การปันส่วนต้นทุนของแผนกบร ิการ · 2019-03-28 · การปันส่วนต้นทุนของแผนกบร

การปนสวนตนทนของแผนกบรการในกจการขนาดใหญทมจานวนแผนกทหลากหลายทงแผนกผลตและแผนกบรการ ปญหาของการปนสวนอาจเกดขน

เมอแผนกตางๆ เหลานมความขนอยซงกนและกนดวยการใชบรการระหวางกน (ตวอยางเชนแผนกผลตใชบรการจาก

แผนกซอมแซมเครองจกร ทาความสะอาด เปนตน)

กจการจาเปนตองปนสวนตนทนของแผนกบรการเขาสแผนกผลต เพอใหการคานวณตนทนผลตภณฑเปนไปอยาง

ถกตองและครบถวน วธการปนสวนตนทนสามารถแบงได 3 วธดงน

1.วธปนสวนโดยตรง (direct method) ปนสวนใหเฉพาะแผนกผลตเทานน

2.วธปนสวนเปนขน (step method) เลอกปนสวนตนทนแผนกบรการทมากกอน

3.วธปนสวนซงกนและกน (reciprocal method) หรอบางครงเรยกวาวธพชคณต

ตวอยางโจทยการปนสวนตนทนของแผนกบรการโดยวธ ปนสวนโดยตรงและวธ ปนสวนเปนขน

ก ข 1 2

ตนทน 8,000 12,000 40,000 55,000 115,000

การใชบรการของแผนก ก 5% 45% 50% 100%

การใชบรการของแผนก ข 20% 35% 45% 100%

วธ ปนสวนโดยตรง

ก ข 1 2

ตนทนกอนการปนสวน 8,000.00 12,000.00 40,000.00 55,000.00

การปนสวนตนทนของแผนก ก* (8,000.00) 3,789.47 4,210.53

การปนสวนตนทนของแผนก ข** (12,000.00) 5,250.00 6,750.00

ตนทนหลงการปนสวน - - 49,039.47 65,960.53

* 45% / 95% และ 50% / 95% ตามลาดบ

** 35% / 80% และ 45% / 80% ตามลาดบ

แผนก

บรการ ผลตรวม

1

วธ ปนสวนเปนขน

ข ก 1 2

ตนทนกอนการปนสวน 12,000.00 8,000.00 40,000.00 55,000.00

การปนสวนตนทนของแผนก ข* (12,000.00) 2,400.00 4,200.00 5,400.00

ตนทนหลงปนสวนแผนก ข 0.00 10,400.00 44,200.00 60,400.00

การปนสวนตนทนของแผนก ก** (10,400.00) 4,926.32 5,473.68

ตนทนหลงการปนสวน 0.00 0.00 49,126.32 65,873.68

* 20% และ 35% และ 45% ตามลาดบ

** 45% / 95% และ 50% / 95% ตามลาดบ

ตวอยางโจทยการปนสวนตนทนของแผนกบรการโดยวธ ปนสวนแบบขนอยซ งกนและกน

บรษท ก การผลตมแผนกผลตและแผนกบรการอยางละ 2 แผนก โดยมขอมลของการใหบรการของแผนกบรการ

และตนทนของแผนกบรการ ดงตอไปน

A B X Y Total

การใหบรการของแผนกบรการ

A 10% 20% 40% 30% 100%

B 25% 15% 35% 25% 100%

ตนทนแผนกบรการกอนการปนสวน 2,000 6,000 8,000

ใหทา ปนสวนตนทนของแผนกบรการใหแผนกผลตโดยใชวธขนอยซงกนและกน

ตอบ สมมตให

A = ตนทนทงสนของ A

B = ตนทนทงสนของ B

A = ตนทนเรมตน + 0.10A + 0.25B

A = 2,000 + 0.10A + 0.25B ……… (1)

B = ตนทนเรมตน + 0.20A + 0.15B

B = 6,000 + 0.20A + 0.15B ……… (2)

แผนกบรการ แผนกผลต

2

แกสมการ (1) และ (2) โดยเรมจากสมการท (1)

A = 2,000 + 0.10A + 0.25B

0.9 A = 2,000 + 0.25B

A = 2,000 / 0.9 + (0.25 / 0.9) B

A = 2,222 + 0.278B ……… (3)

B = 6,000 + 0.20 A + 0.15B ……… (2)

B = 6,000 + 0.20 (2,222 + 0.278B) + 0.15B

B = 6,000 + 444 + 0.0556B + 0.15B

B = 6444+0.2056B

0.7944B = 6,444

B = 8,112

A = 2,222 + 0.278 (8,112) ……… (3)

A = 2,222 + 2,254

A = 4,476

ดงนน การปนสวนตนทนสามารถกระทาไดดงตารางตอไปน

A B X Y

การใหบรการของแผนกบรการ

A 10% 20% 40% 30% 100%

B 25% 15% 35% 25% 100%

ตนทนแผนกบรการกอนการปนสวน 2,000 6,000 8,000

ปนสวนตนทนแผนกบรการ A (4,476) (4,476)

448 895 1,790 1,343 4,476

ปนสวนตนทนแผนกบรการ B (8,112) (8,112)

2,028 1,217 2,839 2,028 8,112

รวมตนทนปนสวน 0 0 4,630 3,371 8,000

แทนคาสมการท (3) ในสมการท (2)

แทนคา B ในสมการท 3 เพอหาคา A

แผนกบรการ แผนกผลตรวม

3

ตวอยางโจทยครงท 2/2559

บรษทใชระบบตนทนปกต (normal costing) ปนสวนวธแบบเปนขน (Step Method) โดยบรษทมแผนกดงน

ชอแผนก ประเภท เกณฑปนสวนตนทน

แผนกจดการ บรการ ชวโมงแรงงาน

แผนกซอมบารง บรการ ชวโมงเครองจกร

แผนกเตรยมสวนประกอบ ผลต ชวโมงแรงงาน

แผนกประกอบ ผลต ชวโมงเครองจกร

ซงจะปนสวนตนทนจากแผนกจดการใหแผนกอนกอน ตามดวยแผนกซอมบารง โดยตารางตอไปนเปนประมาณการ

กจกรรม และประมาณการคาใชจายในการผลตของแตละแผนก

ชอแผนก ชวโมงแรงงาน ชวโมงเครองจกร

แผนกจดการ. 5,000.00 -

แผนกซอมบารง 8,000.00 -

แผนกเตรยมสวนประกอบ 20,000.00 10,000.00

แผนกประกอบ 12,000.00 30,000.00

ใหทา หาอตราคาใชจายในการผลตจดสรรของแผนกผลตแตละแผนก

ตอบ หาอตราคาใชจายในการผลตจดสรรของแผนกผลตแตละแผนก

ขนแรก คานวณหาสดสวนชวโมงแรงงานและชวโมงเครองจกร

วธ ปนสวนเปนขน จดการ ซอมบารง เตรยม ประกอบ รวม

สวนประกอบ

ชวโมงแรงงาน 5,000 8,000 20,000 45,000

ชวโมงเครองจกร 0 0 10,000 40,000

สดสวนช วโมงแรงงาน 11% 18% 44% 100%

สดสวนชวโมงเครองจกร 0.00% 0.00% 25.00% 100.00%

ประมาณการ

คาใชจายในการผลต

150,000.00

200,000.00

500,000.00

600,000.00

12,000

30,000

27%

75.00%

4

ขนถดมา ปนสวนตนทนแผนกบรการไปใหกบแผนกผลต โดยเรมจากแผนกจดการกอน

จดการ ซอมบารง เตรยม ประกอบ


ประมาณการคาใชจายในการผลต 150,000 200,000 500,000 600,000

การปนสวนคาใชจายฯ แผนกจดการ1 150,000- 30,000 75,000 45,000

รวมคาใชจายฯ หลงรบปนจากแผนกจดการ - 230,000 575,000 645,000

ปนสวนคาใชจายฯ แผนกซอมบารง 230,000- 57,500 172,500

รวมคาใชจายฯ หลงจากรบปนสวนจากแผนกซอมบารง - 632,500 817,500

1 ปนสวนให ผ.ซอมบารง, ผ.เตรยมฯ, ผ. ประกอบ ในสดสวน 17.78/88.89, 44.44/88.89, 26.67/88.89 ตามลาดบ

2 ปนสวนใหผ.เตรยมฯ, ผ. ประกอบ ในสดสวน 25/100, 75/100 ตามลาดบ

เตรยม ประกอบ


ประมาณการคาใชจายฯ ของแผนกผลตหลงรบปนสวน 632,500 817,500

ประมาณการชวโมงแรงงาน 20,000

ประมาณการชวโมงเครองจกร 30,000

อตราปนสวนคาใชจายในการผลต

ของแผนกเตรยมสวนประกอบ (บาท/ชม.แรงงาน)

อตราปนสวนคาใชจายในการผลตของแผนกประกอบ

(บาท/ชม.เครองจกร)

31.625

27.25

5


บรษทรงโรจน มแผนกบรการ 2 แผนก คอแผนกอาคาร และแผนกซอมบารง และมแผนกผลต 2 แผนก

คอแผนกขนรป และแผนกประกอบ ซงใชชวโมงแรงงานในการปนสวนคาใชจายในการผลต บรษทใชระบบตนทนปกต

(normal costing) โดยมตนทนและกจกรรมดงน

หนวย : บาท

Mold. Assmbly.

ต.ท.คงท ต.ท .ผนแปร ต.ท.คงท ต.ท .ผนแปร ต.ท.รวม ต.ท.รวม

ประมาณการตนทน 300,000 120,000 600,000 200,000 1,200,000 1,250,000

ประมาณการชวโมงทางาน 8,000 15,000

ชวโมงการทางานจรง 7,000 14,500

Bldg. Maint. Mold. Assmbly. รวม

ชวโมงทางานของอาคาร 500 3,000 2,000 2,500 8,000

ชวโมงทางานของซอมบารง 2,000 3,000 5,000 5,000 15,000

ใหทา 1.คานวณหาตนทนคงท และตนทนผนแปร แผนกบรการ (คานวณประกอบ)

2.อธบายแนวทางการปนสวนตนทนแผนกบรการโดยวธลาดบขน

3.คานวณหาคาใชจายในการผลตของแผนกผลต

ตอบ 1.คานวณหาตนทนคงท และตนทนผนแปร แผนกบรการ (คานวณประกอบ)

หนวย:บาท

ประมาณการตนทน Bldg. Maint.

ตนทนคงท 300,000 600,000

ตนทนผนแปร 120,000 200,000

รวม 420,000 800,000

หาร ประมาณการชวโมงทางาน 8,000 15,000

อตราคาใชจายในการผลตคดเขางาน (บาทตอชวโมง) 52.50 53.33

คณ ชวโมงการทางานจรง 7,000 14,500

Bldg. Maint.

6

คาใชจายในการผลตคดเขางาน รวม 367,500 773,333

2.อธบายแนวทางการปนสวนตนทนแผนกบรการโดยวธ ปนสวนเปนลาดบข น (step method)

วธนจะปนสวนตนทนของแผนกบรการใหกบแผนกผลตและแผนกบรการอนกอนเปนขนๆ ทาใหตนทนของแผนก

บรการทายๆ จะเพมขนเรอยๆ และสดทายจงปนสวนใหกบแผนกผลต ดงขนตอนตอไปน

1. เลอกแผนกบรการทใหบรการแกแผนกบรการอนๆ ในระดบทสง โดยหากมแผนกบรการทใหบรการแกแผนก

บรการอนในระดบสงเทาเทยมกน ใหเลอกแผนกบรการทมตนทนสงสดขนกอน

2.ปนสวนตนทนของแผนกบรการไปยงแผนกผลตและแผนกบรการอนโดยดจากระดบของการใชบรการเปนหลก

เชนเดยวกบวธปนสวนโดยตรง

การปนสวนวธนทาใหการจดสรรตนทนมความถกตองมากขน แตยงมขอจากดตรงทไมคานงถงการใชบรการระหวาง

กน (เชน แมแผนกทาความสะอาดจะใหบรการแกแผนกไฟฟา แตกเปนผใชไฟฟาทแผนกไฟฟาเปนผใหบรการเชนเดยวกน)

คานวณหาคาใชจายในการผลตของแผนกผลต

คาใชจายในการผลตของแผนกผลตจะประกอบดวยคาใชจายของแผนกตนเอง บวกกบคาใชจายทรบปนสวนจาก

แผนกบรการ ตามการคานวณตอไปน

ขนแรก ประเมนการใหบรการแผนกบรการอน

Bldg. Maint. Mold. Assmbly. รวม

ชวโมงทางานของแผนกอาคาร 500 3,000 2,000 2,500 8,000

ชวโมงทางานของแผนกซอมบารง 2,000 3,000 5,000 5,000 15,000

สดสวนการทางานของ Bldg. 6.25% 37.50% 25.00% 31.25% 100.00%

สดสวนการทางานของ Maint. 13.33% 20.00% 33.33% 33.33% 100.00%

ซงแสดงใหเหนวา Bldg. ทางานให Maint. มากกวา Bldg. ทางานให Maint. จงตองปนสวน Bldg. ให Maint.

กอนแลวจงปนใหแผนกผลต

ข นถดมา กาหนดสดสวนในการปนสวนคาใชจายแผนกบรการ

สดสวนการปนสวน Bldg. Maint. Mold. Assmbly. รวม

อตราปนสวนจาก Bldg. ใหแผนกตางๆ 37.50% 25.00% 31.25% 93.75%

อตราปนสวนจาก Maint. ใหแผนกตางๆ 33.33% 33.33% 66.66%

7

วธ ปนสวนเปนขน Bldg. Maint. Mold. Assmbly. รวม

ตนทนกอนการปนสวน 367,500 773,333 1,200,000 1,250,000 3,590,833

การปนสวนตนทนของแผนก Bldg. -367,500 147,000 98,000 122,500 0

ตนทนกอนปนสวนตนทนแผน Maint. 920,333 1,298,000 1,372,500 3,590,833

การปนสวนตนทนของแผนก Maint. -920,333 460,167 460,167 0

รวมคาใชจายแผนกผลตหลงปนสวน - 1,758,167 1,832,667 3,590,833

8

การบญชตนทนฐานกจกรรม (Activity-Based Costing)


บรษท กขค จากด ดาเนนการผลตและจดจาหนาย เกาอ คอ แบบ ก แบบ ข แบบ ค โดยมประมาณการสาหรบป

25X1ดงน

แบบ ก ข ค

ปรมาณขาย (ตว) 3,000 5,000 4,000

ราคาขายตอตว (บาท) 400 200 300

วตถดบทางตรงตอตว (บาท) 80 40 80

คาแรงงานทางตรงตอตว (บาท) 120 30 90

รายละเอยดการใชกาลงการผลตตอลอตมดงน


ชวโมงแรงงานทางตรง 40 10 30

ชวโมงการใชเครองจกร 25 25 10

ชวโมงเตรยมการผลต 1 0.5 1

ชวโมงการตรวจสอบคณภาพ 30 20 20

หมายเหต : การผลต 1 ลอตสามารถผลตเกาอได 100 ตว

บรษทไดประมาณการคาใชจายในการผลตดงน

คาใชจายในการเตรยมการผลต 465,000.00 บาท

คาใชจายในการตรวจสอบคณภาพ 405,000.00 บาท

ชวโมงแรงงานทางตรงทงป 2,900.00 ชวโมง

ชวโมงการใชเครองจกรทงป 2,400.00 ชวโมง

ชวโมงการเตรยมการผลตทงป 95.00 ชวโมง

ชวโมงการตรวจสอบคณภาพทงป 2,700.00 ชวโมง

ใหทา 1.ใหหาอตรากาไรขนตนตอแบบตอหนวย โดยปนสวนคาใชจายการผลตดวยอตราชวโมงแรงงานทางตรง

2.ใหหาอตรากาไรขนตนถากจการใช ABC โดยใชตวผลกดนตนทนทเหมาะสม

9

ตอบ 1.ใหหาอตรากาไรข นตนตอแบบตอหนวย โดยปนสวนคาใชจายการผลตดวยอตราช วโมงแรงงานทางตรง

เนองจากโจทยขอนไมไดใหอตราคาใชจายในการผลตคดเขางานตอชวโมงแรงงานมาใหเราจงตองคานวณหาอตรา

คาใชจายในการผลตตอชวโมงกอน ตามตารางตอไปน

การคานวณอตราคาใชจายในการผลตคดเขางาน

ประมาณการคาใชจายในการผลต:

คาใชจายในการเตรยมการผลต 465,000 บาท

คาใชจายในการตรวจสอบคณภาพ 405,000 บาท

รวมประมาณการคาใชจายในการผลต 870,000 บาท

ชวโมงแรงงานทางตรงทงป 2,900 ชวโมง

อตราคาใชจายในการผลตตอชวโมงแรงงาน 300 บาทตอชวโมง

ตอมาจะตองคานวณอตราคาใชจายตอหนวยสนคา ซงโจทยใหขอมลจานวนชวโมงการทางานตอ 100 หนวยมาให

คานวณคาใชจายในการผลตคดเขางานตอหนวยสนคา


ชวโมงแรงงานทางตรงตอลอต (100 หนวย) 40 10 30

ชวโมงแรงงานทางตรงตอหนวย 0.4 0.1 0.3

คาใชจายในการผลตคดเขางานตอหนวยสนคา 120 30 90

และเมอไดคาใชจายในการผลตตอหนวยสนคาแลวจงนามาคานวณตนทนตอหนวยสนคาตามตารางตอไปน

(คาแรงทางตรง และคาใชจายในการผลตตอตวเทากนอยางบงเอญ)

คานวณตนทนตอหนวยสนคา


วตถดบทางตรงตอตว (บาท) 80.00 40.00 80.00

คาแรงงานทางตรงตอตว (บาท) 120.00 30.00 90.00

คาใชจายในการผลตคดเขางานตอหนวยสนคา 120.00 30.00 90.00

ตนทนตอหนวยรวม 320.00 100.00 260.00

และสดทายจงนามาคานวณหากาไรขนตนและอตรากาไรขนตนตามระบบบญชแบบดงเดมทปนสวนคาใชจาย

ในการผลตโดยใชชวโมงแรงงานทางตรงเปนฐาน

10

คานวณกาไรข นตน


ราคาขายตอตว (บาท) 400.00 200.00 300.00

หก ตนทนตอหนวย 320.00 100.00 260.00

กาไรขนตนตอหนวย 80.00 100.00 40.00

อตรากาไรข นตน 20.00% 50.00% 13.33%

2.ใหหาอตรากาไรข นตนถากจการใช ABC โดยใชตวผลกดนตนทนทเหมาะสม

ขนแรก จะตองคานวณหาจานวนชวโมงเตรยมการผลตและตรวจสอบคณภาพกอน


ชวโมงเตรยมการผลตตอ 100 ตว 1.00 0.50 1.00

ชวโมงการตรวจสอบคณภาพตอ 100 ตว 30.00 20.00 20.00

ปรมาณขาย (ตว) 3,000.00 5,000.00 4,000.00

ดงนนจงตองใชช วโมงรวม: ก ข ค

ชวโมงเตรยมการผลตรวม 30.00 25.00 40.00

ชวโมงการตรวจสอบคณภาพรวม 900.00 1,000.00 800.00

คานวณหาอตราคาใชจายตอฐานกจกรรม

กจกรรม ตวผลกดน คาใชจาย จานวนกจกรรม OH Rate

การเตรยมการผลต ชม. การเตรยมผลต 465,000.00 95.00 4,894.74

การตรวจสอบคณภาพ ชม. การตรวจสอบ ฯ 405,000.00 2,700.00 150.00

ปนสวนคาใชจายแตละสนคา

แบบ ก ข ค รวม

คาใชจายในการเตรยมการผลต 48.95 24.47 48.95 122.37

คาใชจายตรวจสอบคณภาพ 45.00 30.00 30.00 105.00

รวมคาใชจายในการผลต 93.95 54.47 78.95 227.37

ปรมาณสนคาทขาย 3,000.00 5,000.00 4,000.00

คาใชจายในการผลตตอหนวย 0.03 0.01 0.02

11

คานวณตนทนตอหนวยสนคาตามวธ ABC


วตถดบทางตรงตอตว (บาท) 80.00 40.00 80.00

คาแรงงานทางตรงตอตว (บาท) 120.00 30.00 90.00

คาใชจายในการผลตคดเขางานตอหนวยสนคา 93.95 54.47 78.95

ตนทนตอหนวยรวม 293.95 124.47 248.95

และสดทายจงสามารถคานวณกาไรขนตนและอตรากาไรขนตนตามวธ ABC

คานวณกาไรข นตนและอตรากาไรข นตนตามวธ ABC


ราคาขายตอตว (บาท) 400.00 200.00 300.00

หก ตนทนตอหนวย 293.95 124.47 248.95

กาไรขนตนตอหนวย 106.05 75.53 51.05

อตรากาไรข นตน 26.51% 37.76% 17.02%


บรษท ปรชญา จากด มขอมลการผลตสนคาดงน

สนคา A สนคา B รวม

จานวนหนวยผลต 20,000.00 100,000.00 120,000.00

ตนทนวตถดบ 250,000.00 500,000.00 750,000.00

คาแรงงานทางตรง 200,000.00 400,000.00 600,000.00

บรษทมคาใชจายในการผลต 900,000 บาท มอตราคาแรงทางตรง 20 บาทตอชวโมง

ตอมาบรษทไดศกษาวธการคานวณตามวธตนทนฐานกจกรรม ซงหากจดสรรคาใชจายในการผลตตามระบบตนทน

ฐานกจกรรม สนคา A จะมคาใชจายในการผลตคงทอยท 62,000 บาท สนคา B มคาใชจายในการผลตคงท 130,000 บาท

คาใชจายในการผลตสวนทเหลอเปนไปตามกจกรรมตางๆ

รายละเอยดของกจกรรมและตนทนจานวน 708,000 บาท

12

กจกรรม คาใชจาย ตวผลกดน A B

สงซอวตถดบ 120,000 คาสงซอ 400 600

จดเกบวตถดบ 200,000 จานวนหนวย 80 120

บม 210,000 ชวโมงบม 200 300

ตรวจสอบคณภาพ 178,000 จานวนพนกงาน 70 30

708,000

ใหทา 1.คานวณตนทนตอหนวยของสนคา A และ B โดยใชวธปนสวนคาใชจายผลตตามชวโมงแรงงานทางตรง

2.คานวณตนทนตอหนวยของสนคา A และ B โดยใชวธปนสวนคาใชจายผลตตามวธฐานกจกรรม

ตอบ 1.คานวณตนทนตอหนวยของสนคา A และ B โดยใชวธ ปนสวนคาใชจายผลตตามช วโมงแรงงานทางตรง

คาใชจายในการผลตรวม 900,000.00 บาท

จานวนชวโมงแรงงาน (600,000 / 20 บาท) 30,000.00 ชวโมง

อตราคาใชจายในการผลตตอชวโมง 30.00 บาท/ชม.

คานวณตนทนตอหนวยปนสวนคาใชจายผลตตามชวโมงแรงงานทางตรง


ตนทนวตถดบ 250,000.00 500,000.00 750,000.00

คาแรงงานทางตรง (ชวโมงละ 20 บาท) 200,000.00 400,000.00 600,000.00

คาใชจายในการผลต (30 บาท / DMH) 300,000.00 600,000.00 900,000.00

รวมตนทนการผลต 750,000.00 1,500,000.00 2,250,000.00

จานวนหนวยผลต (หนวย) 20,000.00 100,000.00

ตนทนตอหนวย (บาท) 37.50 15.00

2.คานวณตนทนตอหนวยของสนคา A และ B โดยใชวธ ปนสวนคาใชจายผลตตามวธ ฐานกจกรรม

กจกรรม ตวผลกดน คาใชจาย จานวนกจกรรม OH Rate

สงซอวตถดบ คาสงซอ 120,000.00 1,000.00 120.00

จดเกบวตถดบ จานวนหนวย 200,000.00 200.00 1,000.00

บม ชวโมงบม 210,000.00 500.00 420.00

ตรวจสอบคณภาพ จานวนพนกงาน 178,000.00 100.00 1,780.00

รวม 708,000.00

จานวนกจกรรรม

รวม

13

ปนสวนคาใชจายแตละสนคา

กจกรรม A B รวม

ตนทนคงท 62,000.00 130,000.00 192,000.00

สงซอวตถดบ 48,000.00 72,000.00 120,000.00

จดเกบวตถดบ 80,000.00 120,000.00 200,000.00

บม 84,000.00 126,000.00 210,000.00

ตรวจสอบคณภาพ 124,600.00 53,400.00 178,000.00

รวมคาใชจายการผลตจดสรรตามวธ ABC 398,600.00 501,400.00 900,000.00

ปรมาณสนคาทผลต 20,000.00 100,000.00

คาใชจายการผลตจดสรรตอหนวย 19.93 5.01

คานวณตนทนตอหนวยปนสวนคาใชจายผลตตามชวโมงแรงงานทางตรง


ตนทนวตถดบ 250,000.00 500,000.00 750,000.00

คาแรงงานทางตรง (ชวโมงละ 20 บาท) 200,000.00 400,000.00 600,000.00

คาใชจายการผลตจดสรรตามวธ ABC 398,600.00 501,400.00 900,000.00

รวมตนทนการผลต 848,600.00 1,401,400.00 2,250,000.00

จานวนหนวยผลต (หนวย) 20,000.00 100,000.00

ตนทนตอหนวย (บาท) 42.43 14.01

ผลตภณฑรวม (Joint Products)

ผลตภณฑรวมหมายถงผลตภณฑตงแตสองประเภทขนไปทไดมาจากกระบวนการผลตเดยวกน ตวอยางเชน

นามนเบนซน และนามนดเซล และผลตภณฑปโตรเคมตางๆ ทเปนผลผลตของกระบวนการกลนนามน โดยอตสาหกรรม

อนไดแก อตสาหกรรมอาหาร เหมองแร ปาไม เปนตน ผลตภณฑรวมจะมตนทนกอนจดแยกตว (split-off point) รวมกน

ซงจดแยกตวหมายถงจดทระบผลตภณฑรวมไดอยางชดเจน ตวอยางเชนจดแยกตวของชนสวนไกทแบงเปนอก นอง

สะโพกไก คอจดทคนงานชาแหละไกออกเปนชนสวนตางๆ โดยตนทนรวมของผลตภณฑเหลานคอตนทนทงหมดทเกดขน

จนถงจดทคนงานชาแหละไกเสรจสนลง ทงนกจการอาจขายผลตภณฑรวม ณ จดแยกตวหรอนาไปเขาสกระบวนการผลต

ตอ ซงตนทนทเกดขนหลงจากจดแยกตวจะเปนตนทนเฉพาะของผลตภณฑของประเภทนนๆ

14

แนวทางในการปนสวนตนทนรวม

ขอบเขตขอสอบวชาการบญช 2 ระบแนวทางการปนสวนตนทนรวมดงน

1.วธจานวนหนวยผลผลต (Physical unit basis) เชน การวดจากปรมาตร นาหนก หรอความยาว

2.วธมลคาขาย ณ จดแยกตว (sales value at the split off point basis) เปนวธททาใหอตรากาไรขนตนของแตละ

ผลตภณฑเทากน วธนมขอสมมตฐานทสาคญคอ ผลตภณฑทมราคาขายสงกวาควรรบตนทนรวมในสดสวนทสงกวา

ตามไปดวย

3.วธมลคาขายทคาดวาจะไดรบสทธ (Net Realizable Value basis) จะสะทอนถงตนทนในการทาตอ

4. วธมลคาขายทปรบปรง (adjusted relative sales value basis) เปนวธทไมแตกตางจากวธท 3

5.วธใชเกณฑกาหนดนาหนก (assigned weight basis) เปนวธทนาปจจยดานประสบการณ และความยงยากในการผลต

เขามาพจารณา ตวอยางเชน ผลตภณฑ A และ B ทออกมาจากกระบวนการผลตเดยวกน อาจมความเปนไปไดทผลตภณฑ

A มอตราสญเสยทสงกวาหรอตองใชความพยายามดานการขายทสงกวาผลตภณฑ B ซงจากประสบการณทผานมา

อาจจาเปนตองใชตนทนทสงกวาผลตภณฑ B แมจะมจานวนผลตทเทากน

ตวอยางการปนสวนวธ ตางๆ

บรษทพปาง จากด ผลตสนคาหลากหลายผานกระบวนการ “มเสนหเหลอเกน” ไดแก ผลตภณฑตวดา ผลตภณฑ

จอแบน และผลตภณฑแขนใหญ โดยมตนทนรวมในกระบวนการซงประกอบดวยวตถดบและตนทนแปลงสภาพรวมกน

250,000 บาท และมขอมลการผลตเปนดงน

ผลตภณฑ จานวนหนวย ราคาขายตอหนวย

ตวดา 73,000.00 2.50 182,500.00

จอแบน 3,500.00 14.00 49,000.00

แขนใหญ 4,200.00 7.60 31,920.00

80,700.00

จากขอมลขางตน เราจะมาคานวณเพอปนสวนตนทนรวมตามวธตางๆ

การปนสวนมลคาวธจานวนหนวยผลผลต และ วธมลคาขาย ณ จดแยกตว

พปางสามารถปนสวนตนทนรวมตามวธจานวนหนวยผลผลต (Physical unit basis) ตามการคานวณดงน

ผลตภณฑ จานวนหนวย สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

ตวดา 73,000.00 90.46% 226,146.22

จอแบน 3,500.00 4.34% 10,842.63

แขนใหญ 4,200.00 5.20% 13,011.15

รวม 80,700.00 100.00% 250,000.00

15

พปางสามารถปนสวนตนทนรวมตามวธมลคาขาย ณ จดแยกตว (sales value at the split off point basis)

ตามการคานวณดงน

ผลตภณฑ ราคา จานวนหนวย ยอดขาย สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

ตวดา 2.50 73,000.00 182,500.00 69.28% 173,202.49

จอแบน 14.00 3,500.00 49,000.00 18.60% 46,503.68

แขนใหญ 7.60 4,200.00 31,920.00 12.12% 30,293.83

รวม 80,700.00 263,420.00 100.00% 250,000.00

การปนสวนตนทนตนทนรวมวธ ใช เกณฑกาหนดนาหนก

ทงน ผลตภณฑตวดาเปนผลตภณฑทผลตงายแทบไมมอตราสญเสย ในขณะทผลตภณฑจอแบนเปนผลตภณฑท

สญเสยมากทสด และผลตภณฑแขนใหญสญเสยพอสมควร ทงน การอตราสญเสยทาใหกจการตองเสยตนทนเปนจานวน

มากดงนน กจการจงใหนาหนกการปนสวนตนทนทงสาม เทากบ 1 : 3 : 2 ตามลาดบ หากกจการปนสวนตนทนตนทนรวม

วธใชเกณฑกาหนดนาหนก (assigned weight basis) จะปนสวนตนทนรวมมลคา 250,000 บาทดงน

ผลตภณฑ นาหนก จานวนหนวย หนวยหลงคานวณ สดสวน ปนสวนตนทน

ตวดา 1 73,000.00 73,000.00 79.43% 198,585.42

จอแบน 3 3,500.00 10,500.00 11.43% 28,563.66

แขนใหญ 2 4,200.00 8,400.00 9.14% 22,850.92

รวม 80,700.00 91,900.00 100.00% 250,000.00

การปนสวนวธ มลคาขายทคาดวาจะไดรบสทธ หรอวธ มลคาขายทปรบปรง

สมมตตอวา พปางสามารถนาผลตภณฑทงสามไปเพมมลคา ซงจะทาใหไดมลคาขายทเพมขน แตตองจายตนทน

สวนเพมดวยเชนกนซงราคาขายและตนทนทาตอของผลตภณฑทงสามหลงจากเพมมลคาเปนดงน

ผลตภณฑ ราคาขายหลงทาตอ ตนทนทาตอ

ตวดา 4 80,000

จอแบน 25 21,000

แขนใหญ 15 18,000

16

การปนสวนตามวธ Adjusted Relative Sales Value หรอ วธ Net Realizable Value

ผลตภณฑ ราคาขาย จานวนหนวย ยอดขายหลงทาตอ ตนทนทาตอ มลคาสทธ

ตวดา 4 73,000.00 292,000.00 80,000.00 212,000.00

จอแบน 25 3,500.00 87,500.00 21,000.00 66,500.00

แขนใหญ 15 4,200.00 63,000.00 18,000.00 45,000.00

รวม 80,700.00 442,500.00 119,000.00 323,500.00

ผลตภณฑ มลคาสทธ สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

ตวดา 212,000.00 65.53% 163,833.08

จอแบน 66,500.00 20.56% 51,391.04

แขนใหญ 45,000.00 13.91% 34,775.89

รวม 323,500.00 100.00% 250,000.00

ผลตภณฑพลอยได

ผลตภณฑพลอยได หมายถงผลตภณฑรวมจากกระบวนการผลตทมสดสวนของมลคาเพยงเลกนอย เมอเปรยบ

เทยบกบมลคารวม ตวอยางเชน เศษผาทไดจากตดเยบเสอผา ถอเปนผลตภณฑพลอยไดของอตสาหกรรมสงทอ เปนตน

โดยปกตกจการจะไมนยมปนสวนตนทนรวมใหกบผลตภณฑพลอยได แตอาจ 1) นามลคาตลาดหรอมลคาสทธทคาดวา

จะไดรบของผลตภณฑพลอยไดหกออกจากตนทนการผลตรวม หรอ 2) อาจรบรมลคาของผลตภณฑพลอยได ณ เวลา

ทขาย โดยแสดงในกาไรขาดทนเปนรายไดจากการขายปกต หรอถอเปนรายไดอน หรอนาไปหกออกจากตนทนขายกได


สนคาดงตอไปน เกดจากกระบวนการผลตเดยวกน

สนคา A สนคา B สนคา C

ปรมาณการผลต (หนวย) 22,000 18,000 1,000

นาหนกผลตภณฑ 5 5 0.8

ราคาขาย ณ จดแยกตว (บาท) 16.3 20 3

ตนทนรวม ณ จดแยกตวเทากบ 400,000 บาท

คาใชจายในการดาเนนงาน 200,000 บาท

ใหทา 1.ระบวาสนคาใดเปนผลตภณฑรวม (Joint Products) และผลตภณฑพลอยได (By Product) เพราะเหตใด

(ใชเกณฑอะไรมาแบงแยก)

2.คานวณการปนสวนตนทนรวมใหกบผลตภณฑรวม (Joint Products) และผลตภณฑพลอยได (By Product)

17

3.คานวณการปนสวนตนทนรวมใหกบผลตภณฑรวม (Joint Products)

3.1 วธจานวนหนวยผลต

3.2 วธนาหนกสนคา

3.3 วธราคาขาย ณ จดแยกตวสมพทธ

ตอบ 1.ระบวาสนคาใดเปนผลตภณฑรวม (Joint Products) และผลตภณฑพลอยได (By Product) เพราะเหตใด

(ใชเกณฑอะไรมาแบงแยก)

ผลตภณฑรวม (joint product) ซงหมายถงผลตภณฑหลกหลายๆประเภททมสดสวนของมลคาขายทคอนขางสง

ในขณะทผลตภณฑพลอยได (by-product) หมายถงผลตภณฑทมสดสวนของมลคาขายไมมากนก ตวอยางของ

ผลตภณฑรวมและผลตภณฑพลอยไดของอตสาหกรรมปโตรเคมทมนามนดบเปนตนทนรวมไดแก นามนเบนซน ดเซล

ทมมลคาขายในสดสวนทสงจะถอเปนผลตภณฑรวม ในขณะทวาสลนจะถอเปนผลตภณฑพลอยไดเนองจากมมลคาขาย

ในสดสวนเพยงเลกนอยเทานน

สาหรบโจทยขอน สนคา C เขาขายของผลตภณฑพลอยได เนองจากไดปรมาณผลตไมมาก ราคาขายตอหนวยตา

ทาใหมลคาขายรวมเทากบ 3,000 บาทเทานน ในขณะทผลตภณฑ A และ B จะถอเปนผลตภณฑรวม เนองจากมลคาขาย

มสดสวนทสงเมอเทยบกบมลคารวม

2.คานวณการปนสวนตนทนรวมใหกบผลตภณฑรวมและผลตภณฑพลอยได

โดยปกตกจการจะไมนยมปนสวนตนทนรวมใหกบผลตภณฑพลอยได แตอาจ 1) นามลคาตลาดหรอมลคาสทธ

ทคาดวาจะไดรบของผลตภณฑพลอยไดหกออกจากตนทนการผลตรวม หรอ 2) อาจรบรมลคาของผลตภณฑพลอยได

ณ เวลาทขาย โดยแสดงในกาไรขาดทนเปนรายไดจากการขายปกต หรอถอเปนรายไดอน หรอนาไปหกออกจากตนทน

ขายกได ซงในขอนจะคานวณโดยนามลคาสทธทคาดวาจะไดรบของผลตภณฑพลอยไดหกออกจากตนทนรวมดงน

(บาท)

ตนทนรวมทงสน 400,000.00

หก มลคาขายผลตภณฑพลอยได (1,000 บาท x 3) (3,000.00)

ตนทนรวมทใชปนสวนใหกบสนคา A และ B 397,000.00

3.คานวณการปนสวนตนทนรวมใหกบผลตภณฑรวม (Joint Products)

3.1 วธ จานวนหนวยผลต

ผลตภณฑ จานวนหนวย สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

สนคา A 22,000.00 55.00% 218,350.00

สนคา B 18,000.00 45.00% 178,650.00

รวม 40,000.00 100.00% 397,000.00

18

3.2 วธ น าหนกสนคา

ผลตภณฑ นาหนก จานวนหนวย นาหนกรวม สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

สนคา A 5 22,000 110,000.00 55.00% 218,350.00

สนคา B 5 18,000 90,000.00 45.00% 178,650.00

รวม 200,000.00 100.00% 397,000.00

3.3 วธ ราคาขาย ณ จดแยกตวสมพทธ

ผลตภณฑ ราคาขาย จานวนหนวย ยอดขาย สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

สนคา A 16.30 22,000 358,600.00 49.90% 198,113.28

สนคา B 20.00 18,000 360,000.00 50.10% 198,886.72

รวม 718,600.00 100.00% 397,000.00


บรษทชอคโกแลตพลส จากด เปนผผลตและจดจาหนายผลตภณฑชอคโกแลตพลส โดยบรษทจะซอเมลดโกโก

มาเพอผลตเปนผลตภณฑรวม 2 อยาง คอ โกโกผงและเนยโกโก ในการผลตทกๆ 1,500 ปอนดของเมลดโกโก จะไดโกโก

ผงจานวน 60 แกลลอน และไดรบเนยโกโก 90 แกลลอน

บรษทสามารถนาโกโกผงจานวน 60 แกลลอนทาเปนชอคโกแลตพลสจานวน 600 ปอนด ในขณะทเนยโกโกจานวน

90 แกลลอน จะสามารถทาเปนเนยโกโกพลสได 1,020 ปอนด

สาหรบเดอนสงหาคม 25x2 บรษทมขอมลดาเนนงานดงตอไปน

1.ใชเมลดโกโกในกระบวนการผลต 15,000 ปอนด

2.ตนทนรวมในการผลตเทากบ 300,000 บาท

ราคาขาย

(บาทตอปอนด)

ผงโกโกพลส 6,000 6,000 40 127,500

เนยโกโกพลส 10,200 10,200 50 262,500

ทงน บรษทไดนาผลผลตทไดไปทาผลตภณฑสาเรจรป อยางไรกตาม หากบรษทขายผลตภณฑโกโกไปทนท

บรษทจะสามารถขายผงโกโกไดในราคาแกลลอนละ 210 บาท และขายเนยโกโกไดในราคาแกลลอนละ 260 บาท

ผลผลต (ปอนด) ขาย (ปอนด) ตนทนทาตอ

19

ใหทา 1.คานวณปนสวนตนทนรวมมลคา 300,000 บาท ตามวธตอไปน

a.ปนสวนตามราคาขาย ณ จดแยกตว

b.ปนสวนตามจานวนหนวย (แกลลอน)

c.ปนสวนตามมลคาสทธ (net realizable value)

2.คานวณหาอตรากาไรขนตนของผลตภณฑทงสองเมอปนสวนตนทนตามขอ 1)

3.บรษทชอคโกแลตควรขายผลตภณฑ ณ จดแยกตวหรอควรเขากระบวนการผลตเปนสนคาสาเรจรป

(ใหคานวณประกอบ)

ตอบ 1.คานวณปนสวนตนทนรวมมลคา 300,000 บาท ตามวธ ตอไปน

a.ปนสวนตามราคาขาย ณ จดแยกตว

ผลตภณฑ ปรมาณ ราคา ณ จดแยกตว ยอดขาย สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

ผงโกโก 600 210 126,000.00 35.00% 105,000.00

เนยโกโก 900 260 234,000.00 65.00% 195,000.00

รวม 360,000.00 100.00% 300,000.00

b.ปนสวนตามจานวนหนวย (แกลลอน)

ผลตภณฑ ปรมาณ (แกลลอน) สดสวนการขาย ปนสวนตนทน

ผงโกโก 600.00 40.00% 120,000.00

เนยโกโก 900.00 60.00% 180,000.00

รวม 1,500.00 100.00% 300,000.00

c.ปนสวนตามมลคาสทธ (net realizable value)


ผงโกโกพลส 40 6,000.00 240,000.00 127,500.00 112,500.00

เนยโกโกพลส 50 10,200.00 510,000.00 262,500.00 247,500.00

รวม 16,200.00 750,000.00 390,000.00 360,000.00


ผงโกโกพลส 112,500.00 31.25% 93,750.00

เนยโกโกพลส 247,500.00 68.75% 206,250.00

รวม 360,000.00 100.00% 300,000.00

20

2.คานวณหาอตรากาไรข นตนของผลตภณฑทงสองเมอปนสวนตนทนตามขอ 1)

a.ตามราคาขาย b.ตามจานวน c.ตามมลคาสทธ

ณ จดแยกตว หนวย (แกลลอน) NRV

ยอดขาย 126,000.00 126,000.00 240,000.00

หก ตนทนรวม (105,000.00) (120,000.00) (93,750.00)

ตนทนในการทาตอ (127,500.00)

กาไรข นตน 21,000.00 6,000.00 18,750.00

อตรากาไรข นตน 16.67% 4.76% 7.81%

a.ตามราคาขาย b.ตามจานวน c.ตามมลคาสทธ

ณ จดแยกตว หนวย (แกลลอน) NRV

ยอดขาย 234,000.00 234,000.00 510,000.00

หก ตนทนรวม (195,000.00) (180,000.00) (206,250.00)

ตนทนในการทาตอ (262,500.00)

กาไรข นตน 39,000.00 54,000.00 41,250.00

อตรากาไรข นตน 16.67% 23.08% 8.09%

3.บรษทชอคโกแลตควรขายผลตภณฑ ณ จดแยกตวหรอควรเขากระบวนการผลตเปนสนคาสาเรจรป

จากการคานวณ พบวากจการควรขายผงโกโก ณ จดแยกตว ในขณะทควรนาเนยโกโกไปผลตเปนเนยโกโกพลส

เนองจากจะไดรบกาไรมากขน 13,500 บาท

ผลตภณฑ ราคาขาย ราคาขาย รายไดสวนเพ ม ตนทนทาตอ กาไร (ขาดทน)

สดทาย ณ จดแยกตว สวนเพ ม

ผงโกโกพลส 240,000 126,000 114,000 127,500 (13,500)

เนยโกโกพลส 510,000 234,000 276,000 262,500 13,500

วธ การปนสวน

ผงโกโก

วธ การปนสวน

เนยโกโก

21


บรษทปรามด จากด มแผนกผลต 2 แผนก คอ แผนก 1 และ แผนก 2 บรษทบนทกบญชตนทนชวง แบบ FIFO

แผนกท 1 มผลตภณฑ A B C สงไปผลตแผนกท 2 เปน A1 B1 C1 ผลตภณฑมความแตกตางกน มตนทนรวมในแผนก

ท 1 ไมมสนคาสาเรจรปคงเหลอปลายงวด

ผลตภณฑ A1 (กก.) B1 (กก.) C1 (ลตร)

หนวยผลตตนงวด 100 ลตร

(DM 40%, CC 80%)

หนวยเรม และผลตเสรจ 300 ลตร 480 260 220

หนวยปลายงวด 200 ลตร

(DM 30%, CC 60%)

ตนทนหนวยผลตตนงวด 270,000

ตนทนผลตระหวางงวด

ตนทนข นตน 515,000 500,000 600,000 700,000

ตนทนแรงงานทางตรง 200,000 200,000 200,000 200,000

ตนทนทางออม 614,000 1,000,000 800,000 700,000

ราคาขายตอหนวย (บาท) 18,000 10,000 12,500

คาส ง 1. คานวณหนวยเทยบสาเรจรป และตนทนตอหนวยเทยบสาเรจรป

2. ตนทนรวมเทากบเทาใด

3. กจการควรใชวธใดในการปนสวนตนทนรวมใหกบสนคา A, B และ C

แผนก 2แผนก 1

22

ตอบ

จานวนหนวยผลตจรง

ตารางคานวณตนทนชวงแผนก A (FIFO) วตถดบ ตนทนแปลงสภาพ

จานวนหนวยททาการผลต

หนวยยกมา 100.00

เรมผลต 500.00

รวมจานวนหนวยททาการผลต 600.00

จานวนหนวยทผลตได วตถดบ ตนทนแปลงสภาพ

หนวยยกมาผลตตอ 100.00 60.00 20.00

หนวยเรมและผลตเสรจในงวด 300.00 300.00 300.00

งานระหวางทาปลายงวด 200.00 60.00 120.00

รวมจานวนหนวยทผลตได 600.00 420.00 440.00

วตถดบ ตนทนแปลงสภาพ ตนทนรวม

ตนทนการผลตตอหนวย

ตนทนทเกดขนระหวางเดอน 315,000.00 814,000.00 1,129,000.00

หนวยเทยบสาเรจรป 420.00 440.00

ตนทนตอหนวยเทยบสาเรจรป 750.00 1,850.00 2,600.00

สรปตนทนการผลต

งานระหวางทาตนงวด 270,000.00

ตนทนทเกดขนระหวางเดอน 1,129,000.00

รวมตนทนการผลต 1,399,000.00

จานวนหนวยเทยบสาเรจรป

23

การจดสรรตนทน

ตนทนผลตเสรจโอนออก

ตนทนงานระหวางทาตนงวด 270,000

งานระหวางทาตนงวด DM ทาตอจนเสรจ 45,000 60*750

งานระหวางทาตนงวด CC ทาตอจนเสรจ 37,000 352,000

ตนทนของหนวยเรมและเสรจในงวด 780,000 300*2,600

รวมตนทนทผลตเสรจและโอนออก 1,132,000 (ของเกา 100 หนวย

งานระหวางทาปลายงวด DM 45,000 60*750

งานระหวางทาปลายงวด CC 222,000 267,000 (120*1850)

รวมตนทนการผลต 1,399,000

1. คานวณหนวยเทยบสาเรจรป และตนทนตอหนวยเทยบสาเรจรป

หนวยเทยบสาเรจรปของวตถดบ และตนทนแปรสภาพ เทากบ 420 หนวย และ 440 หนวยตามลาดบ

ตนทนการผลตสนคาตอ 1 หนวยเทยบสาเรจรปเทากบ 2,600 บาท

2. ตนทนรวมเทากบเทาใด

ในทนตนทนรวมคอตนทนผลตเสรจและโอนออกไปยงแผนกถดไป ซงเทากบ 1,132,000 บาท

3. กจการควรใชวธ ใดในการปนสวนตนทนรวมใหกบสนคา A, B และ C

วธ การปนสวนตนทนรวมทาไดหลายวธ ดงน

1.วธจานวนหนวยผลผลต (Physical unit basis)

2.วธมลคาขาย ณ จดแยกตว (sales value at the split off point basis)

3.วธมลคาขายทคาดวาจะไดรบสทธ (Net Realizable Value basis)

4.วธใชเกณฑกาหนดนาหนก (assigned weight basis)

24

จากขอมลทใหมา วธ ท ไมควรใชปนสวนตนทนรวมในขอน คอ

- วธหนวยผลผลต (เนองจากหนวยผลตไมอยในฐานเดยวกน เพราะสนคา A,B มหนวยเปนกโลกรม สวน C

มหนวยเปนลตร)

- วธมลคาขาย ณ จดแยกตว เนองจากไมมราคาขาย ณ จดแยกตว

- วธเกณฑกาหนดนาหนก เนองจากไมมขอมลนาหนกทใชกาหนดเกณฑ

ดงนน จงเหลอเพ ยงวธ มลคาขายทคาดวาจะไดรบสทธ เทานนท จะใชในการปนสวนตนทนรวมไดตาม

การคานวณดงน


A 18,000 480.00 8,640,000.00 1,500,000.00 7,140,000.00

B 10,000 260.00 2,600,000.00 1,400,000.00 1,200,000.00

C 12,500 220.00 2,750,000.00 1,400,000.00 1,350,000.00

รวม 960.00 13,990,000.00 4,300,000.00 9,690,000.00


A 7,140,000.00 73.68% 834,105.26

B 1,200,000.00 12.38% 140,185.76

C 1,350,000.00 13.93% 157,708.98

รวม 9,690,000.00 100.00% 1,132,000.00

25

ตนทนมาตรฐานและการวเคราะหผลตางตนทน (Standard Cost and Variance Analysis)

ในแงของการวเคราะหผลตางตนทนมาตรฐานโดยปกตเราสามารถแบงวเคราะหได 2 ประเภทหลก ๆ คอ

1.การวเคราะหผลตางตนทนผนแปร (สาหรบวตถดบทางตรง คาแรงทางตรง และคาใชจายในการผลตผนแปร)

โดยจะแบงการวเคราะห 2 สวนยอยคอผลตางปรมาณการใช (Quantity Variance) และ ผลตางราคา (Price Variance)

2.การวเคราะหผลตางตนทนคงท (สาหรบคาใชจายในการผลตคงท) ซงจะแบงการวเคราะหออกเปน 2 สวนยอยคอ

ผลตางงบประมาณ (Budget Variance) ผลตางปรมาณ (Volume Variance)

วธทงายทสดในการวเคราะหผลตางตนทนมาตรฐานคอทาเปนภาพ 3 ชอง ลกษณะน

ภาพท 1 การวเคราะหผลตางตนทนมาตรฐานสาหรบสวนของตนทนผนแปร (วตถดบทางตรง คาแรงทางตรง

และคาใชจายในการผลต)

ภาพท 2 การวเคราะหผลตางตนทนมาตรฐานสาหรบสวนของตนทนคงท (คาใชจายในการผลตคงท)

ปรมาณจรง x ราคาจรงAQ x AP

(1)

ปรมาณจรง x ราคามาตรฐานAQ x SP

(2)

ปรมาณมาตรฐาน x ราคามาตรฐานSQ x SP

(3)

ผลตางราคา

(1) - (2)

ผลตางปรมาณ(2) - (3)

ผลตางรวม

(1) - (3)

คาใชจายในการผลตคงทจรง(1)

ชม.แรงงานมาตรฐาน ณ กาลงผลตปกต x คชจ.คงท/หนวยมาตรฐาน (2)

ชม.แรงงานมาตรฐานตามผลผลตจรง xคชจ.คงท/หนวยมาตรฐาน

ผลตางงบประมาณ(Budget Variance) (1) - (2)

ผลตางปรมาณผลต(Volume Variance Variance

(2) - (3)

ผลตางคชจ.ผลตคงทรวม(Total Fixed OH Variance)

(1) - (3)

26


บรษทอนนตชยอตสาหกรรม จากด ผลตสนคาแกวใจ ตนทนมาตรฐานของสนคาแกวใจ มดงน

ฝายบรหารตองการจะเขาตรวจสอบและควบคมเฉพาะตนทนทมผลตางสงกวาตนทนมาตรฐานของแตละประเภท

ตนทน ตงแต 10% ขนไป

ในชวงไตรมาสทผานมา บรษทผลตสนคาแกวใจ จานวน 250,000 ขวด (ขนาด 4 ออนส)

ขอมลการดาเนนงานทเกดขนสาหรบไตรมาสทผานมามดงน

1.นาปรงจานวน 1.02 ลานออนส ถกซอมาผสม และผลตไมมนาปรงคงเหลอ ราคาซอตอออนสถวเฉลย 0.48 บาท

2.ขวดจานวน 250,000 ขวด ถกใชไปพอด ราคาขวดทซอมาคอ 0.26 บาท

3.ชวโมงแรงงานทางตรงมจานวน 49,250 ชม. ตนทนรวม 985,000 บาท

4.คาใชจายการผลตผนแปรมจานวน 252,500 บาท

5.คาใชจายการผลตคงท มจานวน 102,000 บาท

ปรมาณการผลตปกตสาหรบกจการ 250,000 ขวดตอไตรมาส อตรามาตรฐานคาใชจายผลตคานวณโดยใช

ปรมาณการผลตปกต

ใหทา 1.คานวณตนทนผลตตอขวดทเกดจรง

2.คานวณผลตางวตถดบทงสองประเภท

3.คานวณผลตางคาแรงทงสองประเภท

4.คานวณผลตางคาใชจายการผลตผนแปรทงสองประเภท

5.คานวณผลตางคาใชจายการผลตคงทประกอบดวยผลตางงบประมาณ (Budget V.) และผลตางปรมาณ

(Volumn V.)

6.ตนทนผลตประเภทใดบางทฝายบรหารจะตองเขาไปตรวจสอบ และควบคมอยางไรบาง

วตถทางตรงนาปรง (4 ออนส @ 0.50 บาท) 2.00 บาทขวด (1 @ 0.25 บาท) 0.25 บาท

คาแรงทางตรง (0.2 ชม. @ 20.00 บาท) 4.00 บาทคาใชจายในการผลตผนแปร (0.2 ชม. @ 5.00 บาท) 1.00 บาทคาใชจายในการผลตคงท (0.2 ชม. @ 2.00 บาท) 0.40 บาท*

ตนทนมาตรฐานตอหนวย 7.65 บาท

27

ตอบ โจทยขอนตองการทดสอบความรเกยวกบการวเคราะหผลตางตนทนมาตรฐาน ซงวธการคานวณแบงเปน 2 แบบ

หลกๆ คอการวเคราะหผลตางตนทนผนแปร และการวเคราะหผลตางตนทนคงท

1.คานวณตนทนผลตตอขวดทเก ดจรง

ตนทนทจายจรง

วตถดบ

นาปรง 489,600.00 1.02 M*0.48

ขวด 65,000.00 250,000*0.26

รวม 554,600.00

คาแรงงานทางตรง 985,000.00

คาใชจายในการผลตผนแปร 252,500.00

คาใชจายในการผลตคงท 102,000.00

รวมตนทนการผลต 1,894,100.00 1,912,500.00

จานวนผลต (ขวด) 250,000.00

ตนทนนาหอมตอขวด 7.58

2.คานวณผลตางวตถดบท งสองประเภท

ผลตางราคา554,600 – 572,500

= 17,900บ. (นาพอใจ)

ผลตางปรมาณ572,500 – 562,500

= 10,000บ. (ไมนาพอใจ)

ผลตางรวม554,600 – 562,500=7,900บ. (นาพอใจ)

ปรมาณจรง x ราคาจรง[1.02ล.อ. x 0.48บ.] +

[250,000ข. x 0.26บ.] = 554,600บ.

ปรมาณจรง x ราคามาตรฐาน[1.02ล.อ. x 0.50บ.] + [250,000ข. x 0.25บ.]

=572,500บ.

ปรมาณมาตรฐาน x ราคามาตรฐาน[(250,000ข. x 4.0อ.) x 0.50บ.] +

[250,000ข. x 0.25บ.] = 562,500บ.

28

3.คานวณผลตางคาแรงทงสองประเภท

4.คานวณผลตางคาใชจายการผลตผนแปรทงสองประเภท

คาจางแรงงานจายจรง985,000บ.

ชม.จรง x อตรามาตรฐาน49,250ชม. x 20บ.

= 985,000บ.

ชม.มาตรฐาน x อตรามาตรฐาน(0.2ชม. x 250,000ข.) x 20

= 1,000,000บ.

ผลตางอตราคาแรง985,000 – 985,000

= 0บ.

ผลตางประสทธภาพแรงงาน985,000 – 1,000,000= 15,000บ. (นาพอใจ)

ผลตางแรงงานรวม985,000 – 1,000,000=15,000บ. (นาพอใจ)

คาใชจายการผลตผนแปรจายจรง 252,500บ.

ชม.จรง x อตราคชจ มตฐ.49,250 x 5.00= 246,250บ.

ชม.มาตรฐาน x อตราคชจ มตฐ.(0.2 x 250,000) x 5.00

= 250,000บ.

ผลตางจายเงน252,500 – 246,250


ผลตางประสทธภาพ246,250 – 250,000= 3,750บ. (นาพอใจ)

ผลตางคชจ.ผลตผนแปรรวม252,500 – 250,000

=2,500บ. (ไมนาพอใจ)

29

5.คานวณผลตางคาใชจายการผลตคงท ประกอบดวยผลตางงบประมาณ (Budget V.) และผลตางปรมาณ (Volumn V .)

คาใชจายในการผลตคงทจรง

102,000บ.

ชม.แรงงานมาตรฐาน ณ กาลงผลตปกต x คชจ.คงท/

หนวยมาตรฐาน(0.2ชม. x 250,000ข.) x 2

บ.=100,000 บาท

ชม.แรงงานมาตรฐานตามผลผลตจรง xคชจ.คงท/หนวย

มาตรฐาน(0.2ชม. x 250,000ข.) x 2บ.

= 100,000 บาท

ผลตางงบประมาณ102,000 – 100,000


ผลตางปรมาณ(กาลง)ผลต100,000 – 100,000

= 0 (-)

ผลตางคชจ.ผลตคงทรวม102,000 – 100,000


30

6.ตนทนผลตประเภทใดบางทฝายบรหารจะตองเขาไปตรวจสอบ และควบคมอยางไรบาง

ประเภทของผลตาง STD cost 10% STD Cost จานวน การตรวจสอบ

ผลตางราคาวตถดบ 562,500.00 56,250.00 17,900.00 F ไมตอง

ผลตางปรมาณการใชวตถดบ 562,500.00 56,250.00 10,000.00 U ไมตอง

ผลตางวตถดบรวม 562,500.00 56,250.00 7,900.00 F ไมตอง

ผลตางอตราคาแรง 1,000,000.00 100,000.00 - - ไมตอง

ผลตางประสทธภาพแรงงาน 1,000,000.00 100,000.00 15,000.00 F ไมตอง

ผลตางคาแรงรวม 1,000,000.00 100,000.00 15,000.00 F ไมตอง

ผลตางจายเงนคชจ. ผลตผนแปร 250,000.00 25,000.00 6,250.00 U ไมตอง

ผลตางประสทธภาพคชจ.ผนแปร 250,000.00 25,000.00 3,750.00 F ไมตอง

ผลตางคชจ. ผลตผนแปรรวม 250,000.00 25,000.00 2,500.00 U ไมตอง

ผลตางงบประมาณคชจ.ผลตคงท 100,000.00 10,000.00 2,000.00 U ไมตอง

ผลตางปรมาณคชจ.ผลตคงท 100,000.00 10,000.00 - F ไมตอง

ผลตางคชจ.ผลตคงทรวม 100,000.00 10,000.00 2,000.00 U ไมตอง

จากตารางสรปขางตน จะเหนไดวาไมมผลตางประเภทใดทมมลคาเกนกวา 10% ของตนทนมาตรฐานทกาหนดขน

เปนนโยบายในการเขาไปตรวจสอบ ดงนนฝายบรหารจงไมตองเขาไปตรวจสอบแตอยางใด ในสวนของการควบคม

ฝายบรหารควรเขาไปประเมนกระบวนการผลตวากอใหเกดของเสย หรอความไมมประสทธภาพในจดใดบาง โดยอาจนา

แนวคดเกยวกบการบรหารสมยใหม ไดแก การบรหารเชงกจกรรม (Activity Based Management) เปนตน เขา

มาประยกต ซงจะชวยใหสามารถควบคมตนทนไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนเพมคณภาพของผลตภณฑใน

สายตาของลกคา

31


บรษทมตนทนมาตรฐานของสนคาตอ 1 หนวยผลตดงน

ตนทน หนวยนบ จานวนหนวย ราคาตอหนวย ตนทน

วตถดบ กโลกรม 20.00 4.00 80.00

คาแรงงาน ชวโมง 3.00 20.00 60.00

คาใชจายการผลต ชวโมง 3.00 8.00 24.00

รวม 164.00

คาใชจายการผลตคงทตามงบประมาณ 9,000 บาท ทกาลงการผลตปกต 3,000 ชวโมงตองวด สาหรบงวดน

บรษทผลตไดจรง 900 หนวย มตนทนทเกดขนจรงในงวดดงน

วตถดบซอมา 20,000 กก @ 3 บาท เบกใชไป 17,500 กก

คาแรงงาน 2,800 ชวโมง ชวโมงละ 22 บาท

คาใชจายการผลต โดยแบงเปนคาใชจายการผลตผนแปร 15,000 บาท และ คาใชจายการผลตคงท 9,800 บาท

ใหทา 1.คานวณผลตางวตถดบ

2.คานวณผลตางคาแรงงาน

3.คานวณผลตางคาใชจายการผลต (วเคราะห 4 ผลตาง)

ตอบ คานวณอตราคาใชจายในการผลตมาตรฐานผนแปรและคงทตอหนวย

คาใชจายในการผลตตอชวโมง 8.00 บาท

หก คาใชจายในการผลตคงทตอชวโมง

(งปม. 9,000 บาท หาร ชม.ผลต ปกต 3,000 ชม.) 3.00 บาท

คาใชจายในการผลตผนแปรตอ ชม. 5.00 บาท

ผลตางวตถดบ

คานวณผลตางราคาซอวตถดบ

ผลตางราคาซอวตถดบ = (AQ x AP) - (AQ x SP)

=

=

ผลตางปรมาณการใชวตถดบ = (AQ x SP) - (SQ x SP)

=

(20,000 กก. x 3 บาท) - (20,000 กก x 4 บาท)

20,000 F

คานวณผลตางปรมาณการใชวตถดบ

(17,500 กก x 4 บาท) - ( (900 x 20 กก.) x 4 บาท)

32

=

หมายเหต หากจานวนซอและจานวนเบกใชไมเทากน การคานวณผลตางราคา จะตองใช “จานวนซอ”

สวนการคานวณผลตางปรมาณ จะตองใช “จานวนใช” ในการคานวณ

ผลตางคาแรงงาน

AH x AR AH x SR SH x SR

2,800 ชม. x 22 บาท 2,800 ชม. x 20 บาท (900 หนวย x 3ชม.) x 20 บาท

61,600 บาท 56,000 บาท 54,000 บาท

ผลตาง ผลตาง

อตราแรงงาน ปสภ.

5,600 U 2,000 U

ผลตางคาใชจายในการผลตผนแปร

AH x AR AH x SR SH x SR

15,000 บาท 2,800 ชม. x 5 บาท (900 หนวย x 3ชม.) x 5 บาท

14,000 บาท 13,500 บาท


การใชจายฯ ปสภ.

1,000 U 500 U

ผลตางคาใชจายในการผลตคงท

คชจ.ผลตคงท คชจ.ผลตคงท คชจ.ผลตคงทคดเขางาน

เกดจรง ตาม งปม. (900 หนวย x 3ชม.) x 3 บาท

9,800 บาท 9,000 บาท 8,100 บาท


งปม. กาลงการผลตฯ

800 U 900 U

2,000 F

33

34

Documents

การปันส่วนต้นทุนของแผนกบร ิการ · 2019-03-28 · การปันส่วนต้นทุนของแผนกบร