การศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education)

สชาดา บบผา

คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

ISBN : 978-974-455-638-0

ต ารา การศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education)

สชาดา บบผา

ค.บ.การประถมศกษา, กศ.ม.การศกษาพเศษ, กศ.ด.การบรหารและพฒนาการศกษา

คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2557

ค าน า

วชาความรเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) เปนวชาพนฐานส าหรบนกศกษาสาขาวชาการศกษาพเศษและนกศกษาวชาชพครทตองเรยนวชาพนฐานการศกษาและการศกษาแบบเรยนรวม นอกจากนแลวยงมประโยชนและเหมาะส าหรบผอานทวไปทสนใจไดศกษาและท าความเขาใจเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม ไดแก ความรพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม การจดการศกษาแบบเรยนรวม รปแบบการศกษาแบบเรยนรวม การปรบเปลยนเพอการศกษาแบบเรยนรวม โรงเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม ผเขยนไดเรยบเรยงต ารา การศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) อยางเปนระบบ ครอบคลมเนอหาสาระวชา หมวดวชาบงคบ ในหลกสตรการศกษาพเศษ ของมหาวทยาลย เพอใชเปนเครองมอส าคญของคณาจารยเพอใชประกอบการเรยนการสอนในรายวชาทสมพนธอาทเชน วชาพนฐานการศกษาและการศกษาแบบเรยนรวม วชาการจดการศกษาแบบเรยนรวม วชาการบรหาร จดการศกษาแบบเรยนรวม วชาการวจยทางการศกษาแบบเรยนรวม วชาสมมนาทางการศกษาแบบเรยนรวม โดยมงเนนใหผเรยนมความรความเขาใจในเนอหาและศกษาในสวนทเกยวของ ตลอดจนผทสนใจไดศกษาหาความรเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวมเพอน าไปประยกตใช นอกเหนอ จากต าราเลมนแลว ผอานสามารถคนควาเพมเตมจากเอกสารหรอสออเลคทรอนกส อนจะท าใหมความรกวางขวางและเปนปจจบน

หวงวาต าราเลมนคงอ านวยประโยชนตามสมควรตอผอาน และท าใหเหนความส าคญของการศกษาแบบเรยนรวม เนองจากการไดรบการศกษาถอวาเปนสทธมนษยชนขนพนฐานทส าคญทสดประการหนงของความเปนมนษยทสมบรณ ขอขอบพระคณผเขยนหนงสอและเอกสารทเกยวของทไดน ามาอางองในต าราเลมน หากทานทน าไปใชมขอเสนอแนะ ผเขยนยนดรบฟงขอคดเหน และขอบคณมา ณ โอกาสน คณคาของต าราเลมนขอมอบเพอบชาพระคณของพอแม ครบาอาจารย ทใหความรและแรงบนดาลใจในการท างานดาน “การศกษาพเศษ”แกผเขยน สชาดา บบผา 8 มนาคม 2557

สารบญ

หนา ค าน า

สารบญ

บทท 1 ความรพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม 1 ความหมายของการศกษาแบบเรยนรวม 3

ววฒนาการของการศกษาแบบเรยนรวม 4 การเปลยนจากการเรยนรวมไปสการเรยนรวม 10 แนวคดพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม 17 ความส าคญของการศกษาแบบเรยนรวม 24 แนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวม 28 ความส าเรจของการศกษาแบบเรยนรวม 30 ประสทธผลของการศกษาแบบเรยนรวม 35 แนวโนมการจดการศกษาแบบเรยนรวม 41 สรปทายบท 43 ค าถามประจ าบท 45 เอกสารอางอง 46 บทท 2 การจดการศกษาแบบเรยนรวม 49 ขอมลสถตเกยวกบคนพการในสงคมไทย 50 สถานการณการจดการศกษาในปจจบน 52 หนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ 55 สภาพปจจบน ปญหาการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย 59 นโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม 64 กฎหมายและนโยบายทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวม 67 ปจจยทเออใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ 81 ประเดนทควรค านงถงเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม 85 สถานการณแนวโนมอนาคต 89 สรปทายบท 91 ค าถามประจ าบท 93 เอกสารอางอง 94 บทท 3 รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 96 รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 97 รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย 101 กรณศกษารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 106

สารบญ (ตอ) หนา

สารบญ

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบ 115 แนวปฏบตส าหรบการพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 125 การจดการเรยนการสอนตามรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม 127 เทคนคการสอนเดกทมความตองการพเศษประเภทตางๆ 130 สรปทายบท 136 ค าถามทายบทเรยน 138 บรรณานกรม 139 บทท 4 การปรบเปลยนเพอการศกษาแบบเรยนรวม 141 การปรบหลกสตรการเรยนร 142 การปรบเปาหมาย จดประสงคและเกณฑการประเมนผล 144 การปรบเนอหา 146 การปรบวธสอนในชนเรยนรวม 148 การปรบสอการเรยนการสอน 152 การเตรยมโรงเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม 154

การเตรยมครส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม 157 การเตรยมนกเรยนส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 166 การเตรยมผปกครองส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 168 การสรางเครอขายของโรงเรยนแบบเรยนรวม 175 สรปทายบท 180 ค าถามทายบทเรยน 182 บรรณานกรม 183 บทท 5 การพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม 185 โรงเรยนแบบเรยนรวม 186 การพฒนาโรงเรยนทงระบบ 191 องคประกอบในการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม 195 การบรหารและจดการศกษาแบบเรยนรวม 200 แนวทางพฒนาการศกษาแบบเรยนรวม 209 ผบรหารโรงเรยนแบบเรยนรวม 222 สรปทายบท 225 ค าถามทายบทเรยน 227 เอกสารอางอง 228 บรรณานกรม 230 ภาคผนวก 237

สารบญภาพ

หนา สารบญภาพ

1.1 แมก าลงอาบน าใหลกพการ 1 1.2 การศกษาไทยในอดต 6 1.3 มสเจนวฟ คอลฟลด 7 1.4 การเรยนการสอนในชนเรยนรวม 9 1.5 ววฒนาการเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม 9 1.6 การเรยนรวม 11 1.7 การศกษาแบบเรยนรวม 12 1.8 การประชมสมมนาการจดการศกษาแบบเรยนรวม 35 1.9 แนวโนมในการจดการศกษาแบบเรยนรวม 18 2.1 ศนยบรการชวยเหลอนสตพการในมหาวทยาลย 56 2.2 โครงสรางความสมพนธระหวางมาตรฐานการศกษาชาต 80 2.2 รอยละของประชากรทพการอายตงแต 5 ปขนไป จ าแนกตามระดบการศกษาท 51 ส าเรจ พ.ศ.2555 3.1 โรงเรยน Twin Oaks Elementary School 111 3.2 โรงเรยน César E. Chávez Elementary School 112 3.3 สภาพการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม 114

3.4 การสงเกตการณจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม 114

3.5 ผบรหารและครผสอน โรงเรยน César E. Chávez Elementary School 114

5.1 การจดอบรมครและบคลกรทางการศกษาในโรงเรยน 189

5.2 ตวอยางมมอานนทานส าหรบนกเรยนใหผอนคลาย 197

5.3 ความสมพนธระหวางทรพยากรบคคลในองคการกบการเรยนรของนกเรยน 202

5.4 การแสดงการจดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาชนเรยนรวม 207

5.5 โรงเรยนแบบเรยนรวม 211

5.6 หองเรยนส าหรบชนเรยนรวม 211

5.7 หองกายภาพบ าบด 212

5.8 หองน าหองสวมส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ 213

5.9 ทางลาดขนลงยกพน 213

5.10ทางเดนภายนอกอาคาร 214

5.11โตะเวาส าหรบเกาอลอเลอน 214

5.12ครภณฑประจ าหองกายภาพบ าบด 214

สารบญภาพ (ตอ) หนา

สารบญภาพ

5.13 เครองชวยฟงเฉพาะตว 215

5.14 แปนพมพดดอกษรเบรลล 215

5.15 ไมเทาส าหรบฝก 216

5.17 รถเขนส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางรางกายและสขภาพ 217

5.18 ไมค ายนส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางรางกายและสขภาพ 217

สารบญตาราง หนา

สารบญตาราง

1.1 แนวคดและมมมองในการจดการศกษาพเศษแบบดงเดมและแบบใหม 14

2.1 จ านวนนกเรยน นกศกษา จ าแนกตามประเภทความพการ 52

2.2 จ านวนนกเรยน นกศกษาพการจ าแนกตามสงกดกระทรวงศกษาธการ 53

2.3 จ านวนนกเรยน นกศกษาพการเปรยบเทยบปการศกษา 2554 2555และ 2556 53

2.4 จ านวนปรากรทงประเทศและประชากรป 2555-2559 56

5.4 การจดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาชนเรยนรวม 207

แผนภมภาพ หนา

แผนภมภาพ 2.1 รอยละของประชากรทพการจ าแนกตามความพการ พ.ศ.2550และ 2555 50 2.2 รอยละของประชากรทพการอายตงแต 5 ปขนไป จ าแนกตามระดบการศกษาท 51

1

บทท 1

ความรพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม

สงคมในปจจบนไดเปลยนไปสยคโลกาภวตน ซงเปนยคทไรพรมแดน มนษยถกเชอมโยงเปนหนงเดยวดวยเทคโนโลยและนวตกรรม น าไปสการเปลยนแปลงวถชวต ความคด ความเชอ เพอการยอมรบความแตกตางหลากหลาย (Diversity) และเรยนรการอยรวมกนในประชาคมโลก การจดการศกษาไดมการปรบเปลยนเพอใหเทาทนการเปลยนแปลงดงกลาว ปรชญาและแนวทางการจดการศกษาส าคญทสอดคลองกบแนวคดนคอ การศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) ซงมงเนนการจดการศกษาเพอใหเดกทกคนไดรบสทธและโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมโดยไมมการแบงแยก การจดการศกษาแบบเรยนรวมนนตงอยบนพนฐานของความเชอทวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาไดตามศกยภาพหากไดรบโอกาสในการเรยนรทเหมาะสม แนวคดการจดการศกษาทส าคญคอใหโอกาสเดกทมความตองการพเศษไดเรยนรวมกบเดกปกตในโรงเรยนและสามารถใชชวตอยในสงคมไดอยางมความสข (เบญจา ชลธารนนท, 2544, น. 2, ดารณ อทยรตนกจ และคณะ, 2546, น.53-58, ผดง อารยะวญญ และวาสนา เลศศลป, 2551, น. 4) นนคอ การสนบสนนใหมการจดการศกษาโดยใหเดกทกคนในชมชนไดเขาถงการศกษา โดยพจารณาถงคณคาของการพฒนาทกดานในวถแหงชวตเพอใหมความร ความสามารถและมทกษะการด ารงชวต จากเหตผลดงกลาวหลายประเทศทวโลกตางมองเหนความส าคญจงไดจดการศกษาตามแนวคดดงกลาวอยางแพรหลาย ดงนนเพอใหมความรพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม ผทมสวนเกยวของกบการจดการศกษาจ าเปนตองมความรความเขาใจในหวขอดงตอไปน ความหมายของการศกษาแบบเรยนรวม ววฒนาการของการศกษาแบบเรยนรวม การเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวม แนวคดพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม ความส าคญของการศกษาแบบเรยนรวม แนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวม ความส าเรจของการศกษาแบบเรยนรวม และแนวโนมการจดการศกษาแบบเรยนรวมในอนาคต

ความหมายของการศกษาแบบเรยนรวม

การใหความหมายของการศกษาแบบเรยนรวมเกดจากการประชมรวมกนและก าหนดเปนขอตกลงทเปนปฏญญาสากลในการจดการศกษา โดยก าหนดใหเดกทกคนมสทธในการไดรบการศกษาโดยไมแบงแยกความบกพรอง การนบถอศาสนา ภาษา เพศ ความสามารถและเหตผลอน (UNESCO,

2

2003, pp. 4-5) นกวชาการศกษาพเศษและหนวยงานทเกยวของตางไดใหความหมายของการศกษาแบบเรยนรวมไวดงตอไปน

สเตนแบค (Stainback & Stainback, 1996, p. 3) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การจดการศกษาในโรงเรยนเรยนรวมส าหรบเดกทกคนโดยไมจ ากดความบกพรอง พนฐานทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม โรงเรยนมวธการทชวยใหเดกทกคนไดเรยนดวยกนและไดรบประโยชนจากการเรยนรรวมกน

ลนส Lynch, J. (2001, p. 15) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การจดการศกษาทจดใหเดกและเยาวชนทมความตองการพเศษและเดกปกตไดเรยนรดวยกนในสภาพแวดลอมทวไป ทงในระดบกอนวยเรยน ระดบการศกษาขนพนฐานในโรงเรยน วทยาลย และมหาวทยาลย โดยจดใหมการสงเสรมและใหการชวยเหลอทางการศกษาเทาทจะสามารถท าได เมอร ครสเตยนและครสตนา (Mary A. Falvey, Chirstine C. Givner and Christina

Kimm, 2005, p. 1) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education)หรอ การเรยนรวม (Inclusion) หมายถงการจดการศกษาทท าใหบคคลมความรสกมสวนรวมหรอมทศนคตทด ยอมรบและสามารถเขามามสวนรวมในโรงเรยนหรอในชมชน โดยจดการศกษาเพอใหเดกไดเปนสวนหนงของสงคมและไมมความรสกแปลกแยกหรอแตกตางจากคนอน

มอร (Moore, 2005, p. 5) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การออกแบบกระบวนการจดการเรยนการสอนและการชวยเหลอสนบสนนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษในบรบทของการจดการศกษาทวไป โดยจดใหนกเรยนทกคนอยสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนและไดรบการยอมรบในฐานะสมาชกคนหนงในโรงเรยน นกเรยนแตละคนจะมความเทาเทยมกนและไดรบโอกาสทางการศกษาอยางทดเทยมกน

แซนดคลล (Sandkull, 2005, p. 1) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การจดการศกษาบนพนฐานแหงสทธมนษยชนซงเปนพนฐานของการจดการศกษา ซงเกดจากการประชมระดบนานาชาตวาดวยเรองสทธมนษยชนเรมตงแตการมค าประกาศสากลเกยวกบสทธมนษยชนในป ค.ศ. 1948 ซงเดกทกคนมสทธทจะไดรบการศกษาอยางเทาเทยมและควรไดรบการศกษาจากโรงเรยนมากทสดเทาทจะเรยนได การศกษาควรชวยใหเดกไดใชและพฒนาความสามารถและศกยภาพ และสามารถใชชวตรวมกนในสงคมอยางสนตสข และเคารพสทธของผอน

เดซาย (Desai, 2007, p. 10) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การเรยนรวมในโรงเรยนเปนการจดการศกษาส าหรบเดกทกคนโรงเรยนและเปนสถานศกษาททกคนมสวนรวม โดยไดรบการยอมรบและการสนบสนนจากเพอนๆ บคลากรในชมชน เพอตอบสนองความตองการในการพฒนานกเรยน การศกษาแบบเรยนรวมค านงถงการจดการศกษาส าหรบเดกทกคนใหสามารถเรยนรรวมกน เดกทกคนไดรบการยอมรบและสรางโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมกน

3

ยเนสโก (UNESCO, 2005, p. 1) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง ระบบการศกษาปกตซงในโรงเรยนนนมทงนกเรยนปกตและนกเรยนทมความตองการพเศษอยในชนเรยนเดยวกน ไดรบการบรการทางการศกษาตามความจ าเปนและความตองการเพอใหนกเรยนสามารถด าเนนกจกรรมตางๆไดโดยไมค านงถงความยากล าบากหรออปสรรคของผเรยน มการจดการเตรยมและวางแผนการศกษาทมการใชทรพยากรทางการศกษารวมดวยอยางเหมาะสมเพอคณภาพการศกษา เบญจา ชลธารนนท (2543, น. 2) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การจดการศกษาใหกบเดกทกคนในระดบการศกษาเดยวโดยไมแยกวาเดกพการตองไปเรยนในสถานศกษาเฉพาะรวมทงเดกตองการไดรบการสนบสนนทกดาน ทางดานการแพทย กงแพทย วชาการ สอ สงอ านวยความสะดวก บรการ และความชวยเหลออนทางการศกษา โรงเรยนตองปรบเปลยนหลกสตรยทธศาสตร การบรหารจดการ เทคนคการเรยนการสอน สถานท รวมทงจดใหมบคลากรสนบสนน ทงนเพอใหเดกทกคนไดเรยนรวมในการศกษาเดยวกน

ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ (2546, น. 14) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การศกษาส าหรบเดกทกคน โดยรบเดกพการเขามาเรยนรวมกบเดกปกต ตงแตเรมเขารบการศกษาและจดใหมบรการพเศษตามความตองการของแตละคน

ผดง อารยะวญญและวาสนา เลศศลป (2550, น. 6) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การจดใหเดกทกคนไดมโอกาสเรยนดวยกนตลอดเวลาทอยในโรงเรยนทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ไมวาเดกคนนนจะมความตองการพเศษหรอไมกตาม ทกคนเรยนไปดวยกน ครปฏบตตอนกเรยนเหมอนทกคนเปนเดกปกต กงเพชร สงเสรม (2552, น. 36) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การจดการศกษาใหเดกทกคน ท าใหเดกทมความตองการพเศษไดเขาเรยนในโรงเรยนกบเดกทวไป โดยโรงเรยนใหการยอมรบ เอาใจใส ใหการชวยเหลอสนบสนนในฐานะสมาชกคนหนงของโรงเรยนโดยไมมการแบงแยก เดกทกคนจะไดรบการศกษาทเหมาะสมกบความสามารถ เดกทกคนจะไดเรยนไปกบเพอนในสภาพแวดลอมเดยวกน

องคการอนามยโลก (2556, น. 5) ไดอธบายไววา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง กระบวนการจดการศกษาทตอบสนองตอความตองการทหลากหลายของผเรยนทกคน ผานการมสวนรวมในการเรยนร วฒนธรรมและชมชน ตลอดจนลดการแบงแยกและการกดกนกลมใดๆไมใหมสวนรวมในการศกษา จากความหมายของค าวา การศกษาแบบเรยนรวมตามทรรศนะของนกการศกษาสามารถสรปไดวา การศกษาแบบเรยนรวม หมายถง การศกษาทเปดโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษไดเขามาเรยนรวมกบเดกปกต โดยใหไดรบการศกษาทเหมาะสมกบความสามารถ ทกคนไดเรยนในสภาพแวดลอมเดยวกน บคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาปฏบตตอนกเรยนทกคนอยาง

4

เทาเทยม ยอมรบและใหการชวยเหลอสนบสนนในฐานะสมาชกคนหนงในโรงเรยนโดยไมมการแบงแยก ดงนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมจงเปนการจดการศกษารปแบบหนงทมความเชอหรอทศนคตและมความรสกวาทกคนเปนสวนหนงของสมาชกคนอนสงคม และสามารถอยรวมกนไดอยางปกต มความเสมอภาค เทาเทยมกน โรงเรยนตองปรบเปลยนวธด าเนนการ สอ สงอ านวยความสะดวก ตลอดจนบคลากรเพอสนบสนนใหผเรยนทกคนไดเรยนรในระบบการศกษาแบบเรยนรวม ววฒนาการของการศกษาแบบเรยนรวม ววฒนาการของการศกษาแบบเรยนรวมนน มล าดบตามขนตอนซงหลายๆประเทศไดด าเนนการไปในลกษณะทคลายกน กลาวคอ ขนท 1 การปฏเสธ ไมยอมรบเดกทมความตองการพเศษ ขนท 2 การแบงแยก เดกทมความตองการพเศษไดรบการยอมรบขนมาบางเนองจากความสงสารและเหนใจ ขนท 3 การเขาใจ เดกทมความตองการพเศษไดรบการยอมรบโดยใหเรยนในโรงเรยนเรยนรวม ขนท 4 การยอมรบ ทกคนใหการยอมรบเดกทมความตองการพเศษอยางแทจรง ซงขนตอนทน าไปสการศกษาแบบเรยนรวมนน มดงตอไปน ( ผดง อารยะวญญ และ วาสนา เลศศลป, 2551) ขนท 1 ขนกดกน (Exclusion) ในขนนเปนการปฏเสธ นนคอ การไมยอมรบเดกทมความตองการพเศษ โดยมองวาเปนคนไมปกต เชน การทเดกมสตปญญาต ากวาคนปกตจะถกมองวาโงเขลาไมสามารถเรยนหนงสอได ท าใหเดกทมความตองการพเศษเหลานไมไดรบการศกษา ถกกดกนไมใหเขาถงการศกษา ขนท 2 ขนแบงแยก (Segregation) ในขนนเดกทมความตองการพเศษไดรบการยอมรบขนมาเลกนอยโดยใหไดรบการศกษาบาง การจดการศกษาถอเปนการจดใหเพราะความสงสารหรอการกศล ยงคงมการแบงแยก ขนท 3 ขนความเขาใจ (Understanding) ในขนนเดกทมความตองการพเศษจะไดรบการศกษามากขน อาจใหเรยนรวมในโรงเรยนปกต หรอเรยนในโรงเรยนเฉพาะความพการเนองจากความเขาใจวาเดกทมความตองการพเศษจะไดรบความชวยเหลอจากผทรจรงและมเครองมอครบถวน เปนการศกษาทมคณภาพแตยงไมมการยอมรบอยางแทจรง ขนท 4 ขนเรยนรวม (Inclusion) ในขนนเปนการทสงคมมความรความเขาใจและยอมรบเดกทมความตองการพเศษอยางแทจรง และจดการศกษาใหควบคกบเดกปกตในโรงเรยน หากสงใดเปนอปสรรคจะหาทางแกไขจนส าเรจ เปนการศกษาทจดใหส าหรบเดกทกคนเขามาเรยนรวมกน ดงน

ขนท 4 ขนเรยนรวม (Inclusion)

ขนท 3 ขนความเขาใจ (Understanding)

ขนท 2 ขนแบงแยก (Segregation)

ขนท 1 ขนกดกน (Exclusion) Exclusion)

5

ขนตอนดงกลาวมววฒนาการผานมมมองความเชอของผคนในสงคมจากอดตมาสปจจบน ซงตอไปจะอธบายใหเหนวาการศกษาแบบเรยนรวมนนมการววฒนาการตามขนตอนไปสการศกษาแบบเรยนรวมโดยแบงออกเปน 4 ระยะ ไดแก ระยะท 1 สงคมยงไมยอมรบความพการและเดกทมความตองการพเศษ การศกษายงถกกดกนจงเปนการจดการศกษาเพยงรปแบบเดยวคอการศกษาแบบปกต ตอมาระยะท 2 นนสงคมไดมการยอมรบเดกทมความตองการพเศษขนมาบางแตยงมการแบงแยก โดยจดการศกษาใหเดกทมความตองการพเศษไดเรยนในโรงเรยนพเศษเฉพาะความพการ สวนระยะท 3 นน ไดมการจดการเรยนรวมใหเดกทมความตองการพเศษโดยมการคดแยกเดกทมความพรอมเขาเรยนรวมกบเดกปกตแตเดกทยงไมพรอมจะจดใหเรยนในโรงเรยนทจดการศกษาพเศษ ซงถอวามการยอมรบมากขนแตยงไมไดจดการศกษาใหเดกไดเรยนรวมอยางเปนระบบทถกตอง ระยะท 4 ในปจจบนสงคมมความรเขาใจและยอมรบความแตกตางอยางแทจรง โดยจดการศกษาแบบเรยนรวมใหเดกทกคนไดเรยนรวมกนไดใชชวตรวมกนในสงคมอยางปกต ดงมรายละเอยดตอไปน ระยะท 1 สงคมไมยอมรบความพการ การศกษาแบบปกต ในอดตสงคมยงไมไดมการยอมรบคนพการ หรอคนทผดปกต การก าหนดกฎเกณฑในการสรางบรรทดฐานของความปกตจงเปนสงทผคนในยคสมยนนยอมรบ และความพการถกมองวาเปนความผดปกตในสงคมโดยการตตรา (Stigmatized) วาเปนบคคลทมความพการหรอผดปกตเปนบคคลทนารงเกยจและมรอยมลทน ท าใหไดรบความทกขทรมานและถกแบงแยกออกจากสงคม (Goffman, 1963 อางถงใน Darling, 2013, p. 3)

ภาพท 1.1 แมก าลงอาบน าใหลกชายทพการ หมายเหต. จาก “ตราบาป40 ปสงครามเวยดนาม”, โดย ผจดการออนไลนASTV, 2558, Coppyright 2015 by Damir Sagolj, Adaped with permission of the author. สบคนจากhttp://www.manager.co.th/Around/ViewNews.aspx? NewsID=9580000048680

6

การจดการศกษาในสมยกอนจงมแนวทางการจดการศกษาตามความคดความเชอและนโยบายของสงคมการเมองและการปกครองในสมยนน ยกตวอยางเชน พระราชบญญตประถมศกษาพ.ศ. 2464 ทบญญตไววารฐมนตรอาจยกเวนเดกไมตองเขาเรยนในโรงเรยนประถมศกษาได ถาบดามารดาหรอผปกครองแจงวาเปนเดกพการหรอทพพลภาพ (อทย บญประเสรฐ, 2542, น. 121-125) นนแสดงใหเหนวาการจดการศกษาในอดตส าหรบเดกทมความตองการพเศษยงถกจ ากด การจดการศกษาแตเดมมการจดการศกษาเพยงรปแบบเดยว คอ การศกษาในระบบปกต (Regular Education) ซงเปนการจดการศกษาในโรงเรยนทจดใหเฉพาะเดกปกตทสามารถมาเรยนไดเทานน ยงไมไดค านงถงเดกทมความตองการพเศษหรอเดกทดอยโอกาสทางการศกษาประเภทอน

ภาพท 1.2 การศกษาไทยในอดต หมายเหต. จาก สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน (2555) สบคนจาก http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=2&chap=8.htm

ระยะท 2 สงคมเรมยอมรบความพการ การจดการศกษาพเศษ แตตอมาแนวคดการจดการศกษาแบบดงเดมนไดเปลยนไป มกลมนกการศกษามองเหนวาเดกทมความตองการพเศษหรอเดกทดอยโอกาสทางการศกษานนสามารถจดการศกษาหรอรบเขามาเรยนในโรงเรยนได จงจดการศกษาเพอใหเดกทมความตองการพเศษไดมโอกาสเขารบการศกษาในโรงเรยน และเปนจดก าเนดการศกษาพเศษ (Special Education) เปนการจดการศกษาส าหรบบคคลทมความตองการพเศษประเภทตางๆไดแก เดกทมความบกพรองทางสตปญญา เดกทมความบกพรองทางการไดยน เดกทมความบกพรองทางสายตา เดกทมความบกพรองทางรางกายและสขภาพ เดกทมปญหาทางการเรยนร เดกทมปญหาทางดานอารมณและสงคม เดกทมปญหาทางพฤตกรรม เดกพการซ าซอน เดกปญญาเลศ ซงเดกกลมทมความตองการพเศษเหลานจะไมสามารถไดรบประโยชนอยางเตมทจากการจดการศกษาแบบเดยวกนกบเดกปกต ประวตความเปนมาของการศกษาพเศษในประเทศไทยนน ไดมการด าเนนการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษเปนมาอยางตอเนองและมพฒนาการยาวนานกวา 70 ป โดยเรมตนอยางเปนทางการในปพ.ศ. 2482 ไดมการเปดโรงเรยนสอนคนตาบอดแหงแรกขน โดยสภาพสตร

7

ชาวอเมรกนชอ มสเจนวฟ คอลฟลด ซงเปนบคคลทมความบกพรองทางการมองเหน และทานเปนผน าอกษรเบรลลมาเผยแพรแกผพการทางสายตาในประเทศไทยเปนครงแรก

ภาพท 1.5 ภาพมสเจนวฟ คอลฟลด หมายเหต. จาก วกพเดย สารานกรมเสร สบคนเมอ 16 กนยายน 2556 สบคนจาก https://th.wikipedia.org/wiki/เจนวฟ_คอลฟลด ระยะท 3 สงคมเขาใจความแตกตางของผพการ การเรยนรวม ตอมา พ.ศ. 2494 กระทรวงศกษาธการไดจดการเรยนการสอนใหแกเดกทมความตองการพเศษประเภทตางๆ โดยกรมสามญศกษาเปดโรงเรยนพเศษเฉพาะความพการไดแก เดกทมความบกพรองทางการเรยนร เดกทมความบกพรองทางสายตา เดกทมความบกพรองทางการไดยน เดกทมความบกพรองทางรางกาย และเดกทเจบปวยเรอรง โดยทดลองเปดโครงการและโรงเรยนพเศษเฉพาะความพการ โดยกรมสามญศกษาจดตงหนวยทดลองสอนเยาวชนทบกพรองทางการไดยน 1 หองเรยนในโรงเรยนเทศบาล 17 วดโสมนสวหาร กรงเทพมหานคร ตอมาในป พ.ศ. 2529 ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ไดด าเนนการจดการเรยนรวมภายใตโครงการพฒนารปแบบการจดการประถมศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมกบเดกปกต โดยทดลองเรยนรวมเดกทมความบกพรองทางการไดยนและเดกทมความบกพรองทางสตปญญาทโรงเรยนพญาไท โรงเรยนราชวนต โรงเรยนวดเวตะวนธรรมาวาส ในระยะเวลาตอมาการเรยนรวมไดรบความสนใจอยางมากในชวงการปฏรปการศกษาในป พ.ศ. 2542 รฐบาลไดประกาศนโยบาย ‘คนพการทกคนอยากเรยนตองไดเรยน’ และสงเสรมการจดการเรยนรวมเพอเปนการพฒนาคณภาพชวตเดกทมความตองการพเศษ ใหสามารถพฒนาตนเอง และสงคมได (กงเพชร สงเสรม, 2552, น. 27-33) นโยบายดงกลาวสอดคลองกบการก าหนดนโยบายการประกนคณภาพการศกษาทด าเนนการพฒนาโรงเรยนทงระบบเพอการเรยนรวมชน เรยกวาโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม ซงโครงการดงกลาวไดเรมขนในป พ.ศ. 2543 เปนการจดการเรยนรวมในระดบการศกษาขนพนฐานและสวนใหญใชรปแบบการบรหารการศกษาแบบเรยนรวม (Mainstreaming) โดยใชโครงสรางซท (SEAT) ของกระทรวงศกษาธการมาใชเปนแนวทางในการจดการศกษา (เบญจา ชลธารนนท, 2546, น. 22)

8

เมอจดการศกษาพเศษไปสกระยะเวลาหนง กลมนกการศกษาไดมการทดลองใหเดกทมความตองการพเศษเขาไปเรยนรวมในโรงเรยนทวไป ผลการทดลองพบวาเดกในกลมนสามารถพฒนาไดมาก จงเกดวธการจดการศกษาแบบเรยนรวม เรยกวา การเรยนรวม (Integrated Education หรอ Mainstreaming) ซงจดใหบคคลทมความตองการพเศษและเขาไปเรยนในระบบการศกษาทวไป และรวมกจกรรมบางกจกรรมและใชชวงเวลาชวงหนงในแตละวน ระหวางเดกทมความตองการพเศษและเดกนกเรยนปกตทวไป ด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนและบรการตาง ๆ ใหกบนกเรยนในความดแล ซงเดกทเขาไปเรยนรวมจะเรยนในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม หลงจากทไดมการจดการเรยนรวม นกวชาการศกษาพเศษไดท าการวจยเพอศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนทจดการศกษาพเศษเฉพาะความพการกบเดกทเรยนรวมในโรงเรยนทวไป พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของเดกกลมนไมมความแตกตางกน และพบวาเดกทเรยนรวมนนมทกษะทางสงคมดกวาเดกทอยในโรงเรยนพเศษเฉพาะความพการ และยงสมารถพฒนาพฤตกรรมทเหมาะสมหรอพฤตกรรมทยอมรบกนในสงคมทวไปไดดกวา จงไดรบการยอมรบโดยทวไปวาการเปลยนการจดการศกษาพเศษมาเปนการเรยนรวมใหประโยชนมากกวา อยางไรกตามการเรยนรวมนนมขอจ ากดคอจะตองมการคดแยกและการสงตอเดกทมความตองการพเศษทไดเตรยมความพรอมและไดรบการวนจฉยแลววาสามารถเรยนรวมไดเทานน จงจะสามารถเขามาเรยนรวมในโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมได ระยะท 4 สงคมความเขาใจยอมรบความแตกตางของมนษย การศกษาแบบเรยนรวม

ในปจจบนการพฒนาแนวคดการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษไดมการปรบเปลยนเปนการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) หรอการเรยนรวม (Inclusion) ซงเปนการจดใหเดกทกคนในโรงเรยนซงจะเกดประโยชนมากกวา โดยใหเดกทมความตองการพเศษไดเรยนรวมกบเดกทวไปในชนเรยน แนวคดของการศกษาแบบเรยนรวมสงผลใหทกหนวยงานทเกยวของในดานการศกษา ดานการแพทย ดานอาชพและดานสงคม ทงภาครฐและภาคเอกชนไดตระหนกและเหนความส าคญตอการจดการศกษาส าหรบเดกทกคน ซงไมเพยงเปดโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษไดรบการศกษาและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมมากขน แตยงเปนสงส าคญทจะชวยใหเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตไดยอมรบซงกนและกน เดกทกคนสามารถพฒนาตนเองไดตามศกยภาพ และสามารถด าเนนชวตรวมกนในสงคมได อาจกลาวไดวาการจดการศกษาของประเทศไทยยงอยในชวงระยะเรมตนในการสรางความรความเขาใจเกยวกบจดการศกษาแบบเรยนรวมตามแบบสากล เนองจากมขอจ ากดในดานองคความรและบคลากรทางการศกษาพเศษรวมถงงบประมาณ ปจจบนไดมความพยายามในการจดการศกษาแบบเรยนรวมโดยมโรงเรยนตนแบบเรยนรวม เพมขนจ านวน 783 โรงเรยน ท าใหมโรงเรยนแบบเรยนรวมจ านวนทงสนประมาณ 1,228 โรงเรยน เพอเพมโอกาสทางการศกษาและขจดการเลอกปฏบต ท าใหเดกทมความตองการพเศษไดรบการพฒนาศกยภาพในโรงเรยนแบบเรยนรวมในรปแบบการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมส าหรบความพการในแตละประเภท และมศนยบรการทางการศกษาพเศษ (Student Support Service : SSS) กระจายทกอ าเภอ ส านกงานเขตพนทการศกษาเปนศนยรวมสอการเรยนรนวตกรรมทเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) ตลอดจนเปนแหลงเรยนร (Research Center) ทงดานหลกสตร การเรยนการสอนและการวดผลส าหรบนกเรยนทมความ

9

ตองการพเศษเรยนรวมใหไดรบสทธและโอกาสทเทาเทยมกนในการไดรบการพฒนาการเรยนรอยางเตมศกยภาพเปนรายบคคล และไดรบบรการสอ สงอ านวยความสะดวกเพอเขาถงการศกษา พฒนาศกยภาพทกษะการด ารงชวต มพนฐานอาชพและพงตนเองได (ส านกบรหารการศกษาพเศษ, 2558)

ภาพท 1.3 ภาพถายการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม โรงเรยนบานหนองบว จงหวดอดรธาน สรปววฒนาการของการศกษาแบบเรยนรวม แสดงใหเหนจากภาพประกอบท 1.4

ภาพท 1.4 แสดงววฒนาการเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม หมายเหต. จาก เบญจา ชลธารนนท (2544, น. 3)

การศกษาปกตทวไป

Regular Education

การศกษาพเศษ

Special Education

การเรยนรวม

Integrated Education

or Mainstreaming

การศกษาแบบเรยนรวม

Inclusive Education

10

การเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวม การเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวม เรมจากมมมองของนกการศกษาทมองเหนความแตกตางของการจดการเรยนรวมและการศกษาแบบเรยนรวม ซงการเรยนรวมมงสงเสรมเฉพาะเดกทมความตองการพเศษทมความพรอมเขาเรยนรวมกบเดกปกตไดเทานน ท าใหเดกทกคนไมไดรบการจดการเรยนรอยางเทาเทยมกน แตกตางจากการศกษาแบบเรยนรวมซงเปนการเนนถงการเปลยนแปลงโครงสรางทส าคญของโรงเรยนเพอใหสามารถจดการศกษาส าหรบเดกทกคน จงมการเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวมเนองจากเหตผลทวาแนวคดทค านงถงความแตกตางของทกคนจะมประโยชนกวา (Alan Dyson and Alan Millward, 1999, pp. 8-11) ดงนนโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมนนจะตองจดการศกษาเพอใหสามารถจดการศกษากบทกคนได ซงเปนการสนบสนนสทธทางการศกษาของเดกทกคนนนเอง การท าความเขาใจเหตผลและความเปนมาของการเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวมนนเปนสงส าคญ ในเบองตนจงขออธบายแนวคดและความหมายของการเรยนรวมและการศกษาแบบเรยนรวมใหชดเจนยงขน เนองจากแนวคดการจดการเรยนรวมและการศกษาแบบเรยนรวมนนมความแตกตางกนตามรายละเอยดดงตอไปน การเรยนรวม Mainstreaming หรอ Integrated Education นนเปนการจดการศกษาใหเดกทมความตองการพเศษ โดยมสาระส าคญคอ 1. เดกทมความตองการพเศษตองไดรบการเตรยมพรอมทจะเขาเรยนรวมได เปนการเตรยมใหเดกพรอมในระดบเทยบเทาหรอใกลเคยงกบเดกปกต โรงเรยนมองวาเดกมปญหาจงตองปรบและเตรยมใหมความพรอมกอนจงจะสามารถเขามาเรยนรวมกบเดกปกตได 2. โรงเรยนปกตทวไปไมจ าเปนตองปรบเปลยนหลกสตรวธการสอนและการประเมนผล โรงเรยนเพยงแตจดบรการสนบสนนชวยเหลอเพมเตม ฉะนนหากเดกไดเขาเรยนในโรงเรยนทครและผบรหารไมเขาใจจะท าใหเดกขาดโอกาสทจะไดรบการสนบสนนชวยเหลอใหสามารถเรยนรเพอพฒนาศกยภาพของตนเองได แนวคดการเรยนรวมแสดงใหเหนจากภาพประกอบท 1.6

11

ภาพท 1.6 การเรยนรวม (Integrated Education) หมายเหต. จาก Stubbs, (2002, p. 63) สตบส (Stubbs, 2002, p. 64) ไดอธบายลกษณะของการจดการเรยนรวมไว ดงน 1. การเรยนรวมเปนการจดการศกษาทมงเนนการจดการศกษาใหกบเดกแตละคนมากกวาการใหความส าคญกบระบบ การเรยนรวมนนมองวาเดกเปนผมปญหาและตองไดรบการเตรยมความพรอมเปนรายบคคลกอนเขาเรยนมากกวาการปรบเปลยนโรงเรยน 2. การจดเรยนรวมเปนการน าเดกเขาเรยนในระบบทหรอไมไดรบการดแลเปนรายบคคล ท าใหเดกถกแบงแยกออกจากเพอน 3. การทเดกออกโรงเรยนกลางคนหรอสอบตกซ าชน ท าใหเดกตองออกนอกระบบโรงเรยนและถอวาเปนความผดของเดกเองทไมสามารถเรยนในหลกสตรปกตได 4. การจดเรยนรวมมงไปทการสอนเดกทมความบกพรองเลกนอยและไมเนนการจดการศกษาเพอเดกทกคน

เดก

มปญหา

ไมสามารถตอบสนองตอการเรยนร

ตองการ การศกษาพเศษ

ตองการ สออปกรณ

พเศษ

ไมสามารถ

เขาโรงเรยนได แตกตาง

จากเดกปกต

ตองการ สภาพแวดลอม

พเศษ

ตองการ ครการศกษา

พเศษ

12

ภาพท 1.7 การศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) หมายเหต. จาก Stubbs, (2002, p. 64)

จากภาพประกอบท 1.6 และ 1.7 แสดงใหเหนวาการเรยนรวมนนมองวาปญหาอยทนกเรยนมากกวาระบบการศกษาและท าใหโรงเรยนไมตองมการปรบเปลยน เชน เดกทมความตองการพเศษแตกตางจากเดกปกต เดกไมสามารถตอบสนองตอการเรยนร หรอไมสามารถเขาเรยนได เปนตน แตการศกษาแบบเรยนรวมมองวาระบบการศกษาเปนปญหาตอการจดการศกษาไมใชนกเรยนเปนผมปญหาซงแตกตางกบการเรยนรวม ทงในเรองการจดหลกสตรทไมยดหยน การจดสงแวดลอมทไมเออตอการสอนเดกทกคน การขาดแคลนอปกรณ ครและผบรหารทไมใหการสนบสนน และเจตคตในทางลบของผปกครอง การเรยนรวมทจดใหนกเรยนทมความบกพรองไดเรยนกบเดกปกตนนจงขนอยกบความเตมใจของครทจะยอมรบนกเรยนในหองเรยนของตนเอง ซงไพรซและคณะ (Price et.al, 2001, p.6) ไดอธบายไววาการเรยนรวมของครตองการเนนทตวนกเรยนใหมความกาวหนาทางวชาการ มพฤตกรรมและความสมพนธทางสงคมอยางเหมาะสม แตการศกษาแบบเรยนรวมนนเปนกระบวนการตรงกนขาม กลาวคอครจะตองยอมรบนกเรยนและควรมการปรบหองเรยน หลกสตร และกจกรรมการสอนใหนกเรยนบรรลเปาหมายทางวชาการ พฤตกรรม และความตองการทางสงคม นกเรยนทมความตองการพเศษจะมความสขมากขนเนองจากไดรบประโยชนจากการไดเรยนกบเพอนและไดสรางความสมพนธกบนกเรยนดวยกนเอง การก าหนดคะแนนมาตรฐานและความคาดหวงสงซงเชอวาเปนสาเหตใหเดกตองเพมแรงจงใจใหมผลสมฤทธทางการเรยนสง จะท าใหเดกมความเชอมนใน

ระบบการศกษา มปญหา

ทศนคตของผปกครอง

หลกสตร ไมยดหยน

สภาพแวดลอมทมขอจ ากด

นกเรยนสอบตกซาชนและออก

กลางคน

ผบรหารและครไมเขาใจและ ไมสนบสนน

ผปกครองไมใหความรวมมอ

สอ สงอานวยความสะดวกไม

เพยงพอ

การเรยนการสอนในชนเรยนไมมคณภาพ

13

ตนเอง และปรบตวไดดหลงจากเรยนจบไปแลว ซงแนวคดนสะทอนความเปนจรงและท าใหเขาใจโลกแหงความเปนจรงมากกวา จะเหนไดวาการจดการเรยนรวมมใชเพยงน าเอาเดกทมความตองการพเศษเขาเรยนเปนสวนหนงของหองเรยนปกตเทานน แตการจดกจกรรมการเรยนการสอนตองสอดคลองและยดหยน ยกตวอยางเชน บางโรงเรยนใหเดกเรยนหองเดยวกนแตแยกครผสอนและแยกกจกรรมสอนเดก การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหกบเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตใหประสบความส าเรจนน โรงเรยนจงจ าเปนตองปรบวธการด าเนนงานโดยมงเนนไปทความตองการของเดกเฉพาะบคคลมากกวาเนนความตองการของนกเรยนเปนกลม โรงเรยนตองเปลยนแปลงโดยปฏบตตอเดกทกคนใหมสวนรวมอยางเทาเทยมกน การน าแนวทางไปสการปฏบตนนโรงเรยนจะตองเปลยนแนวคดและวธปฏบตใหสอดคลองกบแนวคดของการจดการศกษาแบบเรยนรวมและพยายามรกษาระดบของการเรยนรวมใหมากทสด โดยจะตองจดการศกษาเพอใหนกเรยนทกคนไดมสวนรวมและอยในสภาพแวดลอมทมขดจ ากดนอยทสดเพอใหเกดการเรยนรตลอดเวลา อาท การปรบเปลยนโครงสราง การจดหลกสตรทยดหยน การปรบวธการสอนเพอใหเดกสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ทงนนกเรยนทกคนจะตองไดรบประโยชนจากการศกษาของโรงเรยน ซงตางไปจากแนวคดเดมในการจดการศกษาพเศษทความส าคญกบประเภทความบกพรองหรอความพการ โดยระบหรอคดแยกจากแพทยและผเชยวชาญ และมองวาปญหาและอปสรรคในการเรยนรนนเกดจากความพการหรอความบกพรองของเดกจงตองเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบโปรแกรมการเรยนทจดไวส าหรบเดกปกต โดยอาจจดในโรงเรยนการศกษาพเศษ หรอจดใหอยในหองเรยนพเศษกอนเมอพรอมแลวจงน าเขาสหองเรยนปกต การจดการเรยนการสอน จะเนนทการออกแบบการสอนส าหรบเดกแตละบคคลและท าใหการจดการศกษาไมครอบคลมแกเดก ทกคน อกทงยงไมสามารถตอบสนองตอความตองการในดานการเรยนรของเดกแตละคนได แนวคดการจดการศกษาจงปรบเปลยนมาเปนการเรยนรวมในทสด การศกษาแบบเรยนรวมใหความส าคญในเรองการจดการศกษาใหเดกทกๆ คน โดยไมมการแบงแยกวาเดกคนใดเปนเดกปกตหรอเดกทมความตองการพเศษ เดกทกคนเรยนรวมเตมเวลาในหองเรยน ตลอดจนรบบรการเสรมทเหมาะสมและจ าเปน สามารถใชชวตรวมกนกบเดกปกตในครอบครว ชมชน และสงคม ดงนนการจดการศกษาใหเดกทมความตองการพเศษไดเรยนรวมกบเดกปกต โดยการจดกจกรรมการเรยนรทเนนความแตกตางระหวางบคคล ความบกพรองทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา ตามรปแบบของการเรยน โดยไดรบความชวยเหลอตามความจ าเปนพเศษ เพอสงเสรมใหเดกไดมโอกาสไดเรยนรตามความสามารถ และตามศกยภาพของตนเองสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางปกตสข

การปรบเปลยนแนวคดและวธการปฏบตไปสการศกษาแบบเรยนรวมนน เบองตนเพอใหทราบแนวคดและมมมองของการศกษาพเศษแบบดงเดมและการศกษาพเศษแบบใหมจงไดน าเสนอตารางเพอเปรยบเทยบใหเหนแนวคดและมมมองของการศกษาพเศษแบบดงเดมและแบบใหมซงแสดงใหเหนแนวคดและมมมองวามความแตกตางกน ดงแสดงในตารางท 1

14

ตารางท 1 แนวคดและมมมองในการจดการศกษาพเศษแบบดงเดมและแบบใหม

แนวคดแบบดงเดม แนวคดแบบใหม 1. มองวาอปสรรคในการเรยนและการมสวนรวมในสงคมของนกเรยนเกดจากความพการ หรอความบกพรองของนกเรยน และนกเรยนจะตองเปนผทถกปรบเปลยนใหเหมาะกบสงคมปกตซงเปนมมมองพนฐานของรปแบบการแพทย(Medical Model) 2. เนนการประเมนเดกโดยผเชยวชาญเปนผวนจฉยและจดเดกใหเขาโปรแกรมทเตรยมเอาไว ในโปรแกรมทคดวาเหมาะสม 3. เนนการเปลยนแปลงนกเรยนโดยการสอนเสรมวชาทเปนประโยชนกบนกเรยนโดยการ บรณาการวชาชพ ผเชยวชาญเฉพาะ การชวยเหลอระยะแรกเรมอยางเปนทางการ

1. มองวาอปสรรคในการเรยนและการมสวนรวมในสงคม เกดขนเนองจากปฏสมพนธระหวางนกเรยนและบรบทแวดลอม เชน ผคน สถาบน นโยบาย วฒนธรรม สงคม และเศรษฐกจ ซงเปนมมมองบนพนฐานของรปแบบสงคม ( Social Model ) 2. เนนทการตรวจสอบการสอนและองคประกอบในการเรยนร 3. เนนการปรบเปลยนโรงเรยนใหสามารถตอบสนองความตองการทหลากหลายของนกเรยน เชน การปรบหลกสตร ตารางสอน วธการสอน การสนบสนนชวยเหลออยางไมเปนทางการ และความเชยวชาญในการสอนของครทวไปในสภาพแวดลอมในหองเรยนปกต รวมทงการปรบเปลยนนโยบายและวฒนธรรมในการท างาน

หมายเหต. จาก ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2545, น.7)

การวเคราะหแนวคดและมมมองการศกษาพเศษแบบดงเดมและแบบใหม ท าใหเหนความแตกตางของแนวคดและมมมองในประเดนตาง ๆ โดยเมอวเคราะหการจดการศกษาพเศษแบบดงเดมนนมฐานคดจากการมองวาการจดการศกษามปญหา การศกษาจงตองปรบเปลยนนกเรยนใหมความพรอมเพอเขาไปมสวนรวมในสงคมได การจดการศกษาแบบดงเดมนนไมไดจดใหมการมสวนรวมอยางแทจรง ดงนนการศกษาแบบเรยนรวมเปนการศกษาในรปแบบใหมจงพยายามรวมหรอเชอมตอระหวางการศกษาพเศษเขากบการศกษาแบบปกต เพอใหเกดความทดเทยมกนทางการศกษาของมนษยชน ซงผเรยนทกคนมโอกาสพฒนาศกยภาพอยางสงสดเมอเขามาเรยนในระบบการศกษาแบบเรยนรวม ดงน

มมมองแบบดงเดมเนนมมมองทางการแพทยซงเชอวาความพการเกดจากการสรางความจรงทมองวาความพการหรอความบกพรองเปนสงทผดปกต ซงเปนมมมองทเกดขนจากสงคมในยคปฏวตอตสาหกรรมทตองการการพฒนาไปสสงคมสมยใหม สงใดทเปนปญหาตองไดรบการแกไขและยอมรบ

15

ความสมบรณหรอความปกตเทานน ดวยมมมองดงกลาวนท าใหคนพการเปนชายขอบของสงคมนนคอไมไดรบการยอมรบและถกกดกนออกจากสงคม และถอวาเปนอปสรรคในการเรยนและการมสวนรวมในสงคม เดกทมความตองการพเศษจะตองเปนผทถกปรบเปลยนใหเหมาะกบสงคมปกต ซงเปนมมมองพนฐานของรปแบบการแพทย หลกการของการเรยนรวมเนนการประเมนเดกโดยผเชยวชาญเปนผวนจฉยและจดเดกใหเขาโปรแกรมทเตรยมเอาไวในโปรแกรมทคดวาเหมาะสม เนนการเปลยนแปลงโดยการสอนเสรมวชาทเปนประโยชนกบนกเรยนโดยการบรณาการวชาชพ ผเชยวชาญเฉพาะ การชวยเหลอระยะแรกเรมอยางเปนทางการ แตแนวคดและมมมองแบบใหมนนเนนทมมมองทางสงคม เพราะมองวาอปสรรคในการเรยนและการมสวนรวมในสงคม เกดขนเนองจากปฏสมพนธระหวางเดกและบรบทแวดลอม เชน ผคน สถาบน นโยบาย วฒนธรรม สงคม และเศรษฐกจ ซงเปนมมมองบนพนฐานของรปแบบสงคม ซงรปแบบทางสงคมทเกยวของกบความพการเรมเปลยนจากมมมองทมงสนใจความทพพลภาพของแตละบคคลมาสการท าลายอปสรรคทขวางกนในสงคมใหคนพการไดรบโอกาสในการใชสทธของตนอยางทดเทยมบคคลอน (องคการอนามยโลก, 2556, p. 5)

แนวคดทสะทอนหลกการนคอ ความยตธรรมในสงคม ซงมมมองรปแบบทางสงคมเชอวาเดกทมความตองการพเศษเปนสวนหนงของสงคม โรงเรยนควรมการรบเดกทกคนมาเรยนรวมกนทงเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษ การกดกนหรอขดขวางใหเดกทมความตองการพเศษไมไดรบการยอมรบและไมสามารถเขามาเรยนรวมกบเดกปกตไดนนถอเปนความไมยตธรรม เนองจากเดกทกคนรวมทงเดกทมความตองการพเศษตองการความรกและความเขาใจ รวมทงการยอมรบจากสงคม ตองการมบทบาทและมการสวนรวมในสงคม จงควรสนบสนนใหสงคมยอมรบและเขาใจความตองการพนฐานเหลาน การศกษาพเศษในอดตทผานมาใหความสนใจความแตกตาง มงเนนความบกพรองหรอความไรสมรรถภาพตางๆ ดงนนแนวคดแบบดงเดมจงมงเนนความสามารถของเดกและการยอมรบของสงคม ซงเปนแนวคดทสะทอนหลกการในการจดการศกษาคอการกลบสสภาวะปกตใหมากทสดซงเปนการจดการศกษาเพอใหผทมความบกพรองทางดานตางๆ สามารถไดรบการศกษาและบรการอนๆเชนเดยวกบคนปกต เชน ไดรบการบรการในดานทอยอาศย เพราะในอดตคนพการมกถกสงเขาไปอยรวมกนในสถานสงเคราะหตอมามการสรางบานส าหรบคนพการขนในชมชน เพอใหด ารงชพอยในสงคมและเปนสวนหนงของสงคม การสรางสถานสงเคราะหคนพการในรปแบบตางๆ จงลดลงและหนมาใหบรการแกผบกพรองในลกษณะดงกลาวแทน ผทมความบกพรองอาจมสวนรวมในกจกรรมกฬาดนตร ศลปะ วฒนธรรมตางๆ เชนเดยวกบคนปกต ความเคลอนไหวนมขนในระบบการศกษา จงมการปรบเปลยนจากเดกทมความตองการพเศษซงในอดตจะตองถกสงไปเรยนทโรงเรยนเฉพาะหรอโรงเรยนพเศษเฉพาะความพการ เชน โรงเรยนโสตศกษา โรงเรยนสอนคนตาบอด เปนตน แตเปนการสงเสรมใหเดกไดเรยนในโรงเรยนปกต ท าใหเดกทมความตองการพเศษซงอยโรงเรยนเฉพาะทงหลายถกสงกลบบานเพอใหเขาเรยนโรงเรยนใกลบาน ซงจะเกดผลดกบเดกมากทสด โดยจดใหอยในสภาวะแวดลอมทมขอจ ากดนอยทสด เนองจากเดกตองถกจ ากดใหอยในโรงเรยนเฉพาะไมสามารถเรยนใน

16

โรงเรยนปกตได โรงเรยนแบบเรยนรวมจงเปนโรงเรยนทเปดโอกาสใหกบทกคนรวมทงเดกทมความตองการพเศษดวย และเปนการเปดโอกาสใหครไดตระหนกและเหนความส าคญของเดกทมความตองการพเศษซงเปนสวนหนงของสงคม โดยใหเดกทมความตองการพเศษไดมโอกาสเรยนรในสภาพแวดลอมทมขอจ ากดนอยทสด และจดการเรยนรใหกบเดกทกคนเพราะทกคนสามารถเรยนรได ไมวาเดกนนจะเปนเดกปกตหรอเดกทมความตองการพเศษกตาม ในอดตทผานมา หลายคนเชอวาเดกปญญาออนหรอเดกทมความบกพรองทางสตปญญาไมสามารถเรยนหนงสอได แตตอมาไดมการพสจนวาเดกเหลานสามารถเรยนหนงสอได ทเหนเดนชดกคอ เดกทมความบกพรองทางสตปญญาประเภทเรยนได สามารถเรยนหนงสอไดในชนประถมศกษาหรอในระดบชนทสงกวาหากเดกมความพรอม และไดรบการสนบสนนอยางถกตองและถกวธ เดกปญญาออนทมระดบสตปญญาต ามากแมจะไมสามารถเรยนหนงสอไดเชนเดยวกบเดกปกต แตกสามารถเรยนรไดตามศกยภาพ เดกทมความตองการพเศษหลายคนอาจเรยนรไดด และการประเมนและวดผลการศกษาจะตองจดใหสอดคลองกบลกษณะการเรยนรของเดกและระดบความสามารถของแตละคน การสอนใหจ าอยางเดยว ไมถอวาเปนการสอนทดและไมเปนการสงเสรมการเรยนรทด เพราะเดกทเรยนรไดดในเนอหาวชา อาจไมประสบความส าเรจ ความส าเรจในชวตการงานกได การเรยนรทดอาจพจารณาไดจากการทเดกมความพงพอใจในการเรยนและงานทตนเองท า ซงความพงพอใจอาจแตกตางกนไปในแตละคน ดงนนโรงเรยนทจะจดการศกษาแบบเรยนรวมไดดและสามารถสงเสรมการเรยนร ควรปรบกระบวนการใหมตงแตปรชญาการศกษา หลกสตรการเรยนการสอน การประเมนผล ใหสอดคลองกบลกษณะการเรยนรทแทจรงของผเรยน การศกษาแบบเรยนรวมจงจะบรรลจดมงหมาย ซงจะกลาวอยางละเอยดในบทตอไป มนษยทกคนนนยอมมสทธเทาเทยมกน ในโอกาสทางการศกษา ดงนน การจดการศกษาจงควรจดใหแกมนษยทกคนโดยไมแบงแยก และจดการศกษาใหเหมาะสมกบความตองการจ าเปนของแตละบคคล นอกจากนมนษยทกคนยอมมสทธเทาเทยมกนในการอยรวมในสงคม แนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวมมการหลกการวาเดกเลอกโรงเรยน ไมใชโรงเรยนเลอกรบเดกเหมอนอยางเชนการเรยนรวม และเดกทกคนควรมสทธจะเรยนรวมกนโดยทางโรงเรยนและครจะตองเปนผปรบสภาพแวดลอม หลกสตร การประเมนผล วตถประสงค ฯลฯ เพอครและโรงเรยนสามารถจดการเรยนการสอนเพอสนองตอบความตองการของนกเรยนทกคนได การจดการศกษาแบบเรยนรวมระหวางเดกปกตกบเดกทมความตองการพเศษนน ทกฝายทเกยวจะตองมความเชอในปรชญาของการอยรวมกนและเทาเทยมกนของผคนในสงคม ดงนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหเดกทมความตองการพเศษอยรวมกบเดกปกต ยอมกอใหเกดคณคาและสรางสรรคสงคม เพราะเดกเหลานจะมความเขาใจอนดตอกน มการยอมรบซงกนและกน เมอเดกเหลานเตบโตเปนผใหญ จะไมเกดแบงแยกความแตกตางของมนษยในสงคม การจดการเรยนการสอนในชนเรยนยอมสนองตอบความแตกตางแตละบคคล ดงนนการจดเดกทมความตองการพเศษใหเขาเรยนในชนเรยนรวมจะตองการปรบปรงการเรยนการสอนใหเปนการสอนเพอพฒนาศกยภาพของเดกแตละคน เพอใหพฒนาความพรอม และความร

17

ความสามารถของผเรยนทกคนใหพฒนาการทกดาน ดวยวธการและกจกรรมทเหมาะสมกบความสามารถของแตละบคคล เพอใหสามารถออกไปด ารงชวตอยในสงคมไดอยางเหมาะสม ในสงคมหรอชมชนหนงๆ จะมเดกพการหรอเดกทมความตองการพเศษปะปนอย เดกทงหมดควรอยรวมกนตามปกต โดยไมมการน าเดกทมความตองการพเศษออกจากชมชนและนอกจากนควรมงเนนการสงเสรมใหบคลากรทกฝายทมสวนเกยวของกบเดกมาท างานรวมกน ไดแก พอแม ผปกครองของเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษ ผบรหารโรงเรยน ครประจ าชน ครการศกษาพเศษ และบคลากรทางการศกษาและคนในชมชน โดยใหมสวนรวมทงในการพฒนาเครอขายและเปนผใหการสนบสนน ซงทกคนในโรงเรยนจะตองชวยกนท างาน ไมถอวาเปนหนาทของคนใดคนหนง รวมทงมการพบปะพดคยและปรกษากบผปกครองอยางสม าเสมอ จดใหผปกครองเดก ทมความตองการพเศษและผปกครองเดกปกตไดมโอกาสพบปะสงสรรคกนเพอชวยเหลอซงกนและกน หรอสนบสนนในเรองตางๆดวยกน นอกจากนอาจจดใหมกจกรรมรวมกนระหวางเดก ผปกครอง คร ผบรหารและบคลากรตางๆ ทเกยวของ การใชทรพยากรรวมกนและความรวมมอทงในโรงเรยนและในชมชนจะท าใหการจดการศกษาเกดความคลองตวและเกดประโยชนสงสดแกทกคน ซงทงหมดทกลาวมาเปนการจดการศกษาใหเปนตามความหมายของการศกษาแบบเรยนรวมนนเอง แนวคดพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม

แนวคดและปรชญาการศกษาของไทยสวนใหญไดรบอทธพลมาจากประเทศตะวนตกตงแตสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ซงในขณะนนไดรบอทธพลมาตามกระแสการลาอาณานคมของประเทศตะวนตก สงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางดานปรชญาและแนวคดทางการศกษา จนภายหลงกไดมการเปลยนแปลงปรชญาและแนวคดทางการศกษา ซงกไดอทธพลตามแนวคดของ นกการศกษาทส าคญๆในประเทศตะวนตกเชน แนวคดของจอหน ดวอ (John Dewey) ทยดความสนใจของเดกเปนหลกและเนนผเรยนเปนส าคญถกน ามาใชในโรงเรยนอยางแพรหลาย (ไพฑรย สนลารตนและคณะ, 2550) เชนเดยวกบการศกษาแบบเรยนรวม หรอ การเรยนรวม ซงเปนค าทกลาวถงกนมากในชมชนวชาชพทางการศกษาพเศษในประเทศตะวนตกตงแต ปค.ศ. 1990 เปนตนมา ในประเทศสหรฐอเมรกาและในประเทศสหราชอาณาจกรนนรฐบาลไดก าหนดเปนนโยบายส าคญในการจดการศกษาแบบเรยนรวม และก าหนดมาตรการหลายอยางใหโรงเรยนปฏบตตาม ซงผปกครองมบทบาทส าคญในการสนบสนนใหโรงเรยนตางๆ น าแนวคดนมาใช และแนวคดนไดแพรกระจายไปยงประเทศตางๆ เกอบทวโลก ผลจากการประชมวาดวยการศกษาเพอปวงชน (Education for all) ทจอมเทยน จงหวดชลบร ประเทศไทยในป พ.ศ. 2533 ทมงใหรฐบาลจดการศกษาแบบบรณาการโดยใหทกคนไดเรยนรวมชนเดยวกนใหไดมากทสด และผลสรปจากการประชมระดบโลกเรองการศกษาส าหรบผทมความตองการพเศษและการเขาถงคณภาพการศกษา ทซาลามนกา ประเทศสเปน พ.ศ.

18

2534 ทก าหนดวาโรงเรยนควรจะจดบรการการศกษาใหกบเดกทกคนโดยไมค านงถงความแตกตาง ท าใหแนวคดในการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนทรจกกนแพรหลายและไดรบการยอมรบวาเปนวถทางหนงทชวยใหการศกษาเปนการศกษาเพอปวงชนทแทจรง และเปนกระแสสากลทมอทธพลตอการปรบเปลยนทศทางในการจดการศกษาในทวทกภมภาคของโลก

การจดการศกษาแบบเรยนรวมไดค านงถงหลกมนษยชนและสทธเดกทวาการศกษาเปนสทธมนษยชนขนพนฐานและเดกทกคนมสทธทจะไดรบการศกษาขนพนฐานโดยสรางโอกาสทเทาเทยมกนและใหความส าคญแกผดอยโอกาสทางการศกษาทไมสามารถเขาถงระบบการศกษาทงทมโอกาสไดรบการศกษา และทไมสามารถคงอยในระบบการศกษาจนจบการศกษา ในการประชมเรองการศกษาส าหรบผมความตองการพเศษ ทซาลามนกาประเทศสเปน ไดก าหนดหลกการในการจดการเรยนรวม เพอเปนแนวทางในการปฏบตไวดงน

จากความเชอ หลกการ และเปาหมายของการศกษาแบบเรยนรวม สามารถสรปแนวคดดงกลาวไดวา

1. นกเรยนทกมสทธทจะไดรบการศกษาขนพนฐาน และการจดการศกษาแบบเรยนรวมซงจะชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดตามศกยภาพและประสบความส าเรจ

2. นกเรยนทกคนมคณคาและความสามารถพเศษเฉพาะของตนเอง 3. การศกษาแบบเรยนรวมเปนการสงเสรมการเรยนของนกเรยนทมความตองการพเศษในชนเรยนปกตและเกดประโยชนทงในดานสงคมและวชาการ

4. นกเรยนทกคนมวธการเรยนรทมประสทธภาพและแสดงถงความเขาใจทแตกตางกน

5. นกเรยนทกคนจะเรยนรไดดเมอจดการศกษาดวยรปแบบทเหมาะสมเนองจากทกคนไดเรยนดวยความเขาใจเมอเรยนในเรองทสนใจและทาทาย

ความเชอ

• เดกทกคนมสทธไดรบการศกษาและมโอกาสทจะประสบผลส าเรจ

• เดกทกคนมคณลกษณะ ความเขาใจ ความสามารถ ความตองการในการเรยนรเฉพาะตว และมระดบความรทแตกตางกน

หลกการ

• ยอบรบและตอบสนองตอความตองการทหลากหลายของเดก

• จดบรการทเหมาะสมกบรปแบบและการเรยนรทแตกตางกน

• ประกนความเทาเทยมในโอกาสทางการศกษาโดยมหลกสตรทเหมาะสม และการมสวนรวมของชมชน

เปาหมาย

• ความพยายามไมใหมการแบงแยก

• การสรางชมชนและสงคมโดยรวม

• จดการศกษาใหทกคนอยางมประสทธภาพ

• ความคมคาในการลงทนในระบบการศกษา

19

6. นกเรยนทกคนควรไดรบโอกาสในการเรยนและการประกนคณภาพทางการศกษาท เทาเทยมกน

7. ชมชนและสงคมไดเขามามสวนรวมในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ตลอดจนการใชทรพยากรในทองถนชวยสงเสรมการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ความเชอและหลกการเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวมดงกลาว น าไปสการก าหนดเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมซงเปนการจดการศกษาทไมแบงแยก อกทงยงเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรในสภาพแวดลอมเดยวกน เปนการสรางชมชนและสงคมรวมกนโดยจดการศกษาใหทกคนไดอยางมประสทธภาพ และเกดประโยชนสงสดกบผเรยนทกคนทงเดกทมความตองการพเศษและเดกปกต นบเปนความคมคาในการจดการศกษา

ความเชอ หลกการ และเปาหมายของการศกษาแบบเรยนรวม

เบญจา ชลธารนนท (2544) ไดเสนอแนวคดการศกษาแบบเรยนรวมไว โดยใหความส าคญในเรองการสรางโอกาสทางการศกษาทเทาเทยมกน และการยอมรบความแตกตางหลากหลายของบคคลและความหลายหลายทางดานสงคมและวฒนธรรม การศกษาแบบเรยนรวมควรค านงถงศกยภาพและลกษณะเฉพาะตวของแตละบคคลโดยไมมองวาเปนความแปลกแยก (Deviant) แตถอเปนเรองปกต นอกจากนแนวคดดงกลาวเนนใหทกคนสามารถอยรวมกนไดในสงคมเดยวกนภายใตขอจ ากดนอยทสดโดยอาศยการชวยเหลอและพงพากนของคนในสงคม ดงตอไปน

1. โอกาสทเทาเทยมกน (Equal Opportunity ) ทกคนควรไดรบโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมกน ไมวาฐานะ เพศ เชอชาตทแตกตาง หรอสภาพรางกายหรอจตใจบกพรองหรอไมกตาม

2. ความหลากหลาย (Diversity) มนษยยอมแตกตางกน การจดการศกษาควรสนบสนนใหเกดการยอมรบในความแตกตางและตองจดใหตอบสนองกบความตองการ

3. ทกคนมความปกตอยในตว (Normalization) ทกคนมความปกตอยในตวและจะตองยอมรบและไมมการแบงแยกความแตกตาง การจดการศกษาควรใหทวถงทกคน

เปาหมาย

หลกการ

ความเชอ

20

4. สงคมมวฒนธรรมทหลากหลาย (Multicultural Society) ในหนงสงคมยอมมความหลากหลายทางวฒนธรรม การยอมรบความหลากหลายโดยการจดการศกษาตองใหสอดคลองกบ แตละสงคมและวฒนธรรม

5. ศกยภาพ (Potential) มนษยทกคนลวนมศกยภาพในตนเอง แตละคนมศกยภาพไมเทากน การศกษาตองจดเพอพฒนาศกยภาพของแตละคน โดยไมจดในมาตรฐานเดยวกน

6. มนษยนยม (Humanism) การพฒนามนษยคอการพฒนาใหมนษยสามารถด ารงชวตอยรวมกนได และไมเกดการแตกแยกในกลมคน

7. กระบวนการสงคมประกต (Socialization) มนษยอยรวมกนเปนกลมทางสงคม เราไมสามารถจะแยกมนษยออกจากกนได เพราะธรรมชาตของมนษยตองการมสวนรวมในสงคม การจดการศกษาควรจดโดยไมมการแบงแยกหรอรดรอนสทธและโอกาสทางการศกษา

8. ความเปนปจเจกบคคล (Individualization) มนษยแตละคนมลกษณะเฉพาะไมเหมอนกน การใหการศกษาถงแมจะจดการศกษาแบบเรยนรวมแตตองจดการศกษาใหเฉพาะตามความตองการของแตละคน

9. การพงพาอาศยซงกนและกน (Dependency) มนษยเราควรจะพงพาอาศยซงกนและกน ชวยเหลอซงกนและกน ซงจะท าใหสงคมนาอย

10. สภาวะแวดลอมทมขอจ ากดนอยทสด (Least Restrictive Environment) การจดการศกษาจะตองจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร และจะตองจดการศกษาเพอใหผเรยนกลบสสงคมปกตโดยเรวทสด โดยจดประสบการณการเรยนการสอนใหทกคนไดรบประโยชนอยางเตมท นอกจากนผดง อารยะวญญ (2551) ไดเสนอแนวคดทสงเสรมการศกษาแบบเรยนรวมไวอยางนาสนใจกลาวคอ ทกคนเปนสมาชกในสงคม ความแตกตางหลากหลายเปนสงทมคณคา แมวา ทกคนจะมความแตกตางเฉพาะตนแตการจดกระบวนการเรยนรทตอเนองจะท าใหนกเรยนสามารถเรยนรวมกนไดเมอมความพรอม ทกคนสามารถเรยนรได โดยมกระบวนการวดผลประเมนผลตามสภาพจรงและมการปรบเปลยนกระบวนการเรยนการสอนใหเหมาะสม ดงตอไปน

1. ความหลากหลายเปนสงทมคา

2. นกเรยนทกคนเปนสมาชกของกลมในสงคม

3. กระบวนการเรยนรเปนกระบวนการทตอเนอง นกเรยนไมมความพรอมกสามารถเรยนได ความพรอมจะตามมาภายหลง

4. ทกคนไมวาเดกหรอผใหญตางเปนสมาชกของสงคม จงไมจ าเปนตอง มล าดบขน ทกคนเทาเทยมกน

5. การสอบตกของนกเรยนสะทอนวาวธการเรยนการสอนทใชอยไมเหมาะสม ควรมการเปลยนแปลง สอดคลองกบแนวคดของภฟา เสวกพนธ (2552) ซงไดกลาวถงแนวคดการสงเสรมการการศกษาแบบเรยนรวมไวคลายคลงกนในเรองสทธและการจดการศกษาตามศกยภาพของบคคลโดยไมแบงแยกเพอใหทกคนอยรวมกนในสงคมไดอยางปกตสข และเนนไปในเรองของกระบวนการการ

21

จดการเรยนรโดยเนนการปฏบตจรงและสอดคลองในชวตประจ าวนและการประสานงานระหวางวชาชพรวมถงหลกพฤตกรรมนยมและการปรบเดกใหเขากบสงคม ดงน 1. แนวคดการน าไปสสภาวะปกตมากทสด เปนแนวคดหลกของการศกษาในปจจบนทชวยใหเดกทมความตองการประเภทตาง ๆ สามารถปฏบตกจวตรประจ าวนทวไปไดดขน

2. แนวคดการเรยนการสอนเปนรายบคคล เปนการจดการเรยนการสอน ทมลกษณะทเหมาะสม สอดคลองกบลกษณะพเศษของเดกทมความตองการพเศษแตละประเภท แตละคนเพอใหเดกทมความบกพรองนนมพฒนาการดานตาง ๆ สงสดตามศกยภาพของตน

3. แนวคดการเรยนการสอนแบบไมแยกประเภทตามความบกพรอง เปนการจดบรการใหแกเดกทมความตองการพเศษตงแตแรกเรม โดยไมวนจฉยเดกวามความบกพรองดานใดดานหนงเพอน ามาพจารณาวาปญหาตาง ๆ เกดจากความบกพรองหรอเปนความลาชาทางวฒภาวะ ซงแทจรงแลวสามารถกระตนพฒนาการใหเทากบเดกปกตไดแตตองใชระยะเวลาพอสมควร

4. แนวคดการเนนสงทปฏบตจรงในชวตประจ าวน เปนการจดการเรยนการสอนใหแกเดกทมความตองการพเศษ โดยการสงเสรมใหแกเดกทมความตองการพเศษประเภทตาง ๆ ใหสามารถปฏบตกจวตรประจ าวนได 5. แนวคดการประสานงานระหวางสาขาวชาชพตาง ๆ เปนการจดประสานงานในการเรยนการสอนใหเดกทมความตองการพเศษอยางตอเนองและสม าเสมอ นกวชาชพสาขาตาง ๆ รวมทงครอบครวเดกทมความตองการพเศษ ซงทกคนลวนมบทบาทในการสนบสนนและสงเสรมการศกษาแบบเรยนรวม

6. แนวคดทางพฤตกรรมนยม เปนการจดการเรยนการสอนใหแกเดกทมความตองการพเศษ เพอควบคมหรอเปลยนพฤตกรรมทสามารถสงเกตไดโดยใชหลกการวางเงอนไขหรอการเสรมแรงซงความเชอวาครผสอนควรใหความส าคญกบพฤตกรรมซงวดและสงเกตไดหรอพยายามเปลยนแปลง พฤตกรรมภายในทตองการใหเกดกบผเรยน และพฤตกรรมภายนอกทสามารถสงเกตและวดได แนวคดนมอทธพลตอนกการศกษาพเศษในการจดการเรยนการสอน การวางเงอนไข การเสรมแรง รวมถงหลกการจดการเรยนการสอน การวางแผนการศกษาเฉพาะบคคล

7. แนวคดทางนเวศวทยา เปนการจดการเรยนการสอนใหเดกทมความตองการพเศษ โดยจดประสบการณใหเดกทมความตองการพเศษสามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมและปรบสภาพแวดลอมทเออและสนบสนนการเรยนรของเดกเปนอนหนงอนเดยวกน

การศกษาแบบเรยนรวมควรค านงถงองคประกอบ 3 ขอทส าคญไดแก

1. มนษยทกคนยอมมสทธเทาเทยมกนในโอกาสทางการศกษา 2. มนษยทกคนยอมมสทธเทาเทยมกนในการอยรวมกนในสงคม 3. การเรยนการสอนในชนเรยนยอมสนองความแตกตางของแตละบคคล

22

องคประกอบการศกษาแบบเรยนรวมทงสามประการนไดบงชถงความเทาเทยมกนตามสทธมนษยชน เกยวกบโอกาสทางการศกษา สงคม การยอมรบสภาพความแตกตางของบคคล ทฤษฎนไดถกน าไปประยกตใชอยางแพรหลายในกระบวนการสงเสรมการเรยนรตางๆ เพอใหมประสทธภาพสงสด โดยเนนความส าคญคอ เดกแตละคนควรไดรบการสงเสรมใหใชสตปญญาดานทถนดเปนเครองมอส าคญในการเรยนร การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนร ควรมรปแบบทหลากหลาย เพอใหสอดรบกบความสามารถทางสตปญญาทมอยหลายดาน โดยเฉพาะอยางยงในการประเมนการเรยนร ควรมการวดและประเมนผลจากเครองมอทหลากหลาย เพอใหสามารถครอบคลมพฒนาการทกๆดาน ซงแตละสวนมความสมพนธและเชอมโยงกน ดงน

องคประกอบของการศกษาแบบเรยนรวม

การศกษาแบบเรยนรวมจงเปนแนวคดทผสมผสานระหวางหลกการทางการศกษาและสงคมบนพนฐานความเชอในเรองของสทธของมนษยชนและความแตกตางระหวางบคคลใหความส าคญกบเดกในฐานะเปนสมาชกของโรงเรยน สงคม และชมชน และมองวาปญหาหรออปสรรคในการเรยนรทเกดขน เนองจากปฏสมพนธระหวางนกเรยนและบรบทแวดลอม เชน ผคน สถาบน นโยบาย วฒนธรรม สงคม และเศรษฐกจ โรงเรยนจะตองปรบเปลยนบรบทแวดลอม เชน การปรบเปลยนโครงสราง การจดประสทธภาพ ทงนเพอใหนกเรยนทกคนจะไดรบประโยชนจากการศกษาแบบ เรยนรวมอยางแทจรง การศกษาแบบเรยนรวมนนเชอในปรชญาของการอยรวมกนและความเทาเทยมกนในสงคม สงเสรมการศกษาเพอใหเดกทกคนไดมโอกาสในการเรยนรการปรบตวสามารใชชวตอยในสงคมได

มนษยทกคนยอมมสทธเทาเทยมกนในโอกาส

ทางการศกษา

การเรยนการสอนในชนเรยนยอม

สนองความแตกตางของแตละ

บคคล

มนษยทกคนมนษยทกคนยอมมสทธ

เทาเทยมกนในการอยรวมกนในสงคม

23

อยางมปกตสข จากแนวคดและความเชอของการศกษาแบบเรยนรวม ไดมนกการศกษาพเศษและบคคลทเกยวของไดเสนอหลกการเรยนรวมดงน ( ผดง อารยะวญญ และ วาสนา เลศศลป, 2551) 1. ความยตธรรมในสงคม (Social Justice) เดกทมความตองการพเศษเปนสวนหนงของสงคม เมอเดกปกตทกคนไดรบการศกษาในโรงเรยนปกต เดกทมความตองการพเศษควรไดรบการศกษาในโรงเรยนปกตดวย หากกดกนไมใหเดกทมความตองการพเศษเขาเรยนปกตนนคอความไมยตธรรมในสงคม นกการศกษาจ านวนมากเชอวา ความยตธรรมในสงคมจะน ามาซงความสขในสงคมนนมความสมพนธกบความตองการทางสงคมของเดก กลาวคอ เดกทกคนรวมทงเดกทมความตองการพเศษ ตองการความรก ตองการความเขาใจ ตองการยอมรบ ตองการมบทบาท และมการสวนรวมในสงคม การศกษาพเศษในอดตทผานมามงเหนความแตกตางมากกวามงเนนความเหมอน มงเนนจดออนหรอการไรความสามารถมากกวามงเนนความสามารถของเดกและการยอมรบของสงคม

2. การคนสสภาวะปกต (Normalization) หมายถง การจดสภาพการใด ๆ เพอใหเดกทมความตองการพเศษประเภทตาง ๆ สามารถไดรบบรการเชนเดยวกบคนปกต เชน ดานทอยอาศย ในอดตคนพการ มกถกสงเขาไปอยรวมกนในสถานสงเคราะห ตอมามการสรางบานส าหรบคนพการขนในชมชน เพอใหเขาด ารงชวตอยในสงคมและเปนสวนหนงของสงคม การสรางสถานสงเคราะหคนพการในรปแบบตาง ๆ จงลดลงและหนมาใหบรการแกผบกพรองในลกษณะดงกลาวแทน ผทมความบกพรองอาจมสวนรวมในกจกรรมกฬา ดนตร ศลปะ วฒนธรรมตาง ๆ เชนเดยวกบคนปกต ความเคลอนไหวนมขนในระบบการศกษา มการปรบเปลยนโรงเรยนเฉพาะหรอโรงเรยนการศกษาพเศษมาเปนพฒนาใหมโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมมากขน และสงเสรมใหเดกทมความตองการพเศษไดเรยนในโรงเรยนปกตมากทสด

3. สภาพแวดลอมทมขอจ ากดนอยทสด (Least Restrictive Environment) เปนผลดกบเดกมากทสดโดยเดกไดรบผลประโยชนมากทสด โรงเรยนการศกษาพเศษ เชน โรงเรยนโสตศกษา โรงเรยนศกษาพเศษ หรอโรงเรยนเฉพาะประเภทอน ๆ รวมถงชนพเศษดวยจดอยในสภาวะแวดลอมทมขอจ ากด เนองจากเดกตองถกจ ากดใหอยในโรงเรยนเฉพาะไมสามารถเรยนในโรงเรยนปกตได โรงเรยนแบบเรยนรวมเปนโรงเรยนทเปดโอกาสใหกบทกคน ครควรเขาใจและยอมรบวามเดกทมความตองการพเศษในการอยรวมในสงคมและเปนสวนหนงของสงคม พนฐานทจะท าใหการเรยนรวมประสบผลส าเรจ นนคอใหเดกทมความตองการพเศษไดมโอกาสเรยนรในสภาพแวดลอมทมขอจ ากดนอยทสด

4. การเรยนร (Learning) มความเชอวา เดกทกคนสามารถเรยนรได ไมวาเดกนนจะเปนเดกปกตหรอเดกทมความตองการพเศษกตาม หากเดกมความพรอม และไดรบการสนบสนนอยางถกตองและถกวธ เดกเหลานกสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของเขา

24

สรปไดวาแนวคดพนฐานการศกษาแบบเรยนรวม คอ การจดการศกษาใหเดกทกคนไดเรยนรดวยกน ซงการศกษาแบบเรยนรวมจะท าไดอยางมประสทธภาพ เมอมการจดใหนกเรยนไดเรยนในสภาพแวดลอมทมขดจ ากดนอยทสด นอกจากนการจดการเรยนรวมตองอาศยการท างานรวมกนของผเชยวชาญหลายสาขาอาชพและพอแมหรอผปกครอง ในลกษณะการรวมพลงของทกฝายทเกยวของในสงคมและชมชนเพอชวยใหการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ จากแนวคดและทฤษฎของการเรยนรวม อาจกลาวไดวา เดกทมความตองการพเศษหลายคนอาจเรยนรไดด การวดและประเมนผลจะตองจดใหสอดคลองกบลกษณะการเรยนรของเดกและสอดคลองกบระดบความสามารถของแตละคน จดการเรยนการสอนทสามารถสงเสรมการเรยนร เพอใหเกดการเรยนรทแทจรง หวขอตอไปจะแสดงใหเหนวา การศกษาแบบเรยนรวมนนมความส าคญอยางไร ท าไมจงตองจดการศกษาแบบเรยนรวม ใครเปนผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) จากการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ความสาคญของการศกษาแบบเรยนรวม

เมอการศกษาแบบเรยนรวมไดปรบเปลยนแนวคดทมงจดการเรยนการสอนทจะเปนประโยชนส าหรบนกเรยนทกคนในชนเรยน ดงนนการศกษาแบบเรยนรวมจงเปนแนวคดทฤษฎทสามารถเปนแนวทางทใหโรงเรยนน ามาปรบใชเพอใหตอบสนองกบความตองการทางดานกระบวนการเรยนรของเดกทกคน ซงการจดการศกษาแบบเรยนรวมถอเปนการสรางผลสมฤทธทางการเรยนใหกบเดกทกคนทงเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษ เกดการเรยนรทเพมมากขนทงทางดานวชาการ ดานอารมณ และดานสงคมและเกดการพฒนาเดกทกคนในโรงเรยนอยางมคณภาพ การศกษาแบบเรยนรวมมความส าคญในการด าเนนการดานรปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาศกยภาพของโรงเรยนใหมระบบการจดการศกษาทครอบคลมกบเดกทกคน ดงน 1. พฒนาครผสอนหรอบคลากรทเกยวของใหไดรบความรและประสบการณในรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม 2. เปนแนวทางในการศกษาวจยเพอศกษาหาความรเพมเตมและน ามาใชในการปรบปรง พฒนาการจดการศกษาใหเกดประสทธภาพและสามารถตอบสนองกบความตองการจ าเปนในการจดการเรยนการสอนโดยในเนอหานนจะตองครอบคลมไปถงการจดสภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรมของผเรยน 3. โรงเรยนสามารถน ามาเปนแนวทางและประยกตใชเพอใหตอบสนองกบความตองการทางดานกระบวนการเรยนรของเดกทกคนในชมชน 4. เกดการพฒนาเดกทมความตองการพเศษอยางมคณภาพ

25

5. การศกษาแบบเรยนรวมสามารถเชอมโยงเขากบกจกรรมการเรยนการสอนหรอสามารถเชอมโยงเขากบหลกสตรปกตไดอยางมคณภาพ นอกจากนการศกษาแบบเรยนรวมนนมความส าคญตอโรงเรยนและบคลากรในโรงเรยนทงการพฒนาครผสอนและบคลากรทเกยวของอน ๆ ในโรงเรยนใหมความรความสามารถ และยงเปนการพฒนาหลกสตรไดอยางมคณภาพอกดวย โดยโรงเรยนสามารถพฒนาการเรยนการสอนดวยกระบวนการวจยเพอพฒนาการเรยนรของเดกทกคนในชมชน โดยเฉพาะอยางยงการศกษาแบบเรยนรวมมความส าคญตอผเรยนทกคน และเกดประโยชนตอนกเรยนทมความตองการพเศษดงตอไปน (McGregor and Vogelsberg, 1998)

1. นกเรยนทมความตองการพเศษมปฏสมพนธทดกบเพอนในชนเรยนปกต การจดการศกษาแบบเรยนรวมเมอเปรยบเทยบกบการจดแบบปกตหรอแยกกลมซงหากไดรบการสนบสนนจะท าใหเกดกระบวนการทางสงคมจากผปกครองและสามารถน าไปใชในการสรางความสมพนธกบคนอนในสงคม 2. ความสามารถทางสงคม และทกษะการสอสารของนกเรยนทมความตองการพเศษ ไดรบการพฒนาจากการศกษาแบบเรยนรวม การทนกเรยนไดอยรวมกบเพอนในสงคมปกตสามารถพฒนาปฏสมพนธทางสงคมตลอดจนมพฒนาการตามวฒภาวะอยางเหมาะสม

3. การจดระบบการศกษาแบบเรยนรวมใหกบกลมนกเรยนทมความตองการพเศษ ตองมรปแบบโปรแกรมทางการศกษาทเครงครดเพอการพฒนาทกษะและความสามารถทางวชาการ ผลจากการวจยพบวาโปรแกรมการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ โดยทวไปควรมมาตรฐานทสงวาการจดการศกษาแบบแยกกลมและควรใหเวลาในเรยนและการแสดงผลงานของเดกมากกวาปกต 4. การยอมรบทางสงคมของนกเรยนทมความตองการพเศษ ควรไดรบการพฒนาจากการท างานกลมยอยรวมกบเดกปกต การเรยนการสอนตามธรรมชาตจะคนพบความตองการพเศษรวมถงปญหาดานประสทธภาพและประสทธผลในการท างานกลมยอย

5. การพฒนาสมพนธภาพระหวางกลมนกเรยนทมความตองการพเศษ กบนกเรยนปกตในการจดการศกษาแบบเรยนรวม จากการศกษาวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการศกษาแบบเรยนรวมมเครอขายทเขมแขงกวาการศกษาพเศษ

6. การศกษาแบบเรยนรวมชวยพฒนาความรเกยวกบกลมนกเรยนทมความตองการพเศษ 7. นกเรยนทมความตองการพเศษซงเขารบการศกษาแบบเรยนรวมมแนวโนมทจะเปนผใหญและสามารถใชเวลาในการท ากจวตรประจ าวนไดอยางเหมาะสม รวมถงกจกรรมทางสงคมมากกวากลมนกเรยนซงไดรบการศกษาพเศษ 8. ผทจบการศกษาจากโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมมรายไดสงเมอเทยบกบผทจบจากโปรแกรมการศกษาพเศษเฉพาะความพการ

26

ประโยชนของการศกษาแบบเรยนรวมไมใชมเพยงเฉพาะนกเรยนทมความตองการพเศษเทานน หากแตยงเกดกบนกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษดวยดงน (Alper and Ryandak,

1992)

1. ความสามารถของนกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษในระบบการศกษาแบบเรยนรวมไมไดถกลดทอนลงจากกลมนกเรยนทมความตองการพเศษในชนเรยน ความเขาใจทวา นกเรยนทมความตองการพเศษจะขดขวางการเรยนในชนเรยนนนไมพบวามงานวจยใดสนบสนน โดยเฉพาะอยางยงจากการศกษายงพบวา การจดการเรยนการสอนไมท าใหนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทมความสามารถพเศษลดประสทธภาพการเรยนร หากแตเกดจากการแทรกแซงในขณะทท ากจกรรมของนกเรยนปกต 2. นกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษจะไดรบประโยชนจากการพฒนาชนเรยนและเทคโนโลยทางการสอน นกเรยนทมความตองการพเศษบางคนตองการใชเทคโนโลยชวยสอนเพอใหเกดการเรยนร เชน คอมพวเตอรชวยสอน นกเรยนกลมอนกจะไดรบประโยชนจากการใชเทคโนโลยดงกลาวดวย

3. นกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษจะไดรบประโยชนจากการเพมงบประมาณในชนเรยน งบประมาณหรอสอ สงอ านวยความสะดวกในโปรแกรมพเศษสามารถน ามาใชในชนเรยนปกตไดเพอการพฒนาศกยภาพทางการเรยนรทงกลมนกเรยนทมความตองการพเศษ และทกคนในชนเรยน งบประมาณนสามารถใชเพอเพมประสบการณการเรยนร เชน การเชญวทยากรมาบรรยายพเศษ การจดประสบการณนอกโรงเรยนหรอทศนศกษานอกสถานท เปนตน การเลอกทรพยากรในหองเรยนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษและควรเออตอนกเรยนทกคนดวยเชนกน

4. นกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษจะไดรบประโยชนจากการเพมครผชวยในชนเรยน งบประมาณพเศษทไดรบการจดสรรใหกบนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทมความสามารถพเศษท าใหสามารถเพมครในชนเรยนหรอผทมความเชยวชาญเฉพาะ

5. นกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษไดมสวนรวมในกจกรรมทด าเนนไปใน ชนเรยน และยงไดรบการมอบหมายใหท าหนาทชวยเหลอเพอนในชนทเปนเดกทมความตองการพเศษท าใหนกเรยนจะไดรบการพฒนาตนเกดการยอมรบและเหนคณคาของตนเอง และมความรความสามารถในดานการเรยนเพมขน เปนฝกประสบการณในการรบรทางสงคมและทกษะการอยรวมกนในสงคม สวนนกเรยนทท าหนาทใหค าปรกษาหรอชวยเหลอเพอน เชน โปรแกรมเพอนชวยเพอนจะท าใหมความรและช านาญทางวชาการมากกวานกเรยนทไมไดท าหนาทดงกลาว 6. นกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษมโอกาสในการเรยนรทกษะอนเพม เชน การใชอกษรเบรลลหรอภาษามอ 7. นกเรยนปกตและนกเรยนทมความสามารถพเศษสามารถเรยนรการเหนคณคาและการยอมรบนกเรยนทมความตองการพเศษจากชนเรยนทมการจดการศกษาแบบเรยนรวม

27

สรปไดวาประโยชนสงสดของการจดการศกษาแบบเรยนรวม คอการตอบสนองความตองการของผเรยนทกคนใหมากทสดเทาทจะท าได ซงรวมถงนกเรยนทมความตองการพเศษ นกเรยนทมความสามารถพเศษ และนกเรยนปกต อยางไรกตามมความเชอทมมาอยางยาวนานวานกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทมความตองการพเศษจะท าใหชนเรยนเกดความสบสนวนวายและขดขวางการเรยนรของเพอนคนอน เนองจากครไมสามารถจดการกบภาระงานทมตอกลมนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทมความสามารถพเศษ ท าใหการจดการศกษามคณภาพต ากวามาตรฐาน นอกจากนยงมความเปนไปไดทกระบวนการทางการศกษาท าใหเดกนกเรยนเหนคณคาของตวเองต าลง แตเมอพจารณาในบรบทการจดการศกษาแบบเรยนรวมกลบพบวาการศกษาแบบ เรยนรวมนนใหประโยชนมากกวาทงดานการเรยนของเดก และการใชชวตในครอบครว รวมไปถงการสรางเจตคตทดและการอยรวมกนในสงคม รวมไปถงการลดภาระคาใชจายทางดานการศกษา ดงทส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2545, 37) ไดกลาวถงประโยชนของการเรยนรวมไวดงน 1. ดานการเรยน เดกไดมโอกาสเรยนตามระดบชนในโรงเรยนปกตโดยไมมขอยกเวนและไมไดเดนทางไปเรยนในโรงเรยนการศกษาพเศษทอยหางไกลมาก จนเปนภาระของผปกครอง 2. การมชวตอยกบครอบครวกบบดามารดาและญาตพนอง เดกมโอกาสประพฤตปฏบตหนาทในฐานะสมาชกของครอบครว โดยไมเกดความรสกวาถกแยกออกไปดวยเหตผลแหงความพการและเปนการชวยใหครอบครวเกดส านกและตระหนกในการรบผดชอบเดกทมความตองการพเศษโดยไมพยายามผลกภาระใหผอน

3. การเปลยนเจตคต การทเดกปกตปฏสมพนธกบเดกทมความตองการพเศษจะชวยใหเดกปกตมองโลกไดกวางขนและเขาใจความแตกตางระหวางบคคลไดดขนทงยงชวยลดความรสกยดมนในบคลกภาพหรอภาพพจนของเดกทมความตองการพเศษ ซงสงคมนยมคดกน เดกเรยนรทจะเขาใจความตองการของเพอนและรวธชวยเหลอกนและอยรวมกน เนองจากทกสงคมจะมคนปกตและคนทมความตองการพเศษ

4. ดานสงคมและชมชน เดกจะสามารถปรบตวและควบคมอารมณใหเขากบสงคมปกตไดการอยรวมกนกจะชวยใหสงคม ไดเรยนรวธทเหมาะสมตอเดกทมความตองการพเศษและผปกครองของเดกทมความตองพเศษดวย

5. ประหยดงบประมาณของรฐบาล เมอเดกทมความตองการพเศษสามารถเขาเรยนรวมในโรงเรยนปกตได รฐกไมจ าเปนจะตองลงทนสรางโรงเรยนพเศษหรอศนยเฉพาะส าหรบเดกทมความตองการพเศษ เพยงแตเพมบคลากรเฉพาะทางทจ าเปนขนในโรงเรยนปกตเทานน

ประโยชนดงกลาวมาน แสดงใหเหนวาการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนประโยชนแกนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนปกต บคลากร และผบรหารซงมผลตอนโยบายของรฐและยงเกดประโยชนตอสงคมโดยการสรางเจตคตทดตอกนระหวางสมาชกในสงคม เพราะหลกการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนการค านงถงศกยภาพพนฐานของนกเรยนทมความตองการพเศษแตละคน

28

ทเขารบบรการ การใหนกเรยนไดเรยนรผานประสบการณจรงเปนรปธรรมหรอผานประสาทสมผสตางๆการเรยนการสอนอยางเปนล าดบขนตอน รวมถงการวดและประเมนผลการเรยนทไดมวธการทหลากหลายและแตกตางกน ซงจะชวยใหนกเรยนมการพฒนาการจากสงทตนเองเรยนรไดมากขน จากความส าคญและประโยชนของการศกษาแบบเรยนรวม สรปไดวา การทเดกทมความตองการพเศษไดเขามาเรยนรวมในโรงเรยนจนเกดประโยชนตอตวเดกในการพฒนาตามศกยภาพไดใชชวตรวมกบผอนและยงเปนการลดภาระแกผปกครอง นอกจากนเดกปกตยงไดเรยนรในการรจกการยอมรบความแตกตางหลากหลายของคนในสงคม กอใหเกดการยอมรบ การชวยเหลอ แบงปน สงเสรมสงคมใหนาอย ทกคนในสงคมสามารถอยรวมกนในสงคมอยางปกตสข

แนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการถอเปนหนวยงานทเกยวของด าเนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมมากทสด การด าเนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนโรงเรยนตองด าเนนการตามนโยบาย ตลอดจนพระราชบญญตและแผนการจดการศกษาซงก าหนดขนใหโรงเรยนไดปฏบตตามแนวทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวม จะสอดคลองกบหลกการจดการศกษาแบบเรยนรวม คณลกษณะของโรงเรยนเรยนรวม ซงสามารถสรปเปนแนวทางใหทราบเปนเบองตนเพอใหผทเกยวของกบการจดการศกษาแบบเรยนรวมและผทสนใจไดเขาพอใจสงเขปดงน 1. หลกการจดโรงเรยนแบบเรยนรวม หลกการพนฐานของโรงเรยนแบบเรยนรวม คอ เดกทกคนควรไดเรยนรรวมกนเทาทเปนไปได โดยไมค านงถงอปสรรคและความยงยาก หรอความแตกตางของเดก โดยโรงเรยนตองยอมรบและตอบสนองความตองการจ าเปนทหลากหลายของนกเรยนทครอบคลมทงรปแบบและอตราการเรยนรทตางกน และประกนคณภาพการศกษาของนกเรยน โดยการใชหลกสตรเหมาะสม การจดระเบยบการบรหาร การจดยทธศาสตรการสอนทเหมาะสม และใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ทงนควรมการสนบสนนและใหบรการทตอเนอง เหมาะสมกบความตองการพเศษของนกเรยนในโรงเรยนแบบเรยนรวม เดกทกคนมฐานะเปนสมาชกหนงของโรงเรยน มสทธมความเสมอภาคและเทาเทยมกน 2. แนวทางการจดการศกษาของโรงเรยนแบบเรยนรวม จากการทมการปฏรปการศกษาและเกดหลกสตรการศกษาขนพนฐานขนมานน ท าใหโรงเรยนปกตทวไปกลายเปนโรงเรยนแบบเรยนรวม ซงพอจะสรปลกษณะเดนของโรงเรยนแบบ เรยนรวม ไดดงน 2.1 โรงเรยนจะตองรบเดกทกคนใหสามารถเขามาเรยนในโรงเรยนโดยไมมการปดกน 2.2 จดใหนกเรยนทกคนไดเรยนในชนเรยนทเหมาะสมกบอายและระดบความสามารถ

29

2.3 จดการศกษาใหเหมาะสมกบสภาพทเปนจรงตามความตองการทแตกตางของผเรยน 2.4 สรางชมชนการเรยนรรวมกน และจตส านกของการยอมรบและอยรวมกนในชมชนทงภายในและภายนอกโรงเรยน 2.5 ใหความรวมมอและชวยเหลอพงพากนในการจดการศกษา 2.6 ปรบเปลยนบทบาทและหนาทความรบผดชอบของครและคณะท างานใหเหมาะสมกบความรความสามารถ 2.7 จดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรและมความยดหยน 2.8 เนนกระบวนการกลมในการท างานและการท างานเปนทม 2.9 พฒนานกเรยนทงทกษะทางสงคมและทกษะทางวชาการ 2.10 มกฎระเบยบทสะทอนถงความยตธรรมและความเทาเทยมกน 2.11 จดการเรยนรทสอดคลองกบความตองการจ าเปนของนกเรยนแตละคน 2.12 การวดและประเมนตามสภาพทแทจรง โดยวธการทหลากหลายและลดการใชแบบทดสอบมาตรฐาน 2.13 มการปรบเปลยนโครงสรางใหมความยดหยนและสามารถท างานได 2.14 จดใหมการฝกอบรม ประชมสมมนา ศกษาดงานเพอการพฒนาวชาชพอยางตอเนอง 2.15 สรางเครอขายความรวมมอระหวางพอ แม ผปกครอง องคกรและสมาชกอนๆในชมชน 2.16 นกเรยนทกคนสามารถเรยนในโรงเรยนใกลบาน เมอไดศกษาแนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวมแลวพบวา หลกการจดโรงเรยนแบบ เรยนรวมเกดจากการน าแนวคด และหลกการจดการศกษาแบบเรยนรวมมาเปนแนวทาง ประเดนส าคญกคอการเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนไดเรยนอยางเสมอภาคกน โดยมการประกนคณภาพการศกษา ปรบหลกสตรและวธการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสม รวมถงการจดหาสงอ านวยความสะดวกเพอใหการเรยนประสบความส าเรจ ตอมาเมอพจารณาแนวทางการจดการศกษาของโรงเรยนแบบเรยนรวมพบวามปจจยทก าหนดคณลกษณะของโรงเรยนทงดานการจดการเรยนการสอน ดานนกเรยน สภาพแวดลอม การบรหารจดการ และดานชมชนหรอผปกครอง

ความสาเรจของการศกษาแบบเรยนรวม

ผทสนบสนนการศกษาแบบเรยนรวมนนเหนวาการศกษาแบบเรยนรวมกอใหเกดประโยชน

กบทงนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทปกต ทงนเพราะการเรยนรวมมเปาหมายใหนกเรยนทกคนมโอกาสทจะพฒนาศกยภาพของตนเองซงเปนกระบวนการทไมหยดนง และเปนการท างานรวมกนของบคลากรทกฝายทเกยวของกบการจดการศกษาโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง และมเปาหมายแสดงใหเหนดงตอไปน

30

เปาหมายของการศกษาแบบเรยนรวม

จากเปาหมายดงกลาว การศกษาแบบเรยนรวมนนสามารถเออใหเกดการเรยนรตลอดชวต เพราะเปนการสรางสงคมทท าใหเกดการยอมรบซงกนและกน เกดสงคมแหงการเรยนร การทใหนกเรยนทงปกตและนกเรยนทมความตองการพเศษไดเรยนรวมกนเปนการสรางโอกาสและคณภาพการศกษาไดอกทางดวยเชนกน นอกจากนเปาหมายอกประการของการศกษาแบบเรยนรวมคอการเออใหเกดการเรยนรอยางอสระ และชวยพฒนาตนเอง ตลอดจนความมวนยและความรบผดชอบ และน าไปสเปาหมายสดทายของการศกษาแบบเรยนรวมคอการสนบสนนการใชชวตรวมกนในชมชน

ความส าเรจในการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนพบวากอใหเกดประโยชนทงการสรางมตรภาพ ความอบอนและความเอออาทรระหวางนกเรยน เนองจากเปนการใหนกเรยนทกคนไดเรยนรในสภาพแวดลอมเดยวกนท าใหเกดการพฒนาทกษะสงคม นกเรยนสามารถเขาใจพฤตกรรมและความตองการของผอนและเกดความเชอมนในตนเอง ส าหรบเดกปกตทเรยนรวมกบเดกทมความตองการพเศษนนเปนการเสรมสรางความหนกแนน ความเขมแขงและความอดทนใหกบนกเรยนปกต เกดการเรยนรและแลกเปลยนประสบการณซงกนและกน นอกจากนนกเรยนทมความตองการพเศษยงสามารถพฒนาทกษะทางดานวชาการเพมขน เนองจากนกเรยนมทางเลอกในการเรยนมากขนกวาการเรยนในหองเรยนพเศษหรอการเรยนในโรงเรยนพเศษเฉพาะความพการซงอาจมขอจ ากดมากในเรองการจดการเรยนการสอนเพราะครผสอนสามารถสรางรปแบบกจกรรมการเรยนรทหลากหลายวธมากขนนนเอง อยางไรกตามในการน าหลกการสนโยบายและการปฏบตนน ในโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมแตละแหงจะมรายละเอยดและขอบเขตในการด าเนนงานทแตกตางไป มทงการด าเนนงานในลกษณะทเปนสวนหนงของการนโยบายและวสยทศนของผบรหารตลอดจนทศนคตและ

เออใหเกดการเรยนรตลอดชวต

สรางโอกาสและคณภาพทางการศกษา

เออใหเกดการเรยนรอยางอสระ

ชวยพฒนาตนเอง มวนยและรบผดชอบ

สนบสนนการใชชวตรวมกนในชมชน

31

ความเขาใจของบคลากรทเกยวของในโรงเรยน รวมถงการไดรบการสนบสนนสงเสรมจากผปกครอง ชมชนหรอองคกรทองถนทเหนความส าคญของการจดการศกษาแบบเรยนรวมแตกตางกน เพอใหการพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมสามารถส าเรจลลวงตามหลกการ แนวคดและเปาหมายของการจดการศกษานน ซงจ าเปนตองอาศยผทเกยวของทกฝายรวมมอกนเพอคดคนหารปแบบ วธการ และยทธศาสตรตางๆทจะชวยใหการศกษาแบบเรยนรวมเกดผลใหเหนรปธรรม และบรรลตามวตถประสงค จงควรไดมการศกษาท าความเขาใจเกยวกบแนวทางการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหบคลากรทเกยวของน าไปประยกตใชใหเหมาะสมตอไป

ปจจยส าคญในการสงเสรมความส าเรจของการศกษาแบบเรยนรวม

1. บคคลทมความตองการพเศษจะตองไดรบโอกาสทางการศกษา 2. สรางทศนคตทดตอครทมตอนกเรยนทมความตองการพเศษ และสงเสรมใหการจดเรยน

การสอนของครใหมประสทธภาพมากยงขน 3. ครตองเขาใจวาเดกแตละคนมความแตกตางกนเพอประโยชนในการจดการเรยนการสอน 4. การสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม จะตองไดรบการสนบสนนและความรวมมอ

จากผปกครองในการใหขอมล พฤตกรรม เกยวกบตวเดกเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนใหบรรลเปาหมาย

5. การเรยนรไมไดเรยนรเฉพาะเนอหา เปาหมายหลกส าคญคอพฒนาผเรยนใหมความรทกษะในทกๆดาน

6. การพฒนาการเรยนรของผเรยน ครและผปกครองจะตองใหความรวมมอกนในการพฒนากระบวนการจดการเรยนร

7. จดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลและแผนการสอนรายบคคลเพอพฒนาและตอบสนองความตองการทหลากหลายของผเรยน ตองด าเนนการตามกลยทธและวธการทจะเปนประโยชนตอผเรยนใหมากทสด

8. สรางเครอขายและท างานเปนทมของผทเกยวของเชน คร ผปกครอง เพอนๆและอนๆ 9. การเรยนรของผเรยนตองมรปแบบทหลากหลายแตกตางและมความยดหยนตามความ

ตองการของผเรยนแตละคน 10. การแกปญหาตองอาศยความรวมมอและท างานรวมกนอยางเปนระบบ 11. การจดการเรยนการสอนตองมความหลากหลายเพอสนองความตองการของผเรยนซงวธ

ดงกลาวจะเกยวของกบเปาหมายและการวดและประเมนผลการจดการเรยนการสอน

12. วธการเรยนการสอนทมประสทธภาพตามเปาหมายทก าหนดตองมความยดหยนและมขอเสนอแนะทชดเจนในการเรยน

13. การประเมนผลการสอนของครทสนบสนนการเรยนรควรประเมนตามสภาพจรง โดยพจารณาจากผลสมฤทธทางการเรยน ความพงพอใจ และพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน

32

การสงเสรมความส าเรจในการศกษาแบบเรยนรวมตองอาศยการมสวนรวมของผเรยน ครอบครว คร บคลากรทางการศกษาและชมชน การจดการศกษาแบบเรยนรวมตองเปนไปตามวสยทศนของผบรหารทมความชดเจนเกยวกบการพฒนาโรงเรยน โรงเรยนเปดโอกาสและใหความเสมอภาคกบนกเรยนทกคนและเปดกวางใหผปกครองไดมสวนรวมในการพฒนา การเปดโอกาสทางการศกษาเพอการตอบสนองความตองการทหลากหลายส าหรบความพการแตละประเภทโดยมผเชยวชาญเฉพาะทางในการเขามาใหความชวยเหลอในการจดการศกษาแบบเรยนรวมและมการตดตอประสานงานระหวางองคการทเกยวของและบคคลทใหการสนบสนน ตลอดจนการการปรบปรงเปลยนแปลงสภาพการศกษาและหลกสตรการศกษาตองอาศยความรวมมอของผเชยวชาญ ผสนบสนนครอบครวและผเกยวของเขาท างานรวมกนนนเอง

การพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมจะตองอาศยการท างานรวมกนระหวางผบรหาร ครและบคลากรทเกยวของ เนองจากผบรหารตองมวสยทศนในการก าหนดแนวนโยบายตลอดจนแนวทางและการสงเสรมสนบสนนการศกษาแบบเรยนรวม รวมถงการสนบสนนการท างานของคร ขณะเดยวกนครและบคลากรทเกยวของมความรความเขาใจในดานการศกษาแบบเรยนรวม โดยศกษาหาความรเพอใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบการพฒนาอาชพ การอบรม สมมนาและฝกประสบการณวชาชพเพอใหเกดความรและทกษะในการปฏบตการศกษาแบบเรยนรวมดงตอไปน

1. ครตองมการประชมเพอชวยเหลอสนบสนนการเรยนรของนกเรยนแตละคนซงมความแตกตางกน

2. การท างานรวมกนเปนทมไดอยางมประสทธภาพตองรวมมอกนหลายฝายทงในและนอกโรงเรยน

3. การอบรมเกยวกบการศกษาพเศษเพอพฒนาบคลากรทางการศกษาทกคนใหมความเชยวชาญเกยวกบอาชพ ดานประสบการณในวชาชพ เพอทจะอ านวยความสะดวกในการท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

4. การฝกอบรมส าหรบผบรหาร ในการพฒนาทกษะความเปนผน าและวสยทศนของผบรหารเพอใหสอดคลองกบการสนบสนนการจดการศกษาแบบเรยนรวม

5. การอบรมครเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม เปนการเรมตนทจะสงผลใหการบรการการศกษาแบบเรยนรวมมคณภาพ

ความส าเรจของการจดการศกษาแบบเรยนรวมตองอาศยความรวมมอกนท างานจากทกฝายทเกยวของดงทกลาวมา เพอสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมนนด าเนนไปควบคกบหลกการส าคญทน าเสนอในดานของระบบการศกษาปรากฏจากการท างานของหนวยงานทมสวนส าคญในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมและการสนบสนนการเรยนรวมของผเรยนทมความแตกตางกนของความตองการพเศษภายในบทบญญตหลก ลกษณะเหลานมตงแตการออกกฎหมายแหงชาต

33

เพอการท างานระดบโรงเรยนแตละแหงซงจะตองไดรบการพจารณาภายในกรอบนโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม ซงสมพนธกบแนวทางและนโยบายทเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม มดงตอไปน

1. การสงเสรมและกระตนการเขาถงการศกษาแบบเรยนรวมทมคณภาพ

2. การศกษาแบบเรยนรวมตองจดใหมคณภาพและเนนผเรยนเปนศนยกลาง 3. ระบบการจดการศกษามงใหความส าคญกบการเรยนรตลอดชวต

4. ด าเนนการจดการศกษาใหมประสทธภาพ

5. สงเสรมการมสวนรวมในการศกษาแบบเรยนรวมเพอไปสเปาหมายทางการศกษารวมกน

6. ใหโอกาสส าหรบผเรยนทกคนทขาดโอกาสและตระหนกถงศกยภาพของแตละบคคล

การศกษาแบบเรยนรวมเปนแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการด าเนนงานในขอบเขตของการศกษาพเศษ ซงสามารถเปนแนวทางทใหโรงเรยนน ามาปรบใช เพอใหตอบสนองกบความตองการทางดานกระบวนการเรยนรของเดกทกคนในชมชน ซงการจดการศกษาแบบเรยนรวมถอเปนการสรางผลสมฤทธทางการเรยนใหกบเดกไดเกดการเรยนรทเพมมากขน ทงทางดานวชาการ ดานอารมณ และดานสงคม และประสบผลส าเรจทางดานการพฒนาการจดการศกษาแบบเรยนรวม เกดการพฒนาเดกทมความตองการพเศษอยางมคณภาพ การจดการศกษาแบบเรยนรวมนมวตถประสงคทส าคญในการด าเนนการจดการศกษาเพอพฒนาศกยภาพของโรงเรยนใหมระบบการจดการศกษาทครอบคลมกบเดกทกคน โดยมลกษณะดงน

1. ผน าหรอผบรหารทางการศกษาจะตองค านงถงและใหความส าคญทางดานการจดการศกษาแบบเรยนรวม และคอยสนบสนนในการจดกจกรรมทางดานการศกษาพเศษ

2. เนนการจดกจกรรมทเปนทกษะพนฐานในการด ารงชวตใหแกนกเรยน

3. ครผสอนจะตองหมนศกษาหาความรและพฒนาศกยภาพของตนอยางตอเนอง คอยใหบรการทางดานการใหค าปรกษาแกผปกครอง ดานการจดกจกรรมทเหมาะสม และมความเขาใจในตวบคคล

4. ครผสอนหรอบคลากรจะตองไดรบการฝกอบรม พฒนาทางดานการจดการศกษาแบบเรยนรวม การจดกจกรรมการเรยนการสอนใหกบเดก และการพฒนาหลกสตร

5. โรงเรยนควรมการจดสภาพแวดลอม สอ สงอ านวยความสะดวก ทเออตอการจดกจกรรมการเรยนการสอน

6. มการจดฝกอบรม ประชม สมมนา เกยวกบการพฒนาหลกสตร การจดกจกรรมเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม ใหกบบคลากรทเกยวของใหเกดความร ความเขาใจ และมความเชยวชาญ

7. มการตรวจสอบและประเมนผลการจดการศกษาแบบเรยนรวมอยางตอเนอง

34

ภาพท 1.8 ภาพถายการประชมสมมนาแนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวม โรงเรยนบานหนองบว จงหวดอดรธาน

โรงเรยนทมการพฒนาในระดบหนงหรอโรงเรยนทมประสทธภาพและประสบความส าเรจในการจดการศกษาแบบเรยนรวมจะสามารถเชอมโยงเขากบกจกรรมการเรยนการสอน หรอสามารถเชอมโยงเขากบหลกสตรปกตไดอยางมคณภาพ สามารถศกษาท าการวจยเพอทจะหาทางแนวทางหรอทฤษฎทจะตองพฒนาการจดการศกษาใหเกดประสทธภาพและตรงกบความตองการของผเรยนได ทงนถอเปนหวใจทส าคญเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงประเดนหลกส าคญประเดนแรก คอเปนการพฒนาครผสอนหรอบคลากรทเกยวของไดพฒนาความรในรปแบบดานการจดการศกษา ในรปแบบการประชมเชงปฏบตการ และมจดสถานทการอบรมทเออตอการปฏบตการฝกอบรม ประเดนทสอง สรางแนวทางในการท าวจยเพอแกปญหาการเรยนการสอน อาจเปนการวจยในชนเรยนหรอวจยหนาเดยว ครผสอนควรศกษาหาความรเพมเตมเพอใชในการปรบปรงพฒนาการจดการศกษาใหเกดประสทธภาพและสามารถตอบสนองกบความตองการของนกเรยนแตละคน

การศกษาแบบเรยนรวมเปนแนวคดทฤษฎทสามารถเปนแนวทางใหโรงเรยนน ามาปรบใช เพอใหตอบสนองกบความตองการทางดานกระบวนการเรยนรของเดกทกคนในชมชน ซงการจดการศกษาแบบเรยนรวมถอเปนการสรางผลสมฤทธทางการเรยนใหกบเดกไดเกดการเรยนรทเพมมากขนมพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา การจดการศกษาแบบเรยนรวมทประสบผลส าเรจชวยใหเกดการพฒนาเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตอยางมคณภาพ

การจดการศกษาแบบเรยนรวมนมวตถประสงคทส าคญในการด าเนนการดานรปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาศกยภาพของโรงเรยนใหมระบบการจดการศกษาทครอบคลมกบเดกทกคน การจดการศกษาจงมประโยชน ดงน

1. เปนการพฒนาครผสอนหรอบคลากรทเกยวของไดพฒนาความรในการจดการศกษา 2. เปนแนวทางในการจดท าวจย ทสามารถศกษาหาความรเพมเตมเพอใชในการปรบปรง

35

พฒนาการจดการศกษาใหเกดประสทธภาพและสามารถตอบสนองกบความตองการของผเรยนได โดยในเนอหานนจะตองครอบคลมไปถงการจดสภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรมของผเรยน

3. สามารถเปนแนวทางทใหโรงเรยนน ามาปรบใชเพอใหตอบสนองกบความตองการ ทางดานกระบวนการเรยนรของเดกทกคนในชมชน

4. เกดการพฒนาบคคลทมความตองการพเศษอยางมคณภาพ 5. การศกษาแบบเรยนรวมจะสามารถเชอมโยงเขากบกจกรรมการเรยนการสอนหรอ

สามารถเชอมโยงเขากบหลกสตรปกตไดอยางมคณภาพ

ประสทธผลของการศกษาแบบเรยนรวม

ประสทธผลของการศกษาแบบเรยนรวมนนขนอยกบปจจยหลายดาน จากการศกษาผลการวจยทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย อาทเชน กงเพชร สงเสรม (2552,

น. 348-350) ไดศกษาการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา ผลการวจยพบวาการสรางรปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา ประกอบดวยหลกการ จดมงหมาย เนอหา กจกรรมการเรยนการสอน สอและแหลงเรยนร การวดและประเมนผลท าใหเกดประสทธผลของรปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษานน ผดง อารยะวญญ และคณะ (2549, น. 73-79) ไดศกษาวจยเพอพฒนาโรงเรยนตนแบบในการ เรยนรวมระหวางเดกปกตกบเดกทมความตองการพเศษในระดบประถมศกษา จากผลการวจยพบวา โรงเรยนทเปนกลมตวอยางสามารถเปนโรงเรยนตนแบบในการจดการศกษาแบบเรยนรวมระหวางเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษไดเปนอยางด นอกจากนสภาพร ชนชย (2551, น. 128-147) ไดศกษาการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ: กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมในการวจยครงนเปนการพฒนาวธการทเหมาะสมและสามารถแกไขปญหาไดตรงตามสภาพการณทเปนจรง และยงสนบสนนสงเสรมใหทกฝายทมสวนเกยวของกบการจดการเรยนรวมเขามามสวนรวมในกระบวนการวจย เกดการเรยนรจากการกระท าดวยตนเอง ซงน าไปสการพฒนาการจดการศกษาแบบเรยนรวมในชมชนของตนเองอยางยงยน นอกจากนยงมการศกษาวจยในตางประเทศไดแก วด (Wood, 1991, p. 18) ไดศกษาวจยเรองการปรบวธสอนส าหรบเดกกลมเสยงทเรยนรวมบางเวลา ผลการวจยพบวารปแบบกจกรรมทใชในการสอนวธหนงคอการสอนแบบหลายระดบความสามารถซงมจดเดนอยททกษะการถามตอบตามระดบความสามารถทางการเรยนร รปแบบในการเรยนรของเดก เชน เรยนรจากการเหน การฟงและการสมผส เปนตน สอดคลองกบเบต (Beth Ann Smith, 2007, pp. 46-56) ทไดศกษาการเพมระดบความสามารถของครตอการเรยนรวมโดยใชการสนทนากลมในโรงเรยน

36

ผลการวจยบงชวาระดบความสามารถของครตอการเรยนการสอนแบบเรยนรวมเพมขนหลงจากเขารวมกลม โดยปกตแลว นกเรยนทมความตองการพเศษมกจะไมประสบความส าเรจในหองเรยนทวไปทสอนโดยครทชวยสอน (Co-Teachers) การขาดการวางแผนดานเวลาเปนปญหาส าคญทสดส าหรบครผสอน ครตองการเรยนรวธใหมในการสอนและสรางระเบยบวนยใหกบนกเรยนทมสภาพรางกายทสมบรณมากกวาเดกนกเรยนทความบกพรอง จากการศกษาการวจยเกยวกบการเรยนรวมทงในประเทศและตางประเทศนนพบวามทงการปรบวธสอนในชนเรยนทงการพฒนารปแบบกจกรรมทใชในการสอน อาทการศกษาวจยการสอนนกเรยนทเรยนระดบชนทตางกนโดยใชครรวมกนสอน (Co-

Teaching) การใชวธการสอนทหลากหลาย และการใชวธสอนแบบเพอนชวยเพอน ผลการวจยพบวา การจดการศกษาแบบเรยนรวมนนนกเรยนทกคนจะไดรบการตอบสนองตามความตองการของแตละบคคลมากกวาการไดรบการสอนเหมอนกน ครมความเชอวานกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทวไปตางเปนสมาชกของหองเรยนทจะไดรบการศกษาอยางมคณภาพและเทาเทยมกน จากผลการวจยพบวาไดสะทอนประสทธผลของการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงขนอยกบปจจย 3 ประการไดแก บทบาทของผบรหาร สมรรถภาพคร และสงอ านวยความสะดวก

การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหมประสทธผลจะตองอาศยองคประกอบทส าคญในการจดการศกษา ไดแก ผบรหารซงเปนผมบทบาทส าคญในการก าหนดนโยบาย วางแผน และบรหารจดการศกษาแบบเรยนรวม ผสอนจะตองมสมรรถนะในการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม และการจดหาสอสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมเพอใชในการสนบสนนการเรยนร การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหเกดประสทธผลเรมจากการท าแผนการศกษารวมกบบคลากรทเกยวของเรยกวา “ทมสหวทยา” ซงผทเกยวของแตละคนจะตองเขาใจบทบาทหนาทของตนเอง ใหความรวมมอและม

ประสทธผลของการจดการศกษาแบบเรยนรวม

สมรรถภาพคร

บทบาทของผบรหาร

สงอ านวยความสะดวก

37

การประสานงานกน โดยการท างานกนเปนทม ประกอบดวยผบรหาร คร ผปกครอง ผเชยวชาญดานการแพทย นกจตวทยา นกกายภาพบ าบด พยาบาล นกกจกรรมบ าบด นกแกไขการพด เปนตน ปจจยทมผลตอประสทธผลของการจดการศกษาแบบเรยนรวมมดงตอไปน (Jessica L Buchalz, 2009) 1. บทบาทของผบรหาร ผบรหารมบทบาทส าคญในการก าหนดนโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมโดยใหขอเสนอแนะเกยวกบนโยบายทส าคญของการศกษาทมประสทธภาพในการสนบสนนผเรยนทมความแตกตางหรอนกเรยนทมความตองการพเศษ การสงเสรมการศกษาแบบเรยนรวมใหมประสทธภาพบคลากรทกฝายตองตระหนกและเหนถงความส าคญของการศกษาแบบเรยนรวมของโรงเรยนทงหมด ซงเปนรากฐานทส าคญในการสรางความมนใจใหกบผเรยนทกคนใหมโอกาสเทาเทยมกน บทบาทส าคญส าหรบผบรหารอกประการคอการด าเนนการและก าหนดกลยทธเพอการศกษาการเรยนรวม ซงก าหนดเปนนโยบายส าหรบการปฏบตน าไปสการวางแผนเพอก าหนดนโยบายการศกษา ในการสงเสรมคณภาพในการศกษาแบบ เรยนรวม เพอใหผเรยนทกคนมสทธในการเขาถงการศกษาทมคณภาพและสทธและโอกาสในการเรยนรอยางเทาเทยมกน ท าใหเดกทมความตองการพเศษไดเขาถงการศกษาอยางเทาเทยมกบบคคลปกต จะเหนไดวาการศกษาแบบเรยนรวมเปนกระบวนการตอเนองทมงน าเสนอการศกษาทมคณภาพส าหรบทกคน นโยบายการศกษาควรมงสงเสรมวฒนธรรมโรงเรยนและสภาพแวดลอมทเปนมตรกบเดกเออตอการการเรยนรอยางมประสทธภาพ แนวทางการศกษาแบบเรยนรวมเปนกระบวนการของการเสรมสรางขดความสามารถของระบบการศกษาทจะสามารถชวยเหลอบคคลพการทอยนอกโรงเรยนหรอสถานศกษา เนองจากนโยบายทางการศกษาแบบเรยนรวมเปนกระบวนการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของทกคน ผบรหารจงเปนผมบทบาทส าคญในการก าหนดแนวทาง วางแผนตลอดจนปรบเปลยนโรงเรยนใหเหมาะสมเพอน าองคกรไปสประสทธผลของการจดการศกษาแบบเรยนรวมและเสรมสรางทศนคตทดตอสงคม การจดการศกษาแบบเรยนรวมจะตองมการวางแผนการปฏบตงานและการประเมนอยางละเอยดโดยพจารณาถงความพรอมของเดกเปนส าคญเพอใหการจดการเรยนรวมนนมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสดทงแกเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษ

2. สมรรถภาพของคร ครผสอนใหมกลยทธในการจดการเรยนการแบบเรยนรวมใหกบสอนเดกทมความตองการพเศษ โดยเนนการท างานรวมกน การสงเสรมความคดสรางสรรคและความรวมมอในการแกปญหาทเกดขน ฝกกลยทธในการจดกจกรรมการเรยนร สรางเครองมอและนวตกรรมทางการศกษา และระบบการประเมนผลและการทดสอบตามหลกสตรและวธการประเมนผลโครงการโดยรวม และใหครในกลมโรงเรยนสามารถเยยมชมการปฏบตการสอนของครในชนเรยนทเขารวมโครงการ และคดเลอกครทมผลการสอนทดเดนเขารวมสมมนาในระดบภมภาคเพอสงเสรมความรความสามารถและพฒนาทกษะวชาการและความเปนมออาชพตอไป เพอน าความรทไดมาแบงปน

38

ใหกบครทเขารวมโครงการไดน าไปเปนแนวทางในการปฏบต รวมถงการทศนศกษาหรอเขารบการฝกอบรม นอกจากนการด าเนนงานจดการเรยนรวมในชนเรยนของครกอใหเกดการท างานเปนทมรวมกน และมการจดประชมทกสปดาหและแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ท าใหครสามารถอ านวยความสะดวกในการเรยนรส าหรบนกเรยนทกคนในชนเรยนรวมไดอยางมประสทธภาพ การประชมรวมกนสามารถการแกปญหาเกยวกบปญหาและอปสรรคครแตละคนไดรบ และน าไปสการพฒนาทกษะทเกยวของ มการพฒนาหลกสตร จดโปรแกรมเสรมหลกสตรการเรยนการสอนและพฒนาสอการเรยนร และการประชมรวมกนของคณะกรรมการด าเนนงานท าใหเกดการสรางเครอขายและการสงเสรมการสนบสนนจากทองถนท าใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมไดรบการยอมรบและไดรบความรวมมอในการด าเนนงาน ตลอดจนสงเสรมการการพฒนาและเผยแพรทง การฝกอบรมและประชมผปกครอง ขอมลจดท าขนเปนประโยชนตอคณะกรรมการในโรงเรยนในการท างานรวมกบชมชน เพอสงเสรมและพฒนาเดกทมความตองการพเศษ รวมถงการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอน ซงกลยทธเหลานสรางความมนใจวาครสามารถจดการเรยนรวมไดอยางมประสทธภาพนนเอง 3. สงอ านวยความสะดวก การสนบสนนชวยเหลอใหนกเรยนทมความตองการพเศษไดเรยน

รวมกบเดกปกตอยางมประสทธภาพในหองเรยนรวมเปนสงทจ าเปน เนองจากสามารถเพมศกยภาพในการเรยนร การสรางบรรยากาศและสภาพแวดลอมทดสามารถอ านวยความสะดวกใหกบสมาชกทกคนในชนเรยนรวม สงอ านวยความสะดวกทเออตอการเรยนรทเหมาะสมในหองเรยนรวมชวยสนบสนนใหนกเรยนสามารถมสวนรวมในการเรยนการสอนและสงเสรมและกระตนใหเกดความสนใจและใหความรวมมอในการจดเรยนการสอนของคร สงอ านวยความสะดวกในหองเรยนสามารถสนบสนนหรอเปนอปสรรคตอความสามารถในการเรยนรของผเรยนได รวมทงท าใหนกเรยนเกดความรสกปลอดภยและสะดวกสบายในฐานะสมาชกของชนเรยน สามารถสงเสรมหรอกระตนอารมณความรสกของผเรยนเปนการสรางบรรยากาศในการเรยนรและการพฒนาทางอารมณ การวจยทางการศกษาไดสนบสนนการสรางบรรยากาศใหเกดความเคารพซงกนและกนเพอใหนกเรยนเกดรสกผอนคลายในการถามค าถามและแสดงความคดและความรสกไดอยางอสระ บางพนทควรพจารณาถงการสรางบรรยากาศและออกแบบหองเรยนใหเหมาะสม รวมกบการจดกระบวนการเรยนการสอนและแสวงหากลยทธทดมาใชในหองเรยนรวม การใชกลยทธในการสงเสรมการเรยนรสามารถชวยสงเสรมความรวมมอระหวางนกเรยนและผปกครอง ตลอดจนชมชนใหมความรวมมอกนอยางเขมแขงรวมทงการมปฏสมพนธ เชงบวกรวมกน การจดสภาพแวดลอมในหองเรยนทอบอนสามารถน าไปสผลสมฤทธทางการเรยนทเพมขน สงผลใหผเรยนเกดความภาคภมใจและมทศนคตทดตอโรงเรยน การออกแบบหองเรยนตองสรางความอบอนและมการตกแตงหองเรยนใหด โดยเรมตนดวยการจดระเบยบและตกแตงหองเรยนทงทางสภาพแวดลอมทางกายภาพของหองเรยน ทสามารถสรางความรสกวานกเรยนเปนเจาของโรงเรยน โดยเฉพาะชนเรยนของตน ซงสภาพแวดลอมในหองเรยนควรสงเสรมความรวมมอและการยอมรบตลอดจนกระบวนการเรยนการสอนของคร และสงเสรมบรรยากาศในหองเรยนใหมความอบอนและเชญชวนใหผเรยนสามารถใชประโยชนไดทกพนทในหองเรยนและเดกทกคนสามารถเขาถงได ผนงตองมโทนสทความเยนและการประดบตกแตงทชวยใหนกเรยนเกดความรสกสะดวก สบาย

39

มพนททก าหนดไวอยางเหมาะสมตามวตถประสงค การตกแตงหองเรยนแบบเรยนรวมควรสรางความรสกอบอนรวมถงความสะดวกสบายและความปลอดภย การตกแตงทเพมศาสตรของสทสามารถน ามาใชในการจดสภาพแวดลอมทด การเลอกสเปนสงส าคญในการตกแตงหองเรยน ครไมควรใชสแดงและสสมเนองจากจะท าใหเดกรสกอดอด รอน และมองดไมเรยบรอย สน าเงนและสเขยวสามารถชวยใหนกเรยนรสกสงบ นอกจากนสเขมยงสามารถท าใหคนรสกงวงนอนและออนเพลย ควรจะมพนทใหมากพอส าหรบนกเรยนทกคน ตลอดทงหองเรยนครควรพจารณาการใชออกแบบทเปนสากลเพอการเรยนร UDL (Universal Design for Learning) หรอ อารยสถาปตยซงการออกแบบทเหมาะส าหรบทกคน คอการออกแบบผลตภณฑและสภาพแวดลอมในการใชงานไดทกคนมากทสดเทาทเปนไปไดโดยไมตองใชการปรบเปลยนหรอการออกแบบเฉพาะ วธการนจะเรมจากดานสถาปตยกรรมและการออกแบบโดยสถาปนก เรมจากอาคารสถานท สามารถใชประโยชนไดในทนทมากกวาการบรณะอาคารเหลานนในภายหลง ซงการออกแบบใหเหมาะสมกบทกคนส าหรบการเรยนการสอนชวยสงเสรมสภาพแวดลอมในหองเรยนและการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนทกคนไดมสวนรวมและสามารถใชประโยชนไดอยางแทจรง

ภาพท 1.9 การออกแบบทเปนสากล เชน ทางลาด ประตอตโนมต หมายเหต. จาก สบคนจาก http://www.slideshare.net/JGSG420/universal-design-for-learning-udl-6584773

ครควรจะใชกลยทธในการจดสภาพแวดลอมใหเออตอเดกทกคน ทงการจดการเรยนรโดยค านงถงกจกรรม วสดและอปกรณใหเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตสามารถประโยชนไดทกคน ครควรเพมขนตอนความปลอดภยใหนกเรยนทกคน และค านงถงเดกทมการระบความพการ ทงสออปกรณตางๆรวมถงโตะท างาน การจดระเบยบแถวใหเปนระเบยบท าใหการเคลอนไหวตลอดทง ชนเรยนเปนไปไดงายขน และการจดโตะครงวงกลมหรอจดโตะใหสามารถท างานกลมในหองเรยนชวยสรางบรรยากาศใหนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยนรและเปดโอกาสใหสามารถท างานรวมกนกบเพอนในชนไดและเปนการจดสภาพแวดลอมในการท างานทปลอดภย นอกจากนควรสงเสรมการเรยนรแบบ

40

รวมมอในชนเรยนซงจะชวยสรางความรสกของการมสวนรวมในกจกรรมในชนเรยนซงจะมประโยชนตอผเรยนทกคน

ภาพท 1.10 การจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการทแตกตางของผเรยน สบคนจาก http://www.udlcenter.org/resource_library/videos/udlcenter/udl อยางไรกตามการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนควรจดใหนกเรยนทมความตองการพเศษไดเรยนในสถานทใกลเคยงหรอเหมอนกบนกเรยนทวไปใหมากทสด แตหากพบขอจ ากด การใหบรการทางการศกษาจะตองปรบใหสอดคลองกบนกเรยนทมความตองการพเศษตามความเหมาะสมและความตองการจ าเปนตามสภาพความบกพรองของนกเรยนแตละคนและความพรอมของแตละโรงเรยน ยงไปกวานนการค านงถงจ านวนนกเรยนทมความตองการพเศษทเขารบบรการ ตลอดจนการจดสภาพแวดลอมภายในในหองเรยน เชนโตะคร กระดานด า เกาอ กควรเอาใจใสในรายละเอยด เพอกอใหเกดประโยชนสงสดในการเรยนการสอนแบบเรยนรวมทไมไดเกดเฉพาะนกเรยนทมความตองการพเศษทจะเกดพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ สงคม จตใจ และสตปญญาเพยงเทานน ส าหรบนกเรยนปกตทเขารวมชนยงไดรบประโยชนจากบรการเสรมในชนเรยนดวยเชนกน

แนวโนมในการจดการศกษาแบบเรยนรวม

จากการเปลยนแปลงของสภาพสงคมและการจดการศกษาพเศษทพฒนาขนเรอยๆ พบวาการจดการศกษาแบบเรยนรวมมแนวโนม ดงน คอ ( สมพร หวานเสรจ, 2543 )

1. หองเสรมวชาการจะมบทบาทนอยลง จากเดมหองเสรมวชาการ (Resource Room) มบทบาทมากในการสอนเดกทมความบกพรองในโรงเรยนทวไป โดยครจะดงเดกออกมาสอน(Pull –

out Program) ในหองพเศษทจดขนตางหาก หองเรยนแบบนเรยกวาหองเสรมวชาการหรอหองเสรมทกษะ ไดแก

41

1.1 หองเสรมวชาการส าหรบเดกแตละประเภท เชน หองเสรมวชาการส าหรบเดกทมความบกพรองทางสตปญญ เดกทมภาวะออทสซม เปนตน และวสดอปกรณภายในหองไวส าหรบเดกแตละประเภทโดยเฉพาะ

1.2 หองเสรมวชาการส าหรบเดกทมความตองการพเศษทางการศกษาทกประเภท เครองมอและอปกรณตางๆ มมากมาย เพอตอบสนองความตองการของเดกทไดรบการจ าแนกทกประเภท

1.3 หองเสรมวชาการแบบไมจ าแนกประเภทเดก จดขนส าหรบเดกทมความตองการพเศษทกคนแตไมแยกวาเปนเดกประเภทใด ทกคนมสทธใชทรพยากรในหองน 1.4 หองเสรมวชาการเฉพาะทกษะ เชน หองคณตศาสตร หองภาษาไทย และหองวทยาศาสตร เนองจากมคาใชจายสงและมปญหาในการบรหาร จงเปลยนจากการน าเดกออกมาสอนในหองเสรมวชาการมาเปนการใหเดกเรยนในหองปกต และน าทรพยากรมาใหบรการในหองปกตแทน และอาจมคร 1 คน หรอ 2 คน (Team Teaching) ตามความจ าเปนไวคอยชวยเหลอเดกทกคนในหองเรยนรวมโดยไมแบงแยก

2. การปรบสงแวดลอมในการเรยนร (Adaptive Learning Environment) จากการประเมนความสามารถของเดกโดยมผปกครองมสวนรวม ก าหนดเปาหมายในการเรยนรทเหมาะสมกบเดกแตละคนการปรบปรงสภาพแวดลอมในโรงเรยนใหสอดคลองกบความตองการจ าเปน ตองด าเนนการใหแลวเสรจและจดการเรยนการสอน รวมทงประเมนผลตามแนวทางทก าหนดไวดวย ขนตอนส าคญในการปรบสงแวดลอมในการเรยนร มดงน คอ

2.1 ศกษาลกษณะของเดกทมความตองการพเศษ ประเมนความสามารถของเดก

รวมถงจดออนจากการทดสอบทงแบบทดสอบมาตรฐาน และแบบทดสอบทครสรางขน หรอจากการสมภาษณผปกครอง

2.2 ก าหนดแนวทางการเรยนรและหลกสตร ใหเหมาะสมกบลกษณะของเดก

หรอปรบปรงสงแวดลอมในโรงเรยน และหองเรยนใหเหมาะสม เชน จดชนเรยน โตะเรยน หองเรยน ใหสวยงาม จดครทมความรเขาสอน จดบรการเสรมทเกยวของ ตลอดจนใหผปกครองมบทบาทในการเรยนการสอนดวย

2.3 ก าหนดขอบเขตของการด าเนนการ วาจะด าเนนการเรยนรวมเฉพาะเดกทม ความตองการพเศษในหองเรยนรวมหองเดยว หรอด าเนนการส าหรบเดกทกคนในโรงเรยน เปนตน

2.4 ด าเนนการสอนตามแผนทก าหนด โดยเดกทกคนทเขารวมโครงการจะตองม แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ไมวาจะเปนเดกทวไปหรอเดกทมความตองการพเศษ ครตองแสดงพฤตกรรมการสอนทพงประสงคตามแผนทก าหนดและจะตองปรบพฤตกรรมของเดกตามวธทถกตอง

2.5 การประเมนผล โดยพจารณาจากผลงานของเดก ทกษะทเดกแสดงออกทศนะ

42

ทเปลยนไปของนกเรยนปกตทเรยนรวมกน ของคร ของผบรหารและของผปกครอง ขนตอนในการด าเนนงานดงกลาวคอนขางมากและยงยาก คร นกเรยน และผบรหารจะตองรวมกนท างานอยางหนก จงจะน าไปสความส าเรจไดดวยด

3. การรวมสอน (Co – Teaching) หมายถง การทครสอนรวมกนสอนในชนเดยวกน วชาเดยวและในเวลาเดยวกน มการวางแผน ก าหนดเปาหมาย สรางบรรยากาศและแกปญหารวมกน (ผดง อารยะวญญ, 2551) ไมจ าเปนตองน าเดกออกจากหองปกต ไปเรยนในหองเสรมวชาการ อาจสอนรวมกนโดยใหครการศกษาพเศษมาสอนในหองปกตรวมกนสอนกบครประจ าชน หรอครประจ าวชา ในบางชวโมงครคนหนงอาจสอนเดกทงชน ในขณะทครอกคน 1 คน สอนในกลมเลกโดยอาจใหเดก 2 – 3 คน เขาใจในเนอหาเดยวกน หรอครอาจสอนเดกเปนรายบคคลในหองเดยวกนกได หรอครคนหนงอาจเปนผสอนครอกคนหนงอาจตรวจดวาเดกตงใจฟง และเขาใจ หรอไม การรวมสอนอาจมปญหาได ถาครทงสองคนไมสามารถท างานรวมกนได การรวมสอนทไดผลดควรด าเนนการดงน คอ

3.1 การวางแผนรวมกน ครทงสอนคนตองใชเวลาอยางนอยสปดาหละ 1 ชวโมง ใน

การวางแผนรวมกนวาใครจะท าอะไรบาง 3.2 อภปรายรวมกน ก าหนดเปาหมายรวมกนวาตองการใหเดกท าอะไร การสอนจะ

ด าเนนไปดวยด ถาครทงสองคนเขาใจตรงกน และมความเชอในปรชญาการสอนเหมอนกน

3.3 เอาใจใสรายละเอยดตางๆ รวมกน เชน กจวตรของหองเรยน การขออนญาต

ออกจากหอง การสงงาน ระเบยบอน ๆ ของหองเรยน การจดปายนเทศและการใหคะแนน เปนตน

3.4 ก าหนดบทบาทและหนาทของครแตละคนรวมกน เชน ครทสอนเดกทวไปจะท า

อะไรครการศกษาพเศษจะท าอะไรบาง 3.5 รวมกนสรางบรรยากาศทดในหองเรยน เชน บรรยากาศแหงความเปนมตร ควร

มชอครทงสองคนตดอยทหนาหอง มการแนะน านกเรยนใหรจกครการศกษาพเศษตลอดจนชแจงใหเดกทงหองทราบการเปลยนแปลงและสงทนกเรยนสามารถคาดหวงจากครทงสองคนได

3.6 รวมกนแกปญหา เมอมปญหาเกดขน ครทงสอนตองเปดใจในการแกปญหา ซง อาจเปนปญหาความไมลงรอยกนทางดานวชาการหรอทางสงคม ตองพดคยกนและหาขอยตใหได อาจกลาวไดวาการศกษาแบบเรยนรวม ไดเปดโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษทเขาเรยนรวมกบเพอนๆ ปกตเคยงบาเคยงไหลกนไป จะสงผลใหเดกเรยนรทจะยอมรบซงกนและกน เดกจะเขาใจถงความแตกตางในการอยรวมกน เดกปกตกเรยนรทจะยอมรบความบกพรองของเพอน การยอมรบความพการและความไรสมรรถภาพ จงเปนเรองจ าเปน นอกจากนเดกทเรยนรวมกนนนจะไดรบประโยชนจากการรวมมอและความรสกรบผดชอบทจะพฒนาไปดวยกนในชนเรยน การมปฏสมพนธกนเชนน จะสงผลใหมการยอมรบซงกนและกนและตระหนกถงความพการได ซงเปนเรองส าคญเมอเดกเหลานเตบโตขนเปนผใหญในอนาคต อยางไรกตามเดกทเรยนในระบบการเรยนรวม ยงคงตองไดรบบรการการศกษาพเศษไมวาจะเปนครการศกษาพเศษ สอสงอ านวยความสะดวก

43

ตอเนองกนไป การเรยนในระดบนมไดหมายความวาจะลดบรการพเศษตาง ๆ ลง หากเพยงแตมการเปลยนวธการจดการและการใหบรการ

สรปทายบท

การศกษาแบบเรยนรวมเปนแนวคดทผสมผสานระหวางหลกการทางการศกษาและสงคมบนพนฐานความเชอในเรองของสทธของมนษยชนและความแตกตางระหวางบคคลใหความส าคญกบเดกในฐานะเปนสมาชกของโรงเรยน สงคม และชมชน และมองวาปญหาหรออปสรรคในการเรยนรทเกดขน เนองจากปฏสมพนธระหวางนกเรยนและบรบทแวดลอม เชน ผคน สถาบน นโยบาย วฒนธรรม สงคม และเศรษฐกจ เปนการศกษาทเปดโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษไดเขามาเรยนรวมกบเดกปกต โดยใหไดรบการศกษาทเหมาะสมกบความสามารถ บคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาปฏบตตอนกเรยนทกคนอยางเทาเทยม ยอมรบ เอาใจใส ใหการชวยเหลอสนบสนนในฐานะสมาชกคนหนงในโรงเรยนโดยไมมการแบงแยก ดงนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมจงเปนการจดการศกษารปแบบหนงทมความเชอหรอทศนคตและมความรสกวาทกคนเปนสวนหนงของสมาชกคนอนสงคม และสามารถอยรวมกนไดอยางปกต มความเสมอภาค เทาเทยมกน ซงโรงเรยนตองปรบเปลยนวธด าเนนการ สอ สงอ านวยความสะดวก ตลอดจนบคลากรเพอสนบสนนใหผเรยนทกคนไดเรยนรในระบบการศกษาแบบเรยนรวม

การศกษาแบบเรยนรวมจ าเปนตองมการปรบปรงโรงเรยนในเรองของการปรบกลยทธการเรยนการสอนเพอตอบสนองใหกบผเรยนทกคนทงระบบ โรงเรยนจะตองปรบเปลยนบรบทแวดลอม เชน การปรบเปลยนโครงสรางดานอาคารสถานทใหทกคนเขาถงได ทงนนกเรยนทกคนจะไดรบประโยชนจากการจดบรการการศกษาของโรงเรยน ซงจะแตกตางไปจากแนวคดในการจดการศกษาพเศษทใหความส าคญกบประเภทของความบกพรองหรอพการ และมองวาปญหาและอปสรรคในการเรยนรนนเกดจากความพการหรอความบกพรองของเดก จงตองเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบโปรแกรมการเรยนทจดไวส าหรบเดกปกต การจดการเรยนการสอนจะเนนทการออกแบบการจดการเรยนสอนใหเหมาะสมส าหรบเดกแตละบคคล

ววฒนาการศกษาแบบเรยนรวมนนเกดจากแนวคดการจดการศกษาแบบดงเดมทไดเปลยนไป โดยตองการใหเดกทมความตองการพเศษไดมโอกาสเขารบการศกษาในโรงเรยน และปรบเปลยนจากการเรยนรวมไปสการเรยนรวม โดยมแนวคดส าคญคอการจดการศกษาใหเดกทกคนในโรงเรยนซงมองวาจะเกดประโยชนมากกวา และสงผลใหทกหนวยงานทเกยวของในดานการศกษา ดานการแพทย ดานอาชพและดานสงคม ทงภาครฐและภาคเอกชนไดตระหนกและเหนความส าคญตอการจดการศกษาส าหรบเดกทกคน ซงไมเพยงเปดโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษไดรบการศกษาและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมมากขน แตยงเปนสงส าคญทจะชวยใหเดกทมความตองการพเศษและ

44

เดกปกตไดยอมรบซงกนและกน เดกทกคนสามารถพฒนาตนเองไดตามศกยภาพ และสามารถด าเนนชวตรวมกนในสงคมได การจดการศกษาแบบเรยนรวมนนเปนการจดการศกษาทใหประโยชนแกนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนปกต ดงนนผบรหาร คร นกเรยน ผปกครองและชมชนควรมเจตคตทดตอการจดการศกษาแบบเรยนรวมและใหความรวมมอในการจดการศกษาเพอสรางสงคมแหงการยอมรบและการเรยนรรวมกน หลกการจดการศกษาแบบเรยนรวมตองค านงถงศกยภาพพนฐานของนกเรยนเปนรายบคคล การใหนกเรยนไดเรยนรผานประสบการณจรงเปนรปธรรมหรอผานประสาทสมผส ตาง ๆ จดการเรยนการสอนอยางเปนล าดบขนตอนรวมถงการวดและประเมนผลการเรยนควรมวธการทหลากหลายและแตกตางกน จะสามารถจดการศกษาใหทกคนไดอยางมประสทธภาพ จากการศกษาความรพนฐานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) ท าใหทราบและเขาใจถงแนวคดการศกษาแบบเรยนรวม ความเปนมา ตลอดจนการปรบเปลยน สการศกษาแบบเรยนรวม อยางไรกตามการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทยปจจบนนนมการเปลยนแปลงไปตามสภาพบรบททางสงคม ดงนนจงควรศกษาสถานการณการจดการศกษาในปจจบน รวมไปถงการศกษาสถานการณการจดการศกษาแบบเรยนรวมในอนาคต ตลอดจนสภาพปจจบน ปญหาของการศกษาแบบเรยนรวม เพอน าไปเปนแนวทางในการพฒนาการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงจะน าเสนอในบทตอไป

45

คาถามประจาบท

1. เปรยบเทยบความแตกตางของการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) และ

การศกษาแบบเรยนรวม (Integrated Education) หรอ (Mainstreaming) 2. สาระส าคญของการเปลยนแปลงจากการเรยนรวมไปสการเรยนรวมคออะไร จงอธบาย

3. แนวคดพนฐานของการศกษาแบบเรยนรวมเปนอยางไร

4. สรปความส าคญของการศกษาแบบเรยนรวมมาพอสงเขป

5. ปจจยทสงเสรมความส าเรจในการจดการศกษาแบบเรยนรวมมอะไรบาง 6. ทานเหนดวยหรอไม อยางไร ทมการจดการศกษาแบบเรยนรวมโดยรบเดกทกคนเขามาเรยน

รวมกนโดยไมมการแบงแยก จงใหเหตผล

46

เอกสารอางอง

การจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการทแตกตางของผเรยน. (มปป.). เขาถงไดจาก: http://www.udlcenter.org/resource_library/videos/udlcenter/udl (วนทสบคนขอมล: 13 กนยายน 2557)

กงเพชร สงเสรม. (2552). การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความ

ตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา.ปรญญานพนธ กศ.ด. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

ดารณ อทยรตนกจ และคณะ. (2546). “การจดการศกษาสาหรบเดกออทสตก” ใน เอกสาร

ประชมวชาการวทยาการกาวหนาในกมารเวชศาสตร ครงท 2 วนท 1-13 กนยายน กรงเทพฯ : แพทยสมาคมแหงประเทศไทย.

ตราบาป40 ปสงครามเวยดนาม. (29 เมษายน 2558). ASTVผจดการออนไลน, Coppyright 2015 by Damir Sagolj, Adaped with permission of the author. เขาถงไดจาก: http://www.manager.co.th/Around/ViewNews.aspx?NewsID=9580000048680 (วนทสบคนขอมล 1 สงหาคม 2557)

นงลกษณ วรชชย. (2546). รปแบบการจดการเรยนรวมแบบรวมพลง : การพฒนารปแบบการจด

กจกรรมการศกษาสาหรบเดกพเศษโดยครอบครวและชมชนมสวนรวม. กรงเทพฯ:

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

เบญจา ชลธารนนท. (2543). การจดการศกษาสาหรบเดกพการเรยนรวม. เอกสารประกอบการ

ประชมเชงปฏบตการ 3 เมษายน 2543. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏสวนดสต.

………….. (2544). การศกษาแบบเรยนรวม. เอกสารประกอบการสอนรายวชาการศกษาแบบเรยน

รวม. กรงเทพฯ : สถาบนราชภฏสวนดสต. ………….. (2546) คมอการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท. กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ ไพฑรย สนลารตนและคณะ. (2550). อทธพลทางการศกษาของตางประเทศทมตอการจด

การศกษาของไทย. รายงานผลการวจย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ผดง อารยะวญญ และวาสนา เลศศลป. (2551). การเรยนรวม Inclusion. กรงเทพฯ : หางหนสวน จ ากด เจ .เอน. ท.

ภฟา เสวกพนธ. (2552). การจดการศกษาแบบเรยนรวม ทฤษฏและแนวปฏบต : บรษทว พรน (1991)

วกพเดย สารานกรมเสร (มปป.) เขาถงไดจากhttps://th.wikipedia.org/wiki/เจนวฟ_คอลฟลด (วนทสบคนขอมล 21 กนยายน 2556)

47

สมพร หวานเสรจ. (2543). การจดการศกษาแบบเรยนรวม. อบลราชธาน: อบลกจออฟเซทการ

พมพ. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน เลมท 2 เรองท 8 การศกษา. (2558). เขาถงไดจาก

http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=2&chap=8.htm (วนทสบคนขอมล 26 กนยายน 2556)

สภาพร ชนชย. (2551). การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมสาหรบเดกทม

ความตองการพเศษ : กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม. วทยาศาสตร ดษฏบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). การจดทาแผนการศกษาเฉพาะบคคล. กรงเทพ: กรมสามญศกษา หนวยศกษานเทศกกระทรวงศกษาธการ.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). การเรยนรวม : แนวคดใหมในการจด

การศกษา. กรงเทพฯ : กลมสงเสรมการพฒนาการศกษาพเศษในโรงเรยนประถมศกษา.

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2555). รายงานการวจย เรอง มาตรฐานวชาชพครการศกษาพเศษ. กรงเทพฯ: บรษท โบนส พรเพรส จ ากด.

ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ. (2546). การศกษาแบบเรยนรวม. กรงเทพฯ : ส านกพฒนาการ

ฝกหดคร. ส านกบรหารการศกษาพเศษ. (2558). คมอการจดทาแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล.

(อดส าเนา). องคการอนามยโลก. (2556). องคประกอบดานการศกษา เขาถงไดจาก www.who.int/iris/bitstream/10665/.../9789241548052_health_tha.pdf

(สบคนเมอ 16 กนยายน 2556) อทย บญประเสรฐ. (2542). การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษา

ในรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน,รายงานวจย. กรงเทพ: โรงพมพครสภา ลาดพราว.

Alan Dyson and Alan Millward. (1999 ). School and Special Needs Issuess of Innovation and Inclusion. Sage PublicationInc : Californai.

Alper, S., & Ryndak, D.L. (1992). Educating students with severe handicaps in

regular classes. The Elementary School Journal, 92(3), 373-387

Beth Ann Smith. (2007). Increasing the Comfort Level of Teachers Towards

Inclusion Though Use of School Focus Groups. Dissertation Nova

Southeastern University.

Darling, R. B. (2013). Disability and Identity: Negotiating Self in a Changing Society. Boulder: CO:Lynne Rienner Publishers.

48

Lynch, J. (2001). Inclusion in Education : The Participation of Disabled Learners.

Paris: UNESCO.

McGregor, G., & Vogelsberg, R.T. (1998). Inclusive schooling practices: Pedagogical

and research foundations: A synthesis of the literature that informs best

practices about inclusive schooling. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.

Moore, E. (2005). Perspectives on educational provision amongst students with a

Special educational need, their parents and their teacher. Unpublished

MEd thesis, University College Dublin, Dublin.

Jessica L Buchalz. (2009). Creating a Warm and Inclusive Classroom Environment :

Planing for all Children to Fell Welcome. Electronic Journal for Inclusive

Education V.2 No 4 Spring Summer 2009 เขาถงไดจาก http://www.slideshare.net/JGSG420/universal-design-for-learning-udl-6584773.

(สบคนเมอ 8 กนยายน 2556) Kuyini, A.B.,& Desai, D.I., (2007). Principals and teachers attitudes and knowledge

Of inclusive education as predictors of effective teaching practices in

Ghana. Journal of Research in Special Educational Needs, 7, 104–113.

Price et.al, (2001). Collaborative Teaching Special Education for Inclusive Classroom. เขาถงไดจาก www.Parrot publishing.com. (สบคนเมอ 8 กนยายน 2556)

UNESCO. (2003). Overcoming Exclusion through Inclusive Approaches in

Education. New York: The United Nations.

UNESCO. (2005). Overcoming Exclusion through Inclusive Approaches in

Education. A Challenge And A Vision. Conceptual Paper for the Education

Sector.

Stainback, S. and W. Stainback, Eds. (1996). Inclusion. A guide for educators.

Baltimore : Paul H.Brookes.

Sandkull, O. (2005). Strengthening Inclusive by Applying a Right-based Approach

to Education programmimg.www.unescobkk.org/fileadmin/. Stubbs S, (2002). Inclusive Education : Where there are few Resource. Gronland,

Norway: the Atlas-Alliance. Woods, P.A. & Levacic, R. (1991). Raising school performance in the league tables

(part 2): barriers to responsiveness in three disadvantaged schools, British

Educational Research Journal, 28(2), 227-247.

49

บทท 2

การจดการศกษาแบบเรยนรวม

การชวยเหลอผพการ (Disability) ใหสามารถอยในสงคมไดถอเปนหนาทของทกคนในสงคม ปจจบนคนพการในประเทศตาง ๆ ทวโลกตาง ไดรบการพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมใหมการฟนฟสมรรถภาพทงดานการศกษา อาชพและสงคม เพอใหใชชวตในสงคมไดอยางมคณคา มศกดศรของความเปนมนษยทสมบรณและสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข สอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตราท 49 ระบวาบคคลยอมมสทธเสมอกนในการไดรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย ผยากไร ผพการ หรอทพพลภาพหรอผทอยในสภาวะยากล าบาก ตองไดรบการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษา โดยทดเทยมกบผอน (ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2550, น. 15) พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พทธศกราช 2545 (ส านกนายกรฐมนตร, 2545, น. 7-8) และพระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พทธศกราช 2551 ส านกนายกรฐมนตร (2551, น. 3-5) ไดกลาวถงการจดการศกษาคนพการ โดยมเนอหาสอดคลองกนคอเพอพฒนาคนพการใหมความสามารถในการเรยนรและการด ารงชวตรวมกบผอนได บคคลเหลานมสทธในการศกษา โดยไมเสยคาใชจาย ตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอมทงไดรบเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา จากสาระดงกลาวท าใหโรงเรยนตองจดการศกษาใหสอดคลองกบนโยบายดงกลาว โรงเรยนตาง ๆ จงไดรบเดกทมความตองการพเศษเขามาเรยนรวมกบเดกปกตตงแตระดบอนบาลจนถงระดบมธยมศกษา

ในบทนจะน าเสนอเนอหาเกยวกบสถานการณการด าเนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย เพอใหมองเหนภาพรวมของการศกษาแบบเรยนรวมและขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการจดการศกษาแบบเรยนรวมพอสงเขปไดแก ขอมล สถตเกยวกบคนพการในสงคมไทย สถานการณการจดการศกษาในปจจบน สภาพปจจบน ปญหาการจดการศกษาแบบเรยนรวม การพฒนาการจดการศกษาแบบเรยนรวม นโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม กฎหมายทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวม ปจจยทเออใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ ประเดนทควรค านงถงเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวม สถานการณการจดการศกษาแบบเรยนรวมในอนาคต

50

ขอมล สถตเกยวกบคนพการในสงคมไทย

สถานการณปจจบนมจ านวนผพการเพมขนในแตละป จากผลการส ารวจความพการ โดยส านกงานสถตแหงชาตในป พ.ศ. 2550 (ส านกงานสถตแหงชาต, 2550) พบวาม ผพการจ านวน 1.87 ลานคน หรอประมาณรอยละ 2.9 ของประชากรทงหมด มเดกพการอายต ากวา 18 ป ทมาจดทะเบยนคนพการจ านวน 74,502 คน ประเภทความพการทพบสวนใหญในประเทศไทยคอกลมทมความบกพรองทางสตปญญา จากขอมลส านกงานสถตแหงชาตไดด าเนนการส ารวจความพการมาแลว 2 ครง ปพ.ศ. 2545 และพ.ศ. 2550 ส าหรบการส ารวจปพ.ศ. 2555 ด าเนนการเปนครงท 3 ผลการส ารวจทส าคญพบวามผพการทงสน จ านวน 1.5 ลานคนหรอรอยละ 2.2 โดยเปนผทมลกษณะพการอยางนอย 1 ใน 3 ลกษณะดงน คอ เปนประชากรทมความยากล าบากหรอปญหาสขภาพทเปนขอจ ากดในการท ากจกรรม มรอยละ 2.1 (1.4 ลานคน) ประชากรทมความยากล าบากในการดแลตนเองท ากจวตรสวนตว มรอยละ 0.5 (0.3 ลานคน) หรอประชากรทมลกษณะความบกพรองทางรางกาย จตใจ หรอสตปญญา มรอยละ 1.6 (1.1 ลานคน) ดงแสดงในแผนภมท 2.1

แผนภมท 2.1

รอยละของประชากรทพการ จ าแนกตามความพการ พ.ศ.2550 และ 2555

หมายเหต. จาก, ส านกงานสถตแหงชาต (2556, น. 4)

จากขอมลดงกลาวสะทอนใหเหนวาจ านวนผพการทเพมขนท าใหหนวยงานตางๆในประเทศ

ตางหาแนวทางในการชวยเหลอใหผพการเหลานมคณภาพชวตทดและไมเปนภาระใหกบสงคม โดยเนนถงเรองสทธ โอกาสและความเสมอภาคในทกๆ โดยเฉพาะดานการศกษาซงเปนปจจยหนงทส าคญทชวยเพมศกยภาพใหผพการสามารถพงพาตนเองได มคณภาพชวตทดขน และสามารถด าเนนชวตใน

51

สงคมไดอยางปกตสข ซงพบวาประชากรพการทมอายตงแต 5 ปขนไปประมาณ 1.5 ลานคนนนม รอยละ 22.4 ทไมไดรบการศกษาและมมากกวาครง (รอยละ 57.6) ทส าเรจการศกษาระดบต ากวา ประถมศกษาสวนทเหลออกหนงในหา (รอยละ 20.0) ส าเรจการศกษาระดบประถมศกษาหรอสงกวาดงแสดงในแผนภมท 2.2

แผนภมท 2.2

รอยละของประชากรทพการอายตงแต 5 ปขนไป จ าแนกตามระดบการศกษาทส าเรจ พ.ศ. 2555

หมายเหต. จาก, ส านกงานสถตแหงชาต (2556, น. 7)

จากขอมลสถตไดแสดงใหเหนแนวโนมของคนพการทเขาสระบบการศกษาซงมจ านวนไมมากเมอเทยบกบผทไมไดรบการศกษาและมการศกษาต ากวาประถมศกษา (ศนยสารสนเทศการศกษาเพอคนพการ, 2548) รายงานสภาวะเดกโลกป 2556 ระบวา เดกพการมกเปนกลมทไดรบการดแลทางสขภาพหรอไดรบการศกษานอยทสด และเสยงตอความรนแรง การทารณกรรม การถกแสวงประโยชนและถกทอดทง โดยเฉพาะอยางยงในหมเดกพการทเขาถงยาก หรอทถกทอดทงใหอยในศนยผพการตางๆ ซงเปนผลมาจากการถกกดกนทางสงคม หรอการทครอบครวไมสามารถรบภาระคาใชจายในการดแล ปจจยหลายอยางนท าใหเดกพการกลายเปนกลมเดกทขาดโอกาสทสดในโลกกลมหนง การแกปญหาดงกลาวรฐบาลทวโลกใหสตยาบนในอนสญญาวาดวยสทธของคนพการ (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) และอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) ด าเนนการเพอประกนสทธของเดกและคนพการ ส าหรบประเทศไทยไดลงนามในอนสญญาฯนแลวเมอ พ.ศ. 2550 จงท าใหสงคมตองหนมาสนใจและใหความส าคญตอเดกและผพการ และเปดโอกาสใหเขามสวนรวมในสงคม และรบสทธและบรการตางๆตลอดจนสทธการส าหรบผพการใหทวถง อกทงยงเรยกรองใหประชาชนทวไป ผบรหารประเทศ และหนวยงานตางๆ เชน โรงเรยน และสถานพยาบาล ยตการเลอกปฏบตตอผพการดวย (องคการ ยนเซฟ, 2554)

52

สถานการณการจดการศกษาในปจจบน

กระทรวงศกษาธการไดเปดโอกาสใหนกเรยนทมความตองการพเศษเขาศกษาในสถานศกษาทกระดบและทกสงกดตามความร ความสามารถของนกเรยน และมนโยบายใหนกเรยนเหลานไดรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป และใหฝกวชาชพเพอใหเดกทมความตองการพเศษสามารถพฒนาตนเองใหเพยงพอทจะพงตนเองได ซงการศกษานนจะตองจดการศกษาใหนกเรยนทกคนโดยขยายการบรการ การศกษา ทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน เนนการจดการศกษาใหสอดคลองกบประเภทและระดบของความพการรวมถงการสงเสรมและสนบสนนใหเอกชน และองคกรเอกชนทมสวนรวมในการจดการศกษาทกระดบชนทกระบบและทกรปแบบ โดยรฐใหการสนบสนนดานงบประมาณและบคลากรใหเทาเทยมกบการจดการศกษาของรฐ และมสทธและความเสมอภาคทางการศกษาในรปแบบของการศกษาแบบเรยนรวม ในจ านวนเดกทมความตองการพเศษ 9 ประเภท โดยนยามและค าจ ากดความของเดกทมความตองการพเศษเพอใชเปนแนวทางในการจดการศกษาตามความตองการจ าเปนพเศษนน มเพยง 4 ประเภททไดรบการจดการศกษาอยางเปนระบบไดแก เดกทมความบกพรองทางการไดยน เดกทมความบกพรองทางการมองเหน เดกทมความบกพรองทางสตปญญาและเดกทมความบกพรองทางรางกายและสขภาพ โดยจดการศกษาในโรงเรยนเฉพาะความพการ และมการสงเสรมในเรองการศกษาแบบเรยนรวม สวนเดกทมความตองการพเศษประเภทอนยงไมมแนวทางการจดการศกษาทชดเจน (สภาพร ชนชย, 2550, น. 12) ตารางตอไปนแสดงใหเหนถงจ านวนนกเรยน นกศกษาทจ าแนกตามความพการดงแสดงใหเหนในตารางท 2.1 และแผนภมท 2.3

ตารางท 2.1 จ านวนนกเรยน นกศกษา จ าแนกตามประเภทความพการ

หมายเหต, จาก ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ (2557, น. 2)

53

แผนภมท 2.3 รอยละจ านวนนกเรยน นกศกษาพการจ าแนกตามประเภทความพการ

หมายเหต, จาก ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ (2557, น. 4) ตารางท 2.1 และแผนภมท 2.3 การส ารวจจ านวนนกเรยน นกศกษาทมความตองการพเศษจ าแนกตามประเภทความพการตามค านยามของความพการ พบวา มปญหาการเรยนร มากทสด จ านวน 228,135 คน (รอยละ 63.99) รองลงมาจะเปนผทมความบกพรองทางดานสตปญญา จ านวน 38,834 คน (รอยละ 10.89) สวนประเภทความพการทมจ านวนนอยทสด คอ ความบกพรองทางการพดและภาษา จ านวน 4,193 คน (รอยละ 1.18) ตารางท 2.2

จ านวนนกเรยน นกศกษาพการจ าแนกตามสงกดกระทรวงศกษาธการ ปการศกษา 2554 -2556

หมายเหต, จาก ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ (2557, น. 9)

54

ตารางท 2.2 แสดงการส ารวจจ านวนนกเรยน นกศกษาพการ ทจ าแนกตามสงกดกระทรวงศกษาธการ ในป พ.ศ. 2554-2556 พบวาป พ.ศ. 2556 มจ านวนสงสดใน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน(สพฐ.) มจ านวนนกเรยนพการสงสดมาโดยตลอด สวนส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) มจ านวนนกเรยนพการนอยทสด ตารางท 2.3 จ านวนนกเรยน นกศกษาพการ จ าแนกตามประเภทความพการเปรยบเทยบปการศกษา 2554, 2555 และ 2556

หมายเหต, จาก ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ (2557, น. 10) ตารางท 2.3 แสดงการส ารวจจ านวนนกเรยน นกศกษาพการจ าแนกตามประเภทความพการ พบวาจ านวนนกเรยน นกศกษาพการทงหมดในปพ.ศ.2554 และปพ.ศ. 2556 มประเภทความพการมากทสดและนอยทสดเหมอนกนคอ ความบกพรองทางการเรยนร (186,641 คนและ 228,135 คนตามล าดบ) รองลงมาคอ ความบกพรองทางสตปญญา (29,313 คน และ 38,834 คนตามล าดบ)

55

จากการส ารวจจ านวนนกเรยนและนกศกษาพการทงหมดนน น าไปสการก าหนดแผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการระยะ 5 ป (พ.ศ. 2555-2559) ซงก าหนดกรอบและแนวทางการพฒนาการศกษาส าหรบคนพการเพอเปาหมายสงสดคอคนพการทกประเภทใหมสทธไดรบโอกาสทางการศกษาอยางมคณภาพ ตามความตองการจ าเปนของแตละบคคลและมทกษะการด ารงชวต สามารถประกอบอาชพพงตนเองไดและมศกดศรความเปนมนษย สอดคลองกบแผนพฒนาคณภาพชวตคนพการฉบบปท 4 พ.ศ. 2555-2559 เพอใหคนพการไดรบบรการทางการศกษาตรงตามความจ าเปนพเศษเฉพาะบคคล และสามารถด ารงชวตอสระในสงคม กระทรวงศกษาธการมบทบาทและภารกจทเกยวของในการจดการศกษาทกระดบและทกประเภทการศกษา รวมถงการศกษาพเศษ การจดการเรยนรวม และการศกษาแบบเรยนรวมซงท าใหสามารถ จดการศกษาใหครอบคลมเดกทมความตองการพเศษ 9 ประเภท

หนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ

หนวยงานหรอองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการมดงน (กระทรวงศกษาธการ, 2555,

น. 1-6) 1. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใหบรการการศกษาในระบบ 3 รปแบบ

และมขอมลของการใหบรการการศกษา ป 2554 จ านวน 320,032 ดงน 1.1 โรงเรยนเฉพาะความพการ จ านวน 43 โรงเรยน ใน 35 จงหวด รบนกเรยนทมความตองการพเศษทมความพการในระดบรนแรงทวประเทศ เขาเรยนประจ าในระดบปฐมวยถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย แบงเปน 4 ประเภทไดแก โรงเรยนทสอนเดกทมความบกพรองทางการไดยน โรงเรยนทสอนเดกทมความบกพรองทางสตปญญา โรงเรยนทสอนเดกทมความบกพรองทางการเหน โรงเรยนทสอนเดกทมความบกพรองทางรางกายหรอสขภาพ 1.2 ศนยการศกษาพเศษจ านวน 76 แหง แบงเปนศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา 13 แหง และศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด 63 แหง สามารถใหบรการเดกทมความตองการพเศษจ านวน 64,046 คน โดยมการใหบรการทางการศกษาแบบประจ าและไป-กลบ ตงแตแรกเกดหรอพบความพการในรปแบบทหลากหลาย อาท การใหบรการชวยเหลอระยะแรกเรม (Early Intervention : EI) ส าหรบเดกทมความตองการพเศษ 9 ประเภท ดวยการใหบรการทศนยการศกษาพเศษ และการปรบบานเปนหองเรยนเปลยนพอแมเปนคร และท างานรวมกบโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมหรอโรงเรยนแบบเรยนรวม รวมถงสถานพยาบาลทมเดกเจบปวยเรอรง เพอเตรยมความพรอมและประสานสงตอเขาสระบบการศกษาตามล าดบ รวมทงการใหบรการองคความรดานการศกษาพเศษแกพอแม ผปกครอง และบคคลทเกยวของ

56

1.3 การจดการเรยนรวมและการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานตามนโยบายของรฐบาลในป พ.ศ.2542 ซงกระทรวงศกษาธการประกาศใหเดกพการทกคนอยากเรยนตองไดเรยน โดยรบนกเรยนทมความตองการพเศษทงหมดจ านวน 242,888 คน รบการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน 18,370 แหง สรปไดวา การจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ 9 ประเภทของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สามารถบรการทางการศกษาทง 3 รปแบบ พบวาประสบความส าเรจ ไดแก โรงเรยนเฉพาะความพการ ศนยการศกษาพเศษ โรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม โรงเรยนตนแบบเรยนรวม ผลส าเรจเชงปรมาณในป 2554 มผรบบรการทางการศกษาจ านวน 320,032 คน

2. ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา จดการศกษาในรปแบบการจดการเรยนรวม จ านวน 260 แหง รบนกศกษาทมความตองการพเศษจ านวน 1,265 คน

3. ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ใหบรการการศกษาส าหรบนกศกษาทมความ ตองการพเศษตงแตระดบปรญญาตรจนถงปรญญาเอก โดยในป 2553 มมหาวทยาลย จ านวน 73 แหงรบนกศกษาเขาเรยนรวมจ านวน 4,668 คน มหาวทยาลยแตละแหงจะมศนยบรการนกศกษาพการ (Disabled Student Services : DSS Center) เพอเปนศนยชวยเหลอนกศกษาพการของมหาวทยาลยมเจาหนาท ประสานงานและใหความชวยเหลอแกนกศกษาผพการในทก ๆ ดานทเขามาศกษาตอในมหาวทยาลย เพอใหนกศกษาไดศกษาหาความรไดอยางเตมศกยภาพของตนเองโดยผานการชวยเหลอของศนย เพอเปนการขยายโอกาสทางการศกษาใหกวางขวางขนและใหมหาวทยาลย เปนศนยกลางแหงการเรยนรตลอดชวตและไมจ ากดเฉพาะนกศกษาปกตเทานน

ภาพท 2.1 ศนยบรการชวยเหลอนสตพการในมหาวทยาลย หมายเหต, จาก ศนยบรการนกศกษาพการ กองพฒนานกศกษา มหาวทยาลยพะเยา สบคนจากhttp://www.stdaffairs.up.ac.th/dss/

57

4. ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ มหนวยงานทใหบรการการศกษา ไดแก 4.1 ส านกบรหารงานคณะกรรมการการสงเสรมการศกษาเอกชน แบงออกเปน

1) โรงเรยนเฉพาะความพการ 16 โรงเรยน มนกเรยนจ านวน 2,021 คน 2) โรงเรยนเอกชน จ านวน 644 โรงเรยน มนกเรยนจ านวน 2,702 คน

4.2 ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เปนการจด กจกรรมการศกษาทมกลมเปาหมายผรบบรการและมวตถประสงคของการเรยนรทชดเจน มรปแบบ หลกสตร วธการจดและระยะเวลาเรยนหรอฝกอบรมทยดหยนและหลากหลายตามสภาพความตองการและศกยภาพในการเรยนรของกลมเปาหมายและมวธการวดผลและประเมนผลการเรยนร ตามศกยภาพทมมาตรฐานเพอรบวฒทางการศกษาทงระดบการศกษาขนพนฐานจ านวน 3,559 คน ในระดบประถม มธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลายและผไมรหนงสอ นอกจากนเปนการศกษาตอเนอง เปนการศกษาเพอพฒนาอาชพ ใหความส าคญกบการจดการศกษาหลกสตรระยะสนและการฝกอบรมทสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมาย โดยมงหมายใหผเรยนสามารถน าความรไปใชประโยชนในชวตประจ าวน และการศกษาเพอพฒนาสงคมและชมชน มงจดโดยใชรปแบบการฝกอบรม การเขาคายการประชมสมมนา การศกษาแลกเปลยนเรยนร และรปแบบอนๆทเหมาะสมกบกลมเปาหมาย การศกษาเพอพฒนาทกษะชวต มงจดใหกบกลมเปาหมาย โดยจดกจกรรมการเรยนรทมงเนนกลมเปาหมายคอความรความสามารถในการจดการชวตของตนเองใหอยในสงคมไดอยางมความสข โดยเนนจดกจกรรมของสถานศกษาทมประโยชนตอตนเอง ครอบครว และชมชน

ปจจบนสงคมมจ านวนคนพการเพมขนในแตละป การจดการศกษาแบบเรยนรวมนนจะตองจดใหมคณภาพ ทวถงและเสมอภาค การจดการศกษาตองค านงถงสภาพความตองการจ าเปนพเศษ ท าใหการจดการศกษาแตกตางกน นอกจากนหนวยงานตางๆทจดการศกษาของกระทรวงศกษาธการแตละแหงมโครงสราง รปแบบการจดการศกษาและการบรหารการจดการศกษาทแตกตางกนตามบรบทของสถานศกษาแตละแหง การจดการศกษาจงมความละเอยดและซบซอน

กระทรวงศกษาธการไดจดบรการการศกษาส าหรบบคคลทมความตองการพเศษดวยรปแบบการจดการศกษาทหลากหลาย อยางไรกตามจากการด าเนนงานพบทงผลส าเรจและอปสรรคในการใหบรการการศกษา ดงน

1. จ านวนเดกทมความตองการพเศษไดรบการศกษาทสงขน โดยเฉพาะระดบอาชวศกษา

และอดมศกษาสงผลใหมงานท าเพมขน สามารถพงพาตนเองได 2. มผลสมฤทธทางการเรยนและทางกายภาพของนกเรยน นสต นกศกษาทมความตองการ

พเศษมการพฒนาในทศทางทดขน โดยการจดใหมบรการชวยเหลอระยะเรมแรก การเตรยมความพรอมและการสงตอรวมถงรปแบบวธการพฒนาการศกษาอยางเปนรปธรรมมากขน เชนการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Education Program : IEP) และแผนการสอนรายบคคล (Individual Implementation Plan : IIP) การจดท าแผนการใหบรการเชอมตอเฉพาะ

58

บคคล (Individualized Education Plan : ITP) รวมทงระบบการบรการสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา

3. ดานคณภาพการศกษา ในทกระดบการศกษาทงการศกษาพบอปสรรคและปญหาไดแก 3.1 ดานบคลากร ไดแก ขาดแคลนบคลากร คณภาพบคลากรทใหบรการทางการศกษา

ประสบปญหาการขาดแคลนบคลากรทมความเชยวชาญเชน ขาดบคลากรทมความรดานกายภาพบ าบด อรรถบ าบด จตวทยาการศกษาพเศษ เปนตน ขาดการสนบสนนใหมการวจยในสถานศกษา สงผลใหขาดการพฒนานวตกรรมในการพฒนาการเรยนการสอนและการฝกทกษะใหเดกทมความตองการพเศษแตละประเภทและระดบความพการ นอกจากนยงขาดการพฒนาบคลากรใหมความร และบคลากรยงขาดองคความรดานการศกษาพเศษ

3.2 ดานกายภาพ ไดแก ขาดอาคารสถานททมรปแบบทเหมาะสมส าหรบการจดการศกษา สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา ซงยงไมเพยงพอตอความตองการ 4. ดานการบรหารจดการ การด าเนนงานจดท าระบบทส าคญ 4 สวน ไดแก ระบบการพฒนาบคลากร ระบบการพฒนาสถานศกษา ระบบการพฒนาเครอขายในการจดการศกษา ตลอดจนการจดท าแผนพฒนาหลกสตรฝกอบรม ยงขาดความคลองตวและขาดการสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานทเกยวของท าใหการบรหารจดการไมสามารถด าเนนการใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนดเนองจากจ านวนผรบบรการทางการศกษามมากและแตละประเภทความพการทแตกตางกน ดงนนจงควรแกไขปญหาการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหสามารถจดการศกษาส าหรบเดกพเศษและเดกปกตด าเนนไปอยางราบรน เมอเปรยบเทยบกบการจดการศกษาในรปแบบตาง ๆ การศกษาแบบเรยนรวมจะมบรรยากาศทเปนจรงตามสภาพของสงคมในปจจบน ซงทกคนในโรงเรยนจะมความตระหนกเกยวกบสทธความเสมอภาคในดานการศกษา มความแตกตางกนตามศกยภาพในการเรยนร มความรวมมอชวยเหลอกนและกนเพอใหบรรลเปาหมายของการเรยนร ฝกทกษะความสามารถในการอยรวมกนในสงคมอยางเปนสข มความยดหยนและปฏบตตนตามสภาพจรงไดอยางเหมาะสม

การจดการศกษาเพอพฒนาเดกทมความตองการพเศษหรอผพการในสงคมยงคงด าเนนตอไปอยางไรกตามการจดการศกษาในรปแบบตาง ๆ จะประสบความส าเรจไดจะตองอาศยความรวมมอกนระหวางองคกรทเกยวของทงภาครฐ เอกชน รวมทงผปกครองและชมชน โดยปลกฝงดานจตส านกและเจตคตทดตอการจดการศกษาใหแกเดกทกคนโดยค านงถงศกยภาพความแตกตางระหวางบคคล ซงจะใหสทธเทาเทยมกนทกคน โดยไมเลอกปฏบตตอบคคลใดเปนพเศษเฉพาะ เพอน าไปสเปาหมายสงสดของการศกษาแบบเรยนรวม

59

สภาพปจจบน ปญหาการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย การศกษาแบบเรยนรวมเปนการจดการศกษาทชวยใหเดกทมความตองการพเศษไมถก แยกออกจากกลมเดกปกต ซงสภาพทเปนจรงในสงคมไดมการก าหนดนโยบายและแนวทางการด าเนนงานดานการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหสอดคลองกบนโยบายของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยไดด าเนนงานจดการศกษาใหเดกและเยาวชนพการใหไดเรยนรวมกบเดกปกตทงไปในโรงเรยนทกระดบตงแตในปการศกษา 2547 จนถงปจจบน มโรงเรยนแกนน าจดการ เรยนรวมครอบคลมทกอ าเภอ ตอมาไดปรบเปลยนเปนโรงเรยนตนแบบเรยนรวม โดยมงสงเสรมและพฒนาใหเดกทมความตองการพเศษไดมโอกาสเรยนรวมกบเดกปกตและสามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางปกตสข อยางไรกตาม การศกษาแบบเรยนรวมพบวามทงปญหาและอปสรรคในการจดการศกษาเนองจากการศกษาแบบเรยนรวมเปนเรองใหมส าหรบคร บคลากรในโรงเรยนสวนใหญยงขาดความรความเขาใจในการจดการศกษาและการชวยเหลอฟนฟสมรรถภาพเดกทมความตองการพเศษ นอกจากนยงพบวาครทสอนในชนเรยนรวมยงขาดทกษะในการจดการเรยนการสอน (เบญจา ชลธารนนท, 2548, น. 167) เพอใหเขาใจไดงายขนจะน าเสนอใหเหนในประเดนปญหาและอปสรรคการจดการเรยนรวมในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมตามล าดบของพฒนาการการจดการศกษาซงเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวมดงทกลาวไปเบองตนแลวในบทท 1และปญหาและอปสรรคในการจดการศกษาแบบเรยนรวมตามล าดบ

การศกษาสภาพปจจบน ปญหาการจดการเรยนรวมมดงน บญเกด วเศษรนทองและคณะ (2552), พวงพศ เรองศรกล (2554) ไดศกษาสภาพปจจบน

และปญหาการจดการศกษาในโรงเรยนแกนในจดการเรยนรวม ไดแก ปญหาดานอาคารสถานท ปญหาดานการคดแยกเดก ปญหาดานการจดท าแผนเฉพาะบคคล ปญหาดานการจดการเรยนรวม ปญหาดานการวดและประเมนผล ปญหาดานความรวมมอของผปกครอง ปญหาดานการนเทศ ตดตามและประเมนผล สามารถสรปสภาพปจจบนและปญหาทงการจดการเรยนรวมในโรงเรยน แกนน าจดการเรยนรวมและการจดการศกษาแบบเรยนรวม ไดดงตอไปน

1. ปญหาดานอาคารสถานท 1.1 สถานศกษาไมมงบประมาณในการจดดานอาคารสถานทใหเหมาะสมกบเดกทม

ความตองการพเศษแตละประเภท 1.2 สถานศกษาไมมหองน าทเหมาะสมกบเดกแตละประเภท 1.3 ไมมหองเรยนพเศษส าหรบใชท ากายภาพบ าบด 1.4 อาคารเรยน หองเรยน หองปฏบตการตางๆ มไมเพยงพอส าหรบการจดการ

เรยนการสอน และจดกจกรรมตางๆ ส าหรบนกเรยนปกต 1.5 โรงเรยนตงอยรมถนนท าใหมปญหาเสยงรบกวนเปนปญหาส าหรบเดกทมความ

ตองการพเศษดานการไดยน

60

2. ปญหาดานการคดแยกเดก 2.1 ครผสอนมความรและประสบการณในการคดแยกเดกนอย อาจท าใหการคดแยกเดกในแตละประเภทไมถกตอง

2.2 ไมมเครองมอ สอ อปกรณในการคดแยกเดก อาจท าใหการคดแยกเดกไดไม ถกตองกบความบกพรองของเดก

2.3 การสงตอใหแพทยวนจฉยบางโรงพยาบาลไมมความพรอมตองไปตางจงหวด 2.4 บคลากรทมความรในการคดแยกมเพยงคนเดยวในโรงเรยน

3. ปญหาดานการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล 3.1 ครผสอนมความรความเขาใจเรองการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลยงไม

ชดเจน 3.2 ครผสอนมภาระงานมากทงงานประจ าชน งานขอมล งานโครงการตางๆของ

โรงเรยนท าใหไมมเวลาในการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลได 3.3 การจดท าแผนการสอนเฉพาะรายบคคลอาจไมตรงกบปญหาความตองการท

แทจรงของเดกไมมผมความรความช านาญทางการจดการเรยนรวมมาใหค าปรกษาและแนะน า 4. ปญหาดานการจดการเรยนรวม

4.1 ครยงไมมความช านาญในการจดการเรยนการสอนการเรยนรวม 4.2 ครมภารกจในการเรยนการสอนเดกปกตและการปฏบตงานตางๆในระดบมาก

เมอตองมาดแลเดกทมความตองการพเศษดวยจงเปนภาระทหนกเกนไป 4.3 ไมมสอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดกพเศษแตละคน 4.4 ไมมบคลากรเฉพาะทางดานการศกษาพเศษมาชวยในการจดการเรยนรวม 4.5 ไมสามารถสอนไดตรงตามแผนการศกษาเฉพาะบคคลเพราะไมมเวลาเพยงพอใน

แตละชวโมง 5. ปญหาดานการวดและประเมนผล

5.1 ไมมเครองมอวดผลการเรยนรทสอดคลองกบความตองการพเศษแตละประเภท 5.2 ครไมมความรความเขาใจการวดและประเมนผลเดกทมความตองการพเศษในแต

ละประเภทอยางแทจรง 6. ปญหาดานบคลากร

6.1 บคลากรไมมความรในการจดการเรยนรวม 6.2 บคลากรมจ านวนจ ากด 6.3 ขาดบคลากรในการจดการเรยนรวมเนองจากมครต ากวาเกณฑ

7. ปญหาดานความรวมมอของผปกครอง 7.1 ผปกครองไมยอมรบสภาพของบตรและไมพรอมในการใหความรวมมอ 7.2 ผปกครองขาดความรความเขาใจในปญหาและวธการแกปญหาเดกอยางแทจรง 7.3 ผปกครองไมมเวลาในการดแลบตรหลานของตนเอง

61

7.4 ผปกครองไมใหความรวมมอในการจดกจกรรมการเรยนการสอน 7.5 ผปกครองมฐานะยากจนถามความจ าเปนตองใชเงนจะไมสามารถท าได 7.6 ผปกครองมงหวงใหโรงเรยนชวยเหลอบตรของตนเองในทกเรอง 7.7 ผปกครองไมสงเดกทมความตองการพเศษเขาเรยน

8. ปญหาดานการนเทศ ตดตามและประเมนผล 8.1 สถานศกษาไดรบการนเทศนอยและขาดความตอเนอง 8.2 โรงเรยนไมมเครองมอทใชในการนเทศการจดการเรยนรวม

7.3 สถานศกษาไมมบคลากรทมความรความเขาใจในการจดการเรยนรวมทจะสามารถใหค าปรกษาแนะน าแกครได สรปไดวาสภาพปจจบนและปญหาการจดการเรยนรวมในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม พบวาโรงเรยนไมสามารถด าเนนการตามนโยบายไดทงหมด นอกจากนบคลากรไมเพยงพออาทเชน ครการศกษาพเศษ ครพเลยงเดกพการ นกกจกรรมบ าบด นกแกไขการพด เปนตน เนองจากบคลากรเหลานสามารถใหความชวยเหลอและสนบสนนการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมใหเกดประสทธภาพ นอกจากนยงพบปญหาครขาดความร ความสามารถ และทกษะในการสอนและจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ซงการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลเปนสงทมความส าคญตอการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลจะท าใหสามารถก าหนดแนวทางในการจดการศกษาไดชดเจนขน เมอจดการศกษาไปไดระยะหนงจะตองน าผลการจดการศกษามาประเมนเพอปรบเปลยนแนวทางการจดการศกษาใหเหมาะสมกบความตองการของเดกทมความตองการพเศษเปนรายบคคล นอกจากนยงพบวาการขาดงบประมาณในการปรบสภาพแวดลอมและใหบรการเครองมอ สอ และอปกรณ เปนสงทท าใหเกดอปสรรคในการจดการศกษาอยางมาก รวมไปถงการนเทศและตดตามผลซงยงท าไดไมเตมท หนวยงานทใหการสนบสนนยงมนอย สวนปญหาการจดกจกรรมการเรยนการสอน คอขาดเอกสารทเปนแนวทางในการจดกจกรรม ครไมสามารถจดกจกรรมไดตามทก าหนดไวในแผนการศกษาเฉพาะบคคล ขาดความรความเขาใจและประสบการณในการจดกจกรรม การเรยนการสอน ขาดสอและวสดอปกรณในการจดกจกรรม ซงปญหาตางๆเหลานควรไดรบการน ามาพจารณาและหาแนวทางแกไขตอไป ขอเสนอแนะจากงานวจยดงกลาวสนบสนนใหโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมทปรบเปลยนเปนโรงเรยนแบบเรยนรวมควรมเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหชดเจนเพอใหเดกทมความตองการพเศษไดท ากจกรรมทเหมาะสมกบความสามารถ ผบรหารควรไดเตรยมตวและเตรยมครเพอใหมความรในการจดการศกษาแบบเรยนรวมตงแตระดบอนบาลโดยการเขารบการอบรม สมมนามการประชาสมพนธใหผปกครองทราบโดยใหครประจ าชนชแจง และด าเนนการคดแยกเดกและทดสอบความรทวไป ผจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลคอครประจ าชน ครประจ าชนเปนผจดซอจดหาสอและอปกรณ โดยมการจดสรรงบประมาณและตดตอประสานงานให ผบรหารนเทศและตดตามผลอยางนอยเดอนละ 1 ครง โดยการเยยมชนเรยน และมองคกรภาครฐใหการสนบสนนดานการจดการเรยนการสอน ครประจ าชนจดกจกรรมทเนนสงเสรมลกษณะการชวยเหลอตนเอง ใช

62

แผนการศกษาเฉพาะบคคลเปนแนวทางในการเขยนแผนและก าหนดกจกรรมการเรยนการสอน ปรบหลกสตรโดยเรยนเหมอนกนแตลดความคาดหวงหรอความยากของงานลง สอนเนอหาเดยวกนกบเดกปกต สอนเดกพรอมกนทงชนและทบทวนใหแกเดกทมความตองการพเศษแตละคนเมอสอนจบ จดกจกรรมเสรมพเศษทพฒนาทกษะกลามเนอมดเลก กลามเนอมดใหญและการเคลอนไหว เลอกสอและวสดอปกรณทชวยพฒนาดานทบกพรอง เดกทมความตองการพเศษทกคนใชสอและวสดอปกรณเหมอนกบเดกปกต และไดรบการวดและประเมนผลเดกโดยการสงเกตพฤตกรรม จากการศกษางานวจยพบวา โรงเรยนเปนสถานทส าคญทกอใหเกดความส าเรจในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ส าหรบโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมในโรงเรยนนนพบวาประสบปญหาตางๆ ทงในดานบคลากร การคดแยกเดกและเครองมอในการคดแยก การวดและประเมนผล รวมถงการนเทศตดตามผลซงเปนอปสรรคตอการจดการเรยนการสอน รวมทงครและผบรหารการศกษากมสวนส าคญในการจดการศกษาใหประสบความส าเรจและมประสทธภาพดงทกลาวมาแลว ปญหาและอปสรรคหลายประการในการด าเนนงานทท าใหโรงเรยนไมสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตทเรยนรวมกนไดอยางเตมรปแบบ เชน บคลากรยงขาดความเขาใจตอการศกษาแบบเรยนรวมและการคดแยกเดกทถกตอง การขาดแคลนสอ วสด อปกรณทอ านวยความสะดวกส าหรบเดกทมความตองการพเศษ เปนตน นอกจากนผลจากงานวจยตาง ๆ ทเกยวกบสภาพปญหาของการจดการศกษาแบบเรยนรวม พบวาการศกษาแบบเรยนรวมในแตละแหงสวนใหญมปญหาและอปสรรคทคลายคลงกน ทงดานกจกรรมทใชในการจดการเรยนการสอน ดานบคลากร ดานทรพยากร เครองมอ และอปกรณตาง ๆ ดานการจดท าแผนการสอนและนโยบายตางๆ รวมทงการไดรบความรวมมอจากเพอนทเรยนรวมกน และความรวมมอระหวางผปกครอง คร และโรงเรยน สภาพร ชนชย (2550, น.66) ไดสนบสนนวาผบรหารเปนผทมความส าคญในโรงเรยนเนองจากจะตองเปนผน าและการสงเสรมการยอมรบนกเรยนทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยน การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจจงตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของทงคร นกเรยน ผปกครอง และชมชน จะเหนวาผบรหารซงเปนผมบทบาทในการสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาแบบเรยนรวม สอดคลองกบ Sermsap Vorapanya (2008, pp. 33-34) ไดเสนอวาผบรหารโรงเรยนควรมความร ความเขาใจเกยวกบแนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวมทเหมาะสม ควรเปลยนแปลงโครงสรางพนฐานเกยวกบขนาดของหองเรยนและสงเสรมการฝกอบรมครผสอนในชนเรยนรวม การจดการศกษาทขาดประสทธภาพเกดขนจากความไมเขาใจการศกษาแบบเรยนรวม นอกจากนพบวาปจจยภายในโรงเรยน เชน ขาดบคลากรทางการศกษาทมความรและประสบการณในการจดการศกษา รวมถงผบรหารโรงเรยนไมเขาใจลกษณะของเดกทมความตองการพเศษประเภทตางๆเพอใหสามารถจดการศกษาทเหมาะสม นอกจากนพบวาโรงเรยนขาดความพรอมทางดานอาคารสถานท วสดอปกรณ บคลากร และหลกสตร อกทงลกษณะนสยของเดกทมความตองการพเศษกบเดกปกตมความแตกตางกน สวนผลสมฤทธทางการเรยนของเดกปกตกสงกวาเดกทมความตองการพเศษ ซงยอมสงผลกระทบตอการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจได สรปปญหาการศกษาแบบเรยนรวมคอ ขอจ ากด

63

ความไมพรอม ความไมเพยงพอและขาดแคลน รวมถงเจตคตทดตอการจดการศกษาและอปสรรคตางๆทเกดขนและมผลกระทบตอการจดการทางเรยนทงทางตรงและทางออม ดงน

1. บคลากรในโรงเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการจดการศกษาพเศษนอย 2. การคดกรองนกเรยนทมปญหาทางการเรยนรตองผานการวนจฉยจากแพทย ซงมความ

ยงยาก 3. การประสานงานเครอขายดานคนพการในพนทของโรงเรยนมนอย 4. การใหประกาศนยบตรหรอผลการเรยนเดกพเศษเทาเดกปกตท าใหผปกครองเดกทวไปตอ

วาการปฏเสธเดกเขาเรยนรวมเนองจากความเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบการทดสอบชาต (National Test) ของโรงเรยน

5. โรงเรยนไมสามารถจดกจกรรมสนบสนนอปกรณการฟนฟสมรรถภาพนกเรยนไดในทก ทกษะ เชน แกไขการพด กายภาพบ าบด

6. โรงเรยนใกลบานเดกกผลกภาระการสอนแกโรงเรยนแกนน า 7. ครการศกษาพเศษ ถกผลกภาระการดแลเดกคนเดยวในโรงเรยน 8. ผทเกยวของมเจตคตไมสรางสรรค เชน คดวาเดกพเศษพฒนาไมได หรออาจท าใหมปญหา

กบเดกคนอน ท าใหเรยนไมทน 9. ครไมมความรในการชวยเหลอหรอไมไดใชเทคนคการสอนทเหมาะสม 10. การดแลเดกทมความตองการพเศษตองใชเวลาทรพยากรและบคลากรมาก อาจกลาวไดวาปญหาและอปสรรคในการบรหารจดการศกษาแบบเรยนคอ ขอจ ากด ความไม

พรอม ความไมเพยงพอ ความไมม และอปสรรคตางๆทเกดขนและมผลกระทบตอการจดการทางเรยนทงทางตรงและทางออม ในดานการเตรยมความพรอมนกเรยนและบคลากร การจดสภาพแวดลอม การบรหาร การจดหลกสตร การประสานความรวมมอกบชมชน ท าใหการพฒนา การจดการศกษาใหกบเดกทมความตองการพเศษ มขอบกพรอง เปนไปอยางลาชาและบางครงอาจไมประสบผลส าเรจ ซงกมปจจยมาจากหลายๆดาน ดงนนผบรหาร คร บคลากรทเกยวของหรอหนวยงานอนๆรวมไปถงผปกครอง ควรใหความรวมมอ แสดงความคดเหนในประเดนตางๆใหชดเจน ไมมอคตตอฝายไหนเพอการจดการศกษาทจดท าใหเดกเกดผลส าเรจและประโยชนอนสงสด เมอพจารณาถงปญหาและอปสรรคแบบเรยนรวมเพอใหเขาใจสภาพการจดการศกษาในโรงเรยนทปรบเปลยนมาเปนโรงเรยนแบบเรยนรวมซงเปนการกาวไปอกขนของการปรบเปลยนจากการเรยนรวมไปสการศกษาแบบเรยนรวม ซงโรงเรยนจะตองใหความส าคญในการรวมมอกนท างานของทกฝายทเกยวของเพอใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ (นลบล ทรานภาพ, 2540, น. 75, รชนบรณ เนตรภกด, 2551, น. 127-128) ปญหาในการจดการศกษาอยทระบบการศกษาไมใชนกเรยน การเปลยนแปลงโครงสรางจงเปนสงทจ าเปนเพอใหสามารถจดการศกษาส าหรบเดกทกคนได (Alan Dyson and Alan Millward, 1999, pp. 8-11)

64

นโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม

หลกการส าคญในการก าหนดนโยบายการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมคอการใหขอเสนอแนะเกยวกบนโยบายทส าคญของการศกษาทมประสทธภาพในการสนบสนนของผเรยนทมความแตกตางหรอส าหรบบคคลทมความตองการพเศษ โดยการสงเสรมการศกษาส าหรบทกโรงเรยน โดยใหตระหนกและเหนถงความส าคญของการศกษาแบบเรยนรวมของโรงเรยนทงหมด ซงเปนรากฐานทส าคญในการสรางความมงใจใหกบผเรยนทกคนใหมโอกาส เทาเทยมกน ทงเดกปกตหรอเดกทมความตองการพเศษ ซงจ าเปนตองไดรบการศกษา และการฝกอาชพรวมถงการจางงานเหมอนบคคลอนๆ ในสงคม

นโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมคอ การสงเสรมใหมระบบการจดการศกษาทมความยดหยนเพอตอบสนองความตองการทหลากหลายของผเรยน เปาหมายส าคญคอก าหนดนโยบายการศกษาทเนนหลกการทส าคญส าหรบการศกษา แบบเรยนรวมซงตองปฏบตตามหลกการของการจดการศกษาและนโยบายตลอดจน กฎหมายทางการศกษาเพอน าไปสการจดการศกษาใหประสบความส าเรจและวตถ ประสงครวมกนในอนาคต เพอตอบสนองความตองการของบคคลทมความตองการพเศษทางการศกษา และบรณาการการศกษาในทกภาคสวนและมการจดใหมการบรการทางการศกษา ตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการเพอสงเสรมการศกษาระหวางหนวยงานทเกยวของโดยใหความรวมมอและสนบสนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบ ความส าเรจทงในระดบชาตและในระดบทองถนการก าหนดนโยบายทางการศกษาเปน ไปเพอเออประโยชนทางสงคม ซงขอเสนอเชงนโยบายและการวางแผนงานทอ านวยความสะดวกและมการสนบสนนอยางเขมแขง สงเสรมใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปสการเรยนรตลอดชวต โดยตองค านงถงความยดหยนของบทบญญตทสนบสนนการปฏบตงานในทกภาคสวนของการจดการศกษา เพอตอบสนองความตองการแกผเรยนทมความตองการพเศษในโรงเรยน การศกษาส าหรบเดกทมความตองการทจะไดรบความสนใจในระดบประถมศกษา อกทงยงตองใหความส าคญทงในระดบปฐมวย ทงนเพอใหสอดคลองกบนโยบายการจดการศกษาทมงใหอ านวยความสะดวกใน การศกษา น าไปสการปฏบตงานทมประสทธภาพและส าเรจเปนรปธรรมรวมถงเกดความ รวมมอรวมใจในการท างานและการสนบสนนและพฒนาแนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวมตอไป

หลกการในการด าเนนการและกลยทธเพอการศกษาแบบเรยนรวม ซงก าหนดเปนนโยบายส าหรบการปฏบตน าไปสการวางแผนเพอก าหนดนโยบายการศกษา ส าหรบหลกการส าคญส าหรบการสงเสรมคณภาพในการศกษาแบบเรยนรวม เชน ในระดบนานาชาตมการก าหนดกรอบทางกฎหมายทส าคญและสงผลกระทบตอการศกษา ทมการระบไวในแนวทางนโยบายของยเนสโก ในการศกษา

65

เรมตนดวยการปฏญญาวาดวยสทธเดกและอนสญญาการคมครองและ สงเสรมความหลากหลายทางวฒนธรรมในการแสดงออกและอนสญญาวาดวยสทธคน พการโดยเฉพาะมาตรา 24 มการเนนวาเปนสงส าคญทจะสนบสนนการศกษาแบบเรยนรวม เพอใหผเรยนทกคนมสทธในการเขาถงการศกษาทมคณภาพและสทธและ โอกาสในการเรยนรอยางเทาเทยมกน อาทเชน นโยบายในหลายประเทศในยโรปยอมรบวาหลกการศกษาแบบเรยนรวมในการประชมทซาลามงกา ควรสนบสนนนโยบายการศกษาทงหมด ไมเพยงแตผทเกยวของทางดานการศกษาพเศษเทานน นโยบายนเปดโอกาสทางการศกษาพเศษใหบคคลพการไดเขาถงการศกษาอยาง เทาเทยมกบบคคลปกต เนองจากการศกษาแบบเรยนรวมเปนกระบวนการตอเนองทมงน าเสนอการศกษา ทมคณภาพส าหรบทกคน นโยบายการศกษาควรมงสงเสรมวฒนธรรมโรงเรยนและสภาพแวดลอมทเปนมตร กบเดกเออตอการการเรยนรอยางมประสทธภาพ และแนวทางนโยบายยเนสโกไดก าหนดวาการศกษาเปนกระบวนการของการเสรมสราง ขดความสามารถของระบบการศกษาทจะสามารถชวยเหลอบคคลพการทอยนอก โรงเรยนหรอสถานศกษา เนองจากนโยบายทางการศกษาแบบเรยนรวมเปนกระบวนการแกไขปญหาและตอบสนอง ความตองการของเดก เยาวชนและผใหญทตองการศกษาแบบพเศษ จงจ าเปนตองมการปรบปรงหลกสตรใหเหมาะสมและเสรมสรางทศนคตทดตอสงคม แนวทางและนโยบายทเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม มดงตอไปน

1. การสงเสรมและกระตนเขาถงการศกษาแบบเรยนรวมทมคณภาพ

2. การศกษาแบบเรยนรวมตองจดใหมคณภาพและเนนผเรยนเปนศนยกลาง 3. ระบบการจดการศกษามงใหความส าคญกบการเรยนรตลอดชวต

4. ด าเนนการจดการศกษาใหมประสทธภาพ

5. สงเสรมการมสวนรวมในการศกษาแบบเรยนรวมเพอไปสเปาหมายทางการศกษารวมกน

6. ใหโอกาสส าหรบผเรยนรทกคนทขาดโอกาสและตระหนกถงศกยภาพของแตละบคคล

หลกการส าคญเพอสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมหลกการส าคญทน าเสนอใน ดานของระบบการศกษาทปรากฏจากการท างานของหนวยงานทมความส าคญในการสง เสรมคณภาพการศกษารวมและสนบสนนการศกษาแบบเรยนรวมของผเรยนทความแตกตางกนตามความตองการพเศษภายในบทบญญตหลก ลกษณะเหลานมตงแตการออกกฎหมายแหงชาตเพอการท างานระดบโรงเรยนแตละแหงซงจะตองไดรบการพจารณาภายในกรอบนโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม

ปจจยส าคญในการสงเสรมคณภาพการศกษา

1. บคคลทมความตองการพเศษจะไดรบโอกาสทางการศกษา

66

2. สรางทศนคตทดตอครทมตอบคคลทมความตองการพเศษ และสงเสรมใหการจดการเรยนการสอนของครมประสทธภาพมากยงขน

3. ครตองเขาใจวาเดกแตละคนมความแตกตางกน เพอเปนประโยชนในการจดการเรยนการสอน

4. การสงเสรมคณภาพการศกษาของบคคลทมความตองการพเศษ จะตองไดรบการสนบสนนและความรวมมอจากผปกครองในการใหขอมล พฤตกรรม เกยวกบเดกเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนใหบรรลเปาหมาย

5. การเรยนรไมเรยนรเฉพาะเนอหาเปาหมายหลกส าคญคอพฒนาผเรยนใหมความรทกษะในทกๆดาน

6. การพฒนาการเรยนรของผเรยนครและผปกครองจะตองใหความรวมมอกนในการพฒนาโครงสรางการเรยนร

7. จดท าแผน การศกษาเฉพาะบคคล แผนการเรยนการสอนรายบคคลเพอพฒนาและเพมความเปนอสระของผเรยนเพอ ตอบสนองความตองการทหลากหลายของผเรยนและตองด าเนนการตามกลยทธและ วธการทจะเปนประโยชนตอผเรยนไดมากทสด

8. รวมกนท างานเปนทมของผทเกยวของ เชน คร ผปกครอง เพอนๆ และอนๆ

9. ในการเรยนรของผเรยนตองมรปแบบทหลากหลายแตกตางกนออกไป มความยดหยน

10. ในการแกปญหาจะตองมความใหความรวมมอกนอยางเปนระบบ

11. การจดกลมของผเรยน วธการเรยนตองมความหลากหลายเพอสนองความตองการของผเรยน ซงวธดงกลาวจะเกยวของกบโครงสรางเปาหมายการตรวจสอบและบนทกการ เรยนการสอนทมความยดหยนและวธการทตางกนของการจดกลมผเรยน

12. วธการเรยนการสอนทมประสทธภาพตามเปาหมายทก าหนดตองมความยดหยนและมขอเสนอแนะทชดเจนในการเรยน

13. การประเมนของครทสนบสนนการเรยนรควรประเมนแบบองครวม ใชมมมองทางนเวศวทยา พจารณาดานการศกษาพฤตกรรมทางสงคมอารมณของกระบวนการเรยนรอยางเปน ระบบ

กลยทธ ในการขยายการมสวนรวมระหวางโรงเรยนกบทบานเพอเปนการขยายทกวางขนเปนปจจยเพมโอกาสทางการศกษาของผเรยนใหเชอมตอกนจะชวยสนบสนนการท างานของคร ครควรเตรยมการท างานในดานการศกษาแบบเรยนรวมโดยการเขารบการบรการเพอเขาถงขอมลขาวสาร

67

เกยวกบการพฒนาอาชพของผเรยนความรและทกษะในการเสรมสรางการประกอบอาชพและการฝกอบรมทเกยวของกบความรและทกษะทจ าเปนในชวตประจ าวน

1. ครตองมการประชมเพอชวยเหลอสนบสนนการเรยนรของนกเรยนแตละคนซงมความแตกตางกน

2. การท างานรวมกนเปนทมไดอยางมประสทธภาพตองรวมมอกนหลายฝายทงในและนอกโรงเรยน

3. การอบรม เกยวกบการศกษาพเศษเพอพฒนาบคลากรทางการศกษาทกคนใหมความเชยว ชาญเกยวกบอาชพ ดานงานฝมอ เพอทจะอ านวยความสะดวกในการท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

4. การฝกอบรมส าหรบโรงเรยน/ผอ านวยการ ในการพฒนาทกษะความเปนผน าและวสยทศนของผอ านวยการเพอใหสอดคลอง กบการสนบสนนการจดการการศกษาแบบเรยนรวม

5. การอบรมครเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวมเปนการเรมตนทจะสงผลใหการบรการการศกษาแบบเรยนรวม

รฐบาลมนโยบายดานการศกษาทจะยกระดบคณภาพการศกษา และใหมการกระจายโอกาสและเพมความเสมอภาคทางการศกษามากขน ดงนนการศกษาแบบเรยนรวมจงเปนนโยบายส าคญในการกระจายและเพมโอกาสทางการศกษา

กฎหมายและนโยบายทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวม

กระทรวงศกษาการไดพจารณาการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษจากการด าเนนงานขององคกรทงภาครฐและเอกชนหลายแหงซงรวมกนจดการศกษาในหลายรปแบบทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย เพอตอบสนองเจตนารมณของรฐธรรมบญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 และสนองตอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 รวมทงกฎหมายทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ ดงน

รฐธรรมนญราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 บญญตไวเกยวกบสทธและเสรภาพ ใน

การศกษาของบคคลในมาตรา 49 วา บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ ผอยในสภาวะยากล าบาก ตองไดรบรบสทธดงกลาวและไดรบการสนบสนนจากรฐ เพอจะไดรบ

68

การศกษาโดยทดเทยมกบบคนอน สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาส าหรบคนพการ พทธศกราช 2551 ดงน (ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2550, น. 15)

พระราชบญญตการศกษาส าหรบคนพการ พทธศกราช 2551 มาตรา 5 คนพการมสทธทางการศกษา 1. ไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอม

ทงไดรบเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา 2. เลอกบรการทางการศกษา สถานศกษา ระบบและเปนรปแบบการศกษาโดยค านงถง

ความสามารถ ความสนใจความถนดและความตองการจ าเปนพเศษของบคคลนน 3. ไดรบการศกษาทมมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษารวมทงการจดหลกสตร

กระบวนการเรยนการทดสอบทางการศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและบคคล

มาตรา 7 ใหสถานศกษาของรฐและเอกชนทจดการเรยนรวม สถานศกษาเอกชน การกศล ทจดการการศกษาส าหรบคนพการโดยเฉพาะและศนยการเรยนเฉพาะความพการทไดรบมาตรฐาน ไดรบเงนอดหนนและความชวยเหลอเปนพเศษจากรฐ หลกเกณฑและวธการในการรบเงน อดหนนแสะความชวยเหลอเปนพเศษใหเปนไปตามทคณะกรรมการก าหนด

มาตรา 8 ใหสถานศกษาในทกสงกดจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล โดยให สอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการและตองมการปรบปรงแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลอยางนอยปละหนงครงตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในประกาศกระทรวง

สถานศกษาในทกสงกดและศนยการเรยนรเฉพาะความพการอาจจดการศกษาส าหรบคนพการทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย ในรปแบบทหลากหลายทงในการเรยนรวม การจดการศกษาเฉพาะความพการ รวมถงการใหบรการฟนฟสมรรถภาพ ในการด ารงชวตอสระ การพฒนาทกษะพนฐานทจ าเปน การฝกอาชพหรอการบรการอนใดใหสถานศกษาในทกสงกด จดสภาพแวดลอม ระบบสนบสนนการเรยนการสอนตลอดจนบรการเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ ความชวยเหลออนใดทางการศกษา ทคนพการสามารถเขาถงและใชประโยชนได ใหสถานศกษาระดบอดมศกษาในทกสงกด มหนาทรบคนพการเขาศกษาในสดสวนหรอจ านวนทเหมาะสม ทงน ใหเปนไปตามเกณฑและวธการทคณะกรรมการก าหนด สถานศกษาใดปฏเสธไมรบคนพการเขาศกษา ใหใหถอวาเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมทางกฎหมาย ใหสถานศกษาหรอหนวยงานทเกยวของ สนบสนนผดแลคนพการและประสานความรวมมอจากชมชนหรอนกวชาชพเพอใหคนพการไดรบการศกษาทกระดบหรอบรการทางการศกษาทสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการ

มาตรา 9 ใหรฐอดเงนอดหนนเพอสงเสรมการวจยพฒนาองคกรและเทคโนโลย ทเกยวของและการพฒนาครบคลากรทางการศกษา ใหรความเขาใจและความสามารถในการศกษาส าหรบ คนพการใหรฐจดสรรงบประมาณและทรพยากรทางการศกษาอนเปนพเศษ ใหเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการและสถานศกษาทจดการศกษา ส าหรบคนพการ

69

มาตรา 10 เพอประโยชนในการจดการศกษาส าหรบคนพการ ใหราชการสวนทองถนออกขอบญญต เทศบญญต ขอก าหนด ระเบยบหรอประกาศแลวแตกรณตามพระราชบญญตน (ส านกนายกรฐมนตร, 2551, น. 3 - 5)

จากพระราชบญญตการศกษาส าหรบคนพการพทธศกราช 2551 ดงกลาว ไดบญญตขนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ดงน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 หมวด 2 สทธและหนาท มาตรา 10 การจดการศกษาตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขน

พนฐานไมนอยกวาสบสองปทตองจดอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายการศกษาส าหรบบคคลทมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคมการสอสารและการเรยนร หรอบคคลทไมสามารถพงตนเองได ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน การจดการศกษาส าหรบคนพการในวรรคสอง จะตองจดตงแตแรกเกดหรอพบความพการโดยไมเสยคาใชจาย และใหบคคลดงกลาวมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาตามเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง

มาตรา 24 การจดกระบวนการเรยนใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของด าเนนการจดเนอหาและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล จดการเรยนใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดาผปกครองและบคคลในชมชนทกฝายเพอรวมพฒนาผเรยนตามศกยภาพ

มาตรา 28 หลกสตรการศกษาระดบตางๆ รวมทงหลกสตรการศกษาส าหรบบคคล ตามมาตรา 10 วรรคสอง วรรคสามและวรรคส ตองมลกษณะหลากหลายทงนใหจดตามความเหมาะสมของแตละระดบโดยมงพฒนาคณภาพชวตของบคคลใหเหมาะสมแกวยและศกยภาพ (ส านกนายก รฐมนตร, 2545)

กฎกระทรวง ก าหนดหลกเกณฑและวธการใหคนพการมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก

สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาพทธศกราช 2545 หมวดท 1 ในกฎกระทรวงนก าหนด “แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล” หมายความวา

แผนซงก าหนดแนวทางการจดการศกษาทสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการตลอดจนก าหนดสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาเฉพาะบคคล

หมวดท 2 ขอ 8 การยมสงอ านวยความสะดวกและสอทางการศกษาใหคนพการ ผปกครอง ตองยนค าขอตามแบบ พรอมกบแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลตอหวหนาสถานศกษาทเขาศกษา

หมวดท 3 ขอ 11 คนพการหรอผปกครองทประสงคจะใชสทธขอรบเงนอดหนน ขอยมเงน เพอจดซอและขอรบสงอ านวยความสะดวกสอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา ตามแบบทคณะกรรมการก าหนดพรอมดวยเอกสารและหลกฐาน ตอไปน

70

1. แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลซงจดท าโดยสถานศกษาทรบคนพการเขาศกษา

2. จ านวนเงนอดหนนทประสงคจะขอรบหรอจ านวนเงนทขอยมเพอจดซอ

3. รายงานสงอ านวยความสะดวก สอ บรการหรอความชวยเหลออนใดทางการศกษาทประสงคจะขอยมเงนเพอจดซอ ตามบญช ก. และบญช ค. (ส านกนายกรฐมนตร, 2551, น. 4 - 8)

พระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพคนพการ พทธศกราช 2534 มาตรา 4 ในพระราชบญญตน คนพการ หมายความวา คนทมความผดปกตหรอบกพรองทางรางกาย ทางสตปญญาหรอ

ทางจตใจ ตามประเภทและหลกเกณฑทก าหนดในกฎกระทรวง การฟนฟสมรรถภาพคนพการ หมายความวา การเสรมสรางสมรรถภาพหรอการเสรมสราง

ความสามารถของคนพการใหมสภาพทดขนโดยอาศยวธการทางการแพทย ทางการศกษา ทางสงคม และการฝกอาชพเพอใหคนพการไดมโอกาสท างานหรอด ารงชวตในสงคมทดเทยมคนปกต มาตรา 12 ใหจดตงส านกงานคระกรรมการฟนฟสมรรถภาพคนพการขนในกรมประชาสงเคราะห กระทรวงมหาดไทย มอ านาจหนาทในการสงเคราะห การพฒนาและการฟนฟสมรรถภาพคนพการและมอ านาจหนาทดงตอไปน 1. รเรมและเรงรดใหมการสงเสรมกจกรรมของคนพการ 2. จดใหมการฝกอบรมผซงท างานเกยวกบการสงเคราะหการพฒนาและการฟนฟ สมรรถภาพคนพการ โดยรวมมอกบสวนราชการหนวยงานของรฐและเอกชนทเกยวของ 3. สงเสรมอาชพและจดหางานใหแกคนพการซงไดรบการฟนฟสมรรถภาพ

การพฒนาคณภาพชวตคนพการ

แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต ฉบบท 3 พทธศกราช 2550 – 2554 ไดรบการก าหนดขนเปนกรอบทศทาง แนวทางในการด าเนนงานแนวทางในการด าเนนงานดานคนพการใหภาคภาครฐและองคกรเอกชน ดานคนพการใชเปนแนวทางการบรหารงาน การด าเนนงานตามภารกจขององคกรใหสอดคลองกบยทธศาสตรและพนธกจ สวสยทศนของแผนทก าหนดไวดงน วสยทศน คนพการไดรบการคมครองสทธ มชวตทดเตมตามศกยภาพ มสวนรวมในสงคมอยางเตมทและเสมอภาค ภายใตสภาพแวดลอมทปราศจากอปสรรค พนธกจ

1. ปฏรประบบบรหารจดการในการพฒนาคณภาพชวตคนพการใหเตมศกยภาพ สามารถ ด ารงชวตอยางอสระ

2. สงเสรมสภาพแวดลอมทปราศจากอปสรรคตอการมสวนรวมในสงคมเตมทและเสมอภาค 3. สงเสรมสภาพแวดลอมทปราศจากอปสรรคตอการมสวนรวมของคนพการในสงคม เปาประสงค 1. เพอใหมระบบบรหารจดการในการพฒนาคณภาพชวตคนพการอยางมประสทธภาพ

71

สามารถท าหนาทก าหนดและก ากบนโยบาย แผนงาน งบประมาณดานคนพการอยางบรณาการ 2. เพอใหคนพการเขาถงสทธและโอกาสในการพฒนาตนเองในทกมตของสงคม สามารถ

เลอกรปแบบการบรหารทเหมาะสมตามความตองการจ าเปนของแตละบคคลและสามารถด ารงชวตอสระ

3. เพอใหองคกรดานคนพการและเครอขายมความเขมแขง ยงยน สามารถสงเสรมศกยภาพ คมครองและพทกษสทธคนพการ

4. เพอใหสงคมยอมรบและเปดโอกาสใหคนพการและองคกรดานคนพการมสวนรวมกบ กจกรรมทางสงคมอยางเตมท มประสทธภาพและเสมอภาคกบคนทวไป

5. เพอใหคนพการสามารถเขาถงและใชบรการในอาคาร สถานท ยานพาหนะ ขอมล ขาวสารและการสอสาร เทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก และบรการสาธารณะอนๆ ยทธศาสตร

1. ยทธศาสตรดานบรหารจดการระบบการพฒนาคณภาพชวตคนพการมแนวทางมาตรการ ดงน

1.1 จดตงคณะกรรมการประสานงานดานคนพการแหงชาต เพอประสานงานบรหารระบบ การพฒนาคณภาพชวตคนพการใหเปนไปตามเปาหมาย โดยใชหลกธรรมาภบาล

1.2 พฒนาระบบบรการคนพการทกดาน ทงทางดานการแพทย การศกษา อาชพและ สงคมใหครอบคลมทวถง

1.3 สงเสรมใหหนวยงานภาครฐและเอกชนมการจดสอ สงอ านวยความสะดวกและความ ชวยเหลออนใด ลามภาษามอ เอกสารอกษรเบลล หนงสอเสยง กายอปกรณ เครองชวยคนพการทเกยวกบการฟนฟสมรรถภาพคนพการและการด ารงชวตอสระ

1.4 สงเสรมการผลตและพฒนาบคคลกรดานคนพการใหมจ านวนคนเพยงพอและมความร ความสามารถทจะเปนผใหบรการทกดานรองรบความตองการจ าเปนดานการพฒนาคณภาพชวตคนพการและกระแสการเปลยนแปลงของโลก

1.5 ผลกดนใหเกดระบบการจดสรรงบประมาณ เงนอดหนนและเพมรายรบของกองทน เพอใหหนวยงานภาครฐและองคกรเอกชนสามารถใหบรการทกดานแกคนพการอยางทวถงและมคณภาพ

1.6 สงเสรมการวจยและพฒนานวตกรรมดานการพฒนาคณภาพชวตคนพการทกดาน และน าผลงานวจยไปปรบใชเพอพฒนางานดานคนพการ

1.7 สนบสนนทนการวจยและการเผยแพรผลงาน 1.8 สนบสนนใหองคกรทเกยวของมการจดท าระบบฐานขอมลดานคนพการใหเปนระบบ

บรณาการทมประสทธภาพเปนไปในทศทางเดยวกน 2. ยทธศาสตรดานการสงเสรม สนบสนนความเขมแขงขององคกรดานคนพการและเครอขาย

ในการพฒนาคณภาพชวตคนพการ 2.1 สงเสรมและสนบสนนการจดตงและหรอการด าเนนงานขององคกรดานคนพการและ

72

เครอขายในดานงบประมาณวชาการและการพฒนาบคคลากรทเกยวของ 2.2 สนบสนนใหองคกรดานคนพการและเครอขายมบทบาทเปนทปรกษาหรอ

คณะกรรมการระดบทองถนถงระดบชาต เพอใหขอคดเหนน าสการตดสนใจและองคกรทเกยวของในการด าเนนงานดานคนพการ

2.3 ยกระดบความสามารถในการแกปญหาและพฒนากระบวนการการเรยนรขององคกร ดานคนพการและเครอขาย

2.4 สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมความรความเขาใจในการมสวนรวมในการ สนบสนนองคกรดานความพการ

3. ยทธศาสตรการสรางเสรมเจตคตทดของคนพการ ครอบครวและสงคมทมตอคนพการ 3.1 พฒนารปแบบการจดกจกรรมทางสงคมในทกระบบ ทงหนวยงานภาครฐและองคกร

เอกชนทเกยวของ ใหคนพการและครอบครวมสวนรวมในครอบครวอยางทวถง 3.2 สงเสรมใหสตรและคนพการไดแสดงศกยภาพและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม 3.3 สงเสรมและสนบสนนใหหนวยงานภาครฐและองคกรเอกชนจดกจกรรมในการ

เสรมสรางเจตคตทถกตองและสรางสรรคตอความพการ คนพการและครอบครว 3.4 สนบสนนการท าสอ ทมคณภาพเปนประโยชนตอการสงเสรมศกยภาพการมสวนรวม

และเสมอภาคคนพการ 3.5 สงเสรมสนบสนนใหคนพการมงานท า 3.6 สงเสรมใหหนวยงานภาครฐและองคกรเอกชนตดตามประเมนผลจ านวนคนพการท

สามารถด ารงชวตอสระ 4. ยทธศาสตรดานการจดหาสงเสรมดานศกยภาพสงแวดลอมทปราศจากอปสรรคตอการม

สวนรวมของคนพการ 4.1 ผลกดนใหมนโยบายและวาระแหงชาตในการจดสภาพแวดลอมทปราศจากอปสรรค

(Accessible Environment) และสงเสรมการเขาถงขอมลขาวสาร เพอกาวสสงคมทปราศจากอปสรรค เพอคนทงมวล (Barrier free Society for All) แสะผลกดนใหมการน านโยบายไปสการปฏบต

4.2 ยกราง/ปรบปรงกฎหมายระเบยบขอบงคบตางๆ ทเกยวกบอาคาร สถานท การขนสง บรการสาธารณะ โทรคมนาคม (Telecommunication) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information and Communication Technology) รวมทงเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก (Assistive Technology) สงเสรมการเขาถงขอมลขาวสารเพอใหสภาพแวดลอมทปราศจากอปสรรคและบรการทกดานแกคนพการ

4.3 สงเสรมการจดหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอนดานการออกแบบทเปนสากล และเปนธรรม (Universal Design)

4.4 สงเสรมสนบสนนสถานศกษาใหมการจดการเรยนการสอนดานการออกแบบทเปน สากลและเปนธรรม (Universal Design) .

73

4.5 พฒนาและขยายศนยสงเสรมและสาธตใหบรการดานการออกแบบทเปนสากลและเปนธรรม (Universal Design) ทงส าหรบการเรยนการสอนและการขยายบรการสชมชน

1.6 สรางกลไกการตดตาม ก ากบดแลและตรวจสอบดานสภาพแวดลอมและการเขาถงขอมล ขาวสารทปราศจากอปสรรค (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยคณะกรรมการ การฟนฟสมรรถภาพคนพการ, 2550, น. 17 – 19)

มาตรฐานการเรยนรวมเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาพ.ศ.2555 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

ประกอบดวย 4 ดาน 4 มาตรฐาน 17 ตวบงช ดงน ดานท 1 มาตรฐานดานคณภาพผเรยน ม 1 มาตรฐาน 1 ตวบงช ดานท 2 มาตรฐานดานการจดการเรยนการสอน ม 1 มาตรฐาน 8 ตวบงช ดานท 3 มาตรฐานดานการบรหารจดการเรยนรวม ม 1 มาตรฐาน 6 ตวบงช ดานท 4 มาตรฐานดานการสรางสงคมแหงการเรยนร ม 1 มาตรฐาน 2 ตวบงช ดานท 1 มาตรฐานดานคณภาพผเรยน มาตรฐานท 1 ผเรยนมผลการพฒนาเตมศกยภาพ

ตวบงชท 1 ผเรยนมผลการพฒนาเตมศกยภาพตามทก าหนดไวในแผนการจดการศกษา เฉพาะบคคล (Individualized Education Program: IEP) ดานท 2 มาตรฐานดานการจดการเรยนการสอน มาตรฐานท 2 ครปฏบตงานเรยนรวมอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล ตวบงชท 1 ครมความร ความเขาใจ เจตคตทดตอการจดการเรยนรวมและปฏบตตอผเรยน อยางเหมาะสม ตวบงชท 2 ครเขารบการฝกอบรมหรอพฒนาใหมทกษะในการจดการเรยนรวม ตวบงชท 3 ครมการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) ตวบงชท 4 ครจดท าแผนการสอนเฉพาะบคคล ( Individual Implementation Plan : IIP) ทสอดคลองกบแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP)

ตวบงชท 5 ครจดหา ผลตและใชเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความ ชวยเหลออนใดทางการศกษา ในการพฒนาผเรยนตามความตองการจ าเปนพเศษทางการศกษา ตวบงชท 6 ครจดการเรยนรเพอพฒนาผเรยนเฉพาะบคคลอยางเหมาะสม ตวบงชท 7 ครมการวดและประเมนผลทหลากหลายสอดคลองกบผเรยนเฉพาะบคคล ตวบงชท 8 ครใชกระบวนการวจยเพอพฒนาผเรยนเฉพาะบคคล ดานท 3 มาตรฐานดานการบรหารจดการเรยนรวม มาตรฐานท 3 ผบรหารบรหารจดการเรยนรวมอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล ตวบงชท 1 ผบรหารมความร ความเขาใจ เจตคตทด และมวสยทศนในการบรหาร จดการเรยนรวม

74

ตวบงชท 2 ผบรหารมการบรหารจดการเรยนรวมตามโครงสรางซท (SEAT Framework) ตวบงชท 3 ผบรหารมการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน(School-based

management : SBM) ตวบงชท 4 ผบรหารสามารถบรหารจดการเรยนรวมใหบรรลเปาหมายตามทก าหนด

ไวในแผนปฏบตการจดการเรยนรวม ตวบงชท 5 สถานศกษามกระบวนการเปลยนผาน (Transition) ตวบงชท 6 มการสงเสรม สนบสนน ยกยองเชดชเกยรตบคคลและองคกรทมสวนรวมดาน

การจดการเรยนรวม ดานท 4 มาตรฐานดานการสรางสงคมแหงการเรยนร มาตรฐานท 4 สถานศกษามการสราง สงเสรม สนบสนนใหสถานศกษาเปนสงคมแหงการเรยนร ดานการจดการเรยนรวม

ตวบงชท 1 พฒนาแหลงเรยนรดานการจดการเรยนรวมในโรงเรยน ใหผเรยนและครอบครวสามารถเขาถงและใชประโยชนได ตวบงชท 2 มการแลกเปลยนเรยนรดานการจดการเรยนรวมระหวางบคลากรภายใน สถานศกษา ระหวางสถานศกษากบครอบครว ชมชนและองคกรทเกยวของ

สรรตน ประจนปจจนก (2554) ไดสรปสาระส าคญของกฎหมายเกยวกบคนพการสอดคลองกบกฎหมาย พระราชบญญตรวมถงมาตรฐานการจดการศกษาแบบเรยนรวมตามทเสนอไปแลวนน โดยไดอธบายไววา แนวคดเกยวกบการบญญตรบรองสทธ เสรภาพของประชาชนในรฐธรรมนญนนไดมการบญญตรบรองคมครอง สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของประชาชนไวในรฐธรรมนญทกฉบบและไดมววฒนาการผนแปรไปตามยคสมยของรฐธรรมนญแตละฉบบ โดยในชวงแรกๆนน สวนใหญสทธ เสรภาพและ ความเสมอภาคนนสวนใหญเปนสทธ เสรภาพทเกยวของกบชวต รางกาย ทรพยสนทเปนสทธขนพนฐานและมการบญญตถงสทธเสรภาพตางๆของประชาชนไวรวมๆในมาตราเดยว ในรฐธรรมนญฉบบตอๆมาไดมความพยายามทจะขยายสทธขนพนฐานเพมมากขน รวมทงสทธในการศกษาซงถอวาเปนสทธมนษยชนขนพนฐานดวย เมอประชาชนมความรและมความตนตวในเรองสทธ เสรภาพมากขนประกอบกบไดรบอทธพลจากรฐธรรมนญตางประเทศและปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนของสหประชาชาตสงผลใหมการขยายการรบรองคมครองสทธเสรภาพของประชาชนมากขน อยางไรกตามการจดการศกษาของคนพการนนรฐควรยดหลกการดงตอไปน

1. การจดการศกษาตองเปนแบบใหเปลา (Availability) ตองจดการศกษาภาคบงคบ และการศกษาแบบใหเปลาแกเดกและเยาวชนในทกชวงอาย (อยางนอยกอนวยท างาน) รวมทงตองใหอสระแกพอแมในการจดการศกษาแกเดกและเยาวชน

2. การศกษาททกคนเขาถงได (Accessibility) ตองขจดการแบงแยก และการเลอกปฏบตอนเนองมาจากเชอชาต สผว ภาษา เพศ ศาสนา อาย ความดอยโอกาส ความมากโอกาส ความพการเปนตนรวมทงสรางความเทาเทยมกนระหวางเพศ และเชอชาต โดยประกนการเขาถงสทธในทกๆดาน

75

3. การศกษาทมคณภาพเปนทยอมรบได (Acceptability) ตองก าหนดมาตรฐานการศกษา

รวมทงการจดการศกษาทมคณภาพ โดยน ามาตรฐานสทธมนษยชนไปใชในกระบวนการเรยนการสอน รวมทงการวดมาตรฐานการศกษาดวยมตสทธมนษยชน

4. การศกษาทสามารถปรบใหเหมาะสมกบผเรยน (Adaptability) ตองจดการศกษาทหลากหลายตามความถนดของเดกและเยาวชน รวมถงการใหความรดานสทธผานระบบการศกษา

สทธ เสรภาพและความเสมอภาพตามกฎหมายทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบคนพการ นอกจากรฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดไดรบรองการทคนพการจะไดรบสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคในการศกษาดงกลาวแลว เพอใหสงทรฐธรรมนญก าหนดจะเปนจรงในทางปฏบตไดตองมการบญญตกฎหมายในระดบพระราชบญญตและกฎหมายระดบรองเชน กฎกระทรวง เปนตนกฎหมายส าคญทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบคนพการทส าคญไดแก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2) พ.ศ. 2545 พระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 และพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550

1. สทธในการไดรบการศกษาของคนพการ 1.1 สทธในการไดรบการศกษาของคนพการตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และท แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ตามกฎหมายฉบบนถอเปนกฎหมายหลกในการจดการศกษาโดยทวไปซงไดบญญตถงสทธในการไดรบการศกษาไวในมาตรา 10 วา “การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย” และไดบญญตรบรองสทธของคนพการทจะไดรบการศกษาไวเปนพเศษในมาตรา 10 วรรคสองและวรรคสาม ซงบญญตวา “การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนร หรอมรางกายพการ หรอทพพลภาพหรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองไดหรอไมมผดแลหรอดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ การศกษาส าหรบคนพการในวรรคสอง ใหจดตงแตแรกเกดหรอพบความพการโดยไมเสยคาใชจาย และใหบคคลดงกลาวมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง” ตามกฎหมายฉบบนเดกทมความพการไมวาจะเปนดานใดกตามตองไดรบการศกษาโดยเฉพาะการศกษาขนพนฐานโดยรฐจะตองจดใหคนพการมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานอยางนอย 12 ป ซงกอนหนากฎหมายฉบบนเดกพการหรอเดกทมผปกครองททพพลภาพ ทจ าเปนตองหาเลยงผปกครองไดรบการยกเวนไมตองเขาในโรงเรยนประถมได นอกจากนมาตรา 10 ยงก าหนดใหจดการศกษาส าหรบคนพการตงแตแรกเกดหรอแรกพบความพการโดยไมเสยคาใชจาย นนคอกฎหมายตองการใหมการจดการศกษาใหแกเดกพการใหเรวทสดเทาทจะสามารถท าได เพอใหเดกไดรบการฟนฟเรวทสดและสามารถใชชวตใกลเคยงกบคนปกตมากทสด นอกจากนนเดกพการยงมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทาง

76

การศกษา และในการจดการศกษาแกเดกพการนนโรงเรยนสามารถจดบรการและความชวยเหลออนๆควบคกบการจดการศกษา เชนบรการฝกพด สอนภาษามอไทย การอานและเขยนอกษรเบรลล เปนตน นอกจากนนยงสามารถจดการศกษาใหความรแกผปกครอง ครอบครวของเดกพการอกดวย นอกจากนนตามมาตรา 15 ก าหนดใหจดการศกษาได 3 รปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เพอใหการจดการศกษาของไทยมความยดหยน หลากหลาย สอดคลองกบความตองการและความจ าเปนพเศษทคนพการตองการ รวมทงเปดโอกาสใหหลายหนวยงานสามารถจดการศกษาได โดยเฉพาะครอบครวทถอเปนสวนส าคญประการหนงในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 1.2. สทธในการไดรบการศกษาของคนพการตามพระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 กฎหมายฉบบนเปนกฎหมายทเกยวกบการจดการศกษาส าหรบคนพการโดยตรงซงไดบญญตรบรองสทธของคนพการไวเพมเตมจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2) พ.ศ. 2545 ซงมาตรา 5 บญญตไวดงน คนพการ มสทธทางการศกษาดงน (1) ไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอมทงไดรบเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา(2) เลอกบรการทางการศกษา สถานศกษา ระบบและรปแบบการศกษา โดยค านงถงความสามารถ ความสนใจ ความถนดและความตองการจ าเปนพเศษของบคคลนน(3) ไดรบการศกษาทมมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษา รวมทงการจดหลกสตรกระบวนการเรยนร การทดสอบทางการศกษา ทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและบคคล นอกจากนนเพอเปนการพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการกฎหมายยงก าหนดใหครการศกษาพเศษมสทธไดรบเงนคาตอบแทนพเศษตามทกฎหมายก าหนด รวมทงสถานศกษาของรฐและเอกชนทจดการเรยนรวม สถานศกษาเอกชนการกศลทจดการศกษาส าหรบคนพการโดยเฉพาะ และศนยการเรยนเฉพาะความพการ ทไดรบการรบรองมาตรฐานไดรบเงนอดหนนและความชวยเหลอพเศษจากรฐ กฎหมายฉบบนยงก าหนดวา หากสถานศกษาใดปฏเสธไมรบคนพการเขาศกษาใหถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามกฎหมาย ซงมผลตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 มาตรา 16 ใหคณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาตสามารถเพกถอนค าสงดงกลาวหรอหามมใหกระท าการนนได และสามารถฟองเรยกคาเสยหายฐานละเมด และใหศาลมอ านาจก าหนดคาเสยหายอยางอนอนมใชตวเงนใหแกคนพการทถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมได และหากการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอคนพการเปนการกระท าโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง ศาลจะก าหนดคาเสยหายในเชงลงโทษใหแกคนพการไมเกนสเทาของคาเสยหายทแทจรงดวยกได ซงถอเปนมาตรการทส าคญในการขจดอปสรรคจากการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม และนอกจากนนพระราชบญญตดงกลาวยงก าหนดใหมการจดตงกองทนสงเสรมและพฒนาการศกษาส าหรบคนพการ ในส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเพอใชจายในการสงเสรม สนบสนน และพฒนาการศกษาส าหรบคนพการอยางเปนธรรมและทวถง นอกจากนนพระราชบญญตดงกลาวยง

77

ก าหนดใหสถานศกษาระดบอดมศกษาในทกสงกด มหนาทรบคนพการเขาศกษาในสดสวนหรอจ านวนทเหมาะสม เนองจากการทจะใหนกเรยนพการไปสอบแขงขนกบนกเรยนปกตยอมถอวาเปนการไมเปนธรรม เนองจากนกเรยนมความแตกตางกน จงตองมการก าหนดแตมตอเพอใหนกเรยนพการไดมโอกาสศกษาตอในระดบอดมศกษา

1.3 สทธในการไดรบการศกษาของคนพการตาม พระราชบญญตสงเสรมและพฒนา คณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 นอกจากกฎหมายทส าคญขางตนแลวยงมกฎหมายทเกยวกบการจดการศกษาคนพการซงอกไดแก พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ซงมการก าหนดถงสทธตางๆของคนพการ เชน ตามมาตรา 20 คนพการมสทธเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะตลอดจนสวสดการและความชวยเหลออนจากรฐ กฎหมายดงกลาวทมวตถประสงคในการพทกษคมครองสทธของคนพการในการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทย การศกษา และการฝกอาชพ ทงยงใหมการจดตงคณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต โดยมผแทนองคกรคนพการรวมเปนกรรมการดวย ซงตามกฎหมายดงกลาวไดก าหนดถงสทธของคนพการไวหลายประการเชน สทธทจะรองขอตอคณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาตใหมค าสงเพกถอนการกระท าหรอหามกระท าการทมลกษณะเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอคนพการ นอกจากนนยงก าหนดใหคนพการมสทธเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะตลอดจนสวสดการและความชวยเหลออนจากรฐ จะเหนไดวาแมกฎหมายนไมไดมงเนนทการจดการศกษาใหคนพการอยางเดยวโดยตรง แตกมหลกเกณฑหลายเรองทสามารถโยงถงคนพการใหสามารถไดรบความชวยเหลอซงเปนการสงเสรมสทธในการไดรบการศกษาของคนพการไดอกทางหนง นอกจากสทธในทางการศกษาทถอวาส าคญ รฐยงควรตองสงเสรมใหคนพการมงานท าอกดวยทจะท าใหคนพการสามารถพงพาตนเองไดและไมเปนภาระตอครอบครวเพอใหสอดคลองกบศกดศรแหงความเปนมนษย

2. เสรภาพของคนพการทางดานการศกษา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 49 ไดบญญตถงเสรภาพในดานการศกษาไวในมาตรา ๕๐ คอ ” บคคลยอมมเสรภาพในทางวชาการ” และวรรคสองไดบญญตวา” การศกษาอบรม การเรยนการสอน การวจย และการเผยแพรงานวจยตามหลกวชาการยอมไดรบความคมครอง ทงน เทาทไมขดตอหนาทของพลเมองหรอศลธรรมอนดของประชาชน”นอกจากรฐธรรมนญดงกลาวแลวยงมกฎหมายอนบญญตเกยวกบเสรภาพในการศกษาดงน เสรภาพของคนพการทางดานการศกษาตามพระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 คนพการมเสรภาพในการเลอกบรการทางการศกษา สถานศกษา ระบบและรปแบบการศกษา โดยค านงถงความสามารถ ความสนใจ ความถนดและความตองการจ าเปนพเศษของบคคลนน ซงบญญตไวในมาตรา 5(2) ของกฎหมายดงกลาว แมมาตราดงกลาวจะบญญตรบรองสทธของคนพการแตในความเปนจรงแลวเปนเรองเกยวกบเสรภาพของคนพการในทางการศกษาทสามารถเลอกเขาศกษาไดในสถานศกษาเฉพาะหรอสถานศกษาทจดการศกษาแบบเรยนรวม รวมทงสามารถเลอกรปแบบการศกษาไดวาจะเรยนในระบบ เรยนนอกระบบ

78

หรอเรยนตามอธยาศยโดยรฐตองก าหนดรปแบบของการเทยบโอนผลการเรยน รปแบบการเรยนของคนพการจะตองยดหยนและปรบไดเพอใหเหมาะสมกบความตองการของคนพการ 3. ความเสมอภาคของคนพการในทางดานการศกษา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 30 ไดบญญตหลกของความเสมอภาควา ” บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรมหรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จะกระท ามได ไดแก ความเสมอภาคของคนพการในทางดานการศกษา ตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และท แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ความเสมอภาคของคนพการในทางดานการศกษาตามพระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 เพอใหเกดความเสมอภาคในการศกษาของคนพการจ าเปนตองมการขจดอปสรรคในการเขารบการศกษาของคนพการโดยก าหนดใหสถานศกษาทกสงกดตองรบคนพการเขาศกษาหากสถานศกษาใดปฏเสธไมรบคนพการเขาศกษาใหถอเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม และก าหนดความเสมอภาคของคนพการในทางดานการศกษาพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 ไดก าหนดไวเปนหลกการในมาตรา 15 วรรคแรกวา “การก าหนดนโยบาย กฎ ระเบยบ มาตรการ โครงการ หรอวธปฏบตของหนวยงานของรฐ องคกรเอกชน หรอบคคลใดในลกษณะทเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอคนพการยอมจะกระท ามได” และเพอเปนการขจดการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม

สทธ เสรภาพและความเสมอตางๆทกฎหมายบญญตไวส าหรบคนพการในดานการศกษา สรปไดดงน

ดานการรบเขาศกษา 1. สทธในการเขารบบรการดานการศกษาขนพนฐาน เปนของประชาชนทกคน ทงผยากไร

ผดอยโอกาสรวมทงผพการยอมมสทธเสมอกน ตามมาตรา 48 แหงรฐธรรมนญ 2. สทธในการไดรบการอดหนนในการรบการศกษา หมายถงสทธในการไดรบการศกษาขน

พนฐานโดยไมเสยคาใชจาย สทธในการไดรบการทนสนบสนนการศกษาในกรณทผเรยนมาจากครอบครวยากไร และไดรบสวสดการของรฐในกลมผทมความตองการพเศษ

3. สทธในระหวางรบการศกษา หมายถงสทธทจะไดรบการศกษาทมคณภาพเหมาะสมกบความตองการ ความรความสามารถของผพการ รวมทงสออ านวยความสะดวก เทคโนโลยตางๆ

4. การสนบสนนสทธในดานการรบการศกษา รฐมหนาทตองจดสรรงบประมาณเพอสนบสนนการศกษา เงนอดหนนทวไปเปนคาใชจายรายบคคล ทเหมาะสมแกผเรยน คาใชจายส าหรบการจดการศกษาส ารบผเรยนทมความตองการพเศษ โดยค านงถงคณภาพและความเสมอ ภาคในโอกาสทางการศกษา รฐตองใชมาตรการด าเนนการจดการศกษาใหมคณภาพ รฐตองสงเสรมการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ของสวนกลางไปยงเขตพนทการศกษาและ

79

สถานศกษา รวมทงตองมมาตรการสงเสรม สนบสนนการผลตและพฒนาเทคโนโลยเพอการจดการศกษาส าหรบคนพการ

5. สทธในการเทยบโอนผลการศกษาทผเรยนสะสม ทงในระหวางการศกษารปแบบเดยวกนหรอตางรปแบบ

6. มสทธและเสรภาพในการเลอกสถานศกษา 7. มสทธและเสรภาพในการเลอกระบบและรปแบบการศกษา

8. มความเสมอภาคในการเขาศกษาทเทาเทยมกบบคคลอนๆ ดานการจดการศกษา มดงนคอ 1. สทธในการจดการศกษา หมายถง สทธในการจดการศกษาโดยบคคล ครอบครว องคกร

ชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา และสถาบนสงคมอนๆ ตามความเหมาะและจ าเปน สทธในการจดและมสวนรวมจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน สทธในการเขารวมในการจดระบบโครงสรางและกระบวนการจดการศกษาของฝายตางๆ สทธในการเขามสวนรวมในการก าหนดนโยบายและแผนการจดการศกษาระดบตางๆ สทธในการเขารวมเปนคณะกรรมการทางการศกษาชดตางๆ

2. สทธในการไดรบการอดหนนในการจดการศกษา สทธในการไดรบการอดหนนคาใชจายในการจดการศกษาทจดโดยบคคล ครอบครว องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา และสถาบนสงคมอนๆ ตามความจ าเปนและเหมาะสมจากรฐ เปนตน

ประเทศไทยไดมการก าหนดใหคนพการมสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคในดานการศกษาอยางเปนรปธรรมตามกฎหมายและพระราชบญญตทางการศกษา แนวคดเรองสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคดงกลาวถอเปนบทบญญตเรองสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคเฉพาะในกฎหมายซงเปนแนวทางใหทกคนปฏบตตามและมบทลงโทษเพอใหพลเมองในประเทศนนไดมการปฏบตตามกฎหมายอยางจรงจง แตในทางปฏบต ยอมมปญหาและอปสรรค เนองจากแนวคดในเรองสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของประชาชนนนยงเปนเรองในอดมคต และประชาชนสวนใหญยงไมมความรในเรองกฎหมายทเกยวของกบคนพการอยางเพยงพอ ดงนน หนวยงานทเกยวของทางดานการจดการศกษาบคลากรทเกยวของ อาทเชน คร อาจารย นกวชาการทางดานการศกษาพเศษ หรอผทเกยวของควรท างานในดานการจดการศกษาส าหรบผพการอยางจรงจง และมงพฒนาผพการใหสามารถใชชวตประจ าวนและท างานไดโดยไมเปนภาระของสงคม และสงทจะชวยคนพการไดอยางมากคอครอบครว และชมชนทเปนสวนทอยใกลชดกบคนเหลานน ตองเปดมมมองหรอทศนคตทดตอคนพการ โดยการยอมรบ และเหนความส าคญของบคคลเหลาน ในทางปฏบตตองน าทรพยากรทมอยรอบตวน ามาพฒนาเปนแหลงเรยนร จดหาสงอ านวยความสะดวก สรางสงคมแหงการยอมรบและพงพากนจะท าใหคนพการสามารถออกมาใชชวตในสงคมไดเชนเดยวกบคนปกต โดยไมหวงพงงบประมาณของรฐแตเพยงอยางเดยว จะท าใหคนพการมสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคเทาเทยมกบบคคลอนมากขน นอกจากนน คนทวไปเองกตองตระหนกถงสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของคนพการดวย

80

ภาพท 2.2 หมายเหต. จาก กระทรวงศกษาธการ (2542), พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542. กรงเทพฯ : ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ.

มาตรฐานท 2

แนวการจดการศกษา

ดานการสรางสงคม

แหงการเรยนร ( 1 มาตรฐาน 2 ตวบงช )

ดานมาตรการสงเสรม

(จ านวน 1 มาตรฐาน)

ดานการสรางสงคม

แหงการเรยนร (จ านวน 1 มาตรฐาน)

ดานการบรหาร จดการเรยนรวม

(1 มาตรฐาน6 ตวบงช )

ดานอตลกษณ

ของสถานศกษา (จ านวน 1 มาตรฐาน)

มาตรฐานท 3

แนวการสรางสงคม

แหงการเรยนร/สงคม แหงความร

ดานการจดการเรยน

การสอน

(1 มาตรฐาน 8 ตวบงช )

ดานการจดการศกษา (จ านวน 6 มาตรฐาน)

ดานคณภาพผเรยน

(1 มาตรฐาน 1 ตวบงช )

ดานคณภาพผเรยน

(จ านวน 6 มาตรฐาน) มาตรฐานท 1

คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก

มาตรฐานการเรยนรวม

(พ.ศ.2555) (4 ดาน 4 มาตรฐาน)

มาตรฐานการศกษา ขนพนฐาน (พ.ศ.2554) (4 ดาน 15 มาตรฐาน)

มาตรฐาน

การศกษาของชาต

(พ.ศ. 2553)

โครงสรางความสมพนธระหวางมาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน มาตรฐานการเรยนรวม (พ.ศ.2555)

และมาตรฐานการเรยนรวมของส านกงานเขตพนท (พ.ศ.2555)

81

ปจจยทเออใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ

การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจไดนนจะตองเกดจากความรวมมอของบคคลหลายฝายทเกยวของกบเดก ซงไดแก ผบรหารโรงเรยน ครผสอนเดกทมความตองการพเศษ ครทสอนเดกปกต เพอนรวมชนเรยน นกวชาชพตางๆ รวมทงพอแมผปกครองและคนในชมชนซงทกฝายตองมการวางแผน แนวทางตางๆในการจดการเรยนการสอนแกเดก ซงอาจมการรเรมโครงการน ารองในบางพนทเพอใหเกดความเชยวชาญอยางเพยงพอส าหรบการเปนตนแบบ จงจะท าใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจไดในทสด นอกจากนแลวยงมหนวยงานอนทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ ไดแก ศนยการศกษาพเศษ โรงเรยนการศกษาพเศษ หนวยงานของเอกชน มลนธ หรอองคกรทไมหวงผลก าไร รวมทงบคลากรอนเชน นกกจกรรมบ าบด นกกายภาพบ าบด นกแกไขการพด สมาคมตวแทนตางๆ เชน กลมแมบาน เปนตน การใหความชวยเหลอ เชน การใหการอบรมความรในดานตางๆ ทงดานการจดการศกษาเครองมอ การคดกรองพฒนาการของเดก การจดกจกรรมสงเสรมพฒนาการทเปนปญหาในการเรยนการจดการใหความรในเรองทกษะอาชพแกเดกทมความตองการพเศษ แตเนองจากการผลตบคลากรทเกยวของกบการศกษาพเศษ ยงผลตไดไมมากนกเมอเปรยบเทยบกบจ านวนเดกทมความตองการพเศษทตองใหบรการโดยเฉพาะอยางยงในสาขาจตเวชศาสตร กจกรรมบ าบด กายภาพบ าบด การแกไขการพด โสตสมผสวทยา ลามภาษามอ และยงไมมการผลตบคลากรในดานดนตรบ าบด พฤตกรรมบ าบด หากไมสามารถผลตบคลากรดงกลาวไดทนความตองการในอนาคต หนวยงานบางแหงไดเสนอแนะใหอบรมครประจ าการเพอปฏบตหนาทในการสอนและชวยเหลอเดก (สภาพร ชนชย, 2551, น. 31-32) โดยภาพรวมปจจยทเออใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ ประกอบดวย

1. เจตคตของผทเกยวของ การจดการศกษาแบบเรยนรวมจะประสบความส าเรจหรอลมเหลวนน เจตคตของผทเกยวของมความส าคญอยางยง การปรบเปลยนเจตคตของผบรหาร คร และผปกครอง จะชวยใหเกดความเขาใจในการจดการศกษาแบบเรยนรวมและสามารถด าเนนการใหเกดการเปลยนแปลงการจดการศกษาในโรงเรยนใหประสบความส าเรจไดดยงขนอาจจะกลาวไดวาเจตคตของบคคลทเกยวของทมผลตอการสงเสรมการศกษาแบบเรยนรวมประกอบดวย

1.1 คร เชอวานกเรยนทมความตองการพเศษมความสามารถเชนเดยวกบนกเรยนปกต และสามารถเรยนรได สอนนกเรยนดวยความเตมใจ ยอมรบและยนดบรการนกเรยนทมความตองการพเศษเชนเดยวกบนกเรยนปกต และเตรยมนกเรยนใหยอมรบซงกนและกน

2.2 ผบรหาร จะตองมเจตคตทดตอการศกษาแบบเรยนรวม และใหการสนบสนนการด าเนนงานใหมและทาทาย และมความยดหยนในการปฏบตงาน ตลอดจนสนบสนนสงเสรมทงในดานปจจย การบรหารจดการและการจดกระบวนการเรยนการสอน ตลอดจนกระตนใหการศกษาแบบเรยนรวมใหเกดขนดวยการท างานรวมกบผปกครองและคร 2.3 พอแม ผปกครอง ตองมความเชอวาการศกษาแบบเรยนรวมทโรงเรยนเปนสทธ

82

และโอกาสของทกคน ใหการยอมรบและเหนคณคาของการจดการศกษาแบบเรยนรวม ท างานรวมกบโรงเรยน เพอชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษ ทงทบานและโรงเรยน

8.3 บคลากรทกฝาย เชอวานกเรยนมความสามารถทจะเรยนรและแสดงออกซง ความสามารถในสภาพของการศกษาแบบเรยนรวม รวมกนรบผดชอบในการด าเนนงาน ตลอดจนการปรบบทบาทหนาทใหมความยดหยนและสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ ยอมรบแนวทางการจดการเรยนการสอนแบบเรยนรวมทหลากหลาย

2. การพฒนาบคลาการ บคลากรทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวมแยกได 2 กลมใหญๆ คอ บคลากรในโรงเรยน ไดแก ผบรหารโรงเรยน ครทกคน นกเรยน และบคลากรอนในโรงเรยน อกกลมหนงคอ บคลากรนอกโรงเรยน ไดแก พอแม ผปกครองนกเรยน ผเชยวชาญ ผช านาญการเฉพาะดานการศกษาพเศษผน าชมชน และกลมผสนบสนนอนๆการใหการอบรมแกบคลากรในโรงเรยนโดยใชวธการทหลากหลาย รวมทงการรบครทดอยโอกาสมาเปนตนแบบใหกบเดกดอยโอกาสดวยกน จะชวยใหบคลากรในโรงเรยนมความเขาใจและมความมนใจในการท างาน ส าหรบครนน ควรไดรบการสนบสนนสงเสรมในการพฒนาวชาชพในรปแบบตางๆเชน การประชมสมมนา การฝกอบรม การแลกเปลยนเรยนรรวมกนทงกบครโรงเรยนเดยวกนและโรงเรยนอน ทงนผบรหารควรจดเวลาใหครไดพบปะกนโดยประชมกลม เพอรวมกนแกปญหาแบบเพอนชวยเพอน และปรบสอการสอนรวมกน การใหความรแกพอแม ผปกครองของเดกทมความตองการพเศษเพอใหมสวนรวมในการวางแผนแกปญหาของลก และเปนการสรางความรวมมอระหวางโรงเรยนกบบาน ในฐานะหนสวนดวย ผปกครองควรเขาใจกระบวนการการจดการศกษาเรยนรวม เพอชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษทงทบานและโรงเรยนเปนการสงเสรมบทบาทของผปกครองในฐานะผเปนหนสวนใหชดเจนขน นอกจากนนชมชนเองตองมสวนรวมในการจดกจกรรมเสรมใหกบเดก และชวยเหลอเดกในกรณทครอบครวของเดกไมสามารถท าได ในลกษณะของการกระจายอ านาจและการวางแผนในระดบทองถน

3. การสนบสนนชวยเหลอครและนกเรยน การสนบสนนชวยเหลอนกเรยนนนจะรวมถงการจดบรการทจ าเปนตามทก าหนดไวในแผนการศกษาเฉพาะบคคล จากเพอนนกเรยนดวยกนทอาจจะชวยเหลอในลกษณะของเครอขาย การปรบหลกสตร วธการสอนทเหมาะสม การจดสงอ านวยความสะดวก ซงการชวยเหลอนอาจจดเพมเตมมากกวานหรอลดลงทงนขนอยกบความจ าเปนของนกเรยนแตละคน ส าหรบครนน หมายรวมถง การชวยเหลอสนบสนนจากศกษานเทศกจากเพอน จากการสอนเปนทม ขอมลยอนกลบจากพอแม ผปกครอง หรอการมแหลงเรยนรในเรองการศกษาแบบเรยนรวม การสนบสนนในการพฒนาวชาชพ รวมถงการสนบสนนจากผบรหารโรงเรยน

4. การปรบหลกสตรและการเลอกใชวธการสอนทมประสทธภาพ มวธการจดการเรยนการสอนของการศกษาทวไปหลายวธ ทครสามารถเลอกและน ามาใชในหองเรยนรวม ครควรพจารณาใชวธการสอนทหลากหลายโดยพจารณาจดประสงคในการน าไปใช เชน ตองการปรบพฤตกรรมทเปนปญหาอาจใชวธการเรยนแบบเพอนชวยเพอน การเรยนแบบมสวนรวม การแลกเปลยนเรยนรและการใชหลายวธรวมกน (Multi-method Training) ซงวธการสอนเหลานจะชวยใหครมทางเลอกท

83

หลากหลายในการจดกจกรรมเพอพฒนาศกยภาพของนกเรยนทมความสามารถพเศษ ท างานรวมกน รวมทงตองรวมมอกบผปกครองและครคนอนในการแกปญหาดวยสงแวดลอมทส าคญแบงเปน 3 ดาน คอ

4.1 สภาพแวดลอมทางสงคม คอ การท าใหเกดการยอมรบนกเรยนทมความตองการพเศษใหเปนหองเรยนเหมอนกบเดกนกเรยนอนๆ

4.2 สภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน การปรบแสง การยายทนง การจดมมส าคญใน หองเรยน การขยายทางส าหรบรถเขน (Wheelchair) เปนตนโดยพจารณาใหเหมาะสมกบลกษณะและประเภทความตองการพเศษ

4.3 สภาพแวดลอมดานวชาการ หมายถง การปรบปรงประสบการณการเรยนรและทกษะทจ าเปน ใหเหมาะสมกบผเรยนเปนรายบคคล เพอด ารงชวตในปจจบนและอนาคต

5. ความรบผดชอบของพอแม ผปกครอง และชมชนกระบวนการทส าคญในการจดการศกษาแบบเรยนรวม คอ การมสวนรวมของบคคลทมสวนเกยวของทงในและนอกระบบโรงเรยนบคลากรทมบทบาทส าคญอยางยงไดแก พอแม ผปกครอง และชมชนในฐานะของผทมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) โดยตรง จงเปนผมสวนรวมรบผดชอบอยางเทาเทยมกน ส าหรบบคคลทมความใกลชดกบนกเรยนทมความตองการพเศษมากทสด และตองท างานใกลชดกบครประจ าชนทโรงเรยนควรใหความส าคญเปนกลมแรก คอ พอแม ผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษ โดยทวไปพอแมของนกเรยนทมความตองการพเศษ มกจะเปรยบเทยบพฒนาการและความสามารถของลกกบเดกในวยเดยวกนมากกวาจะดความกาวหนาพฒนาการของเดกแตละคน (Foreman, 1996) ดงนนแนวทางทจะใหนกเรยนไดรบการพฒนาการเตมตามศกยภาพของแตละคนจงรวมถงการใหความรแกพอแมผปกครองซงจะชวยใหโรงเรยนสามารถวางแผนก าหนดหลกสตรเพอสรางความรวมมอระหวางโรงเรยนกบบานไดอยางมประสทธภาพ โดยมองวา พอแม ผปกครอง คอ ผทมสวนทส าคญทจะท าใหการพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษใหไดรบประโยชนสงสด

ความรบผดชอบของพอแม ผปกครองและชมชน เปนปจจยทมความส าคญทจะชวยใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ ทงนตามกรอบการด าเนนงานการจดการศกษาส าหรบผทมความตองการพเศษ ไดกลาวถงความส าคญของชมชนในมตของความรวมมอสนบสนนฐานะของความมสวนรวม การท างานรวมกนและชวยเหลอกน จะน าไปสการจดการศกษาแบบเรยนรวมทมประสทธภาพการทผทมสวนเกยวของใชจดเดนและทกษะพเศษรวมกนจะท าใหประสบความส าเรจมากกวาทจะท างานตามล าพง โดยทกคนจะตองยอมรบในความร ทกษะ ประสบการณและสทธของแตละบคคล ตองท างานในสภาพแวดลอมทหลากหลายแบบมออาชพและจ าเปนตองแลกเปลยนความรความช านาญซงกนและกนอยางเปดเผย ซงจะชวยพฒนาการท างานแบบมสวนรวมหรอการท างานเปนทมได ครอบครวควรมสวนรวมในกจกรรมการจดการศกษาใหกบลกทงทบานและโรงเรยน เพอใหเดกเกดการเรยนรอยางตอเนอง เดกตองบอกไดวาไดเรยนรอะไรทบานและสามารถน าไปใชไดทโรงเรยนและสงทไดจากโรงเรยน และตองสามารถน ากลบไปใชทบานได เชน เดกไดเรยน

84

การท ากจกรรมบางอยางดวยตนเองทโรงเรยน พอแม กตองใหโอกาสเดกในการท ากจกรรมอยางนนทบานดวย

การศกษาแบบเรยนรวมนอกจากนกเรยนจะไดรบการดแลชวยเหลอใหสามารถเรยนจบการศกษาขนพนฐานแลว นกเรยนควรไดรบการฝกทกษะทางดานอาชพควบคไปกบการฝกทกษะดานวชาการ เพอประยกตใชหลงออกจากโรงเรยน และควรมการศกษาวจยวากระบวนการใดประสบความส าเรจหรอไมประสบความส าเรจ รวมทงแลกเปลยนขอมลกบครอบครวดวย

David Mitchell (2001) ไดน าเสนอแนวทางในการท างานแบบรวมมอระหวางคณะครของโรงเรยนกบพอแมผปกครอง ไวดงน

1. ผปกครองตองไดรบโอกาสใหเขามามสวนรวมพฒนานโยบายของโรงเรยน 2. ผปกครองมสวนรวมในการตดสนใจเรองทส าคญเกยวกบการศกษาของเดกไดรบ

โอกาสในการรวมออกแบบโปรแกรมการสอนส าหรบเดกในปกครองกบคณะท างานของโรงเรยน และควรไดรบสทธในการรบฟงและพจารณาขอปรกษา

3. มการบนทกขอมลเกยวกบความตองการพเศษของนกเรยนแตละคนอยาง ระมดระวง และไมกระทบสทธสวนบคคลของนกเรยนและผปกครอง

4. ผปกครองมสวนรวมในการพฒนาแผนการศกษาเฉพาะบคคล 5. ผปกครองมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบการเตรยมการจดการศกษาความ

ตองการจ าเปนของลก 6. ผปกครองควรจะไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการจดการศกษาพเศษตามความ

ตองการจ าเปนของนกเรยน ทงจากโรงเรยนและชมชน 7. ผปกครองมสวนรวมในกระบวนการประเมนผล โดย รวมตดสนใจวาลกควรไดรบ

การประเมนโดยวธใด ใหขอมลเกยวกบภมหลง ทกษะ ความตองการจ าเปนของลก รวมประเมนผลดวยการสงเกตแบบมออาชพ ใหขอมลผลการประเมนดวยวาจา และการเขยน หลงจากประเมนทนท พรอมทจะใหขอมลเกยวกบเดกในผปกครอง คดคานผลการประเมนทเหนวาไมถกตอง และสามารถเสนอความคดเหนทแตกตาง

8. การสงเสรมบทบาทของผปกครองและครอบครว โดยเปดโอกาสใหแสดงความ คดเหน และฝกอบรมทกษะการดแลเดกทมความตองการพเศษใหกบผปกครอง

9. การท างานแบบมออาชพกบสมาคมผปกครองในฐานะทเปนตวแทนของนกเรยนท มความตองการพเศษ ในบางกรณอาจเชญผปกครองเปนผชวยครตามความสามารถและความสมครใจ

6. การสรางเครอขายในการท างาน นอกจากพอแมผปกครองแลว ชมชนควรมสวนรวมทางการศกษาอยางเตมท โดยเขามาชวยจดกจกรรมและมบทบาทในโครงการตางๆทงทเปนเรองภายในโรงเรยนโดยไดรบการสนบสนนจากทกฝาย การจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอนกเรยนทมความตองการพเศษใหส าเรจตามเปาหมาย ไมไดเปนเรองของโรงเรยนเพยงล าพงเทานน แตตองอาศยความรวมมอจากครอบครวผปกครอง ดวยการมสวนรวมรบผดชอบทางสงคมรวมกนและมสวนรวมในกจกรรมทางการศกษาทงทบานและโรงเรยน นอกจากนนการระดมทรพยากรจากชมชน องคกร และ

85

การสนบสนนจากชมชนกเปนปจจยส าคญทจะสงผลตอการพฒนาการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษเชนกน นอกจากนการสรางความตระหนกใหแกสาธารณชน และการสงเสรม เจตคตทดตอเดกทมความตองการพเศษและคนพการทอยในสงคมดวยการยอมรบและใหโอกาส การจดการศกษาแบบเรยนรวมบคลากรอาจมความคดเหนแตกตางกนบางซงควรรวมมอกนหาทางแกไข และสรางความเขาใจระหวางโรงเรยนกบชมชนอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการพเศษของโรงเรยน

ประเดนทควรค านงถงเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม

แมการศกษาแบบเรยนรวมไดรบการยอมรบวาเปนวธทางหนงทจะชวยใหการศกษาเปน “การศกษาเพอปวงชน” อยางแทจรง และจากผลของการศกษาวจยทบงชถงผลดทเกดกบนกเรยนทมความตองการพเศษกบเดกปกต และยงไมมการศกษาวจยทแสดงถงผลในทางลบของการศกษาแบบเรยนรวมกตาม แตในอกดานหนงการศกษาแบบเรยนรวมยงมขอโตแยงจากนกศกษาจ านวนมาก ทงนนกการศกษาชอบรปแบบของโรงเรยนพเศษ หองเรยนพเศษ และเรยนรวมในหองปกต โดยน านกเรยนออกมาเปนบางเวลา นอกจากนครจ านวนมากเหนวา การเรยนในหองเรยนพเศษมความเหมาะสมทสด ประเดนทควรค านงถงในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ไดแก (Bunch, G. &

Finnegen, K., 2000)

1. ความพยายามทจะบงคบใหนกเรยนทงหมดเขาสรปแบบของการศกษาแบบเรยนรวมจะ

เปนเหมอนการบงคบใหนกเรยนทงหมดเขาสรปแบบของหองเรยนพเศษหรอโรงเรยนการศกษาพเศษหรอไม

2. การศกษาแบบเรยนรวมจะเปนเพยงอดมคตทท าใหเปนจรงไดยากหรอไม 3. เปนการใหความสนใจนกเรยนทมความตองการพเศษมากกวานกเรยนปกตเปนเดกสวน

ใหญหรอไม เปนวถทางทดทสดส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษจรงหรอไม 4. เหมาะสมกบนกเรยนทกคนในหองเรยนปกตหรอไม หรอนกเรยนบางคนอาจจะแยลง

เพราะขาดการดแล

5. การสอนและทรพยากรทจ าเปนตามความตองการจ าเปนของนกเรยน สามารถจดหาไวในโรงเรยนปกตและในหองเรยนปกตไดหรอไม

6. การจดบรการเฉพาะความตองการจ าเปนของนกเรยน เชน การฝกพด กายภาพบ าบดนนจะเปนการขดขวางจดกจกรรมปกตในหองเรยนหรอไม

86

นอกจากนยงมประเดนทมการอภปรายกนอยางกวางขวางระหวางกลมนกการศกษา ผเชยวชาญ ผปฏบตงาน พอแม ผปกครอง และองคการตางๆทเกยวของทงในระดบถน ระดบชาต และระดบโลก ในเรองของความหมาย กรอบแนวคดในและขอบเขตในการปฏบต คณภาพและมาตรฐานของผเรยนทมความตองการพเศษ การพฒนาบคลากร ทรพยากร การชวยเหลอสนบสนน ความหวงใย และความกงวลตางๆของผทเกยวของ ทงนประสบการณจากหลายประเทศในการปฏบตการศกษาแบบเรยนรวม เชน สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร กลมประเทศทางยโรป และกลมประเทศก าลงพฒนา พบวาในการปฏบตการจดการศกษาแบบเรยนรวมมหลายประเดนทนาสนใจ คอ

ประเดนอภปราย ความหมายของขอบเขต ในการด าเนนงาน

มผตงขอสงเกตวา “การศกษาแบบเรยนรวม” หรอ “การเรยนรวม” มผใหความหมายไวอยางหลากหลายทงทปรากฏในนโยบาย หรอกฎหมายและตามทฤษฎ และยงมความเขาใจทไมตรงกนในกลมผทเกยวของ ในบางความหมายและในความเขาใจของบางคน การศกษาแบบเรยนรวมจะไมแตกตางจากการเรยนรวมและบางคนเขาใจวาไดจดการศกษาแบบเรยนรวมแลว เพราะรบเดกเขามาเรยนอยในโรงเรยนแลว โรงเรยนบางแหงจดนกเรยนเขาเรยนในหองเรยนปกต โดยไมไดใหการสนบสนนตามความตองการจ าเปน นอกจากนขอบเขตของการด าเนนงาน และระดบการปฏบตกจะแตกตางกนไปในแตละแหง

การด าเนนงานทมประสทธภาพ

1. การด าเนนงานทมประสทธภาพควรท าอยางไร 2. การด าเนนการตามหลกการศกษาแบบเรยนรวมเกดขนแลวหรอไม 3. โรงเรยนทอยหางไกล ขาดแคลนทรพยากร และขาดแคลน ผเชยวชาญ มแนวทางจดการศกษาอยางไร 4. ครทตองรบผดชอบหองเรยนทมนกเรยนจ านวนมาก จะสามารถปฏบตการสอนใหอยางเหมาะสมกบโรงเรยนไดอยางไร 5. การจดสรรทรพยากรใหเหมาะสมกบโรงเรยนท าไดอยางไร

การพฒนาบคลากร 1. หลกสตรในการฝกอบรมทงครประจ าการ ครบรรจใหมรวมทงหลกสตรการฝกหดครทตองมการฝกหดครทตองมการปรบปรงแกไข 2. การฝกอบรมทยงมการแยกสวน และมการฝกอบรมเฉพาะครการศกษาพเศษ 3. กระบวนการในการพฒนาบคลากรทตองปรบเปลยนใหเหมาะสมและทนสมย

87

ประเดนอภปราย

การประเมนคณภาพและมาตรฐาน

1. มการแยกการตรวจวดประเมนคณภาพจากระบบใหญท าใหในการตรวจวดมาตรฐาน เพอน าไปปรบปรงกระบวนการจดการศกษานน ไมมขอมลของนกเรยนพการ ท าใหไมรวาผลลพธ/คณภาพของผเรยนเปนอยางไร 2.การรายงานสวนใหญจะรายงานในลกษณะของจ านวนนกเรยน และความกาวหนาในการจดการศกษา แตไมไดรายงานในมตของคณภาพผเรยน 3. การตรวจวดมาตรฐานดานคณภาพผเรยนทมความตองการพเศษควรท าอยางไร

การวจย โดยสวนใหญผลการวจยจะสนบสนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมแตยงขาดการศกษาวจยในดาน 1. ผลลพธของการศกษาแบบเรยนรวมในดานคณภาพชวตของนกเรยนทประสบความส าเรจหลงจากส าเรจการศกษา 2. ผลกระทบจากการใหนกเรยนเรยนในหองเรยนปกต แตไมไดรบการสนบสนนหรอดแลระบบการจดสรรงบประมาณทมประสทธภาพ

จากการอภปรายประเดนทควรค านงในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ท าใหหนวยงานและบคลากรทกฝายทเกยวของไดตระหนกและเหนความส าคญของประเดนปญหาตางๆทเกดขนและควรใหความสนใจ ซงจะท าใหการท างานเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจมากทสด ประเดนตางๆไดแก ความหมาย ขอบเขตการด าเนนงาน จากประเดนดงกลาว การก าหนดความหมายของการศกษาแบบเรยนรวมเปนสงทส าคญ ซงจะท าใหการจดการศกษาสอดคลองเปาหมายของการศกษาแบบเรยนรวมมากทสด ซงไมเพยงเปนการน าเดกทมความตองการพเศษมาเรยนรวมกบเดกปกตเทานน ในประเดนนการศกษาแบบเรยนรวมคอ การจดการศกษาส าหรบเดกทกคน โดยจดการศกษาใหแตกตางและเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษของแตละคน ซงจะท าใหทกคนสามารถเรยนรวมกนได เกดสงคมแหงการเรยนรและยอมรบซงความแตกตางหลากหลายนนเอง นอกจากนยงมประเดนอนๆ ดงทเสนอไปแลวนน และโรงเรยนแตละแหงกมประเดนทแตกตางกนออกไป ขนอยกบบรบทของแตละแหงสวนประเดนทเกยวของกบบคลากรทท างานดานการศกษา

88

แบบเรยนรวมกมความส าคญเชนเดยวกน ดงนนจงขอเสนอประเดนทควรค านงถงเพอใหการจดการศกษาไดเกดประสทธผลมากขน 1. การเปลยนแปลงบทบาทหนาทของสถาบนและผทเกยวของ เปาหมายของการศกษาแบบเรยนรวม คอ การใหโอกาสเดกทมความตองการพเศษไดเขาเรยนในโรงเรยนปกต และไดรบการพฒนาศกยภาพในสภาพแวดลอมปกต ท าใหจ านวนนกเรยนทอยในโรงเรยนการศกษาพเศษลดลง ในขณะทมจ านวนนกเรยนทมความตองการพเศษในโรงเรยนปกตเพมขน ทงโรงเรยนการศกษาพเศษและโรงเรยนปกตจงตองปรบเปลยนบทบาทหนาท การปรบเปลยนโครงสรางและวฒนธรรมในการท างาน

2. ครทวไปทรบผดชอบหองเรยนรวมจะมความวตกกงวลเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนของหองเรยน การจดการพฤตกรรมทไมพงประสงคของนกเรยนทมความตองการพเศษ เชน อารมณทไมคงเสนคงวา พฤตกรรมกาวราว การไมอยนง กลวธการจดการการเรยนการสอนในหองเรยน ซงอาจมทงเดกทมความสามารถพเศษ เดกทมความตองการพเศษ และเดกปกตมาเรยนรวมกน การตรยมการสอนและการประเมนทตองสอดคลองกบกลมตางๆ นอกจากนครสวนใหญจะรสกวาตนเองยงไมมความรเกยวกบการจดการเรยนการสอนนกเรยนทมความตองการพเศษอยางเพยงพอ ท าใหเดกทมความตองการพเศษไมไดรบชวยเหลอสนบสนนอยางตอเนอง สงผลใหครผสอนรสกไมสบายใจและไมมนใจในการปฏบตงานในบทบาทใหม 3. พอแม ผปกครองยงไมรบรวาเปนสทธและโอกาสของประชาชนทกคน พอแมทเคยสงลกเรยนในโรงเรยนการศกษาพเศษ บางสวนไมเหนดวยและไมตองการเปลยนทเรยน เพราะไมเชอวาเดกจะไดรบการดแลเอาใจใสจากครในโรงเรยนปกตเทาโรงเรยนศกษาพเศษ ส าหรบพอแมทสงลกเรยนในโรงเรยนปกตพบวามความยงยาก ขาดการเอาใจใสจากผเชยวชาญเฉพาะทาง โรงเรยนขาดแคลนทรพยากรงบประมาณและผเชยวชาญ ประเดนทพอแมผปกครองนกเรยนปกตมความหวงใยคอ การศกษาแบบเรยนรวมจะมผลกระทบตอนกเรยนปกตหรอไม จะท าใหนกเรยนปกตไดรบการเอาใจใสดแลนอยลงหรอไม นอกจากนยงมกรณความไมเขาใจระหวางพอแม ผปกครองกบโรงเรยนทตองด าเนนการแกไขปญหาทเกดขน เชน กรณทพอแมรองขอใหลกไดเรยนในหองเรยนพเศษ หรอหองเรยนรวมซงพอแมเหนวาเหมาะสมส าหรบลก แตโรงเรยนปฏเสธหรอไมจดใหโดยสวนใหญโรงเรยนจะตองจดการศกษาตามค ารองของพอแม ผปกครอง มากกวาตามแนวปฏบตทถกตอง การจดการศกษาแบบเรยนรวมไมไดหมายถงการทนกเรยนทมความตองการพเศษเปลยนสถานทเรยนจากโรงเรยนการศกษาพเศษไปสโรงเรยนปกตหรอจากหองเรยนพเศษไปสหองเรยนปกต เทานน แตหมายถงกระบวนการเปลยนแปลงสมาชกทกคนในโรงเรยน การเปลยนแปลงคณลกษณะท

89

พงประสงคของผเรยนทกคนในหองเรยน การปรบปรงหลกสตรและการน าไปใช การเปลยนแปลงดงกลาวจะส าเรจได ผมสวนเกยวของจะตองมความเชอและมเปาหมายเดยวกน และตองเขามามสวนรวมในการด าเนนงานทกขนตอน

สถานการณแนวโนมอนาคต

การส ารวจขอมลประชากรคนพการ มการด าเนนการและจดท าฐานขอมล โดยหลายหนวยงานท าใหการคดประมาณการสดสวนคนพการ จากขอมลของแตละหนวยงานแตกตางกนไปกลาว คอองคการอนามยโลก (World Health Organization : WHO) กลาวไววาประมาณรอยละ 5-10ของประชากรโลก เปนคนพการโดยคนพการสวนใหญอยในพนทเขตชนบทของประเทศก าลงพฒนาและประมาณรอยละ 75 ไมสามารถเขาถงบรการทจ าเปนไดหรอเขาถงไดอยางจ ากดเทานนส านกงานสถตแหงชาต กลาวไววา ประชากร จ านวน 65,566,359 คน มผพการจ านวน 1,871,860 คนหรอคดเปนรอยละ 2.9 ของประชากรทงหมด และจากการขอมลประชากรของประเทศไทย พ.ศ.2548-2568 ของสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล ท าใหสามารถค านวณจ านวนประชากรผพการทใชเปนขอมลในการจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการ ระยะ 5 ป พ.ศ.2555-2559 ของกระทรวงศกษาธการดงปรากฏในตารางตอไปน

ตาราง 2.4 จ านวนประชากรทงประเทศและประชากร ป 2555-2559

ป พ.ศ. ประชากรทงหมด (คน) จ านวนคนพการ (คน) 2555 2556 2557 2558 2559

64,109,300 64,308,400 64,487,800 64,647,600 64,787,700

1,859,200 1,864,900 1,870,200 1,874,800 1,878,800

หมายเหต, จาก. ส านกงานสถตแหงชาต (2555, น.6)

ดงนนจากสถานการณและแนวโนมดงกลาว แผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการ ระยะ 5 ป พ.ศ.2555-2559 ของกระทรวงศกษาธการ จงมแนวทางการด าเนนงานการจดการศกษาใหครอบคลมทกระบบและทกระดบการศกษาใหชดเจน ดงน

90

1. เนนการขยายโอกาสและการบรการทางการศกษาส าหรบคนพการอยางทวถง 2. มระบบการวนจฉย คดกรองคนพการ และรปแบบการจดกลมประเภทคนพการและม

กระบวนการตดตามการชวยเหลอคนพการ 3. สรางความเขมแขงในการบรหารจดการใหแกหนวยงานทจดการศกษาส าหรบคนพการทก

ประเภทอยางมคณภาพและมประสทธภาพ 4. สรางความรวมมอระหวางหนวยงาน ภาครฐ เอกชน และองคกรภาคเครอขายทเกยวของ

กบคนพการ จดบรการทางการศกษาใหส าหรบคนพการไดอยางมมาตรฐานและสนบสนนใหองคกรดานคนพการและเครอขายมบทบาทเปนสวนหนงของคณะกรรมการในทกมตของการพฒนาคนพการ

5. สงเสรมใหมงานวจยเพอสรางองคความรดานคนพการ 6. พฒนาคณภาพกระบวนการจดหลกสตรการจดการศกษาส าหรบคนพการ เพอลดขอจ ากด

ของคนพการทมความแตกตางกนในแตละประเภท 7. พฒนาครและบคลากรดานการศกษาส าหรบคนพการ 8. สงเสรมสนบสนนใหคนพการมงานท าเพอสามารถชวยเหลอตนเองได 9. สนบสนนสอ สงอ านวยความสะดวก และการจดสภาพแวดลอมใหเออตอการจดการเรยน

การสอนใหกบคนพการ 10. สงเสรมสนบสนนใหสถานศกษา คนพการ ครอบครว ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน

และองคกรเอกชนดานคนพการรวมกนพฒนาและสรางองคความรในการจดการศกษาส าหรบคนพการ จากแนวทางดงกลาวสอดคลองกบผลการวเคราะหสถานการณการพฒนาการจดการศกษา

ส าหรบคนพการ ในจดแขง จดออน (ปจจยภายในขององคกร) และโอกาสกบอปสรรค (ปจจยภายนอกองคกร) และสภาพปญหาทคนพการไดรบบรการทางการศกษาในสถานศกษาของกระทรวงศกษาธการ ยงไมทวถงและไมสามารถเขารบบรการทางการศกษา และในสวนของปญหาคณภาพการจดการศกษาส าหรบคนพการตงแตแรกเกดหรอพบความพการและประสานสงตอสการเรยนรวมทผานมา ยงคงมปญหาตอเนองอยในระดบมาก ซงควรจะตองไดรบการแกไขปญหาดงกลาวใหสอดคลองกบขอเสนอแนะขององคกรเอกชนดานคนพการทกประเภทแหงประเทศไทย (กระทรวงศกษาธการ, 2555, น. 6-17)

91

สรปทายบท จากสถานการณปจจบนมจ านวนผพการเพมขนทกป จงท าใหหนวยงานตางๆ ตองรบภาระเกยวกบการดแลและใหความชวยเหลอผพการในสงคมเพมขนและการท างานเพอสงเสรมคณภาพชวตของคนพการทงดาน การแพทย การศกษา สงคม และวฒนธรรม กระทรวงศกษาไดด าเนนการจดการศกษาส าหรบนกเรยนและนกศกษาพการ โดยการเปดโอกาสใหเขารบการศกษาส าหรบนกเรยน นกศกษาพการทกระดบและสงกดตามศกยภาพ ตามแผนการจดการศกษาส าหรบคนพการระยะ 5 ป พ.ศ. 2555 – 2559 โดยเฉพาะการจดการศกษาแบบเรยนรวมกถอเปนแนวทางหนงทรบนกเรยนทมความตองการพเศษเขาเรยนรวมกบเดกปกต อยางไรกตามการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนพบวามอปสรรคทงดานการจดการเรยนการสอน ดานบคลากร ดานทรพยากร ตลอดจนเครองมอ เนองจากโรงเรยนเปนหนวยงานหลกทจะท าใหการจดการศกษาประสบความส าเรจในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ดงนนโรงเรยนจงตองมการแกปญหาทเกดขนเพอพฒนาไปสโรงเรยนตนแบบเรยนรวม ผบรหารเปนผมบทบาทส าคญในการเปนผน าและสงเสรมสนบสนนใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจ แนวทางการแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขนจากการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนตองอาศยความรวมมอระหวางผปกครอง คร นกเรยน และบคลากรทเกยวของอนอก นอกจากนในประเดนเรองการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวม ควรมการเปลยนโครงสรางพนฐานและมการพฒนาหลกสตร การจดการศกษาแบบเรยนรวมทมประสทธภาพนนตองอาศยการมสวนรวมในการแสดงความคดเหน รวมตดสนใจ และประสานการท างานเปนทม เพอใหสามารถขจดปญหาและอปสรรคในการจดการศกษาแบบเรยนรวม เพอใหการจดการศกษาเปนไปอยางมคณภาพและเกดประโยชนสงสดตอนกเรยนทกคน

แนวทางพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบผบรหารน าไปปฏบตนน สามารถแบงเปน 4 ดานทส าคญ ไดแก ดานนโยบาย ดานทรพยากร ดานการจดการเรยนการสอน และดานการสรางเครอขายความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ

1. ดานนโยบาย ผบรหารควรก าหนดนโยบายทเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวมไว เปนลายลกษณอกษร และสรางความเขาใจรวมกนภายในโรงเรยน ทงครผสอนและผปกครองเพอใหสามารถจดการศกษาแบบเรยนรวมไดอยางมระบบและมประสทธภาพ

2. ดานทรพยากร รฐสนบสนนความรและสอการเรยนรแกครตามความตองการจ าเปนของนกเรยนในการจดการศกษาแบบเรยนรวมซงมรปแบบทแตกตางหลากหลายขนอยกบความเหมาะสมของบรบทในแตละโรงเรยน

3. ดานจดการเรยนการสอน ผบรหารควรสนบสนนสงเสรมใหมการอบรมและพฒนาบคลากรทเกยวของอยางสม าเสมอ และพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอน การจดชนเรยน การจดหาสอสงอ านวยความสะดวกมาใชในการจดการเรยนการสอน รวมถงการนเทศและตดตามจากผทมความช านาญเฉพาะทงจากเขตพนทการศกษาและหนวยงานเครอขาย

4. ดานการสรางเครอขายความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของเชน โรงพยาบาล ศนย

92

การศกษาพเศษ เปนตน การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจนน ควรใหผมสวนเกยวของกบการ

ท างานไดมสวนรวมในการแสดงความคด การตดสนใจหรอการปฏบตงานในหลากหลายรปแบบ เพอใหเกดความผกพนและความรบผดชอบตอการจดการศกษารวมกน ทงนผบรหาร คร บคลากรทางการศกษา ตลอดจนผปกครองและชมชนจะตองเหนความส าคญ พรอมทงมความรความเขาใจในแนวคดพนฐานและองคประกอบทส าคญของการศกษาแบบเรยนรวม และสงส าคญจะตองทราบถงประโยชน ขอจ ากดและอปสรรคของศกษาแบบเรยนรวมเพอใหสามารถน าไปใชไดอยางเหมาะสมและเกดประโยชนสงสดตอนกเรยนทกคน

เมอทราบสภาพปจจบนปญหาและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาแบบเรยนรวมแลว จะท าใหผทมสวนเกยวของในการจดการศกษาไดใชเปนแนวทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน เนอหาในบทตอไปจะกลาวถงรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทยซงรปแบบตาง ๆ นจะไดใชเปนแนวทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวมและจะเกดประโยชนกบนกเรยนทกคนตอไป

93

ค าถามประจ าบท

1. จงวเคราะหสถานการณการจดการศกษาแบบเรยนรวมในปจจบนวาเปนอยางไร 2. หนวยงานทเกยวของกบการใหบรการทางการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษม

หนวยงานใดบาง แตละแหงมภารกจอยางไรบาง 3. อธบายสภาพปญหาและอปสรรคในการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทยมาพอ

สงเขป 4. นโยบายในการสงเสรมคณภาพการศกษาแบบเรยนรวมทสามารถด าเนนการไดจรงนน

มอะไรบาง 5. กฎกระทรวง ก าหนดหลกเกณฑและวธการใหคนพการมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก

สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาพทธศกราช 2545 ก าหนดไววาอยางไร

6. มาตรฐานการเรยนรวมเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาพ.ศ.2555 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ มกตวบงช อะไรบาง

7. ความเสมอภาคของคนพการทางดานการศกษาทบญญตไวในกฎหมายนน มบทบญญต เกยวกบเรองอะไรบาง

94

เอกสารอางอง

กระทรวงศกษาธการ. (2555). แผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการราย 5 ป (พ.ศ.2555- 2559). กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

กระทรวงศกษาธการ. (2542). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542. กรงเทพฯ : ส านกงาน ปลดกระทรวงศกษาธการ.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2556). สรปผลทส าคญการส ารวจความพการ พ.ศ. 2555. กรงเทพฯ : ส านกสถตพยากรณ ส านกงานสถตแหงชาต เขาถงไดจากservice.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/disabledSum55.pdf (สบคนเมอ 2 มกราคม 2557).

สภาพร ชนชย. (2551). การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบเดกทม ความตองการพเศษ : กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม. วทยาศาสตร ดษฏบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศนยบรการนกศกษาพการ กองพฒนานกศกษามหาวทยาลยพะเยา (มปป.) เขาถงไดจาก http://www.stdaffairs.up.ac.th/dss/ (สบคนเมอ 2 มกราคม 2557).

บญเกด วเศษรนทองและคณะ. (2552). ปญหาการด าเนนการจดการศกษาส าหรบเดกทมความ ตองการพเศษในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม. ส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคามเขต 1 วารสารมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ปท 3 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2552 น. 134-154.

เบญจา ชลธารนนท. (2548). การสงเคราะหงานดานการจดการเรยนรวมสภาคปฏบตเพอน าส นโยบายการจดการศกษาอยางมคณภาพส าหรบเดกและเยาวชนพการ. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

พวงพศ เรองศรกล (2554) ปญหาการบรหารจดการศกษาแบบเรยนรวมของครผสอนในระดบ ปฐมวย โรงเรยนรฐบาลส านกงานเขตพนทการประถมศกษาล าปาง เขต 1. มหาวทยาลย ราชภฏล าปาง: สถาบนวจยและพฒนา.

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2545 .เขาถงไดจาก http://www.parliament.go.th (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557).

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. เขาถงไดจาก http://www.parliament.go.th (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557).

สรรตน ประจนปจจนก. (2 กรกฏาคม 2554). สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคดานการศกษา เกยวกบคนพการ 2554 เขาถงไดจากwww.naksit.org/hrlearning/index.php จาก

เครอขายการเรยนรสทธมนษยชน (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557).

95

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2557). นกเรยน นกศกษาพการของกระทรวงศกษาธการ ปการศกษา 2557. กรงเทพฯ : ศนยสารสนเทศและการสอสาร.

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2550). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. กรงเทพฯ: ส านกการพมพ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร.

ส านกนายกรฐมนตร. (2551). พระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ..ศ.2551

เขาถงไดจาก http://www.krisdka.go.th (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557). ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2557). สถตการศกษาของประเทศไทย ปการศกษา

2555-2556.กรงเทพฯ : บรษทพรกหวานกราฟฟค จ ากด. องคการยนเซฟ. (2554). การวเคราะหสถานการณเดกและสตร พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ : องคการ

ยนเซฟประเทศไทย. เขาถงไดจากhttp://www.unicef.org/thailand/ (สบคนเมอ 5 กมภาพนธ 2546).

Alan Dyson and Alan Millward. (1999). School and special need Issues of Innovative and Inclusion.Sage Publication Inc: California,2000.

Bunch G, Finnegan K. (2000). Values Teachers Find in Inclusive Education. Internation SpecialEducation Congress 2000(Conference proceedings)

David Mitchell. (2001). Inclusive Education for student with SpecialNeeds.International Handbook of Education Research in the Asia Pacific Region, 203-215 ;Kluwer Acadamic Publisher.

Sermsap Vorapanya. (2008). A Model for Inclusive Schools in Thailand. Dissertation Department of Education Leadership and the Graduate School of the Universityof Oregon.

96

บทท 3

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

การจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนการจดการศกษาทไดเปดโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษเขาเรยนรวมกบเพอนๆในชนเรยนรวม ซงจะสงผลใหเดกเรยนรทจะยอมรบซงกนและกน เดกจะเขาใจถงความแตกตางของแตละคนและยอมรบในความแตกตางนน จนสามารถปรบเปลยนเพอการใชชวตอยรวมกน การศกษาแบบเรยนรวมนนเปนแนวคดความเชอทใหความส าคญในเรองสทธและโอกาสทางการศกษาโดยไมมการแบงแยก การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหไดผลทยงยนนน ตองอาศยองคประกอบทส าคญตอการจดการเรยนรวมทมประสทธภาพนนคอ ความเขาใจและทศนคตทดตอการศกษาแบบเรยนรวม นอกจากนทกคนทเกยวของตองใหความรวมมอและมการประสานงานกนโดยการท างานกนเปนทม ทงผบรหาร คร ผปกครอง และผเชยวชาญดานการแพทย นกจตวทยา พยาบาล นกกายภาพบ าบด นกกจกรรมบ าบด นกแกไขการพด และผทมสวนเกยวของกบนกเรยนทกคนตองมการวางแผนการปฏบตงานและการประเมนอยางละเอยด เพอใหการจดการเรยนรวมนนมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสดทงแกเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษ

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม เปนแนวทางทโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมสามารถน าเปนแนวปฏบตในการจดการศกษา รปแบบดงกลาวนจงเปนเพยงสงทนกการศกษาไดพฒนาขนจากแนวคดทฤษฎการจดการศกษาแบบเรยนรวมซงมความสมพนธกบองคประกอบทเกยวของทสามารถน าไปใชไดในสถานการณจรง การน ารปแบบในการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปใชใหมประสทธภาพนนจะตองมการเลอกรปแบบการจดการศกษาใหเหมาะสม ทงนรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมแตละรปแบบมความแตกตางกน ผบรหารสถานศกษาเปนผทมบทบาทส าคญในการจดการศกษาและก าหนดนโยบายและน ารปแบบในการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปใชรวมกบครและบคลากรทเกยวของ ดงนนควรพจารณาถงความเหมาะสม ทงดานวตถประสงค วสยทศน พนธกจของการจดการศกษาแบบเรยนรวมของโรงเรยน รวมถงความตองการของบคลากร ครผสอน คณะกรรมการสถานศกษาและนกเรยนเปนหลก ในบทนจะน าเสนอเนอหาสาระเรองรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม เพอใหมความรความเขาใจเกยวกบรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมอยางลกซงในประเดนดงตอไปน รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย กรณศกษารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม รปแบบการจดการศกษาเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบ แนวปฏบตส าหรบรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

97

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education Models) มหลายรปแบบ แตละรปแบบมลกษณะแตกตางกนไป และมความเหมาะสมกบสถานการณทแตกตางกนไป อาจมรปแบบอนทมไดจ ากดอยเพยง 8 รปแบบทกลาวมาน อยางไรกตามไมมรปแบบใดรปแบบหนงทด ทสดแตละรปแบบเปนทางเลอก ในการจดการศกษาแบบเรยนรวม เพอใหเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตสามารถเรยนไดตามความตองการทเหมาะสมส าหรบแตละคนในชวงเวลาใดเวลาหนงเทานน

การจดการเรยนรวมมหลายรปแบบ ดาค ไดเสนอรปแบบการเรยนรวมเตมเวลาไว 3 รปแบบใหญ ดงตอไปน (ผดง อารยะวญญและวาสนา เลศศลป, 2551, น. 7-8 , อางองมาจาก Daeck,

2007)

1. รปแบบครทปรกษา (Consultant Model) รปแบบนครการศกษาพเศษจะไดรบมอบหมายใหดแลหรอสอนเนอหาทยากหรอทกษะปฏบตทซบซอนใหเดกทมความตองการพเศษ ในกรณทครทสอนในชนเรยนรวมสอนเดกแลว แตเดกทมความตองการพเศษไมเขาใจหรอไมสามารถปฏบตได ครการศกษาพเศษตองสอนทกษะเดมซ าอกจนกระทงเดกมทกษะนนๆหรอเขาใจเนอหาเชนเดยวกบเพอนในชนเรยน สวนมากเปนทกษะทสอนยาก ส าหรบรปแบบนครการศกษาพเศษจะตองรบผดชอบเดกจ านวนไมมากเพราะจะไดดแลไดอยางทวถง ครทสอนในชนเรยนรวมและครการศกษาจะตองมการพบปะเพอประชมปรกษาหารอเกยวกบทกษะของเดก และมการวางแผนการจดการเรยนการสอนรวมกน รปแบบนเหมาะกบโรงเรยนขนาดเลกทมจ านวนเดกทมความตองการพเศษไมมากนก

2. รปแบบการรวมทม (Teaming Model) รปแบบนครการศกษาพเศษจะไดรบมอบหมายใหรบผดชอบในการสอนรวมทมกบครทสอนชนปกต เชน สอนในระดบชนประถมศกษาปท 1 หรอสอนประจ าหองประถมศกษาปท 1/1 เปนตน ครการศกษาพเศษมหนาทใหขอมลแกครทสอนในชนเรยนรวมเกยวกบเดกทมความตองการพเศษในชนเรยนรวม ตลอดจนใหค าแนะน าเกยวกบการปรบวธสอน การมอบหมายงานหรอการบาน การปรบวธการทดสอบ การจดการพฤตกรรมทมปญหา และมการวางแผนรวมกนอยางสม าเสมอ ยกตวอยางเชน มการประชมเพอวางแผนการสอนเฉพาะบคคลสปดาหละ 1 ครงในวนศกรสดสปดาห หรอประชมเพอแกปญหาพฤตกรรมทเปนปญหาของเดกกรณทพบปญหาเรงดวนหลงจากเลกเรยน เปนตน ครทเกยวของจะตองท างานเปนทมและมการวางแผนรวมกนในการใหความชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษ

3. รปแบบการรวมมอ, การรวมสอน (Collaborative, Co - Teaching Model) รปแบบนทงครการศกษาพเศษและครปกตรวมมอกนในหลายลกษณะในการสอนเดกทกคน ทงเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตในชนเรยนรวม รวมมอกนรบผดชอบในการวางแผน การสอน การวดผลประเมนผล การดแลเกยวกบระเบยบวนยและพฤตกรรมของเดกทกคนในชนเรยนรวม เพอใหผเรยน

98

ไดรบบรการดานการเรยนการสอนทเหมาะสมกบวย ไดรบความชวยเหลอสนบสนนทจ าเปนตลอดจนการปรบการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเดกแตละคน ในรปแบบนครผรบผดชอบจะตองประชมกนเพอวางแผน เพอความรวมมอใหการศกษาแบบเรยนรวมด าเนนไปดวยด อาจจ าแนกเปนรปแบบยอยๆ ได 5 รปแบบคอ

3.1 ครทท าหนาทสอนและครทท าหนาทชวยสนบสนน (One Teacher-One

Supporter) เปนการสอนทคร 2 คน รวมกนสอนชนเดยวกนในเวลาเดยวกน เนอหาเดยวกน ครทมความเชยวชาญในเนอหากวาเปนผสอน สวนครอกคนหนงทเชยวชาญในเนอหานนๆ นอยกวาเปน ผคอยใหความชวยเหลอนกเรยน นกเรยนอาจถามครคนใดคนหนงกไดและค าถามนนจะไดรบการตอบสนองไดอยางทนทวงท เพราะมคร 2 คนอยในหองเรยนในเวลาเดยวกน

3.2 การสอนพรอมๆ กน (Parallel Teaching) เปนการแบงเดกในหนงหองเรยนออกเปนกลมๆ ครสอนทกกลมไปพรอมๆ กน หลงจากบรรยายเสรจ ครอาจมอบหมายงานใหนกเรยนท าไปพรอม ๆ กน หรอใหนกเรยนท างานเปนกลมไปพรอมๆ กน การสอนแบบนเหมาะส าหรบหองเรยนทมจ านวนนกเรยนไมมากนก ครจะไดมโอกาสดแลนกเรยนไดอยางทวถง ครสามารถตอบค าถามนกเรยนไดแทบทกคน และครอาจอธบายซ าหรอสอนซ าไดถาหากเดกบางคนไมสามารถเขาใจเนอหาบางตอน 3.3 ศนยการสอน (Station Teaching) หรอเรยกวาศนยการเรยน (Learning

centers) โดยครจะแบงเนอหาวชาออกเปนตอนๆ แตละตอนจะจดวางเนอหาใหศกษาเปนสวนๆ ภายในหองเรยน ใหนกเรยนเรยนตามเวลาทก าหนด และหมนเวยนกนจนครบทกศนยจงจะไดเนอหาวชาครบถวนตามทครก าหนด ขอดของรปแบบนครอาจใชเวลาในขณะทเดกอนก าลงเรยนรดวยตนเองสอนเดกทมความตองการพเศษเปนรายบคคล ท าใหเดกเขาใจในสงทเรยนมากขน

3.4 การสอนทางเลอก (Alternative Teaching Design) การสอนแบบนจะตองมครอยางนอย 2 คน ใน 1 หองเรยน ครคนแรกจะสอนเนอหาวชาแกเดกทงชน หลงจากนนจงแบงกลมเพอท ากจกรรม ครคนหนงจะสอนกลมเดกทเกงกวาเพอใหไดเนอหาและกจกรรมเชงลก ในขณะทอกคนหนงสอนกลมเดกทออนกวา เพอใหเดกไดเลอกท ากจกรรมตามทตนมความสามารถขอดของการสอนแบบนคอ เดกเกงไดเลอกเรยนในสงทยาก ขณะทเดกทเรยนชาจะไดเลอกเรยนตามศกยภาพของตน ครมโอกาสสอนซ าในทกษะเดมส าหรบเดกทยงไมเกงในทกษะนน ๆ เหมาะส าหรบชนเรยนวชาคณตศาสตรหรอวชาอน เนอหายากงายตามล าดบของเนอหาวชา

3.5 การสอนเปนทม (Team Teaching) เปนรปแบบทครมากกวา 1 คน รวมกนสอนหองเรยนเดยวกนในเนอหาเดยวกน เปนการสอนทงหองเรยนแตไมจ าเปนตองสอนในเวลาเดยวกน หากมครสอนมากกวา 1 คน ในเวลาเดยวกน ครอาจเดนไปรอบๆ หองและชวยกนสอนนกเรยนเปนรายบคคล โดยเฉพาะอยางยงเดกทมความตองการพเศษทมปญหาในการเรยนเนอหาวชา

99

คารทเนอรและลปสก (ผดง อารยะวญญและวาสนา เลศศลป, 2551, น. 7-8,อางองมาจาก Gartner and lipsky, 1997) ไดเสนอรปแบบการเรยนรวมไวหลายรปแบบ บางรปแบบคลายกบทดาคเสนอไวแตทตางออกไปม 2 รปแบบคอ

1. รปแบบหองเสรมวชาการ (Resource Room Model) เปนการน าเดกทมความตองการพเศษมาสอนในหองทจดไวตางหากเปนการน าเดกออกจากหองเรยน (Pull Out Program)

หองเสรมวชาการเปนหองทมอปกรณการเรยนการสอน แบบเรยน แบบฝกทครบถวน ใชเปนหองเรยนส าหรบกลมเฉพาะ ใชเปนหองสมดหองฝกทกษะตางๆ เฉพาะกลม หองเสรมวชาการเปนรปแบบการเรยนรวมบางเวลา นนคอบางเวลาเรยนรวมชนเดยวกนกบเดกปกต บางเวลามาเรยนในหองเฉพาะ เพอฝกทกษะเฉพาะบางประการ

2. รปแบบผชวยคร (Teacher Aid Model) เปนการจดใหมผชวยคร 1 คน ส าหรบ 1

หองเรยนปกต ผชวยคร (บางทอาจเรยกครผชวย) จะเขาไปนงในหองเรยนขณะทครประจ าการก าลงสอนอยหนาชน ผชวยครจะนงตดกบเดกทมความตองการพเศษทครผชวยไดรบมอบหมายใหชวยเหลอ จะมเดกทมความตองการพเศษ 1-2 คน ในหองเรยนรวมเตมเวลา หนาทของผชวยครคอคอยอธบายเพมเตมตามทครสอน ชวยเรยกเดกใหกลบมาสนใจบทเรยนหากเดกเรมเสยสมาธตลอดจนตอบค าถามของเดกในเนอหาวชาทเรยน ผชวยครอาจไมมวฒทางการศกษากไดอาจเปนอาสาสมครหรอผปกครองของนกเรยน แตไมควรเปนผปกครองของเดกทผชวยครก าลงดแลอย ผชวยครจะตองไดรบการอบรมเกยวกบภารกจทตองปฏบตในหองเรยน

รปแบบการศกษาแบบเรยนรวมแตละรปแบบมขอดและขอเสยทตางกน ผบรหารเปนผก าหนดรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม เชน การเรยนรวมเตมเวลา โดยเรยนในหองเสรมวชาการ บางเวลา สวนใหญเรยนในรายวชาตอไปนคอภาษาไทย ภาษาองกฤษ คณตศาสตร หรอบางโรงเรยนก าหนดรปแบบการเรยนรวมบางเวลา โดยเรยนในหองเสรมวชาการในทกสาระ ยกเวนกจกรรมในทางพละศกษา ดนตร ทศนศกษา ฯลฯ หรอจดหองพเศษ โดยใหเดกอยในหองพเศษ ซงอาจเปนหองพเศษในชนเรยนคขนาน หรอหองพเศษรวม เดกจะเรยนอยในหองนตลอดเวลา ลกษณะการใหความชวยเหลอทางการศกษาแกเดกโดยทางโรงเรยนใหความชวยเหลอในลกษณะใดกบเดกกลมนอาจมลกษณะทแตกตางไปจากการสอนเดกทด าเนนไปในชนเรยนปกต เชน เดกทมความบกพรองทางการเรยนรทก าลงเรยนอยชนประถมศกษาปท 4 แตมทกษะภาษาไทยอยในระดบชนประถมศกษาปท 2 จงเรยนภาษาไทยในชนประถมศกษาปท 4 ไมได จงจ าเปนตองสอนทกษะภาษาไทยชน ประถมศกษาปท 2 และพยายามเพมทกษะภาษาไทยขนเรอยๆ จนถงระดบชนประถมศกษาปท 3 และชนประถมศกษาปท 4 ตามล าดบ แตตองใชเวลา ปญหาหนงทเกดขนคอ จะสอนอยางไร เวลาใด ในชวงเวลาราชการ 8.30-16.30 น. จงท าใหเดกเรยนได อยางไรกตามชวงเวลาในการจดการเรยนการสอนอาจยดหยนตามนโยบายของผบรหารโรงเรยนหรอนโยบายจากกระทรวงศกษาธการซงชวงเวลาเรยนไมไดขนอยกบระยะเวลการจดการเรยนการสอนแตครผสอนควรใหความส าคญวาจะจดการศกษาอยางไรใหคมคาและยดหยนตามความตองการและความสนใจของ

100

นกเรยนขนอยกบความเหมาะสม รปแบบการศกษาแบบเรยนรวมนนเปนรปแบบการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมทโรงเรยนตางๆน ามาปฏบตกนมากม 3 รปแบบ คอ

รปแบบท 1 การเรยนรวมเตมเวลา (Full Inclusion) การเรยนรวมเตมเวลา หมายถง การทนกเรยนทมความตองการพเศษ รวมกจกรรมการเรยนการสอนในลกษณะเดยวกนกบเดกปกตตลอดเวลาทอยในโรงเรยน หากนกเรยนทมความตองการพเศษไมสามารถจะรวมกจกรรมการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพใหถอเปนภารกจของครผสอน ทจะตองปรบเปลยนวธสอน วธจดกจกรรม ในลกษณะทเหมาะสมกบเดกทมความตองการพเศษ จนสามารถรวมกจกรรมการเรยนการสอนได การสอบหากวธการทดสอบทครน ามาใช เปนอปสรรคตอการสอบของนกเรยนทมความตองการพเศษ ครผสอนจะตองปรบเปลยน (Accommodation) วธการสอบของคร (แตไมลดเนอหาวชา) จนกระทงเดกทมความตองการพเศษสามารถท าการสอบได เชน เนอหาเดม ขอสอบเดม แตแทนทจะใหเดกอานขอสอบเอง ครอาจใหอาสาสมครอานขอสอบใหเดกฟง เปนตน จ านวนเดกมความส าคญยง จ านวนเดกทมความตองการพเศษทจะเรยนรวมเตมเวลาในหองเรยนปกต ควรมจ านวนนอยทสดทครผสอนจะดแลไดอยางมประสทธภาพ จ านวนทเหมาะสมคอหองละ 1 คน จ านวนสงสดไมเกนหองละ 2 - 3 คน หากเกนกวานจะท าใหครผสอนดแลล าบาก อาจสงผลตอเดกท าใหเดกไมพฒนาเทาทควร หากมเดกมากกวา 1 คน ควรรบเดกคนทมความบกพรองนอยทสดไวในหองเรยนรวมเตมเวลา สวนเดกทมความตองการพเศษคนอนควรจดสงเขารบบรการในรปแบบอน

รปแบบท 2 การเรยนรวมบางเวลา (Partial Inclusion) ประเภทหองเสรมวชาการ (Resource Room Model) เปนการเรยนรวมกนในบางเวลาและแยกกนเรยนบางเวลา เวลาสวนใหญเรยนรวมกน เวลาสวนนอยเทานนทแยกกนเรยน และแยกเรยนเฉพาะวชาทเรยนรวมกนไมไดเพราะทกษะในวชานน แตกตางกนมาก เชน ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 4 ไมสามารถเรยนเนอหาวชาในชนประถมศกษาปท 4 ได เพราะทกษะของนกเรยนอยในระดบชนประถมศกษาปท 2 จงตองแยกใหมาเรยนในหองเสรมวชาการและเรยนเนอหาของภาษาไทย ในระดบชนประถมศกษาปท 2 เมอมทกษะดแลวจงเรยนเนอหาชนประถมศกษาปท 3 - 4 ตามล าดบ เมอมทกษะในระดบชนเดยวกบเพอนแลวสามารถเรยนรวมกบเพอนได กไมตองแยกออกมาเรยนในหองเสรมวชาการอกแลวกลบไปสการศกษาแบบเรยนรวมเตมรปแบบ ดงนนเดกกลมทมความบกพรองทางการเรยนรจงกลายเปนเดกปกตในทสด ควรมการจดตารางใหชดเจนวามเดกคนใดบางจะตองมาเรยนในหองเสรมวชาการในวนใด เชน ทกชวโมงภาษาไทย นกเรยนทมความบกพรองทางการเรยนร กลมทถกก าหนดไวจะตองมาเรยนในหองเสรมวชาการ ซงมครสอนประจ าหองนอยแลว เมอหมดเวลาเรยนชวโมงภาษาไทยเดกตองกลบไปเรยนในหองปกตเพอเรยนสาระอนๆ ตามตารางสอน

รปแบบท 3 การเรยนรวมเตมเวลา (Full Inclusion) ประเภทมครผชวย (Teachers Aid Model) รปแบบนเหมาะส าหรบเดกทมความบกพรองทรนแรงมากขนกวา 2 รปแบบแรก ครจะจดใหเดกทมความตองการพเศษจ านวน 1 - 3 คนในหองหนง เดกกลมนนงเรยนทโตะเดยวกนหรอโตะ

101

ตดกน มครผชวยประจ าอยในหองและคอยใหความชวยเหลอนกเรยนตลอดเวลา แลวจดการเรยนการสอนตามทแผนการศกษาเฉพาะบคคลก าหนด ครผชวยจะตองมการก าหนดคณสมบตและผานการอบรมแลว อาจเปนอาสาสมครหรอเปนอตราจางกไดขนอยกบความพรอมของโรงเรยน สรปไดวา รปแบบการเรยนรวมในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมม 3 รปแบบคอ การเรยนรวมเตมเวลา (Full Inclusion) การเรยนรวมบางเวลาประเภทมหองเสรมวชาการ (Resource Room Model) การเรยนรวมเตมเวลาประเภทมครผชวย (Teacher Aid Model)

รปแบบการจดศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) มนโยบายใหบรการทางการศกษาใหแกเดกทมความตองการพเศษ รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอเปดโอกาสทางการศกษาใหแกเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมกบเดกปกต แมปจจบนจะมการเปลยนจากการเรยนรวมมาเปนการศกษาเรยนรวมแลว แตโรงเรยนสวนใหญในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานยงใชรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท และมโรงเรยนบางแหงเทานนทเปลยนมาเปนการศกษาแบบเรยนรวม

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทยนนมการศกษาและพฒนามาอยางตอเนอง แตละรปแบบแตกตางกนไป อยางไรกตามกมความพยายามทจะพฒนารปแบบการศกษาแบบเรยนรวม ซงการศกษาดงกลาวจะท าใหโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมนนไดน าไปเปนแนวทางปฏบต จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ พบวามรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทยทไดมการศกษาวจยและทนยมใชอยางแพรหลายในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมและโรงเรยนตนแบบเรยนรวม ดงตอไปน 1 รปแบบการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท (SEAT Framework)

เบญจา ชลธารนนท (2546) ไดพฒนาโครงสรางการบรหารการจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท เพอใหผบรหารสถานศกษาน าไปบรณาการ เพอใชเปนแนวทางในการบรหารสถานศกษาใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงปจจบนโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมใชรปแบบการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท (SEAT Framework) เปนหลกตามนโยบายของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงพบวามปญหาและอปสรรคบางตามสภาพและขอจ ากดในการจดการศกษา แนวทางการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท ไดแก

1.1 นกเรยน (S : Student) เตรยมความพรอมเดกทมความตองการพเศษหรอมมความบกพรองในดานรางกาย อารมณและสงคม การชวยเหลอทางวชาการจะพจารณาใหไดรบการชวยเหลอหรอเตรยมความพรอมทนททพบความพการเพอพฒนาศกยภาพทกดาน

102

1.2 สภาพแวดลอม (E : Environment) ควรจดใหเดกทมความตองการพเศษหรอทมความบกพรองเรยนในสภาพแวดลอมทมขดจ ากดนอยทสด (Least Restrictive

Environment : LER)โรงเรยนควรพยายามใหเดกไดเรยนในชนเรยนทวไปมากทสด โรงเรยนควรปรบสภาพแวดลอมโดยใชหลกวชาการคอ พจารณาถงสภาพความบกพรองของนกเรยนแตละประเภท บคคลทเกยวของในสภาพแวดลอมของเดกไดแก พอแม ผปกครอง ครและบคลากรอนในโรงเรยน ผบรหารจะเปนผทมบทบาทในทเปนผน าและสรางบรรยากาศของการยอมรบเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยน

1.3 กจกรรมการเรยนการสอน (A: Activities) กจกรรมการเรยนการสอน คอ

กจกรรมภายในและภายนอกหองเรยน เปนสวนหนงของการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนทจะชวยใหนกเรยนทกคนทงเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษไดรบการพฒนา ทงในดานรางกาย

จตใจ อารมณ และสงคม ซงประกอบดวย

1.3.1 การบรหารจดการหลกสตรควรมการปรบหลกสตรใหเหมาะสม จดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Education Program : IEP) ซงเปนแผนการจดการศกษาทสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษ และมการจดท าหลกสตรเพมเตม สอนทกษะเฉพาะทจ าเปน เชน ทกษะการด ารงชวตทกษะทางสงคมส าหรบเดกออทสตก และตองจดท าแผนการสอนเฉพาะบคคล (Individual Implementation Plan: IIP) ซงเปนแผนการสอนทจดขนเฉพาะเจาะจงส าหรบเดกแตละคน ในวชาหรอทกษะทเปนจดออน แผนการสอนเฉพาะบคคลนจดท าขนเพอชวยใหนกเรยนบรรลจดประสงคและเปาหมายทก าหนดไว 1.3.2 การตรวจสอบทางการศกษา (Educational Implementation) ในการรวบรวมขอมลทงหมดทเกยวกบนกเรยน ในดานวชาการ พฤตกรรมและรางกาย รวมทงตดสนใจเกยวกบนกเรยนในเรองการสงตอ การคดแยก การก าหนดประเภทเดกทมความตองการพเศษ การวางแผนการสอน และการประเมนความกาวหนาของนกเรยน

1.3.3 เทคนคการสอนโดยมเทคนคการสอนทหลายรปแบบ คอ การวเคราะหงาน การสอนโดยใชระบบเพอนชวยเพอน

1.3.4 การรายงานความกาวหนาของนกเรยน การตดตามความกาวหนาของนกเรยนในปจจบนใชวธการทบทวนและปรบแผนการศกษาเฉพาะบคคล ปละอยางนอย 2 ครง 1.3.5 การจดกจกรรมการเรยนการสอนนอกหองเรยนและชมชนอยางเหมาะสม

1.3.6 การประกนคณภาพทางโรงเรยนควรมการจดตงคณะกรรมการการประกนคณภาพการจดการเรยนรวมขน

1.3.7 การรบเดกทมความตองการพเศษหรอทมความบกพรองเขาเรยน

โดยมปฏทนการรบอยางชดเจน

103

13.8 การจดตารางเวลาใหบรการสอนเสรม และจดใหมการใหค าแนะน าปรกษา 1.4 เครองมอ (T : Tools) หมายถง สงทน ามาเปนเครองมอในการบรหารจดการเรยนรวมชวยใหนกเรยนทมความตองการพเศษเกดการเรยนรและด ารงชวตไดอยางมประสทธภาพสงสด เปนการชวยสนบสนนใหนกเรยนไดรบการศกษาทมคณภาพ อนไดแก นโยบาย

วสยทศน พนธกจ งบประมาณระบบการบรหารจดการ กฎกระทรวง เทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก สอทางการศกษา เชน อปกรณ สอสงพมพอกษรเบรลล หนงสอเสยงส าหรบเดกทมความบกพรองทางการมองเหน บรการตาง ๆ ทชวยสนบสนนการศกษาของคนพการแตละประเภท เชน

การเขยนและอานอกษรเบรลล การสอนภาษามอ การฝกพด รวมทงการสอนเสรมวชาการตาง ๆ

ความชวยเหลออน ๆ ทางการศกษา เชน กจกรรมบ าบดและกายภาพบ าบด การแกไขการพด

2. รปแบบการเรยนรวมแบบรวมพลง (Collaborative Inclusion Model: CIM)

นงลกษณ วรชชย (2544) ไดท าการพฒนารปแบบการจดการศกษาส าหรบเดกพการซงครอบครวและชมชนมสวนรวม ทสอดคลองกบสาระส าคญในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 โดยแนวคดในการพฒนารปแบบไดมาจากการศกษาสภาพและแนวโนมการจดการศกษาส าหรบเดกพการของประเทศไทยและตางประเทศ รวมกบการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวกบการจดการศกษาส าหรบเดกพการ และจากการวจยรายกรณโครงการฟนฟเดกพการโดยชมชน

มลนธเพอเดกพการ จงหวดนครศรธรรมราช ผลการวจยทส าคญสรปผลได ดงน 2.1 การจดการศกษาส าหรบเดกพการในตางประเทศมแนวโนมเปนรปแบบการเรยนรวมชนและรปแบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชน โดยใหความส าคญกบการฝกอาชพ

2.2 กฎหมายทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบคนพการของไทยก าหนดใหรฐสนบสนนทกคนใหไดรบสทธทางการศกษาทกรปแบบ ปรมาณคนพการทตองจดบรการการศกษา

มจ านวนเพมขนมากและรฐจ าเปนตองจดการศกษาแบบเรยนรวม

2.3 โครงการฯ มวตถประสงคใหความรดานการปองกน การบ าบดรกษาและ

การฟนฟสมรรถภาพคนพการ โดยรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ การด าเนนงานประกอบดวยโครงการยอยรวม 12 โครงการ แตละโครงการประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว บคลกภาพและความสามารถของหวหนาหนวยฟนฟเดกพการเปนปจจยส าคญท าใหโครงการประสบความส าเรจท างานไดตามเปาหมาย ใชงบประมาณไมมากนก และไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานทเกยวของเปนอยางด 2.4 รปแบบการสอนทเปนประโยชนตอการเรยนรวม ไดแกรปแบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการแบบองครอบครวและชมชน รปแบบการสอนตามบทบาทหนาทรปแบบการสอนเปนรายบคคล รปแบบการท างานเปนทม การรวมมอรวมใจและการใหค าปรกษา

104

3. รปแบบการเรยนรวมตามความตองการและความเหมาะสม

ผดง อารยะวญญ และคณะ (2549, น. 73-79) ท าการวจยเพอพฒนาโรงเรยนตนแบบในการเรยนรวมระหวางเดกปกตกบเดกทมความตองการพเศษ โรงเรยนตนแบบทศกษาสามารถเปนโรงเรยนตนแบบในการจดการเรยนรวมระหวางเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษไดเปนอยางด คณะผวจยไดเสนอแนะใหน าผลการวจยไปใชในการจดการเรยนรวมในโรงเรยนในสงกดกระทรวงศกษาธการ และโรงเรยนในสงกดกระทรวงอนทจดการศกษาขนพนฐาน ตลอดจนเสนอแนะใหกระทรวงทเกยวของรวมกนก าหนดระเบยบวธปฏบตทจะท าใหการเรยนรวมด าเนนไปอยางมประสทธภาพ โดยจดรปแบบการใหบรการ ตามสภาพความบกพรองของนกเรยนและตามความพรอมของโรงเรยน เดกทมความตองการพเศษไดถกจดใหอยในรปแบบใดรปแบบหนงโดยไดจดรปแบบการใหบรการ 3 รปแบบ คอ

3.1 การเรยนรวมเตมเวลา (Full Inclusion) โดยจดใหเดกทมความบกพรองทางการเรยนรระดบเลกนอยเรยนกบเดกปกตหองละไมเกน 1 คน

3.2 การเรยนรวมบางเวลา (Partial Inclusion) โดยใหเรยนในหองเสรมวชาการ เรยกวา Pull-Out Program เดกทมความตองการพเศษจะไดรบการจดตารางเวลาใหเรยนในหองเสรมวชาการเฉพาะในวชา ภาษาไทย และคณตศาสตร วชาอนเรยนกบเดกปกต 3.3 การเรยนรวมเตมเวลาและมครผชวยคอยใหความชวยเหลอเดก เรยกวา Teachers Assistant Program ใชกบเดกทมความบกพรองรนแรง 4. รปแบบ APACP Model

สภาพร ชนชย (2551, น. 61-63) ไดศกษาการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ: กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม ในการวจยครงนเปนการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ โดยใชการวจยเชงปฏบตการในรปแบบการมสวนรวมของบคลากรภายในโรงเรยนและชมชน ไดแก ผบรหาร คร นกเรยนปกต นกเรยนทเปนเดกทมความตองการพเศษ ครอบครว และเจาหนาทจากหนวยงานภาครฐทเกยวของ โดยฝายตาง ๆ เขามามสวนรวมตามขนตอนของการพฒนา ตงแต 1) ก าหนดปญหาและความตองการเกยวกบการจดการเรยนรวมในโรงเรยน 2) ก าหนดแนวทางและการวางแผนแกปญหา 3) ปฏบตตามแผนทไดก าหนดขน ซงมการประเมนผลในระหวางการด าเนนการตามแผนและการปรบเปลยนแผนอยางตอเนอง 4) การมสวนรวมในการรบผลประโยชนทเกดขนในสวนทเกยวของทงทางบวกและทางลบทเกดขนจากการด าเนนโครงการ น ากระบวนการวเคราะหปญหาแบบมสวนรวม โดยใชเทคนค Future Search Conferences : F.S.C. (Weisbord &

Janoff, 2000, อางถงในสภาพร ชนชย,2551, น. 62) ซงเปนเทคนคทพฒนาขนส าหรบพฒนาการท างานในองคกรตาง ๆ โดยดงเอาบคคลตาง ๆ ทมสวนรวมในกจกรรมทตองการพฒนานนหรอผเกยวของ (Stakeholders) เขามาท าการประชมรวมกนเพอคดวเคราะห วางแผน ใหโอกาส

105

บคคลตาง ๆ เหลานนไดมโอกาสทจะแสดงออกถงความคดของตนเองอยางทตองการ จากนนรวมกนวเคราะหถงความคดของแตละบคคลในการทจะน ามาพฒนาหรอแกไขปญหาขององคกรอนจะน าไปสการปฏบตจรง โดยจะชวยกนมองถงปญหาในอดตทผานมาตรวจสอบสภาพความเปนจรงทเกยวของกบปญหานนในปจจบน แนวคดทจะแกไขหรอพฒนาใหเกดในอนาคต หาขอสรปในทางปฏบตและในขนตอนสดทายคอวางแผนงานเพอการปฏบตจรง ในทก ๆ กจกรรมทปฏบตนนจะมการสรปเปนเอกสารอยางชดเจน เทคนค F.S.C. นกอใหเกดความรวมมอกนของทกฝาย ลกษณะการด าเนนการของโครงการเปนลกษณะทมความตอเนองเปนวงจร ซงในการประชมจะเกดโครงการทฝายตาง ๆ

เหนรวมกนวาจะสงผลตอการจดการเรยนรวมใหพฒนาดขนจากเดมและเกดความส าเรจไดโดยอาจมโครงการตาง ๆ

5. การจดการเรยนรวมแบบคละชน (Multilevel Inclusive Education) กงเพชร สงเสรม (2552, น. 348-350) ไดศกษาการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา การสรางรปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา ประกอบดวย หลกการ จดมงหมาย เนอหา กจกรรมการเรยนการสอน สอและแหลงเรยนร การวดและประเมนผลการจดการเรยนรวมแบบคละชน เปนการจดการเรยนการสอนทนกเรยนระดบชน อาย ความสามารถแตกตางกนมาเรยนดวยกนในชนเรยนปกต เปนวธทพฒนาขนเพอใหสอดคลองกบความหลากหลายของนกเรยน ท าใหชวงของการเรยนร ขนพฒนาการ ความถนด ความสนใจ บคลกภาพประสบการณกวางขน ดงนนในหองเรยนจงไมใชหองเรยนทมลกษณะเดยวเพอตอบสนองลกษณะใดลกษณะหนงโดยเฉพาะ การจดชนเรยนรวมแบบคละชนมแนวทางดงน 5.1 โรงเรยนมบทบาทในการพฒนาผเรยนใหสามารถเรยนรดวยตนเอง 5.2 ผเรยนแตละคนมขนตอนการเรยนทกาวหนาอยางตอเนอง เดกเรยนชาและเดกเกงไมไดรบความกดดนในการเรยน

5.3 ปรบหลกสตร และวธสอนทยดหยน นกเรยนสามารถเรยนรไดจากสถานการณ 5.4 จดแผนการเรยนรใหสอดคลองกบความแตกตางของแตละคน

5.5 มวธสอนทเหมาะสมกบลกษณะการเรยนรของนกเรยนแตละคน

5.6 นกเรยนสามารถเรยนรรวมกน วธสอนทเหมาะสมคอวธสอนแบบเพอนชวยเพอน (Peer Tutoring) การเรยนแบบรวมมอ (Cooperative Learning) และการท าโครงงานเปนกลม 5.7 ผเรยนไดรบการประเมนตามศกยภาพ ไมเนนวธการตดเกรด เนองจากความส าเรจของนกเรยนเกดจากความพยายามและความอตสาหะ

106

5.8 มการวางแผนหลกสตร การประเมนผลและการบนทกผลการสอนตามสภาพจรง 5.9 ผปกครอง นกเรยน และผสอนมสวนรวมในการรบผดชอบการเรยนการสอน

กรณศกษารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ตวอยางการศกษาแนวปฏบตรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม

การวจยเพอพฒนาตนแบบในการเรยนรวมระหวางเดกปกตกบเดกทมความตองการพเศษ (ผดง อารยะวญญ และคณะ, 2549)

โรงเรยนเทศบาล 2 วดปราสาททอง อ าเภอเมองฯ จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงาน

เทศบาล เมองสพรรณบร กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย โรงเรยนเทศบาล 2 วดปราสาททอง ตงอยเลขท 28/1 และ 142/1 ถนนขนแผน ต าบลทาพเลยง อ าเภอเมองฯ จงหวดสพรรณบร เปดท าการสอนเมอวนท 5 สงหาคม 2480 ท าการสอนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงชนประถมศกษาปท 4 ใชศาลาการเปรยญของวดปราสาททองเปนสถานทเลาเรยนตอมาเมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2500 จงไดสรางอาคารเรยนแบบถาวร ขน 1 หลง ซง นายสะอาด จนทนผา อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร เปนผด าเนนการขอเงน ก.ศ.ส. จากรฐบาลมาสรางในทดน 4 ไร 1 งาน 28 ตารางวา และใชเปนอาคารเรยนจนถง พ.ศ. 2540 ไดรอถอนและกอสรางอาคาร 4 ชน ใตถนโลง จ านวน 12 หองเรยนแทนในป 2540 วนท 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2504 ไดเปดสอนชนประถมศกษาตอนปลาย เพมขนปละ ชน คอ ชนประถมศกษาปท 5 ชนประถมศกษาปท 6 และ ชนประถมศกษาปท 7 ตามล าดบ ในป พ.ศ. 2521 โรงเรยนไดท าการสอนตามหลกสตรประถมศกษาพทธศกราช 2521 ฉบบปรบปรง พทธศกราช 2533 ในป พ.ศ. 2537 เปดท าการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน ตามโครงการขยายโอกาสทางการศกษาของเทศบาลเมองสพรรณบร ในป พ.ศ. 2545 ใหหลกสตรประถมศกษา พทธศกราช 2521 ฉบบปรบปรงพทธศกราช 2533 ในระดบชนประถมศกษาปท 2 , 3 , 5 , 6 ชนมธยมศกษาปท 2 , 3 และใชหลกสตรสถานศกษา ขนพนฐาน พ.ศ. 2545 ในระดบชนประถมศกษาปท 1 , 4 และมธยมศกษาปท 1 ในป พ.ศ. 2546 ใชหลกสตร พทธศกราช 2521 ฉบบปรบปรงพทธศกราช 2533 ในระดบชนประถมศกษาปท 3 , 6 ชนมธยมศกษาปท 3 และใชหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2545 (ฉบบปรบปรงพทธศกราช 2546) ในระดบชนประถมศกษาปท 1 , 2 , 4 , 5 ชนมธยมศกษาปท 1 , 2 และในป พ.ศ. 2547 ไดใชหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2545 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2546) ในทกระดบชนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 3

107

ปจจบนเปดท าการสอนระดบชนอนบาลศกษาถงระดบชนมธยมศกษาปท 3 มนกเรยน 1,130 คน มคร 41 คน

การพฒนาโรงเรยนระดบประถมศกษาใหเปนโรงเรยนเรยนรวม ด าเนนการดงน 1. ผบรหาร

คณสมบตส าคญประการหนงในการเปนโรงเรยนเรยนรวม คอ ผบรหารจะตองมทศนคตทดตอการเรยนรวมตอการศกษาพเศษ และตอเดกทมความตองการพเศษ ผอ านวยการโรงเรยนเทศบาล 2 (วดปราสาททอง) ในปทท าการวจยเปนผทมทศนคตทดและเคยจดการเรยนรวมมากอน จ าเปนอยางยงทผบรหารจะตองมทศนคตเชงบวกตอการเรยนรวม หากผบรหารมทศนคตเชงลบ จะตองละลายพฤตกรรมและแนวคด ใหมทศนคตเชงบวกกอนด าเนนการจดการเรยนรวม ในตางประเทศทพฒนาแลว มกฎหมายและกฎระเบยบเกยวกบการจดการเรยนรวม ซงผบรหารตองปฏบตตามอยแลว จงสามารถจดการเรยนรวมไดทนท ในประเทศไทยถงแมจะมกฎหมายการศกษาเพอคนพการ ป พ.ศ. 2551 แตมไดก าหนดแนวทางในด าเนนการของโรงเรยนไว ท าใหขาดทศทางในการจดการเรยนรวม

2. ทศนคตของบคลากร การเรยนรวมจะไดผลดกตอเมอบคลากรทกคนในโรงเรยนมทศนคตในทางบวกตอการเรยนรวมตอเดกทมความตองการพเศษ มงานวจยยนยนวา บคลากรทจะมทศนคตทดตอเดกทมความตองการพเศษ มกรจกหรอมความรเกยวกบเดกทมความตองการพเศษ บางคนอาจเคยมบตร ธดา หรอมญาตเปนเดกทมความตองการพเศษหรอเคยใกลชดเดกทมความตองการพเศษมากอน ผทไมมความรอาจไมเขาใจหรออาจเขาใจผดๆ ท าใหมทศนคตทไมตรงกบความเปนจรง หากบคลากรทมทศนคตทางลบตอเดกทมความตองการพเศษตอการเรยนรวม จ าเปนจะตองมการอบรมครเพอใหความรความเขาใจทถกตอง นอกจากบคลากรทกคนในโรงเรยนแลว บคลากรอนทเกยวของกควรมความรความเขาใจเกยวกบการเรยนรวมเชนเดยวกน ไดแก ผปกครองเดกทกคนในโรงเรยนทงผปกครองเดกปกต ผปกครองเดกทมความตองการพเศษ เดกปกต เดกทมความตองการพเศษ จงจ าเปนตองอบรมบคคลดงกลาวเพอใหมความรความเขาใจทถกตองเปนจรง ถาจะใหไดผลดยงขน สมาชกสวนใหญของสงคม ชมชนควรมทศนคตในทางบวกดวย 3. การประเมนเดก การประเมนในทน หมายถง การทดสอบเพอพจารณาและตดสนวา เดกคนใดเปนเดกทมความตองการพเศษบางและเปนเดกประเภทใด ทงนเพอหาทางชวยเหลอไดอยางถกตองเปนระบบและเปนทางการ ในการประเมนเดกนนๆ ผเชยวชาญดานการศกษาพเศษ มอบรายการเกยวกบลกษณะของเดกทอาจมปญหาเพอใหครประจ าชนคดเลอกเดกทมลกษณะตามทก าหนดไวมาเพอท าการประเมนใชขอมลจากครผสอน จากผปกครองจากระเบยนสะสม เครองมอทใชมหลายชนดประเมนแลวพบวาเดกทมความตองการพเศษ 3 ประเภทคอ 1) เดกทมความบกพรองทางการเรยนร จ านวน 13 คน 2) เดกทมความบกพรองทางสตปญญาระดบเรยนได จ านวน 8 คน

108

3) เดกออทสตก จ านวน 3 คน ทเหลอเปนเดกเรยนชา และเดกทมปญหาทางพฤตกรรมบาง ในการประเมนนน ท าการประเมนเปนรายบคคลใชเครองมอหลายชด ตามทปรากฎในภาคผนวกมการวดไอควของเดกดวย

4. การตดสนสทธทางการศกษาพเศษ ขนนเปนขนตอนในการบรหารจดการ เพอใหการจดการเรยนรวมด าเนนไปโดยราบรน ในขนนเปนการอนมตวาใครบางทเปนเดกทมความตองการพเศษ และมหลกฐานใดบางทแสดงวาเขาเปนเดกประเภทน การตดสนเปนหนาทของคณะกรรมการทเรยกวา “คณะกรรมการจดการเรยนรวม” ซงมกรรมการทประกอบดวยผบรหาร คร ผปกครอง และผเชยวชาญ คณะกรรมการชดน จดประชมเพอตดสนวาเดกคนใดเปนเดกทมความตองการพเศษบางโดยพจารณาจากหลกฐานการประเมนเดก ซงไดแก แบบทดสอบตางๆ แบบประเมน แบบสงเกตพฤตกรรมของคร ผปกครอง ผลการเรยนเปนการน าขอมลทงหมดเขามาประมวลกน แลวตดสนวาเขาเปนเดกแอลด เดกทมความบกพรองทางสตปญญาและเดกออทสตก เมอตดสนแลวเดกเหลานไดรบสทธพเศษทางการศกษา ดงน 1) ไมตองเรยนตามหลกสตรปกตแตเรยนตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลทจะจดท าขน 2) ไดรบการยกเวนไมตองเรยนภาษาไทย คณตศาสตร ตามหลกสตรพเศษปกตส าหรบเดกแอลด 3) ไดรบสทธใหเรยนในหองเสรมวชาการ 4) ไดรบเครองอ านวยความสะดวกตางๆ 5) ไดรบบรการทเกยวของทจ าเปนในขณะทเดกปกตไมมสทธรบบรการพเศษเชนน และผปกครองจะเรยกรองสทธนไมได

5. การจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล(Individualised Education Plan หรอ IEP) แผนการศกษาเฉพาะบคคลมตนก าเนดในสหรฐอเมรกา และกระจายไปตามประเทศตางๆ ทวโลก รวมทงประเทศไทย แผนการศกษาเฉพาะบคคลเปนแผนรวมทงหมดรวมทงหลกสตร วธสอนการวดผลประเมนผล ครจะตองสอนตามนไมตองสอนตามหลกสตรปกต เพราะไดรบการยกเวนแลว แผนนจดท าใหโดยคณะกรรมการทประกอบดวยผบรหารโรงเรยน ครประจ าชน ครการศกษาพเศษ ผปกครอง ผเชยวชาญหรอตวเดกเองหากเปนเดกโต รวมกนรางแผนการศกษาทจะตองใชเวลาเรยน 1 ป และมการทบทวนแผนเมอสนสดภาคเรยนท 1 และ 2

6. การประเมนความตองการพเศษของเดก ในขนนเปนการประเมนวา ท าอยางไรเดกจงจะไดเรยนไดตาม แผนการศกษาเฉพาะบคคล ตวอยางเชน เดกทมความบกพรองทางการเรยนรคนหนง เมอจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล แลว ผลปรากฎวา เขาจะตองเรยนภาษาไทย ในระดบชนประถมศกษาปท2 ทงๆ ทเขาเรยนอยชน ประถมศกษาปท 4 แตอานหนงสอของชนประถมศกษาปท 4 ไมได ในขนนจะมการพจารณาวา ท าอยางไร เขาจงจะอานหนงสอภาษาไทย ส าหรบชนประถมศกษาปท 2 ไดแลว เรยนภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 3 ตอไป ทประชมอาจลงมตวา จะตอง สอนเขาในหองเสรมวชาการในชวโมงภาษาไทย จนกวาเขาจะอานไดในทกษะระดบเดยวกนกบเพอนรวมชน จงอนญาตใหเขากลบเขามา

109

เรยนรวมกบเพอนรวมชน เปนตน ดงนนในขนนเปนการพจารณาเกยวกบตารางเวลาเรยนจ านวนชวโมงเรยน ครทท าหนาทสอน สอและอปกรณการสอนทจะท าใหเขาอานได แลวสรปเปนแผนงานเพอเสนอฝายบรหารตอไป

7. การจดรปแบบบรหาร โรงเรยนตนแบบแหงนมการเลอกการเรยนรวม 3 รปแบบ คอ รปแบบท 1 การเรยนรวมเตมเวลา (Full Inclusion) หมายถง การใหเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมกนกบเดกปกตตลอดเวลา ซงสวนมากเปนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรทมความบกพรองไมมากนก ครประจ าชนสอนดวยตนเอง สอนตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล กจกรรมการเรยนการสอนมกเปนกจกรรมกลม เปนกจกรรมทตองลงมอหยบจบ ใหมการเคลอนไหวไดพอควร เพอตอบสนองตอความตองการบางประการของเดก ครประจ าชนจะจดหาเพอนชวยเพอนใหกบเดกทมความตองการพเศษ เพอใหทง 2 คน ชวยกนเรยน เดกทมความตองการพเศษรวมท ากจกรรมกลมกบเพอนๆ ทกกจกรรม แตจดมงหมายของการเรยนเปนไปตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล ดงนน ในบางครงอาจมทกษะสงกวาทก าหนดไวในจดมงหมายในการประเมนผล มการวดผลประเมนผลตามทก าหนดไวใน แผนการศกษาเฉพาะบคคล เทานน มการปรบเปลยนวธวดผลประเมนผลดวย เชน อาจมการทดสอบปากเปลาแทนการสอบขอเขยน หากจ าเปนตองสอบขอเขยนมการอานขอสอบใหนกเรยนฟงแทนการใหนกเรยนอานขอสอบเอง รปแบบท 2 การเรยนในหองเสรมวชาการ (Resource Room Model) ทางโรงเรยนไดจดตงหองเสรมวชาการ (Resource Room) ขน 1 หอง เปนหองทมพนทเทากบหองเรยน 1 หอง ภายในหองรสอรท แบงออกเปนหองส าหรบสอนเปนกลม 1 หอง หองส าหรบสอนเดยว หรอสอนกลมขนาดเลก 2 หอง ภายในมสอและอปกรณทจ าเปนในการเรยนการสอนครบถวน เชน มคอมพวเตอร 1 เครอง มคอมพวเตอรชวยสอน 1 ชด ส าหรบการสอนภาษาไทย มชดแกไขความบกพรองทางภาษาไทย 20 เลม มหนงสอการตนและหนงสอนทานส าหรบสอนภาษาไทยและหนงสออนๆราว 30 เลม รวมทงแบบฝกคณตศาสตร อกจ านวนหนง มครประจ าหองเสรมวชาการ ครประจ าหองเสรมวชาการ ทเปนครผสอนในรปแบบท 2 เดกจะมาเรยนในหองเสรมวชาการเฉพาะวชาภาษาไทย หรอคณตศาสตรเทานน เมอหมดเวลา 1 ชวโมง เดกจะตองกลบไปยงหองเรยนของตน เพอเรยนวชาอนรวมกบเพอนในชนเรยนตอไป การใหบรการในลกษณะนจงเปนการสอนเสรมในบางวชา ครผสอนเปนครประจ าการทผานมาอบรมการศกษาพเศษมาแลวผลดเปลยนกนมาประจ าหองนตามตารางเวลาทก าหนด สวนครผชวยจะเขามาชวยนกเรยนฝกทกษะทางวชาการ นกเรยนทเขามารบบรการในหองน จะตองขออนญาตครในวชาภาษาไทยและคณตศาสตร เพอมาเรยนทหองน เนอหาทสอนเปนไปตาม แผนการศกษาเฉพาะบคคล ซงจะต ากวาชนเรยนของตนเองประมาณ 2 ป การเรยนมทงการฝกเดยวดวยตนเองหรออาจสอนเปนกลมยอยๆ 2-3 คน กได ขนอยกบระดบทกษะของเดก รปแบบท 3 รปแบบครผชวย (Teacher Aid Model) เปนการใหครผชวยหรอเรยกวาผชวยคร

110

1. เขาไปในหองเรยนและนงอยกบเดกคอยชวยเหลอเดกในการเรยน 2. คอยชวยเหลอเดกเมออยนอกหองเรยน เชน การไปหองน าดแลไมใหหกลม เปนตน รปแบบนเหมาะสมส าหรบเดกทมความบกพรองทรนแรงกวารปแบบแรก ในโรงเรยนตนแบบน ไดแก เดกทมความบกพรองทางสตปญญา ระดบ IQ 30-50 เดกออทสตกในระดบชนอนบาล และชนประถมศกษาตอนตน ผชวยคร ไดแก ผปกครองนกเรยนโรงเรยนทเดกเรยนอยอาจเปนผปกครองเดกปกตหรอเดกทมความตองการพเศษกได มวฒไมต ากวาระดบมธยมศกษาปท 6 มเวลาวางเพยงพอ อาสาสมครเขามาชวยโรงเรยนในโครงการเรยนรวม มการรบสมคร มการคดเลอกและมการอบรมใหรจกภาระหนาท แลวจงมอบหมายงาน โดยมภารกจวนละ 3 ชวโมง ในชวงเชาหรอชวงบาย สปดาหละ 3 วน โดยประมาณ ส าหรบอาสาสมคร 1 คนไมมคาตอบแทน นอกจากอาหารกลางวน นอกจากบรการดงกลาวแลว เดกนกเรยนทเรยนรวมในรปแบบท 3 ยงไดรบการฝกเปนรายบคคลในทกษะทเดกยงบกพรองอย เชน เดกออทสตกมการฝกทกษะการสอสารทกษะทางสงคมและการปรบพฤตกรรม เดกทมความบกพรองทางสตปญญาไดรบการฝกกลามเนอมดเลกมดใหญ เดกทมความบกพรองทางการเรยนร ไดรบการฝกการรบและแปลผลขอมลทางสายตาและทางการฟง และยงไดรบบรการทเกยวของเทาทจ าเปน เชน กจกรรมบ าบด และกายภาพบ าบด

8. การด าเนนการและการนเทศ หลงจากวางแผนการจดรปแบบเรยบรอยแลว โรงเรยนลงมอด าเนนการจดการเรยนรวมตามแผนทวางไว และมการตดตามผล และนเทศการสอน โดยคณะผบรหารโรงเรยนและผเชยวชาญวา การด าเนนงานเปนไปตามแผนทวางไวหรอไม หรอมปญหาอปสรรคอยางไร และจะแกไขปญหานนๆ อยางไร การนเทศจงเปนสงจ าเปนยง

9. การวดผลประเมนผล การวดผลประเมนผล ด าเนนไป ดงน การวดทกษะและเนอหาสาระวชา ตองเปนไปตามทก าหนดไวใน แผนการศกษาเฉพาะบคคล ซงหมายความวา เดกเรยนรวมเตมเวลา อาจสอบวชาภาษาไทยและคณตศาสตร พรอมกบเพอน แตไมน าคะแนนมาใชในระเบยน จะตองเอาคะแนนตามทก าหนดไวใน แผนการศกษาเฉพาะบคคล สวนสาระอนใชขอสอบเดยวกนกบเดกปกต หากเดกมปญหาเกยวกบสมาธ จะตองแยกเดกสอบตางหาก และใหหยดพกบางระหวางการสอบ หากเดกมปญหาในการอาน ตองมคนอานขอสอบใหนกเรยนฟง ไมวาจะเปนขอสอบวชาใด สาระใดกตาม หากเดกมปญหาในการเขยน ใหสอบปากเปลาแทนการสอบขอเขยน เดกทเรยนในหองเสรมวชาการ ใหครประจ าหองเสรมวชาการเปนผทดสอบ และสอบตามวตถประสงคทก าหนดไวใน แผนการศกษาเฉพาะบคคล ออกแบบการประเมนผลใหม ไมเนนการสอบเทาทจ าเปน และปรบวธตามทกลาวมาแลว เนนการประเมนผลตามสภาพจรง (Authentic Assessment)

10. การทบทวนแผนการศกษาเฉพาะบคคล แผนการศกษาเฉพาะบคคล คอสงททางโรงเรยนจดใหเดกเรยนตลอดปการศกษา เดกเรยนตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล ไมตองเรยนตามเดกปกต ดงนนแผนการศกษาเฉพาะบคคลจงมความส าคญ และตองมการทบทวนภาคเรยนละ 1 ครง เหมอนกบการสอบปลายภาคของเดกปกต

111

เมอมการประเมนผลตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล แลวจงน ามาปรบแผนการศกษาเฉพาะบคคลใหเหมาะสมกบเดกแลวใชแผนการศกษาเฉพาะบคคลอนใหมทปรบปรงแลว รปแบบการศกษาแบบเรยนรวมยดทตวเดกเปนส าคญ ไมไดยดสาระเปนส าคญ เดกเรยนไดแคไหนกเอาแคนน เอาทกษะของเดกเปนหลก ใหเดกเรยนใชกบเพอน มเพอน มสงคมเลอนชนไปกบเพอน จะเรยนสาระใดระดบใดแลวแตสงทก าหนดไวในแผนการศกษาเฉพาะบคคล การเรยนรวมจงเหมอนกบการเรยนแบบไมมชน มการทบทวนแผนการศกษาเฉพาะบคคล เรยนตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล สนเทอมมการปรบแผนการศกษาเฉพาะบคคล แลวเรยนตามแผนการศกษาเฉพาะบคคลทปรบแลว ปฏบตเชนนไปจนครบการศกษาภาคบงคบการศกษาไมมค าวาสอบตก ไมมค าวาเลอนชน เลอนไปตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล หากการจดการศกษาแบบเรยนรวมไดเชนน ผเรยนจะสามารถเรยนไดตลอด และเรยนไดอยางมความสข

ตวอยางการศกษาแนวปฏบตทดทสดในการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศสหรฐอเมรกา (สชาดา บบผา, 2555) โรงเรยน Twin Oaks Elementary School และโรงเรยนโรงเรยน César E. Chávez Elementary School ประเทศสหรฐอเมรกา ขอมลพนฐานโรงเรยน Twin Oaks Elementary School ทอย 85916 ถนน Bailey Hill เมองยจน รฐโอเรกอน ประเทศสหรฐอเมรกา เปนโรงเรยนทสอนระดบประถมศกษาขนาดเลก โรงเรยนมนกเรยนจ านวน 198 คน ผบรหารชอ Larry Soberman ครประจ าชน 8 คน ครผชวย 7 คน เจาหนาทหองสมด 1 คน นกบ าบดการพด 1 คน ครศนยการเรยนร 1 คน และเจาหนาท 5 คน เปดท าการสอนตงแตระดบอนบาลถง Grades 5

ภาพ 3.1 โรงเรยน Twin Oaks Elementary School หมายเหต. จาก Twin Oaks Elementary School (2013) สบคนจาก http://twinoaks.4j.lane.edu/

112

พนธกจของโรงเรยน คอ นกเรยนในโรงเรยนจะเปนคนทมคณคาตอครอบครว โรงเรยน และชมชน โดยเนนการชวยใหนกเรยนทกคนพฒนาทกษะในทกดานเปนล าดบแรก เพอใหโรงเรยนเปนทรจกของสงคมโลก วสยทศนของโรงเรยน โดยก าหนดเปนเปาหมายของโรงเรยนคอการรกษาสภาพแวดลอมทอบอน การเรยนรทปลอดภย และสรางบรรยากาศแหงการเรยนร โรงเรยน Twin Oaks Elementary School จะเปนสถานศกษาทสงเสรมและกระตนใหนกเรยนทกคนประสบความส าเรจอยางสงสด โรงเรยนมความเขมแขงทางวชาการและเอาใจใสนกเรยนทกคน และชนเรยนอนบาลเหมาะอยางยงในการรบนกเรยนเพอเตรยมความพรอมในดานทกษะพนฐานและทกษะทางคณตศาสตร เปาหมายในการพฒนาโรงเรยน โรงเรยนมเปาหมายในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทกคนในวชาคณตศาสตร การอานและการเขยน นกเรยน ผปกครองและเจาหนาทจะท างานรวมกนเพอรกษาบรรยากาศการเรยนรทมประสทธภาพและปลอดภย รวมถงเพมการมสวนรวมของผปกครองในกจกรรมของโรงเรยนและชมชน

จดเดนของโรงเรยน 1. โรงเรยนมโปรแกรมการศกษาบนฐานทางวชาการทดเยยม โดยใชกลยทธ

การจดการเรยนการสอนทหลากหลายเพอตอบสนองความตองการของนกเรยนทกคน

2. บคลากรมทกษะและความมงมนทจะท างานรวมกบนกเรยนและผปกครองใหไดตามมาตรฐานของรฐ

3. มการบรณาการเทคโนโลยเพอสรางเอกสารทางวชาการ ผานกลอง บอรดอจฉรยะ (SMART Broads) และหองปฏบตการคอมพวเตอร 4 หอง ขอมลพนฐานโรงเรยน César E. Chávez Elementary School ทอย 1510 ถนน West 14th Avenue เมองยจน รฐโอเรกอน ประเทศสหรฐอเมรกา เปนโรงเรยนทสอนระดบประถมศกษาขนาดใหญ มนกเรยนจ านวน 445 คน ผบรหารชอ Denisa Taylor ครประจ าชน 25 คน ครการศกษาพเศษ 4 คน เจาหนาท 23 คน เจาหนาทหองสมด 1 คน เจาหนาทใหค าปรกษาของโรงเรยน 1 คน เปดท าการสอนตงแตระดบอนบาลถง Grades 5

ภาพ 3.2 โรงเรยน César E. Chávez Elementary School หมายเหต. จาก César E. Chávez Elementary School (2013) สบคนจากhttp://www.chavez.4j.lane.edu/Chavez_Website/

113

พนธกจของโรงเรยน คอ สรางสงคมแหงการเรยนรโดยยอมรบความแตกตางและหลากหลายของนกเรยน สงเสรมการเคารพสทธ และการแสดงความคดอยางเสรและมวสยทศน มการสรางเครอขายทเขมแขงระหวางผปกครอง นกเรยนและโรงเรยนมวธทดทสดทจะสงเสรมความส าเรจของนกเรยนโดยการมสวนรวมของผปกครองและโรงเรยน การมแนวคดและเปาหมายเดยวกนและและการท างานรวมกน หลกสตรการจดศกษาจะเนนทการอานออกเขยนไดผานการเรยนการสอนอยางเปนระบบ นกเรยนสามารถเขาถงเทคโนโลยไดตลอดเวลาทโรงเรยนเพอเพมการเรยนร โรงเรยนไดรบการยอมรบและเชอจากคนในชมชน ใหความชวยเหลอ เปนมตร และเปนทพงของชมชน โรงเรยนยอมรบและสงเสรมความส าเรจของแตละบคคล โดยเชอวาคนทกคนสามารถเรยนรไดถาไดรบการจดสภาพแวดลอมทสงเสรมการเรยนรทด เปาหมายในการพฒนาโรงเรยน โรงเรยนมเปาหมายในการจดการเรยนการสอนเพอปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยนในวชาคณตศาสตร, อานและการเขยน สรางสภาพแวดลอมทปลอดภยและเอออาทรส าหรบนกเรยนทกคน และเพอพฒนาและสงเสรมความหลากหลาย และโอกาสส าหรบผปกครองทจะเขารวมในการศกษาของบตรหลานของตน จดเดนของโรงเรยน 1. บคลากรทมความรความสามารถสงมสวนชวยในการในพฒนาการศกษา สงเสรมการรหนงสอ คณตศาสตรและเทคโนโลย โรงเรยนมสภาพบรรยากาศทเออตอการสนบสนนการเรยนรทหลากหลายของนกเรยนทกคน มเทคโนโลยททนสมยทสนบสนนหลกสตรและการจดการศกษา เชน คอมพวเตอรพกพาทใชไดส าหรบนกเรยนทกคน ม SMART Boards ในทกหองเรยนและมหองปฏบตการคอมพวเตอร 2. ชมชนและครอบครวมสวนรวม โปรแกรม 2 ภาษา ไดแก ภาษาสเปนและภาษาองกฤษ การสอสาร เวบไซต การพบปะสงสรรคของกลมผปกครองประจ าเดอน โรงเรยนมการประชมและจดท าจดหมายขาวและขอมลของโรงเรยน ประสานงานกบครอบครวสองภาษา-สองวฒนธรรม และมส านกงานใหความชวยเหลอ 3. เปนศนยกลาง แหลงเรยนรและทรพยากรในครอบครวทสนบสนนความตองการของทกครอบครวโดยการวางแผนเปนประจ าทกเดอนและเขามามสวนรวมในการจดกจกรรมตาง ๆ

การศกษารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม เปนการพฒนารปแบบจากการส ารวจสภาพปจจบนปญหาและความตองการการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย ซงพบวา ความตองการการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทยม 3 ดานทมความส าคญ คอ 1) การวางแผนพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษเปนรายบคคลโดยการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล Individual Education Plan (IEP) 2) การจดกจกรรมพฒนานกเรยนเพอการจดการศกษาแบบเรยนรวมภายในโรงเรยน 3) การวดประเมนผลตามสภาพทแทจรงเพอพฒนานกเรยนรายบคคล ซงน ามาใชเปนกรอบแนวคดในการศกษาแนวปฏบตทดทสด (Best Practices) การจดการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยนเรยนรวม 2 แหงในประเทศสหรฐอเมรกา

114

ภาพท 3.3 ภาพถายสภาพการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม

ภาพท 3.4 ภาพถายจากการสงเกตการณจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม

ภาพท 3.5 ภาพถายรวมกบผบรหารโรงเรยนและครผสอน โรงเรยน César E. Chávez Elementary

School

115

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบ

ในโรงเรยนแบบเรยนรวมและหองเรยนรวมจะมนกเรยนทมคณลกษณะทหลากหลายและแตกตางกนทงภมหลงและระดบความสามารถ เชน นกเรยนทมความสามารถพเศษ นกเรยนทเรยนชา นกเรยนทเรยนปานกลาง นกเรยนทมปญหาทางการเรยน นกเรยนทอยในภาวะเสยง นกเรยนทมประวตการเรยนทลมเหลว เดกทมความตองการพเศษ และนกเรยนทใช 2 ภาษา เปนตน

รปแบบการศกษาแบบเรยนรวมในชนเรยนมงเนนใหนกเรยนมสวนรวมและเปนสมาชกทแทจรงในสงคมของหองเรยนและโรงเรยน รวมถงการเขาถงหลกสตรปกตและการจดการเรยนรของครในหองเรยนปกตเชนเดยวกบนกเรยนคนอนๆ

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบ ในขนตอนของปจจยน าเขา (Input) คอการเนนใหความส าคญในเรองของการบรหารจดการ สวนกระบวนการ (Process) ของรปแบบเปนการจดการเรยนการสอน โดยใหความส าคญในประเดนทวาจะท าอยางไรจงจะท าใหการจดการเรยนการสอนมประสทธภาพและ ปจจยน าออก (Output) คอผลลพธทได นนกคอการพฒนาคณภาพนกเรยน ซงถอเปนการจดการศกษาแบบเรยนรวมโดยพฒนาโรงเรยนทงระบบ ตามมาตรฐานการจดการศกษา ดานการบรหารจดการ ดานการจดการเรยนการสอน และดานการพฒนาคณภาพนกเรยน

ปจจยน าเขา กระบวนการ ผลลพธ

การบรหารจดการ การจดการเรยนการสอน การพฒนาคณภาพนกเรยน

ACCEPT SMART COACH

รปแบบดงกลาวนไดมาจากการส ารวจสภาพปญหาและความตองการการจดการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย และพฒนามาจาก ECI Model (The Early Childhood Inclusion

Model) ของ Suzanne M. Winter โดยไดน าแนวปฏบตทดทสดทคนพบ 3 แนวปฏบต ดงน การบรหารจดการ การบรหารจดการใชหลกการทกคนยอมรบ ACCEPT (Achieving Creative and

Collaborative Education Plan Teams) สามารถน าไปใชในการวางแผนพฒนาเดกทมความตองการพเศษเปนรายบคคลโดยการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) โดยค านงถง

116

ความส าคญ 6 ประการ ไดแก การบรรลเปาหมาย (Achieving) การสรางสรรค(Creative) ความรวมมอ (Collaborative) การจดการศกษา(Education) การวางแผน (Plan) การท างานเปนทม (Teams)

โดยซงมหลกการดงน

1. การประชมเตรยมการ และก าหนดเปาหมายทเปนไปไดรวมกนอยางสรางสรรคในการวางแผนพฒนาเดกโดยจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล

2. การรวมมอและการท างานเปนทมในการจดกจกรรมพฒนานกเรยน การวางแผนพฒนาเดกโดยจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล และการวดประเมนผลตามสภาพจรงรวมกน

3. การจดอบรมการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ซงเปนการพฒนาครใหสามารถจดการเรยนรตามแนวทางปฏรปการเรยนร

การจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Education Program : IEP) แผนการศกษาเฉพาะบคคลเปนสวนประกอบทส าคญของรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม ในครงนซงจากการก าหนดแนวทางในการก าหนดเปาหมาย รวมกนท างานเปนทมในการจดท า และการอบรมปฏบตการเพอน าไปสการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ส าหรบเปนแผนการจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษเปนรายบคคลทโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมจดท าขน การจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลตองอาศยความรวมมอของคร นกวชาการ

ACCEPT

การยอมรบ

Education

การศกษา

Plan

การวางแผน

Collaborative

ความรวมมอ

Creative

การสรางสรรค

Teams

การท างานเปนทม

Achieving

การบรรลเปาหมาย

117

ผเชยวชาญหลายฝายและผปกครองโดยรวมกนจดท าในรปของคณะกรรมการ รวมกนประเมนความพการทจะสงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยนทมความตองการพเศษ ในแผนจะบรรจเนอหาสาระขอมลอนเปนประโยชนตอนกเรยนทมความตองการพเศษ ผปกครอง ครและโรงเรยน เพอใหการชวยเหลอ บ าบด ฟนฟสมรรถภาพและจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนของเดกทมความตองการพเศษแตละคนอยางเหมาะสม ประกอบดวยขอมลทไดจากการประเมนความสามารถพนฐานของนกเรยนทมความตองการพเศษ คณะกรรมการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล จะตองน าขอมลทประเมนไดมารวมกนเขยนเปนแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลทเหมาะสมและชวยพฒนาศกยภาพ ทกษะการชวยเหลอตนเอง ทกษะสงคม ทกษะการสอสาร ทกษะทางการศกษาทสอดคลองกบความตองการจ าเปนตามทกฎหมายก าหนดไว ตองระบชอผรบผดชอบในแตละจดประสงคในเปาหมายแตละดานเปนแผนระยะ 1 ป ขนตอนและแนวทางการปฏบต การจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) มขนตอนและแนวทางการปฏบต ดงน 1. วางแผนด าเนนการโดยการแตงตงคณะกรรมการทเกยวของกบนกเรยน

ทมความตองการพเศษ ประกอบดวย

- ผบรหารสถานศกษา

- ผชวยผบรหารสถานศกษา หรอผไดรบมอบหมาย

- ครประจ าชนหรอครทไดรบมอบหมาย

- นกวชาชพตามความตองการจ าเปนของเดก เชน นกกายภาพบ าบด นกจตวทยา

- ผปกครองนกเรยนทมความตองการพการ

- นกเรยนทมความตองการพเศษ

- ผแทนองคกรนกเรยนทมความตองการพการ เปนตน

2. ประชมชแจงและท าความเขาใจกบผปกครองนกเรยนทมความตองการพเศษ โดยผบรหาร คร ชแจงท าความเขาใจกบผปกครอง เพอใหผปกครองใหความรวมมอจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล โดยยอมรบและเหนความส าคญของการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษทอยในความปกครองดแล และมสวนรวมในขนตอนการจดท าแผนเชน การเขาประชม การประเมนผล ปรบปรงและพฒนาแผนอยางสม าเสมอ ตลอดจนสงเสรมสนบสนนและน าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลไปปฏบต 3. รวบรวมขอมลนกเรยนทมความตองการพเศษ โดยครทไดรบมอบหมายเปนผรวบรวมขอมลเกยวกบคนพการจากผทเกยวของของทกฝายและเอกสารทเกยวของ พรอมทงบนทกในแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล เชน แฟมประวตสวนตว ประวตสขภาพและการรกษา บนทกการประเมนศกยภาพของคนพการเปนรายบคคล ใบตรวจวดการไดยน ใบประเมนระดบเชาวปญญา

118

ใบประเมนพฤตกรรม บนทกการสงตอ ผลการฟนฟสมรรถภาพจากหนวยงานนกเรยนไปรบบรการ และแฟมสะสมงานของนกเรยนทมความตองการพเศษ เปนตน

4. ประเมนความสามารถพนฐานของคนพการ โดยสงเกต สอบถาม รวบรวมขอมลจากผทเกยวของเพอใหไดขอมลเกยวกบศกยภาพ จดเดน จดดอย ความสามารถพนฐานหรอระดบผลสมฤทธของแตละทกษะวชาการของนกเรยนทมความตองการพเศษ โดยวธการตรวจสอบพฤตกรรม ดวยแบบทดสอบมาตรฐาน เปนตน เพอเปนแนวทางในการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล

5. ประเมนความตองการสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา โดยผเชยวชาญประเมนแลวน าเสนอทประชมจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลพจารณาจดสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาทเหมาะสมแกนกเรยนทมความตองการพเศษแตละคน

6. ประชมคณะกรรมการเพอจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลโดยด าเนนการดงน - น าเสนอขอมลทรวบรวมไดจากผปกครอง นกเรยนทมความตองการพเศษ นกวชาชพ คร และผทท าหนาทฟนฟสมรรถภาพดานตางๆ และรวมกนพจารณาใหความเหนและขอเสนอแนะ

- รวมกนพจารณาความสามารถพนฐาน ความถนด ทกษะพเศษ จดเดน จดดอย จดทควรเสรม ความตองการสงอ านวยความสะดวก สอ บรหาร และความชวยเหลออนใดทางการศกษา จดมงหมายการพฒนาดานตางๆ ของนกเรยนทมความตองการพเศษ ประเมนผล ปรบปรงและพฒนาแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล

- ก าหนดระยะเวลาการใชแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ตามความเหมาะสมของนกเรยนทมความตองการพเศษแตละคน หรอไมเกน 1 ป - จดท ารายงานผลการประชมสงใหผเกยวของภายใน 7 วน โดยเลขานการคณะกรรมการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล เพอใหผรบผดชอบสามารถน าไปปฏบตไดโดยเรว

- ขอเสนอแนะอนๆ ของครอบครว

7. น าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลไปปฏบต โดยมอบคณะกรรมการผเขารวมประชมทกคนน ามตทประชมและจดมงหมายของแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลในสวนทตนเกยวของไปปฏบต และประสานงานกบผเกยวของใหด าเนนการ เชน

- ประสานงานกบผปกครองใหน านกเรยนทมความตองการพเศษไปรบบรการดานการฟนฟสมรรถภาพจากหนวยงานบรการ

- ประสานงานกบครประจ าชน ครผสอนและผรบผดชอบดแลนกเรยนทมความตองการพเศษจดท าแผนการสอนเฉพาะบคคล

119

- ประสานงานกบหนวยงานทรบผดชอบใหคนพการไดรบสงอ านวยความสะดวก สอบรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาตามทก าหนดไวในแผน

- ประสานงานกบผรบผดชอบใหบนทกผลการปฏบตงาน รวมทงความคดเหน ปญหา อปสรรค และแนวทางปรบปรงหรอพฒนาแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลในแบบบนทกแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ตามเวลาทก าหนด และรายงานผลการจดท าแผน

8. ตดตามผลการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

9. สรปและรายงานผลการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล โดยมอบคณะกรรมการและผเกยวของสรปและรายงานผลการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล และอปสรรคแนวทางการแกไขปญหาใหผเกยวของทกฝายทราบตามก าหนด

10. ปรบปรงและพฒนาการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

การจดการเรยนการสอน การจดการเรยนการสอนเปนสวนของกระบวนการของรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมครงน

ส าหรบการจดการเรยนการสอนใหมประสทธผลนนใชระบบการวางแผนการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมอยางฉลาด SMART สามารถน าไปใชในการจดกจกรรมเพอพฒนานกเรยน Learning

Activity โดยค านงถงความส าคญ 5 ประการ ไดแก การพจารณาคดเลอก (Select) ความเหมาะสม (Match) การปรบเปลยน (Adapt) ความเปนไปได (Relevant) และการตรวจสอบ (Test)

Select

Match

Adapt

Relevant

Test

1. S = Select การพจาณาคดเลอก การพจารณาและเลอกสงทเหมาะสมในการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมทงรปแบบของหลกสตร สอการสอน กจกรรมการเรยนร รวมถงสงอ านวยความสะดวก และนวตกรรม เปาหมายส าหรบการเลอกกจกรรมเพอพฒนาผเรยนและการสอนจะตอง

120

ค านงถงความหลากหลายของผเรยนและสนองตอบความตองการของผเรยนและความสามารถ เชน รปแบบการเรยนรแบบรวมมอกน ซงท าใหเดกมสวนรวมในกจกรรมและไดประสบการณตรงและบรณาการหลกสตรใหพฒนาผเรยน ดงนนการจดกจกรรมการเรยนร จะตองยดหยนตามความแตกตางและรปแบบการเรยนรของผเรยน

2. M = Match ความเหมาะสม ค านงถงความเหมาะสมในการวางแผนส าหรบโอกาสในการเรยนร และทาทาย ซงเดกแตละคนมความสนใจและระดบการเรยนรทตางกน สงส าคญจะตองค านงถงธรรมชาตและลกษณะของเดกแตละคน รวมถงขอจ ากดและพฒนาการของเดกในแตละดาน หรอพนฐานของเดกแตละคนซงเปนปจจยทมผลตอการเรยนร และการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางททายทายใหเดกไดแสดงความสามารถทแตกตางกน ครจะตองมความสรางสรรคในการปรบเปลยนกลยทธการสอน หลกสตรใหเหมาะสมกบเดก รวมถงความชวยเหลออนทเหมาะสมดวย

3. A = ADAPT การปรบเปลยน การปรบเปลยนกจกรรมการเรยนการสอนซงจ าเปนส าหรบเดกบางคน หรอสอการเรยนการสอน และอาจจะตองใชสอส าหรบเดกพเศษ หรอเทคโนโลยชวยสอนเพอชวยใหเดกมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร ผสอนไมควรจดกจกรรมทมงเนนความสนใจเฉพาะบคคล โดยไมค านงถงความแตกตาง เทคโนโลยบางอยางกระตนใหเดกไดแสดงความสามารถทหลากหลาย

4. R = RELEVENT ความเปนไปได บรณาการหลกสตรทมงเพมพนประสบการณทสมพนธกบการจดการเรยนการสอน ครจะตองมการประเมนความเหมาะสมของแผนการสอน การจดประสบการณการเรยนรจะตองสรางใหเดกเกดการพฒนาและการเรยนร และน าไปใชในทกษะชวต ประสบการณจรงทสมพนธกบชวตความเปนอยของเดก จะชวยกระตนใหเดกไดแสดงออกเพอพฒนาทกษะและแนวคด

5. T = Test การตรวจสอบ ควรจดใหมการประเมนผลการจดการเรยนการสอนอยางตอเนอง และชดเจน การประเมนตามสภาพจรงท าใหทราบขอมลเพอน าไปใชในการวางแผนในการสงเสรมหรอพฒนาเดกแตละคน และใหเดกไดจดท าแฟมสะสมผลงาน การประเมนตามสภาพจรงโดยสงเกตทกกจกรรมทเกดขนในหองเรยน รวมถงการประเมนการมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยนรวมถงทกษะสงคมของเดก และน าเครองมอและเทคโนโลยมาชวยในการประเมนเพอใหครน าขอมลมาวเคราะหเดกเปนรายบคคล

121

การพฒนาคณภาพนกเรยน

การพฒนาคณภาพนกเรยนน ไดเสนอการวดและประเมนผลการศกษาแบบเรยนรวมเพอน าไปมาใชเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพนกเรยน ซงถอเปนการวดและประเมนผลแนวใหม เนนกระบวนการ และ ผลงาน ซงสามารถในไปใช ในการด ารงชวตได ดงนน การประเมนเนนตามสภาพจรง(Real life) หรอใกลเคยงกบชวตจรง งานทใหท า ควรเปนงานทซบซอน (Complexity) ในการประเมนตามสภาพจรงนน มความคลายคลงกบการประเมนจากการปฏบต (Performance assessment) แตอาจจะมความลกซงในการประเมนมากกวา เนองจากเปนสถานการณจรง หรอตองจดสถานการณใหใกลจรง ซงจะเกดประโยชนกบผเรยนมาก เพราะจะท าใหทราบความสามารถทแทจรงของผเรยน วามจดเดนและขอบกพรองในเรองใดอนจะน าไปสการแกไขทตรงประเดนทสด

ขนตอนการประเมนตามสภาพจรง การประเมนตามสภาพจรงมการด าเนนงานตามขนตอนตอไปน 1. ก าหนดวตถประสงคและเปาหมายในการประเมน ตองสอดคลองกบสาระ มาตรฐานจดประสงคการเรยนรและสะทอนการพฒนาดวย

2. ก าหนดขอบเขตในการประเมน ตองพจารณาเปาหมายทตองการใหเกดกบผเรยน เชน ความร ทกษะและกระบวนการ ความรสก คณลกษณะ เปนตน

3. ก าหนดผประเมน โดยพจารณาผประเมนวาจะมใครบาง เชน นกเรยนประเมนตนเอง เพอนนกเรยน ครผสอน ผปกครองหรอผทเกยวของ เปนตน

4. เลอกใชเทคนคและเครองมอในการประเมน ควรมความหลากหลายและเหมาะสมกบวตถประสงค วธการประเมน เชน การทดสอบ การสงเกต การสมภาษณ การบนทกพฤตกรรม แบบส ารวจความคดเหน บนทกจากผทเกยวของ แฟมสะสมงาน ฯลฯ

5. ก าหนดเวลาและสถานททจะประเมน เชน ประเมนระหวางนกเรยนท ากจกรรม ระหวางท างานกลม / โครงการ วนใดวนหนงของสปดาห เวลาวาง / พกกลางวน ฯลฯ

6. วเคราะหผลและวธการจดการขอมลการประเมน เปนการน าขอมลจากการประเมนมาวเคราะหโดยระบสงทวเคราะห เชน กระบวนการท างาน เอกสารจากแฟมสะสมงาน ฯลฯ รวมทงระบวธการบนทกขอมลและวธการวเคราะหขอมล

7. ก าหนดเกณฑในการประเมน เปนการก าหนดรายละเอยดในการใหคะแนนผลงานวาผเรยนท าอะไร ไดส าเรจหรอวามระดบความส าเรจในระดบใด คอ มผลงานเปนอยางไร การใหคะแนนอาจจะใหในภาพรวมหรอแยกเปนรายใหสอดคลองกบงานและจดประสงคการเรยนร อาจกลาวสรปไดวาการประเมนตามสภาพจรงเปนขนตอนทครและนกเรยนรวมกนก าหนด ผลสมฤทธทตองการโดยวเคราะหจากหลกสตรกลาง หลกสตรทองถนและความตองการของนกเรยน มแนวทางของงานทปฏบต ก าหนดกรอบและวธการประเมนรวมกนระหวางผประเมนและผถกประเมน ซงวธการประเมนตามสภาพจรงจะกลาวตอไปน

122

เทคนคและวธการทใชในการประเมนตามสภาพจรง การประเมนตามสภาพจรงเปนการกระท า การแสดงออกหลาย ๆ ดาน ของนกเรยนตามสภาพความเปนจรงทงในและนอกหองเรยน มวธการประเมนโดยสงเขปดงน 1. การสงเกต เปนวธการทดมากวธหนงในการเกบขอมลพฤตกรรมดานการใชความคด การปฏบตงาน และโดยเฉพาะดานอารมณ ความรสก และลกษณะนสยสามารถท าไดทกเวลา ทกสถานททงในหองเรยน นอกหองเรยน หรอในสถานการณอนนอกโรงเรยน

วธการสงเกตท าไดโดยตงใจและไมตงใจ การสงเกตโดยตงใจหรอมโครงการสรางหมายถงครก าหนดพฤตกรรมทตองสงเกต ชวงเวลาสงเกตและวธการสงเกต เชน สงเกตคนละ 3-5 นาทเวยนไปเรอย ๆ อกวธหนง คอ การสงเกตแบบไมตงใจ หรอไมมโครงสราง ซงหมายถงไมมการก าหนดรายการสงเกตไวลวงหนา ครอาจมกระดาษแผนเลก ๆ ตดตวไวตลอดเวลาเพอบนทกเมอพบพฤตกรรมการแสดงออกทมความหมาย หรอสะดดความสนใจของคร การบนทกอาจท าไดโดยยอกอน แลวขยายความสมบรณภายหลงวธการสงเกตทดควรใชทงสองวธ เพราะการสงเกตโดยตงใจ อาจท าใหละเลยมองขามพฤตกรรมทนาสนใจแตไมมในรายการทก าหนด สวนการสงเกตโดยไมตงใจอาจท าใหครขาดความชดเจนวาพฤตกรรมใด การแสดงออกใด ทควรแกการสนใจและบนทกไว เปนตน ขอเตอนใจส าหรบการใชวธสงเกต คอ ตองสงเกตหลาย ๆ ครงในหลายๆ สถานการณ เชน การเรยน การท างานตามล าพง การท างานกลม การเลน การเขาสงคมกบเพอน การวางตว เปนตน เมอมเวลาผานไประยะหนงๆ ประมาณ2-3 สปดาห จงน าขอมลเหลานมาเพอพจารณาสกครงหนง เครองมออน ๆ ทใชประกอบการสงเกต ไดแก แบบตรวจสอบรายการ แบบมาตราสวนประมาณคา แบบบนทกระเบยนสะสม เปนตน

2. การสมภาษณ เปนอกวธหนงทใชเกบขอมลพฤตกรรมดานตาง ๆ ไดด เชน ความคด (สตปญญา) ความรสก กระบวนการขนตอนในการท างาน วธแกปญหา ฯลฯ อาจใชประกอบการสงเกตเพอใหไดขอมลทมนใจมากยงขน

ขอแนะน าบางประการเกยวกบการสมภาษณ 2.1 กอนสมภาษณควรหาขอมลเกยวกบภมหลงของนกเรยนกอนเพอท าใหการสมภาษณเจาะตรงประเดนและไดขอมลยงขน

2.2 เตรยมชดค าถามลวงหนาและจดล าดบค าถามชวยใหการตอบไมวกวน

2.3 ขณะสมภาษณครใชวาจา ทาทาง น าเสยงทอบอนเปนกนเอง ท าใหนกเรยนเกดความรสกปลอดภย และแนวโนมใหนกเรยนอยากพด / เลา

2.4 ใชค าถามทนกเรยนเขาใจงาย

2.5 อาจใชวธสมภาษณทางออมคอ สมภาษณจากบคคลทใกลชดนกเรยน เชน เพอนสนท ผปกครอง เปนตน

123

3. การตรวจงาน เปนการวดและประเมนผลทเนนการน าผลการประเมนไปใชทนทใน 2 ลกษณะ คอ เพอการชวยเหลอนกเรยนและเพอปรบปรงการสอนของคร จงเปนการประเมนทควรด าเนนการตลอดเวลา เชน การตรวจแบบฝกหด ผลงานภาคปฏบต โครงการ/โครงงานตางๆ เปนตน งานเหลานควรมลกษณะทครสามารถประเมนพฤตกรรมระดบสงของนกเรยนได เชน แบบฝกหดทเนนการเขยนตอบ เรยบเรยง สรางสรรค (ไมใชแบบฝกหดทเลยนแบบขอสอบเลอกตอบซงมกประเมนไดเพยงความรความจ า) งาน โครงการ โครงงาน ทเนนความคดขนสงในการวางแผนจดการ ด าเนนการและแกปญหาสงทควรประเมนควบคไปดวยเสมอในการตรวจงาน (ทงงานเขยนตอบและปฏบต) คอ ลกษณะนสยและคณลกษณะทดในการท างาน

ขอแนะน าบางประการเกยวกบการตรวจงาน

โดยปกตครมกประเมนนกเรยนทกคนจากงานทครก าหนดชนเดยวกน ครควรมความยดหยนการประเมน จากการตรวจงานมากขน ดงน 3.1 ไมจ าเปนตองน าชนงานทกชนมาประเมน อาจเลอกเฉพาะชนงานทนกเรยนท าไดดและบอกความหมาย / ความสามารถของนกเรยนตามลกษณะทครตองการประเมนได วธนเปนการเนนจดแขงของนกเรยน นบเปนการเสรมแรง สรางแรงกระตนใหนกเรยนพยายามผลตงานทด ๆ ออกมามากขน

3.2 จากแนวคดตามขอ 3.1 ชนงานทหยบมาประเมนของแตละคน จงไมจ าเปนตองเปนเรองเดยวกน เชน นกเรยนคนท 1 งานท (ท าไดด) ควรหยบมาประเมนอาจเปนงานชนท 2, 3, 5 สวนนกเรยนคนท 2 งานทควรหยบมาประเมนอาจเปนงานชนท 1, 2 ,4 เปนตน

3.3 อาจประเมนชนงานทนกเรยนท านอกเหนอจากทครก าหนดใหกได แตตองมนใจวาเปนสงทนกเรยนท าเองจรง ๆ เชน สงประดษฐทนกเรยนท าเองทบาน และน ามาใชทโรงเรยนหรองานเลอกตาง ๆ ทนกเรยนท าขนเองตามความสนใจ เปนตน การใชขอมล / หลกฐานผลงานอยางกวางขวาง จะท าใหครรจกนกเรยนมากขน และประเมนความสามารถของนกเรยนตามสภาพทแทจรงของเขาไดแมนย ายงขน

3.4 ผลการประเมน ไมควรบอกเปนคะแนนหรอระดบคณภาพ ทเปนเฉพาะตวเลขอยางเดยว แตควรบอกความหมายของผลคะแนนนนดวย

4. การรายงานตนเอง เปนการใหนกเรยนเขยนบรรยายหรอตอบค าถามสน ๆ หรอ ตอบแบบสอบถามทครสรางขน เพอสะทอนถงการเรยนรของนกเรยนทงความร ความเขาใจ วธคด วธท างานความพอใจในผลงาน ความตองการพฒนาตนเองใหดยงขน โดยถามค าถามใหนกเรยนเขยนตอบสนๆ เพอสะทอนความคด วธการท างานหรอบคลกภาพของนกเรยน

5. การใชบนทกจากผทเกยวของ เปนการรวบรวมขอมลความคดเหนทเกยวของกบตวนกเรยนผลงานนกเรยน โดยเฉพาะความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยนจากแหลงตาง ๆ เชน จาก

124

เพอนคร โดยประชมแลกเปลยนขอมลความคดเหนเกยวกบการเรยนรของนกเรยนซงจะมการประเมนเดอนละครง จากเพอนนกเรยน โดยจดชวโมงสนทนา วพากษผลงาน (นกเรยนตองไดรบค าแนะน ามากอนเกยวกบหลกการ วธวจารณเพอการสรางสรรค) จากผปกครอง โดยจดหมายหรอสารสมพนธทคร หรอโรงเรยนกบผปกครองมถงกนโดยตลอดเวลา โดยการประชมผปกครองทโรงเรยนจดขน หรอโดยการตอบแบบสอบถามสน ๆ 6. การใชขอสอบแบบเนนการปฏบตจรง ในกรณทครตองการใชแบบทดสอบ ขอเสนอแนะใหใชแบบทดสอบภาคปฏบตทเนนการปฏบตจรง ซงมลกษณะดงตอไปน 6.1 ปญหาตองมความหมายตอผเรยน และมความส าคญเพยงพอทจะแสดงถงภมความรของนกเรยนในระดบชนนน ๆ

6.2 เปนปญหาทเลยนแบบสภาพจรงในชวตของนกเรยน

6.3 แบบสอบตองครอบคลมทงความสามารถและเนอหาตามหลกสตร

6.4 นกเรยนตองใชความรความสามารถ ความคดหลาย ๆ ดานมาผสมผสาน และแสดงวธคดไดเปนขนตอนทชดเจน

6.5 ควรมค าตอบถกไดหลายค าตอบ และมวธการหาค าตอบไดหลายวธ 6.6 มเกณฑการใหคะแนนตามความสมบรณของค าตอบอยางชดเจน

7. การประเมนโดยใชแฟมสะสมงาน แฟมสะสมงานหมายถง สงทใชสะสมงานของนกเรยนอยางมจดประสงค อาจเปนแฟม กลอง แผนดสก อลบม ฯลฯ ทแสดงใหเหนถงความพยายาม ความกาวหนา และผลสมฤทธในเรองนนๆ หรอหลาย ๆ เรอง การสะสมนนนกเรยนมสวนรวมในการเลอกเนอหา เกณฑการเลอก เกณฑการตดสน ความสามารถ / คณสมบต หลกฐานการสะทอนตนเอง การประเมนผลโดยใชแฟมสะสมงานเปนวธการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงทไดรบความนยมกนอยางแพรหลายวธหนง เพราะใชการประเมนใหผกตดอยกบการสอนและมนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนการสอนทชดเจน

วธการประเมนตามสภาพจรงทไดกลาวแลวนน การทจะไดมาซงผลการเรยนรทแทจรงของนกเรยน ครควรใชวธการเกบขอมลหลายๆ วธผสมผสานกน เพอใหไดขอมลทหลากหลาย ครอบคลมพฤตกรรมทกดานและมจ านวนมากเพยงพอทจะประเมนผลทเกดขนในตวนกเรยนอยางมนใจหลกเกณฑ วธการใหคะแนนตามแนวทางการประเมนตามสภาพจรง

วธการใหคะแนนตามแนวประเมนตามสภาพจรง เนนทการใหขอมลทสามารถบงชถงความส าเรจหรอความรอบรของนกเรยนวามลกษณะอยางไรและความส าเรจหรอความรอบรในระดบทแตกตางกนนน มลกษณะแตกตางกนอยางไร ไมใชใหความหมายเพยงแคการได / ตก หรอ ผาน / ไมผาน หรอระดบของการผานเทานน นอกจากนการน าผลประเมนไปใชประโยชนดานการตดสนผลการเรยนกมความส าคญเปนอนดบรองจากการน าไปใชเพอพฒนานกเรยนและตวคร

125

แนวปฏบตส าหรบการพฒนารปแบบการศกษาแบบเรยนรวม

แนวปฏบตส าหรบการพฒนารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมนน โรงเรยนแบบเรยนรวมทจะน ารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมไปใชใหเกดประสทธผล จะตองมการปรบปรงโครงสรางและปรบเปลยนระบบการเรยนการสอนเพอสนบสนนดานสอ สงอ านวยความสะดวก และสงแวดลอมทางกายภาพใหเหมาะสม โดยการน ารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปใชจะตองมการปรบเปลยนทศนคตของบคลากรทเกยวของ จากการวจยการน าแนวปฏบตรปแบบการเรยนรวมไปใชอยางครบวงจรประกอบดวยองคประกอบทง 6 ดงตอไปน (Anscow, 1995, p. 14)

1. สรางความเปนผน าใหเกดขนกบบคลากรทกคนไมเฉพาะแตผบรหารในโรงเรยน

2. การมสวนรวมของบคลากร นกเรยน และชมชน ในการก าหนดนโยบายและการตดสนใจ

3. ความมงมนและรวมแรงรวมใจในการท างาน

4. กลยทธการประสานงาน

5. การมบทบาทในการประเมนผลส าเรจ และการสะทอนผลการท างาน

6. สงเสรมใหมโนบายในการพฒนาบคลากรทเกยวของอยางสม าเสมอ

แนวทางส าหรบโรงเรยนทการด าเนนการจดการศกษาศกษาแบบเรยนรวม โดยน ารปแบบการเรยนรวมไปปรบควรค านงถงคอการพฒนาคณภาพของผเรยนทกคนดวยเชนกน

ลกษณะของการจดชนเรยนรวม (Description of an Inclusive Classroom) ครควรมความรความเขาใจเกยวกบลกษณะของชนเรยนรวมทด (Description of an Inclusive Classroom) ซง Smith T.E.C (1995) ไดเสนอหลกการของการบรหารจดการในชนเรยนรวมใหมประสทธผลวา ตองค านงถงองคประกอบ 7 ดานคอ

1. ดานจตวทยาสงคม (Psychosocial Management) ไดแก การค านงถงองคประกอบ เกยวกบตวเดก ครผสอน กลมเพอนและครอบครว

2. ดานกายภาพ (Psysical Management) ไดแก การจดการชนเรยน สงอ านวยความ สะดวก การจดทนง และอปกรณพเศษทตองใช

3. ดานการสอน (Instructional Management) ไดแก การจดการเกยวกบตารางสอน การถายทอดขอมล การจดกจกรรมของกลม แผนการสอน สอ อปกรณ และการบาน

4. ดานเวลา (Time Management) ไดแก การจดการเกยวกบเวลาทใชในการท างาน การ บรหารงาน การสอนในชนเรยนโดยรวม และการสอนรายบคคล

5. ดานกระบวนการ (Procedural Management) ไดแก การบรหารกฎในหองเรยน กระบวนการในหองเรยน และกจวตรทตองท าทงโรงเรยน

6. ดานพฤตกรรม (Behavion Management) ไดแก การพจารณาตรวจสอบพฒนาการ การปรปรงพฤตกรรมทดขนหรอแยลง การพฒนาการของการจดการกบตนเอง (Developing Self-Management) และการปรบพฤตกรรมโดยทวๆ ไป

126

7. ดานการจดการสวนบคคล (Personal Management) ไดแก การบรหารเกยวกบ ผชวย ในการสอน บคลากร และผเชยวชาญอนๆ ตลอดจนอาสาสมครและผสนใจอนๆ ทเกยวของ

ชนเรยนรวมควรถกจดใหมองดวามความแตกตางอยตลอดเวลา เพราะสงแวดลอมจะถกจดใหมอยเสมอ เพอใหมปฏสมพนธระหวาง ครกบนกเรยน กจกรรมอาจจดเปนกลมใหญหรอกลมยอยเฉพาะตามความแตกตางระหวางบคคลกได เดกๆ อาจท ากจกรรมทแตกตางกน และเคลอนไหวอยตลอดเวลา ทกๆ คนจะยม เดกจะมกจกรรม ครจะชนชม การเรยนรจะยดเดกเปนศนยกลาง และเดกสามารถเลอกกจกรรมในการท างานได เดกอาจรวมกลมท ากจกรรมและชวยเหลอกน ปฏสมพนธทางสงคมของเดกจะเปนความคาดหวงหนงของหลกสตร ชนเรยนรวมควรถกจดใหเปนชมชน เปนแหลงการเรยนรทกษะใหมๆ เดกเปนศนยกลาง เดกๆ จะมการตอบสนองทางสงคมเพอสรางสรรคในชมชน โดยสรางกฎเกณฑและความคาดหวงตามหลกสตร ซงเดกๆ จะไดเรยนรในสงทแตกตางกน พอแมผปกครองชวยสนบสนนชนเรยนรวมไดโดยเปนสวนหนงของทมทส าคญ และผลกดนใหเกดกจกรรมทหลากหลายและจดสงแวดลอมทเออตอการเรยนร มผลดโดยรวมตอเดกทกคนทงเดกพการและเดกทวไปท าใหเดกยอมรบซงกนและกนรวมทงชวยเหลอกน เพราะอนาคตเดกเหลานจะตองโตขนประกอบอาชพตางๆ เชน คร พยาบาล นกกฎหมาย แพทย ผแทนราษฎร ต ารวจและเปนผเสยภาษ โดยอตราสวนธรรมชาตจะมบางคนไดเปนพอแมของลกพการทกคนอาจมประสบการณทตองมญาตนองและเพอนๆ เปนคนพการ ซงเขาจะตองมสวนชวยเหลอในอนาคตและเมอมเดกนกเรยนทถกระบวาความบกพรองตองไปเปนสวนหนงในชนเรยนรวม เขาจะรเรองและเขาใจเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนอยางด Selend , S.J. and Garride Duhanney , L.M. (1999) ไดศกษาผลกระทบภายในชนเรยนรวมพบวา ทงเดกทวไปและเดกทมความตองการพเศษ ตางมผลกระทบตอกนอยางผสมผสานในทางสงคมและไมปรากฏผลกระทบทเปนการรบกวนทางดานการเรยนรวชาการตอกน ครสามารถตอบสนองตอชนเรยนรวมไดดแมจะมตวแปรซบซอนหลายอยาง การก าหนดของเขตในชนเรยนจะท าไดดโดยการอภปรายและปรกษาหารอกน

Vaughn , S. and Klingner , J.K. (1998) ไดศกษา การรบรของนกเรยนทมความบกพรองทางดานการเรยนรในชนเรยนรวม และหองเสรมวชาการ พบวา สวนใหญเดกทมความบกพรองทางการเรยนรชอบท ากจกรรมนอกหองเรยนทกแบบรวมทงหองเสรมวชาการ เพราะเดกทมความตองการพเศษจะไดรบการชวยเหลอเปนพเศษในการท างานใหงายขน และสนกสนานมากกวา และเดกชอบชนเรยนรวมมากเพราะท าใหมเพอนมากและดกวา เดกสวนใหญเหนคณคาจากการไดรบบรการการศกษาพเศษจากครในชนปกต เดกสวนใหญอยในสภาพทมการจดการเรยนการสอนคลายคลงกบหองเรยนปกตโดยไมทราบวาอยในทมบรการพเศษทงในชนเรยน และหองเสรมวชาการ

127

การจดการเรยนการสอนตามรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม

การจดการเรยนการสอนตามรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม จะตองมความสอดคลองกน

ระหวางความสามารถของนกเรยนและงานทนกเรยนตองท า การสอนตองมความยดหยนและตอบสนองตอความตองการจ าเปนของแตละบคคล และเปนการสอนทมประสทธภาพส าหรบนกเรยนทกคน ครทวไปอาจไมจ าเปนตองมความรความเชยวชาญพเศษในการสอนนกเรยนทมความตองการพเศษแตละประเภท ครทตองการน ารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมไปใชควรมไดแก (Forman, 1997)

1. ความรความเขาใจในความตองการจ าเปนของนกเรยนแตละบคคล 2. มเจตคตทดตอนกเรยน 3. รจกเลอกใชวธการสอนไดอยางมประสทธภาพ บทบาทหนาทและความรบผดชอบของครในโรงเรยนแบบเรยนรวมจงปรบเปลยนไปจากเดม

ทเปนหนาทและความรบผดชอบของครการศกษาพเศษ เชน เมอมเดกทมความตองการพเศษทจะเขาสโรงเรยนหรอครผสอนพบวานกเรยนมความตองการพเศษถกสงมาใหครการศกษาพเศษเพอท าการชวยเหลอและสอนในหองเรยนพเศษ จงเปนความรบผดชอบและการท างานรวมกนของครทกคนในโรงเรยน ตลอดจนผเชยวชาญในหองเรยนปกต ครในโรงเรยนแบบเรยนรวมจงตองเผชญกบสงท ทาทายใหมๆทจะตองปรบเปลยนบทบาทหนาทของตนเอง และตองสามารถจดการเรยนการสอนใหกบเดกทมความตองการจ าเปนทหลากหลายและทมระดบความสามารถแตกตางกนมากไดอยางมประสทธภาพครการศกษาพเศษและครทวไป จงตองมความร ความสามารถ และทกษะเพยงพอทจะจดการเรยนการสอนแบบเรยนรวมได

นอกจากนทกษะส าคญทครทกคนในโรงเรยนแบบเรยนรวมจะน ารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมไปใชใหเกดประสทธผลจ าเปนตองม 3 ประการ คอ (McGreGgor, 1998)

1. ความรวมมอและการท างานเปนทม

2. ยทธวธในการชวยเหลอนกเรยนทมความหลากหลาย เชน การสรางองคความรดวยตนเอง การบรณาการ การเรยนแบบรวมมอ เพอนชวยเพอนและแนวทางพหปญญา ซงยทธวธดงกลาวมความเหมาะสมกบหองเรยนทผเรยนมความแตกตางกน

ยทธศาสตรการสอน (Teaching Strategies) ครทสอนในชนเรยนรวมควรมความรในดานยทธศาสตรการสอน (Teaching Strategies) ซงยทธศาสตรทชวยใหการท างานกบเดกทเรยนรวมประสบความส าเรจ ไดแก

1. นกเรยนตองรบผดชอบตอการจดการศกษาและมสวนรวมในการสรางสรรคชนเรยน 2. จดระบบโครงสรางและการวางแผนการสอนใหชดเจนยงขน 3. สรางกฎระเบยบและโปรแกรมการศกษาเฉพาะบคคลรองรบขอจ ากดในความแตกตาง

128

ระหวางบคคล 4. ครตองมความคาดหวงวานกเรยนทกคนจะไดรบรเกยวกบกฎระเบยบตางๆ ในสงคม

และมการพฒนาทางวชาการ และมทกษะในการด ารงชวตในครอบครว 5. หลกสตรทสรางขนจากรากฐานความเชอทางมนษยนยม เปนสงทมคณคา ควรเปดโอกาส

ใหเดกเลาเรองราวเกยวกบตวเขาเองหรอเรองอนๆ ทเกยวกบการด ารงชวตประจ าวน 6. มปญหาบางอยางทจ าเปนตองควบคม ไดแก ชนเรยนตองมกฎหลกททกคนตองยอมรบ

กตการวมกน ครและนกเรยนอาจชวยกนสรางสรรคหลกสตรทนาสนใจไดจากสอทมสาระในการด าเนนชวต ประจ าวนของนกเรยน เพอใหนกเรยนสนใจ มสวนรวมและมงไปสการออกแบบการจดการเรยนรดวยตวเอง ครทสอนเดกทมความตองพเศษตองมทกษะในการสงเกตทยอดเยยมจรงๆ เพอทจะคนหาวาอะไรเปนสาเหตของปญหาทางพฤตกรรมของเดก (Melissa Hestum, 1996) ครตองรเทคนควธการสรางสงแวดลอมทสงเสรมผลการจดกจกรรมและสรางแรงจงใจ เทคนควธการสอน การชวยเหลอและการท างานระบบเครอขาย ครจะไมใชผตดสนใจ ครจะท าหนาทควบคมตลอดเวลา แตเปนหนงในทมท แกปญหารวมกบพอแมครคนอนและเดกนกเรยน ครควรมยทธศาสตรในการประเมนปญหาทางพฤตกรรม การพดคยหาขอสรปเพอตดสนใจรวมกบพอแม ผเชยวชาญและเดกนกเรยน การปรบตวเขากบสงแวดลอมทางกายภาพ ปฏสมพนธทางสงคม การจดการเรยนการสอนและปจจยอนๆ ทงในและนอกโรงเรยน เชน นกเรยนในหองมากไปหรอไม มการจดชนเรยนอยางไร แสงสวางพอหรอไม และใหการดแลทมผสอนรวมกนวาท างานหนกไปหรอไม งายไปหรอไม ชาหรอเรวเกนไป เสยงดงเกนไปหรอไม ใสใจเดกๆเพยงใด เดกไดนอนหลบและรบประทานอาหารเพยงพอหรอไม มพฤตกรรมทดบางหรอไม ปญหาทางพฤตกรรมมอะไรบาง เปนตน

Ivory , J.J. and Mccollum , J.A. (1999) พบวา เดกอนบาลในชนเรยนรวมจะพฒนาทกษะทางสงคมไดดจากการเรยนรรวมกน โดยกจกรรมทใชของเลนรวมกน เชน ไมบลอก ชดแตงตวตกตา บานตกตา สตวเลยง และการตกแตงบาน ดกวาของเลนคนเดยว เชน แปง ดนน ามน ตวตอ หนงสอ สน า สเทยน กรรไกร และภาพตอ

การพฒนาทกษะทางสงคมใหกบผเรยน

เดกทมความตองการพเศษทกประเภท มกจะมปญหาในการปรบตวใหเขากบสงคม ครทปฏบตการสอนในชนเรยนรวมจงตองมเทคนคในการสอนทกษะทางสงคมเพอปรบพฤตกรรมบางอยางทเปนปญหาและมผลกระทบตอการพฒนาศกยภาพของเดก โดยเฉพาะอยางยงเดกทมปญหาทางดานอารมณ และมปญหาทางพฤตกรรมซงมกขาดทกษะทางสงคม ท าใหไมสามารถแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมได เขากบเพอนไมได ผกมตรใหมไมได การสอนทกษะทางสงคม จะชวยใหเดกสามารถปรบตวเขากบสงคมได เทคนคในการสอนทกษะทางสงคมทครควรมไดแก

129

1. การเปนแบบอยาง (Modeling) ครตองเปนแบบอยางทดและถกตองเพอใหเดก เลยนแบบพฤตกรรมทถกตองกบกาลเทศะได

2. การจดใหเดกไดอยในสภาวะทเหมาะสม (Strategic Placement) ครตองจดใหเดกไดอย ในกลมเพอนทเปนเดกด มพฤตกรรมทเหมาะสม ซงจะท าใหเดกไมกลาแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสมเพราะเพอนทดจะคอยเตอนอยเสมอๆ ไมใหท าผด

3. การสอน (Instruction) ครตองบอกหรออธบายใหเดกเขาใจวาท าไมจงตองปฏบตตนและ แสดงพฤตกรรมในลกษณะหนง ในสถานการณใดสถานการณหนง ซงบางครงอาจตองตงกฎระเบยบขนเพอควบคมพฤตกรรมทไมตองการใหเกดได

4. การเสรมแรงทางบวก (Positive Reinforcement) ครควรใหค าชมเชยหรอใหรางวลใน สงทเดกชอบเมอเดกแสดงพฤตกรรมทพงประสงค เพราะจะไดผลดและเดกมพฤตกรรมทคงทน การใหแรงเสรมจ าเปนตองใหทกครงทเดกแสดงพฤตกรรมทพงประสงค ซงเมอพฤตกรรมเกดขนอยางคงทแลวจงลดแรงเสรมลงได

5. การกระท าซ าๆ (Rehearsal) ครควรฝกใหเดกแสดงพฤตกรรมทพงประสงคซ าๆ กน หลายๆครง เพอใหเดกจ าได หรออาจใหเดกพดเปนขอความสนๆ เกยวกบการแสดงพฤตกรรมตางๆ เชน “เดกดไมลกจากทนงบอยๆ “ “เดกทดจะตองไมแกลงเพอน” “เราจะพดเพราะๆ” เปนตน

6. การควบคมตนเอง (Self – Control Strategy) ครควรฝกใหเดกรจกศกษาพฤตกรรม ของตนเองอยางเปนระบบ เชน ใหเดกบนทกพฤตกรรมของตนทกครง ทแสดงพฤตกรรมอนไมพงประสงค แลวรายงานใหครทราบเมอครบ 1 วน หรอ 3 วน แลวใหเดกพยายามตงใจไมแสดงพฤตกรรมเชนนนอก ครคอยสงเกตวาพฤตกรรมของเดกลดลงหรอไม ซงถาเดกท าส าเรจจะสงผลตอการควบคมพฤตกรรม และ พฒนาการในดานอนๆ ไดมาก

7. การใหรางวลเปนของทมมลคา (Token Economy) ครควรใหแรงเสรมอยางเปนระบบ ซงแรงเสรมอาจเปนเหรยญรางวล เมอเดกแสดงพฤตกรรมทพงประสงค เดกจะไดรบเหรยญรางวล ทกครงเมอเดกไดรบเหรยญรางวลมากขนสามารถน ามาแลกรางวลทมขนาดใหญขนได การใหรางวลควรมหลายระดบตงแตของชนเลกไปจนถงของชนใหญตามจ านวนเหรยญรางวลทเดกไดรบ

8. การหยดยง (Extinction) เปนการงดใหรางวลเมอเดกแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงค อาจใชควบคกบวธใหการสรมแรงทางบวก โดยครงดการใหรางวลเมอเดกแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงคและใหรางวลทกครงเมอเดกแสดงพฤตกรรมทพงประสงค เปนตน การใหรางวลและการงดใหรางวลของคร จะตองกระท าอยางสม าเสมอ

9. เวลานอก (Time – Out) เปนการใหเดกงดรวมกจกรรมทเดกพงพอใจเมอเดกแสดง พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน ใหเดกออกไปยนหนาหอง 5 นาท หรออกไปยนนอกหอง 10นาท เปนตน ควรใหเดกงดรวมกจกรรมทสนกสนาน หรองดรวมกจกรรมทเดกชอบแตไมควรงดกจกรรมทเดกไมชอบ เชน เดกไมชอบเรยนวชาคณตศาสตร ครใหเดกงดเรยนวชานจะท าใหการปรบพฤตกรรมไมไดผล เพราะนนไมใชเวลายอกแตเปนการใหแรงเสรมตอพฤตกรรมทไมพงประสงค

10. ใชหลายวธรวมกน (Multimethod Training) เปนการใชวธการสอนทกษะทางสงคม มากกวา 1 วธ ในเวลาเดยวกน ซงอาจเปนเพราะใชวธเดยวแลวไมไดผล

130

เทคนคการสอนเดกทมความตองการพเศษประเภทตาง ๆ

เทคนคการสอนเดกทมความตองการพเศษประเภทตาง ๆ ในชนเรยนรวมเปนสงส าคญทจะท าใหการน ารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปใชใหเกดประสทธภาพ ครการศกษาพเศษ ครผสอน หรอผสนบสนนการสอนในชนเรยนรวมจ าเปนตองทราบและท าความเขาใจ มดงน(Orelove F.P. and Malatchi A, 1996)

1. เทคนคการสอนเดกทมความบกพรองทางการไดยนในชนเรยนรวม

การจดการศกษาส าหรบเดกบกพรองทางการไดยนเปนเรองล าบาก แมเดกจะไดเขาเรยนในโรงเรยนเฉพาะทางแลว แตกยงมปญหาในการเขยนและการสอสารกบคนปกตทวไปและยงมพนฐานไมพอในการศกษาตอระดบสง มขอจ ากดจากการทเดกไปอยโรงเรยนประจ านานเกนไป เมอจบการศกษาระดบมธยมแลว ไมสามารถปรบตวใหเขากบชมชนและทองถนได ผลสมฤทธทไดจากการเรยนกไมคมคาวธการสอนทใช ไดแก ภาษามอ การฝกพด ฝกฟง ฝกอานรมฝปาก เปนตนนน ครและผปกครองตองเสยสละเวลาในการศกษาเพอชวยเหลอเดกและครควรค านงถงเทคนคการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมคอ

1.1 จดใหเดกไดมองเหนหนาคร อยาพดขณะหนหลงใหเดกหรอขณะทครก าลงเขยน กระดานเพราะเดกทมความบกพรองทางการไดยนจะตองอานค าพด (Speech Reading) จากครดวย

1.2 ครควรสรปประเดนส าคญ ค าศพททส าคญหรอขอความส าคญสนๆ ค าส การบานหรองานส าคญอนๆ ลงบนกระดานเพอใหเดกเขาใจงายขน เพราะการฟงอยางเดยวอาจท าใหเดกไมแนใจ ท าใหการสอสารผดความหมาย ครอาจใชแผนใสกได เพราะการเขยนลงบนแผนใส ครหนหนามาหาเดก ท าใหเดกอานค าพดของครไดดวย

1.3 ในการบรรยายควรเขยนหวเรองบนกระดานทกครง จะท าใหเดกเขาใจไดวาคร ก าลงพดเรองอะไร

1.4 ควรมเอกสารประกอบการสอนทกครง 1.5 สรปใจความส าคญหรอเปลยนค าพดจากกฎเกณฑทยากๆ เปนภาษางายๆ 1.6 หากมการถามตอบใหอานค าถามและค าตอบซ าๆ ยางนอย 2-3 ครง 1.7 พยายามแสดงออกทางสหนาทาทางใหมาก เพราะเดกทมความบกพรองทางการ

ไดยนจะแปลความหมายจากการแสดงทาทาง รวมทงการแสดงออกทางใบหนาของครไดมาก 1.8 ใหเดกยกมอทกครงเมอตองการจะพด 1.9 ตรวจสอบทกครงวาเดกเขาใจเรองทสอนหรอไม

2. เทคนคการสอนเดกทมความบกพรองทางสตปญญาในชนเรยนรวม

การจดการเรยนรวมใหเดกบกพรองทางสตปญญาเปนเรองล าบากมากทสด แมจะมเหตผลดานสงคมทจดการเรยนรวมเพอเดกกลมน แตความไมพรอมของโรงเรยนมผลท าใหไมสามารถสอนทกษะพนฐานเพอใหเดกพฒนาไดอยางเตมศกยภาพทเดกมและเรยนรได เพราะเทาทผานมาไมมการ

131

ปรบหลกสตรและวธการสอนทยดหยนและเหมาะสม ดงนนการจดการศกษาแบบเรยนรวมควรจดใหเดกไดเตรยมความพรอมกอน และใหโอกาสในการพฒนาดานสงคมเพอเนนการด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข และในชนเรยนรวมครควรค านงถงเทคนคการจดการเรยนการสอน คอ

2.1 สอนโดยเนนใหเดกทองจ าค าหรอขอความโดยใหเดกพดออกเสยงใหชดเจน 2.2 สอนโดยเนนการจ าแนกสวนตางๆ พรอมบอกชอ และวาดภาพประกอบ เชน

สวนตางๆของรางกายมนษย สวนประกอบของตนไม เปนตน และแบงเนอหาทครจะสอนออกเปนสวนยอยๆ ทเดกพอจะท าได แลวครใหเดกท ากจกรรมทละสวนตามล าดบ

2.3 เนอหาทจะใหเดกเรยนควรเปนสงทมความหมายและเกยวของกบเดก 2.4 ควรเปดโอกาสใหเดกไดจบตองและสมผสในสงทใหเดกเรยน 2.5 หมนทบทวนสงทเรยนไปแลวบอยๆ เพอใหเดกจ าได 2.6 ควรมภาพประกอบในการอธบายเนอหาบางอยางใหเดกเขาใจ เชน ภาพถาย

ภาพวาด ภาพจากวดทศน เปนการใหเดกไดใชสายตาประกอบการฟง ซงจะชวยใหเดกเขาใจเนอหาทครสอนไดดยงขน

2.7 ควรใหแรงเสรมแกเดกอยางสม าเสมอ ซงอาจเปนแรงเสรมทางวาจา เชน ค าชม ตางๆ จากคร เทคนคการสอนเดกทมความบกพรองทางการเหน ในชนเรยนรวม

3. เทคนคการสอนเดกทมความบกพรองทางการมองเหนในชนเรยนรวม โดยทวไปแลวเดกในกลมทมความบกพรองทางการมองเหน มกจะใหการสนองตอบการเรยนรวมไดเปนอยางด ถาไดรบการสนบสนนในดานตางๆ อยางเหมาะสม เชน เดกทมสายตาเลอนรางไดรบการสงเสรมใหใชวธการเขยนหนงสอแบบปกตแทนทจะใชอกษรเบรลล เดกๆ ทมความพการขน กลางๆ จ าเปนตองเรยนอยในสภาพแวดลอมทมแสงเพยงพอเพอใหลดการจองมองในขณะเรยนตองท างานบนพนผวนนสมผสได จ าเปนตองใชตวอกษรทมขนาดใหญซงอาจน าไปถายขนาดเพอสะดวกตอการอาน และปากกาเขยนกระดานเสนใหญมากกวาจะใชดนสอ เครองขยายขนาด และกลองสองกระดานนนมราคาสง แตกเสยคาใชจายถกกวาการจดหาอปกรณพเศษ เพอใชอกษรเบรลลมาชวยตลอดเวลา รวมถงการใหฝกอานเบรลล อปกรณชวยเหลอดวยเทคโนโลย เชน คอมพวเตอรสวนบคคลและเครองโทรศพทวงจรปด เปนสงทตองหามาใชแมจะคาใชจายสงคอนขางสง ในอดตเดกมากมายทสามารถใชวธการเขยนแบบปกตได แตถกจ ากดขอบเขตใหใชแคเบรลล การเปลยนแปลงมาใชวธดงกลาวจะท าใหเรยนรวมไดงายขน

สวนเดกทมความบกพรองทางการมองเหนหรอตาบอดสนทจ าเปนตองใชอกษรเบรลลเปนสวนมาก ทงนจ าเปนตองใชผช านาญการเพอชวยสอนทกษะในการเรยนรการอานเบรลลและควรสอนการอานเบรลลตงแตยงเลก เมอเดกอายได 6 ป เพอใหเดกมความพรอมทจะเขาเรยนในโรงเรยนตามเกณฑอาย 7 ขวบ และไมตองเรยนการอานอกษรเบรลลในขนพนฐานนานเกนไป ในโรงเรยนระดบประถมศกษา การน าเทปบนทกเสยงมาใชในการเรยนจะชวยใหการเรยนรดขนกวาใชอกษรเบรลลเพยงอยางเดยว และควรแจกหนงสอทแปลเปนอกษรเบรลลเพอใหการเรยนรวมเปนไปอยางม

132

ประสทธผล ควรสอนทกษะทางสงคมในการด ารงชวตและการใชภาษาในการสอความหมายดวย การจดการเรยนสอนในชนเรยนรวมควรค านงถงเทคนคตางดงนดวย คอ

3.1 ครควรบอกเดกกอนวาเปนใครและถามเดกวาตองการความชวยเหลอหรอไมจะ ใหครชวยอะไรบาง อยาพยายามชวยเดกโดยทเดกไมตองการความชวยเหลอ

3.2 หากเดกทวไปตองการจะชวยเหลอเดกทมความบกพรองทางการมองเหนหรอ ตาบอดตองใหค าแนะน าและบอกวธการชวยเหลอทถกตอง เชน เมอตองการน าทางเดกทมความบกพรองทางการมองเหนเกาะแขนดานขวาของเดกทวไปหรอถาพาไปรบประทานอาหารทโรงอาหาร ใหบอกชอรายการอาหารหรอสวนประกอบของอาหารดวยและควรก าหนดใหมเดกทวไปทเปนอาสาสมครท าหนาทคอยชวยเหลอเพอนในขณะทอยในหองเรยนและนอกหองเรยนดวย

3.3 ครควรบอกเดกทมความบกพรองทางการมองเหนหรอตาบอดใหทราบเกยวกบ สภาพและการจดหองเรยนวา สงใดตงอยทไหนบาง เชน โตะคร โตะนกเรยน ประต หนาตาง และกระดานด า เปนตน และถามการจดหองใหม หรอมการยายวสดอปกรณในหองเรยน ตองแจงใหเดกทราบเกยวกบต าแหนงทตงใหมดวยทกครง

3.4 เมอครออกจากหองตองบอกเดกดวยทกครง 3.5 เอกสารการสอนทแจกใหเดกควรพมพใหเรยบรอย ไมควรพมพดวยตวอกษรทม

ขนาดเลกเกนไป ไมควรเขยนดวยลายมอและควรพมพเอกสารเพยงหนาเดยว หนาตรงขามไมควรพมพ 3.6 กอนเขยนกระดาน ควรลบกระดานใหสะอาดทกครงและในการเขยนกระดาน

ด าหรอกระดานขาว (White board) ควรใชสทตดกบผวพน 3.7 พยายามขจดเสยงรบกวนขณะทเดกทมความบกพรองทางการมองเหนก าลง

เรยน เพราะเดกตองใชสมาธในการฟงมากและจดใหเดกทมความบกพรองทางการมองเหนนงในททเดกจะไดยนเสยงครไดมากทสด ซงอาจเปนกลางหองเรยน หรอโตะแถวแรกดานหนา

3.8 จดใหเดกทมความบกพรองทางการมองเหนทตาบอดเลอนรางและสามารถ มองเหนอยบางไดนงในททไมมแสงสะทอนรบกวนสายตาทยงมการเหนเหลอย

3.9 จดใหมบรการอานหนงสอใหเดกฟงและบนทกเนอหาวชาเรยนในเทปแลวเปด ใหเดกฟง 3.10 จดอปกรณทจ าเปน เชน เครองพมพอกษรเบรลล แผนทนน ภาพนน แวน ขยายใหเพยงพอและเหมาะสมกบความตองการของเดก

3.11 จดใหเดกทมความบกพรองทางการมองเหนไดรวมกจกรรมทกอยางท ปลอดภยแกเดกทงกจกรรมการเรยนการสอนในหลกสตรและกจกรรมเสรมหลกสตร

4. เทคนคการสอนเดกทมความบกพรองทางรางการหรอการเคลอนไหวในชนเรยนรวม

ความพการทางรางกายในกลมประชากรทมสขภาพแขงแรงกบเดกทมความบกพรองทาง รางกายไมถกจดวาเปนกลมๆ เดยวกน การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหกบเดกทมปญหาทางรางกายไมรนแรงเปนสงทท าไดโดยตรง สงทจ าเปนคอการใหความสนใจเปนพเศษเพอพฒนาความเชอมนในตนเอง ใหเดกกลาแสดงออกถงความตองการและความสามารถของตนเอง เดกทมความบกพรองทางรางกายไมรนแรงสามารถไปไหนมาไหนไดดวยตวเองไมวาจะนงอยบนรถเขนหรอใชไมค ายนชวยเดน

133

ตราบเทาทสภาพพนทเอออ านวยตอการเดนทางและมหองสขาทใชได แมบางคนจะมปญหาทางการสอสารบางกตาม การชวยเหลอจงเนนทการสรางอาคารตางๆ วธทสามารถยดหยนได เชน การยายหองเรยนมาอยชนลาง หรอการใชวสดอปกรณทมราคาต าของทองถนมาปรบปรงหองสขา ในระยะยาวนบวาคมคาถาเดกเหลานสามารถท าประโยชนในสงคมได หรออยางนอยการทสามารถอยไดดวยตนเองกจะชวยใหลดภาระงานของผดแลได การใหบรการการศกษาควรจดใหตงแตระดบอนบาลเปนตนไปและครควรค านงถงเทคนคในการจดการเรยนการสอน คอ

4.1 ถาจดการเรยนการสอนโดยใหนกเรยนเดนเรยน ควรใหเวลาแกเดกทบกพรอง รางกายอยางเพยงพอในการเดนทางจากหองเรยนหนงยงอกหองเรยนหนง เมอหมดชวโมง

4.2 จดกจกรรมการเรยนการสอนใหมความสมพนธกบชวตจรงมากทสด 4.3 ในชวโมงเรยน ฝกใหนกเรยนนงตวตรง ใหเดกใชความพยายามแมวาจะมปญหา

กตาม 4.4 ครจะตองท าความเขาใจกบกลไกการท างานของเครองมอตางๆทตดมากบ

เดกเพอจะไดไมเปนอปสรรคในการสอนของคร 4.5 ฝกใหเดกใชคอมพวเตอร ซงจะเปนประโยชนแกเดกหลายดานรวมทงการพมพ

ตวหนงสอแทนการเขยนดวยมอของเดกซงอาจมปญหาในเรองความแขงแรงของกลามเนอ 4.6 ครควรขอค าแนะน าจากนกกายภาพบ าบด นกกจกรรมบ าบด ซงจะชวยใหครจด

กจกรรมการเรยนการสอนไดเหมาะสมกบขอจ ากดในการเคลอนไหวของเดกยงขน 4.7 ใชไมบรรทดทมแมเหลกแทนไมบรรทดธรรมดา เวลาเดกเขยนหรอขดเสนใต

เสนจะไมไดเลอน 4.8 ใชปากกาหรอดนสอทเขยนออกงาย โดยไมตองใชแรงกดมาก 4.9 ใชการอดเทปใหเดกแทนการโนตยอมขอความยาวหลายหนากระดาษ 4.10การใหเดกเขารวมกจกรรม ควรค านงถงความเหมาะสมกบสภาพของเดก ซง

อาจงดหรออาจหาทางเลอกอยางอนแทน เชน วางแผนใหเดกเขารวมกจกรรมโดยใหครพเลยง นกกายภาพบ าบดหรอ เพอนรวมชน คอยใหความชวยเหลอได

4.11ครควรใหเวลาในการท างานและเวลา ในการท ากจกรรมแกเดกทมความ บกพรองทางรายกายมากขนเพราะเดกบางคนอาจท างานชา เนองจากปญหาการใชกลามเนอบางสวนบกพรอง

5. เทคนคการสอนเดกออทสตกในชนเรยนรวม

การจดการศกษาใหเดกออทสตก ครตองมความรความเขาใจเกยวกบจตวทยาดานตางๆ ทงจตวทยาพฒนาการ จตวทยาสงคม จตวทยาเกยวกบเดกทมความตองการพเศษและการปรบพฤตกรรม รวมทงเรองหลกสตร วธการสอนเปนอยางด ซงครควรค านงถงเทคนคการจดการเรยนการสอนในเดกกลมน คอ

5.1 ควรเตรยมความพรอมและใหความชวยเหลอแกเดกกออทสตกแบบตอตวกอน เพอใหเดกมทกษะดานตางๆ มากขน พอจะเขารวมเรยนในชนปกตได

5.2 การสอนเดกออทสตก ควรเนนทกษะทจะเปน ไดแก ทกษะในการด ารงชวต

134

ชวตประจ าวน ทกษะในการใชภาษาทกษะพนฐานทจ าเปนในการเรยน และทกษะทจ าเปนในการประกอบอาชพ

5.3 การสอนทกษะทางภาษาควรเนนการรบรทางภาษา (Receptive Language) และการแสดงออกทางภาษา (Exoeressuve Language) ซงเรมตนจากการฝกใหเดกแสดงออกทางภาษา ในลกษณะงายๆ ไมสลบซบซอน

5.4 จดกจวตรประจ าวนใหเปนระบบ และด าเนนการตามเดมทกวน หากมการ เปลยนแปลงจะตองบอก และอธบายใหเดกเขาใจอยางชดเจน

5.5 ใชกระบวนการปรบพฤตกรรมควบคไปกบการสอน 5.6 หลกเลยงการลงโทษหรอเปลยนเปนการใหแรงเสรมแทนการลงโทษเพราะการ

ลงโทษบางอยางไมเหมาะสมส าหรบเดกออทสตก 5.7 การเรยนการสอนควรใหเพอนเปนแบบอยางใหมากทสดเทาทจะท าได เพราะ

เดกประเภทนชอบท าเลยนแบบเพอนทมอายในวยเดยวกน 5.8 การจดการเรยนการสอนควรเนนทกษะทางสงคม และเลอกใชวธปรบพฤตกรรม

ใหเหมาะสมกบเดกแตละคน 5.9 เมอพบวาเดกออทสตกบางคนมพฤตกรรมทผดปกตมาก ครจงจ าเปนตองขอ

ความชวยเหลอจากผเชยวชาญใหมาชวยเหลอเดกบางเวลาดวย 5.10 เดกออทสตกบางคนอาจเรยนรชาและใชเวลานานมาก ในการแสดงทกษะท

งายๆ ครบางคนอาจลดเกณฑในจดประสงคเชง พฤตกรรม และลดเนอหาวชาลง เพอใหเดกประสบความส าเรจในการเรยนงายขน

6. เทคนคการสอนเดกทปญหาทางพฤตกรรมในชนเรยนรวม เดกทมปญหาทางพฤตกรรมมอยเปนจ านวนมากในชนเรยนรวมทวไป ทงทแสดงปญหาเดนชดและไมเดนชด ครควรค านงถงเทคนคการจดการเรยนการสอนคอ

6.1 ก าหนดกฎ ระเบยบตลอดจนกจวตรประจ าวนในหองเรยน ใหเปนระบบให ชดเจน ซงควรมความสมพนธกบความส าเรจในการงาน เชน เมอเดกท างานเสรจสมบรณแลวใหไปอานหนงสอท ากจกรรมในมมเงยบหรอมมสงบกได การจดระบบดงกลาวอาจไดผลดกวาการทครตะโกนใสเดกกวาอยาคยกนในเวลาเรยน

6.2 ครก าหนดกฎ เพอควบคมพฤตกรรมบางอยาง ทจะกอใหเกดปญหาในหองเรยน เชน เมอเดกตองการตอบค าถามคร ใหนกเรยนยกมอแลวครจะเปนผเลอกค าตอบใหเดกตอบ ไมใชวงมาสะกดคร หรอตางคนตางรองเรยกครพรอมกน

6.3 การก าหนดกฎระเบยบของหองเรยน ควรกระท าตอนตนภาคเรยและชแจงให นกเรยนทกคนเขาใจตรงกนและปฏบตตาม

6.4 ถามนกเรยนบางคนทไมเขาใจกฎ ระเบยบ ใหครเลอกเดกคนหนงเปนแบบอยาง ใหนกเรยนทไมเขาใจปฏบตตามกฎทก าหนดไว

6.5 ครคอบตรวจสอบวานกเรยนปฏบตตามกฎ ระเบยบ หรอไมและใหแรงเสรม ทางบวก เมอนกเรยนปฏบตตามกฎทก าหนดไว

6.6 ถานกเรยนไมปฏบตตามค าสง หรอใชค าพดไมเหมาะสมกบครหรอเพอน ครควร

135

วเคราะหพฤตกรรมของเดกกอน แลวจงพจารณาด าเนนการตอไป 6.7 ถาเรยนทะเลาะววาทหรอชกตอยกน ครจะตองจบเดกแยกออกจากกนทนท

หลงจากนนคร อาจใหนกเรยนศกษาแบบอยางพฤตกรรมทถกตองจากเดกคนอนๆ แลวใหปฏบตตามแบบอยางนน

6.8 หากนกเรยนท าแบบฝกหดท าการบานไมได ครอาจเลอกใชวธอน เชน สอนโดย ยดความสนใจของนกเรยนเปนหลก น าวธการใหแรงเสรมมาใชอยางเปนระบบ หรอครอาจหา คห ซงจะท าหนาทคอยชวยเหลอเพอนในการเรยนให

6.9 ถาเดกปรบตวในทางถดถอย ชอบอยคนเดยว ไมรวมกจกรรมกบเพอน ครอาจ สงใหเดกเขารวมกจกรรม หรอสงเดกไปใหครแนะแนว หรออาจใหเพอนนกเรยนในหองเดยวกนเขยนสวนดของเดกคนนนลงในกระดาษ แลวใหนกเรยนอานขอความนนใหนกเรยนทงหองฟง เพอใหเดกรสกชนชมตนเองและมแรงใจภายในทจะพฒนาตนเองตอไป

6.10ครควรน าวธการปรบพฤตกรรมมาใชอยางเปนระบบ 7. เทคนคการสอนเดกทมปญหาทางการเรยนรในชนเรยนรวม

เดกทมปญหาในการเรยนร (Learning Disabilities หรอ LD) และเดกสมาธสน (Attention

Deficit) ใชชอยอวา ADD) หรอ (Attention Deffici Hyperactive Disorder ใชชอยอวา ADHD ) มอยถงรอยละ 5 ของประชากรเดกในวยเรยนและในจ านวนเดกทมความตองการพเศษนนเดกทมปญหาทางการเรยนรมจ านวนมากทสด ซงครควรท าความเขาใจและใชเทคนคการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมไดแก

7.1 ใหโอกาสเดกไดมบทบาทในการวางแผนการเรยนดวย เชน ใหโอกาสเดกเลอกได บางวา เดกชอบเรยนอะไร และไมชอบเรยนอะไร

7.2 ใชเทคนคการเสรมแรงทางบวก เชน ชมเชยเดก เมอเดกมสมาธยาวขนกวาเดม และควรเปลยน วสดเสรมแรง (Reinforcer) บอยๆ เพอใหวสดนคงคณคาในการเสรมแรงอยไดนาน

7.3 อธบายใหเดกเขาใจวาพฤตกรรมใด เปนพฤตกรรมทดทควรแสดงออกพฤตกรรม ใดไมดไมเปนทยอมรบของสงคมเดกไมควรแสดงออกและครไมชอบ

7.4 ครควรน าเทคนคในการปรบพฤตกรรมมาใชอยางเปนระบบ 7.5 ครควรขอค าแนะน าและปรกษาหารอกบผปกครอง หรอผเชยวชาญ เพอไดชวย

เดกใหเรยนรไดอยางมประสทธผลยงขน 8. เทคนคการสอนเดกทมความบกพรองซ าซอน ครควรด าเนนการดงน คอ

8.1 ปรกษาหารอกบผปกครองและเพอนครเพอหาจดออน และระดบความสามารถ ของเดก

8.2 ท าความเขาใจกบปญหาทางพฤตกรรมของเดกใหชดเจน 8.3 ก าหนดเปาหมายและทกษะของเดกทตองการพฒนาใหชดเจน 8.4 จดท าแบบการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) 8.5 สอนตามแผนทก าหนด และพฒนายทธศาสตรการสอน ตามความกาวหนาของ

เดก

136

สรปทายบท

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนมหลายรปแบบ ไดแก รปแบบครทปรกษา รปแบบการรวมทม รปแบบการรวมมอหรอรวมสอน รปแบบผชวยคร รปแบบหองเสรมวชาการ รปแบบแตละรปแบบตางมทงขอดและขอเสย ผบรหารและครทจะน ารปแบบมาใชจะตองพจารณาถงความเหมาะสม ส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวมนน โรงเรยนจะตองเตรยมความพรอม ไมวาจะเปนการปรบปรงโครงสราง ระบบการเรยนการสอน สงอ านวยความสะดวก สงแวดลอมทางกายภาพใหเหมาะสมเพอทจะสามารถน ารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปปรบใชใหเกดประสทธผลสงสด

รปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนสมพนธกบการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม ครควรมความเขาใจเกยวกบลกษณะของชนเรยนรวมทดโดยค านงถง 1) ดานจตวทยา องคประกอบเกยวกบเดก คร เพอนและครอบครว 2) ดานกายภาพ การจดการเรยนในชนเรยน 3) ดานการสอน 4) ดานเวลา 5) ดานกระบวนการ 6) ดานพฤตกรรม 7) ดานการจดการสวนบคคล ซงการน ารปแบบแตละรปแบบไปใชควรค านงถงลกษณะของชนเรยนทดดวย

ยทธศาสตรการสอน ครทสอนจะตองมทกษะในการสงเกตทยอดเยยมทจะคนหาสาเหตทท าใหเปนปญหาทางพฤตกรรมของเดก ครจะตองรเทคนควธการ มการสงเสรมผลการจดกจกรรมและสรางแรงจงใจ ซงเทคนคการสอนทครควรใหความส าคญ คอ 1) การเปนแบบอยางทด 2) การจดใหเดกอยในสภาวะทเหมาะสม 3) การสอน 4) การเสรมแรงทางบวก 5) การกระท าซ าๆ 6) การควบคมตนเอง 7) การใหรางวล 8) การหยดยง 9) ดานการจดการสวนบคคล

ส าหรบการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมของเดกทมความตองการพเศษประเภทตางๆ สรปไดดงน การจดการศกษาส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน ครควรค านงถงคอในการบรรยาย ครตองเขยนหวขอบรรยาย ในกระดาน และครจะตองมเอกสารประกอบการสอนทกครง การจดการศกษาใหเดกทมความบกพรองทางสตปญญานน ครควรค านงถงคอ เนนใหเดกทองจ าและพดออกเสยงใหชดเจน และทกครงครควรมภาพประกอบกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหเดกเกดความเขาใจในเนอหานน

เดกทมความบกพรองทางการมองเหนนนครควรค านงถง การจดสภาพแวดลอมภายในหองเรยน ครควรชแนะหรอแจงใหเดกทราบ จดอปกรณทจ าเปนส าหรบเดก ไมวาจะเปนเครองพมพอกษรเบรลล แผนทนน ภาพนน แวนขยาย

เดกทมความบกพรองทางรางกายนน ครควรจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมความสมพนธกบชวตมากทสด การเขารวมกจกรรมตองค านงถงความเหมาะสมทกครง เดกออทสตก การจดการศกษาส าหรบเดกออทสตก ควรเตรยมความพรอมและใหความชวยเหลอแบบตวตอตวกอนเพอใหเดกมทกษะตาง ๆ มากขน

137

เดกทมปญหาทางพฤตกรรม การสอนควรก าหนดกฎระเบยบภายในและภายนอกหองเรยนใหเปนระบบทชดเจน คอยควบคมพฤตกรรมบางอยางของเดกทจะกอใหเกดปญหาในหองเรยน

เดกทมปญหาการเรยนร การสอนครควรเปดโอกาสใหเดกนนไดมบทบาทในการวางแผนการเรยนดวย ใหโอกาสเดกไดเลอกวาชอบหรอไมชอบเรยนอะไร

เดกทมความบกพรองซ าซอน ครควรค านงถงการท าความเขาใจกบปญหาหรอพฤตกรรมของเดกใหชดเจน

ดงนนในการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมนนสงทครตองค านงมากทสด คอ การท าความเขาใจเกยวกบปญหาพฤตกรรมของเดก เพอทครจะไดสามารถจดการเรยนการสอนทตรงตามความตองการของเดกทมความตองการพเศษ สามารถจดกจกรรมทเหมาะสม ท าใหเดกเกดพฒนาการทตรงจดบกพรองและสอดคลองกบปญหาและความตองการทางดานการศกษาของเดกแตละคนไมเฉพาะเดกทมความตองการพเศษแตหมายรวมถงเดกปกตดวย ครควรมองเหนความส าคญและเนนเดกเปนศนยกลางเพอใหครสามารถเลอกกรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมไปใชอยางเหมาะสมและสามารถจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ สงผลตอคณภาพของนกเรยนในโรงเรยน

อยางไรกตามการจดศกษาแบบเรยนรวมนนจ าเปนตองมการปรบเปลยนซงหมายถงการดดแปลงรปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม การบรหารจดการในดานตาง ๆ ใหเหมาะสมหรอปรบเปลยนแนวทางการจดการศกษาใหสามารถจดการศกษาแบบเรยนรวมใหเกดประโยชนไดมากขน การปรบเปลยนเพอการจดการศกษาแบบเรยนรวมไดแก การปรบเปลยนในดานสภาพแวดลอม ดานการเรยนการสอนและสอการสอน หรอแมแตดานพฤตกรรมและบคลากรเชน คร และนกเรยน เพอสงเสรมและสนบสนนการจดการเรยนรหรอการมสวนรวมในการศกษาแบบเรยนรวมนนเองซงจะน าเสนอรายละเอยดในบทตอไป

138

ค าถามประจ าบท

1. รปแบบการจดการศกษาแบบการเรยนรวมแบงเปนกรปแบบ ไดแกอะไรบาง จงยกตวอยางประกอบ

2. อธบายรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมรปแบบครทปรกษา (Consultant Model) มา พอสงเขป

3. เปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการสอนรวมทม (Teaming Model) และ

รปแบบการรวมมอ (Collaborative Model) 4. รปแบบศนยการเรยนหรอ (Learning Centers) นนจะแบงเนอหาใหนกเรยนไดศกษา

ตามเวลาทก าหนดและหมนเวยนจนครบทกศนย รปแบบนมขอดอยางไร

5. การน ารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมไปใชนน มหลกการพจารณาอยางไรใหเหมาะสม

กบสภาพและบรบทของแตละโรงเรยน

6. จงยกตวอยางรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมในประเทศไทย รปแบบดงกลาวมแนวทาง ปฏบตอยางไร

7. การจดการเรยนการสอนตามรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมมยทธศาสตรการสอน

อยางไร

8. อธบายเทคนคการสอนเดกทมความตองการพเศษมา 1 ประเภท เชน เทคนคการสอน

เดกออทสตกในชนเรยนรวม

139

เอกสารอางอง กงเพชร สงเสรม (2552, การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความ

ตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ด. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ, 2552.

นงลกษณ วรชชย (2546).รปแบบการจดการเรยนรวมแบบรวมพลง : การพฒนารปแบบการจด กจกรรมการศกษาส าหรบเดกพเศษโดยครอบครวและชมชนมสวนรวม.กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

เบญจา ชลธารนนท. (2546). คมอการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ.

ผดง อารยะวญญ. (2539). การศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ, พมพครงท 2. กรงเทพ: แวนแกว.

……………………(2544). รายงานวจยเรอง การศกษาความตองการก าลงคนในการพฒนาการศกษา พเศษ. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

…………………… (2545). รายงานการวจยเรองการวจยเพอพฒนานวตกรรมส าหรบสอนเดกทอาน ไมออกเขยนไมได. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

ผดง อารยะวญญ และวาสนา เลศศลป. (2551). การเรยนรวม Inclusion. กรงเทพฯ : หางหนสวน จ ากด เจ .เอน. ท.

สชาดา บบผา, (2555). การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education)ในประเทศไทย. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สภาพร ชนชย (2551,) การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบเดกทมความ

ตองการพเศษ : กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม. วทยาศาสตรดษฏบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Ainscow, Mel 1995. Understanding the Development of Inclusive Schools. London,

Falmer.

Foreman, P &Dempsey, I.,. (1997). Trends in the educational placement of

students With disabilities in NSW. International Journal of Disability,

Development and Education., 44(3), 207-216.

Ivory , J.J. and Mccollum , J.A. (1999). Effects of social and isolatetoys on social

play in an inclusive setting. Journal of Special Education, 13, 328-343.

McGreGgor,G. (1998). 'I wasn't trained to work with them': mainstream teachers'

attitudes to children with speech and language difficulties. International

140

Journal of Inclusive Education, 6(3), 199-215.

Melissa Hestum. (1996). Schools, community-based interventions, and children's

learning and development: what's the connect?, in: M.C. Wang & W.L. Boyd

(Eds) Improving Results for Children and Families: Linking collaborative services

with school reform efforts (Greenwich, Connecticut, Information Age

Publishing).

Orelove, F.P., & Malatchi, A. (1996). Educating Children with Multiple Disabilities: A Transdisciplinary Approach, pp.79-387. Sydney: Paul H. Brookes.

Salend, S.J., & Garrick-Duhaney, L. (1999). The impact of inclusion on students with

and without disabilities and their educators. Remedial and Special

Education, 20, 114-126. Smith T.E.C. (1995). Teaching students with special needs in inclusive settings. 2nd

edition. Boston: Allyn and Bacon.

Vaughn , S. and Klingner , J.K. (1998). Classroom interactions and implications,

When students fail to for inclusion of students with learning disabilities..

Research on dron. Phi Delta Kappan, 303-306.

141

บทท 4

การปรบเปลยนเพอการศกษาแบบเรยนรวม

การปรบเปลยนส าหรบโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมเนนการดดแปลงใหเหมาะสมหรอปรบเปลยนใหสามารถใชประโยชนไดดขนไมวาจะในดานสภาพแวดลอม ดานการเรยนการสอนและสอการสอน หรอแมแตดานพฤตกรรมและบคลากรเชน คร และนกเรยน เปนการสงเสรมการจดการเรยนรหรอการมสวนรวมในการศกษาแบบเรยนรวมซงถงแมจะเพยงบางสวนกตาม โดยมจดประสงคเพอน าไปสการจดการศกษาแบบเรยนรวมและสงเสรมใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมบรรลตามวตถประสงค นนคอชวยใหนกเรยนทกคนไดเรยนรรวมกนไดอยางมความสข ทกคนไดใชทกษะความสามารถทมอย โดยทการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนกระบวนการทท าใหทกคนไดเรยนรรวมกนไดตามศกยภาพ ชวยสงเสรมการจดการศกษาทเหมาะสมส าหรบเดกทกคน การจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมท าใหเกดการเรยนรรวมกนและสรางสงคมแหงการเรยนร ดงนนในกระบวนการปรบเปลยนจะตองปรบในสวนทเกยวของกบการเรยนรของผเรยนใหเกดประโยชนสงสดตามเปาหมายและจดประสงคทก าหนดไว ไดแก การจดกลมผเรยนและทนง สภาพแวดลอม เอกสารประกอบการเรยนการสอน แบบเรยน สอชวยสอน ขอบขาย เนอหาทสอน จดประสงค และเปาหมาย วธการและเทคนคในการสอน ระดบและประเภทของการชวยเหลอรายบคคล เกณฑการวดผลและประเมนผล ซงเปนกระบวนการในการจดการศกษา เพอใหเดกทกคนไดรบสทธทจะไดรบการศกษาอยางมคณภาพ โดยสอดคลองกบความตองการจ าเปนพนฐานทางการเรยนและการมชวตทดขน และตอบสนองความตองการจ าเปนพเศษทหลากหลายของเดกทมความตองการพเศษแตละคน และเพอใหเดกทกคนไดรบการพฒนาเตมศกยภาพ รวมไปถงการเตรยมโรงเรยนเพอการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนคอการจดเตรยมสอ สงอ านวยความสะดวกและสภาพแวดลอมใหพรอมส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม นอกจากนจะตองมการเตรยมบคลากรทเกยวของในการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหมความพรอมในการจดการศกษาดวย อาทเชน การเตรยมครและนกเรยนรวมไปถงผปกครองซงมสวนส าคญในการสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาแบบเรยนรวม

การทเดกทกคนไดเรยนในชนเรยนปกตในโรงเรยนทวไป และไดรบสทธทางการศกษา อยางเสมอภาคและมคณภาพตงแตเรมเขารบการศกษา รวมถงไดพฒนาชวตและมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ในโรงเรยนถอเปนหนาทของระบบการศกษาทจะตองสนบสนนใหสถานศกษาสามารถด าเนนการเพอยกระดบสการเรยนศกษาแบบเรยนรวม ดงนนจงตองมการปรบเปลยนเพอใหเปนการศกษาแบบเรยนรวมทมคณภาพ ไดแก การปรบหลกสตรการเรยนร การปรบเปาหมาย จดประสงคและเกณฑการประเมนผล การปรบเนอหาวชา การปรบวธสอนและสอการสอนส าหรบโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวม การเตรยมโรงเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม การเตรยมครส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม การเตรยมนกเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม การเตรยมผปกครองส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม อยางไรกตามการปรบเปลยนและการเตรยมความพรอมเพอจดการศกษาแบบเรยนรวมนนผทมสวนเกยวของตองใชดลยพนจในการบรหารจดการใหเหมาะสมกบสภาพบรบท

142

ของโรงเรยนแตละแหงและไดรบความเหนชอบจากทกฝายทเกยวของในการจดการศกษาแบบเรยนรวม เนอหาในบทนจะน าเสนอแนวทางการปรบเปลยนเพอการศกษาแบบเรยนรวม ดงตอไปน

การปรบหลกสตรการเรยนร

บงอร ตนปาน (2546, น. 103-120) การปรบหลกสตรชวยลดความไมสมดลระหวางทกษะของนกเรยนกบความรและทกษะทนกเรยนไดรบจากการเรยนการสอนในชนเรยน เนองจากทกษะและความรของผเรยนแตละคนมความแตกตางกน การปรบเปลยนชวยใหนกเรยนไดใชทกษะความสามารถทมอยของนกเรยนแตละคน ขณะเดยวกนจะสงเสรมการเรยนรทกษะใหมดวย ซงการปรบหลกสตรเปนหวใจส าคญของการจดการเรยนการสอนส าหรบเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตในรปแบบของการจดการศกษาแบบเรยนรวม ทท าใหนกเรยนทกคนสามารถเรยนในชนเรยนได

ครผสอนจะตองปรบหลกสตรทมอยใหเหมาะสมกบความตองการของนกเรยนแตละคน เพอใหนกเรยนสามารถน าความรไปใชประโยชนในชวตประจ าวนได การปรบหลกสตรท าใหผเรยนสามารถรวมกจกรรมการเรยนและมสวนรวมในกจกรรมในชนเรยนรวมไดมากขน และชวยลดชองวางในกรณทนกเรยนมความสามารถทแตกตางกน ดงน

1. จดมงหมายในการปรบหลกสตรนนเปนการเพมโอกาสใหนกเรยนทมความตองการพเศษไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน และลดระดบความยากและเนอหาทเปนนามธรรมของบทเรยนท าใหเขาใจไดงายขน นอกจากนยงท าใหเนอหาทเรยนสอดคลองกบการด ารงชวตในปจจบนและสามารถน าไปใชประโยชนในอนาคตดวย

2. หลกการพนฐานในการปรบหลกสตร ประกอบดวย

2.1 เลอกเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอนทผเรยนสามารถปฏบตไดจรงและ ท าไดส าเรจดวยตนเอง จะท าใหผเรยนเกดความภาคภมใจ ผลทเกดขนสามารถเหนผลไดอยางรวดเรวและชดเจน นอกจากนยงเพมความมนใจใหแกนกเรยนไดอกดวย

2.2 จดเนอหาและกจกรรมไมควรเกนระดบความสามารถของนกเรยน การจดการ เรยนการสอนควรเปนหลกสตรทนกเรยนสามารถน าไปใชไดจรงในชวตประจ าวนและเปนสงทนาสนใจซงมความหมายแกนกเรยนและสามารถเชอมโยงความรเดมกบความรใหม

2.2 จดเนอหาการเรยนใหสอดคลองกบสงทนกเรยนเคยเรยนรหรอมประสบการณ มาแลว แตควรเพมระดบความยากของเนอหาขน เพอใหนกเรยนสามารถเรยนรในสงใหมๆ และเปนการเรยนไปตามท าล าดบขนตอนจากสงทรแลวไปยงสงใหม และจากสงทงายไปยงสงทยากจะท าใหนกเรยนเขาใจเนอหาไดงายขน

2.4 เนอหาในการจดการเรยนการสอนตองลดทอนเนอหาและแบงเนอหาออกเปน ขน ๆ โดยแตละขนตอนจะเชอมโยงกนจนครบถวนสมบรณ

2.5 ปรบจดประสงคการเรยนรตลอดจนเปาหมายใหนกเรยนสามารถเรยนรได โดย ก าหนดจดประสงคน าทางหรอจดประสงคเชงพฤตกรรมและมการก าหนดเปาหมายระยะยาวในการจดท าแผนการจดการศกษา

2.6 จดการเรยนการสอนโดยมงใหนกเรยนมความรความสามารถหรอทกษะเชน

143

ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการคดค านวณ ความสามารถทางภาษา ซงเปนทกษะทจ าเปนส าหรบนกเรยน

2.7 ใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนและสรางแรงจงใจ โดย จดการเรยนการสอนใหมความส าคญตอนกเรยนและมสอการเรยนการสอนและการเสรมแรง เชน นกเรยนทมความบกพรองในระดบปานกลางถงระดบมาก ควรจดการเรยนการสอนใหมทกษะทจ าเปนและสามารถน าไปใชในการด ารงชวตประจ าวนได ควรใชเกมการศกษาและมการเสรมแรงดวยการใหรางวลหรอค าชมเมอนกเรยนท าได

2.8 นกเรยนจะตงใจเรยน ถาสงทเรยนมคณคาและมความหมายตอตนเอง 2.9 เลอกจดท าหรอปรบปรงการเรยนการสอนใหเหมาะสมตามความถนดของ

ผเรยน เชน ระดบความสามารถในการอาน และสงทจะเราใหเกดแรงจงใจ ซงมความจ าเปนตองปรบปรงเอกสารหรอบทเรยนทใชอยใหเหมาะสม

2.10 การเรยนการสอนจะตองใชตวอยางแบบฝกหดและกจกรรมเพมเปนพเศษ ทตางออกไปจากทใชกบนกเรยนสวนใหญ และอาจใหนกเรยนไปศกษาเพมเตมหรอสอนซอมเสรม

2.11 จดใหมสอทเปนภาพ เชน หนงสออเลคทรอนกส หนงสน เปนตน หรอสงชวย ในการเรยนรทเปนรปธรรม เชน การไปทศนศกษานอกสถานท เพอใหเกดประสบการณตรง ซงจะชวยใหเกดความเขาใจไดดขน

2.12 ควรมการบรณาการเนอหาและวชาอนเขาเปนหนวยการเรยนเดยวกน เพอ เปดโอกาสใหไดเรยนทกษะพนฐานหลายดาน เชน การสอนเรองการทอนเงนควรบรณาการรวมกบการสอนเรองจรยธรรมหรอความซอสตยใหกบนกเรยน

2.13 บรณาการหลกสตรโดยน าเนอหาจากวชาการดานตาง ๆ บรณาการเขาดวยกน เพอใหนกเรยนไดใชความคดในแนวกวางและใชทกษะจากสงทเคยเรยนแลว

หลกสตรเพอการศกษาแบบเรยนรวมจะตองมความยดหยนและสามารถปรบเปลยนใหมความเหมาะสมกบความตองการและความจ าเปนพเศษของเดกแตละคน ควรมทางเลอกทเหมาะสมกบเดกทมความตองการพเศษและตามความสนใจทแตกตางกน สามารถจดมวลประสบการณใหแกผเรยน เพอใหผมความรความสามารถและคณลกษณะทพงประสงค ตามจดมงหมายของการจดการศกษาทวางไว ซงหลกสตรจะเปนหวใจส าคญในการศกษาแบบเรยนรวม การวางแผนการสอนและการจดโอกาสในการเรยนรใหกบผเรยนจะมงเนนใหเดกทมความตองการพเศษ ไดรบการศกษาตามหลกสตรปกตเชนเดยวกบเดกทวไป ลกษณะของหลกสตรการศกษาแบบเรยนรวมม ดงน

1. หลกสตรจะตองมความยดหยนและปรบเปลยนใหเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษ ของนกเรยนและควรมทางเลอกทเหมาะสมกบนกเรยนแตละคนตามความสนใจทแตกตางกน

2. นกเรยนควรไดรบการสอนเพมเตมในหลกสตรปกต และใหความชวยเหลอและสนบสนน เพมเตมกบนกเรยนทมความตองการพเศษ

3. เนอหาการศกษา ควรมงสมาตรฐานระดบสงและความตองการของเดกแตละคน เพอ ชวยใหนกเรยนเขาไปมสวนรวมในการพฒนาไดอยางเตมท

4. เนอหาควรมความสมพนธกบประสบการณและเชอมโยงกบชวตจรง 5. กระบวนการวดและประเมนผลควรมการทบทวน และมการประเมนผลกอนการเรยน

144

รวมกบการประเมนผลในระดบปกต เพอทราบถงความกาวหนาทางการเรยนอปสรรคทมและน ามาปรบปรงแกไข และการใหความชวยเหลอนกเรยน

6. จดการชวยเหลอสนบสนนอยางตอเนองเปนล าดบขนตงแตชวยเหลอนอยทสด ไปถง โครงการสอนเสรมในโรงเรยน และใหความชวยเหลอตามความตองการจ าเปนอนๆ

7. ใชเทคโนโลยทเหมาะสม ประหยดและมประสทธผล เมอตองการปรบหลกสตร ส าหรบการสอนแบบเรยนรวม ตองระลกเสมอวานกเรยนทมความ

ตองการพเศษควรมสวนรวมในบทเรยนเหมอนเดกอน ๆ และครตองออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทเออใหนกเรยน สามารถเขาไปมสวนรวมใหไดมากทสด โดยจดเตรยมอปกรณ สอการสอน ทสามารถชวยเหลอใหนกเรยนไดท ากจกรรมกบเดกอน ๆ ทงนในการเรยนการสอนมงเนนใหนกเรยนใชหลกสตรปกตส าหรบนกเรยนทวไป ซงเปนหลกสตรแกนกลางทก าหนดขนเพอใชรวมกนทงประเทศ หลกสตรแกนกลางทถกก าหนดขนจงตองมความยดหยนเพยงพอตอการตอบสนองความตองการจ าเปนทแตกตางของนกเรยนแตละบคคล ซงปจจบนไดมการปฏรปการศกษาและไดมการปรบปรงหลกสตรการจดการศกษาใหมความยดหยนและมการเออประโยชนตอการศกษาแบบเรยนรวม โรงเรยนและทองถนสามารถพฒนาเนอหาหรอรายวชาใหสอดคลองกบความตองการของแตละทองถนและสามารถก าหนดเนอหาและกระบวนการเรยนการสอนทพจารณาวาเหมาะสมกบผเรยนในโรงเรยนของตนได

การปรบเปาหมาย จดประสงคและเกณฑการประเมนผล

โรงเรยงทจดการศกษาแบบเรยนรวมนน สงส าคญอกประการทตองปรบเปลยน คอ การปรบเปาหมาย จดประสงค และเกณฑเพอประเมน ซงมความจ าเปนอยางยงในการศกษาแบบเรยนรวม เพราะเปาหมายเปนจดเรมตนในการวางแผนการสอนใหเหมาะสม สวนจดประสงคจะชวยใหครจดท าแผนการสอนและการประเมนผลใหเปนไปตามจดมงหมายของแผนการสอน ดงน

1. เปาหมาย

1.1 เปาหมายเปนสงทก าหนดไวเพอแสดงถงความร ทกษะ เจตคต หรอ คณสมบต ทครผสอนคาดหวงในการพฒนาใหเกดขนกบนกเรยน โดยก าหนดจดมงหมายในการสอน ซงเปนการวางขอบขายใหครสอนและใหแนวทางกวาง ๆ ในการสอน เชน ควรใชสอประเภทใด ระยะเวลาสอนเทาไร กจกรรมการเรยนการสอนและวธการสอนอยางไร เปนตน

1.2 เปาหมายเปนสงทก าหนดขนเพอใชวดและประเมนผลทตองการใหเกดแก นกเรยนในดานความรทกษะหรอพฤตกรรมทสงเกตเหนไดเมอจบบทเรยนในแตละครง

1.3 เปาหมายเปนจดเรมในการวางแผนการสอนทเหมาะสม แตไมไดเปนสงทชวย ใหครรวาการเรยนรทคาดหวงไวเกดขนหรอไม ดงนนขนตอไปทครตองท ากคอการพจารณาจากเปาหมายใหเปนจดประสงคเชงพฤตกรรม ซงจะบอกไดแนนอนวานกเรยนสามารถท าอะไรได จงจะมความหมายวามการเรยนรเกดขน

145

2. จดประสงค 2.1 ประโยชนของจดประสงค

2.1.1 จดประสงคเชงพฤตกรรมบอกไวชดเจนทสดวา นกเรยนจะตองท าอะไรไดบางหรอมความสามารถอะไรบาง การท างานของนกเรยนจะบอกไดทนทวาเกดการเรยนร 2.1.2 จดประสงคทตงไวชดเจนจะน าไปสการประเมนผลการเรยนรในรปแบบทเหมาะสม 2.1.3 จดประสงคจะตองมความชดเจนและควรระบถงพฤตกรรมทสงเกตได เงอนไขทก าหนดใหแสดงพฤตกรรม และระดบความถกตองหรอเกณฑทครคาดหวง 2.1.4 ครควรก าหนดจดประสงคใหสามารถอธบายไดเนองจากการจดท าแผนการศกษาส าหรบเดกจะตองท างานรวมกบครและบคลากรทเกยวของอน ซงจะชวยใหเกดความเขาใจและการคดพจารณาอยางรอบคอบ ครจงควรก าหนดจดประสงคใหแนนอน

2.1.5 จดประสงคชวยในการท าแผนการสอนและประเมนผลการเรยนอยางมประสทธผล จดประสงคจงเปนเครองน าทาง ทจะชวยใหครและผอนรวาก าลงมงไปทศทางไหน และจะเลอกใชแนวทางใดในการจดการเรยนการสอน

2.2 ลกษณะของจดประสงค 2.2.1 จะตองบอกใหแนนอน ชดเจนวาจะสอนอะไร

2.2.2 ก าหนดแนนอนวานกเรยนจะท าอะไร แสดงอะไร ซงจะสามารถประเมนไดวาผานจดประสงคแลว 2.2.3 ก าหนดใหชดเจนวาควรท างานเสรจในเวลาเทาไร เดกจะตองท าได ขนาดไหน โดยการก าหนดเกณฑและเงอนไข

2.2.4 จดประสงคจะเปนประโยชนและใชไดจรง แตจะตองมความคาดหวง วาผลการจดการเรยนการสอนควรออกมาอยางไรและมเกณฑในการประเมนอยางไร

การเขยนเปาหมายและจดประสงคเบองตน ควรเขยนขนใหเปนแนวทางทมประโยชนในการสอนนกเรยนทวไปซงเปนกลมใหญของหองเรยนแตส าหรบเดกบางคน ครจ าเปนตองแยกจดประสงคแตละขอออกเปนขนตอนยอยหลายขนตอนโดยแจกแจงออกมาจากจดประสงคทมอยแลว ครควรทราบวาจะเลอกเนอหาใดออกมาสอนใหตรงกบความสามารถและความตองการของผเรยน วธการเชนนเรยกวาการวเคราะหงานหรอการแบงขนตอนยอยจากจดประสงคเปนขนตอนทนกเรยนจะท าไดส าเรจ

2.3 ขอทครควรตระหนกในการเขยนจดประสงค 2.3.1 หลงจากทครเขยนจดประสงค และทดลองสอนแลว ครจะสามารถทราบไดทนทวา เดกคนไหนทปญหาในการเรยนบาง และจะทราบทนทวาการปรบจดประสงคตามวธวเคราะหงาน หรอแยกขนตอนยอยมความจ าเปนและส าคญอยางไร

2.3.2 หลงจากครเขยนจดประสงคเชงพฤตกรรมใหละเอยด รอบคอบและวเคราะหงานแลว จะท าใหเดกทมความตองการพเศษไดเรยนรไดดขน ครผสอนสามารถน ามาใชไดอยางสะดวกและสามารถจดการเรยนการสอนใหนกเรยนเกดการเรยนรไดด นนกคอจดประสงคทเขยนไวอยางดจะชวยในการเตรยมการสอน

146

3. เกณฑการประเมนผล การปรบเปลยนเกณฑการประเมนในสงทสามารถท าได ส าหรบเดกทมความตองการพเศษจะสามารถประสบความส าเรจได ดงน

3.1 การประเมนผลจะใชเกณฑตามทก าหนดไวในจดประสงคเชงพฤตกรรมซงคร จะตองก าหนดใหชดเจนและแนนอนตามศกยภาพทเดกแตละคนจะท าได

3.2 การประเมนผลส าหรบเดกททความตองการพเศษ อาจใชการวเคราะหงานเขา มาชวยในกรณทเดกไมสามารถผานเกณฑปกตได

3.3 การประเมนตามเกณฑของการวเคราะหงานทปรบเปลยนใหเหมาะสมตาม ศกยภาพของแตละบคคลเพอมงสความส าเรจในแตละงาน

3.4 เกณฑการประเมนควรแยกขนตอนยอยตามจดประสงคแตละตอนจะชวยใหการ ประเมนสามารถใชเกณฑตาง ๆ ไดใกลเคยงกบปกตไดมากทสด

การก าหนดล าดบขนของหลกสตรและเปาหมายระยะยาวของโครงการสอนจะตองเหมาะสมและสอดคลองกบนกเรยนทกคน รวมทงนกเรยนทมความตองการพเศษดวย ดงนนการจดท าโครงการสอนส าหรบนกเรยนแตละคนและในการก าหนดเปาหมายระยะยาว ซงมกจะก าหนดเปนรายปหรอรายภาคจะตองสะทอนใหเหนถงความตองการในปจจบนและอนาคตของผเรยน โดยจะก าหนดไวในแผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) ซงจะเขยนขอบเขตและเปาหมายของหลกสตรและผลทคาดหวงส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษแตละคน นกเรยน คร ผปกครองและบคคลอนๆ ทเกยวของจะรวมกนก าหนดแผนการศกษาน หลงจากไดก าหนดขนและเปาหมายของหลกสตรแลว ครประจ าชนจะตองเปนผรบผดชอบในการปฏบต รวมถงการด าเนนการประเมนผลดวย

การปรบเนอหาวชา เนอหาวชาตามหลกสตรทใชสอนแตละระดบชนในรปแบบการศกษาแบบเรยนรวม ซงนกเรยนมความสามารถความสนใจและศกยภาพในการเรยนรตางกน จะตองมความยดหยน และเปนหนาทของครผสอน ผบรหาร และคณะกรรมการสถานศกษาทจะรวมกนในการก าหนดและ ปรบเปลยนเพอใหมความเหมาะสมกบสภาพตาง ๆ ของนกเรยน

1. วธการปรบเนอหาวชา พนฐานผเรยนเปนสงส าคญทครจะตองค านงถงในการเลอกเนอหามาใหเรยนจงจ าเปนทคร

จะตองมความรพนฐานเกยวกบเดกทมความตองการพเศษและลกษณะเฉพาะของนกเรยนแตละคน ดงนนปจจยตอไปนเปนสงส าคญทจะตองน ามาพจารณากอนเลอกเนอหา ดงน

1.1 ประสบการณเดมนกเรยน โดยพจารณาวานกเรยนมประสบการณประเภทใด มากอนทงประสบการณในโรงเรยนและนอกโรงเรยน

1.2 ความรและทกษะทมขณะนนกเรยนเขาใจอะไรและนกเรยนสามารถท าอะไรได 1.3 ความสนใจนกเรยนสนใจเรองอะไร และมความกระตอรอรนเกยวกบอะไรเปน

พเศษ 1.4 เจตคตของนกเรยนมความรสกในเชงบวกหรอเชงลบทอาจเปนผลตอการเรยนร 1.5 เนอหาตามหลกสตรจะตองปรบใหสอดคลองกบความตองการพเศษของ

147

นกเรยนเปนส าคญ 1.6 นกเรยนบางคนมลกษณะเฉพาะซงมผลตอการใชเนอหาหลกสตรในดานตาง ๆ

เชน นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนจะตองการความเอาใจใสจากครเพอชวยในเรองการพดและการฟงอยางมาก

1.7 นกเรยนทมความบกพรองทางสตปญญาจะตองการความเอาใจใสชวยเหลอ จากครเรองทกษะในการชวยเหลอตนเอง ทกษะในการด ารงชวตประจ าวน ทกษะทางสงคมและทกษะทางการสอความหมาย

1.8 นกเรยนทมความบกพรองทางรางกายซงมขอจ ากดเรองการเคลอนไหวและ ปฎสมพนธกบผอนจะตองไดรบการเนอหาหลกสตรเหมาะสม

1.9 นกเรยนทมความบกพรองทางอารมณและพฤตกรรม ตองไดรบเนอหา หลกสตร ทมสถานการณในการเรยนซงจะชวยใหรสกวาตนเองประสบความส าเรจ ซงจะไดชวยสรางความมนใจและเหนคณคาในตนเองเพอพฒนาทกษะในการจดการกบตนเองและชวยพฒนาทกษะในดานสงคมและการสอความหมายกบผอน นอกจากนแลวเดกกลมนยงจ าเปนอยางมากทตองเรยนรทกษะการพงพาตนเองดวย

2. ลกษณะเนอหาวชา เนอหาวชาจะตองเหมาะสมและใชประโยชนไดจรง ดงน 2.1 ครตองไมลมวาการเรยนเนอหาบางอยางส าคญมาก ซงเดกทกคนตองเรยนร คอ

เนอหาหลกสตรแกนกลาง 2.2 ความร ทกษะ เจตคต และประโยชนทวไปทเดกควรไดเรยนรแตไมจ าเปนตอง

มความรอยางลกซงเรยกวาเนอหาเสรมหลกสตร

2.3 การสอนในโรงเรยนควรเปนการจดหลกสตรแบบเนอหาหลกสตรแกนกลางกบ เนอหาเสรมหลกสตร

2.4 การน าเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมกบเดกปกตนนพบวามอปสรรคคอ จะปรบเนอหาอยางไรเพอจะใหเดกสามารถเรยนได

3. เนอหาหาทเหมาะสมกบการศกษาแบบเรยนรวม เนอหาทจะน ามาใหเรยนควรอยในกลมตอไปน

3.1 ควรเปนเนอหาทเกยวของกบประสบการณในชวตของเดก

3.2 มความส าคญมคณคาและความจ าเปนทเดกจะเรยนรหรอสามารถเรยนรได 3.3 สามารถน ามาจดการเรยนการสอนไดจรง 3.4 สมเหตสมผล และก าหนดจดมงหมายของการเรยนอยางชดเจน

3.5 การท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Education Plan หรอ IEP) เปนวธการหนงของการปรบหลกสตรทกขนตอนส าหรบเดกทมความตองการพเศษ แตในการปรบเนอหาวชา เชนวชาคณตศาสตรส าหรบเดกทมผลสมฤทธทางการเรยนต าและเดกทมความบกพรองทางการเรยนรจ าเปนตองมการปรบเนอหาจากทตองสอนใหครบตามทหลกสตรก าหนด ควรจะมการตดทอนหรอปรบลดเนอหา โดยเนนใหเรยนในเรองทเกยวกบการน าไปใชประโยชนจรงส าหรบเดกทมความตองการพเศษซงมความสามารถจ ากด

3.6 การสอนเกยวกบทกษะทางเลขคณตนนสงส าคญเกยวกบตวเลขทเดกควรตองร

148

คอการนบ ตารางเวลา การใชประโยชนเกยวกบ บวก ลบ คณ หาร การจดการกบเงน เวลา และการชง ตวง วด เกม ทศนยม เศษสวนอยางงาย และความสามารถทจะเขาใจแผนภมงายๆ แตส าหรบเดกทมความตองการพเศษจ าเปนตองเรยนเนอหาทปรบเปลยนใหเหมาะสมกบความตองการจ าเปน

การปรบวธสอนในชนเรยนรวม

การปรบวธการสอน การปรบหลกสตรของชนเรยนรวมหรอการจดแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล เปนเพยงสวนหนงของการแกปญหาในการสอนเดกทมความตองการพเศษเทานนซงไมเพยงพอ ดงนนครผสอนจงตองปรบวธสอนดวยดงน

1. การปรบกระบวนการสอน

ขนตอนตอไปนจะตองพจารณาวาจะปรบสวนทจ าเปนอยางไร ครอาจเลอกใชวธการตางๆทจะเสนอตอไปน

1.1 การสาธต ส าหรบนกเรยนบางคน มความจ าเปนอยางมากทครตองสอนโดยการ แสดงใหดโดยใชวธการทละขนตอน อาจใชการวเคราะหงาน (Task Analysis)

1.2 การบอกใหท า ค าสงทครใชสอนจะตองชดเจนและสน ใหการแนะน าหรอ กระตนเพอชวยนกเรยนใหตอบสนอง

1.3 การฝก ควรใหเวลาเพมขนส าหรบฝกฝน ก าหนดหวขอในการฝกนานกวาปกต อาจใชเวลานอกหลงเรยนในการฝกหรอใหเปนการบาน

1.4 การชวยเหลอ ใหความชวยเหลอโดยตรงเพมขนหรอมากกวาเดกกลมอน และ ใหขอมลยอนกลบบอย ๆ ในการท างานของเดก

1.5 การตงค าถาม ใชค าถามหลายระดบของความยากงาย เวลาถามค าถามเดก หลายกลม ค าถามรอยละ 80 ควรเปนสงททกคนตอบไดงาย ๆ ถามค าถามมาก ๆ โดยเฉพาะค าถามทท าใหนกเรยนเกดความมนใจในการตอบ

1.6 ใหเวลาในการตอบเพราะเดกบางคนใชเวลานานกวาคนอน 1.7 วธการตอบ ครไมจ าเปนตองอาศยค าตอบทนกเรยนเขยนตอบอยางเดยวให

คดถงวธอนบาง เชน การวาดรป การเลอกค าตอบทถกจากชดค าตอบทจดให การตอบโดยใช เทปอดเสยง

1.8 ความสนใจและความสามารถสวนตวของนกเรยน ครตองค านงถงวาเดกมความ สนใจและความสามารถสวนตวอะไรบาง แลวน ามาใชในการสอน

1.9 การชมเชย หรอใหรางวลกบนกเรยนบอย ๆ และระบชดเจนวาชมเชยเรองอะไร และควรชมเชยทนทเมอนกเรยนท าในสงทครตองการ

1.10 รางวลเปนสงเราใหแกนกเรยน วธการใหรางวลเชน กราฟแสดงความกาวหนา 1.11 ผลงาน ครตองไมคาดหวงปรมาณ และคณภาพของผลงานจากนกเรยนวาจะ

เหมอนกนทกคน 1.12 การทบทวน ครพดถงและทบทวนสงทสอนบอยๆ

1.13 ก าหนดเปาหมายระยะสน ส าหรบนกเรยนบางคน ถาหากเปาหมายระยะยาว

149

จะท าใหนกเรยนเกดความเบอหนาย 1.14 เดกบางคนอาจทอถอย ถาตองใชเวลานานมากกวาจะไปถงจดหมายปลายทาง

จงควรวางเปาหมายระยะสน ๆ ทเดกจะบรรลไดภายในเวลาอนสนอาจเปนในแตละวนและพดคยกบเดกเรองเปาหมายนดวย

1.15 ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบครจะตองใหเวลาครส าหรบปฏสมพนธกบ เดกบางคนใหบอยกวาคนอนและปฏสมพนธนควรเปนไปในเชงบวกจงจ าเปนมากส าหรบเดกทมความสามารถต า

การวางแผนการสอนเปนขนตอนส าคญทจะตองก าหนดใหสอดคลองกบความสามารถของนกเรยนทมความตองการอยางหลากหลาย นกเรยนทมความบกพรองบางคนอาจจะสามารถและพฒนาโดยใชหลกสตรปกตได ในการวางแผนจะตองค านงถงความสามารถทางกายภาพของนกเรยน เนอหา และวธสอน ซงเปนพนฐานในการวางแผนการสอนทงชน ครจะตองน าเปาหมายทก าหนดไวในแผนการศกษาเฉพาะบคคลของนกเรยนทมความตองการพเศษมาพจารณา เพอก าหนดเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสมดวย

การเรยนการสอนในชนเรยนรวมมกพบวามเดกทมความตองการพเศษประเภทใดประเภทหนงซงพการในระดบทตองรบการบรการการศกษาพเศษกจ าเปนตองพจารณาถงแผนการเรยนการสอนและโครงการสอนทตองจดใหนกเรยนคนนนโดยเฉพาะ นกเรยนทมความตองการพเศษทสงเขาเรยนรวมจะตองเรยนหลกสตรปกตเชนเดยวกบนกเรยนคนอนๆ แตเนองจากความบกพรองจงท าใหไมสามารถบรรลจดประสงคบางอยางได เชน นกเรยนทมตองการพเศษไมสามารถอานออกเสยง อานท านองเสนาะหรอรองเพลงได ขณะเดยวกนนกเรยนทมความบกพรองทางสายตาไมสามารถวาดภาพหรอระบายสไดจงจ าเปนทจะตองศกษาและปรบหลกสตรใหมโดยการตดสงทนกเรยนไมสามารถเรยนไดออก และเพมเตมสงทจ าเปนอนๆเขาไป เชน นกเรยนมความบกพรองทางการมองเหนไมสามารถอานออกเสยง แตมาฝกพด ฟง และอานรมฝปากแทน และนกเรยนตาบอดกใหเรยนการปนแทนการวาดภาพระบายสเปนตน สวนนกเรยนบกพรองทางสตปญญาทเชาวปญญา 50-70 โรงเรยนควรพจารณาจดชนพเศษใหตางหาก หรออาจเลอกใชหลกสตรส าหรบนกเรยนกลมพเศษ การสอนบางวชาอาจตองใชเทคนคและเวลามากกวาปกตหรอในกรณทนกเรยนจ าเปนตองไดรบบรการพเศษอนๆ ดวยการจดโปรแกรมการศกษาเฉพาะบคคล เปนสวนหนงทจะใหโอกาสนกเรยนไดเรยนตามความสามารถและจดบรการพเศษตามความเหมาะสม

ส าหรบการจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม เปนกระบวนการทครน าวธการสอนตางๆ มาใชเพอใหนกเรยนเกดการเรยนร และมพฒนาการโดยค านงถงความแตกตางดานความสามารถและศกยภาพในการเรยนรของนกเรยนอยางหลากหลายในชนเรยนรวม ซงครจะมแนวคดในการใชเทคนคการสอนทสามารถปรบเปลยนตามความเหมาะสม ในสถานการณการเรยนการสอนในแตละหนวยตามความเปนจรงโดยธรรมชาต โดยยดเดกเปนศนยกลาง และเดกมความแตกตางกนในดานการคดและการรบร และทส าคญคอการสอนใหเดกสามารถท างานรวมกนได มความรบผดชอบรวมกนและท างานใหบรรลจดประสงคทก าหนดรวมกน มความเอออาทรชวยเหลอกน ซงเปนแนวทางทจะท าใหสงคมมความสงบสขตอไปในอนาคตไดดวยเทคนคการสอนดงตอไปน

150

1. เทคนคการสอนโดยยดเดกเปนศนยกลาง เปนวธทท าใหเดกเปนบคคลแหงการเรยนร เปนการสรางนกคดสรางสรรค สรางกระบวนการคดรวบยอดซงสามารถน าไปใชไดเปนการสรางรากฐานความรดวยตวผเรยนเอง ผลสมฤทธทไดจะเปนไปตามสภาพจรง เทคนคการสอนโดยรวมกนท างาน เปนวธการสรางเสรมบรรยากาศการเรยนรทด ทงกลมยอยและกลมใหญท าใหเกดการเรยนรและแบงความรบผดชอบตามความถนด ลดปญหาวนยในชนเรยน ท าใหผลสมฤทธของเดกดขนมความสามารถในการปรบตวมากขน

2. เทคนคการสอนโดยเพอนชวยเพอน เปนวธการสอนทท าใหเกดปฏสมพนธเชงบวกในสงคมมากขน ถาหากไดรบการดแลใหถกตองและเหมาะสมในเชงปฏบตจะไดรบประโยชนทกฝายท าใหเกดการเรยนรและทศนคตรวมทงพฤตกรรมในกลมผเรยน เทคนคการสอนโดยการสนองความแตกตางของบคคลเปนวธทเหมาะสมในการเรยนรวมมากทสดเพราะขนตอนและหาระบวนการตางๆทน ามาประยกตใชจะมความเหมาะสมกบเดกทกคนเปนรายกรณโดยเฉพาะ

การจดชนเรยนรวม หองเรยนรวมควรมบรรยากาศดงน 1. บรรยากาศของความเปนมตร เดกปกตและเดกทมความตองการพเศษท ากจกรรมการเรยน

รวมกน ไมมการรงเกยจเดยดฉนท ทกคนเปนมตรโดยไมค านงถงค าวาพการหรอปกต 2. นกเรยนประกอบกจกรรมการเรยนทหลากหลายตามศนยการเรยนตาง ๆ ตามความสนใจ

และความสามารถของตน 3. ครผสอนมความพงพอใจในการรวมกจกรรมของนกเรยนและดแลนกเรยนขณะรวม

กจกรรมของนกเรยนและเฝามองดการรวมกจกรรมของนกเรยนดวยความยนด 4. นกเรยนเรยนมโอกาสเลอกทจะประกอบกจกรรม มทงกจกรรมทงายและกจกรรมทยาก ๆ

ใหเลอก 5. บรรยากาศหองเรยนทมเพอนคอยชวยเหลอเกอกล ซงกนและกน ไมใชบรรยากาศแขงกน

หรอเอารดเอาเปรยบกน 6. บรรยากาศของการสรางปฏสมพนธทางสงคม เดกทกคนไดสนทนาแลกเปลยนความคดซง

กนและกน หองเรยนมบรรยากาศของความเปนกนเอง 7. บรรยากาศของการเรยนการสอนทมนกเรยนเปนศนยกลาง ครไมใชแหลงความร ครไมใช

ผสอน แตครเปนผกอใหเกดการเรยนรซงเดกจะเรยนรดวยตนเอง 8. บรรยากาศทผเรยนแตละคนท ากจกรรมทหลากหลายแตกตางกนไมจ าเปนททกคนจะตอง

ท าในสงเดยวกนและบรรลเปาหมายสงสดเดยวกน 9. เปนการเรยนการสอนทมไดด าเนนไปเฉพาะในหองเรยน แตเปนการเรยนรทจะตองออก

ไปสแหลงวชาการในชมชน 10. เปนการเรยนรทไมเนนเฉพาะทกษะทางวชาการ แตเนนทกษะทางสงคมและทกทกษะท

เปนทกษะใหม เอดชนดทและบารเรทท ( Etscheidt & Barlett , 1999 ) ไดใหขอเสนอแนะเพอเปนตวอยาง

ในการปรบสภาพหองเรยนปรบการสอน ปรบสภาวะทางสงคมและพฤตกรรมและความรวมมอไว ดงน ควรจดหองเรยนไมใหตงโตะ เกาอ แนนจนเกนไป ควรจดใหมพนทวางทเดกจะเคลอนไหวไดสะดวก

151

อาจจดใหมโตะกลม 1 ตว เพอใหเดกนงท ากจกรรมกลมใหสะดวก การจดทนงอาจจดโตะใหนกเรยนทตองการความชวยเหลอไดนงใกลชดกบโตะครหรอนงใกลกระดาน

การเรยนการสอน ครอาจปรบการเรยนการสอน วธสอน ใหสอดคลองกบความตองการของเดก ครอาจปรบไดดงน

1. จดใหมสอทางสายตา เชน โสตทศนปกรณตาง ๆ ตวอกษรขนาดใหญ ภาพประกอบ แผนภม โทรทศน หรอวดทศน เปนตน

2. การฝกทกษะ โดยเฉพาะอยางยงทกษะในการอานจบใจความ ครอาจตองระบายสหรอขดเสนใตค าส าคญในเรองทจะน ามาใหเดกอาน

3. การมอบหมายงานใหท า ครอาจตองใหเวลาเดกนานกวาคนอน หรอใหงานทมปรมาณพอเหมาะกบความสามารถของเดก เดกบางคนอาจจ าเปนตองใชเครองคดเลขในการค านวณในวชาคณตศาสตร

4. การสอบ อาจตองสอบสมภาษณ หรอสอบปากเปลาแทนการสอบขอเขยน อาจใหท าขอสอบไปทบาน ( Take Home ) ควรมการแนะน าเกยวกบลกษณะของขอสอบ ควรแบงเวลาสอบออกเปนชวงสน ๆ หลายชวง

5. การวดผลและการประเมนผล ควรตดสนการสอบไดสอบตก หรอควรใหเกรดตามแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ควรประเมนผลตามแฟมสะสมงาน หรอประเมนผลตามสภาพจรง

6. การเรยนการสอน ควรใชวธการสอนแบบเรยนรรวมกน ( Cooperative learning ) หรอการผลดกนสอนหรอการสอนเพอน หรอทง 3 วธ หรอหลาย ๆ วธ

7. การจดล าดบการสอนและการมอบงานใหท า ควรจดใหมสมดจดงาน ใหนกเรยนจดงานทครมอบหมายลงในสมดจดงาน หรอหาวธจดล าดบงานใหเปนระบบและงายตอการตรวจสอบ

8. กจกรรมคขนาน ( Parallel Activities ) ควรมอบงานใหเดกท าไปพรอม ๆ กบเพอน แตแทนทจะมอบงานชนดเดยวกน ครควรมอบงานทคลายกนแตงายกวางานทเพอนก าลงท าอย นนคอ ท ากจกรรมเดยวกน แตมระดบความยากงายแตกตางจากงานทเพอนก าลงท า

9. หลกสตรคขนาน ( Parallel Curriculum ) เนอหาในหลกสตรอาจเปนเนอหาเดยวกนแตเนอหายอย ๆ อาจแตกตางกนไป ครควรสอนในเนอหายอยทเหมาะกบเดกแตละคน เชน ในขณะทเพอน ๆ ก าลงท าเลขโจทยระคนการบวกและการลบ เดกทมความตองการพเศษอาจท าโจทยการบวก หรอการลบเพยงอยางเดยว เปนตน

10. การใชเทคโนโลย ในการเรยนการสอน ครอาจอนญาตใหเดกทมความตองการพเศษในชนเรยนรวมใช CAI (Computer Assisted Instruction - คอมพวเตอรชวยสอน ) อปกรณในการสอสาร เทคโนโลยอนทจ าเปน

สภาวะทางสงคมและพฤตกรรม ครผสอนชนเรยนรวมอาจปรบเปลยน คอ ค านงถงสภาวะทางสงคมและพฤตกรรมของผเรยน ซงอาจมดงน

1. การฝกทกษะทางสงคม ครอาจพจารณาวาเดกจ าเปนตองฝกทกษะทางสงคมดานใดบางเดกตองการค าแนะน าปรกษาดานใดบาง

2. พฤตกรรม จ าเปนตองใชเทคนคในการจดการกบพฤตกรรมบางหรอไม เทคนคใดจะเหมาะสม เชน การเสรมแรง การชแนะ เปนตน

152

3. การควบคมตนเอง อาจตองฝกใหนกเรยนรจกควบคมตนเองดวยวธตาง ๆ 4. การชวยเหลอจากเพอน อาจจ าเปนตองจดหาเพอนคหใหเพอนคอยชวยเหลอในการฝก

ทกษะทางสงคม ทกษะทางพฤตกรรม การใหเพอนคอยชวยควบคมพฤตกรรมเพอนชวยเพอนทงในหองเรยนและนอกหองเรยน

5. การจดระบบในชนเรยน การชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษในชนเรยนรวม อาจจดใหเปนระบบทงชน เชน วธเพอนชวยเพอน ซงมคน 2 คน คอยชวยเหลอกนแลว ยงจ าเปนตองใหทงชน และใหความชวยเหลอในยามจ าเปนอกดวย ความรวมมอ การใหความชวยเหลอเดกทมความตองการพเศษในชนเรยนรวม อาจตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย เชนจดใหมผชวยคร ซงเปนบคคลทจะเขามาชวยครในหองเรยนอาจเปนบคคลใดบคคลหนงททางโรงเรยนพจารณาเหนสมควร หรอ การสอนรวมกนทมครอกคนหนงหรอหลายคนเขามาชวย

การจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมจ าเปนอยางยงทตองเขาใจถงความแตกตางระหวางสภาพความบกพรอง (Impairment) การไรความสามารถ (Disability) และความเสยเปรยบ (Handicap) ซงชวยใหเขาใจแนวทางการพฒนาเดกทมความตองการพเศษซงตองไดรบการพฒนาอยางหลากหลาย เชนเดยวกบความเขาใจทมตอการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive

Education) นกวชาการศกษาพเศษทมงขดเกลาใหนกเรยนทมความตองการพเศษสามารถเปลยนตนเองทงในดานทกษะและความร ใหเปนไปตามจดประสงคของหลกสตร ในขณะทการจดการศกษาแบบเรยนรวมมงไปทการปรบหลกสตร วธการสอน การประเมนผลใหสอดคลองกบความตองการและศกยภาพของนกเรยนทมความตองการพเศษของแตละบคคล

อยางไรกตามการจดการศกษาแบบเรยนรวมทประสบผลส าเรจ ตองประกอบดวยทกฝายม เจตคตทดตอการศกษาแบบเรยนรวมและเดกทมความตองการพเศษ หนวยงานทเกยวของมการพฒนาบคลากรอยเสมอ การจดการศกษาแบบเรยนรวมนนตองมการสนบสนนชวยเหลอครและนกเรยนอยางจรงจง และตองอาศยการท างานอยางเปนเครอขายโดยตองไดรบความรวมมอจากทกภาคสวนในลกษณะของความรวมมอรวมใจและท างานเปนทม รวมถงมการปรบหลกสตรเลอกใชวธการสอนทมประสทธภาพ นอกจากนผปกครองและชมชนตองมความรวมมอกนในการพฒนาเดกทมความตองการพเศษเหลานรวมถงมการสรางเครอขายในการท างานเพอใหจดการศกษาแบบเรยนรวมนนประสบผลส าเรจและสงผลดตอการจดการศกษาและเออใหเกดประโยชนแกผเรยน

การปรบสอการเรยนการสอน

การปรบสอการเรยนการสอน เชน แบบฝกหด หนงสอเรยน เทป จะชวยใหนกเรยนทมความบกพรองไมมากสามารถเรยนหลกสตรของนกเรยนทงชนได โดยไมตองปรบเปลยนอยางอนมากมขอสงเกตวาเมอจะเลอกหรอปรบสอใหพจารณาวธการน าเสนอแบบอน ๆ ดวย เชน ท าการอานและเขยนเปนปญหาใหญส าหรบเดกควรใชเทปเสยง เทปวดทศนภาพ หรออนๆทจะเตรยมใหเดกไดทอง อานและเขยนตอไป

153

การใชสอการเรยนการสอนทเปนเอกสารประกอบการเรยนการสอน มวธการดงน วธท 1 ปรบเปลยนเอกสารทมอยแลว วธท 2 น าเอกสารอนมาใชแทน วธท 3 ท าขนมาใหม วธท 4 ใชวธการ 1-3 รวมกน ในทนจะกลาวถงวธการทใชไดงายและปฏบตไดในสถานการณจรง 1. วธการปรบเปลยนเอกสารการเรยนทมอย ท าภาษาใหงายกวาเดม โดยประโยค

จะตองงายไมซบชอน ศพทจะตองเปนค าทใชในชวตประจ าวน อานงาย สะกดงาย เขาใจงาย ความยาวของเนอเรองตองลดลงโดยครจะตองตดสนใจแบงสอทจะสอนออกเปน 3 ระดบ คอ สอทตองร ควรรและสงทจะร โดยมขนตอนการปรบเนอหาการเรยนจากสงทมอยแลว

1.1 ระดบความสามารถของนกเรยนสวนใหญหากนกเรยนมระดบแตกตางกนมาก อาจตองท า 2 ชด หาเกณฑความสามารถของนกเรยนสวนใหญวาระดบความยากงายควรเปนอยางไร

1.2 ตดสนใจวาจะใหเนอหาสวนไหนเปนสงทนกเรยนตองร ควรร" และ ไดร 1.3 ตดสนใจเรองค าศพทและภาษาทจะใชใหเหมาะสมและส าคญ เมอเปลยนแปลง

ตรงไหน ตดทอนตรงไหนจะตองท าใหคงเสนคงวา 1.4 คดกจกรรมทจะใชสอนค าศพท หรอความหมายของภาษาไวดวยกน โดยเฉพาะ

กจกรรมทใหนกเรยนปฏบต ตลอดจนสอทใชเพอใหเกดความเขาใจในสงทเรยน 1.5 ปรบเกณฑการวด โดยปรบเปลยนเรมตงแตจดประสงคเปนตนมา 1.6 เมอปรบเปลยนเนอเรอง ศพทวธการสอนและการวดผลแลวตรวจใหแนใจวาไม

มสอหรอกจกรรมไหนทมองขามไปโดยไมไดปรบถาจะใหดใหเพอนชวยตรวจด 2. ปรบแบบเรยนโดยท าขนใหม นกเรยนสามารถชวยกนท าสอการเรยนขนใชใหเหมาะสมกบ

ระดบความสามารถและความตองการจ าเปน 3. วธการเลอกหรอผลตสอการสอนชวยใหเกดการเรยนรอยางคมคาใหประสบการณแก

ผเรยน ครจะตองเตรยมสอการเรยนการสอนดงน 3.1 เนนจดเดนทตองการใชประโยชน 3.2 ลดรายละเอยดทมากไป 3.3 ใชภาษาทงายและประโยคตองสน ค าศพทเขาใจงาย

3.4 สอนศพททส าคญกอนจะเรมใช 3.5 มรปภาพหรอแผนภมประกอบ

3.6 ใหค าแนะหรอค าใบเมอตองการใหนกเรยนตอบ

3.7 เปดโอกาสใหเปลยนหรอแกค าตอบได 3.8 ตวหนงสอควรอานงาย ใชตวหนงสอมาตรฐาน รปแบบไมสบสน

จะเหนไดวาการปรบเปลยนโรงเรยนไปสการเรยนรวมนน เรมทการปรบหลกสตรใหมความสมดลกบทกษะและความสามารถของผเรยนแตละคน เพอใหเดกไดใชความสามารถไดตามศกยภาพทมอยและเพมโอกาสใหเดกทมความตองการพเศษไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน โดยปรบเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอนใหมความเหมาะสมเพอชวยสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรได

154

อยางมประสทธภาพ เมอท าการปรบหลกสตรแลว โรงเรยนควรปรบเปาหมาย จดประสงค ตลอดจนการวดและประเมนผลใหสอดคลองตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล สงจ าเปนอกประการคอการปรบสอการเรยนการสอน และสงอ านวยความสะดวกใหเหมาะกบผเรยนทมความตองการจ าเปนทตางกนของแตละคน ซงจะชวยใหเกดการเรยนรอยางคมคา และใหประสบการณกบผเรยนไดมากทสดซงเปนเปาหมายส าคญของการปรบเปลยนโรงเรยนใหเปนโรงเรยนแบบเรยนรวม

การเตรยมโรงเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวม

1. การเตรยมพรอมโรงเรยนในดานงบประมาณและทรพยากร การเตรยมความพรอมดานงบประมาณในการจดการศกษาแบบเรยนรวมนนเปนสงทมความ

จ าเปน การบรหารการเงนหรอการบรหารการคลงเปนกจกรรมทส าคญอนหนงของการบรหารโรงเรยนแบบเรยนรวม ซงผบรหารตางตระหนกถงแผนการเงนของโรงเรยน การพฒนาสภาพทางการเงนของโรงเรยน รายจายของโรงเรยน หลกและวธการปฏบตเกยวกบงบประมาณ หนวยงานหรอแหลงของรายรบของโรงเรยน การตรวจสอบการเงน และการอดหนนทางการเงนแกโรงเรยน ซงการหาวธจะใหไดมาซงรายไดและเพมรายไดของโรงเรยนใหสงขนเพอใชจายในการจดการศกษา ตลอดการจดสรรเงนเพอกอใหเกดความเทาเทยมกน โดยพยายามจดสรรเงนทไดมาใหเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการทางดานการเงนของหนวยงาน การเตรยมความพรอมของโรงเรยนจงจ าเปนตองมการบรหารการเงนของโรงเรยนเพอใหไดมาซงเงนเพอน ามาใชจายในการศกษาของโรงเรยนการจดการเกยวกบการใชจาย ตลอดจนการควบคมการด าเนนงานทางดานการเงนใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทตงไว ขอบขายในการบรหารการเงนโรงเรยนควรจะประกอบดวยสงตอไปน

1. การวางแผนการเงนของโรงเรยน มการคาดการลวงหนาเกยวกบการใชจายและ

ด าเนนการเกยวกบการเงนของโรงเรยน ซงผบรหารจะตองพจารณาถงผลกระทบทมตอรายรบหรอรายจายทางการเงนของโรงเรยน

2. การจดการเกยวกบทรพยสนของโรงเรยนโดยสวนรวม เชน ทดน และสงกอสราง วสด ครภณฑตาง ๆ ของโรงเรยน เปนตน

3. การควบคมการด าเนนงานทางดานการเงน อยางมประสทธภาพใหเปนไปตามมาตรฐาน

และกฎเกณฑเกยวของ ซงประกอบไปดวยระบบบญชและวธการตาง ๆ ในการตรวจสอบเงนและทรพยสนของโรงเรยน

4. การจดการเกยวกบการรบและจายเงนของโรงเรยนอยางมประสทธภาพ

หนวยงานทเกยวกบการศกษาโดยเฉพาะโรงเรยน เปนหนวยงานหนงทตองใชเงนในการด าเนนงานและพฒนาตนเอง ผบรหารโรงเรยนจงจ าเปนตองมความเขาใจเกยวกบการบรหารการเงนของโรงเรยนเปนอยางดดวย ไมวาจะเปนนโยบายการจดสรรเงนเพอการศกษา แนวปฏบตในการบรหารการเงนในโรงเรยน ไอโดล Idol (1997) ระบวา โปรแกรมการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนโปรแกรมทมคาใชจายสงแตโรงเรยนสามารถก าหนดกรอบรายไดเองและควรไดรบการสนบสนนงบประมาณ โรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมควรจดเตรยมงบประมาณไวใหมากกวาโรงเรยนปกตหรอโรงเรยนพเศษ

155

ไมเจอร ฟจลและวาสแลนเดอร Meijer ,Pijil, and Waslander (1999) ไดน าเสนอรปแบบในการใหบรการดานงบประมาณส าหรบการศกษาแบบเรยนรวมทแตกตางกน 3 รปแบบ และเปนทนยมใชกนมากทงในและนอกยโรป รปแบบท 1 รปแบบปจจยน าเขาเปนฐาน (Input Based Model) ซงงบประมาณไดถกก าหนดขนตามความจ าเปนพนฐานของเดกทมความตองการพเศษแตละประเภท การจดสรรงบประมาณพเศษตามจ านวนนกเรยนโดยพจารณาสดสวนของงบประมาณทจดอยางเหมาะสมและใหสอดคลองตอความตองการของนกเรยนทมความตองการพเศษในโรงเรยน โดยจดสรรอยางเพยงพอจงจะชวยพฒนาคณภาพโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ

2. การเตรยมความพรอมโรงเรยนในดานสงแวดลอม สอ สงอ านวยความสะดวก

สงแวดลอม ตลอดจนสอ สงอ านวยความสะดวกทใชในการจดการศกษาแบบเรยนรวมในทนหมายถงสถานทตงของโรงเรยน อาคารสถานท วสด อปกรณและสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพทเหมาะสมกบสภาพความบกพรองของนกเรยนแตละประเภท

2.1 อาคารสถานท ควรมการวางแผนและจดสภาพแวดลอมทดเพอความสะดวกและเหมาะสมกบความตองการของนกเรยนแตละประเภทตลอดจนอปกรณทจ าเปนตางๆในการจดการศกษาแบบเรยนรวม หองเรยนอาจใชเหมอนหองเรยนปกตไดแตควรจดใหนกเรยนทมความตองการพเศษไดนงอยดานหนาของชนเรยน ควรจดใหชนเรยนใหมมมส าหรบวางเครองใชตาง ๆ หรออปกรณโดยเฉพาะดวย นอกจากนนโรงเรยนควรจดหองเรยนซงจ าเปนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษทจ าเปนจะตองใชบรการ ไดแก หองบ าบดพเศษ เชน หองฝกพด หองเสรมวชาการ ซงอาจจดอยรวมกนในหองใหญหรอแยกเปนเอกเทศกไดตามความเหมาะสมตามขนาดของอาคารสถานท นอกจากนการจดอาคารสถานทอาจจ าเปนตองสรางหรอดดแปลงใหเหมาะสมกบการเรยนสอนของนกเรยนทมความตองการพเศษหรอทมความบกพรองบางประเภท เชน พนควรปดวยกระเบองยาง การท าทางลาด การสรางหองน าทมราวจบใกลชกโครกส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางรางกาย เปนตน 2.2 สถานทตงของโรงเรยน

สถานทตงของโรงเรยนทเหมาะสมกบการเดนทาง ไมควรอยหางจากแหลงชมชนมาก มการคมนาคมสะดวก รวมถงการจดสาธารณปโภคทเหมาะสม

2.3. อาคารเรยน ควรสรางอาคารทถาวรและถกลกษณะอยในสภาพทพรอมในการใชงาน โดยมแนวการจดหอง ดงน

2.3.1. หองเรยนส าหรบชนเรยนพเศษมพนทตามสภาพการใชสอยไมต า กวา 24-46 ตารางเมตร ทงพจารณาตามจ านวนนกเรยนและสภาพของความพการของนกเรยนโดยจดเปนสดสวนเพอความสะดวกในการจดการเรยนการสอน สะอาด อากาศถายเทไดด มแสงสวางพอเหมาะ หางไกลจากเสยงรบกวน

2.3.2 หองบ าบดพเศษ เชน หองแกไขการพด หองกายภาพบ าบด และ หองกจกรรมบ าบด

156

2.3.3. หองเสรมวชาการคอหองพเศษทมสอการเรยนการสอนทจะชวยเสรมการเรยนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ และมครทมความรความช านาญทางการศกษาพเศษประจ าอย 2.3.4. หองน า/หองสวมควรเพมหองน าส าหรบนกเรยนทพการทางรางกายซงตองใชเครองพยงหรอเกาอลอเลอนอยางนอย 1 หองในอาคาร ตงใกลกบหองเรยน กวาง 4 ฟต และลก 6 ฟต การถายเทอากาศพอเพยง

2.4. สงอ านวยความสะดวกทางกายภาพ สงอ านวยความสะดวกส าหรบนกเรยนท มความตองการพเศษประเภทตางๆ เชน เดกทมความบกพรองทางการมองเหนและเดกทมความบกพรองทางรางกายและสขภาพ สงอ านวยความสะดวกทางกายภาพโรงเรยนอาจใชรวมกนกบนกเรยนปกตแตส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษทางรางกายควรมการดดแปลงสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพดงน 2.4.1 พน ควรปดวยกระเบองยางหรอวสดทไมลนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษทางรางกายทตองใชเครองพยงหรอไมค ายน

2.4.2 ทางลาดขน-ลง ยกพน หรอบนไดตงแต 2 ขนขนไปส าหรบนกเรยนทใชเกาอลอเลอนหรอไมค ายน และควรมราวจบอยางนอยหนงขาง 2.4.3 ทางเดน ทางเทาภายในและภายนอกอาคาร ควรกวาง 8-12 ฟต ไมควรมสงกดขวางและควรปรบใหลาดขนกบพนโดยตลอดเพอชวยใหนกเรยนทมความตองการพเศษทตองใชเกาอลอเลอนชวยตวเองไดโดยไมตองอาศยผอนมากนก

2.5 ครภณฑประจ าหองเรยนโดยทวไปใชตามเกณฑมาตรฐานเหมอนนกเรยนปกตส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางรางกายควรจดโตะเรยนทมความเหมาะสมตามสภาพความบกพรอง เชน โตะยน โตะเวา โตะทปรบระดบความสงไดส าหรบเกาอลอเลอน

2.6 ครภณฑประกอบหองบ าบดพเศษ หองแกไขการพด หองกายภาพบ าบด และหองกจกรรมบ าบดควรพจารณาตามความจ าเปนและเหมาะสมกบสภาพความตองการของนกเรยนแตละประเภท

2.7 ครภณฑทเปนสวนประกอบจ าเปนอน ๆ ในหองน า/หองสวม ควรมดงน 2.7.1 ราวจบใกลโถสวมท าดวยทอเหลกเสนผาศนยกลาง 1 นว เพราะนกเรยนทมความตองการพเศษจะทงน าหนกลงบนราวจบมากเวลาใชสวม

2.7.2 ถามทกดน าช าระลางควรตดในทสามารถเออมถงไดงาย

2.7.3 ทนงของโถสวมแบบนงราบ ควรสง 20 นวจากพน ส าหรบทปสสาวะชายไมควรสงเกน 19 นวจากพน ถามโถสวมแบบนงยองกอาจดดแปลงเปนทนงสงขนและเลอนเขาไปเมอจะใช 2.7.4 อางลางมอควรสง 2 ฟต 4 นวจากพน

2.7.5 กระจกควรสง 3 ฟต จากพน ถาจ าเปนควรตดกระจกสองระดบ

2.7.6 กระดาษช าระและสบ ควรอยในทต าพอทนกเรยนพการทใชเกาอลอเลอนเออมถง 2.7.7 ประตหองน าควรกวาง 32 นว และเปดออกดานนอก

157

นอกจากนโรงเรยนควรมวสดอปกรณทจ าเปนส าหรบการเรยนการสอนในกลมวชาตางๆเพอใหการสอนมประสทธภาพและเหมาะสมตามความจ าเปนเหมอนโรงเรยนปกตทวไป วสดอปกรณและสอการเรยนเหลาน เชน เครองกฬาทกประเภท อปกรณการเรยนการสอนทกวชา เครองดนตรโดยเฉพาะเครองดนตรประกอบจงหวะ เกมทใชในการฝกทกษะตางๆของนกเรยน เชน แทงไมบลอกรปทรงเลขาคณต แผงตดกระดม ซป ภาพตดตอ เปนตน

การเตรยมครส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

การเตรยมบคลากรมความส าคญอยางยงทจะชวยใหการเรยนรวมในชนเรยนประสบความส าเรจได บคลากรในโรงเรยนแบบเรยนรวมควรมทศนคตทด มความรความเขาใจในการศกษาแบบเรยนรวม เขาใจในการปฏบตงานทจ าเปนตอการเรยนการสอน โดยเฉพาะครประจ าชนเรยนรวม ครการศกษาพเศษ และครเสรมวชาการ มการจดอบรมครภายในโรงเรยนใหปฏบตหนาทเปนครสอนพด ครทปรกษา ครแนะแนว ครจตวทยา ครสงคมสงเคราะหและผชวยครเพอสนบสนนการเรยนรวมใหสมฤทธผลตามความเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยน นอกจากนยงมการสงเสรมบคลากรในดานตางๆเพมดงน

1. การเตรยมความพรอมครในดานทศนคต ทศนคตของครทมตอนกเรยนทมความตองการพเศษเปนเรองส าคญคร ควรมความยดหยนและสามารถแกไขสงตางๆได เชนการปรบโปรแกรมการสอนใหเหมาะสมกบความสนใจหรอปญหาของนกเรยนในเวลานน ตองยอมรบสภาพขอบเขตของความสามารถหรอความบกพรองทางรางกายของนกเรยน นกเรยนทมความตองการพเศษหลายคนขาดการควบคมในเรองส าคญทจ าเปนหลายอยาง เชน การขบถาย การกนอาหาร ครทสอนนกเรยนทมความตองการพเศษยงตองคงความกระตอรอรนตอความกาวหนาของนกเรยนและพรอมจะยนดตอความกาวหนาแมจะเชองชาไปบางครทมความอดทนมความเชยวชาญและกระตอรอรนจะชวยใหนกเรยนกระตอรอรนและมความสขตามไปดวย ครทสอนนกเรยนทมความตองการพเศษนนจ าเปนตองตระหนกถงเปาหมายทส าคญทสดส าหรบนกเรยนแตละคนเชนเปาหมายของนกเรยนคนหนงคอใหเขาสามารถพดคยกบคนอนไดและสามารถรวมกจกรรมกบเพอนในชนเรยนได ฮอบสและเวสลง (Hobbs and Westling, 1998) ครทมนกเรยนทมความตองการพเศษในชนจะตองมความยดหยนและสามารถปรบปรงเปลยนแปลงได อาจจ าเปนตองคอยๆ ด าเนนการไปทละล าดบขนตอน ทศนคตทดของครทมตอนกเรยนตลอดจนการท างานรวมกบบคลากรคนอน ๆ กเปนเรองส าคญทครจะตองรจกน ามาใชในการจดกจกรรมตาง ๆ ในชนเรยน

การจดการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษจะประสบความส าเรจไดหรอไมครควรค านงถงความเขาใจการยอมรบและทศนคตทดของครในโรงเรยนทมตอนกเรยนทมความตองการพเศษ

158

ครทกคนในโรงเรยนตองเขาใจถงความจ าเปนทตองจดการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน โดยขอความรวมมอจากครในโรงเรยนทกๆคนไดใหความรและความเขาใจแกนกเรยนและผปกครองเกยวกบการเรยนรวมทโรงเรยนจดขน และใหมาชวยสอนนกเรยนทมความตองการพเศษ รวมถงใหความรความเขาใจแกครผท าการสอนวานกเรยนทมความตองการพเศษจะประสบผลส าเรจในการเรยนไดครตองใหความเมตตาชวยเหลออบรมสงสอนและใหความรแกครวา นกเรยนทมความตองการพเศษสามารถเรยนและชวยเหลอตนเองไดเชนเดยวกนกบนกเรยนทวๆไป

ครประจ าชนปกต นอกจากจะมความรในดานการสอนนกเรยนปกตแลวควรไดรบการฝกอบรมใหมความรพนฐานและวธการสอนเดกทมความตองการพเศษทเรยนรวมในชนของตนและเขาใจวธการประสานงานกบบคคลอนๆทเกยวของดวย ครประจ าชนพเศษ ท าหนาทสอนเดกทมความตองการพเศษในชนเรยนพเศษเตมเวลาหรอบางเวลา การปรบพฤตกรรมนกเรยนทมปญหาในโรงเรยนครชนพเศษนมวฒหรอไดรบการฝกอบรมมาทางสาขาวชาการสอนเดกทมความตองการพเศษ หรอทางการศกษาพเศษโดยเฉพาะ ครเสรมวชาการ ครการศกษาพเศษทมหนาทการสอนเสรมเพอชวยใหการเรยนของนกเรยนทมความตองการพเศษในชนเรยนปกตมประสทธภาพมากขนใหความชวยเหลอนกเรยนตามความตองการและจ าเปนโดยจดตารางการเรยนการสอนวชาอยางสม าเสมอครสอนเสรมจะมหองเสรมวชาการส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษเขารบการชวยเหลอเพอการแกไขปญหาดานการเรยน สวนครอนๆเชน ครสอนพด ครทปรกษา ครแนะแนว ครจตวทยา ครสงคมสงเคราะห ครผประสานงานและครผชวยนนโรงเรยนควรจดหาตามความเหมาะสมกบความตองการในการชวยเหลอนกเรยนทจดเขาเรยนรวมในแตละประเภทไดหรอจดใหมตามสภาพเศรษฐกจของโรงเรยนและผปกครองตามความเหมาะสมหรอท าการอบรมครทมอยแลวใหปฏบตหนาทดงกลาวได นอกจากนการสรางทศนคตทดของครใหมตอนกเรยนทมความตองการพเศษนบเปนหวใจส าคญอยางยงทครจะท าใหนกเรยนสามารถด ารงชวตอยางมความสขเพราะชวตเดกเหลานตองพฒนาอยางตอเนอง บางคนอาจขาดโอกาสในชวต การสรางทศนคตทดตอนกเรยนทมความตองการพเศษหมายถงการปรบแนวคดและอารมณทมตอการสอนนกเรยนทมความตองการพเศษเพอใหพวกเขาสามารถปรบตวไดอยางมความสข การพฒนาความรกทมตอนกเรยนพเศษสามารถปรบได อยางไรกตามปจจยทจะท าใหเกดความพรอมส าหรบการศกษาแบบเรยนรวมนนควรมงประเดนไปทการสรางทศนคตส าหรบคร โดยเฉพาะการสรางทศนคตเชงบวกทมตอนกเรยนทมความตองการพเศษซงเปนสงส าคญส าหรบการกาวสความส าเรจโดยการฝกอบรม และฝกปฏบตตลอดจนไดรบประสบการณทจะน าไปใชในการจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ ฟอรลน ดกลาส และฮาตต (Forlin Douglas, and Hattie, 1996) พบวาทศนคตเชงลบของครทมตอนกเรยนทมความตองการพเศษเพมขนตามความรนแรงของความพการ ซงทศนคตเชงลบนลดลงในกลมครทมประสบการณและไดรบการฝกอบรมในดานการจดการศกษาแบบเรยนรวม นอกจากนการฝกอบรมวธการสอนนกเรยนทมความตองการพเศษยงชวยสงเสรมและพฒนาทศนคตสวนตนและพฒนาทกษะการท างานรวมกนระหวางผทเกยวของในการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอตอบสนองความตองการและการเรยนรทหลากหลายของนกเรยน การจดการฝกอบรมใหกบครเพอพฒนาความสามารถให

159

สอดคลองกบความตองการทจ าเปนพเศษของนกเรยนนบเปนอกแนวทางหนงในการพฒนาความสามารถในการสอนแบบเรยนรวมทมประสทธภาพตอไป

2. การเตรยมความพรอมของครในการจดการเรยนการสอน

การศกษาแบบเรยนรวมนนจะตองมการเตรยมครผสอนใหมความพรอมโดยการจดอบรมและการฝกประสบการณตลอดจนการใหความรและแนวทางการจดการเรยนการสอนทถกตอง การพฒนาครนนมหลายหนวยงานทเกยวของเชน ศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด ส านกงานเขตพนทการศกษา หรอมหาวทยาลยทจดการศกษาในทองถนนนๆ ตางเหนถงความส าคญในการเตรยมคร ผสอนใหมความพรอมและมความรความสามารถในการจดการศกษาแบบเรยนรวม โดยไดมการจดอบรมหลกสตรระยะสนหรอไมกมการประชมการปฏบตงานสมมนาเพอเพมความรความเขาใจตลอดจนทกษะในการสอนและการท างานเกยวกบนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนปกตอยางตอเนอง การเพมพนความรในลกษณะดงกลาวเปนสงทมคณคาและประโยชนตอครผท างานเกยวของโดยตรง นอกจากนมหนวยงานอกหลายหนวยงานทงภาครฐและเอกชน เชน มลนธชวยคน ตาบอดแหงประเทศไทยในพระบรมราชนปถมภ ศนยเทคโนโลยอเลคทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ทใหบรการดานสอการสอน เชน วดโอเทป ภาพยนตร หนงสอ หรอสออปกรณส าหรบเดกทมความบกพรองทางการมองเหน เปนตน ซงลวนเปนขอมลใหครไดคนควาศกษาเพมเตม ครทท างานดานนจงควรหาความรดงกลาวดวยตนเองตามลกษณะงานทไดรบมอบหมายหรออยในความรบผดชอบ ไมควรปฏเสธเพราะไมมความรทางการศกษาพเศษเนองจากปจจบนหนงสอทใหความรเกยวกบนกเรยนพเศษประเภทตาง ๆ มใหศกษาทวไป

3. การเตรยมความพรอมของครใหเขาใจนกเรยน

การเตรยมความพรอมของครในการเขาใจลกษณะของเดกทมความตองการพเศษแตละประเภทรวมถงความตองการของนกเรยนแตละคน เพอใหการจดการศกษาสามารถตอบสนองตอความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนแตละคนในชนเรยนรวม การจดโปรแกรมการศกษาแบบเรยนรวมกคอการเรยนรและการปฏบตตอนกเรยนทกคนไมวาจะเปนนกเรยนปกตหรอนกเรยนทมความตองการพเศษอยางเทาเทยมกน การสอนนกเรยนทมความตองการพเศษครควรเขาใจความตองการจ าเปนพเศษนกเรยนอยางแทจรงจงจะสามารถสอนนกเรยนทมความตองการพเศษได ในเบองตนครควรเขาใจภาวะปกตของนกเรยนจรงๆเสยกอน จากนนกพฒนาการรบรความรสกเกยวกบเรองพฤตกรรมภายนอกและพฤตกรรมภายในของนกเรยนแตละคน เชน ความชอบ ความถนด และนสยตางๆ รวมถงเขาใจจตใจของนกเรยนแตละคน เชน ความวตกกงวลของนกเรยน ซงสามารถท าใหครสามารถสอนนกเรยนทกคนไดอยางมประสทธภาพ สงส าคญคอครเขาใจนกเรยนและยอมรบความสามารถของนกเรยนแตละคนมากกวาการมองทปญหาของนกเรยน หรอภาวะผดปกตเชน ตดอาง หหนวก หรอเรยนรชา เปนตน และตองตระหนกวา พฤตกรรมของนกเรยนทมความตองการพเศษสวนใหญนนไมไดเกยวกบความไรสมรรถภาพหรอความพการแตอยางใด การชวยเหลอนกเรยนทมความตองการพเศษ เชนการปรบพฤตกรรมหรอการใชกจกรรมบ าบดในการแกไขพฤตกรรมทไมพง

160

ประสงคของนกเรยน ในกรณทนกเรยนขอาย ฉนเฉยวเจาอารมณ หรอพฤตกรรมทเปนปญหา ครตองตระหนกวาเปนพฒนาการตามปกตทอาจเกดขนไดกบนกเรยนทกๆคน ครจะตองพฒนาทกษะพเศษเพอแกไขปญหาเหลาน ซงจะท าใหครมก าลงใจขน เพราะการพฒนาตางๆ อาจไมด าเนนไปอยางสม าเสมอทกดานทกระยะเวลาแตพฒนาการตาง ๆ จะเปนไปตามขนตอนทครเขาใจไดนนเปนเรองปกตและอยในวสยทสามารถชวยเหลอนกเรยนได 4. การเตรยมความพรอมครในการใชหลกสตรส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ครทขาดความพรอมในการใชหลกสตรส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษเปนสงทตองพฒนาอยางเรงดวน โดยการฝกอบรมความพรอมในการใชหลกสตร นอกจากนเกอรบชและเซกส (Grbich and Sykes,1992) ยงศกษาพบวาการใชหลกสตรส าหรบเดกทมความตองการพเศษมการน ามาปรบใชเพยงเลกนอยซงเปนผลมาจากการขาดศกยภาพ เวลา และการสนบสนน เวสตวด(Westwood, 1997) ไดอธบายถงการทครพยายามจดการศกษาโดยรวมนกเรยนทมความตองการพเศษเขาเรยนในชนของนกเรยนปกต โดยทครไมไดมการวางแผนและจดโปรแกรมการศกษาเฉพาะบคคลและมเวลาทเพยงพอ ตลอดจนครไมสามารถปรบหลกสตรเพอใหมความเหมาะสมกบความตองการของนกเรยนทมความตองการพเศษไดแมวาครจะทราบถงความส าคญดงกลาว ท าใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมลมเหลว เพราะครไมมความพรอมในการเปลยนแปลงและการใชหลกสตรทมความเหมาะสมกบนกเรยนทมความตองการพเศษ สอดคลองกบ ณฐกฤตา ไพศาลสมบต (2545) ไดท าการศกษาสภาพและปญหาการจดการศกษาแบบเรยนรวมระดบอนบาลในโรงเรยนประถมศกษาสงกดส านกงานประถมศกษาแหงชาตเขตการศกษา 5 พบวาโรงเรยนไมสามารถด าเนนการตามนโยบายดานการบรการการจดการศกษาแบบเรยนรวมไดทงหมดเพราะบคลากรไมเพยงพอครขาดความรความสามารถและทกษะในการสอนและการจดท าโปรแกรมการศกษาเฉพาะบคคล ขาดความรความเขาใจและประสบการณในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดงนนจงควรจดกจกรรมการฝกอบรมครใหมความพรอมโดยเฉพาะการใชหลกสตร 5. การเตรยมความพรอมดานปจจยส าคญส าหรบครในการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ปจจบนนครไดรบการยกยองวามความส าคญตอคณภาพการศกษามากกวาแตกอนโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมและหนวยงานทบรการและสนบสนนการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษกมมากขน เนองจากการศกษาแบบเรยนรวมไดรบการยอมรบของคนทวไปในสงคมมากขน บทบาทประการหนงของวชาชพครทเพมมากขนกคอการคดแยกประเภทความพการหรอภาวะทบงชวาจะมความพการของนกเรยนเบองตน ครจงเปนกญแจส าคญยงในการมสวนคนหาและคดแยกนกเรยน ในขณะทครมบทบาทมากขนในการจดการศกษาแตครควรใชบทบาทของตนอยางเหมาะสมและระมดระวงขอจ ากดบางประการเกยวกบเดกทมความตองการพเศษดงน 5.1 การวนจฉยนกเรยนทผด หมายถง การตดสนใจโดยดจากอาการหรอสญญาณบางอยางซงอาจเปนการวนจฉยทผดพลาดเชนอาการหรอพฤตกรรมของเดกอาจมสาเหตหลายประการ อยางไรกตามจากอาการทแสดงออกมานนอาจน าไปสความเขาผดได เชน การทนกเรยนชอบท ารายตวเองเสมอๆ บรเวณปาก แกม ขากรรไกร อาการเชนนมกตามมาดวยการรองครวญครางหรอกรดรอง นกเรยนมกจะถกวนจฉยวาเปนนกเรยนทปญหาทางอารมณอยางไรกดครซงเหนพฤตกรรม

161

นนหลายๆครงจะสงเกตไดวานกเรยนไมไดมปญหาทางอารมณแตอยางใดหากแตเปนเพราะนกเรยนปวดฟนอยางมากเมอนกเรยนไดรบการรกษาฟนทผเรยบรอยแลว อาการ “ปญหาทางอารมณ”กจะหมดไป 5.2 การจดประเภทนกเรยน การตตราหรอเรยกนกเรยนวาเปนเดกทมความตองการพเศษประเภทตาง ๆ นน มกเกดผลเสยมากกวาผลด ถานกเรยนถกขนานนามวาเปนนกเรยนปญญาออนสมองพการไมอยนงกเปนเสมอนตราประทบนกเรยนตลอดไป การจดโปรแกรมส าหรบนกเรยนกมกจะสอดคลองกบสงทครไดตดสนหรอวนจฉยนกเรยนและในทสดนกเรยนกจะกลายเปนเชนนนจรงๆการพฒนาตวเองใหมสขภาพจตและสขภาพกายทดจงไมเกดขน เพราะนกเรยนยอมรบวาตนเองเปนเดกประเภทนน ตวอยางเชน นกเรยนอาย 5 ขวบคนหนงถกขนานนามวาเปนเดกปญญาออนและน าไปฝากเลยงทศนยการเรยน ซงศนยการเรยนนใหความสนใจกบนกเรยนคนนนอยลงเพราะคดวาเปนเดกปญญาออน ตอมาพเลยงในศนยนกเรยนสงเกตวานกเรยนมพฤตกรรมหลายอยางทด เชนรจกแกไขปญหา มความคดรเรมในการใชวสดตาง ๆ ครเองกสงเกตเหนและทราบ ตอมาจงไดท าการสงเกตอยางเปนระบบกพบวานกเรยนมพฤตกรรมในทางทด จงสงไปใหแพทยประเมนและสงตอหลงจากนนไดยายนกเรยนไปยงโรงเรยนอนบาลธรรมดา ภายใน 1 ป นกเรยนกสามารถปรบตวตามเพอนไดตามปกต 5.3 การรายงานพอแมวานกเรยนมปญหาหรอผดปกต พอแมของเดกทมความตองการพเศษหรอพอแมของเดกทมปญหาทางพฤตกรรมรนแรงนนจะทราบดวาเดกมปญหาอะไร และไมตองการใหครมาย าบอกในสงททราบอยแลว ฉะนนครควรพดในสงทเปนความหวงทางดานบวกของนกเรยนมากกวา เชน ครควรรายงานผปกครองวานกเรยนท าอะไรไดบางแทนการบอกวานกเรยนท าอะไรไมไดเพอชวยใหผปกครองมความหวงและเหนแนวทางทจะชวยใหนกเรยนมพฒนาขนในเรองทยงบกพรองอย การบนทกพฤตกรรมของนกเรยนในดานตาง ๆ เชน ทกษะการใชกลามเนอมดใหญ ทกษะการใชกลามเนอมดเลก ทกษะการชวยเหลอตนเอง จะเปนประโยชนตอการประเมนความสามารถของนกเรยน 5.4 การรายงานพฒนาการดานตาง ๆ ของนกเรยน ในกรณทครไมไดวนจฉยหรอ คดแยกดวยตนเองควรใหขอมลแกผปกครองในเรองการคดแยก โดยทครสามารถชใหเหนถงพฤตกรรมของนกเรยนและพฒนาการดานตางๆและอาจใหขอเสนอแนะในการไปพบบคลากรทเชยวชาญและเหมาะสมในการประเมนหรอคดกรองนกเรยน นอกจากนครควรมความสามารถในการสงเกตนกเรยนอยางเปนระบบโดยการสงเกตและจดพฤตกรรมนกเรยนเปนชวง ๆ ขณะสอนหรอใหนกเรยนท ากจกรรมตางๆในชนเรยน 5.5 การสงเกตอยางเปนระบบ ผปกครองสวนใหญนนไมสามารถสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนอยางมระบบและมคณภาพ แตครหรอพเลยงจะเขาใจถงพฒนาการของเดกนกเรยนไดดกวา เนองจากการไดรบการฝกฝนเพอท างานดานน ครจงสามารถสงเกตนกเรยนในลกษณะทเปนธรรมชาตจากพฤตกรรมในหองเรยน จากการท างานหรอเลนกบเพอน เนองจากครจะมความใกลชดและดแลนกเรยนขณะท ากจกรรมระหวางการจดการเรยนการสอนหรอสถานการณตางๆในชนเรยน ซงตางจากแพทย นกจตวทยา หรอนกคลนกอน ๆ ทไดมโอกาสใกลชดกบนกเรยนไดนอยกวาครและเปนเพยงในชวงระยะเวลาสน ๆ อาจเปนชวงเวลาทนกเรยนเจบปวยหรอมพฤตกรรมทผดปกตขณะมา

162

ตรวจรกษา แพทย นกจตวทยาและนกคลนกจงมงความสนใจอยทปญหาพเศษแทนการมองภาพรวมของนกเรยน ตางจากครซงมกมโอกาสทจะสรางปฏสมพนธกบนกเรยนทงดานสงคมและการสนทนาพดคยกบนกเรยนในขณะทท ากจกรรมหรออยในชนเรยนจากกจกรรมทางดานการเคลอนไหว การใชกลามเนอมดเลกและกลามเนอมดใหญของนกเรยน ท าใหครสามารถสงเกตพฒนาการของนกเรยนอยางมระบบและจดบนทกวาพฤตกรรมใดทนกเรยนสามารถท าได ท าไดมากนอยเพยงไร จะท าใหไดขอมลทจะแสดงใหเหนพฤตกรรมของนกเรยนนนเอง ครหรอครพเลยงและผปกครองสามารถเรยนรและเกบขอมลเกยวกบพฤตกรรมนกเรยนไดจากพฤตกรรมขณะทอยทบานและโรงเรยน 6. การเตรยมความพรอมครดานการคดแยกและการสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษ

การคดแยกและการสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษเพอรบการศกษาเปนกระบวนการทมความส าคญและจ าเปนอยางยงทครควรทราบ ทงนเพอใหนกเรยนทมความตองการพเศษไดรบการบรการระยะแรกเรมและเตรยมความพรอมใหสามารถเขารบการศกษาไดเหมาะสมกบนกเรยนทมความตองการพเศษแตละคน ซงจะท าใหนกเรยนทมความตองการพเศษไดรบประโยชนสงสดจากการศกษาทจดให ดงนนเพอใหบคลากรทมหนาทจดการศกษาแบบเรยนรวมใหนกเรยนทมความตองการพเศษสามารถคดแยกและสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษเพอรบการศกษาในสถานศกษาหรอประสานความรวมมอกบหนวยงานอนไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสม จงจ าเปนทครจะตองไดรบความรในการคดแยกและการสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษเพอรบการศกษา

ทกษะของครในการจดการเรยนการสอน

ทกษะส าคญทครทกคนในโรงเรยนแบบเรยนรวมตองม 3 ประการ คอ(McGreGgor, 1998) 1. ความรวมมอและการท างานเปนทม

2. ยทธวธในการชวยเหลอนกเรยนทมความหลากหลาย เชน การสรางองคความรดวยตนเอง การบรณาการ การเรยนแบบรวมมอ เพอนชวยเพอนและแนวทางพหปญญา ซงยทธวธดงกลาวมความเหมาะสมกบหองเรยนทผเรยนมความแตกตางกน

3. กระบวนการแกปญหา

163

แผนภมท 3.1 ความสามารถทครทวไปและครการศกษาพเศษจ าเปนตองม

หมายเหต, จาก. เวสและแคนนอน (West & Cannon,1988 อางถง Dial, F. Bradley, 1997)

แผนภมท 3.2 ความร ความสามารถ และทกษะทครการศกษาพเศษควรม

หมายเหต, จาก. เวสและแคนนอน (West & Cannon,1988 อางถง Dial, F. Bradley, 1997)

ความสามารถของครทวไป

และครการศกษาพเศษ

การตงความคาดหวงทเหมาะสมส าหรบนกเรยนแตละคนทงนกเรยนปกตและนกเรยนทเรยนทมความตองการพเศษ สามารถออกแบบ

กจกรรมส าหรบนกเรยนทมระดบความสามารถแตกตางกน

สามารถเตรยมความส าเรจประจ าวนใหกบผเรยน

สามารถประเมนทกษะของนกเรยนอยางไมเปนทางการได

ความสามารถในการแกปญหา

สามารถตงความคาดหวงทสงแตมทางเลอกทเหมาะสม

สามารถใชประโยชนจากความสนใจและแรงจงใจภายในของผเรยนเพอพฒนาทกษะทตองการ

ครการศกษาพเศษ

ความรความสามารถในการใหค าปรกษา

ทกษะในการพฒนาทมงาน

ความสามารถในการประเมนประสทธผลการท างาน

รวมกน

คณลกษณะของผใหค าปรกษา

ความรดานการเปลยนแปลงระบบ

การแกปญหารวมกน

ความรและทกษะในการสอสาร

ประสบการณและความรเกยวกบ

ความเทาเทยม คานยมและความเชอ

164

ส าหรบความสามารถททงครการศกษาพเศษและครทวไปจ าเปนตองมนนสถาบนแหงชาตเพอการพฒนาโรงเรยนในทองถน (National Institute for Urban School Improvement, 1999)ไดระบคณสมบตทครควรตองมดงน

1. มความไวตอเดกทงในดานความสามารถทางวชาการและอารมณ

2. วางเปาหมายและความคาดหวงตอนกเรยน เลอก ปรบ และล าดบเนอหาการเรยนรให เหมาะสมกบเดกแตละคน

3. ใชวธการสอนทหลากหลายและสอดคลองกบความสามารถในการเรยนรของเดกแตละคน

4. ใชยทธศาสตรการสอนทยดหยน

5. ก าหนดเปาหมายทเหมาะสมและทาทาย

6. รจกเลอกและใชวธการประเมนทเหมาะสมกบความตองการพเศษของนกเรยน

7. ปรบการสอนใหเหมาะสมกบรปแบบการเรยนรทแตกตางกน

8. มการตดตามโปรแกรมการสอนและการเรยนรของเดกอยางตอเนอง 9. ระลกเสมอวานกเรยนทกคนในหองเปนความรบผดชอบของคร ครตองหาวธสอนนกเรยน

แตละคนในชนดวยความจรงใจมากกวาจะถอวาเปนปญหาทตองแกไขและเผชญหรอใหคนอนมาแกให 10. รกลวธการสอนหลากหลายวธและรจกใชวธการสอนอยางมประสทธภาพ มความสามารถ

ในการปรบสอการสอน และการเขยนจดประสงคการเรยนใหม ทสอดคลองกบความตองการจ าเปนของผเรยน

11. รจกวางแผนการเรยนการสอนทตอบสนองความตองการผเรยนเปนรายบคคล

12. สามารถท างานรวมกบผปกครองและครการศกษาพเศษ เพอเรยนรวาทกษะใดบางทเดก

ตองการและเตรยมวธการสอนทดทสด

13. มความยดหยนและความอดทนสง 14. มความรความเขาใจในการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

การพฒนาวชาชพ

การพฒนาและการสนบสนนบคลากรใหสามารถน ารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมไปใชไดอยางมประสทธภาพ เปนปจจยทส าคญประการหนงทจะชวยใหการศกษาแบบเรยนรวมบรรลตามเปาหมาย ในการพฒนาบคลากรทเกยวของนนจ าเปนตองกระท าอยางตอเนอง เพอใหทนสมยและทนตอเหตการณ ใหสามารถใชรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมใหมๆและเหมาะสมทครหรอบคลากรทเกยวของไดมสวนรวมในการพฒนา รวมทงใหครและบคลากรทเกยวของสามารถพฒนาความร ความคดใหม และยกระดบทกษะของตนไดอยางตอเนอง ในปจจบนแนวคดในการพฒนาและสนบสนนบคลากรทเกยวของกบการน ารปแบบการศกษาแบบเรยนรวมไดเปลยนไปจากทบคคลทมหนาทในการฝกอบรม มาเปนผจดท า ใหค าปรกษา และอ านวยความสะดวกทงนรปแบบการพฒนาวชาชพทมประสทธภาพ มลกษณะดงตอไปน

165

1. การพฒนาวชาชพโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ซงสามารถด าเนนการในลกษณะของ 1.1 การพฒนาวชาชพภายในโรงเรยน โดยมครผเชยวชาญในโรงเรยนท างานรวมกบครคนอนๆ

1.2 การพฒนาวชาชพระหวางโรงเรยน ผใหการพฒนาจะเปนครผเชยวชาญจากโรงเรยนใดกไดภายในกลมหรอมาจากโรงเรยนอน

1.3 จดใหมทปรกษาจากภายนอกท างานรวมกบครภายในโรงเรยน

2. การเรยนรายวชา การสมมนาเชงปฏบตการและประชมสมมนา โดย

2.1 เขารวมโดยกลมคร ซงหลงจากการเรยนหรอการสมมนากลบมาท างานรวมกนภายในโรงเรยน เพอกอใหเกดการเปลยนแปลง 2.2 เขารวมโดยครคนเดยว ผซงกลบมาท างานรวมกบเพอนคร เพอกอใหเกดการเปลยนแปลง แนวความคดในการพฒนาครเพอการเรยนรวมไดปรบเปลยนจากทเคยปฏบตไปเปนลกษณะวชาชพมากขน กลาวคอ จากรปแบบเดมทเปนการฝกอบรมระยะสนๆ ตามทหนวยงานก าหนดให เปนการพฒนากระบวนการปฏบตงานโดยค านงถงความส าพนธของความตองการพเศษของนกเรยนและการสอนของคร โรเบรตสน (Robertson, C. 1999) โดยเนนการใหความรควบคกบการปฏบตใหสอดคลองกบความตองการของครโดยยดหลก “จากลางสบน”(Bottom-up) ดงน แมกเกวอร(McGrgeor,G.1999)

1. ผมสวนรวมทกคนในชมชนหรอทองถนตองเปนผก าหนดความตองการในการพฒนา

2. ชมชนหรอทองถนรวมออกแบบและพฒนา โดยใหโรงเรยนเปนหนวยงานหลกในการ

ด าเนนงานจดการศกษาแบบเรยนรวมใหไดมาตรฐานทงนศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวดหรอเขตพนทการศกษาจะท าหนาทเปนศนยกลางในการอ านวยความสะดวก และเผยแพรผลการด าเนนงานทประสบความส าเรจไปยงโรงเรยนอนๆในเขตพนทของตน

3. ผมหนาทใหความรจะท างานรวมกนในลกษณะของทมสหวทยาการ 4. สนบสนนการใชรปแบบใหมๆ ในการจดประสบการณใหแกผเรยน เชน เพอนชวย

เพอน การใชนวตกรรม การใชเครอขายรายวชา และระดบชน

5. มวงจรการพฒนาทตอเนอง กลาวคอ จากประสบการณในการด าเนนงานมขอมล

ยอนกลบเพอออกแบบกจกรรม แลวน าไปพฒนาตอ เมอพฒนาจนครบกระบวนการแลวจงน าขอมลดงกลาวมาวางแผนอก

การอบรมครควรใหความส าคญในการวางแผนการสอนและการบรหารชนเรยน ประโยชนของการใชกลวธการสอน และการวางแผนใหสอดคลองกบความตองการของนกเรยนซงต ากวาเกณฑ ทกษะเบองตนทจ าเปนตอการเรยนรวมทควรจดฝกอบรมใหครทกคน ไดแก ทกษะการสอน การชวยเหลอนกเรยนทตองการทหลากหลาย ทกษะของการท างานเปนทม และทกษะการแกปญหา

166

(Foreman,1996,McGregor, G.1998) โดยมเนอหาทจ าเปนส าหรบครทกคน เชน การประเมนเพอคนหาศกยภาพในสงทนกเรยนสามารถท าได และสงทนกเรยนชอบเพอน ามาตดสนวาสงใดทนกเรยนจ าเปนทตองเรยนร แลวท าการจดล าดบขนของโปรแกรมการพฒนานกเรยนและการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสมตอไป การฝกทกษะในการสอสารระหวางบคคลและทกษะการใหค าปรกษา สงส าคญทตองปลกฝงใหแกครคอการปฏบตตามโปรแกรมการพฒนาเดกอยางจรงจง และการประเมนผลความส าเรจโดยภาพรวม จะท าใหสามารถปรบเปลยนไปสการเรยนรวมไดอยางสมบรณตอไป

การเตรยมนกเรยนส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ในการด าเนนงานการจดการศกษาแบบเรยนรวมโรงเรยนควรพจารณาสาระส าคญเกยวกบกระบวนการในการวนจฉยและตดสนใจวานกเรยนทอยในชนเรยนเปนนกเรยนทมความตองการพเศษ การคดเลอกนกเรยนควรพจารณาจดนกเรยนทมความบกพรองแตละประเภทและแตละคนเขาเรยนรวมในหองเสรมวชาการหรอหองเรยนคขนานในบางเวลา ดวยวธทเหมาะสมทสดและการสงตอเพอขอรบบรการพเศษ ซงโรงเรยนควรใหครทราบขนตอนการด าเนนการคดแยกและสงตอเพอจดการศกษาแบบเรยนรวม ดงตอไปน ขนตอนท 1 ครจ าเปนตองท าการประเมนผลนกเรยนทกคนในชนเรยนของตนอยางตอเนองและสมพนธกบการเรยนการสอนวานกเรยนคนใดผดปกตบางหรอไมผลทไดจากการประเมนตามขนตอนนจะเปนขอมลในการคดเลอกนกเรยนเบองตนหลงจากทไดตดตามสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนไปเรอย ๆ แลว ครจะสามารถทราบปญหาทมผลกระทบตอพฒนาการของนกเรยนได ขนตอนท 2 เปนขนตอนทหากครยงไมแนใจวานกเรยนทคนพบนนมความผดปกตทแนชดแลวหรอไม ครกอาจประเมนตามขนตอนท 1 อกครง หลงจากไดค าตอบแนนอนวามนกเรยนมความผดปกต กตองคดเลอกนกเรยนเพอด าเนนการในขนท 3 ตอไป ขนตอนท3 ครและผเชยวชาญอนๆชวยกนรวบรวมขอมลความผดปกตของนกเรยนอยางละเอยด โดยใชเทคนคตางๆ เชน การทดสอบมาตรฐาน การสงเกตพฤตกรรมการเยยมบานและสมภาษณผปกครอง แลวบนทกไว ขนตอนท 4 เปนขนตอนทคณะท างานประเมนดวาขอมลทไดมานนเพยงพอหรอไมถายงไมเพยงพอกตองท าการเกบขอมลเพมเตมในขนตอนท 3 ใหม ขนตอนท 5 เปนขนตอนทตองพจารณาวานกเรยนทคดกรองออกมานนควรไดรบการชวยเหลอโดยวธใดบาง ถานกเรยนทมความตองการพเศษถงขนตองใชผเชยวชาญพเศษแขนงใดครกตองหาขอมลเกยวกบผเชยวชาญซงจะไดสงตอขอรบบรการพเศษตอไป ขนตอนท 6 ในกรณทตดสนใจสงตอ ครจะตองเตรยมเอกสารและรายงานตามความจ าเปนเพอขอรบบรการพเศษ แตถาตดสนใจไมสงตอกตองด าเนนการในขนท 7

167

ขนตอนท 7 การปฏบตงานรวมกนระหวางครผมหนาทรบผดชอบดานการจดการศกษาจะตองรวมกนศกษาหลกสตร ปรบแผนการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบนกเรยนเปนรายบคคลและประสานงานทงดานการเรยนการสอนและวางแผนขอรบบรการพเศษทจดอยภายในโรงเรยนตอไป ถงแมวาจะตดสนใจสงตอและไดรบการตดตอขอรบการบรการพเศษจากผเชยวชาญหรอ นกวชาชพไปแลวกตามระหวางทรอค าตอบกลบจากผเชยวชาญหรอนกวชาชพเฉพาะเหลานนครตองไมทงเวลาของนกเรยนใหวางเปลาแตควรปรบปรงโปรแกรมการศกษาของนกเรยนเปนชวงสนๆใหโดยอาศยขอมลทไดจากการคดเลอกเบองตนมาพจารณาประกอบตอ เมอทราบแนนอนวานกเรยนจะตองรบบรการพเศษอยางไรแลว กจะตองจดโปรแกรมการสอนเฉพาะบคคลใหตอไปและจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมตามแนวทางและหลกการการจดการศกษาแบบเรยนรวมตอไป

การเตรยมความพรอมนกเรยนทมความตองการพเศษในการเขาชนเรยน 5 วธ 1. เรยนรวมในชนปกตโดยรบบรการพเศษบาง หรอไมตองรบบรการพเศษเลยเนองจากไดรบการฟนฟสมรรถภาพจนถงระดบทสามารถชวยเหลอตนเองได 2. เรยนรวมในชนปกตและรบบรการจากครเดนสอน/ครทปรกษาและ/หรอผเชยวชาญเฉพาะ 3. เรยนรวมในชนปกตและรบบรการพเศษจากหองเสรมวชาการ(resource room) 4. ชนพเศษโดยสงไปเรยนรวมในชนปกตบางวชา 5. ชนพเศษส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษแตละประเภทในโรงเรยนปกต จ านวนนกเรยนในแตละชนนน ในวธท 1 นกเรยนทมความตองการพเศษไมมากนกอาจจดเขาชนเรยนในแตละชนไดจ านวนมาก เชน แขนขาพการแตชวยตนเองได การเรยนไมมอปสรรคจากความพการนนๆและสตปญญาปกต อาจจดเขาเรยนรวมในชนเรยนปกตไดจ านวนมากหากมมาเขาชนเรยนประถมศกษาปท 1 พรอมกน 10 คน และโรงเรยนนนมชนประถมศกษาปท 1 เพยงหองเดยวหรอ 2 หอง กอาจใหเขาเรยนรวมได โดยจดอยหองเดยว 10 คนหรอแยกหอง หองละ 5 คนกได นกเรยนทพการทางสายตาหรอตาบอดสนท เมอจดเขาชนพเศษในวธท 5 หรอ 4 ในระยะเรมเขาเรยนในชนอนบาล เตรยมนกเรยนดวยการด าเนนการสอนใหเรยนรวธการอาน เขยนอกษรเบลลจนช านาญพอแลวเมอถงระดบประถมศกษาปท 1-2 แลวอาจสงเขาเรยนในวธ 3 2 1 ไดตามล าดบ โดยมหนงสอแบบเรยน สอการเรยนทครประจ าชนปกตใชสอน และนกเรยนตาบอดใชอานและประกอบความเขาใจได โดยทครประจ าชนปกตนนจะตองอานอกษรเบลลออกดวย หากครประจ าชนอานอกษรเบลลออกไมไดกควรตองมครสอนเสรมวชาการเปนผชวยสอนตรวจใหดวย ซงครสอนเสรมวชาการนอาจมเพยง 1 คนตอนกเรยน 10-18 คน และชวยนกเรยนไดหลายระดบชน นกเรยนทพการทางหระดบหตงกตองจดเขาชนตามวธท 4 หรอ 5 โดยการเตรยมการอานรมฝปาก การใชเครองชวยฟง และสามารถอาน เขยน หนงสอ เขาใจไดเชนนกเรยนปกต จนถงระดบประถมศกษาปท 1-2 แลวอาจสงเขาเรยนรวมตามวธท 3 หรอ 2 หรอ 1 ไดเชนเดยวกน วธการจดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาเรยนโรงเรยนในสงกดส านกงานการศกษาขนพนฐานซงจดโครงการศกษาแบบเรยนรวมและมวธด าเนนการตามความเหมาะสมของสภาพโรงเรยนและทองถนเพอความสะดวกแกผบรการและใหผลตามจดประสงค โรงเรยนบางแหงอาจไมจดใหนกเรยนทมความตองการพเศษหลายๆประเภทเขาเรยนในชนเดยวกนหรอในโรงเรยนเดยวกนและจ านวนนกเรยนในชนพเศษแตละชนควรมจ านวนและระดบความพการทมความเหมาะสม เชน

168

ประเภทนกเรยนเรยนชาอาจจดเขาหองเรยนได 20-25 คน แตถานกเรยนทมความบกพรองสตปญญาต ากวา 70 ควรจดประมาณ 8-10 คนสวนนกเรยนบกพรองทางสายตาหรอบกพรองทางการไดยนควรจดไมเกน 15 คน และเชนเดยวกน ในการจดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาเรยนรวมในชนเรยนปกตควรจดเขาเรยนประมาณหองละ 3-5 คนเพราะถามากวานน ครประจ าชนจะดแลและชวยสอนไดไมทวถง การจดครการศกษาพเศษท าหนาทครสอนเสรมวชาการกบครประจ าชนเพอสอนนกเรยนทมความบกพรองทางสายตาหรอตาบอดในโรงเรยนปกตส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดใหหลกการไววาคร 1 คนตอนกเรยนระดบประถมศกษา 8 คน สวนระดบมธยมศกษา คร 1 คนตอนกเรยน 6 คน

ส าหรบการจดการศกษาของกลมนกเรยนทมความตองการพเศษแตละประเภททเรยนรวมในโรงเรยนนนจะตองพจารณาตามความเหมาะสมและสอดคลองกบความสามารถของนกเรยนโดยทวไปจะตองอาศยองคประกอบในการพจารณาหลายดาน อาท ทางดานการแพทย ทางจตวทยา และทางการศกษา การสงตอ (Transition) แบงออกเปน 2 ประเภทคอการสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษภายในโรงเรยนและนกเรยนทมความตองการพเศษภายนอกโรงเรยน การสงตอจะตองมขอมฃและเอกสารตางๆทเกยวของกบนกเรยน เชนประวตครอบครว ประวตสวนตว ประวตการเจบปวย จดเดนและจดดอยของเดก ผลการเรยนและพฒนาการของนกเรยน เปนตน นอกจากนแลวจะตองมความรในเรองการสงตอนกเรยนดวย ซงแนวทางในการสงตอมดงตอไปน

1. การสงตอภายในโรงเรยน เปนการสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษระหวางครกบคร หรอระหวางครกบบคลากรทเกยวของ ยกตวอยางเชน เดกทมความบกพรองทางการเรยนรซงถกสงตอใหไปเรยนกบครการศกษาพเศษในโปรแกรมสอนเสรม หรอตองไปเรยนในหองเสรมวชาการ หรอเปนการสงตอระหวางชนเรยน การสงตอภายในโรงเรยนครและบคลากรทเกยวของจะตองมการวางแผน ประชม และรบทราบขอมลการสงตอระหวางกนและกน และตองมการแลกเปลยนเรยนรและปรกษาตลอดจนวางแผนการสงตอ การด าเนนการสงตอ และการประเมนผลการสงตอรวมกน

2. การสงตอภายนอกโรงเรยน เปนการสงตอนกเรยนทมความตองการพเศษระหวาง โรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมกบหนวยงานอน เชน ศนยการศกษาพเศษ โรงพยาบาล โรงเรยนเฉพาะความพการ หรอศนยฝกอาชพ เปนตน การสงตอภายนอกโรงเรยนขนอยกบเหตผลและความจ าเปนเปนรายกรณ อาจเปนการสงตอเพอรบการชวยเหลอเฉพาะดาน เชน การตรวจวดการไดยน หรอการขอค าปรกษาปญหาทางจตวทยา การตรวจวนจฉยเพมเตม การศกษาตอ หรอการฝกอาชพทจ าเปนตองใชในชวตประจ าวน เปนตน

การเตรยมผปกครองส าหรบการจดการการศกษาแบบเรยนรวม การใหผปกครองเขามามบทบาทเกยวของกบทางโรงเรยนกคอ การใหผปกครองมาสงเกตนกเรยนขณะอยในชนเรยน วธนจะชวยใหผปกครองสามารถสงเกตวธฝกทกษะทครสอนนกเรยนและมองเหนวา นกเรยนมพฤตกรรมทเปลยนไปอยางไร ทงยงท าใหผปกครองมองเหนวามใชมแตลกของตนเทานนทมปญหา นคอสงทไดรบจากการสงเกตของผปกครอง การสงเกตบอยๆกเปนสงทดทสด การสงเกตไดเดอนละครง หรอผปกครองสามารถหาเวลาไดกเปนเรองทอยในหลกการเรองทควรท า

169

นกเรยนจะปรบตวกบการมผปกครองมาเยยมเยอน และทางทดควรแจกแบบสงเกตงายๆแกผปกครองดวย เพอวาผปกครองจะไดสงเกตและจดค าตอบในค าถามบางอยาง เชน นกเรยนชอบอปกรณอะไรมาก นกเรยนมกหลกเลยงจากเพอนคนไหนนกเรยนไดรบการเตรยมความพรอมทางการเรยนในเรองอะไร นกเรยนมชวงความสนใจยาวนานแคไหนในสงทเรยน นกเรยนและครมความสมพนธกนแบบใดหรอเหนวธทครชวยนกเรยนใหดขนไดอยางไร ค าตอบจากค าถามท านองนจะชวยใหผปกครองสนใจนกเรยนและสงเกตไดอยางมทศทางมากขน และยงท าใหผปกครองสงเกตอยางตงอกตงใจ ซงจะเปนการชวยมใหนกเรยนมาสนใจผปกครองมากเกนไปในขณะเรยน และผปกครองกจะไดเหนภาพทเปนธรรมชาต กระดาษบนทกทผปกครองจดนนกใหเอาตดตวออกไปไดเพอใชในการอภปรายกนตอไป 1. การเตรยมความพรอมผปกครองในการไดรบค าปรกษาแบบรายบคคล การทผปกครองไดรบการใหค าปรกษาแบบรายบคคลซงอาจเปนเรองทท าใหผปกครองตกใจ ผปกครองมกกลวในสงทจะเปนเรองเลวรายของลก ฉะนนครจงเรมตนดวยการพดในสงทดกอน การรายงานกท าอยางงายๆเปนกนเองดวยน าเสยงทเปนมตร ผปกครองกจะรสกสะดวกสบายใจและยอมรบเมอครพดในดานบวกหากเปนไปไดการปรกษาหารอควรอางองขอมลทไดจากการสงเกตของผปกครองซงท าใหผปกครองยอมรบมากขน เพราะเปนสงทผปกครองกพบเอง และจะชวยไดมากในกรณทนกเรยนมพฤตกรรมในดานลบหรอมพฤตกรรมทเปนปญหา ปกตผปกครองควรเปนผระบวาพฤตกรรมใดของนกเรยนทจะน ามาพดคยกนไมควรชน าความผดปกตหรอความบกพรองของนกเรยน ซงจะเปนการเลยงการตอตานจากผปกครองและครควรตอบสนองโดยการพดถงหนทางหรอวธทจะเปนประโยชนกบนกเรยน โดยอาจบอกวา ทางโรงเรยนแกปญหาอยางไร และถามผปกครองวาเมออยทบานทางบานควรแกปญหาอยางไร แลวครอาจแนะน าหรอชวยกนคดโปรแกรมการชวยเหลอนกเรยนทงทบานและทโรงเรยนนอกจากนในการปรกษาหารอเปนรายบคคลนนควรค านงถงเรองตอไปน

1.1. ควรวางแผนลวงหนา 1.2. ใหโอกาสผปกครองทจะพดกบคร 1.3. เนนถงเรองทจะชวยเหลอนกเรยน 1.4. หลกเลยงการพดคยเรองสวนตวของผปกครอง ครไมควรสวมบทบาทของ

นกจตวทยาหรอนกแนะแนวครอบครวแตอาจแนะผปกครองไดวาเขาควรรบค าปรกษาทไหน ในครอบครวทมทงพอแม การปรกษาหารอควรท าอยางสน ๆ และบอย ๆ จะดกวา การท าโดยใชเวลานาน ๆ ครง หรอปละครงสองครง

2. การเตรยมความพรอมในการประชมกลมครและผปกครอง การประชมกลมครและผปกครองเปนกลมใหญๆ นน ปกตจะเนนเรองทเกยวของกบ

พฒนาการและการศกษาของนกเรยนทมความตองการพเศษ มกเชญผเชยวชาญมาพด ตามดวยการตอบขอซกถามแลวกรบประทานน าชารวมกน ซงอาจจดขนกอนหรอหลงการประชมกไดโดยมจดมงหมายใหผปกครองกบครและผปกครองดวยกนจะไดท าควานรจกกนดขนในชวงทรบประทาน น าชา บางแหงกจดพบปะสงสรรคกนกอนมการประชมกลมผปกครองจะไดเขาไปดหองเรยนทลกเรยนและตรวจสอบอปกรณการเรยนการสอนทครใชสอนลกตลอดทงไดดผลงานของลก เชน การวาด การเขยน และงานฝมอ เปนชวงเวลาท ผปกครองจะไดพดคยกบครอยางไมเปนทางการ คนทอายกจะม

170

โอกาสไดพดมากขนกบ ผปกครองคนอน เพราะมกมเรองจะตองพดถงกน จากนนผปกครองจงยายไปประชมกลมใหญ สงทจะชวยใหการประชมกลมใหญของพอแม-ครเปนไปอยางมประสทธภาพกคอ

2.1 คงสภาพบรรยากาศอนอบอนและเปนมตร

2.2 กระตนผปกครองใหชวยเลอกหวขอผพดและรปแบบ

2.3 ใชภาพยนตร การสาธต และสออน ๆ ประกอบการพด

2.4 จดใหมการพบปะระยะยาวและระยะสนตอทางโทรศพท ไปเยยมบาน

2.5 จดหาคนดแลนกเรยนใหในบรเวณทมการประชมพบปะ

2.6 จดรถรบสงใหแกผปกครองทไปมาล าบาก

3. การเตรยมความพรอมผปกครองในการพบปะกลมเลก

การประชมผปกครองกลมเลกโดยปกตจะมสมาชกประมาณ 5-8 คนทมปญหามความ สนใจ หรอมความตองการในเรองเดยวกนหรอคลายคลงกน เชน ปญหาเกยวกบการนอน การขบถาย พฤตกรรมหรอความลาชาของพฒนาการทางภาษาของนกเรยนและพยายามหาทาง แกไขหรอหาทางใหนกเรยนไตรบบรการชวยเหลอทดขน ผปกครองกลมเลก ๆ นมกแสวงหา การยอมรบทางอารมณและสงคมซงกนและกนดวย การพบปะแบบนมกท าอยางไมเปน ทางการ อาจนดพบกนทบานผปกครองคนใดคนหนงสปดาหละครง การประชมพบปะใน กลมเลก ๆ แบบน ผปกครองจะมปฏสมพนธตอกนไตดกวาการประชมกลมใหญ ๆ คนทอาย กจะรสกสะดวกใจขนมากกวาในการประชมกลมใหญ บางครงครอาจเปนผประสานใหมการรวมกลมกนหรอชวยหาบคลากรใหกบกลมผปกครองทมลกซงมปญหาทางพฤตกรรมอาจตอง การกลมทท าการปรบพฤตกรรมนกเรยนครกอาจชวยแนะน าผทมความช านาญในเรองนมาให เปนผน ากลม เปนตน ในบางสถานการณครกอาจเปนวทยากรเองในชวงของการใหค าปรกษา หารอ แตอยางไรกด ครควรค านงดวยวา ตนเองอาจเหนอยเกนไปเพราะใชเวลากบนกเรยนมา ทงวน หากตองมารบภาระกบผปกครองในตอนเยนหลงเลกเรยนอกกจะเปนการท างานทมาก เกนไป ซงจะเปนผลเสยกบการท างานกบนกเรยนในวนตอไปได

4. การเตรยมความพรอมผปกครองใหรจกการสาธตการสอน

การสาธตการสอนใหผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษไดด โดยครหรอ ผปกครองเปนผปฎบตนนเปนสงทมประโยชนอยางยง การสาธตการสอนอาจท าทบานหรอ ทโรงเรยนกไตปกตการสาธตการสอนมกท าเมอมจดมงหมายทจะพฒนาทกษะบางอยาง แลว ผปกครองตองน าไปแกกบนกเรยน กจกรรมทลกมองขามไปกคอการสอนใหผปกครองรวธ อานหนงสอใหนกเรยนฟง ในชวงของการสาธตนครสามารถสาธตใหผปกครองเหนถง ประเดนตาง ๆ ตงแต วธถอหนงสอ การจงใจหรอเราความสนใจนกเรยนใหดทภาพใดภาพหนง วธตงค าถามและวธใหนกเรยนตอบค าถามรวมถงการเสรมแรงเมอนกเรยนตอบค าถามไดถกตองเหมาะสม นอกจากนยงมการเรยนรความหมายของค า การแยกประเภทตามส ขนาด รปราง เปนตน

การสาธตใหผปกครองเขยนบนทกการสอนจะชวยใหผปกครองเรยนรเทคนคหรอทกษะตางๆ ไดเรวขน บนทกการสอนเฉพาะเรองมกเปนสงทผปกครองสามารถน าไปใชได โดยไมตองมการสาธต เพราะจะบอกรายละเอยดตาง ๆ ไวเรยบรอย เชน จดมงหมายเฉพาะ วสดอปกรณทจะใชในขนตอน

171

ตาง ๆ ทละขน กจกรรมตาง ๆ เหลานสามารถชวยผปกครอง ใหรสกวาตองเปนผทรเรอง ตนตว และเปนนกการศกษาทประสบความส าเรจในดานการ ชวยเหลอลกหลานของตนเอง ซงจะเพมความพงพอใจใหแกตวผปกครองเอง ทงยงเกดก าลง ใจทจะรวมมอ

ตวอยางบนทกการสอนส าหรบผปกครองเรอง รปราง กจกรรมนจะชวยนกเรยนใหสามารถ

1. เรยนรชอของรปทรงเรขาคณต

2. จบคภาพทมรปรางเหมอนกนได 3. มองเหนรปทรงของสงแวดลอม

สงทตองเตรยม 1. กระดาษแขงขนาด 12 นว X 16 น 2. ไมบรรทด กรรไกร สเทยน

3. ของใหญ ๆ ทแสดงรปทรงเรขาคณต

วธท า อปกรณ - ขดเสนสด าแบงกระดาษแขงเปนชองเทา ๆ กน 8 ชอง แลววาดรปทรงเรขาคณตลงในชอง

แตละชองดงภาพ

- วาดรปทรงเรขาคณตแบบเดยวกบแผนแรกลงในแตละชองเชนกนลงในกระดาษ แขงอก 2 แผน แลวตดเปนรปเลก ๆ ตามแนวเสนสเหลยม จะไดภาพรปทรงเรขาคณต 16 ภาพ

หมายเหต : รปราง วงกลม สเหลยมจตรส สามเหลยม สเหลยมผนผา รปไข หรอวงร

วธทจะชวยนกเรยนอกวธหนงท าไดโดย 1. ชรปรางของสงตาง ๆ ในสภาพแวดลอม เชน กระทะ แวนตา ปมลกบด นาฬกา ซงเปนรป

วงกลม หนาตาง ประต ซงเปนรปสเหลยม ฯลฯ

172

2. ชวยนกเรยนใหวาดและตดรปทรงตาง ๆ

3. ชวยนกเรยนในการหารปรางของสงตาง ๆ จากภาพในนตยสารตาง ๆ

ค าแนะน าส าหรบผปกครองในการใชภาพรปทรงเรขาคณต วนท 1 วางแผนเกมตรงหนานกเรยนและพดวา “ดรปนนะ” แลวชไปยงรปทรงแตละ รปให

นกเรยนเอานวลากตาม และพดถงสงทก าลงลากนน เชน “รปนเปนวงกลม” “รปนมมม” และใหนกเรยนพดค าวา “รป” แลวท าไปแตละรป “รปพวกนมชอตาง ๆ กน เอาละ เรามารจก ชอของรปพวกน” หยบรปวงกลมขนมา “นคอวงกลม” “พดตาม....เอาละ คราวนลองจบ รปวงกลม ตอไปลองหาภาพวงกลมบนบตรซ เอาละ ไดแลว หยบมาวางซอนบนรปวงกลม บนแผนภาพซ...” ท าวธเดยวกนนจนครบทกรปและหมดบตรภาพ แลวจงพดวา “คราวนมาเลน เกมใสชองกน เอาละ หยบวงกลมมาใหกอน” จากนนกเอยชอรปทรงกลมแตละรปไปจนหมด และดวานกเรยนหยบไดถกตองหรอไม

วนท 2 ใหนกเรยนถอบตรภาพ ทบทวนชอ “เมอวานเราพดถงชอของรปพวกน ลอง ดชวาหนจ าอะไรไดบาง เอาละ ลองหยบวงกลมใหดซคะ เอาละ พดไปดวย...นคอวงกลม ตอ ไปหยบรปสเหลยมจตรส” ท าเปนกระบวนการเดยวกบขางตน ใหเวลานกเรยนในการหารป แตตองคอยดและพรอมทจะชวย หลงจากนกเรยนเอยชอรปตาง ๆ หมดแลว เอาบตรใหนกเรยน ทงสองชด “คราวนจะคอยตหนเลนเกม” เอาบตรภาพนวางบนภาพในแผนใหญทมรปราง เหมอนกน อาจท าใหดเปนตวอยางแลวกระตนใหนกเรยนเอยชอภาพตาง ๆ ดวย

วนท 3 เอาบตรภาพแตละรปวางตรงหนานกเรยน แลวบอกชอ “เรามาเลนเกมใหมกน ครงแรกใหหนเลอกภาพ แลวเรามาดกนรอบ ๆ บานวามอะไรทมรปรางแบบเดยวกบ รปทรงในภาพ” ท าเชนนไปจนไดเหนรปทรงทกประเภท

วนท 4 เอาบตรภาพทมรปทรงตาง ๆ วางตรงหนานกเรยน แลวใหนกเรยนบอกวาเปน รปอะไร โดยชทภาพทละภาพ แลวเกบบตรภาพทงหมดและพดวา “เรามาเลนเกมทายรปรางกน” ใหนกเรยนเอามอไขวไปขางหลง วางบตรภาพลงในมอแลวใหนกเรยนคล าวาเปนรปอะไร จาก นนเกมเดาชอภาพทหายไป โดยวางบตรภาพลงบนโตะเปนแถวยาวแลวบอกใหนกเรยนด ให เวลา 1 นาท แลวใหนกเรยนปดตาเกบภาพหนงไป จากนนใหนกเรยนหนมาดและบอกวาภาพ ใดหายไป ท าซ า ๆ ท านองนกบรปอน ๆ

วนท 5 วางบตรภาพเปนกองตรงหนานกเรยนและพดวา “ภาพเหลานปนกนนะ ใหหาภาพทเหมอนกนเอามากองไวดวยกน,’ แลวท าใหนกเรยนดเปนตวอยาง เชน เอารปวงกลม มาไวดวยกน จากนนกใหนกเรยนท าเอง เมอนกเรยนท าเสรจกใหนกเรยนบอกชอของรปใน แตละกอง

5 การเตรยมความพรอมผปกครองกบการเยยมบาน

การไปเยยมเยยนทบานผปกครองและนกเรยนเปนวธตดตอกบผปกครองอกวธหนง ในโปรแกรมการชวยเหลอนกเรยนพเศษ ครจะเปนกลไกเชอมชองวางระหวางบานกบโรงเรยนไดเปนอยางด โดยการไปเยยมบานนกเรยน การท าความรจกกบครอบครวจะชวยใหครท างานกบนกเรยนไดดขน การไปเยยมบานยงชวยครและผปกครองใหท างานกบนกเรยน ไดอยางมประสทธภาพอกดวยครจะตองมพฤตกรรมทแตกตางไปจากทเคยท าอยในหองเรยน ครมไดเปนศนยรวมความสนใจเหมอนเมออยในชน

173

เรยน หากแตผปกครองจะเปนศนยกลาง และครเปนแขก การเปนแขกท าใหครจ าเปนตองปฏบตตวและปรบตวใหเขากบกฎทางสงคม ของบานและความแตกตางของฐานะทางเศรษฐกจ บางครงครอบครวอาจยากจน ไมม สงอ านวยความสะดวก มทจ ากด และมสงรบกวนมากมาย ครตองมองขามสงเหลานใหได เพอท าใหการไปเยยมบานนนมประโยชนและมคณคามากขน ครจะเรยนรสงตาง ๆ ไดมาทมาย จากการไปเยยมบาน โดยไมตองถามเชนวา นกเรยนมของเลนทจะเรยนรมากพอไหม มหนงสอ ไหม นกเรยนใชเวลาทบานอยางไร ทบานเปนระเบยบเรยบรอยหรอรกรงรง ซงจะสงผลตอ การเรยนรของนกเรยนทงสองแบบ ผปกครองโตตอบกบนกเรยนอยางไร การสงเกตในสภาพ จรงนจะชวยใหครเขาใจและหาทางชวยนกเรยนและผปกครองไดดขน

โรงเรยนบางแหงจดโปรแกรมไปเยยมบานสปดาหละครง และเปนการไปสาธตการสอนทบาน โดยครจะเตรยมบทเรยนและอปกรณไปพรอม เชน อาจจะเปนบตรภาพดงท ไดกลาวมาแลวกได ครจะสาธตการใชอปกรณแกนกเรยน และใหผปกครองทดลองท ากบ นกเรยน ครจะเปนคนคอยให ค าแนะน าและเสรมแรงแกผปกครอง บางกรณผปกครองอาจชวยครตรวจสอบความกาวหนาของนกเรยนจากแบบฟอรมทครเตรยมไปใหเพอเปนขอตดสนวาหากมความกาวหนาแลว ครงตอไปกจะขนบทเรยนใหม

นอกจากนอาจจดโปรแกรมระหวางบานกบโรงเรยนซงมจดมงหมายทจะใหผปกครอง น ากจกรรม บางอยางทนกเรยนท าทโรงเรยนไปท าทบาน ทงน เพราะมผเลงเหนวาผปกครองของ นกเรยนทมความตองการพเศษนนกเปนสงแวดลอมในการเรยนรทดทสดของนกเรยน กจกรรมตาง ๆ ในชวตประจ าวนจงเปนประสบการณการเรยนรทดทสด และโรงเรยนกท า หนาทเสมอนหนงตวอยางหรอรปแบบทผปกครองจะเรยนรและน าไปใชกบนกเรยนทบาน

6 การเตรยมความพรอมใหผปกครองมสวนรวมโดยวธอน ๆ

ผปกครองอาจมาชวยเปนอาสาสมครหรอเปนผชวยในชนเรยน ผปกครองจะม สวนในการจดหลกสตรแกนกเรยนทมความตองการพเศษ เพราะการทครสอนทกษะทไม จ าเปนหรอนกเรยนไมไดใชในชวตประจ าวนนนยอมเปนการเสยเวลาเปลา ผปกครองรจก นกเรยนของตนไดดทสดและสามารถแนะน าเปาหมายของหลกสตร เทคนคการสอน และ การใหแรงเสรมแกนกเรยน ในบางโปรแกรมผปกครองอาจมาชวยสปดาหละครง และจะได รบการฝกใหสงเกต จดบนทก และน าเอาวธปรบพฤตกรรมไปใชกบนกเรยน ผปกครองท รวมมออยางสมควรเสมอจะถอวาเปนสมาชกคนหนงของคณะผสอน การท างานรวมกบครอบครว ควรใหผปกครองมโอกาสเขามามบทบาทเกยวของกบกจกรรมของโรงเรยน

ผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษสามารถท าหนาทเปนทปรกษาใหแกผปกครองคนใหมทเพงน านกเรยนมารวมโปรแกรม การน านกเรยนทมความตองการพเศษมาเขาโปรแกรมเปนครงแรกนบวาเปนกาวใหญ และอาจท าใหทงนกเรยนและผปกครอง ตกใจและกงวลได ผปกครองทผานชวงเวลานมาแลวจะสามารถชวยผปกครองชดใหมไดด โดยจะสามารถเลาประสบการณของตนและวธชวยนกเรยนทมความตองการพเศษเขามาอย โรงเรยนโดยไมมผปกครอง และอาจแลกเปลยนความคดในการเลยงดนกเรยนตอกน การชวยเหลอ กนเองระหวางผปกครองยงชวยผปกครองทเพงจะตระหนกวาตนมลกเปนนกเรยนทมความ ตองการพเศษไดอกดวย เพราะกวาทผปกครองจะรบรนนมกจะตองใชเวลาในการท าความเขาใจ และปรบสภาพตาง ๆ ผปกครองทเคยเศราโศกมาแลว หรอเคย

174

รสกผดจะเขาใจความรสกเหลานน ไดด และจะชวยใหผปกครองใหมเขาใจยอมรบสภาพนกเรยนทมความตองการพเศษไดดขนและเรวขน

ในการจดการศกษาแบบเรยนรวม บางครงผปกครองเขาไปมสวนเกยวของนอยมาก ในกรณเชนนน ผปกครองโดยเฉพาะอยางยงผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษ ควรเปนผรเรมหาความรในเรองลกษณะหรอรปแบบการสอนททางโรงเรยนจดใหกบ นกเรยนทมความตองการพเศษวา ผลทเกดขนจากการสอนจะเปนอยางไรผปกครองอาจถามเพอใหครอธบาย ผปกครองอาจเปนผเรมการสนทนากบคร ขณะไปรบนกเรยนกลบกได บางครงผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษอาจชวยครใหเขาใจถงวธการชวยเหลอนกเรยน ทมความตองการพเศษบางประเภทผปกครองนกเรยนทมความบกพรองทางสายตาหรอตาบอด อาจเชญครไปทบาน และครกจะ สามารถสงเกตวธทผปกครองปฏบตตอนกเรยนโดยตรง และจะไดดวานกเรยนเคลอนไหวไปในทตาง ๆ โดยไมมใครคอยชวยเหลอไดอยางไรในสงแวดลอมทเขาเคยชน ผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษยงเปนบคลากรทดทสดทจะชวยผปกครองอนเรยนรเกยวกบนกเรยน ทมความตองการพเศษ ซงอาจท าในกลมเลกหรอกลมใหญกได หรออาจท าในขณะรอรบ-สง ลกกได โดยแนวการด าเนนงานและขอบขายของสาระทางวชาการทผปกครองควรทราบนน การเตรยมผปกครองอาจจะท าไดดวยวธตาง ๆ เชน

1. ปฐมนเทศผปกครองกอนเปดเรยน

2. นดหมายและพบปะเปนระยะ

3. จดประชมผปกครองและมวทยากรบรรยายเกยวกบนกเรยนทมความตองการพเศษ

4. จดสงเอกสารทางวชาการเกยวกบนกเรยนทมความตองการพเศษใหแกผปกครอง 5. สนบสนนผปกครองใหรวมกจกรรมในรปแบบของอาสาสมคร

6. สนบสนนผปกครองใหรวมกลมตงสมาคมคร-ผปกครอง 7. สทธมนษยชนทนกเรยนทมความตองการพเศษควรไดรบ

8. ปรชญาการศกษาพเศษ โดยเฉพาะอยางยง ปรชญาทเกยวกบการเรยนรวม

9. แนวทางทถกตองในการอบรมเลยงดนกเรยนทมความตองการพเศษ

10. ระเบยบของโรงเรยนทเกยวของกบนกเรยนทมความตองการพเศษ

11. แนวการสอนตลอดจนรปแบบการเรยนรวม

12. แนวการประเมนผลการเรยนของนกเรยนทมความตองการพเศษ

13. วธปฏบตตอนกเรยนทมความตองการพเศษทบาน

14. ลกษณะทางจตวทยาทส าคญของนกเรยนทมความตองการพเศษ

15. บทบาทของผปกครองในการใหความรวมมอแกโรงเรยน

16. รายชอสถานศกษา ตลอดจนหนวยงานทงของเอกชนและของรฐทให บรการแกนกเรยนทม ความตองการพเศษ

175

ผปกครองเปนครทส าคญทสดของนกเรยน จงควรหาวธทจะดงผปกครองเขามามสวนรวมในการจดประสบการณการเรยนรใหกบนกเรยน โปรแกรมการ ชวยเหลอนกเรยนทมความตองการพเศษจะประสบความส าเรจไตเมอผ,ปกครองเขามาม สวนรวม โปรแกรมส าหรบผปกครองทดจะด าเนนไปดวยด หากครค านงถงความแตกตาง ระหวางบคคลของผปกครองดวย ผปกครองของนกเรยนทมความตองการพเศษหลายคนทอย ในภาวะเครยด ครตองใหความอบอน เปนมตร และจรงใจกบผปกครองเหลานน และพยายาม ใหผปกครองเขามามสวนรวมในการจดการเรยนรใหกนนกเรยน กลวธในการใหผปกครอง เขามามสวนรวม ไดแก การประชมปรกษาในโรงเรยน การนดพบ การสงเกต การพบปะเปน กลมเลกหรอกลมใหญ การสาธตวธสอน การเยยมบาน การรวมกจกรรมระหวางบานและ โรงเรยน ผปกครองอาจมารวมในฐานะอาสาสมครหรอผชวยในชนเรยน นอกจากนผปกครอง ยงอาจท าหนาทปรกษาใหค าแนะนาแกผปกครองนกเรยนทมความตองการพเศษทมประสบการณ นอยกวาอกดวย

การสรางเครอขายทางการศกษาแบบเรยนรวม

ในปจจบนมการปฏรปโรงเรยนตามแนวทางการปฏรปการศกษาทเออตอการจดการเรยนรวม โรงเรยนควรผสมผสานเปาหมายของการจดการศกษาทวไปและการศกษาพเศษ และท างานในลกษณะของความรวมมอ มการสนบสนนเครอขายในการท างาน ซงไมไดหมายถงเฉพาะความรวมมอของบคลากรระหวางหนวยงานเทานน แตหมายรวมถงทกคนทมความมงหวงทจะเปลยนแปลงเพอเขาสการเรยนรวม ทกคนเขามามสวนรวมในการด าเนนงานจดการศกษาแบบเรยนรวม เนองจากสถานการณของโลกในศตวรรษท 21 มความเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกๆ ดาน ไมวาจะเปน เศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย รวมถงวถการด าเนนชวต การศกษาจงตองพฒนาใหสอดคลองกบความเปนจรงเหลาน การพฒนาชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning Community

Development) สามารถน ามาใชในการจดการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน (School-based

Practicum) และสรางชมชนการเรยนรระหวางโรงเรยนและหนวยงานทจดการศกษา และชมชนในทองถน โรงเรยนมสภาพเปนองคกรแหงการเรยนรในสงคม เพอเตรยมทกษะดานตางๆใหแกเดกทงดานสงคมและสงแวดลอม ดานอาชพ การเปนพลเมองด โรงเรยนในสงคมแหงการเรยนรไมมกฎระเบยบแนนอนตายตว เปนแหลงเรยนรชวต พฒนาความสามารถในการอยรวมกน เปนสถานทปลอดภย เปนองคกรแหงการเรยนร โดยรวมสรางประสบการณการเรยนรใหแกเดกนกเรยน เปนหนวยงานทขยายความคดและนโยบายแหงรฐ โดยการใชสถานศกษาเปนฐาน รวมสรางวสยทศน สรางรปแบบทางการศกษา เรยนรจากชมชน สงส าคญคอการสรางการเครอขายทางการศกษาแบบเรยนรวมรวมกนในชมชนซงจะพฒนาไดตองใชองครวม คอ ประสทธภาพการบรหารเชงวชาการ หรอการจดหลกสตรความร สรางโครงสรางระบบการเรยนร พฒนาตนโดยครอบครว ชมชนซงโรงเรยนแบบเรยนรวมมบทบาทส าคญในการพฒนาการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการ

176

พเศษทเรยนรวมกบเดกปกต ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.๒๕๕๕ –๒๕๕๙) มงสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนา โดยการสรางองคความรใหเปนพนฐานเพอความมนคงของประเทศโดยการสรางความเขมแขงของสงคม การพฒนาและยกระดบคณภาพชวต มงเนนการพฒนาคณภาพการศกษา ระบบการเรยนรดวยตนเอง โดยการสรางความเขมแขงและสรางภมคมกนของทองถนและสงคม รวมทงการเสรมสรางศกยภาพของชมชนทเนนกระบวนการมสวนรวม มงเนนการพฒนาศกยภาพเยาวชน ผดอยโอกาส และผพการ

โรงเรยนแบบเรยนรวมจ าเปนทจะตองเตรยมเดกทกคนในโรงเรยนทงเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษเพอใหออกไปเผชญกบสถานการณตางๆในชวตประจ าวน และสามารถใชชวตอยในสงคมไดอยางเปนปกตสข ดงนน โรงเรยนจงเปนจดเรมตนของชวตและเปนการศกษาตลอดชวต แนวทางลกษณะนโรงเรยนจงเปนสงคมแหงการเรยนร(Hall, Edward T. อางโดย Peter Senge p. 4)จ าเปนตองใหความส าคญตอการเรยนรซงจะตองสรางความตระหนกใหนกเรยนในโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมไดพฒนาความสามารถในสงคมรวมกน เชน บทบาทการเปนพอแม คร นกการศกษาและสมาชกในชมชน โรงเรยนจงควรเปนทงโรงเรยน คอแหลงใหการรงาน และการเรยนรในการด ารงชวต เปนสถานทปลอดภยทเตรยมความพรอมของชวตทแตกตางระหวางบานและโลกนอกบาน อบรมใหความรและเตรยมนกเรยนใหพรอมสสงคมและใชชวตในวยผใหญตอไป การสรางสงคมแหงการเรยนรตองอาศยการสรางความตะหนกและความรวมมอระหวางผทมสวนเกยวของในชมชนในการพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมรวมกน การจดการเรยนรทมงพฒนาผเรยนดวยแนวทางใชสถานศกษาเปนฐานโดยการจดประสบการณทหลากหลายตรงความตรงการของผเรยน พฒนาความคดของผเรยนอยางเปนระบบและสรางสรรคโดยปจจยดานบคคลและดานการบรหารจดการและหลกธรรมาภบาล โดยโรงเรยนตองจดใหสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรมอาคารสถานท มการสงเสรมสขภาพอนามยและความปลอดภย โดยแนวทางทองคกร ชมชน มสวนรวมในการพฒนาการจดการเรยนรตามสภาพทองถน สภาพปญหาและความตองการของผเรยน

การสรางเครอขายเพอพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมไปสเปาหมายของการศกษา โดยมงเนนความรวมมอในการจดการศกษาประกอบดวย

1. ประสทธภาพการบรหารเชงวชาการผบรหาร

2. การจดหลกสตรการเรยนรทมประสทธภาพ

3. การจดการเรยนรของคร การออกแบบการเรยนร การหค าปรกษาทงการเรยนและการด าเนนชวต

4. การเรยนรของผเรยนในฐานะผแสวงหาความรดวยตนเอง 5. ครอบครวและชมชนในการพฒนาของผเรยน

6. สถาบนหรอหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทชวยเหลอและสนบสนนการจดการศกษา

177

แนวทางการพฒนาความรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชน 1. ปรบเจตคตของสถานศกษาและชมชนใหยอมรบการมสวนรวมกนและกน เนองจากใน

ระยะทผานมาสวนใหญแลวฝายสถานศกษามองวาตนเองมหนาทโดยตรงในการจดการศกษา ดงนนการปฏบตของฝายตอชมชนจงปฏบตแบบผใหบรการกบผรบบรหาร โดยจ ากดการมสวนรวมของชมชนไวทระดบของการใหความรวมมอและสนบสนนการศกษา เชน เมอสถานศกษาด าเนนการเรองใดเรองหนงฝายสถานศกษาจะเปนผคดและตดสนใจไวลวงหนาวาจะด าเนนการอยางไร แลวจงไปขอความรวมมอจากชมชน เชน ขอบรจาคเงน วสดอปกรณ หรอแรงงานจากชมชน ท าใหฝายชมชนไมไดรวมคด ตดสนใจ เปนเพยงผสนบสนนเทานน เนองจากการจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนระบบราชการ ฝายสถานศกษาทเปนราชการมกวางตวอยในระดบสงกวาประชาชน ท าใหความสมพนธทงสองฝายไมเสมอภาคกน นอกจากนฝายสถานศกษามดมองวาตนมความรความสามารถกวาประชาชนทวไป ซงท าใหละเลยไมยอมรบความคดเหนประชาชน ในสวนของชมชนเองเกดความเคยชนวาระบบการศกษาทด าเนนการตอเนองเปนเวลานาน ท าใหยอมรบหนาทในการจดการศกษาเปนหนาทของสถานศกษาและจ ากดบทบาทตนเองไวทการรวมมอและสนบสนน ประกอบกบระเบยบในอดตทวางไวไมเออตอการมสวนรวมในระดบรวมคดรวมตดสนใจ สงเหลานสงผลใหการมสวนรวมของชมชนกบสถานศกษาไมถงระดบของการมสวนรวมทแทจรง ดงนนการพฒนาการมสวนรวมของชมชนกบสถานศกษาจงตองเรมจากปรบทศนคตทงสองฝายใหยอมรบกน และปฏสมพนธตอกนในระดบทเทาเทยมกน

2. สรางความรความเขาใจในบทบาทหนาทของทงฝายสถานศกษาและชมชน เนองจากปจจบนมการเปลยนแปลงบทบาทใหม ดงนนทงสองฝายตองเกดความเขาใจทตรงกนเพอใหเกดการยอมรบกนและปองกนปญหาความขดแยงทตามมา ส าหรบขนตอนนควรจดใหมระบบทสงเสรมสนบสนนใหสองฝายเกดความเขาใจในบทบาทของตน เชน มการอบรมคณะกรรมการสถานศกษากอนปฏบตหนาท เปนตน

3. ปรบวธการด าเนนงานของทงสองฝายใหเออตอการมสวนรวมกน ซงรายละเอยดกลาวไวแลว ปจจยทสงเสรมและปจจยทเปนอปสรรคตอการมสวนรวมชมชน ดงนนในสวนนขอเสนอภาพรวมดงน 3.1. สถานศกษาสรางความสมพนธอนดกบชมชน ซงวธการสามารถท าไดหลายวธ เชนโครงการสถานศกษาเยยมชมชน การเขารวมกจกรรมของชมชนสม าเสมอ การใหบรการชมชน การตดตอกบชมชนดวยจดหมายและสงพมพ การตงสมาคมผปกครอง เปนตน

3.2. สถานศกษาใหเกยรตและรบฟงความคดเหนของชมชนและปฏบตอยางเทา เทยมกน รวมทงเปดโอกาสใหคนในชมชนมสวนรวมอยางแทจรง

3.3.การไมรบกวนชมชนบอยเกนไป เชน ไมขอบรจาคบอยๆจนชมชนเดอดรอน 3.4.สถานศกษาแสดงบทบาทของการเปนฝายใหแกชมชนมากขน เชน จดโครงการ

อบรมการเลยงดเดกทมความตองการพเศษใหกบผปกครอง 3.5. การสรางศรทธาและความเชอมนตอชมชน เชนการบรหารงานทโปรงใส

ตรวจสอบได โดยเฉพาะอยางยงคอการตงใจสงสอนเดกนกเรยนใหเปนคนด คนด มความสข

178

4 การสรางความเขาใจและแกปญหาความขดแยงระหวางสถานศกษากบชมชน เนองจากโรงเรยนแบบเรยนรวมจะตองมการท างานรวมกบผปกครองเดกทมความตองการพเศษตลอดเวลา และความขดแยงสามารถเกดขนเสมอ ดงนนเพอใหเกดความสมพนธอนดตอกนสถานศกษาตองหมนสรางความเขาใจและปญหาความขดแยงไมใหลกลามจนเกดปญหาขนได

การจดการเรยนรวมในโรงเรยนส าหรบผทมความตองการพเศษในหลายๆโรงเรยนและอยใกลเคยงกนสามารถทจะรวมมอกนท างานโดยการวางแผนการท างานรวมกน แลกเปลยนความรความช านาญและกจกรรมตางๆ ซงกนและกน ขอดในการท างานรวมกน (UNESCO, 2001) ไดแก

1. การไดแลกเปลยนประสบการณและความร ความช านาญ

2. การพฒนาทงนโยบายและการปฏบตไปพรอมกน

3. การลงทนในลกษณะเครอขายแทนการแขงขนกน หรอการท างานตามความสนใจ

ของแตละโรงเรยน

4. การพฒนาความร ความช านาญ และการจดการศกษาพเศษใหเปนแหลงเรยนรของ เครอขาย

5. การหาแนวทางในการประหยดทรพยากร เพอใหสามารถชวยเหลอนกเรยนไดงายและหลากหลายยงขน

การท างานรวมกนเปนเครอขายโรงเรยนในลกษณะ “กลม” ระหวางโรงเรยนพเศษกบโรงเรยนปกต เปนอกแนวทางหนง โดยใหโรงเรยนแลกเปลยนประสบการณและทรพยากรระหวางกลม เพอชวยเหลอกนในการจดการศกษา จนกระทงทกโรงเรยนสามารถจดการศกษาแบบเรยนรวมไดดวยตนเอง

ตวอยางการสรางเครอขายโรงเรยนแบบเรยนรวม เชน จดใหมการแลกเปลยนประสบการณกนระหวางโรงเรยนพเศษกบโรงเรยนเรยนรวม การจดกจกรรมเพมขนในเดกหลายกลมอาย นกเรยนทงสองโรงเรยนในระดบปฐมวยและระดบประถมศกษาไดมสวนรวมในกจกรรมเทาๆ กน นอกจากนยงมความรวมมอกนในการใชหลกสตรรวมกน การแลกเปลยนทศนคตเกยวกบเรยนรวมเพอพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม

จากการท างานในลกษณะของเครอขายดงกลาว สรปองคประกอบทเกยวของในการจดการเรยนรวมแบบเครอขายดงน

1. การก าหนดใหผบรการระดบสงตองใชความสามารถบรหารโครงการใหประสบผลส าเรจ แมวาจะมอปสรรคทหลกเลยงไมไดกตามประสทธภาพขององคกรจะเปนตวก าหนดจ านวนครงในการประชม และภารกจดานการบรหารของผเขารวมประชม

2. ความใกลเคยงระหวางเครอขายโรงเรยนทท างานรวมกน

3. นกการศกษาแบบเรยนรวมและนกการศกษาพเศษจะตองยอมรบวาการท างานรวมกนยอมมปญหาอปสรรค และตองชวยกนแกไขปญหา

4. ครอบครวจะตองเกยวของตงแตตนและบคคลทกฝายตองตงใจฟงความคดเหนและความวตกกงวลของพอแม ผปกครอง

179

5. การมสวนรวมของบคลากรทกคนในโรงเรยน

6. การมสวนรวมของบคลากรนอกโรงเรยน เชน นกจตวทยา การศกษา หรอคณะบคคลในทองถนทสามารถใหการสนบสนนโรงเรยน

7. กจกรรมการวางแผนและการประเมนผล จะตองก าหนดไวตลอดโครงการ จระพร ชะโน (2554, น. 18 -20) เสนอวาการจดการศกษาแบบเรยนรวมตองอาศยความรวมมอจากบคลากรและหนวยงานทเกยวของทกฝาย ซงจะท าใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบผลส าเรจ ดงนนผทมสวนเกยวของในการจดการศกษาตองมความรความเขาใจเกยวกบการท างานรวมกบบคลากรจากสวนตางๆ และการท างานเปนทมโดยการประสานความรวมมอจากบคลากรและหนวยงานทเกยวของดงน

1. การประสานความรวมมอจากครการศกษาพเศษ ครประจ าชนเรยน และครทสอนใน รายวชาตางๆ ซงตองมการวางแผนการท างานรวมกน และมการปรกษาหารอรวมกนในการใหความชวยเหลอนกเรยนทมความตองการพเศษทมปญหาในการเรยนรวมกบเดกปกต

2. การประสานความรวมมอกบพอแม ผปกครอง 3. การประสานความรวมมอกบคณะกรรมการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล 4. การประสานความรวมมอกบบคลากรทเกยวของ อาทเชน แพทย นกจตวทยา นกสงคม

สงเคราะห นกกจกรรมบ าบด นกกายภาพบ าบด เปนตน 5. การประสานความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ เชน ศนยการศกษาพเศษ ส านกงาน

เขตพนทการศกษา โรงพยาบาลทอยในพนทใกลเคยง เปนตน การท างานรวมกนกบหนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาพเศษนนจะท าใหมเครอขายในการท างานรวมกนเพอชวยเหลอและสนบสนนการจดการศกษา รวมถงการฝกอบรม และใหการสนบสนนบคลากร

6. การประสานความรวมมอกบสถานศกษาอนๆทจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอการ แลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ทงในเรององคความร สอ ขอมล การจดการศกษาและกจกรรมการเรยนรทจะเปนประโยชนตอการจดการศกษา

การศกษาส าหรบผทมความตองการพเศษ ไดใหความสนใจในการสรางความตระหนกใหแกชมชน โดยยดการอยรวมกนและการสงเสรมทศนคตทด โดยระลกเสมอวาการศกษาเพอการเรยนรวมเปนสงส าคญทโรงเรยนทงหลายควรใหความส าคญตอแนวคดน เพราะโรงเรยนจะมประสทธภาพตองจดการศกษาใหนกเรยนทกคนควรจะไดรบการศกษาไปพรอมๆกน โรงเรยนจงไมควรปฏเสธเดกในการจดการเรยนรวม บคลากรอาจมความคดเหนแตกตางกนบาง ซงควรรวมมอกนหาทาแกไข ไมควรน าเอาอปสรรคตางๆมาปฏเสธทจะไมจดการเรยนรวม และสรางความเปนหนสวนของโรงเรยนกบชมชนอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการพเศษ

180

สรปทายบท

การปรบเปลยนส าหรบการจดการศกษาแบบเรยนรวมจ าเปนทจะตองอาศยปจจยส าคญ หลายประการ ทงโรงเรยน คร นกเรยน แมกระทงผปกครอง เพอใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมบรรลตามเปาหมายทวางไว โรงเรยนตองค านงถงแหลงทรพยากรในโรงเรยน โดยเฉพาะอยางยง ทรพยากร งบประมาณทไดรบการจดสรร อาคารสถานท เครองอ านวยความสะดวกขนพนฐานท สอดรบกบความตองการพเศษของนกเรยนแตละคน

นอกจากนการเตรยมโครงสรางในการบรหารงานเพอแบงหนาทรบผดชอบ ใหกบครและบคลากรทางการศกษา การจดอบรมทงภาคทฤษฎและเชงปฏบตการใหกบครการศกษาพเศษอยางสม าเสมอ ตลอดจนการคดกรองนกเรยนเขาชนเรยน จะชวยใหการด าเนนการในขนตอนตอมาลดความยงยากของปญหาได วธการสอน ทศนคต ของครในโรงเรยนกเปนสงส าคญทควรพฒนาใหสอดคลองกบนโยบายของโรงเรยนหรอ สถาบนการศกษานน ๆ ซงจ าเปนตองมการปรบเปลยนดงน

1. การเตรยมผบรหารโรงเรยน ตองมการเปลยนแปลงแนวคดและเจตคตตอการจดการศกษาแบบเรยนรวม จงควรมการแนะน า เผยแพรความรเกยวกบแนวคด ปรชญาทางการศกษาแบบเรยนรวมและแนะน าใหผบรหารเขาใจความตองการพเศษทางการศกษาของเดกทมความตองการพเศษ

2. การเตรยมบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาแบบเรยนรวม โรงเรยนจะตองมการ พฒนาครทสอนในชนเรยนรวม ถาโรงเรยนจะจดกจกรรมการเรยนการสอนส าหรบเดกประเภทใด ควรมครทมความรในการสอนเดกประเภทนนซงอาจส าเรจการศกษามาโดยตรงหรอการรบการฝกอบรม เชน การจดการศกษาส าหรบเดกทมความบกพรองทางสตปญญา จะตองมครการศกษาพเศษทมความรและประสบการณดานเดกทมความบกพรองทางสตปญญา หากรบเดกประเภทนมากขน จะตองมครหลายคน หรออาจมครพเลยงดวย ซงท าหนาทชวยครการศกษาพเศษ หากเปดรบเดกทมความตองการพเศษหลายประเภท จะตองมครการศกษาพเศษมความรและประสบการณกบเดกแตละประเภทในหลายประเภทดวย

ครการศกษาพเศษ อบรมใหความรทกษะและวธการสอนสอนเพอใหครสามารถชวยเหลอแกเดกทมตองการพเศษและใหขอมลแกครปกตตลอดจนบคลากรอนของโรงเรยน ตลอดจนใหขอมลแกเดกทวไปดวย เชน ใหความรเกยวกบเดกทมความตองการพเศษ วธปฏบตตอเดก สงทไมควรปฏบตตอเดก แนวคดและปรชญาของการศกษาแบบเรยนรวม เปนตน

ครสวนใหญทศนคตในทางลบตอเดกทมความตองการพเศษและไมเขาใจแนวทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวมหรอเขาใจคลาดเคลอน ไมเขาใจปรชญาการศกษา ความเขาใจผดและทศนคตทไมดเหลาน ลวนเปนอปสรรคในการจดการเรยนรวม ทางโรงเรยนจะตองรวมมอกนหาทางขจดสงเหลานใหหมดไป โรงเรยนจงควรประชมปรกษาหารอหากลยทธและแนวทางแกไขกอนการจดการศกษาแบบเรยนรวม จงจะท าใหการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจไมเฉพาะแตเพยงครผสอนเทานนทจะตองมความรความเขาใจ บคลากรทกคนในโรงเรยนตองมความรความเขาใจดวยเชนกน

181

3. การเตรยมสงแวดลอมทเหมาะสมรอบตวเดก หมายถง การพจารณาความพรอม ของโรงเรยนใน 3 ดาน คอ สภาพทวไปในบรเวณโรงเรยน หองเรยน เครองมอและวสดอปกรณ

สภาพทวไปในบรเวณโรงเรยน กอนจดการเรยนรวมทางโรงเรยนจะตองตรวจดวาสภาพทวไปในบรเวณโรงเรยนเอออ านวยตอเดกทมความตองการพเศษ ทจะเรยนรวมในโรงเรยนหรอไม เชน หากจะรบเดกทมความบกพรองทางรางกาย จะตองตรวจดวามทางลาดส าหบรถเขนหรอไม ในบรเวณรอบอาคารเรยนและโรงเรยน เปนตน หองน าจะตองมราวจบทเหมาะสมหรอไม หากมโครงการจะรบเดกทมความบกพรองทางสายตา เขาเรยนควรปรบทางเดนใหเรยบเพอเดกจะไดฝกการเคลอนไหวสะดวกขน เปนตน รวมทงขจดสงทจะเปนอนตรายตอเดกทกชนด

หองเรยน ควรมการปรบเปลยนใหเหมาะสมโดยไมจ าเปนจะตองปรบเปลยนใหมทงหมด แตควรมการน าแนวทางการปรบเปลยนททกคนสามารถใชประโยชนในหองเรยนได อาจปรบเปลยนทนง สงอ านวยความสะดวกใหเหมาะสม เชน จดหาโตะเกาอเพมตามความจ าเปน และจดสภาพหองเรยนทเหมาะสมและเออตอการเรยนรเชน ควรจดสภาพหองเรยนใหเงยบสงบ ไมมสงรบกวนทางสายตา อากาศถายเทสะดวก เปนตน

เครองมอ วสด และอปกรณ หากเดกทมความบกพรองไมมากนก ไมจ าเปนตองมอปกรณ เพมเตม เดกใชทกอยางเชนเดยวกบเดกทวไปหากมเดกมความบกพรองมาก โดยเฉพาะอยางยงเดกในหองพเศษ อาจจ าเปนตองไดรบบรการเพมเตมและใชอปกรณเฉพาะอยาง เชน หองฝกพดทใชระบบ loop ส าหรบเดกทมความบกพรองทางการไดยน เครองมอกายภาพบ าบด เปนตน ครการศกษาพเศษ หรอ ผเชยวชาญเฉพาะดาน จะใหค าแนะน าเกยวกบวสดอปกรณไดอยางด

4. การเตรยมเดกทมความตองการพเศษ ทางโรงเรยนตองเตรยมเดกใหมความพรอม ความพรอมทางรางกาย เดกจะตองเคลอนไหวไดดพอสมควร สามารถชวยตนเองไดในการเคลอนไหว การรบประทานอาหาร การขบถาย การแตงกายได นอกจากนควรเตรยมความพรอมของเดกทมความตองการพเศษในดานตางดงน ความพรอมทางอารมณ ความพรอมทางดานสงคม ความพรอมทางวชาการ หากสงเดกเขาเรยนรวมแลวเดกมปญหาไมมความกาวหนาในการเรยนเทาทควร ควรจดบรการซอมเสรมหรอใหมความชวยเหลอดานอนซงจะท าใหการเรยนรวมบรรลจดประสงค

ดงนนการปรบเปลยนเพอการศกษาแบบเรยนรวมเปนการจดการศกษาทจดใหเดกทกคน ไดรบการพฒนาในดานรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา ซงพยายามใหเดกแตละคนไดเรยนรโดย เทาเทยมกนตามความตองการ ความสนใจ ศกยภาพและความสามารถทแตกตางกน ตามลกษณะและประเภทของความตองการพเศษแตละบคคล ดงนน คร ผบรหาร พอ แม ผปกครอง นกเรยน บคลากรทเกยวของ องคกรละชมชน จะตองมความรความเขาใจเกยวกบเดกทมความตองการพเศษในลกษณะและประเภทตางๆรวมทงสภาพความตองการทแตกตางกน ซงจะตองไดรบบรการชวยเหลอสงเสรมและฟนฟสมรรถภาพและไดรบการจดการศกษาอยางมคณภาพเพอการเรยนรและสามารถพฒนาศกยภาพใหมากทสดเทาทจะท าไดภายใตขอจ ากดตางๆ ในบทตอไปกลาวถงโรงเรยนแบบเรยนรวมซงมบทบาทส าคญในการจดการศกษาและมหนาทหลกในการสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษา

182

ค าถามประจ าบท

1. การปรบเปลยนเพอการศกษาแบบเรยนรวมหมายความวาอยางไร และมแนวทางอยางไร

2. หลการพนฐานในการปรบหลกสตรประกอบดวยอะไรบาง 3. สงส าคญทตองน ามาพจารณากอนเลอกเนอหาวชาตามหลกสตรทใชสอนแตละระดบชน

ในรปแบบการศกษาแบบเรยนรวมมอะไรบาง 4. การปรบเปลยนวธสอนโดยค านงถงสภาวะทางสงคมและพฤตกรรมของผเรยนท าได

อยางไรบาง 5. วธการเลอกหรอผลตสอการสอนทชวยใหเกดการเรยนรอยางคมคาใหประสบการณแก

ผเรยนครตองเตรยมสอการเรยนการสอนอยางไร

6. จงอธบายการเตรยมนกเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวมมาพอสงเขป

7. ทกษะของครในการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนแบบเรยนรวมม 3 ประการไดแก อะไรบาง

183

เอกสารอางอง

จระพร ชะโน. (2554). การศกษาแบบเรยนรวม Inclusive Education. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม.

ณฐกฤตา ไพศาลสมบต. (2545). การศกษาสภาพและปญหาการจดการเรยนรวมระดบอนบาลใน โรงเรยนประถมศกษาสงกดคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตเขตการศกษา 9. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาบรหารการศกษ บณฑตวทยาลย,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บงอร ตนปาน (2546). เอกสารค าสอนการศกษาแบบเรยนรวม. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร สถาบนราชภฏสวนดสต. (อดส าเนา). เบญจา ชลธารนนท. (2546). คมอการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท. กรงเทพฯ :

กระทรวงศกษาธการ. ผดง อารยะวญญ. (2539). การศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ, พมพครงท 2. กรงเทพ:

แวนแกว. ผดง อารยะวญญ และวาสนา เลศศลป. (2551). การเรยนรวม Inclusion. กรงเทพฯ : หางหนสวน

จ ากด เจ .เอน. ท. สชาดา บบผา. (2555). การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive

Education) ในประเทศไทย. มหาวทยาลยมหาสารคาม. สภาพร ชนชย. (2551,) การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบเดกทมความ

ตองการพเศษ : กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม. วทยาศาสตรดษฏบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Etscheidt, S. K., & Bartlett, L. (1999). The IDEA amendments: A four-step approach for determining supplementary aids and services. Exceptional Children, 65(2),163–174.

Foreman, P. (ed.) (1996) Integration and Inclusion in Action. NSW, Australia: Harcourt

Brace and Company.

Forlin,C., Hattie, J.& Douglas. G. (1996) Inclusion: Is it stressful for teachers? Journal

of Intellectual and Developmental Disability,21, 199-217.

Hobbs, T.& Wrestling,D.L. (1998). Promoting successful inclusion through collaborative proplem solving. TeachingExceptional Children, 3(1), 12-19

McGregor, G., & Vogelsberg, R. T. (1998). Inclusive schooling practices: Pedagogical

and Research Foundations. A synthesis of the literature that informs best

practices about inclusive schooling. University of Montana, Rural Institute on

Disabilities.

184

McGrgeor,G.(1999). Development and social competence after two years for

students in inclusive and selfcontained educational programs. Research

and Practice for Persons with Severe Disabilities, 27, 165-174.

Meijer, D., Pijl, S., Waslander, S. (1999). Special Education Funding and Integration: Cases from Europe. In Funding Special Education,edited by T. Parrish,Chambers, J., Guarino, M. Thousand Oaks, California: Corwin Press.

National Institute for Urban School Improvement, (1999). Improving education

: the promise of inclusive schooling.USA(www.edc.org/urban/). Peters, S. (2002). Inclusive education in accelerated and professional

development schools: a case-based study of two school reform efforts in

the USA. International Journal of Inclusive Education 6 (4):287-308.

Robertson, C. .(1999). Innitial teacher educationand inclusive schooling, Support

for Learning.1(4) 169-170.

UNESCO. ((2001) The Salamanca Statement and a Framework on Special Needs Education. Paris, UNESCO.

Weswood, P.S (2003). Commonsense methods for children with special

educational need: Strategies for the regular class room (4 th.ed.) London: Routedge Falmer.

185

บทท 5

การพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม

โรงเรยนแบบเรยนรวม (Inclusive School) ไดด าเนนการจดการศกษาส าหรบทกคนโดยรบเขามาเรยนรวมกน ตงแตเขาเรมรบการศกษา และจดใหมบรการพเศษตามความตองการของแตละบคคล เพอใหเดกทกคนไดรบโอกาสและสทธทจะเรยนรอยางเทาเทยมกน โรงเรยนแบบเรยนรวมจงตองคนหาวธทจะพฒนานกเรยนทกคนและสนบสนนใหนกเรยนทกคนไดเปนสวนหนงของการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงควรค านงถงการจดการศกษา โดยไมแยกวานกเรยนทมความตองการพเศษตองไปเรยนในสถานศกษาเฉพาะและจดการศกษาเพอใหนกเรยนทกคนไดรบการสนบสนนทกดาน ทงดานการแพทย กงแพทย วชาการ สอ สงอ านวยความสะดวก บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา พรอมกนนนโรงเรยนตองปรบเปลยนหลกสตร ยทธศาสตร การบรหารจดการ เทคนคการเรยนการสอน สถานท รวมทงจดใหมบคลากรสนบสนน เปนตน ทงนเพอสงเสรมใหนกเรยนทกคนไดเรยนรวมในสถานเดยวกน

หลกการพนฐานของโรงเรยนเรยนแบบเรยนรวมคอ เดกทกคนควรเรยนรวมกนโดยไมค านงถงอปสรรคหรอความแตกตางของนกเรยน โรงเรยนแบบเรยนรวมตองมความเขาใจและสามารถจดการศกษาทตอบสนองความตองการทแตกตางกนของนกเรยนแตละคน โดยปรบเปลยนโรงเรยนไปสโรงเรยนแบบเรยนรวมดงน ปรบเปลยนรปแบบการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการและระดบการเรยนรของนกเรยน จดใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาส าหรบทกคนผานทางหลกสตรทเหมาะสม การจดเตรยมระบบบรหารจดการ ยทธศาสตรการสอน การใชทรพยากรและการสรางเครอขายกบชมชน เพอใหสามารถพฒนาโรงเรยนทงระบบเพอน าไปสเปาหมายสงสดของโรงเรยนแบบเรยนรวมนนคอ สามารถจดการศกษาใหกบเดกทกคนไดเรยนรวมกนอยางมคณภาพและสรางสงคมแหงการเรยนรรวมกนภายใตสภาพแวดลอมทมขดจ ากดนอยทสด โรงเรยนแบบเรยนรวมควรใหการสงเสรมสงเสรมสนบสนนการจดการเรยนการสอนอยางตอเนองเพอใหสามารถจดการศกษาแบบเรยนรวมไดอยางมประสทธภาพ

ดงนนการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวมจะตองมความรความเขาใจในเนอหาเกยวกบแนวคดทส าคญเกยวกบโรงเรยนแบบเรยนรวม (Inclusive School) กรอบแนวทางการด าเนนงานของโรงเรยนแบบเรยนรวม และการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวมทงระบบ ดงเสนอไวในเนอหาในบทน เพอใหผทมสวนเกยวของกบการจดการศกษาในโรงเรยนแบบเรยนรวมและผทสนใจไดศกษาและน าไปประยกตใชเพอใหโรงเรยนแบบเรยนรวมเปนสถานศกษาทจดการศกษาเพอพฒนาเดกทกคนในฐานะเปนสมาชกหนงของโรงเรยน มสทธ มความเสมอภาคและเทาเทยมกน

186

โรงเรยนแบบเรยนรวม (Inclusive School)

โรงเรยนแบบเรยนรวม เปนโรงเรยนทด าเนนการจดการศกษาส าหรบเดกทกคนโดยไมมการแบงแยกทงเดกทมความตองการพเศษและเดกปกต ส าหรบคณลกษณะของโรงเรยนแบบเรยนรวมนนยงไมมผใดก าหนดไวอยางชดเจนวาจะตองมคณลกษณะเชนใด แตมนกการศกษาและผปฏบตทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวมหลายคนไดกลาวไววา

คณลกษณะส าคญของโรงเรยนแบบเรยนรวมคอ การยอมรบในการแตกตางทหลากหลายของนกเรยน มกระบวนการจดการเรยนรทสอดคลองเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษ มการเรยนการสอนแบบรวมมอ ใชกลวธในการสอนทหลากหลาย ท างานเปนทมและรวมกนแกไขปญหา นอกจากนยงมคณลกษณะอนๆอกหลายประการ ดงน(Dianne, F, Margaret, E. and Diane, M.

1977, Moor, C. 1988, Michale, 1988) 1. รบเดกเขาเรยนโดยไมมขอยกเวน เนองจากการรบเดกทกคนเขามาเรยนในโรงเรยนนน

เปนไปตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต โรงเรยนจงตองรบเดกนกเรยนทกคนทประสงคจะมาเรยนในโรงเรยน โดยไมกดกนหรอรดรอนสทธทางการศกษา

2. นกเรยนทกคนไดเขาเรยนในชนเรยนทเหมาะสมกบอายและระดบชน ทงนนกเรยนทกคน

จะไดรบประโยชนจากหลกสตรในแตละดบชน 3. ใหบรการทเกยวของในสภาพทเหมาะสมกบความเปนจรง ไดแกการจดหาสอ สงอ านวย

ความสะดวกใหแกเดกทมความตองการพเศษในดานตางๆ ทสามารถสงเสรมและสนบสนนการศกษาตามความตองการจ าเปน เชน อกษรเบรลล หนงสอเสยง รถเขญ เปนตน นอกจากนยงตองจดบคลการทมความเชยวชาญพเศษใหนกเรยน เชน นกกายภาพบ าบด หรอนกกจกรรมบ าบด เปนตน

4. เปนเสมอนหนงชมชนและสรางความรสกมสวนรวม โรงเรยนแบบเรยนรวมมปรชญาและ

วสยทศนวานกเรยนทกคนเปนสวนหนงของโรงเรยน สามารถเรยนและใชชวตในชมชนภายในโรงเรยน ความแตกตางหลากหลายคอสงทมคณคา ดงนนจงควรโอกาสในการเรยนร และใหทกคนยอมรบในความแตกตาง นกเรยนจะไดรบการชวยเหลอจากเพอนและการสนบสนนจากผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยน ทงนความสามคคในโรงเรยนจะชวยใหนกเรยนทกคนพฒนาความรสกวาตนเองมคณคา เกดความภาคภมใจในความส าเรจและการยอมรบนบถอตนเอง

5. มความรวมมอและชวยเหลอกน โรงเรยนแบบเรยนรวมควรสนบสนนทงนกเรยนและ

คณะท างาน ใหมสวนรวมและใหความรวมมอและชวยเหลอซงกนและกน โดยวธการตาง ๆ เชน เพอนชวยเพอน ระบบเพอนคห การเรยนแบบรวมมอ การสอนเปนทมและรวมกนสอน เปนตน

6. มการเปลยนแปลงบทบาทและหนาทความรบผดชอบของครและคณะท างานโดย ครควร

ลดการสอนแบบบรรยายและใหความชวยเหลอนกเรยนมากขน และครการศกษาพเศษเขามาชวยเหลอและท างานรวมกบครประจ าชนในชนเรยนปกตและทกคนมสวนรวมในกระบวนการเรยนร

187

7. มสภาพแวดลอมการเรยนรทมความยดหยน นกเรยนจะไมถกจ ากดอสระในขนตอน

ตาง ๆ แตสามารถทจะเรยนรไดตามรปแบบในการเรยนรของตนเอง มการจดกลมนกเรยนในลกษณะทหลากหลายและมความยดหยน

8. มการพฒนานกเรยนทงทกษะทางสงคมและทกษะทางวชาการ โดยการจดประสบการณ

ทสงเสรมทกษะทางสงคมและทกษะทางวชาการ ซงทกษะเหลานมความส าคญตอนกเรยน 9. มกฎระเบยบทสะทอนถงความยตธรรมและความเทาเทยมกน กฎระเบยบทก าหนดขนใน

โรงเรยนจะตองไดรบความเหนชอบจากทกคนในโรงเรยน และมการประกาศระเบยบหรอกฏกตกาใหเปนลายลกษณอกษร

10. มการจดการเรยนรทสอดคลองกบความตองการจ าเปนของนกเรยนแตละบคคล โดยการ

ผสมผสานและประยกตใชหลกการตางๆทางการศกษาทวไปทจะชวยใหครท างานไดอยางมประสทธภาพมากขน เชน การเรยนแบบรวมมอ เพอนสอนเพอน การฝกทกษะทางสงคม คอมพวเตอรชวยสอน การฝกทกษะในการเรยนและการเรยนรดวยตนเอง เปนตน

11. มการวดและการประเมนตามสภาพทแทจรง โดยวธการทหลากหลายและลดการใช แบบทดสอบมาตรฐาน เพอใหเกดความมนใจในความกาวหนาตามเปาหมายของนกเรยนแตละคน

12. มการปรบเปลยนโครงสรางใหมความยดหยน เชน ตารางประจ าวน ก าหนดเวลา การ

บรหารจดการ ระบบชวยเหลอสนบสนนและการใชเทคโนโลยชวยอยางเหมาะสม

13. มการพฒนาวชาชพอยางตอเนอง ใหครและคณะท างานไดมโอกาสพฒนาความรและ

ทกษะทจะจดการศกษาใหนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ โดยการจดอบรมเพอพฒนาบคลากรในโรงเรยน หรอการจดใหบคลากรไดรบประสบการณตรง เชน การศกษาดงาน การสนบสนนใหศกษาตอตามความตองการจ าเปน เปนตน

14. โรงเรยนแบบเรยนรวมทมคณภาพสามารถจดการเรยนการสอนใหกบบตรหลานในชมชน

ไดด จดใหมระบบของเครอขายทเขมแขงของชมชน เนองจากชมชนทเขมแขงจะสามารถเขามามสวนรวมกบสถานศกษาไดสงกวา นอกจากนการสรางผน าชมชนทเขมแขง จะสามารถโนมนาวชกจงใหคนในชมชนเขามามสวนรวมกบสถานศกษาได และสงเสรมสนบสนนใหผมความรความสามารถเขามาเปนกรรมการสถานศกษาหรอเขามาท างานเพอสวนรวมในโรงเรยนแบบเรยนรวมได ทกลาวมาทงหมดนเปนคณลกษณะของโรงเรยนแบบเรยนรวมทจะท าใหการจดการศกษาประสบความส าเรจ ซงบคลากรทกฝายในโรงเรยนจะตองเหนความส าคญและรวมมอกนในการพฒนาใหโรงเรยนมคณลกษณทพรอมในการจดการศกษาแบบเรยนรวม

โรงเรยนแบบเรยนรวมจะตองด าเนนการจดการศกษาโดยใหการยอมรบนกเรยนทกคน และมการรบเดกเขาเรยนโดยไมมขอยกเวนและจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบสภาพความตองการของนกเรยน โรงเรยนเปนแหลงความรของคนในชมชน ทกคนในโรงเรยนมสวนรวมในการจดการศกษาโดยมการท างานเปนทมและใหความรวมมอกน มสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร มระบบการ

188

จดการเรยนการสอนและการวดประเมนผลทมคณภาพและสามารถประสานงานและสรางเครอขายกบชมชนไดด

ปจจบนโรงเรยนหลายแหงไดเปลยนจากโรงเรยนแกนจ าจดการเรยนรวมเปนโรงเรยน

ตนแบบเรยนรวมหรอโรงเรยนแบบเรยนรวม ความแตกตางระหวางโรงเรยนปกตทวไปกบโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมจงแตกตางกน

กรอบแนวทางในการด าเนนงานของโรงเรยนแบบเรยนรวมนนกระทรวงศกษาธการไดก าหนดกรอบแนวทางในการด าเนนงานของโรงเรยนตนแบบเรยนรวม และโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม ป 2557 ไวเพอใหโรงเรยนแบบเรยรวมไดน าไปปฏบตตาม กรอบแนวทางดงกลาวอาจมการปรบเปลยนใหเหมาะสมไดตามสภาพของแตละโรงเรยน ดงน

1. จดกจกรรมเพอพฒนานกเรยนพการอยางเปนระบบ คดกรอง วนจฉย และจดท า

แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) แผนการสอนเฉพาะบคคล (IIP) การจดท าสอ เทคนควธการสนบสนนการจดการเรยนการสอนของคร เทคนควธการจดการเรยนร ตลอดจนการตดตามความกาวหนาทางการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนเปนรายบคคล

2. พฒนาปจจยพนฐานตามความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนเปนรายบคคล ไดแก การพฒนาจดหาสอ วสด อปกรณ และจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร เพอการจดการเรยนการสอนทมประสทธภาพ

3. พฒนาครและบคลากรทางการศกษาในโรงเรยนใหมความร ความสามารถ ทกษะท จ าเปนในการจดการศกษาส าหรบนกเรยนพการตามมาตรฐานทก าหนด

4. ขยายผลการอบรมครและบคลากรในโรงเรยนใหมความรความสามารถในการพฒนา

โรงเรยนทงระบบ (Whole school approach) ตามขนตอนการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหเกดการเปลยนแปลง มการแลกเปลยนเรยนรและรวมกนปรบปรงคณภาพการศกษาเพอตอบสนองความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนทกคน

5. จดท าแผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษเรยนรวม

6. มการจดตงทมงานและคณะกรรมการชดตาง ๆ รบผดชอบในการจดการศกษาส าหรบเดก

ทมความตองการพเศษ รวมทงการท างานรวมกบทมสหวชาชพ เพอใหการศกษาแบบเรยนรวมประสบผลส าเรจ ทงในดานหลกสตรการเรยนการสอนและการวดประเมนผล

7. บรหารจดการคร ผบรหารโรงเรยน และบคลากรทเกยวของอยางเหมาะสม เพอใหสามารถปฏบตงานใหบรรลเปาหมายตามสภาพความส าเรจทก าหนดไว

8. พฒนาโรงเรยนใหพรอมเปนศนยบรการทางการศกษาพเศษ (Student Support

Service :SSS) เพอใหเปนศนยรวมแหลงเรยนร เปนครอขายการเรยนร เปนศนยรวมสอ อปกรณ ตวอยางการท างานทมประสทธภาพ และใหบรการกบโรงเรยนเครอขายและโรงเรยนอนๆ ในพนท

189

9. ด าเนนการตามระบบประกนคณภาพภายในอยางเขมแขง เพอใหเหนถงความกาวหนาของการพฒนาสโรงเรยนตนแบบเรยนรวมทมคณภาพและยงยน

10. สรางเครอขายกบโรงเรยนอนๆ รวมถงองคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานเอกชนเพอความรวมมอและชวยเหลอกนทางวชาการเพอใหเกดระบบการใชทรพยากรรวมกนใหไดมากทสด

11. ประเมนและจดท ารายงานการประกนคณภาพการศกษาตามมาตรฐานการเรยนรวมสงส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานตอนสนปการศกษา

12. วจยและพฒนาเพอยกระดบคณภาพการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหไดมาตรฐาน

13. มการนเทศ ตดตาม ชวยเหลอ ประเมน และรายงานผลการด าเนนงานตามนโยบายและยทธศาสตรในการจดการศกษาแบบเรยนรวม

ภาพท 5.1 ภาพถายการจดอบรมครและบคลากรทางการศกษาในโรงเรยนเกยวกบการพฒนาสอและนวตกรรมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ โดยคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

โรงเรยนแบบเรยนรวมตองด าเนนการจดการศกษาใหเปนไปตามกรอบแนวทางการจด

การศกษาตามทกระทรวงศกษาธการไดก าหนดขนเพอใหเปนไปในทศทางเดยวกน นอกจากนแลวยงตองด าเนนการจดการศกษาตามยทธศาสตรการจดการศกษา ซงมสาระส าคญคอ มงพฒนานกเรยน ตลอดจนสอ นวตกรรม การจดการศกษา และจดหาสอ สงอ านวยความสะดวก ตลอดจนการบรหารจดการทงระบบโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ซงมดงตอไปน 1. พฒนานกเรยนทมความตองการพเศษเรยนรวมกบนกเรยนปกตดวยรปแบบนวตกรรม เทคนควธการทเหมาะสม เพอใหนกเรยนไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพ

2. พฒนานวตกรรม สอ เทคนค วธการ การจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษแตละประเภทความพการ

3. การจดสอ สงอ านวยความสะดวก บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาตามทก าหนดในกฎกระทรวง

190

การบรหารจดการทงระบบโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ซงเปนการบรหารจดการทเปนไปตามความตองการของโรงเรยนเอง โดยการบรหารแบบมสวนรวมในรปแบบของคณะกรรมการสถานศกษาในการใชอ านาจ หนาท ความรบผดชอบในการตดสนใจใชทรพยากรทมอยด าเนนการแกปญหาและจดกจกรรมการศกษาของโรงเรยนใหมประสทธภาพและประสทธผล เพอคณภาพในการเรยนรของนกเรยนทกคน

ในปจจบนโรงเรยนการปรบเปลยนตามแนวทางการปฏรปการศกษาทเออตอการศกษาแบบเรยนรวม โรงเรยนทเปลยนไปสโรงเรยนแบบเรยนรวมควรผสมผสานเปาหมายของการจดการศกษาทวไปและการศกษาพเศษ และก าหนดใหทกคนเขามามสวนรวมในแผนการด าเนนงานทส าคญคอผบรหารตองเขาใจและอธบายเหตผลในการจดการศกษา สงทควรค านงถงในการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม ไดแก

1. การเสรมสรางบรรยากาศ และปรชญาโรงเรยนบนพนฐานความเชอในเรองของสทธและความเทาเทยมกนและความเปนประชาธปไตย

2. การบรณาการทรพยากร และบคลากรทางการศกษาพเศษและการศกษาปกตใหสามารถท างานดวยกน รวมทงนกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนปกต 3. นโยบายโรงเรยน ควรบอกถงรายละเอยดวาจะคนพบความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนไดอยางไร และก าหนดยทธศาสตรทสามารถน าไปปฏบตไดจรงในหองเรยน

4. ค านงถงขอคดเหนของผปกครองของนกเรยนทกคน และสงเสรมใหเขามามสวนรวมในการด าเนนงาน

5. มการรวมกลมนกเรยนในลกษณะทหลากหลายเทาทจะเปนไปได 6. มการปรบหลกสตรใหเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยน

ดงนนการพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนแบบเรยนรวมนน จะตองมการเปลยนแปลงตงแตแนวคดและวธการ อาทเชน การปรบโครงสราง วสยทศน พนธกจ แผนการจดการศกษา ตลอดจนระบบการจดการเรยนการสอนและหลกสตรการจดการเรยนร เปนตน แนวคดการเปลยนแปลงไปสโรงเรยนแบบเรยนรวมเพอใหสามารถจดการศกษาส าหรบนกเรยนทกคน โดยไมค านงถงเพยงแคการพฒนาเดกทมความตองการพเศษเทานน แตเปนการจดการศกษาทมงตอบสนองความตองการของนกเรยนทกคนเปนส าคญ จะท าใหจดการศกษาไดครอบคลมทงเดกทมความตองการพเศษ เดกปกต เดกตางเชอชาต ศาสนา และเดกดอยโอกาส เปนตน เพอสรางสงคมแหงการเรยนรรวมกนและการยอมรบความแตกตางหลากหลายของมนษยนนเอง แนวคดดงกลาวคอการพฒนาโรงเรยนทงระบบ

191

การพฒนาโรงเรยนทงระบบ (Whole-school Approaches)

การปฏรปการศกษาทงระบบเปนสวนหนงของการปฏรปการเรยนร การปฏรปการศกษาจะส าเรจไดตองขนอยกบโรงเรยนเปนหนวยปฏบตการ และระบบการบรหารถอเปนหวใจส าคญในการพฒนาโรงเรยนทงระบบ ดงนนจงขอเสนอแนวคดการพฒนาโรงเรยนทงระบบมาใชในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงผทมบทบาทส าคญในการพฒนาโรงเรยนทงระบบ ไดแก ผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชน และนกเรยน Alan Dyson and Alan Millward, 1999, pp. 8-11 อางองมาจาก Dessent, 1987, 121) ไดเสนอแนวคดการพฒนาโรงเรยนทงระบบ (Whole School Approaches) ซงเปนแนวคดทยอมรบความแตกตางระหวางบคคลและเปดโอกาสใหมการเรยนรวมกนระหวางเดกปกตและเดกทมความตองการพเศษ โดยการปรบเปลยนโรงเรยนเพอใหสามารถจดการศกษาททกคนสามารถเรยนไดอยางเทาเทยมกน การพฒนาโรงเรยนทงระบบไปสการศกษาแบบเรยนรวมอยางเตมรปแบบนน มแนวทางดงนคอ โรงเรยนตองจดการศกษาโดยค านงถงหลกการพนฐานของโรงเรยนแบบเรยนรวม คอการจดการศกษาอยางไรเพอใหเดกทกคนไดเรยนรรวมกนเทาทเปนไปได โดยไมค านงถงอปสรรคและความยงยากหรอความแตกตางของเดก โรงเรยนตองยอมรบและตอบสนองความตองการจ าเปนทหลากหลายของนกเรยนทครอบคลมทงรปแบบและอตราการเรยนรทตางกน และประกนคณภาพการศกษาของนกเรยน โดยการใชหลกสตรใหเหมาะสม การจดระเบยบการบรหาร การจดยทธศาสตรการสอนทเหมาะสม และใหชมชนเขามามสวนรวมอยางจรงจงในการจดการศกษา ทงนควรมการสนบสนนและใหบรการทตอเนอง เหมาะสมกบความตองการพเศษของนกเรยน นกเรยนทกคนมฐานะ เปนสมาชกหนงของโรงเรยน มสทธมความเสมอภาคและเทาเทยมกน Mel Ainscow (1999, pp. 118-125) เสนอแนวคดทสอดคลองกนในการพฒนาโรงเรยนทงระบบกลาวคอในการจดการศกษาเพอนกเรยนทกคนใหมคณภาพนนโรงเรยนอาจก าหนดแนวทางในการด าเนนงานดงน ก าหนดนโยบายและ กลยทธในการจดการศกษาเพอเดกทมความตองการพเศษรฐบาลใหการสนบสนนในทางนโยบายและระบบการบรหารจดการและประชาสมพนธขอมลและแนวคดใหแพรหลาย สงส าคญในการจดการเรยนรวมขนนนโรงเรยนจะตองมการเปลยนแปลงอยางแทจรง ตงแตการปรบเปลยนเจตคตของคร ผบรหาร การปรบกระบวนการเรยนการสอน การใหผปกครองหรอชมชนเขามามสวนรวม เปาหมายส าคญทางการเรยนรวมคอ โรงเรยนเปนสถานททใหทกคนมสวนรวมและมความส าคญอยางเทาเทยมกน แนวทางในการด าเนนงานดงทกลาวมา อลเซน (Olsen. 2002, pp.7-11) ไดอธบายวธการด าเนนงานไวดงน

192

1. การพฒนานโยบาย (Policy Development) การก าหนดนโยบายในบางประการปจจบนยงคงขนอยกบผมอ านาจบางกลมทไมไดมสวนรบผดชอบโดยตรงตอเดก ซงมผลกระทบการจดการศกษาใหกบเดกไดไมทวถงบางกลม แตในประเทศสวนใหญผก าหนดนโยบายทางการศกษาคอกระทรวงศกษาธการของประเทศนน ๆ กระบวนการวางแผนการจดการศกษาเพอเดกทกคนเปนการเปดโอกาสใหประเทศตาง ๆ จดระบบการศกษาและทบทวนนโยบายตาง ๆ เพอใหเกดความมนใจวาจะเอาชนะอปสรรคอยางไรเพอใหเดกมสทธการศกษาเทาเทยมกน ดงนนในแตละประเทศจงมการตรากฎหมายเพอใหสทธทางการศกษาแกเดกทกคนรวมถงเดกทมความบกพรองดวย การก าหนดกรอบนโยบายดานการจดการศกษาแบบเรยนรวมจงเปนสงส าคญตอการขบเคลอนการศกษาแบบเรยนรวมใหกาวหนา อยางไรกตามการจดการศกษาเพอเดกทกคนอาจไมบรรลเปาหมายถาเดกถกแบงแยกและไมไดรบความเทาเทยมจงจ าเปนทโรงเรยนตองจดกระบวนการเรยนรวมขนอยางมคณภาพซงเปนการพฒนาโรงเรยนทงระบบเพอจดการศกษาใหเดกทกคน

2. การพฒนาหลกสตร (Curriculum Development) หลกสตรการเรยนการสอนทใชในโรงเรยนเปนปจจยส าคญในการจดการศกษาและมความจ าเปนทจะตองมการพฒนาหลกสตรใหมความสอดคลองและเหมาะสม ในบางประเทศจดหลกสตรเปนหลกสตรแกนกลางและไมมความยดหยนแตส าหรบการพฒนาหลกสตรทใชส าหรบการเรยนรวมนน หลกสตรควรพฒนาขนมาเพอใหครสามารถปรบใชไดอยางสะดวกตามบรบทของทองถนและตามความตองการของเดกแตละคนดวย

3. การฝกอบรมคร (Teacher Training) ปญหาทพบคอครยงคงมการสอนแบบเดมเชนใหอานและใหคดลอกจากหนงสอ ซงวธการสอนเหมาะสมควรเนนการเรยนรดวยตนเองและใหนกเรยนไดแสดงความสามารถตามศกยภาพของแตละคนและเปนการจดการศกษาเพอนกเรยนทกคน ดงนนจงตองมการฝกอบรมครใหมความเชยวชาญดานการสอนและโรงเรยนจ าเปนตองมการปรบสภาพแวดลอมทเหมาะสม และก าหนดแนวทางเพอกระตนใหครไดเรยนรสงใหม ๆ การพฒนาโรงเรยนทงระบบจงเปนแนวทางส าคญทจะชวยพฒนาโรงเรยนใหมการเปลยนแปลงในทางทดขนและชวยใหครไดพฒนาตนเองไปสการสอนเดกทมความตองการพเศษได การฝกอบรมนนโรงเรยนอาจด าเนนการไดเอง จากการส ารวจปญหาและความตองการของครผสอนหรอครทเกยวของกบการจดการศกษาแบบเรยนรวม หรอหนวยงานทเกยวของเชน ส านกงานเขตพนทการศกษาหรอศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด หรอมหาวทยาลยทจดการศกษาในทองถน หลกสตรในการฝกอบรมครทเปนทตองการของคร ไดแก หลกสตรความรทวไปเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวม หลกสตรการคดกรองเดกทมความตองการพเศษ หลกสตรภาษามอเบองตน หลกสตรการใหค าแนะน าแกผปกครองทมเดกทมความตองการพเศษ 4. ชมชนเขามามสวนรวม (Community Involvement) งานส าคญของโรงเรยนอกงานหนงคอตองใหครอบครวหรอชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาแบบเรยนรวม การหาแหลงสนบสนนภายนอกโรงเรยนในบางชมชนโรงเรยนอาจไดรบการชวยเหลอจากคนในชมชนชวยดแลและ

193

ใหขอมลเพอการพฒนาเดกทมความตองการพเศษเนองจากผปกครองหรอผน าชมชนใหความสนใจหรอการประสานการท างานทดระหวางโรงเรยนและชมชน ส าหรบโรงเรยนตองมการเตรยมความพรอมทงระบบเพอใหจดการเรยนรด าเนนการไดอยางมประสทธภาพโดยอาศยการมสวนรวมของชมชน องคการยเนสโก (UNESCO. 2003,13-20) ไดเสนอแนวทางไวอยางนาสนใจดงน 1. การศกษาลกษณะของเดกทมความตองการพเศษ ครควรศกษาความสามารถของเดก จดออนของเดกทงนครอาจไดขอมลจากการทดสอบ การสงเกต และการสมภาษณผปกครอง 2. การก าหนดแนวทางการศกษา ครตองศกษาจากหลกสตรแกนกลางและการปรบหลกสตร วธการสอน การจดสออปกรณการเรยนการสอน การจดหาแหลงเรยนรในโรงเรยนและนอกโรงเรยน การวางแผนการจดชนเรยนใหมขนาดเหมาะสมและทางโรงเรยนควรใหผปกครองหรอชมชนเขามามสวนรวมดวย

3. การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน ทางโรงเรยนควรปรบปรงสภาพแวดลอมในโรงเรยนทงสภาพการจดหองเรยน โตะ เกาอ การปรบทางเดน หองน าใหสะดวกปลอดภยแกนกเรยน

4. การจดการเรยนการสอน ครจะตองจดการเรยนการสอนตามแนวทางทก าหนดคอการสอนโดยใชหลกสตรปกตและปรบหลกสตรส าหรบเดกทมความตองการพเศษดวยการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

5. การประเมนผลการเรยนร ในการจดการเรยนรวมนนครจะตองพจารณาจากผลงานของนกเรยนเปนหลก อาจเปนผลจากการเรยนรของนกเรยนซงสะทอนใหเหนความคด ความเขาใจ การน าไปใชและแนวโนมความสนใจของนกเรยน การประเมนผลทตดสนนกเรยนจากคะแนนสอบเปนหลกจะไมเหมาะกบเดกทมความตองการพเศษ เนองจากผลการเรยนไมสามารถน ามาใชเปรยบเทยบกบเกณฑปกตของเดกปกตได เนองจากหลกสตรส าหรบเดกทมความตองการพเศษไดรบการปรบเพอใหสอดคลองกบความสามารถและความตองการของเดก ดงนนการประเมนผลโดยวธการสอบจงไมเหมาะสมทจะน ามาใชประเมนผลการเรยนส าหรบเดกทมความตองการพเศษได

การพฒนาโรงเรยนทงระบบไปสการเรยนรวมนน โรงเรยนอาจจะตองเผชญกบความทาทายทงดานทศนคตดานลบเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม การบรหารจดการ และสภาพการด าเนนงาน ทงนเพอหลกเลยงความแตกตาง ความไมเสมอภาค และความยากล าบากในการเขาถงบรการทางการศกษาแบบเรยนรวม ซงอาจด าเนนการในระดบตางๆทมเปาหมายตางกน และมพนฐานมาจากแรงจงใจทตางกน สะทอนใหเหนลกษณะทตางกนของการจดการศกษา เชน โรงเรยนบางแหงมเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอการพฒนานกเรยนเปนส าคญจงเนนทการจดการเรยนการสอน หรอกจกรรมเพอสงเสรมคณภาพของนกเรยน ขณะทโรงเรยนอกแหงเนนทการสรางเครอขายรวมกนระหวางโรงเรยนและผปกครองหรอชมชนการด าเนนงานจงเนนทการประชาสมพนธ การจดประชมหรอใหบรการชมชนเปนหลก เปนตน ทงนเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมทตางกนขนอยกบความตองการของทกคนทมสวนเกยวของในการจดการศกษา เปาหมายจงเปนสงท

194

ก าหนดทศทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวม หวใจส าคญในการพฒนาโรงเรยนทงระบบ คอการเปลยนโรงเรยนใหกลายเปนโรงเรยนแบบเรยนรวมทสมบรณและใหความส าคญกบการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ซงสรปไดดงน

1. การเปลยนโรงเรยนใหเปนโรงเรยนแบบเรยนรวม และเปนศนยกลางการจดการเรยนรส าหรบเดกทกคน เปนแหลงรวบรวมเครองมอและวธการจดการเรยนการสอน ไดแก การจดบรการใหการฝกอบรมและการพฒนาหลกสตรส าหรบครและผเชยวชาญอนๆ การพฒนาและเผยแพรสอ นวตกรรมและเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน รวมถงการจดหาสอ สงอ านวยความสะดวก และบรการสนบสนน สงเสรมใหมหลกสตรการศกษาแบบเรยนรวมและจดท าคมอส าหรบผปกครอง สงเสรมใหนกเรยนสามารถประกอบอาชพไดหลงจากส าเรจการศกษา

2. แผนการศกษารายบคคลมบทบาทส าคญในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงสามารถจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนของผเรยน รวมถงปรบเปลยนเนอหา หลกสตร วธการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบนกเรยนแตละคนและมการประเมนพฒนาการของนกเรยน

โรงเรยนแบบเรยนรวมเปนสถานศกษาทจดการศกษาเพอพฒนาเดกทกคนในฐานะเปนสมาชกหนงของโรงเรยน มสทธ มความเสมอภาคและเทาเทยมกน ดงนน แนวทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบ โรงเรยนจะตองมการจดท าแผนการปฏบตงาน และมการก ากบดแลใหเปนไปตามแผน และใหทกคนมสวนรวมในการท างาน จดแหลงเรยนร ตลอดจนพฒนาครและจดท ารายงานผลการด าเนนงาน โดยโรงเรยนสามารถด าเนนการไดดงรายละเอยดตอไปน

1. โรงเรยนมแผนยทธศาสตรหรอธรรมนญโรงเรยนทเกดจากการตกลงรวมกนของผมสวน

ไดสวนเสยในการจดการศกษา ซงเนนผเรยนส าคญทสด 2. โรงเรยนมแผนพฒนาระบบสารสนเทศ เปนปจจบนพรอมใชในการจดการศกษาเพอ

สนบสนนการจดการเรยนร 3. โรงเรยนมแผนงานทกงานทสมพนธกนและมงไปสเปาหมายเดยวกน 4. มการก ากบดแลการด าเนนงานตามแผนงานอยางตอเนอง เมอน าไปปฏบตแลว

พบปญหาทกกลมสามารถรวมกนแกไขได 5. ทกฝายมสวนรวมในการด าเนนงานทกขนตอน 6. การจดแหลงเรยนร และสภาพแวดลอม เออตอการแสวงหาความร หองสมดเหมาะสม

หนงสอดมาก แหลงเรยนรในโรงเรยนเหมาะสม ปลอดภย และเรยนรไดทกจด และเรยนรไดจรง 7. มการพฒนาครใหสามารถจดการเรยนรตามแนวทางปฏรปได 8. การจดท ารายงานทสอดคลองกนระหวางการก าหนดวสยทศนกบการจดท าแผนงานการ

ปฏบตจรงทกขนตอน

ในการพฒนาโรงเรยนเขาสโรงเรยนแบบเรยนรวมนนจ าเปนตองอาศยระยะเวลา และความรวมมอจากหนวยงานตางๆทเกยวของและเปนการพฒนาอยางเปนองครวมและทส าคญคอ เปนการพฒนาโรงเรยนทงระบบ นอกจากนแลวสงทควรพจารณาในระดบปฏบต คอ

1. ครการศกษาพเศษกบครทวไปจะรวมมอกนท างานในหองเรยนไดอยางไร

195

2. จ าเปนตองปรบหลกสตรปกตหรอไม 3. จะสนบสนนอะไร อยางไร ใหครสามารถด าเนนการไดตามความตองการจ าเปน

4. จะจดบรการอะไรใหกบนกเรยนบาง 5. จะมการก ากบตดตามใหมและใชโปรแกรมการศกษาเฉพาะบคคลและการจดบรการอนๆ

อยางมประสทธภาพไดอยางไร

ดงนนการพฒนาโรงเรยนทงระบบจงเปนกระบวนการขบเคลอนการด าเนนงานและการมสวนรวมของทกคนในทกภาคสวนรวมถงการสรางเครอขายในการจดการศกษาแบบเรยนรวม กระบวนการนสรางความชอบธรรมใหเกดขนกบผคนในสงคม ซงเกดการชวยเหลอเกอกลกน โดยมฐานคดเกยวกบการจดการศกษาทใหโอกาสและสทธของทกคน และเปลยนมมมองเปนแบบประชาธปไตยมากขน นนคอ การศกษาทเปนปกตและเปนสากลตามหลกการพนฐานของโรงเรยนเรยนรวม คอ เดกทกคนควรไดเรยนรรวมกนเทาทจะเปนไปได โดยไมค านงถงอปสรรคและความยงยาก หรอความแตกตางของเดก โรงเรยนตองยอมรบและตอบสนองความตองการจ าเปนทหลากหลายของนกเรยนทครอบคลมทงรปแบบและอตราการเรยนรทตางกนและประกนคณภาพการศกษาของนกเรยนโดยการใชหลกสตรทเหมาะสม การจดระเบยบการบรหาร การจดยทธศาสตรการสอนทเหมาะสม การใชทรพยากรและใหชมชนเขามาเปนหนสวนในการจดการศกษา ทงนควรมการสนบสนนและใหบรการตอเนองเหมาะสมกบความตองการพเศษของนกเรยนในโรงเรยนทกคน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2543) ซงจ าเปนตองอาศยองคประกอบทจะชวยพฒนาโรงเรยนทงระบบ ดงจะเสนอตอไป

องคประกอบในการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม

การพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวมจะตองอาศยองคประกอบทส าคญทจะชวยพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม ไดแก นกเรยนมสวนรวมในการเรยนร การจดการเรยนการสอนทแตกตางหลากหลายตามสภาพจรง การสรางชมชนในโรงเรยนและการคนพบและแกปญหาของนกเรยนแตละคน การดแลนกเรยนในชนเรยน การใหนกเรยนมอสระในการเรยนร และการชวยเหลอสนบสนนของคร ดงน

1. นกเรยนทกคนไดเรยนรดวยกน โรงเรยนและบคลากรมพนธสญญารวมกนวา จะตองรบ

นกเรยนทกคนเขาสโรงเรยน ครและบคลากรอนๆจะท างานรวมกนในชนเรยนรวมกบนกเรยนทมคณลกษณะทแตกตางกนทกกลม ไดเรยน เลนและท างานดวยกน บคลากรทกคนจะตองเหนวาสงทท ามคณคาส าหรบนกเรยน สามารถพดหรอแสดงออกถงความเชอ และพรอมทจะอธบายเหตผลในการท างานใหกบผคดคานหรอไมเหนดวย

2. การสอนแบบหลายระดบตามสภาพทแทจรง( Authentic Multi-Level Teaching)

ในการออกแบบการสอนและการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนแบบเรยนรวมเทานน ครจะตอง

196

ค านงความแตกตางของนกเรยนทงระดบความสามารถ ความถนด และอตราเรวในการเรยนรของนกเรยน ทงนครจะตอง

2.1 ออกแบบบทเรยนทตอบสนองตอระดบความสามารถทแตกตางกน

2.2 จดการเรยนการสอนททาทายนกเรยนตามความสามารถของนกเรยนแตละคน

2.3 ชวยเหลอนกเรยนใหมความกาวหนาทางการเรยนในระดบทสงขน

2.4 ใชยทธศาสตรในการสอนตามสภาพจรง จดกจกรรมใหนกเรยนไดรบ ประสบการณตรง สามารถเชอมโยงกบชวตจรงทบาน ชมชนและสงคม

2.5 ผสมผสานแนวคดทางพหปญญากบรปแบบในการเรยนรของเดก

2.6 ใชการเรยนแบบรวมมอ เชน การจบค หรอท างานกลม

3. การเสรมสรางชมชนในโรงเรยนและคนพบความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนทมปญหาเกยวกบพฤตกรรม การทนกเรยนจะมสภาพจตใจทพรอมทจะเรยนไดดนน จะตองมความรสกมนคง ปลอดภยและการไดรบการดแลเอาใจใส หากนกเรยนใชชวตภายในโรงเรยนซงเปรยบเสมอนชมชนหนง ทประกอบดวยคร นกเรยน ตลอดจนบคลากรอน ๆ ทเกยวของไดอยางมความสขและรสกมนคง ปลอดภยแลว จะชวยใหนกเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ การเสรมสรางชมชนในโรงเรยนจงมความส าคญอยางยง ทงน ควรเสรมสรางใหชมชนในโรงเรยนเปนชมชนทใหความรวมมอ ชวยเหลอ เอาใจใสดแลซงกนและกน มสมพนธภาพทดระหวางบคลากร พอแม ชมชน เชน มการศกษารวมกนเปนกลมของบคลากรในโรงเรยน การท างานเปนทม การรวมกนแกไขปญหาและการสอนเปนทม เปนตน

4. ในหองเรยน เดกจะไดรบการดแลชวยเหลอในลกษณะตางๆ เชน มเพอนคคด มการแกไขความขดแยงโดยวธการทางบวกภายใตการดแลและแนะน าของคร มการแลกเปลยนเรองราวในชวต ความรสก โดยการพดคย การเขยน ศลปะ การประชม เปนตน

5. ใหนกเรยนไดเลอกท ากจกรรม และสอนใหมความรบผดชอบตอสงทตนเองเลอก เชน การไปหองน าคนเดยวแทนการไปเปนกลม การเลอกท ากจกรรมตามความถนดและความสนใจของตนเอง การมอสระในการท ากจกรรมกลมรวมกบเพอนในชน ลกษณะเชนนจะชวยใหพฤตกรรมทเปนปญหาของนกเรยนลดนอยลงเพราะนกเรยนไมรสกวาถกควบคม ไมตองระมดระวง วตกกงวล หรอฝนใจเพราะมทางเลอก ทงนครจะตองคนหาและชวยเหลอแกไขปญหาอน ๆ ของนกเรยนดวย ครตองท าความเขาใจวาพฤตกรรมทแสดงออกเปนการสอสารอยางหนง การทเดกแสดงพฤตกรรมออกมานนคอ การบอกถงความตองการของนกเรยน ครจงตองคนหาสงทเดกตองการ และหาทางชวยเหลอใหเดกไดเรยนรวธการแสดงออกในทางบวก คณะท างานของโรงเรยนสามารถจดการกบพฤตกรรมทเปนปญหาไดโดยใชวธการตางๆ เชน การพดคยและรวมวางแผนกบพอแม การจดหองทเดกสามารถไปได เมอตองการหยดพก เพอผอนคลายความเครยด ภายใตการดแลของคร อาจเปนหองสมด หองทจดไว

197

เฉพาะหรอมมสนโดษในชนเรยน เชน มมอานหนงสอ หรอการสรางสงคมทชวยเหลอเดก จดตารางความรบผดชอบการชวยเหลอรวมกนกบเพอนรวมชน เปนตน

ภาพท 5.2 ภาพถายตวอยางการจดมมอานนทานส าหรบใหนกเรยนผอนคลาย

6. การชวยเหลอสนบสนนคร มการชวยเหลอสนบสนนครใหสามารถท างานกบเดกทมระดบความสามารถทแตกตางกนมาก รวมทงเดกทมปญหาทางอารมณและสงคมในรปแบบตาง ๆ รวมถงการชวยเหลอจากผเชยวชาญเฉพาะทางดวย

สรปไดวาทง 6 องคประกอบดงกลาวจะมความสมพนธซงกนและกน โดยมนกเรยนเปนศนยกลาง ดงเสนอในภาพประกอบท 5.3

ภาพท 5.3 องคประกอบพนฐานในการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม

นกเรยนทกคนไดเรยนรดวยกน

การเปนหนสวนของพอแม

การสอนหลายระดบตามสภาพจรง

การชวยเหลอสนบสนนคร

การสรางชมชนในโรงเรยน

198

การบรหารและการจดการศกษาแบบเรยนรวม

การบรหารและจดการศกษาแบบเรยนรวมมงจดการศกษาตามสทธและโอกาสของนกเรยนทกคนทรบเขามาเรยนและรวมเปนสมาชกของโรงเรยน โดยพจารณาดานการจดการใหเดกเขาเรยนในโรงเรยนในสภาพทคลายกบสภาพปกตมากทสดไมควรกระท าในลกษณะทเพมความดอยหรอความเสยเปรยบใหแกเดกทมความตองการพเศษและตองไดรบการสนองตอบโดยเทาเทยนกนโดยใชกระบวนการทท าใหเดกทมความตองการพเศษสามารถด ารงชวตใหมสภาพใกลเคยงกบสภาพของบคคลทวไปและเปดโอกาสใหทกคนเขารวมเปนสมาชกของโรงเรยนและสงคมโดยทกคนมสวนรวมการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนแบบเรยนรวมโดยสรางรปแบบการจดการศกษาทเหมาะสมและจดประสบการณทเนนสงคมแหงการเรยนร การจดการศกษาตองใชกระบวนการและยทธศาสตรทออกแบบการสอนใหเดกทมความตองการพเศษและเดกปกตไดพฒนาศกยภาพของตนเองใหมากทสด เพอใหออกไปเปนสมาชกทมคณคาของชมชนและมความสามารถและศกยภาพทมบทบาทและความรบผดชอบตอสงคมตอไป

การบรหารในโรงเรยนแบบเรยนรวมเปนการใชภาวะผน าในการระดมและใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดอยางมประสทธภาพในการด าเนนงานจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหการจดการศกษาบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว และกระบวนการและกจกรรมในทางการบรหารตาง ๆ สามารถใชในการบรหารงานไดในทกระบบองคการ การบรหารการศกษาภารกจหลกกคอการจดการศกษา ซงมกจกรรมหลกคอการจดการเรยนการสอนและการเรยนรของนกเรยน ดงนนผบรหารโรงเรยนจงมหนาทหลกคอการจดการใหมกระบวนการและกจกรรมทางการศกษาเกดขน และด าเนนไปอยางมประสทธภาพเพอใหนกเรยนไดรบประสบการณและการเรยนรตามจดหมายหรอวตถประสงคท าก าหนดไว สวนแนวปฏบตในการบรหารงานในความรบผดชอบนนผบรหารตองใชภาวะผน าในการระดมและใชทรพยากรทมอยเพอใหการด าเนนงานตามภารกจขององคการเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว

การบรหารและจดการศกษาแบบเรยนรวมเกยวของกบการตดสนใจในเรองตาง ๆ มากมาย แตงานหลกทถอวาเปนหวใจในการบรหารคอ เปาหมายการศกษา หลกสตรและการสอน การจดองคการ บคลากร และงบประมาณ (Murphy and Beck 1995:48-54) ดงน

1. เปาหมายการศกษา (Educational Goals) ความมงหมายและเปาหมายการศกษาคอคณคาและสงทพงประสงคทการจดการศ กษาตองการทจะบรรล ซงเปนกญแจส าคญประการแรกทผรบผดชอบในการจดการศกษาตองใสใจเปนพเศษ ดงนนหากเราตองการใหการจดการศกษาด าเนนไปโดยฐานโรงเรยนแลว โรงเรยนและชมชนควรมอ านาจในการตดสนใจเลอกเปาหมายการศกษาทเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพปญหาและ

199

ความตองการของชมชน แตตองไมขดแยงกบความมงหมายและเปาหมายการศกษาของสงคมและประเทศชาตโดยรวม

2. หลกสตรและการสอน (Curriculum and Instruction) การออกแบบหลกสตร การจดท ารายละเอยดของหลกสตร ตลอดจนการเลอกรปแบบการจดการเรยนการสอนและการวดผลประเมนผลเปนหวใจส าคญของการจดการศกษาเพอการบรรลความมงหมายและเปาหมายศกษาทก าหนดให โรงเรยนควรมอ านาจในการตดสนใจในการออกแบบหลกสตรและการจดการเรยนทเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพและความตองการของชมชนดวย

3. การจดองคการ (Organization) การออกแบบระบบงานในการบรหารและการด าเนนงานของโรงเรยนซงผบรหารควรมอ านาจในการตดสนใจดวยตนเอง การจดการศกษากเชนกน ควรใหหนวยปฏบตมอ านาจในการตดสนใจในการออกแบบองคการของตนเอง ตงแตการแบงกลมงาน การก าหนดจ านวนผชวยผบรหาร การตงคณะท างาน การก าหนดคาบสอน ระยะเวลาในแตละคาบ และอน ๆ โรงเรยนควรมอ านาจในการตดสนใจการออกแบบองคการและจดองคการดวยตวเอง

4. งบประมาณ (Budget) งบประมาณเปรยบเหมอนพลงงานในการขบเคลอนการบรหาร โรงเรยนควรมอ านาจในการจดสรรและบรหารงบประมาณของตนเอง ตามสภาพปญหาและความตองการจ าเปน โรงเรยนควรปรบการจดสรรงบประมาณเปนสวน ๆ ตามความเหมาะสม และมอ านาจในการระดมทรพยากรในการจดการศกษา ตลอดจนการจดหารายได ตามกรอบของกฎหมายหรอกฎระเบยบของโรงเรยน และมอ านาจในการจดสรรและบรหารงบประมาณเบดเสรจดวยตนเอง มความรบผดชอบ โปรงใส และพรอมทรบการตรวจสอบจากภายนอกและสงคมตลอดเวลา

5. บคลากร (Personnel) บคลากรหรอคนคอกลไกลส าคญในการจดการศกษาและแสดงใหเหนวาโรงเรยนมการ

บรหารงานอยางมประสทธภาพเพยงใด เพราะงานจะส าเรจไดกตอเมอมบคลากรทมตองมคณภาพ และปฏบตงานตามภารกจทไดรบมอบหมายอยางเตมท และรบผดชอบ ดงนนการบรหารโรงเรยนทมประสทธภาพและประสทธผล โรงเรยนตองมอ านาจเตมในการบรหารบคคล ตงแตการวางแผนงานบคคล การสรรหา การแตงตง การพฒนา การใช การประเมน เพอใหการจดการศกษาบรรลสเปาหมายปลายทาง

200

การบรหารโรงเรยนแบบเรยนรวม

โรงเรยนเปนหนวยยอยของการใหบรการ เปนผมหนาทโดยตรง ผบรหารโรงเรยนทกคน ควรมความรความเขาใจเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม ดงเชน ผบรหารโรงเรยนในประเทศทพฒนาแลวควรใหบรการเดกทมความตองการพเศษควรด าเนนไปอยางทวถงและมประสทธภาพ โรงเรยนไมควรรบเดกทมความตองการพเศษมากเกนไป ท าใหโรงเรยนไมสามารถใหบรการอยางมประสทธภาพ ควรมการรวมมอกน และรวมคดวางแผนในการใหบรการทางการศกษาพเศษเพอใหการเรยนรวมด าเนนไปอยางมประสทธภาพ (ผดง อารยะวญญ, 2551) การบรหารโรงเรยนแบบเรยนรวมนนผบรหารจะตองมความรความเขาใจเกยวกบปจจยส าคญในการเสรมสรางการเรยนรในโรงเรยน คอ ระบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ และการมสวนรวม ดงนน ผบรหารสถานศกษาในยคปฏรปในการศกษาจงตองมศาสตรและศลปในการบรหารจดการ ซงเปนคณลกษณะทส าคญทจะท าใหการบรหารจดการศกษาบรรลเปาหมายทตงไว โดยเฉพาะหลกการการบรหารสถานศกษา 4 ดาน คอ ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานทวไป ดงเสนอตอไปน

1. การบรหารงานบคคลในโรงเรยนแบบเรยนรวม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ. 2545 มาตรา 39 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2545:25) ไดก าหนดไวชดเจนไห “การบรหารงานบคคล” เปนงานหนงทกระทรวงศกษาธการตองกระจายอ านาจไปใหกบคณะกรรมการและส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาดงนนหนวยงานการศกษา และสถานศกษาตองศกษากฎหมาย กฎกระทรวง และระเบยบทเกยวของในการด าเนนงานใหเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมาย แตในเชงศาสตรและศลปการบรหารนน ผบรหารควรไดศกษาแนวคด ทฤษฎการบรหารงานบคคลหรอการบรหารสมยใหมเรยกวาการบรหารทรพยากรบคคล และประยกตใชแนวคดเหลานนในการบรหารบคคลในองคการไปสเปาหมาย และวตถประสงคขององคการอยางมประสทธภาพตอไป

ในโรงเรยนแบบเรยนรวม ผเชยวชาญเฉพาะทาง เชน ครการศกษาพเศษ พยาบาล แพทย นกแกไขการพด นกกายภาพบ าบด จะชวยเหลอครทวไปในหองเรยนปกต โดยท างานเปนทม ครการศกษาพเศษจะมบทบาทส าคญในการชวยเหลอดานการศกษาพเศษในหองเรยนทวไปในดาน

1.1 การสอนซอมเสรมหรอการสอนเสรม ซงเปนการน าเดกทมความตองการพเศษ

มาเรยนเสรมในสวนทนกเรยนยงเรยนไมทนเพอน หรอมปญหาในการเรยนนนๆ เชน การอาน การคดค านวณหรอมาปรบพฤตกรรมเปนรายบคคลหลงจากเรยนหองเรยนปกต

1.2 การปรบเปลยนไปสการเรยนรวมเพอใหสอดคลองกบความตองการจ าเปน

พเศษของนกเรยนแตละคน เชน การปรบหลกสตรโดยการใชใบงานทตางกนตามระดบความสามารถของนกเรยน การใหงานนอยลง หรอใหเวลาท างานมากขน

201

1.3 การชวยเหลอครทวไปในการสอนแบบหลายระดบตามสภาพจรง โดยครผสอน

มการประชมรวมกนเพอวนจฉยปญหาของนกเรยนแตละคน และรวมกนออกแบบบทเรยนทสอดคลองกบระดบความสามารถของนกเรยนแตละบคคล

1.4 การชวยเหลอตามความตองการจ าเปนของครทวไป เชน การพฒนาบทเรยน

และการสอน การพฒนาคณภาพของโรงเรยนแบบเรยนรวมนนจะมจดเนนการสอนแบบหลายระดบตามสภาพทแทจรง ส าหรบนกเรยนทมความสามารถทแตกตางกนมากและการเสรมสรางความเปนชมชนในโรงเรยน

1.5 การท างานของบคลากรทเกยวของในโรงเรยนแบบเรยนรวม จะพบวาทมงานชวยเหลอ มการประชมพดคยเกยวกบปญหาเฉพาะและความตองการจ าเปนของเดก และการระดมสมองเพอหาแนวทางในการจดการกบเรองตาง ๆ

1.6 มการปะชมระหวางครทวไปและผเชยวชาญเฉพาะทางอยางนอยทก 2 สปดาห เพอพดคยถงความกงวล และความหวงใยเดกเฉพาะคนและรวมกนพฒนาแผนการสอน

1.7 ครการศกษาพเศษ ท าหนาทสนบสนนการเรยนการสอนในชนเรยนรวม ทงครการศกษาพเศษกบครทวไปจะท างานดวยกนและรบผดชอบเดกทกคน โดยเฉพาะนกเรยนทมความตองการพเศษจะไดรบความชวยเหลอตามความตองการจ าเปน

1.8 ครทวไปกบผเชยวชาญเฉพาะทาง เชน ครการศกษาพเศษ แพทย พยาบาล นกสงคมสงเคราะหท างานดวยกนหรอท าโครงการตาง ๆ รวมกน ในโรงเรยนแบบเรยนรวม จะไมพบเหนผชวยครดแลและอยกบเฉพาะนกเรยนหลงชนเรยน ผชวยครหรอครนงท างานอยเฉพาะกบนกเรยนทมความตองการพเศษ นกเรยนทมความสามารถตางกนท างานกบครการศกษาพเศษ หรอนกเรยนทมความตองการพเศษถกแยกออกจากชนเรยน

1.9 การเปนหนสวนของพอแมในโรงเรยนแบบเรยนรวม พอแมจะไดรบการตอนรบ

ใหน าเดกเขามาอยในชนเรยนรวม และมการพบปะและรบฟงเรองราวเกยวกบเดกจากพอแม เพอใหเขาใจความตองการของเดกทมความตองการพเศษ รวมทงรจดแขงจดออนและความตองการพเศษของเดกแตละคนซงพอแมจะเปนผใหขอมลไดดทสด หลงจากนนใหการตอนรบเดกเขาสชนเรยน และเขาสโรงเรยน ตลอดจนการจดหาสอ สงอ านวยความสะดวกทจ าเปนไวใหพรอมในการจดการศกษา และเชญพอแมมาเยยมโรงเรยนและชนเรยน เพอใหพอแม ผปกครองนนรสกวาเปนสวนหนงของครอบครวใหญซงถอเปนครอบครวเดยวกน เราจะไมเหนพอแมทตองพยายามตอสเพอใหเดกไดเขาเรยน การแยกสมาคมผปกครองส าหรบพอแมเดกทมความตองการพเศษ การจดเวลาพเศษส าหรบเดกทมความตองการพเศษ ทเดกเหลานจะมสวนรวมอยางเตมทเฉพาะในกจกรรมหรอโปรแกรมหลงเลกเรยน ครสงบนทกในทางลบใหกบพอแม โดยไมสมดลกนในทางบวก เซยฟารธ (Seyfarth 2005:3-4) ชวา การบรหารทรพยากรบคคลสงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการเรยนการสอนในชนเรยนของคร และพฤตกรรมของคร ความพยายามของนกเรยน และการเรยนร

202

ของนกเรยนคอหวใจส าคญของการเรยนร ดงแผนภมซงแสดงความสมพนธขององคประกอบหลกทง

3 ดงกลาว ดงภาพประกอบท 5.4

สภาพแวดลอมในการท างาน

ภารกจของโรงเรยนและวฒนธรรม

งานบรหารทสนบสนน

รางวลและสงตอบแทนตางๆ

วธการเรยนการสอน

การบรหารความขดแยง

ภาพท 5.4 ความสมพนธระหวางทรพยากรบคคลในองคการกบการเรยนรของนกเรยน หมายเหต. จาก John T. Seyfarth (2001, p.4)

จากรปแบบและสาระทน าเสนอไปแลวขางตน จะเหนไดวาทรพยากรบคคลเปนหวใจส าคญในการจดการเรยนการสอน ซงเปนพนธกจส าคญของการจดการศกษา และการบรหารงานบคคล ดงนนในฐานะ ผบรหารโรงเรยนแบบเรยนรวมควรด าเนนการพฒนาบคลากรใหมคณภาพ มการมอบหมายงานทเหมาะสม และสงเสรมการพฒนาอยางตอเนอง การสรางขวญและก าลงใจใหท างานอยางมความสข จากแนวคดทน าเสนอไปทงหมดจะเหนไดวาบคลากรมสวนส าคญในการบรหารองคการ ดงนนผบรหารและผสนใจจงควรไดใสใจและเรยนรเกยวกบการบรหารบคคล

2. การบรหารวชาการในโรงเรยนแบบเรยนรวม

งานวชาการโดยเฉพาะการจดการเรยนการสอนและการเรยนรนน ถอไววาเปนหวใจของการจดการศกษาและการบรหารการศกษา หรอท ฮอยและมสเกล (Hoy and Mislel 2005:40) เรยกวา “เทคนคหลกขององคการ (Technical Core)” ขององคการทางการศกษาและเปนเหตผลหลกทมการจดตงหนวยงานทางการศกษาขนมาในสงคม คอเพอจดการเรยนการสอนและการเรยนรของสมาชกของสงคม แตในสภาพการปฏบตจรงนนพบวาผบรหารใหความส าคญกบ การบรหารงานวชาการ ไมมากนก อาจจะเปนเพราะขาดความรความเขาใจในการด าเนนงาน หรอไมกเพราะงานวชาการเปนงานทเหนผลชา ไมเปนรปธรรมเหมอนงานพฒนาอาคารสถานท หรองานการเงนซงหากท าผดพลาด

การประเมนผล การปฏบตงาน

การพฒนาวชาชพ

พฤตกรรมของคร

ความพยามยาม ของนกเรยน

พฤตกรรมของคร

203

แลวจะน าความยงยากไปสผบรหารอยางยง อยางไรกตามสถานศกษาและหนวยงานทางการศกษาควรใหความส าคญกบงานวชาการและการเรยนการสอนและบรหารจดการใหมคณภาพและมคณคาตามทสงคมคาดหมาย เนองจากการบรหารงานวชาการเปนกระบวนการด าเนนงานเพอใหพนธกจการบรหารดานวชาการ โดยเฉพาะการจดการเรยนการสอนและการเรยนรของนกเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลความมงหมายการศกษาทก าหนดไว ซงจะสงผลดกบนกเรยนทกคนในโรงเรยน สวนขอบเขตงานการบรหารงานวชาการพอสรปไดดงน

2.1 การวางแผนงานวชาการ ซงหนวยงานทรบผดชอบในการจดการจะด าเนนการ

วเคราะหสภาพปญหาและด าเนนการวางแผนการด าเนนงานตามขอบขายงานวชาการทหนวยงานรบผดชอบ เพอด าเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคตอไป และเมอพจารณาในบรบทการบรหารงานวชาการตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตดงกลาวมาแลวขางตน หนวยงานทางการศกษาในระดบพนทกคอส านกงานเขตพนการศกษาและสถานศกษา ควรวเคราะหและวางแผนด าเนนงานวชาการตามขอบขายงานทหนวยงานแตละแหงรบผดชอบ ตามกรอบนโยบายและแผนของกระทรวง ศกษาธการและความตองการจ าเปนของส านกงานเขตพนทการศกษา

2.2 การพฒนาหลกสตรส าหรบการเรยนรวม การบรหารจดการศกษาแบบเรยนรวมจ าเปนตองมการพฒนาหลกสตรและ

ออกแบบการสอนทมประสทธภาพเพอใหการเรยนการสอนบรรลเปาหมายโดยการด าเนนการตามแนวคด ดวยการก าหนดล าดบความส าคญของเนอหาหลกสตร และการก าหนดเปาหมายระยะยาว การประเมนนกเรยนโดยองเนอหาหลกสตร การวเคราะหกจกรรม และการเรยนการสอน โดยการก าหนดล าดบความส าคญของเนอหาหลกสตรและการก าหนดเปาหมายระยะยาว การก าหนดล าดบความส าคญของเนอหาหลกสตรตามเปาหมายทไดก าหนดไวและด าเนนการจดการเรยนการสอนตามหลกสตร สวนการก าหนดเปาหมายระยะยาวเปนเปาหมายรายปซงควรก าหนดวานกเรยนควรเรยนรสงใดบางในแตละป การก าหนดล าดบความส าคญของเนอหาหลกสตรและการก าหนดเปาหมายระยะยาว สามารถท าไดโดยการประชมบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษา ไดแก ผบรหาร ครคณะกรรมการสถานศกษา พอแม นกเรยนและบคลากรอน ๆ เพอวเคราะหหลกสตรและจดท าเปนแผนการศกษาเฉพาะบคคล (Individualized Educational Program or Plan หรอ IEP) ซงเปนแผนทเขยนขนโดยระบเนอหา หลกสตร เปาหมายและผลการเรยนทคาดวาจะพฒนาขนของนกเรยน

2.3 การประเมนนกเรยนโดยองเนอหาหลกสตร เปนการทดสอบโดยใชกรอบเนอหา ของหลกสตร เมอทราบถงความสามารถทนกเรยนมอยและสวนทควรไดรบการพฒนาและการประเมนโดยองเนอหาหลกสตรซงเปนกระบวนการตอเนองทกระท าตลอดเวลาในชนเรยนโดยพจารณาสมฤทธผลของนกเรยนแตละคน วตถประสงคเชงพฤตกรรมทก าหนดไวเปนเปาหมายส าหรบนกเรยน ทไดจากวเคราะหเนอหาหลกสตรทใชในชนเรยน ผลการประเมนจะท าใหครทราบความตองการในดานการเรยนรของนกเรยนเปนรายบคคล เพอปรบวตถประสงคใหสอดคลองกบความตองการและความสามารถ เพอใหนกเรยนไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ การประเมนความสามารถของนกเรยนม 3 ระดบ ดงน

204

2.3.1 เปนการประเมนนกเรยนเกยวกบความสามารถในการกระท า กจกรรมทจดใหนกเรยนไดเรยนรในแตละวน การประเมนในระดบนนเปนการประเมนในชนเรยนโดยพจารณาจากวธการทนกเรยนใชเพอท ากจกรรมใหส าเรจดวานกเรยนไดเรยนรอะไรบาง มการพงพาตนเองไดในระดบใด

2.3.2 เปนการประเมนนกเรยนในบรบทของเปาหมายตามหลกสตรการ เรยนรและความช านาญในการใชทกษะจากงายไปจนถงทกษะทยากขน และการเรยนรแบบองครวม โดยพจารณาจากความกาวหนาของนกเรยนตงแตระดบการรบความร ไปจนถงความสามารถในการจดจ า การคงอยของความรและการประยกตใชกบสถานการณอนๆ และจากความกาวหนาตามแนวทางทก าหนดไวในเปาหมายระยะยาว

2.3.3 เปนการประเมนนกเรยนในบรบทของการเรยนรทงโครงสรางวา นกเรยนมการพฒนาทางการศกษาและสงคมอยางไรเพยงใดโดยพจารณาจากความสามารถในการประยกตใชความรไดอยางเปนประโยชนตอตนเองทกษะทางสงคมและการเตรยมพรอมเพอการ ด ารงชวตในสงคม

โดยสรป การประเมนนกเรยนเพอดวานกเรยนมวธการในการรวมกจกรรมและการเรยนร อยางไร ตลอดจนนกเรยนกระท ากจกรรมนนหรอเรยนรสงนนไดดเพยงใด การพจารณาตองดทงกระบวนการเรยนรของนกเรยนและผลการเรยนรทเกดขน วธการประเมนอาจกระท าไดหลายวธ ไดแกการใชแบบทดสอบ การทดลองใหนกเรยนท างานบางอยางทใชประเมนพฒนาการทางดานทกษะ การรายงานผลการท างานของนกเรยนในชวงระยะเวลาหนงๆ การจดทนทกการท างานของนกเรยนอยางตอเนอง การบนทกการสงเกตนกเรยนอยางละเอยด และการใชการประมาณคาหลงจากทไดวเคราะหหลกสตรและประเมนนกเรยนแลว ขนตอไปทครของชนเรยนปกตจะตองท าคอ การจดโปรแกรมเพอใหนกเรยนไดมความกาวหนาขน โดยการก าหนดชดของวตถประสงคทสนองตอบความตองการในการเรยนรของนกเรยนแตละคน การก าหนดวตถประสงคตองเปนไปในทางทชวยใหนกเรยนไดพฒนาความกาวหนาขนทละขนตามล าดบและตอเนองจากขนตอนทไดเรยนรแลว การเสรมสรางพฒนาการจากขนตอนหนงไปสอกขนตอน 3. การจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวม

การจดการเรยนการสอนในชนเรยนรวมเปนหวใจของงานวชาการและเปนกระบวนการส าคญของการพฒนาหลกสตรเพราะเปนขนตอนในการน าหลกสตรไปใช ดงนนหลกสตรทจดท าขนจะประสบความส าเรจหรอลมเหลวขนอยกบการจดการเรยนการสอนอยางมาก ส าหรบขอบขายงานการจดการเรยนการสอนหรอการบรหารหลกสตรและการสอนนนนกวชาการใหความเหนตาง ๆ กนไป เชน เนเซวช (Knezevich :1962:400-427) ไดกลาวถงงานการจดการเรยนการสอนไว 3 เรอง คอ การจดระบบงานการสอนตลอดป การวดผลประเมนผลและสอการจดการเรยนการสอน นอกจากน คมโบรหและนนเนอรร (Kimbrough and Nunnery 1988:54-58) เสนอเกยวกบการบรหารหลกสตรและการจดการเรยนการสอนไว 5 ดาน คอ การวเคราะหและท าความเขาใจหลกสตร การแปลงหลกสตรไปสการสอน การจดระบบงานการจดการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล และการจดสอสนบสนนการจดการเรยนการสอน

205

การจดชนเรยนส าหรบการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยนเตมรปแบบอาจพบกบปญหาและอปสรรคในการจดนกเรยนเขาเรยนในชนเรยนรวม ในกรณนจะมการจดสอนเสรมหรอมครการศกษาพเศษเขามาชวยดแลและจดการสอนแบบครรวมสอน แตหากโรงเรยนไมสามารถด าเนนการในรปแบบนไดใหปรบเปลยนโดยการจดชนเรยนพเศษเฉพาะ เชนการจดหองเสรมวชาการ หรอจดชนเรยนพเศษเฉพาะแบบหองเรยนคขนานขนอยกบการบรหารจดการและการตดสนใจของผมสวนเกยวของในการจดการศกษาตามความเหมาะสม ดงน

3.1 จดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาเรยนรวมในชนเรยนปกต และรบบรการพเศษบาง เชน การสอนซอมเสรม การฟนฟสมรรถภาพและการรบบรการจากครเดนสอน

3.2 จดเปนชนเรยนพเศษเฉพาะ เชน หองเสรมวชาการและเขารบการเรยนรวมกบนกเรยนปกต บางวชา

ชนเรยนรวม

นกเรยนปกต

เดกทมความตองการพเศษ

พเศษ

ชนเรยนพเศษบางเวลา

นกเรยนปกต นกเรยนทมความตองการพเศษ

206

3.3 จดเปนชนเรยนพเศษเฉพาะในหองเรยนคขนาน แตใหนกเรยนทมความตองการพเศษ ไดมกจกรรมทางสงคมรวมกบนกเรยนปกตในโรงเรยน

การบรหารจดการชนเรยนและรปแบบการเรยนการสอนจ าเปนอยางยงทครจะตองวางแผนอยางรอบคอบมหลกเกณฑทใชในการพจารณา เพอจดชนเรยนส าหรบนกเรยน ซงโดยทวไปส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดวางหลกเกณฑตางๆไวดงน คอ

1. จ านวนนกเรยนทมความตองการพเศษ หากนกเรยนมจ านวนนอย เชน 1 หรอ 2 คน กอาจจดนกเรยนเขาในชนเรยนปกต แตครคอยใหความชวยเหลอบาง และรบบรการพเศษบางเวลา

2. ระดบความพการและความสามารถของตวนกเรยน โดยพจารณาจากความพการทจะเปนอปสรรคตอการเรยนวามมากนอยเพยงใด รวมทงความสามารถทางดานคณตศาสตร ภาษา และ ผลการเรยนโดยทวไป โดยเฉพาะความสามารถทางดานสอความหมาย

3. ประเภทของความพการ โดยจดตามลกษณะความพการหรอปญหารวมทเกดจากความพการประเทศตางๆ

4. วฒภาวะทางอารมณและสงคม นกเรยนทเขาเรยนพรอมนกเรยนปกตไดตองมความพรอมดานอารมณและสงคม เพราะนกเรยนจะตองเผชญปญหาดานอารมณและสงคมเมอเขาเรยนกบนกเรยนปกต การพจารณาการจดชนเรยนส าหรบนกเรยนตามหลกเกณฑดงกลาวจงจ าเปนตองค านงถงเกณฑทง 4 ขอ โดยพจารณาพรอมๆกน ตวอยางเชน นกเรยนทบกพรองทางสตปญญาจ านวน 2 คน การพจารณาใหนกเรยนเขาเรยนรวมในชนเรยนปกตจะตองค านงถงระดบเชาวปญญาของนกเรยนทงสองวาจะสามารถเรยนรวมกบนกเรยนปกตไดหรอไม มวฒทางอารมณและสงคมเปนเชนใด หลกเกณฑตางๆเหลานน ามาพจารณารวมกนเสมอ เพอใหนกเรยนทจะเขาเรยนในชนปกตนนมความพรอมมากทสด ตลอดจนความสามารถในการเรยนไดตามศกยภาพ รวมถงการปรบตวรวมกบนกเรยนปกตได

ชนเรยนพเศษเฉพาะในหองเรยนคขนาน

นกเรยนทมความตองการ

พเศษ

นกเรยนปกต

207

ต าแหนงการจดหองเรยนรวม

การจดชนเรยน ไมวาจะเปนการจดชนเรยนพเศษโดยเฉพาะหรอจดแบบใหนกเรยนทมความตองการพเศษเรยนรวมกบนกเรยนปกตกตาม ควรเปนหองทไมมเสยงรบกวนหรอมเสยงรบกวนนอยทสด เพราะจะท าใหนกเรยนขาดสมาธ และจะเปนอปสรรคตอนกเรยนทมปญหาทางดานการรบฟง ลกษณะของการจดหองเรยนเหมอนกบการจดหองเรยนของนกเรยนปกตดงน 1. โตะคร ซงอาจจดไวมมใดมมหนงของหองกได เพราะบทบาทของครตามหลกสตรนน ครควรเขาไปรวมกจกรรมกบนกเรยน และตองดแลนกเรยนอยางใกลชด

2. กระดานด า จดไวหนาหองเรยน

3. กระดานปายนเทศ แผนภม แผนท รปภาพตาง ๆ ตดไวทหองเรยน ซงการตกแตงผนงหองเรยนจะแตกตางกนออกไปตามสภาพของหองเรยน และสถานทตงของโรงเรยน

4. โตะ เกาอ ควรเหมาะสมกบวยของนกเรยน เกาอของนกเรยนสามารถวางเทาทงสองขางบนพนได โดยหวเขาอยในระนาบเดยวกบทนง โตะเรยนควรสงพอเหมาะกบนกเรยนและสามารถวางแขนทกสวนตงแตระดบศอกไปจนถงมอไดสบาย

การจดโตะเรยน ควรจดใหเหมาะสมและเอออ านวยตอกจกรรมการเรยนซงอาจจะมทงการจดเปนกลมหรอจดแบบเรยงแถวหนาเขาหากระดาน ทงนขนอยกบจดประสงคของแตละกจกรรม

5. ตแบบกรอกความส าหรบเกบเอกสาร คมอคร ตลอดจนสออปกรณ แฟมขอมลประจ าตวนกเรยน แบบกรอกความกาวหนา และผลงานนกเรยนเปนตน

6. ทวางส าหรบประกอบกจกรรม มกจกรรมบางอยางทตองใชทวาง จงควรมทวางส าหรบกจกรรมเหลานนดวย

7. การจดจ านวนนกเรยนในการจดการศกษาแบบเรยนรวม วธการจดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาเรยนรวมในโรงเรยน ใหด าเนนตามความเหมะสมของสภาพโรงเรยนและทองถน ทงนเพอความสะดวกแกผบรหาร การจดจ านวนนกเรยนเขาเรยนรวมมแนวทาง ดงตารางท 5.1

ลกษณะ ชนเรยน

ประเภท ความบกพรอง

จ านวนนกเรยนทมความตองการพเศษ

จ านวน นกเรยนปกต

จ านวนคร

พเศษ พเศษ พเศษ

เรยนรวม

ทางการไดยน ทางการเรยนร ทางสตปญญา ทางการไดยน

3-8 10-15 8-10 1-3

- - -

ประมาณ 20-30

1 1 1 1

ตารางท 5.1 การแสดงการจดนกเรยนทมความตองการพเศษเขาชนเรยนรวม

หมายเหต : เกณฑทน าเสนอนอาจมการพจารณาปรบตามความเหมาะสม

208

3. การวดและประเมนผลการเรยนการสอน

การวดและประเมนผลการเรยนการสอนประกอบดวยกจกรรมส าคญ 2 สวนคอการวดและการประเมน การวดหมายถงการด าเนนการเพอใหไดมาซงคะแนนทเปนตวแทนคณลกษณะของสงทเราวด สวนการประเมนผลเปนการน าคะแนนทไดมาพจารณาและตดสนผลตามวตถประสงคและเกณฑทก าหนดไว การวดผลและประเมนผลการเรยนการสอนเปนองคประกอบส าคญของการจดการเรยนการสอนเพราะจะท าใหเปนขอมลทงส าหรบนกเรยน ผสอน ผบรหาร ตลอดจนผปกครองในการพฒนานกเรยนใหเปนไปตามจดหมายการจดการศกษาทก าหนดไว

งานวชาการถอเปนภารกจหลกของสถานศกษา และคณภาพการจดการศกษาคอหวใจของการบรหาร เพราะการจดการศกษาซงหมายถงการจดการเรยนการสอนและการเรยนรของนกเรยน และด าเนนการใหประสบผลส าเรจและพฒนาอยางตอเนอง สรางคณภาพการจดการศกษาใหเกดขนในสถานศกษาใหนกเรยนมพฒนาการ มการเรยนร และเตรยมนกเรยนใหมความพรอมในการด ารงชวตในอนาคต สามารถประกอบอาชพ และอยรวมกนในสงคมอยางเปนสขตอไป ผบรหารควนน าไปเปนแนวทางในการพฒนางานดานวชาการและคณภาพการศกษาตามสมควรตอไป

3. การบรหารงานงบประมาณในโรงเรยนแบบเรยนรวม

การบรหารงานงบประมาณ เปนอกงานหนงทก าหนดใหมการกระจายอ านาจใหคณะกรรมการและส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาโดยตรง ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ. 2545 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2545:25) เจตนาของบทบญญตตองการใหมการกระจายอ านาจการจดท างบประมาณและการบรหารงบประมาณไปยงหนวยงานปฏบตยงพบปญหา ดงทเปนอยในปจจบน คอการจดท างบประมาณและการบรหารงบประมาณยงคงเปนแบบการคงอ านาจไวสวนกลางเชนเดม อยางไรกตาม ในเมอกฎหมายไดบญญตไวในลกษณะทจะใหการกระจายอ านาจและใหการจดท างบประมาณ และการบรหารงบประมาณใหกบหนวยปฏบตใหมากทสด ดงนนความรความเขาใจและการปฏบตการในการบรหารงบประมาณจงเปนสงทผบรหารสมยใหมตองใสใจเรยนรและเตรยมการทจะรบผดชอบงานดานนตอไป

5. การบรหารงานทวไปในโรงเรยนแบบเรยนรวม

การบรหารงานทวไปเปนภาระงานอกงานหนงทเขตพนทการศกษาและสถานศกษาไดรบการกระจายอ านาจจากสวนกลางใหรบผดชอบ ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2545) โดยทวไปแลวความหมายและขอบเขตงานคลายกบงานธรการตามงานการบรหารแบบเดม คอ เปนงานทสถานศกษาด าเนนการเพอการสนบสนนการสอน และการบรหารงานดานอนๆ ใหเปนไปดวยความเรยบรอย เชน งานสารบรรณ งานการเงน งานทะเบยน และงานบรการอนๆ เปนตน แตอยางไรกตาม เนองจากการก าหนดงานและขอบเขตงานบรหารทก าหนดตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

209

2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดงานบรหารออกเปน 4 ดาน ดงกลาวมาแลว หนวยงานทางศกษาและสถานศกษาก าหนดขอบขายงานในดานนดวยตนเอง โดยจดภาระงานของสถานศกษา หรอหนวยงานทางการศกษาไวในงานการบรหารทวไป ซงโดยทวแลวจะครอบคลมงานหลก 3 งาน คอ งานสารบรรณและเอกสารราชการ งานการเงนและพสด งานบรการและสนบสนน

แนวทางพฒนาการศกษาแบบเรยนรวม

ถงแมวาการศกษาแบบเรยนรวมจะมปญหาและอปสรรคในการจดการศกษา ผบรหารจงควรค านงถงผลไดผลเสย เชน คาใชจาย เวลา ปญหาและสถานการณ การก าหนดนโยบายและวตถประสงคของการศกษาแบบเรยนรวมควรไดรบการพจารณาอยางรอบคอบกอนและตองอาศยความรวมมอรวมใจกนของบคลากรทกฝายทเกยวของในการด าเนนงาน และจ าเปนจะตองมการเตรยมความพรอมนกเรยนและบคลากร การจดสภาพแวดลอม การบรหาร การจดหลกสตร การประสานความรวมมอกบชมชน ดงตอไปน

1. ดานนกเรยน 1.1 ความพรอมดานการด าเนนชวตในโรงเรยน เชน ทกษะการสอสาร การเดนทาง การ

ปฏบตกจวตรประจ าวน 1.2 การเขาใจและยอมรบความสามารถของตนเองของนกเรยน 1.3 การยอมรบความแตกตางของตนเองกบเพอนรวมชนเรยน 1.4 ความยดหยน และความพรอมในการสรางมตรภาพกบเพอน 1.5 ทศนคตเกยวกบตนเอง มอสระในการด าเนนชวต 2. ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอน

2.1 ความพรอมของครในโรงเรยนและครการศกษาพเศษ ทงเจตคตความรความเขาใจ และทกษะ

2.2 กระบวนการวเคราะหผเรยนทงความสามารถ จดเดน จดดอย 2.3 หลกสตรสอดคลองกบความตองการและความหลากหลายของกจกรรม 2.4 ความคาดหวงของครตอความสามารถของนกเรยน 2.5 การจดกจกรรมเนนการน ามาใชในชวตประจ าวน 3. ดานสอ สงอ านวยความสะดวก 3.1 นโยบายทเปนรปธรรมของโรงเรยน 3.2 งบประมาณสนบสนนอยางเพยงพอ 3.3 สอ สงอ านวยความสะดวกสอดคลองกบการตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล 3.4 ทมสหวทยาในการสนบสนนการเรยนการสอน หรอสรางเครอขายการท างาน 4. ดานสภาพแวดลอม

4.1 บคลากรมความเชอวานกเรยนทมความตองการพเศษสามารถพฒนาได 4.2 บคลากรในโรงเรยนทกคนใหความรวมมอและมองคความร 4.3 อาคาร สถานท หองน า โรงอาหาร สนบสนนการด าเนนชวตทดในโรงเรยน

210

4.4 ผปกครองมสวนรวมในการพฒนานกเรยนและมสมพนธภาพทดกบโรงเรยน 4.5 ชมชนและโรงเรยนใหโอกาสการรวมกจกรรมอยางเทาทยม แนวทางการพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมนนมหลายทศนะ การจดการศกษาแบบเรยนรวม

ใหประสบความส าเรจอาจรวมไปถง การปฏบตหนาทเกยวกบการจดการศกษาใหกบนกเรยนทมความตองการพเศษใหไดเรยนรวมกบนกเรยนปกต ค านงถงความแตกตางระหวางบคคลโดยมการบรหารจดการ อ านวยความสะดวกและเตรยมความพรอมโรงเรยนใน 4 ดานประกอบดวย

1. การเตรยมความพรอมนกเรยนและบคลากร หมายถง ระดบการปฏบตงานของโรงเรยน แบบเรยนรวมในดานการเตรยมความพรอมนกเรยนปกต นกเรยนทมความตองการพเศษและบคลากรภายในโรงเรยนทเกยวของกบการจดการศกษาแบบเรยนรวม การประชาสมพนธทเกยวกบการจดการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน การใหความรกบนกเรยนปกตและบคลากรในโรงเรยนในการดแลชวยเหลอนกเรยนทมความตองการพเศษ การใหความรวมมอของนกเรยนและบคลากรในโรงเรยนในการจดการศกษาแบบเรยนรวม การสงเสรมการพฒนาครการศกษาพเศษและครผสอน การแตงตงผรบผดชอบเกยวกบการเตรยมพรอมของนกเรยนปกต นกเรยนทมความตองการพเศษและบคลากรภายในโรงเรยน การก าหนดนโยบายของการจดการศกษาแบบเรยนรวมของโรงเรยน

2. การจดสภาพแวดลอมหมายถง ระดบปฏบตงานของโรงเรยนตนแบบเรยนรวมในดานการ จดเตรยมสภาพแวดลอมภายในและภายนอกหองเรยนรวมถงการจดสอ การบรการ และสงอ านวยความสะดวกใหกบนกเรยนทมความตองการพเศษ การจดสภาพแวดลอมใหมขดจ ากดนอยทสด การจดเตรยมสถานทภายนอก หองน า โรงอาหาร ทางเดน การจดสภาพแวดลอมในตวอาคาร ประต แสงสวาง การจดสภาพแวดลอมภายในหองเรยนทเออตอการพฒนานกเรยน การจดสอและสงอ านวยความสะดวก ความเพยงพอของสอและสงอ านวยความสะดวก การจดบคลากรหรอผรบผดชอบทชดเจน การประชมปรกษาผทเกยวของเพอพฒนาสภาพแวดลอม การจดสภาพแวดลอมตามหลกเกณฑ การประเมนการจดสภาพแวดลอมส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ การสนบสนนการจดสภาพแวดลอม เปนตน

ดานอาคารสถานทโรงเรยนแบบเรยนรวม ควรมการก าหนดสถานทตงโรงเรยนใหมความเหมาะสม อาคารเรยนสรางถกตองและใชงานได การจดหองเรยน หองเสรมวชาการ หรอหองส าหรบท ากจกรรมบ าบดควรจดใหถกตองและเหมาะสม ซงอาคารสถานททเหมาะสมจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด อาคารสถานทโรงเรยนแบบเรยนรวมจงควรมลกษณะดงน

1. สถานทตงของโรงเรยนทเหมาะสมกบนกเรยนทมความตองการพเศษไมควรอยหางจาก

แหลงชมชนมากนก มการคมนาคมสะดวก รวมถงการจดสาธารณปโภคทเหมาะสม 2. อาคารเรยน เปนตวอาคารถาวร สรางถกสขลกษณะ อยในสภาพใชการไดด

211

ภาพท 5.5 ภาพถายโรงเรยนแบบเรยนรวม

3. หองเรยนส าหรบชนเรยนพเศษ มพนทตามสภาพการใชสอยไมต ากวา 24 – 64 ตารางเมตร ทงนพจารณาตามจ านวนนกเรยนและสภาพของความพการของนกเรยน โดยจดเปนสดสวน เพอความสะดวกในการจดการเรยนการสอน สะอาด อากาศถายเทไดด มแสงสวางพอเหมาะ หางไกลจากเสยงรบกวน

ภาพท 5.6 ภาพถายหองเรยนส าหรบชนเรยนรวม

212

4. หองบ าบดพเศษ เชน หองแกไขการพด หองกายภาพบ าบด และหองกจกรรมบ าบด

ภาพท 5.7 ภาพถายหองกายภาพบ าบด

5. หองเสรมวชาการ คอ หองพเศษทมสอการเรยนการสอนทจะชวยเสรมการเรยนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษและมครทมความรความช านาญทางการศกษาพเศษประจ าอย

6. หองน า/หองสวม ควรเพมหองน าส าหรบนกเรยนพการทางรางกาย ซงตองใชเครองชวยพยงหรอเกาอลอเลอนอยางนอย 1 หองในอาคาร ตงใกลกบหองเรยน

ภาพท 5.8 ภาพถายหองน าหองสวมส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ

ดานสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพ โรงเรยนควรเตรยมสอสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษประเภทตาง ๆ ใหพรอม นกเรยนทมความตองการพเศษบางประเภทอาจใชสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพรวมกบนกเรยนปกตได แตส าหรบ

213

นกเรยนทมความตองการพเศษทางดานรางกายควรมการดดแปลงสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพ ดงน 1. พน ควรปดวยกระเบองยางหรอวสดทไมลนส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษทางรางกายทตองใชเครองพยงและไมค ายน

2. ทางลาดขน ลง ยกพน หรอบนไดตงแต 2 ขนขนไป ส าหรบนกเรยนทใชเกาอลอเลอนหรอไมค ายน และควรมราวจบอยางนอยหนงขาง

ภาพท 5.9 ภาพถายทางลาดขน – ลง ยกพน

3. ทางเดนหรอทางเทาภายในและภายนอกอาคาร ควรกวาง 8-12 ฟต ไมควรมสง กดขวางและควรปรบใหลาดเชอมกบพนโดยตลอด เพอชวยใหนกเรยนทมความตองการพเศษทตองใชเกาอลอเลอนชวยตนเองไดโดยไมตองอาศยผอนมากนก

ภาพท 5.10 ภาพถายทางเดนหรอทางเทาภายนอกอาคาร

214

4. ครภณฑประจ าหองเรยน โดยทวไปใชตามเกณฑมาตรฐานเหมอนนกเรยนปกต ส าหรบ

นกเรยนทบกพรองทางดานรางกายควรจดหาโตะเรยนทเหมาะสมกบสภาพความบกพรอง เชน โตะยน โตะเวา โตะทปรบความสงไดส าหรบใชเกาอลอเลอน

ภาพท 5.11 โตะเวาส าหรบใชเกาอลอเลอน

5. ครภณฑประกอบหองบ าบดพเศษ หองแกไขการพด หองกายภาพบ าบด และหอง กจกรรมบ าบด ควรพจารณาจดหาตามความจ าเปนและเหมาะสมกบสภาพความตองการของนกเรยนแตละประเภท

ภาพท 5.12 ภาพถายครภณฑประจ าหองหองกจกรรมบ าบด

215

นอกจากนโรงเรยนควรมวสดอปกรณทจ าเปนเพยงพอส าหรบการเรยนการสอนในกลมวชาตางๆ เพอใหการสอนมประสทธภาพและเหมาะสมตามความจ าเปนเหมอนโรงเรยนปกตทวไป วสดอปกรณและสอการเรยนเหลาน เชน เครองกฬาทกประเภท อปกรณการเรยนการสอนทกวชา เครองดนตรโดยเฉพาะเครองดนตรประกอบจงหวะ เกมทใชในการฝกความพรอมในดานตางๆของนกเรยนเชน แทงไมบลอกรปทรงเรขาคณต แผงตดกระดม ซป ภาพตดตอ เปนตน

1. อปกรณทจดหาเพอใชประกอบการเรยนการสอนส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ไดแก เครองชวยฟงเฉพาะตว กระจกเงาส าหรบฝกอานรมฝปาก เครองดนตรประกอบจงหวะ เครองบนทกเสยงเพอฝกพด เครองขยายเสยงระบบลปส าหรบหองฝกพด เครองสอนพดสนามระบบเอฟเอม (FM)

ภาพท 5.13 เครองชวยฟงเฉพาะตว ส าหรบนกเรยนทบกพรองทางการไดยน

2. อปกรณทควรจดหาเพอใชประกอบการเรยนการสอนส าหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการมองเหนเชน Stylus Slate เครองพมพดดอกษรเบรลล เครองมอเรขาคณต ลกคด ไมเทา

ภาพท 5.14 เครองพมพดดอกษรเบรลล

216

ภาพท 5.15 ไมเทาส าหรบฝก

ภาพท 5.16 กระดาษส าหรบพมพอกษรเบรลล

3. อปกรณทควรจดหาส าหรบนกเรยนทบกพรองทางดานรางกายและสขภาพ ควรมอปกรณพเศษ เชน ขาหยง แผนพลาสตกเจาะเปนรครอบแทนพมพ ทเปดหนาหนงสอ ทส าหรบเขยนบนเตยงและบนรถเขน หมวกกนนอก เกาอรถเขน ดนสอขนาดใหญ ไมเทา เครองชวยเดน รถลาก (Cart) ทมน าหนกยดพอสมควร หรอรถเขน ไมค ายน เปนตน

217

ภาพท 5.17 รถเขน ส าหรบนกเรยนทบกพรองทางดานรางกายและสขภาพ

ภาพท 5.18 ไมค ายน ส าหรบนกเรยนทบกพรองทางดานรางกายและสขภาพ

3. การบรหารจดการหลกสตร หมายถง ระดบการปฏบตงานของโรงเรยนแบบเรยนรวมดาน การบรหารจดการหลกสตรส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษ การจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลและแผนการสอนรายบคคล การตรวจสอบ คดกรอง คดแยกนกเรยนกอนรบการเขา เรยนรวม การใชเทคนคการสอนของครการศกษาพเศษ การรายงานผลการพฒนาและความกาวหนาของนกเรยนการจดกจกรรมการสอนในหองเรยนและนอกหองเรยน การจดหองเรยนและตารางเรยน การวดผลและประเมนผลนกเรยนตามศกยภาพ การจดกจกรรมพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ การจดท าหลกสตรการศกษาพเศษ การนเทศ ตดตาม ประเมนผล ปรบปรงงานการจดการศกษาแบบเรยนรวมในโรงเรยน

4. การประสานความรวมมอกบชมชน หมายถง ระดบการปฏบตงานของโรงเรยนแกนน าใน ดานการประสานความรวมมอกบชมชน ผปกครอง นกวชาชพตางๆหรอหนวยงานทเกยวของเพอชวยเหลอและพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ การประชมผบรหาร ครการศกษาพเศษ นกวชาชพและผปกครอง การตดตอประสานงานเพอสงตอนกเรยนใหเขาเรยนโรงเรยนอน การมสวนรวมของครและผปกครองเดกทมความตองการพเศษ การตดตอประสานงานกบนกวชาชพเพอพฒนานกเรยนในดานตางๆ การตดตอประสานงานกบหนวยงานทเกยวของกบการศกษาแบบเรยนรวม การ

218

รายงานผลตอผบรหาร หนวยงานทเกยวของและผปกครอง ความสม าเสมอในการประชมผปกครอง คร นกวชาชพ ดงนนโรงเรยนควรมเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหชดเจนเพอใหเดกทมความตองการพเศษไดท ากจกรรมทเหมาะสมกบความสามารถ ผบรหารควรไดเตรยมตวและเตรยมครเพอใหมความรในการจดการเรยนรวมตงแตระดบอนบาล โดยการเขารบการอบรมสมมนามการประชาสมพนธใหผปกครองทราบโดยใหครประจ าชนชแจง และด าเนนการคดแยกเดกโดยการทดสอบความรทวไป ผจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลคอครประจ าชน ครประจ าชนเปนผจดซอและจดหาสอและอปกรณ โดยมการจดสรรงบประมาณและตดตอประสานงานให ผบรหารนเทศและตดตามผลอยางนอยเดอนละ 1 ครง โดยการเยยมชนเรยน และมองคกรภาครฐใหการสนบสนน ดานการจดการเรยนการสอน ครประจ าชนจดกจกรรมทเนนสงเสรมลกษณะการชวยเหลอตนเอง ใชแผนการศกษาเฉพาะบคคลเปนแนวทางในการเขยนแผนและก าหนดกจกรรมการเรยนการสอน ปรบหลกสตรโดยเรยนเหมอนกนแตลดความคาดหวงหรอความยากของงานลง สอนเนอหาเดยวกนกบนกเรยนปกต สอนนกเรยนพรอมกนทงชนและทบทวนใหแกเดกทมความตองการพเศษแตละคนเมอสอนจบ จดกจกรรมเสรมพเศษทพฒนาทกษะกลามเนอมดเลก กลามเนอใหญและการเคลอนไหว เลอกสอและวสดอปกรณทชวยพฒนาดานทบกพรอง นกเรยนทมความตองการพเศษทกคนใชสอและวสดอปกรณเหมอนกบนกเรยนปกต และไดรบการวดและประเมนผลนกเรยนโดยการสงเกตพฤตกรรม ซงแนวทางในการพฒนาการศกษาแบบเรยนรวมใหโรงเรยนสามารถน าไปปฏบตไดมดงน

การสรางบรรยากาศในชนเรยน ควรค านงถงสงตอไปน 1. มตรภาพระหวางคร นกเรยนทวไปและนกเรยนทมความตองการพเศษ 2. สอนตามล าดบพฒนาการ และความตองการจ าเปนตามแผนการศกษาเฉพาะบคคล 3. บคลกภาพ ความเอออาทรของครทมตอนกเรยนพเศษ 4. จดใหมเพอนชวยเพอนของนกเรยนทมความตองการพเศษในทกสถานการณ เชน

โรงอาหาร การเลนในสนาม การเรยนพเศษ หรอกจกรรมนนทนาการตางๆ เทคนคการสรางหองเรยนรวมใหเปนหองทสงเสรมการเรยนรรวมกน ไดแก 1. การจดหาหรอเลนเกมทสงเสรมความสมพนธในหองเรยน 2. การสอนเกยวกบทกษะทางสงคมและวธการแกปญหาทพบในโรงเรยน เชน การรอคอย

การท าตามระเบยบชนเรยน การเดนทาง การก าหนดบทบาทสมมตหรอการปฏบตตามสถานการณ 3. การฝกใหเกดการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล 4. สอนนกเรยนใหเรยนรวธการชวยเหลอซงกนและกนความหมายของปญหา ความเขมแขงและแนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวมทมประสทธภาพ 1. การเตรยมความพรอมของนกเรยนทมความตองการพเศษพเศษดานทกษะการด าเนนชวต

ในโรงเรยน 2. เตรยมความพรอมนกเรยนและบคลากรกอนการจดการศกษาแบบเรยนรวมทงโรงเรยน 3. สนบสนนองคความร ในดานการวเคราะหผเรยน จดกจกรรมการเรยนรตามความแตกตาง

และการวดประเมนผลตามสภาพจรง 4. ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เพอสนบสนนกจกรรมทสงเสรมการศกษา

219

สชาดา บบผา (2555) ไดเสนอแนวทางการจดการศกษาแบบเรยนรวมดานการบรหารจดการ ดานกระบวนการเรยนการสอน และดานคณภาพนกเรยน ดงตอไปน 1. การทน านกเรยนทกคนมาเรยนรวมกนในสภาพลอมเดยวกนใหมากทสด เพอใหนกเรยนไดเรยนรในการอยรวมกนเกดการยอมรบกน 2. การปรบเปลยนโครงสรางทส าคญของโรงเรยนเพอใหสามารถจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการของนกเรยนมากทสด 3. บคลากรในโรงเรยนมการท างานเปนทมรวมกนเพอขบเคลอนใหการจดการศกษาไปสเปาหมายของโรงเรยน 4. การสงเสรมใหผปกครองหรอชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา

5. กระบวนการในการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลเพอตอบสนองความตองการของนกเรยน และสนบสนนการจดการศกษาในชนเรยนรวม

6. การปรบเปลยนหองเรยน หลกสตร การจดการเรยนการสอนและเทคนควธ เชน การสอนรวมทม การจดศนยการเรยน 7. การวดผลประเมนผลตามสภาพจรงเพอพฒนาคณภาพของนกเรยน การจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจ โดยการพฒนากระบวนการและผลลพธเกยวกบกระบวนการจดการศกษา โดยมกลยทธทแตกตางกนในแตละโรงเรยน โปรแกรมการจดการศกษาทประสบความส าเรจและเปนแนวปฏบตทดทสดมความเหมาะสมเฉพาะโรงเรยนแตละแหง ซงไมใชรปแบบทตองจดการศกษาใหเหมอนกน แตควรน ามาปรบเปลยนใหเหมาะสมกบสภาพบรบทของโรงเรยนแตละแหง โดยค านงถงความเหมาะสมและความเปนไปไดเนองจากสภาพโรงเรยนแตละแหงมอตลกษณทแตกตางกน และมวฒนธรรมและการบรหารจดการภายในองคกรทแตกตางกน เพอใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจมากทสดและสอดคลองกบความตองการและสภาพของโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวม

หลกการพนฐานของโรงเรยนเรยนแบบเรยนรวมคอ นกเรยนทกคนเรยนรวมกนโดยไมค านงถงอปสรรคหรอความแตกตางของนกเรยน โรงเรยนแบบเรยนรวมตองมความเขาใจและสามารถตอบสนองความตองการทแตกตางกนของนกเรยนแตละคน โดยปรบเปลยนรปแบบการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการและระดบการเรยนรของนกเรยน จดใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาส าหรบทกคนผานทางหลกสตรทเหมาะสม การจดเตรยมระบบบรหารจดการ ยทธศาสตรการสอน การใชทรพยากรและการสรางเครอขายกบชมชน โรงเรยนดงกลาวควรใหการสงเสรมสนบสนนการจดการเรยนการสอนอยางตอเนองเพอใหสามารถจดการศกษาแบบเรยนรวมไดอยางมประสทธภาพ

ดงนนการพฒนาทางดานนโยบายจงตองเผชญกบความทาทายเพอหลกเลยงความแตกตาง ความไมเสมอภาค และความยากล าบากในการเขาถงบรการทางการศกษาแบบเรยนรวม ซงอาจด าเนนการในระดบตางๆทมเปาหมายตางกน และมพนฐานมาจากแรงจงใจตางกน สะทอนใหเหนลกษณะทตางกนของการจดการศกษา เชน โรงเรยนบางแหงมเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอการพฒนานกเรยนเปนส าคญจงเนนทการจดการเรยนการสอน หรอกจกรรมเพอสงเสรม

220

คณภาพขอนกเรยน ขณะทโรงเรยนอกแหงเนนทการสรางเครอขายรวมกนระหวางโรงเรยนและผปกครองหรอชมชน การด าเนนงานจงเนนทการประชาสมพนธ การจดประชมหรอใหบรการชมชนเปนหลก เปนตน ทงนเปาหมายในการจดการศกษาแบบเรยนรวมทตางกนขนอยกบความตองการของทกคนทมสวนเกยวของในการจดการศกษา เปาหมายจงเปนสงทก าหนดทศทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวม หวใจส าคญในการจดการศกษาแบบเรยนรวมคอการเปลยนโรงเรยนใหกลายเปนโรงเรยนแบบเรยนรวมทสมบรณและใหความส าคญกบการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ดงน

1. การเปลยนโรงเรยนใหเปนโรงเรยนแบบเรยนรวม และเปนศนยกลางการจดการเรยนรส าหรบนกเรยนทกคน เปนแหลงรวบรวมเครองมอและวธการจดการเรยนการสอน ไดแก

1.1 จดบรการใหการฝกอบรมและการพฒนาหลกสตรส าหรบครและผเชยวชาญ อนๆ

1.2 พฒนาและเผยแพรสอ นวตกรรม และเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน รวมถงการจดหาสอสงอ านวยความสะดวก และบรการสนบสนน

1.3 สนบสนนโรงเรยนทมหลกสตรการศกษาแบบเรยนรวมและจดท าคมอส าหรบ ผปกครอง

1.4 สงเสรมนกเรยนสามารถประกอบอาชพไดหลงจากส าเรจการศกษา 2. แผนการศกษารายบคคลมบทบาทส าคญในการจดการศกษาแบบเรยนรวม ซงสามารถจด

การศกษาใหสอดคลองกบความตองการของนกเรยน รวมถงปรบเปลยนเนอหา หลกสตร วธการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบนกเรยนแตละคนและมการประเมนพฒนาการของนกเรยน

การศกษาแบบเรยนรวมจงเปนกระบวนการขบเคลอนการด าเนนงานและการมสวนรวมของทกคนในทกภาคสวนรวมถงการสรางเครอขายในการจดการศกษาแบบเรยนรวม กระบวนการนสรางความชอบธรรมใหเกดขนกบผคนในสงคม ซงเกดการชวยเหลอเกอกลกน โดยมฐานคดเกยวกบการจดการศกษาทใหโอกาสและสทธของทกคน และเปลยนมมมองเปนแบบประชาธปไตยมากขนนนคอ การศกษาทเปนปกตและเปนสากล ในโรงเรยนแบบเรยนรวม ผเชยวชาญเฉพาะทาง เชน ครการศกษาพเศษ พยาบาล แพทย นกการแกไขการพด นกกายภาพบ าบด จะชวยเหลอครทวไปในหองเรยนปกต และจะท างานเปนทม ครการศกษาพเศษจะมบทบาทส าคญในการชวยเหลอดานการศกษาพเศษในหองเรยนทวไปในดาน

1. การสอนซอมเสรมหรอการสอนเสรม ซงเปนการน าเดกทมความตองการพเศษมาเรยนเสรมในสวนทนกเรยนยงเรยนไมทนเพอนหรอมปญหาในการเรยนนนๆ เชน การอาน การคดเลขหรอมาปรบพฤตกรรมเปนรายบคคลหลงจากเรยนหองเรยนปกต

2. การปรบเปลยนไปสการเรยนรวมเพอใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนแตละคน เชน การปรบหลกสตรโดยการใชใบงานทตางกนตามระดบความสามารถของนกเรยน การใหงานนอยลง หรอใหเวลาท างานมากขน

3. การชวยเหลอครทวไปในการสอนแบบหลายระดบตามสภาพจรง โดยครผสอนมการประชมรวมกนเพอวนจฉยปญหาของนกเรยนแตละคน และรวมกนออกแบบบทเรยนทสอดคลองกบระดบความสามารถของนกเรยนแตละบคคล

221

4. การชวยเหลอตามความตองการจ าเปนของครทวไป เชน การพฒนาบทเรยนและการสอน

การพฒนาคณภาพของโรงเรยนแบบเรยนรวมนนจะมจดเนนการสอนแบบหลายระดบตามสภาพทแทจรง ส าหรบนกเรยนทมความสามารถทแตกตางกนมากและการเสรมสรางความเปนชมชนในโรงเรยน

5. การท างานของโรงเรยนแบบเรยนรวม จะพบวาทมงานชวยเหลอ มการประชมพดคยเกยวกบปญหาเฉพาะและความตองการจ าเปนของนกเรยน และการระดมสมองเพอหาแนวทางในการจดการกบเรองตางๆ

6. มการปะชมระหวางครทวไปและผเชยวชาญเฉพาะทางอยางนอยทก 2 สปดาห เพอพดคยถงปญหาและแนวทางแกไขปญหาของนกเรยนเฉพาะคนและรวมกนพฒนาแผนการสอน

7. ครการศกษาพเศษ ท าหนาทสนบสนนการเรยนการสอนในชนเรยนรวม ทงครการศกษาพเศษกบครทวไปจะท างานดวยกนและรบผดชอบนกเรยนทกคน โดยเฉพาะนกเรยนทมความตองการพเศษจะไดรบความชวยเหลอตามความตองการจ าเปน

8. ครทวไปกบผเชยวชาญเฉพาะทาง เชน ครการศกษาพเศษ แพทย พยาบาล นกสงคมสงเคราะห ท างานดวยกนกบนกเรยนกลมเลกทท าโครงการแตกตางกน ในโรงเรยนแบบเรยนรวม จะไมพบเหนผชวยครดแลและอยกบเฉพาะนกเรยนพการหลงชนเรยน ผชวยครหรอครนงท างานอยเฉพาะกบนกเรยนทมความตองการพเศษ นกเรยนในกลมทมความสามารถตางกนท างานกบครการศกษาพเศษ หรอนกเรยนทมความตองการพเศษถกแยกออกจากชนเรยน

9. การเปนหนสวนของพอแมในโรงเรยนแบบเรยนรวม พอแมจะไดรบการตอนรบใหน านกเรยนเขามาอยในชนเรยนรวม และมการพบปะและรบฟงวาเรองราวเกยวกบนกเรยนจากพอแม เพอใหเขาใจความตองการของเดกทมความตองการพเศษ รวมทงรจดแขงและความตองการพเศษของนกเรยนแตละคนซงพอแมจะเปนผใหขอมลไดดทสด หลงจากนนใหการตอนรบเดกเขาสชนเรยน และเขาสโรงเรยน ตลอดจนการจดหาสอ สงอ านวยความสะดวกทจ าเปนไวใหพรอมในการจดการศกษา และเชญพอแมเยยมโรงเรยนและชนเรยน เพอใหพอแม ผปกครองนนรสกวาเปนสวนหนงของครอบครว ใหญซงอยในวถชวตของโรงเรยน พอแมผปกครองไมตองพยายามตอสเพอใหนกเรยนไดเขาเรยน ไมมการแยกสมาคมผปกครองส าหรบพอแมเดกทมความตองการพเศษ หรอการจดเวลาพเศษส าหรบเดกทมความตองการพเศษ เนองจากเดกทมความตองการพเศษจะมสวนรวมอยางเตมทในกจกรรมทกอยางทเกดขนภายในโรงเรยนไมเฉพาะในกจกรรมหรอโปรแกรมหลงเลกเรยน ครจะไมสงบนทกในทางลบใหกบพอแมแตจะใหขอมลทางบวกเกยวกบนกเรยน

222

ผบรหารโรงเรยนแบบเรยนรวม ผบรหารเปนบคคลทมความส าคญในการพฒนาและสงเสรมการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจ กอนอนผบรหารจะตองมความรความเขาใจเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวมและตองปฏบตรฐธรรมนญและพระราชบญญตการศกษาแหงชาต จะตองท าความเขาใจในเรองนโยบายและวสยทศนตลอดจนพนธกจในการจดการศกษาใหคร บคลากร และผทเกยวของไดทราบเพอใหการด าเนนงานจดการศกษาในโรงเรยนเปนไปในทศทางเดยวกน สรางทศนคตทดเกยวกบเดกทมความตองการพเศษใหเกดกบทกคนในโรงเรยน และรวมไปถงการมเจตนารมณทดตอการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษและการศกษาแบบเรยนรวมอยางแทจรง ในการบรหารและการจดการศกษาแบบเรยนรวม นอกจากจะตองเตรยมในเรองทศนคต ความเขาใจทถกตองเกยวกบเดกทมความตองการพเศษโดยเรมจากตวผบรหารเองและทมงานบรหาร บคลากร คร และนกเรยนในโรงเรยน ผปกครอง ตลอดจนคนในชมชนใหดกอนด าเนนการ เพอใหมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการศกษาแบบเรยนรวม ใหความรเกยวกบกฎหมายทเกยวของ และสงเสรมสนบสนนภารกจในการจดการศกษาแบบเรยนรวมทชดเจน การท างานดวยใจและม กลยทธในการบรหารจดการ เปนตน

ความรพนฐานในการจดการศกษาแบบเรยนรวม มความจ าเปนอยางยง เนองจากการศกษามลกษณะเฉพาะ ผบรหารและครทท างานดานนจะตองมความรความเขาใจเปนอยางด เกยวกบจตวทยาพฒนาการ หลกในการบรหารเดกทมความตองการพเศษเรยนรวม การสรางเครอขายการท างานแบบรวมมอกน ความรดานอาคารสถานท สอ อปกรณ สงอ านวยความสะดวก เพอเปนพนฐานในการปฏบตงานทมประสทธผลตอไป ความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพ.ศ. 2540 พระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพคนพการพ.ศ. 2534 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 และกฎกระทรวงตลอดจนนโยบายตางๆ เปนสงจ าเปนทผบรหารและบคลากรทเกยวของตองตระหนกวาการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษเปนเรองทจะตองปฏบตตามกฎหมาย จงจ าเปนตองท าความเขาใจกบผเกยวของทกฝาย เชน คร นกเรยนและนกการภารโรงทกคนในโรงเรยนตลอดจนผปกครองและคนในชมชนใหมความเขาใจในทศทางเดยวกนวา การจดการศกษาแบบเรยนรวมนนเปนงานทจะตองปฏบตตาม กฎหมายและเปนสทธของเดกทโรงเรยนมหนาทตองชวยเหลอดแลใหไดรบการศกษาอยางเสมอภาคทกคนไมใชเปนงานสรางความหนกใจ และเปนภาระใหแกโรงเรยนหรอผใด ผหนง การเรยนรวมไมท าใหผลการเรยนของเดกทวไปตกต าลง หรอท าใหเดกปกตมพฒนาการดานใดดานหนงถดถอยลง ความคดทวาเดกกลมนไมสามารถพฒนาขนไดนนเปนความคดทไมถกตองและน าไปสปญหาอปสรรคในการจดการเรยนรวมทมคณภาพ การจดการเรยนรวมทมประสทธผลนนผบรหารจะตองอาศยจตใจทมงมนมอดมการณทจะจดการศกษาใหแกเดกทกคนโดยไมมขออางทเปนปญหาอปสรรคในการพฒนาการเรยนรวม สามารถสรางกรอบความคดทถกตองใหแกบคลากรทเกยวของทกฝายใหด ซงจะท าใหการด าเนนงานเปนไปดวยความราบรนและมประสทธผล

223

ความเขาใจในภารกจทชดเจนจะน าไปสการประกนโอกาส ใหแกเดกทมความตองการพเศษ ไดเรยนรวมมากขนส าหรบเดกทมความบกพรองเกนเกณฑทจะเรยนรวมนน ตองท าความเขาใจกบผปกครองและชวยเหลอในการสงตอใหไดเรยนในโรงเรยนตอไป การมกฎหมายรองรบเกยวกบสทธความเสมอภาคในการเขาเรยน ทางโรงเรยนไมสามารถปฏเสธการรบนกเรยนได เมอมเดกทมความบกพรองในดานตางๆ มาสมครเขาเรยน โรงเรยนจะตองรบไวทกคน ถอเปนหนาททโรงเรยนจะตองด าเนนการใหเปนไปตามแนวปฏบต เพอใหเดกทมความตองการพเศษทกคนไดมโอกาสเขารบการศกษาตามกฎหมาย การใหโอกาสเดกทมความตองการพเศษเรยนรวมนน ไมใชเพยงแตไดชอวาเดกทมความตองการพเศษไดเขามาเรยนรวมกบเดกทวไปเทานน ยงตองค านงถงคณภาพทเดกแตละคนจะไดรบการพฒนาตามศกยภาพของแตละคนดวย ซงหากท าส าเรจกเทากบลดจ านวนคนพการในสงคมใหนอยลงอกดวยบทบาทของผบรหารในการจดการเรยนรวมทส าคญมดงน คอ 1. ตองสนบสนนและจดใหมการเรยนรวมในสถานศกษา โดยรวมมอกบบคลการและผปกครองตลอดจนบคคลในชมชนทใหความสนใจกบเดกทมความตองการพเศษ ซงเปนผมการตดสนใจทด มวสยทศน รวมเปนตวแทนของเดกทมความตองการพเศษ 2. ผบรหารตองวางแผน จดระเบยบวาระทางการประชม ก าหนดเปาหมายใหชดเจนและเหนความส าคญในบทบาทของผเชยวชาญแตละดาน ใหมสวนรวมในการจดการศกษาใหกบเดกทมความตองการพเศษอยางเทาเทยมกนทกคน 3. ผบรหารตองจดหาสงอ านวยความสะดวกและรวมมอกบผเชยวชาญจากหลายสาขาในการปรบปรงเปลยนแปลงตารางตางๆ แผนการจดการศกษารายบคคล (LEP) และเทคนค การชวยเหลอเดกตลอดจนการจดขนาดของชนเรยนใหเหมาะสม 4. จดหาผชวยคร (Paraprofesional assistance) 5. อบรมบคลากรและสนบสนนใหไดรบการศกษาตอเนอง พฒนาความเปนผเชยวชาญเทาทโอกาสจะอ านวย 6. สนบสนนใหครทสอนเดกทวไปในโปรแกรมเรยนรวมไดมความร ความสามารถในการสอนแบบตางๆ และจดตารางในการประชมปรกษาหารอ แกปญหารวมกนเปนทมกบครการศกษาพเศษ ในการเตรยมนกเรยนและครเพอการเรยนรวม (Preparing Students/Teachers for Inclusion) นนเปนบทบาทหนงของผบรหารทมความส าคญมากเพราะการเตรยมนกเรยนเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดพสจนความเชอถอตนเอง (Self Esteem) การตอบสนองตนเอง (Self Reflect) การประเมนตนเอง (Self Evaluate) ซงเปนสวนส าคญในหลกสตรทเดกควรไดเรยนร ซง Donna Raschke (1999) ไดเสนอขนตอนในการเตรยมนกเรยน คร และผบรหารไวเพอการจดการเรยนรวม คอ ขนท 1 เตรยมทศนคตและคานยม โดยก าหนดขอบเขตบคคลทไดรบผลกระทบทงทางบวกและทางลบกบเดกทมความตองการพเศษ ขนท 2 ใหความรขอมล ขาวสาร จากการอานหนงสอ ดวดโอ พดคยกบครในชน เรยนรวม ท ากจกรรมสรางสถานการณจ าลองในชนเรยนรวม เยยมโรงเรยนทมการจดการศกษา

224

แบบเรยนรวมซงประสบความส าเรจ เพอใหครมความเชอมนและมความเชอถอตนเองและเหนความส าคญทวานกเรยนทมความตองการพเศษเปนสวนหนงของการศกษาแบบเรยนรวม ขนท 3 การอ านวยความสะดวก การจดระบบสนบสนนเกยวกบอาคารสถานท เพอใหเกดการยอมรบและใหความสะดวกกบนกเรยนตามความจ าเปน จนกวาผบรหาร ครและนกเรยนปกต จะแสดงถงทศนคตในการยอมรบใจกวางและการใหเกยรตซงกนและกน

อยางไรกตามการจดการศกษาแบบเรยนรวม เปนการสรางวถทางทจะสงเสรมความยตธรรมและสงเสรมการเรยนรของนกเรยนทกคน โดยใชยทธศาสตรตาง ๆ เพอพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม ซงเปรยบเสมอนชมชนแหงการเรยนรทสมาชกทกคนเปนเจาของ และยอมรบในคณคาของความแตกตางทหลากหลายของสมาชกทกคน ทกคนไดเรยนรดวยกน จากการปฏบตการจดการศกษาแบบเรยนรวมตางพบกบปญหาและอปสรรค รวมทงประเดนตางๆทใหควรพจารณาในการจดการศกษาแบบเรยนรวม การทบทวนประสบการณในการท างาน และจากขอคดเหนของผทเกยวของ พบปญหาอปสรรคหลายประการ อาทเชน หองเรยนขนาดใหญมนกเรยนจ านวนมาก เจตคตทไมดตอเดกทมความตองการพเศษ การขาดการสนบสนนชวยเหลอทตอเนอง ขาดการมสวนรวมของพอแมและชมชน การทดสอบในระบบการศกษายงไมประสบผลส าเรจเทาทควร การประเมนผลนกเรยนโดยรปแบบทางการแพทยท าใหแนวคดการจดการศกษาแบบเรยนรวมมขอจ ากด นอกจากนยงพบวาวธการสอนของครยงไมเปลยนแปลง ขาดแคลนอปกรณและสงอ านวยความสะดวกส าหรบเดกทมความตองการพเศษ ขาดแคลนงบประมาณ ขาดการพฒนาบคลากรเพอการศกษาแบบเรยนรวม ขาดนโยบายทชดเจนในระดบชาต เปนตน โดยสรปแลว การบรหารจดการศกษาแบบเรยนรวมเปนวธการทชวยใหผมสวนเกยวของกบการท างานไดมสวนรวมในการแสดงความคด การตดสนใจหรอการปฏบตงานในหลากหลายรปแบบ เพอใหเกดความผกพนและความรบผดชอบตอองคการมากยงขน ทงนผบรหารโรงเรยนเปนบคคลทมความส าคญทจะท าใหการศกษาแบบเรยนรวมขบเคลอนไปสจดหมายปลายทางไดอยางประสบผลส าเรจ ซงผบรหารจะตองเหนความส าคญพรอมทงมความรความเขาใจในแนวคดพนฐานและองคประกอบทส าคญของการมสวนรวมในการจดการศกษาแบบเรยนรวม และสงส าคญจะตองทราบถงประโยชน ขอจ ากดและอปสรรคของการศกษาแบบเรยนรวมเพอใหสามารถจดการศกษาแบบเรยนรวมไดอยางเหมาะสมตอไป

225

สรปทายบท

โรงเรยนแบบเรยนรวม (Inclusive School) ไดด าเนนการรบเดกทกคนเรยนรวมกนและจดการศกษาโดยเขาใจความแตกตางของนกเรยนและสามารถจดการศกษาทตอบสนองความตองการของนกเรยนแตละคน โดยการปรบเปลยนรปแบบการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการและระดบการเรยนรของนกเรยน จดระบบการประกนคณภาพการศกษาและปรบหลกสตรใหเหมาะสม จดระบบบรหารจดการทมประสทธภาพ มยทธศาสตรการสอนเพอจดการเรยนการสอนใหมคณภาพ ตลอดจนการใชทรพยากรและการสรางเครอขายกบชมชนเพอใหสามารถพฒนาโรงเรยนทงระบบและน าไปสเปาหมายสงสดของโรงเรยนแบบเรยนรวม การด าเนนการจดการศกษาส าหรบทกคนโดยรบเขามาเรยนรวมกนตงแตเขาเรมรบการศกษา และจดใหมบรการพเศษตามความตองการของแตละบคคล เพอใหเดกทกคนไดรบโอกาสและสทธทจะเรยนรอยางเทาเทยมกน โรงเรยนแบบเรยนรวมจงตองคนหาวธทจะพฒนานกเรยนทกคนและสนบสนนใหนกเรยนทกคนไดเปนสวนหนงของการจดการศกษาแบบเรยนรวม

การพฒนาโรงเรยนทงระบบสงส าคญคอการเปลยนโรงเรยนใหกลายเปนโรงเรยนแบบ เรยนรวมทสมบรณ และเปนศนยกลางการจดการเรยนรส าหรบเดกทกคน เปนแหลงรวบรวมเครองมอและวธการจดการเรยนการสอน และสามารถจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการจ าเปนของผเรยน รวมถงปรบเปลยนเนอหา หลกสตร วธการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบนกเรยนแตละคนและมการประเมนพฒนาการของนกเรยน โรงเรยนแบบเรยนรวมจงเปนสถานศกษาทจดการศกษาเพอพฒนาเดกทกคนในฐานะเปนสมาชกหนงของโรงเรยน มสทธ มความเสมอภาคและเทาเทยมกน ดงนน แนวทางในการจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอพฒนาโรงเรยนทงระบบ โรงเรยนจะตองมการจดท าแผนการปฏบตงาน และมการก ากบดแลใหเปนไปตามแผน และใหทกคนมสวนรวมในการท างาน จดแหลงเรยนร ตลอดจนพฒนาครและจดท ารายงานผลการด าเนนงาน อยางไรกตามในการพฒนาโรงเรยนเขาสโรงเรยนแบบเรยนรวมนนจ าเปนตองอาศยระยะเวลา และความรวมมอจากหนวยงานตางๆทเกยวของและเปนการพฒนาอยางเปนองครวมและทส าคญคอ เปนการพฒนาโรงเรยนทงระบบ จงตองอาศยความรวมมอของครทกคนในโรงเรยน การปรบหลกสตร การสนบสนนของผบรหาร และความตองการของนกเรยนทกคน ตลอดจนการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลและใหมการก ากบตดตาม ดงนนการพฒนาโรงเรยนทงระบบจงเปนกระบวนการขบเคลอนการด าเนนงานและการมสวนรวมของทกคนในทกภาคสวนรวมถงการสรางเครอขายในการจดการศกษาแบบเรยนรวม โรงเรยนตองยอมรบและตอบสนองความตองการจ าเปนทหลากหลายของนกเรยนทครอบคลมทงรปแบบและอตราการเรยนรทตางกนและประกนคณภาพการศกษาของนกเรยนโดยการใชหลกสตรทเหมาะสม การจดระเบยบการบรหาร การจดยทธศาสตรการสอนทเหมาะสม การใชทรพยากรและใหชมชนเขามาเปนหนสวนในการจดการศกษา องคประกอบในการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม ไดแก นกเรยนมสวนรวมในการเรยนร การจดการเรยนการสอนทแตกตางหลากหลายตามสภาพจรง การสรางชมชนในโรงเรยนและการคนพบและแกปญหาของนกเรยนแตละคน การดแลนกเรยนในชนเรยน การใหนกเรยนมอสระในการเรยนร และการชวยเหลอสนบสนนของคร

226

ผบรหารโรงเรยนเปนผทมบทบาทหนาทหลกในการบรหารจดการการศกษาแบบเรยนรวมใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพเพอใหนกเรยนไดรบประสบการณและการเรยนรตามจดหมายหรอวตถประสงคทก าหนดไว ผบรหารตองมภาวะผน าในการระดมและใชทรพยากรทมอยเพอใหการด าเนนงานตามภารกจขององคการเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว การบรหารและจดการศกษาแบบเรยนรวมเกยวของกบการตดสนใจในเรองตาง ๆ มากมาย ผบรหารสถานศกษาในยคปฏรปในการศกษาจงตองมศาสตรและศลปในการบรหารจดการ ซงเปนคณลกษณะทส าคญทจะท าใหการบรหารจดการศกษาบรรลเปาหมายทตงไว โดยเฉพาะหลกการการบรหารสถานศกษา 4 ดาน คอ ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานทวไป นอกจากนผบรหารตองมความรความเขาใจเกยวกบปจจยส าคญอนในการบรหารจดการไดแกระบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ และการมสวนรวม ของทกคนในโรงเรยนเพอใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมใหประสบความส าเรจ

ดงนนโรงเรยนแบบเรยนรวมตองมการพฒนากระบวนการและผลลพธเกยวกบกระบวนการจดการศกษาโดยมงเนนการพฒนาโรงเรยนทงระบบ ซงโรงเรยนแตละแหงจะมกลยทธทแตกตางกนในการบรหารจดการ การจดการศกษาแบบเรยนรวมทประสบความส าเรจและเปนแนวปฏบตทดทสดมความเหมาะสมเฉพาะโรงเรยนแตละแหง ซงไมใชรปแบบทตองจดการศกษาใหเหมอนกน แตควรน ามาปรบเปลยนใหเหมาะสมกบสภาพบรบทของโรงเรยนแตละแหง โดยค านงถงความเหมาะสมและความเปนไปไดเนองจากสภาพโรงเรยนแตละแหงมอตลกษณทแตกตางกน และมวฒนธรรมและการบรหารจดการภายในองคกรทแตกตางกน เพอใหการจดการศกษาแบบเรยนรวมประสบความส าเรจมากทสดและสอดคลองกบความตองการและสภาพของโรงเรยนทจดการศกษาแบบเรยนรวมเพอสงเสรมคณภาพการจดการศกษาโดยมงเนนทนกเรยนเปนส าคญ

227

ค าถามประจ าบท 1. หลกการพนฐานของโรงเรยนแบบเรยนรวมคออะไร จงอธบาย

2. คณลกษณะส าคญของโรงเรยนแบบเรยนรวมไดแกอะไรบาง จงยกตวอยางประกอบ

3. แนวคดส าคญของการพฒนาโรงเรยนทงระบบ (Whole-School Approaches) คออะไร

4. แนวทางในการด าเนนงานในการพฒนาโรงเรยนทงระบบมอะไรบาง 5. บอกองคประกอบในการพฒนาโรงเรยนทงระบบโดยมนกเรยนเปนศนยกลาง 6. อธบายหลกการบรหารและจดการศกษาแบบเรยนรวม

7. หากทานเปนผบรหารจะมแนวทางในการบรหารงานบคคลในโรงเรยนแบบเรยนรวม

อยางไร

228

เอกสารอางอง

กระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 (แกไข

เพมเตมฉบบท 2) พ.ศ. 2545 พรอมกฎกระทรวงทเกยวของและพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ .ศ . 2545. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2543). กฎกระทรวง .ก าหนดหลกเกณฑและวธการให คนพการมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทาง การศกษา พ .ศ . 2545 ราชกจจานเบกษา เลม 119 ตอนท 85 กลงวนท 2 กนยายน 2545.

สชาดา บบผา. (2555). การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) ในประเทศไทย. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

อทย บญประเสรฐ. (2542). การศกษาแนวทางการบรหารและจดการศกษาของสถานศกษา

รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน : รายงานวจย.กรงเทพ : โรงพมพครสภา. Ainscow, Mel. (1999). Understanding the Development of Inclusive Schools.

London.

Denbow, K. A. (2004). The role of school culture in the implementation of a

character education program. Unpublished Dissertation, University of

Missouri, Columbia.

Dipaola, M. F., & Hoy, W. K. (2001). Formalization, conflict, and change: Constructive and destructive consequences in schools [Electronic version]. The International Journal of Educational Management, 15(5), 238-244.

Education Classrooms: A Summary of Research. A Report Prepared by the Western Regional Resource Center at the University of Oregon. Eugene, Oregon.

Elmore, R. (2004). School reform from the inside out: Policy, practice, and performance. Cambridge, MA: Harvard Education Press.

Falmer Dianne, F, Margaret, E. and Diane, M. (1977), Teaching Students with

Special Needs in Inclusive Classrooms , Education, 630 pages

Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2005). Educational administration: Theory, research, and

practice (7th ed.). New York: McGraw Hill.

John T. Seyfarth. (2005). Human Resources Management for Effective Schools.

New York: Pearson Education, Inc. 174-175.

Knezevich, Stephen J. (1962). Administration of Public Education. 3rd.ed. New York:

Harper and Row, Publishers.

Kimbrough, Ralph B. and Nunnery, Michael Y. (1988). Educational Administration :

229

An Introduction. 3rd ed. New York: Macmillan Publishing Company.

Murphy.J & Beck,L.G.(1995). School-based management as school reform

:Takingstock. Thousand Osks.CA : corwin Press.

Olsen H. (2002) Inclisive Education : a Process of school Improvement.2002. <http

://www.adb.org/Document/Events/2002/Disability_Development/desn_peper>

2012.

Seyfarth, J. T. (2005). Human Resources Management for Effective Schools. Boston,

MA: Pearson

UNESCO (2000). The Dakar framework for action. Paris: UNESCO. UNICEF (1989). The

Child Rights Convention. New York: The United Nations

UNESCO. (2003) Overcoming Exclusion through Inclusive Approaches in

Education.A Challenge and a Vision.Paris : de Fontenot.

230

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2542). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542. กรงเทพฯ : ส านกงาน ปลดกระทรวงศกษาธการ.

กระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 (แกไข

เพมเตมฉบบท 2) พ.ศ. 2545 พรอมกฎกระทรวงทเกยวของและพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ .ศ . 2545. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา

กระทรวงศกษาธการ. (2555). แผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการราย 5 ป (พ.ศ.2555- 2559). กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

การจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการทแตกตางของผเรยน. (มปป.). เขาถงไดจาก: http://www.udlcenter.org/resource_library/videos/udlcenter/udl (วนทสบคนขอมล: 13 กนยายน 2557)

กงเพชร สงเสรม (2552, การพฒนารปแบบการจดการเรยนรวมแบบคละชนทมเดกทมความ ตองการพเศษในโรงเรยนประถมศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ด. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ, 2552.

จระพร ชะโน. (2554). การศกษาแบบเรยนรวม Inclusive Education. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม.

ณฐกฤตา ไพศาลสมบต. (2545). การศกษาสภาพและปญหาการจดการเรยนรวมระดบอนบาลใน โรงเรยนประถมศกษาสงกดคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตเขตการศกษา 9. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาบรหารการศกษ บณฑตวทยาลย,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดารณ อทยรตนกจ และคณะ. (2546). “การจดการศกษาส าหรบเดกออทสตก” ใน เอกสาร

ประชมวชาการวทยาการกาวหนาในกมารเวชศาสตร ครงท 2 วนท 1-13 กนยายน กรงเทพฯ : แพทยสมาคมแหงประเทศไทย.

ตราบาป40 ปสงครามเวยดนาม. (29 เมษายน 2558). ASTVผจดการออนไลน, Coppyright 2015 by Damir Sagolj, Adaped with permission of the author. เขาถงไดจาก: http://www.manager.co.th/Around/ViewNews.aspx?NewsID=9580000048680 (วนทสบคนขอมล 1 สงหาคม 2557)

นงลกษณ วรชชย (2546).รปแบบการจดการเรยนรวมแบบรวมพลง : การพฒนารปแบบการจด กจกรรมการศกษาส าหรบเดกพเศษโดยครอบครวและชมชนมสวนรวม.กรงเทพฯ: ส านกงาน เลขาธการสภาการศกษา.

บญเกด วเศษรนทองและคณะ. (2552). ปญหาการด าเนนการจดการศกษาส าหรบเดกทมความ ตองการพเศษในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม. ส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคามเขต 1 วารสารมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ปท 3 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2552 น. 134-154.

231

บญเกด วเศษรนทองและคณะ. (2552). ปญหาการด าเนนการจดการศกษาส าหรบเดกทมความ ตองการพเศษในโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม. ส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคามเขต 1 วารสารมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ปท 3 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2552 น. 134-154.

บงอร ตนปาน (2546). เอกสารค าสอนการศกษาแบบเรยนรวม. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร สถาบนราชภฏสวนดสต. (อดส าเนา). เบญจา ชลธารนนท. (2543). การจดการศกษาส าหรบเดกพการเรยนรวม. เอกสารประกอบการ

ประชมเชงปฏบตการ 3 เมษายน 2543. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏสวนดสต.

………….. (2544). การศกษาแบบเรยนรวม. เอกสารประกอบการสอนรายวชาการศกษาแบบเรยน

รวม. กรงเทพฯ : สถาบนราชภฏสวนดสต. ………….. (2546) คมอการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ …………….. (2548). การสงเคราะหงานดานการจดการเรยนรวมสภาคปฏบตเพอน าส

นโยบายการจดการศกษาอยางมคณภาพส าหรบเดกและเยาวชนพการ. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

ผดง อารยะวญญ. (2539). การศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ, พมพครงท 2. กรงเทพ: แวนแกว.

……………………(2544). รายงานวจยเรอง การศกษาความตองการก าลงคนในการพฒนาการศกษา พเศษ. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

…………………… (2545). รายงานการวจยเรองการวจยเพอพฒนานวตกรรมส าหรบสอนเดกทอานไม ออกเขยนไมได. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

ผดง อารยะวญญ และวาสนา เลศศลป. (2551). การเรยนรวม Inclusion. กรงเทพฯ : หางหนสวน จ ากด เจ .เอน. ท.

พวงพศ เรองศรกล (2554) ปญหาการบรหารจดการศกษาแบบเรยนรวมของครผสอนในระดบ ปฐมวย โรงเรยนรฐบาลส านกงานเขตพนทการประถมศกษาล าปาง เขต 1. มหาวทยาลย ราชภฏล าปาง: สถาบนวจยและพฒนา.

ไพฑรย สนลารตนและคณะ. (2550). อทธพลทางการศกษาของตางประเทศทมตอการจด

การศกษาของไทย. รายงานผลการวจย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภฟา เสวกพนธ. (2552). การจดการศกษาแบบเรยนรวม ทฤษฏและแนวปฏบต : บรษทว พรน (1991)

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2545 .เขาถงไดจาก http://www.parliament.go.th (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557).

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. เขาถงไดจาก http://www.parliament.go.th

232

(สบคนเมอ 5 เมษายน 2557). วกพเดย สารานกรมเสร (มปป.) เขาถงไดจากhttps://th.wikipedia.org/wiki/เจนวฟ_คอลฟลด

(วนทสบคนขอมล 21 กนยายน 2556) ศนยบรการนกศกษาพการ กองพฒนานกศกษามหาวทยาลยพะเยา (มปป.) เขาถงไดจาก

http://www.stdaffairs.up.ac.th/dss/ (สบคนเมอ 2 มกราคม 2557). สมพร หวานเสรจ. (2543). การจดการศกษาแบบเรยนรวม. อบลราชธาน: อบลกจออฟเซทการ

พมพ. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน เลมท 2 เรองท 8 การศกษา. (2558). เขาถงไดจาก

http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=2&chap=8.htm (วนทสบคนขอมล 26 กนยายน 2556)

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2543). กฎกระทรวง .ก าหนดหลกเกณฑและวธการให คนพการมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทาง การศกษา พ .ศ . 2545 ราชกจจานเบกษา เลม 119 ตอนท 85 กลงวนท 2 กนยายน 2545.

………………... (2545). การจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล. กรงเทพ: กรมสามญศกษา หนวย

ศกษานเทศกกระทรวงศกษาธการ.

………………… (2545). การเรยนรวม : แนวคดใหมในการจดการศกษา. กรงเทพฯ : กลมสงเสรมการ

พฒนาการศกษาพเศษในโรงเรยนประถมศกษา.

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2555). รายงานการวจย เรอง มาตรฐานวชาชพครการศกษาพเศษ. กรงเทพฯ: บรษท โบนส พรเพรส จ ากด.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2557). สถตการศกษาของประเทศไทย ปการศกษา 2555-2556.กรงเทพฯ : บรษทพรกหวานกราฟฟค จ ากด.

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2557). นกเรยน นกศกษาพการของกระทรวงศกษาธการ ปการศกษา 2557. กรงเทพฯ : ศนยสารสนเทศและการสอสาร.

ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ. (2546). การศกษาแบบเรยนรวม. กรงเทพฯ : ส านกพฒนาการ

ฝกหดคร. ส านกงานสถตแหงชาต. (2556). สรปผลทส าคญการส ารวจความพการ พ.ศ. 2555. กรงเทพฯ :

ส านกสถตพยากรณ ส านกงานสถตแหงชาต เขาถงไดจากservice.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/disabledSum55.pdf (สบคนเมอ 2 มกราคม 2557).

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2550). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. กรงเทพฯ: ส านกการพมพ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร.

ส านกนายกรฐมนตร. (2551). พระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ..ศ.2551

เขาถงไดจาก http://www.krisdka.go.th (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557).

233

ส านกบรหารการศกษาพเศษ. (2558). คมอการจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล. (อดส าเนา). องคการอนามยโลก. (2556). องคประกอบดานการศกษา เขาถงไดจาก

www.who.int/iris/bitstream/10665/.../9789241548052_health_tha.pdf (สบคนเมอ 16 กนยายน 2556)

สชาดา บบผา. (2555). การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) ในประเทศไทย. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สภาพร ชนชย. (2551,) การพฒนารปแบบการจดการศกษาแบบเรยนรวมส าหรบเดกทมความ

ตองการพเศษ : กรณศกษาโรงเรยนเรยนรวมในจงหวดเชยงใหม. วทยาศาสตรดษฏบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สรรตน ประจนปจจนก. (2 กรกฏาคม 2554). สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคดานการศกษา เกยวกบคนพการ 2554 เขาถงไดจากwww.naksit.org/hrlearning/index.php จาก

เครอขายการเรยนรสทธมนษยชน (สบคนเมอ 5 เมษายน 2557). องคการยนเซฟ. (2554). การวเคราะหสถานการณเดกและสตร พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ : องคการ

ยนเซฟประเทศไทย. เขาถงไดจากhttp://www.unicef.org/thailand/ (สบคนเมอ 5 กมภาพนธ 2546).

อทย บญประเสรฐ. (2542). การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาใน

รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน : รายงานวจย.กรงเทพ : โรงพมพครสภาา. Ainscow, Mel. (1999). Understanding the Development of Inclusive Schools.

London.

Alan Dyson and Alan Millward. (1999). School and special need Issues of Innovative and Inclusion.Sage Publication Inc: California,2000.

Alper, S., & Ryndak, D.L. (1992). Educating students with severe handicaps in

regular classes. The Elementary School Journal, 92(3), 373-387

Beth Ann Smith. (2007). Increasing the Comfort Level of Teachers Towards

Inclusion Though Use of School Focus Groups. Dissertation Nova

Southeastern University.

Bunch G, Finnegan K. (2000). Values Teachers Find in Inclusive Education. Internation SpecialEducation Congress 2000(Conference proceedings)

Darling, R. B. (2013). Disability and Identity: Negotiating Self in a Changing Society. Boulder: CO:Lynne Rienner Publishers.

David Mitchell. (2001). Inclusive Education for student with SpecialNeeds.International Handbook of Education Research in the Asia Pacific Region, 203-215 ;Kluwer Acadamic Publisher.

Denbow, K. A. (2004). The role of school culture in the implementation of a

234

character education program. Unpublished Dissertation, University of

Missouri, Columbia.

Dipaola, M. F., & Hoy, W. K. (2001). Formalization, conflict, and change: Constructive and destructive consequences in schools [Electronic version]. The International Journal of Educational Management, 15(5), 238-244.

Education Classrooms: A Summary of Research. A Report Prepared by the Western Regional Resource Center at the University of Oregon. Eugene, Oregon.

Elmore, R. (2004). School reform from the inside out: Policy, practice, and performance. Cambridge, MA: Harvard Education Press.

Etscheidt, S. K., & Bartlett, L. (1999). The IDEA amendments: A four-step approach for determining supplementary aids and services. Exceptional Children, 65(2),163–174.

Falmer Dianne, F, Margaret, E. and Diane, M. (1977), Teaching Students with

Special Needs in Inclusive Classrooms , Education, 630 pages

Foreman, P. (ed.) (1996) Integration and Inclusion in Action. NSW, Australia: Harcourt

Brace and Company.

Foreman, P &Dempsey, I.,. (1997). Trends in the educational placement of

students With disabilities in NSW. International Journal of Disability,

Development and Education., 44(3), 207-216.

Forlin,C., Hattie, J.& Douglas. G. (1996) Inclusion: Is it stressful for teachers? Journal

of Intellectual and Developmental Disability,21, 199-217.

Hobbs, T.& Wrestling,D.L. (1998). Promoting successful inclusion through collaborative proplem solving. TeachingExceptional Children, 3(1), 12-19

Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2005). Educational administration: Theory, research, and

practice (7th ed.). New York: McGraw Hill.

Ivory , J.J. and Mccollum , J.A. (1999). Effects of social and isolatetoys on social

play in an inclusive setting. Journal of Special Education, 13, 328-343.

Jessica L Buchalz. (2009). Creating a Warm and Inclusive Classroom Environment :

Planing for all Children to Fell Welcome. Electronic Journal for Inclusive

Education V.2 No 4 Spring Summer 2009 เขาถงไดจาก http://www.slideshare.net/JGSG420/universal-design-for-learning-udl-6584773.

(สบคนเมอ 8 กนยายน 2556)

235

John T. Seyfarth. (2005). Human Resources Management for Effective Schools.

New York: Pearson Education, Inc. 174-175.

Knezevich, Stephen J. (1962). Administration of Public Education. 3rd.ed. New York:

Harper and Row, Publishers.

Kimbrough, Ralph B. and Nunnery, Michael Y. (1988). Educational Administration :

An Introduction. 3rd ed. New York: Macmillan Publishing Company.

Kuyini, A.B.,& Desai, D.I., (2007). Principals and teachers attitudes and knowledge

Of inclusive education as predictors of effective teaching practices in

Ghana. Journal of Research in Special Educational Needs, 7, 104–113.

Lynch, J. (2001). Inclusion in Education : The Participation of Disabled Learners.

Paris: UNESCO.

McGregor, G., & Vogelsberg, R. T. (1998). Inclusive schooling practices: Pedagogical

and Research Foundations. A synthesis of the literature that informs best

practices about inclusive schooling. University of Montana, Rural Institute on

Disabilities.

McGreGgor,G. (1998). 'I wasn't trained to work with them': mainstream teachers'

attitudes to children with speech and language difficulties. International

Journal of Inclusive Education, 6(3), 199-215.

McGrgeor,G.(1999). Development and social competence after two years for

students in inclusive and selfcontained educational programs. Research

and Practice for Persons with Severe Disabilities, 27, 165-174.

McGregor, G., & Vogelsberg, R.T. (1998). Inclusive schooling practices: Pedagogical

and research foundations: A synthesis of the literature that informs best

practices about inclusive schooling. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.

Meijer, D., Pijl, S., Waslander, S. (1999). Special Education Funding and Integration: Cases from Europe. In Funding Special Education,edited by T. Parrish,Chambers, J., Guarino, M. Thousand Oaks, California: Corwin Press.

Melissa Hestum. (1996). Schools, community-based interventions, and children's

learning and development: what's the connect?, in: M.C. Wang & W.L. Boyd

(Eds) Improving Results for Children and Families: Linking collaborative services

with school reform efforts (Greenwich, Connecticut, Information Age

Publishing).

236

Moore, E. (2005). Perspectives on educational provision amongst students with a

Special educational need, their parents and their teacher. Unpublished

MEd thesis, University College Dublin, Dublin.

Murphy.J & Beck,L.G.(1995). School-based management as school reform

:Takingstock. Thousand Osks.CA : corwin Press.

National Institute for Urban School Improvement, (1999). Improving education

: the promise of inclusive schooling.USA(www.edc.org/urban/). Olsen H. (2002) Inclisive Education : a Process of school Improvement.2002. <http

://www.adb.org/Document/Events/2002/Disability_Development/desn_peper>

2012.

Orelove, F.P., & Malatchi, A. (1996). Educating Children with Multiple Disabilities: A Transdisciplinary Approach, pp.79-387. Sydney: Paul H. Brookes

Peters, S. (2002). Inclusive education in accelerated and professional

development schools: a case-based study of two school reform efforts in

the USA. International Journal of Inclusive Education 6 (4):287-308.

Robertson, C. .(1999). Innitial teacher educationand inclusive schooling, Support

for Learning.1(4) 169-170.

Price et.al, (2001). Collaborative Teaching Special Education for Inclusive Classroom. เขาถงไดจาก www.Parrot publishing.com. (สบคนเมอ 8 กนยายน 2556)

Salend, S.J., & Garrick-Duhaney, L. (1999). The impact of inclusion on students with

and without disabilities and their educators. Remedial and Special

Education, 20, 114-126. Sandkull, O. (2005). Strengthening Inclusive by Applying a Right-based Approach

to Education programmimg.www.unescobkk.org/fileadmin/. Stainback, S. and W. Stainback, Eds. (1996). Inclusion. A guide for educators.

Baltimore : Paul H.Brookes.

Stubbs S, (2002). Inclusive Education : Where there are few Resource. Gronland, Norway: the Atlas-Alliance.

Sermsap Vorapanya. (2008). A Model for Inclusive Schools in Thailand. Dissertation Department of Education Leadership and the Graduate School of the Universityof Oregon.

237

Seyfarth, J. T. (2005). Human Resources Management for Effective Schools. Boston,

MA: Pearson

Smith T.E.C. (1995). Teaching students with special needs in inclusive settings. 2nd

edition. Boston: Allyn and Bacon.

UNESCO (2000). The Dakar framework for action. Paris: UNESCO. UNICEF (1989). The

Child Rights Convention. New York: The United Nations

UNESCO. ((2001) The Salamanca Statement and a Framework on Special Needs Education. Paris, UNESCO.

UNESCO. (2003) Overcoming Exclusion through Inclusive Approaches in

Education.A Challenge and a Vision.Paris : de Fontenot.

…………….(2005). Overcoming Exclusion through Inclusive Approaches in

Education. A Challenge And A Vision. Conceptual Paper for the Education

Sector.

Vaughn , S. and Klingner , J.K. (1998). Classroom interactions and implications,

When students fail to for inclusion of students with learning disabilities..

Research on dron. Phi Delta Kappan, 303-306.

Weswood, P.S (2003). Commonsense methods for children with special

educational need: Strategies for the regular class room (4 th.ed.) London: Routedge Falmer.

Woods, P.A. & Levacic, R. (1991). Raising school performance in the league tables

(part 2): barriers to responsiveness in three disadvantaged schools, British

Educational Research Journal, 28(2), 227-247.

238

ภาคผนวก

239

เรยนรภาษามอ

พยญชนะอกษรไทย ก-ฮ

สระภาษาไทย

240

อกษรภาษาองกฤษ A-Z

จ านวนนบภาษามอ

1 ก านวเหลอเฉพาะนวช

2 ก านวใหเหลอเฉพาะนวชกบนวกลาง ลกษณะตว V

241

3 ก านวนางและนวกอย ใหเหยยดนวหวแมมอ นวช และนวกลาง

4 งอนวหวแมมอตดกบฝามอ เหยยดนวทเหลอทง 4 นวออกไป

5 เหยยดนวทง 5 (แบมอ)

6 เหยยดนวทง 5 (จากทามอเลข 5) แลวคอยๆ งอนวหวแมมอกบนวกอย มาสมผสกนดวยปลายนวทงสอง

242

7 เหยยดนวทง 5 (จากทามอเลข 5) แลวคอยๆ งอนวหวแมมอกบนวนาง มาสมผสกนดวยปลายนวทงสอง

8 เหยยดนวทง 5 (จากทามอเลข 5) แลวคอยๆ งอนวหวแมมอกบนวกลาง มาสมผสกนดวยปลายนวทงสอง

9 เหยยดนวทง 5 (จากทามอเลข 5) แลวคอยๆ งอนวหวแมมอกบนวช มาสมผสกนดวยปลายนวทงสอง

10 ก านวทกนว แลวสะบดมอออกจากล าตว 1 ครง

243

11 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 1

12 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 2

13 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 3

14 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 4

244

15 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 5

16 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 6

17 เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 7

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 8

245

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 10 กอน แลวจงตามดวยทามอท 9

ยนมอมาหนาล าตวล าดบอก งอนวกลาง, นวนาง และนวกอย ใหเหลอเฉพาะนวหวแมมอกบนวช โดยใหทงนวหวแมมอและนวช อยในลกษณะจบนว (ไมตองใหปลายชดกน) จากนนเลอนปลายนวหวแมมอ และนวช ใหมาชดกน (ไมตองท าเรว ใหคอยๆ ท าเพอใหเหนจงหวะทชดเจน)

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 1

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 2

246

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 3

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 4

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 5

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 6

247

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 7

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 8

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 20 กอน แลวจงตามดวยทามอท 9

ทามอเลข 30 ยนมอมาหนาล าตวล าดบอก นวนาง และนวกอย ใหเหลอเฉพาะนวหวแมมอ, นวช และนวกลาง (ทามอเลข 3) จากนนเลอนปลายนวหวแมมอ, นวช และนวกลางใหมาชดกน ลกษณะการจบปลายนว (ไมตองท าเรว ใหคอยๆ ท าเพอใหเหนจงหวะทชดเจน)

248

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 1

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 2

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 3

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 4

249

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 5

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 6

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 7

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 8

250

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 30 กอน แลวจงตามดวยทามอท 9

แบมอ กางนว ยกเวนนวหวแมมอ (ทามอเลข 4) จากนนเลอนปลายนวใหมาชดฝามอดานลาง (ลกษณะการก ามอ) (ไมตองท าเรว ใหคอยๆ ท าเพอใหเหนจงหวะทชดเจน)

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 1

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 2

251

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 3

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 4

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 5

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 6

252

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 7

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 8

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 40 กอน แลวจงตามดวยทามอท 9

253

แบมอ กางนวทกนว ระดบหนาอก (ทามอเลข 5) จากนนเลอนปลายนวทกนวใหมาชดกน ลกษณะการจบปลายนว (ไมตองท าเรว ใหคอยๆ ท าเพอใหเหนจงหวะทชดเจน)

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 1

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 2

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 3

254

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 4

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 5

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 6

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 7

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 8

255

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 50 กอน แลวจงตามดวยทามอท 9

แบมอ กางนวทกนว ระดบหนาอก (ทามอเลข 5) จากนนเลอนปลายนวทกนวใหมาชดกน ลกษณะการจบปลายนว (ไมตองท าเรว ใหคอยๆ ท าเพอใหเหนจงหวะทชดเจน)

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 1

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 2

256

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 3

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 4

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 5

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 6

257

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 7

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 8

เปนทามอทท าตอเนองกน โดยใหท าทามอ 60 กอน แลวจงตามดวยทามอท 9

และท าแบบนไปเรอยๆ โดยใชวธการเดมในการเพมจ านวน

258

เรยนรอกษรเบรลล

อกษรเบรลล (The braille Code) เปนอกษรส าหรบคนตาบอด ประดษฐโดย หลยส เบรลล (Louis Braille) ครตาบอดชาวฝรงเศส มลกษณะเปนจดนนเลกๆ ใน 1 ชองประกอบดวยจด 6 ต าแหนง ซงน ามาจดสลบกนไปมาเปนรหสแทนอกษรตาดหรอสญลกษณทางคณตศาสตร วทยาศาสตร โนตดนตร ฯลฯ การเขยนใชเครองมอเฉพาะเรยก สเลท (Slate) และดนสอ (Stylus) การพมพใชเครองพมพเรยก เบรลเลอร (Brailler) ใชกระดาษหนาขนาดกระดาษวาดรป

ประวต หลยส เบรล เกดทเมอง Coupvrayใกลกบปารส ในประเทศฝรงเศส แตเตบโตทเมอง Lisle บดาคอ ไซมอน เรเน เบรล (Simon-René Braille) มอาชพท าอานมา เมออายได 3 ป เบรลประสบอบตเหตจากเขมของบดา ท าใหตาขางซายบอด เมออายได 4 ป โรคตาอกเสบอยางรนแรงท าใหเบรลตาบอดทง 2 ขาง แตเบรลกยงไดเขาเรยน ดวยการสนบสนนจากพอ ในป 1821 กปตนชารล บาบแอร นายทหารแหงกองทพบกฝรงเศสไดมาเยยมโรงเรยน และน าวธการสงขาวสารของทหารในเวลากลางคน เรยกวา night-writing มาลองใช ซงเปนรหสทใชจด 12 จด และใชคอนขางยาก ในปนนเอง เบรลไดเรมประดษฐอกษรทใชระบบจดเชนกน เบรลใชจดเพยง 6 จด และใชเพยงนวเดยววางบนจดทงหมด

259

ตวอกษรเบรล

ตวอกษรเบรลจะมจดทงหมด 6 จด เรยงกนเปน 2 แถวในแนวตง นบจากดานซาย จากบนลงลาง เปน 1-3 และดานขวา จากบนลงลาง เปน 4-6 โดยใชการมจดและไมมจดท าเปนรหส วธนสามารถท าไดถง 63 ตวอกษร (มาจาก (2^6)-1) การก าหนดรหสตวอกษร 10 ตวแรก A-J จะใชจด 1 2 4 และ 5 สลบกนไป 10 ตวตอมา K-T จะเตมจดท 3 ลงไปในอกษร 10 ตวแรก และ 5 ตวสดทาย(ไมนบ W เพราะ ณ เวลานนภาษาฝรงเศสไมใช W) เตมจดท 3 และ 6 ลงไปในอกษร 5 ตวแรก

เรมรจก

อกษรเบรลไมเปนทรจกมากนก จนกระทงปค.ศ.1868 เมอ Dr. Thomas Armitage กบเพอนอก 5 คน ผกอตง British and Foreign Society for Improving the Embossed Literature of the Blind (ตอนหลงเปลยนชอเปน Royal National Institute of the Blind) ไดตพมพหนงสอ Braille's system ปจจบนอกษรเบรลไดถกน าไปใชทวโลก

260

ภาพอกษรเบรลลใน 1ชอง - ในภาพอกษรเบรลลทแสดงน หมายถงจดนน และ หมายถงจดทไมใชในชองนน

อกษรเบรลลภาษาองกฤษ สญลกษณตางๆ

ตวเลข (ในการเขยนตวเลข จะตองมเครองหมายน าเลขเสมอ)

261

อกษรเบรลลภาษาไทย พยญชนะไทย

หมายเหต : อกษรเบรลลภาษาไทย ประดษฐดดแปลงเพมเตมโดย เจนวฟ คอลฟลด และนายแพทยฝน แสงสงหแกว (ผไดรบรางวลแมกไซไซ สาขาบรการรฐกจ ในป ค.ศ. 1966)

สเลท (Slate) และดนสอ (Stylus) เครองพมพ เบรลเลอร (Brailler)

262

คน (พการ) ทประสบความส าเรจ

ภาพจาก http ://www.saisawankhayanying.com

มอแซกโซโฟนตาบอดไทย ยงสทธ ยงกมล ทเพงไดควารางวลใหญ 1 ใน 4 ศลปนระดบโลก ผพการรบเชญไปแสดงทจอหน เอฟ.เคนเนด เซนเตอร กรงวอชงตน ด.ซ. ประเทศสหรฐ ถงขนสอมวลชนสายดนตรยกยองวา นคอความหวงใหมของวงการเพลงแจซไทย

ภาพจาก http ://www.saisawankhayanying.com

บนถนนสสนของแวดวงศลปะรวมสมยมจตรกรพการไรแขนขา สรางชอเสยง สรางผลงานดวยปากอยาง ทนง โครตชมภ เขาไมเคยเรยนศลปะจากสถาบนใดๆ แตฝกฝนดวยตนเองอยางจรงจง โดยการใชปากคาบพกนแตงแตมสสนลงบนลงบนผนผาใบ กวา 25 ปทผานมาแลว กวาดรางวลตางๆมากมาย ทงยงไดรบการยอมรบนบถอจนถกรบเชญใหเปนอาจารยสอนศลปะใหกบคนมอด

“วนนผมภมใจเหลอเกนเวลาทรปผมขายไดเวลาทใครๆ ชนชมยกยองผมถงความอตสาหะใจส ไมยอมแพแมรางกายจะพการ สงทผมท ายงสรางแรงบนดาลใจใหกบคนอนๆอกมาก” น าเสยงของทะนงบงบอกถงความภาคภมใจ

263

ภาพจาก http ://www.saisawankhayanying.com

วงการกฬา ไมกลาวถงไมได ส าหรบเหลาฮโรพาราลมปกเกมส 2012 ทลอนดอน ทพนกกฬาทมชาตไทยโชวผลงานไดอยางยอดเยยม ควา 4 เหรยญทอง 2 เหรยญเงน และ 2 เหรยญทองแดง ทสรางความปลาบปลมปตยนดใหแกคนไทยทกคน โดยเฉพาะขวญใจคนใหม พทธยา เทศทอง นกกฬาบอคเซย ชเหรยญทอง เบองหลงเปนธงชาตไทยโบกไสว เรยกน าตาแหงความภาคภม รอยยม ความสข ใหกบพนองชาวไทยถวนหนา

สดทายแวดวงการเมอง วรยะ นามศรพงศพนธ อดตสมาชกสภานตบญญตแหงชาต ชายพการตาบอด เจาของฉายาดาวเดนสภา ผเปนแรงส าคญในการขบเคลอนนโยบายชวยเหลอ คนพการมาตลอดชวต คนดอกคนทสอมวลชนสายรฐสภาลงความเหนวากราบไหวไดสนทใจ

ภาพจาก http ://www.saisawankhayanying.com

“ชวตไมถงกบยากล าบาก แตมนทาทายผมไมเคยคดทจะยอมแพ” นคอเปาหมายทเขาบอกตวเองมาทงชวต วรกรรมทงหมดทกลาวมาขางตน ตอกย าใหพวกเขารซงวาแมไรแขน ไรขา ดวงตามองไมเหน หฟงไมไดยน หรอมอาจท าไดแมแตขยบเขยอนอวยวะใด ๆ ในรางกาย นอกจากการกะพรบตา แตพวกเขากท าใหกลายเปนคนทมคณคา ดวยความเชอวา “เราท าได”

264

“กาวขามความแตกตางสหนทางเรยนรวม”

เอกชย วรรณแกว หนมไรแขน ควาปรญญาตร มาครอบครองไดส าเรจ

ความผดปกตของรางกายไมใชอปสรรคทจะขดขวางการสรางความกาวหนาใหชวต

ธนาร ฟงภญโญภาพ คนพการทหวใจไมพการ

หากความสมบรณทางรางกายดอยลง คงดกวาความสมบรณของหวใจทไรความดงาม

ทมา : หนงสอพมพโพสตทเดย สดสปดาห ฉบบวนเสารท 17 พฤศจกายน 2556 หนา 2,3