และความเหลื่อมล ้าในสังคมไทย · 2019-10-31 · การประชุมวิชาการระดับชาติดานการบริหารกิจการสาธารณะยุคดิจิทัล

การประชมวชาการระดบชาตดานการบรหารกจการสาธารณะยคดจทล ครงท 5 (The Third National Conference on Public Affairs Management in the Digital Era) “การบรหารกจการสาธารณะยคดจทล: กฏหมาย ความเปนธรรม และการกลบคนสประชาธปไตย” (Public Affairs Management in the Digital Era: Legal, Justice and A Return to Democracy)

~ 155 ~

O-13

บทบาทของรฐบาลชดปจจบนในการขบเคลอนโครงการสวสดการแหงรฐ : เพอแกไขปญหาความยากจนและความเหลอมล าในสงคมไทย

ราเชนทร นพณฐวงศกร*

บทคดยอ

บทความวชาการนมวตถประสงคเพอสะทอนใหเหนถงปญหาความยากจนและปญหาความเหลอมลาในสงคม ท

ยงคงปรากฏเปนปญหาสาคญของประเทศไทย และยงจาเปนทตองหาทางเยยวยาแกไขโดยผานนโยบายและมาตรการและกลไกตางๆ ของรฐบาลชดปจจบน ในการปรบปรงระบบสวสดการและการบรการขนพนฐานใหสามารถครอบคลมและมคณภาพและเพยงพอกบความตองการของคนยากจนในสงคม ในขณะเดยวกนความเหลอมลากยงเปนบอเกดของปญหาในสงคมไทยมากมาย ไมวาจะเปนปญหาเศรษฐกจ สงคม รวมทงปญหาการเมองทคกกลนและปะทเปนระยะอยในปจจบน โดยรฐบาลควรเปดโอกาสใหประชาชนกลมเปาหมายสามารถเขาถงสวสดการแหงรฐอยางเทาเทยมกน โดยไมเลอกปฏบต เพอลดชองวางของความยากจนและความเหลอมลาในสงคมใหเกดการกระจายรายไดทเหมาะสมและเทาเทยมกนใหมากขน โดยนโยบายสวสดการแหงรฐของรฐบาลชดปจจบนไดเนนนโยบายในเรองการแกปญหาความยากจนและความเหลอมลาในสงคมไทยซงกไดผลในบางระดบ แตยงยงไมไดลดความยากจนและเหลอมลาในสงคมอยางแทจรง เพราะคนจนแมจะมสภาพทดขนบาง แตกยงไมเกดการลดชองวางของรายไดสงสดกบรายไดทตาทสดไดอยางมประสทธผล คาสาคญ : สวสดการแหงรฐ ความยากจน ความเหลอมลาในสงคมไทย

* ภาควชารฐประศาสนศาสตร คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย กรงเทพมหานคร


~ 156 ~

The Role of the Current Government in Driving the State Welfare Program : to Solve Poverty and Inequality in Thai Society

Abstract

This academic article aims to reflect the problem of poverty and inequality in society. which still

appears to be a major problem in Thailand and it is still necessary to find a remedy through policies and measures and various mechanisms of the current government. to improve the welfare system and basic services to be comprehensive and quality and sufficient for the needs of the poor in society. at the same time, inequality is also a source of many problems in Thai society. Whether it is economic, social, as well as political problems that the incandescen and erupted periodically. Which the government should give the opportunity to the target groups to have equal access to the public welfare by not discriminating In order to reduce the gap of poverty and social inequality to create more appropriate and equitable income distribution. the current government's government welfare policy has focused on the problem of poverty and inequality in Thai society, which is effective at some level. but still reduced poverty and social inequality because the poor, despite some improved conditions but still not effectively reducing the gap between the highest income and the lowest income. Keywords : State welfare, poverty, disparities in Thai society


~ 157 ~

บทนา การแกไขปญหาความจนและความเหลอมลาทางสงคมไทย เปนหนงในนโยบายยทธศาสตรชาตทรฐบาลชดปจจบน

ใหความสาคญในการเยยวยาแกไข ซงแมวาสถานการณความยากจนของไทยจะลดลงในทกๆ ปตามรายงานสรปสถานการณความยากจนและความเหลอมลาในประเทศไทยป 2559 ของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เพอชใหเหนถงประเดนปญหาความยากจนและความเหลอมลาทเปนสถานการณลาสด รวมทงการวเคราะหลกษณะของปญหาความยากจนและความเหลอมลาในสงคมไทย โครงการประชารฐสวสดการเปนนวตกรรมในการชวยเหลอประชาชนผมรายไดนอยใหพนจากปญหาความยากจนของรฐบาลพลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรดวยการใหมการขนทะเบยนกบกระทรวงการคลง จากนนจะออกเปนบตรสวสดการเพอชวยในการลดคาครองชพ ทงการซอสนคาและการเดนทาง ทผานมากระทรวงการคลงไดดาเนนมาตรการในการแกไขปญหาความยากจน ดวยการเปดใหผทมคณสมบตตรงตามทกาหนด ลงทะเบยนระหวางวนท 3 เมษายน - 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 ซงเปนสวนหนงของโครงการบรณาการฐานขอมลสวสดการสงคมภายใตโครงการ e-Payment ของภาครฐเพอยกระดบประสทธภาพของการจดสวสดการสงคมและการใหความชวยเหลอของภาครฐ (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สศช.,2560)

การขบเคลอนโครงการประชารฐสวสดการเพอ ชวยเหลอประชาชนผม รายไดนอยท ได ขนทะเบยนกบกระทรวงการคลง นายสมคด จาตศรพทกษ รองนายกรฐมนตร กลาววารปแบบของโครงการเบองตนจะออกเปนบตรเพอสนบสนนใหสามารถใชบตรดงกลาวซอสนคา ทจาเปนตอการครองชพ ราคาถกกวาทองตลาดรอยละ 15-20 จดจาหนายผานรานคาธงฟาประชารฐ รานคาโชหวย และรานคาชมชน ซงอยในการสงเสรมของกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงการคลงจะเปนผกาหนดวงเงนสาหรบใชจายผานบตรเปนรายเดอน โดยเรมดาเนนโครงการในเดอนตลาคม พ.ศ. 2560 ทผานมา สาหรบการชวยเหลอผานบตรสวสดการจะแบงเปนการลดคาใชจายในครวเรอน โดยรฐบาลจะใหเงนใสไปในบตรสวสดการใหผ ทมรายไดนอยทมาลงทะเบยนนาไปใชซอสนคาอปโภคบรโภค โดยคนทมรายไดตากวาปละ 30,000 บาท จะไดเงนไปซอของใชเดอนละ 300 บาท สวนคนทมรายไดตงแต 30,000 บาทขนไปแตไมเกน 100,000 บาท ไดรบเงนเดอนละ 200 บาท และไดเงนสวนลดคาซอกาซหงตมคนละ 45 บาท ตอ 3 เดอนครง สวนการลดคาใชจายเดนทาง คอถาเดนทางดวยรถเมลรถไฟฟา จะไดรบเงนเดอนละ 500 บาท นายอภศกด ตนตวรวงศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง กลาวถงมาตรการชวยเหลอผมรายไดนอยทมาลงทะเบยนสวสดการแหงรฐไว14 ลานคนวา มาตรการชวยเหลอผมรายไดนอยทมรายไดไมถง 30,000 บาท/ป ซงถอเปนผมรายไดตากวาเสนความยากจนนน รฐบาลจะจายเงนเพอใหสามารถดารงชพอยไดโดยรฐบาลจะทยอยจายใหเปนงวดเพอนาไปใชสาหรบการดารงชพ แตจะไมใชวธการจายเปนเงนกอน เพราะเกรงวาจะนวนเงนทไดรบไปใชจายฟมเฟอย โดยการจายเงนมเงอนไขวาจะตองแสดงรายไดทแทจรง เนองจากรฐบาลจายเงนใหผมรายไดนอย แตละคนไมเทากน โดยจะมเงอนไขทสาคญวาผทไดรบเงนไปแลวตองปรบปรงประสทธภาพของตวเอง พฒนาความร ความสามารถเพอหารายไดใหมากขน เพอทในอนาคตจะไดหลดพนจากเสนความยากจน สารบผทจะมาลงทะเบยน จะตองเปนบคคลทมสญชาตไทย มอายตงแต 18 ปบรบรณขนไป (โดยตองเกดกอนวนท 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2542) อยในภาวะวางงานหรอมรายไดทเกดขนในปพ.ศ.2559 ทงสนไมเกน 100,000 บาท จะตองไมมทรพยสนทางการเงน ไดแก เงนฝากธนาคาร สลากออมสน สลาก ธ.ก.ส. พนธบตร รฐบาล และตราสารหน หรอถามทรพยสนทางการเงนดงกลาว จะตองมจานวนรวมทงสนไมเกน 100,000 บาท ณ เวลาใดเวลาหนง และตองไมเปนเจาของกรรมสทธในอสงหารมทรพยตามกฎหมาย หรอถาเปนเจาของกรรมสทธดงกลาว จะตองเปนไปตามหลกเกณฑและเงอนไขทกาหนด ปรากฏตามขอมลของกรมบญชกลาง ณ วนท 8 กนยายน พ.ศ. 2560 ระบวามผลงทะเบยนจานวนทงสนประมาณ 14.2 ลานคน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สศช.,2560) การเขาถงสงจาเปนขนพนฐานและการเขาถงแหลงเงนทนในระบบซงมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการ แหงรฐ ถอเปนมตใหมของการจดทามาตรการของรฐบาลใน 5 ประการคอ 1) เปนครงแรกของการจดทามาตรการทมการบร


~ 158 ~

ณาการความรวมมอและโครงการในการแกไขปญหาความยากจนซงเปนปญหารากเหงาของประเทศ 2) เปนการแกไขปญหาความยากจนของประชาชนแบบไมเหวยงแหมเปาหมายชดเจน 3) เปนการออกแบบแนวทางการพฒนาคณภาพชวตรายบคคลโดยทมหมอประชารฐสขใจซงเปนผเชยวชาญในการวเคราะห และเสนอแนะแผนทชวตใหแกผมบตรสวสดการแหงรฐ 4) มการบนทกและตดตามผลสมฤทธอยางใกลชดจากผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐ 5) เปนการแกไขปญหาของประชาชนอยางรอบดานและยงยน เพราะเปนการตดอาวธใหเครองมอแกผมรายไดนอยใหสามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรงซงมาตรการดงกลาวจะมสวนสาคญนาไปสการลดความยากจนและลดความเหลอมลาในสงคม ประกอบกบปจจบนรฐบาลมการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการ “ไทยนยม ยงยน” โดยมกรอบการขบเคลอนงานสาคญ 10 เรองซง 1 ใน 10 เรองดงกลาวคอเรอง “คนไทยไมท งกน” ซงมงเนนการดแลผมรายไดนอย (ผทลงทะเบยนโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐ) ดงนน การใหความชวยเหลอผมรายไดนอยในระยะท 2 “มาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ” ภายใตโครงการลงทะเบยนเพอสวสด การแหงรฐป 2560 ของกระทรวงการคลงจงเปนสวนหนงของการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการ “ไทยนยม ยงยน” ซงผมบตรสวสดการแหงรฐจดไดวาเปน“คนจน”หรอ“ประชากรทอยใตเสนความยากจน” และจดไดวาอยในกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสดซงเปนกลมเปาหมายทสาคญในการพฒนาใหประชากรกลมนมรายไดเพมขนอยางนอยรอยละ 15 ตอป ตามยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคมของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12

ทผานมาจะเหนไดวาผมบตรสวสดการแหงรฐเปนผวางงานหรอมรายไดในป 2559 ไมเกน 100,000 บาทตอป และเงอนไขอน ๆ ซงจดไดวาผมบตรสวสดการแหงรฐอยในกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสด ซงเปนกลมเปาหมายทสาคญในการพฒนาใหประชากรกลมนมรายไดเพมขนอยางนอยรอยละ15ตอป ตามยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคมของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 โดยเฉพาะผมบตรสวสดการแหงรฐทมรายไดไมเกน 30,000 บาทตอป ซงเปนรายไดทตากวาเสนความยากจน (Poverty line) จงจดไดวาเปนกลม“คนจน” หรอ “ประชากรทอยใตเสนความยากจน” ดงนน เมอหนวยงานภาครฐทเกยวของนามาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐดงกลาวขางตนไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมแลว ผเขยนคาดหวงวาจะมสวนสาคญในการพฒนาคณภาพชวตผมรายไดนอยใหสามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรงและยงยน

การทบทวนวรรณกรรม/กรอบแนวคดทฤษฎเกยวของ บทความเรอง : บทบาทของรฐบาลชดปจจบนในการขบเคลอนโครงการสวสดการแหงรฐ : เพอแกไขปญหาความยากจนและความเหลอมลาในสงคมไทย ผศกษาไดทาการศกษาคนควาแนวคดทฤษฏทเกยวของดงน 1) แนวคดทฤษฏเกยวกบความยากจน

ความหมายของความยากจนคาวา“ความยากจน”มาจากภาษาฝรงเศสวา“poverte”หรอภาษาละตนวา“paupertas” พจนานกรมภาษาองกฤษออกฟอรด ใหความหมายไววา “สภาวะความจนขนแคนและสภาวะความดอยคณภาพหรอขาดแคลน” (Oxford Dictionary Online, 2016) เนองจากนกวชาการแตละสาขามองความหมายของความยาก


~ 159 ~

ทมา : WWW.google.photo.gallery จนในหลายมตหลายมมมองจงเปนการยากทจะนยามความหมายความยากจนในมตเดยว ซงสามารถแยกมองความหมายใน แตละมต ดงน 1.1 มตความจนทางเศรษฐศาสตร นกเศรษฐศาสตรนยามความหมายของความยากจน 5 ความหมาย คอ ความอตคดทางเศรษฐกจ (Economic Insufficiency) ซงม 2 นย คอ ความอตคดในการยงชพหรอในการประทงชวต และความอตคดในการครองชพ ความไมเสมอภาคทางเศรษฐกจ ความขาดแคลนปจจยพนฐานความตองการพงพา และความเปนปญหาในสงคมมตทางดานเศรษฐศาสตร ความอตคดทางเศรษฐกจ ความไมเสมอภาคทางเศรษฐกจ ความขาดแคลนปจจยพนฐาน ความตองการพงพา ความเปนปญหาในสงคม 1.2 มตความจนขององคกรภาครฐ หนวยงานภาครฐทมบทบาทสาคญในการกาหนดนโยบายการแกไขปญหาความยากจน ไดแก สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ใหความหมาย คนยากจน คอ บคคลทมความเสยงตอการมภาวะทพโภชนาการ เนองจากคนจนมรายไดไมเพยงพอทจะบรโภคใหไดตามมาตรฐานภาวะโภชนาการโดยคานวณจากจานวนคนจนของประเทศไทย ตามหลกวชาการของนกเศรษฐศาสตรทกาหนดหนดใหคนจน คอ ผทมรายไดตากวากวาระดบเสนความยากจนซงเปนเกณฑชวดความยากจน โดยประมาณการจากตนทนหรอคาใชจายของแตละคนในการไดมาซงอาหารและสนคาจาเปนพนฐานขนตา และเสนความยากจนนปรบเปลยนตามสภาวะคาครองชพแตละชวง เวลา สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) กาหนดมตความยากจน 7 มต ไดแก 1) จนเงน 2) จนทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม 3) จนทางสงคม 4) จนทางการเมอง 5) จนทางการศกษา 6)จนทางวฒนธรรม 7) จนทางจตวญญาณ เปนมตความจนขององคกรภาครฐ 1.3 มตความยากจนขององคกรระหวางประเทศ องคการสหประชาชาต (UN) นยาม“poverty”วาเปนการละเมดศกดศรความเปนมนษยโดยวธปฏเสธทางเลอกและโอกาสแกมนษยและธนาคารโลกWorld Bank ไดใหความหมายไววาความยากจน คอภาวะปราศจากความกนดอยดและรวมถงปจจยมากมาย (World Bank, 2000c) ADB (2000) “Country Economic Review: Cambodia” Asian Development Bank คนจนจงมภาวะความเปนอยลาบากอนเนองมาจากการมรายไดตาไมสามารถเลอกซอสนคาและบรการพนฐานเพอตนได ความจนทาใหคนจนมสขอนามยตาและมการศกษาตา ไมมนาดมทสะอาด ไมมสาธารณปโภคทจาเปน ไมมความปลอดภยในชวต ไมมสทธมเสยง ไมมความสามารถและโอกาสในการทาใหชวตของตนดขน การปฏเสธทางเลอก การละเมดศกศร การปฏเสธโอกาส ปราศจากความกนดอยดมตองคกรระหวางประเทศ

สาเหตสาคญของปญหาความยากจน : ความจนมสาเหตมาจากปจจยตาง ๆ ทสมพนธกบสภาพพนท ชมชน ครว เรอน บคคล ดงน (Ellis, 2000; Haughton & Khandker, 2009) สภาพพนทเปนสาเหตของความยากจน เชน สภาพพนทนอก ชลประทานไมมนาเพยงพอตอการเพาะปลกพช ปรมาณนาฝนตอปลดลง ดนขาดความอดมสมบรณ ไมมทดนทากนเปนของตนเอง ไมมเครองมอใชใน การเกษตร มตองคกร การละเมดชมชนเปนสาเหตของความยากจน เชน ชมชนทมผนาไมเขมแขง ชมชน ทไมเคยจดใหมการระดมความคดเหนในเรองการสรางงานสรางอาชพ ชมชนทมการซอขายยาเสพตด มการเลนการพนน ชมชนทมระดบการตนตวในการ พฒนาอยในระดบตาชมชนทถกเอารดเอาเปรยบจากกลมผมอทธพล ครวเรอน


~ 160 ~

เปนสาเหตของความยากจน เชน ครวเรอนทมหวหนาครวเรอนอายมาก มการเพมขนของสมาชกในครอบครวในระดบการดแลสมาชกในครวเรอนคอนขางสง เชน ในสมาชกในครอบครวเปนคนพการ เปนผปวยตดเตยง ครวเรอนทมหวหนาครวเรอนเปนสตรทขาดภาวะความเปนผนาครวเรอน ทมหนสน รายรบลดลง รายจายเพมขนบคคลเปนสาเหตของความยากจน เชน ระดบการศกษาตาขาดการ ฝกอบรมทกษะทางดานวชาชพ เกยจคราน ตดเครองดมแอลกอฮอล ตดการพนน ไมประหยดอดออม มหนสน เปนตน

กลาวโดยสรป สาเหตของความยากจน เชน การมสภาพพนททไมเอออานวย แหงแลง ขาดแคลนความอดมสมบรณ ชมชนทผนาไมเขมแขง ชมชนทหนาแนนดวยยาเสพตด การพนน สมาชกในครวเรอนไมมงานทาอนเนองมาจากการมระดบการศกษาตา มอาชพทไมนาไปสรายไดทสง และการมพฤตกรรมเกยจ ครานไมประหยดอดออม มหนสน รวมทงการดาเนนการในการกาหนดนโยบายของรฐทไมมประสทธภาพ มการทจรตคอรปชน ทาใหการนานโยบายไปสการปฏบต ไมสอดคลองกบความตองการของชมชนสงคมการเมอง จงทาใหระดบความยากจนยงคงมอยในสงคม

ลกษณะของความยากจน : ลกษณะของปญหาความยากจนในสงคมไทยเปนปญหาทเรอรงมาอยางยาวนาน อกทงยงไมมวธการใด ๆ ทสามารถแกไขปญหาความยากจนไดอยางยงยน ความยากจนเปนปญหาทมสาเหตสาคญ 2 ประการ (ธนพล สราญจตร, 2558) คอ 1) สาเหตภายในตวบคคล ไดแก การขาดตนทนการผลต ขาดททากน ตนทนการผลตมราคาสง ความเจบปวยหรอพการ การขาดความรความสามารถ และทกษะในการประกอบอาชพ การขาดศลธรรมและคณธรรม ตดอบายมข ยาเสพตด การวางงาน คาแรงงานตา การถกเอาเปรยบ การเปนหนทงในและนอกระบบ 2) สาเหตภายนอกตวบคคล ไดแก การกระจายอานาจทไมเทาเทยม นโยบายทไมตอบสนองตอการแกไขปญหาความยากจน ระบบการบรหารงาน ภาครฐทดอยประ สทธภาพ ความลาชา ความดอยประสทธภาพ โครงสรางภาษทไมเปนธรรม การจดสรรงบประมาณทเหลอมลาการใหความ สาคญกบระบบทนนยม การแกไขปญหาความยากจนจงควรมองการแกไขปญหาเชงโครงสรางมากวาการแกไขปญหาแบบสง คมสงเคราะห ปญหาเชงโครงสรางทเกยวของกบความยากจนอาจเกดขนไดในโครงการสรางการจดการดานตาง ๆ เชน โครงสรางในการจดการทรพยากรธรรมชาต โครงสรางในการจดการทรพยากรสงแวดลอม และโครงสรางในการจดการทรพยากรทางเศรษฐกจและสงคม (บษบง ชยเจรญวฒนะ และคณะ, 2545)

ทมา : WWW.google.photo.gallery

แนวทางในการแกไขปญหาความยากจน : จากผลการวจยของ Alex Hou Hong Ng (2013) ไดเสนอแนวทาง ในการแกไขปญหาความยากจนไววา การปองกนการคอรปชน โดยการพฒนา ประชาธปไตยใหโปรงใส ปรบปรงการใชงบประ มาณรฐอยางโปรงใส การสราง การตนรใหกบประชาชน การศกษาเพอการสรางนวตกรรมใหมๆ การใชนโยบายอยางเหมาะสมเพอลดความเสยงเรองความขดแยง การบรหารจดการ ภมประเทศใหเออตอวถชวตของคนจน นโยบายทสาคญตอ


~ 161 ~

การแกไขปญหา ความยากจน เชน นโยบายเรองการผอนปรนหนสน นโยบายการเพมชองทางการเขาถงตลาด การสรางแรงจงใจใหภาคเอกชนเขามามสวนรวม นโยบายการเพมการลงทนใหกบนกลงทนจากตางประเทศ สงเสรมความยงยนใหกบประชาสงคม เพอลดความเหลอมลาใหเสรภาพตอสอมวลชนในการม สวนรวมพฒนา คานงถงสทธเดกและสตร ซงรฐจะตองดาเนน การสรางกรอบเพอความเจรญและการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สรางหลกธรรมาภบาลและ ความมนคง สงเสรมการเพมศกย ภาพใหกบคนจน เพอเพมรายไดใหกบตนเอง จากผลการวจยดงกลาวจะเหนไดวาความยากจนไมใชวาจะแกไขไมได แมวา ความยากจนเปนปญหาทาทายตอนกนโยบายหรอผบรหารภาครฐ แตใชวาจะไมสามารถจดการแกไขได หากนาทฤษฎนโยบายสาธารณะมาสการปฏบตอยางจรงจงดงทประเทศพฒนาไดแสดงใหเหนเปนทประจกษได สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, สานกพฒนาฐานขอมลและตวชวดภาวะสงคม (2557) ไดเสนอแนวทางแกไขปญหาความยากจนโดยการเพมรายได ลดรายจาย ยกระดบคณภาพชวต การสรางโอกาสทางการศกษา และกระจายโอกาสทางการศกษาในสงคมไทย การสรางโอกาสในการเขาถงการคมครองทางสงคมและสวสดการสงคมเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน สรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในการใชประโยชนทดนและทรพยากรธรรมชาต การสรางโอกาสในการเขาถงบรการโครงสรางพนฐานเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน การคมครองชวยเหลอคนจนและผดอยโอกาสใหสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรม และควรเสรมการสรางการพงพาตนเองในการประกอบอาชพอยางยงยน และบรณาการหนวยงานภาครฐภาคเอกชนในการแกไขปญหา


2) แนวคดทฤษฏเกยวกบความเหลอมล า

อมาตย เซน (Amartaya Sen) ไดกลาวถงแนวคดพนฐานในเรองความเหลอมลาวา “ปจเจกบคคลมความแตกตางกน” (Sen, 1992, p.1) คากลาวนเปนจดเรมตนของความเหลอมลาระหวางบคคล เซนไดขยายความตอ ในเรองความแตกตางระหวางบคคลวาปจเจกบคคลมคณลกษณะภายนอกทแตกตางกน เชน โอกาสทไดรบในชวตซงบางคนไดรบโอกาสทดกวาคนอน เนองจากพนฐานครอบครวเออหนน บางคนแตกตางเพราะสภาพแวดลอมหรอ สวสดการจากประเทศทบคคลอาศยอย สาหรบปจจยภายในหรอปจจยสวนตว ททาใหเกดความเหลอมลาระหวางบคคลประกอบไปดวย อาย เพศ สขภาพกาย และสขภาพจต ความแตกตางทงหลายเหลานกาหนดใหปจเจกบคคลมสถานะ ทแตกตางกน เซนไดนา 3 แนวคดมาใชวเคราะหความเหลอมลานนคอ ความสามารถ (Capability) ทรพยากร (Resource) และการแปรผน (Variation) ในทน ความสามารถ หมายถง อสระ (Freedom) อสระในการเขาถงทรพยากร ในสวนของทรพยากรหมายถง สงทมมลคาเปนประโยชนตอปจเจกบคคล (Primary goods) และการแปรผน หมายถง ปจจยตางๆ ทเปนตวชวาปจจเจก บคคลมความเปนไปไดมากนอยเพยงใดทจะสามารถมอสระหรอสามารถเขาถง ทรพยากรทมคณคา การแปรผนในทนจงหมายถงตวแปรตางๆ ทเกยวกบศกยภาพของบคคลในการทจะเขาถงทรพยากร อาทเชน เพศ อาย และสขภาพ เปนตน จาก 3 แนวคดขางตนมนษยแตละคนจงไมสามารถมความเทาเทยมกนไดในทกๆ ดานและในทกๆ ระดบการวด ดงนนสาหรบเซน ความเหลอมลา หมายถง ความไมเทาเทยมใน


~ 162 ~

การเขาถงทรพยากรหรอเขาถงสงทมคณคาหรอ สงทมมลคาในสงคม ดงนน หากตองการวเคราะหความเหลอมลาจงตอง พจารณาความสามารถของบคคลและตวแปรตางๆ ทเกอหนนหรอขดขวางใหบคคลเขาถงทรพยากรอนมคณคา


นอกจากเซนแลวยงมนกวชาการอกสองทานทมแนวคดเรองของความเหลอมลาคลายกบเซน ทานแรก คอ ชาลส

ทลล (Charles Tilly) ซงได กลาวถงความเหลอมลาวา “ความไมเทาเทยมกนของปจเจกบคคลโดยทวไป ประกอบดวยการกระจายทรพยากรอยางไมเปนธรรมในหนวยทางสงคม เชน ในหมคนทวไปหรอในกลมของบคคลนนๆ” (Tilly,1998, p.25) นกวชาการอกทานหนงซงมแนวคดสอดคลองกบเซนและทลล คอ นโคลา ไพเพอร (Nicola Piper) แตไพเพอรไดผนวกประเดนการยายถนเขากบเรองความเหลอมลา โดยทเขาอธบายวาความเหลอมลาตงอยบนพนฐานของความไมเทาเทยมระ หวางการไดรบและการเสยประโยชนจากการขามพรมแดนทางการเมอง (Piper, 2013) ความเหมอนกนในแนวคดความเหลอมลาของนกวชาการทงสามทานคอการทบคคลเขาถงทรพยากรอยางไมเทาเทยมกน โดยผลของความเหลอมลามกแสดงออกในประเดนทางสงคมและเศรษฐกจซงกคอในเรองของความยากจน ความรนแรงและเรองของการศกษา

จากแนวคดของไพเพอรทนาประเดนความเหลอมลามาวเคราะหในสถานการณการยายถนซงแทบจะทกทองทเผชญกบการเคลอนยายของบคคล บรบททเปลยนไปของบคคลอนเนองมาจากการยายทอยสงผลใหบคคลตองเผชญกบสงแวดลอมใหมโดยเฉพาะการยายถนขามพรมแดนสตางประเทศซงมขอกาหนดทางกฎหมายระหวางรฐตอรฐเขามาเกยวของในขณะเดยว กนกลมผยายถนเองยงคงมปฎสมพนธและกจกรรมกบกลมบคคล โดยฉพาะอยางยงครอบครวจากประเทศตนทาง สถานการณเชนนเรยกไดวาภาวะการขามชาต (Transnationalism) ภาวะการขามชาต หมายถง การทบคคลยงคงมการแลกเปลยน ขอ มล เงน หรอทรพยากรตางๆทมคณคารวมถงมการเดนทางกลบสประเทศแมและตดตอกบบคคลตางๆ ทประเทศตนทางอยเสมอ ซงภาวะการขามชาตมจดตางจากการยายถน (Migration) คอ ภาวะการขามชาตเนนทกระบวนการปฎสมพนธทเกดขนอยางตอเนองหลายรปแบบระหวางผอพยพกบกลม หรอบคคลทประเทศตนทางซงมสวนในการสรางอตลกษณของผยายถนและมอทธพลตอทศทางการยายถนองครวมระดบนานาชาต (Vertovec, 2009, p. 136-137) ในขณะทการยายถนมกจะเนน การศกษาดานการสงผานและการปรบตวดานรปแบบทางวฒนธรรมและความสมพนธทางสงคมของกลมผยายถนในประเทศผรบ (Vertovec, 2009, p. 136)


~ 163 ~


สถานการณความยากจนและความเหลอมล าในสงคมไทยในป 2560 1. สถานการณความยากจนในประเทศไทย 1.1 สถานการณความยากจนของประเทศไทยในภาพรวมดขน โดยคนจนมจานวน 5.3 ลานคนลดลงจาก 5.8 ลานคนในป 2559 คดเปนสดสวนคนจนรอยละ 7.87 ซงเปนผลจากการขยายตวทางเศรษฐกจและนโยบายรฐบาลทเออประโยชนตอคนยากจนมากขน อยางไรกตามรฐยงตองใหความสาคญกบการยกระดบคณภาพชวตของประชากรใหหลดพนจากปญหาความยากจนเพอใหบรรลตามเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 ในดานการสรางโอกาสในการหารายไดของคนยากจน ซงปจจบนชองวางระหวางรายจายของคนทจนทสดกบเสนความยากจนลดลงมาก ซงเปนการสะทอนถง โอกาสทรฐจะชวยเหลอประชาชนใหหลดพนจากความยากจนเปนไปไดงายขน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560) 1.2 คนยากจนมลกษณะโดยทวไป คอ สวนใหญมการศกษาตา ทางานในภาคเกษตรกรรมเปนสวนมากและไมมทดนเปนของตนเอง ลกษณะขางตนทาใหคนยากจนมรายไดตาและขาดสวสดการดานการทางานทเหมาะสม 1.3 เปนครวเรอนขนาดใหญ ครวเรอนสงอาย และครวเรอนผหญงและเดก เปนครวเรอนเปาหมายทตองไดรบการดแลอยางใกลชดเนองจากมปญหาความยากจนในระดบสงประกอบกบโอกาสในการหารายไดมอยอยางจากด

1.4 ความยากจนยงคงกระจกตวหนาแนนอยในภาคใตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ และอยในเขตชน บทมากกวาเขตเมอง โดยในป 2560 มสดสวนคนจนรอยละ 11.84 รอยละ 11.42 และรอยละ 9.82 ของประชากรในแตละภาคตามลาดบ และเมอพจารณาแยกพนทเมองและชนบท พบวา คนจนในเมองและชนบท คดเปนสดสวนรอยละ 6.05 และรอยละ 9.82 ตามลาดบ 2. สถานการณความเหลอมล าในประเทศไทย 2.1 ภาพรวมสถานการณความเหลอมลาดานรายไดวดโดยสมประสทธจน (Gini coefficient) เทากบ 0.453 เพมขนจากป 2558 ทเทากบ 0.445 ความแตกตางของการถอครองรายไดของประชากรทมสถานะทางเศรษฐกจตาทสดและสงทสดมทศทางดขน โดยลดลงจาก 22.08 เทาในป 2558 เหลอ 19.29 เทาในป 2560 โดยกลมประชากรทไดรบประโยชนจากการเตบโตทางเศรษฐกจเปนประชากร กลมรายไดสง (สถานะทางเศรษฐกจสงสดรอยละ 30% (upper 30%) โดยประชากรในกลม decile มสดสวนการถอครองรายไดลดลงจากป 2558 2.2 รายไดของกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสดยงเพมขนในอตราทตากวาเปาหมายเฉลยรอยละ 15 ตอป ทกาหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ซงจะมผลตอการบรรลเปาหมายของแผนฯได


~ 164 ~

2.3 การเขาถงการศกษาภาคบงคบมสดสวนสง แตยงพบเดกหลดออกจากระบบการศกษา ในระดบมธยมศกษาตอนตนโดยอตราเขาเรยนสทธระดบมธยมศกษาตอนตนอยทรอยละ 68.2 ลดลงจากระดบประถมศกษาทสงถงรอยละ 88.3 ขณะทในระดบมธยมศกษาตอนปลาย แมวาจะมนโยบายเรยนฟร แตเดกทอยในครวเรอนทมฐานะทางเศรษฐกจตายงมอตราการเขาเรยนในระดบตาทสด นอกจากนครวเรอนยากจนยงเขาถงโครงการกยมเพอการศกษาคดเปนสดสวนตาโดยกลมทเขาถงโครงการกยมเพอการศกษาโดยมากเปนกลมชนชนกลาง 2.4 การเขาถงหลกประกนทางสขภาพของคนไทย ไมพบปญหาความเหลอมลาแตการกระจายของบคลากรทางการแพทยทมความแตกตางกนมากในแตละภมภาคอาจสงผลกระทบตอคณภาพการใหบรการ

2.5 การถอครองทดนยงมความเหลอมลาระดบสง โดยประชากรกลมทรวยทสดถอครองทดนรอยละ61.5ขณะทกลมทจนทสดถอครองเพยงรอยละ 0.07 นอกจากนยงพบครวเรอนเกษตรทไมมทดนเปนของตนเองคดเปนสดสวนรอยละ 6.76

ทมา : WWW.google.photo.gallery การแปลงนโยบายของรฐบาลไปสการปฏบตเพอลดความยากจนและลดความเหลอมล า ทผานมานนรฐบาลไดแปลงนโยบายไปสการปฏบตเพอลดปญหาความยากจนและความเหลอมลาดงตอไปน

1) ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าในสงคม : นโยบายตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560–2564 ภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมหงชาต ฉบบท 12 ไดกาหนดยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคม โดยมเปาหมายทสาคญในชวง 5 ป คอความเหลอมลาทางดานรายไดและความยากจนลดลง เศรษฐกจฐานรากมความเขมแขง ประชาชนทกคนมโอกาสในการเขาถงทรพยากร การประกอบอาชพและบรการทางสงคมทมคณภาพอยางทวถงและเปนธรรม กลมทมรายไดตาสดรอยละ 40 มรายไดเพมขนอยางนอยรอยละ15 ตอป ทงนการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลามจดเนน และประเดนการพฒนาหลก ดงน 1) การสรางโอกาสใหกบกลมเปาหมายประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสด โดยจดบรการของรฐทมคณภาพทงดานการศกษา สาธารณสขใหกบผทดอยโอกาสและผทอาศยในพนทหางไกล การจดสรรทดนทากนอยางมเงอนไขใหแกกลมคนจนในภาคเกษตรทไรทดนทากน การพฒนาทกษะของกลมเปาหมายใหสามารถประกอบอาชพและมรายได 2) การสรางโอกาสทางเศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะการสนบสนนในเรองการสรางอาชพรายได และใหความชวยเหลอทเชอมโยงการเพมผลตภาพสาหรบประชากรกลมรอยละ 40 ทมรายไดตาสด ผดอยโอกาส สตร และผสงอาย 3) การกระจายการจดบรการภาครฐใหมความครอบคลม และทวถงทงในเชงปรมาณและคณภาพ ในดานการศกษา สาธารณสข โครงสรางพนฐาน และการจดสวสดการ 4) การสรางชมชนเขมแขงใหเปนพลงรวมทางสงคมในการสนบสนนการพฒนาและพรอมรบผลประโยชนจากการพฒนา


~ 165 ~

2) การแปลงนโยบายไปสการปฏบตของรฐบาลเพอลดความยากจนและลดความเหลอมล า เปนการสะทอนจาก


กระทรวงตางๆ จดทาแผนหรอยทธศาสตรของกระทรวงทมความเชอมโยงสอดคลองกบยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคมของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ซงปรากฏตามเอกสารอยางชดเจน 6 กระทรวงคอ กระทรวงการคลง กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม โดยกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 –2579) ของกระทรวงการคลงมยทธศาสตรการลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจและสงคม แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 - 2564) มยทธศาสตรในการขยายโอกาสการเขาถงบรการทางการศกษาและการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560–2564) ของกระทรวงสาธารณสข มยทธศาสตรสรางความเปนธรรม ลดความเหลอมลาในระบบบรการสขภาพ แผนยทธศาสตรกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2560 –2564 มยทธศาสตรการเสรมสรางสงคมเขมแขงและพฒนาเศรษฐกจฐานราก ยทธศาสตรกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พ.ศ. 2560–2564 มยทธศาสตรสรางภมคมกนและสงเสรมโอกาสทางสงคมบนฐานแหงความพอเพยง และยทธศาสตรจดระบบสวสดการทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย แผนพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมของกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม มยทธศาสตรสรางสงคมคณภาพททวถงเทาเทยมดวยเทคโนโลยดจทล

3) งบประมาณดาเนนการเพอลดความยากจนและลดความเหลอมล าดานรายได การจดสรรงบประมาณประจาป

งบประมาณ พ.ศ. 2561 เพอลดความยากจนและลดความเหลอมลาดานรายไดม 3 สวนทเปนงบประมาณหลก ๆ ทสาคญ คอ 1) งบประมาณรายจายตามยทธศาสตรดานการแกไขปญหาความยากจนลดความเหลอมลา และสรางการเตบโตจากภายใน วงเงน 331,920.5 ลานบาท 2) งบประมาณรายจายทจดสรรไปสระดบพนทโดยตรง คอ แผนงานบรณาการสงเสรมการพฒนาจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ และแผนงานบรณาการสงเสรมการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เปนวงเงน 24,996.4 ลานบาท และ 262,646.8 ลานบาท ตามลาดบ 3) งบประมาณรายจายทจดสรรไปสกลมเปาหมาย คอ กองทนประชารฐเพอเศรษฐกจฐานราก เปนวงเงน 46,000 ลานบาท ซงเปนกลไกสาคญในการสนบสนนและชวยเหลอกลมเปาหมาย คอ ประชาชนผมรายไดนอยและเกษตรกรทลงทะเบยนในโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐ


~ 166 ~


4) การขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการ “ไทยนยม ยงยน” เพอแกไขปญหาในพนททวประเทศ ดาน

ความมนคง เศรษฐกจ และสงคมพรอมพฒนาประเทศไปสประเทศไทย 4.0 ซงเปนการขบเคลอนนโยบาย/แผนงาน/โครงการไปสการปฏบตในพนทโดยยดประชาชนเปนศนยกลางและเนนการเสรมสรางความรวมมอของทกภาคสวนทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชนใหดขน ลดความยากจนและลดความเหลอมลาในสงคม อนจะนาไปสการพฒนาประเทศทมความมนคง มงคง และยงยน ทงนการใหความชวยเหลอผมรายไดนอยโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐป 2560 โดยในระยะแรกนน ทผานมาภาครฐใหความชวยเหลอผานบตรสวสดการแหงรฐโดยใหวงเงนคาใชจายในครวเรอน และคาใชจายในการเดนทาง และการใหความชวยเหลอผมรายไดนอยในระยะท 2 “มาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ” ซงการใหความชวยเหลอผมรายไดนอยโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐเปน 1 ใน 10 เรองสาคญในการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการ “ไทยนยม ยงยน”

แนวทางการดาเนนงานในการแกไขปญหาความยากจนและความเหลอมล าของรฐบาล

ความยากจนและความเหลอมลาเปนปญหาทไมสามารถแยกออกจากกนอยางเดดขาดได หากพจารณาสภาพปญหาของความยากจนและความเหลอมลาขางตน สามารถแบงแนวทางการสงเสรมและแกไขปญหาของรฐบาลไดดงน 1. การสงเสรมมาตรการทางดานการมงานทา

การมงานทาเปนปจจยหลกททาใหคนยากจนสามารถหลดพนจากปญหาความยากจนไดอกทงยงชวยลดความเหลอมลาทางสงคม เนองจากมคนยากจนจานวนมากทไมไดทางานมแนวทางทสาคญ คอ 1) การพฒนาทกษะแรงงาน เพอเพมผลตภาพแรงงานไทยใหเปนแรงงานฝมอทมคณภาพและมความคดร เรมสราง สรรค โดยการพฒนาคณภาพแรงงานทงดานทกษะฝมอแรงงาน ทกษะการใชเทคโนโลย ทกษะทางภาษา และการจดการ

2) สงเสรมการจางงานผสงอายดวยการยดชวงเวลาทางานและเพมโอกาสในการทางาน 3) การสงเสรมใหมโครงสรางคาจางในสถานประกอบการทสอดคลองกบความสามารถและประสบการณ รวมทงยก

ระดบกลไกการดแลคมครองสวสดภาพของผใชแรงงานใหเปนไปตามมาตรฐานสากล 4) การสงเสรมการเพมมลคาสนคาเกษตร โดยการนาเทคโนโลยและนวตกรรมมาใชในกระบวนการผลต การแปรรป

รวมถงการจดหาชองทางการตลาด 5) จดหาแหลงทนใหเกษตรกรรายยอยมทนในการพฒนาการเกษตรและยกระดบเปนผประกอบการการเกษตร


~ 167 ~

2. การสงเสรมมาตรการดานการมทดนทากน กระจายการถอครองทดนและการเขาถงทรพยากร โดยแกไขปญหาความขดแยงระหวางเขตพนทปาทบซอนพนททา

กนของประชาชน รบรองสทธชมชนในการเขาใชประโยชนทดน โดยกาหนดมาตรการเพอใหเกดการใชประโยชนทดนทมกรรมสทธอยางเปนธรรม และกระจายการถอครองทดนในขนาดทเหมาะสมตอการประกอบอาชพเพอใหเกดความเปนธรรมในการถอครองทดน ปรบระบบเอกสารสทธการถอครองทดนประเภทตาง ๆ ใหผมรายไดนอยและผทไมมทดนเปนกรรมสทธใชเปนหลกฐานประกอบการขอพจารณาสนเชอกบสถาบนการเงนได รวมถงการปรบปรงกฎระเบยบทเกยวของในการใชประโยชนทดนสาธารณะเพอการประกอบอาชพสาหรบประชาชน เพอใหผมรายไดนอยเขาถงการใชประโยชนทดนไดอยางเปนธรรมและมทอยอาศยทมนคง 3. การสงเสรมมาตรการทางดานสวสดการ

การมสวสดการทตรงจดและตอบสนองตอปญหาของกลมคนจน จะเปนการชวยลดทงปญหาความยากจนและความเหลอมลาในสงคมโดยรฐบาลควรวางแนวทางการจดสวสดการไวดงน

1) พฒนาระบบสวสดการ หลกประกนทางสงคม และหลกประกนทางเศรษฐกจทมประสทธภาพและคมคา โดยใชระบบฐานขอมลในการจดสวสดการใหเหมาะสมกบกลมเปาหมาย โดยหลกประกนทางเศรษฐกจทสาคญไดแก หลกประกนรายไดของกลมเกษตรกร หลกประกนดานการออมทและการบรหารจดการการเงนตองสงเสรมใหคนยากจนทกคนมการออมในระดบทเหมาะสมไมเปนภาระเมอเขาสชวงสงวย

2) การกระจายบรการสาธารณสขอยางทวถงและมคณภาพมเปาหมายเพอลดความเหลอมลาในการเขาถงบรการทางสาธารณสข ดวยการพฒนาสถานพยาบาลใหเพมกาลงคนและนนาเทคโนโลยดจตลมาชวยในการขยายการใหบรการ รวมทงยกระดบคณภาพการใหบรการตามมาตรฐานสากลทวทกพนท และสงเสรมใหประชาชนเขาถงความรเพอการดแลสขภาพตนเองและครอบครวไดมากขน

3) เนนการสรางโอกาสในการเขาถงการศกษาทมคณภาพ โดยเฉพาะกลมประชากรในพนทหางไกลและยากจน และกลมเปาหมายทตองการการดแลเปนพเศษ การสนบสนนกลไกความรวมมอของภาคสวนตางๆ เพอพฒนาการศกษาในระดบจงหวด เนนการใชเทคโนโลยเพอสงเสรมการเรยนร รวมถงระบบการตดตามสนบสนนและประเมนผลเพอสรางหลกประกนสทธการไดรบการศกษาทมคณภาพของประชาชน 4. การสงเสรมทางมาตรการทางดานกฏหมาย

การมกฎระเบยบทเออประโยชนตอคนทกกลมอยางเทาเทยมกนเปนอกปจจยหนงทชวยแกปญหาความเหลอมลาได โดยรฐบาลควรมแนวทางดงนคอ

1) ปรบปรงระบบและกลไกในการคมครองผบรโภค การสนบสนนองคกรของผบรโภคใหมความเขมแขงปองกนการละเมดสทธผบรโภค รวมทงสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนใหมบทบาทในการคมครองผบรโภคไดอยางเปนรปธรรม

2) การปฏรประบบภาษ โดยรฐกาหนดมาตรการเพอสรางความเสมอภาคทสาคญการพฒนาเทคโนโลยเพอความเสมอภาคในการจดเกบภาษ และพฒนาระบบขอมลการทาธรกรรมทางการเงนของประชาชนและภาคธรกจ กาหนดเปาหมายการจดเกบภาษและคาธรรมเนยมเพอนาไปใชในการจดบรการทชดเจน


~ 168 ~

ทมา : WWW.google.photo.gallery 5. การสงเสรมทางดานโครงสรางพ นฐาน

โครงสรางพนฐานเปนสงหนงทรฐบาลจาเปนตองจดหาใหกบประชาชนอยางเทาเทยมกนจากศกษาขอมลทผานมาร พบวา ยงมโครงสรางพนฐานในบางประเภททยงเหลอมลาอยโดยเฉพาะในดานเทคโนโลย ซงรฐมแนวทางในการดาเนนการแกไข ไดแก การกระจายโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลย คมนาคม ขนสงมวลชน การสอสาร พลงงาน สงแวดลอม โดยใหการจดทาผงเมองและผงภาค เปนเครองมอในการบรหารจดการทรพยากร และเพมประสทธภาพในการใชประโยชนจากทดน ลดการกระจดกระจายของเมอง ปกปองพนทเกษตรกรรม วางแผนโครงสรางพนฐานและสาธารณปโภคใหมความคมคาตอการลงทน กอใหเกดความสมดลระหวางโครงสรางพนฐานกบจานวนประชากร และการเตบโตทางเศรษฐกจ ตลอดจนกระตนใหเกดการขยายตวของแหลงงานและการจางงาน 6. การพฒนาเพอลดความยากจนใหบรรลตามเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท12ไดใหความสาคญกบการเจาะจงกลมเปาหมายและพนทเปาหมาย ในการแกไขปญหาความยากจนโดยเฉพาะกลมเปาหมายประชาชนผมรายไดนอยทลงทะเบยนโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐป 2560 และผานการตรวจสอบเปนผมบตรสวสดการแหงรฐซงมทงหมดประมาณ 11.4 ลานคนทวประเทศและพนทเปาหมาย 6 จงหวด ทมความยากจนเรอรงและความยากจนรนแรง ไดแก แมฮองสอน นราธวาส ปตตาน กาฬสนธ ตาก และบรรมยเพอใหกลมเปาหมายดงกลาวไดรบโอกาสพฒนาความร ทกษะอาชพและพฒนาคณภาพชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหสามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรงและยงยน



~ 169 ~

7. ปจจบนภาครฐมระบบฐานขอมลผมรายไดนอยทเปนปจจบน โดยสามารถนาไปใชประโยชนในการออกแบบนโยบายหรอมาตรการในการยกระดบประสทธภาพการจดสวสดการ

สงคมและการชวยเหลอของภาครฐใหเหมาะสมกบกลมเปาหมาย โดยมขอมลผมรายไดนอย 11.4 ลานคนอยในระบบฐาขอมล ตามทกระทรวงการคลงไดเนนการโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐป 2560 มผมาลงทะเบยนทงหมดประมาณ 14.1 ลานคน หลงการตรวจสอบคณสมบตพบวามผผานคณสมบตประมาณ 11.4 ลานคน ทาใหมฐานขอมลเชงลกดานเศรษฐกจและสงคมของผมรายไดนอย เพอนาไปใชประโยชนออกบตรสวสดการประจาตวผมสทธและใชประโยชนในการออกแบบนโยบายหรอมาตรการในการยกระดบประสทธภาพการจดสวสดการสงคมและการชวยเหลอของภาครฐใหเหมาะสมกบกลมเปาหมาย เงอนไขคณสมบตของผลงทะเบยน คอ มสญชาตไทย อายตงแต 18 ปบรบรณขนไป เปนผวางงานหรอมรายไดในป 2559 ไมเกน 100,000 บาทตอป และไมมทรพยสนทางการเงนหรอมทรพยสนทางการเงนรวมทงสนไมเกน 100,000 บาท รวมทงไมเปนเจาของกรรมสทธในอสงหารมทรพยตามกฎหมายหรอเปนเจาของกรรมสทธบานหรอทาวเฮาสพรอมทดนพนทไมเกน 25 ตารางวาหรอหองชดพนทไมเกน 35 ตารางเมตร และมทดนเพอการเกษตรไมเกน 10 ไรหรอมทดนทไมใชการเกษตรไมเกน 1 ไร โดยมมาตรการดงน

ทมา : WWW.google.photo.gallery 7.1) การใหความชวยเหลอผมรายไดนอยในระยะแรก ภาครฐใหความชวยเหลอผานบตรสวสดการแหงรฐโดยใหวง

เงนคาใชจายในครวเรอนและคาใชจายในการเดนทาง ประกอบดวย 1) วงเงนคาซอสนคาอปโภคบรโภคทจาเปน สนคาเพอการศกษาและวตถดบเพอเกษตรกรรมจากรานธงฟาประชารฐและรานอน ๆ ตามทกระทรวงพาณชยกาหนดโดยผทมรายไดไมเกน 30,000 บาทตอป จะไดรบ 300 บาทตอคนตอเดอน สวนผทมรายไดเกนกวา 30,000 บาทตอป แตไมเกน 100,000 บาทตอป จะไดรบ 200 บาทตอคนตอเดอน 2) วงเงนสวนลดคาซอกาซหงตมจากรานคาทกระทรวงพลงงานกาหนด 45 บาทตอคนตอ 3 เดอน 3) วงเงนคาโดยสารรถเมล ขสมก.ระบบ e-Ticket /รถไฟฟา 500 บาทตอคนตอเดอน 4) วงเงนคาโดยสารรถ บขส. 500 บาทตอคนตอเดอน และ 5) วงเงนคาโดยสารรถไฟ 500 บาทตอคนตอเดอน โดยผมสทธสามารถใชสทธตามวงเงนในบตรสวสดการแหงรฐไดตงแตวนท 1 ตลาคม 2560 เปนตนไป ซงการใหวงเงนคาใชจายดงกลาวเปนเพยงการบรรเทาปญหาเฉพาะหนาใหแกผมรายไดนอย แตยงไมสามารถยกระดบคณภาพชวตไดอยางแทจรงและยงยน

7.2) การใหความชวยเหลอผมรายไดนอยในระยะท 2 “มาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ” ซงจะมสวนสาคญในการพฒนาคณภาพชวตผมรายไดนอยใหสามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรงและยงยน และจะมสวนชวยลดความยากจนและลดความเหลอมลาในสงคม โดยมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐมงเนนใหความชวยเหลอหรอพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ หรอผมรายไดนอยเปนรายบคคลตามความจาเปนอยางรอบดาน


~ 170 ~

โดยมงสรางโอกาสใน 4 มต ไดแก การทางาน การฝกอบรมอาชพ และการศกษา การเขาถงสงจาเปนขนพนฐาน และการเขาถงแหลงเงนทนในระบบ ซงมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ ถอเปนมตใหมของการจดทามาตรการของรฐบาลใน 5 ประการ ไดแก 1) เปนครงแรกของการจดทามาตรการทมการบรณาการความรวมมอและโครงการในการแกไขปญหาความยากจนซงเปนปญหารากเหงาของประเทศ 2) เปนการแกไขปญหาความยากจนของประชาชนแบบไมเหวยงแหและมเปาหมายชดเจน 3) เปนการออกแบบแนวทางการพฒนาคณภาพชวตรายบคคลโดยทมหมอประชารฐสขใจซงเปนผเชยวชาญในการวเคราะหและเสนอแนะแผนทชวตใหแกผมบตรสวสดการแหงรฐ 4) มการบนทกและตดตามผลสมฤทธอยางใกลชดจากผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐ 5) เปนการแกไขปญหาของประชาชนอยางรอบดานและยงยน เพราะเปนการตดอาวธใหเครองมอแกผมรายไดนอยใหสามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรง

7.3) ผมบตรสวสดการแหงรฐจดไดวาเปน “คนจน” หรอ “ประชากรทอยใตเสนความยากจน” และจดไดวาอยในกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสดซงเปนกลมเปาหมายทสาคญในการพฒนาใหประชากรกลมนมรายไดเพมขนอยางนอยรอยละ 15 ตอปตามยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคม ของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 จะเหนไดวาผมบตรสวสดการแหงรฐเปนผวางงานหรอมรายไดในป 2559 ไมเกน 100,000 บาทตอป และเงอนไขอน ๆ ซงจดไดวาผมบตรสวสดการแหงรฐอยในกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสดซงเปนกลมเปาหมายทสาคญในการพฒนาใหประชากรกลมนมรายได เพมขนอยางนอยรอยละ15 ตอปตามยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคมของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 โดยเฉพาะผมบตรสวสดการแหงรฐทมรายไดไมเกน 30,000 บาทตอป ซงเปนรายไดทตากวาเสนความยากจน (Poverty line) จงจดไดวาเปนกลม“คนจน”หรอ“ประชากรทอยใตเสนความยากจน” ดงนน เมอหนวยงานภาครฐทเกยวของนามาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐดงกลาวขางตนไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมแลวคาดหวงวาจะมสวนสาคญในการพฒนาคณภาพชวตผมรายไดนอยใหสามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรงและยงยน

บทบทสรป แมวาทผานมาประเทศไทยจะประสบความสาเรจในการลดความยากจนและลดความเหลอมลาดานรายไดในเชงภาพรวมของประเทศ ซงเปนการสะทอนจากสดสวนคนจนหรอสดสวนประชากรทอยใตเสนความยากจนลดลงจากรอยละ 42.3 ของประชากรทงประเทศในป 2543 เหลอรอยละ 8.6 ในป 2559 หรอจานวนคนจนลดลงจากประมาณ 25.8 ลานคน เหลอประมาณ 5.8 ลานคนในชวงเวลาเดยวกน และความเหลอมลาดานรายไดในภาพรวมของประเทศมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง แตอยางไรกตามในระดบภมภาคปญหาความยากจนและความเหลอมลาดานรายไดยงมระดบปญหาทแตกตางกน โดยเฉพาะภาคใตชายแดนมความยากจนสงมากคอสดสวนคนจนรอยละ 32.8 โดยสงกวาคาเฉลยของประเทศ 3.8 เทาและสงกวาทกภาคในป 2559 การพฒนาประเทศไดเนนนาไปสการลดความยากจนและลดความเหลอมลาทงในเชงภาพรวมระดบประเทศและระดบภมภาคตาง ๆ ภาครฐจงควรเนนแนวทางการดาเนนงาน ดงน

1) กลมเปาหมายในการพฒนาเพอลดความยากจนและลดความเหลอมล าดานรายได ควรใหความสาคญเปนลาดบแรกกบประชาชนผมรายไดนอยทเปนผมบตรสวสดการแหงรฐ โครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐป 2560

ประชาชนผมบตรสวสดการแหงรฐดงกลาวมระบบฐานขอมลทชดเจน และจดไดวาเปนกลมคนจนและเปนกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดตาสดตามยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคม ของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ซงมเปาหมายการพฒนาใหมรายไดเพมขนอยางนอยรอยละ 15 ตอป ทงนควรมการปรบปรงระบบฐานขอมลผมรายไดนอยของกระทรวงการคลง ใหมความทนสมยอยางตอเนอง เพอใชประโยชนในการออกแบบนโยบาย/มาตรการในการจดสวสดการสงคมและการชวยเหลอของภาครฐใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายรวมทงเพอใช


~ 171 ~

ตดตามและประเมนผลการพฒนากลมเปาหมายผมรายไดนอย ซงจะมสวนในการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากรของภาครฐ

2) แผนงานโครงการตางๆ ของภาครฐเพอลดความยากจนและลดความเหลอมล า ควรเจาะจงกลมเปาหมายและพ นทเปาหมายในการพฒนา

โดยเนนประชาชนผมรายไดนอยทเปนผมบตรสวสดการแหงรฐ โครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐป 2560 เปนกลมเปาหมายและเปนศนยกลางในการพฒนาใหครอบคลมในทกมตของสงคม โดยควบคไปกบ การใหความสาคญลาดบสงกบพนทเปาหมายภาคใตชายแดน และพนทเปาหมาย 6 จงหวดทมความยากจนเรอรงและความยากจนรนแรง ไดแก แมฮองสอน นราธวาส ปตตาน กาฬสนธ ตาก และบรรมย นอกจากนน แผนงานโครงการตางๆ ของภาครฐเพอลดความยากจนและลดความเหลอมลาประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2561 ทยงไมไดดาเนนการควรปรบแผนปฏบตการและการใชจายงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2561 ใหมารองรบกลมเปาหมายผมรายไดนอย และในพนทเปาหมายดง กลาว ทงนการพฒนากลมเปาหมายประชาชนผมรายไดนอยดงกลาวเพอใหมคณภาพชวตทดขน จะตองพฒนาใหครอบคลมทงดานการมงานทาการฝกอบรมอาชพและการศกษา การเขาถงแหลงเงนทนในระบบ การเขาถงสงจาเปนพนฐานในการดารงชวตและสวสดการสงคมตลอดจนการสงเสรมใหเกดการออมเพอไวใชในยามจาเปนและในยามเกษยณ โดยการพฒนายดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 9 มาเปนแนวทางในการพฒนาชวต

3) ผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐ (Account Officer : AO) เปนหวใจสาคญในการขบเคลอน “มาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ” ไปสการปฏบตในระดบพ นท

ในการดาเนนงานตามมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐนน ผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐนนมบทบาทสาคญในการดแลและใหคาแนะนาแกผมบตรสวสดการแหงรฐใหเหมาะสมและสอดคลองตามความจาเปนของแตละบคคล โดยผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐจะตองรบผดชอบดแลผมบตรสวสดการแหงรฐแตละรายตงแตเรมตนกระบวนการวเคราะห การใหคาแนะนาแผนการพฒนาคณภาพชวต และตดตามผลการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐพรอมทงรายงานผลการปฏบตงานใหคณะทางานระดบอาเภอ และกระทรวงการคลงไดรบทราบผานระบบการสงขอมลทางอเลกทรอนกส เขาฐานขอมลของศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงการคลงอยางสมาเสมอ ซงจะเหนไดวาผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐนนเปนกลไกการทางานในระดบพนททสาคญทจะขบเคลอนมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐใหบรรลเปาหมาย คอ ผมบตรสวสดการแหงรฐหรอผมรายไดนอยมรายไดเพมขน และมคณภาพชวตทดขนซงจะนาไปสการลดความยากจนและลดความเหลอมลาในสงคม ดงนน ผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐจงตองเปนผทมความรมความเขาใจในสถานการณและศกยภาพของพนท ตลอดจนเปนผทมแนวคดและมมมองใหม ๆ อยเสมอ

4) การสนบสนนประชาชนผมรายไดนอยใหมสวนรวมในกระบวนการขบเคลอนการพฒนาในพ นท โดยทมขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบตาบล ระดบชมชนในพนทกรงเทพมหานคร

จะตองประสานความรวมมอกบคณะทางานพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐประจาอาเภอ หรอเรยกวา “ทมหมอประชารฐสขใจ (ทม ปรจ.)” โดยเฉพาะผดแลผมบตรสวสดการแหงรฐอยางใกลชด ในการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบตาบลบล ควรสนบสนนใหประชาชนผมรายไดนอย (ผทลงทะเบยนโครงการลงทะเบยนเพอสวสดการแหงรฐ) ใหไดเขามามสวนรวมในกระบวนการขบเคลอนงานสาคญทง 10 เรอง เพอใหผมรายไดนอยไดมสวนรวมในการวเคราะหปญหา เสนอความตองการ และไดรบผลประโยชนจากการพฒนาเชนเดยวกบประชากรกลมอน ๆ

5) ตองปฏรปแนวทางการบรหารจดการระบบสวสดการของภาครฐ ภาครฐควรมการเชอมโยงระบบขอมลสวสดการ ซงปจจบนกระจายกนอยในหลายหนวยงาน และไมมการประสาน

ขอมลกน ปญหาอาจมาจากหนวยงานหวงขอมลหรอไมเหนความสาคญของการเชอมโยงขอมล ผบรหารภาครฐเองกมไดมอง


~ 172 ~

เรองนอยางเปนระบบ ในขณะทการเชอมประสานขอมลเปนแนวทางขนตนในการใชแนวคด big data มาชวยในการทาระบบสวสดการไมวาจะเปนแบบถวนหนาหรอแบบกาหนด กลมเปาหมายในการใหบรการดานสงคมแกประชากรไทยในระยะหลง มกมความเปลยนแปลงคอนขางเรวทงในแงของความครอบคลมทกวางขวางขน เชน กรณการประกนสขภาพถวนหนา เบยยง ชพผสงอายถวนหนาการเรยนฟร 15 ป หรอการรเรมโครงการใหมๆ ของรฐทผานมาร เชน การประกนการวางงาน กองทน สวสดการชมชน การรเรมแนวคดของกองทนการออมแหงชาต เปนตน ลวนเปนสงทเกดขนในชวง 10-15 ป ทผานมาเทานน เอง และปญหาหนงทเกดขนตามมาเนองจากความรวดเรวหรอเรงดวน คอการรเรมโครงการใหม ๆ ของภาครฐเปนไปแบบตางคนตางทาหรอเมอทาโครงการใหมแลวกมไดมการพจารณาความซาซอนกบโครงการเกา หรอมไดพจารณาถงความเหลอมลาของสทธประโยชนของผมสทธเดมกบผมสทธใหม

6) การคมครองทางสงคมและสวสดการแหงรฐ การรวมมอกนใหบรการสวสดการระหวางรฐบาลกบหนวยงานองคกรปกครองสวนทองถนทองถน ควรดาเนนการให

เปนไปในทศทางเดยวกนซงประเดนน อาจมคาถามทตามมาวาวาตองมหนวยงานกภาครฐททาหนาทดแลภาพรวมดานการบรการแกประชาชนทยากจนหรอไม ซงในประเดนนผเขยนเหนวาจะมหรอไมมกได แตรฐตองมมาตรฐานการปฏบตงานทเปนแนวทางเดยวกน มเปาหมายรวมกนในการลดความซาซอน ทาใหระบบมความงายคลองตวและชดเจน ซงประชาชนกลมนในสงคมไทยมจานวนมาก ซงประกอบดวยแรงงานไรฝมอ แรงงานระดบลางทมอายมาก เกษตรกรไรททากนหรอมททากนขนาดเลกแตมพนททากนอยนอกพนทนอกเขตชลประทาน ผพการ คนปวยเรอรงทยากจน ปญหาทนากงวลสาหรบคนกลมน คอไมสามารถใหหลกประกนความมนคงแกลกหลานได ทาใหเกดวงจรการสงผานความความยากจนจากรนพอแมไปสรนลก นโยบายหลกสาหรบคนกลมจงควรเปนการใหความคมครองทางสงคมและสวสดการทมความเฉพาะเจาะจง โดยมเปาหมายในการตดขาดวงจรความยากจนไมใหสงตอจากรนพอแมไปสลกหลาน นอกจากนยงมปญหาของคนแกทยากจนทตองไดรบการดแลเปนพเศษ เพราะคนแกเหลานมกไมมลกหลานดแล หรอลกหลานไมพรอมทจะดแล จงควรมสวสดการพเศษสาหรบคนแกเหลานดวย เชนการเพมเบยยงชพผสงอายเพมจากเบยผสงอายพนฐาน การใหการดแลคนแกระยะยาว (long-term care for elderly) ในรปแบบตางๆ

เอกสารอางอง บษบง ชยเจรญวฒนะ และคณะ. (2545). รายงานการวจยตวชวดธรรมาภบาล. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2560). กรอบและแนวทางในการพฒนาประเทศใน ระยะเวลา 5 ป วเคราะหการประเมนแผนงานและโครงการพฒนาของสวนราชการและรฐวสาหกจ สมชย จตสชน และ จราภรณ แผลงประพนธ. (2556). โครงการศกษาประเดนเชงนโยบายดานความยากจน และการกระจาย รายได. รายงานวจยภายใตการสนบสนนของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2545). ลกษณะการกระจายภาระและประโยชนดานการคลงและภาษอากรของ ประเทศไทย. รายงานวจยเสนอตอสานกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลง ธนพล สราญจตร. (2558). ปญหาความยากจนในสงคมไทย,วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ฉบบสงคมศาสตร และมนษยศาสตร. Galor O. (2012). Inequality, Human Capital Formation and the Process of Development,” IZA Discussion Paper No. 6328. January 2012 Haughton & Khandker. (2009). International Council on Social Welfare, European Department, European Network Indicators of Social Quality- ENIQ -, “Social Quality”, The ICSW Report.


~ 173 ~

Kabeer, N. (2016). Leaving no one behind: the challenge of intersecting inequalities. In M. Leach, M. Denis, F. Caillods, B. Martorano, and L. Sayer (eds). World Social Science Report 2016: Challenging Inequalities: Pathways to a just world. France: The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). Oxford Dictionary Online. (2016). The Oxford Word of the Year 2016 Piper, N. (2013). “Resisting Inequality: The rise of global migrant rights activism.” In: T. Bastia (ed.). Migration and Inequality. Great Britain: Routledge. Sen, A. (1992). Inequality Reexamined. The United States of America: Harvard University Press. Tilly, C. (1998). Durable Inequality. The United States of America: University of California Vertovec, S. (2009). Transnationalism. The United States of America: Routledge. World Bank. (2000).“Country Economic Review: Cambodia” Asian Development Bank

https://en.oxforddictionaries.com/word-of-the-year/word-of-the-year-2018

Documents

และความเหลื่อมล ้าในสังคมไทย · 2019-10-31 · การประชุมวิชาการระดับชาติดานการบริหารกิจการสาธารณะยุคดิจิทัล