ชดกจกรรมท 1 เรอง การเคลอนทของแสง

นายวชต แกวไวยทธ โรงเรยนนาสวรรคพทยาคม อ.เมองบงกาฬ จ.บงกาฬ

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 21

ชดกจกรรมการเรยนร วชาฟสกส ชนมธยมศกษาปท 5

เรอง แสง และทศนอปกรณ

ค าน า

ชดกจกรรมการเรยนรวชาฟสกส เรอง แสงและทศนปกรณ จดท าขนเพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ภายในเลมประกอบดวยขนตอนการเรยนทเปนล าดบ มกจกรรมใหนกเรยนไดฝกปฏบต การจดท าชดกจกรรมการเรยนรวชาฟสกส เรอง แสงและทศนปกรณ ชนมธยมศกษาปท 5 ไดจดแบงเนอหาเปน 9 ชดกจกรรม ดงน

ชดกจกรรมท 1 เรอง การเคลอนทของแสง ชดกจกรรมท 2 เรอง การสะทอนของแสงและกระจกเงาราบ ชดกจกรรมท 3 เรอง กระจกเงาทรงกลม ชดกจกรรมท 4 เรอง การหกเหของแสง ชดกจกรรมท 5 เรอง เลนสบาง ชดกจกรรมท 6 เรอง ปรากฏการณทเกยวกบแสง ชดกจกรรมท 7 เรอง ทศนอปกรณ ชดกจกรรมท 8 เรอง ความสวาง ชดกจกรรมท 9 เรอง ตาและการมองเหนส ส าหรบเลมนเปนชดกจกรรมท 1 เรอง การเคลอนทของแสง ผจดท าหวงเปนอยางยงวา

ชดกจกรรมการเรยนรวชาฟสกส เรอง แสงและทศนปกรณนจะเปนประโยชนตอการจดการเรยนการสอนไดเปนอยางด และขอขอบคณผเชยวชาญทกทานทชวยตรวจสอบคณภาพของชดกจกรรมน ตลอดจนขอบใจนกเรยนทเปนกลมตวอยางทกคนในการรวมกนพฒนาชดกจกรรมนดวยความตงใจ

วชต แกวไวยทธ

สารบญ เรอง หนา ค าน า

บทบาทครผสอน ก บทบาทนกเรยน ข ค าชแจงการใชชดกจกรรม การเรยนร ค

จดประสงคการเรยนร ง แบบทดสอบกอนเรยน 1 ใบความร เรอง การเคลอนทของแสง 4

กจกรรมท 1 แสงและการมองเหน 17 กจกรรมท 2 การเคลอนทของแสง 19 กจกรรมท 3 การเกดเงาของวตถ 21

แบบทดสอบหลงเรยน 23 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน 26

เฉลยกจกรรมท 1 27 เฉลยกจกรรมท 2 28 เฉลยกจกรรมท 3 29 ตารางบนทกคะแนน 30 บรรณานกรม

ส าหรบชดกจกรรมการเรยนรวชาฟสกส เรอง แสงและทศนปกรณ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 5 ชดการเรยนรท 1 เรอง การเคลอนทของแสง ครผสอนควรปฏบตดงน 1. ศกษารายละเอยดของชดกจกรรมการเรยนรใหเขาใจ เพอจดเตรยมการจดกจกรรม การเรยนการสอนตามขนตอนทก าหนดไว

2. กอนด าเนนการจดกจกรรมควรศกษาแผนการจดกจกรรมการเรยนรเรองนน ๆ อยางละเอยด เพอเตรยมความพรอมดานวสด อปกรณ สอและแหลงเรยนรตามทระบไว ทงนเพอใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนด าเนนไปดวยความสะดวกและมประสทธภาพ

3. ด าเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแผนการจดกจกรรมการเรยนร 4. ครแจกชดกจกรรมเพอใหนกเรยนไดศกษารายละเอยดใหเขาใจ และปฏบตตามกจกรรม

5. ครใหค าแนะน าและเปนทปรกษาใหความชวยเหลอนกเรยนเมอพบปญหา 6. เมอนกเรยนศกษาใบความรและปฏบตกจกรรมแลว ใหนกเรยนสรปเนอหาความรรวมกน ครสรปบทเรยนอกครง

ก

ครจะเปนผแนะน ากจกรรมในตอนแรก หลงจากนนใหนกเรยนปฏบตกจกรรม ดงน

1. ศกษาค าชแจงในการใชชดกจกรรมการเรยนร 2. ศกษาจดประสงคการเรยนร เนอหา ขนตอนในการใชชดกจกรรมการเรยนร 3. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ 4. ปฏบตตามขนตอนในชดกจกรรมการเรยนรทละกจกรรม 5. นกเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง ไมดค าตอบกอนท าชดกจกรรมเสรจสน 6. เมอมการท าการทดลอง ใหแตละกลมศกษารายละเอยดในใบปฏบตการแลวอภปรายกน

ภายในกลมใหเขาใจกอนลงมอปฏบต 7. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ 8. ตรวจค าตอบแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนจากเฉลย แลวบนทกคะแนนเพอ

เปรยบเทยบความกาวหนาของนกเรยน เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการเรยนร เรอง แสงและทศนปกรณ นกเรยนตองปฏบตตามค าสงใหถกตอง ท ากจกรรมในแตละชดกจกรรมการเรยนรใหครบทกชดกจกรรม

ข

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน

1. เวลาทใชในการกจกรรมการเรยนร 2 ชวโมง 2. ชดกจกรรมการเรยนรวชาฟสกส ชดการเรยนรท 1 เรอง การเคลอนทและอตราเรวของแสง

ใหนกเรยนปฏบตตามล าดบขนตอนตอไปน

2. ศกษาจดประสงค และใบความร

3. ปฏบตกจกรรมตามล าดบทกขนตอน

4. ท าแบบทดสอบหลงเรยน

5. ตรวจค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน และหลงเรยนไดจากเฉลยค าตอบทอยทายเลม

ค

1. สามารถอธบายลกษณะของแสง การเคลอนทของแสง ปแสง ตวกลางของแสง และการวดอตราเรวของแสงได

2. สามารถทดลอง และอธบายการเกดเงาของวตถจากแหลงก าเนดแสงตาง ๆ ได 3. สามารถทดลองเกยวกบแสง และการมองเหนการเคลอนทของแสงได 4. สามารถค านวณเกยวกบอตราเรวของแสง ปแสง และเงาได

จดประสงคการเรยนร

ง

แบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมท 1 เรอง การเคลอนทของแสง

ค าชแจง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว แลวท าลงในกระดาษค าตอบ

1. คลนแสงจดเปนคลนชนดใด ก. คลนกล ข. คลนดล ค. คลนตามยาว ง. คลนแมเหลกไฟฟา

2. ทศทางการเคลอนทของแสงมลกษณะเปนไปตามขอใด ก. ทศการเคลอนทไมแนนอน ข. ทศการเคลอนทเปนแนวโคงรอบ ๆ แหลงก าเนด ค. ทศการเคลอนทเปนแนวตรงออกจากแหลงก าเนด ง. เปนไปไดทกขอ 3. นกวทยาศาสตรคนใดทไมเกยวของกบการศกษาเพอวดอตราเรวแสง ก. เอดสน ข. โรเมอร ค. ฟโซ ง. กาลเลโอ 4. ค ากลาวทวา “1 ปแสง” หมายความวาอยางไร ก. เวลาทแสงเดนทางใน 1 ป ข. ระยะทางทแสงเดนทางไดใน 1 ป

ค. เวลาทแสงเดนทางจากดวงอาทตยมาถงโลก ง. ระยะทางทแสงเดนทางจากดวงอาทตยมาถงโลก

5. ระยะทาง 1 ปแสง มคาเทาใด ก. 9.46 x 108 เมตร ข. 9.46 x 1010 เมตร ค. 9.46 x 1015 เมตร ง. 9.46 x 1020 เมตร

ถงจะยาก แตกตงใจท านะครบ

6. ปจจบนอตราเรวของแสงในอากาศหรอสญญากาศมคาประมาณเทาใด ก. 3 x 106 เมตรตอวนาท ข. 3 x 107 เมตรตอวนาท ค. 3 x 108 เมตรตอวนาท ง. 3 x 109 เมตรตอวนาท

7. ถารศมวงโคจรของโลกรอบดวงอาทตยเทากบ 1.47 x 1011 เมตร จงหาวาแสงจากดวงอาทตยตองใชเวลานานเทาใดจงจะเคลอนทถงโลก

ก. 500 วนาท ข. 490 วนาท ค. 450 วนาท ง. 400 วนาท

8. ดาวฤกษดวงหนงอยไกลจากโลก 2.5 ปแสง ถายานอวกาศใชอตราเรว 3 x 104 เมตรตอวนาท จะใชเวลาเดนทางจากโลกถงดาวเคราะหดวงนในเวลากป

ก. 2.5 x 104 ป ข. 2.5 x 105 ป ค. 3 x 104 ป ง. 3 x 105 ป

9. การแสดงในขอใด ทใชประโยชนโดยตรงจากการเกดเงาของวตถ ก. โขน ข. หนงตะลง ค. ละครเวท ง. หนกระบอก 10. ถาน าลกวอลเลยบอลไปวางไวระหวางหลอดไฟเลก ๆ กบฉาก เงาทเกดขนบนฉากเปนไปตามขอใด ก. เกดเงามดลอมรอบเงามว ข. เกดเงามวลอมรอบเงามด

ค. เกดเงามวอยางเดยว ง. เกดเงามออยางเดยว

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

ขอ ตวเลอก

ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ใบความร เรอง การเคลอนทของแสง

1. แหลงก าเนดแสง แสง (Light) เปนปรากฏการณทางธรรมชาตทเกยวของและสมพนธกบการด าเนนชวตของมนษยเปนอยางมาก การทมนษยหรอสตวสามารถมองเหนสงตาง ๆ ได เพราะแสง แสงเปนพลงงานรปหนง สามารถท าใหเกดพลงงานรปอน ๆ ได เชน แสงสามารถเปลยนเปนพลงงานไฟฟาไดโดยการใหแสงตก กระทบกบโลหะบางชนด จะท าใหอเลกตรอนหลดออกมาจากโลหะนนท าใหเกดกระแสไฟฟา แสงชวยใหเกดปฏกรยาเคมในการสงเคราะหแสงของพช แหลงก าเนดแสงแบงออกได 2 ประเภท คอ 1. แหลงก าเนดแสงตามธรรมชาต ไดแก แสงจากดวงอาทตย แสงจากดวงดาว แสงจาก หงหอย เปนตน ดงรป 1.1 แหลงก าเนดของแสงทส าคญทสดทเรารจก คอ ดวงอาทตย ดวงอาทตยอยหางจากโลก 150 ลานกโลเมตร แสงเดนทางประมาณ 300,000 กโลเมตรตอวนาท หรอ 1,080 ลานกโลเมตรตอชวโมง สรปวา แสงสามารถเดนทางมาถงโลกโดยใชเวลาเพยง 8 นาท

รป 1.1 แสดงแหลงก าเนดแสงตามธรรมชาต 2. แหลงก าเนดแสงประดษฐ เปนแหลงก าเนดแสงทถกสรางขนโดยมนษย ไดแก แสงจากหลอด ไฟฟา จากเทยนไข จากตะเกยง จากไต จากกองไฟ เปนตน ดงรป 1.2

รป 1.2 แสดงแหลงก าเนดแสงประดษฐ

2. สมบตของแสง แสง คอ พลงงานทกระจายออกจากแหลงก าเนดในลกษณะของกลมอนภาค เคลอนทตอเนองกน เปนล าแสง กลมอนภาคน เรยกวา โฟตอน (photons) หรอ ควอนตา (quanta) แสงอาทตยหรอแสงขาว เปนคลนแมเหลกไฟฟาชนดหนง ประกอบดวยแสงสตาง ๆ หลายส ไดแก แสงสมวง คราม น าเงน เขยว เหลอง แสด แดง ดงรป 1.3 ซงเราจะเหนวาแสงเปนคลนแมเหลกชนดหนง

รป 1.3 แสดงสเปกตรมของคลนแมเหลกไฟฟา

ซงแสงทตามองเหนเปนสวนหนงของคลนแมเหลกไฟฟา การเคลอนทของแสง ถาแสงเดนทางผานตวกลางเดยว แนวการเคลอนทของแสงจะเปนเสนตรง

เคลอนทในแนวเสนตรง และจะเขยนแทนดวย รงสของแสง

แสงเดนทางในสญญากาศดวยอตราเรว 3 x 108 เมตรตอวนาท

เปนคลนแมเหลกไฟฟา ไมตองอาศยตวกลางในการเคลอนท

เปนคลนตามขวาง เพราะสามารถเกดโพลาไรซได

เมอมวตถขวางทางเดนของแสง จะเกดเงาดานหลงวตถ

สรปสมบตของแสง

3. การเคลอนทของแสง แสง (Light) เปนคลนแมเหลกไฟฟา สามารถเคลอนทไดโดยไมตองอาศยตวกลาง มลกษณะการ เคลอนทออกจากแหลงก าเนดแสงทกทศทกทาง และมแนวการเคลอนทเปนเสนตรง ถาเราสงเกตรอบตวเราในแตละวน จะเหนการเดนทางของแสง เชน แสงอาทตยสองผานเมฆ แสงทสองผานหนาตาง ล าแสงเลก ๆ เรยกแนวของแสงวา รงสของแสง การเขยนรงสของแสงจะใชลกศรก ากบบนเสนตรงเพอบอกทศทาง ลกษณะของรงสแสง ม 3 ลกษณะ คอ 1. รงสขนาน (parallel beam) เกดจากแหลงก าเนดแสงทอยไกลมาก เชน ดวงอาทตย

รป 1.4 แสดงรงสขนาน

2. รงสถาง (diverging beam) เกดจากแหลงก าเนดแสงทเปนจด เชน ดวงไฟขนาดเลก ๆ รป 1.5 แสดงรงสถาง

3. รงสตบ (converging beam) เกดจากล าแสงขนานสะทอนทกระจกเวา หรอหกเหผานเลนส นนท าใหล าแสงเบนเขาหากน รป 1.6 แสดงรงสตบ จากการศกษาปรากฏการณตาง ๆ พบวา “ในตวกลางชนดเดยวกนแสงจะเคลอนทเปนแนวเสนตรง” แสงจะเปลยนแนวทางเดนเมอ 1. แสงเกดการสะทอน 2. แสงเกดการหกเห 3. แสงเกดการเลยวเบน ปรากฏการณทสนบสนนวา “แสงเคลอนทเปนแนวเสนตรง” เชน 1. การมองเหนไสเทยน โดยมองผานรเลก ๆ บนแผนกระดาษ 2. การทเราไมสามารถมองออมขอบวตถทขวางกนได 3. การเกดเงา (เมอแสงกระทบวตถทบแสง)

ตวกลางโปรงใส ตวกลางโปรงแสง ตวกลางทบแสง

4. ตวกลางแสง ตวกลางแสง คอ วตถทใชกนการเดนทางของแสง แบงออกเปน 3 ประเภทคอ 1. ตวกลางโปรงใส หรอวตถโปรงใส หมายถง วตถทแสงผานไดหมดหรอเกอบหมดอยางเปน ระเบยบ ยอมใหแสงเคลอนทผานเปนเสนตรงไปได จงมองเหนวตถไดอยางชดเจน เชน อากาศ กระจกใส แกวใสน า แผนพลาสตกใส เปนตน 2. ตวกลางโปรงแสง หรอวตถโปรงแสง หมายถง วตถทแสงผานไดอยางไมเปนระเบยบ ท าให แสงเคลอนทไมเปนเสนตรง จงมองเหนวตถอกดานหนงไมชดเจน เชน กระดาษชบน ามน กระจกฝา กระดาษไขหรอกระดาษลอกลาย เปนตน 3. ตวกลางทบแสง หรอวตถทบแสง หมายถง วตถทแสงผานไปไมได จงมองไมเหนวตถ เชน ผนง คอนกรต แผนไม แผนอะลมเนยม แผนสงกะส กระดาษหนา เหลก และทองแดง เปนตน วตถทบแสงจะสะทอนแสงบางสวนและดดกลนแสงบางสวนไวท าใหเกดเงาขน

รป 1.7 แสดงตวกลางแสง ทง 3 ประเภท 5. การเกดเงา เมอแสงจากแหลงก าเนดแสงไปกระทบวตถทบแสง จะเกดเงาขนทางดานหลงของวตถทบแสงนน โดยเงาทเกดขนจะมลกษณะเปนอยางไร ยอมขนอยกบขนาดของแหลงก าเนดแสงและขนาดของวตถ เงา คอ อาณาเขตหลงวตถ ซงแสงทฉายไปกระทบวตถนน ไมสามารถเดนทางไปถง หรอไปถง เพยงบางสวน แบงเปน 2 ประเภท คอ 1. เงามด เปนอาณาเขตหลงวตถ ซงแสงเมอกระทบวตถแลวจะไปไมถงบรเวณนนเลย เปนเงาทมความคมชด เกดในกรณทแหลงก าเนดแสงเปนจด 2. เงามว เปนอาณาเขตหลงวตถ ซงแสงเมอกระทบวตถแลวจะไปถงเพยงบางสวนทบรเวณนน เปนเงาทไมมความคมชด เกดในกรณทแหลงก าเนดแสงมขนาดใหญ

กรณแหลงก าเนดแสงมขนาด จะเกดไดทงเงามดและเงามว แตถาแหลงก าเนดแสงเปนจด จะเกดไดเฉพาะเงามดเทานน ดงรป 1.8

รป 1.8 แสดงลกษณะการเกดเงามดเงามว

แหลงก าเนดแสงมขนาดเลกกวา หรอเทากบวตถ เกดเงามวรอบเงามด ไมวาจะวางฉากรบแสงไวทใด

แหลงก าเนดแสงมขนาดใหญกวาวตถ เกดเงามวรอบเงามด ยกเวน วางฉากรบแสงไวทจด A จะเกดเฉพาะเงามว

แหลงก าเนดแสงเปนจด หรอเลกมาก เกดเงามดเทานน

ตวอยางการค านวณการเกดเงา ตวอยาง 1 เมอนกเรยนยนอยกลางแสงแดดแลวแบมอยนแขนออกไปขนานกบแนวราบจะเหนเงามอของนกเรยนปรากฏทพนเงาทมองเหนจะไมคอยชดเปนเพราะเหตใด วธท า เหตทเปนเชนนนอธบายไดวา เพราะดวงอาทตยเปนแหลงก าเนดของแสงธรรมชาตทมขนาดใหญ จงเหนเงามอของนกเรยนทปรากฏบนพนไมคมชด ขอใหดรปประกอบสมมตใหดวงอาทตยคอ S มขนาดแนนอนเมอมองจากพนโลก O เปนวตถอยสงจากพนขนมาเชนเดยวกบมอของนกเรยนทยนออกไปในแนวราบ เมอลากรงสของแสงจากขอบของดวงอาทตยผานขอบของวตถตกลงไปถงพนจะเหนบรเวณเงามด และเงามวปรากฏชดเจน ถาเงามวมขนาดโตมากเงาของวตถบนพนกจะยงไมคมชดหรอในอกกรณหนงถาวตถอยสงจากพนมากขนเงาของวตถกจะไมคมชดมากขนเชนกน ตวอยาง 2 แหลงก าเนดแสงทรงกลมเสนผานศนยกลาง a วางหางจากฉากออกมาระยะหนง น าวตถวงกลมแบนเสนผานศนยกลาง A วางไวกงกลางระหวางแหลงก าเนดแสงกบฉาก โดยใหระนาบของวตถขนานกบฉาก จงค านวณ

ก. เสนผานศนยของเงามด ข. ความกวางของเงามด

วธท า จากรป XY เปนวตถตามโจทย วางอยกงกลางระหวางแหลงก าเนดแสงกบฉาก

ก. หาเสนผานศนยกลางของเงามด ตามรปคอ F พจารณา XYWและ QSW จะเหนวาคลายกน

ดงนนได XY

QS

= d

d2

= 2 QS = 2XY F + F2 = 2A ……………………….. 1

ในท านองเดยวกนถาพจารณาXYZ และ PRZ จะเหนวาคลายกน ซงจะได F + F1 = 2A ……………………… 2

พจารณา XYZ กบ PQX จะเหนวาคลายกน

ดงนนได d

d

a

F1

F1 = a ……………………….. 3 หรอท านองเดยวกนจะได F2 = a ……………………….. 4 ดงนนจากสมการ (1) กบ (4) หรอ (2) กบ(3) จะได F = 2A - a ตอบ เสนผานศนยกลางของเงามดเทากบ 2A – a ข. หาความกวางของเงามว ตามรปคอ F1 หรอ F2 จากสมการ(3) และ(4) จะไดคา F1 และ F2 ตอบ ความกวางของเงามวทเทากบ a

ตวอยาง 3 แสงเดนทางเปนเสนโคงไดหรอไม วธท า แสงอาจเดนทางเปนเสนโคงไดเมอแสงเดนทางเปนระยะไกลมาก ๆ เชน แสงจากดาวฤกษดวงหนง ซงอยดานหลงของดวงอาทตยไกลออกไปมากแสงจากดาวดวงนนจะเดนทางเปนเสนโคงเพราะดวงอาทตยดดแสงใหเปลยนแนวการเดนทาง คนบนโลกอาจจะเหนดาวดวงนเมอเกดสรยปราคา ดงรป

6. อตราเรวของแสง มผพยายามท าการวดอตราเรวของแสง ซงในปจจบนนมอตราเรวของแสงทท าการวดไดใน อากาศมคา 2.9974 x 108 เมตรตอวนาท แตเพอความสะดวกเราก าหนดคาอตราเรว ของแสงในสญญากาศหรอในอากาศมคา 3 x 108 เมตรตอวนาท ในสมยกอนมนษยเชอกนวาแสง มความเรวไมจ ากดซงหมายความวาแสงไมตองใชเวลาในการเดนทางเลยแตกมนกวทยาศาสตรไดพยายามวดอตราเรวของแสงไวหลายทาน ดงน 1. กาลเลโอ (เปนนกฟสกส นกคณตศาสตร นกดาราศาสตร และนกปรชญา ชาวอตาล) พยายามวดอตราเรวของแสง โดยยนบนยอดเขาคนละยอดกบอกคนหนง แลวนดหมายเวลาในการสองไฟ ดงรป 1.9 เชน ใหคนท A เรมสองไฟในเวลา 23.00 นาฬกา ทนทท B เหนแสงไฟจาก A ให B สองไฟกลบไปยง A คนท A จะจบเวลาตงแตทเขาเรมสองไฟจนเหนแสงไฟสองกลบมาจาก B อกครง ผลปรากฏวาคนท A ไมสามารถจบเวลานนไดเนองจากเวลานนไดเนองจากเวลานนสนมากเกนไป จงสรปวา อตราเรวของแสงสงมาก

รป 1.9 แสดงการวดอตราเรวของแสงของกาลเลโอ กาลเลโอใชสตรการค านวณ ดงน

เมอ v คอ อตราเรวของแสง มหนวยเปน เมตรตอวนาท (m/s) s คอ ระยะทางทแสงเคลอนท มหนวยเปน เมตร (m) t คอ เวลาทแสงใชในการเคลอนท มหนวยเปน วนาท (s) 2. โรเมอร (เปนนกดาราศาสตร ชาวเดนมารก) เปนคนแรกทพบวาแสงมอตราเรวจ ากด คอ ประมาณ 2.2 x 108 เมตรตอวนาท สงเกตจากการเกดจนทรปราคาของดวงจนทรของดาวพฤหสบด ขณะทโลกอยคนละดานของวงโคจรรอบดวง

อาทตย พบวาใชเวลาตางกน 22 นาท เวลาทตางกนเกดจากแสงเคลอนทผานเสนผานศนยกลางวงโคจรโลกรอบดวงอาทตย สามารถแสดงใหเหนอยางชดเจนวาแสงมอตราเรวจ ากด โดยการสงเกตคาบการเคลอนทของดวงจนทรวงในสดทเปนบรวารของดาวพฤหสบด พบวาขณะทโลกอยต าแหนง A ดงรป 1.10 วดคาบของดวงจนทรเทากบ 1 เมอโลกโคจรตอไปอกครงรอบมาอยทต าแหนง B ดาวพฤหสบดจะโคจรไปอยทต าแหนง D คราวนจะวดคาของดวงจนทรไดเทากบ เวลา ตางจาก อยประมาณ 22 นาท

รป 1.10 แสดงการวดอตราเรวของแสงของโรเมอร เวลาของคาบทตางกนนโรเมอรอธบายวา เปนเพราะแสงเปนระยะทางเพมขนเทากบประมาณเสนผานศนยกลางของวงโคจรของโลก ท าใหโรเมอรค านวณอตราเรวของแสงไดจาก

เมอ c คอ อตราเรวของแสง มหนวยเปน เมตรตอวนาท (m/s) D คอ เสนผานศนยกลางวงโคจรของโลก มหนวยเปน เมตร (m) คอ เวลาทตางกนของ กบ มหนวยเปน วนาท (s)

3. ฟโซ (นกวทยาศาสตร ชาวฝรงเศส) ไดออกแบบเครองมอส าหรบวดความเรวแสงบนโลก ซงจะใชระยะทางใหแสงเคลอนทเพยง 9 กโลเมตร เครองมอดงกลาวมลกษณะ ดงรป 1.11

รป 1.11 แสดงการวดอตราเรวของแสงของฟโซ หลกการหาอตราเรวของแสงจากเครองมอดงกลาวเปนดงน ใหแสงจากแหลงก าเนดแสงเดนทาง

ตกกระทบกระจกเงาราบ แสงสะทอนจาก เดนทางผานชองวางของเฟองซงก าลงหมนออกไปตกกระทบกบกระจกงาน ซงหางออกไป 8.63 กโลเมตร แลวสะทอนกลบมาในแนวเดม และเดนผานกระจก ผานไปสตาได เพราะ เปนกระจกเงาทฉาบสารสะทอนแสงไวเพยงครงเดยว ถาเฟองหมนดวยความเรวพอเหมาะตาจะไมสามารถมองเหนแสงทสะทอนกลบมาจาก เลย จากวธการนฟโซค านวณอตราเรวแสงไดประมาณ 3.14 x 108 เมตรตอวนาท โดยค านวณอตราเรวของเเสงไดจาก

4𝑛 เมอ = อตราของแสง มหนวยเปน เมตรตอวนาท 𝑛 = จ านวนซของเฟอง = ระยะระหวางเฟองถงกระจก มหนวยเปน เมตร = ความถในการหมนของเฟองทพอดเรมท าใหมองไมเหนแสงสะทอนจาก M2 มหนวยเปน รอบตอวนาท

อตราเรวของแสงในตวกลางตาง ๆ ขนอยกบดรรชนหกเหของตวกลาง ตวกลางทมดรรชนหกเหนอยอตราเรวแสงมคามาก และตวกลางทมดรรชนหกเหมากอตราเรวแสงมคานอย ดรรชนหกเหของตวกลางเขยนแทนดวย n (ไมมหนวย) ดงตารางท 1.1

ตวกลาง ดรรชนหกเห อตราเรวแสง (เมตรตอวนาท) สญญากาศ

อากาศ น า

แอลกอฮอล ฟลออไรด

ซลกา แกว เพชร

1 1.003 1

1.33 1.36 1.43 1.46 1.50 2.42

3.00 x 108

3.00 x 108 2.25 x 108

2.20 x 108 2.09 x 108 2.05 x 108 2.00 x 108 1.23 x 108

ตาราง 1.1 แสดงดรรชนหกเหของตวกลางบางชนดและอตราเรวแสงในตวกลาง

จากตาราง 1.1 จะเหนไดวาอตราเรวของแสงในตวกลางกาซจะมคามากทสดมากกวาในของเหลว และในของแขงตามล าดบ และอตราเรวของแสงมคามากทสดเมอแสงเคลอนทในสญญากาศ ซงเปนทวางเปลา ดงนนถาแสงเคลอนทแบบคลนกเปนคลนทไมตองอาศยตวกลาง เรยกวา คลนแมเหลกไฟฟา หนวยวดระยะทางในอากาศ เนองจากระยะทางในอวกาศมระยะไกลมากเมอเทยบกบระยะทางบนโลก ดงนนการจะใชหนวยบอกระยะทางเปน เมตร (m) จะไมสะดวก จงมการสรางหนวยบอกระยะทางทเหมาะสม คอ 1. หนวยดาราศาสตร (A.U.) คอระยะทางซงเปรยบเทยบกบระยะทางจากโลกถงดวงอาทตย (1.5 x 1011 เมตร) โดย 1 A.U. = 1.5 x 1011 เมตร 2. หนวยปแสง คอระยะทางทเปรยบเทยบกบระยะทางทแสงเดนทางไดใน 1 ป ซงสามารถค านวณได ดงน เวลา 1 ป = 1 x 365 x 24 x 60 x 60 = 3.1536 x 107 วนาท ระยะทาง 1 ปแสง = อตราเรวแสง x เวลาทแสงเดนทาง 1 ป = 2.9979 x 108 x 3.1536 x 107 = 9.4541 x 1015 เมตร = 9.5 x 1012 กโลเมตร

7. สตรการค านวณอตราเรวของแสง 1. อตราเรวของแสงเทากบระยะทางตอเวลา

สมการ

เมอ v คอ อตราเรวของแสง มหนวยเปน เมตรตอวนาท (m/s) s คอ ระยะทางทแสงเคลอนท มหนวยเปน เมตร (m) t คอ เวลาทแสงใชในการเคลอนท มหนวยเปน วนาท (s)

2. อตาราเรวของแสงเทากบความถคณความยาวมคลน

สมการ เมอ v คอ อตราเรวของแสง มหนวยเปน เมตรตอวนาท (m/s) f คอ ความถของแสง มหนวยเปน เฮรตซ (Hz) คอ ความยาวคลนของแสง มหนวยเปน เมตร (m) แสงขาว เชน แสงอาทตย จะมแสง 7 สรวมกนคอ แดง แสด เหลอง เขยว น าเงน คราม และมวง โดยแสงแตละสจะมความยาวคลนไมเทากน (แสงสแดงมความยาวคลนมากทสด และแสงสมวงมความยาวคลนนอยทสด) เรยกแสงทง 7 สนวา สเปกตรมแสงขาว แสงสตาง ๆ เมอเคลอนทในสญญากาศจะมอตราเรวเทากน แสงสตาง ๆ เมอเคลอนทในตวกลางทไมใชสญญากาศ เชน อากาศ น า แกว เปนตน จะมอตราเรวไมเทากน โดยแสงสแดงซงมความยาวคลนมากจะมอตราเรวมาก และแสงสมวงซงมความยาวคลนนอยจะมอตราเรวนอย

3. อตราเรวของแสงแปรผกผนกบดรรชนหกเหของตวกลาง

สมการ

เมอ v คอ อตราเรวของแสง มหนวยเปน เมตรตอวนาท (m/s) c คอ อตราเรวของแสงในสญญากาศ มหนวยเปน เมตรตอวนาท (m/s) (เมอ c = 3 x 108 m/s) n คอ ดรรชนหกเหของตวกลาง อตราเรวของแสงจะมคาลดลงเมอเคลอนทในตวกลางดรรชนหกเหมาก ดรรชนหกเหของตวกลางเดยวกนส าหรบแสงสตาง ๆ จะมคาไมเทากน

ตวอยางการค านวณอตราเรวของแสง ตวอยาง 4 ตามวธการของฟโซ ถาระยะระหวางเฟองถงกระจก เทากบ 9 กโลเมตร เฟองทใชมจ านวนซ และ ความถในการหมนของเฟองทเรมท าใหมองไมเหนแสงสะทอนจากกระจก มคา 12.0 รอบตอวนาทจงค านวณอตราเรวของแสง วธท า จาก 4𝑛 c = 4 (700) (9 x 103) (12.0) = 3.02 x 108 m/s ตอบ อตราเรวของแสงเทากบ 3.02 x 108 เมตรตอวนาท ตวอยางท 5 ดวงอาทตยอยหางจากดาวเคราะหดวงหนงเปนระยะทาง 1.5 x 1011 เมตร แสงจากดวงอาทตยจะตองใชเวลานานเทาใดจงจะเดนทางถงดาวเคราะหดวงนน วธท า ระยะทางระหวางดวงอาทตยและดาวเคราะห = 1.5 x 1011 เมตร อตราเรวของแสงในสญญากาศ = 3 x 108 เมตรตอวนาท

จากสตร

แทนคาในสตร จะได

= 500 วนาท หรอ 8 นาท 20 วนาท ตอบ แสงจากดวงอาทตยจะตองใชเวลานาน 8 นาท 20 วนาท

ตวอยางท 6 แสงสแดงมความถ 5 x 1014 เฮรตซ จงหาความยาวคลนแสงสแดงในสญญากาศ (ก าหนดให c = 3 x 108 m/s) วธท า ความถแสง f = 5 x 1014 เฮรตซ อตราเรวของแสงในสญญากาศ c = 3 x 108 เมตรตอวนาท ตองการหาความยาวคลนแสงในสญญากาศ ( ) จากสตร

เมตร

หรอ = 600 นาโนเมตร

ตอบ ความยาวคลนแสงสแดงในสญญากาศ เทากบ 600 นาโนเมตร

กจกรรมท 1 แสงและการมองเหน

วตถประสงคของกจกรรม นกเรยนสามารถอธบายวาแสงชวยใหเกดการมองเหนได วสดอปกรณ

1. ลกปงปอง 10 ลก 2. กลองกระดาษ 1 กลอง 3. ผาปดตา 1 ผน 4. ปากกาเมจก 1 ดาม

วธท ากจกรรม

1. นกเรยนแตละกลมรบวสดอปกรณ ประกอบดวย ลกปงปอง 10 ลก กลองกระดาษ 1 กลอง ผาปดตา 1 ผน และปากกาเมจก 1 ดาม

2. นกเรยนเขยนตวเลขลงบนลกปงปอง ทง 10 ลก โดยเรมจากเลข 0 ถงเลข 9 3. น าลกปงปองทง 10 ลกใสลงในกลองกระดาษแลวเขยา จากนนใหตวแทนนกเรยนสมหยบ

ลกปงปองขนมา 1 ลก แลวใหบอกวาลกปงปองทถกหยบขนมานนเปนหมายเลขอะไร โดยสมหยบลกบอล 3 ครง

4. ท ากจกรรมเหมอนขอ 3 แตใหน ามาผาปดตานกเรยนคนทท าการสมหยบลกปงปอง โดยไมใหแสงผานเขาไปได

5. ใหเปดชองหรอรเลก ๆ ทผาปดตาเพอใหแสงผานเขาในตาไดเลกนอย จากนนสมหยบลกปงปองเหมอนขอ 3

6. บนทกผลในแบบบนทกกจกรรมท 1

แบบบนทกกจกรรมท 1 แสงและการมองเหน

ตารางบนทกผลการท ากจกรรม

การหยบลกปงปอง หมายเลขลกปงปองทสมหยบได ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3

ไมมผาปดตา ใชผาปดตาไมใหแสงผานเขาไปได ใชผาปดตาแตเปดชองใหแสงผานเขาไปไดเลกนอย ค าถามทายกจกรรม

1. จากการสมหยบลกปงปองในขณะทไมมผาปดตา ผลทไดเปนอยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

2. จากการสมหยบลกปงปองในขณะทใชผาปดตาแบบทไมใหมแสงผานเขาไปไดเลย ผลทไดเปนอยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

3. จากการสมหยบลกปงปองในขณะทใชผาปดตาแตเปดชองใหมแสงผานเขาไปไดเลกนอย ผลทไดเปนอยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

4. การสมหยบลกปงปองกรณใดทสามารถระบหมายเลขไดอยางถกตองทกครง ตอบ ...........................................................................................................................................

5. การสมหยบลกปงปองกรณใดทไมสามารถระบหมายเลขไดอยางถกตองทกครง ตอบ .............................................................................. .............................................................

สรปผลการท ากจกรรม ............................................................................................................................. ....................... .................................................................................................................................................... .............. .................................................................................................................... ..............................................

กจกรรมท 2 การเคลอนทของแสง

วตถประสงคของกจกรรม นกเรยนสามารถอธบายลกษณะแนวการเคลอนทของแสงได วสดอปกรณ

1. ไฟฉาย 1 กระบอก 2. กระดาษปกส ขนาด A4 เจาะรตรงกลาง 2 แผน 3. แผนฉาก ขนาด A4 1 แผน

วธท ากจกรรม

1. นกเรยนแตละกลมรบวสดอปกรณ ประกอบดวย ไฟฉาย 1 กระบอก แผนกระดาษเจาะร 2 แผน และแผนฉาก 1 แผน

2. ฉายแสงจากไฟฉายไปทแผนฉาก ระยะหาง 30 เซนตเมตร สงเกตลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉาก

3. ท ากจกรรมเหมอนขอ 2 แตใหน าแผนกระดาษเจาะร 1 แผน มากนระหวางแผนฉากกบ ไฟฉาย สงเกตลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉาก

4. ท ากจกรรมเหมอนขอ 2 แตใหน าแผนกระดาษเจาะร 2 แผน มากนระหวางแผนฉากกบ ไฟฉาย โดยใหรของแผนกระดาษทง 2 แผนไมตรงกน สงเกตลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉาก

5. ท ากจกรรมเหมอนขอ 2 แตใหน าแผนกระดาษเจาะร 2 แผน มากนระหวางแผนฉากกบ ไฟฉาย โดยใหรของแผนกระดาษทง 2 แผนตรงกน สงเกตลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉาก

6. บนทกผลในแบบบนทกกจกรรมท 2

แบบบนทกกจกรรมท 2 การเคลอนทของแสง

ตารางบนทกผลการท ากจกรรม

สถานการณการฉายแสง ผลการสงเกตแสงทตกกระทบบนแผนฉาก ไมมกระดาษกน มกระดาษเจาะรกน 1 แผน มกระดาษเจาะรกน 2 แผน โดยทรทง 2 ไมตรงกน มกระดาษเจาะรกน 2 แผน โดยทรทง 2 ตรงกน ค าถามทายกจกรรม

1. เมอไมมกระดาษกน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากเปนอยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

2. เมอมกระดาษเจาะรกน 1 แผน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากแตกตางจากกรณท ไมมกระดาษกนหรอไม อยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

3. กรณทฉายแสงผานแผนกระดาษเจาะร 2 แผนทไมตรงกน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากเปนอยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

4. กรณทฉายแสงผานแผนกระดาษเจาะร 2 แผนทตรงกน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากเปนอยางไร แตกตางจากกรณทกระดาษเจาะรทง 2 แผนไมตรงกนหรอไม ตอบ ............................................................................................................................. ..............

สรปผลการท ากจกรรม .................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ..................................... ............................................................................................................................. .....................................

กจกรรมท 3 การเกดเงาของวตถ

วตถประสงคของกจกรรม นกเรยนสามารถอธบายการเกดเงาของวตถได วสดอปกรณ

1. ไฟฉาย 1 กระบอก 2. แผนพลาสตกโปรงใส 1 แผน 3. แผนกระดาษทบแสง 1 แผน 4. แผนฉากสขาว 1 แผน

วธท ากจกรรม

1. นกเรยนแตละกลมรบวสดอปกรณ ประกอบดวย ไฟฉาย แผนพลาสตกโปรงใส แผนกระดาษทบแสง และแผนฉากสขาว อยางละ 1

2. จดไฟฉาย แผนพลาสตกโปรงใส และแผนฉากสขาวใหอยในแนวเสนตรงเดยวกน โดยใหแผนพลาสตกโปรงใสอยตรงกลาง จากนนฉายไฟฉายผานแผนพลาสตกโปรงใสไปยงฉาก สงเกตผลทเกดขน

3. ท าซ าเหมอนขอ 2 แตเปลยนจากแผนพลาสตกโปรงใส เปนกระดาษทบแสง เปดไฟฉายใหแสงสองผานแผนกระดาษทบแสงไปยงฉาก สงเกตผลทเกดขน

4. บนทกผลในแบบบนทกกจกรรมท 3

แบบบนทกกจกรรมท 3 การเกดเงาของวตถ

ตารางบนทกผลการท ากจกรรม

สถานการณการฉายแสงผานวตถ ผลการสงเกตสงทเกดขนบนแผนฉาก

แผนพลาสตกโปรงใส

แผนกระดาษทบแสง

ค าถามทายกจกรรม

1. เมอสองไฟฉายผานแผนพลาสตกโปรงใสไปยงฉาก ผลทไดจากการสงเกตเปนอยางไร ตอบ ........................................................................................................... ................................

2. เมอสองไฟฉายผานแผนกระดาษทบแสงไปยงฉาก ผลทไดจากการสงเกตเปนอยางไร ตอบ ............................................................................................................................. ..............

สรปผลการท ากจกรรม ............................................................................................................................. ....................... ........................................................................................ .......................................................................... ............................................................................................................................. .....................................

แบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมท 1 เรอง การเคลอนท และอตราเรวของแสง

ค าชแจง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว แลวท าลงในกระดาษค าตอบ 1. ทศทางการเคลอนทของแสงมลกษณะเปนไปตามขอใด ก. ทศการเคลอนทไมแนนอน ข. ทศการเคลอนทเปนแนวโคงรอบ ๆ แหลงก าเนด ค. ทศการเคลอนทเปนแนวตรงออกจากแหลงก าเนด ง. เปนไปไดทกขอ 2. นกวทยาศาสตรคนใดทไมเกยวของกบการศกษาเพอวดอตราเรวแสง ก. เอดสน ข. โรเมอร ค. ฟโซ

ง. กาลเลโอ 3. คลนแสงจดเปนคลนชนดใด

ก. คลนกล ข. คลนดล ค. คลนตามยาว ง. คลนแมเหลกไฟฟา

4. ค ากลาวทวา “1 ปแสง” หมายความวาอยางไร ก. เวลาทแสงเดนทางใน 1 ป ข. ระยะทางทแสงเดนทางไดใน 1 ป

ค. เวลาทแสงเดนทางจากดวงอาทตยมาถงโลก ง. ระยะทางทแสงเดนทางจากดวงอาทตยมาถงโลก

5. ระยะทาง 1 ปแสง มคาเทาใด ก. 9.46 x 108 เมตร ข. 9.46 x 1010 เมตร ค. 9.46 x 1015 เมตร ง. 9.46 x 1020 เมตร

6. ถารศมวงโคจรของโลกรอบดวงอาทตยเทากบ 1.47 x 1011 เมตร จงหาวาแสงจากดวงอาทตยตองใชเวลานานเทาใดจงจะเคลอนทถงโลก

ก. 500 วนาท ข. 490 วนาท ค. 450 วนาท ง. 400 วนาท

7. ปจจบนอตราเรวของแสงในอากาศหรอสญญากาศมคาประมาณเทาใด ก. 3 x 106 เมตรตอวนาท ข. 3 x 107 เมตรตอวนาท ค. 3 x 108 เมตรตอวนาท ง. 3 x 109 เมตรตอวนาท

8. ดาวฤกษดวงหนงอยไกลจากโลก 2.5 ปแสง ถายานอวกาศใชอตราเรว 3 x 104 เมตรตอวนาท จะใชเวลาเดนทางจากโลกถงดาวเคราะหดวงนในเวลากป

ก. 2.5 x 104 ป ข. 2.5 x 105 ป ค. 3 x 104 ป ง. 3 x 105 ป

9. ถาน าลกวอลเลยบอลไปวางไวระหวางหลอดไฟเลก ๆ กบฉาก เงาทเกดขนบนฉากเปนไปตามขอใด ก. เกดเงามดลอมรอบเงามว ข. เกดเงามวลอมรอบเงามด

ค. เกดเงามวอยางเดยว ง. เกดเงามออยางเดยว

10. การแสดงในขอใด ทใชประโยชนโดยตรงจากการเกดเงาของวตถ ก. โขน ข. หนงตะลง ค. ละครเวท ง. หนกระบอก

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

ขอ ตวเลอก

ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เฉลยแบบทดสอบ

กอนเรยน หลงเรยน ขอท ค าตอบ ขอท ค าตอบ 1 ง 1 ค 2 ค 2 ก 3 ก 3 ง 4 ข 4 ข 5 ค 5 ค 6 ค 6 ข 7 ข 7 ค 8 ก 8 ก 9 ข 9 ข 10 ข 10 ข

แนวการตอบ

แบบบนทกกจกรรมท 1 แสงและการมองเหน

ตารางบนทกผลการท ากจกรรม

การหยบลกปงปอง หมายเลขลกปงปองทสมหยบได ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3

ไมมผาปดตา 4 9 1 ใชผาปดตาไมใหแสงผานเขาไปได บอกไมได บอกไมได บอกไมได ใชผาปดตาแตเปดชองใหแสงผานเขาไปไดเลกนอย 6 5 7 ค าถามทายกจกรรม

1. จากการสมหยบลกปงปองในขณะทไมมผาปดตา ผลทไดเปนอยางไร ตอบ ...ครงท1 หยบไดหมายเลข4 ครงท2 หยบไดหมายเลข9 และครงท3 หยบไดหมายเลข1..

2. จากการสมหยบลกปงปองในขณะทใชผาปดตาแบบทไมใหมแสงผานเขาไปไดเลย ผลทไดเปนอยางไร ตอบ .....ไมสามารถบอกไดวาสอะไร เพราะมองไมเหน...........................................

3. จากการสมหยบลกปงปองในขณะทใชผาปดตาแตเปดชองใหมแสงผานเขาไปไดเลกนอย ผลทไดเปนอยางไร ตอบ ...ครงท1 หยบไดหมายเลข6 ครงท2 หยบไดหมายเลข5 และครงท3 หยบไดหมายเลข7..

4. การสมหยบลกปงปองกรณใดทสามารถระบหมายเลขไดอยางถกตองทกครง ตอบ ..กรณ ไมมผาปดตา และกรณใชผาปดตาแตเปดชองใหแสงผานเขาไปไดเลกนอย.......

5. การสมหยบลกปงปองกรณใดทไมสามารถระบหมายเลขไดอยางถกตองทกครง ตอบ ......กรณใชผาปดตาไมใหแสงผานเขาไปได.......................................................................

สรปผลการท ากจกรรม ............................................................................................................................. ....................... ..........................การจะมองเหนวตถตางๆ ได ตองมแสงจากวตถตกกระทบตาเสมอ............................ ............................................................................................................................. .....................................

แนวการตอบ

แบบบนทกกจกรรมท 2 การเคลอนทของแสง

ตารางบนทกผลการท ากจกรรม

สถานการณการฉายแสง ผลการสงเกตแสงทตกกระทบบนแผนฉาก ไมมกระดาษกน แสงตกกระทบเตมฉาก มกระดาษเจาะรกน 1 แผน แสงตกกระทบฉากเปนจด 1 จด มกระดาษเจาะรกน 2 แผน โดยทรทง 2 ไมตรงกน ไมมแสงตกกระทบฉาก มกระดาษเจาะรกน 2 แผน โดยทรทง 2 ตรงกน แสงตกกระทบฉากเปนจด 1 จด ค าถามทายกจกรรม

1. เมอไมมกระดาษกน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากเปนอยางไร ตอบ .................แสงตกกระทบเตมฉาก.....................................................................

2. เมอมกระดาษเจาะรกน 1 แผน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากแตกตางจากกรณท ไมมกระดาษกนหรอไม อยางไร ตอบ ......แตกตาง คอ เมอไมมกระดาษกน แสงตกกระทบเตมฉาก เมอมกระดาษเจาะรกน 1 แผน แสงตกกระทบฉากจะเปนจด 1 จด.......................

3. กรณทฉายแสงผานแผนกระดาษเจาะร 2 แผนทไมตรงกน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากเปนอยางไร ตอบ ......................ไมมแสงตกกระทบฉาก.....................................................................

4. กรณทฉายแสงผานแผนกระดาษเจาะร 2 แผนทตรงกน ลกษณะของแสงทตกกระทบบนแผนฉากเปนอยางไร แตกตางจากกรณทกระดาษเจาะรทง 2 แผนไมตรงกนหรอไม ตอบ ......กรณทฉายแสงผานแผนกระดาษเจาะร 2 แผนทตรงกน แสงตกกระทบฉากเปนจด 1 จด ซงแตกตางจากกรณทกระดาษเจาะรทง 2 แผนไมตรงกน ทไมมแสงตกกระทบฉาก.........

สรปผลการท ากจกรรม ............การทมองไมเหนแสงตกกระทบบนฉาก แสดงวาแสงไมสามารถผานร กระดาษ 2 แผน ทไมตรงกนได และการทมองเหนแสงตกกระทบบนฉากนน แสดงวาแสงสามารถเคลอนทผานรกระดาษ 2 แผน ทตรงกนได แสดงวาลกษณะทางเดนของแสงมแนวการเคลอนทเปนแนวเสนตรง...........

แนวการตอบ

แบบบนทกกจกรรมท 3 การเกดเงาของวตถ

ตารางบนทกผลการท ากจกรรม

สถานการณการฉายแสงผานวตถ ผลการสงเกตสงทเกดขนบนแผนฉาก

แผนพลาสตกโปรงใส มแสงตกกระทบทฉากเตมฉาก

แผนกระดาษทบแสง มเงาเกดขนบนฉาก ดานหลงกระดาษทบแสง

และมแสงบางสวนกระทบขอบฉาก

ค าถามทายกจกรรม

1. เมอสองไฟฉายผานแผนพลาสตกโปรงใสไปยงฉาก ผลทไดจากการสงเกตเปนอยางไร ตอบ ..................มแสงตกกระทบทฉากเตมฉาก...................................................................

2. เมอสองไฟฉายผานแผนกระดาษทบแสงไปยงฉาก ผลทไดจากการสงเกตเปนอยางไร ตอบ .................มเงาเกดขนบนฉาก ดานหลงกระดาษทบแสง และมแสงบางสวนกระทบขอบฉาก....................................................................................

สรปผลการท ากจกรรม .........................เมอแสงผานวตถโปรงใส แสงจะทะลผานวตถไดหมดจงจะไมเกดเงา แตถาแสงผานวตถทบแสง แสงจะไมสารมารถทะลผานวตภได จงจะเกดเงา................................................... ............................................................................................................................. ..................................... ........................................................................... .......................................................................................

ตารางบนทกคะแนน ชอ-สกล.......................................................................................................................เลขท.....................

ทดสอบ คะแนนเตม คะแนนทได กอนเรยน 10 หลงเรยน 10

ผลการพฒนา

กจกรรม คะแนนเตม คะแนนทได กจกรรมท 1 10 กจกรรมท 2 10 กจกรรมท 3 10

รวม รอยละ

บรรณานกรม กฤตนย จนทรจตรงค. (ม.ป.ป.). ฟสกสรวม 4-5-6 เขามหาวทยาลยระบบใหม. กรงเทพฯ : ไซเอนซ เซนเตอร. จารก สวรรณรตน. (2547). หนงสอเสรมทกษะและประสบการณวทยาศาสตรเพมเตม ( ฟสกส ) ชวงชนท 4 ( ม.4-ม.6 ) ชด คลน แสง และเสยง. กรงเทพฯ : เดอรบคส. ณรงค ผลโภค. (2543). ฟสกสแผนใหม 4-5-6 เตรยมสอบเอนทรานซ. กรงเทพฯ : ไซเอนซ เซนเตอร. ดนย ลสวสดรตนากล และคณะ. (ม.ป.ป.). คมอฟสกส ม.4-5-6. กรงเทพฯ : โรงพมพประสานมตร จ ากด. ธรรมสถต ทองเงนเจอธรรม. (ม.ป.ป.). คมอเตรยมสอบฟสกสฉบบรวม 4-5-6. กรงเทพฯ : บรบท ภมบณฑตการพมพ จ ากด. นรนดร สวรตน. (2550). คมอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ฟสกส ม. 5 เลม 2. กรงเทพฯ : ธนธชการพมพ. พมพนธ เตชะคปต และพฒนชย จนทร. (2548). แผนจดการเรยนรสองแนวทาง ทเนน ผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2554). คมอครรายวชาเพมเตม ฟสกส เลม 3. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. . (2554). หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ฟสกส เลม 3. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.