คมอพระสงฆาธการ

สถาบนพระสงฆาธการ ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

คมอพระสงฆาธการ

พมพครงท ๑ ปทพมพ ๒๕๕๘ จ านวน ๔๐๐ เลม จดพมพโดย สถาบนพระสงฆาธการ ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

ทปรกษา

นายพนม ศรศลป ผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต นายกนก แสนประเสรฐ รองผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

อ านวยการผลต นายปราณสวร อาวอรามรศม ผอ านวยการสถาบนพระสงฆาธการ

รวบรวมและเรยบเรยง

นายอดมศกด ชโตชนะ นกวชาการศาสนาปฏบตการ

ตรวจตนฉบบ

นายอดมศกด ชโตชนะ นกวชาการศาสนาปฏบตการ นายเชดศกด ทองหนน นกวชาการศาสนาปฏบตการ นายศภชย สจตรพร นกวชาการศาสนา นายบณฑต ยานะ เจาหนาทบนทกขอมล โรงพมพ : ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ๓๑๔-๓๑๖ ปากซอยบานบาตร ถนนบ ารงเมอง เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพมหานคร ๑๐๑๐๐ โทร. ๐ ๒๒๒๓ ๓๓๕๑, ๐ ๒๒๒๓ ๕๕๔๘ โทรสาร ๐ ๒๖๒๑ ๒๙๑๐ นายสรพล วรยะบรรเจด ผพมพ/โฆษณา

(พมพถวายพระสงฆาธการ)

ค าน า

ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต มภารกจเกยวกบการด าเนนงานสนองงาน คณะสงฆและรฐ โดยมหนาทท านบ ารง สงเสรมกจการพระพทธศาสนา ใหการอปถมภคมครอง และสงเสรมพฒนางานพระพทธศาสนาพรอมทงใหการสนบสนน สงเสรมพฒนาบคลากร ทางศาสนา

พระสงฆาธการนบเปนบคลากรทางพระพทธศาสนาทส าคญ เรมตงแตระดบวดซงม เจาอาวาสเปนผบรหารจดการวด มเจาคณะพระสงฆาธการระดบต าบล อ าเภอ จงหวด และภาค ท าหนาทปกครองใหเปนไปตามพระธรรมวนย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบหรอระเบยบมหาเถรสมาคม ค าสงมหาเถรสมาคม พระบญชาสมเดจพระสงฆราช และค าสงของผบงคบบญชาเหนอตน จงจ าเปนจะตองรบทราบในเรองทเกยวของวาดวยพระราชบญญตคณะสงฆ กฎมหา - เถรสมาคม ระเบยบ ค าสง ประกาศ มตการปกครองคณะสงฆ

เอกสารฉบบนไดรวบรวมเพอเปนสวนหนงของหลกสตรถวายความร แดพระสงฆาธการ หมวดวชาพนฐานทวไป ซงพระสงฆาธการจ าเปนจะตองรบทราบ และถอปฏบตเพอเปนแนวทางในการบรหารการปกครองวดจะไดท าใหกจกรรมทางพระพทธศาสนามความเจรญมนคงสบไป

จงหวงเปนอยางยงวาเอกสารฉบบนจกอ านวยประโยชนใหแกเจาคณะพระสงฆาธการตามสมควร

สถาบนพระสงฆาธการ ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

สารบญ หนา

ค าน า สวนท ๑ พระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ ๒ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

สวนท ๒ กฎกระทรวง ออกตามความในพระราชบญญตคณะสงฆ - กฎกระทรวงฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๐๗) ๑๕ ออกตามความในพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ - กฎกระทรวงฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๑) ๑๙ ออกตามความในพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕

สวนท ๓ กฎมหาเถรสมาคม - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๑๑) ๒๑ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕) ๔๔ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕) ๔๘ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) ๕๑ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖) ๖๐ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๙ (พ.ศ. ๒๕๓๖) ๖๔ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๑ (พ.ศ. ๒๕๓๘) ๖๙ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๒ (พ.ศ. ๒๕๓๙) ๗๒ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ๗๕ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ๘๓ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๕ (พ.ศ. ๒๕๔๕) ๙๙ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๖ (พ.ศ. ๒๕๔๖) ๑๐๐ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๗ (พ.ศ. ๒๕๔๖) ๑๐๓ - กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๘ (พ.ศ. ๒๕๔๖) ๑๐๕

สวนท ๔ ระเบยบ ค าสง ประกาศ และมตมหาเถรสมาคม - ระเบยบก าหนดวธปฏบตในการตางประเทศส าหรบพระภกษสามเณร พ.ศ. ๒๕๓๗ ๑๑๐ - ระเบยบก าหนดวธปฏบตในหนาทพระอปชฌาย พ.ศ. ๒๕๓๗ ๑๑๗ - ระเบยบก าหนดจ านวนและเขตปกครองต าบล พ.ศ. ๒๕๓๗ ๑๒๕ - ระเบยบวาดวยการเพมค าอนโมทนาเปนภาษาไทยในวนพระ ๑๒๘

หรอวนธรรมสวนะ พ.ศ. ๒๕๓๗

หนา

- ระเบยบวาดวยการรองทกข พ.ศ. ๒๕๓๗ ๑๓๑ - ระเบยบวาดวยการจดงานวด พ.ศ. ๒๕๓๗ ๑๓๔ - ระเบยบวาดวยการขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ พ.ศ. ๒๕๓๙ ๑๓๘ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองหามภกษสามเณรเสพยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. ๒๕๒๑ ๑๔๕ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองหามภกษสามเณรเทยวเตรดเตร ๑๔๗ และพกคางแรมตามบานเรอน พ.ศ. ๒๕๒๑ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองใหภกษสามเณรเรยนพระธรรมวนย พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๔๙ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองหามพระภกษสามเณรเกยวของกบการเมอง พ.ศ. ๒๕๓๘ ๑๕๔ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองหามภกษสามเณรเรยนวชาชพ หรอสอบแขงขน ๑๕๖ หรอสอบคดเลอกอยางคฤหสถ พ.ศ. ๒๕๓๘ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองการจดท าทะเบยนประวตพระภกษสามเณร ๑๕๙ และศษยวด พ.ศ. ๒๕๓๘ - ค าสงมหาเถรสมาคม วาดวยการปลกตนไมในทวดหรอทธรณสงฆ พ.ศ. ๒๕๓๘ ๑๖๘ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ก าหนดเขตอภยทานในพนทวด พ.ศ. ๒๕๓๘ ๑๗๑ - ค าสงมหาเถรสมาคม เรองควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ ๑๗๔ - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๔/๒๕๓๙ ๑๗๙

เรอง การควบคมดแลผเขามาบรรพชาอปสมบท - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑๓/๒๕๔๐ ๑๘๑

เรอง การเลยงสตวและการทารณกรรมสตวในเขตอาราม - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑๒/๒๕๔๑ ๑๘๓

เรอง พระภกษสามเณรแสดงตนเปนอาจารยบอกเลขสลากกนรวบ - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๘/๒๕๔๒ ๑๘๕

เรอง ขอใหเจาคณะผปกครองชวยสอดสองดแลวดในสงกด - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๕/๒๕๔๓ ๑๘๖

เรอง จดรายการวทยโทรทศนเผยแผพระพทธศาสนา - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๓๓/๒๕๔๓ ๑๘๘

เรอง พระภกษสามเณรผลตยาและขายยาแผนโบราณภายในวด - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๒/๒๕๔๔ ๑๙๐

เรอง สรางปชนยวตถ รปเคารพในวด - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๔/๒๕๔๕ ๑๙๑

เรอง การสรางพระพทธรป ปชนยวตถและรปปนตาง ๆ - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๓๑/๒๕๔๕ ๑๙๒

เรอง การบวชภกษณ

หนา - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑/๒๕๔๖ ๑๙๓ เรอง ขอความอนเคราะหใหพระสงฆรวมรณรงคใหประชาชนสมาทานศล ๕ - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๘/๒๕๔๖ ๑๙๕ เรอง เชญชวนชาวพทธรวมใจตานภยยาเสพตด - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๐/๒๕๔๖ ๑๙๗ เรอง การใชค าน าหนาของพระภกษสามเณร - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๗/๒๕๔๗ ๑๙๙ เรอง การโฆษณาพระพทธรป/พระเครองและวตถมงคลในสอหนงสอพมพ สอสงพมพและสอวทยโทรทศน - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๘/๒๕๔๗ ๒๐๑ เรอง กรณเจาอาวาสวดตาง ๆ ถกเจาหนฟองเปนคดในศาล - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๙/๒๕๔๗ ๒๐๓ เรอง โจรกรรมและน าพระพทธรปออกขาย - มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑๙/๒๕๕๔ เรองขอยกจงหวดบงกาฬ ขนเปนเขตปกครองจงหวดทางคณะสงฆ ๒๐๔ - มตมหาเถรสมาคม ครงท พเศษ/๒๕๕๗ ๒๐๕ เรอง ขอความเหนชอบโครงการสรางความปรองดองสมานฉนท “หมบานรกษาศล ๕” - ประกาศหามไมใหภกษประกอบการหากนนอกธรรมเนยมสมณะ ๒๑๑ - ประกาศหามไมใหภกษเปนหมอท าเสนหยาแฝดอาถรรพณ ๒๑๓ - ประกาศหามพระเณรไมใหบวชหญงเปนบรรพชต ๒๑๕ - ประกาศหามมใหภกษสามเณรเทศนมหาชาตตลกคะนองเสยสมณสารป ๒๑๖ - ประกาศภกษสามเณรเซนนามแสดงภาวะไมแนนอนวาเปนบรรพชตหรอคฤหสถ ๒๑๗ - ประกาศหามภกษสามเณรไปจดเลขสลากกนแบงและซอหรอมสลากกนแบงไวเปนของตว ๒๑๘ - ประกาศหามภกษสามเณรเรยกเงนคาเวทมนตและหามทดลองของขลง ๒๑๙ - ประกาศหามพระภกษสามเณรแสดงตนเปนอาจารยบอกเลขสลากกนแบงหรอสลากกนรวบ ๒๒๐ - ประกาศหามการแสวงหาลาภดวยวธออกบตรคลายธนบตรรฐบาล ๒๒๑ - ประกาศหามพระภกษสามเณรพกแรมในสถานทเปนทรงเกยจทางพระวนย ๒๒๓ - ประกาศเกยวกบวทยและโทรทศน ๒๒๕ - ประกาศเกยวกบกลองถายรป กลองสองทางไกล ๒๒๗ - ประกาศหามพระภกษสามเณรเขาไปเกยวของกบวด หรอส านกสงฆทสรางไมถกตอง ๒๒๘ - ประกาศกรมการศาสนา เรอง การเรยกค าน าหนาชอของพระสงฆ ๒๒๙

สวนท ๕ ค าพพากษาศาลฎกา ทนาร ส าหรบพระสงฆาธการ ๒๓๑

**********

๑ คมอพระสงฆาธการ

๒ คมอพระสงฆาธการ

พระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕

--------------------- ภมพลอดลยเดช ป.ร.

ใหไว ณ วนท ๒๕ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ เปนปท ๑๗ ในรชกาลปจจบน

--------------------- พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหประกาศวา โดยทเปนการสมควรปรบปรงกฎหมายวาดวยคณะสงฆใหเหมาะสมยงขน จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดยค าแนะน าและยนยอม ของสภารางรฐธรรมนญในฐานะรฐสภา ดงตอไปน มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา "พระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕” มาตรา ๒๑ พระราชบญญตน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป มาตรา ๓ ใหยกเลกพระราชบญญตคณะสงฆ พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๔ ภายในระยะเวลาหนงป นบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ บรรดากฎกระทรวง สงฆาณต กตกาสงฆ กฎองคการ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช ขอบงคบและระเบยบเกยวกบคณะสงฆ ทใชบงคบอยในวนประกาศพระราชบญญตนในราชกจจานเบกษา ใหคงใชบงคบตอไปเทาทไมขด หรอแยงกบพระราชบญญตน ทงนจนกวาจะมกฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคมพระบญชาสมเดจ -พระสงฆราช ขอบงคบหรอระเบยบของมหาเถรสมาคมยกเลก หรอมความอยางเดยวกน หรอขดหรอแยงกน หรอกลาวไวเปนอยางอน

๑ ราชกจจานเบกษา เลม ๗๙/ตอนท ๑๑๕/ฉบบพเศษ หนา ๒๙/๓๑ ธนวาคม ๒๕๐๕

๓ คมอพระสงฆาธการ

มาตรา ๕ เพอประโยชนแหงมาตรา ๔ บรรดาอ านาจหนาทซงก าหนดไวในสงฆาณต กตกาสงฆ กฎองคการ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช ขอบงคบและระเบยบเกยวกบคณะสงฆ ใหเปนอ านาจหนาทของพระภกษต าแหนงใดหรอคณะกรรมการสงฆใดซงไมมในพระราชบญญตน ใหมหาเถรสมาคมมอ านาจก าหนดโดยกฎมหาเถรสมาคมใหเปนอ านาจหนาทของพระภกษ ต าแหนงใด รปใดหรอหลายรปรวมกนเปนคณะตามทเหนสมควรได มาตรา ๕๒ ทว ในพระราชบญญตน “คณะสงฆ” หมายความวา บรรดาพระภกษทไดรบบรรพชาอปสมบทจากพระอปชฌาย ตามพระราชบญญตน หรอตามกฎหมายทใชบงคบกอนพระราชบญญตน ไมวาจะปฏบตศาสนกจ ในหรอนอกราชอาณาจกร “คณะสงฆอน” หมายความวา บรรดาบรรพชตจนนกาย หรอ อนมนกาย “พระราชาคณะ” หมายความวา พระภกษทไดรบแตงตงและสถาปนาใหมสมณศกด ตงแตชนสามญจนถงชนสมเดจพระราชาคณะ “สมเดจพระราชาคณะผมอาวโสสงสดโดยสมณศกด” หมายความวา สมเดจพระราชาคณะ ทไดรบสถาปนากอนสมเดจพระราชาคณะรปอน ถาไดรบสถาปนาในวนเดยวกนใหถอรปทไดรบสถาปนา ในล าดบกอน มาตรา ๕ ตร๓ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการแตงตงสถาปนา และ ถอดถอนสมณศกดของพระภกษในคณะสงฆ มาตรา ๖ ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชบญญตน และใหมอ านาจออกกฎกระทรวง เพอปฏบตการใหเปนไปตามพระราชบญญตน กฎกระทรวงนน เมอไดรบประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได

หมวด ๑ สมเดจพระสงฆราช

มาตรา ๗๔ พระมหากษตรยทรงสถาปนาสมเดจพระสงฆราชองคหนง ในกรณทต าแหนงสมเดจพระสงฆราชวางลง ใหนายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของมหาเถรสมาคมเสนอนามสมเดจพระราชาคณะผมอาวโสสงสดโดยสมณศกดขนทลเกลาฯ เพอทรง สถาปนาเปนสมเดจพระสงฆราช

๒ มาตรา ๕ ทว เพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๓ มาตรา ๕ ตร เพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๔ มาตรา ๗ แกไขโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๔ คมอพระสงฆาธการ

ในกรณทสมเดจพระราชาคณะผมอาวโสสงสดโดยสมณศกดไมอาจปฏบตหนาทได ใหนายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของมหาเถรสมาคมเสนอนามสมเดจพระราชาคณะรปอน ผมอาวโสโดยสมณศกดรองลงมาตามล าดบ และสามารถปฏบตหนาทไดขนทลเกลาฯ เพอทรง สถาปนาเปนสมเดจพระสงฆราช มาตรา ๘ สมเดจพระสงฆราชทรงด ารงต าแหนงสกลมหาสงฆปรณายก ทรงบญชาการ คณะสงฆ และทรงตราพระบญชาสมเดจพระสงฆราช โดยไมขดหรอแยงกบกฎหมาย พระธรรมวนย และกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๙๕ ในกรณทสมเดจพระสงฆราชทรงลาออกจากต าแหนงหรอพระมหากษตรย ทรงพระกรณาโปรดใหออกจากต าแหนง พระมหากษตรยจะทรงแตงตงใหเปนทปรกษาของสมเดจพระสงฆราชหรอต าแหนงอนใดตามพระราชอธยาศยกได *มาตรา ๑๐๖ ในเมอไมมสมเดจพระสงฆราช ใหสมเดจพระราชาคณะผมอาวโสสงสด โดยสมณศกด เปนผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช ถาสมเดจพระราชาคณะผมอาวโสสงสดโดยสมณศกด ไมอาจปฏบตหนาทได ใหกรรมการ มหาเถรสมาคมทเหลออย เลอกสมเดจพระราชาคณะรปหนงผมอาวโสโดยสมณศกดรองลงมา ตามล าดบ และสามารถปฏบตหนาทได เปนผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช ในเมอสมเดจพระสงฆราชไมประทบอยในราชอาณาจกร หรอไมอาจทรงปฏบตหนาทได สมเดจพระสงฆราชจะไดทรงแตงตงใหสมเดจพระราชาคณะรปใดรปหนงปฏบตหนาทแทน ในกรณทสมเดจพระสงฆราชมไดทรงแตงตงผ ปฏบตหนาทแทนตามวรรคสาม หรอ สมเดจพระราชาคณะซงไดรบแตงตงใหปฏบตหนาทแทนสมเดจพระสงฆราช ไมอาจปฏบตหนาท สมเดจพระสงฆราชได ใหน าความในวรรคหนงและวรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม ในการแตงตงผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราชตามมาตราน ถาสมเดจพระสงฆราชทรงเหนเปนการสมควรส าหรบกรณทมเหตตามวรรคสาม หรอกรรมการมหาเถรสมาคมทเหลออยเหน เปนการสมควรส าหรบกรณทมเหตตามวรรคหนง วรรคสอง หรอวรรคส อาจพจารณาเลอกสมเดจ พระราชาคณะหลายรปทสามารถปฏบตหนาทได เพอใหเปนคณะผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช แทนผปฏบตหนาทตามวรรคหนง หรอแทนการด าเนนการตามวรรคสอง วรรคสาม หรอวรรคส แลวแตกรณได และจะใหมผชวยหรอทปรกษาในการปฏบตหนาทดงกลาวดวยกได วธด าเนนการของคณะผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราชใหเปนไปตามทคณะผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราชก าหนด๗

๕ มาตรา ๙ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๖ มาตรา ๑๐ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๗ มาตรา ๑๐ วรรคหา แกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ พ.ศ. ๒๕๔๗

๕ คมอพระสงฆาธการ

เมอมการแตงตงหรอเลอกผปฏบตหนาทหรอคณะผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช ตามมาตรานแลว ใหนายกรฐมนตรน าความกราบบงคมทลทราบฝาละอองธลพระบาท๘ มาตรา ๑๑ สมเดจพระสงฆราชพนจากต าแหนง เมอ (๑) มรณภาพ (๒) พนจากความเปนพระภกษ (๓) ลาออก (๔) ทรงพระกรณาโปรดใหออก

หมวด ๒ มหาเถรสมาคม

มาตรา ๑๒๙ มหาเถรสมาคมประกอบดวย สมเดจพระสงฆราชซงทรงด ารงต าแหนง ประธานกรรมการโดยต าแหนง สมเดจพระราชาคณะทกรปเปนกรรมการโดยต าแหนง และ พระราชาคณะซงสมเดจพระสงฆราชทรงแตงตงมจ านวนไมเกนสบสองรปเปนกรรมการ มาตรา ๑๓ ใหผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต เปนเลขาธการมหาเถรสมาคมโดยต าแหนง และใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ท าหนาทส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม มาตรา ๑๔ กรรมการมหาเถรสมาคม ซงสมเดจพระสงฆราชทรงแตงตงอยในต าแหนง คราวละสองป และอาจไดรบแตงตงอกได มาตรา ๑๕ นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระตามมาตรา ๑๔ กรรมการมหาเถรสมาคม ซงสมเดจพระสงฆราชทรงแตงตง พนจากต าแหนง เมอ (๑) มรณภาพ (๒) พนจากความเปนพระภกษ (๓) ลาออก (๔) สมเดจพระสงฆราชมพระบญชาใหออก ในกรณทกรรมการมหาเถรสมาคมพนจากต าแหนงกอนวาระ สมเดจพระสงฆราชอาจ ทรงแตงตงพระราชาคณะรปใดรปหนง เปนกรรมการแทน กรรมการซงไดรบแตงตงตามความในวรรคกอนอยในต าแหนงตามวาระของผซงตนแทน

๘ มาตรา ๑๐ วรรคหก เพมโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ พ.ศ. ๒๕๔๗

๙ มาตรา ๑๒ แกไขโดย แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๖ คมอพระสงฆาธการ

มาตรา ๑๕๑๐ ทว การแตงตงกรรมการมหาเถรสมาคมตามมาตรา ๑๒ และการใหกรรมการ มหาเถรสมาคมพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๕ ใหนายกรฐมนตรเปนผลงนามรบสนองพระบญชาสมเดจพระสงฆราช มาตรา ๑๕ ตร๑๑ มหาเถรสมาคมมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ปกครองคณะสงฆใหเปนไปโดยเรยบรอยดงาม (๒) ปกครองและก าหนดการบรรพชาสามเณร (๓) ควบคมและสงเสรมการศาสนศกษา การศกษาสงเคราะห การเผยแผ การสาธารณปการและการสาธารณสงเคราะหของคณะสงฆ (๔) รกษาหลกพระธรรมวนยของพระพทธศาสนา (๕) ปฏบตหนาทอน ๆ ตามทบญญตไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอน เพอการน ใหมหาเถรสมาคมมอ านาจตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง มมตหรอออกประกาศ โดยไมขดหรอแยงกบกฎหมายและพระธรรมวนย ใชบงคบได และจะมอบใหพระภกษรปใดหรอคณะกรรมการหรอคณะอนกรรมการตามมาตรา ๑๙ เปนผใช อ านาจหนาทตามวรรคหนงกได มาตรา ๑๕ ๑๒ จตวา เพอรกษาหลกพระธรรมวนย และเพอความเรยบรอยดงามของคณะสงฆมหาเถรสมาคมจะตรากฎมหาเถรสมาคม เพอก าหนดโทษหรอวธลงโทษทางการปกครองส าหรบพระภกษ และสามเณรทประพฤตใหเกดความเสยหายแกพระศาสนา และการปกครองของคณะสงฆกได พระภกษและสามเณรทไดรบโทษตามวรรคหนง ถงขนใหสละสมณเพศตองสกภายใน สามวน นบแตวนทราบค าสงลงโทษ มาตรา ๑๖๑๓ ในกรณทประธานกรรมการมหาเถรสมาคมไมอาจมาประชมหรอไมอยใน ทประชมมหาเถรสมาคม และมไดมอบหมายใหสมเดจพระราชาคณะรปใดรปหนงปฏบตหนาทแทน ใหสมเดจพระราชาคณะผมอาวโส โดยสมณศกด ซงอยในทประชมเปนผปฏบตหนาทแทน มาตรา ๑๗ การประชมมหาเถรสมาคม ตองมกรรมการโดยต าแหนงและกรรมการ โดยการแตงตง รวมกนมาประชมไมนอยกวากงหนงของกรรมการทงหมด จงเปนองคประชม ระเบยบการประชมมหาเถรสมาคมใหเปนไปตามกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๑๘๑๔ ในกรณนทยงไมมการแตงตงกรรมการมหาเถรสมาคมแทนต าแหนงทวาง ตามมาตรา ๑๕ วรรคสอง ใหถอวามหาเถรสมาคมมกรรมการเทาจ านวนทเหลออยในขณะนน ๑๐ มาตรา ๑๕ ทว เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๑ มาตรา ๑๕ ตร เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๒ มาตรา ๑๕ จตวา เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๓ มาตรา ๑๖ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๔ มาตรา ๑๘ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๗ คมอพระสงฆาธการ

มาตรา ๑๙ ๑๕ สมเดจพระสงฆราชทรงแตงตงคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการฝายตาง ๆ ตามมตมหาเถรสมาคม ประกอบดวยพระภกษหรอบคคลอนจ านวนหนง มหนาทพจารณา กลนกรองเรองทจะเสนอตอมหาเถรสมาคมและปฏบตหนาทอนตามทมหาเถรสมาคมมอบหมาย โดยขนตรงตอมหาเถรสมาคม การจดใหมคณะกรรมการหรอคณะอนกรรมการฝายตาง ๆ การแตงตงกรรมการหรอ อนกรรมการ การพนจากต าแหนงของกรรมการหรออนกรรมการ และระเบยบการประชม ใหเปน ไปตามระเบยบมหาเถรสมาคม

หมวด ๓ การปกครองคณะสงฆ

มาตรา ๒๐๑๖ คณะสงฆตองอยภายใตการปกครองของมหาเถรสมาคม การจดระเบยบการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตามทก าหนดในกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๒๐๑๗ ทว เพอประโยชนแกการปกครองคณะสงฆสวนกลาง และสวนภมภาค ใหมเจาคณะใหญปฏบตหนาทในเขตปกครองคณะสงฆ การแตงตงและการก าหนดอ านาจหนาทเจาคณะใหญ ใหเปนไปตามหลกเกณฑ และวธการ ทก าหนดในกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๒๑ การปกครองคณะสงฆสวนภมภาค ใหจดแบงเขตปกครอง ดงน (๑) ภาค (๒) จงหวด (๓) อ าเภอ (๔) ต าบล จ านวนและเขตการปกครองดงกลาวใหเปนไปตามทก าหนดในกฎมหาเถรสมาคม มาตรา ๒๒ การปกครองคณะสงฆสวนภมภาค ใหมพระภกษเปนผปกครองตามชน ตามล าดบ ดงตอไปน (๑) เจาคณะภาค (๒) เจาคณะจงหวด (๓) เจาคณะอ าเภอ (๔) เจาคณะต าบล

๑๕ มาตรา ๑๙ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๖ มาตรา ๒๐ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๗ มาตรา ๒๐ ทว เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๘ คมอพระสงฆาธการ

เมอมหาเถรสมาคมเหนสมควรจะจดใหมรองเจาคณะภาค รองเจาคณะจงหวด รองเจาคณะอ าเภอ และรองเจาคณะต าบล เปนผชวยเจาคณะนน ๆ กได มาตรา ๒๓ การแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย เจาอาวาส รองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส พระภกษอนเกยวกบต าแหนงปกครองคณะสงฆต าแหนงอน ๆ และไวยาวจกรใหเปนไปตาม หลกเกณฑ และวธการทก าหนดในกฎมหาเถรสมาคม

หมวด ๔ นคหกรรมและการสละสมณเพศ

มาตรา ๒๔ พระภกษจะตองรบนคหกรรม กตอเมอกระท าการลวงละเมดพระธรรมวนย และนคหกรรมทจะลงแกพระภกษ กตองเปนนคหกรรมตามพระธรรมวนย มาตรา ๒๕ ภายใตบงคบมาตรา ๒๔ มหาเถรสมาคมมอ านาจตรากฎมหาเถรสมาคม ก าหนดหลกเกณฑและวธการปฏบตเพอใหการลงนคหกรรมเปนไปโดยถกตอง สะดวก รวดเรว และเปนธรรม และใหถอวา เปนการชอบดวยกฎหมายทมหาเถรสมาคมจะก าหนดในกฎ มหาเถรสมาคม ใหมหาเถรสมาคมหรอพระภกษผปกครองสงฆต าแหนงใดเปนผมอ านาจลงนคหกรรม แกพระภกษผลวงละเมดพระธรรมวนย กบทงการก าหนดใหการวนจฉยการลงนคหกรรมใหเปน อนยตในชนใด ๆ นนดวย มาตรา ๒๖ พระภกษรปใดลวงละเมดพระธรรมวนย และไดมค าวนจฉยถงทสด ใหไดรบ นคหกรรมใหสก ตองสกภายในยสบสชวโมงนบแตเวลาทไดทราบค าวนจฉยนน มาตรา ๒๗๑๘ เมอพระภกษรปใดตองดวยกรณขอใดขอหนง ดงตอไปน (๑) ตองค าวนจฉยตามมาตรา ๒๕ ใหรบนคหกรรมไมถงใหสก แตไมยอมรบนคหกรรมนน

(๒) ประพฤตลวงละเมดพระธรรมวนยเปนอาจณ (๓) ไมสงกดอยในวดใดวดหนง (๔) ไมมวดเปนทอยเปนหลกแหลง

ใหพระภกษรปนนสละสมณเพศตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎมหาเถรสมาคม พระภกษผตองค าวนจฉยใหสละสมณเพศตามวรรคสอง ตองสกภายในสามวนนบแตวนท ไดรบทราบค าวนจฉยนน

๑๘ มาตรา ๒๗ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๙ คมอพระสงฆาธการ

มาตรา ๒๘ พระภกษรปใดตองค าพพากษาถงทสดใหเปนบคคลลมละลาย ตองสกภายใน สามวนนบแตวนทคดถงทสด มาตรา ๒๙ พระภกษรปใดถกจบโดยตองหาวากระท าความผดอาญา เมอพนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการไมเหนสมควรใหปลอยชวคราว และเจาอาวาสแหงวดทพระภกษรปนนสงกด ไมรบมอบตวไวควบคม หรอพนกงานสอบสวนไมเหนสมควรใหเจาอาวาสรบตวไปควบคมหรอ พระภกษรปนนมไดสงกดในวดใดวดหนง ใหพนกงานสอบสวนมอ านาจจดด าเนนการใหพระภกษ รปนนสละสมณเพศเสยได มาตรา ๓๐ เมอจะตองจ าคก กกขงหรอขงพระภกษรปใดตามค าพพากษาหรอค าสง ของศาล ใหพนกงานเจาหนาทผมอ านาจหนาทปฏบตการใหเปนไปตามค าพพากษาหรอค าสง ของศาล มอ านาจด าเนนการใหพระภกษรปนนสละสมณเพศเสยได และใหรายงานใหศาลทราบ ถงการสละสมณเพศนน

หมวด ๕ วด

มาตรา ๓๑๑๙ วดมสองอยาง (๑) วดทไดรบพระราชทานวสงคามสมา (๒) ส านกสงฆ ใหวดมฐานะเปนนตบคคล เจาอาวาสเปนผแทนของวดในกจการทวไป มาตรา ๓๒ การสราง การตง การรวม การยาย การยบเลกวด และการขอรบพระราชทานวสงคามสมา ใหเปนไปตามวธการทก าหนดในกฎกระทรวง ในกรณยบเลกวด ทรพยสนของวดทถกยบเลกใหตกเปนศาสนสมบตกลาง มาตรา ๓๒๒๐ ทว วดใดเปนวดรางทไมมพระภกษอยอาศย ในระหวางทยงไมมการยบเลกวด ใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต มหนาทปกครองดแลรกษาวดนน รวมทงทวด ทธรณสงฆ และทรพยสนของวดนนดวย การยกวดรางขนเปนวดมพระภกษอยจ าพรรษา ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการ ทก าหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๓๓ ทวดและทซงขนตอวด มดงน (๑) ทวด คอทซงตงวดตลอดจนเขตของวดนน ๑๙

มาตรา ๓๑ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๐

มาตรา ๓๒ ทว เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๐ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ทธรณสงฆ คอทซงเปนสมบตของวด (๓) ทกลปนา คอทซงมผอทศแตผลประโยชนใหวดหรอพระศาสนา มาตรา ๓๔๒๑ การโอนกรรมสทธทวด ทธรณสงฆ หรอทศาสนสมบตกลาง ใหกระท าได กแตโดยพระราชบญญต เวนแตเปนกรณตามวรรคสอง การโอนกรรมสทธทวด ทธรณสงฆ หรอทศาสนสมบตกลาง ใหแกสวนราชการรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ เมอมหาเถรสมาคมไมขดของและไดรบคาผาตกรรมจากสวนราชการ รฐวสาหกจหรอหนวยงานนนแลว ใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา หามมใหบคคลใดยกอายความขนตอสกบวดหรอส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต แลวแตกรณในเรองทรพยสนอนเปนทวด ทธรณสงฆ หรอทศาสนสมบตกลาง มาตรา ๓๕๒๒ ทวด ทธรณสงฆ และทศาสนสมบตกลาง เปนทรพยสนซงไมอยในความ รบผดชอบแหงการบงคบคด มาตรา ๓๖ วดหนงใหมเจาอาวาสรปหนง และถาเปนการสมควรจะใหมรองเจาอาวาส หรอผชวยเจาอาวาสดวยกได มาตรา ๓๗ เจาอาวาสมหนาท ดงน (๑) บ ารงรกษาวด จดกจการและศาสนสมบตของวดใหเปนไปดวยด (๒) ปกครองและสอดสองใหบรรพชตและคฤหสถทมทอยหรอพ านกอาศย อยในวดนนปฏบตตามพระธรรมวนย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสงของมหาเถรสมาคม (๓) เปนธระในการศกษาอบรมและสงสอนพระธรรมวนยแกบรรพชตและคฤหสถ (๔) ใหความสะดวกตามสมควรในการบ าเพญกศล มาตรา ๓๘ เจาอาวาสมอ านาจ ดงน (๑) หามบรรพชตและคฤหสถซงมไดรบอนญาตของเจาอาวาสเขาไปอยอาศยในวด (๒) สงใหบรรพชตและคฤหสถซงไมอยในโอวาทของเจาอาวาสออกไปเสยจากวด (๓) สงใหบรรพชตและคฤหสถทมทอยหรอพ านกอาศยในวด ท างานภายในวด หรอใหท าทณฑบนหรอใหขอขมาโทษ ในเมอบรรพชตหรอคฤหสถในวดนนประพฤตผดค าสง เจาอาวาสซงไดสงโดยชอบดวยพระธรรมวนย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบระเบยบหรอค าสงของมหาเถรสมาคม

๒๑ มาตรา ๓๔ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๒ มาตรา ๓๕ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๑ คมอพระสงฆาธการ

มาตรา ๓๙ ในกรณทไมมเจาอาวาสหรอเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตง ผรกษาการแทนเจาอาวาส ใหผรกษาการแทนเจาอาวาสมอ านาจและหนาทเชนเดยวกบเจาอาวาส การแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาส ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทก าหนด ในกฎมหาเถรสมาคม

หมวด ๖ ศาสนสมบต

มาตรา ๔๐ ศาสนสมบตแบงออกเปนสองประเภท (๑) ศาสนสมบตกลาง ไดแก ทรพยสนของพระศาสนา ซงมใชของวดใดวดหนง (๒) ศาสนสมบตของวด ไดแก ทรพยสนของวดใดวดหนง การดแลรกษาและการจดการศาสนสมบตกลาง ใหเปนอ านาจหนาทของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต เพอการนใหถอวาส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตเปนเจาของ ศาสนสมบตกลางนนดวย การดแลรกษาและจดการศาสนสมบตของวด ใหเปนไปตามวธการทก าหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๔๑ ใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต จดท างบประมาณประจ าปของ ศาสนสมบตกลาง ดวยความเหนชอบของมหาเถรสมาคม และเมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชงบประมาณนนได

หมวด ๗ บทก าหนดโทษ

มาตรา ๔๒๒๓ ผใดมไดรบแตงตงใหเปนพระอปชฌาย หรอถกถอดถอนจากความเปน พระอปชฌายตามมาตรา ๒๓ แลว กระท าการบรรพชาอปสมบทแกบคคลอน ตองระวางโทษจ าคก ไมเกนหนงป

มาตรา ๔๓๒๔ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๕ จตวา วรรคสอง มาตรา ๒๖ มาตรา ๒๗ วรรคสาม หรอมาตรา ๒๘ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป มาตรา ๔๔๒๕ ผใดพนจากความเปนพระภกษเพราะตองปาราชกมาแลว ไมวาจะม ค าวนจฉยตามมาตรา ๒๕ หรอไมกตาม แตมารบบรรพชาอปสมบทใหมโดยกลาวความเทจ หรอปดบงความจรงตอพระอปชฌายตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป

๒๓ มาตรา ๔๒ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๔ มาตรา ๔๓ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๕ มาตรา ๔๔ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๒ คมอพระสงฆาธการ

มาตรา ๔๔ ทว๒๖ ผใดหมนประมาท ดหมน หรอแสดงความอาฆาตมาดราย สมเดจพระสงฆราช ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ มาตรา ๔๔๒๗ ตร ผใดใสความคณะสงฆหรอคณะสงฆอนอนอาจกอใหเกดความเสอมเสย หรอความแตกแยก ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

หมวด ๘ เบดเตลด

มาตรา ๔๕ ใหถอวาพระภกษซงไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงในการปกครองคณะสงฆ และไวยาวจกร เปนเจาพนกงานตามความในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๔๖๒๘ การปกครองคณะสงฆอน ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทก าหนด ในกฎกระทรวง

ผรบสนองพระบรมราชโองการ จอมพล ส. ธนะรชต

นายกรฐมนตร หมายเหต.- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทการจดด าเนนกจการคณะสงฆ มใชเปนกจการอนพงแบงแยกอ านาจด าเนนการดวยวตถประสงคเพอการถวงดลแหงอ านาจเชนทเปนอยตามกฎหมายในปจจบน และโดยทระบบเชนวานนเปนผลบนทอนประสทธภาพแหงการด าเนนกจการ จงสมควรแกไขปรบปรงเสยใหมใหสมเดจ-พระสงฆราชองคสกลมหาสงฆปรณายกทรงบญชาการคณะสงฆทางมหาเถรสมาคม ตามอ านาจกฎหมายและ พระธรรมวนย ทงน เพอความเจรญรงเรองแหงพระพทธศาสนา

๒๖ มาตรา ๔๔ ทว เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๗ มาตรา ๔๔ ตร เพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๘ มาตรา ๔๖ แกไขโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๓ คมอพระสงฆาธการ

พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕๒๙ มาตรา ๑๘ บรรดากฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสงของมหาเถรสมาคมทออกตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหยงคงใชบงคบไดตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน มาตรา ๑๙ วดทมฐานะเปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยใหมฐานะ เปนนตบคคลตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน มาตรา ๒๐ ใหพระภกษทไดรบแตงตงและสถาปนาใหมสมณศกดอยกอนวนใชพระราชบญญตนยงมสมณศกดนนตอไป ใหผท ไดรบแตงต งให เปนกรรมการมหาเถรสมาคม เจาคณะใหญ กรรมการหรอ อนกรรมการใดตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ หรอตามกฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสงของมหาเถรสมาคมซงออกตามความในพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ยงคงด ารงต าแหนงหรอปฏบตหนาทตอไปจนครบวาระการด ารงต าแหนงหรอจนกวามหาเถรสมาคมจะมมตเปนประการอน มาตรา ๒๑ ใหนายกรฐมนตร * รกษาการตามพระราชบญญตน หมายเหต :- เหตผลในการประการใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ไดใชบงคบมาเปนเวลานานแลว สมควรปรบปรงบทบญญตวาดวยการสถาปนาสมเดจพระสงฆราช และการแตงตงผปฏบตหนาทแทนสมเดจพระสงฆราช การแตงตงและถอดถอน สมณศกดของพระภกษอ านาจหนาทและการปฏบตหนาทของมหาเถรสมาคม การปกครอง การสละสมณเพศของคณะสงฆและคณะสงฆอน วด การดแลรกษาวด ทรพยสนของวด และ ศาสนสมบตกลาง ตลอดจนปรบปรงบทก าหนดโทษใหสอดคลองกบสภาพการณปจจบน จงจ าเป น ตองตราพระราชบญญตน

* พระราชกฤษฎกาแกไขบทบญญตใหสอดคลองกบการโอนอ านาจหนาทของสวนราชการใหเปน ไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ พ.ศ. ๒๕๔๕๓๐ มาตรา ๔๒ ในพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหแกไขค าวา กระทรวงศกษาธการ” และ “กรมการศาสนา” เปน “ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต” ค าวา “รฐมนตรวาการกระทรวง-ศกษาธการ” เปน “นายกรฐมนตร” และค าวา “อธบดกรมการศาสนา” เปน “ผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต” ๒๙ ราชกจจานเบกษา เลม ๑๐๙/ตอนท ๑๖/หนา ๕/๔ มนาคม ๒๕๓๕ ๓๐

ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๙/ตอนท ๑๐๒ ก/หนา ๖๖/๘ ตลาคม ๒๕๔๕

๑๔ คมอพระสงฆาธการ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชกฤษฎกาฉบบน คอ โดยทพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ไดบญญตใหจดตงสวนราชการขนใหมโดยมภารกจใหม ซงได มการตราพระราชกฤษฎกาโอนกจการบรหารและอ านาจหนาทของสวนราชการใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม นนแลว และเนองจากพระราชบญญตดงกลาวไดบญญตใหโอนอ านาจหนาทของสวนราชการ รฐมนตรผด ารงต าแหนงหรอผซงปฏบตหนาทในสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหม โดยใหมการแกไขบทบญญตตาง ๆ ใหสอดคลองกบอ านาจหนาททโอน ไปดวย ฉะนน เพออนวตใหเปนไปตามหลกการทปรากฏในพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงสมควรแกไขบทบญญตของกฎหมายใหสอดคลองกบการโอนสวนราชการ เพอใหผเกยวของ มความชดเจนในการใชกฎหมายโดยไมตองไปคนหาในกฎหมายโอนอ านาจหนาทวาตามกฎหมายใดไดมการโอนภารกจของสวนราชการหรอผรบผดชอบตามกฎหมายนนไปเปนของหนวยงานใดหรอผใดแลว โดยแกไขบทบญญตของกฎหมายใหมการเปลยนชอสวนราชการ รฐมนตร ผด ารงต าแหนงหรอ ผซงปฏบตหนาทของสวนราชการใหตรงกบการโอนอ านาจหนาท และเพมผแทนสวนราชการในคณะกรรมการใหตรงตามภารกจทมการตดโอนจากสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหม รวมทงตดสวนราชการเดมทมการยบเลกแลว ซงเปนการแกไขใหตรงตามพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงจ าเปนตองตราพระราชกฤษฎกาน

พระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ พ.ศ. ๒๕๔๗๓๑

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชก าหนดฉบบน คอ เนองจากการแตงตงผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราชในกรณไมมสมเดจพระสงฆราช หรอสมเดจพระสงฆราชไมประทบอย ในราชอาณาจกร หรอไมอาจทรงปฏบตหนาทได ตามกฎหมายวาดวยคณะสงฆไดก าหนดใหแตงตง หรอเลอกสมเดจพระราชาคณะเพยงรปเดยว ซงปรากฏเปนเหตขดของจนเกดความไมสงบเรยบรอยในการปกครองคณะสงฆและวงการพทธศาสนกชนและอาจถงขนน าไปสความไมปลอดภยสาธารณะ ซงอาจจะเกดขนไดจากความแตกแยกไมเปนอนหนงอนเดยวกนในหมคณะสงฆ จงสมควรก าหนดใหมผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราชในรปองคคณะ ซงแตงตงจากสมเดจพระราชาคณะหลายรปเพอใชอ านาจรวมกนในการบญชาคณะสงฆ เพอความสงบเรยบรอยยงขนและสรางสมานฉนทเพมขนอกวธการหนง และโดยทขณะนสมเดจพระสงฆราชมพระชนมายสง อกทงอยระหวางประทบเพอรกษาพระสขภาพ คณะแพทยเหนวาควรประทบรกษาพระองคและอยในความดแลของคณะแพทยจ าเปนตองมผปฏบตหนาทหรอคณะผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราชโดยเรงดวน จงสมควรแกไขเหตขดของเพอใหมความสงบเรยบรอยในประเทศขนโดยเรว นบเปนกรณฉกเฉนทมความจ าเปนรบดวนอนมอาจจะหลกเลยงได จงจ าเปนตอนตราพระราชก าหนดน ๓๑ ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๑/ตอนพเศษ ๓๔ ก/หนา ๑/๑๗ กรกฎาคม ๒๕๔๗

๑๕ คมอพระสงฆาธการ

กฎกระทรวง

ฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๐๗) ออกตามความในพระราชบญญตคณะสงฆ

พ.ศ. ๒๕๐๕ ๓๒ -------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๖ และมาตรา ๓๒ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ

พ.ศ. ๒๕๐๕ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการออกกฎกระทรวงไว ดงตอไปน

หมวด ๑ การสรางวด

ขอ ๑ บคคลใดประสงคจะสรางวด ใหยนค าขออนญาต ตอนายอ าเภอทองททจะสรางวดนน

พรอมดวยรายการและเอกสาร ดงตอไปน

(๑) หนงสอส าคญแสดงกรรมสทธหรอสทธครอบครองทดน ทจะยกใหสรางวด

และทดนนนตองมเนอทไมนอยกวา ๖ ไร

(๒) หนงสอสญญา ซงเจาของกรรมสทธทดน หรอผมสทธครอบครองทดนตาม

กฎหมายท ากบนายอ าเภอ และเจาพนกงานทดนอ าเภอ แสดงความจ านงจะใหทดนดงกลาวใน (๑)

เพอสรางวด

(๓) จ านวนเงนและสมภาระทจะใชในการสรางวดในระยะเรมแรก ตองมราคารวมกน

ไมนอยกวาหาหมนบาท

(๔) แผนทแสดงเขตทตงวด ประกอบดวยเขตตดตอขางเคยง และระยะทางระหวางวด

ทจะสรางขนกบวดอนโดยรอบ และใหแสดงแผนผงสงกอสรางของวดตามความเหมาะสมของ

สภาพทดน โดยอาศยแผนผงแบบ ก. แบบ ข. หรอแบบ ค. ทายกฎกระทรวงนเปนหลกเทาทจะท าได

(๕) ก าหนดเวลาทจะสรางวดใหแลวเสรจตามแผนผงนน ๓๒ ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม ๘๒ ตอนท ๑๖ กมภาพนธ ๒๕๐๘

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๕๓ ตอนท ๕ : ๑๐ เมษายน ๒๕๐๘

๑๖ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๒ วดทจะสรางขน ตองประกอบดวยหลกเกณฑดงน (๑) สมควรเปนทพ านกของพระภกษสงฆ (๒) เปนประโยชนแกประชาชนทตงบานเรอนอยในรศม ๒ กโลเมตร โดยเฉลย วดละไมนอยกวา ๑,๐๐๐ คน เวนแตจะมเหตจ าเปน (๓) มเหตผลทเชอไดวา เมอตงขนแลวจะไดรบการบ ารงสงเสรมจากประชาชน (๔) ตงอยหางจากวดอนไมนอยกวา ๒ กโลเมตร เวนแตจะมเหตจ าเปน ขอ ๓ เมอนายอ าเภอไดรบค าขออนญาตสรางวดและพจารณาเหนสมควรแลว ใหน าปรกษาเจาคณะอ าเภอ แลวเสนอเรองและความเหนไปยงผวาราชการจงหวด เมอผวาราชการจงหวดพจารณาเหนสมควรแลว ใหน าปรกษาเจาคณะจงหวดแลว สงเรองและความเหนไปยงกรมการศาสนา ในการพจารณาค าขออนญาตสรางวด กรมการศาสนาอาจสงใหผขออนญาตเปลยนแปลง แกไขแผนผง หรอระงบเรองการขออนญาตสรางวดไดตามทเหนสมควร เมอกรมการศาสนาพจารณาเหนสมควรใหสรางวดไดแลว ใหรายงานกระทรวงศกษาธการ เพอขอรบความเหนชอบ แลวน าเสนอมหาเถรสมาคม เมอมหาเถรสมาคมพจารณาเหนชอบดวยแลว ใหกรมการศาสนาออกหนงสออนญาต ใหสรางวด

หมวด ๒ การตงวด

ขอ ๔ เมอไดสรางเสนาสนะขนเปนหลกฐาน พรอมทจะเปนทพ านกของพระภกษสงฆไดแลว ใหผไดรบอนญาตสรางวด ทายาท หรอผแทน เสนอรายงานการกอสราง และจ านวนพระภกษทจะอยประจ าไมนอยกวาสรป พรอมทงเสนอนามวด นามพระภกษผสมควรเปนเจาอาวาสเพอขอตงเปนวดตอนายอ าเภอ ใหน าความในขอ ๓ วรรคหนง วรรคสอง และวรรคส มาใชบงคบแกการพจารณาการปรกษา และการรายงานการขอตงวด โดยอนโลม เมอมหาเถรสมาคมพจารณาเหนชอบดวยแลว กระทรวงศกษาธการจะไดประกาศ ตงวดในราชกจจานเบกษา ตามแบบ ว. ๑ ทายกฎกระทรวงน ขอ ๕ เมอไดประกาศตงเปนวดแลว ใหผไดรบอนญาตสรางวด ทายาทหรอผแทนด าเนนการ โอนทดนและสงปลกสรางใหแกวดนนตามกฎหมาย และใหเจาอาวาสบนทกประวตของวดนน ไวเปนหลกฐาน

๑๗ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๓ การรวมวด

ขอ ๖ เมอเจาคณะอ าเภอและนายอ าเภอเหนสมควรทจะรวมวดตงแตสองวดซงอย ใกลชดกนเปนวดเดยว เพอประโยชนแกการบ ารงวดใหเจรญยงขน หรอเพอประโยชนแกการปกครอง คณะสงฆ ใหรายงานตอเจาคณะจงหวด เมอเจาคณะจงหวดพจารณาเหนสมควรแลว ใหน าปรกษาผวาราชการจงหวดแลว เสนอเรองและความเหนไปยงเจาคณะภาค เมอเจาคณะภาคพจารณาเหนสมควรแลว ใหสงเรองและความเหนไปยงกรมการศาสนา เมอกรมการศาสนาพจารณาเหนสมควรแลว ใหรายงานกระทรวงศกษาธการเพอขอรบ ความเหนชอบ แลวน าเสนอมหาเถรสมาคม เมอมหาเถรสมาคมพจารณาเหนชอบดวยแลว กระทรวงศกษาธการจะไดประกาศ รวมวดในราชกจจานเบกษา ตามแบบ ว. ๒ ทายกฎกระทรวงน

หมวด ๔ การยายวด

ขอ ๗ วดใดมเหตจ าเปนตองยายไปตงในท อน เพราะสถานทตงอย เดม เปลยนแปลง ไปในทางไมเหมาะสมทจะเปนทพ านกของพระภกษสงฆ ใหเจาอาวาสแหงวดนนรายงานไปยง เจาคณะต าบลและเจาคณะอ าเภอ เมอเจาคณะต าบลและเจาคณะอ าเภอพจารณาเหนสมควรแลว ใหปรกษานายอ าเภอ แลวเสนอเรองและความเหนไปยงเจาคณะจงหวด และใหน าความในขอ ๖ วรรคสอง วรรคสาม และ วรรคส มาใชบงคบแกการพจารณา การปรกษา และการรายงานการขอยายวดโดยอนโลม เมอมหาเถรสมาคมพจารณาเหนชอบดวยแลว กระทรวงศกษาธการจะไดประกาศ ยายวดในราชกจจานเบกษาตามแบบ ว. ๓ ทายกฎกระทรวงน ขอ ๘ การจดหาทดนตงวด การยายทรพยสนของวดและการกอสรางวดใหมใหเปน หนาทของผขอยายวด และใหอยภายใตบงคบแหงขอ ๑ และขอ ๒ ของกฎกระทรวงน โดยอนโลม

หมวด ๕ การยบเลกวด

ขอ ๙ วดใดมเหตอนควรยบเลก เพราะสภาพเสอมโทรม หรอมเหตอนอนไมสมควรจะเปน วดตอไป เมอเจาคณะอ าเภอและนายอ าเภอพจารณาเหนสมควรยบเลกวดนน ใหรายงาน เจาคณะจงหวด พรอมดวยบญชรายละเอยดทรพยสนของวดทจะยบเลกนน

๑๘ คมอพระสงฆาธการ

ใหน าความในขอ ๖ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคส มาใชบงคบแกการพจารณา การปรกษา และการรายงานขอยบเลกวดโดยอนโลม เมอมหาเถรสมาคมพจารณาเหนชอบดวยแลว กระทรวงศกษาธการจะไดประกาศยบเลกวด ในราชกจจานเบกษาตามแบบ ว. ๔ ทายกฎกระทรวงน ขอ ๑๐ วดใดรางพระภกษ ไมอาศย เม อกรมการศาสนาเหนสมควรยบเลกวดนน ใหรายงานกระทรวงศกษาธการเพอขอรบความเหนชอบ แลวน าเสนอมหาเถรสมาคมและใหน า ความในขอ ๙ วรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม

หมวด ๖ การขอรบพระราชทานวสงคามสมา

ขอ ๑๑ วดทสมควรไดรบพระราชทานวส งคามสมา ตองปรากฏวาไดสรางขนหรอ ไดปฏสงขรณเปนหลกฐานถาวร และมพระภกษอยประจ าไมนอยกวาหารปตดตอกนเปนเวลา ไมนอยกวาหาปแตระยะเวลาหาปม ให ใชบงคบแกวดทสรางอโบสถเสรจเรยบรอยแลว และ กระทรวงศกษาธการเหนสมควรขอรบพระราชทานวสงคามสมา ใหเจาอาวาสแหงวดนน เสนอรายงานขอรบพระราชทานวสงคามสมาตอเจาคณะต าบล และเจาคณะอ าเภอ เมอเจาคณะต าบลและเจาคณะอ าเภอพจารณาเหนสมควรแลว ใหน าปรกษานายอ าเภอ แลวเสนอเรองและความเหนไปยงเจาคณะจงหวด และใหน าความในขอ ๖ วรรคสอง และวรรคสาม มาใชบงคบแกการพจารณาและการปรกษาการขอรบพระราชทานวสงคามสมาโดยอนโลม เมอกรมการศาสนาพจารณาเหนสมควรแลว ใหกราบทลสมเดจพระสงฆราชเพอทรงอนมต แลวเสนอกระทรวงศกษาธการ เพอน าความกราบบงคมทลขอรบพระราชทานวสงคามสมาตอไป ขอ ๑๒ เมอพระราชทานวสงคามสมาแกวดใดแลว ใหนายอ าเภอทองททวดนนตงอย ด าเนนการปกหมายเขตทดนตามทไดพระราชทานตอไป ใหไว ณ วนท ๒๖ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๐๗

ปน มาลากล รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชกฎกระทรวงน คอ เพอใหเปนไปตามความในมาตรา แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงก าหนดไววา การสราง การตง การรวม การยาย การยบเลกวด และการขอรบพระราชทานวสงคามสมา ใหเปนไปตามวธการทก าหนดไวในกฎกระทรวง

๑๙ คมอพระสงฆาธการ

กฎกระทรวง ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๑)

ออกตามความในพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕๓๓ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๖ และมาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการออกกฎกระทรวงไว ดงตอไปน ขอ ๑ การไดทรพยสนมาเปนศาสนสมบตของวด ใหลงทะเบยนทรพยสนของวดไวเปนหลกฐาน และเมอตองจ าหนายทรพยสนนนไมวาดวยเหตใด ใหจ าหนายออกจากทะเบยนนน โดยระบเหตแหงการจ าหนายไวดวย การไดมาซงทดนหรอสทธอนเกยวกบทดน เมอไดจดทะเบยนการไดตามกฎหมายแลวส าหรบวดในเขตจงหวดพระนคร และจงหวดธนบร ใหสงหลกฐานการไดมาไปเกบรกษาไวทกรมการศาสนา ส าหรบวดในเขตจงหวดนน ใหสงไปเกบรกษาไว ณ ทท าการศกษาธการจงหวดนน ขอ ๒ การกนทดนซงเปนทวดใหเปนทจดประโยชนจะกระท าไดกตอเมอกรมการศาสนาเหนชอบ และไดรบอนมตจากมหาเถรสมาคม ขอ ๓ การใหเชาทดนหรออาคาร ใหเจาอาวาสจดใหไวยาวจกร หรอผจดประโยชนของวดซงเจาอาวาสแตงตง ท าทะเบยนทรพยสนทจดประโยชน ทะเบยนผเชาหรอผอาศยไวใหถกตอง และใหเกบรกษาทะเบยน และหนงสอสญญาเชาไวเปนหลกฐานทวดหรอจะฝากกรมการศาสนา ใหเกบรกษาไวกได ขอ ๔ การใหเชาทธรณสงฆทกลปนาหรอทวดทกนไวเปนทจดประโยชนทมก าหนดระยะ เวลาการเชาเกนสามป จะกระท าไดกตอเมอไดรบความเหนชอบจากกรมการศาสนา ขอ ๕ การเกบรกษาเงนของวดในสวนทเกนสามพนบาทขนไปใหเกบรกษา โดยฝากกรมการศาสนา จงหวด อ าเภอ หรอธนาคาร หรอนตบคคลทกรมการศาสนาใหความเหนชอบ ทงนใหฝากในนามของวด การดแลรกษาและจดการเงนการกศลทมผบรจาค ใหเปนไปตามความประสงคของผบรจาค ๓๓ ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม ๘๕ ตอนท ๙๘ วนท ๒๙ ตลาคม ๒๕๕๑

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๕๖ ตอนท ๑๓ วนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๑๑

๒๐ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๖ ใหเจาอาวาสจดใหไวยาวจกร หรอผจดประโยชนของวดซงเจาอาวาสแตงตงท าบญชรบจายเงนของวด และเมอสนปปฏทนใหท าบญชเงนรบจายและคงเหลอ ทงนใหเจาอาวาสตรวจตราดแลใหเปนไปโดยเรยบรอยและถกตอง ขอ ๗ ในกรณทวด เจาอาวาส ไวยาวจกร หรอผจดประโยชนของวดถกฟอง หรอถกหมายเรยกเขาเปนโจทกรวมหรอจ าเลยรวมในเรองทเกยวกบการดแลรกษา และจดการศาสนสมบต ของวด ใหเจาอาวาสแจงตอกรมการศาสนา หรอศกษาธการจงหวด ทวดตงอยทราบไมชากวาหาวน นบแตวนรบหมาย ขอ ๘ ใหกรมการศาสนาก าหนดแบบทะเบยน บญช แบบสญญา และแบบพมพอน ๆ และใหค าแนะน าการปฏบตแกวดเกยวกบการดแลรกษาและจดการศาสนสมบตของวด ทงนเพอใหเปนไปตามกฎกระทรวงน ใหไว ณ วนท ๑๐ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ หมอมหลวงปน มาลากล รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชกฎกระทรวงฉบบน คอโดยทพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ระบใหการดแลรกษาจดการศาสนสมบตของวด ใหเปนไปตามกฎกระทรวง จงตองออกกฎกระทรวง เพอก าหนดวธการปฏบตและเพอใหการจดการศาสนสมบตของวด ไดเปนไปโดยเรยบรอย

๒๑ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๒๑)๓๔ วาดวยการลงนคหกรรม

---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๘ และมาตรา ๒๕ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๒๑) วาดวยการลงนคหกรรม” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ นบแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก ขอ ๓ (๗) ข. แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๐๖) ก าหนดอ านาจหนาทตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ และใหยกเลกกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๙ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยการลงนคหกรรม แกพระภกษ และใหยกเลกขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสงอนเกยวกบคณะสงฆในสวนทบญญตไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบบทบญญตแหงกฎมหาเถรสมาคมน

ลกษณะ ๑ บทนยาม

ขอ ๔ ในกฎมหาเถรสมาคมน (๑) “พระภกษ” หมายถง ก. พระภกษซงมใชผปกครองสงฆ รวมถงพระภกษซงด ารงสมณศกดต ากวา ชนพระราชาคณะ และ

๓๔

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๖๖ ตอนพเศษ วนท ๒๕ ธนวาคม ๒๕๒๑

๒๒ คมอพระสงฆาธการ

ข. พระภกษผปกครองสงฆ รวมถงพระภกษผเปนกตตมศกดผด ารงต าแหนง ทปรกษาเจาคณะ ผด ารงต าแหนงเทยบพระสงฆาธการ และผด ารงสมณศกดชนพระราชาคณะ ขนไป (๒) “ความผด” หมายถง การลวงละเมดพระธรรมวนย (๓) “นคหกรรม” หมายถง การลงโทษตามพระธรรมวนย (๔) “ผมสวนไดเสย” หมายถง พระภกษปกตตตะ ซงมสงกดในวดเดยวกน และ มสงวาสเสมอกนกบพระภกษผเปนจ าเลย (๕) “ผเสยหาย” หมายถง ผไดรบความเสยหายเฉพาะตว เนองจากกระท าความผด ของพระภกษผเปนจ าเลย และหมายความรวมถงผจดการแทนผเสยหายในกรณดงตอไปน ก. ผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลตามกฎหมาย หรอตามทพระภกษผมอ านาจ ลงนคหกรรมพจารณาเหนสมควรใหเปนผจดการแทนผเสยหายเฉพาะแตในความผดซงไดกระท า ตอผเยาวหรอผไรความสามารถ ซงอยในความดแล ข. ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยา พนองรวมบดามารดาหรอตางบดา หรอตางมารดา เฉพาะแตในความผดซงผ เสยหายตายกอน หรอหลงฟอง หรอปวยเจบ ไมสามารถจะจดการเองได ค. ผจดการหรอผแทนอนๆ ของนตบคคล เฉพาะความผดซงกระท าแกนตบคคล (๖) “โจทก” หมายถง ก. ผมสวนไดเสย หรอผเสยหายซงฟองพระภกษตอพระภกษผพจารณาในขอหา วาไดกระท าความผด หรอ ข. พระภกษซงไดรบแตงตงใหปฏบตหนาทโจทกแทนสงฆ ในชนพจารณาวนจฉย การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษผถกกลาวหา (๗) “จ าเลย” หมายถง ก. พระภกษซ งถกโจทก ฟองตอพระภกษผ พจารณา ในขอหาวาไดกระท า ความผดหรอ ข. พระภกษผถกกลาวหาซงตกเปนจ าเลยในชนพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม (๘) “ผกลาวหา” หมายถง ผบอกกลาวการกระท าความผดของพระภกษ ตอพระภกษผพจารณา โดยทตนมไดเปนผมสวนไดเสย หรอมไดเปนผเสยหายและประกอบดวยคณสมบต อยางใดอยางหนง ดงตอไปน ก. เปนพระภกษปกตตตะหรอสามเณร ซงถงพรอมดวยศลและอาจาระ และม สงกดอยในวดใดวดหนง ข. เปนคฤหสถผนบถอพระพทธศาสนา ซงมอายไมต ากวา ๒๐ ปบรบรณ มความประพฤตเรยบรอย มวาจาเปนทเชอถอได และมอาชพเปนหลกฐาน

๒๓ คมอพระสงฆาธการ

(๙) “ผแจงความผด” หมายถง พระภกษผปกครองสงฆ ซงไมมอ านาจลงนคหกรรมแจงการกระท าความผด หรอประพฤตการณอนเปนทนารงเกยจสงสยในความผดของพระภกษซงไดพบเหนตอพระภกษผพจารณา (๑๐) “ผถกกลาว” หมายถง ก. พระภกษซงถกผกลาวหาบอกกลาวการกระท าความผดตอพระภกษผพจารณา ข. พระภกษซงถกแจงความผด แจงการกระท าความผด หรอพฤตการณ อนเปนทนารงเกยจสงสย ในความผดตอพระภกษผพจารณา (๑๑) “ผมอ านาจลงนคหกรรม” หมายถง พระภกษผพจารณาและคณะผพจารณา (๑๒) “เจาสงกด” หมายถง พระภกษผปกครองสงฆชนเจาอาวาส เจาคณะ เจาสงกด ซงมอ านาจลงนคหกรรมแกพระภกษผกระท าความผดในเขตจงหวดทสงกดอย (๑๓) “เจาของเขต” หมายถง พระภกษผปกครองสงฆชนเจาคณะซงเปนเจาของเขต ซงมอ านาจลงนคหกรรมแกพระภกษผกระท าความผดในเขตจงหวดทมไดสงกดอย (๑๔) “ผพจารณา” หมายถง เจาสงกดหรอเจาของเขตแลวแตกรณ ซงมอ านาจหนาท ด าเนนการตามวธปฏบตเบองตน (๑๕) “คณะผพจารณา” หมายถง มหาเถรสมาคม และคณะผพจารณาซงม ผด ารงต าแหนงสงเปนหวหนา มอ านาจหนาทด าเนนการตามวธไตสวนมลฟองและวธพจารณา วนจฉยการลงนคหกรรม (๑๖) “คณะผพจารณาชนตน” หมายถง คณะผพจารณาตามความในขอ ๒๔ ซงประกอบดวยอนดบ ๗ อนดบ ตามขอ ๗ มอ านาจลงนคหกรรม ตามวธไตสวนมลฟองและ วธพจารณาวนจฉยและการลงนคหกรรมชนตน (๑๗) “คณะผพจารณาชนอทธรณ” หมายถง คณะผพจารณาตามความในขอ ๒๕ ซงประกอบดวยอนดบ ๔ อนดบ มอ านาจลงนคหกรรมตามวธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณ (๑๘) “คณะผพจารณาชนฎกา” หมายถง คณะผพจารณาตามความในขอ ๒๖ ซงเปนชนและอนดบสงสด ตามขอ ๒๗ มอ านาจลงนคหกรรม ตามวธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ชนฎกา

ลกษณะ ๒ ผมอ านาจลงนคหกรรม

ขอ ๕ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษซงมใชผปกครองสงฆรปเดยว หรอหลายรป ซงมสงกดในวดเดยวกน (๑) ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทพระภกษนนสงกดอย ใหเปนอ านาจ ของเจาอาวาสเจาสงกดเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลง

๒๔ คมอพระสงฆาธการ

นคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล และเจาอาวาสเจาสงกด (๒) ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทพระภกษนนมไดสงกดอยใหเปนอ านาจ ของเจาคณะต าบลเจาของเขตเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉย การลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตนซงประกอบดวย เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ และเจาคณะต าบลเจาของเขต ถาไมมรองเจาคณะอ าเภอ เลอกเจาคณะต าบล ในอ าเภอนนเขารวมอก ๑ รป เวนแตในกรณทอ าเภอนนมต าบลเดยว กรณดงกลาวในวรรค (๒) ใหผพจารณาแจงเรองทเกดขนแกเจาคณะจงหวดเจาสงกด เพอแจงแกเจาคณะและเจาอาวาสเจาสงกดของพระภกษนนทราบ ขอ ๖ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษซงมใชผปกครองสงฆซงมสงกด ตางวดกระท าความผดรวมกน (๑) ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทพระภกษเหลานนสงกดอยใหเปนอ านาจ ของเจาอาวาสเจาสงกดของพระภกษเหลานนรวมกนเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟอง และพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตนซงประกอบดวย เจาคณะอ าเภอ และเจาคณะต าบลเจาสงกดรวมกบเจาอาวาสเจาสงกดของพระภกษเหลานนรปใดรปหนงตามทเจาคณะต าบลและเจาคณะอ าเภอนนพจารณาเหนสมควร (๒) ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทพระภกษเหลานนมไดสงกดอย หรอในเขต จงหวดทสงกดเพยงบางรป ใหน าความในขอ ๕ (๒) และวรรคสดทายมาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๗ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษผปกครองสงฆซงด ารงต าแหนง ตาง ๆ ดงตอไปน (๑) ผชวยเจาอาวาส หรอรองเจาอาวาส ใหน าความในขอ ๕ มาใชบงคบโดยอนโลม (๒) เจาอาวาส หรอรองเจาคณะต าบล ก. ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทสงกดอย ใหเปนอ านาจของ เจาคณะต าบลเจาสงกดเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟอง และพจารณาวนจฉยการ ลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ และเจาคณะต าบลเจาสงกด ถาไมมรองเจาคณะอ าเภอ ใหเจาคณะอ าเภอเลอกเจาคณะต าบลในอ าเภอนนเขารวมอก ๑ รป เวนแตในกรณทอ าเภอนนมต าบลเดยว ข. ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทมไดสงกดอย ใหเปนอ านาจของ เจาคณะต าบลเจาของเขตเปนผ พจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาไตสวน การลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ และจาคณะต าบลเจาของเขต ถาไมมรองเจาคณะอ าเภอใหเจาคณะอ าเภอ เลอกเจาคณะต าบลในอ าเภอนนเขารวมอก ๑ รป เวนแตในอ าเภอนนมต าบลเดยว

๒๕ คมอพระสงฆาธการ

(๓) เจาคณะต าบล หรอรองเจาคณะอ าเภอ ก. ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทสงกดอย ใหเปนอ านาจของเจาคณะอ าเภอเจาสงกดเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวดและเจาคณะอ าเภอเจาสงกด ถาไมมรองเจาคณะจงหวดใหเจาคณะจงหวดเลอกเจาคณะอ าเภอในจงหวดนนเขารวมอก ๑ รป ข. ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทมไดสงกดอย ใหเปนอ านาจของ เจาคณะอ าเภอเจาของเขตเปนผ พจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉย การลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด และเจาคณะอ าเภอเจาของเขต ถาไมมรองเจาคณะจ งหวดใหเจาคณะจงหวดเลอกเจาคณะอ าเภอในจงหวดนนเขารวมอก ๑ รป (๔) เจาคณะอ าเภอ หรอรองเจาคณะจงหวด ก. ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทสงกดอย ใหเปนอ านาจของ เจาคณะจงหวด เจาสงกดเปนผ พจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉย การลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะภาค รองเจาคณะภาค และเจาคณะจงหวดเจาสงกด ถาไมมรองเจาคณะภาคใหเจาคณะภาค เลอกเจาคณะจงหวด ในภาคนนเขารวมอก ๑ รป ข. ถาความผดนนเกดขนในเขตจงหวดทม ไดสงกดอย ใหเปนอ านาจของ เจาคณะจงหวดเจาของเขตเปนผ พจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉย การลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะภาค รองเจาคณะภาค และเจาคณะจงหวดเจาของเขต ถาไมมรองเจาคณะภาคใหเจาคณะภาค เลอกเจาคณะจงหวดในภาคนนเขารวมอก ๑ รป (๕) เจาคณะจงหวด หรอรองเจาคณะภาค ก. ถาความผดนนเกดขนในเขตภาคทสงกดอย ใหเปนอ านาจของเจาคณะภาค เจาสงกดเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะใหญในเขตปกครองคณะสงฆ เจาคณะภาคเจาสงกด และใหเจาคณะใหญเลอกเจาคณะภาคในหนนนเขารวมอก ๑ รป ข. ถาความผดนนเกดขนในเขตภาคทมไดสงกดอย ใหเปนอ านาจของเจาคณะภาค เจาของเขตเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ชนตนใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนตน ซงประกอบดวยเจาคณะใหญในเขตปกครอง คณะสงฆ เจาคณะภาคเจาของเขต และใหเจาคณะใหญเลอกเจาคณะภาคในหนนนเขารวม อก ๑ รป

๒๖ คมอพระสงฆาธการ

(๖) เจาคณะภาค ใหเปนอ านาจของเจาคณะใหญในเขตปกครองเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ใหเปนอ านาจของมหาเถรสมาคม (๗) เจาคณะใหญ หรอกรรมการมหาเถรสมาคม ใหเปนอ านาจของสมเดจพระสงฆราช ทรงเปนผพจารณา สวนในกรณไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ใหเปนอ านาจ ของมหาเถรสมาคม ต าแหนงดงกลาวขางตน ใหถอต าแหนงในขณะถกฟอง หรอถกกลาวหา ถาด ารงต าแหนง หลายต าแหนงใหถอต าแหนงสงเปนหลกด าเนนการ กรณดงกลาวใน (๒) และ (๓) ถาผพจารณานนมใชเจาสงกดของจ าเลยหรอผถกกลาวหา ใหน าขอความในขอ ๕ วรรคสดทายมาใชบงคบโดยอนโลม สวนกรณดงกลาวใน (๔) และ (๕) ถาผ พจารณานนมใชเจาสงกดของจ าเลยหรอ ผถกกลาวหา ใหแจงเรองทเกดขนแกเจาสงกด ซงด ารงต าแหนงชนเดยวกบตนทราบ ขอ ๘ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษผ เปนกตตมศกดกดผด ารง ต าแหนงทปรกษาเจาคณะกด ผด ารงต าแหนงเทยบพระสงฆาธการกด ใหน าความในขอ ๗ มาใช บงคบโดยอนโลม ขอ ๙ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษทรงสมณศกด พระราชาคณะ ชนตาง ๆ ถาเปน (๑) พระราชาคณะสามญหรอชนราชซงด ารงต าแหนงต ากวาเจาคณะจงหวด หรอมใชผปกครองสงฆ ใหน าความในขอ ๗ (๔) มาใชบงคบโดยอนโลม (๒) พระราชาคณะชนเทพ ซงด ารงต าแหนงต ากวาเจาคณะภาคหรอมใช ผปกครองสงฆ ใหน าความในขอ ๗ (๕) มาใชบงคบโดยอนโลม (๓) พระราชาคณะชนธรรมขนไป ซงด ารงต าแหนงปกครองสงฆหรอมใช ผปกครองสงฆ ใหน าความในขอ ๗ (๗) มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณดงกลาวขางตน ถาพระราชาคณะรปนนด ารงต าแหนงรองเจาอาวาสหรอ ผชวยเจาอาวาส ใหเจาอาวาสเจาสงกดเขารวมปฏบตหนาทเพมขนอกรปหนงเฉพาะในกรณ ไตสวนมลฟองและพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ขอ ๑๐ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดรวมกน (๑) ในระหวางพระภกษดงกลาวในขอ ๕ หรอขอ ๖ กบพระภกษในขอ ๗ หรอ ขอ ๘ และหรอขอ ๙ (๒) ในระหวางพระภกษดงกลาวในขอ ๗ หรอขอ ๘ และหรอขอ ๙ ในกรณดงกลาวขางตน ใหน าความในขอ ๗ ขอ ๘ หรอขอ ๙ มาใชบงคบแลว แตกรณ แตถาปรากฏวาเปนกรณทมผพจารณาหลายรป ซงด ารงต าแหนงสงต ากวากนใหเปน อ านาจของผด ารงต าแหนงสง ถาด ารงต าแหนงชนเดยวกน ใหเปนอ านาจของผด ารงต าแหนง ในเขตทความผดนนเกดขน

๒๗ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๑ การลงนคหกรรมเกยวกบความผดของพระภกษ ซงเกดขนนอกราชอาณาจกร เมอพระภกษผกระท าความผดนนกลบเขามาในราชอาณาจกร (๑) ถากลบเขามาส านกอยในเขตทพระภกษผกระท าความผดสงกดอยใหเปน อ านาจของพระภกษผปกครองสงฆเจาสงกด (๒) ถากลบมาส านกอยในเขตทพระภกษผกระท าความผดมไดสงกดอยใหเปน อ านาจของพระภกษผปกครองสงฆ ในเขตทพระภกษผกระท าความผดนนมาส านกอย ในกรณเชนน ใหน าความในขอ ๕ ถงขอ ๑๐ แลวแตกรณมาใชบงคบโดยอนโลม

ลกษณะ ๓ การลงนคหกรรม

หมวด ๑ วธปฏบตเบองตน

ขอ ๑๒ เมอโจทกฟองพระภกษในขอหาวาไดกระท าความผด โดยยนฟองเปนหนงสอ ดวยตนเองตอเจาอาวาส หรอเจาคณะเจาสงกด หรอเจาคณะเจาของเขตในเขตทความผดนน เกดขน ซงเปนผพจารณามอ านาจลงนคหกรรมตามทก าหนดไวในลกษณะ ๒ แลวแตกรณ เวนแต โจทกกไมสามารถจะไปยนฟองดวยตนเอง จะมหนงสอมอบใหผใดผหนงไปยนฟองแทนกได ในกรณดงกลาวขางตน ใหพระภกษผพจารณาตรวจลกษณะของโจทกและลกษณะ ของค าฟองนนกอน (๑) ถาปรากฏวา โจทกประกอบดวยลกษณะตามขอ ๔ (๖) ก. และค าฟองของโจทกประกอบดวยลกษณะ ดงตอไปน ก. ฟองโดยระบการกระท าทงหลายทอางวาจ าเลยไดกระท าความผดขอเทจจรง และรายละเอยดอนเกยวกบเวลา และสถานทซงเกดการกระท านนๆ อกทงบคคลและสงของ ทเกยวของดวย โดยสมควรเทาทจะท าใหจ าเลยเขาใจขอหาไดด ข. เรองทน ามาฟอง มใชเปนเรองเกาอนมไดคดจะฟองมาแตเดม ค. เรองทน ามาฟอง มใชเรองทมค าวนจฉยหรอค าสงของผมอ านาจ ลงนคหกรรมถงทสดแลว ง. เรองทน ามาฟอง มใชเรองทอยในระหวางการพจารณาของศาลฝายราชอาณาจกรหรอมใชเรองทมค าพพากษา หรอค าสงของศาลฝายราชอาณาจกรถงทสดแลว เวนแตกรณทมปญหาทางพระวนย ในกรณเชนน ใหสงรบค าฟองนนไวเพอพจารณาด าเนนการตามความในขอ ๑๓

๒๘ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ถาปรากฏวา โจทกหรอค าฟองของโจทกบกพรองจากลกษณะอยางใดอยางหนงดงกลาวใน (๑) ใหสงไมรบค าฟองนน โดยระบขอบกพรองไวในค าสงและแจงใหโจทกทราบ กอนสงรบค าฟองหรอไมรบค าฟอง ตามความใน (๑) หรอ (๒) ขางตนจะสอบถาม โจทกใหชแจงในเรองใด ๆ ซงเกยวกบลกษณะของโจทก หรอลกษณะของค าฟองนนอนเปนท สงสยกได และใหจดค าชแจงของโจทกนนไวประกอบการพจารณาดวย ขอ ๑๓ ในกรณทพระภกษผพจารณาสงรบค าฟองของโจทกไวแลว ใหเรยกพระภกษ ซงตกเปนจ าเลย ตามขอ ๔ (๗) ก. มาแจงค าฟองของโจทกใหจ าเลยทราบแลวสอบถามและ จดค าใหการของจ าเลยไว โดยใหจ าเลยลงชอในค าใหการน นดวย แลวด าเนนการอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) ถาจ าเลยใหการรบสารภาพสมตามค าฟองของโจทก ใหมอ านาจสงลงนคหกรรมแกจ าเลย ตามค ารบสารภาพนน ถาเปนกรณทเกยวกบความเสยหายในทางแพง เมอโจทกกบจ าเลยตกลง ประนประนอมยอมความกนประการใด ใหท าบนทกขอตกลงนนไว และใหโจทกจ าเลยพรอมดวย พยานลงชอในบนทกขอตกลงนนดวย (๒) ถาจ าเลยใหการแบงรบความผดเบากวา หรอนอยกวาทถกฟองกด ใหการปฏเสธ กด ใหรายงานพรอมทงสงค าฟองตอคณะผพจารณาชนตนตามทก าหนดไวในลกษณะ ๒ แลว ตอกรณเพอด าเนนการไตสวนมลฟองตอไป ขอ ๑๔ ในกรณทพระภกษผพจารณาสงไมรบค าฟองของโจทก ตามความในขอ ๑๒ (๒) ถาเปนกรณความผดครกาบต โจทกมสทธอทธรณค าสงนนตอคณะผพจารณาชนตนแลวแตกรณ โดยยนอทธรณค าสงนนเปนหนงสอเสนอผออกค าสงภายใน ๑๕ วน นบแตวนทราบค าสงนน และใหผออกค าสงสงอทธรณค าสงนนไปยงคณะผพจารณาชนตนแลวแตกรณภายใน ๑๕ วน นบแตวนไดรบอทธรณค าสง เมอคณะผพจารณาชนตนไดรบอทธรณค าสงนนแลว ใหวนจฉยอทธรณค าสงนน ภายใน ๓๐ วนนบแตวนไดรบอทธรณค าสง เมอวนจฉยอทธรณค าสงนนเสรจแลวใหสงค าวนจฉย อทธรณค าสงนนไปยงผออกค าสง เพอแจงค าวนจฉยอทธรณค าสงนนแกโจทกภายใน ๑๕ วน นบแตวนไดรบค าวนจฉยอทธรณค าสงนน ถาคณะผพจารณาชนตนวนจฉยสงใหรบค าฟองนน ใหผออกค าสงด าเนนการตามความ ในขอ ๑๓ ตอไป ถาวนจฉยสงไมใหรบค าฟองนน ใหเปนอนถงทสด ขอ ๑๕ เมอมผกลาวหาบอกกลาวการกระท าความผดของพระภกษ โดยยนค ากลาวหา เปนหนงสอดวยตนเอง ตอเจาอาวาสหรอเจาคณะสงกด หรอเจาคณะเจาของเขต ในเขตทความผด นนเกดขน ซงเปนผพจารณามอ านาจลงนคหกรรมตามทก าหนดไวในลกษณะ ๒ แลวแตกรณ

๒๙ คมอพระสงฆาธการ

ในกรณดงกลาวขางตน ใหพระภกษผ พจารณาตรวจลกษณะของผกลาวหาตาม ขอ ๔ (๘) ก. และลกษณะของค ากลาวหาโดยอนโลมตามลกษณะของค าฟองดงทไดก าหนดไว ในขอ ๑๒ (๑) กอน (๑) ถาปรากฏวาผกลาวหาและค ากลาวหานนตองดวยลกษณะดงกลาว ในวรรคตนใหสงรบค ากลาวหาไวพจารณาด าเนนการตามความในขอ ๑๓ โดยอนโลม ถาผถกกลาวหา ใหการแบงรบความผดเบากวาหรอนอยกวาทถกกลาวหากด ใหการปฏเสธกด ตามความ ในขอ ๑๓ (๒) และเมอไดไตสวนมลค ากลาวหาแลว ปรากฏวาค ากลาวหานนไมมมลใหเปน อนถงทสด โดยอนโลมตามความในขอ ๒๑ (๒) (๒) ถาปรากฏวาผกลาวหาหรอค ากลาวหานนบกพรองจากลกษณะดงกลาว ในวรรคตน ใหสงไมรบค ากลาวหานน โดยระบขอบกพรองไวในค าสงและแจงใหผกลาวหาทราบ แตถาเปนกรณความผดครกาบต ใหสงไมรบค ากลาวหานนโดยความเหนชอบของคณะผพจารณาชนตน ตามทก าหนดไวในลกษณะ ๒ แลวแตกรณ ค าสงไมรบค ากลาวหาดงกลาวนนใหเปน อนถงทสด วธปฏบตกอนสงรบค ากลาวหาหรอไมรบค ากลาวหา ใหน าความในขอ ๑๒ วรรคทาย มาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๑๖ เมอพระภกษผปกครองสงฆไดพบเหนพฤตการณอนเปนทนารงเกยจสงสย ในความผดของพระภกษ หรอพบเหนการกระท าความผดของพระภกษ (๑) ถาผพบเหนนน ไมมอ านาจลงนคหกรรม ใหแจงพฤตการณหรอ การกระท าความผดทไดพบเหนนนเปนหนงสอไปยงเจาอาวาส หรอเจาคณะเจาสงกด หรอเจาคณะเจาของเขตในเขตทความผดนนเกดขน ซงเปนผพจารณามอ านาจลงนคหกรรมตามทก าหนดไว ในลกษณะ ๒ แลวแตกรณเพอด าเนนการตามความในขอ ๑๓ โดยอนโลม ถาผถกกลาวหา ใหการแบงรบความผดเบากวาหรอนอยกวาทถกกลาวหากด ใหการปฏเสธกดตามความ ในขอ ๑๓ (๒) และเมอไดไตสวนมลค าแจงความผดนนแลว ปรากฏวาค าแจงความผดนนไมมมล ใหเปนอนถงทสด โดยอนโลมตามความในขอ ๒๑ (๒) (๒) ถาผพบเหนนน เปนเจาอาวาสหรอเจาคณะสงกด หรอเจาคณะเจาของเขต ในเขตทความผดนนเกดขน ซงเปนผพจารณามอ านาจลงนคหกรรมตามทก าหนดไวในลกษณะ ๒ แลวแตกรณ ใหด าเนนการอยางใดอยางหนงดงตอไปน ก. ในกรณทพบเหนพฤตการณอนเปนทนารงเกยจสงสยในความผดใหด าเนนการตามความในขอ ๑๓ โดยอนโลม ถาพระภกษผตองสงสยในความผดนนใหการแบงรบความผดเบากวาหรอนอยกวาทถกรงเกยจสงสยกด ใหการปฏเสธกด ใหด าเนนการตามความ ในขอ ๑๓ โดยอนโลม และเมอไดไตสวนแลว ปรากฏวาพฤตการณอนเปนทนาสงสยในความผดนน ไมมมล ใหเปนอนถงทสด โดยอนโลมตามความในขอ ๒๑ (๒)

๓๐ คมอพระสงฆาธการ

ข. ในกรณทพบเหนการกระท าความผดโดยประจกษชด ใหมอ านาจสงลงนคหกรรมแกพระภกษผกระท าความผดนน โดยบนทกพฤตการณและความผดพรอมดวยค าสงลงนคหกรรมนนไวเปนหลกฐาน และใหพระภกษผถกลงนคหกรรมลงชอรบทราบไวดวย ค าสงลงนคหกรรมตามความใน (๒) ข. ถาเปนกรณความผดครกาบต พระภกษผถก ลงนคหกรรมมสทธอทธรณและฎกาได แลวแตกรณ และใหน าความในหมวด ๓ สวนท ๓ และ สวนท ๔ มาใชบงคบโดยอนโลม

หมวด ๒ วธไตสวนมลฟอง

ขอ ๑๗ “มลฟอง” หมายถง มลเหตแหงการฟองของโจทก ซงฟองจ าเลยดวยมลเหต อยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) ดวยมลเหตทโจทกไดพบเหนการกระท าความผดของจ าเลยดวยตนเอง (๒) ดวยมลเหตทโจทกไดยนการกระท าความผดของจ าเลยดวยตนเอง หรอ ไดฟงค าบอกเลาทมหลกฐานอนควรเชอถอได (๓) ดวยมลเหตทรงเกยจสงสย โดยมพฤตการณอนนาเชอวาจ าเลยไดกระท าความผด ขอ ๑๘ ในการไตสวนมลฟอง ใหคณะผพจารณาชนตนไตสวนจากพยานหลกฐาน ฝายโจทกซงเปนพยานบคคล พยานเอกสาร หรอพยานวตถ อนอาจพสจนใหเหนขอมลดงตอไปน (๑) การกระท าของจ าเลยทโจทกเอามาฟอง ตองดวยบทบญญตแหงพระวนยหรอไม (๒) การฟองของโจทกมมลเหตอยางใดอยางหนงตามความในขอ ๑๗ หรอไม ขอ ๑๙ การไตสวนมลฟอง ใหกระท าเปนการลบ และใหน าความในขอ ๓๐ มาใชบงคบ โดยอนโลม เมอจะด าเนนการไตสวนมลฟอง ใหคณะผพจารณาชนตนแจงวนเ วลาและสถานท ท าการไตสวนมลฟองใหโจทกและจ าเลยทราบ พรอมทงสงส าเนาค าฟองของโจทกใหจ าเลย ทราบดวย โจทกตองมาฟงการไตสวนมลฟองทกครง ถาไมมาตามทไดรบแจงตดตอกน ๓ ครง โดยมไดชแจงถงเหตขดของตอคณะผพจารณาชนตน ใหเรองเปนอนถงทสด สวนจ าเลยจะมาฟง การไตสวนมลฟองหรอจะไมมากได

๓๑ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๒๐ กอนไตสวนมลฟองหรอในระหวางไตสวนมลฟอง (๑) ถาจ าเลยถงมรณภาพ ใหเรองเปนอนถงทสด (๒) ถาโจทกซงเปนผมสวนไดเสยตามความในขอ ๔ (๔) ถงมรณภาพกด หรอโจทกซงเปนผเสยหายถงมรณภาพหรอตาย โดยไมมผจดการแทนในกรณอยางใดอยางหนงตามความในขอ ๔ (๕) กด ใหคณะผ พจารณาชนตนแตงต งพระภกษผทรงคณวฒรปใดรปหน งตาม ทเหนสมควรใหปฏบตหนาทเปนโจทกแทน ขอ ๒๑ เมอคณะผ พจารณาชนตนไตสวนมลฟองเสรจแลว ใหด าเนนการอยางใด อยางหนงดงตอไปน (๑) ถาปรากฏวาค าฟองเรองใดมมล ใหสงประทบฟอง แลวด าเนนการพจารณาวนจฉยตอไป (๒) ถาปรากฏวาค าฟองเรองใดไมมมล ใหสงยกฟอง และแจงใหโจทกทราบ ขอ ๒๒ ค าสงยกฟอง ตามขอ ๒๑ (๒) (๑) ถาเปนกรณความผดครกาบต ซงมใชค าสงของมหาเถรสมาคม โจทกก มสทธ อทธรณค าสงนนตอคณะผพจารณาชนอทธรณตามทก าหนดไวในขอ ๒๕ แลวแตกรณ โดยยนอทธรณค าสงนนเปนหนงสอตอผออกค าสงภายใน ๑๕ วน นบแตวนทราบค าสงนนและใหผ ออกค าสงสงอทธรณค าสงนนไปยงคณะผพจารณาชนอทธรณภายใน ๑๕ วน นบแตวนไดรบ อทธรณค าสง เมอคณะผพจารณาชนอทธรณไดรบอทธรณค าสงนนแลว ใหวนจฉยอทธรณค าสงนน ภายใน ๓๐ วน นบแตวนไดรบอทธรณค าสง เมอวนจฉยอทธรณค าสงนนเสรจแลวใหสงค าวนจฉยอทธรณค าสงนนไปยงผออกค าสง เพอแจงค าวนจฉยอทธรณค าสงนนแกโจทกภายใน ๑๕ วน นบแตวนไดรบค าวนจฉยอทธรณค าสง ถาคณะผพจารณาชนอทธรณวนจฉยวาค าฟองนนมมล ใหด าเนนการตามขอ ๒๑ (๑) ตอไป ถาวนจฉยวาค าฟองนนไมมมล ใหเปนอนถงทสด (๒) ถาเปนกรณความผดครกาบต ซงเปนค าสงของมหาเถรสมาคม หรอเปนกรณความผดลหกาบต ใหเปนอนถงทสด

๓๒ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๓ วธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม

สวนท ๑ หลกทวไป

ขอ ๒๓ การพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมม ๓ ชน คอ (๑) ชนตน (๒) ชนอทธรณ (๓) ชนฎกา ขอ ๒๔ การพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตนใหเปนอ านาจของคณะผพจารณา ชนตนตามก าหนดไวในลกษณะ ๒ แลวแตกรณ ขอ ๒๕ การพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณ ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณา ชนอทธรณ ซงมอนดบดงตอไปน (๑) ถาเปนกรณอทธรณค าสงหรอค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนซงม เจาคณะอ าเภอเปนหวหนา ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนอทธรณ ซงประกอบดวยเจาคณะภาค เจาคณะจงหวด และรองเจาคณะจงหวดเจาสงกด ถาไมมรองเจาคณะจงหวดใหเจาคณะภาคพจารณา เลอกเจาคณะจงหวดในภาคเดยวกนเขารวมอก ๑ รป (๒) ถาเปนกรณอทธรณค าสงหรอค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนซงม เจาคณะจงหวดเปนหวหนา ใหเปนอ านาจของคณะผพจารณาชนอทธรณ ซงประกอบดวย เจาคณะใหญ เจาคณะภาค และรองเจาคณะภาคเจาสงกด ถาไมมรองเจาคณะภาค ใหเจาคณะใหญพจารณาเลอกเจาคณะภาคในหนเดยวกนเขารวมอก ๑ รป (๓) ถาเปนกรณอทธรณค าสงหรอค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนซงม เจาคณะภาคเปนหวหนา ใหเปนอ านาจของคณะผ พจารณาชนอทธรณ ซ งประกอบดวย เจาคณะใหญ และเจาคณะภาคในหนนน ทมไดเขารวมในการพจารณาชนตน ซงเจาคณะใหญ พจารณาเลอกอก ๒ รป (๔) ถาเปนกรณอทธรณค าสงหรอค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนซงม เจาคณะใหญเปนหวหนา ใหเปนอ านาจของมหาเถรสมาคม ขอ ๒๖ การพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนฎกา ใหเปนอ านาจของมหาเถรสมาคม ขอ ๒๗ ค าสงหรอค าวนจฉยของมหาเถรสมาคมในกรณพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ไมวาในกรณใด ใหเปนอนถงทสด

๓๓ คมอพระสงฆาธการ

สวนท ๒ วธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน

ขอ ๒๘ กอนด าเนนการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม โดยเฉพาะในกรณทม ผกลาวหาตามความในขอ ๑๕ (๑) หรอในกรณทมผแจงความผดตามความในขอ ๑๖ (๑) หรอ ในกรณตามความในขอ ๑๖ (๒) ก. ใหคณะผพจารณาชนตน แตงตงพระภกษผทรงคณวฒรปใด รปหนงตามทเหนสมควรใหปฏบตหนาทโจทกแทนสงฆ ในกรณเชนน ใหคณะผ พจารณาชนตนสงส าเนาค ากลาวหา หรอค าแจงความผด รวมทงส าเนาบนทกถอยค าส านวนทมอยใหแกผปฏบตหนาทโจทกแทนสงฆ ขอ ๒๙ การพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ใหกระท าในทพรอมหนาโจทกจ าเลย เวนแตในกรณดงตอไปน (๑) โจทกหรอจ าเลยฝายใดฝายหนงหรอทงสองฝายไมมาฟงการพจารณา ตามก าหนดทคณะผพจารณาชนตนนดหมายไว โดยมไดแจงเหตขดของเปนหนงสอใหคณะ ผพจารณาชนตนทราบกอนถงวนทนดหมาย ใหถอวาฝายนนหรอทงสองฝายสละสทธเขาฟง การพจารณา คณะผพจารณาชนตนมอ านาจด าเนนการพจารณาตอไปตามทเหนสมควร (๒) โจทกหรอจ าเลยฝายใดฝายหนงหรอทงสองฝาย มหนงสอแจงเหตขดของทจะมาฟงการพจารณาตามก าหนดไมได และคณะผพจารณาชนตนพจารณาไมเหนสมควรอนญาตใหเลอนการพจารณา (๓) โจทกหรอจ าเลยฝายใดฝายหนงหรอทงสองฝาย กอความไมสงบเรยบรอยขนในทพจารณา และคณะผพจารณาชนตนไดสงใหโจทกหรอจ าเลยนนออกไปจากทพจารณาตามความในขอ ๓๐ วรรค ๒ คณะผพจารณาชนตน มอ านาจด าเนนการพจารณาตอไปตามทเหนสมควร ขอ ๓๐ การพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ใหกระท าเปนการลบ บคคลดงตอไปน มสทธอยในทพจารณา คอ (๑) โจทกและจ าเลย (๒) พยานเฉพาะทก าลงใหการ (๓) ผทไดรบเชญมาเพอปฏบตการใด ๆ เกยวกบการพจารณา (๔) พระภกษผท าหนาทจดบนทกถอยค าส านวน ถามผใดกอความไมสงบเรยบรอยขนในทพจารณาหรอในบรเวณทพจารณาคณะผพจารณา ชนตนมอ านาจสงใหผนนตงอยในความสงบเรยบรอย หรอสงใหผนนออกไปจากทนนหรอบรเวณ นนไดและถาเปนการสมควรจะขออารกขาตอเจาหนาทฝายราชอาณาจกรใหมาร กษาความสงบ เรยบรอยกได

๓๔ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๓๑ ในการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ใหรวบรวมพยานหลกฐานฝายโจทก และฝายจ าเลย หรอพยานหลกฐานทคณะผพจารณาชนตนเหนสมควรน ามาสบซงอาจพสจน ใหเหนความผด หรอความบรสทธของจ าเลย ตามลกษณะแหงพยานหลกฐานทก าหนดไ วใน หมวด ๔ เพอประโยชนแกการพจารณาดงกลาวในวรรคตน ใหคณะผพจารณาชนตนมอ านาจ หนาทด าเนนการดงตอไปน (๑) แจงก าหนดวนเวลาและสถานทพจารณา แกโจทกจ าเลย (๒) ออกหนงสอเรยกพยานหรอบคคลใด ๆ ผมสวนเกยวของกบเรองทฟองนน มาใหถอยค า (๓) ออกหนงสอเรยกเอกสาร หรอวตถสงของจากบคคลผครอบครอง หรอใหผนนสงเอกสารหรอวตถสงของ ซงอาจใชเปนพยานหลกฐาน (๔) ท าการตรวจตวผเสยหายหรอตวจ าเลย ตรวจสถานท วตถสงของหรอสงอนใดซงอาจใชเปนพยานหลกฐานได โดยบนทกรายละเอยดการตรวจไวดวย (๕) แจงใหเจาอาวาสหรอเจาคณะในเขตอนรวบรวมขอเทจจรงหรอพยานหลกฐาน อนอยในเขตนน หรอใหชแจงพฤตการณใด ๆ อนเกยวของกบเรองทฟองนน (๖) จดบนทกถอยค าส านวนการพจารณาดวยตนเอง เวนแตในกรณจ าเปน จะใหมพระภกษเปนผจดบนทกตามถอยค าผพจารณากได (๗) ท ารายงานการพจารณาแตละครงรวมไวในส านวน ถานดหมายเพอปฏบตการใด ๆ ใหบนทกไวในรายงานนน และใหคกรณมาฟงการพจารณาลงชอรบทราบไวดวย ในกรณทคณะผพจารณารปใดรปหนงไมอาจรวมปฏบตหนาทได โดยมเหตสดวสย ใหผพจารณาอก ๒ รป ด าเนนการพจารณาตอไป กรณทดงกลาวใน (๒) (๓) และ (๔) ถาเปนการจ าเปนจะขอใหเจาหนาทฝายราชอาณาจกรเขารวมด าเนนการดวยกได ขอ ๓๒ ในกรณรวบรวมพยานหลกฐานตามความในขอ ๓๑ วรรค ๑ ใหสบพยานโจทก กอนพยานจ าเลย และกอนสบพยาน ใหโจทกและจ าเลยเสนอบญชระบพยานหลกฐานของตน ตอคณะผพจารณาชนตนลวงหนากอนถงวนสบพยานไมนอยกวา ๑๕ วน ถาโจทกหรอจ าเลยรองขอระบพยานหลกฐานของตนเพมเตมในระหวางสบพยานหลกฐาน ฝายตนยงไมเสรจ ใหคณะผพจารณาชนตนใชดลยพนจสงตามทเหนสมควร เมอสบพยานของฝายใดไปแลวพอสมควรแกกรณ คณะผพจารณาชนตนจะสงใหงด การสบพยานของฝายนนทยงมไดสบ ซงเหนวาไมจ าเปนกได

๓๕ คมอพระสงฆาธการ

เมอสบพยานของฝายโจทกและจ าเลยเสรจแลว ถาปรากฏวายงมพยานหลกฐานใด ๆ ซงคณะผพจารณาชนตนเหนสมควรสบเพมเตม กใหด าเนนการสบพยานหลกฐานนนได ขอ ๓๓ ในการสบพยานตามความในขอ ๓๒ คณะผพจารณาชนตนมหนาทซกถาม พยานโจทกและพยานจ าเลย ตามประเดนขอกลาวหาของโจทกและประเดนขอแกของจ าเลย แลวแตกรณ แลวเปดโอกาสใหโจทกและจ าเลยซกถามพยานตามประเดนดงกลาวขางตน โดยคณะผพจารณาชนตนถามฝายโจทกวา จะซกถามพยานของตนอยางไรบางหรอไม ถาโจทก ซกถามแลวหรอไมซกถาม ใหถามฝายจ าเลยวา จะซกคานพยานโจทกอยางไรบางหรอไม เมอฝายจ าเลยซกคานพยานโจทกแลว ใหถามฝายโจทกวาจะถามตงพยานฝายตนอยางไรบางหรอไม ถาเปนพยานฝายจ าเลย ใหคณะผพจารณาชนตนถามฝายจ าเลยวา จะซกถามพยาน ของตนอยางไรบางหรอไม ถาจ าเลยซกถามแลวหรอไมซกถาม ใหถามฝายโจทกวาจะซกคาน พยานจ าเลยอยางไรบางหรอไม เมอฝายโจทกซกคานพยานจ าเลยแลวใหถามฝายจ าเลยวา จะถามตงพยานฝายตนอยางไรบางหรอไม ทงน ใหคณะผพจารณาชนตนบนทกการซกถาม ซกคาน และถามตง ดงกลาวไวในส านวนพจารณาดวย ในการซกถามพยาน ซกคานพยาน หรอถามตงพยาน ตามความดงกลาวขางตน (๑) หามมใหโจทก หรอจ าเลยฝายทอางพยาน ใชค าถามน าเพอใหพยานตอบ (๒) หามมใหโจทก หรอจ าเลยทงสองฝาย ใชค าถามอนไมเกยวกบประเดนค าถามทเปนการหมนประมาทพยาน หรอค าถามทอาจท าใหพยานตองถกฟองทางคณะสงฆ หรอ ทางราชอาณาจกร พยานไมตองตอบค าถามทตองหามดงกลาวขางตน และถามค าถามเชนนนใหคณะ ผพจารณาชนตนเตอนผถามและพยาน ในกรณสบพยานทคณะผพจารณาชนตนน ามาสบ เมอคณะผพจารณาชนตนซกถาม พยานแลว ถาโจทกหรอจ าเลยขออนญาตซกถามพยานนน คณะผพจารณาช นตนจะอนญาต ใหซกถามตามประเดนนนกไดแลวแตจะเหนสมควร แตถาทงสองฝายขออนญาตซกถามกให โจทกซกถามกอน ค าใหการของพยาน ใหจดไวแลวอานใหพยานฟง และใหคณะผ พจารณาชนตน พยานกบผจดค าใหการของพยานลงชอไวดวย ขอ ๓๔ เมอมกรณจ าเปน คณะผพจารณาชนตนอาจสบพยานโดยวธเดนเผชญสบ ในเขตอ านาจของตน หรอโดยวธสงประเดนไปใหคณะผพจารณาชนตนในเขตอนอนเปนทพ านก ของพยาน ท าการสบพยานอนอยในเขตนนกได

๓๖ คมอพระสงฆาธการ

ในกรณสงประเดนไปสบตามความในวรรคตน ใหสงค าฟองของโจทกและค าใหการ ของจ าเลยพรอมทงส านวนเทาทจ าเปนไปยงผรบประเดนเพอด าเนนการสบพยานตามประเดนนน กอนสงประเดนไปสบ ใหคณะผพจารณาชนตนแจงใหโจทกและจ าเลยทราบ ถาโจทก หรอจ าเลยฝายใดไมตดไปฟงการพจารณากได ผรบประเดนมอ านาจด าเนนการสบพยานเชนเดยวกบผสงประเดน เมอมก าหนด จะสบพยาน ณ วน เวลา และสถานทใด ใหแจงก าหนดการสบพยานไปยงผสงประเดนเพอแจง ใหโจทกและจ าเลยทราบ เมอสบพยานตามประเดนเสรจ ใหสงส านวนคนมายงผสงประเดน โดยไมชกชา ขอ ๓๕ กอนพจารณาหรอในระหวางพจารณา ถาปรากฏวา (๑) เรองทน ามาฟองนน ไดมการฟองรองกนในศาลฝายราชอาณาจกรใหรอการพจารณาเรองนนไวกอน (๒) จ าเลยเปนบาคลง เปนผเพอถงไมรสกตว กระสบกระสายเพราะเวทนากลาถงไมมสตสมปชญญะ หรอมจตฟนเฟอนไมสมประกอบ ใหรอการพจารณาไวกอนจนกวาจ าเลย จะหายเปนปกต (๓) จ าเลยถงมรณภาพ ใหเรองเปนอนถงทสด (๔) จ าเลยพนจากความเปนพระภกษ ใหยตการพจารณา เวนแตในกรณความผด ครกาบต (๕) โจทกขอถอนฟองทงหมดหรอเฉพาะเรองใดเรองหนง ใหยตการพจารณา ตามค าขอถอนของโจทก เวนแตในกรณความผดครกาบต หรอในกรณทจ าเลยคดคานการขอถอน ค าฟองนน (๖) โจทกไมมาด าเนนการตามทคณะผพจารณาชนตนนดหมายไว ใหยตการ พจารณาเวนแตโจทกจะไดชแจงเหตผลขดของเปนหนงสอภายใน ๑๕ วน นบแตวนทสงยต การพจารณา (๗) โจทกซงเปนผมสวนไดเสยตามความในขอ ๔ (๔) ถงมรณภาพกดหรอโจทก ซงเปนผเสยหายถงมรณภาพหรอตาย โดยไมมผจดการแทน ตามความในขอ ๔ (๕) กด ใหน าความในขอ ๒๐ (๒) มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณยตการพจารณาตาม (๕) และ (๖) ไมตดสทธของโจทกอนทจะฟองในเรองนน และไมตดสทธของคณะผพจารณาชนตนทจะด าเนนการพจารณาเรองนนตอไปตามทเหนสมควร ขอ ๓๖ เมอมการสบพยานทกฝายเสรจแลวใหคณะผพจารณาชนตนด าเนนการวนจฉยดงตอไปน

๓๗ คมอพระสงฆาธการ

(๑) ถาปรากฏวา จ าเลยมไดกระท าความผดหรอการกระท าของจ าเลยไมเปนความผดหรอมเหตผลทจ าเลยไมตองรบนคหกรรม ใหวนจฉยยกฟองของโจทก (๒) ถาปรากฏวา จ าเลยไดกระท าความผด หรอการกระท าของจ าเลยเปนความผดและไมมขอยกเวนโทษอยางใด ใหวนจฉยลงนคหกรรมแกจ าเลยตามความผดนน ขอ ๓๗ ในการวนจฉยลงนคหกรรมตามความในขอ ๓๖ (๒) นอกจากคณะผพจารณา ชนตนมอ านาจวนจฉยลงนคหกรรมตามค าฟองของโจทกแลว ใหมอ านาจวนจฉยลงนคหกรรม ในกรณดงตอไปน (๑) ถาปรากฏวา ขอเทจจรงในทางพจารณาตางจากขอเทจจรงในค าฟองของโจทกแตเปนขอเทจจรงทอยในฐานความผดสกขาบทเดยวกน ใหมอ านาจวนจฉยลงนคหกรรมตามสมควรแกกรณ (๒) ถาปรากฏวา ขอเทจจรงดงกลาวในค าฟองของโจทกนน โจทกสบสมแตโจทกอางสกขาบทผด ใหมอ านาจวนจฉยลงนคหกรรมตามสกขาบททถกตองได (๓) ถาปรากฏวา ขอเทจจรงในทางพจารณาไดความวา การกระท าของจ าเลยเปนความผดอยางใดอยางหนง หรอหลายอยาง ถงแมโจทกจะมไดกลาวไวในค าฟองใหมอ านาจวนจฉยลงนคหกรรมตามความผดนนได ขอ ๓๘ ค าวนจฉยชนตน ใหมขอความส าคญ ดงตอไปน (๑) ชนของค าวนจฉย (๒) สถานท ทวนจฉย (๓) วน เดอน ป ทวนจฉย (๔) กรณระหวางผใดโจทก ผใดจ าเลย (๕) เรองทยกขนฟอง (๖) ขอหาของโจทก (๗) ค าใหการของจ าเลย (๘) ขอเทจจรงทพจารณาไดความ (๙) เหตผลในการวนจฉยทงในปญหาขอเทจจรงและปญหาพระวนย (๑๐) บทบญญตแหงพระวนยทยกขนวนจฉย (๑๑) ค าชขาดใหยกฟอง หรอใหลงนคหกรรม ขอ ๓๙ ค าวนจฉยชนตน ใหอานใหโจทกจ าเลยฟง ตามก าหนดวน เวลาและสถานท ซงไดนดหมายไว แลวใหโจทกจ าเลยลงชอรบทราบ ถาโจทกหรอจ าเลยไมยอมลงชอรบทราบ ค าวนจฉย ใหคณะผพจารณาชนตนบนทกไวทายค าวนจฉย และใหถอวาโจทกหรอจ าเลย ไดรบทราบแลว

๓๘ คมอพระสงฆาธการ

ถาคณะผพจารณาชนตนแจงก าหนดการอานค าวนจฉยแกโจทกจ าเลยไมไดใหแจง แกผปกครองสงฆ ซงเปนผบงคบบญชาใกลชด เพอแจงแกโจทกจ าเลย แตถาโจทกเปนคฤหสถ เมอใดแจงก าหนดนดหมายไปยงภมล าเนาเดมของโจทกแลวใหถอวาไดแจงแกโจทกนนแลว ถาโจทกหรอจ าเลยฝายใดฝายหนงไมมาฟงค าวนจฉยตามก าหนดทไดนดหมายไว โดยมไดมหนงสอแจงเหตขดของตอคณะผ พจารณาชนตนกอนถงเวลาทนดหมายให อาน ค าวนจฉย และใหถอวาฝายทไมมาฟงค าวนจฉยไดทราบค าวนจฉยนนแลว ถาทงสองฝายไมมา ฟงค าวนจฉย โดยมไดมหนงสอแจงเหตขดของดงกลาวขางตน ใหถอวาทงสองฝายนนไดทราบ ค าวนจฉยนนแลว ถาโจทกหรอจ าเลยฝายใดฝายหนง หรอทงสองฝาย ไมมาฟงค าวนจฉย โดยมหนงสอ แจงเหตขดของตอคณะผพจารณาชนตนกอนถงเวลาทนดหมาย เมอคณะผ พจารณาชนตน เหนสมควรจะเลอนก าหนดการอานค าวนจฉยไปวนอนกได โดยแจงใหโจทกจ าเลยทราบ ถาฝายใดฝายหนง หรอทงสองฝายไมมาฟงค าวนจฉยตามก าหนดทนดหมายในครงหลง โดยแจง เหตขดของหรอมไดแจงเหตขดของกตาม ใหน าความในวรรค ๓ แลวแตกรณมาใชบงคบ โดยอนโลม ขอ ๔๐ ค าวนจฉยชนตน ใหถงทสดในกรณอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) และจ าเลยมไดอทธรณตามความในขอ ๔๑ (๒) คณะผพจารณาชนอทธรณมค าสงใหยตการพจารณาตามความในขอ ๔๔

สวนท ๓ วธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณ

ขอ ๔๑ ค าวนจฉยชนตน โจทกจ าเลยมสทธอทธรณไดในปญหาขอเทจจรงและปญหา พระวนย โดยใหระบขอเทจจรงทยกขนอางองไวโดยยอ สวนขอพระวนยทยกขนอางอง ใหแสด ง ไวโดยชดเจนและตองเปนขอพระวนยทไดยกขนวากนมาแลวในการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน ในกรณอทธรณค าวนจฉยชนตนตามความในวรรค ๑ ใหยนอทธรณเปนหนงสอพรอมดวยส าเนาอกตามจ านวนทจะตองสงแกอกฝายหนงตอคณะผพจารณาชนตนภายใน ๓๐ วน นบแตวนทราบค าวนจฉยนน ตามความในขอ ๓๙ ขอ ๔๒ เมอคณะผพจารณาชนตน ไดรบอทธรณตามความในขอ ๔๑ แลว ใหสงส าเนา อทธรณแกอกฝายหนง เพอแกอทธรณภายใน ๑๕ วน นบแตวนทไดรบส าเนาอทธรณนน

๓๙ คมอพระสงฆาธการ

ถาสงส าเนาอทธรณแกอกฝายหนงไมไดเพราะหาตวไมพบหรอหลบหน หรอจงใจไมรบ ส าเนาอทธรณ หรอไดรบแกอทธรณแลว หรอพนก าหนดแกอทธรณแลว ใหคณะผพจารณาชนตน รบสงไปยงคณะผพจารณาชนอทธรณ เพอพจารณาวนจฉยตอไป ขอ ๔๓ ในการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณ (๑) เมอคณะผพจารณาชนอทธรณพจารณาเหนวา อทธรณของโจทกหรอจ าเลยมไดยนภายในเวลาตามทก าหนดไว ใหวนจฉยยกอทธรณนนเสย (๒) ถาคณะผพจารณาชนอทธรณเหนสมควรสบพยานเพมเตมในปญหาใด หรอกรณใด เพอประโยชนแกการพจารณาวนจฉย ใหมอ านาจเรยกพยานมาสบเองหรอสงคณะ ผพจารณาชนตนสบให เมอคณะผพจารณาชนตนสบพยานแลวใหสงส านวนมายงคณะผพจารณา ชนอทธรณ เพอพจารณาวนจฉยตอไป (๓) ถาคณะผพจารณาชนอทธรณเหนเปนการจ าเปน เนองจากคณะผพจารณา ชนตนมไดปฏบต ใหถกตองตามวธ พจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน ใ หส งใหคณะ ผพจารณาชนตนปฏบตการใหถกตอง แลวสงส านวนคนไปยงคณะผพจารณาชนอทธรณ (๔) ในกรณทจ าเลยผหนงอทธรณค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนซงวนจฉยใหลงนคหกรรมแกจ าเลยหลายรป ในความผดฐานเดยวกนหรอตอเนองกน ถาคณะ ผพจารณาชนอทธรณวนจฉยกลบ หรอแกค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนโดยไมลงนคหกรรม หรอลดนคหกรรมใหจ าเลย อนเปนการอยในสวนลกษณะความผด คณะผพจารณาชนอทธรณ มอ านาจวนจฉยตลอดไปถงจ าเลยอนซงมไดอทธรณ ใหมตองถกลงนคหกรรมหรอได ลดนคหกรรม เชนเดยวกบจ าเลยผอทธรณ ขอ ๔๔ ในระหวางการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณ ถาปรากฏวา (๑) จ าเลยถงมรณภาพ ใหยตการพจารณา (๒) จ าเลยพนจากความเปนพระภกษ ใหยตการพจารณา เวนแตในกรณความผดครกาบต ขอ ๔๕ ค าวนจฉยชนอทธรณ นอกจากมขอความซงก าหนดใหมค าในวนจฉยชนตน ตามความในขอ ๓๘ แลว ใหมขอความดงตอไปนดวย (๑) ชอ ฉายา นามสกล อาย พรรษา ส านก และสงกดของผอทธรณ (๒) ค าวนจฉยใหยน ยก แก หรอกลบค าวนจฉยชนตน ขอ ๔๖ เมอคณะผพจารณาชนอทธรณพจารณาวนจฉยเสรจแลว ใหอานค าวนจฉย โดยมชกชา และจะอานค าวนจฉยนน โดยคณะผพจารณาชนอทธรณ หรอจะสงไปใหคณะ ผพจารณาชนตนอานกอนกได

๔๐ คมอพระสงฆาธการ

ในการอานค าวนจฉยดงกลาวในวรรคตน ใหน าความในขอ ๓๙ มาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๔๗ วธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณ นอกจากทก าหนดไวแลว ในสวนท ๓ น ใหน าความในสวนท ๒ วาดวยวธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนตน มาใชบงคบโดยอนโลมตามควรแกกรณ ขอ ๔๘ ค าวนจฉยชนอทธรณ ใหถงทสดในกรณอยางใดอยางหนง (๑) โจทกและจ าเลยมไดฎกาตามความในขอ ๔๙ (๒) คณะผพจารณาชนฎกามค าสงใหยกฎกาตามความในขอ ๕๐ วรรค ๒ หรอสงใหยตการพจารณาตามความในขอ ๕๑

สวนท ๔

วธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนฎกา

ขอ ๔๙ ค าวนจฉยชนอทธรณ โจทกจ าเลยมสทธฎกาไดในปญหาขอเทจจรงและ ปญหาพระวนย สวนเรองขอเทจจรงและขอพระวนยทยกขนอางองในฎกาใหน าความในขอ ๔๑ วรรค ๑ มาใชบงคบโดยอนโลม ปญหาขอเทจจรงตามความในวรรค ๑ หามมใหโจทกจ าเลยฎกาในกรณ ดงตอไปน (๑) คณะผพจารณาชนอทธรณวนจฉยลงนคหกรรมแกจ าเลยยนตามค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนเกยวกบความผดอยางอน นอกจากความผดอนตมวตถ (๒) คณะผพจารณาชนอทธรณวนจฉยลงนคหกรรมแกจ าเลยยนตามค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตนเกยวกบความผดทมการวนจฉยลงนคหกรรมเกนกวาค าฟองของโจทกตามความในขอ ๓๗ (๓) นอกจากความผดอนตมวตถ (๓) คณะผพจารณาชนอทธรณวนจฉยลงนคหกรรมแกจ าเลยยนตามค าวนจฉยของคณะผพจารณาชนตน ใหยกฟองของโจทกโดยอาศยขอเทจจรงเชนเดยวกน ขอ ๕๐ วธการยนฎกาและการรบสงฎกาไปยงคณะผพจารณาชนฎกาใหน าความในขอ ๔๑ วรรค ๒ และขอ ๔๒ มาใชบงคบโดยอนโลม ถาปรากฏวา ฎกาของโจทกหรอจ าเลยประกอบดวยลกษณะขอหามอยางใดอยางหนง ตามความในขอ ๔๙ วรรค ๒ ใหคณะผพจารณาชนฎกาวนจฉยยกฎกานนเสย ขอ ๕๑ วธปฏบตในการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนฎกาใหน าความในขอ ๔๓ และขอ ๔๔ มาใชบงคบโดยอนโลม

๔๑ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๕๒ ในกรณทมการฎกาในปญหาพระวนย โดยไมมการฎกาในปญหาขอเทจจร ง การวนจฉยปญหาพระวนยนน ใหคณะผพจารณาชนฎกาฟงขอเทจจรงตามทคณะผพจารณา ชนอทธรณวนจฉยมาแลวจากพยานหลกฐานในส านวน ขอ ๕๓ การท าค าวนจฉยชนฎกา และการอานค าวนจฉยชนฎกา ใหน าความในขอ ๔๕ และขอ ๔๖ มา ใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๕๔ วธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนฎกา นอกจากก าหนดไวแลวในสวน ท ๔ น ใหน าความในสวนท ๓ วาดวยวธพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมชนอทธรณมาใชบงคบ โดยอนโลมตามควรแกกรณ

หมวด ๔ วธอางพยานหลกฐาน

ขอ ๕๕ พยานบคคล พยานเอกสาร พยานวตถ ซงนาจะพสจนไดวาจ าเลยมความผด หรอบรสทธใหอางเปนพยานหลกฐานได พยานหลกฐานท อางนน ตองเปนพยานหลกฐานชนดทม ได เกดจากความจงใจ มค ามนสญญา ขเขญ หลอกลวง หรอโดยประการอนอนมชอบ ขอ ๕๖ ในการอางพยานบคคล หามมใหโจทกอางจ าเลยเปนพยาน จ าเลยอาจอาง ตนเองเปนพยานได ถาจ าเลยอางตนเองเปนพยาน จะใหจ าเลยเขาสบกอนพยานของฝายจ าเลยกได และ ถาค าของจ าเลยซงใหการเปนพยานนน ปรกปร าหรอเสยหายแกจ าเลยอน จ าเลยอนซกคานได ขอ ๕๗ ในกรณอางพยานเอกสาร ใหน าตนฉบบเอกสารนนมาอาง ถาหาตนฉบบไมได จะอางส าเนาทรบรองวาถกตอง หรอพยานบคคลทรขอความมาเปนพยานกได ถาพยานเอกสารทอางนน เปนหนงสอของทางการคณะสงฆหรอหนงสอราชการ แมตนฉบบ ยงมอย จะสงส าเนาซงเจาหนาท รบรองวาถกตองกได เวนแตในหนงสอเรยกจะบงไวเปนอยางอน ถาพยานเอกสารทอางนน มไดอยในความยดถอของผ อาง ถาผอางแจงถงลกษณะ พรอมทงทอยของเอกสารตอคณะผพจารณา ใหคณะผพจารณาเรยกเอกสารนนจากผยดถอ ขอ ๕๘ ในการอางสงใดเปนพยานวตถ ใหน าสงนนมายงคณะผพจารณา ถาน ามา ไมได ใหคณะผพจารณาทกรปหรอมอบหมายใหผพจารณารปใดรปหนงไปตรวจดรายงานยงท ทพยานวตถนนตงอย ตามเวลาและวธซงคณะผพจารณาหรอผพจารณาเหนสมควรตามลกษณะ แหงพยานวตถ ขอ ๕๙ ผใดโดยอาชพหรอมใชกตาม มความช านาญพเศษในการใดๆ เชน ในทาง วทยาศาสตร ศลปะ ฝมอ พาณชยการ หรอการแพทย และความเหนของผนนอาจเปน

๔๒ คมอพระสงฆาธการ

ประโยชนในการไตสวนมลฟอง หรอการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรม ซงอาจเปนพยาน ในกรณตาง ๆ เปนตนวา ตรวจรางกาย หรอจตของผเสยหาย ตรวจลายมอท าการทดลอง หรอ กจการอยางอน ๆ คณะผพจารณาจะใหผช านาญการพเศษท าความเหนเปนหนงสอกได แตตองใหมา เบกความประกอบหนงสอนนและตองสงส าเนาหนงสอดงกลาวแลวแกโจทกและจ าเลยทราบ ลวงหนาไมนอยกวา ๓ วน กอนวนเบกความ เมอมความจ าเปนตองใชผช านาญการพเศษ ถาหากไมไดในฝายคณะสงฆ จะขอจาก เจาหนาทฝายราชอาณาจกรกได ขอ ๖๐ ในกรณทโจทกจ าเลยหรอผใด ซงจะตองใหการหรอสงพยานหลกฐานอยางใด อยางหนงอนประกอบดวยลกษณะ ดงตอไปน (๑) ขอความหรอเอกสาร ซงยงเปนความลบในการคณะสงฆ หรอในราชการ (๒) ความลบหรอเอกสารลบ ซงไดมาหรอทราบเนองดวยปกตธระหรอหนาทของเขา (๓) วธการ แบบแผน หรองานอยางอน ซงมกฎหมายควบคมมใหเปดเผย โจทกจ าเลยหรอผนนอาจปฏเสธไมยอมใหการ หรอสงพยานหลกฐานดงกลาวนน เวนแตจะไดรบอนญาตจากทางการคณะสงฆ ทางราชการ หรอบคคลทเกยวของกบความลบนน กรณดงกลาวขางตน คณะผพจารณาอาจแจงใหทางการคณะสงฆ ทางราชการหรอ บคคลทเกยวของกบความลบนน มาชแจงถงเหตผลทไมสมควรใหการหรอสงพยานหลกฐาน ดงกลาวนน โดยชดแจงตอคณะผพจารณา

หมวด ๕ วธบงคบตามค าวนจฉยลงนคหกรรม

ขอ ๖๑ เมอจ าเลยรปใดตองค าวนจฉยใหรบนคหกรรมอยางใดอยางหนงถงทสดแลว ใหคณะผพจารณาซงอานค าวนจฉย แจงผลวนจฉยแกผบงคบบญชาใกลชดของจ าเลยรปนน ทราบเพอด าเนนการใหเปนไปตามค าวนจฉยนน ขอ ๖๒ ถาจ าเลยดงกลาวในขอ ๖๑ ไมยอมรบนคหกรรมอยางใดอยางหนงดงตอไปน (๑) ไมยอมรบนคหกรรมตามค าวนจฉยใหสก ไมสกภายในยสบสชวโมงนบแตเวลาทไดรบค าวนจฉย อาจเปนการฝาฝนมาตรา ๒๖ ซงก าหนดโทษอาญาไวในมาตรา ๔๒ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕

๔๓ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ไมยอมรบนคหกรรมตามค าวนจฉยไมถงใหสก ใหผบงคบบญชารายงาน โดยล าดบถงมหาเถรสมาคม เมอมหาเถรสมาคมวนจฉยและมค าสงใหสละสมณเพศแลว ไมสกภายในเจดวน นบแตวนทไดทราบค าวนจฉยของมหาเถรสมาคมอนเปนการฝาฝนมาตรา ๒๗ วรรค ๒ ซงก าหนดโทษอาญาไวในมาตรา ๔๒ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ในกรณเชนน ใหพระภกษผด ารงต าแหนงปกครองคณะสงฆซงเปนผบงคบบญชาใกลชด ของจ าเลยรปนนขออารกขาตอเจาหนาทฝายราชอาณาจกร

หมวด ๖ เบดเตลด

ขอ ๖๓ โจทกหรอจ าเลย จะแตงตงผหนงผใดใหวาตาง หรอแกตางในกรณไตสวนมลฟอง และในกรณพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมมได ขอ ๖๔ บรรดาเอกสารส านวนเกยวกบการไตสวนมลฟองและการพจารณาวนจฉย การลงนคหกรรมเปนเอกสารลบ เฉพาะค าสงหรอค าวนจฉยของผพจารณาหรอคณะผพจารณา ถาโจทกจ าเลยจะขออนญาตคดส าเนาเพอประโยชนในการอทธรณหรอฎกา ใหผพจารณาหรอ คณะพจารณาอนญาต โดยใหอยในความควบคมของผอนญาตและใหผอนญาตลงนามไวดวย

การโฆษณาเอกสารตามความในวรรคตน จะกระท าไดโดยอนมตมหาเถรสมาคม ขอ ๖๕ พระภกษผด ารงต าแหนงปกครองคณะสงฆทกชน มหนาทตองชวยเหลอ และ อ านวยความสะดวกในกรณไตสวนมลฟอง และในกรณพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมทไดรบ ค ารองขอ หรอค าสงใหปฏบตการใด ๆ จากผพจารณาหรอคณะผพจารณาแลวแตกรณ

ตราไว ณ วนท ๘ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๒๑ สมเดจพระอรยวงศาคตญาณ สมเดจพระสงฆราช ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม หมายเหต : - เหตผลในการประกาศใชกฎมหาเถรสมาคมฉบบน คอ เนองจากความในขอ ๓ (๗) ข.แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๐๖) ก าหนดอ านาจหนาทตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงไดก าหนดไวแลวในกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๒๑) วาดวยการลงนคหกรรม และกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๙ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยการลงนคหกรรมแกพระภกษนน เปนบทบญญตทก าหนดใหการลงนคหกรรม แกพระภกษเปนไปตามก าหนดไวในระเบยบมหาเถรสมาคม และมอบหมายใหมหาเถรสมาคมมอ านาจหนาทพจารณาวนจฉยอธกรณทคางปฏบตอยกอนวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๐๖ บดน สมควรยกเลกความในขอ ๓ (๗) ข. แหงกฎมหาเถรสมาคมฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๐๖) ก าหนดอ านาจหนาทตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ และกฎมหาเถรสมาคมฉบบท ๙ (พ.ศ.๒๕๐๖) และตราขนเปนกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๒๑) วาดวยการลงนคหกรรม

๔๔ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕)๓๕

วาดวยระเบยบการประชมมหาเถรสมาคม ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และมาตรา ๑๗ แหงพระราชบญญต คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยระเบยบการประชมมหาเถรสมาคม” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก (๑) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยระเบยบการประชม มหาเถรสมาคม (๒) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๒๐) บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใด ในสวนทก าหนดไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมนหรอซงขดหรอแยงกบกฎหมายมหาเถรสมาคมนใหใชกฎมหาเถรสมาคม นแทน

หมวดท ๑ บททวไป

ขอ ๔ การประชมมหาเถรสมาคม ม ๒ อยาง (๑) การประชมปกต (๒) การประชมพเศษ ๓๕ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๐ ฉบบพเศษ (๒) วนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๓๕

๔๕ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๕ การนดประชมมหาเถรสมาคม ตองออกหนงสอนดลวงหนาไมนอยกวา ๓ วน หากเปนการดวน จะนดเรวกวาน หรอนดโดยวธอนกได ขอ ๖ การนดประชมมหาเถรสมาคม ใหสงระเบยบวาระการประชมดวย เวนแตเปน การดวน ขอ ๗ การตงระเบยบวาระการประชม โดยปกตใหตงตามล าดบ ดงน (๑) รบรองรายงานการประชม (๒) เรองดวน (๓) เรองอน ๆ ขอ ๘ เมอประธานมเรองทจะแจงใหทประชมทราบ กอนเรมปรกษาตามระเบยบวาระ กใหแจงตอทประชม แลวด าเนนการประชมตามระเบยบวาระ เวนแตทประชมจะตกลงเปนอยางอนในคราวนน ขอ ๙ ในการประชมมหาเถรสมาคม ให เลขาธการมหาเถรสมาคมท ารายงาน การประชม และเมอทประชมกรรมการมหาเถรสมาคม หรอกรรมการมหาเถรสมาคมทไดเขา ประชมในครงนน ทกรปไดรบรองแลว ใหประธานกรรมการมหาเถรสมาคมลงนามไวเปนส าคญ ขอ ๑๐ เม อมปญหาเก ยวกบการประชมมหาเถรสมาคม ซ งม ไดก าหนดไว ใน กฎมหาเถรสมาคมน ใหปฏบตตามมตของทประชมมหาเถรสมาคม

หมวด ๒ การประชม

ขอ ๑๑ การประชมปกต ไดแก การประชมตามวาระ ทมหาเถรสมาคมก าหนดไว เปนการประจ า เพอพจารณาด าเนนการตามอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคม ขอ ๑๒ การประชมพเศษ ไดแก การประชมนอกจากวาระทไดก าหนดไวเปนการ ประจ า เพอพจารณาด าเนนการอยางใดอยางหนงตามอ านาจหนาท ขอ ๑๓ ร า งกฎมหาเถรสมาคม ร างขอบ งคบ ระเบยบ ค าส ง หร อประกาศ มหาเถรสมาคม ใหมบนทกหลกการและเหตผลประกอบดวย ใหเลขาธการมหาเถรสมาคม สงรางกฎมหาเถรสมาคม รางขอ บงคบ ระเบยบ ค าสง หรอประกาศมหาเถรสมาคม แกกรรมการมหาเถรสมาคมลวงหนาอยางนอย ๓ วน กอน วนประชม เวนแตเปนการดวน ขอ ๑๔ ทประชมจะตองพจารณารางกฎมหาเถรสมาคม รางขอบงคบ ระเบยบ ค าสง หรอประกาศมหาเถรสมาคมเปน ๓ วาระ หรอจะพจารณารวดเดยว ๓ วาระกได

๔๖ คมอพระสงฆาธการ

ในการพจารณาเปน ๓ วาระนน ใหเลขาธการมหาเถรสมาคมสงรางนนไปใหกรรมการ - มหาเถรสมาคมพจารณาโดยละเอยด ภายในเวลาซงทประชมก าหนด เวนแตทประชมจะตกลง เปนอยางอน กรรมการมหาเถรสมาคมรปใด เหนควรจะแกไขเพมเตมในเรองใดกใหแกตอประธาน กรรมการมหาเถรสมาคม ขอ ๑๕ ใหกรรมการมหาเถรสมาคมท ารายงานและบนทกความเหนพรอมดวยร างเดม และรางทแกไขเพมเตม ยนตอประธานกรรมการมหาเถรสมาคมเพอพจารณาในวาระท ๒ ตอไป หรอจะเสนอดวยวาจาในทประชมกได ขอ ๑๖ ในการพจารณาวาระท ๒ ใหทประชมพจารณาเรยงตามล าดบขอ เวนแต ทประชมจะเหนเปนอยางอน ในการน ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม จะอนญาตใหผใดเขาชแจงประกอบ การพจารณาหรอรบฟงการประชมดวยกได ขอ ๑๗ ในการพจารณาวาระท ๓ ใหทประชมพจารณารางทไดแกไขแลวนนวาสมควร จะตราเปนกฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง หรอออกประกาศ มหาเถรสมาคมหรอไม ถาทประชมพจารณาเหนชอบแลว ใหด าเนนการเพอใชบงคบตอไป ขอ ๑๘ การลงมตขอปรกษาในการประชมมหาเถรสมาคม ถาขอปรกษานนเปนปญหา เกยวกบการตความพระธรรมวนย เมอมขอสงสยใหตความไปในทางรกษาพระธรรมวนย โดยเครงครด ถาขอปรกษานนเกยวกบกจการพระศาสนา ซงมไดบญญตไวในพระธรรมวนยใหถอ เอาเสยงขางมากเปนประมาณ ถามจ านวนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมชขาด หรอจะให ระงบเรองนนไวกได

ตราไว ณ วนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๓๕

สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๔๗ คมอพระสงฆาธการ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕) คอเนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคมออกขอบงคบวางระเบยบหรอออกค าสงมหาเถรสมาคมไดถกยกเลก และไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหม เปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

อนง การประชมมหาเถรสมาคม การประชมคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการทมหาเถรสมาคมแตงตงเดมอาศยกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยระเบยบการประชมมหาเถรสมาคมฉบบเดยวกน เมอพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๑๙ บญญต ใหสมเดจพระสงฆราช ทรงแตงตงคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการฝายตางๆ ตามมตมหาเถรสมาคม การจดใหมคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการพนจากต าแหนงของคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการและระเบยบวาระการประชมใหเปนไปตามระเบยบของมหาเถรสมาคม จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๔๘ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕)

วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค ๓๖ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และมาตรา ๒๑ วรรคสอง แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก (๑) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๓ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยจ านวนและเขตปกครอง คณะสงฆสวนภมภาค (๒) ฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๓ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๑๕) (๓) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๓ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๑๕) (๔) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๓ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๒๐) (๕) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๓ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๒๑) (๖) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๓ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๒๖) บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใดในสวนทก าหนดไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใชกฎมหาเถรสมาคมนแทน ขอ ๔ ใหมจ านวนภาค ๑๘ ภาค และใหรวมเขตปกครองจงหวดตาง ๆ เปนเขตปกครองภาค ดงตอไปน

๓๖ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๐ ฉบบพเศษ (๒) วนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๓๕

๔๙ คมอพระสงฆาธการ

ภาค ๑ มจงหวด ๔ จงหวด คอ กรงเทพมหานคร จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน และจงหวดสมทรปราการ ภาค ๒ มจงหวด ๓ จงหวด คอ จงหวด พระนครศรอยธยา จงหวดอางทอง และจงหวดสระบร ภาค ๓ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดลพบร จงหวดสงหบร จงหวดชยนาท และ จงหวดอทยธาน ภาค ๔ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดนครสวรรค จงหวดก าแพงเพชร จงหวดพจตร และจงหวดเพชรบรณ ภาค ๕ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดพษณโลก จงหวดสโขทย จงหวดตาก และ จงหวดอตรดตถ ภาค ๖ มจงหวด ๕ จงหวด คอ จงหวดล าปาง จงหวดพะเยา จงหวดเชยงราย จงหวดแพร และจงหวดนาน ภาค ๗ มจงหวด ๓ จงหวด คอ จงหวดเชยงใหม จงหวดล าพน และจงหวดแมฮองสอน ภาค ๘ มจงหวด ๖ จงหวด คอ จงหวดอดรธาน จงหวดหนองคาย จงหวดเลย และ จงหวดสกลนคร จงหวดหนองบวล าภ* และจงหวดบงกาฬ** ภาค ๙ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดขอนแกน จงหวดมหาสารคาม จงหวดกาฬสนธ และจงหวดรอยเอด ภาค ๑๐ มจงหวด ๖ จงหวด คอ จงหวดอบลราชธาน จงหวดศรสะเกษ จงหวดนครพนม จงหวดยโสธร จงหวดมกดาหาร และจงหวดอ านาจเจรญ* ภาค ๑๑ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดนครราชสมา จงหวดชยภม จงหวดบรรมย และจงหวดสรนทร ภาค ๑๒ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดปราจนบร จงหวดนครนายก จงหวดฉะเชงเทรา และจงหวดสระแกว* ภาค ๑๓ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดชลบร จงหวดระยอง จงหวดจนทบร และ จงหวดตราด ภาค ๑๔ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดนครปฐม จงหวดสพรรณบร จงหวดกาญจนบร และจงหวดสมทรสาคร

* กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๒ (พ.ศ. ๒๕๓๙)

** มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑๙/๒๕๕๔ มตท ๔๒๙/๒๕๕๔

๕๐ คมอพระสงฆาธการ

ภาค ๑๕ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดราชบร จงหวดเพชรบร จงหวดสมทรสงคราม และจงหวดประจวบครขนธ ภาค ๑๖ มจงหวด ๓ จงหวด คอ จงหวดนครศรธรรมราช จงหวดสราษฎรธาน และ จงหวดชมพร ภาค ๑๗ มจงหวด ๕ จงหวด คอ จงหวดภเกต จงหวดตรง จงหวดพงงา จงหวดกระบ และจงหวดระนอง ภาค ๑๘ มจงหวด ๖ จงหวด คอ จงหวดสงขลา จงหวดพทลง จงหวดสตล จงหวดปตตาน จงหวดยะลา และจงหวดนราธวาส ขอ ๕ จ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค ในชนจงหวด ไดแก กรงเทพมหานคร และจงหวดนอกจากกรงเทพมหานครกด ชนอ าเภอ ไดแก เขตในกรงเทพมหานคร และอ าเภอ ในจงหวดนอกจากกรงเทพมหานครกด ชนต าบล ไดแก แขวงในกรงเทพมหานคร และต าบล ในจงหวดนอกจากกรงเทพมหานครกด ใหอนโลมตามจ านวนและเขตบรหารราชการ แหงราชอาณาจกร แตละชน แลวแตกรณ แตถามกรณพเศษจะก าหนดใหเปนอยางอนยอมท าไดโดยระเบยบมหาเถร -สมาคม

ตราไว ณ วนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๓๕

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต : - เหตผลในการประกาศใชกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (๒๕๐๕) คอเนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบวางระเบยบ หรอออกค าสงมหาเถรสมาคม ไดถกยกเลกและไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหมเปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคม

๕๑ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖)

วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย ๓๗ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และมาตรา ๒๓ แหงพระราช-บญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไวดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก (๑) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๗ (พ.ศ. ๒๕๐๖ ) วาดวยการแตงตงถอดถอน พระอปชฌาย (๒) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๗ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๑๕ ) บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใด ในสวนทก าหนดไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใชกฎมหาเถรสมาคมนแทน

หมวด ๑ บททวไป

ขอ ๔ ในกฎมหาเถรสมาคมน “พระอปชฌาย” หมายความวา พระภกษผไดรบแตงตง ใหมหนาทเปนประธานและรบผดชอบในการใหบรรพชาอปสมบทตามบทบญญตแหงกฎมหาเถร -สมาคมน ๓๗ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๑ ตอนท ๓ วนท ๒๕ มนาคม ๒๕๓๖

๕๒ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๕ พระอปชฌาย ม ๒ ประเภท (๑) พระอปชฌายสามญ ไดแก พระอปชฌายทไดรบแตงตงจากเจาคณะใหญ (๒) พระอปชฌายวสามญ ไดแก พระอปชฌายทไดรบแตงตงจากสมเดจ-พระสงฆราช ขอ ๖ พระภกษผไดรบตราตงพระอปชฌายอยกอนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหคงเปน พระอปชฌาย ตามบทบญญตแหงกฎมหาเถรสมาคมน

หมวด ๒ การแตงตงพระอปชฌาย

ขอ ๗ ในเขตปกครองคณะสงฆต าบลหนง ใหมพระอปชฌายเพยงหนงรป เวนแต มกรณพเศษ ขอ ๘ พระภกษผจะด ารงต าแหนงพระอปชฌายตองประกอบดวยคณสมบต ดงตอไปน (๑) มต าแหนงในทางปกครองชนเจาอาวาสขนไป เวนแตพระอารามหลวง (๒) มพรรษาพน ๑๐ (๓) ไมเปนผมรางกายทพพลภาพไรความสามารถ หรอมจตฟนเฟอน ไมสมประกอบ หรออาพาธเปนโรคตดตอ เชน โรคเรอน หรอวณโรคในระยะอนตราย (๔) มประวตความประพฤตด (๕) เปนทนบถอของประชาชน ทงบรรพชตและคฤหสถ (๖) เปนเปรยญหรอนกธรรมชนเอก เวนแตในบางทองถนซงเจาคณะพจารณา เหนสมควรผอนผน (๗) มความสามารถฝกสอนผอยในปกครองใหเปนภกษสามเณรทด ตามพระธรรม วนย และสามารถบ าเพญกรณยกจอนอยในหนาทของพระอปชฌายได (๘) มความรความสามารถ ท าอปสมบทกรรมใหถกตองตามพระวนย และระเบยบ แบบแผนของคณะสงฆ ขอ ๙ ในการแตงตงพระสงฆาธการผด ารงต าแหนงต ากวาเจาคณะจงหวดเปน พระอปชฌาย ใหพจารณาเลอกพระสงฆาธการผประกอบดวยคณสมบตตามขอ ๘ แลวรายงานรบรอง ขอแตงตงเสนอขนไปตามล าดบจนถงเจาคณะภาค ดงน (๑) ตงรองเจาคณะจงหวด หรอเจาคณะอ าเภอเปนพระอปชฌาย ใหเจาคณะจงหวดเปนผเสนอรายงานรบรองขอแตงตง

๕๓ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ตงรองเจาคณะอ าเภอ หรอเจาคณะต าบลเปนพระอปชฌาย ใหเจาคณะอ าเภอเปนผเสนอรายงานรบรองขอแตงตง (๓) ตงรองเจาคณะต าบล หรอเจาอาวาสเปนพระอปชฌาย ใหเจาคณะต าบล เปนผเสนอรายงานรบรองแตงตง เมอเจาคณะภาคไดรบรายงานรบรองขอแตงตงแลว ใหด าเนนการฝกซอมอบรม หรอสอบความรตามความในขอ ๔๑ เมอเหนเปนการสมควรแลว ใหเสนอรายงานรบรองไปยงเจาคณะใหญ เพอพจารณาแตงตงเปนพระอปชฌายตอไป ขอ ๑๐ ในการแตงตงเจาคณะภาค รองเจาคณะภาค หรอเจาคณะจงหวด เปน พระอปชฌาย ใหผบงคบบญชาเหนอรายงานตามล าดบ เพอสมเดจพระสงฆราชทรงแตงตง ตามมต มหาเถรสมาคม ในการแตงตงเจาอาวาส รองเจาอาวาส หรอผชวยเจาอาวาสพระอารามหลวงเปน พระอปชฌาย ใหเจาคณะจงหวดพจารณาเลอกแลวเสนอรายงานรบรองตามล าดบ เพอทรงแตงตงตามความในวรรคตน ขอ ๑๑ พระสงฆาธการจะปฏบตหนาทพระอปชฌายได ตอเมอไดรบตราตงพระอปชฌายแลว

หมวด ๓ หนาทพระอปชฌาย

ขอ ๑๒ พระอปชฌายมหนาทใหบรรพชาอปสมบทแกกลบตรไดเฉพาะตน และเฉพาะ ภายในเขต ตามทบญญตไวในหมวด ๔ แหงกฎมหาเถรสมาคมน ขอ ๑๓ พระอปชฌายตองพบและสอบสวนกลบตรใหไดคณลกษณะกอนจงรบใหบรรพชาอปสมบทได คณลกษณะของกลบตรนน ดงน (๑) เปนคนมภมล าเนาอยในเขตต าบลหรออ าเภอทจะบวช และมหลกฐาน มอาชพชอบธรรม หรอแมมภมล าเนาอยในเขตอน แตเมอสอบสวนแลวปรากฏวาเปนคนมหลกฐาน มอาชพชอบธรรม มทอยเปนหลกแหลง ไมใชคนจรจด (๒) เปนสภาพชน มความประพฤตดประพฤตชอบไมมความประพฤตเสยหาย เชน ตดสราหรอยาเสพตดใหโทษ เปนตน (๓) มความรอานและเขยนหนงสอไทยได (๔) ไมเปนผมทฏฐวบต (๕) เปนผปราศจากบรรพชาโทษ และมรางกายสมบรณ อาจบ าเพญสมณกจไดไมเปนคนชรา ไรความสามารถหรอทพพลภาพ หรอพกลพการ (๖) มสมณบรขารครบถวนและถกตองตามพระวนย

๕๔ คมอพระสงฆาธการ

(๗) เปนผสามารถกลาวค าขอบรรพชาอปสมบทไดดวยตนเองและถกตอง ไมวบต ขอ ๑๔ พระอปชฌายตองงดเวนการใหบรรพชาอปสมบทแกคนตองหามเหลาน (๑) คนท าความผดหลบหนอาญาแผนดน (๒) คนหลบหนราชการ (๓) คนตองหาในคดอาญา (๔) คนเคยถกตดสนจ าคกโดยฐานเปนผรายส าคญ (๕) คนถกหามอปสมบทเดดขาดทางพระศาสนา (๖) คนมโรคตดตอเปนทนารงเกยจ เชน วณโรคในระยะอนตราย (๗) คนมอวยวะพการจนไมสามารถปฏบตกจพระศาสนาได ขอ ๑๕ พระอปชฌายจะใหบรรพชาอปสมบทในวดใด ตองไดรบนมนตของเจาอาวาส วดนน หามเขาไปใหบรรพชาอปสมบทในวดของผอนโดยมไดรบนมนตของเจาอาวาส ขอ ๑๖ เจาอาวาสผเปนพระอปชฌายจะรบผใดบวช ตองมผรบรองและใหผรบรอง ของผนนน าผจะบวชมามอบตวพรอมดวยใบสมครและใบรบรองผจะบรรพชาอปสมบทตามความ ในขอ ๔๑ ซงจะขอไดจากพระอปชฌาย กอนถงวนบรรพชาอปสมบทไมนอยกวา ๑๕ วน ใหเจาอาวาสผเปนพระอปชฌาย สอบสวนผจะมาบวชตามความในขอ ๑๓ และขอ ๑๔ ซงปรากฏตามขอปฏญญาในใบสมครขอบรรพชาอปสมบท และสอบถามผรบรองตามขอรบรอง ผจะบรรพชาอปสมบท จนเปนทเขาใจถกตองตรงกนดแลว จงรบใบสมครขอบรรพชาอปสมบท และใบรบรอง แลวด าเนนการฝกซอมผจะบวชตอไป ขอ ๑๗ เจาอาวาสผมไดเปนพระอปชฌาย จะรบผใดบวชในวดของตนใหน าผสมคร ขอบรรพชาอปสมบทนน ไปมอบตวแกพระอปชฌายพรอมทงใบสมครขอบรรพชาอปสมบท และ ใบรบรองผจะบรรพชาอปสมบท กอนถงวนบรรพชาอปสมบทไมนอยกวา ๑๕ วน ในกรณเชนน ใหพระอปชฌายผจะรบบวชปฏบตตามความในขอ ๑๖ วรรค ๒ ขอ ๑๘ ใบสมครขอบรรพชาอปสมบท และใบรบรองผจะบรรพชาอปสมบทใหยนตอ เจาอาวาสผมไดเปนพระอปชฌาย ๒ ฉบบ เพอเจาอาวาสเกบรกษาไวฉบบหนง และพระอปชฌาย เกบรกษาไวฉบบหนง ถาเจาอาวาสเปนพระอปชฌายใหยนเพยงฉบบเดยว ขอ ๑๙ พระอปชฌายเมอใหบรรพชาอปสมบทแกกลบตรแลว มหนาทตองถอเปนภารธระปกครองดแลสงสอนสทธวหารกของตนใหตงอยในสมมาปฏบต ตองขวนขวายใหไดรบการศกษาพระธรรมวนย และตองออกหนงสอสทธใหแกสทธวหารกตามความในขอ ๔๑ เพอแสดงสงกดถนทอยและความบรสทธแหงสมณเพศ

๕๕ คมอพระสงฆาธการ

ถาสทธวหารกผมพรรษายงไมพน ๕ จะไปอยในวดอนใด เมอพระอปชฌายเหนสมควร กใหสอบถามไปยงเจาอาวาสวดนน เมอไดรบค ายนยนรบรองทจะปกครองดแลสงสอนแทนได จงใหท าหนงสอฝากและมอบภารธระแกเจาอาวาสวดนน ใหเปนผปกครองดแลสงสอนแทนตน ถาสทธวหารกผนนมพรรษายงไมพน ๕ จะยายไปอยในวดอนตอไปอก ใหเจาอาวาสผรบฝากปกครองแจงไปยงพระอปชฌาย เพอไดปฏบตการตามความในมาตรา ๒ แตถาพระอปชฌายนนพนจากความเปนพระอปชฌายแลว กใหเจาอาวาสผปกครองปฏบตการตามความในวรรค ๒ ขอ ๒๐ พระอปชฌายตองสงบญชสทธวหารกของตนตามความในขอ ๔๑

หมวด ๔ เขตพระอปชฌาย

ขอ ๒๑ พระอปชฌายจะใหบรรพชาอปสมบทแกกลบตรไดภายในเขตทระบไวในตราตง หรอเขตอ านาจทตนปกครองอยในปจจบน คอ ถาเปน (๑) เจาอาวาส ภายในวดของตน (๒) เจาคณะต าบล ภายในเขตต าบลของตน (๓) เจาคณะอ าเภอ ภายในเขตอ าเภอของตน (๔) เจาคณะจงหวด ภายในเขตจงหวดของตน (๕) เจาคณะภาค ภายในเขตภาคของตน (๖) เจาคณะใหญ ภายในเขตหนของตน

พระอปชฌายทด ารงต าแหนงประธานและกรรมการมหาเถรสมาคม ไมจ ากดเขต ขอ ๒๒ ถาไมมค าสงเปนอยางอน พระอปชฌายผเปนกตตมศกดในต าแหนงปกครอง ใหบรรพชาอปสมบทไดในเขตอนรปแกต าแหนงปกครองเดมของตน ตลอดเวลาทตนยงส านก อยในวด หรอในเขตทตนเคยปกครองนน เวนแตเปนเจาคณะภาคกตตมศกด แมมไดอยในเขต ทตนเคยปกครองกใหบรรพชาอปสมบทในเขตทตนเคยปกครองนนได ขอ ๒๓ พระอปชฌายผลาออกจากต าแหนง หรอพนจากต าแหนง หรอถกใหออกจาก ต าแหนงในทางปกครอง และไมไดเปนกตตมศกด แตยงคงเปนเจาอาวาส ใหเปนพระอปชฌาย ไดเฉพาะในวดของตน ขอ ๒๔ พระอปชฌายจะใหบรรพชาอปสมบทนอกเขตการปกครองของตนได ตอเมอเจาของเขตขอรอง หรอไดขออนญาตเจาของเขตตามฐานานรปดงกลาวในขอ ๒๑ และไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากเจาของเขตแลว หรอไดขอและรบอนญาตเปนกรณพเศษ เปนลายลกษณอกษรจากเจาคณะภาคเจาสงกดเปนครงคราว

๕๖ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๕ การระงบหนาทพระอปชฌาย

ขอ ๒๕ หนาทพระอปชฌายตองระงบในเมอ (๑) พนจากต าแหนงหนาทในทางปกครอง และมไดเปนกตตมศกดในต าแหนง นน ๆ หรอถกใหพนจากต าแหนงหนาทในทางปกครอง (๒) ขาดคณสมบตอยางใดอยางหนงตามความในขอ ๘ (๓) ถกเปนจ าเลยในอธกรณทมโทษถงใหสก และอยในระหวางไตสวนพจารณาวนจฉย (๔) ถกถอดถอนจากต าแหนงหนาทพระอปชฌาย ขอ ๒๖ การระงบหนาทพระอปชฌายตามความในขอ ๒๕ (๒) และ (๓) ของพระสงฆาธการ ต าแหนงต ากวาชนเจาคณะอ าเภอใหพระสงฆาธการผบงคบบญชาของพระอปชฌายรปนนรายงานตามล าดบจนถงเจาคณะจงหวด เพอพจารณาสงระงบจากหนาทพระอปชฌาย ถาเปนเจาคณะอ าเภอ ใหเจาคณะจงหวดพจารณาสงระงบจากหนาทพระอปชฌาย สวนพระสงฆาธการต าแหนงตงแตเจาคณะจงหวดขนไป ใหผบงคบบญชาเหนอพจารณา สงระงบ ขอ ๒๗ การถอดถอนพระอปชฌายตามความในขอ ๒๕ (๔) ใหเปนไปตามทบญญตไว ในหมวด ๖ แหงกฎมหาเถรสมาคมน

หมวด ๖

จรยาพระอปชฌาย สวนท ๑ จรยา

ขอ ๒๘ พระอปชฌาย ตองเออเฟอ สงวร ประพฤต ตามพระธรรมวนย และกฎหมาย อยางเครงครด เพอเปนแบบอยางอนดของสทธวหารก ขอ ๒๙ พระอปชฌาย ตองปฏบตหนาทตามบทบญญตแหงกฎมหาเถรสมาคมน ขอ ๓๐ พระอปชฌาย ตองปฏบตหนาทตามค าสงหรอค าแนะน าชแจงของพระสงฆาธการ ผบงคบบญชา ซงสงโดยชอบดวยพระธรรมวนยและกฎมหาเถรสมาคมน ขอ ๓๑ พระอปชฌาย ตองปฏบตหนาทดวยความระมดระวง มใหบรรพชาอปสมบท กรรมวบตบกพรองไมวาดวยเหตใด

๕๗ คมอพระสงฆาธการ

สวนท ๒ การรกษาจรยา

ขอ ๓๒ ใหพระสงฆาธการผบงคบบญชาตามล าดบชน มหนาทควบคมดแลแนะน าชแจง หรอสงพระอปชฌายในเขตบงคบบญชาของตน ใหปฏบตตามจรยาพระอปชฌายโดยเครงครด

สวนท ๓ การละเมดจรยา

ขอ ๓๓ พระอปชฌายรปใด ปฏบตหนาทโดยละเมดจรยาตองไดรบโทษฐานละเมดจรยา อยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) ใหถอดถอนจากต าแหนงหนาทพระอปชฌาย (๒) ใหระงบหนาทพระอปชฌายชวคราวไมเกน ๒ ป (๓) เรยกตวมาอบรมชวคราวไมเกน ๑ ป (๔) ใหท าทณฑบน (๕) ต าหนโทษเปนลายลกษณอกษร ขอ ๓๔ การใหถอดถอนจากต าแหนงหนาทพระอปชฌายนน จะท าไดตอเม อ พระอปชฌายละเมดจรยาโดยจงใจใหบรรพชาอปสมบทแกคนตองหามตามความในขอ ๑๔ ในกรณเชนน ใหพระสงฆาธการผบงคบบญชาของพระอปชฌายรปนน รายงานโดยล าดบ จนถงผมอ านาจแตงตง เมอไดสอบสวนและไดความจรงตามรายงานนนแลวใหผมอ านาจแตงตง สงถอดถอนจากต าแหนงหนาทพระอปชฌาย ในระหวางทยงไมมค าสง พระสงฆาธการผบงคบบญชาเหนออาจส งใหพกหนาท พระอปชฌายกอนได แตถาพระอปชฌายรปนนด ารงต าแหนงพระสงฆาธการต ากวาเจาคณะจงหวด ใหเจาคณะจงหวดเปนผสงพก ขอ ๓๕ พระอปชฌายรปใด ละเมดจรยาอยางใดอยางหนง นอกจากทบญญตไว ในขอ ๓๔ เมอผบงคบบญชาพจารณาเหนสมควรลงโทษสถานเบาลงมาสถานเดยว หรอ หลายสถานโดยสมควรแกความผด (๑) ถาพระอปชฌายรปนนด ารงต าแหนงพระสงฆาธการต ากวาเจาคณะจงหวด ใหผบงคบบญชารายงานเสนอตามล าดบจนถงเจาคณะภาค เพอพจารณาสงลงโทษแลวรายงาน ผมอ านาจแตงตงทราบ

๕๘ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ถาพระอปชฌายรปนน ด ารงต าแหนงพระสงฆาธการตงแตเจาคณะจงหวดขนไป ใหผบงคบบญชารายงานเสนอตามล าดบ จนถงผมอ านาจแตงตงเพอพจารณาสงลงโทษ ขอ ๓๖ ในกรณทพระอปชฌายเคยถกลงโทษตามขอ ๓๓ (๓) (๔) และ (๕) มาแลว ไมเขดหลาบ กระท าผดอก ใหลงโทษในสถานทหนกกวาโทษเดม ขอ ๓๗ พระอปชฌายรปใด ถกระงบหนาทพระอปชฌายตามขอ ๒๕ กด ถกระงบหนาทพระอปชฌายตามขอ ๓๓ (๒) กด ถกพกหนาทพระอปชฌายตามขอ ๓๔ วรรค ๓ กด หากฝาฝน ใหบรรพชาอปสมบทแกกลบตรอก หรอถกลงโทษตามความในขอ ๓๓ (๒) แลวไมเขดหลาบละเมด ซ าอก ใหถอวาเปนการละเมดจรยาพระสงฆาธการอยางรายแรง ฐานขดค าสงผบงคบบญชาตามความในขอ ๕๔ (๓) แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ ในกรณเชนน ใหผบงคบบญชารายงานโดยล าดบ จนถงผมอ านาจแตงตงพระสงฆาธการ ผเปนพระอปชฌายรปนน เพอพจารณาสงถอดถอนจากต าแหนงหนาทพระสงฆาธการ

หมวด ๗ เบดเตลด

ขอ ๓๘ พระภกษรปใดไมไดรบแตงตงเปนพระอปชฌาย หรอถกถอดถอนจากความเปนพระอปชฌายตามกฎมหาเถรสมาคมน บงอาจใหบรรพชาอปสมบทแกกลบตรตองระวางโทษตามความในมาตรา ๔๒ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ ( ฉบบท ๒ ) พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๓๙ บคคลผไดรบบรรพชาอปสมบทตามความในขอ ๓๗ และขอ ๓๘ ใหถอวา บรรพชาอปสมบทโดยมชอบ ไมมสทธไดรบประโยชนอนพระภกษสามเณรจะพงได ขอ ๔๐ ในกรณแตงตงหรอถอดถอนพระอปชฌาย ใหผแตงตงหรอผถอดถอนแจงการ แตงตงหรอการถอดถอนไปยงส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม ในกรณทพระอปชฌายพนจากต าแหนงหนาทดวยประการใด ใหพระสงฆาธการ ผบงคบบญชาปฏบตตามความในวรรคตน

๕๙ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๔๑ วธปฏบตในการฝกซอมอบรม หรอสอบความรพระอปชฌายกด ในการท าใบสมคร และใบรบรองผจะบรรพชาอปสมบทกด ในการออกหนงสอสทธใหแกสทธวหารกกด ในการ สงบญช สทธวหารกกด ใหเปนไปตามทก าหนดในระเบยบมหาเถรสมาคม

ตราไว ณ วนท ๑๗ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๖

(สมเดจพระญาณสงวร)

สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต : - เหตผลในการประกาศใชกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) คอเนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบวางระเบยบ หรอออกค าสงมหาเถรสมาคม ไดถกยกเลกและไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหมเปนมาตรา๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๖๐ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๘ (พ.ศ.๒๕๓๖)

วาดวยการแตงตงถอดถอนไวยาวจกร ๓๘ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และมาตรา ๒๓ แหงพระราชบญญต คณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคม ไวดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๘ (พ.ศ.๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนไวยาวจกร” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนไวยาวจกรบรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใด ในสวนทก าหนดไวแลวในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใช กฎมหาเถรสมาคมนแทน ขอ ๔ ในกฎมหาเถรสมาคมน “ไวยาวจกร” หมายถง คฤหสถผไดรบแตงตงใหมหนาท เบกจายนตยภต และจะมอ านาจหนาทดแลรกษาจดการทรพยสนของวดได ตามทเจาอาวาสมอบหมาย เปนหนงสอ ขอ ๕ ไวยาวจกรผไดรบการแตงตงอยกอนวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหถอวาเปนไวยาวจกรตามกฎมหาเถรสมาคมนตอไป

๓๘ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๑ ตอนท ๔ วนท ๒๕ เมษายน ๒๕๓๖

๖๑ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๑ การแตงตงไวยาวจกร

ขอ ๖ คฤหสถผจะไดรบการแตงตงเปนไวยาวจกร ตองประกอบดวยคณสมบต ดงตอไปน (๑) เปนชาย มสญชาตไทย นบถอพระพทธศาสนา (๒) มอายไมต ากวา ๒๕ ปบรบรณ (๓) เปนผมหลกฐานมนคง (๔) เปนผมความรความสามารถทจะปฏบตหนาทไวยาวจกรได (๕) เปนผเลอมใสในการปกครองตามระบอบรฐธรรมนญ (๖) ไมเปนผทมรางกายทพพลภาพ ไรความสามารถ หรอมจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอมโรคเปนทรงเกยจแกสงคม (๗) ไมเปนผบกพรองในศลธรรมอนด เชน มความประพฤตเสเพล เปนนกเลงการพนน เสพสราเปนอาจณ หรอตดยาเสพตดใหโทษ (๘) ไมเปนผมหนสนลนพนตว (๙ ) ไมเปนผทเคยถกลงโทษใหออกจากราชการ หรอองคการของรฐบาล หรอบรษท หางรานเอกชน ในความผดหรอมมลทนมวหมองในความผดเกยวกบการเงน (๑๐) ไมเปนผทเคยถกลงโทษจ าคก เวนแตความผดทเปนลหโทษหรอความผด อนไดกระท าโดยประมาท ขอ ๗ ในการแตงตงไวยาวจกรของวดใด ใหเปนอ านาจหนาทของเจาอาวาสวดนน ปรกษาสงฆในวดพจารณาคดเลอกคฤหสถผมคณสมบตตามความในขอ ๖ เมอมมตเหนชอบ ในคฤหสถผใดกใหเจาอาวาสแตงตงคฤหสถผนนเปนไวยาวจกร โดยอนมตของเจาคณะอ าเภอ ในการแตงตงไวยาวจกรตามความในวรรคตน เพอความเหมาะสมจะแตงตงไวยาวจกร คนเดยวหรอหลายคนกได ในกรณทม ไวยาวจกรหลายคน ให เจาอาวาสมอบหมายหนาทการงานตามขอ ๔ แกไวยาวจกรแตละคนเปนหนงสอ

หมวด ๒ การพนจากหนาทไวยาวจกร

ขอ ๘ ไวยาวจกรยอมพนจากหนาท เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก

๖๒ คมอพระสงฆาธการ

(๓) พนจากความเปนคฤหสถ (๔) เจาอาวาสผแตงตงพนจากต าแหนงหนาท (๕) ขาดคณสมบตอยางใดอยางหนงตามความในขอ ๖ (๖) ใหออกจากหนาท (๗) ถกถอดถอนออกจากหนาท ขอ ๙ ไวยาวจกรผใดประสงคจะลาออกจากหนาทกยอมท าได เมอเจาอาวาสสงอนญาตแลว จงเปนอนพนจากหนาท และใหเจาอาวาสรายงานเจาคณะอ าเภอทราบ ขอ ๑๐ ไวยาวจกรผพนจากหนาทตามความในขอ ๘ (๔) ใหรกษาการในหนาทตอไป จนกวาจะมการแตงตงใหม ขอ ๑๑ ไวยาวจกรผขาดคณสมบตตามความในขอ ๘ (๕) ใหเจาอาวาสสงใหพนจากหนาทแลวรายงานเจาคณะอ าเภอทราบ ขอ ๑๒ ในกรณทไวยาวจกรหยอนความสามารถดวยเหตใดๆ ในการปฏบตหนาท เมอเจาอาวาสเหนสมควรใหออกจากหนาท กสงใหออกได โดยอนมตของเจาคณะอ าเภอ ขอ ๑๓ การถอดถอนไวยาวจกรออกจากหนาท จะท าไดเมอไวยาวจกรประพฤตมชอบ อยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) ทจรตตอหนาท (๒) ไมปฏบตหนาทจนเปนเหตใหเกดความเสยหายอยางรายแรง (๓) ขดค าสงของเจาอาวาส ซงสงโดยชอบดวยกฎหมายและระเบยบแบบแผน เปนเหตใหเกดความเสยหายแกวดอยางรายแรง (๔) ประมาทเลนเลอในหนาทเปนเหตใหเกดความเสยหายแกวดอยางรายแรง (๕) ประพฤตชวอยางรายแรง ในกรณเชนน ใหเจาอาวาสสงถอดถอนไวยาวจกรผนนออกจากหนาท โดยอนมตของ เจาคณะอ าเภอ ขอ ๑๔ ในกรณทไวยาวจกรพนจากหนาทตามความในขอ ๘ (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) หรอ (๗) ไวยาวจกรผนนจะพนจากความรบผดชอบในหนาทตอเมอไดมอบหมาย หนาทการงานพรอมดวย ทรพยสนและหลกฐานตาง ๆ ซงอยในความรบผดชอบของตน แกผรบหนาทแทนตนเรยบรอยแลว การมอบหมายตามความในวรรคแรก ใหกระท าภายใน ๓๐ วน นบจากวนทพนจากหนาท ถามไดมอบหมายภายในก าหนดใหถอวาเปนเจาพนกงานปฏบตหนาท โดยมชอบตามความในประมวลกฎหมายอาญา

๖๓ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๕ ในกรณทไวยาวจกรวางลง และจะแตงตงทนทมได ใหเจาอาวาสแตงตง ผรกษาการแทนไวยาวจกร และใหด าเนนการเพอใหมการแตงตงไวยาวจกรภายในเวลาไมเกน ๙๐ วน ผรกษาการแทนไวยาวจกร ใหมอ านาจหนาทเชนเดยวกบไวยาวจกร

หมวด ๓ เบดเตลด

ขอ ๑๖ เมอมการแตงตงไวยาวจกร หรอผรกษาการแทนไวยาวจกร หรอเมอไวยาวจกร พนจากหนาทตามความในขอ ๘ (๑) ในกรงเทพมหานคร ใหเจาอาวาสแจงไปยงกรมการศาสนา (๒) ในจงหวดอน ใหเจาอาวาสแจงแกนายอ าเภอ เพอรายงานไปยงผวาราชการจงหวดและกรมการศาสนา ขอ ๑๗ ค าสงของเจาอาวาสในการแตงตงไวยาวจกร หรอผรกษาการแทนไวยาวจกร กด ในการใหไวยาวจกรหรอผรกษาการแทนไวยาวจกร พนจากหนาทกด ใหกระท าเปนหนงสอ

ตราไว ณ วนท ๓๐ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๖

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖ ) คอ เนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถร-สมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรอออกค าสงมหาเถรสมาคม ไดถกยกเลกและไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคม ดงกลาวขนใหมเปนมาตรา ๑๕ ตรแหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๖๔ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๙ (พ.ศ.๒๕๓๖)

วาดวยการแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาส ๓๙ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และมาตรา ๓๙ แหง พระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไวดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๙ (พ.ศ.๒๕๓๖) วาดวยการ แตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาส” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก (๑) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๐ (พ.ศ.๒๕๑๓) วาดวยการแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาส (๒) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๐ แกไขเพมเตม (พ.ศ.๒๕๒๑) (๓) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๐ แกไขเพมเตม (พ.ศ.๒๕๓๓) บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใดในสวนทก าหนดไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใชกฎมหาเถรสมาคมนแทน ขอ ๔ ในกรณไมมเจาอาวาส และจะแตงตงเจาอาวาสทนทมได ใหเจาคณะต าบลนน แตงตงรองเจาอาวาสเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส ถาไมมรองเจาอาวาสหรอรองเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงผชวยเจาอาวาสเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส ถาไมมผชวยเจาอาวาส หรอผชวยเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงพระภกษรปใดรปหนงทเหนสมควรเปน ผรกษาการแทนเจาอาวาส แตถามรองเจาอาวาสหรอผชวยเจาอาวาสหลายรปใหแตงตงรปใดรปหนง เปนผรกษาการแทนเจาอาวาส แลวรบรายงานตามล าดบจนถงเจาคณะจงหวด

๓๙ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๑ ตอนท ๖ วนท: ๒๕ เมษายน ๒๕๓๖

๖๕ คมอพระสงฆาธการ

ถาเปนพระอารามหลวง ใหเจาคณะจงหวดแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความ ในวรรคแรก แลวรบรายงานตามล าดบจนถงมหาเถรสมาคม และแจงใหกรมการศาสนาทราบ ภายในก าหนด ๓๐ วน เวนแต (๑) ในกรณท เจาคณะภาคเหนสมควรแตงต งเจาคณะจงหวดเจาสงกดเปน ผรกษาการแทนเจาอาวาสพระอารามหลวงนน ในชวระยะเวลาหนง หรอ (๒) ในกรณทพระภกษผสมควรจะด ารงต าแหนงเจาอาวาสพระอารามหลวงนน เปนเจาคณะจงหวด หรอเปนผรกษาการแทนเจาคณะจงหวดอยดวย ในกรณดงกลาวใน (๑) หรอ (๒) ใหเจาคณะภาคแตงตงเจาคณะจงหวดเจาสงกด หรอ พระภกษผสมควรจะด ารงต าแหนงเจาอาวาสพระอารามหลวงนนแลวแตกรณ เปนผรกษาการ แทนเจาอาวาสแลวรบรายงานตามล าดบจนถงมหาเถรสมาคม และแจงใหกรมการศาสนาทราบ ภายในก าหนด ๓๐ วน เมอไดมการแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความในขอนแลว ใหเจาคณะต าบล และเจาคณะอ าเภอ หรอเจาคณะจงหวด หรอเจาคณะภาค แลวแตกรณ ด าเนนการเพอใหม การแตงตงเจาอาวาสภายในเวลาไมเกนหนงป ในทองทกนดารและยงไมม หรอหาพระภกษมพรรษาพน ๕ มได ใหมผรกษาการแทน เจาอาวาสเกนหนงปได เมอมพระภกษพรรษาพน ๕ แลว ใหด าเนนการตามความในวรรค ๔ โดยอนโลม ส าหรบพระอารามหลวง เมอยงไมม หรอหาพระภกษผเหมาะสมทจะด ารงต าแหนง เจาอาวาสมได ใหมผรกษาการแทนเจาอาวาสเกนหนงปได แตมใหเกนหาป ใหเจาคณะจงหวด หรอเจาคณะภาคแลวแตกรณ ด าเนนการใหมการแตงตงเจาอาวาส ขอ ๕ ในกรณทเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได เพราะเหตใดเหตหนง ใหเจาคณะต าบล ดวยความเหนชอบของเจาคณะอ าเภอ สงแตงตงรองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส หรอพระภกษ รปใดรปหนงทเหนสมควร เปนผรกษาการแทนเจาอาวาส ตามขอเสนอของเจาอาวาส และ รายงานตามล าดบจนถงเจาคณะจงหวด ถาเปนพระอารามหลวง ใหเจาคณะจงหวดดวยความเหนชอบของมหาเถรสมาคมสงแตงตง รองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส หรอพระภกษรปใดรปหนง ทเหนสมควรเปนผรกษาการแทน เจาอาวาสตามขอเสนอของเจาอาวาส

๖๖ คมอพระสงฆาธการ

ผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความในขอน พนจากหนาทในเมอเจาอาวาสพนจากต าแหนง หรอผสงแตงตงดวยความเหนชอบของเจาคณะอ าเภอหรอมหาเถรสมาคม แลวแตกรณ ใหพน จากหนาทตามขอเสนอของเจาอาวาส ขอ ๖ ในกรณดงกลาวในขอ ๕ ถาเจาอาวาสอาพาธจนไมอาจเสนอผทสมควรเปน ผรกษาการแทนเจาอาวาสได ใหเจาคณะต าบลหรอเจาคณะจงหวดโดยความเหนชอบของเจาคณะอ าเภอ หรอมหาเถรสมาคมแลวแตกรณ แตงตงรองเจาอาวาสเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส ถาไมม รองเจาอาวาส หรอรองเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงผชวยเจาอาวาสเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส ถาไมมผชวยเจาอาวาสหรอผชวยเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงพระภกษ รปใดรปหนงทเหนสมควรเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส แตถามรองเจาอาวาสหรอผชวยเจาอาวาสหลายรป ใหแตงตงรปใดรปหนงเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส เวนแตในกรณทเจาคณะภาคเหนสมควรใหเจาคณะจงหวดเจาสงกด เปนผรกษาการแทนเจาอาวาสพระอารามหลวงนน กให เจาคณะภาคโดยความเหนชอบของมหาเถรสมาคมแตงตงเจาคณะจงหวดเจาสงกดเปนผรกษาการแทนเจาอาวาสพระอารามหลวงนน เมอไดมการแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความในวรรคแรกแลว ใหผแตงตง รบรายงานตามล าดบจนถงเจาคณะจงหวด หรอมหาเถรสมาคมแลวแตกรณ ผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความในขอน พนจากหนาทเมอเจาอาวาสพนจากต าแหนง หรอผสงแตงตงดวยความเหนชอบของเจาคณะอ าเภอ หรอมหาเถรสมาคม แลวแตกรณ ใหพน จากหนาทหรอเจาอาวาสสามารถปฏบตหนาทได ขอ ๗ ในกรณทเจาอาวาสไมอย และไมอาจปฏบตหนาทไดชวครงชวคราวใหเจาอาวาส สงแตงตงรองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาสหรอพระภกษรปใดรปหนง ทเหนสมควรเปนผรกษาการ แทนเจาอาวาส ถามการแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความในวรรคแรกเปนเวลาตดตอกน เกนกวา ๓๐ วน ใหเจาอาวาสรายงานตามล าดบจนถงเจาคณะจงหวด ผรกษาการแทนเจาอาวาสตามความในวรรคแรก พนจากหนาทในเมอเจาอาวาสใหพน จากหนาท หรอเจาอาวาสไมอาจปฏบตหนาทได หรอเจาอาวาสกลบมาปฏบตหนาทตามเดม

๖๗ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๘ การแตงตงผรกษาการแทนเจาอาวาส ใหท าเปนหนงสอ

ตราไว ณ วนท ๒๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๖

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๙ (พ.ศ. ๒๕๓๖ ) คอ เนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถร-สมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรอออกค าสงมหาเถรสมาคม ไดถกยกเลกและไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคม ดงกลาวขนใหมเปนมาตรา ๑๕ ตรแหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๖๘ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล

ประกอบกฎมหาเถรสมาคม (ฉบบท ๒๑) พ.ศ. ๒๕๓๘

วาดวยการใหพระภกษสละสมณเพศ ---------------------

หลกการ

ใหมกฎมหาเถรสมาคมวาดวยการใหพระภกษสละสมณเพศ

เหตผล

เนองจากมาตรา ๒๗ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒ ) พ.ศ. ๒๕๓๕ ก าหนดวาการวนจฉยใหพระภกษทตอง ดวยกรณขอใดขอหนง ตามมาตราดงกลาว สละสมณเพศเปนไปตามหลกเกณฑและวธการ ทก าหนดในกฎมหาเถรสมาคม จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๖๙ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๑ (พ.ศ.๒๕๓๘)

วาดวยการใหพระภกษสละสมณเพศ๔๐ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร และมาตรา ๒๗ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา "กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๑ (พ.ศ.๒๕๓๘) วาดวยการใหพระภกษสละสมณเพศ” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ในกรณพระภกษรปใด (๑) ประพฤตลวงละเมดพระธรรมวนยเรองเดยวกน หรอหลายเรองเปนอาจณ ใหเจาอาวาสวดซงพระภกษนนสงกด หรอพ านกอาศยมอ านาจหนาท แนะน า ชแจง ตกเตอน ใหพระภกษรปนนประพฤตตามพระธรรมวนยเปนลายลกษณอกษร โดยก าหนดเวลาใหปฏบต หากพระภกษรปนนไมปฏบตตามค าแนะน า ชแจง ตกเตอนภายในเวลาทก าหนด ใหเจาอาวาสวด ซงพระภกษรปนนสงกดหรอพ านกอาศย รายงานโดยล าดบ จนถงเจาคณะอ าเภอเจาสงกด เพอวนจฉยใหสละสมณเพศตอไป (๒) ไมสงกดอยในวดใดวดหนง หรอไมมวดเปนทอยเปนหลกแหลง ใหพระภกษ ผด ารงต าแหนงปกครองวด หรอพระภกษผด ารงต าแหนงปกครองคณะสงฆในเขตทองททพบพระภกษรปนน มอ านาจวนจฉยใหพระภกษรปนนสละสมณเพศเสยได

๔๐ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๓ ตอนพเศษ วนท ๒๒ มนาคม ๒๕๓๘

๗๐ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๔ ในกรณทมการฟองวา พระภกษรปใดกระท าความผดอนเปนครกาบต เมอคณะ ผพจารณาชนตนไตสวนมลฟองตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ.๒๕๒๑) วาดวยการลงนคหกรรมแลว มค าสงประทบฟองเพอด าเนนการพจารณาวนจฉยตอไปกด คณะผพจารณาชนตนวนจฉยแลว ไมวาจะลงนคหกรรมหรอไมกตาม และเรองยงอยภายในก าหนดเวลาอทธรณกด หรอมการอทธรณภายในก าหนดเวลาแลว ไมวาคณะผพจารณาชนอทธรณจะมค าสงหรอวนจฉยอยางไรกด ใหคณะผพจารณาชนตนหรอคณะผพจารณาชนอทธรณแลวแตกรณรายงานขอเทจจรงขอกฎหมาย และพระธรรมวนยทเกยวของตอมหาเถรสมาคม ในกรณทการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมอยในชนฎกา กรรมการมหาเถรสมาคม รปใดรปหนงอาจรายงานตอมหาเถรสมาคมเพอใหด าเนนการตามขอน นอกเหนอจากการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมกได ในกรณทมหาเถรสมาคมพจารณาจากรายงานดงกลาว และพยานหลกฐานอนประกอบ กนแลว เหนวาพระภกษผเปนจ าเลยประพฤตลวงละเมดพระธรรมวนยเรองเดยวกน หรอหลายเรองอนเปนโลกวชชะเปนอาจณ ทงความประพฤตนนเมอพจารณาจากพฤตการณทลวงมาแลว หากใหด ารงเพศบรรพชตตอไป จะกอใหเกดความเสยหายแกพระศาสนาและการปกครองของคณะสงฆ มหาเถรสมาคมมอ านาจวนจฉยใหพระภกษรปนนสละสมณเพศได ทงนไมกระทบตอการพจารณาวนจฉยการลงนคหกรรมทก าลงด าเนนการอยไมวาในชนใดๆ ขอ ๕ ค าวนจฉยใหพระภกษสละสมณเพศตามขอ ๓ หรอ ขอ ๔ ใหเปนอนถงทสด ขอ ๖ เมอมค าวนจฉยใหพระภกษรปใดสละสมณเพศตามขอ ๓ หรอขอ ๔ แลวให เจาอาวาสซงพระภกษรปนนสงกดหรอพ านกอาศยหรอพระภกษผด ารงต าแหนงปกครองวด หรอ พระภกษผด ารงต าแหนงปกครองคณะสงฆในเขตทองททพบพระภกษรปนนแลวแตกรณ แจงผล ค าวนจฉยใหพระภกษรปนนทราบ และจดการใหพระภกษรปนนสละสมณเพศ ในกรณทไมอาจพบพระภกษรปนน หรอพระภกษรปนนไมยอมรบทราบค าวนจฉย เมอปดประกาศค าวนจฉยไว ณ ทพ านกอาศยของพระภกษรปนน ถอวาพระภกษรปนนทราบ ค าวนจฉยดงกลาวแลว ขอ ๗ พระภกษผตองค าวนจฉยใหสละสมณเพศตองสกภายในสามวน นบแตวนทราบ หรอถอวาทราบค าวนจฉยนน ในกรณทพระภกษรปนนไมสกภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหพระภกษผมหนาทจดการ ใหพระภกษรปนนสละสมณเพศขออารกขาตอเจาหนาทฝายราชอาณาจกร เพอปฏบตการ ใหเปน ไปตามค าวนจฉย

๗๑ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๘ ใหคณะผพจารณาชนตน หรอชนอทธรณแลวแตกรณ ซงอยระหวางพจาณา นจฉยการลงนคหกรรมตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๒๑) วาดวยการลงนคหกรรม และการพจารณานนยงไมถงทสด ปฏบตตามกฎมหาเถรสมาคมน และกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๒๑) ตอไป

ตราไว ณ วนท ๒๒ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๗๒ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบการรางกฎมหาเถรสมาคม

ฉบบท ๒๒ (พ.ศ. ๒๕๓๙) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม

ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค

---------------------

หลกการ

แกไขเ พมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและ เขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค

เหตผล

เนองจากฝายราชอาณาจกรไดแยกอ าเภอหนองบวล าภ อ าเภอนากลาง อ าเภอโนนสง อ าเภอศรบญเรอง และอ าเภอสวรรณคหา ออกจากจงหวดอดรธาน แลวรวมตงขนเปนจงหวด หนองบวล าภ ไดแยกอ าเภออ านาจเจรญ อ าเภอชานมาน อ าเภอปทมราชวงศา อ าเภอพนา อ าเภอเสนางคนคม อ าเภอหวตะพาน และกงอ าเภอลออ านาจ ออกจากจงหวดอบลราชธาน แลวรวมตงขนเปนจงหวดอ านาจเจรญ และไดแยกอ าเภอสะแกว อ าเภอคลองหาด อ าเภอตาพระยา อ าเภอวงน าเยน อ าเภอวฒนานคร และอ าเภออรญประเทศ ออกจากจงหวดปราจนบร แลวรวมตงขนเปนจงหวดสระแกว ตามพระราชบญญตตงจงหวดหนองบวล าภ จงหวดอ านาจเจรญ และ จงหวดสระแกว วนท ๒๗ สงหาคม ๒๕๓๖

เพอใหเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค สอดคลองกบพระราชบญญตตงจงหวดขนใหม ของฝายราชอาณาจกร จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๗๓ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๒ (พ.ศ. ๒๕๓๙)๔๑ แกไขเพมเตม กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ.๒๕๓๕)

วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค

---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และมาตรา ๒๑ วรรคสอง แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๒ (พ.ศ.๒๕๓๙) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ.๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและเขตปกครอง คณะสงฆสวนภมภาค” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกขอความในขอ ๔ ภาค ๘ ภาค ๑๐ และภาค ๑๒ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ.๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค และใหใชขอความ ดงตอไปนแทน “ภาค ๘ มจงหวด ๕ จงหวด คอ จงหวดอดรธาน จงหวดหนองบวล าภ จงหวดหนองคาย จงหวดเลย และจงหวดสกลนคร” “ภาค ๑๐ มจงหวด ๖ จงหวด คอ จงหวดอบลราชธาน จงหวดอ านาจเจรญ จงหวดยโสธร จงหวดศรสะเกษ จงหวดนครพนม และจงหวดมกดาหาร”

๔๑ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๔ ตอนท ๖ วนท ๒๕ มถนายน ๒๕๓๙

๗๔ คมอพระสงฆาธการ

“ภาค ๑๒ มจงหวด ๔ จงหวด คอ จงหวดปราจนบร จงหวดสระแกว จงหวดนครนายก และจงหวดฉะเชงเทรา”

ตราไว ณ วนท ๓ เดอนมถนายน พ.ศ. ๒๕๓๙

(สมเดจพระญาณสงวร)

สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๗๕ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบกฎมหาเถรสมาคม

วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๔๑

---------------------

หลกการ

ยกเลกกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๕ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ

เหตผล

เพอยกยองเชดชเจาคณะและรองเจาคณะ และเพอประโยชนแกการปฏบตหนาทของ เจาคณะและรองเจาคณะ สมควรใหมเลขานการท าหนาทการเลขานการของรองเจาคณะจงหวด รองเจาคณะอ าเภอ และเจาคณะต าบล จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๗๖ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ.๒๕๔๑)๔๒

วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร มาตรา ๒๐ และมาตรา ๒๐ ทว แหงพระราชบญญต คณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มหาเถร-สมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ.๒๕๔๑) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ต งแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกกฎมหาเถรสมาคมฉบบท ๑๕ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใด ในสวนทก าหนดไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใชกฎมหาเถรสมาคมนแทน

หมวด ๑ บททวไป

ขอ ๔ การปกครองคณะสงฆ ทกสวนทกชน ใหมเจาคณะมหานกายและเจาคณะธรรมยต ปกครองบงคบบญชาวด และพระภกษสามเณรในนกายนน

๔๒ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลมท ๘๖ ฉบบพเศษ วนท ๓ ตลาคม ๒๕๔๑

๗๗ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๒ ระเบยบการปกครองคณะสงฆสวนกลาง

ขอ ๕ วธด าเนนการเพอความเรยบรอยดงาม วธด าเนนการศาสนศกษาและศกษาสงเคราะห วธด าเนนการเผยแผพระพทธศาสนา วธด าเนนการสาธารณปการและสาธารณสงเคราะห อนเกยวกบการคณะสงฆและการพระศาสนา ใหเปนไปตามทก าหนดในระเบยบมหาเถรสมาคม

ขอ ๖ เพอประโยชนแกการปกครองคณะสงฆ ตามขอ ๔ ใหเจาคณะใหญปฏบตหนาท เกยวกบการคณะสงฆนกายนนๆ ในเขตปกครองคณะสงฆ ดงน (๑) เจาคณะใหญหนกลาง ปฏบตหนาทในเขตปกครองคณะสงฆ ภาค ๑ ภาค ๒ ภาค ๓ ภาค ๑๓ ภาค ๑๔ และภาค ๑๕ (๒) เจาคณะใหญหนเหนอ ปฏบตหนาทในเขตปกครองคณะสงฆ ภาค ๔ ภาค ๕ ภาค ๖ และภาค ๗ (๓) เจาคณะใหญหนตะวนออก ปฏบตหนาทในเขตปกครองคณะสงฆ ภาค ๘ ภาค ๙ ภาค ๑๐ ภาค ๑๑ และภาค ๑๒ (๔) เจาคณะใหญหนใต ปฏบตหนาทในเขตปกครองคณะสงฆ ภาค ๑๖ ภาค ๑๗ และภาค ๑๘ (๕) เจาคณะใหญคณะธรรมยต ปฏบตหนาทในเขตปกครองคณะสงฆธรรมยตภาค ทกภาค ขอ ๗ เจาคณะใหญมอ านาจหนาทปกครองคณะสงฆในเขตหนของตน ดงน (๑) ด าเนนการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตามพระธรรมวนย กฎหมาย กฎ มหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช (๒) ควบคมและสงเสรมการรกษาความเรยบรอยดงาม การศาสนศกษา การศกษา สงเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนา การสาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะห ใหด าเนนไปดวยด (๓) วนจฉยการลงนคหกรรม วนจฉยขออทธรณค าสงหรอค าวนจฉยชนภาค หรอ มอ านาจหนาทในกรณทไดรบมอบหมายอยางอนจากมหาเถรสมาคม (๔) แกไขขอขดของของเจาคณะภาคใหเปนไปโดยชอบ (๕) ควบคมบงคบบญชาเจาคณะ และเจาอาวาส ตลอดถงพระภกษสามเณร ผอยในบงคบบญชาหรออยในเขตปกครองของตน และชแจงแนะน าการปฏบตหนาท ของผอย ในบงคบบญชา ใหเปนไปโดยความเรยบรอย (๖) ตรวจการและประชมพระสงฆาธการในเขตปกครองของตน

๗๘ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๘ ในเมอไมมเจาคณะใหญ หรอเจาคณะใหญไมอาจปฏบตหนาทได สมเดจพระสงฆราช ทรงแตงตงพระภกษรปใดรปหนง โดยความเหนชอบของมหาเถรสมาคม รกษาการแทนเจาคณะใหญ ในกรณทไมมเจาคณะใหญ เมอไดปฏบตตามความในวรรคตนแลว ใหด าเนนการเพอม พระบญชาแตงตงเจาคณะใหญภายในเวลาไมเกน ๑ ป ใหผรกษาการแทนเจาคณะใหญมอ านาจหนาทเชนเดยวกบเจาคณะใหญ ขอ ๙ เพอประโยชนแกการปฏบตหนาทของเจาคณะใหญ ใหมเลขานการเจาคณะใหญ ๒ รป ท าหนาทการเลขานการ

หมวด ๓ ระเบยบการปกครองคณะสงฆสวนภมภาค

สวนท ๑ ภาค

ขอ ๑๐ เจาคณะภาคมอ านาจหนาทปกครองคณะสงฆในเขตภาคของตน ดงน (๑) ด าเนนการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตามพระธรรมวนย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช (๒) ควบคมและสงเสรมการรกษาความเรยบรอยดงาม การศาสนศกษา การศกษาสงเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนา การสาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะห ใหด าเนนไปดวยด (๓) วนจฉยการลงนคหกรรม วนจฉยขออทธรณค าสงหรอค าวนจฉยชนจงหวด (๔) แกไขขอขดของของเจาคณะจงหวดใหเปนไปโดยชอบ (๕) ควบคม ผบงคบบญชาเจาคณะ และเจาอาวาส ตลอดถงพระภกษสามเณรผอยในบงคบบญชาหรอ อยในเขตปกครองของตน และชแจงแนะน าการปฏบตหนาทของ ผอยในบงคบบญชา ใหเปนไปโดยความเรยบรอย (๖) ตรวจการและประชมพระสงฆาธการในเขตปกครองของตน ขอ ๑๑ ในเมอไมมเจาคณะภาค หรอเจาคณะภาคไมอาจปฏบตหนาทได ใหเจาคณะใหญ แตงตงรองเจาคณะภาครกษาการแทนเจาคณะภาค ถาไมมรองเจาคณะภาค หรอรองเจาคณะภาค ไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงพระภกษรปใดรปหนงทเหนสมควรรกษาการแทนเจาคณะภาค แลวรายงานใหมหาเถรสมาคมทราบ ในกรณทไมมเจาคณะภาค เมอไดปฏบตตามความในวรรคตนแลว ใหเจาคณะใหญ ด าเนนการเพอมการแตงตงเจาคณะภาคภายในเวลาไมเกน ๑ ป

๗๙ คมอพระสงฆาธการ

ใหผรกษาการแทนเจาคณะภาคมอ านาจหนาทเชนเดยวกบเจาคณะภาค ขอ ๑๒ รองเจาคณะภาคเปนผชวยเจาคณะภาค มอ านาจหนาทตามทเจาคณะภาค มอบหมาย ขอ ๑๓ เพอประโยชนแกการปฏบตหนาทของเจาคณะภาคและรองเจาคณะภาค ใหม เลขานการเจาคณะภาค และเลขานการรองเจาคณะภาค ท าหนาทการเลขานการ

สวนท ๒ จงหวด

ขอ ๑๔ เจาคณะจงหวด หมายถง เจาคณะกรงเทพมหานคร และเจาคณะจงหวด นอกจากกรงเทพมหานคร รองเจาคณะจงหวด หมายถง รองเจาคณะกรงเทพมหานคร และรองเจาคณะจงหวด นอกจากกรงเทพมหานคร ในกรณทมขอความกลาวถงเจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวดทปรากฏอยในกฎมหาเถรสมาคมน กฎมหาเถรสมาคมอน ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ ส าหรบกรงเทพมหานคร ใหหมายถง เจาคณะกรงเทพมหานครและรองเจาคณะกรงเทพมหานคร ขอ ๑๕ เจาคณะจงหวดมอ านาจหนาทปกครองคณะสงฆในเขตจงหวดของตน ดงน (๑) ด าเนนการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตามพระธรรมวนย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช ค าสงของผบงคบบญชาเหนอตน (๒) ควบคมและสงเสรมการรกษาความเรยบรอยดงาม การศาสนศกษา การศกษาสงเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนา การสาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะห ใหด าเนนไปดวยด (๓) ระงบอธกรณ วนจฉยการลงนคหกรรม วนจฉย ขออทธรณค าสงหรอ ค าวนจฉยชนเจาคณะอ าเภอ (๔) แกไขขอขดของของเจาคณะอ าเภอใหเปนไปโดยชอบ (๕) ควบคมบงคบบญชาเจาคณะและเจาอาวาส ตลอดถงพระภกษสามเณร ผอยในบงคบบญชาหรออยในเขตปกครองของตน และชแจงแนะน าการปฏบตหนาทของผอย ในบงคบบญชา ใหเปนไปโดยความเรยบรอย (๖) ตรวจการและประชมพระสงฆาธการในเขตปกครองของตน ขอ ๑๖ ในเม อไมม เจ าคณะจ งหวด หรอเจาคณะจ งหวดไมอาจปฏบตหน าท ได ใหเจาคณะภาคแตงตงรองเจาคณะจงหวดรกษาการแทนเจาคณะจงหวด ถาไมมรองเจาคณะจงหวด หรอรองเจาคณะจงหวดไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงพระภกษรปใดรปหนงทเหนสมควรรกษาการแทนเจาคณะจงหวด แลวรายงานใหเจาคณะใหญทราบ

๘๐ คมอพระสงฆาธการ

ในกรณทไมมเจาคณะจงหวด เมอไดปฏบตตามวรรคตนแลว ใหเจาคณะภาค ด าเนนการเพอมการแตงตงเจาคณะจงหวดภายในเวลาไมเกน ๑ ป ใหผรกษาการแทนเจาคณะจงหวดมอ านาจหนาทเชนเดยวกบเจาคณะจงหวด ขอ ๑๗ รองเจาคณะจงหวดเปนผชวยเจาคณะจงหวด มอ านาจหนาทตามทเจาคณะจงหวดมอบหมาย ขอ ๑๘ เพอประโยชนแกการปฏบตหนาทของเจาคณะจงหวดและรองเจาคณะจงหวด ใหมเลขานการเจาคณะจงหวด และเลขานการรองเจาคณะจงหวด ท าหนาทการเลขานการ

สวนท ๓ อ าเภอ

ขอ ๑๙ เจาคณะอ าเภอ หมายถง เจาคณะเขตในกรงเทพมหานคร และเจาคณะอ าเภอ ในจงหวดนอกจากกรงเทพมหานคร รองเจาคณะอ าเภอ หมายถง รองเจาคณะเขตในกรงเทพมหานคร และรองเจาคณะอ าเภอ ในจงหวดนอกจากกรงเทพมหานคร ในกรณทมขอความกลาวถงเจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอทปรากฏอยใน กฎมหาเถรสมาคมน กฎมหาเถรสมาคมอน ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ ส าหรบ กรงเทพมหานคร ใหหมายถงเจาคณะเขตและรองเจาคณะเขต ขอ ๒๐ เจาคณะอ าเภอมอ านาจหนาทปกครองคณะสงฆในเขตอ าเภอของตน ดงน (๑) ด าเนนการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตามพระธรรมวนย กฎหมาย กฎ มหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช ค าสง ของผบงคบบญชาเหนอตน (๒) ควบคมและสงเสรมการรกษาความเรยบรอยดงาม การศาสนศกษา การศกษา สงเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนา การสาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะห ใหด าเนนไปดวยด (๓) ระงบอธกรณ วนจฉยการลงนคหกรรม วนจฉยขออทธรณค าสงหรอ ค าวนจฉยชนเจาคณะต าบล (๔) แกไขขอขดของของเจาคณะต าบลใหเปนไปโดยชอบ (๕) ควบคมบงคบบญชาเจาคณะและเจาอาวาส ตลอดถงพระภกษสามเณร ผอยในบงคบบญชาหรออยในเขตปกครองของตนและชแจงแนะน าการปฏบตหนาทของผอย ในบงคบบญชา ใหเปนไปโดยความเรยบรอย (๖) ตรวจการและประชมพระสงฆาธการในเขตปกครองของตน

๘๑ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๒๑ ในเมอไมมเจาคณะอ าเภอ หรอเจาคณะอ าเภอไมอาจปฏบตหนาทได ใหเจาคณะจงหวดแตงตงรองเจาคณะอ าเภอรกษาการแทนเจาคณะอ าเภอ ถาไมมรองเจาคณะอ าเภอ หรอ รองเจาคณะอ าเภอไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงพระภกษรปใดรปหนงทเหนสมควรรกษาการแทนเจาคณะอ าเภอ แลวรายงานใหเจาคณะภาคทราบ ในกรณทไมมเจาคณะอ าเภอ เมอไดปฏบตตามวรรคตนแลว ใหเจาคณะจงหวดด าเนนการเพอมการแตงตงเจาคณะอ าเภอภายในเวลาไมเกน ๑ ป ใหผรกษาการแทนเจาคณะอ าเภอมอ านาจหนาทเชนเดยวกบเจาคณะอ าเภอ ขอ ๒๒ รองเจาคณะอ าเภอเปนผชวยเจาคณะอ าเภอ มอ านาจหนาทตามทเจาคณะอ าเภอมอบหมาย ขอ ๒๓ เพอประโยชนแกการปฏบตหนาทของเจาคณะอ าเภอและรองเจาคณะอ าเภอ ใหมเลขานการเจาคณะอ าเภอ และเลขานการรองเจาคณะอ าเภอ ท าหนาทการเลขานการ

สวนท ๔ ต าบล

ขอ ๒๔ เจาคณะต าบล หมายถง เจาคณะแขวงในกรงเทพมหานคร และเจาคณะต าบล ในจงหวดนอกจากกรงเทพมหานคร รองเจาคณะต าบล หมายถง รองเจาคณะแขวงในกรงเทพมหานคร และรองเจาคณะต าบล ในจงหวดนอกจากกรงเทพมหานคร ในกรณทมขอความกลาวถงเจาคณะต าบล รองเจาคณะต าบลทปรากฏอยในกฎมหาเถร-สมาคมน กฎมหาเถรสมาคมอน ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ ส าหรบกรงเทพมหานคร ใหหมายถงเจาคณะแขวงและรองเจาคณะแขวง ขอ ๒๕ เจาคณะต าบลมอ านาจหนาทปกครองคณะสงฆในเขตต าบลของตน ดงน (๑) ด าเนนการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตามพระธรรมวนย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช ค าสงของผบงคบบญชาเหนอตน (๒) ควบคมและสงเสรมการรกษาความเรยบรอยดงาม การศาสนศกษา การศกษาสงเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนา การสาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะห ใหด าเนนไปดวยด (๓) ระงบอธการกรณ วนจฉยการลงนคหกรรม วนจฉยขออทธรณค าสง หรอ ค าวนจฉยชนเจาอาวาส

๘๒ คมอพระสงฆาธการ

(๔) แกไขขอขดของของเจาอาวาสใหเปนไปโดยชอบ (๕) ควบคมบงคบบญชาเจาอาวาสและพระภกษสามเณร ผอยในบงคบบญชา หรออยในเขตปกครองของตน และชแจงแนะน าการปฏบตหนาทของผอยในบงคบบญชา ใหเปน ไปโดยความเรยบรอย (๖) ตรวจการและประชมพระสงฆาธการในเขตปกครองของตน ขอ ๒๖ ในเมอไมม เจาคณะต าบล หรอเจาคณะต าบลไมอาจปฏบตหนาท ได ให เจาคณะอ าเภอแตงตงรองเจาคณะต าบลรกษาการแทนเจาคณะต าบล ถาไมมรองเจาคณะต าบล หรอ รองเจาคณะต าบลไมอาจปฏบตหนาทได ใหแตงตงพระภกษรปใดรปหนงทเหนสมควรรกษาการแทนเจาคณะต าบล แลวรายงานใหเจาคณะจงหวดทราบ ในกรณทไมมเจาคณะต าบล เมอไดปฏบตตามวรรคตนแลว ใหเจาคณะอ าเภอด าเนนการเพอมการแตงตงเจาคณะต าบลภายในเวลาไมเกน ๑ ป ใหผรกษาการแทนเจาคณะต าบลมอ านาจหนาทเชนเดยวกบเจาคณะต าบล ขอ ๒๗ รองเจาคณะต าบลเปนผชวยเจาคณะต าบล มอ านาจหนาทตามทเจาคณะต าบล มอบหมาย ขอ ๒๘ เพอประโยชนแกการปฏบตหนาทของเจาคณะต าบล ใหมเลขานการเจาคณะต าบล ท าหนาทการเลขานการ

หมวด ๔

บทเบดเตลด

ขอ ๒๙ เพอยกยองเชดชเจาคณะและรองเจาคณะผปฏบตหนาทมาโดยความเรยบรอย มหาเถรสมาคมจะใหมทปรกษาของเจาคณะในสวนภมภาคชนใดๆ กได

ใหทปรกษามหนาทใหค าปรกษาแกเจาคณะชนนนๆ

ตราไว ณ วนท ๑ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๑

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๘๓ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑)

วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ ---------------------

หลกการ ยกเลกกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ.๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอน พระสงฆาธการและกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๐ (พ.ศ. ๒๕๓๖) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ.๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ

เหตผล

๑. เนองจากการแตงตงเจาคณะต าแหนงตาง ๆ ตามบทบญญตในกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ.๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ ยงใชค าตางกนอยบางแหง ฉะนนในกฎมหาเถรสมาคมนจงเหนสมควรก าหนดใชค าวา “พระภกษ” ใหเหมอนกนทกแหง ๒. เนองจากพระสงฆาธการระดบรองเจาคณะภาค มไดก าหนดระยะเวลาการด ารง ต าแหนงไว ดงนน จงเหนสมควรก าหนดระยะเวลาในการด ารงต าแหนงรองเจาคณะภาคไว เชนเดยวกบพระสงฆาธการระดบเจาคณะภาค ๓. เนองจากพระสงฆาธการระดบเจาคณะ ตงแตเจาคณะต าบลขนไปจนถงรองเจาคณะจงหวดมภาระหนาทในการปกครองดแลคณะสงฆภายในเขตอ านาจของตน จงเหนสมควรใหผด ารงต าแหนงรองเจาคณะจงหวด รองเจาคณะอ าเภอ และเจาคณะต าบล มอ านาจแตงตงเลขานการท าหนาทเลขานการไดเชนเดยวกบเจาคณะชนอน ๔. เนองจากการแตงตงเจาอาวาสนอกจากพระอารามหลวง เปนหนาทของเจาคณะต าบลนนกบเจาคณะอ าเภอปรกษาสงฆและทายกทายกาแหงวดนน พจารณาคดเลอกมกเกดปญหาในทางปฏบต ฉะนน จงเหนสมควรใหเปนหนาทของเจาคณะผปกครองเจาสงกดโดยตรงรวมกน พจารณาคดเลอก

๘๔ คมอพระสงฆาธการ

๕. เนองจากพระสงฆาธการผด ารงต าแหนง หรอเคยด ารงต าแหนงตงแตระดบเจาคณะภาคลงมาจนถงรองเจาคณะต าบล ไดปฏบตหนาทมาโดยเรยบรอยจนมอายครบ ๘๐ ปบรบรณ สมควรไดรบการยกยองเชดชแตงตงใหเปนทปรกษาเจาคณะชนนน ๆ ๖. เนองจากการพนจากต าแหนงหนาทพระสงฆาธการ ตามบทบญญตขอ ๓๕ (๔) ยงไมสอดคลองกบบทบญญตวาดวยการแตงตงพระสงฆาธการระดบเจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล และรองเจาคณะต าบล จงเหนสมควรก าหนดการยายออกไปนอกเขตทตนมส านกอยใหชดเจน ๗. เนองจากพระสงฆาธการผไดรบโทษถกถอดถอน หรอถกปลดจากต าแหนงหนาท ฐานละเมดจรยา ยงคงด ารงต าแหนงพระสงฆาธการบางต าแหนงไดอย ฉะนน จงเหนสมควร ใหพนจากต าแหนงพระสงฆาธการทกต าแหนง ๘. เนองจากพระสงฆาธการระดบเจาคณะภาคและรองเจาคณะภาคสมควรไดรบการแตงตงและการพนจากต าแหนงหนาทพรอมกน เพอความเรยบรอยดงามแหงการคณะสงฆ และการพระศาสนาจงเหนสมควรใหเจาคณะภาค และรองเจาคณะภาค ซงด ารงต าแหนงอยกอนวนประกาศใช กฎมหาเถรสมาคมน ใหพนจากต าแหนง ตงแตวนถดจากวนประกาศกฎมหาเถรสมาคมในแถลงการณคณะสงฆเปนตนไป

จงสมควรตรากฎมหาเถรสมาคมฉบบน

๘๕ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ.๒๕๔๑)๔๓

วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ ---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร มาตรา ๒๐ ทว แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และมาตรา ๒๓ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา "กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ" ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก (๑) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอน พระสงฆาธการ (๒) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๐ (พ.ศ.๒๕๓๖) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใดในสวนทก าหนดไวแลว ในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใชกฎมหาเถรสมาคมนแทน

๔๓ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลมท ๘๖ ฉบบพเศษ วนท ๓ ตลาคม ๒๕๔๑

๘๖ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๑ บททวไป

ขอ ๔ ในกฎมหาเถรสมาคมน พระสงฆาธการ หมายถง พระภกษ ผด ารงต าแหนง ปกครองคณะสงฆ ดงตอไปน ๑. เจาคณะใหญ ๒. เจาคณะภาค รองเจาคณะภาค ๓. เจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด ๔. เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ ๕. เจาคณะต าบล รองเจาคณะต าบล ๖. เจาอาวาส รองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส สวนต าแหนงทเรยกชออยางอน จะไดมระเบยบมหาเถรสมาคมก าหนดเทยบกบต าแหนง ทกลาวแลว ขอ ๕ พระภกษผด ารงต าแหนงพระสงฆาธการตามขอ ๔ อยกอนวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหถอวาเปนพระสงฆาธการผด ารงต าแหนงดงกลาวนน ตามกฎมหาเถรสมาคมน ผรกษาการแทนในต าแหนงดงกลาวในวรรคตน กอนวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหถอวาเปนผรกษาการแทนในต าแหนงนนๆ ตามกฎมหาเถรสมาคมนดวย

หมวด ๒ การแตงตงพระสงฆาธการ

ขอ ๖ พระภกษผจะด ารงต าแหนงตามขอ ๔ ตองมคณสมบตทวไป ดงตอไปน (๑) มพรรษาสมควรแกต าแหนง (๒) มความรสมควรแกต าแหนง (๓) มความประพฤตเรยบรอยตามพระธรรมวนย (๔) เปนผฉลาดสามารถในการปกครองคณะสงฆ (๕) ไมเปนผมรางกายทพพลภาพไรความสามารถ หรอมจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอเปนโรคเรอน หรอเปนวณโรคในระยะอนตรายจนเปนทนารงเกยจ (๖) ไมเคยตองค าวนจฉยลงโทษในอธกรณทพงรงเกยจมากอน (๗) ไมเคยถกถอดถอนหรอถกปลดจากต าแหนงใด เพราะความผดมากอน

๘๗ คมอพระสงฆาธการ

สวนท ๑ เจาคณะใหญ

ขอ ๗ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาคณะใหญ ตองมคณสมบตโดยเฉพาะอกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๓๐ และ (๒) มสมณศกดไมต ากวารองสมเดจพระราชาคณะ ขอ ๘ สมเดจพระสงฆราชทรงแตงตงพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๗ ใหด ารงต าแหนงเจาคณะใหญ โดยความเหนชอบของมหาเถรสมาคม ขอ ๙ พระภกษผจะเปนเลขานการเจาคณะใหญ ตองมคณสมบตตามขอ ๖ โดยอนโลม ในการแตงตงเลขานการเจาคณะใหญ ใหเจาคณะใหญพจารณาแตงตง เลขานการเจาคณะใหญพนจากหนาท ในเมอผแตงตงใหพนจากหนาทหรอผแตงตงพนจากต าแหนง เมอมการแตงตงหรอพนจากหนาทแลว ใหแจงกรมการศาสนา เพอรายงานมหาเถรสมาคมทราบ

สวนท ๒ เจาคณะภาค

ขอ ๑๐ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาคณะภาค ตองมคณสมบตโดยเฉพาะอกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๒๐ และ (๒) ก าลงด ารงต าแหนงรองเจาคณะภาคนนมาแลวไมต ากวา ๒ ป หรอ (๓) ก าลงด ารงต าแหนงเจาคณะจงหวดในภาคนนมาแลวไมต ากวา ๔ ป หรอ (๔) มสมณศกดไมต ากวาพระราชาคณะชนเทพ หรอ (๕) เปนพระราชาคณะซงเปนพระคณาจารยเอก หรอเปนเปรยญธรรม ๙ ประโยค ถาจะคด เลอกพระภกษผ มคณสมบตตาม (๒) (๓) (๔) หรอ (๕) ไม ได หรอได แตไมเหมาะสม มหาเถรสมาคมอาจพจารณาผอนผนไดเฉพาะกรณ ขอ ๑๑ ในการแตงตงเจาคณะภาค เปนหนาทของเจาคณะใหญ พจารณาคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๑๐ เสนอมหาเถรสมาคมพจารณา เพอมพระบญชาแตงตง ตามมตมหาเถรสมาคม

๘๘ คมอพระสงฆาธการ

เจาคณะภาคอยในต าแหนงคราวละ ๔ ป และอาจไดรบแตงตงอกได ในกรณทเจาคณะภาคพนจากต าแหนงกอนวาระ ใหเจาคณะภาคซงไดรบแตงตงแทน อยในต าแหนงตามวาระของผซงตนแทน

ขอ ๑๒ ในการแตงตงรองเจาคณะภาค ใหน าบทบญญตในขอ ๑๑ วรรคแรก มาใช บงคบโดยอนโลม

รองเจาคณะภาค อยในต าแหนงคราวละ ๔ ป และอาจไดรบแตงตงอกได ในกรณทรองเจาคณะภาคพนจากต าแหนงกอนวาระ ใหรองเจาคณะภาค ซงไดรบ

แตงตงแทน อยในต าแหนงตามวาระของผซงตนแทน ขอ ๑๓ พระภกษผจะเปนเลขานการเจาคณะภาคหรอเลขานการรองเจาคณะภาคตองมคณสมบตตามขอ ๖ โดยอนโลม ในการแตงตงเลขานการดงกลาวในวรรคแรก ใหเจาคณะภาคหรอรองเจาคณะภาคแลวแตกรณ พจารณาแตงตง เลขานการดงกลาวในวรรคสอง พนจากหนาท ในเมอผแตงตงใหพนจากหนาท หรอ ผแตงตงพนจากต าแหนง เมอมการแตงตงหรอพนจากหนาทแลว ใหแจงกรมการศาสนาและรายงานเจาคณะใหญ เพอทราบ

สวนท ๓ เจาคณะจงหวด

ขอ ๑๔ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาคณะจงหวด ตองมคณสมบตโดยเฉพาะ อกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๑๐ กบมส านกอยในเขตจงหวดนน และ (๒) ก าลงด ารงต าแหนงรองเจาคณะจงหวดนนมาแลวไมต ากวา ๒ ป หรอ (๓) ก าลงด ารงต าแหนงเจาคณะอ าเภอในจงหวดนนมาแลวไมต ากวา ๔ ป หรอ (๔) มสมณศกดไมต ากวาพระราชาคณะชนสามญ หรอ เปนพระคณาจารยโท ขนไป หรอเปนเปรยญธรรมไมต ากวา ๖ ประโยค ถาจะคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตาม (๒) (๓) หรอ (๔) ไมไดหรอไดแตไมเหมาะสม มหาเถรสมาคมอาจพจารณาผอนผนไดเฉพาะกรณ ขอ ๑๕ ในการแตงตงเจาคณะจงหวดในภาคใด ใหเจาคณะภาคนนพจารณาคดเลอก พระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๑๔ เสนอเจาคณะใหญพจารณา เพอมพระบญชา แตงตงตามมตมหาเถรสมาคม

๘๙ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๖ ในการแตงตงรองเจาคณะจงหวด ใหน าบทบญญตในขอ ๑๕ มาใชบงคบ โดยอนโลม ขอ ๑๗ พระภกษผจะเปนเลขานการเจาคณะจงหวดหรอเลขานการรองเจาคณะจงหวด ตองมคณสมบตตามขอ ๖ โดยอนโลม ในการแตงตงเลขานการดงกลาวในวรรคแรก ใหเจาคณะจงหวดหรอรองเจาคณะจงหวดแลวแตกรณ พจารณาแตงตง เลขานการดงกลาวในวรรคสอง พนจากหนาท ในเมอผแตงตงใหพนจากหนาท หรอ ผแตงตงพนจากต าแหนง เมอมการแตงตงหรอพนจากหนาทแลว ใหแจงกรมการศาสนาและรายงานเจาคณะภาค เพอทราบ

สวนท ๔ เจาคณะอ าเภอ

ขอ ๑๘ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาคณะอ าเภอ ตองมคณสมบตโดยเฉพาะ อกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๑๐ กบมส านกอยในเขตจงหวดนน และ (๒) ก าลงด ารงต าแหนงรองเจาคณะอ าเภอนนมาแลวไมต ากวา ๒ ป หรอ (๓) ก าลงด ารงต าแหนงเจาคณะต าบลในอ าเภอนนมาแลวไมต ากวา ๔ ป หรอ (๔) มสมณศกดไมต ากวาชนสญญาบตร หรอเปนพระคณาจารยตรขนไป หรอ เปนเปรยญธรรมไมต ากวา ๔ ประโยค ถาจะคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตาม (๒) (๓) หรอ (๔) ไมไดหรอได แตไมเหมาะสม เจาคณะภาคอาจพจารณาผอนผนไดเฉพาะกรณ โดยอนมตของเจาคณะใหญ ขอ ๑๙ ในการแตงตงเจาคณะอ าเภอในจงหวดใด ใหเจาคณะจงหวดนนคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๑๘ เสนอเจาคณะภาค เพอพจารณาแตงตงโดยอนมต ของเจาคณะใหญ ขอ ๒๐ ในการแตงตงรองเจาคณะอ าเภอ ใหน าบทบญญตในขอ ๑๙ มาใชบงคบ โดยอนโลม ขอ ๒๑ พระภกษผจะเปนเลขานการเจาคณะอ าเภอหรอเลขานการรองเจาคณะอ าเภอ ตองมคณสมบตตามขอ ๖ โดยอนโลม

๙๐ คมอพระสงฆาธการ

ในการแตงตงเลขานการดงกลาวในวรรคแรก ใหเจาคณะอ าเภอหรอรองเจาคณะอ าเภอ แลวแตกรณ พจารณาแตงตง เลขานการดงกลาวในวรรคสอง พนจากหนาท ในเมอผแตงตงใหพนจากหนาท หรอ ผแตงตงพนจากต าแหนง เมอมการแตงตงหรอพนจากหนาทแลว ใหแจงกรมการศาสนาและรายงานเจาคณะจงหวด เพอทราบ

สวนท ๕ เจาคณะต าบล

ขอ ๒๒ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาคณะต าบล ตองมคณสมบตโดยเฉพาะอกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๕ กบมส านกอยในเขตอ าเภอนน และ (๒) ก าลงด ารงต าแหนงรองเจาคณะต าบลนนมาแลวไมต ากวา ๒ ป หรอ (๓) ก าลงด ารงต าแหนงเจาอาวาสในต าบลนนมาแลวไมต ากวา ๔ ป หรอ (๔) เปนพระภกษมสมณศกด หรอเปนพระคณาจารย หรอเปนเปรยญธรรม หรอเปนนกธรรมชนเอก ถาจะคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตาม (๒) (๓) หรอ (๔) ไมไดหรอไดแตไมเหมาะสม เจาคณะจงหวดอาจพจารณาผอนผนไดเฉพาะกรณ โดยอนมตของเจาคณะภาค ขอ ๒๓ ในการแตงตงเจาคณะต าบลในอ าเภอใด ใหเจาคณะอ าเภอนนคดเลอกพระภกษ ผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๒๒ เสนอเจาคณะจงหวดพจารณาแตงตง เมอไดแตงตงแลว ใหแจงกรมการศาสนาและรายงานเจาคณะภาคเพอทราบ ขอ ๒๔ ในการแตงตงรองเจาคณะต าบล ใหน าบทบญญตในขอ ๒๓ มาใชบงคบ โดยอนโลม ขอ ๒๕ พระภกษผจะเปนเลขานการเจาคณะต าบล ตองมคณสมบตตามขอ ๖ โดยอนโลม ในการแตงตงเลขานการเจาคณะต าบล ใหเจาคณะต าบลพจารณาแตงตง เลขานการเจาคณะต าบล พนจากหนาท ในเมอผแตงตงใหพนจากหนาท หรอผแตงตง พนจากหนาท เมอมการแตงตงหรอพนจากหนาทแลว ใหแจงกรมการศาสนาและรายงานเจาคณะอ าเภอ เพอทราบ

๙๑ คมอพระสงฆาธการ

สวนท ๖ เจาอาวาส

ขอ ๒๖ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาอาวาส ตองมคณสมบตโดยเฉพาะอกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๕ และ (๒) เปนผทรงเกยรตคณเปนทเคารพนบถอของบรรพชตและคฤหสถในถนนน ขอ ๒๗ ในการแตงตงเจาอาวาสนอกจากพระอารามหลวงในต าบลใด ใหเปนหนาทของเจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล รองเจาคณะต าบล เจาสงกด ถาไมม รองเจาคณะอ าเภอ ไมมรองเจาคณะต าบล ใหเจาคณะอ าเภอเลอกเจาอาวาสในต าบลนนรวมกนทงหมดไมนอยกวา ๓ รป รวมกนพจารณาคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และ ขอ ๒๖ แลวใหเจาคณะอ าเภอรายงานเสนอเจาคณะจงหวดเพอพจารณาแตงตง ถาพระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาอาวาสวดนนด ารงต าแหนงเจาคณะจงหวดอยดวย ใหเจาคณะอ าเภอรายงานเสนอเจาคณะจงหวด เพอเจาคณะภาคพจารณาแตงตง ขอ ๒๘ ในการแตงตงรองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส นอกจากพระอารามหลวง ใหเจาอาวาสวดนนพจารณาคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๒๖ และระบหนาท ทตนจะมอบหมายใหปฏบต แลวเสนอผบงคบบญชาตามล าดบ เพอเจาคณะจงหวดพจารณาแตงตง ขอ ๒๙ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาอาวาสพระอารามหลวงในกรงเทพมหานคร ตองมคณสมบตโดยเฉพาะอกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๑๐ (๒) เปนผทรงเกยรตคณเปนทเคารพนบถอของบรรพชตและคฤหสถ และ (๓) มสมณศกด (ก) ไมต ากวาพระราชาคณะชนราช ส าหรบพระอารามหลวงชนเอก (ข) ไมต ากวาพระราชาคณะชนสามญ ส าหรบพระอารามหลวงชนโท (ค) ไมต ากวาพระครผชวยเจาอาวาสชนเอก ส าหรบพระอารามหลวงชนตร ขอ ๓๐ พระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาอาวาสพระอารามหลวงในจงหวดอนนอกจาก กรงเทพมหานคร ตองมคณสมบตโดยเฉพาะอกสวนหนง ดงน (๑) มพรรษาพน ๑๐ (๒) เปนผทรงเกยรตคณเปนทเคารพนบถอของบรรพชตและคฤหสถ และ (๓) มสมณศกด

๙๒ คมอพระสงฆาธการ

(ก) ไมต ากวาพระราชาคณะชนสามญ ส าหรบพระอารามหลวงชนเอก (ข) ไมต ากวาพระครผชวยเจาอาวาสชนเอก ส าหรบพระอารามหลวงชนโท (ค) ไมต ากวาพระครผชวยเจาอาวาสชนโท หรอพระครสญญาบตรทม นตยภตไมต ากวาพระครผชวยเจาอาวาสชนโท ส าหรบพระอารามหลวงชนตร ขอ ๓๑ ในการแตงตงเจาอาวาสพระอารามหลวง ใหเปนหนาทของเจาคณะจงหวด พจารณาคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๒๙ หรอขอ ๓๐ แลวแตกรณ เสนอผบงคบบญชาตามล าดบ เพอมหาเถรสมาคมพจารณา ถาพระภกษผจะด ารงต าแหนงเจาอาวาสพระอารามหลวง ตามขอ ๒๙ หรอขอ ๓๐ แลวแตกรณ ด ารงต าแหนงเจาคณะจงหวดอยดวย ใหเปนหนาทของเจาคณะภาคด าเนนการ ตามความในวรรคตน ขอ ๓๒ ในการแตงตงรองเจาอาวาสหรอผชวยเจาอาวาสพระอารามหลวง ใหเจาอาวาส พระอารามหลวงนนพจารณาคดเลอกพระภกษผมคณสมบตตามขอ ๖ และขอ ๒๖ และระบ หนาททตนจะมอบหมายใหปฏบตแลวรายงานเจาคณะจงหวดเพอพจารณาเสนอตามล าดบ จนถงมหาเถรสมาคม ขอ ๓๓ สมเดจพระสงฆราชทรงแตงตงเจาอาวาส รองเจาอาวาส และผชวยเจาอาวาสพระอารามหลวง ตามมตมหาเถรสมาคม

สวนท ๗ ทปรกษาเจาคณะ

ขอ ๓๔ การแตงตงทปรกษาเจาคณะตามขอ ๒๙ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ ใหเปนไปดงน พระสงฆาธการผด ารงต าแหนง หรอเคยด ารงต าแหนง เจาคณะภาค รองเจาคณะภาค เจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล และ รองเจาคณะต าบล ไดปฏบตหนาทมาโดยเรยบรอย จนมอายครบ ๘๐ ปบรบรณ ใหยกยองเชดช เปนทปรกษาเจาคณะในชนนนๆ เวนแตทพพลภาพ หรอพการ ถายงมความเหมาะสม หรอ ยงหาผด ารงต าแหนงในชนนนๆ ไมได หรอไดแตไมเหมาะสม มหาเถรสมาคมจะพจารณา ใหด ารงต าแหนงเดมตอไปอกไมเกน ๓ ป เฉพาะกรณ ในการแตงตงทปรกษา ใหผบงคบบญชาใกลชดเสนอตามล าดบจนถงมหาเถรสมาคม พจารณา เพอมพระบญชาแตงตงตามมตมหาเถรสมาคม

๙๓ คมอพระสงฆาธการ

สวนท ๘ เบดเตลด

ขอ ๓๕ เมอไดมการแตงตงพระภกษใหด ารงต าแหนงตามหมวด ๑ แหงกฎมหาเถรสมาคมนแลว ใหผมอ านาจแตงตงแจงใหกรมการศาสนาทราบภายใน ๓๐ วน นบแตวนทแตงตง

หมวด ๓ การพนจากต าแหนงหนาทพระสงฆาธการ

ขอ ๓๖ พระสงฆาธการยอมพนจากต าแหนงหนาท เมอ (๑) ถงมรณภาพ (๒) พนจากความเปนพระภกษ (๓) ลาออก (๔) ยายออกไปนอกเขตทตนมส านกอย (๕) ยกเปนกตตมศกด (๖) รบต าแหนงหนาทเจาคณะหรอรองเจาคณะอน (๗) ใหออกจากต าแหนงหนาท (๘) ถกปลดจากต าแหนงหนาท (๙) ถกถอดถอนจากต าแหนงหนาท ขอ ๓๗ พระสงฆาธการรปใดประสงคจะลาออกจากต าแหนงหนาทกยอมท าได เมอ ผมอ านาจแตงตงไดพจารณาอนญาตแลว จงเปนอนพนจากต าแหนงหนาท ขอ ๓๘ ในกรณทพระสงฆาธการทกต าแหนง เวนเจาคณะใหญ เจาคณะภาค รองเจาคณะภาค ยายออกไปนอกเขตทตนมส านกอย คอ เจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ ยายออกไปจากจงหวดนน เจาคณะต าบล รองเจาคณะต าบล ยายออกไปจากอ าเภอนน พระสงฆาธการรปนนยอมพนจากต าแหนงหนาทนน เวนแตไดรบแตงตงใหเปนผรกษาการแทนในต าแหนงเดม ขอ ๓๙ พระสงฆาธการรปใดด ารงต าแหนงหนาทโดยเรยบรอยตลอดมาจนถงชรา ทพพลภาพ หรอพการ สมควรไดรบปลดเปลองภาระเพอใหพกผอนหรอรกษาตว กใหผมอ านาจ แตงตงพจารณายกเปนกตตมศกด ขอ ๔๐ พระสงฆาธการด ารงต าแหนงเจาคณะ หรอรองเจาคณะ ไดเพยงต าแหนงเดยว ขอ ๔๑ การใหออกจากต าแหนงหนาท ใหผมอ านาจแตงต งกระท าได ในกรณ ทพระสงฆาธการหยอนความสามารถไมอาจปฏบตหนาทในต าแหนงของตน

๙๔ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๔๒ การปลดและการถอดถอนจากต าแหนงหนาท ใหเปนไปตามทบญญตไว ในหมวด ๔ แหงกฎมหาเถรสมาคมน ขอ ๔๓ เมอพระสงฆาธการพนจากต าแหนงหนาทดวยเหตอยางใดอยางหนง ตามขอ ๓๖ ใหผบงคบบญชารายงานโดยล าดบจนถงผมอ านาจแตงตงภายใน ๓๐ วน และใหผมอ านาจแตงตง แจงใหกรมการศาสนาทราบภายใน ๑๕ วน นบแตวนทไดรบรายงาน

หมวด ๔ จรยาพระสงฆาธการ

สวนท ๑ จรยา

ขอ ๔๔ พระสงฆาธการตองเออเฟอตอกฎหมาย พระราชบญญตคณะสงฆ กฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคม ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต ประกาศ พระบญชาสมเดจพระสงฆราช สงวรและปฏบตตามหลกพระธรรมวนยโดยเครงคด ขอ ๔๕ พระสงฆาธการตองเชอฟงและปฏบตตามค าสงของผบงคบบญชา ซงสงโดยชอบ ดวยอ านาจหนาท ถาไมเหนพองดวยค าสงนนใหเสนอความเหนทดทานเปนลายลกษณอกษร ภายใน ๑๕ วน นบแตวนทไดรบทราบค าสง และเมอไดทดทานดงกลาวมาแลวนน แตผสงมไดถอน หรอ แกค าสงนน ถาค าสงนนไมผดพระวนยตองปฏบตตาม แลวรายงานจนถงผสง ในกรณทมการทดทานค าสงดงกลาวในวรรคแรก ใหผสงรายงานเรองทงหมดไปยงผบงคบ บญชาเหนอตน เพอพจารณาสงการ ในการปฏบตหนาท หามมใหท าการขามผบงคบบญชาเหนอตน เวนแตจะไดรบอนญาตพเศษเปนครงคราว ขอ ๔๖ พระสงฆาธการตองตงใจปฏบตหนาทดวยความระมดระวง มใหเกดความเสยหายแกการคณะสงฆและการพระศาสนา และหามมใหละทงหนาทโดยไมมเหตอนสมควร ขอ ๔๗ พระสงฆาธการตองปฏบตหนาทโดยชอบ และหามมใหใชอ านาจหนาทในทาง ทไมสมควร ขอ ๔๘ พระสงฆาธการตองสภาพเรยบรอยตอผบงคบบญชาเหนอตนและผอยในปกครอง ขอ ๔๙ พระสงฆาธการตองรกษาสงเสรมสามคคในหมคณะ และชวยเหลอซงกนและกนในทางทชอบ ขอ ๕๐ พระสงฆาธการตองอ านวยความสะดวกในหนาทการคณะสงฆและการพระศาสนา ขอ ๕๑ พระสงฆาธการตองรกษาขอความอนเกยวกบการคณะสงฆทยงไมควรเปดเผย

๙๕ คมอพระสงฆาธการ

สวนท ๒ การรกษาจรยา

ขอ ๕๒ ใหผบงคบบญชาตามล าดบชน มหนาทควบคม ดแล แนะน า ชแจง หรอสงให ผอยในบงคบบญชา ปฏบตตามจรยาโดยเครงครด ถาผบงคบบญชารอยวาผอยในบงคบบญชาละเมดจรยา ตองพจารณาวาความละเมด ของผอยในบงคบบญชารปนน อยในอ านาจทตนจะสงลงโทษไดหรอไม ถาอยในอ านาจทตน จะสงลงโทษได กใหสงลงโทษ แลวรายงานไปยงผบงคบบญชาเหนอตน ถาเหนวาความละเมดนน ควรจะลงโทษหนกกวาทตนมอ านาจจะลงโทษได กใหรายงานผบงคบบญชาเหนอตนขนไป เพอพจารณาลงโทษตามควร ผบงคบบญชารปใด ไมจดการลงโทษผอยในบงคบบญชาทละเมดจรยาหรอจดการลงโทษ โดยไมสจรต ใหถอวาผบงคบบญชารปนนละเมดจรยา ขอ ๕๓ พระสงฆาธการรปใด ถกผบงคบบญชาสงลงโทษฐานละเมดจรยา ตองปฏบต ตามทนท ถาเหนวาค าสงลงโทษไมเปนธรรม กมสทธรองทกขไดตามวธการทบญญตไวในระเบยบ มหาเถรสมาคมวาดวยการรองทกข แตถาปรากฏวาเปนการรองทกขเทจ ใหถอวาเปนการละเมด จรยาอยางรายแรง

สวนท ๓ การละเมดจรยา

ขอ ๕๔ พระสงฆาธการรปใดประพฤตละเมดจรยา ตองไดรบโทษฐานละเมดจรยาอยางใด อยางหนง ดงตอไปน (๑) ถอดถอนจากต าแหนงหนาท (๒) ปลดจากต าแหนงหนาท (๓) ต าหนโทษ (๔) ภาคทณฑ ขอ ๕๕ การถอดถอนจากต าแหนงหนาทนน จะท าไดตอเมอพระสงฆาธการละเมดจรยา อยางรายแรง แมขอใดขอหนง ดงตอไปน (๑) ทจรตตอหนาท (๒) ละทงหนาทโดยไมมเหตผลอนสมควรเกนกวา ๓๐ วน (๓) ขดค าสงอนชอบดวยการคณะสงฆ และการขดค าสงนนเปนเหตใหเกดความเสยหาย อยางรายแรงแกการคณะสงฆ

๙๖ คมอพระสงฆาธการ

(๔) ประมาทเลนเลอในหนาท เปนเหตใหเกดความเสยหายอยางรายแรงแกการคณะสงฆ (๕) ประพฤตชวอยางรายแรง ในกรณเชนน ใหผบงคบบญชาใกลชดรายงานโดยล าดบจนถงผมอ านาจแตงตง เมอได สอบสวนและไดความจรงตามรายงานนนแลว ใหผมอ านาจแตงตงสงถอดถอนจากต าแหนงหนาทได ขอ ๕๖ พระสงฆาธการรปใดตองอธกรณ หรอถกฟองเปนจ าเลยในคดอาญา และอย ในระหวางพจารณาวนจฉย หรอมกรณตองหาวาละเมดจรยาอยางรายแรง และอยในระหวาง สอบสวน ถาผบงคบบญชาใกลชดเหนวา จะใหคงอยในต าแหนงหนาทในระหวางพจารณาหรอ สอบสวน จะเปนการเสยหายแกการคณะสงฆ จะสงใหพกต าแหนงหนาทกได การใหพกจากต าแหนงหนาทนน ใหพกตลอดเวลาทพจารณาหรอสอบสวน เมอพจารณา หรอสอบสวนเสรจแลว ถาปรากฏวาพระสงฆาธการทถกสงใหพกนนไมมความผด และไมมมลทน ความผดเลย ผบงคบบญชาผสงใหพกตองสงใหพระสงฆาธการรปนนกลบด ารงต าแหนงเดม เมอไดสงพกจากต าแหนงหนาทนน หรอสงใหกลบด ารงต าแหนงเดมแลว ใหรายงาน โดยล าดบจนถงผมอ านาจแตงตง และจงใหกรมการศาสนาทราบภายใน ๓๐ วน นบแตวนสง แตถาปรากฏวาถงแมการพจารณาหรอสอบสวนจะไมไดความสตยวาไดกระท าผด แตมมลทน หรอมวหมอง ใหผมอ านาจแตงตงพจารณา ถาเหนวาจะใหกลบเขารบหนาทอก อาจเสยหายแก การคณะสงฆ กสงปลดจากต าแหนงหนาทได ขอ ๕๗ พระสงฆาธการรปใด ไดรบโทษฐานละเมดจรยาตามขอ ๕๔ (๑) หรอ (๒) ตองพนจากต าแหนงพระสงฆาธการทกต าแหนง ขอ ๕๘ การต าหนโทษนน จะกระท าไดตอเมอพระสงฆาธการรปใดละเมดจรยาซง ไมรายแรงถงกบถอดถอนหรอปลดจากต าแหนงหนาท มเหตทผบงคบบญชาเหนควรปราน ในกรณเชนน ใหผบงคบบญชาสงต าหนโทษ โดยแสดงความผดของพระสงฆาธการรปนน ใหปรากฏเปน ลายลกษณอกษร และจะใหท าทณฑบนไวดวยกได การต าหนโทษเชนน ใหมการก าหนดไมเกน ๓ ป นบแตวนสงลงโทษ แตเมอผบงคบบญชา เหนวาพระสงฆาธการรปนนกลบปฏบตดในทางการคณะสงฆพอควรแลว จะสงลบลางการต าหนโทษกอนครบก าหนดกได หากในระหวางก าหนดทสงลงโทษไว พระสงฆาธการ รปนนละเมดจรยาในกรณเดยวกนหรอคลายคลงกนซ าอก ใหถอวาเปนการละเมดจรยาอยางรายแรง ขอ ๕๙ กรณดงกลาวแลวในขอ ๕๘ ถาผบงคบบญชาเหนวายงไมควรลงโทษถงต าหนโทษ ควรลงโทษเพยงภาคภณฑ กใหมอ านาจลงโทษภาคทณฑได โดยแสดงความผดของพระสงฆาธการ รปนนใหปรากฏเปนลายลกษณอกษร และจะใหท าทณฑบนไวดวยกได

๙๗ คมอพระสงฆาธการ

การลงโทษภาคภณฑน ใหมก าหนดไมเกน ๑ ป นบแตวนสงลงโทษ แตเมอผบงคบบญชาเหนวาพระสงฆาธการรปนนกลบปฏบตดในทางการคณะสงฆพอควรแลว จะสงลบลางการภาคทณฑกอนครบก าหนดกได หากในระหวางก าหนดทสงลงโทษไว พระสงฆาธการรปนนละเมดจรยาอกใหลงโทษสถานอนถดขนไปตามควรแกกรณ ขอ ๖๐ เมอไดมการลงโทษตามขอ ๕๘ หรอขอ ๕๙ แลว ใหผส งลงโทษรายงาน ผบงคบบญชาเหนอตนทราบ

หมวด ๕ บทเฉพาะกาล

ขอ ๖๑ เจาคณะภาค รองเจาคณะภาค ซงด ารงต าแหนงอยกอนวนประกาศใชกฎมหา-เถรสมาคมน ใหพนจากต าแหนง ตงแตวนถดจากวนประกาศกฎมหาเถรสมาคมในแถลงการณคณะสงฆเปนตนไป

ตราไว ณ วนท ๑ เดอนตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๑

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๙๘ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบกฎมหาเถรสมาคม

วาดวยการโอนอ านาจหนาทของกรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ มาเปนอ านาจหนาทของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๔๕ ---------------------

หลกการ โอนกจการบรหารและอ านาจหนาทของกรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ มาเปน ของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

เหตผล

ดวยไดมพระราชกฤษฎกาแกไขบทบญญตใหสอดคลองกบการโอนอ านาจหนาทของ สวนราชการใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ และพระราช-กฤษฎกาโอนกจการบรหารและอ านาจหนาทของสวนราชการใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ก าหนดใหมส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต และใหโอนบรรดากจการ อ านาจ หนาท ทรพยสน งบประมาณ หน สทธ ภาระผกพน ขาราชการ ลกจาง และอตราก าลงของกระทรวงศกษาธการในสวนของกรมการศาสนา เฉพาะสวนราชการทเกยวกบกจการคณะสงฆมาเปนของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต เพอใหการปฏบตราชการของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต เปนไปตามระราชบญญต และพระราชกฤษฎกาดงกลาวขางตน จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมน

๙๙ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๕ (พ.ศ. ๒๕๔๕)๔๔

วาดวยการโอนอ านาจหนาทของกรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ มาเปนอ านาจหนาทของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

--------------------- อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมตรากฎ มหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๕ (พ.ศ.๒๕๔๕) วาดวย การโอนอ านาจหนาทของกรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ มาเปนอ านาจหนาทของส านกงาน พระพทธศาสนาแหงชาต” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ในกฎมหาเถรสมาคมทกกฎ ใหแกไขค าวา “กรมการศาสนา” เปน “ส านกงาน พระพทธศาสนาแหงชาต” และค าวา “อธบดกรมการศาสนา” เปน “ผอ านวยการส านกงานพระพทธ- ศาสนาแหงชาต”

ตราไว ณ วนท ๒๕ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๔๕

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๔๔ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลมท ๙๐ ตอนท ๑๒ วนท ๒๕ ธนวาคม ๒๕๔๕

๑๐๐ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๖ (พ.ศ ๒๕๔๖)

แกไขเพมเตม กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย

---------------------

หลกการ

ยกเลกขอความในขอ ๓๗ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ .ศ. ๒๕๓๖) วาดวย การแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย

เหตผล

เนองจากความในขอ ๓๗ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวย การแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย ไดอางขอความบางตอนแหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ ซงในปจจบน กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการไดถกยกเลกโดยกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ ดงนน สมควรแกไขขอความ ใหถกตองตามทประกาศบงคบใชอยในปจจบน จงจ าเปนตองตรากฎมหาเถรสมาคมฉบบน

๑๐๑ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๖ (พ.ศ. ๒๕๔๖)๔๕

แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย

--------------------- อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕) และมาตรา ๒๓ แหงพระราชบญญต คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๖ (พ.ศ.๒๕๔๖) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกขอความในขอ ๓๗ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย และใหใชขอความตอไปนแทน “ขอ ๓๗ พระอปชฌายรปใด ถกระงบหนาทพระอปชฌายกด ถกระงบหนาทพระอปชฌาย ตามขอ ๓๓ (๒) กด ถกพกหนาทพระอปชฌาย ตามขอ ๓๔ วรรค ๓ กด หากฝาฝนใหการบรรพชา อปสมบทอก หรอถกลงโทษตามความใน ขอ ๓๓ (๒) แลว ไมเขดหลาบ ละเมดซ าอกใหถอวาเปนการละเมดจรยาพระสงฆาธการอยางรายแรง ฐานขดค าสงผบงคบบญชา ตามความในขอ ๕๕ (๓) แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ

๔๕ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลมท ๙๑ ตอนท ๕ วนท ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๔๖

๑๐๒ คมอพระสงฆาธการ

ในกรณเชนนใหผบงคบบญชารายงานโดยล าดบจนถงผมอ านาจแตงตงพระสงฆาธการ ผเปนพระอปชฌายรปนน เพอพจารณาถอดถอนจากต าแหนงหนาทพระสงฆาธการ”

ตราไว ณ วนท ๑๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๖

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๐๓ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๗ (พ.ศ ๒๕๔๖)

แกไขเพมเตม กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ

---------------------

หลกการ

ยกเลกขอความในขอ ๒๙ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยระเบยบ การปกครองคณะสงฆ

เหตผล

เพอยกยองเชดชพระสงฆาธการทกระดบ ใหเปนทปรกษาของเจาคณะทกชน ทงในสวนกลาง และสวนภมภาค

๑๐๔ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๗ (พ.ศ. ๒๕๔๖)

แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ

---------------------------- อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร และมาตรา ๒๐ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคมไวดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๗ (พ.ศ.๒๕๔๖) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกขอความในขอ ๒๙ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ.๒๕๔๑) วาดวยระเบยบการปกครองคณะสงฆ และใหใชความตอไปนแทน “เพอยกยองเชดชพระสงฆาธการผปฏบตหนาทมาโดยความเรยบรอย มหาเถรสมาคม จะใหมทปรกษาของเจาคณะในชนใด ๆ กไดใหทปรกษามหนาทใหค าปรกษาแกเจาคณะชนนน ๆ”

ตราไว ณ วนท ๙ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๖

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๐๕ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๘ (พ.ศ ๒๕๔๖)

แกไขเพมเตม กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ

----------------------------

หลกการ

ยกเลกขอความในขอ ๓๔ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวย การแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ

เหตผล

เพอยกยองเชดชพระสงฆาธการผด ารงต าแหนง หรอเคยด ารงต าแหนงตงแตระดบเจาคณะภาค ลงมาจนถงรองเจาคณะต าบล ไดปฏบตหนาทมาโดยเรยบรอย จนมอาย ๘๐ ปบรบรณ หรอมอายยงไมถง ๘๐ ป แตผบงคบบญชาใกลชดเหนสมควรยกยองเชดช ใหเสนอแตงตงเปนทปรกษาเจาคณะ ในชนนน ๆ ได และสมควรใหพระสงฆาธการแตงตงเจาคณะจงหวดขนไปเสนอพระสงฆาธการ ผสมควรยกยองเชดชแตงตงใหเปนทปรกษาเจาคณะในชนนน ๆ ได

๑๐๖ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๘ (พ.ศ. ๒๕๔๖)

แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ

---------------------------- อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร และมาตรา ๒๐ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคมไวดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมน เรยกวา “กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๘ (พ.ศ.๒๕๔๖) แกไขเพมเตมกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ.๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกขอความในขอ ๓๔ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๔ (พ.ศ.๒๕๔๑) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ และใหใชความตอไปนแทน “การแตงตงทปรกษาเจาคณะตามขอ ๒๙ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๓ (พ.ศ.๒๕๔๑) แกไขเพมเตมโดยกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๒๗ (พ.ศ.๒๕๔๖) วาดวยระเบยบการปกครอง คณะสงฆใหเปนไปดงน พระสงฆาธการผด ารงต าแหนง หรอเคยด ารงต าแหนงเจาคณะภาค รองเจาคณะภาค เจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล และ รองเจาคณะต าบล ไดปฏบตหนาทมาโดยเรยบรอยจนมอายครบ ๘๐ ป บรบรณ หรอผบงคบบญชาใกลชดเหนสมควรยกยองเชดช ใหยกยองเชดชเปนทปรกษาเจาคณะในชนนน ๆ

๑๐๗ คมอพระสงฆาธการ

พระสงฆาธการผด ารงต าแหนงดงกลาว ตามความในวรรคสอง ทมอายครบ ๘๐ ป บรบรณ แตไมทพพลภาพ หรอพการ ถายงมความเหมาะสม หรอยงหาผด ารงต าแหนงในชนนน ๆ ไมได หรอไดแตไมเหมาะสม มหาเถรสมาคมจะพจารณาใหด ารงต าแหนงเดมตอไปอกไมเกน ๓ ป เฉพาะกรณ การแตงตงทปรกษาตามความในวรรคสอง หรอใหด ารงต าแหนงเดมตามความในวรรคสาม ใหผบงคบบญชาใกลชดเสนอตามล าดบจนถงมหาเถรสมาคมพจารณา เพอมพระบญชาแตงตง ตามมตมหาเถรสมาคม ในกรณพระสงฆาธการผด ารงต าแหนงตงแตเจาคณะจงหวดขนไปเหนสมควรยกยองเชดช พระสงฆาธการรปใดใหเปนทปรกษาในชนนน ๆ ใหด าเนนการเสนอตามล าดบ จนถงมหาเถรสมาคม พจารณา เพอมพระบญชาแตงตงตามมตมหาเถรสมาคม”

ตราไว ณ วนท ๙ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๖

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๐๘ คมอพระสงฆาธการ

๑๐๙ คมอพระสงฆาธการ

๑๑๐ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดวธปฏบตในการไปตางประเทศส าหรบพระภกษสามเณร

พ.ศ. ๒๕๓๗ ๔๖ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมวางระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบมหาเถรสมาคมนเรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดวธปฏบตในการ ไปตางประเทศส าหรบพระภกษสามเณร พ.ศ. ๒๕๓๗” ขอ ๒ ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดวธปฏบตในการไปตางประเทศส าหรบพระภกษสามเณร พ.ศ. ๒๕๐๗

หมวด ๑ บททวไป

ขอ ๔ การเดนทางไปตางประเทศของพระภกษสามเณร แบงเปน ๒ ประเภท คอ ก. ไปราชการหรอกจของคณะสงฆ ข. ไปเปนสวนบคคล ขอ ๕ การเดนทางไปตางประเทศ ในประเภท ก. เปนอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคม ขอ ๖ การเดนทางไปตางประเทศ ในประเภท ข. ตองปฏบต ตามขอก าหนดทวางไว ในระเบยบมหาเถรสมาคมน

๔๖ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๒ ตอนท ๒ : วนท ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๓๗

๑๑๑ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๒ คณสมบตของพระภกษสามเณรผเดนทางไปตางประเทศ

ขอ ๗ พระภกษ ผจะเดนทางไปตางประเทศ ตองประกอบดวยคณสมบตทวไป ดงน ๑. มพรรษาพน ๕ เวนแตกรณทระบไวในขอ ๘ ๒. มความรพระธรรมวนยพอรกษาตวได ๓. เปนปกตตตะ และมความประพฤตเรยบรอยดงาม ขอ ๘ พระภกษผมพรรษาต ากวา ๕ หรอสามเณรตองมพระภกษผมคณสมบตตาม ขอ ๗ เปนผก ากบหรอเจาอาวาส เจาคณะในตางประเทศขอไปเพอการพระศาสนาหรอการคณะสงฆ ในส านกหรอในเขตปกครองของตน จงจะมสทธไดรบการพจารณา ในการไปตางประเทศ ตามระเบยบมหาเถรสมาคมน

หมวด ๓ กรณยะในการไปตางประเทศ

ขอ ๙ ในกรณยะทยกเปนเหตในการขอเดนทางไปตางประเทศได มก าหนดดงน ๑. ไปสอนพระปรยตธรรม หรอสอนพระพทธศาสนาในถนอนสมควร ๒. ไปศกษาวชาอนไมขดตอพระธรรมวนยและสมควรแกสมณวสย ๓. ไปนมสการปชนยวตถ และหรอปชนยสถาน เปนหมคณะ ตามทคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. เหนสมควร หรอ ๔. ไปบ าเพญกศลเนองดวยถวายผากฐนตามเทศกาลหรอผาปา ๕. ไปเยยมพระอปชฌาย อาจารย หรอญาตชนบรพการ หรอญาตอนใด ตามทคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. เหนสมควร ๖. ไปกจนมนตตามทคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. เหนสมควร ขอ ๑๐ พระภกษผไดรบอาราธนาไปเปนครสอนพระปรยตธรรม หรอสอนพระพทธศาสนา จากเจาอาวาส เจาคณะ องคการ สมาคม หรอสถาบนอนใดในตางประเทศใหเปนหนาทของ ผไดรบอาราธนาแจงรายละเอยดพรอมดวยหลกฐานการอาราธนาสถานทจะท าการกจทจะท า วธด าเนนการ การอปถมภในการเดนทาง และการเปนอย ทพกอาศย ถาหลกฐานตางๆ เปนภาษาตางประเทศ ใหแปลเปนภาษาไทย โดยผแปลและผไปนน ลงนามรบรองค าแปลดวย

๑๑๒ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๑ พระภกษผประสงคจะเดนทางไปศกษาวชา อนไมขดตอพระธรรมวนยและสมควร แกสมณวสย ตองประกอบดวยคณสมบตเฉพาะอกสวนหนง ดงน ๑. เปนเปรยญ ๒. มพนความรสามญศกษา ไมต ากวาชนมธยมศกษาตอนปลาย หรอเทยบเทา ๓. มสขภาพอนามยด ซงนายแพทยแผนปจจบนชน ๑ ตรวจและรบรองเปนหลกฐานวาสามารถไปศกษาได ๔. มสตปญญาและฉนทะ วรยะ ขนต ปานกลาง เปนอยางต า ในกรณนใหผขอ อนญาตแสดงหลกฐานและคะแนนวชาครงสดทายทตนสอบไลได ขอ ๑๒ พระภกษผขออนญาตเพอไปศกษาในตางประเทศตองแจงรายละเอยดพรอมดวย หลกฐานเกยวกบสถานศกษา การรบเขาศกษา รายวชาทศกษา สถานทพกเพอการศกษาคาใชจายในการศกษาแตละป และผอปถมภในการเดนทาง ตลอดถงการอปถมภในการศกษาจนกวาจะจบหลกสตร ถาหลกฐานตาง ๆ เปนภาษาตางประเทศ ใหแปลเปนภาษาไทย โดยผแปลและผไปนน ลงนามรบรองค าแปลดวย

หมวด ๔ วธการขออนญาตไปตางประเทศ

ขอ ๑๓ พระภกษสามเณรผประสงคจะเดนทางไปตางประเทศ ตามขอ ๖ ใหยนหนงสอ ขออนญาตตามแบบของคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ตอผบงคบบญชาตามชน ดงน (๑) รองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส พระภกษสามเณรในวด ยนตอเจาอาวาส (๒) รองเจาคณะต าบล เจาอาวาส นอกจากพระอารามหลวง ยนตอเจาคณะต าบล (๓) รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล ยนตอเจาคณะอ าเภอ (๔) รองเจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ เจาอาวาสพระอารามหลวง รองหรอผชวยเจาอาวาสของพระอารามหลวง ยนตอ เจาคณะจงหวด (๕) รองเจาคณะภาค เจาคณะจงหวด ยนตอเจาคณะภาค (๖) เจาคณะภาค ยนตอเจาคณะใหญ (๗) กรรมการมหาเถรสมาคม เจาคณะใหญ ยนตอประธานกรรมการมหาเถรสมาคม ขอ ๑๔ ใหผมหนาทรบหนงสอขออนญาตชนตน ตามความในขอ ๑๓ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) ชแจงแสดงความเหนในเรองถกตองตามระเบยบหรอไม ในเรองสมควรไมสมควร ในกรณจะอนญาต แลวเสนอตามล าดบ จนถงเจาคณะภาค

๑๑๓ คมอพระสงฆาธการ

เมอเจาคณะภาคพจารณาเหนวาถกตองตามระเบยบสมควรอนญาต ใหเสนอไปยง คณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ถาคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. เหนชอบตามความเหนของเจาคณะภาค ใหแจงไปยงกรมการศาสนาเพอด าเนนการตอไป ถาเจาคณะภาค หรอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. เหนไมสมควรอนญาต ใหแจงแกเจาคณะจงหวด หรอเจาคณะภาคแลวแตกรณ ทราบถงการไมอนญาต การสงไมอนญาตนนๆ ใหเปนอนสนสด ขอ ๑๕ ผมหนาทรบหนงสอขออนญาต ตามความในขอ ๑๓ (๖) (๗) มอ านาจพจารณา อนมตหรอไมอนมตกได และแจงการอนมตพรอมดวย เรองทขออนญาตไปยงคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ขอ ๑๖ ในกรณทพระภกษสามเณรซงสงกดในจงหวดชายแดน ขออนญาตเดนทางไป ตางประเทศทมเขตตดตอกบจงหวดทตนสงกดนน ตามความในขอ ๔ เปนการชวคราว ใหยน ค าขออนญาตตอเจาอาวาสทตนสงกด เมอเจาอาวาสเหนสมควรอนญาต ใหเสนอตอเจาคณะ ผมหนาทตดตอกบทางราชการในเรองอนญาตการเดนทางไปตางประเทศในจงหวดนน เพอพจารณา อนมตและตดตอกบทางราชการผออกหนงสอเดนทางผานแดนชวครงคราวตามระเบยบของทางราชการ ถาผขออนญาตเปนเจาอาวาสหรอเจาคณะ ใหยนค าขออนญาตตอเจาคณะผ มหนาท ตดตอกบทางราชการดงกลาวแลวในวรรคแรก การพจารณาอนมตของเจาคณะตามความในสองวรรคแรก ใหด าเนนการตามขอ ๗ ขอ ๘ และขอ ๙ โดยอนโลม เมอผ เดนทางไดรบอนญาตจากทางราชการแลว ใหเจาคณะผอนมตรายงานไปยง คณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ทราบ ขอ ๑๗ การไดรบอนญาตใหเดนทางไปตางประเทศ ตามระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหถอวาเปนการอนญาตใหไปเฉพาะครงเดยว และเฉพาะกรณยะทอนญาตเทานน เมอจะขอวซาเดนทางไปตางประเทศครงตอๆ ไปอก เฉพาะกรณยะตามขอ ๙ (๓) (๔) (๕) หรอ (๖) ใหขออนญาตตอเจาอาวาสหรอเจาคณะผบงคบบญชาโดยใกลชดแลวแตกรณ เมอเจาอาวาส หรอเจาคณะผบงคบบญชาโดยใกลชดอนญาตแลว ใหรายงานคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ทราบ ใหน าความในวรรคสอง มาใชในกรณทเจาคณะใหญ หรอประธานกรรมการมหาเถรสมาคม อนมตใหวซาดวย ขอ ๑๘ การขอตออายหนงสอเดนทางไปตางประเทศใหปฏบตเชนเดยวกบการขอครงแรก

๑๑๔ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๕ การพ านกในตางประเทศ

ขอ ๑๙ การพกแรมในระหวางเดนทางหรอพกชวคราวในถนทไปถงของพระภกษสามเณร ผเดนทางไปตางประเทศ ใหพกในสถานทอนสมควรแกสมณวสย หากจ าเปนตองพกในเคหะ ทสมควรของบคคลใหพกไดไมเกน ๑๕ วน ในกรณทพระภกษสามเณรผไปอยประจ าในตางประเทศ เมอจะเดนทางไปพกแรมหรอ พกชวคราวในถนอน ใหปฏบตตามความในวรรคแรก ขอ ๒๐ พระภกษสามเณรผไดรบอนญาตใหเดนทางไปตางประเทศ จะเดนทางไปไดเฉพาะ ในประเทศทไดรบอนญาตเทานน ถาประสงคจะเดนทางตอไปยงประเทศอนใดจากประเทศทไดรบอนญาต ตองแจงเรองราวพรอมทงรายละเอยดใหคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. อนมตกอน จงจะเดนทางตอไปได ขอ ๒๑ การขอตออายหนงสอเดนทางในตางประเทศกด การขอเปลยนวตถประสงค ในหนงสอเดนทางเปนอยางอนในตางประเทศกด ใหผขอท ารายงานชแจงเหตผลในการทจะตอง อยตอไป หรอทจะตองเปลยนวตถประสงค พรอมทงระบสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทย ทจะขอใหตออายหรอใหเปลยนวตถประสงคนน เสนอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. เพอพจารณาลวงหนา ไมต ากวา ๖ เดอน กอนวนครบก าหนดอายการใชหนงสอเดนทาง หรอไมต ากวา ๓ เดอน กอนยน เรองราวขอเปลยนวตถประสงคในหนงสอเดนทางแลวแตกรณ ในการพจารณาดงกลาวในวรรคแรก ใหคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. สบสวนสอบสวนกอน เมออนมตหรอไมอนมตประการใดแลว ใหแจงผลไปยงผขอ หากอนมตกใหสงส าเนาหนงสอ อนมตนนไปยงสถานทตไทย หรอสถานกงสลไทยตามทระบไวในค าขอเพอรบทราบ เมอผขอไดรบอนมตจากคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ใหอยในตางประเทศตอไปได หรอใหเปลยน วตถประสงคในหนงสอเดนทางไดแลว ใหน าหลกฐานการอนมตนนไปแสดงพรอมกบค ารองขอ ตออายหนงสอเดนทาง หรอขอเปลยนวตถประสงคในหนงสอเดนทาง

หมวด ๖ คณะกรรมการ ศ.ต.ภ.

ขอ ๒๒ ใหมศนยควบคมการไปตางประเทศส าหรบพระภกษสามเณร เรยกชอยอวา ศ.ต.ภ. ประกอบดวยคณะกรรมการคณะหนง ซงมหาเถรสมาคมแตงตง มจ านวนไมนอยกวา ๓ รป และไมเกน ๕ รป คณะกรรมการ ศ.ต.ภ. สงกดมหาเถรสมาคม ปฏบตหนาทคราวละ ๔ ป และอาจไดรบ แตงตงอกได

๑๑๕ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๒๓ คณะกรรมการ ศ.ต.ภ. มอ านาจหนาทตามทก าหนดไวในระเบยบมหาเถรสมาคมน นอกจากนใหมหนาทควบคมทะเบยนและสอดสองความเปนไปเกยวกบทกขสข หรออยางอนใด ของพระภกษสามเณรผไปหรออยในตางประเทศ กบใหมอ านาจก าหนดแบบหนงสอขออนญาต และแบบพมพตางๆ โดยอนมตมหาเถรสมาคม เมอมความจ าเปนในการทจะตองรกษาความเรยบรอยดงามใหดยงขน มหาเถรสมาคม จะไดขยายอ านาจหนาทของคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ใหกวางขวางออกไปอกตามความเหมาะสม ขอ ๒๔ ใหมเลขานการคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ท าหนาทการเลขานการ ซงคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. จะไดพจารณาแตงตง มจ านวน ๑ รป หรอหลายรป แลวแตจะเหนสมควร ใหเลขานการคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. พนจากหนาทเมอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ผแตงตง ใหพน หรอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ผแตงตงพนจากหนาทตามวาระ

หมวด ๗ เบดเตลด

ขอ ๒๕ ใหมพระภกษควบคมดแลพระภกษสามเณรทไปปฏบตศาสนกจอยในตางประเทศ ซงพระเถระทมหาเถรสมาคมแตงตงจะไดพจารณาแตงตงตามทเหนสมควร ในประเทศทมไดแตงตงพระภกษใหมหนาทควบคมดแล พระภกษสามเณรทไปปฏบต ศาสนกจในตางประเทศ ใหพระภกษสามเณรทไปปฏบตศาสนกจในตางประเทศนน ๆ แจงทกขสข หรอความเปนไปของตนตอสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทย เพอขอใหสงเรองมายงพระเถระ ทมหาเถรสมาคมแตงตง ส าหรบพระภกษสามเณรทไปศกษาอยในตางประเทศ ใหแจงทกขสขหรอความเปนไป ของตนตอสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทยในประเทศนน ๆ เพอขอใหสงเรองมายงคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ขอ ๒๖ พระภกษสามเณรผ เดนทางไปหรอพกอยในตางประเทศดวยกรณใดกตาม ใหถอวายงอยในสงกดการปกครองของเจาอาวาสและเจาคณะผบงคบบญชาเหนอตนตามเดม เชนเดยวกบเมอยงมไดเดนทางไปตางประเทศ หากพระภกษสามเณรท พกอย ในตางประเทศรปใด ถกกลาวโทษหรอตองอธกรณ ใหพระภกษทไดรบแตงตงเปนผควบคมในประเทศนน ๆ หรอสถานทตไทย หรอสถานกงสลไทย สอบสวนแลวรายงานมายงพระเถระทมหาเถรสมาคมแตงตง หรอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. แลวแตกรณ เพอพจารณาด าเนนการและแจงเจาอาวาสวดทพระภกษสามเณรรปนนสงกด

๑๑๖ คมอพระสงฆาธการ

ในประเทศท ไมมพระภกษผควบคมดแล ใหสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทย ในประเทศนน ๆ รายงานการถกกลาวโทษหรอตองอธกรณมายงพระเถระทมหาเถรสมาคมแตงตง หรอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. แลวแตกรณ เพอพจารณาด าเนนการและแจงเจาอาวาสวดทพระภกษ สามเณรรปนนสงกดอย ใหเจาอาวาสและเจาคณะผบงคบบญชาตามวรรคแรก สบสวนสอบสวนขอเทจจรง ถาเหนสมควรจะเรยกตวกลบ กขอใหสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทยในประเทศนน ๆ สงตวกลบ ประเทศไทย เพอด าเนนการตามควรแกกรณ หากพระภกษสามเณรรปนนไมปฏบตตาม ใหรายงาน มหาเถรสมาคม หรอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. แลวแตกรณพจารณา ขอ ๒๗ พระภกษสามเณรรปใดฝาฝนระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหเจาอาวาสเจาคณะ พจารณาลงโทษตามสมควรแลวรายงานเจาคณะเหนอตนและมหาเถรสมาคม หรอคณะกรรมการ ศ.ต.ภ. ทราบ

ประกาศ ณ วนท ๑๕ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๓๗

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดวธปฏบตในการไปตางประเทศส าหรบพระภกษสามเณร พ.ศ. ๒๕๓๗ เนองจากไดมการยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบวางระเบยบ หรอออกค าสงมหาเถรสมาคม และมบทบญญตก าหนดอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวใหม ตามมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกระเบยบ มหาเถรสมาคมน

๑๑๗ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดวธปฏบตในหนาทพระอปชฌาย

พ.ศ. ๒๕๓๗๔๗ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และในขอ ๔๑ แหงกฎมหาเถร-สมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ.๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย มหาเถรสมาคม วางระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบมหาเถรสมาคมนเรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคมก าหนดวธปฏบตในหนาท พระอปชฌาย พ.ศ. ๒๕๓๗” ขอ ๒ ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชระเบยบมหาเถรสมาคมนใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคมก าหนด วธปฏบตในหนาทพระอปชฌาย พ.ศ. ๒๕๐๗

หมวด ๑ การฝกซอมอบรมหรอสอบความรพระอปชฌาย

ขอ ๔ ในการฝกซอมอบรมหรอสอบความรพระอปชฌาย ใหด าเนนการตามหวขอตอไปน (๑) หนาทเจานาค เชน การขานนาค (๒) หนาทพระกรรมวาจาจารย เชน สวดญตต อนสาวนา ไดคลองแคลวเปน อกขรสมบต

๔๗

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๒ ตอนท ๓ วนท ๒๕ มนาคม ๒๕๓๗

๑๑๘ คมอพระสงฆาธการ

(๓) หนาทพระอปชฌาย คอ สอนนาค สอนกรรมฐาน ใหผา ใหนสย บอกบรขาร เผดยงสงฆ ซงเรยกวาอปโลกน และบอกอนศาสน (๔) สมบต คอ วตถ สมา ปรส กรรมวาจา และวบตซงตรงกนขาม (๕) อฏฐบรขารทส าคญขาดไมได (๖) การนบอายอปสมปทาเปกข และการตงนามฉายาตามวนเกด (๗) การสวดนาคเดยว หรอหลายนาค ตองสมมตใหสวด เพอรจกเปลยนวภตต และการนตเฉพาะทใชในกรรมวาจา (๘) การนบเวลาส าเรจญตตจตตถกรรมและการออกหนงสอสทธ (๙) หนาทพระอปชฌายตามหนงสอวนยมขและกฎมหาเถรสมาคม วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย ขอ ๕ ถามไดก าหนดเปนอยางอน การฝกซอมอบรมนนใหเปนไปตามวธการใหบรรพชา อปสมบทแหงลทธนกายสงฆ

หมวด ๒ การท าใบสมครและใบรบรองผจะบรรพชาอปสมบท

ขอ ๖ ในการท าใบสมครขอบรรพชาอปสมบท และใบรบรองผบรรพชาอปสมบท ใหท าตามแบบทาย ระเบยบมหาเถรสมาคมน

หมวด ๓ การออกหนงสอสทธใหแกสทธวหารก

ขอ ๗ หนงสอสทธทพระอปชฌายออกใหแกสทธวหารกของตน ใหใชหนงสอสทธ ซงกรมการศาสนาจดพมพ โดยอนมตมหาเถรสมาคม ขอ ๘ เมอพระอปชฌายออกหนงสอสทธใหแกสทธวหารกผใดแลว ใหบนทกรายการ ในหนงสอสทธ ของสทธวหารกผนนไวเปนหลกฐานในทะเบยนสทธวหารก

๑๑๙ คมอพระสงฆาธการ

หมวด ๔ การสงบญชสทธวหารก

ขอ ๙ ใหพระอปชฌาย ท าบญชสทธวหารกของตน ทบรรพชาอปสมบทใหมในปหนง ๆ สงพระสงฆาธการผบงคบบญชาเหนอตามก าหนดดงน (๑) สงเจาคณะอ าเภอกอนวนสนเดอน ๙ ของป (๒) เจาคณะอ าเภอรวบรวมสงเจาคณะจงหวดกอนวนกลางเดอน ๑๐ ของป (๓) เจาคณะจงหวดรวบรวมสงเจาคณะภาคกอนวนสนเดอน ๑๐ ของป (๔) เจาคณะภาครวบรวมสงเจาคณะใหญกอนวนกลางเดอน ๑๑ ของป ขอ ๑๐ ในการท าบญชสทธวหารก ใหท าตามแบบบญชทายระเบยบมหาเถรสมาคมน

ประกาศ ณ วนท ๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๗

(สมเดจพระญาณสงวร)

สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการก าหนดวธปฏบตหนาทพระอปชฌาย พ.ศ. ๒๕๓๗ เนองจากมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดบญญตใหมหาเถรสมาคมมอ านาจในการวางระเบยบ มหาเถรสมาคม และตามขอ ๔๑ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอน พระอปชฌาย ไดก าหนดวธปฏบตในหนาทพระอปชฌาย ใหเปนไปตามระเบยบมหาเถรสมาคม จงจ าเปนตอง ออกระเบยบมหาเถรสมาคมน

๑๒๐ คมอพระสงฆาธการ

ใบสมครของบรรพชาอปสมบท

เขยนท..................................................

วนท............เดอน..............................พ.ศ. .................

ขาพเจา.......................................................นามสกล......................................................... มศรทธาเลอมใส ขอสมครบรรพชาอปสมบทในพระพทธศาสนา จงขอมอบตวเปนสทธวหารก ใน...........................................พระอปชฌายและขอสงกดอยในวด....................... ................... ซงม..........................................................................เปนเจาอาวาส โดยขอถวายค าปฏญญา ดงตอไปน ขอ ๑ ขาพเจาขอปฏญญาวา ขาพเจามคณลกษณะควรแกการบรรพชาอปสมบท และ ไมมลกษณะของคนตองหามบรรพชาอปสมบท ดงแจงตามรายการคณสมบตของขาพเจาแนบทาย ใบสมครน ซงเปนความจรงทกประการ ขอ ๒ ขาพเจาขอปฏญญาวา เมอไดบรรพชาอปสมบทแลว จะเคารพนบถอเชอฟง ตงอยในโอวาทของพระอปชฌายอาจารย และจะประพฤตดประพฤตชอบตามพระธรรมวนย ระเบยบ แบบแผนของวดและคณะสงฆตลอดไป ถาขาพเจาละเมดขอปฏญญาดงกลาวขางตน ขาพเจายอมรบโทษตามควรแกความผดทกประการ

ขอไดโปรดอนเคราะหใหขาพเจาไดบรรพชาอปสมบทในพระพทธศาสนาดวยเถด (ลงชอ).................................................ผสมครขอบรรพชาอปสมบท

๑๒๑ คมอพระสงฆาธการ

รายการคณสมบต แนบทายใบสมครขอบรรพชาอปสมบทของ........................................................................................

๑. เชอชาต.................................สญชาต...................................นบถอศาสนา................................

๒. เกดทบาน..............................ต าบล.....................................อ าเภอ.........................................

จงหวด..................................เมอวนท...............เดอน........ ..............................พ.ศ..................

ตรงกบวนฯ ค า ป...................................................................................................................

๓. นามบดา.........................................................นามมารดา.......................................................

๔. สณฐาน....................................สเนอ.......................................ต าหน.......................................

๕. วทยฐานะ.................................................................... ...........................................................

๖. อาชพ.....................................................................................................................................

๗. ปจจบนมอาย..........ป มภมล าเนาอยบานเลขท.........หมท......... ตรอก/ซอย…......................

ถนน.........................ต าบล..........................อ าเภอ...........................จงหวด............................

๘. เปนสภาพชน มความประพฤตดประพฤตชอบ ไมมความประพฤตเสยหาย เชน ตดสรา

หรอยาเสพตดใหโทษเปนตน และไมเปนคนจรจด ใชหรอไม?

...................................................................................................................... ........................

๙. มความรอาน และเขยนหนงสอไทยไดใชหรอไม?.......................................................................

๑๐. ไมเปนผมทฐวบต ใชหรอไม?...................................................................................................

๑๑. ไมเปนคนลมละลาย หรอไมมหนสนผกพน ใชหรอไม?............................................................

๑๒. เปนผปราศจากบรรพชาโทษ และมรางกายสมบรณ อาจบ าเพญสมณกจได ไมเปนคนชรา

ไรความสามารถ หรอทพพลภาพ หรอพกลพการ ใชหรอไม?..................................................

๑๓. มสมณบรขารครบถวนและถกตองพระวนย ใชหรอไม?...................................................

๑๔. เปนผสามารถกลาวค าขอบรรพชาอปสมบทไดดวยตนเองและถกตอง ไมวบต ใชหรอไม?

...............................................................................................................................................

(ลกษณะคนตองหามบรรพชาอปสมบท)

๑๕. เปนคนท าความผดหลบหนอาญาแผนดน ใชหรอไม?...............................................................

๑๖. เปนคนหลบหนราชการ ใชหรอไม?.........................................................................................

๑๗. เปนคนตองหาในคดอาญา ใชหรอไม?......................................................................................

๑๒๒ คมอพระสงฆาธการ

๑๘. เปนคนเคยถกตดสนจ าคกฐานเปนผรายคนส าคญ ใชหรอไม?...................................................

๑๙. เปนคนถกหามอปสมบทเดดขาดทางพระศาสนา ใชหรอไม?...................................................

๒๐. เปนคนมโรคตดตออนนารงเกยจ เชน วณโรคในระยะอนตราย ใชหรอไม?..............................

๒๑. เปนคนมอวยวะพการจนไมสามารถปฏบตกจพระศาสนาได ใชหรอไม....................................

(ลงชอ).............................................ผสมครขอบรรพชาอปสมบท

๑๒๓ คมอพระสงฆาธการ

ใบรบรองผสมครขอบรรพชาอปสมบท

เขยนท..................................................... วนท.............เดอน...............................พ.ศ....................

ขาพเจา....................................................นามสกล.............................................อาย......... .ป อาชพ...................................................ต าแหนงหนาท...................................................................... อยบานเลขท...............หมท..............ตรอก/ซอย........... .........................ถนน...................................... ต าบล............................................อ าเภอ................... ......................จงหวด............................................ เกยวของกบผสมครขอบรรพชาอปสมบทโดยเปน.............................................................................. ขอถวายค ารบรองไวแด.................................................................................พระอปชฌาย และ.......................................................เจาอาวาสวด..........................................ดงตอไปน ขอ ๑ ขาพเจารบรองวา ตามรายการในใบสมครขอบรรพชาอปสมบท ของ....................... …………………………..…………………………………..ขางตนนน เปนความจรงทกประการ ขอ ๒ ถาปรากฏภายหลงวา ตามรายการในใบสมครขอบรรพชาอปสมบทของ................... ..................................................................................มไดเปนความจรงตามทขาพเจารบรองไว หรอเมอ ................................................ไดบรรพชาอปสมบทแลว มไดปฏบตตามค าปฏญาณดวยประการใด ๆ ขาพเจายอมรบผดในความเสยหายทเกดขนทกประการ ขาพเจาเขาใจขอความขางตนนตลอดแลว จงลงลายมอชอไวเปนส าคญตอหนาพยาน ขางทายน

(ลงชอ)....................................................ผรบรอง (ลงชอ).......................................................พยาน (ลงชอ)........................................................พยาน

๑๒๔ คมอพระสงฆาธการ

บญชสทธวหารก ประจ าป พ.ศ. ................... ของพระ...........................อปชฌาย วด........................อ าเภอ............................จงหวด....................

น าสงวนท..............เดอน..................พ.ศ.................

เลข

ท ชอ นามสกล ฉายา

บรรพชาอปสมบท สงกดอย อาชพ

เดม

หมาย

เหต วน เดอน พ.ศ. วด อ าเภอ จงหวด วด อ าเภอ จงหวด

ลงนาม.....................................พระอปชฌาย รบรองตามน

(ลงนาม)................เจาคณะอ าเภอ................ หมายเหต “ พระภกษกบสามเณรใหท าบญชแยกกน”

๑๒๕ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดจ านวนและเขตปกครองต าบล

พ.ศ. ๒๕๓๗๔๘ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และขอ ๕ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค มหาเถรสมาคม วางระเบยบไวดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคมก าหนดจ านวนและ เขตปกครองต าบล พ.ศ. ๒๕๓๗” ขอ ๒ ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคมก าหนด จ านวนและเขตปกครองต าบล พ.ศ. ๒๕๐๖ ขอ ๔ การก าหนดเขตปกครองต าบลในกรณพเศษ ยอมท าไดตามทก าหนดไวในระเบยบ มหาเถรสมาคมน ขอ ๕ ต าบลทมวดต ากวา ๕ วด ใหรวมขนในปกครองของเจาคณะต าบลอนท ม เขตตดตอกน ถารวมวดใน ๒ ต าบลเขาดวยกน มจ านวนวดตงแต ๑๐ วดขนไป เพอสะดวกแก การปกครอง หรอเพอความเจรญแหงคณะสงฆ จะแบงวดใน ๒ ต าบลทรวมกนนเปน ๒ เขต หรอหลายเขต ใหมเจาคณะต าบลเขตละรปกได

๔๘ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๒ ตอนท ๗ วนท ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๓๗

๑๒๖ คมอพระสงฆาธการ

ในกรณเชนน การเรยกชอเจาคณะต าบล จะเรยกอนโลมตามชอต าบลแหงราชอาณาจกร กไดหรอจะเรยกชอต าบลตามเขตวาต าบลชอน เขตหนงต าบลชอน เขตสองกได แลวแตความเหมาะสม ขอ ๖ ต าบลทมเขตตดตอกน ตงแตสามต าบลขนไป ถาแตละต าบลมวดไมถง ๕ วด หากรวมวดในต าบลเหลานนเขาดวยกน มจ านวนตงแต ๕ วดขนไป กใหรวมยกขนเปนเขตต าบล เดยวกนหรอหลายเขต แลวตามความเหมาะสม ใหมเจาคณะต าบลเปนผปกครองเขตละหนงรป การเรยกชอเจาคณะต าบลใหอนโลมตาม ขอ ๕ ขอ ๗ แมต าบลทมวดครบ ๕ วด จะใหรวมขนในปกครองของเจาคณะต าบลอนทมเขต ตดตอกนกได ถาเปนการเหมาะสมและจ าเปนในทางปกครอง ขอ ๘ ต าบลทมวดเกนกวา ๑๐ วด จะแยกวดทเกนนนไปรวมขนในปกครองของ เจาคณะต าบลอน ทมเขตตดตอกนกได ถาเปนความสะดวกในทางปกครอง ขอ ๙ ในต าบลทมวดตงแต ๑๐ วดขนไป เพอสะดวกแกการปกครอง หรอเพอความ เจรญแหงคณะสงฆ จะแบงเขตต าบลออกเปน ๒ เขต หรอหลายเขต และใหมเจาคณะต าบล เขตละรปกได ในกรณเชนน การเรยกชอเจาคณะต าบล ใหเรยกตามเขตวา เจาคณะต าบลนเขตหนง เขตสอง เปนตน ขอ ๑๐ ในต าบลเดยวกนทมวดตงแต ๘ วดขนไป หรอหลายต าบลรวมกน มวดตงแต ๘ วดขนไป จะใหมรองเจาคณะต าบล ๑ รปกได ในกรณ ทมการรวมวดในหลายต าบล ใหขนในปกครองของเจาคณะต าบลรปเดยว ถารวมกนเพยงสองต าบลใหคงชอไวทงค ถารวมกนเกนกวานนใหคงชอไวแตต าบลเดยวจะคงชอ ต าบลใดไว แลวแตจะพจารณาเหนสมควร ขอ ๑๑ ใหเปนหนาทของเจาคณะอ าเภอ พจารณาก าหนดเขตต าบล จ านวนวด ในต าบล และชอต าบล ตามระเบยบมหาเถรสมาคมนเสนอเจาคณะจงหวดเพอพจารณา เมอเจาคณะจงหวด ไดประกาศโดยอนมตของเจาคณะภาค ตามแบบทายระเบยบมหาเถรสมาคมน ในแถลงการณ คณะสงฆแลว ใหถอเปนเขตปกครองต าบลของคณะสงฆ ขอ ๑๒ จ านวนและเขตปกครองต าบลทไดก าหนดไวแลวกอนใชระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหถอเปนจ านวนและเขตปกครองต าบล ตามระเบยบมหาเถรสมาคมน

๑๒๗ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ ณ วนท ๒๓ มถนายน พ.ศ. ๒๕๓๗

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดจ านวนและเขตปกครองต าบล พ.ศ. ๒๕๓๗ เนองจากไดมการยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎ ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง ออกประกาศมหาเถรสมาคม และมบทบญญต ก าหนดอ านาจ หนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวใหม ตามมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และตามขอ ๕ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ พ.ศ. ๒๕๓๕) จงจ าเปนตองออกระเบยบมหาเถรสมาคมน

๑๒๘ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการเพมค าอนโมทนาเปนภาษาไทย

ในวนพระหรอวนธรรมสวนะ พ.ศ. ๒๕๓๗๔๙ ----------------------------

อาศยอาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมวางระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการเพม ค าอนโมทนาเปนภาษาไทย ในวนพระหรอวนธรรมสวนะ พ.ศ. ๒๕๓๗” ขอ ๒ ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวย การเพมค าอนโมทนาเปนภาษาไทย ในวนพระหรอวนธรรมสวนะ พ.ศ. ๒๕๒๘ ขอ ๔ ค าอนโมทนาเปนภาษาบาลทพระภกษสงฆเคยอนโมทนาในวนพระหรอวนธรรมสวนะ ในวดของตนอยางใด กยงคงเปนไปตามนน ไมมการเปลยนแปลงแตประการใด ตามระเบยบ มหาเถรสมาคมน ใหเพมค าอนโมทนาเปนภาษาไทยเขารวมดวยอกสวนหนงเทานน ขอ ๕ เรองทจะน ามาอนโมทนาเปนภาษาไทยนน ใหอยในขอบเขตแหงหวขอหรอหมวดเรองตามทมหาเถรสมาคมจะไดก าหนดไว และหวขอหรอหมวดเรองนนอาจมการเปลยนแปลงได ตามความเหมาะสมโดยมหาเถรสมาคม

๔๙ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๒ ตอนท ๑๑ วนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๓๗

๑๒๙ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๖ โดยปกต การอนโมทนาเปนภาษาไทยเปนหนาทของเจาอาวาสแหงวดนน ๆ จะพงอนโมทนา แตถาเจาอาวาสขดของหรอเหนเปนการสมควรจะมอบหมายใหรองเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส หรอพระภกษรปใดรปหนงท าหนาทอนโมทนาแทนกไดแตตองอยในเขตทเจาอาวาสมอบหมาย ขอ ๗ ก าหนดเขตการอนโมทนาเปนภาษาไทยนน ก าหนดในทกวนพระหรอวนธรรมสวนะ ในเทศกาลเขาพรรษา ในเวลาทายกทายการวมประชมท าบญตกบาตร แตถาวดใดเหนเปนการสมควร ทจะขยายการอนโมทนาเปนภาษาไทยออกไปในทกวนพระหรอวนธรรมสวนะ ในเวลานอกพรรษาหรอในวนทประชาชนมารวมบ าเพญกศลในวดเปนการพเศษกยอมกระท าไดตามความเหมาะสม ขอ ๘ สถานทนงอนโมทนา จะใชบนอาสนสงฆทนงฉน หรอจดทเปนพเศษขนใหม โดยใชเกาอหรอจะใชบนธรรมาสน สดแตเจาอาวาสจะเหนสมควร ขอ ๙ ก าหนดเวลาทจะอนโมทนาเปนภาษาไทย ไมควรจะต ากวา ๑๐ นาท และไมเกน ๒๐ นาท เวนแตทายกทายกาจะขอใหเพมเวลาออกไปอก เมอจบการอนโมทนาเปนภาษาไทยแลวจงอนโมทนาเปนภาษาบาล ตามทเคยปฏบตมา ขอ ๑๐ เปนหนาทของเจาอาวาสวดนน ท ารายงานการอนโมทนาตามรายการทก าหนด ไวเสนอเจาคณะตามล าดบ จนถงเจาคณะจงหวดเจาสงกด ไมเกนเดอนธนวาคมของทกป สวนจะใหก าหนดน าสงในระหวางกนอยางไร เปนหนาทของเจาคณะจงหวดเจาสงกดจะก าหนด อนง ใหเจาคณะจงหวดจดสงรายงานการอนโมทนาไปยงเจาคณะภาคเจาสงกดไมเกนเดอนมกราคมของปถดไป

ประกาศ ณ วนท ๑๕ เดอนพฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๓๗

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๓๐ คมอพระสงฆาธการ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการเพมค าอนโมทนาเปนภาษาไทย ในวนพระหรอวนธรรมสวนะ พ.ศ. ๒๕๓๗ เนองจากไดมการยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง ออกประกาศ มหาเถรสมาคม และมบทบญญตก าหนดอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวใหม ตามมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกระเบยบมหาเถรสมาคมน ๒. การอนโมทนาในโรงฉน เปนพระบรมพทธานญาต มหลกฐานปรากฏชดอยในพระวนยปฎก คมภรจลวรรค ตอนวตตขนธกะ มพระบาลเปนหลกยนยนอยวา อนชานาม ภกขเว ภตตคเค อนโมทต ดกร ภกษทงหลายเราอนญาตเพออนโมทนาในโรงฉนดงน ค าอนโมทนาตามพระบรมพทธานญาตดงกลาวนน เปนค าสอนหรอค าใหศลใหพรทพระพทธสาวก กลาวใหแกผถวายภตตาหาร ในเรองนเมอไดพเคราะหตามคมภรแลว นาจะเชอไดเปนมนเปนเหมาะวา ครงพทธกาล คอในสมยทพระพทธเจายงทรงพระชนมอย ค าอนโมทนาอยในระบบค าสอนทงสน แมในสมยทพระพทธเจา นพพานแลวแตพระพทธศาสนายงตงอยในชมพทวป ค าอนโมทนากยงคงอยในระบบค าสอน ครนพระพทธศาสนา ไดแผขยายออกมาตงอยในประเทศอนแลวในระยะตนๆ นน ค าอนโมทนากอยในระบบค าสอนแลวจงคอย ๆ ขยายออกมาเปนค าใหศลใหพรเพมขนอกสวนหนงในภายหลง ค าอนโมทนาทพระภกษสงฆใชอยในชมพทวปกด ในลงกาทวปกด ลวนใชค าภาษาบาลทงสนพทธบรษท ทรบฟงค าอนโมทนายอมรเรองในค าอนโมทนานนเหมอนคนไทยฟงคนไทยพด ยอมรเรองในขณะทฟงนนเอง ขอกลาวเฉพาะในประเทศไทยของเราในปจจบนนหรอแมในอดตกตาม ค าอนโมทนาทพระภกษสงฆไทย ใชอยกลวนเปนภาษาบาลเชนเดยวกน หากผใดแปลค าอนโมทนาไดหรอรค าททานผรแปลเปนค าไทยไว จะรเหนไดเองวาค าอนโมทนาทพระภกษสงฆไทยใชอนโมทนาอยซงทานจดรวบรวมไวในหมวดอนโมทนาวธ ในหนงสอสวดมนตฉบบหลวง มทงเปนค าสอนมทงเปนค าใหศลใหพร ซอวาเจรญรอยตามพระบรมพทธานญาตเรองอนโมทนา และตามจารตททานแตปางกอนก าหนดไว บดน ถงกาลสมยอนสมควรอยางยงแลว ในการทวดทงหลายจะหาโอกาสทถายเทความรใหทายก ทายกาแหงวดนน ๆ ตามหนาท เพอใหทายกทายกาเหลานนเจรญดวยวทยสมบตตามควรแกอตภาพ และเปนการ ชชองทางใหเขาเหลานนมโอกาสทจะไดละสงทควรละ ประพฤตสงทควรประพฤต การเจรญดวยวทยสมบตกด การละสงทควรละ และการประพฤตสงทควรประพฤตกด ลวนเปนสงทควรปรารถนาทงสน ไมวาจะเปนทางโลก หรอทางธรรม โอกาสทจะชแจงแนะน าอบรมสงสอนทายกทายกาโดยไมตองนดหมายกนนนมอย คอในวนเวลา ททายกทายกาแหงวดนนๆ มารวมกนท าบญตกบาตรในวนพระหรอวนธรรมสวนะตอนเวลาทพระภกษฉนภตตาหาร เสรจแลวกอนจะยถาสพพ อนโมทนาในโอกาสนน อนเปนการอนโมทนาในรปแบบค าสอนตามพระบรมพทธานญาต ดงกลาวแลว แตถาทานผมหนาทาอนโมทนาเหนสมควรจะอนโมทนากอนฉน หรอในเวลาทพระภกษรปอนฉนอย กยอมกระท าได

๑๓๑ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการรองทกข พ.ศ. ๒๕๓๗๕๐

---------------------------- อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ และขอ ๕๒ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ.๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการมหาเถรสมาคมวางระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการรองทกข พ.ศ.๒๕๓๗” ขอ ๒ ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคมวาดวย การรองทกข พ.ศ. ๒๕๐๕ ขอ ๔ พระสงฆาธการรปใด ถกผบงคบบญชาสงลงโทษฐานละเมดจรยา ถาเหนวา ค าสงลงโทษนนไมเปนธรรม ประสงคจะรองทกข กใหรองทกขตอผบงคบบญชาเหนอผสงลงโทษ ขนไปชนหนง ขอ ๕ ในการรองทกขนน ตองท าเปนค ารองมส าเนาหนงฉบบ ระบสถานทและวนเดอนป ทรองทกข ชแจงแสดงเหตผลหรอขอผดถก แลวลงลายมอช อของผรองทกขนน พรอมกบส าเนา ค าสงลงโทษ ยนตอผมหนาทรบค ารองทกขตามความในขอ ๔ โดยใหสงผานผสงลงโทษภายใน ก าหนด ๑๕ วน นบจากวนทราบค าสงลงโทษ และใหผสงลงโทษ สงค ารองทกขไปใหผมหนาท รบค ารองทกขภายใน ๗ วน นบแตวนไดรบค ารองทกข ขอ ๖ เมอผมหนาทรบค ารองทกขไดรบค ารองทกขแลว ใหพจารณาสงการตามควรแกกรณ

๕๐ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๒ ตอนท ๗ วนท ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๓๗

๑๓๒ คมอพระสงฆาธการ

ถาเหนวา สมควรไดรบค าชแจงของผสงลงโทษประกอบการพจารณาดวย ใหสงส าเนา ค ารองทกขนนไปยงผสงลงโทษภายในก าหนด ๗ วน นบแตวนไดรบค ารองทกข เพอใหชแจงในการ สงลงโทษ เมอผสงลงโทษท าค าชแจงแลว ใหสงค าชแจงนนไปยงผมหนาทรบค ารองทกขพรอมดวยส าเนาเอกสารอน ๆ อนเกยวกบการสงลงโทษ ซงรบรองวาถกตอง ถาจะพงมภายในก าหนด ๑๕ วน นบแตวนไดรบส าเนาค ารองทกข ขอ ๗ เมอผมหนาทรบค ารองทกขไดรบค าชแจงตามความในขอ ๖ วรรค ๒ แลวใหพจารณาสงการตอไป แตถาเหนวาเปนเรองทควรตงกรรมการพจารณากใหตงกรรมการไดไมนอยกวา ๓ รป และไมเกน ๕ รป เพอพจารณาเสนอความเหน ขอ ๘ ในการพจารณาของคณะกรรมการนน จะเชญบคคลใด ๆ มาใหถอยค าเพอประกอบการพจารณากได ขอ ๙ ใหการพจารณาส งการของผ รบค ารองทกขตามความในขอ ๖ วรรคแรก ตองพจารณาสงการใหเสรจสนภายในก าหนด ๑๕ วน นบแตวนทไดรบค ารองทกข ถามการสงใหสงค าชแจงของผสงลงโทษ ตามความในขอ ๖ วรรค ๒ ตองพจารณาสงการ ใหเสรจสนภายในก าหนด ๓๐ วน นบแตวนไดรบค ารองทกข แตถามการตงกรรมการพจารณาตามความในขอ ๗ ตองพจารณาสงการใหเสรจสน ภายในก าหนด ๖๐ วน นบแตวนไดรบค ารองทกข ขอ ๑๐ ใหผรบค ารองทกขแจงผลการพจารณาชขาดแกผสงลงโทษและใหผสงลงโทษ แจงแกผรองทกขทราบภายในก าหนด ๑๕ วน นบแตวนทตนไดรบค าสงแจงผลการพจารณาชขาดนน ขอ ๑๑ ถาผรบค ารองทกข พจารณาสงการยนตามค าสงของผสงลงโทษหรอเบากวา ผรองทกขจะรองทกขตอไปอกไมได แตถาผรบค ารองทกขพจารณาสงการใหเพมโทษ ผรองทกข มสทธรองทกขตอผบงคบบญชาเหนอขนไปอกชนหนงได การพจารณาสงการของผบงคบบญชาชนนเปนทสด การยนค ารองทกข และการพจารณาสงการตามความในวรรคตน ใหน าความในขอ ๕-๖- ๗-๘ และขอ ๙ มาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๑๒ การรองทกขตามระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหถอวาเปนสทธเฉพาะตว จะรองทกขแทนกนมได

ประกาศ ณ วนท ๒๕ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๓๗

สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๓๓ คมอพระสงฆาธการ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการรองทกข พ.ศ. ๒๕๓๗ เนองจากไดมการ ยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง ออกประกาศมหาเถรสมาคม และมบทบญญตก าหนดอ านาจหนาท ของมหาเถรสมาคมดงกลาวใหม ตามมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกระเบยบมหาเถรสมาคมน

๑๓๔ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการจดงานวด พ.ศ. ๒๕๓๗๕๑

---------------------------- อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมวางระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑. ระเบยบมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการจดงานวด พ.ศ. ๒๕๓๗” ขอ ๒. ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓. ตงแตวนใชระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวย การจดงานวด พ.ศ. ๒๕๑๐

หมวด ๑ บททวไป

ขอ ๔ ในระเบยบน (๑) “เจาคณะ”หมายถงผปกครองคณะสงฆตามล าดบชน ในเขตซงวดทจะจดงานนนตงอย (๒) “เจาหนาทฝายบานเมอง”ส าหรบในกรงเทพมหานคร ใหหมายถงผวาราชการ กรงเทพมหานคร ผอ านวยการเขต และผก ากบการสถานต ารวจ ในจงหวดอน ใหหมายถงผวาราชการจงหวด นายอ าเภอและผบงคบการต ารวจภธรจงหวด หรอรองผบงคบการท าหนาท หวหนาต ารวจภธรจงหวด หรอผก ากบการสถานต ารวจภธรอ าเภอ หรอรองผก ากบการท าหนาท หวหนาสถานต ารวจภธรอ าเภอ (๓) งานชมชน ไดแกงานทวดจดขนเองหรอมผขอจดขนภายในวด ๕๑ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๒ ตอนท ๖ วนท ๒๕ มถนายน ๒๕๓๗

๑๓๕ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๕ งานวดตามระเบยบน ม ๓ ประเภท คอ (๑) งานเทศกาล ไดแก งานนมสการปชนยวตถ ปชนยสถาน หรองานประเพณ ทมการออกรานและมหรสพ ซงเปนงานประจ าป (๒) งานมหกรรม ไดแกงานฉลองหรองานกศล ทมการออกรานหรอมหรสพ ซงจดขนเปนครงคราว (๓) งานชมนม ไดแกงานทวดจดขนเอง หรอมผขอจด ขนภายในวด ขอ ๖ การจดงานวดทกประเภท จะตองใหเปนไปดวยความเรยบรอย ไมขดตอพระธรรมวนย ศลธรรม กฎหมาย และระเบยบ หรอค าสงของผบงคบบญชา ขอ ๗ การจดงานวดทกประเภท หามมใหม (๑) การแสดงใด ๆ อนเปนการลบหลดหมนพระพทธ พระธรรม หรอพระสงฆ (๒) การพนน และการหารายไดโดยวธเสยงโชคเลยนแบบการพนน (๓) การเตนร า ร าวง และการแสดงภาพนงหรอภาพยนตรลามกอนาจาร (๔) การแสดงระบ าหรอการแสดงอยางอน ทเปนการยวยกามารมณ (๕) การแขงขนมวย การทรมานสตว เชน กดปลา ชนไก ชนโค เปนตน (๖) การจ าหนายสราเมรย และการเลยงสราเมรย (๗) การประกวดสาวงามและการแสดงการแตงกายทขดตอศลธรรมและวฒนธรรม

หมวด ๒ งานเทศกาล

ขอ ๘ ในการจดงานเทศกาลของวด ใหมกรรมการจดงานคณะหนงอยางนอย ๗ คน มหนาทวางโครงการและด าเนนการใหเปนไปตามระเบยบมหาเถรสมาคมน ขอ ๙ คณะกรรมการจดงานเทศกาลของวดดงกลาวในขอ ๘ ประกอบดวย (๑) กรรมการโดยต าแหนง ไดแก เจาอาวาสวดนนเปนประธานกรรมการ และ เจาหนาทฝายบานเมองหรอผแทน และถา (ก) งานมก าหนดตงแต ๓ วนขนไป ใหเจาคณะต าบลหรอผแทนเปนทปรกษา (ข) งานก าหนดตงแต ๕ วนขนไป ใหเจาคณะอ าเภอหรอผแทนเปนทปรกษา (ค) งานมก าหนดตงแต ๗ วนขนไป ใหเจาคณะจงหวดหรอผแทนเปนทปรกษา และอธบดกรมการศาสนา หรอผแทนเขารวมดวย (๒) กรรมการโดยการแตงตง ไดแกพระภกษในวดนน อบาสกอบาสกาผบ ารงวดนน หรอบรรพชต หรอคฤหสถอน ทเจาอาวาสวดนนแตงตง (๓) ถาเปนการสมควร เจาอาวาสจะเชญบคคลอนเปนกรรมการอกคณะหนงกได

๑๓๖ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๐ ในโครงการจดงานเทศกาลดงกลาวในขอ ๘ ใหระบ (๑) รายนามกรรมการจดงาน (๒) วตถประสงคของการจดงาน (๓) ก าหนดวนเวลาทจดงาน (๔) ประเภทมหรสพทวดจะจดใหมาแสดงในงาน (๕) ประเภทการแสดงทวดจะน าออกแสดงในงาน (๖) ประเภทการประกวดแขงขนทวดจะจดขนในงาน (๗) ประเภทผลประโยชนทวดจะไดจากการจดงาน (๘) รายการอนทสมควรจะรายงานใหทราบ ขอ ๑๑ ใหเจาอาวาสเสนอโครงการจดงานเทศกาล ขออนญาตตอผบงคบบญชา ดงน (ก) งานมก าหนดตงแต ๓ วนขนไป ใหขออนญาตตอเจาคณะอ าเภอ (ข) งานมก าหนดตงแต ๕ วนขนไป ใหขออนญาตตอเจาคณะจงหวด (ค) งานมก าหนดตงแต ๗ วนขนไป ใหขออนญาตตอเจาเจาคณะภาค ทงน นอกจากการขออนญาตตามระเบยบแบบแผนของฝายบานเมองแลวตองไดรบอนญาตจากเจาคณะดงกลาวขางตน จงจดใหมงานได ขอ ๑๒ หามมใหด าเนนการดงตอไปน ในงานเทศกาลของวด คอ (๑) กยมเงนผอนมาลงทน อนจะท าใหวดเกดขอผกพนชดใชหนสน (๒) ใหเอกชนผกขาดการจดงานเทศกาลทงหมดหรอสวนใดสวนหนง ขอ ๑๓ ผลประโยชนจากงานเทศกาลของวดใด ใหเปนศาสนสมบตของวดนน การดแลรกษา และการจดผลประโยชนจากงานเทศการของวดใหปฏบตตามวธการทก าหนดในกฎกระทรวง ตามความในมาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๔ เมอเสรจงานเทศกาลแลว ใหคณะกรรมการท ารายงานผล พรอมดวยบญช แสดงประเภทรายไดรายจาย เสนอตอผบงคบบญชาตามล าดบ จนถงเจาคณะผอนญาตใหจดงาน เทศกาลนนภายใน ๖๐ วน

หมวด ๓ งานมหกรรม

ขอ ๑๕ ในการจดงานมหกรรม ซงมวตถประสงคเพอหารายไดบ ารงวด หรอบ ารงกจการใด ๆ ของวด ใหจดไดไมเกน ๗ วน ถาก าหนดงานตงแต ๕ วนขนไปใหเจาอาวาสวดนนแตงตงกรรมการจดงานขนคณะหนง ตามความในขอ ๙ และใหท าโครงการจดงานตามความในขอ ๑๐ เสนอผบงคบบญชาตามล าดบ เฉพาะงานมก าหนดตงแต ๕ วนขนไป ใหขออนญาตตอเจาคณะจงหวด ถามก าหนดตงแต ๗ วนขนไป ใหขออนญาตตอเจาคณะภาค เมอไดรบอนญาตจากเจาคณะดงกลาวแลว จงจดใหมงานได

๑๓๗ คมอพระสงฆาธการ

ในการด าเนนงานมหกรรมดงกลาวในวรรคแรก ใหน าความในขอ ๑๒ มาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๑๖ เมอเสรจงานมหกรรมตามความในขอ ๑๕ แลว ใหรายงานผลการจดงาน ตอผบงคบบญชา โดยอนโลมตามความในขอ ๑๔

หมวด ๔ งานชมนม

ขอ ๑๗ ผใดจะจดงานชมนมในวด ซงมใชงานเทศกาล หรองานมหกรรม ใหผนนขออนญาต ตอเจาอาวาส เมอเจาอาวาสอนญาตแลวจงจดได เวนแตกรณทวดจดขนเอง ขอ ๑๘ งานชมนมซงจดขนในบรเวณวดได ตองเปนงานเกยวกบการบ าเพญกศลทาง พระพทธศาสนา การสงเสรมวฒนธรรมอนดงามของประชาชน การสงเสรมการศกษา การสงเสรมศลธรรม การสงเสรมกจการทางราชการ และการบ าเพญศาสนกจของบรรพชตและคฤหสถ ขอ ๑๙ ผไดรบอนญาตจากเจาอาวาสใหจดงานชมนมในวด จะตองรบผดชอบตอวด ในกรณทท าใหเกดความเสอมเสยแกวด

หมวด ๕ เบดเตลด

ขอ ๒๐ เจาอาวาสรปใด ฝาฝนระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหถอวาละเมดจรยาพระสงฆาธการ และตองไดรบโทษฐานละเมดจรยาพระสงฆาธการ ตามความในหมวด ๔ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระสงฆาธการ

ประกาศ ณ วนท ๕ มถนายน พ.ศ. ๒๕๓๗

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรนายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการจดงานวด พ.ศ. ๒๕๓๗ เนองจาก ไดมการยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคมตรากฎ มหาเกรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง ออกประกาศมหาเถรสมาคม และมบทบญญต ก าหนดหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวใหม ตามมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกระเบยบมหาเถรสมาคมน

๑๓๘ คมอพระสงฆาธการ

ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ

พ.ศ. ๒๕๓๙ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมวางระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการขอพระราชทาน พระบรมราชปถมภ พ.ศ. ๒๕๓๙” ขอ ๒ ระเบยบมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชระเบยบน ใหยกเลกระเบยบมหาเถรสมาคมวาดวยการขอพระราชทาน พระบรมราชปถมภ พ.ศ. ๒๕๒๓ ขอ ๔ วดทสมควรขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ ตองมลกษณะทวไป ดงน (๑) วดทมเสนาสนะหรอปชนยสถานทไดรบการบรณะปฏสงขรณเปนระเบยบ เรยบรอยและเปนหลกฐานมนคง หรอมการพฒนาวดเปนระเบยบ สะอาด รมรน (๒) ทดนทตงวดมบรเวณกวางขวางพอสมควร ไมคบแคบเกนไป มความปลอดภยและการคมนาคมสะดวก (๓) ประชาชนบ ารงวดมความพรอมเพรยงสมานฉนทใหการสนบสนนแกวดเปนอยางด (๔) การปกครองพระภกษสามเณรภายในวดเปนระเบยบเรยบรอยตามธรรมวนย กฎหมาย กฎ ระเบยบ ค าสง มต และประกาศของมหาเถรสมาคม มการจดการศาสนศกษาการศกษาสงเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนา การสาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะหตามระเบยบแบบแผนของคณะสงฆเปนอยางด (๕) เจาอาวาสเปนผทรงเกยรตคณเปนทเคารพนบถอของบรรพชต และคฤหสถ ในถนนน

๑๓๙ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๕ การขอพระราชทานอญเชญเสดจพระราชด าเนนไปทรงประกอบพธตดลกนมตอโบสถ ใหเจาอาวาสท ารายงานเสนอเจาคณะผบงคบบญชาตามล าดบชนและนายอ าเภอ ผวาราชการจงหวด และผบงคบบญชาทหารในทองถนนน (ถาม) จนถงเจาคณะใหญตามแบบทายระเบยบน พรอมดวยส าเนาประกาศพระราชทานวสงคามสมา ส าเนารายงานการประชมของคณะกรรมการจดงานวด ประวตวด ประวตเจาอาวาสปจจบน และภาพถายอโบสถ อยางละ ๒ ชด ขอ ๖ การขอพระราชทานอญเชญเสดจพระราชด าเนนไปทรงประกอบพธยกชอฟา อโบสถ วหาร หรอศาลาการเปรยญ ทรงเททองหลอพระพทธรป หรอทรงประกอบพธอน ๆ ใหเจาอาวาส ท ารายงานเสนอเจาคณะผบงคบบญชา ตามล าดบชนและนายอ าเภอ ผวาราชการจงหวด และ ผบงคบบญชาทหารในทองถนนน (ถาม) จนถงเจาคณะใหญ ตามแบบทายระเบยบน พรอมดวย ส าเนารายงานการประชมของคณะกรรมการจดงานวด ประวตวด ประวตเจาอาวาสปจจบน ภาพถายอโบสถหรอเสนาสนะ อยางละ ๒ ชด ขอ ๗ การขอพระราชทานพระบรมราชานญาตอญเชญอกษรพระปรมาภไธย หรออกษร พระนามาภไธย เพอประดษฐานทหนาบนอโบสถ หรอเสนาสนะอนใด หรอบนผาทพยของพระพทธรป ใหเจาอาวาสท ารายงานเสนอเจาคณะผบงคบบญชาตามล าดบชน จนถงเจาคณะใหญตามแบบ ทายระเบยบน พรอมดวยประวตวด ซงมหลกฐานการเสดจพระราชด าเนน หรอทรงเกยวของ โดยตรงกบวดนในอดต ประวตวด ประวตเจาอาวาสปจจบน พรอมภาพถายอโบสถ เสนาสนะ หรอพระพทธรป อยางละ ๒ ชด ขอ ๘ การขอพระราชทานนามพระพทธรปหรอนามศาสนวตถ หรอศาสนสถาน ให เจาอาวาสท ารายงานเสนอเจาคณะผบงคบบญชาตามล าดบชน จนถงเจาคณะใหญ พรอมดวยประวตการสรางและภาพถายพระพทธรป หรอศาสนวตถ หรอศาสนสถานนน ประวตวด ประวตเจาอาวาสปจจบนพรอมภาพถายพระพทธรป ศาสนวตถ หรอศาสนสถาน อยางละ ๒ ชด ขอ ๙ รายงานการขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ ตามขอ ๕ หรอขอ ๖ ใหเจาคณะ ผบงคบบญชาตามล าดบชน และนายอ าเภอ ผวาราชการจงหวด และผบงคบบญชาทหาร ในทองถนนน (ถาม) พจารณาใหความเหนชอบ หรอความเหนสมควรสนบสนนในการขอพระราชทาน อญเชญเสดจพระราชด าเนน และตามขอ ๗ หรอขอ ๘ ใหเจาคณะผบงคบบญชาตามล าดบชน พจารณาใหความเหนชอบหรอความเหนควรสนบสนนในการขอพระราชทานลงในรายงานนนแลวให เจาคณะใหญสงรายงานนนพรอมดวยเอกสารหลกฐานประกอบทง ๒ ชด ไปยงกรมการศาสนา กอนก าหนด ๖๐ วน ถาพจารณาไมเหนชอบดวย หรอไมเหนสมควรกใหระงบเสย หรอจะสงการ ตามแตจะเหนสมควร

๑๔๐ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๐ เมอกรมการศาสนารบรายงานขอพระราชทานพระบรมราชปถมภตามขอ ๙ แลว ใหด าเนนการตอไป หากเหนวามความจ าเปน อาจสงเจาหนาทไปตรวจสอบยงสถานทนนอกทางหนง กอนจะพจารณาด าเนนการเสนอความเหนไปยงส านกราชเลขาธการกได ขอ ๑๑ เมอกรมการศาสนาไดรบแจงผลการขอพระราชทานจากส านกราชเลขาธการแลว ใหกรมการศาสนาแจงผวาราชการจงหวด และผบงคบบญชาทหารในทองถนนน (ถาม) นมสการ เจาคณะใหญและเจาคณะภาคเพอทราบ และนมสการเจาคณะจงหวดเพอแจงเจาอาวาสผขอ พระราชทานทราบ วดทขอพระราชทานตามระเบยบน จะด าเนนการโฆษณาประชาสมพนธ หรอจะด าเนนการ อยางหนงอยางใดไมได จนกวาจะไดรบแจงผลการขอพระราชทานตามความในวรรคตนกอน

ประกาศ ณ วนท ๓ เดอนมถนายน พ.ศ. ๒๕๓๙

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๔๑ คมอพระสงฆาธการ

(แบบรายงานการขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ) เขยนท ……………...............………………

วนท……...เดอน……...........……….พ.ศ….……..... เรอง ขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ เรยน เจาคณะต าบล………………………………………. สงทสงมาดวย ๑…………………………..........................……………….………….……....จ านวน ๒ ชด ๒…………………………………….........................……………..…………..จ านวน ๒ ชด ๓………………………………………………….….........................…..…….จ านวน ๒ ชด ๔……………………………………………….………..........................……..จ านวน ๒ ชด กระผม พระ....................................................เจาอาวาสวด……………….........…………. ตงอยท……………...................... ..……ต าบล………...........…….…………..อ าเภอ………….…………….………. จงหวด……….....................………......…………….มความประสงค……......……………..………………………. ………………………………………………….............……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….…………………………………………………………… ………………………………………………………………………. . . . . . . . . . . . . . . . . …………………………………….………… ระหวางวนท……….………………………………………………...................................……………………………… และในการน ทางวดและคณะกรรมการจดงานวดเหนสมควร ๑.ขอพระราชทานอญเชญ……………………………….......................….………………..…..…. ………………………………………………………………………………………….....................................……..…… …………………………………………………………………………………….....................................………………… เสดจพระราชด าเนนไปทรงประกอบพธ…………………………….......................…………………..…….……. ……………………………………………………………….............................. .......………………………………..….… ณ วดดงกลาว สวนก าหนดการและเวลาใด สดแตจะทรงพระกรณาโปรด

๒. ขอพระราชทานพระบรมราชานญาตเชญอกษรพระปรมาภไธย หรออกษรพระนามาภ ไ ธ ย……………………………. . .………( ระบ ) เ พอประดษฐานท…………..………………………..… …………………………………...................................…………………………………………………………...…….…................................................................................................................................................................................................ .........................................................................................................

๑๔๒ คมอพระสงฆาธการ

๓. ขอพระราชทานนามพระพทธรป หรอนามศาสนวตถ หรอนามศาสนสถาน ใหแนบส าเนาเอกสารตามระเบยบมหาเถรสมาคม เรอง การขอพระราชทานพระบรมราชปถมภ พรอมกบประวตวด ประวตเจาอาวาสปจจบน และภาพถาย จ านวน ๒ ชด มาพรอมกบรายงานน ดวยแลว

เรยนมาดวยความเคารพ

…………………...................………………… (……………..................……………………..) เจาอาวาสวด.........................................

บนทกความเหนของเจาคณะต าบล ………………………………………………………………………………………....................................................…………………………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………………………....................................……………………………………………………………….........……

(……………..................……………………..) เจาคณะต าบล.......................................

บนทกความเหนของเจาคณะอ าเภอ ………………………………………………………………………………………....................................………................…………………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………………………....................................……………………………………………………………………........

(……………..................……………………..) เจาคณะอ าเภอ.....................................

๑๔๓ คมอพระสงฆาธการ

บนทกความเหนของนายอ าเภอ ………………………………………………………………………………………..............................................…………………………………………………………………………...........................................………………………………………………………………………………....................................……………………………………………………………………

(……………..................……………………..) นายอ าเภอ...........................................

บนทกความเหนของเจาคณะจงหวด ………………………………………………………………………………………....................................……………… …………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………………………....................................……………………………………………………………………

(……………..................……………………..) เจาคณะจงหวด.......................................

บนทกความเหนของผวาราชการจงหวด ………………………………………………………………………………………....................................……………… …………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………………………....................................……………………………………………………………………

(……………..................……………………..) ผวาราชการจงหวด................................

๑๔๔ คมอพระสงฆาธการ

บนทกความเหนของผบงคบบญชาทหาร (ถาม) ………………………………………………………………………………………....................................……………… …………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………………………....................................……………………………………………………………………

(……………..................……………………..) ต าแหนง...............................................

บนทกความเหนของเจาคณะภาค ………………………………………………………………………………………....................................……………… …………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………………………....................................……………………………………………………………………

(……………..................……………………..) เจาคณะภาค.......................................

บนทกความเหนของเจาคณะใหญ ………………………………………………………………………………………....................................……………… …………………………………………………………....................................…………………………………………… …………………...................……........................................................................................................………

(……………..................……………………..) เจาคณะใหญ........................................

๑๔๕ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามภกษสามเณรเสพยาเสพตดใหโทษ

พ.ศ. ๒๕๒๑ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมออกค าสงมหาเถรสมาคม ไวดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามภกษสามเณร เสพยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๑” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกค าสงหรอประกาศคณะสงฆอนเกยวกบการหามภกษสามเณรเสพยาเสพตดใหโทษซงก าหนดไวแลวในค าสงมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบค าสงมหาเถรสมาคมน ขอ ๔ หามภกษสามเณรฉนยาทมคตเหมอนสราเมรย และยาเสพตดใหโทษอนใด ทมคตอยางเดยวกน ขอ ๕ หามภกษสามเณร เสพหรอฉดยาเสพตดใหโทษทกชนดเขาสรางกาย ยกเวนกรณ ทปฏบตตามค าสงแพทยเพอรกษาโรค ขอ ๖ ภกษสามเณรรปใดฝาฝนค าสงมหาเถรสมาคมน (๑) ถามไดเปนพระสงฆาธการ (ก) ใหเจาอาวาสเจาสงกดสงภกษสามเณรรปนนใหเลกการกระท าเชนนนเสย หากสงแลวยงฝาฝนอก ใหจดการใหภกษสามเณรรปนนออกไปเสยจากวดและบนทกเหตทให ออกไปนนในหนงสอสทธ แลวรายงานตามล าดบชนจนถงเจาคณะจงหวดเจาสงกดทราบ (ข) ถาภกษสามเณรผกระท าความผดนนอยในทองทอนในจงหวดเดยวกน ใหเจาคณะทองทนนแจงแกเจาอาวาสผานเจาคณะจงหวดเจาสงกดแตถามสงกดอยตางจงหวด ใหแจงแกเจาอาวาส ผานเจาคณะภาคเจาสงกด เพอด าเนนการตามความใน (ก)

๑๔๖ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ถาเปนพระสงฆาธการ ใหเจาคณะเจาสงกดพจารณาลงโทษฐานละเมดจรยา พระสงฆาธการตามควรแกกรณ แตถาพระสงฆาธการไดกระท าความผดในเขตจงหวดทตนมได สงกดอย ใหเจาคณะในเขตทความผดนนเกดขน แจงแกเจาคณะเจาสงกดของผกระท าความผด เพอด าเนนการดงกลาวแลวโดยแยกการแจงดงน (ก) ในกรงเทพมหานคร ใหแจงแกเจาคณะกรงเทพมหานคร (ข) ในจงหวดอน ใหแจงแกเจาคณะจงหวดผานเจาคณะภาค

สง ณ วนท ๒๒ กนยายน พ.ศ. ๒๕๒๑

(สมเดจพระอรยวงศาคตญาณ) สมเดจพระสงฆราช ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชค าสงมหาเถรสมาคมฉบบนคอ ดวยการดมสราเมรยหรอการเสพ หรอ ฉดยาเสพตดใหโทษเขาสรางกาย เปนการไมชอบดวยพระวนยและสมณวสย เปนทต าหนตเตยนของผทไดพบเหน น าความเสอมเสยมาสวงการปกครองคณะสงฆ และพทธศาสนา และเคยมระเบยบกรมการศาสนา ลงวนท ๑ กรกฎาคม ๒๔๖๗ เรอง หามมใหภกษสามเณรฉนยาทมคตเหมอนสราเมรยอยเดมแลวแตไมครอบคลมถง ยาเสพตดใหโทษทเกดขนภายหลง จงเหนสมควรออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๔๗ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามภกษสามเณรเทยวเตรดเตรและพกคางแรมตามบานเรอน

พ.ศ. ๒๕๒๑ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมออกค าสงมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามภกษ สามเณร เทยวเตรดเตรและพกคางแรมตามบานเรอน พ.ศ. ๒๕๒๑” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกค าส งหรอประกาศคณะสงฆ อนเกยวกบการหามภกษสามเณร เทยวเตรดเตรและพกคางแรมตามบานเรอน ซงไดก าหนดไวแลวในค าสงมหาเถรสมาคมน หรอซงขด หรอแยงกบค าสงมหาเถรสมาคมน ขอ ๔ หามภกษสามเณรเทยวเตรดเตรไปในทตางๆ โดยไมมทอยเปนหลกแหลง ขอ ๕ หามภกษสามเณรพกคางแรมตามบานเรอนตดตอกนเกนสมควรโดยไมจ าเปน ขอ ๖ ภกษสามเณรรปใดฝาฝนค าสงมหาเถรสมาคมน (๑) ในกรณทภกษสามเณรรปนนมหนงสอสทธโดยถกตอง ใหเจาอาวาสหรอ เจาคณะเจาของทองทแลวแตกรณ แนะน าภกษสามเณรรปนนใหกลบส านกเดม พรอมกบรายงาน เจาอาวาสเจาสงกดทราบ โดยผานเจาคณะภาคเจาสงกดของภกษสามเณร รปนน (๒) ในกรณทภกษสามเณรรปนนเมอสอบสวนแลว ปรากฏวามหนงสอสทธปลอม ใหเจาอาวาสหรอเจาคณะเจาของทองทด าเนนการใหภกษสามเณรรปนนสละสมณเพศแลวมอบตวใหฝายบานเมองด าเนนการตามกฎหมาย พรอมกบรายงานเจาคณะตามล าดบ จนถงมหาเถรสมาคม

๑๔๘ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๗ พระสงฆาธการรปใดฝาฝนค าส งมหาเถรสมาคมน ใหถอวาละเมดจรยา พระสงฆาธการอยางรายแรง

สง ณ วนท ๒๒ กนยายน พ.ศ. ๒๕๒๑

(สมเดจพระอรยวงศาคตญาณ) สมเดจพระสงฆราช ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชค าสงมหาเถรสมาคมฉบบน คอ โดยปกตภกษสามเณรตองมสงกดอย

ในวดใดวดหนง กบทงมทอยเปนหลกแหลง แตปรากฏวามภกษสามเณรบางรปเทยวเตรดเตรไปในทตางๆ

และพกคางแรมตามบานเรอนตดตอกนโดยไมจ าเปน การประพฤตเชนนไมเหมาะกบสมณวสย เปนทต าหนตเตยน

ของประชาชนทวไป ประกอบกบเรองนไดมพระมหาสมณาณต ลงวนท ๑๕ สงหาคม พทธศกราช ๒๔๕๗

ก าหนดวธด าเนนการตอภกษสามเณรทประพฤตดงกลาวอยแลว แลวยงกระจดกระจาย และไมสอดคลองกบ

เหตการณในปจจบนท าใหไมสะดวกแกการน ามาใชในการบรหารการคณะสงฆจงสมควรประมวลและปรบปรง

ออกเปนค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๔๙ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบค าสงมหาเถรสมาคม

เรอง ใหภกษสามเณรเรยนพระธรรมวนย พ.ศ. ๒๕๒๘

----------------------------

หลกการ ออกค าสงมหาเถรสมาคมเรอง ใหภกษสามเณรเรยนพระธรรมวนย

เหตผล

เมอป พ.ศ. ๒๔๘๑ มหาเถรสมาคมในยคนนไดประกาศใหภกษสามเณรเรยน พระธรรมวนย มหลกฐานปรากฏอยในหนงสอแถลงการณคณะสงฆ เลม ๒๖ ความวา“มหาเถรสมาคมประชมหารอวาการศกษาพระธรรมวนยเวลานเจรญแพรหลายมากขน แตภกษสามเณรทยงมไดศกษากมอยเปนจ านวนมากเพราะไมมระเบยบกวดขนปลอยใหเปนไปตามใจสมครเหนวาควรจะวางระเบยบกวดขนใหศกษาทวถงกน จงใหประกาศวา ภกษมพรรษายงไมถง ๕ และสามเณรรปใดทยงไมมวทยฐานะเปนนกธรรมชนใดชนหนง ใหเจาอาวาสกวดขนใหเรยนธรรมวนยทกรปถาภกษสามเณรรปใดฝาฝนไมปฏบต มความผดฐานฝาฝนโอวาทของเจาอาวาส ถาและเจาอาวาสรปใดไมกวดขนภกษสามเณร ในอาวาสของตน มความผดฐานละเลยตอหนาท” ตามประกาศฉบบดงกลาวขางตน จะพงเหนไดอยางแจงชดวา ทานผมหนาทรบผดชอบ ในการปกครองคณะสงฆระดบสงสด เหนเปนความจ าเปนอยางยงในกรณทจะตองใหภกษ สามเณรเลาเรยนพระธรรมวนย เพราะเปนหนาทโดยตรงของภกษสามเณร และเพราะการศกษา เลาเรยนพระธรรมวนยของภกษสามเณรเปนพลวปจจยทจะกอใหเกดความเจรญ รงเรองและ ความมนคงแหงพทธจกรซงประกอบดวยพระศาสนา สงฆมณฑล และวดวาอาราม เปนตวสบตออาย พทธจกรใหยงยนตอไป

๑๕๐ คมอพระสงฆาธการ

อนพทธสาวกกลาวโดยเฉพาะภกษสามเณรนน ตองนบวาเปนศาสนทายาททมความส าคญ ตอพระศาสนาฝายหนง ความส านกในคณคาของความเปนศาสนทายาทกด ความส านกในเกยรตภม ของศาสนทายาทกด ยงคงมอยในตวทานไมสญหายไปไหน แตตองอบเฉาลงไปบางในการเลาเรยน ศกษาพระธรรมวนย หรอในการเขารบการอบรมพระธรรมวนย จะเหมากลาวเอาวาเพราะทาน ขาดความส านกดงกลาวแลว เหนจะยงไมได เพราะขอขดของในการทจะศกษาเลาเรยน หรอ ขอขดของในการทจะเขารบการอบรม มใชจะมเพยงประการเดยว มอยหลายอยางหลายประการ ดวยกนซงจะไมน ามากลาวในทน เพราะเชอวารๆ กนอยในหมเจาอาวาส และเจาคณะขอขดของตางๆ ดงกลาวนน เปนสงทพอจะแกไขได มใชเหลอวสยทจะแกไขแตตองรวมมอรวมชวยกนแกในระหวางเจาอาวาส และเจาคณะ ตลอดลงไปถงภกษสามเณร อกประการหนง การทดสอบความรในสงทไดศกษาเลาเรยนมา หรอในสงทไดรบการอบรม มาในปจจบนนเปนสงมความจ าเปน ดงนน ในค าสงนจงก าหนดใหมการทดสอบความรไวอกโสตหนง เพอความเหมาะสมกบภาวการณของยค

๑๕๑ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม๕๒ เรอง ใหภกษสามเณรเรยนพระธรรมวนย

พ.ศ. ๒๕๒๘ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมออกค าสงมหาเถรสมาคมไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคม เรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคมเรอง ใหภกษสามเณร เรยนพระธรรมวนย พ.ศ. ๒๕๒๘” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกประกาศใหภกษสามเณรเรยนพระธรรมวนย ลงวนท ๓๐ พฤศจกายน พทธศกราช ๒๔๘๑ ขอ ๔ พระภกษมพรรษายงไมถง ๕ และสามเณรรปใดทยงมวทยฐานะเปนนกธรรม ชนใดชนหนง ใหเจาอาวาสกวดขนใหเรยนพระธรรมวนย หรอเขารบการอบรมพระธรรมวนยทกรป ถาภกษสามเณรรปใดฝาฝนไมปฏบตตาม ชอวาไมตงอยในโอวาทของเจาอาวาส หรอประพฤต ผด ค าสงเจาอาวาส มความผดตามมาตรา ๓๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ อนง ถาและเจาอาวาสรปใดไมกวดขนภกษสามเณรในวดของตน ยอมมความผด ฐานละเลยตอหนาท ขอ ๕ ใหเปนหนาทของเจาอาวาสและเจาคณะเจาสงกดทกระดบจนถงระดบจงหวด รวมกนจดการโดยความอ านวยการของเจาคณะภาคเจาคณะสงกด จดใหมการเลาเร ยนหรอ การอบรมพระธรรมวนย ในเขตต าบลทางปกครองคณะสงฆนน ๆ ในรปแบบ ดงน

๕๒ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๗๓ ตอนท ๕ วนท ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๒๘

๑๕๒ คมอพระสงฆาธการ

ก. วดใดในเขตต าบลนน พอจะจดตงโรงเรยนนกธรรมได กใหจดตงขน และใหภกษ สามเณรในวดอนมารวมเรยนดวย ข. ถาภกษสามเณรในเขตต าบลนนไมสามารถจะรวมเรยนได เพราะมเหตขดของ หลายประการกด วดแตละวดในเขตต าบลนน ไมอาจตงโรงเรยนนกธรรมไดกด ตองจดใหมการอบรม พระธรรมวนย อนโลมตามหลกสตรนกธรรมชนตร ขอ ๖ การอบรมพระธรรมวนยตามทกลาวไวในขอ ๕ ข. ใหด าเนนการดงน ก. วดใดอนทานเจาอาวาสใหความรบรองวาจะใหมการอบรมพระธรรมวนยใหแก ภกษสามเณรในเขตเขาพรรษา โดยเจาอาวาสจะเปนผอบรมเอง หรอจะมอบหมายใหพระภกษ รปอนอบรมแทน ใหถอวาวดนนมการอบรมพระธรรมวนยแลว หากภกษสามเณรในวดอน จะมารวมรบการอบรมดวยกได โดยความเหนชอบของเจาอาวาสวดนน ข. ในเขตต าบลทางปกครองคณะสงฆใด ไมอาจตงโรงเรยนนกธรรม หรอจดใหม การอบรมเฉพาะวดได ใหเจาอาวาสวดในเขตต าบลนน พรอมดวยเจาคณะเจาสงกดถงระดบ จงหวด จดใหมการอบรมพระธรรมวนยเฉพาะกจขนในเขตเขาพรรษา โดยจดรวมภกษสามเณร ในวดนน ๆ ใหเขารบการอบรมรวมกน ณ วดใดวดหนงทเหนสมควร และตองมจ านวนรวมกนแลว ไมต ากวา ๑๕ รป ในการอบรมนน ใหอบรมในวนโกน วนพระหรอวนธรรมสวนะเวนวนปาฏโมกข วนละ ๓ ชวโมง ใหเจาอาวาส เจาคณะต าบล และเจาคณะอ าเภอ รวมกนจดใหมผใหการอบรม พระธรรมวนยอนโลมตามหลกสตรนกธรรมชนตร ขอ ๗ การอบรมพระธรรมวนยตามขอ ๖ ข. ทางคณะสงฆ โดยมหาเถรสมาคม สมาคมจะใหความอปถมภแกผใหการอบรม คดเปนรายวนทมการอบรมเปนกปปยภณฑมลคา วนละ ๖๐ บาท ขอ ๘ ใหมการทดสอบความรในแบบตอบปญหาทเคยเรยกกนวา สอบนวกะ อนโลม ตามหลกการสอบไลนกธรรมสนามหลวง จะจดใหมการรวมทจงหวดแหงเดยว หรอจะจดแบง แตละอ าเภอ แตละต าบล ใหเจาอาวาสเจาคณะผรบผดชอบในเรองนจะตกลงกน แตถาจะแบง สอบแตละแหง ตองมผสมครเขาสอบไมนอยกวา ๒๐ รป ส าหรบในเขตกรงเทพมหานคร จะแบงสอบแตละส านกเรยน กยอมกระท าได โดยไมก าหนดจ านวนผสมครสอบ ขอ ๙ ในเขตปกครองคณะสงฆสวนภมภาค ใหเปนหนาทของเจาคณะภาคเจาสงกด เปนผออกขอสอบ สวนการตรวจใบตอบของนกเรยน เจาคณะจงหวดและเจาคณะอ าเภอเจาสงกด รวมกนจดการตรวจ อนโลมตามแบบตรวจนกธรรมสนามหลวง

๑๕๓ คมอพระสงฆาธการ

ส าหรบในเขตกรงเทพมหานคร การออกขอสอบกด การตรวจใบตอบของนกเรยนกด เจาคณะกรงเทพมหานคร หรอเจาส านกเรยนนนๆ จะเปนผด าเนนการสดแตจะตกลงกน ขอ ๑๐ ใหเปนหนาทของเจาคณะจงหวดเจาสงกด ทจะออกวฒบตรใหแกภกษสามเณร ผเขาสอบไลไดตามค าสงมหาเถรสมาคมน สวนในเขตกรงเทพมหานคร จะเปนหนาทของเจาคณะ กรงเทพมหานคร หรอเจาส านกเรยนนน ๆ สดแตจะตกลงกน ขอ ๑๑ ใหเจาอาวาสและเจาคณะทกระดบ จะพงรวมกนปฏบตภารกจอนเปนหนาท ตามทก าหนดไวในค าสงมหาเถรสมาคมน ใหส าเรจไปดวยด หากมปญหาเกดขนในการทจะปฏบต ตามค าสงมหาเถรสมาคมนใหเจาคณะภาคเจาสงกด หรอเจาคณะกรงเทพมหานคร เสนอเรอง ไปยงมหาเถรสมาคมผานส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

สง ณ วนท ๒๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๘

(สมเดจพระพทธโฆษาจารย) ผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๕๔ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามพระภกษสามเณรเกยวของกบการเมอง

พ.ศ. ๒๕๓๘๕๓ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆพ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมจงออก ค าสงไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมนเรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามภกษสามเณร เกยวของกบการเมอง พ.ศ. ๒๕๓๘” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ต งแตวนใชค าส งมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกค าส งมหาเถรสมาคมเรอง หามพระสงฆเกยวของกบการเมอง พ.ศ. ๒๕๑๗ ขอ ๔ หามพระภกษสามเณรเขาไปในทชมนม หรอในบรเวณสภาเทศบาล หรอ สภาการเมองอนใด หรอในทชมนมทางการเมอง ไมวากรณใด ๆ ขอ ๕ หามพระภกษสามเณรท าการใด ๆ อนเปนการสนบสนนชวยเหลอโดยตรงหรอ โดยออมแกการหาเสยง เพอการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสภาเทศบาล หรอ สภาการเมองอนใด แกบคคลหรอคณะบคคลใดๆ ขอ ๖ หามพระภกษสามเณรรวมชมนมในการเรยกรองสทธของบคคลหรอคณะบคคลใดๆ ขอ ๗ หามพระภกษสามเณรรวมอภปราย หรอบรรยายเรองเกยวกบการเมอง ซงจดตงขนทงในวดและนอกวด ขอ ๘ ใหพระสงฆาธการตงแตชนเจาอาวาสขนไป ผมอ านาจหนาทในทางปกครอง ชแจงแนะน าผอย ในปกครองของตนใหทราบค าส งมหาเถรสมาคมน และกวดขนอยาใหม การฝาฝนละเมด

๕๓

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๓ ตอนท ๑ วนท ๒๕ มกราคม ๒๕๓๘

๑๕๕ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๙ พระภกษสามเณรรปใดฝาฝนละเมดค าสงมหาเถรสมาคมน ใหพระสงฆาธการ ผปกครองใกลชดด าเนนการตามอ านาจหนาทของตน ถาความผดเกดขนนอกเขตสงกด ใหเจาคณะเจาของเขตทความผดเกดขน วากลาว ตกเตอนแลว แจงใหพระสงฆาธการผปกครองใกลชดด าเนนการ ขอ ๑๐ ใหพระสงฆาธการผมอ านาจหนาทในทางปกครองทกชนปฏบตการใหเปนไป ตามค าสงมหาเถรสมาคมนโดยเครงครด

สง ณ วนท ๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๘

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม หมายเหต : เหตผลในการประกาศใชค าสงมหาเถรสมาคมฉบบน คอ โดยทพระภกษไดนามวา สมณะ แปลวา ผสงบ ไดนามวา บรรพชต แปลวาผเวนกจกรรมอนเศราหมองมโทษสมควรเปนผสงวรระวงการกระท าของตน ใหเปนไป แตในทางสงบปราศจากโทษทงแกตนทงแกหมคณะ ดวยเหตน พระบรมศาสดาจงทรงบญญตสกขาบทหามพระภกษสงฆมใหประพฤตนอกทางของสมณะบรรพชต ทรงปรบโทษแกผฝาฝนและละเมดในการทบานเมอง มการเลอกตงผแทนราษฎรเขาเปนสมาชกแหงสภาผแทนราษฎรซงเปนธรกจฝายบานเมอง เปนหนาทของฆราวาส ผมสทธตามกฎหมายโดยเฉพาะ ไมใชหนาทของพระภกษสามเณรผอยนอกเหนอการเมอง ไมมสทธลงคะแนนเลอกตง ไมมสทธสมครรบเลอกตง แมผไดรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแลว หากบวชเปนพระภกษสามเณร ในพระพทธศาสนากขาดจากสมาชกภาพแหงสภาผแทนราษฎรทนท ขอนแสดงวา ความเปนพระภกษสามเณร ไมควรแกการเมองโดยประการทงปวง การทพระภกษสามเณรเขาไปเกยวของชวยสนบสนนการเลอกตงบคคลใดๆ เพอเปนสมาชกแหงสภาผแทนราษฎรหรอสภาเทศบาลเปนตน ยอมเปนการประพฤตผดวสยของสมณบรรพชต น าความเสอมเสยมาสตนเองและหมคณะตลอดถงพระศาสนา เปนทตเตยนของสาธชนทงในและนอกพระศาสนาเพราะสมณะบรรพชตสมควรวางตนเปนกลาง ท าจตใหกวางขวาง ดวยเมตตาทวไปแกชนทงปวงผท านบ ารงพระพทธศาสนาโดยไมเลอกหนา ในต าแหนงทมผแขงขนชวงชงกนมากคน พระภกษสามเณรเขาชวยใหผ ใดได ยอมเปนทพงพอใจของผนน แตผทไมไดอกเปนจ านวนมากกบพวกพองยอมไมพอใจ เสอมคลายความเคารพนบถอ ความเปนอยของพระสงฆและความด ารงอยแหงพระศาสนาขนอยกบความเคารพนบถอของประชาชน พระภกษสามเณรจงควรท าตนใหเปนทเคารพนบถอของประชาชนทวไป ไมควรท าตนใหเปนพวกเปนฝายของผใดผหนง ซงจะท าใหชนทงหลายเหนวาไมตงอยในธรรม เกดความเบอหนายคลายความนบถอและตเตยนตาง ๆ ดงเคยมตวอยางปรากฏมาแลวมากราย เพอสงวนและเชดชพระภกษสงฆใหตงอยในฐานะอนนาเคารพนบถอ ไมเปนทดหมนตเตยนของมหาชน และปองกนความเสอเสยของคณะสงฆและพระศาสนาอนมพระภกษสงฆเปนผด ารงรกษาไวเชนเดยวกบบรพาจารย ไดเคยมปฏบตมา จงออกค าสงมหาเถรสมาคมไว เพอใหพระภกษสามเณรถอปฏบตตอไป

๑๕๖ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบค าสงมหาเถรสมาคม

เรอง หามพระภกษสามเณรเรยนวชาชพ หรอสอบแขงขน หรอสอบคดเลอกอยางคฤหสถ

พ.ศ. ๒๕๓๘ ----------------------------

หลกการ ยกเลกค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามภกษสามเณรเรยนวชาชพหรอสอบแขงขนหรอ สอบคดเลอกอยางคฤหสถ พ.ศ. ๒๕๒๑ เพอปรบปรงอ านาจในการออกค าสงมหาเถรสมาคม ใหสอดคลองกบพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

เหตผล เนองจากไดมการยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงให อ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ ออกค าสง ออกประกาศ มหาเถรสมาคม และมบทบญญตก าหนดอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวใหมตาม มาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๕๗ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง หามพระภกษสามเณรเรยนวชาชพ หรอสอบแขงขน

หรอสอบคดเลอกอยางคฤหสถ พ.ศ. ๒๕๓๘

------------------------------ อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมจงออก ค าสงไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมนเรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรองหามพระภกษสามเณร เรยนวชาชพ หรอสอบแขงขน หรอสอบคดเลอกอยางคฤหสถ พ.ศ. ๒๕๓๘” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชค าสงมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกค าสงมหาเถรสมาคมเรองหามพระภกษ สามเณรเรยนวชาชพ หรอสอบแขงขน หรอสอบคดเลอกอยางคฤหสถ พ.ศ. ๒๕๒๑ ขอ ๔ หามภกษสามเณรเรยนวชาชพอยางคฤหสถในโรงเรยน หรอสถานทตาง ๆ ปะปนกบคฤหสถชายหญง เชน พมพดด ชวเลข คอมพวเตอร การบญช ชางวทย-โทรทศน ชางไฟฟา ชางเครองยนต และวชาชพอยางอน ทนบวาเปนวชาชพอยางคฤหสถ ขอ ๕ หามภกษสามเณรสอบแขงขน สอบคดเลอก เพอเขารบราชการหรอการอาชพ อยางคฤหสถ ขอ ๖ หามภกษสามเณรสอบแขงขนเพอรบทนรฐบาล ทนตางประเทศและทนอน ๆ ซงอยในลกษณะเดยวกน ขอ ๗ ภกษสามเณรรปใดฝาฝนค าสงมหาเถรสมาคมน (๑) ถามไดเปนพระสงฆาธการ (ก) ใหเจาอาวาสเจาสงกดตกเตอนภกษสามเณรรปนนใหเลกกระท าเชนนนเสยหากตกเตอนแลวยงฝาฝนอก ใหจดการใหภกษสามเณรรปนนออกไปเสยจากวด และใหบนทก เหตใหออกนนในหนงสอสทธ แลวรายงานตามล าดบชนจนถงเจาคณะจงหวดเจาสงกดทราบ

๑๕๘ คมอพระสงฆาธการ

(๒) ถาเปนพระสงฆาธการ ใหเจาคณะเจาสงกดพจารณาลงโทษฐานละเมดจรยา พระสงฆาธการตามควรแกกรณแตถาพระสงฆาธการไดกระท าความผดในเขตจงหวดทตนมได สงกดอย ใหเจาคณะในเขตทความผดนนเกดขนแจงแกเจาคณะ เจาสงกดของผกระท าความผด เพอด าเนนการดงกลาวแลวโดยแยกการแจงดงน (ก) ในกรงเทพมหานครใหแจงแกเจาคณะกรงเทพมหานคร (ข) ในจงหวดอน ใหแจงเจาคณะจงหวดผานเจาคณะภาค

สง ณ วนท ๑๗ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชค าสงมหาเถรสมาคม หามภกษสามเณรเรยนวชาชพ หรอสอบแขงขน หรอสอบคดเลอกอยางคฤหสถ พ.ศ. ๒๕๓๘ เนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคมตรากฎหมายมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรอออกค าส งของมหาเถร-สมาคมไดถกยกเลก และไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหม เปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๐๕ จงจ าเปนตองออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๕๙ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง การจดท าทะเบยนประวตพระภกษสามเณร และศษยวด

พ.ศ. ๒๕๓๘๕๔ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมจงออกค าสงไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง การจดท าทะเบยน ประวตพระภกษสามเณร และศษยวด พ.ศ. ๒๕๓๘” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชค าสงมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกค าสงมหาเถรสมาคม เรอง การจดท า ทะเบยนประวตพระภกษสามเณร และศษยวด พ.ศ. ๒๕๒๓ ขอ ๔ ใหเจาอาวาสวดทกวด จดท าทะเบยนประวตพระภกษสามเณร และศษยวด ตามแบบทายค าสงน โดยท าเปน ๒ ชด ชดทหนงบนทกลงในเลม แลวเกบรกษาไวทวดชดทสอง บนทกลงเปนแผน ๆ ละรป หรอคนละหนงชดขอความตรงกบทบนทกลงในเลมเมอจดท าแลว รวบรวมสงกรมการศาสนาภายในวนแรม ๑๕ ค า เดอน ๑๒ ส าหรบในปตอ ๆ ไป ใหจดท าเฉพาะพระภกษสามเณร และศษย วดทมาอยใหมแลว แจงใหกรมการศาสนาทราบ

๕๔

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๓ ตอนท ๑ : วนท ๒๕ มกราคม ๒๕๓๘

๑๖๐ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๕ ในการทพนจากสงกดวด หรอเปลยนแปลงภาวะ ใหเจาอาวาสหมายเหตในทะเบยน ประวต แลวแจงใหกรมการศาสนาทราบ

สง ณ วนท ๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๘

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชค าสงมหาเถรสมาคม วาดวยการจดท าทะเบยนประวตพระภกษสามเณรและศษยวด พ.ศ. ๒๕๓๘ เนองจากมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรอออกค าสงมหาเถรสมาคม ไดถกยกเลกและไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถร -สมาคม ดงกลาวขนใหม เปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๖๑ คมอพระสงฆาธการ

ทะเบยนประวตพระภกษ ท................../................ นาม..........................ฉายา.................................. นามเดม........................นามสกล......................... ชาตภม

เกด.......................ฯ....................วนท..................เดอน......... ..................................พ.ศ. ................... ณ บาน.......................................เลขท............หมท...............แขวง/ต าบล........ ................................... เขต/อ าเภอ...........................จงหวด.............................เชอชาต.......... ..............สญชาต..................... นามบดา...............................เชอชาต................สญชาต..............ศาสนา...............อาชพ...................... นามมารดา.....................นามสกลเดม..........................เชอชาต.......... ............สญชาต...................... ศาสนา..............................................

กอนบรรพชาอปสมบท

อยทบาน................................เลขท...............หมท.......................ขวง/ต าบล........... .......................... เขต/อ าเภอ....................................จงหวด....................................อาชพ....... ..................................... สถานทประกอบอาชพ...................................................ต าหน............................................................ บตรประจ าตวประชาชนเลขท......................................................จงหวด................................................

บรรพชาอปสมบท บรรพชาทวด..........................................................เขต/อ าเภอ........................................................... จงหวด....................................เมอวนท..................เดอน............. ..........................พ.ศ...................... พระ.............................................................................................................................เปนพระอปชฌาย อปสมบททวด.........................เมอ.............ฯ.............วนท..........เดอน................................พ.ศ.............. เขต/อ าเภอ...........................................................จงหวด....... ........................................................... พระ...................................................วด............ ..............................เขต/อ าเภอ...................................... จงหวด.......................................... .........................................................................เปนพระอปชฌาย พระ...................................................วด...... ....................................เขต/อ าเภอ...................................... จงหวด........................................................................................................เปนพระกรรมวาจาจารย พระ..................................................วด....................... ................เขต/อ าเภอ.......................................... จงหวด............................................................................................................เปนพระอนสาวนาจารย

๑๖๒ คมอพระสงฆาธการ

ยายมาจากวด..................................................แขวง/ต าบล..................................................................... เขต/อ าเภอ........................................................จงหวด........................................................................... มาอยวดนเมอ....................ฯ......................วนท............... ..เดอน...................................พ.ศ. ............ เพอ........................................................................ใบสทธเลขท..............................................................

การศกษา

การศกษาสามญส าเรจชนสงสด………………..........................................…….……….พ.ศ. .......................... นามสถานศกษา................................................................................................................. การศกษาปรยตธรรม เปนนกธรรมชน..............พ.ศ. ...............ส านกเรยนวด.................................. เปนเปรยญ..................พ.ศ. ..............ส านกเรยนวด...................................

ต าแหนงหนาทตามพระราชบญญตคณะสงฆ

ไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนง…………..…...……วนท…...…เดอน……….......................………พ.ศ. ….…… ไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนง…………..…...……วนท…...…เดอน……….......................………พ.ศ. ….……ไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนง…………..…...……วนท…...…เดอน……….......................………พ.ศ. ….……

สมณศกด ไดรบพระราชทานสมณศกด เปน……………………………….….....................…………พ.ศ. ……......…… ไดรบพระราชทานสมณศกด เปน……………………………….….....................…………พ.ศ. ……......…… ไดรบพระราชทานสมณศกด เปน……………………………….….....................…………พ.ศ. ……......……

(ลงชอ)…………..................….…...…เจาของประวต

(………................................................……)

๑๖๓ คมอพระสงฆาธการ

บนทกพเศษ….………………………………..…………………....…………..............................…………………............ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... จ าหนายออกจากวดน เมอ……………......................………เพราะ……………………….……….

(ลงชอ)………………...............…..……...…ผท าบญช

(…………..…................……….……)

(ลงชอ)…………………................….….…เจาอาวาส

(…………..…...............……….……)

๑๖๔ คมอพระสงฆาธการ

ทะเบยนประวตสามเณร นามและภมล าเนา

ท................../................

นาม.................................................นามสกล............ ........................................................

เกด.........................ฯ....................วนท................เดอน....... .......................พ.ศ................... ณ บาน................................... ............................เลขท.................... หมท......................... แขวง/ต าบล........................................เขต/อ าเภอ....................................จงหวด.............................. เชอชาต...........................................................สญชาต............ ............................................................ นามบดา...............................เชอชาต..................สญชาต...............ศาสนา............อาชพ.................... นามมารดา................................นามสกลเดม........................เชอชาต..................สญชาต.......... ........ ศาสนา.................................

กอนบรรพชา

อยทบาน................................เลขท...............หมท....................แขวง/ต าบล....................................... เขต/อ าเภอ...................................จงหวด...........................................อาชพ......................................... สถานทประกอบอาชพ............................................................ต าหน.................................................... บตรประจ าตวประชาชนเลขท................................... .................จงหวด.............................................

บรรพชา

บรรพชาทวด.......................................เขต/อ าเภอ...............................จงหวด................................... เมอวนท..........เดอน....................................พ.ศ. .............พระ...................................เปนพระอปชฌาย

ยายมาจากวด................................แขวง/ต าบล............ ...................เขต/อ าเภอ................................ จงหวด............................. มาอยวดน เมอ............... ...............ฯ................................วนท................. เดอน........................................พ.ศ. .................เพอ.............................................................................. ใบสทธเลขท................................................วนท............เดอน......................................พ.ศ...............

๑๖๕ คมอพระสงฆาธการ

การศกษา การศกษาสามญส าเรจชนสงสด ………..........................................……………. พ.ศ. ........................... นามสถานศกษา.............................................................................................................. การศกษาปรยตธรรม เปนนกธรรมชน...............พ.ศ. ............... ส านกเรยนวด.......... ...................... เปนเปรยญ......................พ.ศ. ............... ส านกเรยนวด................................

(ลงชอ)………………...........................….....…เจาของประวต

(……….................................…….……)

บนทกพเศษ….………………………………..………………….…………………............................…... ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

จ าหนายออกจากวดน เมอ……………………เพราะ……………………….……….

(ลงชอ)………............…………..……...…ผท าบญช

(…….............……..………….……)

(ลงชอ)……………….............…..….….…เจาอาวาส

(…………..…...............…….……)

๑๖๖ คมอพระสงฆาธการ

ทะเบยนประวตศษยวด นามและชาตภม

ท................../................ นาม.........................................................นามสกล.................................................................. เกด.......................ฯ....................วนท................เดอน............ ....................พ.ศ. .................... ณ บาน.....................................................................เลขท.................... หมท......................... แขวง/ต าบล.......................................เขต/อ าเภอ....................................จงหวด.................................... เชอชาต.........................................................................สญชาต.............................................................. นามบดา........................................เชอชาต..............สญชาต...............ศาสนา................อาชพ.............. นามมารดา......................................นามสกลเดม............................เชอชาต..................สญชาต............. ศาสนา.....................................

ภมล าเนากอนมาอยวดน

อยทบาน................................เลขท............หมท..................แขวง/ต าบล.............. .............................. เขต/อ าเภอ.....................................จงหวด............................................อาชพ.................................... สถานทประกอบอาชพ.................................................ต าหน.............................................................. บตรประจ าตวประชาชนเลขท...................................................จงหวด...................................................

การศกษา

การศกษาสามญ กอนเขามาอยวดนส าเรจชนสงสด…………..............….…………...พ.ศ. ........................... พ.ศ. ...............ส าเรจการศกษาชน......................พ.ศ. ................ส าเรจการศกษาชน............................ พ.ศ. ...............ส าเรจการศกษาชน......................พ.ศ. ................ส าเรจการศกษาชน............................ พ.ศ. ...............ส าเรจการศกษาชน......................พ.ศ. ................ส าเรจการศกษาชน............................ การศกษาปรยตธรรม สอบไลไดธรรมศกษาตร พ.ศ. .................ธรรมศกษาโท พ.ศ. ...................... ธรรมศกษาเอก พ.ศ. ......................... มาอยวดนเมอวนท.............เดอน................................ในการปกครองของพระ..................................... เพอ...................................... ............................................................................................................... (ลงชอ)……………….................….....…เจาของประวต (………............................….……)

๑๖๗ คมอพระสงฆาธการ

บนทกพเศษ….………………………………..……............................…......………….……………………... ……………………...………………………………….………………………………….................………………………………... ……………………...………………………………….………………………………….................………………………………... ……………………...………………………………….………………………………….................………………………………... ……………………...………………………………….………………………………….................………………………………... ………………………...………………………………….……………………………........….....………………………………….. ……………………...………………………………….………………………………….................………………………………... ……………………...………………………………….………………………………….................………………………………... จ าหนายออกจากวดน เมอ………..................……………เพราะ…………..................…………….……….

(ลงชอ)………….............………..……...…ผท าบญช

(…………................………….……)

(ลงชอ)…………….............……..….….…เจาอาวาส

(…………................………….……)

๑๖๘ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม วาดวยการปลกตนไมในทวดหรอทธรณสงฆ

พ.ศ. ๒๕๓๘๕๕ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมจงออกค าสง ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมน เรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม วาดวยการปลกตนไม ในทวด หรอทธรณสงฆ พ.ศ. ๒๕๓๘” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชค าสงมหาเถรสมาคมนใหยกเลกค าสงมหาเถรสมาคมวาดวยการ ปลกตนไมในทวดหรอทธรณสงฆ พ.ศ. ๒๕๒๐ ขอ ๔ ใหวดทงหลายซงมพนทวางสมควรจะปลกตนไมได จดการควบคมใหไวยาวจกร กปปยการก หรอคฤหสถอนใด ปลกตนไมในทวดหรอทธรณสงฆแลวแตกรณ ขอ ๕ ประเภทตนไมทจะน ามาปลก ก าหนดใหไวพอเปนตวอยาง ดงน (๑) ไมเนอแขง เชน ตนสก ตนเตง ตนรง ตนยาง (๒) ไมรมเงา เชน ตนโพธ ตนไทร ตนสะตอ (๓) ไมดอกยนตน เชน ตนชยพฤกษ ตนราชพฤกษ (๔) ไมผลยนตน เชน ตนสมอ ตนมะขามปอม (๕) ไมพม (๖) ไมกอ เชน กอไผ (๗) พชสมนไพร

๕๕

ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๓ ตอนท ๑ : วนท ๒๕ มกราคม ๒๕๓๘

๑๖๙ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๖ ลกษณะการปลกตนไม แยกลกษณะเปน (๑) ปลกเปนแนวเขตวด เชน ไมเนอแขง (๒) ปลกเปนกลมหรอเปนหม (๓) ปลกเรยงตน (๔) ปลกเฉพาะตน ขอ ๗ กลาไมทจะน ามาปลก อาจไดมาจาก (๑) การขอจากทางราชการ (๒) การขอจากเอกชนหรอสถานทอนๆ (๓) การเพาะหรอการตอนเปนตนของวด ขอ ๘ ในทธรณสงฆ หากทางวดเหนควรจะปลกตนไม ยอมจะกระท าไดโดยอนโลม ตามความในขอ ๕ ขอ ๖ และขอ ๗ ดงกลาวขางตน ขอ ๙ วดทงหลายจะปลกตนไมประเภทใดลกษณะใด สดแตทางวดจะพจารณาเอง หรอตามค าแนะน าของเจาคณะผบงคบบญชา หากทางวดไมอาจปลกตนไมลงในพนทซงทก าหนดไววาจะปลกเพราะเหตใดเหตหนง ใหจดการปลกในปตอไป จนกวาจะครบตามทวดก าหนดไว เมอตนไมทปลกไวตายลง ใหมการปลกแทน จะเปนตนไมประเภทเดมหรอตางประเภทกได ขอ ๑๐ เมอปลกตนไมประเภทใดไว เปนไมชนดใด จ านวนเทาใดและเมอวน เดอน ปใดใหวดจดท าบนทกเกบไวทวด เพอเปนประวตตอไป ขอ ๑๑ เปนหนาทของเจาคณะผบงคบบญชาตามล าดบชน จะคอยตกเตอนชแจง แนะน าตลอดถงการชวยเหลอตามสมควร เพอใหวดทงหลายภายในสงกดไดปฏบตตามค าสง ตามก าลงสามารถ ขอ ๑๒ ยอมเปนการชอบในการทวดทงหลาย จะใหความเออเฟอเกอกลโดยชแจง แนะน าสนบสนนใหประชาชนเหนคณคา และมความรกตนไมกบทงรกในการทจะปลกตนไม ในทดนของตนทพอจะปลกได และเปนการสมควรอยางยงทจะไดชแจงแนะน าสนบสนนประชาชน ในเขตหมบานหรอในต าบลนนๆ เพอใหความรวมมอกบรฐบาลในการปลกตนไมไมวาจะเปนเขต บานเขตวดพนทสาธารณะหรอพนทปา โดยใหถอเอาวนวสาขบชาเปนวนเรมปลกตนไม

๑๗๐ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๓ วดใดมก าลงสามารถ เหนประชาชนมความตองการกลาไมบางอยางควรชวยเหลอ เกอกลใหประชาชนไดกลาไมนนตามความตองการ โดยจดใหมกลาไมขนในวดเพอแจกจายหรอ จะชวยเหลอโดยประการอนสดแตความเหมาะสม

สง ณ วนท ๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๘

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชค าสงมหาเถรสมาคม วาดวยการปลกตนไมในทวดหรอทธรณสงฆ

พ.ศ. ๒๕๓๘ เนองจาก มาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจหนาทมหาเถรสมาคม

ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรออกค าสงของมหาเถรสมาคมไดถกยกเลก และไดบญญต

อ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหม เปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๒๕

แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๗๑ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ก าหนดเขตอภยทานในพนทวด

พ.ศ. ๒๕๓๘๕๖ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒ ) พ.ศ. ๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมจงได ออกค าสงไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมนเรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรองก าหนดเขตอภยทาน ในพนทวด พ.ศ. ๒๕๓๘” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคามน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชค าสงมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ก าหนด เขตอภยทานในพนทวด พ.ศ. ๒๕๒๗ ขอ ๔ การก าหนดเขตอภยทานขนไว โดยความมงหมายเพอใหเปนทอยอาศยของ สตวบก สตวน า ตลอดถงปกษทวชาตทไมเปนพษเปนภย ไดอาศยดวยความรมเยนเปนสข ปราศจากการถกเบยดเบยน หรอรบกวนดวยประการใดๆ ขอ ๕ การก าหนดเขตอภยทาน ไดก าหนดในเขตสงฆาวาสและพทธาวาสหรอในเขต อยจ าพรรษาททางวดประกาศก าหนดไววา เปนเขตรบอรณในเวลาเขาพรรษา ขอ ๖ ใหเปนหนาทของวดหรอเจาอาวาสจะจดท าปายบอกเขตอภยทานซงมขนาดกวาง ไมต ากวา ๓๐ เซนตเมตร และมขนาดความยาวไมต ากวา ๗๐ เซนตเมตร และทแผนปายนน ใหมหนงสอถาวรบอกใหชดเจนวา “เขตอภยทาน”

๕๖ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๓ ตอนท ๑ : วนท ๒๕ มกราคม ๒๕๓๘

๑๗๒ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๗ ในวดทไมมแมน าล าคลองผานพนทของวด ใหตดแผนปายไวสดเขตพนทตามท กลาวไวในขอ ๔ ทางทศตะวนออก ทศตะวนตก หรอทางทศเหนอ ทศใต สดแตทางวดจะพจารณาเหนวาทศใดบางเปนทางสญจรไปมาของประชาชน ใหตดปายไวเพยง ๒ ปายกพอแตถาทางวดเหนวาควรจะตดปายไวทง ๔ ทศ กยอมกระท าได ขอ ๘ ในวดทมแมน าล าคลองผานพนทของวด ทางหนาวดและหรอทางขางวด ใหตดแผนปายไวทเขตหนาวดและหรอเขตขางวดแลวแตกรณ ไมต ากวา ๒ แผนปาย และใหตด แผนปายในเขตบนบกอกสวนหน งตางหากจะเปนจ านวนแผนปายเดยวหรอสองแผนปาย สดแตทางวดจะพจารณาเหนสมควร ขอ ๙ ใหตดแผนปายไวทเสาทตนไมหรอทอนใดอนมนคง ไมสงเกน ไมต าเกน มความ สงต าพอทประชาชนจะเหนไดโดยสะดวก ขอ ๑๐ เขตอภยทานบนฝงแมน าล าคลอง เปนเครองหมายบอกบงใหรวาภายในแมน า ล าคลองตลอดเขตอภยทานนน นบจากตลงหรอฝงออกไปไมเกน ๓ วา (อทกกเขป) จะเปนทอย อยางปลอดภยของฝงปลามจฉาชาตนานาพนธ จะไมถกเบยดเบยนรบกวนดวยประการใดๆ จากประชาชน นอกจากนน ยงอาจไดอาศยอาหารหากนจากผมเมตตากรณา คอภกษสามเณรและประชาชนผใจบญทงหลายตามสมควร ขอ ๑๑ ใหเปนหนาทของวดนนๆ จะแนะน าชกชวนขอรองประชาชนในหมบานนน ต าบลนนหรอแมในท อน ใหเหนความส าคญของเขตอภยทานแลวใหความสนบสนนโดยไม รบกวนเบยดเบยนสตวบกสตวน าหรอหมนกทอาศยอยในเขตอภยทาน ขอ ๑๒ วดใดทเขตอภยทานอยบนฝงแมน าล าคลอง และมฝงปลาอาศยอย ใหวดนน รายงานไปยงเจาคณะต าบลเจาสงกด โดยแจงชอวด ต าบล อ าเภอ จงหวด และถาจะสามารถ แจงประเภทปลาแตละชนดไดใหรายงานดวย เมอเจาคณะต าบลไดรบรายงานจากเจาอาวาสแลว ใหจดท าบญชรายชอวดทไดรบ รายงานนนสงเจาคณะอ าเภอเจาสงกด ใหเจาคณะอ าเภอสงบญชรายชอวดนนไปยงเจาคณะ เจาสงกด เจาคณะจงหวดสงบญชนนไปยงเจาคณะภาคเจาสงกดและใหรวมไวทเจาคณะภาค เพอประโยชนแกการสถต อนง การสงบญชวดไปยงเจาคณะภาคเจาสงกด ถาวดใดในปตอ ๆ มามฝงปลาอาศย อย ในเขตอภยทานบนฝ ง ใหวดนนรายงานตามล าดบจนถงเจาคณะภาคเจาส งกดมใหเกน เดอนมนาคมของปถดไป

๑๗๓ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๓ ใหเจาคณะภาคเจาสงกดรบผดชอบในการปฏบตงานตามค าสงมหาเถรสมาคมน ในการทจะชแจงแนะน าสงการแกเจาคณะเจาอาวาสในสงกด หากมปญหาในตวบทหรอในทางปฏบตตามค าสงมหาเถรสมาคมน ใหน าเสนอมหาเถรสมาคมเพอพจารณา

สง ณ วนท ๑๗ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชระเบยบมหาเถรสมาคม ก าหนดเขตอภยทานในพนทวด พ.ศ. ๒๕๓๘ เนองจาก มาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรออกค าสงของมหาเถรสมาคมไดถกยกเลก และไดบญญตอ านาจหนาทของ มหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหม เปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๗๔ คมอพระสงฆาธการ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร

พ.ศ. ๒๕๓๙ ----------------------------

หลกการ ยกเลกค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๒๗ เพอปรบปรงอ านาจ

ในการออกค าสงมหาเถรสมาคมใหสอดคลองกบพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไข เพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

เหตผล

เนองจากไดมการยกเลกมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ ซงใหอ านาจมหาเถรสมาคม ตรากฎมหาเถรสมาคม ออกขอบงคบ วางระเบยบ หรอออกค าสงของมหาเถรสมาคม ไดยกเลกและไดบญญตอ านาจหนาทของมหาเถรสมาคมดงกลาวขนใหม เปนมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ จงจ าเปนตองออกค าสงมหาเถรสมาคมน

๑๗๕ คมอพระสงฆาธการ

ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร

พ.ศ. ๒๕๓๙ ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มหาเถรสมาคมจงออกค าสงไว ดงตอไปน ขอ ๑ ค าสงมหาเถรสมาคมนเรยกวา “ค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙” ขอ ๒ ค าสงมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณ คณะสงฆ เปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชค าสงมหาเถรสมาคมน ใหยกเลกค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคม การเรยไร พ.ศ.๒๕๒๗ ขอ ๔ ในค าสงน การเรยไร หมายถง การขอรวมตลอดถงการซอขายแลกเปลยน ชดใช หรอบรการ ซงมการแสดงโดยตรงหรอโดยออม วามใชเปนการซอขายแลกเปลยน ชดใช หรอบรการตามธรรมดา และใหมความหมายถง การออกเรยไร การแจกซองฎกา การบอกบญบนรถโดยสาร การกนรถโดยสาร การใชยานพาหนะบรรทกลกนมต พระพทธรปประพรม น าพระพทธมนต การตงองคกฐนผาปาตามสถานทตาง ๆ การบอกบญโดยใชบาตรจ าลองกระบอกไมไผ กระปองผาปา การโฆษณาบอกบญทางสถานวทยกระจายเสยง ทางสถานโทรทศน หรอทางสอมวลชนอน ๆ เพอรวบรวมทรพยสนทไดมาทงหมดหรอบางสวนไปใชในกจการอยางใดอยางหนง ขอ ๕ หามมใหวดหรอพระภกษสามเณรท าการเรยไร หรอมอบหมายหรอยนยอม ใหผอนท าการเรยไร ทงโดยทางตรงและโดยทางออม เพอประโยชนแกวดหรอพระศาสนา หรอ เพอประโยชนอยางอนใดแกตนหรอผอนเวนแตในกรณทก าหนดไวในค าสงมหาเถรสมาคมน ขอ ๖ ในกรณทมการบ าเพญกศลในวด ซงเปนงานประจ าป หรองานพเศษถาจะม การเรยไร การโฆษณาเรยไร และการรบเงน หรอทรพยสนจากการเรยไรใหกระท าไดเฉพาะ ภายในบรเวณวด หามมใหกระท านอกบรเวณวด

๑๗๖ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๗ ใหมคณะกรรมการควบคมการเรยไร ๒ คณะ (๑) คณะกรรมการควบคมการเรยไรสวนกลาง ซงสมเดจพระสงฆราชทรงแตงตงตามมตมหาเถรสมาคม มจ านวนไมต ากวา ๕ ไมเกน ๙ มอ านาจหนาท ดงน (๑.๑) อนมตและควบคมการเรยไรทวประเทศ (๑.๒) อนมตและควบคมการเรยไร ทางสถานวทย ทางโทรทศน และทางสอมวลชนอน ๆ (๑.๓) เพกถอนการเรยไรทกประเภททผดวตถประสงคหรอไมเหมาะสม (๑.๔) ปฏบตหนาทอนเกยวกบการเรยไรตามทมหาเถรสมาคมมอบหมาย (๒) คณะกรรมการควบคมการเรยไรสวนจงหวด ซงเจาคณะจงหวดเจาสงกดแตงตงมจ านวนไมต ากวา ๕ ไมเกน ๙ โดยมเจาคณะจงหวดเปนประธานมอ านาจหนาทดงน (๒.๑) อนมตและควบคมการเรยไรภายในจงหวด (๒.๒) อนมตและควบคมการเรยไรของจงหวดอนทมาขอเรยไรในจงหวด ทรบผดชอบ (๒.๓) เพกถอนการเรยไรภายในจงหวดทผดวตถประสงคหรอไมเหมาะสม (๒.๔) ปฏบตหนาทอนเกยวกบการเรยไรทคณะกรรมการเรยไรสวนกลาง หรอมหาเถรสมาคมมอบหมาย ขอ ๘ ถามกรณจ าเปนจะตองท าการเรยไรนอกบรเวณวด เพอกอสรางหรอปฏสงขรณ ถาวรวตถใด ถาวรวตถนนตองไดมการกอสราง หรอปฏสงขรณไวแลวไมนอยกวาครงของ งานกอสราง หรอปฏสงขรณทงหมด และใหเจาอาวาสปฏบตดงตอไปน (๑) ใหรายงานขออนมตการเรยไร (๑.๑) ในกรณการเรยไรภายในจงหวด เสนอผบงคบบญชาตามล าดบ จนถง เจาคณะอ าเภอเจาสงกด เมอเจาคณะอ าเภอเจาสงกดเหนชอบแลวใหเสนอไปยงคณะกรรมการ ควบคมการเรยไรสวนจงหวดพจารณาโดยผานส านกงานเจาคณะจงหวด ในกรณทมความประสงคจะท าการเรยไรขามจงหวดเมอไดรบอนมตใหท าการเรยไร ภายในจงหวดแลว ใหท าเรองขอความเหนชอบจากคณะกรรมการควบคมการเรยไรของจงหวด ทจะขามไปเรยไร โดยผานส านกงานเจาคณะจงหวดเจาสงกด (๑.๒) ในกรณการเรยไรทวประเทศ เสนอผบงคบบญชาตามล าดบจนถง เจาคณะภาคเจาส งกด เมอเจาคณะภาคเจาส งกดพจารณาเหนชอบแลว ให เสนอไปยง คณะกรรมการควบคมการเรยไรสวนกลาง เพอพจารณาโดยผานส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

๑๗๗ คมอพระสงฆาธการ

ในรายงานขออนมตท าการเรยไรตามความใน (๑.๑) และ (๑.๒) ใหแสดงรายการกอสราง หรอปฏสงขรณ จ านวนเงนหรอทรพยสนทจะท าการเรยไร ก าหนดเวลาท าการเรยไร และขอความ ทจะโฆษณาเรยไร (๒) เมอไดรบอนมตจากคณะกรรมการควบคมการเรยไรตามขอ ๗ (๑) หรอ ขอ ๗ (๒) แลว จงใหจดการขออนญาตตามกฎหมายวาดวยการควบคมการเรยไรตอไป (๓) ในกรณไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยการควบคมการเรยไรแลว หามพระภกษ สามเณรออกท าการเรยไรดวยตนเอง และตองปฏบตใหชอบดวยวธการตามทก าหนดไว ในกฎหมายวาดวยการควบคมการเรยไรทกประการ (๔) เมอครบก าหนดเวลาทไดรบอนญาตใหท าการเรยไรแลวใหรายงานยอดรายรบ รายจาย เงนและทรพยสนในการเรยไรเสนอผบงคบบญชาตามล าดบ จนถงคณะกรรมการควบคม การเรยไรตามขอ ๗ (๑) หรอ ขอ ๗ (๒) ทอนญาต ผานส านกงานเจาคณะจงหวดเจาสงกดหรอ ส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคมแลวแตกรณ เมอไดใชจายเงนหรอทรพยสนไปในการกอสรางหรอปฏสงขรณถาวรวตถนนเสรจแลว กใหรายงานตามล าดบดงกลาวขางตน ขอ ๙ พระภกษสามเณรรปใดฝาฝนค าสงมหาเถรสมาคม (๑) ถามไดเปนพระสงฆาธการ (๑.๑) เมอเจาอาวาสเจาสงกดไดทราบความผดนนแลวใหจดการใหพระภกษสามเณรรปนนออกไปเสยจากวด หากไมยอมออก เปนการขดค าสงของเจาพนกงานตามความ ในประมวลกฎหมายอาญา ใหขออารกขาจากเจาหนาทฝายบานเมอง และใหบนทกเหตทใหออกนนในหนงสอสทธดวย หรอ (๑.๒) เมอเจาคณะในเขตทความผดนนเกดขนไดทราบความผดนนแลว ถาผฝาฝนมสงกดอยในจงหวดเดยวกนใหแจงแกเจาอาวาสผานเจาคณะจงหวดเจาสงกดแตถา มสงกดอยตางจงหวดใหแจงแกเจาอาวาสผานเจาสงกดเพอด าเนนการตามความใน (๑.๑) (๒) ถาเปนพระสงฆาธการ ใหเจาคณะเจาสงกดพจารณาลงโทษฐานละเมดจรยา พระสงฆาธการตามควรแกกรณ แตถาพระสงฆาธการไดกระท าผดในเขตจงหวดทตนมไดสงกด อยใหเจาคณะในเขตทความผดนนเกดขนแจงแกเจาคณะสงกดของผกระท าผดเพอด าเนนการ ดงน (๒.๑) ในกรงเทพมหานคร ใหแจงแกเจาคณะกรงเทพมหานคร (๒.๒) ในจงหวดอน ใหแจงแกเจาคณะจงหวดหรอเจาคณะภาคแลวแต จะเหนสมควร (๒.๓) ถาปรากฏวาความผดตามกรณ (๑) หรอ (๒) เปนความผดอาญาดวย ยอมจะมโทษตามกฎหมายอกตางหากจากโทษทไดรบจากเจาอาวาสหรอเจาคณะเจาสงกด

๑๗๘ คมอพระสงฆาธการ

ขอ ๑๐ ค าสงมหาเถรสมาคมน มใหใชบงคบแกการเรยไร ดงตอไปน (๑) การเรยไรในทางการคณะสงฆ หรอ (๒) การเรยไรทมหาเถรสมาคมอนมตเฉพาะเรอง

สง ณ วนท ๔ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๙

(สมเดจพระญาณสงวร) สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก

ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

๑๗๙ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๔/๒๕๓๙

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๓๐/๒๕๓๙

เรอง การควบคมดแลผเขามาบรรพชาอปสมบท

เรยน ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๔/๒๕๓๙ เมอวนท ๙ กมภาพนธ ๒๕๓๙ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ตามทไดมขาวเกยวกบพฤตกรรมอนเลวรายของผอาศยผาเหลองท าความเสอมเสยตอสถาบนพระพทธศาสนา โดยเฉพาะกรณของนายยอดชด เสอผ อดตพระภกษ วดถ าเขาปน จงหวดกาญจนบร ไดสงหารนางสาวโจแอน มาเชเดอร นกทองเทยวชาวองกฤษ ขณะมาเทยวท วดถ าเขาปน ดงทเปนขาวแพรหลาย นน เรองน กระทรวงศกษาธการถอเปนนโยบายส าคญทสดทจะตองรบด าเนนการ รฐมนตร วาการกระทรวงศกษาธการจงไดมบญชาใหมการประชม ประกอบดวย นายสขวช รงสตพล รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ร.ต.ท. เชาวรน ลทธศกดศร รฐมนตรชวยการการกระทรวงศกษาธการ นายถวลย ทองม อธบดกรมการศาสนา นายจรวย หนคง รองอธบดกรมการศาสนา และนายสทธพงศ ตนตยาพศาลสทธ ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม พรอมกบเจาหนาท ซงไดพจารณาเหนวา การทบคคลไมดเขามาบรรพชาอปสมบทเปนพระภกษ สามเณรแลวกระท าผดพระวนย สาเหตส าคญประการหนงมาจากทพระอปชฌายไมเขมงวดกวดขนตรวจสอบผทจะบรรพชาอปสมบทใหเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดไวในกฎมหาเถรสมาคม และ เมอบรรพชาอปสทบทเขามาแลว พระอปชฌาย อาจารย และเจาคณะผปกครองตองใหการอบรม สงสอนใหรหลกธรรมและปฏบตตามพระธรรมวนย พรอมกนนเหนวาควรใหมการจดท าบตรประจ าตวพระภกษสามเณร เพอประโยชนในการตรวจสอบขอมล จงขอเสนอทประชมเพอโปรดพจารณามมตถวายใหเจาคณะจงหวดทกจงหวดด าเนนการดงน ๑. ใหพระอปชฌายเขมงวดกวดขนการตรวจสอบประวตคณสมบตผเขามาบรรพชาอปสมบท ใหถกตองตามพระธรรมวนย ใหบรรพชาอปสมบทเฉพาะคนทมความประพฤตด โดยใหถอปฏบต ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย

๑๘๐ คมอพระสงฆาธการ

๒. ใหพระอปชฌาย เมอไดบรรพชาอปสมบทรปใดแลว ตองอบรมสงสอนใหรหลกธรรมและปฏบตตามพระธรรมวนย โดยจะตองดแลใหครบ ๕ ป ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) หากมความจ าเปนทจะตองไปอยทอน พระอปชฌายจะตองฝากเจาอาวาสวดนนปกครองดแลสงสอนแทน ๓. ใหเจาคณะผปกครองสงฆ กวดขนสดสองดแลพระภกษ สามเณร ในปกครองใหประพฤตปฏบตตามพระธรรมวนยอยางเครงครด มจรยวตรทดงาม เปนทตงแหงความเลอมใสศรทธาของประชาชน และใหเจาคณะผทมหนาทรบผดชอบปกครองพระสงฆในสงกดใหเปนไปโดยเรยบรอย หากพบผใดแตงกายเลยนแบบพระสงฆหรอประพฤตผดพระธรรมวนย ตองรบพจารณาโทษอยางฉบไวและจรงจงเพอก าจดอลชชใหหมดไป จงขอประทานเสนอทประชมเพอโปรดพจารณา ทประชมพจารณาแลว ลงมตเหนชอบตามขอเสนอและใหแจงเจาคณะจงหวดทกจงหวดทราบและถอปฏบต พรอมทงใหแตงตงคณะกรรมการขนคณะหนง ประกอบดวย ๑. สมเดจพระพฒาจารย ประธานกรรมการ ๒. พระอดมญาณโมล กรรมการ ๓. พระธรรมวโรดม กรรมการ ๔. พระธรรมปญญาจารย กรรมการ ๕. พระธรรมกตตวงศ กรรมการ ๖. รองอธบดกรมการศาสนา (นายจรวย หนคง) กรรมการ ๗. ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม กรรมการและเลขานการ เพอพจารณาหาแนวทางแกไขปองกน เกยวกบเรองทจะกอใหเกดความเสยหายแกพระพทธศาสนาและด าเนนการไดทนทโดยไมตองขอรบรองรายงานการประชม จงเรยนมาเพอโปรดทราบ และเหนสมควรสงเรองใหฝายสงฆการ เพอด าเนนการตามมตมหาเถรสมาคมตอไป

๑๘๑ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑๓/๒๕๔๐

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๑๕๐/๒๕๔๐

เรอง การเลยงสตวและการทารณกรรมสตวในเขตอาราม

เรยน ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๑๓/๒๕๔๐ เมอวนท ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๔๐ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ดวยนางสาวโซไรดา ซาลวาลา ผกอตงกรรมการและเลขาธการมลนธ เพอนชาง ไดรองเรยนไปยงกระทรวงศกษาธการวา เจาอาวาสวดพชอดม จงหวดปทมธานไดเลยงชางพลายเพชรไว เมอมลนธเพอนชางขอชางไปดแลรกษา ณ โรงพยาบาลชาง เจาอาวาสวดพชอดม กปฏเสธ อางวา เลยงมานานแลว ครนตอมาปรากฏวา ชางพลายเพชรถกยงจนเสยชวตผรองเหนวาเปนสตวใหญ บรโภคอาหารถงวนละ ๒๐๐ กโลกรม จงจะเพยงพอตอรางกายตองอาศยอยในพนทรมเยนและเปนบรเวณกวาง มน าดมสะอาด แตเจาอาวาสกลบน าชางมาลามโซขนาดสน มการขายกลวยน าเงนเขาวด ชางไมไดบรโภคอาหารครบตามธรรมชาต ซงประกอบดวยหญา พชไร ใบไผ ฯลฯ นอกจากนมวดเปนจ านวนมากทวประเทศ มสตวปา เชน ชาง กวาง หม นกชนดตาง ๆ และสตวอน ๆ ไวใหผมาเยอน ซออาหารน ารายไดเขาวดสตวเหลานนไมไดบรโภคอาหารตามทควรได ทงไมถกประเภท และไมไดรบในปรมาณทเพยงพอ ท าใหสตวเกดความเครยดมอารมณขนม ว ดราย เมอสตวหลดออกมาจากทคมขงกเขาท ารายผคนและทรพยสน ทงทไมใชความผดของสตวเหลานน เพราะสถานทอยอาศยของสตวเหลานนคอปา มใชบานเรอนหรอวด จงขอใหกระทรวงศกษาธการพจารณาด าเนนการใหวดตาง ๆ ละเวนการน าสตวปาตาง ๆ มากกขงไว ซงเรองนกระทรวงศกษาธการขอใหกรมการศาสนาหาแนวทางแกปญหาดวย กรมการศาสนาไดน าเสนอมหาเถรสมาคม ในการประชมครงท ๑๒/๒๕๔๐ เมอวนท ๓๐ เมษายน ๒๕๔๐ ทประชมใหเลอนการพจารณาไปกอน โดยกรมการศาสนาจดหาพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปามาประกอบการพจารณาดวย

๑๘๒ คมอพระสงฆาธการ

บดน กรมการศาสนาไดน าพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาประกอบ การพจารณาดวยแลว ตามทแนบถวายมาพรอมน ทประชมพจารณาแลวลงมตใหกรมการศาสนาแจงวดตาง ๆ ทราบ และถอปฏบตตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปาโดยเครงครด จงเรยนมาเพอโปรดทราบ และเหนสมควรสงเรองใหฝายสงฆการด าเนนการตามมตมหาเถรสมาคมตอไป

(นายส ารวย สารตน) ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

๙ ม.ย. ๒๕๔๐

๑๘๓ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑๒/๒๕๔๑

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๑๕๓/๒๕๔๑

เรอง พระภกษสามเณรแสดงตนเปนอาจารยบอกเลขสลากกนรวบ

เรยน ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๑๒/๒๕๔๑ เมอวนท ๓๐ เมษายน ๒๕๔๑ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ตามทเปนขาวปรากฏทางสอมวลชน กรณพระภกษบางรปแสดงตนเปนอาจารยใบหวยแกประชาชน จนเปนขาวตดตอกนมาหลายสปดาหท าใหประชาชนพากนลมหลง ในการพนน ไมสมควรทพระภกษจะพงกระท า ซงเรองนมหาเถรสมาคมมมตใหกรมการศาสนา มหนงสอแจงเจาคณะจงหวดทกจงหวดก าชบไปยงวดในเขตปกครองปฏบตตามประกาศของคณะสงฆ เรอง หามพระภกษแสดงตนเปนอาจารยใบหวย นน เนองจากยงปรากฏพฤตกรรมบอกใบหวยของพระภกษบางรป และสอมวลชนยงคงลงขาวเกยวกบเรองนอยางตอเนองตลอดมา จน ฯพณฯ นายกรฐมนตรมความหวงเรองนมาก และไดปรารภในทประชมคณะรฐมนตร เมอวนท ๒๑ เมษายน ๒๕๔๑ แสดงความเปนหวงในกรณนเปนอยางมาก แมนมหาเถรสมาคมจะมมตควบคมพฤตกรรมดงกลาวแลว แตกเปนเพยงการปรามเทานน เมอมปญหา เกดขนยงไมสามารถแกปญหาไดทนทวงท ท าใหประชาชนเสอมศรทธาเปนผลเสยตอพระพทธศาสนาได จงอยากใหหาทางแกไขปญหากรณพระภกษบางรปใบหวยอยางเปนรปธรรม และ ฯพณฯ รฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการ (นายอาคม เองอวน) ไดสงการใหกรมการศาสนจารณาด าเนนการเกยวกบเรองดงกลาว จงเหนสมควรน าเสนอมหาเถรสมาคม เพอใหกรมการศาสนาด าเนนการ ๑. ใหกรมการศาสนามหนงสอแจงเจาคณะผปกครองสงฆทกระดบใหกวดขนสอดสองดแลพระภกษสามเณรในปกครองใหประพฤตปฏบตตามประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษแสดงตนเปนอาจารยบอกเลขสลากกนแบงรฐบาลและสลากกนรวบอยางเครงครด หากพบพระภกษสามเณรรปใดมพฤตกรรมบอกใบหวย ตองรบพจารณาโทษอยางฉบไว และจรงจง

๑๘๔ คมอพระสงฆาธการ

๒. ใหกรมการศาสนามหนงสอแจงศกษาธการจงหวด และศกษาธการอ าเภอใหรบสนองงาน คณะสงฆในเรองน ทงน เพอเปนการชวยเหลองานคณะสงฆใหมประสทธภาพมากยงขน ๓. กรมการศาสนาจะตงศนยโทรศพทสายดวนเกยวกบเรองน โดยจะมคณะท างานประจ าอยทศนย หากมเรองราวเกดขนจะไดสนองงานคณะสงฆไดทนทวงท ทประชมพจารณาแลวลงมต ๑. ใหกรมการศาสนาจดพมพประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษแสดงตนเปนอาจารยบอกเลขสลากกนแบงรฐบาลหรอสลากกนรวบ พ.ศ. ๒๔๙๘ แลวมหนงสอแจงไปยงพระภกษผด ารงต าแหนงผปกครองคณะสงฆทกระดบ ตงแตระดบเจาคณะใหญ เจาคณะภาค เจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ จนถงเจาอาวาส ใหกวดขนสอดสองดแลพระภกษสามเณรในปกครอง ใหปฏบตตามประกาศคณะสงฆดงกลาวอยางเครงครด หากพบพระภกษสามเณรรปใดมพฤตกรรมบอกใบ ใหหวย อนเปนการฝาฝนประกาศคณะสงฆเกยวกบเรองน ตองรบพจารณาโทษอยางฉบไวและจรงจง ๒. ใหกรมการศาสนารายงานกระทรวงศกษาธการ เพอแจงศกษาธการจงหวดและศกษาธการอ าเภอ ใหรบสนองงานของคณะสงฆในเรองน เพอเปนการชวยเหลองานของคณะสงฆ ใหมประสทธภาพยงขน และใหขออารกขาจากเจาหนาทต ารวจทองทใหด าเนนการตามอ านาจหนาทอยางทนทวงท ๓. ใหกรมการศาสนาตงศนยโทรศพทสายดวยเกยวกบเรองนเปนการเฉพาะโดยมเจาหนาทประจ าศนย เมอไดรบขอมลใหนมสการไปยงเจาคณะภาค เพอรวมกนปฏบตงานไดทนทวงท ซงในการน กรมการศาสนาไดก าหนดหมายเลขโทรศพทสายดวน คอ หมายเลข ๒๘๒ – ๒๔๕๗ และ ๖๒๘ – ๕๒๑๖ และแฟกซหมายเลข ๒๘๐ – ๑๒๘๙ และหมายเลข ๒๘๑ – ๕๐๙๓ และใหด าเนนการไดทนท โดยไมตองรอรบรองรายงานการประชม จงเรยนมาเพอโปรดทราบ และเหนสมควรสงเรองใหฝายสงฆการด าเนนการตามมตมหาเถรสมาคมตอไป

๑๘๕ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๘/๒๕๔๒

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๓๔๗/๒๕๔๒

เรอง ขอใหเจาคณะผปกครองชวยสอดสองดแลวดในสงกด

เรยน ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๒๘/๒๕๔๒ เมอวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๔๒ เลขาธการ มหาเถรสมาคมเสนอวา ดวยนายสมศกด ปรศนานนทกล รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการไดเชญอธบดกรมการศาสนาไปรบทราบดวยวาจาเกยวกบเรองทคณะรฐมนตรปรารภวา พระสงฆในปจจบนด าเนนการบางเรองในลกษณะพทธพาณชยรวมทงการบอกใบหวย และกระท าพธในลกษณะไสยศาสตรตาง ๆ มาก นาจะเปนการมอบเมาประชาชนจนเกนไป คณะสงฆนาจะพจารณาเรองนโดยรอบคอบ รวมทงหาทางปองกนแกไขใหวดและพระสงฆสงวรในเรองน เพอเปนการน าความถกตองชดเจน ในวตรปฏบตมาสประชาชน ซงจะเปนทางมาแหงความเลอมใสศรทธาและใหประชาชนทวไปยดมน ในพระรตนตรยเปนสรณะ กรมการศาสนาเหนวานาจะเวยนแจงระเบยบ ขอบงคบและค าสง รวมทง มตมหาเถรสมาคม เกยวกบเรองดงกลาว ใหวดและพระสงฆไดทราบเปนการย าในหลกปฏบตของ คณะสงฆอกครงหนงกจะเปนการปองปรามเรองนไดอกทางหนง กรมการศาสนาน าเสนอมหาเถรสมาคม ทประชมพจารณาแลวลงมตวาใหกรมการศาสนาแจงเจาคณะจงหวดทกจงหวดทราบเพอแจงวดทกวดในสงกดปฏบตตามประกาศของทางคณะสงฆ เรองหามพระภกษสามเณรแสดงตนเปนอาจารยบอกเลขสลากกนแบงรฐบาลหรอสลากกนรวบ และประกาศอน ๆ ทเกยวของกบเรองเครองลางของขลง และวตถมงคลตาง ๆ จงเรยนมาเพอโปรดทราบ และเหนสมควรสงเรองใหฝายสงฆการ ด าเนนการตามต มหาเถรสมาคมตอไป

(นายส ารวย สารตถ) ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

๑๘๖ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๕/๒๕๔๓

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๘๘/๒๕๔๓

เรอง จดรายการวทยโทรทศนเผยแผพระพทธศาสนา

เรยน ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๕/๒๕๔๓ เมอวนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๔๓ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ดวยในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๓๘/๒๕๔๒ เมอวนท ๒๙ ตลาคม ๒๕๔๒ เลขาธการมหาเถรสมาคมไดน าเรองเกยวกบการเรยไร ซงหนงสอพมพมตชน ฉบบวนองคารท ๒๖ ตลาคม ๒๕๔๒ ลงขาววา คณะกรรมการกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนแหงชาต (กกช.) ไดรบการรองเรยนจากประชาชนวา มรายการธรรมะทพระภกษไปจดรายการวทย รวม ๘ รายการ มพฤตกรรมไมหมาะสม หมนเหมตอพระวนย สวนใหญจะเนนการเรยไรมากกวาสอนหลกธรรมทางพระพทธศาสนา มบางรายการเปดโอกาสใหผฟงโทรศพทเขาไปในรายการเพอปรกษาปญหาตาง ๆ โดยเฉพาะมสภาพสตรโทรศพทเขาไปปรกษาปญหาหวใจดวย เสนอทประชมเพอโปรดพจารณา เพอกรมการศาสนาจะไดขอความรวมมอจากพระภกษสามเณรทออกรายการวทยตอไป ซงทประชมไดพจารณาแลวลงมตวา เรองนมหาเถรสมาคมเคยมมตและกวดขนมาโดยล าดบ แตเมอปรากฎวายงมการกระท าทขดตอพระธรรมวนยและขดตอค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ อยตองรบด าเนนการใหเกดผลในทางปฏบต จงขอใหกรมการศาสนารวบรวมขอมลเพมเตมเสนอ มหาเถรสมาคม นน ตอมากรมการศาสนาไดมหนงสอท ศธ ๐๓๐๗/๑๓๒๒๖ ลงวนท ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๔๒ ถงกรมประชาสมพนธ เพอขอขอมลพระภกษทจดรายการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน และกรมประชาสมพนธ ไดมหนงสอท นร ๑๙๐๕/๑๑๒๖๘ ลงวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๒ และหนงสอท นร ๑๙๐๕/๘๑๓ ลงวนท ๒๕ มกราคม ๒๕๔๓ พอสรปไดดงน กรมประชาสมพนธในฐานะส านกงานกลางเจาพนกงานผออกใบอนญาตไดรวบรวมขอมลและสรปผลการตรวจสอบรายการธรรมะทางสถานวทยกระจายเสยงระบบ เอ.เอม จ านวน ๓๘ สถาน ทมรายการธรรมะปฏบตฝาฝน กฎ ระเบยบวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน คอ เชญชวนพทธศาสนกชนบรจาคทรพย ตลอด

๑๘๗ คมอพระสงฆาธการ

รายการใชค าพดทไมเหมาะสม เผยแผค าสอนไมถกตองตามหลกศาสนาพรอมทงขอความอนเคราะหจากกรมการศาสนาชวยพจารณา ๒ เรอง คอ ๑. หลวงตามหาบวไดออกอากาศเผยแผธรรมะหลายสถานพรอมทงเชญชวนประชาชนชวยบรจาคทรพยชวยชาต โดยไมขออนญาต ตามค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ ๒. พระครโสภณธรรมานศาสก เจาอาวาสวดมหาโลก ไดมหนงสอท วล.พเศษ/๒๕๔๓ ลงวนท ๖ มกราคม ๒๕๔๓ ขอใหกรมประชาสมพนธพจารณาอนโลมใหรายการธรรมะสามารถ เรยไรได เพอน ามาเปนคาสถานวา กรมประชาสมพนธจะอนโลมใหรายการธรรมะสามารถเรยไรไดหรอไม หากอนโลมใหเรยไรหรอบอกบญไดจะกระท าไดมากนอยเพยงใด เพอกรมประชาสมพนธ จะไดแจงใหสถานวทยกระจายเสยงถอปฏบตตอไป รายละเอยดตามส าเนาหนงสอกรมประชาสมพนธทไดแนบทลถวายและถวายมาพรอมน กรมการศาสนาพจารณาแลวเหนควรแจงใหกรมประชาสมพนธทราบวา วดทกวดจะตองปฏบตตามค าสงมหาเถรสมาคม เรองควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ อยางเครงครด และถาหากวดใดมความประสงคจะท าการเรยไร หรอการโฆษณาเรยไร กสามารถท าไดตามความในขอ ๖ แหงค าสงมหาเถรสมาคม เรองควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ หรอวดใดมความจ าเปนจะตองท าการเรยไรนอกบรเวณวดเพอกอสรางหรอปฏสงขรณถาวรวตถ ใหกระท าได โดยปฏบตตามความในขอ ๘. (๑) (๒) (๓) และ (๔) แหงค าสงมหาเถรสมาคม เรองควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ พรอมทงมหนงสอนมสการไปยงเจาคณะจงหวดทกจงหวดใหชวยสอดสองดแลวดในสงกดปฏบตตามค าสงของมหาเถรสมาคมโดยเครงครดตอไป เหนสมควรน าเสนอมหาเถรสมาคมเพอโปรดพจารณา เพอกรมการศาสนาจะไดด าเนนการตอไป

ทประชมพจารณาแลวลงมต ๑. เหนชอบตามทกรมการศาสนาเสนอ ๒. ใหกรมการศาสนาแจงกรมประชาสมพนธทราบค าสงมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร พ.ศ. ๒๕๓๙ ๓. ใหกรมการศาสนาตดตามเกบขอมล บนทกเทปตามสถานวทยกระจายเสยงตาง ๆ ทออกอากาศเรยไร

จงเรยนมาเพอโปรดทราบ และด าเนนการตามมตมหาเถรสมาคมตอไป

(นายไพบลย เสยงกอง) อธบดกรมการศาสนา เลขาธการมหาเถรสมาคม

๑๘๘ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๓๓/๒๕๔๓

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๕๒๓/๒๕๔๓

เรอง พระภกษสามเณรผลตยาและขายยาแผนโบราณภายในวด

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๓๓/๒๕๔๓ เมอวนท ๒๐ ธนวาคม ๒๕๔๓ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดมหนงสอ ท สธ ๐๘๐๔/๓/๘๗๙๒ ลงวนท ๙ สงหาคม ๒๕๔๓ แจงวา มพระภกษ วดและส านกสงฆจ านวนมากเขามามสวนเกยวของกบการกระท าผดตามพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ ในหลายลกษณะ ดงน ๑. ใชวดเปนสถานทผลตยา โดยพระภกษด าเนนการเองหรอยอมใหบคคลภายนอกเขามาด าเนนการโดยพระภกษหรอวดไดรบผลประโยชนตอบแทน ๒. พระภกษรบยาจากบคคลภายนอกมาขายเอาก าไรอกตอหนง บางครงใชวดเปนศนยกลาง ในการกระจายยาไปยงแหลงอน ๆ ทวไประเทศ ๓. พระภกษรบยาจากบคคลภายนอกเอาชอไปแอบอาง วายานนไดผานการปลกเสกและรบรองสรรพคณ ๔. โฆษณาตามสอสงพมพ หลอกลวงประชาชนวาวดหรอส านกสงฆมยาด สามารถรกษาโรครายไดโดยใหสงซอทางไปรษณย หรอไปซอทวด การกระท าขางตนนนเปนความผดอาญาตามพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ หลายสถาน เชน ผลตยาและขายยาโดยไมไดรบอนญาต ผลตยาและขายยาทมไดขนทะเบยนต ารบยา โฆษณาขายยาโดยไมไดรบอนญาต โฆษณาสรรพคณเปนเทจจรงหรอเกนจรง ฯลฯ ซงแตละขอหามระวางโทษ จ าหรอปรบ หรอทงจ าและปรบ ซงส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดพยายามแนะน าและตกเตอนวดและส านกสงฆหลายแหงมใหกระท าผด แตบางรายทเหนวาเปนการกระท าผดทรายแรงโดยเจตนา ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยากจ าเปนตองด าเนนการตามกฎหมาย แตปรากฏวายงพบพระภกษ วดและส านกสงฆกระท าผดอยเสมอ อกทงยงเพมระดบความรนแรงและกวางขวางขน เชน กรณทเกดขน ณ วดครวงศ จงหวดนครสวรรค ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา จงไดขอ

๑๘๙ คมอพระสงฆาธการ

ความรวมมอกรมการศาสนาชวยสอดสองดแลและแนะน าวดตาง ๆ มใหมการกระท าผดดงกลาวเพอความปลอดภยของประชาชน กรมการศาสนาพจารณาแลว เหนสมควรน าเสนอมหาเถรสมาคม เพอโปรดพจารณาเพอกรมการศาสนาจะไดรบสนองพระบญชาไปด าเนนการแจงเจาคณะผปกครองใหปฏบตตามประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษสามเณรประกอบอาชพเปนหมอหรอแพทย รกษาโรคตามทไดทลถวายและถวายมาพรอมน ทประชมพจารณาแลวลงมตแตงตงคณะท างานขนคณะหนง ประกอบดวย ๑. พระพรหมมน ประธานกรรมการ ๒. พระพรหมเมธ รองประธานกรรมการ ๓. พระธรรมกตตวงศ กรรมการ ๔. รองอธบดกรมการศาสนา กรรมการ (นายสทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ) ๕. ผอ านวยการกองควบคมยา ส านกงานคณะกรรมการ กรรมการ อาหารและยา (นางรววรรณ ปรดสนท) ๖. ผอ านวยการส านกงานเลขาธการมหาเถรสมาคม กรรมการ ๗. หวหนาฝายสงฆการ กรรมการและเลขานการ

ใหมหนาทพจารณาเรองพระภกษสามเณรผลตยาและขายยาแผนโบราณภายในวดแลวน าเสนอ มหาเถรสมาคม สวนกรณวดครวงศ มอบเจาคณะใหญหนเหนอพจารณาสงการ

(นายไพบลย เสยงกอง) อธบดกรมการศาสนา

เลขาธการมหาเถรสมาคม

๑๙๐ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๒/๒๕๔๔

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๓๖๗/๒๕๔๔

เรอง สรางปชนยวตถ รปเคารพในวด

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๒๒/๒๕๔๔ เมอวนท ๒๐ สงหาคม ๒๕๔๔ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา สมเดจพระมหาธราจารย กรรมการมหาเถรสมาคม ไดมลขตท จญ.ก. ๕๑/๒๕๔๔ ลงวนท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๔ แจงวา วดตาง ๆ ในประเทศไทยหลายแหงไดสรางปชนยวตถรปเคารพ เชน รปพระโพธสตว เจาแมกวนอม รปพระมหากจจายนะ รปสมเดจพระพฒาจารย (โต) วดระฆง ขนไวทวดนน ๆ ใหญโตกวา ประดษฐานไวในทสวยงามกวาพระพทธรปประธานในอโบสถนนๆ โดยวตถประสงคนาจะเกดจากการตองการใหประชาชนมากราบไหวบชามาก ๆ เพอจกไดประโยชนบ ารงวดตอไปภายหนา ชาวพทธในประเทศไทยอาจส าคญผดคดไปวาปชนยวตถรปเคารพเหลานนมความส าคญยงกวาพระพทธปฏมา ซงเปนหลกประธานท เคารพสงสดในวด ถาเปน ชาวตางประเทศซงยงไมซาบซงถงธรรมเนยมประเพณไทย ไมเขาใจทวถงหลกค าสอนของพระพทธศาสนา กจกตดสนใจโดยไมถกตอง ตามทตนจะนกเดาเอง จงสมควรทวดตาง ๆ ทกวด ไมสมควรจดสรางปชนยวตถรปเคารพทกประเภทใหโตกวาสวยงามกวา เสมอกบพระพทธรปประธานในวดนน ๆ โดยค าสงคณะกรรมการมหาเถรสมาคมซงเปนองคกรสงสดทวดทกวดจะตองเชอฟงและปฏบตตาม และขอใหกรมการศาสนาน าเสนอมหาเถรสมาคม ทประชมพจารณาแลวลงมตวา การสรางปชนยวตถ หรอรปเคารพภายในวดตองพจารณาใหเหมาะสมกบพระประธานภายในพระอโบสถ หรออโบสถ ถาจะสรางใหใหญตองรายงานเจาคณะผปกครองตามล าดบจนถงเจาคณะใหญ เมอไดรบอนมตแลวจงจะด าเนนการได และใหกรมการศาสนาแจงเจาคณะใหญ เพอสงการเจาคณะใหญในเขตปกครองใหปฏบตตามมตมหาเถรสมาคม

๑๙๑ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๔/๒๕๔๕

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๘๐/๒๕๔๕

เรอง การสรางพระพทธรป ปชนยวตถ และรปปนตาง ๆ ทใชประดบตกแตงสถานท

ในการประชมมหาเถรสมาคม ครงท ๔/๒๕๔๕ เมอวนท ๘ กมภาพนธ ๒๕๔๕ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา สมเดจพระมหาธราจารย กรรมการมหาเถรสมาคม ไดปรารภวามวดบางแหงไดสรางพระพทธรป ปชนยวตถ และรปปนประเภทตาง ๆ ซงเปนรปปนทไมเหมาะสมกบจารตประเพณ อนเปนสาเหตใหเกดการวพากษวจารณในหมพทธศาสนกนโดยทวไป วดตาง ๆ จงควรพจารณาใหรอบคอบกอนทจะด าเนนการจดสรางลงไป เหนสมควรเสนอมหาเถรสมาคมเพอโปรดพจารณา

ทประชมพจารณาแลวลงมต ดงน

๑. จดทจะสรางพระพทธปฏมา ใหปฏบตตามมตมหาเถรสมาคมครงท ๙/๒๕๔๑ เมอวนท ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๔๑ วา พระพทธเจาเปนรตนะทเกษมสงสด บรพาจารยทสรางพระพทธปฏมา จงพจารณาดวยความรอบคอบ ใหวดทกวดปฏบตตามจารตประเพณดงกลาวโดยเครงครด ๒. วดทจะสรางปชนยวตถ หรอรปเคารพ ใหปฏบตตามมตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๒/๒๕๔๔ เมอวนท ๒๐ สงหาคม ๒๕๔๔ วา การสรางปชนยวตถหรอรปเคารพภายในวด ตองพจารณาใหเหมาะสมกบพระประธานภายในพระอโบสถ หรออโบสถ ถาจะสรางใหใหญ ตองรายงานเจาคณะผปกครองตามล าดบจนถงเจาคณะใหญ เมอไดรบอนมตแลวจงจะด าเนนการสรางได สวนวดใดทมความประสงคจะสรางรปเคารพ หรอรปปนอนใด ควรยดถอและปฏบตตามมตมหาเถรสมาคมทงสองขอดงกลาวโดยอนโลม และใหกรมการศาสนาแจงเจาคณะจงหวดทกจงหวดเพอแจงใหวดทกวดในเขตปกครองทราบและถอปฏบตโดยทวกน

(นายสทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ) รองอธบด ปฏบตราชการแทน

อธบดกรมการศาสนา

๑๙๒ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๓๑/๒๕๔๕

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๕๑๒/๒๕๔๕

เรอง การบวชภกษณ

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๓๑/๒๕๔๕ เมอวนท ๒๙ พฤศจกายน ๒๕๔๕ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ในการประชมคณะกรรมการความมนคงแหงพระพทธศาสนา ครงท ๘/๒๕๔๕ เมอวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๔๕ ทประชมซงม พระพรหมมน เปนประธาน ไดพจารณารบรองมต เรองการบวชภกษณ ซงไดประชมในครงท ๗/๒๕๔๕ เมอวนท ๔ กนยายน ๒๕๔๕ ไวดงน ๑. คณะสงฆยดถอพระธรรมวนย ซงเปนพระพทธบญญตวาดวยการใหการบรรพชาอปสมบทหญงเปนภกษณ สกขมานา และเปนสามเณร เปนหลกปฏบต ๒. เหนควรปฏบตตามประกาศมหาเถรสมาคม วาดวยเรองหามพระภกษสามเณรไมใหบวชหญงเปนบรรพชต พ.ศ. ๒๔๗๑ ตอไป ถงแมวาจะไมไดรบการอปสมบทเปนภกษณกสามารถสมาทานศล ๘ เพอเปนแนวทางปฏบตเพอบรรลคณธรรมชนสงได และทประชมไดพจารณาเอกสารวาดวยเรองเกยวกบภกษณ ซงรวบรวมและเรยบเรยงโดยคณะกรรมการความมนคงแหงพระพทธศาสนาพรอมทงลงมตใหน าเสนอมหาเถรสมาคมเพอโปรดทราบ และในโอกาสทสมควร จะไดขออนมตเพอจดพมพเปนเอกสารเผยแพรแกสาธารณชนตอไป

ทประชมรบทราบ

(นายสทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ) ผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

๑๙๓ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๑/๒๕๔๖

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๕/๒๕๔๖

เรอง ขอความอนเคราะหใหพระสงฆรวมรณรงคใหประชาชนสมาทานศล ๕

ในการประชมมหาเถรสมาคม ครงท ๑/๒๕๔๖ เมอวนท ๑๐ มกราคม ๒๕๔๖ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ดวยรฐบาลไดมนโยบายในการปองกนและแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนในสงคมปจจบน อาทปญหาอาชญากรรม ปญหาการทจรตคอรปชน ปญหาการแตกแยกในครอบครวทเปนสาเหตส าคญใหเกดปญหาแกเดกและเยาวชน ปญหาการหลอกลวงฉอโกง และทส าคญไดแก ปญหายาเสพตด ซงปญหาตาง ๆ เหลานเปนสาเหตบอนท าลายความมนคงของชาต ท าใหรฐบาล ตองสญเสยทงก าลงคนและงบประมาณในการปองกนและแกไขอยางมากมายมหาศาล ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตพจารณาเหนวา วธการหนงทสามารถจะชวยปองกนและแกไขปญหาดงกลาวของรฐบาลไดกคอ การรณรงคใหประชาชนน าขอปฏบต ขนพนฐานของมนษย ทเรยกวามนสสธรรม อนไดแก ศล ๕ มาประพฤตปฏบต ในชวตประจ าวนใหมากทสด ดงนน รองนายกรฐมนตร (นายวษณ เครองาม) ซงไดรบมอบหมายจากนายกรฐมนตรใหก ากบดแลงานทอยในความรบผดชอบของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตซงเปนหนวยงานทปฏบตงานเกยวของกบเรองนโดยตรง ไดใหความเหนชอบใหขาราชการและเจาหนาททกคนของส านกงานพระพทธศาสนา-แหงชาต สมาทานศล ๕ เปนประจ าทกเดอน เพอเปนแบบอยางแกบคคลทวไป ปรากฏวาไดผลเปน ทนาพอใจระดบหนง อยางไรกตาม การทจะชวยในการปองกนแกไขปญหาของบานเมองใหประสบผลส าเรจอยางจรงจงไดนน จะตองไดรบความรวมมอจากหลาย ๆ ฝาย โดยเฉพาะพระสงฆสามารถใหความรวมมอกบรฐบาลได โดยการชวยอนเคราะหในการปลกฝง อบรม แนะน า สงสอน ตลอดจนจดท าปายในวดเพอรณรงคชกชวนใหประชาชนปฏบตตามแนวศล ๕ อยางจรงจง ใหเปนทยอมรบกนในสงคมวา ศล ๕ เปนขอปฏบตขนพนฐานของพทธศาสนกชนทกคน กจะสามารถชวยใหการปองกนแกไขปญหาของบานเมองดงกลาวใหประสบผลส าเรจไดแบบยงยน เพราะเปนการแกไขปญหาทบคคลซงเปน

๑๙๔ คมอพระสงฆาธการ

สาเหตของปญหา โดยส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตจะมหนงสอนมสการขอความรวมมอจากคณะสงฆทกวดทวราชอาณาจกรเพอด าเนนการในเรองน พรอมทงจกไดจดท าคมอการด าเนนงานถวายตอไป

ทประชมรบทราบ

(นายสทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ) รองอธบดกรมการศาสนา รกษาการแทน ผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

๑๙๕ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๘/๒๕๔๖

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๑๒๕/๒๕๔๖

เรอง เชญชวนชาวพทธรวมใจตานภยยาเสพตด

ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๘/๒๕๔๖ เมอวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๔๖ เลขาธการ มหาเถรสมาคมเสนอวา ตามมตทประชมมหาเถรสมาคมไดพจารณา เรอง การตรวจการณคณะสงฆ โดยไดก าหนดการจดประชมพระสงฆาธการไว ดงน ๑. ใหเจาคณะใหญจดประชมเจาคณะภาค รองเจาคณะภาค และเลขานการ ปละ ๒ ครง ๆ ละ ๑ วน โดยเรมเดอนมนาคม สวนครงตอไปสดแตก าหนดตามความเหมาะสม ๒. ใหเจาคณะภาคจดประชมเจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวดและเลขานการ ปละ ๒ ครง ๆ ละ ๑ วน ๓. ใหเจาคณะจงหวดจดประชมเจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล รองเจาคณะต าบล และเลขานการ ปละ ๒ ครง ๆ ละ ๑ วน ๔. ใหเจาคณะภาครวมกบเจาคณะจงหวดจดประชมเจาอาวาส รองเจาอาวาส และ ผชวยเจาอาวาส ปละ ๑ ครง ๆ ละ ๑ วน เมอด าเนนการเสรจแลวใหรายงานมหาเถรสมาคมทราบ โดยผานเจาคณะผปกครองตามล าดบ นน ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตพจารณาเหนวา ตามทมหาเถรสมาคมไดรบทราบใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตเชญชวนพทธศาสนกชนรวมใจตานภยยาเสพตด ดวยการปฏบต ตามแนวศล ๕ โดยขอความรวมมอวดทกวดทวราชอาณาจกร ชวยอบรม แนะน า สงสอน ตลอดจนจดท าปายในวดเพอชกชวนใหประชาชนปฏบตตามแนวศล ๕ อยางจรงจง แลวนน อยางไรกตาม การทจะชวยในการปองกนแกไขปญหาของบานเมองใหประสบผลส าเรจอยางจรงจงไดนน จะตองไดรบความรวมมอจากหลาย ๆ ฝาย โดยเฉพาะพระสงฆสามารถใหความ

๑๙๖ คมอพระสงฆาธการ

รวมมอกบรฐบาลได โดยการชวยอนเคราะหในการปลกฝง อบรม แนะน า สงสอน ตลอดจนจดท าปายในวดเพอรณรงคชกชวนใหประชาชนปฏบตตามแนวศล ๕ อยางจรงจงใหเปนทยอมรบกนในสงคมวา ศล ๕ เปนขอปฏบตขนพนฐานของพทธศาสนกชนทกคนกจะสามารถชวยในการปองกนแกไขปญหาของบานเมองดงกลาวใหประสบผลส าเรจไดแบบยงยนเพราะเปนการแกไขปญหาทบคคล ซงเปนสาเหตของปญหา โดยส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตจะมหนงสอนมสการขอความรวมมอจากคณะสงฆทกวดทวราชอาณาจกรเพอด าเนนการในเรองนพรอมทงจกไดจดท าคมอการด าเนนงานถวายตอไป ทประชมรบทราบ (นายสทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ) รองอธบดกรมการศาสนา รกษาการแทน ผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

๑๙๗ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๐/๒๕๔๖

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๓๖๕/๒๕๔๖ เรอง การใชค าน าหนานามของพระภกษสามเณร ในการประชมมหาเถรสมาคม ครงท ๒๐/๒๕๔๖ เมอวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๔๖ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ตามทปรากฏวา ส านกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทยออกแบบรบรองรายการทะเบยนราษฎรจากฐานขอมลจากทะเบยน โดยใชค าวานาย น าหนา นาม-ฉายา ของพระสงฆ อาท พระเมธธรรมาจารย เจาคณะกรงเทพมหานคร วดมหาธาตฯ กรงเทพมหานคร ถกแกไขเปนนายเมธธรรมาจารย ผองสภาพ และกรมการปกครองไดมหนงสอขอขอมลเกยวกบ สมณศกด ความคดเหนเกยวกบการใชค าน าหนานามของพระภกษสามเณรนน ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ไดรวมประชมปรกษาหารอเปนการภายในกบเจาหนาทส านกทะเบยนกลางแลว ไดขอสรปเบองตน ดงน ๑. การระบสมณศกดทไดรบพระราชทานของพระภกษในทะเบยนราษฎรของวดใหพจารณาด าเนนการตามหลกฐานหนงสอสทธประกอบกบหลกฐานการไดรบพระราชทานสมณศกดของพระภกษ และเพอประโยชนในการบรหารงานทะเบยนราษฎร ใหระบชอตว ชอสกล ของพระภกษประกอบดวย โดยวงเลบตอทายสมณศกดทไดรบพระราชทาน ๒. การใชค าน าหนานามพระภกษทไมเคยไดรบพระราชทานสมณศกดในทะเบยนราษฎรของวด ใหใชค าวา “พระ” เปนค าน าหนานาม โดยใหใชค าวา “พระ” แลวตามดวยชอตว ชอสกลของพระภกษ ๓. การใชค าน าหนานามของสามเณรในทะเบยนราษฎรของวด ใหใชค าวา “สามเณร” เปนค าน าหนานาม โดยใหใชค าวา “สามเณร” แลวตามดวย ชอตว ชอสกล ของสามเณร ส านกทะเบยนกลางจะไดด าเนนการตรวจสอบทะเบยนราษฎรของวดในพนท หากพบวามขอบกพรอง หรอมการลงรายการทไมสอดคลองตามขอสรปน จะไดด าเนนการปรบปรงแกไขใหถกตอง ทงน ในการด าเนนการปรบปรงแกไขรายการจะปฏบตดวยความระมดระวง มใหพระภกษสามเณร ไดรบความเดอดรอน

๑๙๘ คมอพระสงฆาธการ

ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตพจารณาแลว เหนควรน าเสนอมหาเถรสมาคมเพอโปรดพจารณาและขอด าเนนการทนท โดยไมตองรอรบรองรายงานการประชม ทประชมพจารณาแลวลงมตใหความเหนชอบ และใหด าเนนการไดทนท โดยไมตองรอรบรองรายงานการประชม (นายสทธวงศ ตนตยาพศาลสทธ) เลขาธการมหาเถรสมาคม

๑๙๙ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๗/๒๕๔๗

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม มตท ๙๑/๒๕๔๗

เรอง การโฆษณาพระพทธรป/พระเครองและวตถมงคลในสอหนงสอพมพ

สอสงพมพ และสอวทยโทรทศน ในการประชมมหาเถรสมาคม ครงท ๗/๒๕๔๗ เมอวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๔๗ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ในคราวประชมเรอง “การโฆษณาในสอหนงสอพมพ สงพมพ และในสอวทยโทรทศน” ครงท ๑/๒๕๔๗ เมอวนพธท ๓ มนาคม ๒๕๔๗ ณ หองประชม ๓๐๑ ตกบญชาการ ชน ๓ ท าเนยบรฐบาล โดยม นายวษณ เครองาม รองนายกรฐมนตร เปนประธาน ทประชมไดปรารภถง การโฆษณาและการเรยไรทอวดอางสรรพคณเกนสภาพทนาจะเปนการชวนเชอ และใชสอเพอแสวงหา ประโยชนสวนตนมากกวาจะเปนประโยชนสวนรวม ดงน ๑. การโฆษณาสรรพคณพระบชาและวตถมงคล โดยอางแหลงทมาของวสดทน ามาสรางพระบชาและวตถมงคล จ านวนพระบชาและวตถมงคล ทน ามาจ าหนายหรอแลกเปลยนหรอมอบเปนของทระลก โดยไมรจกหมด ตลอดถงอางอทธฤทธปาฏหารยตาง ๆ อาจเขาขายการโฆษณาชวนเชอ ซงหมนเหมตอการอวดอตรมนสสธรรม และเขาลกษณะเบยงเบนหลกพระสทธรรม คอ ปรยต ปฏบต และปฏเวธ ได ๒. การใชสอตาง ๆ ในการเรยไร โดยไมค านงถงหลกธรรมค าสงสอนทแทจรงของพระพทธ-ศาสนา มงแตประโยชนสวนตนหรอกลมบคคล มากกวามงการเผยแผ พระพทธศาสนา ๓. การน าเอาพระพทธรปหรอสญลกษณทางพระพทธศาสนา มาวางบรเวณทางเทาหรอ ขางถนน ทคนเดนผานไป-มา ควรทจะมกฎหมายหรอกฎระเบยบหาม และก าหนดใหมการปฏบต ทชดเจน ในการน ทประชมไดสรปเปนมตใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตด าเนนการ ดงน ๑. น าสาระการประชมเสนอมหาเถรสมาคมเพอทราบ ๒. ขอใหมหาเถรสมาคมมมาตรการปองกนและลงโทษพระสงฆาธการ ผฝาฝนค าสง มตหรอประกาศของมหาเถรสมาคม เรอง ควบคมการเรยไร การอวดอางคณวเศษ การท าเสนหยาแฝด โดยใหถอปฏบตอยางเครงครด

๒๐๐ คมอพระสงฆาธการ

๓. หากผจดท าพระบชาหรอวตถมงคลเปนคฤหสถ ขอใหพระสงฆาธการชวยกนสอดสองดแล แจงเจาหนาทฝายบานเมองด าเนนการตามกฎหมายตอไป ๔. ขอใหมมาตรการควบคมการเผยแพรหรอโฆษณา การจดสรางพระบชาหรอวตถมงคลทางสอหนงสอพมพ สอสงพมพ หรอสอวทยโทรทศน ๕. ก าหนดใหมการควบคมพระภกษทจดรายการธรรมะตามสถานวทยตาง ๆ อยางใกลชด เพอใหมการเผยแผพทธธรรมอยางถกตองชดเจน ทประชมพจารณาแลวลงมตวา ใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตรวบรวมค าสงมหาเถร-สมาคม มตมหาเถรสมาคม และประกาศของคณะสงฆ ทเกยวของกบเรองดงกลาว แจงเจาคณะจงหวด ทกจงหวด เพอแจงวดในเขตปกครองทราบและปฏบตอยางเครงครดตอไป พลต ารวจโท

(อดม เจรญ)

เลขาธการมหาเถรสมาคม

๒๐๑ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๘/๒๕๔๗

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท ๑๑๙/๒๕๔๗

เรอง กรณเจาอาวาสวดตาง ๆ ถกเจาหนฟองเปนคดในศาล

ในการประชมมหาเถรสมาคม ครงท ๘/๒๕๔๗ เมอวนท ๑๙ มนาคม ๒๕๔๗ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ปจจบนมวดเปนจ านวนมากท าการกอสรางถาวรวตถภายในวด โดยว ธการ ขอสนเชอวสดกอสรางกบบรษทหรอรานคาขายวสดกอสรางตาง ๆ ซงบรษทหรอรานคาจะใหสนเชอกบทางวด เพราะสวนใหญจะสนทสนมและความเชอถอซงกนและกน และไดท าการคาขายกบวดเปนเวลานาน รวมทงมกรรมการวดเปนพยานในการซอเชอวสดกอสราง หลงจากวกฤตเศรษฐกจ ท าใหรายไดของวดลดนอยลงจากเดม อาท ดอกเบย เงนกฐน ผาปา รวมทงผบรจาค ซงบรษทหรอรานคาเขาใจในเรองดงกลาวด ในชวงระหวางท าการกอสรางหรอกอสรางเสรจแลว วดยงช าระคาวสดกอสราง ยงไมครบถวน หรอเจาอาวาสพนจากต าแหนงเจาอาวาส เพราะถงมรณภาพ ลาสกขา หรอยายไป อยวดอน วดกคงเปนลกหน เจาหนกท าการฟองรองตอเจาคณะผปกครองสงฆ ปญหาสวนใหญจะไดรบการแกไข บางวดไมสามารถตกลงกนได เจาหนจงน าเรองไปฟองเปนคดในศาล ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตพจารณาแลวเหนวา การทวดตาง ๆ ถกบรษท หางราน หรอรานคาขายวสดกอสราง ฟองเปนคดในศาล เปนการน าความเสอมเสยมาสคณะสงฆและสรางมลทน ใหแกพระพทธศาสนา ทงน เมอวดมความประสงคจะกอสรางอาคารเสนาสนะหรอศาสนวตถอนใด กควรจดท าก าหนดแผนการใชจายเงน รวมทงจดเตรยมงบประมาณใหเพยงพอกบคากอสราง หากวดหรอเจาอาวาสไมยอมช าระหน โดยอางเหตผลตาง ๆ และไมสามารถตกลงกบเจาหนได กจะเปนตวอยางแกวดอนปฏบตตาม และสรางความเดอดรอนแกพทธศาสนกชนทท านตกรรมกบทางวด จงเหนควรก าชบใหวดด าเนนการกอสรางตามงบประมาณททางวดเตรยมไว ไมควรไปกอหนหรอ ขอสนเชอเกนกวางบประมาณททางวดมเพยงพอในการกอสรางนน จงเหนควรน าเสนอมหาเถรสมาคม เพอโปรดพจารณา

๒๐๒ คมอพระสงฆาธการ

ทประชมพจารณาแลวลงมตวา วดใดมความประสงคจะด าเนนการกอสรางสงใดขนในวดหรอนอกวด ใหปฏบตชอบดวยพระธรรมวนยและกฎหมายบานเมอง และใหส านกงานพระพทธ -ศาสนาแหงชาตแจงเจาคณะจงหวด เพอแจงวดทกวดในเขตปกครองไดทราบ

พลต ารวจโท

(อดม เจรญ) เลขาธการมหาเถรสมาคม

๒๐๓ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๙/๒๕๔๗

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม มตท ๑๓๖/๒๕๔๗

เรอง โจรกรรมและน าพระพทธรปออกขาย

ในการประชมมหาเถรสมาคม ครงท ๙/๒๕๔๗ เมอวนท ๓๐ มนาคม ๒๕๔๗ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา ตามทสอมวลชนไดลงขาว กรณพระภกษไดรวมกบฆราวาสด าเนนการโจรกรรม พระพทธรปตามวดตาง ๆ ทงในภาคเหนอและภาคกลางโดยน าไปขายและสงออกในรปเศยรพระพทธรป ไปยงตางประเทศเปนจ านวนมาก ประกอบกบเจาพนกงานต ารวจไดกวดขนรวมทงขยายผลและลอซอ จงท าใหสามารถจบกมผกระท าผดไดเปนจ านวนมาก ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตเหนควรแจงเจาคณะผปกครองในการใหวดตาง ๆ ระมดระวงดแลพระพทธรปและศาสนวตถในวด โดยจดท าบญชวสดครภณฑ รวมทงจดท าหลกฐานเพอสะดวกในการตรวจสอบและยนขอของกลางคน หรอใชเปนแนวทางในการสบสวนของเจาหนาทต ารวจ ทประชมพจารณาแลวลงมตใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตแจงเจาคณะจงหวด เพอแจงวดทกวดในเขตปกครองไดทราบและระมดระวงดแลพระพทธรปและศาสนวตถในวดมใหถกโจรกรรม

พลต ารวจโท

(อดม เจรญ) เลขาธการมหาเถรสมาคม

๒๐๔ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท ๙/๒๕๕๔

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม มตท ๔๒๙/๒๕๕๔

เรอง ขอยก จงหวดบงกาฬ ขนเปนเขตปกครองจงหวดทางคณะสงฆ

เรยน ผอ านวยการสวนกจการคณะสงฆ ในการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๑๙/๒๕๕๔ เมอวนท ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔ เลขาธการมหาเถรสมาคมเสนอวา สมเดจพระพฒาจารย เจาคณะใหญหนตะวนออก ไดมลขต ท จญ.อ. ๗๒/๒๕๕๔ ลงวนท ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๔ แจงตามรายงานของ พระพรหมเวท เจาคณะภาค ๘ วา ทางราชอาณาจกร ไดมพระราชกฤษฎกาใหแยก อ าเภอบงกาฬ อ าเภอเซกา อ าเภอโซพสย อ าเภอบงคลา อ าเภอบงโขงหลง อ าเภอปากคาด อ าเภอพรเจรญ และอ าเภอศรวไล ออกจากการปกครองของจงหวดหนองคาย รวมตงขนเปน จงหวดบงกาฬ และประกาศในราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๘ ตอนท ๑๘ ก เมอวนท ๒๒ มนาคม ๒๕๕๔ เพอประโยชนแกการปกครอง และการใหบรการของรฐแกประชาชน เจาคณะใหญหนตะวนออกพจารณาแลวเหนวา เพอประโยชนแกการปกครองคณะสงฆ สมควรยกจงหวดบงกาฬขนเปนเขตปกครองจงหวดทางคณะสงฆ อนโลมตามฝายราชอาณาจกร การขอยก จงหวดบงกาฬ ขนเปนเขตปกครองจงหวดทางคณะสงฆ ดงกลาว ไดปฏบตตาม ขอ ๕ แหงกฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๔ (พ.ศ. ๒๕๓๕) วาดวยจ านวนและเขตปกครองคณะสงฆ สวนภมภาค โดยไดรบความเหนชอบจากเจาคณะใหญหนตะวนออกแลว พรอมกบมบญชาใหน าเสนอ มหาเถรสมาคมเพอโปรดพจารณา ทประชมพจารณาแลวลงมตอนมตใหยกจงหวดบงกาฬขนเปนเขตปกครองจงหวดทางคณะสงฆ จงเรยนมาเพอด าเนนการตอไป (นายพศาล แชมโสภา) ผอ านวยการสวนงานมหาเถรสมาคมรกษาราชการแทน ผอ านวยการส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

๒๐๕ คมอพระสงฆาธการ

มตมหาเถรสมาคม ครงท พเศษ/๒๕๕๗

ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม

มตท พเศษ ๕/๒๕๕๗

เรอง ขอความเหนชอบโครงการสรางความปรองดองสมานฉนทโดยใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา

“หมบานรกษาศล ๕”

ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตไดมหนงสอ ดวนทสด ท พศ ๐๐๐๖/๐๔๙๓๖ ลงวนท ๑๑ มถนายน ๒๕๕๗ แจงวา สมเดจพระมหารชมงคลาจารย ผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช วดปากน า กรงเทพมหานคร ไดมด ารทจะเสรมสรางความปรองดองและสมานฉนทของคนในชาต ใหเกดความสงบ สนตสข มความสามคคกลมเกลยวกน ลดปญหาความขดแยง สรางความมนคงและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน โดยใหพทธศาสนกชนไดนอมน าหลกศล ๕ มาประพฤตปฏบตในการด าเนนชวตประจ าวนสมดงโอวาททไดประทานไวเมอวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๕๖ ความตอนหนงวา “อนวาศล ๕ เปนการส าคญ มนษยเมอทกคนมศล ๕ ดวยกน สงคมนน ๆ คอ ประชาชนยอมจะอยเยนเปนสข” โดย พลเอก ประยทธ จนทรโอชา หวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต ไดใหแนวทางในการแกไขปญหา ดวยการใหทกภาคสวนในประเทศรวมมอกนด าเนนการ ในเรองการสรางความปรองดองสมานฉนท และท าใหประชาชนมความรก ความสามคคกน โดยเรมจากครอบครว หมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวด ซงจะน าพาประเทศกาวไปขางหนาอยางปลอดภยยงยน ทงน สมเดจพระมหารชมงคลาจารย ผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช ไดเปนประธานในพธเปดโครงการหมบานรกษาศล ๕ ของจงหวดสระบร ณ วดพระพทธบาท อ าเภอพระพทธบาท จงหวดสระบร โดยม เจาคณะจงหวดสระบร เจาคณะอ าเภอทกอ าเภอรวมโครงการ และผวาราชการจงหวด นายอ าเภอทกอ าเภอ องคกรปกครองสวนทองถน ก านน ผใหญบาน รวมท งผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาจงหวดหลายจงหวดรวมพธ โดยมอบนโยบายใหทกภาคสวนด าเนนโครงการสรางความปรองดองสมานฉนท โดยใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา “หมบานรกษาศล ๕” ใหเปนรปธรรม ซงมจงหวดสระบรเปนตนแบบและมจงหวดทด าเนนการจดโครงการน ารองแลว คอ จงหวดลพบร นครสวรรค พจตร เพชรบรณ ก าแพงเพชร พษณโลก ตาก อตรดตถ สโขทย เชยงใหม สระแกว หนองคาย และเลย

๒๐๖ คมอพระสงฆาธการ

ในการน ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตไดจดท าโครงการ แนวทางการด าเนนงาน และขนตอนการน านโยบายสการปฏบต ดงน ๑. จดท าโครงการสรางความปรองดองสมานฉนทโดยใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา “หมบานรกษาศล ๕” และรายละเอยดประกอบโครงการ ๒. เสนอมหาเถรสมาคมพจารณาใหความเหนชอบโครงการ แตงตงคณะกรรมการอ านวยการโครงการ โดยมประธานกรรมการมหาเถรสมาคมเปนประธานกรรมการ มกรรมการประกอบดวย กรรมการมหาเถรสมาคม เจาคณะใหญ เจาคณะภาค หวหนาสวนราชการทเกยวของ ผทรงคณวฒ โดยใหผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตเปนกรรมการและเลขานการ และมผอ านวยการกองพทธศาสนศกษาเปนกรรมการและผชวยเลขานการ มหนาทในการอ านวยการ ประสานงาน ก าหนดยทธศาสตร แผนงานเรงรดตดตามประเมนผลการด าเนนงานโครงการ เพอใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ ๓. ก าหนดใหมคณะกรรมการด าเนนงานระดบจงหวด ระดบอ าเภอ ระดบต าบลและระดบหมบาน เพอด าเนนงานตามโครงการ ๔. ใหมคณะกรรมการระดบจงหวด ระดบอ าเภอ ระดบต าบล และระดบหมบาน ก าหนดรปแบบ วธการด าเนนงาน กจกรรม เพอขบเคลอนการน าหลกการของศล ๕ ใหครอบคลมกลมเปาหมาย ตามโครงการสรางความปรองดองสมานฉนทโดยใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา “หมบานรกษาศล ๕” ๕. จดประชมชแจง สรางความเขาใจอนดระหวางวด สวนราชการ สถานศกษา ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน หมบาน องคกรภาคเอกชน ใหทราบถงความส าคญของโครงการ แนวทาง การด าเนนงานและการตดตามประเมนผล รายละเอยดปรากฏตามส าเนาโครงการ ฯ และระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการด าเนนงานโครงการหมบานรกษาศล ๕ พ.ศ. .......ทแนบถวายมาพรอมน เพอใหการจดโครงการดงกลาวเปนไปดวยความเรยบรอย ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตเหนควรน าเสนอกรรมการมหาเถรสมาคมเพอโปรด ๑. ใหความเหนชอบโครงการสรางความปรองดองสมานฉนทโดยใชหลกธรรมทางพระพทธ-ศาสนา “หมบานรกษาศล ๕” ๒. ใหความเหนชอบระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการด าเนนงานโครงการหมบานรกษาศล ๕ พ.ศ. .................. ๓. ใหความเหนชอบแตงตงคณะกรรมการอ านวยการโครงการสรางความปรองดองสมานฉนทโดยใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา “หมบานรกษาศล ๕”

๒๐๗ คมอพระสงฆาธการ

๔. ใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตแจงเจาคณะจงหวดทง ๒ ฝาย ใหความรวมมอและใหการสนบสนนกจกรรมตามโครงการดงกลาว และแจงวดในเขตปกครองด าเนนการ ๕. ใหส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตแจงผวาราชการจงหวดทกจงหวด เพอมอบหมายใหส านกงานพระพทธศาสนาจงหวดทกจงหวดประสานงานกบเจาคณะจงหวดด าเนนการตามโครงการ เนองจากมหาเถรสมาคมไดเลอนการประชมมหาเถรสมาคมครงท ๑๓/๒๕๕๗ วนท ๑๐ มถนายน ๒๕๕๗ ออกไปเปนวนท ๒๐ มถนายน ๒๕๕๗ แตเรองดงกลาวเปนเรองส าคญและเรงดวน ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตจงขออนญาตเสนอเปนเรองเวยนเพอขออนมต ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตไดท าหนงสอเวยนขออนมตกรรมการมหาเถรสมาคมเปนรายรปแลว แตละรปไมมความเหนเปนอยางอน จงถอเปนอนอนมตตามทส านกงานพระพทธศาสนา-แหงชาตเสนอ (นายนพรตน เบญจวฒนานนท) เลขาธการมหาเถรสมาคม

๒๐๘ คมอพระสงฆาธการ

๒๐๙ คมอพระสงฆาธการ

๒๑๐ คมอพระสงฆาธการ

กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖)๕๗

วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย ----------------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๑๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และมาตรา ๒๓ แหงพระราช-บญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มหาเถรสมาคมตรากฎมหาเถรสมาคมไวดงตอไปน ขอ ๑ กฎมหาเถรสมาคมนเรยกวา “กฎมหาเถรสมาคมฉบบท ๑๗ (พ.ศ. ๒๕๓๖) วาดวยการแตงตงถอดถอนพระอปชฌาย” ขอ ๒ กฎมหาเถรสมาคมน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในแถลงการณคณะสงฆเปนตนไป ขอ ๓ ตงแตวนใชกฎมหาเถรสมาคมน ใหยกเลก (๑) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๗ (พ.ศ. ๒๕๐๖) วาดวยการแตงตงถอดถอน พระอปชฌาย (๒) กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๗ แกไขเพมเตม (พ.ศ. ๒๕๑๕) บรรดากฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง มต หรอประกาศอนใด ในสวนทก าหนดไวแลวในกฎมหาเถรสมาคมน หรอซงขดหรอแยงกบกฎมหาเถรสมาคมน ใหใชกฎมหาเถรสมาคมนแทน

๕๗ ประกาศในแถลงการณคณะสงฆ เลม ๘๑ ตอนท ๓ วนท ๒๕ มนาคม ๒๕๓๖

๒๑๑ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ หามไมใหภกษประกอบการหากนนอกธรรมเนยมของสมณะ

----------------------------

สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาวชรญาณวโรรสพระมหาสมณะเสดจประทบ ในเถรสมาคม ทรงพระปรารภถงภกษผประกอบการหากนนอกธรรมเนยมของสมณะวา มภกษ บางรปถกฟองวา บกรกทดนอนราษฎรเขาหวงหาม และโคนสรางไวเดมเพอจะท านา ภกษจะ ท านาบาง เขาจบจองทบทของราษฎรจนเกดเปนคดขน ภกษบางรปท าการคาขายอยางคฤหสถ ตดเงนผซอทวงไมได ฟองขอยดทรพยในศาล และฟองขอเรยกเงนใชจากผพาไปซอ ทรงด ารเหนวาภกษมความเลยงชพดวยคฤหสถ เขาออกก าลงกาย ก าลงความคดไดความเหนอยยากออกก าลงทรพยเสยงไดเสยงเสยประกอบการนน ๆ จงไดทรพยเปนผล เขายงมแกใจบรจาคทรพยนนถวายบณฑบาตและปจจยอยางอน ท านบ ารงภกษใหไดความสะดวกเพอจะไดปฏบตสบอายพระพทธศาสนา ฝายภกษเองมาประพฤตเอาอยางคฤหสถ ท ามาหากนดวยตนแยงชงตดรอนผลประโยชนของเขา ท าเชนนหาสมควรไม เอาเปรยบเขาเกนไป การหากนเชนนผดอยางผดธรรมเนยมของสมณะ ดงม แจงในจลศลอนมาในบาลฝายพระสตร พระอรรถกถาจารยถอเอาความนน กลาวหามไวในพระวนยดวยทรงถอเอาพระอนมตของพระเถระทงหลายตรสหามไววาอยาใหภกษประกอบการหากนผดอยางผดธรรมเนยมของสมณะ เปนการแยงชงกบคฤหสถ เชน แยงทเขาท านา ตงการคาขาย อนเปนเหตจะใหเปนเจาหนหรอลกหนของเขาและจะเกดทวงถามเปนคดขนในศาล แตขอนไมไดหมายถงการรบ ชวยธระท าความสะดวกใหแกผอน เชน รบจดการศพให และไดรบผลประโยชนในทางนน เปนการสมนาคณ หรอรกษาไขเจบเหมอนกนและไมไดหมายถงทนาหรอทธรณสงฆอยางอน อนเปนกลปนาของวด ทไวยาวจกรจะจดใหคนเชาถอเปนสวนของวด ฯ ถาภกษใดปรารถนาจะท าการหากนทหามไว ภกษนนจงลาสกขาถอเปนคฤหสถเสย ถาขนท าการหากนทหามไวทงเปนภกษ ความปรากฏขน จกถกสงใหละการหากนนนเสยหรอใหสกเสยตามรปความ ขอหามน ใหทวถงแกสามเณรดวย

๒๑๒ คมอพระสงฆาธการ

ใหเจาคณะทงหลาย คอยสอดสองดในเขตของตน ถามภกษหรอสามเณรท าการหากน ทหามไว จงหามใหเลกเสย ถายงขนท าอย จงน าความกราบทลขนมาโดยล าดบแหงผใหญเหนอตน ประกาศไว ณ วนท ๑๑ กมภาพนธ ๒๔๕๖

(ลงพระนาม) กรม-วชรญาณวโรรส

๒๑๓ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ หามไมใหภกษเปนหมอท าเสนหยาแฝดอาถรรพณ

----------------------------

ดวยมขาววา มภกษตงตนเปนหมอท าเสนหยาแฝดใหคฤหสถ ท าแกบคคลตามประสงค ของเขา การท าเสนหยาแฝดหรออาถรรพณ จะเปนไปไดจรงหรอไมกตาม แตภกษท ายอมไมควรอยางยง เพราะการท าเชนนนใหแกผใด ผนนหาไดประพฤตสจรตไม มงแตจะประพฤตทจรต ฝายเดยว แตมความประสงคจะใหแลเหนวาประพฤตสจรต จงตองหาผรท าเสนหยาแฝดแกผทตนประสงคจะไดหลงเชอวาตนเปนคนด หรอแกลงจะใหผใดผหนงถงความพนาศ ถาบคคลประพฤต โดยซอสตยสจรตเปนปกตแลว หาตองการผรท าเสนหยาแฝดใหใคร ๆ หลงไม ภกษผมศลเปนทรก ยอมเหนโทษในเรองนไมกลาท าเลย สวนภกษผมความปรารถนา เปนบาป อยากไดลาภยศสรรเสรญ ใหคนนบหนาถอตา จงกลาท าเชนนน เมอภกษท าเชนนน คนโงเขลายอมนยมนบถอมาก โดยเขาใจวาเปนผมศล อาจท าไดขลงยงกวาคฤหสถท า สวนผทมปญญาทราบชดซงความเปนไปของภกษผตงตนเปนหมอท าเสนหยาแฝด ไมนบถอเลยทเดยว การท าเสนหยาแฝดนนไมนาเชอวาเปนไดจรง ถาภกษผท าโงเขลา เขาใจเสยวาอาจเปน ไดจรง กคงมโทษเฉพาะลวงละเมดพระพทธบญญตหาม ถารตวอยวาไมอาจเปนไดจรง แตอาศย มงโลกามส กชอวาลวงใหคนหลงมโทษมากขนอก กพระพทธบญญตหามเรองนมาในจลลวคควา น ภกขเว ตรจฉานวชชา ปรยาปณตพพา โย ปรยาปเณยย อาปตต ทกกฏสส ฯ น ภกขเว ตรจฉานวชชา วาเจตพพา โย วาเจยย อาปตต ทกกฏสส ดงน ฯ แปลวา ภกษไมควรเรยนหรอบอกดรจฉานวชา หามไมใหภกษเรยน แลบอกฯ ถาเรยนหรอบอกตองทกกฏาบตฯ ท าเสนหยาแฝดอาถรรพณหรอหมอปลกใชผเหลานน ชอวาดรจฉานวชา หามมใหภกษ เรยนและบอกฯ ภกษผมความปรารถนาลามกกลาท าเสนห ยาแฝดได กเพราะเรยนร มาแลว โดยฝาฝนพระพทธบญญต ภกษผฝาฝนพระพทธบญญตน มโทษเพยงเปนทกกฏาบต แตกจดเปนมจฉาชพแททเดยว เมอวาตามวบต ๔ ท าดงนกชอวาอาชววบตฯ

๒๑๔ คมอพระสงฆาธการ

ทางปกครองคณะสงฆเหนวา ภกษผตงตนเปนหมอท าเสนหยาแฝด หรออาถรรพณ เปนผเลวทรามมาก ท าใหเสอมเสยเกยรตคณของตนตลอดจนคณะสงฆ เพราะฉะนนตงแตบดนไป อยาใหภกษท าเสนหยาแฝดหรออาถรรพณ ถาไมฟงยงขนท า มผฟองหรอมผเลา บอกเปนหลกฐาน หรอเจาคณะรเหนเองวา ภกษชอนไดเปนหมอท าเสนหยาแฝดหรออาถรรพณ ใหพจารณาความจรงจกลงโทษใหสกภกษนนเสยฯ

ประกาศหามไว ณ วนท ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๖๗

กรมหมนชนวรสรวฒน

๒๑๕ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ

หามพระเณรไมใหบวชหญงเปนบรรพชต

----------------------------

หญงซงจกไดสมมตตนเปนสามเณร โดยถกตองพระพทธานญาตนน ตองส าเรจดวย นางภกษณใหบรรพชา เพราะพระองคทรงอนญาตใหนางภกษณมพรรษา ๑๒ ลวงแลวเปนปวตตน คอเปนอปชฌายไมไดทรงอนญาตใหภกษเปนอปชฌาย นางภกษณหมดสาบสญขาดเชอสาย มานานแลว เมอนางภกษณผรกษาขนบธรรมเนยมสบตอสามเณรไมมแลว สามเณรผบวชสบตอ มาจากภกษณกไมม เปนอนเสอมสญไปตามกน ผใดใหบรรพชาเปนสามเณร ผนนชอวาบญญตสงทพระพทธเจาไมบญญต เลกถอนสงทพระพทธเจาทรงบญญตไวแลว เปนเสยนหนามแกพระศาสนา เปนตวอยางทไมด ฯ

เพราะเหตน หามไมใหพระเณรทกนกาย บวชหญงเปนภกษณเปนสกขมานาแลเปนสามเณรตงแตนไปฯ

ประกาศตงแตวนท ๑๘ มถนายน พ.ศ. ๒๔๗๑

กรมหลวงชนวรสรวฒน

๒๑๖ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ หามมใหภกษสามเณรเทศนมหาชาตตลกคะนองเสยสมณสารป

---------------------------- เรองการเทศนมหาชาตนยมกนแพรหลายวา เปนเรองมคตมาก จบใจผอานผฟง แมในเมองไทยครงโบราณกนยม เคยมคฤหสถสวดใหอบาสกอบาสกาฟง ในกาลตอมาเปลยนเปนภกษสามเณรเทศน เพราะเปนเหตปลกความเชอความเลอมใสไดมนคงกวาคฤหสถสวด ภายหลงปรากฏวา การเทศนมหาชาตกลายเปนเรองสนกเฮฮาขบขน เพราะผเทศนน าเรองไมเปนสาระมาแทรกแซงคลกเคลา ยกยายท านองโลดโผนไปตางๆ ตามใจของตน บางทกยกเอามหาชาตขนน าตอนตนเพยงเลกนอย ตอนปลายกลายเปนเลนแหลตางๆ แสดงอาการตลกคะนอง จนเสยสมณสารป ไมควรแกวสยของบรรพชต เปนเหตใหวญญชนตเตยนตลอดจนชาวตางประเทศ กดหมน อาศยเหตน มหาเถรสมาคมพจารณาแลวลงมตเหนพรอมกนใหประกาศวา ๑. หามเทศนแหลตาง ๆ นอกเรองมหาชาตทส ารากหยาบโลน ท านองโลดโผนและ ท าตลกคะนองตางๆ จนเสยสมณสารป ๒. ภกษสามเณรประพฤตฝาฝนขอหามนในวดใดในแขวงใด ให เจาอาวาสวดนนเสนอเรองใหเจาคณะแขวงนนบงคบใหสกเสย แลวรายงานใหเจาคณะเหนอตนทราบ ถาภกษสามเณรรปนนเปนเปรยญหรอมสมณศกดใหเจาคณะแขวงแจงการกระท าพรอมทงหลกฐานใหเจาอาวาสซงผ เทศนนนสงกดอยทราบ แลวใหเจาอาวาสนนขอพระราชทานพระบรมราชานญาตใหสกเสย ๓. ถาเจาอาวาสหรอเจาคณะสนบสนนยนยอมใหภกษสามเณรกระท าการฝาฝนขอหามนใหเจาคณะผมอ านาจเหนอถอดเสยจากต าแหนง ถามสญญาบตรใหน าเรองขอเสนอพระราชทาน พระบรมราชานญาตใหถอดเสยจากสมณศกด และใหออกเสยจากวดนน ๔. ใหเจาอาวาสเจาคณะเปนผควบคม และปฏบตการใหเปนไปตามประกาศนทกประการ ประกาศแตวนท ๑๖ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๙

สมเดจพระพทธโฆษาจารย ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม บญชาการคณะสงฆแทนพระองคสมเดจพระสงฆราชเจา

๒๑๗ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ เรอง ภกษสามเณรเซนนาม

แสดงภาวะไมแนนอนวาเปนบรรพชตหรอคฤหสถ ----------------------------

เนองดวยพระวนจฉยของสมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส และมตของ มหาเถรสมาคมมวา ภกษเซนนามเปนนาย........................เปนการแสดงภาวะทไมแนนอนวาถอเพศเปนคฤหสถหรอบรรพชต ปรบโทษถงสกมาแลวทกราย และคณะสงฆไดถอเปนหลกในการพจารณาและวนจฉยตอมาฯ ภายหลงมภกษบางรปเซนนามเปนนาย..............................................เชนนน แตมหมายเหต ก ากบวา เวลานเปนภกษ เกดฟองรองเปนอธกรณขน เรองถงมหาเถรสมาคม ๆ พจารณาแลวเหนวาแมจะมพระมหาสมณวนจฉย และมตของมหาเถรสมาคมเปนหลกอยแลวกจรง แตเฉพาะเรองน จะปรบโทษถงเพยงนน ยงไมถนดทเดยว เพราะมหมายเหตก ากบแสดงวายงถอภาวะเปนภกษอย แมถงอยางนน กชอวาไมควรทภกษจะกระท า ควรใหประกาศหามเสยดวย ฯ อาศยเหตน จงประกาศใหทราบทวกนวา ตงแตวนทประกาศนเปนตนไป ภกษสามเณรเซนนามเปนนาย......................................................อนแสดงภาวะไมแนนอนอยางนน ถงจะมหมายเหตก ากบวาเวลาน เปนภกษสามเณรอยหรอไมกตาม ใหถอวามผดตามพระมหาสมณวนจฉย และ มตของมหาเถรสมาคมดงกลาวแลวนนทกประการ ฯ

ประกาศแตวนท ๒๔ พฤศจกายน พทธศกราช ๒๔๗๙

สมเดจพระพทธโฆษาจารย ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม

บญชาการคณะสงฆแทนพระองคสมเดจพระสงฆราชเจา

๒๑๘ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศ เรอง หามภกษสามเณรไปจดเลขสลากกนแบง

และซอหรอมสลากกนแบงไวเปนของตว

----------------------------

หนงสอพมพลงรปถายภกษก าลงนงจดเลขสลากกนแบงในสถานทออกสลาก และลงขอความ ตเตยนวา ไมชอบดวยพระวนย ส านกงานโฆษณาการตดขาวสงกองสอขาวกรมธรรมการ และเสนอ คณะสงฆ มหาเถรสมาคมพจารณาเหนวา ภกษสามเณรไปจดเลขสลากในสถานทชมนมชนกด ซอสลากกนแบงในสถานทตาง ๆ กด มไวเปนของตวกด ผดพระวนยบญญตและอาณตคณะสงฆ เพราะสลากกนแบงจดเขาในการพนนอยางหนง ควรประกาศหาม เพราะฉะนน จงประกาศหามภกษสามเณรไมใหจดเลขสลากกนแบงในสถานทชมนมชน และหามไมใหซอสลากกนแบง หรอมสลากกนแบงไวเปนสวนตว ภกษสามเณรรปใดฝาฝน ใหเจาคณะ เจาอาวาสสงบงคบใหภกษสามเณรรปนนสกเสย ถาเจาหนาทจบมาสงพจารณาไดความจรง จงบงคบ ใหสกเสย

ประกาศไวแตวนท ๒๑ พฤศจกายน พทธศกราช ๒๔๘๐

สมเดจพระพทธโฆษาจารย ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม บญชาการคณะสงฆ

๒๑๙ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง หามภกษสามเณรเรยกเงนคาเวทมนตร

และหามทดลองของขลง ----------------------------

ดวยปรากฏวา มภกษบางรปเหนแกอามส มงลาภสกการะ ตงตนเปนอาจารยปลกเสก ลงเลขยนตทศรษะบาง ทหนาผากบาง ตามเนอตามตวบาง เพออยคงตอศตราอาวธ สอนเวทมนตรเพอแคลวคลาดศตราอาวธ โดยเรยกเงนจากผมาขอเรยนบาง มาขอใหปลกเสกบาง เปนการผด สมณวสยจดเขาในอาชววบต มโทษทางพระวนยเสอมความเชอความเลอมใสของพทธศาสนกชน อนง เพอเรยกรองความสนใจจากประชาชน ภกษผตงตนเปนอาจารย ยงใหทดลองของขลงความศกดสทธของเวทมนตรทสอนใหและปลกเสกใหดวยการยง ฟน แทง ดวยศตราอาวธซงเปนการเสยงอนตราย ไมใชขอปฏบตตนในทางพระพทธศาสนา เพราะพระพทธศาสนาทด ารงอยและเจรญแพรหลายมามใชดวยการกระท าเชนน ตรงขามกลบเปนทต าหนของสาธชน เพราะไมทนตอการพสจนทงเปนชองทางใหพาลชนชวยโฆษณาชวนใหคนหลงเชอเพอทจรต โดยแอบอางยดเอาเปนอาชพอนมชอบ เปนความเสอมเสยแกคณะสงฆและพระศาสนา ความจรงในเรองน ทางคณะสงฆกไดมประกาศของสมเดจพระสงฆราชเจาหามเปนระเบยบอยแลว แมเชนนนกยงมภกษบางรปพยายามหลบเลยงระเบยบนน ฝาฝนประพฤตกนอย เพราะฉะนน เพอธ ารงไวซงพระธรรมวนย จงประกาศใหภกษสามเณรทราบทวกนวา การเรยกเงนคาเวทมนตรกด การทดลองของขลงกด เปนพฤตการณทไมชอบของภกษสามเณร นบเปนความผดตามประกาศหามไมใหภกษเปนหมอท าเสนหยาแฝด อาถรรพณ ของสมเดจพระสงฆราชเจา ลงวนท ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๖๗ ถาภกษสามเณรรปใดประพฤตลวงละเมด เมอพจารณาไดความจรงใหเจาอาวาสหรอเจาคณะในทองทท เกดอธกรณลงโทษใหสกเสย แลวรายงานตามล าดบจนถงคณะสงฆมนตร ประกาศ ณ วนท ๑ ธนวาคม พ.ศ. ๒๔๙๕

สมเดจพระวนรต สงฆนายก

๒๒๐ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษสามเณรแสดงตนเปนอาจารย

บอกเลขสลากกนแบงหรอสลากกนรวบ ----------------------------

ดวยคณะสงฆมนตรไดประชมปรกษาวา ในปจจบนนปรากฏวา มพระภกษสามเณรบางรป

แสดงตนเปนอาจารยขลง บอกเลขสลากกนแบง สลากกนรวบ หรอบอกใบหวยชนดตาง ๆ ใหแกประชาชน ซงเปนเหตใหประชาชนหลงเชอ และหมกมนในการพนน ไมประกอบอาชพโดยชอบ ประพฤตผดศลธรรม กระท าผดกฎหมายของบานเมอง การทภกษสามเณรประพฤตเชนนนไมชอบดวยพระธรรมวนยผดวสยของสมณะ

เพราะฉะนน คณะสงฆมนตรจงใหประกาศหามพระภกษสามเณรแสดงตนเปนอาจารยและบอกเลขสลากกนแบง หรอสลากกนรวบ หรอบอกใบหวยชนดตาง ๆ หากพระภกษรปใดสามเณรรปใดประพฤตฝาฝนประกาศน ใหเจาอาวาสหรอเจาคณะลงทณฑกรรมหรอปพพาชนยกรรมจนถงใหสกเปนทสด

ทงนตงแตบดนเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๑ กนยายน พ.ศ. ๒๔๙๘

สมเดจพระวนรต สงฆนายก

๒๒๑ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง หามการแสวงหาลาภดวยวธออกบตรคลายธนบตรรฐบาล

ดวยปรากฏวา ไดมการแสวงหาลาภดวยวธออกบตรคลายธนบตรรฐบาล ชนดราคา ๑๐๐ บาท เรยกวา ธนบตรขวญถงบาง ธนบตรมหาลาภบาง คณะสงฆมนตรพจารณาแลวเหนวาการท าเชนนนสอเจตนาหลอกลวงประชาชนใหหลงเชอในทางทผด จงใหกรมการศาสนากระทรวงวฒนธรรม ขออารกขาไปยงกระทรวงมหาดไทยกบแจงใหกระทรวงการคลงทราบครงหนงแลว และกระทรวงการคลง กขอใหก าชบวดทงหลายใหงดเวนการกระท าดงกลาวแลวนนโดยทวกน คณะสงฆมนตรจงพจารณาอกครงหนงคงเหนวา การแสวงหาลาภดวยวธเชนนนสอเจตนาหลอกลวงประชาชนใหหลงเชอในทางทผด ไมชอบดวยพระวนยพทธบญญตมโทษทงปณณตตวชชะและโลกวชชะ เปนมจฉาชพ เปนการน าความเสอมเสยแกวดและคณะสงฆตลอดถงพระพทธศาสนาไมชอบดวยนโยบายของกระทรวงการคลง อนผมศลเปนทรกไมพงท าเชนนน จงมมตใหหามพระภกษ สามเณรและวดทงหลายมใหแสวงหาลาภดวยวธออกบตรคลายธนบตรรฐบาลทกชนด หรอบตรอน ในท านองเดยวกน อาศยมตคณะสงฆมนตรน จงประกาศหามพระภกษสามเณรและวดทงหลาย มใหแสวงหาลาภดวยวธออกบตรคลายธนบตรรฐบาลทกชนด หรอบตรอนในท านองเดยวกน ถาพระภกษสามเณรฝาฝนละเมดประกาศน ใหเจาอาวาส เจาคณะอ าเภอ เจาคณะจงหวด เจาคณะตรวจการภาค แลวแตกรณ จดการสกเสย ถาคฤหสถท าในนามของวด ใหเจาอาวาสวดนนขออารกขา ถาคฤหสถท าในนามของวดทไมมจรง ใหกรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม จดการตามกฎหมาย

ประกาศ ณ วนท ๑๒ พฤศจกายน พทธศกราช ๒๔๙๘

สมเดจพระวนรต สงฆนายก

๒๒๒ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษสามเณรประกอบอาชพเปนหมอ

หรอแพทยรกษาโรค ----------------------------

ดวยในปจจบนนเราปรากฏวา มพระภกษสามเณรในพระพทธศาสนาประกอบอาชพเปนหมอหรอแพทยรกษาโรคตาง ๆ แกคฤหสถชายหญง โดยลกษณะเปนแพทยแผนโบราณบาง แพทย แผนปจจบนบาง เชน ตงส านกงานตรวจและรกษาโรคตาง ๆ ปรงยาออกจ าหนาย ฉดยา ผาตด เปนตน ทงน ไดเคยมพระภกษรกษาโรค และฉดยาแกคนไขโดยรเทาไมถงการณ หรอขาดหลกวชาการแพทย เปนเหตใหคนไขมอาการสลบจนเกดเปนคดอาญามตวอยางมาแลว เรองน คณะสงฆมนตรไดพจารณาแลวเหนวา การกระท าดงกลาวนเปนการประกอบอาชพอยางคฤหสถ ซงบรรพชตไมสมควรกระท า เพราะอาจน าความเสอมเสยมาสพระศาสนา และเปนการกระท าทผดพระวนย ผดวสยของสมณะ นอกจากนยงเปนการฝาฝนกฎหมายทางราชอาณาจกรเปนความผดตามพระราชบญญตการแพทย และพระราชบญญตควบคมการประกอบโรคศลปดวย เพราะฉะนน คณะสงฆมนตรจงลงมตใหประกาศหามพระภกษสามเณรประกอบอาชพเปนหมอหรอแพทยรกษาโรคตาง ๆ แกคฤหสถชายหญง โดยลกษณะดงกลาวแลว ถาพระภกษสามเณรรปใดประพฤตฝาฝนประกาศน ใหเจาอาวาส เจาคณะอ าเภอ เจาคณะจงหวดหรอเจาคณะตรวจการภาค แลวแตกรณจดการลงทณฑกรรมหรอปพพาชนยกรรม จนถงใหสกเปนทสด โดยสมควรแกความผด

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๒๔ มนาคม พทธศกราช ๒๔๙๙

สมเดจพระวนรต สงฆนายก

๒๒๓ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษสามเณรพกแรมในสถานทเปนทรงเกยจทางพระวนย

----------------------------

ดวยปรากฏวา พทธศาสนกชนผเลอมใสในพระพทธศาสนาไดต าหนตเตยนพระภกษสามเณร ผพกแรมในโรงแรมซงทางคณะสงฆไดวางระเบยบหามไวตงแตวนท ๑ มกราคม พทธศกราช ๒๔๘๖ หรอในสถานทพกตากอากาศสาธารณะของคฤหสถชายหญง เพราะสถานทเชนนนเปนทพกแรมของคฤหสถชายหญง ไมสมควรทพระภกษสามเณรจะเขาไปพกแรมรวมสถานทเดยวกน อนเปนทนารงเกยจ ทางพระวนยพทธบญญต คณะสงฆมนตรจงมมตใหประกาศเพมเตมดงตอไปน ๑. หามพระภกษสามเณรมใหเขาไปพกแรมในโรงแรม ซงเปนทพกแรมของคฤหสถชายหญง หรอในสถานทพกตากอากาศสาธารณะของคฤหสถชายหญง ๒. ถาพระภกษสามเณรผเดนทาง จ าเปนตองพกแรมในระหวางทาง กใหเขาไปขออาศย พกแรมในวดใกลเคยง หรอในสถานทซงควรแกสมณะทจดไวส าหรบพระภกษสามเณรโดยเอก เทศ อนไมเปนทรงเกยจทางพระวนย ๓. พระภกษสามเณรผเดนทาง ตองปฏบตใหสมควรแกความเปนพระภกษสามเณรทดตามทางพระวนยใหสนใจเออเฟอในคมกวตรและอาคนตกวตร เมอเขาไปขออาศยพกแรมในวดใด ๆ จงปฏบตใหชอบดวยกตกาของวดนน ๆ ๔. ถาปรากฏวา พระภกษสามเณรเขาไปพกแรมในโรงแรมเปนทพกของคฤหสถชายหญง กดในสถานทพกตากอากาศสาธารณะของคฤหสถชายหญงกด ใหเจาอาวาสหรอเจาคณะทองถน ซงอยในเขตนน จดการใหพระภกษสามเณรผละเมดประกาศนออกไปจากสถานทเชนนน ก. ถาพระภกษสามเณรนนไมเชอฟง ใหเจาอาวาสหรอเจาคณะทองถนซงอยในเขตนน ขออารกขาทางบานเมองในฐานลวงละเมดประกาศคณะสงฆ และจดการใหเปนไปโดยชอบดวยประกาศน ข. ถาพระภกษสามเณรนนประพฤตเสยหายทางพระวนยใหเจาอาวาสหรอเจาคณะทองถนซงอยในเขตนน จดการใหเปนไปโดยชอบดวยพระวนยพทธบญญตและอาณตคณะสงฆ แลวรายงานใหเจาคณะเหนอทราบ

๒๒๔ คมอพระสงฆาธการ

๕. ใหกรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม ขอความรวมมอกบกระทรวงมหาดไทยแจงประกาศคณะสงฆน แกเจาหนาทฝายปกครองทองถน และขอความรวมมอกบผจดการโรงแรม และผจดการสถานทพกตากอากาศสาธารณะ เพอใหประกาศคณะสงฆไดผลธ ารงไวซงความเลอมใสของพทธศาสนกชน สบตอไป

ประกาศ ณ วนท ๓๑ มกราคม พทธศกราช ๒๕๐๑

สมเดจพระวนรต สงฆนายก

๒๒๕ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง เกยวกบวทยและโทรทศน

----------------------------

ดวยปรากฏวา ไดมการเปดฟงเพลงวทยดงลน ดละครดมวย ทางโทรทศนในวดบางวด ทงไดมผพบเหนพระภกษสามเณรยนดโทรทศนปะปนกบคฤหสถตามหนาบานหรอตามทสาธารณะ เปนทครหา ไมนาเลอมใส คณะสงฆมนตรไดพจารณาเหนวา การเปดวทยดงเกนสมควร เปนการไมสมควร โดยทวไปดงทราชการ ไดประกาศหามแลว เมอการเปดเชนนนมในวด ทงเปดฟงในรายการภาคบนเทง เชน เพลงหรอละครยงไมสมควร ทางคณะสงฆไดเคยประกาศใหเจาอาวาสแนะน าตกเตอน พระภกษสามเณร และศษยวดเกยวกบการเปดวทยฟงภายในวด อยาใหผดพระวนย และกอความร าคาญแกผ อน มาครงหนงแลว โทรทศนกเชนเดยวกน เมอเปดดละคร เตนร า และมวย เปนตน ซงผดพระวนย ผดวสยของสมณะเปนการไมสมควร เพราะเปนขาศกหลกตอกศล เขากนกบสงทไมสมควร ขดกนตอสงทควร ตามหลกใหญแหงขอส าหรบอางอนโลมในพระวนย ไมเหมาะสมแกสถาบนของวด ของสมณะ ผประพฤตพระวนย ทงเมอไปยนดตามหนาบานหรอตามทสาธารณะกยงไมควร แมพระอรหนตผไดทพยจกษ พระบรมศาสดากตรสหามดสงทมใชวสยของพระสาวก เพราะฉะนน เพอปองกนเหตเสอมเสยดงกลาว คณะสงฆมนตรจงมมตใหประกาศหามพระภกษสามเณรดงตอไปน

วทย

หามเปดวทยดงเกนสมควรในวด หามเปดฟงเพลง ดนตร หรอละคร เปนตน ในภาคบนเทง ซงผดพระวนย ผดวสยสมณะเวนไวแตมงานเกยวกบคฤหสถในวด แตกใหรจกพอด ใหก าชบกวดขนศษยอปฏฐากหรอผอาศย ใหปฏบตตามประกาศน ใหสงวรในการใชวทยเครองเลก หามถอ หรอใสยามเปดฟงไปในถนนหลวงหรอในทสาธารณะตางๆ

๒๒๖ คมอพระสงฆาธการ

โทรทศน

หามเปดโทรทศนดละคร เตนร า และมวย เปนตน ซงผดพระวนย ผดวสยสมณะ แมเปนเรองทควรด หามเปดใหมเสยงดงเกนควร เวนไวแตมงานเกยวกบคฤหสถในวด แตกใหรจกพอด ใหก าชบศษยอปฏฐากหรอผอาศยใหปฏบตตามประกาศนเชนเดยวกบวทย หามเทยวยนดโทรทศน ตามหนาบานหรอตามทสาธารณะทวไป

พระคณาธการหรอพระภกษสามเณรรปใด ประพฤตฝาฝนละเมดขอหามตามประกาศน ใหพระคณาธการผมอ านาจเหนอลงโทษฐานละเมดจรยาพระคณาธการ ถาเปนพระภกษสามเณร ในวด ใหเจาอาวาสวดนนลงโทษฐานละเมดอ านาจเจาอาวาส

ขอใหเจาคณะทกชน เจาอาวาส ตรวจตราดแลวดและพระภกษสามเณรในสงกด ใหปฏบต ตามประกาศนโดยทวกน

ประกาศ ณ วนท ๒๘ ตลาคม พทธศกราช ๒๕๐๓

สมเดจพระมหาวรวงศ สงฆนายก

๒๒๗ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง เกยวกบกลองถายรป กลองสองทางไกล

----------------------------

ดวยปรากฏวา ไดมพระภกษสามเณรบางรป ถอหรอสะพายกลองถายรป เทยวถายรปบคคลและสถานทในทตาง ๆ สองกลองดบคคลเปนตน ทไมเปนสมณสารป

คณะสงฆมนตรไดพจารณาเหนวา ความประพฤตเชนนเปนเหตเสอมศรทธาเลอมใส ของ ผพบเหน แมผไมรพระวนยไดพบเหน กรไดดวยความรสกอยางสามญวาไมควรแกสมณะ

ในบดน ปรากฏวาไดมชาวไทยและชาวตางประเทศเปนอนมากสนใจในพระพทธศาสนา มกสงเกตพฤตการณตาง ๆ ในวดตลอดถงความประพฤตของพระภกษสามเณร จงสมควรททกๆ วดและพระภกษสามเณรทกรปพงสงวร ไมใหเกดมพฤตการณและความประพฤตเปนทครหาเสอมศรทธาเลอมใส

เพราะฉะนน เพอปองกนเหตเสอมเสยดงกลาว คณะสงฆมนตรจงมมตใหประกาศหามพระภกษสามเณรถอหรอสะพายกลองถายรปเทยวไปในทตาง ๆ หามถายรปบคคลหรอสถานท ในทตางๆ อยางคฤหสถ หามสองกลองดบคคลเปนตน ทไมเปนสมณสารป

พระคณาธการ หรอพระภกษสามเณรรปใดประพฤตฝาฝนละเมดขอหามตามประกาศน ใหพระคณาธการผมอ านาจเหนอลงโทษฐานละเมดจรยาของพระคณาธการ ถาเปนพระภกษสามเณร ในวด ใหเจาอาวาสวดนนลงโทษฐานละเมดอ านาจเจาอาวาส

ขอใหเจาคณะทกชน เจาอาวาส ตรวจตราดแลวด และพระภกษสามเณรในสงกด ใหปฏบตตามประกาศนโดยทวกน

ประกาศมา ณ วนท ๒๘ ตลาคม พทธศกราช ๒๕๐๓

สมเดจพระมหาวรวงศ สงฆนายก

๒๒๘ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศคณะสงฆ เรอง หามพระภกษสามเณรเขาไปเกยวของกบวด

หรอส านกสงฆทสรางไมถกตอง ----------------------------

คณะสงฆมนตรพจารณาเหนวา ในบดนมผสรางวดหรอส านกสงฆขนในทของตนเองบาง ในทสาธารณะบาง โดยไมถกตองตามกฎกระทรวงศกษาธการ ทออกตามความในมาตรา ๔ และมาตรา ๓๙ แหงพระราชบญญตคณะสงฆ พทธศกราช ๒๔๘๔ เปนการละเมดตอกฎหมายบานเมอง และพระราชบญญตคณะสงฆ เปนเหตใหเกดความเสยหายแกพระราชอาณาจกรและคณะสงฆอยเนอง จงมมตใหประกาศหามพระภกษสามเณรเขาไปเกยวของกบวดหรอส านกสงฆ เชนนโดยการ ๑. เขาไปเปนหวหนาจดการ ๒. เขาไปเปนทปรกษาหรอผชวย ๓. เขาไปพ านกแรมคนทนน ถาปรากฏวาพระภกษสามเณรรปใดฝาฝน ใหพระคณาธการผปกครองในถนนนปฏบตดงน ๑. ใหเจาคณะต าบลจดการหามปรามแลวรายงานไปยงคณะกรรมการสงฆอ าเภอ

ก. ลงโทษฐานฝาฝนแกพระภกษสามเณรรปนนตามควรแกกรณ ข. แจงเหตการณ และขออารกขาไปยงนายอ าเภอทองถน แลวรายงานไปยงคณะ กรรมการสงฆจงหวด ๓. ถายงฝาฝน ใหคณะกรรมการสงฆจงหวด ก. ปดประกาศหามพระภกษสามเณรไวในวด หรอส านกสงฆทสรางไมถกตองนน ข. แจงพฤตการณ และขออารกขาไปยงคณะกรรมการจงหวดทองถนแลวรายงานพฤตการณแกสงฆมนตรวาการองคการปกครอง

ประกาศ ณ วนท ๑๖ พฤศจกายน ๒๕๐๕ สมเดจพระมหาวรวงศ สงฆนายก

๒๒๙ คมอพระสงฆาธการ

ประกาศกรมการศาสนา เรอง การเรยกค าน าหนาชอของพระสงฆ

---------------------------- โดยทกรมการศาสนาพจารณาเหนวา ปจจบนน การเรยกค าน าหนาชอพระสงฆยงเรยกกนสบสนไมเปนทยตแนนอนเปนอยางเดยวกน โดยเฉพาะพระสงฆทยงไมมสมณศกด ยงใชค าน าหนาเรยกชอวา “พระภกษ” กม “พระ.....” กม สมควรทจะไดใชค าน าหนาเรยกชอยออยางใดอยางหนง ใหเปนการแนนอน ทงนเพอจะไดถอปฏบตเปนหลกอนเดยวกน ส าหรบพระสงฆทมสมณศกดนนไมมปญหาประการใด เพราะใชเรยกชอตามราชทนนามสมณศกดทไดรบพระราชทานอยแลว จงไดตรวจสอบ เรองราวประเพณในหนงสอแถลงการณคณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๗๐ และตามเชงอรรถขอ ๑๕ อนเปน พระนพนธของสมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ในหนงสอพระราชบญญตลกษณะปกครองคณะสงฆ ร.ศ. ๑๒๑ แลวน าเสนอมหาเถรสมาคมพจารณา มหาเถรสมาคมในการประชม ครงท ๑๕/๒๕๒๗ วนท ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๒๗ พจารณาแลว มมตเหนชอบตามทกรมการศาสนาเสนอ และใหถอเปนหลกปฏบตไดดงน ๑. พระภกษธรรมดาทวไป ใชค าน าหนาชอวา “พระ” เชน พระสวสด ควรตอทายดวยฉายา เปนพระสวสด สรปญโญ แตถาเปนเปรยญตงแต ๓ ประโยคขนไป ใชค าน าหนาชอวา “พระมหา” ตอทายดวยฉายา เชน พระมหาสวสด สรปญโญ ๒. ถาเปนเจาอาวาส ใชค าน าหนาชอวา “พระอธการ” ตอทายดวยฉายา เชน พระอธการสวสด สรปญโญ ๓. ถาเปนเจาคณะต าบล หรอเปนพระอปชฌาย ใชค าน าหนาเรยกชอวา “เจาอธการ” ตอทายดวยฉายา เชน เจาอธการสวสด สรปญโญ กรมการศาสนาจงประกาศใหใชค าน าหนาเรยกชอพระภกษธรรมดาทวไปวา “พระ...” ใชค าน าหนาเรยกชอเจาอาวาสทไมมสมณศกดวา “พระอธการ.....” ใชค าน าหนาเรยกชอเจาคณะต าบลและพระอปชฌายทไมมสมณศกดวา “เจาอธการ...” ตอทายชอดวยฉายาตามระเบยบการคณะสงฆ ใหเปนแบบเดยวกนตอไป ประกาศ ณ วนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๒๗ (นายช าเลอง วฒจนทร) อธบดกรมการศาสนา

๒๓๐ คมอพระสงฆาธการ

๒๓๑ คมอพระสงฆาธการ

๒๓๒ คมอพระสงฆาธการ

ค าพพากษาศาลฎกาเกยวกบเจาอาวาสเปนเจาพนกงาน

ฎกาท ๒๐๐๓-๒๐๐๕ / ๒๕๐๐ ขณะเกดเหตจ าเลยเปนพระภกษไดรบแตงตงเปนเจาอาวาส ใชอ านาจในต าแหนงหนาทการงานในทางทจรต เรยกเอาเงนสนบนในการใหเชาทดนของวด มความผดฐานเปนเจาพนกงานรบสนบน การทพระราชบญญตคณะสงฆบญญตไววา พระภกษซงไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงตามบทแหงพระราชบญญตน ใหถอวาเปนเจาพนกงานตามกฎหมายลกษณะอาญานน บงชดถงอ านาจและหนาท กลาวคอเมอมอ านาจในวดเหมอนเจาพนกงานแลว หากกระท าความผดในหนาทกจะตองเปนผดฐานเปนเจาพนกงานกระท าความผดดวย

ฎกาท ๓๐๔/๒๕๑๗ พระภกษจ าเลยไมอยในโอวาทของเจาอาวาส เวลาไปไหนไมลา เจาอาวาสน าบคคลภายนอกและพระภกษวดอนมาพ านกในกฏของจ าเลย ไมปฏบตกจทางสงฆตามทเจาอาวาสบอก เจาอาวาสมค าสงใหออกจากวดภายใน ๕ วน จ าเลยทราบแลว ครบก าหนดไมปฏบตตามค าสงโดยไมมเหตหรอขอแกตวอนสมควร จ าเลยจงตองมความผดตามประมวลกฎหมายอาญาฐานไมปฏบตตามค าสงเจาพนกงานซงสงการตามอ านาจทมกฎหมายใหไวโดยไมมเหตผลหรอขอแกตวอนสมควรตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๖๘

ฎกาท ๔๔๙๙/๒๕๓๙ คณะสงฆผพจารณาชนตนมค าวนจฉยวาจ าเลยกระท าผดลวงละเมดพระธรรมวนยใหจ าเลยสกจากการเปนพระภกษ จ าเลยไดยนอทธรณคดคานค าวนจฉยดงกลาวตอคณะสงฆ การยนอทธรณจะกระท าโดยชอบหรอไมกไมเปนเหตใหจ าเลยซงไดสกจากการเปนพระภกษไปแลวกลบมาเปนพระภกษใหมอก การทจ าเลยแตงกายเปนพระภกษเพอใหบคคลอนเชอวาตนเปนพระภกษและไมยอมออกไปจากวดตามค าสงของเจาอาวาสวดดงกลาว จงเปนความผดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๒๐๘, ๓๖๘ วรรคแรก พรบ.คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มาตรา ๔๕ มาตรา ๓๘ (๑), ๔๕

ค าพพากษาศาลฎกาเกยวกบศาสนา

ฎกาท ๙๙๕/๒๔๗๕ อยการโจทกฟองจ าเลยหาวาดหมนเหยยดหยามศาสนา ขอเทจจรงไดความวา จ าเลยเขาไปขดพนโบสถเพอหาพระของเกาในวดรางจนเปนปา มแตพนโบสถ ไมมผใด เคารพบชา พพากษาวา ไมเปนความผด เพราะจ าเลยมไดเพงเลงจะท าลายสถานทอนเปนการดหมนเหยยดหยามศาสนา

ฎกาท ๔/๒๔๗๗ ขอเทจจรงไดความวา จ าเลยกบพวกไดบกรก ท าลายเจดยวดพระศรสรรเพชญ อนเปนวตถโบราณส าคญ เปนทเคารพทางพระพทธศาสนา พพากษาวาจ าเลยมความผด

๒๓๓ คมอพระสงฆาธการ

ฎกาท ๘๔๖/๒๔๘๓ จ าเลยกบพวกขดท าลายพระเจดยอนเปนทสกการบชาทางพระพทธ-ศาสนาแมจะมงหาทรพย เมอจ าเลยรอยวาเจดยนนเปนทสกการบชาทางพทธศาสนายอมมความผด

ฏกาท ๓๙๒/๒๕๐๐ มพธท าบญในวด จ าเลยมเหตโกรธเคองพระภกษรปหนงมากอน ไดเขาไปในทประชมกลาววาจาหยาบ ดาประจานพระภกษรปนน แลวเอาปราสาทผงทพทธศาสนกชนแหไปรวมพธไปเตะเลน จ าเลยยอมมความผด

ฎกาท ๑๑๐๙/๒๕๐๐ มพธแหนาคไปตามถนน เพออปสมบท จ าเลยเมาสราชกมดออกมารายร า และไลแทงคนในกระบวนแหงนาค ศาลฎกาเหนวา การแหนาคไปตามถนนหลวงไมใชการประชม ท าพธกรรมทางศาสนา เปนการกระท าตามประเพณของประชาชนบางหม จงไมเปนความผด

ฎกาท ๗๓๖/๒๕๐๕ จ าเลยขณะเปนพระภกษไดรวมประเวณกบหญงในกฏของจ าเลย บนเขาวง จงหวดเพชรบร มกฏของพระภกษรปอนอยใกลเคยงหลายหลง และมพระพทธรปพระฉายอยดวย เปนสถานทประชาชนเคารพนบถอ เหนวาเปนการไมสมควร แตจะถอวาเปนการเหยยดหยามศาสนายงไมถนด ใหยกฟอง

ฎกาท ๑๑๐๐/๒๕๑๖ จ าเลยสงเสยงเอะอะออฉาว ในงานพธทางศาสนากลาวถอยค ากาวราว พระภกษ ใชมอตบพนกระดานหลายครง แลวชกปนออกมา แมผทประชมไมมกรยาวนวาย จ าเลย กมความผดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๐๗

ฎกาท ๔๔๙๙/๒๕๓๙ คณะสงฆผพจารณาชนตนมค าวนจฉยวาจ าเลยกระท าผดลวงละเมดพระธรรมวนยใหจ าเลยสกจากการเปนพระภกษ จ าเลยไดยนอทธรณคดคานค าวนจฉยดงกลาวตอคณะสงฆ การยนอทธรณจะกระท าโดยชอบหรอไมกไมเปนเหตใหจ าเลยซงไดสกจากการเปนพระภกษไปแลวกลบมาเปนพระภกษใหมอก การทจ าเลยแตงกายเปนพระภกษเพอใหบคคลอนเชอวาตนเปนพระภกษและไมยอมออกไปจากวดตามค าสงของเจาอาวาสวดดงกลาว จงเปนความผดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๒๐๘, ๓๖๘ วรรคแรก พ.ร.บ.คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มาตรา ๔๕ มาตรา ๓๘ (๑), ๔๕

ค าพพากษาศาลฎกาเกยวกบการบรหารจดการวด

ฎกา ๓๗๐/๒๔๗๐ ผถอศลกนเจ ซงอาศยอยในบรเวณวดนน เมอกอความร าคาญใหเปน ทรงเกยจ หรอไมอยในโอวาทของเจาอธการผปกครองวด เจาอธการมอ านาจฟองขบไลได เจาอธการฟองขบไลจ าเลยออกจากวด จ าเลยจะยกระเบยบราชการ ระหวางวดกบกระทรวงธรรมการ ในขอทวาไมใหฟองกอนไดรบอนญาต ขนตดฟองของโจทกนนไมได ตามกฎเสนาบดกระทรวงยตธรรมท ๑๕

ฎกาท ๕๓๘/๒๕๑๒ เจาอาวาสมหนาทตามกฎหมายในการบ ารงรกษาวด จดกจการและ ศาสนสมบตของวดใหเปนไปดวยด ยอมมสทธทจะพเคราะหสงการในการซอมวหารซงช ารด วาจะเปนการสมควรประการใด เมอเจาอาวาสเหนวา การซอมแซมควรหนหนาวหารและพระประธานไปทางทศตะวนออก เพอใหเปนแนวเดยวกบโบสถ เปนระเบยบตามแผนผงของคณะสงฆ ใครจะอางความ

๒๓๔ คมอพระสงฆาธการ

ศรทธา ฝาฝนเขาซอมวหารโดยไมปฏบตตามค าสงของเจาอาวาสนนมได หากยงขดขนเขาซอม โดยพลการ เจาอาวาสยอมมสทธยบยงขดขวางได โดยไมเปนการท าละเมดดวยการใชสทธอนมแตจะเกดความเสยหายแกผอน

ฎกาท ๑๔๙๕/๒๕๑๗ จ าเลยท ๑ เปนเจาอาวาส สงใหจ าเลยท ๒ กบพวก รอกฏ ๖ หลง รวมทงกฏทจ าเลยท ๑ และกฏทพระภกษโจทกอาศยเพอไปปลกรวมกบกฏอน ใหเปนกลมเดยวกน เปนการบ ารงรกษาวด จดกจการและศาสนสมบตของวดใหเปนไปดวยด ซงจ าเลยท ๑ ในฐานะ เจาอาวาสมอ านาจกระท าไดตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มาตรา ๓๗ (๑) การกระท าของจ าเลยไมเปนความผดฐานบกรก

ฎกาท ๑๖๐๕/๒๕๒๑ กฎมหาเถรสมาคม ฉบบท ๕ (พ.ศ. ๒๕๐๖) ขอ ๔๕ พระสงฆาธการถกลงโทษฐานละเมดจรยา ตองปฏบตตามหนาท แมในระหวางอทธรณค าสงนนจงถอวา ต าแหนง เจาอาวาสวางตงแตมค าสงถอดถอนโจทก เจาคณะต าบลตงผรกษาการแทนได ตามมาตรา ๓๙ พ.ร.บ. คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕

ฎกาท ๑๖๕๓/๒๕๒๕ เจาคณะจงหวด ไดใหยบรวมวดใหมเขากบวดโจทกเปนวดเดยวกน เมอ พ.ศ. ๒๔๘๑ ในขณะทวดใหมยงมพระภกษอย จงหาใชเปนวดรางสงฆไมอาศยไม การไมไดบญญตไวแตตามพระราชบญญตคณะสงฆ ร.ศ. ๑๒๑ ซงใชบงคบอยในขณะนน จะไมไดบญญตไวแตตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๘๔ ยอมรบใหมการรวมวด ทใกลชดตอกนเปนวดเดยวกน เพอประโยชนแกการบ ารงวดใหเจรญยงขน หรอเพอประโยชนแกการปกครองคณะสงฆ ร.ศ. ๑๒๑ กไมมบญญตหามไว ดงนน การทเจาคณะจงหวดสงรวมวดใหมเขาเปนวดเดยวกบโจทก จงเปนการชอบดวยกฎหมาย

ฎกาท ๓๙๘๑/๒๕๓๓ เจาคณะจงหวดสงลงโทษถอดถอนโจทกออกจากต าแหนงเจาอาวาส ฐานลงชอเปนนายแสดงภาวะไมแนนอนวาเปนบรรพชตหรอคฤหสถอนเปนการประพฤตชวอยางรายแรง ไมสงค ารองทกขนนผานผสงลงโทษภายในก าหนด ๑๕ วน นบแตวนทราบค าสงลงโทษ ค าสงลงโทษจงเปนทสด

ฎกาท ๗๔๙๐/๒๕๔๒ วดโจทกแมจะไดรบอนญาตใหสรางวดแลวแตเมอยงไมไดมการด าเนนการเพอขอตงเปนวดและยงไมไดรบอนญาตจากทางราชการใหตงวดตามกฎหมาย (ไมไดม การประกาศตงเปนวดในราชกจจานเบกษา) จงยงไมมฐานะเปนนตบคคล โจทกจงไมมอ านาจฟอง

ฎกาท ๒๗๒๑/๒๕๔๘ หนสนทพระคร ก. ซงรกษาการแทนเจาอาวาส กยมเงนโจทกเปนหนทใชในการกอสรางกฏอนเปนศาสนสมบตของวดจ าเลย มใชเปนการกยมเพอตนเอง พระคร ก. กระท าการดงกลาวแทนวด โดยอาศยอ านาจตาม มาตรา ๓๗ และ ๓๙ แหง พ.ร.บ. คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ วดจงตองรบผดชดใชเงนกพรอมดอกเบยแกโจทก

๒๓๕ คมอพระสงฆาธการ

ค าพพากษาศาลฎกาเกยวกบทวด ทธรณสงฆ

ฎกาท ๒๓๘/๒๔๖๑ ทวด แมผใดจะไดครอบครองมาโดยเปนปรปกษ จนรบโฉนดแลวนานเทาใดกด ทนนกหาเปนกรรมสทธแกตนไดไม

ฎกาท ๓๔๙/๒๔๖๒ การอทศมรดกถวายวด ดวยปากเปลานน ถาทรพยมรดกอนอทศตกถง วดแลว นบวาเปนอนส าเรจ ผใดจะเรยกรองเอามาแบงปนไมได อางค าพพากษาฎกาท ๔๕๙/๑๒๘

ฎกาท ๑๒๑/๒๔๗๐ จ าเลยน าศพเขาไปฝงในทธรณสงฆ เจาอาวาสและกรรมการอ าเภอไดหามจ าเลย จ าเลยกลบขดขนไมปฏบตตาม ดงน ตองมความผดฐานขดค าสงเจาพนกงาน ตามกฎหมาย ลกษณะอาญา มาตรา ๓๓๔ ขอ ๒ ทธรณสงฆกเปนทของวด ซงกรรมการอ าเภอมอ านาจตรวจตรา อดหนนผปกปกรกษา มใหผใดรกล าเบยดเบยน ตามความในมาตรา ๑๒๓ แหงพระราชบญญตลกษณะการปกครองทองถน พ.ศ. ๒๔๕๗

ฎกาท ๖๐๓/๒๔๗๔ การยกทดนโฉนดอยางเกาถวายแกคณะสงฆ ใหเปนทวดนน เมอเจาของ ทดนไดมอบโฉนดและทดนถวายสงฆ โดยคณะสงฆไดท าพธรบอทศ ตามลทธในพระพทธศาสนา และมพระภกษสงฆเขาครอบครองมาตง ๑๐ ปเศษแลว แมจะมไดท าเปนหนงสอตามกฎหมายกด ทานวาการใหนนสมบรณเปนสทธแกวด

ฎกาท ๙๖๖/๒๔๗๔ ทวดรางนน แมผใดจะเขาถออ านาจปกครองมานานตง ๒๐ ป กไมไดกรรมสทธอยการมอ านาจฟองขบไลผบกรกเขาปกครองทวดรางได

ฎกาท ๙๘๖/๒๔๗๔ ทดนซงวดไดปกครองมาชานาน โดยไมปรากฏวาไดมาทางจบจอง หรอมบคคลอทศให ดงน สนนษฐานวา ทนนเปนทธรณสงฆ ทธรณสงฆของวดนน ทานวาผหนงผใด จะอางอ านาจปกครองโดยปรปกษหาไดไม ผวาราชการจงหวด มอ านาจเปนโจทกฟองขบไลผบกรกธรณสงฆแทนวดได

ฎกาท ๒๗๓/๒๔๗๔ ทรพยสนของพระภกษทถงแกมรณภาพ อนจะตกเปนของพระอารามตามกฎหมายลกษณะมฤดกบทท ๓๖ นน หมายถง เฉพาะทรพย ทไดมาในระหวางอปสมบท พระภกษ ไดรบมฤดกทดนกอนอปสมบท แตมาโอนใสชอในโฉนด เมออปสมบทแลว เมอพระภกษมรณะลงทดนหาตกเปนของพระอารามไม

ฎกาท ๑๒๕๓/๒๔๘๑ วดเปนนตบคคล ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๗๒ และนตบคคลยอมมสทธเสมอนบคคลธรรมดาตามมาตรา ๗๐ ทงวดกถอกรรมสทธในทดนได ตาม พ.ร.บ. คณะสงฆ มาตรา ๖ (พ.ร.บ. ลกษณะปกครองคณะสงฆ ร.ศ. ๑๒๑) วดจงอาจไดมาซงทดนโดยการครอบครองปรปกษ ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๘๒

๒๓๖ คมอพระสงฆาธการ

ฎกาท ๘๔๓/๒๔๘๗ ทธรณสงฆ หมายถงทซงเปนสมบตของวด แตไมจ ากดวาจะตองเปน ททมผยกให อาจไดมาโดยทางอน เชน ทางซอกได ใครจะอางครอบครองปรปกษแกทของวดไมได

ฎกาท ๓๐๕/๒๔๙๗ ทวดและทธรณสงฆ จะโอนกรรมสทธไดแตโดยพระราชบญญต เอกชนจะอางวา ไดกรรมสทธโดยทางครอบครองปรปกษในทของวดไมได

ฎกาท ๖๖๒/๒๔๙๗ ทธรณสงฆนน แมผใดจะครอบครองมาชานานเพยงใด กไมไดกรรมสทธหรอสทธครอบครอง ทงนเพราะมกฎหมายบญญตไวเปนแนวเดยวกน ตามนยทวานมาแตเดม คอ พ.ร.บ. ลกษณะปกครองคณะสงฆ ร.ศ. ๑๒๑ มาตรา ๗ วา “ทวดกด ทธรณสงฆกด เปนสมบตส าหรบ พระศาสนา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ผเปนอครศาสนปถมภกทรงปกครองรกษาโดยพระบรม - ราชานภาพ ผใดผหนงจะโอนกรรมสทธทนนไปไมได” แมกฎหมายมาตรานจะไดถกแกไขไปโดย พ.ร.บ. ลกษณะปกครองคณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๗๗ ใหมการโอนกรรมสทธไดแตโดยพระราชบญญต หลกการ ในเรองสทธของบคคลเกยวกบทวด กคงเปนไปเชนเดม กลาวคอ บคคลจะอางเอาทวดหรอทธรณสงฆเปนกรรมสทธของตน โดยอาศยอ านาจครอบครองปรปกษหรอโดยอายความไมได

ฎกาท ๘๕๑/๒๔๙๙ ซอทวดทธรณสงฆโดยสจรต จากการขายทอดตลาดตามค าส งศาล ผซอไมไดกรรมสทธ

ฎกาท ๙๔๗-๙๔๘/๒๕๐๓ ศาลฎกาโดยทประชมใหญเหนวา จรงอยไดม พ.ร.บ.คณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๘๘ มาตรา ๔๑ บญญตวา “ทวดและทธรณสงฆจะโอนกรรมสทธได แตโดยพระราชบญญต” แตในคดวดไดยนยอมใหมการขยายเขตถนนเดม ซงไดใชเปนทางหลวงอยแลว เขาไปในทวด และเมอทางหลวงนเปนสาธารณสมบตแผนดนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๐๔ (๒) กรณจงเปนวา วดไดอทศทดนสวนนโดยปรยายใหทางหลวง และการอทศเชนนมไดไมขดตอ พ.ร.บ. คณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๘๘ มาตรา ๔๑ เพราะกรณเชนน ไมเขาลกษณะเปนการโอนกรรมสทธตามทระบไว

ฎกาท ๑๐๖๘/๒๕๐๓ เจาของทดนท าพนยกรรมยกทดนใหวด โดยระบใหยายและมารดา มสทธเกบกนตลอดชวต เมอเจาของทดนตายแลว วดมไดใชสทธแกทดนนนประการใด ปลอยใหมารดาของเจาของมรดกครอบครองทดนและจดทะเบยนรบโอนมรดกเปนของตนดวย ซงเปนเวลาเกนกวา ๑๐ ปแลว ดงน เมอปรากฏวามารดาของเจาของมรดกกไดรบประโยชนตามพนยกรรมจงขาดอายความไปแลว ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๗๔๕ ผสบสทธของมารดาเจามรดกยอมยกอายความดงกลาว ตอสวดได

ฎกาท ๗๒๑/๒๕๐๔ ทธรณสงฆนน ผใดจะยกอายความครอบครองปรปกษขนใชยนกบวดไมได

ฎกาท ๙๕๓/๒๕๐๘ ตาม พ.ร.บ. คณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๘๔ (กฎหมายทใชอยขณะเกดกรณพพาทและในขณะฟอง) มาตรา ๔๑ เปนบทบญญตเรองเปลยนกรรมสทธ หรอความเปนเจาของทไดก าหนดบงคบไววธเดยว คอโอนโดยพระราชบญญตเทานน นอกจากนแลวใครจะเอาทดนวดไปเปนของตนไมได ไมวาจะโอนไปโดยนตกรรม หรอโดยการแยงการครอบครอง

๒๓๗ คมอพระสงฆาธการ

ฎกาท ๑๗๕๘,๑๗๕๙/๒๕๑๖ ทดนของวดนน กรรมสทธจะโอนไปไดกแตโดยออกพระราชบญญตเทานน ทพพาทอยในเขตพระพทธบาท ซงพระเจาทรงธรรมไดทรงอทศไวแตโบราณกาล โดยมวดพระพทธบาทเปนผดแลรกษา แมจ าเลยจะไดรบโฉนดส าหรบทดนพพาทมา ไดครอบครอง ทพพาทอยางเปนเจาของเปนเวลานานเทาใด และแมทางวดจะไดปลอยปละละเลยไวเปนเวลานานกวาจะไดใชสทธตดตามวากลาวเอาจากจ าเลย กรรมสทธในทดนของวด กหาระงบสนสดไปไม

ฎกาท ๑๑๒๗/๒๕๒๔ ส านกสงฆเปนนตบคคล และเปนผจดการมรดกของพระภกษได ฎกาท ๔๐๒๗-๔๐๓๐/๒๕๒๔ วดรางสงฆไมอาศย กรมการศาสนายอมมอ านาจดแลรกษา

และจดการทรพยสนของวดนน ฎกาท ๒๑๘๔-๒๔๘๕/๒๕๒๕ เจาอาวาสมอ านาจฟองคดแทนวด หรอมอบอ านาจใหผอน

ฟองคดแทนได เมอขอเทจจรงฟงไดวา ทพพาทเปนของวด แมบางแปลงจะไดมการออกโฉนดเปน ชอของจ าเลย จ าเลยกหาไดกรรมสทธในทดนนนไม เพราะทวดจะโอนกรรมสทธไดกแตโดยพระราช-บญญตและบคคลใดจะยกอายความขนตอสวดเรองทรพยสน อนเปนของวดไมได

ฎกาท ๑๙๓๒/๒๕๒๖ วดโจทกตงเปนส านกสงฆมาตงแต พ.ศ. ๒๕๐๖ ตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ มาตรา ๓๑ บญญตวา วดมสองอยาง คอ วดทไดรบพระราชทานวสงคามสมา และส านกสงฆ ส านกสงฆทไดรบอนญาตใหจดตงขนตามกฎหมายแลว แมจะยงมไดรบพระราชทานวสงคามสมา กเปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จงมสทธครอบครองทดน ทมผยกใหเปนของวดได

ฎกาท ๑๒๐๖/๒๕๓๐ โจทกเปนวดทตงขนโดยชอบดวยกฎหมาย แมบางครงจะไมมพระภกษ จ าพรรษาอยในวด โดยมลกษณะเปนวดราง แตเมอไมมการยบเลกวด จงตองถอวา ยงคงมฐานะเปนวดอย

ฎกาท ๓๗๖๐/๒๕๔๕ วดยอมใหทางราชการใชทดนพพาทเปนโรงเรยนหาใชเปนการยก ทพพาทใหจ าเลยไม การทจ าเลยน าทดนพพาทไปออกเปน น.ส. ๓ ก. เปนชอจ าเลย แลวขนทะเบยนเปนทราชพสดจงเปนการไมชอบ ทดนพพาทยงคงสภาพเปนทวดและทธรณสงฆอยเชนเดม

ฎกาท ๒๐๒๓-๒๐๒๖/๒๕๕๒ การออกโฉนดในบรเวณรอบ ๆ องคพระพทธบาทไมชอบ เปนการออกโฉนดทบทธรณสงฆ พระบรมราชโองการทพระเจาทรงธรรมพระราชทานทดนใหแกวด มศกดทางกฎหมายสงกวาพระราชกฤษฎกา จงไมสามารถลบลางพระบรมราชโองการได

ฎกาท ๔๘๕/๒๕๕๓ แมในหนงสอพนยกรรมทผตายท าพนยกรรมยกทดนถวายวด จะไมมพยาน ๒ คนลงลายมอชอรบรอง จงไมเปนพนยกรรมตามกฎหมาย แตเอกสารดงกลาวถอไดวาเปนหนงสอยนยนการยกทดนถวายวด เมอวดเขาท าประโยชนในทดนพพาทแลว ทพพาทจงเปนทธรณสงฆ

๒๓๘ คมอพระสงฆาธการ

ค าพพากษาศาลฎกาเกยวกบมรดกของพระภกษ

ฎกาท ๔๓๙/๒๔๗๙ พระภกษถงแกมรณภาพโดยไมมพนยกรรมกอนทมรดกตกเปนของวด จะตองใชหนแกเจาหนของผมรณภาพเสยใหสนเชงกอน

ฎกาท ๒๗๓/๒๔๗๕ พระภกษไดรบมรดกทดนกอนอปสมบทแตมาโอนใสชอในโฉนดเมออปสมบทแลว เมอพระภกษมรณะลงทดนหาตกเปนของพระอาราม

ฎกาท ๗๗๙/๒๔๘๔ โจทกเปนพระภกษฟองวา ไดรบมรดกทดนพพาทมาจากบดา บดนจ าเลยบกรกเขาท านา ขอใหขบไล จ าเลยตดฟองวา โจทกเปนพระภกษฟองเรยกมรดกโดยไมสกเสยกอน ไมชอบดวยมาตรา ๑๖๒๒ ศาลฎกาวนจฉยวา คดนเปนเรองทโจทกไดรบทดนครอบครองเปนเจาของมากอนแลว จงฟองจ าเลยผบกรก ไมใชเรองทายาทฟองเรยกมรดกของผตาย โจทกไมจ าตองสก กฟองจ าเลยได พพากษาใหขบไลจ าเลย

ฎกาท ๓๔๑/๒๔๙๕ โจทกฟองเรยกทดนและบาน จากจ าเลยซงเปนพระภกษ อางวา มารดา ยกใหโจทก จ าเลยเพยงอยอาศย ทางพจารณาไดความวา ทดนและบานพพาทเปนมรดกไดแกโจทก จ าเลย ศาลชนตนวนจฉยวา แมโจทกฟองขอใหแสดงวา ทดนและบานเรอนเปนของโจทกผเดยว เมอไดความวา เปนมรดกอนควรแบง ศาลอาจแบงใหได พพากษาใหแบงทดนบานเรอนใหโจทกจ าเลยตามสวน ศาลอทธรณวนจฉยวา คดไมมประเดนทางมรดก ทงจ าเลยเปนพระภกษ การใหแบงมรดกจงไมสมควรและอาจขดกบมาตรา ๑๖๒๒ พพากษายกฟอง ศาลฎกาวนจฉยวา แมโจทกจะมฟองขอแบงมรดก แตกลาวฟองวา เปนทดนของมารดาโจทกและบดามารดาจ าเลย ซงตายไปแลว จ าเลยกรบในขอน คงเถยงกนวาเปนของตนฝายเดยว หากทางพจารณาฟงไดวา เปนมรดกอนควรแบง ศาลพพากษา ใหโจทกไดรบแตสวนแบง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๑๔๒ สวนขอทผมสวนควรไดรบมรดกอาจมอยนนเปนเรองของผนนจะรองเขามาเอง หาใชเปนหนาทของศาลไม สวนขอทวาจ าเลยเปนพระภกษนน จ าเลยไมใชผเรยกรองเอาทรพยมรดก แตถกฟองเปนจ าเลยจงไมขดกบ มาตรา ๑๖๒๒ พพากษากลบค าพพากษาศาลอทธรณ ใหบงคบคดตามค าพพากษาศาลชนตน

ฎกาท ๑๒๖๕/๒๔๙๕ พระภกษมรณภาพในขณะทเปนพระภกษอย โดยมไดท าพนยกรรมยกทรพยมรดกใหใคร มรดกของพระภกษนนยอมตกไดแกวดทพระภกษนนสงกดอย แมทายาทจะครอบครองทดนมรดกของพระภกษนนเกน ๑๐ ป นบแตวนมรณภาพ ทายาทจะเอาทดนมรดกนนไมได เพราะทดนมรดกนนเปนของวดจะใชอายความ ๑๐ ป ยนวดใหเสยสทธหาไดไม

ฎกาท ๔๐๖/๒๕๑๐ เจามรดกมบตร ๖ คน ๆ หนงบวชเปนพระภกษกอนเจามรดกตายมาเปนเวลา ๒๐ ป ไมไดรวมครอบครองทรพยมรดกคงมแตโจทก จ าเลยและทายาทอนครอบครองรวมกน แลวฟองขอแบงมรดกกน ศาลฎกาโดยทประชมใหญใหแบงมรดกออกเปน ๕ สวน ใหโจทกจ าเลยและ

๒๓๙ คมอพระสงฆาธการ

ทายาทอนรวม ๕ คน ๆ ละสวน ตามฎกานทายาททเปนพระภกษ ไมไดสวนแบง เพราะไมไดสกออกมาเรยกรอง

ฎกาท ๓๗๑๒/๒๕๒๖ ทดนพพาทเปนทรพยสนท ผ.จดทะเบยนยกใหพระภกษ ฮ. ระหวางเวลาทอยในสมณเพศ เมอพระภกษ ฮ. ถงแกมรณภาพทดนพพาทจงตกเปนสมบตของวดโจทกซงเปนภมล าเนาของพระภกษ ฮ. ตามมาตรา ๑๖๒๓

ฎกาท ๑๐๖๔/๒๕๓๒ บดามารดายกทนาใหแกพระภกษ ข. ภายหลงทพระภกษ ข. บวชเปนพระภกษ เมอพระภกษ ข. ขายทนาแปลงดงกลาวและน าเงนทขายไดไปฝากธนาคาร เงนทน าไปฝากธนาคารรวมทงดอกเบยทไดรบถอวาเปนทรพยทไดมาในระหวางทอยในสมณเพศ เมอพระภกษ ข. ถงแกมรณภาพ เงนฝากดงกลาวยอมตกเปนของวดโจทก ซงเปนภมล าเนาของพระภกษ ข.

ฎกาท ๕๖๔/๒๕๓๖ หนงสอสทธส าหรบพระภกษ ใบมรณบตร ใบแตงตงเปนพระคร ค าขอรบมรดกของมรดกของมารดา และบญชเงนฝากตางระบวาผตายอยวดผรอง แสดงวาผตายถอเอาวดผรองเปนสถานทอย เปนแหลงส าคญ ทรพยสนของผตายทไดมาในระหวางเวลาทอยใน สมณเพศ จงตกเปนสมบตของวด

ฎกาท ๙๐๓/๒๕๓๖ กอนพระภกษ ช. มรณภาพ พระภกษ ช. ไดจดทะเบยนรบโอนทพพาท ทเชาซอมาในระหวางเวลาทอยในสมณเพศ แตพระภกษ ช. ไดเชาซอทดนและช าระคาเชาซอจนครบถวนแลวกอนทมาบวชเปนพระภกษ จงตองถอวาพระภกษ ช. ไดทดนพพาทมากอนทจะบวชเปนพระภกษ การจดทะเบยนการไดมาในภายหลงเปนแตเพยงการท าใหการไดมาบรบรณ ทพพาทจงไมตกเปนสมบตวด แตเปนทรพยมรดกตกแกบรรดาทายาท

๒๔๐ คมอพระสงฆาธการ

บรรณานกรม

๑. กรมการศาสนา, คมอพระสงฆาธการ วาดวยพระราชบญญต กฎ ระเบยบและค าสงคณะสงฆ, โรงพมพกรมการศาสนา, ๒๕๔๒ ๒. กนก แสนประเสรฐ, เอกสารคมอวาดวยประมวลพระราชบญญตคณะสงฆ, โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, ๒๕๔๙ ๓. ปลม โชตษฐยางกร, ค าบรรยายกฎหมายคณะสงฆ, โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๓ ๔. สถาบนพระสงฆาธการ, คมอพระสงฆาธการ, โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, ๒๕๕๕ ๕. ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, ๒๕๕๗, พระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ (ออนไลน), แหลงทมา : http.//krisdika.go.th ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗