1

ตนไมใหญกบงาน

ภมสถาปตยกรรม

เขาใจธรรมชาตตนไม

ความส าคญของถนอาศย, นเวศวทยา และ การกระจายพนธ

(Habitat, Ecology และ Distribution)

ถนอาศย หรอถนก าเนด

(Habitat) ของตนไมแตละชนด บงบอก

สภาพดน – ฟา – อากาศทตนไมแตละ

ชนดคนเคยไดเปนอยางด พรรณไมแต

ละชนด ไดเลอกถนอาศย ทเหมาะสมตอ

การอยรอดของเผาพรรณของตนมานาน

นบพนๆปแลว ขอมลเรอง Habitat –

Ecology – Distribution ของพรรณไม

แตละชนด มกปรากฏในหนงสอขอมล

อางองโดยทวไป มานานแลว แตยงน ามาใชประโยชนในวงจ ากดยง โดยเฉพาะในงานปลกและ

ดแลรกษาปาในเมอง

ความเขาใจประเดน ปจจยทท าใหเกดปาแตละประเภท เปนพนฐานส าคญทชวยให

สามารถน าพรรณไมแตละชนด มาปลกประดบในพนทตางๆ ไดถกตอง เหมาะสมยงขน ใครขอ

ยกบางสวนของ เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการ “การจดการตนไมใหญในเขตเมอง”

รนท 1 โดย คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร หนา ซงเขยนโดย รศ.ดร.สราวธ สงข

แกว มาใหพจารณากน คอ................

ปาไมผลดใบ หรอ ปาดงดบ (Evergreen forests)

อาจเรยกอกชอวา “ปาไมผลดใบ” เปนสงคมพชคลมดนทตนไมสวนใหญมใบเขยวตลอดทงป

อาจมตนไมทผลดใบหรอทงใบเกาในฤดแลงขนปะปนอยบางแตมสดสวนนอย และเมอแยกยอย

ลงไปจะพบวาปาดงดบมสงคมพชคลมดนยอยอก 7 ประเภทหลกๆ

1. ปาชายเลน (Mangrove forest)

2. ปาพรน าจด (Peat swamp forest)

3. ปาชายหาด (Beach forest)

4. ปาดงดบชน ปาดบชน หรอปาฝนเขตรอน (Tropical rain forest)

5. ปาดงดบแลง หรอปาดบแลง (Dry evergreen forest)

6. ปาดงดบเขา หรอปาดบเขา (Hill evergreen forest)

2

7. ปาสนเขา (Tropical pine forest)

ปจจยจ ากดทท าใหเกดปาไมผลดใบ

การเกดสงคมพชคลมดนปาไมผลดใบมปจจยจ ากดรวมกนคอมปรมาณน าฝนทคอนขาง

สงประมาณ 1,000-มากกวา 2,000 มลลเมตรตอป แตถามอทธพลจากทะเล และน าเคมหรอไอ

เคมกจะเกดเปนปาชายเลน และปาชายหาด ซงปาทงสองประเภทนแยกจากกนดวยปจจยเรอง

ดนทปาชายเลนจะเปนดนเลนทออนนม และมน าทะเลทวมถง ในขณะทปาชายหาดนนน าทะเล

ทวมไมถง มดนทเปนอนภาคทราย (Sand particle) ซงเรามกเรยกกนตดปากวาเปนดนทราย

หรอหาดทราย แตจรงๆแลวไมไดเปนทรายอยางทเราใชสรางบานหรอกออฐถอปนทม

สวนประกอบหลกเปนแรควอรตซงสวนใหญเปนซลกา แตอนภาคทรายทพบตามชายหาดจะเปน

อนภาคทเกดจากการสลายตวของสงมชวตตางๆ ในทะเล เชน ปะการง ปะปนไปกบเปลอกหอย

เปลอกป เปนตน สวนประกอบหลกชองดนในปาชายหาดเปนแคลเซยมคารบอเนต

ปาพรน าจดนนมความแตกตางจากสงคมพชคลมดนประเภทอนคอนขางมาก เพราะ

ปจจยจ ากดทส าคญคอสภาพดนทเปนกรดจด มซากของใบไม และเศษพชทบถมกนหนาโดยไม

สลายตวหรอสลายตวไดไมสมบรณ และมน าทวมขงอยางตอเนอง

ส าหรบปาดบชน และปาดบแลงนนเปนปาทมสภาพดนลก และกกเกบน าไดด แตตางกนทปาดบ

ชนจะมการกระจายของฝนตอเนองกนมากกวา 8 เดอนในรอบป สวนปาดบแลงจะมชวงความ

แหงแลงทยาวนานประมาณ 3-4 เดอน ในสวนของปาไมผลดใบในพนททอยสงจาก

ระดบน าทะเลปานกลางประมาณ 1,000 เมตร ขนไป มอณหภมคอนขางต าเปนระยะเวลา

ยาวนาน จะเรยกวาปาดบเขา ซงจะมอณหภมเฉลยสงสดไมเกน 20 องศาเซลเซยส และชวง

ต าสดอาจต ากวา 0 องศาเซลเซยส มความชนในบรรยากาศสง และบางพนทมเมฆปกคลม

บอยครง สวนปาสนเขานนมปจจยจ ากดทส าคญคอ สภาพดนทคอนขางเปนกรดจดและความ

แหงแลงในชวงฤดแลง

ปาผลดใบ (Deciduous forests)

เปนสงคมพชคลมดนทตนไมเกอบทงหมดผลดใบ หรอทงใบเกาในฤดแลง เหลอแตเรอน

ยอดโกรนหรอแทบไมมใบตดอย และจะแตกใบใหมเมอเขาฤดฝน สวนมากจะพบปาจ าพวกนใน

พนททมความสง 50-1,000 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง สามารถแยกยอยออกเปน 4

ประเภทใหญๆ

1. ปาผสมผลดใบ หรอปาเบญจพรรณ (Mixed deciduous forest)

2. ปาเตงรงหรอปาโคก (Deciduous dipterocarp forest)

3. ปาทงหรอปาหญา (Savannah)

4. ทงหญาเขตรอน (Tropical grassland)

ปจจยจ ากดทท าใหเกดปาผลดใบ

การเกดสงคมพชคลมดนปาผลดใบมปจจยรวมหลกๆ คอ การมชวงแหงแลงจดนานเกน

กวา 4 เดอนตอป :ซงมปรมาณน าฝนเฉลยรายปคอนขางต า นอยกวา 1,200 มลลเมตร ปจจยอนๆ

ทท าใหเกดปาผสมผลดใบ คอสภาพดน สวนใหญมกพบปาทงสองประเภทนในพนทบรเวณลาด

3

เขา บนสนเนน พนทราบทเปนทรายจด พนททมหนบนผวดนมากหรอบนดนลกรงทมชนของ

ลกรงตน ปาทงสองประเภทมลกษณะคลายกนมากและพนททพบมกพบขนสลบกน ซงสามารถ

แยกความแตกตางของปาทงสองประเภททชนดไมเดนหรอไมดชน โดยปาผสมผลดใบมไมเดน

เชน ประดปา (Pterocarpus macrocarpus) แดง (Xylia xylocarpa var. kerrii) ไมตนในสกล

เสลา (Lagerstroemia) เปนตนสวนปาผสมผลดในภาคเหนอจะม สก (Tectona grandis) เปนไม

เดนในเรอนยอดชนบนสด และมกพบวาปาผสมผลดใบมกมไมไผ (bamboos) ขนผสมอย เชน

ไผไร (Gigantochloa albociliata) ไผซางนวล (Dendrocalamus membranaceus) ไผบงด า

(Bambusa tulda) ไผขาวหลาม (Schizostachyum pergracile) ไผรวก (Thyrsostachys

siamensis) สวนปาเตงรงมไมเดนเปนไมในวงศยาง (Dipterocarpaceae) ทผลดใบ ไดแก เตง

(Shorea obtusa) รง (S. siamensis) เหยง (Dipterocarpus obtusifolius) พลวง (D.

tuberculatus) และกราด (D. intricatus) เปนตน

ส าหรบปาทงและทงหญาเขตรอนนนมสภาพดน และไฟปาเปนปจจยจ ากดหลก ดนทพบ

ในปาทงสองนสวนมากจะเปนดนทตน ดนขาดธาตอาหาร ดนเคมจด หรอดนทมธาตอาหาร

บางอยางนอยเกนไปจนท าใหไมตนไมสามารถขนอยได และโครงสรางของปาทงสองจะ

ประกอบดวยพชวงศหญาเปนสวนใหญ โดยสวนทเปนหญาจะกนพนทกวางประมาณ 5-10 เทา

ของความสงไมตนทปรากฏอยส าหรบปาทง และมากกวา 10 เทาส าหรบทงหญาเขตรอน

นอกจากนน ในการจ าแนกปาทงออกจากทงหญาเขตรอนยงใชปจจยเรองความสงของหญาเขา

มาประกอบ โดยถาทงหญาทหญาทมใบแบน และมความสงเกนกวา 80 เซนตเมตรขนไปจะจด

ใหเปนสงคมพชคลมดนประเภทปาทง สวนทงหญาเขตรอนความสงของหญาในทงจะไมเกน 80

เซนตเมตร

ปจจยทส าคญตอการคงอยของปาผลดใบอกปจจยคอ ไฟปา (Forest fire) ซงเปนปจจย

จ ากดทท าใหสงคมพชคลมดนทงสองชนดนคงความเปนสงคมของมนอยได หมายความวาถาไม

มไฟปาเกดขนในปาประเภทน อาจจะท าใหปาดงกลาวหายไป หรอเกดการเปลยนแปลงไปเปน

สงคมพชคลมดนประเภทอนได ไฟปาทเกดขนหากเกดเปนประจ าจะไมกอใหเกดอนตรายแก

ตนไมในปา เนองจากไฟทเกดขนจะเปนไฟผวดนทเกดและดบลงอยางรวดเรว และเชอเพลงท

สะสมในพนปามไมมากพอทจะกอใหเกดความรอนสง นอกจากนนตนไมสวนใหญในปาดงกลาว

มการปรบตวในหลายๆ รปแบบเพอใหด ารงอยไดภายใตอทธพลของไฟปา และเปนททราบกนด

วาหลงจากมไฟปากจะมหญาระบดขนมา ซงหญาดงกลาวจะเปนพชอาหารหลกของสตวปา

หลายชนด เชน กระตายปา กวางปา ววแดง กระทง เปนตน ซงเปนสตวปาทใครๆ กอยากใหม

อยคกบปาในประเทศไทย....................”

การกระจายพนธของพรรณไม กไขรหสลบใหแกเราเชนกน ตนไมทกระจายพนธอยใน

ปาหลายประเภท ยอมมความสามารถในการปรบตวเขากบ ดน – ฟา – อากาศ เมอน ามาปลกใน

เมองไดด ตางจากพรรณไมทมถนก าเนดแหงใดแหงหนง แตเพยงแหงเดยว(ไมถนเดยว :

endemic plant) ยอมมความสามารถในการปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทแตกตางออกไป ได

อยางจ ากดมากกวา

4

หมายเหต ไดท าตารางสรปประเดนปจจยทท าใหเกดปาประเภทตางๆ และแนบทายเอกสาร

ชดน รวม 2 แผน คอ ตารางปจจยทท าใหเกดปา และ ตารางรายชอตนไมและถนอาศย(ขอมล

เบองตน)

ความส าคญขององคประกอบของปา

องคประกอบของปาธรรมชาต เปนองคประกอบท “ลงตว”แลว หากไมมการ

รบกวนโดยมนษย ปาธรรมชาตจกด ารงสภาพดงกลาวไวไดตลอดไป แมเกดภยธรรมชาต เชน

ไฟปาขน การทดแทนตนไมทตายไปตามธรรมชาต ไมสงผลใหสภาพปาเปลยนแปลงไป เพราะ

ตนไมในปาธรรมชาต ยอมทงแกงแยง ควบคม และ พงพาซงกนและกน ตางจากองคประกอบ

ของปาในเมอง ซงเปนผลงานของมนษย และยงไมผานการคดกรองจากธรรมชาต ปฏกรยาของ

พชแตละชนดในเขตเมอง ทมตอสภาพดน-ฟา-อากาศ และ พชพรรณอนๆ ทปลกในบรเวณ

เดยวกน จงผนแปร หลากหลายจนไมสามารถคาดเดาได ยงไปกวานน ตนไมในเขตเมองยงตอง

มปฏสมพนธกบผคนเมอง จงตองทงเออประโยชนตอมนษย และ ในทางกลบกน กตองไมสราง

ปญหาใหกบการด าเนนชวตของผคนเมอง ซงรวมใชพนทเดยวกน ดวยเหตน จงไมสามารถ

ปลอยใหตนไมในเขตเมอง เตบโตอยางไรขอบเขต การละเลย ไมตดแตง ตนไมในเมองตาม

ก าหนดทเหมาะสม ทายทสดกลบสงผลรายตอตนไมตนนน การดแลรกษาตนไมในเขตเมอง จง

ตองกระท าอยางประณต รอบคอบสงกวา และ ไมพจารณาสงทเกดแบบองครวม ตรงกนขาม

ตองน าขอมลเกยวกบ ถนอาศยของตนไมตนนนๆ มาเปนขอมลส าคญประกอบการตดสนใจเสมอ

รากแกว - รากแขนง

ระบบราก ระบบรากกเปนประเดนส าคญ ส าหรบงานดานปาไมในเขตเมอง

เชนกน ผคนโดยทวไป มกใหความส าคญกบระบบรากแกวของตนไมใหญ แตในความเปนจรง

ตนไมทไดจากการเพาะเมลดสวนใหญ มระบบรากอย 2 ประเภท คอ

รากแกว ซงท าหนาทคลายเสาเขม และ

รากแขนง ซงท าหนาทคลายคานคอดน

เมอปะทะลมแรง แรงท

กระท าตอเรอนยอด จะสงผานล าตนไป

กระท าตอระบบราก โดยมจดหมนอยท

ระดบผวดน ดวยเหตน ตนไมทมเรอนยอด

เทากน ปะทะกบกระแสลมทรนแรงเทากน

ตนทสงกวา จะสงผานแรงลงไปกระท าตอ

ระบบราก ไดเพมขนเปนทวคณ ตามหลก

คานดด – คานงด นนเอง ดงนน กอน

ปลอยใหตนไมสงใหญมาก จ าตองมนใจ

วา ระบบรากของตนไมตนนน สมบรณเตมทเทานน

เนองจากรากแกวของตนไมใหญในเมองรอน เสอมสภาพลงเมอตนไมตนนนม

อายสงขน ดวยเหตน ระบบรากแขนง โดยเฉพาะรากแขนงผวดน จงมบทบาทส าคญตอความ

มนคงของตนไมตนนน ในระยะยาว เมอปะทะลมแรง...

5

รากแขนงดานตนลม จะสงแรงดงไปเหนยวรงล าตนไว ในทางกลบกน

รากแขนงดานใตลม จะสงแรงผลก ไปค ายนล าตนไว

ดวยเหตน รากแขนงผวดนทม

โครงสรางด จะกระจายตวเปนรศมตรงๆ ออกไป

จากไปล าตน จงมความสามารถเหนยวรง/ค ายน

ตนไมไดสงสด รากทโคงงอ มความสามารถใน

การเหนยวรงตนไมลดลง ควรตดสวนทโคงออก

เพอใหเกดรากเสนใหมทตรงซงจะชวยเหนยว

รงตนไมไดดกวา จดทลกศรช คอ ปญหาราก

ขนาดเลกกดทบรากเสนทส าคญ ตองท าการตด

แตงราก : Root Trimming

นสยในการออกดอก

เหตผลสวนหนงทเราปลกตนไมประดบบานเมอง กเพอความสวยงาม ความเขาใจ

ในเรองนสยในการออกดอกของตนไม จงเปนเรองส าคญทเราควรร ทงนเพอใหสามารถปฏบต

รกษาตนไมใหญเพอใหเบงบานสวยงามสงสด เพราะมใชนกวชาการ จงตองบอกวา ศพท

ทงหมดทกลาวถงในเรองน เปนค าเรยกของผคนใน “ภาคปฏบต” อาจเปนหรอไมไดเปนศพท

ทางวชาการดาน Plant Physiology กมอาจทราบได

ค าวา Spring Bloomer และ Summer Bloomer น พบเหนครงแรก บน

ค าแนะน าทแนบมาจากเครองมอตดแตงกงชนหนง ซงเมอน ามาพจารณาอยางรอบคอบในการ

ปฏบตงานชวงหลายๆปทผานมา พบวาเปนประโยชนอยางยงในการตดแตงตนไม และม

คณประโยชนทซอนเรนอยอยางมหาศาล จงอยากฝากมาใหทกทานพจารณา

เพราะสภาพดนฟาอากาศในบานเรา ไมแตกตางอยางเดนชดเชนในเมองหนาว

เมอจะเรยนรในเรองน จงตองใหจนตนาการวาอยในเมองหนาว...

หลงจากฤดหนาวผานพนไป เขาถอกนวา ฤดใบไมผล เปนจดเรมตนของฤดการ

เจรญเตบโตของตนไมในแตละป เมอฤดใบไมผลเรมตน ตนไมแตละชนด จะมปฏกรยา

ตอบสนองตอฤดกาลแตกตางกน

ตนไมกลมแรก เรยกวา Spring Bloomer โดยเมอ

ฤดใบไมผลเรมตน ตนไมในกลมน จะออกดอก

ออกมากอน ตนไมในกลมนทเรารจกกนด คอ ตน

ซากระ ตนนางพญาเสอโครง เปนตน แททจรงแลว

มตนไมในบานเรามากมายทเปนพวก Spring

Bloomer ตวอยางเชน คณ เสลา กระพจน ประด

กลปพฤกษ ศรตรง ตวแตว ทองกวาว เหลองอนเดย

6

ชมพพนทพย พฤกษ หางนกยงฝรง วงรอบการเจรญเตบโตของตนไมในกลม Spring Bloomer

คอ ผลดใบ – ออกดอก – แตกยอดออน

แมจะแนะน าใหตดแตงตนไมทวไป ในชวงตนไมผลดใบเตมท โดยเรมตงแตชวง

ปลายฝน ไปจนถงปลายฤดหนาว แตดวยความรความเขาใจทมจ ากด เกยวกบนสยในการออก

ดอกของตนไมในกลมน ในเบองตนน จงแนะน าวา ยงไมตองรบตดหนกในชวงตนไมผลดใบ

แตใหรอใหดอกโรยเสยกอนจงเรมตดแตงได ในทางปฏบต เมอฤดฝนสนสด ใหพยายามสาง

เรอนยอดตนไมในกลมน ใหโปรงใหมากทสด เลมกงกระโดงและปลายกงทมอายนอยๆ(เปลอก

ยงเปนสเขยว)ออกใหหมด ใหเหลอแตสวนทเปนกงแกๆ(เปลอกเปนสน าตาล)เทานน ท าไดเชนน

หากในปนน อณหภมอากาศลดต าลงถงจดหนง กจกมโอกาสเหนดอกตนไมในกลมนได

ตนไมกลมท 2 เมอฤดใบไมผลมาถง จะยงไมออกดอก แตกลบแตกยอดออน ใบออนออกมากอน

เมอสรางยอดออน กงออนออกมาสกระยะหนง จงผลดอกออกมาใหชมกน ตนไมในกลมน เรา

เรยกกนวาพวก Summer Bloomer ดอกของตนไมในกลมน จงมสเขยวของใบเปนฉากหลง

เสมอ เชน อนทนลน า อนทนลบก ตะแบก นนทร ยเขง วงจรการเจรญเตบโตของตนไมในกลม

Summer Bloomer คอ ผลดใบ – แตกยอดออน – ออกดอก

ค าแนะน าส าหรบตนไมในกลม

Summer Bloomer น คอ ทนททตนไมผลด

ใบเตมท ใหรบตดหนก(Hard Pruning) ได

เลย ในขณะทตดแตงหนก ควรจดโครงสราง

กงของตนไมตนนนใหสวยงามไปในคราว

เดยวกน ทงน ปลายกงทกกงทเหลอไว ควรม

ขนาดใกลเคยงกน ทงน เมอตดแตงพรอมกน

ตนไมยอมผลยอดออนออกมาพรอมกน และท า

ใหเราไดดอกซงบานพรอมกนทงตนตามไป

ดวย

ตนไมกลมท 3 เปนกลมยอยของกลมท 2

(Summer Bloomer) โดยตนไมในกลมน

แตกยอดออนเมอถงชวงใบไมผลเชนเดยวกบ

กลมท 2 แตแตกตางจากกลมท 2 ตรงทตนไม

ในกลมน จะยงไมออกดอกในชวงหลงแตก

ยอดออน แตกลบตองใชเวลาสะสมอาหาร

เกอบตลอดฤดฝน ตอเมอมลมหนาวพดผานเขามา ตนไมในกลมน จงจะเรมออกดอก ดวยเหตน

จงเรยกตนไมในกลมนวา Late Summer Bloomer ตวอยางของตนไมในกลมน ไดแก ปบ

แคแสด ชงโค ทองอไร อรพม ทรงบาดาล เปนตน

7

ค าแนะน าส าหรบในการตดแตงส าหรบตนไมในกลม Late Summer Bloomer

คอ ตองรอใหดอกโรยเสยกอน แลวจงตดหนกได อยางไรกตาม หลงตดแตงตองบ ารงตนไป

จนกวาจะมลมหนาวพดผานเขามา จงจะไดเหนดอกของตนไมในกลมน

เพราะเราไมไดปลก และตดแตงตนไมตามหลกวชาการ ตนไมแตละตนจงผลดใบ

ไมพรอมกน แมบนตนเดยวกนกยงผลดใบในเวลาตางกน เราจงไดดอกทบานไมพรอมกน ความ

โดดเดน สวยงามของบานเมอง จงไมเคยปรากฏใหเหน

ขอควรระวง หากตนไมแตกยอดออนชดแรกของปใหมแลว ไมควรตดแตงใหญในปนน

ธราดล ทนดวน

2 มนาคม 2561

กลมรกขกรสายวนศาสตร ปจจยทท ำใหเกดปำในประเทศไทย Edition 6101

2561

ปาชายเลน

ปาพรน าจด

ปาชายหาด

ปาดงดบ

ปาดบแลง

ปาดบเขา

ปาสนเขา

ปาเบญจพรรณ

ปาเตงรง

ปาทง/ปาหญา

ทงหญาเขตรอน

1,000 ถง 1,200 ถง 900 ถง

2,000 1,600 1,200

มชวง

แหงแลง

การกระจายของฝน เกน 8 เดอน

อณหภมเฉลย(องศา) ต ำกวำ 20

ระดบความสง 100 ถง 1,200 ถง 50 ถง 50 ถง 50 ถง

จากน าทะเล(เมตร) 800 2,000 1,800 800 1,000

อทธพลจากน าทะเล ไดรบฯ ไดรบฯ

ดนทรำย

ดนคอน- ดนเหนยว/ดน

ขำงเคม เหนยวปนทรำย

สภาพน าทวมขง น ำทวมถง น ำทวมขง น ำไมทวม

สภาพน า น ำเคม น ำจด

พท.ทเปน พท.ทเปน

เปนพนท ซำกใบไม ควำมชนใน หญำกวำง หญำกวำง

ทมควำม ทบถมโดย บรรยำกำศสง 5 - 10 เทำ เกน 10 เทำ

อดมสมบรณ ไมสลำยตว มเมฆปกคลม ของควำมสง ของควำมสง

สงสด อยำงสมบรณ พท.แหงแลงจด ของตนไม ของตนไม

ทรำบทเปนทรำยจด

เกดไฟปำเสมอๆ

สภาพพเศษ

ปจจยทเก ยวของ

พบมำกใน

บรเวณลำดเขำ

บนสนเนน

ดนตน

ดนขำดธำตอำหำร

ดนเคมจดดนกรดจดสภาพดน

ดนทรำยจด

มหนบรเวณผวดนมำก

ดนลกรงซงมชนลกรงตน

ชวงแหงแลง(เดอน)

ดนเลน

ปำไมผลดใบ(Evergreen Forest) ปำผลดใบ(Deciduous Forest)

ชวงแลง เกน 4 เดอน

ดนกรดจด

3 - 4 เดอน

ปรมาณน าฝน (มม.)

ดนลก เกบควำมชนไดด

เกน 1,600

8

กลมรกขกรสายวนศาสตร ตารางการตดแตงตนไม 9

ปลายฝน-ตนหนาว

ออกดอกโดยยงไมผลดใบ

หวงเวลา

ลกษณะทเหน

จดสงเกต

ทส าคญ

การตดแตง

รายละเอยด

4. ชนดทออกดอกทปลาย-

ยอด ใหตดหนกหลงดอกโรย

3. แนะน าใหงดใหน า

ในชวงน ควรใหกกน าให

ใบรวงใหมากทสด

3. ชนดทออกดอกทปลาย-

Late Summer BloomerEarly Summer BloomerSpring Bloomer

เฉพาะทมเปลอกสเขยวออก

ตวแตว ชมพพนทพย

1. องคความรยงไมลกพอ

ยงไมเขาใจปจจยแวดลอม

ทกระตนตาดอกไดลกซงพอ

2. เมอหมดฝน ลมหนาวเรม-

ออกดอกในฤดหนาว-ฤดรอน

คณ กลปพฤกษ เสลา

ใบรวง/มใบนอย มดอกเดน

กลางฤดหนาว-ตนฤดรอน

เกดดอกออนหลงผลดใบ

โชยเขามา ใหสางเรอนยอด

ใหโปรงทสด ตดกงออน

ใหดอกปลายฤดหนาว-ถงกลางฝน

มใบสเขยวสดเปนฉากหลง

ของดอกเสมอ

อนทนล ตะแบก ขเหลกตวอยาง

พรรณไม

และใหป ยได

ใหตดหนก(Hard Pruning)

ไดทนท

3. เพอใหตนไมออกดอกบาน

พรอมๆกน(ทงตน/ทงแถว)

ปลายกงทเหลอไว ตองม-

ชนดทออกดอกทซอกใบ ไม-

จ าเปนตองตดหนก ถาความ-

สงหรอความกวางของเรอน-

ยอด ยงไมกอปญหาใดๆ

5. หลงตดแตง สามารถใหน า

นนทร และตนทออกดอกทงป

1. ตดหนก(Hard Pruning)

ไดทกป ถาปฏบตถกตอง จะ-

ชวยใหไดดอกทสวยโดดเดน

2. เมอตนไมผลดใบเตมท

ปลายฤดหนาว-กลางฝน

ออกดอกหลงแตกยอดออน

และเพอลดการแยงน า/แสง/

อาหารของกงใหมๆ ทมจ านวน

มาก การท าเชนน ชวยใหได

ชอดอกทมขนาดใหญขน

5. หลงตดแตง ตองใหน าให

ขนาดใกลเคยงกน รวมทง-

ตองเลมกงเลกกงนอยออก-

ใหหมด

4. ควรคดเลอกวางโครง-

สรางกงรนใหมใหเหมาะสม

ออกดอกชวงปลายฝน/ตนหนาว

ออกดอกตนฤดหนาว

ชวงทใบแกเตมทกอนผลดใบ

สตบรรณ ชงโค

ทองอไร พวงโกเมน

1. ตดหนกได แตหลงตด-

ตองบ ารงตนใหด เพอใหสม-

เพยงพอ รวมทงใหป ย เพอ-

ใหไดชอดอกขนาดใหญ

ยอด ตดหนกเพอกระตนชอ-

ดอกได แตตนทออกดอกท

ซอกใบ อาจไมจ าเปน-

ตองตดหนก

บรณเตมทกอนออกดอก

2. รอจนดอกโรยแลว จง-

ตดหนก(Hard Pruning) ได

ใหป ย เพอเตรยมตนไมให-

พรอมส าหรบชวงออกดอก

ในตนฤดหนาว

4. ชนดทตองตดหนก ตอง-

คดเลอกเพอวางโครงสรางกง

และลดการแยงน า/แสง/อา-

หารของกงรนใหม

ผลดใบ-ออกดอก-แตกยอด ผลดใบ-แตกยอด-ออกดอก ผลดใบ-แตกยอด-ออกดอกลกษณะเดน

ขอสงเกต

5. หลงตดแตงควรใหน า/

10

ตนไมใหญกบงาน

ภมสถาปตยกรรม

หลกปฏบตในการ

ปกปองตนไมในโครงการกอสราง

ขอสงเกตทส าคญ

เนองจากประเทศไทยตงอยใน

เขตรอน ความหลากหลายทงในดานพรรณไม

และ สภาพดนฟาอากาศ ในแตละภาค จงผนแปร

แตกตางกนมากมาย ทงความหลากหลายน ยงสง

กวาสภาพจรงในเมองหนาว หลายเทาตว การน า

หลกการทเปนทยอมรบกน ในงานดานรกขกรรม

ของชาตตะวนตก มาใชในประเทศไทย จงตอง

กระท าดวยความระมดระวงเปนอยางสง และ

จ าตองทดสอบ ปรบแตง เพอใหแนใจวาวธการ

ดงกลาว เหมาะสมกบพรรณไมชนดใดชนดหนง

ส าหรบปฏบตการใดๆ ในภมภาคใดภมภาคหนง

อยางจ าเพาะเจาะจงเสยกอน

อนง ดวยสภาพแวดลอมในเขตรอนทเออตอการเจรญเตบโต พชในเมองรอน จง

มแนวโนมทมอตราการเจรญเตบโตสงกวา

พรรณไมในเมองหนาว อตราการเจรญเตบโต

ในระดบสงนเอง ท าใหเกดขอไดเปรยบทเรยก

กนวา “ forgiving effect ” ซงชวยผอน

คลายขอก าหนดตางๆในดานยายปลก การสราง

เนอเยอมาปดแผล(wound closure) และ การ

ฟนตวหลงไดรบความเสยหาย เปนไปไดงาย

และรวดเรวกวาทปรากฏในเมองหนาว

อางอง: Arborists’ Certification Study Guide

โดย Sharon J. Lilly หนา 14

อางอง: Arborists’ Certification Study Guide

โดย Sharon J. Lilly หนา 14

11

รายละเอยดขอบเขตของ

งานอนรกษตนไมในโครงการกอสราง

เง อนไขส าคญ

1. ความจ าเปนในการวาจางรกขกร

เมอยดตามค าแนะน าของ International Society of Arboriculture ในเรอง

Managing Trees During Construction ซงก าหนดขอบเขตของ แนวปกปอง

ตนไม(Tree Protection Zone)

ไวท 8 ถง 12 เทาของเสนผาน

ศนยกลางของตนไมตนนน ดงนน

โครงการใดทสามารถเวนพนทไว

อยางนอยทสด 8 เทาของเสนผาน

ศนยกลางตนไมตนนนได กไม

จ าตองวาจาง รกขกร แตประการใด

อยางไรกตาม หากไมสามารถเวน

พนทตามมาตรฐานดงกลาวได ก

จ าตองลดขนาดพนทลง โดยเรยก

แนวใหมนวา แนวปกปองราก

ข นวกฤต(Critical Root Zone) ซงมไดมขอก าหนดทแนนอนตายตวไว โดยเฉพาะ

อยางยง กบตนไมใหญในเขตรอน จงตองท าการส ารวจระบบรากโดยละเอยด น าขอมล

ระบบรากตนไมตนนน มาพจารณารวมกบลกษณะเรอนยอด ลกษณะอาคารทจะท าการ

กอสราง และ กระบวนการกอสราง เพอน ามาก าหนด แนวปกปองรากข นวกฤต อยาง

จ าเพาะเจาะจงส าหรบตนไมแตละตนตอไป ในกรณหลงนเทาน น ทมความ

จ าเปนตองวาจางรกขกร เพอใหรบผดชอบงานอนรกษตนไมตอไป

2. ปจจยส าคญตอความส าเรจของงาน

เนองจากการปฏบตงานของรกขกรเพอเกบรกษาตนไมไว มกไมสามารถยดหลกปฏบต

ตามขอก าหนดทางวชาการอยางเตมทได จงยงมความเสยงทอาจสญเสยตนไมใน

โครงการอย ประเดนส าคญคอ ตนไมใหญมอาหารสะสมในล าตนและระบบรากมากกวา

ไมพม ไมเถา ดงนน แมเกดความเสยหายตอตนไมทรนแรงในระดบทกระทบตอความอย

รอดของตนไมตนนน อาการทแสดงออกกลบมใชอาการแบบเฉยบพลน แตจะเปนอาการ

ถดถอยเรอรง โดยสวนใหญแลว ตนไมใหญทเสยหายรนแรง จะตายหลงส นสดการ

กอสราง ประมาณ 1 - 3 ป ซงการน ท าใหการก าจดซากตนไมเดมออก และ น า

ตนไมตนใหมเขาไปปลกทดแทน กระท าไดยากขน และ ดวยคาใชจายทสงกวาการ

ก าจดตนไมตนนนๆออกกอนการกอสราง

การปฏบตงานของรกขกรเพยงฝายเดยว ไมสามารถรบประกนความอยรอดของตนไม

ใหญในโครงการกอสรางได ส งทส าคญทสดทสงผลส าเรจตอเปาประสงคน คอ

ความรวมมอของทกฝายทเกยวของ ในทกระดบ นบตงแตการออกแบบโครงการ การ

เตรยมการกอสราง การควบคมการกอสราง และทส าคญทสด คอ การรายงาน

ขอผดพลาดทอาจเกดข น ในทกข นตอนของการกอสราง และรวมถงขอสงเกต

เกยวกบความผดปกตของตนไมใหทราบ เพอจกไดด าเนนการ แกไขปญหาท

อาจเกดข นไดอยางทนทวงท

12

ความส าเรจในการปกปองตนไมใหปลอดภยในชวงการกอสราง เพอใหสามารถ

ยนตน ตอไปไดอยางแขงแรง และ สงางาม จงเปนเจตนารมณและผลงาน

รวมกนของท งทม นบตงแตเจาของโครงการ ลงไปถงคนงานกอสรางทกคน มใช

ผลงานของรกขกรแตเพยงฝายเดยวแตประการใด

รายละเอยดการปฏบตงาน

1. ระยะออกแบบโครงการ

ท าการส ารวจเกบขอมลตนไมทตองการอนรกษไว โดยขอมลทตองเกบรวบรวม คอ

ชนดและอายโดยประมาณ ต าแหนง ขนาดล าตน ความกวางของเรอนยอดและระบบราก

(Crown & Root Cover) ขนาดและทศทางของระบบราก สภาพของล าตนและกงขนาด

ใหญ สภาพความสมบรณแขงแรง ความสวยงาม ลกษณะดน และน าขอมลทงหมดมา

พจารณารวมกบ ขนาดและรปแบบอาคาร และกระบวนการกอสราง เพอก าหนดแนวเขต

ปกปองตนไมเบองตนของตนไมทตองการอนรกษไว และ หากจ าเปน อาจรวมถงตนไม

จากภายนอกทอยตดกบโครงการ

การขดส ารวจระบบรากแขนงผวดนอยางละเอยดเปนกจกรรมทส าคญในขนตอนน ใน

เบองตน ใหขดส ารวจรากเปนวงกลมรอบล าตน มรศม 3 เทาของเสนผานศนยกลาง

ของตนไมตนนนๆ โดยขดลงไปลก 50 ซม.จากผวดนปจจบน และพยายามใหรากทก

เสนเสยหายนอยทสดเทาทสามารถท าได ทงน หากพบความผดปกตใดๆ เชน การ

กระจายตวของรากไมสมดลกน รากบางสวนเสยหาย ฯลฯ อาจจ าตองขยายขอบเขต

หรอเพมระดบความลกของการขดส ารวจเพมขนได ขอมล เกยวกบขนาด ความสมบรณ

แขงแรง และการกระจายตวของรากแขนงผวดน เปนปจจยส าคญในการก าหนด

ขนาด ขอบเขต และ รปแบบของแนวปกปองตนไม รวมทง ขนาดของเรอนยอดทจะเกบ

รกษาไว เพอใหสมดลกบระบบรากในอนาคต

จ าตองน าขอมลจากการส ารวจมาประกอบตดสนใจวาจะเกบตนไมตนใดไวบาง(ในกรณ

ทมหลายตน) และ

ก าหนดรปแบบของ

สงกอสราง

กระบวนการกอสราง

เพอใหมนใจวา ตนไม

จะไมถกกระทบ

กระเทอนจาก

กระบวนการกอสราง

โดยเฉพาะอยางยง

หากจ าตองปรบระดบ

ผวดนบรเวณโคนตน

จ าตองระบขนตอน

และ กจกรรมทตอง

ท าเพอปองกนความ

เสยหายทอาจเกดแก ระบบราก อนมผลจากการปรบระดบผวดน ดงกลาวดวย

การกระจายตวของรากแขนงผวดนทไมสมดลกน

13

(ภาพแสดงความไมสมดลของระบบรากของตนไมตนเดยวกน)

2. ระยะเตรยมการกอสราง

2.1 ตนไมทเกบรกษาไว ณ จดเดม

ก าหนดแนวเขตปกปองตนไม(Tree Protection Zone) โดยเมอทราบแนวเขตปกปอง

ตนไมทแนนอนแลว ใหจดท าเครองหมายเพอแสดงแนวเขตใหชดเจน เพอใหทกฝายท

เกยวของ ไดทราบและเตรยมการอนจ าเปนเพอใหการปฏบตงานในสวนของตน มใหรก

ล าเขาไปในเขตปกปองตนไมทก าหนดไว

กอนเรมตนการกอสราง ตองตดแตงปรบขนาดเรอนยอดใหไมกดขวางกระบวนการ

กอสราง และ มโครงสรางโดยรวมสอดรบกบรปแบบอาคารในอนาคต

หลงตดแตงกงแลว ใหตดรากแขนงผวดน (ไมเกน 50 ซม.จากผวดน)ทมขนาดเสนผาน

ศนยกลางต ากวา 10 ซม. ทแนวเขตปกปองตนไมทไดก าหนดไว และ ราดฮอรโมนเรง

รากใหทวพนทภายในแนวเขตปกปองตนไม

กอนเรมการปรบผวดนเพอท าการกอสราง ใหตดรากขนาดใหญทเหลอไวออกทงหมด

และราดฮอรโมนเรงรากภายในเขตปกปองตนไมอกหนงครง

การจดท าแนวเขตปกปองตนไม (Tree Protection Zone) ภายในรศม 8 - 12 เทาของ

เสนผานศนยกลางล าตน (ยงกวาง กยงเปนผลดตอตนไม) จากผวโคนตน ใหผรบเหมา

ของโครงการจดท ารว โดยรอบทแขงแรง เพอปองกนมใหผทไมเกยวของเขาไปภายใน

อยางเดดขาด

ในกรณทไมมพนทมากพอส าหรบการจดท า แนวเขตปกปองตนไม อาจจดท า แนวเขต

ปกปองรากขนวกฤต(Critical Root Zone) ขนทดแทนได เนองจากในขณะน ยงไมม

ขอมลทเปนมาตรฐานส าหรบการก าหนดแนวเขตปกปองรากขนวกฤตส าหรบตนไมใหญ

ในประเทศไทย การก าหนดแนวเขตปกปองรากขนวกฤตจงตองพจารณาจาก ชนดพรรณ

ไม ความแขงแรงของตนไม สภาพดน และรปแบบของการกอสราง เปนกรณๆไป โดย

ยดค าแนะน าของ รกขกร เปนส าคญ อนง ในกรณทใช แนวเขตปกปองรากขนวกฤต จก

ตองเพมความระมดระวงมใหกระบวนการกอสราง สรางความเสยหายใหกบทงเรอนยอด

และระบบรากของตนไมตนนนๆ ในระดบสงสด

14

นอกจากรวขางตนแลว ใหจดใหมปายประกาศใหผปฏบตงานทกคนทราบถงความส าคญ

ของตนไมทกตนทประสงคจะเกบรกษาไว และ ขอหาม/ขอควรปฏบตในขณะกอสราง

รวมทงบทลงโทษผฝาฝน แสดงไวใหเหนอยางชดเจนทรวดงกลาวดวย

2.2 ตนไมทตองลอมยายออกไปพกไว ในกรณทไมสามารถเกบรกษาตนไมไว ณ จดเดมได การลอมยายไปพกไว เปนอก

ทางเลอกหนง เพอเกบรกษาตนไมใหญทมคณคาไว ตนไมทมรปฟอรมสงางาม แมม

คาใชจายในการลอมยาย สงกวาคาตนไมขนาด(หนา)เดยวกนในทองตลาด แต

เนองจากการขนยายตนไมผานถนนหลายสาย เขามายงโครงการ เผชญขอจ ากดเรอง

ความกวางของ เสนทางจราจร ท าใหไมสามารถเกบโครงสรางเรอนยอด ไวไดกวางมาก

นก จงมความแตกตางอยางเหนไดชดเมอเทยบกบ ตนไมทลอมยายไปอนบาลไวใน

พนทภายใน หรอ พนทใกล ๆ โครงการ ความพยายามเกบตนไมเดมไวภายในโครงการ

จงมขอดตรงทชวยใหไดตนไมทมโครงสรางสวยงามกวา ไวใชงาน

อยางไรกตาม เนองจากสภาพแวดลอม ในขณะด าเนนการกอสราง เปลยนไปจากเดมท

ตนไมคนเคยมาก ทงการลอมยาย ยงกอความเสยหายใหตนไมในระดบหนง ดงนน

ปฏบตการขดลอม ยาย และ อนบาลตนไม จงตองกระท าดวยความใสใจ ประณต

และ ระมดระวงไมกอความเสยหายเพมขนโดยไมจ าเปน

หมายเหต ดรายละเอยดเรอง ขนตอนการยายตนไมระบบเปลอยราก ทแนบมา

พรอมแลว

3. ระยะด าเนนการกอสราง

3.1 หามมใหกระท าการใดๆทอาจเปนอนตรายตอระบบรากภายในเขตดงกลาวอยาง

เดดขาด โดยเฉพาะอยางยง

3.11 หามกระท าทเปนการกดทบรากหรอ ท าใหรากฉกขาด จากการปฏบตงานของ

เครองจกรกลหนก การกอง/วางวสดกอสรางรอบโคนตน โดยเดดขาด

3.12 หามไมใหสาด/เท น าแกง น าปลา น าสม/พรกดอง น ารอน น าปนหรอน าลางถงปน

และทพบในหลายๆแหง การปสสาวะ ลงในเขตนอยางเดดขาด

3.13 น ามน น ามนเครอง ไอกาซ และความรอนจากการตดและเชอมโลหะ กจดเปน

อนตรายตอตนไมและระบบราก จงตองควรระมดระวงเชนกน

3.14 ตองปองกนไมใหน าทวมขงภายในเขตปกปองรากขนวกฤต รวมทงภายในรองทขด

ขนเพอส ารวจและตดราก แนะน าใหจดท าบอพกน า เพอใหน า ทงน าฝนและน าจาก

แหลงอนๆ ไหลไปรวมกน และสบออกโดยเรว

3.15 เนองจากรากพชตองใชออกซเจนส าหรบการด าเนนชวต หามคลมบรเวณดงกลาว

ดวยผาพลาสตก ผาใบ หรอการถมดวยดนหรอวสดอนใดทท าใหรากสวนใดสวนหนง ใน

บรเวณน ขาดออกซเจนอยางเดดขาด

3.2 การปฏบตงานนอกแนวเขตปกปองตนไม(Tree Protection Zone)

แมจะเปนบรเวณนอกแนวเขตปกปองตนไม หากมการปฏบตงานทอาจกระทบกระเทอน

ตอระบบราก เชน การขดเจาะเสาเขม งานฐานราก โดยสงเกตวาการกระท าดงกลาว

สงผลกระทบตอตนไมรนแรง เชนท าใหตนหรอกง สนไหวแรงผดปกต ใหรบส ารวจหา

15

สาเหต และปองกนการกระทบกระเทอนดงกลาวโดยเรว เชน การเปดหนาดนบรเวณนน

และตดรากเสนทเปนปญหาใหขาดจากสวนโคนตน กอนด าเนนการกอสรางตอไป

3.3 การปองกนอนตรายตอเรอนยอด

เนองจากมความจ าเปนตองตดแตงกงเพอลดขนาดและความสงของตนไมกอนหนาการ

กอสรางอยแลว ในขณะกอสรางจงตองระมดระวงอยางสงสดมใหเกดความเสยหายแก

กงและล าตนเพมขน ตลอดเวลา โดยเฉพาะกงรนใหมทยงออนแอและเสยหายไดงาย

3.4 การส ารวจสภาพตนไมในขณะกอสราง

ในชวงงานเสาเขมและฐานรากเฉพาะในดานทตดกบตนไม จ าตองมเจาหนาทรกขกร

ประจ าอยหนางานตลอดเวลา เพอแกไขปญหาทอาจเกดขนใหทนกาล หลงจากนน ควร

ท าการส ารวจสภาพตนไมเปนระยะๆ

โดยในชวงการกอสรางฐานรากไปจนถงระดบ Ground floor ควรเขาไปตรวจสภาพ

เดอนละครง หลงจากนนจงขยายเวลาออกไปเปน 2 เดอน/ครง จนสนสดการกอสราง

อนง เนองจากมกมปญหาทตองปฏบตการอยางหนงอยางใดตลอดชวงทท าการกอสราง

จงตองส ารองคาแรงงานส าหรบงานนไว ซงข นอยกบจ านวน ขนาดตนไมในโครงการ

นนๆ

4. ระยะหลงส นสดการกอสราง

เนองจากจ าตองตดแตงกงตนไมกอนการกอสราง ดงนนกงรนใหมจงยงไมเขารป เขา

ฟอรม รวมทง ควรเขาไปส ารวจระบบรากและความแขงแรงของตนไมเปนระยะ จงมก าหนดเขา

ไปปฏบตงานดแลรกษาตนไมทกๆ 2 เดอน อยางตอเนองเปนเวลา 1 ป จงส นสดโครงการ

ธราดล ทนดวน

2 มนาคม 2561

16

ตนไมใหญกบงาน

ภมสถาปตยกรรม

ล ำดบขนตอน

กำรยำยตนไมใหญแบบเปลอยรำก

หลกกำร-แนวคด

เรำจ ำตองยก ขน ยำย “ตมดน” ไปกบตนไมเพอประโยชนใด ?

ขอเทจจรง 1 : รำกแขนงผวดนบรเวณตมดน เปนรำกค ำยน ไมใชรำกหำ

อำหำร(feeding roots) โดยปกตแลว จะพบรำกขนำดเลก ซงเปนรำกหำ

อำหำรไดในบรเวณปลำยรำก แตบรเวณใกลโคนตน ซงเปนตมดน กลบม

รำกหำอำหำรนอยมำก

17

ขอเทจจรง 2 : รำกชดใหมทแตก

หลงจำกตดรำกเดมออกไปแลว

มกแตกออกจำกบรเวณปลำยรำก

แขนงผวดน(บรเวณขอบตมดน)

ทถกตดเปนสวนใหญ หำไดเปน

รำกเดมบรเวณดำนในตมดน ท

เกำะยดกบตมดน แตประกำรใด

ดวยเหตน ผคำตนไมลอม จงตอง

ปลกตนไมลอมโดยไมตดตำขำยท

หมตมดนออก เพรำะจะท ำใหรำก

ทงอกใหมเหลำนเสยหำย

ขอเทจจรง 3 : ตมดนซงมน ำหนกมำก เปนสำเหตหลกทท ำใหคำใชจำยใน

กำรยก ยำย สงเกนควำมจ ำเปน น ำหนกทสงมำกของตมดนน ยงท ำใหเกด

ควำมเสยหำยตอล ำตนและระบบรำกทเหลอไว ในขณะยก ขน ยำย อกดวย

หลกคด

1. ตนไมใหญ สะสมอำหำรไวในระบบรำกและล ำตน มำกพอควรอย

แลว ทงรำกหำอำหำรทอำจหลงเหลออย(กอนยก ยำย) ซงมขนำด

เลก มกฉกขำด เสยหำย ในชวงยก ขน ยำยอกดวย กำรอยรอด

18

ของตนไมใหญ ในชวงแรกๆ หลงกำรยำยปลก จงไมขนอยกบ

น ำ/อำหำร ทสงมำจำกรำกหำอำหำร(feeding roots) แตนำจะดง

มำจำกอำหำรทสะสมไว ทงในล ำตนและระบบรำก เพอใชในกำร

สรำงใบ รำก ในชวงแรกๆ

2. ตำม ขอเทจจรง 2 เมอรำกชดใหมแตกออกมำจำกปลำยรำก

แขนงผวดนทถกตด ในชวงลอมตม และ จดทรำกเดมถกตด กมก

อยใกลๆโคนตน(ขนอยกบขนำดของตมดน) เซลลของรำกใน

บรเวณนน เปนเซลลทมอำยมำก กำรเกดรำกชดใหมจงตองใช

เวลำหลำยวน ผนแปรไปตำมชนดพนธไม หำกพยำยำมท ำใหเกด

Callus ซงเปนเซลลตนก ำเนดรำกหำอำหำร ในบรเวณรำกทน ำ

ตดตนไปดวย ใหมำกทสดเทำทสำมำรถท ำได ตงแตชวงกอนกำร

ยก ยำย จะชวยใหเกดรำกชดใหม ในชวงหลงยำยปลก ไดเรว

กวำระบบเดม(ลอมตม) ซงสงผลใหตนไมฟนตวไดเรวขน

ขนตอนงำนยำยตนไม (งำนยำยสด แบบเปลอยรำก)

เปำหมำย

พยำยำมเกบรำกทมขนำดเหมำะสมทกเสน เอำไวใหยำวทสด และเกดควำม

เสยหำยตอรำกเหลำนน นอยทสด รวมทงกระตนใหเกด Callus ซงเปนเซลลตน

ก ำเนดรำกหำอำหำร(Feeding Root)ใหมๆ บนรำกเดมทเกบรกษำไว ใหมำกทสด

ขอจ ำกด

วธกำรยำยตนไมใหญแบบเปลอยรำกน เหมำะกบตนไมใหญทมรำกแขนง

ผวดน ขนำดใหญ และมจ ำนวนไมมำกนก ส ำหรบตนไมใหญทมรำกแขนงผวดน

19

ขนำดเลก จ ำนวนมำก แผประสำนกนแนนหนำ แนะน ำใหลอม ยำยโดยน ำตมดน

ตดไปดวย

งำนกระตนเซลล Callus

ระยะเวลำทตองกำร ส ำหรบตนไมทแตกรำกงำย ตองใชเวลำอยำงนอย 30

วน เพอใหไดเซลล Callus ในปรมำณทมำกพอ อยำงไรกตำม ตนไมบำง

ชนด อำจจ ำตองใชเวลำกวำ 60 วน โดยทมเรำยงมขอมลดำนนจ ำกดมำก

ในเบองตนน จงขอใหส ำรองเวลำไว 60 วนเปนอยำงต ำ

กำรกระตนเซลล Callus

1. ขดเปดดนรอบๆรำกออกอยำงระมดระวง พยำยำมมใหรำกเสยหำย

2. บำกเปลอกรำก โดยเฉพำะครงดำนลำงของรำก โดยใชมดหรอสว(รปตว

V) คมๆ และ สะอำด เพอใหบำดแผลลกถงแนวเยอเจรญ(Cambium)

ขนทดำนลำงของรำก ท ำรอยบำกเชนน เปนระยะๆ หำงกนประมำณ 20

– 30 ซม. ไปจนตลอดควำมยำวของรำกทตองกำรเกบรกษำไว

3. ทำสำร IBA (Idol-3-butyric acid) ทรอยแผลทนท จำกนนรบหมรอย

แผล รวมทงสวนอนๆของรำก ตรงจดททำสำร IBA ทนท ดวยแผนใย

มะพรำว รองภำยในดวยขยมะพรำว เพอปองกนมใหสำรชนดน สมผส

แสงเปนเวลำนำนเกนควร

4. เมอบำกรำกและทำสำร IBA ตลอดรำกเสนทตองกำรเกบไว เสนใดเสน

หนงแลว ใหใชขยมะพรำวหรอมะพรำวสบคลมใหทว จำกนนจงรดน ำยำ

เรงรำก(ฮอรโมน บ 1) ใหชม

5. คลมรอบๆโคนตน บรเวณทท ำกำรกระตนเซลล Callus ดวยตำขำยสด ำ

พรอมทงตรงตำขำยนไวใหมนคง

6. หำกเรอนยอดของตนไมตนใดหนำทบ หรอแผกวำงมำก อำจจ ำตองตด

สำง ลดขนำดเรอนยอดเทำทจ ำเปนเทำนน เพอปองกนกำรโคนลม หรอ

จดท ำค ำยนเพอใหปลอดภย

กำรดแลรกษำชวงกอนยก ยำย

1. ปองกนมใหแสงแดด สองเขำไปถงบรเวณทกระตน Callus เพอให

บรเวณนน มดทสดเทำทสำมำรถท ำได

2. รดน ำขยมะพรำว มะพรำวสบใหชมชนตลอดเวลำ

3. ระมดระวงมใหน ำทวมขง โดยเฉพำะดำนลำงของรำก อยำงเดดขำด

20

4. หำมเปด รอ รบกวนบรเวณน โดยไมไดรบอนญำตลวงหนำ อยำง

เดดขำด

กำรตรวจสอบพฒนำกำรของเซลล Callus

จ ำตองมจนท.ไปตรวจสอบพฒนำกำรของเซลล Callus เปนระยะๆ เพอทจะ

ก ำหนดวนยกยำยทแนนอน ส ำหรบตนไมแตละตนตอไป

กำรก ำหนดจดปลก ขนำดระบบรำกและเรอนยอดทเหมำะสม

เนองจำกเปนกำรยำยแบบเปลอยรำก จงแนะน ำใหน ำตนไมลงปลกในจดท

ก ำหนดไวใหเรวทสด แตดวยเปนกำรปลกในขณะทกำรกอสรำงยงด ำเนนอย

ดงนน จงตองรวมกนพจำรณำ จดปลก ทศทำง ขนำดเรอนและรปทรงของเรอน

ยอด และควำมยำวของรำกแตละเสน อยำงรอบคอบถถวน เพอมใหเกดกำร

กระทบกระเทอนตอทงเรอนยอดและระบบรำกของตนไม ในชวงกำรกอสรำง

หำกมกำรยกระดบผวดนรอบโคนตน ขนสงกวำระดบดนเดม ตองปรบระดบ

และ ปองกนกำรไหลออกของดนเหลำน ใหเรยบรอยกอนกำรยกยำย

วตถประสงคของกำรตดแตงเพอลดขนำดเรอนยอด

กำรตดแตงเพอลดขนำดเรอนยอด มวตประสงค ส ำคญ 2 ประกำร คอ

1. เพอลดน ำหนกและขนำดของตนไมโดยรวม เพอใหสะดวกตอกำร

เคลอนยำยตนไม ดงนน ควำมกวำงของเสนทำงขนสง คอขอจ ำกดใน

เรองน ซงในกำรขนสงทำงถนนตำมปกตนน สำมำรถเกบรกษำเรอน

ยอดไดกวำง(เสนผำศนยกลำงเรอนยอด) ไมเกน 4 เมตร หำกประสงคจะ

เกบเรอนยอดไวใหไดกวำงกวำน จ ำตองขนสงทำงน ำและล ำเลยงไปยง

โครงกำรทตดล ำน ำสำยกวำงๆเทำนน

2. เพอลดกำรคำยน ำของใบ กำรตดรำกออกในชวงยกยำย สงผลใหระบบ

ปอนน ำ/อำหำรจำกรำก ขนไปยงเรอนยอดตนไมเสยหำย จงจ ำตอง

ควบคมระดบกำรคำยน ำของใบใหสมดลกบน ำ/อำหำรทสงขนมำจำก

รำก ดวยกำรลดปรมำณใบบนเรอนยอดลง

กำรตดกงใด ทจดใด จงตองผำนกำรพจำรณำอยำงรอบคอบ เพอพยำยำม

คงรปทรงทสวยงำมของตนไมไวใหไดสงสดเทำทสำมำรถท ำได และ ไมกอ

ปญหำตอกำรขนยำยมำยงโครงกำร

ขนตอนทส ำคญในกำรตดแตงตนไม

1. หวงเวลำทเหมำะสม คอ กอนกำรยกยำยตนไม ไมควรตดแตงทงไวเปน

เวลำนำน เพรำะตนไมจะใชอำหำรทสะสมไวไปเพอกำรสรำงยอดออน

21

ซงอำจเสยหำยขณะยก ยำยไดงำย ควรใหตนไมมำสรำงยอดออนชด

ใหม เมอลงปลกแลว

2. หำกหลกเลยงได ไมควรตดแตงตนไม ในขณะทใบบนเรอนยอด ยงเปน

ใบออน ควรตดแตงตนไมในชวงทใบบนเรอนยอดแกเตมท

3. จดตดส ำหรบแตละกง จะตองสอดคลองกบรปทรงโดยรวมของตนไมตน

นน (ตองก ำหนดใหชดเจนกอนเรมกำรตดแตง)

4. รอย แผล

สดทำย

ตองเรยบ ไมฉกขำด และ ลำดเอยงลง ไมอนญำตใหมรอยแผลสดทำย

ของกง ทวำงตวขนำนกบพนดนอยำงเดดขำด

22

5. เมอตดแผลใดเสรจเรยบรอยแลว ใหใชสำรยรเทนชนดน ำ ทำทบรอย

แผลนน ในทนท

6. จำกนนใหใชฟำงขำว ทำงมะพรำว ทำงปำลม(เตำรำง) หรอวสดอนใด

ทมชองใหตำออนใหมๆ ของตนไม สำมำรถเบยดแทรกผำนขนมำได

หอหมสวนปลำยกง มำถงทระยะ 50 ซม. และผกมดใหแนน

7. กงสวนทต ำกวำนนลงมำ ใหใชกระสอบปำน แผนใยมะพรำว หอหมเพอ

ปองกนมใหเกดควำมเสยหำยอนเนองจำกควำมรอนของแสงแดด

23

เตรยมรำกกอนงำนยำย หลงจำกกระตนรำกแลวไมต ำกวำ 30 วน

ขดเปดหนำดนบรเวณปลำยรำกใหยำวทสดเทำทสำมำรถขนยำยไปได และ

ขดดนดำนใตรำกเพอตรวจหำรำกทหยงลงดำนลำง

งำนขนยำย โยงยดล ำตน(ในกรณทมหลำยล ำตน)

ตดตงจดยนรถเครนใหมนคง น ำสลงผำใบจบยดกบตนไม กรณทเปนไมกอ

(มหลำยล ำตนในกอเดยวกน) ใหใชไมเสำเขมหรอทอนเหลก ยดล ำตนแตละล ำ

เขำดวยกนเพอปองกนกำรฉกขำดขณะขนยำย จำกนนจงตดรำกขนำดใหญให

ขำดโดยรอบ แลวคอยๆยกตนไมขน

เชคระดบควำมสงของระดบรำกเพอเตรยมปรบระดบดนทจดปลก

หำกตองขนยำยในระยะไกล และอำจใชเวลำหลำยวนกอนลงปลก ตองใช

แผนใยมะพรำวหมทงล ำตนและระบบรำกใหเรยบรอย รดน ำแผนใยมะพรำวให

ชนตลอดชวงเวลำทขนยำย รวมทงตอปองกนมใหล ำตนและระบบรำกถกแสงแดด

เผำโดยตรง ตลอดเวลำขนยำย

หมำยเหต ส ำหรบตนจำมจร ทปฏบตตำมวธกำรน โดยเฉพำะกำรเตรยมรำกให

ถกตอง ระบบรำกไมเสยหำยโดยเฉพำะอยำงยง ตองไมมน ำทวมขงบรเวณรำก

ในชวงเตรยมรำก และ ตดแตงกอนวนเคลอนยำยเทำนน เชอวำ สำมำรถอยรอด

และมสขภำพด แมตองใชเวลำขนยำยไมเกน 7 วน(ยงไมมประสบกำรณในงำน

ลกษณะน)

ธรำดล ทนดวน

2 มนำคม 2561

24

ตนไมใหญกบงาน

ภมสถาปตยกรรม

การจดการปญหาอนเกยวเนองจากตนไมใหญ

เปาหมายของการดแลรกษาตนไมใหญ

1. เพอแกไขปญหา ทงท

สะสมมาจากอดตและ

ปองกนปญหาทอาจ

เกดขนในอนาคต

ปญหาของตนไม

ใหญในเขตเมอง

ประกอบดวย

1.1ปญหาทเกด

กบตนไมตนนน

1.2 ปญหาท

ตนไมสราง

ใหกบสงคม

2. เพอความสวยงาม

ปญหาทเกดกบตนไมใหญท

ส าคญ คอ สขภาพของตนไมตนนน

เราจะสงเกตไดอยางไรวา ตนไมตนนน

สมบรณแขงแรง หรอก าลงปวย ใน

ประเดนน พนทใบบนเรอนยอดเปน

ดชนทบงบอกสขภาพของตนไมตนนน

ในชวงนอกฤดผลดใบ ตนไมท

มใบบนเรอนยอดหนาแนน เปนตนไมท

มสขภาพด ตนไมทมใบบนเรอนยอด

บางตาเปนตนไมทก าลงปวย

ปรมาณใบบนเรอนยอด ยงเปน

เครองบงชการฟนตวของตนไมได

เชนกน ตนไมทไดรบผลกระทบทางลบ

และสญเสยปรมาณใบไปเพราะสาเหตใดสาเหตหนง หากปรากฏวาในเวลาตอมา ตนไมตนนนม

ปรมาณใบบนเรอนยอดเพมขน ยอมเปนเครองบงชวา ตนไมตนนนก าลงฟนตวนนเอง

โดยปกตแลว ตนไมใหญ มความทนทานสงมาก หากเขาใจตงแตในชวงแรกๆวา

ตนไมตนใดปวยเราจะสามารถรกษาไดทนทวงท และ รกษาชวตตนไมตนนนเอาไวได

ตนสตบรรณ 3 ตน ทมสขภาพตางกน

ภาพตนจามจร 2 ตน ทมสขภาพตางกน

25

ปญหาทตนไมสรางใหกบสงคม

เนองจากตนไมในเขตเมอง ยนตนอยในสงคมรวมกบมนษย การเจรญเตบโตของตนไม

จงอาจสรางปญหาใหวถชวตของคนเมอง เชน กดขวางการจราจร เรอนยอดและระบบราก

รบกวนระบบสาธารณปโภค/สาธารณปการ ฯลฯ

อกประการหนง ปาในเมองมองคประกอบทยงไมตกผลกลงตว เชนทปรากฏในปา

ธรรมชาต ตนไมในเขตเมองจงยงเตบโตแกงแยงแขงขนและอาจสรางปญหาใหกบตนไมตน

อนๆ เชน ใหญโตจนบดบงแสงแดดตนทเลกกวา ไมเถาเลอยพนขนปกคลมตนไมใหญ ฯลฯ

แตปญหาทส าคญและรนแรงทสด ทตนไมสรางใหกบสงคมในวนน คอ อนตราย

(Tree Hazard) ทอาจเกดขน จากตนไมใหญตนนนๆ

อนตรายจากตนไมใหญ (Tree hazard) คอ ความเปนไปได ทจะเกดความเสยหายแก

ทรพยสน หรอ การบาดเจบของบคคล อนเปนผลมาจาก Tree Failure

Tree Failure เกดขนเมอ ตนไมใหญ หรอ ชนสวนขนาดใหญ โคนลม, ฉกขาด และตก

ลงมา

โอกาสระดบสง ทจะเกด Tree Failure ยงไมจดเขาเปน Tree Hazard จ าตองม บคคลท

อาจบาดเจบ หรอ เสยชวต หรอ ทรพยสนทตองเสยหาย นนคอ ตองม “ผรบเคราะห” เมอเกด

Tree Failure ขน จงจะถอวา เปนอนตรายทตองเขาไปด าเนนการแกไข

Tree Hazard จงมไดพจารณาจากสภาพของตนไมตนนน เพยงอยางเดยว แตตองนบ

รวมถง ความเปนไปไดทจะม “ ผรบเคราะห” อยในพนทนนดวย

การประเมนความเสยงทอาจเกด Tree Failure

ปจจยทอาจสงผลทางลบตอความมนคงของตนไมตนนน และอาจท าใหเกด Tree

Failure ขน แบงออกเปน 2 กลม คอ

1. ปจจยแบบองครวม

2. ปจจยแบบแยกสวน

ปจจยแบบองครวม

สามารถแยกออกเปน 2 สวน คอ ปจจยจากภายนอก และ ปจจยจากภายในตนไมเอง

ปจจยภายนอก

ตนไมทสามารถยนตนไดอยางปลอดภย คอ เมอขดความสามารถโดยรวม ของล าตนและ

ระบบราก เพอพยงใหเกดความมนคงใหกบตนไมตนนน อยสงกวาน าหนกของสวนเหนอ

ดน ไดแก ล าตนและเรอนยอดโดยรวม และตนไมจะสญเสยความมนคง ตอเมอมปจจย

ภายนอกมากระทบ เชน

น าหนกของเรอนยอดเพมขน จากการสะสมของน า(สวนใหญ คอ น าฝน)บน

เรอนยอด

26

มแรงมากระท าตอเรอนยอดเพมขน เชน มลมพายมาปะทะตนไม

ระบบรากเกาะยดพนดนไดลดลง เชน ดนออนตวหลงฝนตกตดตอกนหลายวน

การประเมนปจจยเสยงจากภายนอกน ใหน าคาสงสดของปจจยเสยงตางๆ และ

ความถทอาจเกดขนในพนทนน มาประเมนอยางรอบคอบ เชน ความเรวลมสงสด ทเคยพดผาน

ในพนทนน ปรมาณฝนทตกหนกตอเนองสงสด และ ความถทเคยเกดเหตการณเหลานน

ปจจยภายใน

ปจจยแบบองครวมทท าใหตนไมมความเสยงทจะเกดอนตรายขน คอ การออนแอลงของ

ล าตน เชน โพรงตามล าตนขยายใหญขน หรอ ระบบราก เชน รากเสยหายจากการ

กระท าใดๆ หรอ ระบบรากเนาเสยหายจากโรคทเกดกบระบบราก

ปจจยแบบแยกสวน

สภาพภายในตนไมเอง ทอาจท าใหเกด Tree Failure ขน พจารณาท ล าตน เรอนยอด

และ ระบบราก

ล าตน(Trunk) ยนตนตาย, เอนเอยง, เสยศนย, Forks, เนอไมแตก, เปลอกมแผล,

ตนไมรบนน.ล าตน น าหนกเรอนยอดเพมขน มแรงมากระท าตอ รากเกาะยด

และเรอนยอดได เรอนยอดเพมขน ดนไดนอยลง

ตนไมยงสมดลอย

ล าตนออนแอลง

ระบบรากออนแอลง

27

ล าตนผ เปนโพรง หรอ ล าตนม Taper ไมเหมาะสม

เรอนยอด(Crown) กงแหงตาย กงผ คงคางบนเรอนยอด, กงทมโครงสรางไมเหมาะสม,

โครงสรางเรอนยอดไมด, เรอนยอดหนาทบเกนควร

ระบบราก เปลอกแตก, รากเสยหาย, การชะลางของหนาดน, รากลอย, โครงสรางไมด

ปจจยทตองพจารณาในการประเมนระดบอนตรายทอาจเกดขน

1. ประเมนขนาดและต าแหนงของ Defect

ยง Defect มขนาดใหญขนเพยงไร กยงมอนตรายสงขนเพยงนน

ยง Defect อยสงจากพนดนเพยงไร กยงมอนตรายสงขนเพยงนน

28

2. พจารณาจ านวนและความถของ “ผรบเคราะห” ทเขาไปยงพนทเสยง

พนทเสยงม 2 กลม คอ พนทภายใตเรอนยอดของตนไมตนนน และ พนทภายในรศม

ของความสงของตนไมตนนน เมอเกดการโคนลมขน

ยงมจ านวนหรอมลคาของผคนหรอทรพยสนภายในพนทเสยงสงเพมมากขนเพยงไร

ระดบอนตรายกยงสงขนเพยงนน

Hazard Tree Management คอ การลดระดบอนตราย โดยการส ารวจ และ พยายาม

รกษาสมดลระหวาง ระดบอนตรายทอาจเกดขน กบ ความความปรารถนาทจะเกบรกษา

ตนไมใหญทสงางามไวในพนทนนๆ

29

ดวยหลกการน การจดการตอความเสยงทอาจเกดขน จงไมอาจกระท าดวยการ

จ าจดปจจยเสยงออกไปทงหมด เพราะการกระท าดงกลาว สงผลใหไดตนไมทอปลกษณในสงคม

เพมขนอกหนงตน รกขกรมออาชพ จงมหนาทประเมนปจจยเสยงในทกๆดานอยางรอบคอบ เพอ

ตดสนใจวา ยอมใหมความเสยงเหลออยในระดบใด เพอทใหไดตนไมทสวยสงา ปลกประดบใน

สงคมตอไป

* * * * * * *

30

ตนไมใหญกบงาน

ภมสถาปตยกรรม

งานรกขกรรมเพอทศนยภาพเมอง

ดวยเหตทตนไมใหญในเขตเมอง เปรยบไดดง เสอผาหนาผมของเมอง และ

ตนไมใหญในเขตเมอง คอ บคลกภาพของเมอง การบ ารงรกษา การตดแตงตนไมจงตองให

ความส าคญตอองคประกอบดานศลปของตนไมและเมอง อยางหลกเลยงไมได

ชนชาตไทย มรากเหงาทางวฒนธรรมทส าคญ ทสงเสรมใหคนไทยสวนใหญม

ขดความสามารถในการตดแตงตนไม ไดด ไดโดดเดนไมแพชนชาตใดในโลกน 2 ประการ คอ

เรามสายเลอดเกษตรกร ซงไดรบการอบรมสงสอนใหเคารพ ย าเกรง เหน

คณคาของธรรมชาตและสงแวดลอมรอบตวเราตลอดเวลา เรามพธกรรม ทงใน

ระดบชาตและระดบชมชนมากมาย ทเปนตวอยางทชใหเราตองปฏบตตอตนไม

และสภาพแวดลอม ดวยความเคารพ ดวยความประณต อยางไรกตาม ดวย

ความกาวหนาทางเทคโนโลย และ พฒนาการของอปกรณเครองมอเครองใชใน

การปฏบตงาน ผคนทมกอางตววาเปนคนรนใหม จงละเลย ขนบ ธรรมเนยม

ประเพณเกาๆ ทถายทอดผานผคนยอนหลงไปนบรอย นบพนปแลว และประเมน

วฒนธรรมประจ าชาต ทมคณคายงน วาเปนสงคร าคร โบราณ ลาสมยในวนน

เราเปนชาตทโดดเดนดานประณตศลป ชนชาตไทย มผลงานดาน

จตรกรรม ศลปกรรม สถาปตยกรรม รวมทงงานศลปในการด ารงชพ เชน เสอผา

อาหาร เครองดนตร และการศาสนา ฯลฯ ฯลฯ ทสวยงาม โดดเดน เปนทยอมรบ

ของผคนทวโลก มานานมากเชนกน นาเสยดายทผทเกยวของกบงานตดแตง

บ ารงรกษาตนไมและสวนประดบ ละเลยทจะน าจดเดนทางดานน มาปรบใชให

เหมาะสม ตนไมใหญและสวนประดบสวนใหญของสงคมไทย จงอยในสภาพ

อปลกษณ นาหดห ไมเจรญตาเจรญใจ ไมสมกบเปนพนทของชนชาตทม

ชอเสยงดานประณตศลปเปนทยอมรบไปทวโลก นามชนชาตไทย

การน าองคความรทางดานวนศาสตรทเรยนรจากชาตตะวนตก มาปรบใชในงาน

ดแลรกษาตนไมใหญในเขตเมอง โดยพยายามประมวลเอกลกษณของชนชาตไทย ในสอง

ประเดนทกลาวแลว เขาไปสอดรอยใหกลมกลนกน ปรากฏเปนหลกการดานศลปในงานตดแตง

ตนไมใหญและสวนประดบ ทตองค านงถงรวม 6 ขอ คอ

แสง-ส เสน-สาย พน-ผว

รปทรง วถชวต และ รสนยม

ดงจะไดกลาวโดยละเอยด ดงน

แสง - ส เปนทยอมรบกนวา แสงในระดบทเหมาะสม ชวยใหเหนภาพไดงดงาม แสงใน

ระดบทเหมาะสม เพมความสดใสใหพนทซงเคยทบทมไดด อยางไรกตาม ปรมาณแสงทมากเกน

ควร กลบใหผลทางลบตอภาพและสถานทนนๆเชนกน

31

มขอสงเกตวา พนทปาในเมองนอยใหญในประเทศไทย ลวนรมครมเกนงามเปน

สวนใหญ ตนเหตของความรมครมทเกนความเหมาะสมน มสาเหตส าคญ 3 ประการ คอ

1. เรามกปลกตนไมใหญในพนทขนาดใหญ โดยมชนเรอนยอดระดบเดยวกน

ทวทงแปลง เมอตนไมเตบโตจนเรอนยอดทบซอนกน แสงสวางจากทองฟา

จงสองลอดลงมาไดนอย การปลกตนไมเปนแปลงในลกษณะปาในเมอง จง

ควรเลยนสภาพทปรากฏในธรรมชาต คอ ประกอบดวยพรรณไมหลายชน

เรอนยอด แสงจงสามารถสองลอดผานใตเรอนยอดตนไมชนบน ลงมายง

พนทดานลางไดมากขน สวน ปาในเมอง ในลกษณะน จงดสดใส ปลอดภย

แกผใชสวนเพมขน

2. อตราการเจรญเตบโตของพชพรรณ ในเมองรอนมอตราสงกวาในเมองหนาว

ตนไมสามารถเจรญเตบโต ไดเกอบตลอดทงป พนทสเขยวในเขตเมอง ใน

เมองรอนจงมแนวโนมจะรมครมกวาทปรากฏในเมองหนาว

3. เราขาดก าหนดการตดแตง ดแลรกษาตนไมเหลาน ทควรตองปฏบต เปน

ระยะๆอยางสม าเสมอ แตมกปลอยใหเตบโตไปตามยถากรรม สงผลโดยรวม

ใหพนททงทเรยกวาสวนสาธารณะ หรอ ปาในเมอง ในประเทศไทย รมครม

เกนควร

เนองจากการท างานศลปไมมขอก าหนดทตายตว แสงในระดบใด จงเหมาะสมกบ

พนทใด ควรปลอยใหแสงสวางสม าเสมอกนทงพนท หรอ ควรปลอยใหพนทใดรมครมและจดใด

สวาง ลวนเปนเรองทตองพจารณาองคประกอบของแตละพนทอยางรอบคอบถถวน ผทท างานน

ไดด จงตองฝกฝนโดยการพากเพยรลงมอปฏบตอยางสม าเสมอเทานน

เมอจดระดบแสงเขามายงพนทในระดบทเหมาะสมแลว ในบางหวงเวลาของรอบป

เราจ าตองใชองคความรดาน นสยในการออกดอกของตนไม และบ ารงรกษาตนไมแตละชนด

เพอใหออกดอก เบงบานมาประดบพนท ใหโดดเดนสะดดตาสงสด

เสน – สาย ตนไมใหญทสวยสงา หา

ไดมแคใบเขยวๆเปนองคประกอบเพยง

อยางเดยว หนงในองคประกอบดานศลป

ในงานตดแตงตนไม คอ เสน สายของล า

ตน กงกานของตนไม ซงแสดงเอกลกษณ

ของพรรณไมแตละชนดไดด ผปฏบตงาน

ดานน จ าตองมและน าองคความรเกยวกบ

ชพลกษณของพรรณไม มาปรบใชใน

งานแตละชน ใหเหมาะสมกบแตละ

สถานการณ ปจจยดานเสน – สาย น ม

รายละเอยดทควรพจารณา ดงน

32

1. ล าตน

1.1 จ านวน ตนไมใหญควรมล าตนหลกเดยวๆ ขนมาจากพนดนระยะหนง จะ

สงจากพนดนเทาไร ตองพจารณาให

เหมาะสมกบพนธไมชนดนน เชน ถาเปน

ตนไทร ตนกรางควรมล าตนเดยวๆสง

ขนมาไมมากนก แตถาเปนตนอโศกอนเดย

แลว ตองปลอยใหมล าตนเดยวชะลดไป

จรดยอดจงถอวางาม

ส าหรบไมทมหลายล าตน(เปนกลม) แตละ

ตน (บนตอเดยวกน) ควรมขนาดไลเรยกน

และอยหางกนพอควร คอ จดชองไฟ

ระหวางตนใหสมพนธกบขนาดของล าตน

และ มทศทางเบนออกจากกนพองาม

เพอใหไมดเบยดเสยด แกงแยงกน

เตบโตมากนก

1.2 ขนาด ตนไมยนตนนน ยงมล า

ตนโตเพยงไร กยงดมคา ขนาดของ

ล าตน ตองสมดลกบความสงและ

ขนาดเรอนยอด ตนไมทมล าตนขนาด

ใหญแตมเรอนยอดเลกและตนเตยจะ

ดด ดมนคงแขงแรงกวา เมอเทยบกบ

ตนทมล าตนเลก แตมเรอนยอดใหญและสงชะลด

ถาเปนไมกลม ล าตนของทกตน ไมควรมขนาดใหญเลกตางกนมากนก

เพราะจะดขมกนเอง

1.3 ลกษณะของล าตน ล า

ตนควรตงตรง เพอใหเกด

ความรสกมนคง สงางาม แตถาล า

ตนเอยง ควรจดเรอนยอดใหด

สมพนธกบทศทางของล าตน และ

ตองคมขนาดเรอนยอดใหสมดล

กบ ความสงและขนาดของล าตน

เพอใหดมนคง สวยงาม (ตนเอยง

แตยงดมนคง) มฉะนนผทพบเหนจะรสกวา ตนไมตนนนไมก าลงจะลมลงมา

เสน-สายของตนมะขามบน

ถนนราชด าเนน ซงไมสวยงาม

33

ดวยตนไมในเขตรอน ซงเออตอการ

เจรญเตบโตตลอดทงป ตนไมในเขตรอน

โดยเฉพาะในปาไมผลดใบ หรอตนไมทน ามา

ปลกในเขตชมชน ดนอดมสมบรณ สวนใหญ จง

มล าตนเปลา ตรง และสงชะลด ตางจากตนไมใน

เมองหนาว ซงมหวงเวลาส าหรบการเตบโตจ ากด

ล าตนของตนไมในเมองหนาว จงมกมลกษณะ

สอบเขา(ล าตนม Taper) ซงท าใหตนไมดมนคง

สงางาม ดวยเหตน หากพจารณาวา ตนไมชนด

ใดเตบโตดานความสงเรวเกนควร แนะน าให

ทอนยอดออกเปนระยะๆ เพอบงคบใหตนไม

ขยายขนาดล าตน ออกมาสอดรบกบความสง

ของตนไมตนนน ซงชวยใหไดตนไมทล าตนม

Taper เหมาะสม และดมงคง สงางาม

1.4 สภาพเปลอก ดรายละเอยดในขอ พน – ผว

2. กง

2.1 กงบนเรอนยอดสวนใหญควรเปนกงนอน กงตงทอยบนเรอนยอดควร

เปนสวนตอของล าตนมาจากดานลางเทานน กงตง(กงกระโดง)จ านวนมากๆ ทง

ทอยบนกงนอนและแตกจากล าตนหลก ใน

บรเวณเรอนยอด จะบดบงและท าลายความ

สวยงามตามธรรมชาตของกงนอนลง จงตอง

ควบคมกงตงในบรเวณน ใหมจ านวนจ ากด

2.2 มจ านวนกงสมดลกบความหนาของเรอน

ยอด ถาตนไมตนนนมระยะระหวางกงลางสด

กบปลายยอดหางกนมาก (เรอนยอดหนา) ก

ปลอยใหมกงนอนจ านวนมากและกระจายไปทว

ทกระดบได แตถามระยะสนๆ(เรอนยอดบาง)

ควรเลอกเกบกงนอนทมลกษณะดไวแตพอควร

เทานน

ตนหกวางทมกงกระโดง

ตามล าตนมากเกนควร

34

2.3 ทศทางของกงนอน กงนอนแตละ

กง โดยเฉพาะทอยในระดบใกลเคยงกน

ควรมทศทางกระจายออกไปทวทกดาน

คลายเสนรศมโดยมล าตนเปนศนยกลาง

เพอใหทรงพมดสมดล ไมแนนดานหนง แต

กลบแหวงอกดานหนง โดยธรรมชาตตนไม

นนจะสลดกงทไมไดรบแสงทงไปตาม

ธรรมชาตอยแลว ดงนน ถามกงนอนซอน

ตวอยในระดบใกลเคยงกน ควรเลอกตดกง

ทดไมสวยงาม หรอออนแอกวาทงไป ทงน

เพอใหกงทเกบไวเตบโตแขงแรงเตมท

2.4 การกระจายตวของกง บรรดากงนอนใหญนอยทงหลาย ไมควรกระจก

ตวอยทระดบใดระดบหนง แตควรกระจายออกไปในทกระดบ อยางสม าเสมอ

ตลอดเรอนยอด กงขนาดเลกทอยใกลกบกงใหญๆ มกถกเปลอกและเนอไม

บรเวณโคนกงใหญเบยดรดจนตายได จงควรจดชองไฟระหวางกงทอยใน

ระดบใกลเคยงกนใหด ท าใหไดกงทสมบรณทวทงตน

2.5 มขนาดและความยาวสมดลกน เชนเดยวกบล าตน กงของตนไมทงามสงา

ตองมขนาดสมดลกบความยาว และตองโตพอเพอรบหนกพมใบได มฉะนนกง

อาจหกหรอฉกขาดโดยเฉพาะชวงฝนหนกลมแรง หรออยางนอยกท าใหผพบ

เหนรสกเปนกงวล

2.6 โครงสรางของล าตน กงกาน ตองสอดคลองกบลกษณะประจ าพนธของ

พรรณไมชนดนนๆ หรอหากตดแตงใหตางจากธรรมชาตเดม กตองเปนการวาง

เสนสายของกงกานใหดด ใหโดดเดนขน

2.7 ไมมกงแหง กงตายคงคางบนเรอนยอด เพอปองกนอนตรายทอาจเกดขน

และเพอลดความรสกทไมดตอตนไมตน

นน ปญหานพบมากและเกดอนตราย

บอยครง กบตนจามจรทปลอยให

เตบโตตามธรรมชาต

พน – ผว พน – ผวทส าคญซงแสดงเอกลกษณ

ของตนไมไดด คอ เปลอกของตนไม

เปลอกไมตองสมบรณ ไมมรอยแผล ไมม

โพรงไม ไมมตอกงตาย เนอไมผ และ

แสดงธรรมชาตทแทจรงของ เปลอกไม

ชนดนนออกมาอยางเตมท

กงขนาดใหญ

อยชดกนเกนควร

เปลอกทสมบรณของตนปอทะเล

35

พน - ผว อกสวนหนงซงมความส าคญตอภมทศนอนเกดจากตนไมใหญ คอ

ผวสมผส(Texture) ของ

ทงเปลอกไมและเรอน

ยอดในภาพรวม เรอน

ยอดของพรรณไมนน ม

องคประกอบส าคญ เชน

ส ความมนวาว และความ

หยาบละเอยดของ

ผวสมผส ทแตกตางกน

ทงผปลกและบ ารงรกษาควร

ไตรตรองประเดนนให

รอบคอบ การน าพรรณไม

หลากหลายชนดมาปลก

รวมกน หากสามารถน า

องคประกอบดานผวสมผส

ของเรอนยอดของพรรณไม

นานาพรรณ มารอยเรยงให

กลมกลนกน ยอมสงผลตอ

ทศนยภาพในองครวมของ

สถานทดวยเชนกน

ตวอยางเชน

ตนไมขางทางหลวง

หรอรมถนนทเรยกกนวาบเลอ

วารด หากปลกตนไมเพยง

ชนดเดยว รอยเรยงเปนแถว

เปนแนว ตอเนองในระยะท

ยาวพอควร ผวสมผส ส ความ

มนวาวของใบบนเรอนยอด

เมอผนวกกบรปทรงของ

เรอนยอดทเปนเอกรป

(uniform) ชวยใหผใช

รถใชถนนเกดความรสก

ลนไหล เพลดเพลนไปกบ

เสนทาง ตรงกนขาม หาก

ปลกพรรณไมคละชนด

อยางไมใสใจในประเดน

น ไมเพยงสภาพเอกรป

และ ความเปนระเบยบ

36

ของทวทศนเทานน ทจะถกท าลายลง ความรสกเลอนไหลไปกบการจราจรและ

เสนทาง กยงถกท าลายลงเชนกน

อยางไรกตาม มไดหมายความวา เราจ าตองปลกพรรณไมรมถนนเพยง

ชนดเดยวตลอดทงสาย ตรงกนขาม เมอสภาพสองขางทางเปลยนไป เชน เปลยน

จากชนบทไปเปนเขตชมชน เราสามารถใชรปลกษณทเปลยนไปของพรรณไม

โดยเฉพาะในประเดนผวสมผส ส ความมนวาว และรปทรง เพอสงสญญาณเตอน

ผขบข ใหรสกถงความเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมในระยะตอไปได การ

คดเลอกพรรณไมและการดแลรกษา ตนไมและภมทศน จงตองกระท าดวยความ

รอบคอบ ถถวนตลอดเวลา

ประเดนพน - ผว น ในงานดแลสวนประดบ ยงครอบคลมถงผวพน

องคประกอบอนๆ เชน ผวน า พนถนน/ทางเดน พนผวทไมงดงามและควรปกปด

ฯลฯ ซงตองลงรายละเอยดปลกยอยอกมากมาย และ ไมขอกลาวโดยละเอยดใน

เอกสารน

รป – ทรง เสน - สาย และ พน - ผว เมอไดสมผสกบแสง กอตวขนเปนรป เปนทรง ให

ปรากฏตอสายตา รป - ทรงทกลาวถงน คอ ภาพในองครวมของตนไมและหมไม

อยางไรกตาม ไดกลาวถงล าตน กงกาน ในเรอง เสน - สาย และ ประเดนพน -

ผว ซงกลาวถงผวสมผส ส ความมนวาว ของทงเปลอกและเรอนยอดแลว ในขอน

จงขอกลาวรปทรงของเรอนยอดเพยงประการเดยว

เรอนยอด คอภาพรวมของล าตน กง และใบ นบจากกงลางสดไปจรด

ยอดไม เรอนยอดของตนไมทงามสงา ควรมลกษณะ ดงน

1. มขนาดไดสดสวนกบขนาดของล าตน

เรอนยอดเปรยบเสมอนมงกฎส าหรบตนไม จงควรมขนาดสอดคลอง

กบขนาดของล าตน ดงไดกลาวในเรองล าตนแลว ตนไมทปลกใหมๆ

พอตงตวไดกมกมปญหาเรอนยอดใหญหนาทบเกนก าลงล าตน

เสมอๆ การน ควรแกไขโดยการสาง และควบคมขนาดเรอนยอด

อยางสม าเสมอ ตอเมอล าตนแขงแรงดแลว จงคอยๆขยายขนาดเรอน

ยอดออกไปได อาการโอนเอนเมอปะทะลม หรอการโคนลมหลงฝน

หนก ทปรากฏใหเหนเสมอๆ จะลดลง

2. กลมกลนกบสภาพแวดลอม

ตนไมใหญทปลกประดบรอบๆตวบานหรออาคาร ควรยนตนอยาง

เหมาะสมกลมกลน และเปนสวนหนงของสงกอสรางโดยรอบ แต

ธรรมชาตของตนไมคอ เจรญเตบโตพงเขาหาแสงแดดตลอดเวลา

ตนไมทเมอแรกปลก อาจดเขากบบานและสงกอสรางไดด หาก

ปลอยใหเตบโตตามยถากรรม ยอมสงใหญจนขมทกสงทอยโดยรอบ

ใหดเลกจอย หรอเตบโตเขาหาแสงแดดตลอดเวลาจนเอนเอยงเสย

สมดล ควรตดแตงและปรบรปทรงใหมเรอนยอดเสมอๆกบชายคา ไม

สงใหญจนเกนควร จนท าใหเกรงวาจะหกโคนลงมาท าความสยหาย

ใหบานเรอนได

ตนไมทปลกประดบถนนหนทาง ควรควบคมกงใหแตกออกไปเฉพาะ

ดานทางเทา ตดแตงสวนทยนออกมานอกถนนและอยในระดบต าจน

อาจปะทะกบรถบรรทก รถประจ าทาง ออก สวนใดทเกาะเกยวท า

37

ความเสยหายแก สายไฟฟา สายโทรศพท กจ าตองตดแตงให

สวยงามเปนประจ า

3. ไมหนาทบเกนควร เรอนยอดทหนาทบเกนควรเปนแหลงสะสมโรคและแมลงศตรพช ไม

เพยงแตกบพชเทานน ยงอาจสรางปญหาใหผคนโดยรอบไดเชนกน

(แหลงหลบซอนของยงในเวลากลางวน) เรอนยอดทโปรงบาง ชวย

ลดปรมาณมดแดงบนตนไมตนนนลงได ทงนเพราะมดแดงดงใบไม

มาสรางรงไดยากกวาตนทมเรอนยอดหนาทบ อบลม

หลกทใชในการพจารณาระดบความหนาทบของเรอนยอด คอ เมอ

มองจากบรเวณโคนตนขนไป ควรมองเหนใบไมเปนสเขยวสดทวทง

เรอนยอด หากดมดทบ ไมมแสงลอดผานลงมา ควรสางเรอนยอดให

บางลงได

การตดสนงายๆวา ตนไมตนใดมเรอนยอดหนาทบเกนไปหรอไม อาจ

พจารณาจากใบทรวงลงมาในแตละวน (ยกเวนชวงผลดใบของตนไม

ตนนน) ตนไมทมเรอนยอดหนาทบจะสลดใบดานลางทไมไดรบแสง

ทงไป ตรงกนขามใบไมทไดรบแสงแดดเพยงพอจะแขงแรง เขยวสด

เมอใดกตามทพบวา ใบไมรวงมากผดปกต หากตรวจสอบแลว

ไมปรากฏมโรคแมลงรบกวน ใหลองตรวจสอบดวาเรอนยอดหนาทบ

เกนไปหรอไม

4. มใบทเขยวสด สเขยวเปนสทชวยผอนคลายความเครยดของทงสายตาและจตใจ ใบไมสเขยวแสดงถงความแขงแรงของตนไมตนนน หากตนไมตนใดมใบเหลอง ซด หรอ ใบไหม ควรคนหาสาเหตและแกไขปญหาโดยเรว ใบไมทมฝ นจบหนาในหนาแลง กดไมงามเชนกน

5. แสดงลกษณะเดนประจ าพนธ

ตนไมแตละชนด แตละสายพนธ ลวนมรปทรงและลกษณะนสย

เฉพาะตว ทงปลกไวเพอวตถประสงคตางๆกน หากไมสงเกต ไม

สามารถแยกออกจากกนใหได กยอมไมสามารถตดแตง ดแลให

ตนไมตนนน ใหแสดงลกษณะเดนประจ าพนธออกมาอยางเตมทได

ตวอยางเชน

ตนไมในสกลไทรนน ในเมองไทยมกวา 60 ชนด มทงไมยนตน(ไม

ใหญ) ไมพม และไมเถา (ตนตกแก)

ตนไมทเราเรยกรวมๆกนวาตนตะแบกนน แททจรงมอยถง 17 - 18

ชนด แตละชนดกมขนาดและรปทรงตางกน เชน ตะแบกใหญ

อนทนลน า อนทนลบก

ยเขง เปนตน

พชในสกลชงโคกมรวมแลว

กวา 30 ชนด ทงไมตน ไม

พมและไมเถา ฯลฯ

6. ปราศจากโรคและแมลง

รบกวน ไมวา คน สตว

หรอพชทซดเซยว อมโรค

38

ลวนไมเปนทเจรญตาของผพบเหน ตนไมกเชนกน ตนไมทสวยงาม

ควรเปนตนไมทไมมโรค แมลง หรอกาฝากรบกวน

วถชวต ตนไมและปาในเมองตองมปฏสมพนธกบผคนตลอดเวลา การเฝาสงเกตวถชวต

ของผเขาใชพนทอยางถถวน ชวยใหสามารถปรบแตงสภาพพนท ใหสอดคลองกบวถ

ชวตของผใชไดสงสด ทายทสด ยอมสงผลใหพนทแหงนน ไมวาจะเรยกวา สวน ปา

อทยาน พนทสเขยว หรออะไรกตาม เปนทชนชอบของผคนในสงคมในทสด

ความใสใจในวถชวตของผเขาใชพนท เรมจากหวงเวลา ณ จดนน มผนยมใช

ในหวงเวลาใด ในฤดกาลใด สภาพในชวงดงกลาวเปนอยางไร หากผคนนยมใชพนท

ในชวงกลางคน ตองพจารณาระดบแสงวา ควรอยทระดบใด จงจะเหมาะสม และ ไมนอย

เกนไปจนอาจเกดอาชญากรรมขน หากเปนชวงกลางวน แดดรอนเกนไปหรอเปลา รม

ไมมเพยงพอหรอไม มจดลบตาทอาจเกดอนตรายหรอไม ฯลฯ

มมมองตอทวทศนโดยรอบ จากแตละจดของพนท มสวนใดทโดดเดนสะดดตา

บาง ณ จดนน มสงใดทมาบดบงวว ทวทศนอนสวยงามหรอไม ควรด าเนนการใด เพอให

องคประกอบของทวทศนทมอยเดม เปนทนาสนใจมากขน ฯลฯ

รสนยม ประเดนส าคญขอสดทาย ทผท าหนาทตดแตง ดแลรกษาตนไมและสวนประดบ

ตองระลกถงตลอดเวลา คอ เราดแลพนทเพอสาธารณะประโยชน มใชเพอตว

ผปฏบตงานเอง ดวยเหตน จงตองใสใจใน รสนยม ความชอบของผใชพนท และปรบ

ตนไม และพนททเราตองดแลรกษา ใหถกใจ เปนทตองตาตองใจ ผเขาใชในพนทของ

เราสงสด แนนอนทสด เราไมสามารถตามใจผใชพนทในทกเรองได แตส าหรบประเดน

ใดทมไดกอความเสยหายใดๆขนแลว การโอนออนตามรสนยมของผใชพนท ยอมสงผล

ใหพนทของเรา ไดรบความนยมสงสด อนจกสงผลทด กลบมาทตวผปฏบตงานเองใน

ทสด

ในประเดนเรองศลปกบงานตดแตงตนไมใหญน ใครขอเรยนวา ปรมาจารยดานไมดด

คงไมสามารถเนรมตไมดด ทมลกษณะดพรอมตองตามต ารา จากตอไมชนเลศทขดจากปา ถาให

เวลาเพยงชวขามคน ไมยนตนกเชนกน เงนสามารถซอตนไมใหญตนไมยกษได เนรมตดงไมใน

เมองหลวงได แตไมงามหรอหมไมงามนน เกดจากความพากเพยร ความเอาใจใส ทเจาของได

มอบใหแกตนไมตนนน อยางสม าเสมอ ตอเนอง และเปนเวลานานปเทานน

ดงไดกลาวไวในเรอง แกนของงานดแลรกษาตนไมใหญ วา ตองใหความส าคญแก เนอ

ไม(wooden structure) ซงเปนสงทมคาสงสดส าหรบตนไมตนนน ดวยการวางโครงสรางและ

สงเสรมใหมการสะสมเนอไม ณ จดทพจารณาอยางรอบคอบแลววา จะสรางความยงใหญ ความ

สงางาม อยางเหมาะสมกลมกลนกบสภาพแวดลอม ใหกบตนไมตนนนๆไดสงสด ดงนน ตนไม

ใหญทเขาลกษณะไมงาม ยอมจดเขาเปนผลงานศลปเชนกน ยงดแลรกษาอยางถกตองเปน

เวลานานปเพยงไร กยงท าใหคณคาและมลคาของตนไมใหญตนนนพอกพนเพมขนเปนทวคณ

ดวยเหตน ภาระดานงบประมาณในการดแลรกษาตนไมใหญ จงควรจดเขาเปนเงนลงทน ซง

ตองจดท าทะเบยนไวอยางเปนระบบ มใชคาใชจายซงตดจายแบบสญเปลาไปในแตละป

ธราดล ทนดวน

2 มนาคม 2561

ปาชา

ยเลน

ปาพร

น าจด

ปาชา

ยหาด

ปาดง

ดบปา

ดบแล

งปา

ดบช น

ปาดบ

เขา

ปาสน

เขา

ปาเบ

ญจพร

รณปา

เตงร

งปา

หญา

ทงหญ

าเขตร

อน

ภาคเ

หนอ

ภาคอ

สาน

ภาคก

ลาง

ภาคต

ะวนอ

อกภา

คใต

1 กระถนพมาน Acacia tomentosa Willd. X X X2 แดงน า Aglaia cucullata (Roxb.) Pellegr. X X X3 พฤกษ Albizia lebbeck Benth. X X X X X X4 คาง Albizia lebbeckoides Benth. X X X X X5 ตอไส Allophylus cobbe Bl. var. glaber Hiern X X X X X X X X6 สตบรรณ Alstonia scholaris R. Br. X X X X X X X X7 รามใหญ Ardisia elliptica Thunb. X X X X X8 มะนาวผ Atalantia monophylla Correa X X X9 สะเดา Azadirachta indica Juss. var. siamensis Valeton X Ex ก.พ.-พ.ค. ทรงกลม X X X10 ประดแดง Barnebydendron riedelii (Tul.) Kirkbried Ex Sp X X11 จกน า Barringtonia acutangula Gaertn. subsp. spicata Payens X X X12 จกทะเล Barringtonia asiatica (L.) Kurz X X X X13 จกสวน Barringtonia racemosa Roxb. X X X X X X14 เส ยวใหญ Bauhinia malabarica Roxb. X X X X X X X15 ชงโค Bauhinia purpurea L. X LSu X16 น านอง Brownlowia tersa (L.) Kosterm. X X X X17 ธนนไชย Buchanania siamensis Miq. X X X18 ทองกวาว Butea monosperma (Lam.) Tuab. X X Sp ทรงกระบอกหรอทรงกลม X X X X X19 สารภทะเล Calophyllum inophyllum L. X Su กลม กวาง X X X X X20 ตงหน (หมากผอง) Calophyllum pulcherrimum Wall. X X X X X21 เคด (หนามเคด) Canthium parvifolium Roxb. X X22 เฉยงพรานางแอ Carallia brachiata Merr. X X X X X X X23 หนามแดง Carissa carandas Linn. X X X X24 หนามพรม Carissa cochinchinensis Pierre X X X X25 ราชพฤกษ Cassia agnes Brenan X X X X X X X26 กลปพฤกษ Cassia bakeriana Craib X Sp X27 กาฬพฤกษ Cassia grandis Linn. f. X

ปาไมผลดใบ

ชอสามญเลขท ชอวทยาศาสตร

การออกดอ

ก

ไมตางถน

ฟอรมเรอนยอด

การกระจายพนธปาผลดใบ

ปาชา

ยเลน

ปาพร

น าจด

ปาชา

ยหาด

ปาดง

ดบปา

ดบแล

งปา

ดบช น

ปาดบ

เขา

ปาสน

เขา

ปาเบ

ญจพร

รณปา

เตงร

งปา

หญา

ทงหญ

าเขตร

อน

ภาคเ

หนอ

ภาคอ

สาน

ภาคก

ลาง

ภาคต

ะวนอ

อกภา

คใต

ปาไมผลดใบ

ชอสามญเลขท ชอวทยาศาสตร

การออกดอ

ก

ไมตางถน

ฟอรมเรอนยอด

การกระจายพนธปาผลดใบ

28 ชยพฤกษ Cassia javanica L. X X Sp กลมคลายรม X X X X X29 กระจบนกเล Cassine viburnifolia (Juss.) Ding Hou X X X X30 สนทะเล Casuarina equisetifolia L. X X31 สนประดพทธ Casuarina junghuhniana Miq. X Ex Su รปกรวยแหลมและแคบ X32 ตนเปดทราย Cerbera manghas L. X X X X33 ตนเปดทะเล Cerbera odollum Gaertn. X X X X34 สพรรณการ Cochlospermum religiosum (L.) Alston Sp X35 สะแกนา Combretum quadrangulare Kurz X X X36 หมน Cordia cochinchinensis Pierre X X X X X37 หมนทะเล Cordia subcordata Lam. X X38 กมบก Crateva religiosa Ham. X X X X39 มะคะ Cynometra ramiflora L. X X X X X X40 มงคะ Cynometri iripa Kostel X X X X X41 หางนกยงฝรง Delonix regia (Bojer ex Hook.) Raf. Ex Sp รมกวาง X X X X X42 หยน า Derris indica Bennet X X X X43 หยทะเล Derris indica (Lamk.) Benn. X X44 มะพลบ Diospyros areolata King & Gamble X X45 สงทา Diospyros buxifolia Bl. ex Hiern X X X X46 ลาบดทะเล Diospyros ferrea Bakh. X X X47 มะพลบใหญ Diospyros malabarica Kostel. var. siamensis Bakh. X X X X48 มะเกลอ Diospyros mollis Griff. X X X X X49 เนยน (กะลง) Diospyros pilosanthera Blanco X X X X X X X50 ยางนา Dipterocarpus alatus Roxb. Ex G.Don X Su กลม ทบ X X X51 แคนา Dolichandrone serrulata (Wall. ex DC.) Seem. X X X X X52 แคทะเล Dolichandrone spathacea Schum X X X X53 ทองหลางลาย Erythrina variegata L. Sp ทรงกลม หนาทบ X54 ตาตมทะเล Excoecaria agallocha Linn. X X X X

ปาชา

ยเลน

ปาพร

น าจด

ปาชา

ยหาด

ปาดง

ดบปา

ดบแล

งปา

ดบช น

ปาดบ

เขา

ปาสน

เขา

ปาเบ

ญจพร

รณปา

เตงร

งปา

หญา

ทงหญ

าเขตร

อน

ภาคเ

หนอ

ภาคอ

สาน

ภาคก

ลาง

ภาคต

ะวนอ

อกภา

คใต

ปาไมผลดใบ

ชอสามญเลขท ชอวทยาศาสตร

การออกดอ

ก

ไมตางถน

ฟอรมเรอนยอด

การกระจายพนธปาผลดใบ

55 กนเกรา Fagraea fragrans Roxb. X X LSu X56 มะสง Feroniella lucida Swing. X X X57 กราง Ficus altissima Bl. X X X X X X X58 ไทรยอยใบท Ficus microcarpa Linn. f. X X X X59 มะเดอ Ficus racemosa L. Su X X X X X60 โพธ Ficus religiosa L. X X X X Su X X X X X61 ไทร Ficus sp. X X X X X X62 โกงกางหชาง Guettarda speciosa Linn. X X X63 หงอนไกทะเล Heritiera littoralis Ait. X X X X64 ปอทะเล Hibiscus tiliaceus L. X X X X65 พดทง Holarrhena densiflora Ridl. X X X66 ตะเคยนทอง Hopea odorata Roxb. X ? ทบกลมหรอเจดยตา X X X X X67 กรวย Horsfieldia irya Warb. X X X X68 กระเบากลก Hydnocarpus ilicifolius King X X69 หลมพอทะเล Intsia bijuga Ktze. X X X X70 เขมใหญ Ixora collinsae Craib X X X X X X71 ศรตรง Jacaranda filicifolia (Anderson) D. Don Ex Sp X72 ทองบ ง Koompassia malaccensis Benth. X X73 ตะแบกนา Lagerstroemia floribunda Jack X 1 ช น Su กลม X X X X X74 เสลา Lagerstroemia loudonii Teijsm. & Binn. X Sp กลม X X X X75 อนทรชต Lagerstroemia loudonii Teijsm. & Binn. X X X X X76 อนทนลบก Lagerstroemia macrocarpa Wall. X X Su ไข X X77 อนทนลน า Lagerstroemia speciosa (L.) Pers. X X Su กลม X X X X78 กก Lannea coromandelica Merr. X X X X79 กาแพงเจดช น Litosanthes biflora Bl. X X X80 ศลา llex cymosa Blume X X X X X X81 ฝาด Lumnitzera sp. X X X X

ปาชา

ยเลน

ปาพร

น าจด

ปาชา

ยหาด

ปาดง

ดบปา

ดบแล

งปา

ดบช น

ปาดบ

เขา

ปาสน

เขา

ปาเบ

ญจพร

รณปา

เตงร

งปา

หญา

ทงหญ

าเขตร

อน

ภาคเ

หนอ

ภาคอ

สาน

ภาคก

ลาง

ภาคต

ะวนอ

อกภา

คใต

ปาไมผลดใบ

ชอสามญเลขท ชอวทยาศาสตร

การออกดอ

ก

ไมตางถน

ฟอรมเรอนยอด

การกระจายพนธปาผลดใบ

82 จาปา Magnolia champaca L. X Su X X X X83 มะมวง Mangifera indica Linn. X X X X X X X84 เกด Manilkara hexandra Dubard X X X85 บนนาค Meaua ferrea L. X X X LSu ทบเจดยตา X X86 เสมดขาว Melaleuca cajuputi Powell X X X87 โคลงเคลงขน Melastoma saigonense (Kuntse) Merr. X X X X X88 เลยน Melia azedarach Linn. X X X89 พลองข ควาย Memecylon caeruleum Jack X X X90 พลองข นก Memecylon floribundum Bl. X X91 พลองแกมอน Memecylon lilacinum Zoll.& Mor. X X X92 จาป Michelia alba DC. X Su เจดย ทบ X X X93 ปบ Millingtonia hortensis L.f. X LSu ทรงกระบอก X X X X X94 พกล Mimusops elengi Linn. X X Su กลมแนนทบ X X X95 เขากวาง Mischocarpus sundaicus Blume X X X X X X96 แกว Murraya paniculata Jack X Su ทรงกลมคอนขางทบ X X97 เอยน Neolitsea zeylanica Merr. X X X X98 น าใจใคร Olax scandens Roxb. X X X X X X X99 มะพอก Parinari anamense Hance X X X X X100 อะราง Peltophorum dasyrachis Kurz X X X101 นนทร Peltophorum pterocarpum Linn. X X Su รม X X X X X102 เทยนทะเล Pemphis acidula Forst. X X X103 มะขามเทศ Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth. Ex Su ทรงกลม แผกวาง X X X X104 งาไซ Pouteria obovata (R.BR.) Baehni X X X X X105 ประดบาน Pterocarpus indicus Willd. X X Sp ทรงกลมหรอเจดยตาทบ X X X106 ประดปา Pterocarpus macrocarpus Kurz X X X X X X107 ตะลมพก Randia uliginosa Poir. X X X X108 โพรงนก Rapanea porteriana (A. Dc.) Mez. X X X X X

ปาชา

ยเลน

ปาพร

น าจด

ปาชา

ยหาด

ปาดง

ดบปา

ดบแล

งปา

ดบช น

ปาดบ

เขา

ปาสน

เขา

ปาเบ

ญจพร

รณปา

เตงร

งปา

หญา

ทงหญ

าเขตร

อน

ภาคเ

หนอ

ภาคอ

สาน

ภาคก

ลาง

ภาคต

ะวนอ

อกภา

คใต

ปาไมผลดใบ

ชอสามญเลขท ชอวทยาศาสตร

การออกดอ

ก

ไมตางถน

ฟอรมเรอนยอด

การกระจายพนธปาผลดใบ

109 จามจร Samaea Saman (jacq.) Merr. X X Ex Su รมกวาง X X X X X110 สมอทะเล Sapium indicum Willd. X X X X111 ตะขบทะเล Scolopia macrophylla (Wight & Arn.) Clos X X112 พะยอม Shorea roxburghii F. Don X X Sp รปไขทบ X X X X113 มะคาลง Sindora maritima Pierre X X X114 ลาแพนทะเล Sonneratia alba J.SM. X X X X115 ลาพ Sonneratia caseolaris Engler X X X X116 ลาแพนหน Sonneratia griffithii Kurz X X X X117 ลาแพน Sonneratia ovata Backer X X X X118 แคแสด Spathodea campanulata P. Beauv. Ex LSu กลมทบ X X X X119 ขอย Streblus asper Lour. X X X X X X120 มะฮอกกานใบใหญ Swietenia macrophylla King Ex ? X X X X X121 มะฮอกกานใบเลก Swietenia mahogani (L.) Jacq. Ex ? X X X X X122 หวานา Syzygium pseudosubtilis King X X X X X X123 หวาหน Syzygium tumida Duth. X X X X124 ชมพพนธทพย Tabebuia rosea (Bertol.) DC. Ex Sp X X X X125 มะขาม Tamarindus indica L. Ex ? X X X X X126 สก Tectona grandis Linn. f. X X X127 หกวาง Terminalia catappa Linn. X Su แผกวางในแนวราบ แตกกงเปนช นๆ X X X128 มะเกลอเลอด Terminalia corticosa Pierre ex Laness. X X129 หกระจง Terminalia ivorensis A. Chev. Ex Su รปไขหนาทบ X X X X X130 โพทะเล (กานส น) Thespesia populnea (L.) Soland. ex Correa X X X X131 โพทะเล (กานยาว) Thespesia populneoides (Roxb.) Kostel. X X X X132 จนทรกระพอ Vatica diospyroides Symington LSu X X133 ตนนก Vitex pinnata Linn. X X X X X X X X X X134 พทราทะเล Ximenia americana Linn. X X135 แดง Xylia xylocarpa (Roxb.) X X X X X

ปาชา

ยเลน

ปาพร

น าจด

ปาชา

ยหาด

ปาดง

ดบปา

ดบแล

งปา

ดบช น

ปาดบ

เขา

ปาสน

เขา

ปาเบ

ญจพร

รณปา

เตงร

งปา

หญา

ทงหญ

าเขตร

อน

ภาคเ

หนอ

ภาคอ

สาน

ภาคก

ลาง

ภาคต

ะวนอ

อกภา

คใต

ปาไมผลดใบ

ชอสามญเลขท ชอวทยาศาสตร

การออกดอ

ก

ไมตางถน

ฟอรมเรอนยอด

การกระจายพนธปาผลดใบ

136 ตะบน Xylocarpus rumphii (Kostel.) Mabberley X X X X X