Embed Size (px)
Citation preview
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ชวตการเปนผบรหารและอาจารย
ทมหาวทยาลยรงสต (๒๕๓๔ - ปจจบน)รองศาสตราจารยวทยากร เชยงกล*
ในปพทธศกราช ๒๕๓๔ หลงจากทผมไดเขามาเปนผ ชวยผ อานวยการสานก
กรรมการผจดการ และผ อานวยการฝายวจยและวางแผน ไดสกปเศษๆ ฝายบรหารธนาคาร
กรงเทพพาณชยการไดมนโยบายยบฝายวจยและวางแผนท ผมดแลอย เพราะคดวา
ธนาคารเลกๆ ควรใชวธซองานวจยมากกวาทจะทาเอง และจะยายผมไปอยฝายบคลากร
ทาใหผมไมสนก และคดจะหางานใหม
งานแรกๆ ทผมคดถงคอ งานดานหนงสอพมพหรอนตยสาร ทผมเคยทาและชอบทา
แตการทผมอายสสบกวา เปนบคลากรระดบกลางๆ คอนขางสง การจะหาตาแหนงลงในบรษท
หรอสานกพมพทเขามคนทางานระดบตางๆ หรอรอเลอนตาแหนงขนมาเปนเรองยาก จะใหผม
ไปตงตนเปนนกขาวอยางทบรรณาธการหนงสอพมพฉบบหนงเสนอใหลองทา ผมกไมรสก
* คณบดกตตคณ วทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลยรงสต
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
อยากทา เมอมองไปทางงานดานองคกรพฒนาเอกชน
ทผมสนใจและมความรอย กหาตาแหนงงานทจะลงได
ยากเชนกน ในทสดผมจงมองไปทมหาวทยาลยเอกชนท
กาลงเตบโต คดวามหาวทยาลยเอกชนนาจะตดสนใจรบ
คนไปทางานไดยดหยนคลองตวกวาระบบราชการ ซง
ไมเคยสนใจจะรบคนระดบกลาง และไมคดอตราเงนเดอน
โดยบวกคาประสบการณเหมอนภาคเอกชน
ผมคดวา..อายและประสบการณขนาดผม นาจะไปสมคร
ทางานผ บรหารมากกวา จะไปตงตนเปนอาจารยใหม
ซงนอกจากจะไดเงนเดอนคอนขางตาสาหรบวยขนาดผม
แลว อาจารยประจายงตองเนนเรองการสอนมากดวย
ผมเรมตดตอไปขอคยกบคณไสว สทธพทกษ เจาของและอธการบดมหาวทยาลย
ธรกจบณฑตย ซงเคยเปนพวกทานปรด พนมยงค เขากคยดวยด แตคณไสว ซงเปนผสงอาย
มองวาผมผมอายสสบหาป ในตอนนนอายยงนอยไปหนอยสาหรบตาแหนงบรหารเชนคณบด
แตกไมไดปฏเสธเลย เพยงแตบอกวาจะขอใชเวลาพจารณา ดวาจะมตาแหนงไหนอยางไร
ผมเลยคดวาลทางไมนาจะดนก และมองหาทอนตอไป โดยไดสงใบสมครแสดงเจตจานง
ไปทาง ดร.อาทตย อไรรตน ทมหาวทยาลยรงสต โดยระบไปเลยวาผมมประสบการณ
ธนาคารพาณชย อยากทางานในตาแหนงรองอธการบดฝายวจยและวางแผน เพราะเหนวา
ทมหาวทยาลยรงสตในตอนนนยงไมมรองอธการบดฝายน
ผมใชวธตดตอผานเพอนนกเรยนเกาสวนกหลาบฯ คนหนงเพอขอนดคยกบ
ดร.อาทตย อไรรตน อธการบด ผมไดสงประวตและผลงานไปใหทานดกอน เมอไดนดกน
และเขาไปคยกนสก ๑-๒ ชวโมง ดร.อาทตย กตอบตกลงในวนนนเลย กอนหนานนผมเคยพบ
ดร.อาทตยแบบแวบเดยว ตอนไปพบคณบญช โรจนเสถยร ทพรรคกจประชาคมเพอชวย
ดานขอมลวชาการ และ ดร.อาทตย ทานเขามาทพรรคพอด ผมเดาวา ดร.อาทตย นาจะพอรจก
งานเขยนผมบาง และคงตรวจสอบประวตการทางานของผมมากอนหนานแลว อยางไรกตาม
ตองนบวาทานเปนคนกลาตดสนใจรบคนใหมๆ ทไมเคยรจกกนมากอนแบบผบรหารทใจกวาง
และตดสนใจไดรวดเรว
๕๙
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ชวงเวลานน มหาวทยาลยรงสตทตงมาไดหาปกาลงเตบโต จงคงตองการคนมาชวย
งานในดานตางๆ และผมมารภายหลงวารองอธการบดสองทานในขณะนนไมคอยลงรอยกน
การทผมไปเสนอตวเองและ ดร.อาทตยรบผมเขาไปเปนรองอธการบดอกคน ทาใหผมคดเลนๆ
วา นอกจากจะใหผมไปชวยงานดานทยงตองการคนชวยเสรมแลว การมรองอธการบดคนท
สาม นาจะเปนชองทางหนงทอาจชวยใหสถานการณความไมคอยลงรอยกนของสองรอง
อธการบดใหขนไดบาง
ภรรยาผมรวมทงเพอนฝงมกงงวาผมสามารถหางานใหมแบบกาวขามไปทางานใน
หนวยงานทดแตกตางกนมากขนาดนไดอยางไร ผมเคยเปนอาจารยธรรมดาทมหาวทยาลย
เชยงใหมอยสถงหาปแตไมเคยเปนคณบด ไมเคยเปนผบรหารในมหาวทยาลย แตการทผมเคย
ทางานฝายวจยและวางแผนในธนาคารสองแหงมาสบกวาป และเปนนกเศรษฐศาสตรท
ตดตามปญหาสามารถวเคราะหและแกปญหาได ทาใหผมเชอมนวาตวเองมความรและ
ประสบการณมากพอทจะทางานในตาแหนงนได และกลาเสนอตวเอง โดยคดเอาเองวาถา
หนวยงานนนฉลาด ใจกวางพอทจะมองเราออก กยอมมโอกาสทเขาจะรบเรา ถาเขาไมเหน
สวนน เขาไมรบกแลวไป เรากไปหางานอนตอ
หลงจากผมมาอยทมหาวทยาลยรงสตไดสกหนงถงสองป ธนาคารกรงเทพพาณช-
ยการกมปญหาเรองการบรหาร ขาดหลกธรรมาภบาลทาใหธนาคารขาดทน มปญหาสภาพ
คลองจนตองปดกจการไปในทสด คนท รจกประวตการทางานของผมบอกวา ผมโชคด
ทออกมาไดกอน เรองจงหวะหรอชะตากรรมเปนเรองแปลก ตอนทผมอยธนาคารกรงเทพ
พาณชยการ ผมซงเขาไปอยใหมไมรเรองภายในทเขาเรมมปญหา แตทอยากลาออกไปหา
งานทาทอนเพราะผมชอบงานดานวชาการมากกวางานดานบคลากร พนกงานธนาคารกรงเทพ
พาณชยการทถกปดกจการหลายพนคนตองหางานใหมกน คนหนมสาวททางานฝายวจย
และวางแผนกบผมจบปรญญาโทกนทกคน และมประสบการณระดบหนง พวกเขาจงยงพอหา
งานใหมได คนทจบปรญญาตรอายมากหนอยจะหางานไดยากกวา
ผมเขาไปเปนผ อานวยการฝายวจยและวางแผน ซงโอนยายฝายงบประมาณเขามา
และจางนกเศรษฐศาสตรเขามาชวยงานอกสองคน และเปนรองอธการบดฝายวจยและ
วางแผนดวย ผมเขากบรองอธการบดทงสองทานไดไมมปญหา ตอมาบางชวงทานอธการบด
กใหกไปชวยรกษาการ ในตาแหนงรองอธการบดฝายกจการนกศกษาและบางชวง ไปเปน
รองอธการบดฝายบรหารดวย สานกวจยและวางแผน มหนาทดแลเรองแผนทางเศรษฐกจและ
๖๐
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
การทางบประมาณ แตไมไดเกยวของกบเรองการเปนผเบกจายและใชงบประมาณ สวนนน
เปนงานของสานกงานการเงนการบญช ซงมผ อานวยการคนเกาแกของทานอธการบดดแล
อยแลว ผมจงทางานแคเปนกลไกหนงในระบบองคกร ซงมการแบงงานและวธทางานทลงตว
อยแลว ถงชวงหนงจะเปนรองอธการบดฝายบรหารมหนาทลงนามอนมตโครงการตางๆ ในชวง
ททานอธการบดไมอยหรอลงนามแทนในโครงการทไมใหญนก แตผมกเหนแคเฉพาะตวเลข
สวนตวเงนเปนหนาทของเจาหนาททเกยวของซงเขาทางานเปนระบบกนอยแลว
ผมไดเรยนรการทางานบรหาร ทงเรองคน งบประมาณพอๆ กบบรษทธรกจของเอกชน
แมจะเปนงานทมปญหาตองแกเรองนนเรองนหลายเรองมาก แตกไมยากจนเกนไป ถาเราม
สามญสานก มจตใจรบฟง และเปนประชาธปไตย มวฒภาวะในการตดสนใจ และมความเปน
ธรรม การเปนผบรหารมหาวทยาลยเอกชนนนเหนอยยากกวาการเปนผบรหารในมหาวทยาลย
ของรฐมาก ในมหาวทยาลยรฐรองอธการบดหรอคณบด แคปฏบตตามระเบยบราชการและ
สามญสานกกพอไปไดแลว เพราะมงบประมาณสนบสนน แตสาหรบมหาวทยาลยเอกชนตอง
หารายไดเอง แกปญหาคน ปญหาการจดการ งบประมาณ ฯลฯ แขงกบเวลา แขงกบมหา-
วทยาลยอนๆ เหมอนกบบรษทเอกชนทวไป แตกมขอดตรงทผบรหารตดสนใจได และทาอะไร
ไดคลองตวกวาระบบราชการ รวมทงการคดเลอกคนเขามาทางาน โดยบวกคาประสบการณ
ใหดวยได การขนเงนเดอนตามความสามารถของแตละคนมากกวา แคใหทกคนไดเทาๆ กน
แบบระบบราชการ
การทางานบรหารทาใหผมเรยนรจกอปนสยใจคอของคน เรยนรการบรหารงานใน
องคกรในภาคปฏบต ซงทาใหรจกโลกความเปนจรงมากกวาการเรยนรจากทฤษฎหรอจาก
หนงสอ การทางานบรหารซงบางครงนาไปสการขดแยงดานแนวคดนโยบายกบคนอนๆ
ทงขางบน (คนทมตาแหนงสงกวา) และขางลาง (คนใตบงคบบญชา) ทาใหผมรจกคน รจกวธ
จดการกบความขดแยงและรจกตวเองมากขน
นอกจากงานประจาแลว ผมยงไดรเรมตงสหกรณออมทรพยมหาวทยาลยรงสต
รวมกบคณปญญา พนพอน ซงเคยทางานสหกรณมากอน และผมรบเขามาเปนนกวจยวางแผน
ในสานกงานวจยและวางแผนทผมดแลอย สหกรณออมทรพยไดเตบโตอยางชาๆ แตกทา
ประโยชนใหอาจารยและบคลากรเพราะเทากบเราตดคนกลางออกไป
๖๑
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
การเมองในสานกงานแบบธรกจเอกชน ม
ความขดแยงและการเปลยนแปลงโยกยาย
คนไดงาย หลงจากเปนรองอธการบดมาสกส
ถงหาป ซงบางชวงทานอธการบดกไดแตงตง
ใหผมไปชวยดแลดานกจการศกษาและฝาย
บรหาร รวมทงไปเปนรกษาการคณบดคณะ
นเทศศาสตร ภายหลงมการยบฝายวจยและ
วางแผนไป ผมจงถกปรบเปลยนโยกยาย
จากรองอธการบด ไปเปนคณบดคณะศลป-
ศาสตร สานกวจยและวางแผนกถกยบ
ไปดวย เจาหนาทในสานกจงถกโยกยายไป
อย สานกงานอน หรอบางคนยายไปเปน
อาจารย คณะศลปศาสตรเปนคณะใหญ
มอาจารยมากปญหาเยอะ คณบดสวนใหญ
เปนอาจารยอาวโสทเกษยณมาจากสถาบน
อน ซงมกอย ไมไดนาน แตผมกแกปญหา
ภายในไดมากพอสมควร พอถงราวปพทธ-
ศกราช ๒๕๔๐ ชวงทผมเปนคณบดคณะ
ศลปศาสตรไดประมาณหนงถงสองป คณะ
กรรมการบรหารคณะศลปศาสตรมปญหา
ขดแยงกบ ดร.สพทธ พ ผกา ซ งเปน
อธการบดในขณะนน ในเรองการโยกยาย
สาขาการโรงแรมและการทองเทยว ซงสงกด
คณะศลปศาสตรมาตลอดหลายป ไปอยคณะ
บรหารธรกจ เพราะวานาจะอยในสายงาน
เดยวกนมากกวา ทางคณาจารยของคณะ
และนกศ กษาสาขาการโรงแรมและการ
ทองเทยวไมเหนดวยกบแนวคดน เพราะ
เหนวาหลกสตรนเนนการจดการศกษาให
บณฑตเกงเรองภาษาองกฤษ และการให
บรการทด กสามารถผลตบณฑตใหออกไป
๖๒
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
หางานไดดอยแลว สวนเรองการบรหารนน ควรจะไปเรยนรจากการปฏบตเมอเวลาตองไป
ทางานจรง ผมในฐานะคณบดถกทางคณาจารยและนกศกษาในคณะกดดนใหเขาขางพวกเขา
ซงเทากบไปขดแยงกบอธการบด โดยเราไดทาเปนหนงสอแสดงความไมเหนดวยถงสภา
มหาวทยาลย ในขณะทนกศกษาเองกนดหยดเรยนและชมนมคดคาน
จากนนกมคาสงปลดผมออกจากตาแหนงคณบดคณะศลปศาสตรอยางกระทนหน
ทาใหอาจารยและนกศกษาคณะศลปศาสตรมความไมพอใจเพมขน มการใหขาวโตตอบกน
ไปมาทางหนงสอพมพระหวางผบรหารกบคณะฯ จนกลายเปนขาวใหญโตตดตอกนหลายวน
ในทสด ดร.อาทตย อไรรตน ซงกาลงอยในระหวางทางานการเมองตองเขามาไกลเกลยใหเลก
ตอบโตกน และหาทางออกใหโดยใหผมไปดารงตาแหนงผ อานวยการศนยวจยทางสงคม-
ศาสตร ซงเปนหนวยงานเลกๆ ทเพงตงขนมาใหม ความขดแยงจงไดยตลง เหตการณครงนน
มคนมองกนตางมม คนทมแนวคดจารตนยมจะมองวาผมและกลมอาจารย นกศกษาท
คดคานนโยบายอธการบดเปนพวกหวรนแรง ททาใหมหาวทยาลยเสยชอเสยง แตคนทเสร
นยมใจกวางหนอย จะมองวานแสดงวามหาวทยาลยรงสตเปนประชาธปไตย อาจารย นกศกษา
สามารถคดคานนโยบายอธการบดได
ผมยอมรบการโยกยายตาแหนง เพราะผมเขาใจกฎเกณฑหลกการทางานและ
กฎหมายแรงงานวาอธการบดมหาวทยาลยเอกชนมสทธปลดโยกยายตาแหนงบรหารระดบ
รองลงมาไดอยแลว การคดคานทเกดขนเปนเรองนโยบายเรองความเหนไมใชเรองสวนตว
เมอคดคานไมไดผลกจบ ผมกกลบไปเปนผอานวยการศนยวจยสงคมศาสตรและกลบไปสอน
หนงสอเปนอาจารยประจาคณะศลปศาสตร
ความรกในการอาน การใฝร และตระหนกถงประโยชนของการเขยนหนงสอ ทาใหผม
อานและเขยนหนงสออยางตอเนอง ไมวาจะมเวลาวางมาจากงานประจามากนอยแคไหน
สวนใหญผมเขยนบทความวเคราะหปญหาเศรษฐศาสตร การเมองและสงคม ลงในหนงสอ-
พมพ สองถงสามปกจะคดสรรบทความมาพมพรวมเปนเลมสกครง นอกจากนยงมงานเขยน
และงานแปลเรยบเรยงหนงสออนๆ เชน ทาอยางไรจงจะเรยนเกง คณฉลาดมากกวาท
คณคดไว อธบายศพทดานเศรษฐกจธรกจและการบรหารจดการ ซงตอมาผมไดทา
หนงสออธบายศพทดานการเมอง สงคมศาสตร มนษยศาสตร อกหลายดานดวยกน รวมทง
แปลพวกคาคมชดตางๆ นอกจากนกรบเชญไปพด ไปบรรยาย หรอมาขอสมภาษณอยเสมอๆ
๖๓
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ผมไดสอนหนงสอ ทางานวจย และเขยนหนงสอ
มากขน ระหวางปพทธศกราช ๒๕๓๙-๒๕๔๕
ผมทางานวจย เขยนและแปลหนงสอ ออกมา
มากกวาชวงใดๆ สวนหนงเพราะสงคมไทยเกด
วกฤตทางเศรษฐกจในปพทธศกราช ๒๕๔๐ และ
มปญหาทตองการคนชวยวเคราะห ชวยอธบาย
มากขน สวนหนงเกดจากความรสกอดอดวา
บานเมองมปญหาขนาดน ทาไมคนถงไมคด
ไมทาอะไรอยางทเราอยากคดอยากทา เพอชวย
ใหคนรบรปญหามากขน การทไมตองทางาน
บรหารทาใหผมมเวลาและมสมาธในการคนควา
วจยและเขยนหนงสอมากขน
หนงสอทตพมพเผยแพรในชวงนนมหลายเลม
เรมจาก วกฤตเศรษฐกจไทย: ผลกระทบ
จากการรบเงอนไข IMF และทางออกสาหรบ
ประชาชน (๒๕๔๐) ซงเปนงานวจยแบบเรงดวน
ช นแรกๆ ท เตอนให รฐบาลพยายามตอรอง
อยาทาตามกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF)
ทงหมด และควรปฏรปโครงสรางเศรษฐกจของประเทศ โดยเนนการพงพาตนเอง พงพาตลาด
ภายในประเทศเพมขน แตรฐบาลทงทนาโดยพรรคประชาธปตย และรฐบาลอน ไมสนใจ
เรองการปฏรประบบเศรษฐกจอยางแทจรง พวกเขาคดในกรอบการพฒนาเศรษฐกจ
ตามแนวทนนยมอตสาหกรรมทเปนบรวาร จงเลอกทาตามคาแนะนาของกองทนการเงน
ระหวางประเทศ (IMF) ทาใหเศรษฐกจไทยตองเปดเสรการลงทนและการคา ซงทาใหเศรษฐกจ
ไทยตองพงพาทนตางชาตเพมขน การทไมมชนชนนาทคดนอกกรอบเปน เขาใจและสนใจ
เรองการปฏรปเศรษฐกจการเมองและการศกษาอยางจรงจง ทาใหประเทศไทยมปญหาเชง
โครงสรางแบบมความเหลอมลาตาสงในหมประชากรในทกดานเพมขน สถานการณแบบน
นเองทเปดโอกาสใหเกดระบอบทกษณตามมา
๖๔
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
สงคมไทยหลงยควกฤตการเมองพฤษภานองเลอด ๒๕๓๕ และหลงวกฤตเศรษฐกจ
ตกตา มองคกรและกลมคนทสนใจในแนวคดเรองการปฏรปประเทศและปฏรปการศกษา
อยมากพอสมควร ผมไดรบการตดตอจากสภาการศกษาแหงชาตใหเขยน รายงานสภาวะ
การศกษาไทยปพทธศกราช ๒๕๔๑ และ ๒๕๔๓ และอกหลายปตอมา ไดทนวจยจากสานก
กองทนสนบสนนการวจย (สกว.) เปนหวหนาคณะวจยเรอง หนงสอด ๑๐๐ เลมทคนไทย
ควรอาน และ หนงสอด ๑๐๐ ชอเรองทเดกและเยาวชนไทยควรอาน ผมยงไดเขยน
บทความแปลหนงสอออกมาจานวนมาก ทงหนงสอแนวจตวทยา เชน ความรกในทศนะใหม
คณฉลาดกวาทคณคดไว และคาคมฉบบตางๆ
ชวงทมการรบสมครเลอกตงวฒสมาชกครงแรกในปพทธศกราช ๒๕๔๑ (ตาม
รฐธรรมนญปพทธราช ๒๕๔๐) พรรคพวกรนนองนกกจกรรมเกาชวนใหผมไปสมครวฒสมาชก
กรงเทพมหานครโดยพวกเขาจะชวยกนหาเงนสนบสนนเรองการแนะนาตว ซงขณะนนผม
ไมไดทางานบรหารจงพอมเวลาวางอยบาง จงไดลองไปสมครดเพราะเหนกตกาในรฐธรรม-
นญระบวาการสมครวฒสมาชกไมตองสงกดพรรคและไมตองหาเสยงทาไดเพยงการ
แนะนาตว ขณะทผสมครทพอมสตางคทาโปสเตอรขนาดใหญตดทวกรงเทพฯ ผมทาไดแค
พมพแผนพบแนะนาตวและหาคนไปชวยแจก เขยนบทความและรบเชญไปพดตามสถาบน
และกลมตางๆ ผมไดเพอนพองนองพชวยลงขนเรองคาพมพและคาจางผชวยแจกแผนพบ
๖๕
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
แนะนาตวใหสวนใหญ เงนสวนตวสวนหนง มเพอนรนนองทเปนเจาของโรงพมพ เหนผมไมม
โปสเตอรเลย จงชวยทาโปสเตอรมาใหจานวนหนง แตกมจานวนนอยและมเงนทจะจางคน
ไปตดประกาศไดนอยมากจนคนแทบไมคอยเหน เพราะกรงเทพฯ เปนเมองใหญมาก การจะไป
ตดปายโปสเตอรนนตองมคาใชจายในการจางรถ จางคนไปตดโปสเตอร ซงตองใชจานวนมาก
ดวย เราไมมทนมากพอทจะทาแบบคนอนๆ ได
การเลอกตงวฒสมาชกครงแรกนน กรงเทพฯ มวฒสมาชกไดสบเกาคน แตคนทไป
ลงคะแนนเลอกไดเพยงคนเดยว ดงนนคะแนนจงไปตกอยทคนทประชาชนรจกผานโทรทศน
วทย และสออนๆ คนทไดคะแนนสงสดในกรงเทพฯ ไดหลายแสนคะแนน คนทไดรบเลอก
ลาดบสดทายอยราวสองหมนกวาคะแนน ผมไดคะแนนราวสพนกวาคะแนน คะแนนทผมได
คงเปนคะแนนจากนกกจกรรมและนกอานหนงสอ วยสามสบถงสสบปขนไปเปนสวนใหญ
คนกรงเทพฯ สวนใหญคงไมรจกผม หรอบางคนทรจกผมหลายคน มาเจอกนทหลงยงไมรวา
ผมลงสมครดวยซา เพราะคนทมาลงสมครวฒสมาชกกรงเทพฯ ครงนนเปนคนทมชอเสยง
เปนทรจกทางสอสาธารณะหลายคน และจานวนคนสมครในกรงเทพฯ มมากกวาสองรอยคน
ผมสทธ เลอกตงอาจไมไดพลกดอยางจรงจงวามใครบาง
การลงสมครวฒสมาชกในครงนน ทาใหผมไดเรยนรอยางหนงวา ตนเองคงไมม
อปนสยหรอความชอบพอทจะเปนนกการเมองแบบทเขาเปนๆ กนได แคไปตามหนวยงานและ
ไปยนดกแจกแผนพบแนะนาตวเองในทสาธารณะกรสกเขนอาย และคดวาการแจกแผนพบ
แนะนาตวคงไมไดผลเพราะคนสวนใหญทไมรจกเราและหรอไมคอยสนใจการเมองคงไมอาน
เพราะมคนแจกแผนพบแบบเดยวกนนมาก กอนหนานหรอหลงจากนนผมกไมเคยเขาพรรค
การเมองใด นอกจากเคยชวยคณบญช โรจนเสถยร และดร.อาทตย อไรรตน เปน
การสวนตวในเรองชวยหาขอมลให หรอการรบเชญไปพดในทสมมนาของพรรคการเมอง
ในฐานะวทยากรภายนอกเมอเขาเชญมา การลงสมครครงนนกไมถงกบอยากจะเปนนก
การเมอง เพยงแตอยากทดลองใชสทธตามรฐธรรมนญฉบบใหม ซงตอนนนคนมความหวงวา
นาจะดพอสมควร
หลงเหตการณ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ พวกเรามกวดคนดวยทศนะทางการเมองวา
เขากาวหนาหรอลาหลง (ซายหรอขวา) ประสบการณในชวตจรงทาใหผมเรยนรวาอปนสย
ใจคอทแทจรงของคนเราสาคญกวาทศนะทเขาแสดงออก คนทแสดงตววามทศนะกาวหนา
(ซาย) บางคนพดจากาวราว หวรนแรง แตถาเปนคนตดยดกบตวเองหรอผลประโยชนตวเอง
๖๖
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ยอมเปนคนทนาคบนอยกวาคนทมอปนสยด ตรงไปตรงมา แมทศนะจะไมกาวหนาหรอเปน
จารตนยม (ขวา) ในบางเรองกตาม แตโดยรวมเพอนฝงทเปนฝายกาวหนารจกกนมาตงแตชวง
๑๔ ตลาฯ สวนใหญกเปนเพอนทด ทหยบยกประเดนนขนมาเพอทจะวเคราะหตอไปวา การท
ปญญาชนไทยมกจะขดแยงกนมากกวาจะรวมมอกนไดด มกจะมาจากขอจากดดานอปนสย
การขาดวฒภาวะทางอารมณ ขาดความใจกวางทจะรบฟงคนอน ดงจะเหนวาในขบวนการ
ของพวกฝายกาวหนาสงคมนยมกมปญหาความขดแยงอยมากเชนกน
จากประสบการณและการเปนคนชอบอาน ชอบเรยนร ชอบ
คด ทาใหผมสนใจวา เรองจตวทยา การเขาใจตนเองและ
เขาใจคนอนเปนเรองสาคญเรองหนงทปญญาชนไทย
ยงขาดและสนใจการเรยนรนอยเกนไป ความลมเหลว
ของขบวนการประชาชน ฝายกาวหนาทเคยพยายามจะทาให
สงคมไทยดขน ทาใหผมหนไปศกษาคนควาปญหาดานตางๆ
เชน ปญหาทางจตวทยา ความคด จตใจ วฒนธรรมเพมขน
และไดเขาใจเพมขนวา เรองความคดจตใจคนเปนเรอง
สาคญไม นอยกวาเร องการเมองและเศรษฐศาสตร
การเมอง ตงแตปพทธศกราช ๒๕๔๒ ผมไดอานและแปล
หนงสอแนวจตวทยา มานษยวทยาออกมาหลายเลม ซง
รวมทงหนงสออธบายศพท จตวทยาและการพฒนา
ตนเอง
ในราวปพทธศกราช ๒๕๔๔ ศาสตราจารย ดร.ชลธรา
สตยาวฒนา ผมและคนอนๆ ไดเสนอใหมหาวทยาลย
จดตงวทยาลยนวตกรรมสงคมเพอเปดสอนหลกสตร
ปรญญาตรปรชญา เศรษฐศาสตร และการเมอง (PPE)
โดยศาสตราจารย ดร.ชลธรา เปนรกษาการคณบด กอน
หนานศาสตราจารย ดร.ชลธรา เคยเปนหวหนาภาควชา
สงคมศาสตรและมนษยศาสตร คณะศลปศาสตร อย
หลายปและชวงหลงไดเปนผ อานวยการสถาบนวจยอก
ตาแหนง ซงผมไดโอนยายจากคณะศลปศาสตรไปเปน
อาจารยวทยาลยนวตกรรมสงคมดวย แตหลกสตรทวาน
๖๗
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
มนกศกษามาสมครเรยนนอยไมคมทจะมฐานะเปนคณะ จงไดยบวทยาลยนวตกรรมสงคม
และไดโอนยายหลกสตรไปอยกบคณะบรหารธรกจ เราจงไดปรกษาหารอกนภายในเพอใหได
วทยาลยนวตกรรมสงคมกลบคนมา โดยผมไดเสนอใหเปลยนหลกสตรปรชญา เศรษฐศาสตร
และการเมองเปนหลกสตรผนาทางสงคมธรกจและการเมองแทน และไดทาหลกสตร
ปรญญาโทจนในระบบเศรษฐกจโลกดวย เพอใหวทยาลยนวตกรรมสงคมมงานมากพอ
ทจะตงเปนคณะได ซงมหาวทยาลยไดใหความเหนชอบและผมไดรบมอบหมายใหดารง
ตาแหนงคณบดวทยาลยนวตกรรมสงคม ผมจงไดกลบไปทางานบรหารอกครง คราวนทง
บรหารและสอนดวย
ในชวงสบปตอมา เราไดทาใหวทยาลยนวตกรรมสงคมเปนคณะทแมจะเลกๆ แต
มชอเสยงเพมขน และมความคมทนทางเศรษฐกจ มนกศกษาจานวนมากพอสมควรสนใจ
สมครเรยนหลกสตรปรญญาโทสาขาจนในระบบเศรษฐกจโลก ซงเปนการบกเบกกอนใคร
ปตอๆ มาวทยาลยไดเปดหลกสตรผนาทางสงคมธรกจและการเมอง ในระดบปรญญาโท
และปรญญาเอก รวมทงปรญญาโทสาขาผนาฯ หลกสตรออนไลนดวย มผสนใจมา
สมครเรยนกนคกคกทเดยว
ปพทธศกราช ๒๕๕๔ วทยาลยเปดหลกสตรปรญญาตรสาขารฐศาสตรมนกศกษา
สมครเรยนปละรอยกวาคน แตปตอมาทางมหาวทยาลยไดโอนยายนกศกษาและอาจารย
สาขานไปอยวทยาลยรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตรทมหาวทยาลยตงขนใหมโดยม
ดร.เอนก เหลาธรรมทศน เปนคณบด และมการควบรวมหลกสตรปรญญาโทรฐประศาสน-
ศาสตร เขามาไวเปนกลมเดยวกน
ชวงทกลบมาทางานบรหารในตาแหนงคณบดวทยาลยนวตกรรมสงคม แมจะม
งานเพมขน ทงงานบรหาร งานสอน และเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ แตผมกยงแบงเวลา
ทางานวจย อานและเขยนหนงสอออกมาอยางสมาเสมอ ผมใชหลกการบรหารแบบกระจาย
อานาจความรบผดชอบใหเพอนรวมงาน โดยตดตามดแลและเขาไปแกไขปญหาความขดแยง
หรอเรองนโยบายหลกการเปนสาคญ ดานบคลากรผมพยายามเลอกคนเขามาและใชระบบ
การทางานรวมกนอยางเปนทมเวรค เปนประชาธปไตย ทาใหอาจารยและบคลากรทางาน
รวมกนไดคอนขางด ไมคอยมปญหาความขดแยงมากนก ทาใหผมแบงเวลาไปทางานเขยน
และงานแปลไดอยางตอเนอง
๖๘
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
การเขยนและแปลหนงสอเปนทกษะอยางหนง
ยงชานาญ ยงทาไดงายและเรวขน ผมจงคงม
ผลงานเรยบเรยงออกมาหลายเลม และใชเปน
เอกสารประกอบการสอนได เชน จนในระบบ
เศรษฐกจโลก (๒๕๔๗) เศรษฐกจไทย ปญหา
และทางแก (๒๕๔๐) ปรชญาการเมอง
เศรษฐกจและสงคม (๒๕๔๘) คมอการพฒนา
ตนเองและพฒนาภาวะผนา (๒๕๔๗) ผนา
ผเปลยนแปลง และใหแรงบนดาลใจแกโลก
(๒๕๔๙) ศาสตรและศลปะในการเปนผนา
ในโลกยคใหม (๒๕๕๓) หลกคด คาคม ผนา
และภาวะการนา (๒๕๕๓)
นอกจากงานวชาการทเกยวของกบหลกสตรทผม
ทงบรหาร และทงชวยสอนดวยแลว ผมยงแปล
เรยบเรยงสรปความงานเขยนดานการศกษา และ
จตวทยาออกมาหลายเลมดวย เชน เรยนลก รไว ใชสมองอยางมประสทธภาพ (สถาบน
วทยาการเรยนร ๒๕๔๘) การเรยนรอยางมประสทธภาพ (๒๕๔๙) จตวทยาในการสราง
ความสข (๒๕๔๘) ความสขซอไมไดแตสรางไดดวยตนเอง (ประพนธสาสน ๒๕๔๘)
ความรก การสรางสรรค และความสข (๒๕๕๐) จตวทยาวยรน จตวทยาความฉลาดและ
ความคดสรางสรรค (๒๕๕๑)
๖๙
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ในชวงทวทยาลยนวตกรรมสงคมเปดหลกสตรปรญญาโทดานผ นาฯ และมผสนใจ
เรยนมากนเอง ผมไดยนขอตาแหนงทางวชาการทงทไมไดสนใจจะยนขอมากอนหนานน ดวย
เหตผลคอทางวทยาลยขาดแคลนอาจารยทจะเปนทปรกษาวทยานพนธนกศกษาปรญญาโท
ปรญญาเอก อาจารยทจะเปนทปรกษาและผสอบวทยานพนธไดตองจบปรญญาเอก หรอ
อยางนอยตองเปนรองศาสตราจารย การจะเพมอตราอาจารยใหมนนทางหลกสตรฯ ตองแสดง
ใหเหนวามจานวนผ สมครเปนนกศกษามากพอและเปนไปอยางสมาเสมอ อกทงการหา
อาจารยใหมทมคณวฒสงกหาไดยากดวย
ผมยนขอตาแหนงวชาการเปนกรณพเศษแบบขอขามขนคอ ขอตาแหนงรอง
ศาสตราจารยแบบไมเคยเปนผ ชวยศาสตราจารยมากอน เพราะถอวาผมมประสบการณ
ยาวนาน มผลงานมาก นกวชาการทมาขอตาแหนงวชาการตอนอาวโสแลว บางคนกขอ
ขามขนมาเปนศาสตราจารยเลยและหลายคนกผานการพจารณา ถามวาทาไมผมไมยนขอ
ตาแหนงศาสตราจารยเลย ตอนนนผมคดวาอาจเสยงเกนไป การขอตาแหนงวชาการตองระบ
สาขา และผมคดวาคงตองระบสาขาเศรษฐศาสตร และในหมอาจารยดานเศรษฐศาสตรนน
สวนใหญเปนนกเศรษฐศาสตรกระแสหลกทอาจไมยอมรบงานของ ผมซงเปนสานกคดเศรษฐ-
ศาสตรการเมองทแตกตางจากพวกเขาอยางมาก เฉพาะยนขอตาแหนง รองศาสตราจารย
ผมยงไมแนใจเลยวาจะไดหรอไมได เพราะการตดสนใจขนอยกบมตของคณะกรรมการผทรง
คณวฒภายนอกมหาวทยาลย นบเปนความใจกวางของกรรมการภายนอกทใหผมผาน ได
ตาแหนงรองศาสตราจารยในสาขาเศรษฐศาสตร
ชวตทมหาวทยาลยรงสต นอกจากเหตการณการเปลยนแปลงในปพทธศกราช
๒๕๔๐ แลว โดยทวไปกราบรนด ไมไดมอปสรรค ความยงยากมากจนเกนไป บรรยากาศเพอน
รวมงานอยในเกณฑด การทางานเปนคณบดมปญหาความเครยด เบอหนาย ความทอใจ
บางเปนบางครง เชน การหานกศกษามาเขาเรยน การของบประมาณ การขอกาลงคนเพม ฯลฯ
แตผมกมประสบการณหรออาวโสมากพอจะทจะเรยนรปรบตว ปรบใจได ในระยะหลงผมใช
วธมองภาพรวมวาททางานทกแหงกมปญหาเชนเดยวกน หากอยทนเรายงพอทาอะไรทเปน
ประโยชนได ผ รวมงานยอมรบเรากยงถอวาดอย และหากเราใชหลกคดวา ทาใหดทสดเทาท
จะทาได โดยไมตองกงวล ไมตองเครยดมากไปในสงทอยนอกเหนอวสยของเรา เรากจะ
ทางานแบบมสขภาพจตทพอใชไดและทาอะไรไดดพอสมควร
๗๐
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ราวปพทธศกราช ๒๕๕๔-๒๕๕๕ มหาวทยาลยไดเชญ รองศาสตราจารย
ดร.สงศต พรยะรงสรรค มาเปนคณบดวทยาลยนวตกรรมสงคม และใหผมไปดารงตาแหนง
คณบดกตตคณแทน ผมทาหนาทคลายทปรกษาและเปนอาจารยสอน และทปรกษา
วทยานพนธดวย ตามระเบยบของมหาวทยาลยรงสตทกาหนดใหบคลากรเกษยณอายท
หกสบหาป และมหาวทยาลยจะพจารณาตออายใหแตละบคคลแบบปตอป ถาเหนวาบคลากร
ผนนยงทางานเปนประโยชนคมคาอย ซงขณะทผมเขยนบทความนผมไดรบการตออายมา
เปนปทสามแลว ตอนททางานประจาและมงานยงเคยคดถงวนทจะไดเกษยณ คดวานาจะได
กลบไปนงอานและเขยนหนงสอไดอยางมอสระเตมท แตพอถงวยทจะเกษยณไดจรงๆ กลบคด
อกแบบหนงวาถาเกษยณไปนงอานและเขยนหนงสออยบานชวตคงจะวางและเงยบเหงามากไป
จะพบปะตดตอผคนไดนอยลง รวมทงเมอคดในแงเศรษฐกจวาเราทางานเอกชนไมไดบานาญ
ตอนเกษยณแบบอาจารยมหาวทยาลยรฐดวยแลว ผมจงเลอกทจะทางานตอในสถานการณ
ททางมหาวทยาลยยงตออายใหแบบปตอป
เมอมองยอนกลบไปมองภาพรวม ผมทางานทมหาวทยาลยรงสตมา ๒๔ ปแลว เปน
ททางานทผมอยยาวทสด นบตงแตจบปรญญาตรและเรมทางานมาตงแตปพทธศกราช ๒๕๒๑
และหลงจากนนไดเปลยนททางานอก ๔-๕ แหง คอ สานกพมพไทยวฒนาพานช ฝายวจย
ธนาคารกรงเทพ มหาวทยาลยเชยงใหม หนงสอพมพวฏจกร และฝายวจย ธนาคารกรงเทพ
พาณชยการ ดวยการตดสนใจเลอกลาออกดวยตวเอง ทผมเคยยายงานหลายครงดวยหลาย
สาเหต สวนสาคญสวนหนงคอ ผมเปนคนสนใจหาอะไรใหมๆ ทา และเบอสถานททางานหรอ
ลกษณะงานทเรมกลายเปนงานประจาซาซากเหมอนการยาเทาอยกบท
๗๑
รงสตสารสนเทศ ฉบบพเศษครบรอบ ๓๐ ป มหาวทยาลยรงสต
ทมหาวทยาลยรงสตมบางชวง มงานบางอยางทนาเบอดวยเหมอนกน แตผมก
พยายามหาหนงสอใหม หากจกรรมอนๆ ทาดวย โดยรวมแลวมหาวทยาลยรงสตนาอย
หรอพออยได มากกวาทจะตองไปดนรนหางานใหม ตองไปตงตนใหมซงกคงมปญหาไป
อกแบบหนง อาจจะเปนเพราะผมมอายเพมขน เรารอนนอยลง มองโลกแบบใจเยนหรอผล
ในทางปฏบต ทาอะไรแบบคอยเปนคอยไปมากขนดวย (แตเวลาตงใจจะทาอะไรกทาจรงจง
และมงมนอยากทาใหได อยในขณะเดยวกน)
มองในแงเปรยบเทยบแลว ผบรหารมหาวทยาลยรงสต โดยเฉพาะดร.อาทตย อไรรตน
คอนขางเสรนยม ใจกวาง เปนประชาธปไตย สภาพการทางาน เพอนรวมงานกด โดยเปรยบ-
เทยบกบองคกรทางานแบบไทยๆ ซงมปญหาโดยทวไปไมวาทไหน มหาวทยาลยเอกชนอาจ
มขอจากดตางจากมหาวทยาลยรฐคอตองทาแบบธรกจ ตองการนกศกษาจานวนมาก เพอ
ใหคมกบการลงทนและคาใชจายซงสง เพราะไมไดรบการชวยเหลอจากรฐ แตมหาวทยาลยรฐ
กมปญหากลายเปนระบบราชการ ทผบรหาร อาจารย ตางคนตางทางานเพอตวเองดวยเชนกน
ผมมองมหาวทยาลยรงสตในแงเปนประชาคมของการทางานรวมกนเพอประโยชนรวมกนของ
ครอาจารย นกศกษา บคลากรสนบสนน และสงคมมากกวาจะมองวาตวเองทางานเปน
พนกงานมหาวทยาลยเอกชนหรอธรกจเอกชน การมองเชนนชวยใหผมคาดหมายจาก
มหาวทยาลยลดลง และแปลกแยกลดลง ทางานเพอตวเองและคนอนไดอยางมความสข
พอสมควร จรงๆ แลวไมวาผมจะทานตยสาร ธนาคาร หรอมหาวทยาลยรฐ หรอมหาวทยาลย
เอกชน เรากอยภายใตระบบเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรม ดวยกนทงนน มหาวทยาลย
เอกชน เปนธรกจอยางหนงกจรง แตมหาวทยาลยกมสวนทเปนอสระ และสามารถทาประโยชน
ตอสงคมโดยรวมได ทงน ขนอยกบคนททางานทงอาจารยและบคลากร และขนอยกบนกศกษา
ดวยวา พวกเขาสนใจอยากเรยนรพฒนาตนเองแคไหน...
๗๒
