10
Executive Journal 158 บทคัดย่อ ยาเป็นปัจจัยส�าคัญที่ท�าให้มนุษย์และสัตว์ด�ารงอยู ่ในสังคมได้ยืนยาวขึ้น หากแต่อัตราการเสียชีวิตจากโรคยังคงมีสูงขึ้น โดยเฉพาะ อย่างยิ่งโรคที่ร้ายแรง เช่น โรคมะเร็ง เป็นต้น หลายภาคส่วนได้มีการวิเคราะห์หาสาเหตุที่ท�าให้อัตราการตายสูงว่าอาจเกิดขึ้นเพราะความ ไม่สามารถเข้าถึงยาได้ เนื่องจากยามีราคาแพง ดังนั้นบทความนี้จึงน�าเสนอองค์ประกอบของโครงสร้างต้นทุนราคายาซึ่งมีความส�าคัญ และใช้เป็นกลไกของภาครัฐในการก�ากับดูแลราคายาว่ามีราคาแพงเกินสมควรหรือไม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาที่ติดสิทธิบัตรซึ่งเป็นยาน�าเข้า มีองค์ประกอบของโครงสร้างต้นทุนราคายา 2 ส่วนคือ ต้นทุนน�าเข้า และค่าใช้จ่ายในการด�าเนินงาน ส่วนองค์ประกอบของโครงสร้าง ต้นทุนราคายาที่ผลิตเองประกอบด้วย 2 ส่วนเช่นกัน คือ ต้นทุนการผลิต และค่าใช้จ่ายในการด�าเนินงาน Abstract Drugs are regarded as an important indispensable element for all livings. According to some studies, death rate is increasing, caused especially by fatal diseases such as cancer. A cause of high death rate was the inaccessibility ot currently medication due to high price. This article is to report cost structure elements of prescription drugs. Cost structure of imported patented prescription drug consists of 2 parts; cost of import, and cost of operation. Cost structure of local prescription drug consists of 2 parts; cost of production, and cost of operation. บทน�ำ ปัจจัย 4 ประกอบด้วย อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่มและยารักษาโรค มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีโรคภัยไข้เจ็บเช่นเดียวกับสัตว์หรือ สิ่งที่มีชีวิตอื่นๆ จึงมีความจ�าเป็นต้องใช้ยารักษาโรคเพื่อบรรเทาอาการหรือเพื่อให้หายขาดจากโรคที่ตนเป็นอยู ่ หรือเพื่อเสริมสร้างและ ซ่อมแซมร่างกายให้มีสุขภาพที่แข็งแรงและสามารถด�าเนินชีวิตได้อย่างเป็นปรกติสุข ดังนั้น ยาจึงเป็นปัจจัยที่ส�าคัญที่ท�าให้มนุษยด�ารง ชีวิตอยู่ในสังคมได้ยืนยาวขึ้น โดยปกติการใช้ยามี 2 ลักษณะคือ การใช้เพื่อบ�าบัดอาการของโรค และการใช้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคขึ้น ตารางที่ 1 แสดงให้เห็นอัตราการตายที่สูงขึ้นเนื่องจากโรคร้ายแรง เช่น โรคมะเร็ง และเนื้องอกทุกชนิด ซึ่งจะเห็นว่าเพิ่มขึ้นจากปี 2548 ถึง 2552 ในอัตราร้อยละ 83.1 ร้อยละ 84.9 ร้อยละ 87.6 และร้อยละ 88.3 ตามล�าดับ สาเหตุส�าคัญของการเสียชีวิตดังกล่าวที่ทุกภาค ส่วนได้ให้ความเห็นตรงกันคือยาในการรักษาโรคดังกล่าวมีราคาแพงมาก ท�าให้ผู้ป่วยไม่สามารถเข้าถึงยาได้ ยกตัวอย่าง เช่น Imatinib เป็นยาซึ่งรักษาโรคมะเร็ง ขนาด 100 MG. มีราคาถึงเม็ดละ 916.63 บาท (ศูนย์ข้อมูลข่าวสารด้านเวชภัณฑ์ กระทรวงสาธารณสุข, ม.ป.ป.) ราคาดังกล่าวเป็นราคาที่โรงพยาบาลจัดซื้อ แต่หากจ�าหน่ายให้ผู้ป่วยแล้ว ราคาจะสูงกว่านีองค์ประกอบของต้นทุนรำคำยำนั้นส�ำคัญไฉน ? Do Important of the Cost Structure Elements of Prescription Drugs Count? ผู้ช่วยศำสตรำจำรย์พัชรินทร์ ไตรรัตน์รุ่งเรือง มหาวิทยาลัยกรุงเทพ

องค์ประกอบของต้นทุนรำคำยำนั้นส ำคัญไฉน ? Do Important of ... · Executive Journal 159 ตารางที่

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Executive Journal158

บทคดยอ

ยาเปนปจจยส�าคญทท�าใหมนษยและสตวด�ารงอยในสงคมไดยนยาวขนหากแตอตราการเสยชวตจากโรคยงคงมสงขนโดยเฉพาะอยางยงโรคทรายแรงเชนโรคมะเรงเปนตนหลายภาคสวนไดมการวเคราะหหาสาเหตทท�าใหอตราการตายสงวาอาจเกดขนเพราะความไมสามารถเขาถงยาได เนองจากยามราคาแพง ดงนนบทความนจงน�าเสนอองคประกอบของโครงสรางตนทนราคายาซงมความส�าคญและใชเปนกลไกของภาครฐในการก�ากบดแลราคายาวามราคาแพงเกนสมควรหรอไมโดยเฉพาะอยางยงยาทตดสทธบตรซงเปนยาน�าเขามองคประกอบของโครงสรางตนทนราคายา2 สวนคอ ตนทนน�าเขา และคาใชจายในการด�าเนนงาน สวนองคประกอบของโครงสรางตนทนราคายาทผลตเองประกอบดวย2สวนเชนกนคอตนทนการผลตและคาใชจายในการด�าเนนงาน

Abstract

Drugs are regarded as an important indispensable element for all livings. According to some studies, death rate is increasing, caused especially by fatal diseases such as cancer. A cause of high death rate was the inaccessibility ot currently medication due to high price. This article is to report cost structure elements of prescription drugs. Cost structure ofimportedpatentedprescriptiondrugconsistsof2parts;costofimport,andcostofoperation.Coststructureoflocalprescriptiondrugconsistsof2parts;costofproduction,andcostofoperation.

บทน�ำ

ปจจย4ประกอบดวยอาหารทอยอาศยเครองนงหมและยารกษาโรคมนษยเปนสงมชวตทมโรคภยไขเจบเชนเดยวกบสตวหรอสงทมชวตอนๆ จงมความจ�าเปนตองใชยารกษาโรคเพอบรรเทาอาการหรอเพอใหหายขาดจากโรคทตนเปนอย หรอเพอเสรมสรางและซอมแซมรางกายใหมสขภาพทแขงแรงและสามารถด�าเนนชวตไดอยางเปนปรกตสข ดงนน ยาจงเปนปจจยทส�าคญทท�าใหมนษยด�ารงชวตอยในสงคมไดยนยาวขนโดยปกตการใชยาม2ลกษณะคอการใชเพอบ�าบดอาการของโรคและการใชเพอปองกนไมใหเกดโรคขนตารางท1แสดงใหเหนอตราการตายทสงขนเนองจากโรครายแรงเชนโรคมะเรงและเนองอกทกชนดซงจะเหนวาเพมขนจากป2548ถง2552ในอตรารอยละ83.1รอยละ84.9รอยละ87.6และรอยละ88.3ตามล�าดบสาเหตส�าคญของการเสยชวตดงกลาวททกภาคสวนไดใหความเหนตรงกนคอยาในการรกษาโรคดงกลาวมราคาแพงมากท�าใหผปวยไมสามารถเขาถงยาไดยกตวอยางเชนImatinibเปนยาซงรกษาโรคมะเรงขนาด100MG.มราคาถงเมดละ916.63บาท(ศนยขอมลขาวสารดานเวชภณฑกระทรวงสาธารณสข,ม.ป.ป.)ราคาดงกลาวเปนราคาทโรงพยาบาลจดซอแตหากจ�าหนายใหผปวยแลวราคาจะสงกวาน

องคประกอบของตนทนรำคำยำนนส�ำคญไฉน ?Do Important of the Cost Structure Elements of

Prescription Drugs Count?

ผชวยศำสตรำจำรยพชรนทร ไตรรตนรงเรอง

มหาวทยาลยกรงเทพ

Executive Journal 159

ตารางท 1จ�านวนและอตราตายตอประชากร100,000คนจ�าแนกตามสาเหตทส�าคญพ.ศ.2548-2552

สาเหตตาย 2548 (2005) 2549 (2006) 2550 (2007) 2551 (2008) 2552 (2009)

Causes of Death จ�านวน อตรา จ�านวน อตรา จ�านวน อตรา จ�านวน อตรา จ�านวน อตรา Number Rate Number Rate Number Rate Number Rate Number Rate

รวม(Total) 395,374 635.7 391,127 624.6 393,255 624.9 397,327 628.5 393,916 620.76

มะเรงและเนองอกทกชนด 50,622 81.4 52,062 83.1 53,434 84.9 55,403 87.6 56,058 88.34

อบตเหตและการเปนพษ 35,818 57.6 37,433 59.8 35,661 56.7 34,851 55.1 35,304 55.63

โรคหวใจ 17,539 28.2 17,775 28.4 18,452 29.3 18,820 29.8 18,375 28.96

ความดนเลอดสงและ 18,171 29.2 15,284 24.4 15,286 24.3 15,596 24.7 15,648 24.66 โรคหลอดเลอดในสมอง

ปอดอกเสบและโรคอนๆของปอด13,946 22.4 13,766 22 14,179 22.5 14,542 23 14,542 22.92

ไตอกเสบกลมอาการของ 12,591 20.2 12,884 20.6 13,538 21.5 14,235 22.5 13,191 20.79 ไตพการและไตพการ

ทมา:กลมภารกจดานขอมลขาวสารและสารสนเทศสขภาพส�านกนโยบายและยทธศาสตร

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย(ทดอารไอ) ไดกลาวในบทความเรอง “ราคายาในประเทศไทย: ไดเวลาทรฐจะตองเขามาก�ากบดแลอยางจรงจงหรอยง”ถงเหตผล3ประการทรฐควรเขามาก�ากบดแลราคายาดงน 1.ระบบประกนสขภาพแหงชาตอาทโครงการสขภาพ30บาทรกษาทกโรคปจจบนเปลยนเปนบตรทองและระบบประกนสงคมระบบประกนสขภาพดงกลาวมลกษณะของการเหมาจายรายหว(capitation)ท�าใหไมสงผลกระทบตอผปวยหากยามราคาแพงแตสถานพยาบาลจะไมมแรงจงใจทจะจายยาราคาแพง ซงอาจท�าใหผปวยมอาการทรดหนกหรอไมหายจากอาการปวยหากโรคนนจ�าเปนตองใชยาทมคณภาพ เพราะการจายยาทมราคาแพงท�าใหโรงพยาบาลตองแบกรบภาระคายาซงสงกวาเงนทไดรบแบบเหมาจายรายหว แตระบบสวสดการรกษาพยาบาลของขาราชการเปนระบบการเบกจายจรงตามคาบรการ(feeforservice)โรงพยาบาลจงไมตองรบภาระคาใชจายเนองจากสามารถเบกไดจากกรมบญชกลาง ซงหมายถงวารฐบาลตองแบกรบภาระคารกษาพยาบาล และระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการนไดเพมขนกวาเทาตวในชวงเวลาเพยง4ปจากประมาณ30,000ลานบาทในปพ.ศ.2548เปนกวา6หมนลานบาทในปพ.ศ.2552โดยกรมบญชกลางไดชแจงวารอยละ80ของคาใชจายหรอประมาณ4หมนลานบาทนนเปนคายาจากการศกษาพบวาเกณฑการเบกจายคายาของกรมบญชกลาง(ตารางท1)นอกจากจะไมสรางแรงจงใจใหโรงพยาบาลและแพทยประหยดคาใชจายทเกยวกบยาแลวยงกลบเปนการสงเสรมใหมการจายยาทมราคาแพงใหแกผปวยอกดวยเพราะโรงพยาบาลสามารถท�าก�าไรจากการจายยาทมราคาแพงมากกวายาทมราคาถกเพอน�าผลก�าไรสวนนไปชดเชยคาใชจายตามโครงการหลกประกนสขภาพแหงชาตซงเปนระบบเหมาจายรายหว

Executive Journal160

ตารางท 2 เกณฑการเบกจายคายาตามประกาศของกรมบญชกลาง

ราคาตนทนตอหนวย (บาท) ราคาทใหเบก

0.01-0.20 0.50 0.21-0.50 1.00 0.51-1 1.50 1.01-10 1.50+125%ของสวนทเกน1บาท 10.01-100 13+120%ของสวนทเกน10บาท 100.01-1,000 126+115%ของสวนทเกน100บาท เกน1,000 1,161+110%ของสวนทเกน1,0000บาท

ทมา:ประกาศกระทรวงการคลงเรองอตราคาบรการสาธารณสขเพอใชส�าหรบการเบกจายคารกษาพยาบาลในสถานพยาบาลของทางราชการ

2. ผปวยทเขารบการรกษาจากโรงพยาบาลเอกชนไมสามารถปฏเสธยาราคาแพงไดเนองจากตองซอยาตามทแพทยสงจากโรงพยาบาลทเขารบการรกษา โดยไมสามารถซอจากรานยาทวไปเนองจากไมมขอมลรายละเอยดใดๆเกยวกบชอหรอราคาตอหนวยของยาทแพทยสง เนองจากคายาทงหมดจะปรากฏอยภายใตคาใชจายหมวด“ยา”บรรทดเดยวในใบเสรจส�าหรบผปวยใน โอกาสทจะปฏเสธยายงมนอยมากเพราะขณะทอยบนเตยงผาตดคงไมสามารถบอกแพทยไดวาคายาสลบหรอน�าเกลอทใหนนแพงเกนควร ดวยเหตผลดงกลาว จงมกมการก�ากบราคายาส�าหรบผปวยในทเรยกวา“hospitaldrugs”ในตางประเทศมการศกษาพบวาราคายาทจ�าหนายในโรงพยาบาลโดยทวไปไมสะทอนตนทนมการก�าหนดราคายาทจ�าหนายสงกวาตนทนทซออยางมากโดยมการบวกตนทนอนๆ ไวในราคายา เชน คาสาธารณปโภคหรอคาหองเนองจากคาใชจายเกยวกบยาเปนคาใชจายทผปวยไมสามารถประมาณการณไดลวงหนาตางจากขอมลเกยวกบคาหองคาแพทยคาบรการรกษาฯลฯซงโรงพยาบาลสามารถเปดเผยใหผใชบรการทราบอยแลว และผใชบรการสามารถเปรยบเทยบเพอเลอกโรงพยาบาลทจะเขารบการรกษาดงนนโรงพยาบาลจงใชกลยทธการตดราคาคาหองเพอดงดดกลมลกคาและใชรายไดจากคายามาชดเชยรายไดคาหอง ตวอยาง เชน ราคายาParacetamolในรานขายยาทวไปจ�าหนายในราคาประมาณเมดละ1บาทแตโรงพยาบาลจ�าหนายใหผปวยนอกในราคาเมดละ3บาทขณะทจ�าหนายใหแกผปวยในราคาเมดละ10-13บาททงนราคาดงกลาวจะแตกตางกนในแตละโรงพยาบาล พฤตกรรมในการก�าหนดราคายาของโรงพยาบาลเอกชนจะสะทอนใหเหนวาเปนลกษณะของการก�าหนดราคาแบบแบงแยกตลาด ระหวางกลม

ลกคาทมโอกาสในการตอบสนองตอราคา(ผปวยนอก)และกลมลกคาทไมมโอกาสทจะปฏเสธยา(ผปวยใน) การแกปญหาการก�าหนดราคายาไมเปนธรรมอาจด�าเนนการโดยใหสถานพยาบาลทกแหงตองจ�าแนกรายการยาและราคาของยาแตละชนดในใบเสรจรบเงนเพอใหผปวยสามารถเปรยบเทยบราคายาไดเพอทจะตดสนใจทจะรบหรอไมรบยา นอกจากนแลวอาจตองมขอบงคบใหก�าหนดราคายาชนดเดยวใหเทากนระหวางคนไขในและคนไขนอกส�าหรบยาทมเฉพาะส�าหรบคนไขในนน ภาครฐอาจตองเขามาก�ากบดแลมใหมการคาก�าไรเกนควร โดยเรมจากการก�าหนดใหสถานพยาบาลเอกชนเปดเผยรายละเอยดเกยวกบชอและราคาตอหนวยของยาทใชทงหมดในใบเสรจดวย 3. โครงสรางของตลาดยาทงในประเทศไทยและตางประเทศเปนลกษณะของการผกขาดดวยสทธบตรยา โดยเฉพาะอยางยงยาตนแบบบางประเภททยงไมมยาชอสามญมาทดแทนการศกษาสวนแบงตลาดในกลมยาทมมลคาการซอสงสดในปพ.ศ.2551จ�าแนกตามกลมการรกษาโรคทงหมด20กลมพบวาม7กลมทมโครงสรางตลาดทเขาเกณฑ “การมอ�านาจเหนอตลาด”ตามประกาศของคณะกรรมการแขงขนทางการคาซงหมายความวาส�านกงานคณะกรรมการแขงขนทางการคาควรควบคมมใหมการผกขาดและก�าหนดราคาสนคาสงเกนควรดวย อนง การมสทธบตรคมครองมไดหมายความวา ผผลตสามารถขายยาตามราคาทตองการเสมอไปในปพ.ศ.2545องคกรเอกชนในประเทศแอฟรกาใตไดรองเรยนตอคณะกรรมการแขงขนทางการคาของประเทศแอฟรกาใตใหด�าเนนคดกบบรษทยาGlaxoSmithKlineดวยขอหาก�าหนดราคายารกษาโรคเอดสสงเกนควรการด�าเนนการสงผลใหบรษทดงกลาวไดยนยอมทจะใหผผลต

Executive Journal 161

ยาภายในประเทศ3รายผลตยาดงกลาวเพอปอนตลาดทงของภาครฐและเอกชนและยงสามารถสงออกยาดงกลาวไปยงประเทศขางเคยงไดอกดวย ในปพ.ศ.2548ส�านกงานคณะกรรมการแขงขนทางการคาของอตาลมค�าสงใหบรษทยาMerck ตองอนญาตใหบรษทDobfarในอตาลผลตImipenemCilastatinaซงเปนสารออกฤทธของยาปฏชวนะ เพอทจะสงออกไปยงประเทศอนๆ ทสทธบตรคมครองสารดงกลาวหมดอายแลว และเพอเปนการเตรยมความพรอมใหมการผลตสารดงกลาวเพอปอนตลาดในประเทศเมอสทธบตรในประเทศอตาลจะหมดอายลงในอก2ปขางหนาและตอมาอก2ปส�านกงานฯไดมค�าสงในลกษณะเดยวกนซงบงคบใหบรษทMerckตองอนญาตใหผผลตยาในประเทศผลตตวยาFinasterideโดยไมมการคดคาธรรมเนยม(royaltyหรอlicensefee) กรณศกษาทงสองประเทศแสดงใหเหนวารฐสามารถใชกฎหมายการแขงขนทางการคา ในการแกไขปญหาการผกขาดตลาดยาทสงผลใหยามราคาแพงไดโดยมไดเปนการละเมดความตกลงวาดวยทรพยสนทางปญญาในองคการการคาโลก(Trade-RelatedAspectsofIntellectualPropertyRights:TRIPS)ซงตางกบการใช“สทธเหนอสทธบตร”(compulsorylicensing-CL) ทดอารไอ (บารรออส, 2553) ไดกลาวโดยสรปวาประเทศไทยจ�าเปนตองมการวางระบบในการก�ากบดแลราคายาทงในสถานพยาบาลภาครฐและในภาคเอกชนเพอใหมการจายยาอยางมประสทธภาพและเพอปองกนการก�าหนดราคายาทแพงเกนควรในอนาคตรฐควรใหความส�าคญกบการดแลราคายาในสถานพยาบาลเอกชน เนองจากสองในสามของคาใชจายดานสขภาพของประเทศเปนคาใชจายในภาคเอกชนและการก�ากบดแลราคายาตนแบบเพราะคาใชจายยาประมาณ3ใน4เกดจากยาตนแบบซงมสทธบตรทผลตโดยบรษทตางชาตเนองจากยาเหลานมราคาสงกวายาชอสามญหลายเทา หากรฐสามารถดแลราคายาเหลานไดกจะสามารถประหยดงบประมาณและคาใชจายดานสขภาพของประเทศโดยรวมไดอยางมนยส�าคญ นอกจากบทความของทดอารไอทกลาวถงปญหาขางตนแลวทกภาคสวนกเหนปญหาเชนกนจงรวมตวกนจดตงสมชชาสขภาพแหงชาตขนเพอรบฟงความคดเหนของทกภาคสวนทเกยวของโดยมคณะอนกรรมการซงเปนทยอมรบของทกภาคสวนเปนผด�าเนนงานเพอใหไดมาซงแผนปฏบตการฯประกอบดวยยทธศาสตรสนบสนนกลมผปวยใหเขาถงยา การมสวนรวมดแลสรางเสรมสขภาพ และการชวยใหผปวยมยาทจ�าเปนใชเมอเจบปวย ปญหายาแพงเปนปญหาใหญทไม ได เกดเฉพาะกบประเทศไทย หากแตเปนปญหาของทกประเทศ โดยเฉพาะใน

ประเทศทมลกษณะตอไปน(1)ใชระบบตลาดเสรกบอตสาหกรรมยา(2)คมครองสทธบตรยาทสรางอ�านาจผกขาดใหแกบรรษทขามชาต และ(3) ไมมกลไกควบคมราคายา ประเทศไทยนนเปนประเทศหนงทมลกษณะทงสามประการดงกลาวซงเปนเหตผลทท�าใหราคายาแพง(จกรกฤษณควรพจน,2546)ซงเปนหนาทของภาครฐตองเขามาก�ากบดแลและหาแนวทางในการแกปญหาโดยส�านกงานเลขาธการสภานตบญญตแหงชาตไดมหนงสอลงวนท18 ตลาคม2550 เกยวกบการแกไขเพมเตมพระราชบญญตยาพ.ศ.2510 โดยมการก�าหนดประเดนของการเปดเผยขอมลของโครงสรางตนทนราคายา ซงประกอบดวยตนทนของตวยาส�าคญ(activeingredients)สวนผสมอนๆเชนแปงน�าตาลกลโคสวสดบรรจหบหอคาแรงงานและคาใชจายการผลตคาการตลาดและคาโฆษณา เปนตนการเปดเผยนจะเปนแนวทางใหผบรโภคตดสนใจเลอกบรโภคยาแตละประเภทไดอยางมเหตผลมากขนซงอาจจะเลอกยาตวอนๆ ซงมราคาถกกวาแตคณภาพใกลเคยงกนนอกจากนแลวในพระราชบญญตใหมนยงก�าหนดใหไมรบขนทะเบยนต�ารบยาทมโครงสรางราคายาไมสมเหตสมผลหรอไมคมคาพรอมกนนไดมการใชมาตรการในการควบคมราคายากบยาทจ�าหนายอยในทองตลาดดวยการตดปายราคาขาย และการขนราคาตองไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการอาหารและยา(อย.)เชนเดยวกบสนคาอปโภคบรโภคอน ภาครฐจะดแลก�ากบราคายาใหมความเปนธรรมกบทกฝายโดยก�าหนดใหมการเปดเผยโครงสรางตนทนราคายา (coststructureelementsofprescriptiondrugs) ดงนนจงมความจ�าเปนทจะตองทราบเกยวกบโครงสรางดงกลาวใหใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสดเพอทจะสามารถน�าไปเปรยบเทยบกบราคาขายยาในแตละประเภทจะท�าใหทราบวาราคายาทผประกอบการตงขนมานนมสวนตางจากราคาทนมากนอยเพยงไรหากไมทราบโครงสรางของตนทนราคายาแลวจะไมสามารถทราบไดวาราคายาดงกลาวแพงหรอไม หนวยงานทเกยวของตางกใหความเหนวาราคายาส�าหรบโรครายแรงตางๆอาทโรคเอดสโรคมะเรงโรคเลอดและโรคหวใจเปนตนมราคาแพงมากเนองจากการตดสทธบตรยา ปจจบนการกลายพนธของโรคและการเกดโรคใหมๆ มมากขนท�าใหตองคนควายาเพอรกษาและปองกนโรคทเกดขนใหมและโรคทกลายพนธซงกอใหเกดสทธบตรยาหรอยาตนแบบบรษททไดรบสทธบตรสวนใหญเปนบรษทขามชาตท�าใหประเทศไทยไมสามารถควบคมราคายาได จงท�าใหตลาดยาสทธบตรมราคาสงเพราะมการผกขาดทมสทธบตรดงนนจงมการท�าCL(CompulsoryLicensing) หรอเรยกวาการบงคบใชสทธตามสทธบตร คอการ

Executive Journal162

ละเมดสทธบตร โดยการผลตเองหรอซอจากประเทศทไมมสทธบตร ท�าใหสามารถซอยาดงกลาวไดในราคาทถกลง นายแพทยสงวนนตยารมภพงศเลขาธการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)ไดกลาวไวในหนงสอพมพผจดการออนไลนวา“การใชCLในยา3รายการคอยาคาเลทราและยาเอฟาวเรนซซงเปนยาตานไวรสเอดสสตรดอยายาพลาวกซส�าหรบผปวยโรคหวใจท�าใหยาราคาถกลงสงผลใหรฐบาลประหยดเงนตราไมต�ากวา1,000ลานบาทตอปแตวตถประสงคทแทจรงของสปสช.และกระทรวงสาธารณสขในการด�าเนนการดงกลาวไมใชการมงแตจะประหยดเงนตราแตตองการเพมการเขาถงยาจ�าเปนทจะสงผลใหผปวยรอดชวตรวมถงการมคณภาพชวตทดขน”นอกจากนแลวไดกลาววาการท�าCLยาดงกลาวท�าใหคนไขโรคเอดสสามารถเขาถงยาไดเพมขน1เทาตวและหากใชสทธตอสทธบตรยาโลพนาเวยร+รโทนาเวยร(คาเลทรา)ท�าใหไทยสามารถซอยาชอสามญไดในราคาทถกลงกวายาตนต�ารบประมาณรอยละ40ส�าหรบการบงคบใชสทธตอสทธบตรยาโคลพโดเกรล(พลาวกซ)ท�าใหไทยสามารถซอยาชอสามญไดในราคาทถกลงกวายาตนต�ารบอยางนอย6เทาอยางไรกตามการกระท�าCLยาท�าใหประเทศไทยกลายเปนประเทศทถกจบตามองเปนพเศษ(PriorityWatchList:PWL) และสหรฐอเมรกาไดยกเลกสทธพเศษทางการคากบสนคาทน�าเขาจากประเทศไทยหลายรายการ แมวาประเทศไทยมการใชCL ยาเพอแกปญหายาบางรายการทมผลกระทบตอบคคลจ�านวนมากแลวกตาม ประเทศไทยกยงคงมมลคาน�าเขายาจากป2535 ถงป2552สงขนมากกวามลคาการผลตในประเทศเปนจ�านวนกวา2เทาตว(ตารางท3และแผนภมท1)

ตารางท 3มลคาการผลตและการน�าเขายามาในราชอาณาจกรส�าหรบยาแผนปจจบนตงแตป2535-2552

พ.ศ. การผลตยาแผนปจจบน (ลานบาท) การน�าเขายาแผนปจจบน (ลานบาท)

ส�าหรบมนษย ส�าหรบสตว รวม ส�าหรบมนษย ส�าหรบสตว รวม

2535 10,696.54 385.05 11,081.59 4,682.61 1,114.14 5,796.75 2536 11,831.03 275.66 12,106.69 5,075.31 1,145.35 6,220.66 2537 12,969.68 284.35 13,254.03 6,086.63 1,211.63 7,298.26 2538 15,820.87 461.74 16,282.61 9,276.47 1,487.20 10,763.67 2539 18,174.43 472.571 18,647.00 10,435.34 1,628.28 12,063.62 2540 19,591.55 477.727 20,069.28 13,375.57 2,115.67 15,491.23 2541 16,726.12 352.168 17,078.29 9,739.08 2,100.57 11,839.65 2542 19,033.94 686.719 19,720.66 14,232.33 2,486.88 16,719.21 2543 20,995.92 682.521 21,678.44 16,700.35 2,517.25 19,217.60 2544 23,087.90 829.609 23,917.51 19,967.64 2,722.03 22,689.66 2545 24,144.56 542.229 24,686.79 19,867.94 2,901.87 22,769.82 2546 26,586.12 977.219 27,563.33 26,024.87 3,563.26 29,588.13 2547 31,707.65 931.882 32,639.53 30,545.54 3,101.56 33,647.10 2548 29,704.78 1,425.85 31,130.64 38,293.37 3,337.48 41,630.85 2549 30,910.92 1,831.21 32,745.13 45,004.55 3,584.50 48,589.05 2550 41,232.43 1,473.91 42,706.34 53,000.10 3,237.14 56,237.23 2551 35,322.85 1,517.68 36,840.53 64,148.13 3,169.97 67,318.09 2552* 37,525.38 2,182.58 39,707.96 70,607.22 4,139.10 74,746.32

ทมา:ส�านกยา

Executive Journal 163

แผนภมท 1 มลคาการผลตและการน�าสงเขายามาในราชอาณาจกรส�าหรบยาแผนปจจบนตงแตป2530-2551ทมา:ส�านกยา

มาตรการตางๆทภาครฐใชรวมทงการท�าCLยาดวยถงแมจะท�าใหราคายาบางรายการลดลงไดแตกมผลกระทบตอภาพลกษณของประเทศในเรองของการละเมดสทธ ดงนนเพอใหเกดความเปนธรรมส�าหรบทกฝายการก�าหนดใหเปดเผยโครงสรางตนทนราคายานาจะเปนทางออกทดและเปนธรรม

กำรก�ำหนดองคประกอบของโครงสรำงตนทนรำคำยำน�ำเขำ

ก�าหนดราคาน�าเขาของตวแทนจ�าหนายซงเปนบรษทลกของผผลตทเขามาประกอบธรกจในประเทศไทย โดยปกตทฐานของราคาควรก�าหนดดวยบรษทแมทอยตางประเทศ ซงเรยกวาTransferPricesและบวกเพมดวยตนทนสวนทเพมขนอาทคาภาษน�าเขา คาขนสง คาเบยประกนภย คาใชจายในการน�าของออก(shipping)หรออาจจะมคาโกดงเกบสนคาเพอรอด�าเนนงานในเรองภาษศลกากรซงเรยกวาคลงทณฑบนคาตรวจสอบคณภาพสนคา การขาดทนจากอตราแลกเปลยน คาใชจายในการด�าเนนการและผลก�าไรทบรษทผจดจ�าหนายตองการวธการตงราคาดงกลาวเปนการตงราคาขายดวยวธตนทนบวกก�าไร(CostPlus)ค�าวาตนทน(Cost)หมายถง“รายจายทเกดขนเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการซงอาจจายเปนเงนสดสนทรพยอนหนทนหรอการใหบรการ หรอการกอหน ทงนรวมถงผลขาดทนทวดคาเปนตวเงนไดทเกยวของโดยตรงกบการไดมาซงสนคาหรอบรการ”ดงนนในสวนของตนทนราคายาน�าเขาคอราคาทบรษทแมในตางประเทศก�าหนดขนรวมกบคาใชจายตางๆ ทบรษทน�าเขาตองช�าระจนกระทงยาอยในสภาพพรอมทจะขายได

รายละเอยดองคประกอบของโครงสรางตนทนราคายาน�าเขาจากตางประเทศควรประกอบดวย2สวนคอสวนทรวมเขาเปนตนทนของผลตภณฑยาและสวนทเปนคาใชจายในการด�าเนนงานและผลก�าไรทตองการซงตองน�าไปบวกเขากบตนทนเพอตงราคาขายในลกษณะของCostPlusดงตอไปน1. สวนทถอวำเปนตนทนของผลตภณฑยำ

1.1 ราคาโอน (Transfer Prices) จากบรษทแมในตางประเทศเปนราคาทบรษทผผลตในตางประเทศตงราคาทบรษทตวแทนจ�าหนายหรอบรษทลกในประเทศไทยตองช�าระใหบรษทผผลตหรอบรษทผจดจ�าหนายในตางประเทศ TransferPricingคอการทคสญญาท�าธรกรรมระหวางกนโดยก�าหนดราคาซอ-ขาย สนคาหรอใหบรการทแตกตางไปจากราคาตลาดหรอArm’sLengthPriceโดยทกรมสรรพากรไดมค�าสงทป.113/2545(ลงวนท16พฤษภาคม2545)(อมรศกดพงศพศตม,2545)เรอง“การเสยภาษเงนไดของบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลกรณการก�าหนดราคาโอนใหเปนไปตามราคาตลาด”เพอใหเจาพนกงานสรรพากรใชเปนแนวทางปฏบตเพอใหเปนมาตรฐานเดยวกนในการก�าหนดแนวทางการประเมนรายไดหรอรายจายใหเปนไปตามราคาตลาดในการค�านวณก�าไรสทธเพอเสยภาษเงนไดของบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลตลอดจนระบรายละเอยดของเอกสารหลกฐาน10ขอทผเสยภาษควรจดท�าประกอบการพจารณาของเจาพนกงานประเมนตามค�าสงกรมสรรพากรฉบบนค�าสงของกรมสรรพากรขางตนเปนแนวทางในการแกปญหาการหลกเลยงภาษของบรษททมความเกยวพนกน(RelatedParties)ในลกษณะตางๆอาทบรษททมการถอหนระหวางกนเกนกวารอยละ50หรอเรยกวาบรษทยอยบรษททมการถอหนระหวางกนตงแตรอยละ20แตไมเกนรอยละ50หรอเรยกวาบรษทรวมบรษททมเจาของหรอผถอหนใหญรายเดยวกน หรอเรยกวาบรษททเกยวเนองกน เพอใหเสยภาษเงนไดนอยทสดหรอไมเสยเลยหากแตดร.พนตธรภาพวงศนตกรส�านกกฎหมายกรมสรรพากร(2547)ไดแสดงความกงวลในเรองของการก�าหนดราคาโอนส�าหรบธรกจทมความเกยวพนกนขางตนวาอาจอาศยความสมพนธในการก�าหนดราคาใหแตกตางจากราคาโดยทวไปตามกลไกธรกจทเรยกเกบระหวางคสญญาทไมมความสมพนธกน(UnrelatedParties) หรอราคาArm’sLength ได ทงนในการท�าธรกรรมระหวางประเทศ ราคาโอนสามารถถกบดเบอนใหเปนราคาโอนทพเศษโดยความสมพนธได2 กรณ คอก�าหนดราคาใหสงเปนพเศษ หรอก�าหนดราคาใหต�าเปนพเศษ แนนอนวาผลทตามมาคอก�าไรจะถกถายโอนไปมาภายในกลมของตนผานราคาโอนดงกลาวนนเอง

Executive Journal164

- ถาก�าหนดราคาโอนใหสงเปนพเศษเทากบวาก�าไรทโอนไปยงประเทศทผ ขายหรอผ ใหบรการตงอย ในระดบสงจงเสยภาษทประเทศนนมาก ในเวลาเดยวกน ผซอหรอผรบบรการในอกประเทศมรายจายสงท�าใหก�าไรต�าหรออาจจะเกดผลขาดทนจงเสยภาษทประเทศนนนอยหรอไมตองเสยเลยเนองจากประสบผลขาดทนสทธ - ถาก�าหนดราคาใหต�าเปนพเศษเทากบวาก�าไรโอนไปยงประเทศทผซอหรอผรบบรการตงอย เพราะมรายจายทต�ามากก�าไรจะสงจงเสยภาษทประเทศนนมากในเวลาเดยวกนผขายหรอผใหบรการในอกประเทศมก�าไรต�าหรออาจจะเกดผลขาดทนเพราะมรายรบต�าเสยภาษทประเทศนนนอยหรอไมตองเสยเลยเนองจากประสบผลขาดทนสทธ 1.2 คาภาษศลกากรหมายถงภาษทเรยกเกบจากราคาศลกากร “ราคาศลกากร” หรอ “ราคา” แหงของอยางใดนน ในกรณของน�าเขาหมายถงราคาของสนคาน�าเขาเพอใชเปนฐานในการประเมนภาษอากรปจจบนประเทศไทยใชราคาศลกากรทเรยกวา“ระบบราคาแกตต(GATTValuation)”ขององคการศลกากรโลก(WorldCustomOrganization:WCO)และองคการการคาโลก(WorldTradeOrganization:WTO) ในการก�าหนดราคาสนคาขาเขาส�าหรบการค�านวณคาภาษอากรปกตการก�าหนดราคาศลกากรจะอยบนพนฐานของราคาซอขายของทน�าเขาซงเปนราคาทผซอจายหรอพงจายจรงใหกบผขายในตางประเทศ อยางไรกดราคาซอขายของทน�าเขานนจะอยภายใตเงอนไขบางประการเชนการซอขายผซอกบผขายตองไมมความสมพนธกนหรอการซอขายนนตองไมมเงอนไขอยางอนอก 1.3 คาใชจายในการขนสง หมายถงคาขนสงสนคาจากประเทศผผลตหรอผจ�าหนายจนถงบรษทผน�าเขาทผน�าเขาตองช�าระซงหมายรวมถงคาขนสงคาประกนภยและคาด�าเนนการตางๆเพอใหสนคาถงสถานทของผน�าเขา 1.4 ผลขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ หมายถงผลตางระหวางอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ณวนทไดรบสนคาและวนทช�าระเงนคาสนคา 1.5 คาใชจายในการออกของ (shipping)หมายถงคาใชจายทเกดขนในกระบวนการน�าสนคาผานดานศลกากรทตองเสยใหบรษทตวแทนในการน�าเขา-สงออก(shipping) 1.6 คาเกบรกษาสนคากอนการด�าเนนการทางศลกากร หมายถงคาเชาคลงสนคา และคาดแลสนคาในระหวางรอการด�าเนนงานทางศลกากร

คาใชจายสวนแรกถอวาเปนตนทนของผลตภณฑยาซงหากยาถกจ�าหนายไปแลวตนทนดงกลาวจะถอวาเปนคาใชจายในงบก�าไรขาดทนสวนทเหลอถอวาเปนสนทรพยในงบดล2. สวนทเปนคำใชจำยในกำรด�ำเนนงำน และผลก�ำไรทตองน�ำไป

บวกเพม

2.1 คาใชจายในการบรหาร หมายถงคาใชจายทเกดขนในส�านกงานสวนทไมเกยวของกบการขายอาทคาสาธารณปโภคส�านกงานเงนเดอนพนกงานในส�านกงานคาเครองเขยนสงพมพคาเสอมราคาสนทรพยถาวรในส�านกงาน เชนเครองคอมพวเตอรโตะเกาอซงเรยกวาอปกรณส�านกงานเปนตน 2.2 คาใชจายในการขาย หมายถงคาใชจายตางๆ ทเกยวของกบแผนกขายโดยตรง เชน คาโฆษณา คานายหนาพนกงานคาขนสงออกเงนเดอนพนกงานขายหรอคาใชจายในการสงเสรมการขายอนๆ 2.3 คาใชจายทางการเงนหมายถงตนทนทางการเงนคอดอกเบยจายทเกดจากเงนกยมเพอใชในการด�าเนนงาน 2.4 อตราก�าไรของบรษทตวแทน หมายถงก�าไรของกจการตอคาขายของกจการ ส�าหรบคาใชจายในสวนท2เปนคาใชจายทปรากฏในงบก�าไรขาดทนและผประกอบการตองน�าคาใชจายสวนนพรอมก�าไรทตองการบวกเขากบตนทนเพอตงขนเปนราคาขาย ซงเปนทมาของโครงสรางตนทนราคายาทสมเหตสมผล รายละเอยดองคประกอบของโครงสรางตนทนราคายาส�าหรบยาทผลตซงควรเปนตนทนของบรษทผผลตยาน�าเขาซงอยตางประเทศประกอบดวย วตถดบทางตรง (Direct Materials) หมายถงเคมหลก(activeingredient)ซงเปนสวนผสมทส�าคญของยาทผผลต(หากอยในประเทศไทยตองแสดงแหลงทมาของวตถดบดวย)หรออาจจะหมายรวมถงสวนผสมทเปนnon-activeingredientเชนแปงกลโคส ส เปนตน บางกจการน�าภาชนะบรรจรวมเปนสวนหนงของวตถดบเนองจากสามารถคดเขาผลตภณฑไดโดยตรงเชนยาพารา1เมดประกอบดวยตวยาและสวนทท�าใหยาเมดใหญหรอเลกกคอแปงซงถอเปนnon-activeingredientสวนยาบางประเภทมรสขมอาจจะมสวนผสมของกลโคสหรอมการใสส คาแรงงานทางตรง (Direct Labor)หมายถงเงนทจายใหพนกงานทท�างานในสายการผลตโดยตรงซงไมรวมเงนเดอนของผจดการโรงงาน หวหนาฝายผลต เงนเดอนของแผนกซอมบ�ารงเงนเดอนแมบาน เงนเดอนยาม หรอเงนเดอนของพนกงานในส�านกงานเปนตน

Executive Journal 165

คาใชจายการผลต หรอโสหยในการผลต หรอคาใชจายโรงงาน (Manufacturing Overhead, Factory Overhead, Indirect Manufacturing Overhead)หมายถงตนทนการผลตทนอกเหนอจากตนทนวตถดบทางตรงและตนทนคาแรงงานทางตรง โดยปกตคาใชจายการผลตเปนตนทนทเกดขนเนองจากกจกรรมทสนบสนนใหการผลตเปนไปอยางมประสทธภาพยงขนคาใชจายการผลตของกจการอตสาหกรรมแตละประเภทมความแตกตางกนแตโดยปกตทวๆไปประกอบดวยรายการดงตอไปน -วตถดบทางออม(IndirectMaterial)หรอวสดโรงงาน(FactorySupplies)หรอวสดสนเปลอง(Supplies)เชนถงทใชในการตวงยาหรอภาชนะบรรจซ�าหากไมรวมในวตถดบกอาจจะถอเปนวสดสนเปลองเปนตน -คาแรงงานทางออม(IndirectLabor)เชนเงนเดอนผจดการโรงงาน เงนเดอนหวหนาควบคมงาน เงนเดอนยาม และเงนเดอนแมบานเปนตน -คาใชจายการผลตอนๆประกอบดวย คาสาธารณปโภคตางๆเชนคาน�าประปาคาไฟฟาโรงงานและคาโทรศพท คาใชจายเกยวกบทรพยสน เชน คาเสอมราคาเครองจกรคาเชาโรงงานคาเสอมราคาอาคารโรงงานคาเครองมอใชไปคาซอมแซมเครองจกรคาซอมแซมอาคารคาเบยประกนภยทรพยสนและภาษทรพยสนเปนตน คาใชจายของแผนกบรการเชนคารกษาพยาบาลคาอาหารคาใชจายเกยวของกบการรกษาความสะอาดและคาใชจายเกยวกบการรกษาความปลอดภยเปนตน คาใชจายเบดเตลดในการผลตอนๆในโรงงานเชนคาสทธบตรซงจะตองมการตดจ�าหนายไมเกน20ปตามความคมครองของสทธบตรซงก�าหนดระยะเวลา20ปนบตงแตวนทมการจดทะเบยนโมเลกลของยาซงผผลตคดคนขนมาไดการทยาทมสทธบตรราคาแพงในระยะแรกๆอาจจะเปนเพราะผผลตน�าคาใชจายจ�านวนมากทใชในการคดคนไดสตรการผลตยาขนมาไดเปนคาใชจายทงจ�านวนและรวมเปนตนทนของยา โดยคดราคาเปนราคาขายใหบรษทลกทอยในประเทศไทยซงมผลท�าใหราคาแพงมากในปแรกๆเมอมการคดตนทนคาสทธบตรเปนตนทนการผลตครงแรกทผลตแลวในการผลตครงตอมาอาจมการลดราคายาลง คาใชจายทเกดขนทง3 สวนน เรยกวาปจจยการผลตซงถอวาเปนตนทนของผลตภณฑสวนคาใชจายในการด�าเนนงานเปนคาใชจายทเกดขนทส�านกงานไมถอวาเปนตนทนของผลตภณฑ

อยางไรกตามเมอบรษทผผลตไดตนทนการผลตตามทกลาวขางตนแลวผผลตจะตองพจารณาถงคาใชจายในการด�าเนนงานซงประกอบดวย3สวนคอคาใชจายในการขายไดแกคานายหนาคาโฆษณาและคาสงเสรมการขายอนๆเปนตนคาใชจายในการบรหารไดแกเงนเดอนพนกงานทงหมดยกเวนฝายขายและฝายผลตคาน�าคาไฟฟาและคาใชจายอนๆทเกดขนในส�านกงานทงหมด และคาใชจายทางการเงนหรอตนทนทางการเงนไดแกดอกเบยจายซงเกดจากการกยมเพอน�าเงนมาใชในการด�าเนนงานเปนตนคาใชจายดงกลาวจะปรากฏในงบก�าไรขาดทนโดยปกตแลวผประกอบการจะน�าคาใชจายสวนนไปค�านวณราคาขายโดยบวกกบตนทนการผลต ซงอาจจะพจารณาเปนอตรารอยละของยอดขาย โดยพจารณาวาในอดตทผานมาวาคาใชจายสวนนเปนอตรารอยละเทาใดของยอดขายเนองจากคาใชจายสวนนไมมสวนสมพนธกบการผลตการตงราคาในลกษณะนเรยกวาการตงราคาขายดวยวธตนทนบวกก�าไร(CostPlus) หรอCostOrientedPricingทจะตองครอบคลมทงคาใชจายในการด�าเนนงานและก�าไรทตองการ การก�าหนดราคา(pricing)ดวยวธCostPlusหรอCostOrientedPricingเปนวธการตงราคาโดยมงเนนทตนทนและการก�าหนดองคประกอบของราคายาขางตนจะมงเนนทตนทนเตม(full-costpricing) คอน�าตนทนทงหมดซงประกอบดวยปจจยการผลตทง3ประเภทซงไดแกวตถดบทางตรงคาแรงงานทางตรงและคาใชจายการผลตเปนฐานในการตงราคาวธการตงราคาโดยทวไปมใชมงเนนเฉพาะตนทนเปนหลกหากแตมวธการหลายวธดงน 1.การตงราคาโดยมงเนนทตนทนCostOrientedPricing 2. วธการตงราคาโดยยดความตองการของตลาดเปนเกณฑ(demandorientedpricing) 3. ว ธ การต ง ราคาโดยยดการแข งขน เป น เกณฑ (competitionorientedpricing) นอกจากวธการตงราคาดงกลาวแลวสงทตองค�านงถงในการตงราคาคอลกษณะของตลาด วาตลาดของผลตภณฑเปนตลาดชนดผกขาด ซงกคอตลาดสนคาสทธบตร ตลาดชนดทมผผลตนอยรายตลาดทมการแขงขนไมสมบรณและประการสดทายคอตลาดซงมการแขงขนอยางสมบรณหากเปนตลาดสทธบตรแลวการตงราคาอาจมใชราคาทก�าหนดไวขางตน จากการสมภาษณบรษทผน�าเขาพบวาการตงราคาขายของยาถกก�าหนดจากบรษทแมในตางประเทศหากเปนบรษททอยในเครอเดยวกนหรอมการถอหนในลกษณะของบรษทรวมและบรษทยอย ซงผใหขอมลไมทราบไดวาใชการตงราคาแบบCostPlusหรอไมแตผบรโภคอาท

Executive Journal166

หมอฝายจดซอของโรงพยาบาลไดใหความเหนตรงกนส�าหรบยาน�าเขาวาผขายจะตงราคาสงสดเทาทจะท�าไดโดยจากการคนควาขอมลบรษทขามชาตยกษใหญรายหนงมอตราก�าไรขนตนโดยเฉลยประมาณกวารอยละ50 และมคาใชจายในการขายหรอคาการตลาดกวารอยละ20ดงนนการก�าหนดใหเปดเผยองคประกอบของตนทนราคายาจงเปนสงจ�าเปน

บทสรป

จากความพยายามในการแกปญหาราคายาแพงซงเปนสาเหตทท�าใหคนไทยบางสวนไมสามารถเขาถงยา และเปนรายจายทท�าใหรฐตองสญเสยงบประมาณจ�านวนมากกวาความเปนจรงซงส�านกงานเลขาธการสภานตบญญตแหงชาต(ประชาไท,2550)ไดออกกฎหมายในเรองของการใหธรกจทผลตยาเปดเผยองคประกอบของตนทนราคายา ซงการออกกฎหมายครงนนาทจะครอบคลมทงยาทตดสทธบตรและยาตนแบบทน�าเขาจากตางประเทศ เพราะราคาน�าเขาหรอราคาโอนเปนราคาซงควบคมไดยาก และหากผผลตไมไดแจงสวนผสมของยาเฉกเชนกบบรษทผผลตยาสามญในประเทศไทยแลวเปนการยากทหนวยงานทเกยวของสามารถตรวจสอบและควบคมราคายาได ทงน ยาทกประเภทไมวาจะเปนยาตนแบบทตดสทธบตรหรอยาสามญควรมฉลากเพอระบสวนผสมเชนเดยวกบสนคาอปโภคบรโภคชนดอนๆซงจ�าเปนตองมมาตรการควบคมราคายาโดยเฉพาะยาทจ�าเปนในบญชยาหลก การใชมาตรการควบคมราคาอาจกระท�าไดหลายลกษณะซงอาจควบคมราคายาเปนรายชนดหรอโดยการก�าหนดราคายากลาง ซงสามารถก�าหนดไดดวยการใหบรษทผผลตหรอผน�าเขาเปดเผยองคประกอบของตนทนราคายาและผลก�าไร ซงมใชวธการก�าหนดราคากลางโดยพจารณาจากราคาเดมหรอพจารณาจากราคาทขายในโรงพยาบาลหรอรานขายยาโดยราคาดงกลาวอาจจะสงมากอยแลวถงแมจะสามารถตงในราคาทต�ากวาราคาดงกลาวมากแลวกอาจจะเปนราคาทสงเกนไป เนองจากไมทราบองคประกอบของตนทนราคายาดงนนการทสภานตบญญตแหงชาตก�าหนดใหตองมการเปดเผยองคประกอบของราคายาเนองจากเหนความส�าคญขององคประกอบของตนทนราคายาและกรมสรรพากรไดมค�าสงทป.113/2545เรอง“การเสยภาษเงนไดของบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลกรณการก�าหนดราคาโอนใหเปนไปตามราคาตลาด”หรอArm’sLengthPriceซงหากบรษทขามชาตไมไดก�าหนดองคประกอบของตนทนราคายากไมสามารถตรวจสอบไดวาราคาตลาดนนเปนราคาทยตธรรมหรอไม

การก�าหนดองคประกอบของตนทนราคายาเปนปจจยหนงซงมผลท�าใหหนวยงานทเกยวของอาทส�านกงบประมาณกรมการคาภายในกรมสรรพากรกรมศลกากรองคการอาหารและยาหลกประกนสขภาพประกนสงคมหรอระบบสวสดการขาราชการท�างานดวยกนภายใตบรรทดฐานเดยวกนและสามารถท�างานประสานกนอยางมประสทธภาพโดยสามารถท�าใหราคายาลดลงและผบรโภคสามารถเขาถงยาไดอยางมประสทธภาพโดยหนวยงานทเกยวของสามารถใชองคประกอบของตนทนราคาเพอการก�าหนดงบประมาณไดอยางเหมาะสมกรมการคาภายในสามารถควบคมราคายาไดอยางมประสทธภาพ กรมสรรพากรและกรมศลกากรสามารถจดเกบภาษไดอยางเหมาะสมโรงพยาบาลทรบผปวยเขาตามหลกประกนสขภาพและการประกนสงคมไมตองจายยาราคาถกทไมตรงกบโรค หรอแบกรบภาระคายาทแพงมากเกนปกตและใหยาทถกกบโรคในราคาทเหมาะสมกบผปวยรวมทงรฐไมตองเสยงบประมาณในสวนระบบสวสดการขาราชการจ�านวนมากเชนทเปนอยและโรงพยาบาลของรฐไมจ�าเปนตองใหยาราคาแพงเกนความจ�าเปนกบคนไข เพอทน�ารายไดมาชดเชยกบระบบประกนสขภาพและประกนสงคม และกระทรวงการคลงควรปรบอตราคาบรการสาธารณสข เพอใชส�าหรบการเบกจายคารกษาพยาบาลในสถานพยาบาลของทางราชการ(ตารางท1)หากราคายาทใหโรงพยาบาลของรฐเบกจายตามตารางท1ไดรวมทงคายาและคาด�าเนนการของโรงพยาบาลแลว ควรแยกระหวางราคายาและคาบรการซงผปวยจะตองเสยใหกบโรงพยาบาลทเขารบการรกษาไมควรใชราคายาเปนตวแปรในการคดคาโสหยอนๆทเกดขนในโรงพยาบาล นอกจากนแลวหนวยงานทเกยวของขางตนควรท�างานประสานกนภายใตขอมลเดยวกนโดยตองมการตรวจสอบขอมลซงกนและกนหรอมหนวยงานกลางทจะท�าหนาทในการเกบขอมลองคประกอบของตนทนราคายาและกระจายขอมลไปยงหนวยงานทเกยวของ ถงแมขอมลเหลานเปนความลบทางการคา หากแตกระทบถงคนสวนใหญแลวกตองเปดเผยเชนเดยวกบอาหารประเภทอนโดยการเปดเผยขอมลตองไมกระทบตอผประกอบการและผทเกยวของตองไมน�าขอมลไปหาผลประโยชนสวนตว

Executive Journal 167

บรรณำนกรม

จกรกฤษณควรพจน.(2546.)ยาแพง...ทางออกอยทไหน?. สบคนเมอ31สงหาคม2553,จากhttp://www. measwatch.org/autopage/showpage.php?t=1&s_ id=207&d_id=207,2550.ดวงมณโกมารทต.(2546).การบญชตนทน(พมพครงท9). กรงเทพฯ:บรษทแอคทฟพรนทจ�ากด.ประชาไท.(2550).มาตรการบงคบใชสทธ(ซแอล):รลก(ใน รายละเอยด)รยาว(ถงอนาคต).สบคนเมอ29มถนายน 2554,จากhttp://www.aidsaccess.com/09/index. php?option=com_content&task=view&id=53& Itemid=2ปราณเอยมลออภกด.(2550).การบรหารการตลาด(พมพ ครงท1).กรงเทพฯ:บรษทธนาเพรสจ�ากดพชรนทรไตรรตนรงเรอง.(2553).การบญชตนทน(พมพครง ท6).กรงเทพฯ:โรงพมพมหาวทยาลยกรงเทพ.พนตธรภาพวงศ.(2547).ค�าสงกรมสรรพากรทป.113/2545 กบราคาโอน(TransferPricing).สบคนเมอ29มถนายน 2554,จากhttp://www.lawreform.go.th/lawreform/ index.php?option=com_content&task=view&id= 10&Itemid=12พษณจงสถตวฒนา.(2548).การบรหารการตลาด การ วเคราะห กลยทธ และการตดสนใจ(พมพครงท7) กรงเทพฯ:ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.ศนยขอมลขาวสารดานเวชภณฑกระทรวงสาธารณสข. (ม.ป.ป.).ราคาอางองจดซอยา(ปกต).สบคนเมอ29 มถนายน2554,จากhttp://dmsic.moph.go.th/price/ price1_1.php?method=drugศรวรรณเสรรตนและคณะ.(2544).การบรหารการตลาดยค ใหม (ฉบบปรบปรงใหม).กรงเทพฯ:บรษทธระฟลมและ ไซเทกซจ�ากดศศวมลมอ�าพล.(2546).การบญชเพอการจดการ Managerial Accounting(พมพครงท6).กรงเทพฯ:บรษทอนไมนงจ�ากด.ส�านกยา.(ม.ป.ป.)มลคาการผลตและการน�าสงยาเขามาใน ราชอาณาจกรส�าหรบยาแผนปจจบนตงแตป2530- 2553.สบคนเมอ31สงหาคม2553,จากhttp://www2. fda.moph.go.th/drug/zone_search/files/sea001_001.asp

สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย. (2546).ศพทบญช.กรงเทพฯ:บรษทพ.เอ.ลฟวงจ�ากด.สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย(ทดอารไอ).(ม.ป.ป.). เรองราคายาในประเทศไทย:ไดเวลาทรฐจะตองเขามาก�ากบ ดแลอยางจรงจงหรอยง.สบคนเมอ31สงหาคม2553, จากhttp://www.ftawatch.org/all/news/19658,2553.อมรศกดพงศพศตม.(2545).กตกาขอควรระวง:การวางแผน ภาษ(1).สบคนเมอ29มถนายน2554,จากhttp:// www.nationejobs.com/content/legal/taxclinic/ template.php?conno=49เอเอสทวผจดการออนไลน.(2550,4มนาคม).เลขาฯสปสช. เผยท�าCLยาตานเอดสชวยรฐประหยดมาก.ASTVผจดการ. สบคนเมอ31สงหาคม2553,จากhttp://www.manager. co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9500000025648Blocher,Chen,andLin.(1997).Cost Management a Strategic Emphasis.USA:McGraw-Hill.VanDerbeck,E.J.(2002).Principles of Cost Accounting. (12thed.).South-Western,adivisionofThomson Learning:CovertoCoverPublishing,Inc.Horngren,C.T.,Foster,G.AndDatar,S.M.(1997).Cost Accounting: A Managerial Emphasis.(9thed.). EnglewoodCliffs,N.J.:Prentice-HallInternational,inc.Hicks,D.T.(1999).Activity-Based Costing Making It Work for Small and Mid-Sized Companies.(2nded.). USA:JohnWiley&Sons,Inc.Hilton,R.W.,Maher,M.W.andSelto,F.H.(2000).Cost Management Strategies for Business Decisions. (2nded.).USA:McGraw-Hill.Moriarity,S.andAllen,C.P.(1991).Cost Accounting. (3rded.).NY:JohnWiley&sons,Inc.,Raiborn,DinneyandPrather-kinsey.(2008).Cost Accounting.(6thed.).South-Western,adivisionof ThomsonLearning:LEAPPublishing,Inc.