รายงานผลการวจย

เรอง

ทวโปรดวเซอร: สถานะ บทบาท และการพฒนาทกษะส าคญในยคดจทลสรางสรรค

TV Producers: Status, Roles, and the Development of Essential Skills in

Digital Creative Age

โดย

ผชวยศาสตราจารย ดร.ฐตนน บญภาพ คอมมอน

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

รายงานนไดรบทนอดหนนจากศนยวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

2560

DPU

ชอเรอง: ทวโปรดวเซอร: สถานะ บทบาท และการพฒนาทกษะส าคญในยคดจทลสรางสรรค

ผวจย: ผศ.ดร.ฐตนน บญภาพ คอมมอน สถาบน: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

ปทพมพ: พทธศกราช 2560 สถานทพมพ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

แหลงทเกบรายงานวจยฉบบสมบรณ: ศนยวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

จ านวนหนางานวจย: 101 หนา

บทคดยอ

งานวจยชนนมจดมงหมายในการศกษาการท างานของโปรดวเซอรและผผลตเนอหารายการ

โทรทศนทตองมการปรบตวตามการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยดจทลหลอมรวม ทมบทบาทในฐานะ

“เทคโนโลยกอกวน” (Disruptive Technology) ทสงผลให บทบาท ทกษะและเทคนคในการท างาน

เปลยนแปลงไปภายใตการสรางสรรคงานในบรบทของเทคโนโลยดจทล โดยใชระเบยบวธวจยแบบ

ผสมผสาน (Mixed Method) ผลการวจยพบวา โปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในยคสอหลอมรวม

ตองม “พหทกษะ” (Multi-skill) สามารถผลตเนอหาสอขามแพลตฟอรมทหลากหลายได (Multi-platform)

รวมทงยงตองเตรยมพรอมรบมอกบรปแบบการท างานใหมในลกษณะของการเปนนายจางตนเอง (Self-

employment) โดยตองพฒนาทกษะและสรางโพรไฟลรปไมททมความโดดเดน อาท ดานเทคนคและการ

สรางสรรค เทคโนโลย ธรกจ การท างานเปนทม และการบรหารจดการ ในสวนของแนวทางการพฒนา

ทกษะนน ผผลตและโปรดวเซอรทวมความตระหนกในการปรบตวและตองการพฒนาทกษะทจ าเปน

หากในระดบนโยบายกลบพบวา ยงขาดกลยทธและหนวยงานทเปนผน าในการขบเคลอนอยางจรงจง

อยางไรกตาม ผผลตและโปรดวเซอรทวความเชอมนในศกยภาพของบคลากรสอโทรทศนในประเทศ

ไทยวา หากไดรบการสนบสนนจะท าใหสามารถน านวตกรรมมาชวยยกระดบเนอหาสอเพอการผลตเพอ

การสงออกไดตามแนวคด ประเทศไทย 4.0 และแขงขนไดในอตสาหกรรมสรางสรรค

ค าส าคญ: โปรดวเซอร โทรทศน สอดจทล การหลอมรวมสอ ประเทศไทย 4.0 เศรษฐกจสรางสรรค

อตสาหกรรมสรางสรรค

DPU

Research Topic: TV Producers: Status, Roles, and the Development of Essential Skills in

Digital Creative Age.

Researcher: Assist Prof. Dr.Thitinan B.Common Institution: Dhurakij Pundit University

Year of Publication: 2017 Place of Publication: Dhurakij Pundit University

Place of Collection: Dhurakij Pundit University

Number of pages: 101 Pages

Abstract

This research aims to study media work of TV producers and content creators which

needs to adjust to the changing technology in digital convergent era. Digital convergence plays

an important role as a ‘disruptive technology’ and brings a significant change upon the

television industry. It has an effect on the producers’ roles, essential skills and production

techniques in creating content within the digital environment. Conducting with mixed method,

the research findings show that TV producers and content creators in digital convergence age

need to acquire ‘multi-skills’ and be able to work across ‘multi-platform’. Moreover, they need to

prepare to work in new business model such as self-employment. In this way, TV producers

need to develop their ‘T-shaped skills’ in order to form their unique profiles. Essential skills for

TV producers are creative and technical skills, technological skills, business skills, team working

and management skills. In terms of developing those skills, TV producers and content creators

are aware of the need for skill development. However, Thailand lacks of institute, policy and

strategy in the development of skills for TV producers. The research suggests that Thai TV

producers and content creators are confident in the country’s potential. In order to succeed

under creative industry and Thailand 4.0 policy, there’s the need to support Thai television

industry by utilizing innovative technology to elevate content creation to meet with international

standard.

Keywords: Producer, Television, Media Management, Digital Media, Media Convergence,

Thailand 4.0, Creative Economy, Creative Industry

DPU

กตตกรรมประกาศ

งานวจยชนนและทผานๆมาเปนการเดนตามปณธานของผวจยเองทต งไววา จะขอน าเอา

ประสบการณวชาชพสอของตนเองในฐานะโปรดวเซอรโทรทศนและความรเชงวชาการมาบรณาการ

รวมกนใหเกดคณปการแกทงแวดวงการศกษาและวชาชพนเทศศาสตร

ขอบพระคณผใหขอมลประกอบการวจยครงนทกทาน บทสนทนาทเตมไปดวยรสชาตและความ

กระตอรอลนของกลมผใหขอมลทงเชงคณภาพและเชงปรมาณทกคนคอพลงในการท างานครงน

นอกจากน ประสบการณตลอดระยะเวลาของการด าเนนการวจยในโครงการวจยชนน ยงชวยเตอนผวจย

ใหระลกถงตวตนของตนเองเสมอวา เรามาจากไหน รากแกวของความเปนนกวชาชพสอของผวจยยงคง

หยงลกมนคง ขณะเดยวกนกปรารถนาทจะแผใบขยายกานและสาขาไปยงผนปาแหงวชาการเพอเตม

ความชอมสมบรณในแวดวงการศกษาดานนเทศศาสตรและสอสารมวลชน

งานวจยชนน เปนชนสดทายทผวจยด าเนนการภายใตสงกดของมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ซง

ขอขอบคณศนยวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตยผใหทนสนบสนนการวจยครงนและโครงการทผานมา

เปนอยางยง ทเหนความส าคญและกรณาใหทนสนบสนน ซงแนนอนวา งานวจยชนนไมใชงานวจยชน

สดทายของผวจย

ทายสดหวงวาผอานจะเพลดเพลนกบเนอหาและน าไปตอยอดความรท เปนประโยชนได

แดนกวชาชพสอทกคนทรกและมงมนในการสรางสรรคงานสอ

ส าหรบผท คอยตดตามอานงานวจยผวจยมาตลอด...จนกวาจะพบกนใหม

ผชวยศาสตราจารย ดร.ฐตนน บญภาพ คอมมอน

-ค-

DPU

สารบญ

หนา

บทคดยอ ก

กตกรรมประกาศ ค

บทท 1 บทน า 1

บทท 2 แนวคดทฤษฎทใชในการวจย 5

บทท 3 ระเบยบวธวจย 26

บทท 4 ผลการวจย 28

บทท 5 สรปและอภปรายผลการวจย 74

บรรณานกรม 99

-ง-

DPU

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของปญหำ

การเปลยนผานเทคโนโลยการสอสารไปสดจทล (Digitisation) สงผลใหจ านวนของสอขยายตวออกไปอยางกวางขวางและซบซอน กอใหเกดการเปลยนแปลงในทกมต รวมทงยงสงผลกระทบตอทงผบรโภค นกวชาการดานสอ และนกวชาชพผผลตสอ อตสาหกรรมสอโทรทศนซงถอเปนแขนงหนงของอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Industry) มการเปลยนแปลงอยางมากในทกระดบ ธรกจสอทงในตางประเทศและในประเทศไทยเองไดรบผลกระทบและปญหามากมายจากการเปลยนผานเทคโนโลยการสอสารไปสระบบดจทลหลอมรวม กอใหเกดการซอตวบคลากรในระดบขามองคกร รวมทงยงมการเปลยนแปลงโยกยายบคลากรภายในองคกรเกดขน ดงทปรากฏใหเหนในขาวอยหลายครง

เทคโนโลยเปนตวขบเคลอนการเปลยนแปลงของสอโทรทศนในทกมต ทงดานเนอหา (Content) กระบวนการผลต (Production) การออกอากาศและการจดจ าหนาย (Distribution) โดยเทคโนโลยดจทลหลอมรวม (Digital Convergence) ไดเขามามบทบาทในฐานะเปน “เทคโนโลยกอกวน” (Disruptive Technology) ทเขามาสรางความเปลยนแปลงอยางหลกเลยงไมไดและเปนแรงขบทส าคญในการพฒนาอตสาหกรรมสอโทรทศนในประเทศและนานาประเทศทวโลก

การเปลยนแปลงทย งใหญเกยวกบเทคโนโลยสอไดน ามาซงความทาทายอนใหญหลวงในทกภาคสวนของธรกจสอโทรทศนในประเทศไทย อนไดแก ดาน อปกรณ (Device) โครงสรางเทคโนโลย (Infrastructure) พฤตกรรมผบรโภค (Consumer Behaviors) เนอหารายการ (Content) สวนแบงทางการตลาด (Market Segmentation) ชองทางการออกอากาศ (Platform) อนสงผลตอแนวทางการท างานของผอ านวยการผลต หรอ โปรดวเซอร (Producer) ซงถอเปนบคลากรหลกอนส าคญทควบคมดแลกระบวนการงานผลตสอโทรทศนทงหมด การแขงขนทเขมขนในอตสาหกรรมสอโทรทศนเกดขนทงภายในประเทศดวยกนเองและการแขงขนกบคแขงภายนอกประเทศ อาท ผใหบรการ Video Streaming อนดบ 1 ของสหรฐอเมรกาอยาง Netflix ซงเพงเปดตวในประเทศไทยเมอตนปทผานมา การแขงขนทกลาวมาเกดขนภายใตความกดดนจากสถานการณทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง ทงน ผอ านวยการผลตหรอโปรดวเซอรรายการโทรทศนในยคสอดจทลหลอมรวมจงตองมการปรบตวภายใตสถานการณทเปลยนแปลงอนกอใหเกดความทาทายมากมาย อาท ความทาทายดานเทคโนโลย ทงดานฮารดแวรและซอฟแวร ทกษะและกระบวนการผลต รวมทงชองทางหรอแพลทฟอรมการออกอากาศทเปลยนแปลงไป โปรดวเซอรและผผลตเนอหารายการโทรทศน ตองพฒนาและเรยนรทกษะใหมๆ ทแตกตางไปจากการท างานในยคกอนและอาจไมเคยพบจากการเรยนรในโลกการศกษาในอดต ค าถามส าคญในการท างานของโปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตรายการโทรทศนในยคสอดจทลหลอมรวมคอ จะท าอยางไรจงสามารถแขงขนใหอยไดภายใตภมทศนของสอทเปลยนแปลงไป ขณะเดยวกนกยงตองคงรกษาคณคาของเนอหาสอโทรทศน

DPU

2

และคณภาพของผลงานของตนเองใหได ภายใตบรบทการท างานทยงการขาดแนวทางการพฒนาบคลากรสอในอตสาหกรรมโทรทศนดจทลในยคเศรษฐกจสรางสรรค

โครงงานวจยชนนจงมจดมงหมายเพอศกษาสภาพผลกระทบของการท างานของ โปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตรายการโทรทศนอนเกดจากการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยทสงผลให สถานะ บทบาท ทกษะและเทคนคในการท างานเปลยนแปลงไป โดยมงศกษาบทเรยนทงจากตางประเทศและในประเทศ เพอหาขอมลมาประกอบในการเสนอแนะการพฒนาแนวทางปฏบตเพอการปรบตวของบคคลากรดานสอโทรทศนทงในระดบวชาชพ ใหสอดคลองกบการขบเคลอนเศรษฐกจตามแนวทางเศรษฐกจสรางสรรคและสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจตามแนวคดนโยบาย ประเทศไทย 4.0 ทมงเนนการน านวตกรรมมาสรางสนคาและบรการเพอมาตรฐานการสงออก รวมทงยงมงหวงวา ผลการวจยจะยงประโยชนใหแวดวงการศกษาในระดบวชาการไดปรบใชเปนแนวทางในการผลตบณฑตดานนเทศศาสตรและการสอสารมวลชนผเปนบคลากรสอแหงโลกอนาคตไดตอไป งานวจยชนนมวตถประสงคในการวจยดงน

1.2 วตถประสงคในกำรวจย 1.2.1 เพอศกษาสถานะและบทบาทของโปรดวเซอรสอโทรทศนทเปลยนแปลงภายใตการ

ขบเคลอนของอตสาหกรรมยคเศรษฐกจสรางสรรค 1.2.2 เพอถอดบทเรยนแนวทางการสงเสรมทกษะของบคลากรในอตสาหกรรมสอสรางสรรค

จากบทเรยนในระดบนานาชาต 1.2.3 เพอส ารวจทกษะทจ าเปนของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในบรบทการท างานของ

อตสาหกรรมสอยคหลอมรวมในประเทศไทย 1.2.4 เพอศกษาความตองการในการสงเสรมทกษะส าคญของผผลตสอโทรทศนในบรบทของ

อตสาหกรรมสอหลอมรวม 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.3.1 ผลวจยทไดเปนขอมลทจะชวยใหแนวทางในการปรบตวของบคลากรดานสอในยคปจจบนทก าลงไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงอนเกดจากเทคโนโลยดจทลกอกวน

1.3.2 ผลการศกษาสามารถน ามาชวยเปนแนวทางในการก าหนดนโยบายเกยวกบการสงเสรมและการพฒนาบคลากรดานสอทงในมตขององคกรและการพฒนาขบเคลอนในระดบประเทศใหทนตอกระแสการเปลยนแปลง 1.3.3 ผลการศกษาชวยเพมพนองคความรนเทศศาสตรในดานตางๆทเกยวของ อาท ผลกระทบของสอใหม นโยบายและการบรหารจดการสอ การผลตสอและนวตกรรมสอใหม สอและอตสาหกรรมสรางสรรค 1.3.4 สถาบนการศกษาสามารถน าผลการวจยทไดไปใชเปนขอมลและแนวทางในการปรบปรงหลกสตรการศกษาและการจดการเรยนการสอนเพอสรางนกนเทศศาสตรทมคณลกษณะและทกษะทสอดคลองกบการเปลยนแปลงของภมทศนสอดจทลสมยใหมในอนาคต

DPU

3

1.4 ขอบเขตกำรวจย การวจยครงนมขอบเขตในการศกษาวจยในกลมนกวชาชพผผลตรายการโทรทศนทม ประสบการณท างานดานการผลตรายการโทรทศนในแพลทฟอรมการออกอากาศแบบดจทล โดยเนนศกษาทกลมผผลตรายการบนเทงและสาระบนเทง

ส าหรบขอบเขตความหมายของ โปรดวเซอร (Producer) ในการวจยครงนกนความทง “โปรดวเซอร” โดยต าแหนงงาน ในฐานะ “ผอ านวยการผลต” และทง “ผผลต ทไมไดมชอต าแหนงงานในระดบโปรดวเซอร แตไดท าหนาทควบคมดแลการผลตทกกระบวนการข นตอนประหนงเดยวกบบทบาทของโปรดวเซอร”

ทงนดวยธรรมชาตของงานสายการผลตเนอหาสอโทรทศนนน ต าแหนง “โปรดวเซอร” ถอเปนต าแหนงทใหญและมบคลากรทด ารงต าแหนงนจรงโดยชอต าแหนงโปรดวเซอรจ านวนไมมากนกในประเทศไทย แตในเชงปฏบตของการท างานแลวมนกวชาชพสอทท างานในลกษณะของการควบคมดแลกระบวนการผลตแบบโปรดวเซอรจ านวนมาก ขอบเขตความหมายของ โปรดวเซอร โดยนยามเชงปฏบตการณดงทระบมาจะชวยขยายจ านวนกลมตวอยางเพอเออใหการส ารวจขอมลเชงปรมาณมความเปนไปได โดยในการเขยนรายงานการวจยครงนจะใชท งค าวา โปรดวเซอร ผผลตเนอหา นกวชาชพสอ ซงกนความหมายเดยวกนในฐานะ ผควบคมดแลการผลตเนอหาสอโทรทศนทงกระบวนการ 1.5 ขอสนนษฐำนของกำรวจย

ปจจยดานเทคโนโลยสงผลตอสถานะ บทบาท และทกษะของโปรดวเซอรสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม ภายใตบรบทของอตสาหกรรมสรางสรรค 1.6 นยามศพท

1.6.1 โปรดวเซอร (Producer) หรอ ผอ านวยการผลต หมายถง ผดแลควบคมกระบวนการผลตทงหมดของรายการโทรทศน ตงแตข นตอนการวางแนวคดรวบยอดของรายการ การออกแบบรายการ ข นเตรยมการผลต ข นการผลต และหลงการผลต

1.6.2 เอคเซคคทฟ โปรดวเซอร (Executive Producer) หรอ ผอ านวยการบรหารการผลต หมายถง ผบรหารทควบคมกระบวนการผลตทกข นตอน มหนาทในการสรรคหาวาจางทมงานและโปรดวเซอร ระดมทน ดแลดานการตลาดและการจดจ าหนาย 1.6.3 กระแสงาน (Workflow) หมายถง เสนทางทเนอหาสอผานกระบวนการผลตและเทคโนโลย จากจดเรมตนจนถงข นสดทายของชนงาน 1.6.4 UGC (User-generated Content) หมายถง ผใชสอ อาท ผชม ผฟง เปนผมสวนรวมในการก าหนดและออกแบบเนอหาสอ ตวอยางเชน ผชมผลตคลปวดโอน าเสนอผานสอโซเชยลมเดย 1.6.5 ขนเตรยมการผลต (Pre-production) หมายถง ข นเตรยมการท างานกอนการถายท า อาท การพฒนาโครงการ ผลตบทรายการ สรรหาทมงานและนกแสดง ฉากและอปกรณประกอบ และจดหาทนในการผลต

DPU

4

1.6.6 ขนการผลต (Production) หมายถง ข นตอนถายท าและผลตรายการ 1.6.7 ขนหลงการผลต (Post-production) หมายถง ข นตอนหลงการถายท าเสรจแลว อาท ตดตอ ผสมภาพและเสยง ภาพพเศษและเสยงพเศษ การออกอากาศและจดจ าหนายเนอหา 1.6.8 การระดมความรจากหลายชองทาง (Crowdsourcing) หมายถง การท างานทเกดขนมาจากกลมคนจ านวนมาก (Crowd) ในการชวยกนระดมความรและขอมลจากชองทาง/แหลง (Sourcing) ตางๆหลายๆแหลงมารวมกน 1.7 กรอบแนวคดการวจย

การวจยครงนใชกรอบแนวคดทฤษฎเกยวกบกระบวนการผลตรายการโทรทศน แนวคดเรองสอดจทลหลอมรวม แนวคดเศรษฐกจดจทลและอตสาหกรรมสรางสรรค ภายใตนโยบายประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) ดงมกรอบแนวคดการวจยดงตอไปน

การวจยครงนเนนศกษาบทบาทหนาท (Roles) และสถานภาพ (Status) ทเปลยนไปของโปรดวเซอรรายการโทรทศนในยคดจทลทมการเปลยนแปลงดานภมทศนสอ อนสงผลใหพฤตกรรมของผชมเปลยนแปลงและใหอ านาจผชมเปนผมสวนรวมในการก าหนดและออกแบบเนอหาสอ (User-generated Content หรอ UGC) ท าใหโปรดวเซอรรายการโทรทศนตองปรบเปลยนสถานภาพบทบาทตนเอง รวมทงทกษะดานกระบวนการผลตทตองปรบเปลยนไปตามบรบททเปลยนแปลงของอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industry) ของสอในยคดจทลหลอมรวม (Digital Convergence) ภายใตแรงขบเคลอนของ Thailand 4.0 ทก าหนดใหสอ ซงในการศกษาวจยครงนคอโทรทศนดจทล เปนหนงในแนวทางทมบทบาทในการพฒนาขบเคลอนประเทศ

Television as

Digital Media

Thailand 4.0

Dig

ital

Med

ia

Creative Industry

Co

nvergen

ce

DPU

5

บทท 2

แนวคดทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

“ทวโปรดวเซอร: สถานะ บทบาท และการพฒนาทกษะส าคญในยคดจทลสรางสรรค” เปนโครงการวจยทมจดมงหมายในการศกษาบทบาทหนาท สถานภาพและทกษะจ าเปนทเปลยนไปของผผลตเนอหาสอโทรทศนในยคดจทล อนเปนผลพวงมาจากการเปลยนแปลงดานภมทศน การตลาดและพฤตกรรมของผรบสอ ซงการเปลยนแปลงดงกลาวเปนผลมาจากการขบเคลอนของเทคโนโลยดจทลหลอมรวม ภายใตบรบทของอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรคซงเปนการเปลยนแปลงในระดบโลก รวมทงยงมความเชอมโยงกบนโยบาย “ประเทศไทย 4.0” (Thailand 4.0) ของรฐบาลทก าหนดใหสอ ซงในทนคอโทรทศนดจทล ถอเปนหนงในแนวทางทมบทบาทในการพฒนาขบเคลอนประเทศ การวจยครงนจงเลอกใชกรอบแนวคดทฤษฎตอไปนมาเปนแนวทางการศกษาวจย

2.1 แนวคดโทรทศนในฐานะสอดจทลหลอมรวม (Television as digital media) 2.2 แนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) 2.3 แนวคดประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) 2.4 เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 แนวคดโทรทศนในฐานะสอดจทลหลอมรวม

โทรทศนเปนสอทขบเคลอนโดยเทคโนโลย การเปลยนแปลงดานตางๆในธรกจและอตสาหกรรม

สอโทรทศนจากอดตจนถงปจจบนเปนสงทเกดขนตามแรงผลกของพฒนาการทางดานเทคโนโลย การ

สอสารในยคศตวรรษท 21 น เทคโนโลยดจทลและการหลอมรวมสอไดเขามาสรางความเปลยนแปลง

อยางมากตอทกภาคสวนของอตสาหกรรมสอโทรทศน การเปลยนผานเทคโนโลยการสอสารไปสดจทล

(Digitisation) สงผลใหจ านวนของสอขยายตวออกไปอยางกวางขวางและซบซอน กอใหเกดการ

เปลยนแปลงในทกมต รวมทงยงสงผลกระทบตอทงตอผบรโภคและนกวชาชพผผลตสอ อตสาหกรรมสอ

ซงถอเปนแขนงหนงของอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) มการเปลยนแปลง

อยางมากในทกระดบทงระดบมหภาค (Macro Level) ระดบจลภาค (Micro Level) และระดบเทคนควธ

และนโยบาย (Meso Level) ทงน การเปลยนแปลงดงกลาวเปนการกระตนโอกาสทางธรกจในการชวย

เปดชองทางดานความคดสรางสรรคใหผผลตมพนทในการแสดงออก ขณะเดยวกนกน ามาซงความทา

ทายใหผผลตเองตองปรบตวและทบทวนวธการท างานใหมๆใหเขากบโลกการท างานในวฒนธรรมดจทล

อกดวย

การหลอมรวมสอ (Media Convergence) เปนปรากฏการณทไดรบการกลาวถงมาระยะเวลา

หนง โดยในระยะเรมแรกชวงปลายศตวรรษท 20 ทมการพดถงการหลอมรวมสอนนอาจยงมองเหนภาพ

การหลอมรวมไดไมชดเจนนก ทงนเปนเพราะการพฒนาดานเทคโนโลยดจทลในชวงแรกยงเกดขนอยาง

DPU

6

ไมชดเจนและไมคงท มาจนถงยค ศตวรรษท 21 ปรากฏการณหลอมรวมสอจงเรมเหนภาพชดเจนขน

และสงผลกระทบตออตสาหกรรมสอและอตสาหกรรมอนๆมากขน

Flew (2014) ไดใหนยามความหมายของค าวา “การหลอมรวม” (Convergence) ไววา หมายถง

การเชอมโยงกนของ เทคโนโลยคอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เครอขายการสอสาร

อนกอใหเกดการหลอมรวมกนใน 4 มต คอ

1. การหลอมรวมกนทางเทคโนโลย (Technological Convergence)

2. การหลอมรวมกนของอตสาหกรรม (Industrial Convergence)

3. การหลอมรวมกนของสงคม (Social Convergence)

4. การหลอมรวมกนของเนอหาสอ (Textual Convergence)

ผลพวงของการหลอมรวมกนดงกลาว สงผลใหเกดการบรณาการกนของเทคโนโลยอนเตอรเนต

และสอดจทล เกดการประสานกนของสนคาการบรการและกจกรรมตางๆภายใตการสนบสนนของ

เทคโนโลยดจทลหลอมรวม การหลอมรวมสอ (Media Convergence) สงผลใหเกดการเปลยนแปลงตอ

อตสาหกรรมสอ โดยลดทอนอ านาจของอตสาหกรรมสอแบบเดม อาท อตสาหกรรมภาพยนตร

อตสาหกรรมสงพมพ อตสาหกรรมดนตร และยงกอใหเกดการเปลยนแปลงดานคณลกษณะของสอ

ชองทางสอ รปแบบการใหบรการ รปแบบเนอหาสอ รวมทงยงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงตอแนว

ทางการผลตเนอหาและวธการปฏบตงานของผผลตสออกดวย

การหลอมรวมสอ (Media Convergence) ดงกลาว ไดเขามามบทบาทในฐานะเปน “เทคโนโลย

กอกวน” (Disruptive Technology) ทสรางความเปลยนแปลงและเปนแรงขบทส าคญในการพฒนา

อตสาหกรรมสอโทรทศนในประเทศไทยและนานาประเทศ ดงท Kung (2007) ไดกลาววา การวจยทเนน

ดานเทคโนโลยและนวตกรรมไดสะทอนขอเทจจรงทวา สอเปนหนงในอตสาหกรรมทตองประสบกบ

ปรากฏการณทเรยกวา “เทคโนโลยกอกวน” (Disruptive Technologies) ซงปรากฏการณดงกลาว

หมายถง นวตกรรมทมพนฐานทางวทยาศาสตร (Science-based Innovation) และมศกยภาพในการ

สรางสงใหมๆ หรอเปลยนแปลงสงทมอยเดม (Day และ Schoemaker, 2000)

การหลอมรวมสอดงทกลาวมาถอเปนหนงในองคประกอบของการเปลยนแปลงดานดจทลทมตอ

โครงสรางทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ซงสงผลกระทบตออตสาหกรรมภาคสวนอนๆ อาท

สขภาพ การศกษา สวนในดานอตสาหกรรมสอนน การหลอมรวมสอมความสมพนธกบการขยายตวของ

องคกรสอใหมๆ ทมพนฐานดานดจทล อาท Google Apple Facebook Microsoft ฯลฯ ในบรบทของ

เศรษฐกจทขบเคลอนโดยเทคโนโลยดจทล ซงสงผลใหเกดการกระจายเนอหาขามสอหรอขาม

แพลตฟอรมสอ (Media Platform) หรอการกระจายเนอหาสอหลายแพลตฟอรม (Multi-platform)

รวมทงยงสงผลใหวฒนธรรมการบรโภคเปลยนแปลงไป โดยผชมหรอผบรโภคสามารถมสวนรวมในการ

DPU

7

ผลตและกระจายเนอหาสอในลกษณะ ผใชสอเปนผผลตสอ (User-created Content/User-led Content)

การหลอมรวมสอจงสนบสนนใหเกดการท างานขามสอ ซงถอเปนการเปลยนแปลงอนส าคญของ

อตสาหกรรมสอโทรทศนและนกวชาชพในธรกจสอโทรทศน

เทคโนโลยดจทลหลอมรวมเขามามบทบาทในการเปลยนแปลงคณลกษณะของสอโทรทศน

กลาวคอ จากอดตโทรทศนเปนสอทมลกษณะของสอสารมวลชน (Mass Communication) ในศตวรรษท

20 ทมลกษณะการสอสารแบบทางเดยวจากผผลตรายใหญหนงราย สอสารเนอหารายการผาน

สถานโทรทศนหนงชองทางหลกไปยงมวลชน (One-to-Many) หากในปจจบนโทรทศนตองปรบตว

ภายใตการแขงขนกบสอใหมซงถอเปนชวงเวลาการแหงการปกปองตนเอง (Defensiveness) ท าใหตอง

มการปรบตว (Adaptation) เพอใหอยรอดจากความทาทายของสอใหม ในศตวรรษท 21 โทรทศนไดรบ

เอาสอดจทลสมยใหมเขามาประยกตหลอมรวมและยกสถานะของโทรทศนเปนสอดจทลหลอมรวมทม

คณลกษณะใหมกลาวคอ สามารถสอสารเนอหาออกไปไดในชองทางทหลากหลายแพลตฟอรม

(Platform) สงสารแบบหลายหลายชองทางไปยงผรบสารทหลากหลาย (Many-to-Many) สามารถรบชม

เนอหาไดตามความตองการในเวลาทตองการ (On-Demand) ชองทางการรบชมแบบเดมจาก

จอโทรทศน ทเรยกกนวา แบบจอทหนง หรอ เฟรสสกรน (First Screen) ไดขยายเปนการรบชมดวยจอ

ทสอง หรอ เซคกนสกรน (Second Screen) ผานอปกรณอนๆ อาท คอมพวเตอร สมารทโฟน แทปเลต

อปกรณเลนเกม

นอกจากนแลว รปแบบและรายละเอยดของเนอหาสอมการเปลยนแปลงไปตามการขบเคลอน

ของเทคโนโลยหลอมรวม ซงคณลกษณะของเนอหาสอในยคปจจบนประกอบไปดวยลกษณะดงตอไปน

คอ (ฐตนน, 2560)

1.) เนอหามความเปนเฉพาะกลม (Content a’la carte) มากขน ดวยพฤตกรรมผบรโภคท

เปลยนไป และเทคโนโลยดจทลเพมชองทางในการเขาถงกลมผชมเฉพาะทางมากขน ท าใหการผลต

เนอหาตองมความชดเจน ตรงกบความตองการและรสนยมของผชม เชน รายการละครทมเนอหาเฉพาะ

กลมส าหรบผใหญสามารถผลตไดอยางมขอจ ากดดานการควบคมภาพและเนอหานอยกวาในอดต มการ

เกดขนของรายการเรยลลตท ออกอากาศ 24ชวโมง และมการซอนกลองจ านวนมากตามจดตางๆ ละครท

เจาะกลมเปาหมายเฉพาะ เชน ละครวยรน ไดรบการผลตมากขน

2.) ไมมขอจ ากดดานสถานทในการเขาถงเนอหาสอ (Content Everywhere) โดยผชมสามารถ

เปดรบเนอหาทตนตองการไดหลายชองทาง (Platform) ในเวลาทตนเองเปนผก าหนด (My Time)

รวมทงสามารถเปดรบชมยอนหลงไดตามเวลาทตองการ ซงขอนเปนผลทเกดจากววฒนาการและบรณา

การของเทคโนโลยดจทลทหลอมรวมเขากบโทรทศน ผบรหารตองมกลยทธและเทคนควธในการ

น าเสนอเนอหา (Distribution) ใหเขาถงผชมไดทกชองทาง (Platform) ทงการรบชมแบบจอทหนง (First

DPU

8

Screen) ผานเครองรบโทรทศนแบบเดม และแบบจอทสอง (Second Screen) ผานสอใหม อาท สมารท

โฟน แทปเลต คอมพวเตอร รวมทงในการผลตเนอหาเดยวเพอออกอากาศไดหลายชองทางดงทกลาวมา

นน ตองสามารถผลตออกมาในรปแบบทเหมาะกบชองทางทน าเสนอดวย ตวอยางเชน เฟซบก เปนสอท

เนนการน าเสนอดวยภาพเปนจดเรยกรองความสนใจ ขณะทการน าเสนอผานสอออนไลนในเวบไซตมท ง

รปแบบยาวและแบบสน ท าใหผผลตตองมแนวทางในการบรหารจดการดานการผลตทไมท าใหเกดการ

ท างานซ าซอน ขณะเดยวกนกตองสามารถแขงกบเวลาและคแขงทางธรกจได

3.) ผชมเขาถงเนอหาไดโดยไมมคาใชจาย (Content for Free) การเปดรบเนอหาผานสอใหมใน

อดตนน ผชมตองเปนผเสยคาใชจายในการรบชมเนอหา เชน การจายเงนเพอดาวโหลดเนอหาเพลงและ

ภาพยนตร แตปจจบนเนอหาสวนใหญเปดรบและเขาถงไดโดยไมมคาใชจาย ดงนนการก าหนดกลยทธ

ทางการผลตและการสงเสรมการตลาดของธรกจสอในปจจบนตองสามารถหาแหลงเงนทนใหมๆ และ

ก าหนดขอตกลงทางธรกจแบบใหมเพอการบรหารจดการงบประมาณและผลประโยชนรวมกนระหวาง

ผผลตเนอหา (Content Provider) ผบรหารชองทาง (Platform) และหนวยงานทเปนคคาทางธรกจอนๆ

เชน ผโฆษณาสนคา ประเดนทกลาวมานถอเปนความทาทายอยางมากในการบรหารจดการเนอหาของ

ผผลตสอโทรทศน

4.) ผใชเปนผผลตเนอหาสอ (User-generated Content) เทคโนโลยดจทลชวยท าใหผชมหรอ

ผใชสอเปลยนสภาพมาเปนผผลตหรอรวมผลตสอเองได สงผลใหพลงของผบรโภคในยคดจทลหลอม

รวมมมากขน ซงสงนถอเปนผลของ “เทคโนโลยกอกวน” ทผผลตสอตองเรยนร เขาใจ และน ามาปรบ

ประยกตใชในการบรหารจดการของตน เทคโนโลยดจทลท าใหอปกรณการผลตมขนาดเลกลงและราคา

ถกลง ซอหาไดงายขน รวมทงท าใหการผลตเนอหางายขน ผบรโภคหรอผชมในปจจบนจงเปนผท มส อ

และเครองมอการผลตในมอและสามารถผลตสอไดเหมอนกบผผลตในองคกรสอ ดงทเหนตวอยางจาก

ปรากฏการณของ “นกขาวพลเมอง” (Citizen Reporter) ดงนน ผผลตเนอหาสอโทรทศนตองปรบเปลยน

การจดการดานคณภาพการผลตเนอหาใหแตกตางและอยในระดบมาตรฐานวชาชพทเหนอกวาเนอหาท

ผลตโดยภาคประชาชน เชน ปรบปรงคณคาการผลตดานภาพ เสยง และงานกราฟก ใหมการสอ

ความหมายเชงศลปะทมคณภาพมากขน

5.) เนอหาสอมความเปนสากล (Global Content) สอดจทลสมยใหมทหลอมรวมเขากบโทรทศน

ท าใหการรบสงเนอหาเปนไปไดอยางรวดเรว กวางขวาง ไมมปญหาดานพนททางกายภาพเปนอปสรรค

ในการเขาถงของผชม ดงทพบวา ยอดชมเนอหาเดยวกนผานสอใหมมมากกวาการเปดรบชมผาน

เครองรบโทรทศนแบบเดม สอดจทลทเขามาหลอมรวมจงเขามามบทบาทดานเนอหาโดยผผลตสามารถ

ผลตเนอหาทเขาถงกลมผชมไดในระดบสากล และผลตเนอหาทเจาะกลมเปาหมายเฉพาะกลมทชอบและ

มรสนยมดรายการประเภทเดยวกนแตอาจอาศยอยในพนทตางกนคนละประเทศ ดงนนในการผลต

DPU

9

เนอหาสอในขอน ผผลตตองวางกลยทธทใหความส าคญกบรสนยมของผชมและการเจาะกลมเปาหมาย

ทชดเจน

6.) มการเชอมโยงเนอหาสอเขาดวยกน (Content about Content) ดงทไดกลาวไววาเนอหาสอ

ในปจจบนมความหลากหลายและมอยในสอตางๆมากมาย รวมทงยงสามารถผลตไดเองโดยผบรโภค

ซงสงนสะทอนใหเหนวาผบรโภคสอในยคปจจบนไดเปลยนสถานะจากผชมมาเปนผมสวนรวมในการ

ผลตเนอหา (Co-creation) และรวมสรางมลคาเพมใหกบเนอหา (Value-added Content) นนอกดวย

ดงนน ผผลตตองมกลยทธในการน าเนอหาในสอตางๆมาตอยอดการผลต เชน มการน าเนอหาทเปน

ประเดนทนาสนใจและเปนทกลาวถงในสอใหมมาตอยอดการผลตในรายการโทรทศน แตขณะเดยวกนก

ตองใหความส าคญกบคณภาพและความถกตองของเนอหานนดวย

การหลอมรวมกนของโทรทศนกบวฒนธรรมดจทลในบรบทของเทคโนโลยหลอมรวมสงผลตอ

การเปลยนแปลงกระบวนการผลตและการบรโภค รวมทงกฎระเบยบตางๆ James Bennett และ Niki

Strange (2011) ไดกลาวถง นยามของโทรทศนในฐานะสอดจทลไววา เปนวฒนธรรมลกผสม มรปแบบ

ของเทคโนโลยไมจ ากดสถานท (Non-site Specific) และเปนเทคโนโลยทขยายขามแพลทฟอรม

สามารถเปดรบเนอหาไดจากหลายชองทาง อาท โทรทศน แผงเครองเลนเกมคอมพวเตอร iPods

รวมทงผานชองทางวดโอออนไลน ตวอยางเชน YouTube ซงเปนเวบไซตทใหบรการวดโอออนไลนแบบ

ผใชสามารถรวมผลตสอเองได Hulu ธรกจสอทใหบรการวดโอออนไลนในประเทศสหรฐอเมรกา ภายใต

สโลแกน “Watch your favorites, Anytime for Free” และ BBCiplayer ของบบซ ทเรมใหบรการเนอหา

สอโทรทศนแบบ Online Streaming และใหบรการ Download เนอหาสอโทรทศนมาตงแตเดอน

ธนวาคม ป ค.ศ. 2007 ภายใตสโลแกน “Making the unmissable, unmissable” ซงทกลาวมาทงหมด

เปนการใหบรการเนอหาสอโทรทศนขามชองทางหรอแพลทฟอรม (Platform) ผชมสามารถเปดรบ

เนอหารายการผานชองทางและอปกรณทหลากหลาย เชน ชองทางโทรทศนปกต ผานคอมพวเตอร

โทรศพทมอถอ แทปเลต ซงปรากฏการณดงกลาวถอเปนการหลอมรวมกนของสอคอมพวเตอรและสอ

โทรทศน ท าใหโทรทศนในฐานะสอดจทลกลายเปนสอท Michael Curtin (2009) ) เรยกวา “สอประสาน”

(Matrix Media) อนเกดจากการทส อโทรทศนถก “กอกวน” โดยวฒนธรรมดจทล โดย Curtin ใหนยามค า

วา “สอประสาน” (Matrix Media) ไววา เปนสอทมการแลกเปลยนและปฏสมพนธจากหลายแหลง (Site)

การผลต มการเปดรบสอไดหลากหลายรปแบบวธ ซงสงผลกระทบทท าใหเสนแบงระหวางการบรโภค

และการผลตเลอนลางลง

การเปลยนแปลงดงกลาวมาขางตนสงผลกระทบใหเกดการเปลยนแปลงทงดานมตของเวลาและ

พนท รวมทงมตดานเศรษฐกจและความสมพนธวฒนธรรม โทรทศนในปจจบนไมใชเพยงแคหนาตาง

โลก (Window in the world) โดยไมใชเพยงกรอบหนาตางหนงกรอบทท าใหมองเหนโลก แตโทรทศนใน

DPU

10

ฐานะสอดจทล คอ “หนาตางเสมอนจรง” ทมชองทางรบสงเนอหาทหลากหลายเหมอนประตทางเขา

(Portal) หลายชองทาง นอกจากน ประสบการณรบชมโทรทศนจากอดตทเนนประสบการณรวมของ

ผชมจ านวนมากทชมรายการเดยวกนในชองทางเดยวกน ไดเปลยนไปเปนประสบการณสวนตวท

มากกวาแคเพยงการรบชมเนอหา แตเทคโนโลยไดเชอเชญใหผชมเขาไปสรางปฏสมพนธและการมสวน

รวมกบเนอหานนอกดวย

Jason Jacob ( 2003) ใหทศนะวา โทรทศนเปนสอทมคณลกษณะส าคญ 3 ประการ อนไดแก

ความใกลชด (Intimacy) ความสามารถในการพกพาเคลอนยาย (Mobility) และความเปนลกผสม

(Hybridity) ซงคณสมบตประการณสดทายทกลาวมาสะทอนใหเหนววฒนาการของสอโทรทศนในฐานะ

สอดจทลทสามารถผสมผสานกบสอใหมทเกดมาภายหลงได ตวอยางทเหนชดเจนคอววฒนาการของสอ

โทรทศนของบบซทเพมการใหบรการแบบออนไลนและดาวนโหลดผาน BBCiplayer มาตงแตป ค.ศ.

2007 ซงเปนการใหอสรภาพคนดในการเลอกเปดรบเนอหาทตนเองตองการในเวลาและชองทางทตน

ตองการ ประสบการณรบชมโทรทศนเปลยนจากประสบการณของผชมแบบมวลชน (Mass Audience)

มาสประสบการณชมแบบชองทางสวนตว (Personalized Audience) ซงบบซมแผนงานทพฒนา iPlayer

ของตนเองใหหลอมรวมกบอนเตอรเนตวดโอและสอโซเชยลมเดย ตามนโยบาย Broadcast 2:0 ของ

Anthony Ross หวหนาฝายสอออนไลนของบบซ ภายใตสโลแกนใหมทวา “Information, Education,

Entertainment, Interaction, Wherever, Whenever, However You Want It” ซงการพฒนาดงกลาว

เปนกลยทธของอตสาหกรรมโทรทศนในการวางสอโทรทศนไวเปนศนยกลางของวฒนธรรมดจทล

เพอใหสามารถด ารงตนและตอสกบสอใหมไดดวยการเชอมโยงตนเองกบสอดจทล กลยทธดงกลาวสงผล

ตอการท างานดานการผลตเนอหาโทรทศนในหลายประการ อาท กอใหเกดแนวคดในการผลตเนอหา

รายการและการใหทนในการผลตเนอหาสอแบบ 360 องศา ทเปนการสนบสนนการใหทนแบบใหมใน

รปแบบโครงการ (Project) แทนทการใหทนแบบรายการ (Program) ดงในอดต การปรบปรบกลยทธ

ดงกลาวสงผลตอการปรบตวของผผลตและการพฒนาทกษะทางวชาชพผผลตสอโทรทศนในบรบท

ดจทลซงมบทเรยนทนาสนใจจากทงของบบซประเทศองกฤษ หนวยงานในประเทศสมาชกสหภาพยโรป

และในประเทศสหรฐอเมรกา ซงขอมลดงกลาวจะน าเสนอในผลการศกษาในบทท 4 เรองการถอด

บทเรยนการพฒนาทกษะนกวชาชพสอจากนานาประเทศตอไป

ดงทไดเคยกลาวไวแลววา โทรทศนในฐานะสอดจทลเขามาเปลยนแปลงการบรโภคจากรปแบบ

สอมวลชน (Mass Media) แบบเดม ทผผลตรายเดยวสงเนอหารายการไปยงผชมเปนกลมใหญจ านวน

มากทมพฤตกรรมการรบชมแบบกลมกอน มาสรปแบบการผลตและการบรโภคทไมจ ากดดานพนทและ

เวลาในการรบชม โดยผบรโภคสามารถมสวนรวมในการสรางสรรคเนอหา ซงแตกตางจากในอดตท

ผผลตและผบรโภค(ผชม) แยกสวนจากกนอยางเดดขาด ปจจบนเทคโนโลยเอออ านวยใหผบรโภคหรอ

DPU

11

ผชมสามารถเปนผสรางสรรคเนอหาเอง มปฏสมพนธหรอมสวนรวมในการสรางสรรคเนอหากบผผลต

ท าใหค านยามและค าเรยกผชมในปจจบนเปลยนไป จากเดมในอดตทใชค าวาผชม (Audience) ปจจบน

มค าอนๆทใชเรยก อาท ผชมเปนผผลตเนอหา (User-generated Content/UGC หรอ User-created

Content/ UCC) ผผลต-บรโภค (Prosumer/Prousage) ซงในงานวจยชนนจะใชค าวา UGC เปนหลก

ดวยเปนค าทใชกนแพรหลายและรจกกนทวไปในประเทศไทยมากกวาค าอนๆทยกมา

ดานการเปลยนแปลงทสงผลตอผผลต หรอ โปรดวเซอร (Producer) ซงเปนผอ านวยการผลตท

มหนาทในการบรหารจดการ สนบสนนการผลตเนอหาภายใตบรบทวฒนธรรมสอดจทลนน พบขอมลท

นาสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงดานกระแสงาน (Workflow) จากเดมแบบ “บนสลาง” และแบบ “เชง

เสน” (Linear) มาสรปแบบวธการทแตกตางออกไปดวยเทคโนโลยเปนตว “กอกวน” กลาวคอ กระแส

งานแบบเสนตรงในการท างานสายการผลตเนอหาสอโทรทศนประกอบดวย 3 ขนตอน อนไดแก การ

เตรยมการผลต (Pre-production) ข นการผลต (Production) ขนหลงการผลต (Post-production) เรม

เหนการเปลยนแปลง ดวยเทคโนโลยสามารถเอออ านวยใหข นตอนหลงการผลตทมความเกยวของกบ

การตดตอ ผสมภาพ/เสยง และเทคนคพเศษ สามารถท าไดอยางรวดเรวและไมจ าเปนตองรอใหข นตอน

การผลตเสรจสนกอน จงท าใหการท างานสรางสรรคเนอหาบางงานสามารถท าสลบข นหรอขามไปมา

แบบไมใชเชงเสน (Non-linear) ได ยกตวอยางเชน การออกแบบงานสรางสรรคเดมทตองเรมจาก

กระบวนการเตรยมการผลต การออกแบบฉาก แสงส แตปจจบน เทคโนโลยดจทลสามารถท าใหงาน

ดงกลาวสามารถไดรบการออกแบบไดจากทมงานทท างานในกระบวนการหลงการผลต เชน ทมภาพ

พเศษ (Visual Effect) สามารถออกแบบงานขนมากอนเพอใหทมงานและผก ากบหรอโปรดวเซอรเหน

ภาพรวมของงานกอน จากนนจงคอยเตรยมการผลตและเขาสข นตอนการผลตถายท าตอไป ซงระหวาง

นนเองทมงานหลงการผลตกสามารถท างานของตนไดไปพรอมๆกบข นตอนการผลตอกดวย จากการ

เปลยนแปลงทกลาวมาสงผลกระทบตอสายการท างาน รวมทงสงผลตอการเกดขนและการจากไปของ

ต าแหนงงานในทมงานผลต ทเหนไดชดเจนคอ ทมของผก ากบภาพ (Director of Photography) หรอท

มกเรยกกนตามอกษรยอวา DP) ซงเปนทมงานใหญและมอ านาจในการก ากบงานศลปของรายการ โดย

ทมงานทอยภายใตการดแลของ DP ไดแก ผก ากบศลป (Arts Director) ผออกแบบงานสราง

(Production Designer) เปนหลก ปจจบนต าแหนงงานอกต าแหนงหนงคอ ผควบคมภาพพเศษ (Visual

Effect Supervisor/ VFX Supervisor) เรมเขามามบทบาทมากขน จากเดมทเคยเปนทมงานเบองหลง

และท างานดานการผสมภาพและเสยงพเศษในขนตอนตดตอหลงการผลต ปจจบนต าแหนงดงกลาวกลบ

กาวเขามามบทบาทอยางมากตงแตในขนตอนเตรยมการผลตและขนตอนการผลต นอกจากนการท

เทคโนโลยเปลยนจากการผลตดวยระบบเทปเปนระบบไฟลคอมพวเตอรท าใหมการเกดขนของต าแหนง

งานใหมๆ อาท Data Wrangler ซงเปนต าแหนงทดแลไฟลของเนอหางานสรางสรรคทไมใชระบบเทป

DPU

12

(Non-film Master Format) ซง Data Wrangler เปนต าแหนงทกลาวกนวาจะมาแทนทต าแหนงผก ากบ

ภาพ (Director of Photography หรอ Cinematographer) ทดแลทมงานดานกลองและไฟ นอกจากน

ต าแหนงอนๆทคาดวาจะมความตองการนอยลง ไดแก ต าแหนงผก ากบภาพ (Director of

Photography) ผชวยกลอง (Assistant Camera) สวนต าแหนงใหมๆ ทก าลงตองการในปจจบนนอกจาก

Data Wrangler แลว ไดแก ผช านาญดานแกส/ศลปนแกส (Colorist) นกออกแบบคอมพวเตอรกราฟก

(Computer-generated imagery Artist หรอ CGI Artist) และ ผดแลภาพพเศษ (Visual Effect

Supervisor / VFX Supervisor) จากการเปลยนแปลงดานความส าคญของต าแหนงงานเกาและใหมดงท

กลาวมา สะทอนใหเหนวา บทบาทหนาทของต าแหนงงานในทมงานผลตสอเรมมการเปลยนแปลง

ต าแหนงผก ากบภาพ ซงเคยเปนต าแหนงทใหญ ปจจบนตองพงพาทมงานในต าแหนงทเลกกวาและเปน

ผอยใตสายงานอยางเชน ต าแหนงผดแลภาพพเศษ (Visual Effect Supervisor) ซงเคยเปนต าแหนงท

รบค าส งในการท างานขนตอนหลงการผลต ปจจบน ต าแหนงผดแลภาพพเศษ กลบมบทบาทส าคญกวา

และมหนาทเกยวของตงแตในกระบวนการกอนการผลต สงนสะทอนใหเหนวา ลกษณะการท างานจาก

“บนลงลาง” แบบเดมก าลงเปลยนแปลงไป เพราะงานของผดแลภาพพเศษมบทบาทส าคญในการผลต

และบางครงมพลงในการตดสนใจมากกวาต าแหนงผก ากบภาพ ซงสงผลใหเกดกระแสงาน (Workflow)

แบบไมเปนเชงเสน (Non-linear) และการบรหารงานแบบ “ลางขนบน” มาแทนท

นอกจากน ปรากฏการณทเทคโนโลยเอออ านวยใหผใชสอเปนผผลตสอ ซงในทนใชค าวา UGC

ยงถอเปนประโยชนและการเพมชองทางในการพฒนาสรางสรรคเนอหาสอ โดยผผลตสามารถน าขอมล

และเนอหาจาก UGC มาใชประโยชนในการสรางเนอหาผานวธการ “การรวมสรางสรรคของกลมคน”

(Crowdsourcing) โดยใหผใชสอเปนผมสวนรวมในการคดออกแบบและสรางสรรคเนอหา อนเปนวธการ

ทไดรบความนยมในปจจบน โดย Bennett และ Strange (2011) อธบายคณลกษณะของวธการ “การ

รวมสรางสรรคของกลมคน” (Crowdsourcing) ไววา เปนรปแบบของการจางงานภายนอก (Outsource)

แบบหนง ทใหกลมบคคลทเปนกลมกอนกนอยแลวมาเปนผผลตเนอหาสอ แตการสรางงานดงกลาวไมม

คาตอบแทน ไมมต าแหนงและรายได ไมมการบรหารจดการทมระบบ และไมตองมเรองกฎหมาย

แรงงานเขามาเกยวของ ดงนน UGC อาจไมใชเพยงคแขงของสอโทรทศน แตโปรดวเซอรและผผลต

เนอหาสอสามารถน า UGC มาใชประโยชนในการสรางสรรคเนอหาสอได

ในดานกลบกน ผผลตสอในปจจบนกมสองบทบาท คอ บทบาทในการเปนผผลตและผบรโภคสอ

รวมทงยงสามารถผลตสอแบบ UGC ไดเชนเดยวกนกบผบรโภค สงผลใหเกดเนอหาสอแบบ “ผผลตเปน

ผสรางกระแส” (Worker-generated Content/WGC หรอ Producer-generated Content/PGC ซงในทน

จะเรยกโดยตวยอวา WGC) ดงทเหนไดจากกลยทธทางการตลาดในปจจบนทผผลตสอใชเทคโนโลยและ

สอใหมเปนชองทางในการสอสารเพอสรางกระแสสนบสนนเนอหาสอทตนเองเปนผผลต เชน การใช

DPU

13

เทคนคการตลาดแบบไวรล (Viral Marketing) การใชกลยทธเพาะเมลดพนธ (Seeding Marketing) หรอ

ทในประเทศไทยรยกวา “การตลาดหนามา” และการสรางขาวปลอม (Fake Buzz) ซงเปนวธการในการ

สรางกระแสความสนใจและการไดรบการกลาวถงใหแกเนอหาสอของตนเองและองคกร นอกจากน ในแง

การพฒนาวชาชพนน WGC ยงสามารถน ามาใชประโยชนไดในการเปนวธการรวมกลมของผผลตและ

นกวชาชพสอทมความสนใจหรอมประเดนทางสงคมทเกยวของกน เปนพนทในการพดคยแลกเปลยน

ความคดเหนและความรเพอพฒนาทกษะ และยงเปนการสรางการรวมกลมทางวชาชพเพอตอรองกบ

องคกรธรกจสอในประเดนตางๆ อาท การจางงาน คาตอบแทน ลขสทธ และประเดนทเกยวของกบ

กฏหมายแรงงาน ตวอยางทถอเปนการรวมตวกนของ WGC ทเขมแขงและเหนไดชดในอตสาหกรรมสอ

ในตางประเทศ คอการรวมตวกนของผท างานดานเทคนค โดย Michael Horton ผกอตงกลมผใช

โปรแกรมตดตอ Final Cut Pro แหงลอสแองเจลลส (Los Angeles Final Cut Pro User Group) หรอ

สมาคมผควบคมกลอง (Society of Operating Cameramen) ซงเปนตวอยางของการใชสอโซเชยล

มเดยในการสงเสรมการพฒนาทกษะวชาชพของผผลตสอและสรางคณคาของงานตนเอง ซงในประเดน

น Andreas Wittels (2001) ไดกลาวไววา กจกรรมหรอการรณรงคทางวฒนธรรมทมรากฐานมาจาก

เทคโนโลยในยคอตสาหกรรมสรางสรรค ไมใชเปนเพยงแคการสงตอขอมลหรอแลกเปลยนขอมลกนของ

นกวชาชพ รวมทงยงไมใชเปนเพยงแคการแลกเปลยนสงใหมๆเทานน แตเปนการตอกย าคณคาทโดด

เดนของพวกเขาทมตออตสาหกรรม

การเปลยนแปลงของลกษณะธรกจสออนเปนผลมาจากการกอกวนของเทคโนโลยดจทลหลอม

รวมดงกลาวขางตนไดน ามาซงความทาทายอนใหญหลวงในทกภาคสวนของธรกจสอโทรทศนใน

ประเทศไทย อนไดแก ดาน อปกรณ (Device) โครงสรางเทคโนโลย (Infrastructure) พฤตกรรม

ผบรโภค (Consumer Behaviors) เนอหารายการ (Content) สวนแบงทางการตลาด (Market

Segmentation) ชองทางการออกอากาศ (Platform) การเปลยนแปลงทกลาวมาขางตนนสงผลใหสอ

โทรทศนในยค ศตวรรษท 21 ตองปรบตวเองและหลอมรวมเขากบสอใหมเพอใหสามารถแขงขนได ซง

การปรบตวดงกลาวของอตสาหกรรมสอโทรทศนยงสงผลตอแนวทางการท างานของบคลากรในสาย

วชาชพสอโทรทศนทตองมการปรบตวและพฒนาทกษะวชาชพใหมๆใหทนกบการเปลยนแปลงทาง

เทคโนโลยอกดวย

2.2 แนวคดเศรษฐกจสรางสรรค

แนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) เปนแนวคดทมรากฐานมาจากนโยบายของรฐบาลประเทศองกฤษ ภายใตการน าของพรรคแรงงาน โดย โทน แบร ซงเปนนายกรฐมนตรในชวงสมยนน โดยเศรษฐกจสรางสรรคถอเปนแนวคดทเชอมโยง ศลปะ สอ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ในการสรางเศรษฐกจ และพฒนากลยทธเศรษฐกจเพอการสงออก

DPU

14

กระทรวงวฒนธรรม สอและกฬา ขององกฤษ (Department of Culture, Media and Sport หรอ DCM) ไดใหนยามของค าวา เศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ไววา หมายถง กจกรรมทมรากฐานมาจากความคดสรางสรรคของบคคลและทกษะทโดดเดนอนมศกยภาพในการสรางงานและสรางความมงคง โดยการใชทนทางปญญา (Intellectual Property) และโอกาสในการเชอมโยง ศลปะ สอ การออกแบบ มรดกทางวฒนธรรม ในการใหบรการทสรางสรรคเพอผลกดนใหเกดอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industries)

แนวคดเศรษฐกจสรางสรรคไดรบการน ามาใชในนานาชาต โดย องคกรความรวมมอเพอการคาและการพฒนา (องคถด) (The United Nations Conference on Trade and Development หรอ UNCTAD) ถอเปนองคกรดานการคาและพฒนาระดบนานาชาตทรบเอาแนวคดอตสาหกรรมแบบเศรษฐกจสรางสรรคมาใชในการสนบสนนประเทศตางๆ โดย John Hartley (2005) ไดอธบายความหมายของ เศรษฐกจสรางสรรคไววา เปนแนวคดและแนวปฏบตทหลอมรวมศลปะในระดบความสามารถของบคคล เขากบอตสาหกรรมวฒนธรรมในระดบมวลชน ในบรบทของสอใหม ดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ภายใตเศรษฐกจฐานความรใหม (New Knowledge Economy) ทใชความรเปนตวขบเคลอน ส าหรบการบรโภคแบบใหมทเปดโอกาสใหผบรโภคถอเปนพลเมองทมสวนรวม (Interactive Citizen Consumer)

ส าหรบประเทศไทยนนไดมการรบแนวคดอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรคมาเปนแนวทาง โดยรฐบาลไทยสมยท นายอภสทธ เวชชาชวะ เปนนายกรฐมนตร ไดเปดตวนโยบายเศรษฐกจสรางสรรคของประเทศไทย ในป พ.ศ.2552 ตอมาในป พ.ศ.2553 ไดมการออกระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการขบเคลอนนโยบายเศรษฐกจสรางสรรคแหงชาต พ.ศ.2553 โดยในปตอมา ส านกนายกรฐมนตร ไดจดตงกองทนเศรษฐกจสรางสรรค ในป พ.ศ.2554 ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยกองทนเศรษฐกจสรางสรรค พ.ศ.2554 นอกจากน การพฒนาประเทศตามระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) ใหความส าคญกบเศรษฐกจสรางสรรค ซงพฒนามาจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 โดยใน ฉบบท 11 ไดมงเนนใหคนเปนศนยกลางการพฒนา มการสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค บนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยใหความส าคญกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจบนฐานความร ความคดสรางสรรค และภมปญญา ภายใตปจจยสนบสนนทเอออ านวยและใชระบบการแขงขนทเปนธรรม มงปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดทงภายในและตางประเทศ สรางมลคาเพมใหกบสาขาบรการทมศกยภาพ พฒนาภาคอตสาหกรรมสอตสาหกรรมฐานความรเชงสรางสรรคและเปนมตรตอสงแวดลอม พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส ควบคไปกบการปฏรปกฎหมายและกฎ ระเบยบตางๆ และบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมประสทธภาพ เพอใหเปนฐานเศรษฐกจของประเทศทเขมแขงและขยายตวอยางมคณภาพ และใชการสรางฐานทางปญญาเพอเปนภมคมกนใหกบคนและสงคมไทยใหเปนสงคมทมคณภาพ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555)

DPU

15

รฐบาลไทยในสมยตอมาทน าโดย นางสาวยงลกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร ยงไดมการออกระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค พ.ศ.2556 แตภายหลง ในป พ.ศ.2558 กองทนดงกลาวถกยบเลกตามมตคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) เมอวนท 26 กรกฎาคม 2557 โดย ระเบยบส านกนายกรฐมนตร เรองยกเลกระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค พ.ศ.2556 พ.ศ.2559 ในสมยท พลเอกประยทธ จนทรโอชา เปนนายกรฐมนตร และก าหนดใหภารกจดานการสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค ของส านกเลขาธการนายกรฐมนตร ไปเปนภารกจของส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ทงน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดใหความหมายของเศรษฐกจสรางสรรคไววา เปนกระบวนการหรอกจกรรมทางเศรษฐกจทใชพนฐานของสนทรพยทางวฒนธรรม (Cultural Asset-based) รวมกบความคดสรางสรรค (Creativity) นวตกรรม (Innovation) หรอเทคโนโลย ในการสรางสรรคสนคาและบรการทสามารถสรางมลคาเพมในเชงพาณชย (Commercialization) หรอคณคาเพมทางสงคม

สวนดานส านกนายกรฐมนตร ไดใหนยามของค าวาเศรษฐกจสรางสรรค ไวในระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยกองทนเศรษฐกจสรางสรรค พ.ศ.2554 วา เปนการขบเคลอนเศรษฐกจบนพนฐานของการใชองคความร การสรางสรรคงาน และการใชทรพยสนทางปญญาทเชอมโยงกบพนฐานทางวฒนธรรม การสงสมความรของสงคม และเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหม รวมทงยงไดใหนยาม ไวในระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค พ.ศ.2556 ไววา เปนการพฒนาระบบเศรษฐกจโดยใชองคความร ความคดสรางสรรค ทรพยสนทางปญญา และการศกษาวจย ทเชอมโยงกบพนฐานทางวฒนธรรม การสงสมความรของสงคม เทคโนโลย และนวตกรรมสมยใหม ในการผลตสนคาและบรการในรปแบบใหม ซงสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ หรอคณคาทางสงคม

ในขณะทศนยสรางสรรคการออกแบบ ไดใหนยามเศรษฐกจสรางสรรคไววา คอการสรางมลคาทางเศรษฐกจทอยบนพนฐานของความรและนวตกรรม เพอสรางความโดดเดนและความสามารถในการแขงขนของระบบเศรษฐกจ องคประกอบและขอบเขตของเศรษฐกจสรางสรรค

John Howkins (2004) ประธานกลมเศรษฐกจสรางสรรคแหงองกฤษ ไดอธบายถงแกนหลกของ เศรษฐกจสรางสรรควาประกอบดวยกลมกจกรรมทางเศรษฐกจทสรางสรรคสงใหมหรอสอความหมายใหมๆ โดยไมจ ากดวาตองเปนเรองของวฒนธรรมเทานน อนกอใหเกดอตสาหกรรมทเปนผลมาจากกจกรรมทางเศรษฐกจทสรางสรรคสงใหม และสนบสนนใหเกดเปน “อตสาหกรรมสรางสรรค” เปนผลใหเกดระบบนเวศของการสรางสรรคทหลากหลาย อนประกอบดวย ทรพยากรในทองถน และระบบสงคมทสงเสรมความคดสรางสรรค

ทงนประเทศองกฤษไดก าหนดใหเศรษฐกจสรางสรรค ประกอบดวยประเภทอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industries) ทงหมด 13 รายการ ไดแก

1) โฆษณา (Advertising)

DPU

16

2) สถาปตยกรรม (Architecture) 3) งานศลปะและโบราณวตถ (Arts and Antiques) 4) งานฝมอ (Craft) 5) งานออกแบบ (Design) 6) แฟชน (Fashion) 7) ฟลมและวดโอ (Film and Video) 8) ซอฟตแวร/เกมส (Leisure Software) 9) เพลง (Music) 10) ศลปะการแสดง (Performing Arts) 11) สงพมพ (Publishing) 12) ซอฟตแวรและบรการทางดานคอมพวเตอร(Software and Computer Services) 13) โทรทศนและวทย (Television and Radio) ดงจะเหนไดวา โทรทศนและวทย ถอเปนหนงในอตสาหกรรมสรางสรรคภายใตแนวคดเศรษฐกจ

สรางสรรค ซงสอดคลองกบการจดกลมประเภทอตสาหกรรมสรางสรรคของ UNCTAD ซงก าหนดให กลมสอ ถอเปนหนงในประเภทของอตสาหกรรมสรางสรรค

โดยในการประชมครงท 11 ณ. ประเทศบราซล ในป ค.ศ. 2004 ของทประชมองคการสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนา (United Nations Conference on Trade and Development หรอUNCTAD) ไดจ าแนกประเภทของอตสาหกรรมสรางสรรคออกเปน 4 กลมไดแก

1) กลมมรดก (Heritage) 2) กลมศลปะ (Arts) 3) กลมสอ (Media) 4) กลมงานสรางสรรคและออกแบบ (Functional Creation) ส าหรบประเทศไทยนน ส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สคช.) ไดมการ

ก าหนดขอบเขตของเศรษฐกจสรางสรรคในประเทศไทยโดยยดตามรปแบบขององคการสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนา (UNCTAD) และรปแบบของยเนสโก (UNESCO) โดยได จ าแนกประเภทอตสาหกรรมสรางสรรค ออกเปน 4 กลมอตสาหกรรมหลก โดยมสอสมยใหมเปนหนงในกลมอตสาหกรรมหลกจากทงหมด 4 กลม ดงน

1) มรดกทางวฒนธรรม (Cultural Heritage) ไดแก งานฝมอและหตถกรรม การทองเทยวเชงวฒนธรรมและความหลากหลายทางชวภาพ การแพทยแผนไทย และอาหารไทย

2) ศลปะ (Arts) ไดแก ศลปะการแสดง และทศนศลป 3) สอสมยใหม (Media) ไดแก ภาพยนตรและวดทศน การพมพ การกระจายเสยงและดนตร 4) งานสรางสรรคและออกแบบ (Functional Creation) ไดแก การออกแบบแฟชน

สถาปตยกรรม การโฆษณา และซอฟตแวร

DPU

17

ดงจะเหนไดวารฐบาลไทยในยคทผานๆมามความพยายามในการขบเคลอนเศรษฐกจสรางสรรค ซงแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคเปนแนวคดทสะทอนใหเหนวา ทนทางปญญา อนไดแก ทกษะ ความร ความสามารถ ความคดสรางสรรคและภมปญญา ถอเปนปจจยส าคญในการสรางเทคโนโลยและนวตกรรมใหมทกอใหเกดการเพมมลคาของผลผลตในอตสาหกรรมสรางสรรค ซงอตสาหกรรมสอโทรทศนถอเปนหนวยหนงในอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค โดยธรกจโทรทศนถอเปนสอเศรษฐกจในศตวรรษท 21 ทขบเคลอนดวยเทคโนโลยและความคดสรางสรรคอนมลกษณะเปนนวตกรรมและเปนสนทรพยทางปญญา การพฒนาอตสาหกรรมสอโทรทศนจงจ าเปนตองมการพฒนาทกษะวชาชพของบคลากรในภาคอตสาหกรรมสอโทรทศนใหมความพรอมในการขบเคลอนธรกจและเศรษฐกจไดในบรบทของแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค ทไดกลาวมาขางตนน มความสอดคลองกบท Flew (2014) ไดเสนอแนะวา การพฒนาอตสาหกรรมสรางสรรคไมใชแคเปนประเดนทางเศรษฐกจหรอเปนเพยงแคการสรางแบรนดใหมจากนโยบายดานการพฒนาศลปะทเคยมอยแลว แตอตสาหกรรมสรางสรรคมความเชอมโยงกบโลกาภวฒน สอใหม และเศรษฐกจฐานความร นอกจากนแลวเศรษฐกจสรางสรรคยงเปนแนวคดทเชอมโยงกบความสรางสรรคของปจเจกบคคลซงถอเปนทรพยากรส าคญทเปนแกนอนจบตองได และยงสามารถน าไปใชในการพฒนาเนอหาใหมๆ ทมพลงจบใจในโลกทแวดลอมดวยสอดจทลและปฏสมพนธ ซงในประเดนนพบวา Hartley (2005) ไดเสนอไวตรงกนวา อตสาหกรรมสรางสรรคเปนแนวคดทววฒนาการมาจากวธการพนฐานทเคยมอย โดยมพฒนาการมาจากวธการท างานของชมชนผสรางงานศลปะ อาท ศลปนและนกออกแบบ ดงนน ผผลตสอในบรบทของอตสาหกรรมสรางสรรคในปจจบนมโอกาสทเปดกวางทางนวตกรรมโดยเฉพาะอยางยงคอ โอกาสในการน าเครอขายเทคโนโลยดจทลมาชวยสรางโอกาสใหมๆ ในการผลตเนอหาและพฒนาการท างาน ดงเราจะเหนไดวา อตสาหกรรมสอโทรทศนถอเปนอตสาหกรรมทใหความส าคญกบความคดสรางสรรค นวตกรรม และเทคโนโลย นกวชาชพผผลตสอสามารถน านวตกรรมดจทลมาใชสรางสรรครปแบบเนอหาสอใหมๆ ปอนใหแกภาคอตสาหกรรมสรางสรรค ขณะดยวกน เทคโนโลยดจทลกยงไดเปดโอกาสใหผใชสอยกสถานะเปนผผลตเนอหาเอง (User-created Content/ User-led Innovation) ซงปรากฏการณดงกลาวถอเปนมตใหมของอตสาหกรรมสอทชวยเพมความหลากหลายของเนอหา กอใหเกดการผลตและการบรโภคทหลากหลายชองทาง ของอตสาหกรรมสอโทรทศนภายใตแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค จงเปนแนวคดทชวยสะทอนมมมองทวาอตสาหกรรมสอโทรทศนคออตสาหกรรมทางวฒนธรรมทมเทคโนโลยเปนเครองมอ (Technologically-equipped Culture) 2.3 แนวคด “ประเทศไทย 4.0”

แนวคด ประเทศไทย 4.0 หรอ ไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0) เปนวสยทศนเชงนโยบายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย หรอ โมเดลพฒนาเศรษฐกจของรฐบาลภายใตการน าของ พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ทเขามาบรหารประเทศบนวสยทศนทวา “มนคง มงคง และยงยน” โดยมภารกจส าคญในการขบเคลอนปฏรปประเทศ

DPU

18

ดานตางๆ เพอปรบแก จดระบบ ปรบทศทาง และสรางหนทางพฒนาประเทศใหเจรญ เพอใหสามารถรบมอกบโอกาสและภยคกคามแบบใหมๆ ทเปลยนแปลงอยางเรว รนแรงในศตวรรษท 21 ได กลไกขบเคลอนความมงคงของประเทศไทยมการเปลยนแปลงมาโดยตลอดจาก “โมเดลประเทศไทย 1.0” ทเนนการขบเคลอนดวยเกษตรกรรม พฒนาไปส “โมเดลประเทศไทย 2.0” ทเนนอตสาหกรรมเบา และ “โมเดลประเทศไทย 3.0” ทเนนอตสาหกรรมหนกตามล าดบ ซงประเทศไทยในศตวรรษท 21 จะตองเปลยนผานจากโมเดลประเทศไทย 3.0 เปน “โมเดลประเทศไทย 4.0” เพอพฒนาประเทศใหกาวสการเปนประเทศในโลกทหนง ปรบเปลยนจากประเทศ “รายไดปานกลาง” เปนประเทศ “รายไดสง” ปรบเปลยนจากเศรษฐกจทขบเคลอนดวย “ประสทธภาพ” เปนเศรษฐกจทขบเคลอนดวย“นวตกรรม”

โมเดลการพฒนาทางเศรษฐกจใหมตามแนวคด ประเทศไทย 4.0 เปนความมงมนของนายกรฐมนตร ทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value–based Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” โดยมฐานคดหลก คอ เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม และเปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน

โมเดลการพฒนาเศรษฐกจ ประเทศไทย 4.0 เปนการเปลยนวธการท างานทมลกษณะส าคญ คอ เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดมในปจจบน ไปสการเกษตรสมยใหมทเนนการบรหารจดการและเทคโนโลย (Smart Farming) โดยเกษตรกรตองร ารวยขน และเปนเกษตรกรแบบเปนผประกอบการ (Entrepreneur) นอกจากน อภรด ตนตราภรณ รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย (ฐานเศรษฐกจ, 2558) ยงอธบายถงการพฒนาเศรษฐกจตามโมเดล ประเทศไทย 4.0 ไววา เปนการเปลยนรปแบบจากวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแบบเดม (Traditional SMEs) ซงเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทรฐตองใหความชวยเหลออยตลอดเวลา ไปสการเปนธรกจขนาดเลกทมสนคาด แนวคดด บรหารจดการคลองตว มองตลาดโลกเปนส าคญ (Smart Enterprises) และการเรมตนธรกจเพอการเตบโตแบบกาวกระโดด (Startups) เปนลกษณะของบรษทเกดใหมทมศกยภาพสง มวธสรางรายไดทสามารถหาเงนแบบท าซ าและขยายไดงาย โดยเปลยนจากการใหบรการแบบเดม (Traditional Services) ซงเปนธรกจทมการสรางมลคาคอนขางต า ไปสธรกจบรการทมมลคาสง (High Value Services) และเปลยนจากแรงงานทกษะต าไปสแรงงานทมความร ความเชยวชาญ และทกษะสง

ซงการจะกอใหเกดผลจรงดงทกลาวมานน จ าปนตองมการพฒนาวทยาการ ความคดสรางสรรค นวตกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย และการวจยและพฒนา และตอยอดในกลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย ดงน

1. กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ เชน สรางเสนทางธรกจใหม (New Startups) ดานเทคโนโลยการเกษตร เทคโนโลยอาหาร

2. กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย เชน พฒนาเทคโนโลยสขภาพ เทคโนโลยการแพทย สปา

DPU

19

3. กลมเครองมอ อปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม เชน เทคโนโลยหนยนต

4. กลมดจทล เทคโนโลยอนเตอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว เชน เทคโนโลยดานการเงน อปกรณเชอมตอออนไลนโดยไมตองใชคน เทคโนโลยการศกษา อมารเกตเพลส อคอมเมรซ

5. กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรมและบรการทมมลคาสง เชน เทคโนโลยการออกแบบ ธรกจไลฟสไตล เทคโนโลยการทองเทยว การเพมประสทธภาพการบรการ กลไกขบเคลอนประเทศชดใหมภายใต แนวคดประเทศไทย 4.0 น มเปาหมายเพอหลดพน 3 กบดก โดยปรบเปลยนกลไกการขบเคลอนการเตบโตชดใหม (New Growth Engines) เพอเปลยนผานประเทศไทยไปส “ประเทศในโลกทหนง” ภายในป 2575 โดยกบดก 3 ขอ ทกลาวถง (ฐานเศรษฐกจ, 2558) ไดแก

1. หลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง ดวยการสรางความมงคงผาน กลไกขบเคลอน เศรษฐกจดวยนวตกรรม ปญญา เทคโนโลย และความคดสรางสรรค (Competitive Growth Engines) เพอกาวสประเทศทมรายไดสง โดยเปลยนจาก “ท ามากไดนอย” เปน “ท านอยได มาก” ซงประกอบไปดวย

- การยกระดบขดความสามารถดานการวจยและพฒนา - การสรางคลสเตอรทางดานเทคโนโลยและนวตกรรม - การบมเพาะธรกจดานเทคโนโลย การออกแบบและความคดสรางสรรค - การพฒนาวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม - การพฒนาทกษะและงานใหมเพอรองรบการเปลยนแปลงในอนาคต - การสรางสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการท าธรกจ - การบรหารจดการสมยใหม ทพรอมด าเนนการ ทงใน Physical และ Digital Platforms - กจการรวมทนรฐและเอกชนในโครงการขนาดใหญ 2. หลดพนจากกบดกความเหลอมล า ดวยการสรางความมนคงผาน กลไกการกระจายรายได

โอกาสและความมงคงอยางเทาเทยม (Inclusive Growth Engine) โดยเนนการปรบเปลยนจาก ความมงคงทกระจกเปนความมงคงทกระจาย ดวยหลกคดทวา “เราจะเดนหนาไปดวยกน โดยไม ทงใครไวขางหลง” ประกอบไปดวย

- การยกระดบความรดานเทคโนโลยสารสนเทศและการรเทาทนสอของคนไทย - การสรางคลสเตอรเศรษฐกจระดบกลมจงหวด และจงหวด - การสรางเศรษฐกจระดบฐานรากในชมชน - การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม - การสงเสรมและสนบสนนใหวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเขมแขงและสามารถแขงขนได ในเวทโลก

DPU

20

- การยกระดบขดความสามารถ การเสรมสรางทกษะและการเตมเตมศกยภาพของ ประชาชนใหทนกบพลวตจากภายนอก

- การสรางเครอขายความรวมมอในรปแบบประชารฐ - การจายภาษใหแกผท มรายไดต ากวาเกณฑทก าหนดแบบมเงอนไข 3. หลดพนจากกบดกความไมสมดล ดวยการสรางความยงยนผาน กลไกการพฒนาทเปนมตร

ตอสงแวดลอม (Green Growth Engine) ปรบเปลยนจากการพฒนาทไมสมดลส “การพฒนาทสมดล” ซงประกอบไปดวย

- การมงเนนธรกจ การผลต และการใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม - การมงเนนการใชพลงงานทดแทน - การปรบแนวคดจากเดมทค านงถงความไดเปรยบเรองตนทน (Cost Advantage) เปนหลก มา สการค านงถงประโยชนทไดจากการลดความสญเสยทเกดขนทงระบบ (Lost Advantage) - การสงเสรมใหภาคเอกชนเปนองคกรท “คดดท าด” การพฒนาประเทศภายใตโมเดล ประเทศไทย 4.0 จะส าเรจไดตองใชแนวทาง “สานพลงประชา

รฐ” เปนตวการขบเคลอน โดยมงเนนการมสวนรวมของภาคเอกชน ภาคการเงนการธนาคาร ภาคประชาชน ภาคสถาบนการศกษา มหาวทยาลยและสถาบนวจยตางๆรวมกนระดมความคด ผนกก าลงกนขบเคลอน ผานโครงการ บนทกความรวมมอ กจกรรม หรอ งานวจยตางๆ โดยการด าเนนงานของ ”ประชารฐ” กลมตางๆ อนไดแก

กลมท 1 การยกระดบนวตกรรมและผลตภณฑการปรบแกกฎหมายและกลไกภาครฐ พฒนา คลสเตอรภาคอตสาหกรรมแหงอนาคต และการดงดดการลงทน และการพฒนาโครงสรางพนฐาน

กลมท 2 การพฒนาการเกษตรสมยใหมและการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ กลมท 3 การสงเสรมการทองเทยวและไมล การสรางรายได และการกระตนการใชจายภาครฐ กลมท 4 การศกษาพนฐานและพฒนาผน า (โรงเรยนประชารฐ) รวมทงการยกระดบคณภาพ

วชาชพ กลมท 5 การสงเสรมการสงออกและการลงทนในตางประเทศ รวมทงการสงเสรมกลม SMEs

และผประกอบการใหม (Start Up) ซงแตละกลมก าลงวางระบบและก าหนดแนวทางในการขบเคลอนนโยบายอยางเขมขน

ดงจะเหนไดวาการพฒนาประเทศภายใตโมเดล ประเทศไทย 4.0 ใหความส าคญกบความคดสรางสรรคและนวตกรรม ซงถอเปนปจจยทจะสรางเศรษฐกจเชงมลคา (Value–based Economy) เพอสรางความมงคงและมนคงใหกบประเทศ อตสาหกรรมสอถอเปนภาคสวนหนงทมความส าคญในการขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจดงทกลาวมา ทงในฐานะทอตสาหกรรมสอเปนหนวยหนงทางเศรษฐกจทตองไดรบการสนบสนนใหเกดมลคา รวมทงอตสาหกรรมสอเองยงเปนภาคสวนทสามารถสนบสนนและบรณาการกบอตสาหกรรมอนๆเพอสรางมลคาเพม ดงนนการพฒนาทกษะวชาชพและความรใหแกบคลากรในภาคสวนอตสาหกรรมสอ โดยเฉพาะอยางยงคออตสาหกรรมสอโทรทศนซงเปนหนวยทเลอกศกษาวจยครงน จงถอเปนสงทมความสอดคลองกบแนวคดนโยบาย ประเทศไทย 4.0 ทใหความส าคญ

DPU

21

กบการพฒนาทกษาความรสวนบคคล ดงทระบไว อาท ทกษะดจทล นวตกรรม ความคดสรางสรรค รวมทงยงใหความส าคญกบการสงเสรมผประกอบการใหม (Start Up) และกลม SMEs ซงเปนลกษณะธรกจทก าลงมความส าคญกบการพฒนาอตสาหกรรมสอโทรทศนในขณะน 2.4 เอกสารทเกยวของ จากการศกษาเอกสารทเกยวของพบวา เอกสารทเกยวของกบแนวคด เศรษฐกจสรางสรรคและ แนวคดประเทศไทย 4.0 สวนใหญเปนการอธบายแนวคดในระดบกวาง ยงไมมการเชอมโยงกบอตสาหกรรมสอและโทรทศน ตวอยางเชน งานวจยของ พรยะ ผลพรฬห (2556) เรอง “เศรษฐกจสรางสรรคกบการพฒนาประเทศไทย” ไดศกษาเศรษฐกจสรางสรรคในมตความมงมนและพลงขบเคลอน โดยไดอธบายวา การขบเคลอนอตสาหกรรมในอดตเปนการท างานทขบเคลอนดวยปจจยดานฐานทรพยากร แรงงาน เครองจกร และเงนทน แบบเนนผลตครงละจ านวนมาก ในยคเศรษฐกจอตสาหกรรม (Industrial Economy) ทผานมานน บคลากรตองอยในสภาพการตองเชอฟงและขยนหมนเพยรตามค าส งของนายจางโดยเนนใชแรงงาน เมอพฒนามาเปนเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-based Economy) ทเนนใหแรงงานใชความร ทกษะ และสตปญญา (Knowledge and Intelligence) ของบคลากรมากขน เนนความเรว (Speed) และการสรางมลคาเพม (Value Added) แตยงคงถกกระตนดวยเงนทนและตวชวด แตในทสด แตละอตสาหกรรมตองแขงขนกนท ความคดรเรม (Initiative) ความคดสรางสรรค (Creativity) และความสามารถเฉพาะตน (Unique) แรงงานและองคกรในระบบเศรษฐกจสรางสรรคจงมความแตกตางจากระบบเศรษฐกจแบบอน ตรงทมแรงกระตนและความมงมนทมามากจากพลงขบเคลอน (Passion) จากแรงบนดาลใจ และความสขของบคลากรเปนพลงขบเคลอนพนธกจ งานวจยทยกมาขางตนสะทอนใหเหนวา เศรษฐกจสรางสรรคมความเชอมโยงกบ ความคดรเรม ความคดสรางสรรค และความสามารถเฉพาะตน ซงมความเชอมโยงกบอตสาหกรรมสอโทรทศนทตองอาศยปจจยทกลาวมาขางตนในการขบเคลอนและพฒนาอตสาหกรรม แตอยางไรกตาม งานวจยดงกลาวและเอกสารงานวจยทเกยวของกบแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคในประเทศไทยยงขาดการศกษาเชอมโยงเจาะจงในมตของอตสาหกรรมสอซงเปนภาคสวนหนงของอตสาหกรรมสรางสรรค ในสวนของเอกสารทเกยวของกบแนวคด ประเทศไทย 4.0 พบขอมลผลสรปจากงานสมมนาทเกยวของ อาท ขอมลจากการสมมนาในงาน “สปช.รายงานประชาชน:เปลยนประเทศไทยกบสปช.” ซงจดโดยสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ในงานดงกลาว ดร.สวทย เมษนทรย ประธานคณะกรรมาธการวสามญจดท าวสยทศนและออกแบบอนาคตประเทศไทย สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ขณะนนกลาววา ทผานมาประเทศไทยมการปฏรปขนานใหญอยางเปนระบบเพยงครงเดยว คอในสมยรชกาลท 5 หลงจากนนกขาดการปฏรปขนานใหญอยางตอเนองจวบจนปจจบน ผลลพธทตามมาคอ เมอพฒนาไดถงระดบหนงประเทศไทยตองเผชญกบกบดกประเทศรายไดขนาดปานกลาง เปนประเทศทเตมไปดวยความเหลอมล า ทจรตคอรรปชน ก าลงเผชญกบความขดแยงทรนแรงในชวงทศวรรษทผานมา หากปราศจากการปฏรปใหญครงท 2 ประเทศไทยอาจกลายเปนประเทศทลาหลง เปนรฐทลมเหลวในทสด แตถาหากด าเนนการปฏรปครงใหญอยางจรงจงและตอเนอง โดยการผนกก าลงของทกภาคสวน กอาจเปนไปไดวา

DPU

22

ประเทศไทยจะสามารถปรบเปลยน กลายเปนประเทศในโลกทหนง เปนประเทศทมความมงคง มนคง และยงยน เฉกเชนเดยวกบอารยประเทศอนในประชาคมโลก โดย ดร. สวทย ไดกลาววา จ าเปนอยางยงทประเทศไทยจะตองมวสยทศนเพอก าหนดทศทางการพฒนาประเทศ ใหมความชดเจนและสอดคลองกบประเดนทาทายตางๆ ทเกดขน โดยยดผลประโยชนชาตเปนส าคญ นอกจากน ยงตองก าหนดกรอบยทธศาสตรชาตเพอเปนแนวทางขบเคลอนประเทศเพอไปสวสยทศนทก าหนดไวไดในการเปลยนผานสระบบเศรษฐกจสงคมดจทลในศตวรรษท 21 หลายประเทศไดด าเนนการปฏรปขนานใหญอยางเปนระบบ เพอรบมอกบชดของโอกาส ความเสยง และภยคกคามชดใหม ท าการรอปรบโครงสรางเศรษฐกจสงคม โครงสรางพนฐาน ปรบเปลยนระบบคณคาและวฒนธรรมการด ารงชวต การท างาน และการเรยนร โดยการยกระดบคณภาพในทกภาคสวนและปรบเปลยนใหเปนประเทศในโลกทหนง ฉะนน เปาหมายหรอวสยทศนของประเทศไทย กคอ การพฒนาประเทศใหเปนประเทศในโลกทหนงภายในป พ.ศ. 2575

ดร. สวทย สะทอนวา ประเทศไทย 4.0 เปนโมเดลเพอพฒนาประเทศใหกาวสการเปนประเทศในโลกทหนง ปรบเปลยนจากประเทศ “รายไดปานกลาง” เปนประเทศ “รายไดสง” ปรบเปลยนจากเศรษฐกจทขบเคลอนดวยประสทธภาพ เปนเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม โดยภายใต โมเดลประเทศไทย 4.0 จ าเปนจะตองมการปรบโครงสรางเศรษฐกจของประเทศ จากเดมทม “ความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ” ใหม “ความไดเปรยบในเชงแขงขน” เพอเปลยนจากโครงสรางเศรษฐกจอตสาหกรรม “เพมมลคา” ไปสโครงสรางเศรษฐกจอตสาหกรรม “สรางมลคา” ซงประกอบดวย 5 กลมหลกๆคอ 1. กลมอตสาหกรรมทางชวภาพ 2. กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน 3. กลมอตสาหกรรมดานวศวกรรมและการออกแบบ 4. กลมอตสาหกรรมเกยวเนองกบคณภาพชวต และ 5. กลมอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค (ฐานเศรษฐกจ, 2558)

ขอมลจากเอกสารทกลาวมาขางตนพบวา ในตอนทายของปาฐกถานน ดร.สวทย ไดเชอมโยงใหเหนความส าคญของอตสาหกรรมสวนตางๆทมสวนในการการขบเคลอนประเทศไทยภายใตโมเดลประเทศไทย 4.0 ซงหนงในอตสาหกรรมดงกลาวคอ กลมอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค ซงอตสาหกรรมสอโทรทศนเองจดวาเปนแขนงหนงของอตสาหกรรมดงกลาว นอกจากน ในปาฐกถาขางตนพบวา ดร.สวทย ยงใหความส าคญกบการขบเคลอนเศรษฐกจดวยนวตกรรม ซงสอดคลองกบอตสาหกรรมสอทขบเคลอนดวยนวตกรรมและเทคโนโลย

แตอยางไรกตาม จากการศกษาเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของกบหวขอวจยครงนพบวา ยงขาดเอกสารงานวจยและวรรณกรรมทวเคราะหแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคและแนวคดประเทศไทย 4.0 ทเชอมโยงโดยตรงกบอตสาหกรรมสอโทรทศนในประเทศไทย ในขณะทเอกสารงานวจยในตางประเทศมการศกษาวเคราะหเชอมโยงแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคเขากบอตสาหกรรมวฒนธรรม ซงอตสาหกรรมสอถอเปนหนงในอตสาหกรรมวฒนธรรม โดยขอมลดงกลาวมใหเหนเปนรปธรรมในเชงนโยบายระดบกวาง ซงขอมลดงกลาวจะขอยกไปน าเสนอในบทท 4 ในสวนของการถอดบทเรยนระดบนานาชาตในการพฒนาทกษะวชาชพผผลตอตสาหกรรมสอและวฒนธรรม

DPU

23

ในสวนของเอกสารงานวจยทวเคราะหแนวคดโทรทศนในฐานะสอดจทลหลอมรวมและการพฒนาทกษะนกวชาชพสอโทรทศนในบรบทสอดจทลหลอมรวมในประเทศไทยนนไมปรากฏใหเหน ทใกลเคยงกมอยเพยงแตเอกสารบทความทางการตลาดและบทวเคราะหเกยวกบผลกระทบของสอโทรทศนทเกดจากการแขงขนกบสอใหม และขอมลสรปจากงานสมมนาในประเดนทกลาวมา ซงกไดแตระบแนวทางกวางๆในการอยรอดของสอโทรทศนและการปรบตวเพอตอสกบสอใหม อาท ขอมลจากงานเสวนาหวขอ “ทางรอด/ทางรงของสอไทยยค 4.0” เพอสงเสรมและพฒนามาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของนกนเทศศาสตรและสอสารมวลชน ในสถานการณปจจบนทเทคโนโลยดจทลเขามามบทบาทส าคญซงจดโดย มลนธนเทศศาสตร ศาสตราจารยบ ารงสข สหอ าไพ ในงานดงกลาว ดร.สวทย เมษนทรย ซงด ารงต าแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงพาณชยในขณะนน ไดกลาวปาฐกถาพเศษ เรอง “บทบาทสอมวลชนยคใหมกบการพฒนาประเทศไทย 4.0” ไววา ในปจจบนนมนษยอยในยคเทคโนโลยเกดขนมากมาย เทคโนโลยเขามามบทบาทครอบง าในเรองพฤตกรรมตาง ของมนษย โดยในทางสงคมวทยามองวาคนเราตองอยในสงคมทคนกบเทคโนโลยไมสามารถแยกออกจากกนได มนษยจากนไป เรยกวา “Digital Humanities” ซง ดร.สวทย กลาววา พลวตรการเปลยนแปลงทงหมดนน น ามาสการเปลยนแปลงตางๆ อาท เกดชดของโอกาสชดใหม ทแตกตางจากศตวรรษทผานมา เกดชดของภยคกคามชดใหม เกดชดของขอจ ากดชดใหม พรอมกนนนยงท าใหมนษยจ าเปนตองพฒนาขดความสามารถขนมาชดใหมเชนกน

นอกจากนแลว ดร.สวทย ยงกลาวในปาฐกถาดงกลาวดวยวา โลกก าลงอยในชวงเปลยนผาน ซงมความเกยวกบสอมวลชนโดยตรง อนไดแก

1.กระแสโลกาภวตนท าใหโลกเชอมตอเปนหนงเดยว สงทเกดขน คอ เกดการเคลอนไหวอยางเสร ไมเฉพาะเรองของทนเทานน และยงเกยวของกบเรองความคดทนมนษยอกดวย

2.โลกเปลยนระบบการสอสารไปสดจทล (Digitalization) วนนมนษยเราสามารถตดตอสอสารไดทกท ทกวน ทกเวลา สงทเกดขนเราก าลงอยในโลกของ 2 อารยธรรมไปพรอมๆ กน คอ โลกจรง และโลกเสมอนจรง ไปพรอมๆ กน

3.โลกเปลยนแปลงในทศทางทคนมความเปนปจเจกมากขน (Individualization) หมายความวาคนตองการแสดงออกมากขน มเวทใหแสดงออก สงทเกดขน คอ คนตางคนตางอย แตยงรสกวา อยากจะอยดวยกน อยากท าใหสงคมเปนปกตสข แตเมอคนเปนปจเจกจะท าใหตางคนตางอย ตวใครตวมน ซงสอมวลชนมโอกาสท าใหเกดไดทงหมด

4.โลกตอจากนไป สขกจะสขดวยกน ทกขกจะทกขดวยกน ทกคนมอสระมากขน พรอมๆ กนนนยงจ าเปนตองพงพงกนมากขน

ดร.สวทย ทงทายวา “วฒนธรรมการท างานจากนไปจะเปนการท างานทเปดมากขน ทแชรกบคนอนมากขน หลายๆงานถกแทนทดวยหนยนตจะหมดไป เราจะเตรยมแรงงานไทยสยค 4.0 ไดอยางไร” (ส านกขาวอศรา, 2559)

DPU

24

ปาฐกถาดงกลาวและชวงทท งทายสะทอนใหเหนวา การเตรยมพฒนาบคลากร หรอท ดร.สวษย ใชค าวา “แรงงานไทย” นน เปนประเดนทตองใหความส าคญในการขบเคลอนเศรษฐกจตามโมเดลประเทศไทย 4.0 ซงเปนสงทมความสอดคลองเชอมโยงกบวตถประสงคในการวจยครงน

นอกจากน ในปาฐกถาขางตน ดร.สวทย ยงไดเปรยบเทยบการพฒนา ประเทศไทย 3.0 วาเปรยบเสมอน “การปกช า” คอ เมออยากไดสงใดกใหส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทนหรอบโอไอไปดงดดการลงทนมา ท าใหปราศจากการถายทอดเทคโนโลย ในขณะท ไทยแลนด 4.0 ตองเปลยนตวเองจาก “การปกช า” มาส “รากแกว” โดยตองสรางเทคโนโลยและนวตกรรมของตนเอง

ขอมลจากงานเสวนาหวขอ “บทบาทสอสารมวลชนยคใหมกบการพฒนาประเทศไทย 4.0 และทางรอด ทางรงสอไทยในยค 4.0” เทพชย หยอง นายกสมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย เสนอไวในงานสมมนาวา ปจจบนสอดงเดม อาท วทย โทรทศน และหนงสอพมพ ก าลงประสบกบความทาทายทมาพรอมกบโลกยคดจทลมากขน และเชอวาในอกหลายปขางหนา จะมความทาทายใหมๆเกดขนอก โดย เทพชย หยอง เสนอวา สงส าคญคอ สอหลกทมอยตองปรบตวเพอใหอยรอดในยค ประเทศไทย 4.0 เพราะฐานคนเสพสอ โดยเฉพาะคนรนใหมไดเปลยนแปลงไปเสพสอออนไลนเปนหลก ซงมองวาโอกาสทส อหลกจะอยรอดกยงมสง แตตองปรบตวอยางมทศทาง โดยเฉพาะรายงานขาว จะไมไดแขงขนกนทความเรวอกตอไป แตจะตองรายงานขาวในเชงอธบาย มมตในเชงลก และสรางความเขาใจใหคนในสงคมไดรบรอยางเทาทน (พพทว, 2559)

บทความเรอง “จบชพจรธรกจสอไทย เอาตวรอดอยางไรในยค 4.0” จากทมขาวเศรษฐกจ หนงสอพมพมตชนรายวน เสนอวา ในรอบหลายปทผานมาเกดการเปลยนแปลงอยางมากของวงการสอ เนองจากเปนปทธรกจสอไดปดตวลงไปหลายราย บางรายมการขายกจการหรอเปลยนตวผถอหนใหญ ซงทงหมดลวนแลวมาจาก 2 ปจจยดวยกน ไดแก ปญหาเศรษฐกจไมคอยดนกจนกระทบตอการซอโฆษณา และจากการผลดเปลยนไปสยค ประเทศไทย 4.0 ทท าใหสอดจทลหรอสอออนไลนเขามาแยงจ านวนผชมจากสออนๆไป ดงนนสอโทรทศนและสออนๆทอยากอยรอดปลอดภยไดทามกลางการแขงขนในยคตอไป คอสอทมการปรบตวและรจกการหาประโยชนจากชองทางอนๆ มากยงขน เชน การ ใชโซเชยลมเดยในการสนบสนนการรบรรายการตางๆใหแกประชาชน การออกอากาศแบบสดผานสอสงคมออนไลนเฟซบกไลฟ เพอใหรายการตางๆของชองเปนทรจกของประชาชน (มตชน, 2560)

รายงานการสมมนาหวขอ “ทศทางหลงประเทศไทย 4.0 ภายใตการสอสารยคดจทลใหม” ซงเปนการจดรวมกนระหวาง ภาคการศกษา วจย และองคการสอสารมวลชน พบวา เนอหาในการสมมนากลาวถงเพยงแคบทบาทของสอใหม การใชประโยชนจากสอใหม การพฒนาการท างานขาวในภาพกวาง การเปลยนแปลงดานพฤตกรรมผบรโภค และการรเทาทนสอ (Bangkokbiznews, 2560)

ขอมลจากเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของทกลาวมาขางตน พบวาขอมลสวนใหญเปนเพยงการศกษาในภาพกวางของผลกระทบและการแขงขนระหวางอตสาหกรรมสอโทรทศนและสอใหม ซงยงไมตรงกบกรอบแนวคดในการศกษาวจยครงนทเสนอวา สอโทรทศนไมไดตอสกบสอใหม หากโทรทศนคอสอหลอมรวมทบรณาการเทคโนโลยดจทลและสอใหมมาใชสงเสรมอตสาหกรรมโทรทศน ซงสงผลใหนกวชาชพโทรทศนตองเรยนรทกษะดจทลใหมๆเพอน ามาสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมโทรทศน ท

DPU

25

เปรยบเสมอนอตสาหกรรมวฒนธรรมทมเทคโนโลยดจทลเปนเครองมอ สงผลใหโปรดวเซอรและผผลตรายการโทรทศนตองปรบเปลยนสถานภาพบทบาทตนเอง รวมทงทกษะความรดานกระบวนการผลตในขนตอนตางๆตองปรบเปลยนไปตามบรบททเปลยนแปลงของอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industries) ภายใตแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ของอตสาหกรรมสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม (Digital Convergence) ภายใตแรงขบเคลอนของนโยบายเศรษฐกจตามโมเดล ประเทศไทย 4.0 ทก าหนดใหสอซงในบรบทของการวจยครงนคอโทรทศนดจทล ถอเปนหนงในภาคสวนทมบทบาทในการพฒนาขบเคลอนประเทศ

DPU

26

บทท 3 ระเบยบวธวจย

การวจยครงนใชระเบยบวธการการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยในเชงคณภาพใชวธการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอถอดบทเรยนแนวทางการสงเสรมทกษะของบคลากรในอตสาหกรรมสอสรางสรรคในระดบนานาชาต และสมภาษณเดยวรายบคคลกลมโปรดวเซอรในระดบผบรหารต าแหนง Executive Producer จ านวน 5 คน เพอเปนการวจยน ารองเพอศกษาขอมลเชงลกและสกดตวแปรทเกยวของมาจดท าเปนแบบสอบถามเพอเกบขอมลในเชงปรมาณกบกลมนกวชาชพผผลตรายการโทรทศนในระดบปฏบตการณจ านวน 300 คน ดงมรายละเอยดของวธการศกษาวจยดงน 3.1 ประชากรและการคดเลอกตวอยาง

ประชากรในการศกษาครงนประกอบดวย 2 กลม คอ 3.1.1 กลมผอ านวยการบรหารการผลต (Executive Producer) คอ กลมโปรดวเซอรใน

ระดบผบรหารทมต าแหนงตงแตระดบผอ านวยการบรหารการผลต (Executive Producer) ขนไป โดยตองมประสบการณท างานในต าแหนงดงกลาวมาอยางนอย 5 ป จ านวน 5 คน โดยกลมตวอยางจ านวน 5 ทาน ในกลมผอ านวยการบรหารการผลต ไดแก

1. ชลากรณ ปญญาโฉม ประธานเจาหนาทบรหารสายงานดจทลทว บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จ ากด (มหาชน)

2. บงการณ พยฆวเชยร กรรมการผจดการ บรษท โปร-ทอยส จ ากด 3. พวงเพชร สภาวาณชย ผผลตอสระ และผอ านวยการโครงการจดท ารายการโทรทศน ททบ.5 4. พชรวลย รงสโสภณอาภรณ ผจดการฝายผลต บรษท ทรวชนส จ ากด (มหาชน) 5. ชชวาล วลาวรรณ กรรมการผจดการ บรษท แสนด มสข จ ากด 3.1.2 กลมนกวชาชพผผลตและผอ านวยการผลต คอ กลมนกวชาชพผผลตเนอหารายการ

โทรทศนในระดบปฏบตการณทมประสบการณท างานในต าแหนงผอ านวยการผลต (Producer) ลงมาถงต าแหนงฝายสรางสรรครายการ (Creative) โดยตองมประสบการณท างานในต าแหนงดงกลาวมาอยางนอย 2 ป จ านวน 300 คน โดยใชเกณฑการก าหนดกลมตวอยางแบบแบงโควตาเปน 3 กลม คอ องคกรขนาดใหญ (มพนกงานมากกวา 100 คนขนไป) ขนาดกลาง (มพนกงาน 50- 100 คนขนไป) และขนาดเลก (มพนกงานต ากวา 50 คน) จ านวนกลมตวอยางกลมละ 100 คน

3.2 วธการเกบรวบรวมขอมล

3.2.1 การเกบรวบรวมขอมลในกลมผอ านวยการบรหารการผลต ใชวธการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเดยวรายบคคล (Individual Interview) เพอใหไดขนมลเชงลกและตวแปรทส าคญ

DPU

27

ตางๆในการศกษา จากนนจงน าตวแปรและขอมลทไดมาสรางเปนแบบส ารวจเพอเกบขอมลจากกลมนกวชาชพผผลตและผอ านวยการผลต

3.2.2 การเกบรวบรวมขอมลจากกลมนกวชาชพผผลตและผอ านวยการผลต ใชวธการเกบขอมลเชงส ารวจดวยแบบสอบถามปลายปดและปลายเปดทสรางจากตวแปรทไดจากการสมภาษณและใชกรอบแนวคดทฤษฎทเกยวของเปนกรอบในการออกแบบเครองมอวจย โดยผวจยแจงความประสงคและขออนญาตไปยงองคกรสอเพอเขาเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง รวมทงใชชองทางการสอสาร ทางอเมลและสอออนไลนอนๆในการตดตามขอมลจากแบบสอบถามในกรณทกลมผใหขอมลไมสะดวกในชวงเวลาทลงพนทเกบขอมลดวยตนเอง 3.3 การวเคราะหขอมลและการตรวจสอบขอมล การวจยครงนใชการวเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยการบรรยายพรรณาและวพากษตามกรอบแนวคดทฤษฎในการศกษาวจยโดยใชทฤษฎและแนวคดทเกยวของเปนกรอบในการวเคราะห รวมทงใชวธการตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลแบบการตรวจสอบสามเสา

สวนขอมลเชงปรมาณจากการส ารวจใชการวเคราะหขอมลโดยใชสถตพรรณา สถตคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณเกยวกบระดบความคดเหนของกลมตวอยางจากแบบสอบถาม ใชเกณฑในการใหคาคะแนนความคดเหนแบงเปน 5 ระดบ ดงน

คาเฉลย 4.21 – 5.00 คะแนน หมายความวา เหนดวยในระดบมากทสด

คาเฉลย 3.41 – 4.20 คะแนน หมายความวา เหนดวยในระดบมาก

คาเฉลย 2.61 – 3.40 คะแนน หมายความวา เหนดวยในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.81 – 2.60 คะแนน หมายความวา เหนดวยในระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.80 คะแนน หมายความวา เหนดวยในระดบนอยทสด

3.5 ระยะเวลาและแผนการด าเนนงานวจย 12 เดอน

Process & Timeline 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Literature Review

Developing Research Tools

Data Collection

Data Analysis

Writing Up

DPU

28

บทท 4

ผลการวจย

ผลการศกษารวบรวมขอมล ทงเชงคณภาพจากเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ การ

สมภาษณเดยวรายบคคลผอ านวยการบรหารการผลต รวมทงการเกบขอมลเชงปรมาณจากแบบส ารวจ

ความคดเหนและความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพของผอ านวยการผลตและผผลตสอโทรทศน

ในยคดจทลหลอมรวม พบขอมลผลการวจยดงจะแยกการน าเสนอออกเปน 3 สวน คอ

4.1 การสงเสรมทกษะของบคลากรในอตสาหกรรมสรางสรรค: บทเรยนในระดบนานาชาต

4.2 สถานะ บทบาท และแนวทางการพฒนาโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในประเทศไทย

4.3 ผลการส ารวจทกษะทจ าเปนและความตองการในการพฒนาทกษะของโปรดวเซอรโทรทศน

ในประเทศไทย

4.1 การสงเสรมทกษะของบคลากรในอตสาหกรรมสรางสรรค: บทเรยนในระดบนานาชาต

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของในระดบนานาชาตเกยวกบแนวทางการสงเสรม

ทกษะของบคลากรในอตสาหกรรมสอตามแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ซงในทน

สอโทรทศน ในฐานะทเปนแขนงหนงของวชาชพในกลมสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) ไดรบ

การจดวางใหเปนหนงในอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industry) โดยจากการศกษาและถอด

บทเรยน พบขอมลเกยวกบสภาพการณ ความทาทาย ผลกระทบและแนวทางการสงเสรมพฒนาทกษะ

ทางวชาชพทส าคญท ดงรายละเอยดตอไปน

4.1.1 สภาพการณ ความทาทายและผลกระทบตอธรกจและบคลากรในอตสาหกรรม

เศรษฐกจสรางสรรค

อตสาหกรรมสอในยคปจจบนก าลงเผชญหนากบการเปลยนแปลงใหเปนผลพวงมาจาก

เทคโนโลยดจทล ในเขามาสรางการเปลยนแปลงในฐานะ “เทคโนโลยกอกวน” (Disruptive Technology)

อนสงผลใหอตสาหกรรมสอตองววฒนาการตนเองในดานตางๆ โดยการเปลยนแปลงทส าคญอนเปนผล

มาจากการกอกวนของเทคโนโลยดจทลคอ พฤตกรรมผบรโภคทเปลยนไป ดงจะพบวา ผบรโภคเปดรบ

สอทงทเปนขอมลและความบนเทงจากชองทางดจทลทหลากหลายมากขน อาท ผานสมารทโฟน

คอมพวเตอร แทปเลต เครองเลนเกม ซงพฤตกรรมผบรโภคทเปลยนแปลงไปดงกลาวสงผลใหเกด

โอกาสอนดส าหรบองคกรสอทมความเขมแขงเชงธรกจในสายสออนเตอรเนตอยางผใหบรการเนอหา

ผานเครอขายอนเตอรเนต อาท Amazon Apple Hulu และ Netflix ทสามารถตอบสนองวฒนธรรมการ

บรโภคสอแบบตามความตองการ (On-demand Service) ของผบรโภค ในขณะทองคกรสออนๆทยงไม

DPU

29

พรอมเปดรบพฒนาการทางเทคโนโลยดจทลตองประสบกบความอปสรรค ดวยเทคโนโลยดจทลไดเขา

มาสรางความทาทายกบรปแบบการท างานของสอแบบเดมและโมเดลทางธรกจแบบเดม ดงท Day และ

Schoemaker (2000) ไดอธบาย ไววา “เทคโนโลยกอกวน” (Disruptive Technology) คอ นวตกรรมทม

พนฐานทางวทยาศาสตร (Science-based Innovation) และมศกยภาพในการสรางสงใหมๆ หรอ

เปลยนแปลงสงทมอยเดม การเปลยนแปลงทย งใหญเกยวกบเทคโนโลยดจทลซงเปนเทคโนโลยทม

ศกยภาพตางไปจากในอดตจงเขามามบทบาทในการ “กอกวน” โดยการสรางทงโอกาสและความทาทาย

ใหกบผผลตสอโทรทศนในยคเทคโนโลยหลอมรวมในปจจบน

จากการศกษาบทเรยนในระดบนานาชาตพบวา อตสาหกรรมสอทวโลกตระหนกถงความทาทาย

และโอกาสทไดกลาวมาขางตน รวมทงยงใหความส าคญกบการศกษาวจยเพอวางแผนพฒนา

อตสาหกรรมสอและผผลตสอเพอใหสามารถปรบตวและดงเอาศกยภาพของเทคโนโลยมาใชในการ

พฒนาอตสาหกรรมทงในดานกระบวนการผลต (Production) กระแสงาน (Workflow) การบรหารจดการ

(Management) และการวางแนวปฏบตในการท างาน (Best Practice) โดยการศกษาวจยดงกลาวไดรบ

ความสนใจจากทงองคกรเอกชนและหนวยงานทสนบสนนโดยรฐบาล

บรษท Strategy& (ชอเดมคอ บรษท Booz& Company) ซงเปนบรษทเอกชนทมทมนกวจยจาก

หลากหลายประเทศ อาท สหรฐอเมรกา จน เมกซโก บราซล เยอรมน และ เลบานอน ไดท าการศกษา

วจยองคกรสอหลากหลาย พบวา บรษทสอทวโลกก าลงพบกบอปสรรคปญหาและความทาทาย ทงใน

ดาน Hardware และ Software รวมทงปญหาความไมเขากนทางเทคโนโลยของโปรแกรม Software

ในชวงการพฒนาเทคโนโลยดจทล ซงสงผลใหเกดปญหาในการพฒนาองคกรในดานตางๆไดแก ปญหา

กระแสงาน (Workflow) การบรหารเทคโนโลย การใหบรการเนอหา สงผลใหขาด Roadmap ในการ

พฒนาองคกร โดยงานวจยเรอง Media workflow and content management in digital era: unlock

the Value from your investment ของบรษท Strategy& ซงน าทมวจยโดย Tom Casey และคณะ ได

เสนอแนะวา การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยดจทลสงผลกระทบตอการผลตเนอหาสอใน 4 ดาน คอ

1.) จ านวนและประเภทของเนอหาสอขยายตวและเพมจ านวนขน เกดผผลตรายเลกๆทผลต

เนอหาวดโอและภาพยนตรรายยอยๆ อนเปนผลมาจากการทอปกรณการผลตมราคาถกลงและใชงาย

มากขน ท าใหผผลตรายเลกๆสามารถผลตเนอหาสอไดดวยสมารทโฟนและโปรแกรมการตดตอทใชงาย

และมราคาไมสงเกนไป

2.) การเปลยนแปลงของกระแสงาน (Workflow) อนเกดจากเทคโนโลยการผลตแบบอตโนมต

(Automated workflow technologies) โดยโปรแกรมการตดตอแบบอตโนมตไดเขามาแทนทการท างาน

ตดตอแบบเดมๆดวยแรงงานและฝมอมนษย ท าใหกระบวนการผลตอนไดแก ข นตอนการตดตอ

(Editing) และการจดเรยงเนอหา (Cataloguing) เปลยนแปลงไป

DPU

30

3.) การจดกระจายเนอหา (Distribution) และชองทางสอขยายจ านวนมากขน ดงจะเหนไดจาก

การเกดขนของผใหบรการเนอหาผานชองทางอนเตอรเนต (Web-based Service) เกดขนเปนจ านวน

มาก อาท Hulu iTunes Netflix YouTube รวมทงผใหบรการของประเทศไทยอยาง OPPA ทเพงเปดตว

ไปเมอตนปทผานมา

4.) พฤตกรรมและแพลทฟอรท (Platform) การเปดรบสอทเปลยนแปลงไปของผชม อาท การ

รบชมในชองทางดจทลทหลากหลายมากขน ความตองการมสวนรวมในการสราง/ผลตเนอหา การมสวน

ในการแสดงความคดเหน รวมทงการสรางปฏสมพนธกบทงผผลตเนอหาและผชมดวยกน

ความเปลยนแปลงทกลาวมาขางตนทงหมดน ามาทงโอกาส อนไดแก การชวยลดตนทนการผลต

และน ามาซงความทาทาย อนไดแก การแขงขนททวความรนแรงมากขนดวย

รายงานชนดงกลาวโดยหวหนาทมวจย Tom Casey และคณะ ในรายงานของ Strategy&

(2013) ระบวา เทคโนโลยดจทลไดน ามาซงความทาทาย 4 ประการ ไดแก

1.) กระบวนการผลตมความซบซอนมากขน แมจะมการหลอมรวมกนของสอเกดขน แต

กระบวนการผลตของสอแตละประเภทยงมความแตกตางกน สอสารดวยภาษาและรปแบบทแตกตางกน

2.) ขาดการบรณาการกนของเทคโนโลย ในดานเทคโนโลยการผลตของสอแตละประเภทยงใช

เทคโนโลยทแยกจากกน ไมไดใชอปกรณ Hardware และโปรแกรม Software เดยวกน

3.) โครงสรางองคกรยงขาดความชดเจน ขาดโมเดลแผนผงองคกรและการบรหารงานทไม

ชดเจน อนเปนผลมาจากธรรมชาตของการท างานในแตละสอทยงมความเฉพาะตวแตกตางกน

4.) มาตรฐานของอตสาหกรรมสอมการเปลยนแปลง รวมทงมาตรฐานของสอแตละประเภทเองม

การเปลยนแปลงตลอดเวลาและมาตรฐานยงไมมความคงท การท างานสอแบบหลอมรวมจงยงขาดภาพ

ทชดเจนรวมกน

ทงน Tom Casey และคณะ ไดเสนอแนะแนวทางการพฒนาองคกรและบคลากรผผลตสอ หรอ

Roadmap 7 ประการ ในการชวยพฒนาองคกรสอไวในรายงานของ Strategy& (2013) ดงน คอ

1.) ลดความซบซอนในการท างานและขนตอนกระบวนการผลต โดยเปนการบรณาการกนใน

เฉพาะดานเนอหา ขณะทกระบวนการผลตและเทคโนโลยอปกรณในการผลตยงแยกสวนกน

2.) เพมประสทธภาพและความรวดเรวในการผลตดวยการแชรขอมลรวมกนและน าเทคโนโลย

มาใชในการแลกเปลยนขอมลกน โดยใชหลกการส าเนาเดยว (Single Copy Principle) คอ น าเนอหา

เดยวมาแชรกนในหลายชองทางโดยใชเทคโนโลยเปนเครองมอ

3.) บรณาการโครงสรางทางเทคนคเพอลดคาใชจายดานไอท โดยบรณาการในดานโครงสราง

พนฐานทางเทคโนโลย กระแสงาน การบรหารเนอหา การจดกระจายเนอหา

4.) ลงทนกบเทคโนโลยใหมๆ เพอใชพฒนาและเพมประสทธภาพในการท างาน

DPU

31

5.) ตดตามคณภาพมาตรฐานทางอตสาหกรรมของสอ เพอลดตนทนการผลต เพมประสทธภาพ

ดานเทคโนโลยและความปลอดภยดานเทคโนโลยขององคกร

6.) สรางและพฒนาการกระบวนการบรหารจดการขององคกรใหทนสมย

7.) ปรบโครงสรางองคกรใหทนตอการเปลยนแปลง

จาก Roadmap 7 ประการทกลาวมาขางตนของ Tom Casey และคณะ พบวา ใหความส าคญ

กบการวางแผนพฒนากระบวนการผลต การบรหารจดการและการกระจายเนอหาใหสอดคลองตามตาม

เปลยนแปลงอนเปนผลพวงมาจากเทคโนโลย ซงถงแมวาจะยงไมมความคงทในแงโครงสรางการบรหาร

จดการและคณภาพมาตรฐานของอตสาหกรรมสอ แต Roadmap ขางตนไดสะทอนใหเหนวา การบรหาร

จดการเปนคณลกษณะและบทบาททผผลตสอโดยเฉพาะอยางยงโปรดวเซอรทมหนาทในการบรหาร

จดการโครงการตองใหความส าคญในการท างานดานสอยคสอดจทลหลอมรวม

ในสวนของบทเรยนเกยวกบแนวทางการสงเสรมทกษะของบคลากรในอตสาหกรรมสอ

สรางสรรคในทวปยโรปพบวา มการจดตงหนวยงานและองคกรหลายหนวยงานขนมาศกษาวจย

ผลกระทบของเทคโนโลยดจทลตออตสาหกรรมเชงวฒนธรรมและสรางสรรค โดยรายงานทศกษาโดย

องคกรตางๆมขอเสนอแนะและแนวทางในการสงเสรมพฒนาทกษะใหมๆใหสอดคลองกบบรบทการ

ท างานในวฒนธรรมดจทล ดงจะอธบายรายละเอยดตอไป

จากรายงานศกษาของหนวยงานทช อวา Creative Skills Europe (2016) ซงไดท าการศกษา

วจยผลกระทบของเทคโนโลยดจทลทมตออตสาหกรรมสอสรางสรรคในระดบประเทศและระดบทวป

ยโรป พบวา สหภาพยโรปไดจดวางสอโทรทศนไวในหมวดของสอประเภทภาพและเสยง (Audiovisual

Media) ซงอยในในภาคสวนของวฒนธรรม โดยมการศกษาวจยผลกระทบของเทคโนโลยดจทลตอ

อตสาหกรรมเชงวฒนธรรมสรางสรรคในปจจบนและอนาคต ศกษาววฒนาการและแนวโนมส าคญ

รวมทงทกษะทจ าเปนในการท างานของธรกจ พบขอมลดานการพฒนาจาก 2 ประเทศ ไดแก ฝรงเศส

และ องกฤษ กลาวคอ ในประเทศฝรงเศส ไดจดใหมหนวยงาน CPNEF AV (Commission Paritaire

Nationale Emploi et Formation de l'Audiovisuel) ขนมาศกษาวจยและเสนอแนะแนวทางการพฒนา

ภาคธรกจและบคลากรในอตสาหกรรมสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) และสอการแสดง (Live

Performance) ซงไดรบเงนสนบสนนจากกระทรวงวฒนธรรมและการสอสาร โดยมรายงานผลการ

ศกษาวจยเรอง New Media Multiplatform Environment เพอศกษาเกยวกบสอภาพและเสยงในดาน

ตางๆและยงจดท าคมอการท างานของศลปนทงในดาน ความคดสรางสรรค เทคนค การบรหารจดการ

วชาชพ

ในขณะท ประเทศองกฤษ ไดมการจดตง 2 หนวยงาน คอ Creative Skillset และ Creative &

Cultural Skills ขนมาศกษาวจยและเผยแพรขอเสนอแนะในการพฒนาทกษะบคคลากรในอตสาหกรรม

DPU

32

สรางสรรค ซงพบวา มรายงานศกษาวจยและกรณศกษาออกเผยแพรมากมาย โดยเนอหาสวนใหญเปน

ผลการศกษาและขอเสนอแนะตอบคลากรในภาคสวนอตสาหกรรมสอภาพและเสยง อาท โทรทศน

ภาพยนตร ละครเวท รวมทงยงจดท าเวบไซตทมช อดยวกนวา Creative & Cultural Skills

(https://ccskills.org.uk/) ขนมาเปนชองทางในการเผยแพรขอคนพบจากการศกษา นอกจากน ยง

สนบสนนใหมการจดท าการอบรมเชงปฏบตการใหแกบคลากรในภาคสวนอตสาหกรรมดงกลาวอยาง

ตอเนองอกดวย

ในภาพรวมพบวา ตงแตม ค.ศ.2013 เปนตนมา คณะกรรมการสหภาพยโรป ไดมความ

พยายามในการสนบสนนการพฒนาทกษะดจทลส าหรบอตสาหกรรมสอสรางสรรคและวฒนธรรมภายใต

บรบททเรยกวา “วาระดจทลของยโรป” (Digital Agenda for Europe) โดยสหภาพยโรปมความพยายาม

ในการสนบสนนการพฒนากรอบคณสมบตมาตรฐานยโรป หรอ SQF (European Sectoral

Qualification Framework) ซงพฒนาภายใตโครงการทมช อวา TUNING Educational Structure’s

Europe) อนเปนโครงการทรวมพฒนากบหลายสถาบนการศกษาทจดการเรยนการสอนดานสอ มการจด

สมมนาและอบรมเชงปฏบตการณทส าคญเกยวกบสอโทรทศนคอ งานสมมนาและอบรมเชงปฏบตการณ

หวขอ “Promoting Television in the Digital Age” ทจดขนในป ค.ศ. 2014 โดยมหาวทยาลย Lund

University และ Aarhus University เปนการอบรมและสมมนาเนนหนกทเกยวกบสอโทรทศนใน

Multiplatform และ Multichannel มนกวจยและนกวชาการทมช อเสยงหลากหลายจากมหาวทยาลยชน

น าในยโรป อาท Annette Hill และ Catherine Johnson เขารวมน าการสมมนาอบรม โดยในการอบรม

สมมนามขอสรปวา พฤตกรรมของผบรโภคเปลยนไป การผลตเนอหาสอโทรทศนตองใหความส าคญกบ

ทงคณภาพของเนอหาและการบรหารจดการดานการตลาด

รายงานการศกษาของหนวยงาน Creative Skills Europe ไดระบแนวโนมส าคญ 3 ประการ ท

เปนแรงขบดนอตสาหกรรมสรางสรรคและวฒนธรรมของยโรป อนไดแก การเปลยนแปลงของเทคโนโลย

ดจทล วกฤตเศรษฐกจยโรป และโลกาภวฒน ซงปจจยทกลาวมาทง 3 ขอนถอเปนแรงกดดนและ

ผลกดนใหยโรปตองเดนหนาพฒนาอตสาหกรรมดงกลาว ภายใตปญหาเศรษฐกจ ภาวะการลด

งบประมาณในภาคบรการสงคมของรฐบาล ซงสงผลกระทบตอภาคอตสาหกรรมและแรงงาน โดยพบวา

ลกษณะการท างานของบคลากรในภาคธรกจสรางสรรคและวฒนธรรมมลกษณะการท างานแบบเปน

นายจางตนเอง (Self-employment) มากขน ซงเทคโนโลยดจทลมสวนชวยเพมศกยภาพและ

ประสทธภาพในฐานะเครองมอใหมในการท างาน โลกาภวฒนชวยสรางตลาดใหมทนาสนใจ แตใน

ขณะเดยวกนกเพมการแขงขนทงในระดบบคลากรและในระดบองคกร

รายงานศกษาของสหภาพยโรปโดย Creative Skills Europe ไดเสนอแนะผลกระทบของ

เทคโนโลยดจทลและขอเสนอแนะตอหนวยงานและผประกอบวชาชพในภาคสวนของอตสาหกรรม

DPU

33

สรางสรรคไว โดยอธบายวา ตงแตหลง ศตวรรษ 1990s เปนตนมา เทคโนโลยดจทลไดเขามา

ครอบครองชวตสวนตวและชวตการท างานของมนษยเรา อนกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

มากมาย ภาคสวนวชาชพทเกยวกบเศรษฐกจสรางสรรคและสนคาทางวฒนธรรมไดรบผลกระทบ

มากมาย อาท สอ สงพมพ ดนตร ภาพยนตร สงผลใหตองปรบตวใหเขากบการท างานภายใต

สงแวดลอมสงแวดลอมใหมๆ ทในรายงานเรยกวาสงแวดลอมแบบหลายแพลตฟอรม (Multiplatform

Environment) นกวชาชพในอตสาหกรรมตามแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคจงตองมทกษะใหมๆในการ

ออกแบบเนอหาและทกษะการผลตเนอหาเพอใหสามารถกระจายเนอหาไปไดในหลายชองทาง

(Multichannel) หรอ หลายแพลตฟอรม / พหแพลตฟอรม (Multiplatform)

ดงจะเหนวาค าวา พหแพลตฟอรม (Multiplatform) ไดเขามามสวนส าคญและสรางผลกระทบกบ

ผมสวนไดเสยในภาคผผลตสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) ซงตองกระจายเนอหาผานสอ

ออนไลน (Online) ทมลกษณะแตกตางจากสอเดม สอดจทลคอเทคโนโลยใหมทชวยท าใหเนอหา

สามารถกระจายไปเขาถงคนจ านวนมากได และชวยสรางประสบการณใหมๆ ในการรบชมและการผลต

เนอหา การเปลยนแปลงดานดจทลสงผลใหบคลากรในสายวชาชพสอตองเรยนรทกษะใหมๆ อาท การ

บรหารจดการความปลอดภยในโลกไซเบอร การเชอมโยงเครอขายคอมพวเตอรและโทรศพทไรสาย

(Mobile Computing) การประมวลผลแบบกลมเมฆ (Cloud Computing) กระบวนการวเคราะหกลม

ขอมลขนาดใหญเพอคนหารปแบบความสมพนธของขอมลเหลานนทซอนอยขางใน (Big Data

Analytics) รวมทงทกษะความรเกยวกบ แอพพลเคชน (Application) ในสอสงคมออนไลน

นอกเหนอจากทกษะเชงเทคโนโลยทกลาวมาขางตนแลว ยงมทกษะอนๆทเกยวของ อาท ทกษะกลยทธ

ในการพฒนารปแบบธรกจใหมๆ การสรางแพลทฟอรมแบบบรณาการ การบรหารจดการทรพยสนทาง

ปญญาและลขสทธ โดย Creative Skills Europe ไดเสนอแนะผลการศกษาวา องคกรธรกจขนาดใหญใน

องกฤษสามารถปรบตวและยอมรบเทคโนโลยไดเรว โดยน าเทคโนโลยมาใชเชงการตลาดและการจด

จ าหนายเพอสรางรายได ขณะทองคกรขนาดเลกยงรบเทคโนโลยไดชากวา แตอยางไรกตาม การ

ยอมรบเทคโนโลยถอเปนแนวทางเดยวทมอยเพอความอยรอด องคกรธรกจตางๆจะคอยๆปรบตวและ

รบเอาเทคโนโลยมาใชประโยชนมากขนเรอยๆ โดยรปแบบการพฒนาจะเปนไปในลกษณะ 2 แนวทาง

คอ แนวทางแรกเปนรปแบบของการน าเอาเทคโนโลยมาใชพฒนารปแบบวธการท างานเดมทมอยใหด

ขนและเพมประสทธภาพมากขน สวนรปแบบทสองคอ การน าเอาเทคโนโลยมาสรางโอกาสและรปแบบ

การท างานใหมๆ เชน สรางเนอหาใหม โมเดลทางธรกจใหมๆ อยางไรกตามเนอหาทมความโดดเดน

และมคณภาพยงถอเปนหวใจของการสรางงานในอตสาหกรรมสอภายใตแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค

DPU

34

4.1.2 แนวทางการพฒนาทกษะบคลากรในอตสาหกรรมสรางสรรค

จากสภาพการณ ความทาทายและผลกระทบทกลาวมาในหวขอขางตน รายงานของสหภาพ

ยโรป โดย Creative Skills Europe ไดน าเสนอแนวทางการปรบตวของหนวยงานและบคลากรในสาย

วชาชพเศรษฐกจสรางสรรค โดยจะขอสรปผลกระทบและขอเสนอแนะออกเปนประเดนยอยๆดงตอไปน

- ผลกระทบเชงเศรษฐกจตอรปแบบธรกจใหม

วกฤตการณทางการเงนในทวปยโรปสงผลใหเกดการปรบตวดานลกษณะรปแบบการท างาน

ของนกวชาชพในอตสาหกรรมตามแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค โดยมลกษณะการท างานในรปแบบ

โครงการ (Project-based work) การเปนนายจางตนเอง (Self-employment) ธรกจตนเอง (One-man

Business) มากขน ซงในความเปนจรงแลว ลกษณะการท างานดงทกลาวมาเหลาน เรมเกดขนมากอนป

ค.ศ. 2008 แลว ซงชวงเวลาดงกลาวเปนชวงของวกฤตการณทางการเงนในยโรป การเปลยนแปลง

รปแบบธรกจและการท างานดงกลาวท าใหผท างานตองพฒนาทกษะใหมๆเชงธรกจ เชน ทกษะการหา

ทน การบรหารจดการธรกจและโครงสรางการท างาน โดยเฉพาะอยางยงคอการพฒนารปแบบธรกจท

สอดคลองกบนโยบายปฏวตเขยว “Green Revolution” ของสหภาพยโรป

- ผลกระทบตอทกษะการประกอบวชาชพ

คณลกษณะทโดดเดนหรอ DNA ทส าคญของนกวชาชพในกลมสอภาพและเสยง (Audiovisual

Media) คอ การเปนนกสรางสรรค (Creator) และนกแสดง (Performance) โดยนโยบายดานสอของ

ยโรปจดใหนกวชาชพสออยในกลมของศลปน ซงหมายรวมทงศลปนทใชการแสดงและศลปนทใชเทคนค

สอในการสรางการแสดง ดงนนผลกระทบของเทคโนโลยทมตอการสรางสรรคงานและการน าเสนองาน

ของสอโทรทศนซงจดอยในกลมของสอภาพและเสยง คอ การพฒนาทกษะทสามารถน าเทคโนโลยมา

สงเสรมการสรางสรรคและการน าเสนองาน อาท การน าเสนอผานชองทางใหมๆ ทางอนเตอรเนต หรอ

ถายทอดสด (Live Streaming) ในระบบความคมชดสง (High Definition) โดยนกวชาชพสอตองมความร

เชงเทคนค มสมรรถนะดานศลปะ และความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมใหมๆ

- ผลกระทบตอสายงานดานขาว

วชาชพขาวคอภาคสวนทไดรบผลกระทบและตองมการปรบตวอยางมากใน 2 ดาน คอ ดานการ

หาและจดเกบขอมล อาท การตรวจตราขอมลทางอนเตอรเนต การตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล

การรวบรวมขอมลจากหลายทศทางโดยการรวมสรางสรรคของกลมคน (Crowdsourcing) สวนในอก

ดานหนงทไดรบผลกระทบคอ ดานชองทางในการกระจายและจดสงขอมลไปยงผรบสอ โดยบคลากร

ดานงานขาวตองมทกษะในการผลตเนอหาส าหรบสงออกไปยงหลายแพลตฟอรม การบรหารจดการกบ

ขอคดเหนและขอเสนอแนะของผรบสาร รวมทงทกษะการน าขอมลหรอความรมาสรปเปนสารสนเทศใน

ลกษณะของขอมลและกราฟก หรอทเรยกกนวา “อนโฟกราฟกส” (Infographics)

DPU

35

- ผลกระทบตอสายงานดานเทคนค

บคลากรดานสายงานเทคนคเปนอกหนงกลมทตองมการปรบตวและพฒนาทกษะ เพราะพบวา

ในปจจบนบคลากรสายงานเทคนคไดรบมอบหมายใหตองท างานทมความทาทายตอทกษะเดมทเรยนมา

หรอไดรบการฝกฝนมา งานทเปนเทคนคเฉพาะตวจะลดลง จากเดมทนกวชาชพสอสายเทคนคจะม

ความเชยวชาญเฉพาะดาน อาท การตดตอภาพ การตดตอเสยง เปนความเชยวชาญแยกในรายบคคล

แตปจจบนบคลากรดานเทคนคนตองม “พหทกษะ” คอมทกษะทหลากหลาย (Multi-skill Profile)

นอกจากนยงพบทกษะหนาทใหมๆ อาท ต าแหนง ผดแลระบบการจดเนอหาดจทล (Digital Archiving)

รวมทงงานดานหลงการผลต (Post-production) กยงขาดแคลนบคลากรทมทกษะอยจ านวนมาก

- ผลกระทบตองานดานการบรหารจดการ

บคลากรในสายงานบรหารและปฏบตการเปนสวนทไดรบผลกระทบและตองปรบทกษะการ

ท างานตามรปแบบธรกจใหมๆ ดงททราบกนดวา เทคโนโลยดจทลสงผลใหผรบสอสามารถเขาถงเนอหา

สอไดโดยไมมคาใชจาย รวมทงรายไดจากคาโฆษณาลดลง พฤตกรรมของผบรโภคเปลยนแปลง งาน

ดานการบรหารจดการจงตองพงพาเทคโนโลยในการเขาถงผบรโภค โดยตองเรยนรการใชงานสอใหม

เพอใหสามารถตดตอสอสารกบผบรโภคได อาท การบรหารเวบไซต และการตลาดออนไลน ผบรหาร

เองตองมความคดสรางสรรค มนวตกรรม และเขาใจเทคโนโลย โดยทกษะจ าเปนทตองมคอ การ

วางแผนนงบประมาณ การหาแหลงทนในการท างาน การบรหารอยางเตบโตและยงยน นอกจากน

ผบรหารควรมความเชยวชาญดาน การหาเงนทน การหารายไดรปแบบใหมๆ และการประสานเชอมโยง

กบแหลงรายไดตางๆ

จากผลกระทบจากเทคโนโลยและทกษะทตองปรบเปลยนของบคลากรสายวชาชพสอทได

น าเสนอไปขางตน น ามาสแนวทางในการพฒนาทกษะทจ าเปนซงควรตองมการด าเนนการอยางเปน

ระบบและเปนรปธรรม จากการรวบรวมขอมลเพอศกษาบทเรยนจากระดบนานาชาตพบวา การพฒนา

ทกษะวชาชพดจทลของกลมผผลตในสายงานสอภาพและเสยงในยโรปไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน

ทงในระดบทวปและระดบประเทศ ซงเปนการด าเนนงานโดยภาคธรกจเอกชนทเปนผผลตรายใหญ

องคกรการศกษา และองคกรทสนบสนนโดยภาครฐ ทงน การบรหารจดการเพอการพฒนาทกษะวชาชพ

ดงกลาว ตองตงอยบนพนฐานความเขาใจเกยวกบบรบทของอตสาหกรรมทเปลยนแปลงไป ทงดาน

พฤตกรรมผบรโภคและโครงสรางเศรษฐกจ ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะการจางงานดงทได

กลาวไวแลว อาท การท างานในรปแบบโครงการ (Project-based Work) การเปนนายจางตนเอง (Self-

Employment) ธรกจตนเอง (One-man Business) นอกจากนผรบผดชอบการจดโครงการพฒนาทกษะ

ดงกลาวตองมความเขาใจเกยวกบ โครงสรางการตลาด กฎหมายแรงงาน สถานภาพและกฏระเบยบใน

การท างานและจางงาน โดยขอคนพบจากการศกษาเอกสารทเกยวของพบวามหนวยงานทมบทบาท

DPU

36

ส าคญและท างานเกยวของกบการพฒนาทกษะนกวชาชพสอประกอบไปดวย 2 หนวยงานหลก คอ

มหาวทยาลย และองคกรธรกจสอเอกชน โดยจะน าเสนอในรายละเอยดตอไปน

- บทบาทของมหาวทยาลย

สถาบนการศกษาคอหนวยงานทท าหนาทเตรยมบคคลากรเขาสภาควชาชพ จงมความจ าเปน

ตองตระหนกถงสภาพความเปลยนแปลงในอตสาหรรมสอ โดยเฉพาะอยางยงในประเดนการ

เปลยนแปลงของลกษณะการท างานและการจางงาน โดยประเดนหลกทส าคญ 4 ประเดนทมหาวทยาลย

ควรบรรจไวในการศกษาเพอพฒนาความพรอมของบณฑตเขาสภาคอตสาหกรรม ไดแก การท างานเปน

ทม การพฒนาเครอขายวชาชพ ทกษะและกลยทธการสอสาร รปแบบธรกจทย งยน โดยเฉพาะอยางยง

คอ มหาวทยาลยตองสรางความเขาใจกบผเรยนถงโลกวชาชพทเปลยนแปลงไป และเตรยมความพรอม

ใหนกศกษาสามารถบรหารจดการอาชพตนเองไดในอนาคตภายใตลกษณะการท างานและจางงานแบบ

การเปนนายจางตนเอง (Self-employment)

นอกจากนแลว องคกรการศกษาตองสรางความตระหนกแกผเรยนเกยวกบทกษะจ าเปนท

หลากหลาย ซงการมทกษะทหลากหลายนถอเปนปจจยส าคญในการสรางการเตบโตในการท างาน

อยางไรกตามในเชงการปฏบตแลว เปนเรองยากทจะมบคลากรทมความเชยวชาญหรอเกงในทกดาน

ดงนนในแงการประยกตไปใชเพอการพฒนา การจดฝกอบรมควรเรมจากการฝกปฏบตในทกดานใหรอบ

ดานกอน และเนนการฝกฝนการท างานเปนทม จากนนคอยใหผเรยนคนหาความสนใจและความ

เชยวชาญเพอฝกฝนเปนทกษะเฉพาะทโดดเดนของแตละบคคล

บทบาททส าคญอกประการหนงของภาคการศกษาคอการลดชองวางทางความรและทกษะ

ระหวางภาคการศกษาและภาคอตสาหกรรม โดยตองสรางความรและความตระหนกในผเรยนเขาใจวา

อตสาหกรรมสอในอนาคตมลกษณะอยางไร ผเรยนตองพบกบโลกแหงความจรงแบบใด และทกษะ

วชาชพสอในอนาคตประกอบดวยคณสมบตใดบาง

- บทบาทขององคกรธรกจสอเอกชน

ดานบทบาทของภาคธรกจสอนน นกวชาชพตองมการปรบตวใหทนสมยตลอดเวลา ทงเรองการ

ใชเทคโนโลย และการท างานขามแพลตฟอรม โดยทกษะเชงเทคนคทมความส าคญมากในการท างาน

ดานการผลตสอภาพและเสยงไดแก ทกษะดานการใชเทคนค (Technical Skills) ความเขาใจใน

กระบวนการสรางสรรค (Creative Process) และการท างานแบบทมทมความเปนสหวทยาการ

(Multidisciplinary Team)

จากขอมลพบวา องคกรธรกจสอขนาดใหญมกมการพฒนาทกษะของบคคลากรเพอใหทนตอ

การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยในอตสาหกรรมสออยางตอเนอง ในขณะทบคลาการวชาชพสอในองคกร

ขนาดเลกและนกวชาชพอสระยงขาดโอกาสในการพฒนาอบรมดานเทคโนโลยและทกษะใหม ซง

DPU

37

บคลากรเหลานตองใชวธการเรยนรและหาความรดวยตนเอง ทงนสายงานทขาดแคลนบคลากรอยาง

มากในอตสาหกรรมสอของประเทศองกฤษคอ สายงานดานเทคนคภาพพเศษ (Visual Effect)

- การประสานความรวมมอระหวางภาคการศกษาและภาควชาชพ

ในการพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอดานตางๆทกลาวมาขางตนนน ตองอาศยการประสาน

รวมมอกนระหวางภาคการศกษาและภาควชาชพ สภาพการณทเปนอย ณ ปจจบนคอ ความรในภาค

การศกษายงคงตามหลงภาควชาชพในธรกจสอ ในขณะทภาคการศกษาเองตองเปนผผลตบคลากร

ปอนเขาภาคแรงงาน หากการท างานและการพฒนาเปนไปอยางลกษณะของเสนขนานทขาดการ

ประสานเชอมโยงกน สงผลท าใหขาดการเตมเตมซงกนและกน ดงนนการประสานความรวมมอระหวาง

สองสวนงานดงกลาวจงเปนเรองทมความจ าเปน โดยตองมการสรางพนทส าหรบการเรยนรและฝก

ปฏบต โดยขอเสนอแนะในรายงานของ Creative Skills Europe (2016) เสนอวา มหาวทยาลยและ

สถาบนการศกษาควรท าหนาทสงเสรมชมชนและนกวชาชพในพนทของตน โดยการเปดโอกาสและพนท

ของสถาบนใหเปนแหลงศกษาเรยนรเพมเตมแกนกวชาชพทท างานในสถานประกอบการในพนทชมชน

ละแวกเดยวกนกบตน ทงนดวยความสะดวกในแงของระยะทางทใกลกนจะชวยท าใหบคลากรของ

องคกรสอสามารถการเดนทางมาฝกฝนทกษะหรอศกษาความรเพมไดอยางสะดวกมากขน นอกจากน

แลวควรมการสรางพนทประชมแลกเปลยนความคดเหนรวมกนระหวางสถาบนการศกษาและภาคธรกจ

สอเพอสรางพนทในการถกเถยงแลกเปลยนและระดมความคดเหนทเปนประโยชนรวมกน จากตวอยาง

พบวา สถาบนการศกษาในประเทศเนเธอแลนดมการเชญองคกรสอเอกชนในชมชนของตนเองมาเปน

คณะกรรมการบอรดในสถาบนการศกษา ในขณะทสถาบนการศกษาในประเทศองกฤษมการจดประชม

รวมกนระหวางนกวชาชพรวมกบบณฑตจบใหมอยางสม าเสนอ สวนทประเทศฝรงเศสกมการจดประชม

รวมกนบอยครงระหวางนกวชาการและวชาชพสอ

รายงานของ Creative Skills Europe (2016)ไดใหความส าคญกบแนวคดเกยวกบ มาตรฐาน

วชาชพ (Professional Standard) วา เปนประเดนทตองมการถกเถยงพดคยถงแนวทางกนอยาง

ยดหยน โดยไมปดกนความคดสรางสรรคขณะเดยวกนกไมลดทอนคณภาพของการท างาน โดยควรเปน

การพดคยจากพนฐานของมาตรฐานทางวชาชพทมอยแลวและพฒนาตอยอดขนไป โดยอาจใชการวจย

และพฒนา อาท การท าการส ารวจในกลม นายจาง ลกจาง ควรมหนวยงานใหงบประมาณสนบสนน

การศกษาแนวโนมตางๆและทกษะจ าเปนทตองพฒนา

ขอมลจากรายงานของ Creative & Cultural Skills ซงเปนหนวยงานของประเทศองกฤษทไดรบ

การสนบสนนโดย 4 หนวยงาน อนไดแก “Lottery Fund UK” “CES Arts Council” “Skills Funding

Agency” และ “Creative Scotland” ในรายงานทช อวา Building a Creative Nation: The Next Decade

ในป ค.ศ. 2015 ซงม Samuel Mitchell เปนหวหนาทมวจย มความสอดคลองกบรายงายของสหภาพ

DPU

38

ยโรปทกลาวมากอนหนาน ไดยในรายงานของ Creative & Cultural Skills ระบวา ในชวงระหวางป ค.ศ.

2005-2015 เปนปทประเทศองกฤษตองประสบกบความผนผวนทางเศรษฐกจ โดยในป ค.ศ. 2008

องกฤษและยโรปประสบกบปญหาวกฤตการเงน อนน ามาสปญหาการจางงาน เกดลกษณะการท างาน

แบบเปนนายจางตนเอง (Self-employment) มากขน รฐบาลลดการสนบสนนทางการเงนในภาค

สาธารณะและสงคม ขณะเดยวกนกเกดแนวโนมการเปลยนแปลงในภาคอตสาหกรรมไปสดจทล โดย

รายงานดงกลาวเสนอวา การเปลยนแปลงดงทกลาวมาทงหมดกอใหเกดทงประโยชนและผลกระทบดาน

ลบแกประเทศและประชาชน ซงกอใหเกดทงผแพและผชนะในเกมธรกจ กลาวคอ ในภาพรวมแลว

องกฤษถอเปนผเลนในเศรษฐกจระดบนานาประเทศ แตหากเจาะลกลงไปจะพบวาการเตบโตดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ การออกแบบ การพฒนาซอฟแวร และการจางงานในอตสาหกรรมเกยวกบศลปะ

และวฒนธรรมมอตราทนอยลง สงผลกระทบทงภาคสอ และสวนอนๆทเกยวของ อาท ดนตร พพธภณฑ

และศลปะชมชน รายงานยงระบดวยวาโลกาภวฒนสงผลใหเกดการแขงขนทรนแรง บณฑตจบใหมของ

องกฤษตองแขงขนกบประชากรโลกและยโรป องคกรเลอกจางงานจากบคลากรนอกประเทศองกฤษ

มากกวา โดยพบวา หนวยงานดานพพธภณฑและการออกแบบเวบไซตเลอกจางงานจากประเทศ

เนเธอรแลนดเปนสวนใหญ แรงงานในอตสาหกรรมดานศลปะและวฒนธรรม ซงสอโทรทศนถอเปน

แรงงานในภาคสวนดงกลาว มจ านวนมากกวาต าแนงงาน ขณะเดยวกน แรงงานทมอยกมลกษณะของ

การเลอกงาน สถานการณดงทกลาวมาจงถอเปนปญหาทส าคญของบคลากรในดานสอของประเทศ

องกฤษ ซงเปนประเทศทเปลยนฐานเศรษฐกจจากภาคการผลตสนคา (Manufacturing-based Industry)

มาสภาคบรการ (Service-led Industry) และเศรษฐกจความร (Knowledge Economy)

การเปลยนแปลงเชงฐานการผลตและเศรษฐกจทกลาวมาขางตน ถอเปนสภาพความ

เปลยนแปลงไมเพยงแตเฉพาะในประเทศองกฤษ แตเปนปรากฏการณของนานาประเทศทวโลก ใน

ประเทศสหรฐอเมรกาพบวา รฐบาลไมสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงดงกลาวไดดเทากบภาคธรกจ

โดยรฐบาลสหรฐอเมรกาวางประเดนดงกลาวไวในมอของหนวยงานทดแลดานเทคโนโลย สงผลให

โครงการหลายโครงการของรฐบาลชดประธานาธบดโอบามา อาท โครงการดานสขภาพ ประสบกบ

ความลมเหลว และตองใหเจาหนาทผบรหารระดบสงของภาคเอกชนอยาง กเกล เขามาชวยแกไขปญหา

ดงกลาว โครงการดานเศรษฐกจสรางสรรคของสหรฐอเมรกาไมประสบความส าเรจในภาครฐบาล ขณะท

ภาคเอกชนมความเชยวชาญมากกวาและน าหนาไปไกลกวา

องกฤษและประเทศในกลมสหภาพยโรปมการเรยนรซ งกนและกนภายใตปรชญาความคด

เศรษฐกจสรางสรรคทมความคลายคลงกน ซงสงผลใหเกดการผลกดนเรองความคดสรางสรรคในระดบ

ภาคการศกษาเพอเปนการสงแรงขบดนใหกบภาคอตสาหกรรม ในรายงานของ Creative Economy

Report โดยอางวา UNESCO และ UNDP ระบวา เศรษฐกจสรางสรรคไมไดเปนเพยงแคสงทเตบโต

DPU

39

รวดเรวในแงเศรษฐกจโลกเทานน แตยงสงผลตอการพฒนาเปลยนแปลงในแงการจางงาน การสราง

รายได และรายไดจากการสงออกอกดวย

รายงานของ Creative & Cultural Skills โดย Samuel Mitchell (2015) กลาววา บคคลากรใน

สายงานอตสาหกรรมสรางสรรคในประเทศองกฤษถอเปนบคลากรทกษะระดบคณภาพ แตกยงไม

สามารถแขงขนไดในระดบนานาประเทศ โดยพบวา ทกษะดานเทคนค (Technical Skills) ยงคงขาด

คณภาพ และตามหลงหลายประเทศในสหภาพยโรป มต าแหนงงานวางจ านวนมาก ขณะเดยวกนกยง

ขาดบคลากรทมทกษะเหมาะสมตอต าแหนงเหลานน รายงานของคณะกรรมการแรงงานและทกษะของ

องกฤษ (The UK Commission for Employment and Skills / UKCES) ระบวา ประเดนปญหาส าคญ

เกยวกบแรงงานในองกฤษคอ การขาดแรงงานทกษะ ซงมอตราการขาดแคลนทสงเพมขนทกป

ขณะเดยวกนกระบแนวโนมในอนาคตวา ตวขบเคลอนทส าคญในอตสาหกรรมสรางสรรค ระหวาง ป

ค.ศ. 2015-2025 คอ การท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-employment) โดยพบวา ตงแตเกด

วกฤตการเงนในป ค.ศ.2008 เปนตนมานน 1 ใน 7 ของแรงงานในประเทศองกฤษมลกษณะการท างาน

แบบ เปนนายจางตนเอง (Self-employment) ซงมการคาดการณไววาแนวโนมดงกลาวจะยงสงมากขน

และภายในป ค.ศ. 2020 ลกษณะการท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-employment) จะมอตรา

มากกวาการจางงานแบบพนกงานประจ าแบบเดม ซงลกษณะการจางงานแบบทกลาวมานนท าใหบรษท

นายจางไมตองผกพนธกบการจายเงนในระยะยาว และลดภาระการจายเงนบ าเหนจบ านาญแกพนกงาน

สวนคนท างานกมแบบแผนการท างานทยดหยนมากขน ซงถอเปนการเปลยนแปลงทมผลในเชงบวก

และลบ

เมอมองการเปลยนแปลงดงกลาวในเชงตวเลข พบขอมลจากรายงานดงกลาววา 43.5% ของ

เศรษฐกจสรางสรรคในประเทศองกฤษ ซงอตสาหกรรมสอถอเปนหนงในอตสาหกรรมดงกลาว ม

ลกษณะการจางงานแบบ เปนนายจางตนเอง (Self-employment) ดงนนจงสงผลตอการพฒนาทกษะ

วชาชพดานดจทลของบคคลากรในภาคสวนดงกลาว ผลการศกษาในรายงานของ Creative & Cultural

Skills โดย Samuel Mitchell อางขอเสนอแนะของ Creative Industries Council UK วา “ทกษะทจ าเปน

ตอบคคลากรในสายงานอตสาหกรรมสรางสรรคในประเทศองกฤษ คอ การผสมผสานกนของความคด

สรางสรรคและทกษะดจทล” โดยไดมการสรปออกมาเปนสตรความรในแขนงทเปนสหวทยาการท

เรยกวา STEAM อนไดแก วทยาศาสตร (Science) เทคโนโลย (Technology) วศวกรรม (Engineers)

ศลปะ (Arts) คณตศาสตร (Math) โดยความรท เรยกวาวาระ STEAM หรอ STEAM Agenda น ไดรบ

การบรรจเขาไปในการพฒนาระบบการศกษาขององกฤษซงเปนภาคสวนทจดเตรยมบคลากรใหแก

ภาคอตสาหกรรม โดยรายละเอยดแนวทางสงเสรมมดงน

DPU

40

- จดการเรยนการสอนแบบ STEAM ในรายวชาหลก โดยเนนทการบรณาการกนระหวาง

รายวชาภาษาองกฤษ คณตศาสตร และวทยาศาสตร

- การขามการเรยนการสอนในรายวชาเทคโนโลย วทยาศาสตร และศลปะ ซงม

ภาคอตสาหกรรมมแนวโนมในการบรณาการความรเหลานมากขน

- เนนการบรณาการท างานขามสวนงานกน เชน ศลปะในพพธภณฑ บานประวตศาสตร

- การบรหารจดการทมกจกรรมเพอสงเสรมการพฒนาทกษะและการศกษา เชน การระดมทน

และความรจากหลายชองทาง (Crowdsourcing Platform) การรบบรจาคทางชองทาง

ออนไลน (Online Donation) การจดการสนคาออนไลน ( Online Merchandising) การ

จดการศกษาทมเนอหาและกจกรรมออนไลน เปนตน

โดยสรปแลว ขอมลเกยวกบแนวทางในการพฒนาทกษะวชาชพสอในระดบนานาชาต จากผล

การศกษาพบวา ในประเทศแถบยโรปนนโทรทศนไดรบการจดไวในประเภทของสอภาพและเสยง

(Audiovisual Media) โดยทกษะทจ าเปนอนถอเปนเสาหลกของนกวชาชพสอภาพและเสยง

(Audiovisual Media) ไดแก ทกษะดานการผลต (Production Skills) ทกษะเชงเทคนค (Technical

Skills) และโมเดลใหมทางธรกจ (New Business Model) ทย งยน พฤตกรรมผบรโภคและโครงสราง

เศรษฐกจทเปลยนไปสงผลตอลกษณะการจางงานทเปลยนไป นกวชาชพตองพฒนาคณลกษณะของ

ตนเองใหสามารถท างานไดหลากหลายแบบ “พหทกษะ” (Multi-skill Profile) ตองสามารถใชเทคโนโลย

ทหลากหลายและผลตงานไดส าหรบหลายแพลตฟอรม จงจะสามารถอยรอดไดในสงแวดลอมทาง

เทคโนโลยทมความหลากหลายและเปลยนแปลงตลอดเวลา การจดการฝกอบรมเพอพฒนาทกษะตางๆ

จะสงผลใหเกดพลวตรของทมงาน ขณะเดยวกนกอาจกอใหเกดปญหาเรองระดบข นในการท างาน เพราะ

นกวชาชพรนใหมมความรทางเทคโนโลยมากกวานกวชาชพรนเกา จงตองอาศยการบรหารจดการทด

และมการน าเทคโนโลยดจทลมาบรณาการกบกลยทธการบรหารจดการ นอกจากนการท างานเปนทมทม

ความเปนสหวทยาการจะชวยระดมความรท หลากหลายและสรางความเปนพลวตรในกบวชาชพ ในสวน

ของการการพฒนาทกษะวชาชพสอตองพฒนาไปใน 2 แนวทางกวางๆคอ การพฒนาทกษะการบรหาร

(Skill Management) โดยพฒนาทกษะแบบไมท คอ มท งทกษะแนวนอนหรอหวไมททเสมอนเปน

คณสมบตรวมกนทนกวชาชพทกคนตองม และทกษะแนวตงหรอดามจบทเปรยบเสมอนทกษะเฉพาะท

เปนความเชยวชาญสวนบคคล นอกจากนนแลวยงตองมการพฒนาทกษะการบรหารจดการอาชพ

(Career Management) เชน การหาทน ระดมทน ประสานแหลงทน เพอสนบสนนใหบคลลากรใน

วงการสอสามารถน าไปใชบรหารจดการการท างานและการพฒนาความกาวหนามนคงในอาชพของ

ตนเองตอไปได

DPU

41

ขอมลจากรายงานของ Creative & Cultural Skills เนนย าเชนกนวา แรงงานในอดมคตของ

อตสาหกรรมสอและอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสวรรคในศตวรรษตอไป ตองเปนแรงงานทมทกษะรปไม

ท (T-shaped Skill) คอตองมความเขาใจอยางลกซงใน 1 ดาน แตตองสามารถน าทกษะนนมาปรบใชใน

ภาษาและสหวทยาการไดกวางขวาง ตองอาศยความกระตอรอรน อยากรอยากเหน และสนใจเรยนร

นอกเหนอจากการเรยนในระบบ การจะเตรยมพรอมเพอการพฒนาทกษะวชาชพของบคลากรใน

อตสาหกรรมสอหลอมรวมทเปนหนงในอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรคจงมความจ าเปนตองพฒนา

ทกษะรปไมทดงกลาว โดยเรมการบรณาการการจดการเรยนการสอนแบบ STEAM Agenda ตงแตชวง

วย 16-18 ป ในขณะเดยวกนกตองมการพฒนาทกษะวชาชพของบคลากรในแวดวงธรกจสอไปดวยใน

เวลาเดยวกน โดยองคกรสอทกขนาดตองพฒนาภาวะความเปนผน า ทกษะการบรหารจดการ รวมทง

การสรางโมเดลทางธรกจใหมๆ ซงเปนสงทมความส าคญมากในภาคอตสาหกรรมสรางสรรค ซงองคกร

สวนใหญมลกษณะธรกจแบบ SMEs แตกยงมความจ าเปนตองใชทกษะความเปนผน าในระดบธรกจ

ดงกลาว

ภาวะผนผวนอนเกดจากสภาพเศรษฐกจและวกฤตการณเงนโลก สงผลใหเกดรปแบบลกษณะ

การท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-employment) ปจจบนมต าแหนงงานวางมากมายใน

อตสาหกรรมสรางสรรคทไมสามารถสรรหาบคลากรมาท างานได ดวยเหตทบคลากรทมอยใน

ภาคอตสาหกรรมสรางสรรคในปจจบนยงขาดทกษะเชงเทคนคและทกษะดจทล ซงการจะพฒนาทกษะ

บคลากรใหเหมาะสมสอดคลองตอการเปลยนแปลงดงกลาว มแนวทางดงตอไปนคอ

- การประสานรวมกนระหวางโลกดจทลและอตสาหกรรมสรางสรรค

- การพฒนาทกษะทสามารถผสมผสานความคดสรางสรรคกบเทคนค โดยใช STEAM

Agenda ในการจดการเรยนการสอน

- สรางโมเดลทางธรกจใหมๆ พฒนาบคลากรทสามารถท างานไดดวยตนเอง

- ภาวะความเปนผน าทเขมแขงคอหวใจส าคญในการตอสกบการเปลยนแปลง

- อตสาหกรรมตองการบคลากรทมความลกซงเชงเทคนค คดไดและตองลงมอปฏบตไดดวย

ในเวลาเดยวกน

ภาพสถานการณโดยสรปของแรงงานในธรกจสอซงเปนหนงในอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค

ก าลงประสบกบภาวะผนผวนอนเกดจากสภาพเศรษฐกจและวกฤตการณเงนโลก สงผลใหเกดรปแบบ

ลกษณะการท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-employment) ปจจบนพบวา มต าแหนงงานวาง

มากมายในอตสาหกรรมสรางสรรคทไมสามารถสรรหาบคลากรมาท างานได ดวยเหตทบคลากรทมอยใน

ภาคอตสาหกรรมสรางสรรคในปจจบนยงขาดทกษะเชงเทคนคและทกษะดจทล

DPU

42

ดงนน การทอตสาหกรรมสอจะอยรอดไดหรอไมนน จงขนอยกบความเขมแขงและนวตกรรม

ของบคลากรในภาคสวนนนๆ โดยหวใจส าคญคอการผลตและพฒนาก าลงคนทมคณภาพเพอปอนเขาส

ระบบนเวศของอตสาหกรรมสอซงถอเปนหนงในอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค

โครงการวจยชนน จงเปนเสมอนความพยายามในการถอดบทเรยนทงในระดบนานาชาตและใน

ระดบประเทศ เพอคนหาแนวทางในการเสนอแนะเพอการพฒนาทกษะนกวชาชพสอในอตสาหกรรม

โทรทศน โดยในหวขอตอไปจะไดน าเสนอผลการวจยทเปนบทเรยนในประเทศไทยอนไดขอคนพบมา

จากการสมภาษณเดยวรายบคคลกลมผอ านวยการบรหารการผลตสอโทรทศนในประเทศไทย

4.2 สถานะ บทบาท และแนวทางการพฒนาโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในประเทศไทย

จากการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพโดยการสมภาษณเดยวรายบคคลผทรงคณวฒทเคยม

ประสบการณท างานดานการผลตเนอหาสอในต าแหนงโปรดวเซอรและปจจบนด ารงต าแหนงในระดบ

บรหาร ตงแตต าแหนงเอคเซคคทฟ โปรดวเซอร (Executive Producer) ขนไป จ านวน 5 ทาน ไดแก

1. ชลากรณ ปญญาโฉม ประธานเจาหนาทบรหารสายงานดจทลทว บรษท เวรคพอยท เอน

เทอรเทนเมนท จ ากด (มหาชน)

2. บงการณ พยฆวเชยร กรรมการผจดการ บรษท โปร-ทอยส จ ากด

3. พวงเพชร สภาวาณชย ผผลตอสระ และผอ านวยการโครงการจดท ารายการโทรทศน ททบ.5

4. พชรวลย รงสโสภณอาภรณ ผจดการฝายผลต บรษท ทรวชนส จ ากด (มหาชน)

5. ชชวาล วลาวรรณ กรรมการผจดการ บรษท แสนด มสข จ ากด

ผลการศกษาพบขอมลเกยวกบสถานะ บทบาท และแนวทางการพฒนาโปรดวเซอรโทรทศนใน

ประเทศไทย โดยจะแบงการน าเสนอขอมลออกเปนหวขอยอยดงรายละเอยดตอไปน

1. สถานภาพ บทบาท และการปรบตวของโปรดวเซอร

ขอมลจากการสมภาษณพบวา กลมตวอยางทกคนซงมประสบการณในต าแหนงงานโปรดวเซอร

ในระดบผบรหารเหนตรงกนวา ผผลตสอโทรทศนตองมการปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงในยค

ดจทลหลอมรวม โดยในภาพรวมนน พชรวลย รงสโสภณอาภรณ ผจดการฝายผลต ของ บรษท ทรว

ชนส จ ากด (มหาชน) ใหความเหนในภาพกวางวา ปจจบนสอโทรทศนตองท างานแขงกบทงตนเอง กบ

คแขงทางธรกจ ขณะเดยวกนกยงตองแขงขนกบเทคโนโลย ซงเปนสภาวการณทท าใหตองมการปรบตว

อยางมาก

“ในภาพใหญ สอใหมมนเปนคแขงกบธรกจเดม แตขณะเดยวกนมนมาในชวงเวลาทส อเกาม

ความยากล าบากกเลยตองแขงขนกบตนเอง กบคแขง กบเทคโนโลย ดมคแขงเพมมากขน ณ วนแรก

DPU

43

ของการประมล มการกลาววา ถาเกงจรงๆ ตองรอ 5 ป ถงจะคมทน ตอนนน ภาพโซเชยลมนยงไมชด

คแขงยงไมชด แตตอนนเหนชดขน ธรกจอยยาก ดงนน การปรบตวของโปรดวเซอร ตองปรบมาก”

(พชรวลย รงสโสภณอาภรณ, การสอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม 2560)

ขณะท ชชวาล วลาวรรณ กรรมการผจดการ บรษท แสนด มสข ใหความเหนวา ในฐานะทตนม

ประสบการณเปนทงผผลต ผบรหารและเจาของธรกจ มองเหนวา ไมใชเพยงแคโปรดวเซอรเทานนท

ตองปรบตว แตบคลากรและผบรหารเองกตองปรบตวตามไปดวย

“ในฐานะทเปนผผลตดวยและผบรหารดวย มองวา ในอนาคตอนใกลนทกคนทท างานตรงน ทง

โปรดวเซอรหรอเจาของธรกจเองตองมความรอบร ทนการณ ถาไมมกตองท าใหมโดยเรวดวนเพราะทก

อยางเปลยนไปมาก เทคโนโลยเปลยนตองตามใหทน มนเรวจนคนรนเกาอาจตามไมทน จากยค

จดหมาย SMS สด Phone in มาถงยคโตตอบปฏสมพนธ เชน ไลน เฟซบกไลฟ ยทป ทวตเตอร ตอง

ตามทน แลวยงมเรองกฏระเบยบ กฎหมายทตองเองรดวย” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวาง

บคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

ทงน ชชวาล ใหความเหนเพมเตมวา สงแรกทโปรดวเซอรตองเรยนรและตามใหทนคอ

เทคโนโลย สวนเรองตอมาคอกลยทธในการท างานทเปลยนไป โดยโปรดวเซอรตองท าหนาทดานการ

สอสารเพอสงเสรมเนอหา รวมทงจดวางกลยทธทางการตลาด เชน กจกรรมพเศษเพอใชสงเสรมเนอหา

ของรายการโทรทศน โดยเนอหาทดอยแลวจะยงไดรบความนยมผานการสนบสนนทางการตลาด

รวมทงเนอหาทอาจยงไมไดรบความนยมกสามารถไดรบการโปรโมทใหเปนทรจกผานกลยทธทาง

การตลาดได ซงสงนถอเปนหนาทหนงของโปรดวเซอรในปจจบน

“เนอหาสออยโดยล าพงเหมอนเมอกอนไมไดแลว มนตองมอเวนท ตองเลนกบคนดตลอดเวลา

ซงมนมเทคนคมากมาย ผผลตตองลงมาคลกคล รขอมล เขาถงใหทน ตวอยางทเหน เชน ดาราลงมา

เลนโซเชยลมเดยกบผชม คยกบแฟนคลบแบบเรยลไทมขณะทละครก าลงออกอากาศ ซงดาราอาจจะท า

เองหรอหนวยธรกจเปนคนก าหนดกลยทธ ถอเปนเทคนคใหมๆ นอกจากเนอหาทดแลวกลยทธเหลานท า

ใหนาตดตามมากขน หรอถาเนอหาไมดแตกลยทธกมาชวยท าใหนาตดตามมากขน สรางการมสวน

รวมกบคนด” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

ในดานสถานภาพและบทบาทของโปรดวเซอรในยคปจจบนนน กลมตวอยางเหนตรงกนวา

สถานภาพของโปรดวเซอรยงคงไมเปลยนแปลง แตสงทเปลยนแปลงอยางมากคอบทบาท ดงท ชชวาล

ไดกลาวไวขางตนวา โปรดวเซอรตองมความรและหนาทมากกวาการดแลการผลตเนอหา แตตองมความ

เขาใจและมบทบาททางดานการตลาดเขามาเกยวของ ซงสอดคลองกบท บงการ พยฆวเชยร กรรมการ

ผจดการ บรษท โปร-ทอยส จ ากด ซงเปนบรษททรบผลตเนอหาสอ จดกจกรรมทางการตลาด และเปน

ผผลตนวตกรรมการถายท าเพอการสงออก ไดสนบสนนวา

DPU

44

“หนาทของโปรดวเซอร โดยแกนการท างานไมแตกตาง คอ ท าหนาทรบผดชอบหลกในการผลต

เนอหา เพยงแตสงทเปลยนไปในบทบาท คอ ลกษณะของสอและเครองมอทคนดเสพ พฤตกรรมและ

เทคโนโลยเขามามผลท าใหผผลตตองเรยนรเขาใจในสงทเปลยนไป ความยากคอมนเรวขนในหลายๆ

ดาน แตตรงขามคอ การบรหารตนทนมนผกผน เมอกอนโปรดวเซอรท าหนาทเดยวคอผลตเนอหา แต

ปจจบนหนาทถกกดดนใหท ามากขน แงจ านวนและคณคา Volume และ Value ในรายทางกตองเรยนร

เขาใจสอใหม พฤตกรรมลกคา สปอนเซอร การขาย การตลาด เปนโปรดวเวอรแบบหลากหลาย

มากกวา” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

ขณะท พวงเพชร สภาวาณชย ซงมประสบการท างานในฐานะผควบคมและอ านวยการผลต

รายการโทรทศนหลายรายการ และ ชลากรณ ปญญาโฉม ประธานเจาหนาทบรหารสายงานดจทลทว

บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จ ากด (มหาชน) ไดแสดงความคดเหนตรงกนวา โปรดวเซอรและ

ผผลตเนอหาสอในยคปจจบนตองมการปรบบทบาทหนาท ดวยเทคโนโลยดจทลเขามากระตนใหเกดการ

เปลยนแปลง ซงโปรดวเซอรทดตองมการปรบตวเองและเรยนรอยเสมอ

“สถานะอาจไมเปลยน แตบทบาทเปลยน ตองกระตนตวเองใหมาก ตองมมมมองตอโลกและสอ

ทเปลยนไป มวธการรเทาทนสอจะไดไมถกหลอก” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวางบคคล,

18 กมภาพนธ 2560)

“สถานภาพ บทบาท ไมเปลยนเยอะ แตตองปรบตวมาก เครองมอชวยใหงายขน ท าใหใครก

สามารถท าได เพราะชอบ สนก เปนงานอดเรก แงการแขงขนเยอะขน Video Online เยอะ เพราะฉะนน

โปรดวเซอรตองปรบตวเยอะ ธรรมชาตของโปรดวเซอรทดและเกงกตองคอยดแลงานของตนเองอย

เสมอ” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

จากขอมลทน าเสนอมากลาวโดยสรปไดวา สถานภาพของโปรดวเซอรโทรทศนในยคสอหลอม

รวมยงไมมการเปลยนแปลง แตตองมการปรบตวดานบทบาทหนาททเปลยนแปลงไป โดยโปรดวเซอร

ตองมบทบาทหนาทในดานการตลาดและการสอสารเพอสงเสรมเนอหารายการใหเขาถงและไดรบความ

นยมจากกลมเปาหมายอกดวย ทงน โปรดวเซอรตองเรยนรและปรบตวตลอดเวลาจงจะสามารถท างาน

ในสภาวะแวดลอมของสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวมได

2. มมมองดานผลกระทบของ UGC ตอการท างานของโปรดวเซอร

ดานมมมองเกยวกบผลกระทบของการทผใชส อเปนผผลตสอ (User-generated Content /

UGC) ทมตอการท างานของโปรดวเซอรนน กลมตวอยางสวนใหญเหนวา การทผใชส อเปนผผลตสอ

(ซงตอไปจะขอใชค าวา UGC) เองไดนน เปนการเขามาสรางความเปลยนแปลงในฐานะ “เทคโนโลย

กอกวน” ในทางดมากกวาทางลบ

DPU

45

‘UGC กอกวน แตไมถงขนาดหนก เพราะเขาไมใชระดบบรอดคาส คอมคนพดประเดนนเยอะวา

คนดมาผลตสอเอง แตในสอใหมอยางโซเชยลมเดยเขากไดในการจดประเดนเลกๆทส อใหญไมท า แต

อาจจดประกายใหสอใหญเอามาท าใหแตกเปนประเดนทนาสนใจมากขน การใชประโยชน ในสอใหญ

เขามเวลาและเนอหาทจ ากด สอเลกถาท าซ ากบสอใหญกไมมประโยชน แตเขาท าเยอะสก 10 เนอหา

ถาม 1 เนอหาทดแลวสอใหมน ามาเลนกชวยขยายกนไป สอออนไลนเรวกวาสงพมพและบรอดคาส ก

เอามาใชหาขอมลสงเสรมกนได” (พชรวลย รงสโสภณอาภรณ, การสอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม

2560)

“UGC และ Digital มนคอตวกระตนทท าใหโปรดวเซอรตองมมมมองใหมเปลยนแปลง ทวจะท า

ดงใหญเหมอนเดมวาเปนสอกระแสหลกไมได แตตองเปนผตามโลก เชน เลาขาวกบโซเชยล ทเหนวา

โซเชยลกส าคญ” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

“UGC กบโปรดวเซอรตางกนพอสมควร ปๆหนงมงานวดโอทฮตอยในโลกออนไลนไมเกน 10

ชน จากจ านวนทผลตเปนลานๆชน ในแงอตสาหกรรมมนไมพอเพราะตองมสม าเสมอ ไมใชดงเปนครง

ครา ส าหรบโปรดวเซอรเราไมตองการปาฏหารยปละครง เราตองการความสม าเสมอ เปนความตาง

โปรดวเซอรตองท างานหนกวาท าอยางไรใหงานโดดออกมาจาก UGC หรอถา UGC จะเรมเปน โปรดว

เซอร เชน บ เดอะสกา เขาจะท าอกแบบ ท าสม าเสมอ และโฟกสเนอหาวาจะท าอยางไรอะไร คนจะชอบ

ไมชอบ” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

โดยภาพรวมคอ กลมผใหขอมลมองวา เนอหาสอทน าเสนอในสอใหมรวมทงชองทางสอใหมเอง

อาจเปนคแขงของสอโทรทศนในระดบหนง แตในทางกลบกนคอถอเปนคคาทางธรกจมากกวา โดย

โปรดวเซอรเองสามารถน าเอาเนอหาทผลตโดยผใชสอรวมทงชองทางของสอใหมมาใชสรางประโยชน

ใหกบการท างานของตนเองไดมาก

“สอใหม มนเหมอนเปนทงสองอยาง เปนคแขง แตขณะเดยวกนกมาสนบสนนเราได จากทเคย

เปนคแขงกมาเปนพนธมตรกนได เราเลอกทจะไมแขง แตน าเขามาเสรมทพเรา มาท าใหเราแกรงขน

เขาเกงอะไร ท าโครงการรวมกน เชน เขาอยในสวนทไดสปอนเซอรมา เขากหาคนตวเลกมาเสรมเขา

ใครถนดเรองใด กมาบรหารจดการ เคยแขงกนมากอนใน Scale งานใหญมากมาชวยกนท างานดวยกน

เพราะยงไงเรากสองคกรใหญไมได” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ

2560)

ขอมลจากการสมภาษณพบวา สอใหมถกจดวางไวใน 2 สถานภาพ กลาวคอ เปนทงคแขงกบผ

มากอนอยางสอโทรทศน ดงทชชวาลไดกลาวไวขางตน ขณะเดยวกนกเปนคคากบสอโทรทศนหาก

ผผลตสามารถน าสอใหมมาใชสนบสนนเนอหาสอโทรทศนของตน

DPU

46

“90 เปอรเซนตของคนทวโลกเชอวา เปนการตอสกนระหวางโทรทศนกบสอใหม คยกบ ABC

Google เขาเชอกนอยางนน แตผมคดวามนเสรมกนได อาจเปนเพราะผมเปนชองทวทท า Content

เยอะ ท าใหไมเปนปญหา โดยความเชอ ผมเชอวามนไมไดแขงกน ทวมนเปนสนคาและบรการ คนด คอ

ผบรโภค เขาอยบานกดทว อยนอกบานกดมอถออยแลว เขาอาจจะกงวลใจวา คนอยบานไมดทว

มากกวา ผมมองเฟซบกเปนเพอน เหมอนเราเปน Top Supermarket มทงเปดเองตามหวมมและเปดใน

หางใหญ คอเราท าของเราเอง ไปไดทกท หางมาเปดใกลเรา เขาอาจจะเจงกได เราจะเปดหางแขงกบ

เขาไหม เรามออนไลนเองกได หรอไปอยในออนไลนคนอนกได” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสาร

ระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

กลาวโดยสรปคอ งานผลตเนอหาสอรายการโทรทศนกบงานผลตเนอหาสอแบบ UGC ยงม

ความแตกตางกน ดงท ชลากรณ ปญญาโฉม ไดใหความเหนไวขางตน สอใหมอาจน ามาซงการแขงขน

กบสอโทรทศน แตขณะเดยวกนโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนตองรจกน าเอาสอใหมมาใชสนบสนน

เนอหาของตนเอง ทงในการสนบสนนดานเทคนคการน าเสนอและดานชองทางในการกระจายเนอหา

โทรทศนผานสอใหม

3. การเปลยนแปลงของกระแสงาน (Workflow)

ขอมลจากการสมภาษณพบวา กลมตวอยางสวนใหญเหนวากระแสงาน (Workflow) หรอ

ข นตอนในการท างานผลตเนอหารายการโทรทศนในยคปจจบนยงเปนลกษณะเดมในการปฏบตเรยง

ตามล าดบเปนเสนตรงหรอแบบเชงเสน (Linear) คอ ข นเตรยมการผลต (Pre-production) ข นการผลต

(Production) ขนหลงการผลต (Post-production) ในปจจบน แมวาเทคโนโลยจะอ านวยความสะดวกให

สามารถท างานสลบข นตอนไดแบบไมเปนเชงเสน (Linear) กตาม โดย พชรวลย กลาววา ในงานขาวนน

ตองเรมจากขนตอนการหาขอมลกอน ดงนน การท างานจงยงเปนกระแสงานเสนตรงแบบทกลาวมา

“กระแสงานการผลต โดยพนฐานยงท าเหมอนเดม โดยเฉพาะงานขาวตอง Pre-production มา

กอนจากแหลงขาวแลวคอยมา Post-production เราอาจวางแผนการ Post ไวกอนไดคราวๆในงาน

บางอยาง เชน ฉากสรบในละครวาจะมอะไรบาง แตเวลาปฏบตจรงกยงเปนแบบเดม” (พชรวลย รงส

โสภณอาภรณ, การสอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม 2560)

ขณะท ชลากรณ แสดงทศนะตรงกนวา กระแสงานยงคงเปนแบบเดม และยงตองใชเวลามากขน

ในขนตอนหลงการผลตอกดวย

“Workflow ผมท าเหมอนเดมเปะ Step เดม แต Post-production นานขน ทงตดตอ Effect แสง

ส เสยง ถายซอม ปญหาทเกดในการ Post-production แลวตองแกคอ หนงไปคลายกบคนอน สองไปซ า

งานเดม เชน Visual ซ า และสามคอ Current Issue เปลยนไป เราตองถายซอม งาน Post-production

DPU

47

หนกขน ในอตสาหกรรมเหมอนกน อตสาหกรรมขาดแคลนงาน Post-production หวใจของงานคอ

Content และ Story สวน Post-production คอ Packaging เราตองท าเนอหา Story กอน” (ชลากรณ

ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

ขณะทผใหขอมลอก 3 ทาน ใหความเหนวา การท างานดานการผลตเนอหาสอในปจจบนนน

เทคโนโลยเอออ านวยใหท างานแบบสลบหรอขามขนตอน (Non-linear) ได แตผผลตเองยงตองมการ

วางแผนงานตามล าดบข นตอนแบบเดมไวในหวของตนเอง

“กระแสงาน ทผานมามนมความผสมผสานกนในระดบหนงแลว ท าละครยงตองท า 3 ตอนกอน

แลวมาด Feedback การเชค Feedback กตองแบบ Real Time ขณะทผลตอนหนงอย เราอาจตอง

เตรยมผลตอกอนแลว” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

“ข นตอนการท างานเปลยนแปลง เทคโนโลยเปนประโยชน สลบ Pre-production กบ

Production ได เชน เรมจาก แนวคดและโครงบท จากนนไปถายท าและถอดเทปเอามาเขยนบท

สมบรณ ทกอยางมนนาตนเตน แตบางทตองอธบายกบลกคาทขอดบทสมบรณวาไมได มแตโครง มน

สลบไดหมด ขนกบวาเราตองคดในหวกอน ตองม Pre Pro Post (ผใหสมภาษณใชค ายอจากค าเตมคอ

Preproduction Production และ Postproduction ซงเปนค ายอทนยมพดกนในหมนกวชาชพผผลตสอ

โทรทศนและภาพยนตร) ในหวกอน ซงถาเราไมแตกฉานพอกท าไมได” (พวงเพชร สภาวาณชย, การ

สอสารระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

ความคดเหนขางตนของ พวงเพชร สอดคลองกบของ บงการ พยฆวเชยร ทกลาววา การผลต

เนอหาสอในปจจบนสามารถท าสลบข นตอนแบบไมเปนเชงเสน (Non-linear) ได โดยปรากฏการณ

ดงกลาวอาจยงไมชดเจนนกในกระบวนการผลตของอตสาหกรรมสอในประเทศไทย แตเทคโนโลย

เอออ านวยใหกระแสงานแบบไมเปนเชงเสนมความเปนไปได

“กระแสงาน ตอนนมนยงไมชด เมอกอนเปน Pre Pro Post จรง ปจจบนกยงมอย โดยเฉพาะใน

โครงงานขนาดใหญ เชน ภาพยนตร โฆษณา ยงเปนแบบนนตายตวอย เพราะเปนงานทละเอยดออน

ตองมความชดเจนในการเลาเรอง แตปจจบนมเนอหาแบบใหมๆ ทตองการแคเลาเรองสรางความดงดด

ใหคนสนใจ เพราะฉะนน การเรยงล าดบอาจเกดจากภาพทมอยแลวเอามา Recurring มเรองราวมากอน

เชน ผานสอโซเชยลมเดย แลวเอามาบดมาปรบ เพราะฉะนน เนอหาสดทายอาจออกมาจากงานทมอย

แลว Pre และ Pro จากของท Post มาแลว เอาท าซ า คอเอาเรองราวมาใสเทคนค สลบทได แลวแต

เรองราว แพลทฟอรม อปกรณ ทเอาไปใช จรงๆมปรากฎการณนมานานแลว เชน iMovie ในเฟซบก

และ App ส าเรจรป ใชวธการท า Template ขนมากอน แตไมใชลองลอย ท า Template จากขอมล Big

Data คอศกษาอรรถรสคนด คอมพวเตอรเรมเรยนรเรา เชน เราอยกบเฟซบกมา 5 ป แลวกท า Post-

production น า แลวเอามาปรบแตง ขอดคอเรวขน ผานกระบวนการวเคราะหมาแลว เชน รสนยมคนด

DPU

48

โดยผานการใชนวตกรรม ตวอยาง ลกคาเมองนอกจะมาสมมนางานเรา จะท าแนะน าประเทศ มวดโอ

น าเขามา เราตองท า Template รอ แลวเอาภาพมาใชในโปรแกรม คอ ออกแบบลวงหนา ท า Post กอน

วาคาดหวง Shot แบบใด แลวเอา Input มาใส” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10

กมภาพนธ 2560)

กลาวโดยสรปคอ เทคโนโลยเอออ านวยใหกระแสงานแบบไมเปนเชงเสน (Non-linear) มความ

เปนไปได แตอยางไรกตาม โปรดวเซอรตองมพนฐานการท างานและการคดงานแบบกระแสงานเดมคอ

ข นเตรยมการผลต (Preproduction) ข นการผลต (Production) และหลงการผลต (Postproduction) ท

แนนมากอนจงจะสามารถพลกแพลงมาสกระแสงานแบบไมเปนเชงเสนทมการท างานสลบข นหรอขาม

ขนตอนได

4. การปรบแนวคดและวธการสรางสรรคงานของผผลตเนอหาสอ

กลมตวอยางใหความเหนตรงกนวา วชาชพของผผลตสอมธรรมชาตทตองเรยนรตลอดเวลา

และเปนการเรยนรดวยตนเอง การเรยนจากสถาบนการศกษาอาจไมเพยงพอ รวมทงเทคโนโลยท

เปลยนแปลงตลอดเวลาเปนกรอบทก าหนดใหทกคนตองขวนขวายหาความรมาเพมเตม รวมทงฝก

ทกษะและวธการสรางสรรคงานใหมๆ โดยในปจจบนวธการคดเนอหาตองคดบรณาการเชอมโยงกบการ

สรางการมสวนรวมกบคนดผานกจกรรมและสออนๆ การออกแบบเนอหาไมใชมกรอบอยเพยงตว

รายการ (Program) แตตองคดในลกษณะภาพกวางแบบโครงการ (Project)

“เดยวนละครหนงเรอง ไมใชแคละครหนงเรองแลวม Event โชวตวดาราแลวจบ แตละครหนง

เรอง ตองม Event เปดตว Event ยอย สอสแยกไฟแดง วงขนจอ แฟนเพจ สารพด ซงมมานานแลวกอน

ดจทล” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

นอกจากน พวงเพชร ยงยกตวอยางหลกการท างานขางตนใหฟงจากประสบการณท างานใน

โครงการผลตละครของตนเองเรอง วนวานทบานเรา ดงน

“เชน โครงการละครเรอง คณตาคณยาย ซงปรบชอเปนเรอง วนวาน ม Event เกยวกบขนม

ไทย มโปรเจคนทาน ปรบใชในชอ วนวานทบานเรา แลวยงมคายหนงสนโดยเอาไปปรบเปนบทหนงสน

เกยวกบหลานทสอนตาเลนโปเกมอน ตาสอนหลานตดวง เปนวธการเลนกบสตว เปรยบเทยบใหเหน

คอนเซปและธมเดยว แตมหลายกจกรรมยอย แลวแตการเชอมโยง ซงท าใหขอทนไดจากหลากหลาย

แหลง ไมมใครเปนเจาของโปรเจคทงหมดใหญ ทนมาจากไหนไมส าคญ” (พวงเพชร สภาวาณชย, การ

สอสารระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

ในขณะท ชลากรณ มองวา วธการคดสรางสรรคงานสามารถท าไปไดพรอมกนทง 2 แบบ คอ

จะคดเนอหากอนเปนตวน าแลวตามดวยกจกรรมอน หรอคดพรอมกนออกมาเปนโครงการใหญกได

DPU

49

“ผมวาตองท าไป 2 อยาง ขณะน บางอยางท าเปนรายการ บางอยางท าเปนโครงการ ขนกบเรอง

ทท า เราไมมรปแบบตายตว สวนใหญจะคดเหมอนเดมคอคดรายการกอน แลวโครงการตามมา สวนการ

ใหทน มนขนกบ Idea มาแบบไหนกได แตโดยมากทมาเปน โครงการ Project มกไมเขารองเขารอย

เทคโนโลยเปดกวาง การคดเปน Project จะฟงทกคน คดวาทกอยางเปนไปได ไมมขอจ ากด พอคดใหญ

คนใหทนไมเขาใจ ไมมจดโฟกส กใหทนไมถก โปรแกรมและ Story คอหวใจ สวน Project เปนสวน

ขยาย” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

ดาน ชชวาล ใหความส าคญกบวธการท างานแบบใหมของโปรดวเซอรทตองกาวขามจาก

ลกษณะการท างานแบบศลปนเดยวมาเปนนกผสมผสาน โดยตองสามารถทหยบจบความร ขอมล และ

ทกษะความสามารถแตละดานของคนอนๆมาผสมผสานกน โดยเฉพาะอยางยงคอ การใหความส าคญ

กบการท างานผสมผสานของคนรน (Generation) ตางๆทมรสนยมและแบบแผนการด าเนนชวตท

ตางกน

“ขณะน Generation Y เปนกลมใหญในธรกจนและมบทบาท ขณะท Generation X ขยบมาเปน

ผบรหาร สวน Generation Z ถอเปนกลมผชมและบางสวนก าลงกาวมาเปนผผลต ดงนน นอกจากการ

ตามเรองเทคโนโลยแลว Generation X ซงเปนผบรหารจะท างานแบบฉายเดยวอกไมไดแลว ตองไปหา

ขอมลใหทนและปรบตว มฉะนนจะมปญหาและไมเขาใจกน เราจะท างานใหกลมนแตไมเขาใจเขา เราจะ

พลาด แครายการ 5 นาท ใสเพลงประกอบดนตรแนวหนงอาจเชยไปแลวในปจจบน ถาเราไมฟง ไม

ยอมรบ กจะพลาดไปเพราะเพยงจดเลกๆ ผบรหารอาจจะเชอมนในสงทตวเองมอย แตถาเราปฏเสธ

บางอยาง จดเลกๆ อาจท าใหเราขาดขอมลรอบดาน” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25

กมภาพนธ 2560)

กลมตวอยางเหนตรงกนวา โอกาสในการไดงานและการพฒนาตนเองของนกวชาชพยงมอยมาก

ในธรกจสอ แตคนท างานตองพฒนาตนเองอยางสม าเสมอ โดยปจจบนพบวา แมจะมอตราการวางงาน

มาก แตขณะเดยวกนองคกรธรกจสอยงขาดคนท างานในหลายต าแหนงงานเนองจากไมสามารถสรรหา

บคคลทมความรและทกษะทเหมาะสมกบต าแหนงดงกลาวมาท างานได โดยเฉพาะในต าแหนงงานท

เกยวกบการเขยนบท และการท างานขนตอนหลงการผลต (Post-production) ดงท ชลากรณ ไดกลาวไว

แลวในประเดนเกยวกบกระแสงาน

“ตลาดยงขาดแคลนโปรดวเซอรทเกง ยงไมคอยม สวนใหญเอาคนโปรดกชนและประสานงาน

มาท าโปรดวเซอร ณ วนน ทกอาชพถารกษาคณภาพไดกจะมความมนคงไปเรอยๆ แตทกงวลกนวา

เทคโนโลยเปลยนจะมากระทบ แตถาเปนคนเปดโลก ยงไงซะ คนท า Content ยงขาดในอตสาหกรรม

โลก” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

DPU

50

ความเหนดงกลาวขางตนมความสอดคลองกบความเหนของ พชรวลย ซงเปนผบรหารใน

สายการผลตเนอหาในองคกรขนาดใหญเหมอนกบชลากรณ ซงมประสบการณในการท างานกบบคลากร

หลากหลายรนภายใตระบบองคกร ท าใหมโอกาสไดสมผสกบทกษะและวธการการท างานของคนรน

ตางๆ

“สภาพการท างาน เดกจบใหม ทกษะนอยมาก ไมรวาเปนเพราะอะไร การท าธรกจโทรทศนตอง

ใชประสบการณ เราไมไดคาดหวงวาเดกจบใหมจะเกงเลย แตขอใหเขาอยากรในงานของตนเอง แตดเขา

ไมสนใจในสงทเขาจะไปประกอบอาชพ เรยนไปเพอปรญญา ไมไดไปประกอบอาชพ แตเวลาสมครงานก

เรยกเงนเดอนมาก ทงทตวเองมความสามารถนอย และมความอดทนในการท างานนอย แตพอลองมา

ท าได 2-3 เดอน พอมประสบการณท างานไดกไปอยท อน ถกซอตวไป โอกาสในการประกอบอาชพม

มาก ยงตองการคนท างานอย แตหาคนทตรงกบสเปคทเราตองการ หายาก” (พชรวลย รงสโสภณ

อาภรณ, การสอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม 2560)

ผลการสมภาษณพบผลสรปวา เนอหารายการยงถอเปนหวใจส าคญของการผลตรายการ

โทรทศน สวนกจกรรมและโครงการทเกยวของกบเนอหารายการถอเปนสวนขยาย การคดงานไมม

รปแบบตายตว โดยอาจจะเรมจากเนอหารายการ (Program) และขยายเปนโครงการ (Project) กได

หรออาจคดงานเปนโครงการใหญ (Project) ทมเนอหาเปนสวนหนงในนนกได ขอดของการคดงานแบบ

เปนโครงงานหรอแบบโครงการ (Project) คอจะท าใหสามารถหาแหลงทนไดจากหลายทศทางและขยาย

ชองทางการขอทนไดมากขนโดยไมมปญหาเรองลขสทธของเนอหา

โปรดวเซอรปละผผลตสอโทรทศนตองมธรรมชาตของการเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning)

แบบไมสนสด และเปนนกผสมผสานทรจกมนษยในแตละชวงวยทมความแตกตางกน นอกจากนพบวา

อตสาหกรรมสอยงขาดแคลนบคลากรนกวชาชพผผลตสอทมความสามารถ บณฑตจบใหมยงขาดทกษะ

ทจ าเปนในการท างานจรงในอสาหกรรมสอ แมวาอตราการวางงานในอตสาหกรรมโทรทศนจะอยใน

ระดบสง แตกยงขาดแคลนบคลากรทมทกษะเหมาะสมกบต าแหนงงาน

5. ทกษะพนฐานจ าเปน 4 ดาน ของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศน

ขอมลจากการสมภาษณพบทกษะจ าเปน 4 ดาน ของโปรดวเซอรผผลตรายการโทรทศนในยค

ดจทลหลอมรวมอนไดแก 1. ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรค 2. ทกษะเชงเทคนคและ

เทคโนโลย 3. การท างานเปนทม และ 4. ทกษะเชงธรกจ โดยจะน าเสนอรายละเอยดผลการศกษาตาม

หวขอทกลาวมาดงน

DPU

51

1. ทกษะดานการผลต (Production) และความคดสรางสรรค (Creativity)

ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรคถอเปนทกษะล าดบแรกทผใหขอมลทกคนเหน

ตรงกนวาโปรดวเซอรตองม แตจะมความลมลกในดานการผลตมากนอยเพยงใดถอเปนความเชยวชาญ

เฉพาะทางของแตละบคคล อยางไรกตาม ทกษะการผลตพนฐานถอเปนสงทโปรดวเซอรตองมเพอให

สามารถมองภาพของเนองานออกและสามารถสอสารกบทมงานไดอยางมประสทธภาพมากขน

“ทกษะ Production Skill จะชวยท าใหคยกนเขาใจมากขน ท างานเสรจเรว งบไมมปญหา ถา

งานมปญหาแลวโปรดวเซอรไมมความรดาน Production งานจะบานปลาย ถาไมม Creative Idea กจะ

ดงานไมออก วางานมนไดรอไมได” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

นอกจากทกษะความรดานการผลตเนอหาแลว โปรดวเซอรในยคดจทลหลอมรวมตองมความคด

สรางสรรคและสามารถออกแบบเนอหาขามสอและแพลตฟอรม (Platform) ไดอกดวย

“งานโปรดวเซอรไมไดจบแคการท าเนอหา วธการท าเนอหาเองมความแตกตางและละเอยดขน

เชน การสง Master File แตละชองกสงไมเหมอนกน เพราะฉะนนตองมความรมากขน ปญหาของคน

ยคอะแนลอค คออาจไมเขาใจวาดจทลไมใชแคเนอหาแตเปนไฟล หลงๆ ลกคามองงานเปน มการบรฟ

(Brief) งานออนไลน คอลมโลกเกา บรฟงานกนแบบ Online Campaign ดงนน การท างานสอสาร

แคมเปญแบบออนไลน กบออฟไลนไมเหมอนกน พฤตกรรมผเสพและการดงดดกตางกน” (บงการ

พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

นอกจากน บงการ ยงไดอธบายเพมเตมถงวธการออกแบบสรางสรรคงานในยคปจจบนทตอง

ท างานทงในรปแบบเดมและรปแบบออนไลน ซงโปรดวเซอรตองมความเขาใจแนวความคดดงกลาวและ

สามารถท างานประสานไดทงสองรปแบบ

“Creative Process มนเปลยนไป วธการท างานแบบ Online Media Content กมวธการคด

ตางกน ตองการวธการใหมๆ รปแบบเนอหามนตองถข นแตใชเงนนอยลง เนอหามอายส น เชน ไวรล

คลป เมอกอนท าหนง 3 เรอง ทก 6 เดอน ปจจบน อายเนอหาสนลงในสอออนไลนและ Out of home

media หนงชนตอหนงเดอนลกคามเงนเทาเดมถกแยกแลวเปนโจทยทาทายวาอยากไดเนอหาทเปน

Talk of the town หรอเอากจกรรมมาน าแลวเอาเนอหามาสนบสนน วธการคดสรางสรรคกตางออกไป

เดมการคยงานคยกบเอเจนซหนงรายกจบ ปจจบน คยกบหลายเอเจนซ เชน ผผลตเนอหา โฆษณา

ประชาสมพนธ เนตไอดอล ทม Push up rate งานหนงชน ตองท างานกบหลายองคกร ไมใช Full

Service แตตองคดขามแพลตฟอรม ขามเอเจนซ เพราะฉะนน โลกเกาและวธการคดแบบเกาก าลง

ล าบาก ดวยวธการคดทเปลยนยาก เพราะเอเจนซเดมอยากท างานกบ House Director แบบเคมเปญ

เดยว แบบวธการคดแบบเดม ” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

2. ทกษะเชงเทคนคและเทคโนโลย

DPU

52

ดงทไดกลาวไวแลววา ธรกจสอเปนธรกจทขบเคลอนดวยเทคโนโลย การพฒนาดานอปกรณ

การผลตและเทคโนโลยการรบสงสญญาณใหมๆ เปนตวกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในดานตางๆ

ตามมา ดงนนทกษะทจ าเปนส าหรบโปรดวเซอรอกประการหนงคอ ทกษะเชงเทคนคและความ

กระตอรอลนในการกาวทนการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย

“ทกษะดานเทคนคกส าคญ กระบวนการเปลยน เทคนคกเปลยนตาม เครองไมเครองมอถก

เปลยน ตองอาศยเทคโนโลยใหมๆ มาชวย การใชไลน Mobile ในการสอสาร เมอกอนตองม Call Report

ใน 24 ชวโมง ตอนนเปน Minute Call Report ใชไลนในการสอสารหลก เรว แตขอเสยคอ พนทดาน

เวลา คอลกคารอไมได เพราะลกคามความรใกลเคยงหรอฉลาดกวา เมอกอนม Black Book หรอ

Library ทระดบอาวโสเทานนจะเขาถงไดและร แตเดยวนคยค าเขาไปในอนเตอรเนต ทกอยางออกมา

หมด โปรดวเซอรตองมทกษะดานเทคนคมากกวาเดม” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล,

10 กมภาพนธ 2560)

“ทกษะของโปรดวเซอร ตองรเทคนคประมาณหนง ไมลกในทกเรอง แตกไมรแคผวเผนจนทก

คนหลอกได ลกมากกไมมเวลา สญเสยการ Concentrate การเอาเดกใหมๆมาท างานแบบงบรวมกน

หลกหมน ไมใชวางานจะออกมาด การจดสรรงบประมาณ ขามแค 5 นาท นบเปนอกคว ถาไมรอะไรกจง

ถามและเลอกคนถามทไมหลอกเรา มอนเตอรเนต ศกษาเองได ไมถกหลอก เคารพความรผอนดวย เขา

ยนดใหความรเราโดยไมตองจายเงน” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ

2560)

3. ทกษะการท างานเปนทม

กลมผใหขอมลทกคนเหนพองตรงกนวา งานผลตเนอหาสอเปนสงทไมสามารถท าไดเพยงคน

เดยวโดยล าพง ตองอาศยทมงานและการท างานเปนทม โดยถอเปนหนาทหลกของโปรดวเซอรในการ

บรหารทมงาน

“การท างานเปนทมส าคญมาก งานทเปนการผลตสอไมสามารถท าไดคนเดยว เทคโนโลยชวย

ไดเยอะ เพราะนนความเปน Expert จะมนอยลง ท าเองไดทกอยาง ทกคนตองท าไดหมด สงทตองม

แนๆคอ ทมงานตองเรยนรการใชนวตกรรม ไมตองลกเหมอนเมอกอน โนตบกหนงเครอง ท าไดทกอยาง

ตองมทกษะความรขามหนาทท เราท า เชน ผส อขาว ตองตดตอ สงไฟลออกอากาศได” (บงการ พยฆ

วเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

หวใจของการท างานเปนทมคอการสรางบรรยากาศการท างานทด ขณะเดยวกนการผลตเนอหา

สอตองอาศยทมทมความหลากหลายมาท างานรวมกนหรอมความเปนทมทมสหวชา ตวโปรดวเซอรเอง

กตองขวนขวายเรยนร

DPU

53

“โปรดวเซอรตองเปนนกบรหารทมเวรค ตองคยกบคนเยอะมาก ท ายงไงใหไปกนไดอยางม

ความสข บรรยากาศดกไปกนไดดวยด ดานการท างานในทมทมความรหลากหลายนนขอใหน าหนกกบ

การหาความร โปรดวเซอรตองเปนคนอยากหาความร วนนท า Mask Singer ตองรเรองดนตร ถาตองไป

ท า คณพระชวย กตองรเรองวฒนธรรม เปนเรองของการหาความรเพมเตม ตองเปนคนขยนหาความร”

(ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

4. ทกษะเชงธรกจ (Business Skills)

ขอมลจากการสมภาษณพบวา กลมตวอยางเหนตรงกนวา ทกษะเชงธรกจอาจไมใชปจจยท

จ าเปนมากส าหรบผผลตทอยในระบบองคกร แตส าหรบนกวชาชพทเปนผผลตอสระ (Freelance) และ

เจาของธรกจขนาดเลกหรอผท เปนนายจางตนเอง (Self-employment) แลว ถอวาเปนทกษะทจ าเปน

อยางมาก

“ทกษะเชงธรกจ ในองคกรธรกจใหญๆอาจไมจ าเปน แตในธรกจเลกๆถอเปนทกษะส าคญ ถา

คณคา ศกยภาพเยอะถงจะด โปรดวเซอรตองขายงาน เชน การท า Tie in มรายไดมากกวาโฆษณา ตอง

รจกฝงลงไปในเนอหา ซงมคณคาในระยะยาว มากกวาการขายโฆษณา โปรดวเซอรตองมทกษะการคด

การขาย การสราง Value-based ของ Brand ลงไปในเนอหาทท าแลวไมนาเกลยด บางครงการตลาด

ตองคดมากอนแลวเนอหามาทหลง” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ

2560)

“ดาน Business Skill หรอ Model การท า Start Up ส าคญมาก ส าหรบ Freelance นองๆท

อยากโต การหารายไดตองแนน งาน Freelance เดอนหนงตองมกงานจงจะด ารงชวตได แตละงานมาก

นอยอยางไร ไมใชหมาลาเนอ เอาแคประทงชวต” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10

มนาคม 2560)

ทกษะทง 4 ดาน ทกลาวมานถอเปนทกษะทนกวชาชพผผลตสอทกคนจ าเปนตองม ซงส าหรบ

ต าแหนงหนาทของโปรดวเซอรซงเปนผอ านวยการผลตแลว กลมตวอยางสวนใหญใหความส าคญกบ

ทกษะการจดการบรหารเปนส าคญ

“จรงๆ ณ วนน ในแงโปรดวเซอรอาจตองรเกอบทงหมดทมอยน 4 ขอนควรมใหครบ เรองส าคญ

ทผมใหน าหนกเปนเรองการบรหารงาน ตองเสรจงานตรงเวลา ใน Budget ทเหมาะสม และไดงาน

คณภาพด สงนตองอยในหวโปรดวเซอรกอน สวนทกษะอนๆจะเปนสงทชวยท างานใหงายขน”

(ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

DPU

54

“โปรดวเซอรกบผก ากบตางกน ท างานคานกน ผก ากบบรรเจดของเขาสดโตง โปรดวเซอรมอง

อะไรเปนองครวม คดทกเรอง มองทะล จะเปนคนบอกวาไดหรอไมได มองกวางและลก ทกษะนไมงาย

ในหวตองมข นตอนครบ บางคนบรหารจดการงบประมาณผดพลาด กลวเลย ไมกลาออกกองอก ขาดทน

ดงนน ตองรเรองบญชในระดบหนง บญชเบองตน การเงน ตองร แตอาจไมเทานกบญช คนท างบแรกๆ

ไมเขาใจ Vat กบหกภาษ ณ ทจาย ท างานหลกแสนโดนหกหลกหมน การบรหารจดการตองรอบคอบ ใจ

เยน โปรดวเซอรเปนผจดการปญหา ปญหามารบกอน ขางนอกอยางไรขางในตองนง การบรหาร

จดการเวลาและบคคลส าคญมาก ตองม Breakdown ทเปนไปได โปรดวเซอรตองอานออก ประเมนได

ตองเรยนร ทกรายการใชเวลาไมเทากน ประเมนเวลาจากประสบการณเดมไดบาง แตกไมเหมอนเดม

เมอท าไป 3-4 เทปแรกเราจะรวาใชเวลาเทาไหร” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวางบคคล, 18

กมภาพนธ 2560)

ในภาพรวม ผลการวจยพบวา โปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในยคปจจบนตองม “พหทกษะ”

คอ มความสามารถทหลากหลาย ท างานขามแพลทฟอรม (Platform) ไดท งแบบออนไลนและแบบ

ออฟไลน มความรท หลากหลายในสหสาขาวชา โดยทกษะจ าเปนทนกวชาชพทกคนตองมไดแก ทกษะ

ดานการผลตและความคดสรางสรรค ทกษะเชงเทคนคและเทคโนโลย ทกษะการท างานเปนทม และ

ทกษะเชงธรกจ สวนทกษะทส าคญส าหรบต าแหนงผอ านวยการผลตหรอโปรดวเซอรคอ ทกษะการ

บรหารจดการ

6. การพฒนาเนอหาและทกษะเพอบรรลผลตามแนวทาง ประเทศไทย 4.0 และเศรษฐกจ

สรางสรรค

การพฒนาเนอหาสอในฐานะหนวยหนงของอตสาหกรรมสรางสรรค ตามแนวทาง ประเทศไทย

4.0 คอ ตองพฒนาเนอหาใหเปนสากล สามารถเขาถงรสนยมของผชมระดบโลกและสามารถสงออกได

ซงประเทศไทยมศกยภาพแตตองไดรบการสนบสนนจากภาครบในหลายๆดาน ขอมลจากการศกษา

พบวา กลมผใหขอมลทกคนตางเชอมนวาประเทศไทยและบคลากรในอตสาหกรรมสอโทรทศนของ

ประเทศไทยมความสามารถ แตยงตองการการสนบสนนและการผลกดนอยางเปนระบบ

“เนอหาส าหรบ ประเทศไทย 4.0 ตองใชเทคโนโลยชวยท าเนอหาใหนาสนใจ ใหดงดดในระดบ

สากล แตปจจบน ประเทศไทยเปนประเทศน าเขาเนอหา ไมใชประเทศสงออกเนอหา ดวยขอจ ากดคอ

ทกษะภาษาองกฤษของคนไทย กบการไมเขาใจรสนยมของตางประเทศของสากล จะท าอะไรใหชาวโลก

เมอคดแคแคบๆกไมมทางจะไปถง 4.0 ทมความเปนสากล ของทกอยางตองขายไดในสากล มาตรฐาน

ในสงทม ถาบานเราจะท าเนอหา 4.0 คอการท าใหชาวโลกด และใชเทคโนโลย วธการเลาเรองใหเปน

DPU

55

มาตรฐาน ใหเปนกลาง ไมใชแคคนไทยด” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10

กมภาพนธ 2560)

“ภาครฐตองเขมแขงมาก ตองน าทางใหเยอะพอสมควร ความทรฐบาลยงไมม นคงกอาจไปถง

ยาก รฐบาลตองเรมให เพราะธรรมชาตของคนไทยตองมคนชแนะ คนทจะกระตอรอรนอาจมอยบาง แต

รฐบาลตองเรมให เชนเมอกอน การพฒนา SMEs มสถาบนมาด าเนนงานใหจดฝกอบรม ถาจะท าแบบน

ในเรองสอกตองมคนมาเทรนใหเขา” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ

2560)

ชชวาล เสนอความเหนวา ภาครฐบาลตองมบทบาทเปนผน า และสรางการประสานความรวมมอ

จากภาคสวนอนๆ อาท สถาบนการศกษา องคกรธรกจ ซงถอเปนโอกาสทด

“สถาบนการศกษา เชน คณะบรหาร นเทศ ตองมหลกสตร มคาย มการอบรม เพอจดไฟให

ตงแตระดบนกศกษา ใหเหนอนาคตออกวาเปนอยางไรบาง เพอเตรยมปรบตว ดานองคกรธรกจ คงตอง

รวมกนหลายฝาย แตตองเรมจากรฐบาล เพราะตองใชงบประมาณ ไปจบมอกบสวนตางๆ เชน กสทช

สถาบนการศกษา ภาคเอกชนธรกจขนาดใหญทประสบความส าเรจ โดยมรฐบาลเปนตวเชอม มา

แลกเปลยนความคด ท างานรวมกน ผนกก าลงกน สถาบนการศกษาตองเขมแขง ไมมองแคธรกจเพยง

อยางเดยว มอดมคตรวมกน มสวนรวมในการพฒนา กตองฉกฉวยเอาโอกาสนมาเรมตน” (ชชวาล ว

ลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

ซงความเหนขางตนสอดคลองกบ ท บงการ พยฆวเชยร มองวา การจะบรรลตามเปาหมายของ

ประเทศไทย 4.0 ได ตองมภาครฐเปนตวขบเคลอนการผลตสอใหเขาสระดบมาตรฐานสากล

“การท าใหส าเรจ ประเทศไทย 4.0 ตองไมหลอกกน ตองใหตางชาตยอมรบ เปนมาตรฐานสากล

ประเทศไทยพรอมเขาสมาตรฐานระดบโลกในการท าเนอหาทตองเปนเนอหาทชาวโลกดแลวเขาใจ” (บง

การ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

นอกจากน บงการ พยฆวเชยร ซงเปนทงเจาของธรกจสอและมประสบการณในการพฒนาธรกจ

ใหมแบบ Start Up ทสงออกเทคโนโลยไปยงตางประเทศ ไดใหความเหนเกยวกบการผลกดน ประเทศ

ไทย 4.0 เพอการสงออกเนอหาทมมาตรฐานสากลวาตองมการท างานอยางเปนระบบ ซงจะขอสรป

ใจความเพอน าเสนอดงน

1. การผลกดนใหเปนวาระแหงชาต โดยผน าภาครฐบาลทมวสยทศน มรฐบาลเปนแมงาน และ

ตองท าซ าๆ ใชเวลา ทงนดวยนสยคนไทยตองมผน าก ากบการท างาน ยกตวอยางประเทศเกาหลท

สามารถไปถงไดเพราะเปนวาระแหงชาตในการยกระดบเครองมอ ภาพยนตร มวสควดโอ ซรย เพลง

โดยรฐบาลเปนแมงาน ผบรหารตองมวสยทศน ไมใชมแตเงนทนเทานน

DPU

56

2. พฒนาศกยภาพและความคดสรางสรรคของผผลต ดวยปญหาทเปนอปสรรคคอ ทกษะการ

คดและการเขยนบทไมไดรบการใหความส าคญในประเทศไทย ในระบบการศกษาไมไดมการเนนทกษะ

การเขยน ทกษะตางๆของนกวชาชพเกดจากประสบการณทงสน ขาดการสนบสนนการสอนเชงลกดาน

การเขยนเชงสรางสรรค หากบคลากรไมมความพรอมดานนกเหมอนกบไมพรอมรบ การเรยนการสอน

ดานการเขยนทมอยเปนการสอนแบบกลางๆเทานน ตองมการสอนและฝกทกษะการเขยนเชงสรางสรรค

ทจะชวยท าใหคนท างานผลตงานไดในหลายแพลตฟอรม

3. การสรางทกษะใหบคลากรสามารถใชเครองมอไดหลากหลาย ปจจบนธรกจสอขาดบคลากรท

มทกษะการท างาน เชน แอดมนดแลเพจในสอสงคมออนไลนมความขาดแคลนอยางมาก ระบบ

การศกษาไมไดมสอนในหลกสตร ซงเปนทขาดแคลนมาก การเตรยมบคลากรจงเปนเรองส าคญ

นอกจากแนวทางการพฒนาทกษะ ดานการคด การเขยน เทคโนโลย เพอเตรยมความพรอมส

ประเทศไทย 4.0 ดงทสรปจากบทสมภาษณมาขางตนแลว บงการ พยฆวเชยร ในฐานะเจาของธรกจสอ

และธรกจ Start Up รนใหม ยงใหความส าคญกบการเรยนรของผผลตสอ ทตองเรยนรดวยตนเองอยาง

ไมหยดนง เพอใหตามทนแนวโนมตางๆ ทงดานพฤตกรรมผบรโภค เทคนคการผลต การใชสอใหม เพอ

เพมอ านาจในการตอรองทางธรกจใหกบตนเอง ซงจะขอสรปความจากการสมภาษณเกยวกบ

ขอเสนอแนะในการผลกดนดงน

1. เทรนดและแนวโนม ผผลตตองหตาไวพอทจะรวาเทรนดผบรโภคคออะไร การท าเนอหาตอง

เขาใจรสนยมผบรโภค โปรดวเซอรคอผจบจงหวะผบรโภค ครเอทฟคอคนทท าใหเนอหานาสนใจ

2. การเรยนรเรองเทคนควธการน าเสนอใหม เนอหาแขงกนทวโลก จงจ าเปนตองหาวธการ

น าเสนอ วธการเลาเรองทเดนหนาไปเรอยๆ การเรยนรเครองมอ รวาอะไรท าได อะไรท าไมได

3. บรษทเลกๆ ตองใหความส าคญเรองการท าบญชและงบประมาณ

4. ใชสอโซเชยลมเดยใหเปน เพมอ านาจตอรองใหงานของตนเอง ในการกระจายและ

ประชาสมพนธเนอหา

ทงน บงการ พยฆวเชยร ทงทายวา “แตละบรษทดงคนเกงๆมารวมกนเปน Dream Team โดย

มรฐบาลเปนจาภาพ จงจะไปถง ประเทศไทย 4.0” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10

กมภาพนธ 2560)

โดยสรปคอ ประเทศไทยมศกยภาพและมบคลากรทมความสามารถ แตการจะพฒนาไปไดถง

การผลตเพอสงออกตามแนวทาง ประเทศไทย 4.0 ตองมการประสานเชอมโยงโดยรฐบาลเปนผน า ม

การสรางดรมทม (Dream Team) จากทมงานทมความสามารถในระดบประเทศมารวมกน

DPU

57

7. แนวทางการเตรยมตวเพอเขาสรปแบบการเปนนายจางตนเอง (Self-employment)

จากขอมลพบวา รปแบบการเปนนายจางตนเอง (Self-employment) เปนโมเดลทางธรกจและ

รปแบบการท างานทเขากบไลฟสไตลหรอวถชวตของคนรนใหมในยคปจจบนทชอบความอสระในการ

ท างาน โดยเฉพาะกบกลมทเตบโตมาแบบทางบานพรอมและไดรบการสนบสนน นอกจากนแลว สภาพ

เศรษฐกจในปจจบนไมเออใหคนเขาสระบบองคกร จงกอใหเกดการผลกดนใหคนท างานในลกษณะการ

เปนนายจางตนเอง (Self-employment)

“Self-employment มนเปนธรรมชาตของการท างานดานสอ มนมมานานแลว เพยงแตใน

ปจจบนมความชดเจนมากขน เพราะถกบงคบโดยธรกจ ลดตนทนในการจางพนกงาน ลดตนทนราคาคา

ผลตและอปกรณ มนจะชวยลดตนทนได คาตวคนท างานอาจสง แตสามารถเลอกชอปเลอกใชได แวดวง

สอกเหมอน Supermarket สงทเหมาะสมกบงาน กบคณภาพและงบประมาณของโครงการใหพรอม

เดยวนชดเจนขน เปนทศทางของธรกจ ดงนน เราตองขายตนเอง โดยการสรางผลงาน ท าโพรไฟลให

ดๆ นอกเหนอจากทกษะวชาชพดานการผลตแลว ตองมทกษะทางการตลาด สามารถขายตนเองได

ดงนน ตองมทกษะการเจรจาทางธรกจ ทกษะการท าเอกสาร การใชภาษา เราเปนศลปนเดยวไมได ตอง

หาคนมาชวย ท างานคนเดยวไมได ตองมพารทเนอร มทมท างานไปดวยกน ซงสงนตองเรยนรดวย

ตนเอง ไปเรยนเพมเตมเอา ในอนาคต ถาเราไมมโพรไฟลน เขากเลอกคนอนไป” (ชชวาล วลาวรรณ,

การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

“Start Up มหลายบทบาทกบการท าเนอหาในปจจบน ขาหนาเราเปน Startup คอมทมเทคนค

มการสรางสรรคความตนตาตนใจใหเนอหา ปจจบนเราแขงกนทเนอหา แตเอาชนะกนทการสราง

ประสบการณใหคนด เชน ขาว เนอหาคอขาว แตบางธรกจไมไดท าขาวเอง แตมก าไรจากการชนะดวย

วธการน าเสนอและสสน เราเปนพนธมตรกบคนทผลตเนอหา ขณะเดยวกนกเปนคแขงในตวเพราะเราม

เนอหาของเราเอง ในแพลตฟอรมตวเองดวย เชน VR (Virtual Reality) เปนแพลตฟอรมใหม ถาเราท า

VR มวย Live สด เสมอนจรงวาดอยในสนามมวย กมา Disrupt กบชองมวย” (บงการ พยฆวเชยร, การ

สอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

บงการ ยงเสนอความเหนเพมเตมดวยวา หวใจของการท า Start Up ดานธรกจสอ คอการสราง

ประสบการณใหมๆ แกผบรโภค ซงการตอสดงกลาวอยท วธการน าเสนอและการเลาเรอง โดยตนเองมอง

วา องคกรธรกจเลกๆแบบ Startup มความคลองตวในการท างานและการแขงขนมากกวา

“เนอหาเดมไมเปลยน แตวธการเลาเรองและเสนอประสบการณชมตางกน ยงถก ยงเรว ตนตา

ตนใจ คนปจจบนรอไมได เรวเขาเรอยๆ รายใหญจะแขงไมทน แขงล าบาก เพราะใหญไป ไมสามารถลง

มาแขงไดกบรายเลกๆทท าถกท าเรว ตนตาตนใจ โลกอนาคตกรอบจะแคบเขา สงทมประเพณอยางงาน

ออสการ คานส จะถกบบโดยเทคโนโลยในอนาคต หลายอยางไมคดวาจะเกดกยงเกด เชน นตยสารโวค

DPU

58

เอาโทรศพทหวเหวยมาถายแฟชน คณภาพกไมลดลง ใชไอโฟนถายหนง เทคโนโลยพรอมใหโอกาส

เชน กลองเดมหลกลาน เดยวนกลองทวไปกถายได แปลวาเทคโนโลยเขามามบทบาทมากๆ ไมใชแค

ระดบธรกจมวลชน แตท าใหผเสพกลายเปนผสรางสอ แปลกแตกตางได” (บงการ พยฆวเชยร, การ

สอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

ทงน บงการ เหนตรงกนกบกลมผใหขอมลทกคนวา สอใหมเปนทงคแขงและพนธมตรของผผลต

สอ “เปนทงคคาและคแขง YouTube มองวาเปนคคา เปนชองทาง Channel กลายมาเปน Platform คน

ทควบคมมาตรการตองมองภาพแนวโนมเทคโนโลย ผบรโภคไปทางใด ควบคมไปในทางทจะเปนไปได

แตไมใชบงคบ” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

ดาน พวงเพชร สภาวาณชย ซงมประสบการณท างานดานสอในฐานะโปรดวเซอรอสระมาตงแต

ชวงแรกๆของชวตการท างาน และคนเคยกบลกษณะการท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-

employment) มาอยางยาวนานมองวา หวใจส าคญของการเปนนายจางตนเอง ซงเปนลกษณะการ

ท างานทตองมการคดงานสรางงานใหเกดกบตนเองและผอนตลอดเวลา รวมทงตองมการประสานการ

ท างานกบองคกรและคนท างานหลายดาน ดงนนตองมระบบความคดทด สามารถคดเชอมโยงได เพอให

สามารถแตกแขนงงานจากเนอหาเดมใหขามสอได ซงจะกอใหเกดผลดในการหางบประมาณและ

ชองทางการระดมทนในการท างาน เพราะตวเนองานไมไดตกเปนลขสทธของนายทนเจาใดเจาหนง

เทานน

“ตวเองอยกบการเชอมโยงมาตงแตอาย 20 ตนๆ มพนฐานมาจากการเขยนบททว เมอมการ

เชอมโยง กผนมาเขยนหนงสอได ใชการประยกต ชวตเรมจากไมมนคงมาสม นคง สวนคนทม นคงแลว

มาไมมนคง กตองท าได ไมกลว ตองคดเปน สรางโปรเจคใหตนเองได ประยกตได จากรอรบเงนเดอน ก

ตองออกมาเผชญโลก จาก Comfort มาส Danger Zone” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวาง

บคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

ทงน พวงเพชร ใหทศนะวา ก าไรในการท างานของตนเองบางครงอาจไมไดเขามาในรปแบบ

ของผลก าไรทเปนตวเงน แตความผกพนกบลกคาถอเปนหวใจส าคญ

“เงนเปนสวนหนง แตโบนสคอทกษะทไดและความสขกบการท างาน ถอเปนคาตอบแทนท

มากกวาเงน แตกหามขาดทนก าไร ความรสกผกพนกบลกคา ความยงยนในการทเขาเลอกใชเรา

ความรสกทเขาเลอกเราเปนอนดบแรกคอสงส าคญไมแพกน” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสาร

ระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

กลาวโดยสรปคอ การเปนนายจางตนเอง (Self-employment) คอรปแบบการท างานทจะเขามา

มบทบาทส าคญในอตสาหกรรมสอในอนาคต ในการเตรยมพรอมเพอเขาสรปแบบการท างานดงกลาว

DPU

59

โปรดวเซอรและผผลตสอตองมการสรางผลงานเพอสรางโฟรไฟลของตนเองทแตกตาง สามารถคด

เชอมโยงเปนโครงการและขยายชองทางการหาทนและรายไดในการท างาน

8. ทกษะรปไมทในการสรางโพรไฟลของผผลตสอในยคดจทลหลอมรวม

จากการรวบรวมความคดเหนดวยการสมภาษณกลมโปรดวเซอรระดบต าแหนงบรหารทง 5

ทาน ซงมประสบการณทงในองคกรสอระดบใหญ เจาของธรกจและผผลตอสระพบผลการวจยเกยวกบ

ทกษะส าคญทจ าเปนในการสรางโพรไฟลของโปรดวเซอรและผผลตสอ โดยจะแบงการน าเสนอออกเปน

2 ดานในรปแบบของไมทคอ ทกษะแนวนอนหรอหวไมท หมายถง ทกษะรวมทผผลตทกคนจ าเปนตอง

ม และทกษะแนวตงหรอดามจบ ซงหมายถง ลกษณะเฉพาะทโดดเดนของแตละบคคล ซงในทนคอของ

ผอ านวยการผลต หรอ โปรดวเซอร

ทกษะแนวนอนหรอหวไมท

ผลการศกษาพบวา ทกษะรวมทโปรดวเซอรและผผลตสอทกคนจ าเปนตองม ไดแก

ความคดสรางสรรค ความสามารถเชงเทคนคและเทคโนโลย ทกษะการใชภาษาและการสอสาร ทกษะ

ดานธรกจ

พชรวลย รงสโสภณอาภรณ ใหความส าคญกบทกษะความคดสรางสรรคและเทคโนโลย โดยให

ความเหนจากมมมองของผบรหารการผลตในระบบองคกรวา ส าหรบบคลากรทอยในระบบองคกรแลว

ทกษะ 2 ดานทกลาวมาเปนสงส าคญ ในขณะททกษะทางธรกจอาจไมมความจ าเปนมาก เพราะใน

องคกรมสวนงานดานการตลาดและการพฒนาธรกจท าหนาทนแลว “หนงคอความคดสรางสรรค สองคอ

เทคโนโลย ทตอง มสวนความรทางธรกจอาจไมจ าเปน เพราะอยในระบบองคกร ขอใหมความรเกยวกบ

พนฐาน เนนการสรางเนอหา แตละแพลทฟอรมเขามคนดแลใหอยแลว” (พชรวลย รงสโสภณอาภรณ,

การสอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม 2560)

เชนเดยวกนกบ ชลากรณ ปญญาโฉม ทใหความเหนวา ความรพนฐานดานการผลตและ

ความคดสรางสรรคถอเปนทกษะส าคญและจ าเปนส าหรบโปรดวเซอรและผผลตทกคน โดยใหทศนะและ

ขอสงเกตวา ประเทศไทยมระบบอาวโสซงเปนปจจยทเกยวของในการท างานของทมงานผลตรายการ

ดงนนจะพบวา โปรดวเซอรสวนใหญจะมาจากสายงานผก ากบทมความรและทกษะระดบสงในขนทไดรบ

การยอมรบจากทมงาน

“ในเมองไทย ระบบอาวโสมเรอง Seniority และ Loyalty บางอยางทท าใหเขาตอง...ถาไมมาจาก

สายประสานงาน กสาย Production เพราะในอดตทผานมา กองถายเมองไทย ผก ากบเปนใหญ ไมใช

โปรดวเซอรเปนใหญ โปรดวเซอรมกมาจากสายผก ากบ เพราะมนมบารมอะไรบางอยาง แตจรงๆแลว

DPU

60

มนตองมอะไรมากกวาน มนตองแกปญหาอนๆได ตองสอนคนอนได และถามความรเยอะพอกส งได”

(ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

อยางไรกตามในตอนทายของบทสมภาษณขางบนสะทอนใหเหนวา ทกษะส าคญของโปรดว

เซอรในความคดของ ชลากรณ นน ใหน าหนกกบความสามารถในการบรหาร ซงจะขอกลาวถงในทกษะ

แนวตงหวขอตอไป

ดาน พวงเพชร สภาวาณชย ซงมประสบการณท างานโปรดวเซอรในรปแบบอสระและเปน

นายจางตนเอง ใหน าหนกกบกระบวนการคดและความคดสรางสรรค ซงหมายรวมถงความสามารถใน

การวเคราะหสงเคราะหเชอมโยงขอมลเนอหา และการสอสารเนอหาขามสออกดวย

“โดยทวไปคอตองมกระบวนการคดทเขมแขง ประกอบดวย Theme และ Concept ทแขงแรง

ทกษะการฟงอยางลกซง การสงเกต การอาน การสอสารพดเขาใจงาย มจตวทยา ถาไมมจตวทยาใน

การสอสาร ไมมทางจะไดขอมล ตองมความพยายาม มความสามารถในการเชอมโยงองคความร

ความสามารถในการเชอมโยงทกลนมาจากประสบการณของตวเอง สามารถท างานขามสายงานได จาก

เขยนบททว ไปเขยนหนงสอ คยภาษาแพทย พยาบาลได ศกษาขอมลแลวคดได” (พวงเพชร สภา

วาณชย, การสอสารระหวางบคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

สวน ชชวาล วลาวรรณ ใหความส าคญกบทกษะภาษาและการสอสาร ซงไมเพยงแตหมายถง

ทกษะการหาขอมล วเคราะหขอมลเพอน ามาใชในการเขยนบทและสรางเนอหารายการเทานน แตหมาย

รวมถงทกษะการจดการงานเอกสารทตองใชตดตอประสานงานกบลกคาและหนวยงานทเกยวของอก

ดวย

“เรองภาษาและการสอสารเปนสงส าคญ ไมใชแคภาษาในการเขยนบทและผลตเนอหา เชน ไต

เตล กราฟก แตหมายถงภาษาในการสอสาร เชน งานเอกสาร ทงหมดทงมวลคอเรองความเขาใจ สงผล

ตอภาพลกษณและความนาเชอถอของตวองคกรเราดวย ทกษะดานการหาขอมลกส าคญ ซงปจจบนขาด

มาก ทงทเปนเรองพนฐานมากในการผลตสอ ตองมทกษะในการหาขอมล รวบรวมขอมล แยกแยะ

สงเคราะหใหได ถาไมมทกษะการอาน การจบใจความ กสอสารไมได ไมสามารถหยบความนาสนใจมา

พฒนาเปนเนอหาได ใชเวลาในการหาขอมลนานไป” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25

กมภาพนธ 2560)

อยางไรกตาม ชชวาล กใหความส าคญกบทกษะเทคโนโลยเชนกน “ขอสดทายคอ เทคโนโลย

บางคนเรยนมาอยากเขยนบท ไมสนใจเรองกลอง กราฟก เทคโนโลย ไมได มนตองมไมอยางนนจะคด

งานสงตอไปใหทมผลตไมได” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

DPU

61

ในภาพรวมดงทกลาวมา ทกษะแนวนอนหรอทกษะรวมทโปรดวเซอรและผผลตสอทกคนตองม

ประกอบดวย ทกษะการผลต ความคดสรางสรรค ภาษาและการสอสาร และทกษะเชงธรกจ ซงสามารถ

สรปไดจากค าใหสมภาษณของ บงการ พยฆวเชยร ตอไปน

“ตองเขาใจแนวคด ความคดสรางสรรค (Creativity) เทคโนโลย (Technology) เรยนรส งใหมๆ

เพอน ามาเสนองงาน ชองทาง (Channel) ใหมๆ หรอ Platform ใหมๆ เขาใจพฤตกรรมผบรโภค

Segmentation การบรหารจดการ (Management) ดเรอง Cost Control Price Control Time and

Quality Control” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

ทกษะแนวตงหรอดามจบไมท

ดานทกษะแนวตงหรอดามจบไมท ซงเปนทกษะเฉพาะสวนบคคลนน ผใหขอมลแตละทานเนน

ย าทกษะแตกตางกนออกไปตามประสบการณและความเชยวชาญของแตละคน โดย ชลากรณ ปญญา

โฉม และ พชรวลย รงสโสภณอาภรณ ซงเปนผบรหารในองคกรสอขนาดใหญใหความส าคญตรงกนใน

ทกษะดานการบรหารจดการ โดยใหขอเสนอแนะวา ผอ านวยการผลต หรอ โปรดวเซอร ถอเปนผน าของ

ทม หวใจส าคญในการท างานคอการบรหารงานและบรหารทมงาน

“ในสวนแนวตง ตองมความเปนผน า การบรหารจดการ ตดสนใจรวดเรว ซงเปนทกษะส าคญ

ของโปรดวเซอร” (พชรวลย รงสโสภณอาภรณ, การสอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม 2560)

“แนวตง ผมใหความส าคญกบการบรหารจดการกอง การบรหารจดการโครงการใหมนเรยบรอย

Management Skill Communication Skill Coaching Skill ซงบงเอญในอตสาหกรรมทวมนมกจะแยก

จากกน คนถายท าเกง คนบรหารเกง แยกกน ส าหรบโปรดวเซอร เขาตองมความร และอาจไมตองถาย

ท าเปน” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

นอกจากน ชลากรณ ยงเนนย าวา นอกจากมความคดสรางสรรคแลว คณลกษณะทเปนสงส าคญ

ของโปรดวเซอรคอ ความสามารถในการน าเอาแนวความคดมาท าใหเกดเปนรปธรรมได ซงชลากรณใช

ท าวา Activation ซงหมายถงการท าใหความคดนนเกดขนได มชวตขนจรง

“ การ Activation อนนส าคญกบโปรดวเซอรมาก คอเรองไอเดยครเอทฟทกคนมนมไดหมด แต

โปรดวเซอรตองเอาไอเดยนนมาท าใหเกดขนได เราคยกนวาท าไอเดยประกวดน าแขงกนไหม มคนพด

แบบนมา โปรดวเซอรตองเอาไอเดยไปท าออกมาใหได ไอเดยแบบนนมนเปนไปไดจรงไหม สดทายเขา

ตอง Finish งาน ตองเปนนกปฏบตดวย ไมใชนกคดอยางเดยว” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสาร

ระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

ดาน ชชวาล วลาวรรณ ซงเปนเจาของธรกจสอขนาดเลกทเรมตนธรกจจากการเรยนรดวย

ตนเอง ใหความส าคญกบการขวนขวายเรยนร ไมวาจะเปนการฝกอบรมในองคกร หรอการเรยนรดวย

DPU

62

ตนเอง ซงสอดคลองกบความเหนของ พวงเพชร สภาวาณชย ทเนนทกษะความสามารถในการคด

เชอมโยง เรยนรชองทางใหมๆ ดวยตนเองเพอสรางงานใหตนเอง นอกจากน ชชวาล ยงไดเนนย าถง

ทกษะแนวตงทส าคญอกขอคอ ทกษะการสอสารและการน าเสนอ

“เปนสงทตองพฒนาเอง เรยนรดวยตนเอง เรยนจบมาจากมหาวทยาลยอาจไมมตรงน แตเมอ

เขาสกระบวนการผลตแลวตองม หรอองคกรตองท าใหม คอ ทกษะการท าเอกสาร ตอรองกบลกคา

สอสารกบลกคา และทกษะการน าเสนอ จะมาใหผบรหารไปน าเสนอไมได ตองถายทอด ตองขายงานได”

(ชชวาล วลาวรรณ, การสอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

ในสวนของ บงการ พยฆวเชยร ซงเปนเจาของธรกจสอทใหบรการดานเนอหา และสรางสรรค

นวตกรรมเพอการสงออกในรปแบบธรกจ Start Up ใหความส าคญกบทกษะดานการสรางเครอขาย

“การสรางเครอขาย (Networking) ส าคญ เมอกอนเราตองลงทนทกอยาง ปจจบนตองเปน Profit

Sharing วธคด วธท าของคนรนใหมคอการชวยเตมเตมเพมศกยภาพใหธรกจ เราม เขาไมม เขาม เรา

ไมม เราจะไมเสยเวลาสราง แตตองเพม Value กนและกน” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวาง

บคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

นอกจากนน บงการ ยงใหความส าคญกบการวจยพฒนาทางเทคโนโลย ซงมความเกยวของกบ

ธรกจของตนและถอเปนความโดดเดนของดามจบไมทของตนเอง

“เทคโนโลยเพอการผลตเนอหา (Film Effect) การสรางแพลตฟอรมใหม เชน VR วธการสราง

ประสบการณใหม Live Streaming ตองมการวจยและพฒนา (R&D) องคกรตองมการวจย พฒนา

นวตกรรมของตนเอง สรางความแตกตาง ยกระดบการแขงขนใหกบธรกจ ซงจดนคนอนไมม ไมคอย

ลงทน” (บงการ พยฆวเชยร, การสอสารระหวางบคคล, 10 กมภาพนธ 2560)

โดยสรปคอ ผอ านวยการผลต หรอ โปรดวเซอร ตองเปนทงนกคดและนกปฏบต คอตอง

สามารถน าความคดมาสรางสรรคใหเกดขนไดจรงผานทกษะการบรหารจดการโครงการและทมงาน และ

ตองมการสอสารเพอน าเสนองาน ประสานสมพนธในทม สรางเครอขายในการท างาน

9. แนวทางการพฒนาทกษะผผลตสอยคดจทลหลอมรวม

ส าหรบแนวทางการพฒนาทกษะผผลตสอในยคดจทลหลอมรวมนน ผลการศกษาความเหนของ

กลมตวอยางเหนพองตรงกนวามความจ าเปนอยางมาก ซงในสวนขององคกรขนาดใหญจะมการจดการ

ฝกอบรมและพฒนาทกษะความรและเทคโนโลยใหกบบคลากรในองคกรอยแลว ในสวนของ

ผประกอบการขนาดเลกและนกวชาชพผผลตอสระตองขวนขวายเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning)

หากจะมการจดตงหนวยงานขนมาเปนแมงานในการด าเนนการอยางจรงจงเพอการพฒนา

ทกษะในระดบประเทศนนคงไมใชเรองงาย ภาคเอกชนอาจมความพรอมดานทกษะความรและ

DPU

63

เทคโนโลย แตความเปนคแขงขนกนเชงธรกจท าใหไมสามารถเปนผน าในการพฒนารวมระดบประเทศ

ได ดงนนผใหขอมลสวนใหญจงเหนวา ภาครฐตองเปนผน าหรอหวเรอในการจดตงหนวยงานขนมาท า

หนาทในการจดการพฒนาทกษะวชาชพดงกลาว นอกจากนนแลวยงตองมการจดสรรงบประมาณในการ

ท างานดงกลาว จงท าใหภาครฐนาจะเปนตวขบเคลอนทมความเปนไปไดมากทสด

“ของไทยมนยากนดนง ในแงองคกรของเรามนงายหนอยเพราะวาเนองจากมนเปนเรองของเรา

เอง ดงนนในเรองการพฒนามนกอพเดทกนทกเดอนทกสปดาหอยแลววามเครองไมเครองมออะไรใหมๆ

บาง มวธการตดตออะไรงายขน มวดโอแบบไหนทดงขนมา มการ Workshop ม Personal

Development ท า Training กนเองและสงไปดงานขางนอก แตในภาพรวม บานเราปญหาคอ หนงสอเรา

รวมกนไมไดจรง สองรฐไมสนบสนน ทส อรวมกนไมไดจรงมาจาก 2 เหตผล หนงคอแขงขนอย สองคอ

Vision ในอนาคตไมตรงกน เนองจาก Platform มนตางกน ไปคนละทาง มนเลยรวมกนยาก

อกอยางรฐไมไดสนบสนนอยางจรงจง ในภาพรวมจงเปนไปไดยาก” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสาร

ระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

นอกจากการสนบสนนโดยภาครฐแลว กลมตวอยางบางทานใหความเหนวา สถาบนการศกษา

เองกสามารถมบทบาทในการชวยพฒนาไดโดยการผลตบคลากรทมความพรอมเขาสตลาดแรงงาน

“การพฒนา ตองเปนเรองระดบชาต เอาตงแตมหาวทยาลย ฝากใหผลตเดกในทกสาขาใหจบ

มาแลวท างานได เอาเรมจากจดทเปนไปไดกอน เอางายๆ ขอใหมหาวทยาลยผลตเดก ยงมความเปนไป

ไดมากกวา รฐบาลคงท าไมไหว เอกชนคงไมรวม กสทช. กท าไมได” (พชรวลย รงสโสภณอาภรณ, การ

สอสารระหวางบคคล, 20 มกราคม 2560)

อยางไรกตาม กลมตวอยางสวนใหญเหนวาคงเปนเรองยากทจะเกดหนวยงานขนมาพฒนา

เพรารฐบาลอาจเหนวามเรองอนทส าคญมากกวาตองบรหารจดการ ดงนนตวผผลตสอตองขวนขวายและ

หาชองทางในการรวมตวเพอการพฒนากนเอง โดยอาจท าใหรปแบบกองทนหรอมลนธทสามารถพงพา

ตนเองได

“การพฒนาวชาชพ ถารฐบาลหนนกคงด เหมอนเกาหล แตไมหวง อยากใหตงกองทนสอ ใน

โมเดลพงพาตนเอง เกบ 10 บาท ตอคนตอป อยากท าโปรเจคดๆ กไมตองรอนายทน ท าไมตองตกอยใน

วงจรน วชาชพสอขาดตรงน แพทย คร นกธรกจ ยงม อาจใชค าวา กองทนสอเพอสงคม มวธการหาเงน

แบบ มลนธสอจ แมชหารายไดโดยการแยกขยะ เอาเงนไปจดตง โรงพยาบาล มทวท วโลก ทขอนแกน

สรางโรงพยาบาลไดจากเงนบรจาค รกษาฟร แสดงวาศรทธายงมอย คนตวเลกๆท าเยอะๆรวมกน อยาก

ใหวชาชพมกองทนคนท าสอ มคณะกรรมการพจารณา” (พวงเพชร สภาวาณชย, การสอสารระหวาง

บคคล, 18 กมภาพนธ 2560)

DPU

64

ทงน รปแบบการรวมตวกนของนกวชาชพผผลตเพอแลกเปลยนเรยนรรวมกนเรมปรากฎใหเหน

มากขนในขณะน ดงเราจะเหนการใชสอสงคมออนไลนในการรวมตวกนของกลมคนทมความรกความ

สนใจในเรองเดยวกน และใชพนทส อสงคมออนไลนเปนพนทในการแลกเปลยนความรดานเทคนคและ

เทคโนโลยสอ

“การรวมตวกนของนกวชาชพเปนกลมแลกเปลยนเรยนร สงนเรมปรากฎตวขนมาในปจจบน

เชน กลมคนทรกเทคโนโลย อปกรณ ชมรมคนใชโดรน เขากมแกงกวนกนอย รกการถายภาพ เปน

จดเรมตนเลกๆ ปจจบนน การหาคนท างานมกไมจางบรษทใหญ แตไปหาจากศลปนเดยวเหลานทม

ความกระตอรอลนในการเรยนรเทคโนโลย แสวงหาเทคนคอยเสมอ คนกลมนเปนกลมเลกๆ แตเปน

แหลงความร สถาบนการศกษาตองจบมาได มาอบรมใหนกศกษาเปนจดเรมตนในการพฒนา ไดสมผส

กลมเกงๆเปนประโยชน รฐบาลสามารถเขามาผลกดน โดยมาจบชมรม กลม มารวมกนสรางเครองไม

เครองมอ ภาครฐตองหไวตาไว ทไหนมอะไร เปนการเปดโอกาส” (ชชวาล วลาวรรณ, การสอสาร

ระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

ภาพรวมของแนวทางในการพฒนาทกษะวชาชพของผผลตสอในประเทศไทยพบวา

ขอเสนอแนะจากการสมภาษณเหนวา รฐบาลเปนหนวยงานทเหมาะสมทสดในการเปนแมงานในการ

พฒนา ดวยมทงเงนทนและอ านาจในการบรหารจดการ สวนในระดบภาคเอกชนสามารถจดการพฒนา

อบรมกนไดเองในระดบภายใน แตการจะใหภาคเอกชนประสานกนเองท าไดยากดวยเปนคแขงกนทาง

ธรกจ สถาบนการศกษาเชนมหาวทยาลยมศกยภาพและนาจะเขามามสวนรวมในการพฒนาศกยภาพ

และทกษะนกวชาชพผผลตสอ รวมทงการรวมกลมกนอยางเปนทางการและไมเปนทางการของนก

วชาชพเพอแลกเปลยนเรยนรรวมกนถอเปนแนวทางในการพฒนาดวยตวนกวชาชพเองทมพลงและ

นาสนใจ

10. ขอเสนอแนะเพมเตมเพอการพฒนาทกษะวชาชพสอในยคดจทลหลอมรวม

จากการเกบรวบรวมขอมลในการวจยพบวา ผเปนกลมตวอยางมความเชอมนในศกยภาพและ

ความสามารถของนกวชาชพในประเทศไทย อยางไรกตามในประเดนเรองการพฒนาระดบชาตอาจยง

เปนไปไดยากดงทไดน าเสนอไวในหวขอทผานมา ดงนนการจะน าพาอตสาหกรรมสอของประเทศให

พฒนาในระดบมาตรฐานสากล เปนสอทมมลคาเชงเศรษฐกจสรางสรรค เปนสนคาและบรการสงออกได

ตามแนวคด ประเทศไทย 4.0 หรอไม ถอเปนบทบาทส าคญของภาครฐตองรบเปนเจาภาพในการ

พฒนา

“อตสาหกรรมไทยในแง TV Production คณภาพดระดบโลกได มนมโอกาสไปได แตสงทเราไป

ไมไดกคออยางทบอกคอวา มนมอย 2 ทางคอ หนงรวมกนไป สองรฐชวย และสามคอทเราก าลงท าอย

DPU

65

คอท ากนเอง กเหนอยมาก กพยายามกนไป แตถาจะใหประเทศมนฟ มนกจ าเปนตองใหรฐชวย มนเปน

เรองธรรมชาต ในเรองการแขงขนมนเปนเรองปกต รวมกนไมได คลางแคลงใจกนอย เจาภาพตองเปน

รฐบาล” (ชลากรณ ปญญาโฉม, การสอสารระหวางบคคล, 10 มนาคม 2560)

ชชวาล วลาวรรณ ไดเสนอแนะเพมเตมถงประเดนเกยวกบการระดมทนและการหาแหลงทน

ส าหรบชวยพฒนาและสงเสรมการผลตเนอหาของผผลตอสระ ผผลตทท างานในรปแบบการเปนนายจาง

ตนเอง และเจาของธรกจสอขนาดเลกแบบเปนเจาของคนเดยววา ภาครฐตองจดการบรหารโครงสราง

ดานการสนบสนนทางการเงนและระบบธนาคารใหรองรบลกษณะการท างานดงกลาวดวย

“ตองมการสรางโครงสรางทเอออ านวยตอการท างานแบบเปนนายจางตนเอง เพราะเขาไมไดจด

ทะเบยนธรกจ ตองมโครงสรางทสนบสนนสอธรกจทชดเจน ทผานมาเนนเรองภาคการผลต เชน โรงงาน

แตสออเปนภาคบรการ การเปนนายจางตนเองใชตนทนไมตางจากการเปดธรกจ แตการทไมไดจด

ทะเบยนบรษทหรอนตบคคลกตองหาหลกทรพยมาค าปะกน ตองศกษารายละเอยดใหดพอ รวมทงตอง

มโครงสรางทอ านวยความสะดวก รวมทงระบบธนาคารดวยจงจะพฒนาได” (ชชวาล วลาวรรณ, การ

สอสารระหวางบคคล, 25 กมภาพนธ 2560)

กลาวโดยสรป ขอเสนอแนะจากการสมภาษณสนบสนนความเชอมนวาประเทศไทยและบคลากร

ในสายวชาชพสอโทรทศนมศกยภาพในการพฒนา แตยงขาดการสนบสนนอยางเปนระบบ ทงดานการม

เจาภาพแมเปนงาน และการจดหาแหลงเงนทนสนบสนน

นอกจากนแลว การพฒนาทกษะนกวชาชพควรจะเปนการพฒนาจากมมมองและความตองการ

ของบคลากรในภาคธรกจสอเอง ดงนน ในผลการวจยหวขอตอไป ผวจยจงไดน าเสนอผลการศกษาวจย

ทไดมาจากการส ารวจความคดเหนและความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอ เพอใหเหน

ภาพอกดานหนงซงสะทอนมาจากตวนกวชาชพทเปนผผลตสอเอง

4.3 ผลการส ารวจทกษะทจ าเปนและความตองการในการพฒนาทกษะของโปรดวเซอรโทรทศน

ในประเทศไทย

จากการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามจ านวน 300 ชด เพอส ารวจความรความเขาใจของ

นกวชาชพสอโทรทศนในสถานการณสอยคดจทลหลอมรวมทเปลยนแปลงไป รวมทงส ารวจความ

คดเหนและความตองการในการพฒนาทกษะผผลตสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม พบขอมลผล

การศกษาดงรายละเอยดตอไปน

DPU

66

4.3.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

1.) เพศ

เพศ จ านวน เปอรเซนต ชาย 160 53 หญง 140 46 รวม 300 100

ผลการส ารวจพบวา กลมตวอยางมสดสวนเพศชายและหญงตางกนเพยงเลกนอย คอ เพศชาย

จ านวน 160 คน คดเปน 53 % เพศหญง 140 คน คดเปน 46%

2.) อาย

อาย จ านวน เปอรเซนต 21-25 ป 23 7.6 26-30 ป 41 13.6 31-35 ป 62 20.6 35-40 ป 74 24.6 41-45 ป 52 17.3

46 ป ขนไป 48 16.3 รวม 300 100

กลมตวอยางสวนใหญมอาย 36-40 ป จ านวน 76 คน คดเปน 24.6% รองลงมาคอ 31-35 ป

จ านวน 62 คน คดเปน 20.6% อาย 41-45 ป จ านวน 52 คน คดเปน 17.3% อาย 46 ปขนไป จ านวน

46 คน คดเปน 16% อาย 26-30 ป มจ านวน 41 คน คดเปร 13.6% และอาย 21-25 ป มจ านวนนอย

ทสดคอ 23 คน คดเปน 7.6%

3.) ระดบการศกษา

ระดบการศกษา จ านวน เปอรเซนต ปรญญาตร 240 80 ปรญญาโท 54 18 ปรญญาเอก 6 2

รวม 300 100

DPU

67

ดานการศกษา พบผลการวจยวา กลมตวอยางสวนใหญจ านวน 240 คน มการศกษาอยในระดบ

ปรญญาตร โดย คดเปน 80% รองลงมาคอ ระดบปรญญาโท จ านวน 54 คน คดเปน 18% สวนผท ม

การศกษาในระดบปรญญาเอกม คอ 6 คน คดเปน 2%

4.) ประสบการณท างาน

ประสบการณท างาน จ านวน เปอรเซนต 2-5 ป 148 49.4 6-10 ป 98 32.6

มากกวา 10 ป 54 18 รวม 300 100

ดานประสบการณท างาน กลมตวอยางสวนใหญมประสบการณท างานในสายการผลตมา

มากกวา 10 ปขนไป จ านวน 148 คน คดเปน 49.4% รองลงมาคอ 6-10 ป จ านวน 98 คน คดเปน

32.6% สวนกลมตวอยางทมประสบการณท างาน 2-5 ป มจ านวนนอยทสดคอ 54 คน คดเปน 18%

4.3.2 มมมองเกยวกบผลกระทบของสอใหมทมตอการผลตสอโทรทศน

ประเดนความคดเหน คาเฉลย S.D.

1. สอใหม (ออนไลน ดจทล โซเชยลมเดย) ถอเปนคแขงกบสอโทรทศน

4.62 0.660

2. สอใหม (ออนไลน ดจทล โซเชยลมเดย) ถอเปนคคา/ชวยสงเสรมสอโทรทศน

4.51 0.751

3. ปรากฏการณทผบรโภคสามารถเปนผผลตสอไดเอง (User-generated Content / UGC) สงผลใหผผลตสอโทรทศนตองปรบตวในการท างาน

4.51 0.784

4. สอใหมสามารถน ามาใชประโยชนในการเปนชองทางหาขอมลและตดตามผลสะทอนกลบ (Feedback) ในการผลตเนอหาสอโทรทศน

4.59 0.860

5. ผผลตเนอหา (Content Producer) สอโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองมความคดและมมมองของนกการตลาดผสมผสานดวย

4.74 0.743

ดานมมมองเกยวกบผลกระทบของสอใหม อาท สอออนไลน อนเตอรเนต โซเชยลมเดย ทมตอ

การท างานของธรกจสอโทรทศน ผลการส ารวจความคดเหนพบวา กลมตวอยางเหนดวยในระดบมาก

DPU

68

ทสดวาสอใหมเขามามบทบาทในการท างานของธรกจสอโทรทศน โดยกลมตวอยางมความคดเหนใน

ระดบใกลเคยงกนเกยวกบบทบาทของสอใหมในฐานะ คแขง และ คคา ของธรกจโทรทศน กลาวคอ

กลมตวอยางเหนดวยอยางมากวา สอใหมถอเปนคแขงกบสอโทรทศน ในระดบคาเฉลย 4.62

ขณะเดยวกน กเหนดวยอยางมากวา สอใหมถอเปนคคาทชวยสงเสรมสอโทรทศนในระดบคาเฉลย 4.51

สวนผลกระทบจากปรากฏการณทผบรโภคสามารถเปนผผลตสอไดเอง ซงในการวจยครงนใช

เรยกค ายอวา UGC นน กลมตวอยางเหนดวยอยางมากวา ปรากฏการณดงกลาวสงผลใหผผลตสอ

โทรทศนตองปรบตวในการท างาน คออยในระดบคาเฉลย 4.51 โดยกลมตวอยางเหนดวยอยางมากใน

ระดบคาเฉลย 4.59 วา สอใหมสามารถน ามาใชประโยชนในการเปนชองทางหาขอมลและตดตามผล

สะทอนกลบในการผลตเนอหาสอโทรทศน ทงน กลมตวอยางยงเหนดวยในระดบมากทสดวา

ผผลตเนอหาโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองมความคดและมมมองของนกการตลาดผสมผสานดวย

โดยระดบคาเฉลยของความคดเหนอยท 4.74 ซงถอเปนคาเฉลยทสงมากทสดในกลมความคดเหนดาน

ผลกระทบของสอใหมตอการผลตเนอหาสอโทรทศน

4.3.3 ทกษะและความรทจ าเปนตอนกวชาชพสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม

ประเดนความคดเหน คาเฉลย S.D.

1. ทกษะกระบวนการคดและความคดสรางสรรค 4.81 0.574 2. ทกษะการเขยนเชงสรางสรรค 4.74 0.713 3. ทกษะและความรดานเทคโนโลยและเทคนคการผลต 4.44 0.743 4. ทกษะและความรดานธรกจ 4.03 0.955 5. ทกษะการท างานเปนทม 4.11 0.827 6. ความรเกยวกบแนวโนมการตลาด 4.29 0.976 7. ความรความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค 4.66 0.900 8. ทกษะและความรเกยวกบการบรหารการเงน เชน การจดท าบญช งบประมาณ 3.70 1.066 9. ทกษะความรเกยวกบการระดมทน และหาแหลงทนในการสรางสรรคผลงาน 3.37 1.024 10. ทกษะความรเกยวกบการพฒนาธรกจสอรปแบบใหมๆ 4.44 0.901

ดานมมมองความคดเหนทกลมตวอยางมตอทกษะและความรท จ าเปนตอนกวชาชพสอโทรทศน

ในยคดจทลหลอมรวม ผลการส ารวจพบวา กลมตวอยางเหนดวยในระดบมากทสดวา ความรและทกษะ

ตอไปนมความจ าเปนมากทสด (คาเฉลย 4.21 ขนไป) ตอนกวชาชพสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม

เรยงล าดบจากมากทสดคอ

ล าดบท 1. ทกษะกระบวนการคดและความคดสรางสรรค ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.81

DPU

69

ล าดบท 2. ทกษะการเขยนเชงสรางสรรค ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.74

ล าดบท 3. ความรความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.66

ล าดบท 4. ทกษะและความรดานเทคโนโลยและเทคนคการผลต และ ทกษะความรเกยวกบการ

พฒนาธรกจสอรปแบบใหมๆ ดวยคาเฉลยความคดเหนเทากน คอ 4.44

ล าดบท 5. ความรเกยวกบแนวโนมการตลาด ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.29

สวนทกษะอนๆ ตอไปน กลมตวอยางใหความเหนดวยในระดบมาก (คาเฉลย 3.41-4.20) เรยง

ตามล าดบ ไดแก

ล าดบท 6. ทกษะการท างานเปนทม ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.11

ล าดบท 7. ทกษะและความรดานธรกจ ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.03

ล าดบท 8. ทกษะและความรเกยวกบการบรหารการเงน เชน การจดท าบญช งบประมาณ ดวย

คาเฉลยความคดเหน 3.70

สวนทกษะความรเกยวกบการระดมทน และหาแหลงทนในการสรางสรรคผลงาน เปนทกษะ

ล าดบสดทาย (ล าดบท 9) ทกลมตวอยางเหนดวยวามความส าคญ โดยใหในระดบปานกลาง (คาเฉลย

2.61-3.40) ดวยคาเฉลยความคดเหน 3.37

4. 3.4 การปรบตวของนกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม

ประเดนความคดเหน คาเฉลย S.D.

1. นกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองมพหทกษะ (Multi-skills)

4.33 0.973

2. นกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองสามารถท างานขามแพลทฟอรม (Multi-platform / Multichannel) ได

4.22 0.597

3. การออกแบบเนอหางานสอโทรทศนในปจจบนตองคดบรณาการรวมกบสอใหม

4.51 0.782

4. นกวชาชพสอโทรทศนตองเตรยมปรบตวเขาสรปแบบการท างานในอนาคตแบบ การเปนนายจางตนเอง (Self-employment)

3.88 0.734

5. การสรางโพรไฟลและทกษะเฉพาะทโดดเดนเปนสงจ าเปนส าหรบนกวชาชพสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม

4.37 0.806

6. นกวชาชพสอโทรทศนตองมการเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning) อยางไมมทส นสด

4.74 0.751

DPU

70

7. ควรมการจดตงหนวยงานขนมาชวยพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม

4.11 0.953

8. ผผลตสอควรรวมตวกนจดตงสมาพนธ สหภาพ หรอองคกร ขนมาเพอเปนชมชนในการแลกเปลยนความรและทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม และเปนการสรางอ านาจตอรองดานการคมครองแรงงานและสทธประโยชน

4.03 1.232

ดานมมมองความคดเหนทกลมตวอยางมตอการปรบตวของนกวชาชพสอโทรทศนในยคดจทล

หลอมรวม ผลการส ารวจพบวา กลมตวอยางเหนดวยในระดบมากทสดวา (คาเฉลย 4.21 ขนไป) ตอ

ความจ าเปนในการปรบตวในดานตางๆคอไปน โดยเรยงล าดบจากมากทสดคอ

ล าดบท 1. นกวชาชพสอโทรทศนตองมการเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning) อยางไมมท

ส นสด ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.74

ล าดบท 2. การออกแบบเนอหางานสอโทรทศนในปจจบนตองคดบรณาการรวมกบสอใหม ดวย

คาเฉลยความคดเหน 4.51

ล าดบท 3. การสรางโพรไฟลและทกษะเฉพาะทโดดเดนเปนสงจ าเปนส าหรบนกวชาชพสอ

โทรทศนในยคดจทลหลอมรวม ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.37

ล าดบท 4. นกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองมพหทกษะ (Multi-skills) ดวยคาเฉลย

ความคดเหน 4.33

ล าดบท 5. นกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองสามารถท างานขามแพลทฟอรม

(Multi-platform / Multichannel) ได ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.22

สวนการปรบตวดานอนๆ ตอไปน กลมตวอยางใหความเหนดวยในระดบมาก (คาเฉลย 3.41-

4.20) เรยงตามล าดบ ไดแก

ล าดบท 6. ควรมการจดตงหนวยงานขนมาชวยพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศนในยค

ดจทลหลอมรวม ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.11

ล าดบท 7. ผผลตสอควรรวมตวกนจดตงสมาพนธ สหภาพ หรอองคกร ขนมาเพอเปนชมชนใน

การแลกเปลยนความรและทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม และเปนการสรางอ านาจ

ตอรองดานการคมครองแรงงานและสทธประโยชน ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.03

ล าดบท 8. นกวชาชพสอโทรทศนตองเตรยมปรบตวเขาสรปแบบการท างานในอนาคตแบบ การ

เปนนายจางตนเอง (Self-employment) ดวยคาเฉลยความคดเหน 3.88

ผลการส ารวจความคดเหนทอธบายขางตนสะทอนใหเหนวา กลมตวอยางใหความส าคญกบการ

ปรบตวดานเทคนคกระบวนการผลต การสรางสรรคเนอหา การใชเทคโนโลยใหม และการบรณาการกบ

DPU

71

สอใหมในระดบมากทสด ในขณะทการปรบตวดานทเกยวของกบรปแบบธรกจและการจางงานแบบเปน

นายจางตนเอง และการจดตงหนวยงานขนมาเตรยมความพรอมในการฝกทกษะวชาชพสอ ยงไมใช

ประเดนทกลมตวอยางใหความส าคญในระดบตนๆ เมอเปรยบเทยบกบการปรบตวดานการผลตซงไดรบ

ความส าคญมากกวา

4.3.5 ความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศน

ประเดนความคดเหน คาเฉลย S.D. 1. ทกษะวธการคดและความคดสรางสรรค 4.33 0.587 2. ทกษะการเขยนเชงสรางสรรค 4.70 0.667 3. ทกษะความรดานเทคนคการผลตและเทคโนโลยการออกอากาศใหมๆ 4.44 0.841 4. ทกษะและความรดานธรกจและการพฒนารปแบบธรกจใหมๆ 4.29 0.784 5. ทกษะความสามารถในการท างานเปนทม 4.11 0.953 6. ความรเกยวกบแนวโนมการตลาดและพฤตกรรมผบรโภค 4.55 0.814 7. ทกษะและความรเกยวกบการบรหารการเงน เชน การจดท าบญช งบประมาณ 3.59 0.997 8. ทกษะความรเกยวกบการระดมทนและหาแหลงทนในการสรางสรรคผลงาน 3.85 0.732 9. ทกษะความรเกยวกบการสรางเครอขายทางธรกจ 3.77 0.847 10. การเตรยมทกษะความพรอมเขาสรปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเอง 4.14 0.768

ผลการส ารวจความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศนพบวา กลมตวอยางม

ความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพในดานตอไปนมากทสด (คาเฉลย 4.21 ขนไป) ตามล าดบ

ล าดบท 1. ทกษะการเขยนเชงสรางสรรค ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.70

ล าดบท 2. ความรเกยวกบแนวโนมการตลาดและพฤตกรรมผบรโภค ดวยคาเฉลยความคดเหน

4.55

ล าดบท 3. ทกษะความรดานเทคนคการผลตและเทคโนโลยการออกอากาศใหมๆ ดวยคาเฉลย

ความคดเหน 4.44

ล าดบท 4. ทกษะวธการคดและความคดสรางสรรค ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.33

ล าดบท 5. ทกษะและความรดานธรกจและการพฒนารปแบบธรกจใหมๆ ดวยคาเฉลยความ

คดเหน 4.29

สวนความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพดานอนๆ ตอไปน กลมตวอยางใหความเหนดวย

ในระดบมาก (คาเฉลย 3.41-4.20) เรยงตามล าดบ ไดแก

DPU

72

ล าดบท 6. การเตรยมทกษะความพรอมเขาสรปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเอง ดวย

คาเฉลยความคดเหน 4.14

ล าดบท 7. ทกษะความสามารถในการท างานเปนทม ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.11

ล าดบท 8. ทกษะความรเกยวกบการระดมทนและหาแหลงทนในการสรางสรรคผลงาน ดวย

คาเฉลยความคดเหน 3.85

ล าดบท 9. ทกษะความรเกยวกบการสรางเครอขายทางธรกจ ดวยคาเฉลยความคดเหน

3.77

ล าดบท 10. ทกษะและความรเกยวกบการบรหารการเงน เชน การจดท าบญช งบประมาณด วย

คาเฉลยความคดเหน 3.59

ผลการส ารวจขางตนสะทอนใหเหนวา กลมตวอยางใหความส าคญกบการฝกทกษะดานการ

สรางสรรคเนอหารายการเปนส าคญ อนไดแก ทกษะการเขยน ความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค

ทกษะเชงเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และทกษะเชงธรกจ ขณะททกษะดานการท างานเปนทม การ

ระดมทนและหาแหลงทน การสรางเครอขายทางธรกจ และการบรหารจดการดานการเงน เปนทกษะท

กลมตวอยางใหความส าคญนอยกวา ดวยกลมตวอยางสวนใหญเปนนกวชาชพในระบบองคกร จงยงไม

เหนความจ าเปนดงกลาวซงเปนทกษะจ าเปนส าหรบรปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-

employment) อนเปนภาพธรกจสอในอนาคต

ดานความคดเหนเพมเตมของกลมตวอยางเกยวกบการพฒนาทกษะวชาชพสอ พบความ

คดเหนทนาสนใจและขอยกมาน าเสนอดงตอไปน

“ส าหรบผมคดวาสงทส าคญมากทสดเทาทเจอมาจากประสบการณและมผลกระทบตอผผลตสอ

ในระยะยาวคอเรองของทกษะการท าธรกจของผผลตสอรนใหมหลายๆคนทมแนวคดใหมไฟแรง แตขาด

ความรดานการคดตนทนในการผลตสอ สงผลใหกลไกราคาในการผลตสอปจจบนนนตกลงอยางมาก ซง

ผผลตสอหนาใหมไฟแรงแบบนมกมาแบบ ไฟแรงและดบไว ไมสามารถผยงตวเองในโลกธรกจสอได แต

กลบไดทงผลกระทบตอบรษทอนๆทประกอบธรกจสอไว” (ความคดเหนของ กลมตวอยางเพศชาย อาย

26-30 ป มประสบการณท างานในสายงานผลตสอระหวาง 6-10 ป)

“Creative Industry...ทกษะการคดและการประยกตใชทนทางวฒนธรรมของประเทศใหเกด

ความสรางสรรคและตอยอดเพอเพมมลคาและสบสานวฒนธรรม” (ความคดเหนของ กลมตวอยางเพศ

หญง อาย 26-30 ป มประสบการณท างานในสายงานผลตสอระหวาง 6-10 ป)

“เทคนคการสรางสรรคและการน าเสนองานใหตรงใจผบรโภคยคปจจบน” (ความคดเหนของ

กลมตวอยางเพศหญง อาย 31-35 ป มประสบการณท างานในสายงานผลตสอระหวาง 6-10 ป)

DPU

73

“สงเสรมเรยนรการใชงานและการผลตฟงกช นตางๆของดจตอลทวทมหลากหลาย แตดจตอลทว

ในประเทศไทยยงไมเคยน ามาใช เชนการสงขอมลแนบมาขณะออกรายการ การจองสนคาผานหนาจอ

เพอเปนการพฒนาทกษะและสงเสรมการกาวทนเทคโนโลยในการใชประโยชนจากสอไดเตมทในฐานะ

ผผลตสอ ควรท างานไดรอบดานไมวาจะเปนการน าเสนอผานชองทางออนไลนหรอทางโทรทศนกระแส

หลกกตาม” (ความคดเหนของ กลมตวอยางเพศชาย อาย 31-35 ป มประสบการณท างานในสายงาน

ผลตสอระหวาง 6-10 ป)

“เรองจรรยาบรรณสออนไลนทแขงขนกนสงแลวจรรยาบรรณไมคอยม” (ความคดเหนของ กลม

ตวอยางเพศชาย อาย 31-35 ป มประสบการณท างานในสายงานผลตสอระหวาง 6-10 ป)

“ทกษะดานการเขยน การใชภาษาและความรบผดชอบตอสงคม จรยธรรม” (ความคดเหนของ

กลมตวอยางเพศชาย อาย 36-40 ป มประสบการณท างานในสายงานผลตสอมากกวา 10 ป)

นอกเหนอจากความคดเหนทกลาวมา กลมตวอยางไดเสนอแนะเพมเตมถงประเดนทกษะท

ตองการไดรบการพฒนาเพมเตม อนไดแก ทกษะภาษาองกฤษ ทกษะภาษาจน ทกษะการเลาเรอง และ

จรยธรรมจรรยาบรรณสอ

4.3.6 การจดตงหนวยงานเพอการพฒนาทกษะนกวชาชพสอในปะเทศไทย

หนวยงานทควรเปนแมงาน จ านวนความเหน

เปอรเซนต

ภาคเอกชน/โดยบรษทผผลตรวมตวกน 144 48 นกวชาชพผผลตสอรวมตวกนเอง 99 33 สถาบนการศกษา/มหาวทยาลย 33 11 รฐบาล 24 8 รวม 300 100

ทายสดของการส ารวจเกยวกบหนวยงานทกลมตวอยางเหนวาควรเปนหนวยงานหลกหรอแม

งานในการจดการอบรมพฒนาวชาชพผผลตสอของประเทศไทยพบวา กลมตวอยางสวนใหญ 48% เหน

วา ควรจดโดยภาคเอกชนและบรษทผผลตเปนผรวมตวกน รองลงมา 33% เหนวาควรมการจดโดยการ

รวมตวกนเองของนกวชาชพสอ มเพยง 11% ทเหนวา สถาบนการศกษาควรเปนแมงานหลก และเพยง

แค 8% เทานนทเหนวาควรใหรฐบาลเปนคนจดตงหนวยงานขนมาฝกอบรมพฒนาทกษะวชาชพสอใน

ยคดจทลหลอมรวม ซงขอมลดงกลาวสะทอนใหเหนระดบความเชอมนศรทธาทนกวชาชพสอมตอ

หนวยงานทเกยวของและแนวทางการพฒนาวชาชพสอ ซงประเดนนจะไดยกไปน าเสนอในการสรปผล

และอภปรายผลในบทตอไป

DPU

74

บทท 5

สรปผลและอภปรายผลการวจย

งานวจยเรอง “ทวโปรดวเซอร: สถานะ บทบาท และการพฒนาทกษะส าคญในยคดจทล

สรางสรรค” ชนน เปนการศกษาการท างานของโปรดวเซอรและผผลตเนอหารายการโทรทศนทตองม

การปรบตวตามการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยดจทลหลอมรวม ซงมบทบาทในฐานะ “เทคโนโลย

กอกวน” (Disruptive Technology) อนสงผลให สถานะ บทบาท ทกษะและเทคนคในการท างานของนก

วชาชพสอโทรทศนเปลยนแปลงไปภายใตการสรางสรรคงานในบรบทของเทคโนโลยดจทล โดยไดถอด

บทเรยนเกยวกบสภาพการณของอตสาหกรรมสอและแนวทางการสงเสรมทกษะของนกวชาชพใน

อตสาหกรรมสอสรางสรรคจากบทเรยนในระดบนานาชาตดวยการศกษาเอกสารและวรรณกรรมท

เกยวของ สมภาษณเดยวรายบคคลกบผอ านวยการผลต (Executive Producer) ระดบบรหารในประเทศ

ไทยเพอศกษาทกษะทจ าเปนของโปรดวเซอรและผผลตเนอหาสอโทรทศนในบรบทของอตสาหกรรมสอ

ทขบเคลอนดวยแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค รวมทงส ารวจความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพของ

โปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในบรบทการท างานของอตสาหกรรมสอยคหลอมรวมในประเทศไทย

ในบทท 5 น จะขอสรปและอภปรายผล พรอมทงขอเสนอแนะจากการวจย โดยไดแบงการ

น าเสนอออกเปนหวขอยอยดงตอไปน

5.1 สรปผลการวจย

5.2 อภปรายผลการวจย

5.3 ขอเสนอแนะจากการวจย

5.4 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

5.1 สรปผลการวจย

จากการเกบรวบรวมขอมลดวยระเบยบวธวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ทงเชงคณภาพ

ดวยการส ารวจเอกสารและการสมภาษณเดยวรายบคคล และการส ารวจเชงปรมาณดวยแบบสอบถาม

จ านวน 300 ชด กบกลมโปรดวเซอร ผผลต และนกวชาชพสอโทรทศนในประเทศไทย น ามาสบทสรป

ผลการวจย ดงจะแบงสวนในการน าเสนอออกเปน 4 สวน ดงน

5.1.1 สภาพการณและการเปลยนแปลงการท างานของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศน

5.1.2 สถานะและบทบาทของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศน

5.1.3 ทกษะทจ าเปนของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศน

5.1.4 แนวทางการพฒนาและสงเสรมทกษะวชาชพของผผลตสอโทรทศน

DPU

75

5.1.1 สภาพการณและการเปลยนแปลงการท างานของโปรดวเซอรและผผลตสอ

โทรทศน

โทรทศนเปนอตสาหกรรมทขบเคลอนภายใตปจจยทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง และ

วฒนธรรมของทงระดบประเทศและระดบโลก การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมยอมน ามาซง

ผลกระทบตอนเวศวทยาของธรกจสอ รวมทงยงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงดานแนวทางการ

ปฏบตงานของบคลากรในธรกจสอ ซงในทนเนนศกษาในสายงานผผลตเนอหารายการโทรทศนประเภท

บนเทงและสาระบนเทง

ในระดบนานาชาตพบวา วกฤตเศรษฐกจโลกและวกฤตการณทางการเงนในยโรปถอเปนปจจย

ส าคญทางเศรษฐกจทสงผลกระทบตออตสาหกรรมสอโลก โดยแนวโนมส าคญ 3 ประการ ทเปนแรงขบ

และผลกดนอตสาหกรรมสอ ซงเปนภาคสวนของอตสาหกรรมสรางสรรคและวฒนธรรม ไดแก การ

เปลยนแปลงไปสเทคโนโลยดจทล วกฤตเศรษฐกจ และโลกาภวฒน ซงปจจยทกลาวมาทง 3 ขอนถอ

เปนทงแรงกดดนและผลกดนใหนานาประเทศตองเดนหนาพฒนาอตสาหกรรมดงกลาว

การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยดจทลสงผลกระทบตอการผลตเนอหาสอในดานตางๆ กลาวคอ

จ านวนและประเภทของเนอหาสอขยายตวและเพมจ านวนขน รวมทงการทอปกรณการผลตมราคาถกลง

และใชงายมากขน ยงสงผลใหเกดผผลตเนอหารายเลกๆทเปนจ านวนมาก เกดการเปลยนแปลงของ

กระแสงาน (Workflow) อนเกดจากเทคโนโลยการผลตแบบอตโนมต โดยการใชโปรแกรมการตดตอ

แบบอตโนมตไดเขามาแทนทการท างานแบบเดมๆ รวมทงการจดกระจายเนอหา (Distribution) และ

ชองทางสอ (Channel / Platform)ขยายจ านวนมากขน โดยเฉพาะการใหบรการเนอหาผานชองทาง

อนเตอรเนต (Web-based Service) ทเกดขนเปนจ านวนมาก ผชมมพฤตกรรมการเปดรบเนอหาสอใน

ชองทางหรอแพลทฟอรท (Platform) ทเปลยนแปลงไป เทคโนโลยเปดโอกาสใหผชมมสวนรวมในการ

แสดงความคดเหนและสรางปฏสมพนธมากขน รวมทงยงกลายเปนผสรางและผลตเนอหา (User-

generated Content) ซงในงานวจยชนนใชเรยกตามตวยอแบบทนยมกนวา UGC

อตสาหกรรมสอทวโลกตระหนกถงความเปลยนแปลงดงกลาวอนน ามาซงทงความทาทายและ

โอกาสทางธรกจ เทคโนโลยดจทลมสวนชวยเพมศกยภาพและประสทธภาพในฐานะเครองมอใหมในการ

ท างาน โลกาภวฒนชวยสรางตลาดใหมทนาสนใจ แตในขณะเดยวกนกเพมการแขงขนทงในระดบ

บคลากรและในระดบองคกร โดยผลกระทบดงทกลาวมา ไดกอใหเกดทงภาวะการวางงานใน

ตลาดแรงงานอตสาหกรรมสอ ขณะเดยวกนกยงเกดสภาวะการขาดแคลนแรงงานทกษะใน

ภาคอตสาหกรรมสอ อนเปนผลมาจากการขาดแคลนผปฏบตงานทมความรและทกษะทตรงกบต าแหนง

งานทตองการ และนอกจากนทส าคญคอไดสงผลตอการปรบตวดานรปแบบการท างานของนกวชาชพ

ผผลตสอ กลาวคอ กอใหเกดลกษณะการท างานและการจางงานรปแบบใหมๆทไมไดจ ากดอยในรปแบบ

DPU

76

ของพนกงานในระบบองคกรแบบเดม โดยพบวา ลกษณะการท างานของบคลากรในภาคธรกจ

สรางสรรคและวฒนธรรมมลกษณะการท างานแบบเปนนายจางตนเอง (Self-employment) มากขน

อตสาหกรรมสอในระดบนานาชาต เชน สหรฐอเมรกา องกฤษ และกลมประเทศในสหภาพยโรป

ตระหนกถงการเปลยนแปลงดงกลาว และใหความส าคญกบการศกษาวจยเพอวางแผนพฒนา

อตสาหกรรมสอและผผลตสอเพอใหสามารถปรบตวและดงเอาศกยภาพของเทคโนโลยมาใชในการ

พฒนาอตสาหกรรมทงในดานสายการผลต (Production) กระแสงาน (Workflow) การบรหารจดการ

(Management) และการวางแนวปฏบตในการท างาน (Best Practice) ภายใตการสนบสนนโดยรฐบาล

และหนวยงานทเกยวของ โดยการใหทนสนบสนนจดตงองคกรขนมาศกษาและพฒนาทกษะวชาชพสอ

ภาพและเสยง (Audiovisual Media) ซงถอเปนภาคสวนหนงของอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative

Industry) โดยองคกรดงกลาว ไดแก Creative Skillset และ Creative & Cultural Skills ในประเทศ

องกฤษ ซงมสวนในการสนบสนนการจดอบรมเชงปฏบตการใหแกบคลากรในภาคสวนอตสาหกรรม

ดงกลาวอยางตอเนอง รวมทงยงไดจดท าเวบไซตทมช อดยวกนวา Creative & Cultural Skills

(https://ccskills.org.uk/) ขนมาเปนชองทางในการเผยแพรขอมลทเปนประโยชนตอการพฒนาทกษะ

วชาชพผผลตสออกดวย

สวนการพฒนาในระดบทวปนน คณะกรรมการสหภาพยโรปมความพยายามในการสนบสนน

การพฒนาทกษะดจทลส าหรบอตสาหกรรมสอสรางสรรคและวฒนธรรมภายใตบรบททเรยกวา “วาระ

ดจทลของยโรป” (Digital Agenda for Europe) โดยมการจดตงหนวยงานทช อวา Creative Skills

Europe ขนมาท างานรวมกนกบสถาบนการศกษาทมการจดการเรยนการสอนดานสอ เพอสนบสนนการ

พฒนากรอบคณสมบตมาตรฐานยโรป (European Sectoral Qualification Framework หรอ SQF) ม

การจดสมมนาและอบรมเชงปฏบตการณทส าคญเกยวกบสอโทรทศน โดยเนนหนกดานสอโทรทศนใน

บรบททหลากหลายชองทาง (Multi-channel) หรอหลากหลายแพลทฟอรม (Multi-platform)

กลาวโดยสรป ความผนผวนทางเศรษฐกจ โลกาภวฒน และการขบเคลอนของเทคโนโลยดจทล

ไดเขามากอใหเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวมากมายตอธรกจสอโทรทศนในระดบโลก ซงโทรทศน

ไดรบการจดไวเปนแขนงหนงของธรกจสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) ทถอเปนอตสาหกรรม

สรางสรรคทางวฒนธรรมอนมเทคโนโลยดจทลเปนเครองมอในการสรางสรรคเนอหา การเปลยนแปลง

ดงกลาว สงผลใหอตสาหกรรมสอตองปรบตวใหเขากบระบบนเวศวทยาสอทมส งแวดลอมแบบหลาย

ชองทางหรอพหแพลตฟอรม (Multi-platform) สอดจทลคอเทคโนโลยใหมทชวยท าใหเนอหาสามารถ

กระจายไปเขาถงคนจ านวนมากได และชวยสรางประสบการณใหมๆในการรบชมและการผลตเนอหา

นกวชาชพในธรกจสอโทรทศนซงเปนธรกจหนงในอตสาหกรรมสรางสรรคจงตองมทกษะใหมๆในการ

ออกแบบเนอหาและทกษะการผลตเนอหาเพอใหสามารถกระจายเนอหาไปไดในหลายแพลตฟอรม หรอ

DPU

77

“พหแพลตฟอรม” (Multi-platform) ขณะเดยวกนกตองมทกษะในการสรางงานและการท างานแบบเปน

นายจางตนเอง (Self-employment) การท างานในรปแบบโครงการ (Project-based Work) และธรกจ

ตนเอง (One-man Business)

ในสวนของอตสาหกรรมสอโทรทศนในประเทศไทยนน ผก าหนดนโยบาย ผบรหาร และผผลต

สอมความตระหนกและความพยายามในการปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงทไดกลาวมา โดยในดาน

นโยบายนน จากอดตทผานมา ภาครฐผก าหนดนโยบายไดรบเอาแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative

Economy) เขามาใชเปนนโยบายในการขบเคลอนเศรษฐกจ โดยจดใหอตสาหกรรมสอเปนภาคสวนหนง

ของอตสาหกรรมสรางสรรค นอกจากน ยงมการก าหนดนโยบาย แนวคด “ประเทศไทย 4.0ไ ซงเปน

โมเดลการพฒนาทางเศรษฐกจใหมทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value–based

Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” โดยมฐานคดหลก คอ เปลยนจากการผลตสนคา

“โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรมไปสการ

ขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม และเปลยนจากการเนนภาคการผลต

สนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน ซงธรกจสอถอเปนธรกจทผลตสนคาภาคบรการ อนเปนการสราง

ประสบการณความบนเทงใหกบผชม

ในสวนของภาคธรกจ ผลการศกษาพบวา ผบรหารการผลตเนอหาสอโทรทศนในประเทศไทย

ตางตระหนกกนดวา ปจจบนธรกจสอโทรทศนมการแขงขนสง ซงเปนการท างานทตองแขงกนกบทง

ตนเอง กบคแขงทางธรกจ ขณะเดยวกนกยงตองแขงกบเทคโนโลย ซงเปนสภาวการณทผผลตทงใน

ระดบปฏบตการณและระดบผอ านวยการผลตตองมการปรบตวอยางมาก โดยโปรดวเซอรตองเรยนรและ

ตามใหทนทงเทคโนโลยและกลยทธในการท างานทเปลยนไป โดยปจจบนเนอหาสอไมสามารถอยโดย

ล าพงเหมอนอดต หากตองมกจกรรมทสรางปฏสมพนธกบคนดตลอดเวลา โปรดวเซอรและผผลตตองหา

กลยทธการสรางการมสวนรวมกบคนด และใชกจกรรมการตลาดมาสงเสรมเนอหาสอ โปรดวเซอรและ

ผผลตเนอหาสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวมตองมทกษะความสามารถทหลากหลาย หรอทรยกวา

“พหทกษะ” (Multi-skill) ซงผลการศกษาเชงคณภาพมความสอดคลองกบผลส ารวจเชงปรมาณทพบวา

ผผลตสอสวนใหญตระหนกถงความส าคญของการเปลยนแปลงดงกลาว รวมทงยงมความเหนสอดคลอง

ตรงกนวา ผผลตเนอหาสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวมตองมความคดและมมมองของนกการตลาด

ผสมผสานดวย โดยมระดบคาเฉลยความคดเหนท 4.74 ซงถอเปนการเหนดวยในระดบสงมาก และยง

เปนคาเฉลยสงทสดของความคดเหนในกลมประเดนมมมองเกยวกบผลกระทบของสอใหมตอการผลต

สอโทรทศน

ผผลตสอเปนวชาชพทมธรรมชาตทตองเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning) อยางสม าเสมอ

เทคโนโลยทเปลยนแปลงตลอดเวลาเปนกรอบทก าหนดใหทกคนตองขวนขวายหาความรมาเพมเตม

DPU

78

รวมทงฝกทกษะและวธการสรางสรรคงานใหมๆ โดยผลการวจยพบวา ในปจจบนวธการคดเนอหาสอ

โทรทศนตองคดบรณาการเชอมโยงกบการสรางการมสวนรวมกบคนดผานกจกรรมและสออนๆ การ

ออกแบบเนอหาไมใชมกรอบอยเพยงตวรายการ (Program) แตตองคดในลกษณะภาพกวางแบบ

โครงการ (Project) การเรยนจากสถาบนการศกษาเพยงอยางเดยวอาจไมเพยงพอ จงตองอาศยการ

เรยนรดวยตนเอง (DIY Learning) ซงผลการส ารวจเชงปรมาณพบความสอดคลองตรงกน กลาวคอ

โปรดวเซอรและผผลตสอมความเหนดวยในระดบสงมากทคาเฉลย 4.74 วา นกวชาชพสอโทรทศนตอง

มการเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning) อยางไมมทส นสด ซงเปนขอทไดคาเฉลยสงทสดในกลมความ

คดเหนเกยวกบการปรบตวของนกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม ซงยงสอดคลองกบบทเรยน

ดานการพฒนาทกษะนกวชาชพสอในระดบนานาชาตทระบวา องคกรธรกจสอขนาดใหญมกมการพฒนา

ทกษะของบคคลากรเพอใหทนตอการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยในอตสาหกรรมสออยางตอเนอง

ในขณะทบคลาการวชาชพสอในองคกรขนาดเลกและนกวชาชพอสระยงขาดโอกาสในการพฒนาอบรม

ดานเทคโนโลยและทกษะใหม ซงบคลากรเหลานตองใชวธการเรยนรและหาความรดวยตนเอง

นอกจากน โปรดวเซอรตองมวธการท างานแบบใหมทตองกาวขามจากลกษณะการท างานแบบ

ศลปนเดยวมาเปนนกผสมผสาน โดยตองสามารถน าเอาความร ขอมล และทกษะความสามารถแตละ

ดานของคนอนแตละรน (Generation) ทมรสนยมและแบบแผนการด าเนนชวตทตางกนๆมาผสมผสาน

กน ซงโอกาสในการไดงานและการพฒนาตนเองของนกวชาชพยงมอยมากในธรกจสอในประเทศไทย

หากโปรดวเซอรและผผลตมการพฒนาตนเองอยางสม าเสมอ โดยผลการศกษาพบวา องคกรธรกจสอทง

ในประเทศและระดบนานาชาตยงขาดคนท างานในหลายต าแหนงงานเนองจากไมสามารถสรรหาบคคลท

มความรและทกษะทเหมาะสมกบต าแหนงดงกลาวมาท างานได โดยเฉพาะในต าแหนงงานทเกยวกบ

การเขยนบท และดานเทคนคภาพพเศษ (Visual Effect) ซงเปนสายการท างานในขนตอนหลงการผลต

(Post-production) ถอเปนต าแหนงงานทขาดแคลนมาก

ส าหรบเรองรปแบบและลกษณะการท างานแบบการเปนนายจางตนเองนน ผลการศกษาพบวา

รปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเองถอเปนธรรมชาตของการท างานดานสอทเกดขนนานแลว

เพยงแตในปจจบนมความชดเจนมากขนเพราะถกบงคบโดยธรกจทลดตนทนในการจางพนกงาน ลด

ตนทนราคาคาผลตและอปกรณซงจะชวยลดตนทนได สภาพเศรษฐกจในปจจบนไมเออใหคนเขาสการ

ท างานในระบบองคกร จงกอใหเกดการผลกดนใหคนท างานในลกษณะการเปนนายจางตนเอง (Self-

employment) มากขน ซงลกษณะการท างานแบบเปนนายจางตนเองดงทกลาวมาพบในอตราสงมากใน

กลมประเทศแถบยโรป อาท ในประเทศองกฤษ พบวา 1 ใน 7 ของแรงงานวชาชพสอมลกษณะการ

ท างานแบบเปนนายจางตนเอง และสดสวนดงกลาวยงมแนวโนมสงขน ทงนเมอพจารณาในบรบทของ

ประเทศไทย พบวา ลกษณะการท างานในรปแบบดงกลาวเปนโมเดลทางธรกจทเขากบรปแบบการ

DPU

79

ด าเนนชวตของคนรนใหมในยคปจจบนทชอบความอสระในการท างาน แตอยางไรกตามยงมขอจ ากดคอ

เปนรปแบบทมความเปนไปไดเฉพาะกบกลมคนทเตบโตมาในครอบครวทพรอมและไดรบการสนบสนน

อยางไรกตาม ผลการส ารวจเชงปรมาณในกลมโปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตสอ พบวา นกวชาชพ

ผผลตสอในประเทศไทยอาจยงไมมความตระหนกในเรองรปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเอง

(Self-employment) มากนกเมอเปรยบเทยบกบการปรบตวในดานอนๆ โดยนกวชาชพผผลตสอม

ความเหนดวยในระดบมากกบความเหนทวา นกวชาชพสอโทรทศนตองเตรยมปรบตวเขาสรปแบบการ

ท างานในอนาคตแบบ การเปนนายจางตนเอง (Self-employment) ในระดบคาเฉลยเพยง 3.88 ซง

คาเฉลยดงกลาวแมจะเปนความคดเหนในระดบมาก แตกเปนขอความเหนทไดคาเฉลยต าสดใน

ความเหนทงหมดเกยวกบมมมองดานการปรบตวของนกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม

เชนเดยวกนกบความคดเหนดานการพฒนาทกษะเพอเตรยมความพรอมในการท างานแบบเปนนายจาง

ตนเอง ผลการส ารวจพบคาเฉลยความเหนดวยในระดบมาก คอ 4.14 แตกยงเปนขอทไดคาเฉลยนอย

ทสดในหมวดความตองการในการพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอ

กลาวโดยสรป แวดวงสอเปรยบเสหมอนหางสรรพสนคาทมบคลากรผผลตสอมากมายใหเลอก

จางงานทเหมาะสมกบคณภาพและงบประมาณของโครงการ ผลการศกษาพบวา การเปนนายจางตนเอง

ถอเปนทศทางของธรกจสอในยคดจทลหลอมรวม ดงนน ผผลตสอตองสามารถขายตนเองใหได โดยการ

สรางผลงานและท าโพรไฟลทมคณภาพของตนเอง นอกเหนอจากทกษะวชาชพดานการผลตแลวนก

วชาชพสอตองมทกษะอนๆ อาท ทกษะทางการตลาด ทกษะการใชภาษา การเจรจาและการท าเอกสาร

ทางธรกจ หรอกลาวโดยสรปคอ ม “พหทกษะ” จงจะสามารถแขงขนไดและสรางงานใหกบตนเองได ซง

รายละเอยดเกยวกบทกษะทจ าเปนดงกลาวจะยกไปน าเสนอผลในหวขอตอๆไป

5.1.2 สถานะและบทบาทของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศน

ผลการศกษาพบวา สถานะของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวมยงไม

เกดการเปลยนแปลง แตโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนตองมการปรบบทบาทการท างาน ซงการ

ปรบตวดงกลาวเปนผลมาจากแรงขบทางเทคโนโลย กลาวคอ เทคโนโลยดจทลหลอมรวมไดเขามาเปน

“เทคโนโลยกอกวน” ทสงผลทงเชงบวกและลบแกการท างานในสายการผลตเนอหาสอโทรทศน

ผลกระทบเชงลบพบวา เทคโนโลยดจทลเอออ านวยใหผชมหรอผใชสอสามารถผลตเนอหาเอง

ได (User-generated Content หรอ UGC) รวมทง เทคโนโลยดจทลท าใหตนทนการผลตลงลง สงผลให

เกดผผลตเนอหาสอรายยอยขนมากมาย เกดการแขงขนแยงชงผลก าไรทางธรกจระหวางสอใหมอยาง

โซเชยลมเดยและสอทมากอนอยางโทรทศน ทงน เนอหาสอทน าเสนอในสอใหมรวมทงชองทางสอใหม

เองอาจเปนคแขงของสอโทรทศนในระดบหนง แตไมใชในระดบมากจนนากงวล เพราะลกษณะเนอหา

DPU

80

ของงานวดโอในสอใหมกบเนอหารายการในสอโทรทศนมความแตกตางกนพอสมควร โดยงานวดโอใน

สอออนไลนมจ านวนมากแตจ านวนเนอหาทไดรบความนยมจรงๆมเพยงสวนนอย ซงถอวาขาดความ

สม าเสมอและไมเพยงพอในระดบอตสาหกรรม ในขณะทในแงอตสาหกรรมสอโทรทศนนนตองมการผลต

เนอหาทมคณภาพสม าเสมอ ไมใชการผลตเปนครงครา ดงนน โปรดวเซอรและผผลตเนอหาสอโทรทศน

ตองมการปรบตว โดยตองท างานหนกขนเพอใหงานของตนเองมความโดดเดนออกมาจากงานทผลต

โดยผผลตเนอหาในสอใหมและเนอหาในรปแบบ UGC สอใหมจงเปนเสมอนตวกระตนทท าใหผผลต

และโปรดวเซอรตองมมมมองใหมและเปลยนแปลงวธการท างานของตนเอง

อยางไรกตาม การ “กอกวน” ทางเทคโนโลยของสอดจทล ไดกอใหเกดผลกระทบเชงบวกตอ

ผผลตสอโทรทศน กลาวคอ ผผลตสอโทรทศนสามารถน าสอใหมมาใชประโยชนและสนบสนนการท างาน

ของตนเองได โดยผลการศกษาสรปไดวา สอใหมสามารถน ามาใชเปนพนธมตรสงเสรมและสรางความ

เขงแกรงใหกบการท างานดานสอโทรทศนได กลาวคอ

- การใชสอใหมเปนเครองมอสนบสนนการผลตเนอหา เชน การใชเปนชองทางและวธการในการ

หาขอมลเพอผลตเนอหา การใหผชมมสวนรวมในการผลตเนอหาแบบวธการแบบการรวมสรางสรรคของ

กลมคน (Crowdsourcing)

- การใชสอใหมในการสงเสรมเทคนคการน าเสนอและกระบวนการสรางสรรคงานแบบใหมๆท

ตางจาก กระแสงาน (Workflow) แบบเดมๆ ทสามารถท างานแบบขามหรอสลบข นตอนไดแบบไมใชเชง

เสน (Non-linear)

- การใชสอใหมเพอตรวจสอบและวดผลตอบรบ (Feedback) ของผบรโภคทมตอเนอหาของ

รายการโทรทศน ซงเทคโนโลยของสอใหมเอออ านวยใหท าไดอยางรวดเรวกวาทเคยเปนมาในอดต

- การใชสอใหมเปนชองทางแพรกระจายเนอหา หรอเปนแพลทฟอรม (Platform) ในการ

ออกอากาศ

- การใชสอใหมเปนคคาทางธรกจโดยการท าโครงการรวมกนกบผผลตเนอหาสอโทรทศนราย

เลกๆ เพอสรางอ านาจในการแขงขนระดบโครงการใหญๆทมคแขงเปนองคกรธรกจขนาดใหญ การ

รวมตวกนของผผลตรายยอยทมความเชยวชาญเฉพาะทแตกตางกนสามารถมาชวยกนเตมเตมและสราง

ศกยภาพในการงานในขนาดใหญได

กลาวโดยสรปคอ สอใหมเขามา “กอกวน” ในฐานะทเปนทง “คคา” และ “คแขง” กบสอโทรทศน

โดยผลการศกษาพบขอมลสอดคลองตรงกนทงเชงคณภาพทไดสรปไวขางตนและเชงปรมาณจากผล

ส ารวจพบวา โปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตสอมความเหนดวยในระดบมากดวยคาเฉลยความคดเหน

ใกลเคยงกนวา สอใหมเปนทงคแขง (คาเฉลย 4.62) และ คคา (คาเฉลย 4.51) กบสอโทรทศน

นอกจากน สอใหมและปรากฏการณทผบรโภคสามารถเปนผผลตสอไดเอง (User-generated Content

DPU

81

หรอ UGC) สงผลใหผผลตสอโทรทศนตองปรบตวในการท างาน (คาเฉลย 4.51) รวมทง สอใหมยง

สามารถน ามาใชประโยชนในการเปนชองทางหาขอมลและตดตามผลสะทอนกลบ (Feedback) ในการ

ผลตเนอหาสอโทรทศนได (คาเฉลย 4.59)

การทส อใหมถกจดวางไวใน 2 สถานภาพ กลาวคอ เปนทง “คแขง” และ “คคา” กบผมากอน

อยางสอโทรทศน ดงทไดสรปไวขางตนนน สงผลใหโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนตองมการปรบตว

เพอใหแขงขนกบสอใหมได ในขณะเดยวกนการจะน าสอใหมมาใชสนบสนนเนอหาสอโทรทศนของตน

นน โปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนตองปรบบทบาทการท างานใหมทกษะทหลากหลายหรอม “พห

ทกษะ” (Multi-skill) สามารถท างานไดหลากหลายดาน รวมทงผลตเนอหาเพอท างานขามแพลทฟอรม

(Platform) ไดในบรบทของอตสาหกรรมสอดจทลสรางสรรค โดยจะไดน าเสนอรายละเอยดของทกษะท

จ าเปนของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวมในหวขอถดไป

5.1.3 ทกษะทจ าเปนของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศน

ผลการศกษาในระดบนานาชาตพบวา สอโทรทศนในประเทศแถบยโรปนนไดรบการจดไวใน

ประเภทของสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) โดยทกษะทจ าเปนอนถอเปนเสาหลกของนก

วชาชพสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) ไดแก ทกษะดานการผลต (Production Skills) ทกษะเชง

เทคนค (Technical Skills) และโมเดลใหมทางธรกจ (New Business Model) ทย งยน

พฤตกรรมผบรโภคและโครงสรางเศรษฐกจทเปลยนไปสงผลตอลกษณะการจางงานทเปลยนไป

ดงทไดเคยอธบายไวแลวในหวขอกอนๆ สงผลใหนกวชาชพตองพฒนาคณลกษณะ (หรอสรางโพรไฟล)

ของตนเองใหสามารถท างานไดหลากหลายแบบ “พหทกษะ” (Multi-skill Profile) โดยตองสามารถใช

เทคโนโลยทหลากหลายและผลตงานไดส าหรบหลายแพลตฟอรม จงจะสามารถอยรอดไดในสงแวดลอม

ทางเทคโนโลยทมความหลากหลายและเปลยนแปลงตลอดเวลา หวใจส าคญของการอยรอดของนก

วชาชพสอโทรทศน คอ การสรางความโดดเดนใหกบผลงานและการสรางโพรไฟลของของตนเอง ดงท

ขอมลผลการวจยตอนหนงสะทอนขอคดเหนของผอ านวยการบรหารการผลตทานหนงทวา อตสาหกรรม

สอเปรยบเสมอนซปเปอรมารเกตทมนกวชาชพใหเลอกสรรมากมาย ดงนน หากตองการไดงานหรอเปน

ผไดรบการเลอกแลว นกวชาชพผผลตสอตองมท งทกษะพนฐานทจ าเปนในการท างานและทกษะโดด

เดนทเปนจดขายเฉพาะของตนเอง

เพอใหเหนภาพทกษะดงกลาวไดชดเจนมากขน การสรปผลวจยเกยวกบทกษะทจ าเปนของ

โปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในหวขอน จะขอน าเสนอโดยประยกตใชโมเดลรปไมททไดระบไวใน

รายงานของ Creative & Cultural Skills ซงไดเสนอแนะวา แรงงานในอดมคตของอตสาหกรรมสอและ

อตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสวรรคในศตวรรษตอไป ตองเปนแรงงานทมทกษะรปไมท (T-shaped Skill)

DPU

82

กลาวคอ ตองมทกษะจ าเปนในแนวนอน หรอ หวไมท ซงเปนทกษะพนฐานรวมของผผลตสอทกคน

ขณะเดยวกนยงตองมความเขาใจอยางลกซงในทกษะเฉพาะดานของตนเอง ซงถอเปนทกษะแนวตงของ

ดามจบไมท เพอสรางโพรไฟลทโดดเดนและแขงขนได

ผลการศกษาดานทกษะจ าเปนของโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนสามารถสรปไดจากโมเดล

ตอไปน

ทกษะแบบ “ไมท” ของผผลตรายการโทรทศนในยคดจทลสรางสรรค

(T-Shaped Skills for TV Producers)

ทกษะแนวนอน (Horizontal Skills)

คอ ทกษะทวไป (Collective Skills) ในภาพรวม ทนกวชาชพผผลตสอทกคนควรม

ทกษะแนวตง (Vertical Skills) คอ ทกษะเฉพาะ

ทเปนความสามารถทพเศษโดดเดนและความช านาญ (Expertise) สวนบคคล

ในทน คอ โปรดวเซอร (Producer) จ าเปนตองม

1. ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรค

2. ทกษะเชงเทคนคและเทคโนโลย

3. การท างานเปนทม

4. ทกษะเชงธรกจ

ทกษะการบรหารจดการ

อาท การสอสาร การจดท า

งบประมาณ การหาแหลง

ทนและชองทาง

ทกษะแนวนอน

(Horizontal Skills)

หวไมท

ทกษะแนวตง

(Vertical Skills)

ดามไมท DPU

83

ทกษะแนวนอนหรอหวไมท ซงเปนทกษะทจ าเปน 4 ประการ ของโปรดวเซอรและผผลต

รายการโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม ไดแก 1. ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรค 2. ทกษะ

เชงเทคนคและเทคโนโลย 3. การท างานเปนทม และ 4. ทกษะเชงธรกจ

1. ทกษะดานการผลต (Production) และความคดสรางสรรค (Creativity)

ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรค ถอเปนทกษะส าคญล าดบแรกทนกวชาชพผผลตสอ

ทกคนตองม แตอาจจะมความลมลกในดานการผลตมากนอยแตกตางกนไปตามความเชยวชาญเฉพาะ

ทางของแตละบคคล ทงน ทกษะการผลตพนฐานจะชวยท าใหสามารถมองภาพของเนองานออกและ

สามารถสอสารกบทมงานไดอยางมประสทธภาพมากขน โดยนอกจากทกษะความรดานการผลตเนอหา

แลว ยงตองมความคดสรางสรรคและสามารถออกแบบเนอหาขามสอและแพลตฟอรม (Platform) ไดอก

ดวย เพอใหสอดคลองกบวธการออกแบบสรางสรรคงานในยคปจจบนทตองท างานทงในรปแบบเดมและ

รปแบบออนไลน ซงโปรดวเซอรและผผลตตองมความเขาใจแนวความคดดงกลาว รวมทงสามารถ

ท างานประสานไดทงสองรปแบบ

2. ทกษะเชงเทคนคและเทคโนโลย

ธรกจสอเปนภาคสวนทขบเคลอนดวยเทคโนโลย การพฒนาดานอปกรณการผลตและ

เทคโนโลยการรบสงสญญาณใหมๆ เปนตวกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในดานตางๆมากมาย ดงนน

โปรดวเซอรและผผลตเนอหาสอโทรทศนตองมทกษะเชงเทคนค ตองใชเทคโนโลยเปน และมความ

กระตอรอลนในการกาวทนการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย เพอใหสามารถน าเอาเทคโนโลยมาสนบสนน

การสรางประสบการณในการผลตเนอหาทนาดงดดใจ

3. ทกษะการท างานเปนทม

งานผลตสอตองอาศยทมงานทหลากหลาย นกวชาชพผผลตสอทกคนตองมความสามารถใน

การท างานเปนทม นอกจากนแลว ยงถอเปนหนาทหลกของโปรดวเซอรในการบรหารทมงาน โดยหวใจ

ของการท างานเปนทมคอการสรางบรรยากาศการท างานทด ขณะเดยวกนการผลตเนอหาสอตองอาศย

ทมทมความหลากหลายมาท างานรวมกนหรอมความเปนทมทมสหวชา ซงตวโปรดวเซอรเองกตองเปน

ผท มความขวนขวายเรยนรตลอดเวลา

4. ทกษะเชงธรกจ

งานผลตเนอหาสอเปนงานศลปะเพอการคา ดงนน ผผลตสอตองมความรพนฐานทางธรกจ ท

ชวยสรางความเขาใจดานแนวโนมการตลาด การวเคราะหคแขง และพฤตกรรมผบรโภค จงจะสามารถ

สรางเนอหาและประสบการณสอทนาดงดดใจและสามารถขายได

DPU

84

ทกษะทง 4 ดาน ทกลาวมาขางตนนถอเปนทกษะทนกวชาชพผผลตสอทกคนจ าเปนตองม โดย

ส าหรบต าแหนงหนาทของโปรดวเซอรซงมฐานะเปนผอ านวยการผลตแลว เปนต าแหนงทตองให

ความส าคญกบทกษะการจดการบรหารเปนส าคญ

กลาวโดยสรป คอ โปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในยคปจจบนตองม “พหทกษะ” ซง

หมายถง การมความสามารถทหลากหลาย ท างานขามแพลทฟอรม (Platform) ไดท งแบบออนไลน

(Online) และแบบออฟไลน (Offline) มความรท หลากหลายในสหสาขาวชา โดยทกษะจ าเปนทนก

วชาชพทกคนตองมไดแก ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรค ทกษะเชงเทคนคและเทคโนโลย

ทกษะการท างานเปนทม และทกษะเชงธรกจ สวนทกษะทส าคญส าหรบต าแหนงผอ านวยการผลตหรอ

โปรดวเซอรคอ ทกษะการบรหารจดการ

สรปผลการวจยดงทเสนอไวขางตน พบวา ขอคนพบในเชงคณภาพมความสอดคลองกนกบผล

การศกษาเชงปรมาณทไดจากส ารวจความคดเหนของนกวชาชพผผลตสอโทรทศนเกยวกบการปรบตว

ของนกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม ทเหนดวยอยางมากตอประเดนทกลาววา นกวชาชพสอ

โทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองมพหทกษะ (Multi-skills) ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.33

นกวชาชพสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวมตองสามารถท างานขามแพลทฟอรม (Multi-platform /

Multichannel) ได ทคาเฉลยความคดเหน 4.22 รวมทงความคดเหนทวา การออกแบบเนอหางานสอ

โทรทศนในปจจบนตองคดบรณาการรวมกบสอใหม ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.51 นอกจากน ยงเหน

ดวยวา การสรางโพรไฟลและทกษะเฉพาะทโดดเดนเปนสงจ าเปนส าหรบนกวชาชพสอโทรทศนในยค

ดจทลหลอมรวม ดวยคาเฉลยความคดเหน 4.37

อยางไรกตาม การจะไดมาซงทกษะขางตนเปนสงทตองไดรบการพฒนาฝกฝน การเรยนรจาก

ระบบการศกษาอยางเดยวไมเพยงพอและไมทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทรวดเรวและเปนพล

วตร บคลากรในอตสาหกรรมสอจ าเปนตองไดรบการพฒนาและฝกฝนทกษะทเหมาะสมและทนตอความ

ตองการของแรงงานในภาคอตสาหกรรมสอ ซงในหวขอตอไปจะไดน าเสนอแนวทางการพฒนาทกษะ

จ าเปนของนกวชาชพและโปรดวเซอรโทรทศนทไดจากขอคนพบในการศกษาวจยครงน

5.1.4 แนวทางการพฒนาและสงเสรมทกษะวชาชพของผผลตสอโทรทศน

ผลการศกษาสรปไดวา อตสาหกรรมสอโทรทศนและบคคลากรดานสอโทรทศนของประเทศไทย

มศกยภาพในการพฒนา แตยงขาดการแนวทางการสงเสรมทเปนระบบ และขาดหนวยงานทเปนแมงาน

ในการวางแผนและขบเคลอนการพฒนา โดยในสวนขององคกรผผลตสอขนาดใหญจะมการจดการ

ฝกอบรมและพฒนาทกษะความรและเทคโนโลยใหกบบคลากรในองคกรอยแลว แตสวนของ

DPU

85

ผประกอบการขนาดเลกและนกวชาชพผผลตอสระจ าเปนตองขวนขวายแบบการเรยนรดวยตนเอง (DIY

Learning)

ผลการศกษาพบขอสรปจากขอมลเชงคณภาพและเชงปรมาณเหนพองตรงกนวา การพฒนา

ทกษะนกวชาชพสอของประเทศไทยเปนเรองจ าเปน โดยผลการส ารวจเชงปรมาณสะทอนใหเหนวา

ผผลตสอและนกวชาชพสอมความตองการในการพฒนาทกษะดานตางๆในระดบสง โดยทกษะทตองการ

พฒนาเรยงล าดบตามคาเฉลยจากมากไปหานอยคอ 1. ทกษะการเขยนเชงสรางสรรค (คาเฉลยความ

คดเหน 4.70) 2. ความรเกยวกบแนวโนมการตลาดและพฤตกรรมผบรโภค (คาเฉลยความคดเหน 4.55)

3. ทกษะความรดานเทคนคการผลตและเทคโนโลยการออกอากาศใหมๆ (คาเฉลยความคดเหน 4.44)

4. ทกษะวธการคดและความคดสรางสรรค (คาเฉลยความคดเหน 4.33) 5. ทกษะและความรดานธรกจ

และการพฒนารปแบบธรกจใหมๆ (คาเฉลยความคดเหน 4.29) ล าดบท 6. การเตรยมทกษะความ

พรอมเขาสรปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเอง (คาเฉลยความคดเหน 4.14) 7. ทกษะ

ความสามารถในการท างานเปนทม (คาเฉลยความคดเหน 4.11) 8. ทกษะความรเกยวกบการระดมทน

และหาแหลงทนในการสรางสรรคผลงาน (คาเฉลยความคดเหน 3.85) 9. ทกษะความรเกยวกบการสราง

เครอขายทางธรกจ (คาเฉลยความคดเหน 3.77) และ 10. ทกษะและความรเกยวกบการบรหาร

การเงน เชน การจดท าบญช งบประมาณ (คาเฉลยความคดเหน 3.59)

ผลการวจยยงสรปไดวา ควรมการจดตงหนวยงานขนมาเปนแมงานในการด าเนนการพฒนา

ทกษานกวชาชพสออยางเปนระบบ โดยขอมลเชงปรมาณจากการส ารวจพบวา โปรดวเซอร นกวชาชพ

และผผลตเหนดวยในระดบมาก วา ควรมการจดตงหนวยงานขนมาชวยพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอ

โทรทศนในยคดจทลหลอมรวม โดยมระดบคาเฉลยความเหนท 4.11 ซงสอดคลองกบขอเสนอแนะจาก

ขอมลเชงคณภาพทวา การพฒนาทกษะนกวชาชพสอในประเทศไทยเปนเรองส าคญและจ าเปน

โดยเฉพาะอยางยงหากตองการผลกดนใหมการผลตเนอหาสอเพอการสงออกตามแนวทางเศรษฐกจ

สรางสรรคและโมเดล ประเทศไทย 4.0 แลว ตองมการท างานกนอยางเปนระบบ

อยางไรกตามขอมลผลการวจยเชงปรมาณและคณภาพสะทอนใหเหนวา มมมองเกยวกบ

หนวยงานทควรเปนแมงานในการขบเคลอนดงกลาวยงไมตรงกน โดยขอมลเชงคณภาพจากกลม

ผอ านวยการบรหารการผลต (Executive Producer) ใหความเหนวาภาครฐควรเปนแมงานในการ

ด าเนนการเรองการพฒนาทกษะวชาชพผผลตสอ โดยผลการวจยในสวนดงกลาวสรปไดวา การจดตง

หนวยงานขนมาเปนแมงานในการด าเนนการอยางจรงจงเพอการพฒนาทกษะในระดบประเทศนนไมใช

เรองงาย เพราะตองมความพรอมทงเรองงบประมาณและอ านาจในการบรหารจดการ ภาคเอกชนอาจม

ความพรอมดานทกษะความรและเทคโนโลย แตความเปนคแขงขนกนเชงธรกจท าใหไมสามารถเปน

ผน าในการพฒนารวมระดบประเทศได ดงนน ภาครฐนาจะเปนตวขบเคลอนในเรองดงกลาวทมความ

DPU

86

เปนไปไดมากทสด ในขณะทขอมลผลการวจยในเชงปรมาณจากการส ารวจความคดเหนในประเดน

ดงกลาวกบกลมโปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตสอพบความคดเหนทขดแยงกน โดยขอมลจากการ

ส ารวจพบวา สวนใหญ 48% มความเหนวา การจดตงหนวยงานหลกหรอแมงานในการจดการอบรม

พฒนาวชาชพผผลตสอของประเทศไทยนน ควรด าเนนงานโดยภาคเอกชนและบรษทผผลตเปนผ

รวมตวกน รองลงมา 33% เหนวาควรมการจดโดยการรวมตวกนเองของนกวชาชพสอ มเพยง 11% ท

เหนวา สถาบนการศกษาควรเปนแมงานหลก และเพยงแค 8% เทานนทเหนวาควรใหรฐบาลเปนคน

จดตงหนวยงานขนมาฝกอบรมพฒนาทกษะวชาชพสอในยคดจทลหลอมรวม ซงขอมลดงกลาวสะทอน

ใหเหนระดบความเชอมนศรทธาทนกวชาชพสอมตอหนวยงานทเกยวของและแนวทางการพฒนา

วชาชพสอ

นอกจากนผลการส ารวจเชงปรมาณยงพบดวยวา นกวชาชพผผลตสอเหนดวยในระดบมากท

คาเฉลย 4.03 วา กลมผผลตสอควรรวมตวกนจดตงสมาพนธ สหภาพ หรอองคกร ขนมาเพอเปนชมชน

ในการแลกเปลยนความรและทกษะวชาชพผผลตสอโทรทศนยคดจทลหลอมรวม และเปนการสราง

อ านาจตอรองดานการคมครองแรงงานและสทธประโยชนของนกวชาชพสอ

ผลสรปการวจยดงประเดนทไดกลาวมาขางตนน นอกจากจะสะทอนมมมองทนาสนใจเกยวกบ

ความคาดหวงและความเชอมนในทศทางการพฒนาทกษะนกวชาชพสอโทรทศนแลว ยงมความ

เชอมโยงกบแนวคดตางๆ อาท กระแสงาน (Workflow) การระดมความรจากหลายชองทาง

(Crowdsourcing) และการใชประโยชนจาก การทผผลต/นกวชาชพเปนผผลตเนอหาเอง (Worker-

generated Content หรอ WGC) โดยการวเคราะหในประเดนดงกลาวและประเดนอนๆทนาสนใจจะขอ

ยกไปน าเสนอในการอภปรายผลการวจยซงเปนหวขอตอไป

5.2 อภปรายผลการวจย

อตสาหกรรมสอโทรทศนเปนภาคสวนทางธรกจทขบเคลอนโดยเทคโนโลย การหลอมรวมสอ

และการเปลยนผานเทคโนโลยการสอสารไปสดจทล (Digitisation) สงผลใหเกดการขยายตวของสอทง

ดานจ านวนของสอและชองทางการแพรกระจายของสอ นอกจากนแลว การขบเคลอนของโลกาภวฒนใน

มตของสงคม เศรษฐกจ การเมองและวฒนธรรม ทงในระดบชาตและระดบนานาชาต ยงกอใหเกดการ

เปลยนแปลงกบระบบนเวศวทยาของสอในมตตางๆ ดงนน บคลากร นกวชาชพสอ ซงในการศกษาวจย

ครงนคอโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนจงตองปรบตนเองเพอใหมความรและทกษะทสอดคลองกบ

การเปลยนแปลงดงทกลาวมา

สอโทรทศนอาจถกมองวาเปนสอทมากอนหรอไดรบการใหคาวาเปน “สอเกา” เมอเปรยบเทยบ

กบ “สอใหม” อยางเชน อนเตอรเนต สอโซเชยลมเดย แตในการศกษาวจยครงนตงอยบนพนฐานของ

DPU

87

การนยามสอโทรทศนในมมมองของสอดจทล (Television as digital media) กลาวคอ โทรทศนเปนสอท

มคณลกษณะส าคญ 3 ประการ ดงท Jacob ( 2003) ไดกลาวไว คอ ความใกลชด (Intimacy)

ความสามารถในการพกพาเคลอนยาย (Mobility) และความเปนลกผสม (Hybridity) ซงคณสมบตประ

การณสดทาย คอ “ความเปนลกผสม” น ไดสะทอนใหเหนศกยภาพของสอโทรทศนทสามารถ

ปรบเปลยนและประยกตตนเองกบสอดจทล อกทงยงหลอมรวมกบสอใหมเพอเพมชองทางในการ

กระจายเนอหาและสรางการมสวนรวมกบผชมดวยเนอหาใหมๆ โทรทศนดจทล ไมไดมความหมายเพยง

โทรทศนทมคณสมบตความคมชดสงและบบอดสญญาณเพอสงไดหลายชอง แตโทรทศนดจทลคอการ

มองสอโทรทศนในมตของวฒนธรรมดจทล (Digital Culture) ทมศกยภาพในการสรางปฏสมพนธผาน

ชองทางหรอแพลทฟอรม (Platform) ดวยอปกรณทหลากหลาย เปน “สอประสาน” (Matrix Media) ดงท

Curtin (2009) ไดใหนยามไววา เปนสอทมการแลกเปลยนและปฏสมพนธจากหลายแหลง (Site) การ

ผลต

การเปดรบสอโทรทศนในปจจบนท าไดหลากหลายรปแบบวธ ซงสงผลใหเสนแบงระหวางการ

บรโภคและการผลตเลอนลางลง รวมทงยงเกดเนอหารปแบบใหมๆ ทผลตโดยผใชสอ ซงเปนเนอหาท

นยมเรยกกนวา UGC อยางไรกตาม ทามกลางการเฉลมฉลองมตใหมของสอโทรทศนในวฒนธรรม

ดจทลทมความนาตนตาตนใจนน ในขณะเดยวกนนกวชาชพผผลตสอโทรทศนเองกตองปรบตวและ

เรยนรการใชประโยชนจากสอดจทลสมยใหมและการหลอมรวมสอ ดงงานวจยในระดบนานาชาตพบผล

การศกษาวา โทรทศนในฐานะสอดจทลหลอมรวมเปดโอกาสทางธรกจและชองทางการท างานใหมๆ

ขณะเดยวกนกน ามาซงการแขงขนทเขมขนขนอยางหลกเลยงไมได ซงสอดคลองกบสรปผลการศกษา

ครงนทพบวา ในปจจบนสอโทรทศนตองปรบตวภายใตการแขงขนกบสอใหมซงถอเปนชวงเวลาการแหง

การปกปองตนเอง (Defensiveness) ของสอโทรทศน ท าใหตองมการปรบตว (Adaptation) เพอใหอย

รอดจากความทาทายของสอใหม โดยสอใหม อาท อนเตอรเนต โซเชยลมเดย เปรยบเสมอนทง “คแขง”

และ “คคา” ของสอโทรทศน

ในดานความเปน “คแขง” นน เปนททราบกนดวาสอดจทลคอชองทางใหมในการน าเสนอเนอหา

สอแบบใหมๆ ทสรางการมสวนรวมกบผชม การเขามาของเนอหาสอดจทลสงผลใหเกดผเลนทางการ

ตลาดมากขนและแยงชงผลก าไรเชงธรกจจากสอโทรทศน แตขณะเดยวกน งานวจยชนนสะทอนใหเหน

วา สอใหม หรอ สอดจทลสมยใหม สามารถน ามาใชหลอมรวมเพอเพมศกยภาพในฐานะ “คคา” กบสอ

โทรทศนได โดยโทรทศนไดรบเอาสอดจทลสมยใหมเขามาประยกตหลอมรวมและยกสถานะของ

โทรทศนเปนสอดจทลหลอมรวมทมคณลกษณะใหมกลาวคอ สามารถสอสารเนอหาออกไปไดในชองทาง

ทหลากหลายแพลตฟอรม (Multi-platform) สงสารแบบหลายหลายชองทางไปยงผรบสารทหลากหลาย

(Many-to-Many) สามารถรบชมเนอหาไดตามความตองการในเวลาทตองการ (On-demand) ชอง

DPU

88

ทางการรบชมแบบเดมจากจอโทรทศน ทเรยกกนวา แบบจอทหนง หรอ เฟรสสกรน (First Screen) ได

ขยายเปนการรบชมดวย จอทสอง หรอ เซคกนสกรน (Second Screen) ผานอปกรณอนๆ อาท

คอมพวเตอร สมารทโฟน แทปเลต อปกรณเลนเกม ท าใหเกดปรากฏการณการหลอมรวมสอ ซงเปน

การเชอมโยงกนของ เทคโนโลยคอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เครอขายการสอสาร

อนกอใหเกดการหลอมรวมกนใน 4 มต ดงท Flew (2014) ไดระบไว คอ การหลอมรวมกนทาง

เทคโนโลย อตสาหกรรม สงคม และเนอหาสอ

ปรากฏการณหลอมรวมสอในมตตางๆทกลาวมา สะทอนใหเหนววฒนาการและการปรบตวของ

สอโทรทศนในองคกรชนน าระดบโลก อาท บบซ ทประกาศตววาเปนผเลนหลกของสอโทรทศนในโลก

ดจทล ภายใตแนวคด บรอดคาส 2.0 ของ Anthony Ross หวหนาฝายสอออนไลนของบบซ ทเพมการ

ใหบรการแบบออนไลนและดาวนโหลดผาน BBCiplayer มาตงแตป ค.ศ.2007 และยงมแผนงานทพฒนา

iPlayer ของตนเองใหหลอมรวมกบอนเตอรเนตวดโอและสอโซเชยลมเดยในเวลาอนไมชาน ซงการ

หลอมรวมสอโทรทศนกบวฒนธรรมดจทลดงทกลาวมาน เปนการใหอสรภาพคนดในการเลอกเปดรบ

เนอหาทตนเองตองการในเวลาและชองทางทตนตองการ และยงชวยสรางประสบการณรบชมโทรทศน

เปลยนจากประสบการณของผชมแบบมวลชน (Mass Audience) มาสประสบการณชมแบบชองทาง

สวนตว (Personalized Audience)

ววฒนาการของสอโทรทศนภายใตนโยบาย Broadcast 2:0 ของ บบซ สะทอนภาพทชดเจน

ดวยสโลแกนใหมทวา “Information, Education, Entertainment, Interaction, Wherever, Whenever,

However You Want It” ซงการพฒนาดงกลาวเปนกลยทธของอตสาหกรรมโทรทศนในการวางสอ

โทรทศนไวเปนศนยกลางของวฒนธรรมดจทล เพอใหสามารถด ารงตนและตอสกบสอใหมไดดวยการ

เชอมโยงตนเองกบสอดจทล

ววฒนาการของการหลอมรวมสอดงทกลาวขางตน สงผลใหผผลตสอโทรทศนตองปรบวธการ

ท างานและเพมเตมทกษะจ าเปนในการท างานภายใตระบบนเวศวทยาของสอดจทล ซงงานวจยชนน

สะทอนใหเหนวา นกวชาชพสอโทรทศนของไทยมความตระหนกเหนความส าคญของการเปลยนแปลง

ดงกลาว อาท การปรบเปลยนบทบาทการท างานของโปรดวเซอรจากเดมเพยงการบรหารจดการดาน

การผลตเนอหา มาสการเปนนกการตลาด การตองเรยนรการท างานการผลตทงแบบเดม (Offline)และ

แบบออนไลน (Online) ปรบเปลยนวธการมองผชม (Audience) จากเดมในฐานะผรบสารมาสการเปนผ

มสวนรวมในการผลตเนอหา (UGC) มวธการคดเนอหาทกาวขามจากเพยงการสรางสรรคเนอหารายการ

(Program) แตยงตองคดและออกแบบใหเชอมโยงกบเนอหาในสออนๆในบรบทของการหลอมรวมสอ

โดยคดใหเปนโครงการ (Project) โดยหวใจส าคญทจะท าใหโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนอยได

อยางมนคงทามกลางการแขงขนของวฒนธรรมสอดจทล คอ การมทกษะทหลากหลาย หรอ “พหทกษะ”

DPU

89

(Multi-skill) และการสรางผลงานหรอโพรไฟล (Profile) เพอใหสามารถขายตนเองได ทามกลาง

ตลาดแรงงานสอยคปจจบนทเปรยบเสมอนหางสรรพสนคาทมนกวชาชพและผผลตสอมากมายให

เลอกสรร แตผท มทกษะความสามารถและผลงานทโดดเดนเทานนจงจะไดรบการเลอกและมโอกาสใน

การไดรบการจางงาน นอกจากนแลว ดงทไดกลาวไวกอนหนานวา การหลอมรวมสอเปนการหลอม

รวมกนใน 4 มต คอ การหลอมรวมกนทางเทคโนโลย อตสาหกรรม สงคม และเนอหาสอ (Flew, 2014)

ซงการหลอมรวมสอดงกลาวกอใหเกดการท างานขามสอทงใน 4 มต โดยเฉพาะในมตของเทคโนโลย

และเนอหาสอ ดงนน โปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตสอโทรทศนในปจจบนตองมทกษะการท างานขาม

สอทหลากหลายแพลตฟอรม (Multi-platform) อกดวย

ทกษะการท างานทจ าเปนส าหรบโปรดวเซอรและนกวชาชพผผลตสอโทรทศนภายใตบรบทของ

วฒนธรรมสอดจทล ตามขอเสนอแนะของ Creative & Cultural Skills (2015) ซงเปนการศกษาในระดบ

นานาชาต ไดอธบายไววา แรงงานในอดมคตของอตสาหกรรมสอและอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสวรรค

ในศตวรรษตอไป ตองเปนแรงงานทมทกษะรปไมท (T-shaped Skill) คอตองมความเขาใจอยางลกซงใน

หนงดาน และยงตองสามารถน าทกษะนนมาปรบใชไดอยางหลากหลายและกวางขวาง ทกษะดงกลาว

สามารถอธบายไดในโมเดลของรปไมท คอ มท งทกษะแนวนอนหรอหวไมททเสมอนเปนคณสมบต

รวมกนทนกวชาชพทกคนตองม และทกษะแนวตงหรอดามจบทเปรยบเสมอนทกษะเฉพาะทเปนความ

เชยวชาญสวนบคคล โดย Creative & Cultural Skills (2015) ไดระบทกษะจ าเปนแนวนอนอนเปน

คณสมบตรวมของนกวชาชพดานสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) ไววา ประกอบดวย 1. ทกษะ

ดานการผลต 2. ทกษะเชงเทคนค และ 3. โมเดลใหมทางธรกจทย งยน ซงใกลเคยงกบขอคนพบจากการ

วจยครงน ทพบวา ทกษะจ าเปนแนวนอนอนเปนคณสมบตรวมของนกวชาชพและโปรดวเซอรโทรทศน

ของประเทศไทย ควรประกอบดวย 1. ทกษะดานการผลตและความคดสรางสรรค 2. ทกษะเชงเทคนค

และเทคโนโลย 3. ทกษะเชงธรกจ และ 4. การท างานเปนทม โดยพบวา ทกษะ ขอ 4. คอ การท างาน

เปนทม เปนทกษะจ าเปนแนวนอนทเพมเตมเขามาจากขอคนพบในบรบทของประเทศไทยซงยงม

ธรรมชาตของการท างานผลตเนอหาสอเปนทมงานขนาดใหญในระบบองคกรทตองท างานปนทม

ในขณะทธรรมชาตของลกษณะการท างานของนกวชาชพสอในยโรปไดเขาสรปแบบการเปนนายจาง

ตนเอง (Self-employment) และการท างานแบบธรกจบคคล (One-man Business) ทตองมการสราง

งานใหกบตนเองและท างานในรปแบบโมเดลทางธรกจใหมๆ ซงสะทอนใหเหนในหวขอทกษะเชงธรกจ

ขอ 3 ของระดบนานาชาตและในประเทศไทยทมความแตกตางกน กลาวคอ ในบรบทของประเทศไทยให

ความส าคญกบทกษะเชงธรกจในแงความรเกยวกบการตลาดและธรกจสอ ในขณะท ขอเสนอแนะใน

ระดบนานาชาตพบวา ทกษะธรกจทจ าเปน คอ การสรางโมเดลใหมทางธรกจทมความยงยนและ

เอออ านวยตอรปแบบการท างานแบบเปนนายจางตนเอง

DPU

90

เมอพจารณาถงทกษะจ าเปนเชงธรกจขางตน พบผลการวจยเกยวกบแนวทางการพฒนาทกษะ

และโมเดลเชงธรกจในบรบทของประเทศไทยทสอดคลองกนกบขอเสนอแนะในบทเรยนระดบนานาชาต

กลาวคอ ในบรบทของประเทศไทยพบวา ในการเปลยนแปลงลกษณะการจางงานไปสรปแบบการ

ท างานในรปแบบโครงการ (Project-based Work) การเปนนายจางตนเอง (Self-Employment) ธรกจ

ตนเอง (One-man Business) นน นกวชาชพสอตองไดรบการสนบสนนดานทกษะการจดหาทน ระดม

ทน การบรหารจดการดานการเงนและการบญช รวมทงตองมระบบการเงนและการธนาคารทเอออ านวย

ตอการท างานในรปแบบโมเดลธรกจดงกลาว ซงสอดคลองกบท Creative Skillset Europe (2016)ได

เสนอแนะไววาหนวยงานผรบผดชอบในการพฒนาทกษะดงกลาวจ าเปนตองมความเขาใจเกยวกบ

โครงสรางการตลาด กฎหมายแรงงาน สถานภาพและกฏระเบยบในการท างานและจางงานของ

อตสาหกรรมสอทเปลยนแปลงไปอกดวย

วกฤตเศรษฐกจโลกและวกฤตการณทางการเงนในยโรปถอเปนปจจยส าคญทางเศรษฐกจทสงผลกระทบตออตสาหกรรมสอโลก โดยแรงขบ 3 ประการทผลกดนอตสาหกรรมสอ ซงเปนภาคสวนของอตสาหกรรมสรางสรรคและวฒนธรรม คอ 1. การเปลยนแปลงไปสเทคโนโลยดจทล 2. วกฤตเศรษฐกจ และ 3. โลกาภวฒน ซง สอดคลองกบในบรบทของประเทศไทย ท สวทย เมษนทรย (อางใน ส านกขาวอศรา, 2559) กลาวไววา โลกก าลงอยในชวงเปลยนผาน ซงมความเกยวกบสอมวลชนโดยตรง อนไดแก 1.กระแสโลกาภวตน 2.โลกเปลยนระบบการสอสารไปสดจทล 3.โลกเปลยนแปลงในทศทางทคนมความเปนปจเจกมาก 4. ทกคนมอสระและจ าเปนตองพงพงกนมากขน นอกจากน สวทย เมษนทรย (อางใน ส านกขาวอศรา, 2559) ยงไดระบวา “วฒนธรรมการท างานจากนไปจะเปนการท างานทเปดมากขน ทแชรกบคนอนมากขน หลายๆงานถกแทนทดวยหนยนตจะหมดไป” ซงสอดคลองกบขอเสนอของ Casey (อางถงใน Strategy&, 2017) ทระบวา การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยดจทลสงผลกระทบตอการผลตเนอหาสอใน 4 ดาน โดยดานทตรงกนคอ ขอทระบวา จะเกดการเปลยนการเปลยนแปลงของกระแสงาน (Workflow) อนเกดจากเทคโนโลยการผลตแบบอตโนมต (Automated workflow technologies) โดยโปรแกรมการตดตอแบบอตโนมตไดเขามาแทนทการท างานตดตอแบบเดมๆดวยแรงงานและฝมอมนษย ท าใหกระบวนการผลตอนไดแก ข นตอนการตดตอ (Editing) และการจดเรยงเนอหา (Cataloguing) เปลยนแปลงไป สวนการเปลยนแปลงขออนๆ ไดแก จ านวนและประเภทของเนอหาสอขยายตวและเพมจ านวนขน เกดผผลตรายเลกๆทผลตเนอหาวดโอและภาพยนตรรายยอยๆ อนเปนผลมาจากการทอปกรณการผลตมราคาถกลงและใชงายมากขน การจดกระจายเนอหา (Distribution) และชองทางสอขยายจ านวนมากขน มการเกดขนของผใหบรการเนอหาผานชองทางอนเตอรเนต (Web-based Service) เกดขนเปนจ านวนมาก พฤตกรรมและแพลทฟอรท (Platform) การเปดรบสอของผชมเปลยนแปลงไป ซงทกลาวมาทงหมด มความสอดคลองกบทไดกลาวไปแลวในการอภปรายเกยวกบลกษณะของสอโทรทศนในบรบทของวฒนธรรมดจทล

ในระดบนานาชาตนน มการเปลยนแปลงดานกระแสงาน (Workflow) ทชดเจน คอ จากเดมแบบ

“บนสลาง” และแบบ “เชงเสน” (Linear) คอ เรยงล าดบการท างานจาก ข นการเตรยมการผลต (Pre-

DPU

91

production) ขนการผลต (Production) ขนหลงการผลต (Post-production) มาสรปแบบวธการท

แตกตางออกไป ดวยเทคโนโลยสามารถเอออ านวยใหข นตอนหลงการผลตทมความเกยวของกบการตด

ตอ ผสมภาพ/เสยง และเทคนคพเศษ สามารถท าไดอยางรวดเรวและไมจ าเปนตองรอใหข นตอนการ

ผลตเสรจสนกอน จงท าใหการท างานสรางสรรคเนอหาบางงานสามารถท าสลบข นหรอขามไปมาแบบ

ไมใชเชงเสน (Non-linear) ได อยางไรกตาม ผลการศกษาในบรบทการท างานของอตสาหกรรมสอ

โทรทศนในประเทศไทยพบวา ยงเปนการท างานแบบเดมคอ แบบเชงเสน (Linear) แตเรมมรปแบบการ

ท างานใหมๆดงทกลาวมาใหเหนบางแตไมชดเจนนก

การเปลยนแปลงดานกระแสงานดงทกลาวมา สงผลกระทบตอสายการท างาน การเกดขนและ

การจากไปของต าแหนงงานในทมงานผลต อาท ต าแหนงผควบคมภาพพเศษ (Visual Effect

Supervisor/ VFX Supervisor) ซงเปนทมงานของผก ากบภาพ (Director of Photography) เรมเขามาม

บทบาทมากขน ตงแตในขนตอนเตรยมการผลตและขนตอนการผลต นอกจากน ยงเกดต าแหนงงาน

ใหมๆ อาท Data Wrangler ซงเปนต าแหนงทคาดการณกนวาจะมาแทนทต าแหนงผก ากบภาพ

(Director of Photography หรอ Cinematographer) ซงสงผลใหเกดกระแสงาน (Workflow) แบบไมเปน

เชงเสน (Non-linear) และการบรหารงานแบบ “ลางขนบน” มาแทนท ทงน การเปลยนแปลงทกลาวมาม

ปรากฏการณใหเหนชดเจนในระดบนานาชาต ขณะทในบรบทของอตสาหกรรมและการผลตสอโทรทศน

ในประเทศไทย ยงไมเหนการเปลยนแปลงดงกลาวอยางชดเจน แตมแนวโนมไปในทศทางสากล

สวนการเปลยนแปลงดานกระแสงานในระดบนานาชาตทพบวามความสอดคลองกบขอคนพบใน

บรบทของประเทศไทยคอ พบวา มต าแหนงงานทคาดวาจะมความตองการนอยลง ไดแก ต าแหนงผ

ก ากบภาพ (Director of Photography) ผชวยกลอง (Assistant Camera) และยงมต าแหนงใหมๆ ไดแก

ผช านาญดานแกส/ศลปนแกส (Colorist) นกออกแบบคอมพวเตอรกราฟก (Computer-generated

imagery Artist หรอ CGI Artist) และ ผดแลภาพพเศษ (Visual Effect Supervisor หรอ VFX

Supervisor) ซงเปนต าแหนงของทมงานหลงการผลตทมความขาดแคลนเปนอยางมากในปจจบนทงใน

ระดบประเทศและในระดบนานาชาต ซงขอนสะทอนใหเหนวา ปญหาดานแรงงานอตาสหกรรมสอใน

ระดบโลกคอ มอตราการวางงานสง ขณะเดยวกนกมต าแหนงอกมากทไมสามารถหาบคลากรมาท างาน

ไดดวยมทกษะทยงไมตรงตามความตองการของต าแหนงงาน ซงปญหาดงกลาวเรยกไดวาเปนปญหาท

กลนไมเขาคายไมออก จ าเปนตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน โดยการพฒนาทกษะนกวชาชพสอทงใน

ระบบการศกษาและนอกระบบการศกษาเพอพฒนาทรพยากรมนษยใหสามารถผลกดนใหอตสาหกรรม

สอใหเตบโตไดในบรบทของวฒนธรรมสอดจทล

ดานการรบมอกบการเปลยนแปลงและปญหาดงกลาวขางตน ในเชงนโยบายนน พบความ

แตกตางกนในระดบนานาชาตและในบรบทของประเทศไทย กลาวคอ ในระดบนานาชาต มการพยายาม

DPU

92

ท าความเขาใจการเปลยนแปลงดงกลาวอยางเปนระบบผานการพฒนาและวจย (Research and

Development) โดยทงภาคเอกชนและภาครฐบาล (ดงทไดอธบายไวโดยละเอยดแลวในบทท 4 เรองการ

ถอดบทเรยนจากระดบนานาชาต) โดยในบรบทของประเทศสหรฐอเมรกา ซงเปนมหาอ านาจทาง

เศรษฐกจและผน าอตสาหกรรมสอของโลก มการวจยและพฒนาเกยวกบสถานการณ การเปลยนแปลง

ผลกระทบและแนวปฏบตตางๆ โดยนโยบายตางๆเปนไปตามระบบสอของสหรฐอเมรกาทอยภายใต

กรอบของระบบสอเพอการคาและการแขงขน ซงนโยบายการพฒนาสอของสหรฐอเมรกาถกน าไปผกไว

กบนโยบายดานเทคโนโลยสารสนเทศ ในขณะทบรบทของประเทศองกฤษและสหภาพยโรป ไดจดสอ

โทรทศนไวในแขนงของสอภาพและเสยง (Audiovisual Media) ซงเปนภาคสวนหนงของอตสาหกรรม

สรางสรรค (Creative Economy) โดยการพฒนาทกษะและวชาชพสอขององกฤษและยโรปไดรบการจด

วางไวเปน “วาระดจทลแหงยโรป” และมความผกพนเชอมโยงกบการพฒนาดานวฒนธรรมและศลปะ

ดวยแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคเปนแนวคดทตอยอดมาจากนโยบายศลปะ (Arts Policy) และประยกต

มาสการขบเคลอนเศรษฐกจสรางสรรคถอเปนแนวคดทเชอมโยง ศลปะ สอ เทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร ในการสรางเศรษฐกจ และการใชทนทางปญญา (Intellectual Property) เพอพฒนากลยทธ

เศรษฐกจทมจดมงหมายเพอการสงออก

ในการพฒนาระดบกลยทธในระดบนานาชาตนน มการวางแผนงาน (Roadmap) และแนว

ปฏบตทชดเจน อกทงยงมการประสานการท างานระหวางภาครฐและเอกชนทเกยวของ รวมทงการ

ท างานรวมกนกบสถาบนการศกษา มการปรบปรงวชาแกนในการเรยนการสอนตงแตในระดบมธยม โดย

จดการเรยนการสอนแบบ STEAM Agenda เนนการบรณาการกนระหวางรายวชา คณตศาสตร

วทยาศาสตร ศลปะ วศวกรรมและเทคโนโลย เพอเตรยมพรอมในการสงตอเพอพฒนาการศกษาใน

ระดบอดมศกษา รวมทงยงมการสรางพนทประชมแลกเปลยนความคดเหนรวมกนระหวาง

สถาบนการศกษาและภาคธรกจสอ สรางพนทในการถกเถยงแลกเปลยนและระดมความคดเหนทเปน

ประโยชนรวมกนระหวางนกวชาการและวชาชพสอ

เมออภปรายเปรยบเทยบแนวทางพฒนาในระดบนานาชาตกบบรบทของประเทศไทยพบวา ประเทศไทยมการท างานในระดบนโยบายทเกยวของกบการขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมสอในภาพกวางเชงเศรษฐกจ โดยในอดตทผานมา ประเทศไทยมนโยบายเชงเศรษฐกจทรบเอามาตามแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค ซงไดก าหนดขอบเขตของเศรษฐกจสรางสรรคในประเทศไทยโดยยดตามรปแบบขององคการสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนา (UNCTAD) และรปแบบของยเนสโก (UNESCO) โดยก าหนดใหสอเปนหนงในกลมอตสาหกรรมหลก อยางไรกตามนโยบายดงกลาวยงเปนเพยงนโยบายเชงกวางทเนนการพฒนาเศรษฐกจ ขาดการเนนทการพฒนาอตสาหกรรมสอและไมมกลยทธทชดเจนในการพฒนาการสรางสรรคเนอหาสอและทกษะวชาชพสอ ซงสะทอนใหเหนวา การรบเอาแนวคดการพฒนาทางเศรษฐกจจากระดบนานาชาตทประสบความส าเรจมาแลวนน ไมไดเปนการ

DPU

93

ประกนความส าเรจทจะเกดขนในระดบประเทศได ดวยการรบแนวคดดงกลาวเปนเพยงการรบมาบางสวนทเนนเพยงดานเศรษฐกจ ขาดความเขาใจถงทมาและววฒนาการของแนวคดทมพนฐานมาจากแนวคดเชงศลปะและวฒนธรรม รวมทงอตสาหกรรมสอในประเทศไทยเองไมไดรบการจดประเภทและเชอมโยงใหเขาไวในหมวดของศลปะและวฒนธรรมอยางชดเจน การรบเอาแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคจากบทเรยนระดบนานาชาตมาจงอาจยงไมตกผลกจนเกดการประยกตทเปนผลในเชงรปธรรม

ทงน ดวยเศรษฐกจสรางสรรคเปนแนวคดทววฒนาการมาจากวธการพนฐานทเคยมอย อน

ไดแกพฒนาการมาจากวธการท างานของชมชนผสรางงานศลปะ อาท ศลปนและนกออกแบบ ดงนน

หากจะมการพฒนาอตสาหกรรมและนกวชาชพผผลตสอในบรบทของอตสาหกรรมสรางสรรคในปจจบน

แลว ตองเนนทการน าเอานวตกรรมและเทคโนโลยดจทลมาชวยสรางโอกาสใหมๆ ในการผลตเนอหาและ

พฒนาการท างาน อตสาหกรรมสอโทรทศนถอเปนอตสาหกรรมทใหความส าคญกบความคดสรางสรรค

นวตกรรม และเทคโนโลย ดวยเหตน นกวชาชพผผลตสอจงควรไดรบการพฒนาทกษะเพอใหสามารถ

น านวตกรรมดจทลมาใชสรางสรรครปแบบเนอหาสอใหมๆ ปอนใหแกภาคอตสาหกรรมสรางสรรค ซง

แนวทางพฒนาดงทอภปรายไวขางตนน มความสอดคลองบางประการกบวสยทศนเชงนโยบายในการ

พฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย ตามโมเดลพฒนาเศรษฐกจ “โมเดลประเทศไทย 4.0” ทตองการ

ปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value–based Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวย

นวตกรรม” โดยมฐานคดหลก คอ เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม”

เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคด

สรางสรรค และนวตกรรม และเปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน

ซงแนวคดดงกลาวหากน ามาใชขบเคลอนอตสาหกรรมสออยางมกลยทธและกลไกทชดเจนจะสามารถ

เปนพลงขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมสอโทรทศนไทยเพอใหสามารถน านวตกรรมมาผลตเนอหา

เพอการสงออกไดตามแนวคดของโมเดล ประเทศไทย 4.0 ทเนนการสรางสนคาและบรการในมาตรฐาน

ส าหรบการสงออก ดวยเนอหาสอโทรทศนถอเปนการผลตบรการอยางหนงทเนนการสรางประสบการณ

ในการรบชม และจากสรปผลการวจยครงนไดสะทอนใหเหนวา ภาคเอกชน ผประกอบการ และบคลากร

นกวชาชพสอไทยมความเชอมนในศกยภาพและความพรอมในการพฒนาเนอหาสอตามแนวคดดงกลาว

ซงการขบเคลอนดงกลาวตองมหวเรอในการขบเคลอนทนอกจากจะมความพรอมดานงบประมาณและ

พลงในการบรหารจดการแลว ยงตองมความเขาใจในธรรมชาตของธรกจสอโทรทศนทเปนงานเชงศลปะ

อกดวย ซงเมอพจารณาดแนวคด ประเทศไทย 4.0 แลว พบวา เปนนโยบายทเนนการพฒนาเศรษฐกจ

โดยมจดมงหมายขบเคลอนเชงเศรษฐกจเพอพฒนาประเทศใหกาวสการเปนประเทศในโลกทหนง

ปรบเปลยนจากประเทศ “รายไดปานกลาง” เปนประเทศ “รายไดสง” และปรบเปลยนจากเศรษฐกจท

ขบเคลอนดวย “ประสทธภาพ” เปนเศรษฐกจทขบเคลอนดวย“นวตกรรม” เมอพจารณาดในเชงกลยทธ

แลว ไมพบแนวทางทชดเจนในการขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมสออยางมระบบ และไมปรากฎ

DPU

94

กลไกในการน าเอานวตกรรมมาพฒนาอตสาหกรรมสอไทย ดงนน การพฒนาทกษะวชาชพสอจงไม

สามารถเกดขนไดหากขาดความตระหนกในเชงนโยบายดงทกลาวมา

การจะพฒนาทกษะวชาชพของบคคลากรดานสอในประเทศไทย ซงโปรดวเซอรถอเปนหนงในกลมบคลากรดงกลาว ตองมความตระหนกและใหความส าคญในเชงนโยบาย มกลยทธและกลไกทชดเจน มการจดสรรงบประมาณ รวมทงตองมองคกรและผน าทมความรความเขาใจมาเปนหนวยงานหลกในการขบเคลอน ซงในระดบนานาชาตพบวา ประเทศทเปนผน าดานอตสาหกรรมสอมการจดวางการพฒนาสอในเชงนโยบาย มกลยทธทชดเจน ขบเคลอนโดยภาครฐในเชงนโยบาย ทงรปแบบนโยบายเชงการคาและนโยบายเชงศลปะวฒนธรรมตามระบบสอของแตละประเทศ รวมทงยงมการผลกดนเชงกลยทธผานกลไกการท างานของภาคเอกชน สมาคมและสมาพนธวชาชพทมความเขมแขง รวมทงบคลากรในสายวชาชพสอมการรวมตวกนเองในการพฒนาผานการแลกเปลยนในรปแบบของการระดมความรจากหลายชองทาง (Crowdsourcing) โดยผผลตสอเปนผสรางเนอหา (Worker-generated Content / WGC) ความรเกยวกบเทคนคตางๆในการท างานมาแลกเปลยนเรยนรรวมกนผานเครอขายสอสงคมออนไลน ซงการขบเคลอนอยางเปนระบบดงกลาวไมปรากฏใหเหนในประเทศไทย ดวยขาดการใหความส าคญจากรฐบาล ภาคเอกชนตองตอสกบการแขงขนทางธรกจและยงมการแขงขนกนเองระหวางองคกรสอท าใหภาคธรกจไมสามารถเปนตวขบเคลอนได รวมทงภาคสมาคมวชาชพสอของไทยเองยงขาดความมนคงทางวชาชพและขาดพลงในการขบเคลอน ขอคนพบจากงานวจยชนนจดประกายใหเกดเปนขอค าถามทงทายไววา หนวยงานหรอองคกรหลกในการขบเคลอนเพอการพฒนาอตสาหกรรมสอในฐานะภาคธรกจทส าคญของอตสาหกรรมสรางสรรคและเพอพฒนานกวชาชพโทรทศนไทยใหสามารถน าเอานวตกรรมมาสงเสรมการผลตเนอหาสอในมาตรฐานการสงออกภายใตแนวคด ประเทศไทย 4.0 นาจะเปนองคกรหรอหนวยงานใด ดวยสรปผลจากการวจยสะทอนภาพทนาสนใจวา ขณะทกลมผอ านวยการบรหารการผลตเหนตรงกนวาภาครฐตองเปนตวขบเคลอนและสนบสนนโดยภาคเอกชนและภาคการศกษา แตกลมโปรดวเซอรและนกวชาชพทเปนผผลตเนอหากลบใหความเชอมนกบการขบเคลอนดวยภาคเอกชนและการรวมกลมกนเองของนกวชาชพมากกวาความเชอมนทม ตอภาครฐและสถาบนการศกษา ซงภาพสะทอนดงกลาวเปนประเดนส าคญทตองน ามาพจารณาแนวทางและกลไกในการขบเคลอนการพฒนาทกษะวชาชพโปรดวเซอรและผผลตสอโทรทศนในประเทศไทย โดยประเดนเกยวกบขอเสนอแนะแนวทางขบเคลอนจะน าไปเสนอในหวขอตอไปคอขอเสนอแนะจากการวจย

กลาวโดยสรป การเปลยนแปลงของอตสาหกรรมสอโทรทศนภายใตวฒนธรรมสอดจทล น ามาทงโอกาส อนไดแก การชวยลดตนทนการผลต เปนการกระตนโอกาสทางธรกจในการชวยเปดชองทางดานความคดสรางสรรคใหผผลตมพนทในการแสดงออก ขณะเดยวกนกน ามาซงความทาทาย อนไดแก การแขงขนททวความรนแรงมากขนดวย สงผลใหผผลตเองตองปรบตวและทบทวนวธการท างานใหมๆ ใหเขากบโลกการท างานในวฒนธรรมดจทลอกดวย

ทงน ววฒนาการของโทรทศนในฐานะสอดจทล ดงท Bennett และ Strange (2011) ไดใหนยามวา เปนเทคโนโลยของวฒนธรรมสอลกผสม มรปแบบของเทคโนโลยไมจ ากดสถานท (Non-site

DPU

95

Specific) เปนเทคโนโลยทขยายขามแพลทฟอรมทหลากหลาย (Multi-platform) สามารถสงและเปดรบเนอหาไดจากหลายชองทาง สงผลใหโปรดวเซอรและนกวชาชพโทรทศนจงตองมทกษะทหลากหลาย หรอ “พหทกษะ” และสามารถท างานขามแพลทฟอรมทหลากหลายได

สภาพการณของตลาดแรงงานวชาชพสอในปจจบน ทงในระดบนานาประเทศและในประเทศไทยเองมการแขงขนในอตราสงมาก อกทงยงเปนการแขงขนของตลาดแรงงานขามประเทศ โดยในประเทศองกฤษ พบวา แรงงานทกษะวชาชพขององกฤษตองแขงขนและถกแยงงานโดยแรงงานทกษะวชาชพสอจากประเทศในแถบยโรป นอกจากนแลว แมวาอตสาหกรรมสอจะมอตราการวางงานระดบสง ขณะเดยวกนกยงประสบกบสภาวะทไมสามารถหาบคลากรทมทกษะทเหมาะสมมาท างานในต าแหนงทตองการได สงนสะทอนใหเหนวา นกวชาชพสอตองปรบเปลยนและเตรยมความพรอมของตนเองใหเขากบรปแบบการท างานใหมๆ อยางเชนการเปนนายจางตนเอง รวมทงยงตองมการพฒนาใหเกด “พหทกษะ” ทท างานไดหลากหลายในระบบนเวศของวฒนธรรมสอดจทล การพฒนาทกษะดงกลาวเปนการเรยนรดวยตนเอง (DIY Learning) อยางไมมทส นสด ซงถอเปนรปแบบการเรยนรตามธรรมชาตของคนท าสอ ขณะเดยวกน หากทกษะดงกลาวไดรบการพฒนาอยางมระบบกลไกจะชวยสงผลตอการพฒนาอตสาหกรรมสอเพอน านวตกรรมมาสรางประสบการณสอใหขบเคลอนเศรษฐกจไทยไดตอไป ซงขอสรปดงกลาว มความใกลเคยงสอดคลองกบท ดร. สวษย ไดเคยเสนอความเหนไววา การจะเดนทางไปถง ประเทศไทยแลนด 4.0 ได เราตองเปลยนตวเองจาก “การปกช า” มาส “รากแกว” โดยตองสรางเทคโนโลยและนวตกรรมของตนเอง

ทายสด ผวจยขอสรปขอน าเสนอเกยวกบแนวทางในการพฒนาทกษะโปรดวเซอรและผผลตสอ

โทรทศนในหวขอตอไป

5.3 ขอเสนอแนะจากการวจย

จากขอสรปและการอภปรายผลการศกษาทไดน าเสนอมา น ามาสขอเสนอแนะจากการวจยเพอ

น าไปใชเปนประโยชนดงตอไปน

1. ในระดบมหภาค ตองมการก าหนดนโยบาย กลยทธ และกลไกทชดเจน รวมทงจดตง

หนวยงานหลกทมความรความเขาใจดานสอขนมาเพอท าหนาทในการขบเคลอนพฒนาอตสาหกรรมสอ

โทรทศน รวมทงเปนแมงานในการจดการฝกอบรมเพอพฒนาทกษะจ าเปนตางๆ โดยท างานประสานกบ

ตวแทนองคกรสอและสถาบนการศกษาทมศกยภาพในการจดอบรมสมมนาอยางตอเนอง

2. ในระดบองคกรธรกจ ตองมการจดอบรมทกษะทจ าเปนตอการท างานสอภายใตบรบท

วฒนธรรมสอดจทล รวมทงตองมการบรหารจดการทด ดวยตองตระหนกวา การเปลยนแปลงดานกระแส

งานทไดน าเสนอไวในผลการวจยอาจกอใหเกดปญหาเรองระดบข นในการท างาน เพราะนกวชาชพรน

ใหมมความรทางเทคโนโลยมากกวานกวชาชพรนเกา จงตองอาศยการบรหารจดการทด และมการน า

DPU

96

เทคโนโลยดจทลมาบรณาการกบกลยทธการบรหารจดการ นอกจากน ยงตองมการท างานเปนทมงานท

มความเปนสหวทยาการจะชวยระดมความรท หลากหลายและสรางความเปนพลวตรในการท างาน

3. ในระดบสมาคมและสมาพนธวชาชพสอ ตองสรางความเขมแขงสามคค กระตนใหเกดการ

แลกเปลยนและเรยนรรวมกนดานทกษะใหมๆ ทจ าเปน โดยอาจใชวธการแบบการระดมความรจากหลาย

ชองทาง (Crowdsourcing) ซงมปรากฏใหเหนในปจจบนผาน WGC อาท กลมชมชนคนรกโดรน กลม

ผสนใจดานกลองและการตดตอ ซงความรท เกดจากการระดมผาน WGC เหลาสามารถน ามาพฒนาเพอ

สรางความเขมแขงของชมชนนกวชาชพได โดยนอกจากจะเปนตวขบเคลอนการพฒนาทกษะนกวชาชพ

สอแลว ยงจะชวยสรางพลงในการตอรองกบภาคธรกจเพอคมครองประโยชนและความเปนธรรมในการ

ท างานของนกวชาชพสอโทรทศนอกดวย

4. ในระดบสถาบนการศกษา ตองปรบเปลยนเนอหาและรปแบบการจดการเรยนการสอนให

สอดคลองกบการเปลยนแปลงของความรและทกษะทจ าเปนของแรงงานในอนาคต โดยตองเรม

ปรบเปลยนตงแตในระดบเตรยมอดมศกษา ผานการบรณาการเนอหาทเปนสหสาขา โดยอาจเนนท

การบรณาการตามหลก STEAM Agenda ทเสนอรายละเอยดไวในการถอดบทเรยนระดบนานาชาต

สวนในระดบอดมศกษาตองมการประสานกบภาคเอกชนและนกวชาชพในการจดการเรยนการสอนเพอ

ผลตบคลากรทมทกษะทสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานสอในอนาคต

5. ในระดบปจเจกบคคล นกวชาชพสอตองมความตระหนกและเตรยมความพรอมในการเขาส

รปแบบการท างานทไมไดอยในระบบองคกร อาท การเปนนายจางตนเอง (Self-employment) การท า

ธรกจแบบบคคล (One-man Business) การสรางเครอขายทางธรกจ (Networking) เพอท าโครงการ

รวมกนในรปแบบการแบงสวนก าไร (Profit Sharing)

6. สรางการพฒนาการบรหารทกษะ (Skill Management) ของนกวชาชพสอ โดยเนนการ

พฒนาทกษะเพอสรางโพรไฟลแบบไมท คอ มท งทกษะแนวนอนหรอหวไมททเปนคณสมบตจ าเปนทนก

วชาชพสอทกคนตองม อาท ทกษะการผลตและการสรางสรรค ทกษะเชงเทคโนโลย ทกษะเชงธรกจ

การท างานเปนทม และทกษะแนวตงหรอดามจบทเปรยบเสมอนทกษะเฉพาะทเปนความเชยวชาญสวน

บคคล เชน ทกษะการบรหารส าหรบต าแหนงโปรดวเซอร หรอทกษะความเชยวชาญอนๆตามต าแหนง

งาน โดยเฉพาะต าแหนงใหมๆ อาท ต าแหนงผควบคมภาพพเศษ (Visual Effect Supervisor/ VFX

Supervisor) ผช านาญดานแกส/ศลปนแกส (Colorist) และนกออกแบบคอมพวเตอรกราฟก (Computer-

generated imagery Artist หรอ CGI Artist) ซงการสรางโพรไฟลดงกลาวถอเปนการตดอาวธใหกบ

โปรดวเซอรและนกวชาชพในการท างานภายใตนอกระบบองคกรทเสนอไวในขอกอนหนาน

7. สนบสนนการพฒนาทกษะการบรหารจดการอาชพ (Career Management) เชน การหาทน

ระดมทน ประสานแหลงทน การบรหารจดการงบประมาณและการบญช เพอสนบสนนใหบคลลากรใน

DPU

97

วงการสอสามารถน าไปใชบรหารจดการการท างานและการพฒนาความกาวหนามนคงในอาชพของ

ตนเองตอไปได โดยเฉพาะอยางยงส าหรบผท ท างานแบบเปนนายจางตนเอง

8. การสนบสนนการใชสอดจทลและสอโซเชยลมเดยในการเปนชองทางระดมความคดเหน สราง

และสะสมความรรวมกนของนกวชาชพ ผานการแลกเปลยนในรปแบบของการระดมความรจากหลาย

ชองทาง (Crowdsourcing) โดยผผลตสอเปนผสรางเนอหา (Worker-generated Content / WGC) จาก

การรวมกลมชมรม สมาคมและสมาพนธวชาชพ ซงนอกจากจะเปนพนทในการระดมความรและสราง

ความรเพอพฒนาทกษะวชาชพรวมกนแลว ยงจะชวยสรางความความเขมแขงและอ านาจใรการตอรอง

เชงธรกจใหแกบคลากรในสายวชาชพสออกดวย

9. สรางโครงสรางทางธรกจ การเงนและการธนาคารทเออตอการท างานและการพฒนาการ

ท างานของนกวชาชพสอในรปแบบการเปนนายจางตนเอง โดยตองมหนวยงานใหค าปรกษาทางธรกจ

และการลงทนแกนกวชาชพทเปนนายจางตนเอง รวมทงการใหเงนกของระบบธนาคารทสอดคลองกบ

ลกษณะธรกจแบบเดยวรายบคคลทแตกตางจากแบบนตบคคล เปนตน

10. การพฒนาทงหมดทกลาวมานน ตองมาจากความคดเหน ความตองการ และการเสนอแนะ

แนวทางของนกวชาชพสอเอง ทงน ดวยผผลตสอเปนผมประสบการณ เขาใจถงปญหาและตระหนกถง

ความจ าเปนตางๆในการพฒนาทกษะวชาชพสอโทรทศนในบรบทของวฒนธรรมสอดจทล การจดการ

พฒนาทกษะทจ าเปนตางๆตองสอดคลองกบความตองการของผไดรบการพฒนา ในรปแบบวธการ

พฒนาทเหมาะสมเพอใหเกดประสทธภาพแกนกวชาชพและประสทธผลสงสดแกอตสาหกรรมสอ

5.4 ขอเสนอแนะในการวจยคร งตอไป

ดวยขอก าหนดดานเงอนเวลาในการวจยและงบประมาณทมจ ากดในการวจยครงน ท าใหการ

วจยยงมจดทควรพฒนาเพอใหเกดการเตมเตม สรางความรและประโยชนในการน าไปใช โดยหากจะม

การวจยตอไป ผวจยขอเสนอแนะประเดนทนาสนใจน าไปตอยอดไดดงตอไปน

1. ส ารวจเพมเตมความคดเหนและความตองการในการทกษะวชาชพสอโดยเปนการส ารวจใน

ระดบประเทศ ขยายกลมตวอยางในเชงปรมาณใหมจ านวนมากขน และเจาะลกเชงคณภาพโดยการ

สมภาษณเดยวรายบคคลใหมากขน ดวยพบวา จากการส ารวจดวยแบบสอบถามเชงปรมาณโดยผวจย

เกบขอมลดวยตนเอง ปรากฎวา ผใหขอมลมความกระตอรอลนและใหความสนใจในการใหขอมลอยาง

มาก อกทง ยงแสดงความคดเหนเพมเตมทเปนประโยชน แตดวยขอจ ากดดานเวลาและงบประมาณตาม

เงอนไขของการใหทน ท าใหผวจยไมสามารถใหเวลากบการตดตามเกบขอมลความคดเหนเหลานน

เพมเตมไดมากนกอยางทใจตองการ

DPU

98

2. ใชการวจยดวยการสมมนาเชงปฏบตการเพอการระดมสมอง หาขอมล ขอคดเหน และ

ขอเสนอแนะ เพอใชเปนแนวทางในการประยกตจดท านโยบาย กลยทธในการพฒนาและฝกอบรมทกษะ

วชาชพโปรดวเซอรและผผลตโทรทศนไทย

3. ท าการวจยเรองทกษะจ าเปนและการพฒนาทกษะทจ าเปนโดยจ าแนกตามประเภทของสอ

อาท ประเภทบนเทง ขาว สาระ สาระบนเทง ซงเปนรปแบบประเภทสอทเนนเนอหาตางกนและอาจตอง

ไดรบการพฒนาทกษะทตางกน

4. ควรมการวจยทเนนเรองการน าสอโซเชยลมเดยมาใชในการเปนชองทางระดมความรจาก

หลายชองทาง (Crowdsourcing) โดยผผลตสอเปนผสรางเนอหา (Worker-generated Content /

WGC) ซงสามารถศกษาจากกลม ชมรม ทมอยแลว เชน ชมรมคนรกกลอง ชมรมคนเลนโดรน ฯลฯ ยก

มาเปนกรณศกษา ถอดประสบการณจากในประเทศและตางประเทศ รวมทงยงสามารถใชการส ารวจ

หรอสมภาษณเพอใหไดขอมลเชงลกมาใชประกอบในการเปนแนวทางพฒนาทกษะนกวชาชพสอตอไป

5. วจยเจาะลกทกษะทจ าเปนและแนวทางในการพฒนาทกษะของนกวชาชพสอในต าแนงใหมๆ

ทเกดขน รวมทงต าแหนงทมความขาดแคลนบคลากร อาท ต าแหนงผควบคมภาพพเศษ (Visual Effect

Supervisor/ VFX Supervisor) ผช านาญดานแกส/ศลปนแกส (Colorist) นกออกแบบคอมพวเตอร

กราฟก (Computer-generated imagery Artist หรอ CGI Artist) ผดแลไฟลงานมาสเตอร (Data

Wrangler)

DPU

99

บรรณานกรมและเอกสารอางอง ภาษาองกฤษ Aris, A. (2011). Managing media companies through the digital transition. In M. Deuze.

Managing media work. London: Sage.

Bennett J. and Strange, N. (2011) Television as digital media, Durham and London: Duke

University Press.

Day, G.S., and Schoemaker, P.J.H. (2000). Wharton on managing emerging technologies. New

York, NY: Wiley.

Flew, T. (2014). New Media: An Introduction. Oxford: Oxford University Press.

Franke, N. and Schreire, M. (2002). Entrepreneurial opportunities with toolkits for user

innovation and design. International Journal on Media Management, 4(4), 225-

234.

Gillan, J. (2011). Television and new media must-click TV, London: Routledge.

Grainge, P. and Johnson, C. (2015), Promotional Screen Industries, London: Routledge.

Hartley, J. (2005). Creative Economy and Culture: Challenges, Change and Future for the Creative Industries, London: Sage. Hawkins, J. (2004). Proceeding of the International Conference on Cybernetics and Informatics, New York: Springer. Jacob, J. (2003). Experimental and Live TV in the U.S., In M. Hilmes. The television history

book. London: BIF. Killebrew, K.C. (2003). Culture, creativity and convergence: Managing journalist in a

changing information workplace. International Journal on Media Management, 5(1), 39-

46.

Kung, L. (2007). Does media management matter? Establishing the scope, rationale,

and future research agenda for the discipline. Journal of Media Business

Studies, 4(1), 21-39.

Lee, J. and Gillen A. (2012). The producer’s business handbook. London: Focal Press. Mierzejewska, B. (2011). Media management in theory and practice, In M. Deuze.

Managing media work. London: Sage. Moss, S. and Walmsley, B. (2014). Entertainment management towards best practice, United

Kingdom: CABI

DPU

100

ภาษาไทย

ฐตนน บ. คอมมอน (2559), การบรหารจดการสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม,วารสารสทธปรทศน ป

ท 30 ฉบบท 95, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

พรยะ ผลพรฬห (2556) , เศรษฐกจสรางสรรคกบการพฒนาประเทศไทย” วารสารเศรษฐศาสตร ปรทรรศน ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม 2556, กรงเทพฯ: สถาบนพฒนศาสตร.

สออเลคโทรนกสภาษาองกฤษ

Creative and Cultural Skills (2015). Building a creative nation: the next decade. สบคนเมอ 9

มกราคม 2560 ทาง https://ccskills.org.uk/downloads/CCS_BUILDING

ACREATIVENATION_WEB_SINGLES.pdf

Creative Skills Europe (2016). Trends and skills in the European audiovisual and live

performance sectors สบคนเมอ 9 มกราคม 2560 ทาง https://ccskills.org.uk/downloads/

Creative_Skills_Europe_final_report_.pdf

Curtin, M. (2009). Matrix Media. สบคนเมอ 9 มกราคม 2560 ทาง https://www.academia.edu/

789200/Matrix_media

Strategy& (2013). Media workflow and content management in a digital era: unlock the value

from your investments. สบคนเมอ 16 ธนวาคม 2560 ทาง https://www.strategyand.

pwc.com/media/file/Strategyand_Media-Workflow-and-Content-Management.pdf

สออเลคโทรนกสภาษาไทย

กรงเทพธรกจ (20 พฤษภาคม 2560), สปช.รายงานประชาชน:เปลยนประเทศไทยกบสปช., สบคนเมอ

10 มถนายน 2560 ทาง http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/755851

ฐานเศรษฐกจ (31 สงหาคม 2558) , สปช.รายงานประชาชน:เปลยนประเทศไทยกบ สปช., สบคนเมอ

10 มกราคม 2560 ทาง http://www.thansettakij.com/content/97352

พพทว (17 พ.ย. 2559), บทบาทสอสารมวลชนยคใหมกบการพฒนาประเทศไทย 4.0 ทางรอด ทางรง

สอไทยในยค 4.0, สบคนเมอ 10 มกราคม 2560 ทาง https://www.pptvhd36.com/news/

มตชน (10 มกราคม 2560), จบชพจรธรกจสอไทย เอาตวรอดอยางไรในยค 4.0, สบคนเมอ 10

มกราคม 2560 ทาง https://www.matichon.co.th/news/422188

ส านกขาวอศรา (19 พฤศจกายน 2559), ทางรอด/ทางรงของสอไทยยค 4.0, สบคนเมอ 10 มกราคม

2560 ทาง https://www.isranews.org/thaireform/thaireform-documentary/item/51805-4-0-

DPU

101

51805.html

ส านกขาวอศรา (17 พฤศจกายน 2559), ดร.สวทย เมษนทรย เปดแนวคดไทยแลนด 4.0 สรางเมลด

พนธชดใหมใหมรากแกว, สบคนเมอ 10 มกราคม 2560 ทาง https://www.isranews.org/

thaireform/thaireform-talk-interview/item/51766-thailand-4-0_51766.html

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2555), แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 11, สบคนเมอ 8 มกราคม 2560 ทาง http://www.nesdb.go.th/ewt_

news.php?nid=5748

DPU