจรยธรรมและกฎหมาย

ประยกตใชมาตรฐานทางวชาชพเขากบกระบวนการศกษาคนควา

1) ตระหนกถงประเดนทางจรยธรรม กฎหมาย เศรษฐกจ สงคม ทเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลย

2) ปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ นโยบายของสถาบน และมารยาทในการใชสารสนเทศอยางถกตองตามจรยธรรม

3) อางถงงานของผอนและขออนญาตหากจ าเปน



- 17 -

ค าถามทายบท

1. ทกษะผเรยนในระดบอดมศกษา 5 ประการทก าหนดโดยส านกงานคณะกรรมการอดมศกษาไดแก อะไรบาง จงอธบายและยกตวอยางโดยสงเขป

2. การรสารสนเทศ หมายถงอะไร

3. การรสารสนเทศมความส าคญตอการเรยนใหประสบความส าเรจอยางไร

4. การรสารสนเทศ และการรเทาทนสอ คออะไร ทกษะทงสองประการมความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

5. จงอธบายกระบวนการรสารสนเทศ Seven Pilars พรอมยกตวอยางประกอบ

6. ทกษะดานการรสารสนเทศ 5 ดานของนกนเทศศาสตร มอะไรบาง

7. มาตรฐานการรสารสนเทศของนกศกษาและวชาชพวารสารศาสตร 5 มาตรฐานไดแกอะไรบาง ยกตวอยางประกอบค าอธบาย

เอกสารประกอบการเรยบเรยง

"กรอบมาตรฐานคณวฒ ระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552." (2552, 31 สงหาคม)

ราชกจจานเบกษา เลม 126 ตอนพเศษท 125 ง หนา 17 - 19.

จนทรฉาย วระชาต. (2555). "ปจจยการเรยนรท สงผลตอทกษะการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย." ปรญญานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

ชตมา สจจานนท. (2550). "การรสารสนเทศ: การสอนและการวจย." วารสารหองสมด 51, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2550): 27 - 45.

นฤมล รนไวย. (2552). ทกษะการรสารสนเทศ (Information Iiteracy) รอยางเดยวยงไมพอ...ตองน ามาสรางใหเกดความรตอยอดดวย. รงสตสารสนเทศ. 15, 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม): 5-8.

นชรนทร ศศพบลย. (2555). รายงานการวจยการปฏบตงานและการศกษาหลกสตรวารสารศาสตร ในอนาคต. กรงเทพฯ: สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม.



- 18 -

มจลนทร ผลกลา. (2549). "การรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรช นปท 1 มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน" วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

"พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542" (2542, 19 สงหาคม) ราชกจจานเบกษาฉบบ กฤษฎกา เลม 116 ตอนท 74 ก หนา 1 - 23.

สจจารย ศรชย. (2552). "การพฒนาทกษะการรสารสนเทศของนกศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ." วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาสารสนเทศศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยขอนแกน.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2542). แนวทางการปฏรปการศกษาระดบอดมศกษา

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: ส านกงาน.

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2556). แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559). กรงเทพฯ: ส านกงาน.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2556). กรอบคณวฒแหงชาต. กรงเทพฯ: ส านกงาน.

องคณา แวซอเหาะ และ สธาทพย เกยรตวานช. (2553). การรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร. กรงเทพฯ: ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร.

อารย เพชรหวน. (2553). "หองสมดระดบอดมศกษากบการรสารสนเทศ." วารสารวชาการ วทยาลยเซาธอสทบางกอก. 7, 10 (มกราคม - มถนายน): 34 - 42.

Abdullah, Szarina and others. (2006). "Developing Information Literacy Measures for Higher Education." In Proceedings of the Asia-Pacific Conference on Library & Information Education & Practice 2006 (A-LIEP 2006). 3-6 April 2006 Organized by School of Communication & Information, Nanyang Technological University, Sigapore. pp. 219 - 228. Retrieved January 29, 2014 fromhttp://arizona.openrepository.com/arizona/bitstream/10150/105864/2/31.Szarina_Ab dullah_pp219-228_.pdf



- 19 -

Accrediting Council of Education Journalism and Mass Communication. (2012). ACEJMC Accrediting Standards. Retrieved 29 July, 2013 from http://www2.ku.edu/~acejmc/PROGRAM/STANDARDS.SHTML#std2.

Allan, Stuart, ed. (2010). The Routledge companion to news and journalism. Abingdon England: Routledge.

Altbach, Philip G. (2007). "The Underlying Realities of Higher Education in the 21st

Century" In Altbach, Philip G. and Peterson eds. Higher Education in the New

Century: Global Challenges and Innovative Ideas. pp.xvii - xxiv. Chestnut Hill,

Massachusetts: UNESCO.

Association of College & Research Libraries. (2000). Information Literacy Competency Standards for Higher Education. Retrieved December 18, 2013 from http://www.ala.org/acrl/standards/informationliteracycompetency.

---------. (2011). Information Literacy Competency Standards for Journalism Students and Professionals. Retrieved April 15, 2013 from http://www.ala.org/acrl/sites/ala.org.acrl/files/content/standards/il_journalism.pdf.

---------. (2013). Introduction to Information Literacy. Retrieved April 15, 2013 from http://www.ala.org/acrl/issues/infolit/overview/intro.

Attard, Angele and others. (2010). Student Centered Learning: An Insight Into Theory And Practice. Bucharest: The European Students' Union.

Barnhurst, Kevin G. and Nerone,John. (2009). "Journalism History" In Wahl-Jorgensen,

Karin and Hanitzsch, Thomas, eds. The Handbook of Journalism Studies. pp. 7 –

28. New York: Routledge.

Bornstein, Jerry. (2003). "Journalism students and information competencies." Academic Exchange Quarterly. 22 (September). Retrieved January 22, 2014 from http://www.questia.com/library/journal/1G1-111848849/journalism-students-and- information-competencies.



- 20 -

Burgh, Hugo de. (2005). Making journalists : diverse models, global issues. London : Routledge.

Burkhardt, Gina and others. (2003). "enGauge 21st Century Skills: Literacy in the Digital Age." Retrieved November 27, 2013 from http://pict.sdsu.edu/engauge21st.pdf.

Carbo, Toni. (2013). "Conceptual Relationship of Information Literacy and Media Literacy:

Consideration within the broader Mediacy and Metaliteracy Framework" In Conceptual Relationship of Information Literacy and Media Literacy in Knowledge Societies. pp. 92 - 101. Paris: UNESSCO.

Cohn, Diane. (2013). "Practitioners‘ Perception of Entry-level and Graduating Journalists

versus Academic Requirements of ACEJMC." Doctoral Dissertation, Faculty of

Business Administration. Wilmington University.

Coleman Renita and others. (2009). "Agenda Setting" In Wahl-Jorgensen, Karin and Hanitzsch, Thomas, eds. The Handbook of Journalism Studie. pp. 147 - 160.

New York: Routledge.

Corrall, Sheila (2008). "Information literacy strategy development in higher education:

An exploratory study." International Journal of Information Management. 28: 26–37

Educational Testing Service. (2007). "Digital Transformation: A Framework for ICT Literacy." Canada: Educational Testing Service. Retrieved January 10, 2014 from http://www.ets.org/Media/Tests/Information_and_Communication_Technology_Literacy /ictreport.pdf.

European Higher Education Area. (2010). "Student - Centred Learning." Retrieved

December 23, 2013 from http://www.ehea.info/article-details.aspx?ArticleId=147

Horton, Forest Woody. (2007). Understanding Information Literacy: Primer. Paris: UNESCO.

----------. (2013). Overview of Information Literacy Resources Worldwide. Paris: UNESCO.



- 21 -

Howard, H. (2012). "Looking to the future: Developing an academic skills strategy to ensure information literacy thrives in a changing higher education world." Journal of information literacy. 6,1: 72-81. Retrived December 28, 2013, from http://ojs.lboro.ac.uk/ojs/index.php/JIL/article/view/LLC-V6-I1-2012-2/1748.

Humboldt State University Library. (2005). "Information competencies for the journalism professional The Professional Journalist of the New Millennium" Retrieved August, 17 2013. from http://library.humboldt.edu/ic/journalism/journalism_info_competence.html.

Lavy, Ilana and Or-Bach, Rachel . (2011). "ICT Literacy Education — College students’ retrospective perceptions." acm Inroads. 2, 2 (June): 67 - 76. Retrieved January, 9 2014 from http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1963552&dl=ACM.

Lee, Alice Y. L. (2013). " Literacy and Competencies Required to Participate in Knowledge Societies: WSIS+10: Overview and Analysis of WSIS Action Lines C3 Access to Knowledge and C9 Media " In Conceptual Relationship of Information Literacy and Media Literacy in Knowledge Societies. pp. 3 - 75. Paris: UNESSCO.

MacMillan, Margy. (2009). "Watching Learning Happen: Results of a longitudinal study of Journalism students." The Journal of Academic Librarianship. 35, 2 (February): 132

- 142.

The Organization for Economic Co-operation and Development. (2009). "Globalization and Higher Education: What might the Future Bring?" Retrieved December, 22 2013 from www.oecd.org/edu/imhe/44302672.pdf‎.

The Partnership for 21st Century Skills. (2013). "Framework for 21st Century Learning." Retrieved July, 28 2013 from http://www.p21.org/overview.

----------. (2013). "ICT literacy." Retrieved January, 10 2014 from http://www.p21.org/about-us/p21-framework/350.

Polman, Joseph and others. (2012). "Science journalism: Students learn lifelong science

Literacy skills by reporting the news." The Science Teacher. (January): 44 - 47.



- 22 -

Saunders, Laura. (2007). "Regional Accreditation Organizations' Treatment of Information Literacy: Definitions, Collaboration, and Assessment." The Journal of Academic Librarianship. 33, 3 (May): 317 - 326.

----------. (2011). Information Literacy as a Student Outcome: The Perspective of Institutional Accreditation. Santa Barbara, California: Libraries Unlimited.

SCONUL. Working Group on Information Literacy. (2011). " The SCONUL Seven Pillars of

Information Literacy: Core Model For Higher Education." Retrieved January, 3 2014 from http://www.sconul.ac.uk/sites/default/files/documents/coremodel.pdf.

Singh, Annmarie B. (2005). “A Report on Faculty Perceptions of Students’ Information Literacy Competencies in Journalism and Mass Communication Programs: The ACEJMC Survey” College & Research Libraries. (July): 294 – 310.

UNESCO. (2007). "Model Curricula For Journalism Education." Retrieved August 17, 2013 from http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001512/151209E.pdf.

-----------. (2010). 2009 World Conference on Higher Education: The New Dynamics of Higher Education and Research For Societal Change and Development 5 - 8 July

2009 UNESCO, Paris.

----------. (2011). Media and Information Literacy: Curriculum and Competency Framework. UNESCO, Paris.

Virkus, Sirje. (2011). "Information Literacy as an Important Competency for the 21st

Century: Conceptual Approaches" Journal of the Bangladesh Association of Young

Researchers. 1, 2 (June): 15 - 29.

Weetman, Jacqui. (2005). "Osmosis-Does it Work for Development of Information Literacy?." The Journal of Academic Librarianship. 31, 5 (September): 456 – 460.

Documents

การรู้สารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA305_1_2014/...CA 305 การจด การสารสนเทศเพ องานน