Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 1
สารวจยเพอชมชน
ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
ม ห า ว ท ย า ล ย ม ห า ส า ร ค า ม
M S U R e s e a r c h D i g e s t
สารวจยเพอชมชน (MSU Research Digest)เจาของ มหาวทยาลยมหาสารคาม
วตถประสงคเพอสงเคราะหและถอดองคความรจากงานวจยและงานสรางสรรคเผยแพรสชมชน
ทปรกษาอธการบดมหาวทยาลยมหาสารคามศาสตราจารย นพ.ดร.เรอน สมณะ ราชบณฑตศาสตราจารย ดร.สรพล วรณรกษ ราชบณฑตศาสตราจารย ดร.ประดษฐ เทอดทลรองศาสตราจารย ดร.ปพฤกษบารม อตสาหะวาณชกจ
บรรณาธการศาสตราจารย ดร.ปรชา ประเทพา
ผชวยบรรณาธการรองศาสตราจารย ดร.ประยกต ศรวไลรองศาสตราจารย ดร.สมบต ทายเรอคำา
กองบรรณาธการศาสตราจารย เภสชกรหญง ดร.มาลน จลศรศาสตราจารย นพ.ดร.เรอน สมณะ ราชบณฑตศาสตราจารย ดร.ยนตวมล เลณบรศาสตราจารย ดร.ละอองศร เสนาะเมองศาสตราจารย ดร.สำาเนา ขจรศลปรองศาสตราจารย ดร.กาญจนา แกวเทพรองศาสตราจารย ดร.เฉลมศร ภมมางกรรองศาสตราจารย ดร.ณฐจาพร พชยณรงครองศาสตราจารย ดร.นวฒ เสนาะเมองรองศาสตราจารย ดร.บญชม ศรสะอาดรองศาสตราจารย ดร.บรรจง ขาวสทธวงษรองศาสตราจารย ดร.พรเทพ ถนนแกวรองศาสตราจารย ดร.ไพฑรย คงสมบรณ
รองศาสตราจารย ดร.ไพโรจน ประมวลรองศาสตราจารย ดร.วทยา สจรตธนารกษรองศาสตราจารย ดร.ศภชย สงหยะบศยรองศาสตราจารย ดร.สนนท สายกระสนรองศาสตราจารย ดร.สพรรณ ศรอำาพรรองศาสตราจารย ดร.อนงคฤทธ แขงแรงรองศาสตราจารย ดร.พทกษ นอยวงคลงรองศาสตราจารยยน ภวรวรรณผชวยศาสตราจารย ดร.กาญจน เรองมนตรผชวยศาสตราจารย ดร.บววรณ ศรชยกลผชวยศาสตราจารย ดร.พชรวทย จนทรศรสรผชวยศาสตราจารย ดร.ภเบศร สมทรจกรผชวยศาสตราจารย ดร.สมชย ภทรธนานนทอาจารย ดร.พมพยพา ประพนธอาจารยธวชวงศ ลาวลยMr.Paul Alexander Dulfer
เลขานการนางพกตรวไล รงวสย
ผชวยเลขานการนางพชยา โชตวรรณกลนางจรารตน ภสฤทธ
สำานกงานกองบรรณาธการ กองสงเสรมการวจยและบรการวชาการมหาวทยาลยมหาสารคาม ตำาบลขามเรยง อำาเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคาม 44150โทร.043-754416
เรยนผอานสารวจยเพอชมชน มหาวทยาลยมหาสารคาม
ตามทมหาวทยาลยมหาสารคามมปรชญาและ
นโยบายในการเปนมหาวทยาลยเพอชมชนและทองถน มหาวทยาลย
มหาสารคามจงไดจดโครงการใหบรการแกชมชนและอนรกษศลปะ
และวฒนธรรม โดยผานรปแบบโครงการหนงหลกสตรหนงชมชน
หนงคณะหนงศลปวฒนธรรม นอกจากน ยงมหลายโครงการทลงไป
ใหความรและเรยนรรวมกบชมชน โดยการสนบสนนทนจากหลาย
องคกรในระดบชาต ยงกวานน ทางมหาวทยาลยมหาสารคามยง
ไดจดสรรทนใหอาจารยและนกวจยของมหาวทยาลยมหาสารคาม
เปนจำานวนมากในแตละป เพอใหอาจารยและนกวจยไดทำาวจย
เพอนำาผลงานวจยไปใชประโยชนในการพฒนาประเทศตลอดจน
ชมชนและทองถนไดใชประโยชนอยางแทจรง จากผลงานวจยทเกด
ขน และกองสงเสรมการวจยและบรการวชาการไดจดทำาสารวจยเพอ
ชมชน โดยจดทำาปละ 3 ฉบบ โดยฉบบท 1 เดอนมกราคม - เดอน
เมษายน ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม - เดอนสงหาคม ฉบบท 3
เดอนกนยายน - เดอนธนวาคม สดทายน กองบรรณาธการตอง
ขอบพระคณเปนอยางสงตอผทรงคณวฒประจำาวารสารวจย
เพอชมชน มหาวทยาลยมหาสารคาม ทไดกรณาอานและแกไข
เพมเตมเนอหาใหสมบรณมากขน
ดวยความเคารพ
กองบรรณาธการ
บทบรรณาธการ
6 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
รปแบบนำาฝนของประเทศไทย • เอรกา พฤฒกตต 1
การจำาลองพลวตเชงโมเลกลของสารประกอบอนคลชนฟลาโวนอยดและไซโคลเดกซทรน • ณฏฐาเนตร นนทบตร 3
สถานภาพองปากขวดในประเทศไทย • คมศร เลาหประเสรฐ 4
เครองหมายโมเลกลชนดใหมในการศกษาพนธศาสตรประชากรของพยาธใบไมปอด • วระชย สายจนทา 6
สมบตเชงความรอนของโปรตนเคราตนจากเศษเสนผม • ประสงค สหานาม 7
พลงงานทดแทน การทำาถานอดแทงจากวสดเหลอใชทางการเกษตร • จกร กลาขยน 1
การใชรงสอนฟราเรดเพอทำาลายไขดวงงวงขาวในขาวสาร • อดศกด ผมไผ 15
ความไมสมบรณของรอยตอระหวางวสด ปจจยทสงผลตอการทำางานของหวอานฮารดดสกไดรฟ • ชนตา บตรรตนะ และพรรณวด จรมาศ 18
ความหลากหลายทางพนธกรรมของตกแกบาน • สทธรา ขมกระโทก และวระชย สายจนทา 23
สารบญ
เรอง หนา
รปแบบนำาฝนของประเทศไทย • เอรกา พฤฒกตต 1
การจำาลองพลวตเชงโมเลกลของสารประกอบอนคลชนฟลาโวนอยดและไซโคลเดกซทรน • ณฏฐาเนตร นนทบตร 5
สถานภาพองปากขวดในประเทศไทย • คมศร เลาหประเสรฐ 8
เครองหมายโมเลกลชนดใหมในการศกษาพนธศาสตรประชากรของพยาธใบไมปอด • วระชย สายจนทา 12
สมบตเชงความรอนของโปรตนเคราตนจากเศษเสนผม • ประสงค สหานาม 15
พลงงานทดแทน การทำาถานอดแทงจากวสดเหลอใชทางการเกษตร • จกร กลาขยน 20
การใชรงสอนฟราเรดเพอทำาลายไขดวงงวงขาวในขาวสาร • อดศกด ผมไผ 28
ความไมสมบรณของรอยตอระหวางวสด ปจจยทสงผลตอการทำางานของหวอานฮารดดสกไดรฟ • ชนตา บตรรตนะ และพรรณวด จรมาศ 33
ความหลากหลายทางพนธกรรมของตกแกบาน • สทธรา ขมกระโทก และวระชย สายจนทา 42
การเตรยมและศกษาลกษณะเฉพาะของเอปไซลอน-แคโพรแลกโทนโอลโกเมอรทมศกยภาพใชเปนพลาสตไซเซอรสำาหรบฟลมพลาสตกชวภาพพอลแลกตกแอซด • ยอดธง ใบมาก และธนนชาต อมสมบต 45
8 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
รปแบบนำาฝนของประเทศไทย
เอรกา พฤฒกตต
คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง รปแบบ
นำาฝนของประเทศไทย
ชอทนอดหนน ทนสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
ประจำาปงบประมาณ 2558
ปรมาณนำาฝนมผลตอทรพยากรนำาจดซงเปนสงจำาเปน
ยงยวดตอการดำารงอยของสงมชวตบนพนดน ปรมาณนำาฝนราย
ฤดกาลทมากหรอนอยกวาปกตสงผลตอความสามารถในการผลต
อาหารเลยงประชากรและยงสงผลใหเกดภยพบตทางธรรมชาต
ทำาลายชวตและทรพยสน ดวยเหตน การเขาใจรปแบบนำาฝน
แนวโนม และปจจยทสงผลตอการเปลยนแปลงปรมาณนำาฝน
ในประเทศไทยเปนสงจำาเปน เพอเพมศกยภาพของประเทศใน
การปรบตวกบการเปลยนแปลงภมอากาศ การวเคราะหสถตนำา
ฝนระยะยาว (พ.ศ. 2494 – พ.ศ. 2557 รวม 64 ป) ณ สถาน
2 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
120 แหงทวประเทศไทย แสดงใหเหนรปแบบการกระจายตว
ของฝนในแนวตะวนออก-ตะวนตกในชวงกอน (ม.ค.-พ.ค.) และ
ระหวางฤดมรสมเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ม.ย.-ก.ย.) ซงไดรบ
อทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต มรสมตะวนตกเฉยงใต
นสงผลใหเกดฤดฝนทวประเทศไทยตอนบน ในขณะเดยวกน
การกระจายตวนำาฝนในแนวเหนอ-ใต ไดรบอทธพลจากลมมรสม
ตะวนออกเฉยงเหนอ ในชวงเดอน ต.ค.-ก.พ. ซงเปนฤดฝนตอน
ลางของประเทศ ดงแสดงในรปท 1
รปท 1 การกระจายตวของปรมาณนำาฝน (หนวย มลลเมตร) ในชวงมรสมตะวน
ออกเฉยงเหนอระหวางเดอน ธ.ค. ถง ก.พ. (DJF), ม.ค. ถง พ.ค. (MAM), ชวงมรสม
ตะวนตะวนตกเฉยงใตระหวางเดอน ม.ย. ถง ก.ย. (JJAS) และ ต.ค. ถง พ.ย. (ON)
การวเคราะหเชงเสนตรงไมแสดงแนวโนมของการเกดภย
แลงและนำาทวมอยางมนยสำาคญ อยางไรกด ปรมาณนำาฝนลด
ลงสมพนธกบสญญาณเอลนโญอยางมนยสำาคญในชวงกอนและ
หลงฤดมรสม สญญาณการเกดปรากฎการณลานญาสอดคลอง
กบการเกดเหตการณนำาทวมป พ.ศ. 2549 ถง 2556 แตระดบ
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 3
สญญาณดงกลาวไมสมพนธกบระดบความรนแรงของเหตการณ
นำาทวม การวเคราะหความสมพนธเชงเสนตรงแสดงใหเหนวา
ความแปรปรวนของนำาฝนไมสอดคลองกบสญญาณมหาสมทร
อนเดยสองขว แตแสดงใหเหนวาสญญาณมหาสมทรอนเดยสอง
ขว เชอมโยงกบสญญาณเอลนโญอยางมนยสำาคญ ผลจากการ
ศกษาแสดงแนวโนมการเพมขนของนำาฝนกอนฤดมรสมตะวนตก
เฉยงใตแตนำาฝนในฤดมรสมมแนวโนมลดลง ดงแสดงในรปท 2
นอกจากน ผลจากการวเคราะห principle component analysis
แสดงใหเหนบทบาททสำาคญของปรากฎการณเอลนโญ-ลานญา
และปรากฎการณมหาสมทรอนเดยสองขว ตอปรมาณนำาฝนใน
ชวงกอนฤดมรสมดงกลาว
รปท 2 แนวโนมการเปลยนแปลงของปรมาณนำาฝน (หนวย มลลเมตร ตอ ป)
เสนสฟาแสดงการเพมขน และ เสนสแดงแสดงการลดลง
4 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
จากผลการศกษาขางตน แสดงใหเหนวาการเปลยนแปลง
ปรมาณนำาฝนทวประเทศไทยเกดขนอยางตอเนอง ดงนนจงเปน
สงทหลกเลยงไมไดทคนในประเทศตองตระหนกในความสำาคญ
ตอปญหาและรวมกนวเคราะห วางแผนเพอรบมอกบปญหาทจะ
เกดขนรนแรงมากขนเรอยๆ
การจำาลองพลวตเชงโมเลกลของสารประกอบ
อนคลชนฟลาโวนอยดและไซโคลเดกซทรน
ณฏฐาเนตร นนทบตร
ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง การ
จำาลองพลวตเชงโมเลกลของสารประกอบอนคลชนฟลาโว-นอยด
และไซโคลเดกซทรน
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยจากงบประมาณ
แผนดนประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2558
สารฟลาโวนอยดพบไดในผกและผลไมชนดตางๆ จด
เปนสารประกอบทตยภม โดยสารฟลาโวนอยดมฤทธในการตาน
อนมลอสระ ตานการอกเสบ และคณสมบตอนๆ อกมากมาย
ดวยความเปนพษตอรางกายทตำามาก ทำาใหสารประกอบนกลาย
เปนทางเลอกใหมในการใชเปนยารกษาโรค อยางไรกตามการ
นำาฟลาโวนอยดไปประยกตใชในทางการแพทย การผลตยาและ
6 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
เภสชภณฑ ยงมขอจำากดทวาสารประกอบเหลานมการละลายนำา
ทตำามาก จงสงผลตอการดดซมในรางกายทนอยตามไปดวย ดง
นนการประยกตใชงานโดยนำาสารกลมฟลาโวนอยดสรางเปนสาร
ประกอบอนคลชนกบไซโคลเดกซทรนจงเปนแนวทางหนงในการ
เพมประสทธภาพการละลายไดของฟลาโวนอยด
โดยงานวจยนไดประยกตใชระเบยบวธทางเคมคำานวณ
มาศกษาลกษณะการยดจบระหวางไซโคลเดกซทรนและสารประ
กอบสารฟลาโวนอยด 4 ชนด คอ โวโกนน ไบคาลน ไดโอเมสต
น และ อรโอดกไทออล พบวาในสารประกอบอนคลชนสารฟลา
โวนอยดสามารถยดจบบรเวณโพรงไซโคลเดกซทรนได 2 แบบ
คอ แบบทหนวง เอ และ วง บ เขาดานในโพรง นอกจากนยง
ไดศกษาสมบตพลวตเชงโมเลกลดวยระเบยบวธ โมเลควลาร
ไดนามกสซมเลชน ซงจากการวเคราะหระยะหางระหวาง วงเอ
และวงบกบโพรงของไซโคลเดกซทรน พบวาโครงสรางของสารฟ
ลาโวนอยดสวนใหญมการเลอนเขา-ออกภายในโพรงของไซโคล
เดกซทรนตลอดการจำาลองซมเลชน การคำานวณดวยระเบยบ
วธ MM–PBSA พบวาพลงงานอสระของยดจบของสารประกอ
บอนคลชนทหนวงบเขาดานในโพรงมคาเสถยรกวาโครงสราง
แบบทหนวงเอเขาดานในโพรง โดยมคาเทากบ 18.05±2.33
(-15 .18 ± 1.85) -17.20 ± 2.66 (11.41 ± 5.79) -15.67
± 3.42 (-13.04 ± 5.27) และ -14.84 ± 2.69 (-13.80 ±
4.47) หนวยกโลแคลอรตอโมล สำาหรบไดโอเมสตน ไบคาลน
โวโกนน และอรโอดคไทออล ตามลำาดบ แสดงใหเหนวาไซโคล
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 7
เดกซทรนยดจบกบสารฟลาโวนอยดโดยการหนวงบเขาดานใน
โพรงไดเสถยรกวาการหนดานวงเอเขาดานในโพรง งานวจยน
เปนขอมลพนฐานในการศกษาเกยวกบสมบตการละลายไดของ
สารประกอบอนคลชนไซโคลเดกซทรน-ฟลาโวนอยด โดยอาจ
เปลยนชนดของไซโคลเดกซทรน แลวดวามผลตอประสทธภาพ
การละลายนำาไดเพมขนหรอไม
สถานภาพองปากขวดในประเทศไทย
คมศร เลาหประเสรฐ
ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง สถานภาพ
องปากขวดในประเทศไทย
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยจากงบประมาณ
แผนดนประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2558
องปากขวด องทมขนาดใหญกวาองชนดอน ๆ มลกษณะ
หวคอนขางสน ปากรปรางมนโคงเวา ปลายหวตดตรง ลำาตวสน
ขาหนาสนขาหลงยาวพบแนบลำาตว นวตนหนาไมมพงผด นวตน
หลงมแผนพงผดและมแผนสนแขงใตหลงตน (shovel-shaped)
เพอใชในการขดดน ตามขนาดเลก เปลอกตาหนาทบยนโปนออก
มา ปากอยมมดานลางขนาดแคบมากและปากสนคลายปากขวด
สของลำาตวออกนำาตาลอมเทาหรอสดำา ทองมสขาวหรอครม
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 9
ตามลำาตวมจดสนำาตาล ขาวกระจายอย พบไดมากในภาคตะวน
ออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และภาคเหนอ อาศยขดโพรงฝงอยใต
พนดน และจะขนบนพนดนเพอผสมพนธตามแหลงนำาปละหนง
ครง ในชวงฝนตกหนกครงแรกของฤดฝน ซงในชวงนชาวบานใน
หลายๆ พนท จะพากนออกจบองปากขวดเพอนำาไปบรโภคและ
ขายในทองตลาด การจบในแตละครงจะไดปรมาณองเฉลยถง
ประมาณ 15- 20 กโลกรมตอคน ดวยเวลาในการจบเพยงชว
ขามคน เพราะหลงจากฝนหยดเพยงไมกชวโมงองปากขวดกจะ
หายกลบลงไปใตดน เพอรอฝนตกหนกอกครงในปถดไป
• องปากขวดจาก จ.กาฬสนธ • องปากขวดจาก จ.พะเยา
องปากขวด เปนสตวสะเทนนำาสะเทนบก มชอทาง
วทยาศาสตรวา Glyphoglossus molossus และชอสามญวา
Truncate-snouted Burrowing Frog หรอ Balloon Frog สวน
ชอภาษาไทยมความแตกตางกนตามการเรยกของคนในพนทภาค
ตาง ๆ ของประเทศไทย เชน ในภาคกลางเรยก “องปากกระโถน
หรอ องปากขวด” ซงไดมาจากลกษณะปากทและเวาเขาคลาย
10 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
ปากขวด สวนภาคเหนอเรยก “องเคา” และภาคอสานเรยก “อง
เผา” ในบางพนทเรยก “องโกรก” ซงไดมาจากลกษณะเสยงรอง
ขององนนเอง แหลงทอยอาศยสวนใหญจะองปากขวดในปาเตง
รง ดนทรายไมอมนำา มซากใบไมรวงหลนทบซอนกน องจะขด
โพรงโดยใชแผนหลงตนขนาดใหญชวยในการขด โดยจะถอยหลง
ลงไปในดนทงตวในบรเวณทดนรวนซยหรอใตตนไม หรอบรเวณ
ทมเศษใบไมหรอรากไมปลกคลมเปนจำานวนมาก ความลกของรท
ขดอยทประมาณ 5-120 เซนตเมตร แลวแตสภาพพนท อณหภม
ความชนและลกษณะของดน และความลกจะเพมขนตามสภาพ
อากาศในเดอนทแหงแลง ชวงชวตขององปากขวดสวนใหญจะอย
ในดนอาศยกนมดและปลวก จะออกมาบนผวดนในชวงเวลาสน
ในฤดผสมพนธหลงฝนตกเทานน เพอผสมพนธและวางไข ซงจะ
เรมในชวงฝนตกครงแรกของแตละพนท ประมาณปลายเดอน
มนาคมถงกลางเดอนสงหาคม
แมจะมการจบขายและบรโภคจำานวนมากในแตละป
ทวาสถานภาพปจจบนขององปากขวด กลบไมไดถกจดเปนสตว
ปาคมครองตามพระราชบญญตสงวนและสตวปาคมครอง พ.ศ.
2535 แตกลบมสถานภาพเปนสตวปาใกลถกคกคามและถกใช
เปนสตวเศรษฐกจมากขน โดยองคกร The International Union
for Conservation of Nature (IUCN) จดใหองปากขวดอยใน
กลมเสยงทมผลกระทบจากการโดนคกคาม (Red list threats)
ซงเปนผลกระทบทเกดจากการจบและลาอยางเกนขอบเขตของ
มนษยนนเอง
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 11
เอกสารอางอง
พนมเทยน นาควจตร. 2553. การเพาะเลยงองเพา Breed-
ing of the Blunt - headed BurrowingFrog
(Glyphoglossus molossu Gunther, 1869).
ศนยวจยและพฒนาประมงนำาจด สำานกวจยและ
พฒนาประมงนำาจด กรมประมง.
สรฉตร สนทรวภาต และพงษพนธ สนทรวภาต. 2554. การเพาะ
และอนบาลองปากขวด Breeding and Nurs-
ing of Truncate-Snouted Spadefoot Frog,
Glyphoglossus molossus (Gunther, 1869).
ศนยวจยและพฒนาประมงนำาจดพะเยา สำานกวจย
และพฒนาประมงนำาจด กรมประมง.
IUCN 2015. The IUCN Red List of Threatened Species.
Version 2015-3. <http://www.iucnredlist.org>.
Downloaded on 9 September 2015.
เครองหมายโมเลกลชนดใหมในการศกษาพนธ
ศาสตรประชากรของพยาธใบไมปอด
วระชย สายจนทา
ความหลากหลายทางชวภาพ สถาบนวจยวลยรกขเวช
มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง อนทรอน
ของยนฟอสฟาเจนไคเนสสำาหรบการวเคราะหความแปรผนทาง
พนธกรรมของพยาธใบไมปอด (Paragonimus spp.)
ชอทนอดหนน โครงการวจยประเภทสงเสรมศกยภาพ
อาจารยนกวจย งบประมาณ แผนดน
ปงบประมาณ 2558
พยาธใบไมปอดในสกล Paragonimus เปนเชอทกอโรค
ทงในมนษยและสตว มความสำาคญทางการแพทยทวโลก และ
ประเทศญปนถอเปนแหลงระบาดทสำาคญ โดยพบวาพยาธใน
สกลนระบาดอยหลายชนด ซงพบวายงมปญหาในการจดจำาแนก
และการศกษาเรองความแปรผนทางพนธกรรมกยงมขอจำากด
อย โดยเฉพาะอยางยง เครองหมายโมเลกลทใชในการศกษานน
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 13
จำาเปนอยางยงทตองพฒนาใหมประสทธภาพในการจำาแนกความ
แตกตางของพยาธเหลานได ยงไปกวานน เครองหมายโมเลกล
ทสามารถวเคราะหไดถงลกษณะของรปแบบการเกดจากการ
ผสมระหวางพนธกรรมทแตกตางกนได จะยงทำาใหมโอกาสใน
ไดขอมลในเชงลกถงแหลงกำาเนดของพยาธชนดนได ดงนเรา
จงไดพฒนาเครองหมายทเปนสวนของอนทรอน ซงเปนสวนท
มความแปรผนคอนขางสงอยแลวในสงมชวตทกชนด มาใชใน
การวเคราะหหาความแปรผนและความแตกตางของพยาธกลม
นทระบาดอยในประเทศญปน ซงผลการศกษาทได ใหผลเปน
ทนาพงพอใจ คอเราสามารถใชเครองหมายชนดนในการจำาแนก
ชนดของพยาธทไมเคยมเครองหมายอนๆ กอนหนานใชในการ
จำาแนกได และสามารถพบความแปรผนคอนขางสงในพยาธ
บางชนด ยงไปกวานนยงพบการเกดรปแบบของการผสมขาม
ระหวางลกษณะพนธกรรมทแตกตางกนไดอยางชดเจน ดงนน
เครองหมายโมเลกลชนดน จงนาเปนอกหนงทางเลอกทด ท
จะใชศกษาลกษณะทางพนธกรรมของพยาธใบไมปอดในสกล
Paragonimus ทระบาดและกอปญหาทางดานสาธารณสขอย
ทวโลก ไดอยางมประสทธภาพตอไปในอนาคต
14 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
เอกสารอางอง
Weerachai Saijuntha, Chairat Tantrawatpan, Blanca R.
Jarilla, Takeshi Agatsuma, Ross H. Andrews
and Trevor N. Petney. (2016) Intron sequence
of the taurocyamine kinase gene as a marker
to investigate genetic variation of Paragonimus
species in Japan and the origins of triploidy in
P. westermani. Trans R Soc Trop Med Hyg;
110: 67–73.
สมบตเชงความรอนของโปรตนเคราตนจาก
เศษเสนผม
ประสงค สหานาม
ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง การศกษา
ผลของสารเชอมขวางและโมเลกลทมขวตอสมบตฟลมเคราตน
ชอทนอดหนน งบประมาณแผนดน ประจำาปงบประมาณ
2558
วสดในกลมทสามารถสลายตวดวยกระบวนการชวภาพ
พบวาไดรบความสนใจเปนพเศษ ในความเปนจรงแลว วสดหรอ
พอลเมอรชนดเดยวอาจไมมคณสมบตทเหมาะสมนก ดงนน
จงพบวาการเตรยมวสดผสมจงไดรบความนยมอยางรวดเรว
โครงการวจยนสนใจศกษาและประยกตใชประโยชนจากเคราตน
(keratin) โดยเคราตนเปนกลมของโปรตนททำาหนาทเปนโครงสราง
ของรางกาย องคประกอบของเคราตนประกอบดวยกรดอะม
16 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
โนซสเตอน (cysteine) อยประมาณรอยละ 7-20 และ เซอรน
(serine) ประมาณรอยละ 15 ขนอยกบแหลงทสกด โดยทวไป
เคราตนสามารถพบไดในเยอบเซลลผวของสตวมกระดกสนหลง
และเซลลทแขงหรอลกษณะของเสนใย เชน ขน เลบ เขา กบ และ
อน ๆ ปจจบนไดนำาเคราตนมาใชประโยชนมากขนโดยเฉพาะดาน
อตสาหกรรมโดยมการพฒนาเพอเพมมลคาโดยทำาเปนเสนใย
ผสม สำาหรบผลตกระดาษ และฉนวนกนความรอน สงทนาสนใจ
อยางหนงคอการพฒนาบรรจภณฑจากวสดธรรมชาตทสามารถ
แตกสลายไดเพอเปนการรกษาสงแวดลอมอยางยงยน จากการ
รายงาน พบวา เคราตนสามารถเตรยมใหมรปแบบไดหลากหลาย
เชน ฟลม ไมโครแคปซล ฟองนำา และเสนใย เพอใหสามารถนำา
ไปใชงานไดอยางจำาเพาะตามลกษณะของงาน เนองจากองค
ประกอบของเคราตนมกรดอะมโนซสเตอนเปนหลก ดงนนพนธะ
ทจบกนของโมเลกลกรดอะมโน คอ พนธะไดซลไฟด (disulfide
bond) ซงเปนพนธะโควาเลนททมความแขงแรงสง จงเปนผลให
เนอเยอทมเคราตน ไมละลายในตวทำาละลายทมขว เชน นำา กรด
ออน และเบสออน แตสามารถละลายไดในตวทำาละลายทไมม
ขว เนองจากกรดอะมโนซสเตอนสามารถถกออกซไดซถกรดวซ
และไฮโดรไลซสได จงเปนเหตผลใหวสดทเตรยมจากเคราตนม
ลกษณะเปราะและมความยดหยนนอย ซงถอเปนปญหาสำาคญ
ในการนำาไปใชงาน ทำาใหนกวจยพยายามหาวธทจะปรบปรง
โครงสรางของเคราตนใหมความยดหยนเพมขนเพอใหสามารถ
นำาไปใชงานไดหลากหลาย โดยวธการปรบปรงสมบตของเครา
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 17
ตนสามารถทำาไดหลายวธ แตวธทงายและนยม คอ การผสมกบ
พอลเมอรธรรมชาต พอลเมอรสงเคราะห สารเชอมขวาง และ
โมเลกลทมขวสง กอนนำาไปขนรปเปนฟลม
สมบตเชงความรอน เปนสมบตของวสดทมความสำาคญ
ตอการนำาไปใชงาน ในงานวจยน ทำาการศกษาสมบตเชงความ
รอนของฟลมเคราตนทผสมกบสารเชอมขวางและโมเลกลทม
ขว กอนนำามาเปรยบเทยบกบฟลมเคราตน ผลการทดลอง พบ
วา การผสมไคโตซานและกรดฟอรมก ทำาใหฟลมมความเสถยร
เชงความรอนลดลง แตการผสมกรดอะซตกทำาใหฟลมมความ
เสถยรเชงความรอน แตกตางจากเมอผสมเคราตนกบเจลาตน
ซงทำาใหฟลมมความเสถยรเชงความรอนดขน ผลทไดเชนเดยว
กบเมอผสมเคราตนกบ PEGDE กลตารลดไฮด และจนพน
Figure 1. DTG curve of native keratin (a), keratin blended 1.2 mL (b), 2.4
mL (c) of 0.1 % acetic acid and keratin blended 1.2 mL (d), 2.4 mL (e)
of 0.1 % formic acid.
18 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
Figure 2. DTG curve of native keratin (a), keratin blended cross-linked
agents: PEGDE 0.01 g (b), 0.02 g (c), keratin blended glutaraldehyde
0.01 g (d), 0.02 g (e), keratin blended genipin 0.01 g (f) and 0.02 g (g).
Figure 3. DTG curve of native keratin (a), chitosan blended keratin in the
ratios of 3:0 (b), 2:1 (c), 1:1 (d) and 1:2 (f).
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 19
Figure 4 DTG curve of native keratin (a), gelatin blended keratin in the
ratios of 3:0 (b), 2:1 (c), 1:1 (d) and 1:2 (f).
เอกสารอางอง
Rouse, J.G. and Van-Dyke, M.E., 2010, “A review of keratin-based biomaterials for biomedical applications,” Materials, 3, pp. 999-1010.
Sierpinski, P., Garrett, J., Ma, J., Apel, P., Klorig, D. et al., 2008, “The use of keratin biomaterials derived from human hair for the promotion of rapid regeneration of peripheral nerves,” Biomaterials, 29, pp. 118-128.
Yamauchi, K., Yamauchi, A., Kusunoki, T., Kohda, A. and Konishi, Y., 1996, “Preparation of stable aque-ous solution of keratins and physiochemical and biodegradational properties of films,” J. Biomed. Mater. Res., 31, pp. 439-444.
พลงงานทดแทน การทำาถานอดแทงจากวสด
เหลอใชทางการเกษตร
จกร กลาขยน
ภาควชาสงแวดลอมศกษา คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร
มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง การ
พฒนาหลกสตรพลงงานทดแทน : การทำาถานอดแทงจากวสด
เหลอใชทางการเกษตร เพอสงเสรมการรสงแวดลอมของนกเรยน
ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาลสามคควทยา
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยเพอพฒนานสตระดบ
บณฑตศกษา (ปรญญาโท) งบประมาณ รายได
ปงบประมาณ 2559
พลงงานทดแทน เปนพลงงานธรรมชาตประเภทใชไม
หมดสามารถหมนเวยนมาใหใชเปนประจำาวน เชน พลงงานลม
พลงงานแสงอาทตย พลงงานกาซชวภาพ หรอพลงงานคลน
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 21
และอนๆ (กระทรวงพลงงาน พลงงานทดแทน, 2558: เวบไซต)
ตอมาไดมการนำาชวมวลมาใชเปนพลงงานทดแทนในรปแบบ
ตางๆ ทงกระบวนการทใชความรอน และกระบวนการชวภาพ
แตปญหาทเกดขนในปจจบนคอ การขาดทรพยากรปาไม ถาน
และฟน หาไดยาก และมราคาแพงขน ดงนน เราจงจำาเปนตอง
พฒนาการใชพลงงานจากชวมวลใหมประสทธภาพสงสด และให
มการสญเสยพลงงานโดยเปลาประโยชนใหนอยทสด (พลงงาน
ชวมวล, 2558: เวบไซต) โดยนำาวสดเหลอใช และของเสยจาก
โรงงานอตสาหกรรมและการเกษตร เชน แกลบ ขเลอย ฟางขาว
กะลามะพราว ไมและเศษไม เปนตน วสดเหลอใชเหลานไดถก
นำามาเปนเชอเพลงในรปของพลงงานความรอน ซงมกระบวนการ
แปรรปออกมาในรปแบบของถานอดแทง ซงถานอดแทงจะให
ความรอนสงสมำาเสมอ ตดไฟทนนานกวาถานธรรมดาทวไป
เนองจากถานอดแทงไดผานกระบวนการอดความรอนสง และ
ผานการอบเปนระยะเวลานาน ซงจะชวยใหถานอดแทงมความ
แนน แขง และทนทานกวาถานธรรมดา นอกจากนถานอดแทง
สามารถจดตดไฟไดงาย และไมมประกายไฟปะท ทสำาคญเถา
ถาน และควนทเกดจากถานอดแทงจะมนอยมาก ซงชวยใหเกด
ความปลอดภยตอสขภาพ และภาชนะทใชในการหงตมจะไมดำา
(ถานอดแทง, 2558 : เวบไซต)
ในการวจยนจงไดทำาการพฒนาหลกสตรพลงงานทดแทน
การทำาถานอดแทงจากวสดเหลอใชทางการเกษตร เพอการร
สงแวดลอมลอมของนกเรยน โดยใชกระบวนการเรยนการสอน
22 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
ทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ซงแบงออกเปนภาคทฤษฎ
และภาคปฏบต โดยมเนอหาสาระเกยวกบ พลงงาน พลงงาน
ทดแทน และการทำาถานอดแทง ซงการพฒนาหลกสตรใชรปแบบ
การพฒนาหลกสตรตามแนวคดของทาบา ประกอบดวย 7 ขน
ตอน คอ ขนตอนท 1 วนจฉยความตองการของผเรยนและสงคม
ขนตอนท 2 กำาหนดจดมงหมาย ขนตอนท 3 การเลอกเนอหา
สาระ ขนตอนท 4 การจดเนอหาสาระ ขนตอนท 5 – 6 คดเลอก
และจดประสบการณการเรยนร และขนตอนท 7 ประเมนผล
ภาพท 1 หลกสตรพลงงานทดแทน
ในการวจยครงนไดการศกษาและเปรยบเทยบผลสมฤทธ
ทางการเรยนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เรอง พลงงาน
ทดแทน การทำาถานอดแทงจากวสดเหลอใชทางการเกษตร ของ
นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ซงในกระบวนการจดกจกรรมมการ
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 23
จดกจกรรมการเรยนการสอนตามกระบวนการทางสงแวดลอม
ศกษา มการนำาสอ เครองมอในการวจย เชน หลกสตรพลงงาน
ทดแทน แบบทดสอบ ซงเปนเครองมอทชวยใหนกเรยนมความร
หลงการเรยนเพมขนอยางเหนไดชด โดยในการเรยนการสอนได
แบงขนตอนในการเสรมสรางทกษะคอ ทกษะดานความร ทกษะ
การคดวเคราะห และทกษะการปฏบต มการออกแบบกจกรรม
โดยใหนกเรยนแบงกลมทำาถานอดแทงเพอใหเกดการมสวนรวม
ระหวางบคคล และกลมไดแลกเปลยนความคด ซงการมสวนรวม
นกเรยนไดรบทงดานการวางแผน ดานการปฏบต และดานการนำา
ไปใชประโยชน จงถอวากระบวนการทางสงแวดลอมศกษาเปน
ปจจยทสำาคญในการจดกจกรรมการเรยนการสอนของนกเรยน
ภาพท 2 กจกรรมการเรยนการสอน
และไดมอดแทงถานโดยใชวธการกระบอกอดแบบ
งาย ชวยในการผลต เปนการใชกระบอกอดททำาจากทอเหลก
24 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
ทอพลาสตกแขง หรอแมแตกระบอกไมไผ การอดจะใชกาน
กระทงซงทำาไดดวยไมหรอโลหะตามแตจะหาได กระทงหลายๆ
ครงจนไดถานอดทแนนตามตองการแลวปลดออกมาตดเปนแทง
ตามขนาดทตองการ การอดโดยวธนยอมตองสนเปลองแรงงาน
และเวลามากกวาการใชเครองอด และขนตอนการทำาถานอดแทง
กระบวนการทำาถานอดแทงเรมตงแตการผลตถาน การบดยอย
การผสม การอดเปนแทง และการทำาใหแหง กระบอกอดแบบงาย
ภาพท 3 กระบวนการอดแทงอยางงาย
ถานอดแทงจากวสดเหลอใชทางการเกษตรมความยาว
10 เซนตเมตร นำาหนกถาน 100 กรม อณหภมของนำาเฉลย
96.33 องศาเซลเซยส มปรมาณความรอน 9,633 แคลอร
ซงถานอดแทงเปนวธการนำาเอาเศษวสดเหลอทางการเกษตรท
ผานกระบวนการเผาไหมแลว นำามาอดใหเปนแทงโดยใชวธอด
แบบอดเยน ซงใชสวนผสมในอตราสวน ถาน 8 สวน แปงมน
2 สวน นำา 60-80 % ของอตราสวนทงหมด จงจะทำาใหถานอด
เปนแทงได ซงถานอดแทงจะเปนพลงงานทดแทนชนดหนงซงใช
แทนถานจากไมโดยตรง และจะมประสทธภาพใกลเคยงกนและ
อาจมประสทธภาพมากกวาถานจากไม
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 25
ภาพท 4 ถานอดแทง
เอกสารอางอง
กระทรวงศกษาธการ. (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน
พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา
ลาดพราว.
กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษา
ขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรง
พมพครสภาลาดพราว.
กระทรวงพลงงาน. พลงงานทดแทน. [ออนไลน]. ไดจาก: http://
energy.go.th/ [สบคนเมอวนท 6 กมพาพนธ 2558].
ถานอดแทง. [ออนไลน]. ไดจาก: http://www.tanncharcoal.
com [สบคนเมอวนท 28 มกราคม
2558].
26 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
พลงงานชวมวล. สำานกบรการคอมพวเตอร มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร. [ออนไลน]. ไดจาก : http://www.
ku.ac.th/e-magazine/jun51/know/know4.htm
[สบคนเมอวนท 23 มกราคม 2558].
พลงงานชวมวล. [ออนไลน]. ไดจาก: http://www.eppo.go.th
[สบคนเมอวนท 30 มกราคม 2558].
พฒนนท พงวงศญาต. (2548). กระบวนการเผาถาน ถาน
อดแทงและคณสมบตของถานอดแทง. หนงสอ
กระบวนการผลตถาน. สำาเนาเอกสาร.
รจร ภสาระ. (2545). การพฒนาหลกสตร: ตามแนวปฏรปการ
ศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพบค พอยท.
อดศกด สงหสโว. (2554). พนฐานสงแวดลอมศกษา. มหาสารคาม:
มหาวทยาลยมหาสารคาม
อดศกด สงหสโว. (2558). การพฒนาหลกสตรสงแวดลอม
ศกษา. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.
Joseph O Akowuah, Francis Kemausuor and Stephen
J Mitchual. (2012). Physico-chemical char-
acteristics and market potential of sawdust
charcoal briquette. International Journal of
Energy and Environmental Engineering.
Roth, C.E. (1992). Environmental Literacy : Its Roots,
Evolution and Directions in the 1990s. Co-
lumbus: The Ohio State University.
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 27
Taba, H. (1962). Curriculum Development : Theory and
Practice. New York : Harcourt Brace & World.
The United Nations Education Scientific, and Cultural
Organization-United Nations Environmental
Program (UNESCO-UNEP). (1989). Environ-
mental literacy for all. Connect, XIV (2).
การใชรงสอนฟราเรดเพอทำาลายไขดวง
งวงขาวในขาวสาร
อดศกด ผมไผ
ภาควชาเทคโนโลยการอาหารและโภชนศาสตร คณะเทคโนโลย
มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง การใช
รงสอนฟราเรดเพอทำาลายวงจรชวตของมอดขาว (Sitophilus
oryzae L.) ในขาวสาร
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยเพอพฒนานสตระดบ
บณฑตศกษา (ปรญญาโท) งบประมาณรายไดปงบประมาณ
2559
ขาวสาร (Oryzae sativa L.) เปนหนงในธญพชหลกท
มความสำาคญในโลก มประชากรมากกวาครงโลกบรโภคขาวเปน
อาหารหลก ทสำาคญเปนแหลงของอาหารทใหพลงงาน ประกอบ
ดวยคารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน เสนใย วตามน และแรธาต
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 29
นอกจากนยงเปนสนคาสงออกทสำาคญมากทสดในประเทศไทย
ซงในระหวางการเกบรกษามกพบการเขาทำาลายของดวงงวงขาว
(Sitophilus oryzae L.) โดยอาจตดเขาไปในระยะไขและฟกเปน
ตวเตมวย ดงภาพประกอบท 1 และ 2 ซงตวเตมวยนสามารถกด
กนทงภายในและภายนอกเมลดขาวได สงผลเสยในดานคณภาพ
และปรมาณ (Zho et al., 2015) ทสำาคญทำาใหเกดปญหาเรอง
ความปลอดภย และการปนเปอนในอาหาร
ภาพประกอบท 1 ลกษณะการทำาลายเมลดขาวและการวางไขของดวงงวงขาว
30 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
ภาพประกอบท 2 ลกษณะการวางไขของดวงงวงขาวในเมลดขาว
การควบคมแมลงโดยทวไปใชสารรมควน ไดแก เมทล
โบรไมด (methyl bromiade) และ ฟอสไฟน (phosphine)
แตเนองจากเปนอนตรายตอผบรโภค จงไดมการประยกตใช
รงสอนฟราเรดกำาจดดวงงวงขาวตวเตมวยในการเกบรกษาขาว
เปลอก (Ramatchima et al., 2012) ซงเทคนควธการใชรงส
อนฟราเรดมศกยภาพในการกำาจดแมลงในขาว และยงไมกอให
เกดมลพษตอสงแวดลอม ถอเปนเทคโนโลยทางเลอกใหมทนา
จะเหมาะสมในการกำาจดแมลงศตรพช เนองจากรงสอนฟราเรด
มคณสมบตเปนรงสความรอน สามารถถายโอนความรอนให
กบผววสดโดยตรง สามารถทะลผานเขาไปในเนอวสดไดระดบ
หนง ใหความรอนกบวตถไดรวดเรว มกระจายความรอนอยาง
สมำาเสมอ และประกอบตดตงงาย มศกยภาพในการนำามาใช
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 31
ควบคมและกำาจดแมลงศตรพชในขาวไดโดยไมกอใหเกดมลพษ
ตอสงแวดลอม และเพมความปลอดภยใหกบผบรโภค ดงนน
การใชความรอนดวยรงสอนฟราเรดจงมความนาสนใจทจะใช
เพอกำาจดไขดวงงวงขาวในขาวสารรวมถงคณภาพของขาวทผาน
การใหความรอนดวยรงสอนฟราเรดกอนและหลงการเกบรกษา
โดยใชเครองใหความรอนดวยรงสอนฟราเรดทมแหลงกำาเนดรงส
ความรอนแบบใชไฟฟา ดงภาพประกอบท 3
ภาพประกอบท 3 เครองใหความรอนดวยรงสอนฟราเรดระดบหองปฏบตการ
พบวาการใหความรอนดวยรงสอนฟราเรดทอณหภม
50 55 และ 60 องศาเซลเซยส ใชระยะเวลาการใหความรอน
อยางตำา 2 นาท สามารถฆาไขดวงงวงขาวไดรอยละ 100 และ
32 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
มคณภาพขาวสารหลงการเกบรกษา 4 เดอน คอคณภาพดาน
เคมกายภาพ ไดแก ความชน นำาหนกเมลด คาความขาว และ
ปรมาณสารหอม 2AP มแนวโนมลดลง ในขณะทรอยละการ
แตกราวเพมขน และคณภาพการหงตม ไดแก ระยะเวลาการ
หงตมและคาความแขงมแนวโนมเพมขน สวนปรมาณของแขงท
ละลายไดในนำาขาวสกและคาความเหนยวมแนวโนมลดลง และ
จากการวเคราะหพนผวตอบสนองของอณหภมและเวลาการได
รบความรอนจากรงสอนฟราเรด ควรใชทอณหภม 53.6 องศา
เซลเซยส และระยะเวลา 1.2 นาท เพอรกษาคณภาพขาวหลง
ผานการใหความรอนดวยรงสอนฟราเรด
เอกสารอางอง
Ramatchima, P., S. Sudajan, C. Junsiri and T. Thivavar-
nvongs (2012) A Study of Paddy Heating
for Insect Elimination and Improving Milled
Rice Quality. Journal of Advanced Materials
Research, 472-475 (2012), 1707-1713.
Zhou, L., Ling, B., Zheng, A., Zhang, B., Wang, S., (2015)
Developing radio frequency technology for
postharvest insect control in milled rice. Journal
of Stored Products Research, 62, 22-31.
ความไมสมบรณของรอยตอระหวางวสด ปจจย
ทสงผลตอการทำางานของหวอานฮารดดสก
ไดรฟ
ชนตา บตรรตนะ และพรรณวด จรมาศ
ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง แบบ
จำาลองการสงผานสปนในโครงสรางวสดสองชนทพจารณาผล
ของการแพรบรเวณรอยตอ
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยเพอพฒนานสต
ระดบบณฑตศกษา (ปรญญาโท) งบประมาณเงนรายได ประจำา
ปงบประมาณ 2559
ประเทศไทยเปนฐานการผลตอปกรณการบนทก
ขอมลรายใหญของโลกจงทำาใหอตสาหกรรมการบนทก
ขอมลมความสำาคญตอเศรษฐกจของประเทศเปนอยางมาก
การศกษาคณสมบตเกยวกบสปนของอเลกตรอนจงมความ
จำาเปนเนองจากสามารถนำาคณสมบตของสปนมาประยกตใชใน
34 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
การพฒนาเทคโนโลยการบนทกขอมลเชนฮารดดสกไดรฟ (Hard
disk drive, HDD) และหนวยความจำาเขาถงแบบสม (Magnetic
random access memory, MRAM) ฮารดดสกไดรฟประกอบ
ดวยสามสวนหลกคอ หวอานขอมล หวเขยนขอมล และแผน
บนทกขอมลดงภาพท 1 (ก) สำาหรบงานวจยนสนใจทจะศกษา
ปจจยทสงผลตอการทำางานของหวอานขอมลเพอพฒนาหวอาน
ขอมลและเปนการเพมประสทธภาพของฮารดดสกไดรฟ ในหว
อานขอมลมสวนประกอบสำาคญคอสปนวาลว (Spin vales) ซง
เปนโครงสรางวสดแมเหลกทประกอบดวยวสดเฟอโรแมกนตก
(Ferromagnetic material, FM) สองชนทถกคนดวยวสดทไมม
ความเปนแมเหลก(Nonmagnetic, NM) ดงภาพท 1 (ข) แมกน
ไทเซชนในชนวสดเฟอโรแมกนตกชนแรกถกลอคทศทางซงเรยก
ชนวสดเฟอโรแมกนตกนวาชนพน (pinned layer) ในขณะท
แมกนไทเซชนในชนวสดเฟอโรแมกนตกชนทสองสามารถเปลยน
ทศทางไดอยางอสระซงเรยกชนนวาชนอสระ (free layer) หลก
การทำางานของหวอานขอมลอาศยการวดคาความตานทานแม
เหลกปรมาณมาก (Giant magnetoresistance, GMR) ซงเกด
จากการสงผานสปน (spin transport) ทกระเจงในบรเวณรอย
ตอของโครงสรางวสดแมเหลก การอานขอมลเกดขนไดในสอง
กรณโดยกรณแรกคอแมกนไทเซชนในแผนบนทกขอมลเหนยว
นำาใหแมกนไทเซชนในชนอสระมทศทางเดยวกนกบแมกนไทเซ
ชนในชนพนความตานทานทวดไดจะมคานอยกวาในกรณทแมก
นไทเซชนในชนอสระมทศทางตรงกนขามกบชนพน
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 35
(ก) (ข)
ภาพท 1 (ก) ฮารดดสกไดรฟซงประกอบดวยหวอานขอมล หวเขยนขอมล และ
แผนบนทกขอมล (ข) โครงสรางของสปนวาลวประกอบดวยชนวสดทไมมคณสมบต
แมเหลก (NM) อยระหวางชนเฟอโรแมกนตก (FM) สองชนโดยลกศรสดำาแสดงถง
แมกนไทเซชนในชนวสด
การศกษาปจจยทสงผลตอการสงผานของสปนภาย
ในโครงสรางวสดแมเหลกจงมความจำาเปนอยางยงสำาหรบการ
พฒนาประสทธภาพของหวอานในฮารดดสกไดรฟ แบบจำาลอง
โครงสรางวสดแมเหลกในงานวจยทางทฤษฎทผานมาสวนใหญ
จะถกกำาหนดใหมรอยตอระหวางชนวสดแบบอดมคต (ideal
interface) ซงไมมพจารณาการแพรกระจายของไอออนระหวางชน
วสดทตดกนทำาใหรอยตอมลกษณะเรยบซงเปนแบบจำาลองอยาง
งายและไมใกลเคยงกบโครงสรางวสดแมเหลกจรง ในความเปน
จรงกระบวนการปลกฟลมจะมผลทำาใหรอยตอระหวางชนวสดจะ
36 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
มความขรขระ (diffuse interface) เนองจากมการแพรกระจาย
ระหวางไอออนของธาตตางชนดกน (interdiffusion) ซงทำาให
เกดความกวางของบรเวณรอยตอ (tIF) ดงภาพท 2 (ขวา) รอย
ตอลกษณะนสงผลใหความเขมขนของอะตอม (concentration)
ทบรเวณรอยตอใหมคาตอเนองซงสงผลตอพฤตกรรมการสงผาน
สปน ดงนนลกษณะของบรเวณรอยตอระหวางชนวสดภายใน
โครงสรางแมเหลกจงเปนปจจยหลกทสงผลตอพฤตกรรมการ
สงผานของสปนและคาความตานทานของแมเหลกปรมาณมาก
ภาพท 2 (ซาย) รอยตอแบบอดมคตซงไมพจารณาการแพรของอะตอมระหวาง
โคบอลต (Co) และทองแดง (Cu) ทบรเวณรอยตอทำาใหความเขมขนของอะตอม
มคาไมตอเนอง (ขวา) รอยตอทเกดการแพรกระจายของอะตอมระหวางโคบอลต
และทองแดงทำาใหความเขมขนของอะตอมเกดความตอเนองซงแสดงถงการผสมกน
ระหวางอะตอมภายในโครงสรางวสด
งานวจยนจะพจารณาผลของรอยตอโดยศกษาผลของ
การแพรของอะตอมในบรเวณรอยตอภายในโครงสรางวสดแม
เหลกโดยกำาหนดใหความกวางของบรเวณรอยตอมคาเปน 0.5
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 37
1 1.5 และ 2 นาโนเมตร เมอความกวางของบรเวณรอยตอม
คามากทศทางของแมกนไทเซชนมลกษณะคลายกบแมกนไทเซ
ชนในกำาแพงโดเมน ในขณะทโครงสรางวสดแมเหลกทมรอยตอ
แบบอดมคตแมกนเทเซชนจะมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวท
บรเวณรอยตอ ดวยเหตนจงทำาใหคาความตานทานแมเหลกท
คำานวณจากอตราการเปลยนแปลงของการสะสมสปนมคาสง
ซงแสดงใหเหนวาสปนเกดการกระเจงอยางมากทบรเวณรอยตอ
โดยสามารถแสดงไดดงภาพท 3 เมอความกวางของบรเวณรอย
ตอมคามากขนการกระเจงของสปนจะมคานอยทำาใหคาความ
ตานทานแมเหลกรวมมคานอยกวากรณรอยตอแบบอดมคต ผล
การศกษาทไดนมความสอดคลองกบงานวจย และผลการทดลอง
ทผานมาซงสามารถอธบายไดวาความกวางของบรเวณรอยตอ
ซงถกควบคมโดยความรอนและระยะเวลาทใชในกระบวนการ
ปลกฟลมสงผลอยางมากตอคาความตานทานแมเหลกภายใน
โครงสรางสปนวาลว นอกจากนนชนดของวสดยงสงผลตอความ
ตานทานแมเหลกเนองจากมคณสมบตการสงผานสปนทแตกตาง
กนโดยในโครงสรางทประกอบดวยวสดโคบอลตกบวสดทองแดง
กลาวคอ Co(4nm)/Cu(4nm) มความตานทานแมเหลกนอย
กวาโครงสรางทประกอบดวยวสดโคบอลตกบวสดนกเกลไอรอน
กลาวคอ Co(4nm)/NiFe(4nm) เนองจากคณสมบตการสงผาน
สปนของวสดโคบอลตแตกตางจากวสดนกเกลไอรอนมากกวา
วสดทองแดง
38 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
ภาพท 3 ความตานทานแมเหลกในกรณทแมกนไทเซชนมทศทางเดยวกนเมอพจารณา
ความกวางของบรเวณรอยตอทเกดจากการแพร
จากการศกษาพบวาความไมสมบรณของรอยตอทเกด
จากกระบวนการปลกฟลมไมวาจะเปนความรอนหรอระยะ
เวลาทใชในการปลกฟลมสงผลโดยตรงกบการสงผานสปนภาย
ในโครงสรางวสดแมเหลก การแพรกระจายของไอออนระหวาง
วสดตางชนดกนทำาใหเกดความกวางของรอยตอแมเพยงในระดบ
อะตอมกเปนปจจยทสงผลตอความตานทานแมเหลกได ดงนน
ในกระบวนการสรางโครงสรางวสดแมเหลกจงมความจำาเปนท
จะตองใชเทคนคทปองกนการแพรกระจายของไอออนทบรเวณ
รอยตอเพอลดปญหาสญญาณรบกวนเมอวดคาความตานทาน
แมเหลกปรมาณมากในโครงสรางสปนวาลว
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 39
เอกสารอางอง
Cardoso S, Freitas PP, de Jesus C, Wei P and Soares
JC. “Spin-tunnel-junction thermal stability
and interface interdiffusion above 300 oC”.
Applied Physics Letters 2000; 76:610-612.
Wolf SA, Awschalom DD, Buhrman RA, Daughton JM,
von Molnar S, Roukes ML, et al. “Spintronics:
A spin-based electronics vision for the fu-
ture”. Science 2001; 294(5546):1488-1495.
Zutic I, Fabian J and Das Sarma S. “Spintronics: Funda-
mentals and applications”. Reviews of Modern
Physics 2004; 76(2):323-410.
Baibich MN, Broto JM, Fert A, Van Dau FN, Petroff F,
Etienne P, et al. “Giant magnetoresistance
of (001)Fe/(001)Cr magnetic superlattices”.
Physical Review B 1988; 61(21):2472-2475.
Binasch G, Grunberg P, Saurenbach F and Zinn F.
“Enhanced magneto-resistance in layered
magnetic structures with antiferromagnetic
interlayer exchange”. Physical Review B 1989;
39(7):4828-4830.
40 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
Daughton JM. “GMR applications”. Journal of Magnetism
and Magnetic Materials 1999; 192(2):334-
342.
Dieny B, Speriosu VS, Parkin SSP, Gurney BA, R. WD
and Mauri D. “Giant magnetoresistive in soft
ferromagnetic multilayers”. Physical Review
B 1991; 43(1).
Thompson DA and Best JS. “The future of magnetic data
storage technology”. IBM Journal of Research
and Development 2000; 44(3):311-322.
Schwickert M, Coehoorn R, Tomaz M, Mayo E, Leder-
man D, O’Brien W, et al. “Magnetic moments,
coupling, and interface interdiffusion in Fe/V
(001) superlattices”. Physical Review B 1998;
57(21):13681.
Julliere. M. “Tunneling between ferromagnetic films”.
Physics Letters A 1975; 54(3).
Petter Morten J, Brataas A and Belzig W. “Spin transport
and magnetoresistance in F/S/F spin valves”.
arXiv preprint cond-mat/0501566 2005.
Eid K, Fonck R, Darwish MA, Pratt Jr W and Bass J.
“Current-perpendicular-to-plane-magnetoresistance
properties of Ru and Co/Ru interfaces”. Journal
of applied physics 2002; 91(10):8102-8104.
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 41
Chureemart P, Cuadrado R, D’Amico I and Chantrell
RW. “Modeling spin injection across diffuse
interfaces”. Physical Review B 2013; 87(19).
Read J, Nakatani T, Smith N, Choi Y-S, York B, Brinkman
E, et al. “Current-perpendicular-to-the-plane giant
magnetoresistance in spin-valves with AgSn
alloy spacers”. Journal of Applied Physics
2015; 118(4):043907.
ความหลากหลายทางพนธกรรมของตกแกบาน
สทธรา ขมกระโทก และวระชย สายจนทา
หลกสตรความหลากหลายทางชวภาพ สถาบนวจยวลยรกขเวช
มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง ความ
หลากหลายทางพนธกรรมของตกแกบาน (Gekko gecko) ใน
เอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยใชไมโทคอนเดรยลดเอนเอเปน
เครองหมายบงช
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยเพอสงเสรมศกยภาพ
อาจารยและนกวจย (เพมเตม) งบประมาณ แผนดน ปงบประมาณ
2558
ตกแกบานเปนสตวทพบไดทวไปในแถบประเทศอนเดย
ตอนเหนอ จนตอนใต มาเลเซย อนโดนเซย พมา ไทย ลาว กมพชา
และเวยตนาม ตกแกบานเปนสตวหากนกลางคน ในเวลากลาง
วนจะหลบตามซอก หลบของอาคารบานเรอน ตกแกบานถอเปน
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 43
สตวเศรษฐกจทสำาคญชนดหนงของประเทศไทย โดยมการสง
ออกตกแกบานทงทมชวตและตากแหงไปยงหลายประเทศ เชน
จน ฮองกง ไตหวน มาเลเซย และสหรฐอเมรกา มานานกวา 30
ป และมการสงออกจำานวนประมาณ 2-5 ลานตวตอป จากผล
การศกษาครงน ทำาใหทราบวา ตกแกบานนน ยงมความหลาก
หลายทางพนธกรรมคอนขางสง และมความแตกตางกนไปใน
แตละพนท โดยสามารถแบงกลมพนธกรรมออกเปน 6 กลมหลก
ดงแสดงในภาพขางลางน
44 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
เอกสารอางอง
Kongbuntad W., Tantrawatpan C., Pilap W., Jongsomchai
K., Chanaboon T., Laotongsan P., Petney
T.N., Saijuntha W. 2016. Genetic diversity of
the red-spotted tokay gecko (Gekko gecko
Linnaeus, 1758) (Squamata: Gekkonidae)
in Southeast Asia determined with multilocus
enzyme electrophoresis. Journal of Asia-Pacific
Biodiversity 9:63-68.
การเตรยมและศกษาลกษณะเฉพาะของ
เอปไซลอน-แคโพรแลกโทนโอลโกเมอรทม
ศกยภาพใชเปนพลาสตไซเซอรสำาหรบฟลม
พลาสตกชวภาพพอลแลกตกแอซด
ยอดธง ใบมาก และธนนชาต อมสมบต
หนวยวจยพอลเมอรแตกสลายทางชวภาพได ภาควชาเคม คณะ
วทยาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
สงเคราะหและถอดบทเรยนจากงานวจยเรอง การเตรยม
และศกษาลกษณะเฉพาะของเอปไซลอน-แคโพรแลกโทน-
โอลโกเมอรทมศกยภาพใชเปนพลาสตไซเซอรสำาหรบฟลมพลาสตก
ชวภาพพอลแลกตกแอซด
ชอทนอดหนน ทนอดหนนการวจยเพอพฒนานสต
ระดบบณฑตศกษา (ปรญญาเอก) งบประมาณเงนรายได ประจำา
ปงบประมาณ 2559
46 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
เนองจากปญหามลภาวะตางๆทเกดขนจากขยะพลาสตก
ทผลตจากวตถดบทางปโตรเลยมและกาซธรรมชาตจงทำาใหม
ความสนใจในการศกษาวจยและพฒนาพลาสตกทางชวภาพท
แตกสลายทางชวภาพได (biodegradable bioplastics) ทผลต
ไดจากวตถดบหมนเวยน คอ พชและสตว ปจจบนพอลแลกตก
แอซด (polylactic acid; PLA) เปนพลาสตกชวภาพทไดรบ
ความสนใจในการใชงานมากทสดเนองจากมตนทนการผลตตำา
และมสมบตหลายอยางใกลเคยงกบพลาสตกทใชงานทวไป ใน
ชวง 30 ปทผานมา เนองจากพอลแลกตกแอซดยงมราคาคอน
ขางสง สวนใหญจงไดมการวจยพฒนาในการประยกตใชงาน
พอลแลกตกแอซด เปนอปกรณโครงยดชวคราว (temporary
scaffolds) ทางการแพทย ไดแก ไหมเยบแผลชนดละลายได หรอ
ไหมละลาย (bioabsorbable sutures) และ อปกรณยดกระดก
(bone fixation devices) เปนตน และทางเภสชกรรม ไดแก
ระบบนำาสงยาแบบควบคมการปลดปลอย (controlled-release
drug delivery systems) และ ระบบนำาสงยาสเปาหมาย (drug
targeted delivery systems) เปนตน ปจจบนราคาพอลแลก
ตกแอซดไดลดลงอยางมากจงมการประยกตใชงานทวไป เชน
ฟลม และขวด เพอลดมลภาวะจากขยะพลาสตกทไมสลายตว
ทตองมการกำาจดดวยการเผา หรอ ฝงกลบ ทำาใหเกดมลภาวะ
ตางๆ ตอสงแวดลอมได
อยางไรกตาม พอลแลกตกแอซดเปนพลาสตกชวภาพท
มความเปราะมาก ซงเปนขอจำากดทสำาคญในการประยกตใชงาน
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 47
จงไดมการทำาการวจยอยางกวางขวางเพอลดความเปราะของ
พอลแลกตกแอซด ซงวธสวนใหญทนยมใชไดแก การผสมพอล
เมอร (polymer blending) ดวยการใชพอลเมอรอนๆ ทมความ
ยดหยนมากกวาพอลแลกตกแอซด โดยตองคำานงถงความเขากน
ไดกบพอลแลกตกแอซดดวย เพราะถาเกดการแยกเฟสของพอล
เมอรผสมจะทำาใหสมบตตางๆเกดความไมสมำาเสมอและสมบต
เชงกลลดลงอยางมาก
วธการลดความเปราะหรอเพมความยดหยนใหกบ
พลาสตกเรยกวาการเสรมสภาพพลาสตก (plasticization)
โดยการผสมสารเสรมสภาพพลาสตก (plasticizers) สำาหรบ
สารเสรมสภาพพลาสตกของพอลแลกตกแอซดทมการรายงาน
ไดแก พอลเอทลนไกลคอล (polyethylene glycol) พอลโพรพ
ลนไกลคอล (polypropylene glycol), triethyl citrate (TEC),
tributhyl citrate (TBC) และ acetyl tributyl citrate (ATBC)
เปนตน โดยสารเสรมสภาพพลาสตกเหลานทำาใหพอลแลกตก
แอซดมความยดหยนมากขน อยางไรกตามสารเหลานมปญหา
สำาคญในการใชงานคอเกดการเคลอนยาย (migration) ของสาร
เสรมสภาพพลาสตกทผสมอยภายในเนอไปยงผวพลาสตกขณะ
ทำาการเกบรกษา ทำาใหประสทธภาพการเสรมสภาพพลาสตกลดลง
ดงนน ในการวจยนจงมความสนใจในการสงเคราะห
โอลโกเมอรรปรางโมเลกลคลายดาวทมสวนประกอบของเอปไซ
ลอน-แคโพรแลกโทน (e-caprolactone ; CL) เพอใหเขากนได
กบเฟสพอลแลกตกแอซดมากขน ในการสงเคราะหใช Boltorn
48 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
H2004 เปนตวเรมปฏกรยาซงมหมไฮดรอกซล 6 หมทปลาย
ทง 6 แขน โดยทำาการเชอมตอหนวยแคโพรแลกโทนแขนละ
2 หนวย (เรยกวา Boltorn-2CL) และ 4 หนวย (เรยกวา Boltorn-
4CL) กอนทำาการเตรยมฟลมพอลแลกตกแอซดผสมโอลโกเมอร
เหลานดวยอตราสวนผสมตางๆโดยการละลายผสมกอนทำาการ
ระเหยตวทำาละลาย ซงทำาการเตรยมฟลมพอลแลกตกแอซดผสม
Boltorn ดวยเพอเปรยบเทยบ
ฟลมพอลแลกตกแอซดผสมทเตรยมไดพบวามรพรน
ภายในเนอฟลม ซงบงบอกถงการแยกเฟสกนระหวางเฟสพอ
ลแลกตกแอซดและสารทใชผสม ดงตวอยางในรปท 1 อยางไร
กตามพบวาการผสม Boltorn-2CL และ Boltorn-4CL มขนาด
รพรนเหลานเลกกวาการผสม Boltorn เมออตราสวนผสมเทา
กน แสดงวาพอลแลกตกแอซดมความเขากนไดกบ Boltorn-2CL
และ Boltorn-4CL ไดดกวา Boltorn สวนความยดหยนของฟลม
พอลแลกตกแอซดสามารถวเคราะหไดจากเสนโคงความเคน-
ความเครยดของฟลมดงตวอยางในรปท 2 จะเหนวาฟลมพอล
แลกตกแอซดมการยดตวมากขน (โดยมคาความเครยด (strain)
มากขน) เมออตราสวนผสมกบ Boltorn-2CL เพมขน สำาหรบ
การผสม Boltorn-4CL นนทำาใหฟลมพอลแลกตกแอซดมการ
ยดตวเพมขนเชนกน ขณะทการผสม Boltorn พบวาฟลมพอล
แลกตกแอซดไมมการยดตวเพมขน สรปไดวาการเชอมตอหนวย
แคโพรแลกโทนกบ Boltorn ทำาใหมความเขากนไดกบพอลแลก
ตกแอซดมากขน และสงผลใหฟลมพอลแลกตกแอซดมความ
ยดหยนมากขน
มหาวทยาลยมหาสารคาม \ 49
รปท 1 ภาพถายกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราดของรอยตดขวางของฟลม
ผสม PLA/Boltorn-2CL ทมอตราสวนผสม (a) 100/0, (b) 95/5, (c) 90/10 และ
(d) 80/20 โดยนำาหนก (สเกลบาร = 5 ไมครอน)
รปท 2 เสนโคงความเคน-ความเครยดของฟลมผสม PLA/Boltorn-2CL ทมอตรา
สวนผสม (a) 100/0, (b) 95/5, (c) 90/10 และ (d) 80/20 โดยนำาหนก
50 / สารวจยเพอชมชน : ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2559
เอกสารอางอง
Theryo G, Jing F, Pitet LM, Hillmyer MA. Macromolecules,
2010, 43, 7394-7397.
Hu Y, Hu V, Topolkaraev V, Hiltner A, Baer E. Polymer,
2003, 44, 5711-5720.
Kulinski, Z., Piorkowska, E., Gadsinowska, K., Stasiak M.
Biomacromolecules, 2006, 7, 2128-2135.
Liu, H., Zhang, J. Journal of Polymer Science Part B
: Polymer Physics, 2011, 49, 1051-1083.
E. Piorkowska, Z. Kulinski, A. Galeski, R. Masirek. Polymer,
2006, 47, 7178-7188.