เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ใสภาพ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ผจดท า นางสาวลกษมพร พนธผจญ หองสมดประชาชน “เฉลมราชกมาร” อ าเภอสนก าแพง

สงกด กศน.อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ภาคเหนอ หรอลานนาไทย เปนดนแดนทมศลปวฒนธรรมเฉพาะถน เปนของตนเองเปนเหตใหเครองจกสานในภาคเหนอมเอกลกษณทแตกตางไปจากภาคอน นอกจากนภาคเหนอ หรอลานนาไทย มสภาพภมศาสตรทแตกตางไปจากภาคอนๆ สภาพการประกอบอาชพดานเกษตรกรรม ท าใหภาคเหนอเปนแหลงผลตเครองมอเครองใชจกสานทส าคญ นอกจากนภาคเหนอยงมวตถดบหลายชนด ทน ามาท าเครองจกสานได เชน ใบตาล ใบลาน และไมไผ นอกจากสภาพภมประเทศ และการประกอบอาชพของภาคเหนอ ทเอออ านวยใหประชาชนท าเครองจกสานแลว ยงมศลปวฒนธรรม ขนบประเพณ ภาษาพด ภาษาเขยน และศาสนาของภาคเหนอ ทเปนองคประกอบส าคญทท าใหเครองจกสานของทาง

ภาคเหนอมเอกลกษณเปนของตนเอง

การท าเครองจกสานพนบานภาคเหนอ หรอลานนาไทยนน ท าสบตอกนมาแตโบราณ เครองจกสานทท านน ไมไดมเฉพาะแตเครองใชเพยงอยางเดยว หากแตยงมของเลน ของประดบตกแตง อยางเชน โมบายท สานจากไม ไผ หรอใบลาน เปนตน และนอกเหนอไปจากนน วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ ท าใหเครองจกสานบางอยาง บางรปแบบ ยงสามารถเสรมสรมงคลใหกบผครอบครองอกดวย เชน การสานตวสตวมงคล จ าพวก มา ปลา นก เปนตน โดยจะแขวนหรอตดไวในบานเรอน รานคา หองท างาน เพอเสรมมงคลใหแกตนเองและครอบครว

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

...ท าไมตอง... เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ลานนาไทยเปนดนแดนทมศลปวฒนธรรมเฉพาะถนเปนของตนเอง มภาษาพดและ ภาษาเขยนทเปนเอกลกษณของตนเอง รวมถงศลปะการแสดง เชน การฟอนเลบ ฟอนเจง กลองสะบดชย และอกหลายๆ อยาง ตลอดจนยงมคตความเชอตามแบบฉบบของคนลานนา ในเรองของเครองรางของขลง ไมวาจะเปนพระเครอง ตะกรด หรอแมกระทงเครองจกสานบางอยาง ทถอเปนเครองยดเหนยวจตใจ เปนสงมงคล ตวอยางเชน พธกรรมของคนลานนาในการสรางบาน หลงใหม จะตองมการขนทาวทงส มการขนเสาเอก จากนนเมอสรางบานเสรจแลว กจะมการท าบญ ซงในวนกอนวนท าบญ จะมวนทชาวบานชวยกนเตรยมขาวของเครองใชตางๆ เรยกวา “วนดา” ซง ในวนดาน ผเฒาผแกทมความรมวชาอาคม จะพากนมาชวยสานตะแหลว เรยกวา ตะแหลว 9 ชน สานจากไมไผ และสานสตวประเภทตางๆ เชน มา นก ปลา เตา กงหรอกง เปนตน โดยใชไมไผ จกเปนเสนบางๆ เรยกวา ตอก และใชใบลาน ใบตาล หรอใบมะพราว มาสานเปนสตวดงกลาว เพอเตรยมน ามาประดบประดา ตกแตงบานใหม ใหเปนสรมงคลกบผอยอาศย ความเชอเหลาน ไดสบทอดกนมาตงแตสมยโบราณ และยงน ามาประยกตใหเขากบสมยปจจบน จากแคสตวมงคลท ท าขนในวนท าบญบานใหม กกลายมาเปนสตวมงคลทท าขนเพอเปนสรมงคลในงานแตงงาน หรอ วนเปดรานเพอท ามาคาขาย ซงคนลานนาถอวาเปนสงทดงาม เปนสรมงคล ท าใหชวตมความสข มโชคมลาภ แคลวคลาดปลอดภย ฯลฯ

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ความเชอของคนลานนากบสงมงคล ความเชอของคนลานนา กบสงของมงคล

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

มา มา ในความเชอของคนลานนา เชอวามาเปนสตวท

เปยมไปดวยพลงและเปนสญลกษณของขนนางหรอชนชนสง มความรวดและเรววองไว

จงมความเชอวามาเปนสญลกษณทจะชวยสงผลใหธรกจการคา การงานประสบความส าเรจเรว

เหมอนฉายา "มาเรว"

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ปลา ปลา ถอเปนสตวมงคล เปนสญลกษณของความ

มงคง แขงแกรง ความอดมสมบรณและโชคลาภ เปนสญลกษณของผลก าไรหรอผลประโยชน จากการท าธรกจ และยงเปนสญลกษณของการมเงนทองลนหลาม

โดยเฉพาะคนไทยสมยกอน เชอกนวาปลาตะเพยนเปนสรมงคล ท าใหเงนทองไหลมาเทมา นอกจากนนยงเชอวา เดกทเลยงดวยปลาตะเพยน จะเปนเดกทมความขยนหมนเพยร สมดงค าลงทายของชอปลา

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

เตา ในความเชอของทงคนไทยและคนจน

เตามความหมายถง ความมสขภาพทสมบรณ แขงแรง และอายขยทยนยาว

จะจดตงหรอแขวนไวในมมใดๆ ของบานกได ยกเวนหองท างาน เพราะความเชองชาของเตา จะสงผล

ตอการพฒนาของงาน

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

นก นก หมายถง ความอสระ เปยมไปดวยจนตนาการ

และความสข รวมถงความสงสง มอ านาจบารม ความยงใหญ มองการณไกล ชวยเสรมบารมหนาทการงานใหราบรนและอายยน มรางกายแขงแรง และเปนสญลกษณของความพรอมพรง มความเจรญดานการเงน ความสข ความโชคด

ซงคนไทยสมยกอน เชอกนวานกบางชนด เชน นกคม เปนสตวทชวยปกปองคมครองภยอนตรายตางๆ ใหกบตวตน ใหกบคนในครอบครว ท าใหครอบครวอยเยนเปนสข มโชคมลาภ เปนตน

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

กง/ กง

กง/ กง เปนสญลกษณแหงความโชคด ผานพนอปสรรค เชอกนวาลกษณะตวงอของกง หรอกงนน ท าใหตวเองมแรงกระโดดไดไกล ไมม อปสรรค ทงทางโคงและทางลด จงหมายถง การท าสงใดไดผลตามทปรารถนา สามารถผานพน อปสรรคทงหลายได และโชคดในทกเรอง

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ความส าคญของอาชพ • เปนอาชพทใชวตถดบหรอทรพยากรในทองถนมา

พฒนาเปนสนคาหรอบรการ เพอสรางอตลกษณและความแตกตาง

• เปนอาชพทตองการอนรกษ • เปนอาชพทตอยอดหรอพฒนามาจากสงทมอยเดม • เปนอาชพทตองสงเสรมและเตรยมพรอมเพอโอกาส

ในอนาคต

กลมเปาหมายของชดความรท ามาหากน 1. กลมผสงอาย 2. กลมบคคลทวไป หรอกลมเดก นกเรยน เยาวชน

ทสนใจท าเปนอาชพเสรมเพอสรางรายได

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ประโยชนทจะเกดขน - ผทสนใจน าไปประกอบอาชพหลก/อาชพเสรม มรายไดเพมขน - เปนการอนรกษสบสานองคความรการท า เครองจกสานของคนลานนาใหคงอยสบตอไป - สามารถเผยแพรความรและภมปญญาทองถน เพอไมใหสญหายไปตามกาลเวลา - ประโยชนตอตวผจดท าชดความรท ามาหากน ท าใหทราบถงความเปนมา รากเงาแหงชมชน วฒนธรรม ความเปนอย และไดรบความรจากการ ลงมอปฏบต (การหาขอมล/ลงพนท และลงมอ ปฏบต ฯลฯ) ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ขนตอนการจดท าชดความรท ามาหากน

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

S จดแขง

- เปนงานหตถกรรมพนบาน ทเปนเอกลกษณแบบไทย - วตถดบหางาย - สนคาสามารถท าไดหลากหลาย และน ามาตอยอดเพมมลคาให สนคา

W จดออน

- เปนงานฝมอทตองอาศยความ ช านาญ - ไมสามารถท า (ม) แบรนด สนคา ทใหคนรจกได - ราคาสนคาขนอยกบชนงาน (รปแบบ ขนาด และวสดทใชท า)

O โอกาส

- คแขงในตลาดมนอย - สามารถผลตชนงานได โดยไมจ าเปนตองมหนาราน

T อปสรรค - การถายทอดเพอสบสานภมปญญา ตองอาศยผทมใจรกและมเวลาพอ ทจะเรยนร - เปนงานฝมอทตองอาศยตวบคคล ทมความรเฉพาะทางในการถายทอด - ความตองการของตลาดยงไม กวางขวาง

SWOT

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

เชคความพรอมกอนประกอบอาชพ 1. มความรพนฐานในการจกสาน/ งานไม 2. มความรพนฐานงานประดษฐ 3. มแหลงวตถดบในพนท 4. มความเขาใจและสามารถถายทอดความร เรองราวความเชอของเครองจกสานมงคลได 5. มเงนลงทน ประมาณ 600 บาท 6. มตลาดในพนท และสามารถขายบนเวบไซต หรอเฟชบคโดยผานเครอขายอนเตอรเนตได

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

Infographic

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

1. วตถประสงค - เปนอาชพทใชวตถดบหรอ ทรพยากรในทองถนมาพฒนาเปน สนคาหรอบรการ - เปนอาชพทตองการอนรกษ - เปนอาชพทตอยอดหรอพฒนา มาจากสงทมอยเดม - เปนอาชพทตองสงเสรมและ เตรยมพรอมเพอโอกาสในอนาคต

2. ความร/ทกษะ ส าหรบด าเนนการ - ความรพนฐานในการจกสาน - ความรพนฐานงานไม - ความรพนฐานงานประดษฐ - ภมปญญาชาวบาน

3. เงนลงทน/การจดการดานการเงน - วตถดบ - คาแรง (คดตามชนงาน เปนรายชน) - วสด/อปกรณ - แหลงเงนทน

ลงทนครงแรก โดยประมาณ 600.- บาท

4. การจดการก าลงคน - ท าเองได/ท าคนเดยว - กลมผสงอาย/ภมปญญาชาวบาน - อตสาหกรรมครวเรอน

5. เครองมอ/อปกรณ/วตถดบ - ไมไผ, ตอก - ใบลาน, ใบมะพราว, ใบตาล - มด, กรรไกร, ปนกาว - ดาย, เขมหมด, เขม - รบบน, ไหมพรม

6. การลงมอท า - สานขนรปตามวธการ (ปลา 2 เสน, เตา 8 เสน, กบ 6 เสน, มา 5 เสน, นก 2/4/8 เสน, กง 2/20 เสน ฯลฯ)

7. การตลาด - ถนนคนเดน/ตลาดนด - รานขายของช า/หนาบานตนเอง - รานขายเครองจกสาน - เฟชบค - เสนอขายผาน Organizer จดงานตางๆ หรอ Wedding Studio

8. ปญหา/กระบวนการแกไขปญหา ปญหา - การขาดแคลนวตถดบบางอยางในบางชวงฤด - แหลงจดจ าหนาย/การตลาดทแคบ กระบวนการแกไขปญหา - หาวสดทดแทน/ซอจากทอน - ขยายตลาด/ประชาสมพนธ

9. ปจจยสความส าเรจ - คงความเปนเอกลกษณดงเดม - มการสงเสรมดานการตลาดและการประชาสมพนธ - คงความเชอ เรองราวของความเชอ ใหเปนทรบรในวงกวาง - มทกษะความช านาญและมความอดทน

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ความรทตองม/ทกษะทตองใช

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

* ความรเกยวกบงานจกสาน/งานไม * ความรเกยวกบการคดเลอกวตถดบ เชน เสนตอก ตองมาจาก ไมไผทอายไมออนหรอแกเกนไป อายไม ประมาณ 2-3 ป ใบตาลและใบลาน สามารถ

ใชใบออนได แตตองไมออนเกนไป สวนใบแกจดไมนยมใช เนองจากความแขงกรอบท าให

สานยาก ใชเวลานาน สวนใบมะพราวตองเปนใบทแกพอด ไมแกจด ใบออนใชไมได และ

ใบทง 3 ชนดนน ตองเลอกใบทยาวๆ ไมมรหรอฉกขาด

* ความรพนฐานดานงานประดษฐ

“ตองอาศยความอดทน หมนฝกฝน และตองมสมาธ”

นกโบราณคด ไดคนพบหลกฐานวา เมอประมาณ 4,000 ป มาแลว มนษยไดรจกวธการจกสานของใชดวยไมไผ เปนลกษณะลายขด สองเสน หลกฐานนไดคนพบทจงหวดกาญจนบร ซงถอเปนดนแดนท ส าคญในทางประวตศาสตรของประเทศไทยแลว ยงไดพบทแอฟรกาและ ในทวปเอเชยบางแหงบรเวรแหลมมลาย (ในยคหน) ไดคนพบหลกฐาน เกยวกบเครองจกสานทท าดวยไมกองรวมอยกบของใชผตาย จงไดมการ สนนษฐานวาเครองจกสานไดเขามาไปมสวนเกยวกบพธกรรม ความเชอ บางอยางของมนษยในยคนนบางแลว ตอมาเมอมนษยไดมการด าเนนชวตดวยการท าอาชพเกษตรกรรม มการเพาะปลกและการเลยงสตว จงเปนทเชอไดวามนษยรจกพฒนาการ เครองจกสานใหเหมาะสมกบการใชสอยขนมาเรอยๆ ทงนเพราะการ ขยายตวออกมาด าเนนชวตในทราบลม มแมน าล าธารไหลผาน และ เพยบพรอมไปดวยทรพยากรธรรมชาตทมใหอยางเหลอเฟอ สงจ าเปน ส าหรบมนษย กคอการหาเครองมอบางชนดไวใชสอยในชวตประจ าวน

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ประวตความเปนมาของเครองจกสาน

การท าเครองจกสานในประเทศไทย มการท าสบทอดกนมาตงแตสมยกอน ประวตศาสตร นกโบราณคดไดพบหลกฐานส าคญเกยวกบการท าเครองจกสานในยคหนใหม ทบรเวณถ าแหงหนงในเขตอ าเภอศรสวสด จ.กาญจนบร ซงท าดวยไมไผเปนลายขดสองเสน ประมาณวามอายราว 4,000 ปมาแลว การท าเครองจกสานยคแรกๆ มนษยจะน าวตถดบจากธรรมชาตใกลตวทหาได มาท าใหเกดประโยชน เชน การน าใบไม กงไม ตนไม ประเภทเถา น ามาสานมาขดเปน รปทรงตางๆ เพอใชเปนภาชนะหรอสานขดเปนแผน เพอใชส าหรบปรองนง รองนอน กอนทจะพฒนามาเปนเครองจกสานทมความประณตในยคตอๆ มา เครองจกสานเปนงาน ศลปะหตกรรมทมนษยคดวธการตางๆ ขน เพอใชสรางเครองมอเครองใชในชวตประจ าวน ดวยวธการสอดขดและสานกนของวสดทเปนเสน โดยสรางรปทรงของสงทประดษฐขนนน ตามความประสงคในการใชสอยตามสภาพภมศาสตร ประสานกบขนมธรรมเนยมประเพณ คตนยม ความเชอ ศาสนา และวสดในทองถนนนๆ

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

เครองจกสานในวถชวตไทย

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ความหมายของเครองจกสาน เครองจกสาน คอ เครองใชทท าดวยไมไผหรอหวาย หรอใบลาน ใบตาล ใบมะพราว ฯลฯ จากฝมอ ความคด ภมปญญาของชาวบาน มลกษณะ รปทรงแตกตางกนไปตามแตละทองถน ทงนขนอยกบภมประเทศ วสด อปกรณ คตนยม วฒนธรรมประเพณ และอาชพของคนในทองถนนนๆ ค าวา “จกสาน” ค าวา จก คอ การท าใหเปนแฉก เปนหยกๆ ดวย ฟนเลอย หรออกวธการหนง การทชาวบานใชคมมดผาไมไผแลวท าใหเปนเสน บางๆ วธการอยางนกเรยกวา จก เชนกน สวนไมไผ หรอหวาย ทจกออกมา เปนเสนบางๆ นนเรยกวา ตอก ถงตอนนการทชาวบานน าตอกมาขดกนจนเกด ลวดลายทตองการ เราเรยกวา สาน ตอจากนนแลวกจะเปนการสรางสรรคให เกดรปทรงตางๆ จนทายทสดจะไดเปนภาชนะ หรอของประดบตกแตง สามารถ น าไปใชสอยไดตามตองการ

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

การลงมอท า การสานปลาตะเพยน (ใช 2 เสน)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

การลงมอท า การสานนก (ใช 2 เสน)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

การลงมอท า (ตอ) การสานนก

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

การลงมอท า (ตอ) การสานนก

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

การลงมอท า (ตอ) การสานนก

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

การลงมอท า (ตอ) การสานนก

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

การลงมอท า (ตอ) การสานนก

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

กระบวนการผลต กระบวนการ/ขนตอนในการท า 1. สานตวสตว ตามภาพ/วดโอ สาธต 2. ท าพ หอย โดยใชไหมพรมสแดง 3. มดพตดกบดายดานหนง สวนดายอกดาน สอดเขาไปในรเขม 4. รอยตวสตว เขากบพสแดง โดยเหลอดายอกดาน ไวยาวพอควร เพอมดตดกบไมมงคล หรอตะแหลว 5. น ารบบนสเงน หรอสทอง มาผกเปนโบว หรอตกแตงใหสวยงาม 6. น าไปแขวนไวหนาบาน ประต-หนาตาง หนารานคา ในหองท างาน ฯลฯ เพอเปนสรมงคล ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ใบมะพราว

ไมไผ

รบบนสเงน สทอง

ใบลาน

ตอก

วตถดบ

ใบตาล

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

เครองมอ/อปกรณ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

มด/ มดจกตอก ปนกาว

กรรไกร เขม/ เขมหมด

ไหมพรม ดาย

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

การจดการก าลงคน - สามารถเรยนรและท าไดดวยตวเอง (คนเดยวกท าได) - อตสาหกรรมครวเรอน - กลมผสงอาย

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

เคลดลบในกระบวนการผลต “อาศยความอดทนและความปราณต”

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

การบรหารจดการ ดานการเงน/การลงทน - ตอก (ไมไผ) มดละ 20 บาท

- ปนกาว+กาวแทง ชดละ 100 บาท - ไหมพรม สแดง มวนละ 5 บาท - เขม เลมละ 5 บาท - กรรไกร อนละ 35 บาท - รบบน สเงน สทอง มวนละ 80 บาท - ไมไผ ล าละ 20 บาท - ดาย เบอร 12 มดละ 40 บาท - เขมหมดหวส แผงละ 5 บาท (ไมใชกได)

ใบลาน ใบมะพราว ใบตาล เปนวตถดบทมในทองถน ไมจ าเปนตองซอ หรอหากไมสามารถตดเองได การจางตดครงละ 150 ถง 300 บาท

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

รวมตนทนในการลงทนครงแรก ประมาณ 600 บาท

การบรหารจดการ ดานการตลาด 1. การจดจ าหนาย ถนนคนเดน, ตลาดนด, หนาบานตนเอง, เฟชบค, เสนอขายผาน Organizer ทรบจดงานตางๆ หรอ Wedding Studio ฯลฯ 2. การตงราคาขาย ขายขนต า ตวละ 10 บาท หรอเปนชด ชดละ 80 บาท

ขนไป (ตามความเหมาะสม/ความยาก-งาย ในการท า และวสดทใชท า)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

** รบท าตามสง/ตามความตองการ และมการตอยอดมาเปนเหรยญโปรยทาน **

ปญหาและแนวทางการแกไข ปญหา 1. การขาดแคลนวตถดบบางอยาง ในบางชวงฤดกาล 2. แหลงจดจ าหนาย/การตลาดทแคบ

แนวทางการแกไข 1. หาวตถดบทดแทนหรอใชอยางอนแทน 2. ขยายตลาด/การประชาสมพนธ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

“ปจจยสความส าเรจ”

1. คงความเปนเอกลกษณดงเดมไว 2. มการสงเสรมดานการตลาด และการ ประชาสมพนธ 3. คงความเชอ เรองราวของความเชอ ใหเปนท รบรในวงกวาง 4. มทกษะความช านาญและมความอดทน

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

แนวคดใหมในการพฒนาอาชพ

จากการสานตวสตว ทท าจากวสดธรรมชาตเปนหลก ไมใชวสดสงเคราะห ท าใหลดมลภาวะในเรองของขยะ และพลาสตก นอกจากนเรายงสามารถตอยอดและพฒนาจากการสานตวสตวเสรมมงคลตามความเชอทใชแขวนเพอประดบบารม เสรมมงคลในบาน ในรถ หรอในทท างาน รานคาตางๆ สามารถพฒนางานสานเหลาน ใหกลายมาเปนอยางอนไดอกดวย เชน การท าเหรยญโปรยทาน ซงท าใหเกดอาชพใหมขนอก 1 อาชพ จากการพฒนาตอยอดอาชพเดม

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ชดความรท ามาหากน เครองจกสานลานนาเสรมมงคล

(ภมผะหยาปญญาบะเกา)

แหลงอางอง

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

“เจาของความร”

นางสมร ค าจรง บานเลขท 1/2 หม 1 ต.แชชาง อ.สนก าแพง จ.เชยงใหม โทรศพท 084-6175549

นางค ามล ธะนะค า บานเลขท 38/1 หม 8 ต.ออนใต อ.สนก าแพง จ.เชยงใหม โทรศพท -

เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

3

7

10

3

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

การจกสานสตว ของเลนเดกพนบานลานนา โดย นทธวฒน ตงจตต

หนงสอทบอกถงขนตอนการจกสานตวสตวทเปนของเลนพนบานจากไมไผ และสามารถน าไปจกสานไดจรงตามหนงสอ

จกสาน งานไทย : โดย บรษท ปยมตร มลตมเดย จ ากด เครองจกสาน คอ เครองใชทท าดวยไมไผ หวาย หรออนๆ จากฝมอ ความคด ภมปญญาของชาวบาน มลกษณะรปทรงแตกตางกนไปตามแตละทองถน ทงนขนอยกบภมประเทศ วสด อปกรณ คตนยม และอาชพของคนในทองถนนนๆ

เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

อาชพชางจกสาน : โดย ราชาวด งามสงา เปนงานอกชนดหนง ซงสามารถท ารายไดใหผประกอบอาชพไดอยางด การฝกอบรมกงาย แมแตเดกกสามารถเรยนรและท าได อาชพชางจกสานจงเปนอาชพของคนไทยอกอาชพหนงทนาสนใจศกษา หรอยดมาเปนอาชพหลกของตนเอง

ปลาตะเพยนใบลาน : โดย ณรงคฤทธ ศรสยาม คนไทยสมยกอน เชอกนวาปลาตะเพยนเปนสรมงคล ท าใหเงนทองไหลมาเทมา นอกจากนนยงเชอวา เดกทเลยงดวยปลาตะเพยน จะเปนเดกทมความขยนหมนเพยร สมดงค าลงทายของชอปลา

พบสานโบราณของไทย : โดย เศรษฐมนตร กาญจนกล สรางงานศลป สรางอาชพ สานสรางอาชพ สานแลวรวย เปนการสอนขนตอนการพบสานใบลานอยางงาย ขนตอนการพบแมลง ฯลฯ

พบสานงานพนเมองของเลนโบราณ: โดย เศรษฐมนตร กาญจนกล สบสานงานอาชพทแสดงถงความเปนไทย งานสานของเลนโบราณทมรปแบบหลากหลาย สามารถสรางทกษะฝก ใหเปนอาชพเสรมสรางรายได

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

การพบรบบนเหรยญโปรยทานสมออาชพ : โดย จนทรา สงหยอง แนะน ารปแบบการพบรบบนเหรยญโปรยทานไวถง 25 แบบ พรอมภาพปรกอบและขนตอนการท าอยางละเอยด สามารถฝกท าตามไดทนท รวมทงน าไปเปนพนฐานตนแบบเพอพฒนาสรางสรรคใหผลงานมความแปลกใหมไดเปนอยางด

เครองจกสาน : โดย วนย วรยะปานนท มนษยชาตไดเรยนรเรองของการจกสานมาจากธรรมชาตแตโบราณกาลมาแลว ธรรมชาตทสอนใหมนษยรจกการจกสานกคอการท ารงของนก เมอเหนดงนนจงไดน ามาดดแปลงใหเปนเครองใช เครองเลน ดงทจะเหนไดโดยทวไปในทกวนน

ศลปะสรางสรรคเหรยญโปรยทาน : โดย สายใจ เจรญรน สดยอด 25 ผลงานการสรางสรรคเหรยญโปรยทานพรอมขนตอนอยางละเอยด สรรคสรางงานศลป แตงเตมเหรยญโปรยทาน เพมคณคาทางใจ สขทงผใหและผรบ

เหรยญโปรยทาน: โดย วมลทพย อยเหนนภา 39 ไอเดย รบบน และ กระดาษ หอเหรยญโปรดทาน อธบายเขาใจงาย ภาพขนตอนเขาใจงายพบไดจรง

โฮงเฮยนสบสานภมปญญาลานนา - http://www.lannawisdoms.com

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

วดโอ การสานตวสตว (มา ของเลนพนบานลานนา) - https://www.youtube.com

มบรการรวบรวมขอมล องคความรพนบานออกมาในรปของต าราทคนรนใหมศกษาได จดท าหลกสตร จดอบรมระยะสน เผยแพรใหความรแกสาธารณชนใหเหนความส าคญของการศกษาภมปญญาทองถน รวบรวมผร พอคร แมคร ชางพนบานในแขนงตาง ๆ ทมอยในชมชนลานนา เปดสอนวชาภมปญญา แขนงตาง ๆ และเปดรบสมครนกเรยนและผสนใจเขาเรยนรภมปญญาพนบานแขนงตาง ๆ

เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

วดโอ วธการสานปลาตะเพยนจากใบมะพราว - https://www.youtube.com

สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน เลมท 22 - http://kanchanapisek.or.th/kp6/index.php

ท าเนยบภมปญญาอ าเภอสนก าแพง ศนยราชการอ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

ท าเนยบภมปญญาและแหลงเรยนรอ าเภอสนก าแพง หองสมดประชาชน “เฉลมราชกมาร” อ าเภอสนก าแพง

กลมจกสาน ผสงอาย บานปง หม 8 ต าบลออนใต อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

แหลงจ าหนายวตถดบและอปกรณ

สนคา รบบน ดาย เขม ฯลฯ ชอราน รานเครองเขยน/ รานขายวสด อปกรณทวไป ขอมลตดตอ -

สนคา ลกปด ชอราน รานลกปด ขอมลตดตอ 35/2 ถ.ขวงเมร ต.ชางมอย อ.เมองเชยงใหม จ.เชยงใหม

สนคา เสนตอก/ ไมไผ/ ใบลาน/ ใบตาล/ ใบมะพราว

ชอราน รานขายเครองจกสาน/ ปราชญชาวบานหรอภมปญญาชาวบาน

ขอมลตดตอ -

เครองจกสานลานนาเสรมมงคล (ภมผะหยาปญญาบะเกา)

แผนการถายทอดองคความรหรอรปแบบกจกรรม

1. เผยแพรบนเวปเพจ เฟชบค หองสมดประชาชน “เฉลมราชกมาร” อ าเภอสนก าแพง 2. เผยแพรใหกบผเขารวมกจกรรม ตามโครงการ สงเสรมการอาน หองสมดประชาชน “เฉลมราช กมาร” อ าเภอสนก าแพง 3. จดท าเปนองคความรในเรองเกยวกบการจกสาน ตวสตว จากองคความรภมปญญาชาวบาน 4. เผยแพรใหกบผทสนใจ เพอน าไปสรางเปนอาชพ

แผนการถายทอดองคความร และรปแบบกจกรรม

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

แผนการถายทอดองคความร และรปแบบกจกรรม

ชอกจกรรม .....ศลปะประดษฐ การท าดอกไมจากใบเตย และการสานตวสตว ตามโครงการจดการศกษา เพอพฒนาสงคมและชมชน “สรางเสรมสรางคานยมหลกของคนไทย”.................... รปแบบกจกรรม .....ฐานการเรยนร การพบใบเตย เปนดอกไม การจดชอดอกไมใบเตย ชอผกผลไม และการสานตวสตว เพอประดบตกแตงชอดอกไม/ใบเตย....................................... ระยะเวลาด าเนนการ .....15-16 กรกฎาคม 2558............ สถานทจดกจกรรม .....ลานเอนกประสงค ส านกงาน เทศบาลต าบลสนก าแพง..................................................................... กลมเปาหมาย .....ผสงอาย......................................................

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ครงท 1

ชอกจกรรม .....สบฮตโตยฮอย ภมปญญาลานนา ตามโครงการสงเสรมการอาน ประจ าป 2559 “วนรกการอาน 2 เมษายน 2559”........................................................................... รปแบบกจกรรม .....ฐานการเรยนร การสานตวสตว การตดตงลานนา และการท าโคมลานนา........................................ ระยะเวลาด าเนนการ .....2 เมษายน 2559...................... สถานทจดกจกรรม .....หองสมดประชาชน “เฉลมราชกมาร” อ าเภอสนก าแพง.................................................................................. กลมเปาหมาย .....เดก เยาวชน ประชาชนทวไป...............

แผนการถายทอดองคความร และรปแบบกจกรรม

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ครงท 2