คมอ ตนแบบการแกไขปญหาขาดสารไอโอดน

พมพครงท 1 เมษายน 2554 จ านวน 500 เลม ทปรกษา นพ. ชยรตน เวชพานช นพ. เกษม ศภวรรณกจ บรรณาธการ ดร. มณฑาทพย ไชยศกด ชตสภางค ทพยเทยงแท วรดา อรรถเมธากล ลขสทธ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร จดพมพเผยแพร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร 84/21 ต. หนาเมอง อ.เมอง

จ.ราชบร 70000 โทรศพท 032-314603 โทรสาร 032-314605

พมพท เมองราชการพมพ เลขท 44 / 36-37 ถ. เพชรเกษม ต.หนาเมอง อ.เมอง จ. ราชบร 70000

ค าน า

คมอตนแบบการแกปญหาขาดสารไอโอดน เลมนเปนผลลพธจากการสงเคราะหความรจากผลงานวจยเรอง แนวทางการการแกปญาหาขาดสารไอโอดน กรณศกษาภาคกลาง และเรอง แนวทางการแกปญหาขาดสารไอโอดน กรณศกษา จงหวดสมทรสาคร รวมกบ การถอดประสบการณ ตกผลกความรจากการบรการวชาการเรอง การ พฒนาศกยภาพ อสม . และเจาหนาทสาธารณสข ในการแกปญหา ขาดสารไอโอดนและรวมแลกเปลยนความร ประสบการณในการแกปญหาขาดสารไอโอดนระหวาง นกวจยและผเกยวของ

สาระส าคญข องคมอ ประกอบดวย การวางรากฐานความเขาใจเกยวกบปญหาขาดสารไอโอดน ของพนทจงหวดสมทรสาครตลอดจนแนวปฏบตในการแกปญหาขาดสารไอโอดน

อยางไรกตามแนวปฏบตในการแกไขปญหาขาดสารไอโอดนจะประสบผลส าเรจในการแกปญหามากขน ถาไดรบความรวมมอจากหลายฝายทเกยวของ รวมกบความตอเนองของนโยบายจากภาครฐและการเสรมแรงจากผบงคบบญชา

คณะผจดท า เมษายน 2554

สารไอโอดน เปนธาตทเกดขนตามธรรมชาต อยในรป ของเกลอไอโอไดด/ไอโอเดตรางกายสรางเองไมได เปนสวนประกอบของฮอรโมนไทรอยด ความส าคญของสารไอโอดน

ชวยในการเผาผลาญอาหารท าใหเกดพลงงาน ชวยการเจรญเตบโตของรางกายและสมอง ชวยการท างานของหวใจ ตบ และกลามเนอ ทารกในครรภมารดาระหวาง 0-12 สปดาหแรก ตอมไทรอยดในตวทารกยงไมท างาน ทารกจะรบฮอรโมนไทรอยดโดยตรงจากมารดาผานรก มาควบคมการเจรญพฒนาการของสมอง ถาแมขาดสารไอโอดนอยางรนแรง จนเกดฮอรโมนไทรอยดไมพอ ทารกจะขาดฮอรโมน ท าใหพฒนาการทางสมองของทารกผดปกต ทารกอาจตายตงแตอยในครรภ แทง พการแตก าเนด หรอเกดมาปญญาออน เปนใบ ปญญาออนอยางถาวร(โรคเออ)

สารไอโอดนคออะไร ท าไมจงมความส าคญ

วยทารกจนถง วยเรยน ตองการปรมาณไอโอดนทเพยงพอ หากไดรบไอโอดนไมเพยงพอ ท าให เปนโรคคอพอก และจะมฮอรโมนไทรอยดต า ท าใหพฒนาการ สมองชาลง เชาวปญญาลดลง สตปญญาดอย สญเสยการไดยน และมความผดปกตทางระบบประสาทและการเคลอนไหว มงานวจยพบวา เดกทอาศยอยบรเวณทมการขาดสารไอโอดน มระดบสตปญญาต ากวาเดกทอาศย อยบรเวณทไดรบสารไอโ อดนเพยงพอ ถง 13.5 จดไอคว

วย ผใหญ ยงตองการไอโอดนเชนกน ถา ไดรบ ไมเพยงพอจะเกดโรคคอพอก ฮอรโมนไทรอยดต าและมภาวะแทรกซอน เชน มอาการเกยจคราน เชองชา งวงซม ผวหนงแหง ทนความหนาวเยนไมคอยได เสยงแหบ ปวดเมอยกลามเนอ และทองผก

ความตองการสารไอโอดนในหนงวน

ขอก าหนดการไดรบสารอาหารส าหรบคนไทย ควรรบประทานไอโอดนใหไดวนละ 150 ไมโครกรมตอวน

หญงตงครรภ หญงใหนมบตร ตองการประมาณวนละ 220-270 ไมโครกรม เนองจากมการขบออกทางปสสาวะเพมขน และลกใชในการสรางฮอรโมนไทรอยด เดกอายต ากวา 6 เดอนควรรบประทานไอโอดน วนละ 40-90 ไมโครกรม เพราะในนมแมของคนไทย มไอโอดนประมาณ 55 ไมโครกรมตอ100 ซซ (ระดบทเหมาะสมควรจะมปรมาณมากกวา 100 ไมโครกรมตอ100 ซซ) เดกเลก อาย 1-8 ปควรรบประทานไอโอด นวนละ 90 ไมโครกรม เดกโต อาย 9-13 ป ควรรบประทานไอโอดนวนละ 120 ไมโครกรม วยอนๆ ควรรบประทานไอโอดนวนละ 150 ไมโครกรม

คนไทยแตละชวงวย ตองการสารไอโอดน ในแตละวนเทากนหรอไม

ความรนแรงของอาการทเกดจากการขาดสารไอโอดน ขนกบ เพศ วย และ ระยะเวลาในการขาดสารไอโอดน

ถาขาดเลกนอย กแทบจะไมพบอาการผดปกตใดๆ แตหากปลอยใหขาดไอโอดนมากขน หรอขาดเปนเวลานาน จะท าใหรางกายมการปรบตวเอง โดยการหลงฮอรโมนทเรยกวา TSH เพอกระตนใหตอมไทรอยดท างานมากขน แตถาไมสามารถปรบตวใหอยในภาวะสมดลได รางกาย จะแสดงอาการออกมา เชน

หากขาดในขณะตงครรภ มผลตอตวออนในครรภ อาจท าใหแทง ปญญาออน (โรคเออ) เชาวปญญาลดลง สญเสยการไดยน และมความผดปกตทางระบบประสาทและการเคลอนไหว ความฉลาดจะลดลง บางราย อาจมอาการผวแหง หยาบ ผมแหงเสย เสยงแหบ ขลม น าหนกเพม ขหนาว เบออาหาร เปนตน

ทราบไดอยางไรวาขาดสารไอโอดน

ดชนชวดความรนแรงของการขาดสารไอโอดน

จากเกณฑก าหนดขององคการอนามยโลก ป 2007 แบงระดบความรนแรงของการขาดสารไอโอดน ดงน ระดบรนแรง หมายถง รอยละของจ านวนทารกทมคา TSH มากกวา 11.25 ตงแตรอยละ 40 ขนไป

ระดบปานกลาง หมายถง รอยละของจ านวนทารกทมคา TSH มากกวา 11.25 ระหวางรอยละ 20-39

ระดบเลกนอย หมายถง รอยละของจ านวนทารกทมคา TSH มากกวา 11.25 ระหวางรอยละ 3-19.9

ไมขาดสารไอโอดน หมายถง รอยละของจ านวนทารกทมคา TSH มากกวา 11.25 นอยกวารอยละ 3

ระดบความรนแรงของการขาดสารไอโอดนวดไดอยางไร

ตวชวดการขาดสารไอโอดนระดบพนท ดงน จากเกณฑก าหนดขององคการอนามยโลก ป 2007 ก าหนดตวชวดการขาดสารไอโอดนในระดบพนท 2 ตวชวด 1. ระดบไอโอดนในปสสาวะของหญงตงครรภ พนททมสดสวนของหญงตงครรภทมคาไอโอดนในปสสาวะนอยกวา 150 g/L เกนรอยละ 50 ถอวาเปนพนทขาดสารไอโอดน 2. ครวเรอนทมการใชเกลอเสรมไอโอดนทมคณภาพ ความครอบคลมของครวเรอนทมการใชเกลอเสรมไอโอดนทมคณภาพ ( 30 ppm) อยางนอย รอยละ 90 เปนระดบทมความเชอมนวาประชาชน จะไดรบสารไอโอดนอยางทวถงและเพยงพอ

สถานการณการขาดสารไอโอดน จงหวดสมทรสาคร

ในป พ.ศ. 2552 จงหวดสมทรสาคร เปนพนททมภาวะขาดสารไอโอดนอยในระดบเลกนอย รายละเอยดดงตารางท 1และตารางท 2

การขาดสารไอโอดนในระดบพนทคออะไร

จงหวดสมทรสาครขาดสารไอโอดนหรอไม

ตารางท 1 รอยละของผลตรวจเลอดเดกแรกเกดอาย 2 วนขนไป ทมคาTSH >11.25 mU/L พ.ศ. 2548-2552 จ าแนกรายอ าเภอและภาพรวมของแตละจงหวด

จงหวดสมทรสาคร

2548 2549 2550 2551 2552

อ. เมอง 25.85 26.90 16.68 20.83 16.51

อ.กระทมแบน 15.74 17.05 10.15 10.30 10.53

อ. บานแพว 24.40 20.19 13.27 16.22 12.34

สมทรสาคร 21.96 22.51 13.98 16.34 14.00

แหลงทมา: ศนยวทยาศาสตรการแพทยสมทรสงคราม, 2553

ตารางท 2 ผลตรวจ Urine Iodine เดอน พ.ย. 53 กบ TSH in New Born ก.ย. 52 - ส.ค. 53

ปรมาณสารไอโอดนทพบในปสสาวะของหญงตงครรภ

นอยกวา 150 g/L

ปรมาณไทรอยดฮอรโมนในทารกแรกเกด 2 วน

TSH >11.25 mU/L

รอยละ 51.71 รอยละ 12.2 แหลงทมา Urine Iodine จากห องปฏบตการ โรงพยาบาลส งเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ค า TSH in New Born จากศนย วทยาศาสตร การแพทยสมทรสงคราม

ผลจากการวเคราะหเอกสารและผลการวจยทเกยวของพบวาจงหวดสมทรสาคร เปนพนทขาดสารไอโอดน ทงๆ ทเปน แหลงเกลอสมทรหรอเกลอทะเลกตาม

จากการสมตรวจเกลอทะเล พบสารไอโอดนนอยกวา 1 มลลกรมตอกโลกรม กลาวคอ เกลอทะเลทไดตามธรรมชาต มปรมาณไอโอดนนอยมากไมถง 1 ไมโครกรมตอเกลอ 1 กรมเทานน ซงไมเพยงพอตอความตองการของรางกาย (1 มลลกรม เทากบ 1,000 ไมโครกรม)

เกลอทะเล 1 ชอนชา มไอโอดน 10-25 ไมโครกรม ตองรบประทานถง 15 ชอนชา จงจะไดรบไอโอดนเพยงพอ แตจะท าใหไตวายไปกอน เพราะไตตองท างานหนกเพอขบโซเดยม(ความเคมจากเกลอ)ทเกนออกจากรางกาย

ดงนน จงจ าเปนตองเสรมไอโอดน ในเกลอทะเลหรอเกลอสมทร

ท าไมพนททมการผลตเกลอทะเล จงขาดสารไอโอดน

ตารางท 3 ปรมาณไอโอดนในเกลอบรโภคจากแหลงตางๆ ชนด แหลงผลต ชนดของเกลอ ปรมาณ

ไอโอดน (mg/kg)

เกลอเมด

เกลอปน

เกลอทะเล สมทรสงคราม / 0.44

สมทรสงคราม / 0.36 สมทรสาคร / 0.37 สมทรสาคร / 0.25 เพชรบร / 0.32

แหลงทมา : Wannaratana L.Natural Salt in Thailand. Nutrition Division, Department of Health, Ministry of Public Health. March 1994. (อางถงในมหาวทยาลยมหดล. (มปป.) รอบรเรองไอโอดน: บทท 3 เกลอเสรมไอโอดน. คนเมอ 22 พฤศจกายน 2553, จาก http://mulinet6.li .mahidol .ac.th/cd-rom/CD-ROM0315T/chapter1/qs011_1.htm )

ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรองเกลอบรโภค (ลงวนท 1 ตลาคม พ.ศ.2553) สาระส าคญคอ เกลอบรโภคเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ทงน เกลอบรโภค หมายความวา เกลอแกงทใชเปนอาหารหรอใชเปนสวนผสมหรอเปนสวนประกอบของอาหาร และก าหนดวา เกลอบรโภคตองมปรมาณไอโอดนไมนอยกวา 30 มลลกรมตอเกลอบรโภค 1 กโลกรม

จากการสมตวอยางเกลอเสรมไอโอดนทจ าหนายในทองตลาดและจากกระบวนการผลตของภาคกลางระหวางเดอนกรกฎาคม-สงหาคม 2553 จ านวน 71 ตวอยาง พบวา ม 27 ตวอยางทไมผานเกณฑ และชวงคาปรมาณสารไอโอดนทตรวจพบอยในชวง 1.58-285 ppm. (นพทธา ชาตสวรรณและวรพสย อารกล, 2553) ส าหรบในอาหารทวๆไป มไอโอดนอยในปรมาณนอย ไมเพยงพอตอความตองการของรางกาย ในผกสด ไขไก ไขเปด ไก หม วว น าหนก 1 ขด มไอโอดนไมถง 60 ไมโครกรม ท าใหตองกนในปรมาณมากตอวนจงจะไดรบสารไอโอดนเพยงพอ

อนดบแรกตองเปลยนความเชอ ความคด หรอทศนคตตอสารไอโอดน ใหเขาใจถกตองเหนความส าคญ และตระหนกถงภาวะอนตรายตอสขภาพถาขาดไอโอดน 1. รบประทานอาหารทมไอโอดนใหเพยงพอ

อาหารทมไอโอดนสงไดแก อาหารทะเล เชน ปลาทะเล ป หอย สาหรายทะเล หรอพชทอยรมทะเล ปลาทะเล 100 กรม

ท าอยางไรจงไมขาดสารไอโอดน

(1 ขด) มสารไอโอดนประมาณ 50-90 ไมโครกรม ตองรบประทานตง 10-15 ชอนโตะจงจะพอ สาหรายทะเล 100 กรม (1 ขด) มสารไอโอดนประมาณ 200 ไมโครกรม แตไมแนะน าใหกนเพราะปรมาณไอโอดนในสาหรายไมคงตว และ เราไมสามารถรบประทานอาหารเหลานเปน ประจ าทกวน ได เพราะอาจท าใหไดรบสารอาหารตวอนทสงผลตอสขภาพตามมา เชน โคเลสเ ตอรอลทเกนความตองการของรางกาย ห รอ โซเดยมทไตตองขบออก จงตองเลอกรบประทานใหหลากหลายในอาหารแตละมอ แตละวน ไมซ าซาก สลบประเภทอาหารและกระจายออกไป

2. ปรงอาหารดวยเกลอเสรมไอโอดน

เกลอเสรมไอโอดน 5 กรม (1 ชอนชา ) มไอโอดน 150 - 250 ไมโครกรม ปกตคน เรากนเกลอประมาณวนละ 5 กรม หรอ 1 ชอนชา(เทากบขอแนะน าการกนเกลอตาม ธงโภชนาการ ) หรอถากนเกลอเสรมไอโอดนเฉลย 2 กรมจะไดรบไอโอดนวนละ 60 ไมโครกรม ซงพอเพยงทจะปองกนการเกดโรคจากการขาดไอโอดนหรอโรคคอพอกได

การเลอกซ อเกลอตองม ฉลาก ระบวา เกลอบรโภค เสรมไอโอดน และม อย.ก ากบ จากประกาศของกระทรวงสาธารณสข เรอง “เกลอบรโภค” ผผลตแสดงขอความไวบนฉลาก เชนในกรณใช “ “เกลอบรโภคเสรมไอโอดน….%”, “ใชเกลอบรโภคเสรมไอโอดน ”, “ผสมเกลอบรโภคเสรมไอโอดน ”ในกรณทเตมในผลตผลสดทาย ใชขอความ “ไอโอดน ….มลลกรมตอกโลกรม ” หรอ “ใชไอโอดนเปนสวนผสม ” หรอ “ผสมไอโอดน”

ตวอยางฉลากเกลอเสรมไอโอดน

3. เลอกบรโภคอาหารทมการใชเกลอเสรมไอโอดน

เลอกอาหารทมสวนประกอบของเกลอไอโอดน หรอใชเกลอไอโอดนเปนสวนประกอบของอาหาร ซงจะมการระบทฉลากโภชนาการขางกลอง หบหอ หรอบรรจภณฑ

4. เลอกบรโภคอาหารทเสรมไอโอดน

เลอกอาหารทมการเสรมไอโอดนมารบประทาน โดยอานฉลากโภชนาการทมการระบวาเปนอาหารทมการเสรมไอโอดน

น าปลา ซอสปรงรสเสรมไอโอดน ควรเลอกซอน าปลา หรอซอสปรงรสทมการระบวามการเสรมไอโอดน ซงในปรมาณ 1 ชอนชามไอโอดน 40 ไมโครกรม ใหรบประทานไดแควนละไมเกน 2-3 ชอนชา เพยงพอตอความตองการไอโอดนในแตละวน

น าดมเสรมไอโอดน 1 ลตร จะมไอโอดน 150-250 ไมโครกรม . บะหมเสรมไอโอดน บะหมกงส าเรจรปมการเตมไอโอดนในซองเครองปรงในปรมาณ 50 ไมโครกรม

ไขสดเสรมไอโอดน ในไขไอโอดน 1 ฟอง จะมไอโอดนประมาณ 150-250 ไมโครกรม รบประทานวนละฟองเทานน และตองระวงในผทมภาวะไขมนในเลอดสง ถารบประทานไขแลวตองลดหรอจ ากดอาหารประเภทเนอสตวในมออนของวนนนดวย

กลวยตากเสรมไอโอดน ใน 1 หนวยบรโภค หรอ 3-4 ผล มไอโอดน 100 ไมโครกรม รบประทานวนละ 1 หนวยบรโภคกเพยงพอ

5. ส ารวจการกน วาไดรบสารไอโอดนพอหรอยง

หมนส ารวจการกนวาแตละวนเลอกกนอาหารทเปนแหลงไอโอดนเทาไรแลวเพยงพอหรอไม

6. เลยงการรบประทานผกกล าแบบดบบอยเกนไป

การรบประทานผกตระกลกะหล าแบบดบๆ จะไดสารทขดขวางการใชไอโอดน ไมควรรบประทานแบบดบบอยๆ ควรท าใหสกกอนรบประทาน

7. หญงตงครรภและใหนมบตรควรไดรบยาเมด บ ารงเลอดผสมไอโอดน

หญงตงครรภและใหนมบตร ตองการไอโอดนมากเปนพเศษ จากอาหารจะไมเพยงพอ ตองไดจากยาเมดบ ารงเลอดทมสวนผสมไอโอดน ตงแตในระยะตงครรภจนถงหลงคลอดอยางนอย 6 เดอน เพอใหน านมซงเปนอาหารทารกมไอโอดนเพยงพอดวย เนนหญงตงครรภและใหนมบตรตระหนกถงความส าคญเพอความใสใจตอการรบประทานเสรม

อนตรายจากการไดรบสารไอโอดนมากเกนความตองการ จากการศกษาวจยพบวาถารบประทานไอโอดน หรอไอโอไดดในอาหารถงวนละ 2-3 มลลกรม ซงมากกวาขอก าหนด ถงเกอบ 20 เทากยงไมเปนอนตรายแตอยางใด

ถารบประทานสารไอโอดนมากเกนความตองการ จะเกดพษหรอไม

ปจจยอะไรบางทสมพนธกบการเลอก ซอเกลอเสรมไอโอดน

จากผลการวจยพบวามปจจยบางอยางทเกยวกบการเลอกซอเกลอเสรมไอโอดนของผบรโภคในจงหวดสมทรสาคร สมทรสงครามและเพชรบร เชน

เพศ เพศหญงเลอกซอเกลอทงสองชนด สวนเพศชายจะ

เลอกซอเกลอเสรมไอโอดนมากกวา อาย อาย 31ป ขนไป เลอกซอเกลอเสรมไอโอดนมากกวาเกลอธรรมดาหรอเกลอทงสองชนด แตอาย ต ากวา 30 ป จะซอเกลอทงสองชนดมากกวาเกลอเสรมไอโอดนหรอเกลอธรรมดา

จ านวนสมาชกในครอบครว

จ านวนสมาชก 3-4 คน จะเลอกซอเกลอเสรมไอโอดน

มากกวาเกลอธรรมดา

ปจจยอะไรบางทสมพนธกบการใช เกลอเสรมไอโอดน

ระดบประถมศกษากบมธยมศกษา มพฤตกรรมการใช

เกลอเสรมไอโอดนเปนบางครงมากทสด สวนระดบปรญญาตร มพฤตกรรมการใชเกลอเสรมไอโอดนเปนประจ า

มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเกลอเสรม

ไอโอดน ฐานะยากจนมาก ยากจน และฐานะปานกลางใชเกลอเสรมไอโอดนเปนบางครงมากทสด สวนฐานะดใชเกลอเสรมไอโอดนเปนประจ า

ระดบการศกษา

ฐานะครอบครว

ผบรโภคเชอวาเกลอทะเลหรอเกลอสมทรมสารไอโอดน

โดยเฉพาะเกลอแมกลอง เปนเกลอคณภาพ ขาว สะอาด ผบรโภคสวนใหญทราบวาการขาดไอโอดนท าใหเปน โรคคอพอก รองลงมาคอปญญาออน (โรคเออ)

แหลงทมาของความเคม ทผบรโภคนยมใชมากทสดคอ ซอส ซอว เตาเจยว รอยละ 81.8 รองลงมาไดแกน าปลา รอยละ 11.8 และเกลอ รอยละ 5 ผบรโภคบางคนเชอวา การใชเกลอเสรมไอโอดนถนอมอาหารท าใหอาหารเนาเสย และตองใชในปรมาณมากขน ท าใหเพมตนทนการผลต

ผบรโภคชาวสมทรสาครมความร ความเขาใจ และความเชอเกยวกบเกลอทะเลและ

เกลอเสรมไอโอดนอยางไร

ท าไมไมใชเกลอเสรมไอโอดนถนอมอาหาร

ผบรหารทงสวนของสาธารณสขและสวนทองถน

มความคดเหน ดงน ดานทศนคต/ความเชอ/ความตระหนก

เชอวาเกลอสมทร/ อาหารทะเลมไอโอดน ไมมนใจกระบวนการตรวจสอบสารไอโอดน ขอมลเกยวกบไอโอดนทมอยขดแยง ไมชดเจน

ดานการสงเสรม /สนบสนน ทกระดบ/ภาคสวนควรรวมกนขบเคลอนยทธศาสตรการแกไขปญหาไอโอดนตามบทบาท และพนธกจของตน กระบวนการด าเนนงาน เนนแกปญหาสอดคลองกบบรบทของพนท และภมปญญาทองถน สรางความร ความเขาใจทชดเจน โดยเฉพาะผลการตรวจคณภาพเกลอ ใหความรผานสอตางๆ เชงรก เชน ผานทางโทรทศน การเสรมไอโอดนในเกลอรวมทงในผลตภณฑตางๆ ตองควบคมใหไดมาตรฐานและผานกระบวนการ

ความคดเหนของผเกยวของตอสถานการณและการแกปญหาขาดสารไอโอดนของ จงหวดสมทรสาครเปนอยางไร

ตรวจสอบคณภาพทเชอถอได รวมทงประชาสมพนธผลการตรวจสอบใหผเกยวของไดทราบอยางทวถง

ดานก ากบดแล ผเกยวของรวมมอก ากบดแลใหผบรโภคไดรบเกลอเสรมไอโอดนอยางตอเนองและเปนระบบ ก ากบใหปรมาณไอโอดนมาตรฐาน

ผประกอบการ ดานทศนคต/ความเชอ/ความตระหนก

ผประกอบการสวนใหญเชอและตระหนกวาไอโอดนมประโยชนตอรางกาย

ดานสงเสรม /สนบสนน ผประกอบการเตมใจสนบสนนการเตมสารไอโอดนในเกลอเพราะตระหนกและเหนความส าคญ

ดานความกงวล/คบของใจ เชอวาเกลอสมทรมไอโอดน แตผลวจยบอกวามนอย คาใชจายส าหรบเครองมอผสมสารไอโอดนมราคาแพง ไอโอดนหายาก ชดทดสอบหาซอยาก ไมรกระบวนการเตมไอโอดนในเกลอเมดทท าใหคงอยนานและไมสญเปลา การไดเปรยบเสยเปรยบทางการคา

แนวปฏบตในการแกไขปญหาขาดสารไอโอดน การแกไขปญหาขาดสารไอโอดนของจงหวดสมทรสาคร

ไดด าเนนการมาอยางตอเนอง และไดมการตกผลกจากประสบการณในการด าเนนงาน จากขอเสนอแนะ มาตรการและแนวทางทไดจากการศกษาวจยรวมทงการแลกเปล ยนความรและประสบการณระหวางนกวจยและนกปฏบตรวมทงผบรหารทเกยวของ สรปออกมาเปนแนวปฏบตในการแกไขปญหาขาดสารไอโอดนไดดงน

ก าหนดหรอทบทวนนโยบายการแกไขปญหาขาดสาร

ไอโอดนโดยผบรหารสงสด และถายทอดตามล าดบสายการบงคบบญชา

ประชมระดมสมอง เพอสรางความเขาใจและความตระหนกเกยวกบปญหาขาดสารไอโอดน โดยเปดเวทรวมระหวางผบรหารสงสดของแตละพนท/ จงหวด คณะผบรหารทเกยวของ ตวแทนระดบปฏบตการ ตวแทนภาคประชาสงคม ภาครฐและเอกชนทเกยวของรวมทงผมสวนไดสวนเสย

ขนตอนท 1

ขนตอนท 2

7 ขนตอนในการแกปญหาขาดสารไอโอดน

เวทประชมระดมสมอง

ศกษาสถานการณปญหา คนหาสาเหตของปญหาและคนหาศกยภาพในการแกไขปญหา โดยคณะผบรหาร ทเกยวของ ตวแทนระดบปฏบตการ ตวแทนภาคประชาสงคม ภาครฐและเอกชนทเกยวของและผมสวนไดสวนเสย

คนขอมลแกผเกยวของ เตมเตมสวนทขาด และตรวจสอบความถกตอง ขอมล ท าให ผเกยวของ เขาใจปญหาตรงกน ทกแงทกมม น าไปสการ วางแผนแกไขปญหาตามบทบาท หนาท ทงนจะตองเนนการประชาสมพนธขอมลขาวสารผลการด าเนนงานเปนระยะๆ อยางตอเนอง ด าเนนการโดยคณะกรรมการทมาจากตวแทนคณะผบรหารทเกยวของ

ขนตอนท 4

ขนตอนท 3

ตวแทนระดบปฏบตการ ตวแทนภาคประชาสงคม ภาครฐและเอกชน ตวแทนผมสวนไดสวนเสย นกประชาสมพนธ / สอสารมวลชน

ด าเนนการแกไขปญหาอยางบรณาการทกภาคสวนและประชาสมพนธขอมลขาวสารการด าเนนงาน

ขนตอนท 5

การแกไขปญหายดหลกคดวาบรณาการงานหรอพนธกจของแตละหนวยงาน ยดพนทเปนหลก ใชปญหาเปนตวตง ทงนผปฏบต ตวแทนผมสวนไดสวนเสย นกประชาสมพนธ/ สอสารมวลชน จะตองรวมเปนทมเดยวกนเพอขบเคลอนการแกไขปญหาดวยกน ไมผลกภาระความรบผดชอบไปใหฝายหนงฝายใด

ส าคญทสดคณะผบรหาร ตองใหก าลงใจและเสรมสรางศกยภาพรวมทงเสรมแรงจงใจแกผปฏบตงานอยางตอเนอง รวมทงสนบสนนทรพยากรอยางเพยงพอ

นพ.สสจ. สมทรสาคร รวมประชม/ อบรม ดวยทกครง

ประชมวางแผนแกไขปญหา

คณศรลกษณ มณประเสรฐ

ใหขอมลทเปนประโยชนตอการแกไขปญหา

นพ. สสจ. สมทรสาคร (นพ. ชยรตน เวชพานช) จนท. สธ. และคณะวทยากร

คณสมจตต จนทรอมพร

ใหขอมลทเปนประโยชนตอการแกปญหาแก อสม.

นพ. สสจ. สมทรสาคร (นพ. ชยรตน เวชพานช)

ใหนโยบายและมาตรการแกไขปญหาขาดสารไอโอดนแก อสม.

อ.วรดา อรรถเมธากล

ใหความรและขอมลส าคญ เกยวกบสารไอโอดน

ทมวทยากรจาก วทยาลยพยาบาลฯ ราชบร

นพ. สสจ. สมทรสาคร อสม. และคณะวทยากร

พวกเราอยาก

ไดไวนลทตง

โชวนนครบ จดใหเลยครบ

สอ. ละ 1 ชด อยากไดอะไรอก

บอกเลยครบ

ก ากบ ตดตาม ประเมนผล การแกปญหาและใหขอมล

ยอนกลบแกผเกยวของ รวมทงเผยแพรผลการตดตาม ขนตอนน คณะกรรมการทมาจากตวแทนคณะผบรหารท

เกยวของ ตวแทนระดบปฏบตการทเกยวของ ตวแทนภาคประชาสงคม ภาครฐและเอกชนทเกยวของ ตวแทนผมสวนไดสวนเสย นกประชาสมพนธ/ สอสารมวลชนจะตองใหการก ากบตดตาม ประเมนผลอยางสม าเสมอ และทส าคญตองสะทอนขอมลกลบไปยงผเกยวของ

พฒนาปรบปรงผลการด าเนนงานและถอดบทเรยนสรป

องคความรเพอเผยแพรและน าไปใชประโยชน กลาวโดยสรป ขนตอนการปฏบตแตละขนตอนจะตองม

การถอดบทเรยนและน าผลทไดมาพฒนาปรบปรงอยางตอเนองโดยคณะกรรมการทมาจากตวแทนคณะผบรหารทเกยวของ ตวแทนผมสวนไดสวนเสย นกประชาสมพนธ / สอสารมวลชน รวมทงตองถายทอดหรอเผยแพรไปยงผเกยวของเพอประโยชนตอกลมเปาหมาย/พนทอนๆ ดวย

ขนตอนท 6

ขนตอนท 7

บรรณานกรม

กรมอนามย.(2008).การท าไขไอโอดนโดยวธใชเครองของ

สภากาชาดไทย.คนเมอวนท 10 เมษายน2553. จาก

imehttp://www.anamai.moph.go.th/ กองควบคมอาหาร ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา,

2553. แนวทางการอนญาตผลต และก ากบดแลเกลอบรโภคเสรมไอโอดน. พมพครงท 1 .

กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข.(ม.ป.ป.) โรคขาดสารไอโอดน. คนเมอวนท 16 ธนวาคม 2553 จาก http://nutrition.anamai.moph.go.th/

กตต ลาภสมบตศร (2551) “คณภาพการผลตเกลอเสรม ไอโอดนในประเทศไทย”วารสารการสงเสรม

สขภาพและอนามยสงแวดลอม 31 : 2 (เมษายน- มถนายน 2551): หนา 80-89

คณะกรรมการจดท าขอก าหนดสารอาหารทควรไดรบ ประจ าวนส าหรบคนไทย. (2546). ปรมาณ สารอาหารอางองทควรไดรบประจ าวนส าหรบคน ไทย. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวง สาธารณสข.คมอการควบคมคณภาพการผลต

บรรณานกรม (ตอ) นพทธา ชาตสวรรณและ วรพสย อารกล(2553).รายงานการ

วเคราะหปรมาณไอโอดนในเกลอ. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร

ลาดกระบง ธนวาคม 2553. มณฑาทพย ไชยศกด และคณะ. รายงานการวจยเรอง การพฒนา

รปแบบการแกไขปญหาขาดสารไอโอดนโดยใชมาตรการทาง กฎหมาย กรณศกษาภาคกลาง. วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร, 2553.

มณฑาทพย ไชยศกด และคณะ. รายงานการวจยเรอง การพฒนา รปแบบการแกไขปญหาขาดสารไอโอดน กรณศกษา จงหวด

สมทรสาคร. วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร, 2554. Wannaratana L. (1994). Natural Salt in Thailand. Nutrition Division, Department of Health, Ministry of Public Health. March

คณะผจดท า 1. ดร. มณฑาทพย ไชยศกด 2. ชตสภางค ทพยเทยงแท 3. วรดา อรรถเมธากล 4. ดวงแข พทกษสน 5. ศรลกษณ มณประเสรฐ 6. อรณศร บญมาศร 7. พไลรตน บญววฒน 8. ลดดาวลย ศรงามผอง 9. วรเดช ชางแกว 10. กาญจนา รอยนาค 11. อรพน สวางวฒนเศรษฐ 12. สาคร ปานพายพ

ปญหาขาดสารไอโอดนจะหมดไป

ถาทกคนรวมแรงรวมใจ

แกไขปญหาอยางตอเนอง จรงจง