ชีวิตที่ขาดมะนาวไม่ได้

มองเป็นก็เห็นสุข : รินใจ

เช้าวันนี้แทนที่อาจารย์จะเริ่มต้นด้วยการบรรยายวิชา

ปรัชญากลับยกลังใบหนึ่งมาตั้งไว้บนโต๊ะหน้าชั้นแล้วหยิบ

ขวดโหลใบใหญ่ที่ว่างเปล่าออกมา

จากนั้นก็ใส่ลูกมะนาวทีละลูกจนเต็มอาจารย์ถามว่า

ขวดโหลเต็มแล้วหรือยังนักศึกษาต่างพยักหน้า

แล้วอาจารย์ก็เทกรวดลงไปในขวดโหลพร้อมกับเขย่า

จนกรวดเข้าไปอัดเต็มช่องว่างระหว่างลูกมะนาวอาจารย์ถาม

อีกว่าขวดโหลเต็มแล้วหรือยังนักศึกษาก็ตอบว่าเต็มแล้ว

ทีนี้อาจารย์จึงเททรายใส่ลงไปในขวดโหลจนเต็มอาจารย์

10 : 11

ถามเช่นเดิมว่าขวดโหลเต็มแล้วใช่ไหมนักศึกษาตอบว่าใช่

แต่ในใจยังงงอยู่ว่าอาจารย์ต้องการบอกอะไร

อาจารย์รู้ว่านักศึกษากำลังคิดอะไรอยู่แต่แทนที่จะเฉลย

กลับคว่ำขวดโหลลงในลังจนทุกอย่างไหลออกมาหมด

เมื่อขวดโหลว่างเปล่าแล้วอาจารย์ก็เททรายใส่เข้าไป

จนเต็มอีกครั้งหนึ่งแล้วชูขวดขึ้นถามนักศึกษาว่า...

“มีใครบ้างที่สามารถใส่มะนาวหรือก้อนกรวดลงไปใน

ขวดโหลใบนี้ได้บ้าง”

นักศึกษาทุกคนส่ายหัว

อาจารย์ก็เฉลยว่า“ขวดโหลใบนี้เปรียบเสมือนชีวิต

ของเราลูกมะนาวหมายถึงสิ่งที่มีความสำคัญในชีวิตได้แก่

ครอบครัวมิตรสหายคุณงามความดีสุขภาพความสุขใจรวมถึง

สิ่งสูงสุดที่เรานับถือคนเราแม้ว่าจะมีสิ่งอื่นมากมายแต่ถ้าขาด

สิ่งเหล่านี้ไปแล้วชีวิตก็ว่างเปล่าไร้ความหมายหาความสุขไม่ได้

“กรวดหมายถึงสิ่งสำคัญรองลงมาที่ช่วยให้ดำรงชีวิต

ได้อย่างปกติสุขเช่นวิชาความรู้อาชีพการงานเงินบ้าน

รถยนต์ส่วนทรายคือความสนุกสนานเพลิดเพลินรวมทั้ง

มองเป็นก็เห็นสุข : รินใจ

สิ่งละอันพันละน้อยในชีวิตที่แม้จะเพิ่มสีสันให้แก่ชีวิตแต่ถึงขาด

ไปก็ไม่ทำให้ชีวิตเป็นทุกข์”

อาจารย์อธิบายต่อ

“ขวดโหลใบนี้จะจุลูกมะนาวก้อนกรวดและทราย

ได้ครบหมดก็ต่อเมื่อเราใส่ลูกมะนาวก่อนตามด้วยก้อนกรวดและ

ทรายเป็นอันดับสุดท้ายฉันใดก็ฉันนั้นชีวิตของเราจะครบถ้วน

สมบูรณ์ก็ต่อเมื่อให้เวลาแก่สิ่งสำคัญก่อนเช่นมีเวลาให้แก่

ครอบครัวใส่ใจมิตรสหายเอื้อเฟื้อผู้อื่นดูแลรักษาสุขภาพ

ทั้งกายและใจรวมทั้งมีสิ่งดีงามเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ

“ลำดับต่อมาคือการให้เวลาแก่อาชีพการงานศึกษา

หาความรู้สะสมทรัพย์สมบัติเวลาที่เหลือนอกจากนั้นก็เป็นเรื่อง

ของการเที่ยวเตร่หาความสนุกสนานเช่นดูหนังชอปปิงเป็นต้น”

พูดจบอาจารย์ก็ถามนักศึกษาว่า...

“แต่ถ้าเราให้เวลาแก่การเที่ยวเตร่สนุกสนานก่อน หรือให้

อาชีพการงานและการแสวงหาทรัพย์สมบัติขึ้นมาเป็นอันดับแรก

ของชีวิต อะไรจะเกิดขึ้นกับสิ่งสำคัญของชีวิต แล้วลูกมะนาวจะ

อยู่ที่ไหน ถ้าเราใส่ทรายหรือกรวดเข้าไปในขวดโหลก่อน”

12 : 13

นิทานเรื่องนี้คงไม่มีประโยชน์หากเรามีเวลาอยู่ในโลกนี้

อย่างไม่มีขีดจำกัดแต่ความจริงก็คือเราทุกคนมีเวลาและพลังงาน

อย่างจำกัดดังนั้นการจัดลำดับความสำคัญของสิ่งต่างๆในชีวิต

จึงเป็นเรื่องจำเป็น

ปัญหาของผู้คนเวลานี้ก็คือไม่ค่อยได้คิดถึงเรื่องนี้กัน

เท่าไรนักยิ่งไปกว่านั้นบางคนหลงเข้าใจไปว่าชีวิตนี้มีแต่ทราย

กับก้อนกรวดเท่านั้นลืมไปว่ายังมีลูกมะนาวที่เราต้องใส่ใจด้วย

หลายคนแม้จะรู้ว่าชีวิตนี้ขาดลูกมะนาวไม่ได้

แต่จนแล้วจนรอดก็ไม่มีเวลาที่จะหาลูกมะนาวมาบรรจุไว้

ในชีวิต ทั้งนี้เพราะคอยผัดผ่อนอยู่เรื่อย

แล้วเรื่องเกี่ยวกับครอบครัวสุขภาพกายสุขภาพใจมักจะ

ไม่ใช่เรื่องเร่งด่วนในขณะที่อาชีพการงานนั้นมี‘เส้นตาย’

ที่ต้องเร่งทำให้เสร็จส่วนบ้านและรถยนต์ก็เต็มไปด้วยเรื่องจุกจิก

ที่ต้องรีบจัดการภายในเร็ววัน

จริงอยู่การเที่ยวเตร่และชอปปิงไม่ใช่เรื่องเร่งด่วนแต่ก็มี

เสน่ห์ดึงดูดใจมากกว่าการออกกำลังกายหรือทำสมาธิแถมยังถูก

ทำให้เป็นเรื่องที่ต้องเร่งตัดสินใจ(เพราะเหตุที่ว่า‘ลดกระหน่ำ’

มองเป็นก็เห็นสุข : รินใจ

เพียงอาทิตย์นี้เท่านั้น)ผลก็คือไม่มีเวลาเหลือสำหรับสิ่งที่สำคัญ

ในชีวิต

ไม่มีอะไรยากเท่ากับการจัดการตนเองแต่ก็ไม่มีอะไร

เหลือวิสัยหากมี‘ความมุ่งมั่น’และ‘การวางแผนที่ดี’

เริ่มต้นด้วยการวางแผนชีวิตวันนี้ให้มีมะนาวอยู่ด้วยไม่ใช่

มีแค่กรวดกับทรายเท่านั้น

ถ้าจะให้ดีควรเอาตารางประจำวันออกมากางและใส่

มะนาวลงไปก่อน(ควรเติมมะนาวลงไปมากๆ)จากนั้นจึงค่อยเติม

กรวดและทรายลงไปเมื่อวางแผนประจำวันเสร็จแล้วก็วางแผน

ให้ครอบคลุมทั้งอาทิตย์และตลอดเดือนโดยเฉพาะวันหยุด

สุดสัปดาห์

ข้อสำคัญก็คือจงอย่ารอพรุ่งนี้เดือนหน้าหรือปีหน้า

เพราะถึงตอนนั้นอาจจะลืมหรือหมดโอกาสที่จะทำ

ถ้าไม่เริ่มต้นเสียตั้งแต่วันนี้ พรุ่งนี้อาจสายไปแล้วก็ได้

14 : 15

ชีวิตที่ยิ่งใหญ่

มองเป็นก็เห็นสุข : รินใจ

ขณะที่โลกกำลังเคลื่อนสู่สหัสวรรษใหม่คำถามหนึ่งที่

น่าขบคิดก็คือ“สิ่งประดิษฐ์อะไรที่เปลี่ยนแปลงชีวิตมนุษย์อย่าง

ลึกซึ้งที่สุดในรอบ 2,000 ปีที่ผ่านมา”

เคยมีคนนำปัญหานี้ไปถามนักวิทยาศาสตร์และนักคิด

ทั่วโลกคำตอบที่ได้รับมีมากมายบางอย่างเราคงคิดไว้ในใจ

อยู่แล้วเช่นเครื่องพิมพ์ระเบิดปรมาณูคอมพิวเตอร์แต่มี

อีกหลายอย่างที่เราคงนึกไม่ถึงทั้งๆที่อยู่ใกล้ตัวเรามาก

ลองคิดสักนิด...

คำตอบคือ‘ยางลบ’และ‘แว่นตา’

16 : 17

คนที่เสนอยางลบให้เหตุผลว่ายางลบช่วยให้เราสามารถ

ย้อนกลับไปแก้หรือขูดลบขีดฆ่าเพื่อจะได้ลองใหม่อีกครั้งถ้าไม่มี

ยางลบก็คงไม่มีสูตรหรือทฤษฎีวิทยาศาสตร์เพราะสูตรหรือ

ทฤษฎีเหล่านี้ต้องมีการปรับเปลี่ยนแก้ไขไม่รู้จบ

ส่วนคนที่ยกนิ้วให้แก่แว่นตาบอกว่าสิ่งประดิษฐ์ชิ้นนี้ช่วย

ให้มนุษย์ตระหนักว่าเราไม่จำต้องยอมจำนนต่อข้อจำกัดทาง

กายภาพของตนเองเสมอไปอุปสรรคดังกล่าวสามารถแก้ไขได้

เขาคงอยากจะพูดต่อว่าถ้าไม่มีแว่นตาก็คงไม่มีการผ่าตัดเปลี่ยน

อวัยวะหรือการรักษาด้วยการเปลี่ยนถ่ายยีน

ยางลบกับแว่นตาคงเป็นสิ่งจิ๊บจ๊อยมากในสายตาของ

คนทั่วไปแต่คุณูปการของมันนั้นกว้างใหญ่ไพศาลมากถึงแม้ว่า

เราอาจไม่เห็นด้วยกับเหตุผลที่ยกมาทั้งหมดแต่คงปฏิเสธไม่ได้

กับข้อสรุปที่ว่ามันเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของมนุษย์อย่างมากมาย

ในโลกที่สรรพสิ่งสัมพันธ์กันอย่างแนบแน่นแทบไม่มี

อะไรเลยที่ไม่สำคัญแต่ละสิ่งสามารถส่งผลกระทบอย่างกว้างไกล

จนนำไปสู่เหตุการณ์สำคัญได้เพียงผีเสื้อกระพือปีกในซีกโลกหนึ่ง

มองเป็นก็เห็นสุข : รินใจ

ก็อาจส่งผลให้เกิดพายุในอีกซีกโลกหนึ่งได้เพราะฉะนั้นประโยค

ที่ว่า“เด็ดดอกไม้สะเทือนถึงดวงดาว”จึงไม่ใช่เรื่องเกินจริง

เสียทีเดียวนัก

ด้วยเหตุนี้เองเราแต่ละคนจึงมีความสำคัญกันทั้งนั้น

ถึงแม้จะไม่ใช่คนใหญ่คนโตมีอำนาจวาสนากุมชะตาชีวิตผู้คน

จำนวนมากหรือมีทรัพย์สินเงินทองมหาศาลก็มิพึงสำคัญตนว่า

เป็นแค่คนไร้ค่าประหนึ่งผงธุลี(จงอย่าลืมว่าธุลีก็มีความสำคัญ

มันสามารถทำให้คอมพิวเตอร์ป่วนได้ง่ายๆ)

เราอาจจะสร้างผลงานอันยิ่งใหญ่ไม่ได้แต่ชีวิตและ

การกระทำของเราแต่ละอย่างสามารถสร้างคุณูปการได้มากมาย

อย่างนึกไม่ถึงน้ำใจและรอยยิ้มที่เรามีให้แก่บางคนนั้นบางครั้ง

ประทับแน่นในใจของเขาไปชั่วชีวิตเงินที่ให้แก่คนแปลกหน้า

เราอาจไม่รู้เลยว่ามันได้เปลี่ยนแปลงชีวิตของเขามากมายเพียงใด

ลองนึกทบทวนตัวเองเราอาจพบว่าในหลายฉากของ

ชีวิตที่ซาบซึ้งใจจนไม่รู้ลืมนั้นคนสำคัญบางคนได้เข้ามาและ

จากไปโดยเราไม่รู้จักชื่อเสียงเรียงนามด้วยซ้ำแม้จะพานพบ

เพียงครั้งเดียวแต่บุคคลนิรนามนั้นกลับเป็นคนยิ่งใหญ่ในชีวิตเรา

18 : 19

กับคนที่ห่างไกลเรายังให้ความสำคัญเพียงนั้นนับประสาอะไรกับ

คนใกล้ชิดเช่นลูกหลานญาติพี่น้องหรือแม้แต่พ่อแม่เราย่อม

ไม่มี‘วันนี้’หากพวกเขาเหล่านั้นไม่ได้เกิดขึ้นมาในโลกนี้หรือ

จากไปเสียแน่ๆ

ใครที่คิดว่าชีวิตของตนนั้นไร้ค่าน่าจะมีโอกาสได้ดู

หนังเรื่องIt’s a Wonderful Lifeของแฟรงก์ คาปราผู้กำกับ

ชาวอเมริกัน

หนังเรื่องนี้พูดถึงนักธุรกิจเล็กๆคนหนึ่งซึ่งรู้สึกว่าชีวิต

ล้มเหลวมาตลอดไม่รู้ว่าจะมีชีวิตอยู่ต่อไปทำไมจึงคิดฆ่าตัวตาย

แต่แล้วเทวดาก็มาช่วยเขาเทวดาไม่ได้มาช่วยฉุดเขาจากแม่น้ำ

แต่ช่วยด้วยการทำให้เขาเห็นว่าหากเขาไม่ได้เกิดมาบนโลกนี้

อะไรจะเกิดขึ้น

แล้วเขาก็พบคำตอบหลังจากได้ไปท่องโลกที่ปราศจาก

ตัวเขาว่าน้องเขาจะต้องตกน้ำตายคนขายยาในเมืองจะต้อง

ติดคุกหัวโตและเป็นบ้าและเมืองที่เขาอยู่จะต้องกลายเป็นนรก

ที่เต็มไปด้วยคนเร่ร่อนไร้บ้านและเอาเปรียบกัน

เรื่องนี้จบโดยตัวเขาเองตระหนักว่าชีวิตที่ผ่านมาของเขา

มองเป็นก็เห็นสุข : รินใจ

นั้นไม่ไร้ค่าเลยความมีน้ำใจของเขาแม้ดูเหมือนเล็กน้อยได้พลิกผัน

ชีวิตของผู้คนเป็นอันมากแม้แต่ธุรกิจให้กู้เงินสร้างบ้านซึ่งเขาทำ

อย่างไม่สู้มีกำไรก็ช่วยสร้างสรรค์เมืองให้น่าอยู่

หนังเรื่องนี้และชีวิตจริงบอกเราว่ามีสิ่งหนึ่งซึ่งช่วยให้

ชีวิตของเราแต่ละคนมีความสำคัญยิ่งต่อผู้คนมากมายทั้งที่รู้จัก

และไม่รู้จักสิ่งนั้นก็คือความรักความมีน้ำใจหรือเมตตา

เมตตาธรรมทำให้แต่ละชีวิตยิ่งใหญ่ได้ ก็เพราะสามารถ

บันดาลใจผู้คน และบันดาลโลกให้น่าอยู่นั่นเอง

20 : 21