Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
17 ผทรงอทธพลในอาเซยนลำดบท 743
จลนภ ศานตพงศ และคณะ : เรยบเรยง
พมพครงแรก มกราคม 2556พมพโฆษณาครงนไดรบอนญาตจากเจาของลขสทธตามกฎหมายแลว© สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537ไมอนญาตใหสแกนหนงสอ หรอคดลอกเนอหาสวนหนงสวนใดเพอสรางฐานขอมลอเลกทรอนกส เวนแตไดรบอนญาตจากสำนกพมพและเจาของลขสทธแลวเทานนISBN 978-616-00-0583-3 ราคา 120 บาท
หวหนากองบรรณาธการสารคด : กลศ เอยมอรณ บรรณาธการเลม : วรวรรณ ภญญรตนบรรณาธการทปรกษา : รศ. ประพนธ เรองณรงค รศ. ดร. พทธกาล รชธรออกแบบปก / จดรปเลม : อดศกด กพนลำพมพท : บรษท ว. พรนท (1991) จำกด
เจาของ ผพมพผโฆษณา : บรษทสถาพรบคส จำกดกรรมการผจดการ / บรรณาธการอำนวยการ : วรพนธ โลกตสถาพรรองกรรมการผจดการ : สภคชญา โลกตสถาพรบรรณาธการบรหาร : ประวทย สวณชย ผจดการฝายผลต : ธญาภทร ฟองไชยผจดการฝายขาย : กงแกว ลกขะไชย ผจดการฝายสอสารองคกรและกจกรรมสมพนธ : นฤเบศ สมฤทธผจดการฝายลขสทธตางประเทศ : สนธ พรสวางโรจนทปรกษาทางกฎหมาย : ธนกร กองเพง
จดจำหนายทวประเทศโดย : บรษทสถาพรบคส จำกด18 ซอยลาดปลาเคา 63 ถนนลาดปลาเคา แขวงอนสาวรย เขตบางเขน กรงเทพฯ 10220โทรศพท 0 2940 3855-6 โทรสาร 0 2940 3970 กองบรรณาธการ : [email protected] ฝายสำนกงาน : [email protected] www.satapornbooks.com
หากทานผอานพบหนงสอไมไดมาตรฐาน เชน หนากระดาษสลบกน หนาขาดหาย การเขาเลมไมสมบรณ
สำนกพมพยนดรบผดชอบเปลยนหนงสอเลมใหมใหทาน โปรดตดตอและสงหนงสอคนพรอมระบรายละเอยดการชำรด
ไปตามทอยดานบน หรอ โทร. 0-2940-3855-6 ตอ 21, 54
17 บคคล
ผสรางผลสะเทอนแกภมภาค
และนำไปสการรวมกลมประเทศเปน
ประชาคมอาเซยน
คำนำ
ประเทศตางๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออก
เฉยงใตถอวาเปนประเทศทอายยงนอย การจะ
กาวผานแตละขนตอนของการกอเกดเปนประเทศ
ลวนยากลำบาก บางตกอยภายใตการปกครอง
ของเจาอาณานคมเปนระยะเวลาหลายสบ
หลายรอยป แตในดนแดนนยงมบางบคคลท
ลกขนสรางความเปลยนแปลงดวยวธการทแตกตาง
กนไป
ในยคเรยกรองเอกราช บางคนสรางกอง
กำลงทแขงแกรงขน บางคนใชวธเจรจากบชาว
ตะวนตกผมอำนาจ บางคนใชฝมอทางวรรณศลป
สรางสรรคงานเขยนทสนสะเทอนแนวคด
ของผคนในสงคม การกระทำตางๆ ดงกลาวนน
นำไปสการเกดประเทศทเปนอสระจากเจาอาณา
นคม
ปจจบน ทวโลกตางแขงขนกนพฒนาประเทศ
อยางรวดเรว โดยเฉพาะในทางเศรษฐกจ ภมภาค
เอเชยตะวนออกเฉยงใตจงมการรวมกลมเปน
สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต
(ASEAN) ซงจะรวมตวใหเขมแขงขนในนาม
ประชาคมอาเซยน ในป ค.ศ. 2015 น เพอ
ประโยชนในการตอรองกบประเทศมหาอำนาจ
และใหความชวยเหลอระหวางกน
กเชนเดยวกบการเกดประเทศเอกราช
การรวมกลมประเทศเพอการพฒนานอาจ
เกดขนไดยาก หากขาดบคคลสำคญกลมหนงไป
ขอเรยกบคคลเหลานนวา “บคคลผทรงอทธพล
ในอาเซยน”
พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ 8
ซการโน 18
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร 28
พระบาทสมเดจพระนโรดม สหน 38
ปราโมทยา อนนตา ตร 50
ดร. มหาธร มฮมมด 58
รามอน แมกไซไซ 68
สารบญ
1
2
3
4
5
6
7
ลกวนย 80
ดร. ศภชย พานชภกด 92
เจาสภานวงศ 102
ดร. สรนทร พศสวรรณ 114
อองซานซจ 124
อานนท ปนยารชน 134
อถน 144
สมเดจพระราชาธบด
ฮจญ ฮสซานล โบลเกยห 156
โฮจมนห 162
โฮเซ รซาล 174
8
9
10
11
12
13
14
16
17
15
พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ
1
ผเปลยนสนามรบใหเปนสนามการคา
อดตนายกรฐมนตรคนท 17 ของประเทศไทย
ทงยงเปนอดตรองนายกรฐมนตรและรฐมนตร
หลายกระทรวง ทสำคญ เขาเปนผเปลยนสนามรบ
ในภมภาคอนโดจนใหกลายเปนสนามการคาพลเอก พลเรอเอก พลอากาศเอก ชาตชาย ชณหะวณ หรอ
ชอทรจกในวงการการเมองคอ “นาชาต” เกดเมอวนท 5 เมษายน
ค.ศ. 1920 ในครอบครวเชอสายจน จงหวดพระนคร (กรงเทพ
มหานครปจจบน) เปนบตรของ จอมพล ผน ชณหะวณ กบคณหญง
วบลยลกษม ชณหะวณ มพสาว 3 คน และนองสาว 1 คน
ในวยเดก พลเอกชาตชายเขารบการศกษาทโรงเรยนเบญจม-
ราชทศ จากนนศกษาตอ ณ โรงเรยนเทพศรนทร แลวสอบเขาเรยน
หลกสตรวชาทหารทโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โรงเรยน
นายทหารมา และศกษาตอยงโรงเรยนยานเกราะกองทพบก (อาร-
เมอรสกล) รฐเคนทกก สหรฐอเมรกา ตามลำดบ
10
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
พลเอกชาตชายเขารบราชการครงแรกเมอป ค.ศ. 1940 ขณะ
อายได 20 ป ในตำแหนงผบงคบหมวด กองพนทหารมาท 1
รกษาพระองค จากนนไดเลอนเปนผบงคบกองรอย กองพนทหารมา
ท 1 รกษาพระองค ประจำกรมเสนาธการทหารบก ตอมาในป ค.ศ.
1949 ยายไปดำรงตำแหนงรองผชวยทตฝายทหารบก ณ กรง
วอชงตน ด.ซ. สหรฐอเมรกา และกลบมาเปนผบงคบกองพน
ทหารมาท 1 รกษาพระองค รองผบงคบการโรงเรยนยานเกราะ
ผบงคบการกรมทหารมาท 2 และผบงคบการโรงเรยนยานเกราะ
ในป ค.ศ. 1958 พลเอกชาตชายไดรบตำแหนงเปนอปทต
อครราชทตวสามญผมอำนาจเตม ประจำประเทศอารเจนตนา
เอกอครราชทตวสามญผมอำนาจเตม ประจำประเทศออสเตรย
ตรก สำนกวาตกน และตำแหนงสำคญคอ เอกอครราชทตผแทน
ถาวรประจำองคการสหประชาชาต ณ นครเจนวา ตามลำดบ
ป ค.ศ. 1972 พลเอกชาตชายเดนทางกลบประเทศไทย
จากบทบาทและประสบการณดานการตางประเทศ ทำใหเขาได
เขารบตำแหนง “อธบดกรมการเมอง กระทรวงการตางประเทศ”
ซงนบเปนตำแหนงสดทายในชวตขาราชการประจำ ตลอดชวง
ระยะเวลา 32 ปของการรบราชการ จากนนในปลายป ค.ศ. 1972
พลจตวา ชาตชาย ชณหะวณ (ยศในขณะนน) ไดเรมมบทบาท
ในฐานะขาราชการการเมอง โดยไดรบแตงตงใหเปนรฐมนตรชวย
วาการกระทรวงการตางประเทศ ในรฐบาลของ จอมพล ถนอม
กตตขจร นบเปนจดเรมตนททำใหพลเอกชาตชายกาวเขาสวงการ
การเมองอยางเตมตว
จากนน 2 ปตอมา ในป ค.ศ. 1974 พลเอกชาตชายไดรวม
กบ พลตร ประมาณ อดเรกสาร (ยศขณะนน) ผมศกดเปนพเขย
11
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
(สามของ ทานผหญง เจรญ อดเรกสาร พสาวคนท 3 ของพลเอก
ชาตชาย ผเปนบดา–มารดาของนายปองพล อดเรกสาร) และ พลตร
ศร สรโยธน กอตง “พรรคชาตไทย” ขน โดยม พลตร ประมาณ
อดเรกสาร เปนหวหนาพรรคคนแรก จากนนในปตอมา พลเอก
ชาตชายไดลงสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวด
นครราชสมา และไดรบเลอกตงเปนผแทนตอเนองรวม 5 สมย โดย
ดำรงตำแหนงทางการเมองทสำคญ เชน รฐมนตรวาการกระทรวง
อตสาหกรรม ในป ค.ศ. 1976 และตำแหนงรองนายกรฐมนตร ในป
ค.ศ. 1986
ในป ค.ศ. 1986 นเอง พลเอกชาตชายไดขนดำรงตำแหนง
เปนหวหนาพรรคคนท 2 และนำพรรคชาตไทยชนะการเลอกตง
ไดคะแนนเสยงเปนอนดบ 1 ในป ค.ศ. 1988 ไดรบการสนบสนนให
ดำรงตำแหนงเปนนายกรฐมนตรคนท 17 ของประเทศไทย หลงจาก
พล. อ. เปรม ตณสลานนท นายกรฐมนตรสมยกอนหนาไดปฏเสธ
ทจะดำรงตำแหนงตอเปนสมยท 4 และประกาศวางมอทางการเมอง
พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ เขารบตำแหนงนายกรฐมนตร
เมอวนท 4 สงหาคม 1988 ในระหวางดำรงตำแหนงมการปรบคณะ
รฐมนตร 1 ครง เมอวนท 9 ธนวาคม 1990 และพนจากตำแหนง
เมอวนท 23 กมภาพนธ 1991 โดยดำรงตำแหนงนายกรฐมนตร
เปนระยะเวลารวมประมาณ 2 ปครง
ผลงานของรฐบาลพลเอกชาตชายทเปนนโยบายสำคญในระดบ
ภมภาค คอ การดำเนนนโยบายกบประเทศเพอนบานในกลมอนโดจน
โดยเปลยนสนามรบใหเปนสนามการคา ซงในสมยนนถอวาเปน
แนวทางการทตแนวใหม
12
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
จากความไมมนคงทางการเมองของประเทศเพอนบาน
โดยเฉพาะกมพชาทมปญหาการเมองภายใน ตลอดจนประเทศ
อนๆ ในคาบสมทรอนโดจน ซงไดรบผลกระทบจากภาวะสงคราม
เยนทตอเนองยาวนาน ทำใหบรรยากาศในภมภาคไมเออตอการ
ลงทน การทำธรกรรมทางเศรษฐกจของนกลงทนชาวตางชาตกไม
สะดวก สงเหลานสงผลกระทบถงประเทศไทย ในฐานะประเทศ
ในภมภาคเดยวกน นำไปสการหาทางออกอยางประนประนอมตาม
รปแบบนกการทตของพลเอกชาตชาย สงทเรยกวาการ “เปลยน
สนามรบเปนสนามการคา” คอ สงสญญาณทางการทตไปยง
ประเทศทมความขดแยง มองขามเรองความมนคงภายในประเทศ
แลวหนมารวมมอกนในดานเศรษฐกจ เพอผลประโยชนทภมภาค
จะไดรบรวมกน
ตวอยางของการดำเนนนโยบายดงกลาว เชน การเจรจารวม
ระหวางเขมร 4 ฝาย เพอยตการสรบ โดยเรมตนจากเชญฝาย
ของนายฮน เซน เขามาเจรจาสนตภาพกบฝายพระบาทสมเดจ
พระนโรดม สหนทบานพษณโลก โดยพลเอกชาตชายไดรวมเปน
สกขพยานในการลงนามบนทกรวมกน ระหวางนายฮน เซนกบพระบาท
สมเดจพระนโรดม สหนเปนครงแรก นอกจากนประเทศไทยยงได
ชวยสงเสรมการประสานงานอยางใกลชดกบประเทศมหาอำนาจ เชน
จน สหรฐอเมรกา ญปน ใหเขามามสวนรวมในกระบวนการสราง
สนตภาพในอนโดจน สงผลใหทกฝายหนมาเจรจาและพฒนาไปส
ขอตกลงสนตภาพทกรงปารส ในเดอนเมษายน 1991 นำไปสความ
รวมมอในการสรางสนตภาพในกมพชาจนสำเรจ นโยบายนสงผลด
ทงในทางเศรษฐกจ และยงทำใหทกประเทศในอนโดจนหนมาหารอกน
กลายเปนพนทดงดดนกลงทน ถอวามสวนชวยสรางสนตภาพในระดบ
13
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
ภมภาคอกดวย
แมในระยะเรมแรก จะมบางหนวยงานและบางองคกรไมเหนดวย
กบการดำเนนนโยบายดงกลาว โดยเฉพาะหนวยงานทเกยวของ
กบความมนคงภายในของแตละประเทศ ทงยงมอปสรรคจาก
การเมองระหวางประเทศอยบาง แตดวยบคลกทเปนนกการทต
ของพลเอกชาตชาย และความมนคงในจดยนทจะพฒนาเศรษฐกจ
ใหเตบโต พลเอกชาตชายจงสามารถตอบโตและดำเนนนโยบาย
พล. อ. ชาตชาย ชณหะวณ กบรฐมนตรตางประเทศของประเทศฟลปปนส คารลอส พ. โรมโล และรฐมนตรตางประเทศของประเทศอนโดนเซย อดม มาลก
14
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
มาไดตามลำดบ สอดคลองกบทสงครามเยนสนสดลงในป ค.ศ.
1991 ขณะนนประเดนเรองอดมการณทางการเมองเรมคลคลายลง
พรอมๆ กบทประเดนเรองความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเขามา
มความสำคญแทน
นอกจากน พลเอกชาตชายยงไดดำเนนนโยบายตางประเทศ
ทชวยสงเสรมความแนนแฟนของภมภาค ผานการรวมมอกบ
ประเทศออสเตรเลย ผลกดนใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจเอเชย
แปซฟก (APEC) และรวมสนบสนนการสรางสะพานขามแมนำโขง
แหงแรกในป ค.ศ. 1989 นำไปสการสรางสะพานมตรภาพไทย–ลาว
(Friendship Bridge) เชอมนครเวยงจนทนกบจงหวดหนองคาย
ซงนอกจากจะมสวนชวยเชอมโยงการคมนาคมใหการเดนทาง
สะดวกขน และสงผลตอการพฒนาเศรษฐกจของภมภาคในระยะยาว
แลว ยงเปนสญลกษณแสดงถงการเชอมโยงทางการเมองและการ
คลคลายความขดแยง และเมอดำรงตำแหนงเปนประธานทปรกษา
พเศษของนายกรฐมนตรดานเศรษฐกจและการตางประเทศในสมย
พลเอก ชวลต ยงใจยทธ เปนนายกรฐมนตร พลเอกชาตชายกได
เจรจากบญปน เพอขอใหสนบสนนการสรางสะพานมตรภาพ
ไทย-ลาวแหงท 2 เชอมจงหวดมกดาหารกบเมองสะหวนนะเขต
เพอใหเปนเสนทางการสงออกสนคาไปสประเทศลาว กมพชา
เวยดนาม และเปนการเปดภาคอสานของไทยใหไปออกทะเลท
เมองดานง ประเทศเวยดนามอกดวย
ปญหาสำคญอกอยางหนงทพลเอกชาตชายสามารถแกไขได
คอปญหาเรองการถกกดกนทางการคาจากสหรฐอเมรกา ในประเดน
ทรพยสนทางปญญา เชน สหรฐอเมรกาไดขอใหไทยคมครอง
15
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
สะพานมตรภาพไทย-ลาวแหงแรกสะพานมตรภาพไทย-ลาว ทเชอมระหวางจงหวดหนองคายกบกรงเวยงจนทน มพธ
เปดอยางเปนทางการเมอวนท 8 เมษายน 1994 โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
ภมพลอดลยเดช กบนายหนฮก พมสะหวน ประธานประเทศลาว
สะพานมความยาว 1,170 เมตร มทางรถ 2 ชองจราจร ทางเดน 2 ชองทาง
และทางรถไฟกวาง 1 เมตร 1 ราง ใชงบประมาณกอสราง 30,000,000 ดอลลารสหรฐ
ดวยความชวยเหลอจากรฐบาลออสเตรเลย ใชระยะเวลากอสรางระหวางเดอนตลาคม
1991 ถงเดอนเมษายน 1994
ปจจบน นอกจากสะพานมตรภาพแหงนแลว ประเทศไทยยงมสะพานมตรภาพ
ไทย-ลาว อก 2 แหง คอ สะพานมตรภาพแหงท 2 (มกดาหาร-สะหวนนะเขต)
เปดใชเมอวนท 20 ธนวาคม 2006 กบสะพานมตรภาพแหงท 3 (นครพนม-คำมวน)
เปดใชเมอวนท 11 พฤศจกายน 2011 ซงสะพานมตรภาพทง 3 แหงนมสวนชวยใน
การกระชบความสมพนธระหวางประเทศตางๆ และมสวนชวยเชอมโยงโครงสรางการ
คมนาคมถนนสายเอเชยในระดบภมภาคดวย
16
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
สทธบตรยาเพอแลกกบสทธพเศษทางการคาสำหรบสนคาไทยใน
ตลาดอเมรกา พลเอกชาตชายไดใชวธการเจรจาในรปแบบองครวม
จากการทไทยไดเปนสวนสำคญในการสรางบรรยากาศทเออแก
การคาและการลงทน ซงถอวาเปนผลดตอสหรฐอเมรกาทจะมา
ลงทนในภมภาคนเชนกน จงทำใหตลอดเวลา 2 ปครงทพลเอก
ชาตชายเปนนายกรฐมนตร ไทยสามารถขยายตลาดสงออกไปยง
สหรฐอเมรกาและภมภาคตางๆ อยางตอเนองโดยปราศจากการกดกน
การลงทนทงในภมภาคและระหวางประเทศเฟองฟ พรอมกบมการ
ดำเนนนโยบายทางการเมองทแยบยล อาท เรมใหถอนทหาร
สหรฐอเมรกาออกจากประเทศไทย เปดสมพนธไมตรกบประเทศ
ตางๆ ทวโลกทเคยอยในขวอดมการณตรงขามกน ซงมสวนผลกดน
ใหเศรษฐกจไทยเตบโตสงทสดในโลกถง 2 ปซอน คอป ค.ศ. 1988
สงถงรอยละ 13.2 และป ค.ศ. 1989 สงถงรอยละ 11.2 ในขณะท
ภาวะเศรษฐกจของโลกโดยรวมซบเซา
นโยบายของพลเอกชาตชายอกหลายประการยงสงผลสบ
เนองตอการดำเนนนโยบายของไทยในยคตอมา เชน การมผลผกพน
กบกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) เพอเปดเสรดานการเงน
การลดภาระดานงบประมาณของรฐในการลงทนดานโครงสราง
พนฐานดวยการแปรรป (Privatization) การเปดโครงการพฒนา
พเศษเพอรองรบการลงทนจากนานาชาต เชน โครงการพฒนาพนท
ชายฝงทะเลตะวนออก (Eastern Seaboard) การเปดนคมอตสาห-
กรรมมาบตาพดและแหลมฉบง และโครงการพฒนาชายฝงทะเล
ภาคใต (Southern Seaboard) การขดเจาะสำรวจหากาซและนำมน
ทงบนบกและอาวไทย การปรบปรงพฒนาระบบราชการใหม
ประสทธภาพ เปนตน
17
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ บรหารประเทศจนถงวนท 23
กมภาพนธ 1991 กถกยดอำนาจการปกครองโดยคณะรกษา
ความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) ทตอมานำไปสเหตการณ
“พฤษภาทมฬ” ในป ค.ศ. 1992 หลงจากนนพลเอกชาตชายไดเดนทาง
ไปพำนกทประเทศองกฤษระยะหนง กอนจะเดนทางกลบประเทศ
ไทย และกอตง “พรรคชาตพฒนา” ขนเมอวนท 12 กรกฎาคม 1992
โดยดำรงตำแหนงหวหนาพรรคคนแรก จากนนไดรบเลอกตงเปน
สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดนครราชสมา จากการเลอกตงทวไป
เมอวนท 13 กนยายน 1992 ถอเปนการกลบเขาสวงการการเมอง
อกครง
ดานครอบครว พลเอกชาตชายสมรสกบ ทานผหญง บญเรอน
ชณหะวณ มบตรธดา 2 คน พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ ถงแก
อสญกรรม เมอวนท 6 พฤษภาคม 1998
ณ โรงพยาบาลคอมเวลล สหราชอาณา-
จกร รวมอายได 78 ป
บทบาทของพลเอกชาตชายถอเปน
แบบอยางทดในดานการดำเนนนโยบาย
ทางการทตทมความสอดคลองกนทง
ในดานเศรษฐกจและดานความมนคง
ซงไมเพยงแตจะเปนประโยชนตอประเทศ
ไทย แตยงเปนประโยชนตอภมภาคโดย
รวม และถอเปนผมบทบาทสำคญในการ
จรรโลงสนตภาพใหแกภมภาคแหงน ซงถอเปนหนงในรากฐาน
อนดตอความรวมมอระหวางประเทศในยคตอๆ มา
ซการ โน
2
ผนำการเรยกรองเอกราช และประธานาธบดคนแรก
ของอนโดนเซย
ประธานาธบดคนแรกผประกาศเอกราชของ
ประเทศอนโดนเซย และสถาปนาการปกครองใน
รปแบบทเรยกวา “ประชาธปไตยแบบชนำ” ซการโนเกดเมอวนท 6 มถนายน 1901 ณ เมองสราบายา
(Surabaya) หมเกาะอนเดยตะวนออกของดตช (the Dutch East
Indies) ซงปจจบนคอประเทศอนโดนเซย ครอบครวของซการโน
สบเชอสายมาจากสกลขนนางชนสง บดาเปนชาวชวา ประกอบ
อาชพอาจารยชนประถมศกษา สวนมารดาเปนชาวบาหลวรรณะ
พราหมณ ซการโนไดรบการศกษาชนประถมเปนภาษาชวา ศกษา
ชนมธยมตนจากโรงเรยนทใชภาษาดตช เมอศกษาระดบมธยม
ปลายซการโนอยโรงเรยนประจำ ซงชวงเวลานนเขาไดพบผม
อดมการณทางการเมองหลากหลาย ไมวาจะเปนแนวคดชาตนยม
ศกดนา หรอสงคมนยม
20
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
ในป ค.ศ. 1921 ซการโนเขาศกษาตอดานวศวกรรมโยธา
วชาเอกดานสถาปตยกรรมในสถาบนเทคโนโลยเมองบนดง หลงจบ
การศกษา เขากบเพอนรวมชนรวมกนเปดบรษทออกแบบและรบ
เหมากอสรางทวไป ผลงานดานสถาปตยกรรมของซการโน ไดแก
การออกแบบบานเดยวบนถนนหลายสายในเมองบนดง ตอมาเมอ
ดำรงตำแหนงประธานาธบด ซการโนยงไดแสดงความสามารถใน
งานสถาปตยกรรม ดวยการออกแบบอนสาวรยประกาศอสรภาพ
ในกรงจาการตา อนสาวรยเยาวชนในเมองเซมารง อนสาวรย
วรบรษในเมองสราบายา เปนตน
นอกเหนอจากภาษาชวาซงไดรบการฝกฝนในวยเยาว ซการโน
ยงสอสารไดอกหลายภาษา โดยเฉพาะอยางยงภาษาดตช ซนดา
(ภาษาทองถนในชวาตะวนตก) บาหล นอกจากนยงเขาใจภาษา
เยอรมน องกฤษ ฝรงเศส อารบก และญปนอกดวย
ระหวางศกษาทบนดง ซการโนกบเพอนรวมกนกอตงพรรค
การเมองชอพรรค Partai Nasional Indonesia (PNI) ซการโนได
รบเลอกใหเปนหวหนาพรรคคนแรก โดยจดประสงคของพรรคนคอ
รณรงคเพอเอกราชของอนโดนเซย ตอตานแนวคดจกรวรรดนยม
และทนนยม เนองจากแนวคดทงสองทำใหชวตความเปนอยของ
ประชาชนอนโดนเซยเปนไปอยางยากลำบาก อกทงพรรคนยง
รณรงคเพอความเปนเอกภาพทามกลางความหลากหลายของกลม
ชาตพนธในอนโดนเซย
ประชาชนจำนวนมากสนบสนนพรรค PNI ของซการโน
โดยเฉพาะเยาวชนคนรนใหมซงตองการอสรภาพและโอกาส
จากเดมทถกกดกนเนองจากนโยบายกดกนทางเชอชาตในระบอบ
21
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
อาณานคม กจกรรมของพรรค PNI ทำใหรฐบาลซงตอนนนอย
ภายใตการกำกบของดตชเรมจบตามองความเคลอนไหวของ
ซการโน การประชมของพรรค PNI หลายครงถกแทรกซมและ
รบกวนจากตำรวจลบของรฐบาล จนในทสด ซการโนและผนำของ
พรรค PNI กถกจบเมอวนท 29 ธนวาคม 1929 ขณะเดนทางไปยง
เมองยอกยาการตา ในระหวางการพจารณาคดทศาลเมองบนดง
ซการโนไดกลาวสนทรพจนทางการเมอง โจมตความไมเปนธรรมของ
ระบอบอาณานคมและจกรวรรดนยมในเดอนธนวาคมป ค.ศ. 1930
แมวาผลการพจารณาคดจะตดสนวาซการโนตองโทษจำคก
4 ป แตสนทรพจนอนนาประทบใจของเขาไดรบการเผยแพรโดย
สอมวลชน และดวยแรงกดดนจากฝายเสรนยมในรฐบาลดตช
ซการโนจงไดรบการปลอยตวในวนท 31 ธนวาคม 1931 และจาก
ชวงเวลานนเปนตนมา ซการโนกกลายเปนสญลกษณของการตอส
เพอเอกราชของประเทศอนโดนเซย
หลงจากนน ซการโนออกจากเกาะชวาไปอยเกาะสมาตรา
และเกาะฟลอเรสในชวงป ค.ศ. 1933-1942 เมอญปนยกพลขนบก
ทอนโดนเซยในป ค.ศ. 1942 ซการโนกตอนรบกองทพญปนทงใน
ฐานะสวนตวและในฐานะผตอสเพอเอกราชของอนโดนเซย
ในชวงสงครามโลกครงท 2 ญปนแตงตงใหซการโนเปนทปรกษา
และหวหนาผจดหาแรงงาน ทหาร รวมไปถงโสเภณสำหรบทหาร
ญปน ภายหลงซการโนกดดนใหญปนมอบเอกราชแกอนโดนเซย ใน
วนท 1 มถนายน 1945 ในโอกาสนน เขาไดกลาวสนทรพจนทโดงดง
ทสด และประกาศหลก 5 ประการของอนโดนเซย ซงประกอบดวย
ชาตนยม สากลนยม ประชาธปไตย ความรงเรองของสงคม และ
ความเชอในพระเจา
22
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
หลงจากญปนแพสงครามโลกครงท 2 ซการโนไดประกาศ
เอกราชในวนท 17 สงหาคม 1945 แลวขนเปนประธานาธบดคนแรก
ของอนโดนเซย แมวาหลงจากนนดตชจะพยายามยดการปกครอง
กลบมาจากซการโน แตในทสดแลวกตองคนอำนาจอธปไตยแก
อนโดนเซยอยางเปนทางการในวนท 27 ธนวาคม 1949 จากนน
ซการโนกลบมายงจาการตาในวนท 28 ธนวาคม 1949 และประกาศ
ใชรฐธรรมนญฉบบชวคราวในป ค.ศ. 1950
การปกครองระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภาของอนโดนเซย
ภายใตการบรหารประเทศของซการโนนน มปญหาพรรคการเมอง
ตางๆ มแนวทางบรหารประเทศขดแยงกน พรรค PNI ตองการ
ใหอนโดนเซยเปนรฐเดยวและมความเปนเอกภาพ กลมการเมอง
มสลมตองการใหอนโดนเซยกลายเปนรฐอสลาม ในขณะทกลม
คอมมวนสตตองการใหอนโดนเซยกลายเปนประเทศคอมมวนสต
ดานเศรษฐกจ ประชาชนกยงไมพอใจ เนองจากผลประโยชนและ
กจการจำนวนมากยงอยในความดแลของบรษทสญชาตดตชกบ
ชาวอนโดนเซยเชอสายจน กลมมสลมทนยมแนวคดรฐอสลาม
ประกาศไมยอมรบและตอตานรฐบาลของซการโน ในกลมทหารเอง
กเกดความขดแยงระหวางกลมทหารทอยในตำแหนงมาตงแตสมย
อาณานคมซงตองการเหนกองทพมความเปนมออาชพ กบกลม
ทหารทไดรบการสนบสนนจากญปนในชวงสงครามโลกครงท 2 ซง
เชอในอดมการณชาตนยมมากกวาความเปนมออาชพของกองทพ
การเลอกตงในป ค.ศ. 1955 ทำใหอนโดนเซยมรฐบาลชดใหม
แตปญหาการเมองภายในยงคงมอย ความขดแยงระหวางกลมการเมอง
ทอดมการณแตกตางกน ทำใหไมสามารถพจารณารางรฐธรรมนญ
ฉบบใหมได เชน มประเดนวาควรจะรวมกฎหมายอสลามเขาไป
23
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
ในรฐธรรมนญดวยหรอไม
ความขดแยงทเกดขนนทำใหซการโนตดสนใจวาประชาธปไตย
แบบตะวนตกนนไมเหมาะสมกบอนโดนเซย และประกาศใชระบอบ
การปกครองทเรยกวา “ประชาธปไตยแบบชนำ” (Guided Demo-
cracy) ซงเปนการหาฉนทามตภายใตการชนำของประธานาธบด
แตการประกาศใชประชาธปไตยแบบชนำของซการโนกลบทำให
ความขดแยงในสงคมอนโดนเซยยงเพมขน แมแตรองประธานาธบด
โมฮมหมด ฮตตา กยงไมเหนดวยกบหลกการนอยางรนแรง กระทง
ประทวงดวยการลาออกจากตำแหนง
ในป ค.ศ. 1956-1957 ผบงคบบญชาการกองทพไดเขา
ควบคมรฐบาลสวนทองถนตางๆ และภายใตแนวคดทวาประชาธป-
ไตยแบบตะวนตกนนไมเหมาะกบสงคมอนโดนเซย ทำใหซการโน
ประกาศใชกฎอยการศกในป ค.ศ. 1957 และใหกองทพเขามาม
บทบาทในการเมอง เพอจดระเบยบและสรางเสถยรภาพในสงคม
อนโดนเซย แตความพยายามนนไมประสบความสำเรจ วกฤตการณ
ทางการเมองในอนโดนเซยจงยงดำเนนตอ
เดอนพฤศจกายน 1957 ซการโนถกกลมมสลมหวรนแรง
ลอบสงหาร ขณะเดนทางไปเยยมโรงเรยนแหงหนง มเดกนกเรยน
6 คนเสยชวตในเหตการณดงกลาว แตซการโนไมไดรบบาดเจบ
รายแรงแตอยางใด
ในเดอนธนวาคม 1957 ซการโนประกาศนโยบายชาตนยม
ทางเศรษฐกจดวยการยดบรษททดำเนนการโดยชาวดตช 246 แหง
มาเปนสมบตของชาต แลวขบไลชาวดตชกวา 40,000 คน ออกจาก
อนโดนเซย ทงยงประกาศใชนโยบายหามชาวตางชาตทำกจกรรมเชง
พาณชยในชนบท โดยมจดมงหมายทจะจำกดอำนาจทางเศรษฐกจ
24
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
ของชาวจนในประเทศอนโดนเซย
นโยบายชาตนยมทางเศรษฐกจและชยชนะเหนอกลมตอตาน
ในภมภาคตางๆ ทำใหซการโนมสถานภาพมนคง ป ค.ศ. 1959 เขานำ
รฐธรรมนญฉบบป ค.ศ. 1945 กลบมาใชอกครง และประกาศหลก 5
ประการทเชอวาจะทำใหประชาธปไตยแบบชนำของตนนำมาปฏบต
ไดจรงในสงคมอนโดนเซย หลก 5 ประการ ดงกลาวประกอบดวย
อนสาวรย ซการโน ยนเคยงคกบ โมฮมหมด ฮตตา ในกรงจาการตา
25
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
• รฐธรรมนญฉบบป ค.ศ. 1945
• หลกสงคมนยมแบบอนโดนเซย
• ประชาธปไตยแบบชนำ
• เศรษฐกจภายใตการควบคม
• อตลกษณของชาตอนโดนเซย
ดวยการสนบสนนของกองทพ ซการโนยบรฐสภาและพรรค
การเมองฝายตรงขาม จดตงรฐสภาใหมทสมาชกเกนกวาครงเปนคน
ทไดรบการแตงตงจากประธานาธบด ชวงเวลานซการโนถกลอบ
สงหารหลายครงแตเอาชวตรอดมาไดทกครง ขณะเดยวกน เขา
พยายามคานอำนาจกองทพดวยการผกสมพนธกบพรรคคอม-
มวนสตอนโดนเซย และแตงตงสมาชกจากพรรคคอมมวนสต
อนโดนเซยใหเขารวมในรฐสภามากขน
วนท 1 ตลาคม 1965 นายทหารชนผใหญ 6 คนของกองทพ
อนโดนเซยถกลกพาตวและสงหารโดยกลมทใชชอวา “กลมเคลอนไหว
30 กนยายน” หรอ “G30S” หลงจากนนกลมนไดเขายดสถานวทย
และประกาศวาการสงหารนายทหารผใหญทง 6 คนนนเปนไปเพอ
ปกปองซการโนจากการถกรฐประหาร
มผนำกองทพอนโดนเซยนามวานายพลซฮารโต สงกองทพ
ใหเขายดสถานวทย และใชวธการโฆษณาชวนเชอผานสอตางๆ วา
พรรคคอมมวนสตอนโดนเซยพยายามทำรฐประหารและสงหาร
นายทหารระดบสงทง 6 คน ในขณะทพรรคคอมมวนสตอนโดนเซย
เชอวาการกระทำดงกลาวเปนการวางแผนของกองทพ เพอใสราย
พรรคคอมมวนสตอนโดนเซย ผนำและสมาชกพรรคคอมมวนสต
อนโดนเซยถกกองทพและกลมมสลมจบกมและสงหาร ในชวงเวลา
26
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
ประธานาธบด ซการโน กบ จอหน เอฟ. เคนเนด ประธานาธบดแหงสหรฐอเมรกา
ซการโนกบซฮารโต
27
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
แหงการกวาดลางพรรคคอมมวนสตอนโดนเซยนน ประมาณกนวา
มผถกสงหารประมาณ 200,000 ถงมากกวา 1 ลานคน
อนโดนเซยกลบเขาสชวงไรเสถยรภาพอยางรนแรงอกครง
เหตการณทเกดขนทำใหนกกจกรรมเยาวชนจำนวนมากเรยกรอง
ใหซการโนปฏรปประเทศ วนท 11 มนาคม 1966 ซการโนจงมอบ
อำนาจบรหารแกนายพลซฮารโต ผซงกลายมาเปนประธานาธบด
รกษาการและประธานาธบดคนตอมา หลงจากนน ซการโนถกคมขง
อยภายในบานพกจนถงแกอสญกรรมดวยภาวะไตวาย เนองจาก
ไมไดรบการรกษาพยาบาลอยางเหมาะสม งานศพของซการโนจดขน
อยางรวดเรวและเงยบเชยบ อยางไรกตาม ประชาชนไดมารวม
พธศพของซการโนเพอแสดงความเคารพตอผประกาศอสรภาพ
ใหแกอนโดนเซยเปนครงสดทายถงกวา 700,000 คน
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร
3
ตวแทนไทยในเวทแหงการ
กอตงอาเซยน
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร ถอวาเปน
ผสรางคณปการในหลายดาน โดยเฉพาะอยางยง
ดานการตางประเทศ ซงถอเปนผวางรากฐานความ
สมพนธระหวางประเทศของไทยในยคใหม
(หลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา) มบทบาทสำคญอยางยงคอการกอตง “อาเซยน” หรอ สมาคมประชาชาตแหงเอเชย
ตะวนออกเฉยงใต ในป ค.ศ. 1967 ซงไดพฒนาและเตบโตเปน
องคการระดบภมภาคในปจจบน และกำลงจะมงสการเปนประชาคม
ภมภาคทมความเหนยวแนนมากยงขนในอนาคต
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร เกดเมอวนท 9 กมภาพนธ
ค.ศ. 1914 เปนบตรของพระยาพพากษาสตยาธปไตย เนตบณฑต
ไทยรนแรก จบการศกษาระดบเตรยมอดมศกษาจากโรงเรยน
อสสมชญ จากนนศกษาตอระดบปรญญาตรดานกฎหมายทมหา
วทยาลยแหงเมองบอรโดซ จบการศกษาปรญญาโทและเอกจาก
30
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
มหาวทยาลยปารส ประเทศฝรงเศส
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร เขารบราชการในตำแหนง
สำคญหลายตำแหนง อาท ตำแหนงเอกอครราชทตไทยประจำ
ประเทศตางๆ สวนตำแหนงทางการเมองททำใหพนเอก (พเศษ)
ถนด มบทบาทมากทสดคอ ตำแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการ
ตางประเทศ ในสมยรฐบาล จอมพล สฤษด ธนะรชต จนถง จอมพล
ถนอม กตตขจร (10 กมภาพนธ 1959 - 17 พฤศจกายน 1961)
ซงขณะนนเปนยคสงครามเยน เปนชวงทโลกมสองขวอำนาจทสำคญ
คอ สหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยต
ในชวงทเขาเปนรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศนน
การกำหนดนโยบายตางๆ มกขนอยกบปจจยภายนอก โดยเฉพาะ
ในเรองการกระชบความสมพนธอยางแนนแฟนกบสหรฐอเมรกา
ในสมย จอมพล สฤษด ธนะรชต เพอตอตานอดมการณคอม-
มวนสตทกำลงแพรขยายเขามายงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ทำใหเกดความรวมมอทางดานความมนคงระหวางไทยกบสหรฐฯ
กระทงมการออก “แถลงการณรวมถนด-รสก” (Thanat-Rusk Joint
Communiqués) หรอชออยางเปนทางการคอ “Joint Statement
by Foreign Minister Thanat Khoman of Thailand and Secretary
of State Dean Rusk” ซงเปนการลงนามรวมกนระหวาง พนเอก
(พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ
ของไทย กบนายดน รสก รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ
สหรฐฯ ในเดอนมนาคม 1962 ซงระบวาสหรฐอเมรกาจะใหความ
ชวยเหลอแกประเทศไทยเมอถกรกรานจากอดมการณคอมมวนสต
31
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
การลงนามปฏญญาอาเซยน ณ กรงเทพมหานคร หรอทเรยกวา ปฏญญากรงเทพฯ ในป ค.ศ. 1967
การพฒนาประเทศดานอนๆ กดำเนนไปในแนวทางทสอดคลอง
กบสหรฐอเมรกาเชนกน ทงการจดตงองคการสนธสญญาปองกน
เอเชยตะวนออกเฉยงใต (Southeast Asia Treaty Organization-
SEATO) หรอแมกระทงการพฒนาโครงสรางสาธารณปโภคพนฐาน
ภายในประเทศในภมภาคตางๆ ทงการสรางถนนหนทาง เชน ถนน
มตรภาพ การพฒนาโครงสรางพนฐาน การสรางเขอน จงอาจ
กลาวไดวา ในยคของ พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด ถอเปนจดเรมตน
สำคญของการดำเนนความสมพนธระหวางสหรฐอเมรกากบไทย
อยางจรงจง สงผลตอโฉมหนาการพฒนาประเทศมาจนปจจบนน
32
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
อกหนงยทธศาสตรดานการตางประเทศทสำคญคอ การ
ดำเนนนโยบายดานความมนคงโดยอาศยความรวมมอระดบภมภาค
เพอตอบสนองตอสถานการณปจจบน โดย พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด
เปนผมบทบาทสำคญในการชกชวนชาตในเอเชยตะวนออกเฉยง-
ใตทอยในฝาย “โลกเสร” ในขณะนน ใหมารวมตวกน แลวตอมา
พฒนาขนเปนสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต
(the Association of Southeast Asian Nations-ASEAN)
เดอนกรกฎาคม 1961 ประเทศไทย มาเลเซย และฟลปปนส
ไดรวมกนจดตงสมาคมอาสา (Association of Southeast Asia-
ASA) ขน เพอความรวมมอกนทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม
แตดำเนนการไดเพยง 2 ป กตองหยดชะงก เนองจากเกดขอ
ขดแยงเรองเขตแดนระหวางอนโดนเซยกบมาเลเซย
ชวงทกอตงสมาคมอาสามาจนถงป ค.ศ. 1967 นอกจากภมภาค
เอเชยตะวนออกเฉยงใตจะตองประสบปญหารมเราจากการเมอง
นอกภมภาคทมความตงเครยด และขดแยงทางอดมการณระหวาง
ประเทศทสนบสนนอดมการณเสรนยมประชาธปไตย กบประเทศ
ทยดมนในอดมการณสงคมนยมคอมมวนสตแลว ยงมขอขดแยง
ดานความมนคงและดนแดนระหวางประเทศในภมภาค เชน ความ
ขดแยงระหวางมลายา (ภายหลงเปนประเทศมาเลเซย) กบฟลปปนส
ในการอางกรรมสทธเหนอดนแดนซาบาหและซาราวก สงคโปรกจะ
ขอแยกตวออกจากมลายา ทำใหมการตระหนกถงความจำเปนใน
การรวมมอกนระหวางประเทศตางๆ ในภมภาค
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการกระทรวง
การตางประเทศของไทยในขณะนน ไดเชญรฐมนตรวาการกระทรวง
การตางประเทศของประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตอก 4 ประเทศ
33
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
คอ มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส และสงคโปร มาหารอรวมกน
ทแหลมแทน จงหวดชลบร นำมาสการลงนามในปฏญญากรงเทพฯ
หรอ Bangkok Declaration เพอกอตง สมาคมประชาชาตเอเชย
ตะวนออกเฉยงใต หรอ อาเซยน (The Association of Southeast
Asian Nations - ASEAN) โดย พลเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร
ไดรวมลงนามทวงสราญรมย ซงเปนททำการกระทรวงการตางประเทศ
ของไทย เมอวนท 8 สงหาคม 1967 รวมกบ ตวแทนอก 4 ชาต
ประกอบดวย
• ฯพณฯ นาซโซ รามอส รฐมนตรวาการกระทรวงการตาง
ประเทศฟลปปนส
• ฯพณฯ อาดม มาลก รฐมนตรวาการกระทรวงการตาง
ประเทศอนโดนเซย
• ตน อบดล ราซก บน ฮสเซน รองนายกรฐมนตร รฐมนตร
วาการกระทรวงกลาโหม และรฐมนตรวาการกระทรวงพฒนาการ
แหงชาตมาเลเซย
• ฯพณฯ เอส ราชา รตนม รฐมนตรวาการกระทรวงการ
ตางประเทศสงคโปร
กลาวไดวา ไทย ฟลปปนส อนโดนเซย มาเลเซย และสงคโปร
ถอเปนประเทศผรวมกอตงอาเซยน มประเทศไทยและวงสราญรมย
เปน “บานเกด” ของอาเซยนนนเอง
ประสบการณดานการตางประเทศและงานกฎหมายของ
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด ทำใหเขาไดรบเลอกใหเปนสมาชกฝายไทย
ในศาลประจำอนญาโตตลาการ ณ กรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด
โดยมวาระ 6 ป ระหวาง ค.ศ. 1996-2002 และในชวงเวลาดงกลาว
34
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
“วงสราญรมย : บานเกดอาเซยน”พระราชวงสราญรมย หรอ “วงสราญรมย” สรางขนในป ค.ศ. 1866 ในชวงปลายรชกาล
พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 แตยงกอสรางไมแลวเสรจ พระองค
กเสดจสวรรคตไปเสยกอน ในป ค.ศ. 1868 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา
เจาอยหว รชกาลท 5 จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกอสรางตอมาจนแลวเสรจ
และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเทวะวงศ
วโรปการฯ เสนาบดผวาการตางประเทศทรงใชเปนททำการของกระทรวงการตาง
ประเทศ หรอทเรยกกนวา “กระทรวงบวแกว” ในชวงป ค.ศ. 1885-1887 ทำใหวง
สราญรมยมชอเรยกอกชอหนงวา “ศาลาวาการตางประเทศ”
ในชวงป ค.ศ. 1857-1926 สมยรชกาลท 5-รชกาลท 6 วงสราญรมยถกปรบ
เปลยนใหใชเปนทประทบ และทพำนกของพระราชอาคนตกะทมาเยอนประเทศสยาม
อยางเปนทางการ บางครงใชเปนทประทบของพระราชโอรสททรงศกษาอยในตาง
ประเทศและเสดจกลบมากรงเทพฯ เปนการชวคราว ตลอดจนเปนสถานทสำหรบการ
จดงานรนเรงตางๆ เชน งานเตนรำของกระทรวงการตางประเทศเนองในวโรกาสวน
เฉลมพระชนมพรรษา สวนททำการกระทรวงการตางประเทศในขณะนนไดยายไปยง
“ศาลาราชวลลภ” ในพระบรมมหาราชวง
35
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
กระทงป ค.ศ. 1926 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ม
พระราชดำรใหกระทรวงการตางประเทศยายกลบมายงพระราชวงสราญรมยอกครง
และใชเปนททำการเรอยมาจนถงป ค.ศ. 1997 ซงในชวง 7 ทศวรรษนเอง วงสราญรมย
ไดเปนสถานทสำคญทางประวตศาสตรดานการตางประเทศไทยในหลายวาระ และ
หนงในนนคอ “การลงนามในปฏญญากรงเทพฯ” อนเปนทมาของการกอตงอาเซยน
หลงป ค.ศ. 1997 เปนตนมา ททำการของกระทรวงการตางประเทศของไทย
ถกยายไปยงททำการใหม 2 แหง คอ อาคารถนนศรอยธยา กบอาคารถนนแจงวฒนะ
สวนวงสราญรมยไดมแผนการซอมแซม จนกระทงป ค.ศ. 2007 การบรณะปรบปรง
วงสราญรมยครงใหญจงเรมดำเนนการอยางเตมรปแบบ คาดวาจะแลวเสรจสมบรณ
ทงตวอาคารภายนอก ภายใน รวมถงการกอสรางพระบรมราชานสาวรย รชกาลท 4
ในป ค.ศ. 2013
กระทรวงการตางประเทศหวงจะใชวงสราญรมยเปนสถานทจดการประชม
ระหวางประเทศทสำคญ จดแสดงประวตความเปนมาของการตางประเทศของไทย
และอนรกษไวเปนสถานทอนทรงคณคาดานการตางประเทศของไทย
เขายงดำรงตำแหนงทางวชาการในฐานะอธการบดคนแรกของ
มหาวทยาลยสงขลานครนทร ระหวางชวงเดอนเมษายน 1968 ถง
เดอนมนาคม 1969 และเปนกรรมการผทรงคณวฒในสถาบน
อดมศกษาหลายแหงในเวลาตอมา
การดำรงตำแหนงอธการบดของเขา อาจกลาวไดวามผลสบ
เนองจากยทธศาสตรการพฒนาประเทศในสมยจอมพลสฤษดดวย
กลาวคอ ในป ค.ศ. 1962 รฐบาลไดออก “แผนพฒนาภาคใต”
และแตงตงคณะกรรมการพฒนาภาคใต (ชดใหม) ขนในป ค.ศ.
1963 โดยม พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการ
กระทรวงการตางประเทศในรฐบาลชดนนเปนประธานคณะ
กรรมการ จากนนไดมการมอบหมายใหกอตงมหาวทยาลยขน เรยก
36
ผ ท ร ง อ ท ธ พ ล ใ น อ า เ ซ ย น
พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร (กลาง) ในการประชมรฐมนตรตางประเทศ ของชาตตางๆ ในอาเซยน
ชอวา “มหาวทยาลยภาคใต” อยางไมเปนทางการ มพนเอก (พเศษ)
ดร. ถนด คอมนตร เปนประธานคณะกรรมการมหาวทยาลย ปฏบต
หนาทเสมอนอธการบด
ตอมา พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร ไดนำความกราบ
บงคมทลพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเพอขอพระราชทานชอ
ใหแกมหาวทยาลย ไดชอวา “มหาวทยาลยสงขลานครนทร” เมอ
วนท 22 กนยายน 1967 ตามพระนามฐานนดรศกดของ สมเดจ
พระบรมราชชนก กรมหลวงสงขลานครนทร และไดมพระบรมราช
โองการประกาศใชพระราชบญญตมหาวทยาลยสงขลานครนทร
ขนเมอวนท 12 มนาคม 1968 และกำหนดใหวนท 13 มนาคม
ของทกปเปน “วนสถาปนามหาวทยาลย” จากนนในวนท 17 เมษายน
1968 กไดมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตงตงให พนเอก
37
จ ล น ภ ศ า น ต พ ง ศ แ ล ะ ค ณ ะ
(พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร เปนอธการบดคนแรก
นอกจากน พนเอก (พเศษ) ดร. ถนด คอมนตร ยงเคยเปน
หวหนาพรรคประชาธปตย ระหวางป ค.ศ. 1979-1982 หลง ม.ร.ว.
เสนย ปราโมช หวหนาพรรคคนเกา (คนท 2) ลาออกไป และได
ดำรงตำแหนงรองนายกรฐมนตร ในชวงป ค.ศ. 1983-1988 อกดวย