85

ภาคผนวก

86

ภาคผนวก ก

การศกษาดงานกระบวนการผลตไบโอดเซลจากน�ามนปาลมดบ

ณ โครงการโรงงานสกดน�ามนพชและผลตไบโอดเซลครบวงจร มลนธชยพฒนา

อาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ

87

87

88

88

ภาคผนวก ข

เคร องมอวจย ประกอบการพฒนากระบวนการผลตไบโอดเซลจากน"ามนปาลมดบ

เพ อสงเสรมอตสาหกรรมน"ามนปาลมขนาดเลกในพ"นท จงหวดตราด ตรวจสอบโดย

ผเช ยวชาญ คณจระพงศ รกประสตร ผจดการโครงการโรงงานสกดน"ามนพช

และผลตไบโอดเซลครบวงจร มลนธชยพฒนา อาเภอหวหน

จงหวดประจวบครขนธ

90

90

91

91

92

92

93

เคร องมอวจย ประกอบการพฒนากระบวนการผลตไบโอดเซลจากน"ามนปาลมดบ

เพ อสงเสรมอตสาหกรรมน"ามนปาลมขนาดเลกในพ"นท จงหวดตราด

ข�นตอนการผลตน�ามนปาลมดบ

จากแผนผงข�นตอนการผลตน�ามนปาลมดบ สามารถแบงข�นตอนไดดงน� 1. กระบวนการแยกชอผลปาลม กอนการพฒนา ผลผลตปาลมน� ามนท*เกบเก*ยวมาจากสวนปาลมจะมลกษณะเปนผลปาลมท*ตดแนนอยกบทะลายและไมสามารถจะปลดออกมาได ดงน�นเม*อนาผลปาลมท�งทะลายเขาเคร*องตคดแยกผลปาลม จะทาใหการหลดของผลปาลมจากทะลายปาลมนอยมาก (ประมาณรอยละ50 ) ดงภาพประกอบ 47 และมเสนใยชอปาลมตดตามรองฟนของเคร*องตคดแยกผลปาลม ดงภาพประกอบ 48 ทาใหมอเตอรตนกาลงของเคร*องตคดแยกผลปาลมเกดการสะดด กระบวนการผลตหยดชะงก มผลใหการคดแยกระหวางผลปาลมกบทะลายปาลมไมสมบรณ ผลปาลมชารดและกรดไขมนอสระสง นอกจากน� ผลปาลมท*ผานกระบวนการตคดแยกยงมเศษทะลายปาลมปนอยจานวนมาก ตองใชแรงงานคนชวยคดแยก อตราเฉล*ย 8 ถง 10 กโลกรมตอช*วโมง ดงภาพประกอบ 49 ภาพประกอบ 47 เคร*องแยกผลปาลมออกจากทะลายปาลมสด

ภาพประกอบ 48 เสนใยตดตามรองฟนเคร*องตคด

94

ภาพประกอบ 49 คดแยกเศษทะลายปาลมท*ปนออกมา ภาพประกอบ 50 ผลปาลมท*ผานกระบวนการคดแยก

แนวทางการพฒนา เพ*อใหชอผลปาลมหลดจากทะลายปาลมซ* งมหลายช�นไดผลด จงควรเพ*มข�นตอนดาเนนการดงน� 1.1 ทาการสบทะลายปาลมออกมาเปนชอผลปาลม กอนปอนเขาเคร*องตผลปาลม โดยใชแรงงานสบทะลายปาลมใหผลปาลมหลดออกจากทะลายดวยขวานและมด แลวผ*งไวประมาณ 2 ถง 3 วนโดยไมใหเปยกน�า เพราะจะทาใหข�วผลปาลมเนาและแยกลกรวง 1.2 พฒนาระบบการคดแยกผลปาลมออกจากชอทะลายปาลมหลงจากท*ผ*งไวแลว โดยเคร*องตคดแยกผลปาลม ตวถงภายนอกทาจากโลหะแผนเหลกหนา 2 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลาง 60 เซนตเมตร สง 60 เซนตเมตร ภายในตวถงทาจากเหลกหนา 3.1 มลลเมตร มวนเปนทรงกระบอกเสนผานศนยกลาง 45 เซนตเมตร รองรบดวยแบร*ง มทอนเหลกตนยาว 5 เซนตเมตรเสนผานศนยกลาง 1/2 น�ว วางเปนแนวตามทรงกระบอก จานวน 8 แถว แถวละ 16 ทอน ตผลปาลมออกจากทะลาย ตนกาลงจากมอเตอรไฟฟา ขนาด 3 Hp 220 V ปรบระดบความเรวรอบของเคร*องใหชาลงดวยเกยรทดมอเตอร ขนาด 60/1 จานวน 1 ชด

95

1.3 ตดต�งระบบสายพานลาเลยง ขบเคล*อนดวยมอเตอร 2 Hp 380 V เพ*อลาเลยงผล

ปาลมและกากชอปาลมข�นส ข�นตอนการคดแยกกากปาลมละเอยดดวยพดลมเปาจานวน 1 ชด

1.4 ทาการคดแยกกากชอปาลมขนาดใหญท*ปะปนมากบผลปาลมออก ดวยแรงงานคน

อกคร� ง ภายหลงการเปาคดแยกกากละเอยดดวยพดลมเปา

ผลท�คาดวาจะไดรบ จากการพฒนากระบวนการแยกชอปาลม ซ� งเดมสามารถคดแยก

ผลปาลมออกจากชอปาลมไดเพยงรอยละ 50 และเสยเวลาจากกระบวนการผลตหยดชะงก มอเตอร

ตนกาลงตดขดเน�องจากเสนใยชอปาลมตดตามรองฟนของเคร�องต คาดวาจะสามารถพฒนาการแยก

ผลปาลมออกจากทะลายปาลมไดไมต�ากวารอยละ 80 และลดระยะเวลาการคดแยกผลปาลมดวย

แรงงานคน ไมนอยกวารอยละ 50

2. กระบวนการทอดผลปาลม

กอนการพฒนา ผลปาลมท�ผานการคดแยกดง ภาพประกอบ 51 จะตองนาไปผาน

ระบบทอดผลปาลมท�อณหภม 120 องศาเซลเซยส เพ�อระเหยน7 าขจดความช7นในผลปาลมกอน

นาไปบบน7 ามน โดยสาเหตท�ตองขจดความช7นในผลปาลมโดยการทอดเน�องจากไมมน7 าเสยจากการ

ทอดปลอยท7งลงสส� งแวดลอมเหมอนการน� งผลปาลม เม�อทอดแลวจะมลกษณะผวภายนอกเห�ยว

ดงภาพประกอบ 52 เมลดในเม�อกะเทาะออกมาเน7อในจะสกมสขาว น7 าหนกผลจะเบาลงเน�องจากการ

สญเสยความช7นไปขณะทอด โดยระเหยเปนไอ ผลปาลมท�ไดควรรบนาไปทอดทนทไมควรเกบไว

นาน เน�องจากจะเกดกรดไขมนอสระภายในผลปาลมมากข7น เปนผลใหตองใชสารเคมในการทา

ไบโอดเซลมากข7นตามไปดวย ทาใหตนทนการผลตทาไบโอดเซลสง โดยระบบทอดผลปาลมเดม

ใชถงทาจากวสดโลหะแผนหนา 1 มลลเมตร มวนเปนทรงกระบอกขนาดเสนผานศนยกลาง

60 เซนตเมตรโครงสรางทาจากเหลกกลองส� เหล�ยมขนาดกวาง 1 น7ว สง 1 น7ว ดงภาพประกอบ 53

สามารถทอดผลปาลมไดประมาณ 12 ถง 15 กโลกรม/คร7 ง ใชเวลาในการทอดประมาณ 30 นาท โดยใช

ความรอนจากหวแกส 1 หว ใชแกสหงตม LPG จานวน 15กโลกรมตอผลปาลมทะลาย 1,000 กโลกรม

ทอดไดคร7 งละ 1 เตา อตราเฉล�ยการทอดวนละ 200 กโลกรม

96

ภาพประกอบ 51 ผลปาลมท�มขนาดมาตรฐาน

ภาพประกอบ 52 ผลปาลมผานกระบวนการทอดระเหยน7 า

ภาพประกอบ 53 เตาทอดผลปาลมดวยแกสหงตมกอนการพฒนา

แนวทางการพฒนา เพ�อลดระยะเวลาการทอดขจดความช7นในผลปาลม และประหยด

พลงงาน จงควรเปล�ยนระบบการทอดโดยใชเตากออฐมระบบดดลมรอนออกทางปลองคว นไฟ ภาชนะใชกระทะทอดจานวน 3 ชด เช7อเพลงใชวสดไมฟนจากทองถ�นในพ7นท� เชน เศษไมยาง

เศษไมเงาะ เศษไมทเรยน เปนตน ราคาไมฟน 0.50 บาท/กโลกรม จานวนไมฟน 150 กโลกรมตอผล

ปาลมทะลาย 1,000 กโลกรม

97

ผลท�คาดวาจะไดรบ จากการพฒนาระบบการทอดผลปาลม ซ� งเดมสามารถทอดผลปาลมไดประมาณ 200 กโลกรม/วน และส7นเปลองเช7อเพลงแกสหงตม LPG จานวน 15 กโลกรมจะสามารถเพ�มปรมาณการทอดไดไมนอยกวา 480 กโลกรมตอวน ชวยลดระยะเวลาการทอดขจดความช7นในผลปาลมไมนอยกวารอยละ 60 และลดตนทนคาเช7อเพลงไดไมนอยกวารอยละ 70 3. กระบวนการหบสกดน7ามนปาลมดบจากผลปาลมทอดสก (Extruder) กอนการพฒนา กระบวนการหบสกดน7ามนปาลมดบ เดมมข7นตอนดงน7 3.1 ใชแรงงานคนลาเลยงผลปาลมทอดสก ขนใสภาชนะข7 นเทสเคร� องหบสกด ซ� งเปนการส7นเปลองแรงงาน 3.2 เคร�องหบสกด ขนาดโครงเคร�อง 750 มลลเมตร x 3,000 มลลเมตร x 1,080 มลลเมตร โครงเคร�องทาจากเหลกเหนยวน7าหนก 1,500 กโลกรม กาลงผลต 2 ตนผลปาลมตอวนใชมอเตอรขนาด 30 Hp 380 V ชดเกยร ชดเกลยว ชดแหวนสกดน7ามน ทาจากเหลกชบแขง ดงภาพ ประกอบ 54 ทาการบบอดผลปาลม โดยใสผลปาลมทอดสกลงทางดานบนของชองใสผลปาลมเคร�องบบน7 ามนจากผลปาลมทอดสกจะบบอดผลปาลมทอดสกใหแยกเปนน7 าปาลมดบท�อณหภมประมาณ 40 องศาเซลเซยส และกากผลปาลมแหง ดงภาพประกอบ 55 3.3 น7 ามนปาลมดบจากการบบอด จะไหลลงสตะแกรงกรองละเอยดดานลางซ� งมกากสลดจปาลมหยาบและละเอยดปนเป7 อนจานวนมาก ทาใหเกดการอดตนในตะแกรงกรองละเอยด ตองใชแรงงานคนชวยกวาดและตกกากปาลมเปยกออกจากตะแกรงกรอง ดงภาพประกอบ 56 และ ภาพประกอบ 57

ภาพประกอบ 54 เคร�องหบสกดน7ามนปาลมดบ

98

ภาพประกอบ 55 กากปาลมแหงจากเคร�องหบสกดฯ

ภาพประกอบ 56 กรองน7ามนปาลมดบดวยตะแกรงกรอง

ภาพประกอบ 57 กากปาลมเปยกท�ตกจากตะแกรงกรอง

99

แนวทางการพฒนา เพ�อลดแรงงานคนและเพ�มประสทธภาพการผลตในกระบวนการ

บบสกดน7ามนปาลมดบ จงควรพฒนาระบบผลตดงน7

3.1 พฒนาระบบทอสงลาเลยง (Screw Conveyor) ขนาด 12 น7ว x 4 เมตร ทาดวยเหลก

หนา 3 มลลเมตร มชดกรวยรบดานลางขบเคล�อนดวย มอเตอรไฟฟา ชนด Geared Motor ขนาด

3 Hp 380 V เพ�อลาเลยงผลปาลมทอดสกข7นสเคร�องหบสกดดานบนแทนแรงงานคน

3.2 พฒนาสรางกระบอกทาดวยแปบเหลก ขนาด 4 น7ว x 80 เซนตเมตร รองรบน7 ามน

ปาลมดบจากเคร�องหบสกด พรอมตดต7งระบบอนน7 ามนปาลมดบดวย Heater ขนาด 3,000 วตต 220

โวลต ตอทอแปบแยกข7น ขนาด 1.5 น7ว ดวยระบบน7 าลนเพ�ออนน7 ามนปาลมดบท�อณหภม 60 องศา

เซลเซยส เพ�อชวยลดความหนดของน7ามนปาลมดบ กอนไหลลงสเคร�องกรองแยกกากสลดจแบบส�น

เพ�อแยกกากสลดจปาลมชนดหยาบออกจากน7ามนปาลมดบ

3.3 ตดต7งตะแกรงกรองหยาบ ขนาด 0.5 x 0.5 มลลเมตร2 ทางานระบบส�นดวยลกตม

เหว�ยง ซ� งขบเคล�อนดวยมอเตอรไฟฟา ขนาด 1/2 Hp 220 V เพ�อแยกกากสลดจปาลมชนดหยาบออกจาก

น7ามนปาลมดบท�อณหภม 60 องศาเซลเซยส แทนแรงงานคน

3.4 ตดต7งถงเหลกส� เหล�ยมจตรส ขนาดความจ 450 ลตร เพ�อรองรบน7 ามนปาลมดบท�

ผานการแยกกากสลดจปาลมชนดหยาบแลว พรอมตดต7งระบบอนน7 ามนปาลมดบท�อณหภม 120

องศาเซลเซยส ดวย Heater ขนาด 3,000 วตต 220 โวลต จานวน 1 ชด เพ�อตมน7 ามนใหรอนท�อณหภม

120 องศาเซลเซยส ชวยลดความหนดของน7 ามนปาลมดบและไลความช7นในน7 ามน โดยใชใบกวน

น7ามนชวยกระจายความรอนดวยมอเตอรไฟฟา ขนาด 1/3 Hp 220 V ลดรอบความเรวใบกวนน7 ามน

เหลอ 50 รอบ/นาท ดวยระบบสายพานทดรอบ จานวน 2 ชด กอนปมสงน7 ามนปาลมดบเขาสเคร�อง

กรองดกแยกกากสลดจปาลมชนดละเอยดแบบผา

ผลท�คาดวาจะไดรบ จากการพฒนาระบบการหบสกดน7 ามนปาลมดบ ซ� งเดมตองใช

แรงงานคน 6 คน และใชเวลาในการหบสกดน7 ามนปาลมดบพรอมกรองกากสลดจปาลมหยาบเปน

เวลา 8 ช�วโมง/น7 ามนปาลมดบ 250 ลตร จะสามารถลดแรงงานคนเหลอเพยง 2 คน ชวยลดแรงงาน

ในกระบวนการผลตไดไมนอยกวารอยละ 60 และคาดวาจะใชเวลาในการหบสกดน7 ามนปาลมดบ

พรอมกรองกากสลดจปาลมชนดหยาบ เพยง 4 ช�วโมงตอน7 ามนปาลมดบ 250 ลตร (ตามสมรรถนะ

ของเคร�องหบสกดน7 ามนปาลม) ซ� งสามารถลดระยะเวลาในกระบวนการผลตดงกลาวไดประมาณ

รอยละ 50

100

4. การแปรรปน7ามนปาลม (ระบบดกม) กอนการพฒนา กระบวนการแปรรปเพ�อแยกยางเหนยวในน7 ามนปาลมดบ เดมใชน7 ามนปาลมดบท�ไมผานกระบวนการแยกกากสลดจปาลมชนดละเอยด จานวน 250 ลตรตอ 1 กระบวนการผลต ดงภาพประกอบ 58 เขาสกระบวนการแปรรปโดยใชแรงงานคนขนถายน7 ามนปาลมดบข7นบนได ซ� งเส�ยงตอการหกของน7ามน เสยเวลาและส7นเปลองแรงงาน อกท7งยงไดปรมาณน7 ามนปาลม CPO ภายหลงผานกระบวนการดกมจานวนนอยมาก เน�องจากมกากสลดจปาลมละเอยดจานวนมากปนเป7 อนในน7 ามนปาลมดบกอนทาปฏกรยาดกม เม�อถายยางเหนยวออกภายหลงทาปฏกรยา กจะมกากสลดจปาลมละเอยดตกตะกอนเพ�อถายท7งอกจานวนหน� ง ดงภาพประกอบ 59 คงเหลอน7 ามนปาลม CPO เขาสกระบวนการผลตไบโอดเซลเพยงรอยละ 60 หรอประมาณ 150 ลตร

ภาพประกอบ 58 น7ามนปาลมดบท�ใชทาดกม

ภาพประกอบ 59 ถายยางเหนยวและตะกอนปนเป7 อน

101

แนวทางการพฒนา เพ�อลดแรงงานคน ลดระยะเวลาและเพ�มประสทธภาพการผลต ในกระบวนการดกม จงควรพฒนาระบบดงน7 4.1 ตดต7งเคร�องกรองชนดละเอยดแบบผา (Filter Press) เพ�อกรองดกแยกกากสลดจปาลมละเอยดขนาด 28 แผน 14 วาลว ความละเอยด 1 ไมครอน จานวน 1 ชด ทางานดวยระบบปมสงแรงดนโดยใชปมมอเตอรไฟฟา ชนด Geared Pump Motor ขนาด 1 Hp 380 V พรอมตดต7งระบบปมลมชวย 1 ระบบ 4.2 ตดต7งถงเหลกส� เหล�ยมจตรส ขนาดความจ 250 ลตร เพ�อรองรบน7 ามนปาลมดบท�ผานการแยกกากสลดจปาลมชนดละเอยดแลว พรอมตดต7งระบบทอ (Piping) ปมสงน7 ามนปาลมดบสถงดกม แทนแรงงานคนดวยมอเตอรไฟฟา ชนด Geared Pump Motor ขนาด 1 Hp 380 V ผลท�คาดวาจะไดรบ จากการพฒนาระบบแปรรปน7 ามนปาลม (ระบบดกม) ซ� งเดมตองใชแรงงานคน อยางนอย 2 คน สาหรบขนถายน7 ามนปาลมดบซ� งปนเป7 อนกากสลดจปาลม จานวน 250 ลตร ข7นบนไดสถงดกมดานบน ซ� งส7นเปลองแรงงานและเสยเวลาอยางนอย 1/2 ช�วโมง สามารถปรบเปล�ยนกระบวนการผลตโดยเพ�มข7นตอนการกรองดกแยกกากสลดจปาลมละเอยด ดวยเคร�องกรองชนดละเอยดแบบผา (Filter Press) ความละเอยด 1 ไมครอน อก 1 ข7นตอน กจะไดน7 ามนปาลมดบคณภาพดไมมกากตะกอนปนเป7 อน จานวน 250 ลตร เขาสระบบดกม โดยใชผ ควบคมกระบวนการกรองและปมสงน7 ามนปาลมดบเพยง 1 คน และไมส7นเปลองแรงงาน เปนการลดแรงงานคนไมนอยกวารอยละ 50 รวมท7งสามารถเพ�มปรมาณน7 ามนปาลม CPO ภายหลงกระบวนการดกม อยางนอยรอยละ 35 เพ�อนาไปสกระบวนการผลตไบโอดเซลในลาดบตอไป 5. ระบบน7าท�ใชในกระบวนการลางยางเหนยว และลางกลเซอรน กอนการพฒนา กระบวนการลางยางเหนยวดวยน7 าในระบบดกม และกระบวนการลางไบโอดเซลดวยน7 าเพ�อตกตะกอนกลเซอรน เดมใชน7 าประปาหมบานอนใหรอนดวยเคร�องทาน7าอน ซ� งควบคมอณหภมไดเพยง 40 องศาเซลเซยส และบางเวลาแรงดนน7าประปาไมเพยงพอ ทาให ไมสามารถทาน7ารอนท�อณหภม 60 องศาเซลเซยสได แนวทางการพฒนา ควรเพ�มระบบทาความรอนของน7 าประปาดวย Heater ขนาด 3,000 วตต 220 โวลต ทาอณหภม 60 องศาเซลเซยส ในภาชนะอลมเนยม ขนาดความจ 60 ลตร พรอมตดต7งระบบปมน7 าดวยมอเตอรไฟฟา ขนาด 1/2 Hp 220 V เพ�อปมสงน7 าประปาท�อณหภม 60องศาเซลเซยสข7นสกระบวนการลางในถงปฏกรยาดกมและถงปฏกรยาไบโอดเซล

ผลท�คาดวาจะไดรบ กระบวนการลางน7 าในระบบผลต มผลตอคณภาพน7 ามน CPO และคณภาพไบโอดเซล ซ� งหากน7 าไมสะอาดหรอไมสามารถควบคมอณหภมได จะทาใหมสารปนเป7 อนตกคางในไบโอดเซล และมผลใหน7 ามนไบโอดเซลไมผานคามาตรฐานไบโอดเซลตามประกาศกรมธรกจพลงงาน

102

ข�นตอนการพฒนาการผลตไบโอดเซล

103

ข"นตอนการผลตไบโอดเซล จากแผนผงข7นตอนการผลตไบโอดเซล สามารถแบงข7นตอนไดดงน7

1. กระบวนการตรวจวเคราะหหาปรมาณกรดไขมนอสระ กอนการพฒนา กรดไขมนอสระในน7 ามนปาลมดบในสภาพปกตจะมกรดไขมนอสระ (Free Fatty Acid) อยระหวางรอยละ 2 ถง 6 ซ� งกระบวนการผลตไบโอดเซลจาเปนจะตองควบคมและลดกรดไขมนอสระใหมคาไมเกนรอยละ 1.5 เพราะจะทาใหการทดสอบความบรสทธk ของ ไบโอดเซลเม�อกระบวนการแลวเสรจไดคาของความบรสทธk ของไบโอดเซลมากกวารอยละ 96 เหลอสวนท�เปนน7ามนปาลมปนอยในไบโอดเซลประมาณรอยละ 4 ซ� งในการตรวจวเคราะหตองใชเคร�องมอท�มความละเอยดในการตรวจสอบและทดสอบ แตเคร�องมอในการตรวจวเคราะหท�ใชงานอยเดมมคณภาพต�า ทาใหขาดความแมนยาในการตรวจวเคราะห ซ� งมผลตอคณภาพไบโอดเซลภายหลงการผลต

ภาพประกอบ 60 ตรวจหารอยละกรดไขมนอสระ แนวทางการพฒนา เพ�อคณภาพของไบโอดเซลท�ไดจากกระบวนการผลตใหไดมาตรฐานตามประกาศกรมธรกจพลงงาน จงควรจดหาอปกรณเคร�องมอตรวจวดท�มความละเอยดในการตรวจสอบและทดสอบ เชน เคร�องช�งอเลคทรอนคสทศนยม 2 ตาแหนง Hot Plate With Magnetic Stirrer Centrifuge Tube 100 มลลลตร เคร�องไมโครเวฟ ท�จบคอนเดนเซอรโลหะ ฯลฯ เพ�อตรวจหาคา FFA ท7งกอนและหลงการผลต รวมท7งตรวจหาคาความบรสทธk ของไบโอดเซลกอนนาไปใชงาน ผลท�คาดวาจะไดรบ จากอปกรณเคร�องมอท�มความละเอยดสง จะทาใหเกดความแมนยาในกระบวนการตรวจสอบ ทาใหสามารถควบคมกระบวนการเกดปฏกรยาไบโอดเซลใหไดมาตรฐานตามประกาศกรมธรกจพลงงาน

104

2. กระบวนการผสมสารเคมเพ�อทาปฏกรยาไบโอดเซล

กอนการพฒนา สารเคมท�ใชในกระบวนการทาปฏกรยาลดกรดไขมนอสระและทา

ปฏกรยาไบโอดเซลตองใชเมทานอลผสมกบกรดซลฟวรกความเขมขนรอยละ 98 และผสมกบ

โพแทสเซยมไฮดรอกไซดความเขมขน รอยละ 90 ซ� งมความเปนกรดและดาง เขมขน

ในกระบวนการผลตเดมใชวธการผสมสารเคมแลวใหคนขนยายข7นไปเทใสถงเคมดานบน ซ� งเส�ยง

ตอการถกสารเคมหกใสเปนอนตรายตอรางกายมาก ดงภาพประกอบ 61

ภาพประกอบ 61 การเทสารเคมลงในถงเคมกอนทาปฏกรยา

แนวทางการพฒนา เพ�อความปลอดภยตอผปฏบตงาน จงควรพฒนาระบบการผสม

สารเคมดงน7

2.2.1 พฒนาสรางถงผสมสารเคมพรอมใบกวนชวยในการผสม ทางานดวยมอเตอร

ไฟฟา ขนาด 1/4 Hp 220 V ลดความเรวรอบดวยระบบสายพานทดรอบ ตดต7งในหองควบคมและ

เกบสารเคม

2.2.2 สรางหองเกบสารเคม เพ�อใชเกบสารเคมท�มฤทธk รนแรง และเมทานอลซ� งเปน

วตถไวไฟ

2.2.3 พฒนาระบบปมสงสารเคมข7นสถงปฏกรยาไบโอดเซล โดยใชปมเคม ขนาด 90 W

220V พรอมระบบทอสง

ผลท�คาดวาจะไดรบ จากการพฒนาจะชวยลดความเส� ยงตอการถกสารเคมหกใส

ผปฏบตงาน มสถานท�จดเกบสารเคมท�ปลอดภย และชวยปองกนการเกดอคคภย

105

3. ระบบถงดกแยกน7ามนและน7 า

กอนการพฒนา ระบบถงดกแยกน7 ามนและน7 ามประโยชนในการดกแยกน7 ามนท�ปน

มากบน7าลาง ดงภาพประกอบ 62 ซ� งสามารถนาน7 ามนท�ดกแยกกลบเขาสกระบวนการผลตใหมได

สาหรบกระบวนการผลตเดมมถงแยกน7ามนและน7าออกจากกนท�ใตถงดกมไมเพยงพอ

ภาพประกอบ 62 ถงดกแยกน7ามนและน7า

แนวทางการพฒนา สรางถงดกแยกน7 ามนและน7 า ขนาด 500 ลตร ถงใสยางเหนยว

ขนาด 250 ลตร และถงแยกกลเซอรนขนาด 250 ลตร เพ�อแยกช7นของน7ามนท�ปนออกมากบน7าท7ง

ผลท�คาดวาจะไดรบ สามารถนาน7 ามนท�แยกช7 นกลบเขาสกระบวนการผลตได

บางสวนกอนปลอยน7าท7งลงสบอบาบดแบบแยกช7น

4. ระบบบอบาบดน7าเสย

กอนการพฒนากระบวนการผลตเดมไมมระบบบอบาบดน7 าเสย โดยใชวธการปลอย

น7าเสยลงดน กอใหเกดเปนมลพษส�งแวดลอม เน�องจากยงมไขมนและสบหลงเหลออยในน7าท7ง

แนวทางการพฒนา สรางบอดกเกบน7 าเสย ขนาดบอละ 1,500 ลตร ทาจากวสด

ปนซเมนตลก 1 เมตร มทอ PVC ขนาดเสนผานศนยกลาง 6 น7ว ตอเช�อมบอปนซเมนตแบบตออนกรม

จานวน 3 บอ ลกษณะการตอทอ PVC โดยการตอทอน7 าลนเพ�อใหสบและไขมนมเวลาแยกช7นออก

จากกน

ผลท�คาดวาจะไดรบลดปญหาส�งแวดลอม จากการพฒนาระบบบาบดน7 าเสยผานบอ

ดกไขมนไมเปนภยตอส�งแวดลอม

106

5. ระบบกรองและตกผลกไบโอดเซล (กรองเกลอและกรองผานไสกรอง) กอนการพฒนา กระบวนการทาปฏกรยาไบโอดเซล เม�อถายกลเซอรนและผานกระบวนการลางไบโอดเซลแลว จะมน7 าบางสวนตกคางในไบโอดเซล ตองทาการระเหยน7 าดวยความรอนท�อณหภม 120 องศาเซลเซยส ซ� งอาจมน7 าและตะกอนบางสวนปนเป7 อนในไบโอดเซล จงตองนาไบโอดเซลไปผานกระบวนการกรองเกลอ เน�องจากเกลอมคณสมบตชวยดดซบความช7นและไมละลายในน7 ามน จะทาใหเกดการแยกช7นของน7 าดานลาง สาหรบกระบวนการผลตเดมไมมถงเวยนระบบกรองเกลอและระบบกรองเกลอมการแยกช7นไมดพอ รวมท7งไมมระบบตกผลกเยนท�อณหภม 10 องศาเซลเซยส ทาใหไบโอดเซลท�จะนาไปใชงานมตะกอนขน มน7 าปนเป7 อน และเกดไขไบโอดเซลท�อณหภมต�า ทาใหเกดปญหาตอเคร�องยนตท�นาไปใชงาน

ภาพประกอบ 63 ถงกรองเกลอ

ภาพประกอบ 64 ระบบการกรองผานไสกรอง

107

แนวทางการพฒนา เพ�อคณภาพไบโอดเซลใหไดมาตรฐานตามประกาศกรมธรกจพลงงาน และแกปญหาเคร�องยนตขดของขณะนาไปใชงาน ควรพฒนาระบบการกรองดงน7 5.1 ตดต7งถงสแตนเลส ขนาดความจ 400 ลตร เพ�อรองรบระบบกรองเกลอแบบไหลเวยน 5.2 พฒนาระบบกรองเกลอใหม ทาดวยทอ PVC ขนาด 4 น7ว ไหลเวยนกรองเกลอดวยระบบน7 าลน จานวน 3 ชด ใชเวลากรองเกลอ 5 รอบ เพ�อใหสามารถลดความเรวในการกรองเกลอ จะสามารถแยกช7นของน7าและส�งปนเป7 อนในไบโอดเซลไดสมบรณข7น 5.3 พฒนาระบบตกผลกเยนท�อณหภม 10 องศาเซลเซยส เพ�อตกผลกไขไบโอดเซลท�อณหภมต�า เปนการแกปญหาการตกไขไบโอดเซลในเคร�องยนตท�นาไปใชงาน 5.4 พฒนาระบบกรองผานไสกรองท�ความละเอยด 1 ไมครอน ตอแบบขนาน โดยตดต7งไสกรองพรอมวาลวเปดปด จานวน 10 ชด เพ�อกรองดกแยกไขไบโอดเซลท�อณหภมต�าและลดความเรวในการกรองผานไสกรอง เพ�อใหไดน7ามนไบโอดเซล คณภาพ B100 ตามมาตรฐานท�กาหนด ผลท�คาดวาจะไดรบ น7 ามนไบโอดเซลท�ผานกระบวนการระเหยน7 าท�อณหภม 120องศาเซลเซยส ผานกระบวนการกรองเกลอแบบไหลเวยน จานวน 5 รอบ ผานกระบวนการตกผลกเยนท�อณหภม 10 องศาเซลเซยส และผานกระบวนการกรองผานไสกรองความละเอยด 1 ไมครอน จะสามารถนาไปใชงานกบเคร�องยนตชนด 1 สบ และ 4 สบ ตามมาตรฐานคณภาพไบโอดเซล B100 ซ� งกรมธรกจพลงงานกาหนด

6. การทดสอบความบรสทธk ของไบโอดเซล ดาเนนการทดสอบคณภาพไบโอดเซลโดยใชเตาไมโครเวฟ เรยกวา “กระบวนการทดสอบแบบกะประมาณของปรมาณกลเซอรนโดยกระบวนการทรานสเอสเตอรฟเคช�นดวยเตาไมโครเวฟ” ซ� งเปนกระบวนการทดสอบอยางงายและรวดเรว ใชเวลาในการทดสอบเพยงไมเกน 15 นาท กทราบผล โดย รศ.ดร.ชาครต ทองอไร ผอานวยการสถานวจยและพฒนาพลงงานทดแทนจากน7 ามนปาลมและพชน7 ามน เปนผคดคนและจดอนสทธบตร พรอมท7งเผยแพรความรแบบใหเปลา ซ� งผสนใจสามารถนากระบวนการทดสอบน7ไปใชได กอนนาไปใชงานกบเคร�องยนต

ภาพประกอบ 65 ทดสอบคาสดสวนความบรสทธk ของไบโอดเซล

108

กระบวนการทางเคมในการผลตไบโอดเซลและการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ 1. การคานวณปรมาณกรดฟอสฟอรกท ใชในกระบวนการดกม ทฤษฏใชกรดฟอสฟอรกเขมขนปรมาณรอยละ 0.1 โดยน7 าหนกของน7ามนปาลมดบผสมกบน7ากล�นในอตราสวน 1 ตอ 9 โดยน7าหนก หาน7 าหนกของน7 ามนปาลมดบปรมาตร 250 ลตร (น7 ามนปาลมดบมความหนาแนน 0.9 กโลกรม/ลตร) ความหนาแนน = น7าหนก ปรมาตร ดงน7นน7าหนกของน7ามนปาลมดบ = ความหนาแนนของน7ามนปาลมดบ × ปรมาตรของน7ามนปาลมดบ = 0.9 กโลกรม/ลตร× 250 ลตร

= 225 กโลกรม หาน7าหนกของกรดฟอสฟอรกท�ใช น7ามนปาลมดบ 100 กโลกรมตองใชกรดฟอสฟอรกเขมขน0.1 กโลกรม น7ามนปาลมดบ 225 กโลกรมตองใชกรดฟอสฟอรกเขมขน0.1x225 กโลกรม 100 = 0.225 กโลกรม หาน7าหนกน7าท�นามาผสมกบกรดฟอสฟอรก = 9(0.225) กโลกรม = 2.025 กโลกรม วธปฏบตช�งน7 ามา 2.025 กโลกรม (หรอตวงน7 ามา 2 ลตร 25 มลลลตร แลวคอย ๆ เทกรด 0.225 กโลกรม ลงผสมโดยมการกวนตลอดเวลา (อยาเทเรวและอยาเทคร7 งละมาก ๆ เพราะกรดจะกระเดนถกตวเราเปนอนตราย) จากน7นคอย ๆ เทสารละลายกรดฟอสฟอรกท�เตรยมไดลงในถงดกม

กรดฟอสฟอรก 0.225 กโลกรม + น7ากล�น 2.025 กโลกรม

(กรดฟอสฟอรก 1 สวนตอ น7 ากล�น 9 สวนโดยน7าหนก)

109

2. การวเคราะหหาปรมาณรอยละของกรดไขมนอสระในน"ามนปาลมดบ 2.1 อปกรณท�ใชในการวเคราะห 2.1.1 บวเรตขนาด 25 หรอ 50 มลลลตร 2.1.2 ขวดรปชมพขนาด 250 มลลลตร 2.1.3 กระบอกตวงขนาด 5 และ 50 มลลลตร 2.1.4 กรวยแยกขนาด 250 มลลลตร 2.1.5 บกเกอรขนาด 100 และ 250 มลลลตร 2.2 สารละลายท�ใชและวธเตรยม 2.2.1 สารละลายมาตรฐานโพแทสเซยมไฮดรอกไซดในน7ากล�นความเขมขน 0.1 นอรมอล เตรยมโดยช�งโพแทสเซยมไฮดรอกไซด 5.61 กรม ละลายดวยน7ากล�นใหไดปรมาตรรวม 1 ลตร 2.2.2 สารละลายฟนอลฟทาลนอนดเดตอรเขมขนรอยละ 1 เตรยมโดยละลาย ฟนอลฟทาลน 1 กรมในเอทานอล 100 มลลลตร 2.2.3 สารละลายเอทานอลรอยละ 95 ท�มสภาพเปนกลาง (ควรเตรยมเม�อตองการใชงาน) เตรยมโดยหยดสารละลายฟนอลฟทาลน 5 ถง 10 หยดลงในขวดเอทานอลความบรสทธk รอยละ 95 ปรมาตร 200 มลลลตร หยดสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดท�เตรยมไวทละหยดพรอมเขยาขวดจนไดสชมพจางถาวร จะไดเอทานอลท�เปนกลางเกบไวใชงาน 2.3 วธวเคราะหหาปรมาณรอยละของกรดไขมนอสระในน7ามนปาลมดบท�สกดได 2.3.1 ช�งน7 ามนปาลมท�มลกษณะเปนเน7อเดยว ปรมาณดงแสดงในตารางขางลางใหไดน7าหนกแนนอนใสในขวดรปชมพ พรอมบนทกน7าหนกน7ามนปาลมท�ใช

คาของกรด น"าหนกน"ามนปาลม (± 10%) กรม ความละเอยดในการช ง ± กรม 0-1 20 0.05 1-4 10 0.02

4-15 2.5 0.01 15-75 0.5 0.001

มากกวา 75 0.1 0.0002 2.3.2 เตมสารละลายเอทานอลท�เปนกลางปรมาตร 50 มลลลตรลงในน7ามนเขยาใหน7ามนปาลมละลาย อาจใชความรอนในกรณท�น7ามนไมละลายในสารละลายเอทานอล

110

2.3.3 เตมสารละลายฟนอลฟทาลน 2 มลลลตร ลงในสารละลายในขอ 2.3.2 2.3.4 ไตเตรดดวยสารละลายมาตรฐานโพแทสเซยมไฮดรอกไซดจนสารละลายเร�มเปล�ยนสเปนสชมพออนและคงตวอย 30 วนาท หยดการไตเตรดบนทกปรมาตรของสารละลายมาตรฐานโพแทสเซยมไฮดรอกไซดท�ใช 2.4 วธคานวณหาปรมาณรอยละของกรดไขมนอสระ (FFA) ใชสตรรอยละ FFA = ปรมาตรสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดท�ใช (ml) × 0.1 × 25.6 น7าหนกน7ามนปาลม (กรม) หมายเหต กรณหาปรมาณรอยละของกรดไขมนอสระหลงจากผานการทาไบโอดเซลในช7นท�หน�งกอนทาข7นตอนในขอ 3 ใหทาดงน7 1. นาตวอยางน7 ามนในถงผลตไบโอดเซลมา 20 มลลลตร เทใสกรวยแยก เขยาลางดวยน7 าอนอณหภมประมาณ 60 องศาเซเซยส เพ�อลางกรดซลฟวรกท�เปนตวเรงปฏกรยาออกจนหมด (ไดน7าท�มสมบตเปนกลาง) 2. ต7งไวใหน7ามนแยกช7นและแยกน7ามนมาตมระเหยน7าจนหมด 3. จากน7นกเร�มวธการตามข7นท� 2.3.1 – 2.3.4 ของขอ 2.3 โดยในข7นน7 ใหใชน7 ามนประมาณ 1 กรม ตวอยางการคานวณ ช�งน7 ามนปาลมดบปรมาณ 2.55 กรม ละลายในสารละลายเอทานอลท�เปนกลาง 50 มลลลตร เตมสารละลายฟนอลฟทาลน 2 มลลลตร นาไปไตเตรดกบสารละลายมาตรฐานโพแทสเซยม ไฮดรอกไซดความเขมขน 0.1 นอรมอล ปรมาตรท�ใชไป 5 มลลลตร ดงน7นรอยละ FFA = 5x0.1.5x25.6 = 5

2.55 น�นคอน7ามนปาลมดบมกรดไขมนอสระเทากบรอยละ 5 โดยน7าหนก 3. การเตรยมสารเรงปฏกรยาในข"นตอนการผลตไบโอดเซล ในการเตรยมสารเรงปฏกรยาในข7นตอนการผลตไบโอดเซลมเทคโนโลยการผลตไบโอดเซลแบงไดเปน 3 กระบวนการไดแก 3.1 กระบวนการทรานสเอสเตอรฟเคชน (Transesterification Process) กระบวนการทรานสเอสเตอรฟเคชนท�ใชเบสเปนตวเรงปฏกรยาและเมทานอล มขอด คอ เปนเทคโนโลยท�มการลงทนไมสงนก เน�องจากเปนกระบวนการท�ใชอณหภมต�าและความดนต�ากวา 2 บรรยากาศ ผลไดของปฏกรยาสงถงรอยละ 98 แตกระบวนการน7 จะไมเหมาะสมกบวตถดบท�มปรมาณกรดไขมนอสระสง เน�องจากจะเกดสบและสงผลใหผลได (Yield) ของกระบวนการผลตลดลง

111

3.2 กระบวนการเอสเตอรฟเคชน (Esterification Process) กระบวนการทรานสเอสเตอรฟเคชนท�ใชกรดเปนตวเรงปฏกรยาและเมทานอล จะสามารถใชไดกบวตถดบทกชนดและคากรดไขมนอสระทกระดบแตขอดอย คอใชเวลาในการทาปฏกรยานานและใชอณหภมในการทาปฏกรยาสงกวาการใชเบสเปนสารเรงปฏกรยา จงทาใหตนทนการผลตตอหนวยสงกวา 3.3 กระบวนการ 2 ข"นตอน (Two-stage Process) กระบวนการ 2 ข7นตอนข7นตอนท� 1 เปนปฏกรยาเอสเตอรฟเคชนและข7นตอนท� 2 เปนปฏกรยาทรานสเอสเตอรฟเคชน เปนการแกปญหาจดดอยของ 2 กระบวนการขางตน กลาวคอสามารถใชไดกบน7 ามนท�มคากรดไขมนอสระสง ในขณะเดยวกนกมการใชพลงงานต�า โดยหลกการคอ ใชกรดเปนตวเรงปฏกรยาเปล�ยนกรดไขมนอสระท�อยในน7 ามนใหเปนสาร เอสเทอรกอน เปนปฏกรยาเอสเตอรฟเคชน จากน7นจงใชเบสเปนตวเรงปฏกรยาในกระบวนการ ทรานสเอสเตอรฟเคชน ถงแมวากระบวนการน7 จะใชพลงงานต�ากวากระบวนการทรานสเอสเตอรฟเคชนท�ใชกรดเปนตวเรงปฏกรยาในข7นตอนเดยว แตหากวตถดบมคากรดสงมาก ๆ กระบวนในข7นตอนแรกจะใชเวลามากข7น สงผลใหตนทนการผลตตอหนวยของไบโอดเซลสงข7นตามไปดวย ทางผวจยไดเลอกใชเทคโนโลยการผลตไบโอดเซลแบบกระบวนการ 2 ข7นตอนโดยมข7นตอนดงตอไปน7 ข7นตอนท� 1 เปนปฏกรยาเอสเตอรฟเคชนเพ�อลดกรดไขมนอสระใชกรดซลฟวรกเปนตวเรงปฏกรยา ขอมล 1. ในน7ามนปาลมดบมกรดไขมนอสระรอยละ 5 โดยน7าหนก 2. ใชน7ามนปาลมดบในการผลต 250 ลตร (ความหนาแนนของน7ามนปาลมดบ = 0.9 กโลกรม/ลตร) ทฤษฎ 1. ตองใชเมทานอลรอยละ 10 โดยน7 าหนกของน7 ามนปาลมดบ ในการทาปฏกรยา 2. ตองใชกรดซลฟวรกความเขมขนรอยละ 98 ในปรมาณรอยละ 2 โดยปรมาตรของกรดไขมนอสระ (ความหนาแนนของกรดไขมนอสระ = 0.9 กโลกรม/ลตร) การคานวณหาปรมาณเมทานอลท�ใช

จากสตรความหนาแนน = น7าหนก ปรมาตร น7าหนกของน7ามนปาลม = 250 ลตร× 0.9 กโลกรม/ลตร = 225 กโลกรม

112

น7ามนปาลมดบ 100 กโลกรม ตองใชเมทานอล = 10 กโลกรม น7ามนปาลมดบ 225 กโลกรม ตองใชเมทานอล = 10 x 250 กโลกรม

100 = 25 กโลกรม

การคานวณหาปรมาตรกรดซลฟวรกท�ใช (รอยละ 2 โดยปรมาตรของกรดไขมนอสระ) ในน7ามนปาลมดบมกรดไขมนอสระรอยละ 5 โดยน7าหนก น7ามนปาลมดบ 100 กโลกรม มกรดไขมนอสระ = 5 กโลกรม น7ามนปาลมดบ 225 กโลกรม มกรดไขมนอสระ = 5 × 225 กโลกรม 100 = 11.25 กโลกรม ดงน7นปรมาตรของกรดไขมนในน7ามนปาลมดบ = 11.25 ลตร 0.9 = 12.5 ลตร กรดไขมนอสระ 100 ลตร ตองการกรดซลฟวรก = 2 ลตร

ถากรดไขมนอสระ 12.5 ลตร ตองการกรดซลฟวรก = 2x12.5 ลตร 100 = 0.25 ลตร

= 250 มลลลตร ดงน7นในการเตรยมสารเรงปฏกรยาในข7นตอนท� 1 ตองนาเมทานอล 25 กโลกรม และคอย ๆ เทกรดซลฟวรกปรมาตร 250 ลกบาศกเซนตเมตร ลงไปผสมโดยขณะผสมตองคอยกวนใหสารผสมกนตลอดเวลา ข7นตอนท� 2 เปนปฏกรยาทรานสเอสเทอรฟเคช�นท�ใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซด (เบส) เปนตวเรงปฏกรยา ทฤษฎ 1. ใชเมทานอลรอยละ 15 โดยน7าหนกของน7ามนปาลมดบ 2. ใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซดรอยละ 1 โดยน7 าหนกของน7 ามนปาลมดบเปนตวเรงปฏกรยารวมกบน7 าหนกโพแทสเซยมไฮดรอกไซดท�ทาปฏกรยาเปนกลางกบกรดซลฟวรกท�ใชตวเรงปฏกรยาในข7นตอนท� 1

การคานวณหาปรมาณเมทานอลท�ใช (รอยละ 15 โดยน7าหนกของน7 ามนปาลมดบ) น7ามนปาลมดบ 100 กโลกรม ตองใชเมทานอล = 15 กโลกรม น7ามนปาลมดบ 225 กโลกรม ตองใชเมทานอล = 15 × 225 กโลกรม 100 = 33.75 กโลกรม

113

การคานวณหาปรมาณโพแทสเซยมไฮดรอกไซดท�ใชสาหรบเรงปฏกรยา (รอยละ 1 โดยน7าหนกของน7ามนปาลมดบ) น7ามนปาลม 100 กโลกรม ตองใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซด = 1 กโลกรม น7ามนปาลม 225 กโลกรม ตองใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซด = 1 × 225 กโลกรม 100 ตองใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซดสาหรบเรงปฏกรยา = 2.25 กโลกรม สาหรบทาปฏกรยาเปนกลางกบกรดซลฟวรก (กรดซลฟวรกมความหนาแนน 1.84 กรมตอมลลลตร) เพราะวาใชกรดซลฟวรก 250 มลลลตร ในข7นตอนท� 1

ดงน7นน7าหนกของกรดซลฟวรกท�ใช = 250 × 1.84 = 460 กรม จานวนโมลของกรดซลฟวรกท�ใช = 460 โมล 98 (กรดซลฟวรก 1 โมลหนก 98 กรม) = 4.69 โมล สมการแสดงปฏกรยาระหวางกรดซลฟวรกกบโพแทสเซยมไฮดรอกไซด H2 SO 4 + 2KOH H2 SO 4 + 2H2O จากสมการ จานวนโมล KOH = 2 จานวนโมล H2 SO 4 1 จานวนโมล KOH ท�ใช = 2 × จานวนโมล H2 SO4 = 2 ×4.69 = 9.38 โมล น7าหนกของโพแทสเซยมไฮดรอกไซดท�ใช = 9.38 โมล× 56 กรม/โมล (โพแทสเซยมไฮดรอกไซด 1 โมล หนก 56 กรม) = 525.28 กรม ตองใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซดสาหรบทาปฏกรยาเปนกลาง = 0.53 กโลกรม สรปตองใชโพแทสเซยมไฮดรอกไซดรวมท7งหมด = 2.25+0.53 กโลกรม = 2.78 กโลกรม ช�งโพแทสเซยมไฮดรอกไซด 2.78 กโลกรม นามาละลายในเมทานอล 33.75 กโลกรม กอนเตมลงในถงทาปฏกรยา

114

4. วธทดสอบความบรสทธTของไบโอดเซล 4.1 เตรยมสารละลายท�ใชทดสอบโดยผสมโพแทสเซยมไฮดรอกไซด 3 กรม ลงใน เมทานอล 100 กรม 4.2 นาไบโอดเซลตวอยาง 20 กรม ใสลงในหลอด Centrifugal 4.3 ใสสารละลายจากขอ 4.1 จานวน 3 กรมลงในหลอด Centrifugal 4.4 เขยาและนาเขาไมโครเวฟท�ความรอนต�าสดเปนเวลา 1.50 นาท 4.5 ต7งท7งไวใหกลเชอรนตก (ประมาณ 10 นาท) เพ�ออานปรมาณกลเชอรน 4.6 เปรยบเทยบกบสมการ y = (0.0611×X) -0.0144 เม�อ y = ปรมาณกลเซอรน (ml) X = เปอรเซนตไตรกลเซอไรดท�เหลออย รอยละไบโอดเซล = 100 – x หมายเหต กลเชอรน (y) ท�ไดควรนอยกวา 0.05 ml

ภาคผนวก ค

ผลการตรวจสอบคณภาพน�ามนไบโอดเซล โดยโครงการโรงงานสกดน�ามนพชและผลต

ไบโอดเซลครบวงจร มลนธชยพฒนา อาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ

ดวยกระบวนการทดสอบแบบประมาณการปรมาณกลเซอรน

โดยกระบวนการทรานสเอสเตอรฟเคช.นดวยเตาไมโครเวฟ

116

ตวอยางท� ๑ คอ ไบโอดเซลกอนการพฒนา ตวอยางท� 1

ตวอยางท� ๒ คอ ไบโอดเซลหลงการพฒนา ตวอยางท� 2

116

117

ตวอยางท� 1 คอ ไบโอดเซลหลงการพฒนา ตวอยางท� 3

ตวอยางท� 2 คอ ไบโอดเซลหลงการพฒนา ตวอยางท� 4

117

ภาคผนวก ง

ผลการตรวจสอบคณภาพน�ามนไบโอดเซลโดยบรษท พทท โกลบอลเคมคอล จากด

(มหาชน) และศนยวจยและพฒนา บรษท บ.ท. ไบโอเทค (ไทยแลนด) จากด

119

119

120

121

122

ภาคผนวก จ การจดอบรมเชงปฏบตการ เร�อง เทคโนโลยการผลตไบโอดเซลจากผลปาลมน"ามน

และประโยชนจากวสดเหลอใชจากกระบวนการผลตไบโอดเซล

124

โครงการอบรมเชงปฏบตการ

เร�อง เทคโนโลยการผลตไบโอดเซลจากผลปาลมน"ามน และประโยชนจากวสดเหลอใชจากกระบวนการผลตไบโอดเซล

วนท� 15-16 มนาคม 2555

ณ หองประชมและโรงสกดน"ามนปาลมดบแปรรปไบโอดเซล โรงเรยนเนนทรายวทยาคม อาเภอ

เมองตราด จงหวดตราด

หนวยงานสนบสนน

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ โรงเรยนเนนทรายวทยาคม

โครงการวจย : การพฒนากระบวนการผลตไบโอดเซลจากน"ามนปาลมดบเพ�อสงเสรมอตสาหกรรม

น"ามนปาลมขนาดเลกในพ"นท�จงหวดตราด

125

โครงการอบรมเชงปฏบตการ เร�อง เทคโนโลยการผลตไบโอดเซลจากผลปาลมน"ามนและประโยชนจากวสดเหลอใชจากกระบวนการผลตไบโอดเซล

คณะเทคโนโลยอตสาหกรรมและอญมณศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ และ โรงเรยนเนนทรายวทยาคม ตาบลเนนทราย อาเภอเมองตราด จงหวดตราด

---------------------- 1. หลกการและเหตผล ประเทศไทยตองนาเขาพลงงานโดยเฉพาะน�ามนดบมากล�นเพ�อใชในประเทศจานวนมาก จากรายงานของศนยปฏบตการ สานกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน พบวา ปพ.ศ.2550 มการนาเขาน� ามนดบรวม 43,399 ลานลตร ประกอบกบประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม มผลตผลการเกษตรท�สามารถนามาแปรรปเปนน� ามนพชท�นามาใชเปนเช�อเพลงได เชน การผลตไบโอดเซล (ไบโอดเซลเปนน� ามนพชท�ผานกระบวนการเปล�ยนแปลงทางเคมหรอTransesterification process ดวยแอลกอฮอลเปน Methyl ester, Ethyl ester และ Butyl ester) สาหรบใชทดแทนน�ามนดเซล ประกอบกบภาวะน�ามนราคาสงข�น รวมท�งผลตผลการเกษตรท�ลนตลาด และราคาตกต�า สงผลใหชมชนมภาระคาใชจายเพ�มข�น แนวทางหน� ง คอ การนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช โดยใหชมชนรจกผลตพลงงานจากทองถ�น เพ�อนามาใชสาหรบกจการภายในชมชนเอง หากมเหลอสามารถขายเพ�อนารายไดเขาชมชนมากข�น มการคนควาหาพลงงานทดแทนใหม ๆ โดยเฉพาะท�ไดจากผลตผลทางการเกษตร ซ� งสามารถแปรรปน� ามนพชใหเปนไบโอดเซล ท�เปนพลงงานทดแทนทางเลอกหน� ง และสนองตอบตอนโยบายของรฐในการใชพลงงานทดแทนท�สามารถผลตข�นเอง ในประเทศ สามารถชวยประหยดเงนตราลดการพ�งพาน� ามนดบจากตางประเทศ ชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก คอ คารบอนไดออกไซด และมลพษทางอากาศอ�น ท�อาจกอใหเกดความเส�ยงตอสขอนามย เชน ฝ นละออง คารบอนมอนอกไซด ไฮโดรคารบอน และซลเฟอรออกไซด เปนตนนอกจากน�ยงเปนการสรางมลคาเพ�มทางการเกษตร เปนการลดรายจายและเพ�มรายได ในครวเรอนของกลมเกษตรกร การพฒนาโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลกเพ�อผลตไบโอดเซลในพ�นท�จงหวดตราด ไดนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการบรหารจดการโครงการ ผลผลตของโครงการ ไดแก น�ามนไบโอดเซล ชมชนเกษตรกรท�เขารวมโครงการจะนาผลปาลมดบมาลงทะเบยนแลวเบกไบโอดเซลกลบไปใชกบเคร� องจกรกลการเกษตรในภาคเกษตรกรรมของตนเอง เชน เคร�องสบน� า รถแทรกเตอร รถไถเดนตาม รถอแตน ฯลฯ โดยไมตองนาเงนในครอบครวไปซ�อน�ามนดเซลจากซากฟอสซล ซ� งมแตจะลดนอยลง และมราคาแพงข�นทกป

126

ถอไดวาเปนการลดรายจายคาครองชพของประชาชนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และยงเปนการชวยลดภาวะโลกรอน เพราะไบโอดเซลมการเผาไหมสมบรณกวาน� ามนดเซลจากฟอสซล รวมท�งไบโอดเซลเปนพลงงานทางเลอกหน�งท�มศกยภาพสงมากในปจจบนน� วสดเหลอใชจากกระบวนการผลตไบโอดเซล เชน กากสลดจปาลมสามารถใชเปนวตถดบในการทาปยหมกชวภาพ กากทะลายปาลมสามารถใชเพาะเหดฟางเพ�อสรางอาชพเสรมเพ�มรายไดลดรายจายในครวเรอนแกกลมเกษตรกร นอกจากน� วสดเหลอใชจากการเพาะเหดฟางและเศษเหดฟางท�เหลอจากการตดแตงเหดกอนออกจาหนาย ยงสามารถนากลบเขาสกระบวนการผลตปยหมกชวภาพและปยอนทรยน� า เพ�อใชกบพชผลการเกษตร เปนการเพ�มความสมบรณในดนตามวธเกษตรธรรมชาต ชวยลดคาใชจายคาซ�อปยเคมจากทองตลาดท�มราคาแพง และชวยเพ�มผลผลตปาลมทะลาย ทาใหมรายไดเพ�มจากอาชพหลก 2. วตถประสงคโครงการ 2.1 เทดพระเกยรตพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยขยายผลและถายทอดเทคโนโลยของโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลกเพ�อผลตไบโอดเซล ในพ�นท�จงหวดตราด ซ� งเปนโครงการตามแนวพระราชดาร ใหมการสบสานมาประยกตใชในพ�นท�จงหวดตราด และจงหวดใกลเคยง 2.2 นอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพ�อเปนแนวทางการประยกตใชใหเกดประโยชนตอการดารงชวตของชมชนทองถ�นอยางย �งยน โดยมสถานศกษาเปนศนยกลางการเรยนรสชมชน 2.3 ปลกจตสานกการดารงชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2.4 สงเสรมพลงงานทางเลอกและสรางมลคาเพ�มดวยวตถดบเหลอใช เพ�อเสรมสรางรายไดแกกลมเกษตรกรผปลกปาลมน�ามน 2.5 สรางภมคมกนเพ�อใหชมชนเขมแขง เปนกลไกท�มความสามารถในการบรหารจดการและมสวนรวมในการพฒนาคณภาพชวต ใหเช�อมโยงและเก�อกลกนเปนสงคมสวสดการ 2.6 ประชาสมพนธโครงการ ฯ เพ�อเปนแหลงศกษาดงาน กระบวนการผลตไบโอดเซล จากน�ามนปาลมดบระดบชมชนท�มคณภาพ ในพ�นท�ภาคตะวนออก 3. กลมเปาหมาย ผเขารวมโครงการอบรมเชงปฏบตการ จานวน 230 คน ประกอบดวย 3.1 กลมวสาหกจชมชนผปลกปาลม และกลมสมาชกเกษตรกรผปลกปาลมน� ามนในพ�นท� อาเภอเมองตราด และอาเภอเขาสมง จงหวดตราด จานวน 9 กลม สงตวแทนเขารวมอบรมเชงปฏบตการ กลมละ 10 คน รวม 90 คน

127

3.2 ครในสงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 17 จานวน 38 โรงเรยน โรงเรยนละ 2 คน และคณะครโรงเรยนเนนทรายวทยาคม จานวน 14 คน รวม 90 คน 3.3 ตวแทนหนวยงานราชการท�เก�ยวของ อาทเชน สานกงานอตสาหกรรมจงหวดตราด สานกงานเกษตรจงหวดตราด สถานพฒนาท�ดนตราด องคการบรหารสวนจงหวดตราด องคการบรหารสวนตาบลเนนทราย องคการบรหารสวนตาบลทากม องคการบรหารสวนตาบลวงตะเคยน องคการบรหารสวนตาบลสะตอ องคการบรหารสวนตาบลหวยแรง เทศบาลตาบลชาราก เทศบาลตาบลทาพรกเนนทราย เทศบาลตาบลตะกาง มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตจนทบร วทยาลยเทคนคตราด วทยาลยสารพดชางตราด ศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวดตราด วทยาลยชมชนตราด หอการคาจงหวดตราด สานกงานขนสงจงหวดตราด สานกงานพฒนาชมชนจงหวดตราด ฯลฯ ประมาณ 40 คน 3.4 ตวแทนสมาคมและกลมอ�น ๆ ท�เก�ยวของ อาทเชน สมาคมประมงจงหวดตราด กลมเกษตรกรผเล�ยงกง กลมผประกอบการรถแทรคเตอร ฯลฯ ประมาณ 10 คน 4. วน เวลา โครงการอบรมเชงปฏบตการ “เทคโนโลยการผลตไบโอดเซลจากผลปาลมน� ามน และประโยชนจากวสดเหลอใชจากกระบวนการผลตไบโอดเซล” ระหวางวนท� 15 - 16 มนาคม 2555 5. วทยากร 5.1 นางสาวเบญจวรรณ อานเปร�อง ผวาราชการจงหวดตราด 5.2 วาท�รอยตร ดร.อานนท สขภาคกจ ผอานวยการสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 17 5.3 คณทรงวฒ โชตมา อตสาหกรรมจงหวดตราด 5.4 คณมานะ บญระม เกษตรจงหวดตราด 5.5 คณโชตนนท เท�ยงสายสกล ผอานวยการสถานพฒนาท�ดนตราด 5.6 คณจระพงศ รกประสตร ผจดการโครงการโรงงานสกดน� ามนพชและผลต ไบโอดเซลครบวงจร มลนธชยพฒนา อาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ 5.7 คณนยม อภบาลศร ผเช�ยวชาญปยหมกชวภาพและปยอนทรยน�า 5.8 นางสาวธารารตน สรอยเพชร นกเรยนทนพระราชทาน ทนการศกษาสมเดจพระบรมโอรสาธราชสยามมกฏราชกมาร จากโรงเรยนเนนทรายวทยาคม

5.9 คณสเอช สมโย ผอานวยการโรงเรยนเนนทรายวทยาคม และประธานคณะกรรมการบรหารโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน�ามนปาลมขนาดเลก เพ�อผลตไบโอดเซลในพ�นท�จงหวดตราด

128

6. สถานท� 6.1 อบรมภาคทฤษฎ ณ หองประชม โรงเรยนเนนทรายวทยาคม อาเภอเมองตราด จงหวดตราด 6.2 อบรมเชงปฏบตการ ณ โรงสกดน� ามนปาลมดบแปรรปไบโอดเซล โรงเรยนเนนทรายวทยาคม อาเภอเมองตราด จงหวดตราด 7. ผรบผดชอบโครงการ คณะเทคโนโลยอตสาหกรรมและอญมณศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณและโรงเรยนเนนทรายวทยาคม ตาบลเนนทราย อาเภอเมองตราด จงหวดตราด 8. ข"นตอนการดาเนนงาน 8.1 รวบรวมผลปาลมน� ามนจากกลมสมาชกเกษตรกรผปลกปาลมน� ามนในพ�นท� อาเภอเมองตราด และอาเภอเขาสมง จงหวดตราด จานวน 4,000 กโลกรม และดาเนนการสกดแปรรป ไบโอดเซล เพ�อเตรยมการอบรมเชงปฏบตการในแตละกระบวนการผลต 8.2 นาวสดเหลอใชจากกระบวนการผลตไบโอดเซล ไปขยายผลเตรยมการอบรม เชงปฏบตการใหเกดประโยชนดานเกษตรกรรม เชน เพาะเหดฟางจากกากทะลายปาลม ทาปยหมกชวภาพจากกากสลดจปาลม อาหารเสรมเล�ยงสตวจากกากปาลมแหง ฯลฯ 8.3 จดทาเอกสาร 8.4 ดาเนนโครงการ 8.5 นาไบโอดเซลจากกระบวนการผลตคนสชมชนกลมสมาชกผปลกปาลม เพ�อนากลบไปใชกบเคร�องจกรกลการเกษตรในภาคเกษตรกรรมของตนเอง เชน เคร�องสบน� า รถแทรกเตอร รถไถเดนตาม รถอแตน ฯลฯ 8.6 ตดตามประเมนความพงพอใจจากการใชงานไบโอดเซล คาใชจายท�ลดลงจากการใชไบโอดเซลกบเคร�องจกรกลการเกษตร คาใชจายท�ลดลงจากการใชปยหมกชวภาพของโครงการ รายไดเสรมจากการเพาะเหดฟางดวยกากทะลายปาลมในครวเรอน รายไดเพ�มจากผลผลตปาลมทะลาย เน�องจากการเพ�มความสมบรณในดนตามวธเกษตรธรรมชาต 8.7 สรปโครงการ 9. คาลงทะเบยนเขารวมโครงการ 9.1 ไมคดคาลงทะเบยนเขาอบรมเชงปฏบตการ ท�งน� โครงการฯ ไดจดเตรยมอาหารกลางวน พรอมอาหารวางใหผเขารบการอบรมตลอดระยะเวลาการอบรม 9.2 คาท�พกและคาพาหนะเดนทาง (ถาม) ใหเบกจากหนวยงานตนสงกด

129

10. ผลท�คาดวาจะไดรบ 10.1 เทดพระเกยรตพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยขยายผลงานวจยตามแนวพระราชดาร 10.2 ผเขารวมอบรมเกดจตสานก และนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการดารงชวต สรางมลคาเพ�มดวยวสดเหลอใช กอใหเกดการสรางอาชพเสรมเพ�มรายได ลดคาใชจายในครวเรอน 10.3 ผลตไบโอดเซลชมชนคนใหกบสมาชก เปนการสรางศกยภาพและความสามารถ เพ�อการพฒนาทางเศรษฐกจ 10.4 กลมเกษตรกรผปลกปาลม นาไบโอดเซลซ� งปนผลผลตของโครงการไปใช ในภาคเกษตรกรรมเพ�อลดคาใชจาย และสามารถนาวตถดบเหลอใชผลตปยใชเองในภาคเกษตรกรรมของครวเรอน เปนการเพ�มผลตผลทางการเกษตร และลดคาใชจายอกทางหน�ง 10.5 สรางความเขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานท�ม�นคงของประเทศ 10.6 ขยายผลและประชาสมพนธโครงการ เพ�อเปนแหลงศกษาดงาน กระบวนการผลต ไบโอดเซลจากน�ามนปาลมดบระดบชมชนท�มคณภาพ ในพ�นท�ภาคตะวนออก

130

กาหนดการอบรมเชงปฏบตการ

วนพฤหสบดท� 15 มนาคม 2555

เวลา 08.00– 09.00 น

09.00 – 12.00 น.

12.00–13.00 น.

13.00–13.30 น.

13.30–14.30 น.

14.50 – 15.10 น.

กจกรรม - ลงทะเบยน - การบรรยายเชงปฏบตการ “ความรพ�นฐานและเทคโนโลยการผลตไบโอดเซล” 1. ความตองการไบโอดเซลในปจจบน 2. ราคาตนทนไบโอดเซล 3. ความตองการไบโอดเซลท�สกดจากผลปาลม 4. วธการสกดแปรรปน�ามนปาลม โดย...คณจระพงศ รกประสตร ผจดการโครงการโรงงานสกดน�ามนพช และผลตไบโอดเซลครบวงจร มลนธชยพฒนาอาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ - รบประทานอาหารกลางวน พธเปดการอบรมสมมนาเชงปฏบตการ - กลาวรายงานและกลาวตอนรบ โดย ผอ.สเอชสมโย ผอานวยการโรงเรยนเนนทรายวทยาคม และประธานคณะกรรมการบรหารโครงการฯ - ประธานในพธกลาวเปดการอบรมสมมนาเชงปฏบตการและบรรยายพเศษ เร�อง “การนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงประยกตใชในการ ดารงชวต” โดย...นางสาวเบญจวรรณ อานเปร�อง ผวาราชการจงหวดตราด - บรรยายพเศษเร�อง “นโยบายการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดย...วาท�รอยตร ดร.อานนท สขภาคกจ ผอานวยการ สพม. เขต 17 - บรรยายพเศษเร�อง “นโยบายของรฐกบการสงเสรมอตสาหกรรมปาลมน"ามน

(ภาคอตสาหกรรม)” โดย...คณทรงวฒ โชตมา อตสาหกรรมจงหวดตราด

131

กาหนดการอบรมเชงปฏบตการ (ตอ)

15.10 – 15.30 น.

15.30 – 15.50 น.

15.50 – 16.00 น.

“นโยบายของรฐกบการสงเสรมอตสาหกรรมปาลมน"ามน (ภาคเกษตรกรรม)” โดย...คณมานะ บญระม เกษตรจงหวดตราด “นโยบายของรฐกบการสงเสรมอตสาหกรรมปาลมน"ามน (ดานพฒนา

ท�ดน)” โดย...คณโชตนนท เท�ยงสายสกล ผอานวยการสถานพฒนาท�ดนตราด - การนาเสนอกระบวนการเรยนรทางการศกษาเร�อง “ปาลมน"ามนกบการบรณาการภายในสถานศกษา” โดย...น.ส.ธารารตน สรอยเพชร นกเรยนทนพระราชทาน ทนการศกษาสมเดจพระบรมโอรสาธราชสยามกฏราชกมาร จากโรงเรยนเนนทรายวทยาคม

วนศกรท� 16 มนาคม 2555

เวลา กจกรรม

08.30 - 10.30 น.

10.50 – 12.00 น.

12.00 – 13.00 น. 13.00 – 13.45 น.

13.45–14.30 น.

- การบรรยายเชงปฏบตการ “การทาปฏกรยาไบโอดเซล และการลางไบโอดเซล” โดย...คณจระพงศ รกประสตร ผจดการโครงการโรงงานสกดน� ามนพชและผลตไบโอดเซลครบวงจร มลนธชยพฒนา อาเภอหวหน

จงหวดประจวบครขนธ - การบรรยายเชงปฏบตการ “การกรองและการทดสอบคณภาพไบโอดเซล” “ทดลองใชงานไบโอดเซล” โดย...คณจระพงศ รกประสตร - รบประทานอาหารกลางวน - บรรยายเร�อง “ประโยชนของวสดเหลอใชจากการผลตไบโอดเซลดวยปาลมน"ามน” โดย...คณจระพงษ รกประสตร - บรรยายเร�อง “ปยหมกชวภาพและการผลตป ยอนทรยสตรน"า เพ�อเพ�มผลผลตในสวนปาลม” โดย...คณนยม อภบาลศร หมอดนอาสาดเดน ผเช�ยวชาญการผลตปยหมกชวภาพและปยอนทรยน�า

132

กาหนดการอบรมเชงปฏบตการ (ตอ)

14.50–15.30 น.

15.30 –16.00 น.

16.00–16.30 น.

- กจกรรมเครอขายความรวมมอเพ�อขยายผลโครงการ 1. การรวมสมาชกเกษตรกรผปลกปาลมเพ�อลงทะเบยนเขารวมโครงการ 2. โครงการสงเสรมอตสาหกรรมน�ามนปาลมขนาดเลก 3. ความรวมมอระหวางเครอขายโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน�ามนปาลมขนาดเลกเพ�อผลตไบโอดเซลในพ�นท� จ.ตราด 4. ความรวมมอของชมชนและการบรการการถายทอดเทคโนโลยใหกบธรกจชมชน SML โดย...คณสเอช สมโย ผอานวยการโรงเรยนเนนทรายวทยาคม และประธานคณะกรรมการบรหารโครงการฯ - สรปการบรรยายและตอบขอซกถาม โดย...คณจระพงศ รกประสตร - พธปดการอบรม โดย...รศ.พอพนธ สทธวฒนะ รองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

หมายเหตเวลา 10.30–10.50 น. และเวลา 14.30 – 14.50 น. รบประทานอาหารวาง

133

แผนท�แสดงสถานท�จดอบรมเชงปฏบตการ

การเดนทาง ; - จากถนนสขมวท บรเวณสามแยกคลองใหญ จ.ตราด - ใชเสนทางหลวง 318 มงหนา ตาบลเนนทราย ระยะทาง 4.2 กม. - ถงสามแยกไรปา เล�ยวซายเขาทางหลวง 3157 มงหนาบานโพรงตะเฆ ระยะทาง 6.2 กม. - ถงสามแยกโพรงตะเฆ–ทงไกดก เล�ยวขวามงหนาสโรงเรยนเนนทรายวทยาคม ระยะทาง 1.4 กม.

134

บทนา นบยอนหลงไปได 37 ป คอในวนท� 9 กนยายน 2518 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดเสดจ ฯ ไปทอดพระเนตรสวนปาลมน� ามนของเกษตรกรท�นคมสรางตนเองควนกาหลง จงหวดสตล และในปถดมาไดเสดจ ฯ อกคร� งหน� ง เพ�อทอดพระเนตรโรงงานสกดน� ามนปาลมแบบชาวบานท�โรงงานของนคมสรางตนเองควนกาหลง จนกระท�งในป 2526 มพระราชกระแสท�ชดเจนวา ควรจะมการสงเสรมใหเกษตรกรสวนปาลมรายยอยเหลาน" ไดมโอกาสรวมกลมกนทาการสกดน"ามนปาลมในรปของโรงงานขนาดเลกท�ใชเงนลงทนต�า โดยทรงเนนถงประโยชนของปาลมน� ามนในทก ๆ สวน และไมใหท�งสวนใดไปอยางไรคา เชน ทะลายเปลากอาจนามาทาปย หรอเพาะเหด สวนกากปาลมกสามารถนาไปใชเล� ยงวว ควาย และปลา หรอทาเปนเช�อเพลงแทนไมฟนกได หากเกษตรกรสามารถแปรรปน� ามนดบใหเปนน� ามนปาลมบรสทธk ซ� งสามารถผลตเปนน� ามนปรงอาหาร เนยขาว เนยเทยม สบ และผงซกฟอกได กจะทาใหเกษตรกรมโอกาสใชและจาหนายผลผลตเหลาน� เพ�อกนและใชในทองถ�นของตวเอง จากน� น มพระราชกระแสใหมหาวทยาลยสงขลานครนทรทาโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลกอนเน�องมาจากพระราชดาร โดยสราง โรงงานสาธตสกดน"ามนปาลมท�คณะวศวกรรมศาสตร และในป 2528 ไดเสดจ ฯ ไปทอดพระเนตรโรงงานน� และมพระราชกระแสเพ�มเตมใหสราง โรงงานท�สหกรณนคมอาวลก จงหวดกระบ� เพ�อเปนโรงงานสาธตใหกลมเกษตรกรสวนปาลมรายยอยท�มความพรอม จดทาคมอปาลมน� ามนและการแปรรปน� ามนปาลมเผยแพร รวมท�งจดต�งกองทนพฒนาอตสาหกรรมน�ามนปาลมขนาดเลก ในป 2531 พระราชทานพระราชดารใหจดสรางโรงงานสกดและแปรรปน"ามนปาลมขนาดเลกท�ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเน�องมาจากพระราชดาร จงหวดนราธวาส อกแหงโดยนาผลผลตปาลมน�ามนมาสกดเปนน�ามนปาลมดบและแปรรปตอเน�องจนถงข�นบรโภค เนนการสาธตใหเกษตรกรมาศกษาหาความรและเหนประโยชนวาปาลมน�ามนสามารถนามาทาอะไรไดบาง และเม�อเขาใจแลวจะไดนาไปปลกในพ�นท�ของตนตอไป เม�อวนท� 24 กนยายน 2543 สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร เสดจ ฯ ไปทอดพระเนตรการใชน� ามนปาลมโอเลอนบรสทธk และเมทลเอสเตอรเดนเคร� องจกรกลการเกษตร ท�ศนยศกษาการพฒนาพกลทอง ฯ มพระราชกระแสวา “พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงสนพระทยเก�ยวกบการใชน"ามนปาลมผสมน"ามนดเซลเพ�อใชในเคร�องจกรกลการเกษตร ควรทดลองทาในเชงธรกจลกษณะสถานจาหนายในสหกรณนคมอาวลก จงหวดกระบ� และ มพระราชประสงคจะสนบสนนโครงการน"เปนการสวนพระองค”

135

การศกษาทดลองและพฒนาปรบปรงกระบวนการผลตจงดาเนนการเร�อยมา จนในวนน�โรงงานท�งสามแหงสามารถสนองพระราชดารไดอยางครบถวน ท�งในเร�องการสกดน� ามนปาลมดบ การกล�นน� ามนปาลมดบเปนน� ามนปาลมโอเลอนบรสทธk ผลตเนยขาว เนยเทยมจากไขเสตยรนบรสทธk รวมท�งผลตสบซกลาง สบฟอกรางกายได และนาไปใชเรงน�ายางพาราไดเปนผลสาเรจ การทดลองใชน� ามนไบโอดเซลกบขบวนรถไฟดเซลรางสายหาดใหญ-สไหงโกลก โรงงานอตสาหกรรม รถยนตของมหาวทยาลย ฯ รถลากพวง รถบรรทก เคร�องจกรกลการเกษตร และบคคลภายนอก ซ� งไดผลเปนท�นาพอใจมาก และผท�ไดทดลองใชตางพดกนวา ใชแลวควนรถไมดา ไมมกล�นเหมน กาลงรถดเหมอนเดม สวนรถบรรทก 6 ลอ กาลงรถดกวาเดม การตดเคร�องยนตเปนปกต

เม�อวนท� 16 สงหาคม 2548 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระราชกระแสเก�ยวกบน�ามนปาลมเพ�มเตมอกวา "...น"ามนปาลมทราบวาดเปนน"ามนท�ดใชงานได ใชบรโภคแบบใชน"ามนมาทอดไขได มาทาครวได เอาน"ามนปาลมมาใสรถดเซลได กาลงของน"ามนปาลมน"ดมากไดผล เพราะวาเม�อไดมาใสรถดเซล ไมตองทาอะไรเลย ใสเขาไป แลนไป คนท�แลนตามบอกวาหอมด... " ณ วนน� ... ปาลมน� ามนจงกลายเปนพชเศรษฐกจท�มผสนใจท�จะปลกกนมากข�น แมวาปาลมน�ามน จะเปนพชยนตนท�ทนทานตอภยธรรมชาต แตมส�งสาคญท�ตองคานงถงควบคไปดวย กคอ ความเหมาะสมของสภาพพ�นท� สภาพอากาศ ความช�น และยงตองระมดระวงสายพนธท�จะปลกดวย มฉะน�นแลว ส�งท�ลงทนไปท�งหมดน�น กอาจจะไมคมคาและคมทนได ท�งหมดน� คอ พระอจฉรยภาพในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวท�ทรงมองเหตการณไปไกลเกนกวาท�ใคร ๆ จะนกถงกน ทรงมองเหนคณคาของปาลมน� ามน ซ� งเปนพชวตถดบท�มในบานเมองเราท�มศกยภาพจะใชเปนเช�อเพลงทดแทนได ในยามท�ท�วโลกจะตองพ�งพาเม�อถงภาวะวกฤตทางดานน�ามน และทรงอดทนรอผลแหงความสาเรจของกระบวนการพฒนาจนกลายเปนไบโอดเซลมาอยางยาวนาน กอนท�จะมการตระหนกถงความสาคญของพลงงานทดแทนกนอยางกวางขวาง ในขณะน� ป พ.ศ. 2552 มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบทนอดหนนการวจยจากสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ประเภททนวจยนวมนทรดานพลงงานทดแทน ประจาป 2551 เพ�อดาเนนการวจยเร�อง “โครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลกเพ�อผลตไบโอดเซลในพ�นท�จงหวดตราด” สถานท�ต�ง ณ โรงเรยนเนนทรายวทยาคม เลขท� 152 หม 4 ถนนโพรงตะเฆ- ทงไกดก ตาบลเนนทราย อาเภอเมองตราด จงหวดตราด โดยยดแนวทางตามโครงการอนเน�องมาจากพระราชดาร ดานพลงงานทดแทนจากกระบวนการผลตไบโอดเซลจากผลปาลมน� ามน ซ� งเปนจดเร� มตนการการสกดน� ามนปาลมในรปของโรงงานขนาดเลกในพ�นท�ภาคตะวนออกสชมชนทองถ�นผปลกปาลมในพ�นท�จงหวดตราด

136

ป พ.ศ. 2554 มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบทนอดหนนการวจยจากสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) เพ�อดาเนนการวจยเร� อง “การพฒนาโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลกเพ�อผลตไบโอดเซลในพ�นท�จงหวดตราด” เพ�อขยายผลและพฒนาโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลกเพ�อผลตไบโอดเซล ซ� งเปนโครงการตามแนวพระราชดาร ใหมการสบสานประยกตใชในพ�นท�จงหวดตราด รวมท�งลดตนทนการผลตไบโอดเซล และเพ�มประสทธภาพไบโอดเซลตามมาตรฐาน ASTM D-6751 โดยนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพ�อเปนแนวทางการประยกตใชใหเกดประโยชนตอการดารงชวตของชมชนทองถ�นอยางย �งยน โดยมสถานศกษาเปนศนยกลางการเรยนรสชมชน เพ�อสงเสรมพลงงานทางเลอกและสรางมลคาเพ�มดวยวตถดบเหลอใช เพ�อเสรมสรางรายไดแกกลมเกษตรกร ผปลกปาลมน� ามน และสรางภมคมกนเพ�อใหชมชนเขมแขง เปนกลไกท�มความสามารถในการบรหารจดการและมสวนรวมในการพฒนาคณภาพชวต ใหเช�อมโยงและเก�อกลกนเปนสงคมสวสดการ รเร�องปาลมน"ามน ปาลมน"ามน (Oil palm) เปนพชยนตนขนาดใหญท�ผลผลตสามารถนาไปใชประโยชนอยางกวางขวาง ในชวตประจาวนของมนษย ท�งดานการบรโภค อาท การทาน� ามนพช การใชในอตสาหกรรมขนม และอาหารขบเค�ยว การใชทาเนยเทยม หรอในใชในอตสาหกรรมอปโภคอ�นๆ เชน อตสาหกรรมพลาสตก เคร�องสาอาง และยางรถยนต เปนตน โดยปรมาณการใชน� ามนปาลมของประเทศในแตละปมเพ�มมากข�น เน�องจากน� ามนท�ไดจากผลปาลมน�น นอกจากจะมคณภาพ ดแลวยงถอไดวาปาลมน� ามน เปนพชน� ามนท�สามารถใหผลผลตตอไรสงสด เม�อเทยบกบพชชนดอ�น รวมท�งตนทนการดแลรกษาในระยะหลงมนอย และไมยงยาก ปาลมน�ามน จงนบไดวาเปนพชชนดหน�งของประเทศไทย ท�มศกยภาพมากท�สดในการนามาผลตไบโอดเซล เพ�อลดผลกระทบจากปญหาน� ามนปโตรเลยมท�ตองนาเขาจากตางประเทศ และมราคาสงข�น ซ� งนบไดวาเปนความโชคดของประเทศไทย ท�เปนประเทศเกษตรกรรม ทาใหเหมอนมแหลงน�ามนอยบนดน เพ�อลดการพ�งพาการนาเขา แถมยงชวยสงเสรมใหเกษตรกรมรายไดท�ม�นคง "ปาลมน"ามน" เปนพชตระกลปาลมลกษณะลาตนเด�ยว ขนาดลาตนประมาณ 12 - 20 น�ว เม�ออายประมาณ 1 - 3 ป ลาตนจะถกหมดวยโคนกาบใบ แตเม�ออายมากข�นโคนกาบใบ จะหลดรวงเหนลาตนชดเจน ผวของลาตนคลาย ๆ ตนตาล ลกษณะใบเปนรปกางปลา โคนกาบใบจะมลกษณะเปนซ� คลายหนามแตไมคมมาก เม�อไปถงกลางใบหนามดงกลาวจะพฒนาเปนใบ การออกดอกน�น

137

ปาลมเปนพชท�แยกเพศ คอ ตนเพศผกจะใหเกสรตวผอยางเดยว ตนท�ใหเกสรตวเมยจงจะตดผล ลกษณะผลเปนทะลาย ผลจะเกาะตดกนแนน เวลาเกบผลปาลม จงตองใชมดงอเก�ยวท�โคนทะลายแลวดงใหขาด กอนท�จะตดทะลายปาลมตองตดทางปาลมกอนเพราะผลปาลมจะต�งอยบนทางปาลม กระบวนการตดทาง(ใบ)ปาลม และตดเอาทะลายปาลมลง เรยกวา แทงปาลม ในประเทศไทยมการปลกท�งทางภาคใตและภาคตะวนออก พนธปาลมน�ามนท�สงเสรมใหเกษตรกรปลกเปนปาลมน� ามนลกผสมเทเนอรา ผลปาลมสามารถนามาแปรรปทาเปนน� ามนปาลมประกอบอาหาร รวมถงเปนสวนผสมในน�ามนไบโอดเซลดวย ใบนามาบดเปนอาหารสตว กะลาปาลมเปนวตถดบเช�อเพลง ทะลายปาลมใชเพาะเหด และกระท�งการปลกลงดนไปแลวกชวยในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซด ในการชวยลดภาวะโลกรอนไดอก รเร�องไบโอดเซล ไบโอดเซล (Biodiesel) เปนเช�อเพลงดเซลท�ผลตจากแหลงทรพยากรหมนเวยน เชน น� ามนพช ไขมนสตว หรอสาหราย ไบโอดเซลเปนเช�อเพลงดเซลทางเลอก นอกเหนอจากดเซลท�ผลตจากปโตรเลยม โดยมคณสมบตการเผาไหมเหมอนกบดเซลจากปโตรเลยม และสามารถใชทดแทนกนไดคณสมบตสาคญของไบโอดเซล คอ สามารถยอยสลายไดเอง ตามกระบวนการชวภาพในธรรมชาต และไมเปนพษตอส�งแวดลอม ในวนท� 9 กนยายน พ.ศ. 2518 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดเสดจ ฯ ทอดพระเนตรสวนปาลมของเกษตรกรนคมสรางตนเองควนกาหลง จงหวดสตล ทรงเหนวา “ปาลม” เปนพชท� จะสรางประโยชนใหเกษตรกรและประเทศ จงเปนจดเร�มตนของโครงการสงเสรมอตสาหกรรมน� ามนปาลมขนาดเลก ดวยความรวมมอจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร และสานกงาน กปร. ในการกอสรางโรงงานสาธตสกดปาลมน� ามนและดวยสายพระเนตรอนยาวไกล ทรงเปนผนาทางดานการพฒนาพลงงานในสวนของพระราชดารดานการพฒนาน� ามนปาลม เพ�อใชกบเคร�องยนตดเซลน�น สทธบตรการประดษฐ เม�อวนท� 9 เมษายน พ.ศ.2544 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหคณอาพล เสนาณรงค องคมนตรเปนผแทนพระองคย�นจดสทธบตร"การใชนามนปาลมกล�น

บรสทธ�เปนนามนเชอเพลงเคร�องยนตดเซล" และในป พ.ศ. 2546 ทรงไดรบการทลเกลา ฯ ถวายรางวลจาก “โครงการน"ามน ไบโอดเซลสตรสกดจากน"ามนปาลม” ในงาน “บรสเซลส ยเรกา”

138

ซ� งเปนงานแสดงส�งประดษฐใหมของโลกวทยาศาสตร ณ กรงบรสเซลส ประเทศเบลเยยม ท�งน�ปาลมเปนพชท� ใหปรมาณน� ามนตอพ�นท�ปลกสง อกท� ง เกษตรกรสามารถผลตใชเองไดภายในประเทศ ซ� งใชทดแทนการนาเขาเช�อเพลงจากตางประเทศได ไบโอดเซลคออะไร? ไบโอดเซล หมายถง เช�อเพลงทดแทนประเภทดเซลจากธรรมชาต โดยการนาเอาน� ามนจากพชหรอสตวซ� งเปนสารประกอบอนทรยประเภทไตรกลเซอไรด มาผานกระบวนการทางเคมท�เรยกวา ทรานสเอสเตอรฟเคชน (Transesterifcation) โดยทาปฏกรยากบแอลกอฮอล (EthanolหรอMethanol) และมดางเปนตวเรงปฏกรยา เชน โซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) จะไดผลตผลเปนเอสเตอร (Ester) และผลตภณฑผลพลอยไดกลเซอรอล (Glycerol) ซ� งเราจะเรยกชนดของไบโอดเซลแบบเอสเตอรน�ตามชนดของแอลกอฮอลท�ใชในการทาปฏกรยาไบโอดเซล ชนดเอสเตอรน� มคณสมบตท�เหมอนกบน�ามนดเซลมากท�สดเพราะไมมปญหากบเคร�องยนตมคณสมบตในการเผาไหมไมตางกน แตมสนดาปท�สมบรณกวามปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดออกมาจากการเผาไหมนอยกวา

ภาพประกอบ 66 เมทลเอสเทอร วตถดบในการผลตไบโอดเซล น� ามนพชและน� ามนสตวทกชนด สามารถนามาเปนวตถดบผลตไบโอดเซลได แตการเลอกน� ามนพชชนดใดเปนวตถดบในการผลตไบโอดเซลน�น ตองพจารณาถงราคาปรมาณและองคประกอบในน�ามนพชชนดน�น ๆ รวมท�งความเหมาะสมของปรมาณการปลกพชน� ามนในพ�นท�น�นดวย เชน ปาลมน� ามนและมะพราวเปนพชน� ามนท�มการปลกมากในประเทศไทย ปาลมน� ามนปลกมากในประเทศมาเลเซย ถ�วเหลองปลกมากในประเทศสหรฐอเมรกา เรพและทานตะวนปลกมากในกลมประเทศยโรป เปนตน

139

สาหรบประเทศไทยมการเพาะปลกพชน� ามนหลก 6 ชนด คอ ถ�วเหลอง ปาลมน� ามน มะพราว ถ�วลสง งา และละหง โดยในจานวนพชน� ามนท�ง 6 ชนดน� ปาลมน� ามนเปนพชท�มปรมาณผลผลตสงท�สด รองลงมา คอ มะพราวนอกจากน� ามนท�ง 6 ชนดน� แลว ยงมแหลงน� ามนอ�น ๆ เชน สบดา น� ามนสตวและน� ามนพชใชแลวซ� งวตถดบพชน� ามนท�มความเหมาะสมในผลตไบโอดเซลของประเทศไทยในปจจบน คอปาลมน�ามนและน�ามนพชใชแลว

ภาพประกอบ 67 ปาลมน�ามน

ภาพประกอบ 68 สบดา

ไบโอดเซลในประเทศไทย ไบโอดเซลในประเทศไทยแบงออกเปนสองมาตรฐาน คอไบโอดเซลชมชนและ ไบโอดเซลเชงพาณชย ไบโอดเซลชมชน คอไบโอดเซลท�กล�นออกมาเปนน�ามนพชเหมอนน�ามนท�ใชปรงอาหารท�เรยกกนวา ปาลมน� ามน โคโคดเซล เปนไบโอดเซลท�เหมาะกบเคร�องยนตดเซลสบเดยว รอบเคร�องยนตคงท� เชน รถเดนลาก รถอแตน เคร�องสบน� า แตไมเหมาะกบการใชกบเคร�องยนตดเซลเพราะในระยะยาวจะทาใหเกดยางเหนยวในเคร�อง ไบโอดเซลเชงพาณชย เปนการนาน� ามนพชไปผานข�นตอน Transesterfication เปนสาร เอสเตอร ท�เรยกกนวา B100 นามาผสมกบน� ามนดเซล อยางเชน น� ามน B5 กคอมน� ามนดเซลในอตราสวนน� ามนดเซลตอน� ามนพชท�ผานกระบวนการ 95 : 5 จะได B5 ซ� งเปนอตราสวนท�ใหประสทธภาพสงสดท�ใชกนท�วไปโดยไมตองปรบแตงเคร�องยนต ปจจบนมการผสมสตร บ 10 คอ ไบโอดเซล 10 สวน ผสมเปนน� ามนดเซล 90 สวน ซ� งจะทาใหราคาน�นถกลงกวา บ 5 และเปนสตรท�คณะรฐมนตรกาหนดใหใชท�วประเทศภายในป 2555

140

ข�นตอนการพฒนาการผลตน�ามนปาลมดบ (Crude Palm Oil : CPO)

141

กระบวนการผลตไบโอดเซลจากผลปาลมดบ โครงการสงเสรมอตสาหกรรมน"ามนปาลมขนาดเลกในพ"นท�จงหวดตราด

กระบวนการสบแยกชอผลปาลม ผลผลตปาลมน� ามนท�เกบเก�ยวมาจากสวนปาลมจะมลกษณะเปนผลปาลมท�ตดแนนอย กบทะลายและไมสามารถจะปลดออกมาไดโดยงาย ดงน�นเพ�อใหชอผลปาลมหลดจากทะลายปาลมซ� งมหลายช�นไดผลด จงตองทาการสบทะลายปาลมออกมาเปนชอผลปาลม โดยใชแรงงานสบทะลายปาลมใหผลปาลมหลดออกจากทะลายดวยขวานและมด แลวผ�งไวประมาณ 2 ถง 3 วน โดยไมใหเปยกน� า เพราะจะทาใหข�วผลปาลมเนาและแยกลกรวง ซ� งมผลตอปรมาณกลเซอรน ในกระบวนการผลตไบโอดเซล

ภาพประกอบ 69 กระบวนการสบแยก กระบวนการตผลปาลมออกจากทะลาย ใชเคร�องแยกผลปาลมออกจากชอทะลายปาลม ภายหลงจากท�ผ�งไวแลว โดยเคร�องแยกตวถงภายนอกทาจากโลหะแผนเหลกหนา 2 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลาง 60 เซนตเมตร สง 60 เซนตเมตร ภายในตวถงทาจากเหลกหนา 3.1 มลลเมตร มวนเปนทรงกระบอกเสนผานศนยกลาง 45 เซนตเมตร รองรบดวยแบร�งมทอนเหลกตนยาว 5 เซนตเมตร เสนผานศนยกลาง 1/2 น�ว วางเปนแนวตามทรงกระบอกจานวน 4 แถว แถวละ 16 ทอน ตผลปาลมออกจากทะลาย ตนกาลงจากมอเตอรไฟฟาขนาด 2 Hp ทดรอบลงดวยเกยรทดมอเตอร ขนาด 60/1 จานวน 1 ชด พรอมระบบสายพานลาเลยงเพ�อคดแยกกากปาลมละเอยดดวยพดลมเปา จานวน 1 ชด

142

ภาพประกอบ 70 กระบวนการตผลปาลม

กระบวนการทอดผลปาลม นาผลปาลมท�ผานการคดแยกไปผานกระบวนการทอดเพ�อไลความช�น โดยเตาทอดกระทะ จานวน 3 ชด วสดเช�อเพลงใชไมฟนในทองถ�น พรอมระบบดดลมรอน

ภาพประกอบ 71 การทอดผลปาลม

ผลปาลมเม�อทอดแลวจะมลกษณะผวภายนอกเห�ยว เมลดในเม�อกะเทาะออกมาเน�อใน จะสกมสขาว น�าหนกผลจะเบาลง เน�องจากการสญเสยความช�นไปขณะทอด โดยระเหยเปนไอ

ภาพประกอบ 72 ผลปาลมหลงจากทอด

143

กระบวนการหบสกดน"ามนปาลม นาผลปาลมท�ผานกระบวนการทอดเขาระบบทอสกรลาเลยง เพ�อสงผลปาลมข�นสเคร�องบบน� ามนจากผลปาลมทอดสก (Extruder) โดยเคร�องบบน� ามนมโครงสราง โครงเคร�องขนาด 750มลลเมตร x 3,000 มลลเมตร x 1,080มลลเมตร ทาจากเหลกเหนยว น� าหนก 1,500 กโลกรม กาลงผลต 2 ตนผลปาลมตอวน ใชมอเตอรขนาด 30 แรงมา ระบบไฟฟา 3 เฟส ชดเกยร ชดเกลยว ชดแหวนสกดน�ามนทาจากเหลกชบแขง

ภาพประกอบ 73 ผลปาลมท�ผานกระบวนการทอดเขาสเคร�องบบสกดดวยระบบทอสกรลาเลยง เคร�องบบน� ามนจากผลปาลมทอดสกจะบบอดผลปาลมทอดสกใหแยกเปนน� าปาลมดบปนกากสลดจปาลม และกากผลปาลมแหง

ภาพประกอบ 74 กระบวนการบบสกดน�ามนจากผลปาลมทอดสก

144

กากผลปาลมแหง ท�ไดจากการใชเคร� องบบน� ามน สามารถนาไปใชทาปยหมกและอาหารสตว เชน โค ปลา สกร ฯลฯ ได กระบวนการกรองหยาบน"ามนปาลมดบ น� ามนปาลมดบท�ไดจากเคร�องบบน� ามนจะมกากเปลอกปาลมปนเป� อน และมความหนด จงตองใหความรอนท� 60 องศาเซลเซยส เพ�อลดความหนดแลวนาไปกรองดวยเคร�องกรองแบบส�นพรอมแผนตะแกรงละเอยดขนาด 0.5 x 0.5 มลลเมตร กอนไหลลงสถงเกบน�ามนปาลมดบ

ภาพประกอบ 75 น�ามนท�ไดจากผลปาลมดบ

145

กระบวนการกรองละเอยดน"ามนปาลมดบ ทาการใหความรอนท� 120 องศาเซลเซยส ในถงเกบน� ามนปาลมดบเพ�อลดความหนด อกคร� ง กอนปyมสงเขาเคร�องกรองละเอยดแบบผา เพ�อแยกกากสลดจปาลมละเอยดท�ปนเป� อนในน�ามนกอนสงเขาสกระบวนการดกม

ภาพประกอบ 76 การใหความรอนแกน�ามนปาลมดบ ตรวจหาเปอรเซนตกรดไขมนอสระจากน"ามนปาลมดบ ทาการตรวจหาเปอรเซนตกรดไขมนอสระจากน� ามนปาลมดบกอนทาการดกม โดยปกตน�ามนปาลมดบจะมกรดไขมนอสระ (Free Fatty Acid) อยระหวางรอยละ 2 ถง 6

ภาพประกอบ 77 การตรวจหาคารอยละของกรดไขมนอสระจากน�ามนปาลมดบ

146

กระบวนการดกม 1. ปyมน� ามนท�ผานการกรองละเอยดแลวเขาสถงปฏกรณท�ใชทาปฏกรยาระหวางน� ามนปาลมดบ ความรอน น�ากล�น + กรดฟอสฟอรกความเขมขนรอยละ 85 ในอตรา 9 ตอ 1 (ถงดกม) 2. อนใหรอน 80 องศาเซลเซยส 3. ผสมกรดฟอสฟอรกรอยละ 85 ปรมาณ 0.225 กโลกรม (ใชรอยละ 0.1 โดยน� าหนกของน� ามนปาลมดบ) + น� ากล�น 2.025 กโลกรม (ใชน� ากล�นตอ กรดฟอสฟอรกความเขมขนรอยละ 85 = 9 ตอ 1 โดยน�าหนก) คอย ๆ เทลงในถงดกม 4. ใหความรอนสงข�นเพ�อทาปฏกรยาท� 110 องศาเซลเซยส นาน 30 นาท 5. หยดเคร�องพกไว 30 นาท

ตรวจหาเปอรเซนตกรดไขมนอสระจากน"ามนปาลมดบ 6. ถายยางเหนยวออกโดยใชน� ารอน 60 องศาเซลเซยส 250 ลตร ลางยางเหนยว จานวน 5 คร� ง (50 ลตร / คร� ง) ครบ 5 คร� ง ท�งไว 30 นาท

7. เพ�มอณหภมใหรอน 120 องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาท ใหน� าละเหยออกจากน� ามนปาลมดบใหหมด 8. ถายน�ามนปาลมดบท�ไดเกบในถงบรรจน�ามนปาลมดบท�ผานการดกมแลว

ภาพประกอบ 78 น�ามนปาลมดบท�ผานกระบวนการดกม

147

ข�นตอนการพฒนาการผลตไบโอดเซล

148

ปฏกรยาลดกรดไขมนอสระในน"ามนปาลมดบ 1. ปyมน�ามนปาลมดบท�กาจดยางเหนยวออกแลวเขาไปในถงผลตไบโอดเซล 2. ใชสวนผสมของเมทานอลรอยละ 10 โดยน� าหนกของน� ามนปาลมดบผสมกบกรดซลฟวรกความเขมขนรอยละ 98 ปรมาณรอยละ 2 โดยปรมาตรของกรดไขมนอสระ(ความหนาแนนของกรดไขมนอสระ = 0.9 กโลกรมตอลตร) 3. คอย ๆ เทกรดลงสเมทานอลในการเตรยมสวนผสม กอนเทลงทาปฏกรยาในถงผลต ไบโอดเซล 4. ทาปฏกรยาท� 60 องศาเซลเซยส ในถงผลตไบโอดเซล นาน 5 ช�วโมง เพ�อลดกรดไขมนอสระ 5. หยดใบกวนท�งไว 30 นาท 6. ถายน�าท�เกดจากปฏกรยาออกทางกนถง

ภาพประกอบ 79 ปฏกรยาลดกรดไขมนอสระในน�ามนปาลมดบ

149

ตรวจหาคารอยละของกรดไขมนอสระจากน"ามนปาลมดบ ทาการตรวจหาคารอยละของกรดไขมนอสระจากน� ามนปาลมดบภายหลงทาปฏกรยา จะมกรดไขมนอสระ (Free Fatty Acid) ไมเกนรอยละ 1.5

ภาพประกอบ 80 การตรวจหาคารอยละของกรดไขมนอสระจากน�ามนปาลมดบภายหลงทาปฏรยา ปฏกรยาไบโอดเซล 1. ผสมสารเคมในถงผสมสารเคม โดยใชสวนผสมของเมทานอลรอยละ 15 โดยน� าหนกของน� ามนปาลมดบผสมกบโพแทสเซยม ไฮดรอกไซดรอยละ 1 โดยน� าหนกของน� ามนปาลมดบเปนตวเรงปฏกรยา + น� าหนกโพแทสเซยมไฮดรอกไซด ในถงผสมสารเคมกอนปyมสงไปถงปฏกรณ เพ�อทาปฏกรยาเปนกลางกบกรดซลฟวรกท�ใชเปนตวเรงปฏกรยาในข�นตอนแรกและปyมสงสารเคมสถงปฏกรณเพ�อทาปฏกรยาเคม

ภาพประกอบ 81 กระบวนการผสมสารเคมเพ�อทาปฏกรยาไบโอดเซล

150

2. ทาปฏกรยากบน� ามนปาลมดบท�มกรดไขมนอสระไมเกนรอยละ 1.5 ท� 60 องศาเซลเซยสนาน 1 ช�วโมง เพ�อผลตไบโอดเซล ซ� งมสภาพความเปนกรดอย 3. ทาใหน� ามนปาลมดบท�มกรดไขมนอสระไมเกนรอยละ 1.5 กลายเปนไบโอดเซล และไดกลเซอรนเกดข�น 4. ครบเวลา 1 ช�วโมง หยดใบกวน ปลอยใหกลเซอรนแยกช�น 3 ช�วโมง กลเซอรนหนกกวา ไบโอดเซลจะตกลงมาช�นลางของถงผลตไบโอดเซล 5. ถายกลเซอรนออกมาจะมลกษณะเปนสออกดา สดสวนของการเกดกลเซอรนอยท�ไมเกนรอยละ 25 โดยปรมาตรของไบโอดเซลท�ผลตได 6. กลเซอรนเปนผลพลอยไดท�ไดจากกระบวนการผลตไบโอดเซล นาไปทาเปนสวนผสม ของการทาสบได

ภาพประกอบ 82 กลเซอรนท�ไดจากการแยกช�น 7. การลางน�ามนไบโอดเซล ใชน� าอน 40 ถง 50 องศาเซลเซยสในอตราสวน 1:1 กบน� ามน ไบโอดเซล โดยใชน� าลางคร� งละรอยละ 20 ของน� าหนกน� ามน โดยการพนน� าเปนละออง ท�งพกไวใหเกดการแยกช�นระหวางน� ามนไบโอดเซลและสบประมาณ 10 นาท หลงจากน�นเปดวาลวกนถงปฏกรณเพ�อท�งน�าลางลงถงดก ทาการลาง 5 คร� ง คร� งแรกน�นจะมน�าสบ (สขาวเหมอนน� านม) ปนมากบน� าอนมาก (ขอสงเกตน� าท�ถายออกมาจะมฟองมากในคร� งแรก) ซ� งฟองและสขาวของน� าจะลดนอยลงไปตามลาดบ ท�มการสเปรยน�าอนคร� งท� 2 ถง 5

151

ภาพประกอบ 83 ไบโอดเซลท�ไดหลงจากการลาง 8. เม�อสะอาดแลวปลอยใหน� าแยกช�น 30 นาท 9. เปดวาลวท�กนถงใหน�าท�แยกช�นคอย ๆ ไหลออกจนมไบโอดเซลปนมาจงปดวาลว 10. ใหความรอนท� 120 องศาเซลเซยส พรอมเปดใบกวน 30 นาท เพ�อกาจดน�าท�ยงคงมอยในไบโอดเซล พรอมเปดปyมสญญากาศเพ�อชวยดดไอน�ารอนระเหยออกจากถงปฏกรณแบบก�งปด

ภาพประกอบ 84 การกาจดน�าท�ยงคงมอยในไบโอดเซล

152

กระบวนการกรองไบโอดเซล 1. ปyมไบโอดเซลไปเกบในถงบรรจไบโอดเซล พกไวสก 1 คน เพ�อใหเกดการแยกช�นของกลเซอรนท�อาจเหลออยท�กนถงเกบ 2. ระบายกลเซอรน ท�กนถงออกกอน จงจะนาไบโอดเซลท�เหลอไปกรองผานถงกรองเกลอ 3. ถงกรองเกลอ (ถงดดซบความช�น) ทาหนาท�ดดซบความช�นท�ยงคงมอยในไบโอดเซล หลงจากผานการระเหยน�ามาแลว 4. ไบโอดเซลท�ผานการกรองเกลอแลวจะมความใสมากข�น 5. ควรมการกรองเกลอหลาย ๆ รอบ โดยสงเกตไดจากความใสของไบโอดเซลท�กรองมาแลวเปนหลก

ภาพประกอบ 85 กระบวนการกรองไบโอดเซล 6. การกรองผานไสกรอง เพ�อกรองไขและส�งสกปรกท�อาจตดมากบไบโอดเซล โดยตอ ไสกรองแบบขนาน 7. ทอท�เขามาสไสกรองน�ามนดเซล มาจากถงบรรจไบโอดเซลหลงกรองเกลอ 8. ใชปyมดดไบโอดเซลสงเขามา และสงไบโอดเซลไปเกบไวท�ถงบรรจไบโอดเซลหลงผานไสกรอง

153

ภาพประกอบ 86 ถงบรรจไบโอดเซล การทดสอบความบรสทธMของไบโอดเซล 1. น�ามนไบโอดเซล กอนนาไปใชงานตองนาไปทดสอบความบรสทธk ของไบโอดเซล 2. ปรมาณกลเซอรน (มลลลตร) ท�ไดควรนอยกวา 0.05 มลลลตร 3. ความหนาแนนของไบโอดเซล อยในชวง 0.86 ถง 0.89

ภาพประกอบ 87 การทดสอบความบรสทธk ของไบโอดเซล

154

ภาพประกอบ 88 การทดลองใชงาน ขอดของไบโอดเซล

1. ประโยชนของการใชไบโอดเซลดานส�งแวดลอม การใชไบโอดเซลสามารถลดมลพษในอากาศอนเน2องมาจากการเผาไหมของเคร2องยนตสมบรณ กรมอทหารเรอไดทาการทดลองใชน; ามนไบโอดเซลกบเคร2องยนตดเซล พบวารถท2ใชน; ามน ไบโอดเซลเปนเช;อเพลงสามารถลดควนดาไดมากกวารอยละ 50 และสามารถลดแกสคารบอนมอนนอกไซด (CO) ไดรอยละ 20 ลดฝ นละออง ไดรอยละ 39 ลดแกสซลเฟอรไดออกไซด ไดรอยละ 99 นอกจากน;การใชไบโอดเซลทดแทนน; ามนดเซลน;น สามารถลดวงจรชวต (life-cycle) ของแกสคารบอน ไดออกไซด (CO2) ไดรอยละ 78 ซ2 งเปนผลใหลดภาวะโลกรอน 2. ประโยชนการใชไบโอดเซลดานสมรรถนะเคร�องยนต การใชไบโอดเซลในเคร� องยนตจะชวยเพ�มประสทธภาพการเผาไหมเน�องจาก ไบโอดเซลมออกซเจนผสมอยประมาณรอยละ 10 ทาใหการผสมระหวางอากาศกบน� ามนมการกระจายตวอยางสม�าเสมอและเปนการเพ�มอตราสวนปรมาตรของอากาศตอน� ามนไดเปนอยางด

155

จงทาใหการเผาไหมในกระบอกสบเปนไปอยางสมบรณ นอกจากน� คาแรงบดเพ�มข�นประมาณ รอยละ 7.5 และใหกาลงเพ�มข�นรอยละ 12 เม�อเทยบกบน�ามนดเซล ขอดอยของไบโอดเซล 1. เปนของแขงท�อณหภมสงกวาน�ามนดเซล 2. ปลดปลอยแกสไนโตรเจนออกไซด สงกวาน�ามนดเซล 3. ช�นสวนจากยางของปyมน�ามนจะเส�อมคณภาพเรว 4. คาพลงงานความรอนต�ากวาน�ามนดเซลประมาณรอยละ 10 การแกไขขอดอยเหลาน� อาจกระทาดวยการผสมกบน� ามนดเซล เชนผสมน� ามนดเซล รอยละ 80 กบเมทลเอสเตอรรอยละ 20 การควบคมมาตรฐานไบโอดเซลในประเทศไทย กรมธรกจพลงงานไดผานการประชมหารอกบหนวยงานและผท�เก�ยวของท� งผผลต ไบโอดเซล ผค าน� ามน ผประกอบอตสาหกรรมยานยนต และกรมควบคมมลพษ เพ�อกาหนดมาตรฐานไบโอดเซลใหเปนมาตรฐานเดยวกนและเปนท�ยอมรบของทกฝาย ซ� งผผลตจะตองผลต ไบโอดเซลใหไดตามมาตรฐานท�กาหนดจงจะสามารถนาออกมาจาหนายได อางองตามประกาศกรมธรกจพลงงาน เร�องกาหนดคณลกษณะและคณภาพของไบโอดเซลประเภทเมทลเอสเตอรของกรดไขมน พ.ศ. 2552 ประกาศกรมธรกจพลงงานเร� อง กาหนดคณลกษณะและคณภาพของ ไบโอดเซลสาหรบเคร�องยนตการเกษตร (ไบโอดเซลชมชน) พ.ศ. 2549 และประกาศกรมธรกจพลงงาน เร�อง กาหนดคณลกษณะและคณภาพของน�ามนดเซล พ.ศ. 2550

156

156

157

157

158

158

123

159