รวมบทความอทาหรณจากคดปกครอง เรอง คดพพาทเกยวกบการพสด : การกดกนการเสนอราคา ... เพราะกาหนด

คณลกษณะเฉพาะพสดไมชอบ !

: “ประกาศสอบราคา” เอกสารทตองจดสง ใหแกบคคลใด ?

: หมดสทธเขารวมเสนอราคา ... เพราะวา หนงสอมอบอานาจไมสมบรณ

: การใชอานาจในการสงยกเลกการประมล

: คณะกรรมการตรวจรบพสดตรวจรบพสด ทงทผรบจางทางานไมเสรจ

ฯลฯ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง

รวมบทความจากอทาหรณคดปกครอง

เรอง คดพพาทเกยวกบการพสด

โดย สานกวจยและวชาการ

สานกงานศาลปกครอง

สงวนลขสทธ

พมพครงท ๑ : สงหาคม 2560

จานวน

จดพมพโดย :

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง

อาคารศาลปกครอง เลขท ๑๒๐ หมท ๓ ถนนแจงวฒนะ

แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ ๑๐๒๑๐

โทรศพท ๐ ๒๑๔๑ ๑๑๑๑ สายดวน ๑๓๕๕

โทรสาร ๐ ๒๑๔๓ ๙๘๔๕

http://www.admincourt.go.th

ส านกงานศาลปกครอง โดยกลมเผยแพรขอมลทางวชาการและวารสาร ส านกวจยและวชาการ ไดรวบรวมขอมลอทาหรณจากคดปกครอง เฉพาะคดพพาทเกยวกบการพสดทน าลงเผยแพรในเวบไซตศาลปกครอง (www.admincourt.go.th) เมนหลก “วชาการ” เมนยอย “อทาหรณจากคดปกครอง” (ขอมล ณ วนท ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๐) ซงเปนบทความทเคยลงเผยแพรในสอสงพมพตาง ๆ โดยไดน ามารวบรวมจดท าเปนรปเลมในชอรวมบทความอทาหรณจากคดปกครอง เรอง “คดพพาทเกยวกบการพสด” ส านกงานศาลปกครองเหนวา บทความดงกลาวมประโยชนในการใหสาระความรเกยวกบกฎหมายปกครองและคดปกครอง ในลกษณะ ทกระชบ ตรงประเดน และใชภาษาทประชาชนทวไปสามารถศกษาและ ท าความเขาใจไดโดยงาย ซงแตละเรองไดสรปสาระส าคญ หลกกฎหมาย ตลอดจนบรรทดฐานการปฏบตราชการทางปกครองทด เพอใหเจาหนาทของรฐและประชาชนทวไปไดศกษา คนควา และใชประโยชนตอไป จงหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมน จะมสวนในการพฒนาองคความรเกยวกบกฎหมายปกครอง อกทงเปนประโยชนตอแวดวงวชาการดานกฎหมายปกครอง ประการส าคญเปนประโยชนในการเปนแนวทางในการปฏบตงานของเจาหนาทเกยวกบการจดหาพสดของหนวยงานของรฐไดอยางถกตองตามกฎหมายและสมฤทธผลในการใชประโยชน

(นายสรพนธ บรานนท) รองเลขาธการส านกงานศาลปกครอง รกษาการในต าแหนง เลขาธการส านกงานศาลปกครอง ๗ สงหาคม ๒๕๖๐

ค ำน ำ

เรอง ชอเรอง หนา

๑. การกดกนการเสนอราคา ... เพราะกาหนด

คณลกษณะเฉพาะพสดไมชอบ ! ๑

๒. พสดทซอตองนาเขาจากตางประเทศ ... คณสมบต ท “ไมกดกน” !

8

๓. กจการรวมคาเขารวมเสนอราคา ... หลกเกณฑ ทตองรบทราบลวงหนา

๑3

๔. ตองตความตาม “เจตนา” ... เมอรฐออกประกาศสอบราคาไมชดเจน

๒0

๕. แจงความประสงคขอเขาเสนอราคาไวกอนลวงหนา ... ใชวาจะไดรบโอกาสเสมอไป !

27

๖. “ประกาศสอบราคา” เอกสารทตองจดสง ใหแกบคคลใด ?

34

๗. ดลพนจ ... กบการเผยแพรประกาศสอบราคา 4๐ ๘. เปลยนแปลงวธการจดหาพสด เพอเบกจายเงน

ใหทนปงบประมาณ ... ผดทงวนยและละเมด ?

4๕ ๙. จดซอทดนในราคาท (ไม) สงเกนจรง ...

ไมเปนละเมด !

55 ๑๐. “ผลประโยชนของราชการ” หวใจในการจดซอจดจาง !! 62 ๑๑. ทานตกรรมอาพรางเพอหาประโยชนโดยไมชอบ ...

ทสด กตองชดใช !

7๘

สารบญ

(๒)

เรอง ชอเรอง หนา

๑๒. เขยนใบเสนอราคา “สองราคา” … ทาสญญาไมได ! 83 ๑๓. สามภรรยาตางคนตางยนเสนอราคา ...

ถอวาม “ผลประโยชนรวมกน”

87 ๑๔. ผดสาระสาคญหรอผดพลาดเลกนอย ... !

รบราคาทเสนอ (ไม) ได

93 ๑๕. หมดสทธเขารวมเสนอราคา ... เพราะวา

หนงสอมอบอานาจไมสมบรณ ๑00 ๑๖. ใบแจงปรมาณงาน ไมแสดงราคา ... ไมผดเงอนไข

ทเปนสาระสาคญในการคดเลอกผคา !

๑06 ๑๗. “สาระสาคญ” ท (ไม) รบพจารณาราคาทเสนอ ๑13 ๑๘. ระเบยบกาหนดเงอนไขไว ... เหตใด ?

ไมตอรองราคา

๑19 ๑๙. การคดเลอกผเสนอราคาโดยพจารณาจาก

คณสมบตพเศษของครภณฑ

๑25 ๒๐. คาเสยหาย ... กบการยกเลกการประกวดราคา 130 ๒๑. การใชอานาจในการสงยกเลกการประมล ๑35 ๒๒. การยกเลกการประกวดราคา ...

กบสทธของผเสนอราคาตาสด

๑41 ๒๓. ไมสงมอบพนทใหผรบจาง ... เหต ! ทตองขยายเวลา

และลดคาปรบ

๑46 ๒๔. ขยายเวลาปฏบตตามสญญาจาง ...

เพราะความบกพรองของหนวยงาน !!

๑52

(๓)

เรอง ชอเรอง หนา

๒๕. นาทวม ... “เหตสดวสย” ทอาจขยายเวลา ตามสญญาได !

๑5๙

๒๖. ตรวจรบการจางตามรายงานของผควบคมงาน ... ไมละเอยด ! ตองรบผดในความเสยหาย

165

๒๗. ผควบคมงานจางใชดลพนจเปลยนแปลงงานจาง ... ผรบจางรบผดดวย

172

๒๘. หกคาปรบไวเกน ... ตองคนเงนพรอมดอกเบย 178 ๒๙. เหตสดวสย ... อนอาจขอขยายระยะเวลาดาเนนการ

ตามสญญาทางปกครอง

183 ๓๐. คณะกรรมการตรวจรบพสดตรวจรบพสด

ทงทผรบจางทางานไมเสรจ

188 31. ดลพนจศาล ... กบการลดเบยปรบหลกประกนซอง 195 32. คนหลกประกนสญญาจางใหบคคลทไมมสทธ ...

ผด ! นะครบ !

202 33. หลกประกนซอง ... กบผมสทธเสนอราคา

ดวยระบบอเลกทรอนกส

207 34. “แคตตาลอกและตวอยางสนคา” เอกสาร

ท (ไม) จาเปนในการคดเลอกผเสนอราคา

213

เรองท ๑ การกดกนการเสนอราคา ... เพราะกาหนด

คณลกษณะเฉพาะพสดไมชอบ !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 291/2556 และคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 344/2556

ประเดนขอพพาท การกาหนดรายละเอยดพสดทมลกษณะกดกนไมใหม

การแขงขนราคาอยางเปนธรรม/ลอคสเปค

สาระสาคญ การกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะของพสด

เกยวกบการเปนผผลตและไดรบอนมตจดทะเบยนผลตภณฑจากสานกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมหรอไดรบการรบรองคณภาพตามมาตรฐานผลตภณฑ (ISO) ซงมผลทาใหมผประกอบการเพยงรายเดยวทเปนผมคณสมบตเปนผมสทธเสนอราคาตามประกาศ เปนกรณการกดกนหรอไมเปดโอกาสใหมการแขงขนในการเสนอราคาอยางเปนธรรม

๒

การกดกนการเสนอราคา ... เพราะกาหนด คณลกษณะเฉพาะพสดไมชอบ !

ในกระบวนการจดซอจดจางของสวนราชการ ทงตามระเบยบ

สานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 หรอระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการ สวนทองถน พ.ศ. 2535 ไดกาหนดใหการดาเนนการตามขนตอนตาง ๆ ตองกระทาโดยเปดเผย โปรงใส สามารถตรวจสอบได และเปดโอกาสใหมการแขงขนกนอยางเปนธรรม และยงหามมใหหนวยงานราชการกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะพสด ซงอาจมผลเปนการกดกนไมใหผผลตหรอผขายพสดทผลตในประเทศหรอเปนกจการของคนไทยสามารถเขาแขงขนกนในการเสนอราคากบหนวยงานราชการ (ขอ 15 ทว ขอ 16 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และขอ 10 ตร ขอ 11 ของระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535)

หากแตในการดาเนนการจดซอของหนวยงานราชการมกจะมการกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะพสดใหเปนไปตามเงอนไขทตองการ และบางครงหนวยงานผประกาศประกวดราคา อาจมความประสงคทจะใหไดพสดโดยเฉพาะเจาะจงเพอใหการนา มาใชเกดประโยชนกบราชการมากทสด การกาหนดรายละเอยดดงกลาวจงอาจจะหมนเหมตอการกดกนไมใหผผลตหรอผขายพสดประเภทนนบางรายเขาแขงขนในการเสนอราคา ดงตวอยางจาก คดพพาททศาลปกครองสงสดไดวนจฉยเกยวกบการกาหนดรายละเอยด

๓

ของพสดทจะซอตามประกาศประกวดราคาทมลกษณะเปนการกดกนไมใหมการแขงขนเสนอราคาอยางเปนธรรมทาใหเกดขอพพาทขน

คดแรก เปนกรณทผถกฟองคด (เทศบาล) ไดประกาศประกวดราคาซอครภณฑยานพาหนะและขนสง รถยนตดบเพลง โดยเอกสารแนบทายเอกสารประกวดราคาไดกาหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะของพสดทเปนสวนประกอบแตละรายการไว โดยในสวนของเครองสบนาดบเพลง – ระบบทอทางกาหนดวาตองผลตจากโรงงานทไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ (ISO 9001 หรอ ISO 9002) และเปนเครองสบนาดบเพลงทไดรบอนมตจดทะเบยนผลตภณฑจากสานกงานมาตรฐานลตภณฑอตสาหกรรม โดยมหลกฐานเปนหนงสอการทดสอบและรบรองคณภาพมาแสดงในวนยนซองเสนอราคาและนาเครองสบนามาแสดงดวย และผเสนอราคาตองเปนผผลต ผประกอบตดตง หรอไดรบมอบอานาจการเปนตวแทนผผลตหรอผประกอบตดตงรถยนตดบเพลง เครองสบนา ปนฉดนาแรงดนสง

ผฟองคดซงเปนผประกอบการจาหนายและตดตงรถยนตดบเพลงชนดตาง ๆ เหนวาประกาศประกวดราคาดงกลาวไดกาหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะของอปกรณสวนประกอบของรถยนตดบเพลงกรณเครองสบนาดบเพลง – ระบบทอทางเปนการเออประโยชนแกผเสนอราคาบางราย และกดกนไมใหมการแขงขนเสนอราคา จงฟองขอใหศาลพพากษาเพกถอนประกาศประกวดราคาดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ขอ 11 ของระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 ไมไดกาหนดบงคบวาตองกาหนดรายละเอยดและคณลกษณะเฉพาะดงกลาว และในขณะจดทาเอกสารรายละเอยด

๔

คณลกษณะเฉพาะพสดรถยนตดบเพลง – ระบบทอทาง สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมยงมไดมการประกาศกาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมเครองสบนาดบเพลง – ระบบทอทาง และ ไมมผประกอบการรายใดททาผลตภณฑดงกลาวไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ และมเพยงบรษท พ. จากด เทานนทเปนผผลตเครองสบนาซงสามารถใชงานดบเพลงได และไดรบอนมต จดทะเบยนผลตภณฑจากสานกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรม และมรายละเอยดผลตภณฑตรงตามทผถกฟองคดกาหนด จงถอไดวาผถกฟองคดไดกาหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะของเครองสบนาดบเพลงทตองการซอนอกเหนอไปจากหลกเกณฑทระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 ไดกาหนดไวโดยไมมเหตผลอนควร ซงอาจมผลเปนการกดกนไมใหผผลตหรอผขายพสดรายอนสามารถเขาแขงขน ในการเสนอราคาไดอยางเปนธรรม และเปนการเออประโยชนใหกบผประกอบการทมเครองสบนาดบเพลงทมคณลกษณะเฉพาะพสดถกตองตรงตามเงอนไขในเอกสารประกวดราคาทผถกฟองคดกาหนด การกาหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะเครองสบนาดบเพลงดงกลาวจงไมชอบดวยขอ 5 และขอ 11 วรรคหนง ของระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 291/2556)

คดทสอง เปนกรณทผถกฟองคด (เทศบาล) ไดออกประกาศจดซอรถบรรทกนาอเนกประสงคดวยระบบอเลกทรอนกส กาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะในสวนของเครองสบนาวา ตองเปนเครองสบนาแบบแรงเหวยงหนศนยซงเปนผลตภณฑทมคณภาพเปนทยอมรบและแพรหลายในระดบสากลตามมาตรฐาน

๕

ISO 9001 – 2000 และมตวแทนจาหนายในประเทศไทย พรอมมบรการหลงการขายและอะไหลสารอง รวมทงเปนผลตภณฑทผานการทดสอบและรบรองมาตรฐานจาก DIN, NEPA, EN, BS หรอ UL สถาบนใดสถาบนหนง

ผฟองคดเหนวาการกาหนดเงอนไขของเครองสบนาดงกลาวเปนการลอคสเปคใหเปนเครองสบนาของตางประเทศ มเจตนา เออประโยชนใหกบผประกอบอาชพบางราย และกดกนเครองสบนาภายในประเทศ จงฟองขอใหศาลเพกถอนประกาศจดซอรถบรรทกนาอเนกประสงคดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอพจารณารายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะของเครองสบนาทผถกฟองคดกาหนดแลวเหนวา มบรษทผผลตเครองสบนาทมรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะตามทผถกฟองคดกาหนด คอ บรษท ท. จากด และบรษท ศ. จากด แตบรษททไดรบการรบรองคณภาพในระดบสากลตามมาตรฐาน ISO 9001 – 2000 ตามขอกาหนดของผถกฟองคดมเพยงบรษท ศ. จากด เทานน จงเปนการไมเปดโอกาสใหมการแขงขนกนอยางเปนธรรมตามขอ 10 ตร ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 สวนขอกาหนดทตองเปนผลตภณฑทผานการทดสอบและรบรองมาตรฐานจาก DIN, NEPA, EN, BS หรอ UL สถาบนใดสถาบนหนงนน ไมปรากฏขอเทจจรงวามเครองสบนาแบบแรงเหวยงหนศนยของบรษทดงกลาวไดรบ การรบรองมาตรฐานแตอยางใด ผถกฟองคดจงชอบทจะกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะของเครองสบนาใหสอดคลองกบรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะตามทระบไวในคมอผซอหรอใบแทรกคมอผซอทกระทรวงอตสาหกรรมจดทาขนตามขอ 11 (3) ของระเบยบ

๖

เดยวกน ดงนน การกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะ ของเครองสบนาดงกลาวจงขดกบขอ 10 ตร ขอ 11 (1) (3) (6) วรรคสอง (7) และ (8) ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวย การพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 344/2556)

จากคาพพากษาศาลปกครองสงสดทงสองคดขางตนไดวางบรรทดฐานการปฏบตราชการทดเกยวกบการดาเนนการจดซอจดจางของหนวยงานราชการทจะตองดาเนนการทกขนตอนอยางเปดเผย โปรงใส และเปดโอกาสใหมการแขงขนกนอยางเปนธรรม ยงไปกวานน ยงจะตองใหการสนบสนนพสดทผลตภายในประเทศหรอทเปนกจการของคนไทยตามทกาหนดไวในขอ 11 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 หรอตามขอ 16 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 โดยไมกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะพสด ทตองการในลกษณะเฉพาะเจาะจงเพอเออประโยชนแกผประกอบการบางราย โดยเฉพาะพสดทยงไมมประกาศกาหนดมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมแตมผไดรบการจดทะเบยนผลตภณฑไวกบกระทรวงอตสาหกรรมแลว จะตองกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะตามทระบไวในคมอผซอหรอใบแทรกคมอผซอทกระทรวงอตสาหกรรมจดทาขนเทานน และตองเปดโอกาสใหผผลตหรอผขายพสดทผลตในประเทศหรอทเปนกจการของคนไทยสามารถเขาเสนอราคากบทางหนวยงานราชการไดอยางเปนธรรม โดยการพจารณาวากรณใดทจะถอวาเปนการกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะพสด ทเปนการกดกนการเสนอราคานนจะตองพจารณาจากขอเทจจรงเปนรายกรณไป ทงน เพอประโยชนของทางราชการในอนทจะ

๗

ไดรบพสดตรงตามคณสมบตทตองการและสามารถนาไปใชประโยชนสาหรบการจดทาบรการสาธารณะไดอยางแทจรง

นอกจากน ทงสองคดทยกมาเปนตวอยางขางตนนน ศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวาประกาศประกวดราคาในสวนทกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะของพสดไมชอบดวยกฎหมาย และพพากษาใหเพกถอนประกาศประกวดราคาเฉพาะสวนทไมชอบดวยกฎหมายนเทานน มไดมผลเปนการเพกถอนประกาศประกวดราคาทงฉบบแตอยางใด โดยผสนใจรายละเอยดสามารถศกษาไดจาก คาพพากษาศาลปกครองสงสดทงสองคดทยกมาเปนตวอยางขางตน

๘

เรองท ๒ พสดทซอตองนาเขาจากตางประเทศ ... คณสมบต

ท “ไมกดกน” !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 965/2556

ประเดนขอพพาท หนวยงานของรฐกาหนดใหพสดทจดซอจะตองผลต

ในตางประเทศและกาหนดขอบเขตของพนทในการบรการหลงการขายไวอยางจากด

สาระสาคญ ราชการสวนทองถนมอสระในการกาหนดนโยบายการบรหาร

ดานการเงนและการคลงไดโดยอสระ การกาหนดเงอนไขเกยวกบ การบรการหลงการขายเพอประโยชนของราชการอนจะทาให การปฏบตงานเปนไปอยางตอเนองและมประสทธภาพและคมคา ไมเปนการกดกนผเขาเสนอราคาแตอยางใด

๙

พสดทซอตองนาเขาจากตางประเทศ ... คณสมบต ท “ไมกดกน” !

คดปกครองทนามาเลาสกนฟงในฉบบนเปนขอพพาทเกยวกบ

การออกประกาศประกวดราคาซงมลกษณะเปนการกดกนไมให ผเสนอราคารายใดรายหนงเขาเสนอราคา โดยหนวยงานของรฐผจดซอไดกาหนดใหพสดทจดซอเปนพสดทผลตในตางประเทศและกาหนดขอบเขตของพนทในการรบบรการหลงการขายไวอยางจากด

คดนเกดจากองคการบรหารสวนจงหวด (ผถกฟองคด) ไดออกประกาศประกวดราคาจดซอรถบดสนสะเทอนชนดลอหนาเหลกผวเรยบลอหลงยางเครองยนตไมนอยกวา 125 แรงมา จานวน 1 คน โดยไดกาหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะในขอ 1.2 วา ตวรถและเครองยนตเปนยหอเดยวกน เพองายและสะดวกแกการจดหาอะไหลซอมบารง และในขอ 11.3 วา ผเสนอราคาจะตองรบประกนวามอะไหลสารองเพอการบารงรกษาตามอายการใชงานไมนอยกวา 5,000 ชวโมงการทางาน

ซงผฟองคดเปนผชนะการประกวดราคา แตไมสามารถ สงมอบพสดไดทนภายในเวลาทกาหนด ผถกฟองคดจงบอกเลกสญญาและดาเนนการประกาศประกวดราคาใหมอกครง โดยไดกาหนดคณลกษณะเฉพาะในขอ 1.2 เหมอนเชนเดม และในขอ 9.3 ไดเพมเตมเนอหาจากในขอ 11.3 วา ตองมศนยบรการอยหางจากผถกฟองคด ไมเกน 100 กโลเมตร

๑๐

ผฟองคดเหนวาการกาหนดเงอนไขดงกลาวมลกษณะกดกนสนคาทผลตในประเทศไทย กอใหเกดการแขงขนราคาอยางไมเปนธรรม และเปนการสรางภาระไมใหผฟองคดสามารถเขาแขงขนราคาได

จงฟองขอใหศาลปกครองมคาพพากษาหรอคาสงใหประกาศดงกลาวเปนประกาศทไมชอบดวยกฎหมาย

ขอเทจจรงทรบฟงไดกคอ พสดทจดซอจะตองนาเขาจากตางประเทศ ซงตามขอ 11 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 กาหนดใหตองใชพสดทผลตในประเทศ และ/หรอกจการของคนไทย โดยหามกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะซงอาจมผลเปนการกดกนไมใหผผลตหรอผขายพสดทผลตในประเทศหรอกจการของคนไทยสามารถเขาแขงขนในการเสนอราคาได เวนแตกรณจาเปนใหไดรบอนมตจากผวาราชการจงหวด

เงอนไขคณลกษณะเฉพาะในขอ 1.2 และ 9.3 ตามประกาศครงทสอง ชอบดวยกฎหมายหรอไม

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอวตถประสงคของการจดซอรถบดเปนไปเพอใชในการซอมบารงทางสาธารณะอนเปนงานในหนาทของผถกฟองคด และเมอผถกฟองคดไดดาเนนการขออนมตจดซอและผวาราชการจงหวดอนมตใหดาเนนการได จงเปนการดาเนนการจดซอทชอบดวยกฎหมาย และการประกาศครงนกเปนเรองสบเนองจากการจดหาพสดครงกอนทไมอาจดาเนนการใหบรรลวตถประสงคทไดรบอนมตใหแลวเสรจลงได อกทงบทบญญตขอ 11 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 เปนหลกเกณฑทวไปไมใช บทบงคบเครงครดทกกรณ เมอปรากฏวามบรษททเปนผผลต

๑๑

หรอตวแทนจาหนายทมกจการในประเทศไทยเขารวมเสนอราคา 16 บรษท และไมมขอความตอนใดอนแสดงใหเหนไดวาเปนการกาหนดคณลกษณะเฉพาะกลมใดหรอบรษทใดเปนการเฉพาะ ประกาศดงกลาวจงมลกษณะเปนการเปดกวางและเกดการแขงขนกนอยางเปนธรรม

นอกจากน เงอนไขตวรถและเครองยนตตองเปนยหอเดยวกนกเปนเงอนไขเดมทผ ฟองคดเขารวมเสนอราคาและเปนผชนะ การประกวดราคาอนแสดงใหเหนไดวามคณสมบตครบถวนตามเงอนไขในขอ 1.2 และการทไมไดรบพจารณาการเสนอราคาในครงทสอง เปนเพราะไมดาเนนการยนเสนอราคาอนเปนเหตทเกดจากตว ผฟองคดเอง

เมอผถกฟองคดเปนราชการสวนทองถนยอมมอสระ ในการกาหนดนโยบายการบรหารดานการเงนและการคลงไดโดยอสระ ซงการกาหนดเงอนไขในขอ 9.3 เปนการกาหนดเพอประโยชน ของทางราชการในการซอมแซมบารงรกษาและบรการดานอะไหลภายหลงการขาย ซงจะทาใหการปฏบตงานเปนไปอยางตอเนอง มประสทธภาพและเกดความคมคาในประโยชนสามารถบรการประชาชนไดอยางทวถง

ดงนน การกาหนดคณลกษณะเฉพาะขอ 1.2 และขอ 9.3 จงไมมลกษณะเปนการกดกนไมใหผหนงผใดเขาแขงขนเสนอราคาแตอยางใด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 965/2556)

คาพพากษาขางตนเปนอทาหรณทดสาหรบหนวยงานของรฐในการดาเนนการจดหาพสด ซงนอกจากจะตองดาเนนการตามขนตอนระเบยบกฎเกณฑทกาหนดไวแลว การกาหนดคณสมบตเฉพาะของพสดทตองการจดซอจะตองไมมลกษณะปดกนหรอกดกน

๑๒

ผเสนอราคา หรอกาหนดขนเพอผหนงผใดหรอกลมหนงกลมใดเทานน และหากจาเปนตองจดซอพสดทผลตจากตางประเทศและกฎหมายหรอระเบยบไดเปดชองใหกระทาไดภายใตหลกเกณฑอยางใดอยางหนง กจะตองดาเนนการตามหลกเกณฑนนใหครบถวนและเปนไปเพอประโยชนของทางราชการอยางแทจรง ... ครบ

๑๓

เรองท ๓ กจการรวมคาเขารวมเสนอราคา ... หลกเกณฑ

ทตองรบทราบลวงหนา

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๕๓๐/๒๕๕๔

ประเดนขอพพาท หนวยงานออกประกาศประมลการจางดวยวธการทาง

อเลกทรอนกส โดยไมประกาศหลกเกณฑและวธการคดเลอกคณสมบตกรณผเสนอราคาเปนกจการรวมคาตามหนงสอแจงเวยนของกระทรวงมหาดไทยและสานกนายกรฐมนตร

สาระสาคญ การกาหนดหลกเกณฑและวธการคดเลอกคณสมบตกรณ

ผเสนอราคาเปนกจการรวมคาตามหนงสอแจงเวยนของกระทรวง มหาดไทยและสานกนายกรฐมนตร (ซงไมมลกษณะเปนกฎ) ไวในประกาศเชญชวนหรอประกาศประกวดราคาหรอเอกสารประกวดราคา ถอเปนสาระสาคญทหนวยงานของรฐจะใชในการพจารณาคดเลอก ผมสทธเสนอราคา เมอไมปฏบตตามหลกเกณฑดงกลาวจงไมอาจนามาใชบงคบได

๑๔

กจการรวมคาเขารวมเสนอราคา ... หลกเกณฑ ทตองรบทราบลวงหนา

เมอหนวยการบรหารราชการสวนทองถนใดประสงคจะจดซอ

จดจางดวยระบบอเลกทรอนกส (e-Auction) หนวยการบรหารราชการสวนทองถนนนจะตองดาเนนการประกาศคณสมบตของผมสทธ เขารบการคดเลอกใหเสนอราคาซงเปนเกณฑความตองการขนตา เชน ประสบการณและผลงานทผานมา สมรรถภาพในสวนทเกยวของกบเจาหนาท เครองมอและโรงงาน ฐานะการเงน และหลกเกณฑ ในการพจารณาคดเลอกผทจะมสทธเขาเสนอราคาไวในประกาศ เชญชวนหรอประกาศประกวดราคาหรอเอกสารประกวดราคาใหชดเจน เพอใหผมสทธเสนอราคาไดทราบและปฏบตไดอยางถกตองตามหลกเกณฑและวธการทหนวยงานตองการตามระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ นอกจากน ในกรณทผเสนอราคาเปนกจการรวมคา (joint venture) ทมไดจดทะเบยนเปนนตบคคลใหม นตบคคล แตละรายทเขารวมคาตองมคณสมบตครบถวนตามเงอนไขทกาหนดไวในเอกสารประกวดราคาดวย เวนแตในกรณทกจการรวมคามขอตกลงระหวางกนใหผรวมคารายใดเปนผรบผดชอบหลกในการเขาเสนอราคากบทางราชการสามารถใชผลงานของผรวมคาหลกรายนน เปนผลงานของกจการรวมคาท ยนเสนอราคาได ทงน ตามหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท ๐๓๑๓.๔/ว ๓๐๕๔ ลงวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๔๓ และหนงสอสานกนายกรฐมนตร ท นร (กวพ) ๑๓๐๕/ว ๒๔๕๗ ลงวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๔๓

๑๕

การทองคการบรหารสวนจงหวดแหงหนงออกประกาศประมลการจางกอสรางดวยระบบอเลกทรอนกส (e-Auction) โดยไมไดประกาศหลกเกณฑกรณผเสนอราคาเปนกจการรวมคาตามหนงสอสองฉบบขางตน เนองจากเหนวาหนงสอทงสองฉบบดงกลาวมสภาพเปนกฎ ผเสนอราคาทกรายจงตองทราบ และเปนเพยงแนวทางปฏบตในการพจารณาคณสมบตของผเสนอราคาทสวนราชการตองถอปฏบตและสามารถบงคบกบเอกชนไดโดยไมจาเปนตองกาหนดไวในประกาศประกวดราคา องคการบรหารสวนจงหวดนนจะนาหลกเกณฑดงกลาวมาพจารณาตดสทธผเสนอราคาทเปนกจการรวมคามใหเขาเสนอราคาไดหรอไม

กรณ ด งกล าวศาลปกครองส งสดไ ดมค า พพากษาท อ. ๕๓๐/๒๕๕๔ วนจฉยไวโดยมขอเทจจรงสรปไดวา กรณกลมบรษทรวมคา ศพลสนธ โดยบรษท ด. จากด (ผฟองคด) ไดยนเอกสารประมลจางตามประกาศประมลจางเหมากอสรางสานกงานแหงใหมดวยระบบอเลกทรอนกส (e-Auction) ของผถกฟองคด (องคการบรหารสวนจงหวด) แตคณะกรรมการดาเนนการประมลดวยระบบอเลกทรอนกสเหนวา ผฟองคดมไดปฏบตตามหลกเกณฑตามหนงสอสานกนายกรฐมนตร ท นร (กวพ) ๑๓๐๕/ว ๒๔๕๗ ลงวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๔๓ ประกอบหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท ๐๓๑๓.๔/ว ๓๐๕๔ ลงวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๔๓ โดยผฟองคดไมไดจดทะเบยนนตบคคลใหม และไมไดแสดงคณสมบตดานผลงานของนตบคคลทเขารวมคาทกราย ซงแตละรายตองมคณสมบตครบถวนตามเงอนไขทกาหนดไวในเอกสารประกวดราคา ทงในบนทกขอตกลงระหวางผเขารวมคากมไดกาหนดใหผเขารวมคารายใดรายหนง เปนผรบผดชอบหลกในการเขาเสนอราคา ผถกฟองคดจงพจารณา

๑๖

ใหผฟองคดไมผานการคดเลอกใหเขาเสนอราคา ผฟองคดไดยนอทธรณคาสงดงกลาวและฟองคดตอศาลขอใหเพกถอนคาสงของ ผถกฟองคดทตดสนใหผฟองคดขาดคณสมบตในการเปนผมสทธเสนอราคา

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดกาหนดคณสมบตของผมสทธเสนอราคาแตเพยงวาผเสนอราคาตองเปน นตบคคลมอาชพรบจางงานทประมลจางโดยมผลงานประเภทเดยวกบงานทประมลจาง หากผเสนอราคาเปนผรวมคาใหยนสาเนาสญญารวมคา และหากเปนนตบคคลใหยนสาเนาหนงสอรบรอง การจดทะเบยนนตบคคลปปจจบน โดยมไดกาหนดหลกเกณฑ และวธการคดเลอกคณสมบตของผเสนอราคาทเปนกจการรวมคา ตามหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท ๐๓๑๓.๔/ว ๓๐๕๔ ลงวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๔๓ และหนงสอสานกนายกรฐมนตร ท นร (กวพ) ๑๓๐๕/ว ๒๔๕๗ ลงวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๔๓ ไวในประกาศเชญชวนหรอประกาศประกวดราคาหรอเอกสารประกวดราคาใหผเขาเสนอราคาทราบเปนการลวงหนาวาเปนสาระสาคญทผถกฟองคดจะใชในการพจารณาคดเลอกผมสทธเสนอราคาดวย เปนกรณทผถกฟองคดไมปฏบตตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวย การบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๒๓ วรรคหนง และวรรคสอง (๓) และ (๔) ขอ ๒๔ วรรคสอง (๒) (๓) และ (๕) และขอ ๓๗ วรรคสาม (๒) ผถกฟองคดจงไมอาจนาหลกเกณฑตามหนงสอ ทงสองฉบบมาบงคบใชกบผฟองคดไดโดยตรง

เมอหนงสอกระทรวงมหาดไทยและหนงสอสานกนายกรฐมนตรดงกลาวมรปแบบและเนอหาใหหนวยงานของรฐทราบและถอปฏบตตามแนวทางในการพจารณาคณสมบตของผเสนอราคาทเปนกจการ

๑๗

รวมคาใหเปนไปตามแนวทางเดยวกนโดยมไดมเนอความในทางบงคบบคคลภายนอกใหตองปฏบตตามหลกเกณฑดงกลาว และ ไมปรากฏวาหนงสอทงสองฉบบขางตนไดลงพมพในราชกจจานเบกษาตามมาตรา ๗ วรรคหนง (๔) แหงพระราชบญญตขอมลขาวสาร ของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ และผฟองคดมไดรถงหลกเกณฑตามหนงสอทงสองฉบบนนมากอน ผถกฟองคดจงไมอาจนาหลกเกณฑดงกลาว มาใชบงคบในทางทไมเปนคณแกผฟองคดไดตามมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตเดยวกน หนงสอทงสองฉบบจงมความมงหมายเพยงใหเปนแนวทางปฏบตในการพจารณาคณสมบตของผเสนอราคา ทเปนกจการรวมคาเทานน มไดมความมงหมายทจะใหมผลบงคบ ไปถงบคคลภายนอกเปนการทวไปแตอยางใด จงเปนเพยงแนวทางปฏบตภายในฝายปกครอง ไมมลกษณะเปนกฎตามมาตรา ๓ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการ ทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดงนน การทผถกฟองคดไดนาหลกเกณฑเกยวกบคณสมบตของผเสนอราคาทเปนกจการรวมคาตามทกาหนดในหนงสอทงสองฉบบขางตนมาใชในการพจารณาคณสมบตของ ผฟองคดแลวมคาสงวาผฟองคดไมผานการคดเลอกเปนผมสทธ เสนอราคาประมลจางกอสรางสานกงานแหงใหม ยอมเปนการใชดลพนจออกคาสงทางปกครองโดยไมชอบดวยกฎหมาย จงเปนคาสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย

จากคาพพากษาขางตน ศาลปกครองไดวางหลกการสาคญในการพจารณาคณสมบตของผเสนอราคาทเปนกจการรวมคาไว ๒ ประการ ดงตอไปน

๑๘

๑. หนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท ๐๓๑๓.๔/ว ๓๐๕๔ ลงวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๔๓ และหนงสอสานกนายกรฐมนตร ท นร (กวพ) ๑๓๐๕/ว ๒๔๕๗ ลงวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๔๓ ทแจงหรอเวยนใหสวนราชการทราบและถอปฏบตตามแนวทางในการพจารณาคณสมบตของผเสนอราคาทเปนกจการรวมคาทเสนอราคากบ สวนราชการ ถาหนวยงานทางปกครองมไดกาหนดหลกเกณฑและวธการคดเลอกคณสมบตของผเสนอราคาไวในประกาศประกวดราคา เพอใหประชาชนทราบลวงหนาวาเปนสาระสาคญทจะใชในการพจารณาคดเลอกผมสทธเขาเสนอราคา ถอเปนกรณทหนวยงาน ผประกาศประกวดราคาไมปฏบตตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ จงไมอาจนาหลกเกณฑตามหนงสอดงกลาวมาใชบงคบกบผเสนอราคาไดโดยตรง

๒. หนงสอแจงหรอเวยนใหสวนราชการทราบและถอปฏบตในเรองใดเรองหนงใหเปนไปในแนวทางเดยวกน มไดมเนอความในทางทบงคบกบบคคลภายนอกเปนการทวไปใหตองปฏบตตาม เปนเพยงแนวทางปฏบตภายในฝายปกครอง ไมมลกษณะเปน “กฎ” ตามมาตรา ๓ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ แตถอเปนขอมลขาวสารทหนวยงานทางปกครองตองพมพเผยแพรในราชกจจานเบกษาตามมาตรา ๗ (๔) แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ หากมไดจดใหมการพมพเผยแพรหนวยงานทางปกครองยอมไมอาจนาหลกเกณฑและวธการคดเลอกดงกลาวมาใชบงคบในทางทไมเปนคณ

๑๙

แกผเสนอราคาทเปนกจการรวมคาได เวนแตผเสนอราคาจะไดทราบถงหลกเกณฑและวธการคดเลอกเชนวานนมากอนแลวตามมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตเดยวกน

๒๐

เรองท ๔ ตองตความตาม “เจตนา” ... เมอรฐออกประกาศ

สอบราคาไมชดเจน

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๑๖/255๙

ประเดนขอพพาท เอกสารสอบราคาไมชดเจนโดยกาหนดคณสมบตของ

ผเสนอราคาวาตองมผลงานการกอสราง แตไมไดระบจานวนเงน ของผลงานดงกลาว

สาระสาคญ แมหนวยงานของรฐผออกประกาศสอบราคาจะมดลพนจ

ในการกาหนดคณสมบตของผเขาเสนอราคา โดยไมไดระบจานวนเงนของผลงานทเคยทามาแลวในเอกสารสอบราคา แตการทหนวยงาน ของรฐไดกาหนดรายละเอยดในประกาศโดยไมไดระบจานวนเงน และมเจตนาทจะไมกาหนดคณสมบตของผเสนอราคาวาจะตองมหนงสอรบรองผลงานมาแสดงตงแตตน การทหนวยงานของรฐประกาศตดสทธผเสนอราคารายทไมไดแนบหนงสอรบรองผลงาน จงไมชอบดวยกฎหมาย

๒๑

ตองตความตาม “เจตนา” ... เมอรฐออกประกาศ สอบราคาไมชดเจน

การจดหาพสดเพอประโยชนของสวนราชการในการปฏบต

ราชการหรอเพอประโยชนตอสวนรวมนน สวนราชการยอมตองดาเนนการไปตามหลกเกณฑและขนตอนทกฎหมายไดกาหนดไว ตงแตขนตอนการเตรยมการ จดหาพสด การดาเนนการจดหาพสด การตรวจรบพสด และการดาเนนการเบกจายคาพสด

โดยการจดหาพสดของราชการสวนทองถนนน ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดกาหนดไวในขอ ๑๐ ตร วา การจดหาพสดตามระเบยบน ผมหนาทรบผดชอบในแตละขนตอนของการจดหา ตองดาเนนการโดยเปดเผย สามารถตรวจสอบได และเปดโอกาส ใหมการแขงขนกนอยางเปนธรรม

คดปกครองทนามาเลาสกนฟงในฉบบนเปนเรองของเทศบาลตาบลแหงหนงซงไดดาเนนการจดหาพสดโดยวธการออกประกาศสอบราคา แตดวยการกาหนดคณสมบตของผเสนอราคาเกยวกบหนงสอรบรองผลงานในประกาศสอบราคายงไมมความชดเจนเพยงพอ ผเสนอราคาจงไมไดดาเนนการตามขอกาหนดในเรองดงกลาว กรณจงสงผลใหผเสนอราคาขาดคณสมบตตามหลกเกณฑทประกาศกาหนด

คดนผฟองคดซงเปนเอกชนผประกอบกจการรายหนงไดซอและยนซองสอบราคาตามประกาศ เรอง สอบราคาโครงการจางเหมากอสรางปายชอถนน/ปายซอย ของผถกฟองคด (เทศบาลตาบล)

๒๒

โดยประกาศดงกลาวไดกาหนดคณสมบตผมสทธเสนอราคาตามเอกสารสอบราคาจางเลขท ๑๐/๒๕๕๒ ในขอ ๒.๕ วา “ผเสนอราคาเปนนตบคคลหรอบคคลธรรมดา ตองมผลงานกอสรางประเภทเดยวกบงานทสอบราคาจางในวงเงนไมนอยกวา - บาท ( - )” และขอ ๕.๒ กาหนดวา หากผเสนอราคารายใดมคณสมบตไมถกตอง หรอยนหลกฐานไมถกตอง หรอไมครบถวน หรอยนซองสอบราคา ไมถกตอง คณะกรรมการเปดซองจะไมรบพจารณาราคาของผเสนอราคารายนน

ผฟองคดเหนวาการกาหนดคณสมบตในขอ ๒.๕ ไมไดระบจานวนเงนไว จงไดสอบถามไปยงคณะกรรมการรบซอง และไดรบแจงวา คณะกรรมการฯ ไมประสงคจะใหมขอดงกลาวเพราะตองการใหมผยนประกวดราคาอยางกวางขวาง ประกอบกบผถกฟองคดไดมหนงสอชแจงในเรองดงกลาวตอนายอาเภอวา ในการสอบราคาดงกลาวทไมระบคณสมบตของผเสนอราคาตองมผลงานโครงการกอสรางประเภทเดยวกนไวนน เนองจากการระบคณสมบตดงกลาวเปนการขดขวางการแขงขนราคาอยางเปนธรรม ซงการสอบราคา แตละครงตองการผมอาชพรบจางตามประเภททกาหนดใหมากทสด และเปนการเปดโอกาสใหผเสนอราคาทกรายทมอาชพดงกลาวสามารถเขาเสนอราคาไดอยางเทาเทยมกนทกราย ผฟองคดจงไมไดแนบหนงสอรบรองผลงานไปพรอมกบการยนซองสอบราคา

ตอมาผถกฟองคดไดออกประกาศรายชอผมคณสมบตครบและเปนผเสนอราคาทมสทธไดรบการคดเลอก โดยผฟองคดไมไดรบการพจารณาเนองจากมคณสมบตไมครบตามหลกเกณฑทประกาศ กาหนดคอ “ไมมหนงสอรบรองผลงาน” ซงการเขาใจวาผถกฟองคด

๒๓

ไมไดกาหนดคณสมบตดงกลาวไวเปนความเขาใจผดและคลาดเคลอนของผฟองคดเอง

ผ ฟองคดเหนวาประกาศของผถกฟองคดทงประกาศ สอบราคาและประกาศรายชอผทมสทธไดรบการคดเลอก เปนประกาศทไมชอบดวยกฎหมายและทาใหไดรบความเสยหาย จงฟองคด ตอศาลปกครองขอใหเพกถอนประกาศและชดใชคาเสยหายจาก การดาเนนการเสนอราคา

การออกประกาศสอบราคาในขอ ๒.๕ โดยกาหนดวาตองมผลงานกอสรางประเภทเดยวกบงานทสอบราคาจางโดยไมไดระบจานวนเงนใหชดเจน เปนการกระทาโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม และการกระทาดงกลาวจะทาใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอน อนสงผลตอการเปดโอกาสใหมการแขงขนกนอยางเปนธรรมหรอไม

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอขอ ๓๓ ของระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ กาหนดไวแตเพยงวาการจดทาเอกสารสอบราคาตองกาหนดใหผเสนอราคามคณสมบตเฉพาะตามพสด ทตองการซอโดยไมไดกาหนดใหตองระบจานวนเงนทจะตองมผลงานกอสราง การกาหนดคณสมบตของผเขาเสนอราคาทจะตองระบจานวนเงนยอมขนอยกบคณลกษณะของพสด อนเปนดลพนจของหนวยงานทจะพจารณากาหนดหรอไม ดงนน การทผถกฟองคดประกาศสอบราคาโครงการจางเหมากอสรางโดยในขอ ๒.๕ ไมไดระบจานวนเงนเอาไว โดยอางวา เพอเปนการเปดโอกาสใหมผยน เขาเสนอราคาไดอยางกวางขวาง จงเปนการใชดลพนจโดยชอบ ดวยกฎหมาย ประกาศดงกลาวจงชอบดวยกฎหมาย

๒๔

อยางไรกตาม เมอพจารณาถงเอกสารสอบราคาจางเลขท ๑๐/๒๕๕๒ ซงเปนแบบฟอรมเอกสารการสอบราคาจางแลว การท ผถกฟองคดไมไดระบจานวนเงนลงในขอ ๒.๕ ทาใหเขาใจไดวา ผถกฟองคดมเจตนาทจะไมกาหนดคณสมบตของผเสนอราคาจะตองมผลงานกอสรางประเภทเดยวกบงานทสอบราคาจาง หรอกาหนดใหมผลงานมาแสดงแตไมกาหนดวงเงนกได และเมอพจารณาถงขออางของผฟองคดทไดรบแจงจากคณะกรรมการรบซองวา ไมประสงคจะใหมขอดงกลาว ประกอบกบผถกฟองคดยงไดมหนงสอชแจงตอนายอาเภอวา ไมไดระบคณสมบตของผเสนอราคาเนองจากตองการเปดโอกาสใหผเสนอราคาทกราย

กรณจงฟงไดวา ผ ถกฟองคดมเจตนาทจะไมกาหนดคณสมบตของผเสนอราคาวาจะตองมหนงสอรบรองผลงานมาแสดงตงแตตน การเสนอราคาตามประกาศสอบราคาจงไมจาตองมหนงสอรบรองผลงาน และแมจะมขอกาหนดในเอกสารสอบราคาจางใหสงสาเนาหนงสอรบรองผลงานกตาม กตองตความตามเจตนาทแทจรงของผถกฟองคดวา ผถกฟองคดไมตองการหนงสอรบรองผลงาน ดงนน เหตผลของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาทวา ผฟองคดยนซองสอบราคาโดยไมไดแนบหนงสอรบรองผลงาน จงเปนการไมเปดโอกาสใหมการแขงขนกนอยางเปนธรรม ตามขอ ๑๐ ตร ของระเบยบดงกลาว ประกาศรายชอผทมสทธไดรบการคดเลอกของผถกฟองคดทตดสทธผฟองคดในการเสนอราคา จงเปนประกาศทไมชอบดวยกฎหมาย

๒๕

สาหรบการกาหนดคาสนไหมทดแทนเพอการละเมด อนเกดจากการกระทาทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายทผฟองคดจะไดรบนน จะตองเปนคาเสยหายทเปนผลโดยตรงและตองเปนคาเสยหายทมความสมพนธใกลชดกบความเสยหายทเกดขนอยางแทจรง เมอการตดสทธผฟองคดเปนการกระทาละเมด ตอผฟองคดทาใหไดรบความเสยหายจากการดาเนนการเสนอราคาตามประกาศดงกลาว ผถกฟองคดจงตองรบผดชดใชคาเสยหาย ตามหลกเกณฑดงกลาว (รายละเอยดศกษาเพมเตมไดจากคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๑๖/๒๕๕๙)

คดนเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบราชการสวนทองถนในเรองเกยวกบการจดหาพสดเพอประโยชนตอการปฏบตราชการหรอเพอประโยชนตอสวนรวม โดยในการจดทาเอกสารสอบราคานน คณสมบตสาคญประการหนงทตองกาหนดไวกคอ ผเสนอราคาจะตองแสดงหลกฐานวามอาชพขายหรอรบจางตามพสด ทสวนราชการตองการซอ แตทงนการกาหนดคณสมบตดงกลาวจะกาหนดจานวนเงนหรอวงเงนไวดวยหรอไมกได โดยขนอยกบคณลกษณะของพสดหรอปรมาณงานอนเปนดลพนจของราชการเพอประโยชนของราชการเปนสาคญ

อยางไรกตาม การไมกาหนดจานวนเงนหรอวงเงนเอาไว และ ผเสนอราคาไมไดระบจานวนเงนหรอวงเงนหรอไมไดแนบหนงสอรบรองผลงานตามประกาศสอบราคา สวนราชการทประกาศสอบราคา จะตดสทธผเสนอราคาดวยเหตดงกลาวไมได ซงคดนศาลปกครองสงสดใหตความตาม “เจตนา” ทแทจรง เพราะการทสวนราชการไดแสดงเจตนาวา “ไมจาตองมหนงสอรบรองผลงาน” ประกอบการเสนอราคา แตกลบเอาคณสมบตดงกลาวมาใชเปนเหตผลในการพจารณา

๒๖

ตดสทธผเสนอราคาในการเสนอราคา เปนการไมเปดโอกาสใหมการแขงขนอยางเปนธรรม และเมอผเสนอราคาไดรบความเสยหายอนเปนผลโดยตรงจากการถกตดสทธในการเสนอราคา สวนราชการ จงตองชดใชคาเสยหายทเกดขนดงกลาว

๒๗

เรองท ๕ แจงความประสงคขอเขาเสนอราคาไวกอนลวงหนา ...

ใชวาจะไดรบโอกาสเสมอไป !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 1๒๒/๒๕๕๗

ประเดนขอพพาท (๑) การเลอกปฏบตทไมเปนธรรมเกยวกบการเผยแพร

ประกาศ (๒) การจากดสทธหรอเสรภาพในการเสนอราคาตอ

หนวยงานราชการ

สาระสาคญ ผประกอบการมหนงสอแจงหนวยงานของรฐไวลวงหนาวา

ประสงคจะเขาเสนอราคาในการจดซอจดจางของสวนราชการ แตเมอมการจางโดยวธพเศษ หนวยงานของรฐไมมหนงสอแจงใหผประกอบการดงกลาวทราบเพอเขาเสนอราคา แตไดเผยแพรประกาศสอบราคาโดยชอบดวยระเบยบ ถอเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย

๒๘

แจงความประสงคขอเขาเสนอราคาไวกอนลวงหนา ... ใชวาจะไดรบโอกาสเสมอไป !

การดาเนนการจดซอจดจางเพอใหไดมาซงพสดหรอบรการ

ของหนวยงานของรฐนนสามารถดาเนนการไดหลายวธ ไมวาจะเปนการตกลงราคา การสอบราคา การประกวดราคา วธพเศษ วธกรณพเศษ หรอวธประมลดวยวธการทางอเลกทรอนกส ทงนขนอยกบลกษณะของพสดหรอบรการทจะจดซอหรอจดจางและความจาเปนรบดวนตามหลกเกณฑทระเบยบวาดวยการพสดกาหนดไว ดงเชนการจางโดยวธพเศษ ซงระเบยบวาดวยการพสดไดกาหนดหลกเกณฑเกยวกบเหตผลความจาเปนของการจางวา จะตองเปนงานทตองจางชาง ผมฝมอโดยเฉพาะหรอมความชานาญเปนพเศษ เปนงานจางซอมพสดทจาเปนตองถอดตรวจใหทราบความชารดเสยหายเสยกอนจงจะประมาณคาซอมได เปนงานทตองกระทาโดยเรงดวน หากลาชาอาจจะเสยหายแกราชการ เปนงานทตองปกปดเปนความลบของทางราชการ หรอเปนงานทไดดาเนนการจางโดยวธอนแลวไมไดผลด เปนตน

นอกจากหลกเกณฑดงกลาวขางตนแลว หนวยงานของรฐ ยงมหนาทตองดาเนนการตามกระบวนการหรอขนตอนทกฎหมายกาหนดไว ไมวาจะเปนการเสนอหวหนาหนวยงานของรฐใหความเหนชอบหรอการแตงตงคณะกรรมการจดจางโดยวธพเศษ โดยกระบวนการ ทสาคญกคอ การคดเลอกบคคลเพอเขาเปนคสญญา ซงในทางปฏบตหนวยงานของรฐมวธการดาเนนการโดยการมหนงสอเชญผมอาชพรบจางทางานรายใดรายหนงมาเสนอราคาไดโดยตรง โดยไมจาตอง

๒๙

ประกาศเผยแพรแตอยางใด และในบางกรณผประกอบการอาจเปนฝายทมหนงสอแจงความประสงคใหหนวยงานของรฐทราบเปน การลวงหนาวา หากหนวยงานของรฐจะมการจางโดยวธพเศษเกยวกบงานจางใด ๆ ขอใหหนวยงานของรฐแหงนนแจงใหผประกอบการดงกลาวทราบดวยเพอจะไดเขาเสนอราคาตอหนวยงานของรฐตอไป

อยางไรกตาม หากปรากฏขอเทจจรงกรณดงกลาวและหนวยงานของรฐมไดมหนงสอเชญผประกอบการทแจงความประสงคการเขาเสนอราคาไว จะถอวาการดาเนนการจดจางชอบดวยกฎหมายหรอไม ? และหากหนวยงานของรฐตกลงทาสญญากบผประกอบการรายอนทชนะการเสนอราคา จะถอเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ดงเชนคดปกครองทนามาฝากในคอลมนคดจากศาลปกครองในฉบบน

ขอเทจจรงในคดนกคอ ผถกฟองคด (นายกเทศมนตร) ไดมคาสงอนมตใหดาเนนการจางเหมากอสรางปรบปรงถนน ค.ส.ล. โดยวธพเศษตามแผนพฒนาเทศบาล และสภาเทศบาลไดเสนอราง เทศบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม ฉบบท 1 ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2544 โครงการกอสรางปรบปรงถนน ค.ส.ล. และผวาราชการจงหวดไดอนมตใหเทศบาลใชเทศบญญตงบประมาณรายจายเพมเตมดงกลาวโดยใหมผลใชบงคบตงแตวนท 24 กนยายน 2544

ตอมา เจาหนาทพสดไดมหนงสอลงวนท 24 กนยายน 2544 เสนอขออนมตจางเหมากอสรางปรบปรงถนน ค.ส.ล. ซงเปนโครงการตอเนองจากงบประมาณรายจายเพมเตม ฉบบท 1 ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2544 โดยวธพเศษ เพอมใหงบประมาณตองม อนพบไป ซงผถกฟองคดไดมคาสงอนมตใหดาเนนการได

๓๐

คณะกรรมการจดจางโดยวธพเศษซงเทศบาลมคาสงแตงตงไดมหนงสอเชญผประกอบการจานวน 9 ราย เพอเขารวมการเสนอราคา และไดเจรจาตอรองกบผเสนอราคาตาสด 2 ราย และเหนควรจางหางหนสวนจากด ว. เปนผรบจาง โดยทาสญญาลงวนท 27 กนยายน 2544

ผฟองคดโตแยงวา การดาเนนการจดจางโดยวธพเศษดงกลาวเปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมาย โดยอางวา เมอวนท 21 กนยายน 2544 กอนทจะมการอนมตการจดจาง ผฟองคดไดมหนงสอแจงผถกฟองคดวา หากมการจางกรณพเศษ ผฟองคดยนด ทจะเสนอราคาใหทางราชการไดผลประโยชน โดยมความประสงค จะเสนอราคา ไมวาจะเปนการประกาศประกวดราคา หรอสอบราคา และกรณพเศษ การทผถกฟองคดมหนงสอเชญผประกอบการรายอนเขาเสนอราคา โดยมไดมหนงสอแจงผฟองคดจงเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม

ผฟองคดจงนาคดมาฟองขอใหศาลปกครองมคาพพากษา หรอคาสงเพกถอนคาสงจางหางหนสวนจากด ว.

คด นศาลปกครองส งสดได ว นจฉยประเดนตาง ๆ ไว อยางนาสนใจ คอ

การทผถกฟองคดไมมหนงสอแจงใหผฟองคดเขารวมเสนอราคาเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอผฟองคดและเปนการใชดลพนจโดยมชอบหรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การมคาสงแตงตงคณะกรรมการจดจางโดยวธพเศษเปนการดาเนนการตามขอ 51 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 ทใชบงคบอยในขณะนน และการมหนงสอเชญผประกอบการจานวน 9 ราย ซงเปน

๓๑

ผมอาชพรบจางทางานโดยตรงและเคยทางานจางใหผถกฟองคด มากอน และผถกฟองคดเหนวามประสบการณในการกอสรางอยางมประสทธภาพประสทธผล กรณยอมถอไดวาเปนการแจงผมอาชพรบจางทางานโดยตรงทมจานวนมากพอสมควรทจะทาใหมการแขงขนกนเขาเสนอราคาไดอยางเปนธรรม ประกอบกบผประกอบการทเขาเจรจาตอรองราคาอกรายกมไดเปนผทไดรบหนงสอเชญใหเขาเสนอราคาแตอยางใด ดงนน แมผฟองคดจะมหนงสอแจงความประสงคจะเสนอราคา กเปนวธการเสนอตวเขารวมเสนอราคาในการประกอบการทางการคาตามปกตเทานน หาไดทาใหผถกฟองคดมหนาทจะตองแจงใหผฟองคดเขาเสนอราคา เนองจากการเขาเสนอราคาตอหนวยราชการเปนเรองทผประกอบการผมอาชพทางานนนจะตองตดตอหนวยราชการผวาจางอนเปนวธการในการประกอบธรกจการคาตามปกตเพอประโยชนของตน นอกจากน ผฟองคดยงเปนคสญญาในโครงการกอสรางกบเทศบาล ซงเกดกรณพพาทในประเดนเกยวกบคณภาพของงาน และการไมปฏบตตามสญญา และกรณพพาทยงไมเปนทยต อกทงระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 กมไดมบทบงคบใหตองมหนงสอเชญผมอาชพรบจางทางานทไดมหนงสอแจงความประสงคจะเขาเสนอราคาไวดวย และผฟองคดยงมโอกาสตดตามขาวสารการจดซอจดจางโดยทางอนได ดงเชนผมอาชพรบจางทางานรายอนไดเขาเสนอราคา ทงทไมไดมหนงสอเชญใหเขาเสนอราคา

ดงนน การทผถกฟองคดไมมหนงสอเชญผฟองคดเขาเสนอราคาจงหาไดเปนการตดโอกาสทจะเขาเสนอราคาตอผถกฟองคดและไมเปนการจากดสทธหรอเสรภาพในการเสนอราคาตอหนวยราชการแตอยางใด ทงผฟองคดควรจะตองขวนขวายตดตามขอมล

๓๒

ขาวสารเกยวกบการจดซอจดจางดวยตนเองอกทางหนงดวย มใชเพยงแตมหนงสอแจงความประสงคแลวรอใหหนวยราชการแจงใหมาเสนอราคาเทานน กรณจงมไดเปนการใชดลพนจโดยมชอบหรอ มลกษณะเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตอผฟองคด

นอกจากน ศาลปกครองสงสดยงไดวนจฉยประเดนท วา ผถกฟองคดดาเนนการจดจางดวยวธพเศษไดหรอไม ? เหนวา เมอเงนงบประมาณประจาปทจะใชในการกอสรางเพงจะไดรบ การอนมตเมอวนท 24 กนยายน 2544 และในวนเดยวกนนน ซงผถกฟองคดไดมคาสงใหจดจางโดยวธพเศษเปนวนจนทรทใกล สนปงบประมาณ พ.ศ. 2544 และวนท 30 กนยายน 2544 เปนวนอาทตย ผถกฟองคดจงมเวลาในการดาเนนการจดจางเพยงภายในวนศกรท 28 กนยายน 2544 รวมเวลาปฏบตราชการกอนวนสนปงบประมาณเพยง 5 วน ซงผถกฟองคดจะตองกอหนผกพนใหทนภายในปงบประมาณ พ.ศ. 2544 เพอกนเงนไวเบกเหลอมป ประกอบกบการจดจางโดยวธสอบราคาจะตองมการสงประกาศเผยแพรการสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยงผมอาชพรบจางโดยตรงกอนวน เปดซองสอบราคาไมนอยกวาสบวน แตเนองจากระยะเวลาใกลจะสนปงบประมาณ ผถกฟองคดจงไมอาจดาเนนการโดยวธดงกลาวได และหากไมมการกนเงนไวเบกเหลอมปกไมอาจกอสรางปรบปรงถนน ค.ส.ล. ได กรณจงถอเปนงานทตองกระทาโดยเรงดวน หากลาชา จะเปนการเสยหาย ผถกฟองคดจงดาเนนการจดจางโดยวธพเศษได

การทผถกฟองคดดาเนนการจางโดยวธพเศษโดยมไดมหนงสอแจงใหผฟองคดเขารวมเสนอราคาจงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายแลว (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 122/2557)

๓๓

คาพพากษาของศาลปกครองสงสดนมบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบหนวยงานของรฐวา การทเอกชนมหนงสอแจงความประสงคไวเปนการลวงหนาเพอขอเขารวมกระบวนการเสนอราคากบหนวยงานของรฐ เปนวธการตามปกตวสยทผประกอบการทางการคาปฏบตกนซงไมมผลผกพนใหหนวยงานของรฐมหนาทตองแจงขอมลขาวสารเกยวกบการจดจางแกเอกชนผนนโดยตรง แตการมหนงสอแจงผประกอบการทมอาชพโดยตรงใหเขาเสนอราคาถอเปนดลพนจของหนวยงานของรฐ และหากหนวยงานของรฐไดมการแจงผประกอบการรายอนทมอาชพโดยตรงและมจานวนมากเพยงพอทจะทาใหเกดการแขงขนราคาอยางเปนธรรม โดยคานงถงผลงานในดานประสทธผลและประสทธภาพ ทงตองไมเปนการขดขวางหรอกดกนหรอเออประโยชนใหกบเอกชนกลมใดกลมหนงเปนการเฉพาะดวย เพอใหการเสนอราคาเปนไปอยางเสรและเปนธรรมแลว ยอมถอเปนการใชดลพนจทชอบดวยกฎหมาย นอกจากนน ยงเปนอทาหรณทดสาหรบเอกชนผประกอบการวา แมจะไดมหนงสอแจงความประสงคทจะเขารวมกระบวนการเสนอราคากบหนวยงานของรฐไวลวงหนา กตาม ผประกอบการเองกจาเปนตองตดตามขอมลขาวสารของ ทางราชการดวย ไมวาจะดวยวธการหรอจากแหลงขอมลใด ซงเปนสงจาเปนทสามารถกระทาไดโดยงายในยคปจจบน ทงน เพอมใหถกตดสทธหรอพลาดโอกาสทจะเขารวมการเสนอราคาตอไป

๓๔

เรองท ๖ “ประกาศสอบราคา” เอกสารทตองจดสงใหแกบคคลใด ?

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๑๕/2556

ประเดนขอพพาท หนวยงานของรฐไมแจงประกาศสอบราคาใหผมอาชพ

บางรายทราบเปนการเฉพาะ

สาระสาคญ เมอหนวยงานของรฐไดเผยแพรประชาสมพนธการสอบราคา

ไปยงหนวยงานของรฐและผประกอบอาชพโดยตรงตามประกาศสอบราคาอยางทวถงตามระเบยบ ถอเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย

๓๕

“ประกาศสอบราคา” เอกสารทตองจดสงใหแกบคคลใด ?

ในกระบวนการจดซอหรอจดจางของหนวยงานราชการ

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดกาหนดวธการซอหรอการจางไว ๖ วธ ไดแก (๑) วธตกลงราคา (๒) วธสอบราคา (๓) วธประกวดราคา (๔) วธพเศษ (๕) วธกรณพเศษ และ (๖) วธประมลดวยระบบอเลกทรอนกสตามหลกเกณฑทกระทรวงการคลงกาหนด

สาหรบการซอหรอการจางดวยวธสอบราคานน ขอ ๔๑ ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และ ขอ ๓๔ ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดกาหนดหลกเกณฑ การประกาศเผยแพรการสอบราคาไวในทานองเดยวกนวา “การซอหรอการจางโดยวธสอบราคา ใหดาเนนการดงน (๑) กอนวนเปดซองสอบราคาไมนอยกวาสบวน สาหรบการสอบราคาในประเทศหรอ ไมนอยกวาสสบหาวน สาหรบการสอบราคานานาชาต ใหเจาหนาทพสดสงประกาศเผยแพรการสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยงผมอาชพขายหรอรบจางทางานนนโดยตรง หรอโดยทางไปรษณยลงทะเบยนใหมากทสดเทาทจะทาได กบใหปดประกาศเผยแพรการสอบราคาไวโดยเปดเผย ณ ททาการของหนวยงานราชการนน”

คดปกครองทจะนามาเลาส กนฟงในคอลมนกฎหมาย ใกลตวฉบบน เปนเรองเกยวกบผประกอบกจการพาณชยฟองคดตอ ศาลปกครองวาไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการประกาศ สอบราคาของหนวยงานราชการ เนองจากหนวยงานไมแจงประกาศสอบราคาใหทราบ ทาใหไมไดเขารวมในการแขงขนเสนอราคา

๓๖

ขอเทจจรงในคดน คอ ผฟองคดเปนผประกอบพาณชยกจ จดทะเบยนพาณชย จาหนายวสดอปกรณกอสรางทกชนด วสดอปกรณไฟฟา ประปาทกชนด สนคาเบดเตลดทกชนด เหลา บหร ... ไดมหนงสอลงวนท ๑๒ และวนท ๑๙ มนาคม ๒๕๕๒ ถงผถกฟองคดท ๒ (นายกเทศมนตรตาบล) ขอทราบขอมลขาวสารของราชการเกยวกบการประกาศจดซอจดจางของปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๒ แตไดรบแจงดวยวาจาวายงไมมการขายแบบรปรายการเอกสาร สอบราคา

ตอมา ผฟองคดทราบวาผถกฟองคดท ๑ (เทศบาลตาบล) ไดมประกาศสอบราคาซอรถยนตบรรทกขยะมลฝอยแบบอดทาย ขนาดความจไมนอยกวา ๗ ลกบาศกเมตร ลงวนท ๑๑ มนาคม ๒๕๕๒ กาหนดยนซองสอบราคาในวนท ๑๑ ถงวนท ๒๕ มนาคม ๒๕๕๒ และกาหนดเปดซองใบเสนอราคาในวนท ๒๕ มนาคม ๒๕๕๒ โดย ผถกฟองคดทงสองไมไดจดสงประกาศดงกลาวใหผฟองคดทราบ ทาใหผฟองคดไดรบความเสยหายเนองจากไมไดเขารวมเสนอราคา และเปนการกดกนไมใหผฟองคดเขามสวนรวมในการแขงขนเสนอราคาอยางเสรและเปนธรรม

จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหศาลมคาพพากษา หรอคาสงเพกถอนประกาศสอบราคาและยกเลกกระบวนการในการสอบราคาดงกลาว

คดนผถกฟองคดท ๒ ไดใหขอเทจจรงวาไดสงประกาศ สอบราคาไปยงผมอาชพคาขายพสดตามประเภททจะจดซอและหนวยงานทเกยวของทางไปรษณยลงทะเบยน และสงกอนวนเปดซองสอบราคาไมนอยกวา ๑๐ วน ทงปดประกาศไวในทเปดเผย ณ ททาการ

๓๗

ของหนวยงานผประกาศสอบราคา และผฟองคดไมไดเปนผประกอบอาชพดานการจาหนายพสดตามทประกาศ

ประเดนปญหากคอ การทผถกฟองคดท ๒ ไมจดสงประกาศสอบราคาซอรถยนตบรรทกขยะมลฝอยใหผฟองคด เปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ในการเผยแพรการสอบราคาดงกลาว ผถกฟองคดท ๒ ไดมหนงสอขอความรวมมอระชาสมพนธการสอบราคาไปยงศนยรวมขาวจงหวด ผวาราชการจงหวด นายอาเภอ และผจดการหาง ราน และบรษท รวม ๗ ราย ปรากฏตามหลกฐานไปรษณยตอบรบระบฝากสง ณ ททาการไปรษณย มผลงลายมอชอรบไวแทนจานวน ๖ ราย และยงไดจดใหมการเผยแพรประชาสมพนธการสอบราคาไปยงหนวยงานทเกยวของ และปดประกาศ ณ ศนยรวมขอมลขาวสารซอ/จาง โดยกระทาตอหนาพยานสองคน จงถอไดวาไดเปดโอกาสใหมการแขงขนราคากนอยางเปนธรรม มไดกระทาการโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอไมปฏบตตามระเบยบดงกลาว หรอมพฤตกรรมทเอออานวยแกผเสนอราคาหรอเสนองานใหมการขดขวางการแขงขนราคาอยางเปนธรรมแตอยางใด จงเปนกรณทผถกฟองคดท ๒ ไดดาเนนการซอครภณฑโดยวธสอบราคาตามขอ ๓๔ (๑) ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕

นอกจากน ถงแมผฟองคดจะไดจดทะเบยนพาณชยโดยระบขอบวตถทประสงคไววา จาหนายวสดอปกรณกอสรางทกชนด วสดอปกรณไฟฟา ประปาทกชนด สนคาเบดเตลดทกชนด เหลา บหร ... และอางวาสามารถจาหนายสนคาอยางอนนอกเหนอจากทจดทะเบยนไว

๓๘

ซงรวมถงรถยนตบรรทกขยะมลฝอยดวยกตาม แตเมอผฟองคดมไดมอาชพขายพสดทจะจดซอโดยตรง ผถกฟองคดทงสองจงไมมหนาทตองสงประกาศเผยแพรการสอบราคาและเอกสารการสอบราคาใหแกผฟองคด

ดงนน การทผถกฟองคดท ๒ ไมมหนงสอแจงผฟองคด ใหทราบถงประกาศสอบราคาซอรถยนตบรรทกขยะมลฝอยแบบอดทาย ไมทาใหการดาเนนการสอบราคาดงกลาวไมชอบดวยกฎหมายแตอยางใด พพากษายกฟอง (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๑๕/๒๕๕๖)

คาพพากษาศาลปกครองสงสดนไดวางบรรทดฐานการปฏบตราชการทดเกยวกบการประกาศเผยแพรการสอบราคา ซงหนวยงานราชการทประกาศสอบราคามหนาทในการจดสงและปดประกาศเผยแพรการสอบราคาตามทกาหนดไวในขอ ๓๔ ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ หรอตามขอ ๔๑ ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยเฉพาะการจดสงใหผมอาชพขายหรอรบจางทางานนนโดยตรง บทบญญตดงกลาวมไดบงคบวาจะตองจดสงประกาศสอบราคาหรอเอกสารสอบราคาใหแกบคคลหนงบคคลใดโดยเฉพาะเจาะจง เพยงแตตองจดสงไปยงผมอาชพขายหรอรบจางทางานนนใหมากทสดเทาทจะทาได จงยอมเปนดลพนจของหนวยงานราชการทจะจดสงเผยแพรประกาศสอบราคาไปยงผมอาชพขายหรอรบจางรายใดกได โดยพจารณาถงความเหมาะสมและประโยชนของทางราชการเปนสาคญ โดยไมจาตองจดสงใหกบผประกอบการพาณชยทมไดมอาชพขายพสดโดยตรงหรอมไดมอาชพในงานทรบจางโดยตรง และการทหนวยงานราชการมไดจดสง

๓๙

ประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาใหแกผมอาชพรายใดรายหนงหรอผทมไดประกอบอาชพนนโดยตรง กมใชการกระทาทเปนการกดกนการมสวนรวมในการเสนอราคาแตอยางใด

๔๐

เรองท ๗ ดลพนจ ... กบการเผยแพรประกาศสอบราคา

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๕/255๓

ประเดนขอพพาท ผมอาชพขายหรอรบจางมหนงสอแจงหนวยงานของรฐ

ขอใหแจงใหทราบทกครงเกยวกบการจดซอจดจาง

สาระสาคญ เมอหนวยงานของรฐไดเผยแพรขาวประกาศสอบราคา

ตามระเบยบ การไมไดแจงใหผมอาชพทมหนงสอขอทราบขาวทกครงทมการจดซอจดจาง ไมใชการใชดลพนจโดยไมชอบดวยกฎหมาย และระเบยบไมไดกาหนดใหตองจดสงประกาศสอบราคาใหแกบคคลใดโดยเฉพาะเจาะจง จงยอมมดลพนจจดสงไปใหผมอาชพรายใดกได

๔๑

ดลพนจ ... กบการเผยแพรประกาศสอบราคา

ในปจจบนการดาเนนการเกยวกบการพสดของสวนราชการ

เพอใหไดมาซงพสดหรอการบรการทตองการ อนจะนามาเปนเครองมอสาหรบการจดทาบรการสาธารณะทอยในอานาจหนาทของสวนราชการมมากมายหลายประการ โดยทการดาเนนการเกยวกบการพสด ในบางขนตอนสวนราชการมหนาททจะตองดาเนนการตามทกฎและระเบยบไดกาหนดไว ซงหนาทประการหนงของสวนราชการกคอ การเผยแพรประกาศการจดซอหรอจดจางไปยงผมอาชพขายหรอรบจางทางาน และปดประกาศเผยแพรการจดซอหรอจดจางไว โดยเปดเผยเปนการทวไป ในบางกรณการดาเนนการดงกลาวกอาจมผลกระทบตอบคคลทเกยวของอนจะทาใหเกดขอโตแยงเปนประเดนพพาทขนได ดงปรากฏตามตวอยางคาพพากษาศาลปกครองสงสด ท อ. ๖๕/๒๕๕๓ ตอไปน

ผฟองคดมหนงสอลงวนท ๒๒ ธนวาคม ๒๕๔๘ หนงสอ ลงวนท ๙ มกราคม ๒๕๔๙ และหนงสอลงวนท ๕ เมษายน ๒๕๔๙ ถงผถกฟองคด (องคการบรหารสวนตาบลเจาทา) ทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบระบขอความวา “ผฟองคดไดมาตดตอสอบถามขอทราบ ขอซอเอกสารแบบแปลนการจดซอจดจางไดรบแจงวาขณะนยงไมมการขายแบบแปลนแตอยางใด เพอไมใหผฟองคดเสยสทธ ในการเขาแขงขนการสอบราคาซอหรอจางประกวดราคาซอหรอจางและวธตกลงราคาซอหรอจาง โดยเสรอยางเปนธรรม หากหนวยงานของทานดาเนนการเมอใดกรณาแจงใหผฟองคดทราบทกครง” ตอมา เมอวนท ๓๐ มนาคม ๒๕๔๙ ผถกฟองคดไดมประกาศสอบราคา

๔๒

จางโครงการขดลอกแหลงนาธรรมชาต โดยกาหนดใหผสนใจตดตอขอรบเอกสารสอบราคาไดระหวางวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๔๙ ถงวนท ๑๘ เมษายน ๒๕๔๙ และกาหนดสอบราคาในวนท ๒๐ เมษายน ๒๕๔๙ แตผฟองคดมไดรบแจงจากผถกฟองคดวามการประกาศสอบราคาและขายแบบรปรายการเอกสารสอบราคาดงกลาว ผฟองคดเหนวาพฤตกรรมของผถกฟองคดเปนการกดกนไมใหผฟองคดเขามามสวนในการเสนอราคาโดยเสรและเปนธรรม จงนาคดมาฟองตอศาลขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงใหยกเลกประกาศสอบราคาและประกาศสอบราคาใหม ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดไดมหนงสอถงผถกฟองคดทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบเพอขอทราบ ขอซอเอกสารแบบแปลนการจดซอจดจาง หากผถกฟองคดดาเนนการเมอใดกรณาแจงใหผฟองคดทราบนน เปนการขอทราบขอมลขาวสารเรองการดาเนนการสอบราคา ประกวดราคา ซอหรอจางของผถกฟองคด ซงขอความตามหนงสอของผฟองคดยงมอาจถอไดวาผฟองคด ไดแสดงความจานงเปนลายลกษณอกษรวาประสงคจะเขาสอบราคาในโครงการดงกลาวของผถกฟองคดหรอไม ประกอบกบผถกฟองคดไดเผยแพรประชาสมพนธการสอบราคาโครงการดงกลาวโดยได ปดประกาศสอบราคา ณ ททาการของผถกฟองคดและไดสงประกาศไปยงศนยรวมขอมลขาวสาร รวมทงไดจดสงประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยงผมอาชพรบจางจานวน ๘ ราย อนถอไดวา ผถกฟองคดไดปฏบตตามทระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวย การพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ กาหนดไว โดยชอบแลว ดงนน การทผถกฟองคดมไดดาเนนการจดสงประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาโครงการดงกลาวไปยงผฟองคด จงมใชการใชดลพนจทไมชอบทจะทาใหการดาเนนการสอบราคาจาง

๔๓

ของผถกฟองคดไมชอบดวยกฎหมายไปดวยแตอยางใด สวนกรณท ผฟองคดไดตดตอขอทราบขอมลขาวสารหรอขอซอแบบรปรายการและขอรบประกาศสอบราคาซงอยในระยะเวลาขายแบบรปรายการนน ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ มไดมบทบญญตกาหนดหนาทใหผถกฟองคดจะตองจดสงประกาศสอบราคาหรอเอกสารสอบราคาใหแกบคคลหนงบคคลใดโดยเฉพาะเจาะจงเพยงแตกาหนดใหผถกฟองคดตองจดใหมการเผยแพรประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยงผมอาชพขายหรอรบจางทางานนนใหมากทสดเทาทจะทาได และตองปดประกาศเผยแพรการสอบราคาไวโดยเปดเผย ณ ททาการของผถกฟองคดและศนยรวมขอมลขาวสารการซอการจางขององคการบรหารสวนตาบลระดบอาเภอ ซงผถกฟองคดยอมมดลพนจทจะจดสงเผยแพรประกาศสอบราคาไปยงผมอาชพรายใด โดยพจารณาถงความเหมาะสม และประโยชนตอทางราชการซงหากผมอาชพรายใดทผถกฟองคดไมไดจดสงประกาศสอบราคาไปใหกสามารถขอเอกสารดงกลาวได ณ ททาการองคการบรหารสวนตาบลนน ๆ และการทผถกฟองคดมไดดาเนนการจดสงประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาใหแกผฟองคดกเปนเพยงแตอาจทาใหผฟองคดไมไดรบความสะดวกตามความประสงคของผฟองคดเทานน แตกรณดงกลาวยงไมเพยงพอทจะถอไดวาผถกฟองคดมไดปฏบตตามทระเบยบกาหนดไวแตอยางใด จงพพากษายกฟอง

การดาเนนการตามขนตอนตาง ๆ ในกระบวนการพสด มกรณทกฎหมายไดกาหนดใหสวนราชการมหนาททจะตองดาเนนการเผยแพรประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยงผมอาชพขายหรอรบจางทางานโดยตรงหรอโดยทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบ

๔๔

ดวนพเศษใหมากทสดเทาทจะทาได แตตองไมนอยกวาหาราย และใหปดประกาศเผยแพรการสอบราคาไวโดยเปดเผย ณ ททาการองคการบรหารสวนตาบลและศนยรวมขอมลขาวสารการซอการจางขององคการบรหารสวนตาบลตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ โดยการดาเนนการดงกลาวเปนดลพนจของสวนราชการทจะพจารณาวา ควรจะจดสงประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาใหแกผมอาชพรายใดบาง มไดเปนการบงคบใหสวนราชการจะตองดาเนนการจดสงประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาใหแกผมอาชพทกรายไป และการทสวนราชการมไดจดสงประกาศสอบราคาและเอกสาร สอบราคาใหแกผมอาชพรายใดรายหนงกมใชการกระทาทเปน การกดกนการมสวนรวมในการเสนอราคาแตอยางใด

๔๕

เรองท ๘ เปลยนแปลงวธการจดหาพสด เพอเบกจายเงน ใหทนปงบประมาณ ... ผดทงวนยและละเมด ?

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๑๘/255๔

ประเดนขอพพาท เปลยนแปลงการจดหาแลวเสรจในวนเดยวเพอใหทน

ปงบประมาณ ทาใหราชการไดรบความเสยหาย

สาระสาคญ ผมอานาจไดเปลยนแปลงวธการจดหาพสด โดยสงใหยกเลก

การประกวดราคาและอนมตใหจางโดยวธพเศษเพอใหทนปงบประมาณ โดยไมกนเงนงบประมาณไวเบกเหลอมปและไมมลกษณะทจะตองดาเนนการโดยวธพเศษเปนการกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงตองรบผดในความเสยหาย

๔๖

เปลยนแปลงวธการจดหาพสด เพอเบกจายเงน ใหทนปงบประมาณ ... ผดทงวนยและละเมด ?

คดปกครองทจะนามาเลาส กนฟงในคอลมนพลกแฟม

คดปกครองฉบบน เปนเรองของสวนราชการทเปลยนแปลงวธการจดหาพสดจากการประกวดราคาเปนวธพเศษ เนองจากเหนวา ไมสามารถดาเนนการไดทนในปงบประมาณ และจากผลของการดาเนนการดงกลาวทาใหผอานวยการสานกงานการประถมศกษาจงหวด ซงเปนผมคาสงใหเปลยนแปลงวธการจดหาพสดตองถกลงโทษ ทางวนยไลออกจากราชการและใหชดใชคาเสยหาย

โดยหลกการจดหาหรอเพอใหไดมาซงวสดครภณฑหรอบรการตาง ๆ เพอประโยชนในการสนบสนนภารกจการบรการสาธารณะของสวนราชการ จะตองดาเนนการตามหลกเกณฑและเงอนไข ทระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส พ.ศ. ๒๕๔๙ หรอระเบยบเกยวกบการจดซอจดจางทหนวยงานของรฐบางแหงไดกาหนดไวเปนการเฉพาะ เพอใหกระบวนการจดซอจดจางเปนไปอยางโปรงใสและเปนธรรมและใหไดวสดครภณฑทมมาตรฐานเกดประโยชนสงสดตอทางราชการ

ทงน โดยกฎหมายหรอระเบยบแทบทกฉบบจะกาหนดวธการจดซอหรอจดจางหลก ๆ ไว ๖ วธ คอ (๑) วธตกลงราคา (๒) วธสอบราคา (๓) วธประกวดราคา (๔) วธพเศษ (๕) วธกรณพเศษ และ (๖) วธประมลดวยระบบอเลกทรอนกส สวนจะใชวธการใด ในการจดหาขนอยกบดลพนจของหวหนาสวนราชการทจะเลอก

๔๗

วธการในการจดหาพสดภายใตวงเงนงบประมาณทจะใชในการจดหาตามทกฎหมายหรอระเบยบกาหนดไว และภายใตความเหมาะสมและความจาเปนตามหลกเกณฑและเงอนไขอน ๆ ประกอบดวย เชน กรณการซอหรอการจางโดยวธพเศษกาหนดเงอนไขวาจะตองเปนกรณหนงกรณใดดงตอไปน (๑) เปนงานจางซอมพสดทจาเปน ตองจางชางผมฝมอโดยเฉพาะหรอผมความชานาญเปนพเศษ (๒) เปนงานจางซอมพสดทจาเปนตองถอดตรวจใหทราบความชารดเสยหายกอนจงจะประมาณคาซอมได (๓) เปนงานทตองกระทาโดยเรงดวน หากลาชาอาจเสยหายแกราชการ (๔) เปนงานทตองปกปด เปนความลบของทางราชการ (๕) เปนงานทจาเปนตองการจางเพมในสถานการณทจาเปน หรอเรงดวน หรอเพอประโยชนของสวนราชการ และจาเปนตองจางเพม (๖) เปนงานทไดดาเนนการจางโดยวธการอนแลวไมไดผลด

นอกจากน ในการดาเนนการจดหาพสด หากตองอาศยเงนงบประมาณแผนดนตามมาตรา ๒๗ วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ กาหนดวา การขอเบกจายเงนจากคลงตามงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณใดใหกระทาไดแตเฉพาะภายในปงบประมาณนน เวนแต (๑) เปนงบประมาณรายจายขามป หรอ (๒) เปนงบประมาณรายจายทไดกอหนผกพนไวกอนสนปงบประมาณ หรอไดรบอนมตใหเบกเหลอมปและไดมการกนเงน ไวตามระเบยบหรอขอบงคบเกยวกบการเบกจายเงนจากคลง ดงนน สวนราชการจงตองมการวางแผนการใชจายเงนงบประมาณทไดรบอนมตใหเสรจสนในปงบประมาณนน ๆ แตหากสวนราชการเหนวาไมสามารถเบกจายไดทนกอนสนปงบประมาณ พระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ และระเบยบการเบกจายเงนจากคลง

๔๘

พ.ศ. ๒๕๒๐ ไดผอนผนการเบกจายเงนไวโดยสวนราชการสามารถดาเนนการไดสองวธ วธทหนง ถาสวนราชการไดกอหนผกพนไวกอนสนปงบประมาณ เหนวาการเบกจายเงนไปชาระหนผกพนไมทนสนปกขอกนเงนไวเบกเหลอมปได วธทสอง กรณทไมไดกอหนผกพนไวกอนสนปงบประมาณแตมความจาเปนจะตองใชเงนตอไปอก สวนราชการกสามารถขอกนเงนไวเบกเหลอมปได

ในทางปฏบตคงปฏเสธไมไดวามสวนราชการหลายแหงไมไดมการวางแผนการใชจายเงนงบประมาณอยางมประสทธภาพ ทาใหมการเปลยนแปลงการใชจายเงนงบประมาณอยางกะทนหนในชวงปลายปงบประมาณหรอนาเงนงบประมาณทไดรบจดสรรในปนน ๆ ไปใชจายเพอประโยชนในดานอน ๆ เพอใหมการเบกจายเงนงบประมาณทไดรบอนมตอยางครบถวน

คดทนามาเปนอทาหรณฉบบน จงนาจะเปนบรรทดฐานทดสาหรบสวนราชการตาง ๆ ทจะมการวางแผนการใชจายเงนงบประมาณประจาปอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยง ผเปนหวหนาสวนราชการทมอานาจดาเนนการจดหาพสดใหใชอานาจดวยความระมดระวง

เพราะผลของการใชอานาจโดยไมชอบดวยกฎหมาย ไมเพยงแตหมดอานาจเทานน ยงตองชดใชคาเสยหายใหกบ

สวนราชการอกดวย ขอเทจจรงในคดนกคอ ผถกฟองคดท ๑ (สานกงานเขต

พนทการศกษา) ไดรบการจดสรรงบประมาณ ประจาป ๒๕๔๑ (เพมเตม) และไดมการอนมตใหดาเนนการจดจางกอสรางและ ตอเตมอาคารเรยนโรงเรยนในสงกด ในชวงเดอนกนยายนของปงบประมาณ นาย อ. ผชวยผอานวยการการประถมศกษาจงหวดรกษาราชการแทนผอานวยการการประถมศกษาจงหวดในขณะนน

๔๙

จงไดออกประกาศประกวดราคาจางกอสรางอาคารเรยนและมคาสงลงวนท ๔ กนยายน ๒๕๔๑ แตงตงคณะกรรมการพจารณาผล การประกวดราคา และวนท ๒๙ กนยายน ๒๕๔๑ คณะกรรมการดงกลาวไดเสนอความเหนตอผอานวยการการประถมศกษาจงหวด (ผฟองคด) วาเหนควรยกเลกการประกวดราคาเนองจากผเสนอราคาทกรายทาผดเงอนไขและควรดาเนนการจางโดยวธพเศษ

ผฟองคดจงมคาสงยกเลกการประกวดราคาและจดใหม การจางโดยวธการพเศษ โดยดาเนนการแตงตงคณะกรรมการจดจางโดยวธพเศษ การคดเลอกผเสนอราคาและการอนมตจางแลวเสรจภายในวนเดยว คอ วนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๑

ตอมามผรองเรยนในความไมโปรงใสในการจดจาง ผถกฟองคดท ๒ (สานกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน) จงไดสอบสวนทางวนย ขณะเดยวกนผวาราชการจงหวด กมคาสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงความรบผด ทางละเมด

ผลการสอบสวนทางวนย ผฟองคดถกลงโทษไลออกจากราชการ ผลการสอบสวนความรบผดทางละเมด เหนวาผฟองคด ตองรบผดในความเสยหายทเกดขนแกทางราชการอนเนองมาจากกรณการจดจางโดยวธพเศษในราคาทสงกวาราคาทผเสนอราคาตาสดเสนอในการประกวดราคาทถกยกเลก

ตอมา ผถกฟองคดท ๑ ไดมคาสงตามความเหนของผถกฟองคดท ๓ (กระทรวงการคลง) วาผฟองคดปฏบตหนาทดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรงโดยไมปฏบตตามระเบยบของทางราชการและขาดการกากบตดตามการปฏบตงานของผใตบงคบบญชาอยางใกลชด

๕๐

เปนเหตใหทางราชการเสยหายใหรบผดชดใชคาเสยหายเปนจานวนกงหนงของคาเสยหาย

ผฟองคดไมเหนดวยจงอทธรณคาสง แตผลการพจารณาอทธรณใหยนตามคาสงเดม

ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอเพกถอนคาสงใหผฟองคดชดใชคาเสยหาย โดยอางวาการสงใหยกเลกการประกวดราคาและอนมตใหจางโดยวธพเศษ เปนการสงตามความเหน ของคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาและเจาหนาท ทเกยวของถง ๙ คน การมคาสงใหผฟองคดรบผดชดใชคาเสยหายทงหมดจงไมถกตอง ประกอบกบเปนงานทดาเนนการโดยวธอนแลวไมไดผลดและตองดาเนนการโดยเรงดวน หากลาชาจะเสยหายแกทางราชการ เพราะตองดาเนนการใหเสรจสนภายในวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๑ อนเปนวนสนปงบประมาณ หากงบประมาณในการจางตกไปอาจถกดาเนนการทางวนย และผฟองคดมอานาจตามขอ ๒๔ (๓) และ (๖) ประกอบกบขอ ๕๒ ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ จงเปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมาย

ขอกลาวอางของผฟองคดฟงขนหรอไม ? ศาลปกครองสงสดมคาพพากษาในประเดนตาง ๆ ดงน ประเดนแรก การกอสรางอาคารเรยนซงผฟองคดอางวา

จะตองดาเนนการใหเสรจสนภายในวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๑ ถอเปนงานทตองกระทาโดยเรงดวน หากลาชาอาจเสยหายแกราชการ และการอางวาผเสนอราคากระทาผดเงอนไข ถอเปนงานทไดดาเนนการจางโดยวธการอนแลวไมไดผลดหรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทไดรบการจดสรรงบประมาณ (เพมเตม) เมอใกลสนปงบประมาณ เปนกรณทผฟองคดคาดหมายไดวาอาจใชเงน

๕๑

งบประมาณดงกลาวไมทนภายในปงบประมาณนน และชอบทจะใหกระทรวงเจาสงกดขอทาความตกลงเพอขอกนเงนงบประมาณไวเบกเหลอมปตามขอ ๖๓ วรรคสอง ของระเบยบการเบกจายเงนจากคลง พ.ศ. ๒๕๒๐ ซงหากไดมการขอกนเงนดงกลาวแลว แมการประกวดราคาครงแรกจะถกยกเลกไปกยงสามารถจดใหมการประกวดราคา ครงตอไปได โดยไมจาตองมการจดจางโดยวธพเศษแตอยางใด การทผฟองคดจดใหมการจางโดยวธพเศษโดยอางวา เปนกรณทไดดาเนนการจางโดยวธอนแลวไมไดผลดตามขอ ๒๔ (๖) และขอ ๕๒ ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ จงไมอาจรบฟงได และการจดจางเพอกอสรางอาคารเรยนกไมมลกษณะหรอความจาเปนทจะตองดาเนนการจางโดยวธพเศษ ตามขอ ๒๔ (๑) ถง (๕) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

ประเดนทสอง การทผฟองคดยกเลกการประกวดราคาและจดใหมการจางโดยวธพเศษ เปนการกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงหรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอการจดจางกอสรางและตอเตมอาคารเรยนโรงเรยนไมมลกษณะหรอความจาเปนตองดาเนนการโดยวธพเศษตามขอ ๒๔ ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ทงยงไมปรากฏดวยวาผถกฟองคดท ๒ หรอกระทรวงเจาสงกดไดเรงรดใหดาเนนการโดยเรงดวนหรอหากไมสามารถดาเนนการไดจะกอใหเกดความเสยหายรายแรงแตอยางใด ตรงกนขามการดาเนนการจดจาง โดยวธพเศษเปนเหตใหไดราคาคากอสรางสงกวาราคาทผเสนอราคารายตาสดเสนอในการประกวดราคาทยกเลกไปแลวเปนเงนจานวน ๗๒๙,๘๕๐.๕๙ บาท อนถอเปนความเสยหายทเกดแกทางราชการ

๕๒

ดงนน การทผฟองคดมคาสงใหยกเลกการประกวดราคาและอนมตใหจดจางโดยวธพเศษจงเปนการปฏบตหนาท ดวย ความประมาทเลนเลออยางรายแรงจนเปนเหตใหทางราชการไดรบ ความเสยหาย จงตองรบผดในผลแหงการกระทาละเมดตามมาตรา ๑๐ ประกอบกบมาตรา ๘ วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

ประเดนทสาม ผฟองคดตองรบผดชดใชคาเสยหายจากการยกเลกการประกวดราคาและจดจางโดยวธพเศษ เพยงใด ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มาตรา ๘ วรรคสอง และวรรคสาม แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ไดกาหนดใหเจาหนาทไมจาตองรบผดชดใชคาเสยหายเตมจานวน โดยใหคานงถงระดบความรายแรงแหงการกระทาและความเปนธรรมเปนเกณฑ และในกรณทการกระทาละเมดเกดจากเจาหนาทหลายคน ใหเจาหนาทแตละคนรบผดเฉพาะสวนของตน และไมใหนาหลกลกหนรวมมาใชบงคบ

ดงนน เมอผฟองคดมอานาจหนาทโดยตรงในการยกเลกการประกวดราคาและดาเนนการประกวดราคาตามขอ ๕๒ ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และถงแมจะเปนการสงการตามความเหนของคณะกรรมการพจารณา ผลการประกวดราคา แตผฟองคดในฐานะหวหนาสวนราชการมหนาทตองพจารณาความเหนดงกลาวกอนการสงการทกครง ผฟองคด จงตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนในความเสยหายทเกดจาก การสงใหยกเลกการประกวดราคาและจดใหมการจดจางโดยวธพเศษในราคาทสงขนโดยใชเหต เปนเงนจานวน ๗๒๙,๘๕๐.๕๙ บาท การทผถกฟองคดท ๑ มคาสงตามความเหนของผถกฟองคดท ๓

๕๓

ใหผฟองคดรบผดเปนจานวนกงหนงของคาเสยหายทงหมด เปนเงน ๓๖๔,๙๒๕.๒๙ บาท โดยอกกงหนงเปนความรบผดของนาย อ. ในฐานะประธานคณะกรรมการรบและเปดซองประกวดราคา จงเปนสดสวนทเหมาะสมกบความผดตามมาตรา ๘ วรรคสอง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ แลว โดยผถกฟองคดชอบทจะนาราคาของผเสนอราคารายตาสดจาก การประกวดราคามาเปนเกณฑในการพจารณาคาเสยหายได เนองจากเหตทมการสงยกเลกการประกวดราคาเพราะผเสนอราคาทกราย ทาผดเงอนไขตามประกาศประกวดราคา มไดมปญหาจากราคาจางทผ เสนอราคาเสนอ จงเปนราคาท เชอวาผ เสนอราคาสามารถ จะดาเนนการไดจรงหากไมไดถกยกเลก

คาสงของผถกฟองคดท ๑ ทใหผฟองคดชาระคาเสยหาย จงชอบดวยกฎหมาย

อยางไรกตาม นอกจากประเดนสาคญทงสามประการตามทกลาวแลว ผฟองคดยงไดโตแยงเกยวกบกระบวนการในการออกคาสงวาไมชอบดวยกฎหมายอกสองประเดน คอ ประเดนเรองสทธในการชแจงหรอโตแยงในชนของคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมด และประเดนเรองผมอานาจในการออกคาสงใหผ ฟองคดชดใชคาเสยหายตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยหลกเกณฑการปฏบตเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ขอ ๑๔ ขอ ๑๕ และขอ ๑๘ ซงทงสองประเดนศาลปกครองสงสดวนจฉยวา กระบวนการออกคาสงชอบดวยกฎหมายแลว ผอานทสนใจสามารถศกษารายละเอยดไดจากคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๑๘/๒๕๕๔

๕๔

คาพพากษานจงนบเปนบรรทดฐานในการปฏบตราชการ ทดสาหรบหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐทมหนาทเกยวของกบการจดหาพสดของสวนราชการ โดยเฉพาะหวหนาสวนราชการ ทมอานาจอนมตใหดาเนนการตาง ๆ ตามระเบยบวาดวยการพสด ทจะตองใชอานาจดลพนจอยางระมดระวงและถกตอง ตงแตการเลอกวธการจดหาพสดมาใชในราชการ ซงมใชจะเลอกใชไดตามอาเภอใจ หรอการยกเลกกระบวนการจดหาทไดดาเนนการไปแลว หรอการอนมตเปลยนแปลงวธการจดหา ซงผมอานาจมหนาทความรบผดชอบ ทจะตองตรวจสอบพนจพเคราะหหลกเกณฑหรอเงอนไขปรบ กบขอเทจจรงทเกดขนดวยความละเอยดรอบคอบและโปรงใส นอกจากนน ในการใชจายเงนงบประมาณทไดรบการจดสรรแตละปจาเปนอยางยงทจะตองวางแผนการใชจายเงนงบประมาณทไดรบดวยความระมดระวงภายใตกฎหมายและระเบยบ ตลอดจนวธปฏบตตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหการใชจายเงนงบประมาณของแผนดน เกดประโยชนสงสดแกทางราชการ เพราะหากมความเสยหายเกดขนแกทางราชการ นอกจากเจาหนาทผมอานาจหนาทจะตองรบผดในทางวนยแลว ยงตองรบผดในความเสยหายทเกดขนอกดวย

๕๕

เรองท ๙ จดซอทดนในราคาท (ไม) สงเกนจรง ... ไมเปนละเมด !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๗๔/2557

ประเดนขอพพาท เจาหนาทไมตรวจสอบสภาพทาเลทตงและราคาทดนทหนวยงาน

จะจดซอ

สาระสาคญ เจาหนาทซงไดรบมอบหมายใหมหนาทพจารณาตรวจสอบ

ทดนทหนวยงานของรฐตองการจะจดซอเพอใชเปนทจอดรถขยะ มไดตรวจสอบขอเทจจรงวาทดนบางแปลงไมมทางเขาออกสทางสาธารณะอนเปนการละเลยตอหนาท แตเมอราคาทซอเปนราคาทซอขายกนตามปกตในทองตลาด จงไมเปนเหตใหหนวยงานไดรบความเสยหายและไมเปนการกระทาละเมด

๕๖

จดซอทดนในราคาท (ไม) สงเกนจรง ... ไมเปนละเมด !

การจดซอพสดทเปนทดนและหรอสงกอสรางของหนวยงาน

ของรฐนน เจาหนาทผมอานาจหนาทในเรองดงกลาวยอมมหนาทตองดาเนนการตามขนตอน กระบวนการ หรอวธการในการจดซอพสดตามทกฎหมายกาหนดไว เพอใหไดมาซงพสดสาหรบใชในการจดทาภารกจของหนวยงานของรฐ และหากกฎหมายกาหนดใหหนวยงานของรฐมอานาจทจะมอบหมายหรอแตงตงใหเจาหนาทคนใดคนหนงหรอคณะกรรมการชดใดชดหนงใหมหนาทในการพจารณาตรวจสอบการจดซอทดนและหรอสงกอสรางเปนการเฉพาะแลว เจาหนาทหรอคณะกรรมการทไดรบมอบหมายหรอแตงตงนนมหนาทตองปฏบตหนาทตามระเบยบของทางราชการ และจะตองจดซอทดนและหรอสงกอสรางดวยราคาทไมสงกวาราคาในทองตลาดหรอไมสงเกนจรง มฉะนนแลว หนวยงานของรฐทตนอยในสงกดอาจเรยกใหรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนอนเนองมาจากการกระทาละเมดได หากการจดซอทดนและสงปลกสรางทาใหราชการไดรบความเสยหาย

อยางไรกด การทหนวยงานของรฐจะใชอานาจออกคาสงเรยกใหเจาหนาทรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนอนเนองมาจากการกระทาละเมดในการปฏบตหนาทไดนน นอกจากจะตองพจารณาวาการกระทานนผดกฎหมายหรอไม และพจารณาพฤตการณหรอ การกระทาของเจาหนาทวาไดกระทาการนนไปดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงตามนยมาตรา 8 ประกอบมาตรา 10 แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539

๕๗

แลวจะตองพจารณาดวยวา การกระทาดงกลาวไดกอใหเกดความเสยหายแกหนวยงานของรฐหรอไม อนเปนหลกการพนฐานของความผดทางละเมดตามมาตรา 420 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

ดงเชนคดปกครองทนามาฝากในคอลมนคดจากศาลปกครองในฉบบน เปนกรณเจาหนาททไดรบมอบหมายใหมหนาทเกยวกบการพจารณาตรวจสอบทดนทหนวยงานตองการจะจดซอ แตกลบมไดตรวจสอบวาทดนบางแปลงไมมทางเขาออกสทางสาธารณะ และมขอโตแยงวาซอทดนในราคาสงเกนจรง

ขอเทจจรงในคดมวา ผถกฟองคด (กรงเทพมหานคร) ไดออกคาสงเรยกใหผฟองคดในฐานะทไดรบแตงตงใหเปนคณะกรรมการพจารณาความเหมาะสมในการจดซอ เชาทดน และอาคารเพอประโยชนของราชการกรงเทพมหานคร (กซช.) และคณะกรรมการตรวจสอบทดนหรออาคารซงกรงเทพมหานครจดซอหรอเชาเพอประโยชน ของราชการกรงเทพมหานคร (ตซช.) ชดใชคาสนไหมทดแทน กรณการจดซอทดนเพอใชเปนทจอดรถขยะจากนาย ส. ผเสนอขายทดน รวมจานวน 17 แปลง โดยปรากฏวาทดนจานวน 17 แปลงดงกลาวเปนทดนทอยในซอย ซงเจาของทดนแปลงทางจดทะเบยนภาระจายอมแกทดนแปลงท 1 ถงแปลงท 15 เทานน สวนทดนแปลงท 16 และแปลงท 17 ซงอยดานหลงทดนทง 15 แปลงนนไมมทางเขาออก และซอในราคาทสงเกนจรง ทาใหราชการไดรบความเสยหาย

ผฟองคดโตแยงวา คณะกรรมการ กซช. และคณะกรรมการ ตซช. ไมไดเปนคณะกรรมการตามขอบญญตกรงเทพมหานคร เรอง การพสด พ.ศ. 2538 หรอเปนเจาหนาทพสด จงไมมอานาจหนาท

๕๘

หรอมสวนในการพจารณาเรองราคาจดซอทดน มหนาทเพยงพจารณาความเหมาะสมเบองตนเกยวกบทดนทจะซอ อกทงการอนมตจดซอเปนอานาจของสภากรงเทพมหานคร จงนาคดมาฟองขอให ศาลปกครองมคาพพากษาหรอคาสงเพกถอนคาสงทใหผฟองคดชดใชคาสนไหมทดแทนดงกลาว

คด นศาลปกครองส งสดได ว นจฉยประเดนตาง ๆ ไว อยางนาสนใจ 2 ประเดน

ประเดนแรก ผฟองคดไดละเลยตอหนาทตามทไดรบมอบหมายหรอไม? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดไดรบแตงตงจากผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนคณะกรรมการ ตซช. และคณะกรรมการ กซช. ตามนยมาตรา 49 (3) ประกอบมาตรา 57 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ผฟองคดจงเปนเจาหนาทผมอานาจหนาทตามคาสงของผถกฟองคด

ดงนน การทผฟองคดในฐานะคณะกรรมการ ตซช. มหนาทตรวจสอบสถานท ทาเล ความเหมาะสมในทดนหรออาคาร จงมหนาทตองตรวจสอบวาราคาประเมนทดนและราคาทมการซอขายกนตามปกตในทองตลาดของทดนทมผเสนอขายจานวน 2 ราย เปนอยางไร รวมทงการเขาออกสทางสาธารณะกระทาไดโดยสะดวกทกแปลงหรอไม แลวรายงานคณะกรรมการ กซช. การทผฟองคดมไดตรวจสอบขอเทจจรงดงกลาว จงเปนการละเลยตอหนาทตามทไดรบมอบหมายในฐานะคณะกรรมการ ตซช.

สาหรบในฐานะคณะกรรมการ กซช. ซงมหนาทพจารณาตรวจสอบความเหมาะสมของทดนและอาคารทผถกฟองคดจะซอ รวมทงรายละเอยดเกยวกบภาระผกพน ผฟองคดยอมมหนาทตอง

๕๙

พจารณากลนกรองและตรวจสอบการปฏบตหนาทของคณะกรรมการ ตซช. อกครงหนง ดงนน การทคณะกรรมการ กซช. มมตเหนชอบใหจดซอทดนพพาท โดยมไดตรวจสอบขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญในเรองของราคาทดน รวมทงการเขาออกสทางสาธารณะของทดนทง 17 แปลง เพอใหไดขอมลและขอสรปทชดเจนเพยงพอตอการพจารณาเสนอตอคณะผบรหาร ถอไดวาผฟองคดละเลยตอหนาท ในฐานะคณะกรรมการ กซช. เชนกน

ประเดนทสอง การละเลยตอหนาทของผฟองคดดงกลาวเปนการกระทาละเมดหรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอราคาซอขายทดนทง 17 แปลง เปนราคาทซอขายกนตามปกตในทองตลาดตามทสถาบนการเงนประเมนไว และโดยทการกาหนดราคาประเมนทดนโดยสถาบนการเงนยอมอยบนพนฐานการคานวณความคมคาเกยวกบสภาพทดนและราคาซอขายตามสภาพทแทจรงของตลาด การทผถกฟองคดนาเอาราคาประเมนทนทรพยเพอเรยกเกบคาธรรมเนยมของกรมทดนมาใชเปนฐานในการคานวณราคาทดน ทง 17 แปลง จงไมสอดคลองกบราคาตามความเปนจรงทซอขายกนในทองตลาด เนองจากวตถประสงคในการประเมนราคาทดน เพอประโยชนในการจดซอทดนของทางราชการนน จะตองเปนไปเพอประกอบการพจารณาราคาทเหมาะสมกบความเปนจรง ซงตองพจารณาจากราคาตามกลไกตลาด และปจจยสาคญเกยวกบทาเล ทตง ศกยภาพ ตลอดจนขอจากดของทดนแปลงนน ๆ ดวย ซงแตกตางจากการประเมนเพอเรยกเกบคาธรรมเนยมของกรมทดน

ดงนน การทผถกฟองคดซอทดนจานวน 17 แปลง ในราคาเฉลยตารางวาละ 59,700 บาท โดยสถาบนการเงนไดประเมนราคาทดนทง 17 แปลง ใหตารางวาละ 60,000 - 62,000 บาท

๖๐

จงเปนการจดซอตามราคาทซอขายกนตามปกตในทองตลาดและไดพจารณาความเหมาะสมของพนท เพอประโยชนของราชการ โดยมการพจารณาเปรยบเทยบราคาจากสถาบนการเงน และตรวจสอบทดนกบสานกงานทดน ตลอดจนสารวจตรวจสอบสถานทบรเวณทดนดงกลาว จงไมเปนเหตใหผถกฟองคดไดรบความเสยหาย การกระทาของผฟองคดจงไมเปนการกระทาละเมดตามนยมาตรา 420 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

พพากษาใหเพกถอนคาสงเฉพาะในสวนทใหผฟองคดชดใช คาสนไหมทดแทน (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 674/2557)

คาพพากษาของศาลปกครองสงสดนมบรรทดฐานการปฏบตราชการสาหรบหนวยงานของรฐวา การจดซออสงหารมทรพยประเภททดนและหรอสงกอสรางเพอใหเปนไปตามวตถประสงคในการดาเนนภารกจของหนวยงานของรฐนน เจาหนาทผรบผดชอบจะตองดาเนนการตามหลกเกณฑทกฎหมายกาหนดและภายในขอบเขตอานาจหนาทตามทไดรบมอบหมายไวอยางเครงครด โดยการพจารณาตรวจสอบความเหมาะสมของทดนและหรอสงกอสรางทตองการจะซอ รวมถงทดนและหรอสงกอสรางทอยใกลเคยง ทงในสวนของรายละเอยดเกยวกบสถานทตง ทาเล ขอจากดการใชประโยชนในทดน และความคมคาในเรองของราคาซอขายกนตามปกตในทองตลาด โดยการเปรยบเทยบราคาจากสถาบนทางการเงนและหนวยงานภาครฐอน เพอใหไดราคาทซอขายกนทวไปตามสภาพทแทจรงในทองตลาดและเหมาะสมกบความเปนจรงในปจจบน และประการสาคญ คอ ตองคานงถงประโยชนของทางราชการ อยางไรกด หากเจาหนาทของรฐไดตรวจสอบทดนและหรอสงปลกสรางเพอการจดซอโดยมได

๖๑

พจารณาถงความเหมาะสมของทดนและหรอสงปลกสรางอยางรอบดาน เปนเหตใหหนวยงานของรฐไดรบความเสยหายจากการทตอง ซอทดนดวยราคาทสงกวาราคาตามปกตในทองตลาดหรอสงเกนความเปนจรงแลว ยอมถอเปนการกระทาละเมดซงเจาหนาทผนนตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกหนวยงานทตนอยในสงกด

๖๒

เรองท ๑๐ “ผลประโยชนของราชการ” หวใจในการจดซอจดจาง !!

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๗๕9/255๙

ประเดนขอพพาท ผมอานาจอนมตใหจดซอรถยนตกบผเสนอราคาทสงกวา

ผเสนอราคาตาสด แตภายหลงตอรองราคาไดตากวา

สาระสาคญ หวหนาหนวยงานของรฐมสทธพจารณาคดเลอกสงของทเปน

ประโยชนตอทางราชการมากทสด และหากมใชกรณทมการเปลยนแปลงสาระสาคญหรอเงอนไขทกาหนดไวในเอกสารประกวดราคาซงทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผเขาเสนอราคาดวยกน การทหวหนาหนวยงานของรฐไมยกเลกการประกวดราคาตามเสยงขางมากของคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคา แตอนมตใหจดซอจากผเขาเสนอราคาและเปนราคาทตากวาผเสนอราคารายอนภายหลงจากการตอรองราคาแลว จงไมเกดความเสยหายแกราชการและไมเปนความผดทางวนย

๖๓

“ผลประโยชนของราชการ” หวใจในการจดซอจดจาง !!

เมอปลายเดอนสงหาคม 2559 ทผานมา ศาลปกครองสงสด

ไดมคาพพากษาในคดทอดตเลขาธการคณะกรรมการการเลอกตงยนฟองคณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) ประธานกรรมการการเลอกตง และสานกงานคณะกรรมการการเลอกตง (ผถกฟองคดท 1 - ท 3) ตามลาดบ เพอขอใหเพกถอน

คาสงลงโทษทางวนยตดเงนเดอน 10% เปนเวลา 4 เดอนจากกรณถกกลาวหาวาดาเนนการประกวดราคาจดซอรถยนตเพอใชในกจการเกยวกบเลอกตง โดยไมเปนไปตามระเบยบของทางราชการ

คดนนาสนใจ ... เนองจากศาลปกครองสงสดไดพพากษา ใหเพกถอนคาสงลงโทษทางวนย และไดวางบรรทดฐานการปฏบตราชการทดเกยวกบการจดซอพสดทใชประโยชนในงานราชการและการดาเนนการทางวนยเจาหนาทของรฐทมใชขาราชการพลเรอน รวมทงการพจารณาในเรองของคาเสยหายทผฟองคดเรยกมาในคาฟอง ซงผเขยนเหนวาจะเปนประโยชนในการเปนแนวทางการปฏบตราชการทดของเจาหนาทของรฐ

ขอพพาทดงกลาวเกดขนในขณะทผฟองคดดารงตาแหนงเลขาธการคณะกรรมการการเลอกตงไดดาเนนการประกวดราคาจดซอรถยนตบรรทกขนาด 1 ตน (ดเซล) พรอมหลงคาไฟเบอรกลาส จานวน 75 คน เพอนาไปใชในกจการของสานกงาน กกต. ประจาจงหวด ในการประกวดราคาครงนมผเขารวมจานวน 3 ราย และผฟองคดไดอนมตใหจดซอรถยนตจากบรษท ก. ซงไมใชบรษททเสนอราคาตาสดในการประกวดราคาดงกลาว (ผเสนอราคาตาสดคอบรษท ข)

๖๔

หากแตไดมการตอรองราคากนอกภายหลงจากทเปดซองประกวดราคาแลว ซงบรษท ข ยนยนเสนอราคาตามเดม แตบรษท ก ไดเสนอราคาใหมตากวาทบรษท ข เสนอไว

ในการประชมคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคา กรรมการฯ 1 ราย เสนอความเหนวาควรจดซอรถยนตจากบรษท ข ซงไดเสนอราคาถกตองตามเอกสารประกวดราคาและเปนผเสนอราคาตาสด สวนกรรมการฯ อก 4 ราย เหนวาควรจดซอจากบรษท ก ซงเสนอราคาในภายหลงตากวาทบรษท ข เสนอไวและสงมอบรถไดเรวกวา อนจะเปนประโยชนแกราชการมากกวา และอยในอานาจของผฟองคดทจะพจารณาจดซอได แตไมอยในอานาจของคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาทจะรบไวพจารณาได จงเสนอใหยกเลก การประกวดราคาในครงน

ผฟองคดไดอนมตใหจดซอรถยนตและทาสญญากบบรษท ก เปนเงน 55,500,000 บาท โดยอาศยอานาจตามขอ 10 ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการพสด พ.ศ. 2542 และไดอนมตใหเปลยนแปลงรายละเอยดเงอนไขในการสงมอบพสด สถานท สงมอบการจดทะเบยนรถยนตและงวดการชาระเงน โดยไมไดยกเลกการประกวดราคา

สานกงานตรวจเงนแผนดนไดตรวจสอบกรณดงกลาวเหนวา ขดตอระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 กรณไมจดซอรถยนตจากผทเสนอราคาตาสดซงเสนอราคาโดยชอบตามเงอนไขทกาหนดในเอกสารประกวดราคา อนเปนการกระทา ทนาเชอวาเขาขายความผดตามพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2542 จงสงรายงานการตรวจสอบใหประธานกรรมการการเลอกตงพจารณาดาเนนการ

๖๕

ตามกฎหมายและทางวนยแกผฟองคด ในขณะเดยวกนกไดมหนงสอสงเรองไปยงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (คณะกรรมการ ป.ป.ช.) อกทางหนงดวย

หลงจากไดรบหนงสอแจงดงกลาว ประธานกรรมการ การเลอกตงไดแตงตงคณะกรรมการสอบสวนวนยอยางรายแรง ผฟองคด และผฟองคดไดคดคานกรรมการทงคณะดวยเหตความ ไมเปนกลาง จนนาไปสการมคาสงเปลยนแปลงกรรมการสอบสวนบางรายใหม โดยในระหวางการสอบสวน สานกงาน ป.ป.ช. ไดมหนงสอถงประธานกรรมการการเลอกตงแจงผลการพจารณาวา ไมปรากฏพยานหลกฐานทรบฟงไดวาการใชอานาจของผฟองคดมพฤตการณหรอเปนการกระทาโดยวธการอนใดเปนเหตใหบรษท ข ไมมโอกาสเขาทาการเสนอราคาอยางเปนธรรม หรอเพอเอออานวยแกผเขาเสนอราคารายใดใหเปนผมสทธทาสญญากบสานกงาน กกต. ตามพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2542 หรอมการกระทาความผดฐานทจรตหรอกระทาความผดตอหนาทตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.2542 ขอกลาวหาจงไมมมลเหนควรยตเรอง

คณะกรรมการสอบสวนไดรบทราบผลการพจารณาของคณะกรรมการ ป.ป.ช. โดยกรรมการสอบสวนเสยงขางมาก (2 ราย) มความเหนวาควรยตเรอง เนองจากมลความผดทคณะกรรมการ ป.ป.ช . พจารณาวนจฉยแลวนนเปนมลความผดเดยวกนกบทคณะกรรมการสอบสวนกาลงทาการพจารณา ซงเมอคณะกรรมการ ป.ป.ช. มมตอยางไร ยอมผกพนผบงคบบญชาหรอผมอานาจแตงตงถอดถอนผถกกลาวหา (ตามนยมาตรา 91 และมาตรา 92 แหง

๖๖

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 จงไมมประเดนทจะตองสอบสวนอก แตกรรมการสอบสวนเสยงขางนอย (1 ราย) เหนวา คณะกรรมการ ป.ป.ช. ยงไมไดสอบสวนในความผดตามระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยพสด พ.ศ. 2542 และระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 จงควรดาเนนการสอบสวนตอไปการงดสอบพยานหลกฐานทงหมดและยดถอเอามตของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ใหยตเรอง โดยไมมพยานหลกฐานประกอบทชดเจนนาจะไมถกตอง

ประธานกรรมการการเลอกตงเหนชอบตามความเหนของกรรมการสอบสวนเสยงขางมากและเสนอคณะกรรมการการเลอกตงพจารณา แตคณะกรรมการการเลอกตงไดมมตใหดาเนนการสอบสวนตอไปตามความเหนของกรรมการสอบสวนเสยงขางนอย

ผลการสอบสวนปรากฏวา คณะกรรมการสอบสวนมความเหนเปน 2 ฝาย ฝายเสยงขางมาก เหนวาผฟองคดไมไดกระทาผดตอตาแหนงหนาทตามพระราชบญญตวาดวยการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2542 และไมไดกระทาความผดวนยอยางรายแรงฐานปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผอนไดรบประโยชนทมควรไดอนเปนการทจรตตอหนาทตามขอ 55 วรรคสาม ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหาร งานบคคล พ.ศ. 2542 ผฟองคดเพยงแตไดกระทาการฝาฝนขอ 50 (1) และขอ 51 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 แตยงไมเกดความเสยหายแกสานกงาน พฤตการณ จงเปนการกระทาผดวนยไมรายแรงฐานไมตงใจปฏบตหนาทใหเกดผลดหรอความกาวหนาแกสานกงานดวยความอตสาหะ เอาใจใส และระมดระวงรกษาผลประโยชนของสานกงานและฐานไมถอปฏบต

๖๗

ตามระเบยบและแบบธรรมเนยมของสานกงาน (ขอ 56 วรรคหนง และขอ 62 ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหาร งานบคคล พ.ศ. 2542) เหนสมควรลงโทษตดเงนเดอน 10% เปนเวลา 4 เดอน ฝายเสยงขางนอยเหนวา การกระทาของผฟองคดเปนความผดวนยอยางรายแรงตามขอ 55 วรรคสาม ของระเบยบเดยวกน แตโดย ทไมปรากฏพยานหลกฐานใดแสดงวาผฟองคดแสวงหาหรอไดรบประโยชนใดจากการกระทาดงกลาว จงเหนควรลงโทษปลดออก

คณะกรรมการการเลอกตงไดพจารณามมตเหนตามกรรมการสอบสวนเสยงขางนอยวา ผฟองคดปฏบตหนาทราชการเกนอานาจหนาทไมเปนไปตามระเบยบของทางราชการ เออประโยชนใหบรษท ก ไดเขาทาสญญาควรปลดออกจากตาแหนงประธานกรรมการการเลอกตงจงมคาสงปลดผฟองคดออกจากราชการ ผฟองคดยนอทธรณคาสง โดยคณะกรรมการการเลอกตงเสยงขางมากพจารณาแลวเหนวาการลงโทษไมเหมาะสมกบความผด จงมมตลดโทษตดเงนเดอน 10% เปนเวลา 4 เดอน แตเนองจากในขณะทมคาสง ผฟองคดไดพนจากตาแหนงเลขาธการคณะกรรมการการเลอกตงไปแลวเพราะเหตครบวาระ จงใหงดโทษตดเงนเดอนดงกลาว

ผฟองคดเหนวาคาสงปลดออกจากราชการไมชอบดวยกฎหมายและเปนการกระทาละเมดตอผฟองคดจงขอใหศาลปกครองเพกถอนคาสงทลงโทษปลดออกจากราชการรวมทงคาสงทลดโทษและงดโทษ ผฟองคดพรอมทงชดใชคาเสยหายอนเกดจากการกระทาละเมดดงกลาว

โดยทคาสงปลดออกจากราชการไดถกแทนทโดยคาสง ตดเงนเดอนซงเปนคาสงใหมทออกมาภายหลงจากการพจารณาอทธรณแลว

๖๘

คดจงมประเดนทตองพจารณาวา การทผฟองคดถกคาสงลงโทษตดเงนเดอน 10% เปนเวลา 4 เดอน เปนการลงโทษตามฐานความผดและระดบโทษทชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

โดยผฟองคดไดโตแยงถงความไมชอบดวยกฎหมายของคาสงลงโทษดงกลาวไว 2 ประการ ซงศาลปกครองสงสดไดวนจฉยใหเหตผลไว ดงน

1. ผฟองคดโตแยงวาการแตงตงบคคลทไมใชขาราชการ พลเรอนเปนกรรมการสอบสวน ขดตอ

ขอ 3 ของกฎ ก.พ. ฉบบท 18 (พ.ศ. 2540) ออกตามความใน พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2535 วาดวย การสอบสวนพจารณา (ใชบงคบโดยอนโลมในขณะเกดขอพพาท) ทกาหนดใหคณะกรรมการสอบสวนตองมาจากขาราชการพลเรอน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา โดยทระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542 ไดกาหนดใหในกรณทระเบยบฯ นไมไดกาหนดเกยวกบการบรหารงานบคคลในเรองใด และไมมระเบยบ ประกาศ ขอกาหนดหรอมตของคณะกรรมการกาหนดในเรองดงกลาวไวใหใชกฎหมายหรอระเบยบเกยวกบการบรหาร งานบคคลของขาราชการพลเรอนหรอลกจางในเรองนนมาใชบงคบโดยอนโลม ซงขอ 3 ของกฎ ก.พ. ฉบบท 18 (พ.ศ. 2540)ฯ กาหนดใหแตงตงคณะกรรมการสอบสวนจากขาราชการพลเรอนอยางนอย 3 คน ประกอบดวยประธานกรรมการซงดารงตาแหนงระดบไมตากวาหรอเทยบเทาไดไมตากวาผถกกลาวหา และกรรมการอยางนอยอก 2 คน โดยใหกรรมการคนหนงเปนเลขานการผฟองคดในฐานะเลขาธการคณะกรรมการการเลอกตง ซงไดรบการแตงตงจากประธานกรรมการการเลอกตงโดยความเหนชอบของคณะกรรมการการเลอกตง ซงเปน

๖๙

องคกรทจดตงขนตามรฐธรรมนญ มหนาทบงคบบญชาพนกงาน/ลกจาง ควบคมดแลงานโดยทวไปของสานกงานคณะกรรมการการเลอกตงใหเปนไปตามกฎหมายและมตของคณะกรรมการการเลอกตง มวาระการดารงตาแหนง 5 ป ตาแหนงของผฟองคดเปนตาแหนงพนกงานประเภทบรหารระดบสง ระดบ 11 ตามระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542 ผฟองคดจงไมใชขาราชการฝายพลเรอนตามกฎหมายขาราชการพลเรอน การนา ขอกฎหมายทใชกบขาราชการพลเรอนมาบงคบใชโดยอนโลม จงไมใชบทบงคบเดดขาดทจะตองแตงตงกรรมการสอบสวนจากขาราชการฝายพลเรอนเทานน แตสามารถแตงตงจากขาราชการหรอบคคลอนทมคณสมบตและความเหมาะสมมาเปนกรรมการสอบสวนได และการแตงตงประธานกรรมการตองแตงตงจากผซงดารงตาแหนงระดบไมตากวาหรอเทยบเทาไดไมตากวาผฟองคด

การทประธานกรรมการการเลอกตงมคาสงแตงตงประธานกรรมการสอบสวนและมคาสงเปลยนแปลงประธานกรรมการสอบสวนรวมทงหมด 3 ราย ไดแก เลขาธการวฒสภา ซงตามกฎหมายขาราชการฝายรฐสภา ตาแหนงดงกลาวหมายถง ขาราชการรฐสภาสามญ ระดบ 11 แมในขณะทแตงตงเปนประธานกรรมการสอบสวนจะยงเปนเพยงรกษาการในตาแหนงดงกลาวกตาม กตองถอวาเปนผทปฏบตหนาทในตาแหนงเลขาธการวฒสภา สวนการแตงตงเลขาธการสานกงานผตรวจการแผนดนของรฐสภา ซงไมใชขาราชการฝายพลเรอน แตเปนตาแหนงทเทยบเทาหวหนาสวนราชการระดบกระทรวงหรอทบวง หรอพนกงานประเภทผบรหารระดบสง ระดบ 11 ในองคกรอสระตามรฐธรรมนญ และตอมาไดมการแตงตงเลขาธการคณะกรรมการการเลอกตงเปนประธานกรรมการสอบสวนนน การแตงตงบคคลทงสาม

๗๐

เปนประธานกรรมการสอบสวนจงชอบดวยกฎหมาย เพราะเปนการแตงตงประธานกรรมการสอบสวนในระดบทไมตากวาหรอเทยบเทาไดไมตากวาผฟองคด ซงไมจาตองแตงตงจากขาราชการพลเรอนเทานน

2. ผฟองคดโตแยงวา การทคณะกรรมการการเลอกตงมมตใหคณะกรรมการสอบสวนดาเนนการสอบสวนตอไปไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากคณะกรรมการการเลอกตงตองมมตตามคณะกรรมการสอบสวนเสยงขางมากทเหนควรยตเรองเพราะตองปฏบตตามมตของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตามมาตรา 91 แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต พ.ศ. 2542 และคณะกรรมการการเลอกตงไมใชผบงคบบญชา ตามขอ 79 ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหาร งานบคคล พ.ศ. 2542 ของผฟองคด คณะกรรมการการเลอกตง จงไมอาจใชอานาจพจารณารายงานการสอบสวนทประธานกรรมการการเลอกตงรายงานได

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดในฐานะเลขาธการคณะกรรมการการเลอกตงขนตรงตอประธานกรรมการการเลอกตงและอยภายใตการกากบดแลของคณะกรรมการการเลอกตง (มาตรา 25 วรรคหนง มาตรา 28 แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง พ.ศ. 2541 และขอ 6 ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542) แมระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542 จะไมไดกาหนดใหคณะกรรมการการเลอกตงเปนผบงคบบญชาของผฟองคดกตาม แตคณะกรรมการการเลอกตงมหนาทตามกฎหมายในการกากบดแลการปฏบตงานของผฟองคด รวมทงใหความเหนชอบในกจการเกยวกบการบรหารงานบคคลของ

๗๑

สานกงาน ฉะนน คณะกรรมการการเลอกตงจงมอานาจพจารณารายงานการดาเนนการสอบสวนวนยผฟองคด และขอ 32 (1) ของกฎ ก.พ. ฉบบท 18 (พ.ศ. 2540) ออกตามความในพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2535 วาดวยการสอบสวนพจารณา มไดกาหนดใหการพจารณาตองผกพนตามคณะกรรมการสอบสวนเสยงขางมาก คณะกรรมการการเลอกตงจงไมจาตองมมตตามความเหนของคณะกรรมการสอบสวนเสยงขางมาก

ประกอบกบการดาเนนการทางวนยแกขาราชการหรอพนกงานเปนกรณททางราชการมงควบคมการปฏบตหนาทใหเปนไปตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ เพอใหตระหนกในหนาทและความรบผดชอบตอภารกจงานราชการ การดาเนนการทางวนย จงเปนกรณทตองพจารณาแยกออกมาจากการดาเนนการเกยวกบความรบผดในทางแพง ทางอาญา ซงรวมถงการพจารณาของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ดวย การทคณะกรรมการการเลอกตงไดพจารณารายงานการสอบสวนโดยเหนวา คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดพจารณาไตสวนในเฉพาะประเดนเกยวกบพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ . 2542 แตยงไมไดม การสอบสวนในความผดตามระเบยบคณะกรรมการการเลอกตง วาดวยพสด พ.ศ. 2542 และระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และมมตใหคณะกรรมการสอบสวนดาเนนการสอบสวนผฟองคดตอไปนน เปนการดาเนนการทางวนยตามขอ 79 ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542 อนเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายแลว

แมคณะกรรมการการเลอกตงจะมอานาจพจารณาดาเนนการทางวนยแกผฟองคดได แตกมประเดนในเรองของการใชดลพนจ

๗๒

วนจฉยทตองพจารณาตอไปวา ผฟองคดไดกระทาความผดวนย ไมรายแรง ฐานไมตงใจปฏบตหนาทใหเกดผลดหรอความกาวหนาแกสานกงานดวยความอตสาหะ เอาใจใส และระมดระวงรกษาผลประโยชนของสานกงาน และฐานไมถอปฏบตตามระเบยบและแบบธรรมเนยมของสานกงาน (ขอ 56 วรรคหนง และขอ 62 ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542) ตามทผมอานาจไดมคาสงลงโทษหรอไม ?

ประเดนน ศาลปกครองสงสดไดพจารณาขอ 50 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 ทกาหนดใหคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาพจารณาผลโดยคดเลอกสงของทตรวจสอบแลวถกตองตามเงอนไขในเอกสารประกวดราคา ซงมคณภาพและคณสมบตเปนประโยชนตอทางราชการแลวเสนอใหซอจากผเสนอราคาซงเสนอราคาตาสดแลว เหนวา บทบญญตดงกลาวมวตถประสงคใหพจารณาถงคณภาพและคณสมบตของสงของทเปนประโยชนตอทางราชการเปนสาคญยงกวาการพจารณาจากราคาตาสดแตเพยงอยางเดยว

อกทงในประกาศประกวดราคาไดมขอกาหนดให สานกงานคณะกรรมการการเลอกตงทรงไวซงสทธทจะไมรบราคาตาสด หรอราคาหนงราคาใดหรอราคาทเสนอทงหมดกได และอาจพจารณาเลอกซอในจานวนหรอขนาดหรอเฉพาะรายการหนงรายการใด หรออาจจะยกเลกการประกวดราคาโดยไมพจารณาจะซอเลยกได สดแตจะพจารณา ทงน เพอประโยชนของสานกงานเปนสาคญและใหถอวาการตดสนของสานกงานเปนเดดขาด ผเสนอราคาจะเรยกรองคาเสยหายใด ๆ มได ดงนน ผฟองคดจงมสทธทจะพจารณาคดเลอกสงของทเปนประโยชนตอทางราชการมากทสด และมใชเปนกรณมการเปลยนแปลง

๗๓

สาระสาคญในรายละเอยดหรอเงอนไขท กาหนดไวในเอกสารประกวดราคา ซงทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผเขาเสนอราคาดวยกน อนเปนทเหตทจะตองพจารณายกเลกการประกวดราคาตามขอ 53 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535

เมอขอเทจจรงปรากฏวาคณะกรรมการพจารณาผล การประกวดราคา จานวน 4 คน จาก 5 คน ไดเสนอใหยกเลก การประกวดราคา โดยเหนวารถยนตของบรษท ก มความเหมาะสมและเปนประโยชนแกสานกงานมากกวาของบรษท ข รวมทงสามารถสงมอบรถไดอยางรวดเรว การทผฟองคดไมยกเลกการประกวดราคา แตอนมตใหจดซอรถยนตจากบรษท ก จงเปนไปตามเงอนไขทกาหนดในประกาศประกวดราคาและเปนการดาเนนการเพอประโยชน ของสานกงาน อกทงยงจดซอในราคาทตากวาบรษท ข จงไมเกดความเสยหายแกราชการ การกระทาของผฟองคดจงไมเปนความผดวนยฐานไมตงใจปฏบตหนาทใหเกดผลดหรอความกาวหนาแกสานกงานและความอตสาหะเอาใจใสและระมดระวงรกษาผลประโยชนของสานกงานตามขอ 56 วรรคหนง ของระเบยบคณะกรรมการการเลอกตงวาดวยการบรหารงานบคคล พ.ศ. 2542 และฐาน ไมถอปฏบตตามระเบยบและแบบธรรมเนยมของสานกงานตามขอ 62 ของระเบยบเดยวกน

คาส งลงโทษทางวนยผ ฟองคดจงเปนคาส งท ไมชอบ ดวยกฎหมาย

เมอคาสงลงโทษทางวนยผฟองคดไมชอบดวยกฎหมาย คดจงมประเดนสดทายทตองพจารณาวาการกระทาของผถกฟองคดเปนการละเมดตอผฟองคดหรอไม หากเปนการกระทาละเมด

๗๔

สานกงานคณะกรรมการการเลอกตงซงเปนหนวยงานตนสงกด ตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกผฟองคดหรอไม เพยงใด ?

ทงน ผฟองคดไดฟองเรยกคาเสยหายจากกรณมการลงขาวทผฟองคดถกลงโทษทางวนยเผยแพรในสอตาง ๆ ทาใหผฟองคดไดรบความเสยหายตอชอเสยง ถกดหมนดแคลน ชอเสยงวงศตระกลตองมวหมองหมดความเคารพเชอถอจากบคคลทวไปและสถาบน การศกษาทเคยเชญผฟองคดไปบรรยาย รวมถงความเสยหายจากการเสยโอกาสในการสมครเขารบการคดเลอกในตาแหนงตาง ๆ เนองจากคาสงลงโทษปลดออกจากราชการทาใหผฟองคดตองเปน ผขาดคณสมบตในการสมครสอบคดเลอกนน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดถกลงโทษปลดออกจากตาแหนง โดยตอมาในชนอทธรณไดลดโทษเปนตดเงนเดอนแตเนองจากผฟองคดไดพนจากตาแหนงไปแลวเพราะเหตครบวาระ จงใหงดโทษเสย ดงนน ผฟองคดจงไมไดรบความเสยหายเปนตวเงนจากการถกตดเงนเดอนดงกลาว และการดาเนนการทางวนยแก ผฟองคดกรณนเกดจากไดรบแจงจากสานกงานตรวจเงนแผนดน ทงการเผยแพรขาวกไมปรากฏวาเปนการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผถกฟองคดทจะทาใหผฟองคดไดรบความเสยหาย แตเปนไปตามปกตทวไปทสอมวลชนจะตองเสนอขาวการดาเนนการเกยวกบเจาหนาทระดบสง โดยเฉพาะตาแหนงของผฟองคดทเปนตาแหนงทมความสาคญในองคกรตามรฐธรรมนญ และการนาเสนอขาวกมไดเปนการจงใจกลนแกลงใหผฟองคดไดรบความเสยหาย อกทงความเสยหายตอชอเสยงทผฟองคดอางไมปรากฏเหตผลและพยานหลกฐานทแนนอนชดเจน สวนความเสยหายจากการเสยโอกาสในการสมครเขารบการคดเลอกในตาแหนงตาง ๆ นน เปนตาแหนง

๗๕

ทตองผานกระบวนการคดเลอก จงเปนเรองในอนาคตทไมมความแนนอน กรณจงไมอาจอางความเสยหายจากการเสอมเสยชอเสยงและเสยโอกาสตางๆ ในการสมครเขารบการคดเลอกได

ฉะนน การกระทาของผถกฟองคดจงไมเปนการละเมด ตอผฟองคดไมจาตองชดใชคาสนไหมทดแทนแกผฟองคด ศาลปกครองสงสดพพากษาใหเพกถอนคาสงลงโทษทางวนยผฟองคด (คดหมายเลขแดงท อ. 759/2559)

คดนนบไดวาศาลปกครองสงสดไดวางบรรทดฐานการปฏบตราชการทดไวหลายประการ อนจะเปนประโยชนตอการปฏบตหนาทราชการ กลาวคอ

1. บรรทดฐานการจดซอพสดทใชประโยชนในงานราชการ 1.1 มาตรา 50 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร

วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 มจดมงหมายทตองการใหพจารณาคณภาพและคณสมบตของพสดทจะเปนประโยชนตอทางราชการเปนสาคญ มใชพจารณาจากราคาตาสดเพยงอยางเดยว

1.2 การทประกาศประกวดราคามขอกาหนดทมสาระใหสานกงานทรงสทธทจะไมรบราคาตาสดและใหอานาจการตดสนใจของสานกงานเปนทสด โดยจะยกเลกหรอไมยกเลกการประกวดราคากได ทงน เพอประโยชนของสานกงานเปนสาคญ การทหนวยงานไมทาสญญากบผซงเสนอราคาตาสดในการประกวดราคา แตไดตกลงทาสญญากบผ เสนอราคาท เสนอพสดทมความเหมาะสมและ เปนประโยชนแกราชการมากกวา แมจะมการตอราคาใหตากวา ผ เสนอราคาตาสดโดยไมไดยกเลกการประกวดราคา ถอเปน การดาเนนการทเปนไปตามเงอนไขในประกาศประกวดราคา และ

๗๖

ไมขดตอมาตรา 50 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535

2. บรรทดฐานการดาเนนการทางวนยเจาหนาทของรฐทมใชขาราชการพลเรอน

2.1 การทกฎหมายหรอระเบยบของหนวยงานกาหนดใหสามารถนากฎหมายหรอระเบยบเกยวกบการบรหารงานบคคล ของขาราชการพลเรอนหรอลกจางมาใชบงคบโดยอนโลม มผลเปนการนาหลกเกณฑมาใชบงคบโดยปรบใหเขากบสภาพของขอเทจจรงของหนวยงานทนามาใช เชน การแตงตงประธานกรรมการสอบสวนจะตองแตงตงจากผทมตาแหนงไมตากวาหรอเทยบเทาไดไมตากวา ผถกกลาวหา แตไมไดหมายความวาตองแตงตงกรรมการจากขาราชการพลเรอน

2.2 ผทรกษาการในตาแหนงใด ถอวาเปนผทปฏบตหนาทในตาแหนงนน การแตงตงรกษาการเลขาธการวฒสภา เปนประธานกรรมการสอบสวน จงถอวาไดแตงตงเลขาธการวฒสภา เปนประธานกรรมการสอบสวน

2.3 เมอไมมกฎหมายกาหนดใหผมอานาจตองพจารณาสงการตามความเหนของกรรมการสอบสวนเสยงขางมาก ผมอานาจยอมมดลพนจในการพจารณาโดยไมจาตองเหนดวยตามกรรมการสอบสวนเสยงขางมาก

3. แนวทางการพจารณากรณการกระทาละเมดของเจาหนาทจากการปฏบตหนาทตามกฎหมาย

3.1 การตรวจสอบการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายโดยสจรตทมใชการกลนแกลง แมผลการพจารณาเปนโทษแกผถกตรวจสอบและตอมาศาลจะไดพพากษาใหเพกถอน

๗๗

คาสงลงโทษทางวนยเนองจากผถกตรวจสอบมไดกระทาความผด กไมถอเปนการกระทาละเมดจากการปฏบตหนาท

3.2 การเรยกคาเสยหายจากการทตองเสอมเสยชอเสยงและโอกาสในการสมครเขารบการคดเลอกใหดารงตาแหนงตาง ๆ จากคาสงลงโทษทไมชอบตองมเหตผลและหลกฐานทชดเจน ความเสยหายจากการเสยโอกาสในการเขารบการคดเลอกในตาแหนงตาง ๆ ซงตองผานกระบวนการคดเลอกถอเปนเรองในอนาคตทไมม ความแนนอน กรณจงไมอาจเรยกรองคาเสยหายได

คดน ... จงนบวาเปนคดทศาลปกครองไดวางบรรทดฐานและตความเจตนารมณของกฎหมายทนาสนใจศกษาและเปนประโยชนในการเปนแนวทางการปฏบตหนาทราชการในเรองดงกลาว ประการสาคญ คอ ไดชใหเหนถงหวใจของการจดซอจดจาง ซงกคอถอผลประโยชนของราชการนนเอง

๗๘

เรองท 11 ทานตกรรมอาพรางเพอหาประโยชนโดยไมชอบ ...

ทสด กตองชดใช !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 10/2554

ประเดนขอพพาท กระทานตกรรมอาพรางเพอหลกเลยงกฎหมาย และเพอให

มการซอขายทดนราคาแพงกวาความเปนจรง

สาระสาคญ นายกเทศมนตรอนมตใหจดซอทดน ทงททราบราคาทดน

และเปนผครอบครองทดนมากอน และโอนขายใหกบผซอทดนกอนทหนวยงานของรฐจะซอทดนแปลงดงกลาวในราคาทสงกวาราคาทตนขาย โดยคณะกรรมการจดซอทดนโดยวธพเศษไมไดนาขอมลราคาประเมนทดนและราคาซอขายทดนใกลเคยงมาประกอบการพจารณา

๗๙

ทานตกรรมอาพรางเพอหาประโยชนโดยไมชอบ ... ทสด กตองชดใช !

อทาหรณในวนนเปนเรองของเจาหนาท ในขณะดารง

ตาแหนงนายกเทศมนตรเทศบาลตาบลใชอานาจทานตกรรมอาพรางเพอหลกเลยงการมสวนไดเสยในสญญาททากบเทศบาลโดยการขายทดนของตนใหบคคลอนในราคาถกและใชอานาจในตาแหนงซอทดนกลบคนในราคาสง

พฤตกรรมของนายกเทศมนตรเทศบาลตาบลในการทา นตกรรมอาพราง และคาพพากษาของศาลปกครองสงสดในคดทยกมาเปนอทาหรณดงกลาวเปนเรองสาคญทควรศกษาครบ …

ขอเทจจรงกคอ ผฟองคดขณะดารงตาแหนงนายกเทศมนตรไดอนมตใหจดซอทดน น.ส. 3 ก. เพอกอสรางสถานทพกผอน ทงททราบอยแลววาทดนแปลงดงกลาวมราคาประเมน 216,600 บาท เนองจากผฟองคดเคยเปนผครอบครองมากอน และกอนทจะม การซอขายใหกบผถกฟองคด (เทศบาลตาบล) เพยง 6 วน ไดโอนขายใหนาย ป. ในราคา 220,000 บาท และนาย ป. ขายคนใหผถกฟองคดในราคา 1,365,000 บาท ภายหลงจากทไดดาเนนการสอบสวนขอเทจจรงตามขนตอนทกฎหมายกาหนด ผถกฟองคดจงมคาสง ตามความเหนของกระทรวงการคลงใหผฟองคดชดใชคาเสยหาย เตมจานวน โดยคานวณจากสวนตางของราคาทผถกฟองคดจดซอจากนาย ป. กบราคาประเมน

จากสานกงานทดนจงหวด ซงผฟองคดเหนวาคาสงดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย จงนาคดมาฟองศาลปกครอง

๘๐

ศาลปกครองสงสดทานจะวนจฉยเรองนอยางไร ? ตดตามกนครบ ประเดนวา ผฟองคดไดกระทาการอนเปนการละเมด

ตอหนวยงานของรฐดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงหรอไม ?

ศาลปกครองส งส ด ว น จฉ ย ว า ตามหล กกฎหมายพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 กาหนดวา หนวยงานของรฐมสทธเรยกใหเจาหนาทผทาละเมดตอหนวยงานของรฐ อนเนองจากการปฏบตหนาทใหชดใชคาสนไหมทดแทนแกหนวยงานของรฐได ถาเจาหนาทไดกระทาการนนไปดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง (มาตรา 10)

เมอการจดซอทดนเปนการจดซอเฉพาะแหงและจดซอ โดยวธพเศษ จงตองปฏบตตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 ขอ 21 และขอ 50 แตจากรายงานการตรวจสอบสบสวนของสานกงาน การตรวจเงนแผนดนและรายงานผลการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาทปรากฏขอเทจจรงสอดคลองกนวา คณะกรรมการจดซอทดนโดยวธพเศษไมไดนาขอมลราคาประเมนทดนและราคาซอขายทดนใกลเคยงบรเวณทจะซอทดนครงหลงสดจานวน 3 ราย ทไดรบแจงจากสานกงานทดนจงหวดมาประกอบการพจารณาวาสมควรทจะซอทดนแปลงพพาทตามราคาทเสนอหรอไม ทงทดนแปลงพพาทเคยเปนของผฟองคด และนาย ป. ผขายกไมไดเปนผตงราคาซอขาย ไมไดเปนผตกลงกบเจาหนาทของผถกฟองคดโดยตรงและไดรบเงนคาซอขายเพยงบางสวน นอกจากน กไมไดเปนผซอ

๘๑

ทดนแปลงพพาทและจายเงนคาซอทดน 220,000 บาท ใหกบ ผถกฟองคด

จงเชอวาการซอขายทดนแปลงดงกลาวไมมการตอรองราคา และพฤตกรรมของผฟองคดทขายทดนใหนาย ป. เปนการทานตกรรมอาพรางโดยผฟองคดมเจตนาหลกเลยงการมสวนไดเสยในสญญากบผถกฟองคดตามมาตรา 18 ทว แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 จงเหนไดวาผฟองคดจงใจซอทดน โดยไมดาเนนการ(หนงสอพมพบานเมอง คอลมนคดปกครอง ฉบบวนเสารท 25 มถนายน 2554) ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยดงกลาวขางตน การกระทาของผฟองคดจงกอใหเกดความเสยหายแกผถกฟองคด ผฟองคดจงตองรบผดชดใชคาเสยหายใหแกทางราชการ

ประเดนตอมากคอ ผฟองคดจะตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเปนจานวนเงนเทาใด ?

เมอผฟองคดซงในขณะนนดารงตาแหนงนายกเทศมนตร ซงมอานาจการตดสนใจซอหรอไมในขนสดทายและเมอการโอนทดนใหแกนาย ป. เปนการกระทานตกรรมอาพรางเพอหลกเลยงกฎหมายและเพอใหมการซอขายทดนราคาแพงกวาความเปนจรง สามของผฟองคด (ซงเปนผเสนอราคาขายใหกบคณะกรรมการจดซอทดนโดยวธพเศษ) และผฟองคดจงยอมเปนผทไดรบประโยชนจากราคาทดนทแพงเกนความจรงดงกลาวเตมจานวน ดงนน คาสงของผถกฟองคดใหผฟองคดรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแก ทางราชการเปนเงนจานวน 1,148,400 บาท โดยคานวณจากสวนตางของราคาทดนทผฟองคดจดซอจากนาย ป. กบราคาประเมนทไดรบแจงจากสานกงานทดนจงหวด

๘๒

จงเปนคาสงทไดคานงถงระดบความรายแรงแหงการกระทาและความเปนธรรมและเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 10/2554)

คดนจงเปนอทาหรณทดสาหรบเจาหนาทของรฐทมหนาทรกษาผลประโยชนสวนรวมทจะตองปฏบตหนาทตามทกฎหมายกาหนดไวอยางเครงครด ไมอาศยโอกาสในตาแหนงหนาทแสวงหาผลประโยชนทไมควรไดเพอประโยชนสวนตว ... นะครบ

๘๓

เรองท 12 เขยนใบเสนอราคา “สองราคา” … ทาสญญาไมได !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 753/2555

ประเดนขอพพาท การเขยนใบเสนอราคาทมจานวนเงนตวเลขและตวอกษร

ไมตรงกน

สาระสาคญ ผเสนอราคาเขยนราคาทเสนอในใบเสนอราคาเปนตวเลข

และตวอกษร (ราคาปรบลด) ไมตรงกน แตไดยนยนตอคณะกรรมการเปดซองโดยถอราคาทเปนตวอกษร และหนวยงานของรฐไดประกาศใหเปนผไดรบการคดเลอกแลว แมตอมาไดเรยกผเสนอราคารายอนเขาทาสญญา ถอเปนการกระทาโดยชอบดวยกฎหมาย

๘๔

เขยนใบเสนอราคา “สองราคา” … ทาสญญาไมได !

การยนใบเสนอราคาจะตองปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไข

ตามทประกาศสอบราคาจางไดกาหนดไว โดยเฉพาะรายละเอยดในเรองของจานวนเงนคาจางซงนอกจากจะตองเสนอเพยงราคาเดยวแลว ยงตองระบใหถกตองชดเจนและตรงกนทงตวเลขและตวหนงสอ ซงหากกระทาผดหลกเกณฑหรอเงอนไขดงกลาว ยอมสงผลกระทบ ตอการเสนอราคาได

ดงเชนคดปกครองทนามาเลาส กนฟงในวนนเปนเรองท ผเสนอราคาไมละเอยดรอบคอบในการเสนอราคา โดยระบจานวนเงนสองราคาในใบเสนอราคา ทงยงมการระบจานวนเงนระหวางตวเลขและตวหนงสอในใบเสนอราคาไมถกตองตรงกน

ขอเทจจรงในคดน คอ ผถกฟองคด (เทศบาลตาบลทาขาม) ไดประกาศสอบราคาจางกอสรางถนน คสล. พรอมคระบายนา ซงมผเสนอราคา 2 ราย โดยผฟองคดไดยนเสนอราคาจาง ระบจานวนเงน 1,511,000 บาท และเขยนขอความดวยลายมอระบตอทาย ใบเสนอราคาวา ยนดปรบลดราคาลงเหลอ 1,320,000 บาท (หนงลานสามแสนสองหมนบาทถวน) ลงลายมอชอหนสวนผจดการและประทบตราหางกากบไวหลงจากทมการตอรองราคาแลว ผฟองคดไดยนยนราคาตามทปรบลดโดยใหถอตวหนงสอเปนสาคญ คณะกรรมการเปดซองสอบราคามความเหนใหผฟองคดเปนผไดรบการพจารณา คดเลอกใหเขาทาสญญา

แตผถกฟองคดกลบเรยกผเสนอราคารายอนเขาทาสญญา โดยใหเหตผลวา ผฟองคดยนใบเสนอราคาจานวนสองราคาทม

๘๕

ตวเลขและตวหนงสอไมตรงกน ถอวาไมถกตองตามหลกเกณฑ และเงอนไขของเอกสารสอบราคาจางตามประกาศสอบราคาจางเหมากอสรางลงวนท 23 มถนายน 2551 และตามหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท 0808.2/ ว 701 ลงวนท 9 มนาคม 2548

ผฟองคดโตแยงวา แมจะเสนอราคาจางจานวนสองราคา โดยตวเลขและตวหนงสอไมตรงกน แตผฟองคดไดลงลายมอชอพรอมประทบตรากากบไว และยนยนตอคณะกรรมการเปดซอง สอบราคาวายนดปรบลดราคาลงโดยใหถอตวหนงสอเปนสาคญ และคณะกรรมการเปดซองไดเหนชอบตามราคาทยนยนตามตวหนงสอ อกทงผถกฟองคดไดออกประกาศใหผฟองคดเปนผไดรบการคดเลอกในการสอบราคาแลว ดงนน การทผถกฟองคดเรยกผเสนอราคา รายอนเขาทาสญญาจงไมชอบดวยประกาศสอบราคา ทาใหผฟองคดไดรบความเสยหาย จงฟองขอใหศาลปกครองมคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดชาระคาเสยหาย

คดนมประเดนทนาสนใจประเดนเดยววา การเสนอราคาของผฟองคดตามขอเทจจรงทปรากฏขางตน และคณะกรรมการเปดซองไดตอรองและไดมการยนยนราคาทปรบลดดงกลาวโดยให ถอราคาตามตวหนงสอ ถอวาผฟองคดเสนอราคาเพยงราคาเดยว ตามเอกสารสอบราคาจาง ตามประกาศเทศบาลตาบลทาขาม เรอง สอบราคาจางเหมากอสราง ลงวนท 23 มถนายน 2551 ขอ 4.2 วรรคหนง ซงกาหนดใหผเสนอราคาตองเสนอราคาเพยงราคาเดยวและจะตองตรงกนทงตวเลขและตวหนงสอ ถาตวเลขและตวหนงสอไมตรงกนใหถอตวหนงสอเปนสาคญ หรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เปนกรณทผฟองคดเสนอราคาสองราคาอนเปนการขดตอหลกเกณฑทกาหนดไวในขอ 4.2

๘๖

ของเอกสารสอบราคาจาง ดงนน การทผถกฟองคดไมเรยกผฟองคดเขาทาสญญาจาง แตไดมหนงสอเรยกใหผเสนอราคารายอนเขาตอรองราคาและไดทาสญญาจาง จงชอบดวยเอกสารสอบราคาจาง ตามประกาศเทศบาลตาบลทาขาม ลงวนท 23 มถนายน 2551 แลว ผถกฟองคดจงมไดกระทาผดสญญาสอบราคาดงกลาวแตอยางใด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 753/2555)

คดนนอกจากจะเปนอทาหรณท ดสาหรบผ เสนอราคา ตอหนวยการบรหารราชการสวนทองถนแลวยงเปนประโยชนสาหรบผเสนอราคาตอหนวยงานของรฐอน ๆ วา การเขยนใบเสนอราคา มความสาคญตอผลการพจารณาคดเลอกใหเขาทาสญญาเพอการจดหาพสดของราชการดานตาง ๆ ดงนน ผเสนอราคาจงตองมความละเอยดรอบคอบในการเขยนใบเสนอราคา โดยเฉพาะการระบจานวนเงน ทจะตองเสนอเพยงราคาเดยวเทานน การทผเสนอราคาไดเสนอราคาจรงและระบจานวนเงนในสวนทปรบลดไวดวย ถอเปนการเสนอราคา “สองราคา” อนขดตอหลกเกณฑและเงอนไขของประกาศสอบราคาทกาหนดใหเสนอราคาเพยงราคาเดยวโดยมเจตนารมณทจะใหมการแขงขนราคาระหวางผเสนอราคาดวยกนอยางเปนธรรม สวนการทผเสนอราคาจะพจารณาลดราคาไดอกเพยงใดหรอไม เปนหนาท ของคณะกรรมการเปดซองทจะเรยกผเสนอราคาตาสดตอรองราคา เพอประโยชนของทางราชการตอไป ครบ !

๘๗

เรองท 13 สามภรรยาตางคนตางยนเสนอราคา ...

ถอวาม “ผลประโยชนรวมกน”

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 326/2556

ประเดนขอพพาท การมผลประโยชนรวมกนของผเสนอราคาทมความสมพนธ

เปนสามภรรยา

สาระสาคญ สามภรรยาโดยชอบดวยกฎหมายเขาเสนอราคาตอหนวยงาน

ของรฐในคราวเดยวกน ในลกษณะตางคนตางยนโดยสามยนในนามรานคา สวนภรรยายนในนามสวนตว ถอเปนความสมพนธในเชงบรหารเขาขายเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออม อนถอเปนผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกนตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรฯ

๘๘

สามภรรยาตางคนตางยนเสนอราคา ... ถอวาม “ผลประโยชนรวมกน”

ตามขอ ๕ แหงระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด

พ.ศ. ๒๕๓๕ แกไขเพมเตมโดยขอ ๓ แหงระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๔๑ ไดนยาม “ผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกน” ไวหมายความวา บคคลธรรมดาหรอนตบคคลทเขาเสนอราคาหรอเขาเสนองานกบสวนราชการ เปนผมสวนไดเสยไมวา โดยทางตรงหรอทางออมในกจการของบคคลธรรมดาหรอนตบคคลอน ทเขาเสนอราคาหรอเขาเสนองานใหแกสวนราชการนนในคราวเดยวกน ไมวาจะโดยมความสมพนธกนในเชงบรหาร โดยผจดการ หนสวนผจดการ กรรมการผจดการ ผบรหาร หรอผมอานาจในการดาเนนงานในกจการของบคคลธรรมดาหรอของนตบคคลรายหนง มอานาจหรอสามารถใชอานาจในการบรหารจดการกจการของบคคลธรรมดาหรอของนตบคคลอกรายหนงหรอหลายรายทเสนอราคาหรอเสนองานใหแกสวนราชการนนในคราวเดยวกน หรอมความสมพนธกนในเชงทน โดยผเปนหนสวนในหางหนสวนสามญหรอผเปนหนสวนไมจากดความรบผดในหางหนสวนจากด หรอผถอหนรายใหญในบรษทจากดหรอบรษทมหาชนจากด เปนหนสวนในหางหนสวนสามญหรอหางหนสวนจากด หรอเปนผถอหนรายใหญในบรษทจากดหรอบรษทมหาชนจากด อกรายหนงหรอหลายรายทเสนอราคาหรอเสนองานใหแกสวนราชการนนในคราวเดยวกน

คดปกครองทไดนามาเลาสกนฟงในคอลมนกฎหมายใกลตวฉบบน เปนคดพพาทเกยวกบผเสนอราคาทเปนสามภรรยาโดยชอบ

๘๙

ดวยกฎหมาย ไดเขาเสนอราคากบหนวยงานราชการในคราวเดยวกน ในลกษณะตางคนตางยน โดยสามไดยนเสนอราคา “ในนามรานคา” สวนภรรยายน “ในนามสวนตว” จนกระทงหนวยงานราชการประกาศใหสามเปนผชนะการประมลและไดทาสญญากบสวนราชการ

กรณดงกลาวจะถอวาเปน “ผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกน” หรอไม ?

คดนเกดขนจากการทสภาบนราชภฏ (ผถกฟองคดท ๑) ประกาศประมลราคาขายทอดตลาดไมและวสดเกาตาง ๆ ทไดจากการรอถอนบานพกขาราชการ โดยมผยนซองประกวดราคา ๘ ราย นาย ส. เจาของกจการพาณชยคาไม เปนผเสนอราคาสงสด และนาง ป. ภรรยาโดยชอบดวยกฎหมายของ นาย ส. เสนอราคาในลาดบท ๖ ตอมา ผถกฟองคดท ๑ ไดประกาศใหนาย ส. เปนผชนะการประมลราคาและไดรบอนมตใหเขาทาสญญาซอขายไมและวสดเกา

ตอมา ผฟองคดซงเปนผเสนอราคาลาดบท ๒ ไดโตแยงวาการประมลไมถกตองตามกฎหมาย เนองจากนาย ส. และนาง ป. เปนสามภรยากนโดยชอบดวยกฎหมายและมชออยในทะเบยนราษฎรในบานเลขทเดยวกน จงเปนผมผลประโยชนรวมกน และขาดคณสมบตของผมสทธเสนอราคาตามประกาศ ผฟองคดมหนงสอขอใหทบทวนคณสมบตของนาย ส. แตผถกฟองคดท ๑ ไดยนยนอนมตใหนาย ส. เปนผชนะการประมลราคา

ผฟองคดจงฟองขอใหศาลปกครองมคาพพากษาหรอคาสงเพกถอนการทาสญญาซอขายดงกลาว

คาสงรบคาเสนอซอไมและวสดเกาทไดจากการรอถอนบานพกขาราชการของนาย ส. และการทาสญญากบนาย ส. เปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายหรอไม ? และพฤตการณของนาย ส.

๙๐

และนาง ป. สองสามภรยาค นจะถอวาเปน “ผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกน” ตามทผฟองคดกลาวอางหรอไม ?

คดนนอกจากจะตองพจารณาตามขอ ๕ แหงระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ แกไขเพมเตมโดยขอ ๓ แหงระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๔๑ ขางตนแลว ตามประกาศของผถกฟองคดท ๑ เรอง การประมลการขายทอดตลาดไมและวสดเกาตาง ๆ ทไดจากการรอถอนบานพกขาราชการกไดกาหนดคณสมบตของผเสนอราคาไววา “จะตองไมเปนผมผลประโยชนรวมกนกบผเสนอราคารายอนทเขาเสนอราคา” ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา กรณถอไดวา นาย ส. และนาง ป. ตางกเปนผม อานาจในการดาเนนงานในกจการของตนเอง ซงเปนบคคลธรรมดา โดยเมอนาย ส. กบนาง ป. เปนสามภรรยากนโดยชอบดวยกฎหมาย การทนาย ส. ซงเปนคสมรสของนาง ป. เปนผมอานาจในการดาเนนงานในพาณชยกจคาไม จงตองถอวานาง ป. เปนผมอานาจในการดาเนนงานในพาณชยกจดงกลาวดวย และในทางกลบกน การทนาง ป. เปนคสมรสของนาย ส. เปนผมอานาจในการดาเนนงานในพาณชยกจอกแหงหนง กตอง ถอวานาย ส. เปนผมอานาจในพาณชยกจดงกลาวดวย นาย ส. และนาง ป. จงเปนบคคลธรรมดาทมความสมพนธกนในเชงบรหารเขาขายเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในกจการของบคคลธรรมดาอนทเขาเสนอราคาใหแกผถกฟองคดท ๑ ในคราวเดยวกน ดงนน จงเปนผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกนตามนยบทนยาม “ผ เสนอราคาท มผลประโยชนรวมกน” ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และขาดคณสมบตทจะเปนผมสทธเสนอราคาตามประกาศของผถกฟองคด

๙๑

การทคณะกรรมการเปดซองประมลราคาขายทอดตลาด และพจารณาผลการประมลราคา ไมตดรายชอนาย ส. และนาง ป. ออกจากการเปนผเสนอราคาและดาเนนการเปดซองประมลราคา แตเฉพาะของผเสนอราคาทมคณสมบตทจะเสนอราคาได แตกลบตรวจสอบคณสมบตของนาย ส. และนาง ป. แลวเหนวาเปนผยนซองราคาทมคณสมบตถกตองตามเงอนไข และดาเนนการเปดซองประมลราคาของนาย ส. และนาง ป. พรอมกบซองประมลราคาของ ผเสนอราคารายอนทมคณสมบตถกตองตามเงอนไข และเหนวา นาย ส. เปนผยนซองประมลราคาทเปนประโยชนตอราชการมากทสด มความเหมาะสมทจะไดรบการประมล จงเปนการดาเนนการประมลราคาและพจารณาผลการประมลราคาทไมชอบดวยกฎหมาย

ดงนน การทผถกฟองคดท ๑ มคาสงรบคาเสนอซอไม และวสดเกาทไดจากการรอถอนบานพกขาราชการของนาย ส. และไดทาสญญาซอขายไมและวสดเกากบนาย ส. จงเปนการกระทา ทไมชอบดวยกฎหมาย

นอกจากนยงปรากฏขอเทจจรงเพมเตมวา นาย ส. ไดขายสทธในการรอถอนบานพกขาราชการใหบคคลอนเขาดาเนนการแทน กรณดงกลาวจะทาให “ความเปนผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกน” เปลยนแปลงไปหรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยประเดนนวา การทนาย ส. ขายสทธในการรอถอนบานพกใหคนอนเขาดาเนนการ มไดมผลทาใหความสมพนธกนในเชงบรหารของนาย ส. และนาง ป. ซงเขาขายเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในกจการของบคคลธรรมดาอนทเขาเสนอราคาใหแกผถกฟองคดท ๑ ในคราวเดยวกนเปลยนแปลงไปในทางตรงกนขามแตอยางใด

๙๒

คดนศาลปกครองสงสดมคาพพากษาใหเพกถอนคาสงรบคาเสนอซอไมและวสดเกาทไดจากการรอถอนบานพกขาราชการของนาย ส. ซงถอเปน “คาสงทางปกครอง” ตามกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยใหมผลยอนหลงไปตงแตวนทมคาสงดงกลาว ถงแมวาผฟองคดไมไดมคาขอดงกลาว แตเมอพจารณาจากคาบรรยายฟองแลวศาลเหนวา ผฟองคดมเจตนาทแทจรง ทจะขอใหศาลปกครองเพกถอนคาสงดงกลาวเพอใหผถกฟองคด มคาสงรบคาเสนอซอไมและวสดเกาและทาสญญากบผฟองคดแทน รายละเอยดของคด ผสนใจสามารถศกษาไดจากคาพพากษา ศาลปกครองสงสดท อ. ๓๒๖/๒๕๕๖

จากคาพพากษาศาลปกครองสงสดน ไมเพยงแตจะเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบฝายปกครองหรอเจาหนาทของรฐในการวนจฉยคณสมบตของ “ผเสนอราคาทมผลประโยชนรวมกน” และการทาหนาทของคณะกรรมการเปดซองประมลราคาขายทอดตลาดและพจารณาผลการประมลราคากรณทเหนวาผเสนอราคาคนหนงคนใดขาดคณสมบตของการเปนผเสนอราคาแลว ยงสะทอนใหเหนถงการใชอานาจของศาลปกครองในการพจารณาคาขอวา ศาลปกครองมอานาจพจารณาเจตนาทแทจรงของผฟองคดจากการบรรยายฟองของผฟองคดไดและไมเปนการพพากษาเกนคาขอ

๙๓

เรองท 14 ผดสาระสาคญหรอผดพลาดเลกนอย ... !

รบราคาทเสนอ (ไม) ได

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 251/2553 และคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 358/2553

ประเดนขอพพาท (๑) เสนอราคาโดยไมสงแคตตาลอกหรอตวอยางสนคา (๒) ใชสาเนาเอกสารใบเสนอราคาแทนตนฉบบเอกสาร

การประกวดราคาจรง (๓) เสนอราคาในเอกสารใบเสนอราคาและในเอกสาร

รายละเอยดแบบแจงปรมาณงานไมตรงกน

สาระสาคญ (๑) ผเสนอราคาไมไดสงแคตตาลอกหรอตวอยางสนคา

เปนเพยงขอบกพรองเลกนอย และเมอเปนผเสนอราคาตาสดจงเปนผชนะการสอบราคา แตเมอไมเขาทาสญญา สวนราชการลงโทษใหเปนผทงงานได

(๒) การใชสาเนาเอกสารในใบเสนอราคาแทนตนฉบบเอกสารการประกวดราคาจรง เปนการเสนอราคาทผดพลาดเลกนอยมใชสาระสาคญ

(๓) เสนอราคาในเอกสารใบเสนอราคา แตเมอคานวณเงนแตละรายการในเอกสารรายละเอยดแบบแจงปรมาณงานแลวมความแตกตางกน ถอเปนสาระสาคญหรอมผลทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบแกผเสนอราคารายอน

๙๔

ผดสาระสาคญหรอผดพลาดเลกนอย ... ! รบราคาทเสนอ (ไม) ได

ในการดาเนนการเกยวกบการจดซอจดจางของสวนราชการ

ทงตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 หรอระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 จะกาหนดอานาจหนาทของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาหรอคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาไวประการหนงวา ใหตรวจสอบคณสมบตของผเสนอราคา ใบเสนอราคา แคตตาลอก พสดตวอยางเอกสารหลกฐานตาง ๆ หรอแบบรปและรายการละเอยด แลวคดเลอกผเสนอราคาทถกตองตามเงอนไขในเอกสารสอบราคาหรอประกวดราคา และในกรณทผเสนอราคารายใดเสนอรายละเอยดแตกตางไปจากเงอนไขทกาหนดในเอกสารสอบราคาหรอประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญ และความแตกตางนนไมมผลทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบตอผเสนอราคารายอนหรอเปนการผดพลาดเลกนอย ใหพจารณาผอนปรนใหผเขาสอบราคาหรอประกวดราคาโดยไมตดรายนนออก

คดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงฉบบน เปนเรองการพจารณารายละเอยดของเอกสารประกอบการเสนอราคาวา รายละเอยดทมลกษณะอยางไร ? ถอวา “เปนสาระสาคญหรอมใชสาระสาคญ” และรายละเอยดทมลกษณะอยางไร ? ถอวา “เปนการผดพลาดเลกนอย” ทคณะกรรมการสามารถผอนปรนใหกบผเสนอราคาได ทงน เพอใหคณะกรรมการเปดซองสอบราคาหรอคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคา รวมตลอดถงผมอานาจในการอนมตซอหรอจางใชเปนแนวทางในการวนจฉยขอเทจจรง

๙๕

ทเกดขนในแตละกรณหรอใชอานาจสงการใด ๆ เพอใหกระบวนการจดซอจดจางของทางราชการเปนไปอยางมประสทธภาพ

คดแรก เปนกรณทผเสนอราคาไมไดสงแคตตาลอกตามเงอนไขทประกาศสอบราคากาหนดไว แตคณะกรรมการเปดซองสอบราคาพจารณาเสนอความเหนใหเปนผชนะการสอบราคา

ขอเทจจรงของคดนกคอ ผถกฟองคดท 1 (องคการบรหารสวนตาบลบานดง) ไดประกาศสอบราคาซอเตนทโครงเหลกพรอมผาใบ กาหนดเงอนไขใหผเสนอราคาตองสงแคตตาลอกพรอมใบเสนอราคาและตวอยางพสดเพอตรวจสอบดวย แตกไมมผเสนอราคารายใด สงแคตตาลอกและตวอยางพสด ตอมา คณะกรรมการเปดซองสอบราคาไดคดเลอกใหผฟองคดเปนผชนะการสอบราคาเนองจากเปน ผเสนอราคาตาสดและตากวาวงเงนงบประมาณทกาหนดไวอนเปนประโยชนตอทางราชการ และใหผฟองคดไปทาสญญา แตผฟองคดไมไดเขาทาสญญา ผถกฟองคดท 1 จงลงโทษผฟองคดเปนผทงงาน

ผฟองคดเหนวา การมคาสงดงกลาวเปนการไมชอบดวยระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 เพราะตนเองไมไดสงแคตตาลอกและตวอยางพสดตามเงอนไขของประกาศสอบราคา จงฟองขอใหศาลพพากษาเพกถอนประกาศสอบราคาและเพกถอนคาสงลงโทษเปนผทงงาน

ผเสนอราคาไมสงแคตตาลอก ถอ “เปนการผดพลาดเลกนอย” หรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การไมสงเอกสารแคตตาลอกหรอตวอยางสนคาพรอมใบเสนอราคาเปนเพยงขอบกพรองเลกนอย มไดมผลถงขนาดทาใหการดาเนนการของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาไมชอบ และไมปรากฏวาผเสนอราคารายใดจดสงเอกสารดงกลาวพรอมใบเสนอราคา กรณจงไมอาจทาใหเกดความไดเปรยบ

๙๖

เสยเปรยบกนในระหวางผเสนอราคา การดาเนนการของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาและคาสงใหผฟองคดเปนผทงงานจงชอบดวยระเบยบแลว (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 251/2553)

คดทสอง เปนกรณทผเสนอราคาไมไดใชตนฉบบเอกสารประกวดราคาจรงทซอจากหนวยงานราชการผประกวดราคา แตใชสาเนาเอกสารในใบเสนอราคาแทน

ขอเทจจรงของคดน ผถกฟองคด (องคการบรหารสวนตาบลคคต) ไดประกาศประกวดราคาจางเหมาวางทอ คสล. พรอมบอพกและรางว กาหนดใหผเสนอราคาตองยนเสนอราคาตาม “แบบ” ทกาหนดไวในเอกสารประกวดราคาโดยไมมเงอนไขใด ๆ ทงสน และจะตองกรอกขอความใหถกตองครบถวน ลงลายมอชอของผเสนอราคาใหชดเจน ผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสด ไดใชสาเนาเอกสารใบเสนอราคา ไมไดใชตนฉบบจรงทซอเอกสารประกวดราคาไปจากผถกฟองคด และไมสามารถนาเอกสารฉบบจรงมายนยนได คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาจงมความเหนใหเลอกผเสนอราคา ในลาดบรองจากผฟองคด

ผฟองคดไมเหนดวยและเหนวาเปนการกระทาทไมชอบ ดวยกฎหมาย จงฟองขอใหศาลมคาพพากษาเพกถอนคาสงทจาง ผเสนอราคาในลาดบรอง

ผเสนอราคาใชสาเนาเอกสารในใบเสนอราคาแทนตนฉบบเอกสารประกวดราคาจรง ถอ “เปนการผดพลาดเลกนอย” หรอ “เปนสาระสาคญ” หรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา คาวา “แบบ” หมายถง รปแบบ รายการ และรายละเอยดตาง ๆ ทระบไวในใบเสนอราคา การท ผฟองคดไดถายเอกสารจากใบเสนอราคาตวจรง รปแบบตาง ๆ จงมสาระสาคญครบถวนตรงตามรปแบบ รายการ และรายละเอยดตาง ๆ

๙๗

ทระบไวในตนฉบบใบเสนอราคาทกประการ และผฟองคดไดกรอกขอความถกตองครบถวนตรงตามสาระสาคญทระบไวในตนฉบบ ใบเสนอราคา และมการลงลายมอชอของผเสนอราคา และจานวนเงน ทเสนอกตรงกนทงตวเลขและตวอกษร จงถอวามไดมความแตกตางกนในสาระสาคญของการเสนอราคา เปนการเสนอราคาโดยผดพลาดเพยงเลกนอยหรอผดแผกไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคา ในสวนทมใชสาระสาคญ อกทงไมมผลทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบตอผเสนอราคารายอน เมอผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสด คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาจงตองเสนอ ผถกฟองคดเพอสงการใหจางผฟองคดตอไป (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 358/2553)

คดทสาม เปนกรณทผเสนอราคาระบจานวนเงนไมตรงกนในเอกสารใบเสนอราคาและจานวนเงนในรายละเอยดแบบแจงปรมาณงานทกาหนดราคาวสด รวมทงคาแรงงานและคาดาเนนการ กาไร

ขอเทจจรงของคดนคอ ผถกฟองคด (องคการบรหาร สวนตาบลมหาไชย) ไดประกาศสอบราคาจางกอสรางระบบประปาหอถงสง คณะกรรมการเปดซองสอบราคาไดพจารณาราคาของผฟองคดแลวเหนวา มการระบจานวนเงนทเสนอราคาทงในใบเสนอราคาและแบบแจงปรมาณงานตรงกน คอ 400,000 บาท แตเมอคานวณเงนแตละรายการทระบไวในใบแจงปรมาณงานแลวไดจานวนเงนสทธ 419,920 บาท แตกตางจากใบเสนอราคา 19,920 บาท ผถกฟองคดจงไดมประกาศผลการพจารณาการเปดซองสอบราคาโดยใหหางหนสวนจากด ส. เปนผไดรบคดเลอกใหเขาทาสญญา

ผฟองคดเหนวา ผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสด และเปนการบวกลบตวเลขผดพลาดเลกนอยมใชสาระสาคญ การคดเลอก

๙๘

ผเสนอราคารายอนทาใหผฟองคดไดรบความเสยหาย จงขอใหศาล มคาพพากษาใหผถกฟองคดชดใชคาเสยหาย

ผเสนอราคาระบจานวนเงนไมตรงกนในเอกสารการสอบราคา “เปนสาระสาคญ” ททาใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบแกผเสนอราคารายอนหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดเสนอรายละเอยดแตกตางไปจากจานวนเงนทเสนอไวในเอกสารสอบราคา ทาให ไมอาจทราบไดวาผฟองคดเสนอราคาเทาใดซงไมเปนไปตามเอกสาร สอบราคาและในการจดซอจดจางโดยวธสอบราคาของทางราชการจะพจารณาคดเลอกผเขาสอบราคาจากการเสนอราคาทเปนจานวนตวเลขทแนนอนและถอวาเปนสาระสาคญ เมอผฟองคดเสนอราคา 400,000 บาท แตในแบบแจงปรมาณงานกลบปรากฏวามการกาหนดราคาวสด รวมทงคาแรงงานและคาดาเนนการ กาไร เปนเงนทงสน 419,920 บาท แตกตางไปจากใบเสนอราคาถง 19,920 บาท จงถอวาเปนการผดเงอนไขเอกสารสอบราคาเปนสาระสาคญหรอมผลทาใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบแกผเสนอราคารายอน และกรณนแตกตางกบการทผเสนอราคาไดมหมายเหตลดราคาไวในใบแจงปรมาณงานหรอมหมายเหตลดราคาไวในใบเสนอราคา แตไดเสนอเพยงราคาเดยวและแจงความประสงควาสามารถทจะลดราคา ทเสนอลงได

ดงนน การทคณะกรรมการเปดซองสอบราคาไมพจารณาราคาของผฟองคดและผถกฟองคดไดมคาสงไมพจารณาราคาของผฟองคด จงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายและไมเปนการกระทาละเมดตอผฟองคด

จากคดทยกมาเปนตวอยางทงสามคดขางตน แมจะเปนเรองเกยวกบกระบวนการคดเลอกผเสนอราคาตามระเบยบกระทรวง

๙๙

มหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 โดยตรงกตาม แตกสามารถนามาใชเปนแนวทางสาหรบกระบวนการจดซอจดจางตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 หรอระเบยบวาดวยการจดซอจดจางอน ๆ ทกาหนดเงอนไขหรออานาจหนาทของคณะกรรมการผมอานาจพจารณาคดเลอกผเสนอราคาไวทานองเดยวกนได นอกจากนถงแมการพจารณาคดเลอกผเสนอราคารายใดมคณสมบตครบถวนถกตองหรอไม จะเปนอานาจของคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาหรอคณะกรรมการเปดซองสอบราคาและผมอานาจอนมตซอหรอจาง ในขนตอนสดทายกตาม การใชอานาจในขนตอนตาง ๆ กควรใชอยางตรงไปตรงมา พนจพเคราะหขอมลขอเทจจรงอยางรอบคอบโดยคานงถงผลประโยชนของราชการและผลกระทบทจะเกดขนกบ ผเสนอราคาโดยเฉพาะความไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผเสนอราคาดวยกนเปนสาคญ ขณะเดยวกนผเสนอราคาเองกจาเปนทจะตองปฏบตตามเงอนไขทกาหนดไวตามประกาศประกวดราคาหรอประกาศสอบราคาอยางเครงครดเพอมใหเกดปญหาขอโตแยงไมวาเรองใด กตาม หรอหากมปญหาโตแยงเกดขนกควรทจะชแจงและทาความเขาใจกบผเกยวของเพอใหเกดประโยชนสงสดกบราชการ ทงในแงงบประมาณทนามาใชและประสทธภาพของการบรหารราชการแผนดน

๑๐๐

เรองท 15 หมดสทธเขารวมเสนอราคา ... เพราะวา

หนงสอมอบอานาจไมสมบรณ

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 223/2557

ประเดนขอพพาท ความสมบรณของหนงสอมอบอานาจในกระบวนการเสนอราคา

ดวยวธการทางอเลกทรอนกส

สาระสาคญ นตบคคลมอบอานาจใหบคคลอนดาเนนการเสนอราคาแทน

แตผลงนามรบมอบอานาจเปนบคคลอกคนหนง มใชผทนตบคคลระบชอเปนผรบมอบอานาจ หนงสอมอบอานาจจงไมสมบรณ และหนวยงานของรฐมสทธยดหลกประกนซอง

๑๐๑

หมดสทธเขารวมเสนอราคา ... เพราะวา หนงสอมอบอานาจไมสมบรณ

การทบคคลหนงไดมอบใหตวแทนมอานาจดาเนนการใด ๆ

แทนตน มผลทางกฎหมายเสมอนวาบคคลผนนกระทาการดวยตนเองและหากกฎหมายกาหนดใหตองจดทาเปนหนงสอ การมอบอานาจ เพอดาเนนการนน ๆ กจะตองทาเปนหนงสอ แต “การมอบอานาจ” จะมผลสมบรณ นอกจากจะตองมหลกฐานประกอบการมอบอานาจอยางครบถวนถกตอง เชน เอกสารหลกฐานแสดงถงผมอบอานาจและผรบมอบอานาจ หนงสอมอบอานาจจะตองระบรายละเอยดใหใครเปนผมอานาจกระทาการแทนตน และผรบมอบอานาจทากจการใดไดบางแลว หนงสอมอบอานาจจะตองปดอากรแสตมปตามอตรา ทประมวลรษฎากรกาหนดดวย

คดปกครองทนามาฝากกนในฉบบน เปนเรองการมอบอานาจของนตบคคลเพอสงผแทนเขาสกระบวนการเสนอราคาดวยวธการทางอเลกทรอนกส แตคณะกรรมการประกวดราคาตดสทธในการเสนอราคาเนองจากหนงสอมอบอานาจไมสมบรณ และหนวยงาน ผประกวดราคาใชสทธยดหลกประกนซองและศาลปกครองสงสดวนจฉยวา หนงสอมอบอานาจไมสมบรณและหนวยงานมอานาจ ทจะยดหลกประกนซอง

คดนจงมประเดนทนาสนใจเกยวกบการจดทาหนงสอ มอบอานาจใหผแทนเพอเขาสกระบวนการเสนอราคาดวยวธการทางอเลกทรอนกสหรออาจรวมถงการทาหนงสอมอบอานาจเพอใหผแทนทากจการใด ๆ

๑๐๒

ขอเทจจรงในคดนคอ ผฟองคด (บรษท) มอบอานาจใหนาย ส. เปนผยนเอกสารประกวดราคาและกระทาการอน ๆ ทเกยวของกบการประกวดราคาดวยวธการทางอเลกทรอนกสของผถกฟองคด (การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย) เพอจดซอระบบชมสายโทรศพท IP-PABX with Accessories Equipment พรอม ตด ต งจ านวน ๑ Schedule ซงคณะกรรมการประกวดราคามมตใหผฟองคดเปน ผมสทธเสนอราคาและไดแจงใหสงผแทนเพอเขาสกระบวนการ เสนอราคาตามแบบ บก.๐๐๖ โดยในวนเสนอราคาผฟองคดไดแจงชอนาย ส. และนาย ณ. เปนผแทนผมสทธเสนอราคาตามหนงสอมอบอานาจลงวนท ๒๒ มนาคม ๒๕๕๓ แตเมอเวลา ๑๐.๔๐ น. คณะกรรมการประกวดราคาไดตรวจสอบหนงสอมอบอานาจแลวเหนวา ไมสมบรณ เนองจากระบวา มอบอานาจใหนาย ป. แตผลงลายมอชอคอ นาย ส. และนาย ณ. จงแจงใหจดทาหนงสอมอบอานาจฉบบใหม ซงผฟองคดไดจดสงหนงสอมอบอานาจฉบบใหมทางโทรสาร แตคณะกรรมการประกวดราคามมตใหผฟองคดนาตนฉบบมายนภายใน ๑๑ นาฬกา ผฟองคดไมสามารถนาสงตนฉบบหนงสอมอบอานาจไดทนตามกาหนดเวลาดงกลาวได คณะกรรมการประกวดราคาจงตดสทธเสนอราคาและยดหลกประกนซอง

หลงจากผฟองคดอทธรณการยดหลกประกนซอง จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหมคาสงหรอคาพพากษาใหเพกถอนคาสงรบหลกประกนซอง โดยเหนวา การสงหนงสอมอบอานาจใหมโดยทางโทรสาร คณะกรรมการประกวดราคาไดตรวจสอบถกตองแลว จงถอวาสมบรณ และหลงสนสดการเสนอราคากไดสงมอบตนฉบบซงควรนาไปแนบกบสาเนาทสงโดยทางโทรสาร

๑๐๓

หนงสอมอบอานาจทผฟองคดสงโดยทางโทรสาร และภายหลงสนสดการเสนอราคาไดนาตนฉบบหนงสอมอบอานาจมอบใหคณะกรรมการประกวดราคา ถอวามผลทาใหผฟองคดเปนผมสทธเสนอราคาหรอไม

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดทราบลวงหนาวาจะตองแจงชอผแทนเพอเขาสกระบวนการเสนอราคาตามแบบ บก.๐๐๖ และแบบดงกลาวมหมายเหตระบวา กรณเปนนตบคคล ผมอานาจตามหนงสอรบรองจะตองเปนผลงนาม แตหากผมอานาจตามหนงสอรบรองไมใชผลงนามกจะตองมหนงสอมอบอานาจแนบมาดวย เมอผมอานาจตามหนงสอรบรองไดมอบอานาจใหบคคลอน มาดาเนนการเสนอราคาแทน แตหนงสอมอบอานาจไมสมบรณเนองจากระบใหนาย ป. เปนผรบมอบอานาจ แตนาย ส. และนาย ณ. ไดลงชอเปนผรบมอบอานาจ ซงความไมสมบรณดงกลาวเกดขนจากความบกพรองของผฟองคดเอง อนเปนหนาทและความรบผดชอบของผเสนอราคาทตองจดเตรยมเอกสารทถกตองมาแสดงในวนเสนอราคา เมอหนงสอมอบอานาจไมไดระบใหนาย ส. และนาย ณ. เปนผมอานาจเสนอราคา จงไมอาจถอไดวานาย ส. และนาย ณ. เปนผรบมอบอานาจโดยถกตอง และการตรวจสอบหลกฐานการมอบอานาจจะตองตรวจสอบจากตนฉบบเอกสารทมการปดอากรแสตมปตามกฎหมาย

ดงนน เมอครบกาหนดเวลาลงทะเบยนเสนอราคา ผฟองคดไมไดนาหนงสอมอบอานาจฉบบทมอบอานาจใหนาย ส. และนาย ณ. มายนตอคณะกรรมการประกวดราคา จงถอวาผฟองคดไมไดสงผแทนผมสทธเสนอราคามาลงทะเบยนเพอเขาสกระบวนการเสนอราคาตามวน เวลา และสถานททกาหนด

๑๐๔

ผถกฟองคดจงมสทธยดหลกประกนซองตามหนงสอคาประกนของธนาคารไดตามขอ ๒.๒.๑ ของหนงสอแสดงเงอนไขการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกสและถอเปนเบยปรบ ทศาลจะลดลงเปนจานวนพอสมควรกไดตามมาตรา ๓๘๓ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย โดยพเคราะหถงทางไดเสยของผถกฟองคดทกอยางอนชอบดวยกฎหมาย ไมใชแตเพยงทาง ไดเสยในเชงทรพยสนเทานน ดงนน การทผฟองคดไมไดสงผแทนมาลงทะเบยนเพอเขาสกระบวนการเสนอราคากทาใหผถกฟองคดไดรบความเสยหายไมมากนก อกทงผฟองคดมไดจงใจทจะไมสงผแทน เพยงแตจดทาหนงสอมอบอานาจบกพรองหรอมขอความทอาน ไมเขาใจหรอผดหลงอนเปนเหตใหหนงสอมอบอานาจไมสมบรณเทานน เมอเบยปรบทรบไวนนสงเกนสวน จงสมควรลดเบยปรบลง (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๒๓/๒๕๕๗)

คดนเปนอทาหรณทดแกเอกชนในการจดเตรยมเอกสารตาง ๆ สาหรบตดตอกบหนวยงานราชการ โดยเฉพาะอยางยงการเขาสกระบวนการเสนอราคา ซงหากเอกชนรายใดประสงคทจะเขารวมดาเนนการดงกลาวจะตองศกษาหลกเกณฑวธการใหเขาใจและปฏบตตามเงอนไขของประกาศประกวดราคาอยางเครงครด ไมวาจะเปนการไปลงทะเบยนใหทนตามกาหนดเวลา หรอการจดทาหนงสอ มอบอานาจซงผรบมอบอานาจกบผลงลายมอชอจะตองเปนบคคลเดยวกน พรอมทงปดอากรแสตมปในตนฉบบหนงสอมอบอานาจ ทนามาแสดงตอเจาหนาทดวย ซงหากไมดาเนนการตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขทกาหนดกจะถกตดสทธเขารวมการเสนอราคา และทาใหหนวยงานราชการผประกวดราคาสามารถใชสทธรบหลกประกนได นอกจากน ศาลปกครองสงสดไดอธบายเกยวกบ

๑๐๕

การเกดขนของสญญาทางปกครองในกระบวนการเสนอราคาวา ประกาศประกวดราคาดวยวธการทางอเลกทรอนกสเพอจดซอ พรอมตดตงระบบชมสายโทรศพท IP-PABX with Accessories Equipment มลกษณะเปนคาเสนอและเมอเอกชนผประสงคจะเขาเสนอราคาตกลงยนยอมผกพนตนตามประกาศดวยการยนเอกสารประกวดราคาซอและลงนามในหนงสอแสดงเงอนไขการซอการจางและวางหลกประกนซองเปนหนงสอคาประกนของธนาคาร ถอเปนการแสดงเจตนาสนองรบคาเสนอและการไดมาซงสญญาจดซอพรอมตดตงระบบชมสายโทรศพทดงกลาว มลกษณะเปนขอตกลงหรอสญญาทเปนเครองมอหรอวธการทจะทาใหการดาเนนกจการทางปกครองบรรลผล เปนสญญาทางปกครองโดยสภาพ ซงผอาน ทสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดจากคาพพากษาดงกลาว

๑๐๖

เรองท 16 ใบแจงปรมาณงาน ไมแสดงราคา ... ไมผดเงอนไข

ทเปนสาระสาคญในการคดเลอกผคา !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 850/2558

ประเดนขอพพาท ในขนตอนการพจารณาคดเลอกใหเขาเสนอราคาผเสนอราคา

ไมไดกรอกรายการวสดและราคาในใบแจงปรมาณงาน (บญชรายการกอสราง) ตามเอกสารประมลการจางดวยระบบอเลกทรอนกส

สาระสาคญ การไมกรอกรายการปรมาณและราคาวสดในบญชรายการ

กอสราง มใชสาระสาคญทจะทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผคาดวยกน เนองจากผทผานการคดเลอกใหเขาเสนอราคาไดแลว จงจะผานเขาไปเสนอวงเงนการประมล การตดสทธผเสนอราคาในการคดเลอกใหเขาเสนอราคาดวยระบบอเลกทรอนกสจงไมชอบดวยกฎหมาย

๑๐๗

ใบแจงปรมาณงาน ไมแสดงราคา ... ไมผดเงอนไข ทเปนสาระสาคญในการคดเลอกผคา !

ในการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส

กระทรวงการคลงไดกาหนดหลกเกณฑใหสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐ รวมถงหนวยการบรหารราชการสวนทองถนยดถอและปฏบตตามเพอใหการจดซอจดจางดวยระบบอเลกทรอนกส เกดความคมคามประสทธภาพและเพอใหการแขงขนราคาเปนไปอยางโปรงใสและเปนธรรมในทกขนตอน โดยประกาศกระทรวงการคลง เรอง หลกเกณฑการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส ลงวนท ๑๓ มกราคม ๒๕๔๘ ไดกาหนดขนตอน การพจารณาคดเลอกผเสนอราคา ๒ ขนตอน คอ

ขนตอนท ๑ ขนตอนการพจารณาคดเลอกเกยวกบคณสมบต ขอเสนอทางดานเทคนค และการมผลประโยชนรวมกนของผคา ซงตามขอ ๑๔ และขอ ๑๖ ของประกาศดงกลาวไมไดกาหนดใหผเสนอราคาตองแสดงจานวนเงน โดยในขนตอนนคณะกรรมการดาเนนการประมลจะตรวจสอบและพจารณาคดเลอกจากผคาทมมาตรฐาน ทางเทคนคครบถวนถกตองตามเงอนไขในเอกสารประกวดราคา และจะไมรบพจารณาขอเสนอของผคาท ยนหลกฐานไมถกตอง เวนแตกรณทเปนขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญเฉพาะทพจารณาแลวเหนวาจะเปนประโยชนตอทางราชการ

ขนตอนท ๒ ขนตอนการพจารณาคดเลอกเกยวกบวงเงนการประมล โดยคณะกรรมการดาเนนการประมลจะประกาศกาหนด

๑๐๘

วน เวลา และสถานท พรอมทงเงอนไขการประมล วงเงนการจดหา และระยะเวลาประมล

ทงน ผทผานการพจารณาในขนตอนแรกเทานนจงจะมสทธ เขาเสนอราคาดวยระบบอเลกทรอนกส

ดงนน ขนตอนท ๑ จงถอเปนขนตอนสาคญททงหนวยงานของรฐผประกวดราคาและผเสนอราคาตองใหความใสใจในรายละเอยดตาง ๆ ตามเงอนไขทเอกสารประมลการจางดวยระบบอเลกทรอนกสกาหนดไว เนองจากอาจเกดปญหาในการวนจฉยเกยวกบรายละเอยดของเอกสารทผเสนอราคาไดยนตอคณะกรรมการดาเนนการประมลเพอพจารณาคดเลอกรบหรอไมรบขอเสนอวา “กรณเปนขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญ” หรอไม ซงคณะกรรมการฯ จะพจารณารบขอเสนอราคาดงกลาวได จาตองวนจฉยจากขอเทจจรงทเกดขนในแตละกรณไป

ดงเชนคดปกครองทนามาฝากกนในฉบบน แมวาจะเปน ขอพพาททเกยวกบหนวยการบรหารราชการสวนทองถน แตไดใชบงคบตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง หลกเกณฑการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส ลงวนท ๑๓ มกราคม ๒๕๔๘ ในขณะเกดขอพพาทดวย จงถอเปนตวอยางคดทมประโยชนสาหรบหนวยงานของรฐผประกวดราคาทจะใชเปนแนวทางในการวนจฉยเกยวกบปญหาดงกลาว

โดยคดนองคการบรหารสวนตาบล (ผถกฟองคด) ไดออกประกาศ เรอง ประมลจางดวยระบบอเลกทรอนกส โครงการขยายเขตประปาสวนภมภาค ลงวนท ๓๐ สงหาคม ๒๕๕๐ โดยเอกสารประมลการจางดวยระบบอเลกทรอนกสตามประกาศดงกลาวกาหนดใหผเสนอ

๑๐๙

ราคาตองเสนอเอกสารเกยวกบสถานะของผเสนอราคา คณสมบตของวศวกร คณวฒของหวหนาผควบคมงาน บญชรายการกอสราง (หรอใบแจงปรมาณงาน) ซงจะตองแสดงรายการวสด อปกรณ คาแรงงาน ภาษ รวมทงกาไรไวดวยสวนการเสนอราคานนใหผเสนอราคาตองยนขอเสนอตามแบบทกาหนดในเอกสารประมลจางดวยระบบอเลกทรอนกสโดยไมมเงอนไขใด ๆ ตองระบจานวนเงนทเสนอ และตองกรอกปรมาณวสดและราคาในบญชรายการกอสรางใหครบถวน

อยางไรกตาม ขอ ๖.๒ ของเอกสารประมลจางดวยระบบอเลกทรอนกสตามประกาศของผถกฟองคด กาหนดวา หากผเสนอราคารายใดมคณสมบต หรอยนหลกฐานไมถกตองหรอไมครบถวน คณะกรรมการ e-Auction จะไมรบพจารณาขอเสนอของผ ยนขอเสนอรายนน เวนแตเปนขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญ ทงน เฉพาะในกรณทเหนวาจะเปนประโยชนตอองคการบรหารสวนตาบลเทานน

คดนผฟองคดไดซอและยนขอเสนอเอกสารประมลจาง ดวยระบบอเลกทรอนกส โครงการขยายเขตประปาสวนภมภาค ตามประกาศของผถกฟองคด แตเมอคณะกรรมการฯ ไดประกาศรายชอผคาทผานการคดเลอกใหเขาเสนอราคาแลว ปรากฏวาผฟองคดไมผานการพจารณา โดยผถกฟองคดใหเหตผลวา ผฟองคดมมาตรฐานทางเทคนคไมครบถวน เนองจากไมไดแสดงรายการวสด อปกรณ คาแรงงาน ภาษ รวมทงกาไรไวในใบแจงปรมาณงาน

ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหมคาพพากษาหรอคาสงใหยกเลกคาสงการประกวดราคาและชดใชคาสนไหมทดแทน

๑๑๐

การทผคามไดกรอกปรมาณวสดและราคาในใบแจงปรมาณงาน (หรอบญชรายการกอสราง) จะถอเปนขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทเปนสาระสาคญหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอขนตอนการพจารณาคดเลอกเกยวกบคณสมบต ขอเสนอทางดานเทคนค และการมผลประโยชนรวมกนของผคา ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง หลกเกณฑการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส ลงวนท ๑๓ มกราคม ๒๕๔๘ ทใชบงคบกบหนวยการบรหารราชการสวนทองถนในขณะเกดกรณพพาท มไดกาหนดใหตองแสดงจานวนเงนในขนตอนการยนเอกสารเบองตน แมตามเอกสารประมลจางดวยระบบอเลกทรอนกสของผถกฟองคดจะกาหนดใหตองแสดงรายการวสด อปกรณ คาแรงงาน ภาษประเภทตาง ๆ รวมทงกาไร และผเสนอราคาตองกรอกปรมาณวสดและราคาในบญชรายการกอสรางใหครบถวน แตตามขอ ๖.๒ ของเอกสารประมลจางดวยระบบอเลกทรอนกสตามประกาศของผถกฟองคดกไมไดกาหนดใหไมรบพจารณาขอเสนอของผยนหลกฐานไมถกตองในทกกรณ โดยกรณทเปนขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญ เฉพาะในกรณทพจารณาเหนวาจะเปนประโยชนตอองคการบรหารสวนตาบลใหรบพจารณาขอเสนอได

สาหรบ รายการปรมาณและราคาวสดทผฟองคดไมกรอกในบญชรายการกอสรางนน มใชสาระสาคญทจะทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผคาดวยกน และไมมผลตอการพจารณาใหผใดเปนผชนะการประมลแตอยางใด เนองจากผทผานการคดเลอกใหเขาเสนอราคาไดแลว จงจะผานเขาไปเสนอวงเงนการประมลตอไป

๑๑๑

คาสงของผถกฟองคดทตดสทธผฟองคดในการคดเลอกใหเขาเสนอราคาดวยระบบอเลกทรอนกส จงไมชอบดวยกฎหมาย และทาให ผฟองคดไดรบความเสยหายจากการไมมสทธเขาประมล อนเปน การละเมดตอผฟองคดตามมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยจงใหผถกฟองคดรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนในสวนทเปนคาซอแบบเอกสารการประมล และคาเสยเวลา และคาเดนทาง อนเปนคาเสยหายทเชอไดวาเปนความเสยหายทแทจรงจากการดาเนนการเกยวกบการประมลดงกลาว (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๘๕๐/๒๕๕๘)

คดนศาลปกครองสงสดไดวางแนวทางในการวนจฉยหลกเกณฑการรบพจารณาขอเสนอของผทยนหลกฐานไมถกตอง “กรณทเปนขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญ” ตามทขอ ๑๔ และขอ ๑๖ ของประกาศกระทรวงการคลง เรอง หลกเกณฑการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส ลงวนท ๑๓ มกราคม ๒๕๔๘ โดยหนวยงานของรฐหรอเจาหนาททเกยวของจะตองพจารณาจาก (๑) ประโยชนทหนวยงานนนจะไดรบจากการเสนอราคา (๒) ขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดนนมผลทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผคาหรอผเสนอราคาดวยกนหรอไม และ (๓) ขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอย หรอผดพลาดนนจะสงผลตอการพจารณาใหผใดผหนงเปนผชนะ การประมลหรอไม ซงหากเปนประโยชนตอทางราชการและไมมผล ในลกษณะดงกลาว ยอมถอวา ขอผดพลาดหรอผดหลงเพยงเลกนอยหรอผดพลาดไปจากเงอนไขของเอกสารประกวดราคานน เปนสวนทมใชสาระสาคญทหนวยงานของรฐผประกวดราคาตองรบพจารณา

๑๑๒

ขอเสนอของผเสนอราคาดงกลาว อยางไรกตาม ในสวนของผเสนอราคาเองจาเปนอยางยงทจะตองเสนอเอกสารหลกฐานใหถกตอง ตรงตามเงอนไขทกาหนดในเอกสารประกวดราคา ทงน เพอมใหเกดปญหาเปนขอพพาทดงเชนคดน เปนตน

๑๑๓

เรองท 17 “สาระสาคญ” ท (ไม) รบพจารณาราคาทเสนอ

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 277/2554

ประเดนขอพพาท ผเสนอราคาเสนอรายละเอยดของผลงานกอสรางทรบรอง

คนละประเภทกบเงอนไขของเอกสารประกวดราคาในสวนทเปนสาระสาคญ

สาระสาคญ ผเสนอราคาสงผลงานกอสรางฝายทดนา ซงเปนงานพฒนา

แหลงนาเพอการเกษตร และเปนงานคนละประเภทกบผลงานกอสรางระบบประปาผวดนขนาดใหญ ซงเปนงานพฒนานาสะอาดเพอการอปโภคบรโภค ตามทเงอนไขในเอกสารประกวดราคากาหนดไว ทาใหการเสนอราคามรายละเอยดแตกตางไปจากเงอนไขทกาหนดในสวนทเปนสาระสาคญ การไมรบพจารณาราคาของผเสนอราคาดงกลาวจงชอบดวยระเบยบ และมไดเปนการจากดเสรภาพในการประกอบอาชพ

๑๑๔

“สาระสาคญ” ท (ไม) รบพจารณาราคาทเสนอ

กรณท เ ปนการซอหรอการจางท ตองการเฉพาะผทม

ความสามารถอยางแทจรง ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวย การพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๕๐ วรรคหนง (๑) กาหนดใหคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคามหนาทตรวจสอบคณสมบตของ ผเสนอราคา ใบเสนอราคา เอกสารหลกฐานตาง ๆ พสดตวอยาง แคตตาลอก หรอแบบรปและรายการละเอยด แลวคดเลอกผเสนอราคาทถกตองตามเงอนไขในเอกสารประกวดราคา ในกรณทผเสนอราคารายใดเสนอรายละเอยดแตกตางไปจากเงอนไขทกาหนดในเอกสารประกวดราคาในสวนทมใชสาระสาคญ และความแตกตางนนไมมผลทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบตอผเสนอราคารายอน หรอเปนการผดพลาดเลกนอย ใหพจารณาผอนปรนใหผเขาประกวดราคา โดยไมตดผเขาประกวดราคารายนนออก ดงนน การทผเสนอราคาเสนอรายละเอยดแตกตางไปจากเงอนไขท กาหนดในเอกสารประกวดราคาในสวนทเปนสาระสาคญ คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาจงอาจไมรบพจารณาราคาของผเสนอราคานนได แตรายละเอยดของผลงานในลกษณะอยางใดทจะถอเปน “สาระสาคญ” และหากผเสนอราคาเสนอรายละเอยดของผลงานทไมตรงตามเงอนไขแตมลกษณะงานใกลเคยงกน และเปนผเสนอราคาตาสด คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาจะไมรบพจารณาผเสนอราคารายนนไดหรอไม ปรากฏตามตวอยางคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๗๗/๒๕๕๔ ดงตอไปน

๑๑๕

ผถกฟองคด (กรมทรพยากรนา) ไดประกาศประกวดราคาจางเหมากอสรางระบบประปาผวดนขนาดใหญ โดยเอกสารประกวดราคา ขอ ๒.๕ กาหนดคณสมบตของผเสนอราคาวา ตองเปนนตบคคลมผลงานประเภทเดยวกนกบงานทประกวดราคาหรอกอสรางระบบประปาทมหอถงสงคอนกรตเสรมเหลก และมหนงสอรบรองผลงานจากหนวยงานคสญญา ผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสดและไดยนหนงสอรบรองผลงานการกอสรางฝายทดนาคอนกรตเสรมเหลกและระบบทอสงนาพรอมอาคารประกอบระบบทอสงนา แตคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาเหนวาหนงสอรบรองผลงานของผฟองคดไมถกตองตามเงอนไขขอ ๒.๕ ของเอกสารประกวดราคา จงมมต ใหวาจางผเสนอราคารายอน

ผฟองคดไดมหนงสออทธรณคาสงตอผถกฟองคดซงพจารณาแลวเหนวา หนงสอรบรองผลงานของผฟองคดไมปรากฏผลงานประเภทเดยวกนกบงานทประกวดราคาหรอกอสรางระบบประปา ทมหอถงสงคอนกรตเสรมเหลก ผฟองคดจงเปนผเสนอราคาทมคณสมบตไมถกตองตามประกาศประกวดราคา การไมรบพจารณาราคาดงกลาวเปนการถกตองแลว ผฟองคดเหนวาการใชดลพนจออกคาสงของผถกฟองคดไมชอบดวยกฎหมาย เปนการกดกน ผเสนอราคามใหแขงขนราคากนอยางเปนธรรม จากดเสรภาพ ในการประกอบอาชพและการแขงขนโดยเสรตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ จงนาคดมาฟอง ตอศาลปกครอง ขอใหเพกถอนคาสงไมรบพจารณาราคาของ ผฟองคด

การเสนอผลงานการกอสรางฝายทดนาคอนกรตเสรมเหลก และระบบทอสงนาพรอมอาคารประกอบระบบทอสงนา ซงม

๑๑๖

รายละเอยดแตกตางไปจากเงอนไขทกาหนดในเอกสารประกวดราคาถอเปน “สาระสาคญ” หรอไม?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดสงผลงานกอสรางฝายทดนาคอนกรตเสรมเหลกและระบบทอสงนาพรอมอาคารประกอบระบบทอสงนา เปนงานพฒนาแหลงนาเพอการเกษตร มลกษณะงานกอสรางเปนอาคารคอนกรตเสรมเหลกขวางแนวลานาเพอยกระดบนาเขาสระบบสงนา สวนงานกอสรางระบบประปา ผวดนขนาดใหญ เปนงานพฒนานาสะอาดเพอการอปโภคบรโภค อนมลกษณะงานกอสรางระบบประปาทมกระบวนการนานาจากแหลงผวดนมาผานขนตอนการปรบปรงคณภาพนา โดยการทาใหนาดบตกตะกอนดวยกระบวนการทางเคม จากนนจะไหลเขาสการกรอง ไหลเขาสถง เปนกระบวนการทอาศยหลกการของแรงโนมถวงของโลก เมอทาการฆาเชอโรคดวยสารละลายคลอรนแลวสบนาประปาจากถงดวยเครองสบนาขนหอถง จากนนจงจายประปาจากหอถงเขาสทอจายนาประปา เพอจายใหแกประชาชน เปนหลกวชาการ ทมกระบวนการทนามาใชเพอประโยชนทางราชการและประชาชน ทแตกตางกน จงเปนการสงผลงานคนละประเภทกบทเงอนไข ขอ ๒.๕ ของเอกสารประกวดราคากาหนดไว ทาใหการเสนอราคาของผฟองคดมรายละเอยดแตกตางไปจากเงอนไขทกาหนด ในสวนทเปนสาระสาคญ ดงนน การทคณะกรรมการพจารณา ผลการประกวดราคาเหนวาผฟองคดมคณสมบตไมถกตอง และ ไมอาจรบพจารณาราคาของผฟองคดได จงเปนไปโดยชอบตามขอ ๕๐ วรรคหนง (๑) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๑๗

สวนกรณทผถกฟองคดกาหนดเงอนไขขอ ๒.๕ ของเอกสารประกวดราคา เฉพาะเจาะจงใหผเสนอราคาตองเปนนตบคคลและ มผลงานประเภทเดยวกนกบงานทประกวดราคาหรอกอสรางระบบประปาทมหอถงสงคอนกรตเสรมเหลกกเปนกรณทผถกฟองคดมหนาทกาหนดคณสมบตของผเสนอราคาใหเปนไปตามขอ ๓๐ วรรคหนง ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบกบการทผถกฟองคดไดเผยแพรประชาสมพนธขาว การประกวดราคาในเวบไซตและทางวทยกระจายเสยงใหผสนใจทราบโดยเปดเผย จงมไดเปนการกดกน และไดเปดโอกาสใหม การแขงขนราคาอยางเปนธรรม แตเนองจากผฟองคดมคณสมบต ไมเปนไปตามเงอนไขขอ ๒.๕ ของเอกสารประกวดราคา ผถกฟองคดจงพจารณาคดเลอกผเสนอราคารายอนทปฏบตถกตองตามเงอนไขเพอเขาทาสญญากบผถกฟองคด การกระทาของผถกฟองคดดงกลาวจงมไดเปนการจากดเสรภาพในการประกอบอาชพและการแขงขนโดยเสรตามมาตรา ๕๐ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐

จากคาพพากษาดงกลาว ศาลปกครองสงสดไดวางหลกการสาคญในการพจารณาคดเลอกผเสนอราคาเพอเขาทาสญญากบหนวยงานทางปกครอง ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ไว ๒ ประการ ดงน

๑. กรณทหนวยงานทางปกครองไดกาหนดคณสมบตเบองตนของผมสทธเขารบการคดเลอกไวเปนเงอนไขสาคญในการพจารณาคดเลอกผเสนอราคา เนองจากเปนการจดซอหรอจดจางทจาเปน ตองจากดเฉพาะผทมความสามารถ โดยไดกาหนดหลกเกณฑและวธการคดเลอก และประกาศใหผทสนใจทราบโดยเปดเผยเปนการทวไป

๑๑๘

ยอมถอไมไดวาเปนการกดกนการแขงขนราคาอยางเปนธรรม ตามขอ ๓๐ วรรคหนง ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวย การพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

๒. ในการเสนอราคาผเสนอราคาจะตองเสนอรายละเอยดของผลงานใหถกตองตรงตามเงอนไขทกาหนดในเอกสารประกวดราคา โดยพจารณาจากวตถประสงคของงาน ลกษณะงานทตองดาเนนการ และกระบวนการในการทางานของงานทประกวดราคาและงาน ทเสนอเปนผลงาน ถอเปนสาระสาคญทผเสนอราคาจะตองเสนอรายละเอยดใหตรงตามเงอนไขทกาหนดไว หากผเสนอราคาเสนอรายละเอยดของผลงานแตกตางไปจากเงอนไขทกาหนดในสวนทเปนสาระสาคญ ถอไดวาผเสนอราคามคณสมบตไมถกตอง และคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคายอมไมรบพจารณาราคาของผเสนอราคารายนน แมผลงานทเสนอจะมลกษณะทใกลเคยงกนและเปนผเสนอราคาตาสดกตาม ตามขอ ๕๐ วรรคหนง (๑) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๑๙

เรองท 18 ระเบยบกาหนดเงอนไขไว ... เหตใด ? ไมตอรองราคา

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 489/2553

ประเดนขอพพาท การตอรองราคากบผเสนอราคาสงกวาผเสนอราคาตาสด

ไมเกนรอยละเจดตามขอ ๑๖ (๗) วรรคสอง (ข) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

สาระสาคญ หนวยงานของรฐละเลยไมเรยกผเสนอผลตภณฑทไดรบ

การรบรองเครองหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) แตเสนอราคาตาสดเปนลาดบสองมาตอรองราคากอนมคาสงอนมตใหจดซอพสด อกทงไมทดสอบคณภาพของผลตภณฑของผเสนอราคาตาสด ซงไมมการรบรองเครองหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) วาไมมคณภาพมาตรฐานอยางไร ทาใหผเสนอราคาตาสดไดรบความเสยหายจากการออกคาสงอนมตใหจดซอดงกลาว

๑๒๐

ระเบยบกาหนดเงอนไขไว ... เหตใด ? ไมตอรองราคา

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

ขอ ๑๖ (๗) วรรคสอง (ข) ไดกาหนดหลกเกณฑสาคญเกยวกบขนตอนในการพจารณารบขอเสนอดานราคา ประการแรกวา ถาผเสนอราคาตาสด เสนอราคาพสดทไมไดแสดงเครองหมายมาตรฐานหรอเสนอพสดทผผลตไมไดรบการรบรองระบบคณภาพ จะตองเรยกผเสนอราคาพสดทแสดงเครองหมายมาตรฐานหรอ ผเสนอราคาทพสดผลตจากโรงงานทไดรบการรบรองระบบคณภาพรายทเสนอราคาสงกวาราคาตาสดไมเกนรอยละเจดมาตอรองราคา และประการตอมา หากตอรองราคาแลว ไดราคาทลดลงสงกวาราคาตาสดไมเกนรอยละหาหรออตราท กวพ. (คณะกรรมการวาดวย การพสด ) กาหนด จงจะสามารถซอจากผ เสนอราคาทแสดงเครองหมายมาตรฐานหรอผเสนอราคาทพสดผลตจากโรงงานทไดรบการรบรองคณภาพนนได

กรณทหนวยงานผประกวดราคาไมดาเนนการตามขนตอนตอรองราคา แตมคาสงอนมตใหจดซอพสดจากผเสนอราคาทเสนอพสดทมเครองหมายรบรองคณภาพ จะถอวาเปนการออกคาสง โดยไมชอบดวยกฎหมายหรอไม และตองชดใชคาเสยหายหรอไม

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๔๘๙/๒๕๕๓ ไดวนจฉยเรองนไว ดงน

ผถกฟองคดท ๑ (กรมราชทณฑ) ประกาศประกวดราคาซอเครองใชสวนตวผตองขง ผฟองคดเปนผ เสนอราคาตาสดและมคณสมบตครบถวนตามเงอนไขของประกาศ แตไมไดรบการอนมต

๑๒๑

ใหจดซอเนองจากคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาเหนวา มผเสนอราคาตาลาดบทสอง คอ บรษท อ. เสนอผลตภณฑสบทไดรบการรบรองเครองหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) ตางกบสบของผฟองคดทไมม มอก. การบรรจหบหอ ตรายหอ เนอสบและกลนกไมไดมาตรฐาน ซงสามารถสมผสเหนไดดวยตา และเมอใหผตองขงทดลองใชสบตวอยางแลว สวนใหญพงพอใจสบของบรษท อ. ผถกฟองคดท ๑ จงอนมตใหจดซอผลตภณฑจากบรษทน ผฟองคดอทธรณคาสง แตผถกฟองคดท ๒ (รองปลดกระทรวงยตธรรม) ยกอทธรณ ผฟองคดเหนวา คาสงอนมตดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย จงนาคดมาฟองตอศาลปกครอง ขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดรวมกนชดใชคาเสยหายพรอมดอกเบย

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมผถกฟองคดท ๑ จะมเหตผลทจะไมตองกาหนดในรายละเอยดเกยวกบพสดทตองไดรบการรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมกตาม แตการดาเนนการพจารณาขอเสนอดานราคาตองปฏบตตามเงอนไขขอ ๑๖ (๗) วรรคสอง (ข) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ .ศ . ๒๕๓๕ ซ งคด นผ ฟองคดเปนผ เสนอราคาตาสดเปนเงน ๓๙,๕๕๕,๕๕๕ บาท และเสนอสบยหอทผลตโดยไมมการรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) สวนบรษท อ. เปนผเสนอราคาตาลาดบสองเปนเงน ๔๐,๙๕๐,๐๐๐ บาท โดยเสนอผลตภณฑสบยหอทผลตโดยมการรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) จงถอวาเปนผเสนอราคาสงกวาราคาทผฟองคดเสนอไมเกนรอยละเจด ผถกฟองคดท ๑ จงมหนาทตองเรยกใหบรษทฯ มาตอรองราคาตามเงอนไขของระเบยบดงกลาว ซงเปนกฎเกณฑทกาหนด

๑๒๒

ขนมาเพอใหการจดซอและจดจางของทางราชการมเอกภาพในการดาเนนการ เปดเผย โปรงใส และใหความเปนธรรมแกเอกชนผเสนอราคาอยางเทาเทยมกน รวมทงมหลกการใหสวนราชการพจารณาคดเลอกสงของหรองานจางทมคณภาพและเปนประโยชนตอทางราชการมากทสด ซงหมายความวา สวนราชการจะตองพจารณาคดเลอกสงของหรองานจางทมคณภาพในราคาทมการเสนอตาสด อกทงใหผเสนอราคาทสงกวาแตเสนอพสดทไดมการแสดงเครองหมายรบรองระบบคณภาพใหทบทวนปรบลดราคาใหตาลงเพอประโยชนของทางราชการ เมอปรากฏวาผถกฟองคดท ๑ ละเลยไมเรยกบรษทฯ มาตอรองราคาและมคาสงอนมตใหจดซอเครองใชสวนตวผตองขงจากบรษทฯ จงเปนการกระทาทไมรกษาประโยชนของทางราชการ นอกจากน การทดสอบคณภาพมาตรฐานของสบ ทผฟองคดเสนอ เปนเพยงการสมผสและพจารณาดวยสายตาของคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาซงมใชผเชยวชาญ ในการตรวจวเคราะหคณสมบตของสบและไมไดพสจนในทางวทยาศาสตรใด ๆ ทแสดงใหเหนวาสบทผฟองคดนาเสนอไมมคณภาพมาตรฐานอยางไร จงไมถอวาเปนหลกเกณฑทจะใหความเปนธรรมแกผเสนอราคาอยางเทาเทยมกนได ทงการนาตวอยางสบใหผตองขงทดลองใชเพอสารวจความพงพอใจ มไดเปนเงอนไขของการประกวดราคาและไมมหลกประกนทแสดงใหเหนถงความเปนกลางของผสารวจแตอยางใด คาสงอนมตใหจดซอพสดจากบรษท อ. จงเปนการออกคาสงโดยไมชอบดวยขอ ๑๖ (๗) วรรคสอง (ข) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ อนเปนคาสง ทออกโดยไมชอบดวยกฎหมาย และเปนการกระทาละเมดอนเกดจาก

๑๒๓

คาสงทางปกครองทจะพงเรยกรองคาเสยหายกนได ซงตองเปนความเสยหายตามความเปนจรงทมผลเยยวยาใหผฟองคดกลบคนสฐานะเดมและมความสมพนธใกลชดกบความเสยหายอนเปนผลโดยตรงจากการกระทาละเมดดวย กลาวคอ คาขาดประโยชนจากการทผฟองคดตองสญเสยโอกาสในการเขาทาสญญา คาพาหนะ ในการตดตอกบทางราชการและคาจดทาเอกสารประกวดราคา แมเปนความเสยหายทเกดขนจรง แตเมอไมสามารถพสจนได ศาลจงกาหนดคาเสยหายใหไดตามสมควรตามมาตรา ๔๓๘ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย สวนการขาดกาไรเปนเพยงความเสยหายทคาดหมายวาจะไดเมอเขาทาสญญา และคาตดตามผลการประกวดราคา คาทปรกษากฎหมาย คาเสยเวลาในการจดหาสนคา คาเสยชอเสยงนน ถอเปนความเสยหายทมใชผลโดยตรงจากการกระทาละเมด

คดนศาลปกครองสงสดไดวางบรรทดฐานการปฏบตราชการทดวา ฝายปกครองตองเคารพตอกฎเกณฑทตนกาหนดขนตราบใด ทกฎเกณฑหรอระเบยบขอบงคบยงไมไดยกเลกหรอยงมการบงคบใชอย ทงน เนองจากกฎเกณฑหรอระเบยบขอบงคบทฝายปกครองกาหนดขนเปนทงแหลงทมาของอานาจและเปนขอจากดอานาจของเจาหนาท เมอกฎเกณฑหรอระเบยบขอบงคบกาหนดใหเจาหนาทดาเนนการในเรองนน ๆ อยางไร โดยวธใดหรอโดยมเงอนไขอยางไร กจะตองปฏบตตามกฎเกณฑหรอระเบยบขอบงคบนน ดงเชน ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๖ (๗) วรรคสอง (ข) ไดกาหนดเงอนไขอนถอเปนขนตอนสาคญในการพจารณารบขอเสนอราคาไว หนวยงานผประกาศประกวดราคาจงมหนาทจะตองเรยกผเสนอราคามาตอรองราคาเพอใหสวนราชการ

๑๒๔

ไดคดเลอกสงของทมคณภาพมากทสดในราคาทเสนอตาทสด การทหนวยงานผประกวดราคาไมปฏบตตามเงอนไขทระเบยบดงกลาวกาหนด จงเปนการไมปฏบตตามกฎเกณฑหรอระเบยบขอบงคบ ทฝายปกครองกาหนดขน

๑๒๕

เรองท 19 การคดเลอกผเสนอราคาโดยพจารณาจาก

คณสมบตพเศษของครภณฑ

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 93/2554

ประเดนขอพพาท การพจารณาคณสมบตพเศษของพสดทจดซอซงมไดกาหนด

ไวตามประกาศสอบราคา

สาระสาคญ ผเสนอราคาตาสดไมไดรบอนมตใหเปนผชนะการสอบราคา

เนองจากคณะกรรมการเปดซองและพจารณาผลการสอบราคาไดพจารณาคณสมบตของพสดทจะจดซอทางดานคณภาพและคณสมบตในสวนองคประกอบซงเปนคณสมบตพเศษทเปนประโยชนกบราชการ แมไมใชคณสมบตหลกทกาหนดไวในประกาศสอบราคา ผมอานาจยอมคดเลอกผเสนอราคาทเสนอพสดทมคณสมบตพเศษดงกลาวใหเขาทาสญญาได จงไมเปนการทาละเมดตอผเสนอราคาตาสด

๑๒๖

การคดเลอกผเสนอราคาโดยพจารณาจาก คณสมบตพเศษของครภณฑ

ในการดาเนนการซอหรอการจางของหนวยงานทางปกครอง

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๔๒ (๓) ไดกาหนดใหคณะกรรมการเปดซองสอบราคามหนาทพจารณาคดเลอกพสดหรองานจางของผเสนอราคาทถกตองตาม (๒) ทมคณภาพและมคณสมบตเปนประโยชนตอทางราชการ และเสนอใหซอหรอจางจากรายทคดเลอกไวแลวซงเสนอราคาตาสด และการทประกาศสอบราคาซอ ขอ ๕.๒ ไดกาหนดใหหนวยงานผประกาศสอบราคาทรงไวซงสทธทจะไมรบราคาตาสด และอาจพจารณาเลอกซอในจานวนหรอขนาดหรอเฉพาะรายการหนงรายการใดกได ทงน เพอประโยชนของทางราชการเปนสาคญ ซงการพจารณาวากรณใด จะเปนประโยชนแกทางราชการหรอไม ไมอาจพจารณาแตเพยงขอเสนอดานราคาอยางเดยวเทานน แตจะตองพจารณาถงประโยชนดานการใชงานดวย

กรณทประกาศสอบราคาจดซอครภณฑไมไดกาหนดรายละเอยดของครภณฑในสวนทเปนองคประกอบอน ๆ ซงมใชคณสมบตหลกของครภณฑ คณะกรรมการฯ จะนาองคประกอบของครภณฑดงกลาวมาพจารณาและคดเลอกผเสนอราคาทมรายละเอยดดงกลาวโดยตดสทธผเสนอราคาตาสดไดหรอไม หาคาตอบไดจาก คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๙๓/๒๕๕๔ ไดวนจฉยไวดงน

ผถกฟองคด (ผอานวยการศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวดแมฮองสอน) ไดประกาศสอบราคาซอครภณฑโฆษณาและเผยแพรชดรบสญญาณดาวเทยมระบบเคย – แบนด โดยมวตถประสงค

๑๒๗

เพอใชเปนอปกรณรบสญญาณดาวเทยมสาหรบรบสญญาณรายการโทรทศนเพอการศกษาโครงการจดการศกษาทางไกลผานดาวเทยมไทยคมของกระทรวงศกษาธการ (อทว) ผลการเปดซองเสนอราคาปรากฏวาผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสด แตภายหลงจากทคณะกรรมการเปดซองและพจารณาผลการสอบราคาไดทดสอบครภณฑทางดานเทคนคแลวมความเหนใหบรษท ส. จากด ซงเสนอราคาสงกวาผฟองคดเปนผสอบราคาได เนองจากเครองรบสญญาณและถอดรหสของบรษท ส. จากด สามารถใชสมารทการด ทาใหรบสญญาณฟรทวได และมรายละเอยดคมอการใชเปนภาษาไทย สวนเครองรบสญญาณและถอดรหสของผฟองคดไมสามารถใชสมารทการดและแสดงรายการทางเทคนคเปนภาษาไทยได ผถกฟองคดจงไดอนมตตามทคณะกรรมการฯ เสนอ ผฟองคดเหนวาประกาศสอบราคาไมไดกาหนดคณสมบตของเครองรบสญญาณดาวเทยมวาจะตองมชองเสยบสมารทการดเพอจะใชดฟรทวได และตอมาไดอทธรณตอประธานคณะกรรมการฯ ขอใหเพกถอนคาสงแตมไดรบทราบผลการพจารณา จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหผถกฟองคดชดใชคาเสยหาย

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดไมพจารณาอนมตใหผ ฟองคดชนะการสอบราคาและทาสญญาซอขายชด รบสญญาณดาวเทยมระบบเคย – แบนดกบผฟองคด เปนคาสง ทางปกครองตามกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

เมอคณะกรรมการเปดซองและพจารณาผลการสอบราคาไดคานงถงประโยชนดานการใชงานในพนททจะตดตงเครองรบสญญาณดาวเทยมระบบเคย – แบนดแลวเหนวา เครองรบสญญาณดาวเทยมของผฟองคดรบสญญาณไดเฉพาะสญญาณอทวเพยงชองเดยวเทานน ไมสามารถใชกบสมารทการดเพอรบชมฟรทวได ในขณะทเครองรบ

๑๒๘

สญญาณดาวเทยมของบรษท ส. จากด มชองใสสมารทการดเพอรบสญญาณฟรทวได แมวาตามประกาศสอบราคาซอของผถกฟองคดจะมไดกาหนดคณสมบตของเครองรบสญญาณดาวเทยมวาจะตองมชองใสสมารทการดเพอรบสญญาณฟรทว แตในการพจารณาของคณะกรรมการฯ ไดพจารณาคณสมบตของเครองในสวนนไวในองคประกอบพจารณาอน ๆ เพอเปนขอมลในการพจารณา จงมใชการพจารณาคณสมบตหลกของตวเครองแตเปนคณสมบตพเศษอน ๆ ของเครองรบสญญาณและถอดรหสทสามารถทางานไดและเปนประโยชนตอทางราชการ นอกจากน ไดคานงถงการใชงานจรงในพนททจะดาเนนการตดตงซงไมมไฟฟาและตองใชไฟฟาจากแบตเตอร แตเครองรบสญญาณดาวเทยมของผฟองคดจะแสดงผลทางโทรทศนเทานน หากไฟฟาจากแบตเตอรมไมเพยงพอทจะเปดโทรทศนกจะไมสามารถตดตงและปรบปรงได จงตองพจารณาคณลกษณะของการแสดงผลการรบสญญาณทตวเครองประกอบ การพจารณา รวมถงการบารงรกษาอปกรณตาง ๆ ทผปฏบตงาน ในพนทจะสามารถดาเนนการไดเอง อกทงยงมสมารทการดทสามารถใชกบเครองดงกลาวอยแลวจานวน ๑๐๐ ใบ ซงสามารถนามาใชประโยชนได ดงนน ผถกฟองคดจงมไดพจารณาจากวงเงนทตาทสด แตไดพจารณาถงคณสมบตทางดานคณภาพและคณสมบตของครภณฑทผเสนอราคาไดเสนอไว โดยพจารณาถงคณภาพและคณสมบตทจะเปนประโยชนตอทางราชการ จงเปนไปตามขอ ๔๒ (๓) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และขอ ๕.๒ ของประกาศสอบราคาซอของผถกฟองคด การทผถกฟองคดอนมตสงซอครภณฑโฆษณาและเผยแพรชดรบสญญาณดาวเทยมระบบ เคย – แบนดกบบรษท ส. จากด จงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย และไมเปนการกระทาละเมดตอผฟองคด

๑๒๙

จากคาพพากษาดงกลาว ศาลปกครองสงสดไดวางหลกการสาคญในเรองเกยวกบการดาเนนการจดซอจดจางตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ไว ๒ ประการ ดงตอไปน

๑. กรณทหนวยงานทางปกครองไมพจารณาอนมตให ผเสนอราคาตาสดเปนผชนะการสอบราคาและเขาทาสญญาจดซอหรอจดจาง ถอเปนคาสงทางปกครองตามกฎกระทรวง ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

๒. ในกระบวนการพจารณาคดเลอกพสดของหนวยงาน ทางปกครอง นอกจากจะตองมการตรวจสอบคณสมบตของผเสนอราคา ใบเสนอราคา รวมถงราคาทผ เสนอราคาไดเสนอไวแลว ยงจะตองพจารณาถงคณสมบตทางดานคณภาพและคณสมบตของพสดหรอครภณฑในสวนทเปนองคประกอบซงเปนคณสมบตพเศษทจะเปนประโยชนแกทางราชการดวย แมคณสมบตดงกลาวจะมใชคณสมบตหลกของครภณฑตามทกาหนดไวในประกาศสอบราคา กตาม แตหากคณสมบตนนเปนประโยชนตอทางราชการ แมราคา ทเสนอสงกวาผเสนอราคาตาสด แตเมอเปรยบเทยบคณภาพและคณสมบตของครภณฑแลวทางราชการจะไดรบประโยชนสงกวา ผมอานาจยอมคดเลอกผเสนอราคาทมคณสมบตพเศษใหเขาทาสญญากบหนวยงานทางปกครองไดตามขอ ๔๒ (๓) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๓๐

เรองท 20 คาเสยหาย ... กบการยกเลกการประกวดราคา

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 201/2553

ประเดนขอพพาท ยกเลกการประกาศประกวดราคาเนองจากมผเสนอราคา

รายเดยว โดยไมทาเปนประกาศ แตประชมชแจงและไมแจงใหผเสนอราคาทราบ

สาระสาคญ การยกเลกการประกาศประกวดราคาโดยไมไดจดทา

ประกาศ ยอมไมเปนไปตามระเบยบ แตเมอตอมาไดประกาศยกเลกการประกวดราคาโดยมเหตจาเปนเพอประโยชนราชการ ประกาศยกเลกการประกวดราคาจงชอบดวยกฎหมาย แตเมอผเสนอราคาไดมคาสนองขอเสนอตามประกาศเชญชวน ยอมเกดเปนสญญาผกพนและผเสนอราคาไมมความผด จงตองใหกลบคนสฐานะเดม

๑๓๑

คาเสยหาย ... กบการยกเลกการประกวดราคา

ในการดาเนนการเกยวกบการพสดของสวนราชการเพอใหไดมา

ซงพสดหรอการบรการสาหรบการจดทาบรการสาธารณะกฎหมายและระเบยบไดกาหนดขนตอนในการดาเนนการตาง ๆ ไว ในทน จะขอกลาวถงขนตอนภายหลงจากทมการเสนอราคา คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาจะมหนาทตรวจสอบคณสมบตของ ผเสนอราคา ใบเสนอราคา และเอกสารตางๆ แลวคดเลอกผเสนอราคาทถกตองตามเงอนไขในเอกสารประกวดราคา แตหากมผเสนอราคารายเดยว หากเปนกรณทมความจาเปนเพอประโยชนของราชการ ผสงซอหรอผสงจางมอานาจพจารณายกเลกการประกวดราคาครงนนได แตถาการยกเลกการประกวดราคากอใหเกดความเสยหายแกผเสนอราคา หนวยงานของรฐจะตองปฏบตอยางไรและผเสนอราคามสทธเรยกรองคาเสยหายหรอไม หาคาตอบไดจากคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๐๑/๒๕๕๓ ตอไปน

ผถกฟองคดท ๑ (เทศบาลนครหาดใหญ) ไดมประกาศประกวดราคาจางเหมาโรงเรยนหรอหนวยงานทดาเนนการสอนคอมพวเตอรเพอการศกษาและวสดอปกรณทเกยวของ กาหนดยนซองประกวดราคาในวนท ๒๐ ธนวาคม ๒๕๔๗ มผซอเอกสารประกวดราคา ๓ ราย รวมทงผฟองคด ตอมา ผถกฟองคดท ๒ (นายกเทศมนตรนครหาดใหญ) ไดชะลอโครงการเพอปรบลดเนอหาโครงการใหมและเรยกผซอเอกสารประกวดราคามาหารอเพอหาแนวทางในการประมลใหม และไดมการประชมรวมกนระหวางผถกฟองคดท ๓ (รองนายกเทศมนตรนครหาดใหญ) กบผซอเอกสารประกวดราคาโดยผฟองคดมไดเขารวม

๑๓๒

ประชมดวย ผฟองคดไดยนซองเสนอราคาตามวนเวลาท กาหนด เพยงรายเดยว คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาเหนวา ผฟองคดมคณสมบตครบถวนถกตองตามเงอนไขในประกาศประกวดราคา และเสนอราคาตากวาวงเงนงบประมาณและราคากลางทตงไว มเหตอนสมควรทจะดาเนนการตอไปโดยไมตองยกเลกการประมลราคา จงเสนอผถกฟองคดท ๒ เพอพจารณาสงการตามทเหนสมควรตอไป แตผถกฟองคดท ๒ ไดมประกาศยกเลกการประกวดราคาโครงการดงกลาว โดยใหเหตผลวามผเสนอราคาเพยงรายเดยวและเพอให การจดสอนตามหลกสตรเกดประโยชนตอผเรยนและเปนการประหยดงบประมาณคาสอนใหนอยลง อกทงการใหหนวยงานภายนอกจดสอนตองเพมภาระคาใชจายในการดาเนนการสงขนทกครง ผฟองคดเหนวาประกาศยกเลกการประกวดราคาดงกลาวเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมายและเปนการละเมดตอผฟองคด จงนาคดมาฟองตอศาลขอใหม คาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดชดใชคาเสยหายแกผฟองคด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดท ๓ เรยกผซอเอกสารประกวดราคามาประชมเพอชแจงถงการยกเลกประกวดราคาโดยไมไดจดทาประกาศยกเลกการประกวดราคา และมไดแจงเปนหนงสอใหผฟองคดซงเปนผซอเอกสารประกวดราคาทราบ เปนการดาเนนการทไมเปนไปตามขอ ๔๐ ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ จงถอไมไดวามการยกเลกการประกวดราคา การยนซองเสนอราคาของ ผฟองคดจงถกตองตามระเบยบดงกลาว แมตอมาผถกฟองคดท ๒ ไดมประกาศยกเลกการประกวดราคาโดยอางวามผเสนอราคาเพยงรายเดยวตามขอ ๔๔ ของระเบยบดงกลาว แตคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาเหนสมควรดาเนนการตอไป จงเปนการลวงพน

๑๓๓

เหตทจะยกเรองผเสนอราคาเพยงรายเดยว เพอยกเลกการประกวดราคา แตเหตเพอใหการจดสอนตามหลกสตรเกดประโยชนตอผเรยนและเปนการประหยดงบประมาณคาสอนใหนอยลง อกทงการใหหนวยงานภายนอกจดสอนตองเพมภาระคาใชจายในการดาเนนการสงขนทกครง จงเปนเหตจาเปนเพอประโยชนของหนวยงานบรหาร สวนทองถน ผถกฟองคดท ๒ จงมอานาจประกาศยกเลกประกวดราคาพพาทไดตามขอ ๔๖ ของระเบยบเดยวกน แตการประกาศเชญชวนเรยกประกวดราคาถอเปนขอเสนอเมอผยนซองเสนอราคาถกตองอนเปนคาสนองขอเสนอนนแลว ยอมเกดเปนสญญาผกพนระหวาง ผฟองคดกบผถกฟองคด การยกเลกการประกวดราคาโดยทผฟองคดไมไดกระทาความผดดวยจะตองปฏบตใหเปนไปตามมาตรา ๓๙๑ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย คอ การใหคกรณกลบคนสฐานะเดม โดยใหผฟองคดไดรบเงนทลงทนไปในการเขาเสนอราคาคนทงหมด ไดแก คาซอเอกสารประกวดราคา คาใชจายในการเดนทางของกรรมการผจดการและพนกงานในการตดตองาน และ คาจดเตรยมหลกสตรเพอนาเสนอในการประกวดราคา ซงเปนคาอานวยการ โดยกาหนดใหรอยละ ๑.๕ ของราคาคาจางทผฟองคดเสนอ สวนคาเสยหายอน ๆ ไดแก กาไรรอยละ ๑๕ ของมลคางาน ทประกวดราคาได คาภาษมลคาเพมของกาไร เมอยงไมมการดาเนนงานจงยงไมมคาเสยหายเกดขน สวนคาเสยหายทางจตใจและศกดศร ความเปนประชาชนทควรไดรบการปฏบตอยางเสมอภาคและเปนธรรม เปนคาเสยหายทางจตใจไมอาจคานวณราคาใหได

จากคดดงกลาวศาลปกครองไดวางหลกปฏบตในการยกเลกการประกวดราคาตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสด

๑๓๔

ของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไว ๒ ประการ คอ

๑. ถงแมวาผมอานาจสงซอหรอสงจางจะมอานาจยกเลกการประกวดราคากรณทมความจาเปนเพอประโยชนทางราชการ กตาม การยกเลกการประกวดราคากจะตองจดทาประกาศยกเลกการประกวดราคา และการทหนวยงานไดแตเพยงจดใหมการประชมชแจงเพอหาแนวทางในการประมลใหมโดยมไดเรยกผซอเอกสารประกวดราคารวมประชมดวย ถอไมไดวาเปนการยกเลกประกาศประกวดราคา

๒. การทหนวยงานออกประกาศประกวดราคาเปนการเชญชวนใหผมคณสมบตตามประกาศประกวดราคาเขาเสนอราคาอนถอเปน “คาเสนอ” ของหนวยงานผประกาศประกวดราคาและการยนซองเสนอราคาถอเปน “คาสนอง” ขอเสนอของหนวยงานนน เมอผยนซองเสนอราคาถกตองตามระเบยบจงกอใหเกดเปนสญญาผกพนระหวางผยนซองกบหนวยงาน ดงนน เมอมการยกเลกประกวดราคาโดยผยนซองเสนอราคาไมมความผดจงทาใหสญญานนสนสดลง และเปนผลใหคสญญากลบคนสฐานะเดมตามมาตรา ๓๙๑ วรรคหนง ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย โดยใหผยนซองเสนอราคาไดรบเงนทลงทนไปในการเขาเสนอราคาคนทงหมด ซงเปนคาใชจายทเสยไปอนเนองจากการเขาเสนอราคา เชน คาซอเอกสารการประกวดราคา คาใชจายในการเตรยมการเพอเสนอราคา เปนตน

๑๓๕

เรองท 21 การใชอานาจในการสงยกเลกการประมล

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 243/2552

ประเดนขอพพาท การใชดลพนจของหวหนาสวนราชการทแตกตางกบคณะกรรมการ

ดาเนนการประมล โดยการมคาสงใหยกเลกการประมล

สาระสาคญ อานาจอนมตสงซอสงจางเปนอานาจของหวหนาสวนราชการ

การทหวหนาสวนราชการใชดลพนจแตกตางจากคณะกรรมการดาเนนการประมล โดยมคาสงใหยกเลกการประมล เนองจากผชนะการประมลตามทคณะกรรมการดาเนนการประมลไดพจารณาคดเลอกขาดคณสมบตการเปนผมสทธเสนอราคาตามประกาศ จงเปนการใชดลพนจทชอบดวยกฎหมาย

๑๓๖

การใชอานาจในการสงยกเลกการประมล

การเขารวมประมลหรอการเขารวมประกวดราคา คอ ขนตอน

ทภาคเอกชนในฐานะผขายตองการเขารวมในการจดซอจดจางตามความตองการทหนวยงานของรฐไดประกาศเชญชวนใหเอกชนเขารวมประมล ในขณะทหนวยงานของรฐในฐานะผซอกสามารถคดเลอกผขายหรอคสญญาไดตรงตามคณสมบตทตองการ เพอใหการดาเนนการจดซอจดจางมประสทธภาพและประสบผลสาเรจมากทสด และเมอบคคลใดหรอเอกชนรายใดไดรบการประกาศใหเปนผชนะการประมลและผานการคดเลอกในการเขาจดซอหรอจดจางตามทหนวยงานของรฐไดประกาศกาหนดแลว บคคลหรอเอกชนรายนนยอมเชอไดวาตน จะไดเขาทาสญญากบหนวยงานของรฐตามทตนไดตงใจไว แตหากขอเทจจรงปรากฏตอมาวา หวหนาสวนราชการทเกยวของกบการประมลของหนวยงานของรฐนนเหนวาผชนะการประมลหรอผทไดรบ การคดเลอกขาดคณสมบตในการเปนผเสนอราคาจงไดมคาสง ใหยกเลกการประมล กรณดงกลาวนจะถอวาบคคลหรอเอกชน ผไดรบการประกาศใหเปนผชนะการประมลเปนผไดรบความเสยหายหรอไม และการทหวหนาสวนราชการของหนวยงานของรฐไดมคาสงใหยกเลกการประมลทง ๆ ทคณะกรรมการดาเนนการประมลไดประกาศผลการคดเลอกไปแลว ถอเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายและสามารถกระทาไดหรอไม ประเดนดงกลาวนศาลปกครองสงสด ไดวนจฉยไวในคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๔๓/๒๕๕๒ โดยมรายละเอยด ดงน

๑๓๗

คดน ผฟองคดไดเขารวมประมลงานจางเหมากอสรางตดตง DMA (การแบงพนทบรหารจดการการจายนา – District Metering Area) และปรบปรงเสนทอเพอลดนาสญเสยโครงการประปากาแพงเพชร จงหวดกาแพงเพชร (ครงท ๒) ดวยระบบอเลกทรอนกส (e-Auction) ซงมผฟองคดเขาประมลเพยงรายเดยว และคณะกรรมการจดหาโดยวธการประมลดวยระบบอเลกทรอนกสไดประกาศใหผฟองคดผานการคดเลอกใหเสนอราคาและใหผฟองคดเปนผชนะการประมล จากนนไดรายงานผลและเสนอความเหนตอผถกฟองคดท ๓ (ผอานวยการกองบรหารทวไป สานกงานประปาเขต ๑๐) ในฐานะหวหนาเจาหนาทพสดวาสมควรรบราคาทผฟองคดเสนอ เนองจากเปนราคาทตากวาราคากลาง และผฟองคดมคณสมบตถกตอง แตผถกฟองคดท ๓ ปฏบตราชการแทนผถกฟองคดท ๒ (ผอานวยการสานกงานประปาเขต ๑๐) ไดมหนงสอถงผฟองคดโดยแจงวา ผฟองคดเปนผเสนอราคาเพยงรายเดยวและไมผานคณสมบตเนองจากไมมประสบการณในงานทเกยวของ จงมคาสงยกเลกการประมลและสงหนงสอคาประกนซองคน ผฟองคดเหนวา ตนเปนผมคณสมบตครบถวนและเหนวาคาสงยกเลกการประมลดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากคณะกรรมการจดหาโดยวธการประมลดวยระบบอเลกทรอนกสไดประกาศใหผฟองคดเปนผมคณสมบตครบถวนและเปนผชนะการประกวดราคาแลว ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครอง

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ประกาศสานกงานประปาเขต ๑๐ เรอง ประมลงานจางเหมากอสรางงานจางเหมาตดตง DMA และปรบปรงเสนทอเพอลดนาสญเสย โครงการประปากาแพงเพชร ลงวนท ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๘ ไดกาหนดคณสมบตของผมสทธเสนอ

๑๓๘

ราคาวาตองเปนผรบจางทมผลงานเกยวกบงานวางทอประปาและมประสบการณในงานทเกยวของกบการบรหารจดการนาสญเสยหรอการสารวจหาทอรว โดยเครองมอสารวจหาทอรวในระบบทอจายนา ไมนอยกวา ๓ ป ซงเมอพจารณาจากหนงสอรบรองผลงานทบรษท ส. ออกใหแกผฟองคดตามเอกสารประกอบใบยนขอเสนอการประมลจางดวยระบบอเลกทรอนกส เหนไดวา ผฟองคดเปนผรบจางชวงในการกอสรางระบบประปา และตดตงมาตรวดนาสาหรบระบบพนทยอย โดยไมปรากฏผลงานหรอประสบการณในงานทเกยวของกบการบรหารจดการนาสญเสยหรอการสารวจหาทอรวโดยเครองมอสารวจหาทอรวในระบบทอจายนา การทผฟองคดอางเพยงวาผฟองคดมผลงานตดตงมาตรวดนาจงไมมนาหนกเพยงพอใหศาลเชอไดวา ผฟองคดเปนผมประสบการณในงานบรหารจดการนาสญเสย ผฟองคดจงขาดคณสมบตการเปนผมสทธเสนอราคาตามประกาศสานกงานประปาเขต ๑๐ ดงกลาว

สาหรบกรณทผถกฟองคดท ๓ ปฏบตราชการแทนผถกฟองคดท ๒ ไดมคาสงใหยกเลกการประมลทคณะกรรมการจดหาโดยวธการประมลดวยระบบอเลกทรอนกสไดประกาศใหผฟองคดเปนผมคณสมบตครบถวนและเปนผชนะการประมลนน เมอพจารณาถงขอ ๒๐ ของประกาศกระทรวงการคลง เรอง หลกเกณฑการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส ลงวนท ๑๓ มกราคม ๒๕๔๘ ซงกาหนดวา ในกรณทมผผานการคดเลอกหนงราย หรอมผเสนอราคาในการประมลหนงรายใหคณะกรรมการดาเนนการประมลเสนอ ตอหวหนาสวนราชการเพอยกเลกการประมล แตถาคณะกรรมการดาเนนการประมลเหนวามความจาเปนทจะตองดาเนนการซอหรอ

๑๓๙

จาง ใหคณะกรรมการดาเนนการประมลเสนอหวหนาสวนราชการตอไปนน เมอขอเทจจรงปรากฏวา ผฟองคดเปนผเสนอราคาในการประมลเพยงรายเดยว และคณะกรรมการจดหาโดยวธการประมล ดวยระบบอเลกทรอนกสไดประกาศใหผฟองคดผานการคดเลอกใหเสนอราคาโดยมไดมการรายงานผลการพจารณาและความเหนพรอมดวยเอกสารทไดรบทงหมดเสนอตอผถกฟองคดท ๒ การดาเนนการดงกลาวจงไมชอบดวยกฎหมาย ประกอบกบคณะกรรมการดาเนนการประมลมเพยงอานาจดาเนนการพจารณากลนกรองขอเทจจรงและขอระเบยบ ทเกยวของจนเปนทยต แลวเสนอความเหนประกอบ เพอหวหนาสวนราชการจะไดใชดลพนจพจารณาสงการเทานน โดยอานาจอนมตสงซอสงจางยงคงเปนอานาจของหวหนาสวนราชการ ดงนน การทผถกฟองคดท ๒ ไดมคาสงใหยกเลกการประมล เนองจากพจารณาแลวเหนวาผฟองคดขาดคณสมบตนน แมการดาเนนการดงกลาวจะเปนการใชดลพนจทแตกตางจากคณะกรรมการดาเนนการประมล แตเมอเปนการใชดลพนจทมเหตผลประกอบเพยงพอ การใชดลพนจนน กถอเปนการใชดลพนจทชอบดวยกฎหมาย

คาพพากษาศาลปกครองสงสดดงกลาวนไดแสดงใหเหนวา การใชดลพนจของเจาหนาทของรฐในฐานะหวหนาสวนราชการ ในกรณเกยวกบการดาเนนการจดซอจดจางในบางกรณนน แมจะเปนการใชดลพนจทแตกตางไปจากการใชดลพนจในการดาเนนการของคณะกรรมการดาเนนการประมล แตเมอการใชดลพนจดงกลาวเปนการใชดลพนจไปตามอานาจหนาททกฎหมายไดกาหนดใหหวหนาสวนราชการสามารถใชดลพนจในการตดสนใจทจะจดซอหรอจดจางตอไปหรอไมกได หากมเหตผลประกอบการใชดลพนจดงกลาว

๑๔๐

อยางเพยงพอ ดงนน การทเจาหนาทของรฐในฐานะหวหนาสวนราชการไดใชดลพนจโดยมเหตผลประกอบ แมจะเปนการใชดลพนจทแตกตางไปจากคณะกรรมการดาเนนการประมล การใชดลพนจดงกลาวนนกยอมสามารถกระทาไดและถอเปนการใชดลพนจทชอบดวยกฎหมายแลว

๑๔๑

เรองท 22 การยกเลกการประกวดราคา ... กบสทธของผเสนอราคาตาสด

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 61/2552

ประเดนขอพพาท การรบฟงคกรณ กรณทหนวยงานของรฐประกาศยกเลก

การประกวดราคา

สาระสาคญ การทหนวยงานของรฐไดมประกาศยกเลกการประกวด

ราคา ถอเปนคาสงทางปกครองทมผลกระทบตอผเสนอราคาตาสดและคณะกรรมการเปดซองประกวดราคามความเหนใหเปนผรบจาง ซงมสทธเขาทาสญญา หนวยงานของรฐจงตองปฏบตตามมาตรา ๓๐ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

๑๔๒

การยกเลกการประกวดราคา ... กบสทธของผเสนอราคาตาสด

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

บญญตใหเจาหนาทซงมอานาจออกคาสงทางปกครองทมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธ เสรภาพ หรอประโยชนอนชอบธรรมของบคคล ตองรบฟงบคคลนนกอนทจะออกคาสงทางปกครองมาใชบงคบ การรบฟงบคคลซงอาจไดรบผลกระทบจากคาสงทางปกครองนเปนการเปดโอกาสใหผนนเขาไปมสวนรวมในการดาเนนการจดใหมคาสงทางปกครอง โดยใหสามารถโตแยงแสดงพยานหลกฐานของตน ตอเจาหนาทผทจะออกคาสงทางปกครองมาใชบงคบ อนมผลตอการปกปองสทธ เสรภาพ หรอประโยชนอนชอบธรรมของบคคลนน อยางไรกตาม แมจะมบทบญญตของกฎหมายใหความคมครองแกบคคลผทจะไดรบผลกระทบจากคาสงทางปกครองดงทกลาวขางตน แตในทางปฏบตแลวกยงคงมการออกคาสงทางปกครองโดยละเลยหรอมไดใหความสาคญทจะปฏบตตามหลกการดงกลาวเกดขนไมวาจะเปนเพราะความจงใจหรอไมกตาม ดงปรากฏตามตวอยางคาวนจฉยของศาลปกครองสงสดท อ. ๖๑/๒๕๕๒ ตอไปน

ผฟองคดไดเขายนซองประกวดราคาจางเหมากอสราง เพอปรบปรงและพฒนาแหลงทองเทยวพนทสวนปาซงดาเนนการประกาศประกวดราคาโดยสานกงานศกษาและพฒนาการทองเทยว (ผถกฟองคดท ๑) อนเปนหนวยงานในสงกดขององคการอตสาหกรรมปาไม (ผถกฟองคดท ๒) ผลการประกวดราคาปรากฏวาผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสดและคณะกรรมการเปดซองประกวดราคา

๑๔๓

ไดเสนอความเหนใหวาจางผฟองคด แตตอมาผถกฟองคดท ๑ มประกาศยกเลกการประกวดราคาดงกลาว โดยใหเหตผลวาผถกฟองคดท ๒ ไดมคาสงใหเจาหนาทไปสงเกตการณการยนซองประกวดราคาในทางลบและไดรบรายงานวาในการยนซองประกวดราคาดงกลาว มกลมบคคลกระทาการในลกษณะสมยอมในการเสนอราคา และ มพฤตการณอนทาใหมไดมการแขงขนกนเสนอประโยชนสงสดใหแกผถกฟองคดท ๒ ซงเปนการกระทาความผดตามพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ ผ ฟองคดเหนวาผถกฟองคดทงสองใชดลพนจในการสงยกเลก การประกวดราคาโดยไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากไมปรากฏขอเทจจรงตามทผถกฟองคดทงสองกลาวอางแตอยางใด จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหมคาพพากษาเพกถอนประกาศยกเลกการประกวดราคาดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ประกาศยกเลกการประกวดราคาของผถกฟองคดท ๑ เปนการสงยกเลกกระบวนการพจารณาคาเสนอเกยวกบการจดหาหรอใหสทธประโยชน จงเปนคาสงทางปกครองตามความในวรรคสอง ขอ ๑ (๓) ของกฎกระทรวงฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ การทผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสดซงคณะกรรมการเปดซองประกวดราคาไดทารายงานเสนอความเหนตอผถกฟองคดท ๒ วาสมควรเลอกผฟองคดเปนผรบจาง จงถอวาผฟองคดเปนผมสทธไดเขาทาสญญาจางตามประกาศประกวดราคาดงกลาว แตเมอผถกฟองคดท ๑ ไดมประกาศยกเลกการประกวดราคาจงถอวาสทธของผฟองคดทจะไดเขาทาสญญาดงกลาวไดรบผลกระทบ ผฟองคดจงเปนคกรณในการทผถกฟองคดท ๑ จะประกาศยกเลกการประกวดราคาตามนย

๑๔๔

มาตรา ๒๑ แหงพระราชบญญตว ธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดงนน เมอประกาศยกเลกการประกวดราคาเปนคาสง ทางปกครองและผฟองคดมฐานะเปนคกรณในการทผถกฟองคดท ๑ จะพจารณายกเลกการประกวดราคาอนเปนการกระทาทกระทบสทธของผฟองคด ผถกฟองคดท ๑ จงตองแจงขอเทจจรงทจะใชเปนเหตผลในการออกคาสงยกเลกการประกวดราคาใหผฟองคดทราบอยางเพยงพอและมโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลกฐานของตนตามความในมาตรา ๓๐ วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ เมอขอเทจจรงปรากฏวาผถกฟองคดท ๑ มประกาศยกเลกการประกวดราคาโดยอาศยเพยงรายงานในทางลบของเจาหนาทซงไดไปสงเกตการณการยนซองประกวดราคาและพบวามการกระทาในลกษณะเปนการสมยอมในการเสนอราคามาเปนเหตผลในการสงยกเลกการประกวดราคา โดยมไดมการสอบสวนพยานบคคลอน ๆ ทอยใกลชดเหตการณเพอนาขอมลมาประกอบการพจารณา และผถกฟองคดทงสองกมไดรวบรวมขอเทจจรงทจะใชเปนเหตผล ในการประกาศยกเลกการประกวดราคาแจงใหผฟองคดทราบและ ใหโอกาสผฟองคดไดโตแยงและแสดงพยานหลกฐานของตนแตอยางใด ประกอบกบการแจงขอเทจจรงและใหโอกาสผฟองคดโตแยงแสดงพยานหลกฐานดงกลาวมใชกรณทจะกอใหเกดผลเสยหายอยางรายแรงตอประโยชนสาธารณะอนจะเขาขอยกเวนตามความในมาตรา ๓๐ วรรคสาม แหงพระราชบญญตเดยวกน กรณจงถอวาผถกฟองคดท ๑ ประกาศยกเลกการประกวดราคาโดยไมถกตองตามขนตอนหรอวธการอนเปนสาระสาคญตามทกาหนดไวสาหรบการกระทานน ประกาศยกเลกการประกวดราคาขางตนจงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย ศาลพพากษาเพกถอนคาสงดงกลาว

๑๔๕

จากคาวนจฉยของศาลปกครองสงสดขางตนคงจะเปนตวอยางทดสาหรบเจาหนาทของรฐผมอานาจหนาทในการออกคาสง ทางปกครองใหไดตระหนกถงความสาคญในการรบฟงคกรณกอนทจะออกคาสงทางปกครองซงมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธ เสรภาพ หรอประโยชนอนชอบธรรมของบคคลมาใชบงคบ อนเปนการปกปองราษฎรจากการใชอานาจตามอาเภอใจของเจาหนาทของรฐ และเปนตวอยางทดสาหรบเจาหนาทของรฐในการออกคาสงทางปกครองใหเปนไปตามขนตอนและวธการตามทกฎหมายกาหนดไว

๑๔๖

เรองท 23 ไมสงมอบพนทใหผรบจาง ... เหต ! ทตองขยายเวลา

และลดคาปรบ

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 413/2555

ประเดนขอพพาท การเรยกคาปรบตามสญญา และสวนราชการบกพรองดวย

สาระสาคญ ผรบจางมหนาทตองชาระคาปรบในสวนทสงมอบงานลาชา

(งวดงานท ๑) แตเมอสวนราชการผวาจางไมมความพรอมในการปฏบตตามสญญา (งวดงานท ๒) ใหถกตองโดยการสงมอบพนทกอสรางลาชาและไมไดบอกเลกสญญา สวนราชการผวาจางจงมหนาทตองขยายกาหนดเวลาการทางานและลดคาปรบใหแกผรบจาง

๑๔๗

ไมสงมอบพนทใหผรบจาง ... เหต ! ทตองขยายเวลา และลดคาปรบ

ในการทาสญญาจดซอหรอจดจางตามระเบยบสานก

นายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 หรอระเบยบวาดวย การพสดอนของสวนราชการ เชน ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 เปนตน จะตองมการกาหนดคาปรบและเงอนไขการเรยกคาปรบไวดวยเสมอตามอตราทระเบยบกาหนด และกรณทเหนวาผรบจางไมสามารถดาเนนการไดตามสญญาอนเนองจากความผดของผรบจาง หนวยงานราชการ ผวาจางมสทธบอกเลกสญญาไดและหากครบกาหนดสงมอบพสดหรองานจางตามสญญาแลว ผรบจางไมสามารถดาเนนการใหแลวเสรจตามสญญา หนวยงานราชการผวาจางซงเปนคสญญาจะตองแจง การเรยกคาปรบตามสญญาใหผรบจางทราบ ทงเหตผลของการผดสญญาและจานวนเงนคาปรบอนเนองจากการผดสญญา ซงในชนน ผรบจางอาจโตแยงวาการเรยกใหชาระคาปรบดงกลาวไมถกตองหรอไมเปนธรรม เชน จานวนเงนคาปรบมากเกนไปหรอคานวณคาปรบไมถกตอง นอกจากนนยงอาจอางเหตเพอของดหรอลดคาปรบหรอขอขยายระยะเวลาตามขอ 139 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 หรอขอ 61 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 อนไดแก (1) มเหตอนเกดจากความผดหรอความบกพรองของสวนราชการ (2) มเหตสดวสย และ (3) มเหตอนเกดจากพฤตการณอนหนงอนใด ทคสญญาไมตองรบผดตามกฎหมาย

๑๔๘

คดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงฉบบน เปนเรองทหนวยงานราชการเรยกคาปรบจากผรบจางเนองจากการสงมอบงานลาชากวาระยะเวลาทกาหนดไวในสญญา แตผรบจางไมเหนดวยจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองโตแยงวา หนวยงานไมมสทธเรยกคาปรบเพราะ “มเหตอนเกดจากความผดหรอความบกพรองของสวนราชการ” โดยขออนญาตจากหนวยงานทเกยวของเพอใหผรบจางทางานในพนทตามสญญาในงวดงานทสองกอนสญญาสนสดเพยง 2 วน และ สงมอบพนทใหผรบจางหลงจากทสญญาสนสดลงถง 4 เดอน สวนหนวยงานผวาจางกไดโตแยงวา แมวาไมไดสงมอบพนทการทางานเนองจากตองขออนญาตจากหนวยงานทเกยวของ แตกเปนเพยงสวนเลกนอยของเนองานทงหมดในงวดทสอง ผรบจางสามารถดาเนนการในสวนของงานหลกได แตกไมไดดาเนนการ อกทงหลงจากไดรบมอบพนทแลวยงทงงานไปเปนบางชวงและไมไดจดหาวสดใหเพยงพอ

คดนจงมความนาสนใจวา ศาลปกครองจะใชดลพนจกาหนดคาปรบอยางไร ?

เพราะหากพจารณาขอโตแยงดงกลาว อาจเปนไปไดวา การทผวาจางสงมอบพนทซงมเนองานเพยงเลกนอยในงวดงานทสองหลงจากสญญาสนสดถง 4 เดอน โดยดาเนนการขออนญาตใชพนทกอนสญญาสนสดเพยง 2 วน ถอวาเปนความผดหรอความบกพรองของสวนราชการ และการทผรบจางสงมอบงานลาชากอาจถอวาเปนความผดหรอความบกพรองของผรบจางไดเชนกน

ขอเทจจรงของคดนกคอ ผถกฟองคด (องคการบรหาร สวนตาบล) ไดทาสญญาจางผฟองคดทางานโครงการกอสรางปรบปรงระบบประปา พรอมกอสรางโรงสบนาแรงตาพรอมทอสงนาดบและปรบปรงระบบทอจายนา แบงการทางานและการจายเงนเปน 2 งวด

๑๔๙

กาหนดการทางานแลวเสรจภายในวนท 24 ธนวาคม 2547 งาน ในงวดท 1 ผฟองคดสงมอบกอนสนสดสญญา 10 วน สวนงวดงานท 2 ผถกฟองคดตองสงมอบพนทสาหรบการทางานดวย โดยกอนการสนสดสญญาจาง 2 วน ผถกฟองคดไดขออนญาตใชพนทจากแขวงการทางเพอดนทอลอดและวางทอประปาในเขตทางหลวง หลงจากทแขวงการทางอนญาต ผถกฟองคดจงมหนงสอลงวนท 28 เมษายน 2548 แจงใหผฟองคดทราบและใหดาเนนการในสวนทเกยวของ ระหวางนนผฟองคดขอใหผถกฟองคดขยายระยะเวลากอสราง แตไมไดรบอนญาต และผฟองคดไดสงมอบงานตามสญญาในวนท 29 กนยายน 2548

ผถกฟองคดเหนวา ผฟองคดสงมอบงานลาชารวม 279 วน (ตงแตวนท 25 ธนวาคม 2547 ถงวนท 29 กนยายน 2548) คาปรบวนละ 3,999 บาท รวมเปนเงนคาปรบ 1,115,721 บาท จงไดเบกจายเงนคาจางในงวดท 2 ใหแกผฟองคดจานวน 1,763,559 บาท

ผฟองคดเหนวาการสงมอบงานลาชามไดเปนความผดของ ผฟองคด จงขอใหศาลปกครองมคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดชาระเงนสวนทเหลอพรอมดอกเบย จานวน 1,115,721 บาท

คดนปรากฏขอเทจจรงวาหนวยงานผวาจางไมไดบอกเลกสญญาและศาลปกครองชนตนและศาลปกครองสงสดเหนตรงกนวา (1) เมอผฟองคดสงมอบงานใหแกผถกฟองคดเมอวนท 29 กนยายน 2548 จงลาชากวาทกาหนดไวตามสญญา ผฟองคดจงมหนาท ทจะตองชาระคาปรบกรณสงมอบงานลาชาใหแกผถกฟองคด (2) ความบกพรองของหนวยงานผวาจาง อนเนองมาจากการสงมอบพนทกอสรางโดยมอปสรรคและรบกวนสทธของผฟองคดในการปฏบตตามสญญา และเปนความผดหรอความบกพรองทเกดขน

๑๕๐

เพราะสภาพแหงงานทจางซงผถกฟองคดทราบดอยแลวตงแตตนตามขอกาหนดในสญญา ประกอบกบขอ 61 ของระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538และผถกฟองคดกไมอาจยกปญหาเรองเนองานทยงไมไดขออนญาตซงมเพยงเลกนอยและผฟองคดสามารถทจะดาเนนการในสวนแผนงานหลกไดโดยไมตองรอการอนญาตมาอางเพราะไมสอดคลองกบหลกการบรหารจดการทด ซงหนวยราชการควรจะมความพรอมในการปฏบตตามสญญาใหถกตองกอนแลวจงใหผฟองคดซงเปนเอกชนและเปนคสญญาปฏบตตามสญญาได และหากเหนวาผฟองคด ไมสามารถดาเนนการตามขอสญญาไดอยางแนแทและเปนเหตเนองจากความผดของฝายผฟองคดเอง กชอบทจะบอกเลกสญญาตามขอ 60 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 แตกมไดดาเนนการ ประกอบกบผฟองคดมไดยนยอมทจะเสยคาปรบใหแกผถกฟองคดโดยไมมเงอนไข ดงนน เมอความลาชาเกดขนเพราะความผดของฝายผถกฟองคดรวมอยดวยและมไดมการบอกเลกสญญา จงตองถอวาสญญาดงกลาวยงมผล ใชบงคบอยตอไป

เมอความลาชาเปนความผดของผถกฟองคดรวมอยดวย และเปนความผดหรอความบกพรองทเกดขนเพราะสภาพแหงงานทจาง ผถกฟองคดจงมหนาทตามสญญาทจะตองขยายกาหนดเวลา การกอสรางใหแกผฟองคด การทผถกฟองคดไมขยายระยะเวลาใหแกผฟองคดจงเปนการดาเนนการทไมชอบดวยกฎหมายและเปนการปรบผฟองคดโดยไมชอบดวยกฎหมาย

จงพพากษาใหผถกฟองคดลดคาปรบใหแกผฟองคด

๑๕๑

สวนผถกฟองคดจะตองขยายระยะเวลาการทางานตามสญญาใหผฟองคดเพยงใด ? และตองลดคาปรบใหแกผฟองคดเปนจานวนกวน เปนเงนจานวนเทาใด ? ผสนใจตดตามอานรายละเอยดไดใน คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 413/2555

คดนนอกจากจะเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดใหกบหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐวา (1) กอนทจะวาจางเอกชนใหทางานอนเปนบรการสาธารณะนน หนวยงานผวาจางจะตองมความพรอมทจะใหผรบจางปฏบตงานตามสญญาซงไมเฉพาะแตเพยงงบประมาณทใชในการดาเนนการเทานน แตตองรวมถงพนททจะสงมอบใหผรบจางทางานตามสญญาดวย (2) ในการใชดลพนจพจารณา “เหต” ทจะตองงดหรอลดคาปรบใหแกผรบจางหรอ “เหต” ทจะขยายระยะเวลาทางานตามสญญาใหแกผรบจาง หากเหตนนเกดขนเพราะความผดหรอความบกพรองของหนวยงานเองกจะตองใหความเปนธรรมกบผรบจาง และหากเหนวาผรบจางไมสามารถดาเนนการตามขอสญญาไดอยางแนแทเพราะความผดของผรบจาง กจะตองใชสทธบอกเลกสญญาเพอยตความเสยหายทจะเกดขนโดยเรว

๑๕๒

เรองท 24 ขยายเวลาปฏบตตามสญญาจาง ...

เพราะความบกพรองของหนวยงาน !!

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 480/2557

ประเดนขอพพาท เทศบาลมคาสงเรยกใหนายกเทศมนตรชดใชคาสนไหมทดแทน

เพราะเหตขยายระยะเวลาการกอสรางใหเอกชนผรบจางโดยงดเวนคาปรบ

สาระสาคญ การมคาสงใหขยายระยะเวลาการกอสรางสวนสาธารณะ

โดยงดเวนคาปรบของนายกเทศมนตร ไมถอเปนการกระทาโดยประมาทเลนเลอ เพราะมไดกระทาโดยอาศยอานาจตามกฎหมายโดยพลการ แตไดถามความเหนเจาหนาททเกยวของ ประกอบกบเทศบาลผวาจางมไดเตรยมการเรองระบบนาทใชดแลรกษาตนไม จงถอเปนความบกพรองของเทศบาลทไมไดกาหนดรายละเอยดไวในสญญา การขยายระยะเวลาจงไมใชเหตสดวสยและถอเปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมาย

๑๕๓

ขยายเวลาปฏบตตามสญญาจาง ... เพราะความบกพรองของหนวยงาน !!

ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการ

บรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๓๒ (๑) (๒) และ (๓) กาหนดใหหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถนมอานาจงดหรอลดคาปรบ หรอขยายเวลาทาการตามสญญาหรอขอตกลงใหแกคสญญาได กรณมเหตเกดจากความผดหรอความบกพรองของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน หรอมเหตสดวสย หรอ มเหตเกดจากพฤตการณอนหนงอนใดทคสญญาไมตองรบผดตามกฎหมาย

แตในทางปฏบตอาจเกดปญหาในการใชดลพนจของเจาหนาทผมอานาจพจารณาสงการทจะวนจฉยวากรณใดบางจะถอเปน “เหตสดวสย” หรอ “เหตเกดจากความผดหรอความบกพรองของหนวยงาน” ททาใหสามารถงดหรอลดคาปรบหรอขยายเวลาทาการตามสญญาหรอขอตกลงใหแกคสญญาได โดยไมผดกฎหมายหรอระเบยบของทางราชการ

คดปกครองทจะนาเสนอในฉบบน เปนกรณการใชอานาจของนายกเทศมนตรมคาสงอนญาตขยายเวลาใหกบผรบจางกอสราง แตตอมาสานกงานตรวจเงนแผนดนไดตรวจสอบแลวมความเหนวา เหตผลการขอขยายระยะเวลามใช “เหตสดวสย” ทาใหเทศบาล ใชอานาจเรยกใหผรบจางชดใชเงนในชวงทมการอนญาตใหขยายระยะเวลาและทายทสดเมอเทศบาลไมสามารถใชสทธเรยกใหผรบจางชดใชเงนได เทศบาลจงใชอานาจออกคาสงเรยกใหนายกเทศมนตร

๑๕๔

ซงเปนผใชอานาจอนญาตใหผรบจางขยายเวลาการปฏบตตามสญญาชดใชคาสนไหมทดแทนตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

ดงนน คดน ถงแมจะเปนขอพพาททเกดขนจากการใชอานาจของนายกเทศมนตรตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ แตกสามารถนาไปปรบใชกบการใชดลพนจของผมอานาจในหนวยงานราชการอน ๆ ไดเปนอยางดในกรณทอาจตองใชดลพนจในลกษณะเดยวกน

ขอเทจจรงในคดคอ ผ ฟองคดขณะนนดารงตาแหนงนายกเทศมนตรไดทาสญญาจางหางหนสวนจากด ป. กอสราง “สวนภมรกษ” ของเทศบาล (สวนสาธารณะ) โดยผรบจางตองปลกตนไมตาง ๆ พรอมจดวางระบบใหนา โดยสญญาแบงการจายเงนคาจางเปน ๗ งวด ในระหวางการทางานผรบจางไดขอขยายระยะเวลาตามขอ ๒๒ ของสญญา และผฟองคดไดมคาสงอนมตใหขยายระยะเวลาการกอสรางโดยงดเวนคาปรบ ๓๖ วน คดเปนเงนคาปรบจานวน ๑,๓๔๙,๕๖๘ บาท และผรบจางไดสงมอบงานงวดสดทายกบรบเงนคาจางงวดสดทายเรยบรอยแลว

ตอมา สานกงานตรวจเงนแผนดนภมภาคไดตรวจสอบ การจดจางและเหนวามใชเหตสดวสยทจะขอขยายระยะเวลาการปฏบตตามสญญาได เทศบาลจงมหนงสอเรยกใหผรบจางชดใชจากการขยายระยะเวลาดงกลาว แตผรบจางเพกเฉยและเทศบาลไดฟองผรบจางเพอเรยกคนเงนตอศาลปกครองนครราชสมา ซงศาลปกครอง มคาพพากษาวาเทศบาลไมอาจเรยกใหผรบจางชดใชเงนคาปรบ อนเกดจากการงดเวนคาปรบไดตามบนทกตกลงเพมเตมตอทายสญญากอสราง

๑๕๕

เทศบาลจงไดมการตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรง ความรบผดทางละเมด และตอมาผถกฟองคดท ๑ (นายกเทศมนตร) ไดมคาสงไลเบยใหผฟองคดชดใชคาสนไหมทดแทนตามจานวนดงกลาวแกเทศบาล

ผฟองคดอางวา ในการขยายระยะเวลาตามสญญาโดยงดเวนคาปรบเปนไปตามระเบยบ (ขอ ๑๓๒ (๓) ) ผฟองคดไดพจารณารวมกบคณะกรรมการตรวจการจาง ชางควบคมงาน และนตกร ททาหนาทใหคาปรกษาตามระเบยบขนตอนปฏบตของกฎหมาย ซงมความเหนวามความจาเปนตองเกบนาในบอเพอทดสอบระบบนาและใชนาดแลรกษาพนธไม เพอจะไดเหนปญหาและประสทธภาพของระบบ และชางผควบคมงานคานวณระยะเวลาการจดหานาวาตองใชเวลา ๓๖ วน การขยายเวลากอสรางจงเกดประโยชนตอเทศบาลมากกวาการใชสทธบอกเลกสญญา จงไมไดกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรง แตเปนการใชอานาจของนายกเทศมนตรในการบรหารราชการตามพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ และระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕

หลงจากผ ฟองคดอทธรณคาสง และผถกฟองคดท ๒ (ผวาราชการจงหวด) มคาวนจฉยยกอทธรณ จงนาคดมาฟองตอ ศาลปกครองขอใหศาลเพกถอนคาสง

ขอพพาทในคดนมประเดนทนาสนใจ คอ (๑) ผฟองคดกระทาละเมดโดยประมาทเลนเลอหรอไม ซงศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดไมไดกระทาการโดยประมาทเลนเลอ เนองจากมไดพจารณาสงการขยายระยะเวลาโดยอาศยอานาจของตนเองตามทกฎหมายกาหนดโดยพลการ แตไดสงการใหคณะกรรมการตรวจการจางและ

๑๕๖

นตกรพจารณา ซงบคคลในภาวะเชนผฟองคดทเปนนายกเทศมนตรควรมความละเอยดรอบคอบในการพจารณาและผฟองคดกไดกระทาในลกษณะเชนเดยวกน

(๒) การขยายระยะเวลากอสรางเปนการฝาฝนระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ หรอไม ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ในสญญาจางกาหนดใหผ รบจางตองปลกตนไมท เหมาะสมตาม สภาพพนท อนรกษไมยนตนเดม ปลกไมประดบ จดมมนงพกผอน ลานอเนกประสงค สวนสขภาพ สนามเดกเลน ทาทางเดนเทา จดวางระบบใหนา และทาเรอนเพาะชาขนาดเลก โดยงานเกยวกบการถมดนปรบแตงขอบบอพรอมทงขนยายตะกอนทองบออยในงวดท ๒ งานเกยวกบการปลกหญาและปลกตนไมอยในงวดท ๕ และงานเกยวกบการวางระบบนาสาหรบสนามและระบบนาพอยใน งวดท ๖ ยอมแสดงวา ในชวงระหวางการดาเนนงานในงวดท ๒ บอนาจะตองไมมนาเหลออยเพอใหสามารถขดลอกและขนยายตะกอนทองบอได ในขณะเดยวกน กมความจาเปนทจะตองจดหานาหรอ เตมนาลงในบอเพอใชสาหรบการดแลรกษาตนไมและหญาทกาหนด ใหปลกในงวดท ๕ และทดสอบระบบนาสาหรบสนามและระบบนาพในงวดท ๖ แตสญญาจางไมไดระบเกยวกบการจดหานาหรอเตมนาลงในบอเพอใชสาหรบการดแลรกษาตนไมและหญา รวมทงการทดสอบระบบนาสาหรบสนามและระบบนาพแตอยางใด

โดยคสญญาไมไดรวมกนพจารณาในประเดนดงกลาวมากอน จนกระทงผรบจางไดขอขยายเวลาการกอสรางและคณะกรรมการ ตรวจการจางไดมความเหนวา เทศบาลมไดเตรยมการเกยวกบเรอง การเตมนาในบอดนทขด ทาใหมปญหาในระบบนาทจะใชดแลรกษา

๑๕๗

หญาและตนไม ฯลฯ และมขอสงเกตวา นาในบอไมม จงไมสามารถทดสอบการใชงานของปมนาพหรอสปรงเกอรได หากปลกตนไม ปลกหญา ตนไมและหญาอาจตายได

ดงนน ปญหาในเรองน คสญญาทงสองฝายจงมไดพจารณามาตงแตตน ทงสญญาจางกมไดระบเรองดงกลาวไว กรณจงถอไดวาเปนความบกพรองของผวาจาง (เทศบาล) ทไมไดกาหนดรายละเอยดในการเตมนาในบอดนทขดแตงในโครงการ การขอขยายระยะเวลาจงไมใชกรณเหตสดวสย แตถอไดวาเปนขอบกพรองของผวาจาง ซงสามารถขยายระยะเวลาไดตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๓๒ (๓) และตามสญญาจางขอ ๒๒

การทผถกฟองคดพจารณาแตเพยงวา ผฟองคดไมสามารถขยายระยะเวลาใหผรบจางได เพราะไมใชเหตสดวสย โดยมไดพจารณาถงขอเทจจรง และระเบยบ ขอบงคบ และขอสญญาจาง ในกรณอน ๆ จงเปนการพจารณาและฟงขอเทจจรงไมครบถวนและไมเปนธรรมตอผฟองคด

อกท งผ ฟองคด ได พจารณาโดยรบฟงความเหนของคณะกรรมการตรวจการจาง งานนตการ กองวชาการและแผนงาน และชางผควบคมงานแลว กอนมคาสง ถอวาไดใชดลพนจในการพจารณาขยายเวลาทาการตามสญญาตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวย การพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๓๒ (๑) จงเปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมาย ผฟองคดจงมไดกระทาการโดยประมาทเลนเลออยางรายแรง คาสงของ ผถกฟองคดท ๑ ทใหผฟองคดชดใชคาสนไหมทดแทน จงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๔๘๐/๒๕๕๗)

๑๕๘

คดนถอเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบหนวยงานของรฐทวไปในการวนจฉย “เหตเกดจากความผดหรอความบกพรองของหนวยงาน” โดยเฉพาะอยางยง หวหนาสวนราชการซงมอานาจตามระเบยบวาดวยการพสดวา การใชดลพนจใด ๆ กตาม จะตองพจารณาขอเทจจรงอยางครบถวนและรอบดาน ดงเชนในคดนซงตองพจารณาทงจากขอกาหนดในสญญา สภาพพนทหรอสภาพแวดลอมอนทมสวนทาใหการปฏบตงานบรรลผลสาเรจตามทสญญากาหนดไว รวมทงการรบฟงความเหนจากเจาหนาทหรอหนวยงานทเกยวของเพอประกอบการพจารณาตดสนใจ อนเปนกระบวนการพจารณาทางปกครองทฝายปกครองมอานาจพจารณาพยานหลกฐานทตนเหนวาจาเปนแกการพสจนขอเทจจรงตามมาตรา ๒๙ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ซงหากการใชดลพนจเปนไปดวยความระมดระวงและรอบคอบตามอานาจหนาททควรปฏบตภายใตขอเทจจรงทปรากฏนนแลว ยอมเปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมาย

๑๕๙

เรองท 25 นาทวม ... “เหตสดวสย” ทอาจขยายเวลาตามสญญาได !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 452/2557

ประเดนขอพพาท เหตสดวสยทสามารถขยายระยะเวลาการปฏบตตามสญญา

จางกอสรางได

สาระสาคญ เมอในระหวางทางานตามสญญาจางกอสรางมอทกภยฝนตก

หนกและนาทวม การเดนทางโดยรถยนตถกตดขาด และมประกาศเขตภยพบตฉกเฉนซงมใชเปนเพยงหนาฝนตามฤดกาล แตเปนการเกดอทกภยอนถอเปนเหตสดวสยทเอกชนผรบจางสมควรไดรบการขยายเวลาปฏบตตามสญญาตามระเบยบ การทหนวยงานของรฐไมขยายเวลาและหกเงนคาจางไวเปนคาปรบ จงไมชอบดวยกฎหมาย

๑๖๐

นาทวม ... “เหตสดวสย” ทอาจขยายเวลาตามสญญาได !

การทาสญญาจดซอจดจางของสวนราชการจะตองมการ

กาหนดวนเรมตนและวนสนสดของสญญา หากผรบจางไมสามารถทางานใหแลวเสรจตามกาหนด ผรบจางจะตองชาระคาปรบใหแกสวนราชการนบถดจากวนทกาหนดแลวเสรจในสญญา อยางไรกตาม กรณทเกดเหตสดวสยซงสงผลกระทบตอการดาเนนการตามสญญา ผรบจางอาจยกเหตขนอางเพอขอขยายเวลา โดยหวหนาสวนราชการมอานาจพจารณาอนมตใหขยายเวลาไดตามจานวนวนทเกดขนจรงตามขอ 139 ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535

ทงน “เหตสดวสย” ทผวาจางยกขนอางเพอขอขยายเวลาเพมตามขอ 139 (2) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 จะตองเปนเหตสดวสยตามความหมายของมาตรา 8 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และจะตองเปนเหตสดวสยทเกดขนกอนครบกาหนดเวลาแลวเสรจตามสญญา

โดยมาตรา 8 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บญญตวา “เหตสดวสย หมายความวา เหตใด ๆ อนจะเกดขนกดจะใหผลภยพบตกด เปนเหตทไมอาจปองกนได แมทงบคคลผตองประสบหรอใกลจะตองประสบเหตนนจะไดจดการระมดระวงตามสมควรอนพงคาดหมายได แมทงบคคลในฐานะและภาวะเชนนน”

อยางไรกตาม กรณทเกดภยพบตธรรมชาตจากเหตอทกภยฝนตกหนกและม นาทวม ในระหวางสญญาและในชวงฤดฝน

๑๖๑

เหตอทกภยดงกลาวจะถอเปนเหตสดวสยเพอขอขยายเวลาตามสญญาหรอไม ?

กรณดงกลาวศาลปกครองสงสดไดวนจฉยไวในคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 452/2557

ขอเทจจรงมวา วทยาลยเทคนคจงหวดตรงทาสญญาจาง ผฟองคดกอสรางอาคารเรยน โดยเรมทางานวนท 30 มถนายน 2548 กาหนดแลวเสรจวนท 23 สงหาคม 2549 และขอสญญาจาง ขอ 19 กาหนดวา กรณทมเหตสดวสยหรอเหตใด ๆ อนเนองมาจากความผดหรอความบกพรองของผวาจาง หรอพฤตการณอนหนงอนใดทผรบจางไมตองรบผดชอบตามกฎหมาย ทาใหผรบจางไมสามารถทางานใหแลวเสรจตามเงอนไขและขอกาหนดแหงสญญานได ผรบจางจะตองแจงเหตหรอพฤตการณดงกลาวพรอมหลกฐานเปนหนงสอ ใหผวาจางทราบ เพอขยายเวลาทางานออกไปภายใน 15 วนนบแตวนทเหตการณนนสนสดลง

ระหวางผฟองคดทาการกอสรางตามสญญา ปรากฏวาตงแตเดอนพฤศจกายนถงเดอนธนวาคม 2548 ในเขตจงหวดพนทกอสรางเกดอทกภยฝนตกหนกและนาทวม การเดนทางโดยรถยนตในเขตอาเภอเมองถกตดขาดและจงหวดไดประกาศใหเปนเขตภยพบตฉกเฉน พรอมทงตงศนยชวยเหลอประชาชนผประสบภย เพอชวยเหลอประชาชนเปนการเรงดวน ผฟองคดเหนวาไมสามารถลาเลยงวสดอปกรณกอสรางตลอดจนสมภาระเขาพนทกอสรางได และไมสามารถทางานไดเตมกาลง และงานกอสรางลาชาไมเปนไปตามแผนงานทกาหนดไว

จงมหนงสอขอขยายเวลาตามสญญาออกไปอก 49 วนนบแตวนทครบกาหนดแลวเสรจตามสญญาจาง แตผถกฟองคด (สานกงาน

๑๖๒

คณะกรรมการการอาชวศกษา) ไมอนมตใหขยายเวลาการกอสราง โดยใหเหตผลวา ในชวงระยะเวลาดงกลาวของทกปเปนฤดฝน ของภาคใต การเกดฝนตกและนาทวม ไมถอเปนเหตสดวสย ตอมา ผฟองคดไดสงมอบงานกอสรางตามสญญาจาง เมอวนท 17 ตลาคม 2549 และผถกฟองคดไดใชสทธหกเงนคาจางไวเปนคาปรบกรณ ผฟองคดสงมอบงานลาชา

ผฟองคดเหนวา คาสงของผถกฟองคดทไมอนมตการขยายเวลากอสรางไมชอบดวยกฎหมายและผถกฟองคดไมมสทธหกเงนคาปรบดงกลาว จงนาคดมาฟองขอใหศาลมคาพพากษาหรอมคาสงใหผถกฟองคดคนเงนคาจางทหกไวเปนคาปรบและขอขยายเวลาตามสญญา

คดนมประเดนทตองวนจฉยคอ เหตการณอทกภยฝนตกหนกและนาทวมทจงหวด ถอเปนเหตสดวสยขอขยายเวลาตามสญญาหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา จากเหตการณนาทวมหนก ในครงนไดมหนงสอพมพลงขาวถงความเสยหายและความเดอดรอน ของประชาชนอยางตอเนอง จงเหนไดวาเหตการณฝนตกหนกนาทวมในพนทกอสราง มใชเปนเพยงหนาฝนตามฤดกาล แตเปนการเกดอทกภยอนถอไดวาเปนเหตสดวสยทเกดขนจรง ผฟองคดจงสมควรไดรบการขยายเวลาปฏบตตามสญญาตามขอกาหนดของสญญา ขอ 19 และตามขอ 139 (2) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และจากรายงานผลการปฏบตงานรายวนของ ผควบคมงานปรากฏวามบางวนเทานนทสามารถทางานไดเตมวนและเปนการทางานทหนางาน แมบางวนไมมฝนตกหนก แตการทมนาทวมขงและตองสบนาออกจากหลมตลอดเวลา ทาใหไมสามารถทางาน

๑๖๓

ทหนางานได ทาใหงานลาชาไมเปนไปตามแผน การเกดอทกภยทาใหเกดอปสรรคในการทางานไมสามารถทางานไดเตมความสามารถ ประกอบกบคณะกรรมการตรวจการจางซงเปนผควบคมงานและใกลชดกบเหตการณอทกภยมมตใหขยายเวลาทางานใหแกผฟองคดจานวน 59 วน จงเชอไดวาเหตนาทวมมความรนแรง จงสมควรขยายเวลาทางานใหผฟองคด 49 วน นบแตวนพนกาหนดแลวเสรจตามสญญา โดยนาวนททางานไดเตมวนและเตมศกยภาพมาหกออก

จากคาพพากษาของศาลปกครองขางตนถอเปนแนวทาง ในการปฏบตราชการทดของเจาหนาทของรฐผมสวนเกยวของกบการจดซอจดจางและบรหารงานพสดวา ขอบเขตของคาวา “เหตสดวสย” ในการขยายเวลาตามสญญาตามขอ 139 (2) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยพสด พ.ศ. 2535 นอกจากจะเปนเหตสดวสย ทเกดจากการกระทาของมนษย เชน สงคราม การชมนม การนดหยดงาน กรณเหตสดวสยทเกดจากปรากฏการณธรรมชาตซงไมใชปรากฏการณทเปนปกตฤดกาล เชน นาทวม ฝนตกหนก ฟาผา กเปนเหตสดวสยทไดรบการคมครองตามกฎหมายเชนเดยวกน สวนการกาหนดระยะเวลาอนสมควรทจะขยายใหแกผรบจาง หากปรากฏขอเทจจรงวาในชวงเวลาทเกดเหตสดวสยนน ผรบจางยงสามารถทางานไดตามสญญาจะตองไมนาวนทผรบจางสามารถทางานไดมากาหนดเปนระยะเวลาอนสมควรทจะขยายเวลาการทางานใหแกผรบจาง

นอกจากน คดนศาลปกครองสงสดไดวนจฉยเกยวกบ การคานวณคาปรบตามงวดงานทผรบจางตองสงมอบแตละงวดงานตามสญญา ดงนน การศกษาคาพพากษาศาลปกครองสงสดในคดน จะทาใหหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐทกแหงมความรและ

๑๖๔

ความเขาใจแนวทางการคดคานวณคาปรบ อนเนองมาจากการสงมอบงานลาชาในแตละงวดงาน ตลอดจนอานาจของศาลปกครองในการพพากษาคดกรณผฟองคดมไดมคาขอใหศาลมคาพพากษาหรอ มคาสงใหผวาจางคนเงนคาปรบในงวดงานทผวาจางหกเงนคาปรบไวไมถกตอง ผสนใจจงสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดในคาพพากษาดงกลาว

๑๖๕

เรองท 26 ตรวจรบการจางตามรายงานของผควบคมงาน ...

ไมละเอยด ! ตองรบผดในความเสยหาย

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 583-854/2554

ประเดนขอพพาท กรรมการตรวจรบงานจางไมออกไปตรวจรบงานจางจรง

และมการเบกจายเงนใหผรบจาง ทาใหราชการเสยหาย

สาระสาคญ กรรมการตรวจรบงานจางไมออกไปตรวจรบงานจางในขณะท

ผรบจางปฏบตงาน แตอาศยรายงานของผควบคมงาน ทงทรายงานมขอสงสยและมการเบกจายเงนใหผรบจางแลว และตอมาพบวาปรมาณดนไมครบถวนตามสญญา ถอเปนการกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรง

๑๖๖

ตรวจรบการจางตามรายงานของผควบคมงาน ... ไมละเอยด ! ตองรบผดในความเสยหาย

คณะกรรมการตรวจการจางงานกอสรางมอานาจหนาท

ทาการตรวจสอบรายงานการปฏบตงานของผรบจาง และเหตการณแวดลอมทผควบคมงานรายงาน โดยตรวจสอบกบแบบรปรายละเอยด และขอกาหนดในสญญาทกสปดาห รวมทงรบทราบหรอพจารณาการสงหยดงานหรอพกงานของผควบคมแลวรายงานประธานกรรมการบรหาร เพอพจารณาสงการ และหากกรณมขอสงสยหรอมกรณทเหนวาตามหลกวชาการตาง ๆ ไมนาจะเปนไปได ใหออกตรวจงานในสถานทกาหนดไวในสญญาหรอทตกลงใหทางานจางนน ๆ โดยใหมอานาจสงเปลยนแปลงแกไขเพมเตม หรอตดทอนงานไดตามทเหนสมควรและตามหลกวชาการชาง เพอใหเปนไปตาม แบบรปรายการละเอยดและขอกาหนดในสญญา ทงน ตามขอ ๔๘ (๑) และ (๒) ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสด ขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘

คดทจะนามาเลาส กนฟงในฉบบนแมจะเปนคดพพาท อนเกดจากการปฏบตตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวย การพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ แตกสามารถนาขอเทจจรงในคดมาปรบใชกบระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยเฉพาะในเรองของคณะกรรมการตรวจการจางปฏบตหนาทโดยขาดความระมดระวง ไมไดออกไปตรวจงานจางในขณะทผรบจางกาลงปฏบตงานตามสญญาเพราะเชอตามรายงานการปฏบตงานของผควบคมงานเนองจากในรายงายไมมประเดน

๑๖๗

หรอขอสงสยทจะเปนเหตใหตองออกไปตรวจงานจางกอนลงชอตรวจรบงานและทาใหทางราชการเสยหาย ซงขออางดงกลาวจะทาใหพนความรบผดไดหรอไม มขอเทจจรงในคดนคอ

ผฟองคดฟองวา ผฟองคดไดรบแตงตงเปนคณะกรรมการตรวจการจางโครงการบกเบกปรบถมดนททาการของผถกฟองคด (องคการบรหารสวนตาบล) ไดตรวจรบงานจางของผวาจางเมอเหนวาถกตองครบถวนตามสญญา โดยไมออกตรวจงานจางจรง อาศยเพยงขอรายงานของนาย อ. นายชางโยธาซงทาหนาทผควบคมงานและเปนพนกงานใหมอยระหวางทดลองงาน แตหลงจากทผถกฟองคดเบกจายเงนคาจางใหผรบจางจงทราบวาปรมาณดนทนามาถม ในโครงการขาดหาย ไมครบถวนตามสญญาทกาหนดใหผรบจาง ถมดนหนาเฉลย ๑.๔๐ เมตร ปรมาณดน ๑๑,๒๐๐ ลกบาศกเมตร ผลการตรวจสอบของคณะกรรมการสวบสวนขอเทจจรงความรบผดทางละเมดและสานกงานโยธาธการจงหวดพบวาปรมาณดนทผรบจางขนยายไปปรบถมพนทไมครบถวนตามสญญา ทาใหผถกฟองคด ตองสญเงน จานวน ๑๒๙,๑๖๔ บาท ตอมา ผถกฟองคดไดมคาสงตามความเหนของกระทรวงการคลงใหผฟองคดชดใชคาเสยหาย โดยเหนวาผฟองคดกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรง เนองจากผฟองคดมหนาทจะตองตรวจสอบความถกตองของผรบจาง และใบรายงานการปฏบตงานของผควบคมงานดวยความละเอยด ถถวนเพอใหเปนไปตามสญญา มใชเพยงแตตรวจใบรายงานและเชอถอรายงานของผควบคมงานโดยมไดพจารณาตรวจสอบความถกตอง อนเปนการกระทาละเมดตอผถกฟองคด ผฟองคดเหนวาสาเหตทไมออกตรวจสถานทเปนเพราะเมอพจารณารายงานการปฏบตงานของ

๑๖๘

ผควบคมงานแลวเหนวางานจางแลวเสรจถกตองครบถวนตามสญญา ไมมขอโตแยงใด ๆ วา การถมดนไมถกตองหรอไมเปนไปตามหลกวชาชางทดหรอไม ทงสภาพพนดนเปนปา มความสงตาไมเทากน ดนไมไดขาดหาย และตนไมใชผเชยวชาญ ไมอาจยนยนวาปรมาณดนทถมถกตองหรอไม จงขอใหศาลปกครองมคาพพากษาเพกถอนคาสงใหชดใชเงนดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอขอเทจจรงเปนทรบกนวาในขณะผรบจางกาลงปฏบตงานตามสญญา ผฟองคดทงสองไมไดออกไปตรวจงานจางเพราะไดพจารณารายงานการปฏบตงานของ ผควบคมงานแลวเหนวาไมมประเดนขอสงสยตามขอ ๔๘ (๒) ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหาร สวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ แตจากรายงานการปฏบตงานของผควบคมงานไมมการจดบนทกเพอรายงานการปฏบตงานวาในวนทผรบจาง เขาดาเนนการตามสญญาจางมรถบรรทกขนดนเขามาจานวนกคน แตละคนบรรทกดนจานวนกลกบาศกเมตร เพราะการจดบนทกและรายงานผลการปฏบตงานอยางละเอยดยอมทาใหรบทราบผล การปฏบตงานในแตละวนไดวาขณะนไดถมดนไปแลวกลกบาศกเมตร อนจะเปนพยานหลกฐานอางองเพอทาการตรวจสอบจานวนดน ในเบองตนไดวาการดาเนนงานของผรบจางตามสญญาจางคบหนาและเปนไปตามขอกาหนดในสญญาหรอไม ซงหากผฟองคดใชความระมดระวงในการตรวจสอบรายงานการปฏบตงานของผควบคมงานกจะเหนขอสงสยในการรายงานการปฏบตงานและออกไปตรวจงานจางเพอดวาการดาเนนงานเปนไปตามแบบรปรายการละเอยดและขอกาหนดในสญญาหรอไม ทงขอเทจจรงจากการตรวจสอบของคณะกรรมการ

๑๖๙

สวบสวนขอเทจจรงความรบผดทางละเมดและสานกงานโยธาธการจงหวดซงเปนผเชยวชาญเฉพาะดานกเปนหลกฐานยนยนไดชดเจนวาจานวนดนทถมไมครบตามสญญา ถอไดวาผรบจางไมไดปฏบต ตามสญญา การตรวจรบการจางของคณะกรรมการตรวจการจาง จงไมเปนไปตามระเบยบดงกลาว เนองจากเปนการตรวจรบการจางทไมถกตองครบถวนตามทกาหนดไวในสญญา และหากผฟองคดเหนวาไมสามารถยนยนปรมาณดนทถมถกตองตามสญญา โดยหนาทแลวกควรทจะดาเนนการแจงใหผเชยวชาญเขาตรวจสอบ ในการตรวจรบงานจางรวมได เพอปองกนความเสยหายทจะเกดขนแกรฐ แตผฟองคดมไดดาเนนการแตอยางใด

พฤตการณของผฟองคด จงเปนการกระทาทขาดความระมดระวงและขาดการตรวจสอบทถกตองตามวสยและพฤตการณของบคคลซงปฏบตหนาทคณะกรรมการตรวจการจางทจะตอง ใชความระมดระวงเชนวานนได แตหาไดใชใหเพยงพอไม จงเปน การกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงทาใหผถกฟองคดไดรบความเสยหาย จงตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแก ผถกฟองคดตามมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และมาตรา ๑๐ ประกอบมาตรา ๘ วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ และเมอกรมบญชกลางเหนวา การคานวณจานวนทดนทขาดหายไปของสานกงานโยธาธการจงหวดโดยวดขนาดของพนทและวดความสงตาของดนเดมกบดนถมโดยใชกลองระดบ อาจมความเคลอนคลาดเนองจากดนมการบดอดไมเทากน โดยคดเปนเงนสงถง ๒๑๒,๑๕๖ บาท อาจไมเปนธรรมแกเจาหนาท จงใหคณะกรรมตรวจการจางรบผดรอยละ ๖๐ ของความเสยหายตามทคณะกรรมการสอบความรบผด

๑๗๐

ทางละเมดตรวจสอบความเสยหาย (๑๒๙,๑๖๔ บาท) โดยให แตละคนรบผดเปนสวนละเทา ๆ กน อนเปนการกาหนดคาสนไหมทดแทนโดยคานงถงระดบความรายแรงแหงการกระทาและ ความเปนธรรมแลว ดงนน การทผถกฟองคดไดมคาสงแจงให ผฟองคดชดใชคาเสยหายเปนเงนคนละ ๒๕,๘๓๒.๘๐ บาท จงชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๕๘๓-๕๘๔/๒๕๕๔)

คดนเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดใหกบหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐโดยเฉพาะผททาหนาทเปนกรรมการตรวจการจาง ซงการทกฎหมายกาหนดใหมคณะกรรมการตรวจการกโดยมเจตนารมณทจะใหการตรวจรบผลงานทผรบจางสงมอบวาถกตองสมบรณครบถวนตามรปแบบรายการละเอยดและขอกาหนดในสญญาอนเปนประโยชนตอราชการหรอไม คณะกรรมการตรวจรบงานจงมหนาทตรวจสอบรายงานการปฏบตงานของผควบคมงานดวยความละเอยดถถวนและใชความระมดระวงรอบคอบในการตรวจสอบรายงานการปฏบตงานของผควบคมงาน และตรวจสอบงานจาง ใหเปนไปตามรปแบบรายการละเอยดและขอกาหนดในสญญา ดงนน คณะกรรมการตรวจการจางจงไมเพยงแตตรวจรายงานผลการปฏบตงานของผควบคมงานดวยความละเอยดถถวนเทานน หากเหนวารายงาน มขอบกพรองหรอมขอสงสยจะตองออกไปตรวจงานจางเพอดวา การดาเนนงานของผรบจางเปนไปตามรายละเอยดของสญญา หรอขอกาหนดในสญญาหรอไม นอกจากน หากเหนวาไมมความเชยวชาญในการตรวจสอบงานไดอยางครบถวน กควรจะดาเนนการเพอใหผเชยวชาญในเรองนน ๆ เขามาตรวจสอบ เพราะการทราชการไดรบความเสยหาย อนเนองมาจากการไมใชความระมดระวงและไมตรวจสอบ

๑๗๑

งานจางดวยความละเอยดรอบคอบตามวสยและพฤตการณการทา หนาทเปนกรรมการตรวจการจางยอมเปนการกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงทกรรมการตรวจการจางจะตองรบผดชดใช คาสนไหมทดแทนตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

๑๗๒

เรองท 27 ผควบคมงานจางใชดลพนจเปลยนแปลงงานจาง ...

ผรบจางรบผดดวย

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 351/2556

ประเดนขอพพาท ความรบผดของผวาจาง กรณกรรมการตรวจการจางและ

ผควบคมงานสงใหแกไขงานจางซงไมถกตองตามรปแบบและขอกาหนดในสญญา และเกดความเสยหาย

สาระสาคญ ผรบจางทางานไมถกตองตามรปแบบรายการและขอกาหนด

ในสญญาเนองจากไดรบอนญาตจากผควบคมงานซงสงการไมถกตองตามรปแบบและไมเปนไปตามหลกวชาการในงานกอสราง ผรบจางจงตองรบผดตามสญญาและกรรมการตรวจการจางและผควบคมงานตองรบผดดวย

๑๗๓

ผควบคมงานจางใชดลพนจเปลยนแปลงงานจาง ... ผรบจางรบผดดวย

ในการทาสญญาจาง คณะกรรมการตรวจการจางและ

ผควบคมงาน ถอวาเปนผมบทบาทสาคญในอนทจะทาใหสญญาจางบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพและเปนไปตามเงอนไข ทกาหนดในสญญา โดยระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 ไดกาหนดอานาจหนาทของคณะกรรมการตรวจการจางไวในขอ 72 วาจะตองทาการตรวจการปฏบตงานของผควบคมงาน ผรบจางและตรวจการจางใหเปนไปตามแบบรปรายการละเอยด และขอกาหนดในสญญา และขอ 73 ไดกาหนดอานาจหนาทของ ผควบคมงานทจะตองควบคมการปฏบตงานของผรบจางตลอดเวลาอายสญญา โดยคณะกรรมการตรวจการจางและผควบคมงานยงมอานาจสงเปลยนแปลงแกไขเพมเตมหรอตดทอนงานจางไดตามทเหนสมควร และหากผรบจางขดขนไมปฏบตตาม กรรมการตรวจการจาง ผควบคมงานมอานาจสงใหหยดกจการนนชวคราวได

ดงนน เมอคณะกรรมการตรวจการจางและผควบคมงาน มอานาจดงกลาวและไดใชอานาจในการสงแกไขเปลยนแปลงรปแบบของงานตามสญญาใหแตกตางไปจากแบบรปรายการละเอยดและขอกาหนดในสญญาและเกดความเสยหายขน คณะกรรมการตรวจการจาง ผควบคมงานและผรบจางจะตองรบผดในความเสยหายนนหรอไม ? เพยงใด ?

๑๗๔

ศาลปกครองสงสดไดวนจฉยประเดนดงกลาวไวอยางนาสนใจ กรณผฟองคด (กรมทางหลวง) ไดทาสญญาจางผถกฟองคด

(เอกชน) ใหซอมทางหลวงบรเวณทถกอทกภย โดยผถกฟองคดไดใชเงนสดเปนหลกประกนการปฏบตตามสญญา ผถกฟองคดไดทางานตามสญญาและสงมอบงานเมอวนท 13 ตลาคม 2546 คณะกรรมการตรวจการจางตรวจรบงานเมอวนท 15 ตลาคม 2546 ตอมา ในระหวางการรบประกนความชารดบกพรองของงานจางตามสญญาพบวาทางหลวงดงกลาวถกนากดเซาะฐานรากสะพานชารดเสยหาย นายชางแขวงการทางจงมหนงสอ ลงวนท 24 สงหาคม 2547 แจงใหผถกฟองคดทาการแกไขเนองจากการทสะพานพงเพราะผถกฟองคดใชวสดท ไมถกตอง แตผถกฟองคดเพกเฉย จนกระทงสะพาน ไดพงทลายลงเมอวนท 9 กนยายน 2547 ผฟองคดจงทาการแกไขซอมแซมเองคานวณคาใชจายเปนเงน 1,900,000 บาท โดยไดยดเงนคาประกนการปฏบตตามสญญาคงเหลอเงนทผถกฟองคด ตองชดใชอกจานวนเงนจงขาดอย 1,816,436 บาท จงขอใหศาล มคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดชดใชเงนจานวนดงกลาว

คดนผถกฟองคดโตแยงวา ปฏบตงานตามคาสงและภายใตดลพนจของผควบคมงานเนองจากมอปสรรคในการกอสรางบรเวณสะพานโดยนาปาไหลหลากพดเอากอนหนขนาดใหญมาทบถม RC. Box Culvert หรอทอระบายนาสเหลยม ทาใหทบรอออกไมหมด และพบหนขนาดกวางไมสามารถขดดนหรอเจาะเพอทาฐานรากสะพานได จงไดแจงผควบคมงานและไดรบอนญาตจากผควบคมงานใหเปลยนแปลงรปแบบได โดยไดปรบดนถมทบทอ RC. Box Culvert และกอสรางตอมอฐานรากแผและดาด ค.ส.ล. บนพนดนทปรบถม

๑๗๕

ผถกฟองคดจะตองรบผดตามสญญาจางดงกลาวหรอไม เพยงใด ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เอกสารแนบทายสญญากาหนดใหทบรอ RC. Box Culvert ซงผฟองคดไดกอสรางอยเดม ในบรเวณใตสะพานทจะทาการกอสรางออกกอนการกอสรางตอมอ ฐานรากของสะพาน และสรางสะพานพรอมทาดาด ค.ส.ล. ทองคลองใตสะพาน แตผถกฟองคดไดกอสรางสะพานโดยไมทบรอทอ RC. Box Culvert ออกใหหมด แตไดปรบดนถมทบทอ RC. Box Culvert และกอสรางตอมอฐานรากแผและดาด ค.ส.ล. บนพนดนทปรบถมซงไมถกตองตามแบบรปรายการและขอกาหนดในสญญา แมการกอสรางดงกลาวจะไดรบอนญาตจากผควบคมงานของผฟองคดใหเปลยนแปลงรปแบบกอสรางสะพานเปนตอมอแบบฐานรากแผได แตกเปน การปฏบตงานตามคาสงของผควบคมงานทสงการไมถกตองตามรปแบบรายการและขอกาหนดในสญญาและไมเปนไปตามมาตรฐานวชาการสาหรบงานกอสราง ประกอบกบผถกฟองคดตกลงทาสญญารบจางทางานซอมทางทถกอทกภย ยอมทราบอยกอนแลววาบรเวณทกอสรางมปญหาอทกภยสงตองกอสรางใหเปนไปตามมาตรฐานแหงหลกวชาการและตามแบบทผฟองคดกาหนดตามสญญา เมอผถกฟองคดทาการกอสรางสะพานไมถกตองตามรปแบบรายการและขอกาหนดในสญญาทเกยวของกบความมนคงแขงแรงของสะพาน จงไมอาจปฏเสธความรบผดตามสญญาและตองรบผดในความเสยหายทเกดขนตามสญญา

นอกจากน แมผควบคมงานจะมอานาจสงเปลยนแปลงงานตามสญญา แตการควบคมงานกอสรางดงกลาวตองใหผรบจางปฏบตตามรายละเอยดของสญญาดวย เมอผถกฟองคดไมทบรอทอ RC. Box Culvert ออกใหหมดและกอสรางฐานรากแผของสะพานไมถกตองตาม

๑๗๖

รปแบบรายการและขอกาหนดในสญญา โดยคณะกรรมการตรวจการจางและผควบคมงานของผฟองคดไดรบรองวาไดทบรอทอ RC. Box Culvert หมดแลว และสงใหเปลยนแปลงจากแบบกอสรางแบบฐานเสาตอกมาเปนแบบฐานรากแผ จงเปนการตรวจการจางและควบคมงานกอสรางไมเปนไปตามแบบรปรายละเอยด จงเปนกรณทความชารดบกพรองหรอความเสยหายเกดขนจากกรรมการตรวจการจางและ ผควบคมงานสงใหแกไขเปลยนแปลงงานตามสญญา จงถอวามสวน ทาใหเกดความเสยหายดวย ผฟองคดในฐานะผแตงตงคณะกรรมการตรวจการจางและผควบคมงาน จงตองรบผดในความเสยหายทเกดขนดวย แตความเสยหายเกดจากการทผถกฟองคด ซงเปนผมอาชพในการกอสรางไมปฏบตตามรายละเอยดงานจางเหมาทาการซอมทางทถกอทกภยและรายการละเอยดตอทายสญญา ซงเปนสาเหตหลกของการพงของสะพาน ผถกฟองคดจงตองรบผดในความเสยหายสวนใหญทเกดขน

คดนผรบจาง (ผถกฟองคด) กรรมการตรวจการจางและ ผควบคมงานโดยผฟองคดจะตองรบผดเพยงใด ? ผสนใจสามารถศกษาไดจากคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 351/2556 และคดนเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐเกยวกบการใชอานาจของคณะกรรมการ ตรวจการจางและผควบคมงานวา แมระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 จะใหอานาจในการสงเปลยนแปลง เพมเตมหรอตดทอนงานจางไดตามทเหนสมควร กมไดหมายความวาจะใชดลพนจไดตามอาเภอใจ เพราะการใชอานาจดงกลาวยงตอง อยภายใตรปแบบและรายละเอยดของสญญา ดงนน ในการปฏบต

๑๗๗

หนาทของคณะกรรมการตรวจการจางและผควบคมงานจงควรทจะศกษารปแบบและรายละเอยดของสญญาใหเขาใจชดเจน นอกจากน ในสวนผมอานาจแตงตงคณะกรรมการตรวจการจางและผควบคมงานจะตองแตงตงผมความรความเชยวชาญในเรองนน ๆ เพอใหคณะกรรมการตรวจการจางหรอผควบคมงานใชอานาจหนาทของตนดวยความระมดระวงภายใตความรความเชยวชาญของตน

๑๗๘

เรองท 28 หกคาปรบไวเกน ... ตองคนเงนพรอมดอกเบย

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 99/2554

ประเดนขอพพาท การกาหนดคาปรบเกนกวาทกฎหมายใหอานาจไว

สาระสาคญ การทหนวยงานของรฐกาหนดคาปรบในสญญาจางกอสราง

สนามกฬาทไมมผลกระทบตอการจราจรและตองการผลสาเรจของงานทงหมด ในอตราการกอสรางสาธารณปโภคทมผลกระทบตอการจราจร เปนการกาหนดคาปรบเกนกวาระเบยบ เมอหนวยงานของรฐหกคาปรบไวเกน จงตองคนเงนคาปรบและดอกเบย

๑๗๙

หกคาปรบไวเกน ... ตองคนเงนพรอมดอกเบย

ในปจจบนหนวยงานทางปกครองมการดาเนนการเกยวกบ

การพสดเปนจานวนมาก ไมวาจะเปนการซอ การจาง หรอการดาเนนการอน ๆ เพอจดหาวสด ครภณฑ หรอการบรการ เพอเปนเครองมอสาหรบการจดทาบรการสาธารณะทอยในอานาจหนาทของตน และในการดาเนนการเพอใหไดมาซงเครองมอดงกลาว หนวยงานทางปกครองจะตองทาสญญาเพอเปนขอผกพนระหวางกน โดยเฉพาะการทาสญญาวาจางใหเอกชนดาเนนการอยางหนงอยางใดเพอใหไดมาซงงานทวาจางนน หนวยงานทางปกครองจะมอานาจกาหนดคาปรบไวได ในกรณทเอกชนไมสามารถดาเนนการใหแลวเสรจภายในเวลาทกาหนดในสญญาตามอตราและเงอนไขทกฎหรอระเบยบทเกยวกบการพสดกาหนดไว และในการกาหนดอตราคาปรบบางกรณกฎหมายหรอระเบยบอาจใหอานาจกบหวหนาหนวยงานทางปกครองใชดลพนจได แตกไมไดหมายความวาจะใชดลพนจไดโดยไมมขอบเขต ซงเมอหนวยงานทางปกครองใชดลพนจกาหนดจานวนเงนคาปรบไมถกตองตามระเบยบ และหกคาปรบไวเกนจานวนทถกตอง นอกจากตองรบผดชดใชเงนคนแลวยงจะตองรบผดจายดอกเบยใหกบผรบจางคสญญาดวยหรอไม ?

มตวอยางคดทนาสนใจ เปนกรณทผถกฟองคด (เทศบาลเมองหวหน) ไดทาสญญาจางผฟองคดกอสรางสนามกฬาตานยาเสพตดคาจาง 4,560,000 บาท ตามขอ 16 ของสญญากาหนดวา หาก ผฟองคดไมสามารถทางานใหแลวเสรจตามกาหนดจะตองเสยคาปรบวนละ 11,400 บาท (ในอตรารอยละ 0.25 ตอวน) ตอมา ผฟองคด

๑๘๐

ไดทกทวงวาสญญาจางดงกลาวมใชงานกอสรางสาธารณปโภค ทมผลกระทบตอการจราจรการกาหนดคาปรบดงกลาวไมสอดคลองกบขอ 127 ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 จงขอใหผถกฟองคดลดอตราคาปรบเปนวนละ 4,560 บาท ซงเทากบรอยละ 0.10 ของราคางานจาง แตผถกฟองคดอางวาอตราคาปรบดงกลาวเปนสทธ ทเกดจากสญญามไดเกดจากระเบยบจงไมลดอตราคาปรบให ทาใหผฟองคดตองเสยคาปรบเพมขนจากวนละ 4,560 บาท เปนวนละ 11,400 บาท จานวน 82 วน รวมเปนเงนคาปรบ 934,800 บาท

ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหผถกฟองคดคนเงนคาปรบทเพมขนวนละ 6,840 บาท จานวน 82 วน เปนเงน 560,880 บาท พรอมดอกเบย

ขอกฎหมายสาคญของคดนกคอ ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 ขอ 127 วรรคหนง กาหนดวา “การทาสญญาหรอขอตกลงเปนหนงสอใหกาหนดคาปรบเปนรายวนในอตราตายตวระหวางรอยละ 0.01 - 0.20 ของราคาพสดทยงไมไดรบมอบ เวนแตการจางซงตองการผลสาเรจของงานทงหมดพรอมกนใหกาหนดคาปรบเปนรายวนเปนจานวนเงนตายตวในอตรารอยละ 0.01 - 0.10 ของราคางานจางนน แตจะตองไมตากวาวนละ 100 บาท สาหรบการกอสรางสาธารณปโภคทมผลกระทบตอการจราจรใหกาหนดคาปรบในอตรารอยละ 0.25 ของราคางานจางนน”

วรรคสอง กาหนดวา “การกาหนดคาปรบตามวรรคหนง ในอตราหรอเปนจานวนเทาใดใหอยในดลพนจของหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน โดยคานงถงราคาและ

๑๘๑

ลกษณะของพสด ซงอาจจะมผลกระทบตอการทคสญญาของทางหนวยการบรหารราชการสวนทองถนจะหลกเลยงไมปฏบตตามสญญาหรอกระทบตอการจราจรแลวแตกรณ”

คดนศาลปกครองสงสดวนจฉยเกยวกบลกษณะของสญญาจางกอสรางสนามกฬาวา “สญญาทพพาทเปนสญญาจางกอสรางสนามกฬาทไมมผลกระทบตอการจราจรและตองการผลสาเรจของงานทงหมดพรอมกน การกาหนดคาปรบตามสญญาจางดงกลาวในอตรารอยละ 0.25 ของราคางานจาง จงเปนการกาหนดเกนกวาระเบยบทใหอานาจผถกฟองคดจะกาหนดได สวนการทขอ 127 วรรคสอง กาหนดใหหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถนใชดลพนจกาหนดคาปรบได กเปนกรณทตองใชดลพนจกาหนดคาปรบเปนรายวนเปนจานวนเงนตายตวในอตรารอยละ 0.01 - 0.10

และเมอไดคานงถงการทผถกฟองคดไมสามารถสงมอบพนททจะดาเนนการกอสรางใหผฟองคดไดทนตามกาหนดในสญญา และแมวาจะไดมการขยายระยะเวลาในภายหลง แตกถอเปนเหตแหงการลาชาทผถกฟองคดมสวนกอใหเกดรวมกบผฟองคดดวย ประกอบกบผฟองคดไดสงมอบงานตามสญญาแลวผถกฟองคดกยงมไดใชประโยชนในสนามกฬาดงกลาวทนท การทงานลาชาจงไมกอใหเกดความเสยหายแกผถกฟองคด ดงนน จงมเหตอนสมควรลดคาปรบ ทผถกฟองคดหกไวเกนรอยละ 0.10 ใหเหลอรอยละ 0.10 ของราคางานจาง การทผถกฟองคดคดคาปรบผฟองคดเปนเวลา 82 วน เปนเงน 934,800 บาท จงเปนการหกคาปรบไวเกนสวน ผถกฟองคดจงตองคนคาปรบใหแกผฟองคดเปนเงน 560,880 บาท

เมอผถกฟองคดหกเงนคาปรบจากคาจางทตองจายใหแก ผฟองคดโดยไมชอบ จงมผลเปนการผดนดไมชาระเงนคาจาง

๑๘๒

ใหถกตองครบถวนสมบรณ ผถกฟองคดจงตองรบผดชาระดอกเบยในอตรารอยละเจดครงตอปตามมาตรา 224 วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย นบแตวนทผถกฟองคดตองชาระคาจางใหแกผฟองคด แตผฟองคดมคาขอใหชาระดอกเบยตงแตวนฟองเปนตนไป จงพพากษาใหผถกฟองคดชาระดอกเบยนบแตวนฟองคดเปนตนไปจนกวาจะชาระเสรจ (คาพพากษาศาลปกครองสงสด ท อ. 99/2554)

จากคาพพากษาดงกลาว ศาลปกครองสงสดไดวางหลกการสาคญเกยวกบการกาหนดอตราคาปรบในสญญาจางทตองการผลสาเรจของงานทงหมดพรอมกน และการใชดลพนจกาหนดคาปรบของหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถนตามขอ 127 วรรคสอง ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. 2535 ซงการกาหนดคาปรบของงานจางทตองการผลสาเรจของงานพรอมกนจะตองไมเกน 0.01 - 0.10 ของราคางานจาง และกรณทหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถนตองใชดลพนจจะตองไมเกนกวาอตราดงกลาวดวย ถาหากกาหนดอตราคาปรบเกนกวาทระเบยบกาหนด ศาลปกครองมอานาจลดคาปรบลงได และหากหนวยงานทางปกครองเรยกใหผรบจางชาระคาปรบเกนกวาอตราทระเบยบกาหนดไวกจาเปนจะตองคนเงนดงกลาวพรอมกบชาระดอกเบย โดยคานวณนบแตวนทหนวยงานทางปกครองมหนาทตองจายคาจางตามสญญาใหกบผรบจาง ซงถอเปนวนทหนวยงานทางปกครอง ผดนดจายคาจางตามสญญา

๑๘๓

เรองท 29 เหตสดวสย ... อนอาจขอขยายระยะเวลาดาเนนการ

ตามสญญาทางปกครอง

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 260/2552

ประเดนขอพพาท ผรบจางไมเขาทางานภายในระยะเวลาทกาหนดในสญญา

โดยอางความไมสงบในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใตทาใหแรงงานไมกลาเขาพนท

สาระสาคญ หนวยงานของรฐบอกเลกสญญากบผรบจางเนองจากไมเขา

ทางานตามสญญา แตเมอในการดาเนนการหาผรบจางใหม ไมมผประกอบการรายใดสนใจรบจาง ประกอบกบเหตการณความไมสงบทเกดขนมความรนแรง ทาใหผประกอบการขาดแคลนแรงงานทจะเขาทางานในพนทและเปนเหตทไมอาจปองกนได ถอเปนเหตสดวสย การทหนวยงานของรฐคสญญาไมขยายเวลาและบอกเลกสญญา รวมทงรบหลกประกนสญญาจงไมชอบดวยกฎหมาย

๑๘๔

เหตสดวสย ... อนอาจขอขยายระยะเวลาดาเนนการ ตามสญญาทางปกครอง

“สญญา” เมอไดมการจดทาขนไมวาจะอยในรปแบบใด

คสญญามหนาททจะตองปฏบตตนไปตามสญญา ซงหากคสญญาฝายใดฝายหนงไมปฏบตไปตามสญญาทไดตกลงกนไว อาจตองเสยคาปรบ ถกบอกเลกสญญา หรออาจถกลงโทษ ตามขอกาหนดทไดตกลงไวในสญญา โดยเฉพาะคสญญาฝายผรบจางในสญญาทางปกครองตองปฏบตไปตามกฎระเบยบอยางเครงครด เนองจากการทาสญญา กบทางราชการมกฎหมายกาหนด ระเบยบ ขนตอน และหลกเกณฑ ในการปฏบตอยางชดเจน อยางไรกตาม ในบางกรณการทคสญญาฝายหนงไมสามารถปฏบตไปตามขอตกลงทไดตกลงกนไว อาจไมไดเกดขนจากคสญญาฝายนนแตเพยงฝายเดยว แตอาจเกดขนจาก เหตสดวสยบางประการ ซงในกรณทเกดเหตสดวสยขนกฎหมาย ไดกาหนดใหหวหนาสวนราชการมอานาจทจะพจารณาอนญาตขยายระยะเวลาดาเนนการตามสญญาได แตอยางไรจะถอวาเปนเหตสดวสยอนอาจขยายระยะเวลาไดนน ศาลปกครองไดวนจฉยในเรองดงกลาวไวในคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๖๐/๒๕๕๒ คดนผฟองคดไดยนซองประกวดราคาจางเหมากอสรางอาคารทวาการอาเภอบนนงสตา จงหวดยะลา และไดลงนามในสญญาจาง กบผถกฟองคด เมอวนท ๒๒ มนาคม ๒๕๔๗ วงเงนคากอสราง ๗,๙๘๐,๐๐๐ บาท รวมทงไดนาหนงสอคาประกนของธนาคารดบเอส ไทยทน จากด (มหาชน) จานวน ๓๙๙,๐๐๐ บาท มอบใหแกผถกฟองคดเพอเปนหลกประกนการปฏบตตามสญญา โดยตองเรมทางานภายใน

๑๘๕

วนท ๒๓ มนาคม ๒๕๔๗ และตองทาใหเสรจสมบรณภายในวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๔๗ ซงในสญญาจางดงกลาวไดกาหนดวาถาผรบจางมไดลงมอทางานภายในกาหนดเวลา หรอไมสามารถทางานใหแลวเสรจตามกาหนดเวลา ผวาจางมสทธยกเลกสญญาและมสทธจางผรบจางรายใหมเขาทางาน รวมทงมสทธรบหลกประกนการปฏบตตามสญญา ภายหลงจากททาสญญาแลว ผฟองคดไมไดเขาทางานภายในระยะเวลาทกาหนด นายอาเภอบนนงสตาในฐานะผรบมอบอานาจจากผถกฟองคด จงจดทาหนงสอเรงรดใหผฟองคดเขาดาเนนการกอสรางตามสญญา แตผฟองคดขอสงวนสทธขยายระยะเวลาการกอสรางโดยอางวาสถานการณความไมสงบทเกดขนในภาคใตทาใหแรงงานไมยอมเขาทางานในพนท ผถกฟองคดเหนวา เหตดงกลาวมใชเหตอนอาจขอขยายระยะเวลาได แตเปนกรณทผฟองคดขาดสภาพคลองทางการเงน จงไดขอใหผฟองคดเรงกอสรางใหแลวเสรจตามสญญา ผฟองคดจงไดมหนงสอยนยนความรบผดชอบในการทางาน แตเมอถงกาหนด กไมไดเขาดาเนนการกอสราง ผถกฟองคดจงมหนงสอบอกเลกสญญาจางและขอสงวนสทธในการรบเงนประกนตามสญญากบผฟองคด หลงจากนน ผถกฟองคดไดอนมตใหอาเภอบนนงสตาดาเนนการจางกอสรางอาคารทวาการโดยวธพเศษ แตไมมผประกอบการรายใดสนใจรบงานกอสรางอาคารดงกลาว นอกจากน ยงปรากฏขอเทจจรงวากอนหนานผถกฟองคดไดทาการสารวจวามผประกอบการรบเหมาทอยในขายไดรบผลกระทบการขาดแคลนแรงงานจากปญหาความไมสงบเรยบรอยทเกดขนหรอไม ซงผลปรากฏวามผรบเหมายนคารองขอขยายระยะเวลาการกอสรางหรอขอตออายสญญาจางหรอของดหรอลดคาปรบ ผฟองคดจงเหนวาผถกฟองคดไมอาจรบหลกประกนไดเนองจากการทไมอาจปฏบตตามสญญาเปนเพราะเกดเหตการณ

๑๘๖

ความไมสงบในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ทาใหคนงานไมกลา เขาไปทางานในพนท ซงเปนเหตการณทอยนอกเหนอการควบคมของ ผฟองคด ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๓๙ วรรคหนง กาหนดวา การงดหรอลดคาปรบใหแกคสญญาหรอขยายระยะเวลาทาการตามสญญาหรอขอตกลง ใหอยในอานาจของหวหนาสวนราชการทจะพจารณาไดตามจานวนทมเหตเกดขนจรงเฉพาะกรณดงตอไปน (๑) เหตเกด จากความผดหรอความบกพรองของสวนราชการ (๒) เหตสดวสย (๓) เหตเกดจากพฤตการณอนหนงอนใดทคสญญาไมตองรบผด ตามกฎหมาย เมอปรากฏวาผถกฟองคดยอมรบวาไดเกดเหตการณความไมสงบในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใตจรง กรณจงมเพยงปญหาทตองพจารณาวาเหตการณดงกลาวมความรนแรงจนเปนเหตใหผฟองคดไมสามารถจดหาคนงานเขาทางานในพนทกอสรางไดจรงหรอไม ซงเมอผถกฟองคดไดทาการสารวจแลวพบวา ผประกอบการรบเหมาเกอบทงหมดอยในขายไดรบผลกระทบการขาดแคลนแรงงานจากปญหาความไมสงบทเกดขน นอกจากน เมอผถกฟองคดบอกเลกสญญากบผฟองคดกปรากฏวาไมมผประกอบการรายใดสนใจทจะรบงานกอสรางดงกลาว โดยตางใหเหตผลวา พนทกอสรางเปนพนทลอแหลมเสยงภยคนงานกอสรางไมกลาเขาทางาน หรอพกอาศย ในสถานทกอสราง ดงนน เมอพจารณาจากขอเทจจรงดงกลาวแสดงใหเหนวา การทผฟองคดไมสามารถรบงานจางกอสรางอาคารทวาการอาเภอบนนงสตา ไมไดมสาเหตสาคญมาจากเรองงบประมาณ ทไมเพยงพอแตเพยงประการเดยว และขอเทจจรงดงกลาวเพยงพอ ทจะรบฟงไดวาเหตการณความไมสงบทเกดขนมความรนแรง

๑๘๗

จนเปนเหตใหผประกอบการรบเหมาซงรวมทงผฟองคดประสบปญหาการขาดแคลนแรงงานทจะเขาทางานในพนทกอสรางจรง ประกอบกบเหตการณดงกลาวเปนเหตการณทผฟองคดไมอาจปองกนได แมจะไดจดการระมดระวงตามสมควร อนพงคาดหมายไดจากบคคลในฐานะและภาวะเชนผฟองคด กรณจงถอไดวาเปนเหตสดวสยตามนยขอ ๑๓๙ วรรคหนง ของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และของสญญาจาง เมอผฟองคดมหนงสอแจงเหตสดวสยดงกลาว ใหผถกฟองคดทราบและขอขยายระยะเวลาการกอสรางตามสญญาจาง ผถกฟองคดชอบทจะพจารณาขยายระยะเวลาใหแกผฟองคด การทผถกฟองคดไมพจารณาขยายระยะเวลาและบอกเลกสญญาจาง กบผฟองคด รวมทงรบเงนหลกประกนจากธนาคารผคาประกน จงเปนการไมชอบตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕

จากคาวนจฉยของศาลปกครองขางตน ถอเปนตวอยางหนง ในการพจารณาถงลกษณะของเหตสดวสยวาเหตการณในลกษณะใดอนจะถอไดวาเปนเหตสดวสยทอยภายใตขอบเขตทกฎหมายกาหนด และถอเปนแนวทางทดใหกบหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐทจะใชดลพนจในการตดสนใจวาเหตการณทเกดขนเปนเหตสดวสยหรอไม ทงยงทาใหผประกอบการตาง ๆ ทราบถงสทธของตน ในการปฏบตตามสญญาทางปกครองดวย

๑๘๘

เรองท 30 คณะกรรมการตรวจรบพสดตรวจรบพสด

ทงทผรบจางทางานไมเสรจ

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท ฟ. 20/2560

ประเดนขอพพาท กรรมการตรวจรบพสดในงานจางซอมรถยนตลงลายมอชอ

ตรวจรบงาน ทงทงานซอมยงไมแลวเสรจ และมการเบกจายเงนคาซอมรถ

สาระสาคญ คณะกรรมการตรวจรบพสดลงลายมอชอตรวจรบงาน ทงท

งานซอมรถยนตยงไมแลวเสรจและมการสงมอบงานลาชา แตมการเบกจายเงนคาซอมใหกบเอกชนผรบจาง ทาใหหนวยงานของรฐไดรบความเสยหาย ถอไดวาเปนการปฏบตหนาทโดยมชอบ แมภายหลงจะไดมการสงมอบรถยนตทซอมแลวเสรจ แตคณะกรรมการตรวจรบไมไดเสนอใหเรยกคาปรบจากผรบจาง ทาใหผรบจางไดรบประโยชน กรณเปนการกระทาผดวนยอยางรายแรง

๑๘๙

คณะกรรมการตรวจรบพสดตรวจรบพสด ทงทผรบจางทางานไมเสรจ

ตามระเบยบสา นกนายกรฐมนตร ว า ดวยการพสด

พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๗๑ (๒) กาหนดให “คณะกรรมการตรวจรบพสด มหนาทตรวจรบพสดใหถกตองครบถวนตามหลกฐานทตกลงกนไว สาหรบกรณทมการทดลอง หรอตรวจสอบในทางเทคนคหรอทางวทยาศาสตร จะเชญผชานาญการหรอผทรงคณวฒเกยวกบพสดนนมาใหคาปรกษา หรอสงพสดนนไปทดลองหรอตรวจสอบ ณ สถานทของผชานาญการหรอผทรงคณวฒนน ๆ กได ในกรณจาเปนทไมสามารถตรวจนบเปนจานวนหนวยทงหมดได ใหตรวจรบตามหลกวชาการสถต” กรณทกรรมการตรวจรบพสดไดลงลายมอชอตรวจรบพสดกอนทผรบจางจะทางานแลวเสรจ และตอมาผรบจางไดสงมอบงานจนครบถวน แตลาชาเกนกวากาหนด เปนการไมปฏบตตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และกรณเชนนถอเปนการปฏบตหนาทหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผ อนไดรบประโยชนทมควรได เปนการทจรต ตอหนาทราชการ อนเปนความผดวนยอยางรายแรง และเปน การกระทาอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรงหรอไม ?

ขอเทจจรงในคดน คอ ผถกฟองคดท ๒ (กรมทางหลวงชนบท) มคาสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการตามมตของผถกฟองคดท ๑ (คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต) กรณขณะทผฟองคดดารงตาแหนงนายชางเครองกล ๕ สานกงานเรงรดพฒนาชนบท ไดรบแตงตงเปนคณะกรรมการตรวจรบพสดรวมกบ

๑๙๐

นาย พ. และนาย ส. ในงานจางซอมรถยนตสวนกลาง หมายเลขครภณฑ ๐๑ - ๐๑ โดยรวมกนลงลายมอชอตรวจรบงานซอมในใบตรวจรบพสด ลงวนท ๒๙ มนาคม ๒๕๓๘ ทงทงานซอมยงไมแลวเสรจ ผรบจางจงสงมอบงานลาชากวากาหนด แตมการเบกจายเงนคาซอมแซมรถยนตคนดงกลาวใหกบผรบจาง ถอเปนการไมปฏบตตามขอ ๗๑ (๒) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ทาใหสานกงานเรงรดพฒนาชนบทไดรบความเสยหาย เปนความผดทางวนยฐานปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผอนไดประโยชนทมควรได เปนการทจรตตอหนาทราชการและเปนความผดทางวนยอยางรายแรง และฐานประพฤตชวอยางรายแรงและมความผดอาญาฐานเปนเจาพนกงานปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบ เพอใหเกดความเสยหายแกผหนงผใด หรอปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยทจรตตามมาตรา ๑๕๗ แหงประมวลกฎหมายอาญา

ผฟองคดไมเหนดวยกบคาสงดงกลาว จงยนอทธรณตอ ผถกฟองคดท ๓ (คณะกรรมการพทกษระบบคณธรรม) โดยผถกฟองคดท ๓ มคาวนจฉยใหยกอทธรณ ผฟองคดเหนวาผถกฟองคดท ๑ ดาเนนการสอบสวนหลงจากทผฟองคดกระทาผดเปนเวลากวา ๑๐ ป โดยไมปรากฏเหตแหงความลาชา ประกอบกบตนสงกดเดมถกยบเลกไป เปนผลใหผฟองคดไมอาจรวบรวมพยานหลกฐานทจะพสจนความบรสทธตามขอกลาวหาไดอยางครบถวน และไมเปดโอกาสใหผฟองคดชแจงแกขอกลาวหาหรอนาพยานหลกฐานมาหกลางแกขอกลาวหา เปนการใชดลพนจลงโทษทรนแรงไมสมควรแกความผด จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงใหเพกถอนมตของผถกฟองคดท ๑ ทมมตวาผฟองคดมความผดวนยอยางรายแรง

๑๙๑

และเพกถอนคาสงของผถกฟองคดท ๒ ทลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ และคาวนจฉยของผถกฟองคดท ๓ ทใหยกอทธรณ

คดนมประเดนปญหาทสาคญ ๒ ประเดน ประเดนแรก คอ ผฟองคดกระทาผดวนยอยางรายแรงฐานปฏบตหรอละเวน การปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผอนไดรบประโยชนทมควรได เปนการทจรตตอหนาทราชการ และฐานประพฤตชวอยางรายแรงหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดใหการตอเจาหนาทของสานกงานการตรวจเงนแผนดนเมอวนท ๑๗ มกราคม ๒๕๓๙ รบวาการซอมรถยนตคนดงกลาวยงไมแลวเสรจ แตทลงลายมอชอเพราะเหนวา นาย พ. ประธานกรรมการ ไดลงลายมอชอตรวจรบ และเจาของอใหการเมอวนท ๒๓ มกราคม ๒๕๓๙ ยอมรบเชนกนวา การซอมรถยนตคนดงกลาวตามรายการท ๑ - ๕ ซอมเสรจประมาณกลางป พ.ศ. ๒๕๓๘ สวนรายการท ๖ - ๑๑ ซอมเสรจประมาณปลายเดอนธนวาคม ๒๕๓๘ และเสรจเรยบรอยทกอยางเมอเดอนมกราคม ๒๕๓๙ และไดนารถยนตไปสงมอบทสานกงานเรงรดพฒนาชนบทในวนท ๒๒ มกราคม ๒๕๓๙ คาใหการดงกลาวเปนคาใหการทใกลชดกบวนเกดเหตยอมมความนาเชอถอ จงรบฟง เปนท ย ตไดวา รถยนตคนดงกลาวยงซอมไมแลวเสรจ สวนการดาเนนการสอบสวนผฟองคด แมลาชาภายหลงวนเกดเหตถง ๑๒ ป แตผถกฟองคดท ๑ ไดดาเนนการไตสวนขอเทจจรงและชมลความผดภายในอายความตามทกฎหมายกาหนด และเปดโอกาสใหผฟองคด ไดใชสทธในกระบวนการยตธรรมตามทกฎหมายบญญตไวอยางครบถวนแลว การดาเนนการไตสวนของผถกฟองคดท ๑ จงเปนไปตามรปแบบ ขนตอน และวธการตามทกฎหมายกาหนด

๑๙๒

ดงนน การทผฟองคดซงไดรบแตงตงเปนกรรมการตรวจรบพสดในงานจางซอมรถยนตสวนกลาง หมายเลขครภณฑ ชพ ๐๑ - ๐๑ ทราบวาผรบจางยงซอมรถยนตไมแลวเสรจตามทวนเวลาทกาหนด อนเปนการผดสญญาจาง แตยงลงลายมอชอตรวจรบพสด ในใบตรวจรบงานซอมรถยนตวา งานซอมแลวเสรจเรยบรอยถกตอง อนเปนเทจ เพอใหสามารถนาเอกสารมาเบกเงนคาจางซอมรถยนตใหแกผรบจางไปกอน จงเปนการไมปฏบตตามขอ ๗๑ (๒) ของระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ทาใหผรบจางไดรบประโยชน ซงเปนการแสดงเจตนาใหเหนวา ผฟองคดตงใจละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบ ถอไดวาผฟองคดปฏบตหนาทโดยมชอบ ทาใหสานกงานเรงรดพฒนาชนบทไดรบความเสยหาย แมภายหลงจะไดสงมอบรถยนตทซอมแลวเสรจ เมอวนท ๒๒ มกราคม ๒๕๓๙ ซงความเสยหายสวนนระงบไปกตาม แตคณะกรรมการตรวจรบพสดกไมไดเสนอใหผวาจางเรยกคาปรบจากผรบจางซงจะตองถกปรบเปนรายวนในอตรารอยละ ๐.๒๐ ของราคาจางจากการสงมอบงานลาชากวากาหนด ๒๙๙ วน เปนเงน ๒๙,๙๐๐ บาท อนเปนการทาใหผรบจางไดรบประโยชน แมวา ผฟองคดจะไมไดรบประโยชนตอบแทน แตกเปนการทาใหผอนไดรบประโยชนท มควรไดรบ การทผถกฟองคดท ๑ วนจฉยวา พฤตการณแหงการกระทาของผฟองคดถอวามมลความผดโดยถอเปนการปฏบตหนาทหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผอนไดประโยชนทมควรได เปนการทจรตตอหนาทราชการ อนเปนความผดวนยอยางรายแรง และกระทาการอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรงตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม และ

๑๙๓

มาตรา ๙๘ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ จงชอบดวยกฎหมาย

ประเดนทสอง คาสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ ตามมตของผถกฟองคดท ๑ และคาวนจฉยอทธรณของผถกฟองคดท ๓ ชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ไมปรากฏขอเทจจรงวา การพจารณาลงโทษผฟองคดมความลาชาแตอยางใด โดยไดปฏบตตามกรอบระยะเวลาและขนตอนตามทกฎหมายกาหนด ตลอดจนเปดโอกาสใหผฟองคดไดอทธรณคาสงลงโทษทางวนยตอผถกฟองคดท ๓ คาสงผถกฟองคดท ๒ ทลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ จงชอบดวยกฎหมาย สวนคาวนจฉยอทธรณของผถกฟองคดท ๓ ทให ยกอทธรณ นน เมอการพจารณาอทธรณของผฟองคด ผถกฟองคดท ๓ ดาเนนการไปตามขนตอนและวธการท กฎ ก.พ.ค. วาดวยการอทธรณและการพจารณาวนจฉยอทธรณ พ.ศ. ๒๕๕๑ กาหนดไว การท ผถกฟองคดท ๓ เหนวาผฟองคดกระทาผดวนยและระดบโทษทางวนยทรบเหมาะสมแลว ไมมเหตลดหยอนโทษ และคาสงผถกฟองคดท ๒ ทลงโทษไลผ ฟองคดออกจากราชการเปนคาส งทชอบ ดวยกฎหมาย จงเปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมาย ดงนน การทผถกฟองคดท ๓ มคาวนจฉยอทธรณใหยกอทธรณของผฟองคด จงชอบดวยกฎหมาย

ดวยเหตผลดงกลาวขางตนศาลปกครองสงสดจงมคาพพากษายกฟอง (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท ฟ. ๒๐/๒๕๖๐)

คาพพากษาดงกลาวเปนอทาหรณทดในการปฏบตหนาทราชการของเจาหนาทของรฐทไดรบการแตงตงใหทาหนาทเปนกรรมการตรวจรบพสดวา กอนจะทาการตรวจรบพสดจะตองศกษาระเบยบ

๑๙๔

สานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ หรอพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. ๒๕๖๐ ซงจะมผลใชบงคบในวนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๖๐ เปนตนไป และขอกาหนดในสญญาใหเขาใจเพอปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย ระเบยบและขอกาหนดในสญญา และไมทาใหราชการไดรบความเสยหาย หากกรรมการตรวจรบพสดตรวจรบพสดโดยไมมความรความเขาใจ ในกฎหมาย ระเบยบและขอกาหนดในสญญา หรอละเวนไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบหรอขอกาหนดในสญญา จนเปนเหตใหราชการไดรบความเสยหาย อนเปนการกระทาผดวนยทตองถกลงโทษทางวนย และอาจเปนความผดทางอาญาตามมาตรา ๑๕๗ แหงประมวลกฎหมายอาญา ฐานเปนเจาพนกงานปฏบตหรอละเวน การปฏบตหนาทโดยมชอบ เพอใหเกดความเสยหายแกผหนงผใด หรอปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยทจรต

๑๙๕

เรองท 31 ดลพนจศาล ... กบการลดเบยปรบหลกประกนซอง

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 205/2555

ประเดนขอพพาท หนวยงานของรฐยดหลกประกนซอง (สญญาหลกประกนซอง)

กรณผมสทธเสนอราคาลงทะเบยนไมทนตามกาหนดเวลา เนองจากประสบอบตเหต

สาระสาคญ การเกดอบตเหตระหวางการเดนทางจนทาใหผมสทธเสนอ

ราคาลงทะเบยนไมทนตามกาหนดเวลา ไมเปน “เหตสดวสย” แตไมใชการจงใจไมปฏบตตามเงอนไขเพอสมยอมในการเสนอราคาหรอขดขวางมใหการเสนอราคาเปนไปดวยความเรยบรอย และสวนราชการไมไดรบความเสยหาย หนวยงานของรฐมอานาจยดหลกประกนทวางไวได แตการยดหลกประกนซองมลกษณะเปนเบยปรบ ศาลจะลดลงเปนจานวนพอสมควรกได

๑๙๖

ดลพนจศาล ... กบการลดเบยปรบหลกประกนซอง

หลกประกนซอง คอ หลกประกนทผมสทธเสนอราคาไดยนตอสวนราชการเพอเปนหลกประกนในการเสนอราคา อนเปนเงอนไขและเปนเอกสารแนบทายประกาศประกวดราคาเพอจดหาพสด ทงดวยวธการปกตและวธการทางอเลกทรอนกส ซงผมสทธเสนอราคาจะตองวางหลกประกนซอง เชน เงนสด เชคธนาคาร หรอหนงสอคาประกนของธนาคาร เปนตน ไปพรอมกบการยนซองขอเสนอดานเทคนค และเมอผานขอเสนอทาง ดานเทคนคแลวจะตองเขาเสนอราคา การวางหลกประกนซองจงเปนกระบวนการทเกยวเนองกบการจดซอจดจางเพอนาไปสการทาสญญาจดซอจดจาง โดยมเงอนไขวาหากผเขาประกวดราคาถอนการเสนองานหรอไมไปเสนอราคากบทางราชการภายในกาหนด ทางราชการจะยดหลกประกนซองอนเปนมาตรการเพอปองกนมใหมการสมยอมกนในการเสนอราคาหรอกระทาการใด ๆ ทเปนการขดขวางการแขงขนราคาอยาง เปนธรรม

กรณการประกวดราคาซอหรอจางดวยวธการทางอเลกทรอนกส หากผมสทธเสนอราคาไมสงผแทนมาลงทะเบยนเพอเขาสกระบวนการเสนอราคาตามวน เวลา และสถานททกาหนด หรอผมสทธเสนอราคามาลงทะเบยนแลวไม LOG IN เขาสระบบ หรอผมสทธเสนอราคา LOG IN แลว แตไมมการเสนอราคาหรอเสนอราคาผดเงอนไขทกาหนด หรอผมสทธเสนอราคาไมลงลายมอชอในแบบยนยนราคาสดทาย หนวยงานผประกวดราคาสามารถยด (รบ) หลกประกนซองของผมสทธเสนอราคาได เวนแตเปนเหตสดวสยตามนยประมวลกฎหมายแพง

๑๙๗

และพาณชย มาตรา ๘ ซงผมสทธเสนอราคาสามารถยกขนกลาวอางเพอไมใหหนวยงานทจะจดหาพสดยดหลกประกนซอง

คดทจะนามาเลาสกนฟงฉบบนเปนกรณทผแทนของผฟองคดไมสามารถเดนทางไปลงทะเบยนไดทนตามวน เวลา และสถานทตามทกาหนดไวเนองจากเกดอบตเหต แตหนวยงานผประกวดราคาไดยดหลกประกนซอง จงนาคดมาฟองตอศาลปกครอง เนองจากเหนวาอบตเหตทเกดขนเปน “เหตสดวสย” โดยมขอเทจจรงวา ผถกฟองคด (กรมชลประทาน) ไดประกวดราคาจางโดยวธการทางอเลกทรอนกสงานจางกอสรางกจกรรมขดลอกลาหวย ๒ โครงการ ผฟองคดไดรบการคดเลอกใหผานคณสมบตเบองตนเปนผมสทธเสนอราคางานกอสรางตามประกาศประกวดราคาดงกลาว พรอมทงไดวางหลกประกนซองเปนหนงสอคาประกนของธนาคารกรงไทย รวมเปนเงนทงสน ๕๗๔,๑๐๐ บาท ซงประกาศดงกลาวไดกาหนดใหมการลง ทะเบยนเสนอราคาในวนท ๔ กรกฎาคม ๒๕๔๙ ระหวางเวลา ๘.๓๐ น. ถง ๙.๐๐ น. ณ สานกงานบรการโทรคมนาคม จงหวดสกลนคร และ ในวนเดยวกนนนนางสาว บ. ซงเปนผเขาทาการเสนอราคาแทนผฟองคดไดเดนทางโดยรถยนตสวนบคคลโดยมนาย ช. เปนพนกงานขบรถ แตกอนทจะไปถงจดหมาย รถไดเกดอบตเหตทาใหเดนทางไปถงสถานทลง ทะเบยนเมอเวลา ๙.๑๕ น. คณะกรรมการดาเนนการประกวดราคาจงไดประกาศใหผฟองคดเปนผหมดสทธในการเสนอราคาและยดหลกประกนซอง ผฟองคดเหนวาการไปลงทะเบยนไมทนเกดจากเหตสดวสย และไมทาใหการประกวดราคาดงกลาวเกดความเสยหาย จงขอใหศาลออกคาบงคบใหผถกฟองคดคนหลกประกนซองทงหมดใหแกผฟองคด

๑๙๘

อบตเหตท เกดขนถอวาเปนเหตสดวสยหรอไม และ ศาลปกครองมดลพนจในการลดเบยปรบไดตามมาตรา ๓๘๓ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอไม เพยงใด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ขอ ๒.๑ ของหนงสอแสดงเงอนไขการซอและการจางโดยการประกวดราคาดวยวธการทางอเลกทรอนกส ในสวนทเกยวกบการใชสทธยดหลกประกนซองกาหนด ใหผถกฟองคดสามารถยดหลกประกนซองไดหากผฟองคดหรอผแทนของผฟองคดไมมาเสนอราคา ณ วน เวลา และสถานททกาหนด เมอนางสาว บ. เดนทางไปถงสถานทลงทะเบยนในเวลา ๙.๑๕ น. อนเปนการลวงพนเวลาทกาหนดใหลงทะเบยน จงเปนกรณทผฟองคดผดเงอนไขตามสญญาหลกประกนซอง และกรณนเมอนางสาว บ. ไดออกเดนทางจากบานในเวลา ๓.๐๐ น. โดยในระหวางการเดนทางมฝนตกและไดประสบอบตเหตรถยนตเมอเวลา ๖.๒๐ น. จงตองหยดการเดนทางชวคราวเพอจดการคดและเฝาทรพยสนจนกระทงเจาหนาทตารวจเดนทางมาถงเมอเวลา ๗.๕๐ น. แตหลงจากเสรจภารกจดานคดแลว ไดวาจางรถยนตออกจากสถานทเกดเหตเพอเดนทางตอไปยงสถานทเสนอราคาโดยเดนทางไปถงในเวลา ๙.๑๕ น. อนแสดงใหเหนวาเมอเกดอบตเหตแลวกสามารถเดนทางตอไปยงจดหมายปลายทางเพอดาเนนการเสนอราคาไดโดยใชระยะเวลาประมาณ ๑ ชวโมง ๒๕ นาท ดงนน เมอเกดอบตเหตเวลา ๖.๒๐ น. หากนางสาว บ. ใหความสาคญในเรองทจะตองไปดาเนนการลงทะเบยนเสนอราคาใหทนภายในเวลาท กาหนด ยอมมเวลาเหลอมากพอ แตกลบรอพบเจาหนาทตารวจและอางวาตองอยรกษารถยนต ทง ๆ ทสมควรใหนาย ช. พนกงานขบรถซงเปนคกรณโดยตรงและมหนาทในการรกษารถคนดงกลาวเปนผเฝาทรพยสนและคอยพบเจาหนาท

๑๙๙

ตารวจเพอจดการคดไปพลางกอน นางสาว บ. กจะเดนทางถงทหมายไดทนเวลา เพราะเหลอระยะทางเพยง ๘๐ กโลเมตรเทานน จงเปนการตดสนใจทไมเหมาะสมถอไมไดวามเหตสดวสยททาใหไมอาจเดนทางไปถงจดหมายปลายทางไดทนเวลา ประกอบกบเมอพจารณารายงานประจาวนเกยวกบคดระบวา อบตเหตเกดจากความประมาทเลนเลอของนาย ช. ทไมใชความระมดระวง กรณจงฟงไดวาเหตดงกลาวไมใชเหตสดวสย แตเปนเหตทเกดจากความประมาทเลนเลอของคนขบรถยนตของผฟองคดเอง อยางไรกตาม หลงจากเสรจภารกจดานคดแลวไดเดนทางไปถงจดหมายในเวลา ๙.๑๕ น. และลวงเลยเวลาไปเพยง ๑๕ นาท ซงแสดงใหเหนไดวาผฟองคดมความตงใจ ทจะเขาเสนอราคา แตไมสามารถไปลงทะเบยนไดทนเนองจากรถยนตประสบอบตเหตดงกลาว จงไมใชกรณทผฟองคดมความจงใจทจะไมปฏบตตามเงอนไขเพอสมยอมในการเสนอราคา หรอมลกษณะเปนการขดขวางมใหการเสนอราคาเปนไปดวยความเรยบรอยและ ไมปรากฏวาผถกฟองคดไดรบความเสยหายแตอยางใด

โดยทสญญาหลกประกนซองเปนขอผกพนทผฟองคดตกลงใหผถกฟองคดยดหลกประกนทวางไวไดเมอไมปฏบตตามเงอนไข จงมลกษณะเปนเบยปรบตามมาตรา ๓๗๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ถาเบยปรบทรบนนสงเกนสวนศาลจะลดลงเปนจานวนพอสมควรกได โดยพเคราะหถงทางไดเสยของเจาหนทกอยางอนชอบดวยกฎหมาย ไมใชแตเพยงทางไดเสยในเชงทรพยสน เมอไดใชเงนตามเบยปรบแลวสทธเรยกรองขอลดกเปนอนขาดไปตามมาตรา ๓๘๓ แหงประมวลกฎหมายเดยวกน เมอการประกวดราคาดวยวธการ ทางอเลกทรอนกสของผถกฟองคดเปนไปดวยความเรยบรอยและ ไมปรากฏวาการทผฟองคดไปลงทะเบยนไมทนตามกาหนดเวลา

๒๐๐

กอใหเกดความเสยหายในเชงทรพยสน หรอมผลกระทบทาใหมาตรการเพอปองกนการสมยอมในการเสนอราคา ตลอดจนการปองกนการกระทาการใด ๆ อนมลกษณะเปนการขดขวางมใหการเสนอราคาเปนไปดวยความเรยบรอยไมบรรลผลแตอยางใด การทผถกฟองคดใชสทธรบหลก ประกนซองทงหมดจงสงเกนสวน สมควรลดเบยปรบทจะรบลงกงหนงโดยใหคนหลกประกนซองใหแกผฟองคดเปนเงนจานวน ๒๘๗,๐๕๐ บาท จากทยดไวจานวน ๕๗๔,๑๐๐ บาท (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๐๕/๒๕๕๕)

จากคาพพากษาดงกลาวศาลปกครองสงสดมหลกการสาคญเกยวกบการยดหลกประกนซอง กรณผมสทธเสนอราคาไมเขาเสนอราคาตามขนตอนการจดซอจดจางดวยวธทางอเลกทรอนกส ดงน

๑. การทผมสทธเสนอราคาไดวางหลกประกนซองตอหนวยงานผประกวดราคา ถอไดวาผมสทธเสนอราคาไดแสดงเจตนาสนองรบคาเสนอของหนวยงานผประกวดราคาและกอใหเกดสญญาประเภทหนงทเกดขนกอนสญญาจาง เรยกวา สญญาหลกประกนซอง

๒. กรณทผมสทธเสนอราคาไมปฏบตตามเงอนไขของ การประกวดราคา โดยไมมาลงทะเบยนเขาสกระบวนการเสนอราคาตามวนและเวลาท กาหนด หนวยงานผประกวดราคามอานาจ ยดหลกประกนทวางไวได และหลกประกนซองถอเปนเบยปรบ ตามมาตรา ๓๗๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงศาล มอานาจลดจานวนเบยปรบไดตามทเหนสมควรหากเหนวาเบยปรบ ทรบนนสงเกนสวน ซงในการพจารณาลดจานวนเบยปรบนนนอกจากจะพเคราะหถงทางไดเสยของเจาหนในเชงทรพยสนแลว ยงตองพจารณาถงผลกระทบตอมาตรการทกาหนดใหผมสทธเสนอราคาตองวางหลกประกนซองดวย ซงคดนศาลพเคราะหทงในดานความ

๒๐๑

เสยหายของหนวยงานผประกวดราคาและในดานการแสดงเจตนา ของผมสทธเสนอราคาประกอบกน

๓. “เหตสดวสย” ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย หมายความวา เหตใด ๆ อนจะเกดขนกด จะมผลพบตกด เปนเหตท ไมอาจปองกนได แมทงบคคลผประสบหรอใกลจะตองประสบเหตนนจะไดจดการระมดระวงตามสมควรอนพงคาดหมายไดจากบคคล ในฐานะและภาวะเชนนน กรณการเกดอบตเหตระหวางการเดนทางไปเขารวมกระบวนการเสนอราคา โดยผมสทธเสนอราคายงมวธการจดการเพอใหสามารถเขารวมเสนอราคาไดทนตามกาหนดเวลา และการเกดอบตเหตเปนผลมาจากความประมาทเลนเลอของฝายผมสทธเสนอราคาเอง ถอไมไดวาเปนเหตสดวสยทผมสทธเสนอราคาจะไดรบการยกเวนการยดหลกประกนซองแตอยางใด

๒๐๒

เรองท 32 คนหลกประกนสญญาจางใหบคคลทไมมสทธ ...

ผด ! นะครบ !

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 333/2557

ประเดนขอพพาท ความบกพรองของหนวยงานของรฐในการคนหลกประกน

สญญาใหกบผไมมสทธ

สาระสาคญ เมอพนขอผกพนตามสญญา หนวยงานของรฐตองคน

หลกประกนสญญาใหกบเอกชนคสญญา แตเมอหนวยงานของรฐคนเงนหลกประกนสญญาใหกบผไมมสทธ เนองจากหนงสอการโอนสทธเรยกรองเงนคาประกนสญญาลงนามโดยกรรมการผไมมอานาจตามทปรากฏในหนงสอรบรองบรษทฉบบปจจบน หนวยงานของรฐจงยงมหนาทตองคนหลกประกนสญญาใหคสญญา

๒๐๓

คนหลกประกนสญญาจางใหบคคลทไมมสทธ ... ผด ! นะครบ !

คดปกครองทนามาเลาในฉบบน เปนอทาหรณทดสาหรบ

หนวยงานของรฐทวไปทเปนคสญญากบเอกชนในการตรวจสอบหลกฐาน กอนทจะมคาสงใด ๆ ทอาจมผลกระทบตอสทธของคสญญา โดยเฉพาะคดนเกยวของกบการสงคนเงนหลกประกนสญญา

หนวยงานของรฐจะตองตรวจสอบหลกฐานอะไรบางเพอใหแนใจวา

คนทมารบคนหลกประกนสญญาโดยเฉพาะทเปน “เงนสด” เปนผมอานาจทแทจรงหรอไม ?

ขอเทจจรงในคด คอ องคการบรหารสวนจงหวด (ผถกฟองคด) ทาสญญาจางผฟองคด (บรษท) กอสรางซมประตเขาเมอง โดยนางสาว จ. ซงเปนกรรมการผมอานาจไดทาหนงสอมอบอานาจใหนางสาว ศ. เปนตวแทนลงนามและรบเงนตามสญญาจางและผฟองคดไดวางเงนหลกประกนสญญาจางเปนเงนสด จานวน 100,000 บาท โดยจะคนเมอผรบจางพนขอผกพนตามสญญา

ระหวางทยงไมครบกาหนดรบเงนหลกประกนตามสญญา วนท 30 สงหาคม 2548 ผฟองคดไดเปลยนกรรมการผม

อานาจ จากนางสาว จ. เปนนาง ล. และไดเพมกรรมการอกหนงคน คอ นาย ภ.

วนท 20 มนาคม 2549 นาย ภ. ไดออกจากการเปนกรรมการและนาย ก. ไดเขาเปนกรรมการแทน โดยจานวนกรรมการทลงชอ

๒๐๔

ผกพนบรษทไดคอ กรรมการหนงคนลงลายมอชอและประทบตราสาคญของผฟองคด

ตอมา เมอพนขอผกพนตามสญญา ผฟองคดจงมหนงสอ ลงวนท 14 มกราคม 2551 ขอคนเงนหลกประกนสญญา แตองคการบรหารสวนจงหวดแจงวา ไดคนเงนหลกประกนสญญาเปนเชคธนาคารใหแกนางสาว ศ. แลวตามหลกฐานฎกาเบกเงน ลงวนท 15 พฤษภาคม 2550 เนองจากผฟองคดไดโอนสทธเรยกรองเงนคาประกนสญญาใหแกนางสาว ศ. ซงลงนามโดยนางสาว จ. กรรมการผมอานาจ ตามหนงสอ ลงวนท 29 มถนายน 2549 มาแสดงแกเจาหนาท

ผฟองคดเหนวา หนงสอโอนสทธเรยกรองเงนคาประกน เปนเอกสารปลอม ถอเปนความบกพรองของเจาหนาททไมดาเนนการตรวจสอบเอกสารอยางรอบคอบ

จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหมคาพพากษาหรอ มคาสงใหองคการบรหารสวนจงหวดคนเงนหลกประกนสญญาใหแกผฟองคด

องคการบรหารสวนจงหวดมหนาทตองคนเงนหลกประกนสญญาใหแกผฟองคดหรอไม !

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอปรากฏวา ในวนท 29 มถนายน 2549 ผฟองคดมกรรมการเปนผแทนของผฟองคด 2 คน คอ นาง ล. และนาย ก. โดยการเปลยนแปลงรายการตามหนงสอรบรองของบรษทและไดมการยนคาขอจดทะเบยนโดยชอบทกครง ดงนน หนงสอโอนสทธเรยกรองเงนคาประกนของผฟองคดใหนางสาว ศ. เมอวนท 29 มถนายน 2549 ทลงนามโดยนางสาว จ. จงเปนเอกสารทไมถกตองและไมมผลในทางกฎหมาย

๒๐๕

ดงนน การคนเงนหลกประกนสญญาใหแกนางสาว ศ. จงเปนการจายเงนใหแกผไมมสทธรบเงนและไมเปนเหตใหหนเงน คาประกนทผถกฟองคดมหนาทจายคนแกผฟองคดระงบสนไป แตอยางใด และเหตทผถกฟองคดคนหลกประกนใหแกผไมมสทธไดรบเงนถอเปนความบกพรองของผถกฟองคด เพราะผถกฟองคด มหนาทตรวจสอบความเปนผมสทธของผยนคาขอและความถกตองของเอกสารหลกฐานทยนประกอบคาขอ ซงการจายเงนใหแกนตบคคลดงเชนกรณของผฟองคด ผถกฟองคดมหนาทตองตรวจสอบใหไดวาผทลงนามในเอกสารเปนผมอานาจลงนามทแทจรงหรอไม ซงอาจตรวจสอบไดจากหนงสอรบรองการจดทะเบยนหนสวนของบรษทของผฟองคดฉบบทเปนปจจบน แตไมปรากฏวาผถกฟองคดไดตรวจสอบขอเทจจรงดงกลาว

ผถกฟองคดจงไมอาจยกขอบกพรองมาปฏเสธสทธของ ผฟองคดทจะขอรบคนหลกประกนการปฏบตตามสญญาไดและไมอาจอางระยะเวลาทระเบยบวาดวยพสดกาหนดใหคนเงนประกนสญญาใหแกผรบจางโดยเรว อยางชาไมเกน 15 วนนบแตวนทคสญญาพนจากขอผกพน ใหตองพนความรบผดได ดงนน ผถกฟองคดจงมหนาทตองคนหลกประกนสญญาใหแกผฟองคด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 333/2557)

ในกรณทคสญญากบหนวยงานของรฐเปนนตบคคล เชน บรษทหรอหางหนสวนจากดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 70 กาหนดใหนตบคคลตองมผแทนคนหนงหรอหลายคนตามกฎหมาย ขอบงคบหรอตราสารจดตงกาหนดไวและความประสงคของนตบคคลยอมแสดงออกโดยผแทนของนตบคคล ดงนน การตรวจสอบชอกรรมการผมอานาจลงนามผกพนนตบคคลจาก

๒๐๖

หนงสอรบรองการจดทะเบยนบรษททเปนปจจบน ณ เวลาทจะใชอานาจออกคาสงหรอสงการใด ๆ ทมผลกระทบตอสทธของคสญญา จงถอเปนเรองสาคญทหนวยงานของรฐหรอเจาหนาททเกยวของตองมความระมดระวงและความละเอยดรอบคอบเพอใหทราบถง ผมอานาจในการลงนามทแทจรง ... ครบ

๒๐๗

เรองท 33 หลกประกนซอง ... กบผมสทธเสนอราคา

ดวยระบบอเลกทรอนกส

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 275/2553

ประเดนขอพพาท การกาหนดวนทมผลบงคบในหลกประกนซอง กรณการประมล

การจางกอสรางดวยวธการทางอเลกทรอนกส

สาระสาคญ หนวยงานของรฐกาหนดใหผเสนอราคาตองวางหลกประกนซอง

พรอมกบการยนซองเสนอราคา โดยระบวนมผลใชบงคบในวนดงกลาว เนองจากมความสาคญเพอเปนหลกประกนวาผเสนอราคาจะเขารวมประมลในวนทกาหนดการประมล และมผลตงแตวนทยนซองและสนสดในวนสนสดการยนราคา การทผยนเสนอราคาระบวนมผลใชบงคบในหลกประกนซองในวนทกาหนดการประมล หลกประกนซองยอมไมสามารถบงคบไดตามสภาพ

๒๐๘

หลกประกนซอง ... กบผมสทธเสนอราคา ดวยระบบอเลกทรอนกส

โดยหลกการดาเนนการจดซอหรอจดจางของสวนราชการ

ทมวงเงนสงไมวาการจดซอจดจางนนจะทาดวยวธการใดจะกาหนดใหผคาหรอผยนซองหรอผประมลหาหลกประกนซองหรอหลกประกนสญญาเปนมลคาตามทกาหนดเพอวางเปนประกน สวนหลกประกนทนามาวางจะเปนเงนสด เชค หรอหนงสอคาประกนของธนาคาร กตามแตผคาสะดวก ในกรณทผคาเสนอหลกประกนเปนหนงสอ คาประกนของธนาคาร มกจะมปญหาในเรองกาหนดเวลาการมผลบงคบอยเสมอ ๆ เพราะผคากตองการใหระยะเวลามผลบงคบสนทสด เพอไมใหจายคาธรรมเนยมจานวนมาก แตสวนราชการกจาเปนทจะตองใหระยะเวลามผลบงคบครอบคลมหรออยในกรอบแลวเสรจสมบรณตามวตถประสงคของการคาประกน ดงเชนคดทเกดขนอนเนองจากการดาเนนการจางกอสรางอาคารททาการองคการบรหารสวนตาบลหนองจกดวยระบบอเลกทรอนกสตามประกาศองคการบรหารสวนตาบลหนองจก ลงวนท ๕ กมภาพนธ ๒๕๕๐ ซงผคา (ผฟองคด) ไดยนหลกประกนซองพรอมกบการยนซองประมลดวยระบบอเลกทรอนกสดวยหนงสอคาประกนของธนาคารโดยกาหนดใหมผลบงคบตงแตวนทาการประมล การยนหลกประกนซองดงกลาวจะมผลบงคบไดหรอไม เพยงใด และการวางหลกประกนซองมวตถประสงคอยางไร สามารถหาคาตอบไดจากคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๗๕/๒๕๕๓ ดงตอไปน

๒๐๙

องคการบรหารสวนตาบลหนองจกไดประกาศประมลจางงานกอสรางอาคารททาการดวยระบบอเลกทรอนกส กาหนดใหมการยนเอกสารประมลการจางในวนท ๒๓ กมภาพนธ ๒๕๕๐ มผคายนเอกสารประมลจานวน ๑๐ ราย และผฟองคดไดยนเอกสารพรอมแนบหนงสอคาประกนซองเอกสารประมลการจางของธนาคาร มผลบงคบใชตงแตวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๐ ถงวนท ๕ มถนายน ๒๕๕๐ คณะกรรมการดาเนนการประมลการจางดวยระบบอเลกทรอนกสเหนวาไมถกตองตรงตามหลกการวางหลกประกนซองทตองมผลบงคบใชตงแตวนท ๒๓ กมภาพนธ ๒๕๕๐ ซงเปนวนทยนซอง เพอปองกนการฮวของผคาทมายนเอกสารแลวไมเขาประมลดวยระบบอเลกทรอนกสในวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๐ จงเสนอผถกฟองคด (นายกองคการบรหารสวนตาบลหนองจก) เหนควรพจารณาวาผฟองคดเปนผขาดคณสมบตมาตรฐานทางเทคนค ตอมา ผถกฟองคดไดประกาศรายชอผคาทผานการคดเลอกเพอเขาเสนอราคา แตไมมรายชอผฟองคด ผฟองคดเหนวาการยนหลกประกนซองของตนชอบแลว จงนาคดมาฟองตอศาลขอใหยกเลกการเสนอราคาและเพมรายชอผฟองคดเปนผมสทธเสนอราคาแลวใหมการเสนอราคาใหม

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ กาหนดใหการซอหรอการจางใหกระทาไดดวยระบบอเลกทรอนกสตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง หลกเกณฑการซอและการจางโดยการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส ฉบบลงวนท ๑๓ มกราคม ๒๕๔๘ และตามประกาศประมลจางงานกอสรางอาคารททาการดวยระบบอเลกทรอนกสขององคการบรหารสวนตาบลหนองจก ลงวนท ๕ กมภาพนธ ๒๕๕๐ นอกจากจะกาหนดรายละเอยดเกยวกบคณสมบตของผเสนอราคา

๒๑๐

ขนตอนหรอกระบวนการและระยะเวลาเกยวกบการประมลงานจางดงกลาวแลว ยงไดกาหนดใหผเสนอราคาตองวางหลกประกนซองพรอมยนซองเอกสารการประมลดวยระบบอเลกทรอนกส โดยใชหลกประกนอยางหนงอยางใดดงตอไปน ... ๕.๓ หนงสอคาประกนของธนาคารในประเทศ ... และหลกประกนซองนจะคนใหผเสนอราคาหรอผคาประกนภายใน ๑๕ วนนบถดจากวนทไดพจารณาในเบองตนเรยบรอยแลว เวนแตผเสนอราคารายทคดเลอกไวซงเสนอราคาตาสดไมเกน ๓ ราย จะคนใหตอเมอทาสญญาหรอขอตกลง ... จงเหนไดวา ผถกฟองคดไดมการประกาศกาหนดเกยวกบหลกประกนซองอยางชดเจนตามสมควรแลววา ผเสนอราคาตองวางหลก ประกนซองพรอมกบยนซองเสนอราคา (วนท ๒๓ กมภาพนธ ๒๕๕๐) และองคการบรหารสวนตาบลจะยดหลกประกนซอง หากผเสนอราคาทไดรบการคดเลอกใหเขาเสนอราคาแลวไมมาเขารวมการประมลในวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๐ ดงนน หลกประกนซองจงมความสาคญในฐานะเปนหลกประกน แกผถกฟองคดวาผยนเสนอราคาจะเขารวมประมลในวนดงกลาว ซงหากหลกประกนซองมผลบงคบในวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๐ ซงเปนวนททาการประมลแลว หลกประกนซองกจะไมสามารถบงคบใชไดตามสภาพของการเปนหลกประกน ธนาคารผคาประกนอาจใชเปนขออางตอผถกฟองคดเพอใหไมตองรบผดได หากผฟองคดมพฤตการณกระทาผดเงอนไขตามใบเสนอเอกสารดงกลาวหรอประกาศประมลการจาง การวางหนงสอคาประกนอนเปนหลกประกนซอง จงไมเปนไปตามหลกการและวตถประสงคของการวางหลกประกนซอง นอกจากน กรมบญชกลางไดมหนงสอ ท กค (กวพ) ๐๔๐๘.๔/ว ๑๒๔ ลงวนท ๙ เมษายน ๒๕๕๐ เรอง ซอมความเขาใจแนวทางปฏบตเกยวกบการกาหนดระยะเวลาคาประกนในหนงสอคาประกนของผประสงค

๒๑๑

จะเสนอราคา สรปไดวา วตถประสงคทใหผ เสนอราคาตองยนหลกประกนซองในวนทยนซองขอเสนอทางดานเทคนค เพอเปนหลกประกนของผเสนอราคาวาจะยอมผกพนการเสนอราคากบทางราชการนบแตวนเรมตนกระบวนการเสนอราคา คอ ตงแตวนยนซองขอเสนอทางดานเทคนคจนถงวนสนสดการยนราคา ดงนน หลก ประกนซองจงตองมผลตงแตวนทยนซองและสนสดในวนสนสด การยนราคา ประกอบกบประกาศดงกลาวไดมการประกาศไวโดยเปดเผยและระบกรณของหลกประกนซองไวโดยชดเจนเปนทเขาใจได และผคาทกรายตางรบทราบโดยทวกน ซงจะเหนไดวาผคาทเขาเสนอราคาอก ๙ ราย ตางมการวางหลกประกนซองโดยถกตอง เมอหลกประกนซองของผฟองคดมผลบงคบใชในวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๐ ถงวนท ๕ มถนายน ๒๕๕๐ หลกประกนซองดงกลาว จงไมถกตอง ดงนน การทผถกฟองคดไดประกาศรายชอผคาทผานการคดเลอกเพอเขาเสนอราคาดวยระบบอเลกทรอนกส โดยไมมรายชอผฟองคด จงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายแลว

จากคดดงกลาวศาลปกครองไดวางหลกกฎหมายเกยวกบหลกประกนซองไว ๒ ประการ ดงตอไปน

๑. หลกประกนซองมสถานะเปนหลกประกนใหแกหนวยงานทางปกครองในกรณทผคาซงไดรบการคดเลอกใหเขาเสนอราคา จะเขารวมทาการประมลโดยมมาตรการรองรบความสาคญของหลกประกน คอ การยดหลกประกนซอง หากผคาทไดรบการคดเลอกใหเปนผมสทธเขาเสนอราคาไมมาเขารวมการประมล

๒. หลกประกนซองตองมผลบงคบตงแตวนยนซองและสนสดในวนสนสดการยนราคา มใชมผลบงคบในวนททาการประมลเพราะไมสามารถใชไดตามสภาพของการเปนหลกประกน ซงอาจทาให

๒๑๒

ธนาคารผคาประกนใชเปนขออางเพอไมตองรบผดได หากผยนซองประมลมพฤตการณกระทาผดเงอนไขตามใบเสนอเอกสารหรอประกาศประมลจางงาน การวางหลกประกนซองทมผลบงคบในวนททาการประมลจงไมเปนไปตามหลกการและวตถประสงคของการวางหลกประกนซอง

๒๑๓

เรองท 34 “แคตตาลอกและตวอยางสนคา”

เอกสารท (ไม) จาเปนในการคดเลอกผเสนอราคา

คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. 251/2553

ประเดนขอพพาท ผ เสนอราคาไม ไ ดส งแคตตาลอกและตวอยางสนคา

พรอมใบเสนอราคา

สาระสาคญ แมวาการทผเสนอราคาไมไดสงแคตตาลอกและตวอยางสนคา

พรอมใบเสนอราคา ถอเปนเพยงขอบกพรองเลกนอย ประกอบกบไมปรากฏวามผเสนอราคารายใดจดสงดวย แตเมอผเสนอราคาซงเปนผเสนอราคาตาสดและตากวาวงเงนงบประมาณไมเขาไปทาสญญาโดยปราศจากเหตผลอนควร ตามทหนวยงานของรฐแจงใหเขาทาสญญาซอขาย การมคาสงลงโทษใหเปนผทงงานจงชอบดวยกฎหมาย

๒๑๔

“แคตตาลอกและตวอยางสนคา” เอกสารท (ไม) จาเปนในการคดเลอกผเสนอราคา

ในการดาเนนการเกยวกบการพสดขององคการบรหาร

สวนตาบล ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ ไดกาหนดใหคณะกรรมการเปดซองสอบราคามหนาทตรวจสอบคณสมบตของผเสนอราคา ใบเสนอราคา แคตตาลอกแลวคดเลอกผเสนอราคาทถกตองตามเงอนไขในเอกสารสอบราคา และเสนอใหซอหรอจางจากรายทคดเลอกไวแลว ซงเสนอราคาตาสด หากประกาศสอบราคากาหนดเงอนไขใหผเสนอราคาตองจดสงแคตตาลอกและตวอยางสนคาพรอมใบเสนอราคา แตผเสนอราคามไดดาเนนการดงกลาว คณะกรรมการเปดซองสอบราคาจะพจารณาคดเลอกผเสนอราคารายนนใหเขาทาสญญาไดหรอไม และการดาเนนการตามอานาจหนาทของคณะกรรมการเปดซองสอบราคา ในขนตอนการพจารณาและเสนอความเหนตอผมอานาจจดซอจดจางจะเปนคาสงทางปกครองทอาจถกเพกถอนไดหรอไม หาคาตอบไดจากคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๕๑/๒๕๕๓ ตอไปน

ผถกฟองคดท ๑ (องคการบรหารสวนตาบล) ไดมประกาศ สอบราคาซอเตนทโครงเหลกพรอมผาใบ โดยกาหนดเงอนไขให ผเสนอราคาตองสงแคตตาลอกพรอมใบเสนอราคาและตวอยางพสด เพอตรวจสอบดวย แตในการเสนอราคาผเสนอราคา รวมทงผฟองคดไมไดสงแคตตาลอกและตวอยางพสดแตอยางใด ตอมา ผถกฟองคด ท ๒ ถงผถกฟองคดท ๖ (คณะกรรมการเปดซองสอบราคา) มมตให ผฟองคดเปนผชนะการสอบราคา และเสนอใหผถกฟองคดท ๑

๒๑๕

จดซอเตนทโครงเหลกพรอมผาใบจากผฟองคด ผถกฟองคดท ๑ จงแจงใหผฟองคดไปลงนามในสญญาซอขาย ๓ ครง แตผฟองคดเพกเฉย ผถกฟองคดท ๗ (ผวาราชการจงหวด) จงมคาสงใหผฟองคดเปนผทงงาน และแจงใหผฟองคดทราบ ผฟองคดไดอทธรณแตรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยมคาสงใหยกอทธรณ ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลขอใหเพกถอนคาสงลงโทษผฟองคดใหเปนผทงงาน และ เพกถอนมตของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาทใหซอเตนทโครงเหลกพรอมผาใบจากผฟองคด

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมในการยนเสนอราคาขอ ๒๘ วรรคหนง ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ ประกอบกบประกาศของผถกฟองคดท ๑ กาหนดใหผเสนอราคาตองจดสงแคตตาลอกและตวอยางสนคาพรอมใบเสนอราคา แตกเปนเพยงการเสนอเพอประกอบการพจารณาคดเลอกของกรรมการเปดซองสอบราคา โดยใชพจารณาประกอบกบเอกสารหลกฐานอน ๆ ของผเสนอราคา การทผเขาเสนอราคามไดจดสงเอกสารแคตตาลอกหรอตวอยางสนคาพรอมใบเสนอราคาเปนเพยงขอบกพรองเลกนอยมไดมผลถงขนาดทาใหการดาเนนการของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาไมชอบแตอยางใด หากคณะกรรมการเปดซองสอบราคาเหนวาเอกสารดงกลาวมความสาคญในการพจารณาคดเลอกผเสนอราคากยอมสามารถเรยกใหผเสนอราคาจดสงแคตตาลอกหรอตวอยางสนคาใหแกคณะกรรมการได อกทงไมปรากฏวาผเสนอราคารายใดจดสงเอกสารดงกลาวพรอมใบเสนอราคา กรณจงไมอาจทาใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบกนในระหวางผเสนอราคา และเมอกรรมการเปดซองสอบราคาพจารณาแลวเหนวาผฟองคดเปนผเสนอราคาตาสดและตากวาวงเงนงบประมาณทกาหนดไวอนเปนประโยชน

๒๑๖

ตอทางราชการ จงมมตใหผฟองคดเปนผชนะการสอบราคาและ เสนอใหผถกฟองคดท ๑ เลอกผฟองคดเขาทาสญญาซอขาย ดงนน

การดาเนนการของผถกฟองคดท ๒ ถงผถกฟองคดท ๖ จงชอบแลว ผถกฟองคดท ๑ ยอมสามารถเรยกใหผ ฟองคดเขาทาสญญาได เมอผถกฟองคดท ๑ มหนงสอแจงใหผฟองคดไปทาสญญาซอขายกบ ผถกฟองคดท ๑ รวม ๓ ครง แตผฟองคดไมไปทาสญญาโดยปราศจากเหตอนควร ผถกฟองคดท ๑ ยอมสามารถดาเนนการเสนอเรองตอ ผถกฟองคดท ๗ ใหพจารณาสงใหผฟองคดเปนผทงงานไดตามขอ ๖๖ วรรคหนง ของระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ ประกอบกบคาสงกระทรวงมหาดไทย ท ๒๒๘/๒๕๔๕ เรอง มอบอานาจใหผวาราชการจงหวดปฏบตราชการแทน กรณการพจารณาลงโทษผทงงานขององคการบรหารสวนตาบล ลงวนท ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๔๕ คาสงของผถกฟองคดท ๗ ทใหลงโทษผทงงานจงชอบแลว

นอกจากน ผถกฟองคดท ๒ ถงผถกฟองคดท ๖ มหนาท เปดซองสอบราคาและพจารณาตรวจสอบคณสมบต เอกสารหลกฐานตาง ๆ ของผเสนอราคา แลวรายงานผลการพจารณาพรอมความเหนตอผถกฟองคดท ๑ ตามขอ ๒๑ และขอ ๒๘ ของระเบยบกระทรวง มหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ การดาเนนการของผถกฟองคดท ๒ ถงผถกฟองคดท ๖ จงเปน การดาเนนการตามขนตอนภายในของหนวยงานทางปกครองกอน ทจะมคาสงทางปกครอง มตของผถกฟองคดท ๒ ถงผถกฟองคดท ๖ ทเสนอใหเลอกผฟองคดเขาทาสญญายงมไดมผลกระทบตอสทธ หรอหนาทของผฟองคดอนจะกอใหเกดความเดอดรอนหรอเสยหาย แกผฟองคดโดยมอาจหลกเลยงได จงไมอาจฟองขอใหเพกถอนมต

๒๑๗

ดงกลาวได ผฟองคดจงมใชผมสทธฟองคดตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

จากคดดงกลาวศาลปกครองไดวางหลกกฎหมายในเรองกระบวนการคดเลอกผเสนอราคาตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสดขององคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ ๒ ประการ คอ

๑. การทผเสนอราคามไดจดสงแคตตาลอกและตวอยางสนคาพรอมใบเสนอราคาตามเงอนไขทกาหนดไวในประกาศสอบราคาเปนเพยงขอบกพรองเลกนอย และเมอการเสนอราคาไมทาใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบกนระหวางผเสนอราคา คณะกรรมการเปดซองสอบราคา กมอานาจพจารณาคดเลอกผเสนอราคาทเสนอราคาตาและเปนประโยชนตอราชการได และหากผเสนอราคาทไดรบการคดเลอกไมไปทาสญญาโดยปราศจากเหตอนควร ผมอานาจยอมสามารถดาเนนการพจารณาสงใหผเสนอราคารายนนเปนผทงงานได

๒. การตรวจสอบคณสมบต เอกสาร และหลกฐานตาง ๆ รวมทงการพจารณาคดเลอกผเสนอราคาและการมมตใหผเสนอราคารายใดเปนผชนะการสอบราคาของคณะกรรมการเปดซองสอบราคา เปนการดาเนนการตามขนตอนภายในของหนวยงานทางปกครองกอนทจะมคาสงทางปกครอง ยงไมมผลกระทบตอสทธหรอหนาทของผเสนอราคาซงจะกอใหเกดความเดอดรอนหรอเสยหายอนจะเปนผมสทธฟองคดตอศาลปกครองได ดงนน ผเสนอราคาจงไมอาจฟองขอให เพกถอนมตของคณะกรรมการเปดซองสอบราคาได

ทปรกษา นายสรพนธ บรานนท รองเลขาธการสานกงานศาลปกครอง

รกษาการในตาแหนงเลขาธการ สานกงานศาลปกครอง

นางสมฤด ธญญสร รองเลขาธการสานกงานศาลปกครอง

คณะทางาน

นายปยะศาสตร ไขวพนธ ผอานวยการสานกวจยและวชาการ

นางสาวปราน สขศร พนกงานคดปกครองเชยวชาญ

ผอานวยการกลมเผยแพรขอมล ทางวชาการและวารสาร

นางสาวธญธร ปงประเสรฐ พนกงานคดปกครองชานาญการพเศษ นางสาวสนนทา ศรเพง พนกงานคดปกครองชานาญการ

นางสาวจารณ กจตระกล พนกงานคดปกครองชานาญการ

นางสาวฐตพร ปานไหม พนกงานคดปกครองชานาญการ

นายนรญ อนดร พนกงานคดปกครองชานาญการ

นางสาวนตา บณยรตน พนกงานคดปกครองชานาญการ

นางสาวจดาภา มสกธนเสฏฐ พนกงานคดปกครองชานาญการ

นายสทธกร จตตพานชย พนกงานคดปกครองชานาญการ

นางสาวดวงแกว เกดจนทร เจาพนกงานธรการชานาญงาน

ผพมพ