เปรตสนท ไชยวงศคต

ทปรกษาอธการบดดานการบรหารมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

๑. ความน�า ความหมายของค�าวา “เปรต”

ค�าวา เปรต หมายถง1๑. ผละโลกนไปแลว, คนทตายไปแลว ๒. สตวจ�าพวกหนงซงเกดอยใน

อบายชนทเรยกวา ปตตวสย หรอ เปตตวสย (แดนเปรต) ไดรบความทกขทรมานเพราะอดอยาก ไมม

จะกน แมเมอมกนกกนไมได หรอกนไดโดยยาก

ค�าวา เปรต หมายถง2 สตวพวกหนง เกดในอบายภม คอแดนทกข, ผเลวจ�าพวกหนง

มหลายชนด ชนดหนงตามทวากนวา มรปรางสงโยงเยงเทาตนตาล กนแตเลอดและหนองเปนอาหาร

มกรองเสยงดงวด ๆ ในตอนกลางคน, ค�าเรยกเปนเชงแชงดาหรอปรามาสคนทอดอยากผอมโซ

เทยวรบกวนขอเขากน หรอเมอมใครไดโชคลาภกเขามาขอแบงปนเปนอยางขอแบงสวนบญ หรอท�านอง

เชนนนวา เปรต หรอ อายเปรต

อกนยหนง3 ค�าวา เปรต มาจากค�าสนสกฤตวา เปรต ตรงกบค�าบาลวา เปตะ แปลได ๒

ความหมาย คอ :

๑) เปรต แปลวา ผละไปแลว หรอผทตายจากโลกนไปแลว หมายถง ดวงวญญาณของบรรพบรษ

หรอวญญาณผทตายไปแลว ดงเชนค�าในประโยควา นาย ก. ไดท�าบญอทศใหกบเปตชน ค�าวา เปตชน

ในทน หมายถงญาตทลวงลบไปแลวของนาย ก. นนเอง ซงอาจจะไปผดไปเกดแลว หรอยงไมไดไปผด

ไปเกดกตาม

๒) เปรต แปลวา ผหางไกลจากความสข หมายถงปศาจจ�าพวกหนงทเคยกออกศลกรรมเอาไว

และตองมารบใชผลกรรมนนอยางทกขทรมาน โดยแตละตนจะมรปรางหนาตานาเกลยดนากลว และ

เสวยผลกรรมในลกษณะทแตกตางกนออกไป ขนอยกบกรรมทตนไดท�าไว

1 พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลธรรม, พมพครงท ๑๒, (กรงเทพ-มหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๑), หนา ๒๔๘.

2 ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๔, (กรงเทพมหานคร : ศรวฒนา

อนเตอรปรนท, ๒๕๕๖), หนา ๗๕๕.3 ศกดสทธ พนธสตย, ระวงจะเปนเปรต, (กรงเทพมหานคร : เลยงเซยง เพยรเพอพทธศาสน, มปพ.) หนา

๑๔.

08. ���� (86-112).indd 86 30/4/2561 19:42:25

เปรต 87

เปรตในความหมายของคนไทยทวไป กคอ ผชนดหนง จงมกเรยก เปรตวา ผเปรต มบางทาน

ไดจดผบางจ�าพวก เชน ผกระสอ ผกระหง ผปอบ แตทจรงผเหลานนกคอ เปรต นนเอง แตบางทาน

กกลาวแยงวาบรรดาผ ๆ ทคนไทยเรารจกนนนาจะเปน อสรกาย มากกวาจะเปนเปรต

กวากนไป !

๒. ภมของเปรต ในพระพทธศาสนาไดจดภพภมทสรรพสตวผยงมกเลสทงหลายจะตองเวยนวายตายเกดวา

มทงหมด ๓๑ ภพภม เรยกวา “วฏสงสาร ๓๑ ภม” แบงเปน ๓ ระดบ คอ4 :

๑) กามาวจรภม คอ ภมของผยงแสวงหาความสขจากกามคณ ๕ ไดแก รป เสยง กลน รส และ

สมผสทนาพอใจ ม ๑๑ ภม คอ อบายภม ๔, มนสสโลก ๑ และ สวรรค ๖5

๒) รปาวจรภม คอ ภมของผเสพสขจากการเขารปฌานตงแตปฐมฌาน ทตยฌาน ตตยฌาน และ

จตตถฌาน ม ๑๖ ภม นบตงแตพรหมปารสชชาขนไปจนถงอกนฏฐพรหม6

๓) อรปาวจรภม คอ ภมอนเปนทอยของผเจรญสมาธจนถงระดบอรปฌาน ๔ เปนผเสพสข

อนเกดจากการเขาอรปฌาน ม ๔ ภม ตามล�าดบของอรปฌานมอากาสานญจายตนภม เปนตน7

บรรดาสตวผยงมกเลสทงหลายเกดใน ๓๑ ภมนเทานน ไมมนอกเหนอจากน สวนใครจะเกด

ในภพภมใด ขนอยกบกรรมเปนตวก�าหนดจดสรรให ใครท�ากรรมด ยอมเกดในภพภมทด ใครท�าชว

ยอมไปเกดในภพภมทชว ตามกรรมทตนไดสรางไว

ภพภมของเปรตจดเปนหนงในอบายภม ๔ และจดเปนภพภมส�าหรบลงโทษผทกระท�าบาป

ทถอวาเปน อนดบ ๒ รองจากนรก กลาวกนวาผทเกดในนรกนนจะถกลงโทษใหทกขทรมานอยตลอด

เวลา โดยไมมผอนหนกผอนเบา ไมมหยดพกแมเสยววนาท

สวนผทเกดในภมของเปรตแมจะตองรบกรรมเชนเดยวกบสตวนรก แตกมผอนหนกผอนเบาบาง

ในบางครงบางคราว เชน เปรตปากเทารเขม มความหวโหยอยางแรง แตกมผอนปรนใหหากนประทง

4 อางแลว, หนา ๑๕-๑๖.5

อบายภม ๔ : ๑) นรก ๒) เปรตวสย ๓) อสรกายภม และ ๔) ก�าเนดสตวดรจฉาน ๕) มนษย, สวรรค ๖ :

๖) จาตมหาราชกา ๗) ดาวดงส ๘) ยามา ๙) ดสต ๑๐) นมมานรด ๑๑) ปรนมมตวสวตต.6 รปพรหม ๑๖ : ๑) พรหมปารสชชา ๒) พรหมปโรหตา ๓) มหาพรหมา ๔) ปรตตาภา ๕) อปปมาณาภา

๖) อาภสสรา ๗) ปรตตสภา ๘) อปปมาณสภา ๙) สภกณหา ๑๐) อสญญสตตา ๑๑) เวหปผลา ๑๒) อวหา

๑๓) อตปปา ๑๔) สทสสา ๑๕) สทสส และ ๑๖) อกนฏฐา7 อรปพรหม ๔ : ๑) อากาสานญจายตนะ ๒) วญญาณญจายตนะ ๓) อากญจญญายตนะ และ ๔) เนวสญญา-

นาสญญายตนะ

08. ���� (86-112).indd 87 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑88

ความหวได เปนตน แตถงกระนนกยงทกขทรมานแสนสาหสนบเปนรอยเปนพนป หรออาจมากกวานน

เปนกปเปนกลปกม

๓. ประเภทของเปรต8

๑) จ�าแนกตามทมา ม ๒ ประเภท :

๑. เปรตทไปจากโลกมนษย ไดแก เปรตจ�าพวกทท�ากรรมไมหนกพอทจะไปรบโทษในนรก

ท�ากรรมทมโทษพอเหมาะพอสมจะไปเกดในภมของเปรต พอตายไปกไปเกดเปนเปรตชดใชกรรมทนท

ไมตองลงนรกกอน

๒. เปรตทมาจากนรก ไดแก ผทท�ากรรมหนกเอาไว เมอครงยงมชวตอย หลงจากตายไปแลว

กไปชดใชกรรมนนในนรกขมตาง ๆ ตามน�าหนกของกรรม เมอใชกรรมในนรกหมดแลว แตยงมเศษกรรม

ตดตวอย กจะมาเกดเปนเปรตเพอชดใชเศษกรรมทเหลออย

๒) จ�าแนกตามลกษณะการเสวยผลกรรม ม ๕ ประเภท :

๑. ขปปปาสกเปรต : เปรตหวกระหาย ไดแก เปรตทเสวยผลกรรมดวยความอดยากหวโหย

มรปรางผอมโซ เทยวแสวงหาของกนไปตามทตาง ๆ แตกไมพบสงทเปนอาหารใด ๆ เปรตบางจ�าพวก

วบากกรรมบนดาลใหไปพบแมน�า ขาวปลาอาหารวางอยตรงหนา ดวยความหวกระหายเปรตเหลานน

กวงเขาหาหมายจะกนใหอมหน�า แตเมอจะเอาเขาปาก น�า อาหาร เหลานนกกลายเปนหน เปนทราย

เปนแกลบ ไมสามารถจะกนจะดมได เปรตเหลานนกไดแตคร�าครวญ รองไหอยางนาเวทนา เปรตบางตน

มปากเทารเขม จะกนอะไรกกนไดทละนอย ไมอาจกนใหสาแกความหวได ทเปนดงน เพราะผลกรรม

ทเกดจากความตระหนถเหนยว หวงแหนในทรพยของตน ไมเคยท�าบญ ท�าทาน แมท�ากท�าดวยความ

เสยดาย

๒. วนตาสเปรต : เปรตกนของสกปรก ไดแก เปรตทเสวยผลกรรมดวยการกนของสกปรก

เปนอาหาร เชน กนอจจาระ ซากศพ น�าลาย เสลด น�าเหลอง น�าหนอง กนลกของตวเอง เปนตน

เปนผลมาจากกรรมทพดจาไมด โกหกมดเทจ พดสบถสาบาน พดค�าหยาบ ดถกดหมนผมพระคณหรอ

ผทรงศล เปนตน

๓. ปรทตตปชวเปรต : เปรตขอสวนบญ ไดแกเปรตทมความหวโหย แตไมสามารถจะกน

อาหารอยางอนได นอกจากขอรบสวนบญจากญาตอทศให เปรตจ�าพวกนจะมโทษเบาบาง คอไมไดสราง

เวรสรางกรรมทหนกหนาสาหส ถาเปรยบเหมอนนกโทษกคอนกโทษทกอคดไมรนแรง พรอมทจะให

ญาตประกนตว อกสวนหนงคอ เปรตทท�ากรรมหนกแตไดชดใชกรรมนนเบาบางหรอเหลอนอยเตมท

8 อางแลว, หนา ๒๐-๒๓.

08. ���� (86-112).indd 88 30/4/2561 19:42:26

เปรต 89

เมอไดรบการอทศบญจากญาตกจะพนจากความเปนเปรตทนท เปรยบเหมอนนกโทษคดรายแรง แตม

ความประพฤตด เมอรบโทษใกลครบแลว หากไดรบการอภยโทษกจะไดรบการปลอยตวกอนก�าหนด

๔. ณชฌามตณหกเปรต : เปรตไฟเผา9 ไดแก เปรตทเสวยผลกรรมดวยการถกไฟแผดเผา

รางกาย โดยมากเปนผลกรรมจากการใชไฟเผาทรพยสนหรอใชไฟเผาท�ารายคนอน

๕. เวมานกเปรต : เปรตมวมาน10

ไดแกเปรตทมวมานหรอทอยเปนหลกแหลงของตนเอง

เปรตจ�าพวกนเคยเปนอบาสการกษาศลอโบสถ แตไดเลนชนอกใจสาม เมอตายไปเกดเปนเปรต มรางกาย

สวยงาม และไดอยในวมานทพยหลงใหญ ดวยอานสงสแหงศลทตนเคยรกษา แตพอตกกลางคนตองลง

จากวมานใหสนขรมกด ดวยผลแหงกรรมเลนชและโกหกสาม

๔. เปรตอยทไหน ภพภมหรอทอยของเปรตนนทานกลาววา

11 อยในโลกของมนษยนเอง เพยงแตวาอยคนละมต

ไมอาจมองเหนหรอตดตอสอสารกนไดโดยประสาทสมผสทง ๕ นอกจากผมญาณวเศษเทานนจงจะ

สามารถเหนหรอตดตอกบเปรตผานมตได หรออกทางหนงคอเปรตเปนผตดตอเราเอง โดยเปรตปรากฏ

กายหยาบจนเราสามารถมองเหนหรอรบรดวยประสาทสมผสทางใดทางหนง

แหลงทอยของเปรตก�าหนดแนนอนไมได ขนอยกบวาเปรตตนนนท�ากรรมทผกพนกบสถานท

ใดไว เชน เปรตบางตนมความหวงแหนในทรพยสมบตในวดวาอารามทตนไดสรางไว หรอเคยเปน

เจาอาวาสปกครองกมกจะเกดในวดหรอสถานทนนๆ คอยเฝาหวงแหนทรพยของตน หรอเปรตบางตน

สมยเปนมนษยเคยใชชวตอยในหมบานน มความเกยวพนกบญาตพนอง กมกจะไปเกดในทใกลหมบาน

แหงนน เปรตบางตนไดท�าดเอาไว ผลบญสงใหไดวมานทพยเมอตายไปกไปอยในวมานของตน ซงวมานนน

อาจตงอยในปา ในเขา ในถ�า

แตเปรตสวนมากมกจะอยไมเปนหลกแหลง จะเทยวสญจรแสวงหาสวนบญไปเรอย ๆ ทใดมคน

ไปท�าบญมาก ๆ เปรตกมกจะไปรวมตวกนอยในทนน ๆ เพอรอรบสวนบญทเขาอทศใหดงนน เราจงมก

จะเหนเปรตในวดมากกวาทอน

9 มหามกฏราชวทยาลย, เปรต ๑-๔ : หนงสอพระสตรและอรรถกถาแปล เลมท ๓๙ (ขททกนกาย ขททกปาฐะ)

เลมท ๑ ฉบบมหามกฏราชวทยาลย (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๒๕), หนา ๒๙๙.10

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, อรรถกถาภาษาไทย พระสตตนตปฎก ขททกนกาย เปตวตถ ฉบบมหาจฬา-ลงกรณราชวทยาลย (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๖), หนา (๑๕)

11 ศกดสทธ พนธสตย, ระวงจะเปนเปรต, (กรงเทพมหานคร : เลยงเซยง เพยรเพอพทธศาสน, ม.ป.พ.) หนา

๑๕-๑๖.

08. ���� (86-112).indd 89 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑90

๕. กรรมทท�าใหไปเกดเปนเปรต12

เปรต มมากมายหลายชนดดวยกน ซงเปรตชนดไหนจะมรปรางและมความเปนอยอยางไรนน

ขนอยกบบาปกรรมทตนไดกระท�า ซงบาปกรรมทวานนอาจเปนเศษกรรมทหลงเหลอจากนรก หรอเปน

บาปกรรมทท�าไวในโลกมนษยทสงผลใหไปเกดเปนเปรตโดยตรง

ในโลกของเปรต แมจะเปนโลกทเตมไปดวยความอดอยากหวโหย แตใชวาเปรตทกตนจะตอง

รบกรรมดวยความหวโหยเสมอไป เพราะเปรตทรบกรรมดวยถกไฟเผาไหมรางกายกม ถกสนขกดกม

ถกหนอนเจาะตามรางกายกม ถกหอกดาบทมแทงกม และยงมรปแบบอนอกมากมาย

เปรตตนไหนจะรบกรรมอยางไร ขนอยกบรปแบบของกรรมทท�า ซงทานจ�าแนกไว ๑๐ อยาง

เรยกวา อกศลกรรมบถ ๑๐ แยกเปน :

๑) กายทจรต ๓ : ฆาสตว

ลกทรพย/มจฉาชพ

ประพฤตผดในกาม

๒) วจทจรต ๔ : พดเทจ

พดสอเสยด

พดค�าหยาบ

พดเพอเจอ

๓) มโนทจรต ๓ : คดโลภอยากไดของเขา

คดพยาบาทท�าลาย

เหนผดท�านองคลองธรรม

๖. ตวอยางเปรตชนดตาง ๆ

๑. เปรตสมยพทธกาล13

บคคลแรกทยนยนวา เปรตมจรง คอสมเดจพระสมมาสมพทธเจา เพราะมหลกฐานเปน

พระพทธพจนทจารกไวในคมภรพระไตรปฎก ซงเปนคมภรทเกาแกทสดในพระพทธศาสนา ปจจบน

มทงหมด ๔๕ เลม ในพระไตรปฎกเลมท ๑๖ (สงยตตนกาย นทานวรรค) มพระสตรทบนทกเรองราว

บพกรรมของเปรตเอาไว ๒๑ เรอง และในพระไตรปฎกเลมท ๒๖ (ขททกนกาย วมานวตถ เปตวตถ

เถรคาถา เถรคาถา) ไดบนทกเรองราวบพกรรมของเปรตตาง ๆ เอาไว ๕๑ เรอง นอกจากนยงมเรองราว

12 อางแลว, หนา ๓๕.

13 อางแลว, หนา ๑๐.

08. ���� (86-112).indd 90 30/4/2561 19:42:26

เปรต 91

ของเปรตทกระจดกระจายอยในพระไตรปฎกเลมอนอกมากมาย เชน ในพระไตรปฎกเลมท ๒๕

(ขททกนกาย ขททกปาฐะ ธรรมบท อทาน อตวตตกะ สตตนบาต) ไดกลาวถงบพกรรมของเปรตง

และเปรตกา เปนตน

๑) เปรตเศรษฐบตร : โลหกมภนรกหมนเรวมาก14

เปนเรองแสดงผลกรรมชวของบตรเศรษฐ ๔ คน ในกรงสาวตถทไดประพฤตลวงละเมดภรรยา

ของผอน และท�าชวอยางอนอกมาก ตายแลวไปเกดในนรกชอโลหภมภ ไดรบทกขเวทนาแสนสาหส

อยากจะระบายความทกขจงผดจากกนนรกขนมากลาวไดคนละ ๑ อกษรตวแรก กจมดงลงสกนนรก

ตอไป เสยงอกษรตวแรกทแตละตนเปลงออกมาคอ ส น ท โส กลบดงกกกองถงพระโสตของพระเจา

ปเสนทโกศล ผบรรทมไมหลบ เพราะทรงรอคอยใหถงเวลารงอรณเรว ๆ จะไดทรงชมเชยสตรรปงาม

ททอดพระเนตรในวนนน และรบสงใหสามของนางไปหาดนสอรณมาจากสระแหงหนง ณ ทไกล

แลวกลบมาใหทนเวลาทรงสนานของพระองค ซงเปนอบายทจะประหารชวตสามของนาง

ดวยความกลวเสยงนน พอรงอรณ พระองคเสดจไปเฝาพระผมพระภาคตามค�าแนะน�าของ

พระนางมลลกาเทว พระผมพระภาคจงตรสเลาเรองเปรตเศรษฐบตรถวาย และขณะนนสามของสตรนน

ไดมานงฟงอยดวย เพราะกลบมาทนเวลา แตประตพระนครปดกอนก�าหนด จงเอาดนสอรณแขวนไวท

ประตพระนคร แลวมารอจะเขาเฝาพระผมพระภาค ณ พระเชตวน

พระพทธองคไดตรสวาอกษร ๔ ตว คอ ส น ท โส ทเปรต ๔ ตนกลาวนน ความจรงพวกเขา

ตองการกลาวค�าเตมแตโลหกมภนรกนนหมนเรวมาก จงกลาวไดเพยงตนละ ๑ ตวอกษร

“อกษร ส มาจากค�าวา สฏวสสสหสาน (๖ หมนป) เขาตองการจะบอกวา

สฏวสสสหสสาน ปรปณณาน สพพโส

นรเย ปจจมานาน� กทา อนโต ภวสสตฯ

เมอพวกเราหมกไหมอยในนรก๖หมนปครบถวนบรบรณ

เมอไรจกมความสนสด

อกษร น มาจากค�าวา นตถ (ไมม) คอเขาตองการจะบอกวา

นตถ อนโต กโต อนโต น อนโต ปฏทสสต

ตถาห ปกต� ปาป มม ตยหญจ มารสฯ

14 มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พระสตตนต-

ปฎก ขททกนกาย วมานวตถ เปตวตถ, เถรคาถา, เถรคาถา เลมท ๒๖ (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-

ราชวทยาลย, ๒๕๓๙), หนา [๕๑]-[๕๒] และหนา ๓๐๐.

08. ���� (86-112).indd 91 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑92

ความสนสดไมมความสนสดจะมทไหน

ความสนสดจกไมปรากฏ

เพอนยากเพราะเราและทานไดท�ากรรมชวไวอยางนน

อกษร ท มาจากค�าวา ทชชวต� ชวมห (มชวตอยอยางล�าบาก) เขาตองการจะบอกวา

ทชชวต� ชวมห เย สนเต น ททมมเส

สนเตส เทยยธมเมส ทป นากมหมตโตฯ

พวกเราเมอไทยธรรมมอย ไมใหของทมอย

จงมชวตอยอยางล�าบาก

เมอไทยธรรมมอยพวกเราไมไดท�าทพงแกตน

อกษร โส มาจากค�าวา โสห� (เรานน) คอเขาตองการจะบอกวา

โสห� นน อโต คนตวา โยน ลทธาน มานส

วทญญ สลสมปนโน กาหาม กสล� พห�ฯ

เรานนจากเปตโลกนไปแลว ไดเกดเปนมนษย

จกรความประสงคของผขอ สมบรณดวยศล

ท�ากศลใหมากเปนแน”

พระศาสดาครนตรสคาถาเหลาน จงทรงแสดงธรรมโดยพสดาร เมอจบเทศนา บรษผน�าดนเหนยว

และดอกอบลด�ารงอยในโสดาปตตผล พระราชาทรงเกดธรรมสงเวช ทรงละความเพงเลงในหญงทผอน

หวงแหน ไดเปนผยนดแตภรรยาของตนฯ

๒) เปรตกนข : บาปแกลงเอาขถวายพระ15

ในสมยของพระพทธเจาพระนามวากสสปะ มพราหมณชาวเมองราชคฤหคนหนงไมมจตเลอมใส

ในพระพทธศาสนา ปรารถนาจะแกลงพระภกษใหอบอาย จงใหคนไปนมนตพระมาฉนทบาน เมอพระ

มาแลวกใหคนยกส�ารบมาถวายพระ แตพอพระเปดส�ารบจะฉนเทานนถงกบผงะหงายหลง เพราะสงท

พราหมณน�ามาถวายคอ “ข”

พราหมณไดพดกบพระวา “ขอพวกทานฉนไดเตมทนะ ถาไมพอขอใหมได” วาแลวกหวเราะ

ชอบใจ ดวยผลกรรมทเขาไดท�ากบพระในครงนน เมอตายไปแลวไดไปเกดเปนเปรตตนหนงในหลมข

เมอมนษยมาถายกอาปากรบกนอจจาระ และใชมอทงสองกอบคถกนดวยความหว สาสมแกบาปกรรม

ทท�าไว

15 ศกดสทธ พนธสตย, ระวงจะเปนเปรต, (กรงเทพมหานคร : เสยงเซยง เพยรเพอพทธศาสน, ม.ป.พ.), หนา ๕๐.

08. ���� (86-112).indd 92 30/4/2561 19:42:26

เปรต 93

๓) เปรตรางทรง : บาปหลอกคนใหงมงาย16

สมยหนง พระมหาโมคคลลานะ ก�าลงจะลงจากเขาเพอบณฑบาตในเวลาเชามด ทานไดพบเปรต

หญงตนหนง สวมเสอผาขาดรงรง ผวพรรณด�าหยาบกราน เนอตวเตมไปดวยแผลเนามน�าหนองไหลเยม

สงกลนเหมนราวกบซากศพลอยอยในอากาศ ถกนกแรงนกกาตามจก กรดรองดวยความเจบปวดทรมาน

พระเถระทลถามบพกรรมของเปรตตนนนกบพระพทธเจา พระพทธองคตรสวาเปรตตนนในอดต

เคยเปนหญงอยในเมองราชคฤหแหงน นางไดตงตวเปนรางทรง สามารถตดตอกบเทพเจาและสงศกดสทธ

ตาง ๆ ได ท�าใหคนหลงเชอและไดความเคารพนบถอมากมาย นางไดเขาทรงหลอกลวงคนอนหากน

อยางนจนตลอดชวต ครนตายไปไดไปเกดในนรก เมอพนจากนรกแลวกไดมาเกดเปนเปรตรางเนา

นางไดอาศยรางกายของตนหลอกลวงคนอนวาเปนรางทรงประกอบมจฉาชพ จงตองมาทนทกขทรมาน

มรางกายเนาเชนน

เรองนเปนอทาหรณอยางดส�าหรบผทคดจะท�ามาหากนบนความเชอความงมงายของคนอน

เพราะนอกจากจะเปนการท�ามาหากนทไรศกดศรแลว ยงเสยงตอการเปนเปรตอกดวย

๔) เปรตถกไฟไหม : ผลของการผดศล17

เปรตตนนอาศยอยทเชงเขาแหงหนงในเมองราชคฤห มลกษณะคลายกบพระหมจวร จวรทเขา

หมมเปลวไฟลกโชตชวงแผดเผาทวมกาย รองโอดโอยดวยความเจบปวดทรมาน เปนทนาเวทนาอยางยง

พระมหาโมลคลลานะเปนผพบเหน จงไดกราบทลถามถงบพกรรมของเปรตดงกลาว พระพทธองค

ตรสวาในอดตชาตเปรตตนนเคยบวชเปนพระภกษในศาสนาของพระกสสปพทธเจา ประพฤตยอหยอน

ในพระธรรมวนย ลวงละเมดสกขาบทนอยใหญทงหลาย โดยไมเกรงกลวตอบาป เปนพระแตเพยง

รปลกษณภายนอกทปลงผมหมผาเหลองเทานน สวนขอวตรปฏบตหาใชพระไม

ดวยผลกรรมทกระท�าย�ายพระธรรมวนยและอาศยผาเหลองบงหนา หลอกคนอนเลยงชพ

เมอมรณภาพไปแลวไปเกดในนรกสนพทธนดรหนง ครนหมดกรรมในนรกแลว จงมาเกดเปนเปรตพระ

นงหมจวรทมไฟลกโชน

ผทอยในเครองแบบ แลวอาศยเครองแบบหลอกลวงคนอนหากนโปรดระวง เครองแบบนน

จะกลายเปนไฟเผากายตนในชาตหนา

16 อางแลว, หนา ๕๒.

17 อางแลว, หนา ๕๕.

08. ���� (86-112).indd 93 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑94

๕) เปรตปากเนา : โทษของการยยงใหเขาแตกกน18

เปรตตนนมผวพรรณทงดงามดงทอง มรศมสวางไสวลอยอยในอากาศราวกบเทพ แตเมอเปรต

ตนนอาปากขน กลนเหมนเหมอนซากศพเนากฟงกระจายออกมาจากปาก หมหนอนนบรอยนบพนขนาด

เทานวมอชอนไซเจาะกนปากเตมไปหมด อาปากทหนงหมหนอนกรวงหลนจากปาก ในอดตเคยบวช

เปนพระภกษในศาสนาของพระกสสปพทธเจา มอปนสยชอบพดสอเสยดยยงใหคนอนแตกคอกน

วนหนงเขายยงใหพระเถระสองรปทรกกนดงพนองแตกคอกน เพอทตนจะไดเปนเจาอาวาสแทน

พระเถระทงสองรปทถกยยงไดทะเลาะกน และหนออกจากวดไปคนละทาง ไมพบกนนานนบสบป

ภายหลงพระเถระทงสองไดพบและปรบความเขาใจกน เรงปฏบตธรรมจนส�าเรจพระอรหนต

ฝายพระทชอบพดสอเสยด เมอตายไปไดไปเกดในนรกอเวจ พนจากนรกแลว จงมาเกดเปนเปรตปากเนา

ผลกรรมจากการพดสอเสยด ท�าใหมปากเนาเหมน และดวยอานสงสแหงการรกษาศล ไมท�าผด

วนยขออน ๆ สงผลใหมผวพรรณงดงามผองใส

๖) เปรตแชงทาน : โทษของการสาปแชงดาคนท�าด19

เปรตตนนอดตเคยเปนภรรยาของหวหนานายชางหกในหมบานแหงหนง นางเปนคนตระหน

ถเหนยว และยงมความเหนผด ไมยนดในการท�าบญ คราหนงมพระกรรมฐาน ๑๒ รปเดนธดงคผานไป

ทหมบาน นายชางหกและชาวบานมความเลอมใส จงนมนตใหทานจ�าพรรษา ณ ทใกลหมบานและ

แบงกนรบอปฏฐากภกษคนละรป สวนหวหนานายชางหกรบอปฏฐาก ๒ รป การรบอปฏฐากพระครงน

สรางความไมพอใจแกภรรยาของเขาเปนอยางมาก แตเขากไมใสใจ ตงใจอปฏฐากพระดวยความศรทธา

จนกระทงออกพรรษา

ในวนออกพรรษานายชางหกไดจดถวายภตตาหารพรอมกบถวายผาเนอดแกพระทตนอปฏฐาก

สรางความไมพอใจแกภรรยาจนทนไมไหวถงกบดาพระสาปแชงสามวา “ขอใหขาวน�าอาหารททานถวาย

แกพระในมอน จงกลายเปนข เปนเลอด เปนน�าหนองใหทานกน สวนผาเนอดทถวายจงกลายเปน

แผนเหลกแดงใหทานสวมใสในชาตหนาเถด”

ดวยผลกรรมทไมใสใจตอการท�าบญใหทาน และสาปแชงความดทสามท�า สงผลใหนางไปเกดเปน

เปรตทนทกขทรมานดวยความหวกระหาย สวนสามของนางไปเกดเปนรกขเทวดามวมานอยบนตนไม

แหงหนง

นางเปรตเมอทราบวาสามของตนเกดเปนรกขเทวดาจงไปขอขาวปลาอาหาร น�า และเครองนงหม

รกขเทวดาไดใหทกอยางตามทขอ แตของทใหทกอยาง เมอตกถงมอนางกกลายเปนข เปนเยยว

18 อางแลว, หนา ๖๒.

19 อางแลว, หนา ๖๖-๖๗.

08. ���� (86-112).indd 94 30/4/2561 19:42:26

เปรต 95

เปนเลอด เปนน�าหนองทงหมด แมเสอผาทใหไปกกลายเปนแผนเหลกแดงเผาเนอจนไหมเกรยม

ปวดแสบปวดรอนยงนก

๗) เปรตผพพากษา : โทษของการพดวจทจรต20

สมยหนง ขณะทพระนารทเถระลงจากภเขา เพอไปรบบณฑบาต ทานเหนเปรตตนหนงมผวพรรณ

งดงามดงทอง ประดบประดาดวยเครองประดบสวยงาม มหญงสาวเปนบรวารมากมาย นงฉกเนอหลง

ของตวเองกนเปนอาหาร รองไหดวยความเจบปวด ทานจงถามถงบพกรรมทเปรตตนนนไดท�าไว

เปรตตนนนเลาใหฟงวา ในอดตตนเคยเกดเปนผพพากษา รบราชการสนองงานพระเจาพมพสาร

ในเมองราชคฤห กระท�าการทจรตรบสนบนตดสนคดดวยความอยตธรรม แถมยงมกกลาวค�าสอเสยด

โกหกหลอกลวง

ตอมาพระเจาพมพสารมความเลอมใสในพระพทธศาสนา ถออโบสถศลเดอนละ ๖ วน ท�าให

ขาราชการสวนใหญถอตามพระองค ยกเวนขาพเจาคนเดยว เมอถกพระราชาถามวา “เธอรกษาอโบสถ

หรอไม” กกราบทลโกหกวา “รกษา พะยะคะ” เพอนคนหนงรวาขาพเจาพดไมจรง จงขอรองใหขาพเจา

ถออโบสถศลครงวนในวนนน

ขาพเจาตกลงและไดสมาทานอโบสถศลในวนนน พอตกกลางคนไดเสยชวตลงดวยโรคปจจบน

ดวยอานสงสแหงการรกษาอโบสถศลท�าใหขาพเจารปงาม มผวพรรณดงทอง มวมานและหญงบรวาร

มากมาย แตทตองฉกเนอหลงของตวเองกนเปนอาหารน กเพราะผลกรรมทรบสนบนและตดสนคดดวย

ความไมเปนธรรม

๒. เปรตสมยกรงรตนโกสนทร

เรองของเปรต ๔ เรองตอไปน คณศกดสทธ พนธสตย พทธศาสตรบณฑต รนท ๔๓ มหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดกรณาถอดความจากค�าบอกเลาของครบาอาจารย ๓ ทาน คอ

หลวงปมน ภรทตโต หลวงปจนทา ถาวโร และหลวงปชอบ านสโม โปรดอานดวยโยนโสมนสการ

ไปตามล�าดบ :

๑) เปรตหวงกระดก :21

หลวงปมน ภรทตโต วดปาสทธาวาส ต�าบลธาตเชงชม อ�าเภอเมองสกลนคร จงหวดสกลนคร

๔๗๐๐๐ เกดเมอวนท ๒๐ มกราคม พ.ศ. ๒๔๓๑ ในตระกล “แกนแกว” ณ บานค�าบง อ�าเภอโขงเจยม

จงหวดอบลราชธาน อปสมบทเมอวนท ๑๒ มถนายน พ.ศ. ๒๔๓๖ มรณภาพเมอ พ.ศ. ๒๔๙๒ สรอาย

ได ๗๙ ป ๕๖ พรรษา

20 อางแลว, หนา ๙๐.

21 อางแลว, หนา ๑๐๙-๑๔๓.

08. ���� (86-112).indd 95 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑96

ค�าสอน : ชวตทยงใหญ คอชวตทอยดวยทาน ศล เมตตา และกตญญ

หลวงปเลาวา เมอ พ.ศ. ๒๔๙๐ ณ วดปาบานหนองผอ อ�าเภอเมองสกลนคร จงหวดสกลนคร

คนวนหนง เวลาใกลรง ขณะทหลวงปก�าลงนงภาวนาอยบนกฎกไดยนเสยงรองคร�าครวญวา “ฮอ ๆ ๆ

ลกจา เมยจา”

หลวงปสงสยวาใครหนอมารองไหร�าพงร�าพนอยแถวน ณ ปาชายทงทายหมบานหนองผอ ไมไกล

จากวดปาบานหนองผอ ปรากฏเสยงรองร�าพงร�าพนวา “ฮอ ๆ ฮอ ๆ เมยจา ลกจา”

หลวงปจงถอดจตคอย ๆ เดนไปทางเสยงทดงมา พรอมกบพดเสยงเบา ๆ วา “ผใดหนอมารองไห

เปนหมาเฝาไหกระดกอยน”

ทนใดนนกปรากฏรางเปรตเพศชายตนหนงโผลออกมาดวยความตกใจ พรอมกบตะโกนลนวา

“อาก ! ผพระหลอก!!”

หลวงปจงพดวา “อาตมาไมใชผ อาตมาไดยนเสยงรองไห จงถอดจตมาดวาแตเจาชออะไร ท�าไม

จงไมไปผดไปเกด?”

“ขานอยชอตาเซยงจวง (เซยง : เปนภาษาอสานใชเรยกคนทเคยบวชเปนสามเณรมากอน)

ขานอยคดถงลกคดถงเมยหลาย หลวงปชวยพาลกเมยขานอยมาหาขานอยหนอยเถอะ”

หลวงปจงกลาววา “ตวเจานมวแตหลงยดมนถอมนวาลกก เมยก จนตองตายกลายมาเปนเปรต

เฝากระดกเหมอนหมาหวงกระดก ทกขทรมานมา ๕๐๐ ปแลว ยงไมรตวอก ลกเมยเจาปานนไปเกด

เปนอะไรแลวกไมร แตเจากลบมานงหวงกระดกทเปลาประโยชนอยน มนนาเวทนานก ความยดมน

ถอมน มนท�าใหเปนทกข ตายไปกไมไดไปผดไปเกด เหมอนกบคนอนเขา ปลอยวางซะ จะมานงรองไห

เปนผอด ๆ อยาก ๆ กบไหกระดกมนบคมกนดอก”

เปรตเซยงจวงนงประนมมอฟงหลวงปดวยความเศราสลด และไดกมลงกราบหลวงป พรอมกบ

กลาววา “ขานอยเขาใจทหลวงปพดแลว ขอบพระคณหลวงปทเมตตา” จากนน ไดหายแวบไป

หลวงป “ไปดนะ เซยงจวง”

อก ๒ วนตอมา ขณะทหลวงปก�าลงนงอยทกฎ กมชาย ๒ คนอมไหคนละใบ มานมสการหลวงป

หลวงปถามวา “โยมทงสองมธระอะไรหรอ?” ชายคนหนงนงประนมมอนมสการหลวงปวา

“เรองคอวา นายเคนไปไถนา ไปนอนหลบใตตนไม และมเปรตตนหนงมาเขาฝนครบหลวงป”

นายเคนเลาวา “เปรตตนนนบอกใหขานอยไปเอาไหสองใบมาใหหลวงปขอรบ ในฝนนนเปรต

บอกวาชอตาเซยงจวง เมอสองวนทแลว ไดฟงเทศนจากหลวงป ท�าใหไดสต ไมยดมนในไหกระดก

อกตอไป บดนเขาจะไปเกดแลว จงขอใหน�าไหทงสองใบมาถวายหลวงป ขอรบ”

หลวงปจงถามวา “แลวไปเจอไหทไหนละ?” “เจอตอนไถนาครบ หลวงป”

08. ���� (86-112).indd 96 30/4/2561 19:42:26

เปรต 97

หลวงปจงกลาวกบชายทงสองวา “นแหละโยม ความรก ความหวงหาอาลย เปนเหตใหคน

ไปเกดเปนผเปรต หวงสงใดมาก กไปเกดเปนเปรตเฝาสงนน จนลมวนลมคน ผานไปเปนรอย

เปนพนปกยงไมรตว ระวงนะโยม หวงอะไรมาก ๆ ตายไปจะเปนผเปรตเฝาทรพย”

๒) เปรตหญงมช :22

หลวงปจนทา ถาวโร วดปาเขานอย อ�าเภอวงทรายพน จงหวดพจตร เกดในตระกล “ไชยนตย”

เมอวนท ๑๐ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๔๖๕ ณ บานแดง อ�าเภอเมองรอยเอด จงหวดรอยเอด อปสมบทเมอ

พ.ศ. ๒๔๙๐ มรณภาพเมอวนท ๒๑ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๕๕ สรอายได ๙๐ ป ๖๕ พรรษา

ค�าสอน : ถาเรามพระไตรสรณคมนและศลธรรมบรสทธแลว ทกอยางชนะหมดทงสน ไมตอง

หวนไหว นอกนนกเปนมหาเสนห มหานยม

หลวงปเลาวา เมอ พ.ศ. ๒๕๐๓ หลวงปไดจ�าพรรษาทปาชาวดบานหวดง อ�าเภอเมองนครพนม

จงหวดนครพนม คนวนหนง ขณะทหลวงปก�าลงเดนจงกรมอยนน จตของทานรวมเปนหนงเกดแสงสวาง

วาบขนในใจ ทนใดนน กมแสงสวางวาบออกจากหนาอกขางซาย ทามกลางบรรยากาศทเงยบสงบ

ขณะเดยวกนหลวงปกไดกลนเหมนเนาลอยมา จงลมตาขนด สงทปรากฏตอหนาคอเปรตหญง ๓ ตน

มรางกายสงใหญราวภเขาตดผมทรงกระทม เหมอนคนอสานโบราณ ไมใสเสอผา ยนหางจากหลวงป

ประมาณ ๒ วา เปรตทง ๓ ตนสงเสยงรองวด ๆ ๆ ๆ ๆ เยนยะเยอก มรางกายเหมนเนา เตมไปดวย

น�าหนองไหลเยม พากนเอาของลบถกบเครอไม ตนไม ขณะเดยวกนกมหนอนปากขอรวงลงมาจาก

บรเวณของลบ แลวกพากนไตกลบขนไปใหม เปรตทง ๓ ตนกรดรองดวยความเจบปวดและทรมานมาก

หลวงปจงถามบพกรรมของเปรตทง ๓ ตนวา “พวกเจาไปกอกรรมอะไรมาหรอ ถงตองมารบ

กรรมอนนาเวทนาเชนน”

เปรตทง ๓ ตนรองไห และบอกบพกรรมของตน พรอมกบขอรองใหหลวงปชวย “แตกอนเรา

ทง ๓ เกดในหมบานน ไดกระท�ากรรมเลนช นอกใจสาม ส�าสอนกบผชายไมเลอกหนา ไมเวนแมแต

พระสงคองคเจา ขอหลวงปไดโปรดชวยอนเคราะหพวกดฉนดวยเถด”

หลวงปนงหลบตา ก�าหนดจต จงทราบวาทานกบเปรตทง ๓ เคยเกดเปนญาตกนมาในชาตกอน

จงไดกลาววา “อาตมาจะชวย แตพวกเจากตองชวยตวเองดวยนะ” หลวงปใหเปรตทง ๓ รบไตรสรณคมน

และศล ๕ สอนใหรจกการสวดมนตและภาวนา “พทโธ”

“ไมมสงใดจะชวยลบลางความทกขของพวกเจาได นอกจากพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ

ขอใหพวกเจาตงจตภาวนา “พทโธ” อยตลอดเวลานะ พรงนอาตมาจะบอกชาวบานท�าบญอทศไปให

พวกเจาอกแรงหนง”

22 อางแลว, หนา ๑๑๘-๑๒๖.

08. ���� (86-112).indd 97 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑98

เปรตทง ๓ ตนรบ “สาธ” พรอมกมลงกราบหลวงป และคอย ๆ หายตวไป

เชาวนตอมาหลวงปเขาไปบณฑบาตในหมบาน และเลาเรองทงหมดใหโยมฟง “เมอคนนเปรต

ผหญงเปลอยกาย ๓ ตน มาหาอาตมานาเวทนายงนก อยากใหญาตโยมชวยท�าบญอทศไปใหพวกเขา

อยางนอยเปรต ๓ ตนนน กเคยเกดเปนคนในหมบานนและอาจเปนญาตกบใครในทนกได”

ชาวบานฟงค�าหลวงปแลว ไดพรอมใจกนถวายอาหารบณฑบาตและผาจวรแดหลวงป และอทศ

สวนกศลไปใหเปรตทง ๓ ตนนน “บญทขาพเจาไดท�าในวนน ขาพเจาขออทศใหแกเปรตทง ๓ ตนทมา

พบหลวงป ขอใหเปรตทง ๓ ตน จงพนทกข มความสขดวยเถด”

เวลาผานไปหลายเดอน...คนหนง ขณะทหลวงปก�าลงยนภาวนาอยกลางปาชา เปรตทง ๓ ตน

ไดปรากฏตวตอหนาหลวงปอกครง แตคราวนกลบมลกษณะผวพรรณทสวยงามมรศมออกจากกาย

เปรตทง ๓ ตนไดพรอมกนคกเขาและกมลงกราบหลวงป และกลาววา “พวกดฉนมากราบ

ขอบพระคณหลวงปทเมตตาชวยอนเคราะหพวกดฉนใหพนจากความทกขทรมานเจาคะ”

หลวงปจงกลาววา “นแหละ พวกเจาจงจ�าไวบญบาปมจรง จงอยาไดท�าบาปเพราะเหนแก

ความสข สนกสนานชวครชวคราว เพราะผลกระทบทตามมามนสดแสนจะทกขทรมาน อยางทพวกเจา

ไดประจกษดวยตนเองแลว”

เปรตทง ๓ ตน กลาวพรอมกนวา “สาธ เจาคะ” และกมลงกราบหลวงปดวยความเคารพ

๓) เปรตพระ :23

หลวงปจนทา ถาวโร เลาวา เมอ พ.ศ. ๒๕๑๓ ณ เทอกเขาภพาน จงหวดสกลนคร หลวงป

พรอมคณะสงฆไดเดนทางไปปฏบตธรรม ณ ถ�าจ�าปาอนเงยบสงบ เปนสถานทสปปายะส�าหรบการ

ปฏบตธรรมอยางยง เมอคณะหลวงปเดนทางไปถงถ�าจ�าปานน เปนเวลาพลบค�าแลว แตกยงมญาตโยม

หลายคนทรวมกนสรางทพกใหพระสงฆไดพ�านกปฏบตธรรม

หลวงป “ขอบใจทกคนมากนะ ทมาชวยกนสรางทพกให”

ญาตโยม “ไมเปนไรครบหลวงป วาแต เออ...หลวงปไมกลวผหรอครบ ทนมนเฮยนมากนะครบ”

หลวงป “ผอะไร มนกไมเฮยนเทากเลสหรอกนะโยม ผการพนน ผสรายาเมา ผเจาช ผยาบา

ผพวกนนนากลวกวา ‘ผจรง’ อกนะโยม”

ญาตโยม “โดนหลวงปเทศนจนได...งนพวกกระผมขอกราบลาละครบ”

ตกดกคนนน ณ บรเวณปากถ�าจ�าปา ขณะทหลวงปก�าลงนงสมาธ “พทโธ พทโธ พทโธ...” อยนน

หลวงปไดยนเสยง “ฟว ๆ ๆ, ขวบ ๆ ๆ” และ “ตก ๆ ๆ” คลายเสยงคนเดนลงเทาหนก ๆ พรอมกบ

23 อางแลว, ๑๓๒-๑๓๖.

08. ���� (86-112).indd 98 30/4/2561 19:42:26

เปรต 99

วญญาณเปรต ๓ ตน คอย ๆ ปรากฏกายขนตรงหนาหลวงป เปนรางเปรต ๓ ตน เปน “เปรตพระ”

ศรษะโลน ตนหนงนงสบงและใสองสะ อก ๒ ตน นงเฉพาะสบง ทง ๓ ตนนงชนเขายกมอไหวหลวงป

หลวงปจงถามวา “พวกเจาทง ๓ เปนใคร เคยท�าบาปกรรมอะไรหรอจงมาเกดเปนเปรตอยางน

เปนถงพระสงฆองคเจา ตายแลวท�าไมจงมสภาพเชนนเลา?”

เปรตจงเรยนหลวงปวา “พวกเราเคยบวชเปนพระอยบรเวณใกล ๆ น สมยทพวกกระผมบวช

เปนพระนน ไมมอปชฌายคอยสงสอน เปนเหตใหเราทกคนตางพากนท�าผดศลมากมาย ทงกนเหลา

เพราะรสชาตมนดแท ลวนลามผหญง ฉนอาหารยามวกาล เพราะเนอตมมนแซบจรง ๆ ครบ ขอหลวงป

ไดโปรดเมตตาชวยอนเคราะหพวกกระผมดวยเถด อยอยางนมนทกขทรมานเหลอเกนครบ”

หลวงป “อาตมาจะสอนการเจรญกรรมฐานใหเอาไปตงใจปฏบตอยางเครงครด และบอกตอ

กนนะ จะไดพนกรรม”

๓ เดอนตอมา...วนหนง ขณะทหลวงปก�าลงเดนจงกรม กปรากฏรางแมชคนหนงขนตรงหนา

เธอกมลงกราบหลวงปและกลาววา “แมชอยทน และไดปฏบตธรรมตามทหลวงปบอก บดนพนกรรมแลว

จงมาขอกราบลาเจาคะ”

หลวงป “เจรญพร แลวเปรตพระทง ๓ ตนละ เดยวนไมเหนเลย” แมช “ทง ๓ ทานพนกรรม ไป

เกดใหมแลวเจาคะ” หลวงป “ระลกถงพระพทธ พระธรรม และพระสงฆไวนะโยม” แมช “เจาคะ ดฉน

ขอกราบลาเจาคะ” หลวงป “ไปดนะโยม”

๔) เปรตแมสมภาร :24

หลวงปชอบ านสโม วดปาสมมานสรณ อ�าเภอวงสะพง จงหวดเลย เกดในตระกล “แกวสวรรณ”

เมอวนท ๑๖ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๔๔๔ อปสมบท ณ วดสรางโศก เมอวนท ๒๑ มนาคม พ.ศ. ๒๔๖๗

มรณภาพเมอวนท ๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๘ สรอายได ๙๔ ป ๗๑ พรรษา

ค�าสอน : ใหพจารณาความตาย นงกตาย นอนกตาย ยนกตาย เดนกตาย

หลวงปเลาวา ราวป พ.ศ. ๒๕๓๕ ณ วดแหงหนงในชนบททางภาคเหนอ เวลาประมาณ ๓ ทม

มบางสงก�าลงเคลอนไหว เสยงดง ฟว ๆ ๆ เยนยะเยอก ขณะทสนขภายในวดกหอนประสานเสยงกนอยาง

โหยหวน “บรวววว” ท�าใหผไดยนเสยงหอนขนลกขนชน พรอมกบมราง ๆ หนงสงโยง ลากกระสอบปาน

และแบกสงของอยบนบามงหนาไปยงกฎทหลวงปชอบ พระผทรงอภญญาสายหลวงปมนก�าลงนงอยกบ

พระบวชใหม ๒ รป

พระรปหนง “หลวงปครบ ท�าไมวนนหมามนหอนเสยงโหยหวนชวนขนลกผดปกต?” พระอก

รปหนง “นนสครบ หลวงป”

24 อางแลว, หนา ๑๓๘-๑๔๓.

08. ���� (86-112).indd 99 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑100

ทนใดนน หลวงปชอบไดหนหนาไปจองทางหนาตางกฏ พระรปหนงถามหลวงปดวยความตนเตน

“มอะไรหรอครบหลวงป?” หลวงปชมอไปทางหนาตางพรอมกบพดวา “โนนไง...ตนเหตของเสยง

หมาหอน เปรตมนยนอยโนน...” พระใหมทง ๒ รป หนขวบไปทางหนาตางดวยความตระหนก กมอง

เหนรางของเปรตผหญงตนหนง รางสงชะลด แตงกายดวยเสอสขาว ผาถงสด�าขาดกะรงกะรง บาขางขวา

แบกของสงหนง มอซายลากกระสอบปานใสของเตมพรอมกบรองครวญครางดวยความทกข “ฮอ ๆ ๆ ”

แลววางสงของลง นงประนมมอ หนหนามาทางหลวงป

พระรปหนง “หลวงปครบ! เปรตตนนมะมะมน มาท�าไมขอรบ?” พระอกรปหนง “เขาท�ากรรม

อนใดไว ขอรบ?” หลวงป “ถาพวกทานอยากร เดยวจะถามใหนะ”

เปรตตนนนไดเลาถวายใหหลวงปฟง สรปไดวา แตกอนตนเคยเกดเปนแมของสมภารวดน

ไดหยบเอาหนอไมและขาวสารอาหารแหงทเขามาท�าบญ น�ากลบบาน โดยคดวาจะท�าใหตนกนอม

ไปหลายมอ แมจะมเพอนบานมาตกเตอน ไมใหท�า เพราะมนจะบาป แตนางกไมฟง

เพอนบาน “แมอย...แมอย อยาท�าอยางนเลย มนบาปนะ ท�าอยางนไมถกนะ ขโมยของสงฆ

โบราณวาตายไปจะเปนเปรต แมอย!”

แมสมภารหนขวบไป “หนอย หนอย มารคอหอย นนางรง แกมสทธอะไรมาสอนฉน ขนาดสมภาร

ลกชายฉน เขายงไมวา อกอยาง ของนกไมใชของแกสกหนอย”

หลวงป “นแหละคนเรา เหนแกความสขเลก ๆ นอย ๆ จงยอมท�าบาป หารไมวาความสข

เลกนอยนน มนจะเปนบาปใหตนเองตองทนทกขทรมานมหนตในภายหลง... ไปเถอะ พรงนจะท�าบญ

ไปให” เปรตแมสมภารกมลงกราบหลวงป แลวยนขนแบกของและหยบกระสอบปานลากเดนไปพรอม

กบครวญคราง “ฮอ ๆ ๆ” และแวบหายตวไป

หลวงป “เรองนเปนอทาหรณสอนใจ จ�าไวนะบาปกรรมนนมจรง ท�าดไดด ท�าชวไดชว ไมม

ใครหนพนนะโยม!”

๗. เปรตในคราบมนษย :25

เปรต หรอ ความเปนเปรตนนอยใกลตวเรามาก และงายมากทคนจะกลายเปนเปรต อนท

จรงแลวความเปนเปรตนน ไมตองรอใหตายกอนคอยเปนเปรต คนทมชวตอยนแหละกกลายเปน

เปรตได พระพทธเจาเรยกวา มนสสเปโต แปลวา มนษยเปรต หรอเปรตในคราบมนษย

ซงถาวากนโดยแกนแทแลว ความทคนจะเปนคนหรอเปนอะไรนน ไมไดขนอยกบรางกายทเปน

มนษย แตขนอยกบสภาพของจตวามคณธรรมความดมากนอยแคไหน ดงทพระอาจารยฝน อาจาโร

วดปาอดมสมพร อ�าเภอพรรณานคม จงหวดสกลนคร ทานไดจ�าแนกมนษยออกเปน ๗ จ�าพวก คอ

25 อางแลว, หนา ๑๔๕-๑๔๗.

08. ���� (86-112).indd 100 30/4/2561 19:42:26

เปรต 101

๑) มนสสนรโย : มนษยสตวนรก หรอสตวนรกในคราบมนษย คอรางกายเปนมนษย แตจตใจ

และพฤตกรรมกลบชวชาเลวทราม กอกรรมท�าบาปไดเยยงสตวนรก เชน ลกทฆาพอฆาแม ลกทเสพ

ยาบาแลวขมขนแมบงเกดเกลาของตน คนเชนนแมวารางกายจะเปนมนษย แตพฤตกรรมของเขา

ชางเหยมโหด ชวชาไมตางอะไรกบสตวนรก

๒) มนสสเปโต : มนษยเปรต หรอเปรตในคราบมนษย คอรางกายเปนมนษยแตจตใจเปนเปรต

เปรต แปลวา ผละไปแลว หมายถงผยอมละทงความด หรอยอมกระท�าชวทจรตทกอยางเพอใหตน

ไดสนองความอยาก ความหว เชน คนทตดยาเสพตด ยอมเปนโจรลกเลกขโมยนอย ปลนรานทอง

เพอน�าเงนไปซอยามาเสพ หรอเจาหนาทบางคน นกการเมองบางรายทยอมทจรตคอรปชนคดโกง

ประเทศชาตเพอใหตนร�ารวย โดยไมใสใจเรองบญบาป วนๆ จตใจคดแตจะเอา ไมเคยคดจะให

คนประเภทนจงมกจะถกดาอยเสมอวา “ไอเปรต”

๓) มนสสอสรกาโย : มนษยอสรกาย คอรางกายเปนมนษยแตจตใจโหดราย เตมไปดวยโทสะ

ความอาฆาตพยาบาทชงชง ประกอบกรรมท�าชวดวยความอ�ามหตไรความปราน มพฤตกรรมเหมอน

ยกษเหมอนมาร ชอบใชความรนแรง มอปนสยกกขฬะ หยาบกระดาง ใจไมไสระก�า เชน คนทฆาคน

แลวกนเปนอาหาร พวกชอบเปบพสดารกนจหม ยาดองสตว เนอดบ พวกทคาขายมนษยดวยกน

รวมถงพวกทมวเมาในกาม ถงขนฆาขมขนพวกนทานจดเปนอสรกายในคราบมนษย

๔) มนสสตรจฉาโน : มนษยดรจฉาน คอรางกายเปนมนษย แตจตเปนสตวดรจฉาน คอมากไป

ดวยโมหะ เหนอะไรทเปนความสขของตวเองกท�าตามใจ ไมรจกแยกแยะชวด มพฤตกรรมเยยงสตว เชน

ในเรองกามกสมสไมเลอกหนา ไมสนใจวาผนนจะเปนลกเขา เมยใคร หรอเปนพอ แม ลก หรอญาต

ของตน บางครงอยากไดอะไรของใครกใชก�าลงขมเหงรงแกเอา ซงบางคนทบตได แมกระทงพอแม

บงเกดเกลาทพกลพการเพราะขอเงนแลวไมให ซงคนประเภทนมกถกดาใหเปนสตวชนดตาง ๆ

๕) มนสสมนสโส : มนษยแท คอทงตวและหวใจเปนมนษย มนษยแปลวาผมจตใจสง คอสงกวา

สตวนรก เปรต อสรกาย สตวดรจฉาน มจตทประกอบดวยความเมตตา รจกแยกแยะด-ชว ไมประกอบ

กรรมอนเปนอกศลเพราะเหนแกตว เปนผตงมนในศล ๕ มละเวนจากการฆาและเบยดเบยนสตวอน

เปนตน ซงศล ๕ นถอเปนธรรมทเปนมาตรฐานส�าหรบรองรบความเปนมนษยนนเอง

๖) มนสสเทโว : มนษยเทพ คอผทมรางกายเปนมนษย แตจตใจเปนเทวดา คอเปนผมหร

ความละอายในการท�าชวทงทางกาย วาจา และใจ โอตตปปะ ความเกรงกลวตอผลบาปทจะตามสนอง

บคคลเชนนจะไมท�าความชวเลยทงตอหนาและลบหลง อกทงยงเปนผฝกใฝในการท�าความดชวยเหลอ

ผอนอยเสมอ

08. ���� (86-112).indd 101 30/4/2561 19:42:26

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑102

๗) มนสสอรโย : มนษยผเปนอรยบคคล ไดแกบคคลทมรางกายเปนมนษยแตจตใจปราศจาก

กเลส คอ ความโลภ โกรธ หลง มจตอยเหนอความยดมนในตวตน เปนอสระจากทกขไมหวนไหว

ดวยอ�านาจของโลกธรรม ๘ คอ มลาภ เสอมลาภ มยศ เลอมยศ สรรเสรญ นนทา สข ทกข

เราคงสงเกตเหนมนษยในปจจบนมครบทง ๗ ประเภท แตประเภทท ๑-๔ นนนาจะมจ�านวน

มากกวาประเภทท ๕-๗ หรอทานผอานมความเหนอยางไร

๘. เปรตแสดงตนเพออะไร ทานพระครบวรธรรมพนจ แหงวดธรรมบวร บานค�าบด อ�าเภอวารชภม จงหวดสกลนคร

เคยเลาเรองเปรตทวดรางกลางหมบานใหคณศกดสทธ พนธสตย ขณะยงบวชเปนสามเณรฟง ซงท�าให

สามเณรศกดสทธรสกกลวมากและจ�าไดแมนย�ามาจนถงทกวนน ความวา26

ทวดรางกลางหมบาน เมอหลายสบปกอน มเปรตตนหนงอาศยอย คนหนงราว ๓ ทมกวา

มเดกชายในหมบานคนหนง อายประมาณ ๑๐ ขวบไปซอบหรใหพอ ซงเสนทางจากบานไปยง

รานคานนตองเดนทางผานวดราง และทวดรางนนมตนโพธใหญตนหนงอายราวรอยป มกงโพธใหญ

กงหนงยนออกมาทางถนน ผทเดนสญจรไปมาตองผานใตกงโพธนนไป

เมอเดกชายไปถงรานคาและซอบหรใหพอเรยบรอยแลวกเดนทางกลบ สมยนนไฟฟาเพงเรมเขา

หมบาน มไฟฟาไมกหลงคาเรอน แมจะหวค�าอยแตหมบานกเงยบมาก พอเดกชายเดนมาถงวดราง

จะผานตนโพธ ทนใดนน กงโพธทยนออกมากมเสยงคลายกบมคนขยมอยางแรง เดกชายจงแหงนหนา

ขนดตามเสยง ปรากฏวาสงทเขาเหนคอรางด�าทะมนของเปรตทสงใหญเกอบเทาตนโพธ นงหอยขา

ขยมกงโพธ ตาแดงก�า เทานนเองเดกนอยกไมอาจยบยงสตไวได วงเตลดเปดเปง พรอมกบรองวา

ชวยดวย! ... ผหลอก ๆ ๆ

กระทงผใหญในหมบานแตกตน พากนวงไลจบตวเอาไว

การทเปรตปรากฏตวใหเหนนน ทานพระครบวรธรรมพนจบอกวามเหตอย ๓ ประการ คอ

๑. ตองการขบไลไมใหเขามายงเกยวกบสงทตนหวงแหน

๒. ตองการมาสงขาวหรอบอกกลาวอะไรบางอยาง

๓. ตองการมาขอสวนบญ

แตเทาทไดอานประวตของเปรตแตละตนจากพระไตรปฎก และจากหนงสออตชวประวตของ

พระเกจอาจารยหลาย ๆ ทาน เปรตทปรากฏใหเหนนน สวนใหญจะมาขอสวนบญ หรอฝากขาวถง

ญาตใหชวยท�าบญไปใหมากกวาจดประสงคอน

26 อางแลว, หนา ๒๕-๒๖.

08. ���� (86-112).indd 102 30/4/2561 19:42:27

เปรต 103

ลกษณะการตดตอสอสารของเปรต ถาสอสารกบพระผมญาณวเศษมกปรากฏใหเหนตวกนจะ ๆ

แตถาตองการสอสารกบบคคลทวไปทไมมญาณวเศษอะไร โดยมากจะไมปรากฏตวใหเหน แตจะตดตอ

ทางความฝนหรอสงเสยงใหไดยน เชน เปรตทเปนญาตของพระเจาพมพสารมาสงเสยงใหพระองคไดยน

เพอเตอนใหพระองคอทศบญใหกบพวกตนเปนตน

ดงนน เมอทานผอานไดรบการตดตอจากเปรตหรอจากญาตทลวงลบไปแลว พงตงสนนษฐาน

ไวกอนวา เขาตองการสวนบญจากทาน แลวทานกควรท�าบญแลวอทศใหแกเขาเพอเปนการ

อนเคราะหแกญาต และเสรมสรางบญแกตวเองอกทางหนง

๙. เปรตเทานนสามารถรบสวนบญได ในบรรดาสรรพสตวทยงเวยนวายตายเกดอยในสงสารวฏทง ๓๑ ภมนน มเพยงสตวทเกดในภม

ของเปรตเทานนสามารถรบเอาสวนบญทญาตทงหลายอทศไปใหได ถาเกดในภพภมนอกจากนกจะ

ไมไดรบ ดงพระพทธด�ารสแกชานสโสณพราหมณ ความวา27

ดกอนพราหมณบคคลบางคนในโลกนเปนผฆาสตวลกทรพยประพฤตผดในกามพดเทจฯลฯ

เปนมจฉาทฏฐบคคลนนหลงจากตายไปแลวหากไปเกดในนรกเขายอมมชวตอยด�ารงอยในนรกนน

ดวยอาหารของสตวนรก

บคคลบางคนในโลกนเปนผฆาสตวลกทรพยประพฤตผดในกามพดเทจฯลฯเปนมจฉาทฏฐ

บคคลนนหลงจากตายไปแลว หากไปเกดในก�าเนดสตวดรจฉาน เขายอมมชวตอย ด�ารงอยในก�าเนด

สตวดรจฉานนนดวยอาหารของสตวดรจฉาน

บคคลบางคนในโลกน เวนขาดจากการฆาสตว ลกทรพย ประพฤตผดในกาม พดเทจ ฯลฯ

เปนสมมาทฏฐ บคคลนนหลงจากตายไปแลว หากเขาถงความเปนมนษย เขาเลยงชวต ด�ารงอย

ในมนษยโลกดวยอาหารของมนษย

บคคลบางคนในโลกนเวนจากการฆาสตวลกทรพยประพฤตผดในกามพดเทจฯลฯเปนสมมา-

ทฏฐบคคลนนหลงจากตายไปแลวหากเขาถงความเปนเทวดาเขายอมเลยงชวตด�ารงอยในเทวโลกนน

ดวยอาหารของเทวดา

ดกอนพราหมณ เหลานไมอยในฐานทจะไดรบสวนบญทอทศให ผลทานทญาตอทศใหยอมไม

ส�าเรจแกเขาเหลานน

สวนวาบคคลบางคนในโลกนเปนผฆาสตวลกทรพยประพฤตผดในกามพดเทจฯลฯเปนมจฉา-

ทฏฐบคคลนนหลงจากตายไปแลว ไปเกดในก�าเนดของเปรต เขายอมเลยงชวตอยด�ารงอยในก�าเนด

27 อางแลว, หนา ๒๗-๒๘.

08. ���� (86-112).indd 103 30/4/2561 19:42:27

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑104

ของเปรตนน ดวยอาหารของเปรตนน หรอวาดวยผลแหงทานทพวกมตร อ�ามาตย หรอพวกญาต

สายโลหตของเขาอทศเพมใหจากมนษยโลกน

ดกอนพราหมณ เปรตทงหลายจงอยในฐานะทจะไดรบสวนบญทอทศใหผลทานทญาตอทศให

ยอมส�าเรจแกเปรตเหลานน

ดงนน การทเราท�าบญอทศใหแกผตาย อาท ท�าบญ ๕๐ วน ๑๐๐ วน ท�าบญถวายสงฆทาน

หรอท�าบญอน ๆ เพออทศใหแกผตายนน จงเปนการท�าบญแบบเผอไวกอน หรอจะเรยกวาเปนการ

ท�าบญแบบสมไปกอนกวาได เพราะเราไมอาจทราบแนวาญาตของเราทตายไปนนไปเกดในภพภมใด

แตเรากท�าบญอทศไปใหนนเผอวาญาตของเราไปเกดเปนเปรต เมอเปนเชนนนเขาจะไดรบสวนบญ

จากเรา แลวจะพนจากความเปนเปรตไปเกดในสคตภมตอไป

๑๐. พฤตกรรมเสยงทจะเปนเปรต ผมเปนหวงคฤหสถเราทอยใกลวด, ใกลพระสงฆมากกวาเปนหวงพระสงฆ เกรงวาคฤหสถเราจะ

เปนเปรตเรว, งาย เพราะไมส�ารวมกาย วาจา ใจ ทงโดยตงใจและไมไดตงใจ บางคนอยใกลวดและ

พระสงฆมานานเลยถอวสาสะขาดการส�ารวม และตกอยในความประมาท

อยาลมวาพระสงฆนน ทานเปนหนงในพระรตนตรย คฤหสถเราถอแคศล ๕ ขอกยงล�าบากแลว

แตพระสงฆนนทานตองรกษาศลถง ๒๒๗ ขอ ดงนน เราจงควรใหความเคารพในพระสงฆตลอดเวลา

อยาตตนเสมอทานเปนอนขาด เพราะเสยงตอ “ความเปนเปรต” อยางยง !

เพอเปนเครองเตอนสตของพวกเราใหสงวรกาย วาจา ใจ ไมตกอยในความประมาท ผมจงขอ

ยกตวอยางพฤตกรรมทผมเหนวาเสยงตอความเปน “เปรต” อยางยง ดงตอไปน

๑. ไมพจารณาเวลาฉน เปนหน ไปเกดเปนควาย :28

สมเดจพระธรญาณมน (ธร ปณณกมหาเถร ป.ธ. ๙) คณบดคณะพทธศาสตรรปแรก อธการบด

รปทสอง และคณบดคณะอาเซยอาคเนย รปแรก ของ มจร ไดเมตตาประทานโอวาทและค�าแนะน�า

ในวนเปดประชมปฐมนเทศการซอมสวดมนตและศาสนพธปฏบต ณ อโบสถวดจกรวรรดราชาวาส

กรงเทพมหานคร เมอวนท ๑๙ กนยาน พ.ศ. ๒๕๑๖ เวลา ๑๔.๐๐ น. ขอความตอนหนงวา

...การบรโภคบณฑบาต กใหพจารณาดวยบทบณฑบาตวา

ปฏสงขา โยนโส ปณฑปาต� ปฏเสวาม

เนว ทวาย ไมเพอคะนอง28

สนท ไชยวงศคต, มหาจฬาฯ บรพาจารย ใน พทธจกร ปท ๗๖ ฉบบท ๖ มถนายน ๒๕๖๐, (กรงเทพ-

มหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๖๐), หนา ๙-๑๐.

08. ���� (86-112).indd 104 30/4/2561 19:42:27

เปรต 105

น มทาย ไมเพอมวเมา

น มณฑนาย ไมเพอตกแตงรางกาย

น วภสนาย ไมเพอท�าใหผวพรรณผองใส ใหรางกายอวนพ

ยาวเทว อมสส กายสส ฐตยา ยาปนาย วหสปรตยา พรหมจรยานคคหาย อต ปราณญจ

เวทน� ปฏหงขาม นวญจ เวทน� น อปปาเทสสาม ยาตรา จ เม ภวสสต อนวชชตา จ ผาสวหาโร

จาต.

เพอบรรเทาความหว เวทนา ความหวเกา และไมใหเวทนาใหมเกดขน เพอรางกายมนตงอยนาน

เพออนเคราะหแกพรหมจรรย เพอไดประพฤตธรรม เพอไดประพฤตพระธรรมวนย ไมใชเพอแขงแรง

ล�าสน เพอเลนมวยปล�าหรอเลนชกมวยกน

พวกเณร ๆ ในหลายคณะ ชอบออกเอกเซอรไซส โดยไมควรแกสมณสารป คงจะเอาแบบอยาง

ในโทรทศน อยางนเปนการไมถกวนย ไมถกสกขาบท เราฉนขาวไมใชเพอมก�าลงไปเลนชกตอยกน

มก�าลงเพอใหมอายยนยาวไปเพอจะไดอนเคราะหพรหมจรรย เพอบรรเทาความหว ไมใหความหว

อนเปนสาเหตใหเกดเวทนาขน ตดความหวเกาทก�าลงเปน ปองกนไมใหเวทนาใหมเกดขน ทานมงให

พจารณาอยางนน

เมอวาบาลไปแลว นกในใจใหรจกความหมายความแปลดวย จะเปนคณประโยชน เรยกวา

“เสกขาวกอนฉน” ความจรงทานใหพจารณาแลวจงบรโภค ไมใชเสกเพอเปนบญเปนกศล ถาไมพจารณา

บรโภคเขาไป กตกอยในลกษณะแหงการเปน “อณบรโภค” คอ บรโภคอยางเปนหนเขา ทานแสดง

การบรโภคไว ๔ อยาง ดงปรากฏในอรรถกถา มชฌมนกาย ปปญจสทน วา

เถยยปรโภค ลกเขาบรโภค

อณปรโภค เปนหนเขาบรโภค

ทายชชปรโภค บรโภคมรดกทเขาให

สามบรโภค บรโภคโดยความเปนเจา

ฉะนน ผบรโภคปจจยโดยไมไดพจารณา ทานวาเปนหนเขา โบราณทานเลาวา ตายไปแลวเกด

เปนววเปนควายใหเขาใช รบใชหนเขา

บางคนบอกวา เขายาว ๆ (วว-ควาย) น คอตวสมภารละ!

ฉะนน จะตองเอาใจใสในการทอง ปฏสงขา โย...อชชมยา... สวดประจ�าในเวลาเยน ในเวลาเชา

เวลาเยน สวดมนตแลวกสวด ปฏสงขา โย... ดวย สวดบทตาง ๆ ทส�าคญทสดกคอ นโม, พทธ�, อตปโส

ภควา, พาห�, มหาการณโก แลวสวด ปฏสงขา โย...ยถาปจจย�...อชช มยา ส�าหรบบท อชช มยา นน

08. ���� (86-112).indd 105 30/4/2561 19:42:27

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑106

เราสวดใชพจารณาเวลาเราฉน เราใชอะไร ไมไดพจารณาจงใชบท อชช มยาคอพจารณาเปนอดต

ปจจเวกขณะตามภายหลง จงจะพนจากการบรโภคเปนหน

อยาเขาใจวา รบทานของทายกมาแลว ถอวาไมเปนหนไมได ถาไมพจารณาถอวาเปนหน ฉะนน

ตองพจารณาปจจเวกขณะ คอ ปฏสงขา โย...ยถาปจจย�...อชช มยา...

คงตองฟง “สมเดจฯ ทาน” นะครบ มฉะนนก “เสยงทจะเปนเปรต!”

๒. กรรมสนองสมภารขโมยศาสนสมบต29

ทานอาจารยธนต อยโพธ เปรยญธรรม ๙ ประโยค อดตอธบดกรมศลปากร ผโดงดง ไดบนทก

ประสบการณตรงของทานไว ดงตอไปน

เมอครงผบนทก (อาจารยธนต อยโพธ) รบราชการในหนาทอธบดกรมศลปากร (พ.ศ. ๒๔๙๙-

๒๕๑๑) ไดเดนทางไปส�ารวจโบราณวตถสถานในจงหวดภาคเหนอเปนประจ�าทกป เมอไดไปนมสการ

พระธาตแชแหง ต�าบลมวงตด อ�าเภอเมองนาน จงหวดนาน แลวเดนเวยนทกษณาวรรต เหนม

ทรงสณฐานงามแปลกจากพระธาตเจดยอน จงขอใหชางภาพทไปดวยกนถายรปไว แตเปนทนาเสยดาย

ในเวลานนทองจงโกทหมพระธาตผกรอนและพงหลดรวง ภาพทถายมากไมงามเทาทควร

ในปตอมา เมอขนไปตรวจราชการในจงหวดภาคเหนอ กเตรยมถายรปพระธาตแชแหงอก

คราวนทางวดไดรอเอาแผนทองจงโกทหมลงมากองชอนไว เหนองคพระธาตทกออฐปนผพง เมอสอบถาม

ดกมผบอกวา สมภารวด (ซงเปนเจาคณะจงหวดนานดวย) สงใหรอลงมาเพอเตรยมปฏสงขรณ

ในปตอ ๆ มา ไดขนไปนมสการอก กยงมไดซอม และไมเหนแผนทองจงโกของเกาจงสอบถาม

มชายสงอายผหนง ซงคงจะมารกษาศลเปนประจ�าในวด ไดกรณาเลาใหฟงวา ทานสมภารไดสงใหขาย

แผนทองจงโกนนไปแลว วาจะเอาเงนไปสมทบซอแผนทองเหลองใหมมาปฏสงขรณองคพระธาต

ถามวา : แลวท�าไมยงไมซอม

ทานผนนบอกวา : สมภารสกไปเสยแลว

ถาม : แลวเงนละ ?

ตอบ : คงเอาไปดวย

ถาม : สกแลวไปอยทไหน ?

บอกพรอมกบยกมอชวา : อยบานโนน

ถาม : ไดเมยหรอยง ?

ตอบ : ไดแลว

29 สนท ไชยวงศคต, ศล ๕ พาโลกสสนต, พมพครงท ๖, งานพระราชทานเพลงศพคณแมทม ไชยวงศคต

เปนกรณพเศษ, (นนทบร : นตธรรมการพมพ, ๒๕๖๐), หนา ๑๘๙-๑๙๒.

08. ���� (86-112).indd 106 30/4/2561 19:42:27

เปรต 107

แลวชายสงอายนน กปรารภขนวา สมภาร...

แสดงวาอยากจะพดตอ ขาพเจาจงมองหาทนงแลวนงลงสนทนากน

ทานผนนเลาใหฟงรวมความไดวา สมภารวดพระธาตแชแหง เจาคณะจงหวดนานดวยผนน

เมอขายทองจงโกเกาทรอลงมาจากองคพระธาต โดยอางวาจะเอาเงนไปสมทบซอแผนทองใหมมาซอม

แตแลวกเอาไปขายและสก เอาเงนไปแตงเมยอยดวยกนมลกชายคนหนง เกดมาไมมหนงหมกาย มแต

เนอและมเนอเยอบาง ๆ หม และมน�าเหลองหรอเลอดจาง ๆ ซมออกมา เมอวางใหนอนบนเบาะหรอ

ผาปนอน เลอดหรอน�าเหลองทตวเดกกแหงตดกรงอยกบผา เวลาเดกเคลอนไหวกเจบปวดครวญคราง

นาสงสาร ทรมานกายทรมานใจพอแมและผพบเหนเปนอยางยง ตองเอาใบกลวยหรอใบตองตงสด ๆ

มาปใหนอน

ถามวา : เดยวนเดกยงมชวตอยหรอ ?

ตอบ : ตายแลว แตสมภารก�าลงเปน

ถาม : เปนอะไร

ตอบ : เปนเหมอนลกชาย

ถาม : เปนอยางไร

ตอบ : เปนหนงลอกเหลอผวบาง ๆ และมน�าเหลองหรอเลอดจาง ๆ ซมออกมา นอนบนฟก

บนผาไมได น�าเหลองหรอเลอดแหงตดกรงทผา แกะออกกเจบ ตองหาใบตองตงหรอใบกลวยสด ๆ

มาปนอน เชนเดยวกบลกชายทตายไปแลว

ถาม : เดยวน สมภารยงมชวตอยหรอ ?

ตอบ : ยงอย !

แลวขาพเจากชวนคยเรองอน และลาจากกน พลางนกในใจวา กรรมทนตาเหน นาสยดสยอง

ตอมาเมอขาพเจาพนหนาทราชการแลว มไดขนไปนมสการพระธาตแชหองทจงหวดนานอก

ทราบวาไดปฏสงขรณเรยบรอยนานแลว แตวนหนง ราว พ.ศ. ๒๕๑๔ ขาพเจาไปนมสการและสนทนา

กบทานเจาคณพระศรสมโพธ (บญลอย) วดสงเวชวศยาราม กรงเทพฯ (ตอมาเปนเจาอาวาสวดคฤหบด

และเจาคณะเขตพระโขนง) ทานเจาคณพระศรสมโพธเปนชาวจงหวดนาน คยไปคยมาอยางไรไมทราบ

ไดวกไปถงสมภารเกาวดพระธาตแชแหงผนน ทานบอกวารจกกนด ขาพเจาจงเรยนถามทานวา เดยวน

ยงมชวตอยหรอไม ไมทราบ ทานบอกวา ตายแลว ทรมานมาก เมอ ๒-๓ วนน ภรรยาเขายงมาพบทน

บอกวาจะลงมาหางานท�าในกรงเทพฯ

ทานผอานทเคารพ ผมอยากใหทานพจารณาดวยโยนโสมนสการวาเปนเรองของกรรมสนอง

ทนตาเหนหรอไม เพราะผกระท�าไดรบผลกรรมในชาตน เปนเรองท “เสยงตอความเปนเปรตอยางยง!”

08. ���� (86-112).indd 107 30/4/2561 19:42:27

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑108

๓. เงนทอนวด

ในชวงวนท ๒-๑๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ผมไดตดตามขาวส�าคญเรองหนง คอ เรอง

“เงนทอนวด” จากหนงสอพมพรายวน ๔ ฉบบ คอ คมชดลก, เดลนวส, ไทยรฐ, และมตชน สรปความ

ไดวา

จากการสอบสวนของกองบงคบการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ (บก.ปปป.) พบวา

มการทจรตเกยวกบเงนอดหนนโรงเรยนพระปรยตธรรม และเงนอดหนนการบรณปฏสงขรณและ

พฒนาวด หรอเงนทอนวดจ�านวนมากของเจาหนาทสงกดส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต โดยม

การทจรตในลกษณะเดยวกนตอเนองมาหลายปแลว ท�าใหเกดความเสยหายแกรฐจ�านวนหลายรอย

ลานบาท เฉพาะทเกยวของกบวด ๑๒ วด คอในจงหวดล�าปาง ๕ วด ล�าพน ๑ วด อ�านาจเจรญ ๓ วด

พระนครศรอยธยา ๑ วด ชมพร ๑ วด และเพชรบร ๑ วด สรางความเสยหายแกรฐถง ๖๐.๕ ลานบาท

มผอยในขายกระท�าความผดจ�านวน ๑๐ คน ตามมาตรา ๑๔๗ และมาตรา ๑๕๗ ในสวนนไดสงส�านวน

ให ปปช. ชมลความผดพรอมขยายผลผเกยวของ รวมทงเตรยมน�ากฎหมายฟอกเงนมาด�าเนนคดกบ

ผรวมกระท�าผดไมวาจะเปนเจาหนาทรฐหรอบคคลธรรมดา

ตอมาเมอวนท ๑๙ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ปปช. ไดชมลความผดของบคคลระดบผอ�านวยการ

ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ๒ ราย ระดบรองผอ�านวยการ ๑ ราย และระดบเจาหนาทผปฏบต

๑ รายวามความผดรวมกน

พฤตกรรมออฉาวกระทบความรสกของประชาชนโดยเฉพาะชาวพทธทชดเจนไดแกการถวายเงน

อดหนนการบรณปฏสงขรณและพฒนาวด เชน ถวาย ๑ ลานบาท แลวแจงใหสงคน ๒ แสนบาท

ถวาย ๑๐ ลานบาท ใหสงคน ๒ ลานบาท ซงนยมเรยกเงนทสงคนนวา “เงนทอนวด” สวนสงคนแลว

จะไปเขากระเปาใคร กคงไมตองเดาใหยาก แตผทนาสงสารทสดคอเจาอาวาสของวดทสงเงนคน

เพราะไมทราบวาพฤตกรรมนนเปนการ “ใหความรวมมอ” กบเจาหนาทสงกดส�านกงานพระพทธศาสนา

แหงชาตกระท�าการทจรตโดยรเทาไมถงการณ ท�าความผดเองยงไมพอ กบพวงเอาเจาอาวาส ไวยาวจกร

และคณะกรรมการวดตาง ๆ ทเกยวของเขาไปเปนผรวมกระท�าความผด หรอใหความรวมมอกบผกระท�า

ความผดดวย

ถาหากวาเรองนเปนความจรง เจาหนาทส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ผเกยวของกบเรอง

นทงหมดก “เสยงอยางยงทจะเปนเปรต!”

๔. เซนสญญา : ไดเทาไร

ตงแตชวงทผมยงรบราชการ เคยมผเลาใหฟง และหลงจากเกษยณอายราชการแลวกยงมผเลา

ใหฟงเกยวกบ “เซนสญญา : ไดเทาไร” นนคอในวงการกอสรางถาวรวตถทงในสวนราชการและสวน

08. ���� (86-112).indd 108 30/4/2561 19:42:27

เปรต 109

ของวดทมการกอสรางโครงการใหญ ๆ ทมลคานบ ๑๐ – ๑๐๐ ลานบาท ขนไปตองมเอกสารสญญา

เปนลายลกษณอกษรตามกฎหมาย เพอรบประกนการกอสรางวาจะตองเสรจเรยบรอยตามทสญญา

ระบไว และประกนการจายเงนคากอสรางเปนงวด ๆ จนกวาการกอสรางจะเสรจเรยบรอย มการ

ทจรตกนตงแตกอนลงมอกอสรางแลว ตอนไหนละ? กตอนทจะลงนาม/เซนสญญานนแหละ!

พฤตกรรมดงกลาวสรางความเสยหายแกรฐ และวดตาง ๆ อยางมากมาย เพราะสงกอสรางทม

ผ ท�าการทจรต “กนหวคว” มากเกนไป จะสงผลกระทบตอสงกอสรางอยางรนแรง คอ ผลงาน

ขาดคณภาพ ไมคงทนถาวร เพราะจ�านวนเงนคากอสรางทก�าหนดไวแตแรกจะพอดและเหมาะสม

กบงานทผท�าสญญาเปนผรบจางไดรบ แตเมอตองจายเงนใตโตะ (คาลงนามในสญญา) จ�านวนมาก

คณภาพของวสดกอสรางกจะลดลงไป/ดอยคณภาพ/ไมไดมาตรฐานไปดวย

เรามกจะเหนโครงการกอสรางอาคารใหญโตหลายแหงทงของรฐและของวด ทตดตงปาย

เรมกอสรางไวลวงหนาตงนาน แตไมมการลงมอกอสรางจรง ๆ เสยท มพรายกระซบวาผมหนาท/

มอ�านาจไมยอมลงนามในสญญาในฐานะผวาจาง เพราะผรบเหมา “จายนอย” เขาจงไมยอมเซนสญญา

ฝายผรบเหมากไมยอมลงมอกอสราง มการตอรองกน เชน ผมอ�านาจลงนามจะเอา ๕ เปอรเซนต

แตผรบเหมาใหไดเพยง ๓ เปอรเซนต ๕ เปอรเซนตของงบประมาณ ๑๐๐-๔๐๐ ลานบาท โปรดคด

เอาเองวาจะเปนเงนเทาไร เปนการคาก�าไรเกนควรหรอไม?

ผมเหนวาผมอ�านาจลงนามในสญญา ไมยอมลงนามในสญญาในฐานะผวาจาง เพราะยงไมไดรบ

เงนเปอรเซนตตามทขอเปนผขาดหรและโอตตปปะอยางยง เขาจะตองไปเกดในภพภมของเปรต

อยางแนนอนทสด เพราะเบยดบงเอาเงนของรฐหรอของวดมาเปนสมบตของตนเองอยางหนาดานทสด

ทเหนความเสยหายของการทจรตทชดเจนอยางหนง คอโครงการกอสรางถนนในชนบท เนองจาก

มการทจรตกนอยางมโหฬาร มการกนเหลก อฐ หน ปน ทรายกนมาก ท�าใหคณภาพของถนนหลายแหง

ไมไดมาตรฐาน พอกอสรางเสรจถกฝนตกลงมาเซาะเพยงปเดยว ถนนขาด/ช�ารดตลอดสาย ท�าความ

ล�าบากและเดอดรอนใหชาวชนบทผจ�าเปนตองเดนทางไปมาอยางยง ชางนาสงสารพวกเขาจรง ๆ !

พฤตกรรม “เซนสญญา : ไดเทาไร” น ถาเปนความจรง ผมเหนวานาจะ “เสยงตอความเปน

เปรตอยางยง!”

๕. ผลงานของมนสสเปโต

ผมก�าลงจะจบบทความเรองน กไดอานขาวทเสยงจะเปนเปรตอกเรองหนงในหนงสอพมพ

“ไทยรฐ” ฉบบวนพธท ๑๔ มนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ หนา ๓ เปนเรองทนาสนใจและสอดคลองกบบทความ

เรองนดวย จงขออนญาตหนงสอพมพไทยรฐน�ามาเสนอทานผอานดงตอไปน30

30 หนงสอพมพ “ไทยรฐ” : พธท ๑๔ มนาคม ๒๕๖๑,หนา ๓

08. ���� (86-112).indd 109 30/4/2561 19:42:27

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑110

นาประหลาดใจในยครฐบาล คสช. ทประกาศใหการปราบปรามการทจรตเปนวาระแหงชาต

แมแตรฐธรรมนญกอางวาเปน “ฉบบปราบโกง” แตท�าไมการโกงกนจงยงเฟองฟ ซ�ายงแพรระบาด

ถงระดบรากหญา จากกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ถง กระทรวงศกษาธการ

แมจะเปนยคประเทศไทยไรนกการเมองทเคยถกตราหนาวาเปนคนโกงตวพอ

รฐมนตรวาการและปลดกระทรวงศกษาธการรวมกนแถลงวาพบการทจรตเงนกองทนเสมาพฒนา

อาชพ ขาราชการโอนเงนเขาบญชคนอน ไมใชเพงจะท�ากนแตงาบมาแลวนบสบป ตงแตป ๒๕๕๑

ถง ๒๕๖๑ เปนเงนกวา ๘๘ ลานบาท กองทนนมงชวยเหลอคนจน สวนหนงเปนทนการศกษาเดกหญง

ทถก “ตกเขยว” พอแมรบเงนนายทนมาและขายลกสาวใหเมอโตขน

จากการตรวจสอบเบองตนพบวามขาราชการเกยวของ ๕ ราย มระดบซ ๘ เปนผรบผดชอบ

มาโดยตลอด และยอมรบสารภาพ แสดงวามลกษณะตรงกนกบการงาบเงนคนไรทพง คอการเบกจาย

เงนหละหลวม ขาราชการระดบกลางมอ�านาจในการก�าหนดวาจะจายเงนใหใคร ไมมการตรวจสอบ

อยางเขมงวด มแตขาราชการตรวจสอบกนเอง

แมจะมส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ หรอ ป.ป.ท. แตมก

จะเขามาตรวจหลงจากทถกรองเรยน และ ป.ป.ท. กเปนหนวยงานราชการในสงกดกระทรวงยตธรรม

อยใตบงคบบญชาของนกการเมอง ไมเปนอสระแท ป.ป.ช. ซงเปนองคกรอสระ กถกสงคมมองดวยความ

สงสย ยงด�ารงความเปนอสระหรอไม ถกการเมองแทรกแซงหรอไม

อาจถอไดวา เปนการโกงกนรปแบบใหม เปลยนจากการกนครงละรอยลาน พนลาน ในยค

นกการเมอง มาเปนการขดเลอดคนจน คนไรทพง ซงเมอกอนเรยกวา “คนอนาถา” โกงกนครงละ

พนสองพนบาท แตเมอรวมแลวกลายเปนเงนกอนโต ตวอยางเชน งบสงเคราะหคนจนตงแตป ๒๕๕๙

รวมเปนเงนถง ๑.๓๖ พนลานบาท ไมทราบวาถงมอคนจนกบาท

การโกงกนเงนทนการศกษาคนจนมมาแลวนบสบป ทงในชวงรฐบาลเลอกตงและรฐบาล

รฐประหาร สวนเงนสงเคราะหคนอนาถา เพงจะมการทจรตในชวงรฐบาล คสช. เกดขนในชวงทระบบ

ตรวจสอบออนแอ ขาราชการตรวจสอบกนเองเปนสวนใหญ กรณการทจรตเงนสงเคราะหคนอนาถา

นาจะเงยบไมเปนขาว ถานกศกษาฝกงานไมเปดโปง

ในยครฐบาลทปกครองประเทศดวยอ�านาจเบดเสรจเดดขาด และเปนรฐบาลทมาจากขาราชการ

ไมนาเชอวาจะมขาราชการคนใดกลาทาทายอ�านาจ งาบเงนชวยเหลอคนอนาถา งาบเงนการศกษา

ทมวตถประสงคอนประเสรฐเพออมเดกหญงใหพนจากนรก ผกลาคอมนษยทภาษาพระเรยกวา

“มนสสเปโต” แปลตรง ๆ วา “มนษยเปรต” ผหวโซ !

พฤตกรรมดงกลาว ถาเปนเรองจรง กเสยงอยางยงทจะเปนเปรตอยางไมตองสงสย !

08. ���� (86-112).indd 110 30/4/2561 19:42:27

เปรต 111

เอกสารอางองนท ลานโพธ, หลวงพอจรญเลาเรองกรรม, กรงเทพมหานคร : เอส.เค.เอส. อนเตอรปรนท, ๒๕๕๙.

บรรจบ บรรณรจ, ปาฏหารยแหงกรรม (The Miracle of Karma) ภาค ๒, กรงเทพมหานคร :

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๑.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตรฉบบประมวลธรรม, กรงเทพมหานคร :

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๑.

, พจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลศพท, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย, ๒๕๕๑.

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เลมท ๒๖

พระสตตนตปฎก ขททกนกาย วมานวตถ เปตวตถ เถรคาถา เถรคาถา, กรงเทพมหานคร:

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙.

, อรรถกถาภาษาไทย พระสตตนตปฎก ขททกนกาย เปตวตถ ฉบบมหาจฬาลงกรณ-

ราชวทยาลย, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๖.

ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. ๒๕๔๔, กรงเทพมหานคร : ศรวฒนา

อนเตอรปรนท, ๒๕๕๖.

ศกดสทธ พนธสตย, ระวงจะเปนเปรต, กรงเทพมหานคร : เลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน, ม.ป.พ.

, พระเปนเปรต, กรงเทพมหานคร : เลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน, ม.ป.พ.

สนท ไชยวงศคต, ศล ๕ พาโลกสสนต พมพครงท ๖, นนทบร : นตธรรมการพมพ, ๒๕๖๐.

, มหาจฬฯ บรพาจารย ในพทธจกร ปท ๗๑ ฉบบท ๖ มถนายน ๒๕๖๐, กรงเทพมหานคร:

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๖๐.

หนงสอพมพรายวน ๑๘ ฉบบ :

คมชดลก : วนท ๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐.

เดลนวส : วนท ๒, ๓, ๕, ๖, ๗, ๑๓, ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ และ ๔ มนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑

ไทยรฐ : วนท ๕, ๖, ๘, ๙, ๑๐, ๑๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐.

มตชน : วนท ๓, ๑๒, ๑๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐.

08. ���� (86-112).indd 111 30/4/2561 19:42:27

สารนพนธพทธศาสตรบณฑต ๒๕๖๑112

“ระวงจะเปนเปรต” หนา ๑๔๕.

เปรตในคราบมนษย

เปรต หรอ ความเปนเปรต อยใกลตวเรามาก และงายมากทคนจะกลายเปนเปรต อนทจรงแลว

ความเปนเปรตนน ไมตองรอใหตายกอน คอยเปนเปรต คนทยงมชวตอยนแหละ

กกลายเปนเปรตได พระพทธเจาตรสวา มนสสเปโต แปลวา

มนษยเปรต หรอ เปรตในคราบมนษย

ศกดสทธ พนธสตย

08. ���� (86-112).indd 112 30/4/2561 19:42:27