Breed 5 mm.

mbudsman Newsจดหมายขาวผตรวจการแผนดน

ปท 7 ฉบบท 43 ประจ�าเดอน ตลาคม 2560

สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณบดนทรเทพยวรางกรทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมก�าหนดวนส�าหรบ

พระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมหตลาธเบศรรามาธบดจกรนฤบดนทร

สยามนทราธราช บรมนาถบพตร ระหวางวนท 25 ถงวนท 29 ตลาคม พทธศกราช 2560 วนถวายพระเพลงพระบรมศพ

ซงเปนวนส�าคญทสดของการพระราชพธก�าหนดขนในวนพฤหสบดท26ตลาคมพทธศกราช2560

ส�าหรบจดหมายขาวผตรวจการแผนดนฉบบน เปนการรวบรวมขอมลเกยวกบงานพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมหตลาธเบศรรามาธบดจกรนฤบดนทรสยามนทราธราชบรมนาถบพตร

โดยเนอหาประกอบดวยประวตความเปนมาของพระราชพธคตความเชอโครงสรางสวนประกอบของพระเมรมาศและรวขบวน

เครองประกอบพระบรมราชอสรยยศรวมถงประเภทและความหมายของดอกไมจนทนทรฐบาลก�าหนดใชในงานพระราชพธทม

ดวยกน7แบบชนด

ส�านกงานผตรวจการแผนดนหวงเปนอยางยงวาจดหมายขาวผตรวจการแผนดนฉบบนจะน�าเสนอขอมลทเปนประโยชน

เกยวกบพระราชพธอนส�าคญยงน เพอใหผ อานไดรบทราบและรวมนอมร�าลกในพระมหากรณาธคณของพระองคททรง

เหนดเหนอยและตรากตร�าเพอความสขของปวงชนชาวไทยมากวา70ป

กองบรรณาธการ

Ombudsman News

Editor’sTalk

ทปรกษา พลเอกวทวสรชตะนนทน,นายบรณฐาปนดลย

บรรณาธการบรหาร นายรกษเกชาแฉฉาย

บรรณาธการ นายกรรชงอศรางกรณอยธยา

กองบรรณาธการ นางสาวรตนสรดวงวชย,นางสาวดารารตนโพธอไร,นายอดศกดนาคดลก

นางสาวพลอยไพลนสารสน,นายวนยวรยะฐานะกล

นางสาวเกตวไลมาตแยม,นายพวฒนจอมจต,นางสาวนวพรรณอมดวง

นางสาวจฬาลกษณดษประเสรฐ,นายธรรมนญกจการ

ออกแบบศลปกรรม นายทศพลทองธราช

พมพท บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจ�ากด(มหาชน)

ปวงขาพระพทธเจา ขอนอมเกลานอมกระหมอมร�าลกในพระมหากรณาธคณหาทสดมได

ขาพระพทธเจา คณะผตรวจการแผนดน ผบรหาร และเจาหนาทส�านกงานผตรวจการแผนดน

เดอนตลาคม พทธศกราช 2560 จะเปนเดอนทมความส�าคญและอยในความทรงจ�าของปวงชนชาวไทย

ไปอกนานเทานาน เนองจากเปนเดอนทมพระราชพธทส�าคญคอ พระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ซงจดขนเพอถวายความอาลยครงสดทายแดพระบาทสมเดจ

พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชณพระเมรมาศมณฑลพธทองสนามหลวงระหวางวนท25-29ตลาคม2560

จดหมายขาวผตรวจการแผนดนฉบบเดอนตลาคมน จงขอเสนอรายละเอยดตางๆ ในพระราชพธอนส�าคญยงน

เพอแสดงความจงรกภกดและนอมร�าลกในพระมหากรณาธคณของพระองคทาน อกทงเพอรวมถวายความอาลย

ครงสดทายแดพระมหากษตรยผเปนทรกยงของปวงชนชาวไทย

OMBUDSMAN NEWS4

Export Bleed 5 mm

คตจกรวาลวทยาในพระเมรมาศ พระเมรมาศในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มทมาจากคตความเชอเรองโลกและจกรวาล

(คตจกรวาลวทยา)เชนเดยวกบพระมหากษตรยไทยองคกอนๆ โดยในหนงสอไตรภมพระรวงไดบรรยายไววาจกรวาลมลกษณะ

เปนวงกลม มเขาพระสเมรเปนศนยกลางของจกรวาล บนเขาพระสเมรเปนทตงของสวรรคชนดาวดงส มไพชยนตปราสาท

อยกลางเมองเขาพระสเมรลอมรอบดวยทะเล7ชนเรยกวา“ทะเลสทนดร”สลบดวยภเขา7ลกเรยกวา“สตตบรภณฑ”

สวนเชงเขาพระสเมรนนเปนทตงของปาหมพานตและสระอโนดาดถดออกมาเปนทวปทง4และมหาสมทรทง4ซงมนษยเรา

อาศยอยในชมพทวปนนเอง

พระเมรมาศเปรยบเสมอนเขาพระสเมรอนเปนศนยกลางของจกรวาลและมอาคารรายลอมเสมอนสงตางๆ ทรายลอม

จกรวาลอยางไรกตาม เปนการยากทจะระบความหมายอยางแนชดในแบบแผนของพระเมรมาศทงหมด เนองจากสงกอสราง

บางอยางกสรางขนตามประโยชนใชสอย อาท พระทนงทรงธรรม ใชเปนทประทบของพระมหากษตรย เมอเสดจไปงาน

ถวายพระเพลง

การสรางพระเมรมาศในพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ คอ การแสดงความเคารพอยางสงสดท

สมเดจพระเจาอยหวองคใหมทรงถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในพระบรมโกศ ซงเปนโบราณราชประเพณทท�า

สบตอกนมาตงแตสมยอยธยา

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 5

Export Bleed 5 mm

คตความเชอเรองกษตรยเปนสมมตเทพ ในสมยกรงศรอยธยา ไดมคตความเชอเรองกษตรย

เปนสมมตเทพ หมายถง พระมหากษตรยทรงเปนเทพลงมาจต

เกดเปนมนษยเพอประกอบคณความดและสะสมบารมเมอเสดจ

สวรรคตกกลบขนสรวงสวรรค ซงความเชอดงกลาวไดรบมาจาก

คตพราหมณของขอม เรยกพระมหากษตรยหรอผปกครองวา

“สมมตเทพ” หรอ “เทวราชา” คอ ลกษณะการปกครองท

พระมหากษตรยเปนคนเดยวทมอ�านาจสงสดในการปกครอง

แผนดน โดยมความเชอวา ไดรบบญชาสวรรคหรอเปนตวแทน

สวรรคลงมาปกครองมวลมนษย เราเรยกการปกครองแบบนวา

“ระบอบสมบรณาญาสทธราช”

พระเมรมาศ 9 ยอด ส�าหรบพระเมรมาศพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชประกอบดวยอาคารทรงบษบกจ�านวน9องค

ตงอยบนฐานชาลารปสเหลยมจตรส3ชนมบนไดทางขนทง4ทศทศตะวนตกหนหนาเขาพระทนงทรงธรรมทศตะวนออก

ตดตงลฟต และทศเหนอตดตงสะพานเกรนส�าหรบเชญพระบรมโกศจากราชรถปนใหญขนบนพระเมรมาศ โดยโครงสราง

พระเมรมาศประกอบดวยสวนตางๆดงน

1. ลานอตราวรรตหรอ พนรอบฐานพระเมรมาศ มสระอโนดาดทงสทศและเขามอจ�าลอง ภายในสระประดบดวย

ประตมากรรมสตวหมพานตไดแกชางโคสงหมาและสตวหมพานตตระกลตางๆ

2. ฐานชาลาชนท1เปนชนลางสดมฐานสงหเปนรวราชวตรฉตรแสดงอาณาเขตพระเมรมาศและมเทวดานงคกเขา

ถอบงแทรกสวนทมมทงสของฐานมประตมากรรมทาวจตโลกบาลประทบยนหนหนาเขาสบษบกองคประธาน

3. ฐานชาลาชนท 2มหอเปลองทรงบษบกรปแบบเดยวกนตงอยทมมทงส ใชส�าหรบจดเกบพระโกศทองใหญและ

พระโกศไมจนทนรวมถงอปกรณส�าหรบงานพระราชพธ

4. ฐานชาลาชนท 3ฐานบษบกประธานประดบประตมากรรมเทพชมนม จ�านวน 108 องคโดยรอบ รองรบดวย

ฐานสงหซงประดบประตมากรรมครฑยดนาคโดยรอบอกชนหนง มมทงสของฐานชนท 3 น เปนทตงของซางทรงบษบก

ยอดมณฑปชนเชงกลอน5ชนใชส�าหรบพระพธธรรม4ส�ารบนงสวดอภธรรมสลบกนไปตลอดนบตงแตพระบรมศพประดษฐาน

บนพระจตกาธานจนกระทงถวายพระเพลงพระบรมศพเสรจ

5. จดกงกลางชนบนสดมบษบกองคประธานตงอย เปนอาคารทรงบษบกยอดมณฑปชนเชงกลอน7ชนภายในม

พระจตกาธานเปนทประดษฐานพระบรมโกศผนงโดยรอบเปดโลงตดตงพระวสตร(มาน)และฉากบงเพลงเขยนภาพพระนารายณ

อวตารตอนบนและภาพโครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารตอนลางทยอดบนสดประดษฐานนพปฎลมหาเศวตฉตร(ฉตรขาว

9ชน)

กรมศลปากรยดหลกแนวคดในการออกแบบพระเมรมาศพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชโดยค�านงถง

ความสมพระเกยรตตามหลกโบราณราชประเพณและคตความเชอเรองพระมหากษตรยเปนสมมตเทพซงเรยกวา“พระเมรมาศ

9ยอด”ประกอบดวยอาคารทรงบษบกจ�านวน9องคโดยม

“บษบกองคประธาน”อยตรงกงกลางของฐานชาลาชนบนสด1องคเปนอาคารทรงบษบกยอดมณฑปชนเชงกลอน

7ชนเปนทตงของพระจตกาธานใชส�าหรบถวายพระเพลงพระบรมศพฯ

OMBUDSMAN NEWS6

Export Bleed 5 mm

บษบกองคประธาน

ทางขนลงพระเมรมาศในชนจตกาธาน จะมเครองกนเรยกวา“ฉากบงเพลง” มลกษณะเปนฉากพบได ตดไวกบเสา

ทง4ดานบรเวณบนไดขนลงพระเมรมาศเพอมใหเหนการถวายพระเพลงพระบรมศพและใชบงลมสวนมากมกเขยนจตรกรรม

ประดบตกแตงดวยภาพเทวดา

ฉากบงเพลงในงานพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชทง4ทศ

ดานหนาเปนภาพพระนารายณอวตารในปางตาง ๆ 8 ปาง พรอมสตวพาหนะ และกลมเทวดา ดานลางเปนภาพโครงการ

อนเนองมาจากพระราชด�ารในหมวดดนน�าลมและไฟ

ทศเหนอเปนภาพพระนารายณอวตารปางท 2 กรมาวตาร (อวตารเปนเตา) และปางท 1 มตสยาวตาร (อวตาร

เปนปลา)ดานลางเปนภาพโครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารในหมวดน�า6โครงการไดแกฝนหลวงฝายตนน�าอางเกบน�า

เขาเตาเขอนปาสกชลสทธโครงการพฒนาพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�ารและกงหนน�าชยพฒนา

พระจตกาธาน คอ เชงตะกอน

หรอฐานทท�าขนส�าหรบเผาศพ เปนค�า

ท ใช ส� าหร บพระ เจ าแผ นด นและ

พระบรมวงศานวงศประกอบดวยแทนฐาน

ส�าหรบเผาทรงสเหลยม ภายในใสดน

เสมอปากฐานส�าหรบวางฟน ไมจนทน

พระจตกาธาน มกประดบตกแตงดวย

กระดาษสและเครองสด เชน ดอกไม

ใบไม ใบตอง หยวกกลวยและผลไม

บางชนดเปนตนส�าหรบเปนเครองกนไฟ

ในการถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพล

อดลยเดช พระจตกาธานตงอยบนฐาน

ชาลาชนบนสดภายในบษบกองคประธาน

ท ศ ต ะ ว น อ อ ก เ ป น ภ าพ

พระนารายณอวตารปางท4นรสงหาวตาร

(อวตารเปนสงหครงคน) และปางท 3

วราหาวตาร(อวตารเปนหมปา)ดานลาง

เปนโครงการในหมวดดน 6 โครงการ

ไดแก ดนกรวด ศนยศกษาการพฒนา

ห วยฮ องไคร ดน เ คม ศนย ศกษา

การพฒนาอาวค งกระเบน ดนทราย

ศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอน และ

โครงการหบกะพง-ดอนหวยขนดนดาน

ลกรง ศนยศกษาการพฒนาหวยทราย

ดนพร ศนยศกษาการพฒนาพกลทอง

และดนเปรยว ศนยศกษาการพฒนา

พกลทอง

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 7

Export Bleed 5 mm

ทศใตเปนภาพพระนารายณอวตารปางท7รามาวตาร (อวตารเปนพระราม)และปางท6ปรศรามาวตาร (อวตารเปนพราหมณผใชขวานเปนอาวธ)ดานลางเปนโครงการในหมวดไฟ6โครงการไดแกสบด�าปลกเพอสกดน�ามนสามารถใชแทนน�ามนดเซล โรงงานผลตไบโอดเซล ศนยศกษาการพฒนาพกลทอง เชอเพลงอดแทง แกลบอดแทง โครงการสวนพระองค สวนจตรลดากาซชวภาพโครงการสวนพระองคสวนจตรลดาพลงงานเซลลแสงอาทตยผลตกระแสไฟฟาใชไฟฟาส�าหรบอปกรณรบสงสญญาณดาวเทยมศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครและกงหนน�าผลตไฟฟาทประตน�าคลองลดโพธ

ทศตะวนตกเปนภาพพระนารายณอวตารปางท10กลกยาวตาร(อวตารเปนมนษยผขมาขาว)และปางท8กฤษณาวตาร(อวตารเปนพระกฤษณะ)ดานลางเปนโครงการในหมวดลม6โครงการไดแกกงหนลมโครงการชงหวมนตามพระราชด�ารบานหนองคอไก จ.เพชรบร เพอการผนน�าจากทต�าชกน�าขนทสง กงหนลม โครงการสถานพฒนาเกษตรทสงตามพระราชด�ารดอยมอนลาน จ.เชยงใหม กงหนลม โครงการสวนพระองคสวนจตรลดา ศนยชวยเหลอผประสบวาตภยแหลมตะลมพกจ.นครศรธรรมราชและมลนธราชประชานเคราะหปอดของกรงเทพฯพระราชด�ารพนทบางกะเจาอ.พระประแดงจ.สมทรปราการ

ซาง

“ซาง”จะอยถดออกมาจากบษบกองคประธานเปนอาคารทรงบษบกยอดมณฑปชนเชงกลอน5ชนมทงหมด4องค

ตงอยมมทง4เปนทส�าหรบพระพธธรรม4ส�ารบนงสวดพระอภธรรมเรมสวดตงแตพระบรมศพประดษฐานบนพระจตกาธาน

จนกระทงถวายพระเพลงพระบรมศพแลวเสรจโดยสวดเวยนกนไปทละส�ารบ(1ส�ารบประกอบดวยพระสงฆ4รป)

พระพธธรรม คอ ชอต�าแหนงของพระสงฆ โดยพระมหากษตรยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงแกวด ไมได

พระราชทานแกพระสงฆปจจบนม10วดคอ

1. วดราชสทธาราม

2. วดอนงคาราม

3. วดประยรวงศาวาส

4. วดจกรวรรดราชาวาส

5. วดระฆงโฆสตาราม

6. วดมหาธาตยวราชรงสฤษฏ

7. วดสระเกศ

8. วดบวรนเวศวหาร

9. วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

10.วดสทศนเทพวราราม

หอเปลอง

“หอเปลอง” จะถดลงมาบนฐานชาลา

ชนท2มจ�านวน4องคเปนทรงบษบกรปแบบ

เดยวกบซาง ตงอยทมมทง 4 ทอยวงนอกสด

ของพระเมรมาศเปนทจดเกบพระโกศทองใหญ

พระโกศไมจนทน และอปกรณส�าหรบงาน

พระราชพธ เชน ฟน ดอกไมจนทน ขนน�า

เปนตน

OMBUDSMAN NEWS8

Export Bleed 5 mm

เครองประกอบพระบรมราชอสรยยศในพระราชพธ พระมหากษตรยไทยผทรงทศพธราชธรรมมพระมหากรณาธคณอยางใหญหลวงตอประเทศชาตทรงไดรบการยกยอง

เปนสมมตเทพ กลาวคอเปนเทวดาจตลงมาอบตบนโลกมนษย ครนเมอสวรรคตเทากบเปนการเสดจกลบสสรวงสวรรค

พระราชพธอนเกยวเนองกบพระบรมศพจงถอเปนการถวายพระเกยรตยศสงสดตามโบราณราชประเพณการถวายพระเพลง

พระบรมศพเพอนอมสงเสดจพระมหากษตรยสสวรรคาลยโดยอญเชญพระบรมโกศทรงพระบรมศพออกจากพระบรมมหาราชวง

ประดษฐานบนพระมหาพชยราชรถ เคลอนสมณฑลพธทองสนามหลวง อญเชญพระบรมโกศเวยนรอบพระเมรมาศ จากนน

จงอญเชญพระบรมโกศขนประดษฐานเหนอพระจตกาธาน แลวจงถวายพระเพลง วนร งขนอญเชญพระบรมอฐและ

พระบรมราชสรรางคารจากพระเมรมาศไปประดษฐานในพระบรมมหาราชวง

การอญเชญพระบรมศพจากพระมหาปราสาทไปสพระเมรมาศ หรออญเชญพระบรมอฐจากพระเมรมาศมาส

พระบรมมหาราชวงพระบรมราชสรรางคารไปบรรจหรอลอยพระองคารตามโบราณกาลจะอญเชญไปดวยขบวนพระราชอสรยยศ

ซงเรยกวา“รวขบวน”

รวขบวนพระราชอสรยยศตามโบราณราชประเพณ

ร วขบวนพระราชอสร ยยศตามโบราณ

ราชประเพณ ในแตละรวขบวนมคนหาม คนฉดชก

จ�านวนมากพร อมด วยเครองประกอบพระบรม

ราชอสรยยศไดแกเครองสงพระกลดบงสรยพดโบก

บงแทรก พมเงน พมทอง จามร พระอภรมชมสาย

แวดลอมตามพระราชฐานนดรศกดแหงพระบรมศพหรอ

พระศพนนๆ พรงพรอมดวยเครองประโคมเชนสงขแตร

ป กลองชนะ พรอมสรรพดวยโขลนพลโยธาแหน�า

ตามแซงเสดจทงคแหคเคยงเปนจ�านวนมากซงจะเขา

ขบวนและเคลอนขบวนไปอยางมระเบยบและสงางาม

การจดรวขบวนเครองประกอบพระบรมราชอสรยยศในพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ เปนสงทส�าคญ

จงตองบรณะและตกแตงราชรถรวมทงราชยานคานหามใหพรอมส�าหรบการอญเชญพระบรมศพพระบรมอฐและพระบรม

ราชสรรางคารรวมทงซกซอมการเคลอนขบวนใหงดงามประหนงราชรถเคลอนบนหมเมฆสงเสดจสสรวงสวรรค

ในรวขบวนมเครองสงประกอบพระอสรยยศทสบทอดคตความเชอเกยวกบการจดงานพระบรมศพหรอพระศพ

ของพระมหากษตรยและพระบรมวงศเมอสงเสดจสสวรรคาลยมาเปนเวลายาวนานจนกลาวไดวาเปนเอกลกษณทางวฒนธรรม

ราชประเพณทส�าคญของชาต

เครองประกอบพระอสรยยศในรวขบวนจ�าแนกไดเปนฉตรเครองสงราชยานราชรถรปเทวดาและรปสตวหมพานต

ทงทปรากฏในรวขบวนแหพระศพทมมาแตโบราณและทประดบบนชนฐานพระเมรณทองสนามหลวงซงสมควรทจะกลาวถง

ตนก�าเนดทมาของคตความเชอและพฒนาการในการน�ามาประกอบในพระราชพธทปรบเปลยนไปบางตามกาลเวลา เพอความ

เหมาะสมกบกลไกทกาวหนาแตมไดละเลยถงเอกลกษณของราชส�านกไทย โดยในบทความนจะกลาวถง ฉตร เครองสงส�าคญ

ส�าหรบพระราชอสรยยศและพระอสรยยศ

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 9

Export Bleed 5 mm

ฉตร:เครองสงส�าคญส�าหรบพระราชอสรยยศและพระอสรยยศ

ฉตร เปนเครองสง มรปรางคลายรมทซอนกนขนไปเปนชน ๆ โดยชนบนมขนาดเลกกวาชนลาง จดเปนสญลกษณ

แหงความเปนผมอ�านาจ และเปนเครองหมายมงคลทส�าคญสงหนงตามคตความเชอของอนเดยโบราณวาดวยมงคล 108 และ

ในจนจดเปนเครองหมายมงคลทเนองในพระพทธศาสนาสงหนงในมงคล8

ฉตรเปนเครองสงทใชทงส�าหรบแขวน ปก ตง หรอ

เชญเขากระบวนแหเปนเกยรตยศกลาววาฉตรพฒนามาจากรม

และรมพฒนามาจากใบบวทใชคลมศรษะกนสงทไมพงปรารถนา

เชน แดด ฝน ตอมาบคคลส�าคญทเปนหวหนามผกางกนรมให

รมจงใชเปนสญลกษณแสดงตนของผเปนหวหนา เมอปรากฏ

ในทสาธารณะหรอผเปนแมทพนายกองในยามออกศกสงคราม

ค�าราชาศพทของรม คอ กลด และคนหนงมกมเพยงชนเดยว

สญลกษณดงกลาวมปรากฏมาแตโบราณทงในอนเดยอยปตจน

และในเมอมการรบกนระหวางอาณาจกรแมทพหรอกษตรยผชนะนยมแสดงความยงใหญดวยการยดรมของขาศกทตไดตามไป

ในกระบวนทพของตนถอวาเปนเกยรตยศยงเมอในกระบวนแหมรมจากเมองตางๆจ�านวนมาก

ตอมาคตความเชอของอนเดยโบราณโดยเฉพาะทเนองในพระพทธศาสนาในเรองของพระมหากษตรยผยงใหญมชย

ทง8ทศหรอ10ทศทรวมชนสวรรคและบาดาลไวดวยเปนความเชอทวาทรงชนะในจกรวาลดงนนความเปนพระจกรพรรด

ทแสดงดวยจ�านวนรมนมปรากฏมาแตโบราณ ดงหลกฐานทปรากฏในศลปกรรม อาท ภาพพระพทธเจาหรอสญลกษณ

แทนพระองคเชนรอยพระพทธบาทเสดจออกมหาภเนษกรมณหรอปรากฏพระองคณทใดจะมพระอนทรกนกลดถวายเสมอ

เชนภาพสลกทสถปสาญจความเชอวาพระพทธเจาทรงเปนพระจกรพรรดแหงโลกตตรและจกรวาลพระสถปของพระองคจงม

รมหรอฉตรซอนเปนชนๆเรยกวาฉตราวลอยเหนอองคสถปซงไทยเราเรยกยอดสถปเจดยสวนนวาปลองไฉน

คตความเชอนไดแพรมาในประเทศไทยพรอมการรบพระพทธศาสนามาเปนศาสนาส�าหรบแผนดนดงปรากฏหลกฐาน

โบราณวตถตงแตพทธศตวรรษท 11 และไทยถอวาพระมหากษตรยทรงเปนพระจกรพรรด หมายถงผชนะศก ทง 8 ทศ

จงน�าเอารมของเมองขนทง8ทศมารวมซอนเขาดวยกนเปนชนๆและเพมทศของตนเองอก1ทศรวมเปน9ทศและถอวา

สขาวเปนมงคลเรยกวารมสขาวหรอเศวตฉตรฉตรส�าหรบพระมหากษตรยผเปนจอมทพหรอพระจกรพรรดจงม9ชนจดเปน

เครองสงทมความส�าคญสงสดเชนเดยวกบพระมหามงกฎเศวตฉตร9ชนเรยกวานพปฏลมหาเศวตฉตร

มหลกฐานวาไทยเราใชฉตรเปนเครองประกอบพระราชอสรยยศส�าหรบพระมหากษตรย ตงแตสมยอยธยา รชกาล

สมเดจพระรามาธบดท1หรอพระเจาอทองดงปรากฏในกฎมณเฑยรบาลฉบบศกราช720หรอพ.ศ.1901ซงฉตรในครงนน

เรยกวาอภรมเจานายซงด�ารงพระยศหรอต�าแหนงหนอสมเดจพระพทธเจาไดอภรม3ชนพระอปราชไดอภรม2ชนในสมย

รตนโกสนทร มฉตร4ชนดคอฉตรขาวหรอเศวตฉตรฉตรขาวลายทองฉตรตาดและฉตรโหมดการใชจ�านวนชนของฉตร

เปนการแสดงพระราชอสรยยศดวยวธการใชมทงการแขวนและการปกตง

เศวตฉตร9ชน

เศวตฉตร 9 ชน ใชส�าหรบพระมหากษตรยททรงรบพระบรมราชาภเษกตามโบราณขตตยราชประเพณแลว เรยกวา

พระนพปฎลมหาเศวตฉตร เรยกอยางยอวา พระมหาเศวตฉตร ลกษณะเปนฉตรผาขาว 9 ชน แตละชนมระบายขลบทอง

แผลวดซอน3ชนฉตรชนลางสดหอยอบะจ�าปาทองเศวตฉตรแบบนใชแขวนหรอปกในสถานทและโอกาสตางๆคอ

OMBUDSMAN NEWS10

Export Bleed 5 mm

- ใชปกเหนอราชบลลงกในทองพระโรงพระมหาปราสาทราชมณเฑยรสถาน

- ในรชกาลท9ใชปกเหนอพระทนงภทรบฐเมอครงทรงรบพระราชพธพระบรมราชาภเษก

- ใชแขวนเหนอพระแทนราชบรรจถรณภายในพระมหามณเฑยร

- ใชแขวนเหนอพระบรมโกศทรงพระบรมศพณทประดษฐานพระบรมศพ

- ใชปกยอดพระเมรมาศ

- ใชปกบนพระยานมาศสามล�าคานในการเชญพระบรมศพโดยขบวนพระบรมราชอสรยยศ

- ใชปกเหนอเกรนขณะเชญพระบรมโกศพระบรมศพขนสพระมหาพชยราชรถและเชญขนประดษฐานบนพระเมรมาศ

- ใชแขวนเหนอพระจตกาธานเมอสมเพลงและเกบพระบรมอฐ

นอกจากพระเศวตฉตร หรอฉตรผาขาว ทกลาวแลว แตโบราณราชประเพณ ยงมฉตรทใชส�าหรบพระบรมศพ คอ

ฉตรปกประดบยอดพระโกศพระบรมอฐ(ทงนเนองจากยอดพระโกศปกตเปนยอดพมขาวบณฑเมอเชญออกจากทประดษฐาน

จงถอดพมขาวบณฑออก ถวายฉตรแทน) กบฉตรส�าหรบปกพระเบญจา ทประดษฐานพระบรมศพดวย ซงฉตรปกประดบ

ยอดพระโกศพระบรมอฐเปนฉตรทองค�าจ�าลองรปทรงจากฉตรทใชปกหรอแขวนแสดงพระอสรยยศ

ลกษณะของฉตรปกประดบยอดพระโกศส�าหรบพระบรมอฐพระมหากษตรย ลกษณะเปนฉตรทองค�าลงยา 9 ชน

องคฉตรเปนลายสลกโปรงภายในบผาขาว

ฉตรปกพระเบญจา

พระเบญจาเปนพระแทนส�าหรบตงเครองประกอบพระราชอสรยยศพระโกศ

พระบรมอฐ ซงทมมพระเบญจาจดตงฉตรทองทรงกระบอกลายสลกโปรง 5 ชน

เรยกวาฉตรปกพระเบญจาหนงส�ารบม8องคตงแตงมมพระเบญจาทง4มม

นอกจากนน ยงมฉตรทใชจดตงในการพธหรอเชญในขบวนแหเปนเกยรตยศ

แตโบราณไดแกฉตรราชวตเปนฉตรสตางๆทเปนแมสเดมเรยกวาฉตรเบญจรงค

ใชปกรวราชวตเปนระยะประกอบกบฉตรทองฉตรเงนฉตรนากฉตรราชวตมกชนสดแต

ความส�าคญของงานพระมหากษตรย ราชวตมมพระมณฑป พระกระยาสนานและ

ราชวตพระเมรมาศจะใชฉตร7ชนพระราชวงศชนสงราชวตใชฉตร5ชนชนดเดยว

หรอใชฉตร7ชนและฉตร5ชนมระบายชนเดยวมรปทรงเหมอนฉตรเครองสงบาง

ท�าเปนรปทรงกระบอกบางท�าเปนฉตรระบายกลบบวบางและมท�าดวยโลหะสลกโปรง

อยางไรกด เครองประกอบพระราชอสรยยศหรอพระอสรยยศประเภทเครองสงยงมทควรทราบ ไดแกบงพระสรย

บงแทรก จามร ซงมการตกแตงเปน 2 แบบ ทงแบบปกหกทองขวาง และแบบทองแผลวด ใชเชญไปในขบวนเพอกนแดด

ทรอนจด นอกจากเปนเครองสงเทดพระเกยรตตามพระอสรยศกด เชนเดยวกบพดโบก ทท�าจากใบตาลตกแตงใหงดงาม

ใชส�าหรบร�าเพยพดใหมลมเยนสบาย

พมดอกไมเงนและพมดอกไมทองคลายกบพมมยรฉตรทอนทรพรหมเชญเปนรวสองขางของขบวนแหจดเปนเครองสง

ทสมมตเปนพมดอกไมจากสวรรค ใชไดทงในพระราชพธมงคลและอวมงคล แตพมมยรฉตรนนใชเฉพาะในงานมงคล เชน

พระราชพธโสกนตพระราชพธบรมราชาภเษก

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 11

Export Bleed 5 mm

พระเสลยงกลบบว

พระเสลยงกลบบว เปนพระราชยานทใชก�าลงพลหามจ�านวน 16 คน ส�าหรบสมเดจพระสงฆราชหรอพระราชาคณะ

นงอานพระอภธรรมน�าพระโกศพระบรมศพ จากพระทนงดสตมหาปราสาทออกจากพระบรมมหาราชวง ไปยงพระมหาพชย

ราชรถทวดพระเชตพนวมลมงคลารามและน�าขบวนพระบรมราชอสรยยศเมอเชญพระโกศพระบรมศพเวยนรอบพระเมรมาศ

พระเสลยงกลบบวสรางดวยไมปดทองประดบกระจกทงองค

มคานหาม2คานไดรบการซอมบรณะในพ.ศ.2527เพอเปนทประทบ

ของพระราชาคณะอ านพระอภธรรมน� าพระโกศพระบรมศพ

สมเดจพระนางเจาร�าไพพรรณ พระบรมราชนในรชกาลท 7 ขนาดกวาง

0.82เมตรยาวรวมคาน4.20เมตรสง1.10เมตรล�าคานเปนไมกลมกลง

ทาสแดงปลายกลงเปนหวเมดทรงมณฑ(มรปทรงกลมหรอเหลยมซอนกน

เปนชนๆเรยวขนไปอยางหวเมดเสาเกย)ปดทองประดบกระจกล�าคาน

ท�าดวยไมกลงกลมทาสแดงเรยบปลายคานประดบหวเมดปดทองประดบ

กระจกแทนพระเสลยงมลกษณะเปนฐานสงหบวลกแกวหนากระดานลาง

ปดทองเรยบ เหนอเสนลวดประดบกระจงตาออยปดทองประดบกระจก

บวอกไกแกะสลกลายรกรอยปดทองประดบกระจก ขอบลกแกวประดบ

กระจงฟนปลาปดทองทงดานบนดานลาง ทองไมทาสแดงเรยบ ลวดบว

ประดบกระจงฟนปลาปดทองบวหงายแกะสลกลายบวรวนปดทองประดบ

กระจกซอนเสนลวดเดนเสนทองหนากระดานบนประดบลายประจ�ายาม

กามปประดบเสนลวดเดนเสนทองเหนอหนากระดานบนประดบกระจง

ตาออยซอนลายกลบบว ปดทองประดบกระจก 3 ดาน ขอบบนเหนอลายกลบบวท�าเปนราวพนกพงกลม ตดซลกกรงโปรง

ปดทองเรยบประดบกระจงปฏญาณใหญรปกลบบวดานนอกปดทองประดบกระจกสวนดานในปดทองเรยบ3ดานพนกพงหลง

ซงซอนอยในกระจงปฏญาณดานหนาปดทองเรยบดานหลงแกะสลกลายปดทองประดบกระจก

ราชรถราชยาน

ราชรถราชยานเปนหนงในเครองประกอบพระราชอสรยยศของพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศซงแสดงใหเหน

ถงฐานานศกดทแตกตางกนซงการใชราชรถราชยานในราชส�านกนนมมาตงแตโบราณกาลปรากฏหลกฐานชดเจนในสมยอยธยา

และเปนราชประเพณสบเนองตอมาจนถงสมยกรงรตนโกสนทร

ราชรถหมายถงพาหนะแหงพระมหากษตรยในสมยโบราณนาจะพฒนามาจากเกวยนขนาดเลกทนงไดเพยงคนเดยว

และเทยมดวยมาหรอสตวอนเชนววลาลอหรอแมแตคนในสมยโบราณการเดนทางไปในทตางๆจะใชพาหนะในรปแบบตางๆ

ตามฐานะของผใชซงนอกจากจะเปนการใชในชวตประจ�าวนแลวพาหนะนนๆจะเปนเครองหมายแสดงต�าแหนงทางราชการ

ของผเปนเจาของราชรถมทงทเทยมดวยมาและลากดวยก�าลงคนซงราชรถทเทยมดวยมามกเปนรถศกและรถทพระมหากษตรย

ทรงใชเมอเสดจประพาสในทตาง ๆ นอกพระราชวง ส�าหรบราชรถทลากดวยคนนนจะมขนาดใหญ และใชในการพระราชพธ

ส�าคญเชนพระราชพธพระบรมศพ

OMBUDSMAN NEWS12

Export Bleed 5 mm

ราชยาน หมายถงพาหนะส�าหรบพระเจาแผนดนและพระราชวงศ ค�าวา ยาน ตามทบญญตไวในพจนานกรม

ฉบบราชบณฑตยสถานหมายถง เครองน�าไปหรอพาหนะตางๆ เชนรถ เกวยน เรอ เปนตน เมอน�ามาสมาสกบค�าวาราช

ซงหมายถงพระเจาแผนดน จงหมายถงพาหนะส�าหรบพระเจาแผนดนและพระราชวงศ ไดแก ราชรถ (รถพระทนง) ราชยาน

พระคชาธาร (ชางพระทนง) มาตน และเรอพระทนง ราชยาน เปนเครองประกอบพระราชอสรยยศของพระมหากษตรยและ

พระราชวงศสวนยานเปนเครองประกอบยศของบคคลชนสงในสงคมสมยโบราณแสดงใหเหนฐานะและอ�านาจอนแตกตางจาก

สามญชนทวไป

ในสมยอยธยามหลกฐานกลาวถงการใชราชรถในพระราชพธตาง ๆ เชน การอญเชญผาพระกฐน การอญเชญ

พระราชสาสนจากพระเจาหลยสท14แหงฝรงเศสในรชสมยสมเดจพระนารายณมหาราชเมอพทธศกราช2230เดมทมโรงเกบ

ราชรถในพระราชวง แตถกเพลงไหมไปสนเมอครงเสยกรงครงท 2 และในสมยกรงธนบรไมปรากฏวามการสรางราชรถ

เพอใชในการพระเมร เมอสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชทรงสถาปนากรงเทพฯ เปนราชธานในพทธศกราช 2325

ทรงโปรดฯ ใหสรางราชรถขนมา 7 องค เพอถวายพระเพลงพระอฐสมเดจพระปฐมบรมมหาชนกในพทธศกราช 2339

นบตงแตนนเปนตนมาราชรถราชยานจงเปนหนงในเครองประกอบในรวขบวนพระบรมราชอสรยยศพระราชพธถวายพระเพลง

พระบรมศพ

เวชยนตราชรถ

เวชยนตราชรถมลกษณะเปนราชรถ

ทรงบษบก ท�าดวยไมแกะสลกลงรกปดทอง

ประดบกระจกสรางขนในสมยพระบาทสมเดจ

พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช เพอใชเปน

รถทนงรองในพระราชพธพระราชทานเพลง

พระอฐสมเดจพระปฐมบรมมหาชนก ในป

พ.ศ. 2339 และใชเปนราชรถส�าหรบทรง

พระศพพระบรมวงศานวงศททรงพระอสรยศกด

รองลงมา เมอพระมหาพชยราชรถช�ารดจน

ไมสามารถใชการได จงใชเวชยนตราชรถเปน

รถทรงพระบรมศพ แตเรยกในหมายรบสงวา

“พระมหาพชยราชรถ”

เวชยนตราชรถมความกวาง4.90เมตรยาว17.50เมตรสง11.70เมตรน�าหนก12.25ตนจ�านวนพลฉดชก206นาย

(ดานหนา160นายดานหลง46นาย)และผควบคม5นาย

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 13

Export Bleed 5 mm

ส�าหรบขบวนพระบรมราชอสรยยศ และเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชระหวางวนท26-29ตลาคม2560มทงหมด6รวขบวนโดยรายละเอยดดงน

วนท26ตลาคม2560ขบวนพระบรมราชอสรยยศ

และเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชจะมดวยกน3รวขบวน

รวขบวนท1พระยานมาศสามล�าคาน

พระยานมาศสามล�าคาน เปนยานทมคานหาม

ขนาดใหญ ท�าดวยไมจ�าหลกลวดลายลงรกปดทอง มพนก

โดยรอบ 3 ดาน และมคานหาม 3 คาน จงเรยกว า

พระยานมาศสามล�าคาน อยในขบวนพระบรมราชอสรยยศ

รวท 1 ใชส�าหรบอญเชญพระบรมโกศจากพระทนงดสต

มหาปราสาทในพระบรมมหาราชวงไปประดษฐานบน

พระมหาพชยราชรถทจอดเทยบรออยใกลพลบพลายบรเวณ

ทศตะวนออกของวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

พระราชยานองคนสรางขนในสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยเพอใชอญเชญพระบรมโกศพระบาทสมเดจ

พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชเปนครงแรก

ส�าหรบเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวขบวนท1จะเปนการเชญพระโกศทองใหญโดยพระยานมาศสามล�าคาน

จากพระทนงดสตมหาปราสาทผานทางประตเทวาภรมย จากนนใชเสนทางถนนมหาราช เลยวเขาสถนนทายวง มงไปยง

ถนนสนามไชย เชญพระโกศทองใหญขนประดษฐานในบษบกพระมหาพชยราชรถ บรเวณหนาวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

รวมระยะทาง817เมตรใชเวลาประมาณ30นาท

รวขบวนท2พระมหาพชยราชรถ

พระมหาพชยราชรถมลกษณะเปนราชรถทรงบษบกท�าดวยไมแกะสลกลงรก

ปดทองประดบกระจกอยในขบวนพระบรมราชอสรยยศรวท2พระมหาพชยราชรถ

สรางขนในสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช เมอ พ.ศ. 2338

เพออญเชญพระบรมอฐสมเดจพระปฐมบรมมหาชนก (ทองด) ออกทองพระเมร

เพอถวายพระเพลงในปพ.ศ.2339ตอมาใชอญเชญพระบรมโกศพระมหากษตรยและ

พระโกศพระบรมวงศจนถงปจจบน

ขบวนพระบรมราชอสรยยศพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

ระหวางวนท 26 - 29 ตลาคม 2560

OMBUDSMAN NEWS14

Export Bleed 5 mm

พระมหาพชยราชรถเปนราชรถทมขนาดใหญทสดในรวขบวนพระบรมราชอสรยยศ ดวยความสง 11.20 เมตร กวาง4.84เมตรยาว18เมตรเเละดวยน�าหนกถง13.7ตนจงตองใชพลฉดชกเพอเคลอนพระมหาพชยราชรถทงหมด216นายแบงเปนสวนดานหนา172นายดานหลง44นายเเละพลควบคม5นาย

ในรวขบวนท 2 น จะมการน�าเกรนบนไดนาคมาใชเชญพระโกศพระบรมศพ ขนหรอลงจากราชรถและพระเมรมาศแทนการใชนงรานไมตอยกสงแบบสมยโบราณทใชก�าลงคนยกขนลงซงมความยากล�าบากไมสะดวกโดยท�าเปนรางเลอนขนลงดวยกวานหมนลกษณะการใชงานเหมอนลฟตในปจจบนมแทนทวางพระโกศเพอสะดวกในการเคลอนยายขนหรอลง ลกษณะเปนแทนสเหลยม ขอบฐานแกะสลกลายปดทองประดบกระจก ทายเกรนเปนพนลดระดบลงมา ซงเปนทส�าหรบเจาพนกงานภษามาลาขนนงประคอง พระโกศพระบรมศพ มลกษณะคลายทายส�าเภา ดานขางบผาตาดทอง มราวทงสองขาง ตกแตงเปนรปพญานาคจงเรยกวา“เกรนบนไดนาค”

เกรนบนไดนาคคดคนโดยสมเดจพระสมพนธวงศเธอเจาฟากรมหลวงพทกษมนตรพระโอรสในสมเดจพระพนางเธอ เจาฟากรมพระศรสดารกษสรางขนเมอ พ.ศ. 2354 ใชครงแรกในงานพระเมรพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชพ.ศ.2355

เกรนบนไดนาค มความกวาง 1.525 เมตร ยาว 2.365 เมตร สง 4.40 เมตร สวนฐานมความกวาง 1.786 เมตร ยาว3.06เมตรจ�านวนพลในการควบคม20นาย

ส�าหรบเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวขบวนท 2 จะเปนการเชญพระโกศทองใหญขนประดษฐานในบษบก พระมหาพชยราชรถโดยเกรนบนไดนาค จากหนาวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ไปทางถนนสนามไชย ยาตราขบวนแหเชญ พระโกศทองใหญ จากถนนสนามไชย เขาสถนนราชด�าเนนใน จากนน ขบวนพระบรมราชอสรยยศแหเชญพระโกศทองใหญ

เขาสทองสนามหลวงรวมระยะทาง890เมตรใชเวลาประมาณ2ชวโมง

รวขบวนท3ราชรถปนใหญ

ราชรถปนใหญเปนราชรถทเชญพระโกศพระบรมศพ พระศพของพระมหากษตรยและพระบรมวงศ ททรงรบราชการทหารเมอครงด�ารงพระชนมชพ แทนพระยานมาศสามล�าคานตามธรรมเนยมเดมจากพระบรมมหาราชวงหรอวงของพระบรมวงศ พระองคนน ๆ สพระเมรมาศ หรอ พระเมร และแหอตราวฏ (เวยนซาย) รอบพระเมรมาศ 3รอบซงธรรมเนยมใหมนเกดขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวในการพระราชพธพระราชทานเพลงพระศพจอมพล พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงนครไชยศร สรเดชเมอพ.ศ.2459เปนครงแรกและครงหลงสดในการพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจ พระปรเมนทรมหาอานนทมหดล พระอฐมรามาธบดนทร เมอพ.ศ.2493

ในหมายก�าหนดการพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ เรยกราชรถน วา“ราชรถปนใหญรางเกวยน”สวนใน

พระราชพธพระราชทานเพลงพระศพเรยกวา“รถปนใหญ” “เกวยนรางปน”“รถปนใหญรางเกวยน”และ“รางเกวยนปนใหญ”

ราชรถปนใหญเชญพระโกศพระบรมศพในการพระราชพธถวายพระเพลง

พระบรมศพพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล

พระอฐมรามาธบดนทร

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 15

Export Bleed 5 mm

ส�าหรบเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวขบวน

ท 3 จะเปนการเชญพระโกศทองใหญลงจากพระมหาพชย

ราชรถโดยเกรนบนไดนาค ประดษฐานพระโกศทองใหญ

บนราชรถปนใหญตงขบวนพระบรมราชอสรยยศเขาสราชวต

เวยนพระเมรมาศโดยอตราวฏ (เวยนซาย) 3 รอบ เวยน

พระเมรมาศครบ 3 รอบแลว เทยบราชรถปนใหญทเกรน

บนไดนาคพระเมรมาศเชญพระโกศทองใหญขนประดษฐาน

ณพระจตกาธานรวมระยะทาง 260 เมตรตอรอบ ใชเวลา

ประมาณ30นาท

วนท27และ29ตลาคม2560ขบวนพระบรมราชอสรยยศ

และเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชจะมดวยกน3รวขบวน

รวขบวนท4และรวขบวนท5พระทนงราเชนทรยาน

พระทนงราเชนทรยาน เปนพระราชยานทใชประดษฐานพระโกศพระบรมอฐในขบวนพระบรมราชอสสรยยศ รวท 4

และรวท5ดงน

ขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวท 4 เชญพระโกศพระบรมอฐขนประดษฐาน

ในบษบกพระทนงราเชนทรยานจากพระเมรมาศทองสนามหลวงเขาสพระบรมมหาราชวง

ขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวท 5 เชญพระโกศพระบรมอฐขนประดษฐาน

ในบษบกพระทนงราเชนทรยานจากพระทนงดสตมหาปราสาทขนประดษฐานณพระวมาน

บนพระทนงจกรมหาปราสาท

พระทนงราเชนทรยาน เกบรกษาอยในโรงราชรถ พพธภณฑสถานแหงชาต

พระนคร เปนพระราชยานทสรางขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

มหาราชลกษณะเปนทรงบษบกยอมมไมสบสองหลงคาซอน5ชนสรางดวยไมแกะสลก

ลงรกปดทองประดบกระจก พนกพงและกระจงปฏญาณแกะสลกเปนภาพเทพพนม

ไวตรงกลางและมรปครฑยดนาคประดบทฐานมคานส�าหรบหาม4คานใชคนหาม56คน

แตเวลาปกตจะคงคานประจ�าไว 2 คาน ใชในการเสดจพระราชด�าเนน โดยขบวนแห

อยางใหญทเรยกวา“ขบวนสสาย”เชนในพระราชพธบรมราชาภเษกจะเสดจพระราชด�าเนน

จากพระราชมณเฑยรไปถวายสกการะพระพทธมหามณรตนปฏมากรณวดพระศรรตนศาสดารามนอกจากนยงใชในการเชญ

พระโกศพระบรมอฐพระมหากษตรยสมเดจพระบรมราชนและพระอฐพระบรมวงศจากพระเมรมาศพระเมรทองสนามหลวง

ไปยงพระบรมมหาราชวงอกดวย

พระราเชนทรยานนอยเปนพระราชยานทใชในการประดษฐานพระบรมราชสรรางคารเขาสวดพระศรรตนศาสดาราม

พระบรมมหาราชวง พระราเชนทรยานนอยมลกษณะเปนทรงบษบก สรางดวยไมแกะสลกลงรกปดทองประดบกระจกทงองค

ขนาดกวาง100เซนตเมตรยาว548เซนตเมตรรวมคานหามสง414เซนตเมตรมคานส�าหรบหาม4คานจ�านวนคนหาม

56คน

เสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศรวขบวนท1-3

OMBUDSMAN NEWS16

Export Bleed 5 mm

ส�าหรบเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวขบวน

ท 4 จะมขนในวนท 27 ตลาคม 2560 โดยเปนการเชญ

พระโกศพระบรมอฐขนประดษฐานในบษบกพระทนงราเชนทรยาน

และเชญพระบรมราชสรรางคาร ขนประดษฐานในพระทนง

ราเชนทรยานนอยจากพระเมรมาศเขาสพระบรมมหาราชวง

เคลอนขบวนพระบรมราชอสรยยศเชญพระโกศ

พระบรมอฐพระบรมราชสรรางคารขบวนพระบรมราชอสรยยศ

เชญพระบรมราชสรรางคารโดยพระทนงราเชนทรยานนอย

แยกเขาวดพระศรรตนศาสดารามเชญพระผอบพระบรม

ราชสรรางคารพกไวทพระศรรตนเจดย

ขบวนพระบรมราชอสรยยศเชญพระโกศพระบรมอฐ

โดยพระทนงราเชนทรยานเขาประตพมานไชยศรเชญพระโกศ

พระบรมอฐจากพระทนงราเชนทรยานเขาส พระทนงดสต

มหาปราสาท ประดษฐานทบษบกแวนฟาทองรวมระยะทาง

1,074เมตรใชเวลาประมาณ30นาท

สวนเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวขบวน

ท5จะมขนในวนท29ตลาคม2556โดยเปนการเชญพระโกศ

พระบรมอฐโดยพระทนงราเชนทรยาน จากพระทนงดสต

มหาปราสาทขนประดษฐานณพระวมานบนพระทนงจกร

มหาปราสาทรวมระยะทาง63เมตรใชเวลาประมาณ10นาท

รวขบวนท6ขบวนกองทหารมา

ขบวนกองทหารมา เชญพระบรมราชสรรางคารจากพระศรรตนเจดย

วดพระศรรตนศาสดาราม โดยรถยนตพระทนงออกจากพระบรมมหาราชวง

ทางประตวเศษไชยศร ไปยงวดราชบพธสถตมหาสมาราม และน�าไปบรรจ

ณวดบวรนเวศวหาร

เสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศรวขบวนท4

เสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศรวขบวนท6

เสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศรวขบวนท5

ซงเสนทางขบวนพระบรมราชอสรยยศ รวขบวนท6

จะมขนในวนท29ตลาคม2560

ทมา www.kingrama9.net และสามารถคนหา

ขอมลเพมเตมไดทเวบไซตดงกลาวขางตน

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 17

Export Bleed 5 mm

สมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหจดกจกรรม“โครงการจตอาสาประดษฐดอกไมจนทน

พระราชทาน เพอทลเกลาทลกระหมอมถวายในพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา

ภมพลอดลยเดช” ดวยทรงพระราชอนสรณค�านงถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช บรมนาถบพตร

และทรงเขาพระทยถงความรสกของประชาชนชาวไทยวายงคงร�าลกถงพระองคมเสอมคลาย และมความประสงคจะท�าสงท

แสดงถงความจงรกภกดและนอมร�าลกถงพระมหากรณาธคณของพระองค และเพอใหเกดความสามคคในประชาชนโดยการม

สวนรวมทงก�าลงกาย ก�าลงความคดและสตปญญาดวยจตอาสาในการประดษฐดอกไมจนทนพระราชทานเพอเปนพระราชกศล

อทศถวายครงสดทาย ทงยงเปนการถายทอดองคความรและฝกทกษะในการประดษฐดอกไมจนทนเพอสงเสรมใหประชาชน

สามารถน�าแนวคดไปสรางสรรคตอยอดสรางอาชพแกตนเองและชมชนไดอยางยงยน

การท�าดอกไมจนทนในงานพธถวายพระเพลงพระบรมศพรฐบาลไดก�าหนดประเภทของดอกไมทใชในงานพระราชพธ

ไว 7 แบบชนด ซงตองท�าจากวสดธรรมชาต อาท กระดาษสทใชท�าดอกไมจนทนโดยเฉพาะหรอจะเปนใบไม อยางใบโพธ

ใบยางพาราซงขาวโพดประเภทของดอกไมจนทนทรฐบาลก�าหนดขนมานนสอความหมายและมความหมายแตกตางกนไปดงน

ดอกดารารตน

ดอกดารารตน หรอดอก Daffodil เปนดอกไม

ทรงโปรดของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

และพระราชทานใหกบสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรม

ราชนนาถอยเสมอ เมอครงยงทรงศกษาและประทบอยท

ประเทศสวสเซอรแลนดนยมใชมอบใหแกบคคลอนเปนทรก

เพอบอกวาไมเคยหวงสงใดตอบแทนและยงหมายถงเกยรตยศ

ความกลาหาญ สญลกษณของความหวง ชอดอกดารารตน

ยงมความหมายทลกซง โดยค�าวา ดารา หมายถง ดวงดาว

คอสงทอยสงสดค�าวารตนหมายถงแกวคอสงทมคา

ดอกกหลาบ

ดอกกหลาบเปนสญลกษณแหงความรกอนบรสทธ

ดวยอานภาพแหงความจงรกภกดของทวยราษฎรทระลกถง

พระมหากรณาธคณในองคพระประมขของชาต เพอถวาย

ความอาลยเปนครงสดทายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ภมพลอดลยเดชผเปนกษตรยทรกยงของปวงชนชาวไทย

OMBUDSMAN NEWS18

Export Bleed 5 mm

ดอกพดตาน

ดอกพดตานเปนสญลกษณของความมนคงและ

ความอดมสมบรณ ชาวจนเชอว าเป นไม มงคลเพราะ

ดอกพดตานเปลยนสได ถงสามสภายในวนเดยวกนซง

เปรยบเสมอนวฏจกรของชวตมนษยทเรมตนเปรยบเหมอน

เดกทเปนผาขาว เตบโตขนพรอมกบสสนทแตงแตมขนมา

จนกระทงสงอายมากขนพรอมกบสท เข มขนจนกระทง

รวงโรยจากไป เพอเปนการระลกถงพระมหากรณาธคณ

และพระราชกศลอทศถวายครงสดทายแดพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

ดอกชบาทพย

ดอกชบาทพยเปนดอกไมทสรางสรรคประดษฐขน

เพอสอถงการดบสญและความเปนทพยและเพอเปนการถวาย

ความอาลยเปนครงสดทายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ภมพลอดลยเดชพระผทรงสถตในดวงใจของประชาราษฎร

ชวนรนดร

ดอกกลวยไม

ดอกกลวยไมเปนสญลกษณของความมนคงความรก

และความสงางามสมดงพระมหากรณาธคณในการบ�าเพญ

พระราชกรณยกจนานปการของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ภมพลอดลยเดชใหขจรขจายไปทงแผนดนไทยตลอดถงนานา

ประเทศทวโลก

ดอกชบาหน

ดอกชบาหนเปรยบเสมอนความอาลยในการสญเสย

ของพสกนกรทกหมเหลา เปนสญลกษณทแทนดวงใจไทย

ทกดวงในการนอมสงเสดจพระบาทสมเดจพระเจาอย หว

ภมพลอดลยเดชในการพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ

ทงน ทานสามารถดาวนโหลดคมอ การประดษฐ

ดอกไมจนทนพระราชทานไดทางเวบไซตส�านกงานผตรวจการ

แผนดน www.ombudsman.go.th/10/download/

Flowers-Invention-Guide.pdf

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 19

Export Bleed 5 mm

Ombudsman News

พลเอกวทวสรชตะนนทนผตรวจการแผนดนปฏบตหนาทแทนประธานผตรวจการแผนดน พรอมดวยนายธาวน อนทรจ�านงค รองเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน และคณะ รวมประชมหารอและลงพนทตดตามความคบหนาการแกไขปญหาการครอบครองทดนในพนทปาสงวนและพนทอทยานแหงชาตทบลานอ�าเภอวงน�าเขยวหลงปญหายดเยอยาวนาน กนพนทกวา 2.6 แสนไร ในการน ผตรวจการแผนดน ยงไดก�าชบใหภาครฐทเกยวของ เรงด�าเนนการตามขอเสนอแนะเพอแกไขปญหาการถอครองทดนของราษฎรในพนทปาไมอยางถกตองเปนธรรม เมอวนท21กรกฎาคม2560ณอ�าเภอวงน�าเขยวจงหวดนครราชสมา

พลเอก วทวส รชตะนนทน ผ ตรวจการแผนดน

ปฏบตหนาทแทนประธานผตรวจการแผนดนพรอมดวย

นายบรณฐาปนดลยผตรวจการแผนดนนายรกษเกชา

แฉฉายเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดนและคณะ

รวมประชมคณะกรรมการปรบปรงโครงสรางและ

ระบบงานส�านกงานผ ตรวจการแผนดน เมอวนท

18กรกฎาคม2560ณส�านกงานผตรวจการแผนดน

ส�านกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารรวมกบส�านกตรวจสอบ

เรองรองเรยน เขารวมงาน GovChannel Roadshow 2017

ซงจดขนโดยส�านกงานรฐบาลอเลกทรอนกส โดยการจด

นทรรศการเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบบทบาทอ�านาจ

หนาทและชองทางการรองเรยนของผตรวจการแผนดนตลอดจน

ใหบรการรบเรองรองเรยนและใหค�าปรกษาดานกฎหมาย

กบประชาชนในจงหวดขอนแกน ซงภายในงาน นายสงด ปถว

รองเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน ยงไดใหเกยรต

รวมเสวนาในหวขอ “ราชการทนสมยกบงานบรการดจทล

เพอประชาชนทรวดเรวทนใจ”อกดวยเมอวนท21กรกฎาคม

2560ณโรงแรมอวานจงหวดขอนแกน

OMBUDSMAN NEWS20

Export Bleed 5 mm

พลเอกวทวสรชตะนนทนผตรวจการแผนดนปฏบตหนาทแทน

ประธานผตรวจการแผนดน พรอมดวยนายบรณ ฐาปนดลย

ผตรวจการแผนดนคณะผบรหารเจาหนาทส�านกงานผตรวจการ

แผนดน รวมบนทกเทปโทรทศนถวายพระพรเนองในโอกาส

วนมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 65 พรรษาของ

สมเดจพระเจาอยหว มหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร

เมอวนท 25กรกฎาคม2560ณสถานโทรทศนสกองทพบก

ชอง7

นางสาวจงด หมายด รองเลขาธการส�านกงานผตรวจการ

แผนดน เขารวมประชมรบฟงความเหน (ราง) แผนแมบท

ส�านกงาน ป.ป.ช. ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) เมอ

วนท24กรกฎาคม2560ณส�านกงานป.ป.ช.จงหวดนนทบร

พลเอกวทวสรชตะนนทนผตรวจการแผนดนปฏบตหนาทแทน

ประธานผตรวจการแผนดนพรอมดวยนายธาวนอนทรจ�านงค

รองเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน รวมประชมหารอ

กบหนวยงานทเกยวของเพอแกไขปญหาเรองรองเรยน กรณ

ประชาชนในพนทภาคเหนอขาดอากาศบรสทธในการหายใจ

ซงปญหาดงกลาวเกดจากการเผารกปาสงวนและปาตนน�า

เพอเตรยมพนทปลกขาวโพดเลยงสตว อนสงผลใหเกดฝนควน

กระจายทงภาคเหนอเมอวนท24กรกฎาคม2560ณส�านกงาน

ผตรวจการแผนดน

ส�านกสอสารองคกรและประชาสมพนธรวมกบส�านกเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสาร ส�านกอ�านวยการ และส�านกตรวจสอบเรองรองเรยน

จดงานเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเจ าอย หว เนองในโอกาส

วนเฉลมพระชนมพรรษา 65 พรรษา 28 กรกฎาคม 2560

ครงท 1 ณ จงหวดเพชรบร โดยเปนการรวมบรจาคคอมพวเตอร

โทรทศน และเครองดนตร เบลไลล า ให กบนกเรยนผ พการ

ทางการมองเหนและการลงพนทใหค�าปรกษาและรบเรองรองเรยน

จากประชาชนในพนทเพอถวายเปนพระราชกศลแดสมเดจพระเจาอยหว

ในการน มนายบรณ ฐาปนดลย ผ ตรวจการแผนดน พร อมดวย

นายรกษเกชาแฉฉายเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดนและนาย

สงด ปถว รองเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน เขารวมงาน

ในครงนดวยเมอวนท24กรกฎาคม2560ณโรงเรยนธรรมกวทยา

จงหวดเพชรบร

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 21

Export Bleed 5 mm

นายธาวน อนทรจ�านงค รองเลขาธการส�านกงานผตรวจการ

แผนดน ใหเกยรตรวมสนทนาสดในรายการสถานประชาชน

ทางสถานโทรทศน ไทยพบเอส ประเดน “การแกไขปญหา

การครอบครองทดนในพนทปาสงวนและพนทอทยานแหงชาต

ทบลาน อ�าเภอวงน�าเขยว จงหวดนครราชสมา” เมอวนท

9สงหาคม2560ณสถานโทรทศนไทยพบเอส

นายรกษเกชาแฉฉายเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน

แถลงผลการวนจฉยของผตรวจการแผนดน กรณ การจดซอ

เรอด�าน�า S-26T ระหวางกองทพเรอกบรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาชนจน และกรณกระบวนการตราพระราชบญญตแกไข

เพมเตม พระราชบญญตประกอบวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตพ.ศ.2542และพ.ศ.2550วาชอบดวย

กฎหมายหรอไมเมอวนท26กรกฎาคม2560ณส�านกงาน

ผตรวจการแผนดน

พลเอกวทวสรชตะนนทนผตรวจการแผนดนปฏบต

หนาทแทนประธานผตรวจการแผนดน พรอมดวย

นายธาวน อนทรจ�านงค รองเลขาธการส�านกงาน

ผตรวจการแผนดน และคณะ รวมประชมหารอกบ

ส�านกงานอยการสงสดเพอแกไขปญหาเรองรองเรยน

กรณการชวยเหลอประชาชนทถกด�าเนนคดอาญา

ในพนทอ�าเภอวงน�าเขยวจงหวดนครราชสมาเมอวนท

9สงหาคม2560ณส�านกงานผตรวจการแผนดน

พลเอกวทวสรชตะนนทนผตรวจการแผนดนปฏบตหนาทแทน

ประธานผตรวจการแผนดนพรอมดวยคณะ เขารวมงานเลยง

รบรองวนชาตสาธารณรฐสงคโปรครบรอบ52ปพรอมมอบ

กระเชาดอกไมแสดงความยนดแกเอกอครราชทตแหงสาธารณรฐ

สงคโปรประจ�าประเทศไทย (H.E. Mrs. Chua Siew San)

เมอวนทท 7สงหาคม2560ณหองแกรนดบอลรม โรงแรม

แชงกร-ลา

OMBUDSMAN NEWS22

Export Bleed 5 mm

พลเอกวทวสรชตะนนทนผตรวจการแผนดนปฏบตหนาทแทน

ประธานผตรวจการแผนดน พรอมดวยนายบรณ ฐาปนดลย

ผตรวจการแผนดน และนายรกษเกชา แฉฉาย เลขาธการ

ส�านกงานผ ตรวจการแผนดน เขาร วมพระราชพธเฉลม

พระชนมพรรษาสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

ในรชกาลท9โดยรวมพธท�าบญตกบาตรณพระลานพระราชวง

ดสต และรวมพระราชพธลงนามถวายพระพรณ พระบรม

มหาราชวงเมอวนท12สงหาคม2560

นายรกษเกชาแฉฉายเลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน

พรอมดวยคณะ ลงพนทเพอหารอเรอง การเตรยมการจด

โครงการ“ผตรวจการแผนดนรวมกบจงหวดเคลอนทและสถาน

ประชาชนสญจรจงหวดล�าพน” รวมกบนายวระชย ภเพยงใจ

ผวาราชการจงหวดล�าพน และหนวยงานทเกยวของ รวมทง

สถานโทรทศนไทยพบเอส เมอวนท 15 สงหาคม 2560

ณศาลากลางจงหวดล�าพน

ส�านกบรหารทรพยากรมนษย จดกจกรรมท�าเพอสงคมภายใตโครงการอบรมหลกสตร“พฒนาศกยภาพเจาหนาทระดบตนของส�านกงานผตรวจการแผนดน รนท 1 และรนท 2” เมอวนท 10สงหาคม2560ณจงหวดเพชรบรโดยในชวงเชานายรกษเกชา แฉฉาย เลขาธการส�านกงานผตรวจการแผนดน ไดบรรยาย ใหความรในหวขอ“ผตรวจการแผนดน:ประโยชนทประชาชนจะไดรบ”ใหกบคณาจารยและนกเรยนโรงเรยนเบญจมเทพอทศจงหวดเพชรบร ใหไดรบทราบ สวนในชวงบายเปนการด�าเนนกจกรรมปลกตนไม เพออนรกษสงแวดลอม ณ โรงเรยน วดมณเลอนจงหวดเพชรบร

จดหมายขาว ผตรวจการแผนดน 23

Export Bleed 5 mm

ผตรวจการแผนดนจดหมายขาว

สำ�นกง�นผตรวจก�รแผนดน

ศนยราชการเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550 อาคารรฐประศาสนภกด (อาคารบ) ชน 5 เลขท 120 หมท 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210

โทรศพท 0 2141 9100 โทรสาร 0 2143 8341 www.ombudsman.go.th

ช�ำระคำฝำกสงเปนรำยเดอนใบอนญำตท 11/2552

ปณฝ.ศนยรำชกำรฯ 10215

หาก...ไมไดรบความเปนธรรม จาก ขาราชการ หรอ พนกงานของรฐ และ รฐวสาหกจรองเรยนไดท ส�านกงานผตรวจการแผนดน โทร. 1676 (ฟรทวประเทศ)

Ombudsman Cool Words

C O N T A C T

หากทานใดมขอตชมขอแนะน�าความคดเหนหรอตองการแจงเปลยนแปลงทอยกรณาสงรายละเอยดมาไดท

ส�านกสอสารองคกรและประชาสมพนธส�านกงานผตรวจการแผนดนศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯอาคารรฐประศาสนภกด(อาคารบ)ชน5

เลขท120หม3ถนนแจงวฒนะแขวงทงสองหองเขตหลกสกรงเทพฯ10210

หรอตปณ.333ปณฝ.ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯกรงเทพฯ10215

หรอสงรายละเอยดทาง โทรสาร021438364

โทรศพทตดตอคณสรลธรมณฑยานนท,คณทศพลทองธราชและคณพวฒนจอมจต

ทหมายเลข021419165,021419262และ021419366

ทของขาพเจาในโลกน คอ

การทไดอย

ทามกลางประชาชนของขาพเจา

นนคอ...คนไทยทงปวง

ขอความจากพระราชหตเลขา

ในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

Export Bleed 5 mm