2. เนนความสมดลระหวาง

6. ใช

เค

7.สรางและสงเสรมใหผม

สวนไดสวนเสยมพฤตกรรม

สอดคลองกบหลก ธรรมาภบาล

8. รกษาและเสรมสราง

ความสามคค

9. เสนอขาวสาร

การดาเนนงานสหกรณ

10. มระบบบญชและการรายงาน

ดานการเงนทมการตรวจสอบ

โดยบคคลทสามอยางอสระ

1. ถอปฏบตหลกธรรมาภบาล

สากลทวไป

แนวทางธรรมาภบ

สอ. ธกส.

10 ประการ

ธรรมาภบาลเปนเสมอน

รองมอในการพฒนา

ขดความสามารถ

าล

บทบาทของบคลากรแตละฝาย

3. บรหารงานภายใตการม

สวนรวมของสมาชกทง 3 กลม

4. พจารณาการออกแบบผลตภณฑ

ทงดานเงนฝาก ดานสนเชอ

และผลตภณฑอนๆ โดยเทยบเคยง

กบคามาตรฐาน จากสหกรณออมทรพยอน

5. ทบทวนรปแบบ

การบรหารงานและกระบวนการ

ดาเนนงานของคณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท

สหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จำากด2346 อาคารโพเดยม ชน 5 ถนนพหลโยธน แขวงเสนานคม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร 10900Tel: 0-2558-6100 ตอ 8985 - 8996 Fax: 0-2579-3311(สามญ) - 0-2579-5533(ฉกเฉน)

E-mail: baaccoop@gmail.com

หลกธรรมาภบาล

สหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จำากดThe Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

ของ สอ.ธกส.

“เปนสหกรณชนนำ�ของประเทศโดยใชหลกธรรม�ภบ�ล

ทใชเทคโนโลยส�รสนเทศทเหม�ะสม

เพอใหบรก�รและยกระดบคณภ�พชวตของสม�ชก”

ค�ำน�ำ

หลกธรรมาภบาลเปนทยอมรบและยดถอเปนแนวทางปฏบตงานขององคกร ตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชนอยางแพรหลายและตอเนอง สหกรณออมทรพยธนาคาร เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จ�ากด (สอ.ธกส.) ตระหนกถงความส�าคญของ หลกธรรมาภบาล ซงเปนปจจยหลกในการสรางความเปนธรรมแกผมสวนไดสวนเสย และเสรมสรางใหคณะกรรมการ ฝายจดการ เจาหนาท และสมาชก สอ.ธกส. มแนวทาง ปฏบตใหโปรงใส ทผานมาไดมการยดถอและน�ามาปฏบตแตยงไมไดก�าหนดรปแบบ หรอแนวทางทเปนรปธรรมชดเจน คณะอนกรรมการก�ากบองคกรทดตามหลกธรรมาภบาล ชดท 5 โดยการน�าของประธานอนกรรมการฯ นายสนต ชนาลย จงไดรเรมใหมการจดท�า หลกธรรมาภบาลของสหกรณขนโดยมอบหมายใหฝายจดการน�าไปศกษา รวบรวม แนวทาง หลกการและวธการตาง ๆ ตามหลกธรรมาภบาลของหนวยงานตาง ๆ เพอจดท�าเปนหลกธรรมาภบาลของสหกรณ แตเนองจากจ�าเปนตองใชระยะเวลาในการด�าเนนการเปน ระยะเวลานาน จงไมสามารถด�าเนนการไดแลวเสรจภายในระยะเวลาของคณะอนกรรมการ ก�ากบองคกรทดตามหลกธรรมาภบาล ชดท 5 ประจ�าป 2557 คณะอนกรรมการก�ากบ องคกรทดตามหลกธรรมาภบาล ชดท 6 โดยการน�าของประธานอนกรรมการฯ นายกงวาล เนยมสวรรณ จงไดด�าเนนการสานตอจนสามารถจดท�าหลกธรรมาภบาลไดส�าเรจ และได น�าเสนอคณะกรรมการด�าเนนการ สอ.ธกส. พจารณาเหนชอบเรยบรอยแลว เมอการประชมคณะกรรมการด�าเนนการ ชดท 45 ครงท 7 เมอวนท 18 มถนายน 2558 จงไดจดท�าเปนหลกธรรมาภบาลของสหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จ�ากด

เพอใชเปนแนวทางปฏบตใน สอ.ธกส. ตอไป

(นายกงวาล เนยมสวรรณ)

ประธาน

คณะอนกรรมการก�ากบองคกรทดตามหลกธรรมาภบาล ชดท 6

คณะผจดท�า หลกธรรมาภบาล ของ สอ.ธกส.1. นายกงวาล เนยมสวรรณ ประธานอนกรรมการ 2. นายวนชย ปถมพานชย อนกรรมการ 3. นายจ�าลอง ไพสฐวรกล อนกรรมการ 4. นายวชย ชเชยร อนกรรมการและเลขานการ 5. นายพทยาพล นาถธราดล ทปรกษาดานสหกรณ 6. นายมนตร สงวราภรณ ผจดการ 7. นางสาววนทนา นนทศร รอง ผจก.สายงานกลยทธองคกร 8. นางสาวคณาศร บรพลชย หวหนากลมงานสมาชกสมพนธ

สำรบญ หนำ

สาร ผจดการธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

สาร ประธานกรรมการสหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จ�ากด

1. ความหมายและความส�าคญของธรรมาภบาล 7

2. หลกการทวไปเกยวกบธรรมาภบาล 8

3. ธรรมาภบาลในสหกรณ 9

4. หลกธรรมาภบาลของ สอ.ธกส. 20

วสยทศนธรรมาภบาล 20

นโยบายธรรมาภบาล 20

• ประการท 1 ถอปฏบตหลกธรรมาภบาลตามหลกธรรมาภบาลสากลทวไป 26

• ประการท 2 เนนความสมดลระหวางบทบาทของบคลากรแตละฝาย 27

• ประการท 3 บรหารงานภายใตการมสวนรวมของสมาชกทง 3 กลม 27

• ประการท 4 พจารณาการออกแบบผลตภณฑทงดานเงนฝาก ดานสนเชอ 28

และผลตภณฑอน ๆ โดยเทยบเคยงกบคามาตรฐานจากสหกรณออมทรพยอน

• ประการท 5 ทบทวนรปแบบการบรหารงานและกระบวนการด�าเนนงาน 28

ของคณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท

• ประการท 6 ใชธรรมาภบาลเปนเสมอนเครองมอในการพฒนาขดความสามารถ 29

• ประการท 7 สรางและสงเสรมใหผมสวนไดสวนเสยมพฤตกรรมสอดคลองกบ 30

หลกธรรมาภบาล

• ประการท 8 รกษาและเสรมสรางความสามคค 31

• ประการท 9 เสนอขาวสารการด�าเนนงานสหกรณ 32

• ประการท 10 มระบบบญชและการรายงานดานการเงนทมการตรวจสอบ 32

โดยบคคลทสามอยางอสระ

สำรผจดกำรธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร

สหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จ�ากด

(สอ.ธกส.) เปนองคกรทพวกเราไดรวมกนสรางขนมาเพอท�าหนาทชวยเหลอกนในระหวาง

สมาชกเพอใหมคณภาพชวตทดขน การด�าเนนงานของ สอ.ธกส. เปนเสมอนสถาบนการเงน

แหงหนง จงจ�าเปนตองสรางความเชอมนใหเกดขนกบผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน

และตองด�าเนนงานดวยความซอสตย สจรต โปรงใส ตรวจสอบได

สอ.ธกส. ไดมการจดท�าหลกธรรมาภบาลขน เพอใหคณะกรรมการ ฝายจดการ

เจาหนาท และสมาชก ไดมกรอบแนวปฏบตทางดานธรรมาภบาลทเปนรปธรรม และ

สอดคลองกบทศทางการด�าเนนงานของ ธ.ก.ส. ซงไดยดหลกการของธรรมาภบาลมาใช

ปฏบตในองคกรอยางทวถงและตอเนอง ซงปจจยแหงความส�าเรจอยทการน�าหลกการ

ดงกลาวไปปฏบตใหเกดผลสมฤทธอยางมประสทธภาพและประสทธผลตอไป

ผมขอชนชมและขอบคณ คณะกรรมการและฝายจดการของ สอ.ธกส. ทได

รวมกนจดท�าหลกธรรมาภบาลเลมนขน และดวยความมงมนและความตงใจของ สอ.ธกส.

หวงเปนอยางยงวาการขบเคลอนงานดานธรรมาภบาลของ สอ.ธกส. จะส�าเรจตามเจตนารมณ

และความมงหวงทไดก�าหนดไว เพอการพฒนางานในทก ๆ ดานใหมการเตบโตอยางมนคง

ยงยน ตลอดไป

(นายลกษณ วจนานวช)

ผจดการ

ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

สำรประธำนกรรมกำรสหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

หลกธรรมาภบาลหรอหลกการบรหารจดการองคกรทด ประกอบดวยหลกทส�าคญ

6 หลก ไดแก

หลกท 1 หลกนตธรรม คอ การท�าตามกฎหมาย ขอบงคบ และระเบยบ

หลกท 2 หลกคณธรรม คอ การยดถอและเชอมนในความถกต องดงาม

ความซอสตย ความสจรต เปนธรรม

หลกท 3 หลกความโปรงใส คอ มการเปดเผยขอมลอยางตรงไปตรงมาสามารถ

ตรวจสอบความถกตองได มกลไกและกระบวนการตรวจสอบ เพอสรางความไววางใจ

ปราศจากการทจรต

หลกท 4 หลกการมสวนรวม ใหมสวนรวมในการด�าเนนงานขององคกร รวมคด

รวมตดสนใจ รวมสนบสนน รวมรบผดชอบ รวมรบผลประโยชน

หลกท 5 หลกความรบผดชอบ ตองตงใจปฏบตอยางดยง มความรบผดชอบ

ตอหนาท ตอสมาชก ตอองคกร

หลกท 6 หลกความคมคา ผบรหารและเจาหนาทตองตระหนกวาทรพยากรมอย

อยางจ�ากด ดงนนในการด�าเนนงานตองประหยด ตองคมคา ตองมประสทธภาพและ

ประสทธผล

การบรหารงานในรปธรรมาภบาลนน จะตองเนนการเจรญเตบโตอยางตอเนองมนคง

ไมลมละลาย ไมเสยงตอความเสยหาย ท�าใหองคกรมความนาเชอถอ ศรทธา ไมมทจรต

คอรรปชน การสรางธรรมาภบาลจ�าเปนตองอาศยระบบการจดการทดมประสทธภาพ มภาระ

รบผดชอบภายใตกฎหมาย และนโยบายทโปรงใส ตรวจสอบได

การน�าหลกธรรมาภบาล ท สอ.ธกส. น�ามาเปนแนวปฏบตทวทงองคกร มไดน�ามา

เปนแนวปฏบตเฉพาะคณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาทเทานน แทจรงแลวองคกร

สอ.ธกส. ประกอบดวย สมาชก คณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท ดงนน ทก ๆ สวน

ทกลาวมานตองน�าหลกธรรมาภบาลมาเปนแนวปฏบตเชนเดยวกน ขนอยกบวาอยในฐานะ

อะไร ถาเปนสมาชกจะปฏบตตามหลกนอยางไร ถาเปนกรรมการทตองมบทบาทหนาทใน

การบรหารจดการองคกร ใหองคกรประสบผลส�าเรจตามวตถประสงค ตามเปาหมาย และ

แผนงานโครงการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลไดอยางไร ในสวนของฝายจดการ

และเจาหนาทสหกรณจะปฏบตหนาทอยางเตมความสามารถ ตามบทบาทหนาท ตาม

ภารกจแตละสวนงานแตละคนอยางไร สวนระบบงานบางขนตอนตองอาศยระบบงานของ

ธ.ก.ส. ในชองทางตาง ๆ ในการบรการการรบรองบคคล การประเมนหลกประกน และอน ๆ

ซงการด�าเนนการดงกลาวพนกงาน และผ บรหาร ธ.ก.ส. ทเกยวของกตองยดหลก

ธรรมาภบาลดวยเชนเดยวกน

ทายทสดนหวงเปนอยางยงวา ถาทกคนทอยในขบวนการสหกรณทน คอ สอ.ธกส.

ไดปฏบตตามหลกธรรมาภบาลดงกลาวมาแลวขางตน ดวยความส�านกรบผดชอบอยาง

ระมดระวงดวยเหตผล เกดความคมคา ดวยความโปรงใส ตรวจสอบได สอ.ธกส. ของ

พวกเรากจะมความเจรญอยางมนคงสบไป

(นายชยวฒน ปกปอง)

ประธานกรรมการ สอ.ธกส.

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

7

1. ควำมหมำยและควำมส�ำคญของธรรมำภบำล1

ธรรมาภบาล หมายถง การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด เปนแนวทางส�าคญ

ในการจดระเบยบใหสงคมรฐ ภาคธรกจเอกชน และภาคประชาชน ซงครอบคลมถง

ฝายวชาการ ฝายปฏบตการ ฝายราชการ และฝายธรกจ สามารถอยรวมกนอยางสงบสข

มความรรกสามคคและรวมกนเปนพลง กอใหเกดการพฒนาอยางยงยน และเปนสวนเสรม

ความเขมแขงหรอสรางภมค มกนแกประเทศ เพอบรรเทาปองกนหรอแกไขเยยวยา

ภาวะวกฤต ภยนตรายทหากจะมมาในอนาคต เพราะสงคมจะร สกถงความยตธรรม

ความโปรงใสและความมสวนรวม อนเปนคณลกษณะส�าคญของศกดศรความเปนมนษย

และการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมข

สอดคลองกบความเปนไทย รฐธรรมนญ และกระแสโลกยคปจจบน (ระเบยบส�านก

นายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542)

ธรรมาภบาล เปนพนฐานทจะชวยพฒนาสงคมทงระบบใหมคณภาพและม

ประสทธภาพ โดยยดถอหลก 6 ประการ คอ หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส

หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา องคกรทางธรกจสามารถ

น�าหลกดงกลาวมาปรบใชเพอเปนแนวทางน�าพาองคกรและสงคมกาวไปสความส�าเรจ

พรอม ๆ กน

1 การจดท�าเนอหาองคความร SMEs ภายใตงานพฒนาศนยขอมล SMEs Knowledge Center ป 2556

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”8

2. หลกกำรทวไปเกยวกบธรรมำภบำล

หลกธรรมำภบำล พนฐานส�าคญของหลกธรรมาภบาลม 6 ประการ2 คอ

หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ

หลกความคมคา

1) หลกนตธรรม (The Rule of Law) หมายถง การตรากฎระเบยบ ขอบงคบ

ตาง ๆ ใหทนสมย และเปนธรรม เปนทยอมรบของสมาชก และสมาชกยนยอมพรอมใจ

ปฏบตตามกฎระเบยบ ขอบงคบเหลานน โดยถอวาเปนการบรหารจดการสหกรณ หรอ

องคกรภายใตกฎระเบยบมใชตามอ�าเภอใจ หรออ�านาจของตวบคคล

2) หลกคณธรรม (Morality) หมายถง การยดมนในความถกตองดงาม โดย

รณรงคใหคณะกรรมการของสหกรณยดถอหลกน ในการปฏบตหนาทใหเปนตวอยางแก

ฝายจดการ ฝายจดการยดถอและปฏบตเปนตวอยางทดแกสมาชก สมาชกยดถอปฏบต

เปนตวอยางแกสงคม

3) หลกควำมโปรงใส (Accountability) หมายถง การสรางความไววางใจซงกน

และกนของสมาชก โดยปรบปรงกลไกการท�างานของ สอ.ธกส. ใหมความโปรงใส มการ

เปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชนอยางตรงไปตรงมาดวยภาษาทเขาใจงาย สมาชก

เขาถงขอมลขาวสารไดสะดวก และมกระบวนการใหสมาชกตรวจสอบความถกตองชดเจนได

4) หลกกำรมสวนรวม (Participation) หมายถง การเปดโอกาสใหสมาชก

มสวนรวมรบร และเสนอความเหนในการตดสนใจ ปญหาส�าคญของ สอ.ธกส. ไมวาดวยการ

แสดงความคดเหน การประชาพจารณ การแสดงประชามต หรออน ๆ

5) หลกควำมรบผดชอบ (Responsibility) หมายถง การตระหนกในสทธหนาท

ความส�านกในความรบผดชอบตอสมาชก การใสใจปญหาของสหกรณ และกระตอรอรนใน

การแกปญหา ตลอดจนการเคารพในความคดเหนทแตกตาง และความกลาทจะยอมรบ

ผลจากการกระท�าของตน

6) หลกควำมคมคำ (Cost – effectiveness or Economy) หมายถง การ

บรหารจดการ และใชทรพยากรทมจ�ากดเพอใหเกดประโยชนสงสดแกสหกรณ โดยรณรงค

ใหสมาชกมความประหยด ปฏบตตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

2 การจดท�าเนอหาองคความร SMEs ภายใตงานพฒนาศนยขอมล SMEs Knowledge Center ป 2556

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

9

3. ธรรมำภบำลในสหกรณ

กำรสรำงธรรมำภบำล

ธรรมาภบาลจะเกดขนไดและด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ กด วยความ

รวมมอกนระหวางสวนตาง ๆ ในสหกรณ ขณะเดยวกนโดยทสมาชกสวนใหญของสหกรณ

มฐานะทางเศรษฐกจ และระดบความร ความสามารถในเชงธรกจไมเทาเทยมกน และม

ความแตกตางจากผถอหนหรอผบรหารของธรกจรปแบบอนในภาคเอกชน ดงนน จงม

หนวยงานของรฐท�าหนาทชวยเหลอสนบสนนและก�ากบดแลอกทางหนงดวย ไดแก

กรมสงเสรมสหกรณ และกรมตรวจบญชสหกรณ แตสงส�าคญคอ ธรรมาภบาลทจะน�าไปส

การพฒนาทมนคงนน สมาชกตองเอาใจใสในบทบาทและหนาทความรบผดชอบของตน

ทมตอสหกรณ รวมทงคณะกรรมการสหกรณตองเหนความส�าคญของการทสหกรณจะม

ธรรมาภบาล และวธการสรางธรรมาภบาล ปฏบตไดดงน

1) คณะกรรมการตองท�าความเขาใจแนวคด และสาระส�าคญของธรรมาภบาลเปน

อยางไร

2) ทบทวนธรรมาภบาลทเปนอยในปจจบนวามประสทธภาพ ประสทธผล และม

ความโปรงใสเพยงใด

3) ก�าหนดรปแบบและกระบวนการด�าเนนตามหลกธรรมาภบาล แลวออกเปนขอ

ก�าหนดเพอปฏบตตอไป

ควำมจ�ำเปนตองน�ำธรรมำภบำลมำใชในสหกรณ

เปนททราบอย แลววา สหกรณเปนธรกจรปแบบหนงทตองมการแขงขนกบ

ธรกจอน ๆ ทว ๆ ไป ณ วนท 1 เดอนมกราคม 2557 ประเทศไทยมสหกรณทงสน 7,093

สหกรณ และมสมาชกสหกรณทงสน 11,275,804 คน แตการด�าเนนธรกจของสหกรณ

ในประเทศไทยน จะมความเจรญรงเรอง แขงแรงและมนคงได ตองขนอยกบความเชอถอ

ของสมาชกและผทมสวนไดสวนเสย เชน สถาบนการเงนเปนส�าคญ ถาขาด “ความเชอถอ”

การด�าเนนธรกจคงประสบปญหา ผลคอเศรษฐกจของประเทศกจะทรดตวลงตามไปดวย

ความเชอถอในสหกรณจะสรางไดอยางไร ค�าตอบทสนทสดคอ สหกรณตองมธรรมาภบาล

ในการประกอบธรกจ การทสหกรณมธรรมาภบาลจะชวยใหสหกรณสามารถด�าเนนงาน

ไปสความส�าเรจ ตามเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ เกดผลดกบมวลสมาชก

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”10

ธรรมำภบำลในสหกรณ

ธรรมาภบาลในสหกรณ หมายถง การบรหารกจการของสหกรณใหเปนไปอยาง

ซอสตย โปรงใส มความรบผดชอบ สรางการมสวนรวม และมการใชกระบวนการบรหาร

จดการ เพอใหการใชทรพยากรเปนไปอยางมประสทธภาพ เกดประสทธผล คมคา และ

โดยประหยด เปนผลใหเกดประโยชนสงสด แกผมสวนไดสวนเสยทกฝายอยางเปนธรรม

เพอใหสหกรณสามารถด�าเนนงานประสบความส�าเรจ บรรลวตถประสงคอยางมนคง สงผล

ใหสหกรณเปนทเชอถอและยอมรบจากทกฝายทเกยวของ

ธรรมำภบำลในสหกรณ จะเกดขนไดกดวยความรวมมอกนระหวางสวนตาง ๆ3 ดงน

3 คมอธรรมาภบาลของกรมสงเสรมสหกรณ

• หลกการสหกรณ

• ระเบยบ ขอบงคบ และกฎหมาย

ทเกยวของ

• คมอการปฏบตงาน

• บคลากร ไดแก สมาชก

คณะกรรมการ ฝายจดการ

ผตรวจสอบกจการ/ผตรวจสอบ

ภายใน

• ผทเกยวของ ไดแก

เจาหนาท คคา ชมชน

• ผสนใจทวไป ไดแก

นกวชาการ

สถาบนการศกษา

• กฎหมาย

• ระเบยบ ค�าแนะน�า ค�าสง

• เจาหนาทและหนวยงาน

ของรฐ ไดแก คณะกรรมการ

พฒนาการสหกรณแหงชาต

นายทะเบยนสหกรณ

กรมตรวจบญชสหกรณ

กรมสงเสรมสหกรณ

ภาคสหกรณ

ภาคสงคมภาครฐ

ธรรมาภบาล

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

11

ภำคสหกรณ ในการสรางธรรมาภบาลในสวนของสหกรณนน ตองสรางใหมความรบผดชอบตอผลการปฏบตงานตามหนาททวทงองคกรดงน 1) มการถวงดลอ�านาจอยางเหมาะสม เพอไมเปดโอกาสใหฝายใดฝายหนงคนใด มและใชอ�านาจเพยงฝายเดยว 2) ก�าหนดภาระหนาทชดเจน ทงระดบกรรมการ ผจดการและเจาหนาทสหกรณ ซงจะท�าใหสามารถประเมนผลการท�างานไดชดเจนและเปนธรรม 3) มระเบยบ ขอบงคบ และคมอการปฏบตงานทชดเจน รวมถงการก�าหนดเรองทเกยวกบจรยธรรมหรอขอควรและไมควรปฏบต 4) มการรายงานทดและทนกาลเพอใหผเกยวของไดรบร 5) ปฏบตตามทก�าหนดไวในกฎหมายทเกยวของ ในสวนของบคลากรตาง ๆ ของสหกรณไมวาจะเปนสมาชก คณะกรรมการ ด�าเนนงาน ฝายจดการ ผตรวจสอบกจการ แตละฝายตางกมสวนในการสรางธรรมาภบาล กนทงสน แตใครจะมสวนอยางไร แคไหน คอย ๆ ท�าความเขาใจไปทละสวนตามล�าดบ ดงน 1. สมำชกมสวนในกำรสรำงธรรมำภบำลในสหกรณ สมาชกสหกรณในฐานะเจาของสหกรณ ยอมมหนาทส�าคญในการควบคม จดการสหกรณ โดยสมาชกทกคนจะสามารถใชบทบาท การควบคมจดการสหกรณใน ทประชมใหญอยางมสทธ เทาเทยมกน ซงการใชอ�านาจหนาทในการควบคมจดการ ท�าโดย เขารวมประชมใหญเพอพจารณาขอบงคบ รบทราบผลการด�าเนนงานและก�าหนดนโยบายอยางกวาง ๆ เลอกตงคณะกรรมการด�าเนนการใหท�าหนาทเปนตวแทนของตนในการบรหารงานสหกรณ เลอกตงผตรวจสอบกจการเพอท�าหนาทแทนตนในการตรวจสอบการบรหาร งานของคณะกรรมการ และตรวจสอบการด�าเนนงานของฝายจดการ การเลอกตงนสมาชก หนงคน มหนงเสยง เปนไปตามหลกประชาธปไตยไมสนใจวาสมาชกนนจะถอหนมากนอยเทาใด เพราะหลกสหกรณถอหลกของการรวมคนมากกวารวมเงน นอกจากน ทประชมใหญยงมอ�านาจควบคมและตรวจสอบการบรหาร และการจดการทงปวงของสหกรณใหเปน ไปตามวตถประสงคทก�าหนดไวในขอบงคบ และตามนโยบาย เปาหมาย แผนงานและ โครงการตาง ๆ ซงทประชมใหญไดลงมตก�าหนด อนมตหรอใหความเหนชอบ สมาชก กบการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ สมาชกมสวนสรางธรรมาภบาลในสหกรณในรปของ การก�ากบดแล ตามสทธและหนาท

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”12

2. สทธของสมำชก 1) เขารวมประชมใหญเพอเสนอความคดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน 2) เขาชอเรยกประชมใหญวสามญ 3) เสนอหรอไดรบเลอกเปนกรรมการด�าเนนการสหกรณ หรอผตรวจสอบกจการสหกรณ 4) รบบรการทางธรกจและทางวชาการจากสหกรณ 5) สทธอน ๆ ทก�าหนดไวในขอบงคบและระเบยบของสหกรณ 3. หนำทของสมำชก 1) ปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มต และค�าสงของสหกรณ 2) เขารวมประชมทกครงทสหกรณนดหมาย 3) สงเสรม สนบสนนกจกรรมของสหกรณ เพอใหสหกรณเปนองคกรทเขมแขง 4) สอดสองดแลกจกรรมของสหกรณ 5) รวมมอกบคณะกรรมการด�าเนนการพฒนาสหกรณใหเจรญรงเรองและมนคง 4. สมำชกสหกรณใชหลกธรรมำภบำลในสหกรณ สมาชกมสวนรวมในการใชหลกธรรมาภบาลในสหกรณไดดงน 1) ใชสทธของตนผานมตทประชมใหญในการด�าเนนการตาง ๆ โดยเขารวม ประชมเพอพจารณา และแสดงความคดเหนในเรองตอไปน (1) ก�าหนดคาตอบแทนการท�างานของกรรมการและผตรวจสอบกจการ การก�าหนดดงกลาวถอเปนการควบคมการจายคาตอบแทน ซงสหกรณจะตองจายตามอตราทประชมใหญก�าหนด (2) เลอกตงและถอดถอนกรรมการด�าเนนการ การจะใหสมาชกทกคนมา บรหารงานสหกรณ คงท�าไมได จงมการเลอกตวแทนเพอท�าหนาทแทนสมาชกในการบรหารงานของสหกรณ (3) เสนอความคดเหนและความตองการตาง ๆ ของสมาชกในทประชมใหญ เพอใหคณะกรรมการ น�าไปก�าหนดนโยบาย วางแผนการปฏบตงานใหฝายจดการปฏบต ตอไป (4) สอบถามหรอขอค�าอธบายเพมเตมถงผลการด�าเนนงาน หรอปญหา เรองตาง ๆ ทเกยวของกบสหกรณจากคณะกรรมการด�าเนนการของสหกรณ (5) เลอกตงและถอดถอนผตรวจสอบกจการ การเลอกตงผตรวจสอบกจการ

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

13

เพอเปนตวแทนสมาชก ในการตรวจสอบการด�าเนนงานทงปวงของสหกรณ ตรวจสอบการบรหารงานของ คณะกรรมการด�าเนนการวาการก�าหนดนโยบายและการปฏบตของกรรมการเปนไปตามมตทประชมใหญหรอไม รวมทงตรวจสอบการด�าเนนงานของฝายจดการวา เปนไปตามกฎหมายทเกยวของ ระเบยบทนายทะเบยนสหกรณ หรอกรมตรวจบญชสหกรณ หรอกรมสงเสรมสหกรณ ก�าหนดหรอตามขอบงคบ ระเบยบ ทสหกรณก�าหนดหรอไม (6) ก�าหนดวงเงนทสหกรณอาจก ยมหรอค�าประกน ถอเปนการก�าหนด ขอบเขตการกอหนผกพนทคณะกรรมการด�าเนนการสามารถกระท�าได (7) แกไขขอบงคบ เมอเหนวาขอบงคบเดมไมเหมาะสมสามารถเสนอให ทประชมใหญพจารณาได (8) พจารณาจดสรรก�าไรสทธประจ�าปของสหกรณ สามารถเสนอความเหนและลงมตในการจดสรรก�าไรสทธประจ�าปของสหกรณได (9) อนมตแผนงาน และงบประมาณการรายรบ – รายจาย 2) ใชสทธของตนผานผตรวจสอบกจการ (1) รบทราบผลการตรวจสอบกจการประจ�าปของสหกรณ ซกถามและขอ ค�าอธบายในกรณตาง ๆ ทผตรวจสอบกจการไดกระท�าในทประชมใหญ (2) ขอใหผตรวจสอบกจการชวยตรวจสอบเรองบางอยางทสมาชกพบวา อาจมขอผดพลาดหรอไมชอบมาพากล 3) ตรวจสอบการด�าเนนงานของสหกรณในเรองทเกยวของกบตนเอง เชน (1) รจกสทธ บทบาท หนาท และความรบผดชอบของตนเองทมตอสหกรณ และใชสทธทมเพอปกปองรกษาผลประโยชนของตน เชน หากไดรบใบเสรจรบเงนทสมาชกจายเงนใหสหกรณ เมอจายคาธรรมเนยมแรกเขา ซอหน ซอสนคา จายช�าระหนเงนก ฯลฯ ตองท�าการตรวจสอบทกครง รวมถงกรณฝากเงนตองมการลงรายการในสมดคบญชเงนฝาก (2) มสวนรวมและรวมมอในกจกรรมของสหกรณ (3) ไดรบความเสมอภาคในการท�าธรกจ และในการรบความชวยเหลอเกยวกบ สวสดการทระเบยบสหกรณก�าหนด (4) รบรขอมลขาวสารสหกรณ (5) ไดรบค�าอธบายจากฝายจดการในกรณมปญหาในทางปฏบต เกยวกบ เรองตาง ๆ อยางเหมาะสม

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”14

5. คณะกรรมกำรมสวนในกำรใชธรรมำภบำลในสหกรณ หากจะเปรยบเทยบวาสหกรณเปนเสมอนบานเมองแลว คณะกรรมการด�าเนนการของสหกรณกเปนดงเชน คณะรฐมนตรซงมหนาทความรบผดชอบในการก�าหนดนโยบาย และวางแผนการบรหารงานเพอใหเกดความเจรญกาวหนาแกบานเมอง ถาคณะรฐมนตร มความรบผดชอบตอชาตบานเมองและตอประชาชนแลว กจะสามารถน�าชาตบานเมองให มความเจรญกาวหนาสบตอไป สหกรณกเชนเดยวกนหากมคณะกรรมการทเขมแขง รถงอ�านาจหนาท ความรบผดชอบและบทบาทของตนเปนอยางดแลว กจะสามารถสราง ความเจรญกาวหนาใหเกดขนกบสหกรณ ไดเชนกน กรรมการด�าเนนการสหกรณ ในฐานะตวแทนสมาชกและผบรหารสหกรณ มหนาทส�าคญ ในการก�าหนดนโยบายและบรหารงานสหกรณ ซงจะปฏบตหนาทโดยการ เขาประชมคณะกรรมการด�าเนนการ เพอก�าหนดแนวทางปฏบตและระเบยบสหกรณ ตลอดจนก�ากบดแลการปฏบตงานของฝายจดการ ใหเปนไปตามนโยบายของทประชมใหญ และอย ภายใตกรอบของกฎหมาย ระเบยบขอบงคบของสหกรณและนโยบายของรฐ คณะกรรมการจงมหนาทและความรบผดชอบตอสมาชก ในการทจะท�าใหสหกรณมความเจรญกาวหนาและเปนทพงของมวลสมาชกได 6. กำรใชธรรมำภบำลของคณะกรรมกำรในสหกรณ 1) คณะกรรมการ รจกสทธ บทบาท อ�านาจ หนาท และความรบผดชอบของ ตนเองทมตอสหกรณ 2) คณะกรรมการปฏบตหนาทดวยความซอสตยและรกษาผลประโยชนสหกรณ 3) คณะกรรมการก�าหนดนโยบาย แผนงานทชดเจน โปรงใส 4) คณะกรรมการเขารวมประชมเพอพจารณาและแสดงความคดเหนในเรอง ตาง ๆ ดวยความโปรงใสเปนธรรมและสามารถตรวจสอบได 5) คณะกรรมการก�าหนดหนาท ความรบผดชอบของฝายจดการทกระดบอยางชดเจน 6) คณะกรรมการดแลใหสหกรณปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบและค�าแนะน�า ของสวนราชการทเกยวของ รวมถงปฏบตตามขอบงคบ ระเบยบและมตของทประชม หากระเบยบทก�าหนดไวไมเหมาะสมกใหมการพจารณาแกไข 7) คณะกรรมการจดใหมระบบการควบคมภายใน การจดการความเสยง และใหความส�าคญกบสญญาณเตอนภยรวมถงรายการผดปกต

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

15

8) คณะกรรมการจดใหมการประเมนผลงานของสหกรณอยางสม�าเสมอ 9) คณะกรรมการประสานงานระหวางสหกรณกบสมาชก 10) คณะกรรมการยดมนในความถกตอง พรอมใหความเทยงธรรมแกสมาชก และเจาหนาทสหกรณ 11) คณะกรรมการเปดโอกาสใหสมาชกไดมสวนรวมรบรและเสนอความคดเหนตาง ๆ โดยการน�าขอมลของสหกรณเสนอตอทประชมใหญ เชน เสนองบดลและรายงาน กจการประจ�าป เพอแสดงผลการด�าเนนงานของสหกรณ เสนอการจดสรรก�าไรสทธประจ�าป แผนงานและงบประมาณรายจายประจ�าป เปนตน 12) คณะกรรมการเสรมสรางใหบคคลทเกยวของนบตงแตสมาชกและเจาหนาทของสหกรณ รถงสทธ หนาท และความรบผดชอบของแตละคน เพอใหทกคนมสวนรวม รบผดชอบตอสหกรณตามความเหมาะสม 13) คณะกรรมการจดใหมการดแลทรพยสนตาง ๆ ของสหกรณเพอใหใช ประโยชนอยางคมคา ตลอดจนดแลใหทะเบยน สมดบญช เอกสารตาง ๆ เรยบรอยเปน ปจจบน เพอใหมธรรมาภบาลในสหกรณ กรรมการทกคนควรจะตองมสวนรวมในการ แสดงความคดเหนและมการตดสนใจทเปนอสระ รวมทงยอมรบฟงความคดเหนของผอน หรอยอมรบมตทเปนเสยงสวนใหญอยางเครงครด โดยตองไมกระท�าการทไมเหมาะสม เชน ไมเขารวมประชม การไมแสดงความเหนในทประชม การไมปฏบตตามทไดรบมอบหมาย การใชอ�านาจหนาทเพอแสวงหาประโยชนใสตน เปนตน 7. กำรใชธรรมำภบำลของฝำยจดกำร ฝายจดการสามารถใชธรรมาภบาลไดดงน 1) มความส�านกในหนาทความรบผดชอบ ปฏบตหนาทตามขอบงคบ ระเบยบ ค�าสง ดวยความขยน ซอสตย เทยงธรรม ตลอดจนมความร ความสามารถเหมาะสมกบต�าแหนงหนาทเพอใหเกดผลดตอการปฏบตงาน และสรางความกาวหนาแกสหกรณ และสมาชก 2) ควบคมการด�าเนนงานของสหกรณใหบรรลเปาหมาย โดยผจดการปฏบตงานและรบผดชอบการด�าเนนงานทงหมดของสหกรณ ควบคมบงคบเจาหนาทสหกรณทกคน ใหปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมาย สวนเจาหนาทสหกรณมความรบผดชอบตองาน ในหนาททตนปฏบต

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”16

3) มความโปรงใสในการด�าเนนงานและการเปดเผยขอมล โดยมการจดท�า รายงานความเคลอนไหวและสถานะของสหกรณเสนอตอคณะกรรมการเปนประจ�า ส�าหรบผ จดการตองเขารวมประชมชแจงเรองตาง ๆ ตอทประชมใหญและทประชม คณะกรรมการ 4) มวธการสอสารทเหมาะสม ทวถงเพอสรางความเขาใจทดรวมกนและมการ ปฏบตตอผมสวนไดสวนเสยอยางเทาเทยมกน โดยผจดการควบคมบงคบบญชาเจาหนาทสหกรณทกคน ดวยความยตธรรม เสมอภาค ดแลการปฏบตงานของเจาหนาทสหกรณทกคน ใหเปนไปอยางถกตองเหมาะสม และในสวนของเจาหนาทสหกรณตองใหขอมลแกสมาชก ทกรายดวยความเตมใจและเทาเทยมกน ตลอดจนมการประสานงานทดระหวางทกฝาย ทเกยวของ 5) ผ จดการตองมวสยทศนในการพฒนาธรกจของสหกรณใหเจรญกาวหนา และประสบผลส�าเรจตามนโยบายของคณะกรรมการ 6) ปฏบตงานตามแนวทางทก�าหนดไวในระเบยบตาง ๆ 8. กำรใชธรรมำภบำลของผตรวจสอบกจกำร เมอผตรวจสอบกจการ ท�าการตรวจสอบและสอบทานเอกสารหลกฐาน บญช การเงน ทรพยสน หนสน การด�าเนนธรกจของสหกรณ ฯลฯ ท�าใหรวา 1) คณะกรรมการด�าเนนการ ปฏบตงานเปนไปตามวตถประสงค นโยบายและ ตามมตทประชมใหญหรอไม 2) การตดสนใจของคณะกรรมการ เปนไปเพอประโยชนสหกรณและสมาชก หรอไม 3) การจดจางเจาหนาทสหกรณและแตงตงเจาหนาทสหกรณท�าตามระเบยบ หรอไม 4) เจาหนาทสหกรณท�างานตามหนาทหรอไม 5) มการบนทกบญชถกตองและเรยบรอยเปนปจจบนหรอไม 6) มการรายงานผลการปฏบตงาน รายงานการเงน เพอน�ามาพจารณา ปรบปรงการท�างานเปนประจ�าหรอไม 7) มการปฏบตตามกฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบ มต และค�าสงของสหกรณ เพอใหเกดผลดตอการด�าเนนงานของสหกรณหรอไม นอกจากนผตรวจสอบกจการยงสามารถเสนอแนะแนวทาง ในการแกไขขอบกพรองไดดวย ซงชวยปองกนมใหเกดความเสยหายแกสหกรณ

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

17

ภำครฐ ในปจจบนภาครฐก�าหนดนโยบายและก�ากบดแลกจการของสหกรณ 1. กำรใชธรรมำภบำลของคณะกรรมกำรพฒนำกำรสหกรณแหงชำต คณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตใชธรรมาภบาลไดโดย 1) ใหความเหนชอบระเบยบทรฐมนตรก�าหนดเกยวกบการเงนและการจดการกองทนพฒนาสหกรณ และระเบยบเกยวกบการชวยเหลอด�าเนนการสหกรณทนายทะเบยนสหกรณก�าหนด 2) ก�ากบดแลการฝากและลงทนอยางอนของสหกรณ นอกเหนอจากทกฎหมายก�าหนด 2. กำรใชธรรมำภบำลของนำยทะเบยนสหกรณ ก�ากบดแลกจการของสหกรณโดยการตรวจตรา ก�ากบแนะน�าและสงเสรมกจการของสหกรณเพอใหสหกรณด�าเนนกจการเปนไปตามกฎหมาย ขอบงคบ และระเบยบแบบแผนทถกตอง ตลอดจนเพอประโยชนในการด�าเนนกจการของสหกรณ เชน ยบยงหรอเพกถอนมตทประชมใหญหรอทประชมคณะกรรมการทฝาฝนกฎหมาย ขอบงคบและระเบยบ รองทกขหรอฟองคดแทนสหกรณด�าเนนการตาง ๆ ในกรณสหกรณมขอบกพรอง เปนตน 3. กำรใชธรรมำภบำลของกรมตรวจบญชสหกรณ กรมตรวจบญชสหกรณใชธรรมาภบาลโดย 1) พฒนาระบบบญชและระบบงานสอบบญช ใหเหมาะสมกบธรกจของสหกรณและกลมเกษตรกร 2) ใหค�าปรกษาแนะน�าแกสหกรณ กล มเกษตรกรและวสาหกจชมชนใหม การบรหารจดการดานการเงนและการบญชทด 3) ตรวจสอบบญชสหกรณและกลมเกษตรกร 4) ก�ากบดแลการสอบบญชสหกรณ โดยผสอบบญชภาคเอกชน 5) พฒนาเทคโนโลยและเผยแพรสารสนเทศทางการเงนของสหกรณและกลมเกษตรกร 6) เสรมสรางความรและสงเสรมการจดท�าบญชแกบคลากรเครอขาย เกษตรกร เยาวชน ประชาชนทวไป กลมอาชพและกลมเปาหมายตามโครงการพระราชด�าร 7) พฒนาศกยภาพและขดความสามารถดานการบญชและการสอบบญชแก ผปฏบตงานสอบบญช ผตรวจสอบกจการและบคคลทเกยวของ

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”18

4. กำรใชธรรมำภบำลของกรมสงเสรมสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณใชธรรมาภบาลโดย 1) เผยแพรใหการศกษาอบรม และวธการด�าเนนงานของสหกรณแกคณะกรรมการฯ ฝายจดการ และสมาชกสหกรณ 2) จดท�าแนวปฏบตหรอคมอการปฏบตในเรองทเกยวของ ในการสรางธรรมาภบาล ใหสหกรณใชเปนแนวทางในการปฏบต 3) ก�าหนดแนวทางหรอสนบสนนการสรางเกณฑมาตรฐาน ในการบรหาร การด�าเนนงานของสหกรณ ใหเปนไปตามมาตรฐานสากล 4) ก�าหนดแนวทางหรอสนบสนนการสรางเกณฑมาตรฐานการคดเลอก และพฒนาผบรหาร ฝายจดการ และบคลากรของสหกรณ เพอใหสหกรณใชเปนแนวทางในการคดเลอกบคลากร 5) ใหค�าแนะน�าหลกการด�าเนนงานของสหกรณใหเปนไปตามหลกการ และวธการสหกรณ 6) ประชาสมพนธ สนบสนนและใหขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกสหกรณ เพอประกอบการตดสนใจอยางตอเนอง 7) ประเมนผลการด�าเนนงานของสหกรณใหเปนไปตามหลกเกณฑ การก�ากบดแลกจการทด และเสนอแนะขอควรแกไขปรบปรงใหกบฝายบรหารและฝายจดการของสหกรณ

ภำคสงคม มสวนในการใชธรรมาภบาลกบสหกรณทางออม คอ - ผทเกยวของ ทงในฐานะเจาหน กจการคคา ฯลฯ อาจมการก�าหนดเงอนไข ตาง ๆ ทท�าใหสหกรณตองมระบบการควบคมในบางเรอง อนกอใหเกดระบบการควบคมก�ากบดแลกจการ หรอใหมธรรมาภบาล - ผสนใจทวไป อาจเปนบคคลทใหความสนใจกบกจการของสหกรณ นกวชาการ และสถาบนการศกษา ซงท�าการศกษาวจย วเคราะห คนควา ปญหา อปสรรค จดออน จดแขง ของสหกรณในดานตาง ๆ อนเปนการสะทอนขอเทจจรงทเปนอย ซงเปนผลใหสหกรณสามารถน�าขอมลดงกลาวมาปรบปรงพฒนาระบบการก�ากบดแลกจการของตนเองได การใชธรรมาภบาลในสหกรณ เปนกระบวนการทตองปรบเปลยนใหสอดคลองกบความตองการใหม ๆ อยตลอดเวลา และจะบรรลผลไดกดวยความรวมมอกนระหวาง

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

19

สวนตาง ๆ ทเกยวของกบงานสหกรณทงหมด โดยเฉพาะอยางยงในสวนของบคลากร ฝายตาง ๆ ของสหกรณเอง ซงถอเปนปจจยทมผลตอการเสรมสรางธรรมาภบาลทด คอ - สมำชก ความรวมมอของสมาชก โดยสมาชกตองรจก บทบาท หนาท ความ รบผดชอบ และมความสนใจเลอกกรรมการสหกรณ - กรรมกำร ปฏบตหนาทโดยการเขารวมประชม และตองมความซอสตย รวมทง รกษาผลประโยชนของสหกรณ - ฝำยจดกำร มความซอสตยและปฏบตงานตามภาระหนาทความรบผดชอบ

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”20

4. หลกธรรมำภบำลของ สอ.ธกส.

สอ.ธกส. ไดเรมกอตงมาตงแตป 2514 โดยความรวมมอของบคลากรใน ธ.ก.ส. ทก ๆ คน ตงแตผบรหารจนมาถงผปฏบตและกจการของ สอ.ธกส. ไดเจรญเตบโตขนมา อยางยงยนและมนคง ในเชงปรมาณจะเหนวาจ�านวนสมาชกเพมจาก 748 คน เปน 22,923 คน ในป 2557 ในขณะทสนทรพยมการขยายตวจาก 33,140 บาท ในปแรกเปน 19,774,452,801.90 บาท ในป 2557 การด�าเนนงานของ สอ.ธกส. ไดรบความรวมมอ อยางดยงจากสมาชกทงหมด ในสวนการบรหารจดการเปนไปอยางโปรงใส ยตธรรม เปนไปตามแนวทางธรรมาภบาลทว ๆ ไป ซง สอ.ธกส. ไดก�าหนดวสยทศนในการด�าเนนการไววา

“เปนสหกรณชนน�ำของประเทศโดยใชหลกธรรมำภบำลทใชเทคโนโลยสำรสนเทศทเหมำะสม

เพอใหบรกำรและยกระดบคณภำพชวตของสมำชก”

• นโยบายธรรมาภบาล “คณะกรรมการ และฝายจดการ สอ.ธกส. ไดแสดงเจตนารมณทจะสงเสรม และสนบสนนใหมการน�าหลกการและแนวทางปฏบตดานธรรมาภบาลมายดถอและปฏบตใน สอ.ธกส. ใหเกดเปนวฒนธรรมองคกร พฒนาระบบการควบคมภายใน การตรวจสอบ การปฏบตตามกฎเกณฑ และการบรหารความเสยงทเปนมาตรฐาน พรอมทงสงเสรมใหม การปฏบตตอสมาชกอยางเปนธรรมและโปรงใส จงไดรวมกนจดท�าหลกธรรมาภบาลของ สอ.ธกส. ขนมา เพอใหคณะกรรมการด�าเนนการ ฝายจดการ สมาชกและผมสวนเกยวของ ไดมหลกธรรมาภบาลเฉพาะของตนเองเปนแนวทางปฏบตทชดเจนยงขน

• ความหมายและความส�าคญของการก�ากบดแลกจการทด ธรรมำภบำล หรอการก�ากบดแลกจการทด หมายถง การจดโครงสรางและกลไกการบรหารจดการภายในองคกร เพอเชอมโยงความสมพนธระหวางคณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท โดยมวตถประสงคส�าคญ เพอสรางมลคาเพมใหเกดแก สอ.ธกส. อนจะเกดประโยชนตอผทเกยวของและผมสวนไดสวนเสยทกฝาย ไมวาจะเปนสมาชก ผถอหน ผฝาก ผก และผทมสวนเกยวของ ดงน (1) เสรมสรางระบบธรรมาภบาล ทมความโปรงใส และมมาตรฐานการปฏบตทชดเจน อยางเปนระบบ

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

21

(2) สรางความเชอมนใหแกสมาชก ผถอหน ผมสวนไดสวนเสย และมสวนในการสรางมลคาเพมของกจการใหสงขน (3) ท�าใหเกดนวตกรรมตามความประสงคของสมาชก และเพมศกยภาพการใหบรการ (4) เปนการสรางพนธะผกพน เพอใหคณะกรรมการและฝายจดการ ใชอ�านาจ ภายในขอบเขต รวมถงการสรางกรอบความรบผดชอบของฝายจดการ และคณะกรรมการตอผมสวนไดสวนเสย ท�าใหเกดความรบผดชอบของเจาหนาทตอฝายจดการ ฝายจดการตอ คณะกรรมการ และคณะกรรมการตอสมาชก เปนล�าดบขนไป (5) เปนเครองมอตรวจสอบและควบคมภายในระบบงานดานตาง ๆ ของ สอ.ธกส. เพอสรางความพงพอใจ และการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย และน�าขอคดเหน ขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไขการด�าเนนงาน ใหมประสทธผลและประสทธภาพดยงขน (6) เปนเครองมอปองกนการแสวงหาผลประโยชน การประพฤตมชอบทอาจ เกดขน และเสรมสรางความโปรงใสของการบรหารจดการ

1. กำรเขำสธรรมำภบำลของสหกรณ ด�าเนนการไดดงน 1) ตงปณธานในการสรางธรรมาภบาล การสรางธรรมาภบาลใหเกดในองคกร จะตองเกดขนจากความสมครใจ หรอยนดทจะด�าเนนกจกรรม “ธรรมาภบาล” นนดวยตนเอง มใชเกดจากความจ�าเปนทจะตองปฏบตตามหนาท สงทส�าคญทสดในการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ คอ คณะกรรมการด�าเนนการรวมกบฝายจดการสหกรณ ตองตงปณธานแนวแนและเปนผมคณธรรมทเปนแบบอยาง ดงนน การสรางธรรมาภบาลของสหกรณจะส�าเรจได คณะกรรมการด�าเนนการตองเขาใจ และมความตงใจท�าและท�าโดยความสมครใจ เพราะคณะกรรมการด�าเนนการตองมบทบาทในการสรางปรชญา นโยบาย ตลอดจนก�าหนดกจกรรมตาง ๆ ของสหกรณ ดงนน การสรางธรรมาภบาลใหเกดในสหกรณได ตองไดรบความสมครใจของคณะกรรมการด�าเนนการกอน 2) ก�าหนดวตถประสงคสหกรณและรวมสรางคณคาของสหกรณ เมอสหกรณมความตงใจจะด�าเนนธรกจอยางมธรรมาภบาลแลว อนดบแรกตองก�าหนดวตถประสงคในการจดท�าธรรมาภบาลกอน โดยค�านงถงการน�าธรรมาภบาลมา สรางคณคาของสหกรณเปนหลก และตรงตามเปาหมายของสหกรณ รวมทงตองเปน ไปตามขอก�าหนดของกฎหมาย และความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสย เมอก�าหนดวตถประสงคไดอยางชดเจนแลว กจดท�าพนธกจ (MISSION) และกลยทธในการด�าเนนงาน การสรางธรรมาภบาลของสหกรณ ควรเปนกลยทธในระยะยาว ครอบคลมทกสวนในสหกรณ

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”22

การสรางธรรมาภบาลไมไดเปนหนาทเฉพาะของแผนกใดแผนกหนง แตตองเปนการสราง ธรรมาภบาลทครอบคลมทกแผนกในสหกรณ ตองมองธรรมาภบาลใหเปนระบบ โดยเฉพาะเรองการสอสารทตองสอสารกบทงภายในและภายนอกสหกรณ สวนใหญในทางปฏบต คณะกรรมการด�าเนนการของสหกรณจะตองตงอนกรรมการขนมาชดหนง เพอด�าเนนการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ 3) ก�าหนดผมสวนไดสวนเสยทเกยวของในการสรางธรรมาภบาล สงทส�าคญมากตอสหกรณ คอ ผมสวนไดสวนเสย ซงไดแก สมาชก เจาหนาท สหกรณ คคา ชมชน สงคม รฐบาล หรอทกฝายทมสวนเกยวของกบสหกรณ และมโอกาส ทจะสราง และ/หรอไดรบผลกระทบจากสหกรณ สหกรณอาจเลอกสรางธรรมาภบาล โดยค�านงถงผมสวนไดสวนเสยทเหนวาส�าคญทสดกอน 4) ก�าหนดนโยบายและแนวทางด�าเนนงานธรรมาภบาล ในการก�าหนดหลกเกณฑ นโยบาย และแนวทางด�าเนนงานของสหกรณเรอง ธรรมาภบาล ตองใชภาษาทสามารถสอสารใหทกคนในองคกรเขาใจไดทวถง และตอง ชดเจน สามารถเขาใจไดงาย สหกรณตองคดกอนวาเมอมนโยบายจะสรางธรรมาภบาล แลว หลกการด�าเนนงานจะเปนอยางไร สหกรณทมเจาหนาทไมกคนอาจก�าหนดหลกการด�าเนนงานไวคราว ๆ บางสหกรณอาจก�าหนดเปนบนทกขอตกลง ทส�าคญคณะกรรมการด�าเนนการจ�าเปนตองมนโยบายทชดเจนเพอสรางความรวมมอในหมเจาหนาทสหกรณ และสหกรณควรก�าหนดวตถประสงคในการสรางธรรมาภบาลของสหกรณ ตองปฏบต ไดจรงดวยจงจะส�าเรจ การก�าหนดวตถประสงคทไมสามารถปฏบตได แมผ บรหารจะ มความมงมนกยากทจะส�าเรจ และเพอใหบรรลวตถประสงคทก�าหนดไว ควรมผเชยวชาญคอยใหค�าปรกษา และมการตรวจสอบภายในเปนระยะทงภายในสหกรณและผมสวนได สวนเสยทเกยวของ 5) การก�าหนดวธบรหารจดการ สหกรณตองสรางความตระหนกใหกบเจาหนาทสหกรณและสมาชกสหกรณ คคา ชมชน สงคม รฐบาล เหนความส�าคญของธรรมาภบาล และใหความรวมมอ ตลอดจน ตองก�าหนดหรอรณรงคใหทกคนในสหกรณสนบสนน และปฏบตตามหลกเกณฑทก�าหนดไว มการสอสารทถกตอง ชดเจนและครบถวนดวยภาษาทเขาใจงาย และสามารถปฏบตได 6) จดตงคณะกรรมการก�ากบการด�าเนนงาน เกยวกบธรรมาภบาล สหกรณควรจดตงคณะอนกรรมการตดตามผลการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ และรายงานผลความกาวหนาใหคณะกรรมการด�าเนนการทราบทกเดอน 7) ตดตามประเมนผล

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

23

เมอก�าหนดวตถประสงค และแนวทางด�าเนนการไวอยางชดเจนแลว คณะกรรมการด�าเนนการควรก�าหนดตวชวดหรอ Key Performance Indicators (KPI) เพอใชในการ ตดตามวา เราท�าไดตามนโยบายหรอยง 2. ประโยชนทสหกรณไดรบจำกกำรมธรรมำภบำล เมอสหกรณยดถอ “ธรรมาภบาล” ในการด�าเนนธรกจ ผลทไดรบกลบมา คอ “ความเชอถอ” จากสมาชกสหกรณ ประชาชนทวไป สถาบนการเงน สงคม และคคา ฯลฯ เพราะทกสวนทมสวนไดสวนเสยยอมตองการใหสหกรณทจะคาขายดวยมความซอสตย สจรตโปรงใส มความรบผดชอบ มความยตธรรม มจรยธรรม คณธรรม สนคาทผลตได เปนสนคาทดมคณภาพ ปลอดภย ไมท�าลายสงแวดลอม ไมคาก�าไรเกนควร และไมเอาเปรยบตอสมาชก และประชาชนทวไป การด�าเนนการลกษณะน สหกรณจะเจรญรงเรองเปนท เชอถอของคคา สมาชกสหกรณมสวนเหลอม สามารถพงพาตนเองไดในยามวกฤต และ ในยามปกต รวมทงสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดงาย ไมวาสถาบนการเงนใดกตองการ ใหสนเชอ และใหดอกเบยเงนกทถกลง เพราะปลอยสนเชอไปแลวปลอดภยไมตองกลวสญ เนองจากสหกรณมความรบผดชอบและธรกจด�าเนนไปดวยด ผลทไดรบกลบมาของสหกรณพอสรปไดดงน 1) เพมความนาเชอถอของกจการสหกรณ สหกรณทด�าเนนธรกจโดยยดหลกการก�ากบดแลกจการทด หรอมธรรมาภบาล จะมนโยบายและแนวทางปฏบตทสนองตอบความคาดหวงหรอความตองการของผมสวนไดสวนเสยอยางสมดล จะสงผลใหสหกรณไดรบความเชอถอจากผมสวนไดสวนเสย (สมาชกประชาชนทวไป คคา สถาบนการเงน) 2) สามารถระดมทนและเขาถงแหลงเงนทนไดงาย สถาบนการเงนและแหลงทนตาง ๆ จะใหความเชอมนกบสหกรณทมธรรมาภบาล และพรอมจะใหการสนบสนนดวย เพราะความนาเชอถอทสหกรณสงสมไว จะท�าใหผใหการสนบสนนมนใจวาเงนทใหกยมจะไมสญหาย 3) มเจาหนาทสหกรณทด มความสามารถ และรกองคกร ตามหลกธรรมาภบาล สหกรณทมนโยบายและแนวทางปฏบตทค�านงถงความ เปนอย ของเจาหนาทสหกรณ และใหความส�าคญกบการสรางคณภาพชวตทดใหแก เจาหนาทสหกรณ จะท�าใหเจาหนาทสหกรณรกองคกร และสามารถดงดดบคคลภายนอก ทมความรความสามารถใหความสนใจเขามารวมงานกบองคกรตลอดไป 4) เพมการมสวนรวมของสมาชกในการด�าเนนงานของสหกรณ สหกรณทมแนวทางปฏบตทดตอสมาชก ตระหนกและใหความส�าคญตอความ

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”24

พงพอใจของสมาชกเปนหลก ดวยการผลตสนคาหรอใหบรการแกสมาชกโดยค�านงความปลอดภยและความคมคา ทสมาชกจะไดรบจากผลตภณฑหรอบรการ จะน�าไปสการเพมการมสวนรวมของสมาชกและการขยายธรกจในอนาคต 5) เพมโอกาสในการสรางความเจรญเตบโตอยางยงยน สหกรณทมระบบการบรหารจดการธรกจทมความซอสตย โปรงใส และมประสทธภาพ สงผลใหสหกรณไดรบความเชอถอ ผมสวนไดสวนเสย (สมาชก ประชาชนทวไป คคา สถาบนการเงน) และผทเกยวของตาง ๆ อยากใหการสนบสนนและใหการตอบสนอง ทด เปนโอกาสทจะท�าใหเกดการเพมประสทธภาพในการด�าเนนธรกจ และน�ากจการ ไปสความเจรญกาวหนาอยางยงยน 6) การยอมรบของสงคมในการด�าเนนธรกจ ความรบผดชอบตอสงคมและสวนรวมของสหกรณทผมสวนไดสวนเสย (สมาชกประชาชนทวไป คคา สถาบนการเงน) คาดหวงหรอรบร มผลอยางมากตอการยอมรบ ของสงคมและการเตบโตของสหกรณในการด�าเนนธรกจ ในทางตรงกนขามสหกรณทละเลย ไมเอาใจใสตอสงคมและสงแวดลอม นอกจากจะถกตอตานหรอมความขดแยงกบสงคม และสวนรวมแลว หากสหกรณประสบภาวะวกฤตรายแรง โอกาสทจะไดรบความเหนใจ การใหอภย หรอโอกาสในการแกตวจากชมชนและสงคม คงเปนเรองทคาดหวงไดยาก 7) เพมภมคมกนใหแกสหกรณ ทามกลางกระแสของความเปลยนแปลงทเกดขนอยตลอดเวลาในยคโลกาภวตน มโอกาสสงมากทจะน�ากจการไปส ความเสยงใหม ๆ ซงยากจะคาดเดา การบรหาร ความเสยง การควบคมภายใน การตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน ซงเปนการก�ากบดแล กจการทด หรอมธรรมาภบาล มาตรการเหลานจะชวยปองกนผลกระทบทอาจจะเกดขน ทงจากภายในและภายนอก เปนการเพมภมคมกนใหแกสหกรณ และลดโอกาสทจะเกด ความเสยงในการด�าเนนธรกจใหนอยลง หลกกำรเกยวกบกำรก�ำกบดแลกจกำรทดของ สอ.ธกส. สอ.ธกส. มจดมงหมายส�าคญในการสอความไปยงคณะกรรมการ ฝายจดการ เจาหนาท สมาชก ผมสวนไดสวนเสย ถงความตระหนกและยดมนในการปฏบตตามหลก ธรรมาภบาลทสอดคลองกบหลกเกณฑและแนวทางการก�ากบดแลกจการทด ประกอบดวยหลกส�าคญ 7 ประการ ดงน 1) Accountability ความรบผดชอบตอผลการปฏบตหนาท 2) Responsibility ความส�านกในหนาท ดวยขดความสามารถและ

ประสทธภาพทเพยงพอ

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

25

3) Equitable Treatment การปฏบตตอสมาชกโดยสจรต และจะตองพจารณาใหเกดความเทาเทยมกน

4) Transparency ความโปรงใสตองมความโปรงใสใน 2 ลกษณะ ดงน • ความโปรงใสในการด�าเนนงานทสามารถตรวจสอบได • มการเปดเผยขอมลอยางโปรงใส มการแสดงผล ประกอบการอยางโปรงใสแกผทเกยวของทกฝาย 5) Value Creation การสรางมลคาเพมแกกจการทงในระยะสนและ

ระยะยาว โดยการเปลยนแปลง หรอเพมมลคาใด ๆ นน จะตองเปนการเพมความสามารถในทกดาน เพอยกระดบคณภาพชวตของสมาชก

6) Ethics การสงเสรมพฒนาการก�ากบดแล และจรรยาบรรณ ทดในการประกอบธรกจ

7) Participation การมสวนรวม เปนการสงเสรมใหเกดการกระจายโอกาสแกสมาชกใหมสวนรวม ในการแสดงความ คดเหนเกยวกบการด�าเนนการใด ๆ

8) แนวทำงธรรมำภบำลของ สอ.ธกส. เพอใหกระบวนการธรรมาภบาลของ สอ.ธกส. เปนไปอยางโปรงใส สรางการ มสวนรวมและมการใชกระบวนการบรหารจดการเพอใหการใชทรพยากรเปนไปอยาง มประสทธภาพเกดประสทธผลค มคา และโดยประหยดเปนผลใหเกดประโยชนสงสด แกผมสวนไดสวนเสย และเปนธรรมตอทกฝายทเกยวของโดยมไดมงเนนทประโยชนของ บคคลใดบคคลหนง รวมทงมความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม สรางความนาเชอถอและยอมรบจากทกฝายทเกยวของ คณะอนกรรมการก�ากบองคกรทดตามหลกธรรมาภบาล ชดท 6 ไดก�าหนดแนวทางธรรมาภบาลเปน 10 ประการ ดงน ประการท 1 : ถอปฏบตหลกธรรมาภบาลตามหลกธรรมาภบาลสากลทวไป ประการท 2 : เนนความสมดลระหวางบทบาทของบคลากรแตละฝาย ประการท 3 : บรหารงานภายใตการมสวนรวมของสมาชกทง 3 กลม ประการท 4 : พจารณาการออกแบบผลตภณฑทงดานเงนฝาก ดานสนเชอ และผลตภณฑอน ๆ โดยเทยบเคยงกบคามาตรฐานจากสหกรณออมทรพยอน ประการท 5 : ทบทวนรปแบบการบรหารงานและกระบวนการด�าเนนงานของ คณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท ประการท 6 : ใชธรรมาภบาลเปนเสมอนเครองมอในการพฒนาขดความสามารถ

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”26

ประการท 7 : สรางและสงเสรมใหผมสวนไดสวนเสยมพฤตกรรมสอดคลองกบหลกธรรมาภบาล ประการท 8 : รกษาและเสรมสรางความสามคค ประการท 9 : เสนอขาวสารการด�าเนนงานสหกรณ ประการท 10 : มระบบบญชและการรายงานดานการเงน ทมการตรวจสอบโดยบคคลทสามอยางอสระ

ประกำรท 1 ถอปฏบตหลกธรรมำภบำลตำมหลกธรรมำภบำลสำกลทวไป

สอ.ธกส. จะถอปฏบตหลกธรรมาภบาลตามหลกธรรมาภบาลสากลทวไป ไดแก หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา ดวยความเครงครด แนวทำงปฏบต ยดหลกธรรมาภบาล พนฐานส�าคญ 6 ประการ คอ - หลกนตธรรม ไดแก การก�าหนดขอบงคบ ระเบยบ ททนสมยและเปนธรรมเปนทยอมรบ เชน ระเบยบวาดวยเงนฝาก ระเบยบวาดวยเงนก ระเบยบเกยวกบสวสดการ ระเบยบเจาหนาท ฯลฯ - หลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม - หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซงกนและกน โดยปรบปรงกลไกการท�างานขององคกรทกสวนงานใหมความโปรงใส มการเปดเผยขอมลขาวสารท เปนประโยชนอยางตรงไปตรงมา เชน การจดท�ารายงานกจการ การจดการประชมใหญสามญ ประจ�าป - หลกการมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหสมาชกมสวนรวมรบร จาก ขาวสาร สอ.ธกส. นวส และเสนอความคดเหนทงทางตรงและทางออม - หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธ หนาท ความส�านกใน ความรบผดชอบตอสหกรณและสวนรวม - หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการ และใชทรพยากรทมจ�ากดใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม ดวยความประหยด ใชอยางคมคา

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

27

ประกำรท 2 เนนควำมสมดลระหวำงบทบำทของบคลำกรแตละฝำย

สอ.ธกส. จะเนนความสมดลระหวางบทบาทของบคลากรแตละฝาย ไดแก ผตรวจสอบ กจการ ผสอบบญช คณะกรรมการด�าเนนการ ฝายจดการ และสมาชก ใหมสวนในการ จดการสหกรณมการถวงดลอ�านาจอยางเหมาะสม เพอไมเปดโอกาสใหฝายใดฝายหนงมและใชอ�านาจเพยงฝายเดยว แนวทำงปฏบต - มการก�าหนดอ�านาจ หนาท ความรบผดชอบ ของคณะกรรมการและฝาย จดการอยางชดเจน - จดใหมกระบวนการตรวจสอบ การควบคมภายใน การบรหารความเสยง และการตดตาม ใหมรายงานผลการด�าเนนงานทมประสทธภาพ - จดโครงสรางองคกรภายใตกรอบหลกส�าคญ ไดแก หลกการแบงงานกนท�า หลกการมอบหมายงาน หลกความช�านาญเฉพาะงาน หลกอ�านาจทชอบธรรม หลกการประสานงาน ทงคณะกรรมการและฝายจดการ เพอใหเกดหวงโซคณคาทเกดการเชอมตองานอยางมประสทธภาพ - การแสดงความคดเหนในทประชมเปนไปอยางอสระ ยอมรบมตทเปนเสยง สวนใหญ - กรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท ทมสวนไดสวนเสย ไมเปนผอนมตใน การตกลงเขาท�ารายการหรอกระท�าการใด ๆ ในนาม สอ.ธกส.

ประกำรท 3 บรหำรงำนภำยใตกำรมสวนรวมของสมำชกทง 3 กลม

สอ.ธกส. จะบรหารงานภายใตการมสวนรวมของสมาชกทง 3 กลม ไดแก กลมสมาชกผฝาก กลมสมาชกผก และกลมสมาชกผถอหน ใหมความสมดลและเปนธรรมเสมอภาค กน โดยใหความส�าคญกบสทธของสมาชกและการมสวนรวมของสมาชกในการก�าหนดนโยบายการด�าเนนงานของ สอ.ธกส. ใหสอดคลองกบหลกธรรมาภบาล เพอใหเกดประโยชนสงสดตอสมาชกอยางมประสทธภาพและประสทธผล แนวทำงปฏบต - จดใหมเวทรบฟงความคดเหนจากผทเกยวของ รวมทงเปดชองทางการสอสาร ดงน website สอ.ธกส. call center กลองแสดงความคดเหน เพอน�าขอมล ขอเสนอแนะ ทเปนประโยชนมาปรบปรงการบรหารใหดยงขน

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”28

- จดใหมการส�ารวจและประเมนความพงพอใจของสมาชกในการใชบรการ เพอน�าผลมาปรบปรงและเพมประสทธภาพกระบวนการท�างาน - ยดแนวนโยบายโดยรบฟงเสยงสวนใหญของสมาชก รวมทงมตทประชมใหญเปนแนวทางในการก�าหนดวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร และแผนธรกจของ สอ.ธกส. - การด�าเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอผมสวนไดสวนเสย ในวงกวาง จะเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยไดแสดงความคดเหน - เปดโอกาสใหสมาชกไดมสวนรบรผลการด�าเนนงาน รายงานกจการ และเสนอความคดเหนผานชองทางตาง ๆ และสงเสรมใหบคคลทเกยวของ นบตงแตสมาชกและ เจาหนาท รถงสทธ หนาท และความรบผดชอบของแตละคน เพอใหทกคนมสวนรบผดชอบตอสหกรณ

ประกำรท 4 พจำรณำกำรออกแบบผลตภณฑทงดำนเงนฝำก ดำนสนเชอ และผลตภณฑอน ๆ โดยเทยบเคยงกบคำมำตรฐำนจำกสหกรณออมทรพยอน

สอ.ธกส. พจารณาการออกแบบผลตภณฑทงดานเงนฝาก ดานสนเชอ และผลตภณฑอน ๆ โดยเทยบเคยงกบคามาตรฐานจากสหกรณออมทรพยอน แนวทำงปฏบต - น�าขอมลคเทยบ (BENCHMARK) มาเปนปจจยในการก�าหนดผลตภณฑ อตราดอกเบยและผลการด�าเนนงาน - จดใหมการก�ากบ ตดตาม และประเมนผลการด�าเนนงานใหเปนไปตาม แผนงานทวางไวเปนระยะ และน�ามาปรบปรงพฒนาผลตภณฑและการใหบรการทดยงขน - กรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท ใหความส�าคญและเอาใจใสตอสมาชก โดยมงมนและสรางความมนใจใหกบสมาชกทจะไดรบผลตภณฑและบรการทด มคณภาพ ราคาทเปนธรรม อนจะสงผลใหสมาชกเกดความพงพอใจ

ประกำรท 5 ทบทวนรปแบบกำรบรหำรงำนและกระบวนกำรด�ำเนนงำนของคณะกรรมกำร ฝำยจดกำร และเจำหนำท

สอ.ธกส. จะทบทวนรปแบบการบรหารงานและกระบวนการด�าเนนงานของ คณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท ใหเปนไปอยางซอสตย โปรงใส มความรบผดชอบ สรางการมสวนรวม เพอใหเกดการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ เกดประสทธผล

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

29

คมคา และโดยประหยด เปนผลใหเกดประโยชนสงสด แกผมสวนไดสวนเสยทกฝายอยาง เปนธรรม สงผลใหสหกรณเปนทเชอถอและยอมรบจากทกฝายทเกยวของ แนวทำงปฏบต - มการก�าหนดแผนงบประมาณประจ�าป เพอเปนกรอบแนวทางการปฏบตงาน ใหเกดประโยชนสงสดแกสมาชก และสรางความมนคงยงยนแก สอ.ธกส. - สนบสนนการพฒนาความร เพอเพมพนทกษะและขดความสามารถของ เจาหนาท ใหสอดคลองและเพยงพอตอการปฏบตงาน รวมทงสงเสรมวฒนธรรมการบรการในองคกร - ก�าหนดกลยทธการด�าเนนการทชดเจน โปรงใส ตดตาม ควบคม ก�ากบการด�าเนนงานสเปาหมายทางการเงน และแผนงานตาง ๆ อยางสม�าเสมอและรบผดชอบตอ ผลประกอบการ - ก�าหนดหลกเกณฑการประเมนผลการปฏบตงานของผจดการ โดยประเมน ผลการปฏบตงานทก 6 เดอน เพอน�าผลการประเมนมาพจารณาปรบขนคาตอบแทนของ ผจดการปละ 1 ครง โดยคณะกรรมการพจารณาหลกเกณฑวธการประเมนผลการปฏบตงานตามขอตกลงประเมนผล - ด�าเนนการแตงตงคณะอนกรรมการชดตาง ๆ เพอชวยศกษากลนกรองงานกอนน�าเสนอคณะกรรมการด�าเนนการ - สนบสนนใหผจดการเชญฝายจดการเขารวมประชมคณะกรรมการด�าเนนการ เพอใหขอมลรายละเอยดเพมเตมในฐานะทเกยวของโดยตรง และจดใหมการประสานงานระหวางคณะกรรมการและฝายจดการ - มมาตรการทชดเจนเพอใหกรรมการไดรบขอมลลวงหนา โดยมเวลาเพยงพอ ทจะศกษาพจารณาและตดสนใจอยางถกตองในเรองตาง ๆ ในการประชมคณะกรรมการแตละครง - สหกรณศกษา ทบทวน ปรบปรงระเบยบวธปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมาย ค�าแนะน�าของสวนราชการทเกยวของ และมตทประชมใหญ

ประกำรท 6 ใชธรรมำภบำลเปนเสมอนเครองมอในกำรพฒนำขดควำมสำมำรถ

สอ.ธกส. จะใชธรรมาภบาลเปนเสมอนเครองมอในการพฒนาขดความสามารถ โดยมการสงเสรมบทบาทใหเกดการท�างานทปราศจากการทจรต หรอการไมน�าผลประโยชนของสาธารณะมาใชเพอประโยชนสวนตว โดยมกระบวนการสรรหากรรมการทชดเจน โปรงใส

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”30

เพอใหไดกรรมการทมความร ความสามารถ รวมถงคณะกรรมการและฝายจดการตองใหความส�าคญกบการบรหารความเสยง เนนมากในเรองจรยธรรม วฒนธรรมองคกร และการตดสนใจอยางมความรบผดชอบ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอสมาชกและองคกร แนวทำงปฏบต - อ�านวยความสะดวกใหสมาชกไดใชสทธตาง ๆ เชน เปดโอกาสใหสมาชก ทกคนเขารวมประชม และใชสทธ 1 คน 1 เสยง อยางเทาเทยม - ใหความส�าคญกบคณคาเจาหนาทของ สอ.ธกส. โดยสงเสรมใหกรรมการ ฝายจดการและเจาหนาท พฒนาความร ความสามารถ มคณธรรม พฤตกรรมทเหมาะสม เพอประโยชนของ สอ.ธกส. เปนหลก รวมทงเปดโอกาสใหฝายจดการและเจาหนาทเขารวมกจกรรมภายนอก ภายใตขอบเขตนโยบายของ สอ.ธกส. - จดใหมสภาพการจางงานทเปนธรรม ใหผลตอบแทนทเหมาะสมตามความรความสามารถ สอดคลองกบเจาหนาทแตละคน มโอกาสกาวหนาในอาชพอยางเปนธรรม และดแลไมใหเกดการคกคามหรอขมข ระหวางเจาหนาท หรอผทเกยวของกบ สอ.ธกส. - มงมนในการด�าเนนงานเพอสรางความพงพอใจสงสดใหกบสมาชก โดยยดมนในคณธรรมและจรยธรรม ตลอดจนตดสนใจด�าเนนการใด ๆ ดวยความเปนธรรม มงมนท จะสรางความเจรญเตบโตบนศกยภาพทเปนจรง

ประกำรท 7 สรำงและสงเสรมใหผมสวนไดสวนเสยมพฤตกรรมสอดคลองกบหลกธรรมำภบำล

สอ.ธกส. จะสรางและสงเสรมใหผมสวนไดสวนเสย (คณะกรรมการ ฝายจดการ สมาชก ผสอบบญช และผตรวจสอบกจการ) มพฤตกรรมสอดคลองกบหลกธรรมาภบาล รวมทงตอบสนองตอผมสวนไดสวนเสยและรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมอยางสมดล ภายใตหลกธรรมาภบาล แนวทำงปฏบต - จดใหมการอบรมความร แกคณะกรรมการ ฝายจดการ เจาหนาทและสมาชก ใหผมสวนไดสวนเสยรจกบทบาทของตน มการจดกจกรรมรวมกบเครอขายภาคสหกรณ ออมทรพย เพอเชอมสมพนธและชวยเหลอสงคม - ไดก�าหนดใหฝายจดการ และเจาหนาททกสวนงานเปนผใหขอมลและรบ ขอเสนอแนะ ขอรองเรยนจากผมสวนไดสวนเสยผานชองทางตาง ๆ - สรางจตส�านกถงบทบาทหนาทการเปนสมาชกทดตอสงคม โดยใหความ

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

31

ส�าคญในการมสวนรวมและสรางความสมพนธอนดใหเกดขนระหวาง สอ.ธกส. และสงคม บนพนฐานของความถกตอง โปรงใส เปนธรรม เพอรวมสรางองคความร และน�าไปสการพฒนาสงคมอยางยงยน - สอ.ธกส. จะไมน�าเอาทรพยสนทางปญญาของผอน มาใชประโยชนโดย ไมไดรบอนญาต โดยตองเคารพลขสทธของเจาของทรพยสนทางปญญาอยางเครงครด รวมทงไมรบเงนหรอประโยชนตอบแทนใด ๆ เปนการสวนตวจากสมาชก คคาของ สอ.ธกส. หรอจากบคคลใดอนเนองจากการท�างานในนาม สอ.ธกส. - ไมเปดเผยขอมลของ สอ.ธกส. และขอมลของสมาชก โดยไมไดรบอนญาตจากสมาชก คณะกรรมการ สอ.ธกส. หรอผจดการ หรอผทไดรบมอบหมาย เวนแตเปนขอมลทตองเปดเผยตอบคคลภายนอกทเกยวกบบทบงคบของกฎหมาย

ประกำรท 8 รกษำและเสรมสรำงควำมสำมคค

สอ.ธกส. จะรกษาและเสรมสรางความสามคคระหวางคณะกรรมการ เจาหนาท สมาชก สหกรณและสรางความสอดคลองระหวางบคลากรและระบบงานกบหลกธรรมาภบาล แนวทำงปฏบต - จดใหมการประชมซกซอมความเขาใจระหวางฝายจดการกบเจาหนาท ทกเดอน มการอบรมสมมนาระหวางคณะกรรมการและเจาหนาท มการจดตงคณะกรรมการแรงงานสมพนธ เพอสรางความสมพนธอนดระหวางกน - ยดมนในความถกตอง พรอมใหความเทยงธรรมแกสมาชกและเจาหนาทสหกรณ - ก�าหนดใหกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาท กระท�าการใด ๆ โดยยดถอ ผลประโยชนของ สอ.ธกส. เปนส�าคญ และไมเกยวของในกจกรรมทอาจกอใหเกดความ ขดแยงทางผลประโยชน - หลกเลยงการแสดงความคดเหนเกยวกบการเมองในสถานทท�างานหรอในเวลางานอนอาจท�าใหเกดความขดแยงทางความคด - เคารพสทธของสมาชกในการไดรบขอมลทจ�าเปน และปฏบตตอสมาชก ทกราย ใหไดรบสทธพนฐานอยางเปนธรรมและเทาเทยม - ไมยยง ใสรายปายส หรอเปนตนเหตแหงการทะเลาะววาท อนเปนการ กอใหเกดการแตกแยก และตองมสวนรวมในการสรางสรรคความสามคค และรกษาไวใหเปน น�าหนงใจเดยวกนในหมเจาหนาท

สหกรณออมทรพยธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร จ�ำกด

The Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

“สอ.ธกส. ยคใหม โปรงใส ใสใจสมาชก”32

ประกำรท 9 เสนอขำวสำรกำรด�ำเนนงำนสหกรณ

สอ.ธกส. จะเสนอขาวสารการด�าเนนงานสหกรณทเปนประโยชนแกสมาชก ในทกโอกาสทเอออ�านวย ขณะเดยวกนรบฟงปญหา การแสดงความคดเหน ขอเสนอแนะและความตองการของสมาชกเพอพฒนาด�าเนนงานใหเปนประโยชนตอสมาชก แนวทำงปฏบต - เปดโอกาสใหสมาชกไดมสวนรวมรบรและเสนอความคดเหนตาง ๆ โดยการ น�าขอมลของสหกรณเสนอตอทประชมใหญ - จดใหมการประชมสญจรพบสมาชกทวทกภาค เพอรายงานผลการด�าเนนงานระหวางป รวมทงรบฟงขอคดเหนหรอขอเสนอแนะตาง ๆ เพอน�ามาปรบปรง พฒนาให เกดประโยชนตอสมาชกและองคกร - จดท�าและเปดเผยขอมลสารสนเทศ ผลการด�าเนนงาน แนวนโยบาย รายงาน และระเบยบกฎเกณฑทมสาระส�าคญ

ประกำรท 10 มระบบบญชและกำรรำยงำนดำนกำรเงนทมกำรตรวจสอบโดยบคคลทสำมอยำงอสระ

สอ.ธกส. มระบบบญชและการรายงานดานการเงน ทมการตรวจสอบโดยบคคลทสามอยางอสระ มรายงานผลการตรวจสอบ รวมทงมระบบรายงานขอมลทส�าคญตอสมาชก ทงดานการเงนและไมใชการเงน แนวทำงปฏบต - มการจดท�าบญช และทะเบยนตาง ๆ ตามกฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบ มต และค�าสงของสหกรณ พรอมทงมการแตงตงผ ตรวจสอบกจการ ผสอบบญช ผานการ ประชมใหญสามญประจ�าปทกป และใหผ ตรวจสอบกจการรายงานผลการตรวจตอ คณะกรรมการด�าเนนการในการประชมทกเดอน - มการควบคมดแลทรพยสนตาง ๆ ของสหกรณเพอใหใชประโยชนอยางคมคา ตลอดจนดแลใหทะเบยน สมดบญช เอกสารตาง ๆ เรยบรอยเปนปจจบน - คณะกรรมการ ฝายจดการ และเจาหนาททกคน มหนาทสนบสนนการท�างานและใหขอมลทถกตองตามความเปนจรง ตอหนวยงานตรวจสอบภายในและผสอบบญชภายนอก

คณะกรรมการด�าเนนการชดท 45

สหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จ�ากด

นายชยวฒนปกปอง ประธานกรรมการ

นายลขตลแสวงสข รองประธานกรรมการ

นายกงวาลเนยมสวรรณ รองประธานกรรมการ

นายช�านาญอมตเวทย รองประธานกรรมการ

นายวนชยปถมพานชย รองประธานกรรมการ

นายเอกศกดเมองแกว รองประธานกรรมการ

นายเสกสรรสภาสวสด รองประธานกรรมการ

นายถาวรตงวงศถาวรกจ รองประธานกรรมการ

นางจตประไพมสวย รองประธานกรรมการ

นายจ�าลองไพสฐวรกล กรรมการ

นายนพนธมาศบรรเจด กรรมการ

นายสรยนจนดานาค กรรมการ

นายวชยชเชยร เหรญญก

นายกตตพรรษแสนรกษ เลขานการ

สหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จำากด2346 อาคารโพเดยม ชน 5 ถนนพหลโยธน แขวงเสนานคม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร 10900Tel: 0-2558-6100 ตอ 8985 - 8996 Fax: 0-2579-3311(สามญ) - 0-2579-5533(ฉกเฉน)

E-mail: baaccoop@gmail.com

หลกธรรมาภบาล

สหกรณออมทรพยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร จำากดThe Saving Co-operatives Limited of The Bank for Agriculture and Agricultural Co-operatives

ของ สอ.ธกส.