168
A‘o[aH m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH mZ§X / 1 A‘o [aH m-¶w am o n‘ܶo ñdm‘r {dd o H mZ § X - Sm°. gw^mf Ho . XogmB© E‘.E. nrEM. Sr.

A‘[oaH$m-¶awmno‘ܶo ñdm‘r {ddHo$mZX§subhashkdesai.com/swami_vivekanand_in_europe_and_america.pdfA‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 2 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 1

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo

ñdm‘r {ddoH$mZ§X - S>m°. gw^mf Ho$. XogmB©

E‘.E. nrEM. S>r.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 2 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 3

Swami Vivekanand in America and Europe By - Dr. Subhash K. Desai

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§XS>m°. gw^mf Ho$. XogmB©àW‘md¥Îmr - 4 Owb¡ 2011(ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mr 109 dr O¶§Vr)

C S>m°. gw^mf Ho$. XogmB©11 ~, {edmOr ñQ>o{S>`_, H$moëhmnya\$moZ 094230 39929email [email protected]

‘wÐH$, àH$meH$ :qghdmUr àH$meZ, H$moëhmnya11 ~, {edmOr ñQ>o{S>`_, H$moëhmnya\$moZ 094230 39929

qH$‘V é. 300 /- 6 $

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 2 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 3

An©U ‘mPo MwbV AmOmo~m H¡$. {dÇ>bamd XÎmm̶ XogmB© ¶m§À¶m‘wio

ñdm‘r {ddoH$mZ§X ¶m§À¶mH$S>o ‘r dibmo. ˶m§Zm ho nwîn An©U.

H¥$VkVmnyd©H$ ñ‘aU

1950 Vo 1980 `m VrZ XeH$m§Mm _mJmodm KoD$Z ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Mo A^wVnyd© Xe©Z OJmbm KS>{dUmè`m _oar bwB©g ~H©$, Ë`mnydu, h`mVrV ñdm_rOtMm eãX Z² eãX A_o[aH$m, `wamon, lrb§H$m {Z ^maVmV {Q>nUmao {~«Q>re gX²J¥hñW JwS>drZ Am{U ñdm_rOtMo {dMma {Q>nUmar Hw$. EbZ dmëS>mo `m VrZ g_{n©V Ordm§Mo H¥$VkVmnyd©H$ ñ‘aU.

- S>m°. gw^mf Ho$. XogmB©

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 4 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 5

{hVJyO"ñdm_r {ddoH$mZ§X' ho Zmd _r d`mÀ`m 14 ì`m dfu EoH$bo. 1963-64 ho Ë`m§Mo OÝ_eVmãXr df© Xoe^a gmOao Pmbo.

Ë`m{Z{_Îm _r {ejU KoV Agboë`m H$moëhmnya {OëømVrb JmaJmoQ>rÀ`m lr_m¡Zr {dÚmnrR>mV dŠV¥Ëd ñnYm© hmoË`m. {df`

hmoVm "ñdm_r {ddoH$mZ§X' Ë`mV _r ^mJ KoVbm {Z _bm n{hbm Z§~a {_imbm. Am_À`m dmS>çmV ~obyaMo am_H¥$îU {_eZMo

H$mhr g§Ý`mer ̀ oD$Z ahmV. _mPo AmOmo~m EH$m g§ñWmZmV H$ma^mar hmoVo. Ë`m§Mo B§J«Or CÎm_ hmoVo. ì`ŠVr_Îd C§Monwao, ImZX-

mZr hmoVo d Ë`m§Zr ^maV^a àdmg Ho$bm hmoVm. MwbV AmOmo~m H$moëhmnya {OëømV Zm_d§V eoVH$ar ghH$mar g§KmMo AÜ`j d

AZoH$ gm_m{OH$ g§ñWmV H$m`©aV hmoVo. (¶mMo{df¶r A{YH$ ‘m{hVr nmZ 177 da) Ë`m§Mm AmÜ`mpË_H$ qnS>. X{jUoH$S>À`m

a_U_hfvZm Vo ^oQ>bo hmoVo Va X{jUoída d ~obya _R>mVhr OmD$Z Ambo hmoVo. Ë`m§Mm ñdm_r ^m¡_mZ§X d BVam§er nÌì`dhma

Mmbo. AmnUmg g§Ý`mg ¿`md`mMm Amho Ë`m{df`r Ë`m§Zr _mJ©Xe©Z H$am Aer {dZ§Vr Ho$br nU g§gmamÀ`m O~m~XmarZo

Vo eŠ` Pmbo Zmhr nU H$mhr Zm_On Ë`m§Zr H$moQ>r_Ü`o Ho$bm hmoVm. _mÂ`m AmB©Mo dS>rb H¡$. ^JdmZ Xm¡bVamd nmQ>rb

AgoM Ym{_©H$ ì`{ŠV_Ëd hmoVo. Kar OrdZ{dH$mg ho _amR>r _m{gH$ n{hë`m A§H$mnmgyZ `oV hmoVo. Ë`m_wio Ë`mMm _mÂ`m

~mb_Zmda à^md nS>bm. {ddoH$mZ§Xmà_mUo AmnUhr Ü`mZ H$amdo åhUyZ ܶmZ H$ê$ bmJbmo. hmoVm hmoVm {ddoH$mZ§X _mÂ`m

OrdmMo OrdbJ ~Zbo `m (gm`³bm°{ZH$) dmXir g§Ý`memZo _mÂ`m VZ-_ZmMm nwaVm Vm~m KooVbm. OUy {ddoH$mZ§X ZmdmMo

^yV _mÂ`m _mZoda Oo ~gbo Vo AmOn`ªV Am{U AmVm Vo gmoS>ob Ago H$mhr dmQ>V Zmhr.

_mÂ`m OrdZmMm "{ddoH$mZ§X' AmXe© ~Zbo. nU _bm àVr {ddoH$mZ§X ìhm`Mo ZìhVo. Ë`m§À`m {dMmam§Mm _mJmodm KoD$Z

_bm _mPo Or{dV H$m`©, {Xem emoYm`Mr hmoVr. ì`dhmar OJmVbo _mZ-An_mZ, Am{W©H$, emar[aH$ AS>AS>MUr, MT>CVma

BVamà_mUo gmogV AgVmZm Mmohmo~mOy§Zr H$m|S>bm Jobmo {Z EHo$ {Xder ñdm_rOtMo ñnï> Xe©Z Pmbo ˶m§Zr _m¡ZmVyZ hmVmÀ`m

_wÐoZo _r H$m` H$amdo `mMo {XemXe©Z Ho$bo. {Z IamoIa Ë`mMo OrdZmV àË`§Va Ambo AJXr ^m¡{VH$, ì`dhmar g_ñ`oVhr

B©ída _mJ©Xe©Z H$aVmo ho àË`j AZw^dbo.

ñdm_rOtÀ`m {df`r Oo Oo {_iob Vo AYmemà_mUo dmMrV am{hbmo. Vo OoWo OoWo Jobo Vr ^maVmVrb Odi Odi gmar

{R>H$mUo nmbWr KmVbr. AZoH$ am_H¥$îU H|$Ðm§Zm ^oQ> {Xbr. ~obyaÀ`m ñdm_rOtÀ`m ImobrVhr Ü`mZmbm ~gbmo. nwÝhm 25

dfm©Z§Va _mÌ ~mhoê$ZM Xe©Z Pmbo. X{jUoída, H$m_manwH$a, ñdm_rOtMo OÝ_{R>H$mU nm{hbo. H$Ý`mHw$_mar Vo Aë_moam,

JmohÎmr Vo A_aZmW, J`m, AO_oa, _mD§$Q> A~y, ~oiJmd, Jmodm, åh¡gya, am_oída, H$Ý`mHw$_mar Ë`mMà_mUo `wamon, B§1⁄2b§S>,

{\$abmo. 1969 bm àUd ho Ym{_©H$ Ì¡_m{gH$ _r gwê$ Ho$bo. Ë`mMm n{hbm A§H$ ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Zm An©U Ho$bm. {Z nwT>o

18 df} gmám{hH$ d X¡{ZH$ Mmbdbo. Ë`mV ñdm_rOtMr OrdZH$Wm H«$_e… {b{hbr. Ë`m§À`m {dMmamZwgma nm{dÍ`, gË`,

~hþOZ {hVm` ~hþOZ gwIm` d«VmZo am{hbmo. {ddoH$mZ§X OJbmo. àJmT> em§Vr, AmZ§X, kmZmMm àH$me AZw^dbm. Y_© Am{U

{dkmZ {df`mdarb nr.EMS>rÀ`m ‘m¶m n«~§YmMm {ZîH$f© {ddoH$mZ§X {dMma Amho Va {ZY_u Z¡{VH$VoMo amï´>r` nmVirdarb

Xhm dfmªÀ`m _mÂ`m g§emoYZmMo J«hrV ñdm‘rOtMo CX²>Jma AmhoV. Iam Y_© _§{XamV, Ym{_©H$ CËgdmV ZgVmo Vmo _mUgmÀ`m

àm_m{UH$ öX`mV AgVmo.

{d{dY {df`mda {b{hVmZm Mmirg df} nÌH$marVoV H$m_ H$aVmZm _hm`moJr Jm¡V_~wÕ, _amR>m g_«mQ> N>. {edmOr

_hmamO Aer nÞmg gmR> N>moQ>r-‘moR>r nwñVHo$ {b{hVmZm dmQ>bo H$s, Amnë`mda Á¶m§Mo AmOÝ_ CnH$ma AmhoV, Ë`m ñdm_r

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 4 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 5

{ddoH$mZ§XmÀ`mda {bhÿZ EH$ nwîn Ë`m§À`m MaUr An©U H$amdo.

AmOn`ªV Ë`m§À`mda Ag§»` nwñVHo$, J«§W_mbm à{gÕ Pmë`m. ñdm_rOtMo XmoÝhr {dÛmZ ~§Yy S>m°. _h|ÐZmW, d S>m°.

^wn|ÐZmW XÎm, amo_moa>mobm nmgyZ _amR>rVrb Zm_d§Vm§Zr J«§W àH$m{eV Ho$bo `mV AmnU AmUIr H$moUVr ^a KmbUma?

nU ZdZdrZ _m{hVr CnbãY hmoV Jobr Ë`mVyZ _bm g_Obobo ñdm_rOr Mmirg dfm©nydu g_Oboë`m ñdm_rOrhÿZ

doJioM dmQ>bo. {eH$mJmoMr 1893 Mr OmJ{VH$ gd©Y_© n[afX Vo Ë`m§Mr 4 Owb¡ 1902 Mr _hmg_mYr `m _hËdmÀ`m

H$mbmdYrdaM _r ho nwñVH$ {b{hbo Amho. `m H$mbmdYrMm Vnerbdma B{Vhmg, Ë`m§Zr ñdV… {b{hbobr nÌo, Ë`m§Zm

Ambobr nÌo, d¥ÎmnÌmVrb Ë`m Ë`m doiMo d¥Îmm§V hm `m {bImUmMm à_wI AmYma Amho. eodQ>À`m 9 dfmªÀ`m P§PmdmVr

OrdZmV ñdm_rOtZr Ho$bobo AWH$ n[al_ Ë`m§À`m _wImVyZ ~mhoa nS>Umao Ñï>onU kmZJ§Jm gmao W¸$ H$aUmao Amho. `m 9

dfm©n¡H$s Odi Odi 6 Vo 7 df} Vo A_o[aH$m, B§1⁄2b§S>_Ü`o H$m`© H$arV am{hbo. _Yw_ohmgma»`m AmOmamZo Ë`m§Zm ÌñV H$ê$Z

gmoS>bo. AmOMo àJV d¡ÚH$s` CnMma CnbãY AgVo Va Ë`m§Mo AH$mbr {ZYZ Pmbo ZgVo. Ago dmQy>Z OmVo. Ë`m§Mo ~§Yy

S>m°. _h|ÐZmW 1956 Va S>m°. ^yn|ÐZmWmgmaIo Ohmb H«$m§VrH$mar ñdmV§Í` g¡{ZH$ 1961 bm dmabo. Vohr ñdV§Ì ^maVmV

Xwb©{jV am{hbo. ñdm_rOr ho gZmVZ ê$T>r~Õ, H$_©H$m§S>m{dê$Õ hmoVo, MmVwdÊ`mªMr Mm¡H$Q> _ZyMo H$m`Xo Ow_mZbo Zmhr.

gÝ`memZo AmOn`ªV H$Yr AZmW _wbm-_wbtgmR>r, [ó`m§gmR>r emim dm Aml_ H$mT>bo ZmhrV dm XdmImZo gwê$ Ho$bo ZmhrV

H$s, XwîH$mi ^yH§$nmV H$m_ Ho$bo Zmhr. Vr Mm¡H$Q> _moSy>Z Yå_àdV©Z ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Zr Ho$bo. ~hþOZm§À`m {hVmgmR>r H$m_

Ho$ë`mZoM AmË_moÕma hmoVmo åhUyZ g§ñWobm {Xem {Xbr. {ddoH$mZ§XmZm gZmVZr qhXy Y_m©Mm àMmaH$ åhUyZ a§JdUmè`m§Zm _r

_m§S>bobo {ddoH$mZ§X nMUmao ZmhrV. a{e`m-MrZ gwna nm°da ~ZVrb. {~«Q>re ^maV gmoS>Vrb nU MrZ AmH«$_U H$aob,

`wamon Ádmbm_wIrÀ`m Q>moH$mda Amho, M§JidmÚm§Mm Ho$ìhmhr ñ\$moQ> hmoB©b, `wamonm_Ü`o _moR>çm `wÕmMr Ho$di eŠ`Vm Zmhr

Va `wÕ noQ>ob ho Ë`m§Mo gm_m{OH$, Am{W©H$ Ñï>onU _m§S>Ê`mMr JaO _bm dmQ>br. àË`oH$ ì`ŠVrV Ë`m§Zr CÚmMm Jm¡V_ ~wÕ

nm{hbm H$maU Vo ñdV…M kmZr ~wÕ hmoVo.

ñdm_rOtÀ`mda {b{hbo Vo {‘Ìd¶© dmgwXod Hw$bH$Uu `m§Zr X¡. EoŠ` Mo g§nmXH$ (gmVmam) ZmË`mZo {ddoH$mZ§X O`§Vr

12 OmZo. 2011 nmgyZ H«$_e… a{ddmar à{gÕ Ho$bo. Ë`mbm gmVmam {OëømVyZ dmMH$m§Mm Omo à{VgmX {_iV hmoVm Ë`m_wio

_r àmoËgmhrV Pmbmo. 7 Zmoìh|~a 2010 amoOr (a{ddmar) gm`§H$mir 6 dm. amoOr {bhm¶bm KoVbobm hm {df¶ 24 E{àb

2011 amoOr gm¶§H$mir 4Ÿ&& dm. nyU© Pmbm. Vgm hm àdmg \$ŠV 168 {Xdgm§Mm; nU Ë`mMr nyd©V`mar Mmirg dfmªMr,

dmMZ, qMVZ, _ZZmMr. {b{hVmZm H$moUrVar eãX, {dMma, H$ënZm nwadVmo. hmVmÀ`m ~moQ>m§Zm gmYZ^yV H$aVmo Agm

{dbjU AZw^d. 168 {Xdgm§Mo ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Mo {M§VZ H$aVmZm dmQ>V hmoVo H$s, (I am with a prophet who walked

with God) Xodm~amo~a MmbUmè`m ào{fVmÀ`m _r ghdmgmVM Amho.

¶m nwñVH$mMr gw~H$ N>nmB© Aën doio‘ܶo H$ê$Z {Xë¶m~Ôb "gH$mi'Mo d[að> ì¶dñWmnH$ (H$‘{e©Ab) lr. Z§XZ

{‘R>mar d ‘mPo {‘Ì A°S>. e§H$aamd {ZH$‘, {XZH$a XogmB©, S>m°. {dídZmW ‘JXÿ‘, lr. amhÿb MÞo, {Xbrn Yg d AmH$f©H$

‘wIn¥ð>m~Ôb àXrn KmoS>Ho$ d AZoH$ {‘Ìm§Mm ‘r Am^mar Amho.

- S>m°. gw^mf Ho$. XogmB©

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 6 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 7

Za|ÐMr n{hbr Vrg df} {g_bm `oWrb XÎm Hw$Qw>§~ H$mobH$Î`mbm Ambo. Vo _wiMo ~aÛmZ {OëømVrb H$mbZm `m Cn{d^mJmVrb Xo[a`mQ>moZm

`m IoS>çmVrb. VoWrb O‘rZXmam§Zm ñdm‘rOtMo YmH$Q>o ~§Yy S>m°. ^wn|ÐZmW XÎm ^oQ>bo Voìhm Ë`m bmoH$m§Zr gm§{JVbo H$s XÎm

Hw$Qw>§~mMm R>md{R>H$mUm Amåhmbm _m{hVr Zmhr na§Vw Ë`m§À`m dmS>d{S>bm§H$Sy>Z Za|ÐÀ¶m nyd©Om§Zr VrZ IoS>r {dH$V KoVbr

hmoVr. VoWo AmOhr EH$ Vbmd ApñVËdmV Amho Vmo "XÎm VmbnwHy$a' åhUOo XÎmm§À`m _mbH$sMm Vbmd Agm AmoiIbm

OmVmo. Ë`m Vbmdm^modVr nmB©Z d¥jmMr PmS>o AmhoV.

nyU©M§Ð S>o CX²dV²gmJa ho à{gÕ B{VhmgVÁk. Ë`m§Zr Or _m{hVr Jmoir Ho$br Ë`mV ~§JmbMm gw^oXma Zdm~ _weuXHw$br

ImZ `mZo hm Vbmd XoUJr {Xë`mMm C„oI H$mJXnÌmV {_imë`mMm C„oI Amho. `mMm AW© _moJbm§À`m H$ma{H$Xr©Vhr XÎm

KamUo à{gÕ hmoVo. Xo[a`mhmoZm ho IoS>çmMo Zmd \$maer ^mfoVrb Amho. Ë`m_wio `oWo \$ma OwZr _w[ñb_ dñVr hmoVr, Ago ñnï>

hmoVo. ho AmOhr lr_§V IoS>o Amho. _mÌ XmQ> O§Jbm_wio _bo[a`mMm AmOma `oWo gmaIm CX²^dVmo. OwÝ`m {nT>rVrb EH$ d`mod¥Õ

Bg_ åhUOo `oWbm eodQ>À`m XÎm Hw$Qy>§~mVrb _wbrMm ZmVy S>m°. ^yn|ÐZmW XÎmZm ^oQ>bm hmoVm. XÎm KamÊ`mVrb EH$ ì`ŠVr

H$mobH$Ë`mbm Joobr d nwT>o à{gÕ nmdbr Aer Ë`mMr _m{hVr hmoVr.

am_{ZYr XÎm, Ë`m§Mo {Ma§Ord am_OrdZ Am{U ZmVy am_gw§Xa ghHw$Qy>§~ Xo[a`mQ>moZm IoS>çmVyZ "H$m{bH$Å>m' (Kalikatta)

åhUOoM H$bH$Ë`mbm Ambo. Ë`mdoir BñQ> B§{S>`m H§$nZrMm A§_b VoWo hmoVm. 18ì`m eVH$mÀ`m àma§^r `m H§$nZrZo XÎm

Hw$Qw>§~mH$S>o A{YH$mamMo nX {Xbo. am__mohZ `m§Zm gw§Xa ì`[ŠV_Ëd bm^bo hmoVo. Ë`m§Mm nwÌ XwJm©àgmX `m§Zmhr Vmo dmagm

bm^bm. am__mohZ `m§Zm XmoZ _wbJo Am{U gmV _wbr hmoË`m. Xwgè`m _wbmMo Zmd H$m{bàgmX hmoVo.

XwJm©àgmX ̀ m§Zr g§Ý`mg KoVbm Voìhm H$m{bàgmX Hw$Qw>§~ à_wI ~Zbo. Ë`m§Zr Amnë`m ̂ mdmMr nËZr d _wbm§Zm AÝ`m`OZH$

dmJUyH$ {Xbr. {dídZmW 16 dfmªMo Pmbo {Z Ë`m§Mm {ddmh Z§Xbmb ~gy ̀ m§Mr EHw$bVr EH$ H$Ý`m ̂ wdZoídarXodr {hÀ`mer Pmbm.

^wdZoídarXodtZm d{S>bmonm[O©V g§nÎmrn¡H$s Ka Am{U O_rZ {_imbr. H$m{bàgmX `m§Zm EH$m Vm§{ÌH$mZo n¡gm, XmJXm{JZo `m§Mo

Am{_f XmIdyZ hOmamo ê$n`m§Zm \$gdbo.

ZddYy åhUyZ ^wdZoídarXodrZo KamV nm` Q>mH$bm {Z Vm§[ÌH$ nyOoMm àH$ma Ë`m§Zm nhm`bm {_imbm. {dídZmW XÎmZr

~mbnUmnmgyZ Anma H$ï> ^moJbo. embo` {ejU KoVmZm Ë`m§Zm nm`mV Mßnbhr {_imbo Zmhr. Ooìhm {ejH$ {dMmaV Voìhm Vo

gm§JV "_mPo dS>rb gÜ`m ~ZmagÜ`o AmhoV. Vo MßnbmMm OmoS> nmR>dUma AmhoV nU AOyZ _bm Vo nmohMbo ZmhrV.' Ë`m§Mo

{ejH$ a{gH$M§Ð M§Ð `m§Mo {ÛVr` {Ma§Ord H$m{bàgmX M§Ð hoM nwT>o gwà{gÕ ñdm_r A^oXmZ§X ~Zbo.

{dídZmW `WmdH$me n[ajoV Mm§Jë`m JwUm§Zr CÎmrU© hmoV hmoVo. Vo nXdrYa Pmbo. Ë`mZo EH$ ì`dgm` gwê$ Ho$bm.

nU Ë`mV \$maer àmßVr Pmbr Zmhr. Ë`m§Zr A°Q>Zu Q>|nbo `m§À¶mH$S>o ŠbmH©$Mr ZmoH$ar nËH$abr. Ë`m§Mo ghH$mar ^wdZ_mohZ

Xmg hmoVo. Ë`m§Mo {Ma§Ord Xoe~§Yy {MÎma§OZ Xmg hmo`. 1866 _Ü`o {dídZmW XÎm A°Q>Zr©ernMr narjm CÎmrU© Pmbo. Ë`m§Zr

AewVmof Yma `m§À`m~amo~a Yma A±S> XÎm ZmdmMr H§$nZr ñWmnZ Ho$br. nwT>o Ë`m§Zr ñdV§Ì ì`dgm`mbm gwê$dmV Ho$br. ~§Jmbr

^mfo~amo~aM {dídZmW ̀ m§Zm g§ñH¥$V, n[e©`Z, Aao[~H$, CXy© Am{U qhXr ̂ mfm ̀ oV hmoË`m. Ë`m§Mo dmMZhr A\$mQ> hmoVo. {d{dY

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 6 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 7

^mfoVrb J«§W Ë`m§À`m g§J«hr hmoVo.

Ë`m§Zr "{eï>mMma nÕVr' ho N>moQ>o nwñVH$ {h§Xr Am{U ~§Jmbr ^mfoV {b{hbo hmoVo. {hambmb T>mobo `m§Zr 1882 _Ü`o Vo

àH$m{eV Ho$bo. 1884 bm {dídZmWm§À`m AmH$pñ_H$ {ZYZm_wio Ë`m nwñVH$mMm Xwgam ^mJ à{gÕ Pmbm Zmhr. _mÌ ~gmH$

ZmdmÀ`m gX²J¥hñWmZo n{hë`m nwñVH$mMr gwYmarV Xwgar Amd¥Îmr à{gÕ Ho$br.

{dídZmW XwJm©àgmX XÎm Am{U ^wdZoídarXodr `m§À`mnmoQ>r EH$ _wbJm OÝ_bm, Vmo ZaoZ. Vmo Ë`m§À`m AmOmo~mgmaImM

{Xgm`Mm åhUyZ Ë`mMo Zmd XwJm©Xmg R>odmdo Aer BÀN>m ZmVodmB©H$m§Zr Ho$br. ^wdZoídarXodrZo ñdV…À`m ñdßZÑï>m§VmMo ñ_aU

H$ê$Z draoída Zmd R>odbo. Q>monU Zmd "{~bo' åhUyZ gmao hmH$ _marV. nwT>o Za|ÐZmW Zmd R>odbo. d`mÀ`m 14 ì`m dfu Ë`mbm

nmoQ>XwIrMm Ìmg gwê$ Pmbm. Ë`mV Vmo ~amM Aeº$ ~Zbm. {dídZmW ~m~y Ë`mdoir _Ü`àXoe_Yë`m am`nya `m ehamV

ì`dgm`m{Z{_Îm 1877 bm Jobo hmoVo. hdmnmbQ> Ho$ë`mZo ~ao dmQ>ob åhUyZ Vo ghHw$Qw>§~ am`nyabm Ambo Ë`mdoir Abmhm~mX-

O~bnya-ZmJnya _mJ} aoëdo hmoVr. ZmJnyahÿZ am`nyabm ~¡bJmS>rZo Omdo bmJo. H$mhr _{hÝ`m§À`m H$mbmdYrV Za|ÐZmWm§Mr

àH¥$Vr nyU©nUo gwYmabr. 16 dfmªMm AgVmZmM Ë`mMo C§Monwao {Z {niXma eara nmhÿZ H$mhrOU Ë`mbm drg dfmªMm R>adrV.

Vmo Hw$ñVr IoiV Ago. Ë`mdoir ZmdJmonmb {_Ì `m§Zr H$m°Z©dmbrg ñQ´>rQ>da EH$ ì`m`m_emim CKS>br hmoVr. Za|ÐZmW Ë`m

AmImS>çmV {Z`{_V ì`m`m_ KoV Ago. EH$Xm ~m±[Š§gJ_Ü`o n{hbm Amë`mZo Ë`mbm EH$ Mm§XrMo \w$bnmIê$ ~jrg {_imbo

hmoVo. Ë`mdoiÀ`m {dÚmÏ`mªV CËH¥$ï> {H«$Ho$Q>nQy> åhUyZhr Ë`mZo Zmd H$_mdbo hmoVo. {dídZmW~m~y nmH$emómVhr nma§JV hmoVo.

am`nya _w¸$m_r Za|Ð Ë`m§À`mH$Sy>Z gw§Xa gw§Xa n¹$mÞo ~Z{dÊ`mg {eH$bm. hr H$bm AJXr AIoan`ªV Ë`mZo Omonmgbr. XmoZ df}

emioV J¡ahOa amhÿZhr _°Q´>rH$À`m narjoV Vmo emioV EH$Q>mM n{hë`m dJm©V nmg Pmbm.

Ë`mdoir Xoe^a CÎm_ dŠVm åhUyZ gwa|ÐZmW ~°ZOu à{gÕ hmoVo. EH$m {ejH$mÀ`m godm{Zd¥ÎmrÀ`m {Zamon g_ma§^mV Vo

g_ma§^mbm AÜ`j åhUyZ bm^bo. Ë`m§À`mg_moa Za|ÐZo B§J«OrVyZ ^mfU {Xbo. Vo EoHy$Z ~°ZOvZr Amnë`m ^mfUmV Za|ÐÀ`m

dº¥$ËdmMr ~arM ñVwVr Ho$br. AmB© ^wdZoídarhr Amnë`m _wbmdarb g§ñH$mam{df`r A{Ve` Xj hmoË`m. Ë`m§Zm ñdU©_`r hr

gdm©V _moR>r H$Ý`m, _h|ÐZmW (1869-1856) ^wn|ÐZmW (1880-1861) Aer _wbo hmoVr. _hm^maV, am_m`UmVrb H$Wm

Ë`m§Zm gm§JV. Mm[aÍ`g§nÞ ahm, ñdm{^_mZ Onm, Xwgè`mMm A{^_mZ XwImdy ZH$m. em§V ahm nU àg§Jr H$Rmoa ~Zm. Ago Ë`m

_wbm§Zm gm§Jm`À`m. Za|ÐZmW gmè`m Am`wî`^a AmB©da öX`mnmgyZ ào_ H$am`Mm. bhmZnUr g§Ý`mer ~Zm`Mr Za|Ðbm Iyn

hm¡g. EH$Xm Va Vmo N>moQ>r b§JmoQ>r KmbyZ gd© H$nS>o H$mTy>Z KamV {\$ê$ bmJbm. _mVm Vo nmhÿZ XMH$brM. Amnë`m AmOmo~m

XwJm©àgmXgmaIm hm nwT>o g§Ý`mer Va hmoUma Zmhr Zm? `m e§Ho$Zo {VZo {dMmabo "ZaoZ H$m` H$am`Mm ~oV Amho?' Vmo åhUmbm

"_r {ed Amho. _r gmYy ~Zbmo H$s {ed Odi ~mobdob H$m?' `mda _mVoZo gm§{JVbo hmo! nU AmVë`m AmV Amnbr e§H$m

Xm~yZ {VZo _Zmer {dMma Ho$bm. AmVm Va "{~by' bhmZ Amho. AOyZ Iyn df} Omdr bmJVrb. Ë`mbm åhmVmam ~Zm`bm Am{U

g§Ý`mg ¿`m`bm. `mZ§Va ~è`mM doim Vmo Ü`mZmbm ~gm`Mm. Ioi IoiV Ago. EH$Xm Va Ë`m ImobrV {dfmar gmn {eabm.

~mH$s _wbo Ioi gmoSy>Z ~mhoa niyZ Jobr. nU hm Ü`mZmV _3⁄4 hmoD$Z Jobm Ë`mbm gmn Amë¶mMo ^mZhr ZìhVo. AmnmoAmn gmn

{ZKyZ Jobm. ZaoZbm {dMmabo Va Vmo åhUmbm _bm H$mhrM _m{hV Zmhr. _r A{Ve` AmZ§Xr ^mdmV hmoVmo.

XaamoO amÌr PmonÊ`mnydu Ë`mbm ^y_Ü`mV Á`moV {Xgm`Mr Vr ì`mnH$ hmoV hmoV Ë`mMo gmao eara ì`mnm`Mr Zr Vmo JmT>

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 8 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 9

Pmonr Om`Mm. Ë`mbm dmQ>m`Mo ho gmè`m§ZmM AZw^dmg `oVo nU Vmo BVa gd§JS>çm§Zm {dMmam`Mm _J Ë`mbm H$ibo H$s hm

AZw^d Ë`mMm Img R>odm Amho. ñdm_rOtZm hm AZw^d nwT>o Am`wî`^a gmW XoV hmoVm. OUy nyd©OÝ_mnmgyZM Ë`m§Zm Ü`mZmMr,

AÜ`mpË_H$ AZw^yVrMr, AmpË_H$ AmZ§XmMr gd` hmoVr. ~mbnUmnmgyZ gd§JS>çm§Mm Vmo amOm hmoVm {Z nwT>o `wamon A_o[aHo$À`m

d¥ÎmnÌm§Zr Ë`mMm C„oI ^maVmVrb EH$ XoIUm amOm ehamV Ambm Amho, Agm Ho$bm Amho. Va H$mhr naXoer AZw`m`r Ë`m§Zm

qH$J qH$dm àmo\o$Q> åhUyZ g§~mo[YV.

Ë`m§À`m KamV gd© OmVr, Y_m©Mo bmoH$ `oV Ë`m_wio Vo H$YrM gZmVZr, H$_©R> Ym{_©H$ ZìhVo. Ë`mH$mimV OmVr^oX

Vrd«VoZo nmibm OmV hmoVm; nU Vo Za|ÐgmR>r EH$ H$moS>o hmoVo. EH$m OmVrÀ`m _mUgmbm Xwgè`m OmVrÀ`m _mUgm~amo~a OodVm

`oV ZìhVo {Z EH$mMm hþ¸$m Xwgam AmoT>V ZìhVm. `m àWm _moS>ë`m Va H$m` hmoVo ho Ë`mZo ñdV…M emoYm`Mo R>adbo. _J Ë`mZo

{XdmUImÝ`mV OmD$Z àË`oH$ hþŠŠ`mMr nmB©n Vm|S>mbm bmdbr {Z hþ¸$m AmoT>m`bm gwê$dmV Ho$br. Ë`m_wio H$moUr _aV Zmhr.

Vmon`ªV Ë`mMo dS>rb {XdmUImÝ`mV Ambo. `oWo Vy H$m` H$aVmog? Ë`m§Zr {dMmabo. `mda Za|Ð åhUmbm,""{nVmOr! _r ~KV

hmoVmo OmV _moS>br Va H$m` hmoVo. H$mhrM Pmbo Zmhr! {dídZmW ~m~y OmoaOmoamZo hgV Amnë`m Aä`mgImobrV {ZKyZ Jobo.

Za|ÐMm ~m[be ñd^md Agm {d{dY arVrZo IQ>çminUo, {M{H$ËgH$arË`m àJQ> hmoV hmoVm. Ë`mÀ`m _moR>onUmMr bjUo ~mb-

nUrM {XgV hmoVr {Z Vr H$mhtZr nm{hbr hmoVr.

Za|ÐMo MwbV AmOmo~m _¥Ë`yeæ`ooda hmoVo. H$moUrVar _hm^maV dmMm, Aer Ë`m§Zr {dZ§Vr Ho$br. H$moUr nwT>o Ambo Zmhr. Za|Ð

d Ë`mMr ~{hU nwT>o Ambr. OmS>OyS> _hm^maV Za|ÐZo H$mT>bo d Ë`mVbm H$mhr ^mJ _moR>çmZo dmMm`bm gwê$dmV Ho$br. Jê$S>

CÈ>mU KoVmo hm ^mJ dmMVmZmM MwbV AmOmo~m§Mm ídmgmoÀN‰>mg _§X hmoV {ZKmbm. Vo ~mobbo, ""~mi VwPm ^{dî`H$mi CÁdb

Amho.'' ho eodQ>Mo ~mobyZ Ë`m§Zr àmU gmoS>bm. 1871 _Ü`o n§{S>V B©ídaM§Ð {dÚmgmJa `m§À`m ‘oQ´>monm°{bQ>Z BpÝñQ>>Q>çyeZÀ`m

emioV B§JOr {d^mJmV Za|ÐMo Zmd KmVbo. Ë`m doiMr H$mobH$Ë`mVrb Vr gdm©V à{gÕ emim hmoVr. J[UV gmoS>bo Va Vmo

gmè`m {df`mV dJm©V àW_ `oV Ago. narjoÀ`m AmJmoXa H$mhr {Xdg Vmo Aä`mg H$am`Mm. Ë`mMm IoimH$S>o H$b hmoVm. nU

narjoV CÎm_ _mŠg© {_i[dV Ago. Ë`mMm AmdmO Mm§Jbm hmoVm Vmo CÎm_ Jm`Mm. 1877 _Ü`o 14 dfmªMm Za|Ð AgVmZm

ì`dgm`m{Z{_Îm {dídZmW~m~y am`nyabm Ambo.

`m XmoZ dfmªÀ`m dmñVdmV OrdZmVrb AZoH$ g§ñH$ma Za|Ðda d{S>bm§Zr KS>dbo. Ë`m_§wio nwT>o Vo amOo _hmamOo ̀ m§À`m~amo~a

ghOVoZo dmdaV Ë`mMà_mUo gd©gm_mÝ` ZmJ[aH$m§~amo~ahr. H$moUË`m àH$maMo {_Ì {ZdS>mdoV hohr Za|Ðbm g_Obo hmoVo.

emar[aH$ Am{U _mZ{gH$ nmVirda gm_Ï`©erb ~ZÊ`mMo ho àmË`{jH$ kmZ Ë`mbm bm^bo. `m XmoZ dfm©V Za|Ð emioV Jobm

Zmhr. Ë`m_wio _yi emioV àdoembm H$bH$Ë`mbm AS>MU {Z_m©U hmoUma hmoVr. nU Za|ÐÀ`m ~w[Õ_Îmo{df`r {ejH$ dJ©

OmUV hmoVm. \$ŠV XmoZ dfmªMm Aä`mg H$ê$Z àdoe narjm CÎmrU© hmoUo JaOoMo hmoVo. ZaoZZr Amnë`m d{S>bm§À`m gm{ZÜ`mV

A{YH$ H$mi Kmbdbm. Ë`mVyZ nmíMmζ g§ñH¥$Vr, ̂ mfm, H$m`Xo ̀ m§Mo gImob kmZ ̀ mMm à^md nS>bm. d¡km{ZH$ Ñ[ï>H$moZm_wio

Am{U _wŠV{dMma qMVZm_wio ^maVr` ê$T>r, H$_©H$m§S> `m{df`r Ë`m§À`m _ZmV g§Xoh {Z_m©U Pmbm. Ë`m H$mimV am`nya_Ü`o

Mm§Jbr emim ZìhVr. Ë`m_wio {dídZmW~m~y§Zr _wbmÀ`m {ejUmH$S>o OmVrZo bj {Xbo. nmû`mË` {dMmad§V, d¡km{ZH$

g§ñH¥$Vr `m§À`m Aä`mgmVyZ Za|ÐMm ~m¡[ÕH$ qnS> dmTy> bmJbm. g§XohdmXr (agnustic) d¥Îmr dmTy> bmJbr. 1879_Ü`o

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 8 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 9

Za|Ð Ooìhm H$mobH$Ë`mbm Hw$Qw>§~mg_doV naV Ambm Vo§ìhm Ë`m§Zr àW_ ào{gS>|gr H$m°boO d Z§Va OZab Ag|ãbrÀ`m g§ñWoV

Zmd KmVbo. hr g§ñWm ñ¹$m°[Qe OZab {_eZar ~moS>©Zo ñWm[nV Ho$br hmoVr. Amnbo dmMZ Aä`mgH«$_mnwaVoM _`m©[XV Z

R>odVm AJ{UV nwñVHo$ Ë`m§Zo dmMbr. Ë`mÀ`m dmMZmMr JVr Am{U Ë`mMr ñ_¥VrV Zm|X H$aÊ`mMr j_Vm M_ËH$mamnojm

doJir ZìhVr. EH$nmR>r Agë`m_wio OmS>OyS> nwñVH$mVrb _OHy$a Vm~S>Vmo~ åhUyZ XmI{dV Ago. Ë`m_wio nm¡dm©Ë` Am{U

npíM_mË` g§ñH¥$VrMm n[aM` H$ê$Z XoUmè`m nwñVH$m§Mm Ë`mMm Mm§JbmM n[aM` Pmbm Ë`m_wio nmû`mË` VÎdkmZ, H$bm,

gm{hË`, g§ñH¥$VrMm Ë`m§Mm Aä`mg Pmbm. ào{gS>oÝgr H$m°boO_Ü`o Za|ÐZmWmZo B§p1⁄2be, B{Vhmg Am{U J{UV {df` KoVbm.

d E\$.E. narjogmR>r VH©$emim d _mZgemó ho {df` OmXm KoVbo. VÎdkmZ n`m©`r {df` {ZdS>bm. dŠV¥Ëd ñnY}V ^mJ

KoD$Z B§J«OrV àm{dÊ` {_idbo. `mM OZab Ag|ãbr g§ñWoV {dÛmZ àmo\o$ga {dë`_ hoñQ>r (William Hastie) `m§À`mH$Sy>Z

àW_M am_H¥$îU na_h§g ho Zmd Za|ÐZo EoH$bo. dëS>©ñdW©Mr H$[dVm g_OyZ gm§JVmZm ̂ mdg_mYr åhUOo H$m` ho g_OyZ gm§JVmZm

àmo\o$gaZr X{jUoídaÀ`m am_H¥$îU na_h§gm§Mo CXmhaU {Xbo. Ë`mdfu gwa|ÐZmW {_Ì ̀ m§À`m Kar {g_bm H$m°bZrV Za|ÐZo am_H¥$îUm§Zm

nm{hbo.

{S>g|~a 1883 _Ü`o ~r.E.À`m narjobm Vmo ~gbm. d{S>bm§À`m gm§JÊ`mdê$Z VrZ dfm©À`m H$m`ÚmÀ`m H$mog©gmR>r

_oQ´>monm°{bQ>Z BpÝñQ>Q>çyQ>_Ü`o Zm|X Ho$br. (gÜ`m Vo {dÚmgmJa H$m°boO åhUyZ AmoiIbo OmVo) B§1⁄2b§S>bm ~°arñQ>aÀ`m nXdr

{ejUmgmR>r OmÊ`mMo Ë`mZo `moObo hmoVo nU d{S>bm§À`m AmH$pñ_H$ {ZYZmZo Vo ñdßZ nyU© hmoD$ eH$bo Zmhr.

d`mÀ`m 21ì`m dfu Freemason åhUyZ Ë`mZo Zmd Zm|Xdbo d 20 _o 1884 bm Master Mason hr CXmÎm {S>J«r Ë`m§Zm

{_imbr. \«$s _°gZMo Or.gr. H$m°Zmoa `m§Mr H$mobH$Ë`mV ^oQ> Pmbr nwT>o 1894 _Ü`o {eH$mJmoV ñdm_rOr AS>MUrV AgVmZm

_XV Ho$br.

~«m÷mog_mOmV~m¡{ÕH$ Am{U AmÜ`mpË_H$ dmVmdaU Za|Ðbm ~«m÷mog_mOmV bm^bo. Ë`m_wio H$mhr H$mi Vo g_mYmZr hmoVo {ZJw©U, {ZamH$ma

B©ída H$ënZoMm Ë`m§À`m _Zmda à^md nS>bm. Oa B©ída IamoIa Agob Va Ë`mÀ`m ^ŠVm§À`m àm_m{UH$ àmW©Zo_wio Vmo àJQ> Pmbm

nm{hOo Vmo {Xgbm nm{hOo Aer Ë`m§Mr n¸$s YmaUm ~Zbr. Ë`mVbo Iao H$m`? gË` H$m`? ho OmUÊ`mgmR>r Za|Ð _h{f© Xod|ÐZmW

Q>mJmoa `m§À`mH$S>o Jobm. (aqdÐZmWm§Mo {nVmOr) Ë`mdoir Vo ~«m÷mog_mOmMo Ooð> ZoVo hmoVo. EH$ {Xdg AMmZH$ Za|Ð Ë`m§À`mg_moa

hOa Pmbm {Z gai àíZ Ho$bm,"" _hme` Vwåhr Xod nm{hbmV?'' Q>mJmoa AMmZH$ àdoe Ho$ë`mZo Jm|Yibo Vo EdT>oM åhUmbo

~oQ>m VwPo S>moio `mo1⁄2`mMo AmhoV.

Za|Ð {Zame Pmbm. VmoM àíZ Ë`mZo {d{dY Ym{_©H$ ZoË`m§Zm d BVa Y_©Jwê§$Zmhr {dMmabm nU R>m_nUo H$moUrM CÎma {Xbo

Zmhr. Ë`mbm X{jUoídaÀ`m am_H¥$îUm§Mr AmR>dU Pmbr. Ë`m§Zr EH$Xm ~mobmdbo hmoVo. gwa|ÐZmW {_Ì `m eoOmè`m~amo~a Vmo {VWo

Jobm. Ë`m§Zmhr VmoM àíZ {dMmabm. CÎma R>m_ hmoVo. ""hmo` Vwbm nhmVmo Ë`mnojmhr ñnï>nUo _r B©ídambm nm{hbo. nU H$moUmbm

ndm© Amho? bmoH$ ~m`H$m nmoamgmR>r aS>VmV. gÎmm, n¡emgmR>r Aly T>miVmV nU XodmgmR>r H$moUr Zmhr. AmV©VoZo H$moUr Aly

T>miob Va Vmo ^oQ>ob.'' Za|Ð `m CÎmamZo à^m{dV Pmbm. OUy hm jU Ë`m§À`m OrdZmVbm ~XbmMm jU hmoVm. àW_M Ë`mbm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 10 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 11

H$ibo H$s Ym{_©H$ gË` ho AZw^d`mMr Jmoï> Amho. nU g§XohdmXmZo Ë`mMr nmR> gmoS>br Zmhr. Y_©{M{H$Ëgm, AZw^d{M{H$Ëgm hm

Ë`mÀ`m ñd^mdmMm ^mJ ~Zbobm hmoVm. nwOmar dJm©À`m A{YnË`mImbÀ`m Y_m©À`m H$_©H$m§S>m{dê$Õ ê$T>rna§nao{dê$Õ Za|Ð hmoVm.

`mMH$mimV H$m¡Qw>§{~H$ nmVirda XÎm Hw$Qw>§~ {d^³V Ambo. Ë`m_wio {dídZmW XÎmZm Amnbo d{S>bmonm[O©V Ka gmoS>mdo bmJbo. Vo

7, ^¡ad {~gdmg J„r `m {R>H$mUr ^mS>çmÀ`m KamV Ambo. ho Za|ÐÀ`m AmOmoiÀ`m KamOdi hmoVo. àË`oH$ {nË`mbm dmQ>Vo Vgo

{dídZmW XÎmZmhr Za|ÐZo {ddmh H$amdm Ago dmQ>V hmoVo. H$mobH$Ë`mVrb EH$m lr_§V ~§Jmbr Hw$Qw>§~mVrb _wbrer Za|ÐMm {ddmh

H$aÊ`mMo {dídZmW XÎmZr Odi Odi n¸o$ R>adbo hmoVo. hþ§S>m _moR>m {_iUma hmoVm. nU Za|ÐZo ZH$ma {Xbm Am{U AMmZH$

{dídZmW XÎmm§À`m 25 \o$~w«. 1884 amoOr _¥Ë`y_wio gmaoM aÔ Pmbo.

nU OrdZmVrb H$R>moa dmñVdmMr Pi Za|Ðbm bmJm`bm gwê$dmV Pmbr. 7 bmoH$m§À`m Hw$Qw>§~mMr O~m~Xmar Ë`mÀ`mda nS>br.

d{S>bm§Zr {e„H$ H$mhr R>odbo ZìhVo. dH$sbmH$S>Mr AZw^dmgmR>rMo H$m_ gmoS>bo {Z {ejH$mMr ZmoH$ar Yabr. 1886 OyZ _Ü`o

_oQ´>monm°{bQ>Z g§ñWoV _w»`mÜ`mnH$ åhUyZ Za|ÐMr {Z`wŠVr Pmbr. _{hÝ`mbm hOma ê$n`o Hw$Qy>§~ IM© H$aUmè`m _mVm ^wdZoídar

XodtZr H$mQ>H$ga H$ê$Z IM© Vrg én`oda AmUbm. hr Hw$Qy>§~mMr nadS> Za|X«bm ghZ hmoB©Zm Ë`mMm B©ídamdaMm {dídmg CS>mbm.

Ë`mÀ`m AÜ`mpË_H$ AZw^dmMr Ë`mbmM e§H$m `oD$ bmJbr. AmOmo~mà_mUo gd©g§Jn[aË`mJ H$amdm Agmhr {dMma _ZmV Kmoiy

bmJbm. Zo_Ho$ Ë`mM {Xder am_H¥$îU H$mobH$Ë`mbm Ambo hmoVo Ë`m§Mr ^oQ> Pmbr {Z Ë`m§Zr Za|Ðbm X{jUoídabm Amnë`m~amo~a

Zobo. am_H¥$îUmMr àmW©Zm B©ída EoH$Vmo. H$m¡Qw>§{~H$ àíZ gmoS>dÊ`mg Ë`m§Mr àmW©Zm Cn`moJr R>aob Ago Ë`mbm dmQ>bo. nU am_H¥$îU

åhUmbo ""Vy Xodrbm _mZV Zmhrg, Vy ñdV…M Om {Z àmW©Zm H$a.'' VrZdoim Za|Ð XodrnwT>o Jobm nU ^m¡{VH$àíZmgmR>r Vmo àmW©Zm

H$ê$ eH$bm Zmhr Ë`mZo ‘m{JVbo H$m` Va kmZ, d¡am1⁄2`, ^ŠVr hm Ë`mÀ`m OrdZmVbm n[adV©ZmMm Xwgam jU hmoVm. g§XohdmXr,

ZmpñVH$VoH$S>o PwH$bobm Za|Ð gJwU, gmH$ma _m± H$mbrnwT>o hmV OmoSy>Z C^m am{hbm.EH$ {Xdg AMmZH$ _Ü`amÌr CRy>Z Za|Ð, VmaH$

(ñdm_r {edmZ§X d H$mbr ) A^oXmZ§X MwnMmn J§Jm nma H$aV ~mbr ñQ>oeZda `oD$Z JmS>rV ~gbo. J`obm nmohMbo. AmR> _¡b Xya

AgUmè`m ~moYrgËdmÀ`m _§{XamH$S>o MmbV {ZKmbo. ~moYrd¥jmImbrM Jm¡V_ ~wÕm§Zm {Zdm©U àmßVr Pmbr hmoVr. Ë`mImbr Za|Ð

Ü`mZ_3⁄4 Pmbo. EH$ gmaIo VrZ {Xdg H$R>moa Vnñ`oV KmbdyZ Vo {VKo H$mobH$Ë`mbm naVbo.

am_H¥$îUm§Mo gm{ZÜ` CUonwao Mma-gmS>oMma dfmªMo. eodQ>À`m dfu am_H¥$îUm§Zm KemMm J§^ra AmOma OS>bm. {S>g|~a_Ü`o Va Vo

A§Wê$Umbm {Iibo. Za|Ð Ë`m§À`m_mJo I§~ranUo C^m am{hbm. Ë`mMo BVa AH$am Jwê$~§Yw am̧{Xdg Jwê§$À`m godoV bmJbo. OmZodmar

1886 _Ü`o am_H¥$îUm§Zm Am¡fYmonMmamZo WmoS>o ~ao dmQy> bmJbo. Ë`m§Zr Za|Ðbm gmè`m {eî`m_Ü`o à_wI {eî` åhUyZ {ZdS>bo. _mM©

1886_Ü`o Za|Ðbm Amnë`mVrb gwßV AÜ`mpË_H$ eŠVrMr OmUrd Pmbr. EH$ {Xdg am_H¥$îUm§Zr Za|ÐÀ`m S>moù`mV ~amMdoi

nmhÿZ gm§{JVbo, "_r _mPo gd©H$mhr Vwbm {Xbo Am{U _r \$H$sa Pmbmo.' Za|Ðbm {dÚwV H$a§Q> Ë`mÀ`mV {eaë`mMm ^mg Pmbm. 16

Am°JñQ> 1886bm am_H¥$îUmZr _hmg_mYr KoVbr.

`mnydu OmZodmar 1887 _Ü`o Za|Ð d BVa Jwê$~§Yy§Zr Y_©ê$T>r na§naoà_mUo {darOm hmo_ Ho$bm. Jwê$~§Yy H$mbrZo _§Ì nwarÀ`m

EH$m g§Ý`memH$Sy>Z {_idbo hmoVo. Vo åhQ>bo d am_H¥$îUmÀ`m {eî`m§Zr g§Ý`medóo KmVbr. àma§^r Za|ÐZm ñdV…bm am_H¥$îUmZ§X Zmd

¿`m`Mo hmoVo nU eerMr lÕm nmhÿZ Ë`mZo Vo KoVbo. _J Za|ÐZo ñdm_r {d{d{XemZ§X ho Zmd YmaU Ho$bo. Jwê$~§Yy Amnbm nÎmm emoYy

Z`oV åhUyZ nyÝhm 1891 _Ü`o ñdm_r {ddoH$mZ§X Zmd KoVbo. nwÝhm AmŠQ>mo~a 1892 _Ü`o ñdm_r g{MXmZ§X Zmd KoVbo. IoVarÀ`m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 10 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 11

_hmamOm§À`m AmJ«hmdê$Z _o 1893 _Ü`o n{ü_mË` XoemH$S>o {ZKÊ`mnydu ñdm_r {ddoH$mZ§X Zmd YmaU Ho$bo Vo eodQ>n`ªV. Za|ÐZmW

KaÀ`m H$Q>H$Q>r Wm§~dy eH$bo ZìhVo. H$moQ>© àH$aU gwê$ hmoVo. Ë`m_wio Ë`m§Zm Kar ahmUo ghm{OH$M hmoVo. H$mhr {Xdg damhZJa-

_R>mV Kmbdë`mda gmè`m Jwê$~§Yy§Zm VrWm©Q>ZmMr à~i BÀN>m {Z_m©U Pmbr. gmh{OH$M EH$ {Xdg Za|Ð n[ad«mOH$ d«V KoD$Z

1888 À`m àma§^r ~mhoa nS>bo. Ë`mdoir Vo amoO{Zer {b{hV ZgV. Ë`m_wio Ë`m àdmgmMm Vnerb CnbãY Zmhr. {~hma àm§VmVyZ

Vo H$merbm nmohMbo. VoWo {d»¶mV gmYy Ì¡b§J ñdm_tÀ`m Xe©ZmMm bm^ Ë`m§Zm Pmbm. H$mer_Ü`o ñdm_r ^mñH$amZ§XmOtMrhr ^oQ>

Pmbr. g§ñH¥$V ^mfoVrb n§{S>V d gm{hË` doXm§V {df`mVrb n§{S>V ào_Xmghr ^oQ>bo. 1888 À¶m Am°JñQ>_Ü`o ea`y Vramdarb

A`moÜ`obm nmohmoMbo. bIZm¡-Am1⁄2Œ`m_mJm©Zo nm`r nm`r d¥§XmdZÀ`m {XeoZo Mmby bmJbo. OJà{gÕ {eëngm¢X`m©Mr gmH$ma_yVu Agm

VmO_hmb, _m|Jbr amOdmS>o, {H$„o nmhÿZ d¥§XmdZbm nm`r {ZKmbo.

^§1⁄2¶mMr {Mbr‘añË`mÀ`m H$S>obm EH$OU V§~mIy AmoT>V {Zdm§V ~gbm hmoVm. MmbyZ MmbyZ WH$boë`m Za|ÐZo hþ¸$m _m{JVbm. Vmo _mUyg hmV

OmoSy>Z g§H$moMmZo åhUmbm ""_hmamO _r ̂ §Jr Amho'' Za|ÐZo hmV _mJo KoVbm {Z nwT>o dmQ>Mmb Ho$br. nwT>o OmVmZm Ë`m§À`m _ZmV àíZ Ambm

gd©g§J n[aË`mJ H$ê$Z ^Jdo dó KmbUmè`mbm OmVr^oX H$moR>bm? Ë`mM nmdbr Zo naVbo {Z ào_mZo AmZ§XmZo ^§1⁄2`mMm hþ¸$m

AmoT>bm. g_Ëd^mdmMm, g_VoMm YS>m VoWo {Jadbm. d¥§XmdZmV Vo 12 Am°JñQ>bm hmoVo.

nwT>o MmbV AgVmZm VhmZ ^wHo$Zo Za|Ð ì`mHy$i ~Zbo. EH$m PmS>mImbr ~gbo. Ë`mM añË`mZo hmWag ñQ>oeZMo _mñVa

eaXM§Ð JwßV Amnbo H$m_ AmQ>monyZ KamH$S>o Mmbbo hmoVo. nhmQ>oÀ`m Vm§~yg {H$aUmV Za|Ð A{YH$M VoOñdr {XgV hmoVo. eaXM§Ð

Ë`m§À`mH$S>o EH$Q>H$ ZOaoZo nmhV am{hbo. Odi `oD$Z Ë`m§Zm d§XZ H$ê$Z åhUmbo, ""_hmamO, AmnU WH$bobo {XgVm. ^wHo$bohr

{XgVm. H¥$nm H$ê$Z ‘m¶m Kar nm`Yyi PmS>mdr, Aer {dZ§Vr Amho.'' Za|Ð Z ~mobVm Ë`m§À`m nmR>monmR> {ZKmbo.

eaXM§Ð JwßVm§À`m Kar Joë`mda ñdm_rOtÀ`m ì`[ŠV_ÎdmZo, {dMmamZo Vo BVHo$ ^mamdbo H$s, Ë`m§Zr ZmoH$arMm Ë`mJ Ho$bm {Z

gd©ñdmMm Ë`mJ H$ê$Z ñdm_rOtÀ`m nmR>monmR> {ZKmbo. nU ho IS>Va Am`wî` OJVmZm ñdm_rOtMm hm n{hbm {eî` AmOmar nS>bm

Voìhm ñdm_rOr Ë`mZm CMbyZ Im§Úmda KoD$Z Mmbbo. nwT>o ñdm_rOr AmOmar nS>bo. XmoKo ~ao Pmë`mda F$frHo$ebm Jobo. VoWyZ

H$mobH$Ë`mbm naVbo. VoWo df©^a am{hbo {Z nwÝhm dmamUerbm Ambo. JmPrnyaÀ`m ndhmar ~m~m `m {gÕ nwê$fmbm ^oQ>bo. VoWo

H$mhr `wamo{n`Z bmoH$m§Zm Ë`m§Zr ^maVr` VËdkmZmda MMm© Ho$br. Vo bmoH$ à^m{dV Pmbo. Ë`m§Zr ñdm_rOtZm `wamon Xm¡am H$aÊ`mg

àmoËgmhZ {Xbo. Xaå`mZ am_H¥$îUm§Mo EH$ ̂ ŠV ~bam_ ~mog ̀ m§Mr {ZYZdmVm© (13-4-1890) g_Oë`mZo ñdm_rOr H$mobH$Ë`mbm

naVbo. Xwgao ^ŠV gwa|ÐZmW {_Ì 25 _o 1890 bm dmabo. _R>mMo XmoZ Aml`XmVo H$mimÀ`m nS>ÚmAmS> Jobo. ñdm_rOr EH$

_{hZm^a am{hbo {Z nwÝhm Owb¡ 1890 À`m {Vgè`m AmR>dS>çmV n[a^«_Umbm ~mhoa nS>bo. ̂ mJbnyabm _Ý_WZmW Mm¡Yar ̀ m ~«m÷mo

H$m`©H$Ë`m©H$S>o am{hbo. VoWo H$mhr O¡Z _wZrer Ë`m§Zr gwg§dmX Ho$bm. VoWyZ ~¡ÚZmW Ym_ ̀ oWo Jobo. VoWyZ JmPrnya dmamUgr, Am`moÜ`m,

Z¡{ZVmb, Aë_moam, ~{X«ZmW Ym_H$S>o {ZKmbo nU gaH$maZo añVm YmoH$mXm`H$ ~Zë`mZo ~§X Ho$bm. _J ñdm_rOr JT>dmbmVyZ

S>ohamSy>Z `oWo Ambo. harÛma, ghamZnya, _raV `oWo Ambo. VoWyZ nwT>o EH$Q>oM àdmgmbm {ZKmbo. ñdm_rOr nwÝhm F$frHo$ebm Ambo.

VoWo Ë`m§Zm {S>\$Woar`m (Diptheria) Mm A°Q>°H$ Ambm. EH$m gmYyZo Ë`m§Zm dmMdbo. Q>oharMo {XdmU F$frHo$e_YyZ OmV hmoVo. Ë`m§Zm

ñdm_rOr AmOmar AmhoV ho g_Obo. Ë`m§Mr ^oQ> KoVbr. {X„rÀ`m EH$m _w[ñb_ S>m°ŠQ>abm (hH$s_) VoWo Om`bm gm§{JVbo. nU

ñdm_rOr harÛma, ghamZnya, _raV `oWo Ambo. VoWo ñdm_r AI§S>mZ§X, ~«åhmZ§X, gmaXmZ§X, Vwar`mZ§X Ë`m§Mr dmQ> nhmV hmoVo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 12 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 13

eoR>OtÀ`m ~mJoV gmao EH$Ì O_bo Ü`mZ YmaUoV Iyn doi OmD$ bmJbm. OUy ~amZJa _R>mMoM ê$n VoWo Ambo.

OmZodmar 1891 _Ü`o nwÝhm ñdm_rOr EH$Q>oM {ZKmbo. {X„rV nmohmoMbo. Ë`mdoir Ë`m§Zr ñdm_r {d{d{XemZ§X Zmd

KoVbo hmoVo. nU H$mhr Jwê$~§Yy§Zm EH$ {dÛmZ, XoIUm, B§J«Or ~mobUmam g§Ý`mer ehamV Amë`mMo g_Obo. nmhVmV Vmo

Ë`m§Mm bmS>H$m Jwê$~§Yy Za|ÐM hmoVm. VoWyZ WmoS>çm H$R>moa _ZmZo Ë`m§Zm gmoSy>Z Vo amOñWmZ_Ü`o nmohmoMbo. Abdma g§ñWmZmV

Ambo. g§ñWmZÀ`m XdmImÝ`mV Ë`m§Zm ~§Jmbr S>m°ŠQ>a ^oQ>bm. Ë`mZo Ë`m§Mr ì`dñWm EH$m _w[ñb_ {_ÌmH$S>o Ho$br. VoWo

Ë`m§Zm nmhm`bm, EoH$m`bm `oUmè`m§Mr JXu dmT>br. _J Ë`m§Zm n§{S>V e§^yZmW `m§Mo Kar _w¸$m‘ hbdmdm bmJbm. Vo

g§ñWmZMo nydu B§{O{ZAa hmoVo. qhXy _w[ñb_ hm ^oX ñdm_rOtH$S>o ZìhVm Vo AZoH$ _w[ñb_ MmhË`m§H$S>o ^moOZmgmR>r OmV.

AbdmaÀ`m _hmamOm§À`m {XdmUÀ`m H$mZmda ñdm_rOtMr {H$Vu Jobr. _hmamOm _§JbqgJ d ñdm_rOtMr ^oQ> H$ê$Z {Xbr.

_hmamOm nmümË` {dMmagaUrV dmT>bo hmoVo. ñdm_rOtÀ`m_wio Ë`m§Z ^maVr` {dMmagaUrMo _hÎd nQ>bo.

Ë`mZ§Va ñdm_rOr O`nya g§ñWmZmV Jobo VoWo Vo XmoZ AmR>dS>o am{hbo. gaXma harqgJ Ë`mdoir g§ñWmZmMo H$ma^mar hmoVo.

Ë`m§À`mer {ZH$Q> n[aM` Pmbm. VoWyZ ñdm_rOr AO_oabm Jobo. _moB©ZwÔrZ {MñVrÀ`m X1⁄2`m©bm Vo Jobo. VoWyZ _mD§$Q> A~y `oWo

nmohmoMbo. `m{R>H$mUr IoVarMo _hmamOm A{OVqgJ ^oQ>bo Vo ñdm_rOtMo eodQ>n`ªV {Zñgr_ ^ŠV am{hbo. H$moQ>m g§ñWmZMo dH$sb

ñdm_rOtZm _mD§$Q> A~yÀ`m JwhoV ^oQ>bo. Vo IynM à^m{dV Pmbo. Ë`m§Zr Amnë`m ~§Jë`mda ñdm_rOtZm {Z_§ÌrV Ho$bo. VoWo

IoVarÀ`m _hmamOm§Mo ImgJr H$ma^mar _wÝer OJ_mohZbmb ñdm_rOtZm ^oQ>bo. _wÝerZr {dMmabo, ""qhXy gmYy _w[ñb_ ì`{ŠVÀ`m

Kar H$gm ahmVmo?'' `mda ñdm_rOr åhUmbo, ""B©ída qH$dm Y_©J«§Wm§Zr Ë`mbm _Zm Ho$bobo Zmhr. g_mOmZo Aem q^Vr Cä`m

Ho$ë`m.'' {XdmU `m CÎmamZ§ AmíM`©MH$sV Pmbo Ë`m§Zr IoVarÀ`m _hmamOm§Zm ^oQ>m`bm ñdm‘rOtZm ~mobmdbo.

IoVar g§ñWmZÀ`m S>m`ar_Ü`o ñdm_rOr d _hmamOm `m§Mr ^oQ> 4 OyZ 1891 amoOr Pmbr. Ë`mdoir OmoYnyaMo haX`mb qgJ

Ë`m{R>H$mUr CnpñWV hmoVo. nwT>o H$mhr {Xdg XmoKm§À`m àíZmoÎmamVyZ Ë`m§Mr K{Zð> _¡Ìr Pmbr Vr Jwê$ {eî`mV ê$nm§Va Pmbo. H$mhr

àg§Jr ñdm_rOr gw§Xa AmdmOmV ^OZ JmV hmoVo. _J _hmamOm§Zr ñdm_rOr§Zm IoVarbm `oÊ`mMo {Z_§ÌU {Xbo. _J _hmamOm~amo~a

O`nya, I¡aVb, H$moQ>m _mJ} IoVarbm 7 Am°JñQ> 1891 amoOr nmohMbo. _hmamOm§Mr AÜ`mpË_H$ A{^ßgm nmhÿZ ñdm_rOtZr Ë`m§Zm

AZoH$ AmÜ`mpË_H$ YS>o {Xbo. nwT>o A_o[aHo$VyZ Á`m ^m1⁄2`d§Vm§Zm ñdm_rOr dma§dma nÌ nmR>{dV, Ë`mn¡H$s Vo EH$ ~Zbo. VoWo ñdm_

rOr XrS> _{hZm hmoVo. IoVarMo amOogmho~ {Znw{ÌH$ hmoVo. EHo$ {Xder Jwê$Xodm§Zm Ë`m§Zr _ZmVrb Xw…I gm§JyZ àmW©Zm Ho$br,""_bm

EH$ nwÌ hmoB©b Agm Amerdm©X Úm. '' ñdm_rOr àmW©Zm EoHy$Z qMVrV Pmbo. AIoarg {eî`mMo ì`mHy$i {ZdoXZ EoHy$Z åhUmbo,

""{R>H$ Amho. B©ída H¥$noZo Amnbm _ZmoaW nyU© hmoB©b.''

JwOamWMm dmbwH$m_` àXoe nm`r VwS>dV ñdm_rOr Ah_Xm~mX, qb~S>r, OwZmJT>, ^moO, ^oamdb d à^mg _mJo Q>mHy$Z

gmo_ZmW _§{XamV {edmMo Xe©Z KoD$Z nmoa~§Xabm XmIb Pmbo. VoWo à{gÕ {dÛmZ e§H$a, nm§Sw>a§J n§{S>V `m§À`mH$S>o _hm^mî` {eHy$

bmJbo. Ë`mVbm ~amMgm ^mJ n§{S>V Zmam`UXmgmOdi ñdm_rOr AJmoXaM {eH$bo hmoVo. Ë`m_wio Vmo Aä`mg g§ndyZ ì`mgà[UV

doXm§VgyÌm§Mo AÜ``Z d AmbmoMZ H$ê$ bmJbo.

`m Xaå`mZ (gmaXm) {ÌJwUmVrZ§X VrWm©Q>Zmg Mmbbo AgVm Ë`m§Zm g_Obo H$s, qb~S>r amÁ`mÀ`m amOdmS>çmV EH$

_hmn§{S>V na_h§g {Zdmg H$arV AmhoV. Ë`m§À`m Xe©ZmW© gmaXm Jobo nmhVmV Vmo Za|Ð. g§^mfUmÀ`m AmoKmV ñdm_rOr åhUmbo,

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 12 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 13

""~K gmaXm am_H¥$îU _mÂ`mg§~§Yr Oo ~mobV Vo _r hgyZ CS>dyZ XoV Ago. nU AmVm _bm gË`Vm nQy> bmJbr Amho. AmO

_bm dmQ>Vo H$s, _mÂ`m_Ü`o Or eŠVr Amho {VÀ`mÛmam _r Ad¿`m OJmMr CbWmnmbW H$ê$Z Q>mHy$ eHo$Z.''

ñdm_rOr nmoa~§XahÿZ ÛmaH$m, _m§S>dr, nmbrQ>mZm `oWo VrW©Xe©Z H$ê$Z ~S>moÚmg nmohMbo. VoWo {XdmUgmho~ _m{U^mB© `m§Mo

A{VWr åhUyZ am{hbo. ~S>moÚmbm Vo VrZ AmR>dS>o hmoVo. Ë`mXaå`mZ _Ü`àXoe_Yë`m OdiÀ`m VrW©ñWmZmbmhr Ë`m§Zr ^oQ>

{Xbr. VoWyZ Vo Im§S>ì`mbm Ambo. VoWyZ EH$m ~§Jmbr ì`[ŠVMo n[aM` nÌ KoD$Z _w§~B©Vrb ~°[añQ>a eoR> am_Xmg N>~rbXmg

`m§Mo XmoZ _{hZo A{VWr åhUyZ am{hbo. H$mÝhoar Jw§\o$bm ^oQ> {Xbr. gßQ>|~a 1892 _Ü`o _w§~B©hÿZ nwÊ`mbm OmUmè`m JmS>rV

Xwgè`m dJm©À`m S>ã`mVyZ ñdm_rOr {ZKmbo hmoVo. S>ã`mV VrZ-Mma _hmamï´>r`Z `wdH$ hmoVo. Ë`mV ~mi J§JmYa {Q>iH$ hmoVo.

Xhm {Xdg nwÊ`mV am{hbo. S>o¸$Z Šb~_Ü`o ñdm_rOtÀ`mH$Sy>Z JrVm-Cn{ZfXmdaMo ^mî` EoHy$Z bmoH$ à^m{dV Pmbo. àma§^r

{Q>iH$m§Zm Vo \$ŠV {\$aUmam gmYm g§Ý`mer dmQ>bm. Ë`m§Zm \$maer qH$_Vhr {Xbr Zmhr. Ë`mZo {damoYm^mgmË_H$[aË`m ~mobbo.

WmoS>m Hw$Moï>mMm ñda hmoVm. nwT>o d¥ÎmnÌmVyZ {Q>iH$m§Zm g_Obo H$s, {díd{dOoVm g§Ý`mer {ddoH$mZ§X åhUOo VmoM Vmo nydu Kar

am{hbobm g§Ý`mer hmo`. (The Life of Vivekanand-Romain Roll and page 25) nwÊ`mhÿZ ñdm_rOr _hm~ioídabm Jobo VoWo

qb~S>rMo amOogmho~ hmoVo. _hm~ioídahÿZ ñdm_rOr H$moëhmnyabm 10 Am°ŠQ>mo~a 1892 bm Ambo. Ë`mdoir N>ÌnVr emhÿ _hmamO

JmXrda XÎmH$ åhUyZ Ambobo ZìhVo. _hmamUr AmZ§Xr~mB© hmoË`m Ë`m§Zr ñdm_rOtMm dmS>çmda gËH$ma Ho$bm. Ë`m§Zr ^oQ> {Xbobr

^Jdr dóo, H$moëhmnyar Mßnb pñdH$mabo. Ë`m§Mo H$adra ZJa dmMZ _§{Xam_Ü`o EH$ ì`m»`mZ Ambo. VoWyZ Vo ~oiJmdbm 15

Am°ŠQ>m|~a 1892 bm nmohMbo. àmo. Or.Eg. ^mQ>o `m§MoH$S>o Vo CVabo. ~§Jmbr Agë`mZo Vo _mg, _ÀN>r ImVmV ho g_Oë`mda

^mQ>o Hw$Qw>§~r` JS>~S>bo. ~oiJmdMo g~{S>ìhrOZb \$m°aoñQ> Am°\$sga ~§Jmbr hmoVo. Vo ^wB©H$moQ> {H$ëë`mV EH$m ~§Jë`mV ahmV VoWo

ñdm_rOr ahm`bm Jobo. Ë`m \$m°aoñQ> Am°{\$gaMo Zmd h[anX ~m~y hmoVo. Vo nVrnËZr ñdm_rOtMo AZwJ«hrV ~Zbo. (AmVm hm ~§Jbm

am_H¥$îU-{ddoH$mZ§X AÜ`mpË_H$ H|$Ð ~Zbm Amho. H$Zm©Q>H$ emgZmZo Vr OmJm am_H¥$îU {_eZ ~obyabm àXmZ Ho$br.)

~oiJmdhÿZ ñdm_rOr Jmoì`mbm Ambo. Ë`mdoir Vr nmoVw©JrO dgmhV hmoVr VoWo ñdm_rOtZr ñdm_r g{MXmZ§X ho Zmd YmaU

Ho$bo. ~oiJmdMo S>m°. ìhr.ìhr. {eaJmdH$a `m§Mo {_Ì gw~amd ZmB©H$ _m_©Jmoì`mV ahmV VoWo ñdm_rOr CVabo. b°Q>rZ ^mfoVrb

{1⁄4íMZ Y_m©Mo _yi J«§W ñdm_rOtZm Aä`mgmd`mMo hmoVo. Vo \$ŠV Jmoì`mVrb MM©_Ü`oM CnbãY hmoVo. Oo.nr. Abdmarg `m

{1⁄4íMZ {_ÌmZo ñdm_rOtZm Vo J«§W CnbãY H$ê$Z {Xbo. VoWo Vo VrZ {Xdg am{hbo. gw~«m` ZmB©H$m§Zr nwT>o g§Ý`mg KoVbm d Vo ñdm_r

gw~«_Ý`mZ§X VrW© ~Zbo. ZmB©H$m§À`m d§eOm§Zr ñdm_rOr am{hbobr Imobr nwT>o {H$Ë`oH$ df} VerM ñ_¥Vr åhUyZ amIyZ R>odbr.

ñdm_rOr Q´>oZZo Jmoì`mhyZ ~|Jbmoabm Ambo. ~|Jbmoa ZJanm{bHo$Vbo S>m°. nr. nmbny `m§MoH$S>o am{hbo. åh¡gya_Ü`o àma§^r

ñdm_rOr Ama. Ho$. eofmÐr A¡`a `m åh¡gya g§ñWmZÀ`m {XdmUmÀ`m Kar am{hbo. Vo ñdm_rOtÀ`m ì`{ŠV_ËdmZo BVHo$ {XnyZ Jobo H$s

Ë`m§Zr åh¡gyaMo A{YnVr Mm_amO|Ð AmoS>o¶a `m§Moer n[aM` H$ê$Z {Xbm. amOogmho~m§Zr lÕo` A{VWr åhUyZ amO^dZmVM Ë`m§Zm

R>odbo. ñdm_rOtMm AmdmO J«m_mo\$moZÀ`m V~H$S>rda aoH$m°S>© Ho$bm. Vmo ~arM df} OVZ Ho$bm. _mZgÝ_mZmMr Am{U Eoíd`m©Mr

AmH$m§jm Z ~miJUmam hm g§Ý`mer Amnë`m Ydb Mm[aÍ`mZo amOo_hmamOmnmgyZ X[aÐr PmonS>rV amhUmè`mn`ªV gmè`m§MrM öX`o

H$m~rO H$arV {ZKmbm hmoVm.

H$moMrZMr amOYmZr {Ìnya `oWo H$mhr {Xdg Wm§~bo. {Ìnyambm `oVmZm ~¡bJmSrVyZ Ë`m§Zr 21 _¡b àdmg Ho$bm. _b~ma

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 14 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 15

àXoe Amobm§Sy>Z ÌmdUH$moa g§ñWmZMr amOYmZr {Ìd|Ð_ `oWo ñdm_rOr Ambo. EZm©Hw$b_bm ñdm_rOr 6 {S>g|~a 1892 amoOr hmoVo.

ÌmdUH$moaMr amOYmZr {Véd§Vnwa_ ({Ìd|Ð_) `oWo ÌmdUH$moaÀ`m _hmamOm§Mm nwVÊ`m E_.E. {S>J«rgmR>r Aä`mg H$arV hmoVm. Ë`mMo

àmÜ`mnH$ gw§Xa_ A¡`a `m§Mr ñdm_rOtMr ^oQ> Pmbr. Ë`m§Mr agm`ZemómMo àmÜ`mnH$ n§{S>V a§J{M[a`a `m§Mm n[aM` H$ê$Z {Xbm.

ÌmdUH$moa _hmamOm§Mm nwVÊ`m amOnyÌ _mVªS> d_m© `m§Zm ñdm_rOr CÎma ^maVmVrb ~S>moÚmMo Jm`H$dmS> Am{U IoVarMo amOnwV

amOo, ~|JbmoaMo g§ñWm{ZH$ `m§À`m g_mOH$m`m©{df`r AZoH$ Jmoï>r gm§{JVë`m. ñdm_rOr ÌmdUH$moaÀ`m _hmamOm§Zmhr ^oQ>bo nU Vo

\$mago à^mdr Pmbo ZmhrV. {Ìd|Ð_bm ({Vê$A§Vnwa_) _Ü`o ñdm_rOtMr AZoH$ ^mfUo Pmbr. H$mhr gm`ÝgÀ`m àmÜ`mnH$m§Mo _V

hmoVo H$s {dkmZmZo {dídmMr gmar ahñ`o emoYbr AmhoV. nU ñdm_rOtZr Ë`m§Zm g_OyZ {Xbo H$s, {dkmZ AOyZ CËH«$m§V hmoV Amho.

_mZdr _ZmMo H$m`© {dkmZmbm g_Obobo Zmhr. bm¡H$sH$ OS> OJV d Abm¡H$sH$ OJ `mVrb \$aH$ Ë`m§Zr gm§{JVbm d Omon`ªV

Am§V[aH$ OJ g_OV Zmhr ho gm§{JVbo. ñdm_rOr MM}À`m Xaå`mZ eoŠg{n`a nmgyZ ñnoÝga n`ªV VoWyZ H$m{bXmg n`ªV, S>m[d©ZMm

CËH«$m§VrdmX Vo Am`m©Mr g§ñH¥$Vr, Bñbm_ Vo {1⁄4íMZ Y_m©n`ªV {d{dY {df`mda A{YH$madmUrZo MMm© H$arV.

`mM ehamV ñdm_rOtZm Ë`m§Mm OwZm {_Ì _Ý_W ZmW ^Å>mMm`© ^oQ>bm. Ë`m§À`m~amo~a ñdm_rOr 22 {S>g|~a 1892 amoOr

am_oída_mJ} H$Ý`mHw$_marbm nmohMbo. VoWo ñdm_rOtZr Hw$_mar nyOZ Ho$bo. H$Ý`mHw$_marbm XmoZ IS>H$ g_wÐmV AmhoV EH$ _moR>m Xwgam

N>moQ>m. nwamUH$WoV _moR>çm IS>H$mda Xodr H$Ý`oZo nm` R>odbm. {edmbm àgÞ H$aÊ`mgmR>r VoWo Vnñ`m Ho$br. Ë`m_wio eŠVrnyOH$m§Zm

Vo ñWmZ _hÎdmMo dmQ>Vo. ñdm_rOtZmhr VoWo OmD$Z ñZmZ H$am`Mo hmoVo nU VoWo Zmd KoD$Z OmUmam ZmdmSr ^oQ>oZm. _J ñdm_rOtZr

^a g_wÐmV CS>r KoVbr d nmohV IS>H$mda nmohmoMbo. VoWo Vo VrZ {Xdg hmoVo. VoWo Ë`m§Zm ^maVmÀ`m Xw~©bVoMo d gm_Ï`m©Mo Xe©Z

Pmbo. ^maVmÀ`mM Zìho Va OJmÀ`m ^y^mJmÀ`m EH$m Q>moH$mbm ñdm_rOr hmoVo. Ë`m§À`mg_moa gmao OJ ngabo hmoVo. gd©gm_mÝ`

OZVoMo Xm[aXŒ`, AkmZ Am{U AS>mUr g_OyVr nmhÿZ Ë`m§Mo öX` Xw…Ir H$ï>r ~Zbo. Jm¡V_ ~wÕmMr Anma H$ê$Um Ë`m§À`m öX`mV

gmR>br. ~wÕmZo Xw…I_wŠVrMm _mJ© emoYbm. _bm AmOÀ`m ^maVmÀ`m gd©gm_mÝ` _mUgmÀ`m Xw…I {ZdmaÊ`mMm _mJ© gmnS>ob? `m

àíZmbm Ë`m§Zm `m ^maVmÀ`m Q>moH$mÀ`m IS>H$mda dñVw{Zð>nUo, VQ>ñWnUo Ü`mZ H$aVmZm CÎma gmnS>bo. n{hbr bT>mB© Vo qOH$bo

hmoVo. H$moUË`m _mJm©Zo ho ñnï> {Xgbo. Ë`m§Mo Or{dV Ü`o` Ë`m§Zm {Xgbo. (His first battle had been won He had seen the

path he was to follow. His mission was chosen.) Vo nmohV {H$Zmè`mbm Ambo. emH©$ _mem§Mm dmda Agboë¶m g_wÐmV

AgVmZm EH$mH$s VoWo nmohV OmUo VoWo Cnmer XmoZ VrZ {Xdg H$mT>Uo {Z nwÝhm naV nmohV ̀ oUo ho _mUgmMo Zìho X¡dr _mUgmMoM H$m_

hmoVo. Ë`m§Mr n[ad«mOH$ `mÌm AOyZ nyU© Pmbr ZìhVr. nm`r Vo am_ZX, nm±S>oMarbm Ambo, VoWyZ _Ðmgbm nmohMbo. _mM© 1893

À`m n{hë`m AmR>dS>çmV Ë`m§Zr npíM_mË` XoemV H$m`© H$aÊ`mMm {dMma àJQ> Ho$bm. AmVmn`ªV {d{dY {R>H$mUhÿZ {dÛmZ d lr_

§V bmoH$mH$Sy>Z Ë`m§Mr H$sVu gmVmg_wÐmn{bH$S>o nmohMbr hmoVr d _Ðmg_Ü`oM Ë`m§À`m ^ŠVm§Mm MmhË`m§Mm EH$ JQ> V`ma Pmbm.

Ë`mZo Ë`m§Zm naXoer Om`bm gd©ñdr _XV Ho$brM nU eodQ>n`ªV Ë`m§À`m H$m`m©bm _XV Ho$br. Xoeào_mMr ñdm_rOtÀ`m öX`mV

noQ>boë`m _embrMo à{Vq~~ `m àm_m{UH$ _Ðmgr bmoH$m§V C_Q>bo. naXoe Xm¡è`mgmR>r _XV Jmoim H$aUmè`m ^ŠVm§Zm ñdm_rOtZr

gyMZm {Xbr H$s n¡go _Ü`_ dJm©H$Sy>Z O_m H$am H$maU _r Ë`m§Mm à{V{ZYr Amho. A_o[aHo$Vrb {eH$mJmo `oWo EH$ àM§S> àXe©Z

^aUma hmoVo d Ë`mAZwf§JmZo EH$m {damQ> Y_©_hmn[afXoMr V`mar gwê$ hmoVr. OJmVrb gd©M Y_©g§àXm`mMo à{V{ZYr ^mJ KoUma

hmoVo. _Ðmg_Yë`m ñdm_rOtÀ`m CËgmhr Vê$Um§Zr ñdm_rOtM `mo1⁄2` à{V{ZYr AmhoV Ë`m§Zm nmR>dÊ`mMm ÑT> g§H$ën gmoS>bobm

hmoVm. _Ý_W~m~y ^Å>mMm`© Ë`mdoir _Ðmg gaH$maMo S>oß`wS>r AH$m¢Q>§Q> OZab hmoVo. Ë`m§Mo {_Ì ñQ>oQ> B§{O{ZAa _YwgyXZ M°Q>Ou `m§Mo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 14 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 15

h¡Ðm~mXhÿZ ñdm_rOtZm {VWo nmR>dÊ`m~Ôb EH$ AmJ«hmMo nÌ Ambo. Xhm \o$~w«dmarbm ñdm_rOr h¡Ðm~mXbm Ambo. ñQ>oeZda CVê$Z

~KVmV Vmo H$m`? {demb OZg_wXm` VoWo ñdmJVmgmR>r O_bm hmoVm. ñdm_rOtZm AmíM`© dmQ>bo. amOm lr{Zdmgamd, _hmamOm

a§^mamd, n§{S>V aVZbmb, am_-gwb-Cbo_m, gæ`X Abr {~bJ«m_r, Zdm~ B_mXO§J ~hmÔÿa, Zdm~ {gH§$Xa, {ZdmOO§J ~hmXya,

am` hþHy$_M§X, eoR> MVw^w©O, eoR> _moVrbmb, H°$ßQ>Z aKwZmW d AZoH$ à{gÕ ì`ŠVr aoëdo ßb°Q>\$m°_©da CnpñWV hmoË`m. gmè`m§Zr

ñdm_rOtMm O`Kmof Ho$bm. ñdm_rOtÀ`m Jù`mV AZoH$ nwîn_mbm KmVë¶m.

{ZOm_gmho~m§Mo d§eO embH$ Zdm~ ga IweuXO§J ~hmXya, A_ra-B-H$~ra `m§À`m {Z_§ÌUmdê$Z ñdm_rOr 12 \$o~w«. amoOr

{ZOm_gmho~m§À`m amOdmS>çmV CnpñWV Pmbo. {ZOm_ qhXyY_m©~Ôb lÕm ~miJrV. ^maVmVrb AZoH$ VrW©ñWmZmbm Vo Jobo hmoVo.

Ë`m§Zr ñdm_rOtZm Amnë`m OdiÀ`m AmgZmda ~gdbo d MMm© Ho$br. gd©Y_©g_Ýd`mMm ñdm_rOtMm Ñï>rH$moZ Zdm~gmho~m§Zm

^mdbm. gd©Y_©n[afXobm OmÊ`mgmR>r Ë`m§Zr EH$ hOma én`o XoD$ Ho$bo nU ñdm_rOtZr Z_«nUo Vr XoUJr ZmH$mabr. `mo1⁄2`doir _r

H$idoZ. Ago gm§{JVbo.

ñWm{ZH$ bmoH$m§À`m AmJ«hmdê$Z _h~y~ H$m°boO_Ü`o EH$ hOma lmoË`m§nwT>o nmíMmË` Xoem§Zm _mPm g§Xoe `m {df`mda Ë`m§Mo

gw§Xa ^mfU Pmbo. n§{S>V aVZbmb AÜ`jñWmZr hmooVo. ñdm_rOtZm ñdàXe©ZmV am_H¥$îU Amerdm©X XoVmV Ago {Xgbo Va

Ë`m§Zr nÌmZo emaXm_`r _m± Mm Amerdm©X _m{JVbm. Ë`m§Mohr nÌ hmVr Ambo. ñdm_rOtZm AË`mZ§X Pmbm. Ë`m§Zr _r A_o[aHo$g

OmÊ`mg V`ma Amho, Ago Omhra Ho$bo. WmoS>çmM {XdgmV àdmgmMm gd© ~§Xmo~ñV nyU© Pmbm. _X«mgbm ñdm_rOr naVbo hmoVo.

VoWo Ë`m§Mr {WAmgm°\$sñQ>> gmogm`Q>rV nmûMmË` VËdkmZ d {dkmZ `mda ì`m»`mZo Pmbr. nU gmogm`Q>r_Ü`o gm_rb hmoÊ`mMo

ñdm_rOtZr ZmH$mabo. Ë`m~amo~a A_o[aH$Z J¥hñW H$Z©b Am°bH$m°Q> ho Ë`m g§ñWoMo à_wI hmoVo Ë`m§Zr ñdm_rOtZm A_o[aHo$V

AmoiIrÀ`m bmoH$m§Zm n[aM`nÌ XoÊ`mMo ZmH$mabo. _ÐmghÿZ A_o[aHo$bm OmÊ`mMm ~oV n¸$m Pmbm Vmon`ªV IoVarbm VmËH$mi

`oÊ`mMm {Zamon KoD$Z amO^dZmVyZ _wÝer OJ_mohZbmb VoWo nmohmoMbo. IoVarÀ`m _hmamOm§Zr XmoZ dfm©nydu ñdm_rOtZm nyÌàmárgmR>r

àmW©Zm Ho$br hmoVr. Ë`m§Zm nyÌ Pmbm hmoVm. Ë`mbm Amerdm©X XoÊ`mgmR>r Kmg ^adÊ`mÀ`m H$m`©H«$_mbm EH$ {Xdg H$m AgoZm

Ambo nm{hOo Agm _hmamOm§Mm AmJ«h Amho. A_o[aHo$bm _Ðmg EodOr _w§~B©hÿZ nmR>dÊ`mMr gd© ì`dñWm _hmamO H$aVrb

Agm {Zamon XoD$Z ImgJr H$ma^mè`mZo ñdm_rOtZm gmï>m§J Z_ñH$ma KmVbm. ñdm_rOtZr hmoH$ma {Xbm. _ÐmgÀ`m gd© ^ŠVm§Zr

^aë`m öX`mZo ñdm_rOtZm {Zamon {Xbm. _ÐmghÿZ _wÝer d ñdm_rOr _w§~B©V Ambo. AZno{jVnUo Ë`m§Zm har^mB© (Vwar`mZ§X)

d amImb (~«åhmZ§X) ^oQ>bo. _w§~B©V ñdm_rOr H$mhr {Xdg am{hbo. Ë`mXaå`mZ Ë`m§Zr Amnë`m Jwê$~§Yy§Zm A_o[aHo$bm OmÊ`mMr

Amnbr `moOZm gm§{JVbr. `mnydu ~amZZJa_Ybm H$mobH$Ë`mVrb Amnë`m Jwê$~§Yy§Zm hr naXoeJ_ZmMr `moOZm nÌmZo H$idbr

ZìhVr. Ë`m_mJo ñdm_rOtMm CÔoe gai hmoVm. ho Jwê$~§Yy gZmVZr, H$_©R> ê$T>r-na§nam OnUmao hmoVo. Ë`m§Mr Ü`mZ-YmaUm Mmby

ahmdr Ë`m§Zm Amnë`m naXoeJ_Zm_wio _mZ{gH$ Ìmg hmoD$ Z`o. g_wÐmo„§KZ nmn _mZbo OmÊ`mMm Vmo H$mi hmoVm. nU AmVm

AMmZH$ ^oQ>boë`m Jwê$~§Yy§Zm ñdm_rOtZm gm§{JVbo,""ho nhm ! _r gmè`m ^maV^a {\$abmo. _mPo _Z Iyn C{Û3⁄4 ~Zbo Amho.

gd©gm_mÝ` OZVoMo ^`mZH$ Xm[aX²>Œ`, hmbAnoð>m `mVyZ _wŠV Ho$ë`m{edm` Ë`m§Zm Y_© {eH$dUo ì`W© Amho. `m _wŠVrgmR>r H$mhr

_mJ© emoYÊ`mgmR>r _r AmVm nmí`mË` XoemV OmV Amho. VoWbm gd©Y_©n[afXoÀ`m `moOZo_mJo B©ída BÀN>mM Amho. VoWo _bm `e

{ZpíMV Amho.''(ñdm_r Vwar`mZ§Xm§Zr `m g§^mfUmMm eãX {Z eãX Zm|Xdbm Vmo 31 OmZo 1926 À`m {X _m°{ZªJ ñQ>ma_Ü`o à{gÕ

Pmbm. Vwar`mZ§Xm§Zr {ddoH$mZ§X M[aÌ {b{hbo. Ë`mV hm _wi _OHy$a Amho.)

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 16 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 17

ñdm_rOtZr KoVboë`m `m ^w{_Ho$er Ë`m§Mo ~hþVm§e Jwê$~§Yy Agh_V hmoVo. A_o[aHo$bm OmÊ`mnydu Am{U OmD$Z Amë`mZ§Vahr

g_wÐmo„§KZ H$aUo, AZmW _wbr-_wbm§gmR>r, [ó`m§gmR>r gd©Y{_©`m§Zm AZmWml_mV, emioV àdoe XoUo, XwîH$mi, ßboJ gma»`m

gmWrV OZgodm H$aUo Agbr H$m_o H$Yr g§Ý`mer H$aVmV H$m? Agm Ë`m§Mm gdmb hmoVm {Z Za|Ð Ë`mbm CÎma ~mobyZ XoÊ`mnojm

H¥$VrZo XoV hmoVm. \$ŠV JXmYa (ñdm_r AI§S>mZ§X) 1894 bm IoVarbm Jobm {Z VoWo emim gwê$ Ho$br. IoVar_Ü`o ñdm_rOr VrZ

AmR>dS>o am{hbo. IoVarbm _moR>m CËgd gmOam Pmbm. gmao eha gwemo{^V Ho$bo hmoVo. amOnwVmZmVrb AZoH$ amOo, amOKamÊ`mVrb

bmoH$ d Am_ OZVm CnpñWV AgVmZm IoVarMo _hmamO A{OVqgJm§Zm ñdm_rOtZm Amnë`m Jwê$bm gmï>m§J Z_ñH$ma KmbVmZm

_wirM g§H$moM dmQ>bm Zmhr. ñdm_rOtMo Xa~mamV AmJ_Z hmoVmM gmam Xa~ma C^m am{hbm. d g§Ý`membm A{^dmXZ Ho$bo.

_hmamOm§Zr gmè`m§Mm n[aM` H$ê$Z {Xbm. A_o[aHo$V ^maVr` g§ñH¥$VrÀ`m àgmamgmR>r ñdm_rOr OmUma Ago _hmamOm§Zr gm§JVmM

gmè`m§Zr Q>mù`m§Mm JOa Ho$bm.

_J amOnwÌmbm Xa~mamV AmUbo. Kmg ^adÊ`mMm, AÞàmeZmoËgd {Z{d©¿ZnUo nma nS>bm. ñdm_rOtMo Amerdm©X KoVbo.

_J gmè`m§Mm {Zamon KoD$Z ñdm_rOr 10 _o amoOr OJ_mohZ _wÝetÀ`m~amo~a _w§~B©bm nmohmoMbo. IoVarÀ`m _hmamOm§À`m {dZ§Vrdê$Z

ñdm_r g{MXmZ§X ho Zmd gmoSy>Z ñdm_r {ddoH$mZ§X ho Zmd Ë`m§Zr YmaU Ho$bo.A~y amoS> ñQ>oeZbm amImb d har^mB© nwÝhm ^oQ>m`bm

Ambo hmoVo. ñdm_rOtZr Ë`m§Zm am_H¥$îUmMo H$m`© H$aÊ`mgmR>r d _R>mÀ`m Xwê$ñVrgmR>r H$mobH$Ë`mbm OmÊ`mg gm§{JVbo. _ÐmgÀ`m

{eî`m§Zm _w§~B©hÿZ àdmgmbm {ZKÊ`mMm ~oV H$idbm. Ë`mZwgma AmbmqgJm noê$_b _w§~B©V `oD$Z XmIb Pmbo.

IoVar Zaoem§§À`m AmXoemZwgma OJ_mohZ ñdm_rOtZm ~m±~o_Yë`m CÎm_moÎm_ XwH$mZmV KoD$Z Jobo d C§Mr dóo IaoXr Ho$br H$mhr

S´>og {edyZ KoVbo Am{U ~moQ>rMo àW_ dJm©Mo EH$ Ho$~rZ {VH$sQ> H$mT>bo. ñdm_rOtZr Iyn {damoY H$ê$Z nm{hbm nU OJ_mohZ

`m§Zr H$mhr EoH$bo Zmhr. IoVar Zaoem§À`m AmkoMo nmbZ Ho$bo. aoe_r \o$Q>m d aoe_r dó ñdm_rOtZr n[aYmZ Ho$bo. EImÚm

amOnwÌmà_mUo Vo emo^V hmoVo. nU ~amo~aMo gmao gm{hË` ~KyZ hm PmoirYmar g§Ý`mer Mm§JbmM Jm|Yibm hmoVm. BVŠ`m

gmè`m H$nS>çmbË`mMr {Z ZmZm VèhoÀ`m {OÞgm§Mr XoIaoI H$er H$m` H$am`Mr `m {dMmam§À`m dmXimZo EImÚm bhmZ

_wbmgmaIo ñdm_r {ddoH$mZ§X ^m§~mdyZ Jobo.

`mMdoir ˶m§À¶m A§V_©ZmV {dMmam§Mo dmXi CR>bo hmoVo. Vo åhUmbo AgVrb, ""^maVmMm AmgoVy {h_mb` _r

àdmg Ho$bm. O¡Z Am{U ~wÕ Y_m©Mo gma _r OmUbo. VwbgrXmg, H$~ra, {ZíMbXmg `m§À`m {dMmam§Mm ^ŠV ~Zbmo.

_hmamï´>mVrb g§V VwH$mam_, kmZoídam§{df`r dmMbo. ^§1⁄2`mMr Anojm, AmH$m§jm, Xw…Ihr OmUyZ KoVbr. XrZ-X[bVm§er

{_giyZ am{hbmo. gd©Ì ngabobo AkmZ, Xw…I nmhÿZ hr n[apñWVr H$er ~Xbob hr {dd§MZm bmJbr. ~hþOZ {hVm`

gwIm` AmË_Zmo _mojmW© OJX²{hVm` hm _§Ì _bm gmnS>bm. ^wHo$ë`m X[aÐrZmam`UmMr godm H$aÊ`mMm _mJ© emoYy bm-

Jbmo. AZoH$ amOoamOdmS>çm§Mm {_Ì åhUyZ dmdaVmZm {Q>Ho$Mo àhmahr _r gmogbo. nU `mM à^mdr bmoH$m§H$Sy>Z OZ-

VoMo H$ë`mU H$aUo eŠ` Amho hm AmË_{dídmg dmT>bm. H$m{bXmgmMo emHw§$Vb {Z _ram~mB©, VmZgoZ, Jwê$ZmZH$ `m§Mr

H$dUo _r Jm`br. EH$mM VÝ_`VoZo. OUy _mPo gmao öX` Xoe~m§Ydm§À`m Xw…ImMo _hmH$mì` ~Zbo. OUy _mPo _Z d¡pídH$

~Zbo {dÜd§gmMm Zìho ào_ {Z em§VrMm ÜdO _mÂ`m hmVr Amho. _r Aem Y_m©Mm àMma H$aÊ`mgmR>r OmV Amho H$s,

~m¡ÕY_© Á`mMo ~§S>Imoa g§VmZ AgyZ ${1⁄4ñVrY_© Á`mMm gd©Xÿa C_Q>bobm à{VÜdZr _mÌ Amho. 31 _o 1893 bm

OhmOmZo _w§~B© ~§Xa gmoS>bo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 16 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 17

ñdm_rOtZr gm§{JVbo H$s, B©ídamMr Amkm Pmbr OUy.� {Z`mo{OV àdmgm~m~V B©ídamH$Sy>ZM _§Owar {_imbr. lr am_H¥$îUm§Zr

Za|Z{df`r åhQ>bo hmoVo H$s, EH$doi Aer `oB©b H$s, Vmo _wimnmgyZ OJ hmXadyZ gmoS>ob. Ë`mÀ`mH$S>o Ver ~m¡{ÕH$ Am{U

AmÜ`mpË_H$ eº$s AmhoV. eodQ>r _o 31, 1893 amoOr _w§~B©hÿZ Eg. Eg. B§àog Am°\$ B§{S>`m ~moQ>rZo ñdm_rOr A_o[aHo$bm {ZK-

mbo. MrZ, OnmZbm Wm§~bo hmoVo. 14 Owb¡ amoOr n°{g{\$H$ _hmgmJa Amobm§Sy>Z Ë`m§À`m ~moQ>rZo `mH$mohm_m ~§Xb gmoS>bo. Vr ~moQ>

H°$Zo{S>`Z n°{g{\$H$ bmB©Z H§$nZrÀ`m VrZ AOó ~moQ>rn¡H$s EH$ hmoVr. {VMo dOZ ghm hOma Q>Z hmoVo _§Jidma 25 Owb¡ amoOr

gm`§H$mir 7 dmOVm Vr ~moQ> ìh°ZH$moìhaÀ`m ~§Xambm bmJbr. H$mhr Vmgm§nyduM {X H°$Zo{S>`Z n°{g{\$H$ H§$nZrMr A°Q>bm§{Q>H$

EŠñàog hr aoëdo {ZKyZ Jobr hmoVr. Ë`m_wio Zì`mZoM C^maboë`m `m ~§XamVM ñdm_rOr d Ë`m ~moQ>rdaÀ`m àdmem§Zm amÌ H$mT>mdr

bmJbr. Xwgè`m {Xder gH$mir goH§$S> ŠbmgÀ`m {V[H$Q>mZo H°$ZS>mVyZ àdmg gwê$ Ho$bm. ewH«$dmar amÌr Vo {d{ZnoJ (winipeg)

`oWo nmohMbo. VoWyZ aoëdo ~Xbbr {Z A_o[aHo$V àdoe Ho$bm. {_ZogmoQ>m g|Q>nm°b `m _mJm©daMr eoVr, Vir Ë`m§Zm Iyn AmdS>br.

g|Q>nm°b `oWo {Vgar aoëdo ~XbyZ Vo {eH$mJmoÀ`m {XeoZo {ZKmbo. hm àdmg ñQ>|b nm°b Vo {eH$mJmo 400 _¡bm§Mm hmoVm. a{ddmar 30

Owb¡ amÌr 11 dmOVm Vo {eH$mJmobm nmohMbo. {eH$mJmobm H$S>mŠ`mMr W§S>r hmoVr. VoWrb gmÜ`m hm°Q>ob_Ü`o dU©^oX Vrd« hmoVm.

Ë`m_wio H$mim-Jmoam ̂ oXm_wio ñdm_rOtZm àdoe {_iV ZìhVm. Ë`m_wio àW_ XOm©À`m hm°Q>ob_Ü`o Omdo bmJbo. Ë`m_wio XaamoOMm

IM© nmM S>m°ba hmoVm. `m H$maUmZo n¡go ^am^a g§nm`bm bmJbo. Ë`mVM g_Obo H$s, Y_© n[afXoÀ`m g§`moOH$m§Zr ghm AmR>dS>o

n[afX nwT>o T>H$bbr hmoVr. {edm` àË`oH$ à{V{ZYrZo Amnbo AmoiInÌ gmXa H$aUo JaOoMo hmoVo, {edm` Zm|XUrMr doihr {ZKyZ

Jobr hmoVr åhUOo `m Y_© n[afXoV gh^mJr hmoÊ`mMr g§Yr ZìhVr.

`m H$mbmdYrV A_o[aHo$V _§XrMr bmQ> Ambobr hmoVr. AZoH$ ~±H$m ~§X Pmë`m hmoË`m. CÚmoJ ~§X hmoVo. ~oH$mar dmT>br

hmoVr. Ë`m_wio A_o[aHo$Ýg H$moUmÀ`m AmXam{VÏ`mgmR>r V`ma ZìhVo. Aemdoir EH$m g§Ý`memZo VoWo H$go {Xdg H$mT>md`mMo hm

\$ma _moR>m àíZ hmoVm. Aem n[apñWVrV {eH$mJmogma»`m _hmJS>çm ehamVyZ ñdñV Aem ~moñQ>Zbm OmÊ`mMm Ë`m§Zr {ZU©`

KoVbm. B©ídamMo _mJ© AJmY AgVmV hoM Iao. àdmgmV aoëdo_Ü`o EH$ d`mod¥Õ A_o[aH$Z _{hbm ^oQ>br Vr åhUOo ~«rPr

_oS>moO (Brezzy Meadows). Ë`m _°gmÀ`wgoQ>g² `oWo amhUmè`m hmoË`m.

Ë`m§À`m_wioM hm°dS>© {dÚmnrR>mMo àmo\o$ga Om°Z hoZ«r amB©Q> (John Henry Wrighgt) `m§Mm ñdm_rOtMm n[aM` Pmbm.

~moñQ>Z‘ܶo ñdm‘rOr CVabo Voìhm Am°JñQ> ‘{hZm hmoVm. W§S>r gwwê$ Pmbr hmoVr. ˶m§À¶mOdi C~Xma H$nS>ohr ZìhVo. nwT>o H$mhr

dfmªZ§Va ñdm‘rOtZr Amnbm AZw^d gm§{JVbm Vmo ˶m§À¶mM eãXm§V nmhÿ. ~moñQ>Zgma»¶m An[a{MV JmdmV ‘m¶mgmaIm

AZmoiIr Mmbbm hmoVm. ‘m¶m A§JmV bm§~ Vn{H$ar a§JmMm H$moQ> Am{U S>mo³¶mda nmJmoQ>o (nQ>H$m) hmoVm. JXuÀ¶m añ˶mZo

MmbVmZm ‘m¶m bjmV Ambo H$s, ‘m¶m ‘mJo ‘moR>çm g§»¶oZo bmoH$ Am{U ‘wbo MmbV AmhoV. ‘r MmbʶmMr JVr dmT>dbr

VerM ˶m bmoH$m§Zrhr dmT>dbr. BV³¶mV ‘m¶m Im§Úmda H$moUrVhr ‘mabo. ‘r niy bmJbmo [Z EH$m A§Ymè¶m H$monè¶mbm

YS>H$bmo Am{U ‘J O‘md VgmM Xþgè¶m {XeoZo OmoamV {ZKyZ Jobm. ‘r dmMbmo.

20 Am°JñQ>À¶m nÌmV ˶m§Zr {b[hbo Amho. Y‘© n[afXoV gh^mJr hmoʶm~m~VMr Jwbm~r ñdßZo ^§J nmdbr AmhoV. AmVm

‘bm Ae³¶Voer gm‘Zm H$amdm bmJUma Amho. e§^adoim ‘m¶m ‘ZmV {dMma Ambm H$s, A‘o[aHo$VyZ ~mhoa nS>mdo Am{U ̂ maVmV

naV Omdo nU ‘r AmVm R>adbo Amho Am{U Ver dê$Z Amkm Amho. AmVm Xþgam ‘mJ©M Zmhr. am‘H¥$îUm§Mo S>moio {XgVmV. AmVm

‘r {ZíM¶mnmgyZ Xÿa OmD$ eH$V Zmhr. OrdZ dm ‘aU. ¶m H$mimVM ñdm‘rOtZr AmbmqgJmZm ‘Ðmgbm Ho$~b Vma nmR>dbr H$s,

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 18 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 19

OJʶmgmR>r WmoS>o n¡go nmR>dm. ‘Ý‘ZmW ^Å>mMm¶mªZr hr Vma dmMbr. ˶m§Zr 30 Am°JñQ>bm IoVarÀ¶m ‘hmamOm§Zm Vma nmR>dbr d

ñdm‘rOtÀ¶m n[apñWVrMr H$ënZm {Xbr. ¶mda ‘hmamOm§Zr Ëd[aV nmMeo én¶o (150 S>m°bg©) Wm°‘g Hw$H$ A±S> gÝg H§$nZr‘m’©$V

~moñQ>Zbm nmR>dbo. BH$S>o AmbmqgJmZr VrZeo én¶o O‘dbo d ZìdX S>m°bg© A‘o[aHo$À¶m ñdm‘rOtZm nmR>dbo nU Vo n¡go 7

gßQ>|~an¶ªV ñdm‘rOtÀ¶m hmVr Ambo ZìhVo. Vmon¶ªV ñdm‘rOtZr n[apñWVrVyZ ‘mJ© H$mT>bobm hmoVm.

‘°gmÀ¶wgoQ>g‘ܶo ñdm‘rOr ~«rPr ‘oS>moO ¶m§À¶m Kar CVabo hmoVo. ^maVmVrb EImXr àXe©Zr¶ dñVy {‘Ì‘§S>itZm XmId-

mdr Aer ñdm‘rOtMr AmoiI H$ê$Z {Xbr Om¶Mr. ˶m§Mm doehr àXe©Zr¶ hmoVm. ˶m§Mo ì¶m»¶mZ EH$m à{V[ð>V ‘{hbm§À¶m

³b~‘ܶo Am¶mo{OV Ho$bo hmoVo. ˶m‘wio ˶m§Zm H$mù¶m a§JmMm bm§~ H$moQ> dmnaʶmMm g„m {Xbm hmoVm. hm ³b~ n§{S>Vm a‘m~mBªZm

g‘mOH$m¶m©gmR>r ‘XV H$arV hmoVm. ˶m H$m‘mMm n[aM¶ Pmë¶mda ñdm‘rOtÀ¶mda ˶mMm gImob à^md nS>bm.

gbo‘ (salem) ¶m {R>H$mUÀ¶m ‘{hbm§À¶m ‘moR>çm g§ñWoVhr ñdm‘rOtMo ̂ mfU Pmbo. ‘mÌ Am°JñQ> 20 Vo 8 gßQ>|~an¶ªVÀ¶m

H$mbmdYrV ñdm‘rOtMm R>md{R>H$mUm {‘iy eH$V Zmhr. ‘mÌ Vo OoWo OoWo OmV hmoVo VoWo VoWo d¥ÎmnÌm§Mm {df¶ ~ZV hmoVo. Aem

AZoH$ Zm|Xr ‘oar bwB©g ~H©$ ¶m§Zr EH${ÌV Ho$ë¶m AmhoV. ˶m‘wio nmpíM‘m˶ amï´>mVrb ñdm‘rOtMo OrdZM[aÌ C^m amhVo. AerM

EH$ Zm|X ~moñQ>ZOdiÀ¶m ’«°$q‘Jh°‘ ¶m ehamVrb ’«°$q‘Jh°‘ {Q´>ã¶yZ ¶m gmám{hH$ d¥ÎmnÌmV ewH«$dma, 25 Am°JñQ> 1893 À¶m

A§H$mV gmnS>Vo. Hw$. H$Q>o gZ~m°Z© ¶m AbrH$S>oM Xm¡è¶mhÿZ Amë¶m AmhoV. Joë¶m AmR>dS>çmV EH$m ^maVr¶ amOmbm {Z‘§{ÌV Ho$bo

hmoVo. ˶m§Mo Zmd ñdm‘r {ddoH$mZ§X AgyZ XmoZ KmoS>çm§À¶m pìh³Q>mo[a¶mVyZ Hw$. gZ~m°Z© Am{U amOm ¶m§Zr ewH«$dmar 18 Am°JñQ>

amoOr hZdobÀ¶m dmQ>oda àdmg Ho$bm. hZdob hr ’$ma ‘moR>r, gw§Xa hdobr BñQ>oQ> hmoVr.

ñdm‘rOtMo ì¶{º$‘Îd amOq~S>o hmoVo. ˶m‘wio ˶m§Mo é~m~Xma MmbUo, ~mobUo ¶m‘wio Vo ^maVmVrb EImXo g§ñWm{ZH$

AgmdoV AgoM ^mgV hmoVo. Hw$. gZ~m°Z© ¶m§Zm Amnë¶mH$S>rb {dÛmZ nmhwʶmMm A{^‘mZ hmoVmM nU ˶m§Mr VËH$mbrZ {dÛmZ

d à{gÕ bmoH$m§Mm n[aM¶ H$ê$Z XoʶmV AmZ§Xhr dmQ>V hmoVm. ˶m§Zr àmo’o$ga amB©Q> d BVa ‘mݶdam§Mm n[aM¶ H$ê$Z {Xbm.

A‘o[aHo$À¶m g§ñH¥$VrMm ñdm‘rOtZm n[aM¶ ˶m§Zr H$ê$Z {Xbm. Hw$. gZ~m°Z© ¶m ñdV… ì¶m»¶m˶m hmo˶m. boIH$ hmo˶m.

54 dfmªÀ¶m AgyZhr ˶m Iyn CËgmhr hmo˶m. ~moñQ>Z‘ܶo ‹BpìhqZJ Q´>mÝgñH«$sßQ> (Evening Transcript) À¶m 23 Am°JñQ>

1893 À¶m A§H$mV gd©àW‘ ñdm‘rOtMm g§X^© {‘iVmo. Vmo nwT>rbà‘mUo … ¶o˶m gßQ>|~a‘ܶo {eH$mJmo ¶oWo ^aUmè¶m n[afXoV

gh^mJr hmoʶmgmR>r ^maVmVyZ ~«m÷U ñdm‘r {ddoH$mZ§X Ambo AgyZ Vo Hw$. gZ~m°Z© ¶m§Mo A{VWr AmhoV. H$mb gm¶§H$mir ór

g§KQ>Zo‘ܶo ^mfU {Xbo. ^maVmVrb g‘mOaMZm, éT>r, nÕVr, OJʶmMr nÕV ¶mda ˶m§Zr {dMma ‘m§S>bo. VoWë¶m ‘{hbm

gwYmaJ¥hmMr VwbZm ˶m§Zr ^maVmVë¶m g§ñWm§er Ho$br d IoX 춺$ Ho$bm.

gbo‘ JmdMo (Evening news) BpìhqZJ ݶyO `m d¥ÎmnÌmÀ`m 24 Am°JñQ> 1893 À`m d S>obr J°PoQ> d¥ÎmnÌmÀ¶m ˶mM

{XderÀ¶m A§H$mV gbo‘bm ^maVmVrb {dÛmZ gmYyMo, ˶m§À¶m XoemVrb Y‘©, Mmbr, éT>t{df¶r ì¶m»¶mZ hmoUma Amho. ³b~

‘|~aZm ‘mo’$V d {~Ja ‘|~aZr {VH$sQ> IaoXr H$amdo, Aer gyMZm d¥ÎmnÌmV Amho. XmoÝhr d¥ÎmnÌmMm EH$M 춺$s ~mV‘rXma

Agmdm. 29 Am°JñQ> 1893 À¶m BpìhqZJ Ý`yO ¶m d¥ÎmnÌmV ^mfUmMm Jmofdmam {Xbm Amho. ˶mV EH$ C„oIZr¶ ~m~ åhUOo

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr àJV Aem A‘o[aH$m, B§1⁄2b§S>bm ~Omdbo Amho H$s, Amåhm ^maVr¶m§Mr JaO Y‘© Zmhr. nU à˶j H¥$VrMr

JaO Amho åhUyZ Y‘© {df¶mV A{YH$ H$mhr {eH$dʶmgmR>r {‘eZarO Vwåhr nmR>dy ZH$m, nU ˶mEodOr Am¡Úmo{JH$ à{ejU

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 18 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 19

XoUmar ‘mUgo nmR>dm.

S>obr J°PoQ>Zo ñdm‘rOtMm C„oI ‘Ooera Ho$bm Amho. Rajah Swami Vivi Kananda. doëgr MM©À¶m {dMma Am{U

H¥$Vr ³b~‘ܶo gbo‘ ¶oWo 28 Am°JñQ>bm ˶m§Mo ì¶m»¶mZ Pmbo. A‘o[aH$Z gmoeb gm¶Ýg Agmo{gEeZÀ¶m dVrZo XmoZ

{Xdgm§Mr n[afX Pmbr. ˶mMm {df¶ hmoVm n¡gm. ¶m‘ܶo H$Z©b O°H$mo~, S>m°. Mmëg© ~r ñ’$ma (ݶy¶m°H©$), Aܶj B.

~|Om{‘Z A°S²>Œ¶y°O, ~«mD$Z {dÚmnrR> Am{U {ddoH$mZ§X qhXÿ gmYy-Mm§XrMm ^maVmVrb dmna ¶m {df¶mda {dÛVmnyU© Am{U

AmH$f©H$ nÕVrZo ì¶m»¶mZ Pmbo.

n[afXonyduMo VrZ AmR>dS>o

VrZ AmR>dS>çmÀ¶m H$mbmdYrV ñdm‘rOtMr Voam ^mfUo doJdoJù¶m [R>H$mUr Pmë`mMr Zm|X Amho.

A_o[aHo$À`m dJm©Vrb bmoH$m§er ˶m§Mm n[aM¶ Pmbm. {Za{Zamù¶m nÕVrMo OrdZXe©Z Pmbo. a‘m~mB© gH©$bÀ¶m gXñ¶m§Mm

˶m§Mm n[aM¶ Pmbm. ˶mV Zdo {‘Ìhr ^ooQ>bo {Z H$S>do {damoYH$hr. Vwé§JmVrb H¡$Úm§Mrhr ˶m§Mr ^oQ> Pmbr. ˶m§À¶merhr

Vo ~mobbo. A‘o[aHo$Vë¶m {ó¶m§À¶m ³b~‘ܶohr ˶m§Mr ^mfUo Pmbr. bhmZ ‘wbm§erhr ˶m§Zr ~mVMrV Ho$br.

A‘o[aHo$À¶m gwà{gÕ {dMmad§Vm§Mm, {ejUVÁkm§Mm n[aM¶ Pmbm. ˶m§À¶mH$Sy>Z dmhdm {‘idbr. AmXa bm^bm,

gÝ‘mZ bm^bm. d¥ÎmnÌmH$Sy>Z ˶m§À¶m dmJʶmMr, ~mobʶmMr, {dÛÎmoMr, ì¶[º$‘ÎdmMr, g’$mB©Xma B§J«OrMo ̂ a^ê$Z H$m¡VwH$

Pmbo. ¶mnojm A{YH$ V¶mar n[afXonydu Pmbrhr ZgVr.

VrZ-Mma AmR>dS>çmnydu ñdm‘rOtZr {eH$mJmo gmoS>bo Voìhm gmao {MÌ {ZamemOZH$ hmoVo.

Jwédma, Vm. 24 Am°JñQ> amoOr ñdm‘rOr g°Z~m°Z© ¶m§À¶m~amo~a ~moñQ>Zbm hmoVo. àmo’o$ga Om°Z hoZ«r amB©Q> (Professor

John Henry Wright) ñdm‘rOtZm ̂ oQ>m¶bm CËgwH$ hmoVo. ~moñQ>ZÀ¶m B©emݶ {Xeobm Mmirg ‘¡bmdaÀ¶m EH$m {ZgJ©gm¢X¶m©Zo

^aboë¶m A°{ZñH$m‘ ¶m Jmdr àmo’o$ga CÝhmù¶mÀ¶m gwÅ>rgmR>r ghHw$Qw>§~ Ambobo hmoVo. ~moñQ>Zbm ñdm‘rOtMr ̂ oQ> hmoUma hmoVr

nU Vr hþH$br. ˶m‘wio àmo’o$gaZr ñdm‘rOtZm {VH$S>oo gwÅ>rgmR>r {Z‘§ÌU {Xbo. ˶m Xaå¶mZ ñdm‘rOtÀ¶m~Ôb àmo. amB©Q> ¶m§Mo

Oo ‘V ~Zbo ˶mMm XÿaJm‘r n[aUm‘ ñdm‘rOtÀ¶m A‘o[aHo$À¶m dmñVì¶mda Pmbm. àm. amB©Q> ¶m§Zr {eH$mJmoÀ¶m OmJ{VH$

n[afXoÀ¶m g§¶moOH$m§Zm {b{hbo H$s, hr ^maVr¶ 춺$s Amåhm gd© àmܶmnH$m§Mr ~w{Õ‘Îmm EH$Ì Ho$br Var ˶mhrnojm

A{YH$ ~w{Õ‘mZ Amho, {dÛmZ Amho. (Swamiji as being more learned than all our learned professors put

together his knowledge is encyclopedia) {dídH$moemgmaIo ñdm‘rOtMo kmZ AJmY Amho.

àmo. amB©Q> ¶m§Zr Amnë¶m AmB©bm 29 Am°JñQ> 1893 bm A°[ZñH$m‘hÿZ nÌ nmR>dbo Amho. ˶mV ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r

~aoM {b{hbo Amho.

àmo. amB©Q> ¶m§Mm bhmZ ‘wbJm Om°Z Ho$. amB©Q> nwT>o A‘o[aH$Z {OAm°J«m{’$H$b gmogm¶Q>rMm g§MmbH$ ~Zbm. ñdm‘rOr

˶m§À¶m Kar Ambo Voìhm Vmo ’$º$ XmoZ dfmªMm hmoVm. nU Am`wî`^a Vmo ñdm‘rOtMm C„oI Am‘Mo ñdm‘rOr (Our swamiji)

Agm H$aVmo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 20 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 21

ñdm‘rOr àmo. amB©Q> ¶m§À¶m ‘wbm§~amo~a IoiV AgV. VrZ ‘wbo-Voam dfmªMr E{bPm~oW {Vbm gmao ~ogr åhUV. Xhm dfmªMm

Am°pñQ>Z Am{U XmoZ dfmªMm Om°Z. Am°pñQ>ZMr d ñdm‘rOtMr JÅ>r O‘br hmoVr. VmgZ² Vmg ˶m§À¶m JßnmJmoï>r MmbV. A‘o[aHo$V

A{Ve¶ hþema dH$sb åhUyZ Am°pñQ>Z à{gÕ nmdbm. ˶mMr Xþgar ~mOy ‘hÎdmMr R>abr. Bgb±[S>¶m (Islandia) hr ˶mMr

H$mX§~ar. EH$m H$mën{ZH$ OJmV Vmo dmdam¶Mm. hm H$mën{ZH$ Xoe hmoVm, ˶mV bmoH$ hmoVo, ˶m§Mr ̂ mfm, MmbrarVr, Y‘©, ˶m§Mm

ñdV…Mm B{Vhmg {Z‘m©U Pmbm. ñdmZ§XmgmR>rM Am°pñQ>ZZo ho OJ aMbo hmoVo. ¶m H$mX§~arMr 2300 noOrg V¶ma Pmbr.

Am°pñQ>ZMo {ZYZ 1942 gmbr Pmbo. ˶mÀ¶m ‘¥Ë¶yZ§Va 11 dfm©Z§Va g§{já ñdénmV hr H$mX§~ar à{gÕ Pmbr. eoH$S>mo

dmMH$m§À¶m ‘ZmV Vo OJ dmñVd ~ZyZ am{hbo.

˶mZ§Va Om°Z amB©Q>Zo Amnë¶m dS>rb~§Yy§À¶m ¶m H$mX§~ardê$Z Cravay hr H$mX§~ar {b{hbr. ‘mÌ Am°pñQ>ZÀ¶m

Bgb±{S>¶mMm Wmoa {hamo hmoVo ñdm‘r {ddoH$mZ§X {Z ˶m§Mm ^maV, ^maVmVrb bmoH$, MmbrarVr gmao H$mhr. VoWbo eoVr H$aUmao

bmoH$, H$mio Ho$g, ‘moR>o S>moHo$, H$mù¶m ^wd¶m Am{U CÝhmZo amnbobr H$mVS>r. ¶m H$mX§~arMm {hamoÀ¶m H$mù¶m Ho$gm§Mm ^m§J

‘ܶ^mJr hmoVm. ^wd¶m H$moard H$‘mZrgma»¶m, ~bX§S> eara, ^¸$‘ hZwdQ>, ew^« XmV, ‘moR>m, ñnï> AmdmO Am{U hm Zm¶H$

N>mZ JmV hmoVm.

ñdm‘rOtÀ¶m ì¶[º$‘ÎdmMo BVHo$$ gw§Xa dU©Z ¹${MVM {‘iob. ¶m H$mX§~ar‘ܶo EH$m à^mdr órMohr dU©Z Amho. Vr

14 ì¶m eVH$mVrb eya bT>dæ¶m Amho. ñdV… {VZo eÌyda Mmb Ho$br. ˶mdoir Vr ‘moR>çm g¡Ý¶mMr ZoV¥Ëd H$aVo. VéU

Am°pñQ>ZZo ^maVr¶ ñdmV§Í¶bT>çmÀ¶m H$Wm ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z EoH$ë¶m hmo˶m. ˶mVrb EH$ H$Wm PmerÀ¶m amUrMrhr

hmoVr.

¶m Bgb±{S>¶m H$mX§~arVrb bmoH$m§À¶m XodmMo Zmd Amo‘ Amho. Vmo S>moù¶mZo {XgV Zmhr qH$dm H$mZmZo EoH$Vm ¶oV Zmhr.

hmVmZo ñne© H$aVm ¶oV Zmhr. eãXmVrV Amho. ñdm‘rOr ¶m ‘wbm§Zm Cn{ZfoXmVrb H$Wm gm§JV. ˶mMm à^md ¶m H$mX§~arV

nS>bobm ñnï> {XgVmo.

lr‘Vr amB©Q>Zr Amnë¶m S>m¶arV Zm|X Ho$br Amho. 28 Am°JñQ>, gmo‘dma hmoVm. gmam AmR>dS>m hdm‘mZ ñdÀN> hmoVo.

C~Xma hmoVo. ñdm‘rOr ì¶m»¶mZ XoD$Z {ZKyZ Jobo {Z ‘§Jidmar amÌr CÎma ‘°gmÀ¶wgoQ>g‘ܶo Ago A^yVnyd© dmXi Pmbo

H$s g‘wÐhr Idibm. {H$Zmè¶mdarhr àM§S> dmXir dmao gwQ>bo. d¥ÎmnÌmVhr ¶mbm( Miniature hurricane) Ago åhQ>bo

Amho. ñdm‘rOr Ambo H$s {ZKyZ Jobo Vo dmXiM hmoVo. ˶m‘wio ˶m§Zm ˶m KQ>ZoZ§Va (The Cyclonic Monk) dmXir

gmYy-g§Ý¶mer ho CnnX dmnabo OmD$ bmJbo.

gamQ>mo{OZ (Saratogian) ‘ܶo gßQ>|~aÀ¶m n{hë¶m AmR>dS>çmV Om[hamV à{gÕ Pmbr H$s, {eH$mJmo Q´>oZ gpìh©gZo

Aܶm© [H$‘VrV åhUOo 26 S>m°ba‘ܶo OmJ{VH$ àXe©Z n[afXoMo {VH$sQ>. ˶mMm ’$m¶Xm KoD$Z ñdm‘rOr e{Zdmar gH$mir 9

gßQ>|~abm {eH$mJmoÀ¶m aoëdo ñQ>oeZda CVabo. VrZ AmR>dS>çm§nyduMr pñWVr AmVm ZìhVr. ñdm‘rOtÀ¶m n[afXoMm {Z‘§{ÌV

à{V{ZYr åhUyZ ñdrH$ma Pmbobm hmoVm. B©ídamMo g§ajU Am{U ‘mJ©Xe©ZmMm hm ˶m§Mm ñnï> AZw^d hmoVm.

ñQ>oeZnmgyZ n[afXobm H$go Om¶Mo ¶m~m~V Vo Jm|Yibo. n[afXoÀ¶m H$moU˶m H$m¶m©b¶mH$S>o Om¶Mo ho ˶m§Zm g‘OoZm,

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 20 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 21

OdiMm nÎmmhr hadbm hmoVm. H$moUmbm Zo‘Ho$ H$m¶ {dMmamdo ho H$ioZm. ˶m§À¶mVbm g§Ý¶mer OmJm Pmbm. AmH$memMo N>V

Am{U O{‘ZrdaMo JdV hm {~N>mZm. A‘o[aHo$V ˶mdoir ~m°³g H$ma AgV. ˶mV ñdñVmVbm {Zdmam CnbãY Ago. ˶m amÌr

ñdm‘rOtZr {dMmanyd©H gd© gmo¶r Agboë¶m àeñV ~m°³g H$ma‘ܶo Kmbdbr. ‹‹‹‘mÌ ñdm‘rOtZr ~m°Šg‘ܶo, noQ>mè¶m‘ܶo,

aoëdoÀ¶m ‘moH$ù¶m d°JZ‘ܶo amÌ Kmbdbr, Aer X§VH$Wm gd©Ì ngabr Amho. ~m°Šg Am{U ~m°ŠgH$ma ¶mVbm ’$aH$ ^maVr¶

M[aÌH$mam§Zr {dMmamV KoVbm Zmhr. ˶m‘wio nmR>çnwñVH$mVhr X§VH$WmM à{gÕ Pmbr. EH$ Jmoï> Iar H$s, ˶m§Zr AmnU

g§Ý¶mer AmhmoV ¶mMo ^mZ H$m¶‘ R>odbo Amho. Xþgè¶m {Xder gH$mir Vo XmoZ-AS>rM ‘¡b MmbV hmoVo. nU n[afXoÀ¶m

H$m¶m©Mm R>md{R>H$mUm g‘OoZm. eodQ>r WHy$Z EH$m PmS>mImbr Vo ~gbo. B©ídamda ^amogm R>odyZ hmoVo. ˶m§Mr ~°J gm‘mZ aoëdo

ñQ>oeZda gwa{jV ImobrV ˶m§Zr R>odbo hmoVo.

BV³¶mV g‘moaÀ¶m KamMm XadmOm CKS>bm Jobm. EH$ ImZXmZr, ZrQ>ZoQ>³¶m doemVrb EH$ A{n[a{MV ~mB© ~mhoa

Amë¶m. ˶m lr‘Vr Om°O© S>ãby hob (Mr. George W. Hale) hmo˶m. ˶m§Zm añ˶mÀ¶m nbrH$S>o PmS>mImbr ^maVr¶

doemVrb n{dÌ Am{U amOq~S>o ì¶[º$‘ÎdmMr 춺$s em§VnUo ~gbobr {Xgbr. ˶m ñdm‘rOtÀ¶m Odi Amë¶m {Z ˶m§Zr

AmXamZo {dMmabo. AmnU OmJ{VH$ Y‘© n[afXobm à{V{ZYr åhUyZ AmbmV H$m¶? AñI{bV B§J«Or ~mobUmè¶m g§Ý¶memZo

hmoH$ma XoVmM ˶m ˶m§Zm Kar KoD$Z Joë¶m. ˶m§Zm ݶmhar {Xbr Am{U Oo Oo hdo hmooVo Vo {Xbo. ñQ>oeZda R>odbobr ˶m§Mr ~°Jhr

AmUbr. Z§Va ˶m§Zm n[afXoÀ¶m H$m¶m©b¶mV Zobo Am{U ‘J Vo A{YH¥$V n[afX gXñ¶ åhUyZ Wm§~bo nU lr‘Vr hob ¶m§Mo

Ka ˶m§À¶m nmpíM‘m˶ XoemVrb H$m¶m©Mo H|$Ð ~Zbo.

{eH$mJmo aoH$m°S>©‘ܶo 11 gßQ>|~a Zm|X AmT>iVo. a{ddmar 10 gßQ>|~a amoOr n[afXoMo g§¶moOH$ ¶m§Mo H$m¶m©b¶mV n[afXoMo

gÝ‘mZZr¶ à{V{ZYr ~gbobo hmoVo. ˶mV O¡Z Y‘m©Mo à{V{ZYr, MrZ‘ܶo 16 df} Y‘©àgma Ho$bobo {1⁄4ñVr Y‘©Jwê$ Om°O©

H±$S>{bZ, ñdm‘r {ddoH$mZ§X, {dÛmZ ~«m÷U g§Ý¶mer Am{U Om°Z EM ~°amoO, {eH$mJmo àog {~Q>o[a¶Z EH$Ì ~gbo hmoVo. `m

Mm¡Km§À`m _Ü`o Mmbboë`m g§^mfUmdê$Z Ago dmQ>V hmoVo H$s, ˶m§À¶mV ‘V^oX ZmhrV. CbQ> Vo EH$mM Y‘m©Mo ~§Yy Am-

hoV.

n[afXoMo A{YH¥$V à{V{ZYr åhUyZ ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mr hr n{hbr Zm|X hmoVr. ¶mM [anmoQ>©‘ܶo

ñdm‘rOtÀ¶m B§J«Or ^mfodaÀ¶m à^wËdmMm C„oI Amho. A‘o[aH$Z bmoH$m§Zr Mm§Jbo AmXam{V϶ Ho$bo d

¶m n[afXonmgyZ Amåhr ’$ma Mm§Jbm g§Xoe KoD$Z ‘m¶Xoer naVUma AmhmoV d 15 H$moQ>r ~«m÷U Xoe~§Yy§Zm

gm§JUma AmhoV. Aer ñdm‘rOtMr ^y{‘H$mhr ˶m [anmoQ>©‘ܶo Amho. {edm¶ ñdm‘rOtMm Moham VoO…nw§O d

{dÛÎmoMr PmH$ AgUmam Amho Agm C„oI Amho.

¶m {R>H$mUr ñdm‘rOtÀ¶m {demb ‘ZmMoM Xe©Z hmoVo. BVa Y‘m©nmgyZ Am{U ¶m n[afXonmgyZ O‘boë¶m à{V{ZYtnmgyZ

Zdo H$mhrVar {eH$ʶmMr CÝ‘wIVm ˶m§À¶m {R>H$mUr hmoVr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 22 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 23

n[afXoMr ì¶már¶m n[afXoÀ¶m nyd©V¶mardê$Z {VÀ¶m ì¶márMr H$ënZm ¶oVo. gmYmaU Xhm hOma nÌo Am{U 40 hOma H$mJXnÌo nmoñQ>mZo

OJ^a nmR>dbr hmoVr. Vrg ‘{hZo OJmVrb aoëdo dmhVyH$, OhmOm§Mr dmhVyH$ Aà˶jar˶m n[afXogmR>r H$m‘ H$arV hmoVr. ‘Ðmg,

Q>mo{H$¶mo Am{U ‘w§~B©Mo nmoñQ>b ³bmH©$Zm H$m‘mMm ~moOm dmT>bm hmoVm.

g„mJma ‘§S>imMo gXñ¶ gd© OJ^amVyZ {ZdS>bo Jobo hmoVo. ˶m§Mr g§»¶m VrZ hOma hmoVr. ^maVmVrb gXñ¶m§‘ܶo nwT>rb

bmoH$m§Mm g‘mdoe hmoVm. ‘ÐmgÀ¶m X¡. qhXÿMo g§nmXH$ Or. Eg. Aæ`a, ‘w§~B©Mo ~r. ~r. ZJaH$a, H$mobH$˶mMo nr. gr. ‘Pw‘Xma

ho XmoKo ~«m÷mo g‘mOmMo à{V{ZYr hmoVo. H$mobH$˶mÀ¶m ‘hm~moYr gmogm¶Q>rMo O. goH«o$Q>ar EM. Y‘©nmb, ‘wZr AmË‘mam‘Or h¡ O¡Z

Y‘r©¶m§Mo Á`oð> ‘wZr hmoVo.

¶m n[afXo~m~V d¥ÎmnÌo, ‘m{gHo$ ¶mV ~mVå¶m, boI, AJ«boI à{gÕ Pmbo. ˶m§Mr g§»¶m AJ{UV Amho. ˶mV Oer

ñVw[Vgw‘Zo AmhoV Ver H$S>dQ> Q>rH$mhr Amho. ¶m n[afXo{df¶r ‘ÐmgÀ¶m qhXÿ X¡{ZH$mMo g§nmXH$ Oo g„mJma ‘§S>imV hmoVo ˶m§Zr

~arM ‘m{hVr à{gÕ Ho$br. ˶m‘wioM ñdm‘rOtZm ^maVmV n[afXo{df¶r ‘m{hVr g‘Obr hmoVr.

H$mhr H$‘©R> {1⁄4íMZ Y‘m}nXoeH$m§À¶m ‘Vo ¶m n[afXoVyZ BVa H$moU˶mhr Y‘m©nojm {1⁄4íMZ Y‘© H$gm loð> Amho ho {gÕ ìhmdo,

Va ~hþg§»¶ gXñ¶m§À¶m ‘Vo Y‘m©Y‘m©Vrb EH$Vm ‘hÎdmMr hmoVr. H$mhr àíZ n[afXoÀ¶m Amdm³¶m~mhoaMoo hmoVo. {X ~°{nñQ> Am{U

{1⁄4íMZ E§{S>ìha gmogm¶Q>rZo eodQ>À¶m jUr n[afXoV gh^mJr hmoʶmg ZH$ma {Xbm. H$maU {dbjU hmoVo. n[afXoMr Xmao a{ddmarhr

CKS>r amhUma hmoVr {Z ho g¡VmZmMo H$m‘ Amho. a{e¶m Am{U Q>H$s© Xoem§Zr Amnbm H$moUrhr gXñ¶ ¶m n[afXobm nmR>dm¶bm ZH$ma

{Xbm hmoVm. na§Vw n[afXoMo Am¶moOZ CÎm‘ arVrZo AmIbo Jobo. 11 Am°JñQ> 1893 amoOr OZab H${_Q>rZo d¡pídH$ àmW©ZoMm ‘gwXm

V¶ma Ho$bm d Vmo gd©Ì nmR>dbm ˶mV åhQ>bo hmoVo H$s, hr n[afX AmܶmpË‘H$ àJVrgmR>r, em§VVm d gX²^md OmVr-OmVrV,

Y‘m©-Y‘m©V, Xoem-XoemV àñWm{nV hmoUogmR>r Am{U d¡pídH$ ~§YwËdmMr ^mdZm gImob d ì¶mnH$ hmoÊ`mgmR>r Amåhr B©ídamMr

àmW©Zm H$arV AmhmoV.

¶m ^mdZoMm AmXa H$aUmam d nmqR>~m XoUmao g§nmXH$s¶ {eH$mJmo BpìhqZJ nmoñQ> ¶m d¥ÎmnÌmZo n[afXoÀ¶m CX²KmQ>Zm{Xder

à{gÕ Ho$bo. 11 Zmoìh|~a 1893 À¶m gH$mir {X nmb©‘|Q> Am°n [a{bOÝgMo CX²KmQ>Z {X AmQ>© BpÝñQ>Q>çyQ> Am°’$ {eH$mJmo (Am°Q>©

n°bog Zìho) {eH$mJmoÀ¶m {‘{MJZ A°ìhoݶy ^mJmV Zdr ^ì¶ Aer dmñVy hmoVr. ˶mV Vrg N>moQ>r‘moR>r g^mJ¥ho hmoVr. AmOhr hr

BQ>m{b¶Z nÕVrMr H$aS>çm a§JmÀ¶m bmB©‘ ñQ>moZMr B‘maV {X‘mImV C^r Amho. AWm©V 1893 gmbr ¶mVr EH$ ¶w{ZH$ ~m§Ybobo

hmoVo. n[afXogmR>r XmoZ ^ì¶ g^mJ¥ho hmoVr. EH$mMdoir gmYmaU VrZ-Mma hOma bmoH$ ~gy eH$Vrb Aer ì¶dñWm hmoVr. EH$m

g^mJ¥hmMo Zmd H$mob§~g, Va Xþgµè¶mMo Zmd dm°qe1⁄2Q>Z hmoVo. ˶m {Xder gH$mir H$mob§~g g^mJ¥hmV à{V{ZYr O‘bo hmoVo. ~amo~a

Xhm dmOVm bm¶~«arMr K§Q>m dmObr. Xhm Q>mobo EoHy$ Ambo. ˶m K§Q>oda ‘OHy$a H$moabm hmoVm H$s, EH$‘oH$m§da ào‘ H$am. Aer ‘r

Zdr Amkm XoVmo. n[afXoMo CX²KmQ>Z Pmbo. Xhm Q>mobo ¶mMm AW© n[afXoV gh^mJr Pmbobo Xhm ‘hÎdmMo Y‘© hmoV. ~«m÷mo g‘mO,

OwS>mBP‘, Bñbm‘, qhXÿ, {1⁄4íMZ, ~wÕ, VmAmo, H$Zâ¶w{gEAP‘, qeVmoBP‘, Pae¥ï>rP‘, J«rH$ MM©, àmoQ>oñQ>§Q>.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 22 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 23

g^mJ¥hmV BVH$s em§VVm hmoVr H$s, N>moQ>m njr CS>VmZm ˶mÀ¶m n§Im§Mm AmdmOhr EoHy$ ¶oV hmoVm. Mma hOma lmoVo CnpñWV hmoVo.

nÞmg ’y$Q> bm§~rMo ì¶mgnrR> hmooVo. VrZ am§Ho$‘ܶo à{V{ZYr ~gbo hmoVo. {d{dY a§JmÀ¶m doe^yfoV XoemoXoerMo à{V{ZYr hmoVo. ˶mV {ndim

’o$Q>m, ̂ Jì¶m a§JmMm PJm Am{U Vm§~yg H$m§VrMm VoO…nw§O Moham AgUmao ñdm‘rOr bj doYyZ KoV hmoVo. ñdm‘rOtZr nwT>o {b[hbo H$s,

‘mPr N>mVr YS>YS>V hmoVr {Z Vm|S> H$moaS>o nS>bo hmoVo. ¶mnydu A‘o[aH$Z N>moQ>çm N>moQ>çm g‘yhmnwT>o ñdm‘rOr ~mobbo hmoVo. AmO g^mJ¥hmV

O‘boë¶m OmJ{VH$ {dÛmZ Am{U hOmamo lmoVo ¶m§À¶mnwT>o C^m amhʶmMm àg§J Am¶wî¶mV n{hë¶m§XmM Ambm hmoVm. A‘o[aHo$À¶m

B{VhmgmVXoIrb hr n{hbrM OmJ{VH$, ^ì¶ n[afX hmoVr.

AMmZH$ J°barVrb Am°J©ZMr YyZ dmOy bmJbr. gmao g^mJ¥h C^o amhÿZ EH$m gwamV JmD$ bmJbo.

Praise God from whom all blessings flow

Praise him, all creatures here below

Praise him above, ye heavenly hosts

Praise father, son and holy Ghost

hm AmdmO g^mJ¥hmV Kw‘V hmoVm. eodQ>r EH$ àJmT> em§VVm g^mJ¥hmV ngabr.

hr n[afX gH$mi, Xþnma, gm¶§H$mi Aer 17 {Xdg Mmbbr. Vmn‘mZhr Mm§Jbo hmoVo. EH$ {Xdg ‘mÌ dmao gwQ>bo {Z nmD$ghr

Ambm. H$mhr doim OdiÀ¶m aoëdoMmhr AmdmO g^mJ¥hmV ¶oV hmoVm. n[afXoÀ¶m n{hë¶m {Xder N>moQ>r N>moQ>r ^mfUo n[afXoÀ¶m

nXm{YH$mµè¶m§Zr {Xbr. n{hbo ^mfU AmM©{df¶ Am°’$ Pm§Q>o, J«rH$ MM© ¶m§Mo Pmbo. àVmnM§Ð ‘wOw‘Xma, nw§J dm§J ¶y, Y‘©nmb

¶m§Mr ^mfUo Pmbr.

XþnmaÀ¶m goeZbm ñdm‘rOtMo Zmd hmoVo. BVa Mma à{V{ZYtZr Amnbr {b[IV ̂ mfUo {Xbr. Vmon¶ªV ñdm‘rOr ܶmZ‘3⁄4 hmo-

Vo. Xodr gañdVrMo qMVZ H$arV ~gbo hmoVo. ‘J ñdm‘rOr n[afXobm qH$~hÿZ gmè¶m OJmbm g§~moYʶmgmR>r CRy>Z C^o am{hbo.

ñdm‘rOtÀ¶m n{hë¶m eãXm§Mm {dÚwVeº$sÀ¶m PQ>³¶mgma»¶m n[aUm‘ Mma hOma lmo˶m§da Pmbm. g^mJ¥hmMo à‘wI

g§¶moOH$ ~°amoO Am{U hmD$JQ>Z ¶m§Zr ¶m~m~V à{V{H«$¶m 춺$ Ho$br. Vo åhUmbo, ""Ooìhm lr¶wV {ddoH$mZ§Xm§Zr g^mJ¥hmVrb

lmo˶m§Zm CÔoeyZ åhQ>bo H$s A‘o[aHo$Vrb ‘m¶m ~§Yy Am{U ^{JZtZmo Voìhm {H$˶oH$ {‘{ZQ>o ZwgVm Q>mù¶m§Mm JOaM hmoV hmoVm.''

¶m n[afXoVm lr‘Vr Eg. Ho$ ãbmJoQ> S.K. Blogett CnpñWV hmo˶m. ˶m nwT>o bm°g E§Oëg‘ܶo ñdm‘rOr ˶m§À¶m Kar A{VWr

åhUyZ am{hbo. ˶m§Zr {b{hbo Amho. Ooìhm Vmo VéU C^m am{hbm {Z ˶mZo n{hboM dm³¶ Cƒmabo. ˶m~amo~a hOmamo bmoH$

C^o am{hbo {Z H$emgmR>r ‘mhrV Zmhr nU Q>mù¶m§Mm JOa H$ê$Z ˶m§Zr AmXam§Obr dm{hbr. ‘J Ag§»¶ A‘o[aH$Z {ó¶m ¶m

VéUmer hñVm§XmobZ H$aʶmgmR>r nwT>o nwT>o ì¶mgnrR>mH$S>o OmVmZm nmhÿZ ‘r åhQ>bo ho VéUm Oa ¶m§À¶m AmH«$‘UmnmgyZ ~Mmderb

Va IamoIaM Vy B©ídaM Amhog. ñdV… ñdm‘rOtZr hr AmR>dU gm§JVmZm åhQ>bo H$s, XmoZ {‘{ZQ>o H$mZR>ù¶m ~gUmè¶m Q>mù¶mMm

H$S>H$S>mQ> EoHy$ ¶oV hmoVm.

¶m n[afXoÀ¶m n{hë¶m {Xder ñdm‘rOr EH$m lr‘§V nmhþʶmÀ¶m KamV naVbo ˶m amÌr ^maVr¶ OZVoMo Xm[aж Am{U Xþ…I

AmR>dyZ ñdm‘rOr öX¶mnmgyZ doXZoZo aS>V hmoVo. ˶m{Xder ˶m§Zm bm^boë¶m à{gÕr {Z gÎmoMr Vr Z¡g{J©H$ à{V{H«$¶m hmoVr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 24 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 25

ñdm‘rOtÀ¶mnydu gH$minmgyZ ~mobboë¶m d³Ë¶m§À¶m ^mfUmVyZ {díd~§YwËdmMr H$ënZm àJQ> Pmbr hmoVr. ñdm‘rOtÀ¶m

~m~VrV gd© lmo˶m§Mm CËñ’y$V© à{VgmX hm Ho$di ‘m¶m A‘o[aH$Z ~§YyZmo Am{U ^{JZtZm ¶m eãXmnwaVmM ‘¶m©{XV ZìhVm. ¶m

nyduÀ¶m d³Ë¶m§À¶m eãXmVyZ Or AÑí¶ eº$s àJQ> Pmbr ZìhVr Vr ñdm‘rOtÀ¶m ‘wImVyZ àJQ> Pmbr hmoVr. Vgo nm{hbo Va

Vmo AZw^d ñdm‘rOtÀ¶m Am¶wî¶mVbm n{hbmM hmoVm. ˶m§À¶mVë¶m gImob eº$s Vo ì¶mgnrR>mda C^m amhVmM ˶m§Zm gmYZ^yV

H$ê$Z Joë¶m. ˶m§À¶m öX¶mÀ¶m gImob ̂ mJmVyZ Or eº$s àJQ> Pmbr eãXmVyZ 춺$ Pmbr. Vr gai lmo˶m§À¶m öX¶mV g§H«${‘V

Pmbr Am{U VmoM ˶m§À¶m nmpíM‘m˶ Xoem§À¶m ^oQ>rMm CÔoe hmoVm.

~°amoO ¶m§À¶m History of the world's parliament of Religion (nmZ. 102) complete works ‘ܶo

ñdm‘rOtÀ¶m ¶m n{hë¶m ^mfUmMm Vnerb AmT>iVmo. na§Vy {eH$mJmo‘Yë¶m {d{dY d¥ÎmnÌmV ˶mMm gmam§e à{gÕ Pmbm Vmo

Aä¶mgbm Va H$mhr Vnerb Zdm AmT>iVmo. Vr d¥ÎmnÌo åhUOo Herald, Inter Ocean, Tribune, Record ¶mVrb

Herald Mm [anmoQ>© n[anyU© hmoVm. ¶m g§H$bmVyZ ^mfUmMm Jmofdmam Mm§Jë¶m ñdénmV {‘iVmo.

Q>mù¶m§À¶m H$S>H$S>mZ§Va ñdm‘r {ddoH$mZ§XmMo ^mfU nwT>o Mmby Pmbo. Vo åhUmbo, '' Vwåhr Amåhm n[afXoÀ¶m à{V{ZYtMo Á¶m

CËgmhmZo ñdmJV Ho$boV ˶m‘wio ‘mPo öX¶ ^ê$Z Ambo Vo eãXmV dU©Z H$aVm ¶oUma Zmhr. ‘r Vw‘Mo Am^ma ‘mZVmo Vo OJmVë¶m

gdm©V àmMrZ gmYy na§naoÀ¶m dVrZo ˶m na§naoMm àW‘ gmYw Jm¡V‘ ~wÕ hmoVo. ‘r Vw‘Mo Am^ma ‘mZVmo Vo Y‘m©Mr OZZr Amho

Aer l‘U na§nam, ˶mÀ¶mM emIm åhUOo ~wÕ Y‘© Am{U O¡Z Y‘© Am{U eodQ>r gd© OmVr, n§WmÀ¶m H$moQ>çdYr qhXÿ bmoH$m§À¶m

dVrZo Vw‘Mo Am^ma ‘mZVmo. ¶m ì¶mgnrR>mda CnpñWV AgUmè¶m {d{dY à{V{ZYrMo ‘r Am^ma ‘mZVmo. d³Ë¶m§Mo Am^ma ‘mZVmo.

˶m§Zr Vwåhmbm ghZerbVoMm, EH$VoMm g§Xoe {Xbm Amho. ¶m {dMmam~Ôb ˶m§Mo Am^ma.

‘bm A{^‘mZ dmQ>Vmo H$s, ‘r Aem Y‘m©‘ܶo OÝ‘bmo H$s Á¶mZo ghZerbVm Am{U d¡pídH$Vm OJmbm {eH$dbr, d¡pídH$

~§YwVoda Amåhr Ho$di {dídmg R>odrV Zmhr Va gmao Y‘© g˶nyU© AmhoV, Ago ñdrH$maVmo. ‘m¶m Y‘m©À¶m g§ñH¥$V ^mfoV dJiUo

exclusion hm eãX AZwdm{XV Pmbobm Zmhr (¶mda Q>mù¶mMm JOa Pmbm) ‘r Aem ‘m¶m XoemMm A{^‘mZ ~miJVmo H$s

OJmVrb gd© XoemVrb d gd© Y‘m©Vrb {ZamYma Am{U ˶mJboë¶m bmoH$m§Zm Am‘À¶m XoemZo Aml¶ {Xbm Amho. amo‘Z g‘«mQ>m§Zr

H«w$aVoZo Á¶m§Mo ‘§{Xa CÜdñV Ho$bo ˶m Bóm¶bÀ¶m bmoH$m§Zr X{jU ^maVmV Aml¶ KoVbm hmoVm. PaÌw¥ï>r¶Ýg ¶mZmhr Aml¶

Am‘À¶m Xoem§Zm {Xbm AmOhr XoV Amho.

~§YyZmo, ‘r Vwåhmbm H$mhr Amoir gm§JUma Amho. ˶m EH$m àmW©ZoÀ¶m AmhoV. à˶oH$ qhXÿ ‘wbohr XaamoO åhUVmV. ^maVmV

H$moQ>çdYr KamV ho åhQ>bo OmVo. Vo Ago Amho. Á¶mà‘mUo AZoH$ àdmh doJdoJù¶m {R>H$mUmhÿZ CJ‘ nmR>dVmV Vo gmao eodQ>r

g‘wÐmbm {‘iVmV ho ^Jd§Vm. bmoH$ Vw¶mH$S>o ¶oʶmgmR>r doJdoJio ‘mJ© ñdrH$maVmV. Vo Oar doJio ^mgob, doS>rdmH$S>r diUo

KoV Agbo Var eodQ>r Vw¶màV Vo nmohMVmV. hr n[afX åhUOo AmOn¶ªV H$Yrhr ^abr ZìhVr Aer ^ì¶ Am{U Eo{Vhm{gH$

R>abr Amho. OJmbm EH$ A^yVnyU© g§Xoe XoD$Z OmUmar hr n[afX Amho. H$moUmhr 춺$s, H$moU˶mhr hoVyZo ‘m¶màV ¶oV Agob,

H$moU˶mhr ñdê$nmV ¶oV Agob Va ‘r ˶m§Mo ñdmJV H$aVmo. JrVm ¶m qhXÿ§À¶m J«§WmV hm g§Xoe {Xbm Amho. OmVrY‘m©Vrb ^oXm^oX

nyd©Om§Mm ’$mOrb A{^‘mZ ¶m§Zr n¥Ïdrda AZoH$ df} R>m‘ ‘m§S>bo Amho. ˶m‘wio n¥Ïdr aº$~§~mi Pmbr. AZoH$ g§ñH¥$VtMm {dZme

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 24 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 25

KS>bm Am{U AZoH$ Xoe agmVimbm Jobo.

nU AmVm doi Ambr Amho H$s ~Xb KS>ʶmMr. n[afXobm Amboë¶m à{V{ZYtÀ¶m ñdmJVmgmR>r dmOdʶmV Amboë¶m

~obMm à˶oH$ Q>mobm åhUOo Ym{‘©H$ A{VaoH$mMo X’$Z H$aUmè¶m noQ>rbm ‘mabobm {Iim Agob. (¶mda Q>mù¶m§Mm àM§S> H$S>H$S>mM

Pmbm) VbdmarÀ¶m qH$dm boIUrÀ¶m ~imda Oa H$moUr Xþgè¶mbm Jwbm‘ H$ê$ BpÀN>V Agob Va Vr ˶mÀ¶mgmR>rXoIrb hm

{Zdm©UrMm Bemam Amho.

ñdm‘rOtMo ~mobUo Wm§~bo {Z Q>mù¶m§Mm JOa gwê$M am[hbm. AmVm bmoH$m§Zm ˶m§Mm ZoVm {‘imbm hmoVm. Vo AmVm n[afXobm

O‘boë¶m gdmªMm AmXe© Agm Y«wd Vmam ~Zbo. ^mfU g§nbo Q>mù¶m§Mm JOa MmbyM am{hbm. ˶m {Xder EHy$U 24 ^mfUo

n[afXoV Pmbr. ñdm‘rOtÀ¶mZ§Va Mma d³Ë¶m§Mr ^mfUo Pmbr.

n[afXoÀ¶m n{hë¶m {XderMm g‘mamoon Pmbm. naXoer nmhþUo A‘o[aHo$V bmoH$ EH$‘oH$m§À¶m ^oQ>r KoD$ bmJbo.

Bostan evening Transcript, The Rutherford American, The Interior Chicago and the Crific

¶m d¥ÎmnÌm§Zr 12 gßQ>|~aÀ¶m Amd¥ÎmrV ¶m n[afXoMo dU©Z Ho$bo. ˶mH$mir Hw$. h°[aEQ>, ‘m°Zamo ¶m A Magazine of Verse

àH$m{eV H$arV ˶m ñdV… n[afXobm CnpñWV hmo˶m. ˶m n[afXoMo dU©Z Ho$bo Amho. ˶mV ñdm‘rOtÀ¶m {df¶r ‘OHy$a Amho.

{edm¶ EH$m H$drMo AmË‘M[aÌ Ë¶m§Zr {b{hbo Amho.

AZoH$ d³Ë¶m§Mr ^mfUo à^mdr Pmbr nU Am°a|O a§JmÀ¶m doemVrb XoIʶm VéU gmYyZo AñI{bV B§J«VrVyZ Oo {dMma

‘m§S>bo Vo gdm}Îm‘ hmoVo. ˶mMm AmdmO ~«m±P YmVwÀ¶m K§Q>oÀ¶m AmdmOmgmaIm ñnï> IUIUrV hmoVm. ˶mMo ñdV…À¶m {dMma,

^mdZmda nyU© à^wËd hmoVo. ˶mZo àW‘M nmíMm˶ OJVmbm g§Xoe {Xbm. Vmo jUM Am‘À¶mgmR>r ñd{U©‘ hmoVm. gdm}ƒ AmZ§XmMm

hmoVm. ‘mZdr à{V^oMm CÎmw§J Am{dîH$ma hmoVm. Agm jU Am¶wî¶mV nwZ… nwÝhm ¶oV ZgVmo. Vmo R>odm ‘r Am¶wî¶^a OVZ H$ê$Z

R>odbm.

Chicago Advacate ¶m d¥ÎmnÌmZo 28 gßQ>|~aÀ¶m A§H$mV n[afXoMm AmT>mdm KoVmZm ñdm‘rOtÀ¶m {df¶r Oo åh§Q>bo Vo

‘yi B§J«OrVyZ A{YH$ à^mdr dmQ>Vo.

In Certain respects the most fascinating personality was the Brahmin monte, Swami Vivekananda

with his flowing orange robe, sarrron turban, smooth shaven, sharply, handsome face, large, dark subtle

pentrating eyes and with the air of one being easily master of his situation. His knolwledge of English is

as though it were his mother tongue.

ñdm‘rOtMo dU©Z Boston Evening Transcript d¥ÎmnÌmÀ¶m 30 gßQ>|~a 1893 À¶m A§H$mV AmT>iVo. ¶m d¥ÎmnÌmÀ¶m

à{V{ZYrZo ì¶mgnrR>m‘mJo n[afXoÀ¶m à{V{ZYtgmR>rÀ¶m ImobrV OmD$Z ‘Yë¶m doioV AZoH$m§Mr ^oQ> KoVbr. ˶mV ñdm‘rOtMrhr

^oQ> Pmbr. Vo dU©Z nwT>rbà‘mUo

The most striking figure one meets in this afternoon is swami vivekanand, the brahmin morke. He is

a largge, well built man, with the superb carriage of the Hindustanis, His face clean shaven, squarely

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 26 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 27

moulded reular features, white teeth and with well chiselled lips that are usually, parted. His finaly

poised head is crowned with either a lemon coloured or a red turban and his cassoke (garment) belted

in at the waist and falling below the knees, alternates in a bright orange and rich crimson. He speakes

excellent English and replies redily to any questions asked in sincerily.

Along with his simplicity at manner there is a touch of pesonal reserve when speaking to ladies,

which suggests his chosen vocation. ñdm‘rOtZm Ooìhm {dMmabo H$s, g§Ý¶mg Y‘m©Mo H$moUVo {Z¶‘ AgVmV. Voìhm

ñdm‘rOtZr gm§{JVbo, ‘bm dV©ZmMo ñdmV§Í¶ Amho. ‘r ñdV§Ì Amho. H$mhr doim ‘r {h‘mb¶mVrb Xè¶mImoè¶mV dm {eIamda am-

hVmo Va H$Yr ehamVrb añ˶mda. nwT>Oo OodU H$moR>o {‘iUma ho ‘bm ‘m[hV ZgVo. ‘r ñdV…Odi n¡go ~miJV Zmhr. A‘o[aHo$bm

‘r Ambmo Vo AZoH$m§Zr dJ©Ur O‘dë¶m‘wio e³¶ Pmbo. OmVr^oX ‘r ‘mZrV Zmhr. OmV hr gm‘m{OH$ aMZm Amho. Iè¶m Y‘m©Mm

˶mMm g§§~§Y Zmhr. ‘bm gd© OmVrO‘mVr gma»¶mM, g‘mZ.

EH$m d¥ÎmnÌmZo åhQ>bo H$s, Oar CƒdUu¶ j{̶ OÝ‘bo. lr‘§VrV dmT>bo {Z g§Ý¶mer ~Zë¶mda Xm[aX²Œ¶mMo gmao MQ>Ho$

gmogbo Var ˶m§Zr gä¶nUm, Mm§JwbnUm H$Yrhr gmoS>bm Zhmr. ˶m§Zm àíZ {dMmabm Voìhm Vo åhUmbo, ‘r à˶oH$ ór‘ܶo Xodr

ñdê$n nmhVmo, AmB© nmhVmo. ‘r gd©ñdmMm ˶mJ AemgmR>r Ho$bm H$s, gd© Amgº$s, nme JiyZ nS>mdoV, ‘¥Ë¶yZ§Va ‘r B©ídamer

g‘ag ìhmdo ‘r kmZr ~Zmdo, ~wÕ ~Zmdo. (AWm©V ¶mMm AW© Vo ~w{Õï> hmoVo Agm Zìho) ˶m§Zm H$moU˶mhr OmVr-Y‘m©Mo

bo~b {MH$Q>dVm ¶oV Zmhr. Vo CƒdUu¶ qhXÿ AmhoV. gd©ñdmMm ˶mJ Ho$bobm Vo n{dÌ ì¶º$s AmhoV. na‘h§g am‘H¥$îU ¶m

qhXÿ$^³Vmbm Vo Amnbm Jwê$ ‘mZVmV. ~«m÷mog‘mOmMo à{V{ZYr ‘wOw‘Xma ¶m§Zrhr ˶m§À¶m{df¶r N>moQ>r nwpñVH$m {bhrbr hmoVr ¶m

g§Vmbm ˶m§Zrhr Jwé ‘mZbo hmoVo.

nmb©‘|Q>‘Yë¶m ˶m§À¶m ^mfUmMr ì¶már ‘moR>r hmoVr. ñdJu¶ hmoVr. ˶m§Zr {d{dX Y‘m©Vrb gdm}Îm‘ Jmoï>r EH$Ì H$ê$Z EH$

d¡pídH$ Y‘© ‘m§S>bm. ñdJu¶ {ejm qH$dm ~[jgmÀ¶m Am{‘fmZo Zìho Va B©ídamdaÀ¶m ào‘mnmoQ>r Mm§Jbo H$m‘ H$am Agm ñdm‘tMm

g§Xoe hmoVm. ˶m§À¶m {dMmam§Mo d¡^d d ì¶{º$‘ÎdmMm à^md hr nmb©‘|Q>‘Yë¶m à˶oH$ CnpñWVmda R>gm C‘Q>dUmar hmoVr.

˶m§Zr ì¶mgnrR>mda BH$Sy>Z {VH$S>o ’o$ar ‘mabr Var Q>mù¶m§Mm H$Q>H$S>mQ> hmoB©. nU ˶mMm ñdrH$ma H$aVmZm ˶m§À¶m dmJʶmV

H$moR>ohr Ah§H$ma {XgV ZìhVm. {WAmgm°{’$ñQ> Á¶m {h‘mb¶rZ ‘hmË‘mÀ¶m~m~V ~mobVmV. ˶m{df¶r {dMmabo AgVm ˶m§Zr

Z‘«VoZo gm§{JVbo H$s, Vgo ‘hmË‘o Agy eH$VmV nU ‘mPr Ver ^oQ> Pmbobr Zmhr. AOyZ ˶m§À¶mer g§nH©$ Pmbobm Zmhr.

d¡km{ZH$ n[ag§dmX

¶mM n[afXoV 5 ì¶m {Xder Sceintific Section {dkmZ {d^mJmV ñdm‘rOr gh^mJr Pmbo hmoVo. VoWo ˶m§Mr EHy$U Mma

^mfUo Pmbr. XþX£dmZo ˶mMm Vnerb CnbãY Zmhr. ewH«$dma Vm. 22 gßQ>|~a amoOr gH$mir ê$T>r{චqhXÿ Y‘© Am{U doXm§V

VËdkmZ ¶m {df¶mda AmYw{ZH$ Y‘© ¶m§{df¶mdahr ˶m§Mo ^mfU Pmbo. gmo‘dma, Vm. 25 amoOr ˶m§Mo The Essence of

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 26 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 27

the Hindu Religion (qhXÿ Y‘m©Mo gma^yV ^mJ) ¶m {df¶mda ˶m§Mo ^mfU Pmbo. d¡km{ZH$ {d^mJmV ~w{ÕdmXr Ñï>rVyZ

Y‘©{M{H$Ëgm Pmbr. ˶m‘wio ñdm‘rOtÀ¶m Orthodox Hinduism gZmVZr qhXÿ Y‘© ¶mda ˶m§Mo hm°b Z§. 3 ‘ܶo ^mfU Pmbo.

lmo˶m§Zr g^mJ¥h IMmIM ^abo hmoVo. eoH$S>mo àíZ lmo˶m§Zr {dMmabo. ñdm‘rOtZr ghOVoZo, Hw$ebVoZo ˶m§Mr CÎmao {Xbr.

n[afXobm Oo A‘o[aHo$bm CnpñWV hmoVo. ˶m§Zr Amnmnë¶m Kar ‘mݶda à{V{ZYtZm {Z‘§ÌU {Xbo hmoVo. ˶m‘wio {dMmam§Mr

AmXmZ àXmZ dmT>br hmoVr. EH$m Jwê$dmar lr‘Vr nm°Q>a nm‘a ¶m§Zr {Z‘§ÌU {Xbo. ˶m A‘o[aHo$Vë¶m boS>r ‘°ZoOg© Am°’$ {X ’o$Aa

¶m à{gÕ g§ñWoÀ¶m Aܶjm hmo˶m. {eH$mJmo‘Yë¶m gm‘m{OH$ Am{U gm§ñH¥${VH$ OJmÀ¶m ˶m A{Z{^{fº$ dmñVì¶mV Iyn ‘XV

Ambr Ago ñdm‘rOtZr H¥$VkVoZo Z‘yX Ho$bo Amho. 14 gßQ>|~abm ˶m§Zr g‘ma§^ Am¶mo{OV Ho$bm hmoVm. ˶mMo d¡{eîQ>>ç Ago

H$s Zì¶m d¡km{ZH$ emoYm§Mo ˶m§Zr OJmbm Xe©Z KS>{dbo. OJà{gÕ emók E{S>gZ ¶m§Zr {dÚwV {Xì¶mMm emoY bmdbm hmoVm.

Vmo EH$ d¡km{ZH$ M‘ËH$maM hmoVm. A§Ymè¶m amÌr nmʶm‘ܶohr Vo {Xdo àH$meV hmoVo. Vo nmʶm‘wio {dPbo ZmhrV. {edm¶ ˶mV

a§Jr~oa§Jr àH$me ngadUmaohr {Xdo hmoVo. Vo Ñí¶ nmhV amhmdo Ago hmoVo. H$ma§Omdahr {d{dY a§Jm§Mr N>Q>m ho {Xdo C‘Q>dV hmoVo.

¶m gm¶§H$mir ñdm‘rOr§Zr ^maVmVrb {ó¶m¨Mr pñWVr ¶mda N>moQ>ogo ^mfU {Xbo. Ver lr‘Vr nm‘a ¶m§Zr BÀN>m 춺$ Ho$br

hmoVr. ˶m§Zr hmM {df¶ nwÝhm n[afXoÀ¶m hm°b‘ܶo 22 gßQ>o~§a amoOr MM}bm R>odbm. "{eH$mJmo {Q´>ã¶yZ' d "{X {eH$mJmo B§Q>a

AmoeZ' ¶m d¥ÎmnÌmV ˶mMm d¥Îmm§V à{gÕ Pmbm.

ñdm‘rOtZr Amnë¶m ^mfUmV ^maVr¶ {ó¶m Mm[aͶmbm OnVmV d ˶mbm g‘mOmV ‘hÎd {Xbo OmVo hm {dMma ‘m§S>bm.

^maVr¶ {ó¶m d¥ÎmrZo AmܶmpË‘H$ AgVmV Agohr ˶m§Zr gm§{JVbo.

A‘o[aHo$V ˶m Xaå¶mZ 춺$s ñdmV§Í¶mMr bmQ> Ambr hmoVr. {ó¶m g‘mOmVë¶m à˶oH$ joÌmV nwéfmer ~amo~ar H$arV hmo˶m.

~moS>© Am°’$ boS>r ‘°ZoOg© g§ñWoMr ñWmnZm Pmbr Am{U A‘o[aHo$À¶m B{VhmgmV àW‘M {ó¶m gm‘m{OH$ OrdZmV ì¶dñWmnH$s¶

nXmda AméT> Pmë¶m. ˶m‘wio AmnU ˶mgmR>r bm¶H$ AmhmoV, Amnë¶mH$S>o JwUdÎmm Amho ho XmIdʶmMo ˶m§Mo à¶ËZ hmoVo.

AWm©V A‘o[aH$Z órbm Am{W©H$ Am{U amOH$s¶ ñdmV§Í¶ bm^bobo ZìhVo ˶m‘wio ˶m§Zm ¶m OmJ{VH$ n[afXo‘wio d d¡km{ZH$

àXe©Zm‘wio Zdo OJ CKS>bo Jobo hmoVo. ˶m‘wio {ó¶m§Zr ho CnH«$‘ J§^raVoZo KoVbo ˶mVM n[afXoV gdmªMo AmH$f©U R>aobë¶m

ñdm‘rOtÀ¶m {dMmam§Mo d ì¶[³V‘ÎdmMo ˶m§Zm ‘moR>o AmH$f©U dmQ>Uo ñdm^m{dH$M hmoVo. ñdm‘rOtZrhr ^maVmV nmR>dboë¶m nÌmV

A‘o[aH$H$Z {ó¶m§À¶m{df¶r Jm¡admoX²Jma H$mT>bo Amho. ˶m§Mr AmË‘{Z^©aVm, ñdV§ÌVm d H$éUm¶ dV©Z ¶m{df¶r ˶m§Zr AmXa

춺$ Ho$bm Amho.

n[afXoÀ¶m à˶oH$ {Xder VrZ goeÝg nma nmS>br OmV. AS>rM Vo VrZ Vmgm§Mo EH$ goeZ Ago. àma§^r àmW©Zm hmoB©. à˶oH$

d³Ë¶mbm gmYmaU AYm© Vmg {Xbm OmV hmoVm. ~moñQ>Z BpìhqZJ ñQ>mÝgpñH«$ßQ>, E[aZm, Zm°W© A°‘n°Q>m°Z S>obr hoamëS> ¶m d¥ÎmnÎmmVyZ

gmYmaU EH$mM ñdénmMr ‘m{hVr {‘iVo. draM§X Jm§Yr ho O¡Z à{V{ZYr n[afXobm CnpñWV hmoVo. ˶m§Zr OmZo 1895 À¶m Arena

¶m ‘m{gH$mV {b{hbo hmoVo Va S>obr hoamëS> À¶m 11 E{àb 1894 À¶m A§H$mV Imbrb ‘OHy$a hmoVm.

n[afXoÀ¶m {d{dY gÌm‘ܶo {ddoH$mZ§Xm§Zm gdm©©V eodQ>r ~mobm¶bm {Xbo OmB©. ˶m‘mJMm CÔoe Agm hmoVm H$s lmo˶m§Zr

MMm©gÌmV eodQ>n¶ªV hOoar bmdmdr. EImXo {Xder H$moUr àmܶmnH$ bm§~bMH$ aQ>mi ^mfU Q>moH$V Ago {Z lmoVo CRy>Z OmD$

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 28 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 29

bmJV Voìhm g§¶moOH$ Omhra H$arV H$s, {ddoH$mZ§X ~mobUma AmhoV. ‘J OmXÿ Ho$ë¶mà‘mUo hOmamo lmoVo VmgVmg^a Wm§~V Vo 15

{‘{ZQ>m§Mo ñdm‘rOtMo ^mfU EoH$ʶmgmR>r.

Dubugne Times ¶m d¥ÎmnÌmV ñdm‘rOtZr ^maVmVrb ‘wpñb‘ AmH«$‘Um‘wio Pmbobm ‘mZdr g§hma ¶mda H$S>mSy>Z Q>rH$m

Ho$br. qhXÿ§Mm Y‘© ào‘mda Adb§~yZ Amho. {h§goda Zmhr hm {dMma ˶m§Zr ‘m§S>bm.

n[afXo‘ܶo AZoH$ ^mfUmVyZ qhXÿ Y‘m©À¶m lÕm øm d¡km{ZH$ {gÕmVm§À¶m {damoYmV ZmhrV CbQ> AmYw{ZH$ d¡km{ZH$ {gÕm§V

ho doXm§V VËdkmZmMmM à{VÜdZr Amho, Agm {dMma ‘m§S>bm. qhXÿ Y‘m©da g§{já ñdê$nmV ~mobVmZm Vo åhUmbo.

""qhXÿ Y‘© g§Kfm©‘ܶo Zmhr, {d{eï> {dMmagaUrda éT>rda {dídmg R>odʶmMm à¶ËZ H$arV Zmhr. gmjmËH$mamda {dídmg

R>odVmo. Ho$di {dídmg Zìho Va ˶m {Xì¶ eº$sà‘mUo ~ZUo d ˶mgmR>r à¶ËZ H$aUo.

˶m‘wio qhXÿ Y‘m©À¶m ¶mÀ¶m [H«$¶m A{YH$m{YH$ dmQ>Mmb nyU©ËdmH$S>o H$aUo, B©ída ñdê$n ~ZUo, B©ídamàV nmohMUo d B©ída

~ZUo. ñdJm©Vrb {n˶mMo ñWmZ qhXÿ Y‘m©À¶m H$ënZoer OwiUmao Amho.

‘mZdmZo B©ídamMm gmjmËH$ma H$ê$Z B©ída ìhm¶Mo AgVo. ‘yVu, ‘§{Xa qH$dm MM© qH$dm J«§W ho AmYma XoVmV. ‘XV H$aVmV.

‘mUgmÀ¶m AmܶmpË‘H$ ~mbnUmbm ~i XoVmV nU ñdV…Mr àJVr ˶mZo ñdV…M H$amd¶mMr AgVo. qhXÿgmR>r ‘mZd MwH$mH$Sy>Z

g˶mn¶ªV àdmg H$arV ZgVmo. nU g˶mnmgyZ g˶mH$S>o, H$‘r XOm©À¶m g˶mnmgyZ Cƒ XOm©À¶m g˶mn¶ªV OmVmo Am{U à˶oH$

AmË‘m åhUOo VéU JéS> njr A{YH$m{YH$ C§M ^amar KoVmo ˶mÀ¶m n§ImV A{YH$m{YH$ VmH$X ¶oVo Vr dmT>V dmT>V OmVo Vmo

JéS> gy¶m©n¶ªV nmohMon¶ªV Vmo gm‘϶©erb ~ZVmo.'' EH§$XarV nm¡dm©Ë¶ g§ñH¥$VrH$S>o nmhʶmMm A‘o[aH$m, ¶wamonMm Ñï>rH$moZ ¶m

n[afXo‘wio ~Xbbm hohr ˶mMo ’${bV hmoVo. nm¡dm©Ë¶ XoemVrb Y‘© g‘mYmZH$maH$ AmhoV. {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zr Am‘À¶m XoemV

¶oʶmMr JaO Zmhr Ago ‘V MrZ, OnmZ d ^maVmÀ¶m à{V{ZYtZr n[afXoV ‘m§S>bo. ˶m§À¶m ‘Vo {1⁄4íMZ {‘eZar A{e{jV,

CÜXQ> Am{U ˶m§Zr Amåhmbm Y‘© {eH${dʶmMr ‘wirM JaO Zmhr.

25 Am°³Q>mo 1893 bm b§S>Z {d‘oÝg hoam°ëS>‘ܶo nmb©‘|Q>À¶m EH$m MMm©gÌmMm C„oI Amho. ˶mV ñdm‘rOtZr {1⁄4íMZ

{‘eZè¶mda H$S>mSy>Z Q>rH$m Ho$ë¶mMo åhQ>bo Amho. Vo åhUmbo, ""^maV {1⁄4íMZ Y‘m©Mm àgma ‘§XJVrZo hmoV Amho ¶mbm

H$maU {1⁄4íMZ {‘eZarO {1⁄4ñVmgmaIo dmJV ZmhrV. Vo Vgo dmJbo Va Amåhmbmhr ˶m§À¶m~m~V AmXa d nyÁ¶^md dmQ>bm

AgVm.''

n[afXoÀ¶m 17 {Xdgm§Z§Va 27 gßQ>|~abm g‘mamonmMm {Xdg Ambm. H$mhr {Xdg à~moYZmË‘H$, Ii~iOZH$ Va H$mhr

{Xdg H§$Q>midmUo Jobo. n[afXoV M¡Vݶ Aem ^mJmVrb à{V{ZYtZr AmUbo H$s ˶mMr nyd©H$ënZm ¶m n[afXoMm {ZîH$f©, ’$i,

d¡’$ë¶ AmUUmao dmQ>bo. 12 Zmoìho. 1893 amoOr aoìha|S> S>m°. ‘m°J©Z {S>dg ¶m ݶy ¶m°H©$À¶m Y‘m}nXoeH$mZo Amnbm ÌmJm àJQ>

Ho$bm. ˶mV ˶m§Zr åhQ>bo Amho H$s, nmb©‘|Q> Am°’$ [a{bOZ ZmdmMr EH$ n[afX ^abr hmoVr. hr ¶moOZmM ‘wir {1⁄4íMZ Y‘m©Mo

‘hmËå¶ ‘m§S>ʶmgmR>r ZìhVr. ho OmJ{VH$ g§‘obZ ZìhVo Va EH$ gmYm g‘ma§^ hmoVm. XodmdaÀ¶m {dídmgmEodOr g§XohdmXr {dMma

‘m§S>ʶmgmR>r hm g‘ma§^ hmoVm. ¶mV gwg§dmXmnojm {dg§dmX ^abobm hmoVm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 28 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 29

àmo. ~°amoO ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m Y‘©n[afXoVrb g‘mamonmÀ¶m ^mfUm{df¶r Amnbo ‘V Zm|Xdbo Amho. gXa ^mfUmV ñdm‘rOr

åhUmbo hmoVo H$s, {1⁄4íMZ 춺$sZo ~w{ÕñQ> qH$dm qhXÿ ~ZʶmMr JaO Zmhr qH$dm qhXÿ dm ~w{ÕñQ>Zo {1⁄4íMZ ~ZʶmMr JaO Zmhr;

‘mÌ à˶oH$mZo BVam§Zm ñdV…V gm‘mdyZ ¿¶mdo ho H$aVmZm ñdV…Mo d¡{eîQ>ç Onmdo Am{U dmT>ʶmÀ¶m ñdV…À¶m JVrZo dmT>mdo.

~°amoO {b{hVmV, ñdm‘rOtMo à˶oH$ ^mfU lmoVo H$mZ bmdyZ EoH$V ‘mÌ g‘mamonmÀ¶m ^mfUmbm lmo˶m§Zr Zoh‘rà‘mUo ng§Vr

{Xbr Zmhr H$maU ~hþVm§e {1⁄4íMZ lmo˶m§Mr Aer Anojm hmoVr H$s qhXÿ dm ~w{ÕñQ>Zr {1⁄4íMZ Y‘m©Mm ñdrH$ma H$amdm.

n[afXoZ§Va gd©gm‘mݶ A‘o[aH$Z MMm© H$arV hmoVm, H$s AmnU Y‘m}nXoeH$m§Zm nmR>dʶmda n¡gm ’w$H$Q> KmbdʶmV AW©

Zmhr. ¶m ì¶[º$ BVH$m Y‘© ˶m§Zm g‘Obobm Zmhr. Am{U Aem bmoH$m§Zm Y‘© Amåhr {eH$dm¶Mm? ¶mZ§Va Xadfu bmImo

S>m°bg©À¶m XoU1⁄2¶m {‘eZè¶m§Zm {‘iV ˶mV {dbjU KQ> Pmbr.

n[afXoÀ¶mnydu g§¶moOH$m§Zr AZoH$ lr‘§V A‘o[aH$ÝgZm H$mhr à{V{ZYtZm nmhþUm åhUyZ Kar ñdrH$maʶmMr {dZ§Vr Ho$br

hmoVr. Om°Z ~r brAm°Z (John B. Lyon) Am{U lr‘Vr brAm°Z ¶m Hw$Qw>§~mH$S>o ñdm‘rOr Ambo.

EHo$ {Xder ñdm‘rOr g§KQ>ZmË‘H$ H$m‘m‘wio {dMma ngaVmo ¶m g§X^m©V ~mobVmZm åhUmbo, ‘bm A‘o[aHo$V Amë¶mda gdm©V

‘moR>o AmH$f©U dmQ>bo. Am¶wî¶mV ‘r Agm {dMma H$Yr Ho$bm ZìhVm. ¶mda lr‘Vr brAm°Z åhUmë¶m, H$moU Amho Vr? ñdm‘rOr

Amåhmbm g‘Oy Xo Va.

¶mda IimiyZ hgV ñdm‘rOr ‘hUmbo, Vr H$moUr ór Zmhr, g§KQ>Zm ñWmnZ H$aʶmMm ¶m g§Ý¶membm ‘moh Pmbm Amho.

am‘H¥$îUm§Mo gmao {eî¶ EH$Ì AmUVm ¶oVrb H$m Agm {dMma Mmby Amho.

ñdm‘rOr VéU hmoVo, XoIUo hmoVo. ˶m§À¶mH$S>o AZoH$ bmoH$ AmH${f©V hmoV. {deofV… AZoH$ {ó¶m ^mamdyZ OmV Am{U ˶m§Mo

bj doYʶmgmR>r nwT>o nwT>o H$arV d ˶m§Mr ñVwVr H$arV. ˶m§Mr AmܶmpË‘H$ Wmoadr ‘moR>r hmoVr Am{U ‘ZmMr VoOpñdVm H$mhr

doJirM hmoVr. lr. brAm°Z ¶m§Zm ˶m§À¶m^modVr nS>Umam VéU {ó¶m§Mm JamS>m nmhÿZ H$miOr dmQ>m¶Mr. ˶m§Zm ^rVr dmQ>m¶Mr

H$s EH$ {Xdg ¶m {ó¶m ¶m g§Ý¶membm AS>MUrV AmUVrb {Z ˶m§Mr ~XZm‘r hmoB©b. ˶mgmR>r ˶m§Zr ñdm‘rOtZm gmdY{JarÀ¶m

gyMZm {Xë¶m. ¶mda ˶m§Mm hmV WmonQ>V ñdm‘rOr åhUmbo, ‘m¶m A‘o[aHo$Vë¶m AmB© br AmZ~mB© ‘m¶mgmR>r Km~ê$ ZH$m. ho

Iao ^maVmV EImÚm eoVH$è¶mZo ‘S>H$sVyZ {Xbobm ^mV ImD$Z ‘r PmS>mImbr {Zdm§V Ago Am{U hohr Iao H$s ‘r AZoH$ doim

amOo ‘hmamO|À¶m amOdmS>çmVhr nmhþUMma KoVbm Amho. Xmgr åhUyZ VoWo H$m‘ H$aUmè¶m ‘wbr ‘bm ‘moan§»¶mZo dmam KmbʶmgmR>r

amÌ^a godogmR>r R>odboë¶m AgV. ‘r ‘mohmda {dO¶ {‘idbm Amho. ˶m‘wio H$mhr H$miOr ZH$m H$ê$.

Y‘© n[afXoZ§Va ñdm‘rOr H$mhr AmR>dS>o {eH$mJmo‘ܶoM am{hbo hmoVo. ˶mH$mimV OJmVë¶m ‘moR>‘moR>çm emókm§Mm ˶m§Mm

n[aM¶ Pmbm. Am§Vaamï´>r¶ Bbop³Q´>H$b n[afXogmR>r Vo O‘bo hmoVo. AmQ>© BpÝñQ>Q>çyQ>‘Ybo dëS>© ’o$Aa 31 Am°³Q>mo~an¶ªV {eH$mJmoV

Ym‘Yw‘rZo Mmbbo. 19 ì¶m eVH$mVrb A‘o[aHo$Mo Iao Xe©Z KS>V hmoVo. VoWo PmonS>nQ²>Q>çmhr hmo˶m. {Z ˶m ZaH$mg‘mZ hmo˶m.

AZmWmb¶ohr hmoVr Am{U Xþgè¶m ~mOybm A{V lr‘§Vrhr hmoVr.

n[afXoZ§Vahr lr‘Vr E{bgm J«o ¶m§Zr ñdm‘rOr d Wmoa emókm§Zm Kar ^moOZmgmR>r {Z‘§{ÌV Ho$bo. Voìhm à{gÕ emñÌk bm°S>©

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 30 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 31

Ho$ëìhrZ ({d붑 Wm°‘gZ) àmo. ìhm°Z hoë‘hmoëP A°[aQ>m°Z hmonr Q>m{b¶m (’«$m§g) ¶m§Mr ^oQ> Pmbr. g§XohdmXr {dMmad§V am°~Q>© J«rZ

B§Jagmob ¶m§À¶mer MMm© Pmbr. ~m¶~b d {1⁄4ñVr Y‘m©da ~w{ÕdmXr Ñï>rZo {1⁄4íMZ Y‘m©Vrb éT>rda ˶m§Zr àhma Ho$bo.

2 Zmoìh|~a 1893 bm ñdm‘rOtZr AmbqgJm§Zm nÌ nmR>dbo. ˶mV B§Jagmob ¶m§À¶m{df¶r {b{hbo hmoVo. Vo BVHo$ à{gÕ

AmhoV H$s ˶m§Zm EH$m ì¶m»¶mZ‘mbobm 5 Vo 6 S>m°bg© {‘iVmV. nwT>o ñdm‘rOr åhUV H$s ñnï> ~mobUmè¶m B§Jagmobà‘mUo EH$

doi ZmpñVH$ ~Zm nU T>m|Jr Ym{‘©H$ ~Zy ZH$m.

b§S>Zbm Joë¶mda ñdm‘rOtZr B§Jagmob~amo~a Pmboë¶m MM}Mm {dMma ‘m§S>bm Amho.

B§Jagmob ho ’$ma Mm§Jbo dºo AmhoV. g§XohdmXr (Agnostic) hmoVo. ‘ZmZo CXma, gX²J¥hñW Y‘m©da ì¶m»¶mZo XoV. ñdJ©-

ZaH$mÀ¶m {dMmamZo AmnU Amnbo ì¶m»¶mZo XoV ñdJ©-ZaH$mÀ¶m {dMmamZo AmnU Amnbo S>moHo$ H$m {eUdm¶Mo? Agm ˶m§Mm

àíZ hmoVm. Vo åhUV g§Ìo g‘moa Amho Vo {niyZ ˶mMm gd© ag H$mTy>Z Vmo {nʶmMm AmZ§X ¿¶mdm. ñdm‘rOr åhUV ‘m¶mg‘moa

Am§~m Amho. ˶mÀ¶m {Z{‘©VrnmgyZ ‘r {dMma H$aVmo. OrdZmMo àJQ>rH$aU H$go Pmbo ¶mMm {dMma B§Jagmob H$arV Va ‘r OrdZ

åhUOo H$m¶ ¶mMm N>S>m bmdrV hmoVmo.

B§JagmobZm d ‘bm éT>r{චYm{‘©H$ bmoH$m§Mm nmqR>~m {‘iUo e³¶M ZìhVo. B§Jagmob ñdm‘rOtZm åhUmbo, nÞmg dfmªnydu Oa

Vwåhr Y‘© {eH$dm¶bm Ambm AgVm Va A‘o[aHo$À¶m IoS>monmS>çmVyZ Vwåhm XJS>mZo R>oMyZ ‘mabo AgVo qH$dm {Od§V Omibo AgVo.

AWm©V 1893 gmbr XoIrb éT>r{à¶Y‘©‘mVªS>m§Zr ñdm‘rOtZr ñdmJV Ho$bobo ZìhVo. ‘mÌ AZoH$ {R>H$mUr ˶m§Zm hOmamo àíZ

{dMmabo Jobo.

nmb©‘|Q> Am°’$ [a{bOZMm g‘mamon Pmë¶mZ§Va {S>g|~a 1893 Vo 1894 Mo g§nyU© df© ¶m H$mbmdYrV ñdm‘rOr A‘o[aHo$VM

hmoVo. EH$m bo³Ma ã¶wamoer ˶m§Mm H$ama Pmbm hmoVm. ˶m§Zr nyd©-npíM‘ A‘o[aoHo$V ˶m§Mr AZoH$ ì¶m»¶mZo Pmbr. ‘mÌ Ë¶m§Mm àM§S>

Am{W©H$ bm^ CR>dbm ˶m ã¶wamoZo. ¶m‘ܶo ñdm‘rOtMr àM§S> X‘N>mH$ Pmbr. emararH$ d ‘mZ{gH$ Ìmg Iyn Pmbm. ¶m H$mbmdYrV

eoH$S>mo ì¶m»¶mZo Pmbr. ImgJr ~¡R>H$m, ‘wbmIVr Pmë¶m. Y‘© n[afXoZ§Va XmoZ VrZ ‘{hZo Vo {eH$mJmo d OdiÀ¶m ehamV {’$abo.

˶m H$mimV ˶m§Zr àmo. amB©Q> ¶m§Zm nÌo {b{hbr AmhoV. ˶mVyZ ˶m§À¶m H$m‘mMr ’$maer ‘m{hVr {‘iV Zmhr. nU ‘Z…pñWVrMr

H$ënZm ¶oVo. ñdm‘rOtZr eaXM§Ð MH«$dVvZm nÌ {b[hbo hmoVo. {‘{MJZ Vù¶mÀ¶m H$mR>mda amÌr M§Ð àH$memV ñdm‘rOr ~gbo hmoVo.

˶m§Mo ‘Z ~«÷ñdén ~Zy bmJbo. ~«÷gm¶wÁ¶ Vo AZw^dV hmoVo. ˶m§Zm AMmZH$ am‘H¥$îU {Xgy bmJbo Am{U ¶m OJmV H$moU˶m

B©ídar H$m¶m©gmR>r AmnU Ambmo ˶mMr ˶m§Zm OmUrd Pmbr. Am{U ‘J ˶m§Mo ^mZ Imbr Amho. X¡dr {‘eZÀ¶m nyVugmR>r ñdm‘rOr

H$m‘mbm bmJbo. (eaX~m~y§À¶m S>m¶arVrb hr nmZo ñdm‘r {dídZmZ§X ¶m§Zm 1939 gmbr {‘imbr.)

Om°O© S>ãë¶y hob George W. Hale ¶m§Mm nÎmm 541 {S>Aa~m°Z© Eìøwݶy {eH$mJmo Agm hmoVm. n[afXonydu d Z§Vahr ho ñdm‘rOtMo

{ZH$Q>dVu¶ ~Zbo hmoVo. ˶m§À¶m KamOdiM qbH$Z nmH©$ hmoVm. ñdm‘rOr VoWo gy¶©àH$me d ‘moH$ù¶m hdoV {’$am¶bm OmV. EH$

öX¶ñner© JmoîQ> ¶mH$mimV KS>br. ñdm‘rOr XaamoO ~mJoV ~gV AgV. Voìhm EH$ VéU ór Am{U {VMr ghm dfmªMr ‘wbJr

‘mH}$Q>bm VoWyZ OmV AgV. EHo$ {Xder ˶m órZo ñdm‘rOtZm {dMmabo ‘mPr ‘wbJr Vw‘À¶mOdi gmoSy>Z OmD$ H$m? ‘mH}$qQ>J H$ê$Z

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 30 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 31

naV ¶oVmo. ñdm‘rOtZr {dídmgmZo hmoH$ma {Xbm. ˶mZ§Va XaamoO ñdm‘rOr ˶m ‘wbrMr H$miOr KoV. {VÀ¶mer IoiV. nwT>o Vr ‘wbJr

n§Yam-gmoim dfmªMr Pmbr. Voìhm {VÀ¶m AmB©Zo ñdm‘rOtMm ’$moQ>mo nm{hbm Vmon¶ªV ñdm‘rOtMr H$sVu ~arM ngabr hmoVr. Vmo ’$moQ>mo

˶m ‘wbrbm XmIdyZ {Vbm {VÀ¶m AmB©Zo {dMmabo. Vwbm AmR>dVo hm ^maVr¶ gmYy? {Vbm gmao AmR>dbo. nwT>o {VMm {ddmh Pmbm d

Vr {’$bmS>opë’$¶mbm Jobr. nwT>o ñdm‘r A{IbmZ§X ¶oWo ^º$m§Zm ^oQ>ʶmgmR>r OmV. ˶mdoir hr ‘wbJr ˶m§Mr {eî¶m ~Zbr. ñdm‘r

{ddoH$mZ§Xm§À¶m Ho$di gm{ÞܶmZo, Ho$di Ñ{ï>jonmZohr ‘mUgm§Mr OrdZo ~XbV AgV.

ñdm‘rOtÀ¶m A’$mQ> kmZm‘wio AZoH$OU ˶m§À¶mH$S>o ¶oV AgV. ˶m§Zm ‘mZ{gH$ em§Vr {‘iV Ago ‘¡ÌrMm {ZIi AmZ§X {‘iV

Ago. ˶mM~amo~a Agm g§Ý¶mer H$s Omo {Z…ñdmWu Amho {Z Amnë¶m OJmer g§~§Y amIUmam Amho. ˶mZo OrdZmer g§~§Y VmoS>bobm

Zmhr. Vo ‘wbJm, {ejH$ Am{U {‘Ì Aem {d{dY Zm˶m§Zr A‘o[aHo$bm ~§Yy-^{JZter OmoS>bo Jobo hmoVo.

Amnbo {dMma gd©Ì ngamdoV Ago ˶m§Zm dmQ>Uo gmh{OH$ Amho. 2 Zmoìh|~abm {b{hboë¶m nÌmV ˶m§Zr åhQ>bo Amho,

nwʶmÀ¶m {1⁄4íMZ ‘{hbm Hw$. gmoam~Or, O¡Z à{V{ZYr Jm§Yr, ho A‘o[aHo$V ì¶m»¶mZo XoʶmgmR>r Wm§~Uma AmhoV. ñdm‘rOtZr

^maVmV naV ¶oʶmMm VyVm©g {dMma Ho$bobm {XgV Zmhr ‘mÌ EImÚm ì¶m»¶mZ g§¶moOZ H$aUmè¶m H§$nZrer H$ama H$aʶmMm ˶m§Mm

{dMma Agmdm. lr. ñQ>oQ>moZ (stayton) ¶m§Mr Aer H§$nZr hmoVr. ˶m§Zm H$mhr ‘mݶdam§Zr {ddoH$mZ§Xm§er H$ama H$aʶm{df¶r

gwMdbo hmoVo. ˶mZwgma ˶m§Zr ˶m§À¶mer VrZ dfmªgmR>r H$ama Ho$bm hmoVm.

OmZodmar 21, 1894 À¶m Appeal Avalanche ZmdÀ¶m d¥ÎmnÌmV ¶m H$amam{df¶r ‘m{hVr {Xbobr Amho. nwT>o ghm-

gmV ‘{hZo ñdm‘rOr ¶m ã¶wamoÀ¶m H$amamV AS>Hy$Z ~gbo. 19 ‘mM© 1894 bm ñdm‘rOtZr nÌ nmR>dbo Amho. E{àb ‘{hݶmV

ñdm‘rOtZr ñdm‘r {edmZ§Xm§Zm nÌ nmR>dbo. ˶mV {dIwaë¶m Joboë¶m lram‘H¥$îUm§Mm {eî¶m§Zm ‘R>mV ~mobdʶmMr gyMZm Ho$br

hmoVr. ˶mà‘mUo ñdm‘r {edmZ§X ¶m§Zr bIZm¡bm OmD$Z ñdm‘r ~«÷mZ§X Am{U ñdm‘r Vwar¶mZ§X ¶m§Mr ̂ oQ> KoD$Z ñdm‘rOtMm {Zamon

gm§{JVbm. 1895-96 bm ñdm‘rOtZr ‘R>mV naVboë¶m gmè¶m Jwé ~§Yy§er g§nH©$ gmYbm Amho. dma§dma ˶m§Mr nÌo ¶oV. ¶m nÌm-

VyZ ì¶{³VJV ~m~r{df¶r ’$ma H$‘r ‘m{hVr ¶oVo ‘mÌ g§Ý¶mer Y‘m©À¶m H$ënZoVM ^maVmV ñdm‘rOtZm Am‘wbmJ« ~Xb H$am¶Mm

hmoVm. {eH$mJmohÿZ ñdm‘rOr ‘°S>rgZ Madison ¶m {dñH$mZm{gZÀ¶m amOYmZrbm Ambo. ‘ܶ npíM‘ d X{jUoH$S>o ˶m§Mr

E{àb 94 n¶ªV AZoH$ {R>H$mUr ì¶m»¶mZo Pmbr. ‘o‘m{’$g, Q>oZogr, {‘Zr Anmo{bg ¶m {R>H$mUr Vo ~mobbo. {dñH$m°Zm{gZÀ¶m

{dÚmnrR>mVhr ˶m§Mo ì¶m»¶mZ Pmbo. (21 Zmoìh|. À¶m S>obr H$mS>uZb‘ܶo ˶mMm C„oI Amho.) a{ddmar 15 E{àb 1894 amoOr

ñdm‘rOtMo pñ‘W H$m°boO‘ܶo ì¶m»¶mZ Pmbo.

Zm°W©‘Q>m°ZhÿZ ñdm‘rOr Lynn brZ, ‘°gmÀ¶wgoQ>g² ¶m ~moñQ>ZOdi 10 ‘¡bmdaÀ¶m Am¡Úmo{JH$ ehamV Jobo Vo eha Mßnb,

~yQ> CËnmXZmgmR>r à{gÕ hmoVo {Z VoWo lr‘§V CÚmoOH$ amhV. ¶m Jmdr ñdm‘rOr 17 E{àb amoOr Zm°W© emoAa Hw$b‘ܶo Am{U Xþgao

18 E{àb amoOr ZmJ[aH$m§gmR>r ì¶m»¶mZ Pmbo. ^maVmVrb MmbrarVr hm {df¶ hmoVm.

Harward hmd©S>© {dÚmnrR>mV {dÚm϶mªg‘moa ˶m§Mr ì¶m»¶mZo Pmbr. Am{U VrZ ~moñQ>Z‘ܶo- ñdm‘rOr 1 ‘o 1894

À¶m nÌmV åhUVmV ¶m ì¶m»¶mZm§Zm ‘r d¡VmJbmo Amho. 19 VmaIoZ§Va ~moñQ>ZMr ~oH$ ~rÝg Am{U {eH$mJmoMo ñ‘modS> h°‘ Am{U

˶mZ§Va XmoZ VrZ AmR>dS>o {dlm§Vr KoD$Z Jßnm ‘maoZ {Z {gJmaoQ> AmoT>oZ. ~mbgwb^ gabVoZo Vo {b{hVmV. I have eaten a

good slice of meat just now because in the evening i am going to speale in a Vegetarial dinner.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 32 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 33

˶m H$mimV ~moñQ>Z‘ܶo gm‘m{OH$, gm§ñH¥${VH$ dmVmdaU H«$m§[VH$maH$ ~ZV Mmbbo hmoVo. J{V‘mZar˶m ‘yë¶ ì¶dñWm

~XbV hmoVr. H$Z©b Wm°‘g d|Q>dW© {hJrZgZ Am{U lr‘Vr Á¶w{bAm dm°S>© ìhmdo hr XmoKohr Amnë¶m nwamoJm‘r {dMmam§Zr

g‘mOmV Ii~i CS>dyZ XoUmar åhUyZ à{gÕ hmoVr. H$Z©b Wm°‘g ¶m§Zr {eH$mJmo Y‘© n[afXoV ^mfUhr {Xbo hmoVo. ¶m XmoKm§Zr

{eH$mJmo ñdm‘rOtZm ì¶m»¶mZmgmR>r {Z‘§{ÌV Ho$bo hmoVo. ¶m H$mimbm Golden age of new England culture Agohr

åhQ>bo Amho.

ñdm‘rOtZr ^maVmVrb {ó¶m, {dYdm, ˶m§Mr pñWVr ¶m{df¶r gm§{JVbo nU Vo {df¶ CnpñWVrV Cƒ^«y {ó¶m§Zm ’$mago

AmdS>bo ZmhrV. hb³¶m OmVrVrb ̂ maVr¶ {dYdm nwZ{d©dmh H$aVmV ho EoH$ë¶mda ˶m hgy bmJë¶m ˶m§À¶m ‘Vo ho A‘o[aHo$V

Cƒ OmVrÀ¶m {dYdm {ó¶m {ddmh H$aVmV.

EHo$ {R>H$mUr ~moñQ>Z‘ܶo ñdm‘rOtMo ‘mPo Jwé am‘H¥$îU ¶m§À¶mda ì¶m»¶mZ hmoVo nU ì¶m»¶mZmbm O‘bobo M¡ZrImoa,

^m¡{VH$dmXr, M§JidmXr lmoVo nm{hë¶mda ˶m§Zm dmQ>bo. ¶m lmo˶mg§‘moa lÕm, ^º$s, ào‘, Jwég‘n©U Agbo {dMma ‘m§S>bo

¶mo1⁄2¶ Zmhr. ˶m {dMmamVyZ ˶m§Zr Amnë¶m ^mfUmVyZ nmpíM‘m˶ amï´>mVrb M§JidmXmda {Z^©¶nUo Q>rH$m Ho$br. AY} A{YH$

g^mJ¥h hiyhiy [aH$m‘o Pmbo. lmoVo {ZKyZ Jobo. Xþgè¶m {XderÀ¶m dV©‘mZnÌmV ¶m~m~V ñdm‘rOtda Q>rH$m Pmbr nU

gmè¶m§Zr ˶m§À¶m ñnï>dº$nUm~Ôb g˶mÀ¶m AmJ«hm~Ôb, {Z^©¶Vo~Ôb àe§gm Ho$br. ~moñQ>Z hoam°ëS>À¶m ‘Vo ¶m ^maVr¶

g§Ý¶memZo ~moñQ>Zdm{g¶m§Zm Amnë¶m {dÛVoZo doS>o Ho$bo Amho. (He has become a fad in Boston.)

H$gmoQ>rMo Am{U {dO¶mMo jUñdm‘rOr ^maVmV AmVm dma§dma nÌo {b{hV hmoVo. ˶m§Zm àmoËgmhZ XoV, ˶m§Mo H$m¡VwH$ H$arV. ˶m§Zm öX¶mnmgyZ EH$ H$m‘

gVV H$am¶Mo hmoVo, Vo åhUOo gmjaVoVyZ {ejUmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ ̂ maVr¶ ~hþOZ g‘mOmbm daÀ¶m nmVirda AmUm¶Mo hmoLVo.

˶m H$m‘mgmR>r A‘o[aHo$V ˶m§Zr ’§$S> C^maʶmMm à¶ËZ Ho$bm. nU ˶mbm åhUmdm Vgm à{VgmX {‘imbm Zmhr. A‘o[aHo$V

‘§XrMr bmQ> hmoVr ho Ogo Iao Vgo lr‘§V bmoH$hr hmoVo. nU ˶m§À¶m XoU1⁄2¶m AJXrM${H$aH$moi ñdénmÀ¶m hmo˶m. ˶mbm EH$

doJio H$maU hmoVo {Z Vo à^mdr R>aV hmoVo.

n[afX g§nÞ Pmë¶mnmgyZ ñdm‘rOtÀ¶m {damoYmV {1⁄4íMZ Am{U ñdY‘u¶ bmoH$m§Zr AnàMmamMr AmKmS>r CKS>br hmoVr.

˶m§Mm OmoaXma à¶ËZ hmoVm H$s, {ddoH$mZ§Xm§Mr à{V‘m ‘brZ H$am¶Mr. ¶mbm ̂ maVmVrb qhXÿ ~m§Ydm§Zr H$S>mSy>Z {damoY H$am¶bm

hdm hmoVm nU Vo amhÿZ Jobo. E{àb ‘{hݶmV AnàMmambm H$mhr A‘o[aH$Z {‘Ìhr ~ir nS>bo. 9 E{àb amoOr ñdm‘rOtZr

AmbmqgJm§Zm nÌ nmR>dbo. ˶mV ˶m§Zr ‘Ðmg‘ܶo ‘mݶda qhXÿ bmoH$m§Mr ‘rqQ>J ~mobdm d Á¶m A‘o[aH$ÝgZr ˶m§Zm ‘XV

Ho$br, ˶m§Mo H$m¶© OmUbo d ˶m§Mm Jm¡ad Ho$bm ˶m§À¶m~Ôb H¥$VkVm 춺$ H$aUmam R>amd H$am d Vmo A‘o[aHo$Vrb {‘Ìm§Zm

nmR>dm Ago gm§{JVbo. ¶m H$m‘mMr nyV©Vm hmoʶmg H$mhr ‘{hZo Jobo. ^maVmVrb d¥ÎmnÌm§Zr ñdm‘rOtMm Jm¡ad Ho$bm hmoVm. nU

Vo H$mhr A{YH¥$V qhXÿ g§ñWm Zìh˶m. ñdm‘rOr AnàMmamZo ì¶{WVhr Pmbo AmhoV.

‘wOw‘Xma, ‘w§~B©Mo ZJaH$a d nwʶmÀ¶m {1⁄4íMZ ~mB© gmoam~Or ¶m§Zr AnàMma Mmbdbm ˶mVrb ‘wÔo Ago hmoVo H$s,

1) ZaoZ~m~y hm g§Ý¶mgr Zmhr. ˶mZo A‘o[aHo$V ^Jdr dóo KmVbr AmhoV. Vmo hm¶H$moQ>©Mo A°Q>Zu {dídZmW XÎmm§Mm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 32 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 33

nXdrYa ‘wbJm Amho.

2) ñdm‘rOr ho j{̶ AgyZ d¥ÎmnÌm§Zm ~«m÷U åhUyZ ˶m§Zr ImoQ>oM gm§{JVbo.

3) qhXÿ Y‘m©À¶m H$moU˶mhr g§KQ>ZoZo ˶m§Zm Amnbm à{V{ZYr åhUyZ {eH$mJmo n[afXobm nmR>dbo Zmhr.

4) {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zr ¶m T>m|Jr, ’$gdUyH$ H$aUmè¶mbm AmoiImdo.

n[afXoZ§Va ‘wOw‘Xma ^maVmV naVbo {Z VoWohr ˶m§Zr AnàMmamMr ‘mohr‘ gwwê$ Ho$br. ˶mV gZmVZr ~«m÷U ‘§S>itZm

˶m§Zr nwT>o Ho$bo. ˶m§Zr H$mobH$˶mV H$mhr nÌHo$hr dmQ>br. ˶mVrb ‘wÔo Ago hmoVo H$s,

1) hm ~«m÷U Zmhr.

2) hm ‘m§gmhma H$aVmo.

3) H$mim g‘wÐ Amobm§S>ʶmMo nmVH$ ˶mZo Ho$bo.

4) qhXÿ Y‘© àgma H$aʶmMm AmXoe ˶mbm Amåhr {Xbm Zmhr.

5) hm ~wÕhr Zmhr. d¥ÎmnÌm§Zr ˶mbm ~«m÷U gmYy, ~wÕ ‘h§V åhQ>bo Vo MwH$sMo.

6) hm MmVwdʶmªMm {damoYmV ~mobVmo.

ñdm‘rOtZm A‘o[aH$Z d¥ÎmnÌm§Zr ~«m÷U qH$dm ~w{ÕñQ> åhQ>bo qH$dm ˶m§Zr MmVwdʶmªda AmKmV Ho$bm, g‘wÐmo„§KZ Ho$bo

¶m~m~VMr Q>rH$m AmVm H$mb~mø Pmbr qH$dm ˶mbm ñdm‘rOtZm O~m~Xma R>adʶmMo H$maU Zmhr.

‘mÌ ¶m AnàMmam‘wio ‘XV {ZYr Jmoim H$aʶmV AS>Wio ¶oV Am{U H$mhr doim d¥ÎmnÌohr nyd©J«hXÿ{fV ~ZV Va H$mhr

doim ˶m§À¶m ì¶m»¶mZmbm g^mJ¥hhr CnbãY hmoV Zgo.BPm~obm ‘°H$qH$Sgo$ ¶m§Zm 25 E{àb amoOr nÌ {b{hbo Amho. ˶mV

Amnbr ì¶Wm ‘m§S>br Amho.

‘m¶m~Ôb {1⁄4íMZ {‘eZar qH$dm qhXÿ gZmVZr H$m¶ åhUVmV ¶mMr ‘bm ndm© Zmhr. ‘bm EH$ H$miOr Amho. ‘bm

d¶mod¥ÜX AmB© Amho. {VZo Amµ¶wî¶mV Iyn IñVm Imë¶m AmhoV. ‘bm B©ídar godogmR>r ‘wº$ H$aʶmMo {VZo YmS>g XmI{dbo.

{VMo VrZhr àmU{චnwÌ Ë¶mJbo. ‘mÌ ‘wOw‘XmaZo H$mobH$˶mV ‘m¶m~Ôb gm§Jm¶bm gwé Ho$bo Amho H$s, Xya A‘o[aH$m XoemV

‘r amZQ>r Am{U AZ¡{VH$ OrdZ OJVmo Amho. hm ImoQ>m àMma AmB©À¶m H$mZmda Jobm Va {VMo àmUM OmVrb. ñdm‘rOtÀ¶m

H$mobH$˶mVrb Jwé ~§Yy§Zmhr ‘wOw‘XmaÀ¶m ¶m AnàMmamMm amJ Ambm. ñdm‘rOtZr Jwê$ ~§Yy§Zm {b{hbo H$s, ‘wOw‘XmaÀ¶m

~m{benUmH$S>o bj XoD$ ZH$m, AmnU am‘H¥$îU na‘h§gmMo nwÌ AmhmoV. Xþ~©b ‘mUgoM Aer Q>rH$m ÛofmnmoQ>r H$ê$ eH$VmV.

˶m ‘yI© ‘mUgmbm j‘m H$am {Z Amnë¶m B©ída{Z¶V H$m‘mbm bmJm.

AnàMmam‘wio àmo. amB©Q> hohr WmoS>o {~Wabo hmoVo. ˶m§Mm J¡ag‘O H$mTy>Z Q>mH$ʶmMo eVuMo à¶ËZ ñdm‘rOtZr Ho$boV.

IoVarMo ‘hmamOmgma»¶m§Zr ˶m§Zm {b{hbobr nÌo ˶m§Zr àmo .amB©QZm nmR>dbr ˶m‘mJMm CÔoe hmoVm H$s, ‘r T>m|Jr Zmhr.

OwZmJT>Mo {XdmU lr h[aXmg {dÇ>bXmg XogmB© ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m {df¶r, ˶m§À¶m ˶mJm{df¶r qhXÿ Y‘m©À¶m gImob

Aä¶mgm{df¶r Am{U {ZîH$b§H$ Mm[aͶm{df¶r àmo. amB©Q> Am{U lr. hob Hw$Qw>§{~¶m§Zm 2 Am°JñQ> 1894 bm nÌ {b{hbo.

ñdm‘rOtMo OdiMo {‘Ì ¶m nÌm§Zr d ^maVmVrb d¥ÎmnÌm§Zr g‘mYmZr Pmbo ˶m§Zm bjmV Ambo H$s, ‘wOw‘Xma d H§$nZr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 34 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 35

H$odi ÛofmnmoQ>r AnàMma H$arV Amho nU gd©gm‘mݶ bmoH$m§Mm Pmbobm J¡ag‘O Xÿa H$aUo 춺$re… ñdm‘rOtÀ¶m H$joVbo

ZìhVo. ‘Ðmg‘ܶo ^aboë¶m ‘rqQ>J‘ܶo ^maVr¶m§Zm OmUrd Pmbr H$s, EH$mH$s Pw§OUmè¶m øm ¶moX²Ü¶mbm Amnë¶m Z¡{VH$

nmqR>ã¶mMr JaO Amho. AerM ~¡R>H$ Hw§$^H$moU‘bm 22 Am°JñQ>bm Pmbr. ~|Jbmoabm 26 Am°JñQ>, IoVar ‘mM© Am{U

H$mobH$Îmm 5 gßQ>|~a ¶oWohr nmqR>~m XoUmè¶m ~¡R>H$m Pmbm. ñdm‘rOtMo Jwé~§Yy ñdm‘r AI§S>mZ§X3⁄4r ¶m~m~V ~aoM H$ï>

Cngbo.

ñdm‘rOtMo ~§Yy S>m°. ‘h|ÐZmW XÎm ¶m§Zrhr am̧{Xdg H$ï> Ho$bo. ˶m§Zr ñdm‘rOtZm ‘XV H$aʶmgmR>r {‘Ì‘§S>itH$Sy>Z ’§$S>

C^mabm, ‘rqQ>J KoVë¶m. ˶m§Mo R>amd gd© d¥ÎmnÌm§Zm nmR>dbo. nÌHo$ N>mnbr. hr gmao H$m‘o ˶m§Zr nyU© lÕoZo Ho$br. ˶m‘wio

d¥ÎmnÌm§Zrhr dñVwpñWVr OmUyZ g§nmXH$s¶ {b{hbo, boI à{gÕ Ho$bo. ñdm‘rOtÀ¶m OmJ{VH$ ñVamdarb {dO¶ ^maV XoemMm

{dO¶ Amho. Aem ^mdZmZo (National Victory & Celebrations) H$mobH$ζmV gmOam Pmbm. B§{S>¶Z {‘aa ¶m d¥ÎmnÌmMo

6 Am{U 16 gßQ>|~abm ñdm‘r {ddoH$mZ§X Am{U A‘o[aH$Z OZVoMo A{^Z§XZ H$aUmao AJ«boI à{gÕ Pmbo. gmè¶m qhXÿ

amï´>mMo à{V{Z[YËd ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr OmJ{VH$ n[afXoV Ho$bo. ¶m~Ôb gmam Xoe ˶m§À¶m ¶m H$m¶m©Mm Jm¡ad H$aVmoo d

A{^Z§XZ H$aVmo.

~wYdmar 5 gßQ>|~abm gm¶§H$mir H$mobH$˶mÀ¶m Q>mD$Z hm°b ¶oWo Pmboë¶m A{^Z§XZmÀ¶m g^obm Mma hOma B˶mXr

bmoH$ CnpñWV hmoVo. gZmVZr ~«m÷U nwamo{hVm§Zrhr ¶m g^obm Amnbm nmqR>~m XoD$Z CnpñWVr Xe©dbr. ¶m g^obm ‘mݶdamV

amOm noar ‘mohZ ‘wH$Ou AܶjñWmZr hmoVo. ¶m g^oV VrZ R>amd ‘§Oya Pmbo d ñdm‘rOtZm ‘mZnÌmÛmao H¥$VkVm 춺$ H$aʶmV

Ambr.

A‘o[aHo$V ñdm‘rOtZm ¶m ‘rqQ>JMo Vnerb Ooìhm nmohMbo Voìhm A˶mZ§X Pmbm. AmOn¶ªVMo Xþ…I Xÿa Pmbo. Vo

EImÚm bhmZ ‘wbmgmaIo Amo³gm~mo³gr aS>V hmoVo. OJX§~m Amnë¶m ‘wbmbm g§ajU ào‘ XoVo H¥$nm‘¶r ‘mVo, Ago dma§dma

åhUV hmoVo.

ñdm‘rOtÀ¶mda Ambobo H$mio T>J {ZKyZ Jobo hmoVo. nU ˶mda Vo Wm§~bo ZìhVo. ˶m§Zr Vm~S>Vmo~ H$mobH$˶mVbm

Amnë¶m Jwé ~§Yy§Zm àmoËgmhZ XoV àoaUm XoV B©ídar H$m¶m©bm ^maVmV J{V‘mZ H$aʶmg gwadmV Ho$br.

H$mobH$˶m§Mm {damQ> g^oMm [anmoQ>© A‘o[aHo$V nmohMbm AJmoXaM nyd©J«hXÿ{fV Agboë¶m {H«${Q>H$ ZmdmÀ¶m d¥ÎmnÌmZo ˶m

g^oda Q>rH$m 4 ‘o 1895 bm åhUOo AmR>-ZD$ ‘{hݶm§Zr Ho$br d ˶m g^obm {1⁄4íMZ Y‘© {damoYr Aer Q>rH$m Ho$br.

OyZ 1894 À¶m eodQ>r ñdm‘rOr {eH$mJmo‘YyZ ݶy¶m°H©$bm Ambo. VoWo AZoH$ Owݶm [‘Ìm§Zm ^oQ>bo. gmd©{ÌH$ g§nm‘wio

aoëdo gpìh©gda n[aUm‘ Pmbobm hmoVm. ˶mdoir àdmg H$aUo AdKS> ~Zbo hmoVo nU ñdm‘rOr gwa{jV nmohMbo.

Owb¡À¶m ‘ܶmda ñdm‘rOr S>m°. JwaZ¶o ¶m§À¶m~amo~a ݶy¶m°H©$Odi 58 ‘¡bmdaÀ¶m EH$m JmdmV am{hbo hmoVo. hS>gZ

ZXrÀ¶m H$mR>mda ˶m§Mo {dñVrU© Ka hmoVo. CÝhmim gwê$ Pmbm hmoVm. ñdm‘rOtZr hS>gZ ZXrV {ZpíMV ñZmZ Ho$bo Agob.

VoWyZ lr‘Vr hobZm {b{hboë¶m nÌmV ñdm‘rOr åhUVmV, AZoH$ lr‘§Vm§Zr {Xboë¶m {Z‘§ÌUmZm ‘r ZH$ma {Xbm. gd©Ì

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 34 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 35

ì¶mnma d¥Îmr.

Xþgè¶m EH$m $nÌmV lr hobZm (A‘o[aH$Z AmB©) ñdm‘rOr {b{hVmV, ‘r JyT>dmXr Amho. AmVyZ ¶oUmè¶m AmXoemMr

dmQ> nmhVmo. ˶mZwgma MmbVmo. AmVë¶m AmkoMr dmQ> nmhmV AÚmn Ver Am°S>©a Ambobr Zmhr. B©ída ˶mÀ¶m godH$m§Mr

H$miOr KoVmo. ‘r Omon¶ªV ˶mMr godm H$aVmo Vmon¶ªV ‘r ˶mÀ¶m hmVr gwa{jVM Amho.

J«rZ EH$a (Greenacre) ¶oWo A‘o[aHo$Vrb dmñVì¶mV àW‘M ñdm‘rOtZr AÛ¡V doXm§V VÎdkmZ A{Ve¶ CËgwH$

AgUmè¶m J«wnbm {eH$dbm. àma§^r ñdm‘rOr ñdV… åhUV {edmoh§ {edmoh§ Am{U ‘J gmao lmoVo ˶mMm nwZéƒma H$arV.

¶m {eH$dʶm~Ôb ñdm‘rOtZr lr‘Vr hobZm {b{hbo hmoVo. innocent and pure as they are and brave beyond

all bounds and so I am happy and glorified. Ho$di R>am{dH$ doioVM Zìho Va XaamoO 7 Vo 8 Vmg ñdm‘rOr ewÕ

AܶmpË‘H$ kmZ BÀNw>H$m§Zm XoV am{hbo ˶m§Zm hdr hmoVr {dlm§Vr nU Vo åhUVmV, nU B©ídamMr BÀN>m Ver {XgV Zmhr.

VmoM ñ’y$Vu Am{U d¡^d XoVmo.

¶m{R>H$mUr hS>gZ ZXrÀ¶m H$mR>r V§~y R>moH$bo hmoVo d nmB©Z d¥jmImbr ñdm‘rOr ܶmZñW ~gV. EH$ {Xdg gmè¶m§Zr

nmB©Z d¥jmImbr amÌ Kmbdbr. ñdm‘rOr ¶m{df¶r {b{hVmV. EH$ df©^a XJXJr d ÌmgmZ§Va ‘m¶m nyduÀ¶m gd¶rà‘mUo

YaVrda nmB©Z d¥jmImbr ‘r JmT> Pmonbmo. VmaH$m nmhV nmhV à˶oH$ jU AmZ§XmV Kmbdbm. O§JbmV ܶmZmbm ~gʶmMm

AmZ§X ‘r bwQ>bm. OUy ‘r ñdJm©VM hmoVmo. H$mhr H$mbmdYrgmR>r ñdm‘rOr d ˶m§À¶m A‘o[aH$Z ̂ º$mgmR>r Vr OmJm Aml‘M

~Zbr hmoVr.

XmoZ {Xdgm§Zr VoWo àM§S> dmXi Pmbo {Z AZoH$ V§~y CÜXdñV Pmbo. ñdm‘rOtÀ¶mgh gmè¶m§Zr Vo V§~y dmMdʶmMm

à¶ËZ Ho$bm. gmo‘dma Vm. 13 Am°JñQ>bm ñdm‘rOr J«rZ EH$a ¶oWyZ ’«$m¶ ‘mD$W ¶m {R>H$mUr {ZKmbo VoWo ’«$s [abrOrAg

Agmo{gEeZÀ¶m ~¡R>H$sMo ˶m§Zm {Z‘§ÌU hmoVo, H$mhr {R>H$mUr ñdmWu CÔoemZo ^br ‘moR>r XoUJr ñdm‘rOtZm XoD$ Ho$br Voìhm

˶m§Zr Vr ZmH$mabr. ^maVmbm ‘XV H$aʶmMr bJoM JaO Zmhr Vgm ^maV eVH$mZweVHo$ ‘XVr{dZm Wm§~bm Amho. AmVm

bJoM JaO Amho Vr A‘o[aH$VM bmoH$m§Zm Iam Y‘© g‘OyZ gm§JʶmMr Aer ˶m§Mr Ñï>r hmoVr.

Am°JñQ> ‘{hݶmÀ¶m ‘ܶmda Vo ’«$m¶‘mD$WOdi 70 ‘¡bmdarb ‘°gmÀ¶wgoQ>g² ¶oWo Ambo VoWo gm¶§H$mir ˶m§Mo sym-

phony of Religion ¶m {df¶mda ì¶mImZ Pmbo.

’«$m¶‘mD$W‘YyZ ñdm‘rOr nwÝhm ~moñQ>Zbm Ambo. dfm©nydu ¶m {R>H$mUr g‘wÐmV Va§JʶmgmR>r EImXr bmH$S>r ’$ir

emoYUmao hoM {ddoH$mZ§X AmVm qhXÿ Y‘m©Mo ào{fV åhUyZ hOmamo A‘o[aH$Z ór nwéfm§Mo AmXamMo H|$Ð ~Zbo hmoVo. ¶mM {R>H$mUr

àmo. amB©Q> ¶m§Mr ñdm‘rOtMr ^oQ> Pmbr hmoVr. ˶m§À¶m Mmh˶m dJm©V g‘mOmVrb lr‘§V, à^mdr 춺$s¨Mm AmVm g‘mdoe

hmoVm.

AmVm ñdm‘rOtMo B§J«Or dº¥$Ëd A{YH$ gwYmabobo hmoVo. A‘o[aH$Z bmoH$m§{df¶rMo kmZhr A{YH$ ì¶mnH$ ~Zbo hmoVo.

{edm¶ AmܶmpË‘H$ eº$s¨Mm Am{dîH$mahr ‘moR>çm à‘mUmV Pmbm hmoVm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 36 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 37

lr‘Vr ( Bagley ) ~°JboÀ¶m ‘Vo ‘mÌ ñdm‘rOr ñdV… ~Xbbo ZìhVo. a strong noble human being who walks

with god. as simple and trustful as a child.

Am°{ZñH$m°‘‘ܶo 17 Am°JñQ> Vo 5 gßQ>|~an¶ªV ñdm‘rOr am{hbo AmhoV. ˶m{R>H$mUr g‘wÐmV Vo rowboat amo~moQ> dëhd-

VmZm nS>bo hmoVo. ‘J ˶m§Zm bmoH$m§Zr dmMdʶmMmhr àg§J KS>bm nU g‘wÐg’$a ˶m§Zr daModa Ho$br. ˶m{R>H$mUmhÿZ ñdm‘rOr

ݶy¶m°H©$gmR>r admZm Pmbo.

~§Jmb JìhZ©aMm Bemam !

‘ܶ§Var ˶m§Zm ^maVmVrb nÌo Ambr. EH$m nÌmV Ago H$idbo hmoVo H$s, ^maVmVrb {‘eZarOZr ˶m§À¶m~Ôb AnàMma

Mmbdbm hmoVm d ~§JmbÀ¶m {~«[Q>e boâQ>Z§Q> JìhZ©aMo ‘V {~KSy>Z Q>mH$bo hmoVo. n[aUm‘V… ˶mZo ^mfUmV Bemam {Xbm hmoVm

H$s, AbrH$S>Mo qhXÿ Y‘m©Mo nwZéËWmZmMo à¶ËZ ho {~[Q>e gaH$ma{déÕ Amho.

ñdm‘rOr ¶mda {b{hVmV. Lord bless the missionary Everything is fair in love and religion. ¶mZ§Va ñdm‘rOtZr

^maVmVrb Amnë¶m ^º$m§Zm {b{hbo H$s, ‘mPo {dMma N>mnVmZm ZrQ> N>mnm. ‘r H$mhr amOH$s¶ ZoVm Zìho qH$dm amOH$s¶ Midir

H$aUmam Zìho. ‘m¶m ^mfUmMm amOH$s¶ AW© H$mTy> ZH$m. ‘r ’$º$ AmË‘moÕma MmhVmo. EH$Xm Vo gmܶ Pmbo H$s ~mH$sÀ¶m Jmoï>r

AmnmoAmn gmܶ hmoVrb.

ñdm‘rOtMo g‘wÐmH$mR>mdaÀ¶m Mangnolia ‘°JZmo{b¶m ¶m {R>H$mUr ^mfU Pmbo. Ho$n AZÀ¶m X{jUobm ho n¶©Q>Z ñWi

Amho. VoWo E¡gn¡g bmH$S>r hm°Q>oëg g‘wÐ{H$Zmè¶mda hmoVr. VoWo Cƒ^«y bmoH$m§gmR>r ñdm‘rOtMo Life in India ¶m {df¶mda 25

Am°JñQ>bm ^mfU Pmbo. ¶m {R>H$mUr Vo VrZ {Xdg Wm§~bo hmoVo.

¶mdoir ñdm‘rOr åhUVmV, ̂ maVmV ‘r AgVmZm H$moUr Mm¡H$er H$arV ZìhVo. AmVm nÌmda nÌo nmR>dyZ ‘r H$moR>o Amho? H$m¶

H$aVmo ¶mMr Mm¡H$er H$aʶmV ho bmoH$ doi H$m KmbdVmV. hoM ‘bm H$iV Zmhr. AmVmn¶ªV ‘m¶m S>mo³¶mV EH$ ‘yIm©gmaIr

¶moOZm hmoVr H$s A‘o[aHo$V ^maVmVrb H$m‘mgmR>r n¡gm O‘dm¶Mm nU AmVm ‘r Vr ¶moOZm gmoS>yZ {Xbr Amho. g§Ý¶memà‘mUo

‘r An[aJ«h d¥ÎmrZo ^Q>H$VM amhUma. ‘r X{jU Y«wd Agmo dm CÎma Y«wd H$moR>o Amho ¶mMr ndm© H$aUma Zmhr. ‘bm H$moUr Zmhr.

ZmVodmB©H$ ZmhrV. {‘Ìhr Zmhr eÌyhr Zmhr AZ§VmH$S>o MmbVM amhUma. H$moU˶mhr ‘XVrMr Anojm Zmhr ’$º$ B©ída hdm. ¶m

{ddoMZmdê$Z ñdm‘rOtÀ¶m àgÞ Am{U AܶmpË‘H$ ‘Zmo^y{‘Ho$Mo gw§Xa Xe©Z KS>Vo.

IoVarÀ¶m ‘hmamOm§Zm ’$moZmoJ«m’$ ñdm‘rOtZr nmR>dbm hmoVm Va EH$m ^maVr¶ ^º$mZo H$mnS> {dUUmè¶m ‘erZMr Mm¡H$er

H$aʶmg H$i{dbo hmoVo. Vohr ñdm‘rOtZr ‘mݶ Ho$bo.

~moñQ>Zbm Amë¶mda ñdm‘rOr gXu-nS>go-Vmn ¶m§Zr AmOmar hmoVo. ˶m§Zr H$idbo H$s AmVm ‘r ~am Amho {Z ‘bm

JaOonojm OmñV C~Xma H$nS>oo {‘Ìm§Zr nmR>dbo AmhoV. ˶mVrb AmVm H$mhr R>odyZ Omdo bmJob.

Owb¡, Am°JñQ>, gßQ>|~a ‘{hݶmV ñdm‘rOtZr dmQy> bmJbo H$s AmVm ì¶m»¶mZ, ì¶m»¶mZo nwao Pmbo. Amnbo {dMmaJ«§W ê$nmZo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 36 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 37

{bhmdoV åhUOo ˶mV nwZamd¥Îmr ¶oUma Zmhr. ‘moR>çm CËgmhmZo EH$m ñQ>oeZar XþH$mZmVyZ bmH$S>r emB©Mo ñQ>±S> H$mJX, n°S> gmao

IaoXr Ho$bo. nU 21 gßQ>|~aÀ¶m AbmqgJm§Zm {b{hboë¶m nÌmV ñdm‘rOr {b{hVmV EH$ Amoihr {bhÿZ Pmbr Zmhr. ˶m§À¶m

YmdnirÀ¶m doimnÌmVH$ nwñVH$mgmR>r doiM ZìhVm. 30 gßQ>o§~abm ‘obamoO dm ~moñQ>ZOdiMm N>moQ>çm ehamV hmoVo. VoWo ˶m§Mr

XmoZ ì¶m»¶mZo Pmbr. 30 gßQ>|~aMo ˶m§Mo ì¶m»¶mZ 1894 À¶m J«rî‘ F$VyVbo eodQ>Mo ì¶m»¶mZ hmoVo. 2 Am°³Q>mo~abm Vo lr‘Vr

~wb ¶m§À¶m {Z‘§ÌUmdê$Z Ho$§{~«Obm Jobo. VoWo ˶m§Zm {bImUmbm hdr Ver OmJm d em§VVm CnbãY hmoVr.

¶m{R>H$mUr William James {d붑 Ooåg ¶m VËdkmZmMr AmoiI$ lr‘Vr ~yb ¶m§Zr H$ê$Z {Xbr. ¶m{R>H$mUr ñdm‘rOtZr

g‘mYr AdñWoV ~wS>r KoVbr. AmVm ˶m§Zm ^maV^y‘rMr Am{U {h‘mb¶mMr AmoT> bmJbr.

10 Am°³Q>mo~abm Vo H|{~«Obm Jobo. gmam ~wbZr ñdm‘rOtZm AmB©À¶m ‘‘VoZo CnXoe Ho$bm. AZoH$ N>moQ>çm-‘moR>çm ^oQ>r

{Xë¶m. nwT>o XmoZ df} ˶m§Zm Am{W©H$ gmø Ho$bo.

Amnë¶m KamMm Cn¶moJ AmܶmpË‘H$ dJm©gmR>r H$ê$ {Xbm. Q>rHo$‘wio AñdñW Pmboë¶m ñdm‘rOtZm Amnë¶m AZw^dmMm

AmYma XoV gm§ËdZ Ho$bo. (˶m§Mo {Xd§JV nVr ho H$bmH$ma hmoVo. ˶m§À¶m~amo~a ñVwVr {Z Q>rHo$Mr dmXio gmam ~wb ¶m§Zr Pobbr

hmoVr.) ‘oar b±S>, ~mëQ>r‘moa ¶oWo 12 Am°³Q>mo~abm ñdm‘rOr nmohMbo, A‘o[aH$Vbo ho gdm©V Owݶmn¡H$s g‘wÐmdaMo ~§Xa. Om§ä¶m

XJS>mVrb N>moQ>r N>moQ>r Kao, ˶mdoir bmoH$dñVrhr IynM ‘¶m©{XV hmoVr VoWVr gmd©O{ZH$ CÚmZo OJmVrb gdmªV gw§Xa CÚmZmn¡H$s

hmoVr VoWo A‘o[aH$Z ZmdmMo d¥ÎmnÌ hmoVo. ˶mZr ñdm‘rOtMr ‘wbmIV KoVbr. A High Priest of India ^maVmMm Cƒ loUrVrb

EH$ Y‘m}XoeH$ åhUyZ ˶m§Mr AmoiI H$ê$Z {Xbr.

~mëQ>r‘moabm ì¶m»¶mZ hmoVo. VoWë¶m g§¶moOH$mZo ˶m§Zm aoëdo ñQ>oeZOdiÀ¶m EH$m ñdñV hm°Q>ob‘ܶo CVadbo. ˶m {R>H$mUr

H$mim-Jmoam ^oX Vrd«VoZo nmibm OmV hmoVm. ñdm‘rOtZmhr ˶m hm°Q>obÀ¶m H$maHw$ZmH$Sy>Z CÕQ>nUmMr dmJUyH$ {‘imbr. ‘J

g§¶moOH$m§Zr ñdm‘rOtZm Xþgè¶m Mm§Jë¶m hm°Q>ob‘ܶo Zobo. ¶m KQ>Zo~Ôb ñdm‘rOtZr g§¶moOH$m§Zm Xmof {Xbm Amho.

ñdm‘rOtÀ¶m {R>H$mUr {dZmoX ~wÕr hmoVr. AZoH$ àg§Jr hb³¶m ’w$b³¶m {dZmoXmZo ˶m§Mo MmhVo hgV‘wI amhVmV.

~mpëQ>‘moahÿZ dm°qe1⁄2Q>Z, {’$bmëS>o{’$¶m Am{U VoWyZ ݶy¶m°H©$bm OmʶmMo ñdm‘rOtZr lr‘Vr hobZm nÌmZo H$idbo Amho.

~mpëQ>‘moa Vo dm°qe1⁄2Q>Z aoëdoMm EH$ VmgmMm àdmg H$ê$Z ñdm‘rOr 16 Am°³Q>mo~abm dm°qe1⁄2Q>Zbm nmohMbo.VoWo (gmB©Q>{Ìh§J)

ehamV ’o$a’$Q>H$m ˶m§Zr ‘mabm. àXe©Zr¶ ñWim§Zm ^oQ>r {Xë¶m. ìhmB©Q> hmD$g, dm°qe1⁄2Q>Z ‘m°Ý¶w‘|Q> Am{U Eo{Vhm{gH$ ñWim§Zm

˶m§Zr ̂ oQ>r {Xë¶m. ˶m§Zm ho eha Iyn AmdS>bo. VoWyZ naV Vo ~mpëQ>‘moabm Ambo. a{ddmar 21 Am°³Q>mo~abm ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ

~«mo‘Z ~«Xg©Zr Am¶mo{OV Ho$bo hmoVo. VoWo ¶oWo Jm¡V‘ ~wÕm§da ~mobbo. ˶mdoir {bgoE‘ {WEQ>a‘ܶo (Lyceum Theater) VrZ

hOma lmoVo IMmIM ^abo hmoVo. ¶oey {1⁄4ñVm§À¶m nydu ghmeo df} ^maVmV EH$ Y‘m}nXoeH$ OÝ‘bm. ˶mZo àmMrZ H$mimV Zì¶m

Y‘m©Mr ñWmnZm Ho$br. X¶m, j‘m, em§VrMm g§Xoe {Xbm. Amgº$s Am{U ñdmWm©Mm ˶mJ H$aʶmg ˶mZo gm§{JVbo.

{ddoH$mZ§Xm§À¶m AmoOñdr ^mfUmZ§Va lmo˶m§Zr Q>mù¶m§Mm H$S>H$S>mQ> Ho$bm. nwÝhm Am°³Q>mo. 22 d 23 ñdm‘rOr dm°qe1⁄2Q>Zbm

Ambo. VoWo lr‘Vr Q>m°Q>oZ (Totten) ¶m§À¶mH$S>o CVabo hmoVo. ¶m{R>H$mUr ñdm‘rOtÀ¶m Cƒ^«y A‘o[aH$Z ór nwéfm§Mo n[aM¶

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 38 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 39

Pmbo.

dm°qe1⁄2Q>ZhÿZ ñdm‘rOr ݶy¶m°H©$bm naVbo. ˶m {hdmù¶mV B§1⁄2b§S>bm OmʶmMm ˶m§Zm ‘ZmoX¶ hmoVm. VoWo lr‘Vr hoݵarEQ>m ‘wba

(Henrietta Muller) ¶m§Zr {Z‘§{ÌV Ho$bo hmoVo. ˶m {WAm°gm°{’$H$b n[afXoÀ¶m gXñ¶ hmo˶m. nU ñdm‘rOtÀ¶m ¶m àdmgmÀ¶m

¶moOZmM hmo˶m. ˶m§Zr AbmqgJZm nÌmZo H$idbo H$s, ‘r ^maVmV Ogo H$arV hmoVmo VgoM ¶oWohr H$aVmo. ‘r B©ídamda ^amogm

R>odyZ MmbV amhVmo. ˶mMr BÀN>mM H$m‘ H$aVo.

nwZO©Ý‘ {df¶mda ñdm‘rOtZr a{ddmar 28 Am°³Q>mo. amoOr ì¶m»¶mZ dm°qe1⁄2Q>Z‘ܶo {Xbo, Va ‘§Jidmar 1 Zmoìh|.bmhr ˶m§Mo

ì¶m»¶mZ Pmbo. ˶mZ§Va Zmoìh|~a ‘{hZm ˶m§Zr ݶy¶m°H©$‘ܶo Kmb{dbm. ‘ܶ§Var IoVarÀ¶m ‘hmamOm§Zm A˶mYw{ZH$ ’$moZmoJ«m‘

nmR>dbm hmoVm. Vmo ghm ‘{hݶm§Zr ‘hmamOm§Zm nmohMbm {Z ˶m~amo~a d°³g {gb|S>ada aoH$m°S>© Pmbobm ñdm‘rOtMm JwéMm

AmdmOXoIrb.

{S>g|~a ‘{hZm COmS>bm {Z ñdm‘rOtÀ¶m ì¶m»¶mZm§Mo ê$nm§Va dJm©‘ܶo Pmbo. (a course of morning talks) hm

Aä¶mgdJ© gH$mir ^aV hmoVm. Vmo lr‘Vr ~wb ¶m§À¶m Kar Z ^aVm lr‘Vr [aMS>©g² 1810 ~«°Q>bb ñQ´>rQ> ¶m {R>H$mUr ^aʶmMo

{Z‘§ÌU Mmh˶m§Zm Jobo. {S>g|~a 6, 8, 10, 12, 14 Am{U 16 À¶m a{ddmar Xþnmar 3 dm. ^abm. BVa H$mhr dºo$hr gh^mJr

Pmbo. ˶m§Zr doJdoJio {df¶ KoVbo.

¶m {R>H$mUr ñdm‘rOr§Zr VrZ AmR>dS>o Kmbdbo. doXm§V VËdkmZmda ˶m§Mr ^mfUo Pmbr. amOnyV {ó¶m Am{U ‘mV¥ËdmMo

^maVmVrb AmXe© ¶m {df¶mdahr Vo ~mobbo ‘mÌ doXm§VmdaMo ˶m§Mo dJ© MmbyM am{hbo {Z ˶mMm gImob n[aUm‘ A‘o[aH$Z

^º$m§da Pmbm. 8 Cn{ZfXo, JrVm, e§H$amMm¶© ¶m {df¶mV A‘o[aH$Z ór nwwafm§Zm IynM éMr {Z‘m©U Pmbr. amO¶moJmdaMr ˶m§Mr

ghm ì¶m»¶mZo nwT>o 1913 bm g°Z’«$mÝgrñH$mo ¶oWo nwñVH$énmZo à{gÕ Pmbr.

¶mdfu AMmZH$ 23 {S>g|~abm ñdm‘rOtMo ^mfU H|${~«Obm Pmbo. ˶m§Zr {1⁄4g‘g ݶy¶m°H©$bm gmOam H$am¶Mo R>adbo hmoVo

nU Vo lr‘Vr ~yb ¶m§À¶mH$S>oM ~moñQ>Z‘ܶo {1⁄4g‘gggmR>r Wm§~bo. ˶m§À¶m {1⁄4g‘g nmQ>ubm ‘moOHo$M nmhþUo hmoVo. nU EImÚm

{MÌH$mambm {MÌ a§JdʶmMm ‘moh nS>mdm Ago Vo JyT>, ñdJu¶ dmVmdaU gw§Xa hdobr, {n¶mZmoMo ñda {Z eodQ>r g§JrVmgma»¶m

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mo ¶oey {1⁄4ñVmda ~mobUo gmaoM ñdJu¶ !

VrZ {XdgmZ§Va ñdm‘rOr ݶy¶m°H©$bm admZm Pmbo. VoWo ~«wH$brZ B{WH$b Agmo{gEeZMo {Z‘§ÌU hmoVo. h~©Q>© ñnoÝgaÀ¶m

VËdkmZmMm, CËH«$m§Vr {gÕm§VmMm nwañH$ma H$aUmar hr g§KQ>Zm hmoVr. S>m°. bodrg Or Ooåg ¶m§Zr 1885 bm Vr ñWmnZ Ho$br. Vo

Aܶj ~Zbo. ñdm‘rOr ñnoÝgaÀ¶m {dMmamer {H$Vr gh‘V hmoVo ho g‘OV Zmhr.

~«wH$brZbm {X nmD$M ‘°eZ‘ܶo ñdm‘rOtMo ^mfU ^maVmVrb Y‘© ¶m {df¶mda Pmë¶mMm d¥Îmm§V ~«wH$brZÀ¶m d¥ÎmnÌmV

à{gÕ Pmbm nU ݶy ¶m°H©$ {Q´>ã¶yZZohr d¥Îmm§V 31 {S>g|~abm à{gÕ Ho$bm.

ñdm‘rOtÀ¶m XmoZ-VrZ dfm©Vrb nmíMm˶ XoemVrb dmñVì¶mV ˶m§À¶m dmJʶmÀ¶m nÕVrVhr ’$aH$ nS>V Jobm. nydu ˶m§Mr

Q>rH$m YmaXma hmoVr. ˶m§Mr CÎmao ^oXH$ hmoVr. nU nwT>o nwT>o åhUOo 1895 À¶m dg§V F$VwZ§Va {1⁄4íMZ Y‘m}nXoeH$m§À¶m Q>rHo$H$S>o

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 38 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 39

Vo Xþb©j H$ê$ bmJbo. OUy ˶m§À¶mda KUmKmVr àhma H$aʶmMo H$m‘ AmVm g§nbo hmoVo. Vo AmVm A{YH$ hmoH$mamË‘H$ assertive

~Zbo hmoVo. ˶m§À¶mVrb AmH«$‘H$nUm H$‘r Pmbm hmoVm. bmoH$m§Zm A{YH$ daÀ¶m ñVamda ZoʶmV Vo ¶eñdr ~ZV hmoVo. AmnU

B©ídar eº$sÀ¶m hmVMo gmYZ^yV H$mhr bmoH$ Amnë¶m {‘Ìm§Zm {b{hV. Found him most gentle and lovable of men, so

honest, frank many kindness that were shown him. His briliance, his ready wit, his vast and astonishing

fund of knowledge on every subject and his insight into every person and every situation were so devoid

of self consiousness and egotism that they enhance father than concelled his chiddike nature.

OyZ 1895 ‘ܶo ghó ~oQ> CÚmZ‘ܶo AgVmZm ñdm‘rOtZr ‘oar hob Mary Hale ¶m§Zm {b{hbo Amho H$s, XaamoO ‘bm dmQ>Vo

H$s ‘bm H$moUVo H$V©ì¶ Zmhr. emídV em§Vr {Z pñWa AdñWoV ‘r gXmgd©Xm dmdaVmo Amho. It is he that works VmoM H$Vm©

H$a{dVm Amho. AmnU ’$º$ gmYZ^yV. à{gÕr, H$ZH$, H$m§Vm hr VrZ ~§YZo JiyZ nS>br AmhoV. ¶mo1⁄2¶-A¶mo1⁄2¶, gd© AkmZ,

A§Yma JiyZ nS>bm Amho. JwUmVrb Aem ‘mJm©da ‘r MmbVmo Amho. (ewH$eï>H$‘ ‘Yë¶m ¶m Amoir)

lr‘Vr ~Jbo (Bagley) ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m~Ôb {b{hbo hmoVo. He is strong, noble human being, one who walks

with God, He is as simple and trustful as a child. H$mhr A‘o[aH$Z ^º$m§À¶m Vo na‘h§g {ddoH$mZ§X hmoVo.

doXm§V"doXm§V' eãXmMm n{hbm dmna ñdm‘rOr§Zr 17 Am°JñQ> 1889 bm à‘Xm Xmg {‘Ìm§Zm {b{hboë¶m nÌmV AmT>iVmo. ˶mnydu

˶m§Zr Vmo eãX dmnabm Zmhr. hr A{Ve¶ ‘hÎdmMr Z‘yX H$aʶmgmaIr Jmoï> Amho. ~«÷gyÌmdaÀ¶m MM}À¶m Xaå¶mZ ˶m§Zr hm

eãX dmnabm Vmohr e¡j{UH$ (academic) AWm©Zo ˶mMm ˶m§À¶m ^mdr g§Xoemer H$mhr g§~§Y ZìhVm. nwÝhm 3 ‘mM© 1890

À¶m {‘Ìm§Zm nmR>dboë¶m nÌmZo Vo åhUVmV ‘r Vgm ‘¥Xþ ñdm^mdmMm ‘mUyg Amho. Oar ‘r AÛ¡V doXm§VmMm Ñ{ï>H$moZ ~miJVmo.

˶m§Zr Vr am‘H¥$îUmMr Ñï>r åh§Q>bo nU ñdV…Mr {dMmagaUr åhUyZ C„oI Ho$bm Zmhr. am‘H¥$îU ho doXm§VmÀ¶m AWm©Zo ‘wº$mË‘m

hmoVo. Ago ˶m§Zr åhQ>bo Amho. qhXÿ§Mm gZmVZ Y‘© åhUOo doXm§V Ago åhQ>bo Amho. qhXÿ§Mm gZmVZ Y‘© åhUOo doXm§V Ago ‘V

˶m§Zr 13 ’o$~«w. 1893 bm h¡Xam~mX ¶oWë¶m ^mfUmV 춺$ Ho$bo. (hr Jmoï> n[afXonyduMr )

A‘o[aHo$Vë¶m eoH$S>mo ^º$m§Zm ñdm‘rOtZr nÌo {b{hbr, ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z Ho$bo. nU H$Yrhr doXm§VmMo AZw¶m¶r (Follower

of vedant) Ago H$Yr g§~moYbo Zmhr qH$dm ñdV…Mo {dMma hm doXm§VmMm g§Xoe Agohr H$Yr åh§Q>bo Zmhr.

‘mÌ ñdm‘rOr§Mo ^maVmVrb ^º$ AbmqgJ ho d¡îUd n§WmMo am‘mZwOmMm¶m©À¶m na§naoVrb doXm§Vr hmoVo. ˶m‘wio ñdm‘rOtZm

˶m§Zm nÌ {b{hVmZm "doXm§V' eãX AZoH$ doim dmnabm Agmdm. nwT>o "qhXÿ Y‘© Am{U lram‘H¥$îU' ¶m ~§Jmbr nwpñVHo$V

ñdm‘rOtZr am‘H¥$îUm§Zm doX‘yVu åhQ>bo Amho. {S>g|~a‘ܶo ‘oar hob ¶m§Zm {b{hboë¶m nÌmV ñdm‘rOtZr AmnU doX {df¶mdaMo

dJ© KoVbo Ago {b{hbo Amho.

AmVm ñdm‘rOtMr àJVr VrZ nmVirda gwé Pmbr. ˶m§À¶m g§XoemV àJVr hmoVr, CËH«$m§Vr hmoVr. (XmoZ) ˶m§À¶m H$m‘mÀ¶m

¶moOZoV ’$aH$ Pmbm hmoVm. (VrZ) ˶m§À¶m g§XoemV doXmVm§Mo {dMma ¶oV hmoVo. ¶m VrZ àJVrÀ¶m nmVù¶m nañnamer gwg§dmX

amIyZ hmo˶m ¶m {‘lUmVyZ EH$ ZmdrݶnyU© aMZm CX¶mg ¶oV hmoVr Vr åhUOo ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mo OmJ{VH$ {‘eZ (world

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 40 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 41

mission)

gd© Y‘m©Vrb g§VwbZ ‘m§S>Vm ‘m§S>Vm ñdm‘rOr gd© Y‘m©Vrb EH$Voda ~moby bmJbo. Jm¡V‘ ~wÕm§À¶mnmgyZ àmMrZ Y‘©VËdo

‘m§S>VmZm AmYw{ZH$ H$mimV Zì¶mZo n[aM¶ H$ê$Z XoVmZm Amnë¶m {dMmam§Zm, VËdkmZmbm EH$ Zmd XoʶmMr JaO {Z‘m©U

Pmbr hmoVr. hOmamo dfmªMr doX na§nam hmoVr. ñdm‘rOtMr {dMma à{H«$¶m A§V…ñ’y$V© hmoVr. B©ídar àoaUm d {dMma ¶mVrb

gr‘maofm ’$ma A§YyH$ ~Zbr hmoVr. ~wÜXrÀ¶m gr‘maofonbrH$S>o Joboë¶m ñdm‘rOtMm g§Xoe ¶mV ~wÕr Zr nam~wÕr ¶mVbo g§VwbZ

àJQ> hmoV hmoVo.

1896 ‘ܶo b§S>Z‘ܶo ñdm‘rOtÀ¶m H$m‘mMm ngmam dmT>V Mmbbm {Z ˶m§Zr AMmZH$ ^maVmV naVʶmMm {ZU©¶

KoVbm. ¶m~m~V Vo lr‘Vr ‘°H${bAm°S>Zm {b{hVmV. ¶oWo à˶oH$mbm ‘mPm {ZU©¶ ‘yI©nUmMm dmQ>Vmo {Z Ooìhm H$m‘mbm JVr

Ambr Amho nU {චB©ída åhUVmo, àmMrZ ^maVmH$S>o Mb, Dear, Lord says start for old India, I obey ‘r Amkm

nmiVmo. ‘oar hobZm Vo {b{hVmV, My time is short I have got to unbreast whatever I have to say without

carring if it smarts soe or irritates others. Power being me is not Vivekanand bur He the lord and He

knows best.

‘mPm H$mi Aëngm Amho. ‘bm H$m¶ åhUm¶Mo Vo gm§Jm¶bm hdo. ‘J H$mhtZm Vo àmoËgmhZmË‘H$ dmQ>mo, Va H$mhtZm

AñdñW ~ZdUmao Agmo. ‘m¶m eãXm‘mJMr VmH$X {ddoH$mZ§X Zmhr nU Vmo B©ída Amho {Z Vmo gdm}Îm‘ H$m¶ ho OmUUmam

Amho. Joë¶m Zmoìh|~a 84 ‘ܶo ñdm‘rOtZr ñWmnZ Ho$boë¶m doXm§V gmogm¶Q>rbm ~migo Yabo ZìhVo. ˶m‘ܶo gmYmaUnUo

Am°{’$gg© ‘§S>itMm g‘mdoe hmoVm. ˶mMo Aܶj H$moU hmoVo ho ‘mhrV Zmhr nU ~«wH$brZMo Mmëg©© E‘. {h1⁄2JrÝg ho AgmdoV

H$maU ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©‘ܶo ˶m§Zm AmdS> {Z‘m©U Pmbobr hmoVr. Cnmܶj S>m°. ES>dS>© Or. S>o Am{U goH«o$Q>ar Hw$. ‘oar {’$brn

¶m hmo˶m. I{OZXma hmoVo. dmëQ>a JwS> BAa. {’$brn ¶m§À¶m 1894 À¶m dg§V F$VwV ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo hmooVo Am{U

JwS> BAa hm VéU ݶy Ogu ¶oWbm a{hdmer hmoVm. hr dg§V gmogm¶Q>r Ver ZdrZM hmoVr. àm‘w»¶mZo ñdm‘rOtMo Aä¶mgdJ©

Am¶mo{OV H$aʶmMo H$m‘ Vr H$arV Ago. ¶m gmè¶m ‘§S>itMm nañna n[aM¶ hmoVm. {edm¶ H|${~«OhÿZ lr‘Vr ~wb ¶m gmè¶m§Zm

‘mJ©Xe©Z H$arV AgV. Hw$. B‘m. Wg©~o Am{U Hw$. gamh ’$m‘©a ¶m§Zrhr Omo‘mZo H$m¶m©bm gwadmV Ho$br hmoVr. nU Iao gm§Jm¶Mo

Va brAmZ b±S>g~©À¶m eãXmV a miserable failure.

ñdm‘rOr Ooìhm {eH$mJmohÿZ naVbo Voìhm doXm§V gmogm¶Q>rMr gyÌo ñdV…H$S>o KoVbr. brAmZ b°S>g~J© ho ˶mdoir Mmirg

dfm©Mo A{ddm{hV a{e¶Z Á¶y hmoVo nU Vo dmT>bo, {eH$bo ¶wamo{n¶Z g§ñH¥$VrV nU ZmJ[aH$Ëd hmoVo A‘o[aHo$Mo. Vo Ooìhm

ñdm‘rOtZm àW‘ ^oQ>bo ˶m§À¶m OrdZmV Am‘ybmJ« ~XbmMm jU R>abm. ˶m§À¶mM eãXmV gaVoeodQ>r ‘mPo ܶo¶ gmnS>bo.

Jobo AZoH$ df} ^yVH$mimV ì¶W© emoY KoV hmoVmo. AmOn¶ªV gmR>dbobr gmar eº$r g‘{n©V H$aʶmg ¶mo1⁄2¶ Ago {R>H$mU

{‘imbo. ñdm‘rOr åhUOo ‘m¶m Ñï>rZo B©ídar godm hmoVr.

¶mZ§Va bdH$aM b±S>g~J© ñdm‘rOtMm {eî¶ ~Zë¶m. 13 gßQ>|~a 1894 bm ñdm‘rOtZr ˶mbm nÌ nmR>dbo. ‘m’$

H$a na§Vw VwPm Jwê$ åhUyZ ‘bm CnXoe H$aʶmMm A{YH$ma Amho. ¶m XoemV H$m‘ H$aʶmgmR>r Vwbm C~Xma H$nS>çmMm EH$

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 40 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 41

OmoS> AmUIr dmnam¶bm hdm. EH$Xm H$m‘ gwê$ H$a IaoXr H$a Agm ‘mPm AmJ«h Amho. EH$Xm H$m‘ gwé H$a ‘J Vwbm hdo Vgo

H$nS>o dmna bmoH$ ˶m H$m‘mbm {damoY H$arV ZmhrV. ho ‘r Vwbm gm§JVmo ˶m~Ôb ‘mPo Am^ma ‘mZʶmMr JaO Zmhr, ho Jwê$Mo

H$V©ì¶M AgVo.

b±S>g~© AmVm ñdm‘r H¥$nmZ§X ~Zbm. ݶy¶m°H©$‘Yë¶m ñdm‘rOtÀ¶m gd© H$m‘mMm ^ma Vmo g‘W©nUo noby bmJbm. ñdm‘rOtMm

Vmo COdm hmVM hmoVm. ˶m§À¶mgmR>r Vmo nÌì¶dhma H$am¶Mm. ¶m gmè¶m {df¶r ñdm‘rOr A{Ve¶ AmZ§Xr hmoVo nU Ymdni,

H$m‘mMm VmU ¶m‘wio ˶m§Mr àH¥$Vr R>rH$ ZìhVr. b±S>g~J©Zo XmoZ Imoë¶m ^mS>çmZo KoVë¶m. Vo AmVm ñdm‘rOtMo ݶy¶m°H©$‘Ybo

{ZdmgñWmZ Am{U H$m¶m©b¶hr ~Zbo. Vmo nÎmm hmoVm 54 dog J„r Z§. 33, ݶy¶m°H©$. ¶m {R>H$mUr ñdm‘rOtZr Amnbo öX¶,

‘Z, AmË‘m gmao H$mhr B©ídar H$m¶m©gmR>r nUmbm bmdbo hmoVo. hr OmJm åhUOo EH$m Aé§X J„rV VrZ ‘Obr B‘maV hmoVr. nwT>o

¶m OmJm ì¶mnmar g§Hw$bm§Zr JO~Oë¶m. Vr B‘maV àeñV ZìhVr. nU VoWo ñdm‘rOtMo H$m‘ Mmby Amho. Vo dmMV, ^maVmVyZ

Amboë¶m g§ñH¥$V nwñVH$m§Mo ^mfm§Va H$arV, ܶmZ H$arV, dJ© ^adrV, ˶m B‘maVrÀ¶m gmd©O{ZH$ ^moOZmb¶mVhr Vo ^moOZ

H$arV. ˶m§À¶m ImobrV, EH$ gmo’$m, ‘m~©bMm Q>m°n Agbobo S´>oqgJ Q>o~b, H$monè¶mV dm°e ~ogrZ, amD§$S> Q>o~b, W§S>rV C~ XoUmar

eoJS>r ho gm{h˶ hmoVo. gmo‘dma 28 OmZodmarbm ˶m§À¶m dJm©bm Hw$. gmamh EbZ dmëS>mo Amë¶m. ˶m§Zr nydu B{WH$b gmogm¶Q>r

~«wH$brZbm ñdm‘rOtMo ^mfU EoH$bo hmoVo. nwT>o ˶m A‘o[aHo$Vë¶m ñdm‘rOtÀ¶m A§Va§J {eî¶m ~Zë¶m.

àma§^r VrZ-Mma bmoH$m§Zr gwê$ Pmboë¶m dJm©bm JXu dmTV Mmbbr. H$mhtZm ñdm‘rOr EH$m Jar~ bm°O‘ܶo amhVmV ho

¶mo1⁄2¶ dmQ>bo. nU ImobrMo Xma gVmS> CKS>o hmoVo. ñdm‘rOr ñdV… O{‘Zrda ~gV. H$mhr ^º$hr Va JXu dmT>ë¶mda Imobr ^ê$Z

{Oݶmdahr bmoH$ ~gV. ñdm‘tMm à˶oH$ eãX PobʶmgmR>r Vo OrdmMo amZ H$arV.

ñdm‘rOtMo dJm©Mm AmVm g‘mamon hmoUma hmoVm. ˶mdoir Bbm pìhba {dbH$m°³g ¶m§Zm Amnë¶m EH$m ‘¡[ÌUrbm nÌ nmR>dbo

Amho. (‘o 1895). AmO gH$mir ‘r EH$ Vmg^a ñdm‘rOtZm EoH$V hmoVo. ¶m ‘hmnwéfmÀ¶m gm{ÞܶmV EH$ Vmg KmbdVm ¶oUo

ho ^m1⁄2¶mMoM bjU Amho. ‘mPr Va lÕm Amho Vo EImÚm ‘hmnwéfmMmM AdVma AmhoV. H$Xm{MV ~wÕ, H$Xm{MV ¶oey. Vo ’$ma

gmYo, àm‘m{UH$, n{dÌ, {Z…ñdmWu AmhoV. OrdZmZo ‘bm ‘moR>r XoUJr {Xbr Vr åhUOo ¶m ‘hmnwéfmMr dmUr ‘r EoH$br. ¶mMm

AW© Agm Zmhr H$s ñdm‘rOtÀ¶m Mmh˶m§er ñdm‘rOtMo Vrd« ñdénmMo ‘V^oX, dmXir nÌì¶dhma hmoVM ZìhVm. ‘oar hob qH$dm

lr‘Vr ~wb ¶m§À¶merhr Vrd« ‘V^oX hmoV. ˶m§À¶m Ñï>rZo OmJ{VH$ Y‘© n[afXoVbm Vmo g§Ý¶mgr H$moR>o Jobm? ˶mZo g‘Ýd¶mÀ¶m

^y{‘Ho$VyZ gmè¶m§Zm AmH${f©V Ho$bo hmoVo {Z AmVm VmoM A3⁄4rgmaIm XmhH$ ~Zbm Amho. {‘eZar bmoH$m§da VwQy>Z nS>V Amho. nwT>o

ho dmX {Z‘mbo. ñdm‘rOtÀ¶m OmJ{VH$ H$m¶m©Mr {Xem A{YH$m{YH$ ñnï> hmoV Jobr.

Ether BWa {df¶mda ñdm‘rOtZr S>m°. JwaZgo ¶m§À¶m ‘o{S>H$b OZ©bgmR>r boI {b{hbm Va Reincarnation nwZO©Ý‘

{df¶mda Metaphysical Journal gmR>r boI {b{hbm AmVm {’$aVm ì¶m»¶mVm ~ZʶmMo gmoSy>Z g§Ý¶mer OrdZ OJUo ¶m

^mS>çmÀ¶m OmJoV e³¶ Pmbo hmoVo. ˶m‘wio nwÝhm gImob ܶmZmdñWo‘ܶo Vo a‘yZ OmV. H$mhr doim gH$mir, Xþnmar Va ‘ܶamÌrhr

Vo gImob ܶmZ‘3⁄4 AdñWoV amhV hmoVo.

gmo‘dma, ~wYdma Am{U e{Zdma {Xder gH$mir d g§Ü¶mH$mir kmZ, ^º$s, H$‘© Am{U amO¶moJ {df¶mda dJ© MmbV.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 42 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 43

lr‘Vr EbZ dmëS>mo ¶m§Zr ˶m dJm©Mr {eH$dU {bhÿZ R>odbr. doXm§VmMm gma åhUOo EH$M M¡Vݶ‘¶ ApñVËd Amho. à˶oH$

AmË‘m åhUOo VmoM nyUmªemZo Amho. O¶m gy¶© nyU©nUo à˶oH$ Xdq~XÿV à{Vq~{~V Pmbobm AgVmo. Vgm ñWi, H$mimV

H$m¶©H$maU ^mdmV Vmo àJQ> hmoVmo hm Ord åhUOoM ‘mUyg nU ˶m dada {XgUmè¶m ApñVËdm‘mJo VmoM A‘a, M¡Vݶ‘¶r

AmË‘m dmg H$aVmo. Amåhr eara AmhmoV. ¶m Xþ…IX ñdßZmVyZ OmJo hmoD$Z g˶ OmUyZ ¿¶m¶bm hdo. ho kmZ gdm©Zm bm^ob

nU ˶mgmR>r à¶ËZ H$am¶bm hdm VaM Vwåhr OrdZ‘wº$ ~Zmb.

OmZodmar 20, ’o$~«w. 3, 17 Am{U E{àb 7 Am{U gmo‘dmar ’o$~«w. 25 amoOr ~«wH$brZ ¶oWo ñdm‘rOtMr ì¶m»¶mZo Pmbr.

B{WH$b Agmo{gEeZ (Ethical Association) ‘ܶo hr ì¶m»¶mZo hmoVr. ^maVr¶ g§ñH¥$Vr d Y‘© Agm {df¶ hmoVm.lr‘Vr

H$m°~uZ ¶m§À¶m 425, Fifth Avenue ¶m {R>H$mUr ’o$~«w. d ‘mM© ‘{hݶmV Mma {Xdg doXm§V {df¶mda dJ© KoVbo. lr. A‘Pr

bmoa±ZPmo ~m~©a ¶m§À¶m {R>H$mUr nmM ì¶m»¶mZo {Xbr. {S>g|~a ‘{hݶmVhr Ho${~«O‘ܶo ì¶m»¶mZo {Xbr. ñdm‘rOtMo ho df© dJ©

Am{U ì¶m»¶mZo ¶mV Jw§VyZ Jobo.

1899 À¶m BñQ>aÀ¶m gwQ>r‘ܶo (Easter Vacation) ñdm‘rOr hm°[bñQ>a ¶m§À¶m~amo~a lr. {bJoQ> ¶m§À¶m ZD$ hmoëg

AgUmè¶m d CÎm‘ar˶m R>odboë¶m Jmoë’$ J«mD§$S>da Jobo. Xÿada EH$ N>moQ>m P|S>m nmhÿZ ñdm‘rOtZr {dMmabo," Vmo P|S>m VoWo

’$S>H$V H$m R>odbm Amho? ' hm°[bñQ>aZr gm§{JVbo H$s Jmoë’$ Ioi Agm IoiVmV. Vo ³b~ d ~m°b KoD$Z Ambo. ˶m§Zr

gm§{JVbo Vo hmob Z§. 4 d gmV Am{U AmR> hmoëg Zd{e³¶mgmR>r AgVmV. ñdm‘rOr hgbo Am{U åhUmbo, ‘r n{hë¶mM

ñQ´>moH$‘ܶo ~m°b hmob‘ܶo KmbdVmo . n¡O bmJbr. hm°{bñQ>aZr nÞmg g|Q>g² bmdbo. ñdm‘rOtZr EH$ S>m°ba H$mT>bm.

˶mMdoir lr {bJoQ> VoWo Ambo. ˶m§Zr {dMmabo, XmoKm§V H$gbr n¡O Mmbbr Amho? ˶m§Zr ñdm‘rOtZm g‘OyZ gm§{JVbo Vwåhr

Oo R>adV AmhmV Vo CÎm‘moÎm‘ IoimSy>§Zmhr e³¶ AgV Zmhr. Vwåhmbm Va n¡O qOH$Uo Ae³¶$ Amho. ñdm‘rOtZr {dMmabo,

Vw‘Mr n¡O {H$VrMr ~mobm? lr. {bJoQ> ¶m§Zr nmH$sQ> H$mT>bo {Z Xhm S>m°baMr ZmoQ> H$mT>br.

ñdm‘rOtZr hm°{bñQ>aZm ˶m hmob Z§. 4 Odinmg C^m amhʶmg gm§{JVbo. Vo C^o am{hbo. ñdm‘rOtZr H$moQ>mÀ¶m

AñVݶm da Ho$ë¶m. EH$mJ«VoZo ˶m P|S>çmH$S>o nm{hbo Am{U ~m°b CS>dbm. Vmo gai Mma Z§~aÀ¶m hmob‘ܶo Jobm. ñdm‘rOtZr

n¡O qOH$br. lr. {bJoQ> Am{U hm°{bñQ>a AmíM¶©M{H$V Pmbo. ˶m§À¶m Vm|S>mVyZ eãXM ’w$Q>oZm. WmoS>çm doimZo ñdm‘rOtZr

{dMmabo ñdm‘r Vw‘À¶m ¶moJmMm {Z H$mhr g§~§Y Amho H$m?

ñdm‘rOtZr gm§{JVbo, H$s ‘r ¶moJmMm dmna Aem jw„H$ Jmoï>rgmR>r H$arV Zmhr. ‘r H$m¶ Ho$bo Vo XmoZM dm³¶mV gm§JVmo.

‘r A§Va CKS>çm S>moë¶m§Zr ‘moObo. ‘m¶m hmVmÀ¶m VmH$XrMm ‘bm A§XmO Amho. ‘Zmbm ‘r ~Omdbo H$s ‘r n¡O qOH$br Va

gmS>oXhm S>m°baZo ‘r A{YH$ lr‘§V ~ZUma Amho Am ‘J ‘r ~m°b CS>dbm. hm°{bñQ>a ¶m§Mm AqV{ж eº$s, M‘ËH$ma ¶mda

’$magm {dídmg ZìhVm. ‘mÌ ñdm‘rOtÀ¶m gm{ÞܶmV ˶m§Zr M‘ËH$ma åhUmdoV Aem AZoH$ KQ>Zm AZw^dë¶m hmo˶m. nwT>o

˶m§À¶m {Ma§OrdmZo ˶m§Zm {dMmabo H$s, H$mhr VËdkm{ZH$ àíZm{df¶r ˶m§Zm H$m¶ dmQ>Vo? Voìhm Vo åhUmbo, Ia§ gm§Jm¶Mo

Va ‘r ˶m~m~V ’$magm {dMma Ho$bm Zmhr nU ‘mPr ImÌr Amho, B©ída Amho. H$maU ñdm‘rOtZr ‘bm Vgo gm§{JVbo hmoVo.

lr {bJoQ> ho ì¶mdgm{¶H$ hmoVo. ñdm‘rOtÀ¶m ì¶[º$m‘ÎdmMm à^md ˶m§À¶mdahr nS>bm hmoVm. Vo åhUV, {ddoH$mZ§X ho

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 42 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 43

‘r AmVmn¶ªV nm{hboë¶m bmoH$m§V ‘hmnwéf AmhoV. H$moUrVar {dMmabo H$m? Va {bJoQ> åhUmbo, ‘bm n[a{MV AgUmè¶m

H$moUmhr ì¶{º$nojm ñdm‘rOtÀ¶mnmer H$m°‘ZgoÝg gdm©V A{YH$ AmhoV. EH$m gX²J¥hñWmZo Xþgè¶mer dmJmdo ¶m Zm˶mZo

{bJoQ> ñdm‘rOter dmJV. ˶m§Zr ñdm‘rOtZm {gJma {MéQ>Mm EH$ ~m°³g ^oQ> nmR>dbm. 4 ‘obm ñdm‘rOtZr {gJaoQ> AmoT>m¶Mo

Zmhr Ago R>adbobo. ghm AmR>dS>o nyU© Pmbo hmoVo. ‘J ˶m§Zr ݶy¶m°H©$hÿZ {bJoQ>Zm nÌ nmR>dbo. {ච{‘Ìm, Vw‘À¶m

^oQ>dñVy~Ôb Am^ma. Vo {gJma CÎm‘ AmhoV. {edm¶ eVnQ>rZo CÎm‘ H$maU Vw‘À¶mH$Sy>Z Vo Ambo AmhoV. gXm Amnë¶m

ào‘mV, AmXanyd©H$ Z‘ñH$ma. Amnbm {dídmgy-{ddoH$mZ§X.

E{àb 23 bm ñdm‘rOr ݶy¶m°H©$bm bm°Oda naVbo. nU ˶m Xaå¶mZ b±S>g²~J© {ZKyZ Jobo hmoVo. ñdm‘rOr§Zr AmVm

Amnë¶m ³bmgMr ‘m{hVr nÌmZo BÀNw>H$m§Zm H$idʶmgmIr N>moQ>r-‘moR>r H$m‘o ñdV…M H$am¶Mr Ago R>adbo. EH$m nÌmV

lr‘Vr ~wbZm Vo {b{hVmV The less help from men, the more from the lord. ‘mUgm§À¶mH$Sy>Z ‘XV H$‘r

Pmbr H$s, A{YH$ ‘XV B©ídamH$Sy>Z ¶oVo. ñdm‘rOr ‘oAIoa ݶy¶m°H©$bm am{hbo VoWyZ Thousand Island WmD$O§S>

Am¶b§S>g² ¶oWo OmʶmMm ~oV AmIbm. Xaå¶mZ, ݶy¶m°H©$bm dJ© R>rH$ Mmbbo hmoVo. ˶mbm H$moUVrhr ’$s AmH$mabr OmV

ZìhVr. g^mgXM CËñ’y$V©nUo OmJoMo ^mS>o ^mJdV.

6 ‘o bm ñdm‘rOtZr AbmqgJm§Zm nÌ nmR>dbo. ˶mV Vo åhUVmV, I am to create a new order of human-

ity here who are sincere believers in God and care nothing for the world. This must be slow,

very slow.

‘bm ¶oWo EH$ ‘mZdVoMr Zdr ì¶dñWm {Z‘m©U H$am¶Mr Amho Oo OJmMr ndm© Z H$aVm àm‘m{UH$ AmhoV Am{U B©ídamda

lÕm R>odUmao AmhoV, Aer ‘mUgo {Z‘m©U H$am¶Mr AmhoV. ¶mMm AW© Amnë¶m Zì¶m H«$m§{VH$mar AܶmpË‘H$ H$m¶m©Mr {Xem

ñdm‘rOtZm ñnï> hmoVr. ݶy¶m°H©$ hoamëS>‘ܶo EH$ Om{hamV à{gÕ Pmbr hmoVr. BH$S>o bj Úm! ^maVmMo ñdm‘r {ddoH$mZ§X XmoZ

ì¶m»¶mZo ‘m°Q> ‘o‘mo[a¶b hm°b, 64 ‘°{S>¶Z A°ìhoݶy ¶oWo 13 ‘o gmo‘dmar 8>& dm Am{U 20 ‘o amoOr The Rationabl

of Yoga Am{U Y‘m©Mo {dkmZ Am{U ~w{ÕdmXr ¶moJ ¶m {df¶mda Vo ~mobVrb. ¶m H$mg©Mr ’$s 1 S>m°ba 75 g|Q> {V[H$Q>o

hm°bda CnbãY.¶m ì¶m»¶mZmMm Y‘m©Mo {dkmZ hm {df¶ ‘hÎdnyU© Amho. 1895 gmbr A‘o[aHo$V H$m¶m©Mr JVr dmTbr

hmoVr. VerM JVr ^maVmVrb H$m¶m©bm bm^br hmoVr. ñdm‘rOr Amnë¶m Jwé~§Yy§Zm Am{U ^º$m§Zm gVV àmoËgmhZ XoUmar nÌo

{b{hV hmoVo. ^maVmVrb Jw§VmJw§VrÀ¶m g‘mOaMZoVrb àíZ gmoS>dʶmgmR>r Ag§»¶ Cnm¶ Vo emoYV am{hbo. ˶m§Zm {damoYH$

ZìhVo Ago Zìho. EH$doi ñdm‘rOr åhUmbo, OÝ‘OmV Jwbm‘m§Zr ‘m¶m AmËå¶mMo ‘y붑mnZ H$am¶À¶m ^mZJS>rV nSy> Z¶o.

EH$Xm H$m Am§VamËå¶mMr Amkm Pmbr H$s ‘JJ ˶m {XeoZo H$m‘mbm bmJmdo. Vo ~amo~a H$s MyH$ Ago H$moUr åhUmoV. EH$

{Xdg ¶oB©b H$s ˶m H$m‘m^modVr g‘mO {’$ê$ bmJob. ݶy ¶m°H©$hÿZ EH$m ñQ>r‘a ~moQ>rZo nmM OUm§Mm M‘y nmoQ>©b±S>bm 4 OyZ

1895 bm {ZKmbm. VoWyZ aoëdoZo ngu ¶m N>moQ>çm IoS>çmn¶ªV nmohMbm. VoWyZ dëhdUmè¶m ZmdoVyZ gmaoOU lr. {bJoQ>

¶m§À¶m ìhmB©Q> ~M© bm°Oda nmohMbo. bm°OÀ¶m a{OñQ>a‘ܶo Zmdo Zm|Xdbr. ~ogo ‘°H${bAm°S>, ñQy>aO©g, ’«$m§grg, EM {bJoQ>,

Omogo’$mB©Z, ‘°H${bAm°S>, Om°OtMm {dWZ ñnoÝg, ñdm‘r {ddoH$mZ§X.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 44 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 45

¶m {R>H$mUr ñdm‘rOr ~aoM {Xdg am{hbo. eara {Z ‘Z XmoÝhrZmhr {dlm§VrMr JaO hmoVr. Vr ¶m {R>H$mUr {‘imbr.

Vù¶mÀ¶m H$mR>mda ho bm°O C^mabo hmoVo. nmB©Z ~M©Mr KZXmQ> Pmbr. nmR>r‘mJo {haì¶mJma Q>oH$S>çm. ݶy¶m°H©$ gmoS>ë¶mda

XmoZ {Xdgm§Zr gmao ¶oWo nmohMbo hmoVo. ehamnmgyZ Xÿa Amë¶mda ñdm‘rOr IynM AmZ§XmV hmoVo. lr‘Vr ~wbZm {b{hboë¶m

nÌmV ñdm‘rOr åhUVmV, ‘r nm{hboë¶m AZoH$ {ZgJ©aå¶ {R>H$mUm‘ܶo ho A{Ve¶ gw§Xa {R>H$mU Amho, ‘r KZXmQ> AaʶmV

EH$Q>mM OmVmo, JrVm dmMVmo, VmgZVmg ܶmZmbm ~gVmo, ‘Z àgÞ Amho. {‘Ì‘§S>itMr H§$nZr N>mZ hmoVr. ñdm‘rOr VoWo

^OZ Jm¶bo. Zmd dëhdm¶bm {eH$bo. EH$Xm Va dëhdVmZm MwH$bo {Z nmR>r‘mJo H$mogibo, S>mo³¶mda nS>bo {Z OmoaOmoamV

hgm¶bm bmJbo.

ݶy¶m°H©$‘ܶo ³bmg MmbdVmZm, ܶmZmbm ~gVmZm g‘mYr AdñWoV OmUmao ‘Z ˶m§Zm Wmondmdo bmJo nU ¶oWo Vo Amnë¶m

¶mo1⁄2¶mÀ¶m AdñWoV ghOnUo g‘mYrñV hmoV. nwT>o Hw$. ‘°H${bAm°S> ¶m§Zr ¶m~m~V ~obya ‘R>mV gm§{JVbo. ñdm‘r {dkmZmZ§Xm§Zr

Vr {bhÿZ R>odbo. EHo$ {Xder ñdm‘rOr ˶m§À¶m ImobrVyZ ~mhoa Ambo. ˶m§À¶m ‘mJo (‘°H${bAm°S>) ‘r C^r hmoVo. ‘bm

nmhÿZZ ñdm‘rOr åhUmbo, Omo, ‘r ˶m OdiÀ¶m nmB©Z d¥jmgmR>r ܶmZmbm ~gUma Amho Am{U ^JdX²JrVm dmMUma Amho.

Mm§Jë¶mn¡H$sH$ ~«oH$’$mñQ> V¶ma H$a. Aܶm© VmgmZ§Va ‘r nmB©Z d¥jmOdi Jobo Va ‘r nm{hbo H$s ñdm‘rOr pñWa ~gbobo

AmhoV, hmVmVyZ JrVm Imbr nS>br Amho {Z ˶m§Mm H$moQ> g‘moaÀ¶m ~mOybm Aly§Zr {^Obm Amho, ‘r Odi Jobo {Z ˶m§À¶m

ZmH$mOdi ~moQ> Zobo Va ídmgmoÀN>dmg nyU©nUo Wm§~bm hmoVm. ‘r ^rVrZo Km~ê$Z Jobo. ñdm‘rOtMo {ZYZ Pmbo dmQ>Vo! ‘r

AmoaS>bo Zmhr nU niV niV ’«$m§[gg {bJoQ> ¶m§À¶mH$S>o Jobo Am{U ˶m§Zm gm§{JVbo,''Vm~S>Vmo~ nim, ¶m. ñdm‘rOr {ddoH$mZ§X

AmnUmbm gmoSy>Z Jobo. ‘mPr ~hrU {VMm {Z¶mo{OV Zdam OdiOdi AmoaS>VM VoWo nimbo. ~{hUrMm Zdam åhUmbm,

""‘bm dmQ>Vo Vo ܶmZmdñWoV AgmdoV. ‘r ˶m§Zm hbdyZ OmJo H$aVmo. nU ‘r ˶m§Zm Wm§~dbo. ‘mJo EH$Xm ñdm‘rOtZr gm§{JVbo

hmoVo H$s Vgo H$ê$ ZH$m åhUyZ. nmM {‘{ZQ>o Jobr {Z ñdm‘rOtMm ídmgmoÀN>dmg gwé Pmbm. ˶m§Mo S>moio AYm}pÝ‘{bV ~Zbo.

hiyhiy Vo nyU© CKS>bo. ‘J ñdm‘rOr AY©dQ> ewÜXrV Agë¶mgmaIo åhUmbo, ‘r H$moU Amho, ‘r H$moR>o Amho? VrZ doim Vo

Añnï> ~mobbo. ‘J nyU© OmJo Pmbo ˶m§Zr Amåhmbm nm{hbo. ˶m§Zm ’$ma Jm|Yië¶mgmaIo dmQ>bo. Vo C^o am{hbo Am{U åhUmbo,

‘bm ‘m’$ H$am. ‘r Vwåhmbm Km~ê$Z Q>mH$bobo {XgVo AbrH$S>o Om[UdoMr hr AdñWm ‘bm nwZ…nwÝhm ¶oD$ bmJbr Amho. ‘r

‘mPm Xoh, Vw‘À¶m XoemV gmoS>Uma Zmhr. ~oQr>! ‘bm ^yH$ bmJbr Amho Om ~«oH$’$mñQ>Mr V¶mar H$a! {Z{d©H$ën g‘mYrMm hm

ñdm‘rOtMm AZw^d hmoVm.

A{dñ‘aUr¶ Am¶b§S> nmH©$‘Ybo dJ©

‘§Jidmar 18 OyZ 1895 bm ñdm‘rOtZr ho {R>H$mU gmoS>bo VoWyZ 200 ‘¡bmda AgUmè¶m WmD$O§S> Am¶b§S> nmH©$bm

Vo {ZKmbo. lr‘Vr S>Ma (Dutcher) ¶m ñdm‘rOtÀ¶m dJm©bm ¶oUmè¶m {dÚm[W©ZrZo Img ~m§Ybobo {ZdmgñWmZ hmoVo. VoWo dJ©

^aUma hmoVo. ¶oWo ^{dî¶mVbo ¶moJr {Z‘m©U H$aUma Agë¶mMo ñdm‘rOtZr EH$m nÌmV lr. ~wbZm H$idbo hmoVo. ñdm‘rOtMo

ñdmJV H$aUmam ‘moR>m ’$bH$ VoWo bmdbobm hmoVm. Welcome Vivekananda ¶m n[agamV N>moQ>r ‘moR>r 1700 ~oQ>o

hmoVr åhUyZ ˶m ^mJmMo WmD$O§S> Am¶b§S> nmH©$ Ago R>odbo hmoVo. g|Q> bm°aoÝg ZXrMo {Zio^moa nmUr Am{U ˶mV N>moQ>çm

N>moQ>çm nm§T>è¶m ew^« Zmdm åhUOo nm§T>è¶m n§Im§À¶m njmgma»¶m {XgV AgV. ho ¶m nmH©$Mo am¡ß¶‘hmoËgdr df© hmoVo. àmoQ>oñQ>§Q>

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 44 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 45

{1⁄4íMZ bmoH$m§Zrhr dgmhV ~gdbr hmoVr. Vr àm‘w»¶mZo Ym{‘©H$ OrdZ OJʶmgmR>r VoWo Xmê$, {gJaoQ>, nÎmo Aem Jmoï>tZm

nadmZJr ZìhVr.

26 OyZbm ‘oar hobZm {b{hboë¶m nÌmV ñdm‘rOtMr AܶmpË‘H$ AdñWm Cƒ ~Zbobr {XgVo. ˶mV ' har ›VV²

gV²' VmoM ’$º$ ApñVËdmV Amho, Aݶ H$mhr Zmhr. ‘r Vy Amho, VyM ‘m¶mV dmg H$aVmog, VyM ‘mPm gdm©Yma Amhog.

em§Vr em§Vr em§Vr {edmoh§ ^mdmV dmdaUmao ñdm‘rOr h[a ›Mmhr Cƒma H$aVmV h[a-ha ‘ܶo ˶m§À¶m Ñï>rZo H$mhrM ’$aH$

Zmhr.

ñdm‘rOtMo dJ© gwé Pmbo. 19 OyZbm ghm AmR>dS>o Mmbbo. VrZ-Mma OUM àma§^r dJm©bm ~gbo. Hw$. EbZ dmëS>mo

Elen Waldo ¶m§Zr ¶m dJm©Vrb H$mT>boë¶m {Q>nUmVyZ Inspired Talks ho nwñVH$ V¶ma Pmbo. S>m°. amB©Q> Am{U éW Ebrg

ho XmoKohr dJm©bm ~gV. daÀ¶m ‘Oë¶mda ñdm‘rOr amhV {Z ˶m ImbrM dJm©Mr Imobr hmoVr. nmM C§MM C§M {IS>³¶m§‘wio

Vr ‘moR>r Imobr àH$memZo ^ê$Z Jobobr hmoVr. OUy {dMmam§À¶m JVr‘wio ñdm‘rOr H$Yr IwMuda ~gyZ {eH$dV ZìhVo.

¶oaPmè¶m KmbV Vo ~mobV, {df¶mer EH$ê$n hmoD$Z.

EoH$Umao gmao {1⁄4íMZ hmoVo. ˶m‘wio Vo åhUmbo, AmnU {1⁄4íMZ Y‘m©nmgyZ gwê$ H$ê$. {1⁄4ñVr Y‘© Am{U doXm§V ¶m

‘mJÀ¶m Y‘m©bm H$moUVohr bo~b ZgVo. Vmo g§Xoe emídV AgVmo. Ago 43 {Xdg ñdm‘rOtÀ¶m ‘wImVyZ A‘¥VdmUr

nmPaV hmoVr. ‘mÌ Hw$. dmëS>mo ¶m§Zr gmaoM {Q>nbo Ago Zìho H$maU ñdm‘rOtÀ¶m {dMmam§Mr JVr ˶m§Zm nH$S>Vm ¶oV ZìhVr.

‘mÌ A{Ve¶ bjnyd©H$ EoH$boë¶m ~w{Õ‘mZ 춺$sZo Vo {dMma AmnUmn¶ªV nmohMdʶmMo nwʶH$‘© Ho$bo Amho. åhUyZ Va

Cn{ZfXmVrb ahñ¶o ñdm‘rOtÀ¶m ‘wImVyZ AmnUmn¶ªV nmohMbr. ñdV… ñdm‘rOtZm Oo Vnerb AmnUmn¶ªV nmohMbr. ñdV…

ñdm‘rOtZr Oo Vnerb ˶m§Zr {bhÿZ H$mT>bo. Vo nmhÿZ AmíM¶© dmQ>bo hmoVo. ˶m§Zm ˶mMm Iyn AmZ§Xhr Pmbm. ~«÷gyÌmdaMo

^mî¶, ˶mdaMr MMm© ñdm‘rOtZr 18 d 19 Owb¡bm g§ndbr. gH$miÀ¶m dJm©Mo Xþgao gÌ g§nbo hmoVo.

¶m Xaå¶mZ XmoZ AZmoiIr {ó¶m nmdgmV {^OV. YS>nS>V WH$boë¶m AdñWoV, A§Ymè¶m amÌr nwT>Mm XadmOm R>moR>mdV

hmo˶m. lr‘Vr S>Ma~mBªZr XadmOm CKS>bm {Z ˶m§Zm AmV KoVbo. ˶m§Zr ìham§S>çmV OmD$Z daÀ¶m ‘Oë¶mdaÀ¶m ñdm‘rOtZr

hmH$ ‘mabr. XmoZ {ó¶m S>ohmB©Q>hÿZ Vwåhmbm ^oQ>ʶmgmR>r Amë¶m AmhoV. Vwåhr Imbr ¶m. ñdm‘rOr Imbr Ambo. nmhVmV

Vmo {^Oboë¶m WH$boë¶m XmoZ {ó¶m Cä¶m hmo˶m. ñdm‘rOtZm nmhÿZ ˶m ^mamdyZ Joë¶m. H$m¶ ~mobm¶Mo ˶m§Zm gwMoZm.

˶m§À¶m Vm|S>mVyZ eãX ~mhoa nS>bo. Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Aem ^mdZoZo, lÕoZo Ambmo AmhmoV H$s Á¶m lÕoZo Amåhr ¶oey

{1⁄4ñV AmO n¥Ïdrda AgVo Va ˶m§À¶mH$S>o Jobmo AgVmo Am{U Amåhmbm CnXoe H$am Aer àmW©Zm Ho$br AgVr.

nwT>o ¶mn¡H$s EH$sZo Amnë¶m ‘¡[ÌUrbm {b{hbo H$s, ñdm‘rOtZr Am‘Mo ’$ma ‘m¶oZo ñdmJV Ho$bo Vr ‘m¶m, ñdm‘rOr

Vo ào‘ åhUOo Amåhmbm bm^bobr X¡dr XrjmM hmoVr. ñdm‘rOr åhUmbo, Oa ¶oey {1⁄4ñVm§Mr eº$s ‘bm bm^Vr Va

Vwåhmbm AmVm ¶m jUmbm ‘wº$ Ho$bo AgVo. ‘J ñdm‘rOr Amåhmbm daÀ¶m ‘Oë¶mda KoD$Z Jobo. VoWë¶m bmoH$m§Zr

Amåhmbm ˶m KamV gm‘mdyZ KoVbo. ¶m {ó¶m hmo˶m lr‘Vr ‘oar ’§$Ho$ Am{U Hw$. {1⁄4pñVZm J«rZpñQ>S>ob. ¶m dmñVì¶mV

ñdm‘rOtZr ‘oar bwB©g ¶m§Zm g§Ý¶mg Xrjm {Xbr ˶m§Mo Zdo Zmd Aä¶mZ§X R>odbo Am{U {bAm°Z b±S>g²~J© ¶m§Zm Xrjm {Xbr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 46 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 47

˶m§Mo Zmd H¥$nmZ§X R>odbo.¶m dmñVì¶mVbo ór-nwéfm§Mr lÕm namH$moQ>rMr hmoVr. Theys had gone hoping for a ray

of light and they found the sun. àH$memMm {H$aU ^oQ>ob ¶m AmeoZo Vo O‘bo Am{U ˶m§Zm à˶j gy¶©M gmnS>bm.

WmD$O§S> Am¶b§S> nmH©$‘ܶo O‘boë¶m ˶m ‘moO³¶m bmoH$m§Zm ñdm‘rOtZr ñdV… Xrjm {Xbr. Vmo {dYr gmonm hmoVm.

A{3⁄4Hw§$S> noQ>dboobo hmoVo, gw§Xa ’w$bo hmoVr, ñdm‘rOtMo A‘¥V‘¶r CnXoe ~mob hmoVo. gy¶m}X¶mMr doi hmoVr. CÝhmù¶mVbr

Vr gH$mi àgÞ dmVmdaU gmè¶m§À¶m ‘ZmdaM H$moabo Jobo.

{gñQ>a {1⁄4ñVrZmZo, VoWo Amë¶mda EH$ XmoZ {XdgmVbm AZw^d Zm|Xdbm Amho. ñdm‘rOtZr ˶m§Zm {dMmabo, Vw‘À¶m

OrdZmMo nwñVH$ dmMm¶bm nadmZJr Amho. AWm©VM ! {1⁄4pñVZmZo CÎma {Xbo. 'g§nyU© dmMy?' hmo ñdm‘rOtZr {VMm

^yVH$mi dmMbm {Z ^{dî¶dmUr Ho$br H$s, 'VwPr Am§VaX¥ï>r bdH$aM Iwbob, {Z ^{dî¶mV Vy ^maVmV H$m‘ H$aerb.

nwT>o IamoIaM 1905 gmbr ñdm‘rOtZm Oo öX¶mnmgyZ H$m‘ AmdS>V hmoVo Vo åhUOo X[aÐrZmam¶UmMr godm Vr H$arV

hmoVr.

¶m Am¶b§S> nmH©$‘Yë¶m MMm© {Z KQ>Zm§Mr Zm|X hr àm‘w»¶mZo EbZ dmëS>mo, {gñQ>a {1⁄4ñVmB©Zm, ‘oar ’§$H$ ¶m

{VKtÀ¶m‘wio àH$memV Ambr. ¶oWbo gmV AmR>dS>o hm kmZmMm A‘a gmR>m R>abm. ñdm‘rOtZr ¶oWyZ nmR>dboë¶m nÌmVyZhr

˶m§Mm ‘yS> ñnï> hmoVmo. [edm¶ éW E{bgZo Amnbr ‘¡ÌrU gmam ~wbb ¶m§Zmhr {b{hbobr g{dñVa nÌo ¶m‘wiohr ¶oWrb

d¥ÎmmV g‘OVmo. nV§Obr ¶moJgyÌo, ^JdX²JrVm, ~¥hXmaʶH$, H$R>mon{ZfX, AdYyV JrVm VoWo ñdm‘rOtZr {eH$dbr.

EImXm AñdñW qgh ¶oaPmè¶m Kmbmdm Vem MmbrV Vo {’$aV. AMmZH$ EImÚm g‘moa Vm§~yZ åhUV, Vwbm g‘Obo

H$m ~«÷M¶m©bm AܶmË‘mV ‘hÎd {Xbo Vo? Va EImÚm Xþgè¶mnwT>o ~mobVm ~mobVm Wm§~yZ åhUVrb bjmV R>od B©ídaM

g˶ Amho. ~«÷M¶© nmbZmVyZM ¶wJm¶wJmV ‘hmnwéf {Z‘m©U Pmbo. {ZdmgñWmZmnmgyZ ZXrH$S>o EH$ H$ƒm añVm OmVmo.

˶m ‘mJm©da MmbVmZm gmao {dÚmWu ^º$ {Z ñdm‘rOr {hadirda ~gV Am{U ñdm‘rOtZm VoWbm EImXm njr, ’y$b

qH$dm ’w$bnmIé ~mobV H$ar {Z ~KVm ~KVm Vo gmè¶m§Zm doX Cn{ZfXmVë¶m H$Wm gm§JV. gm§JVm gm§JVm ˶m§Mo M‘H$Umao

S>moio, nmR>r‘mJMo Jwbm~r {Z H$aS>o àM§S> AmH$mamMo XJS>, M§Xoar-{hadr dZamB© {Z àdmhr Pmbobr ZXr ho gmao Ññ¶M

ñdJu¶ AmZ§XmV gmè¶m§Zm KoD$Z OmB©.

¶m dmñVì¶mV ñdm‘rOtZm EH$ Xþ…IX dmVm©hr H$mZr Ambr. h[aXmg {dÇ>bXmg XogmB© ho OwZmJT>Mo {XdmU ¶m§Mo

{ZYZ Pmbo hmoVo. ñdm‘rOtZm Vo {nV¥Vwë¶ hmoVo. ñdm‘rOr ˶m§Zm n[ad«mOH$ AdñWoV ^maVmV {’$aVmZm ^oQ>bo hmoVo.

˶mdoionmgyZ eodQ>n¶ªV ñdm‘rOtMo Vo ^º$ ~Zbo hmoVo. haKS>r Vo ñdm‘rOrM AmYma ~Zbo. AJXr OrdbJ ~Zbo.

ñdm‘rOtZr {XdmUOtMm nwVʶm {Jar harXmg ‘§JbXmg XogmB© ¶m§Zm 2 ‘mM© 1896 bm gm§ËdZna nÌ nmR>dbo.ñdm‘rOtZm

¶oWo {eî¶ ‘§S>itZr H$mhr n¡go {Xbo hmoVo. nU Vo gmao ˶m§Zr ˶m§Zm ^oMr {Xë¶m ˶mV g§ndyZ Q>mH$bo. EH$m ^oQ>rda ˶m§Zr

Zmd {bhm¶bm XþH$mZXmambm gm§{JVbo Vo MwH$sMo R>abo nU ˶mMm {dZmoXr AW© nmhÿZ gd© ‘§S>ir ñdm‘rOrgh Iyn Iyn

hgbr.

ݶy¶m°H©$hÿZ ñdm‘rOtZr lr‘Vr ~wbZm {b{hbo hmoVo H$s, H°$ZS>m‘Yë¶m Q>moam§Q>mo ¶oWo Y‘©n[afXoMo ‘bm {Z‘§ÌU Amho.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 46 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 47

Vr n[afX 18 Owb¡bm Amho. ‘r WmD$O§S> Am¶b§S> nmH©$‘YyZ VoWo OmD$Z naV ¶oB©Z. VoWyZ Vo {R>H$mU XrS> {XdgmÀ¶m

àdmgmÀ¶m A§Vamda hmoVo.nU éT>r{à¶, H$‘©R> {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zm dmQ>bo {eH$mJmo n[afXoà‘mUo Amnë¶m n[afXoVhr

ñdm‘rOr à^md JmOdVrb d ¶emMo gmao lo¶ ˶m§Zm {‘iob. ˶mnojm ¶m ^maVr¶ {dMmad§Vmbm ¶oD$ Z XoUo Mm§Jbo.

˶m‘wio ñdm‘rOtMr Q>moam§Q>mobm OmʶmMr ¶moOZm ~maJibr. ‘mÌ ¶wamonbm OmʶmMm ˶m§Mm {ZpíM¶ Pmbm. Am°JñQ>

‘{hݶmV OmʶmMo R>adbo. Xaå¶mZ, {1⁄4íMZ ¶w{Z¶Z Am°’$ AmoH$ {~M ¶m§À¶m n[afXobm ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mo ̂ mfU Pmbo.

‘§Jidmar Owb¡ 23 ݶy ¶m°H©$ {Q´>ã¶yZZo {Xbo H$s, It is being and doing right ‘ybV… gmao Y‘© EH$M AmhoV. ˶m‘wio

OmJ{VH$ Ym{‘©H$ Eo³¶mMr JaO ˶m§Zr ‘m§S>br. ˶m‘wio Mm§Jbo AgUo Am{U Mm§Jbo H$m‘ H$aUo ¶mVyZ gmao OJ OmoS>bo

OmD$ eH$Vo. ¶oey {1⁄4ñVm§Mm hmM CÔoe hmoVm, g§Xoe hmoVm.

Owb¡Mo eodQ>Mo {Xdg dmXir dmao {Z nmD$g ¶m‘wio gmè¶m nmH©$‘ܶo bmoH$ KamVM am{hbo nU eodQ>Mo Mma-

nmM {Xdg Am°JñQ>Mm àma§^ hdm‘mZ Mm§Jbo Pmbo. 6 Am°JñQ>n¶ªV ñdm‘rOr VoWo am{hbo. eodQ>À¶m {Xdgmn¶ªV ˶m§Mo

AZw^dmda AmYm[aV AmܶmpË‘H$ OrdZmMo ñnï>rH$aU MmbyM hmoVo. ¶oWo Iè¶m Jwébm Iao {eî¶ bm^bo {Z OmJ{VH$

{‘eZÀ¶m H$m¶m©Mm àma§^hr Pmbm. eodQ>À¶m {Xder ñdm‘rOr lr‘Vr ’§$H$ Am{U {1⁄4pñV¨Zm ~amo~a gm¶§H$mir {’$am¶bm

Jobo. ~mobUo am{hbo {Z AMmZH$ åhUmbo, 'Mbm Jm¡V‘ ~wÕmà‘mUo d¥jmImbr ܶmZmbm ~gy. ‘J Vo EH$m AmoH$À¶m

PmS>mImbr ܶmZmbm ~gbo. ˶m§Mo g^modVmbMo ^mZ hanbo. BV³¶mV dmXir nmD$g gwê$ Pmbm. ‘oar N>Ìr CKS>br

˶m§À¶mda Yabr. BVa ‘§S>ir bm°O‘YyZ N>Ìr, aoZH$moQ> KoD$Z hmH$m ‘marV ‘marV YmdV Ambr. ñdm‘rOr ZmB©bmOmZo

CR>bo, naVbo. naVVZm åhUmbo, ''nwÝhm EH$Xm ‘r H$mobH$˶mV, H$mernyabm hmoVmo, 1886 bm ZmoaoZÀ¶m gmYZoVbm

CËH¥$ï> jU VoWo ˶mZo AZw^dbm hmoVm.""

˶m Am¶b§S> nmH©$‘Yë¶m eodQ>À¶m amÌr dmëS>mo ¶m§À¶m~amo~a [aìha pñQ>‘a‘ܶo MT>bo. Amnbr h°Q> C§MmdyZ

S>oH$dê$Z bhmZ ‘wbmà‘mUo {H$Zmè¶mdaÀ¶m ghm {eî¶m§Zm {Zamon {Xbm. Ho$Q>ZhÿZ ˶m§Zr aoëdo nH$S>br. dmëS>mo Ab~oZrbm

Joë¶m Va ݶy¶m°H©$bm naVbo. Vo H¥$VkVoZo åhUmbo.

I Bless these thousand Islands.

boS>r hoݵar ¶m§Zr ñdm‘rOr b§S>Zbm Omʶmnydu VoWë¶m ˶m§À¶m {‘Ìmbm H$mhr Q>rH$mË‘H$ Jmoï>r gm§{JVë¶m hmo˶m.

˶m nÌmZo H$idë¶mà‘mUo ñdm‘rOtMr doJdoJù¶m {R>H$mUr ~XZm‘r H$aʶmV a‘m~mB© J«wn, ‘wOw‘Xma, {b‘Z A~m°Q>, àmo.

EñQ>brZ H$man|Q>a ho gdm©V nwT>o hmoVo. Aemdoir gmam ~wb ¶m§Zr boS>r hoݵarZm 22 Am°. 1895 À¶m nÌmZo H$mZCKmS>Ur

Ho$br. Vr H$aVmZm ñdm‘rOr ho ~«m÷U ZmhrV Va bT>mD$ Aem jÌr¶ OmVrVbo AmhoV. ˶mà‘mUo ˶m§À¶m H$mhr gd¶r

˶mZwgma AmhoV. Vo n[ad«mOH$ g§Ý¶mer Agë¶mnmgyZ {gJmaoQ>, {gJma AmoT>VmV. H$mhr doim ˶m§Zr nmQ>u‘ܶo Ho$di

nwéfm~amo~aM Zìho Va {ó¶m§À¶m ~amo~ahr dmB©Z Q>oñQ> Ho$br Amho. ˶m§Zr OodVmZm e±noZ KoVë¶mMm C„oIhr Amho. nU

ñdm‘rOr Á¶m Á¶m lr‘§V Am{U {eH$boë¶m Hw$Qw>§~mV am{hbo. ˶m§Mo ñdm‘rOt~ÔbMo AZw^d {Zg§H$moM ewÕVoMo d

ImZXmZr d¥ÎmrMo am{hbo AmhoV. H$moUrhr ñdmZw^dmda AmYm[aV {dnarV ‘V 춺$ Ho$bobo Zmhr. ñdm‘rOr EH$ ~§S>Imoa

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 48 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 49

g§Ý¶mer AmhoV. ˶m§À¶m ~w{Õ‘Îmo~Ôb d AmܶmpË‘H$ kmZm~Ôb H$moUr g§e¶ KoʶmMr JaO Zmhr. ˶m§Mr ^maVmVhr

à{V‘m Mm§Jbr Amho. H$mhr H$‘©R> bmoH$m§Zm ˶m§Mo H$m‘ nmhÿZZ Ûof dmQ>Vmo. hm H$mhr {ddoH$mZ§Xm§Mm Xmof Zìho. {edm¶

{gJaoQ> AmoT>Umè¶m d Xmê$ {nUmè¶m {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zm ˶m§À¶m~m~V ~mobʶmMm Z¡{VH$ A{YH$ma Zmhr.Aem Ame¶mMo

nÌ gmam ~wbZr boS>r hoݵar gm°‘agoQ>Zm {b{hbo Amho.

boS>r hoݵar gm°‘agoQ>Zrhr ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r b§S>Z‘ܶo H$mhr AS>Wim AmUbobm Zmhr qH$dm ñdm‘rOtZr Amnbr

nÕV ~Xbbr Zmhr. ˶m§À¶m Mmh˶m§À¶mnwT>o ˶m§Zm Oo gm§Jm¶Mo Vo ~oYS>H$ gm§{JVbo. EImÚm C’$mi˶m Ádmboà‘mUo

Vo hmoVo. ˶m§Zm 19 ì¶m eVH$mVë¶m {ó¶m, {‘eZarO, {1⁄4íMZ {‘{ZñQ>g© H$go g‘Oy eH$Uma? ~è¶mM doim Vo g‘Oy

eH$bobo ZmhrV. ñdm‘rOtZr H$Yr ñdV…Mo g‘W©Z Ho$bobo ZmhrV. H$mhr doim Vo åhUV is not Vivekanand but He

the Lord.

naXoemVM Zìho ̂ maVmVhr {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m{déÕ AnàMma Mmbdbm hmoVm. H$mhr doim ñdm‘rOtZr

Amnë¶m ^maVmVë¶m ^º$m§Zm XQ>mdbohr. AbmqgJm§Zm Vo {b{hVmV, ""Oa H$moUr Vw‘À¶m Y‘m©da h„m MT>dbm Va Vwåhr

˶mMm à{VH$ma H$ê$Z g¡VmZmZm ˶mMr qH$‘V ‘moOm¶bm bmdm. {^ÌonU hm H$mhr gX²JwU Zìho. Vwåhr eoinQ>mà‘mUo ni

H$mT>mb Va ‘r Vwåhmbm hgUmaM. {^Ͷm§Zm AmË‘gmjmËH$mahr hmoUma Zmhr. ‘moR>o Y¡¶©, g§¶‘ Am{U à¶ËZmVyZ ‘moR>o ¶e

bm^Vo. ‘mPr H$miOr H$ê$ ZH$m, B©ída ‘m¶m~amo~a Amho. ñdm‘rOtÀ¶mda AmnU Q>mH$bobm {dídmg J¡a Zmhr. ¶mMr

A‘o[aH$Z {‘Ìm§Zm ImÌr hmoVr. ñVwVr, qZXonbrH$S>o ñdm‘rOr nmohMbo hmoVo.

9 Owb¡ 1895 bm IoVarÀ¶m ‘hmamOm§Zm ˶m§Zr nÌmVyZ H$idbo H$s, ¶wda hm¶ZogZm H$ënZm Amho H$s ‘r {MH$mQ>r

YaUmam ‘mUyg Amho. npíM‘oH$S>o ‘r ~rOmamonU Ho$bo Amho, ˶mMo amon Ambo Amho. ‘mPr Anojm Amho H$s Vo bdH$aM

˶mMo dQ>d¥jmV ê$nm§Va hmoB©b. {OVH$m {damoYr {‘eZarO H$aVmV {VVHo$ ‘r R>adbo Amho H$s ¶oWo H$m¶‘Mm R>gm C‘Q>dUmao

H$m‘ ‘r H$ê$Z R>odUma {hdmù¶mV WmoS>o B§1⁄2b§S> d WmoS>o ݶy¶m°H©$bm H$m‘ H$ê$Z$ ‘r ^maVmH$S>o ¶oʶmMm {dMma Ho$bm Amho.

¶mdfu lr‘Vr ñQ>S>vZm nÌmV ñdm‘rOr {bhVmV.

'One Western man or woman awakened is equal to a thousand Hindhus, as the Hindu is

only spent up inert bundle of nonsense so the west is the field of work of one wants to benefit

humanity and not his particular sect or country.' H$moUrVar ^maVr¶mZo ˶m§Zm {dMmabo hmoVo, AmVm Vwåhr

^maVmV ì¶m»¶mZo XoUma H$m¶? ¶mda Vo JaObo, ¶oWo ì¶m»¶mZmZo H$m¶ hmoUma? AJmoXaM J§Oboë¶m bmoI§S>mda KU ‘mê$Z

H$m¶ Cn¶moJ? Vo àW‘ bmb^S>H$ Vmndmdo bmJob ‘J ˶mda KU ‘mê$Z ˶mbm hdm Vgm AmH$ma XoVm ¶oB©b. gd©ñdmMm

˶mJ H$ê$Z XoemgmR>r H$m‘ H$aUmar ‘yR>^a ‘mUgo ‘bm {‘imbr.

{X Eg. Eg. Qw>arZ ZmdmÀ¶m Zì¶m H$moè¶m {S>b³g ’«|$M OhmOmZo ñdm‘rOr 24 Am°JñQ>bm {b hmd} ~§Xambm nmohMbo.

ݶy¶m°H©$hÿZ ¶oWo nmohMm¶bm gmV {Xdg bmJbo. ˶m§À¶m~amo~a ’«$m§[gg {bJoQ> hmoVo. VoWyZ ˶m§Zr n°[agbm OmUmar aoëdo

nH$S>br. g|Q> bmPmao ñQ>oeZdda ~oQ>r Qy>Ou¶ Am{U ˶m§Mr ~hrU Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S> hmo˶m. ˶m ‘{hݶmnyduM ’«$m§gbm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 48 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 49

nmohMë¶m hmo˶m. KmoS>çm§Zr AmoT>Umè¶m Q´>m‘H$ma {Z Amo‘Zr ~g‘YyZ n°[aghÿZ ’o$a’$Q>H$m ‘maVmZm ¶m Mm¡Km§Zm Iyn ‘Om Ambr.

AmYw{ZH$ OJmÀ¶m g§ñH¥$Vr‘ܶo ñdm‘rOtZm ’$magm ag ZìhVm. ‘YyZ ‘YyZ J§JoMo Ob Vo KoV hmoVo. ˶m§À¶m~amo~a J§JmOb Hw$nr

Agm¶Mr. ñdm‘rOr gm§JV n°[ag, b§S>Z, ݶy¶m°H©$, ~{b©Z, amo‘ OoWo OoWo Jobmo VoWo J§JmOb ~amo~a hmoVo. EH$ EH$ W|~ {nVmZm

gmao AÑí¶ hmoB© {Z {h‘mb¶mVyZ amoamdV OmUmè¶m J§JoMm ÜdZr H$mZ, öX¶ à˶oH$ ZgmVyZ àdmhr ìhm¶Mm {Z ’$º$ {ZXmZ EHy$

¶m¶Mm ha! ha! ha!

ñdm‘rOtMm n°arg‘ܶo lr‘§V bmoH$m§er n[aM¶ Pmbm. ˶mV S>Mrg Am°’$ nmo‘a (Duchesse of Pomar) ¶m§Mmhr

n[aM¶ Pmbm. ñdm‘rOr n°[ag‘ܶo EImÚm amOmÀ¶m WmQ>mV dmdaV hmoVo. S>Mrg ~amo~a KmoS>mJmS>rVyZ ehamV {’$aVmZm EH$

{dbjU KQ>Zm KS>br. {VMr Zm|X ñdm‘rOtMo ~§Yy ‘h|ÐZmW XÎm ¶m§Zr {bhrbr Amho. ˶m§Zr ñdV… ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z Vr EoH$br,

"KmoS>mJmS>rVyZ n°[agÀ¶m EH$m CnZJamVyZ OmVmZm H$moM‘ZZo JmS>r añ˶mH$S>obm Wm§~dbr. EH$m H$m‘dmë¶m ~mB©~amo~a EH$ N>moQ>m

‘wbJm d ‘wbJr añ˶mdê$Z MmbV hmoVr. H$moM‘Z Imbr CVabm. ‘wbm§Zm ˶mZo ‘m¶oZo Hw$admibo. Vmo naV Ambm. bJm‘

hmVr KoVbo {Z JmS>r Mmbdy bmJbm. AmíM¶© dmQy>Z S>Mrg Am°’$ nmo‘aZr ˶mbm {dMmabo Vwåhr Vgo H$m Ho$bo? ""Vr H$moUm

gä¶J¥hñWmMr ‘wbo {XgVmV.''

¶mda H$moM‘ZZo ‘mJo diyZ gm§{JVbo. Vmo n°[ag‘Yë¶m gdm©V ‘moR>çm ~±Ho$Mm ‘°ZoOa hmoVm. Vr ~±H$ ZwH$VrM ~wS>mbr. Oo H$mhr

WmoS>o n¡go ˶mÀ¶mH$S>o {e„H$ hmoVo ˶mVyZ ˶mZo KmoS>m {Z ~1⁄2Jr IaoXr Ho$br Am{U ¶m H$m‘mVyZ Oo ^mS>o {‘iVo ˶mVyZ nËZr d

‘wbm§Zm ‘XV H$aVmo. EH$ H$m‘mMr Xm¶r R>odbr Amho. Vmo EH$m IoS>çmV ^mS>çmÀ¶m KamV amhVmo. ˶m ‘mUgmMm em§V ñd^md d

à{Vð>oZo OJUo ¶mMm ñdm‘rOtÀ¶mda gImob n[aUm‘ Pmbm. hr KQ>Zm gm§JyZ ñdm‘rOr åhUmbo, ""ì¶mdhm[aH$ doXm§V ‘r ¶mbmM

åhUVmo. doXm§V åhUOo H$m¶, ho gma^yV kmZ ˶m H$moM‘Zbm Amho. BV³¶m ‘moR>çm ‘°ZoOaÀ¶m hþÚmda Imbr Amë¶mdahr Vmo

EImÚm pñWVàkmà‘mUo OrdZ OJy eH$Vmo ‘ZmÀ¶m ¶m AX²^yV eº$s~Ôb B©ídamMo Am^ma ‘mZm¶bm hdoV.''

XmoZ AmR>dS>o n°[ag‘ܶo VËdk, emók, H$mS>uZQ>, {‘{ZñQ>g©, S>Mrg ¶m§Zm ^oQ>ë¶mda ’«$m§[gg boJoQ> ¶m§À¶m {ddmhmbm EH$m

H°$WoS´>b‘ܶo ñdm‘rOtZr hOoar bmdbr. ‘moOHo$M nmhþUo CnpñWV hmoVo. ˶mV ‘mD$S> ñQw>‘ ZmdmMm VéU {MÌH$ma hmo˶m. nwT>o

1890 À¶m Xaå¶mZ ñdm‘rOtZm ˶m§Zr {MÌH$bm {eH$dbr. lr‘Vr {bJoQ> åhUm¶À¶m, Am¶wî¶mV ‘bm XmoZ ‘moR>çm 춺$s ̂ oQ>ë¶m

Vo ghO dmdam¶Mo {Z Amnbm ê$~m~, Amnbm ImZXmZrnUm H$Yr gmoS>V ZmhrV, EH$ O‘©Z g‘«mQ> Am{U Xþgao {ddoH$mZ§XZ. nU

lr‘Vr {bJoQ> ~mBªMm H$moM‘Z ñdm‘rOtZm Zoh‘r "amOmgm~' åhUyZ åhUyZ ~mobmdm¶Mm. ˶mdoir ñdm‘rOr hgyZ åhUV, ""Aao,

‘r amOm Zmhr EH$ n¡gmhr ZgUmam gmYy Amho. '' Vmo H$moM‘Z EoH$m¶Mm Zmhr. Vmo åhUm¶Mm ‘r AZoH$ amOm ‘hmamOm§~amo~a {’$abmo

Amho ‘bm nmhVmjUr H$iVo H$moU amOm Amho Vo!

B§1⁄2b§S>‘ܶo ñdm‘rOr gßQ>|~aÀ¶m n{hë¶m AmR>dS>çmV n°[aghÿZ Ambo. ES>dS>© Q>r. ñQ>S>u ¶m§Zr B§1⁄2b§S>‘Yë¶m ñdm‘rOtÀ¶m

H$m¶m©V ‘moR>m gh^mJ KoVbm. ‘hÎdmÀ¶m H$m‘mMr Ywam dm{hbr. Vo EH$m lr‘§V KamʶmV OÝ‘bo. Q>moam§Q>mobm OÝ‘bo åhUyZ ZmdmV

Q>r hm eãX am{hbm. {~«ñQ>mobbm ˶m§Mo {ejU Pmbo. ݶyPrb§S>bm Zer~ H$mT>m¶bm Ambo ˶mdoir d¶ 18 df} hmoVo. ˶mVyZ

ñdm‘rOtMr ^oQ> Pmbr. ¶mnydu ES>dS>© {WAm°gm°{’$H$b ñHy$ber n[a{MV Pmbo. ˶mÀ¶m g§ñWm{nH$m ‘°S>m‘ hoboZm nr ãbm°ìhmQ>ñH$s

¶m§À¶m g§nH$m©V Ambo. {WAm°gm°’$sMo ‘w»¶ H$m¶m©b¶ AS>çma (MoÞB©) ¶oWohr ˶m§Mm Am°³Q>mo. 1885 Xaå¶mZ g§nH©$ Ambm. VoWbm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 50 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 51

{S>ßbmo‘m nyU© H$ê$Z Vo ’o$bmo Am°’$ {WAm°gm°[’$H$b gmogm¶Q>r ~Zbo. ‘o 1891 ‘ܶo ãbmìhmQ>ñH$sMo b§S>Z‘ܶo {ZYZ Pmbo.

˶m§À¶mZ§Va A°Zr ~oP§Q>, H$Z©b Am°bH$m°Q>, {d붑 O‚m ¶m§À¶mVrb gÎmmñnYm© nmhÿZ ES>dS>© gS>u {~Wabo. Xaå¶mZ, {V~oQ>r¶Z

‘hmËå¶m§Mr ãb°ìhmQ>ñH$s¨Zm Ambobr nÌo ~ZmdQ> Agë¶m àH$aUr {d붑 O‚mZm b§S>Z ݶm¶ g{‘VrnwT>o Owb¡ 1894 bm CnpñWV

amhmdo bmJbo. ‘J EH$m gXñ¶mZo Westminister Gazette ¶m b§S>ZÀ¶m AJ«Jʶ d¥ÎmnÌmV H$mJXnÌmgh gmao àH$aU H«$‘e…

à{gÕ Ho$bo.

¶m gmè¶m àH$aUmMr ‘m{hVr ñdm‘rOtZm hmoVr. ̂ maVmV {WAm°gm°’$sÀ¶m ‘m{gH$mV {ddoH$mZ§Xm§Zm nwT>o ¶oʶmgmR>r {WAm°gm°[’$Zo

‘XV Ho$ë¶mMo à{gÕ Pmë¶mda ñdm‘rOtZr 19 Zmoìh|. 1894 bm AbmqgJmZm {b{hbo H$s hm H$m¶ ‘yI©nUmMm H$ig Amho. ‘r

¶oWo Xhm {WAm°gm°{’$ñQ>Zmhr AmoiIV Zmhr. gmYr AmoiI XmIdm¶bm ho V¶ma ZìhVo Vo AmVm ¶emMo lo¶ bmQ>m¶bm ~gboV.

ES>dS>© ñQ>S>uZo {WAm°gm°’$rÀ¶m ‘w»¶ H$m¶m©b¶mbm ^oQ> {Xbr. VoWbo dmVmdaU nm{hbo {Z amOrZm‘m XoD$Z Vo Aë‘moam ¶oWo

{h‘mb¶mV gmYZm H$aʶmgmR>r Ambo VoWo ˶m§Zm ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r ˶m§Mo Jwé~§Yy ñdm‘r {edmZ§XmH$Sy>Z g‘Obo. ˶m§Zr 30

‘mM© 1895 bm ñdm‘rOtZm nÌ {b{hbo. {Z ^oQ>ʶmMr BÀN>m àJQ> Ho$br.

ñdm‘rOtÀ¶m ^mfoV B§1⁄2b§S>Mr ˶m§Mr n{hbr ^oQ> WmoS>o S>moH$mdʶmgmR>r hmoVr. ¶m ^oQ>rV ˶m§Zm ñQ>S>vZm ^maVr¶ VËdkmZ,

ZmaX^º$s gyÌ {eH$dm¶Mo hmoVo. lr‘Vr ~wbZm nÌmVyZ Amnbm H$m¶©H«$‘ gm§JVmZm {b{hVmV, H$mhr Q>mim¶Mo Zmhr Am{U H$emMm

nmR>bmJhr H$am¶Mm Zmhr, AÅ>mhmg Zmhr, B©ída H$m¶ nmR>dVmo ˶mMr dmQ> nmhm¶Mr.

{~«[Q>e bmoH$ Mm§Jbo {‘Ì ~Zy eH$VmV ho nmhÿZ ñdm‘rOr WmoS>o MH$sV Pmbo. Vo H$mù¶m bmoH$m§Mm Ûof H$arV ZmhrV.

añ˶mdê$Z MmbVmZm hQ>H$V ZmhrV. lr‘Vr {bJoQ>Zm ñdm‘rOr {b{hVmV, ‘bm AmíM¶© dmQ>Vo H$s, ‘mPm Moham ¶wamo{n¶ZgmaIm

Jmoam Va Pmbm Zmhr nU Amagm ‘bm g˶ H$m¶ Vo gm§JVmo.

^maVmV AZoH$ df} H$m‘ Ho$bobo Am‘u OZaëg d {~«[Q>e Am°[’$gg© ñdm‘rOtZm ^oQ>bo hmoVo. AgoM EH$ gZXr A{YH$mar

àmo’o$ga am°~Q>© d°Q>gZ (Robert Watson Frazar) ’«o$Pa ñdm‘rOtZr ^oQ>bo ˶mdoir Vo 41 dfmªMo hmoVo. ¶w{Zìh{g©Q>r H$m°boO

Am°’$ b§S>Z‘ܶo V[‘i d VobJy {df¶mMo Vo àmܶmnH$ hmoVo. ˶m§Zm g§ñH¥$V ¶oV hmoVo d ^maVr¶ VËdkmZmMm JmT>m Aä¶mg hmoVm.

"Indian thougt past' ho ˶m§Mo nwñVH$ 1915 bm à{gÕ Pmbo. ˶mV ˶m§Zr ‘°³g ‘w„aZr am‘H¥$îU na‘h§gm~Ôb H$m¶ åhQ>bo

Vo à{gÕ Ho$bo Amho. ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m A‘o[aH$m B§1⁄2b§S>‘Yë¶m à^mdm{df¶rhr {b{hbo Amho. ES>dS>© ñQ>S>u ñdm‘rOtZm Hw$.

hoZ[aQ>m ‘wba ¶m§À¶mH$S>o KoD$Z Jobo. ‘oS>ZhoS> ho EH$ ì¶mnmar eha hmoVo. VoWo ˶m amhV. ‘wba ¶m§Zr nwT>o ñdm‘rOtÀ¶m ¶wamon‘Yë¶m

H$mZmV ñQ>S>uà‘mUoM ‘moR>m gh^mJJ KoVbm. O~m~Xmar gm§^mibr. ‘wba ñQ>S>uà‘mUoM {WAm°gm°{’$ñQ> hmo˶m. ˶m§Zrhr ˶mMm

amOrZm‘m {Xbm. ˶mhr ^maVmV H$mhr {Xdg am{hbm hmo˶m.

Hw$. ‘wba ¶m§Zr gm‘m{OH$H$ H$m¶m©V CS>r KoVbr. {ó¶m§À¶m àíZmda ˶m PJS>ë¶m. {ó¶m§Zm amOH$s¶ à{H«$¶oV, {ZdS>UwH$mV

‘VmMm A{YH$ma {‘imbm nm{hOo Agm ˶m§Mm AmJ«h hmoVm. B§1⁄2b§S>‘Yë¶m nwéfàYmZ g§ñH¥$VrZo ˶m§Mr AdhobZm Ho$br; nU

d¥ÎmnÌm§Zr B§1⁄2b§S>^a ˶m§À¶m ‘VmZm nmqR>~m {Xbm. ¶wamon‘Yë¶m {ó¶m ˶m§À¶m h¸$m{df¶r noQy>Z CR>ë¶m nU Vmon¶ªV ˶m bT>çmVyZ

‘wbaZr ‘mKmV KoVbr hmoVr. ˶m lr‘§V, A{ddm{hV órZo EH$ ^maVr¶ VéU Aj¶Hw$‘ma Kmofbm XÎmH$ KoVbo. gwX¡dmZo Vmo

ñdm‘rOtMm ^º$M {ZKmbm. Aj¶ H|${~«O‘ܶo {eH$V hmoVm. ñdm‘rOtMr ‘wba ¶m§Mr n{hbr ^oQ> ’$ma Mm§Jbr ZìhVr. ˶m§Mm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 50 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 51

AmJ«h hmoVm ñdm‘rOtZr {ó¶m§À¶m gm‘m{OH$ MiditZm nmqR>~m Úmdm nU ñdm‘rOtMr ^y{‘H$m hmoVr H$s gܶm Va ˶m§Zm

˶mV CVam¶Mo Zmhr.

nwÝhm ñdm‘rOtMr ˶m§Mr Xþgar ^oQ> Pmbr. Voìhm qnH$ZoO J«rZ ^mJmV gßQ>|~a ‘{hݶmV ñdm‘rOr d ‘wba MmbV hmoVo.

BV³¶mV EH$ CYibobm ~¡b ‘wba ¶m§À¶mda Mmb H$ê$Z Ambm. àg§JmdYmZ amIyZ ñdm‘rOtZr ˶m§Zm nmR>rer KmVbo {Z

{Z^©¶nUo ˶m§Mo g§ajU Ho$bo. ~¡b Odi ¶oD$Z W~H$bm ˶mZo ‘mZ Imbr Ho$br d Vmo nmR>r‘mJo {’$abm. ñdm‘rOtMo B§1⁄2b§S>‘Ybo

H$m‘ em§VnUo Mmbbo hmoVo. ’$ma à~i BÀN>meº$sZo Am{U ~w{Õ‘mZ g§ñWoZo WmoS>o Agbo Var ¶oWo g§ñWm ñWmnʶmMm ˶m§Mm

à¶ËZ hmoVm. ˶mVM {WAm°gm°{’$H$b gmogm¶Q>rÀ¶m ImoQ>çm JyT> OJVmÀ¶m Xmì¶m~m~V ’$gdUyH$ Pmë¶mMr gmd©{ÌH$ ^mdZm

ngabr hmoVr. ˶m‘wiohr H$m¶© H$aUo, ngaUo gmono ZìhVo. lr‘Vr ~wbZm 6 Am°³Q>mo. nÌ nmR>dbo ˶mV Vo åhUVmV, Vwåhmbm

EoHy$Z AmZ§X hmoB©b H$s ‘r ^º$s {df¶mda EH$ AZwdmX H$arV Amho ˶mMo nwñVH$ à{gÕ H$aʶmMm {dMma Amho. lr. ñQ>S>u

ho à{gÕ H$aUma AmhoV. Am°³Q>mo~a ‘{hݶmV ñdm‘rOtMr VrZ ì¶m»¶mZo Pmbr. XmoZ b§S>Z‘ܶo d EH$ ‘oS>ZhoS> ˶mVyZ H$mhr

dJ© MmbdVm ¶oVrb d BVaÌ ì¶m»¶mZo hmoVrb Am{U H$m¶m©Mr gwadmV Va hmoB©b, Agm ˶m§Mm {dMma hmoVm.

bm±J‘Zg J«rZ Am{U H§$nZrZo 68 noOrgMo ñdm‘rOtMo ‘mJ©Xe©Z Ho$bobo nwñVH$, H$mnS>r ~m¶[S§>JMo N>mZ nwñVH$ {ZKmbo.

˶mda gmoZohr a§JmV Indian Ideal no. 1 Ago erf©H$ hmoVo. nwT>rb Amd¥Îmr‘YyZ Vo ~Xbbo Jobo. The Narad Sutra

ZmaXgyÌ ho N>moQ>o nwñVH$ Mm§Jbo Pmbo hmoVo. ¶m H$m‘mV ñdm‘rOtZr Iyn n[al‘ KoVbo. ˶mZ§Va ñQ>S>uZo ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z

Xrjm KoVbr d ˶m§Zm Jwê$ åhUyZ AmoiIy bmJbo ˶m§Zr ho nwñVH$ ñdm‘rOtZmM An©U Ho$bo.

Jwédma 17 Am°³Q>mo~abm ‘oS>ZhoS> ¶m {R>H$mUr gm¶§H$mir Q>mD$Z hm°b‘ܶo ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo. Eastern

Doctorine of Love hm {df¶ hmoVm. B§1⁄2b§S>‘Ybo Cƒ^«y ¶m ì¶m»¶mZmbm CnpñWV hmoVo. ˶mV H$mhr ImgXmahr hmoVo. 22

Am°³Q>mo~abm qàgoa hm°b {nH°$S>obr ¶oWo ì¶m»¶mZ Pmbo. ˶mMm {df¶ hmoVm Self Knowledge AmË‘kmZ The Standard,

Gazette, Daily cronicle, The London Morning Post ¶m d¥ÎmnÌm§Zr ñdm‘rOtÀ¶m ì¶m»¶mZmMm d¥Îmm§Vm 13 Am°³Q>mo~a

amoOr à{gÕ Ho$bm hmoVm.

80, AmoH$bo ñQ´>rQ> MoH$ gr.Eg.S>ãë¶y, b§S>Z ¶m {R>H$mUr VrZ Imoë¶m§Mo Ka ñdm‘rOtZr ^mS>çmZo KoVbo VoWo Vo ‘{hZm,

XmoZ ‘{hZo am{hbo. b§S>ZMo {M{H$ËgH$, Iyn {eH$bobr ‘§S>ir ^oQ>m¶bm ¶oV. VoWo ˶m§Zr dJ©hr Mmbdbo. nU A‘o[aHo$à‘mUo

B§1⁄2b§S>‘ܶo d¥ÎmnÌmVyZ ˶mMm JmOmdmOm Pmbm Zmhr. ˶m‘wio ¶oUmè¶m§Mr g§»¶m H$‘rM Ago. H$mhr {~«[Q>e ór nwéfm§Zm

H$‘©H$m§S> hdo hmoVo. ñdm‘tZm H$mhr doi dmQ>bo H$s, Y‘© Am{U VËdkmZ åhUOo H$mhtZm EH$M Jmoï> dmQ>Vo nU ˶m§Zm Y‘©

g‘OVmo Vmohr H$‘©H$m§S>mVyZ ˶mgmR>r Zì¶m nÕVrZo OÝ‘ Vo ‘¥Ë¶yn¶ªVMo g§ñH$ma {eH$dm¶bm hdoV. ¶mgmR>r Cn{ZfX d

ho‘m{Ð H$mofmMm Cn¶moJ H$am¶Mo ˶m§Zr R>adbo nU {WAm°gm°’$sÀ¶m H$‘©H$m§S> {Z JyT> {dÚoÀ¶m O§OmimVyZ nmoiboë¶m ñQ>S>vZr

ñdm‘rOtÀ¶m ¶m CËgmhmda nmUr AmoVbo. ‘J ñdm‘rOtÀ¶mhr {dMmamV ~Xb Pmbm. Zdo H$‘©H$m§S> {eH$dʶmMm ZmX ˶m§Zr

gmoSy>Z {Xbm. ho 2 Zmoìh|~aÀ¶m nÌmVyZ {XgyZ ¶oVo. Zmoìh|~a ‘{hݶmV ˶m§Zr 24 Vmg dJm©Mo KoVbo.

Station coit ¶m B§1⁄2b§S>‘Yë¶m ^m¡{VH$dmar {dMmagaUrÀ¶m (Materialistic){dMmad§VmMm d B{WH$b gmogm¶Q>r

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 52 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 53

Am°’$ b§S>ZMo Vo à‘wI hmoVo. Z¡{VH$ AmMaUmVyZ g‘mOmMr CÞVr H$aʶmMo ˶m§Mo à¶ËZ hmoVo. AZoH$ {dÚmnrR>mer Vo g§~§{YV

hmoVo. ñdm‘rOtMr d ˶m§Mr 1 Zmoìho. amoOr Albermarle Hotel ¶oWo ^oQ> Pmbr. ˶mZ§Va 10 Zmoìh| amoOr ˶m§Zr ñdm‘rOr§Mo

ì¶m»¶mZ Am¶mo{OV Ho$bo d AZoH$ {dMmad§Vm§Mr AmoiIhr H$ê$Z {Xbr.

ñdm‘rOtMo Hotel Balboa Society a Balleren Society ‘ܶo ì¶m»¶mZ Pmbo. ¶m gmogm¶Q>rMo Arenautical, Geo-

graphical, Astronomical,Chemical, Meterological {df¶mVMo emók hmoVo. ñdm‘mrOtÀ¶m ì¶m»¶mZmMm {df¶ hmoVm.

Indian philosophy and Western society Indian Mirror À¶m 1 {S>g|~À¶m A§H$mV ˶mMm d¥Îmm§V à{gÕ Pmbm.

X{jUoH$S>À¶m MM©‘ܶo EH$ doJir àmW©Zm nÕV hmoVr. dS>©ñdW©, ~«mD$qZJ, Q>o{bgZ, bm°dob, Om°O© E{bAQ> ¶m§À¶m {ZdS>H$

H${dVm§Mo dmMZ hmoV Ago. Z§Va ~m¶~b‘Yë¶m H$mhr CVmao dmMbo OmV. n{hbm d Xþgam YS>m ñdm‘r {ddoH$mZ§X dmMrV. Vo

doXmVrb CVmao AgyZ d ˶mÀ¶mda ñdm‘rOr ^mî¶ H$aUmao ì¶m»¶mZ XoV. lr ñQ>S>vZm ˶m§Zr H$idbo hmoVo H$s, ^JdV²JrVm Am{U

~wÕOmVH$ ¶oVmZm KoD$Z ¶m.

11 Zmoìho§.Mm {X gmD$W ßbog ‘°JmPrZ À¶m A§H$mV a{ddma 10 À¶m g^oMm d¥Îmm§V à{gÕ Pmbm. ˶mV {df¶ hmoVm. The

basis of vedant Morality ¶m ^mfUmV ZmpñVH$ hmoVo, g§XohdmXr hmoVo, {ZY‘u hmoVo Am{U AmܶmpË‘H$ g˶mMm ‘mJmdmo KoUmao

dmQ>gê$hr hmoVo. ¶mn¡H$r ~aoM bmoa ñdm‘rOtZm {‘imbo.

ñdm‘rOtÀ¶m ‘w¸$m‘mÀ¶m OmJoOdiM EH$ Wmoa boIH$ g§JrV g‘rjH$ d Y‘m}nXoeH$ AmXaUr¶ hþO[aOrZmëS> ìhmdog

Huge Reginald Howeis amhmV hmoVo. Vo ‘moH$ù¶m ‘ZmMo gX²J¥hñW hmoVo. ˶m§Zr d ˶m§À¶m nËZrZo {eH$mJmo n[afXoVbo

ñdm‘rOtMo à^mdr ì¶m»¶mZ EoH$bobo hmoVo. ˶mMm C„oH$ ˶m§Zr ¶m 1896 bm à{gÕ Pmboë¶m nwñVH$mV Ho$bm Amho. ˶mV Vo

åhUVmV, ""¶m [h§Xÿ gmYyMm Moham {Z Jm¡V‘ ~wÕmÀ¶m Mohè¶mV {dbjU gmå¶ Amho. ¶m gmYyZo Amnbr ì¶mnmar g‘¥Õr, aº$a§OrV

¶wÕo Am{U Ym{‘©H$ Ag§~ÕVVm ZmH$mabobr Amho. ˶m§Mo n[afXoV A{Ve¶ gImob R>gm C‘Q>dUmao ì¶[º$‘Îd Am{U à^mdr

ì¶m»¶mZ hmoVo. ˶m‘wio n[afXoMr C§Mr dmT>br.

ñdV… h°doBg ho A{Ve¶ à^mdr dº$ hmoVo. ˶m§Zr 1883 ‘ܶo ¹$sÝg hmD$g {dH$V KoVbo VoWo Zm‘d§V d³Ë¶m§Zm {Z‘§{ÌV

Ho$bo OmV hmoVo. lr‘Vr h°doBg ¶m§Zm à{gÕ n|Q>a Wm°‘g ‘wgJ«moìh Omo‘ ¶m§Mr H$ݶm. {MÌH$boMm dmagm d{S>bm§À¶mH$Sy>Z

˶m§À¶mH$S>o Ambm hmoVm. ˶m§Mr The Art of Beauty , The art of Dress, The art of Decoration $¶m nwñVH$mZo

à{gÕr {Xbr d ˶m {df¶mVbm ˶m§Mm A{YH$ma {gÕ Pmbm. ¹$sÝg hmD$g ‘wimV 1717 Mr ~m§Ybobr. Mmëg© Xþgè¶mMr amUr

H°$WoarZ Am°’$ ~«mJm§Pm hr VoWo amhmV hmoVr. nwT>o H$dr d {MÌH$ma S>m§Q>o J°[~«Eb amoPoQ>rZo Vr B‘maV {dH$V KoVbr. ˶m§À¶mer lr‘Vr

h°doS>g² ¶m§Mm n[aM¶ åhUyZ Vr B‘maV ˶m§À¶mH$S>o Ambr ˶m§Zr {VMr XþéñVr d gOmdQ> A{Ve¶ CÎm‘ Ho$br.

16 Zmoìh|~a 1895 bm Ooìhm ñdm‘rOrZr ˶m Eo{Vhm{gH$ dmñVyV àdoe Ho$bm Voìhm lr h°doBg ‘moR>çm AmdmOmV ñdmJV

H$arV åhUmbo, Here comes the Master gmè¶m§Zr ¶m amOq~S>çm nmhþʶmMo ñdmJV Ho$bo. VoWo d¡pídH$ Y‘© ¶m {df¶mda

˶m§Mo ì¶m»¶mZ Pmbo. Vm. 23 Zmoìh|~a‘ܶo ˶mMm Jmofdmam à{gÕ Pmbm. OJmVrb gd© Y‘m©Vrb g‘mZ VËdm§Mm ñdm‘rOtZr

C„oI Ho$bm. 150 ‘mݶda ór nwéf CnpñWV hmoVo. The chief secretary for India, Sir F. Arbuthnot Am{U ñdm‘rOr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 52 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 53

’$ma OdiMo {‘Ì ~Zbo. Lord George Ripan hohr ñdm‘rOtMo {‘Ì ~Zbo. Vo ìhmB©gam°¶ Am°’$ B§{S>¶m 1880-84 ¶m

H$mbmdYrV hmoVo. b§S>Z‘ܶo Ago Ka ZìhVo H$s, ñdm‘rOtZm CKS>o ZìhVo. à˶oH$ diUmda ‘mJ© Iwbm hmoVm {Z ñdm‘rOtZr

˶mdê$Z gai ‘mJ©H«$‘U Ho$bo. In course of his western Mission, the way opened at every turning and

he simply strode along.

lr‘Vr Bgm~ob ‘mJ}gZ ¶m§Mo Ka Mma‘Obr amo ~§Jë¶m‘ܶo hmoVo. ˶m§Zr ñdm‘rOtZm ì¶m»¶mZmgmR>r {Z‘§{ÌV Ho$bo. 15,

16 lmoVo {ZdS>H$ d AmìhmZmË‘H$ {dMmam§Mo hmoVo. ˶mVM Hw$. ‘mH}$Q> Zmo~obb qd~ëS>ZÀ¶m a{hdmer hmo˶m. nwT>o ˶m {gñQ>a

{Zdo{XVm åhUyZ AmoiIë¶m Joë¶m. ˶mdoir ˶m§Mo d¶ 28 dfmªMo hmoVo. The Master As I saw him ho ˶m§Mo JmObobo

nwñVH$ ˶mV ñdm‘rOtÀ¶m àW‘ ^oQ>rMm C„oI$ Amho. ˶m§Zr Img ZdrZ gm§{JVbo Zmhr nU eara-‘Z ¶m{edm¶ AmË‘m, ñdËd

Amho. ‘mZdV AJå¶ eº$s Amho. lÕonojm AmË‘gmjmËH$ma hm Ym{‘©H$ AZw^dmMm Jm^m Amho. the one message of all

Religions to lie in the call to Renunciation.

19 ì¶m eVH$mVrb B§1⁄2b§S> ho gdm©Wm©Zo Zì¶m OJmMm H|$Ðq~Xÿ ~Zbo hmoVo. EH$ d¡Mm[aH$ dmXi {Z‘m©U Pmbo hmoVo. ݶyQ>ZZo

’$magm JmOmdmOm Z H$aVm Owݶm {1⁄4íMZ Y‘m©Vmbr {dídmgm§Zm CÕdñV Ho$bo hmoVo. S>oìhrS> øyZo Y‘©éT>rda àhma Ho$bm hmoVm.

gd© àH$maÀ¶m B§{жOݶ AZw^dmda àhma Ho$bo. H$dr {Z H$mX§~arH$mahr Zì¶m Am{dîH$mamÀ¶m dmQ>m emoYV hmoVo. VËdk H$moQ>Mo

{dMma à^mdr ~Zbo hmoVo. Ooåg {‘b, Om°Z ñQw>AQ>© {‘b à{gÕ hmoVo. Mmëg© S>m{d©ZMo Origin of species ho 1859 bm Va

Descent of Man ho 1871 bm nwñVH$ à{gÕ Pmbo. Wm°‘g hdñQ>mo ho g§XohdmXr, emók, Vm{H©$H$$¶m§Zr CËH«$m§Vrda ^mî¶ Ho$bo.

˶mVyZ Zì¶m ¶wJmMr gwadmV Pmbr. Zì¶m {nT>rbm dmQ>V hmoVo H$s {dkmZ Amnbo gmao àíZ gmoS>dUma. Am¡Úmo{JH$ H«$m§Vr‘YyZ Zdr

g‘mOaMZm d ñdmV§Í¶, g‘mZVm , ^yVX¶m Aer ‘yë¶ohr M{M©br OmV hmoVr.

ñdm‘rOtZm dmQ>V hmoVo H$s, B§1⁄2b§S>‘ܶo Anojonojm Mm§Jbm à{VgmX bm^bm Amho. A‘o[aHo$nojm A{YH$ H$mi ¶oWoM Á¶mMr

g§ñH¥$V d B§J«Or ^mfm Mm§Jbr Amho, Ago H$moUrVar ^maVmVyZ ¶oD$Z ¶oWë¶m doXm§V àMmamÀ¶m H$m‘mbm ‘XV hmoB©b. ñdm‘r

bmoH$m§V-A^oXmZ§X, am‘H¥$îUmZ§X, {ÌJwUm{VVmZ§X, gmaXmZ§X ¶mn¡H$s H$moUrVar ¶mdo Ago ñdm‘rOtZm dmQy> bmJbo. ‘mÌ ¶oWë¶m

{‘eZè¶m§À¶m XmT>oV hmV KmbyZ Vw‘Mo AÞ Vwåhmbm {‘idmdo bmJob. ¶oWo gmYy, g§Ý¶mem§Zm qH$‘V Zmhr. Vwåhr {H$Vr H$R>moa

n[al‘ H$aVm {H$Vr kmZr AmhmV ¶mbm qH$‘V Amho, {H«$¶merbVobm ‘hÎd Amho.

^maVmVë¶m am‘H¥$îU {‘eZÀ¶m g§Ý¶mem§Zm nmpíM‘m˶ XoemV OmD$Z Ago YmS>g H$aʶmMr ^rVr dmQ>V hmoVr. ˶m‘wio

{VH$S>o Omʶmg H$moUr YOoZm. ñdm‘rOtZr Zmoìh|~aÀ¶m eodQ>r B§1⁄2b§S> gmoS>bo. ñdm‘rOtZr ^maVmVrb Jwé~§Yy§Mr CXmgrZVm nmhÿZ

amJmamJmZo ˶m§Zm nÌmVyZ AmVm ¶mnwT>o Vw‘Mr H$moUmMrhr ‘XV ZH$mo, ‘r EH$Q>m O‘ob VodT>o H$aVmo Agm gya 춺$ Ho$bm. ˶mMm

n[aUm‘ åhUyZ ñdm‘r gmaXmZ§X B§1⁄2b§S>bm OmʶmgmR>r ~moQ>rV ~gbo. ñdm‘rOtZm ^maVmVhr {R>H${R>H$mUr H|$Ðo gwê$ H$amd¶mMr

hmoVr A^oXmZ§Xm§Zr {‘aV ¶oWo, {edmZ§Xm§Zr Aë‘moam, AI§S>mZ§Xm§Zr O¶nya d AO‘oabm, Abdma, IoVar ¶oWo emIm H$mT>mì¶mV

Va am‘H¥$îUZ§Xm§Zr gd© ~§Jmb^a emIm H$mT>mì¶mV Ago ñdm‘rOtZr H$idbo Amho. qH$~hþZm gmè¶m OJ^a H$m¶© ngamdo Aer

ñdm‘rOtMr ‘hÎdmH$m§jm We must set the whole world afire.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 54 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 55

ñdm‘rOtZr ‘ÐmgÀ¶m Abm{g§Jm§Zm ~«÷dmarV ho B§J«Or ^mfoVrb ‘m{gH$m~Ôb g{dñVa gyMZm {Xë¶m. n{hbo XmoZ A§H$

Am°³Q>mo~aAIoa ˶m§Zm {‘imbo. ˶m~Ôb Vmo§S>r ñVwVr, WmoS>m AmaS>mAmoaS>m ñdm‘rOtZm Ho$bm. ¶mnwT>o n¡go ‘r nmR>dy eH$Uma Zmhr.

B§1⁄2b§S>‘ܶo H$‘mB© H$mhr Zmhr IM© ‘mÌ Amho. ¶oWo Mm§Jbo {‘Ì bm^VmhoV. Vo nwT>o‘mJo ‘m{gH$mbm hmV^ma bmdVrb. ‘r Am{U

ñQ>S>u ‘m{gH$mgmR>r boI nmR>dy Agohr ñdm‘rOtZr H$idbo Amho.

27 Zmoìh|~abm ñdm‘rOr {bìhanybhÿZ ݶy¶m°H©$bm OmʶmgmR>r ~moQ>rV ~gbo. ìhmB©Q> ñQ>ma bmB©ZMr {~«Q>m{ZH$ ZmdmMr Vr ~moQ>

hmoVr. AR>am AmR>dS>çmZ§VaÀ¶m dmñVì¶mZ§Va ñdm‘rOtZr B§1⁄2b§S> gmoS>bo hmoVo. Zì¶m H$m‘mÀ¶m ew^ma§^m~Ôb Vo g‘mYmZr hmoVo.

hr ~moQ> drg dfmªnydu ~m§Ybobr OwZr, H$‘r doJmZo MmbUmar hmoVr. Am¶©b§S>À¶m nÌmgmR>r Vr Wm§~br {Z ‘J A°Q>bm§{Q>H$

‘hmgmJamV Idiboë¶m g‘wÐmVV bmQ>mda hobH$mdo ImV Mmbbr. ¶m g‘wÐàdmgmV ñdm‘rOtZm AVmoZmV Ìmg Pmbm. ewH«$dmar

6 {S>g|~abm nhmQ>o 4& bm ~moQ> ݶy¶m°H©$Odi Ambr Voìhm CUo ghm A§e Aer JmoR>dUmar W§S>r nS>br hmoVr. ˶mV ^a åhUyZ

OmoamMo dmaohr dmhV hmoVo. AmH$me {Za^« hmoVo. gy¶m}X¶mbm ‘°Zh°Q>Zbm ~§Xamda ~moQ> bmJbr. {bAm°Z b±S>g²~J© (ñdm‘r H¥$nmZ§X)

˶m§Zm ݶm¶bm Ambo hmoVo. ˶m§Zr XmoZ ‘moR>çm Imoë¶m ^mS>çmZo KoVë¶m hmo˶m. VoWo ñdm‘rOr nmohMbo.

˶m§Mo A‘o[aHo$Vbo nwZamJ‘Z nÌH$mam§À¶m ZOaoVyZ gwQ>bo Zmhr. a{ddmaÀ¶m 8 {S>g|. 1895 À¶m "ݶy¶m°H©$ dëS>©' ‘ܶo dmVm©

à[gÕ Pmbr. Vwåhr {1⁄4íMZ Agm, ‘wgb‘mZ dm ~«m÷U qH$dm ZmpñVH$ , g§XohdmXr, H°$Wm°{bH$ ˶m§Zm H$mhr ’$aH$ nS>V Zmhr.

˶m§À¶m ‘Vo AmVë¶m àH$memZwgma, {ddoH$mZwgma gX²dV©Z H$am EdT>oM Vo gm§JVmV. ݶy¶m°H©$‘ܶo ˶m§Mr ‘mZgemó Vo AܶmË‘

¶m {df¶mda ì¶m»¶mZo hmoVrb Am{U ñdV…Mr d¡pídH$ Y‘m©Mr H$ënZm Vo ‘m§S>Vrb. Vo Mma àH$maMr ‘mUgo ‘mZVmV -

1) ~m¡{ÕH$ 2) ^md{ZH$ 3) JyT>dmXr 4) H$m‘ H$aUmar.

WmD$O§S> Am¶b§S> nmH©$‘ܶo Xrjm KoVbobo XmoZ g§Ý¶mer ñdV§ÌnUo dJ© MmbdrV AgVmV. EH$mdf¶r ñdm‘rOtÀ¶mH$S>o

VH«$ma ¶oVo. ˶m 춺$sH$Sy>Zhr ñdm‘rOtZm nÌ ¶oVo. ‘J ñdm‘rOr g{dñVa nÌmZo H$idVmV H$s, "‘r g§Ý¶mg KoVbm VoìhmM R>adbo

H$s H$Xm{MV ^wHo$Zo ì¶mHw$i hmoD$Z Amnbm ‘¥Ë¶yy hmoB©b. nU ˶m~m~V H$moUmH$S>o VH«$ma H$am¶Mr Zmhr, ‘bm {OVHo$ g‘Obo

Vo hmVMo gd© ‘r XoD$Z Q>mH$Vmo. ‘m¶mnojm A{YH$ Á¶m§Zm g‘Obo Aem 춺$s dm g§ñWmH$S>o Vwåhr OmD$ eH$Vm. ‘mJ©Xe©Z KoD$

eH$Vm. ‘r ¶oWyZ H$mhr Am{W©H$ ‘XV nmR>dy eH$V Zmhr. B§1⁄2b§S>‘ܶo IM© H$amdm bmJVmo, ‘bm ˶mVyZ àmár Zmhr. Vwåhr Vw‘À¶m

nm¶mda C^o amhm.

ñdm‘rOtÀ¶m AZwnpñWVrV ñdm‘r Aä¶mZ§X ¶m ‘{hbm g§Ý¶mer d ñdm‘r H¥$nmZ§X ¶m XmoKm§Zr Amnmnë¶m narZo ñdm‘rOtMo

H$m‘ Mmby R>odbo. ˶mV ’$maer àJVr Zgbr Var AmR>dS>çmMo dJ© ݶy¶m°H©$‘ܶo Mmby am{hbo d S>oP°B©Q>, ~w’$bmo, {‘{MJZ

¶oWo emIm gwé Pmë¶m. ñdm‘rOr ݶy¶m°H©$bm naVë¶mda g‘wÐàdmgmÀ¶m AmOmamVyZ ~ao ìhm¶bm ˶m§Zm H$mhr H$mi bmJbm.

ñdm‘rOtZr Owݶm H$mhr {‘Ìm§Zm ~mobdyZ KoVbo. ݶy¶m°H©$bm H$m‘mMm Xþgam Q>ßnm ˶m§Zm gwê$ H$am¶Mm hmoVm. {eH$mJmo d S>oQ´>mB©Q>

¶oWohr dJ© ^adm¶Mo hmoVo. {edm¶ Omhra ì¶m»¶mZmnojm ImgJr dJ© d Vohr ‘mo’$V ^adʶmMr BÀN>m hmoVr. {1⁄4pñVZmbm 8 {S>g|.

95 bm ˶m§Zr nÌ nmR>dbo. ˶mV hr BÀN>m 춺$ Ho$br. Xþgè¶m nÌmV Vo åhUUVmV, {1⁄4g‘g gmOam H$aʶmgmR>r ‘r ~mhoa

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 54 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 55

OmUma Amho {Z ‘J H$m‘mbm bmJUma. na§Vy 9 {S>g|~anmgyZ 23 {S>g|~an¶ªV ñdm‘rOr gH$mi d g§Ü¶mH$miÀ¶m dJm©V nyU©nUo

JH©$ hmoD$Z Jobo.

Hw$. dmëS>moZm EH$ {Xdg ñdm‘rOr åhUmbo, gmd©O{ZH$ ñd¶§nmH$Ka AñdÀN> amhVo. Vy ‘m¶mgmR>r ñd¶§nmH$ H$aerb? ˶m

AmZ§XmZo V¶ma Pmë¶m. ˶m Iyn Xÿa A§Vamdê$Z KmoS>m-JmS>rZo ¶o-Om H$arV. ˶m OodU ~Z{dV, g§nmXZ, ZmoQ>g² KoUo, {eH$dUo,

ì¶dñWm nmhUo, ày’$g² VnmgUo d ¶oUm-OmUmè¶m§Zm ^oQ>Uo hr gmao H$m‘o H$arV. ˶m§Zm ñdm‘rOr h[aXmgr åhUV.

EH$ {Xdg EbZ dmëS>m|À¶m S>moù¶m§VyZ Aly ¶oV hmoVo. Vo nmhÿZ ñdm‘rOtZr {dMmabo, EbZ H$m¶ Pmbo? H$m¶ KS>bo H$m

dmB©Q>? Vr åhUmbr, Xþgao bmoH$ Vwåhmbm Ìmg XoVmV nU ˶m§Zm Z amJmdVm Vwåhr ‘bmM ~mobVm. ‘r Vwåhmbm Iye H$aʶmgmaIo

H$m‘ H$arV Zmhr, ¶mda ñdm‘rOr åhUmbo, ho ~K ‘r ˶m§Zm AmoiIV Zmhr ‘J ˶m§Zm H$go amJmdUma? Vmo amJ Vw¶mda {ZKVmo.

‘r Amnë¶m ‘mUgmda amJmdUma Zmhr Va na³¶m§da? ¶mZ§Va ‘mÌ EbZZo H$Yrhr ñdm‘rOtÀ¶m amJmdʶmda VH«$ma Ho$br Zmhr.

CbQ> Vr ñdm‘rOtÀ¶m {ZH$Q>dVu¶m§n¡H$s EH$ ~Zbr.

doXm§V gmogm¶Q>rZo hoamëS> d dëS>© ¶m d¥ÎmnÌmV EH$ Om{hamV à{gÕ Ho$br. em°Q>©h±S> am¶Q>a hdm. AZoH$ Vmg ì¶m»¶mZo

AmR>dS>çmVyZ H$mhr doim KoD$ eHo$b ˶mZo AO© H$am. 228, npíM‘ 39 dm añVm. ¶mZ§Va Omogrh Om°Z JwS>drZ ¶m VéUmZo

AO© Ho$bm {Z Vmo éOy Pmbm. ¶m 춺$sZo doXm§V Midir‘ܶo ’$ma ‘moR>o H$m‘ Ho$bo. ñdm‘rOtZr ¶mnyduM åhQ>bo hmoVo H$s, ‘mPr

g˶mda {ZVm§V lÕm Amho. B©ída ‘XV nmR>dob {Z g‘W© hmVm§Mr ‘XVhr nmR>dob.

Ë`mMo AmOmo~m Omoqgh JwS>drZ Josiph Goodwin was a western Minister of Scarborough, Yorkshire

hmoVo.

Ë`mdoir Oo. Oo. JwS>drZ n§Mdrg dfm©Mm Vê$U hmoVm. 11 df} d¥ÎmnÌ ì`dgm`mV Kmbdbr hmoVr. VrZ d¥ÎmnÌo g§nm{XV

H$aÊ`mMm AZw^d hmoVm. ñdm‘rOtÀ`m gm{ÞÜ`mV Vmo Ambm. ñdm‘rOr Ë`mbm Amnë¶m ^yVH$mimVrb OrdZm{df`r ~mobV. hm

VéU nyU© ~XbyZ Jobm {Z ñdm‘rOr§À`m H$m`m©bm Ë`mZo nyU©nUo dmhÿZ KoVbo. doXm§V Midirer Vo EH$ê$n Pmbo.

ñdm‘rOtÀ`m ~mobÊ`mÀ`m JVrer Vmi‘oi gmYyZ eãX~Õ H$aUo gmono H$m‘ ZìhVo. JwS>drZZo Vo Ho$bo. dJm©Vrb ^mfU

Ë`mM{Xder Q>m`qnJhr H$aV. Ë`mVyZ ñdV…gmR>r ’$maM WmoS>m doi Ë`m§Zm {‘io. Zm‘‘mÌ nJma KoV. Vmohr H$gm~gm OJÊ`mbm

AmYma XoUmam.

ñdm‘r H¥$nmZ§X ({bAmZ b±S>g²~J©) hm `m H$mimV WmoS>m ’$Q>Hy$Z dmJV hmoVmo. Ë`mbm JwS>drZ qH$dm Hw$. dmëS>m|Mm gd©Ì

dmda Ë`mbm ê$MV ZìhVm. AmnU {H$Vr ñdm[^‘mZr AmhmoV, ñdV§Ì ^>mS>çmÀ¶m ImobrV amhVmo d ñdm‘rOtZr Amnë¶m OodUmV

Vwhr Ood Ago gm§{JVbo Var ‘r ñdV§Ì OodVmo. `m Jmoï>r Vmo gmam ~wb `m ~mB©Zm {bhrV Ago CÔoe hmoVm H$s Ë`m Am{W©H$ ‘XV

H$arV Vr ‘XV dmT>dyZ {‘imdr.

ñdm‘rOtÀ`m dJm©bm 120 n`ªV bmoH$ O‘V {Z Ë`m XmoZ Imoë`m ^ê$Z OmV. EH$ {eî` Ë`m§Zm åhUmbm, ""‘bm dmB©Q>

dmQ>Vo. Vw‘Mo BVHo$ ‘m¡ë`dmZ {dMma EoH$m`bm H$‘r bmoH$ O‘VmV.'' `mda ñdm‘rOr Ë`m§Zm åhUmbo, ''‘mÂ`m ‘ZmV AgVo Va

hOmamo bmoH$ O‘bo AgVo nU ‘moOHo$ {Z {ZdS>H$ bmoH$M hdoV. Aer ‘mUgoM Iao AmÜ`m[Ë‘H$ H$m`© H$aVrb Am{U Vo `eñdr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 56 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 57

H$ê$Z XmIdVrb. Oa Am`wî`mV EImÚmbm Oar ‘r ‘wŠVrn`ªV nmohMdy eH$Vmo Va ‘mPo n[al‘ H$mhr ì`W© Jobo ZmhrV. CbQ>

Vo gmW©H$s bmJbo, AgoM g‘OoZ.''

^ŠVr `moJmda dJ© Mmby AgVmZmhr Vo AemM AWm©Zo ~mobbo. OJmV B{Vhmg KS>dUmao ‘yR>^a bmoH$M hmoVo. Vo ~moQ>mda

‘moOÊ`mBVHo$ ~mH$sMr g§»`m {ZaW©H$. H$Xm{MV ‘mÂ`m‘mJo gd©ñd An©U H$aUmao 10-12 M bmoH$ AgVrb. ór-nwéf n{dÌ

Am{U àm‘m{UH$ AgVrb.

ñdm‘rOtZr Oa H$Yr gwMdbo H$s EImÚm {Xdg Šbmgbm gwÅ>r Úm`Mr Va gmao ZmamOr ì`ŠV H$arV. dH$sb, {ejH$,

Cƒ^«y g‘mOmVbohr bmoH$ Ë`m J[a~m§Zm nadSo>b Aem {R>H$mUÀ`m Ë`m OmJoV ³bmggmR>r `oV. døm KoD$Z eãX Z² eãX {Q>nyZ

KoV.

Ë`mdoir `wamon-A‘o[aHo$V gd©Ì JmObobr Jm[`H$m Emma Thurshy B‘m W`©~o CnpñWV AgV. Ë`mZr {H$VrVar

amOo-‘hmamOo§g‘moa Jm`ZmMo H$m`©H«$‘ Ho$bo hmoVo. A±Q>ZmoB©Q>Zo ñQ>{bªJ (Antinoit Sterling) `m 1880 À`m H$mimV OJà{gÕ

~°bmS> qgJa Ballad Singer hmoË`m Ë`mhr dJm©bm `oV, Va ‘oar ‘oßg S>m°O Ho$Q> S>1⁄2bg {d1⁄2JrV Mary Mapes, Dodge

and Kate Dougles `m à{gÜX bo{IH$m AmdOyZ CnpñWV amhmV. à{gÜX H$dr Ella wheeler wilcux {dbm {dbH$m§³g

d Ë`§mMm Zdam XmoKohr `oV. Nikola Tesla {ZH$mobm Vogbm `m§À`mgmaIo Wmoa emókhr dJm©bm CnpñWV amhmV. Vo Iyn JH©$

AgV. nU ñdm‘rOtÀ`m dJm©gmR>r doi H$mT>rV. hr gmar ‘§S>ir EH$‘oH$mer n[a{MV Pmbr {Z EH$m Hw$Qw>§~mgmaIr g§nH©$ R>ody$

bmJbr. Eoamb `m d¥ÎmnÌmMm dmVm©ha {b{hVmo H$s, ""XmoZ Imoë`mÀ`m ‘Ü`^mJr ñdm‘rOr ~gV Am{U XmoÝhr ~mOybm Jar~,

lr‘§V, A{e{jV, {e{jV gmao ~gV. gmè`m§À`m Mohè¶mda EH$M J§^ra ^md. Ago Ho$di ^º$mMo eãX Zìho Va ñdm‘rOtÀ`m

à^mdr ì`pŠV‘ÎdmZo EH$m Mw§~H$s` epŠVZo gmao ^mamhÿZ OmV.

bm°am 1⁄2boZ (Laura Glenn) `m§Mo Zm§d Xod‘mVm. Ë`m§Zr `m dJm©À`m AZoH$ Jmoï>r Zm|X Ho$ë`m. ñdm‘r A^oXmZ§XmZr {b{hbo

Amho. ñdm‘rOtÀ`m `m dJm©bm ~gë`mda EoH$Vm EoH$Vm Ago OmUdy bmJbo H$s ‘mPr Hw$§S>{bZr OmJ¥V hmoD$Z da da {ZKmbr

Amho. hm g§X^© 1900 gmbmVrb dJm©Mm Amho. nU Ë`mnyduMo 1895 d 1896 À`m dJm©Vhr ñdm‘rOtMr AgUmè¶m OmXy‘`

Am{U Mw§~H$mgmaIm AmH$f©UmMr eŠVr OmU[dë`mMo Zm|Xbo Amho. {g`a Xod‘mVmZr Amnbm AZw^d {b{hbm Amho, ‘mPm Iam

`moJr åhUyZ Vwbm Amerdm©X XoVmo. `m eãXm~amo~a ‘mÂ`mV {dÚw„Vm àdmhr Pmë`mMo OmUdV Ago. ^ŠVr `moJmdaMr ñdm‘rOtMr

^mfUo {S>g|~aÀ`m Xa gmo‘dmar Am{U 16 Vm d 23 VmaIobm dJ© ^aV "^pŠV`moJ' ho nwñVH$ `m dJm©Mo g§H$bZ hmo`.

lr. ñQ>S>uZm b§S>Z‘Ü`o dJ© MmbdÊ`mg Cn`wŠV R>amdoV åhUyZ ñdm‘rOtZr H$‘©`moJ, ^ŠVr`moJMr AàH$merV nmZo nmR>dyZ

{Xbr. ñQ>S>uZr Ë`mMr N>mZ nwñVHo$ H$mT>br. amO`moJMr nÌHo$ N>mnbr. nU `mMr ñdm‘rOr§Zm H$ënZm ZìhVr. Ý`y`m°H©$ gmogm`Q>rZo

Ë`mMo h¸$ KoVbo hmoVo. nU H$mhr H$m AgoZm nwT>À`m {nT>rbm ñQ>S>vÀ`m‘wio ñdm‘rOtMo ~mob nwñVH$ ñdê$nmV bm^bo.

^yVmIoVmÀ`m Jmoï>r, M‘ËH$ma, JyT> OJV `m~m~V EImXm {eî` A{YH$ OmUyZ KoÊ`mg CËgwH$ Agbm Va ñdm‘rOr Ë`mbm

amJmdV, Agë`m ’$mbVy Jmoï>tMm {dMma H$aÊ`mV ‘m¡ë`dmZ doi KmbyZ ZH$m Ago Ë`m§Mo gm§JUo Ago. ‘mZdr ñd^mdmÀ`m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 56 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 57

‘`m©Xo‘wio AmnU B©ídamMo ‘mZdr {MÌ aoImQ>Vmo . nU ‘mZdr ñd^mdmÀ`m ‘`m©Xmn{bH$So> Jobmo Va Vo {MÌ {H$Vr Anwao hmoVo

g‘Obo. ‘mÌ H$moUË`mhr n[apñWVrV `oeyp1⁄4ñV qH$dm ~wÕ `m§Zm hdoVyZ CS>Umao OmXyJma ~Zdy ZH$m. Vgbm ‘yI©nUm H$ê$ ZH$m.

`oey AmÜ`mpË‘H$ Z¥Ë` H$am`bm `oVmV. Agë`m Wmnm ‘maUmao bmoH$ ‘bm `m XoemV ^oQ>bo AmhoV. ho ‘hmË‘o `m nÜXVrZo H$Yrhr

`oV ZmhrV Oa OrdZ ~XbyZ OmB©b. `oeyMr ‘hmZ epŠV Ë`mÀ`m M‘ËH$mamV Zmhr qH§$dm ì`mYr{ZdmaUmV Zmhr. EImXm ‘yI© hr

Aem Jmoï>r H$ê$Z XmIdob ‘r Aer H$mhr ‘mUgo nm[hbr AmhoV. Aem epŠV AgVmV nU Ë`m amjgr eŠVr AgVmV. åhUyZ

`oeyMr nyOm H$aVmV. Ë`mbm àmW©Zm H$aVmV. Amåhr H$emMm emoY KoV AmhmoV `mMo ^mZ R>odm. H$aUmam Jwbm‘{JarVyZ ‘wŠV

H$aUmam Am{U B©ídam{^‘wI ~ZdUmè¶m eŠVrMm emoY ¿`m.

Y‘© åhUOo {H$amUm XwH$mZ Zìho

^pŠV`moJmn`ªÀ`m EH$m dJm©V Vo åhUmbo, ""Y‘© åhUOo {H$amUm XwH$mZ Zìho. XodmOdi ^m¡{VH$ Jmoï>tMr Vwåhr gVV `mMZm

H$amdr. ñdJ© hr Ë`mM ‘mbmn¡H$s EH$ Jmoï> Vwåhr ‘mJVm. ^ŠV hmoÊ`mMr n{hbr AQ> åhUOo Ë`mZo Aem `mÀ`m ^m¡{VH$ BÀN>m

gmoS>m`bm hì`mV. Agm ñdJ© `m n¥Ïdronojm ’$magm doJim ZgVmo. VoWo AmnUmbm H$mhr Xw…Io AmhoV {Z gwIhr AmhoV. WmoS>`m

H$‘r OmñV ’$aH$mZo `m Jmoï>r AmnU AZw^dVmo. Amnë`m Mm§Jë`m H$m‘m‘wio ^anya Im`bm ß`m`bm {‘iob qH$dm AJXr H$‘rhr

{‘iob. H$Xm{MV dQ>dmKimgmaIo hdoVyZ CS>Ê`mMr eŠVr. q^Vrda CS>çm ‘maVm `oVrb qH$dm âb±MoQ>À`m ImobrV AMmZH$

àJQ> hmoUo, Agë`m Jmoï>r `oʶmnojm A§Ymè¶m ImobrV nSy>Z amhUo nadSo>b. p1⁄4íMZ H$ënZoà‘mUo ñdJ© åhUOo Vrd« ñdê$nmVrb

B§{X«` gwI AgVo. ‘J Xod Agm H$gm Agy eHo$b. hOma doim ñdJm©V Omb {Z {VVŠ`mM doim Imbr H$mogimb. àíZ Agm

Amho H$s Aem {ZgJ© {Z`‘mnmgyZ Vwåhr Vw‘Mr gwQ>H$m H$er H$amb. AmnU BVHo$ AZ¡g{J©H$ ~Zbmo AmhmoV H$s Z¡g{J©H$ H$go

AgVo hoM Amåhmbm H$iV Zmhr. Añgb Z¡g{J©H$ Amåhmbm g‘mYmZhr XD$ eH$Uma Zmhr. àË`oH$ Jmoï>rbm Amåhr Km~abmo.

W§S>r, gXu, nS>go, ImUo-{nUo g§nH$m©V `oUmar ‘mUgo AZoH$ Jmoï>rZm Km~aVmo. Am‘Mo gmao Am`wî` åhUOo ^rVrMo ^bo‘moR>o J{UV

~Zbo Amho.

ñdm‘rOrZr p1⁄4g‘ggmR>r 23 qS>go~a ^ŠVr `moJmdaÀ`m dJm©Mm g‘mamon Ho$bm. kmZ `moJmdarb dJm©V ñdm‘rOtZr

gm§{JVbo, kmZmÀ`m àH$memZo AkmZ {ZKyZ OmUo ‘hÎdmMo Amho. kmZm‘wio Xw…ImMm Zme hmoVmo. OJ Mm§Jbo ~Zbo. AmnU ‘wŠV

hmoVmo. nU H$moUVo kmZ agm`Zemó, ^m¡{VH$emó, AdH$me, ^y{dkmZ `m kmZmbm WomS>m Cn`moJ hmoB©b nU Vw‘À`m ñdV…À`m

ì`pŠV‘ËdmMm, ñd^mdmMo kmZ, AmË‘kmZ ‘hÎdmMo Vwåhr H$moU AmhmV ho Vwåhmbm g‘Obo nm{hOo. Vw‘À`mVrb A‘`m©X

eŠVrMr OmUrd Vwåhmbm ìhm`bm hdr. ‘J Vw‘Mr gmar ~§YZo, e§¥Ibm VwQy>Z nS>Vrb.

6 OmZo 1896 amoOr ñdm‘rOrZr lr`wV ñQ>S>uZm nÌ {b{hbo. H$‘©nwamUmVrb H$mhr ‘OHy$a ‘bm ‘mÂ`m ZmoQ>g²‘Ü`o gm‘m{dï>

H$am`Mm Amho. nmV§Obr `moJgyÌm§Mo ‘wŠV AZwdmX d Ë`mdarb ^mî¶ amO`moJmV g‘m{dï> Amho. ñdm‘rOrZr Hw$. dmëS>moZm hm

‘OHy$a gm§[JVbobm Zmhr, Ago AbrH$So> ñnï> Pmbo. Vo Class talks dJm©Vrb {dMma hmoVo.

‘Ü`§Var gd© Y‘m©Zm gm‘m{dUmar Temple Universal ZmdmMr g§»`m ñWmnZ Ho$br. Indian Mirror À`m 22 Am°JñQ>

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 58 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 59

1895 bm Ver ~mV‘r à{gÕ Pmbr. The Swami has established in every principal town in the united

states a branch of his new association called Temple Universal. nwT>o ñdm‘rOtZr `m ZmdmV ~Xb H$ê$Z

"‘w‘wjw' Ago R>odbo d › hm gdm©~Ôb AmXa nyÁ`^md ì`ŠV H$aUmao ~moY{MÝh R>adbo. {dMmamMm àgma H$aÊ`mgmR>r g§ñWoMr

JaO ñdm{‘OrZm nQ>br d Ë`mMo g^mgXhr dmT>dÊ`mMo Ë`mZr `moObo. Ë`mZ§Va Vedant Society Mr ñWmnZm Pmbr.

"hoamëS>' gma»¶m d¥ÎmnÌmV ñdm‘rOtÀ`m {dMmamda AmYmarV H¥$nmZ§XmMo boI à{gÕ hmoD$ bmJbo. emH$mhmar Amhma KoV

{Xdg-amÌ ñdm‘rOr H$ï> CngV hmoVo. Ë`m§À`m H$mhr ^ŠVm§Zm dmQ>V hmoVo H$s Aem n[al‘mZo ñdm‘rOr AmOmar nS>Vrb.

ݶy¶m°H©$ OmZodmar / ’o$~«wdmar 1896lr. {bJoQ> `m§À`m hS>gZ ZXrH$mR>À`m, Ý`y`m°H©$nmgyZ 80 ‘¡bmdaÀ¶m {Zdm§V OmJr ñdm‘rOrZr Xhm {Xdg Kmbdbo. Ë`m

{ZgJ©aå` {R>H$mUr ñdm‘rOr VmOoVdmZo Pmbo. Ë`m§Mr àH¥$Vr CÎm‘ hmoVr. emar[aH$Ñï>`m Vo gm‘Ï`©dmZ hmoVo. Vo Ý`y`m°H©$bm naV

Ambo. 3 OmZo 86 amoOr Ë`m§Zr lr‘Vr ~wbZm nÌmZo d¥Îmm§V H$idb>m. ~mëQ>r‘moAabm OmÊ`mMo `moObo hmoVo. H$mhr {R>H$mUMo

(Procopeia) So>Q´>mB©Q> {eH$mJmo `oWo OmÊ`mMr eŠ`Vm Zmhr, Agohr Ë`m§Mo H$idbo.

`mZ§VaMo gmSo>VrZ ‘{hZo ñdmµ‘rOrZr àM§S> VmU ghZ H$arV A{dlm§V H$m‘mV Kmbdbo. 5 OmZodmarnmgyZ hmS©>‘Z (Hard-

man Hall) hm°S>‘Ü`o n{hë¶m Mma a{ddmar ñdm‘rOtMr ì`mImZo Pmbr. W§S>rMm H$S>mH$m AgVmZmhr Ý`y`m°H©$dmgr`m§Zr JXu

Ho$ë`mMo d¥ËV Ý`y`m°H©$ db©Q> Q>o{bJ«m‘Zo 6 OmZodmarbm à{gÕ Ho$bo. Ë`mV ñdm‘tZr A‘o[aHo$V Amë`mnmgyZ Ë`m§Zr `oWo Ka Ho$bo

Amho. Ë`m§À`m {dìXËVoZo AZoH$ OU ^mamdyZ Jobo. Ë`m§Mr Ý`y`°mH$ So>Q´>mB©Q> {eH$mJmo, {gZ{gZmQ>r, ~moñQ>Ýg, ~wH«$br~ `m {R>H$mUr

Ë`m§Zm Ag§»` AZw`m`r bm^bo AmhoV. C§Mnwao, gw§Xa ì`pŠV‘Îd, EImÚm {MÌmMm {df` R>amdoV, Ago XoIUonU ñdm‘rOr§Zm

bm^ë`mMm C„oI AmT>iVmo. Ë`m§Mo VËdkmZmMo dJ© ‘mo’$V Agë`mMmhr C„oI Amho. nU ñdV…H$So> ñdm‘rOrMo ’$mago bj

Zgm`Mo `m~m~V EH$ àg§J dmëS>moZr X`m‘mVm§Zm gm§{JVbo. Vmo nwT>rbn‘mUo-XmoZ C§M pIS>Š`mV EH$ Amagm bmdbobm hmoVm. Vmo

O[‘ZrnmgyZ N>Vmn`ªV C§M hmoVm. Ë`mMo ñdm‘rOtZm AmH$f©U dmQ>V µhmoVo. nwZ…nwÝhm Vo Amaemg‘moa C^m amhmV hmoVo. {OÊ`mdê$Z

{dMma‘3⁄4 hmoD$Z Vo Imbr da MmbV hmoVo. Hw$. dmëS>mo Vo nmhV hmoË`m ñdào‘mMm AmVm ’w$Jm ’w$Q>Ê`mMr doi Ambr Ago ˶m§Zm

dmQ>Vo. BVŠ`mV ñdm‘rOr Ë`m§À`mH$So> dibo {Z åhUmbo, EbZ hr EH$ AmíM`m©Mr Jmoï> Amho. ‘r H$gm {XgVmo ho ‘bmM

AmR>doZm. Amaemg‘moa C^m AgVmo. VodT>çmnwaVoM eara^mZ amhmVo. nmR> {’$adbr H$s ^mZ hanVo.

lr JwS>drZ `m§Zr lr‘Vr ~yQ> `m§Zm nÌmZo H$i{dbo H$s, Ý`y`m°H©$ gmgm`Q>rH$So> The claims of Religion Imortality

{df`mda 5 OmZo 17 OmZo .d 15 {S>g| 95 Mma dJ©Vrb {dMma Q>mB©n> ñdê$nmV CnbãY AmhoV. Ë`mZ§Va Ë`m N>mnrb ñdê$nmV

{ZKmë`m. JwS>drZ Q>mB©n H$aV dmëS>mo g§nmXZ H$aV d ñdm‘rOr VnmgV ‘J ày’$arS>tJ, ‘wÐU `m ‘mJm©Zo nwpñVH$m à{gÕ hmoD$

bmJë`m. The Ideal of a Universal `m 12 OmZo. a{ddmar `m {df`mdaMo ì`m»`mZ `m gmè¶m N>moQ>`m nwñVrH$m 10

go§Q>bm EH$ ¶m $qH$‘VrV ì`m»`mZmÀ`m {R>H$mUr {dH«$sgmR>r CnbãY Ho$ë¶m Joë¶m. A‘o[aHo$Vbr ñdm‘rOr§Mr n{hbrM àH$meZo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 58 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 59

hmoV. ñdm‘rOr§Zr A‘o[aH$m gmoS>br Var `m d¡Mm[aH$ g‘¥ÕrMm dmagm ˶m§Zr ‘mJo R>odbm .

hmS©>‘Z hm°S>‘`o 19 d 26 OmZo amoOr {Xboë`m ì`m»`mZmMo {df` hmoVo. The cosmos, The micro cosm ¶m

ì`m»`mZmMr nwpñVH$m H$m°g‘m°g ZmdmZo à{gÕ Pmbr d Ý`y`m°H$‘Yrb ~«m°Z Q>°ZmoÀ¶m gm{h˶ J«§Wmb¶mV {dH«$sgmR>r CnbãY

Pmbo.

51 dfm©À`m gmam ~Z©hQ>© Sara Bernhardt Am{U lr‘Vr {nQ>a Hw$na, hodrQ> boâQ>Z Am{U lr‘Vr {J`mZr ~oQ>rZr,

pìhŠQ>a ‘moaob, H°$amobrZ> S>çwAa, MmëW© ‘°Ï`yZ, H«o$JQ>m°Z do~, Zm°‘Z© {S>ìhmB©Q> hmD$W, ’|$S>r[aH$ ~mëS>drZ Am{U àom’o$ga {ZH$mobm

Aer Zm‘d§V ‘§S>ir lr d lr‘Vr A°[gQ>~ H$mo~rZ `m§Zr ~mobmdboë¶m nmQ>ubm CnpñWV hmoVr. hr nmQ>u Cƒ A[^ê$MrMr

gm§ñH¥$[VH$ ‘¡’$b hmoVr. Ë`m§Zm A{Ve` VÁk d à{gÕ Jm`H$, dmXH$, dŠVo `m§Zm A{dîH$mamMr g§Yr hmoVr.

gmam ~ZhQ>© Ë`mdoiÀ`m à{gÕrÀ`m {eIamda nmohMë`m hmoË`m. Ë`m§À`m Izeyl ZmQ>H$mbm ñdm‘rOr A~} {WEQ>ambm Jobo.

ñdm‘rOrÀ`m {ZdmñWmZmOdiM {WEQ>a hmoVo. ho ZmQ>H$ ^JdmZ Jm¡V‘ ~wÕ d VËH$mbrZ gm¡X`©dVr Am‘«nmbrÀ`m OrdZmda hmoVo.

Vo n°[ag‘Ü`o JmObo hmoVo. Vo gUgUmQ>r R>abo hmoVo Ë`mV B{Opßg`Z, Aao{~H$, H$m°n{Q>H$ (Coptic) Am{U Añgb ^maVr`

Ñí`ohr hmoVr. gmam ~ÝhmQ>© `m§Zr ^maVmV AZoH$ {R>H$Ur ñdV… OmD$Z Aä`mg Ho$bm hmoVm. `m gmè¶m H$ï>m~Ôb ñdm‘rOrZr gmam

~ZhmQ>© `m§À`mgmo~V H$m¡VwH$ dmQ>V hmoVo.

ñdm‘rOr ZmQ>H$mbm àojH$mV ~gë`mMo gmamZo nm{hbo {Z {VZo ñdm‘rOtMr ‘wbmIVrMr doi ‘mJyZ KoVbr. Ë`m ’o$«§M

Agë`mZo Ë`m§Mo B§J«Or Mm§Jbo ZìhVo. Ë`m‘wio Xw^mfH$mÀ`m ‘XVrZo H$mhr Vmg hr ‘wbmIV a§Jbr. OrdZmMm `eñdr diUmda

gmambm OrdZmMo ahñ` OmUyZ KoÊ`mMr BÀN>m Pmbr. Ë`mdoir gmamMr N>moQ>rer BÀN>mXoIrb ‘moR>‘moR>`m g‘«mQ>m§Zm Z‘dUmar R>abr

hmoVr. ñdm‘rOrZm Vr ~XMbZ ór Amho Ago dmQ>bo AgVo Va Ë`m§Zr {VÀ`mer àXrK© dmVm©bmnhr Ho$bm ZgVm nU So>Q´>m°B©Q> ’«$r

no«g ‘mM© 1 Ý`y`m°H©$dëS©>gma»`m d¥ËVnÌm§Zr ‘mÌ ñdm‘rOr-gmam ~Z©hQ>©, ~wÕ-Am‘«nmbr Aer VwbZm H$arV. nU 1870 À`m

Xaå`mZ n°[ag‘Ü`o {Z…ñdmWu Z{gªJ godmhr ho Xoe~m§YdmgmR>r Ho$br .ñdm‘rOr åhUyZ H$s OoWo OoWo ‘moR>onU àJV hmoV VoWo B©ídamMm

dmg AgVmo. gmam nwÝhm ñdm‘rOrZm 1900 gmb[ n°[ag‘Ü`o ^oQ>br Voìhmhr Vr åhUVo H$s ^maVmMr ’$ma àmMrZ g§ñH¥$Vr Amho.

Vr ^maV ho {VMo ñdßZ Amho.

{ZH$mobm Vogbm Nikola Tesla ¶m emók ‘wiMo `wJmoñbmpìh`mMo. Ë`mdoir MmirerVbo. J¥hñW BboŠQ´>mo‘°JZo{Q>ìh

doìhOMo JwUY‘© Ë`m§Zr E{S>gZnojm gyú‘VoZo ‘m§S>bo hmoVo. n°m{b’o$O AbQ>aZo{Q>ìh H$a§Q>, Cƒ Xm~, Cƒ {’«$¹o$Ýgr `m~m~V Vo

gË`mMo g§emoYZ OJà{gÜX Ambo hmoVo. ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À`m doXm§V H$m°g‘m°bm°Or ì`m»`mZm{df`r ñdm‘rOr§er Ë`m§Mr VmgZ²

Vmg MMm© Mmbo. 1896 gmbr Zm`Jmam Y~Yã`mda C^mabmo. nm°da hmD$gMr g§H$ënZm Vogbm `m§MrM hmoVr. VoWbr drO Cƒ

Xm~mZo {H$VrVar ‘¡bmn`ªV nmR>dVm `oV hmoVr `mMo OZH$Ëd Vogbm ¶m§ZmM OmVo. Aem Wmoa emók ñdm‘rOr§À`m hm°S©>‘Z hm°b

qH$dm ‘r[S>`Z Mm¡H$ hm°S> ¶oWo dJmªZm AmdOy©Z CnpñWV amhmV Ago. ñdm‘rOrhr Ë`m§Zm {dkmZ{df`H$ AZoH$ àíZ {dMmarV.

8 ’o$«~wdmarbm VoWo hmZr ñdm‘rOr§Zm nÌ nmR>dbo. Ë`mV {b{hbo H$s, Vw‘À`m àíZm§Mr CËVao nÌmV XoUo eŠ` Zmhr. Vwåhr

àË`j ‘mÂ`m à`moJ emiobm ^oQ> Úm. Vw‘À`m ^oQ>rZo ‘bm AmZ§X hmoB©b. à~wÜX ^maV ‘mM© 1972 n¥ð> 110-20) 1896 ‘Ü`o

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 60 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 61

ñdm‘rOrZr EH$m 춺$sbm g§Ý`memMr {Xjm {Xbr hmoVr. AmVm 1898 ‘Ü`o VrZ bmoH$mZm Xrjm {Xbr. S>m°. ñQ´>rQ>> ̀ mMo Zmd AmVm

ñdm‘r `moJmZ§X Pmbo. ~«÷MmamMr Xrjm AZoH$mZm {Xbr hmoVr.µ

ñdm‘r A^oXmZ§XmZr Amnë`m S>m`arV {bhrbo hmoVo H$s, S>m°. ñQ´>rQ> ho Ym{‘©H$ {ejH$ hmoVo. ñdm‘rOr§Zm ^oQ>Ê`mßmydu Vo

ñ’$Q>rH$mda ÌmQ>H$ H$aÊ`mMm Aä`mg H$arV AgV. ^maVr` hQ>`moJmMr hr emIm Vo ~aoMdf} Aä`mgV hmoVo. Ë`mZr B{O[ße`Z

JyT>dmXmMm Aä`mg Ho$bm hmoVm d Ë`mda EH$ nwñVH$hr {bhrbo hmoVo. Xyada KS>Umè¶m KQ>Zm Vo ñ’$[Q>H$§mV nmhÿ eH$V hmoVo.

ñn°[Ze-A‘o[aH$Z `wÕ 1898 ‘Ü`o Pmbo. Ë`mdoir A‘o[aH$Z ór-nwwéf S>m°. ñQ´>rQ> `m§Mo ~amo~a ñ’$[Q>H$ JmobmV nmhVmZm AM-

mZH$ S>m°. ñQ´>rQ> åhUmbo, A‘o[aH$m `wÕZm¡H$m Mine ‘¡Zo hr Š`y~m~amo~a g°Q>rJmo ~§XamV ñn°[Ze g¡Ý`mZr CS>dbr. ho AMyH$ Ñí`

Ë`mZr nm{hbo {Z A‘o[aHo$Zo ñnoZ {dê$Õ `wÕ nwH$mabo.

S>m°. ñQ´>rQ>, AmVmMo ñdm‘r `moJmZ§X ho gai àm‘m{UH$ Wmoa JyT>dmXr hmoVo. ‘mÌ Vo doXm§VmMm Cƒma> d§X§Vm Agm H$arV. OyZ

1896 ‘Ü`o `m `m§H$s g§Ý`memZo ãŒmwH$brZ‘Ü`o doXm§VmMm dJ© gwê$ Ho$bm {Z Ý`y`m°H©$À`m doXm§V gmogm`Q>rer Vo {ZH$Q>À`m g§nH$m©V

hmoVo. ñdm‘rOtMo ~«åhMmar AZw¶m`r d g§Ý`mer {eî¶ ho Vgo EH$mH$sM hmoVo. Ë`mZm EImÚm g§Ý`mer JQ>mMm d g§ñWoMm AmYma

ZìhVm. Amnmnë¶m K>aQ>çmV gwa{jV hmoVo. To be in the world, but not of it. OJmV dmdam`Mo nU A{bá ìhm`Mo Zmhr.

hr g§Ý`mgr Y‘m©Mr d¥Vr Ë`m gmè¶mZr AmXe© ‘mZbr hmoVr.

Hw$. dmëS>mo Va am̧{Xdg H$m‘ H$am`Mr. H$moUrVar {Vbm Aao{~`Z ZmB©Q>g²‘Yë`m ^yVmMr Cn‘m {Xbr hmoVr. EH$Xm H$m ~§X

~mQ>brVyZ Vo ^yV ~mhoa nS>bo H$s Ë`mMm gd©Ì g§Mma ìhm`Mm Vgo Ë`m§Mo H$m‘ hmoVo gd©Ì g§Mma hmoVm. Vr ñdm‘rOtÀ`m gdm©{YH$

Odi dmdam`Mr {Z ‘J H$mhtÀ`m ‘ZmV {VÀ`m{df`r Agy`m {Z‘m©U ìhm`Mr. {VMr ñdm‘rOtda AT>i lÜXm ^ŠVr hmoVr. Vmo

em°Q>©h°S> ‘°Z JwS>{dZ Vmo hr {Xdgo§{Xdg ñdm‘rOtÀ`m gm{ZÜ`mV AmoT>bm Jobm hmoVm. ñdm‘rOtMr nwñVHo$ ‘wXU, àH$meZ, {dVaU

`m Jmoï>rgmR>r àM§S> Am{W©H$ VaVwVXrMr JaO hmoVr. {edm` hr O~m~Xmar nobUmar ì`pŠVhr hdr hmoVr. ñdm‘rOtÀ`m ZOaoV

Aer EH$ ì`pŠV hmoVr Vr åhUOo lr`wV ñQ>S>u. Ý`y`m°H©$‘Ü`o EH$ H$m`©H$mar ‘§S>i ñWmnZ H$aÊ`mMm {dMma ñdm‘rOrZr Ho$bm.

AWm©V `m ‘§S>imbmhr g‘W© ZoV¥Ëd hdo Vo lr. ~wQ> d lr. {bJoQ> XoD$ eH$Vrb Ago ñdm‘rOrZm dmQ>bo.

lr ~wb `m§Mo ì`mnH$ gm‘m{OH$ g§~§Y Ë`m§Mo ì`dñWmnH$s` H$m¡eë` Am{U AZw^d Ë`m§Mo Cƒ {ejU Ë`m§Mm ì`mdgm{`H$

Ñï>rH$moZ, ñd^mdmMm gai {Z Mm§JwbnUm, Ë`m§Mr ì`mdhm[aH$ Ñï>r gmè¶m àH$meZ H$m`m©Mo ZoV¥Ëd H$aÊ`mg g‘W© ~Zbr hmoVr.

lr‘Vr ~wb `m§Mr ñdm‘rOtÀ`mH$So> nhmÊ`mMr Ñï>r EImÚm d`ñH$ ‘mUgmMr Vê$UmH$So> AgVo Ver H$m¡VwH$ {‘lrV hmoVr.

Jwê$ {eî` Aer ZìhVr Ë`m‘wio H$m`©nÜXVrV ’$aH$ hmoVm H$mhrdoim ‘Vm{^ÞVmhr amhmV hmoVr.

23 ’«$o~w. hm am‘H¥$îU na‘h§gm§Mm dmT>{Xdg. Ë`m {Xder d|XmV gmogm`Q>rZo ñdm‘rOtMm H$‘©`moJ hm I§S> à{gÜX Ho$bm.

Ë`mMà‘mUo 23 d 26 ’o$«~«w. amoOr ñdm‘rOtMr ‘°{S>`Z ñHo$Aa hm°b‘Ü`o doXm§V gmogm`Q>rZo ì`m»`mZohr Am`mo[OV Ho$br. {df`

hmoVm My Master His life and Techings. àdoe ‘mo’$V hmoVm. AmH$memV gw`© VinVmo Vmon`ªV Vmao {XgV ZmhrV.

Ë`mà‘mUo ñdm‘rOr Omon`ªV Ý`y`m°H©$‘Ü`o hmoVo Voìhm H$m`©H$V}, Ë`m§Mr Zmdo nwT>o Ambr ZmhrV. ‘mÌ ñdm‘rOrZr Ý`y`m°H©$ gmoS>ë`mda

Iè¶m AWm©Zo doXm§V gmogm`Q>r àH$memV Am{U H$m`©H$V} nwT>o Ambo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 60 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 61

‘mPo Jwê$Xod `m {df`mda ñdm‘rOrZr B§1⁄2b§S>‘Ü`o ‘Ü`o Am{U Ý`y`m°H©$‘Ü`o 1896 ‘Ü`o ì`m»`mZo Pmbr. am‘H¥$îUm§À`m

OrdZmVrb ~XbmMo ‘hËdmMo Q>ßno Ë`mZr ñnï> Ho$bo. ~«måhU Hw$§Qw>§~mV OÝ‘ë`mZo àma§^r Ë`m§À`m ‘ZmV gm‘m{OH$ CƒZrMVoÀ`m

H$ënZm hmoË`m. ‘J Ë`m§À`m ‘ZmVrb g§Kfm©V hm ^oX Ë`mZr EImXm ê$T>rà‘mUo H$mTy>Z Q>mH$bm. gm‘m{OH$ loï> OmVrMr àm¡T>r

Ë`m§Zr gmoSy>Z {Xbr. gmao g‘mZ AmhoV hr ^mdZm Ë`m§À`m ‘ZmV pñWa Pmbr. Xwgè`m Q>ß`mV Ë`m§À`m Ago bjmV Ambo H$s nyU©Ëd

àmá H$am`Mo Agob Va ór-nwê$f hm ^oX {ZKyZ Om`bm hdm,$ H$maU AmËå`mbm qbJ^oX AgV ZmhrV. Vmo ór hr AgV Zmhr

.nwê$fhr AgV Zmhr. qbJ^oX AgV ZmhrV. qbJ^oX hm earamer {ZJS>rV Amho. AmËå`mn`ªV Á`m§Zm nmohMmd`mMo Amho. Ë`m§Zm

EH$ËdmMm {dMma Omonmgmdm bmJVmo. am‘H¥$îUmMo ‘Z ê$§nmVarV Pmbo {Z Ë`m§À`m ‘ZmVyZ ho ^oX {ZKyZ Jobo. Ë`m§Mm OJmH$So>

~Km`bm Ñï>rH$moZM ~XbyZ Jobm. gd© {ó`m§À`mH$So> Vo ào‘ d AmXamZo nmhÿ eH$V Ë`m {ó`m§À`m Mohè¶m‘mJo X¡dr ‘mVoMm Moham

Ë`m§Zm {Xgo. Vmo Amerdm©X XoUmam ‘mZdr O‘mVrbm g§ajU XoUmam hmoVm. `mMm AW© ór‘Ybo {Xì`Ëd ’$gdUma Zmhr? Vmo X¡dr

eŠVr H$Yrhr, H$moUbmhr ’$gdV Zmhr. órH$S>o nmhʶmMm Agm {dewÕ Ñ{ï>H$moZ àË`oH$ XoemV AgÊ`mMr JaO Amho.

OrdZmMo Iao gwÌ Amho H$s Vwåhr emoYm`bm ~mhoa OmD$ ZH$mµ Vw‘Mo öX` H$‘i {dH$[gV hmoD$ Xo. ‘J g§VwbZ hmoD$ Xo. ‘J

~mH$s Jmoï>r AmnmoAmn `oVrb. ‘mZdmV gwg§dmX g§VwbZ hdo. ~wpÜX‘ËVm, ^pŠV, JyT>Vm, {H«$`m{ebVm `m§Mm g§J‘ hdm. `m Mmar

Jmoï>r EH$mM ‘mZdmV Zm§Xy eH$VmV Am{U hrM Jmoï> ^{dî`mV ‘mZdOmV H$aUma Amho. Aer am‘H¥$îUm§Mr YmaUm hmoVr. ˶m§Zr

H$moUmbm ZmH$mabo Zmhr nU gmè`m§À`mV Mm§JboM nm{hbo AmUr Ë`mJm{edm` H$mhr bm^V Zmhr. am‘H¥$îUm§À`mV Ë`mJ ho ‘yë`

nyU©nUo CVabo hmoVo.

ñdm‘rOrZr Vê$U-Vê$UrZ AmdmhZ Ho$bo. Ë`mJmMo n{dÍ`nwU© OrdZmMo {Z g‘mOmgmR>r gd©ñd An©U H$aÊ`mMo. nmpíM‘mË`

amï´>mV M§JidmXmMr bmQ> Ambr Amho. Ë`mV ~wS>mb Va gd©ñdmMm Zme hmoB©b. B©ída Ë`m§Mm ‘wbm§Mr H$miOr KoVmo. The Lord

takes care of his children. Z‘mO earamÀ`m aŠV dm{hÝ`mV Anm{dÍ`mMr, b¢{JH$VoMr eŠVr {eabr AgyZ gµ‘mOmMr

AYmoJVr KS>{dV AmhoV. Vw‘À`m n¡H$s gÎmm {Z dmgZoMm Ë`mJ H$aÊ`m§Zr nwT>o `oÊ`mMr JaO Amhoµ nU ho d¥ÜX Am{U WH$bobo,

Jm§Obobo H$ê$ eH$Uma ZmhrV Va n¥Ïdrdarb gdm}ËV‘, gdm}ËH¥$ï> g~i Vê$U gw§Xa Ago ór ßmwê$f H$ê$ eH$Vm. Stand you

up and realise God. C^o amhm. CR>m Am{U B©ída gmjmËH$ma AZw^dm.

ñdm‘rOrÀ`m `m AmoOñdr ì`m»`mZmZo lmoVo BVHo$ ^madyZ Jobo H$s Vo ‘m¡ZmVM {ZKyZ Jobo. Va H$mhtMo OrdZ nyU©nUo ~XbyZ

Jobo. AmVm ~mobÊ`mMr Zmhr, H¥$VrMr JaO Amho. åhUyZ ñdm‘rOr åhUmbo Renonce for the sake of humanity. The

call now is, Do ! Leap in to the breach and save the world.

Ý`y`m°H©$‘Ü`bm ñdm‘rOrMm `m F$VwVbm Xwgam {Z eodQ>Mm hm dJ© hmoVm. 9 {S>g|~a Vo25 ’o$«~w `m H$mbmdYrV gËVa dJ©

Ë`m§Zr KoVbo. Xhm Omhra ì`m»`mZo {Xbr. Ë`m{edm` AZoH$ ‘wbmIVr {Xë`m. AZoH$m§Zm Xrjm {Xë`m àM§S> nÌì`dhma Ho$b.

boI {b{hbo. Y‘©J«Wm§Mm AZwdmX nwñVH$ àH$meZmgmR>r ‘OwH$a g§nmmXZ Am{U Ë`m§Mm g§Xoe àË`jmV CVaÊ`mgmR>r, g§KQ>ZmË‘H$

H$m`© Agm àM§S> ì`mn Aer XwX©å` {H«$`merbVm `m VrZ ‘[hÝ`mV ñdm‘rOr§Zr àJQ> Ho$bo. `m gmè`m H$m‘mZo Vo nwaonwa WH$bo

hmoVo. nU AOwZ Iyn H$m‘ H$am`Mo ~mH$s Cabo hmoVo. `mMrhr Ë`m§Zm OmmUrd hmoVr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 62 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 63

{S>g|~a 1895 Am{U OmZodmar d ’o$~«wdmar 1896 ¶m H$mimV ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mm ì¶mn J{V‘mZ ~Zbm hmoVm. {d{dY

dJmªÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ Oo {dMma àJQ> Pmbo Vo H$‘©-¶moJ, ^º$s ¶moJ, amO¶moJ ¶m nwñVH$m§À¶m ñdénmV àJQ> Pmbo Va The science and philosophy of Religion {dkmZ Am{U Y‘m©Mo VËdkmZ ¶m nwñVH$mV ݶy¶m°H©$‘Yë¶m kmZ¶moJ

{df¶mdarb dJm©Vrb {dMma ‘m§S>bo hmoVo. ˶mV nwT>o gmV Omhra ì¶m»¶mZm§Mmhr g‘mdoe Ho$bm Jobm. ¶m gmè¶m à¶ËZmVyZ ˶m§Mo

doXm§V VËdkmZ g‘J«[a˶m àH$Q> hmoV hmoVo.

{S>g|~a 1885 ‘ܶo b§S>ZhÿZ naVë¶mnmgyZ ñdm‘rOtZr S>oQ´>mB©Q>bm ^oQ> XoʶmMo R>adbo hmoVo. XmoZ dfm©nydu Vo ¶oWo Ambo

hmoVo. {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zr ˶m§Zm H$S>dm {damoY Ho$bm hmoVm Am{U AmVmhr VmoM AZw^d Ambm. AܶmpË‘H$ kmZr 춺$s hmoVo.

˶m§À¶m Ho$di gm{ZܶmZo nmpíM‘m˶ bmoH$m§Mr g§ñH¥$Vr ~Xbbr AgVr, nU VËH$mbrZ ~w{ÕdmXr Am{U ì¶dhmar OJmÀ¶mÑï>rZo

VËdkmZmMo ñdén VH©$emóÑîQ>çm ‘m§S>Uo JaOoMo hmoVo. ˶m‘wio ݶy¶m°H©$ ¶m H|o$ÐñWmZr ñdm‘rOtZr bú¶ {Xbo.

S>oQ´>m°B©Q>À¶m dJmªMr V¶mar H$aʶmgmR>r Oo. Oo. JwS>drZ, {gñQ>a {1⁄4ñVrZm, ‘oar ’§$H$ ¶m§Zr Mm§Jë¶m bmoH$dñVrV ì¶m»¶mZmgmR>r

Am{U ñdm‘rOtÀ¶m {ZdmgmgmR>r ì¶dñWm Ho$br hmoVr. ñdm‘rOtZm XmoZ dfmªnydu d¥ÎmnÌm§À¶m à{gÕrMm ÌmgM Pmbm hmoVm.

˶m‘wio àgma‘mܶ‘mnmgyZ Vo XÿaM am{hbo.na§Vw d¥ÎmnÌm§Zm ñdm‘rOr nwÝhm S>oQ´>mB©Q>bm ¶oUma Agë¶mMo g‘Obo.

˶mVM ñdm‘r H¥$nmZ§XZr AMmZH$ R>adbo H$s, AmnUhr S>oQ´>m°B©Q>bm Mma {Xdg AJmoXaM Om¶Mo. lr‘Vr ~wb Am{U JwS>drZ

¶m§Zm ˶m§Zr AmnU ¶oUma Zgë¶mMo {b{hbo hmoVo nU Aܶm© VmgmV {ZU©¶ ~Xbbm {Z S>oQ´>m°B©Q>bm ñdV§Ì OmJm ^mS>çmZo KoD$Z

am{hbo. ¶m H$mimV H¥$nmZ§Xbm AmnU H$moUrVar ‘moR>o VËddoÎmo AmhmoV, Ago dmQy> bmJbo. ˶mZo nañna d¥ÎmnÌm§Zm ‘wbmIVr

{Xë¶m. ˶m§Zr Xrjm {Xbobo lr d lr‘Vr Q´>°ba ¶m§À¶m Kar XmoZ {Xdg Amam‘mV Kmbdbo. d¥ÎmnÌm§Zm am‘H¥$îUm§Mm ’$moQ>mohr {Xbm.

’«$s àog d¥ÎmnÌmZo H¥$nmZ§X ñdm‘tMo AmJ‘Z øm ~mVå¶m {Xë¶m. {d{dY Y‘m©Vrb g§VwbZ ¶m {df¶mda ì¶m»¶mZhr PmoS>bo.

¶m gmè¶m‘wi12o {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zr nwÝhm AnàMmamMr ‘mohr‘ AmIbr. 2 ‘mM©À¶m BpìhqZJ ݶyO‘ܶo g|Q´>b MM©Mo

Y‘m}nXoeH$ Wmo~Z© (Thoburn) ¶m§Zr Ohar Q>rH$m gwé Ho$br H$s, ‘r ^maVmV {deofV… H$mobH$˶mV H$mhr df} am{hbmo. VoWo

Mm¡H$er Ho$br Voìhm H$ibo H$s, ho ‘yiMo ~m~y EZ. EZ. XÎm dH$sb hmoVo. Vo H$mobH$˶mVyZ AMmZH$ Jm¶~ Pmbo. ‘Ðmgbm OmD$Z

˶m§Zr {ddoH$mZ§X ho Zmd YmaU Ho$bo, {Z {eH$mJmo n[afXoV qhXÿ§Mo à{V{ZYr åhUyZ CnpñWV am{hbo. ˶mM boImV am‘H¥$îUm§Mm

’$moQ>mohr N>mnbm. (hm ’$moQ>mo H¥$nmZ§XmZo nwadbm hmoVm.) nU ˶m‘wio ñdm‘rOtMo S>oQ´>mB©Q>‘Ybo {eî¶ XþImdbo Jobo. am‘H¥$îU ho

{ddoH$mZ§Xm§À¶m n§WmMo à‘wI AgyZ hm n§W ^maVmV H$moR>ohr à{gÕ Zmhr Aem VèhoMr Q>rH$m dmMyZ Hw$. dmëS>moZr lr. ~wbZm nÌmZo

ì¶{WV A§V…H$aUmZo H$idbo.

9 ’o$~«wdmar 1895 À¶m {‘eZè¶m§À¶m d¥ÎmnÌmV ^maV, b§Ho$V nmR>dboë¶m ¶m d¥nÌmZo {‘eZè¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m {damoYmV

AmKmS>r CKS>br. ˶mbm ‘yR>^a ñdm‘rOtMo MmhVo à˶wÎm XoʶmMm à¶ËZ H$aV hmoVo. ˶mVM ^a åhUyZ IwÔ H$mobH$˶mVhr H$mhr

bmoH$ ñdm‘rOtÀ¶m {damoYmV ^mfU XoV. ˶mV ~§Jmbr ~°[añQ>a Ho$. gr. ~°ZOuhr hmoVo. OyZ 1894 bm {eH$mJmoVë¶m n[afXoVhr

ñdm‘rOtMo ¶e nmhÿZ Ûof~wÕr OmJr Pmboë¶mn¡H$s ho ~°[añQ>a EH$ hmoVo. ˶m§Zr ^mfUmV gm§{JVbo H$s, {ddoH$mZ§X ho ñdKmo{fV

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 62 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 63

ñdm‘r AmhoV. Oo. E‘. Wmo~Z© ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m {damoYmV S>oQ´>m°B©Q>bm 3 ‘mM©bm ^mfU {Xbo. ˶mV Vo åhUmbo H$s, g§XohdmXr

~m°~ B§Jagmobnojm {ddoH$mZ§X OmñV YmoH$mXm¶H$ Amho. H$maU Vo A{YH$ gyú‘ AmhoV. {1⁄4íMZ Y‘u¶m§Mr ‘Vo {~KS>dʶmMo H$m‘

H$arV AgyZ Y‘m©nmgyZ Xÿa ZoV AmhoV. Amnë¶m bmoH$m§Mo S>moio CKS>ʶmMr JaO Amho.

H¥$nmZ§Xm§Zr Q>rHo$bm CÎma XoʶmMm à¶ËZ Ho$bm. ^maVmVbo amOo-‘hmamOo {ddoH$mZ§XmMo {eî¶ AmhoV. ˶m§Zm ^maVmV AmXa-

gÝ‘mZmZo dmJdbo OmVo. H¥$nmZ§X ho Zmd ‘r g§Ý¶mg KoVë¶mZ§Va KoVbo Amho. nU BpìhqZJ ݶyO ¶m nyU©nUo {1⁄4íMZ d¥ÎmnÌmZo

AJ«boImV H¥$nmZ§Xm§Zm ho Cƒ^«y A‘o[aH$Z g‘mOmZo Omonmgbobo ’°$S> Amho, Agmhr eoam ‘mabm. {1⁄4íMZ Y‘m©Mm Á¶m§Mm Aä¶mg

Zmhr VoM {ddoH$mZ§Xm§Mo {eî¶ ~ZboV. H¥$nm H$ê$Z nyd}H$S>À¶m ¶m Y‘m©Mm ~mD$ H$ê$ ZH$m. 3 ‘mM©bm amÌr C{eam ñdm‘rOr

S>oQ´>m°B©S>bm nmohMbo. ˶m§Zm ¶m AnàMma ‘mo{h‘oMr, d¥ÎmnÌm§À¶m Q>rHo$Mr H$mhrM H$ënZm ZìhVr. Xþgè¶m {Xder gH$mir ˶m§Zm

ho gmao g‘Obo. nU ˶m d¥ÎmnÌmVrb Ohar Q>rHo$Mm CbQ>mM n[aUm‘ Pmbm. ñdm‘rOtZr Oo dJ© ImgJr KoʶmMo R>adbo hmoVo. Vo

AmVm gmd©O{ZH$ ~Zbo. àM§S> JXu O‘y bmJbr. hm°Q>ob [aMoboD$Mo Hotel Richelieu g^mJ¥h lmo˶m§Zr VwSw>§~ ^abo. àW‘

Q>rHo$‘wio ñdm‘rOr ZmamO ~Zbo hmoVo. nU bmoH$m§Mm àM§S> à{VgmX nmhÿZ Vo CËgmhr ~Zbo. H¥$nmZ§XmMm à{gÕr hì¶mg ñdm‘rOtZm

AmdS>bm Zmhr. ˶m‘wio ¶m dmñVì¶mV Vmo Xÿa ’o$H$bm Jobm. ‘J AmnU An‘m{ZV Pmbmo, Ago $H¥$nmZ§XmZo lr‘Vr ~wb ¶m

Aml¶Xm˶m ~mBªZm nÌmZo H$idbo.

S>oQ´>m°B©Q>‘ܶo VrZ bmI bmoH$dñVrV {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Mm nJS>m hmoVm nU Vê$U {nT>r Zdr {jVrOo Yw§S>miV hmoVr.

ñdm‘rOtÀ¶mdaÀ¶m Q>rHo$‘wio OwZo H$mhr MmhVo {’$aH$bo ZmhrV. ‘mÌ ZdZdo bmoH$ nwT>o Ambo. JXu, Am¡Ëgw³¶ dmT>VM Jobo.

S>oQ´>m°B©Q>BVH$m {damoY Am{U {VVHo$M Vrd« ào‘ H$moU˶mhr BVa A‘o[aH$Z ehamV ñdm‘rOtZm bm^bo Zmhr.

‘mÌ {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§À¶m Vmo’$m YS>YS>VM am{hë¶m. 9 ‘mM©bm Oo. E‘. Wmo~Z©Zo ^mfUmV gm§{JVbo H$s, ^maVmVë¶m

lrH¥$îUmZo Xhm hOma ^«ï> {ó¶m§Zm Amnë¶m nËZr ~Zdë¶m, Agm hm qhXÿ Y‘© Amho. {ddoH$mZ§X Aem Y‘m©Mm àMma H$ê$Z

A‘o[aH$Z ~m¶m§Zm Jwbm‘ ~ZdrV AmhoV. aã~r J«mg‘Z Rabbo Grossmann ¶m§Zr ‘mÌ Evening News ¶m d¥ÎmnÌmV

Wmo~Z©À¶m {dMmam§Mm H$S>mSy>Z g‘mMma KoVbm. ˶m§Zr ^maVmV Kmbdbobr Mma df} ’w$H$Q> Kmbdbr. ˶m§Zm nm¡dm©Ë¶ Y‘m©Mm

AW©M H$ibm Zmhr. Ho$di ‘yR>^a éT>rdmXr {1⁄4íMZ {‘eZè¶m~amo~a ˶m§Zr doi Kmbdë¶mZo Vo {damoYmgmR>r {damoY H$aVmV d

Amnbo hgo H$ê$Z KoVmV nU ‘r H$mhr {ddoH$mZ§Xm§Mr ~mOy KoD$Z bT>V Zmhr, Agm KaMmM Amhoa Ûof ~wÕrÀ¶m Wmo~Z©bm {‘imbm.

aã~tZr ’o$~«wdmarV ì¶m»¶mZ {Xbo. ˶mMm {df¶ hmoVm. What Vivekanand has taught us. {ddoH$mZ§Xm§Zr Amåhmbm H$m¶

{eH${dbo? ¶m qhXÿ g§Ý¶memZo Ago gm§{JVbo, "H$s B©ída gdm©^yVr dmg H$aVmo. H$m¶‘nUo Vmo {ZgJm©Vë¶m à˶oH$ ’w$bmV dmg

H$aVmo. à˶oH$ ídmgmV Vmo Amho, öX¶mÀ¶m à˶oH$ YS>H$UrV VmoM Amho.' aã~tMo ho EH$ àH$mao YmS>gM hmoVo. d¥ÎmnÌm§Zr XmoZ doim

ñdm‘rOtÀ¶m{dê$Õ CKS>bobr AmKmS>r AmnmoAmn W§S> Pmbr. S>oQ´>m°B©Q>À¶m bmoH$m§Zr ‘moH$ù¶m ‘ZmZo ñdm‘rOtMo ñdmJV Ho$bo. hr

bT>mB©hr ñdm‘rOtZr qOH$br. ñdm‘rOtZr ^maVmV {b{hboë¶m nÌmV H$idbo H$s, ""JwéÀ¶m H¥$noZo ¶oWo kmZXrn bmdbm Amho,

Vmo H$moU˶mhr àH$maÀ¶m dmXi, nmdgmVhr {dPUma Zmhr.''

¶mdfu ñdm‘rOr gH$mi-g§Ü¶mH$miMo dJ© d Xþnmar ‘wbmIVr XoʶmV JH©$ hmoVo. ˶m§Zm ’$maM H$‘r doi ’w$agVrMm {‘iV

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 64 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 65

hmoVm. AWm©V OdiÀ¶m {‘ÌmH$S>o Vo OodʶmMo {Z‘§ÌU pñdH$marV. ˶m§Zmhr Iyn AmZ§X hmoB©. hOmamo bmoH$m§Zm ì¶m»¶mZmZo ‘§Ì‘w1⁄2Y

H$aUmao ñdm‘rOr EImÚm Hw$Qw>§~mV bhmZ ‘wbm~amo~a ˶m§À¶mnojmhr bhmZ ~ZyZ g‘ag hmoD$ eH$V. ñdm‘rOtZr H$mhrdoim Va

ñdV…M ñd¶§nmH$ KamMm Vm~m KoD$Z gmè¶m§Zm MH$sV Ho$bo hmoVo. ˶m§À¶m~amo~a ‘ÐmghÿZ Ambobr MQ>Ur d ‘gmbo AgV.

˶m§Zr ~Zdbobo OodU A‘o[aH$Z ór-nwéf {‘Ì ‘§S>itZr {‘Q>³¶m ‘marV g§ndbo. ~è¶mn¡H$s {VIQ> AgUmao ho OodU ñdm‘rOtZm

AmdS>Vo nU Vo ˶m§À¶m {bìhabm ¶mo1⁄2¶ Zmhr Ago VoWbo S>m°³Q>a {‘Ì gm§JV.

S>oQ´>mB©Q>bm ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z Xrjm bm^bobo Ag§»¶ ór-nwéf hmoVo. H¥$nmZ§XmZo d¥ÎmnÌmVbo ¶wÜX gwé Ho$bo d ˶mMr

‘moR>r qH$‘V ‘moOmdr bmJbr. ˶m‘wio ˶mbm VoWbm dmag Zo‘Uo ñdm‘rOtZr Q>mibo. H¥$nmZ§X hr Zdr S>moHo$XþIr ~Zbr hmoVr.

ñdm‘rOtZr Jmd gmoS>bo H$s, Vmo ‘Z ‘mZob Vgo Hw§$S>{bZr OmJ¥Vrda ^mfUo XoV Ago. ˶mÀ¶mH$S>o ñdm‘mrOtZr H$m‘ gmondbo hmoVo

H$s, ‘ÐmghÿZ à{gÕ hmoUmè¶m ~«÷dm{XZ ‘m{gH$mgmR>r ˶mZo {bhmdo. H$mhr doim ñdm‘rOtÀ¶m ^aJƒ H$m¶©H«$‘m‘wio ‘Ðmgbm

H¥$nmZ§XmZo H$m¶ ‘OHy$a nmR>dbm ho ñdm‘rOtZm ‘m{hVhr Zgm¶Mo. EH$Xm EH$ boI N>mnyZ Ambm Am{U ˶m~Ôb ñdm‘rOtMm EH$

MmhVm {d붑 Omogo’$ âb°J XþImdbo Jobo.˶m§Zr 13 ‘mM©bm ñdm‘rOtZm nÌ nmR>dyZ {dZ§Vr Ho$br H$s, ""H¥$nmZ§Xm§Zr {b{hboë¶m

‘OHw$amgmaIm ‘OHy$a ¶mnwT>o ~«÷dmXrZ‘ܶo N>mnbm OmD$ Z¶o.''

ñdm‘rOtZm S>oQ´>mB©Q> gmoS>ë¶mda ˶m§Zm ho nÌ {‘imbo. H$madmB©gmR>r ˶m§Zr lr‘Vr ~wb ¶m§À¶mH$S>o Vo nmR>dbo. ~wbZr ˶m

nÌmMr H$m°nr H¥$nmZ§Xmbm nmR>dbr. ˶mda H¥$nmZ§XmZo CÎma nmR>dbo H$s, ""ñdm‘rOtZm ‘r {b{hbo Vo ~amo~a ‘mZmdo bmJob,

ZmhrVa Amnbo ‘Z ~Xbbo Amho, Ago H$~yb H$amdo bmJob.''H¥$nmZ§X EH$mnmR>monmR> EH$ MyH$ H$arV Jobm {Z ˶mMr ‘Ob

ñdm‘rOrZm ZmH$maʶmn¶ªV Jobr nU ñdV… ñdm‘rOtZr ˶m~Ôb amJ ‘ZmV Yabm Zmhr. Vo Aem àg§Jr {ed-{ed åhUV {Z

H$m‘mbm bmJV.

{X ݶyO {Q´>ã¶wZ ¶m d¥ÎmnÌmZo ñdm‘rOtÀ¶m {déÕ AJ«boIM {b{hbm. nU ì¶m»¶mZmbm àM§S> JXu Pmbr. India's mes-

sage to the west hm {df¶ EoZdoir ~XbyZ ñdm‘rOr The ideal of a Universal Religion d¡pídH$ Y‘m©Mo CÔrï> ¶m

{df¶mda ~mobbo. Mma-nmM hOmam§da lmo˶m§Zr JXu Ho$br. d¥ÎmnÌm§Zmhr ˶mMr XIb ¿¶mdr bmJbr. lr. JwS>drZ d ñdm‘rOr

b§S>Zbm Amë¶mda JwS>drZZo gm§{JVbo, ""S>oQ´>m°B©Q>bm Vwåhr ~mobbmV Vo X¡dr eº$sZo. ‘r Va AmZ§XmZo doS>mM Pmbmo.''

{gñQ>a {1⁄4ñVtZm XmoZ dfm©nydu S>oQ´>mB©Q>‘Yë¶m ì¶m»¶mZm§Zm CnpñWV hmo˶m. WmD$O§S> Am¶b§S> nmH©$‘ܶohr hmo˶m {Z AmVmhr

hmo˶m. ˶m§Zm AmVm ì¶m»¶mZmVbm ’$aH$ Zm|XVm ¶oD$ eH$V hmoVm.˶m§Zr {b{hbo H$s, EH$ ‘mZdr eº$s ñdm‘rOtÀ¶mVyZ ~mobH$s

Pmbr hmoVr. ñdV… ñdm‘rOtZm {dMmabo H$s, Va Vo åhUmbo, Zmhr. na§Vy amÌr H$moUrVar Oo ~mobVo VoM ‘r gH$mir ^mfUmVyZ

~mobbmo. H$moUm {Xì¶ eº$sZo ho kmZ nwadbo. nU Vo H$moU hmoVo ‘mhrV Zmhr. nU H$mhrhr Agbo Var Vmo {Xì¶ eº$sMm AZw^d

hmoVm. ñdm‘rOtÀ¶m eãXmeãXmVyZ Vmo àH$Q> hmoV hmoVm. ˶m eº$s¨À¶m àdmhmnwT>o gmao jwÐ {damoY, Q>rH$m dmhÿZ Jobr. {d{dY

n§Wm§À¶m (EH${ÌH$aUmVyZ Zìho Va BVHo$ n§W dmT>Vrb H$s ‘mZd hmM n§W (Sect) ~Zob. ˶mVyZ d¡pídH$ Y‘© AmH$ma KoB©b.''

hm ñdm‘rOtMm {dMma AZmoIm hmoVm.

lmo˶m§V H$mhtMm AZw^d Agm hmoVm H$s, àma§^rMo H$mhr {dMma ܶmZmV am{hbo Z§Va ‘Zo BV³¶m Cƒ dmVmdaUmV Jobr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 64 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 65

˶mZ§Va H$mhr H$mi nyU© eyݶdV ~Zbm. Zoh‘rMo ‘Z H$m‘ H$arV ZìhVo, OmUrdoMr Cƒ nmVirM AZw^dmg ¶oV hmoVr. VH©$

Am{U ñ‘¥Vr n{bH$S>o ‘Z Jobo hmoVo. hoM ñ‘¥Vr‘ܶo R>gbo hmoVo. S>oQ´>m°B©b‘Ybo ˶m§Mo ^mfU eodQ>MoM hmoVo nU ˶m§Mo dU©Z

AZoH$m§Zr ñdJu¶ gm¢X¶©, ‘Ywa A‘¥V dmUr Am{U X¡dr ~mob ¶mMm g§J‘ AgoM Ho$bo Amho. gmo‘dma 16 ‘mM© 1896 hm Vmo

{Xdg hmoVm. ˶mdoir H$mobH$˶mÀ¶m Q>mD$Z hm°b‘ܶo Mma hOma bmoH$m§À¶m CnpñWVrV amOm nrAar, ‘mohZ ‘wIOu ¶m§À¶m

AܶjjVoImbr g^m Pmbr. VrV ñdm‘rOtMo A{^Z§XZ H$aUmam R>amd nmg Pmbm. ñdm‘rOr ho Amåhm qhXÿ§Mo A{YH¥$V à{V{ZYr

åhUyZ A‘o[aHo$bm Jobo. qhXÿ Y‘m©Mo à{V{Z{YËd Ho$bo d Vo gƒo g§Ý¶mer AmhoV. Vo AmXaUr¶ ñdm‘r AgyZ ˶m§Zr B©ídaXÎm

H$m¶© AgoM Omo‘mZo nwT>o ݶmdo Aer H$iH$irMr {dZ§Vr Amho. Oa Amåhr Vw‘À¶m H$m¶m©~Ôb H¥$VkVm 춺$ Ho$br Zmhr qH$dm

Vw‘Mo A{^Z§XZ Hoo$b Zmhr Va Amåhr H$V©ì¶mV H$gya Ho$br Vgo hmoB©b.'' ho nÌ S>oQ´>m°B©S>À¶m d¥ÎmnÌmV à{gÕ Pmbo Am{U VoWë¶m

Q>rH$mH$mam§Mr Vm|So H$m¶‘Mr ~§X Pmbr.

nwT>o ñdm‘rOtZr S>oQ´>m°B©Q> gmoS>bo. 7 OyZbm AbmqgJm nog‘b ¶m§Mm S>oQ´>m°B©Q> g§S>o ݶyO {Q´>ã¶yZ‘ܶo Wmo~Z© ¶m§À¶m Q>rHo$bm

à˶oH$ ‘wÚmbm g{dñVa CÎma XoUmam boI à{gÕ Pmbm.

S>oQ´>mB©Q>‘YyZ ñdm‘rOr {ZKmbo Vo aoëdoZo gmS>ogmVeo ‘¡bmMm àdmg H$ê$Z JwS>drZ ¶m§À¶m~amo~a ~moñQ>Zbm 18 ‘mM©bm Xþnmar

nmohmoMbo. H$S>m³¶mMr W§S>r hmoVr. JmoR>dʶmÀ¶m Vn‘mZmMr d nmD$g nS>V hmoVm. Xþgè¶m {Xder ‘§Jidmar àmoJ«og ³b~‘ܶo

ñdm‘rOtMo ^mfU hmoVo. Amobo ~wb>, B‘m Wg©~r, A±Q>moZr ñQ>{bªJ ho gÝ‘mZZr¶ {Z‘§{ÌV CnpñWV hmoVo. {X ~moñQ>Z BpìhqZJ

Q´>mÝg{H«$ßQ>Zo ˶mMm d¥Îmm§V à{gÕ Ho$bm. (20 ‘mM©) ìhmoH°${bñQ> B‘m Wg©~r Am{U A±Q>moZr ñQ>{bªJ ho OJà{gÕ dmXH$, Jm¶H$

lr‘Vr ~wb ¶mhr àW‘ XOm©À¶m Jm{¶H$m hmo˶m. ˶m§À¶m Jm¶ZmMm H$m¶©H«$‘ d ñdm‘rOtMo ^mfU ¶m‘wio àM§S> JXu O‘br

hmoVr.

~moñQ>Z ñdm‘rOtZm Zdo eha ZìhVo. OmJ{VH$ Y‘© n[afXonydu 1893 ‘ܶo ˶m§Mo n{hbo ì¶m»¶mZ ¶mM ehamV Pmbo hmoVo.

¶mM ehamV ˶m§Mm {d{MÌ dof nmhÿZ ‘wbo d bmoH$ ˶m§À¶m‘mJo Ymdbr hmoVr. {‘Ìm§À¶m gëë¶mZwgma ¶mM ehamV doe^yfoV ’$aH$

Ho$bm hmoVm. nwÝhm ‘o 1884 ‘ܶo Vo ¶m ehamV Ambo, nwÝhm gßQ>|~a‘ܶo ˶m§Zr AmOy~mOyÀ¶m ehamVhr ì¶m»¶mZo {Xbr. "S>obr

1⁄2bmo~' ¶m d¥ÎmnÌmZo Va åhQ>bo hmoVo H$s, ""Society, fasionable, intellectual, and faddist went wild over him.'' ’°$eZo~b, ~w{ÕdmXr Am{U ’°${S>ñQ> g‘mO ˶m§À¶mda {’$Xm Pmbm hmoVm. lr‘Vr Amobo ~wb ¶m Procopeia Club À¶m gXñ¶

hmo˶m. ˶m‘wio ³b~‘mJo ~m¡{ÕH$ na§nam d CXmÎm ܶo¶dmX Amho gmè¶m§Zm n[a{MV hmoVo. 1896 nydu ñdm‘rOtZm ¶m ³b~{df¶r

‘m{hVr hmoVr. ¶m ³b~‘ܶo ñdm‘rOtMr nmM ^mfUo Pmbr. àma§^r ¶mVrb Mma ^mfUo dJm©‘ܶo hmoVr d EH$ Omhra hmoVo nU

¶m{R>H$mUr d¥ÎmnÌm§Mm h„m~mob ZìhVm. ehamV 춺$s-춺$sH$Sy>Z gmè¶m§Zm g‘Obo H$s, ñdm‘rOr ehamV AmboV ˶m‘wio BVH$m

àM§S> à{VgmX bm^bm H$s, ImgJr dJm©EodOr A°bZ {OåZ°{e¶‘ {~pëS>¨J ^mS>çmZo ¿¶mdr bmJbr d Omhra ì¶m»¶mZo Úmdr

bmJbr.

The Bostan Evening Trascript ho H$mhr gmao gmYo d¥ÎmnÌ ZìhVo. ~moñQ>ZÀ¶m KamKamV MhmÀ¶mdoir nmohMUmao

˶m§À¶m Amem-AmH$m§jm§Mo à{Vq~~ Va a{hdmem§Zm ‘mJ©Xe©Z H$aUmao d¥ÎmnÌ. ¶m d¥ÎmnÌmZo A{Ve¶ gwaoI Agm ñdm‘rOtÀ¶m

ì¶m»¶mZmMm AmT>mdm KoVbm. ñdm‘rOr ‘mÌ AmVm ñVwVr-qZXonbrH$S>o Jobobo hmoVo. qhXÿ ehmUnU Am{U nmpíM‘m˶ Y‘©H$ënZm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 66 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 67

¶m§Mr ñdm‘rOtZr VwbZm Ho$br.

n{hë¶m VrZ ì¶m»¶mZm§Mo {df¶hr C„oIZr¶ hmoVo - The science of work, Dvevotion and Realization Ulti-

mate of Religion H$m‘mMo {dkmZ, ^º$s Am{U AmË‘gmjmËH$a, Y‘m©Mo A§{V‘ ܶo¶ Ago hmoVo.

ñdm‘rOtMo ~moñQ>Zbm Iyn {‘Ì hmoVo. lr‘Vr ~wb ¶m§À¶m Kar AZoH$ {‘Ì O‘bo hmoVo. VrZ dfmªÀ¶m gVVÀ¶m H$m‘m‘wio

ñdm‘rOr WHy$Z Jobo hmoVo. AbmqgJm§Zm 23 ‘mM©bm {b{hboë¶m nÌmV ñdm‘rOr åhUVmV my nerves are almost shut-

tered. ñdm‘rOtZr {gñQ>a {1⁄4ñVrZm d lr‘Vr ’§$Ho$ ¶m§Zm nÌmZo ~moñQ>Zbm AmnU Iyn AmZ§XmV AmhmoV, ‘OoV AmhmoV Ago

H$idbo Amho. Hw$. dmëS>mo, JwS>drZ ˶m§À¶m ~amo~a AmhoV. àmo. amB©Q> Hw$Qw>§{~¶m§Mm ñdm‘rOtMm Y‘©n[afXonydunmgyZMm ~moñQ>Z‘Ybm

{Oìhmim, àmo. {d붑 Ooåg, ’«°±$H$H$brZ gZ~m°Z©, à{gÕ Á¶w{bAm dmS>© hmodo, Wm°‘g {h{JZñQ>Z ho gmao OwZo {‘Ì ñdm‘rOtZm

^oQ>V hmoVo.12 E{àbbm a{ddma hmoVm. ñdm_rOtZr VrZ Vmg lr. \$m°Šg `m§À`mer MMm© H$aÊ`mV Kmbdbo. (\$m°Šg JwS>drZ

`m§Mo~amo~a H|${~«OhÿZ Ambo hmoVo.)

15 E{àbbm ñdm_rOr g_wÐ_mJ} B§1⁄2b§S>bm {ZKmbo. Ë`mnydu {ZamonmMm ì`m»`mZmV ñdm_rOrZr A_o[aHo$Vë`m {_Ìm§Mo d

{dÚmÏ`mªMo H$m¡VwH$ Ho$bo. Ë`m§À`m ì`ŠVrñdmV§Í`mMr d g§ñWm§À`m ñdV§Ì H$m`©nÕVr~Ôb Jm¡admoX²Jma H$mT>bo. Ë`m_wio doXm§V VÎd-

kmZ Vo g_Oy eH$bo, _moH$ionUmZo ñdmJV H$ê$ eH$bo, Ago ñdm_rOtZr _ZmoJV ì`ŠV Ho$bo. àË`oH$mVbr gdm}Îm_ n¥ï>^mJmda

AmUÊ`mg A_o[aHo$Vbo g_Vm, ~§YwVm, ñdmV§Í` `m Jmoï>r H$maUr^yV R>aVmV. ñdmdb§~Z, Vê$UmVrb Omoe Ago A_o[aHo$Mo dmao

doXm§V VÎdkmZ \$mo\$mdm`bm AZwHy$b Agë`mMo ñdm_rOrZr _oar hob ¶m§Zm {b{hboë`m nÌmV åhQ>bo Amho. H$mhr {XdgmZ§Va

ñdm_rOtZr bmhmoa `oWo {Xboë`m ì`m»`mZmV gm§{JVbo H$s, àË`j doXm§V OrdZmV CVadÊ`mg Am_À`mnojm A_o[aH$Z A{YH$

`mo1⁄2` AmhoV. A_o[aHo$Vrb XmoZ AS>rM dfmªÀ`m dmñVì¶mÀ`m eodQ>r ñdm_rOtZr AZoH$m§Zm H¥$VkVoZo nÌo {b{hbr. OmVmZm

Amnë`m H$m_mMr Ywam lr_Vr ~wb ̀ m§MoH$S>o gmondbr. Ë`mM nÌmV _w§~B©hÿZ EH$ AZmoiIr ̂ maVr` Ambm {Z _bm ̂ oQ>bm. Ë`mbm

bmoI§S> H$go ~Zdm`Mo Vo V§Ì OmUyZ ¿`m`Mo hmoVo. _r Ë`mbm H$mhr n¡go {XboV. Vwåhr Ë`mÀ`mer ~mobyZ `mo1⁄2` Vmo g„m Úm. eŠ`

Agob Va _XV H$am, Aer {dZ§Vr ñdm_rOtZr Ho$br. _mÂ`m ^maVr`m§Zr `m Zì`m OJmÀ`m, emoYm§À`m {XeoZo OmÊ`mMr JaO Amho

Ago ñdm_rOr {b{hVmV. ^maVmVë`m Amnë`m Jwê$~§Yy§Zm nÌ nmR>dbo Ë`mV am_H¥$îU ZmdmMm n§W ~Zdy ZH$m, Agmhr Bemam

{Xbm. ìhmB©Q> ñQ>ma bmB©ZÀ`m Oå¶m©{ZH$ (Germanic) ~moQ>rda 15 E{àb 1896 ~wYdmar Xwnmar 12 dm. ñdm_rOr S>oH$da

C^o am{hbo. Vn{H$ar ê$_mb \$S>H$mdV Ë`m§Zr ~§Xamda O_boë`m AZoH$ {_Ìm§Zm, {eî`m§Zm {Zamon {Xbm. Aem [aVrZo ñdm_rOtMr

n{hbr A_o[aH$Z `eñdr ^oQ> g_mßV Pmbr.

B§1⁄2b§S>_Ü`o nwZamJ_ZOå¶m©{ZH$ ~moQ>rMm àdmg gwImMm Pmbm. Joë`m doir B§1⁄2bS>hÿZ A_o[aHo$bm OmVmZm g_wÐàdmgmMm Am{U {S>g|~aÀ`m

H$S>mŠ`mÀ`m W§S>rMm ñdm_rOtZm Ìmg Pmbm. d àdmgmbm Zoh_rnojm XrK©H$mi bmJbm. `mdoir _mÌ {VVH$mM àdmg AÜ`m©

doioV nma nS>bm. Ë`m§Mo {_Ì {dë`_ âbmJ `m§Zr g_wÐàdmgmV hmoUmè`m ÌmgmgmR>r Am¡fYhr {Xbo hmoVo. OhmO ¹$rÝgQ>mD$Z `m

Am`bªS>À`m X{jU {H$Zmè`mbm bmJbo. VoWo H$mhr Vmg Vo Wm§~bo VodT>çmV ñdm_rOr Am{U JwS>drZ OhmOmVyZ ~§XamV CVabo WmoS>m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 66 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 67

\o$a\$Q>H$m _mabm {Z nwÝhm OhmOmV MT>bo. {bìhanybbm nmohMbo. aoëdoZo nwT>o {ZKmbo. JwS>{dZZo Amnë`m AmB©bm ̂ oQ>Ê`mgmR>r Q´>oZ

~Xbbr Zr ñdm_rOr 20 E{àbbm H°$ìhaem_ ̀ oWo nmohmoMbo. lr. ñQ>S>u d BVa {_Ì_§S>irV ñdm_rOtMo Jwê$~§Yy ñdm_r gmaXmZ§Xhr

hmoVo. ho XmoKo 1891 nmgyZ EH$_oH$m§Zm ^oQ>bo ZìhVo. Ë`m_wio ho XmoKo {Zdm§VnUo MmbV MmbV Woåg ZXrÀ`m H$mR>mda {\$aV

AgV. AWm©V gd© g§^mfU ~§Jmbr_YyZM Mmbo. gmaXmZ§Xm§Zr Amh_~Pma `oWë`m _R>mVrb KQ>Zm gm§{JVë`m Va ñdm_rOtZr

A_o[aHo$Vë`m `emÀ`m H$Wm§Zr Jwê$~§Yy§Zm MH$sV Ho$bo. am_H¥$îUm§À`m BVa {eî`m§{df`r Jobr VrZ/Mma df} ñdm_rOtZr H$mhr

EoH$bo ZìhVo. gmè`m§Mr »`mbrIwembr g_Obr. Ë`m_wioM Ë`m§Zr Jwê$~§Yy§Zm XrK© nÌ {bhÿZ gmè`m§Zr EH$Ì `oD$Z g§ñWoÀ`m

ê$nmV H$m‘ H$aʶmMr JaO 춺$ Ho$br. ‘R>mMr X¡Z§{XZ {Z`_mdbrhr `mMH$mimV ñdm_rOtZr V`ma Ho$br. Woåg ZXrH$mR>mdaÀ`m

Am°Šg\$S>©em`a JmdmV ~Zdbobr hr {Z`_mdbr nwT>o J§JoH$mR>À`m ~obyaÀ`m am_H¥$îU _R>mVrb ì`mnH$ {Z`_mdbr R>abr. _Ü`§Var

nwñVH$ àH$meZm~Ôb ñQ>S>u WmoS>o ZmamO Pmbo hmoVo. na§Vw Ë`m§Zr H$m_ Wm§~dbobo ZìhVo. Vo gmßVm{hH$ dJ© KoVM hmoVo. lr_Vr

BPm~obmZr ñdm_rOtÀ`m dJm©gmR>r Amnbo Ka gwg‚m ~Zdbo hmoVo. Vo Ka ñQ>S>vZr nm{hbo {Z nmM _{hÝ`mgmR>r R>a{dbo. `m KamV

Joë`m dfu W§S>rÀ`m a{ddmar N>mo>Q>çm JQ>mg_moa ñdm_rOr ~mobbo hmoVo. Ë`mbm BPm~ob> _mJ}gZ Am{U _mJm©aoQ> Zmo~ob (Miss

Margaret Nobel) CnpñWV hmoË`m.

dJ© gwê$ H$aÊ`mnydu gmaXmZ§XmZm ~amo~a KoD$Z ñdm_rOr qnH$ZoO J«rZ `m IoS>çmV lr_Vr _wba `m§À¶m Kar H$mhr {Xdg

am{hbo. VoWo ñdm_rOtMo ~§Yy _h|ÐZmW XÎm `oD$Z gh^mJr Pmbo. H$m>`ÚmMo Cƒ kmZ KoÊ`mgmR>r Vo B§1⁄2b§S>bm Ambo hmoVo Am{U

eoOmaÀ`m ehamV Vo CVabo hmoVo. _h|ÐZmW XÎmZr Amnë`m Wmoa ~§Yy ~amo~a Kmbdbobo {Xdg VrZ I§S>mVyZ à{gÕ Pmbo.

London Swami Vivekanand (Swami Vivekanand in London) ñd_rOtZr 1890 bm H$mobH$Îmm gmoS>bo.

Ë`mdoionmgyZ _h|ÐMr ^oQ> Pmbr ZìhVr. Amnbm ^mD$ {H$Vr _moR>m à{gÕnwê$f ~Zbm Amho ho nmhÿZ _h|Ðbm AmíM`© Am{U

AmZ§XmMo CYmU Ambo.

EH$Xm _wba `m§À`mH$S>o Mhm KoVmZm ñdm_rOr åhUmbo, ""Joë`m Iononojm `mdoir _bm b§S>Z_Ü`o Iyn H$m_ H$amdo bmJUma

Amho.'' `mda _wbaZm åhUmë`m,"" àË`oH$ H$m_mbm H$moR>oVar nyU©{dam_ Úm`bm hdm. Ë`mbm eodQ> hdm.'' `mda ñdm_rOr _wbaZm

åhUmbo, ""`m Ionobm AJXr eodQ>À`m jUmn`ªV _r H$m_ H$aUma.'' WmoS>çm doimZo nwÝhm ñdm_rOr åhUmbo, ""A_o[aHo$V _r EH$-

XmoZ bmQ>m {Z_m©U Ho$ë`m AmVm àM§S> nd©Vàm` bmQ> {Z_m©U H$aoZ. g_mOmMr CbWmnmbW H$aoZ, OJmbm Zdr g§ñH¥$Vr Úm`bm

hdr, _J OJmbm H$iob H$s Vr eŠVr H$m` Amho? Am{U _r H$m Ambmo Amho ho hr H$iob.''

ñdm_rOr gmaIm B©ídamMo gmYZ, ào{fVM Aer ^mfm ~moby eH$Vmo! EHo$ {Xder qnH$ZoO J«rZ `oWo lr Am{U lr_Vr

ñQ>S>u 12 _¡b A§Vamdarb H°$ìhg©h°_ `oWyZ ñdm_rOtZm ^oQ>m`bm gm`H$bdê$Z Ambo. Ë`m{Xder b§S>Z_Yë`m H$m_mMr

ê$naoIm AmIÊ`m{df`r MMm© Pmbr. Vr Xwgè`m{Xderhr Mmby hmoVr. AmXë`m {Xder ñQ>S>u ZìhVo. Xwgè`m {Xder ñdm_rOr d

gmaXmZ§Xm§Zr gm`H$b MmbdÊ`mMm A`eñdr à`ËZ Ho$bm. _h|X«ZmW XÎm `mdoir CnpñWV hmoVo. Vo {b{hVmV,""AmO ZaoZÀ`m

A§JmV ~mbnU g§Mmabo hmoVo. {Xdg^a hmñ` {dZmoX H$arV hmoVm. Ë`mÀ`m _Yya AmdmOmV Ë`mZo EH$ ~§Jmbr JrVhr Jm`bo.

BÀN>oÀ`m ~moQ>rV ~gyZ _r Va§JV Va§JV OmV Amho. dg§V F$VwVbr hdm _bm _mYw`© XoV _r AmZ§XmZo Ob{dhma H$arV Amho.''

Aem Ame`mMo Vo JrV hmoVo. Ago nmM {Xdg _OoV {ZKyZ Jobo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 68 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 69

6 _o bm ñdm_rOr b§S>Z_Ü`o hmoVo. Xa AmR>dS>çmbm Mma {Z`{_V dJ© d EH$ àíZmoÎmamMm dJ© ñdm_rOr KoV hmoVo.

Am{U XwnmaMr doi bmoH$m§Zm ^oQ>Ê`mgmR>r R>odbr hmoVr. H$_r ê§$XrÀ`m Mmirà_mUo hr B_maV hmoVr. nmM _Obr B_maVrV

hm°b_Ü`o gmYmaU 100 bmoH$ ~gy eH$V. `oWo dJ© ^aV. AWm©V `m{R>H$mUr ñdm_rOtMr ~oS>ê$_, AÞnmUr hm XOm© H$mhr

Img Mm§Jbm {Z Amam_Xm`r ZìhVm.

`m KamV _mÌ gmar VéUmB© AdVabr hmoVr. Hw$. _wba \$ŠV 45 dfmªÀ`m hmoË`m. ñdm_rOr 33, gmaXmZ§X 30, ñQ>S>u

36, _hoÐ 26, JwS>drZ 25, Om°Z \$m°Šg 23. `m gmè`m§À`m CnpñWVr_wio Kambm KanU Ambo hmoVo Am{U Zdm Omo_,

CËgmhm_wio Ka {Od§V, hgao ~Zbo hmoVo. EH$ AÜ`mpË_H$ eŠVr KamV ^ê$Z Jobr hmoVr.

gH$mir 9 dm. ñdm_rOr JmD$Z Am{U pñbna KmbyZ Imbr Ý`mhargmR>r `oV. AZoH$ doim amÌr ñdm_rOr§Zm amÌr Pmon

ZrQ> bmJV Zgo Ë`m_wio WmoS>o Ceram CR>V. Ý`mharbm emH$mhmar nXmW© AgV. A§S>ohr Zgo {Z _Q>U Zgo. ñQ>S>u, _wba {Z

JwS>drZhr H$S>H$ emH$mhmar ~Zë¶m hmo˶m. Ý`mharZ§Va ñdm_rOr Ë`m§À`mgmR>r R>odboë`m Amam_IwMuV ~gV {Z JwS>drZ d

gmaXmZ§Xmer ~mVMrV H$arV. ñQ>S>u ^maVr` AmXe© (Indian Ideals) hr nwñVH$_m{bH$m H$mT>Uma hmoVo. Ë`mVrb n{hbo

"ZmaX gwÌ' ho à{gÕ PmboM hmoVo. nwT>rb g§ñH¥$V J«§WmMm B§J«Or AZwdmX H$aÊ`mV Vo JH©$ hmoVo. ho EH$àH$mao doXm§V VÎdkmZ

ngadUmao H$m_ hmoVo. Ë`mH$mir g§ñH¥$V_Ybo \$maM WmoS>o B§J«OrV ^mfm§Va Pmbo hmoVo. `m H$m_m_Ü`o _XV ìhmdr `m CÔoemZo

ñdm_rOtZr EH$m Jwé~§Yy§Zm B§1⁄2b§S>bm ~mobmdbo hmoVo.

gH$miÀ`m d¥ÎmnÌmVrb EImXr ~mV_rhr ñdm_rOtZm ì`{WV H$ê$Z gmoS>o. Ë`mda MMm© hmoB©. Pma {ZH$mobg Xwgam `mMm

amÁ`m{^foH$ gmohù`mÀ`mdoir g_ma§^mbm O_bobr JXu ~o{eñV hmoVr. H$m`©H«$_mMo {Z`moOZ MwH$sMo hmoVo. Ë`m Jm|YimV

^oQ>dñVy dm AÝ` Jmoï>r dmQ>ë¶m Joë¶m ˶m {_idÊ`mÀ`m JS>~S>rV gw_mao XmoZ hOma Jar~ eoVH$ar {MaS>bo Jobo {Z Ë`mhÿZ

H$ha åhUOo {VWë`m A_mZwf nmo{bgm§Zr Jmoir~ma Ho$bm. Ë`mVhr AZoH$m§Zr àmU J_mdbo. `m KQ>Zoda ñQ>S>u Am{U JwS>drZ

`m§Zr PmaÀ`m amZQ>r amOdQ>rda Q>rH$m Ho$br. ñdm_rOr em§VM hmoVo. `oaPmè`m KmbVmZm åhUmbo, ""Jar~ eoVH$ar H$dS>r_

mobmMr dñVy EH$ H$n {_i{dÊ`mgmR>r IoS>o gmoSy>Z Ambo {Z àmU J_mdyZ ~gbo. {H$Vr ho Xm[aX²>«`, Xw…I.'' S>moù`mV Xw…Imly

O_bo {Z ñdm_rOr AñdñW ~ZyZ `oaPmè`m Kmby bmJbo.

H$mhr doim Ja_ Ja_ dmX{ddmX hmoV. ñQ>S>u JwS>drZ B§1⁄2b§S>Mr ~mOy KoV _J ñdm_rOr {~«Q>rem§Zr OJ^a Ho$boë`m

AÝ`m`mMm nmT>m dmMrV _J _mÌ ho XmoKo B§p1⁄2be_Z MynMmn EoH$V. ñdm_rOtMo AZoH$ dJ©, Ë`mVrb ^mfUo lr. ~wb `m§À`m

H$mJXnÌmV {_imbr. Vr àH$m{eV PmbrM ZìhVr. JwS>drZZo lr_Vr ~wbZm Vr hñV{bIrV àV Ë`m§À`mOdiM R>odÊ`mMr

nÌmZo {dZ§Vr Ho$br hmoVr.

{ggo_ Šb~_Ü`o ñdm_rOtMo ^mfU Pmbo. Ë`m§Mm Jmofdmam S>obr H«$m°{ZH$bZo 14 _o bm à{gÕ Ho$bm. Ë`mV emar[aH$

ewÕVm, Z¡{VH$Vm hr _mUgmbm eŠVr XoVo, ~m¡{ÕH$[aË`mhr Vmo gm_Ï`©erb ~ZVmo Agm {dMma _m§S>bm. embo` OrdZmnmgyZ

nm{dÍ`mMo _hÎd VéUmda q~~dÊ`m{df`r Ë`m§Zr AmJ«hr _V _m§S>bo. `m Šb~Mo gXñ` ór-nwéf XmoÝhrhr hmoVo. gmao gXñ`

g_mOmV ~w{ÕdmXr åhUyZ AmoiIbobo hmoVo. Bgm~ob _mJ}gZ goH«o$Q>ar hmoË`m, Va A°eQ>m°Z Om°ÝgZ hohr ghg{Md hmoVo. XmoKohr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 68 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 69

ñdm_rOtZm AmoiIUmao hmoVo.

`m ì`m»`mZmZ§Va ñdm_rOtÀ`m dJmªZm JXu dmT>y bmJbr. _Ü`_ d`mÀ`m a{e`mV OÝ_boë`m EH$ ~mB© `oV. a{e`mV

Ë`m§Mo VéUnU Jobo. VoWo AgVmZm Ë`m§Zm EH$ J_Vrera ñdßZ nS>bo. Vo ñdßZ Ë`m§Zr ñ_¥VrÀ`m hiwdma H$ß`mV OnyZ R>odbo

hmoVo. ñdßZmV Ë`m§Zm EH$m VoOñdr _mUgmZo ~moQ>rÀ`m àdmgmbm Zobo. Vr A§Ymar amÌ hmoVr. Am{U g_wÐmV Vr ~moQ> OmV hmoVr.

Ë`mZ§Va Xwgar EH$ ì`ŠVr Ambr. Ë`mMm Moham Ë`m§Zr ñnï> nm{hbm Vr ì`ŠVr åhUmbr ""H$mhr ^rVr Zmhr. A§YmamV XoIrb

~moQ> `mo1⁄2` {R>H$mUr gwa{jV nmohMob.'' {VMr ^rVr Jobr. Vr OmJr Pmbr. nwT>o a{e`m Am{U B§1⁄2b§S>_Ü`o Ë`m Mohè`mMm emoY

KoVbm. nU H$mhr `e Ambo Zmhr. Ë`mZ§Va Am°ŠQ>mo~a 1895 ‘ܶo qàgog hm°b_Ü`o ñdm_rOtMo ^mfU Ë`m§Zr EoH$bo Am{U

VmoM Vmo Moham g_moa hmoVm. Ë`m§À`m ñdßZmVbr ì`ŠVr àË`jmV g_moa C^r hmoVr. ñdm_rOtMo dJ© EoH$Umè`m§_Ü`o H$mhr

g_mYr AdñWon`ªV nmohMUmao hmoVo. Va `mCbQ> na§namJV H$ënZm OmonmgUmao Iyn AñdñW Pmbo. Zì`m WmoS>çm M_ËH$m[aH$

H$ënZm_wio Ë`m§À`m éiboë`m n[a{MV eãXmZmM H$moUrVar CÕdñV Ho$bo hmoVo. H$mhtÀ`m _ZmVrb CXmÎm {dMmam§Mm gÝ_mZ

Pmbm Ago dmQ>bo. gH$miMo dJ© Vmg-XrS>Vmg MmbV. _J Ë`m§À`m^modVr O_boë`m§er ñdm_rOr Jßnm-Jmoï>r-MMm©-

hmñ`{dZmoX H$arV. ~m¡{ÕH$ VoOmZo MH$sV H$aUmè`m {ejH$mnmgyZ EH$m {OdbJ {_ÌmgmaIo ZmVo lmoVo {Z dŠVm-{dÚmWr©-

{ejH$m§V {Z_m©U Pmbobo Ago.

OodUmgmR>r Hw$. _°H${bAmoS> d EH$m XmoKm~amo~a OodUmgmR>r ñdm_rOr ~mhoa OmV. H$mhr doim {_Ìm§Zr ~mobmdbo Va

{Z_§ÌU ñdrH$marV. EH$Xm Va H$m_mÀ`m JS>~S>rV EH$ {Z_§ÌU {dgê$Z Jobo _J EoZdoir Vo YS>nS>bo. V`mar H$aVmZm JwS>drZ

Ë`m§Zm _XV H$arV hmoVo ˶m§Zr dmhZ ~mobmdbo {Z {_ÌmH$S>o doioV ñdm_rOr nmohmoMbo. _J JßnmV BVHo$ a§Jbo H$s amÌr CeramM

naVbo. Ho$di dJm©VyZM Zìho Va _¡ÌrVyZ ñdm_rOtZr B§1⁄2b§S>_Ü`o Ag§»` bmoH$ OmoS>bo. EH$Xm ñdm_rOr gmaXmZ§Xm§Zm åhUmbo,

"English people see India with new eyes' AmVm B§p1⁄2be _mUgo ^maVmH$S>o Zì`m Ñï>rZo nmhVrb

ñdm_rOtZm H$mhrdoim gmaXmZ§X dm _h|ÐZmWZm {~«Q>re d`ñH$ {ó`m§er dmJVmZm H$moUË`m nÕVrZo dmJm`bm hdo ho

gm§Jmdo bmJo. lr_Vr _wba d ho ^maVr` H$mhrdoim ZH$mo Ë`m Jmoï>rdê$Z dmX KmbrV. EH$Xm _wba ~mBªZr ^maVmV åhmVmè`m

JmB© nmiV ~gy Z`o Ë`m§Zm ImQ>Š`m§Zm Úmdo Ago _V ì`ŠV Ho$bo. Ë`mda gmaXmZ§Xm§Zr dmX KmVbm. ñdm_rOtZm ho dmX

ZH$mo hmoVo. ñdm_rOr B§p1⁄2be nÕVrÀ`m Ë`mM Ë`mM OodUmbm H§$Q>miyZ OmV. _J gmaXmZ§Xm§Zr AmUbobo gmao _gmbo dmnê$Z

ñdV… ^mV Am_Q>r ~ZdrV. EH$Xm Vr BVH$s {VIQ> Pmbr H$s ñdV… Vo ImD$ eH$bo ZmhrV. Hw$. _wba ñdm_rOtZm EH$m

b3⁄4g_ma§^mbm KoD$Z Joë`m. Ë`mgmR>r IynM doi AZmR>m`r IMu nS>bm ñdm_rOtZr 30 _o bm _oar hobZm nÌmV {b{hbo

(tiring Nonsense! Certainly the only thing to do after that was to rush to the kitchen and cook a

la Indiene) H§$Q>midmUm _yI©nUm, `mZ§Va ImÌrZo EH$M Jmoï> H$aVm `oUo $eŠ` hmoVo H$s bm¡H$amV bm¡H$a ñd`§nmH$KamV

OmD$Z ^maVr` nÕVrMo OodU V`ma H$aUo.

_°Šg_wba `m§Mr ^oQ>28 _o amoOr B§1⁄2bS>À`m dm`ì` {Xeobm 64 _¡bmda ñdm_rOr Am{U ñQ>S>u XmoKoOU aoìdoZo _°Šg_wbaZm ̂ oQ>m`bm Am°Šg\$S>©bm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 70 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 71

Jobo. B§1⁄2b§S>_Yrb A{Ve` _hËdmMr Aer hr ^oQ> hmoVr. _°Šg_wb O_©Z_Ü`o OÝ_bo nU d`mMr nÞmg df} Ë`m§Zr B§1⁄2b§S>_Ü`o

g§ñH¥$V ^mfoMm d VÎdkmZmMm Aä`mg H$aÊ`mV Kmbdbr. ñdm_rOr `m _hmZ ì`ŠVrbm ^oQ>Ê`mg IynM AmVwa Am{U CËgmhr

~Zbo hmoVo. àmo. _wba `m§Zr F$1⁄2doXmMo ghm I§S> ^mfm§VarV d g§nm{XV Ho$bo hmoVo. Va (Sacred Books of the East)À`m

nÞmg I§S>m§Mo Vo g§nmXZ H$arV hmoVo. Ë`m§À`m ^oQ>rZ§Va ñdm_rOtZr nwT>o ~«åhdmXrZ _Ü`o {b{hbo H$s,(It was neither the philolo-

gist nor the scholar that I saw, but a soul that is every moment expanding to reach oneness with the uni-

versal realising its oneness with the Brahman where others loose them ches in the desert of dry details

he has struch the well spring of life Indeed his heartbeats have caught the rhythm of the Uprishands)

_r VËdqMVH$mbm dm {dÛmZ _mUgmbmM ^oQ>bmo Ago Zmhr Va {ZË`{Z`_mZo ~«åhmer, {dídmer EoŠ` AZw^dUmam Vmo

_hmË_m hmoVm. BVa AZoH$OU VH$m©À`m dmid§Q>mV ê$j ~ZVmV. nU _°Šg_wbaZm OrdZmMm, M¡VÝ`mMm H$ma§Om {_imbm Amho.

Cn{ZfXm§Mm ñda_oi, Vmb Ë`m§À`m öX`mZo N>oS>bm Amho.

àmo\o$ga \«o$S>[aH$ _°Šg_wba ho Am°Šg\$S>© {dÚmnrR>mV VwbZmË_H$ VÎdkmZ {df`mMo à_wI hmoVo. Ë`m§Zm A{bH$S>oM ~hþ_mZmMo

nX XoÊ`mV Ambo hmoVo. Ë`m§Zr ñdm_rOr d ñQ>S>u XmoKm§Zm Iyn AmXamMr dmJUyH$ {Xbr. Ë`m§Zr Amnë`m nËZrMr, Hw$Qw>§{~`m§Mm

n[aM` H$ê$Z {Xbm. Ë`m§À`m Kambm Vo Aml_ åhUV. Ë`m§À`m Jwbm~mZo ^aboë`m B§p1⁄2be ~mJoV KoD$Z Jobo. OodUmbm R>odyZ

KoVbo. Am°Šg\$S>©_Ybr {d{dY H$m°boOrg XmIdbr. ~moS>boB©Z J«§Wmb` (Bodleian Liabrary) XmIdbr Ë`mMo Vo g§MmbH$

hmoVo. Ë`mV Ag§»` nm¡dm©Ë` hñV{b{IVo, Xw{_©i J«§W hmoVo. gm`§H$mir Vo ñdV… aoëdoñQ>oeZbm KoD$Z Jobo. d {Zamon {Xbm Ë`mdoir

Vo ñdm_rOtZm åhUmbo, ""am_H¥$îU na_h§gm§À`m {eî`mMr Aer ^oQ> Xw{_©iM! amoO amoO H$Yr Aer ^oQ> hmoV ZgVo.'' ñdm_rOtZr

`m ^oQ>rMo dU©Z gw§Xa, H$mì`mË_H$[aË`m Ho$bo Amho. Vr PmS>o, Vr {Zad em§VVm, Am{U {Za^« AmH$me ho gmao nmhÿZ _mPo _Z

^maVmÀ`m d¡^dembr ^yVH$mimV AmoT>bo Jobo. ~«åh{f©, amO{f©, dmZàñWml_mVrb bmoH$, Aé§YVr Am{U d[eð>m§Mm Vmo H$mi

_mÂ`m S>moù`mg_moa Ambm. (_°Šg_wba nVr nËZrZm nmhVmZm hr OmoS>r AmR>dbr) ho XmoKo J¥hñWr OrdZ F$fr-_wZtgmaIo KmbdV

hmoVo. àmo. _°Šg_wbaZm ^oQ>Ê`mnyduhr ñdm_rOtMr Ë`m§À`m{df`rMr YmaUm hmoVr H$s 14ì`m eVH$mVbm H$moUr F$frZoM nyZO©Ý_

KoVbm Agmdm. F$1⁄2doXmdaMo ^mî` nwÝhm Zì`m ñdénmV _m§S>Ê`mgmR>r hm OÝ_ KoVbm Agmdm. ZmhrVa EH$moUrgmì`m eVH$mV `m

_mUgmMo àmMrZ ^maVr` J«§Wm>~Ôb BVHo$ gImob OÝ_OmV ào_ H$moRy>Z Ambo? Vohr nmíMmV amï´>mV? Am{U AVr ew^« Ho$gm§Mm

Am{U em§V d AmZ§Xr Mohè`m_mJyZ àmMrZ F$frM ~mobH$m Pmbm Amho.''

àmo. _°³g_wba ̀ m§Mm {Zamon KoVmZm ñdm_rOr Ë`m§Zm åhUmbo, ""Vwåhr ̂ maVmV Ho$ìhm ̀ oUma? àË`oH$ ̂ maVr` öX`mnmgyZ Vw_Mo

ñdmJV H$aob H$maU Ë`m§À`m nwd©Om§Mo kmZ BVŠ`m `mo1⁄2`[aVrZo Zì`m àH$memV Vwåhr OJmnwT>o AmUboV.''

`m d`mod¥Õ F$frMm Moham AmZ§XmZo M_Hy$ bmJbm. Ë`m§À`m S>moù`mV Aly C^o am{hbo. Ë`m§Zr em§VnUo _mZ S>mobmdbr.

Vo åhUmbo, ""_J _r VoWyZ naVUmaM Zmhr, VoWoM ‘m¶mda A§Ë¶g§ñH$ma H$amdo bmJVrb .'' àmo. _°Šg_wba Zoh_r gm§JV

_mÂ`m JV OÝ_mVrb _¡ÌrMo ZmVo öX`mV Imobda {Od§V Amho. àmo. _wba `m§À`m {dÛmVmnyU© gd©M {ZîH$fmªer ñdm_rOr gh_V

hmoV ZìhVo. n°arg‘Yë`m Y_m©Mm darb àmo\o$ga _wba `m§À`m {ZîH$fm©da _V^oX ì`ŠV Ho$bo hmoVo nU Ë`m§À`m~ÔbMm AmXa

Vgy^ahr H$_r Pmbm Zmhr. 2 E{àb 96 bm àmo. _°Šg_wbaZr ñdm_rOtZm EH$ nmoñQ>H$mS>© Q>mH$bo Ë`mda nwT>rb _OHy$a hmoVm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 70 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 71

"AmXaUr`, _hmoX`, Vw_À`m _hÎdmÀ`m nwpñVHo$~Ôb Am^mar Amho. am_H¥$îU na_h§gm§Mo Vwåhr {dÚmWu AmhmV Ë`m_wio

_bm Vw_À`m H$m`m©~Ôb AmXa Amho. A_o[aHo$V Vwåhr Vw_Mo H$m`© nwT>o Mmby R>odmb Aer Amem ~miJVmo Ë`m_wio e§H$a Am{U

am_mZwOm§~Ôb ì`mnH$nUo bmoH$m§Zm g_Oob. Vw_Mm {dídmgy- _°Šg_wba. ' ñdm_rOtZrhr Ë`m§Zm VgoM AmXanyd©H$ nÌ {b{hbo

Agmdo Ë`m_wio A{YH$ OdirH$VoZo àmo\o$gam§Zr Ë`mM _{hÝ`mV nwÝhm {b{hbo.

"am_H¥$îUmÀ`m{df`r _bm H$m` dmQ>Vo ho H$go gm§Jy. _r öX`mnmgyZ Ë`m§Mr nyOm H$aVmo. Ë`m§À`m ñ_aUmZo _mÂ`m S>moù`mV

Aly `oVmV. _r Ë`m§À`m{df`r EHy$ eH$bmo hoM _mPo ^m1⁄2` hmo`. Ë`m§À`m ApñVËdmZo nw{ZV Pmboë`m OmJobm ^oQ> XoÊ`mMr _mPr

BÀN>m Amho. _mPr BÀN>m nyU© ìhmdr hrM àmW©Zm!

Ho$edM§Ð goZm§À`m Am`wî`mV AMmZH$ Pmbobm ~Xb hm X{jUoída, H$mobH$Ë`mÀ`m am_H¥$îUm§_wio Pmbm ho g_Oë`mda

àmo. _°Šg_wbaZr X{jUoídaMo am_H¥$îU H$moU `mMm emoY KoVbm. "ZmB©ZQ>r§W g|Mwar' ¶m àM§S> InmÀ`m _m{gH$mV àmo. _wba

`m§Zr (A Real Mahatma) ZmdmMm {b{hbm. Ë`m§Mr {dñVmamV Amd¥Îmr {b{hÊ`mMr BÀN>m Ë`m§Zr ñdm_rOtZm H$idbr

Am{U Ë`mgmR>r `mo1⁄2` Vr _m{hVr nwadÊ`mMr {dZ§Vr Ho$br. ñdm_rOtZm Ë`mMo OmJ{VH$ _hÎd _m{hVr hmoVo. Ë`m§Zr ËdarV

am_H¥$îUZ§Xm§Zm {b{hbo H$s gd© _m{hVr Jmoim H$ê$Z Vr ËdarV nmR>dm. Ë`mZwgma nwT>o àmo. _wba ¶m§Zr The Life and say-

ing of Ramkrishna ho nwñVH$ {b{hbo.

XwnmaÀ`m doir ñdm_rOtZm {Z_§ÌU Agbo H$s Vo OmV Va ~è`mMdoim AZoH$ bmoH$ Ë`m§Zm ^oQ>m`bm Kar `oV. H$mhrOU

AÜ`mpË_H$ _mJ©Xe©ZmgmR>r `oV. ì`ŠVrJV OrdZmVrb àíZm{df`r ~mobÊ`mgmR>r `oV. Ë`mVyZ H$mhr _m¡{bH$ gyMZm {_iVrb

Aer Amem Ë`m bmoH$m§Zm hmoVr. OUy Vo OdiMr, KaMr dS>rbYmar ì`ŠVr Amho. OUy ñdm_rOtMm Iyn OwZm n[aM` Agë`mÀ`m

^mdZoVyZ Vo `oV. Am{U Á`m Xwnmar H$moUr ^oQ>Ê`mgmR>r `oUma Zgob Va ñdm_rOr, gmaXmZ§X, ñQ>S>u, JwS>drZ, _h|Ð, Om°Z \$m°Šg

`m§À`mer MMm© H$arV. _h|Ð Odi Odi H$m`_M ñdm_rOtÀ`m~amo~a AgV Ë`m_wio Ë`m§Zr Ho$boë`m Zm|Xr `m \$ma _hÎdmÀ`m

R>aë`m AmhoV. Ë`mn¡H$sM EH$ -

EHo$ Xwnmar ñdm_rOr Amam_IwMuV {Zdm§V ~gbo hmoVo. S>moio {_Q>bobo. nm` EH$mda EH$ R>odbobo. ~amM doi em§V ~gbo

hmoVo. H$mhrVar qMVZ Mmby hmoVo. ImobrVrb ~mH$sMo gmaohr ñdm_rOtMo _m¡Z Ho$ìhm g§nVo `mMr dmQ> nhmV hmoVo. AMmZH$

ñdm_rOtZr nm` gai Ho$bo {Z Om°Z \$m°ŠgH$S>o nhmV åhUmbo, "_r {dMma H$arV Amho H$s, g|Q> nm°bZm BVH$m H$S>dm {damoY

AgVmZmhr Ë`m§Zr ^JdmZ `oeyMm g§Xoe H$gm gd©Xya ngadbm Agob? nm°b hm {eH$bobm EH$H$„r hmoVm, Vwåhmbm _m{hVr

Amho _r {eH$bobm Amho Am{U _bm AZoH$ gw{e{jV H$S>dr _mUgo {Z_m©U H$am`Mr AmhoV. Ho$di EH$H$„rnUm qH$dm

H$S>donUm Cn`moJr nS>V Zmhr. CXmÎm Ü`o`mZo _mUyg ^mamdbobm Agmdm bmJVmo.'

H$mhrdoim ñdm_rOr dJm©V qH$dm ì`m»`mZmV ~mobm`bm bmJbo H$s, KamV àH$memMr YJ {Z_m©U Pmë`mgmaIo ^mgm`Mo.

~«åhkmZmMm bmoQ> ngabm Amho Ago dmQ>m`Mo. Vmo ghZ ìhm`Mm Zmhr. VoOM AmJio Agm`Mo. H$mhrdoim Vo BVHo$ J§^ra, gI-

mob qMVZmV JH©$ AgV H$s, Ë`m§À`mOdihr OmÊ`mMo H$moUr YmS>g H$arV ZìhVo. ñdV… ñdm_rOrM EH$ AWm§JVm ~ZV. nU

H$mhrdoim ñdm_rOr ~mbH$^mdmV OmV Am{U na_h§gd¥ÎmrZo dmdaV, ~§Jmbr JrV JmV, Ë`m JmÊ`mVyZ Ë`m§À`m AmVbm AmZ§X

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 72 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 73

ñdamVyZ àdmhr ~Zo. EImXm {Xdg Agmhr CJdo H$s Vo {Xdg^a AmZ§XmÀ`m àdmhmV ̀ WoÀN> Sw>§~V AgV. EHo$ {Xder ewH«$dma

hmoVm. {Z ñdm_rOr ì`m»`mZmÀ`m Q>o~bOdi JmV JmV Z¥Ë`hr H$ê$ bmJbo.

EHo$ {Xder Vo em§V ^mdmV ~gbo hmoVo {Z AMmZH$ _moR>çmZo gmoh§, gmoh§ Mm On H$ê$ bmJbo. Ë`m§Mm Moham VoOmibm

hmoVm {Z AmdmOhr gImobVoVyZ `oV hmoVm. Ë`m§Mr Mmb Z¥Ë`mgmaIr hmoVr. Vo Ñî` nmhÿZ CnpñWV AmíM`m©Zo AdmH²$ ~Zbo.

_J ñdm_rOr em§V Pmbo {Z IwMuV ~gbo. Vo Zm°_©b ~Zbo. ñdV… ñdm_rOrZrhr lr. {bJoQ> `m§Zm 6 Owb¡bm {b{hboë`m

nÌmVhr Amnbr AÜ`mpË_H$ AdñWm H$idbr.

""H$moUmbm Xmof Úm`Mm? H$moUmMr ñVwVr H$am`Mr? gmam "Ë`mMmM' Ioi. ~wÕr, VH©$, ~mobUo `m n{bH$S>o Vmo ào__yVu,

na_{_Ì Amho. ho {à`moÎm_m _bm H$n ^ê$Z "gmH$s' Xo H$s, Á`m_wio VwÂ`m qMVZmZo _mPm Xmof CSy>Z OmB©b _r VwÂ`m ào_mZo

doS>m ~ZoZ.''

ñdm_rOtÀ`m {d{dY {df`mVrb Am{U AZoH$ AMyH$ VnerbmMo kmZ nmhÿZ Vê$U A_o[aH$Z {dÚmWu AM§{~V hmoV.

ñdm_rOr JwS>drZ ~amo~a amOH$maUmda ~mobV Va \$m°Šg~amo~a B{Vhmgmda MMm© H$arV. \$m°Šg hm hm°d©S>© {dÚmnrR>mMm nXdrYa

hmoVm. Ë`mZo AZoH$ {df`mVrb H$mog© nyU© Ho$bo hmoVo. Ë`mbmhr ñdm_rOtZr MH$sV Ho$bo. BVHo$ Vbñneu kmZ ñdm_rOtZr

Ho$ìhm, H$go, H$moR>o {_idbo `m~m~V \$m°ŠgZo lr_Vr ~wbZm 17 OyZbm nÌ nmR>dyZ AmíM`© ì`º$ Ho$bo. "_bm \$ma Ceram

bjmV Ambo H$s, ñdm_rOtZm àË`oH$ XoemMr {Z Ë`mÀ`m ^yV, dV©_mZmMr BË`§^yV _m{hVr Amho. Iao VËdk ñdm_rOr AmhoV.

A_o[aHo$V dmhZm§Mr MmHo$ H$er ~ZdVmV ̀ oWnmgyZ Vo O_©Z emókm§À`m Zì`m emoYmn`ªV Ë`m§Zm _m{hVr Amho. Á`wB©e H°$~mbm,

IJmobemó, {dkmZmÀ`m BVa emIm, d a{e`mVrb Mmbr[aVr, `wamon_Yë`m amOH$s` KS>m_moS>r, AmUIr H$mhrhr {dMmam

MmbVm ~mobVm kZH$mofM. H$moUË`mhr {df`mda ~mobV AmOMm g§X^© Vo {dgaV ZmhrV. ̂ maVmbm Vo {dgaV ZmhrV. Amnë`m

Xoe~m§Ydm§Mr gÚpñWVr H$er gwYmaob `m {df`r Vo qMVZ H$arV AgVmV. `wamon_Yë`m gd©gm_mÝ`m§Mr ^aKmog àJVr Am{U

^maVr`m§Mo Xm[aÐ` `mMr VwbZm H$aVmZm ñdm_rOr Xw…Ir ~ZVmV. hr gmar MMm© Mmbbr AgVmZm Ë`m§Mo AmOy^modVr bj

AgVo. CXm. Ë`m§Mo YmH$Q>o ~§Yy _h|ÐZmW Oar ì`dpñWV H$nS>o KmVbo ZgVrb Va Ë`m{df`r gwMZm XoV. ñdV… ñdm_rOr

{~«Q>rem§Mo AmMma, nÕVr gm§^miV. ^maVr` g§ñH¥$Vr_Yë`m H$mhr åhUr, dmŠ`àMmam_wio {Z_m©U hmoUmao {dZmoXhr Vo gm§JV.

nmpíM_mË` XoemVrb {_Ìm§Zm `m~m~V Vo nÌmVyZ H$idrV AgV.

gmao dmVmdaU hgV IoiV, {dZmoX, MMm© `m_wio M¡VÝ`_` ~Zm`Mo. ñdm_rOtMm `oWo Xhm AmR>dS>o _w¸$m_ hmoVm. Vo

{Xdg ^mamdbobo Va hmoVoM nU {Mañ_aUr` R>abo. gmaXmZ§X gmoS>bo Va ~mH$s _§S>ir EH$m X~mdmImbrhr dmdaV. Hw$. _wba

ñdm_rOtZm åhUm`Mr,"Vwåhr _bm MM}V Jßn ~gdmb nU _bm nQ>dVm `oUma Zmhr. _mPr ImÌr hmoB©b Ago Zmhr.' Va lr

ñQ>S>u `m§À`m Ñï>rZo 17 df} ^maVr` g§ñH¥$VrMm Aä`mg Ho$bm Ë`mMo ho d¡{eîQ>çnyU© CXmhaU hmoVo. Vo _hmnwamU AmhoV nU

_mPo Ë`m§À`m{df`rMo _V doJio Amho. Ë`m§À`m AZwnpñWV Ë`m§Mo H$m_ `eñdr H$aUo H${R>U AgVo. ñQ>S>uZr ho {dMma Hw$.

_°H${bAmoS>Zr ^JrZr {Zdo{XVm§Zm nÌmZo H$idbo. "{~Mmam ñQ>S>u Ë`mZo A_`m©Xobm ñdV…À`m VmoQ>Š`m _moOnÅ>rZo _moOm`Mo

R>adë`mda H$m` nXar nS>Uma?'(You have tried to limit the limitless by your little yard measure & you

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 72 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 73

couldnot even come to the knee) (Zmoìh|. 1899)

ñQ>S>u `m§Zr EH$Xm ñdm_rOtÀ`mgmR>r gmYm-ñdñVmVbm V§~mIy AmUbm. ñdm_rOtZm Ë`mMr Md H$mhr AmdS>br Zmhr.

Ë`m§Zr JwS>drZbm gm§{JVbo, ""Vmo V§~mIy \o$Hy$Z Xo {Z Mm§Jbm V§~mIy AmU! H$m_mÀ`m aJmS>çmV _mPm Ord Mmbbm Amho. jUmMr

\w$agV {_iV Zmhr. jU^a V§~mIy AmoT>mdm åhQ>bo Va Agbm {^H$ma V§~mIy!''

ñQ>S>uZm Z§Va Amnbm V§~mIy ñdm_rOr dmnaV ZmhrV ho g_Obo. Vo WmoS>o ZmamO Pmbo. JwS>drZ _mÌ ñdm_rOtMr àË`oH$ Jmoï>

^ŠVr^mdmZo bjnyd©H$ nyU© H$arV.

Amnbm N>moQ>m ^mD$ _h|Ðbm ñdm_rOr _mo{hZ åhUV. Vmo XmoZ _{hZo b§S>Zbm hmoVm. ñdm_rOtMr BÀN>m hmoVr H$s, _mo{hZZo

BboŠQ´>rH$b B§{O{ZAa ìhmdo. nU _mo{hZMr BÀN>m Ë`mZo ~°[añQ>a ìhmdo. Am{U b§S>ZBVH$s Mm§Jbr g§Yr AÝ`Ì {_iUma Zmhr.

ñdm_rOtZm dmQ>o H$s Ë`m§Mo dS>rb dH$sb hmoVo. EH$mM KamV A{YH$ dH$sb Ambo H$s ^m§S>Uo gwê$ hmoVmV {edm` ^maVmV dH$sb

{T>JmZo AmhoV. Zdm dH$sb `oUo åhUOo OwÝ`m§À`m nmoQ>mda nm` AmUÊ`mMm àH$ma.

27 ‘mM©bm àmo’o$ga amB©Q> H|${~«OhÿZ ~moñQ>Zbm naVbo. ˶mZ§Va ñdm‘rOtZr ˶m§À¶m Kar ^moOZ KoVbo. ‘J VmgZ² Vmg

XmoKm§À¶m Jßnm Pmë¶m. ñdm‘rOr§Zr Joë¶m df©^amÀ¶m H$m‘mMm AmT>mdm KoVbm. {‘imbobo ‘mZ-gÝ‘mZ, Q>rH$m, B§1⁄2b§S> ^oQ>,

Pmbobo ñdmJV gmao H$mhr ‘Z ‘moH$io Ho$bo. lr‘Vr amB©Q> d àmo. amB©Q>Zm ñdm‘rOtÀ¶m df©^amV Pmbobm ~Xb OmUdV hmoVm.

AmbmqgJm§Zm ñdm‘rOtZr àmo. amB©Q> ¶m§Mo~m~V H$idbo hmoVo. ""A‘o[aHo$V ‘mPm {‘Ì åhUyZ I§~ranUo ‘m¶m‘mJo C^m am{hbobm

n{hbm A‘o[aH$Z åhUOo àmo. amB©Q>.''

AmVm ñdm‘rOtÀ¶mV Pmbobm ~Xb åhUOo ˶m§Zr Amnbm g§Xoe ZrQ> aMbm hmoVm. nmpíM‘m˶ XoemVrb ˶m§À¶m H$m¶m©Mr

énaoIm R>abr hmoVr. ˶mZwgma Vo {eH$dy bmJbo hmoVo. hm dmXir qhXÿ AmVm pñWamdbm hmoVm. AT>i ~Zbm hmoVm. AmVm Vo

A{YH$ gä¶ dmQ>V hmoVo. ˶mÀ¶mVrb ¶wÕ àg§J em§V Pmbo hmoVo. g§Kfm©Mo énm§Va {dO¶mV Pmë¶mZo ñdm‘rOr A{YH$ pñWa d

em§V ~Zbo hmoVo.

{X Mr’$ goH«o$Q>ar Am°’$ B§{S>¶m ga E’$ A~©wWZm°Q> ¶m§Mo ‘Zhr ñdm‘rOtZr qOH$bo d Vo XmoKo OdiMo {‘Ì ~Zbo.

{d붑 Ooåg ho ñdm‘rOtZm Master åhUyZ g§~moYV. ˶m§Zr A˶§V Vi‘irZo ñdm‘rOtMo ^oQ> ‘m{JVbr. Amnë¶m Kar

˶m§Zr ¶mdo åhUyZ {dZ§Vr Ho$br. ñdm‘rOtMr ˶m§Mr gImob MMm© Pmë¶m. AWm©V gmaoM {dMma OwiV hmoVo, Ago Zmhr nU

ñdm‘rOr ho gd© WamVrb bmoH$m§À¶m AmH$f©UmMo H|$Ð ~Zbo hmoVo. {d붑 Ooåg ¶m§À¶m hm°dS>©‘Yë¶m ‘mZgemómÀ¶m à¶moJemioVhr

ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo. 1896 ‘ܶo ¶m à¶moJemioV XmoZ ‘moR>çm Imoë¶m d EH$ àeñV g^mJ¥hhr hmoVo.

{X H$mob§{~¶m {dÚmnrR>mZo ñdm‘rOtZm g§ñH¥$V {df¶mMo à‘wInX (Chair of sanskrit) XoD$ Ho$bo hmoVo nU g§Ý¶mer

Agë¶mZo Vo AmnU ñdrH$mê$ eH$V Zmhr Ago ñdm‘rOtZr H$idbo. ˶mà‘mUo hmd©S>© {dÚmnrR>mV nm¡dm©Ë¶ VËdkmZ {df¶mMo

à‘wInXhr ˶m§Zm ñdrH$maʶmMr {dZ§Vr Ho$br hmoVr. na§Vw Vr Z ñdrH$maʶmMm ñdm‘rOtZr ‘ZmoX¶ 춺$ Ho$ë¶mZo ˶m§Zm

H$m¶m©b¶rZ nÌ nmR>dʶmMr H$madmB© PmbrM Zmhr. ˶m‘wio XmoÝhr {dÚmnrR>m§Mo H$mJXmonÌr Zm|X Pmbr Zmhr. A{YH¥$V aoH$m°S>©

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 74 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 75

~Zbo Zmhr. gm[‘brH$aʶmMm (Unification) na§namJV {dMma ~mOybm R>oD$Z ’$aH$mMm (Verification) {dMma Ho$bm Amho.

d¡pídH$ VËdkmZ, d¡pídH$ nwamUH$Wm, d¡pídH$ éT>r åhUOo ˶m§Mm d¡pídH$ Y‘© Zìho. à˶oH$mMo ñdV§Ì AmpñVËd à˶oH$mV

’$aH$, ‘moR>çm MH«$mV {’$aUmao bhmZ MH«$ ˶mVrb Kf©U, g§Kf©, ˶m MH«$mbm J«rgtJ. ‘J ˶m§Mo{dZm AmdmO, MmbUo ¶m

gmè¶mVyZ à˶oH$mMo ñdV§Ì AmpñVËd AmnU ‘mݶ H$ê$ ¶m. gËd ho hOmamo ‘mJm©Zo àJQ> hmoD$ eH$Vo ho ‘mݶ H$ê$ ¶m. EH$mM

Jmoï>rH$S>o {d{dY {XemVyZ nmhVm ¶oVo ho ‘mݶ H$ê$ ¶m Am{U Varhr Vo EH$M g˶ Agy eH$Vo. g‘mOmV {d{dY ñd^mdmMr

‘mUgo {XgVmV nU ñdm‘rOtZr Mma àH$ma nmS>bo. {H«$¶merb ‘mUyg, ^md{ZH$ ‘mUyg, JyT> ‘mUyg, eodQ>r VËdk ‘mUyg.

à˶oH$mbm AmnUmbm ¶mo1⁄2¶ R>aob ˶m ‘mJm©Zo g˶mH$S>o dmQ>Mmb H$am¶bm hdr.

e{Zdmar 28 ‘mM©bm The Twentieth century club ‘ܶo ˶m§Mo ~moñQ>Zbm eodQ>Mo ì¶m»¶mZ Pmbo. ˶mZ§Va

B§1⁄2b§S>‘mJ} ^maVmbm OmUma Agë¶mMr dmVm© d¥ÎmnÌmV à{gÕ Pmbr. hm°dS>© {dÚmnrR>mÀ¶m lr‘Vr ~wb ¶m§À¶m Kar ˶m§Zm

ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z ~w{ÕP‘, BÀN>m ñdmV§Í¶, doXm§VmMr CËH«$m§Vr{df¶H$ H$ënZm ¶m {df¶mda {dMma EoH$dm¶Mo hmoVo. hr MMm©

àíZmoÎmao ñdénmMr hmoVr Ago Hw$. E‘m Wñ~} ¶m§À¶m Zm|Xrdê$Z bjmV ¶oVo. hm°d©S>©À¶m VËdkmZ {df¶mVbo ho {dÚmWu ñdm‘rOr

H$m¶ ~mobbo ho ì¶dpñWV g‘Oy eH$bo. àmo’o$ga {d붑 AZ}ñQ> hm°qH$J ho A‘o[aHo$Vbo à{gÕ AmXe©dmXr(Idealist). ˶m§Zr

ñdm‘rOtMo XmoZ doim ^mfU, g§^mfU, MMm© EoH$ë¶m. ~aoM dfm©Z§Va ñdm‘rOtÀ¶m {dMmam‘wio ‘m¶m VËdkm{ZH$ ~¡R>H$sMm

nwZ{d©Mma ‘bm H$amdm bmJbm, Ago ˶m§Zr Z‘yX Ho$bo.

˶mdoir hm°d©S>© {dÚmnrR>mV Zm‘d§V VÎdk d ‘mZgemókm§Mm g‘mdoe hmoVm. gmè¶m A‘o[aHo$Vrb VËdkmZmÀ¶m {d{dY

emIm§Mm Vmo ñda‘oi hmoVm. ˶mV Om°O© EM nm‘a (George H. Palmer, William James, Josiah Royce, Hugo

Mansterberg, George Santayana {d붑 Ooåg, Omogrh, égo, ìøwJmo ‘wZñQ>oa~J©, Om°O© g§Vm¶Z ¶m {dÛmZ Vmè¶m§Mm

g‘yhM EH$Ì Ambm hmoVm. {d{dY VËdkmZmÀ¶m {dMma emIm§Mm CbQ> gwbQ> {dMma VoWo hmoV hmoVm. EH$‘oH$m§~Ôb AmXa hmoVm,

‘V ñdmV§Í¶ hmoVo. MM}bm, {M{H$Ëgobm dmd hmoVm. Aem Philosophical Mo 25 ‘mM©Mo {Z‘§ÌU Om°Z nr. ’$m°³g ¶m§À¶m‘wio

Ambo {Z, Vo ñdm‘rOtZr pñdH$mabo. {d붑 OoågZr {b{hbo hmoVo, "That Man is simply a wonder for oratorical

Power.' ˶m ‘mUgmMr dº¥$ËdmMr eº$s hmM M‘ËH$ma Amho. ˶m ì¶m»¶mZmV àíZmoÎmamV ^maVmVrb OmVrì¶dñWm ¶mda

àíZ {dMmabm Jobm.

lr. {bJoQ> ¶m§Zr n§Yam {XdgmVM ¶m ì¶m»¶mZmÀ¶m nwpñVH$m H$mT>ʶmMm gd© IM© Ho$bm. lr. JwS>drZ ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m

~amo~a nyU© ‘OHy$a V¶ma Ho$bm hmoVm. ˶mV ñdm‘rOtZr VrZ nmZo {bhÿZ {df¶ gmo߶m ^mfoV ‘m§S>bm.

¶m nwpñVHo$bm S>m°. EìhaoQ>o ¶m§Zr àñVmdZm {b{hbr. ˶mV Vo åhUVmV, ""EH$mV AZoH$Ëd gm‘mdbobo AgVo ho

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr nmíMm˶ bmoH$m§Zm g‘OyZ {Xbo. EH$ËdmMo g˶ gm§{JVë¶m~Ôb à^mdrnUo ñnï> Ho$ë¶m~Ôb ñdm‘r

{ddoH$mZ§Xm§À¶m{df¶r Amåhr H¥$Vk AmhmoV.''

hm°dS>©Mr àmo’o$ga[en åhUOo VoWoM g§nyU© OrdZ KmbdUo Am{U ho nX Vgo gmYogwYo ZìhVo {Z ghOmghOr H$moUmbm {Xbo

OmV ZìhVo. ñdm‘rOr gmao Am¶wî¶ àmo’o$ga ~ZyZ hm°dS>©bm amhUo e³¶ ZìhVo nU Vgo {Z‘§ÌU hmM EH$ ‘moR>m gÝ‘mZ hmoVm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 74 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 75

Am{U Vmohr EH$m g§Ý¶membm !

S>oQ´>m°B©Q> gmoS>ʶmÀ¶m {XderM b§S>ZhÿZ 17 ‘mM© 1896 bm ñdm‘rOtZm ES>dS>© Q>r. gS>u ¶m§Mo nÌ Ambo Am{U ˶mV

ñdm‘rOtÀ¶m H$mhr nwñVH$m§Mo àH$meZ b§S>Z‘YyZ H$aʶmMr ¶moOZm OdiOdi nyU© Pmë¶mMo ˶m§Zr H$idbo. bm±J‘Z H§$nZrV’}$

Vr nwñVHo$ àH$m{eV hmoUma hmoVr. ¶m nÌm‘wio A‘o[aHo$Vbo doXm§V gmogm¶Q>rMo H$m¶©H$V} IS>~Sy>Z OmJo Pmbo. eodQ>r ñdm‘rOtZm

gS>vZm ˶mnmgyZ namd¥Îm hmoʶmMr H$iH$irMr {dZ§Vr Ho$br. ì¶m»¶mZmMm IM©, Q>m¶qnJ, àw’$ H$ao³eZ, ‘OHw$amV ¶mo1⁄2¶ Vmo

~Xb, gwYmaUm ¶m gmè¶m Jmoï>r A‘o[aHo$Vë¶m ñdm‘rOtÀ¶m {‘Ìm§Zr, ̂ º$m§Zr Ho$ë¶m hmo˶m. ˶m‘wio B§1⁄2b§S> hm Xoe B§J«Or ̂ mfogmR>r

d nwñVHo$ B§J«OrV àH$m{eV H$aʶmg ¶mo1⁄2¶ Amho, Agm d¥Wm A{^‘mZ ~miJy ZH$m. ˶m‘wio ‘m¶m A‘o[aHo$Vë¶m gmè¶m H$m‘mda

{dn[aV n[aUm‘ hmoB©b, Ago ñdm‘r§Zr gS>vZm H$idbo. ‘oQ>°{’${OH$b npãbqeJ H§$nZr d bm±J‘Z H§$nZrer H$m¶Xoera MMm©

H$aUo H«$‘àmá ~Zbo.

lr. ñQ>S>vZr ñdm‘rOtZm CÎma nmR>dbo. ˶mV ˶m§Mm ñdV…Mm Pmbobm IM© d {e„H$ àVtMm Vnerb H$idbm.

{WAm°gm°{’$H$b gmogm¶Q>r JrVm, Cn{ZfXmdaMr nwñVHo$ XO}Xma nU ñdñVmV b§S>Z‘ܶo {dH$VmV hohr ˶m§Zr H$idbo. ˶m‘mZmZo

A‘o[aH$ÝgZr N>mnbobr Vw‘Mr nwñVHo$ ‘hmJ dmQ>VmV. ˶m‘wio H$‘r bmoH$ Vr KoVmV. Vwåhr ‘on¶ªV b§S>Zbm ¶oUma AmhmV Ago

‘r J¥{hV YaVmo Agohr ñQ>S>vZr H$idbo. Vmon¶ªV ñQ>S>vZr H$mhr nwñVHo$ N>mnbrhr hmoVr. nU ñdm‘rOtÀ¶m BÀN>oZwgma ˶m§Zr

˶mMr {dH«$s Wm§~dbr nU d¥ÎmnÌm§Zm A{^àm¶ XoʶmgmR>r d bmoH$m§nwT>o R>odʶmgmR>r H$mhrM gm{h˶ am{hbo Zmhr. Aer Amnbr

H$m|S>r Pmë¶mMo ñQ>S>vZr H$i{dbo. ‘mÌ ¶m ‘mJo A‘o[aH$ÝgMm amï´>dmX qH$dm Ûof H$maUr^yV Agmdm Aerhr e§H$m ñQ>S>vZr 춺$

Ho$br Hw$. dmëS>mo nwñVH$mÀ¶m gd© à{H«$¶oV g‘ag Pmë¶m‘wio {VMm H$b A‘o[aHo$VM nwñVHo$ à{gÕ ìhmdr nU lr‘Vr ~wb d

JwS>drZ ¶m§Mm H$b ñQ>S>vÀ¶m ~mOyZo hmoVm. nm°da Am°’$ A°Q>Zu ~wb ¶m§À¶mH$S>o hmoVr. ¶mMm AW© A‘o[aH$Z H$m¶©H$˶mªV nwñVH$

àH$meZm~m~V ‘V^oX hmoVo. eodQ>r amO¶moJmMr ‘w{ÐV àV b§S>Z nmR>dʶmMo R>abo. Hw$. dmëS>mo ‘mÌ nyU©nUo Xþ…IrH$ï>r ~Zë¶m.

’$moaoÝg A°S>måg ¶m {VerVë¶m A‘o[aH$Z ~mB© ¶m J«±S> Am°{S>Q>mo[a¶‘ {WEQ>aMo ì¶dñWmnH$ {‘bdS>© ¶m§À¶m nËZr ho {WEQ>a

MmbdrV Vo OJmVbo EH$ gdm}ËH¥$ï> {WEQ>a hmoVo. lr‘Vr âbmoaoÝg øm A{^ZoÌr hmo˶m d ì¶m»¶m˶mhr hmo˶m A{^춺$s (The

Art of Expression) H$bm ¶m {df¶mda ˶m§Mr ì¶m»¶mZo à{gÕ hmoVr. ~mobUo, MmbUo, hmd^md, C^o amhUo Aem H$bmhr ˶m

{eH${dV. ñdm‘rOtZr ˶m§À¶mH$Sy>Z MmbʶmMo YS>o KoVbo. ‘mM© 1895 bm ñdm‘rOtZr BPm~ob ‘°H$s¨S>bo ¶m§Zm nÌmZo H$idbo.

Vo WmoS>o {dZmoXr ^mfoV Amho. "‘r MmbʶmMo H$mhr YS>o KoVbo, na§Vw Cn¶moJ Pmbm Zmhr. ‘m¶m nmoQ>mMo dmT>Umao dOZ nwT>o dmHy$Z

Mmby XoV Zmhr. JwéËdmH$f©UmMo H|$Ð n¥ð>^mJmda ¶oVo {Z ‘J ‘mPr nwT>Mr Jmobm§Q>r CS>r gwé hmoVo.'

ñdm‘rOtÀ¶m ^mfUmbm AmUIr H$mhr ‘mݶda ‘§S>ir CnpñWV amhmV hmoVr. H$mhr doim Vo Am°noambm OmD$Z ~gV. VoWo

Cƒ^«y g‘mOmVrb ór-nwéf ZQy>Z WQy>Z CnpñWV amhmV. VoWo ñdm‘rOtZm OwZo {‘Ìhr ^oQ>V. ˶mV {àÝg dmobH$moÝñH$s (Prince

Wolkonsky)hohr hmoVo. 2 E{àb amoOr ñdm‘rOr§Mr XmoZ ì¶m»¶mZo Pmbr. lr‘Vr ~wb ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m IMm©gmR>r lr‘Vr

A°S>mågZm MoH$ nmR>dbm hmoVm nU ˶m§Zr Vmo gm^ma naV Ho$bm. H$maU ñdm‘rOtMr ì¶dñWoda ñdV… ˶m IM© H$ê$ eH$V hmo˶m.

S>m°. EM. Eg. nH$s©Ýg ¶m§À¶mH$S>o ñdm‘rOr nmhþUo åhUyZ am{hbo. Zoh‘rà‘mUo hob Hw$Qw>§~m‘ܶo Vo am{hbo ZmhrV. H$maU Vo gd©OU

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 76 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 77

˶m Xaå¶mZ ~mhoaJmdr Jobo hmoVo.

B§Q>a AmoeZ ¶m d¥ÎmnÌmV a{ddmar 2 E{àbÀ¶m A§H$mV {‘ñQ>a {ddoH$mZ§X, H$bH$Îmm ho S>m°. EM. Eg. nH$s©Ýg Z§. 1628.

B§{S>¶Z A°ìhoݶy ¶oWo nmhþUo åhUyZ CVaUma AmhoV. S>m°. nH$s©Ýg ho {eH$mJmo Z°eZb H$m°boO Am°’$ å¶w{PH$Mo g§MmbH$ hmoVo. ¶m

H$mimV ñdm‘rOtMr Ag§»¶ aoH$m°{S>ª1⁄2g dm°ëQ>Z n°bog âb°Q>da E{S>gZÀ¶m ’$moZmoJ«m’$ ‘erZda H$aʶmV Ambr. ¶m àmW{‘H$ ñdé-

nmMo aoH$m°[Sª>J {gb|S>ada hmoV Ago. nwT>o ¶m {gb|S>g©Mo H$m¶ Pmbo g‘OV Zmhr. H$m¶‘ ñdénmMm R>gm Z KoVë¶mZo Vo H$mimÀ¶m

AmoKmV Iam~ Pmbo AgʶmMr e³¶Vm A{YH$ Amho. H$maU Vmo AmdmO ‘oUmÀ¶m V~H$S>rda gmR>dbm OmB© d ‘oU ho XrK©H$mi

OgoÀ¶m Vgo amhÿ eH$V Zmhr.

¶m H$mimV ñdm‘rOtÀ¶m Vã¶oVrÀ¶m VH«$mar gwé Pmë¶m hmo˶m. 6 E{àbbm ˶m§Zr lr‘Vr ~wbZm nÌ nmR>dbo, H$s XmoZ-VrZ

{Xdg ‘bm Vmn Amho. ˶m‘wio Zoh‘rà‘mUo XrK©nÌ {b{hbo Zmhr. {gñQ>a {1⁄4pñVZmbm 6 E{àbbm ñdm‘rOr H$idVmV, H$s 9

qH$dm 10 VmaIobm ‘r ݶy¶m°H©$bm OmUma Amho. {Z 15 bm B§1⁄2b§S>bm à˶jmV 9 EodOr 10 bm Vo ݶy¶m°H©$bm Jobo.12 E{àbbm

a{ddma hmoVm. ñdm_rOtZr VrZ Vmg W«r \$m°Šg `m§À`mer MMm© H$aÊ`mV Kmbdbo. (\$m°Šg JwS>drZ `m§Mo~amo~a H|${~«OhÿZ Ambo

hmoVo.) 15 E{àbbm ñdm_rOr g_wÐm_mJ} B§1⁄2b§S>bm {ZKmbo. Ë`mnydu {ZamonmÀ¶m ì`m»`mZmV ñdm_rOr§Zr A_o[aHo$Vë`m {_Ìm§Mo d

{dÚmÏ`mªMo H$m¡VwH$ Ho$bo. Ë`m§À`m ì`[ŠVñdmV§Í`m~Ôb d g§ñWm§À`m ñdV§Ì H$m`©nÕVr~Ôb Jm¡admoX²Jma H$mT>bo. Ë`m_wio doXm§V

VÎdkmZ Vo g_Oy eH$bo, _moH$ionUmZo ñdmJV H$ê$ eH$bo, Ago ñdm_rOtZr _ZmoJV ì`ŠV Ho$bo. àË`oH$mVbr gdm}Îm_ Jmoï>

n¥ð>^mJmda AmUÊ`mg A_o[aHo$Vbo g_Vm, ~§YwVm, ñdmV§Í` H$maUr^yV R>aVmV. ñdmdb§~Z, Vê$UmVrb Omoe Ago A_o[aHo$Mo dmao

doXm§V VÎdkmZ \$mo\$mdm`bm AZwHy$b Agë`mMo ñdm_rOrZr _oar hob ¶m§Zm {b{hboë`m nÌmV åh§Q>bo Amho.

H$mhr {XdgmZ§Va ñdm_rOtZr bmhmoa `oWo {Xboë`m ì`m»`mZmV gm§{JVbo H$s, àË`j doXm§V OrdZmV CVadÊ`mg Am_

À`mnojm A_o[aH$Z A{YH$ `mo1⁄2` AmhoV. A_o[aHo$Vrb XmoZ AS>rM dfmªÀ`m dmñVì¶mÀ`m eodQ>r ñdm_rOtZr AZoH$m§Zm H¥$VkVoZo

nÌo {b{hbr. OmVmZm Amnë`m H$m_mMr Ywam lr_Vr ~wb `m§À¶mH$S>o gmondbr. Ë`mM nÌmV, ""_w§~B©hÿZ EH$ AZmoiIr ^maVr`

Ambm {Z _bm ^oQ>bm. Ë`mbm bmoI§S> H$go ~Zdm`Mo Vo V§Ì OmUyZ ¿`m`Mo hmoVo. _r Ë`mbm H$mhr n¡go {XboV. Vwåhr Ë`mÀ`mer

~mobyZ `mo1⁄2` Vmo g„m Úm. eŠ` Agob Va _XV H$am Aer {dZ§Vr ñdm_rOtZr Ho$br. _mÂ`m ^maVr`m§Zr `m Zì`m OJmÀ`m,

emoYm§À`m {XeoZo OmÊ`mMr JaO Amho'' Ago ñdm_rOr {b{hVmV. ^maVmVë`m Amnë`m Jwê$~§Yy§Zm nÌ nmR>dbo Ë`mV am_H¥$îU

ZmdmMm n§W ~Zdy ZH$m Agmhr Bemam {Xbm. ìhmB©Q> ñQ>ma bmB©ZÀ`m O‘}{ZH$ (Germanic) ~moQ>rda 15 E{àb 1896 ~wYdmar

Xwnmar 12 dm. ñdm_rOr S>oH$da C^o am{hbo. Vn{H$ar ê$_mb \$S>H$mdV Ë`m§Zr ~§Xamda O_boë`m AZoH$ {_Ìm§Zm, {eî`m§Zm {Zamon

{Xbm. Aem [aVrZo ñdm_rOtMr n{hbr A_o[aH$Z `eñdr ^oQ> g_mßV Pmbr.

ñdm‘rOtZr Amnë¶m {‘Ìm§Mm g„m {dMmabm. H$mhtZr 100 S>m°ba ˶mgmR>r XoD$ Ho$bo hmoVo. Vo ñdm‘rOtZr ZmH$mabo. ‘o-

OyZ-Owb¡ ‘{hݶmV ñdm‘rOtZr gmYmaUnUo 45 dJ© Am{U a{ddmaMo 6 dJ© KoVbo. 14 ‘o À¶m dJm©Vrb ì¶m»¶mZmMr Q>§H${b{IV

àV XrS>eo dfm©Z§Va hmVr bmJbr. Hw$. dmëS>m|Zr Vr àV Xod‘mVm§Zm nmR>dbr hmoVr Am{U H$mohmgoQ> ¶oWë¶m doXm§V g|Q>aZo OVZ

Ho$br hmoVr. ¶m gw§Xa ì¶m»¶mZmV OJmVrb Wmoa àoo{fVm§Zr, gmjmËH$mar 춺$s¨Zr {Xbobm g§Xoe ñdm‘rOtZr ‘m§S>bm hmoVm. ˶m{Xder

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 76 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 77

˶m§Mo ì¶m»¶mZ EoH$Umè¶m lmo˶m§Zm H$Xm{MV H$ënZmhr Ambr Zgob H$s AemM EH$m ào{fVmÀ¶m ‘wImVyZ AmnU A‘¥VdmUr

EoH$V AmhmoV. ñdm‘rOtZr doXm~Ôb åhQ>bo Amho H$s, ""doX ho AZm{X AZ§V AmhoV. ¶mMm AW© {ZgJm©bm Am{X Zmhr Am{U

A§Vhr Zmhr. {ZgJ© {Z¶‘ AZm{X AZ§V AmhoV. EImÚm J«hmÀ¶m g§X^m©V OÝ‘, A§V Ago åhUVm ¶oVo nU {dídmg§~§Yr Zmhr.

^m¡{VH$ {Z¶‘, ‘mZ{gH$ {Z¶‘ Am{U AܶmpË‘H$ {Z¶‘ hohr VgoM AZm{X AZ§V AmhoV. ‘mZdmbm Vo H$mhr hOma dfm©nydu

g‘Obo nU ˶mnyduhr Vo hmoVo. doXmnmgyZ AmnU ho {eH$Vmo H$s Y‘© hm Iyn A{bH$S>Mm Amho. AܶmpË‘H$ g˶m§Mm g‘wÐ AmnU

emoYm¶Mm Amho. OJmZo hOmamo ào{fV nm{hbo {Z nwT>o bmImo ào{fV {Z‘m©U hmoVrb. nydu AZoH$ ào{fV à˶oH$ Y‘m©V {Z‘m©U Pmbo

nU ¶mnwT>o OJmÀ¶m à˶oH$ ehamVrb à˶oH$ añ˶mdê$Z ào{fV MmbVmZm {XgVrb.

hOmamo dfm©nydu ‘mUgmbm EH$ {ZgJ© ahñ¶ g‘Obo. I am he ‘r VmoM Amho VËd ‘{g. Vmo EH$ Agm Amho H$s ˶mÀ¶mV

gmao {díd gm‘mdbo Amho. ˶mbmM B©ída, ~«÷ qH$dm A„m Ooìhmodm åhUVmV, ñdm‘rOtZm A{^àoV AgUmam doXm§V gm§JVmo H$s,

Y‘© hm ¶oWo Amho {Z AmVm (dV©‘mZmV) Amho. Religion is here and now ¶mMr H$maU ‘r‘m§gm ñdm‘rOtZr {Xbr. ˶m§À¶m

‘Vo hm OÝ‘ Am{U Vmo OÝ‘. OÝ‘ Am{U ‘¥Ë¶y, ho OJ Am{U Vo OJ. ho gmao ^«‘ AmhoV. nyd©J«h AmhoV. Y‘m©MaU åhUOo Vwåhr

ñdV… H$m‘ H$am {Z Y‘© OmUyZ ¿¶m. Jmoï>r ñdV… nmhm ‘JM Vwåhr Ym{‘©H$ R>aVm.

n[al‘M AmnUmbm Y‘m©n¶ªV ZoVo. àW‘ Y‘m©Mr ‘ybVËdo OmUyZ ¿¶m, ܶo¶mÀ¶m[aVrZo dmQ>Mmb H$am, ‘J

Y‘m©Mm AW©~moY hmoB©b. à˶oH$mMm ‘mJ© doJdoJim AgVmo. XmoKoOU EH$mM ‘mJm©Zo gmjmËH$mamn¶ªV nmohMy eH$V

ZmhrV.H$moUVmhr ‘mJ© ñdrH$mam, H$moU˶mhr AmdS>˶m ào{fVmÀ¶m g§Xoemà‘mUo dmJm. ’$º$ Vw‘À¶m ñdV…À¶m ñd^mdmbm

OwiUmam ‘mJ© A§{JH$mam. {dkmZmà‘mUo Y‘© dñVwpñWVr OmUyZ KoVmo. KQ>Zm emoYVmo. dñVw{Zð>[a˶m nmhVmo Am{U ho

VoìhmM e³¶ hmoVo Ooìhm n§M|{жm§À¶m n{bH$S>o Vwåhr OmVm. Ym{‘©H$ g˶mMm nS>Vmim gmè¶m§ZmM ¶m¶bm hdm. B©ída

Xe©Z ho EH$‘mÌ Ü¶o¶ hdo. gÎmm Zìho, ewÜX ApñVËd, kmZ d ào‘ gmܶ H$aUoo, ho ܶo¶ hdo Am{U ào‘ åhUOoM B©ída.''

ñdm‘rOr H$mhr doim ~wÕ H$mimVë¶m H$Wm gm§JV. H$mhr gm¶§H$mir Ja‘ nmʶmZo ñZmZ H$ê$Z Amnë¶m N>moQ>çmem ~oS>鑑ܶo

EH$Q>o nSy>Z amhV. ‘J ˶m§À¶m ‘ZmV BVH$m AmZ§X {Z‘m©U hmoB© H$s, ˶m§Zm nSy>Z amhUo e³¶ Zgo. AmZ§X gmè¶m gmè¶mV ^ê$Z

Cabobm Ago. ‘mZd àmUr, newnjr, AmH$me Am{U gmar n¥Ïdr AmZ§XmZo ^ê$Z Jobr Agm AZw^d ¶oB©. gmao gmao AmZ§XmZo

g§¶wº$ Pmbobo {Xgo. AmZ§X ’$º$ ‘m¶mnwaVmM Z amhVm gmè¶m OJmMm ~Zbobm Amho Ago dmQ>o.'' ‘J CnpñWV bmoH$m§H$S>o ~KyZ

ñdm‘rOr åhUmbo, " Be happy, don't be depressed, the mother is everywhere, all will be filled with

bliss. gVV AmZ§Xr amhm, OJX§~m gd©Ì Amho. gmao H$mhr AmZ§XmZo g§¶wº$ ~Zob.''

b§S>Z‘ܶo S>obr H«$m°ZrH$b, {X H§$Q´>r hmD$g, b§S>Z g§S>o Q>mB©åg ¶m d¥ÎmnÌm§Zr ñdm‘mrOtMr ˶m§À¶m ì¶m»¶mZmMr Mm§Jbr

XIb KoVbobr hmoVr. EHo$ H$miMr {damoYH$ g§ñWm {WAm°gm°{’$H$b gmogm¶Q>rZo ñdm‘rOtZm ì¶m»¶mZmgmR>r b§S>Z‘ܶo {Z‘§ÌU

{Xbo. AmVm ñdm‘rOtMr ñdV§Ì AmoiI {Z‘m©U Pmbr hmoVr. S>m°. A°Zr ~oP§Q> ¶m§Zr 1889 bm {WAm°gm°’$sH$b gmogm¶Q>rbm OrdZ

An©U Ho$bo. ãb°ìhmQñH$r ˶m§À¶m~XÔb åhUV, ""She is one single unbroken diamond. A^§J Agm EH$‘od {ham

åhUOo A°Zr ~oP§Q>.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 78 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 79

˶mdoir b§S>Z‘ܶo 19, A°ìhoݶy amoS>, g|Q> Om°Zg² dyS> ¶m OmJr {WAm°gm°’$sH$bMo ‘w»¶ H$m¶m©b¶ hmoVo, ˶mbm ãb°ìhmQ>ñH$s

bm°O åhUV nydu hr OmJm ~oP§Q> Hw$Qw>§~mMr hmoVr. ˶m§Zr Vr XmZ Ho$br. nmR>r‘mJo ‘moH$ù¶m OmJoda ~¡R>H$sgmR>r bm°O ~m§Ybm

hmoVm. ~mhoê$Z ˶mMr aMZm gmYr hmoVr. AmV‘ܶo Jw§VmJww§VrMr Ym{‘©H$, Vm§{ÌH$ {S>PmB©Ýg, JyT> {MÌo, Pmo{S>¶mH$ ~moY{MÝho bmdyZ

hm°b gOdbobm hmoVm. EH$m Q>moH$mbm N>moQ>o ì¶mgnrR> d ˶mda Amaem‘ܶo {WAm°gm°’$sH$b gmogm¶Q>rMo ~moY{MÝh "Vmam' qghmMo

Vm|S>mMo {MÌ, CS>Umam qdMy d BVa {MÝho hmoVr. Aem ¶m hm°b‘ܶo ñdm‘rOr 9 Owb¡ amoOr ^mfUmgmR>r C^o am{hbo. ˶m§Mm {df¶

hmoVm "^º$s ¶moJ'. ˶m§À¶m ì¶m»¶mZmbm Mm§Jbr JXu O‘br hmoVr. XþX£dmZo ¶m ^mfUmMo {Q>nU H$moR>oM CnbãY Zmhr. ‘mÌ ñdV…

ñdm‘rOtZr 8 Am°JñQ>bm AmbmqgJmZm {b{hboë¶m nÌmV AmT>iVo. ñdm‘rOtZr {b{hbo Amho H$s, lr‘Vr A°Zr ~oP§Q>Zr ‘bm

{Z‘§{ÌV Ho$bo hmoVo. ‘r VoWo ^º$s¶moJmda ~mobbmo. H$Z©b AbH$m°Q>hr CnpñWV hmoVo. ‘r gd©M n§Wm§{df¶r ‘bm ghmZw^wVr Amho

ho XmIdbo. 1897 bm ‘Ðmg‘ܶo ñdm‘rOtMo ^mfU Pmbo. ˶mV Vo åhUmbo H$s, EImÚm{df¶r AmXa, ào‘ AgUo doJio Am{U

Xþgè¶mMo {dMma Q>rH$m. [Q>ßnUr Z H$aVm, {díbofU Z H$aVm {JiUo ho Jmoï> doJir.'' ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmV JyT>dmXr g§KQ>Zm

Am{U {dídmg ¶m Jmoï>r ^maVmgmR>r A˶mdí¶H$ gXamV ~gV ZmhrV.B§{S>¶Z {WAm°gm°’$sH$b ‘m{gH$ Light of East À¶m

g§nmXH$m§Zr 1896 ‘ܶo b§S>Z‘ܶo ñdm‘mrOtH$S>o ho ‘m{gH$ gwYmaʶmgmR>r gyMZm ‘m{JVë¶m. ñdm‘rOtZr {b{IV ñdénmV ˶m

{Xë¶m. nwT>o Indian Social Reformer Zo 31 1897 bm nwZ‘©w{ÐV Ho$ë¶m. ñdm‘rOr {b{hVmV, ""‘m¶m Am¶wî¶^aÀ¶m

AܶmpË‘H$ OrdZmMm AZw^d åhUOo JyT>dmX hm ‘mZdVobm Xþ~©bVm AmUUmam BVa H$moU˶mhr O‘mVrnojm gm‘϶m©Mm {dMma

hdm. eVH$mZweVHo$ Am‘À¶m ‘mWr JyT>dmX ‘mabobm Amho. Vmo BVH$m H$s Am‘Mr ~m¡pÜXH$ Am{U AmܶmpË‘H$ VmH$X Iƒr

H$aʶmV Ambr Amho. EH$ ‘mÌ Iao H$s Omo Amnë¶m ~m§Ydm§Zm {ZñdmWunUo ‘XV H$ê$ BpÀN>Vmo d ˶m§À¶mda ‘ZmnmgyZ ào‘ H$aVmo

Vr eº$s AmíM¶©H$maH$ n[aUm‘ XmIdVo. AÛ¡V hr AI§S>, emídV, eº$sMo ^m§S>ma Amho nU Vo à˶j AmMabo nm{hOo. ñdm‘r

am‘H¥$îUmZ§XmZm OyZ 25 bm ñdm‘mrOtZr nÌ nmR>dbo. ˶mV b§S>ZMo g|Q>a gwê$ H$aʶmgmR>r H$mhr ’§$S>g² CnbãY hmoV AmhoV.

nwT>rb ‘{hݶmV pñdËPbªS>bm OmUma Agë¶mMo ñdm‘rOtZr H$idbo Amho. VoWyZ nwÝhm b§S>Zbm ¶oD$Z ¶oWo H$m¶‘ñdénr H$m¶m©Mr

‘whÿV©‘oT> amodʶmMm ˶m§Mm {ZíM¶ Amho. b§S>Z ho OJmMo ‘hÎdmMo H|$Ð Amho {Z ^maVmMo öX¶ ¶oWo Amho. ˶m‘wio nm¶m^yV H$m¶©

¶oWo Z H$aVmM ‘m¶^y‘rbm naVUo ‘yI©nUm Amho.''

ñdm‘rOtZr lr‘Vr hobZmhr nÌ nmR>dbo Amho. ˶m Xaå¶mZ ˶m ¶wamon‘ܶo hmo˶m. ñQ>m°H$hmo‘‘ܶo AgVmZm ˶m§Zm ñdm‘rOtMo

nÌ {‘imbo. ìh|H$moìhabm 23 Owb¡ 1893 amoOr Amë¶mnmgyZ VrZ dfm©V n{hë¶m§XmM ñdm‘rOr XmoZ ‘{hݶm§À¶m {dlm§VrgmR>r

H°$ßQ>Z Am{U lr‘Vr gopìh¶a ¶m§Mo nmhþUo åhUyZ {‘g ‘wba ¶m§À¶m~amo~a ñdrËPbªS>bm {ZKmbo hmoVo. àM§S> H$m‘mÀ¶m VmUm‘wio

˶mbm Vr JaOhr hmoVr.

[ñdËPbªS>‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X{h‘mb¶ Am{U ñdrËPbªS>‘Yë¶m AmëßgÀ¶m am§Jm ¶mVrb gm¢X¶©, EH$m§Vdmg hm ñdm‘rOtZm {චhmoVm. 1890 À¶m H$mimV

àdmgr ¶m XmoÝhr {R>H$mUr àM§S> g§»¶oZo ¶oV ZìhVo. ˶m‘wio n¶m©daUmMo àXÿfU ‘moR>çm à‘mUmV Pmbobo ZìhVo. Amëng²À¶m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 78 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 79

29 _o 1900 amoOr ñdm_r {ddoH$mZ§XmMo g°Z’«$mpÝgñH$mo `oWo {Xboë`m ^mfUmMm

{df` hmoVm JrVm, Cn{ZfX nwamo{hV -

""àË`oH$ XoemV nwamo{hV ho OwÝ`mbm {MH$Qy>Z amhUmao dm nwamU_VdmXr AgVmV

Ë`mbm XmoZ H$maUo AmhoV. EH$ Va Ë`m§Mm CXa{Zdm©h Ë`mda Adb§~yZ AgVmo Am{U

Xwgao åhUOo Vo Ho$di bmoH$m§~amo~a nwT>o OmD$ eH$VmV. bmoH$ Oa åhUVrb "XmoZ

hOma Xodm§Mo à{VnmXZ H$am.' Va nwamo{hV Vgo H$aVrb. Omo bmoH$g_yh Ë`m§Zm n¡go

XoVmo Ë`m§Mo Vo godH$ AgVmV. B©ída Ë`m§Zm n¡go XoV Zmhr. åhUyZ nwamo{hVm§Zm Xmof

XoÊ`mnydu ñdV…bm Xmof Úm. Vw_Mr Aer nmÌVm Agob Va emgZ VgmM Y_© d VgoM

nwamo{hV Vwåhmbm bm^Vrb Ë`mhÿZ H$U^ahr gag bm^Uma ZmhrV.'' (nmZ 27 emoY

ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Mm)

Ho$bm. OJmbm XoʶmgmR>r ‘m¶mOdi g§Xoe Amho Am{U Vmo {Z^©¶nUo ‘r ‘m§JUma. ‘bm VéU, CËgmhr, XoemgmR>r g‘{n©V

VéU hdoV. VoM ^maVmV d OJmbm Iam Y‘© g‘OyZ gm§JVrb. EH$ H«$m§VrMr bmQ> AmUVrb. S>m|JamEdT>çm g§H$Q>m§Zm gm‘moao

OmUmao ‘bm VéU hdoV. gmam g‘mO EH$m amï´>r¶ ZmdoV ~gbm Amho. bmImo df} ¶m ZmdoZo g‘mOmbm n¡bVrambm Zobo.

AmVm Vr WmoS>r ZmXþéñV Amho. Vwåhr {eì¶memn XoV ~gʶmnojm Vr XþéñV H$am Am{U Oa ‘ZmnmgyZ ho H$m‘ H$aUma Zgmb

Va ‘J ’w$H$Q> ‘ê$Z Om. Vwåhr A‘¥VmMo nwÌ AmhmV, B©ídanwÌ AmhmV. gd© gm‘϶© nUmbm bmdm. {dO¶ Vw‘MmM Amho.

{Q´>nbrHo$Z {bQ>aar gmogm¶Q>r, ‘Ðmg ¶oWohr ñdm‘rOtMo ^mfU Pmbo. The work before us The future of In-dia ¶m {df¶mda Vo ~mobbo. ‘ÐmgÀ¶m MoZmnwar AmZ§X g‘mO ¶m Y‘m©Xm¶ g§ñWoÀ¶m dm{f©H$ g§‘obZmV AܶjnXmdê$Z

^mfU Pmbo.

‘ÐmghÿZ ñdm‘rOr Amnë¶m ~amo~aÀ¶m B§p1⁄2be ^º$m§Zm ~amo~a KoD$Z H$mobH$˶mbm OhmOmZo gmo‘dma 15 ’o$~«wdmarbm

{ZKmbo. OhmOmVyZ {I{Xnya ¶oWo CVabo. {e¶mbXh ñQ>oeZda OmʶmgmR>r EH$ Img aoëdo C^r hmoVr. H$mobH$Îmm ehamVrb

añVo ñdmJVmgmR>r gwemo{^V Ho$bo hmoVo. àM§S> g§»¶oZo O‘md ñdm‘rOtMo Xe©ZmgmR>r C^m hmoVm.

{e¶mbXh ñQ>oeZda {ddoH$mZ§X ñdm‘rOr H$s O¶ À¶m O¶O¶H$mamZo ñQ>oeZ {ZZmXÿZ Jobo. JmS>rVyZ CVaV ñdm‘rOtZr

CnpñWV OZVobm hmV OmoSy>Z Z‘ñH$ma Ho$bm. ~m~y Za|ÐZmW goZ d ñdmJV g{‘VrÀ¶m gXñ¶m§Zr AbmoQ> JXuVyZ dmQ>V H$mT>rV

ñdm‘rOtZm gw§Xa nwîn‘mbm§Zr ñdmJV Ho$bo. ñdm‘rOr d ˶m§Mo naXoer {eî¶ Mma KmoS>çm§À¶m ~1⁄2JrV ~gbo. AZoH$ ñdmJV

H$‘mZr Amobm§Sy>Z dmhZ [anZ H$m°boOg‘moa Ambo. VoWo CnpñWVm§er ~mVMrV H$ê$Z ñdm‘rOr ~mJ~Pma {Zdmgr am¶~hmÔa

newn{VZmW ~gw ¶m§Mo Kar XþnmaMo OodU KoVbo d gm¶§H$mir H$mernyaÀ¶m Jmonmbbmb erb ¶m§À¶m CÚmZJ¥hmV OmD$Z

Wm§~bo. VoWo H$mhr {Xdg {dlm§Vr KoʶmMr ñdmJV g{‘VrZo ˶m§Zm {dZ§Vr Ho$br. Omhra gËH$ma g‘ma§^ 28 ’o$~«wdmarbm EH$

AmR>dS>çmZo amOm amYm H$m§V Xod ~hmXÿa ¶m§À¶m emo^m ~Pma ¶oWrb amOdmS>çmV nma nS>bm. amOogmho~ AܶjñWmZr hmoVo.

˶m§À¶m N>moQ>çmem ^mfUmZ§Va ‘mZnÌ dmMZ Pmbo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 80 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 81

am§Jm§‘ܶo ¶wamonr¶Z Am{U B§p1⁄2be bmoH$ ¶m§Zm Amam‘Xm¶r hm°Q>ob CnbãY hmoVr. {J¶m©amohH$ Am{U hm¡er {ZgJ©ào‘r ˶m{R>H$mUr

¶oV hmoVo. ñdm‘r {dÚmË‘mZ§X ¶m§Zr "{ddoH$mZ§X pñdËPbªS>‘ܶo 1896' ¶m boImV ñdm‘rOtÀ¶m dmñVì¶mMr ‘m{hVr VnerbmV

{Xbr Amho. nd©VmÀ¶m C§M qIS>rVrb àdmg, {h‘ZÚmdarb àdmg, KmoS>mJmS>rVyZ ñdm‘rOr OmVmZm, nm¶r MmbVmZm, IoMamdê$Z

g’$a H$aVmZm Am{U aoëdoMm àdmg hr gmar dU©Zo S>moù¶mg‘moa ¶oVmV. à~wÕ ^maV‘ܶo (E{àb 1973 n¥ð> 184)

ñdm‘rOr Am{U {VKoOU (‘wba, gopìh¶a nVr-nËZr) ¶m§Zr 19 Owb¡bm S>moìhahÿZ H°$brbm Ambo. VoWyZ n°argbm aoë-

doZo nmohmoMbo. VoWo hm°Q>ob‘ܶo ‘w¸$m‘ H$ê$Z Q´>oZZo {OZoìhmbm nmohmoMbo. bo‘Z Vù¶mÀ¶m H$mR>À¶m EH$m hm°Q>ob‘ܶo Vo CVabo.

¶oWyZ ñdm‘rOtMr gwÅ>r gwé Pmbr. n{hbr Jmoï> ˶m§Zr Ho$br Vr åhUOo ~byZ‘ܶo Vo ~gbo. EH$m àXe©Zm‘ܶo hm h¡S´>moOZ ~byZ

hmoVm. ˶mV gm¶§H$mir Mm¡Ko ~Ho$Q>‘ܶo ~gbo. EImÚm njmÀ¶m n§Imda ~gyZ AmH$memV ^amar ‘mamdr Vgo ~byZ da da Jobo.

ñdm‘rOtZr hr AënH$mbrZ ^amar IynM AmZ§XmV Kmbdbr. nwÝhm ˶m§Zm ~gm¶Mr BÀN>m hmoVr nU gmè¶m§Zm ^yH$ bmJbr åhUyZ

gmaoOU EH$m aoñQ>m°a§Q>‘ܶo Jobo.

Xþgè¶m {Xder gmao {Mbm°ZMm {H$„m nhm¶bm Jobo. H$dr ~m¶aZZo The Prisioner of Chillon åhUyZ EH$ H$mì¶ {b{hbo

Amho Vmo hm Eo{Vhm{gH$ {H$„m. Xaå¶mZ Rhone ZXrV ñdm‘rOtZr Am§Kmoihr Ho$br. {OZoìhm‘YyZ naV Amënnd©V am§JmV {ZK-

mbo. ˶mMr ZrQ> V¶marhr gmè¶m§Zr Ho$br. VoWyZ ’«$mÝg‘Yë¶m chamoniy ¶oWo aoëdoZo Ambo. 24 Owb¡ 1 ewH«$dmar Vo nmohmoMbo.

Amëßg²Mm gdm©V C§M Mount Blank ‘mD§$Q> ãb±H$ ¶oWo Va gmè¶m OJmMm {dga nS>mdm Ago dmVmdaU hmoVo.

Mer-de Glace ¶m {h‘ZXrdê$Z ˶m gmè¶m§Zr àdmg Ho$bm Vmo {MÎmWamaH$ hmoVm {Z gmo~˶m§À¶m öX¶mMo R>moHo$ MwH$V hmoVo.

n§MoMmirg {‘{ZQ>mÀ¶m X‘N>mH$ MT>mB©Z§Va gmè¶m§Zm Ja‘ H$m°’$s EH$m V§~yV {‘imbr. naVrMm àdmg Xþgè¶m ~mOyZo IoMamda

~gyZ H$aVm Ambm. ˶mdoir ñdm‘rOr CËgmhr hmoVo {Z ˶mZr {h‘mb¶ d AmënMr VwbZmhr Ho$br. ¶mM àdmgmV {h‘mb¶mV

EH$m Aml‘ ~m§YʶmMo ñdm‘rOtMo ñdßZ hmoVo, Ago gopìh¶a Xm§n˶m§Zm H$ibo.

nydu WmD$O§Q> Am¶b§S> nmH©$‘ܶo N>moQ>çm JQ>mbm ñdm‘rOtZr doXm§VmMo àm˶{jH$ dJ© KoVbo. VemM ñdénmMo dJ© {h‘mb¶mV

¿¶mdoV d ˶mgmR>r EH$ Aml‘ C^m H$amdm ho ñdm‘rOtMo ñdßZ hmoVo. doXm§V VËdmMm gmjmËH$mamMr AZw^y{V KoʶmMr A{^ßgm

AgUmao gmYH$ VoWo O‘mdoV hr ˶m§Mr BÀN>m hmoVr. ñdm‘rOtMo ^maVr¶ d nmíMm˶ {eî¶ VoWo amhmdoV, Ago ˶m§Zm dmQy> bmJbo.

gopìh¶a Xm§n˶m§Zr ‘m¶mdVrV EH$ N>moQ>m MhmMm ‘im {dH$V KoVbm. nwT>o ¶m {R>H$mUrM ‘m¶mdVrMm AÛ¡V Aml‘ gmH$mabm.

‘m¶mdVr Aml‘mÀ¶m ñWmnZoMm CÔoe VoWrb H$m¶m©Mr nÕV d ܶo¶ Am{U ^maVr¶ Am{U naXoer bmoH$m§Zm AÛ¡VmMm g§Xoe

OJ^a nga{dʶmgmR>r {e{jV H$aʶmMo ho H|$Ð ~Zbo. ˶mZwgma VoWyZ AZoH$ J«§W N>mnyZ àH$m{eV H$aʶmMo {ZpíMV Pmbo. lr‘Vr

gr. B©. gopìh¶a d Oo. EM. gopìh¶a ¶m§À¶m ghrZo EH$ ‘gwXm Charolotte Elizabeth Sevier V¶ma Pmbm. ˶mda Amnbo Zmd

Agbo Am{U Zgbo Varhr Mmbob Ago ñdm‘rOtZr ¶mnyduM H$idbo hmoVo. ñdm‘rOtZm ho H|$Ð AmܶmpË‘H$ d ~m¡{ÕH$ Aä¶mgmMo

{R>H$mU ~Zdm¶Mo hmoVo. AWm©V hm Aä¶mg Vrd« d àm˶{jH$ ñdénmMm hmoVm. ¶m {dÚm϶m©ªV J¥hñWhr XmIb hmoD$ eH$V hmoVo

{Z g§Ý¶merhr. ˶mV ór-nwéf, Xoe, OrdZmV H$moU˶m joÌmV H$m‘ H$aVmV ¶mbm H$mhrhr àmYmݶ {Xbo ZìhVo. ‘mZdmVrb

{Xì¶ ‘mZdmMm Am{dîH$ma ‘hÎdmMm hmoVm. ñdm‘rOr åhUV, " Shall rise and cast off these kindergartens of reli-

gion and shall make vivid and powerful the true religion, the worship of the spirit by the spirit "Aer ‘mUgo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 80 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 81

~mbdmS>rVrb Y‘m©‘YyZ nwT>o OmVrb Am{U Iam, ñnï>, eº$s‘mZ Y‘© AmMaUmV AmUVrb. EH$m M¡VݶmZo Xþgè¶m M¡VݶmMr

nyOm H$aʶmMm hm à¶ËZ Agob.hm Aml‘ àmMrZ Cn{ZfXH$mbrZ O§JbmVrb Aml‘mà‘mUo Agob nU gmè¶m OJmgmR>r Vmo

‘wº$ Agob. AWm©V ¶mVyZ Zdo VËdkmZ ‘m§S>m¶Mo ZìhVo nU AmܶmpË‘H$ gmYZoMr Zdr nÕV ñdm‘rOtZm à˶jmV AmMaUmV

AmUmd¶mMr hmoVr. Owݶm A§YlÕm {ZKyZ Om¶bm hì¶m hmo˶m. H$m¡Qw>§{~H$ ^mD$, OmV^mB©, Xoe~§Yy ho gmao doXm§VmMm gmjmËH$ma

hmoʶmVrb AS>Wio hmoVo.

H$mhtMo ‘Vo Amho, H$s AÛ¡V doXm§Vr hmoUo gmè¶m§Zm e³¶ Zmhr. ˶m‘wio nyOm, nmR>, ^º$s Ago nm¶ar nm¶arZo Omdo. R>rH$

Amho. H$mobH$ζmÀ¶m Aml‘mV Vgo H$aʶmMr ‘w^m Amho nU {h‘mb¶mV ‘bm Ago H|$Ð hdo H$s, OoWo ¶m Jmoï>tZm àdoe Zmhr.

ewÕ AÛ¡V doXm§VmMm Aä¶mg d àm˶{jH$ hdo. ¶oWo ‘wbm§Zm {Z^©¶ Am{U A§YlÕm ‘wº$ KS>dm¶Mo Amho. à˶oH$ OU {Xì¶

M¡VݶmMm A§e Amho, Ago nm{hbo nm{hOo. Vo à˶oH$mg‘moa ܶo¶ Agob.‘r am‘H¥$îUm§Mm Ho$di g§Xoï>m Amho. ‘bm à¶moJ H$am¶Mm

Amho. doXm§VmMr gyÌo ‘r Vwåhmbm gm§{JVbr. Iè¶m AWm©Zo ˶m§Mo OrdZmV ¶mnydu à¶moJ Pmbobo ZmhrV. Oar doXm§V VÎdkmZ ho

OJmVbo àmMrZ VËdkmZ Agbo Va Zoh‘rM A§YlÕm, OmVnmV d BVa AZmdí¶H$ Jmoï>r {‘gië¶m Joë¶m AmhoV. gmYonUm,

~«÷M¶© Am{U AmkmYmaH$nUm ho VrZ JwU à˶oH$ gmYH$mZo nmiʶmMr ‘hËdmMr AQ> ¶m Aml‘mV hmoVr. emar[aH$, ~m¡{ÕH$

d AܶmpË‘H$ gÑT>Vm bm^boë¶m g§Ý¶memZr {ejH$mMr ^y{‘H$m pñdH$mabr.nwT>o Vrg df} à~wÕ ^maV ‘m{gH$mMo g§nmXZ ¶mM

‘m¶mdVr Aml‘mVyZ H$aʶmV Ambo.

1901 ‘ܶo ñdm‘rOr ‘m¶mdVr Aml‘mV Ambo. Voìhm EH$m ImobrV am‘H¥$îUmMr nyOm hmoV hmoVr. Voìhm ñdm‘rOtZr ¶m

Jmoï>rbm H$S>mSy>Z {damoY Ho$bm. lr‘Vr gopìh¶a d ñdm‘r ñdénmZ§XmZm ˶m§Zr ~Omdbo H$s ¶m Aml‘mV nyOm-{~Om ho àH$aU

ZH$mo Amho. ¶m Aml‘mÀ¶m {Z¶‘m{damoYmV Vo Amho. ñdm‘rOtMm hoVy ñnï> hmoVm. ˶mZ§Va H$‘©H$m§S> ~§X Pmbo.ñdm‘r H¥$nmZ§X ‘mÌ

ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©V Ho$di AS>WimM Zìho Va ~XZm‘r H$aUmam KQ>H$ ~Zbm. lr‘Vr ~wb ¶m§À¶mgma»¶m XmZeya 춺$sbm

nÌmZo ˶mZo H$idm¶bm gwé Ho$bo nU ˶mMm CbQ>m n[aUm‘ Pmbm. lr‘Vr ~wbZr ˶mMr Mm§JbrM H$mZCKmS>Ur Ho$br d

ñdm‘r {ddoH$mZ§X H$moU AmhoV, hoM Vwbm H$ibo Zmhr. VodT>r VwPr nmÌVmM Zmhr, Agohr ˶mbm IS>gmdbo. nU ñdm‘rOtZr

˶mbm Amnbm {eî¶ ‘mZbo d ˶mMo gmao AnamY nmoQ>mV KmVbo. ˶mbm j‘mM Ho$br. 1 Am{U 2 Am°JñQ>bm lr‘Vr

~wbZr ‘mÌ Ë¶mbm ñdm‘r H¥$nmZ§X Z åhUVm "{bAm°Z b±S>g~J©' ¶m ‘yi ZmdmZoM nÌ nmR>dbo d ˶mMo g§Ý¶mgr d«VmnmgyZ

Pmbobr AYmoJVr ñnï> Ho$br. EImÚm XméÀ¶m ~ma‘ܶo J«mhH$m§Zm Xmé XoʶmMr ZmoH$ar H$aʶmMm ˶mMm AY‘nUm lr‘Vr ~wbZm

Y¸$mXm¶H$ dmQ>bm. ˶m‘wio b±S>g~J©Mo AY…nVZ ˶m§Zm MrS> AmUUmao R>abo. H$maU ˶m§Zr EImÚm AmB©À¶m ‘‘VoZo gmar ‘XV

Ho$br hmoVr. ˶mbm ZmH$maë¶mdahr lr‘Vr ~wb Xþgè¶m§À¶m ‘m’©$V ˶mbm Am{W©H$ ‘XV H$aVM am{hë¶m.

Pa‘°Q> Zermatt nmgyZ èhmoZ ìh°brVyZ gmg ’$s gmg J«w§S> ¶m ìh°br‘ܶo ñdm‘rOr d ˶m§Mm J«wn Ambm. VrZ {h‘ZÚm§Zr

doT>bobm ~’$m©ÀN>m{XV àXoemV ñdm‘rOr Iyn AmZ§Xr d CËgmhr hmoVo. ˶m§Zr ñQ>S>u, {1⁄4ñVrZm J«rÝgQ>rS>ob ¶m§Zm nÌo {b{hbr 4

Am°JñQ> Vo 19 Am°JñQ> Ago XmoZ AmR>dS>o Vo ¶oWo am{hbo. ¶m H$mimV àmo’o$ga ‘°³g‘wba ¶m§Mo N>mZ nÌ Ë¶m§Zm {‘imbo. Vo 2

Am°JñQ>bm B§1⁄2b§S>‘Yë¶m S´>m°B©Q>drH$ ZmdmÀ¶m N>moQ>çm ehamVyZ {b{hbo hmoVo. lram‘H¥$îUm§À¶mdaMo àmo. ‘wba ¶m§Mm boI XIX

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 82 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 83

Century ¶m OJà{gÕ ‘m{gH$mV à{gÕ Pmbm hmoVm.

ñdm‘rOr ‘mÌ VmOoVdmZo ~Zbo hmoVo {Z Cƒ AmܶmpË‘H$ ^mdm‘ܶo pñWV hmoVo. ë¶yPZ© Lucern hÿZ ñH$m°’$hmD$gZ

Schaffhausen ¶m {R>H$mUr ñdm‘rOrgh gopìh¶a Xm§n˶ Ambo VoWo EH$ àmMrZ ‘R> hmoVm Vmo ñdm‘rOtZm nmhm¶Mm hmoVm. VoWo

C§M Y~Y~m d {ZgJ©gm¢X¶m©Mm AmZ§X KoD$Z ˶m§Zr O‘©Zr‘ܶo àdoe Ho$bm. ñQw>Q>JmS>©‘mJ} {hS>b~J©bm Vo nmohmoMbo.

O‘©Zr‘ܶo ñdm‘rOr{hS>b~J©bm ghm-gmVeo dfm©nyduMo {dÚmnrR> à{gÕ Amho. amOoemhr WmQ>mÀ¶m B‘maVr, Cƒ{e{jV bmoH$, lr‘§V

g‘mO ¶mMm ñdm‘rOtÀ¶mda à^md nS>bm. gopìh¶a Hw$Qw>§{~¶m§g‘doV ˶m§Zr {dÚmnrR>mbm ^oQ> {Xbr. ^3⁄4mdñWoVbm

{H$„mhr MTy>Z nm{hbm. Jmo{WH$, ~mamo³¶y nÕVrÀ¶m aMZoÀ¶m B‘maVr ݶmhmië¶m.

èhmB©Z ZXrH$mR>À¶m H$mo~boe ¶m ehambm ˶m§Zr ^oQ> {Xbr. ‘J 1 gßQ>|~abm pñQ>‘aZo Vo H$mobmoObm nmohmoMbo.

èhmB©Z ZXrVyZ OmVmZm ‘moR>‘moR>çm ~mJm, {H$„o Vo nmhmV. hm nmM Vmgm§Mm d gmR> ‘¡bm§Mm àdmg hmoVm. amo‘Z H$mimnmgyZ

H$mobmO ho eha Amho. ¶mV AZoH$ ‘Zmoao d XadmOo, H$‘mZr hmo˶m. H$dr H$mobarOZo ¶m eham{df¶r {b{hbo Amho.

1320 ‘ܶo ~m§Ybobo Jmo{WH$ e¡brVrb MM©hr ˶m§Zr nm{hbo. gopìh¶a Hw$Qw>§{~¶ ñdm‘rOtZm OoWo hdo VoWo d Ogo hdo

Vgo KoD$Z OmV. ˶mV ˶m§Zm Iyn AmZ§X hmoV hmoVm. ñdm‘rOtMr à˶oH$ Jmoï> OmUyZ KoʶmMr j‘Vm d BÀN>m ¶m ~Ôb

˶m§Zm ‘ZmnmgyZM AmXa d AmpË‘¶Vm hmoVr.

~{b©Z eha åhUOo O‘©Z XoemMo e{º$H|$Ð 6 gßQ>|~abm Vo ~{b©Z‘ܶo am{hbo, VoWo ‘hÎdmMr {R>H$mUo ˶m§Zr nm{hbr

‘mÌ àmo’o$ga S>çw‘oZ ¶m§Mr nyd© {Z¶mo{OV ^oQ> MwH$dm¶Mr Zgë¶mZo gmao 9 gßQ>|~abm R>aë¶mdoir àmo’o$gagmho~m§À¶m Kar

nmohmoMbo. S>m° d lr‘Vr S>çwgoZ ¶m§Zr ˶m§Mo ñdmJV Ho$bo d VmËH$mi MM}bm gwadmVhr Ho$br. XmoKm§Zmhr g§ñH¥$V CÎm‘

¶oV hmoVo. ˶m§Mr MMm© g§ñH¥$V‘ܶo Pmbr. H$mhrdoim MMm© B§J«Or‘ܶohr hmoV hmoVr.

gH$mir MMm© gwé Pmbr. ñdm‘rOr {Zamon KoD$ bmJbo Va XþnmaÀ¶m OodUmMm AmJ«h Pmbm OodUmZ§Va ñdm‘rOr

{ZKmbo Va MhmMm AmJ«h Pmbm. ˶m{Xder àmo. S>çwgoZ ¶m§À¶m H$ݶoMm dmT>{Xdg hmoVm. B[aH$mMm dmT>{Xdg Wmoa

‘mUgmÀ¶m Amerdm©XmZo g§nÞ Pmbm. ñdm‘rOtMr ^oQ> Pmbr. ˶mdoir àmo. S>çwgoZ 51 dfmªMo hmoVo. Vo Keil Ho$b

{dÚmnrR>mV VËdkmZ {df¶mMo àmܶmnH$ hmoVo. ˶m§Mo Vedant sutras with sanskrit commetry 1887 bm àH$m{eV

Pmbo. System of Vedant Am{U General History of philosophy ho ‘moR>o H$m‘ Ho$bo hmoVo. ‘°³g‘wba àmo. S>çwgoZ

¶m§À¶mH$S>o Amnbo dmag åhUyZ nmhmV hmoVo.

S>çwgoZ ¶m§Zr 60 Cn{ZfXm§Mm AZwdmX Ho$bm hmoVm. ñdm‘rOtZr A{Ve¶ AmË‘{dídmgnyd©H$ d Zo‘Ho$nUmZo S>çwgoZ

¶m§À¶m ^mfm§VamVrb AnyU©Vm ˶m§À¶m bjmV AmUyZ {Xbr. nm°b S>çwgoZ ¶m§Mo H$m‘ BVHo$ ‘moR>o hmoVo H$s Vo ^maVr¶m§Zm

VgoM naXoer¶m§Zm ‘hÎdmMo R>abo. ñdm‘rOr åhUV A‘o[aH$m d ¶wamon‘ܶo ‘r ^maVr¶ VÎdkmZmMo Aä¶mgH$ nm{hboV

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 82 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 83

nU ^maVr¶m§Mo {Z ^maVr¶ {dMmam§Mo gƒo {‘Ì XmoZM ^oQ>bo ‘°³g ‘wba Am{U nm°b S>çwgoZ.

nm°b S>çwgoZ ¶m§Zm ñdm‘rOr MM}V Jw§VmdoV Ago dmQ>V hmoVo, nU ˶m Xaå¶mZ ñdm‘rOr H$mì¶ dmMZmV X§J hmoVo.

WmoS>çm doimZo ˶m§À¶m bjmV Ambo H$s, AmnUmbm Vo ~mobmdV hmoVo Voìhm ñdm‘rOtZr Amnbo g§nyU© bj H$mì¶dmMZmV

bmJë¶mZo ‘bm Vw‘Mr hmH$ EoHy$ Ambr Zmhr ˶m~Ôb j‘m ‘m{JVbr. ñdm‘rOtÀ¶m~m~V Aem KQ>Zm AZoH$doim hmoV.

˶m§Mr EH$mJ«Vm BVH$s Vrd« Ago H$s, ˶m§Zm OdiÀ¶mZo ‘mabobr hmH$hr EoHy$ ¶oV Zgo. ˶mZ§Va MMm© nwT>o Mmby Pmbr.

^maVr¶ ¶mo1⁄2¶mMr g‘mYrAdñWm. ñdm‘rOtZr ñdmZw^mdmZo gm§{JVbo, H$s Vr Aer gImob ‘ZmVrV, earamVrV AdñWm

AgVo H$s OiVm {ZImam A§Jmda R>odbm Var ^mZ amhmV Zmhr, àmo’o$ga S>çwgoZ åhUmbo, H$s AmVm ¶mnwT>o ‘mÌ ‘mPm

Aem Jmoï>rda {dídmg Agob.

MhmnmZmZ§Va àmo. S>çwgoZ ¶m§Zr O‘©ZrV ^aboë¶m H$bm d Am¡Úmo{JH$ àXe©Zmbm ^oQ> Xoʶm{df¶r {dZ§Vr Ho$br.

Xþgè¶m {Xder Jwédmar 10 gßQ>|~abm S¶wgoZ ¶m§À¶m~amo~a H$sb (Kiel Harbour)bm ^oQ> {Xbr. O‘©ZrMo Vo ‘hÎdmMo

~§Xa hmoVo. ~mëQ>rH$ d CÎma g‘wÐmbm OmoS>Umao Vo {R>H$mU hmoVo. ñdm‘rOtZr {’$aVm {’$aVm b§S>Zbm OmʶmMm {dMma

‘m§S>bm. ˶mbm àmo’o$gaZr {damoY Ho$bm. XmoZ Wmoa nwéfmVrb kmZmÀ¶m AmXmZ àXmZmbm ¶mnojm Mm§Jbr doi Am{U OmJm

H$moR>br? àmo’o$ga gmho~m§Mo J«§Wmb¶XoIrb ‘hÎdmÀ¶m J«§Wm‘wio lr‘§V ~Zbo hmoVo. ñdm‘rOtZm Wm§~Vm ¶oV ZìhVo. ‘J

àmo’o$gaM ˶m§À¶m~amo~a H$mhr {Xdg KmbdʶmMo R>abo. Vo gmao A°‘ñQ>aS>°‘bm Ambo. VoWo VrZ {Xdg Kmbdbo. VoWyZ

Vo gopìh¶a Xm§n˶ d ñdm‘rOr ~wYdmar 16 gßQ>|~abm hmduM ¶m B§1⁄2b§S>À¶m ~§Xambm nmohmoMbo. g‘wÐ Idibobm hmoVm.

àdmg ÌmgXm¶H$ Pmbm. VoWyZ Vo {bìhanyb ¶oWo gH$mir 8.45 bm nmohmoMbo.

àmo. S>çwgoZ ¶m§Zr Amnë¶m "Mein Leben' ¶m AmË‘M[aÌmV O‘©Z ^mfoV ñdm‘rOtÀ¶m {df¶r {b{hbo Amho. na§Vw

ñdm‘rOtMr AmܶmpË‘H$ ‘hÎmm ˶m§À¶m H$Yr ܶmZmV Ambr Zmhr. {edm¶ ñdm‘rOtÀ¶m h¶mVrZ§Va 1922 ‘ܶo Vo

nwñVH$ àH$m{eV Pmbo. ˶m‘wio ñdm‘rOtZm ˶m§Mm Ñ{ï>H$moZ ‘m{hV ZìhVm nU Vmo AgVm Var ˶m nwñVH$mVrb ‘OHy$a

ñdm‘rOtZr hgʶmdar Zobm AgVm.

àmo. ‘°³g‘wba ¶m§Zm {ddoH$mZ§Xm§À¶m Jwé ~§YyH$Sy>Z Ambobm am‘H¥$îU na‘h§gm§À¶m{df¶rMm ‘OHy$a ’$magm

g‘mYmZH$maH$ dmQ>bm Zmhr. ~«÷dmXrZÀ¶m A§H$mV d ^maVmVyZ Amboë¶m ‘m{hVrÀ¶m AmYmao ‘°³g ‘wbaZr am‘H¥$îU

na‘h§gm§À¶m{df¶r N>moQ>o nwñVH$ àH$m{eV Ho$bo. ‘mÌ {1⁄4íMZ {‘eZarO Am{U ~«m÷mo g‘mO ¶m§Zr ˶mda H$S>mSy>Z Q>rH$m

Ho$br. ˶m nwñVH$mMo Zmd hmoVo "Ramkrishna : His Life and Sayings". Vo 1898 Zmoìh|~a‘ܶo àH$m{eV Pmbo.

XmoZeo noOrgÀ¶m nwñVH$m‘wioM OJ^a am‘H¥$îUm§Mo Zmd Jobo.

am‘H¥$îUm§Mo H$mhr AmܶmpË‘H$ AZw^d, g‘mYr, M‘ËH$ma ¶m Jmoï>r Q>rH$mH$mam§Zr gmoS>ë¶m ZmhrV. ‘°³g‘wbaZr

g§‘mohZ {dÚm d g‘mYr ¶m nmíMm˶ g§X^m©V Jmoï>r ‘m§S>ë¶m. ˶m‘wio ‘°³g‘wba ¶m§Moda AZoH$m§Zr Q>rH$m Ho$br. ‘mÌ

ñdm‘rOtZr eodQ>n¶ªV ˶m§À¶m{df¶r AmXa d H¥$VkVoMr ^mdZm Omonmgbr. ñdrËPbªS>‘Yë¶m {dlm§VrZ§Va ñdm‘rOr

VmOoVdmZo Pmbo. àmo. S>çwgoZ Am{U ñdm‘rOr b§S>Z‘YyZ qd~ëS>Z ¶m CnZJamV EH${ÌV àdmg H$ê$Z nmohmoMbo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 84 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 85

ñdm‘rOr Hw$. ‘wba ¶m§À¶mH$S>o CVabo Va àmo. S>çwgoZ ˶m§À¶m {‘ÌmH$S>o. ‘mÌ ho XmoKo dma§dma ^oQ>V hmoVo. ˶m§À¶m g§ñH¥$V

^mfoV MMm©hr MmbV.

ñdm‘rOtZr gmaXmZ§XmZm A‘o[aHo$bm nmR>dbo. ˶m‘wio Jwé~§Yy H$mbr (ñdm‘r A^oXmZ§XmZm) b§S>Zbm nmR>dʶmg

gm§{JVbo. ˶mà‘mUo ñdV… nÎmm emoYV gßQ>|~a ‘{hݶmV H$mb© Hw$. ‘wba ¶m§À¶m Kar nmohmoMbo. ñdm‘rOtZr ˶m§Zm ¶oVmZm

¶Owd}X, gm‘doX, AWd©g§{hVm, AZoH$ ~«m÷Uo, eVnW, H$mhr gyÌo ¶mñH$ {Zgº$, ^maVmVyZ AmUm¶bm gm§{JVbo hmoVo.

˶m§À¶mH$S>o ’$º$ F$1⁄2doX g§{hVm hmoVr. ˶m‘wio ñdm‘rOr Ambobo J«§W nmhÿZ Iyf Pmbo.

ñdm‘rOtZr bdH$aM doXm§V VÎdkmZmda {bhm¶bm gwé Ho$bo. qd~ëS>Z ˶mdoir gßQ>|~a‘ܶo {ZgJ© gm¢X¶m©Zo

^mabobo hmoVo. nwÝhm ¶m{R>H$mUr ñdm‘rOr gm¶H$b Mmbdm¶bm {eH$bo. ‘J Vo XaamoO gH$mir gm¶H$bdê$Z ’o$a’$Q>H$m

‘marV. OdiM ‘mJm©aoQ> Zmo~ob ¶m§Mo Hw$Qw>§~ amhmV hmoVo. ‘wba ¶m§À¶m Kar ñdm‘rOtMr doXm§Mo VÎdkmZ {df¶mda 5-6

Am°³Q>mo~abm ì¶m»¶mZ Pmbo. 30-40 lmoVo CnpñWV hmoVo. A{YH$Va ‘{hbm hmo˶m. "nmoñQ>' ¶m d¥ÎmnÌmÀ¶m n{hë¶mM

A§H$mV 9 Am°³Q>mo. 1896 ñdm‘rOtÀ¶m ^mfUmMm d¥Îmm§V à{gÕ Pmbm Amho. ñdm‘rOr§Zr A°Q>‘bm bm§~r dm é§Xr

AgV Zmhr. nU XmoZ A°Q>‘ EH$Ì Ambo Va ‘mÌ Ë¶m§Zm bm§~r-é§Xr ¶oVo. na‘mUw§Mo EH$Ì ¶oUo ‘hÎdmMo. ñdm‘rOtÀ¶m

^mfUmV d¡km{ZH$ g§X^© ¶oUo ho AmíM¶©M hmoVo. ^m¡{VH$ OJmÀ¶m, B§{жOݶ kmZmÀ¶m n{bH$S>Mo ho ˶m§Mo nmhUo hmoVo.

ñdm‘rOtÀ¶m ¶m ^mfUmZ§Va Xþgè¶m dfu Bbo³Q´>m°ZMr H$ënZm nwT>o Ambr.

{ddoH$mZ§Xm§Mo ho d¡km{ZH$ kmZ H$s {dkmZmÀ¶m CÚm AJmoXaMo (Prescience) kmZ?¶m ^mfUmÀ¶m d¥Îmm§VmV nwT>o

N>mnbo Amho, ‘ZM Vw‘À¶m nmhʶmbm AW© àmá H$ê$Z XoVo. Ooìhm ‘r IwMu nmhVmo, Vr IwMu ZgVoM nU ~mø à{V‘m

Am{U ‘Z ¶m§À¶m g§¶moJmVyZ IwMuMo kmZ AmnUmbm hmoVo. ˶m‘wio OS>dmXr ‘mUyghr A{V^m¡{VH$ ~Zbobm AgVmo. 19

ì¶m eVH$mVrb d¡km{ZH$m§Zm ñdm‘rOtMr ^mfm AZmH$bZr¶ dmQ>br Agob nU 20 ì¶m eVH$mV Y‘© Am{U {dkmZ

¶mVrb ^oX JiyZ nS>V Mmbbm {Z ñdm‘rOtÀ¶m {dMmam§Zm COmim {‘imbm. doXm§VmÀ¶m AmYmao ¶oD$ KmVboë¶m {dkmZmMr

{Xem ˶m§Zm g‘Obr Agmdr. ˶m‘wioM ^{dî¶mVë¶m {dkmZmbm AmYma^yV R>aob Ago Y‘© Am{U VÎdkmZ ñdm‘rOtZr

‘m§S>bo. OÿZ 27 amoOr ñdm‘rOr, JwS>drZ ho XmoKo B§1⁄2b§S>hÿZ ~moQ>rZo {ZKmbo d 2 Owb¡ amoOr ݶy¶m°H©$bm nmohmoMbo. ˶mnyduM

JwS>drZ ¶m§Zr lr‘Vr ~wbZm nÌ nmR>dyZ H$idbo hmoVo H$s ñdm‘tZm KoD$Z ‘r ݶy¶m°H©$bm Z Wm§~Vm ~moñQ>Zbm KoD$Z ¶oD$Z

Am{U Vw‘Mr nadmZJr Agob Va ˶m§Zm Ho$§{~«Obm KoD$Z OmVmo. ¶mnydu nwñVH$ àH$meZmÀ¶m àH$aUr JwS>drZ Am{U

ݶy¶m°H©$‘Ybo ñdm‘rOtMo ^º$ ¶m§À¶mV ‘V^oX {Z‘m©U Pmbo hmoVo.

Xaå¶mZ ñdm‘r gmaXmZ§Xm§Mo n{hbo ^mfU doXm§V VËdkmZmda 7 Owb¡ amoOr Pmbo. Vo gdmªZm AmdS>bo. ñdm‘rOtZr

˶mMr nyd© V¶mar H$ê$Z KoVbr hmoVr. ˶m‘wio AmVm ñdm‘rOtÀ¶m H$mhr H$m‘mMm ^ma hbH$m hmoUma hmoVm. hiyhiy

gmaXmZXm§Zr amO¶moJ, H$‘©¶moJ, ^º$s¶moJ {df¶mdaMo ³bmgog KoUo gwwê$ Ho$bo.

^maVmVyZ AZoH$ Jwé~§Yy A‘o[aHo$bm Ambo Am{U ˶m§Zr doXm§V {eH$dm¶Mo R>adbo Var ñdV… A‘o[aH$Ýg Omon¶ªV

doXm§V {ejH$ ~ZV ZmhrV Vmon¶ªV Iè¶m AWm©Zo {dMma àgm[aV hmoUma ZmhrV. ˶mà‘mUo Hw$. dmëS>mo AmVm V¶ma Pmë¶m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 84 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 85

~m¡Õ Y_m©Zo gJù`m OmVr, gJio n§W VmËH$mi _moS>rV H$mT>bo. gJio g_mZ

Pmbo. ~m¡Õ Y_m©Zo OZVoÀ`m nwamo{hVm§Zr {Z_m©U Ho$boë`m e¥§Ibm VmoSy>Z Q>mH$ë`m.

H$bH$Îmm `oWo doXm§VmMo n¡by {df`mdarb ^mfUmV ñdm_rOr åhUmbo, Vwåhr H$moUVmhr

Amhma ¿`m. Ho$di AmhmamZoM VÎd{gÕ hmoV Agob Va EImÚm dmZambm Am`wî`^a

XyY-^mVmMm Amhma Úm. Ë`m_wio Vmo Wmoa `moJr hmoB©b H$m`? nwîH$iXm ñZmZ Ho$ë`mZo

Am{U VrW©joÌmbm ZXrV ñZmZ Ho$ë`mZo Oa ñdJ©àmßVr hmoV Agob Va gd©àW_ Vr

_mÂ`m nmoQ>mV AgUmè`m _mem§Zm Pmbr nm{hOo. ^mOr nmbm Imë`mZo Oa _moj {_iV

Agob Va JmB©, haUo d ggo `m§Zm Vr Amnë`m AmYr ìhmd`mg nm{hOo.

hmo˶m. Zmoìh|~a 11 bm ˶m§Zr n{hë¶m ì¶m»¶mZmnmgyZ H$m‘mMr àm‘m{UH$ gwadmV Ho$br. àma§^r ˶mhr {ejH$mMr

^y{‘H$m pñdH$maʶmg Q>mimQ>mi H$arV hmo˶m. ñdm‘rOr qd~ëS>ZhÿZ b§S>Zbm Ambo. d¡{XH$ Y‘m©Mr C{ÔîQ>ço "‘m¶m Am{U

ñdmV§Í¶' Aem {df¶mda ˶m§Mr ì¶m»¶mZo Pmbr. ‘¥Ë¶y H$R>mon{ZfX ¶m {df¶mdahr Vo ~mobbo. ‘oar hobZm {b{hboë¶m

EH$m nÌmV ñdm‘rOr {b{hVmV " I am a socialist not because I think it is a perfect system, but half a loaf is

better than no bread'

¶m{R>H$mUr 19 ì¶m eVH$mÀ¶m CÎmamYm©Vrb Am¡Úmo{JH$ H«$m§Vr‘wio {Z‘m©U Pmbob¶m gm‘m{OH$ àíZmg§X^m©V ñdm‘rOr

A‘o[aH$m d ^maVmVrb Jar~m§À¶m ~mOyZo C^m hmoVo. ˶m§Mm à˶j amOH$maUmer dm amOH$s¶ njmer, àUmbrhr g§~§Y

ZìhVm. g‘mOdmX hm eãX dmnabm Vmo ‘ܶ‘ d Cƒ‘ܶ‘ dJm©Vrb, ~w{ÕdmXr ór-nwé, EH$Ì ¶oD$Z ˶m§Zr EH$

gm‘m{OH$ Midi C^mabr hmoVr. ˶mVyZ EH$ gm‘m{OH$ OmUrd {Z‘m©U Pmbr. ˶mAWu ñdm‘rOtZr ñdV…bm g‘mOdmXr

åhUdbo Amho.

B§1⁄2b§S>‘ܶo H$mb© ‘m³g©À¶m ¶m "Capital 'J«§WmMmhr à^md ngabm hmoVm. nU Fabian Socialists er ˶mMm

H$mhr g§~§Y ZìhVm. ¶m J«yn‘ܶo Zm‘d§V ‘mUgo EH$Ì Ambr hmoVr. ˶mVyZ Fabian Society 1884 bm ñWmnZ Pmbr.

˶m§Mo gXñ¶ hmoVo - Om°O© ~Zm©S>© em°, {gS>Zo, {~«EQ´>og do~, {gS>Zo Am°{bìha, J«°h‘ dm°ëg, h~©Q>© ãbm±S>, A°Zr ~oP§Q>

({WAm°gm°{’$ñQ> ~Zʶmnydu) ˶mZ§Va ~Q´>m±S>© agob.

~Xb˶m gm‘m{OH$ g§X^m©da Vo MMm© H$arV. Xa n§YadS>çmbm ’°${~¶Z gmogm¶Q>rÀ¶m {‘qQ>J ^aV. n±nboQ>g²,

{b’$boQ>g² N>mnUo, AZoH$ ^mfUo XoUo, MMm© H$aUo Am{U gmè¶m g‘mOmÀ¶m {d{dY ñVamV Vr ‘Vo, {ZîH$f© ngadUo

hr H$m‘o gmogm¶Q>r H$arV Ago. J«°h°‘ dm°ëg ¶m~m~V åhUV H$s, A movement towards econmic equlity to be

achieved by democracy hr EH$ Midi Amho, bmoH$emhr ‘mJm©Zo Am{W©H$ g‘Vm AmUʶmMo ˶m§Mo ܶo¶ Amho.

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m ‘VmZwgma Ho$di Am{W©H$ CÕmamZo gm‘m{OH$ àíZ g§nV ZmhrV d g‘mOmÀ¶m XOm©hr C§MmdV Zmhr.

˶mgmR>r Z¡{VH$ AmMaUmMr JaO Amho. (Zmo~b nm[aVmo{fH$ {dOoVo S>m°. A‘˶© goZ ¶m ‘yi ^maVr¶ AW©VÁkmZo hmM

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 86 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 87

YmJm nwT>o Zobm d gm‘w{hH$ H$ë¶mUm§gmR>r Z¡{VH$VoMr Amdí¶H$Vm ‘m§S>br.)

ñdm‘rOtZm ^maVmV naV OmʶmMr AmoT> bmJbr. ˶m‘mJo EH$ ‘hËdmMo H$maU hmoVo. JwS>drZ Zoh‘r åhUm¶Mo his

biggest Project ñdm‘rOtMm gdm©V ‘moR>m àH$ën à˶jmV AmUʶmMr ñdm‘rOtZm KmB© hmoVr. doXm§V {ejH$ V¶ma

H$aʶmgmR>r ˶m§Zm H$bH$Îmm ¶oWo EH$ H|$Ð gwé H$am¶Mo hmoVo. 1896 gmbr ^maVmV nS>boë¶m ^rfU XþîH$mimMm g{dñVa

d¥Îmm§V b§S>ZÀ¶m d¥ÎmnÌmV à{gÕ hmoV hmoVm. ˶m‘wio ñdm‘rOr ‘wimnmgyZ hmXê$Z Jobo hmoVo. ˶m§Zm e³¶ hmoVo VodT>o

OmñVrV OmñV n¡go ˶m§Zr B§{S>¶Z {‘aa d¥ÎmnÌmÀ¶m XþþîH$mi {ZYrgmR>r nmR>dbo. na§Vw Aem VmËnwa˶m ‘b‘nÅ>rZo ˶m§Mo

g‘mYmZ Pmbo ZìhVo. Vo gVV ñdV§Ì ‘mJ© emoYV Am{U ZdZì¶m Cnm¶m§Mm, n¶m©¶m§Mm {dMma H$arV. hm H$mhr X¡dr H$mon

Amho, Ago g‘OUmè¶mn¡H$s Vo ZìhVo. CbQ> Vo EH$Xm åhUmbo, ""Aem Xodmer g§Kf© H$am¶bm hdm Am{U ˶mbm {ejmhr

H$am¶bm hdr.''

ñdm‘rOr åhUmbo, H$s ^maVmV Ag§»¶ Xodio AmhoV. à˶oH$ XodimVbr AJ{UV g§nÎmr O‘m Ho$br Va amOo

‘hmamO|nojm A{YH$ ^aob. ¶m g§nÎmrMm {ZñdmWunUo g‘mOmgmR>r Cn¶moJ H$am¶Mm R>adbo Va ‘moR>o H$m¶© hmoB©b nU

Vo nwOmar Amnbm Y§Xm gmoS>Uma ZmhrV. ˶m‘wio ^maVmVrb XþîH$mimg§X^m©V ¶m nwOmè¶m§Zm O‘oV YaʶmV AW© Zmhr.

˶m§Zm gmoSy>ZM H$mhr ¶moOZm AmIm¶bm hì¶mV. ^maVr¶m§À¶m aº$mVM AmܶmË‘ Amho. ˶m‘wio Y‘m©{edm¶ Vo OJy eH$V

ZmhrV. ˶mgmR>r Cn{ZfXmVrb CXmÎm OrdZmMo VËdkmZ, g§Xoe Ho$di O§JbmVrb Aml‘mV Am{U Jwhm§‘ܶo ~§{XñV Z

amhVm JmoaJ[a~m§À¶m d gd©gm‘mݶ ^maVr¶m§À¶m OrdZmV CVam¶bm hdm. Oa à˶oH$ ì¶mdgm{¶H$mZo R>adbo H$s AmnU

dmñV{dH$ M¡Vݶ‘¶ AmhmoV, Amnbo Iao ñdén {Xì¶ Amho. AmnU gm‘϶©erb AmhmoV. AmnUM Amnbr {Z¶Vr KS>dy

eH$Vmo. Va Vmo Vmo ‘mUyg A{YH$ Mm§Jbm ‘mUyg ~Zob. ‘J Vmo {dÚmWu Agmo, ‘mgo nH$S>Umam Agmo dm dH$sb Agmo.

{ó¶m§Zmhr gm‘m{OH$ Jwbm‘{JarVyZ ‘wº$ H$aUmam ñdV§Ì ‘R> ñWmnZ H$am¶bm hdm. ¶m gmè¶m àm˶{jH$ à¶moJmgmR>r

dma§dma nÌo nmR>dyZ Amnë¶m Jwé ~§Yy§Mo ‘Z…n[adV©Z ˶m§Zr Mmbdbo hmoVo. ¶m àH$ënm{df¶r ñdm‘rOr Amnë¶m B§p1⁄2be

{‘Ìm§Zm ~mobbo hmoVo. ˶m§Zr Ëd[aV à{VgmX {Xbm. Hw$. ‘wba ¶m§Zr dm{f©H$ 200 nm¢S>m§Mr ‘XV {Xbr. (nwT>o ¶mnojmhr OmñV

‘XV ˶m§Zr Ho$br, lr ñQ>S>vZr 500 nm¢S> {Xbo. Hw$. gm¡Q>a (Miss Souter) ¶m§Zrhr XþîH$mi {ZYrgmR>r EH$ hOma nm¢S>

{Xbo. ˶m‘wio 20 Zmoìh|. amoOr ñdm‘rOtZr AbmqgJmZm ^maVmV nÌ nmR>dbo H$s, H$bH$Îmm d ‘Ðmg ¶m XmoZ {R>H$mUr

H|$Ð ñWmnZ H$aʶmMm ‘mPm àmW{‘H$ {dMma Amho.

ñdm‘rOtZm nmíMm˶ {‘ÌmH$S>yZ ^aKmog Am{W©H$ ‘XV {‘imbr. ˶mMà‘mUo ^maVr¶ {eî¶mH$Sy>Zhr ‘XV {‘imbr.

lr‘Vr ~wb ¶m§Zr ñdm‘rOtZm 35 hOma én¶m§Mr ‘moR>r XoUJr nmR>dbr. na§Vw ñdm‘rOtZr Vr naV nmR>dbr. ˶m§Zm H$idbo

H$s, ""EdT>çm àM§S> ‘XVrMr H$m‘mÀ¶m àma§^r JaO Zmhr.H$m‘ gwé hmoD$ Xo. ‘J N>moQ>çm à‘mUmda gwé Pmbobo H$m‘

hiyhiy dmT>V OmB©b. Hw$. ‘wba ¶m§Zr Mmirg hOma én¶m§Mr XoUJr {Xbr ˶mVyZ ñdm‘rOtZr ~obya ‘R>mMr OmJm 1898

‘ܶo IaoXr Ho$br. ˶mda ~obya ‘R> ~m§Ym Ago lr‘Vr ~wbZr gwMdbo d ˶mgmR>r Vo n¡go dmnabo Jobo.

^maVmH$S>o à¶mU

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 86 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 87

14 Zmoìh|~a amoOr ñdm‘rOtMo ‘m¶^y‘rH$S>o naVʶmgmR>r Prinz Regent Luitpold ¶m ~moQ>rMo {VH$sQ> Ama{jV Ho$bo. hr ~moQ>

ZonëghÿZ 30 {S>g|~a amoOr g‘wÐàdmgmbm {ZKUma hmoVr. gmo~V JwS>drZ gmaIr àm‘m{UH$ 춺$shr Vo KoUma hmoVo. ̂ maVmV OmD$Z

H$m¶ H$am¶Mo ¶mMr JwS>drZZm H$ënZm ZìhVr, ñdm‘rOtMm {dMma ˶m§Zm AV³¶© dmQ>V hmoVm. nU à˶j am‘H¥$îU O¶§Vrbm

hOmamo ^º$ O‘bo hmoVo. ˶m§À¶mg‘moa JwS>drZ ~mobbo. JmoaJ[a~ ^º$m~amo~a O{‘Zrda ~gyZ hmVmZo Oodbo. ho gmao ^maVr¶m§Zm

AmíM¶m©MoM hmoVo. JwS>drZZm eoH$S>mo Zdo {‘Ì ^oQ>bo. Agm [anmoQ>© JwS>drZZr 6 ‘mM© 1897 amoOr lr‘Vr ~wbZm Xm{O©qbJhÿZ

nmR>dboë¶m nÌmV H$idbm. 12 {S>g|~a 1895 amoOr ñdm{‘OtZm àW‘ ^oQ>ë¶mnmgyZ XmoZ df} ñdm‘rOtÀ¶m ‘wImVyZ OoOo ~mhoa

nS>bo Vo gmao JwS>drZZr eãX~Õ Ho$bo ho ˶m§Mo ñdm‘rOtÀ¶m OrdZmVrb ’$ma ‘moR>o Or{dV H$m¶© R>abo. nwT>o Ho$di XmoZM dfmªZr

˶m§Mo {ZYZ Pmbo. OUy ñdm‘rOtMo H$m¶© H$aʶmgmR>rM JwS>drZ OÝ‘bo hmoVo.

JwS>drZ ¶m§Zm g§Ý¶mg Xrjm XoʶmMo R>adbo hmoVo nU Vo H$Yr KS>boM Zmhr. ‘mÌ H$mob§~mo, ‘Ðmg, H$bH$Îmm, Aë‘moam ¶oWo

ñdm‘rOtMo Oo amOoemhr WmQ>mZo ñdmJV Pmbo ¶m ZoÌXrnH$ g‘ma§^mbm ñdV… JwS>drZ CnpñWV hmoVo. AbmqgJ, Or. Or. S>m°³Q>a

Am{U JwS>drZ H$mobH$˶mV ‘R>mV EH$Ì am{hbo. EImÚm bhmZ ‘wbmgmaIo ^OZ H$arV JwS>drZZo Z¥Ë¶ Ho$bo. "{ed {ed e§H$a

Amo‘ Amo‘ ^moboZmW' åhUV Vmoo AmZ§XmZo ZmMbm. am̧{Xdg ñdm‘rOtMr ˶mZo godm Ho$br. 8 ‘mM©bm H$bH$˶mMr X‘Q> hdm

ñdm‘rOtZr ‘mZdoZm åhUyZ Vo Xm{O©qbJbm Jobo. VoWo gopìh¶a Xm§n˶ AJmoXanmgyZM hmoVo. JwS>drZbm ~amo~a KoD$Z ñdm‘rOr

VoWo E{àbÀ¶m n{hë¶m AmR>dS>çmn¶ªV am{hbo. 14 E{àbbm XohamSy>Z JwS>drZZo lr‘Vr ~wbZm nÌ nmR>dyZ àdmgmMm d¥Îmm§V

H$idbm.

‘ܶ§VarÀ¶m H$mimV ñdm‘rOtZr JwS>drZ ¶m§Zm ‘Ðmggbm Zdo d¥ÎmnÌ gwé H$aʶmgmR>r nmR>dbo. "~«÷dm{XZ' gwwé hmoVoM.

na§Vw Am{W©H$ ‘XVrÀ¶m A^mdm‘wio hm à¶ËZ AS>MUrV Ambm. H$Yr dJ©UrXma, ‘Ðmg‘Ybo Amier ^maVr¶, ~Xbmbm V¶ma

Zgbobo, em§V ¶m gmè¶m dmVmadUmV JwS>drZgmaIm {~«Q>re g§ñH$mamVbm, CËgmhr, ~w{Õ‘mZ ‘mUyg JwX‘abm hmoVm. gwX¡dmZo nwÝhm

Vmo CÎma ^maVmV Ambm. ñdm‘rOtÀ¶m Oå‘y, bmhmoa ¶m Xm¡è¶mV gm‘rb Pmbm. nwÝhm JwS>drZ ‘Ðmgbm Ambm. Ho$di 28 dfmªMm

Vmo hmoVm. ‘ÐmgMm H$S>H$ CÝhmim ˶mbm ghZ hmoB©Zm. Am{W©H$ hmV^ma bmJmdm d Amnbm ^ma ñdm‘rOr d ‘ÐmgÀ¶m ^º$mda

nSy> Z¶o åhUyZ ˶mZo "‘Ðmg ‘ob' d¥ÎmnÌmV ZmoH$ar pñdH$mabr. ˶m H$m‘mgmR>r Vmo CQ>H$‘§S> ¶oWo Ambm. ˶m n§YadS>çmVM Vmo

W§S>r-Vmn (Q>m¶’$m°B©S>Zo) AmOmar nS>bm {Z XþX£dmZo ˶mMo {ZYZ Pmbo. (2 OyZ)

AbmqgJmZo ñdm‘rOtZm Q>o{bJ«m‘Zo H$idbo d g{dñVa nÌhr Amë‘moambm nmR>dbo. JwS>drZÀ¶m ^maVmVrb Mmh˶m§Zr (Josiah

Goodwin)˶mMo CQ>H$‘§S>bm 1967 ‘ܶo ñ‘maH$ C^mabo Amho. ñdm‘rOtÀ¶m ~amo~a Aë‘moambm lr‘Vr ~wb, Hw$ ‘°H${bAm°S>,

gopìh¶a Xm§n˶, {Zdo{XVm, bmbm ~Ðrgmh ho hmoVo. ˶m gmè¶m§Zm JwS>drZÀ¶m {ZYZmMm Y¸$mM ~gbm. ñdm‘rOr Va hihibo.

""‘mPm COdm hmV Jobm. H$Yrhr ^ê$Z Z ¶oUmao ‘mPo ZwH$gmZ Pmbo.'' ñdm‘rOtZr lr‘Vr ~wbZr d {Zdo{XVm§Zr ˶mÀ¶m{df¶r

H${dVm d boI "~«÷dm{XZ' ‘ܶo {bhÿZ lÕm§Obr dm{hbr.

lr‘Vr âbmoaoÝg A°S>m‘ (Mrs. Florence Adams) ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶mgmR>r a{e¶mÀ¶m Xm¡è¶mMr AmIUr Ho$br hmoVr.

E{àb 1896 ‘ܶo ˶m ñdV… {àÝg Am{U {àÝgog dmobH$moÝñH$mo (Prince & Princess wolkonsky) ho {eH$mJmo‘ܶo hmoVo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 88 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 89

˶m H$mimV amOoemhrÀ¶m A§‘bmImbMm a{e¶m hm H$mhr OmJ{VH$ ñVamda gm§ñH¥${VH$ H|$Ð ‘mZbo Jobo ZìhVo. nU ñdm‘rOtMo

Ñï>onU gm§JVo H$s, ""The great upheaval which is to bring about a new epoch will come from Russia or

china'' bdH$aM EH$ H«$m§{VH$maH$ ~Xb hmoB©b. 1895 gmbMo ho ^mH$sV nwT>o à˶jmV CVabobo AmnU nmhVmo.

˶mdoir a{e¶m‘ܶo A[V Ym{‘©H$ bmoH$ hmoVo. JyT>dmXmMm ‘moR>m à^md hmoVm. Pma g‘«mQ> ñdV… åhUmbm hmoVm H$s, ^maV hm

AmܶmpË‘H$ Am{U ehmUnUmMr ^y‘r Amho. ¶m PmaÀ¶m ^maVmH$S>o nmhʶmÀ¶m Ñï>r~Ôb ñdm‘rOtZm AmZ§X Pmbm hmoVm. ˶m‘wio

˶m§Zr a{e¶mbm ^oQ> XoʶmMo R>adbo hmoVo. nU AMmZH$ ~moñQ>Z d a{e¶mMm Xm¡am a{hV H$ê$Z ñdm‘rOr ^maVmV naVbo. ˶m‘wio

OnmZ d MrZMm Xm¡amhr nwÝhm ^maVmVyZ A‘o[aHo$bm OmVmZm 1897 ‘ܶo H$amdm Ago ñdm‘rOtZr ¶moObo hmoVo. {gbmo‘ܶo Y‘©nmb

¶m§MoH$S>o AmR>dS>m^a Wm§~yZ ˶m§À¶m ‘XVrZo OnmZ-MrZ Xm¡am H$am¶Mm Agm {dMma Mmbbm hmoVm.

¶mnydu A‘o[aHo$bm 1893 ‘ܶo OmVmZm MrZ-OnmZ‘mJ} Vo Jobo hmooVo. ˶mdoir ¶m Xoem§Mr ‘wb^yV gm‘϶©erb ~ZʶmMr

VmH$X ˶m§Zr AmoiIbr hmoVr. OnmZMm ZrQ>ZrQ>Ho$nUm, ñdÀN>Vm d AmYw{ZH$sH$aUmMr YS>nS> ˶m§Zm ‘hÎdmMr dmQ>br hmoVr.

^maVr¶m§Zm Vo {b{hV H$s, Vw‘À¶m g§Hw${MV ‘Zmod¥ÎmrVyZ ~mhoa ¶m Am{U OnmZbm Xadfu ^oQ> Úm Am{U nmhm ˶m§À¶m àJVrMr

{Xem.

‘hmË‘m Jm§YtMo nÌÁ¶m Á¶m {R>H$mUmhÿZ g§XoemgmR>r {Z‘§ÌU ¶oV Ago qH$dm OoWo OoWo CÝ‘wIVm hmoVo VoWo ñdm‘rOr ñdV… OmʶmMm {dMma H$arV

qH$dm Aݶ H$moUmbm Var nmR>dʶmMm {dMma H$arV. ˶m‘wio H$odi ¶wamon d Am{e¶m I§S>m§VM Zìho Va X. Am{’«$Ho$bmhr à{V{ZYr

nmR>dʶmMm ˶m§Mm {dMma hmoVm. VoWo ^maVr¶ bmoH$g‘yh {~«[Q>em§~amo~a OmMH$ AQ>rImbr amhV hmoVm. ‘w§~B©Mo EH$ {‘Ì goQ>bya

(Mr. Setlur) ¶m§Zr {dZ§Vr Ho$br H$s, ""^maVmVyZ X. Am{’«$Ho$V Amboë¶m bmoH$m§Mr Ym{‘©H$ JaO nyU© H$aob Agm à{V{ZYr

nmR>dm. ñdm‘rOtZr ñdm‘r {edmZ§Xm§Zm nmR>dʶmMm {dMma Ho$bm hmoVm. O¶nyahÿZ 1897 {S>g|~a‘ܶo ñdm‘rOr§Zr Amnë¶m

Jwé~§Yy§Zm {b{hbo H$s, X. Am{’«$Ho$V H$m‘ dmQ>Vo {VVHo$ gmono R>aUma Zmhr. Vo H$m‘ n[anyU© ‘mUgmMo Amho. H$maU VoWë¶m Jmoè¶m

‘§S>itZm ~mhoê$Z H$moUrhr Ambobo InV Zmhr. ̂ maVr¶m§Mr H$miOr KoUo d ˶mMdoir em§VnUo Jmoè¶mer dmJUo Aer Xþhoar AdKS>

O~m~Xmar nobm¶bm hdr. OoUoH$ê$Z A{YH$ S>moHo$XþIr dmT>Uma Zmhr. Amnë¶m H$m‘mMm Ëd[aV n[aUm‘ {XgyZ ¶oUma Zmhr. ‘mÌ

A§{V‘V… ^maVmgmR>r ˶mMm Cn¶moJM hmoB©b. ¶m~m~V Vy VwPo Zer~ AmO‘dmdog! Oa VwPr V¶mar Agob Va Vgo ‘w§~B©bm lr.

goQ>bya ¶m§Zm H$id Am{U A{YH$ ‘m{hVr ˶m§À¶mH$Sy>Z Ko.''

¶m~m~V A{YH$ ‘m{hVr S>~©Z ¶oWo amhUmè¶m EH$ VéU ^maVr¶ ~°[añQ>aH$Sy>Z {‘imbr. Vmo ^maVr¶m§À¶m h¸$§m{df¶r VoWo

bT>m XoV hmoVm. ˶m§Mo EH$ nÌ ‘w§~B©À¶m hm¶H$moQ>m©Mo EH$ dH$sb ~r. EZ. ^mOoH$a ¶m§Zm Ambo hmoVo. Vo ñdm‘rOtZm nmR>dbo Jobo.

˶mdoir ñdm‘rOr H$mí‘ra‘ܶo hmoVo. lr‘Vr ~wb ¶m§À¶m g§J«hmVrb H$mJXnÌmV Vo {‘imbo. lr‘Vr ~wb ¶m§Mr ZmV {gbpìh¶m

H$Q>ug ¶m§Zr ‘oar ë¶wB©g ~H©$ ¶m§Zm Vo nÌ {Xbo. nÌboIH$mMo Zmd hmoVo ‘mohZM§X H$a‘M§X Jm§Yr. ¶m nÌmMr VmarI hmoVr 23 ’o$~«w.

1898. gXa nÌmV Jm§YrOr {b{hVmV - ‘bm Vw‘Mo A{Ve¶ ‘hÎdmMo nÌ {‘imbo. Ym{‘©H$ {ejH$ nmR>dʶmMr KmB© H$ê$ ZH$m.

éT>r{චgZmVZr Ym{‘©H$ {ejH$ ¶oWo ¶eñdr hmoUma Zmhr qH$dm ¶wamonr¶Z bmB©Zda H$m‘ H$aUmamhr Cn¶moJr R>aUma Zmhr. Oar

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 88 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 89

CX²~moYZ `m ~§Jmbr _m{gH$mV _mM© 1899 _Ü`o {b{hboë`m boImV ñdm_rOr

{b{hVmV -

doí`mnyÌ d{eð> d ZmaX, XmgrnyÌ gË`H$m_ Om~mb, H$moir ì`mg, {nVm AkmV

Agbobo H¥$n, ÐmoU, H$U© BË`mXr eyÐ Hw$bmVrb ì`ŠVr A§Jr Agboëæm ñdnamH«$_mZo

dm {dÛVoZo j{Ì`mnXmbm dm ~«måhUnXmbm nmohmoMbm. AmVm Aer doi `oV Amho H$s

Á`mdoir OJ^a ewÐ OmVr Amnë`m eyÐËdm{Zer à^mdr ì`dgm` `mgh j{Ì`, d¡í`

dm ~«m÷U Z ~ZVm eyÐËd H$m`_ R>odyZ àË`oH$ g_mOm_Ü`o g§nyU© à^yËd nmdVrb.

nmí`mË` OJmV `m ZdrZ gÎmoMm CX` Pmë`mMr {MÝho hiyhiy {Xgy bmJbr AmhoV.

¶oWë¶m ^maVr¶m§Zr Om[V^oX gmoS>bm Agbm Var ˶m§Mr ‘Zo Mwݶm H$mimVM dmdaUmar AmhoV; nU ‘ZmZo gai AmhoV.

¶oWo Y‘© {ejH$ hdm, na§Vw ¶oWë¶m {1⁄4íMZ Y‘©Jwénojm A{YH$ hþema Agm¶bm hdm. Vmo ewÕ ‘ZmMm d {Z:ñdmWu hdm.

n¡emda Adb§~yZ Zgmdm. Agm {ejH$M bmoH$m§Mm {dídmg g§nmXZ H$ê$ eHo$b Am{U ¶oWë¶m ^m|Xÿ ‘hmamOm§nmgyZ emofUmnmgyZ

^maVr¶m§Zm dmMdob. ‘bm AmíM¶© dmQ>Vo H$s, lr. JwS>drZ ¶oWo H$m¶ H$ê$ eH$Uma? ˶m§Zm V{‘i dm qhXr ^mfm ¶oVo H$m?

(dmñV{dH$ EImÚm hþfma ñdm‘r~amo~a JwS>drZZmhr nmR>dʶmMr ¶moOZm hmoVr. Jm§YtZm dmQ>bo ’$º$ JwS>drZ ¶oVrb.)

^maVr¶m§À¶m Amamo1⁄2¶m~Ôb AmnU S>m°³Q>g© nwady; na§Vw XoemVrb Y‘© {Od§V R>odʶmgmR>r Y‘© {ejH$ hdoV. Amåhr {~«Q>re

gaH$mabm EImXm Y‘m}nXoeaH$ nmR>dm Ago gm§Jy eH$V Zmhr. Vo qhXÿ§À¶m Y‘©{df¶H$ ~m~rV hñVjon H$arV ZmhrV.

ñdV… ñdm‘r {ddoH$mZ§X Amåhmbm ^oQ> XoVrb H$m? ˶m§Mo ¶oWrb H$m¶© ¶eñdr hmoʶmgmR>r ‘r gd©Vmonar ‘XV H$aoZ. Vo

¶wamonr¶Ýg Am{U ^maVr¶ XmoÝhr JQ>mV H$m¶© H$ê$ eH$Vrb. ‘m¶m ‘Vo Vo ^maVr¶m§À¶mV amOo-‘hmamOo ¶m§Mo~amo~ahr ‘wº$nUo

dmdê$ eH$VmV d Jar~mVë¶m Jar~m‘ܶohr. Vo Oa X{jU Am{’«$Ho$V Ambo Va {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o H$m¶© H$ê$ eH$Vrb. ˶m§À¶m

kmZmZo, ¶wamonr¶Ýg‘ܶo ZdM¡Vݶ OmJ¥V H$aVrb Am{U ^maVr¶ ‘Owam§H$S>o nmhʶmMm Ñ{ï>H$moZ ~XbʶmBVaV ˶m§Zm Amnë¶m

A‘moK dmUrZo, ì¶[º$‘ÎdmZo g§‘mo{hV H$ê$ eH$Vrb. ¶oWbo ¶wamonr¶Ýg H$‘©R> AmhoV; nU BVHo$ H$R>rU ZmhrV H$s, VH©$ewÕ

~w{Õ‘Îmobm qH$‘V XoV ZmhrV qH$dm ˶mg‘moa {dZ‘« ~ZV ZmhrV.

‘r ho nÌ ‘moH$ionUmZo {bhrV Amho Am{U n[apñWVrM Aer Amho H$s, An[a{MVnUmMr ~§YZo PwJmê$Z Ago nÌ nwT>o

R>odm.

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr {edmZ§Xm§Zm X. Am{’«$Ho$bm nmR>dbo Zmhr Am{U {d{dY H$maUm§‘wio Vo ñdV…hr OmD$ eH$bo ZmhrV.

MrZ, OnmZà‘mUo X. Am{’«$Ho$Mm Xm¡am Vo H$ê$ eH$bo ZmhrV; ‘mÌ A‘o[aH$m d B§1⁄2b§S>‘ܶo ˶m§Zr {Xbobm M¡Vݶ‘¶ g§Xoe AmVm

OJ^a nmohmoMbm Amho.

^maVmV naVë¶mda ñdm‘rOr åhUmbo H$s, A‘o[aHo$nojm ‘mPo H$m‘ B§1⁄2b§S>‘ܶo Mm§Jbo Pmbo; nU ‘mPr nmR> {’$abr d ¶m

H$m‘mMo YmJo H$ƒo ~ZVrb, ‘J Vo H$m‘ T>mgibo Am{U Pmbohr VgoM. lr. ñQ>S>u ¶m§À¶mgma»¶m 춺$sZo EH$mH$s Pw§O {Xbr;

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 90 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 91

nU Vr Anwar nS>br. ̂ {JZr {Zdo{XVm ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mr ‘moR>r Ywam dm{hbr. ̂ maVr¶ {ó¶m§Zm, ~m¡{ÕH$[a˶m, ì¶dhmamV

Am{U Ym{‘©H$ d gm§ñH¥${VH$ joÌmV C§MmdʶmgmR>r ñdm‘rOtZm EH$ nmíMmζ XoemVrb órMr JaO hmoVr. Vr ‘mJm©aoQ> Zmo~ob

(^{JZr {Zdo{XVmÀ¶m ê$nmZo) nyU© Pmbr.

ñdm‘rOtZr ˶m§Zm ^maVmVrb à{VHy$b n[apñWVrMr H$ënZm {Xbobr hmoVr. ^maVmVrb KÅ> Om[Vì¶dñWm, B§p1⁄2be

g‘mOmH$Sy>Z Cnojm, Q>rH$m dmQ>çmbm ¶oUo, amhmʶmOodʶmMr J¡agmo¶, X‘Q>, Km‘ ’$moS>Umar hdm. ¶m gmè¶m ~m~r bjmV KoD$Z

g‘mOH$m¶m©V CVam¶Mo H$s Zmhr Vo R>admdo. ‘mÌ ñdm‘rOtZr gXmgd©Xm ˶m§Zm H$m‘mV CÚm An¶er R>abrg Var eodQ>À¶m

ídmgmn¶ªV ‘r Vw¶m‘mJo nd©VmgmaIm C^m amhrZ, Ago AmídmgZ {Xbo hmoVo. ñQ>S>u, Zmo~obà‘mUo gopìh¶a Xm§n˶ ho qghmÀ¶m

H$miOmMr ‘mUgo ñdm‘rOtZm B§1⁄2b§S>‘YyZ bm^br hmoVr. gopìh¶aZr h±nñQ>rS> ¶oWrb Amnbr àm°nQ>u {dHy$Z Q>mH$br {Z A‘o[aHo$VyZ

^maVmH$S>o Amnë¶m Jwê$~amo~a ‘moR>çm OrdZàdmgmbm OmʶmgmR>r g‚m Pmbr. JwS>drZ ¶m§Zrhr Amnbo OrdZ ñdm‘rOtÀ¶m

nm¶mda dm{hbo. eodQ>n¶ªV ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©gmR>r ˶mZr gd©ñdmMm ˶mJ Ho$bm. hr ˶mJr ‘mUgo hmM ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mm

‘yb^yV nm¶m hmoVm.

b§S>Z‘Yë¶m ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mo ’$b ho ¶mhrnojm ì¶mnH$ hmoVo. eoH$S>mo bmoH$m§À¶m OrdZmV à˶j ‘mJ©Xe©ZmZo ˶m§Zr

n[adV©Z KS>dbo hmoVo.

AZoH$m§Zm H$mhr JyT> AZw^dhr Ambo. Vo ‘mZ{gH$ AgmoV dm AmܶmpË‘H$, nU ˶m ˶m 춺$sÀ¶m OrdZmV H$m¶‘ ñdê$nmMo

n[adV©Z KS>dUmao Vo hmoVo. AZw^yVrMr, n[adV©ZmMr hr bmQ> ngaVM Mmbbr hmoVr. EH$ AܶmpË‘H$ H«$m§VrMr Ádmbm ^S>H$br

hmoVr.

EH$Xm ~S>m ~m~m (ñdm‘r gV²{MVAmZ§X) ¶m§Zr ñdm‘rOtH$S>o {Z{d©H$ën g‘mYrMm AZw^d Úm åhUyZ àmW©Zm Ho$br. ˶mdoir

ñdm‘rOr åhUmbo, ""H$m¡nrZ bmdyZ g‘mYrV gXmZ²H$Xm ~gbmo AgVmo Va Vr eº$s BH$S>o dmnaVm Ambr AgVr; nU Vr gmar

eº$s ¶wamon-A‘o[aHo$V à~moYZ H$aʶmV IMu nS>br.''

B§1⁄2b§S>hÿZ naVë¶mda ñdm‘rOtMr àH¥$Vr T>mgibr. Xþgam {ddoH$mZ§X OÝ‘mbm Ambm AgVm Va ’$º$ ˶mbmM H$ibo AgVo H$s ¶m

{ddoH$mZ§XmZo H$m¶ H$m‘ Ho$bo Amho, Ago ñdm‘rOr eodQ>r eodQ>r åhUV. Vo gm§JV, ""AmVm ‘m¶m eoOmar ‘r ‘¥Ë¶y nmhVmo Amho. ‘m¶m OrdZmVrb

B©ída{Z¶V H$m¶© nyU© Ho$bo Amho. ‘r H$moU˶m H$m‘mMm ^mJ CMbbm Vo OJmbm g‘Oy Xo. nU Vo g‘Om¶bm Iyn H$mbmdYr Omdm

bmJob. ¶m H$m‘mÀ¶m ‘hmnwamV à˶oH$ OU dmhÿZ OmB©b.''

ñdm‘rOtMo B§1⁄2b§S>hÿZ ^maVmH$S>o OmʶmMm {Xdg Odi Ambm Vgo Hw$. gm¡Q>a (Souter) ¶m§Zr hm AmܶmpË‘H$ gy¶©

H$m¶‘M ñ‘aUmV amhmdm åhUyZ Aë’o«$S> B{bg ¶m ì¶mdgm{¶H$ ’$moQ>moJ«m’$abm ~mobmdbo Am{U ñdm‘rOtMo ghm ñQw>{S>Amo ’$moQ>mo

KoVbo. ˶mVrb EH$ OJà{gÕ Ü¶mZ‘3⁄4 ’$moQ>mo Amho Am{U EH$ g‘moê$Z KoVbobm ’$moQ>mo. (‘oar ë¶wB©g ~H©$ ¶m§À¶m J«§W‘m{bHo$À¶m

‘wIn¥ð>mda Amho.)

{S>g|~a ‘{hZm gwé Pmbm {Z EImÚm emiH$ar ‘wbmZo emim g§nyZ gwQ>r Ho$ìhm gwê$ hmoUma ¶mgmR>r {Xdg ‘moOmdoV Vgm

àH$ma ñdm‘rOt~m~V Pmbm hmoVm. Vo 8, 9 d 10 bm ³bmgog KoUma hmoVo. ˶mVrb EH$m ì¶m»¶mZmMm {df¶ hmoVm- The Real and the Apparent man.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 90 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 91

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m à¶mUmZ§Va d¥ÎmnÌmV H$mhr ‘OHy$a Ambm ˶mMr H$maUo lr‘Vr ñQ>S>vZr OVZ Ho$br. ˶mV N>mnbo

hmoVo - pìh³Q>mo[a¶m amoS>darb EH$m ImobrV ^aJƒ lmo˶mnwT>o ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mo b§S>Z‘Yrb eodQ>Mo ì¶m»¶mZ Jwédmar 10

{S>g|~a amoOr Pmbo. ˶m§À¶m ì¶m»¶mZ‘mboMr gm§JVm Pmbr. gmV˶mZo ~XbUmè¶m {dídmV AÛ¡V Ago VÎd H$m¶‘ ñdê$nmMo

Zm§XVo, Agm ˶m§À¶m ì¶m»¶mZmMm {df¶ hmoVm.

¶m eodQ>À¶m ì¶m»¶mZmZ§Va {ZdmgñWmZr âb°Q>da ZOrH$À¶m {eî¶ ‘§S>ir§~amo~a AܶmË‘mVrb A[Vgyú‘ Jmoï>r{df¶r

ñdm‘rOr ~mobbo. JwS>drZZo ˶m§À¶m em°Q>© ZmoQ>g² KoVë¶m. ˶m nÌmÛmao lr‘Vr ~wbZm ˶mZo H$idë¶m. ˶mV åhQ>bo hmoVo H$s,

ñdm‘rOtMm ‘yS> A{Ve¶ Mm§Jbm hmoVm. Vo åhUmbo, H$s Ho$di ~wÕ VÎdkmZmMm Aä¶mg H$ê$Z Wm§~Vm ¶oV Zmhr. Vo à˶j

OrdZmV CVadm¶bm hdo. Mm§Jbo H$m‘ Mm§Jbo ’$i XoVo. Good work produces good result.doioMo ^mZ R>odm¶bm

hdo. H$moUVr ¶mo1⁄2¶ doi H$moU˶m Mm§Jë¶m H$m‘mgmR>r ho g‘Om¶bm hdo. ‘J ‘wº$sgmR>r, ñdmV§Í¶mgmR>r ˶m {XeoZo OmoaXma à¶ËZ

H$am¶Mo ‘J ~è¶m dmB©Q>mMm n[aUm‘ Amnë¶m Mm§Jë¶m à¶ËZmda hmoV Zmhr. ì¶[º$JV {eH$dU {eî¶mgmR>r ‘hÎdmMr R>aVo. ¶oey

{1⁄4ñVmZo Vgo {eH$dbo Va ̂ JdmZ ~wÕmZr Amnbr {eH$dU d¡pídH$ ~Zdbr. ~wÕm§À¶m ‘hm{Zdm©Umdoir aS>Umè¶m AmZ§Xbm ˶m§Zr

emoH$ H$ê$ ZH$mo Vmo ì¶W© Amho ho g‘Omdbo.

à˶oH$ Y‘u¶mZo AmnbmM Xod Iam Agm hÅ> Yê$ Z¶o. ’$º$ ¶oeyM OJmVbm EH$‘od Xod Agob Va ‘J XodËdmn¶ªV BVa

H$moUr nmohmoMy eH$Uma ZmhrV. 13 {S>g|~abm a{ddma hmoVm {Z ˶m {Xder BpÝñQ>Q>çyQ> Am°’$ dm°Q>aH$ba n|Q>g©À¶m g^mJ¥hmV

ñdm‘rOtÀ¶m {ZamonmMm g‘ma§^ Pmbm. B§p1⁄2be {‘Ìm§H$Sy>Z ˶m§Zm N>mnrb ‘mZnÌ XoʶmV Ambo. gmYmaU nmMeo ór-nwéf CnpñWV

hmoVo. ñdm‘rOr d g^mJ¥hmVrb gmao OU {ZamonmÀ¶m g‘ma§^mV J{hdabo hmoVo.

B[aH$ h°‘m|S> ¶m§Zr {b{hbo Amho, "‘r ñdm‘rOtÀ¶m gmao H$mhrhr Z ~mobVm C^m hmoVmo Vo ^maVmbm naV OmUma hmoVo. "JwS>

~m¶' ho eãX ‘m¶m KemVM AS>H$bo. ‘bm H$m¶ ~mobm¶Mo hmoVo Vo ˶m§Zr OmUbo. AmOn¶ªVMm ‘mPm AZw^d Agm hmoVm H$s,

‘r ˶m§Zm Omo àíZ {dMmê$ BpÀN>V Agm¶Mm Vmo Z ~mobVmhr ˶m§À¶mH$Sy>Z CÎma {Xbo Om¶Mo. OUy ˶m§À¶m S>moù¶mVyZ AmË‘mM

‘m¶mH$S>o nmPaV hmoVm. ˶m§Zr ‘mPm hmV Amnë¶m hmVr Yabm hmoVm. Vo åhUmbo, ""hmo¶, hmo¶ ‘r {ZpíMV naV b§S>Zbm ¶oB©Z.''

ñdm‘rOtZr {Xbobm eãX nmibm.

¶m {Zamon g‘ma§^mZ§Va gopìh¶a Xm§n˶ Am{U ñdm‘rOtZr B§p1⁄2be H$mbdm Amobm§Sy>Z ’«$mÝg‘ܶo àdoe Ho$bm. JwS>drZ ˶m§Zm

Zonëg‘ܶo gm‘rb hmoUma hmoVo. BQ>br‘YyZ ñdm‘rOtMm àdmg hmoUma hmoVm. JwS>drZZr lr‘Vr ~wbZm XmoZ nÌo nmR>dbr hmoVr.

AWm©V àdmgmbm {ZKʶmnydu ~mWoñQ>moZ Batheaston ¶m {R>H$mUr JwS>drZMr AmB© amhmV hmoVr. {VÀ¶mda ˶mMo Iyn ào‘ hmoVo.

{VÀ¶m ghdmgmV H$mhr {Xdg KmbdyZ JwS>drZ ^maVmH$S>o {ZKmbo. XþX£dmZo JwS>drZ ¶m§Mm ‘¥Ë¶y ^maVmV Pmbm. Vr ˶m§Mr d

AmB©Mr eodQ>MrM ^oQ> R>abr. OyZ 1898 À¶m n{hë¶m AmR>dS>çmV Vo CQ>H$‘§S>bm dmabo. b§S>Z gmoS>ʶmnydu ñdm‘rOtÀ¶m EH$m

{‘ÌmZo ˶m§Zm {dMmabo hmoVo, ñdm‘rOr Mma df} ^m¡{VH$ gwImMr aobMob AgUmè¶m XoemV {’$aë¶mZ§Va Amnë¶mbm ‘mV¥^y‘r H$er

dmQ>ob? ñdm‘rOr CÎmabo, "" BH$S>o ¶oʶmnydu ‘r ^maVmda ’$º$ ào‘ H$arV hmoVmo AmVm ‘mÌ ^maVmVrb Yw{bH$Uhr ‘bm n{dÌ

AmhoV. ^maVmMr hdmXoIrb ‘bm nm{dͶmZo Xadibobr dmQ>ob. ^maV AmVm ‘m¶m Ñ{ï>Zo EH$ VrW© hmoD$Z ~gbm Amho.''

’«$mÝg‘YyZ Amëng²Mr nd©VloUr ‘mJo Q>mHy$Z {‘bZ, {ngm ZJao nmhÿZ gopìh¶a Xm§n˶mgh ñdm‘rOr âbmoaoÝgbm nmohmoMbo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 92 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 93

BQ>brÀ¶m b{bVH$bm {dÚm§Mo ‘mhoaKa Agboë¶m ¶m ZJarV AZoH$ å¶w{P¶åg d Eo{Vhm{gH$ {R>H$mUo nmhÿZ EH$m nmH©$‘ܶo

{’$aVmZm AMmZH$ {eH$mJmoMo hob Xm§n˶ ^oQ>bo. ñdm‘rOr {eH$mJmo‘ܶo ˶m§À¶m Hw$Qw>§~mn¡H$sM EH$ ~Zbo hmoVo. XmoKm§Zmhr A{Ve¶

AmZ§X Pmbm. âbmoaoÝghÿZ ñdm‘rOr amo‘‘ܶo Ambo. lr‘Vr gopìh¶a ¶m§Zr Hw$. ‘°H${bAm°S> ¶m§À¶m‘m’©$V amo‘‘ܶo dmñVì¶

H$aUmè¶m Hw$. ES>dS>© ¶m§À¶mer g§nH©$ gmYbm hmoVm. Hw$. ‘°H${bAm°S> ¶m§Mr ^mMr Eb~Q>r Q>mJug ¶mhr amo‘‘ܶo amhV hmo˶m.

ñdm‘rOr EH$ AmR>dS>m amo‘‘ܶo hmoVo. ñdm‘rOtÀ¶m à^mdr ì¶[º$‘ÎdmZo ¶m XmoÝhr {~«[Q>e ‘{hbm ñdm‘rOtÀ¶m ^º$ ~Zë¶m.

˶m§Zr Eo{Vhm{gH$ ñWio ñdm‘rOtZm XmIdbr. amo‘hÿZ ñdm‘rOr Zonëgbm Ambo. OhmO ~§XamV ¶oʶmg AdH$me hmoVm. VodT>çm

doimV ñdm‘rOtZr ìhogwpìhgg ZmdmMm à{gÕ Ádmbm‘wIr Am{U nm°å‘o eha nmhÿZ KoVbo. Vmon¶ªV gmD$W h°åQ>ZhÿZ ^maVmg

OmUmao OhmO ~§Xambm bmJbo. ˶mV JwS>drZ hmoVo. ‘J gmao OU 30 VmaIobm ^maVmÀ¶m naVrÀ¶m àdmgmbm {ZKmbo.

OmZodmar ‘{hZm gwê$ Pmbm. 15 VmaIobm gy¶m}X¶mbm Vm§~yg, COi àH$memV qghbÛrnMr ({gbmoZMr) VQ>^y‘r {Xgy bm-

Jbr. {ndiga dmiyMm {H$Zmam gwdU©‘¶ ^mgV hmoVm. dmè¶m§Zr S>mobUmè¶m JX© ZmairÀ¶m PmS>m§Zr ñdm‘rOtZm à’w${„V ~Zdbo.

OhmO H$mob§~mo ~§XamV {eabo {Z Zm§Ja Q>mH$bm. OhmOmMm ^m|Jm Pmbm. OUy ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m AmJ‘ZmMr bbH$marM

˶mZo {Xbr. ñdm‘rOtÀ¶m AmJ‘ZmMr dmVm© H$mob§~mo Am{U ‘Ðmg Bbm»¶mV ¶mnyduM nmohmoMbr hmoVr. gd© à‘wI ehamV à‘wI

ZmJ[aH$m§Zr EH$Ì ¶oD$Z ñdmJV g{‘˶m ~Zdë¶m Am{U ^maV^y‘rÀ¶m gwnwÌmÀ¶m ew^mJ‘ZmMr Vo dmQ> nmhÿ bmJbo. H$mob§~mobm

ñdm‘rOtMo XmoZ Jwé~§Yy d AZoH$ ‘Ðmgr {eî¶ AJmoXaM nmohMbo hmoVo. ñdm‘rOtMo n{hbo ñdmJV H$aʶmMm ‘mZ Amnë¶mbm

bm^bm Amho ¶m ^mdZoZo H$mob§~moÀ¶m qhXÿ g‘mOmZo ‘moR>çm CËgmhmZo ñdmJVmMr V¶mar Ho$br. BH$S>o Amnë¶m N>moQ>çm ImobrV

^maVmÀ¶m dV©‘mZ Am{U ^{dî¶mVrb g‘ñ¶m gmoS>dʶmgmR>r H$moUVo Cnm¶ ¶moOmdoV ¶mMo ñdm‘rOr qMVZ H$arV ~gbo hmoVo.

~§Xamda {H$Vr àM§S> OZg‘wXm¶ ˶m§À¶m Xe©ZmMr CËgwH$VoZo dmQ> nmhmV Amho, ¶mMr H$ënZm ˶m§Zm ZìhVr.

ñdm‘rOtMo Xe©Z hmoVmM ñdm‘rOtÀ¶m ZmdmMm O¶O¶H$ma Pmbm. H$mob§~moÀ¶m qhXÿ g‘mOmMo à{V{ZYr åhUyZ Hw$‘mañdm‘tZr

AZoH$ à{V{ð>Vm§g‘doV ñdm‘rOtZm nwînhma An©U Ho$bo. XmoZ KmoS>çm§À¶m ~1⁄2JrVyZ ˶m§Zr ehamV àdoe Ho$bm. {R>H${R>H$mUr

VmoaUÛma ~m§Ybobo hmoVo. am§Jmoù¶m H$mT>ʶmV Amë¶m hmo˶m. gwJ§Yr AJa~ζm§Zr dmVmdaU ‘§Jb‘¶ ~Zbo hmoVo. gwemo{^V

amOnWmdê$Z OmV Xmb{MZr CÚmZmg‘moarb àM§S> ‘§S>nmOdi emo^m¶mÌm Ambr. ñdm‘rOr aWmVyZ CVaVmM AZoH$m§Zr nXñne©

H$ê$Z Ywbr ‘ñVH$s bmdbr. ñdm‘rOr "Zmam¶U', "Zmam¶U' åhUV ˶m§Zm Amerdm©X XoD$ bmJbo.

{gbmoZMo Am‘Xma d g^oMo Aܶj nr. Hw$‘mañdm‘r§Zr ‘mZnÌ dmMZ Ho$bo. ˶m A{^Z§XZna nÌmg ñdm‘rOtZr CÎma {Xbo.

‘mZnÌmV åhQ>bo hmoVo H$s, ""gd©àW‘ Amnbo ñdmJV d A{^Z§XZ H$aʶmMo ^m1⁄2¶ Amåhm H$mob§~modmgr¶m§Zm bm^bo ho Am‘Mo

gwX¡d. ¶wamon d A‘o[aHo$bm ^maVmÀ¶m d¡pídH$ Y‘m©Mr AmnU ‘hÎmm g‘OmdyZ gm§{JVbr Am{U ^maVr¶ F$fr‘wZtÀ¶m nmdbmda

nmD$b Q>mHy$Z ^maVmbm OJmMm AmܶmpË‘H$ XrnñV§^ ~ZdboV. nmpíM‘m˶m§À¶m ^m¡{VH$ ¶emZo à^m{dV Pmboë¶m ^maVr¶m§À¶m

S>moù¶mV A§OZ KmbyZ ^maVmMr AmܶmpË‘H$ na§nam {H$Vr Wmoa Amho ho XmIdyZ {XboV. Vw‘À¶m CXmÎm AmMaU d {dMmamZo

‘mZdOmVrda H$Yrhr Z {’$Q>Umao CnH$ma Vwåhr H$ê$Z R>odbo AmhoV. Amåhr B©ídamH$S>o àmW©Zm H$aVmo H$s, ˶mÀ¶m H¥$noZo Vw‘Mr d

Vw‘À¶m H$m¶m©Mr ^a^amQ> hmodmo.'' ñdm‘rOtZr CÎmamXmIb N>moQ>o ^mfU Ho$bo. ˶mV Vo åhUmbo, EdT>çm ‘moR>çm à‘mUmV ào‘mXamZo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 92 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 93

Zmoìh|. 1894 _Ü`o {eH$mJmohÿZ harXmg XogmB© ({XdmUOr) `m§Zm nmR>dboë`m

nÌmV Ë`m§Zr gm§{JVbo.-

""^maVmV Jar~m_YyZM BVŠ`m _moR>çm à_mUmda bmoH$ _wgb_mZ Pmbobo H$m

AmT>iVmV? Ho$di VbdmarÀ`m Omoamda Ë`m§À`mV Ago Y_mªVa KS>dyZ AmUbo Jobo Ago

åhUUo _hm_yI©nUm hmo`. Ë`m§Zr Y_mªVa Ho$bo O_rZXmam§À`m H$MmQ>çmVyZ gwQ>Ê`mgmR>r,

nwamo{hVm§À`m hmVyZ _wŠV hmoÊ`mgmR>r, ñdmYrZVogmR>r åhUyZM ~hþg§»` O_rZXma

Agboë`m ~§Jmb_Ü`o _wgb_mZ {H$gmZm§Mr g§»`m qhXy {H$gmZmnojm OmñV Amho. `m

bmImo AdZV d X{bV ZaZmatÀ`m CÕmamMr qMVm Amho Hw$Umg? _yR>^a nXdrYa qH$dm

Y{ZH$ åhUOo H$mhr hm Xoe Zìho. Amnë`mVrb ZìdX Q>¸o$ bmoH$ AJXr A{e{jV AmhoV

nU Ë`m§Mm {dMma H$am`bm gdS> Amho Hw$Umbm?''

Vwåhr ñdmJV H$ê$Z ho XmIdboV H$s, ho ñdmJV H$moUm amOH$s¶ Zo˶mMo ZìhVo, lr‘§VmMo ZìhVo, g¡{ZH$mMo ZìhVo Va {^jmnmÌ

hmVr KoVboë¶m EH$m g§Ý¶memMo hmoVo. ˶mVyZ qhXÿ ‘ZmVrb Y‘m©~ÔbMm AmXaM àJQ> hmoVmo. ^maVmMm nmR>rMm H$Um åhUOo Y‘©

Vmo geº$ amIʶmMo ñdm‘rOtZr AmdmhZ Ho$bo. hm gÝ‘mZ EH$m 춺$sMm ZgyZ VÎdmMm Amho.

Xþgè¶m {Xder 16 OmZodmar 1897 amoOr ñdm‘rOtZr âbmoab hm°b (Floral Hall ) ¶oWo Omhra ì¶m»¶mZ {Xbo. ˶mMm

{df¶ hmoVm "nwʶ^y‘r ^maVdf©' lr. JwS>drZ Va N>m¶ogmaIo ñdm‘rOtÀ¶m ~amo~a amhV. ˶m§ZrM ¶m gd© ^mfUmMm Vnerbdma

Zm|Xr A{dlm§V n[al‘mVyZ Ho$ë¶m. ˶m‘wioM AmOhr AmnU ñdm‘rOtMr A‘¥VdmUr dmMy eH$Vmo.

ñdm‘rOr åhUmbo, ‘m¶mH$Sy>Z Oo WmoS>o’$ma H$m‘ Pmbo Amho. Vo ‘m¶mVrb Am§V[aH$ eº$s‘wio ZgyZ Vwåhm gmè¶m§À¶m

àmoËgmhZm‘wio, g{XÀN>o‘wio Amerdm©Xm‘wio hmo¶. nmpíM‘m˶ XoemV ‘m¶mH$Sy>Z Mm§Jbo H$m‘ Pmbo Amho. ˶mV hm EH$ ^mJ ‘mPm

AmË‘{dídmg XþUmdbm. AmVmM Aܶj ‘hmoX¶m§Zr ^maVmMm C„oI nwʶ^y‘r Agm Ho$bm. ‘r AmVm ImÌrnyd©H$ R>m‘nUo gm§JVmo

H$s, IamoIaM hr nwʶ^y‘r Amho. OJmÀ¶m nmR>rda hr EH$‘od AmܶmpË‘H$ ^y‘r Amho. ¶oWo ‘mZdmMm Xod‘mZd ~Zy eH$Vmo.

OJmZo ̂ maVmMo F$UM ‘mZm¶bm hdoV. OJmÀ¶m B{VhmgmV AZoH$ gÎmmYre Pmbo, bîH$aehm Pmbo, nU aº$mMo nmQ>> dmhyZ. AmO

^maVr¶ Zm§JaYmar eoVH$è¶mbm {dMmamb amOH$maU H$m¶ Amho, amOH$s¶ dmX, VËdkmZ H$m¶ Amho Va ˶mbm H$iV Zmhr nU

Y‘m©Mm AW© ˶mbm g‘OVmo; nU nmíMmζ XoemVM CbQ>o J{UV Amho. VoWë¶m d¡km{ZH$ bmQ>o‘wio AZoH$ ê$T>r-na§nam hmXê$Z

Joë¶m AmhoV; nU Iam Y‘© hmXabobm Zmhr. Vmo pñWaM Amho. ^maVr¶ VÎdkmZ A^§J Amho "EH$§ g{Ûàm ~hþYm dXpÝV'

That which exists is one, sages call it by various names ho ‘hÎdmMo g˶ Amåhr

OJmbm {eH$dʶmMr JaO Amho; ‘mÌ Ë¶mgmR>r OmVr^oXmbm ‘yR>‘mVr Úm. Vmo ‘ZmMm jyÐnUm gmoS>m.''

H$mob§~moZ§Va Om’$ZmÀ¶m qhXÿ ~m§Ydm§Zr ñdm‘rOtMo ñdmJV Ho$bo d ‘mZnÌ An©U Ho$bo. ˶mV ˶m§Zr {nT>çmZ²{nT>çmMr

Om’$Zm‘Yë¶m qhXÿ§Mr ì¶Wmhr àJQ> Ho$br. ˶mV åhQ>bo hmoVo- {gbmoZ‘Ybo Om’$Zm ho qhXÿ§Mo ‘hÎdmMo Ym{‘©H$ H|$Ð Amho.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 94 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 95

Am‘À¶m nyd©Om§Zr ¶oWo qhXÿ Y‘© g§ñH¥$Vr OVZ Ho$br ‘mÌ nmoV©wJrO Am{U S>Mm§Zr Am‘Mr ‘hÎdmMr Ym{‘©H$ {R>H$mUo CX²ÜdñV

Ho$br. Y‘m©MaUmda ~§Xr AmUbr; ‘mÌ Amåhr qhXÿ§Zr Am‘Mo g§ñH$ma, Y‘© OVZ H$ê$Z R>odbo. {~«[Q>em§À¶m amOdQ>rV nwÝhm Amåhr

qhXÿ Y‘m©Mo nwZéËWmZ H$arV AmhmoV. ñdm‘rOr, Vwåhr nmíMmζ XoemV OmD$Z qhXÿ Y‘m©Mo ‘hÎd ˶m§Zm nQ>dyZ {XboV. ho ’$ma ‘moR>o

H$m¶© Pmbo. ˶m‘wio nmíMmζ Y‘u¶m§Zm ^maVmH$S>o Y‘©VËdmMr ImU Amho ho g‘Obo. Amnë¶m ¶m H$m¶m©bm ¶emMo {eIa bm^mo.

Vwåhmbm Vw‘Mo X¡dr H$m¶© H$aʶmg CX§S> Am¶wamamo1⁄2¶ bm^mo. ¶mda ñdm‘rOtZr doXm§V-Y‘© ¶m {df¶mda ^mfU {Xbo. ˶mV ñ‘¥Vr,

nwamUo ¶m{df¶r MMm© Ho$br. àH¥$Vr, ‘m¶m, ~«m÷U ¶m H$ënZmhr ‘m§S>ë¶m. AmË‘m, B©ída, nwZO©Ý‘ ¶m§Mrhr MMm© Ho$br.

n§~Z ¶oWo ñdmJV ñdm‘rOtMo n§~Z ¶oWo AmJ‘Z Pmbo. am‘ZXMo A{YnVr amOm ̂ mñH$ad‘m© goVwnVr ho ñdV… gm‘moao Ambo {Z ˶m§Zr ñdm‘rOtMo

ñdmJV Ho$bo. ‘§S>n C^m Ho$bm hmoVm. VoWo àmW{‘H$ ñdmJV Pmbo. ‘mZnÌ dmMZ Pmbo d ñdV… am‘ZXÀ¶m amOm§Zr ^mdnyU© ^mfU

H$ê$Z ñdm‘rOt~Ôb AmXa 춺$ Ho$bm. ñdm‘rOtZr ñdmJVmbm CÎma {Xbo.

am‘oídabm AmJ‘Zam‘oídabm ñdm‘rOtZr ‘§{Xambm ^oQ> {Xbr. CnpñWVm§g‘moa Amnbm g§Xoe Úmdm, Aer {dZ§Vr Ho$ë¶mda ñdm‘rOr åhUm-

bo, "" Iè¶m ewÕ Am{U àm‘m{UH$ ào‘mV Y‘© Amho. Y‘© hm Ym{‘©H$ CËgdmV Zmhr. Omon¶ªV ‘Zwî¶ eara d ‘ZmZo ewÕ

~ZV Zmhr Vmon¶ªV ‘§{XamV ¶oUo Am{U {ednyOm H$aUo {ZaW©H$ Amho. ewÕ öX¶mÀ¶m n{dÌ eara d ‘ZmÀ¶m àmW©Zm {ed EoH$VmV.

˶mbm à{VgmXhr XoVmV. ~mønyOm ho Am§V[aH$ nyOoMo àVrH$ Amho.{edê$nmZo dmdaUmè¶m JmoaJar~, JaOy§Mr godm H$am åhUOo

{ed àgÞ hmoVrb. Ho$di ˶m§À¶m Zm‘, ^OZ, ñVwVrZo H$mhr hmoUma Zmhr. Amaemda Ywi gmR>br Var AmnU Amnbr à{V‘m

ZrQ> nmhÿ eH$V Zmhr ˶mMà‘mUo, Xþï>~wÕr Am{U ñdmW© ho Yya Am{U Ywirà‘mUo AmË‘Xe©Z KS>dy XoV ZmhrV. ˶m‘wio {Z…ñdmWu

~Zm, ˶mJr ~Zm.

am‘ZX25 OmZodmar 1897 bm ñdm‘rOr am‘ZXbm Ambo. goVw~§Y am‘oídaMo àmMrZ g§ñWmZ åhUOo am‘ZX. am‘ZXm{YnVr

amOm ^mñH$a d‘m© goVwn{V ho Amnë¶m bdmOå¶mgh ñdmJVmgmR>r CnpñWV hmoVo. ˶m§Zr ñdmJV Ho$bo. lr na‘h§g, ¶{VamO,

{X[1⁄2dO¶-H$mobmhb, gd©‘V-g§à{VnÌ, na‘-¶moJoída amOm{YamO go{dVm lr {ddoH$mZ§X ñdm‘r, na‘nyÁ¶ ñdm‘r, àmMrZ

g§ñWmZ am‘ZmWnwa‘ qH$dm am‘ZXÀ¶m àOoÀ¶m dVrZo ^maV^y‘rV gd©àW‘ Amnbo ñdmJV H$aVmo. ¶wamon‘Yë¶m gwg§ñH¥$V OZVobm

Amnë¶m A‘moK, A‘¥VdmUrZo ^maVr¶ VÎdkmZmMo ‘hÎd à^mdrnUo ‘m§Sy>Z AmnU ‘mV¥^y‘rMr godm Ho$br Amho. g˶, ào‘mMm

g§Xoe gmVmg‘wÐmnbrH$S>o nmohmoMdyZ ^maVr¶ AܶmË‘mMm ÜdO S>m¡bmZo ’$S>H$dʶmMo Eo{Vhm{gH$ H$m¶© AmnU Ho$bo Amho. AmnU

ho H$m¶© H$aVmZm Anma H$ï> Pobbo AmhoV. ˶m~Ôb Amåhr eãXmVyZ H¥$VkVm 춺$ H$ê$ eH$V Zmhr. Vwåhr gwé Ho$bobo H$m¶©

AI§S> nwT>o Mmby amhmdo d B©ída AmnUmbm XrK© Am¶wî¶, Amamo1⁄2¶ àXmZ H$amo.''

CÎmamXmIbÀ¶m ^mfUmV ñdm‘rOtZr H¥$VkoZo gm§{JVbo H$s, {eH$mJmobm nmR>dʶmMr H$ënZm ‘hmamOm§À¶mM öX¶mV

gd©àW‘ Ambr Am{U Vr A§‘bmV AmUʶmgmR>r ‘bm gVV CËgmh {Xbm. àmoËgmhZ {Xbo Am{U AmVmhr Vo ‘m¶m ~mOyg C^o

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 94 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 95

amhÿZ CËgmhmZo ‘m¶mH$Sy>Z A{YH$ H$m¶m©Mr Amem H$arV AmhoV. ¶m§À¶mMgmaIo AmUIrhr H$mhr amOo Oa Amnë¶m ¶m {à¶

‘mV¥^y‘rgmR>r H$ë¶mU àoaUoZo PQ>Vrb Va IamoIa XoemMo {H$Vr Mm§Jbo hmoB©b.''am‘ZXÀ¶m ‘hmamOm§Zr ñdV… BVam§~amo~a n§~Z

¶oWo ñdm‘rOtÀ¶m aWmMo KmoS>o gmoSy>Z aW AmoTy>Z Amnbm AmXa 춺$ Ho$bm hmoVm.

na‘Hw$S>r ¶oWo ñdmJVam‘ZX gmoS>ë¶mda na‘Hw$S>r ¶oWo ‘moR>çm g§»¶oZo O‘boë¶m Mmh˶m§Zr ˶m§Zm ‘mZnÌ An©U Ho$bo. VoWohr ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ

Pmbo. ‘mZnÌmV åhQ>bo hmoVo H$s, Mma dfmªÀ¶m ¶eñdr AܶmpË‘H$ Xm¡è¶mZ§Va Vw‘Mo ñdmJV H$aVmZm Amåhmbm A{Ve¶ AmZ§X

hmoVmo. ^maVmÀ¶m àmMrZ Am{U JwákmZmMm I{OZm AmnU bmoH$m§nwT>o R>odyZ ˶m§Zm {XndyZ Q>mH$bo. Amnë¶m~amo~a Amboë¶m

nmíMmζ {e§S>itÀ¶m CnpñWVrV åhUOo Amnbo Ho$di {dMma nmíMm˶ bmoH$m§Zr g‘OyZ KoVbo Ago Zmhr, nU Vo à˶j

AmMaUmV AmUʶmgmR>r lÕmhr XmIdbr. Amnë¶m ì¶[º$‘ÎdmÀ¶m à^mdmZo ho bmoH$ EImÚm Mw§~H$mà‘mUo ^maVmH$S>o AmH${f©bo

Jobo. gmè¶m ‘mZdOmVrbm ‘mJ©Xe©Z H$aʶmMo ‘hmZ H$m¶© Amnë¶m hmVyZ nma nS>mdo, Aer Amåhr gd© OU B©ídamH$S>o àmW©Zm

H$aVmo.

ñdm‘rOtZr H¥$VkoZo gm§{JVbo, ""‘mPo ‘mV¥^y‘rdaMo ào‘ Am{U Xoe~m§Ydm§daMo ào‘ H$m¶‘ VgoM amhrb. Vwåhr ào‘mZo ñdmJV

H$am qH$dm Xoem~mhoa nmR>dm. H$maU JrVoMm g§Xoe Amho H$s, H$m‘mgmR>r H$m‘ H$aVm. ào‘mgmR>r àoo‘ H$am. ‘r nmpíM‘m˶ XoemV

Oo H$m‘ Ho$bo Vo Vgo ’$ma WmoS>o Amho. ‘r dmQ> nmhVmo Amho, ‘m¶mhrnojm ‘moR>o H$m‘ H$aUmao à~i ‘ZmMo, àM§S> AmܶmpË‘H$

‘Z…eº$sMo Xoe~m§Yd nwT>o ¶oʶmMr.

nmíMmζm§À¶m OS>dmXr {dMmam§Zr ^maVmgmR>r Zdo Ûma CKS>bo Amho. ˶m§Zr Om[VnmVrÀ¶m q^Vr CX²ÜdñV Ho$ë¶m. ‘yR>^a

bmoH$m§Mr AmܶmpË‘H$ kmZmMr ‘ºo$Xmar ˶m‘wio ‘moS>br Jobr. JìhmUrVrb Hw$ͶmgmaIo Vo ñdV… ImV ZìhVo {Z Xþgè¶mbmhr ImD$

XoV ZìhVo. npíM‘oH$S>o Ambobr amOH$s¶ ì¶dñWm ñdmV§Í¶, g‘Vm, ~§YwVoMm g§Xoe KoD$Z Amnë¶mH$S>o ¶oV Amho. npíM‘oH$S>o

g§nÎmr Am{U gÎmmYmar ‘mZdOmVrbm emn R>aV AmhoV, Va nyd}H$S>o nwOmar dJ©.

(Swami Vivekanand work page 158 Volume III)

‘Z‘wXam ¶m {R>H$mUr VoWbo O‘rZXma d ZmJ[aH$m§Zr d {edJ§Jm ¶oWë¶m bmoH$m§Zr ñdm‘rOr§Mo ñdmJV Ho$bo. ˶m ñd-

mJVna ^mfUmV åhQ>bo hmoVo H$s, Am‘À¶m OrdZmVrb ¶m gwdU©jUr Amåhmbm ñdßZmVhr H$Yr dmQ>bo ZìhVo H$s, Am‘À¶m

öX¶qghmgZmda Amê$T> Pmbobo Vwåhr Am‘À¶m KamOdihr ¶mb. Ooìhm Vwåhr ¶oWo ¶oD$ eH$V Zgë¶mMr Vma {‘imbr Voìhm

Xþ…ImMo T>J Am‘À¶mda Ambo. ˶mZ§Va ˶mM T>Jmbm Vwåhr ¶oʶmMo ‘mݶ Ho$boV {Z M§Xoar {H$Zma bm^br. S>m|JamZoM ‘mohå‘XH$S>o

¶oʶmMo ‘mݶ Ho$bo. AZ§V AS>MUtZm Vm|S> XoD$Z Vwåhr nyd}Mm g§Xoe npíM‘oH$S>o ZobmV. ^maV npíM‘oMo M§JidmXmMo AZwH$aU

H$aʶmÀ¶m doiobm Vwåhr ^maVr¶ F$fr kmZ ˶m§Zm gm§{JVboV, ho H$m‘ A{ÛVr¶ Am{U A‘a R>abo Amho.

ñdm‘rOtZr gm§{JVbo, ‘m¶m N>moQ>çmem H$m‘mMo {H$Vr H$m¡VwH$ ‘mPo Xoe~m§Yd H$arV AmhoV, ho nmhÿZ ‘mPo ‘bmM AmíM¶©

dmQ>Vo. OJmÀ¶m B{VhmgmV AmܶmpË‘H$ ñda {Z‘m©U H$aʶmMo Hm¶© {Z¶VrZo ^maVmH$S>o gmondbo Amho Am{U àmMrZ ‘hmËå¶m§Zr

Ho$bobo H$m¶© Wm§~bobo Zmhr Vo AI§S>nUo AmOhr gwê$ Amho. ^maV ‘¥VdV Pmbm Amho, Ago H$moU åhUVo? ^maV AmOhr {Od§V

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 96 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 97

Amho. npíM‘obm Amåhr H$m¶©aV Agë¶mMo nmhm¶Mo Amho.

‘r ‘m¶m ^mdr H$m¶m©À¶m ¶moOZm bdH$aM VwåhmnwT>o ‘m§S>Uma Amho. ‘r ˶mV ¶ídñdr hmoB©Z H$s Zmhr, ‘mhrV Zmhr; ‘mÌ

CXmÎm H$ënZm ~miJmdr d OrdZ PmoHy$Z Úmdo. AmVm bmoI§S> Vmnbo Amho. ‘r ˶mda Kmd KmbyZ ˶mbm AmH$ma Úm¶bm Amho.

hr gwdU©g§Yr gmoS>br Va ‘r ‘yI© R>aoZ.

‘Xþam ¶oWo ñdm‘rOrAmVm ‘Xþam ¶m ehambm ‘XþamB© Ago åhUVmV. ¶oWë¶m ñdmJVna ^mfUmV åhQ>bo Amho H$s, ""Amåhr ¶m àmMrZ ehamVrb

ZmJ[aH$m§Zm Amnbo öX¶mnmgyZ Am{U AmXamZo ñdmJV H$aVmZm AmZ§X hmoVmo. Am‘À¶m na§naoVbm EH$ gd©g§Jn[a˶mJr g§Ý¶mer

gmè¶m Amgº$s¨Mm ˶mJ H$aVmo ; ‘mÌ BVam§gmR>r OJVmo, A˶§V AmXaUr¶ H$m¶© H$aVmo Am{U ‘mZdOmVrbm AmܶmpË‘H$ÑîQ>çm

CËH«$m§V ~ZdVmo hrM Jmoï> ‘hÎdmMr Amho. Vwåhr Vw‘À¶m AmXe© CXmhaUmZo ho XmIdyZ {XboV H$s, {Z¶‘ Am{U éT>r-na§nam åhUOo

qhXÿ Y‘© ZgyZ A{Ve¶ CXmÎm Ago Vo VÎdkmZ Amho. Vo XrZ-X{bV, Xþ…Ir bmoH$m§Zm em§Vr-g‘mYmZ XoD$ eH$Vmo. Vwåhr A‘o[aH$Z

d B§1⁄2b§S> ¶oWë¶m ZmJ[aH$m§V ^maVr¶ VËdkmZm{df¶r AmXamMr ^mdZm {Z‘m©U H$aʶmV ¶eñdr R>abmV.

{dídm‘ܶo EH$ Wmoa AmܶmpË‘H$ H$m¶© H$aʶmgmR>r ^maVr¶ g§ñH¥$Vr AmOhr {Od§V Amho. H${b¶wJmÀ¶m eodQ>r

Amnë¶mgmaIm Wmoa ‘hmË‘m OÝ‘mbm ¶mdm, ho gw{MÝh Amho. AgoM Wmoa AmË‘o ^maVmV bdH$aM OÝ‘mbm ¶odmoV.

^JdmZ gw§XaoídamMr hr ‘Xþam ZJar. ¶mo1⁄2¶m§Mo ho ÛmXem§VH$ joÌ Amho. ¶m ZJarMo bmoH$ AmnU Ho$boë¶m A‘yH$ H$m¶m©~Ôb

Amnbo A{^Z§XZ H$aVmV Am{U AmnUmbm CËgmhmMo, B©ídar Amerdm©X bm^bobo XrKm©¶wamamo1⁄2¶ bm^mo, Aer àmW©Zm H$aVmV.

ñdm‘rOtZrhr ˶mbm ̂ mdnyU© CÎma {Xbo. ˶mV am‘ZXÀ¶m amOogmho~m§Mm AmXa d H¥$VkVoZo C„oI Ho$bm Vo amOo ZgyZ Iao g§Ý¶mer

AmhoV. X{jU ^maVmVrb Vo CXmÎm ì¶[º$‘Îd Amho, Agohr ˶m§Zr Jm¡admoX²Jma H$mT>bo. VrZ AmR>dS>çmÀ¶m àdmgmÀ¶m XJXJrZo

XrK© ^mfU H$aUma Zgë¶mMohr ˶m§Zr gm§{JVbo.

^maVmV gܶm Ym{‘©H$ joÌmV àM§S> ~Xb hmoV AmhoV; nU ˶m H«$m§VrÀ¶m ~XbmMo ’$m¶Xo Vgo VmoQ>ohr AmhoV. H$mhr doim

¶mVyZ EH$H$„rnUmMm A{VaoH$ hmoD$ eH$Vmo. (Finaticism)‘J ho H$m¶© gwê$ Ho$boë¶m bmoH$m§À¶m hmVmVhr ˶mMr gyÌo amhmV

ZmhrV. ‘J A{Z¶§{ÌV Aem H$m¶m©Zo hmZr nmohMbr åhUyZ ^m¡{VH$dmX Am{U ê$T>r{චgZmVZr Ym{‘©H$dmX ¶m XmoKohr A{VaoH$s

Q>moH$mV ‘ܶ‘‘mJ© AmnUmbm emoYmdm bmJob. AmnUmbm nmpíM‘m˶ bmoH$m§Mo AZwH$aU H$am¶Mo Zmhr. ^maVr¶ g§ñH¥$Vr àdmh

AmVm nwT>o nwT>o Mmbbm Amho Vmo nwÝhm {h‘mb¶mVë¶m {h‘¶wJmV ZoD$ ZH$m. Vo Ae³¶hr Amho. ho ^maVr¶ g§ñH¥$VrMo g§ñH$ma Vwåhr

nyU©nUo ’o$Hy$Z XoD$ eH$V Zmhr. ñWm{ZH$ ê$T>r na§namV AS>Hy$Z amhÿ ZH$m. ˶m nañna {^Þ AmhoV. AmnU ¶m ñWm{ZH$ na§nam

åhUOo ^maVr¶m§À¶m Y‘m©Mm Jm^m Amho, Aer MwH$sMr g‘OyV AmnU H$ê$Z KoVmo.

XmoZ àH$maMo g˶ OrdZmV AZw^dVmo. emómV nañna{damoYr ‘Vohr ‘m§S>bobr AmT>iVmV. EH$ AmËå¶mMo emídV ñdê$n

EH$m ~mOybm d ~XbUmao {Z˶ ì¶mdhm[aH$ OJ Xþgè¶m ~mOybm. nwamUm§Zm g˶ ‘mZy ZH$m. doXmVrb VÎdm§Mm Aä¶mg H$am.

ñ‘¥Vr, lwVr ¶mnojmhr gdmªV¶m©‘r g˶mMm {dMma H$am. ˶mbm d¡pídH$ JwU bm^bo AmhoV. ^maVmV EH$ H$mi Agm hmoVm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 96 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 97

`wamonÀ`m àdmgmVrb X¡Z§{XZrV ñdm_rOr CƒdUv`m§Zm AmdmhZ H$aVmV-

Ahmo, ^maVmVrb CƒdUm©À`m bmoH$m§Zm Vw_À`mH$S>À`m nyd©Om§À`m {hè`m§À`m A§JR>çm

{Z àmMrZ aËZ_§Oyfm hm I{OZm Amnë`m ~m§Ydm§Zm XoÊ`mMr AmOn`ªV Vwåhmbm g§YrM

{_imbr ZìhVr. AmVm ̀ m B§J«Or amÁ`mV {ejUjoÌ gdmªZm Iwbo Pmbo Amho. kmZmMm _mJ©

gdmªZm _moH$im Pmbm Amho. AmVm Vmo Vw_Mm I[OZm AJXr PQ>nQ> BVam§Zm XoD$Z Q>mHy$Z

Vw_À`m Ah§H$mamgh eyÝ`mV {dbrZ hmoD$Z Om. AmVm Vw_À`m OmJr Zd^maVmMm CX`

hmoD$ Xo. Zm§Ja YaUmè`m eoVH$è`m§À`m PmonS>rVyZ Zdm ^maVdf© C^m hmoD$ Xo. H$moù`m§À`m,

Mm§^mam§À`m, ^§1⁄2`m§À`m PmonS>rVyZ Zdm ^maVdf© C^m hmoD$ Xo. PmS>mPwS>nmVyZ, amZmdZmVyZ

Xè`mImoè`mVyZ nhmS>mVyZ Zdm ^maVdf© àJQ> hmoD$ Xo.

H$s Jm¶, ~¡b ‘mê$Z ~«m÷Uhr ImV hmoVo. nwT>o eoVrgmR>r Cn¶wº$ newYZ ‘hÎdmMo R>abo. ˶m‘wio ˶m§Mr h˶m ~§X Pmbr.

Cn{ZfXmVrb g§XoemVyZ F$fr ~Zm. ˶m‘wio ñdV…Mm Am{U BVam§Mmhr CÕma hmoB©b.

Hw§$^H$moU‘ ¶oWo ñdmJV¶oWo ZmJ[aH$m§Zr CËñ’y$V© ñdmJV g‘ma§^ Am¶mo{OV Ho$bm hmoVm. {1⁄4íMZ Y‘u¶m§À¶m doemV qhXÿ Y‘m©Mm ÜdO C§Mmdbm.

¶m{df¶r Img AmZ§X 춺$ Ho$bm. ñdm‘rOtZr CÎmamXmIb gm§{JVbo H$s, ‘mPo N>moQ>o H$m‘ Am{U ˶mÀ¶m ì¶ñV à‘mUmV AmnU

‘mPo ñdmJV H$aVm. H$mob§~monmgyZ Hw§$^H$moU‘n¶ªVÀ¶m à˶oH$ JmdmJmdmV ‘mPo Pmbobo ho A^yVnyd© ñdmJV ho ‘m¶m H$ënZonojm

A{YH$ Amho. OJ^a {’$aVmZm à˶oH$ O‘mVrMo EH$ d¡{eîQ>ç AgVo. EH$ nmR>rMm H$Um AgVmo. ^maVmMo d¡{eîQ>ç, ^maVmMm

H$Um Y‘© Amho. ^maVmVbm gmYm eoVH$arhr npíM‘oH$S>À¶m {eH$boë¶m ‘mUgmnojmhr A{YH$ Ym{‘©H$ AgVmo.

nmpíM‘m˶ Xoem§Vrb g‘mOmMo ܶo¶ gm‘m{OH$ d amOH$s¶ gwYmaUm ho AgVo. ˶m‘mJo Aghmæ¶nUo Xod Am{U Y‘© YmdVmo.

˶m§Mm Xod åhUOo ˶m§À¶m gmo¶rZwgma g‘mO KS>dʶmMo H$m‘ H$aUmam. ‘mÌ ^maVr¶m§Mm Xod Am{U Y‘© ˶m§Zm gmoZo XoV Zmhr,

Xþ~©bm§Mo emofU H$am Ago gm§JV Zmhr. ˶m‘wio nmíMm˶m§Zm dmQ>Vo H$s, ^maVr¶m§À¶m Y‘m©V H$mhrhr Zmhr n¥ÏdrMo ho ‘¶m©{XV joÌ

ho Am‘À¶m Y‘m©Mo ‘¶m©{XV joÌ Zmhr. Am‘Mm Y‘© Iam Amho; H$maU ˶mÀ¶m Ñï>rZo B©ída hoM g˶ Amho.

Survival for the fittest øm {gÕm§Vmda nmíMm˶m§Mm {dídmg Amho; nU Vmo Iam Zmhr. Xoem‘mJyZ Xoe OJmÀ¶m

ì¶mgnrR>mda Ambo {Z Zm‘mo{ZemU Z R>odVm {dPyZ Jobo; nU ̂ maVmgmaIm Xþ~©b Xoe AmOhr AmܶmpË‘H$ gm‘϶m©Zo {Q>Hy$Z Amho.

EH$ B§p1⁄2be ~mB© ‘bm åhUmë¶m, qhXÿ§Zr H$m¶ Ho$bo? EH$m d§emÀ¶m bmoH$m§Zmhr qOH$bo Zmhr. hmo¶, ho Iao Amho; nU Amåhr gmoZo

Am{U gÎmoÀ¶m ‘mJo bmJyZ d¡’$ë¶J«ñV ~Zbmo Zmhr.

~«m÷U g‘mOmbm {ejUmMr d§ena§namJV AmdS> Amho. XrZX{bVm§Zm Zmhr. ˶m‘wio ~«m÷Um§À¶m {ejUmda n¡gm IM©

H$ê$ ZH$m; na§Vw XrZX{bV Am{U Cno{jVm§À¶m {ejUmda n¡gm IM© H$am. ˶m§Zm AmYma Úm. Xþ~©bm§Zm g~b H$am. Oa ~«m÷U

OÝ‘OmVM hþema Agob Va Vmo H$moUmÀ¶mhr ‘XVrì¶{V[aº$ {eHo$b. Oa BVa OÝ‘OmV hþema ZgVrb Va ˶m§Zm hdo Vo {ejH$

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 98 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 99

Am{U {ejU Úm. hmM gm‘m{OH$ ݶm¶ Amho. ‘bm Omo g‘Obm Vmo hm ݶm¶ Amho. à˶oH$ ór-nwéf, bhmZ ‘wbo ‘J Vr H$moU˶m

OmVrV OÝ‘bo, Vo g~b AmhoV, Xþ~©b AmhoV, ˶m§Zr AmVm EoH$ʶmMr JaO Amho H$s, C{Îmð>V OmJ¥V àm߶ dampÝ‘~moYV… arise,

awake, and stop not till the goal is reached. Xþ~©bVoÀ¶m g§‘mohZmVyZ OmJo ìhm. Vw‘À¶mVrb B©ídamMr OmU R>odm.

‘Ðmg‘ܶo ñdm‘rOr‘ÐmggÀ¶m ñdmJV g{‘VrZo ñdm‘rOtMo ^ì¶ ñdmJV Ho$bo. ˶mdoir ñdmJVna ^mfUmV g{‘VrZo åh§Q>bo H$s, ""Amåhr

Vw‘Mo ñdmJV Ho$di Am¡nMm[aH$nUo dm g‘ma§^mÀ¶m ñdê$nmV H$arV ZgyZ Am‘À¶m öX¶mnmgyZ Vw‘À¶m{df¶rÀ¶m ào‘mZo H$arV

AmhmoV. B©ídar H¥$no‘wio Vwåhr g˶mMo Xe©Z KS>dboV d ^maVmÀ¶m ì¶mnH$ AmXem©Mo Xe©Z nmíMm˶dmgr¶m§Zm KS>dboV.

Y‘m©Y‘m©Vrb ~§YwËd d EH$Vm Á¶m nÕVrZo gd© Y‘© à{V{ZYtnwT>o Vwåhr ‘m§S>brV ˶m~Ôb Img A{^Z§XZ.

IoVarÀ¶m ‘hmamOm§Zrhr nmR>dbobm g§Xoe dmMyZ XmIdʶmV Ambm. ˶mZ§Va ñdm‘rOtZr g^mJ¥h gmoS>bo {Z ˶m§À¶mgmR>r

dmQ> nmhV Agboë¶m KmoS>mJmS>rV OmD$Z ~gbo. àM§S> O‘md O‘bm hmoVm. ˶mbm CÔoeyZ AJXr WmoS>³¶mV Amnë¶m ^mdZm

CÎmamXmIb ‘m§S>ë¶m. ˶mdoir O‘bobr JXu BVH$s àM§S> hmoVr H$s, ˶mMm ~§Xmo~ñV H$aUo H$R>rU ~Zbo. ñdm‘rOtZr ^mfU

AmQ>monVo KoVbo d Vo åhUmbo, "" AgmM CËgmh H$m¶‘ R>odm. ^maVmgmR>r Amnë¶mbm ’$ma ‘moR>r H$m‘o H$am¶Mr AmhoV.''

ñdm‘rOtZr g{dñVa ^mfU ‘ÐmgÀ¶m pìh³Q>mo[a¶m hm°b‘ܶo Xþgè¶m {Xder {Xbo. Jobo VrZ-Mma df} ñdm‘rOtZr

Amnë¶m{df¶r AnàMma H$aUmè¶m {WAm°gm°’$s gmogm¶Q>r d {1⁄4íMZ {‘eZè¶m~Ôb ‘m¡Z nmibo hmoVo; nU ˶m§Zr AmVm ‘Z

‘moH$io Ho$bo. {WAm°gm°’$sH$b gmogm¶Q>rZo àMma Mmb{dbm hmoVm H$s, Am‘À¶m‘wioM {ddoH$mZ§Xm§Zm A‘o[aH$m, B§1⁄2b§S>‘ܶo ¶e

{‘imbo. ˶mMm Ianyg g‘mMma ñdm‘rOtZr KoVbm. {1⁄4íMZ {‘eZè¶m§Zr KamKam§V AnàMma Ho$bm. OoWo {‘Ì hmoVo ˶m§Mr

‘Zo àXÿ{fV Ho$br. ~«m÷mo g‘mOmÀ¶m ^maVr¶ à{V{ZYrZohr ˶m§Zm gmW {Xbr. gdm©Wm©Zo ¶m ‘§S>itZr H$gm N>i Ho$bm ¶mMm

g{dñVa nmT>m ñdm‘rOtZr Amnë¶m ^mfUmVyZ ‘m§S>bm.

n[adV©ZdmXr g§KQ>ZoÀ¶m ‘wInÌmV {b{hbo hmoVo H$s, {ddoH$mZ§X eyÐ OmVrV OÝ‘bo. ˶m‘wio eyÐmbm g§Ý¶mg ¿¶m¶Mm

H$m¶ A{YH$ma Amho? ‘r ‘m¶m nyd©Om§Mm Aä¶mg Ho$bm Voìhm Ago AmT>ibo H$s, à˶oH$ ~«m÷U Imbrb eãX åhUyZ

Á¶mÀ¶m nm¶mer ’w$bo dmhVmV Am{U Á¶mMo nyd©O ewÕ, ImZXmZr j{̶ d§emMo AmhoV. "¶‘m¶ Y‘©amOm¶ {MÌJwám¶ d¡

Z‘…' Oa Vwåhr nwamUo, bmoH$H$Wm§da {dídmg R>odV Agmb Va ¶m VWmH${WV gwYmaUmdmÚm§Zm R>UH$mdyZ gm§Jm H$s, ‘m¶m

OmVrZo ^yVH$mimV Aܶm©A{YH$ ^maV I§S>mda eVH$mZweVHo$ amÁ¶ Ho$bo Amho, Oa j{̶m§Zm, ˶m§À¶m namH«$‘mbm dJimb

Va AmOÀ¶m ^maVr¶ g§ñH¥$VrV H$m¶ amhVo?

>‘m¶m j{̶ OmVrZo ~§Jmbbm Wmoa H$dr boIH$, B{VhmgH$ma, {eënH$ma, aMZmH$ma, Y‘©Jwê$ Am{U AmYw{ZH$ ^ma-

VmVrb Wmoa emók Xoembm {Xbo AmhoV. ˶m‘wio ‘m¶mda Q>rH$m H$aUmè¶m§Zr ho g‘OyZ ¿¶mdo H$s, ~«m÷U, j{̶, d¡í¶ ¶m

{VÝhr OmVtZm g§Ý¶mg Y‘© ñdrH$maʶmMm A{YH$ma {Xbm Amho. doXm§Mmhr A{YH$ma gmè¶m§Zm Amho. ‘m¶m {damoYH$m§Zr ‘bm

eyÐ åhQ>ë¶mZo $Ho$boë¶m Aݶm¶, A˶mMmamMr Vr à{V{H«$¶m ‘mZVmo.

¶mZ§Va ñdm‘rOtZr ‘Ðmg Am{U ~§Jmb‘Yë¶m g‘mOemókm{df¶r VwbZmË‘H$ {dMma ‘m§Sy>Z g‘mOH$m¶m©Mm Jm¡ad

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 98 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 99

gw‘mao nmM hOmam§da bmoH$ emo^m ~Pma ¶oWrb àm§JUmV O‘bo hmoVo. amOogmho~m§Zr Mm§XrÀ¶m H$a§S>çmVyZ ñdm‘rOtZm

‘mZnÌ An©U Ho$bo. ñdm‘rOtZr CÎmamXmIb gm§{JVbo H$s, ~§JmbÀ¶m VéUm§Zm ""lÕm g§nÞ ìhm. Mm[aͶmMo VoO OmJ¥V H$ê$Z

‘moR>çm CËgmhmZo g‘mO d Xoe nwZ~mªYUrmgR>r g‚m ìhm. ‘mPm hm H$m¶©^ma ¶wdH$m§Zmo Vwåhr J«hU H$am. ¶m H$m¶m©Mr CÞVr d

{dñVma ‘m¶m H$ënZobmhr Xÿa ‘mJo Q>mHy$Z nwT>o Omdmo. ‘r Ho$di {X1⁄2Xe©Z Ho$bo. Vwåhr Vo nyU© H$am.

H$mobH$˶mbm nmohMë¶mda lram‘H¥$îU na‘h§gm§Mr O¶§Vr {XZ CËgd X{jUoídaÀ¶m H$mbrdmS>rV gmOam Pmbm.

ñdm‘rOr Amnë¶m nmíMm˶ {eî¶m§À¶m~amo~a X{jUoída ¶oWo CnpñWV hmoVo. bmoH$m§À¶m AmJ«hmñVd ñdm‘rOtZr ^mfU

XoʶmMm à¶ËZ Ho$bm nU ˶m JXmoamimV g§^mfU EoHy$ ¶oB©Zm åhUyZ ñdm‘rOtZr Vmo à¶ËZM gmoSy>Z {Xbm.

H$mhr {Xdgm§Z§Va ñdm‘rOtZr ñQ>ma {WEQ>a‘ܶo EH$ ì¶m»¶mZ {Xbo. éT>r, bmoH$^«‘, IwiMQ> g‘OwVr Am{U MmVwdʶ©

Aem H$ënZmer ‘r H$mb̶r {‘iVo KoUma Zmhr. AÛ¡V doXm§VmÀ¶m eómZo àM{bV {df‘VoMm Zm¶ZmQ> H$aUo ho ‘mPo

OrdZd«V Amho.Amb‘~mOma ‘R>mVrb Jwé~§Yy§Zr ñdm‘rOtMo ñdmJV Ho$bo na§Vw ܶmZ, Vnñ¶m H$ê$Z ‘wº$sbm^mMm ‘mJ© gmoSy>Z

{ejU àgma, Amamo1⁄2¶{df¶r H$m‘ ho H$mhr g§Ý¶memZo H$m‘ Zmhr Aer H$mhr ^y{‘H$m KoD$Z ˶m§À¶mer dmXhr Kmbm¶bm H$‘r

Ho$bo Zmhr.

ñdm‘rOtZr ˶m§Zm g‘OyZ gm§{JVbo, ""¶Ì Ord VÌ {ed§' ¶m ‘§ÌmZo {damQ>mÀ¶m nwOogmR>r nwT>o ¶m. Omo ^JdmZ g‘mYrV

bm^Vmo. VmoM ‘§{XamVrb ‘yVuV Amho; Am{U VmoM A{Ib Ordm§À¶m énmZo {damOV Amho. H$moQ>r H$moQ>r ^maVr¶m§Mo AkmZ,

Xm[aX²Œ¶ Xÿa H$amdo bmJob. Aem A{^Zd g§Ý¶mer g§àXm¶mMr ñdm‘rOtZr gwadmV Ho$br. ‘mZd godogmR>r ñdV…À¶m

g‘mYrMr, ‘wº$sMr H$ënZmhr gmoSy>Z XoD$Z JaO nS>ë¶mg AmZ§XmZo ZaH$¶mVZmhr ^moJʶmMr ˶mJr d¥Îmr OmonmgUmao ho ܶo¶

KS>dbo. ~hþOZ {hVm¶ ~hþOZ gwIm¶ ho ܶo¶ R>odbo. OJmÀ¶m {hVmgmR>r à¶ËZ H$aʶm‘ܶoM AmËå¶mMm CÕma Amho.'' ¶m

{dMmam‘wio à^m{dV Pmbobo H$mhrOU A^oXmZ§X, gmaXmZ§X, AI§S>mZ§X H$m¶m©gmR>r nwT>o Ambo. ˶mMm ñdm‘rOtZm AVmoZmV

ñdm_r ~«åhmZ§Xm§Zm 1895 _Ü`o nmR>dboë`m nÌmV ñdm_rOr {b{hVmV -

Oa ~Q>mQ>çmÀ`m dm§1⁄2`mbm ñne© Pmbm Va {H$Vr dfmªZr ~«åhm§S> agmVimbm OmB©b?

hmV ñdÀN> H$aÊ`mgmR>r Xhm-~mam doim Oa hmVm§Zr _mVr Mmoibr Zmhr Va nyd©Om§À`m

Mm¡Xm {nT>çm ZaH$mV OmVrb. H$s Mmodrg? Jobr XmoZ hOma df} Agë`m Jw§VmJw§VrÀ`m

àíZm§Mr Y_©emór` CÎmao emoYyZ H$mT>Ê`mV nwamo{hVm§Mr _Vr Jw§J hmoD$Z Jobr Amho Am{U

XwgarH$S>o XoemVrb EH$ MVwWmªe _mUgo ^wHo$Zo VS>\$Sy>Z _aV AmhoV. AmR> dfm©À`m

H$Ý`oMm Oa {ddmh Oa åhmVmè`mer hmoV Amho Am{U `mbm H$moUr {damoY H$ê$ bmJbm

Va Am_Mm Y_© Vwåhr ~wS>dV AmhmV Aer AmoaS> Ho$br OmV Amho. AZoH$ bmoH$ `m Xmofm§Mo

Imna _wgb_mZm§À`m _mWr _mê$Z _moH$io hmoVmV. Amnë`m _wI©nUmbm Vo H$go O~m~Xma

R>aVmV hoM g_OV Zmhr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 100 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 101

AmZ§X Pmbm.

ñdm‘rOtZr lr‘Vr ~wb ¶m§Zm d ‘oar hob ¶m§Zm H$mobH$Îmm d Xm{O©qbJ ¶oWyZ (25 ’o$~«w 97 d 27 E{àb 97) amoOr nÌo

nmR>dbr. ˶m§Zm ‘Ðmg d H$mobH$Îmm ¶oWo XmoZ H|$Ðo gwé H$aʶmMm ‘mZg H$idbm. VgoM g§Ý¶memgmR>r d {ó¶m§gmR>r Aem

XmoZ g§ñWm C^maʶmMm g§H$ën H$idbm. B§1⁄2b§S>‘YyZ 500, ñQ>S>u ¶m§À¶mH$Sy>Z 500 nm¢S> d lr‘Vr ~wb ¶m§Mr ‘XV ¶mVyZ ¶m

g§ñWm gwé hmoVrb. ‘oar hobZm ñdm‘rOtZr ^maVmV gd©Ì hmoUmmè¶m CËgmhr ñdmJVm{df¶r H$idbo Amho. amOm A{OVqgJ

d BVa amOo ¶wamonbm {ZKmbo AmhoV. ˶m§À¶m~amo~a {VH$S>o ¶oʶmMr g§Yr hmoVr nU S>m°³Q>a ‘§S>itZr Omʶmg nadmZJr {Xbr

Zmhr. ˶m‘wio ñdm‘rOr ZmamO Pmbo hmoVo.

ñdm‘rOr {b{hVmV, "d¡km{ZH$ gä¶VoÀ¶m ~m~VrV nmpíM‘m˶ amï´>o {H$Vrhr nwT>mabobr Agbr Varhr AmܶmpË‘H$ d

VmpËdH$ kmZmÀ¶m ~m~VrV Vr AOyZ bhmZ ‘wbmgmaIr AmhoV. ^m¡{VH$ kmZ-{dkmZ ’$º$ Eo{hH$ ^a^amQ> gmYy eHo$b.

na§Vw AmܶmpË‘H$ kmZmZo ídmídV OrdZ àmá hmoVo. g‘Om emídV Zgbo Varhr AmXe© øm Ñï>rZo AmܶmpË‘H$ {dMmamnmgyZ

{‘iUmam AmZ§X A{YH$ CËH$Q> AgyZ ‘Zwî¶ A{YH$ gwIr hmoVmo. CbQ>njr OS>dmXmMm ‘yI©nUm ñnY}V n¶©d{gV hmoVmo Am{U

˶m‘wio AZw{MV ‘hËdmH$m§jm C{XV hmoD$Z A§Vr 춺$sMm d amï´>mMm gd©Zme hmoVmo.'

Aë‘moamhÿZ ñdm‘rOtZr ñdm‘r AI§S>mZ§Xm§Zm nÌ nmR>dbo AmhoV. ˶mV IoS>monmS>r OmD$Z AZmW ‘wbo Jmoim H$ê$Z ˶m§Zm

{ejU XoUmao H|$Ð gwé H$am, Ago H$idbo. ‘m¶m ‘¥Ë¶yZ§Va ‘mPr hmS>ohr M‘ËH$ma H$ê$Z XmIdVrb. EImÚm dramà‘mUo H$m¶©

H$amd¶mg bmJm. gmao H$mhr ‘Zwî¶M H$arV AgVmo. n¡gm H$m‘ H$ê$ eH$Uma Amho? Amnë¶mbm ‘mUgo hdr AmhoV Am{U Vr

{OVH$s A{YH$ {‘iVrb {VVHo$ Mm§Jbo.'

gVVÀ¶m Mma dfmªÀ¶m n[al‘mMo n[aUm‘ ˶m§À¶m earamda AmVm {Xgy bmJbo. ‘Yw‘ohmMm Ìmg gwé Pmbm. ˶mdoir

¶m AmOmamda à^mdr CnMma nÕV ZìhVr. Am¶wd}XmVrb Vk d¡Úm§Zr ˶m§Zm {dlm§VrMm g„m {Xbm. ˶m‘wio ñdm‘rOr

Xm{O©qbJbm Ambo. ˶m§À¶m~amo~a gopìh¶a Xm§n˶, ñdm‘r ~«÷mZ§X, {J[afM§Ð Kmof, JwS>drZ, S>m°. Q>Z©~wb, AmbmqgJm,

noé‘b, Or. Or. ZaqghmMm¶©, qgJamdobr ‘wX{b¶ma ho {VKo ‘Ðmgr {eî¶hr hmoVo. dY©‘mZÀ¶m ‘hmamOm§Zr ‘moR>çm lÕZo

Xm{O©qbJ ¶oWrb amoO~°H$ Zm‘H$ ^dZmMm EH$ àeñV ^mJ ñdm‘rOtgmR>r ‘moH$im H$ê$Z {Xbm. Xm{O©qbJMo E‘. EZ. ~°ZOu

¶m§Zr XmoZ ‘{hZo gdmªMm nmhþUMma Ho$bm.nU XmoZ ‘{hZo EH$mM {R>H$mUr {dlm§VrgmR>r Wm§~Uo ñdm‘rOtÀ¶m ñd^mdmVM ZìhVo.

Vo bdH$aM H$mobH$˶mbm naVbo.

Amb‘~mOma ‘R>mV

Xm{O©qbJhÿZ ñdm‘rOr naVbo Vo Amb‘~mOma ‘R>mV. EH$ {eî¶ AYyZ‘YyZ ‘R>mV ¶oD$Z amhVmo. ˶mMo àW‘ ‘mJ©Xe©H$

ZmJ‘hme¶ ¶m§Zm ˶mZo ‘§ÌXrjm XoʶmMr {dZ§Vr Ho$br. nU ˶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶mH$S>o ~moQ> XmIdyZ gm§{JVbo H$s, ˶m§Mm A{YH$ma

Amho. ˶m§À¶mH$Sy>Z Xrjm Ko. Xrjm KoʶmMm AmnU {ZU©¶ ˶mZo ñdm‘rOtZm Xm{O©qbJbm H$idbm hmoVm. ñdm‘rOtZr CÎmamV

{b{hbo hmooV. ZmJ‘hme¶m§Mr haH$V Zgë¶mg ‘moR>çm AmZ§XmZo ‘r Vwbm Xrjm XoB©Z. XmoZ {eî¶m§Zm Xrjm {Xbr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 100 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 101

~mJ~mOma‘Yrb H¡$. ~bam‘ ~gy§À¶m Kar am‘H¥$îUm§À¶m gd© {eî¶m§Zm g§K~Õ H$aʶmMm g§H$ën ˶m§À¶m ‘ZmV nwîH$i

{XdgmnmgyZ hmoVm. AmVm n[apñWVr AZwHy$b Agë¶mMo nmhÿZ ˶m§Zr g§K ñWmnZ H$aʶmMm {ZU©¶ KoVbm. 1 ‘o 1897 amoOr

gmao J¥hñW d g§Ý¶mer ^º$ ~bam‘ ~gy§À¶m Kar EH${ÌV O‘bo. g§KmMr ^mdr àUmbr AmIʶmV Ambr. ˶mV CÔoe, d«V,

H$m¶©àUmbr, ^maVdfu¶ H$m¶©, {dXoer¶ H$m¶©^mJ Aer aMZm Ho$br. ñdm‘rOr ‘w»¶ Aܶj General President Pmbo.

ñdm‘r ~«÷mZ§Xm§Zm H$mobH$Îmm emIoMo Aܶj d ¶moJmZ§Xm§Zm ˶m§Mo ghH$mar Zo‘ʶmV Ambo. Za|ÐZmW {‘J, A°Q>Zu ho goH«o$Q>ar, S>m°.

e{e^yfU Kmof d eaXM§Ð gaH$ma ho Cng{Md Am{U eaXM§Ð MH«$dVu ho emómܶmnH$ Zo‘bo Jobo. Xa a{ddmar {Vgè¶m àhar

gmao O‘ʶmMm {Z¶‘ Ho$bm {Z ‘J gmao ñdm‘rOr nwÝhm {dbm¶Vobm OmB©n¶ªV Vmo {Z¶‘ nmirV.

ñdm‘rOtZr am‘H¥$îU {‘eZ ñWmnZ Ho$ë¶mda ˶m§À¶m H$m¶©nÕVr{df¶r Jwé~§YyM e§H$m CnpñWV H$ê$ bmJbo. {damoY

H$ê$ bmJbo. ¶moJm§XmZo EH$mEH$s àíZ Ho$bm H$s, Vwåhr am‘H¥$îUm§Mm àMma H$m H$arV Zmhr? Vw‘Mr H$m¶©nÕV {dXoer diUmMr

Amho, ˶mMm Am{U am‘H¥$îUm§À¶m CnXoemMm Vmi‘oi H$gm ~gVmo? OZ{hVmgmR>r ‘R>, {‘eZ, godml‘, ‘{hbm§gmR>r {ejU,

‘mZdgodm, ~hþOZ {hVm¶ ~hþOZ gwIm¶ H$m¶© ho nmíMm˶ diUmMo Amho. H$maU gd©g§Jn[a˶mJ hm am‘H¥$îUm§Mm g§Xoe hmoVm.

ñdm‘rOtZr hgV hgV WmoS>çm {dZmoXmZo CÎma {Xbo, ""åhUOo VwPo åhUUo Amho H$s, {ejUmMm àMma H$aʶmZo AZmW, amoJr

¶m§Mr Xþ…Io Xÿa Ho$ë¶mZo ˶m§Mr godm Ho$ë¶mZo gJio ‘wgi Ho$amV OmVo {Z ‘mUyg bmJbrM ‘m¶oV AS>Hy$Z nS>Vmo?'' ‘J WmoS>çm

doimZo ñdm‘rOr H$R>moa ̂ mfoV åhUmbo, ""Vwåhmbm H$m¶ dmQ>Vo am‘H¥$îUm§Zm ‘m¶mnojmhr Vwåhr OmñV g‘Obm AmhmV? ‘m¶mnojm

Vo OmñV Vwåhmbm H$ibo? Vwåhr Á¶m àH$maMr ^º$s ~mobVm Vr åhUOo {Z~©wÕ bmoH$m§Mr ^mdZmàYmZVmM hmo¶, AmUIr H$mhr

Zmhr.'' X[aÐr Zmam¶UmgmR>r ‘r bmImo doim ZaH$mV Om¶bm V¶ma Amho."" ñdm‘rOr ¶m AmdoJmZ§Va hmVmZr N>mVr Xm~yZ Amnë¶m

ImobrV {ZKyZ Joobo {Z Xma ~§X H$ê$Z ܶmZmbm ~gbo. Vmgm^am§Zr naV Ambo Voìhm åhUmbo, ""EImÚm ZmOyH$ ’w$bmMmXoIrb

AmKmV ghZ hmoV Zmhr.''

Aë‘moam ¶oWo ñdm‘rOtÀ¶m EHy$U VrZ ^oQ>r Pmë¶m. n[ad«mOH$ AdñWoV 1890, 1897 Am{U 1898. CÎma àXoem‘Yë¶m

¶m {h‘mb¶mVrb {R>H$mUr Mm§X amOm§Zr 1592 ‘ܶo amOYmZr ñWmnZ Ho$br. nwT>o ZonmiÀ¶m ZaoeZo Vr qOH$br d 1815

‘ܶo {~«Q>rem§Zr hr amOYmZr qOH$br. ¶m {R>H$mUr g‘VmoîU hdm‘mZ Amho. A{Ve¶ AmXe© hdm‘mZ ¶oWo amhVo. 1886 gmbr

am‘H¥$îUm§À¶m {ZYZmZ§Va ~maZJa ‘R>mVrb g§Ý¶mer gd©Ì {dIwabo Jobo. {ddoH$mZ§Xhr 1890 bm ~mhoa nS>bo. JmPrnyabm nndhmar

~m~m§À¶m Xe©ZmW© Wm§~bo. ˶m§Zr AI§S>mZ§XmZm nÌ nmR>dyZ ~mobmdbo. VoWyZ Zonmi, {V~oQ>, H¡$bmg‘mZgbm OmʶmMo ¶moObo nU

~bam‘ ~mog ¶m§Mo {ZYZ d Jwé~§Yy§Mm AmOma ¶m‘wio ñdm‘rOtZm H$mobH$˶mbm naVmdo bmJbo.

AmVm H$mR>JmoXm‘ aoëdo O§³eZhÿZ H$mhr VmgmV Aë‘moambm nmohMVm ¶oVo nU ZaoZ d AI§S>mZ§X H$mR>JmoXm‘mhÿZ Z¡{ZVmb Vo

Aë‘moam EH$ H$mR>r d H$‘§S>by KoD$Z nm¶r {ZKmbo. {Vgè¶m {Xder H$moer ZXrH$mR>r H$mH$arKmQ> ¶oWo nmohMbo. ܶmZmbm Vr CÎm‘

OmJm Za|Ðbm dmQ>br. ñdm‘rOtMo eara pñWa Am{U bmH$S>mgmaIo ~Zbo. H$mhr VmgmZ§Va Vo ^mZmda Ambo. J§JmYa ¶m Jwé~§Yy§bm

åhUmbo, ""qnS>r Vo ~«÷m§S>rMm ‘bm AZw^d Ambm. AUwaoUwVV ~«÷m§S> ‘r nm{hbo.''

Aë‘moamOdi Ambm. eodQ>Mm MT> bmJbm. ˶m {Xdg^amV nmoQ>mV AÞmMm H$Uhr ZìhVm. ñdm‘rOr nyU©nUo WHy$Z Jobo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 102 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 103

{Z ~oewÕ hmoD$Z Imbr H$mogibo. AI§S>mZ§X nmUr AmUm¶bm Jobo. g‘moaÀ¶m ‘wñbr‘ H$~añWmZmVë¶m EH$m ’$H$samZo ˶m§Zm

nm{hbo. hmVmVbr H$mH$S>r d nmUr KoD$Z Jobm nU ñdm‘rOtZm hmVhr da H$aʶmMo ÌmU ZìhVo. ˶m§Zr ’$H$sambm Vm|S>mV nmUr

Kmbʶmg gm§{JVbo. Vmo XMH$bm åhUmbm, ‘r ‘wgb‘mZ Amho. Vem AdñWoVhr ñdm‘rOr åhUmbo, ""H$m¶ ’$aH$ nS>Vmo? AmnU

^mD$ ^mD$ AmhmoV.""

nwT>o Xþgè¶m doir B§1⁄2b§S>hÿZ naVë¶mda 1897 ‘ܶo Amë‘moè¶mV ^ì¶ {‘adUwH$sV ñdm‘rOtZr ˶m ’$H$sambm AmoiIbo {Z

Omhra[a˶m gdmªZm gm§{JVbo H$s ¶mÀ¶m‘wioM ‘mPo àmU dmMbo hmoVo.

Xþgè¶m§Mm Amë‘moè¶mV ñdm‘rOrB§1⁄2b§S>‘YyZ {‘g ‘wba Amë¶m Am{U hdmnmbQ> H$aʶmgmR>r ñdm‘rOr Aë‘moS>çmbm Omʶmg V¶ma Pmbo. Amë‘moS>çmMm

OZg‘wXm¶ AmZ§Xr ~Zbm. OdiÀ¶m bmo{X¶m ¶m {R>H$mUr gm‘moao ¶oD$Z ˶m§Zr ñdm‘rOtMo ñdmJV Ho$bo. àM§S> {‘adUwH$sV EH$m

gwemo{^V KmoS>çmda ñdma hmoD$Z ñdm‘rOtZr ZJamV àdoe Ho$bm. 6 ‘o amoOr ñdm‘r VoWo Ambo. ñdm‘rOr g^m‘§S>nmV Ambo Voìhm

nmM hOma bmoH$ O‘bo hmoVo. n§{S>V ÁdmbmXÎm Omoer ¶m§Zr A{^Z§XZ nÌ dmMyZ XmIdbo. bmbm ~Xar ghmæ¶ ¶m§À¶mdVrZo

n§{S>V haoam‘ nm§S>o ¶m§Zr AmUIr EH$ A{^Z§XZna ^mfU dmMbo. {h‘mb¶mV EH$ ‘R> ñWmnʶmMm g§H$ën ñdm‘rOtZr Amnë¶m

^mfUmV ‘m§S>bm.

ñdm‘rOtZr g§ñH¥$V ^mfmhr AdJV hmoVr. {h‘mb¶mMo nydm©nma ‘hËd {dfX H$aVmZm åhUmbo, H$s àmMrZ H$mimnmgyZ

Am¶wî¶mVrb eodQ>Mm H$mi {h‘mb¶mV Omdm BVHo$M Zìho Va eodQ>Mm ídmghr ¶oWo ¿¶mdm Aer n{dÌ BÀN>m ^maVr¶ ~miJVmV.

øm amoamdUmè¶m nhmS>r ZÚmVrb ‘bm g§Xoe ¶oVmo Vmo d¡am1⁄2¶mMm, ˶mJmMm.

gd© dñVw ^¶mpÝdV ^w{d Z¥Um§ d¡am1⁄2¶‘odm^¶‘

¶m OÝ‘mVrb à˶oH$ Jmoï> ^rVrZo J«mgbobr Amho. ’$º$ d¡am1⁄2¶ Am{U ˶mJM ‘mUgmbm {Z^©¶ ~ZdVmo Am{U ^maV^y‘r

hr d¡am1⁄2¶g§nÞVoMr Amho.

Amë‘moamVrb ñdm‘rOtMr ^oQ> g§nm¶Mr doi Ambr. VoWë¶m ˶m§À¶m {‘Ìm§Zr ñdm‘rOtMo qhXr ^mfoV ^mfU R>odbo. àma§^r

ñdm‘rOr WmoS>o AS>Iibo na§Vw Z§Va ˶m§À¶m {dMmam§Mm àdmh OmoaXma gwé Pmbm {Z OmUH$mam§Zr ñdm‘rOtÀ¶m qhXrdaÀ¶m

à^wËdmMo H$m¡VwH$ Ho$bo. d¡{XH$ g§Xoe {gÕm§V Am{U AmMaU ¶mda ñdm‘rOr gwaoI ~mobbo.

ñdm‘rOr§Mo Xþgao ì¶m»¶mZ B§p1⁄2be ³b~‘ܶo B§J«Or ^mfoVyZ Pmbo. AS>rM ‘{hݶmÀ¶m dmñVì¶mZ§Va ñdm‘rOr ~aobr d

VoWyZ A§~mbm ¶oWo Ambo.

‘wgb‘mZ ‘wbm§Zmhr àdoe Úm

ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmV naY‘u¶m§~Ôb ghmZw^y{V hmoVr. ˶m§Zr 10 Am°³Q>mo~a 1897 bm ñdm‘r AI§S>Z§Xm§Zm H$idbo H$s,

Amnë¶mbm AZmW~mbJ¥h hdo. AZmW ‘wbtZm dmè¶mda gmoSy>Z XoVm ¶oUma Zmhr. ˶m§À¶mgmR>r EH$m An˶hrZ d¥Õ {dYdoMr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 102 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 103

Zo‘UyH$ H$am. ‘wbm-‘wbtgmR>r ñdV§Ì OmJm hdr. Vwåhr ‘wgb‘mZ, {1⁄4ñVr ‘wbm§Zmhr àdoe {Xbm nm{hOo, na§Vw ˶m§À¶m Y‘m©V

T>dimT>di H$ê$ ZH$m. ˶m§À¶m Imʶm{nʶmMr dJ¡ao Vwåhmg ñdV§Ì ì¶dñWm H$amdr bmJob. BVHo$M ˶m§Zm Ago {ejU Úm H$s

Á¶m¶moJo Vr {Z{V‘mZ, nm¡éf¶wº$ ~ZyZ ˶m§Mo R>m¶r namonH$ma ~w{Õ ~imdob. hmM Y‘© hmo¶. Vw‘Mr VmÎdkm{ZH$ OS>O§~mb ‘Vo

R>odm ~mOybm. Y‘m©Mr gmd©O{ZH$ ~mOyM ˶m§Zm {eH$dm.

H$mí‘ra‘ܶo ñdm‘rOrn§Om~ Am{U H$mí‘ra‘YyZ ñdm‘rOtZm {Z‘§ÌU Ambo. H$mí‘ra ^mJmV 14 gßQ>|~a amoOr ñdm‘rOr Ambo. ‘{hZm^a VoWo

am{hbo. VoWrb amOm am‘qgJ ‘hmamOm§Zr Am{U ˶m§À¶m ~§Yy§Zr ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mm Jm¡ad Ho$bm. ˶mZ§Va (Murre) ‘war, amdiqnS>r ¶oWohr ^oQ> {Xbr. Oå‘ybmhr Vo Wm§~bo. à˶oH$ {R>H$mUr ˶m§Mr ì¶m»¶mZo Pmbr. ˶m§Mr {g¶mbH$moQ>bm XmoZ ì¶m»¶mZo

Pmbr. ˶mn¡H$s EH$ B§p1⁄2be‘ܶo d Xþgao qhXr‘ܶo Pmbo d ˶mMm {df¶ hmoVm "^º$s'.

16 Am°³Q>mo~a ñdm‘rOr amdiqnS>rV hmoVo. 15 Zmoìh|~abm bmhmoabm ñdm‘rOtMo ‘moR>çm CËgmhmZo ñdmJV Pmbo. gZmVZ

Y‘© g^m Am{U Am¶©g‘mO XmoÝhr g§KQ>Zm ñdmJVmgmR>r AmKmS>rda hmo˶m. ¶m{R>H$mUr ñdm‘rOtMr VrZ ì¶m»¶mZo Pmbr. n{hbo

ì¶m»¶mZ qhXþ Y‘m©Mm g‘mZ nm¶m, ^{º$ Am{U doXm§V Ago {df¶ hmoVo.

""bmhmoaÀ¶m ^y‘rV AZoH$ amZQ>r Q>moù¶m§Zr AmH«$‘Uo Ho$br. ¶oWrb eya dram§Zr BVa ^maVmMo g§ajU Ho$bo. Jwé ZmZH$m§Zr

ì¶mnH$ B©ídamMm g§Xoe ‘m§S>bm Va Jwé JmoqdX {gJm§Zr Y‘m©gmR>r Amnbo aº$ gm§S>bo. nmM ZÚm§Zr Amåhmbm OÝ‘ {Xbm. ^y‘r

gwObm‘, gw’$bm‘ Ho$bm. ¶m ZÚm§À¶m H$mR>r ‘r C^m Amho Va ^maVmÀ¶m nwd}H$S>Mm ^mD$ åhUyZ ¶oWo ‘bm nwd©-npíM‘obm ^oX

‘m§S>m¶Mm Zmhr Va ^maVr¶ g§ñH¥$VrVrb Eo³¶ XmIdm¶Mo Amho. 20 Am°³Q>mo~abm Vo Oå‘ybm Jobo. 9 Zmoìh|~abm bmhmoa‘ܶo

ñdm‘rOtMo ^º$s {df¶mda ì¶m»¶mZ Pmbo Va 12 Zmoìh|~a 1897 amoOr doXm§V ¶m {df¶mda ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo.

bmhmoaÀ¶m ‘w¸$m‘mV J{UVmMo àmo’o$ga VrW©am‘ Jmoñdm‘r ¶m§Mm n[aM¶ Pmbm. ñdm‘rOtÀ¶m 춺$s‘ËdmMm d H$m¶m©Mm

˶m§À¶mda BVH$m gImob n[aUm‘ Pmbm H$s ˶m§Zr ZmoH$ar gmoS>br d g§Ý¶mg KoVbm VoM ñdm‘r am‘VrW© hmoV. ^maVmV,

A‘o[aHo$V, B{Oá‘ܶo ˶m§Zr doXmVm§Mm àMma Ho$bm. XþX£dmZo Vo Aënm¶wfr R>abo. ‘J ñdm‘r {ddoH$mZ§X S>ohamSy>Z, AbdmahÿZ

O¶nya d IoVarbm nmohmoMbo.

IoVar‘ܶo ñdm‘rOr

20 {S>g|~a 1897 amoOr IoVarÀ¶m ‘hmamOm§À¶m {ZdmgñWmZr hm°b‘ܶo doXm§{VP‘ (Vedantism) ¶m {df¶mda

ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo. ñdm‘rOtMm n[aM¶ Am{U àmñVm{dH$ IoVarÀ¶m ‘hmamOm§Zr Ho$bo. Vo g^oÀ¶m AܶjñWmZr hmoVo.

amOogmho~ XrS> Vmg ~mobbo. ñdm‘rOr A{Ve¶ Mm§Jë¶m ‘yS>‘ܶo hmoVo. ˶m§Zr àXrK© Ago CËH¥$ï> ì¶m»¶mZ {Xbo. XþX£dmZo VoWo

H$moUr bKw{b{nH$ ZìhVm. ~mobVm ~mobVm ñdm‘rOtZm A{Ve¶ WH$dm OmUdy bmJbm. ˶m‘wio ˶m§Zr AYm© Vmg {dlm§Vr KoVbr

Am{U nwÝhm Ambo. Vmon¶ªV lmoVo em§VnUo àVrjm H$arV hmoVo. ¶m ^mfUmV {dkmZmMr à˶oH$ emIm MamMam‘mJMo EH$Ëd emoYV

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 104 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 105

Amho. hr Jmoï> ^m¡{VH$ {dkmZmV Iar Amho {Z AܶmË‘mVhr Iar Amho. Y‘© Am{U {dkmZ g˶mMm emoY KoVmV ’$º$ doJdoù¶m

‘mJm©Zo.

AmZ§XmZo Amnë¶m amO-{eî¶mÀ¶m ^dZmV ì¶VrV H$ê$Z ñdm‘rOr {H$eZJS>, AO‘ra, OmoYnya, B§Xÿa‘mJ} Im§S>dm ¶oWo

nmohmoMbo. ñdm‘rOtMr àH¥$Vr AJXrM {~KSy>Z Jobr. ˶m§Zm ~S>moXm , JwOamW, ‘w§~B© Bbm»¶mVyZ {Z‘§ÌUmMr nÌo d Vmam ¶oD$

bmJë¶m nU ñdm‘rOtZr ZmB©bmOmZo Xm¡am VhHy$~ H$ê$Z H$mobH$˶mbm Vo naV Ambo.

1898 À¶m OmZodmarnmgyZ Vo Am°³Q>mo~an¶ªV ñdm‘rOr ‘R>mMr à{Vð>mnZm H$aUo, g§KmÀ¶m {dYm¶H$ H$m¶©àUmbrV gw~ÕVm

AmUUo Am{U {eî¶ Am{U {eî¶m ¶m§Zm {ejU XoUo ¶mV Jw§VyZ Jobo. 15 OmZodmar Xaå¶mZ Im§S>ì¶mhÿZ Vo H$mobH$˶mbm naVbo.

bdH$aM {‘g ‘wba Am{U ‘mJm©aoQ> Zmo~ob nmíMm˶ g‘mOmMr gJir ~§YZo, gd© nme VmoSy>Z H$mobH$˶mbm ¶oD$Z CnpñWV Pmë¶m

Va ’o$~«wdmarV lr‘Vr Amobr ~wb Am{U {‘g ‘°H${bAm°S> ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mm d ^maVr¶ g§ñH¥$VrMm n[aM¶ H$ê$Z KoʶmgmR>r

CnpñWV Pmë¶m. ˶m§À¶m Am{W©H$ ghmæ¶mZo J§JoÀ¶m npíM‘ Vramdarb ~obya ZmdmÀ¶m IoS>çmV g§ñWoMr B‘maV C^maʶmgmR>r

EH$ àeñV O‘rZ {ZdS>br. ˶mda EH$‘Obr OwZo Ka hmooVo. Vr O‘rZ Kamgh {dH$V KoVbr. ‘J ˶mbm bmJyZM Zrbm§~a

‘wImonmܶm§Mo Ka hmoVo Vo ^mS>çmZo KoVbo. AmVm Amb‘~mOma ‘R>mVrb g§Ý¶mer d ~«÷Mmar ZdrZ ^mS>çmÀ¶m OmJoV amhÿ bmJbo.

ñdm‘rOtMo nmíMm˶ {eî¶ Hw$Ur Zì¶m KamV Va Hw$Ur Hw$Q>ramV amhÿ bmJbo. EH$ {Xdg ‘mJm©aoQ> Zmo~bZm ñdm‘rOtZr Xrjm {Xbr.

˶m AmVm {ddoH$mZ§XmMr ‘mZg H$ݶm ^{JZr {Zdo{XVm åhUyZ nwT>o Amë¶m.

ñdm‘rOtMr àH¥$Vr R>rH$ ZìhVr. H$mobH$˶mÀ¶m X‘Q> hdoV ˶m§Zm Xå¶mMm Ìmg OmUdy bmJbm. ‘J gdmªÀ¶m AmJ«hm‘wio

30 ‘mM© amoOr ñdm‘rOr Xm{O©qbJbm admZm Pmbo. ˶m§Mr àH¥$Vr gwYmaʶmÀ¶m ‘mJm©da hmoVr. Vmon¶ªV dmVm© ¶oD$Z YS>H$br H$s,

H$mobH$˶mV ^¶mZH$ ßboJMr gmW Ambr Amho. ‘J Vo ñdñW H$go ~gVrb? 3 ‘o bm Vo H$mobH$˶mbm naVbo. ˶mM{Xder

ßboJMr gmW åhUOo H$m¶. H$moUVr gmdY{Jar ~miJmdr. gmW amoIʶmgmR>r H$emMr Oéar AgVo, Aer g{dñVa ‘m{hVrMr nÌHo$

qhXr d ~§Jmbr ^mfoV N>mnm¶bm {Xbr d ^{JZr {Zdo{XVm d BVa g§Ý¶mem§À¶m ‘XVrZo godmH$m¶© gwé Ho$bo. ˶m§À¶m Jwé~§YyZo e§H$m

CnpñWV Ho$br. H$m¶© Mm§Jbo Amho nU n¡gm H$moRy>Z AmUUma? ñdm‘rOr Ëd[aV åhUmbo H$m ~ao? Ver JaO nS>br Va ‘R>mgmR>r

KoVbobr O‘rZ {dHy$Z Q>mHy$. eoH$S>mo bmoH$ doXZoZo Vi‘iV AgVmZm AmnU ‘R>mV nhþS>m¶Mo? AmnU g§Ý¶mer ’$ma Pmbo Va

nydugmaIo PmS>mImbr amhmdo bmJob {Z {^joda OJmdo bmJob BVHo$M Zm? Amnë¶mbm Vo ZdrZ WmoS>oM Amho.

gwX¡dmZo ‘R>mMr O‘rZ {dH$mdr bmJbr Zmhr. Mmohmo~mOyZo n¡em§Mm dfm©d Pmbm. H$mobH$˶mV EH$ àeñV ^yI§S> ^mS>çmZo

KoD$Z ˶mda PmonS>çm C^maë¶m. OmV-dUm©Mm H$moUVmhr {dMma Z H$aVm ßboJZo nN>mS>boë¶m ór-nwéfm§Zm VoWo AmUbo.

˶m§Mo godmH$m¶© gwé Ho$bo. ñdV… ñdm‘rOr XoIaoI H$ê$ bmJbo. Am¡fYmonMma, ñdÀN>Vm, OmJm ewÕ, ñdÀN> Ho$br OmV Ago.

X[aÐrZmam¶UmMr à˶j godm. OoWo Ord VoWo {ed ¶m ^mdmZo godm gwé hmoVr. ‘¥Ë¶yMr V‘m Z ~miJVm ñdm‘rOr d ˶m§Mo {eî¶

AmhmoamÌ am~bo.

Z¡{ZVmb‘ܶo ñdm‘rOr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 104 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 105

ñdm‘rOr Amnë¶m nmíMm˶ {eî¶m§Zm ~amo~a KoD$Z {h‘mb¶ ^«‘UmW© nwÝhm {ZKmbo. ßboJMr gmW AmQ>mo³¶mV Ambr hmoVr.

gopìh¶a ¶m§À¶m {Z‘§ÌUmdê$Z ñdm‘rOr Amë‘moè¶mbm Ambo. ñdm‘r Vwa¶mZ§X, {Za§OZmZ§X, gXmZ§X, ñdénmZ§X d ñdm‘rOtMm Mma

nmíMm˶ {eî¶m Z¡{ZVmbbm nmohmoMë¶m. H$mhr {Xdg VoWo {dlm§Vr KoVbr. IoVarMo ‘hmamO AJmoXaM VoWo ¶oD$Z Wm§~bo hmoVo.

ñdm‘rOtMo ~mbnUrMo EH$ {‘Ì ¶moJoeM§Ð XÎm EH$ {Xdg ˶m§Zm ^oQ>m¶bm Ambo.

Amë‘moè¶mV Amë¶mnmgyZ ñdm‘rOr A{Ve¶ EH$m§V{ච~Zbo hmoVo. {H$˶oH$ Vmg ܶmZ YmaUoV Kmbdy bmJbo. ¶m H$mimV

˶m§Zm XmoZ dmB©Q> KQ>Zm g‘Oë¶m. EH$ JmPrnyaÀ¶m ndhmar ~m~m§Zr Xoh R>odbm {Z bKwboIH$ JwS>drZ ¶m A{Ve¶ g‘{n©V Or-

dZmMm eodQ> CQ>H$‘§S> ¶oWo Pmbm. ñdm‘mrOr IynM ì¶{WV Pmbo.

Aë‘moam ¶oWo 11 ‘o 1898 nmgyZ H$mhr AmR>dS>o am{hbo. ho {Xdg åhUOo nydu A‘o[aHo$V WmD$O§Q> Am¶b§S> nmH©$ ¶oWo

Kmbdboë¶m {e{~amgmaIo ‘§Vabobo {Xdg hmoVo. N>moQ>m, Vi‘irMm, {Oìhmù¶mMm J«wn hmoVm. ¶m nmíMm˶ {eî¶m§Zm ^maVm-

Vrb M‘ËH$m[aH$ Mmbr, éT>r, ^maVr¶m§À¶m CÕmamgmR>r H$amdm bmJUmè¶m H$m‘mMr {Xem g‘OyZ gm§Jmd¶mMr hmoVr. XaamoO

gH$mir AmoH$bo hmD$g ¶oWo ñdm‘rOr ݶmhmargmR>r OmV. ‘J VoWo {d{dY {df¶m§daa MMm© hmoB©. ^{JZr {Zdo{XVm§Zr Notes of some wanderings with Swami Vivekanand ¶m N>moQ>çm nwñVH$mV ¶m MM}Mr N>mZ Zm|X R>odbr Amho. ¶m

‘w¸$m‘mV ñdm‘rOtZm {d{dY joÌmVrb bmoH$ ^oQ>V. Thomson House ¶m {R>H$mUr {WAm°gm°’${’$ñQ> S>m°. A°Zr ~oP§Q> ¶m§Zr

ñdm‘rOtZr MhmMo {Z‘§ÌU {Xbo hmoVo Va ~§JmbMo g§Vàd¥ÎmrMo Xoe^º$ AídrZr XÎm hohr Ambo. ~aoM dfm©nydu Za|Ð VéU AgVmZm

Vo ñdm‘rOtZr ^oQ>bo hmoVo. ^maVr¶m§Zm ñdmV§Í¶ H$go bm^ob ¶mda MMm© Mmbbr. ñdm‘rOr åhUmbo, ""Vwåhmbm H$m¶ dmQ>Vo Ho$di

R>amd g§‘V H$ê$Z ñdmV§Í¶ {‘iob? ‘mPm ˶mda {dídmg Zmhr. OZOmJ¥Vr àW‘ H$amdr bmJob. àW‘ ˶m§Zm nmoQ>^a AÞ {‘iy

Xo. ‘J ñdmV§Í¶mMm ‘mJ© Vo ñdV… {Z‘m©U H$aVrb.''

ñdm‘rOtMr EH$m§V{à¶Vm nwÝhm C’$miyZ Ambr. Vo Aë‘moè¶mÀ¶m npíM‘og H$mhr ‘¡bmda Agboë¶m í¶m XodrÀ¶m Q>oH$S>rda

{ZKyZ Jobo. VoWo VrZ {Xdg am{hbo. VoWo ܶmZmdñWoV Kmbdbo. naVë¶mda ˶m§Zm Zdm emoY bmJbm. Vo åhUmbo, ""AmOhr ‘r

nydu n[ad«mOH$ g§Ý¶memgmaIm amZmdZmV EH$m§VmV amhÿ eH$Vmo.'' 11 OyZ 1898 ¶m Amë‘moè¶mhÿZ {ZKʶmnydu à~wÕ ^maVÀ¶m

g§nmXH$m§À¶m {ZYZm‘wio Vo B§p1⁄2be ‘m{gH$ Amë‘moè¶mVyZ à{gÕ H$aʶmMo R>abo. ˶mMr O~m~Xmar ñdm‘r ñdénmZ§Xm§da gmondbr.

˶mZ§Va ‘mM© 1899 ‘ܶo Amë‘moè¶mnmgyZ nÞmg ‘¡bmdaaÀ¶m ‘m¶mdVr Aml‘mV Vo Jobo.

˶mZ§Va ñdm‘rOr amdiqnS>r ¶oWo d VoWyZ Q>m§1⁄2¶mZo ‘ar ¶oWo nmohmoMbo.VrZ {Xdg {dlm§Vr KoD$Z Pob‘ Imoè¶mVbo {ZgJ©gm¢X¶©

ݶmhmiV ~mam‘w„m ¶oWo nmohmoMbo. ¶oWo VrZ hm¡g~moQ>r ^mS>çmZo KoD$Z ZXrVyZ lrZJaH$S>o {ZKmbo. 25 OyZ amoOr gmao lrZJabm

nmohmoMbo. EH$ AmR>dS>m^a ˶m§Mm AmZ§Xr, {dZmoXr ñd^md àJQ> Pmbm. nU nwÝhm Vo J§^ra {Z EH$m§V{ච~Zbo.

4 Owb¡ VmarIOdi Ambr. Vmo A‘o[aH$Z ñdmV§Í¶{XZ. A‘o[aH$Z {eî¶m§Zm AmZ§XrV d AmíM¶©M{H$V H$aʶmgmR>r ñdm‘rOr

d {Zdo{XVm ¶m§Zr Oæ¶V V¶mar Ho$br. Zm¡Ho$À¶m ‘ܶ^mJr A‘o[aH$Z ÜdO ’$S>H$mdbm. gH$miÀ¶m ݶmhmarbm ˶m Zm¡Ho$da

Amboë¶m A‘o[aH$Z {eî¶m Iyn AmZ§{XV Pmë¶m. ñdm‘rOr§Zr To the Fouth day of July hr ñdV… {b{hbobr B§J«Or

H${dVm gmè¶m§Zm dmMyZ XmIdbr. (hr H${dVm {b{hë¶mda ~amo~a Mma dfmªZr ñdm‘rOtZr BhbmoH$sMr ¶mÌm g§ndbr. hr AW©nyU©

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 106 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 107

H${dVm åhUOo ^mdr KQ>ZoMr AmJmdy gyMZm Va ZìhVr?)

A‘aZmWÀ¶m ¶mÌoda6 Owb¡ amoOr lr‘Vr ~wb Am{U ‘°H${bAm°S> XmoKr lrZJahÿZ Jwb‘J©bm H$mhr H$m‘mgmR>r Joë¶m Mma {XdgmZ§Va naVë¶m

Va ñdm‘rOr Jm¶~. emoYmZ§Va H$ibo H$s, Vo gmoZ‘mJ©À¶m añ˶mZo A‘aZmWbm ¶mÌobm OmV AmhoV. ~’©$ H$S>H$ CÝhm‘wio

{dVië¶mZo gmoZ‘mJ©H$Sy>Z OmUmam ~mb>Mm ‘mJ© ~§X Pmbm hmoVm. ˶m‘wio 15 Owb¡bm ñdm‘rOr nwÝhm lrZJabm Ambo. 18

VmaIobm Vo Bñbm‘m~mXbm Jobo, VoWo àmMrZ ‘§{Xao d Ad§VrnwaMo Adeof nmhÿZ AÀN>m~bH$S>o à¶mU Ho$bo. ¶m H$mimV Pob‘À¶m

H$mR>mZo ñdm‘rOr gH$mir {eî¶mgmo~V {’$aV. ˶mdoir qhXÿ, Bñbm‘, {1⁄4íMZ Y‘m©{df¶r MMm© H$arV. EH$ {Xdg A‘aZmWbm

OmʶmMm g§H$ën Ho$bm {Z ^{JZr {Zdo{XVm§Zm ¶oʶmMr nadmZJr {Xbr. V§~y {dH$V KoD$Z ñdm‘rOr ¶mÌobm {ZKmbo.

nhobJmd, n§MVaUrV ˶m§Mm ‘w¸$m‘ nS>bm. ‘§Jidmar 2 Am°JñQ> amoOr amÌr XmoZ dmOʶmÀ¶m gw‘mamg ¶mÌoMm àma§^

Pmbm. ~’$m©À¶m nmʶmV ñZmZ H$ê$Z gdmªJmbm ^ñ‘ ’$mgyZ ZmJm g§Ý¶mem~amo~a ñdm‘rOtZr ^ì¶, n{dÌ Jw§’o$V àdoe Ho$bm.

^º$s^mdmZo bmoQ>m§JU KmbyZ XmoÝhr hmVmZo ~’$m©Ur {ed~m~mbm ñne© Ho$bm. WmoS>m doi ܶmZmbm ~gbo. ̂ {JZr {Zdo{XVmhr hmo˶m.

Jwho~mhoa Amë¶mda nm§T>ar ew^« H$~wVao CS>VmZm nmhÿZ ñdm‘rOtZr ñdV…bm ^m1⁄2¶dmZ ‘mZbo. (hr H$~wVamMr OmoS>r åhUOo F$fr

‘mZbo OmVmV.) Aܶm© VmgmZo ZXrÀ¶m H$mR>r {ebmI§S>mda ~gyZ EH$m ào‘i ZmJm g§Ý¶mem~amo~a ݶmhmar H$aVmZm ~mbH$mà‘mUo

AmZ§XmV ¶oD$Z Vo gm§Jy bmJbo, ""‘bm AmO gmjmV {edmMo Xe©Z Pmbo. A‘aZmWm§Zr ‘bm BÀN>m ‘¥Ë¶yMm da àXmZ Ho$bm Amho.

˶m§À¶m S>mì¶m S>moù¶mV ñdV… CVabo hmoVo. nwT>o S>m°³Q>am§Zr Vnmgë¶mda gm§{JVbo H$s, ˶m§À¶m öX¶mMm AmH$ma dmT>bm Amho.

öX¶{dH$mamMm PQ>H$mM Ambm AgVm. WmoS>³¶mV dmMbo. lrZJabm nmíMm˶ {eî¶ dmQ> nmhmV hmoVo. 8 Am°JñQ> Vo 30 Am°JñQ>

gmao OU lrZJabmM am{ho. ~hþVm§e H$mi Vo EH$m§VmV KmbdrV nU Ooìhm ^maVmÀ¶m nwZéËWmZm{df¶r MMm© H$arV ˶mdoir

H$mpí‘a Xa~maMo A{YH$marhr MM}V ^mJ KoV.

H$mí‘ra‘ܶo EH$ g§ñH¥$V H$m°boO d ‘R> ñWmnʶmgmR>r H$mí‘raÀ¶m ‘hmamOm§Zr ñdm‘rOtZm Amdí¶H$VoZwgma ^y‘r àXmZ

H$aʶmMo dMZ {Xbo hmoVo. Pob‘ ZXrH$mR>Mo EH$ ñWmZ ñdm‘rOtZr ng§Vhr Ho$bo hmoVo. nU ˶mdoiMo ao{gS>|Q> A°S>b~Q>© ¶m§Zr

˶mbm {damoY Ho$bm. ‘mÌ 20 gßQ>|~a amoOr A‘o[aHo$À¶m H$m¡pÝgb OZab ¶m§À¶m {Z‘§ÌUmdê$Z ñdm‘rOr S>b gamodamda Jobo.

VoWo XmoZ {Xdg amhÿZ naV lrZJabm Ambo.

30 gßQ>|~abm Vo jra^dmZr ‘§{Xambm {ZKyZ Jobo. lrZJahÿZ H$mhr A§Vamda ho C§MC§M {MZma d¥jm§Zr doT>bobo aå¶

{R>H$mU Amho. VoWo n{dÌ {ZP©ahr Amho. VoWo ñdm‘rOr XaamoO XþYmMr Ira d ~Xm‘ ‘odm {ZR>mB©Mm Z¡doÚ Xodrbm An©U

H$arV. Hw$‘mar nwOmhr H$arV. EH$ {Xdg ܶmZmbm ~gVmZm g‘moaMo ^3⁄4 ‘§{Xa nmhÿZ ˶m§À¶m ‘ZmV Ambo. ‘wgb‘mZmZr ho

‘§{Xa CÕdñV Ho$bo. ˶mdoir ‘r AgVmo Va ‘r Agm {dÜd§g hmoD$ {Xbm ZgVm. EH$mEH$s ˶m§À¶m em§V, Zrad ‘ZmV {dMma

C‘Jbm. Oa XodrMrM BÀN>m AgVr Va ¶oWo gmV‘Obr gmoݶmMo ‘§{Xa C^m am{hbo AgVo {Z ‘r {VMo g§ajU H$aUma H$s, Vr

‘mPo g§ajU H$aUma? ¶mZ§Va ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmVyZ "‘r' nUmMm Ah§H$ma JiyZ nS>bm. ‘r ¶§Ì Vr ¶§Ìm‘mJMr àoaUm! nwÝhm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 106 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 107

ñdm‘rOr lrZJabm naVbo.

ñdm‘rOr d gmaoOU 13 Am°³Q>mo~abm bmhmoabm nmohmoMbo. nmíMm˶ {e§S>itZm BVa H$mhr àojUr¶ ñWio nmhm¶Mr

hmoVr åhUyZ ñdm‘rOr Amnbo {eî¶ gXmZ§XZm KoD$Z 18 Am°³Q>mo~a amoOr ~obya (H$mobH$˶mbm)nmohmoMbo. ‘R>mV AZno{jV

ñdm‘rOtÀ¶m AmJ‘ZmZo AmZ§X d CËgmhmMo dmVmdaU {Z‘m©U Pmbo. ‘mÌ ñdm‘rOtMr Vã¶oV H$miOr H$aʶmgmR>r ~Zbr

hmoVr. gwà{gÕ S>m°³Q>a Ama. Eb. XÎm d BVa XmoKm VÁk S>m°³Q>am§Zr àH¥$Vr VnmgyZ A{Ve¶ H$miOr Koʶmg gm§{JVbo.

Am¡fYmonMmamgmR>r ñdm‘rOtZm ‘R>mVyZ H$mobH$˶mVrb ~mJ~mOma {Zdmgr ~bam‘ ~m~y§À¶m Kar AmUbo. ‘Yw‘oh, Cƒ

Vmn ¶m‘wio A‘aZmW ¶mÌoVrb W§S>r‘wio S>mì¶m S>moù¶mVrb EH$ gyú‘ aº$dm{hZr ’w$Q>br Agmdr. hiyhiy ñdm‘rOtMr àH¥$Vr

gwYmabr. Vo ‘YwZ‘YyZ ‘R>mV OmV d VoWo Y‘m}nXoe H$arV. {d{dY {df¶mda MMm© H$aV. Vê$U ~«÷Mmè¶m§Zm ‘mJ©X{e©V

H$arV. ^{JZr {Zdo{XVmhr H$mobH$˶mbm naVë¶m. EH$ ~m{bH$m {dÚmb¶ ˶m§Zr gwé Ho$bo. 12 Zmoìh|~a amoOr gmaXm‘¶r ‘m

Zr ˶m {dÚmb¶mbm ^oQ> {Xbr. 12 {S>g|~abm Vo d¡ÚZmWbm Jobo. 14 OmZodmar 1899 amoOr ñdm‘rOtZr CX²~moYZ ZmdmMr

n{ÌH$m gwê$ Ho$br. {ÌJwUmVrVmZ§XmZr ˶m H$m‘mMr O~m~Xmar pñdH$mabr. ñdV… ñdm‘rOtZr g§nmXH$s¶ {b{hbo. am‘H¥$îU

{‘eZ gXñ¶m§Zm ˶mbm {b{hʶmg d n{ÌHo$Mm àgma H$aʶmg ñdm‘rOr ñdV… gm§JV.

Amnbo H$mhr {eî¶ {daOmZ§X, àH$memZ§X ¶m§Zm nyd© ~§Jmb‘ܶo T>m³¶mH$S>o àMmamgmR>r nmR>dbo Va 7 ’o$~«wdmarbm

Vwé¶mZ§X Am{U gmaXmZ§Xm§Zm JwOamW àm§VmV nmR>dbo. AmVm ~obwa ‘R>mV ñdm‘rOr AmhoV åhQ>ë¶mda AZoH$ gw{e{jV VéU d

‘hm{dÚmb¶mVrb {dÚmWu ˶m§Zm ^oQ>ʶmgmR>r ‘R>mV ¶oD$ bmJbo. Vo ˶m§Zm gm§JV Y‘m©Mm A{YH$ma Ho$di ~«m÷Um§Zm Amho,

hr doS>Ji g‘OyV H$mTy>Z Q>mH$m Vwåhm gmè¶m§MmM Y‘m©da g‘mZ A{YH$ma Amho. ~«m÷Um§nmgyZ Mm§S>mimn¶ªV gdmªZm gm§Jm

Vwåhr Iè¶m AWm©Zo ~«÷ñdén gd©gm‘϶©dmZ AmhmV. gai gmo߶m ^mfoV ˶m§Zm eoVH$r, CÚmoJY§Xo dJ¡ao J¥hñWOrdZmbm

A˶mdí¶H$ ~m~tMo {ejU Úm. Zmhr Va {Y¸$ma Agmo Vw‘À¶m {ejU KoʶmMm. ‘R>mV ZmJ‘hme¶ ñdm‘rOtZm ^oQ>m¶bm

Ambo. am‘H¥$îUm§Mo Vo A§Va§J {eî¶. ZmQ>çg‘«mQ> {Jare~m~y EH$Xm {ddoH$mZ§X d ZmJ‘hme¶mMr VwbZm H$aVmZm åhUmbo,

‘hm‘m¶obm ñdm‘rOtZm OgOer ~m§Yy OmVo VgVgo ñdm‘rOrhr BVHo$ ‘moR>o‘moR>o hmoV OmV H$s ‘hm‘m¶oMm Xmoa H$mhr Ho$ë¶m nwam

nS>V Zmhr Am{U ZmJ‘hme¶ BVHo$ bhmZ hmoD$ OmVmV H$s {VÀ¶m à˶oH$ ’$mgmVyZ Vo AmnU MQ>H$Z {ZgQy>ZM OmVmV.

EH${Zð> {hVdmXrMo g§nmXH$ JUoe XoD$gH$a ñdm‘rOtÀ¶m Xe©ZmgmR>r ‘R>mV Ambo. gmaXmZ§X A‘o[aHo$VyZ ‘R>mV naVbo.

A‘oXmZ§X A‘o[aHo$V H$m¶© H$arV hmoVo. 16 {S>go§~abm Xþgè¶m§Xm B§1⁄2b§S>, A‘o[aHo$bm OmʶmMr BÀN>m ñdm‘rOtZr àJQ> Ho$br.

g‘wÐàdmg CÝhmù¶mV Ho$ë¶mZo àH¥$Vr gwYmaob Ago ˶m§Zm dmQy> bmJbo. nU ¶m Zm ˶m H$maUmZo 20 OyZ hr VmarI {ZpíMV

H$aʶmV Ambr Am{U ^{JZr {Zdo{XVm ¶m§Zrhr ˶m§À¶mgmo~V Om¶Mo R>abo.

1899 À¶m CÝhmù¶mV ñdm‘rOtMr Vã¶oVV Iam~ Pmbr. S>m°³Q>aZr ˶m§Zm Omhra ì¶m»¶mZo XoʶmnmgyZ namd¥Îm

H$aʶmMm à¶ËZ H$obm. VarnU ñdm‘rOr Amnë¶m ^º$m§Zm, {eî¶m§Zm {eH$dʶmV JH©$ hmoVo. {Xdg{Xdg^a ^oQ>rgmR>r bmoH$

¶oV. gm¶§H$mir ~Oam (bajra)À¶m Q>nmda ~gV. ~Oam åhUOo N>moQ>r hmD$g~moQ> Vr ˶m§À¶mgmR>r H$mhr O‘rZXma ^º$m§Zr

J§JoÀ¶m nmÌmV R>odbobr hmoVr. VoWo Vo JmT> ܶmZm‘ܶo {Z‘3⁄4 hmoV. gm¶§H$mir gy¶m©ñVmdoir Vo {dMma‘3⁄4 ~gbobo {XgV.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 108 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 109

a{ddmaÀ¶m am‘H¥$îU {‘eZÀ¶m gmám{hH$ ~¡R>H$sV VoM gmè¶m§Mo H|$Ðq~Xÿ ~Zbobo AgV. ˶m§Zr 26 ’o$~«wdmarMo {X ¶§J B§{S>¶m

‘wìh‘|Q>Mo ^mfU 22 E{àbMo {X ßboJ A±S> {X S>çwQ>rO Am°’$ {X ñQw>S>§Q>g² ¶m ^mfUmbm Vo CnpñWV am{hbo. ¶m{edm¶

H$mobH$˶mVrb lr‘§V dJm©Zo ˶m§À¶m gÝ‘mZmW© Am¶mo{OV Ho$boë¶m amÌrÀ¶m AZoH$ ^moOZmbmhr ˶m§Zr hOoar bmdbr.

ñdm‘rOtMm A‘o[aHo$Vrb {eî¶m A^¶mZ§X ’o$~«wdmar 1899 ‘ܶo ^mamVmVë¶m Amë¶m. ñdm‘rOtÀ¶m gyMZodê$Z ˶mZr ‘Ðmg

d H$mobH$Îmm ¶oWo ì¶m»¶mZo {Xbr. 17 ‘mM©bm am‘H¥$îU na‘h§g O¶§Vr gmohù¶mbm Vr CnpñWV am{hbr. ~obya ‘R>mV àW‘M

hm g‘ma§^ Am¶mo{OV Ho$bm hmoVm. ¶m A‘o[aH$Z {eî¶oMo H$mobH$Îmm, ‘Ðmg ¶oWo CËgmhmZo ñdmJV H$aʶmV Ambo. CÎmamX-

mIb ^mfUmV {VZo gm§{JVbo, ""H$s ‘r {eH$mJmoÀ¶m bmoH$m§À¶m {Z gd©gm‘mݶ A‘o[aH$Z ZmJ[aH$m§À¶mdVrZo Vw‘À¶mgmR>r

ew^oÀN>m KoD$Z Ambmo Amho. H$mbMH«$ AmVm nyU©nUo {’$abo Amho.'' ¶m H$mimV ñdm‘rOtZm ZgmZgmVyZ doXZm (Neuralgic

pain)OmUdV hmoVr. {deofV… S>mì¶m ~mOybm OmñV OmUdo. A‘aZmW ¶mÌohÿhZ Amë¶mnmgyZ Ìmg dmT>bm hmoVm. ˶m§Mo S>m°.

‘h|ÐZmW H$dramO ¶m§Zr g„m {Xbm H$s, Vwåhr g‘wÐàdmg H$amdm åhUOo ñdÀN> hdo‘wio Amam‘ nS>ob. VWm{n ñdm‘r Vwar¶mZ§X

Am{U gmaXmZ§X H${R>¶mda (Kathiawar) ¶oWyZ naV ¶oUo JaOoMo hmoVo. gXmZ§XmH$S>o ˶m§Zm ‘R>mMm ^ma gmondm¶Mm hmoVm Va

Vwar¶mZ§Xm§Zm ~amo~a ݶm¶Mo hmoVo. 3 ‘o bm Vo XmoKo naV Ambo. ˶mZ§Va S. S. Golconda ~moQ>rMr VrZ {VH$sQ>o Ama{jV

H$aʶmV Ambr.

g§KmMo ~moY{MÝh

am‘H¥$îU g§KmÀ¶m {e³³¶mgmR>r EH$ ~moY{MÝh V¶ma Ho$bo hmoVo. ˶mV EH$ gamoda AgyZ ˶mVrb C‘bboë¶m H$‘imda

EH$ h§g ~gbobm Amho Am{U Vo gJio EH$m gmnmZo doT>bobo XmIdbobo Amho. ñdm‘rOtZr ˶mMm AW© g‘OmdyZ gm§{JVbm H$s,

{MÌmVrb bmQ>m Cgibobo nmUr H$‘m©Mo gyMH$ Amho. H$‘i ^º$sMo ÚmoVH$ Amho d CJdVm gy¶© kmZmMm {ZXe©H$ Amho. ¶m

gmè¶m^modVr doQ>moio KmVbobm gmn hm ¶moJ Am{U OmJ¥V Hw§$S>{bZr eº$s ¶m§Mo ÚmoVH$ Amho. {MÌmVrb h§gmMm AW© Amho na‘mË‘m.

åhUyZ H$‘©, ^º$s, kmZ d ¶moJ ¶m§Mo ‘rbZ Pmë¶mZoM na‘mËå¶mMo Xe©Z bm^Vo.

ñdm‘rOtZr ‘§{Xa d ‘R>mMm Amnë¶m H$ënZoZwgma ZH$mem ñdm‘r {dkmZmZ§XmZm H$mT>m¶bm gm§{JVbm hmoVm. ˶m{df¶rMr

H$ënZm ñdm‘rOtZr ñnï> Ho$br. ^mdr ‘R> d ‘§{Xa {Z‘m©U H$aVmZm ˶mV nm¡dm©Ë¶ Am{U nmpíM‘m˶ H$boV Oo Oo åhUyZ CËH¥$ï>

Amho ˶mMm g‘mdoe H$aʶmM ‘mPm ‘ZmoX¶ Amho. gJir n¥Ïdr nmbWr KmbyZ B‘maV emómÀ¶m Á¶m gmè¶m H$ënZm ‘r Jmoim

H$ê$Z AmUë¶m AmhoV, ˶m gmè¶m ho ‘§{Xa {Z‘m©U H$aVmZm H$m‘r AmUʶmMm ‘r à¶ËZ H$arZ. ImoXH$m‘ Ho$boë¶m AZoH$

Im§~mda EH$ àM§S> g^m‘§S>n d àmW©ZmJ¥h C^maʶmV ¶oB©b. ˶mÀ¶m q^Vrda C‘bbobr eoH$S>mo H$‘io {M{ÌV H$aʶmV ¶oVrb.

Vo àmW©ZmJ¥h EdT>o ‘moR>o Agob H$s, ˶mV EH$mM doir EH$Ì ~gyZ hOma bmoH$ On-ܶmZ H$ê$ eH$Vrb. ho am‘H¥$îU ‘§{Xa d

àmW©ZmJ¥h hr EH$‘oH$m§Zm OmoSy>Z Aem [aVrZo ~m§YʶmV ¶oVrb H$s, XþéZ nm{hbr AgVm ~amo~a ›H$mamMr AmH¥$Vr {Xgob. ‘§{XamV

EH$m amOh§gmda am‘H¥$îUm§Mr ‘yVu amhrb. EH$ qgh d EH$ ~H$am ào‘mZo EH$‘oH$m§Mo A§J MmQ>VmhoV, Aer {MÌo Xmamda XmoÝhr

~mOybm amhVrb. AW© hm H$s ‘hmeº$s d ‘hmZ‘«Vm XmoÝhr EH$Ì {Zdmg H$aVmhoV. ‘ZmV Aem ZmZm H$ënZm AmhoV. OJbmo

-dmMbmo Va ˶m gmè¶m à˶jmV CVadʶmMm à¶ËZ H$arZ.''

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 108 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 109

lr‘Vr ~wbZm nÌ

29 {S>g|~a 1898 amoOr ñdm‘rOr ~¡OZmW XodKa ¶m 21 Á¶mo{V{bªJmn¡H$s EH$ à{gÕ joÌ {h‘mb¶mÀ¶m nm¶Ï¶mer Amho.

VoWo hmoVo. VoWyZ ˶m§Zr lr‘Vr ~wbZm nÌ {b{hbo H$s, "Vw‘À¶m~amo~a A‘o[aHo$bm naVʶmg ‘mPr àH¥$Vr gmW XoV Zmhr, ho Vwåhr

OmUVmM. na§Vy VarnU nmíMm˶ {e§S>itZm dmQ>V hmoVo. eodQ>À¶m jUr H$mhrVar M‘ËH$ma KS>ob. ñdm‘rOr CÎm‘ ~ZVrb

Am{U Vo ¶wamon-A‘o[aHo$bm ¶oVrb.

lr‘Vr gopìh¶a ¶m§Zr Amë‘moè¶mhÿZ Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S> ¶m§Zm Zddfm©À¶m àma§^r {b{hbo H$s, ""AOyZ doi Jobr Zmhr.

eodQ>À¶m jUrhr ñdm‘rOr Amnbm {dMma ~XbVrb Am{U Vo àdmgmbm {ZKVrb. ¶m~Ôb ‘bm ‘wirM AmíM¶© dmQ>Uma Zmhr.

H$Xm{MV Vo Vw‘À¶m~amo~a ~moQ>rZo ¶oVrb gwÕm.''

na§Vw Vo OmD$ eH$bo ZmhrV, ~¡OZmW gmoSy> eH$bo ZmhrV. Am{U lr‘Vr ~wb Am{U Hw$. ‘°H${bAm°S> ñdm‘rOtÀ¶m{edm¶

~moQ>rda àdmgmgmR>r MT>ë¶m. ¶mZ§Va ‘{hZm^a ñdm‘rOtMr àH¥$Vr ’$magr gwYmabobr ZìhVr. 26 OmZodmar 1899 amoOr ˶m§Zr

~obya ‘R>mVyZ {gñQ>a {1⁄4ñVmB©Z ¶m A‘o[aH$Z {eî¶obm {b{hbo H$s, Vw‘À¶m gw§Xa nÌmbm CÎma nmR>dm¶bm ‘bm Cera Pmbm.

˶m~Ôb ‘m’$s ‘mJVmo. dmñV{dH$ ‘r ‘¥Ë¶yÀ¶m XmT>oV hmoVmo. OwZm ‘Yw‘oh AmVm Jm¶~ Pmbm Amho Am{U ˶mMr OmJm S>m°³Q>am§À¶m

‘Vo AñWå¶mZo KoVbr Amho. H$mhr åhUVmV Dispepsia owing to nervous prostration hm H$miOr H$aʶmgmaIm

AmOma Amho. ˶m‘wio ídmg H$m|S>ë¶mgmaIo, JwX‘aʶmgmaIo g§doXZ hmoVo. ‘bm H$mobH$˶mV dmQ>Vo. ‘r H$‘r H°$barOÀ¶m n϶mda

Amho. ‘mM©n¶ªV ‘bm ~ao dmQ>bo H$s ‘r ¶wamonbm ¶oʶmgmR>r {ZKoZ.''

Hw$. ‘°H${bAm°S> ¶m Iyn AmemdmXr hmo˶m. ˶m§Zr Ëd[aV ñdm‘rOtZm ˶m§À¶m àdmg ^mS>çmgmR>r n¡go nmR>dbo. Vwåhr BH$S>o

Ëd[aV {ZKm, Ago H$idbo. Xaå¶mZ, ^{JZr {Zdo{XVmZr ñdm‘rOtMr ‘ZYaUr Ho$br hmoVr H$s, g‘wÐàdmgm‘wio ˶m§Zm ~ao dmQ>ob.

Vwåhr {ZKm¶bmM hdo. ˶m H$mimV ßboJÀ¶m gmWrÀ¶m CÐoH$m‘wio Peninsular and Oriental Stemship Line (P&O) hr ~moQ> H§$nZr ^maVr¶m§Zm àdoe XoV ZìhVr. ˶m‘wio Golconda JmobH$m|S>m ¶m H§$nZrMr 20 OyZMr VrZ {VH$sQ>o

H$mT>br. gmaXmZ§Xm§Zr 18 ‘obm Hw$. ‘°H${bAm°S>Zm H$idbo The prophet's passge has been engaged. They sail the 20 th june per ss Golconda of the B.I.S.N.

ñdm‘rOtMo nmíMm˶ ^º$ ˶m§Zm H$Yr prophet àmo’o$Q> Va H$Yr King amOm ZmdmZo g§~moYV ˶m§Mm C„oI H$arV.

‘mUyg KS>dUo ho ñdm‘rOtMo ܶo¶ ~ZyZ Jobo. Vo Ho$di g§Ý¶memZmM bmJy ZìhVo, ^maVr¶m§gmR>rM ZìhVo Va gd©M

{R>H$mUÀ¶m ór-nwéfm§gmR>r hmoVo. ñdm‘rOtMm g§Xoe gd©Ì ngadUo ho AmVm {‘eZ {O{dV H$m¶© ~Zbo hmoVo.

lr gmaXmXodrZr ¶wamon-A‘o[aHo$bm {ZKmboë¶m nwÌm§Zm H$mobH$˶mÀ¶m Kar ^moOZmgmR>r {Z‘§ÌU {Xbo. ‘R>mVrb gd©M

g§Ý¶memZm {Z‘§ÌU hmoVo. ñdm‘rOtÀ¶m n{hë¶m àdmgmà‘mUo ¶m Xþgè¶m àdmgmbmhr ˶m§Zr ew^m{edm©X {Xbo. OmZodmar

‘{hݶmVLV ñdm‘rOr AmOmar hmoVo. Voìhm ˶m§Zr ^{JZr {Zdo{XVm§Zm gm§{JVbo H$s, AOyZ Za|Ðbm Iyn H$m‘ npíM‘oH$S>o H$am¶Mo

Amho. ¶mgmaIs AmídmgH$ ^{dî¶dmUr d ‘m¶oMr Img Xþgar Jmoï> ZìhVm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 110 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 111

˶m{Xder Xþnmar 3 dmOVm qàgoßg KmQ> ¶m J§JoÀ¶m KmQ>mda nmohMm¶Mo hmoVo. nmM dmOon¶ªV OhmOmZo Zm§Ja Q>mH$bm ZìhVm

nU VoWo bdH$a nmohMUo JaOoMo hmoVo. ~§Xamda ßboJ{df¶r H$S>H$ MmMUr Pmë¶mdaM OhmOmda MTy> {Xbo OmUma hmoVo.

ñdmrOtZr g§Ý¶memMr dóo ~Xbbr {Z Amgm‘ {gëH$Mm bm§~ H$moQ> n[aYmZ Ho$bm. nm¶O‘m Am{U nm¶mV Ho${~Z‘Ybo ~yQ>

KmVbo hmoVo. Iao Va ñdm‘rOr nyU© {ZamoJr {XgV ZìhVo. ~§Xamda ‘R>mVrb g§Ý¶mer, am‘H¥$îUm§Mo ̂ º$, ñdm‘rOtMo ZmVodmB©H$, {‘Ì

Ago nÞmg-gmR> bmoH$ O‘bo hmoVo. AZoH$m§Zr {‘R>mB©, ̂ oQ>r {Z hma AmUbo hmoVo. ˶m§À¶m Jù¶mV BVHo$ ’w$bm§Mo hma Pmbo H$s ˶m§Zr

Vo B§p1⁄2be ^º$m§Zm {Xbo. nmM dmOʶmÀ¶m gw‘mamg JmobH$m|S>m ~moQ>rVyZ Zmd Ambr. ñdm‘rOr ˶mV ~gbo {Z {H$Zmè¶mdaÀ¶m

gmè¶m§Mm {Zamon KoVbm. gmè¶m§Mo ZoÌ Aly§Zr ^ê$Z Jobo. ñdm‘rOtZm gmè¶m§Zr dmHy$Z Z‘ñH$ma Ho$bm. Amnbo ‘ñVH$ O{‘Zrbm

Q>oHy$Z Z‘ñH$ma H$aUmao ^º$ nmhÿZ B§p1⁄2be Amnbo é‘mb ’$S>H$mdV hmoVo. Zmd OhmOmOdi nmohMbr. OUy Xe‘r{Xder XodrMr

à{V‘m g‘wÐmV {dg{O©V H$aVmV Vgo Ñî¶ hmoVo.

JmobH$m|S>m OhmO (hþJir) J§JoÀ¶m nmÌmVyZ hiyhiy g‘wÐmV àdoe H$ê$ bmJbo. ^aVrÀ¶mdoir Am{U {XdgmM OhmO ¶m

^mJmVyZ H$ámZ gwIê$n ZoD$ eH$V hmoVm. ˶m‘wio J§JoÀ¶m nmÌmVyZ ~mhoa nS>m¶bmM XmoZ {Xdg bmJbo. CX²~moYZ ‘m{gH$mgmR>r

ñdm‘rOtZr àXrK© nÌo {b{hbr. Vr åhUOo ˶m§À¶m àdmgmMr S>m¶arM hmoVr. CX²~moYZ ~§Jmbr ^mfoVyZ am‘H¥$îU {‘eZgmR>r

àH$m{eV hmoUmao {Z¶VH$m{bH$ hmoVo. dmMH$m§Zm gmo߶m ^mfoV Vo g‘Omdo åhUyZ hb³¶m ’w$b³¶m, {dZmoXmMr noaUr Ho$boë¶m

~§Jmbr ^mfoV ñdm‘rOtZr hr àXrK© nÌo {b{hbr AmhoV. ¶m {b{hʶmÀ¶m ^mfme¡br~Ôb ~§Jmbr ^mfm{^‘mZr Q>rH$m H$ê$ bmJbo.

nU aqdÐZmW Q>mJmoam§Zr åhQ>bo H$s, "Go at once and read this book of Vievekanad. à˶j ~§Jmbr ~mobr^mfm

åhUyZ {H$Vr gm‘϶©erb Amho ¶mMo Xe©Z hmoVo. AmO emim H$m°boO‘ܶo ñdm‘rOtÀ¶m {bImUmVrb H$mhr CVmao nmR>çnwñVH$mV

g‘m{dï> Pmbobo AmhoV. JmobH$m|S>m ~moQ>rVyZ {XgUmam ~§JmbMm {H$µZmam {Z ˶mMo ñdm‘rOrZr Ho$bobo dU©Z ~§Jmbr gm{h˶mVrb

AOam‘a R>odm Amho.

~o Am°’$ ~§JmbMo ñdm‘rOr§Zr Ho$bobo gm{hp˶H$ dU©Zmdê$Z ñdm‘rOtMr {ZgJ© gm¢X¶m©Zw^y{V {H$Vr Cƒ XOm©Mr hmoVr ho

OmUdVo. 1897 gmbr Ooìhm Vo àW‘ ^maVmV naVbo. ˶mdoiMo ˶m§Zr Ho$bobo dU©Z ˶m§À¶mVrb Cƒ XOm©À¶m gm{hp˶H$mMo,

{ZgJ©ào‘rMo Xe©Z KS>dVo.

""à˶oH$mbm Amnbr ñdV…Mr ‘mUgo ’$ma gw§Xa dmQ>VmV. Vgo gm¢X¶© ˶mbm BVam§‘ܶo AmT>iV Zmhr. Amnbo ~{hU^mD$,

‘wbo-‘wbr ZH$Q>r-MnQ>r Agbr Var Amnë¶mbm gw§Xa dmQ>VmV. ñdJm©Vrb J§Yd©gwÕm Amnë¶mbm VodT>o gw§Xa dmQ>Uma ZmhrV.

˶mVyZ g‘Om Ago KS>bo H$s, ñdJm©V ’o$ar ‘mê$Z Amë¶mda Vwåhmbm AmT>ibo H$s, VoWrb J§Ydm©nojm Amnbr ‘mUgo IamoIaM

A{YH$ gw§Xa AmhoV Va ‘J Vw‘À¶m AmZ§Xmbm nmamdma CaV Zmhr.

hOmamo ZÚm§À¶m ‘mim YmaU H$aUmè¶m Amnë¶m eñ¶em‘bm‘ ~§J^y‘rMo EH$ {d{eï> gm¢X¶© Amho. Vgo gm¢X¶© WmoS>ogo ‘b~ma

Am{U H$mí‘ra ¶oWo nmhmd¶mg {‘iVo. nmʶmV XoIrb H$m¶ gm¢X¶© Zmhr? ‘wgiYma dfm© hmoVo Amho, gJirH$S>o nmUrM nmUr

Pmbo Amho. ZmaimMr Am{U IOwarMr Ag§»¶ PmS>o WmoS>m ‘mWm PwH$dyZ ˶m H$mogi˶m Ymam PobV AmhoV. ~oS>H$m§Mr S>amd S>amd

gd©Ì AI§S> Mmby Amho. Aem Ñí¶mV H$m¶ gm¢X¶© Zmhr.?

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 110 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 111

Amnë¶m J§JoÀ¶m {H$Zmè¶mMo gm¢X¶© H$im¶bm Vwåhmbm naXoemVyZM S>m¶‘§S> hm~©a‘ܶo J§JoV àdoe H$am¶bm hdm. Vo {Zio

{Zio AmH$me. ˶mV O‘m Pmbobo H$mio^moa T>J, ˶mImbr gmoZoar H$S>m Agbobo ew^« ‘oK Am{U ˶mImbr ‘mZm S>mobdUmar

Zmai d IOwamMr PmS>o. OUy Vr Mm¡è¶m T>mirV AmhoV. ˶mÀ¶m Imbr ngaboë¶m JX©, {’$³¶m, {ndiga, H$minQ> Aem {d{dY

N>Q>m§À¶m {haì¶m am¶m, Am§~o, {bMr, Om§^io, ’$Ug ¶m PmS>m§Mr JXu. ¶m PmS>m§Mr nmZo BVH$s XmQ> H$s, ~w§Yo, ’$m§Úm dJ¡ao

H$mhr EH$ {XgV Zmhr. OdiM C^r Agbobr ~m§~y§Mr ~Zo dmè¶mda S>mobV AmhoV. Imbr Amho J§JoÀ¶m nmÌmn¶ªV nmohmoMbobr

JX© {hadi, ‘¥Xÿ Am{U VOobXma. ˶m§À¶mnwT>o ¶mdH§$X, n{e©¶m Am{U VwH©$ñWmZMo C§Mr Jm{bMohr {’$Ho$ nS>Vrb. ho {ZgJm©Mo

JmbrMo J§JoÀ¶m H$mo‘b ‘§X bmQ>m§~amo~a {H$Zmè¶mda IoiV AmhoV, Ago dmQ>Vo. AmVm Vwåhr Vw‘Mr Ñï>r AmH$memH$S>o ݶmb Va

{j{VOmnmgyZ ‘ܶ AmH$memn¶ªV EH$mM aofoV {d{dY a§Jm§À¶m N>Q>m§Zr Vmb Yabm Amho. Aem VèhoMm ZOmam Vwåhmbm AݶÌ

H$moR>ohr nmhm¶bm {‘iUma Zmhr. a§Jm§Mr Xþ{Z¶mM Aer Aà{V‘ H$s ’w$bnmIambm Á¶moVrbm H$dQ>mimdo dmQ>Vo Va ‘Y‘mem§Zm

’w$bm§À¶m qnOè¶mV ‘amdogo dmQ>Vo. ‘r Vwåhmbm gm§JVmo, Oa Vwåhmbm IamoIaM J§JoMo gm¢X¶© nmhm¶Mo Agob Va Vo AmÎmmM nhm!

öX¶mnmgyZ Vo nmhÿZ AmZ§{XV ìhm H$maU H$mhr dfm©Z§Va ho Ñí¶ ~XbV OmB©b. ^m¡{VH$dmXmMm n¶m©daUmda à^md nS>ob. H$mhr

{XdgmZ§Va Yya AmoH$Umè¶m ’°$³Q>atÀ¶m {M‘ʶm§Zr gmao dmVmdaU {~KSy>Z OmB©b.""

AmVm Xþgè¶mdoir ¶wamon A‘o[aHo$bm {ZKmbobo ñdm‘rOr d {Zdo{XVm OhmOmÀ¶m S>oH$da ~gbo AmhoV. ˶m§À¶m ZOaog‘moa

’°$³Q>atÀ¶m {M‘ʶm Yya AmoH$VmZm {XgV Zìh˶m. AmVm ˶m dmVmdaaUmV ñdm‘rOr àgÞ {MÎmmZo {d{dY {df¶mda MMm© H$arV

hmoVo {Z hr MMm© àdmgmV XaamoO OhmOmÀ¶m S>oH$da MmbUma hmoVr. ̂ {JZr {Zdo{XVm§Zr nÌmVyZ Am{U The master as I saw him Ooìhm OhmOmZo ZXrMr aofm Amobm§S>br Am{U g‘wÐmbm ñne© Ho$bm Voìhm ñdm‘rOr CX²Jmabo, ""Z‘…{edm¶!, Z‘…{edm¶,

AmܶmpË‘H$ ^y{‘nmgyZ Cn^moJmÀ¶m ^y‘rH$S>o.''

OhmO npíM‘oH$S>o Mmbbo hmoVo. AmVm Aa~r g‘wÐmH$S>o Vo {ZKmbo. ñdm‘rOtZr ¶mdoir Ho$bobo {ZgJ©dU©Z ‘yi B§J«OrVyZM

A{YH$ gw§Xa Amho. B§J«Or ^mfodaMo ˶m§Mo à^wËd XmIdVo.

""As far as the eye reaches, the deep blue waters of the sea are rising into foamy waves and

dancing rhythmically to the winds. Behind us lie the sacred waters of Ganga, whitened with the

ashes of Shiva's body, as we read in the description, 'Shiva's matted locks whitened by the foam

of the Ganga.' The water of Ganga is comparatively still. In front of us lies the parting line between

the waters. There ends the white water. Now begin the blue waters of the ocean, before, behind

and all round there is only blue blue water everywhere, breaking incessantly into waves. The sea

has blue hair his body is of a blue complexion and his garment is also blue.''

On all sides dance and roar of foam crested waves and the din of the powerful engines of our

ship, it was setting at naught the might of the sea. It was a grand conglomenration of sounds to

which I was littering, lost in wonder, as if in half waking state, when all of a sudden, drowning

all these sounds, there fell upon my ears the deep and sorrows music of commingled male and

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 112 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 113

female voices singing in chorus the national anthem.' Rule Britannia, Britannia rules the waves.

I started, I looked around and found that the ship was rolling heavily and brother Turiyanand,

holding his head with his hands was strugling against an attack of sea sickness.

22 OyZbm ñdm‘rOtMo OhmO H$mobH$˶mhÿZ {ZKmbo {Z ‘Ðmgbm nmohmoMbo. ‘Ðmg‘ܶo ñdm‘rOr ¶oV Agë¶mMr dmVm© VmaoZo

nmohmoMbr hmoVr. ˶m‘wio hOmamo bmoH$ ñdm‘rOtÀ¶m Xe©ZmgmR>r CËgwH$ ~Zbo hmoVo. nU ˶m§Zm hohr H$ibo H$s, H$moUrhr ^maVr¶

àdmembm ~§Xamda CVaʶmMr nadmZJr ZìhVr. ˶m‘wio CËgmhmMo énm§Va {ZameoV Pmbo. CËgmhr ‘§S>itZr {~«Q>re gaH$mabm

{ZdoXZ {Xbo. qhXÿ d¥ÎmnÌmZo g§nmXH$s¶ {bhÿZ ‘mJUr Ho$br H$s, H$mhr VmgmgmR>r ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zm ‘Ðmgbm CVaʶmMr Img

nadmZJr Úmdr. nU nmoQ>© hoëW Am°’$sgaZo nadmZJr ZmH$mabr, ho nmhÿZ {~«Q>rem§À¶m ^oXm^oXmÀ¶m amOZrVrMm ñdm‘rOtZr {Y¸$ma

Ho$bm. Madrasi people deprived of his darshan by a discriminated by decrce.

‘mÌ ^{JZr {Zdo{XVm§Zm ‘ZmnmgyZ AmZ§X Pmbm H$s, ñdm‘rOtMr Vã¶oV AmVmM H$moR>o gwYmaV Amho. ‘Ðmgr bmoH$m§À¶m

CËgmhmZo Oa g^m, ̂ abr AgVr Va nwÝhm ñdm‘rOr WHy$Z Jobo AgVo. Hw$. ‘°H${bAm°S>Zm Vgo {Zdo{XVm§Zr nÌmZo H$idbo. Xaå¶mZ,

A{VCËgmhr ‘Ðmgr ^º$m§H$Sy>Z nwînhma, Zmai, Am§~o, {‘R>mB©Mm T>rJ ~moQ>rda ¶oD$ bmJbm. N>moQ>çm Zmdm‘YyZ ~moQ>r^modVr bmoH$

¶oD$ bmJbo {Z ñdm‘rOr S>oH$da C^m amhÿZ ˶m§À¶m g{XÀN>m pñdH$mê$ bmJbo. ˶mZohr Vo WHy$Z Jobo.

¶m JS>~S>rVM AmbmqgJm noé‘b ¶m§Zr ‘Ðmg Vo H$mob§~mon¶ªVMo {VH$sQ> H$mT>bo {Z Vo ~moQ>rV MT>bo. ˶m§Zm ‘Ðmg‘Yë¶m

H$m‘mMm AmT>mdm ¿¶m¶Mm hmoVm {Z ~«÷dm{XZ {df¶r MMm© H$am¶Mr hmoVr. ~moQ> gwé Pmbr Am{U Y³³¶mda ~gboë¶m hOmamo

‘Ðmgr ór nwéfm§Zr ñdm‘rOtZm {Zamon {Xbm. ‘Ðmg Vo H$mob§~mo Om¶bm JmobH$m|S>m ~moQ>rbm Mma {Xdg bmJbo. Am{U AmVm g‘wÐ

Idibobm hmoVm.

AmbmqgJm am‘mZwO g§àXm¶mMm ‘Ðmgr ~«m÷U. ˶mZo ˶mÀ¶m~amo~a Vibobm ^mV, ^mObobo {Ma‘wao AmUbo hmoVo.

H$mob§~mon¶ªV Mma {Xdgm§À¶m àdmgmV Vo AZdmUr Ambo hmoVo. ^br ‘moR>r e|S>r amIbr hmoVr. YmoVr Zogbr hmoVr. OmVr^«ï> hmoD$

Z¶o åhUyZ Vibobm ^mV Am{U {Ma‘wao ImV AmbmqgJm àdmg H$arV hmoVm. H$mob§~mo‘ܶo {‘Ìm§Zr nadmZJr {‘idë¶mZo ~moQ>rVyZ

CVaVm Ambo. ga Hw$‘mañdm‘r ho {VWë¶m qhXÿ§Mo ZoVo AéUmMb‘ Am{U BVa {‘Ì ñdm‘rOtZm ^oQ>m¶bm Ambo.

Countess of canovara ¶m MM©bm d emiobm ñdm‘rOtZr ^oQ> {Xbr. nydu ˶m§Mm n[aM¶ Pmbm hmoVm. AmbmqgJm

H$mob§~moVyZ ‘Ðmgbm naVbo. OhmO 25 OyZ 1899 amoOr H$mob§~moVyZ {ZKmbo. AZoH$ àdmem§Zm S>moHo$XþIrMm Ìmg hmoV hmoVm. 6

{Xdgm§À¶m àdmgmbm 14 {Xdg bmJbo. dmam Am{U nmdgmZo Omoa Yabm. eodQ>r ES>Zbm nmohMbo. H$mù¶m Jmoè¶m§n¡H$s H$moUmghr

CVê$ {Xbo Zmhr. 14 Owb¡bm Vm§~S>m g‘wÐmVyZ ~moQ> gwdoPbm nmohmoMbr. ¶wamonbm ¶oWyZ àma§^ hmoVmo. B{Oá‘ܶohr ßboJMr gmW

hmoVr. ˶m‘wio Vmo O§Vyg§gJ© hmody Z¶o åhUyZ A{Ve¶ H$miOr ~§Xamda KoVbr Jobr hmoVr. H$mhr {Xdgm§Zr ~moQ> Zonëgbm nmohmoMbr.

BQ>br Xoembm nm¶ bmJbo. VoWrb amOYmZr amo‘ ho àmMrZ eha. amo‘Z gm‘«mÁ¶mMr Vr amOYmZr hmoVr. ZonëghÿZ ‘m°g}{b¶mbm d

VoWyZ WoQ> b§S>Zbm ñdm‘rOr nmohmoMbo. hm àdmg 42 {Xdgm§Mm hmoVm. 31 Owb¡ 1899 amoOr JmobH$m|S>m ~moQ> Tilbury duck {Q>bã¶war ¶m Woåg ZXrdarb ~§XamV nmohmoMbo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 112 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 113

gH$mir ghm dmOVm ~§Xamda ñdm‘rOtÀ¶m ñdmJVmbm nwduMo H$moUrM {‘Ì CnpñWV ZìhVo. ñdm‘rOtZm AS>rM dfm©nydu

{Zamon XoVmZm AmdO©yZ CnpñWV am{hbobo H$moUrM ZìhVo. ñdV… ñdm‘rOr§Zr ES>dS>u ñQ>S>u ¶m§Zm {b{hbo H$s, Vwbm ‘m{hVM Amho

H$s, AmVm b§S>Z‘ܶo amhUmao ‘bm ’$mago {‘Ì ZmhrV. ˶m‘wio Aem n[apñWVrV ¶oWo amhUo ¶mo1⁄2¶ Zmhr. ñdV… ñQ>S>u ˶mdoir

b§S>Z‘ܶo ZìhVo. Zonëgbm AgVmZm ñdm‘rOtZm ˶m§Mo nÌ {‘imbo hmoVo. ñQ>S>u EHo$H$miMo {‘Ì d b§S>ZÀ¶m H|$ÐmMo ì¶dñWmnH$

hmoVo. Xaå¶mZÀ¶m H$mimV JwS>drZgmaIm bKwQ>§H$boIH$ d ñdm‘rOtÀ¶m {ZH$Q>dVu¶mÀ¶m {ZYZ Pmbo hmooVo. ˶m‘wio ñdm‘rO

^maVmV naVë¶mda b§S>Z‘Yë¶m H$m¶m©Mr hmZr Pmbr hmoVr. 1899 gmbr {då~ëS>Z ¶oWo N>mZ, Qw>‘Xma eha hmooV. JX© PmS>o,

OwZr Kao, diUXma añVo, gmd©O{ZH$ ~mJm, ‘mJm©aoQ> Zmo~ëg (^{JZr {Zdo{XVm) ¶m§Mo Ka. 21 E, hm¶ ñQ´>rQ> ¶m{R>H$mUr hmoVo.

ñdm‘rOtÀ¶mgmR>r 35, H$S>gmB©S>, pñà¨J{’$b amoS>À¶m H$m°Z©ada ì¶dñWm Ho$br hmoVr. Zmo~ob ¶m§À¶m KamnmgyZ 15 {‘{ZQ>m§À¶m

A§Vamda ho Ka hmoVo. ñdm‘rOr ¶oWo XmoZ AmR>dS>o am{hbo Am{U VoWyZ ~moñQ>Zbm admZm Pmbo.

ñQ>S>©u ¶m§Mr ^oQ> Pmbr Zmhr åhUyZ ZmamO Agboë¶m ñdm‘rOtZm lr‘Vr ’§$H$ Funke and Miss Greeen stidel Hw$. J«rZ ñQ>rS>ob ¶m XmoZ A‘o[aH$Z {eî¶m A‘o[aHo$VyZ A°Q>bm§{Q>H$ g‘wÐ Amobm§Sy>Z ñdm‘rOtZm ^oQ>m¶bm Amë¶m, ¶mMm ˶m§Zm

AmZ§X Pmbm. AWm©V hr H$mhr n{hbr doi ZìhVr. ¶mnydu WmD$O§Q> Am¶b§S> nmH©$ ¶oWo hr ˶m S>oQ´>m°B©Q>hÿZ Amë¶m hmo˶m. Hw$.

J«rZñQ>rS>ob ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©bm OrdZ A{n©bo. nwT>o ˶m§Mo Zmd {gñQ>a {1⁄4ñVrZ Ago ~Zbo.

EH$m B§J«Or ‘m{gH$mV ñdm‘rOr B§1⁄2b§S>bm Ho$ìhm ¶oUma Mo ˶m A‘o[aH$Z {eî¶m§Zm g‘Obo. Am{U ñdm‘rOr AmOmar AmhoV hohr

g‘Obo. ˶m‘wio ˶m XmoKr Ëd[aV b§S>Zbm nmohmoMë¶m. ˶m§Zr ~moQ>rda Vma YmS>br {Z ñdm‘rOtZr CÎmahr nmR>{dbo. ñdm‘rOtMr

˶m§Mr ̂ oQ> Pmbr. AmVm ñdm‘rOr Iyn em§V {Z ñdñW AmhoV Ago {Zdo{XVm§Zr H$i{dbo nU WmoS>çmM {XdgmV ñdm‘rOtMr àH¥$Vr

Imbmdbr. ˶mM H$mimV ^maVmVyZ naVboë¶m Hw$. hoZ[aQ>m ‘wba ¶m§Zr Ho$bobm AnàMma ñdm‘rOtÀ¶m Am{U {Zdo{XVm ¶m§À¶m

H$mZmda Ambm hmoVm. ‘wba B§1⁄2b§S>‘ܶo bmoñQ>mo’$Q> ¶oWo amhmV hmo˶m. ‘mJm}aoQ> Zmo~b ¶m§À¶m Kar ˶m§Mr AmB© ¶m Q>rHo$Zo Xþ…Ir

~Zbr hmoVr.

Hw$. hoZ[aQ>m ‘wbaZo ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©bm Am{W©H$ ‘XV Ho$br. ^{JZr {Zdo{XVm§Zm B§1⁄2b§S> Vo ^maV ¶oVmOmVm àdmgmgmR>r n¡go

{Xbo, ho CnH$ma hmoVo. ˶m‘wio ˶m Q>rHo$bm H$S>H$ ^mfoV CÎma XoUo H$R>rU hmoVo. Hw$. hoZ[aQ>m ‘wba ¶m§À¶m Q>rHo$Mo H$mhr ‘wÔo hmoVo.

˶mV ñdm‘rOr, ˶m§Mo Jwé~§Yy, ‘R> ho gmao H$S>H$S>rV g§Ý¶memà‘mUo XarÐr AdñWoV amhmV ZmhrV. ~obyaÀ¶m Zì¶m ‘R>mbm VrZ

‘moR>çm àeñV Imoë¶m AmhoV, ñdm‘rOr Amnë¶m Hw$Qw>§~mer g§~§Y R>odVmV. qhXÿ Y‘© hm ‘yVu nyOH$ Amho. {Zdo{XVm CKS>CKS>nUo

qhXÿ Y‘© H$ënZm, MmbrarVrMm A§JrH$ma H$aVo. {VZo {~«Q>re ‘{hboà‘mUo, {1⁄4íMZ Y‘m©à‘mUo dmJmdo. ""‘wba ¶m§Mm J¡ag‘O Xÿa

H$aʶmMm {Zdo{XVm§Zr Z‘«VoZo nÌmÛmao à¶ËZ Ho$bm Amho. nU {Zdo{XVmÀ¶m ^ë¶mgmR>r ‘r ~mobVo, d ñdm‘rOtÀ¶m ~wÕr‘Îmo~Ôb

‘bm AmXa Amho, Ago ‘wba ¶m§Zr åhQ>bo Amho.

lr‘Vr A°eQ>moZ Om°ÝgZ ¶m§Zrhr Q>rH$m Ho$br. ˶m§À¶m ‘Vo Iè¶m AmܶmpË‘H$ ‘mUgmZo AmOmar nS>Vm H$m‘m Z¶o. Oa

BídamMr eº$s àJQ> hmoV Agob Va ˶mV {ZamoJrnUmM hdm. ˶m§À¶m{df¶r ‘bm AmXa, ghmZw^wVr Amho. Vo AmOmar nS>m¶bm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 114 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 115

ZH$mo hmoVo, EdT>oM ‘mPo ‘V. nU {Zdo{XVmZo ˶mMm MwH$sMm AW© H$mT>bm. {Zdo{XVm§Zr ‘mÌ Iyn ñnï>rH$aU XoD$Z nm{hbo. {~«Q>reg©

Am{U A‘o[aH$Ýg Or gwIo ^moJVmV Ver lr‘§V ^maVr¶hr ^moJy eH$V ZmhrV. ñdm‘rOtMo d¡am1⁄2¶, nm{dÌ Vwåhr g‘Oy eH$V

Zmhr. Vo nyU© ^mdmË‘H$, {H«$¶merb Am{U CËgmhr AmhoV. lr¶wV ñQ>S>u XoIrb nyd©J«hXÿ{fV Pmbo. {Zdo{XVm§À¶m H$m¶m©~Ôb

Agy¶m Am{U {VZo qhXÿ Y‘© ñdrH$maë¶mMm amJ Aem Jmoï>t‘wio B§1⁄2b§S>À¶m ¶m Xm¡è¶mV ~amM ‘mZ{gH$ d emararH$ Ìmg ghZ

H$amdm bmJbm.

ñdm‘rOr§Zr {‘imboë¶m XoU1⁄2¶m§Mm ^maVmV H$gm dmna Ho$bm ˶mÀ¶m {hemo~m~Ôb ’$ma Xj hmoVo. ˶m§Zr ~«÷mZ§Xm§Zm gd©

Vnerbdma O‘m IM© nmR>dm¶bm gm§{JVbm. Vmo {‘imë¶mda lr‘Vr ~wbZm {Xbm.

B§1⁄2b§S>‘ܶo n§YadS>m H$mT>ë¶mda ñdm‘rOr d XmoZ A‘o[aH$Z {eî¶m aoëdoZo 1⁄2bmgJmobm nmohmoMbo. 17 Am°JñQ>bm EH$m N>moQ>çm

OhmOmZo ݶy¶m°H©$bm {ZKmbo. ˶m§Zr [aObo Ridgely Manor ‘°Zm°a ¶oWo nmohmoMmd¶mMo hmoVo. VoWo ¶oʶmgmR>r Hw$. ‘°H${bAm°S ,

lr d gm¡. ’«$mÝgrg {bJoQ> ¶m§Mo ñdm‘rOtZm {Z‘§ÌU hmoVo. ˶m§Zm ImÌr hmoVr H$s ¶m gw§Xa {R>H$mUr {dlm§Vr {‘iob. VoWo ˶m§Mr

H$miOr KoVbr OmB©b d {‘Ì ‘§S>ir, doihr Mm§Jbm OmB©b. {Zdo{XVm ‘mÌ {då~ëS>Zbm VrZ AmR>dS>o ~{hUrÀ¶m b3⁄4mgmR>r

am{hbr. {Zdo{XVmMr hr ~{hU, ^mD$ d ˶m§Mr AmB© ho ñdm‘rOtMo MmhVo ~Zbo hmooVo.

ñdm‘rOr,{gñQ>a {1⁄4ñVrZm, ‘oar ’§$H$ ¶m§Zr {Zio AmH$me Am{U {Zù¶m g‘wÐmV àdmg Ho$bm. Vo Xhm {Xdg ˶m§À¶m OrdZmV

A{dñ‘aUr¶ R>abo. XaamoO JrVm-nR>U, g§ñH¥$V íbmoH$m§Mm B§J«Or AZwdmX, ~m¡ÕrH$ F$Mm, M§Ð àH$memV ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z ˶m§Zm

EoH$m¶bm {‘iV. {ZgJm©À¶m gm¢X¶m©da ˶m OhmOmÀ¶m S>oH$da ’o$è¶m ‘maVmZm ñdm‘rOtÀ¶m ‘wImVyZ EoH$m¶bm {‘iV. gmao H$mhr

X¡dr H¥$noMm àgmX hmoVm. {’$aVm {’$aVm AMmZH$ diyZ åhUmbo, H${dVm Jm¶Mo H$maUM CaV Zmhr. ¶oWo g‘moa AmH$me d g‘wÐ

åhUOo H$mì¶mMm AH©$M Amho.

ñdm‘rOtZm gmo‘dmar 28 Am°JñQ>bm ݶy¶m°H©$bm nmohmoMm¶Mo hmoVo. R>aboë¶m doionojm OhmO VrZ Vmg C{eam nmohmoMbo.

ñdm‘rOtÀ¶m ñdmJVmbm ‘mD$S> ñQw>‘Z, lr‘Vr H$m¡bñQ>Z (doXm§V gmogm¶Q>rÀ¶m I{OZXma), {gS>Zo ³bmH©$. ‘mÌ A^oXmZ§X

H$m‘m{Z{‘Îm ~mhoaJmdr Jobo hmoVo. Hw$. ‘°H${bAm°S> Am{U {bJoQ>g² AÚmn nmohmoMë¶m Zìh˶m. ñdm‘rOr WmoS>o WH$bobo d AmOmar

{XgV hmoVo. Joë¶m IonogmaIo amOoemhr WmQ>mV CËgmhmZo MmbUmao ñdm‘rOr Ago WH$bobo nmhÿZ ˶m§À¶m {‘Ìm§Zm dmB©Q> dmQ>bo.

ñdm‘rOr ˶m CÝhmù¶mV, X‘Q> hdoV ’$ma doi Wm§~bo ZmhrV.

drhdoH$Z, ݶy Ogu, qH$1⁄2ñQ>Z, ݶy ¶m°H©$, hS>gZ hr ¶mÌm AmZ§XXm¶r hmoVr. COì¶m ~mOybm Imob Imob, H$mbì¶mgmaIo

gai aofoVbo ZXrMo nmÌ Am{U ˶mVyZ OmUmè¶m N>moQ>çm àdmgr Zmdm Am{U S>mì¶m ~mOybm {hadrJma eoVr {Z S>m|Jam§À¶m am§Jm,

˶mV dgbobr N>moQ>r Kao, MM©Mr {eIao ho Ñí¶M gwIH$maH$ hmoVo. qH$1⁄2ñQ>Zbm Xþgar aoëdo ¿¶mdr bmJbr. ’«$mÝgrg {bJoQ> ¶m§Mo

gw§Xa Eo{Vhm{gH$ Ka åhUOo ˶m H$miMo à{gÕ Am{H©$Q>o³Q> ñQ>°Z’$moS>© ìhmB©Q> (Stanford White) ¶m§Zr ~Zdbo hmoVo. 130 EH$am§V

XmoZ ̂ ì¶ àmgmXmgma»¶m ¶m B‘maVr lr‘§VrMo, d¡^dmMo Xe©ZM hmoVo. ¶mV Q>o{Zg H$moQ>©nmgyZ àmW©ZmñWimn¶ªV gmè¶m gmo¶r hmo˶m.

AmOy~mOybm ~’$m©ÀN>m{XV {eIao hmoVr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 114 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 115

AWm©V, [aObo ‘°ÝeZbm ñdm‘rOtMr hr n{hbr ^oQ> ZìhVr. E{àb 1895 ‘ܶo ݶy ¶m°H©$À¶m ³bmgog‘YyZ Xhm {Xdgm§Mr

gwÅ>r H$mTy>Z Vo Ambo hmoVo. ˶mM dfu {1⁄4g‘gÀ¶m gwÅ>rV Ambo hmoVo. ¶mdoir nmM {‘{ZQ>m§À¶m dmQ>odaMo EH$ N>moQ>o H$m°Q>oO ñdm‘rOr

d Vwar¶mZ§XmgmR>r amIyZ R>odbo hmoVo. ¶mZ§Va ‘mÌ Ë¶m OmJobm ñdm‘rOtMo H$m°Q>oO åhUyZ AmoiIbo OmD$ bmJbo. ˶mV nmM N>moQ>çm

~oS>ê$åg hmo˶m. Vo Xþ‘Obr Ka hmoVo.

EHo$ {Xder lr‘Vr {bJoQ> H$m°Q>oO‘ܶo Joë¶m Voìhm ˶m§Zm AmT>ibo H$s, Vw[a¶mZ§X ¶m§Zr Amnë¶m ImobrV H$m°Q>dê$Z JmXr

H$mTy>Z O{‘Zrdê$Z R>odbr hmoVr. lr‘Vr {bJoQ>Zr {dMmabo, ""H$m¶ ñdm‘r? ~oS> Mm§Jbm Zmhr H$m? H$m¶ AS>MU Amho H$m?

Vw[a¶mZ§X åhUmbo, ""Zmhr ‘°S>‘, gd© CÎm‘ Amho; nU ‘r ñdm‘rOr Á¶m C§MrdaMm ~oS> dmnaVmV ˶m C§Mrda Pmony eH$V Zmhr.

''

lr‘Vr {bJoQ>Zm ñdm‘rOtÀ¶m~m~V ˶m§Mo ^maVr¶ Jwé~§YyXoIrb {H$Vr AmXa amIVmV ho nmhÿZ AmíM¶© dmQ>bo.

ñdm‘rOtMo A‘o[aHo$Vrb ~aoMgo MmhVo ¶m[R>H$mUr O‘bo hmoVo. ñdm‘rOrhr Iyn CËgmhr hmoVo. "Peace' erf©H$mMr 12

AmoirMr ñdm‘rOtZr H${dVm Ho$br hmoVr. S>m°. hoë‘a Ambo hmoVo. 6 Am{U 7 VmaIobm ñdm‘rOtZm ˶m§Zr Vnmgbo. ‘Yw‘ohm‘wio

{H$S>Zr d hmQ>© ¶mdahr n[aUm‘ Pmbm Amho, nU nydugmaIoM Vo geº$ amhÿ eH$VmV. ’$º$ Yw‘«nmZ hiyhiy H$‘r H$aV Wm§~mdm¶bm

hdo. Agm S>m°³Q>aZr g„m {Xbm. ñdm‘rOr ‘mÌ VoWë¶m Zì¶m ~§XþH$sZo Zo‘~mOrMm gamd H$arV hmoVo. ‘mVrMr H$mir ~XHo$ Vo

‘maV.

ñdm‘rOtÀ¶m OodʶmMr, amhʶmMr, {dlm§VrMr gd© H$miOr ˶m§Mr {‘Ì‘§S>ir KoV Agë¶mZo ˶m§Mr àH¥$Vr gwYmaV hmoVr.

nwÝhm Omo‘mZo H$m¶m©bm bmJʶmgmR>r Vr JaOhr hmoVr.

‘{ZbmÀ¶m ImS>rda A°S>{‘ab Om°O© {S>do (George Dewey) ¶m§Zr Zm¡XbmV {dO¶ {‘idbm hmoVm. ¶m‘wio Vmo Z°eZb

{hamo ~Zbm. ˶mÀ¶m ñdmJVmMr Oæ¶V V¶mar ݶy¶m°H©$‘ܶo gwé hmoVr. ˶mÀ¶m ZmdmMm Bbop³Q´>H$ ~moS>© ~«wH$brZ nwbmda bmdbm

hmoVm Va ’$Q>m³¶m§Mr AmVf~mOr, ñdmJV H$‘mZr nmhʶmgmR>r Xoe^amVyZ bmoH$ O‘Uma hmoVo. ñdm‘rOtZm hm ñdmJV gmohim

nmhm¶Mm hmoVm. nU ˶m§Zr ho {dlm§VrMo gw§Xa {Xdg gmoSy>Z Vmo à¶ËZ Ho$bm H$s Zmhr ¶mMr Zm|X Zmhr. lr‘Vr ~wb ¶m§Mo AmJ‘Z

[aObo ‘°Zm°a‘ܶo Pmbo. e{Zdma, 7 Am°³Q>mo~abm ˶m Amë¶m Am{U XmoZ {XdgmVM EH$ nÌ ¶oD$Z R>onbo H$s, ‘°H${bAm°S> ¶m§Mm

^mD$ Q>oba ‘°H${bAm°S> bm°g E§Oëg‘ܶo J§^ra AmOmar Amho, eodQ>Mr KQ>H$m ‘moOV Amho. ¶m {Zamonm‘wio gmè¶m§Mm ‘yS>M

{~KS>bm. XmoZ Vmgm§V ‘°H${bAm°S> ¶m§Zr ~°J ^abr, Oo gm‘moao Ambo Vo ñdrH$mabo. {Zamon KoVmZm ñdm‘rOtZr g§ñH¥$V‘ܶo H$mhr

Var åhQ>bo.

2 Zmoìh|~abm ñdm‘rOr daÀ¶m ‘Oë¶mdê$Z Imbr Ambo. ˶m§Zm {gJma hdm hmoVm. ˶mdoir {Zdo{XVm Am{U lr‘Vr ~wb

H$mhr Var J§^ra ~mobV hmo˶m. ñdm‘rOrhr ~gbo. ‘J ~mobVm ~mobVm àW‘M ñdm‘rOr ñdV…{df¶r, ̂ moJbobo Ìmg, ghZ Ho$bobr

Q>rH$m, AmOmamMm Ìmg ¶m{df¶r Iyn Iyn ~mobbo. ES>dS© ñQ>S>ugmaIm EHo$H$miMm OdiMm ‘mUyg, Hw$Ìo {ngmië¶mà‘mUo Mmdo

KoVmZm Pmboë¶m doXZm ho gmao Vn[ebmV EoH$VmZm g|Q> gmam, lr‘Vr ~wb ¶m§À¶m S>moù¶mV Aly Ambo. {Zdo{XVm ¶m§Zr Va Agø

Pmë¶mZo Amnë¶m ImobrV OmD$Z Aly§Zm dmQ> ‘moH$ir H$ê$Z {Xbr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 116 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 117

˶m amÌr ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmdaMm VmU H$‘r Pmbm Agmdm. ˶m§Zm Mm§Jbr Pmon bmJbr. Xþgè¶m {Xder Vo VmOoVdmZo

~Zbo.

g‘mOmÀ¶m Q>rHo$Zo ì¶mHw$i hmoD$Z VmQ>r ~§X H$ê$Z égyZ ~gboë¶m kmZoídam§gmaIr ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmMr AdñWm ~Zbr

Amho. Vo åhUmbo, ""hm Xoh AmVm EdrVodr OmUmaM Amho. H$S>H$S>rV Vnñ¶m H$ê$Z Xoh gmooS>oZ. Xhm hOma › Mm On XaamoO

H$aoZ, Vohr H$S>H$ Cndmg H$ê$Z EH$Q>mM, EH$Q>mM {h‘mb¶mV J§JmH$mR>mda ha ha On H$arV amhrZ. nwÝhm EH$Xm g§Ý¶mg

KoB©Z, Zmd ~XboZ. H$moUmbmM ‘mPm nÎmm bmJUma Zmhr Am{U ‘J ‘r nwÝhm H$Yr H$Yr g‘mOmV ¶oUma Zmhr. H$moUmH$S>ohr

OmUma Zmhr. ho ‘ZmoJV To my own soul ¶m H${dVoV ñdm‘rOtZr 춺$ Hoo$bo Amho.

ñdm‘rOtÀ¶m d¡¶{º$H$ OrdZmV {H$Vrhr Xþ…Io, g§H$Q>o Ambr Var BVam§~Ôb H$éUm Am{U g§doXZm H$Yr H$‘r Pmbr

Zmhr. ˶m§Mm Amerdm©XmË‘H$ eãX gdmªgmR>r Agm¶Mm. ‘ܶ§Var {Zdo{XVm§Zm n§Yam {Xdg ‘m¡Z nmim¶Mo hmoVo nU Vo e³¶

Pmbo Zmhr. Vo am{hbobo JoñQ> hmD$g ewH«$dma, 20 Am°³Q>mo~an¶ªV gmoS>m¶Mo hmoVo. {Zdo{XVm {eH$mJmobm, Amo{bAm d Abo~Q>m©

¶m§Mo~amo~a 7 Zmoìh|~abm {ZKmë¶m. ˶mM {Xder lr‘Vr ~wb H|${~«Obm, ñdm‘rOr ݶy¶m°H©$bm, ñdm‘r Vw[a¶mZ§X ݶy Ogubm

¶mnyduM {ZKmbo hmoVo.

{Zamon Koʶmnydu EH$ {dbjU KQ>Zm KS>br. ^{JZr {Zdo{XVm§Zr ˶mMr Zm|X R>odbr. a{ddmar XþnmaMr doi hmoVr.

ñdm‘rOtZr {Zdo{XVm d lr‘Vr ~wbZm ~mobmdbo. ˶mdoir ˶m§Zr aoe‘mMo H$mhr é‘mb H$mT>bo, ^Jdr dóo H$mT>br. {Zdo{XVm

d ~wb ¶m§Zm XmoZ ^Jdr dóo {Xbr. ˶m§À¶m S>mo³¶mda hmV R>odbm {Z Amerdm©X XoV gm§{JVbo H$s, ""am‘H¥$îU na‘h§gm§Zr

‘bm Oo {Xbo Vo gmao ‘r Vwåhmbm XoV Amho. AmVmn¶ªV ‘r Vo OnyZ R>odbo hmoVo Am{U AmVm Vo Vwåhmbm {Xbo Amho. Vwåhr

g§Ý¶merZr PmbmV.''

^{JZr {Zdo{XVm§Zr nwT>o Zm|X Ho$bo H$s, Vmo ‘m¶m {Z gmam ~wb ¶m§À¶m OrdZmVbm Q>{ZªJ nm°BªQ> hmoVm. ˶mM~amo~a

ñdm‘rOtÀ¶mgmR>r nwT>Mr VrZ df} OrdZnQ> bm§~ʶmgmR>r hm {dlm§VrMm H$mi ‘hÎdmMm hmoVm. XmoZ {XdgmZ§Va Vo [aObohÿZ

ݶy ¶m°H©$gmR>r {ZKmbo. Vr gmoZoar doi hmoVr. nwÝhm H$Yrhr nwZamd¥Îmr Z hmoUmar. ‘§Jidmar, 7 Zmoìh|~a 1899 bm ñdm‘rOr

ݶy ¶m°H©$bm nmohmoMbo. Vo ËdarV doXm§V gmogm¶Q>rÀ¶m Zì¶m H$m¶m©b¶mV d J«§Wmb¶mV Jobo. nmM dfm©nydu ˶m§ZrM ˶mMr

ñWmnZm Ho$br hmoVr. gm¶§H$mir gmS>onmM dmOVm A^oXmZ§X ˶m§Zm ^oQ>m¶bm Ambo. gmYmaU e§^a bmoH$ ~gVrb Agm hm°b

hmoVm {Z {d{dY Ym{‘©H$, VÎdkm{ZH$ J«§Wm§Mr bm¶~«ar, ñdm‘rOtMo AmJ‘Z hmoʶmnydu n§Yam {Xdg AJmoXa ¶mMo CX²KmQ>Z

Pmbo hmoVo. XaamoO Xwnmar, gm¶§H$mir ho gwé R>odbo hmoVo d 4 Vo 5 hr gm¶§H$miMr doi ܶmZmgmR>r amIyZ R>odbobr hmoVr. Xa

a{ddmar A^oXmZ§X Omhra ì¶m»¶mZ XoV hmoVo. hiyhiy VrZeo bmoH$ CnpñWV amhV. JXu hiyhiy dmT>V hmoVr. ݶy¶m°H©$gma»¶m

ì¶mnmar ehamV AmܶmpË‘H$ amonQ>o bmdUo, OJdUo, dmT>dUo hr gmonr Jmoï> ZìhVr. A^oXmZ§XmZr Vo H$m‘ H$ê$Z XmIdbo.

ñdm‘rOtMo ˶m {Xder ì¶m»¶mZ d àíZmoÎmao Pmbr. A^oXmZ§Xm§Zr ˶m§Mm n[aM¶ H$ê$Z {Xbm. Zdo-OwZo {‘Ì ^oQ>bo, Zì¶m

{dÚm϶mªZm ñdm‘rOtÀ¶m CnpñWVrZo AmZ§X Pmbm. CËgmhmZo, AmZ§XmZo ñdm‘rOr VoWyZ Z{OH$À¶m lr‘Vr {bJoQ> ¶m§À¶m Kar

nm¶r MmbV Jobo.

A‘o[aHo$À¶m n{hë¶m Xm¡è¶mV ñdm‘rOr S>m°. Am{U gm¡. E1⁄2~Q>© JZ©go (Egbert Guernsey) ¶m§Mo Kar amhmV. ho XmoKo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 116 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 117

ñdm‘rOtZm Amnbm ‘wbJm ‘mZrV. Vo A‘o[aHo$Vbo à{gÕ {’$[O{e¶Z hmoVo. "Newyork Medical Times' Mo 1882 nmgyZMo

g§nmXH$ hmoVo. A{Ve¶ gwg§ñH¥$V, ào‘i, g‘mOgodH$ Ago ho Xm§n˶ hmoVo. ˶m§À¶mda H$mhr H$Wm-H$mX§~è¶mhr {b{hë¶m

Joë¶m. ˶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶mda Mm§Jbo Am¡fYmonMmahr Ho$bo.

¶m H$mimV {bAmZ b±S>g²~J© (H¥$nmZ§X) EHo$H$miMm {WAm°gm°{’$ñQ> d ñdm‘rOtMm AZw¶m¶r ñdm‘rOtÀ¶m {damoYmV

Jobm. ˶mZo d¥ÎmnÌmVhr OmhranUo boI {bhÿZ qQ>Jb Q>dmir Ho$br. AMmZH$ Vmo S>m°. JZ©go ¶m§À¶m Kar ñdm‘rOtZm ^oQ>bm

{Z Ëd[aV {ZKyZhr Jobm.

ݶy ¶m°H©$‘Yë¶m XmoZ AmR>dS>çmÀ¶m ‘w¸$m‘mV ñdm‘rOr AZoH$ doim doXm§V gmogm¶Q>rV ¶oV. hmñ¶, {dZmoX, Jßnm, àíZ-

moÎmao Ago H$m¶©H«$‘ hmoV. ˶mdoiÀ¶m à{gÕ H$d{¶Ìr Bbm ìhrba {dbH$m°³g ¶mhr ¶oV. ñdm‘rOtÀ¶m {eH$dʶmda ˶m§Zr EH$

H${dVm Ho$br d Vr ñdm‘rOtZm dmMyZhr XmIdbr. 9 Zmoìh|~abm ñdm‘rOr lr‘Vr {bJoQ> ¶m§À¶mH$Sy>Z S>m°³Q>a JZ©go ¶m§À¶m

Kar amhm¶bm Ambo. ñdm‘rOtZr Hw$. {bJoQ>Zm {b{hbo H$s, S>m°³Q>aZm ‘m¶m Vã¶oVrH$S>o bj Úm¶Mo Amho {Z ~ao H$am¶Mo

Amho. gmè¶m S>m°³Q>am§À¶m ‘Vo ‘mPo öX¶ Zìh©g Amho. ""The heart they all say is only nervous.''

¶m H$mimV ñdm‘rOr W§S>r-VmnmZo AmOmar nS>bo. S>m°. hoë‘a ¶m Zm‘m§[H$V S>m°³Q>am§Mohr Am¡fYmonMma Mmby hmoVo. lr¶wV

ñQ>S>uMo CÕQ>, ^m§S>Imoa nÌ ñdm‘rOtZm [‘imbo.

ñdm‘rOtZr AMmZH$ Ho${~«Obm lr. ~wb ¶m§À¶mH$S>o OmʶmMm ~oV aÔ Ho$bm {Z Vo H°${b’$mo{Z©¶mbm Jobo. ñdm‘OtÀ¶m ¶m

Xþgè¶m {Z eodQ>À¶m Xm¡è¶mÀ¶m ¶emgmR>r H°${b’$mo{Z©¶m ^oQ> ‘hÎdmMr hmoVr. ~obyaaÀ¶m ‘R>mVrb Jwé~§Yy§Zm ˶m§Zr H$idbo

hmoVo H$s, H$mhr {Xdg ‘R>mÀ¶m àíZm§Zr ‘m¶m S>mo³¶mbm VmU XoD$ ZH$m. bdH$a {h‘mb¶mV {ZKyZ OmB©Z, H$m¶‘Mm {Zd¥Îm

hmoʶmgmR>r. ~obya ‘R>mgmR>r n¡emMr JaO hmoVr. {ejU g§ñWm MmbdʶmgmR>r n¡go hdo hmoVo. Amnë¶m ì¶m»¶mZmVyZ d

XoU1⁄2¶mVyZ H$mhr ’§$S> C^m H$aVm ¶oVrb, Ago dmQ>V hmoVo. ˶mV ˶m§Mr àH¥$Vr Mm§Jbr ZìhVr. H$mobH$˶mÀ¶m ‘R>mMm Q´>ñQ>

Ho$bobm ZìhVm. ˶m‘wio å¶w[Z{gnmbQ>rZo O~a H$a bmdbm hmoVm. ñdm‘rOr AMmZH$ ~wYdma, 22 Zmoìh|~a amoOr ݶy¶m°H©$hÿZ

{eH$mJmobm admZm Pmbo. {eH$mJmo ho npíM‘oVrb ñdm‘rOtMo Xþgao KaM hmoVo. Owb¡ 1893 bm A‘o[aHo$V ˶m§Zr H$m¶m©Mo n{hbo

nmD$b I§~ranUo Q>mH$bo. EH$m amÌrV A‘o[aHo$V OZVoV Vo à{gÕrÀ¶m {eIamda nmohmoMbo. nwT>rb dfu Vo AZoH$ {R>H$mUr

ì¶m»¶mZmgmR>r Jobo nU nwZ…nwÝhm {eH$mJmbmo naVbo. hob Hw$Qw>§~r¶m§Mm Vo EH$ ^mJ ~Zbo hmoVo. VoWo Vo amhV. ñdm‘rOr Owݶm

{‘Ìm§Zm ^oQ>ʶmgmR>r nwÝhm {eH$mJmoV Ambo.

nU ¶mdoir ~è¶mM Jmoï>r ~Xbboë¶m hmo˶m. Om°O© hob ¶m§Zr Amnbo Ka ^mS>çmZo {Xbo hmoVo. {Z Vo EH$ Mm§Jë¶m hm°Q>ob

AnmQ>©‘|Q>‘ܶo amhm¶bm Jobo hmoVo. ˶m§Mr EH$ ‘wbJr h°[aEQ> hob {hMm {ddmh ³boaoÝg dwbr ¶m§À¶mer Pmbm hmoVm. ‘oar hob

AmB©-d{S>bm§~amo~a amhV hmoVr. Xþgao MmhVo BPm~obm Am{U h°[aEQ> ‘°qH$S>bo ¶m XmoKrhr ^mS>çmÀ¶m âb°Q>‘Úo amhm¶bm Joë¶m

hmo˶m. g°‘ hob Iyn Xÿa CÎma A‘o[aHo$V gmoݶmÀ¶m ImUtÀ¶m emoYmV Jobm hmoVm. ˶m‘wio AmVm ñdm‘rOtgmR>rMr JoñQ> é‘

hob ¶m§À¶m KamV ZìhVr. ˶m‘wio Vo H$moR>o am{hbo ho g‘OV Zmhr nU hob Am{U ‘°qH$S>bo ¶m§À¶m âb°Q>da Vo OmV hmoVo. ̂ {JZr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 118 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 119

{Zdo{XVm§À¶m Zm|XrZwgma ñdm‘rOr {eH$mJmoV Amë¶mda ‘oar hobZo EH$ emZXma nmQ>u {Xbr {VWo ñdm‘rOtMo ~aoMgo OwZo {‘Ì

ñdm‘rOtZm ^oQ>m¶bm Ambo. 27 Zmoìh|~abm ñdm‘rOtMo ˶mM {R>H$mUr Omhra ì¶m»¶mZhr Pmbo.

30 Zmoìh|~abm ñdm‘rOtZr Zì¶m Q´>§H$‘ܶo Amnbo gm{h˶ ̂ abo. lr‘Vr ~wbZr hob Hw$Qw>§~r¶m§Zm ˶m~m~V H$idbo hmoVo.

The Maspero (Sir Gaston Maspero) ¶m§Mm ’«|$M B{Oámbm°{OñQ> A±S> Am{H©$bm°{OñQ> I§S> n{hbm ñdm‘rOtH$S>o

hmoVm. Xþgam I§S> nmR>dʶmg ˶m§Zr H$idbo. nmM ‘{hݶmMr ñdm‘rOtMr {dlm§Vr AmVm g§nbr. ˶m amÌr H«°$H$ H°${b’$mo{Z©¶m

{b{‘Q>oS>À¶m àdmgr ~gZo gai bm°g E§Oëg ¶m ehamV nmohmoMbo ¶oWo ˶m§À¶m Or[dV H$m¶m©Mm Xþgam Q>ßnm gwê$ hmoUma

hmoVm.

H°${b’$mo{Z©¶mV Zdo H$m¶©bm°g E§Oëg ho bmI^a bmoH$dñVrMo eha, CÎmaoH$S>Mm ñdJ©M. ˶m‘wio Iyn OU ¶oD$Z VoWo ñWm{¶H$ Pmbo. bm°g E§Oëg

ZXrMo nmUr ehamÀ¶m JaOm ^mJdm¶bm ^anya hmoVo. ñn°{Ze Am{U ‘o[³gH$Z g§ñH¥$VrMm R>gm AgUmao {ZgJ©gm¢X¶© bm^bobo ho

eha {d{dY ’w$bm§À¶m VmQ>ì¶m§Zr ~habobo Ago. ˶m ehamV Bbo[³Q´>H$ H$ma bmB©Ýg, {dOoMo {Xdo, nmUrnwadR>m d S´>oZoO ¶moOZm

ì¶dpñWV hmoVr. AmYw{ZH$ gwIgmo¶tZr g§nÞ eha hmoVo.

Zì¶m eVH$mÀ¶m gwadmVrbm ho A‘o[aHo$Vbo 26 do gwYmabobo eha hmoVo. 3 {S>g|~abm ñdm‘r ¶oWo nmohmoMbo. Omogo’$mB©Z

‘°H${bAm°S> ˶m§Zm ݶm¶bm aoëdo ñQ>oeZbm Amë¶m hmo˶m. Hw$. ñnoÝga ¶m§À¶m Kar ñdm‘rOtMr 4-5 {Xdg amhʶmMr gmo¶ hmoVr.

ñnoÝga ¶m§Mr AmB© ‘aUmoÝ‘wI AdñWoV hmoVr. ñdm‘rOtMo {Vbm Amerdm©X bm^mdoV åhUyZ ñdm‘rOr VoWo hmoVo. nwT>o Hw$. ñnoÝga

ñdm‘rOtMr {Zñgr‘ ^º$ ~Zbr. Omogo’$mB©ZZo ñdm‘rOtMr AmoiI BVa {‘Ìm§er H$ê$Z {Xbr.

˶mV O‚m MoZr, ~Zm°S>© ~m°‘JS>Q> ho ‘hÎdmMo {‘Ì hmoVo. AWm©V, ñdm‘rOtMr H$sVu AJmoXaM ˶m ehamV nmohmoMbr hmoVr.

"bm°g E§Oëg {dH$br' ¶m d¥ÎmnÌmV 2 {S>g|~abm ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r CÎm‘ boI à{gÕ Pmbm. ãbm§MS>© hm°b‘ܶo ˶m§Mo ì¶m»¶mZ

Am¶mo{OV Pmbo.

"A prince from India" Agm ˶m§À¶mda boI Ambm. Prince - Prince of Intellect in knowledge and

spiritual, western city may drink from the fountain of the Easter seer's rare mind. Swami Vivekanand

has awakened the interest of a number of the must prominent society people men and women of

culture in Los Angels.

ñdm‘rOr {eH$mJmo n[afXoZ§Va OJ^a {’$abo AmhoV. ˶m‘wio Vo A{YH$Va gd©g‘mdoeH$ ~ZboV. nmíMmζ Xoem§nmgyZ Vo

H$m¶ {eH$bo Aem AZoH$ àíZm§Mr CÎmao emoYʶmgmR>r ñdm‘rOtMo nwÝhm ì¶m»¶mZ gmè¶m§Zr EoH$m¶bm hdo. {àÝg Am°’$ doëgMo

ñdmJV Pmbo Zmhr, Ago A^yVnyd© ñdmJV ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m dmQ>çmbm qhXþñWmZmV Ambo. ho Uncrowned king AmhoV.

Los Angeles Records,' "Los Angels Heral', "Los Angels Times' ¶m d¥ÎmnÌm§Zr 3 {S>g|~a Vo 8 {S>g|~a XaamoO

ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r ‘OHy$a à{gÕ Ho$bm. ˶m‘wio ehamV H$‘mbrMr CËgwH$Vm ngabr hmoVr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 118 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 119

ñdm‘rOtZr Amnë¶m ì¶m»¶mZmV gm§{JVbo H$s, ‘r Vwåhmbm Zdm Y‘© {eH$dʶmgmR>r Ambmo Amho. gd©Y‘mªZm ~m§YUmao

EH$ EH$Ì gyÌ Vwåhmbm gm§JʶmgmR>r Ambmo Amho. ¶m ì¶m»¶mZmV {d{dY OmVr O‘mVtÀ¶m ^maVmV {^Þ {^Þ Xodm§À¶m H$ënZm

Agë¶m Var Vo nañnam§er {‘iyZ {‘giyZ gh¶moJmZo dmJVmV. ˶m‘wio eVH$mZweVHo$ ^maVr¶ g§ñH¥$Vr {Q>Hy$Z Amho, Ago {dMma

‘m§S>bo.¶m ì¶m»¶mZmbm ñdm‘rOtÀ¶m amO¶moJ, ^{º$¶moJ nwñVH$mZo à^m{dV Pmboë¶m lr‘Vr H°$ar ‘oS> ~m¶H$m°’$, lr‘Vr AbmB©g

‘oS> h°Ýg~J© Am{U Hw$. hoboZ ‘oS> ¶m ~{hUr nwT>o ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©Mr Ywam dmhUmè¶m g‘{n©V ^º$ ~Zë¶m. ñdm‘rOtMo Xþgao

ì¶m»¶mZ gXZ© H°${b’$mo{Z©¶m A°H°$S>‘r Am°’$ gm¶Ýgog ‘ܶo {X H$m°g‘m°g, doX H$ÝgoßeZ Am°’$ {X ¶w{Zìhg© ¶m {df¶mda 12

{S>g|~abm Pmbo. ¶m ì¶m»¶mZmbm hOmamnojm OmñV lmoVo CnpñWV hmoVo. ì¶m»¶mZmZo ‘§Ì‘w1⁄2Y Pmboë¶m lmo˶m§VyZ lr¶wV bm°B©S>

ñdm‘rOtMo Img A{^Z§XZ H$aʶmgmR>r ì¶mgnrR>mda Ambo. ˶mda H$mhtZr ñdm‘rOtZm àíZ {dMmabo. ˶m§Zr ˶mbm BVH$s

g‘n©H$ CÎmao {Xbr H$s, lmo˶m§Zr Q>mù¶m§Mm JOa Ho$bm.

ñdm‘rOr H$mhr doim gmaXmZ§Xmgma»¶m Jwé~§Yy~amo~a H$S>H$ dmJV. lr‘Vr ~wb ¶m gmè¶m ñdm‘tÀ¶m AmB©Mr ^{‘H$m

~OmdV. ñdm‘rOtZmhr Vr g‘OyZ gm§Jo. 12 VmaIobm ì¶m»¶mZ Pmbo. ˶mM {Xder lr‘Vr ~wbZm nÌmoÎma {Xbo. ˶mV ˶m§Zr

Amnbm Xmof H$~yb Ho$bm {Z hohr gm§{JVbo H$s, ‘r ¶m ~§§Yy§da, {eî¶m§dag n¥Ïdrda gdm}Îm‘ ào‘ H$aVmo. ‘r ˶m§Zm H$S>H$ ^mfm

dmnaë¶m~Ôb dmB©Q> dmQ>Vo. ‘r OÝ‘OmV bT>dæ¶m Amho. g§H$Q>mer ‘aon¶ªV bT>VM amhUma. ‘m¶m ^maVr¶ J[a~m§gmR>r ‘mPo

öX¶ ÐdVo. ˶mgmR>r Va ‘XVrÀ¶m AnojoZo ¶m lr‘§V XoemV Ambmo. ‘m¶m Xoe~m§Ydm§Mo Xm[aX²Œ¶ Omdo, AkmZ, A{e{jVnUm

Omdm, hr ‘mPr Vi‘i Amho. AmVm hm OÝ‘ g§nV Ambm AmVm ~KoZ nwT>À¶m OÝ‘r.""

n{hë¶m ì¶m»¶mZmZ§Va ñdm‘rOr ñnoÝga ¶m§À¶m KamVyZ ãbm°JoQ> ¶m§À¶m Kar Ambo. ˶m§Zr {eH$mJmoÀ¶m n[afXoV ñdm‘rOtMo

^mfU EoH$bo hmoVo. {dÚwV^m[aV Pmë¶mgma»¶m ˶m Mma hOma lmo˶m~amo~a C^m amhÿZ Q>mù¶m dmOdV hmo˶m. ˶m§Zr nwT>o

ñdm‘rOtÀ¶m ì¶mgnrR>mdaÀ¶m ’$moQ>moMo ‘moR>o nmoñQ>a Kar bmdbo hmoVo. Hw$. ‘°H${bAm°S> ˶m§À¶m Kar Amë¶m Voìhm ˶m§Zm AmíM¶m©Mm

Y¸$m ~gbm. ˶m§Zr {dMmabo Vwåhmb hr 춺$s ‘m{hVr Amho? Voìhm ˶m§Zr gmao gm§{JVbo AZoH$ {ó¶m ñdm‘rOtÀ¶m {eH$mJmo

nmb©‘|Q>‘Yë¶m ì¶m»¶mZmZ§Va A{^Z§XZmgmR>r YS>nS>V hmo˶m. ˶m nmhÿZ ãbm°JoQ> åhUmë¶m, ""ho nmoam, Oa ¶m bmQ>onmgyZ Vy

dmMbmg Va IamoIa Vy XodM Amhog.'' Am{U IamoIaM Vo XodM hmoVo. nwT>o Hw$. ‘°H${bAm°S>Zr Vo ^ì¶ nmoñQ>a [aObo ‘°Zma‘ܶo

AmUbo {Z Amnë¶m ~oS>ê$‘‘ܶo bmdbo. Vo${H$˶oH$ df} VgoM hmoVo. {S>g|~a 21 ho gmobma ݶy BAa ‘mZbo OmVo. ˶m {Xder Hw$.

‘°H${bAm°S> Am{U ñdm‘rOr§Zr Zddfm©À¶m nañnam§Zm ew^oÀN>m {Xë¶m. A happy New Year ñdm‘rOr åhUmbo {Z gy¶m©bmhr

d§XZ Ho$bo Am{U H$mhr doi Jm¶Ìr ‘§Ì åh§Q>bm. XaamoO ݶmharZ§Va ñdm‘rOr, Hw$. ‘°H${bAm°S> Am{U lr‘Vr ãbm°JoQ> ¶m§Mm Hw$Ìm

"{Q´>³g' ~amo~a XrS> ‘¡bmda amhUmè¶m Mw§~H$s¶ ì¶mYr{ZdmaU H$aUmµè¶m lr‘Vr ‘oëQ>m°Z ¶m§À¶mH$S>o OmV. Vr ˶m ~mBªZm X¡dreº$s

Amho, Agm AZoH$m§Mm g‘O hmoVm. ñdV… ñdm‘rOtMm ˶mda {dídmg ZìhVm; nU H°${b’$mo{Z©¶mMr hdm, {ZgJ© d bmoH$, {dlm§Vr

gmè¶m‘wio ˶m§Mr àH¥$Vr gwYmaV hmoVr ho Iao.

ì¶m»¶mZmZ§Va ñdm‘rOr ñd¶§nmH$KamV narjm XoD$Z Amboë¶m ‘wbmgmaIo ‘wº$nUo KwgV d MnmVr, Am‘Q>r ~ZdrV. H$mhr doim

OodUmZ§Va ~mJoV nSy>Z dmMV ~gV. Elisee Reclus ¶m ’«|$M gm‘m{OH$ VËdkmMo nwñVH$ ""The Earth and its Inhabit-

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 120 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 121

ants" dmMV AgV. ñdm‘rOr AZoH$ {‘Ìm§H$S>ohr OmV. 23 {S>g|~abm a{ddma hmoVm. ñdm‘rOr EH$ ’$mg© nmhm¶bm Jobo. ˶mMo Zmd

hmoVo My friend from India. ‘Zmoa§OZ, {Zdm§VnUm ñdm‘rOr AmZ§XmV Kmb[dV hmoVo. hm ’$mg© ݶy¶m°H©$, bm°g E§Oëg, B§1⁄2b§S> Am{U

A‘o[aHo$V gd©Ì XmIdbm Jobm {Z d¥ÎmnÌm§Zr Greatest farce-comedy Success of the century åhUyZ Jm¡a{dbo.

AWm©V ho gmao Iao ZìhVo. J«m‘rU ̂ mfoV {b{hë¶m‘wio Vo ehar bmoH$m§Zm AmdS>V hmoVo. AWm©V, Vo ñdm‘rOtÀ¶mda ZìhVo. A‘o[aHo$Vë¶m

Cƒ^«y gmogm¶Q>rV H$moUH$moUVr ’°$S>g² bmoH${චhmoVmV, ¶mda Vmo ’$mg© hmoVm. ñdm‘rOr (Vaudeville) gH©$g, OmXyMo à¶moJ Aem

˶mdoiÀ¶m A‘o[aH$Z ‘Zmoa§OZmÀ¶m H$m¶©H«$‘mbmhr Jobo hmoVo. ˶mda Jm¶H$, Z¥Ë¶H$ma, emar[aH$ H$gaVr, ’°$Ýgr gm¶H$bñdma,

à{e{jV Hw$Ìo, OmXÿJma, ZH$bmH$ma ¶m gmè¶m§Mm g‘mdoe Ago.

ñdm‘rOtZr Ooìhm ³bmgog gwê$ Ho$bo, VoìhmM ˶m§Zm AmnU CÎm‘ Agë¶mMr OmUrd Pmbr. Vo Om[Vd§V {ejH$ hmoVo. 27

{S>g|~abm lr‘Vr ~wbZm ˶m§Zr H$idbo H$s, The only way to keep my peace is to teach others work is my

only safely value Oar ñdm‘rOr H°${b’$mo{Z©¶mbm ³bmgog KoʶmgmR>r Ambo ZìhVo Am{U H$moUVrhr ¶moOZm AmIbr ZìhVr,

Var ˶m§Zr H$m‘mV ñdV…bm PmoHy$Z {Xbo {Z ‘J AmOmamH$S>o Xþb©j Pmbo. {Zdo{XVm åhUV ñdm‘rOr dmQ> nmhVmV {Z bmQ>oda

PmoHy$Z XoVmV AmVm H$moR>o ‘bm ˶m§Mo ‘moR>onU g‘Oy bmJbo Amho. 13 {S>g|~abm ‘rS> ~{hUr (Mead sisters) ñdm‘rOtZm

^oQ>ë¶m. ˶m§Zr ³bmgog KoʶmMr {dZ§Vr Ho$br. ñdm‘rOtZr ‘mÝ`¶ Ho$bo. 15 VmaIobm ñdm‘rOtZr ~obyabm AmnU ~ao Pmbmo

Ago H$idbo {Z Hw$. ‘°H${bAm°S>Zr {Zdo{XVmbm ñdm‘rOtMr Vã¶oV d ‘yS> CÎm‘ Agë¶mMo H$idbo.

"bm°g E§Oëg Q>mB©åg' Am{U "bm°g E§Oëg hoamëS>"‘ܶo 17 {S>g|~abm Om[hamV à{gÕ Pmbr H$s, ñdm‘rOtMo VrZ dJ©

Applied Psychology {df¶mda hmoVrb. "g§S>o Q>mB©åg'‘ܶo H$mhr {XdgmZ§Va Omhra Pmbo H$s, 25 Vo 30 {S>g|~an¶ªV

ñdm‘rOtMo ghm dJ© hmo‘ Am°’$ Q®>W ¶oWo ^aVrb. {df¶ -"‘Z Am{U ‘Z…eº$s', {1⁄4g‘g {Xder ¶oeyMm OJmbm g§Xoe (Hints

on Practical Spiritual) ¶m dJm©bm gmYmaU EH$ hOma lmoVo CnpñWV amhmV Am{U ñdm‘rOr OdiOdi ‘{hZm^a VoWo

am{hbo.

ñdm‘rOr ¶oeyda ~mobVmZm BVHo$ EH$ê$n Pmbo hmoVo H$s, ˶m§À¶m earamVyZ OUy VoOñdr àH$me ~mhoa nS>V hmoVm Ago Hw$.

‘°H${bAm°S>Zo Zm|Xdbo. ì¶m»¶mZmZ§Va EH$ lmoVm BVH$m ^mamdbm hmoVm H$s Vmo ì¶mgnrR>mda Ambm {Z ñdm‘rOtÀ¶m nm¶mda

bmoQ>m§JU KmVbo. ñdm‘rOtZr nm¶ ‘mJo KoVbo {Z åhUmbo, "Never do it again' (nwÝhm Ago H$Yr H$ê$ ZH$mo.)

EH$m àíZH$˶m©Zo qQ>JbQ>dmirÀ¶m ê$nmV ñdm‘rOtZm {dMmabo, ""ñdm‘rOr Oa gmè¶m Jmoï>r EH$M AgVrb Va

H$mo~r Am{U ‘mUgmV H$m¶ ’$aH$?'' VmËH$mi ñdm‘rOr CÎmabo, nm¶mV gwar ‘ma ‘J Vwbm XmoÝhrVrb ’$aH$mMr gr‘maofm

H$iob.''

1900 gmbmVrb n{hbm AmR>dS>m nyU© ì¶m»¶mZmV Jobm. (India and its People, The History of India) EH$m

ì¶m»¶mZmMo ¶e nmhÿZ lr ãbm§MS>© ¶m§Zm dmQ>bo H$s, nwT>rb a{ddmar ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ ¶oWo R>odmdo d {VH$sQ> bmdyZ n¡go

{‘idmdoV. ˶m§Zr ñdm‘rOr ì¶mgnrR>mda AgVmZm Vgo Omhrahr Ho$bo. ñdm‘rOr amJmdbo, ""¶m§Zm H$moUr nadmZJr {Xbr?

‘m¶mda n¡go {‘idUmè¶m Y§XodmB©H$m§Mm ‘bm {VañH$ma dmQ>Vmo, MrS> ¶oVo.''

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 120 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 121

nU, ñdm‘mrOtZr ì¶m»¶mZ‘mbm Z XoVm EH$M ì¶mImZ XoD$Z Vmo {df¶ {‘Q>dbm. ¶mZ§Va ImgJr ~¡R>H$sV ˶m§Mr 12

OmZodmarbm (ñdm‘rOtMm 36 dm dmT>{Xdg) ì¶m»¶mZo Pmbr. ^maVmV Am¡Úmo{JH$ à{ejU g§ñWm gwê$ H$aʶmgmR>r Am{W©H$

ghmæ¶ {‘idmdo hm ñdm‘rOtMm CÔoe {H$Vr ¶eñdr R>abm ho ‘mhrV Zmhr.

~obyaÀ¶m ‘R>mH$Sy>Z n¡emMm VJmXm bmJbm hmoVm. Ver Am{W©H$ ‘XV {‘iUo H$R>rU hmoVo. ñdm‘rOtZr Vgm à¶ËZ

H$aUmè¶m§Mo Am^ma ‘mZbo. Omogo’$mB©Z ‘bm ^maVmV naVʶmMo {VH$sQ> XoB©b, ‘J OnmZ‘mJ} ‘r naVoZ.'' Ago ñdm‘rOtZr

lr‘Vr ~wbZm H$idbo nU AMmZH$ ˶m§Zm ì¶m»¶mZmMo {Z‘§ÌU Ambo Am{U ‘R>mbm ˶m§Zr 1300 én¶o nmR>dbo. ñdm‘rOtZr

lr‘Vr ~wbZm H$idbo H$s, ""AmVm ‘bm A{YH$m{YH$ ñnï> hmoD$ bmJbo Amho, ‘r AmVm ^maVmVrb gmè¶m H$m‘mMr

O~m~Xmar H$moUmda Var gmondoZ Am{U ‘R> gmoSy>Z H$mhr H$mi ‘m¶m OÝ‘Xm˶m AmB©gmo~V KmbdoZ. ‘m¶m‘wio {Vbm Iyn

Xþ…I gmogmdo bmJbo. eodQ>À¶m {XdgmV {ZXmZ {Vbm AmZ§X XoVm ¶oVo H$m nmhVmo. ‘R>mMm Q´>ñQ> H$aVmo. ~«÷mZ§X, gmaXmZ§X d

Vwåhr à‘wI Agmb. ‘r aOm KoVmo. WmoS>r nwñVHo$, OodU Pmbo H$s, H$mhr g§emoYZmË‘H$ {bImU H$aoZ. ¶mdoir EH$m ì¶dhmar

lÕmdmZ A‘o[aH$Z órbm ~obya ‘R>mMo {dídñV ~ZdʶmMm ñdm‘rOtMm {dMma ZmdrݶnyU© hmoVm.

‘ܶ§Var ñdm‘rOr Mount Lowe bm Jobo hmoVo. g°Z J°«[~«¶b ¶m nd©Vam§JoV n°gmS>oZmÀ¶m B©emݶ {Xeobm ho C§M nd©V

{eIa Amho. (pñdËPbªS>‘ܶo AemM ZmdmMo {eIa Amho.) ¶m {R>H$mUr Ho$~b H$maMm dmna Ho$bm ˶m{R>H$mUr ñdm‘rOr§Mo

N>m¶m{MÌhr CnbãY Amho. ˶m {R>H$mUr Q>o{bñH$mon hmoVm. bmdo Am°ãPìh}Q>ar VoWo hmoVr. ñdm‘rOr ˶m {R>H$mUr amÌr ‘w¸$m‘mbm

hmoVo. ˶m {R>H$mUr e{Zdmar gm¶§H$mir EH$m Z¥Ë¶mÀ¶m H$m¶©H«$‘mbmhr lr‘Vr boJoQ>, lr. d gm¡. ~mD$‘JmQ>©, Hw$. ‘°H${bAm°S>

d ñdm‘rOr CnpñWV hmoVo. Ho$~b H$maà‘mUoM Q´>m°br H$ma‘ܶohr 14 OmZodmarÀ¶m Xþnmar gmè¶m§Zr g’$a Ho$br. 3 ‘¡bm§da

Joë¶mda EH$ gmYo hm°Q>ob Alpine Tavern ¶oWo nmohmoMbo. ‘J KmoS>çmdê$Z anoQ> ‘maV {eIamda nmohmoMbo. ˶mbm Eco

Mountain House åhUVmV. VoWyZ ‘mabobr hmH$ AmOy~mOyÀ¶m S>m|JamVyZ à{VÜdZrV hmoV hmoVr.

ñdm‘rOr VoWo amhÿZ Joë¶mda VrZ AmR>dS>çm§Z§Va Vo hm°Q>ob AmJrV ^ñ‘gmV Pmbo. n°gmS>oZmÀ¶m bmoH$m§Zm AmJrMm

{na°{‘S> ~amM doi nmhm¶bm {‘imbm.

ñdm‘rOr ‘mD§$Q> bmdohÿZ Ambo {Z bJoM aoS>b±S>À¶m àdmgmbm Jobo. CÎma H°${b’$mo{Z©¶mVrb A{Ve¶ gw§Xa {hb ñQ>oeZ

¶m{R>H$mUr godm{Zd¥Îm bmImonVr lr‘§Vm§Zr Am{bemZ ~§Jbo ~m§Ybo hmoVo. 16 OmZodmarbm ñdm‘rOr lr‘Vr {bJoQ>, Hw$.

‘°H${bAm°S> ¶m§Zr à{gÕ Casa Loma Hotel ‘ܶo ^moOZ KoVbo. ˶mÀ¶m a{OñQ>a‘ܶo AmOhr ˶m§Mr Zmdo AmhoV. aoS> b±S>

{dÚmnrR>m‘ܶo Vo a{OñQ>a OnyZ R>odbo Amho.

309 ‘m±Q>oar amoS>, gmD$W n°gmS>oZm ¶m {R>H$mUr ñdm‘rOr am{hbo hmoV Vo Ka AmVm doXm§V gmogm¶Q>r Am°’$ gXZ©

H°${b’$mo{Z©¶m ¶m§À¶m Vmã¶mV Amho.

g°Z’«$m[ÝgñH$mobm Omʶmnydu ñdm‘rOr åhUmbo, "‘r EH$m {R>H$mUmhÿZ XþgarH$S>o OmVmZm EImXr AmdS>rMr Jmoï> nmR>r‘mJo

gmoSy>Z OmVmo. ¶mdoir hr nmB©n (V§~mIy AmoT>m¶Mr) R>odVmo.' S>m¶qZJ hm°b‘ܶo ˶m§Zr Vr R>odbr. lr‘Vr h°‘g~J©Zr ~aoM {Xdg

Vr AmR>dU åhUyZ ˶mM{R>H$mUr R>odbr hmoVr. lr‘Vr {dH$m°’$ H$mhr H$m¡Qw>§{~H$ àíZmZo Iyn ì¶{WV hmo˶m. ‘mZ{gH$[a˶m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 122 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 123

IMë¶m hmo˶m. EH$ {Xdg ˶m CR>ë¶m, ˶m§Zr Vr nmB©n hmVmV KoVbr. EH$X‘ ˶m§Zm ñdm‘rOtMm AmdmO EoHy$ Ambm."Is

It so hard Madam?" ˶m§Zr Vmo nmB©n Amnë¶m H$nmimda Kmgbm {Z ˶m§Zm Agm AZw^d Ambm H$s jUmYm©V ˶m§Mr

‘mZ{gH$ AdñWm EH$X‘ gwYmabr. ˶m§Mr qMVm, H$miOr {ZKyZ Jobr. ˶mZ§Va Vr nmB©n ˶m§À¶mH$S>oM hmoVr. ‘J Vr doXm§V

gmogm¶Q>r Am°’$ H°${b’$mo{Z©¶m (X{jU) ¶m§À¶m g§J«hr Amho.

n°gmS>moZMm Iam Cƒma Paso-de-Eden åhUOo ñdJm©Mo ‘hmÛma (Gate way to heaven)Agm hmoVm. AmXe©

N>mooQ>o eha hmoVo. ñdm‘rOtZr ¶m ^mmJmV EHy$U 38 ì¶m»¶mZo {Xbr. g°Z’«$mpÝgñH$mo CÎmaoH$S>o Mmaeo ‘¡bm§da hmoVo VoWo

’o$~«wdmarÀ¶m {Vgè¶m AmR>dS>çmV ñdm‘rOr {ZKmbo.

CÎma H°${b’$mo{Z©¶m - g°Z’«$mpÝgñH$mo

Jwédmar 22 ’o$~«wdmar 1900 amoOr ^ë¶m nhmQ>o EH$ amÌ Am{U EH$ {Xdg gXZ© n°{g{’$H$ Q´>oZ‘ܶo àdmg H$ê$Z bm°g

E§OëghÿZ AmoH$b±S> ‘mob ñQ>oeZda CVabo. lr‘Vr h°Ýg~«moJ VoWo AmR>dS>çmnyduM nmohmoMë¶m hmo˶m. EH$m ’o$ar ~moQ>‘YyZ ˶m d

ñdm‘rOr ImS>r Amobm§Sy>Z drg {‘[ZQ>mV n¡bVrambm nmohmoMbo. X{jU H°${b’$mo{Z©¶mnojm ho eha ’$maM doJio hmoVo. JXu, JS>~S>rMo,

ì¶mdgm{¶H$, gd© OmVrO‘mVtMo bmoH$ Agbobo hmoVo. X{jU npíM‘og Agboë¶m Zm°~{hbÀ¶m CVmamdaa ˶m§Mr amhʶmMr gmo¶

lr‘Vr h°Ýg~«moJ ¶m§Zr Ho$br hmoVr. ho eha ’$ma PnmQ>çmZo dmT>bo. ñdm‘rOtÀ¶mdoir VoWbr bmoH$g§»¶m VrZ bmIm§da hmoVr.

g°Z’«$mpÝgñH$moo‘ܶo ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ lr‘Vr h°Ýg~«moJ ¶m§Zr Iyn n[al‘mZo JmoëS>Z JoQ> hm°b‘ܶo Am¶mo{OV Ho$bo. 23

’o$~«wdmar amoOr AmR> dmOVm ñdm‘rOr g^mJ¥hmV Ambo. h°Ýg~«moJZm {dMmabo {H$Vr bmoH$ O‘boV, 100- ñdm‘rOr WmoS>o ZmamO

Pmbo; nU R>aë¶mdoir ˶m§Zr d¡pídH$ Y‘m©da ^mfU gwé Ho$bo. lmoVo ‘§Ì‘w1⁄2Y Pmbo {Z Xþgè¶m {Xder d¥ÎmnÌm§Zrhr ˶m§Mo ^a^ê$Z

H$m¡VwH$ Ho$bo. ñdV…À¶m {h‘Vrda ì¶m»¶mZmMm hm à¶moJ ˶m§À¶mV AmË‘{dídmg OmJ¥V H$aUmam R>abm.

¶mZ§Va ñdm‘rOtZm AmoH$b±S> ¶oWo H$m±J«og Am°’$ [abrOZ ‘ܶo ~mobʶmgmR>r {Z‘§ÌU hmoVo. Oo OdiMo C~Xma, em§V CnZJa.

¶oWo ~aoMgo g°Z’«$mÝgrgH$mo‘YboM bmoH$ amhV d Vo ~è¶mM Jmoï>rgmR>r ‘moR>çm ehamda Adb§~yZ amhV. lr {‘b ¶m§Zr ñdm‘rOtMr

nwñVHo$ dmMbr hmoVr. ˶m§À¶m H$m¶m©Mm, ~Xboë¶m ì¶mnH$ {dMmam§Mm ‘mJmodm KoVbm hmoVm. {ddoH$mZ§Xm§Zr ‘mPo OrdZM ~XbyZ

Q>mH$bo Ago Vo åhUV. ˶m§Zr ñdm‘rOtZm ¶m n[afXobm {Z‘§{ÌV Ho$bo hmoVo.

AmoH$b±S>‘ܶo nmohmoMʶmnydr©M ñdm‘rOtMo d¥ÎmnÌm§Zr Mm§JbrM Om[hamV Ho$br hmoVr. Okland Trubune, San Fran-

cisco Bulletin, Oakland Church News 24 ’o$~«wdmarÀ¶m A§H$mV ñdm‘rOtMr {eH$mJmo n[afX, ^maVmVrb ñdmJV, nwÝhm

A‘o[aHo$V ¶m{df¶r g{dñVa boI à{gÕ Pmbo. ¶w{ZQ>o[a¶Z MM©À¶m dVrZo hr n[afX ̂ abr Jobr. a{ddmar gm¶§H$mir (25 ’o$~«w.)

MM©Mo ’$mo[ëS§>J XadmOo Iwbo Pmbo. MM©Mr XmoÝhr g^mJ¥h VwSw>§~ ^abobr hmoVr. XmoZ hOmamnojm A{YH$ ór - nwéf O‘bo hmoVo.

g°Z ’«$mpÝgñH$mohÿZ ¶oUmar ’o$ar ~moQ> MwH$ë¶m‘wio n[afX gwê$ Pmbr. AYm© Vmg Pmbm Varhr ñdm‘rOr nmohmoMbo ZmhrV. lr. {‘b

¶m§Mo ñdmJVna ^mfU Pmbo.

AMmZH$ lmoVo CËgwH$ ~Zbo. ñdm‘rOtMo amOq~S>o ì¶[³V‘Îd YraJ§^ra nmdbo Q>mH$sV g^mJ¥hmV Ambo {Z AmË‘{dídmgnyd©H$

ì¶mgnrR>mda Ambo. ¶m àg§JmMr ñ‘¥Vr Hw$. gmamh ’$m°³g (Sarah Fox) ¶m§Zr {b{hbr Amho. (1900 gmbmnmgyZ doXm§V

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 122 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 123

gmogm¶Q>rÀ¶m H$m‘mbm ˶m§Zr OrdZ g‘{n©V Ho$bo. 1922 bm ˶m ^maVmV Amë¶m. VoWo Mma df} am‘H¥$îU {‘eZ‘ܶo ˶m§Mr

~hrU [a~oH$m~amo~a am{hë¶m. AmoH$b±S>bm naV Amë¶m ˶m {daº$ OrdZ d {ejU joÌmV H$m‘ H$arV am{hë¶m. ñdm‘rOtMo

n[afXoV ^mfU à^mdr Pmbo. eodQ>r àíZmoÎmao Pmbr. EH$m ~mB©Zo àíZ {dMmabm Vmo ‘yI©nUmMmM hmoVm. ñdm‘r! ho Iao Amho

H$s Zmhr, ZdOmV ~mbHo$ Vwåhr ^maVr¶ J§JoV gmoS>Vm? ñdm‘rOr VËH$mi CÎmabo. Amåhr Ago EoH$bo Amho H$s, g‘mamonmÀ¶m

g‘ma§^mV ZdOmV ~mbH$m§Mo ‘Q>U dmT>Vm !

bm°g E§Oëg‘Yë¶m ì¶m»¶mZmV ˶m§Zm AgoM {dMmabo Voìhm ñdm‘rOr CÎmabo. ""hmo¶, ‘°S>‘, nU ‘r EH$‘od ˶mVyZ

dmMbmo.'' EHo$ {R>H$mUr ˶m§Zm {dMmabo, ''^maVmV ‘wbr OÝ‘ë¶m H$s ˶m§Zm J§JoV gmoS>VmV?'' ˶mda ñdm‘rOr åhUmbo, ""hmo¶

‘°S>‘ AmVm ^maVmV nwéfM ‘wbo OÝ‘mbm KmbVmV.'' 1894 bm S>oQ´>m°B©Q>‘ܶo {dMmabo hmoVo, ""’$º$ ‘wbrM ‘JarnwT>o ^maVmV

Q>mH$VmV, ho Iao H$m? '' ñdm‘rOr åhUmbo, H$Xm{MV ˶m ZmOyH$, ‘wbm¶‘ AgVmV åhUyZ Agmdo.'' nwÝhm S>oQ´>mB©Q>À¶m Xþgè¶m

g^oV ˶m§Zm {dMmabo, ""^maVmV ZdOmV ~mbHo$, ‘Ja, gwga ¶m§Zm Im¶bm H$m KmbVmV? ¶mda ñdm‘rOr åhUmbo, ""‘r

EH$‘od OmS>OyS> ~mbH$ hmoVmo. ‘JatZr ‘bm ImʶmMo ZmH$mab. Agm OmS>OyS> gmYy ~ZUo ‘bmhr ‘mݶ Zmhr; nU ‘JatÀ¶m

VS>m»¶mVyZ Va ‘r g[hgbm‘V gwQ>bmo.'' {‘{ZAmonmo{bg‘ܶo doJù¶m [aVrZo ˶m§Zr CÎma {Xbo. ""hmo¶ ‘bmhr ZXrV ’o$H$bo nU

Vw‘À¶m OmoZmh gmaIm ‘r nmʶmVyZ ~mhoa Ambmo.'' ñdm‘rOr lmo˶m§À¶m ‘yI©nUmÀ¶m àíZm§Mm OoWë¶m {VWo g‘mMma KoV Am{U

{dMmaUmè¶m§Mr Vm|S>o ~§X H$arV.

ñdm‘rOtMm dmT>Vm à^md, gd©Y‘©g‘^md nmhÿZ H$mhr {1⁄4íMZ {‘eZar {~Wabo. ˶m§Zr {ddoH$mZ§Xm§Zr {1⁄4íMZ Y‘u¶m§Mo

Y‘mªVa KS>dyZ AmUʶmMo à¶ËZ gwê$ Ho$bo AmhoV, Agm AnàMma H$aUmè¶m nwpñVH$m ^maVmV ‘Ðmg d A‘o[aHo$V dmQ>m¶bm gwé

Ho$ë¶m. ˶m‘wio A‘o[aHo$Vhr H$mhr dV©‘mZnÌohr ˶mda AmYm[aV AJ«boI {bhÿ bmJbo. ñdm‘rOtZr ‘mÌ Ë¶m§Mm Vmo Y§Xm Amho,

Mmby Xo, Ago gm§JyZ nyU©nUo Xþb©j Ho$bo.

lr¶wV {‘bZr gd© d¥ÎmnÌm§VyZ Amnbr ^y{‘H$m ‘m§S>br. ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr H$moU˶mhr àH$mao {1⁄4íMZ Y‘m©{df¶r AneãX

dmnabobo ZmhrV qH$dm Y‘mªVamMo à¶ËZ Ho$bobo ZmhrV. Am‘À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm ñdm‘r {ddoH$mZ§X {eH$mJmo nmb©‘|Q>Z§Va A‘o[aHo$V

AmhoV ho ‘m{hVrhr ZìhVo. ˶m§Mr ZmhH$ ~XZm‘r H$aUo nyU©nUo MwH$sMo Amho. B. EM. E{bAQ>, ào{gS>|Q> ’$ñQ>© ¶w{ZQ>o[a¶Z MM©

Am{U O‚m Om°Z S>ãë¶y. ñQ>oQ>gZ (John W. stetson) Aܶj ñQ>ma qH$dm ’«°$Q>{Z©Q>r ¶m§Zrhr ñdm‘rOtÀ¶m ~mOyZo {b{hbo.

Vo {b{hVmV, Such one to go and listen to the swami and then show where there is anything in his teachings that is not for the good of humanity.

Am{U ‘J ¶mZ§Va AmoH$b±S>‘Yë¶m d¥ÎmnÌm§Vrb dmX g§nbm. ˶mZ§Va ’$ñQ>© ¶w{ZQ>o[a¶Z MM©‘ܶo ~wYdmar ñdm‘rOtMo

Same points of Resemblance Between Vedantism and Christianity ¶m {df¶mda XmoZ Y‘m©Vrb

gmå¶ñWimda ì¶m»¶mZ Pmbo. ’o$~«wdmar 28 Mo ^mfU Enquirer À¶m 2 ‘mM©À¶m A§H$mV à{gÕ Pmbo.

ñdm‘rOtZm AZoH$ Am{W©H$ g‘ñ¶m ^oS>gmdVhmo˶m. d¶mod¥Õ AmB©gmR>r N>moQ>o Ka IaoXr H$am¶Mo hmoVo. ‘R>mMm å¶wZ{gnmbQ>rZo

bmdboë¶m Aݶm¶H$maH$ H$am{déÕ H$m¶Xoera XmX ‘mJm¶Mr hmoVr. Am˶mZo KamMm Vm~m gmoS>mdm åhUyZ H$moQ>© H$MoarMm IM©

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 124 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 125

¶oV hmoVm. H$m¡Qw>§{~H$ Am{U ‘R>mMr Am{W©H$ O~m~Xmar EH$Q>çm ñdm‘rOtda nS>br. ‘R>mMo BVa g§Ý¶mer H$m‘ H$arV hmoVo. hm

EH$ àíZM hmoVm. nU ñdm‘rOtMr g°Z’«$mÝgrñH$moMm Xm¡am AW©àmárÀ¶m Ñï>rZo ’$magm ’$bXm¶r R>abobm ZìhVm. IoVarMo ‘hmamO

Xa‘hm Am{W©H$ ‘XV nmR>[dV hmoVo.

ñdm‘rOtZr R>adbo hmoVo H$s, g°Z’«$m[ÝgñH$mohÿZ ݶy¶m°H©$bm Om¶Mo VoWo WmoS>o n¡go H$‘dm¶Mo, ˶mVyZ B§1⁄2b§S>bm Om¶Mo.

b§S>Z‘Ybo {dñH$Q>bobr KS>r ~gdm¶Mr Am{U VoWyZ ^maVmV naVm¶Mo. ‘R>mÀ¶m Aml¶mbm Z amhVm AmB© d Hw$Qw>§~m~amo~a

amhm¶Mo. ñdm‘rOr YS>nS>V hmoVo; nU ˶mhrnojm AS>Wù¶m§er Q>¸$a XoV hmoVo. Xaå¶mZ, lr‘Vr hmÝg~«moJ Am{U lr‘Vr ApñnZmb

Mrs. Aspinall ¶m§Zr Q>H©$ ñQ´>rQ>da EH$ âb°Q> ñdm‘rOr§gmR>r ^mS>çmZo KoVbm. nU Vmo KoVmZm àma§^r lr¶wV ApñnZmb ¶m§Zr

{damoY Ho$bm, nU Vmo Z Ow‘mZVm Ka ~Xbbo.

˶m‘wio ñdm‘rOtMm ‘w¸$m‘ H$mhr ‘{hZo dmT>bm {Z H$m¶m©Mm nm¶m ^¸$‘ ~Zbm. ˶mZ§Va The Science of Religion (Science) "Y‘m©Mo {dkmZ'' ¶m {df¶mdahr ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo.(complete work Vol. No. 6) ‘ܶo MwH$sMo

hoqS>J Amho. Religion (Science) ¶m ì¶m»¶mZmIoarO ñdm‘rOtMr ì¶m»¶mZo EoHy$Z H$mhr à˶j OrdZmV CVadʶmMm

Á¶m§Mm {dMma hmoVm. ˶m§À¶m ‘ZmMr pñWVr C§MmdʶmgmR>r ñdm‘rOr à¶ËZerb hmoVo.

‘mM© 7, 8 Am{U 12 amoOr Wendte Hall (d|S>oQ> hm°b) AmoH$b±S> ¶oWo ñdm‘rOtZr qhXÿ VÎdkmZmda ì¶m»¶mZo {Xbr.

{df¶ hmoVo Laws of Life and Death, The Reality and the Shadow and The Design Theroy. AZoH$

d¥ÎmnÌ [anmoQ>©‘YyZ ñdm‘rOtÀ¶m ‘yi {dMmam§Mm VmH$X ‘moS>³¶m-VmoS>³¶m ñdénmV Ambr Amho. Varhr ˶mZo d¡^d H$‘r hmoV

Zmhr.

~‘m©‘YyZ A‘o[aHo$V naVboë¶m EH$ {‘eZar E. h°gdob (A. Haswell) ¶m§Zr ñdm‘rOtZr {Xboë¶m ^mfUmda Q>rH$m Ho$br.

Vmo [anmoQ>© Enquirer ¶m d¥ÎmnÌmÀ¶m g§nmXH$s¶mV Ambm hmoVm. ~w{ÕñQ> bmoH$ Xodmbm eaU OmVmV, Vr nÕV H«y$a Amho. ^maV

H$mhr nmoQ>oñQ>§Q>0gmaIm Y‘© {eH$dV Zmhr dJ¡ao. ñdm‘rOtZr ¶mMr ’$maer XIb KoVbobr {XgV Zmhr qH$dm ˶mbm d¥ÎmnÌmVyZ

CÎmahr {Xbobo Zmhr; ‘mÌ A‘o[aH$Z bmoH$m§À¶mVrb Ah§H$mamMm ˶m§Zr n°gmS>oZmÀ¶m EH$m ì¶m»¶mZmV g‘mMma KoVbm. Vo åhUmbo,

""Oo gm‘϶©embr Xoe AmhoV, H$s ˶m§Zm dmQ>Vo AmnU H$mhrhr Am{U gd©H$mhr H$ê$ eH$Vmo.

(We can do every thing and anything ) (ñdm‘rOtMo ho {dYmZ gwna nm°da ~Zboë¶m A‘o[aHo$À¶m OJ^aÀ¶m

H$madm¶m nm{hë¶m Va AmOhr bmJy nS>Vo.)

They think that God almighty has given them a charter to rule over all the world, to advance His

plans, to do anything they like to turn the world upside down. They have a charter to rob, murder,

kill, God has given them this and they do that because they only babes. But imperial babes could

have no place in the centuries ahead when mutual understanding and service between the peoples

of the survival, exchange of ideas and achievements between East and West. Send us mechanics

to teach us how to use our hands and we will send you missionaries to teach you spirituality.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 124 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 125

ñdm‘rOtZr BVa ^mfUo Arts and Science in India, The Ideals of India ¶m {df¶m§da Pmbr. nU ˶mMm

MwH$sMm [anmoQ>© Enquirer XoVM am{hbm. AZoH$ doim ì¶m»¶mZmZ§Va ˶m§À¶mda lmo˶m§H$Sy>Z àíZm§Mr ga~Îmr hmoB©. EHo$doir

ñdm‘rOr åhUmbo, ""Vwåhmbm hdo Vo gd© àíZ {dMmam. {OVHo$ A{YH$ àíZ {VVHo$ Mm§Jbo. ˶mgmR>r Va ‘r ¶oWo Amho. Vwåhmbm

{df¶ g‘Oob Vmon¶ªV ‘r ì¶mgnrR> gmoS>Uma Zmhr.'' ¶mda lmo˶m§Zm Q>mù¶m§À¶m H$S>H$S>mQ>mZo XmX {Xbr. ñdm‘rOr OmoaOmoamV

hgy bmJbo. B©ídamÀ¶m H¥$noMm ‘{hbm EH$m ì¶m»¶mZmVyZ Vo dUuV hmoVo. H$moUrVar {dMmabo, Vwåhr Xod nm{hbm Amho H$m? ¶mda

ñdm‘rOr åhUmbo, ""What! he turned his face lighting up with a happly smile. Do I look like it, a big fat man like me? Am{U gmao g^mJ¥h hmñ¶mV Sw>~yZ Jobo. (H$m¶ åhUmbmV? ñdm‘rOtÀ¶m Mohè¶mda AmZ§Xr hmñ¶

C‘Q>bo, ‘r ˶mÀ¶mgmaIm {XgVmo, ‘m¶mgmaIm T>mo~im ‘mUyg?)

ñdm‘rOr ì¶m»¶mZmZ§Va aoìha§S> dr ’o$ {‘b ¶m§À¶mer ~mobV ~mobV Q´>oZ ñQ>oeZH$S>o {ZKmbo. ˶m aoëdoZo AmoH$b±S>bm Om¶Mo

hmoVo. lr¶wV A°bZ ~amo~a hmoVo. ñdm‘rOr ~mobʶmV a§Jbo H$s Q´>oZ MwH$Uma, nwT>Mr Zmd MwH$Uma ! nU Vo H$mhr XmX XoB©ZmV.

nwT>Mr Q´>oZ Amho H$m? EdT>oM {dMmaV A°bZ d¡VmJbo åhUmbo, "Vwåhm ^maVr¶m§Zm doioMo ^mZM amhmV Zmhr.' ¶mda hgV hgV

ñdm‘rOr åhUmbo, Vwåhr bmoH$ doioVM, H$mbmÀ¶m gr‘oV amhVm Amåhr H$mbmVrV OJmV amhVmo.

Yes, you live in time, we live in Eternity.

ñdm‘rOtZr AmoH$b±S>bm doXm§V gmogm¶Q>r ñWmnZ Ho$br, Agm C„oI H$mhr J«§Wm§V Amho; nU Aer gmogm¶Q>r ˶m§Zr ñWmnZ

Ho$br ZìhVr. ‘mÌ Ë¶m§À¶m dJmªZm d ì¶m»¶mZmbm ¶oUmè¶m lmo˶m§n¡H$s H$mhtZr Amnbo OrdZ ¶m H$m¶m©bm dm{hbo. ’«±$H$ amoS>oh°‘b,

gmahm d [a~oH$m ’$m°³g ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m {ZYZmZ§Va AZoH$ dfmªZr Aä¶mg dJ© gwê$ Ho$bo. ñdm‘rOtMo 1899 ‘ܶo ݶy¶m°H©$‘ܶo

ì¶m»¶mZ EoH$bo, JwéXmgm ¶m§Zm A^oXmZ§Xm§Zr Xrjm {Xbr. Vo ̂ maVmV nmM df} am{hbo nwÝhm H°${b’$mo{Z©¶mbm Ambo d g§Ý¶ñVd¥ÎmrZo

amhÿ bmJbo. 1922 bm nwÝhm Vo ^maVmV Ambo. ~obya ‘R>mV g§Ý¶mg Xrjm KoVbr hoM nwT>o ñdm‘r AVwbmZ§X ZmdmZo n[a{MV Pmbo.

1966 gmbr d¶mÀ¶m 97 ì¶m dfu Vo dmabo. AܶmpË‘H$ÑîQ>çm Vo Mm§Jbo àJV gmYH$ hmoVo. AVwbmZ§Xm‘wio AmoH$b±S>‘ܶo

ñdm‘rOtZr àÁd{bV Ho$bobm AmܶmpË‘H$ kmZmMm Xrn nwT>ohr VodV am{hbm.

ñdm‘rOtMr EHy$U 42 Omhra ì¶m»¶mZo ¶m ^mJmV Pmbr. ¶m{edm¶ VrZ A{YH$ (’o$~«wdmar d g°Z’«$m[ÝgñH$mo EH$ d

XmoZ ¶w{ZQ>o[a¶Z MM©‘ܶo) 12 qH$dm A{YH$ dJ© ˶m§Zr KoVbo. JrVoda ‘o ‘{hݶmV Mma dJ© KoVbo. EH§$XarV bhmZ-‘moR>çm

g‘wXm¶mnwT>o 61 doim ñdm‘rOr ~mobboV. àH¥$VrÀ¶m VH«$mar AgVmZmhr hm H$m‘mMm ì¶mn nm{hbm H$s, ˶m§Zr {H$Vr H$ï> Cngbo

AgVrb, ¶mMr H$ënZm ¶oVo. ¶m gmè¶m ì¶m»¶mZm§À¶m doir Oa JwS>drZ AgVo Va eãX Z² eãX OJmnwT>o am{hbm AgVm; nU

gmam Vnerb d¥ÎmnÌm§V à{gÕ Pmboë¶m Anwè¶m eãXm§H$Zmda Adb§~yZ Amho. ˶m‘wio ñdm‘rOtÀ¶m H°${b’$mo{Z©¶mVrb H$m‘mMo

AMyH$ ‘y붑mnZ H$aUo H$R>rU Amho. lr¶wV èhmoS>o h°‘b (Rhode hamel) ¶m§Zr ~è¶mM H$maImݶmMm ZmoQ>g² KoVë¶m hohr

‘moR>m CnH$maM AmhoV. ˶mMà‘mUo Ida Ansell (BS>m AÝgob ¶m A‘o[aH$Z ‘{hboZo em°Q>©h±S> ZmoQ>g² KoVë¶m. ˶m§Zm ˶mdoir ˶m

{dMmam§Mr Imobr d Jm§^r¶© H$iUo e³¶ ZìhVo. ˶m {dÚm[W©XeoV hmo˶m.

ñdm‘rOtMo gH$mi d XþnmaMo dJ© Zì¶m OmJoV g°Z’«$m[ÝgñH$mooV Mmby Pmbo. gH$mir gmS>oXhm dmOVm dJ© gwé ìhm¶Mm Vmo

Vmg XrS> Vmg Mmbm¶Mm; nU Vmo Ho$ìhm g§nob ¶mbm H$mhr ‘¶m©Xm ZìhVr. Vrg Mmirg bmoH$ O‘m¶Mo. {Vgè¶m ‘Oë¶mda,

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 126 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 127

qMMmoù¶m {OݶmZo MTy>Z OmV. gmè¶m§Zm ~gm¶bm nwaoí¶m IwÀ¶m©hr Zìh˶m; nU ˶m~m~V H$moUmMr VH«$mahr ZìhVr. O{‘Zrda

Jm{bÀ¶mda ór-nwéf gmaoM ~gV. ˶mdoir ñdm‘rOtMo Hw$aio Ho$g bm§~ hmoVo. H$aS>çm a§JmMm JmD$Z Am{U hmVmV V§~mIy

AmoT>m¶Mr nmB©n Ago. ImgJr ‘wbmIV AmQ>monVmZm WmoS>m doi Pmbm Va lr‘Vr hmÝg~«moJ ˶m§Zm AmR>dU H$ê$Z XoV. ''hmo¶

ñdm‘r amO¶moJmda dJ© gwé H$am¶Mo {dgabmV H$s H$m¶? bmoH$ dmQ> nmhmV AmhoV. AJmoXaM n§Yam {‘{ZQ>o doi Pmbm Amho.''

‘J, ñdm‘rOr ""‘m’$ H$am, AmnU ‘w»¶ ImobrV OmD ''.$ åhUyZ CR>bo Aer AmR>dU lr ’«±$H$ èhmoS>o h°‘b ¶m§Zr {bhÿZ R>odbr

Amho. hr N>moQ>rer ‘wbmIV ˶m§À¶m OrdZmV Am‘wbmJ« ~Xb H$aUmar R>abr hmoVr.

ñdm‘rOr Amnë¶m ImobrV OmD$Z Ho$g ZrQ> qdMê$Z ^Jì¶m doemV dJm©V XmIb hmoV. lr. d gm¡. èhmoS>o‘b ˶m§Mr ~hrU

MmaboQ>o ~«mD$Z ho gmao OrdZ^a doXm§V gmogm¶Q>rMo H$m¶©H$V} åhUyZ H$m¶© H$arV am{hbo.

EH$Xm dJm©bm CnpñWV AgUmè¶m EH$m nwéfmbm d EH$m órbm ñdm‘rOtÀ¶mà‘mUo ~gm¶bm Ìmg hmoV hmoVm. Vo nmhÿZ

ñdm‘rOr hgbo {Z åhUmbo, ""ZH$m, ˶mEodOr Vwåhr ~ao dmQ>ob ˶m nÕVrZo ~gm. Vw‘Mo nm¶ Aem ~¡R>H$sbm V¶ma ~Zbobo

ZmhrV. ‘bm gmono Amho, H$maU Zoh‘r ‘r ˶mMm gamd Ho$bm Amho.'' Vmo ‘mUyghr hgVmo {Z ZrQ> ~gVmo. ñdm‘rOr nwÝhm Xþgè¶mH$S>o

nmhVmV ˶mbm Amnë¶mOdi ~mobmdVmV d AmgZ H$go ‘m§S>mdo Vo à˶j {eH$dVmV. gai VmR> ~gUo JaOoMo Amho. ""earamMm

{dMma Vo nyd© àH$memZo ^abobo Amho, Agm H$am.''

˶mdoir nwwéfm§À¶m n±Q>g² IynM Q>mB©Q> Agë¶mZo ¶moJmgmR>r ~gʶmg ˶m {Zén¶moJr R>aV. ñdm‘rOtMo g§ñH¥$V ‘§Ì, ˶m§Mm

AmdmO {H$VrVar {Xdg dJm©bm ¶oUmè¶m§À¶m H$mZmV Jw§OV amhr. ˶mZ§Va ñdm‘rOr H$mhr íbmoH$m§Mo B§J«Or AZwdmX H$ê$Z AW©

ñnï> H$arV. ¶m gmè¶mMm n[aUm‘ ~m¡{ÕH$ ñdê$nmMm Zgo Va ^md{ZH$ ñdê$nmMm Ago. ñdm‘rOtMo ì¶{³V‘Îd hm Agm Mw§~H$

hmoVm H$s, ˶m‘wio EoH$Umam ñdV…Mo ì¶{³V‘Îd {dgéZ OmV hmoVm Am{U Vo jU ˶mbm doJir AZw^yVr, doJù¶m {dídmg KoD$Z

OmV Ago. g°Z’«$m[ÝgñH$moo‘ܶo EH$m dJm©V ñdm‘rOr åhUmbo, H$s ‘mPo ‘Z A˶wƒ AmZ§XmV ’o$Hy$Z XoVmo d VerM pñWVr Vw‘À¶m

‘ZmV {Z‘m©U H$aʶmMm à¶ËZ H$aVmo. Vr eº$s Vw‘À¶mM g§H«${‘V H$aVmo. EHo$ {Xder lr‘Vr h°Ýg~«moJ ñdm‘rOtMo OodU V¶ma

H$arV hmo˶m. dJm©À¶m doion¶ªV ˶m§Mo H$m‘ H$mhr g§nbo Zmhr. ñdm‘rOtZm àH¥$VrgmR>r Mm§Jbo OodU ~ZdUo ˶m§Zm ‘hÎdmMo

dmQ>bo. ñdm‘rOr åhUmbo, ""Vwåhr dJm©bm ¶oV Zmhr H$m?'' ¶mda ˶m åhUmë¶m, ""H$m‘ AmQ>nbo Zmhr.'' ñdm‘rOr åhUmbo,

""R>rH$, R>rH$. ‘r Vw‘À¶mgmR>r ܶmZ H$aVmo.'' lr‘Vr h°Ýg~«moJZr AmR>dU {b[hbr Amho H$s, IamoIaM ‘mPo ‘Z dJ© g§non¶ªV

‘r VoWo ZgVmZmhr ܶmZmdñWoVM em§V am{hbo.

ܶmZmÀ¶m dJm©Z§Va ñdm‘rOr ^maVr¶ VÎdkmZmdaMo H$moUVo Var emó J«§Wmda ^mî¶ H$arV. AܶmpË‘H$ {dMmam{df¶r

AmXa ~miJUo doJio {Z AmܶmpË‘H$ ~ZʶmMr A{^ßgm ~miJUo doJio ho Vo ñnï> H$arV. à˶j AmMaU, AmMaU ‘hÎdmMo

hmoVo. AmgZ, ‘J àmUm¶m‘ ‘J ܶmZ hm H«$‘ Vo {dÚm϶mªZm gm§JV. gmo‘dma, 26 ‘mM© 1900 amoOr ’«±$H$ èhmoS>oh°‘b ¶m§À¶m

dJm©À¶m Zm|Xr R>odbobr dhr doXm§V gmogm¶Q>r Zm°W© H°${b’$mo{Z©¶mV Amho. ˶mV àmUm¶m‘, ‘J ܶmZmÀ¶m gwadmVrbm ‘ybmYma

MH«$mda nmR>rÀ¶m H$ʶmVyZ nmhV AmhmV, Aer YmaUm H$am. gmao eara àH$memZo ^ê$Z Jobo Amho, Aer YmaUm H$am. Aem

Vn[ebmVrb gyMZm Zm|Xdboë¶m AmT>iVmV. amO¶moJmMo à˶j AmMaU Vo {dÚm϶mªH$Sy>Z H$ê$Z KoV. hm amO‘mJ©M {dÚm϶m©bm

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 126 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 127

kmZmMo ‘hmÛma ImobyZ XoUmam R>aUma hmoVm. ñdm‘rOtMo à˶j gm{Þܶ BVHo$ à^mdr hmoVo H$s, ˶mMm n[aUm‘ OrdZ n[adV©Zmda

hmoV hmoVm.bhmZ ‘wbm§Zm Mmb‘o, ~mobUo hr H$bm AmË‘gmV H$aUo H$R>rU AgVo. nU AmB©À¶m ào‘mZo ‘m¶oZo Vo AmZ§Xr d gmono

~ZVo. ñdm‘rOr ˶mM ‘m¶oZo, ào‘mZo dJm©Vrb ‘wbm§Zm amO¶moJmMo H$R>rU YS>o AmZ§Xr d ghO ~Z{dV hmoVo. H°${b’$mo{Z©¶m

ñdm‘rOtZr gmoS>ʶmÀ¶m H$mhr {Xdg AJmoXa Hw$. {‘Þr gr. ~wH$ ¶m§Zr (Santaclara) gm§Vm ³boam [OëømV Amnbm XrS>eo

EH$am§Mm ^y{‘I§S> ñdm‘rOtMo H$m¶‘ñdê$nr H|$Ð ñWmnmdo åhUyZ An©U Ho$bm. nwT>o ñdm‘r Vw[a¶mZ§Xm§Zr OmD$Z VoWo em§Vr Aml‘mMr

ñdm‘rOtÀ¶m h¶mVrVM ñWmnZm Ho$br; ‘mÌ ñdm‘rOr Vo nmhʶmgmR>r nwÝhm VoWo ¶oD$ eH$bo ZmhrV.

Q>H©$ ñQ´>rQ> âb°Q>‘YyZ hmo‘ Am°’$ Q¯>W Abm‘oS>m' ¶m N>moQ>çm ehamV ñdm‘rOr amhm¶bm ~wYdma, 11 E{àb amoOr Jobo. ¶mdoir

gm‘mZmMr AmdamAmda H$am¶bm ñdV… ñdm‘rOr ‘XV H$arV hmoVo. lr‘Vr hmÝg~«moJ, lr‘Vr Ag{nZmb d ñdm‘rOr Ho$~b H$maZo

‘mH}$Q> ñQ´>rQ> ¶oWo Ambo. ho {R>H$mU ehamVbo A˶§V JO~Obobo, Jm|Yi, Jm|JmQ>mMo; nU ñdm‘rOr åhUV H$s, Aem {R>H$mUrhr

{MÎm em§V R>odVm ¶oVo, ˶mbm H$maU ¶moJ, Vwåhmbm H$mhrhr {dM{bV H$ê$ eH$V ZmhrV. VoWyZ ’o$arZo Abm‘|S>mbm AYm© Vmg

bmJm¶Mm VoWyZ aoëdoZo ZD$ ‘¡b Amë¶mda Zdr amhʶmMr OmJm hmoVr.

¶m {R>H$mUr amhʶmgmR>r ñdm‘rOtZm Om°O© éa~mH$ Am{U Hw$. bH$s ~oH$h°‘ ¶m§Zr {Z‘§ÌU {Xbo hmoVo. ˶m g§ñWoMo ho

g§MmbH$ hmoVo. hmo‘ Am°’$ Q¯>WMr AZoH$ {R>H$mUr Aer H|$Ðo hmoVr. npíM‘oH$S>o ¶m g§ñWoV amhʶmgmR>r Ym{‘©H$, AmܶmpË‘H$ H$m¶©

H$aUmè¶m§Zm ‘w^m hmoVr. ^ì¶ OwZr B‘maV hmoVr. ^modVr ~mJ ~JrMm d {hadi hmoVr, ’w$bPmS>o hmoVr. 12 E{àbbm ñdm‘rOtZr

lr. ~wwbZm nÌ nmR>dyZ hr OmJm gw§Xa Agë¶mMo H$idbo. ewH«$dmar, 13 E{àb amoOr ñdm‘rOtÀ¶m gÝ‘mZmW© ˶m§Zm amÌrMo ^moOZ

{Xbo d bJoMM ˶m§Mo Q>H$g© hm°b‘ܶo (Tucker's Hall) ì¶m»¶mZ Pmbo.

n°gmS>oZm Ogo bm°g E§OëgMo CnZJa hmoVo, VgoM Ab‘|S>m ho g°Z’«$m[ÝgñH$moMo CnZJa hmoVo. ˶mdoir VoWrb bmoH$g§»¶m ’$º$

20 hOma hmoVr. ho {R>H$mU ñdm‘rOtZm ZdrZ ZìhVo. ¶mnydu 16, 19, 20 Am{U 21 ‘mM© amoOr ì¶m»¶mZo Pmbr hmoVr. ˶m§Mo

{df¶ hmoVo. Mind - Its Power and Possibilites, Mind Culture, Concentration of Mind. S>obr Ama1⁄2¶yO (Daily

Argus) ho Ab‘|S>mMo d¥ÎmnÌ ñdm‘rOtZm à{gÕr XoV hmoVo. Tucker's Hall ¶oWo ñdm‘rOtMr gmar Omhra ì¶m»¶mZo 13, 16

d 18 E{àbbm Pmbr.

‘r B©ída Amho?EH$m ì¶m»¶mZmV gmYH$mÀ¶m amO¶moJmVrb {Za{Zamù¶m AdñWm ñnï> H$aVmZm ñdm‘rOtZr ^mfUmÀ¶m AmoKmV ñdV…À¶m

N>mVrda hmV R>odyZ åh§Q>bo I am God. ¶m dm³¶mZo lmoVo AdmH$² Pmbo. H$mhtZm hr Y‘m©Mr ~XZm‘r Amho, Ago dmQ>bo.

¶mnydu AmR>dS>m^a AJmoXa ñdm‘rOtZr ho ñnï> Ho$bo H$s, ‘r ~«÷ñdê$n Amho. g{ƒXmZ§X ñdê$n Amho. ‘r gd©ì¶mnr

ApñVËd Amho. ¶mbm God ¶m{edm¶ doJim eãX dmnaVm ¶oV Zmhr nU J¡ag‘O H$ê$Z KoD$ ZH$m. ‘r kmZ ñdê$n, A‘¶m©X

VoOñdr OmUrd eº$s Agm AW© ¿¶m, ‘r am‘ Zìho. ì¶[º$JV B©ída hr H$ënZm AÛ¡V doXm§Vmbm ‘mݶ Zmhr.

Ab‘oS>mhÿZ ñdm‘rOtZm ñQ>m°H$Q>m°Z (Stockton) ¶m g°Z’«$m[ÝgñH$moonmgyZ nyd}bm E|er ‘¡bmdarb Jmdr Om¶Mo hmoVo. (AmO

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 128 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 129

¶w{Zìh[g©Q>r Am°’$ {X n°{g{’$H$ Amho Vo {R>H$mU) Ab‘oS>mbm ì¶m»¶mZo d g°Z’«$mpÝgñH$moobm XmoZ ì¶m»¶mZo XoʶmgmR>r Omdo

bmJbo. ¶m‘wio ˶m§Zm {dlm§Vr Aer {‘imbr Zmhr. g°Z’«$mpÝgñH$moobm doXm§V gmogm¶Q>rMr ñWmnZmhr H$aʶmgmR>r ˶m§Zm Omdo

bmJbo hmoVo.

18 E{àb amoOr ñdm‘rOtMo Ab‘oS>mbm eodQ>Mo ì¶m»¶mZ Pmbo Am{U H°${b’$mo{Z©¶mVrb Omhra ì¶m»¶mZo g§nbr. ñdm‘rOtZm

¶m {R>H$mUr lr d gm¡. A°bZ, lr. èhmoS>oh°‘b ̂ oQ>m¶bm ¶oV. Zdo {‘Ì ~ZV hmoVo, nU H$mhr {~«[Q>e bmoH$m§Zm ñdm‘rOtMm ‘m§gmhma,

V§~mIy AmoT>Uo AmdS>m¶Mo Zmhr. AmܶmpË‘H$ 춺$s¨Zr ho Q>mim¶bm hdo Ago Vo åhUV. ˶m§À¶m {dMmamZwgma ñdm‘rOr hr H$mhr

AmܶmpË‘H$ 춺$s ZìhVr. dmñV{dH$ lr‘Vr h°Ýg~«moJ ñdV… emH$mhmar hmo˶m; nU ‘Yw‘ohmZo AmOmar AgUmè¶m ñdm‘rOtZm

‘m§gmhma ˶m ~ZdrV.

hmo‘ Am°’$ Q¯>WMo H$mhr {Z¶‘ hmoVo; nU ~mbgÑe dmJUmao ñdm‘rOr Vo Ow‘mZV ZìhVo, Va H$mhr doim {‘píH$bnUo Vo

‘moS>V hmoVo. EH$Xm OodUmZ§Va gmè¶m§Zr ñdm‘rOtZm d¡am1⁄2¶, ˶mJ ¶mda ~mobʶmMr {dZ§Vr Ho$br. ˶mda ñdm‘rOr åhUmbo,

""~mbH$m§Zmo! Vwåhmbm d¡am1⁄2¶m~Ôb H$m¶ ‘mhrV Amho? '' ¶mda H$moUrVar åhUmbo, ""ñdm‘rOr Amåhr BVHo$ H$m bhmZ AmhmoVµ?''

‘J ñdm‘rOtZr CËñ’y$V©nUo Am{U COidUmao {dMma ‘m§S>bo. ˶mZ§Va åhUmbo, ""Oa Vwåhmbm nyU© g‘n©U H$aVm Ambo VaM

Vwåhr {eî¶ Am{U Oa Vwåhmbm ‘mPo {eî¶ ìhm¶Mo Agob Am{U ‘r Vwåhmbm åhQ>bo H$s Vmo’o$À¶m Vm|S>r Om Va H$moUVmhr àíZ Z

{dMmaVm Vwåhr Jobo nm{hOo.'' ñdm‘rOtZr ñnï> Ho$bobo Jwê$-{eî¶, d¡am1⁄2¶ ho {dMma EoH$Umè¶m§À¶m ‘Zmda gImob n[aUm‘ H$ê$Z

Jobo. ˶m§À¶m OrdZmV n[adV©Z KS>dUmao hmoVo. Ab‘oS>m‘ܶo ñdm‘rOtMo H$mhr {‘Ì hmoVo. ˶m§Zm ^oQ>m¶bm ˶m§À¶m Kar OmV.

˶m‘ܶo Om°O© EM. noar lr‘Vr ~oQ>g², Mmëg© ZoëgZ ¶m§Mm g‘mdoe Amho. ZoëgZ ¶m§Zr ñdm‘rOtMo H$mhr ’$moQ>mo KoVbo.

E{àb ‘{hݶmV ݶy¶m°H©$À¶m doXm§V gmogm¶Q>rV H$m¶©nÕVrdê$Z lr‘Vr ~wb, ‘°H${bAm°S>, {bJoQ> Am{U A^oXmZ§X ¶m§À¶mV

‘V^oX {Z‘m©U Pmbo. ñdm‘rOtZm ˶m~m~V Iyn dmB©Q> dmQ>bo. ˶m§Zr bJoM hñVjon Ho$bm Zmhr. ñdm‘rOtMr nÕV WmoS>r H$S>H$

hmoVr. ˶m‘wio A^oXmZ§X H$m‘ gmoSy>Z ^maVmVrb naVVrb hr H$miOr hmoVr; ‘mÌ Ë¶m§Zr A^oXmZ§Xm§Zm ñnï> Ho$bo H$s, lr. ~wb

¶m§À¶m~m~V VwPm J¡ag‘O Amho. ˶m§Mm ñd^md Vwbm g‘Obm Zmhr.

Hw$. Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S> ¶m§Zm E{àb ‘{hݶmV {b{hboë¶m nÌmV ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmMr Cƒ AdñWm à{Vq~{~V hmoVo.

ñdm‘rOtÀ¶m AZoH$ nÌm§n¡H$s ho EH$ A{Ve¶ CËH¥$ï> nÌ Amho. ˶mV ˶m§Mm ~mbnUmMr X{jUoída, am‘H¥$îUm§À¶mnwT>o ~gboë¶m

Za|ÐMr AmR>dU OmJr hmoVo. am‘H¥$îUm§Mm AmdmO, B©eH$m¶m©Mr OmUrd ˶mMr nyV©Vm Am{U am‘H¥$îUm§Mo AmVm ‘mKmar ~mobdUo d

˶mbm CÎma hmo¶, ‘r ¶oV Amho. AmVm ‘m¶mg‘moa {Zdm©U Amho. em§VrMm AWm§J X¶m© ngabm Amho. Vmo em§V Amho. ˶mV bmQ>m

ZmhrV. ‘r OÝ‘bmo, Xþ…I ghZ Ho$bo, MyH$m Ho$ë¶m, em§VrÀ¶m gmJamV {eabmoo, H$moUVohr ~§YZ Zmhr, ho eara nS>ob, ‘r ‘wº$ hmoB©Z.

""AmVm H$m‘m‘mJMr AmH$m§jm Zmhr, H$moUmbm ‘mJ©Xe©Z H$aʶmMr YS>nS> Zmhr, AmVm doY AZ§VmMo.''

¶m nÌmZ§Va nwÝhm Xþgè¶m nÌmV ñdm‘rOtZr {b{hbo H$s, gmo‘dmar 23 E{àb amoOr ‘r {eH$mJmobm ¶oʶmgmR>r {ZKV Amho.

lr‘Vr H$m°brg hÅ>t1⁄2Q>Z ¶m§Zr ˶m§Zm VrZ ‘{hZo dmnaVm ¶oB©b, Agm aoëdoMm nmg {Xbm hmoVm. H±$n Q>oba, ‘arZ H§$Q´>r ¶oWo ¶oʶmMm

AmJ«h Yabm. Mma-nmM {Xdgm§gmR>r {dlm§Vr hmoB©b, ¶m hoVyZo ñdm‘rOtZr {eH$mJmobm OmʶmMm ~oV ~Xbbm.

30 E{àbbm ñdm‘rOtZr ‘oar hobZm H$idbo H$s, AMmZH$ WH$dm dmT>bm, W§S>r-Vmn ¶m‘wio {eH$mJmobm {ZKVm Ambo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 128 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 129

Zmhr. WmoS>o ~ao dmQ>bo H$s àdmgmbm {ZKVmo. nwÝhm 2 amoOr ñdm‘rOr d h°Ýg~«moJ H±$nQ>obabm Om¶bm {ZKmbo. ¶m {R>H$mUr Mma V§~y

bmdbo hmoVo. ñdm‘rOtMm H$mhrgm Xÿa {H$MZOdi hmoVm. VoWo XmoZ AmR>dS>o ñdm‘rOr am{hbo. {dlm§Vr, ܶmZ Am{U ‘J {d{dY

{df¶mda MMm©, àíZmoÎmao nyd© d npíM‘oH$S>oÀ¶m Mmbr arVr ˶mVrb ’$aH$, XmoÝhr EH$Ì ¶oʶmgmR>r H$m¶ H$am¶bm hdo, Y‘©-

VÎdkmZ, H$Wm B˶mXr. ñdm‘rOr ñd¶§nmH$ H$arV. MnmVr, Am‘Q>r WmoS>r {VIQ> ~ZdrV. Emily Aspinall B{‘br A°g{nZmb

¶m ñdm‘rOtMr godm H$arV nU H$moR>oM nwT>o nwT>o Zmhr, godoMm Ah§H$ma Zmhr. gm¶§H$mir ñdm‘rOr {’$am¶bm OmV. amÌrÀ¶m

OodUmZ§Va eoH$moQ>r noQ>dbr OmB© {Z ‘J nwÝhm AmZ§Xr MMm©. amÌr ngabobm M§ÐàH$me, Xÿada AmdmO H$mT>Umar H$moëhr, nmʶmMm

IiIimQ> Am{U ‘J {Xdg g§nyZ Om¶Mm.

AmR>dS>çmÀ¶m gwÅ>rV H$mhr bmoH$ ^oQ>m¶bm ¶oV. AgoM XmoZ AmR>dS>o {ZKyZ Jobo. ñdm‘rOr 17 ‘o amoOr g°Z’«$m[ÝgñH$mobm

naVbo. Amë¶m Amë¶m Vo ˶m§Mo S>m°³Q>a {‘Ì {‘b~Z© EM. bmoJZ ¶m§À¶mH$S>o Jobo. ˶m§Zr {eH$mJmobm Aem Aeº$ AdñWoV Z

OmʶmMm g„m {Xbm. ñdm‘rOtZr {Zdo{XVmbm Vgo nÌmZo H$idbo. lr‘Vr ~wbZmhr nÌmoÎma nmR>dbo. ˶m§Zr ñdm‘rOtZm àXrK© nÌ

nmR>dbo hmoVo d ^maVmVrb H$m‘mbm Am{W©H$ ‘XV Ho$br ˶mMm {heoo~ {‘imbm. XoUJr dJ¡ao~m~V Vwåhr H$miOr H$ê$ ZH$m d

BVa ~m~VrV AmB©À¶m ‘m¶oZo ñdm‘rOtZm ˶m§Zr g„m, CnXoe Ho$bm Amho, AmVm doi Ambr Amho H$s, Vwåhr g§Ý¶mgmà‘mUo gmè¶m

Jmoï>tnmgyZ qMVm‘wº$ ìhm. ~oiya ‘R>, g‘mOH$m¶©, H$m¶Xoera Jmoï>rMr qMVm H$ê$ ZH$m. Vw‘Mo Jwé~§Yy, ‘R> ¶m gmè¶m§Mo VQ>ñWVoZo

{ZarjU Ho$ë¶mda ‘bm dmQ>Vo H$s Vwåhr ‘yi AmܶmpË‘H$ AdñWoV amhm åhUOo Vwåhmbm Am{U Vw‘À¶mda ào‘ H$aUmè¶m gmè¶m§Zm

’$ma ‘moR>m bm^ hmoB©b. g§ñWmË‘H$ aMZm {Z ‘hÎdmH$m§joÀ¶m OmʶmV nSy>Z amhmb Va Vo XþX£d R>aob. Vw‘Mo ñdÀN> H$m‘, {dMma

¶m§Mo Ñí¶ ’$i åhUOo H°${b’$mo{Z©¶mV Vwåhmbm bm^bobm à{VgmX Amho.''

ñdm‘rOtZr A^oXmZ§Xm§Zm ~moñQ>Z‘ܶo ˶m§Zr Mmbdboë¶m H$m‘m{df¶r AmZ§X dmQ>ë¶mMo H$idbo. doXm§V gmogm¶Q>r Zì¶m

OmJoV Mmby Amho. VoWo ‘ܶo H$moR>o Z Wm§~Vm g°Z’«$m[ÝgñH$mohÿZ gai ¶oʶmMm ~oVhr ˶m§Zr H$idbm Amho. S>m°. {‘ba ñdm‘rOtZm

‘mD§$Q> emñVm ¶m ^mJmV KoD$Z Jobo. ‘o 18 Vo 20 ¶m Xaå¶mZ hr gwÅ>r Kmbdbr Agmdr. S>m°. bmoJZ hohr ñdm‘rOtMo ^º$

~Zbo hmoVo.

˶m§Mo Ka eodQ>Mo XmoZ AmR>dS>o ñdm‘rOtMo H$m¶m©b¶ ~Zbo hmoVo. S>m°. bmoJZ ho »¶mVZm‘ S>m°³Q>a hmoVo. {d{dY {df¶m§Mm

˶m§Mm gImob Aä¶mg hmoVm. H°${b’$mo{Z©¶m ‘o{S>H$b H$m°boO‘ܶo Vo {d^mJà‘wI hmoVo. ¶wamon‘Yë¶m CËH¥$ï> hm°[ñnQ>b‘ܶo

˶m§Zr ^oQ>r {Xë¶m hmo˶m. ñdm‘rOter ˶m§À¶m {d{dY {df¶m§da MMm© hmoV. S>m°. bmoJZZm ~mbnUr Pmboë¶m AnKmVmZ§Va

JyT>dmXmH$S>o, AܶmË‘mH$S>o ˶m§Mm AmoT>m hmoVm. 1900 gmbr ˶m§Zr ehamVrb Amnbo H$m¶m©b¶ doXm§V gmogm¶Q>rÀ¶m

{‘[Q§>JgmR>r XoD$ Ho$bo. AWm©V, S>m°³Q>am§Mr nËZr qH$dm ~[hUrbm ho H$mhr AmdS>bo ZìhVo. Jwédmar 24 ‘o amoOr ñdm‘rOtZr

¶m H$m¶m©b¶mÀ¶m {‘Q>tJ‘ܶo ^mJ KoVbm. 14 E{àbnmgyZ Xa Jwê$dmar doXm§V gmogm¶Q>rMo gXñ¶ ¶m {R>H$mUr {Z¶{‘V O‘V

hmoVo. Mmëg© ZoëgZ ho JrVm dmMm¶Mo {Z ˶mdaÀ¶m àíZmZm CÎmao XoV. ˶mZ§Va VrZ ì¶m»¶mZo S>m°. bmoJZ ¶m§À¶m {ZdmgñWmZr

Pmbr. 26 Am{U 29 ‘o amoOr ì¶m»¶mZo ñdm‘rOtMr H°${b’$mo{Z©¶mVrb eodQ>Mr ^mfUo hmoVr.

Cn{ZfXmVrb VÎdkmZ hr ñdm‘rOtZr Y‘©g§ñH¥$Vrbm {Xbobr ’$ma ‘hÎdmMr XoUJr Amho. JrVm ho Cn{ZfXmdaMo gw§Xa

^mî¶ Amho, Ago Vo ‘mZV. doX-doXm§V gmao H$mhr Cn{ZfXmV gm‘mdbo Amho. JrVoMo íbmoH$ ˶m§À¶m AmoR>m§da hmoVo. H$moR>ohr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 130 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 131

Ho$ìhmhr ì¶m»¶mZmMo Vo ñ’y$Vu ñÍmmoV hmoVo. ^{JZr {Zdo{XVm§Zm ñdm‘rOr EH$ doi åhUmbo, ""If you look, you will find that I never quoted anything but the upnishads, it is only that one idea strength. The quintessence of Vedas and vedanta and all lies in that one word. ''

g°Z’«$m[ÝgñH$mobm doXm§V gmogm¶Q>rMo H$m¶© nwT>o Mmby R>odʶmgmR>r ‘r ¶mo1⁄2¶ Aem ñdm‘r Vw[a¶mZ§Xm§Zm ¶oWo nmR>dyZ XoVmo,

Ago AmídmgZ XoD$Z ñdm‘rOtZr eodQ>À¶m doir ImS>r Amobm§S>br. gXZ© n°{g{’$H$Mr Overland Ltd. AmoH$b±S> ‘mob

¶oWo MT>bo. AZoH$ {‘Ìm§Zr ˶m§Zm {Zamon {Xbm. AZoH$m§Zm hm eodQ>Mm {Zamon hmoVm ho H$ibo Zmhr, ˶mV lr‘Vr hm°Ýg~moJ©hr

hmo˶m. lr‘Vr A°bZ ¶m§Zmhr dmQ>bo Zmhr H$s, hr eodQ>Mr ^oQ> H$maU ‘r naV ¶oB©Z, Ago ˶m§Zr gm§{JVbo hmoVo. nU

Ooìhm Owb¡ 1902 ‘ܶo ñdm‘rOtÀ¶m {Zdm©UmMr dmVm© A‘o[aHo$À¶m {H$Zmè¶mbm WS>H$br Voìhm eodQ>À¶m {ZamonmMo ahñ¶

CbKS>bo.

{X gXZ© n°{g{’$H$ Amoìha b±S> {b., hr ˶m doiMr gdm©V Amam‘Xm¶r {S>b³g Q´>oZ hmoVr, {edm¶ gdm©{YH$ doJmMr.

Vr g°Z’«$m[ÝgñH$mo Am{U {eH$mJmo ¶m ‘mJm©da YmdV hmoVr. VrZ {Xdg Am{U XmoZ amÌrMm Vmo àdmg hmoVm. ˶mdoir ¶m

àdmgmbm (Bone breaking Journey) hmS>o {Ii{Iir H$aUmam àdmg åh§Q>bo Amho. ñdm‘rOr 2 OyZ (e{Zdmar)

{eH$mJmobm nmohmoMbo Voìhm ˶m§Zr gwQ>Ho$Mm {Z…ídmg gmoS>bm. {eH$mJmoV ñdm‘rOr Mma {XdgM am{hbo. ñdm‘rOtZr

Amnë¶m Owݶm {‘Ìm§À¶m JmR>r^oQ>r KoVë¶m. hob Am{U ‘°qH$S>bo Hw$Qw>§~r¶m§Zm ^oQ>bo. ghm ‘{hݶmV H$mhr KQ>Zm KS>ë¶m

hmo˶m. lr. Om°O© hob ¶m§Mo ’o$~«wdmarV {ZYZ Pmbo hmoVo. lr‘Vr hob OwݶmM {R>H$mUr amhmV, ‘mÌ Hw$Qw>§~ WmoS>o {dñH$[iV

Pmbo hmoVo. ‘oar hob ñdm‘rOtÀ¶m ImobrV Ambr Voìhm Vo Xþ…Ir ‘yS>‘ܶo {Xgbo. ˶m§Mo A§WéUhr dmnabobo ZìhVo. Vo

amÌ^a IwMuV ~gbo hmoVo. ñdm‘rOr åhUmbo, ""‘mZdr ~§Y VmoS>Uo ’$ma H$R>rU AgVo. '' ñdm‘rOtZm ‘mhrV hmoVo H$s

Á¶m hob Hw$Qw>§~r¶m§Zr ˶m§Zm AmYma {Xbm, ˶m§Mm AmnU AmVm {Zamon KoUma Amho.'' g°Z’«$m[ÝgñH$mohÿZ ñdm‘rOtZr ¶mnydu

{b{hbo hmoVo, ""‘mPo Vwbm, ~{hUtZm, AmB©bm nyU© Amerdm©X. Vy ‘m¶m g§Kf©‘¶, ê$j OrdZmVrb JmoS> AmR>dU Amhog,

ñda Amhog,'' Ago ‘oarbm ˶m§Zr H¥$VkoZo {b{hbo hmoVo.

ñdm‘rOtZm {eH$mJmo‘ܶo {Zamon {Xë¶mZ§Va H$mhr {XdgmVM ‘oar hob d {VMr AmB© BQ>brbm âbmoaoÝg ¶oWo {ZKyZ Joë¶m.

{VWo EH$m A±1⁄2bmo A‘o[aH$Z hm°Q>ob‘ܶo am{hë¶m. ¶m H$mimV ‘oarbm EH$ lr‘§V BQ>m{b¶Z ^oQ>bm. ñdm‘rOr§Zr 5 Owb¡

1901 bm ‘oarbm nÌ nmR>dbo. ˶mV ˶m§Zr IoVarÀ¶m ‘hmamOm§À¶m AnKmVr ‘¥Ë¶y{df¶r (AH$~amÀ¶m WS>1⁄2¶mOdiÀ¶m

EH$m Q>m°dadê$Z nSy>Z ‘¥Ë¶y) H$idbo d {Vbm Bemamhr {Xbm H$s, Owݶm nwamʶm Jmoï>tÀ¶m ào‘mV nSy>Z ZwH$gmZ H$ê$Z KoD$

ZH$mo. BQ>m{b¶Z dñVynmgyZhr gmdY amhm, nU nwT>o ‘oar hobZo ˶m qH$dm Aݶ lr‘§V BQ>m{b¶Zer {ddmh Ho$bm. ˶mMo Zmd

Carlo Guiseppe Matteini g±Q>moo‘m°Q>mo {OëømV {nñQ>moBAm ¶oWo EH$ ‘moR>m pìhbm (Villa) ˶m§À¶m ‘mbH$sMm hmoVm.

˶m‘wio ‘oar nwT>o AZoH$ df} amOoemhr WmQ>mV OJbr; ‘mÌ {VMo Am¶wwî¶ gmoZoar qnOè¶mV ~§[XdmgmgmaIo Jobo. 1900

‘mM©‘ܶo ‘oar hobZo {Zdo{XVm§Zm nÌmZo H$idbo hmoVo H$s, ‘r Á¶m§À¶mda ào‘ Ho$bo ˶m§À¶m {ZYZmZo ‘Z AñdñW ~ZVo.

1916 ‘ܶo {VZo Hw$. ‘°H${bAm°S>Zm {b{hbo ˶mV Amnë¶m MwH$m H$~wb Ho$ë¶m; nU Vo XþX£d hmoVo. {VMm Zdam 1919

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 130 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 131

gmbr dmabm. eodQ>n¶ªV ‘oarZo ˶mbm g§ajU, gÝ‘mZ {Xbm. nwT>o {VZo Vmo àmgmX {dH$bm {Z âbmoaoÝgbm Eofmam‘mV AmB© d

~{hUr~amo~a amhÿ bmJbr. ‘mÌ Xhm S>m°banojm A{YH$ XoUJr {VZo ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©bm {Xbr Zmhr. ‘mÌ ñdm‘rOr d ˶m§Mo

H$m¶© Vr {dgabr Zmhr. Amnë¶m ‘¥Ë¶wnÌmV {VZo ~obya ‘R>mgmR>r ñdm‘r {edmZ§Xm§Zm 18500 S>m°ba (50 hOma é.) {Xbo.

˶mdoir hr H$mhr N>moQ>r XoUJr ZìhVr. ‘R>mbm hr gdm©V ‘moR>r XoUJr ˶mdoir R>abr. 1933 gmbr ‘oar hob 68 ì¶m dfu

dmaë¶m. BPm~obm ‘°qH$S>bo 1904 gmbr H$‘r d¶mVM dmaë¶m. ˶m Mma ~{hUr hmo˶m. h°[aEQ> ‘mÌ XrKm©¶wfr R>abr.

ñdm‘rOr ݶy¶m°H©$‘ܶo {eH$mJmoVyZ gmè¶m§Mm {Zamon KoD$Z ñdm‘rOr Jwédmar, 7 OyZ 1900 amoOr ݶy¶m°H©$bm nmohmoMbo. doXm§V gmogm¶Q>rÀ¶m

gXñ¶ g§»¶oV ‘moR>r dmT> Pmbr hmoVr. ˶m‘wio ’§$S>hr dmT>bo. ˶m‘wio ñdV§Ì ‘moR>çm OmJoV H$m¶m©b¶ hbdbo. hr Mma ‘Obr

B‘maV hmoVr. J«§Wmb¶, dJm©gmR>r hm°b, ~oS>ê$‘, {H$MZ gmè¶m gmo¶r hmo˶m. 23 OyZZ§Va ñdm‘rOr ¶m {R>H$mUr Ambo AgmdoV.

àma§µ^r AmVrb ’${Z©Ma R>rH$ ZìhVo. Am°³Q>mo~a 1901 ‘ܶo A^oXmZ§X H°${b’$mo{Z©¶m‘YyZ naVë¶mZ§Va Am§VagOmdQ> Ho$br {Z

H$m¶m©b¶mbm gmOogo {R>H$mU ~Zbo. ñdm‘rOr åhUmbo, H$s ‘r ݶy¶m°H©$Mo XadmOo VrZ doim R>moR>mdbo; nU AmVm Vo Iwbbo. Var

nU Vr ñdV…Mr OmJm ZìhVr. ^mS>çmMr hmoVr. nU doXm§V gmogm¶Q>rMr pñWVr ^¸$‘ hmoUo ho ‘moR>o ¶e hmoVo.

lr. {bJoQ>, lr‘Vr ~wb, Hw$. ‘°H${bAm°S> ¶m§À¶mer A^oXmZ§Xm§Mo Pmbobo ‘V^oX AmVm {Zdibo hmoVo. ‘mÌ lr. {bJoQ>Zr

AܶjnXmMm amOrZm‘m {Xbm hmoVm. ˶m OmJr S>m°. hf}b gr. nmH©$a, àmo’o$ga, H$mob§{~¶m {dÚmnrR> ho Aܶj ~Zbo. BVam§Zr

Amnbo H$m¶m©VyZ A§J H$mTy>Z KoVbo {Z Vo ¶wamonbm Jobo.9 OyZnnmgyZ 1 Owb¡n¶ªV ñdm‘rOtZr H$mhr dJ© d ì¶m»¶mZo {Xbr.

˶mbm CnpñWVr ’$ma Mm§Jbr hmoVr. OmJm lmo˶m§Zr IMmIM ^abr hmoVr. ^{JZr {Zdo{XVmhr ^mfU XoV. 24 OyZbm The

mother worship ¶mda ñdm‘rOr ~mobbo Am{U {Zdo{XVm The Ancient Arts of India ¶mda ~mobë¶m. ˶m§Mm ¶m{df¶mMm

Aä¶mg hmoVm. ˶m‘wio ˶m§Mo ì¶m»¶mZ Mm§Jbo Pmbo. 30 OyZbm dJ© KoVbm Am{U 1 Owb¡bm Sources of Religion {df¶mda

ì¶m»¶mZ Pmbo. ~wYdma, 3 Owb¡bm ñdm‘r {ddoH$mZ§X, Vw[a¶mZ§X ¶m§Zr ݶy¶m°H©$ gmoS>bo. ñdm‘rOr S>oQ´>mB©Q>bm, Va Vw[a¶mZ§X

H°${b’$mo{Z©¶mbm Jobo. S>oQ´>mB©Q>bm Owݶm {‘Ìm§Zm ^oQy>Z ñdm‘rOr doXm§V gmogm¶Q>rÀ¶m H$m¶m©b¶mV 10 Owb¡bm naVbo. VoWo Vo 20

Owb¡n¶ªV am{hbo d n°[aggmR>r g‘wÐàdmgmbm {ZKmbo.

Xaå¶mZ, ̂ {JZr {Zdo{XVmZo lr am‘H¥$îU {JëS Am°’$ hoën BZ A‘o[aH$m ñWmnZ Ho$bo. ̂ maVmVrb {dYdm d ‘wbtgmR>r emim

H$mT>ʶmÀ¶m àH$ënmbm A‘o[aHo$V ‘XV Jmoim H$aʶmgmR>r hr g§ñWm C^mabr. lr‘Vr {bJoQ> ˶mÀ¶m Aܶj hmo˶m d lr‘Vr

~wb Am°Zaar Z°eZb goH«o$Q>ar d AZoH$ ìhmB©g ào{gS>|Q, ݶy¶m°H©$, {eH$mJmo, ~moñQ>Z, H|${~«O Am{U S>oQ´>mB©Q> ¶m {R>H$mUr ho ìhmB©g

ào{gS>|Q> hmoVo. ehameham§V XoUJrgmR>r {’$ê$Z ’$mago H$mhr hmVr Ambo Zmhr. ˶m‘wio {Zdo{XVm nyU©nUo {Zame Pmë¶m, IMyZ

Joë¶m. ˶m§Zr 1046 S>m°ba O‘dbo. ˶mn¡H$s lr‘Vr {bJoQ> ¶m§MrM XoUJr hOma S>m°baMr hmoVr. ñdm‘rOtZm ¶mMr nyd©H$ënZm

hmoVr H$maU ̂ maVmVrb gm‘m{OH$ H$m¶m©Mo ‘hÎd A‘o[aHo$V nQ>dyZ XoUo gmono ZìhVo. ~moAa (Boer) ¶wÕ g§në¶mda AmnU b§S>Zbm

OmD$ d VoWo à¶ËZ H$ê$ Agm {Xbmgm ñdm‘rOtZr {Zdo{XVm§Zm {Xbm. {bhm¶bm KoVbobo nwñVH$ hmVmdoJio H$am AmnU bdH$aM

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 132 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 133

n°[agbm OmUma AmhmoV. VoWo Zì¶mZo H$m‘mbm gwadmV H$ê$.

‘mM©‘ܶo {bJoQ> Hw$Qw>§~m~amo~a {Zdo{XVm amhV hmo˶m. n°[Q´>H$ Jo‹S>g² (Patric Gedds) ¶m§Zmhr {bJoQ>Zr {Z‘§ÌU {Xbo.

ݶy¶m°H©$‘ܶo JoS>>g² ho g‘mOemók hmoVo {Z Vohr A‘o[aHo$V ì¶m»¶mZ Xm¡è¶mda hmoVo. 46 dfmªMo ho àmo’$ga {d{dY {df¶mV

nma§JV hmoVo. {Zdo{XVm d ˶m§Mm n[aM¶ Pmbm d ˶m Iyn à^m{dV Pmë¶m. Ordemó {df¶mVbo Vo VÁk hmoVo. ¶m nVr-

nËZrbm gm‘m{OH$ d AW©emómVhr éMr hmoVr. {Zdo{XVm§Zr ñdm‘rOtZm ˶m§À¶m{df¶r H$idbo. ñdm‘rOtZr CÎma {Xbo. ""àmo.

JoS>g²Mm d¥Îmm§V ‘bm ‘Zmoa§OH$ dmQ>bm.'' 21 ‘mM©bm àmo. no{Q´>H$ d ˶m§Mr nËZr n°[aggmR>r {ZKmbo. VoWo Association

for the Advancement of science, Art and Education at the Paris Exposition ^aUma hmoVo. {Zdo{XVm ¶m

àmo’o$gam§À¶m {d{dY {dMmam§Zr ^mamdyZ Joë¶m. ˶m§Zr ˶m§Mo goH«o$Q>ar åhUyZ H$m‘ H$aʶmMo {ZpíMV Ho$bo. BVHo$M Zmhr Va

Owb¡ ‘{hݶmV n°[ag ¶oWo ^oQ>ʶmMohr {ZpíMV Ho$bo.

¶m H$mbmdYrV lr‘Vr H$m°{bg nm°Q>a h§{Q>§1⁄2Q>Z ¶m lr‘§V, Cƒ^«y ‘{hboZo ñdm‘rOtÀ¶m ^maVmVrb H$m¶m©bm ^aKmog ‘XV

H$aʶmMo R>a{dbo. {VZo 5000 S>m°bg© XoD$ Ho$bo. hr H$mhr WmoS>r a¸$‘ ZìhVr. ^maVmVrb Jar~ ‘{hbm d ‘wbtÀ¶m emiobm

Vr ‘moR>r XoUJr hmoVr. BVHo$M Zìho Va Xadfu AerM ‘XV nmR>dʶmMo ˶m§Zr R>adbo. ñdm‘rOtZr {Zdo{XVm§Zm gm§{JVbo, H$s

{Zame Z hmoVm H$m‘ gwé Ho$bo H$s ‘XV ¶oVo.

‘mÌ, EdT>o ‘hÎdmMo H$m‘ hmoD$Zhr {Zdo{XVm 28 OyZbm ݶy¶m°H©$hÿZ n°[agbm Joë¶m ˶m àmo. no{Q´>H$Mo goH«o$Q>ar åhUyZ

H$m‘ H$aʶmgmR>r. Omʶmnydu ˶m§Mr ‘wbmIV ݶy¶m°H©$À¶m d¥ÎmnÌmV à{gÕ Pmbr. ˶mV ˶m§Zr ñnï> Ho$bo H$s ‘r ^maVmV

g‘mOH$m¶m©gmR>r Jobo, ¶mMm AW© ‘r ‘mPo amï´>r¶Ëd dm {1⁄4íMZ Y‘© dm g§ñH$ma ¶m§Mm ˶mJ Ho$bobm Zmhr.

H°${b’$mo{Z©¶mV g°Z A±Q>moZ ìh°br ¶m {ZO©Z ^mJr Vw[a¶mZ§Xm§Zr em§Vr Aml‘ ñWmnʶmMo à¶ËZ gwê$ Ho$bo hmoVo. VoWo Hw$.

{‘Zr~wH$ ¶m§Zr 150 EH$a O‘rZ 25 OyZ 1900 amoOr doXm§V ñHy$b Am°’$ {’$bm°gm°’$sbm XmZ Ho$br hmoVr. nmpíM‘m˶ Xo-

emVrb Vo n{hbo doXm§V ñHy$b H|$Ð (em§Vr Aml‘) hmoVo. ¶m {R>H$mUr nmʶmMo Xþ{^©ú¶ hmoVo {Z W§S>r d CîUVm XmoÝhr Q>moH$mMr

hmoVr. añVo ZìhVo {Z ehamnmgyZ EH$ {XdgmMm àdmg hmoVm. ñdm‘r Vw[a¶mZ§Xm§Zm VoWo {daº$ OrdZ OJʶmMo YS>o KoUmè¶m

{dÚm϶mªZm ˶mMr ndm© ZìhVr; nU ˶mMm ˶m§À¶m àH¥$Vrda {dnarV n[aUm‘ Pmbm. Vo J§^ra AmOmar nS>bo. ˶mdoir 14

’o$~«wdmar 1902 amoOr ñdm‘rOr ~Zmag‘ܶo hmoVo. ˶m§Zr lr‘Vr h°Ýg~«moJZm nÌ nmR>dbo d H$idbo, H$s EH§$Xa Vw[a¶mZ§Xm§Zm

A‘o[aH$Z hdm‘mZ ‘mZdV Zmhr. ‘r bdH$aM OnmZbm OmUma Amho. VoWo Vw[a¶mZ§X ¶oD$ XoV. ‘r A‘o[aHo$bm ¶oB©Z. Vo ^maVm

naVVrb. OJX§~obmM ‘mhrV ¶mo1⁄2¶ H$m¶ Vo?

ñdm‘rOtZr ‘mM© 1902 ‘ܶo S>m°. bmoJZ ¶m§Zmhr Vw[a¶mZ§Xm§À¶m àH¥$VrMr H$miOr Koʶm~m~V Am¡fYmonMma d ˶m§Zm

^maVmV naV nmR>{dʶm{df¶r nÌ {b{hbo. 6 OyZ 1902 amoOr Vw[a¶mZ§X ̂ maVmH$S>o naVʶmgmR>r {ZKmbo; nU XþX£dmZo a§JyZbm

˶m§Mr ~moQ> nmohmoMbr {Z AmR>dS>çmnydu ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m {ZYZmMr Xþ…IX dmVm© ˶m§Zm g‘Obr. ˶m Xþ…ImdoJmV

˶m§Zr Amnbr nmíMmζ H$nS>o g‘wÐmV ’o$Hy$Z {Xbr {Z naV H$Yr {VH$S>o OmUma Zmhr, Agm g§H$ën Ho$bm {Z nwT>o IamoIaM

Vo H$Yr naVbo ZmhrV.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 132 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 133

S>oQ´>m°B©Q>bm ñdm‘rOtZm ݶy¶m°H©$hÿZ naVm¶Mo hmoVo. VoWo AZoH$ OwZo {‘Ì hmoVo. ˶m§Mm {Zamon KoVë¶m{edm¶ ¶wamonbm Om¶Mo

Zmhr, Ago ˶m§Zr R>adbo hmoVo. {gñQ>a {1⁄4ñVmB©Z (Christine) ¶m ˶mn¡H$s EH$ hmo˶m. nwT>o ˶m S>oQ´>mB©Q>bm naVë¶m. gmV {Xdg

Vo S>oQ´>mB©Q>‘ܶo am{hbo. VoWyZ ݶy¶m°H©$bm Ambo, doXm§V gmogm¶Q>rV EH$Q>oM am{hbo. 26 Owb¡bm g‘wÐàdmgmbm {ZKmbo. ˶mdoir

ݶy¶m°H©$ IynM Vmnbobo hmoVo. CÝhmim Agø hmoVm. AWm©V, EbZ dmëS>mo d {gñQ>a {1⁄4ñVmB©Z ݶy¶m°H©$‘ܶo ñdm‘rOtMr H$miOr

KoV hmo˶m.

Owb¡ ‘{hݶmVrb EH$m gH$mir ~«oH$’$mñQ> Q>o~bda am‘H¥$îU g§KmMo ~moY{MÝh H$go Agmdo ¶mMm {dMma Mmbbm hmoVm.

ZwH$VoM nmñQ>mZo EH$ nmH$sQ> Ambo hmoVo. Vo ñdm‘rOtZr ’$mS>bo Am{U AmVrb ñdÀN> H$mJXmÀ¶m ~mOyda bmQ>m aoImQ>ë¶m. amOh§g,

H$‘i, gy¶© d ˶mbm gnm©Zo doT>bo Amho Am{U ‘J gm§{JVbo, ho ñHo$bZwgma ~Zdm. hoÝar ìh°Z h°JZ (Henry Van Haagen) hm

qàQ>a hmoVm d Hw$eb S´>mâQ>g²‘Z hmoVm. ˶mZo Vo H$ƒo {S>PmB©Z {’${ZíS> S´>mBªJ‘ܶo énm§V[aV Ho$bo. ñdm‘rOtÀ¶m {ZdS>H$ {dÚm϶mªV

hoÝarMm g‘mdoe hmoVm d Vmo ~«÷Mmar hmoVm.

ñdm‘rOr åhUm¶Mo, hOmamo bmoH$ ‘bm EoH$m¶bm ¶oVrb, nU ‘bm {ZdS>H$ bmoH$ H$m¶© nwT>o ZoUmao hdoV. ‘r nU© Am¶wî¶mV

EImÚmbm ‘wº$sn¶ªV nmohMdy eH$bmo Var ‘mPo H$m¶© ì¶W© Jobo Zmhr, Va nyU© ¶eñdr Pmbo Ago g‘OoZ.

^maVm‘ܶo Joë¶mda ¶m ~moY{MÝhm{df¶r am‘M§Ð àgmX XmgJwám ¶m§À¶mer ñdm‘rOtZr MMm© Ho$br. 24 Owb¡ amoOr ñdm‘rOtZr

A^oXmZ§Xm§Zm nÌ {b{hbo, H$s ‘bm Mm§Jë¶m ~moQ>rda ~W© EH$ {‘imbr Amho. Am°JñQ>‘ܶo JXu dmT>Uma Am{U {VH$sQ>hr dmT>Uma,

˶m‘wio ‘r {ZKmbmo Amho. b3⁄4mVë¶m ~¡bmgmaIo nwT>rb dfu ݶy¶m°H©$Mo H$m‘ MmbV amhrb. Vy ˶mMr qMVm H$ê$ ZH$mo. "H$‘©¶moJ'

nwñVH$mMr Zdr Amd¥Îmr ¶oUma hmoVr. Vr ñdm‘rOtZm nmhm¶Mr hmoVr. nwT>rb Jwédmar 26 Owb¡ amoOr ’«|$M pñQ>‘a bm M±noZ (La

Champagne) ¶mZo {ZKUma Agë¶mMo 20 VmaIobm ‘°H${bAm°S> ¶m§Zm ˶m§Zr nÌmZo H$idbo.

ݶy¶m°H©$ gmoS>ʶmnydu ñdm‘rOtZr ’«$mÝgrg {bJoQ> ¶m§Zm ~mobmdbo. {bJoQ> åhUmbo, ""bdH$aM AmnU nwÝhm ^oQy>.'' ¶mda

ñdm‘rOr J§^ra ~Zbo. ""Zmhr! Vwåhr ‘bm nwÝhm nmhÿ eH$Uma Zmhr. ‘r ^maVmbm ‘aʶmgmR>r OmV Amho.'' ¶mda {bJoQ> {dZmoXmZo

åhUmbo, ‘J Vw‘À¶m nwñVH$m§Mo A{YH$ma ݶy¶m°H©$À¶m àH$meZ H$[‘Q>rH$S>o gmondmdoV.'' ñdm‘rOr V¶ma Pmbo {Z ‘J Vr H$mJXnÌo

nyU© Ho$br. nwT>o {bJoQ>Zr A^oXmZ§XmZ§Xm§Zm kmZ¶moJmMr A‘o[aH$Z Amd¥Îmr 1902 ‘ܶo à{gÕ H$aʶmg ‘XV Ho$br. ˶mZ§Va

Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S>Zr "¶moJ' nwñVH$m§À¶m àH$meZmMo A{YH$ma {dH$V KoVbo d ݶy¶m°H©$À¶m am‘H¥$îU-{ddoH$mZ§X H|$ÐmH$S>o

gwnyV© Ho$bo.

26 Owb¡ amoOr ݶy¶m°H©$bm ñdm‘rOr ~moQ>rV ~gbo {Z ewH«$dmar 3 Am°JñQ>bm br hdao (Le Havre) ¶oWo nmohmoMbo ˶mZ§Va

H$mhr Vmgm§Zr amÌr 8 dmOVm g|Q> bmPmao ñQ>oeZbm n°[ag‘ܶo nmohmoMbo. (ñdm‘r {dkmË‘mZ§Xm§Zr ’«$mÝg‘Yë¶m ñdm‘rOtÀ¶m

dmñVì¶mMm g{dñVa AmT>mdm KoVbm Amho.) ñQ>oeZda lr. {bJoQ> ¶m§Mo {‘Ì E‘. Ooam°ëS> Zmo~b hmoVo. Vo A{Ve¶ Mm§Jbo {‘Ì

hmoVo {Z nmhþUMmam~m~V Xj hmoVo. ñdm‘rOtMm ˶m§Mm n[aM¶ 1895 gmbr Pmbm hmoVm. ˶m§À¶m Kar ñdm‘rOr ˶m amÌr am{hbo.

Zmo~ob ¶m§ZrM n°[ag‘ܶo ^aUmè¶m Y‘m©Mm B{Vhmg n[afXoV ì¶m»¶mZmMr ì¶dñWm Ho$br hmoVr. Xþgè¶m {Xder gH$mir 9 dmOVm

ñdm‘rOr {bJoQ> ¶m§À¶m 6, place de Etats-Unis ¶oWo Jobo. Hw$. ‘°H${bAm°S>Zr lr‘Vr ~wbZm nÌmV H$idbo H$s ñdm‘rOr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 134 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 135

AmVm VéU ‘wbmgmaIo {XgVmV. ˶m§Zr Vrg nm¢S> dOZ KQ>dbo Amho. Vo AmVm geº$ {XgVmV.

˶mdoir n°[ag‘ܶo añ˶mdaÀ¶m {Xì¶mgmR>r J°g dmnam¶Mo d ‘moR>‘moR>çm hm°Q>ob‘ܶo Mma-nmM H$m°‘Z ~mWê$‘ Agm¶À¶m.

AnmQ>©‘|Q>‘ܶo Bbop³Q´>{gQ>r ZìhVr Va ‘oU~ζm OmiV. gßQ>|~aÀ¶m n{hë¶m AmR>dS>çmn¶ªV ñdm‘rOr {bJoQ> ¶m§À¶m Kar am{hbo.

VoWyZ Jules Bois ¶m ’«|$M‘ZÀ¶m âb°Q>da Jobo. df©^a ñdm‘rOtZr ’«|$M ^mfm {eH$ʶmMm à¶ËZ Mmbdbm hmoVm. Á¶ybg

~moB©g B§J«Or ~mobV Zgo. ˶mm‘wio ’«|$M ^mfoMm Mm§Jbm Aä¶mg hmoV hmoVm; nU ñdm‘rOtZm H$mhr ’«|$M g’$mB©XmanUo ~mobVm ¶oV

ZìhVo.

n°[ag‘Yë¶m CÝhmù¶mÀ¶m F$VyV ñdm‘rOtMo OwZo OdiMo {‘Ì n°[ag‘ܶo hmoVo. CXm. à{gÕ A{^ZoÌr gmam ~Z©hmQ>©, qgJa

B‘m Wg©~o, {eH$mJmoÀ¶m g‘mOH$m¶©H$˶m© Om°Z A°S>måg, S>m°. brdrg, Oo OoÝg, gm‘m{OH$ CËH«$m§VrdmXr B‘m H$mëdo, {eH$mJmoÀ¶m

à{gÕ gm‘m{OH$ H$m¶©H$˶m© nm°Q>a nm‘a, lr. d gm¡. {‘bdS>© A°S>måg, gwà{gÕ ~§Jmbr dZñnVr emók S>m°. OJXreM§Ð ~mog,

h°[aEQ> hob, Hw$. gmam ’$m‘©a, àmo’o$ga {d붑 Ooåg, {ham‘V ‘oPr‘ Á¶mZo a°{nS> ’$m¶a ‘erZ JÝgMm emoY bmdbm. ‘°Pr‘

A{^‘mZmZo åhUm¶Mm, ""‘r H$mhr Zmhr Ho$bo Var {dÜd§g H$aUmao ‘erZ Va V¶ma Ho$bo. E{S>gZÀ¶m ~amo~arZo ˶mZo {dÚwV

{Xì¶m§Mm emoY bmdbm hmoVm. gmar A‘o[aH$m [dOoZo ˶mZo COi[dbr. ‘mÌ ‘°Pr‘À¶m AJmoXa ‘mD$g Q´>°nhr V¶ma Ho$bm. gmR>

dfmªÀ¶m ˶m emókmZo ñdm‘rOtMo {eH$mJmo n[afXoV ^mfU EoH$bo hmoVo. ˶mZ§Va b§S>Z‘ܶohr ^oQ> KoVbr hmoVr. ñdm‘rOtÀ¶m~Ôb

˶m§Zm H$‘mbrMm AmXa dmQ>m¶Mm. ^maVm~Ôbhr Mm§Jbo ‘V hmoVo. Y‘© d VÎdkmZmMo Vo Aä¶mgH$ hmoVo. ¹$sZ pìh³Q>mo[a¶mZo

1901 bm ˶m§Mm ‘moR>m gÝ‘mZ Ho$bm. (He was knighted by Queen Victoria in 1901)

¶m {‘Ì‘§S>it~amo~aM H°${b’$mo{Z©¶mmVrb ‘°3⁄4o{Q>H$ {hba lr‘Vr ‘obQ>m°Z ¶mhr {bJoQ> Hw$Qw>§~r¶m~amo~a ݶy¶m°H©$ d

Z§Va n°[agbm Amë¶m hmo˶m. OJ^amVyZ Xhm bmI bmoH$ n°[ag‘Yë¶m àXe©ZmgmR>r O‘bo hmoVo. ñdm‘rOr VrZ ‘{hZo

¶m ’«$mÝgÀ¶m amOYmZrV am{hbo hmooVo. {bJoQ> ¶m§À¶m {ZdmgñWmZr AZoH$ Zm‘d§V 춺$s ñdm‘rOtZm ^oQ>ë¶m. ˶m S>çyH$

Am°’$ [aOoë¶y Duke of Richeliesu ho ñdm‘rOtÀ¶mH$S>o AmH${f©V Pmbo. {eënH$ma AmJñQ>o amoXrZ Auguuste Rodin. n°[ag‘ܶo ˶m doir AZoH$ {dMmad§V, H$dr, {MÌH$ma, {eënH$ma O‘bo hmoVo. ˶mV boIH$ B‘mB©b Pmobm Emile Zola, Anatole France, Joris Huysmans, Pierre Loti. Jules Lemitre and ZmQ>H$H$ma Elcmond Rostand VÎdk Henrri Bergson {MÌH$mam§À¶m‘ܶo Leon Bonnat, Adolphe Bouguereau, Pissarro, Redon, Claude Monet ‘moZoQ> n°[agnmgyZ Mmirg ‘¡bmda amhV Ago.

˶mMà‘mUo {MÌH$mam§Mr Zdr {nT>rhr CX¶mbm Ambr hmoVr. ¶mn¡H$s AZoH$m§Mr ñdm‘rOtMr ^oQ>, {dMma{d{Z‘¶ Pmbm

Agë¶mMr e³¶Vm Amho, Ago Ab~Q>mªMo ‘V hmoVo.

ñdm‘rOtZr 1 gßQ>|~abm Vw[a¶mZ§Xmbm H$i[dbo hmooVo H$s, hm Xoe dJ¡ao H$mhr ‘mZrV Zmhr. nyU©nUo ^m¡{VH$dmXr (Mate-rialist) Amho. nmíMmζ g§ñH¥$VrMm ZoV¥Ëd H$aVmo {Z n°[ag hr ˶mMr amOYmZr Amho.

Y‘m©À¶m B{VhmgmMr hr n[afX hr Paris ExpositionMm EH$ ^mJ hmoVm. 1893 gmbr ^abobr {eH$mJmoMr OmJ{VH$

n[afX Am{U 1900 gmbMr n°[ag n[afX ¶mV ‘yb^yV ’$aH$ hmoVm. hoÝar A°S>m‘Zr {b{hbo Amho H$s, ¶mV gmV dfmªV ‘mZdmZo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 134 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 135

ñdV… Zì¶m {dídmÀ¶m g§X^m©V ~XbyZ KoVbo Amho. ˶m‘wio Owݶm Am{U Zì¶m n[afXoV gmå¶ñWio, g‘mZVm ZìhVr. drO

{Z‘m©U H$aUmè¶m S>m¶Zm‘moO nmhÿZ bmoH$m§Zm Zì¶m OmJ{VH$ ~XbmMr Mmhÿb bmJbr. ¶m Zì¶m àXe©ZmV ‘m§S>bobm "j'

{H$aU X-rays Mm emoY hm AZoH$ joÌ hm AZoH$ joÌmV H«$m§Vr KS>[dUma, ¶mMr Mmhÿb OJmbm bmJbr. ao{S>¶‘Mm emoY,

a°{nS> ‘[eZJÝg ¶m emoYmMm n[aUm‘ ‘mZdmÀ¶m BVa joÌmà‘mUo Y‘©joÌmdahr hmoUma ¶mMm A§XmO Ambm. ˶m H«$m§VrMr

{Xem ñnï> ZìhVr; nU H«$m§Vr hmoUma ¶mV e§H$m ZìhVr. YwirÀ¶m H$UmVhr A’$mQ> eº$s Amho. ho ‘mZdmbm ZwH$VoM H$iy

bmJbo hmoVo. n°[agMo àXe©Z 275 EH$am§V ngabo hmoVo. AH$am dfm©nydu C^maboë¶m Am¶’o$b Q>m°daÀ¶m gmdbrV ho àXe©Z

ngabo hmoVo. ’°$eZo~b ór-nwê$f {d{dY doe^yfm H$ê$Z ¶m n[agamV gH$mi, g§Ü¶mH$i ‘wº$nUo dmdaV hmoVo. {dkmZ Am{U

V§ÌkmZMo àXe©Z nmhV ¶m amOdmS>çmnmgyZ Xþgè¶m amOdmS>çmn¶ªV AZoH$m§Mr ^«‘§Vr gwê$ hmoVr. XaamoO ñdm‘rOr AbdQ>r,

lr. {bJoQ>, àmo.{Q´>H$ OoS>g² ho àXe©Z nmhm¶bm gH$mir ~mhoa nS>V, {Xdg^a AZoH$ ñQ>m°ëg nmhUo, doJdoJù¶m Xoem§À¶m

^moOZmMr Md KoUo Am{U gm¶§H$mir {dÚwV amofUmB© ˶m§Zr {ZpíMV nm{hbr Agob. (ñdm‘rOtZr ~§Jmbr ^mfoV ¶wamo{n¶Z

àdmgmÀ¶m AmR>dUr ¶m‘ܶo ¶m{df¶r {b{hbo Amho.) à~wÕ ^maVÀ¶m ‘mM© 1927 À¶m A§H$mV n°arg àXe©ZmVrb AmR>dUr

ñdm‘rOtZr {b{hboë¶m à{gÕ Ho$ë¶m AmhoV. ˶m doir ˶m§À¶m~amo~a AgUmè¶m EH$m {‘ÌmZo à~wÕ ^maVÀ¶m g§nmXH$m§Zm

{b{hbo H$s, "Zonmo{b¶ZÀ¶m WS>1⁄2¶mOdi ñdm‘rOr Ambo, åhUmbo, ""Vmo ’$ma ‘moR>m ‘moUyg hmoVm, Vmo ‘hmnwéf hmoVm. {ed!

{ed! '' amo‘‘ܶo g|Q> {nQ>g© ¶oWohr ñdm‘rOr åhUmbo, ""ho AØþV, ^ì¶, CXmÎm Amho.'' n°Q´>rH$ OoS>g Patric Geddes ho ñdm‘rOtÀ¶m ~amo~a {d{dY {df¶mda MMm© H$arV Am{U ˶m§À¶m~amo~a àXe©ZmV {’$aV. OoS>g hr 춺$s ’$ma ‘moR>r hmoVr.

A°[añQ>m°Q>b, bm¶OZrP ¶m§À¶m {dÛÎmoÀ¶m nmVirdaMr hmoVr. ˶m§Zm ^maVr¶ g§ñH¥$VrMm n[aM¶ ñdm‘rOtÀ¶m‘wio Pmbm.

qH$~hþZm ^maVr¶ g§ñH¥$VrÀ¶m öX¶mn¶ªV nmohmoMVm Ambo.

˶mdoir ’«$mÝg‘ܶo à{gÕ boIH$ Jules Cois ¶m§Mm ñdm‘rOtMm n[aM¶ Pmbm. ~moB©g ¶m§Mo Mmaeo nmZm§Mo La satanisme et la magic, avec une elude de J J Huysmans ho nwñVH$ 1895 bm à{gÕ Pmbo. ˶mÀ¶m

XmoZ Amd¥Î¶m {ZKmë¶m. 1900 ‘ܶo EH$ ZmQ>H$ {b{hbo ˶mMmhr In àM§S> hmoVm. nwT>o Vo The New Religion of America ¶mda {bhrV hmoVo. {eH$mJmo n[afXoVrb d¡pídH$ Y‘m©daMr ñdm‘rOtMr ‘Vo ˶m§Zm Iyn à^m{dV H$ê$Z Jobr,

Aer 춺$s Amnë¶m~amo~a amhrb, Ago ˶m§Zm ñdßZmVhr dmQ>bo Zmhr; nU ñdm‘rOr ˶m§À¶mH$S>o Rue Gazan Parc Montsouns ^mJmV amhm¶bm Ambo. ˶m doir ¶m ’«|$M boIH$mZo ñnï> Ho$bo H$s, ñdm‘r, Vwåhr {bJoQ>gma»¶m lr‘§V

A‘o[aH$Z 춳VrMo n°[ag‘ܶo nmhþUo AmhmV, VoWrb lr‘§Vr amhUo doJio {Z EH$m Jar~ boIH$mH$S>o amhUo O‘ob H$m?'

¶mda ñdm‘rOr åhUmbo, ‘r g§Ý¶mer Amho, Vw¶mH$S>o EH$ MQ>B© ‘bm nwaoer Amho. ‘r O‘rZrda Pmony eH$Vmo. ’$º$ ¶oVmZm

‘r ‘mPr nmB©n KoD$Z ¶oB©Z.''

ñdm‘rOr 5 ì¶m ‘Oë¶mda amhV hmoVo {Z VoWo A‘o[aHo$gmaIo B‘maVrbm {bâQ> ZìhVr. ˶m‘wio nm¶r MT> CVma H$amdm

bmJo. Imobr nwñVH$mZo ^abobr hmoVr. H$mhr doim JƒrVyZ pñdËPbªS>gmaIm {ZgJ© {Xgo. ~’$m©ÀN>m{XV {eIao Am{U nmʶmZo

^abobr Vir. ñdm‘rOr ¶oWo VmgZ Vmg C^o amhmV. gßQ>|~a Am{U Am°³Q>mo~a ‘{hݶmV ’«|$M H$dr~amo~a ñdm‘rOr am{hbo.

AZoH$ Ym{‘©H$ H$ënZm§Mm ˶mZo Aä¶mg Ho$bm hmoVm. CXm. g¡VmZ nyOm, nyd©OÝ‘, OmXÿQ>moUm Am{U BVa Ym{‘©H$ arVr[admO,

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 136 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 137

H$‘©H$m§S>, ^maVr¶ doXm§V H$ënZm, pìh³Q>a pìhJmo Am{U bm‘m©Q>mB©Z Larmatine and Victor Hugo. O‘©Z H$dr JQ>o

Goethe, Schiller ¶m§Mm Á¶w[bgZo Aä¶mg Ho$bm hmoVm. nwT>o 1901 ‘ܶo Vo ^maVmV Ambo Voìhm ˶m§À¶m nmhþUMmamMr

naV’o$S> H$aʶmgmR>r ñdm‘rOr CËgwH$ hmoVo. ˶m§Zr ˶m§Zm ~obya ‘R>mV {Z‘§{ÌV Ho$bo. Vo Ambo, ˶mZ§Va bmhmoabm Jobo. ˶m§Zm

Zonmi‘ܶo àdoe {‘imbm Zmhr d CÝhmim Agø Pmë¶mZo Vo AmOmar nS>bo d Vo ~moQ>rZo naV n°[agbm admZm Pmbo. ˶mZ§Va

ñdm‘rOtMm ˶m§Mm g§nH©$ am{hbm Zmhr.

nwT>o ˶mZo ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r {b{hbo H$s, In his company for months I enjoyed the unique privilage of having met in one man something of Marcus Aurelius, Epictetus and perhaps of Buddha himself (1927 gmbÀ¶m Forum ¶m ‘m{gH$mV Oriental creeds and forms ¶m boImV darb CVmam Amho.)

Á¶w[bg ~moB©n ¶m§À¶m âb°Q>da AgVmZmM ewH«$dmar 7 gßQ>|~a amoOr ñdm‘rOtMo ì¶m»¶mZ Pmbo. 3 Vo 8 gßQ>|~a n[afX

^abr hmoVr. 7 VmaIobm ñdm‘rOr XmoZ doim ~mobbo. ñdm‘rOr ’«|$M ̂ mfoV ~mobbo H$s, B§J«Or‘ܶo ¶m~m~V {ZpíMV ‘m{hVr Zmhr;

na§Vw Vo ’«|$M ^mfoV nÌo {bhÿ eH$V hmoVo. ˶m§Zr Hw$. {1⁄4ñVrZmbm d H$dr Á¶w[bg ~moB©n ¶m§Zm nÌo {b[hbr hmoVr.

( Indian Mirror India 3 Owb¡ 1900 d Spectator Owb¡ 8 ¶m A§H$mV ñdm‘rOr ’«|$M ^mfoV ~mobUma Agë¶mMr

‘m{hVr à{gÕ Pmbr Amho.)

Eo{Vhm{gH$ Am{U VÎdkmZmMr {dkmZo ¶m {d^mJmV Department of Historical and Philosophical scienc-es ¶m sorbonne {R>H$mUÀ¶m ñHy$b Am°’$ hm¶a ñQ>S>rO ¶m OmJoVrb Mma-nmM Imoë¶m§V go³eZb ‘rqQ>J‘ܶo ñdm‘rOtMr

^mfUo Pmbr.

n°[ag‘Ybr Y‘m©À¶m B{VhmgmMr ‘hmg^m3 Vo 8 gßQ>|~a 1900

¶m n[afXoMo d¡{eîQ>ç Ago H$s, H$moU˶mhr Y‘m©À¶m {d{eï> ‘VàUmbrMr MMm©, n§W dm g§àXm¶mMo ‘hÎd gm§Jmd¶mMo ZìhVo.

˶mMà‘mUo nabmoH$m{df¶r Vw‘Mm Y‘© H$m¶ gm§JVmo ¶mda H$moUrhr ~mobm¶Mo ZìhVo. OJmV Á¶m Y‘m©Mm n¸$m nm¶m amodbm Jobm

Amho, ˶mMr dmT> H$moU˶m {XeoZo Pmbr ¶mMr Eo{Vhm{gH$ MMm© H$aʶmMm EH$mM CÔoemZo hr n[afX ^abobr hmoVr. ˶m‘wio

{Za{Zamù¶m Y‘m©À¶m n§WmMo dm ‘Vm§Mo à{V{ZYr ¶oWo Ambo ZìhVo. Y‘©àgma H$aUo hm ¶m g^oMm CÔoeM ZìhVm. {eH$mJmo n[afXoV

amo‘Z H°$Wm°{bH$ n§WmMo àm~ë¶ hmoVo. Amnë¶m Y‘m©Mo àm~ë¶ ñWmnZ H$amdo hm ˶m n[afXoMm CÔoe hmoVm. BVa gd© Y‘© à{V{ZYr

nwT>o Amnë¶m Y‘m©Mr ‘hVr WmQ>m‘mQ>mZo nwT>o AmUmdr d BVa Y‘m©Vrb 춧Jm§Mo àXe©Z H$ê$Z Amnbr ~mOy A{YH$ ~iH$Q>

H$amdr, Agm ˶m§Mm hoVy hmoVm; nU {Z¶VrMm Ioi doJimM hmoVm. ˶m§Mm hoVy nyU©nUo {d’$b Pmbm. AmVm nwÝhm Ver IQ>nQ>

H$am¶bm ZH$mo åhUyZ doJù¶m ñdénmV hr n[afX ^abr. n°[agÀ¶m g^oV, g§ñH¥$V, nmbr, Aa~r d BVa nm¡dm©Ë¶ ^mfmVÁk

¶m g^obm CnpñWV hmoVo. {1⁄4ñVr {dÛmZ WmoS>o OmXm g§»¶oZo CnpñWV hmoVo. ’$³V VrZ OnmZr n§{S>V CnpñWV hmoVo, Va ^maVmMo

à{V{ZYr åhUyZ ñdm‘r {ddoH$mZ§X CnpñWV hmooVo. ñdm‘rOtZr EH$ {Z~§Y dmMʶmMo H$~yb Ho$bo. Vo CnpñWV am{hbo; nU àH¥$Vr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 136 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 137

Añdmñ϶m‘wio ˶m§Zm ~mobVm Ambo Zmhr. gmè¶m {dÛmZm§Zr ˶m§Mo ñdmJV ‘Z…nyd©H$ Ho$bo. ñdm‘rOtMo J«§W AZoH$m§Zr dmMbo

hmoVo d ì¶m»¶mZohr EoH$br hmoVr. ¶m n[afXoV JñQ>md Am°nQ>© ZmdmÀ¶m O‘©Z n§{S>VmZo em{iJ«m‘ {eboÀ¶m CËnÎmrg§~§Yr EH$

{Z~§Y dmMbm. em{iJ«m‘ nyOm hr ór VÎdmMr nyOm Amho. g¥ï>rÀ¶m CËnÎmrV Á¶m àH¥$Vr VÎdmH$Sy>Z OZZH$m¶© hmoVo. ˶m VÎdmMo

A{Yð>mZ ¶m nyOoV Amho. ˶mMà‘mUo {edqbJ ho nwéfmÀ¶m OZZ|{жmMo àVrH$ Amho. Aem arVrZo {edqbJnyOm Am{U em{iJ«m‘

nyOm åhUOo qbJ Am{U ¶moZrMr nyOm Amho, Ago {gÕ H$aʶmMm à¶ËZ ¶m O‘©Z n§{S>VmZo Ho$bm.

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr hr XmoÝhr ‘Vo ImoSy>Z H$mT>br Vo åhUmbo, "{edqbJ nyOo~ÔbMo hmñ¶mñnX ‘V ¶mnyduhr AmnU EoH$bo

hmoVo; nU em{iJ«m‘ nyOo~ÔbMo ‘V ‘mÌ AmO AJXr Zì¶mZoM Amnë¶m H$mZr nS>V Amho; nU Agë¶m ‘Vm§Zm H$mhr AmYma

Zmhr.

ñVynñV§^mMr ñVwVr åhUyZ Oo à{gÕ gyº$ AWd©doX g§{hVoV Amho. ˶mVyZ {edqbJ nyOoMr CËnÎmr Pmbr Amho. ¶m gwº$mV ¶m

ñV§^mMo dU©Z AZm{X Am{U AZ§V Ago Ho$bobo Amho. hm ñV§^ AWdm ñH§$^ AZm{X ~«÷mda A{Y{ð>V Pmbm Agë¶mMo dU©Zhr

¶m gyº$mV Amho. ¶mZ§§Va ¶m ¶kmMo ñdén, ˶mVrb A3⁄4r ¶mVyZ {ZKUmam Yya, BVñVV… {dIwabobr amI, ˶mVyZ {ZKUmè¶m

A{3⁄4{eIm, ˶mV dmnabobr gmo‘dVr, g{‘Ym ˶m dmhÿZ ZoUmao ~¡b B˶mXr Jmoï>r bjmV KoVë¶m åhUOo ˶mVyZ nwT>o {edqbJ

Am{U ˶mMo ñdê$n ¶mMr CËnÎmr H$er Pmbr, ho bjmV ¶oB©b. ¶m nyOoMr A{YXodVm åhUyZ nwT>o e§H$amMr ñWmnZm Pmbr.

^JdmZ ~wÕm§Mo ñ‘aU åhUyZ ~m¡Õ bmoH$ ñVyn C^marV AgV. Xm[aX²Œ¶m‘wio ‘moR>m ñVyn C^maʶmMo gm‘϶© Zgë¶mZo Am-

nbr ^mdZm EImXm bhmZgm ñV§^ C^mê$Z àX{e©V H$arV Ago. H$mer Am{U BVa VrW©joÌo ¶mV àH$ma AÚmnhr AmT>iyZ ¶oVmo.

lr‘§V bmoH$ Xodio ~m§YVmV Va Jar~ H$moZmS>o, Xoìhmao C^maVmV. ~m¡Õ Y‘m©À¶m ^a^amQ>rÀ¶m H$mimV lr‘§V qhXÿ bmoH$m§Zr ~m¡Õm§Mo

AZwH$aU H$ê$Z ñV§^ C^mabo AgVrb Am{U J[a~m§Zr ˶m§À¶m bhmZ ghmZ à{V‘m {Z‘m©U Ho$ë¶m AgVrb Agohr g§^dVo.

¶mZ§Va Aem bhmZ bhmZ ñV§^mMr ^a AmUIrhr nS>br Agmdr. ^a^amQ>rÀ¶m H$mimV lr‘§V qhXÿ bmoH$m§Zr ~m¡Õm§Mo AZwH$aU

H$ê$Z ñV§^ C^mabo AgVrb Am{U J[a~m§Zr ˶m§À¶m bhmZ ghmZ à{V‘m {Z‘m©U Ho$ë¶m AgVrb Agohr g§^dVo. ¶mZ§Va Aem

bhmZ bhmZ ñV§^mMr ^a AmUIrhr nS>br Agmdr.

~m¡Õ ñVynmÀ¶m ZmdmV YmVwJ^© åhUOo Á¶mÀ¶m CXar YmVy Amho Vmo, Agohr EH$ Zmd AmT>iVo. ˶m YmVwJ^m©À¶m nmoQ>mV

à{gÕ ~m¡Õ {^jy§Mr ajm, AñWr dJ¡ao OnyZ R>odrV AgV. ¶mVrb H$mhtMm AmH$ma àñVwVÀ¶m em{iJ«m‘ {eboà‘mUohr Ago Am{U

˶mVM gmoZo, Mm§Xr d BVa YmVw AgV. ~m¡Õm§À¶m ¶m YmVwJ^m©gma»¶mM em{iJ«m‘ {ebmhr AgV. ˶m§Mm AmH$ma OdiOdi

YmVwJ^m©gmaImM AgVmo. nU ˶m ‘Zwî¶H¥$VrZo ~Zboë¶m ZgyZ ˶m§Mr CËnÎmr Z¡g{J©H$ AgVo. em{iJ«m‘ Am{U ñVyn ¶m§À¶m

AmH$mamÀ¶m gmaIonUm‘wio em{iJ«m‘Mr nyOm àW‘ ~m¡Õ bmoH$m§VM gwê$ Pmbr d {VMm àdoe hiyhiy d¡îUdmV Pmbm. ~m¡Õ

Y‘m©À¶m nwîH$iem nyOm àH$mam§Mm àdoe qhXÿ Y‘m©V Aem arVrZo Pmbm Amho. Z‘©Xm VQ> Am{U ZonmiÀ¶m J§S>H$s ZXrnmÌmV Ago

em{iJ«m‘ {‘iVmV. Z‘©Xoída {edqbJ Am{U ZonmimVrb em{iJ«m‘ {ebm ¶m§Mo nm{dͶ BVa ^mJmVrb ¶mM dñVyhÿZ A{YH$

‘mZVmV. ~m¡Õ Y‘m©Vrb H$mhr Vm§{ÌH$ dmL>‘¶mMm àMma AmOhr ZonmimV d {V~oQ>mV nwîH$i AmT>iVmo.

H$mhr {dÛmZ J«rH$mnmgyZ qhXÿ§Zr gmao kmZ KoVbo, Ago åhUʶmMo YmS>g H$aVmV ho Zdb hmo¶. J«rH$ eãXmgmaIm ^mgUmam

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 138 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 139

à˶oH$ eãX g§ñH¥$V YmVynmgyZ {ZKy eH$Vmo. hmhr {dMma ¶oWo Ho$bm nm{hOo. ‘J Agm à˶oH$ eãX J«rH$ ^mfoVyZ Ambm åhUm¶bm

nmíMmζ n§{S>Vmg H$m¶ A{YH$ma Amho. ˶mMo ‘yi g§ñH¥$VmV CKS> CKS> gmnS>V AgVmZmhr ˶mMo {nV¥Ëd J«rH$m§Zm Úmd¶mMo

hm hÅ> H$moR>bm?

Od{ZH$m AWdm ¶d{ZH$m åhUOo nS>Xm hm eãX H$m{bXmg Am{U BVa g§ñH¥$V H$dr ¶m§À¶m H$mì¶ ZmQ>H$m{XH$mV dma§dma

AmT>iVmo. ¶m eãXmMo gmå¶ A¶mo{Z¶Z AWdm J«rH$ Ionian or Greek ¶m eãXmer Amho ho, nmhÿZ ˶m H$miÀ¶m H$mì¶,

ZmQ>H$H$ma J«rH$ H$dtMr N>mn nS>bbr Amho, Ago nmíMmζ {dÛmZ åhUy bmJboV. nU J«rH$ Am{U ^maVr¶ ZmQ>çaMZoV H$moR>ohr

gmå¶ Zmhr, Ago gmå¶ emoYUo åhUOo {Zìdi ‘¥JOimMm nmR>bmJ H$aʶmgmaIo Amho. J«rH$m§Mo Amåhr AZwH$aU Ho$bo ho J«mø

YarV AgVrb Va eo³g{n¶aZo Am‘À¶m H$dtMo AZwH$aU H$aʶmnbrH$S>o H$mhr Ho$bo Zmhr, Ago åhUUo AJXr ݶmæ¶ R>aob.

AIoarg g^oÀ¶m Aܶjm§Mo ^mfU Pmbo. EH$m ‘wÚm{df¶r ‘V^oX gmoS>bo Va ~mH$sÀ¶m gmè¶m ^mfUmbm ˶m§Zr nwï>r

{Xbr. ^{JZr {Zdo{XVm§Zm ñdm‘rOtZr KS>dbo. XÿaÑï>r {Xbr. ^maVmVrb ‘{hbm d ‘wbtÀ¶m {ejUmgmR>r ‘{hbml‘, emim

gwê$ Ho$ë¶m. ˶mgmR>r ‘XV Jmoim H$aʶmgmR>r ñdm‘rOtÀ¶m ¶wamon, A‘o[aHo$À¶m Xþgè¶m doiÀ¶m Xm¡è¶mV ˶m gm‘rb Pmë¶m.

A‘o[aHo$V ^maVmVrb ¶m H$m¶m©gmR>r ˶m§Zm ’$maer Am{W©H$ ‘XV Jmoim H$aVm Ambr Zmhr. 1600 S>m°ba O‘m Pmbo. ˶mn¡H$s

hOma S>m°ba ñdm‘rOtMm EH$ ^º$ d am‘H¥$îU g§K ‘{hbml‘mÀ¶m Aܶjm§Zr {Xbo. ñdm‘rOtÀ¶m {dZ§Vrdê$Z EH$m ‘{hboZo nmM

hOma S>m°baMr ^aKmog ‘XVhr Ho$br. EdT>r a¸$‘ KoD$Z ^maVmV H$m‘ gwê$ H$aVm ¶oB©b, Ago ñdm‘rOtZm dmQ>bo. ˶m doir Vo

H°${b’$mo{Z©¶m ^mJmV H$m‘ H$arV hmoVo. ˶m H$mimV {Zdo{XVm àmo’o$ga OoS>g (Professor Geddes) ¶m§À¶m g§nH$m©V Amë¶m.

Vo g‘mOemók hmoVo. {d{dY {df¶m§Mm ˶m§Mm Aä¶mg hmoVm. Vo {ZpíMVM Agm‘mݶ ~wÕrMo hmoVo. XÿaÑï>rMohr hmoVo. ˶m§À¶mgmR>r

{Zdo{XVm§Zr g§nyU© CÝhmim F$Vy H$m‘ Ho$bo.

n°[ag‘ܶo AZoH$ AmR>dS>o àmo. OoS>g² ¶m§À¶m~amo~aM H$m‘ Ho$ë¶mda VmnXm¶H$ d¡’$ë¶ Ambo. ˶m§À¶mgmR>r d ñdV…gmR>rhr

H$mi VmnXm¶H$ R>abm. H°$Q>bm°qJJ, B§S>p³g¨J, bo³Ma [anmo{Q>ªJ gmao H$ê$Zhr OoS>g² g‘mYmZr ZìhVm. ˶m‘wio {Zdo{XVm§À¶m

‘ZmÀ¶m {R>H$è¶m Pmë¶m. hm AZw^d {Zdo{XVm§Zr Hw$. ‘°H${bAm°S>Zm Owb¡ ‘{hݶmV nÌmZo H$i[dbm Amho.

{Zdo{XVm§Mo àmo. OoS>g~amo~aMo g§~§Y d H$m‘mMm ì¶mn, O~m~Xmè¶m nmhVm ˶m§Zm n°[ag‘ܶo ñdm‘rOtMo ‘ZmnmgyZ ñd-

mJV H$aVm Ambo Zmhr {H$ ˶m§Zm ‘XV H$aVm Ambr Zmhr. ñdm‘rOtÀ¶mhr hr Jmoï> bjmV Ambr. ˶m‘wio {Zdo{XVm§Mo ̂ aH$Q>Uo

nmhÿZ ˶m§Zrhr {Zdo{XVm§À¶mH$S>o Xþb©j Ho$bo. {Zdo{XVm§À¶m OrdZmV hm ‘hÎdmMm ~XbmMm jU hmoVm. EHo$ H$miÀ¶m {ZH$Q>À¶m

{eî¶oVrb ho Ky‘Omd ñdm‘rOtZm I{MVM CÛoJOZH$ dmQ>bo Agob. ˶m§Zr ˶mM doir {Zdo{XVm§Zm Jwê$-{eî¶ ~§YZmVyZ ‘wº$

Ho$bo. ˶m§À¶m ‘Zmà‘mUo H$m‘ H$aʶmMo ñdmV§Í¶ {Xbo. ˶m§À¶m nÕVrZo hdo Vgo H$m‘ H$aʶmMr ‘w^m {Xbr Am{U Vgo ñdmV§Í¶

{Zdo{XVm§Zm hdo Amho d Vo Vr KoUma hohr ñdm‘rOtZm ‘m{hVr hmoVo. ñdm‘rOtMo ^maVmVrb H$m¶© Mmby R>odʶmV {Zdo{XVm§Zm

éMr ZìhVr d AmVm doi {ZKyZ Jobr Ago ˶m§Zr lr‘Vr ~wbZm {b{hbo. ~wb~mBªZr gm§ËdZmgmR>r {Zdo{XVm§Zm ~«oQ>m°Z H$moñQ>bm

~mobmdbo. eodQ>r VoWyZ Amnë¶m Jwébm {Zdo{XVm§Zr {ZamonmMo nÌ nmR>dbo. ‘Zmda Iyn AmoPo ~miJyZ ˶m§Zr Vo nÌ {b{hë¶mZo

eãX aMZm Jw§VmJw§VrMr ~Zbr. nU ˶mZ§Va Hw$. ‘°H${bAm°S>bm {VZo nÌ nmR>dbo. ˶mV åhQ>bo H$s, ""‘r ñdm‘rOtZm doJù¶m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 138 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 139

^mfoV {bhm¶bm hdo hmoVo. ‘bm ˶m§Zm {dMmam¶bm hmoVo. ñdm‘r Vwåhr Ago H$m dmJbmV?'' ˶mbm CÎma ‘m¶m ‘ZmMoM

{Xbo, ""‘J Vy ˶m§Zm H$m XþImdbog?'' VmoM {Z¶‘ nU AmVm H$moUmbm A{YH$ ‘hÎd XoʶmMo gmoSy>Z XoUma Amho. ‘J gmao

H$mhr {R>H$ hmoB©b. {Od§VnUr Zmhr Va ‘oë¶mda!

25 Am°JñQ>bm ñdm‘rOtZr {Zdo{XVmbm CÎma nmR>dbo. ˶mV ˶m§Zr ñnï> Ho$bo H$s, ‘r AmVm am‘H¥$îU ‘R> Am{U {‘eZ

XmoKm§Mmhr amOrZm‘m {Xbm Amho. ˶m‘wio AmVm ˶m H$m‘mer ‘mPm H$mhr g§~§Y am{hbobm Zmhr. ‘r ‘mPo BWbo {Z ^maVmVbo

H$m‘ nyU© Ho$bo Amho.

Vw¶m nÌmdê$Z ‘bm dmQ>Vo H$s, ‘r Vw¶m Zì¶m {‘Ìm~m~V Ûof~wÕr ~miJVmo. Vwbm ho AmVm {Z H$m¶‘Mo bjmV amhÿ Xo

H$s ‘r Ûofm{edm¶ OÝ‘bmo Amho. H$moUmda gÎmm JmO[dʶmMr ‘mPr ~wÕr Zmhr. ‘m¶m‘ܶo BVa XþJ©wU AgVrb; nU ‘bm

Vwbm Jwbm‘{JarV R>odm¶Mo Zmhr. Vy ñdV§Ì Amhog. ¶mnyduhr ‘r Vwbm ‘mJ©Xe©Z Ho$bobo Zmhr. AmVmhr H$arV Zmhr d nwT>ohr

H$aUma Zmhr. ‘r ¶m H$m‘mV EdT>oM ‘m{hVr Amho H$s, Omon¶ªV Vy OJX§~oMr godm nyU© ‘Z-öX¶mZo H$aerb Vmon¶ªV Vr VwPr

‘mJ©Xe©H$ amhrb.

Vy H$moUmer ‘¡Ìr Ho$brg Va ‘r ˶mÀ¶m{df¶r ‘Ëga ~miJm¶Mo H$mhr H$maU Zmhr. ‘r H$moUmbm H$moU˶m bmoH$mV

{‘gimdo H$s Zmhr ¶mda H$Yr ~§YZ KmVbobo Zmhr. EH$ ܶmZmV Ambo H$s nmpíM‘m˶ bmoH$m§Mo EH$ d¡{eîQ>ç Amho H$s, Oo

˶m§Zm Mm§Jbo dmQ>Vo Vo Xþgè¶mda bmXVmV. ˶m doir Vy {dgaVm H$s Vwåhmbm Oo Mm§Jbo dmQ>Vo H$s Zì¶m {‘Ìm§À¶m ghdmgm‘wio

VwPo ‘Z ~Xbbobo Amho Am{U Vw¶m H$ënZm Xþgè¶mda bmXerb. {d{eï> g§ñH$ma hmoD$ Z¶oV ¶m H$miOrZo ‘r Vo amoIʶmMm

à¶ËZ Ho$bm ~mH$s H$mhr Zmhr.''

Vy ñdV§Ì Amhog, VwPm Vy {ZU©¶ Ko, {ZdS> H$a. VwPo H$m¶© Vy R>ad!''

¶mZ§Va {Zdo{XVmZo ˶mbm CÎma nmR>[dbobo {XgV Zmhr Am{U {VZo KoVbobo ñdmV§Í¶ nwÝhm ~Xbbobo Zmhr. lr‘Vr ~wb

d Hw$. ‘°H${bAm°S> ¶m§Zmhr {Zdo{XVm§Mr ~mOy KoʶmMo gmoSy>Z {Xbo. {Z ñdm‘rOtZm H$mhr {Xdgm§gmR>r Perros-Guiirec ¶oWo

¶oʶmMr {dZ§Vr Ho$br. (g‘J« I§S> 6 ì¶mV 28 Am°JñQ> d 10 {S>g|~abm ñdm‘rOtZr {Zdo{XVmbm nÌo nmR>dbo åhQ>bo Amho;

nU dmñV{dH$ Vr {gñQ>a {1⁄4pñVZmbm {b{hbobr AmT>iVmV.)

gßQ>|~a 1900 ‘ܶo ñdm‘rOr {~«Q>Zr ¶oWo Ambo. VoWo {Zdo{XVmbmhr lr‘Vr ~wbZr {Z‘§ÌU {Xbo hmoVo; nU ñdm‘rOtZr

VoWo {Zdo{XVm§er H$mhrM MMm© Ho$br Zmhr. Á¶m {Xder {Zdo{XVm noamog-1⁄2¶waoH$Sy>Z {ZKmbr Voìhm Vr Xþ…Ir ‘ZmZo ^§Jbobm

öX¶mZo naVbr. Vr B1⁄2§b§S>bm ñdV…À¶m Kar naVbr. 1906 À¶m eodQ>r lr‘Vr ~wbZm {b{hbo H$s, "‘r {~«Q>ZrhÿZ {ZKVmZm

H$moR>o AkmZ A§YmamV {ZKmbo Ago dmQ>bo. ˶m doir Vwåhr ‘bm Yra {XbmV.'

¶m {ZamonmZ§Va ‘mM© 1902 ‘ܶo ^maVmV ^oQ> Pmbr; nU ˶m doir AZmW {ó¶m d ‘wbr§À¶m {ejUmnojm ^maVmÀ¶m

ñdmV§Í¶bT>çmV {Zdo{XVmbm ê$Mr dmT>br hmoVr. Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S>Zm {Zdo{XVmZo Zm°d}hÿZ nÌ nmR>[dbo. ˶mV ñdmV§Í¶ hr

H$ënZm ‘Zmda R>gbr Amho Zr ̂ maVmÀ¶m ñdmV§Í¶bT>çmMo ‘hÎd nQ>bo Amho. ˶mgmR>r amOH$s¶ g§Kfm©V CVaʶmMo R>adë¶mMo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 140 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 141

{Zdo{XVm§Zr {b{hbo Amho.

{Zdo{XVm AmVm amo‘oeM§Ð XÎm ¶m§À¶m g§nH$m©V ¶oVmV. ˶m§À¶m~amo~a d lr‘Vr ~wb ¶m§À¶m~amo~a B§1⁄2b§S>hÿZ "‘mo~mgm'

~moQ>rZo {ZKVmV. 3 ’o$~«wdmarbm ‘ÐmgÀ¶m {H$Zmè¶mda ˶m nmohmoMVmV. ˶m§Mo Omhra gËH$ma d ñdmJV Pmbo. S>m°. OJXreM§Ð

~mogm§À¶m H$m¶m©‘ܶo {Zdo{XVm H$gm ‘3⁄4 hmo˶m, ho ˶m§Zr ì¶m»¶mZmV gm§{JVbo. S>m°. ~mogm§Mo g§emoYZ ^maVmbm ’$ma Cn¶wº$ d

‘hÎdmMo Agë¶mMo gm§{JVbo. ̂ maVr¶ ñdmV§Í¶m~Ôbhr ˶m ñnï>nUo ~mobë¶m. ˶m‘wio {~«[Q>e nmo{bgm§Zr ¶mnwT>o {Zdo{XVm§À¶m

H$m¶m©da hmbMmbrda H$m¶‘Mo bj R>odbo. amo‘oeM§Ð XÎm ho ICS hmoVo {Z godm{Zd¥ÎmrZ§Va b§S>Z‘ܶo amhV hmooVo.

amo‘oeM§Ð XÎmZr ñdm‘rOtZm nÌ ~obya ‘R>mV nmR>[dbo. ˶mV B§1⁄2b§S>‘ܶo A{YH$ H$mi {Zdo{XVm§Zr amhʶmMr nadmZJr

‘m{JVbr. ¶mda 4 E{àb 1901 amoOr ñdm‘rOtZr {Zdo{XVmbm nÌ nmR>dbo. ˶mV amo‘oeM§Ð XÎm Vw¶m H$m‘mMr ñVwVr

H$aVmV ho dmMyZ g‘mYmZ dmQ>bo. Vwåhm XmoKm§À¶m H$m‘mÀ¶m dmVm© EoHy$Z A{Ve¶ AmZ§X Pmbm. AWm©V Vwbm ¶mo1⁄2¶ dmQ>ob

{VVHo$ {Xdg H$m‘ H$arV amhm.

ñdm‘rOtZm XÎm ¶m§Zmhr nÌ nmR>[dbo. ˶mV åh§Q>bo hmoVo H$s, Vw‘À¶mgma»¶m A{YH$mar 춳VrH$Sy>Z {gñQ>a {Zdo{XVm

¶m§À¶m H$m‘mMr ñVwVr EoHy$Z ‘bm AmZ§X Pmbm. ^maVmMr godm ˶m§À¶m hmVyZ hmodmo, Aer ‘mPr àmW©Zm Amho. ‘bm ˶m§Zr Vo

H$m‘ gmoSy>Z ^maVmV ¶mdo Aer ‘wirM BÀN>m Zmhr. Vw‘Mo ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z bm^Vo hr g‘mYmZmMr Jmoï> Amho. Vw‘Mo ‘m¶mda

ho F$UM AmhoV.''

˶mZ§Va {Zdo{XVm ~amM H$mi B§1⁄2b§S>‘ܶo am{hë¶m. {Zdo{XVm d Amobo ~wb ‘ÐmghÿZ ‘m|~mgm ~moQ>rZo; VgoM nwT>o

H$mobH$˶mbm nmohmoMbo. ñdm‘rOr ˶m doir ~Zmag‘ܶo hmoVo. VoWyZ {Zdo{XVmbm ˶m§Zr Aerdm©Xmna d ghmZw^yVrnyU© nÌmoÎma

nmR>dbo. VwPo nÌ {‘imë¶mda A{Ve¶ AmZ§X dmQ>bm. A^§J BÀN>meº$s d gwYmabobr àH¥$Vr hmoD$Z Vy Ambrg ho Mm§Jbo

Pmbo. ‘bm Vwbm H$mhr gyMZm Úm¶À¶m ZmhrV. ’$º$ gXmZ§Xbm Vw¶m~amo~a H$m¶© H$am¶bm gm§Jm, hr gyMZm ‘Zm ‘mݶ H$aVm

¶oV Zmhr. Vmo AmVm ‘m¶m~amo~a ZgVmo. ho Xþ…ImZo gm§Jmdo bmJVo. Vy ‘bm H$moUm{df¶rhr gm§Jy eH$V Zmhr. ’$º$ ~«÷mZ§Xbm

gm§JyZ ~K.

‘bm Vwbm A{YH$ ‘XV H$aVm ¶oV Zmhr. gܶm ‘r A§Wê$Umbm {IiyZ Amho. EH$ S>moim ‘Yw‘ohmZo {ZH$m‘r ~Zbm Amho.

‘mPo gmao Amerdm©X Vw¶m~amo~a AmhoV. AmVm Vwbm ‘XV H$am¶bm lr‘§V {‘Ì AmhoV. ‘mPo ho eodQ>Mo Amerdm©X. am‘H¥$îUm§Zr

‘m¶mH$Sy>Z H$m‘ H$ê$Z KoVbo. Vw¶mH$Sy>Z ˶mÀ¶m hOma nQ> H$m‘ hmodmo.

nwT>o 26 {S>g|~a 1906 amoOr lr‘Vr ~wbZm {Zdo{XVmZo nÌ nmR>[dbo. ˶mV åhQ>bo H$s, ""ñdm‘rOtZr ‘mPo Am¶wî¶ H$go

KS>mdo ¶mMr ¶moOZm Ho$br. nU ‘r {H$Vr {^Þ[aVrZo OrdZ KS>{dbo. ‘bm nyU©nUo {YÞ {^Þ öX¶mMr ~Zë¶mMo dmQ>Vo. AmVm

‘m¶mg‘moa añVmM {e„H$ Zmhr. Am I betraying a trust? Am I? Am I ? who can answer that for me. {Zdo{XVm ~XbV Jobr; nU CX²YdñV Pmbr Zmhr.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 140 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 141

Kar naVVmZmn°[agMm CÝhmim AmVm g§nV Ambm. EH$ {Xdg XþnmaÀ¶m OodUmZ§Va ‘°S>m‘ B‘m H$mëìh Emma Calve OJà{gÕ

Jm¶H$ Hw$. ‘°H${bAm°S>Zm åhUmë¶m, "" ‘r AmVm B{Oábm OmUma Amho. Vy ‘m¶m~amo~a AmhogM Am{U ñdm‘rOtÀ¶mH$S>o diyZ

åhUmë¶m, ""ñdm‘r Vwåhr Am‘À¶m~amo~a B{Oábm ¶mb H$m? Vwåhr ‘mPo JoñQ> åhUyZ Mbm.'' ñdm‘rOtZr Vo {Z‘§ÌU ñdrH$mabo.

Aem arVrZo nyd© ¶wamon, J«rg, B{Oá Aer ¶mÌm {ZpíMV Pmbr. ¶mnydu ñdm‘rOr [ñdËPbªS>, O‘©Zr Am{U BQ>br Xoe {’$abo

hmoVo. AmVm Vo A>m°pñQ´>¶m nmhVrb, ~mëH$Z Xoe, Am{e¶m ‘m¶Za Asia Minor ‘J BQ>brVyZ naV n°[agbm ¶oʶmMr BÀN>m

ñdm‘rOtZr 춺$ Ho$br. 14 Am°³Q>mo~abm {1⁄4ñVmB©Zbm nÌ ñdm‘rOtZr {b{hbo. ˶mV naVVmZm pìh[Zgbm ^oQ> XoB©Z d n°[ag‘ܶo

‘r ì¶m»¶mZo XoB©Z; nU Vr B§J«Or‘ܶo AgVrb. AmVm ‘r åhmVmam Pmbmo Zmhr H$m? ¶m d¶mV Zdr ’«|$M ^mfm ‘bm AdJV H$aUo

H$R>rU Amho. ‘m¶m BJ«Or ^mfUmMm Xþ^mfH$mH$Sy>Z ^mfm§Va H$adyZ KoD$.''

¶m doion¶ªV ñdm‘rOtÀ¶m ‘ZmV ^maVmV naV OmʶmMm {dMma ZìhVm. ^maVmV Joë¶mda naV lr‘Vr gopìh¶a ¶m§À¶m~amo~a

nwÝhm B§1⁄2b§S>bm OmUo qH$dm lr. AmoH$mHw$am ~amo~a OnmZbm OmʶmMr ¶mÌm AmIm¶Mr hmoVr; nU ¶m XmoÝhr ¶mÌm H$YrM à˶jmV

Amë¶m ZmhrV Ambr Vr eodQ>Mr OrdZ¶mÌm!

’«$mÝgnmgyZ ñdm‘rOtMm ‘m¶^y‘rH$S>o àdmg gwê$ Pmbm. ˶m§À¶m~amo~a ‘°S>m‘ H$mëd, Hw$. ‘°H${bAm°S>, E‘. Á¶w{bg ~moB©g

24 Am°³Q>mo~aÀ¶m gm¶§H$mir Amo[aE§Q> E³gàog ¶m A{bemZ aoëdo‘ܶo MT>bo. hr ¶mÌm ghO hmoVr. {Zh}VyH$ hmoVr. ݶy¶m°H©$ dëS>©

¶m d¥ÎmnÌmÀ¶m ‘VmZwgma hr eVH$mVbr gdmªV ‘hmJS>r àdmgmMr aoëdo hmoVr d ‘°S>m‘ H$mëdo ¶m§À¶mÑï>rZohr d¡{eîQ>çnyU© hmoVr.

15 Zmoìh|~a amoOr a{ddmaÀ¶m Amd¥ÎmrV nyU© nmZ ‘OHy$a hmoVm. ˶mV JyT>Vm, ImoQ>onUm, d¡^d ¶m gmè¶m§Mo {‘lU hmooV. ¶mV ‘°S>m‘

¶m§Mo ‘moR>o aoIm{MÌ hmoVo. ˶m C§Q>mda ~gyZ àdmgmbm {ZKmë¶m AmhoV. Vmo C§Q> gOdbobm Amho. Aa~ dmid§Q>mVyZ ˶mbm Yê$Z

{ZKmbm Amho. nmR>r‘mJo {na°{‘S> d pñ’¨$³g Sphinx {XgVmo. Imbr S>mì¶m H$monè¶mV ñdm‘rOtMm ’$moQ>mo Jmob Mm¡H$Q>rV Amho Va

COì¶m ~mOybm daVr ‘°S>m‘ H$mëdo ¶m§Mm ’$moQ>mo Jmob Mm¡H$Q>rV {XgVmo.

¶m nmZmda ‘OHy$a hmoVm. - gdmªV AmíM¶©H$maH$ ¶mÌm … H$mëd|À¶m àH¥$VrgmR>r JyT> Aem nm¡dm©Î¶ XoemH$S>o J‘Z.

doJdoJù¶m XoemZwgma dof^yfm H$arV ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m JyT> Aem {h‘mb¶mV hr OJà{gÕ Jm{¶H$m {ZKmbr Amho. {VMm

‘mJ©Xe©H$, VÎdk d {‘Ì ñdm‘r {ddoH$mZ§X~amo~a AmhoV. hm {dÛmZ Am{U XoIUm qhXÿ g§Ý¶mer A‘o[aHo$V Ambm Am{U ˶mZo

AZoH$m§Mo ‘Vn[adV©Z Ho$bo. ˶m§À¶m~amo~a qàgog Am°’$ a{e¶m S>o‘rS>mo’$ (Princess Demidof), lr‘§V {bJoQ>, ‘°H${bAm°S>

AgVrb. ¶m gmè¶mda {ddoH$mZ§Xm§Zr à^md nmS>bm Amho.""

¶m d¥ÎmnÌmZo åh§Q>ë¶mà‘mUo {àÝgog Am°’$ a{e¶m dm {bJoQ> ¶m àdmgmV ZìhVo. Mmëg© bm°¶gZ d ˶mMr nËZr ho ghàdmer

hmoVo. Vo ñdm‘rOtÀ¶m nmQ>u~amo~a ZìhVo. (ñdm‘rOtZr ¶wamonÀ¶m àdmgmÀ¶m AmR>dUr ñdV… {b{hë¶m. ˶m ‘yi ~§Jmbr ^mfoV

n[ad«mOH$'¶m d¥ÎmnÌmgmR>r hmo˶m.) gZ 1899 nmgyZ ñdm‘rOr ˶m AmR>dUr nmR>drV AgV. BV³¶m A’$mQ> kmZmVyZ ˶m

AmR>dUr àJQ> Pmë¶m AmhoV. Vmo ’$ma ‘hÎdmMm kmZ^m§S>ma AmnUmg CnbãY Amho. ˶m‘wio n°[ag Vo gwdoP H°$Zm°bn¶ªV g{dñVa

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 142 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 143

B{Vhmg CnbãY Amho.

¶m b³Par Q´>oZÀ¶m nmM ~moJr hmo˶m. ˶mVrb XmoZ e¶ZH$jmÀ¶m, EH$ ^moOZJ¥h, XmoZ ~moJr gm{h˶mgmR>r Am{U

pìhEÞmgmR>r VrZ ~moJr OmoS>ë¶m hmo˶m. e¶ZH$jmV g§nyU© H$j gOdbobm hmoVm d O{‘Zrda C§Mr Jm{bMo hmoVo. ~gʶmMo H$moMhr

C§Mr H$mnS>m§Zr gwemo{^V Ho$bo hmoVo. {IS>³¶mhr gOdboë¶m. AZoH$ {R>H$mUr Mm§Xr d ñ’${Q>H$m§Mm ‘wº$ dmna Ho$bobm hmoVm. gd©

gmo¶r gwIXm¶H$ hmoVrb Aem hmo˶m. Im, nr, ‘Om H$a ¶m g§ñH¥$Vrbm emo^Umè¶m hmo˶m. EImXm g‘«mQ> àdmg H$amdm BVHo$

~maH$mdo bjmV KoVbo hmoVo. gwajogmR>r h˶ma~§X nmo{bghr hmoVo. hr Q´>oZ Mmirg ‘¡b doJmZo OmV hmoVr. g{~©¶m, ~ëJo[a¶m, Q>H$s©,

~moñnamg ¶m ‘mJ} Vrg ‘¡b Vmer àdmg gwê$ Pmbm. EH§$XarV 1750 ‘¡b àdmg ¶m Q´>oZZo Ho$bm. ˶mV 21 doim aoëdo B§{OÝg

~Xbmdr bmJbr.

24 Am°³Q>mo~abm n{hë¶m amÌr aoëdo nyd© ’«$mÝg‘YyZ Ymdbr. Xþgam {Xdg X{jU O‘©ZrVyZ Ymdbr. 1896 À¶m CÝhmù¶mV

ñdm‘rOtZr O‘©Z Xoe ì¶dpñWV nm{hbm hmoVm. ˶m§Zr {b{hbo, "" ’«$mÝg Z§Va O‘©Zr nm{hë¶mda XmoZ g§ñH¥$VrVrb ’$aH$ OmUdVmo.

EH$m ~mOybm JS>X a§JmÀ¶m Ho$gmMo, {ó¶m§gmaIo ZmOyH$ eara¶ï>rMo, H$‘r C§MrMo, Eoe H$aUmao, H$boda ào‘ H$aUmao, gwg§ñH¥$V

’«|$M Am{U Xþgè¶m ~mOybm C§M, VJS>o, H$m¡eë¶ Zgbobo, ~Zdm~ZdrV V¶ma {YßnmS> O‘©Zg². O‘©Z ‘gëg (ñZm¶y) N>moQ>o N>moQ>o

eÌynj ‘aon¶ªV R>mogo bJmdV amhrb; nU ’«|$M ‘Z EH$mJ« H$aob Am{U AmH«$‘U H$aob Va Vmo ^r‘Q>mobm R>aob {Z eÌy à˶wÎma

XoD$ eH$Uma Zmhr.

nU hiyhiy O‘©Zr ¶wamon‘ܶo ~bdmZ R>aVrb. OJ^a ngabobm ’«$mÝg hiyhiy e[³VhrZ ~ZV Amho. VéU O‘©Z {j[VOmda

‘mZ da H$mT>rV Amho Am{U ˶mMr Mmbhr J{V‘mZ ~Zbr Amho. AmO O‘©Z åhUob Vr nyd© {Xem ~Zbr Amho. ¶wamon‘ܶo ˶m§Mr

OmJm gdm©V daMr Amho. O‘©Z bîH$amMr H$sVu dmT>br Amho Am{U ˶m§Mm {ZíM¶ Amho H$s, Zm¡XbmVhr dM©ñd {‘idm¶Mo, O‘©ZMm

‘mb B§1⁄2b§S>À¶m ‘mbmnojmhr CÎm‘ XOm©Mm Amho.''ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr O‘©Zr{df¶rMo ho {díbofU n{hë¶m d Xþgè¶m ‘hm¶wÕmnydu

Ho$bobo Amho. Vo H$moUr bîH$ar OZab ZìhVo H$s H$moU˶m XoemMo amï´>nVr ZìhVo EH$m g§Ý¶membm AgUmao ho OJmMo ^m¡{VH$; nU

dñVw{Zð> ^{dî¶Xe©ZM åhUmdo bmJob.

pìhEÞm‘ܶo 25 Am°³Q>mo~abm gm¶§H$mir Amo[aE§Q> E³gàog nmohmoMbr. VoWbo S>çwH$ BVa XmoZ ~moJrV hmoVo. ˶m§À¶m ñd-

mJVmbm JUdoemVrb bîH$a Ambo hmoVo. Vo CVaë¶mda ‘J ñdm‘rOtÀ¶m nmQ>ubm CVaʶmg nadmZJr {‘imbr. ˶m§Mo gmao gm{h˶

VnmgʶmV Ambo. {deofV… V§~mIygmR>r Aer VnmgUr AZoH$ {R>H$mUr hmoVo. ˶m nmQ>uZo ˶mdaMm H$a ^abm. hm°Q>obda AJmoXaM

AmajU Ho$bobo hmoVo. ˶m hm°Q>obMo dmhZ ñQ>oeZda C^o hmoVo. ˶m‘YyZ gmao Jobo. VoWo VrZ {Xdg gmao am{hbo. àXe©Zr¶ ñWim§Zm

^oQ>r XoʶmV XmoZ {Xdg Jobo. VoWbm ñH$moZ ~«wZ n°bog 嵶w{P¶‘, AmQ>© J°bar nm{hbr. d¡km{ZH$ J°bar nmhVmZm ñdm‘rOtZm Iyn

AmZ§X Pmbm. ˶m§À¶m ‘m{hVrÀ¶m AZoH$ Jmoï>r VoWo hmo˶m {Z ˶m§Mr ‘m{hVrhr ¶wamo{n¶Z amOH$maUmVrb àdmhm§Mr d A§VñW

àdmhmMr ˶m§Zm H$ënZm hmoVr. Aä¶mg hmoVm. pìhEÞmMm n°bog nmhVmZm ˶m§Zm Am°pñQ´>¶mMm à^mdr ^yVH$mi ZOaonwT>o ¶oV hmoVm.

ñdm‘rOtÀ¶m~amo~a {’$aUo åhUOo Mmb˶m ~mob˶m kmZH$moem~amo~a {’$aUo hmoVo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 142 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 143

Ooìhm OJ^aMo AmXe©dmX Ago ‘mZV hmoVo H$s, ¶wamo{n¶Z g§ñH¥$Vr hr àJ[VnWmda Amho, ~w{ÕdmXr, Z¡{VH$ nwZéËWmZ,

Am{U BVa gd©M ~m~VrVbm nwT>mH$ma, gwYmabonUm ¶m‘wio ¶wamon I§S> OJmÀ¶m ’$ma nwT>o Amho. ¶mM doir ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zm

¶wamonÀ¶m ^{dî¶m{df¶r ñnï> {MÌ C^o hmoVo. ˶m{df¶r ˶m§Zm ^«‘ ZìhVm. ’$ma ‘moR>çm à‘mUmV Large scale war was not only possible but probable ¶wÕmMr e§H$m Zìho Va hmoʶmMr XmQ> e³¶Vm Amho. gmè¶m ¶wamon^a ZdZdr h˶mao

emoYbr Jobr, g¡Ý¶ dmT>[dʶmMr ñnYm© gwê$ Pmbr. Craze for soldiers gd©Ì g¡Ý¶ {Xgy bmJbo. ñdm‘rOtZr {b{hbo H$s,

¶m g¡Ý¶mÀ¶m OmoS>rbm Xoe^º$sÀ¶m bmQ>oV gmam ¶wamon ~wS>mbm Jobm Amho. EH$mM OmVrMo, EH$mM Y‘m©Mo bmoH$ EH$Ì ¶oʶmgmR>r

MMm© H$ê$ bmJbo AmhoV. Ooìhm Aem g§KQ>Zm V¶ma hmoVmV Voìhm VoWo ’$ma ‘moR>çm eº$sMr {Z{‘©Vr hmoVo. OoWo hr Jmoï> gmH$maVo

Voìhm ‘¥Ë¶y {ZpíMV R>abobm Amho. ñdm‘rOr nwT>o {b{hVmV. gܶmMm Am°pñQ´>¶mMm g‘«mQ> ’«$m§e Omogo’$ n{hbm dmabm (Vmo 1916

bm dmaVmo) H$s O‘©Z ^mfoMm Am°pñQ´>¶mMm ^mJ O‘©Zr ~iH$mdob. ‘J a{e¶m d BVa Xoe ˶mbm H$S>mSy>Z {damoY H$aVrb. ˶m‘wio

^¶mZH$ ¶wÕmMr e³¶Vm Amho. ¶wamon Ádmbm‘wIrÀ¶m Vm|S>mda C^m Amho.

ñdm‘rOtMr hr ^{dî¶dmUr bdH$aM Iar R>abr. 28 Am°³Q>mo~abm nmQ>u nwÝhm Amo[aE§Q> E³gàog‘ܶo MT>br. XmoZ amÌr

Am{U EH$ {Xdg àdmg H$ê$Z ~mëH$Z XoemV H$m°ñQ>m°Z{Q>nmob Constantipole ¶oWo Wm§~br. VoWo nwT>Mo H$mhr àdmgr JmS>rV

MT>bo. dmQ>oV ~wS>mnoñQ> eha bmJbo. ñdm‘mrOtZm Vo ZrQ>ZrQ>Ho$ eha dmQ>bo. ~mëH$Z XoemVrb ‘mVrMr Kao {Z J[a~r nmhÿZ

ñdm‘rOtZm ^maVmMr Vrd«VoZo AmR>dU Pmbr. AWm©V ñdmV§Í¶mVrb EH$ doiMo OodU Jwbm‘{JarVrb gmoݶmÀ¶m Xm{Jݶm§nojm

^mar. Jwbm‘mÀ¶m dmQ>çmbm {Od§VnUr ZaH$ Am{U ‘oë¶mdahr ZaH$! VH$s©À¶m gÎmoMo OmoIS> ’o$H$ʶmgmR>r g{~©¶m d ~ëJo[a¶mbm

’$ma ‘moR>r a³VmMr qH$‘V ‘moOmdr bmJbr. ¶mMr ñdm‘rOtZm OmU hmoVr; nU ho ñdmV§Í¶ XrK©H$mi {Q>H$Uo H$R>rU Amho. H$maU

˶m§Zr ñdV…Mo g¡Ý¶ C^mabo nm{hOo. AWm©V EH$ {Xdg hr N>moQ>r amï>´>o a{e¶m {JiyZ Q>mHo$b.

h§JoarMm eoVH$ar VwH©$ñVmZmVrb nÕVrZo gmnmMr nyOm H$aVmZm ñdm‘rOtZr nm{hbm. ¶m ‘ܶ Am{e¶mVrb Q>moù¶m nwT>o ^ma-

VmV Kwgë¶m. ˶m§À¶m~amo~a ˶m§Mr g§ñH¥$Vr d arVr[admOXoIrb. ˶mM~amo~a ˶m§Zr ~wÕ Y‘©hr AmË‘gmV Ho$bm. ¶m Q>moù¶mn¡H$s

H$mhr H$m[í‘amV Kwgë¶m Va H$mhr npíM‘oH$S>o OmD$Z h§JoarV pñWamdë¶m. VoWo ˶m§Zr {1⁄4íMZ Y‘© A§JrH$mabm. Xþgam JQ> n{e©¶m

d Am{e¶m ‘m¶Za (Asia Minor ) ‘ܶo Jobm. VoWo ˶m§Zr Bñbm‘Mm ñdrH$ma Ho$bm. ¶m Bñbm‘ AZw¶m¶mZr ̂ maVmda AmH«$‘U

H$ê$Z VoWë¶m g§ñH¥$VrMm {dÜd§g Ho$bm. ~mëH$Z XoemVyZ Q´>oZZo àdmg H$aVmZm ñdm‘rOr hm ^yVH$mi àdmem§À¶m S>moù¶m§nwT>o

C^m H$arV. ~mëH$Z‘Yë¶m {‘aÀ¶m BV³¶m {VIQ> AmhoV H$s ˶m ‘Ðmí¶m§À¶m MQ>UtZm ‘mJo Q>mH$Vrb Agohr EH$Xm Vo J‘VrZo

åhUmbo.

H$m°ñQ>°Z{Q>Zmonb åhUOo AmVmMo BñV§~yb ¶oWo Q´>oZ ‘§Jidmar 30 Am°³Q>mo~abm nmohmoMbr. VoWo gmao OU ZD$ {Xdg am{hbo;

‘mÌ AmJ‘ZmÀ¶m doir ˶m§Zm Am°³Q´>m°¶ Am{U ñWm{ZH$ H$a A{YH$mar ¶m§Mm ’$ma ‘moR>m Ìmg Pmbm. Vo V§~mIy d dmL>‘¶mMm

emoY KoVmV. ‘°S>m‘ H$mëdo d Á¶w[bg ~moB©g ¶m§À¶m nwñVH$mdê$Z A{YH$mè¶mMm dmX Pmbm. XmoZ nwñVHo$ Oá H$aʶmV Ambr.

‘J nmQ>uZo ^mS>çmMr JmS>r KoD$Z OwZo d Zdo eha nmhÿZ KoVbo. gm¶§H$mir dwS>g² nmembm ^oQ> {Xbr. (Iam dwS> nmem ˶m doir

BñV§~yb‘ܶo amhV hmoVm.) ñdm‘rOr Am{U Hw$. ‘°H${bAm°Zr Xþgè¶m {Xder N>moQ>r ~moQ> ^mS>çmZo KoVbr. Vmo {Xdg A{Ve¶

H$S>mH$mÀ¶m W§S>rMm d dmXir dmè¶mMm hmoVm. ~mog nmoag Amobm§Sy>Z noao hm¶{gW ¶m§Zm ^oQ>m¶bm Om¶Mo hmoVo. Vo d ˶m§Mr nËZr

AJmoXaM VoWo nmohmoMbo hmoVo d A‘o[aH$Z H$m°boO Am°’$ Jëg©, ñHw$Q>mar gܶm CgHw$S>ma (Uskudar) ¶oWo CVabo hmoVo. ñdm‘rOr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 144 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 145

¶m ‘mOr Y‘m}nXoeH$mMr ’«|$M ^mfoV MMm© Pmbr. ‘wbtÀ¶m gmR>rÀ¶m ¶m H$m°boOMr aMZm, ì¶dñWm ñdm‘rOtZr g‘OyZ KoVbr.

ñdm‘rOr, noao hm¶qgWo d Á¶wbg² ~moB©g ¶m {VKm§Mr H$m°boOda ^mfUo Pmbr d VrZ VËdkmda H$mbm©B©b, B‘g©Z Am{U {ZÀN>o

¶m§À¶mda ~mobbo. ñdm‘rOr ’«|$M ^mfoV S>oH$mQ>©g² Am{U pñnZmoPmÀ¶m VËdkmZmdahr ~mobbo. ˶m{Xder OJmVë¶m {d{dY {dMma

àdmhmda ‘wº$qMVZ hmoVo.

ñdm‘rOtMo BñV§~yb ¶oWohr ì¶m»¶mZ d ImgJr ~¡R>H$sV MMm© Pmë¶m. VoWyZ ñdm‘rOtZr AZoH$m§Zm {n³Ma nmoñQ> H$mS>©g

nmR>[dbr. Ab~Q>m©bm {hbm EH$ nÌ nmR>[dbo. ˶mV AmnU BñV§~ybbm Iyn Mm§Jbm doi OmV Amho, Ago H$i[dbo. {gñQ>a

{1⁄4ñVmB©Zbm 11 Zmoìh|~abm AWoÝghÿZ ñdm‘rOtZr nÌ nmR>dbo, Va ^{JZr {Zdo{XVmbmhr nÌ nmR>dbo. Z ‘mJVm ñdm‘rOtÀ¶m

Amboë¶m nÌmZo {Zdo{XVm AmZ§Xr ~Zbr.

10 Zmoìh|~abm ñdm‘rOtÀ¶m nmQ>uVbo Mm¡Ko BñV§~yb gmoS>VmV. EH$ {Xdg d EH$ amÌ g‘wÐ àdmg H$ê$Z J«rg‘ܶo ¶oVmV.

‘a‘amMm (Marmara)àdmg H$aVmZm Vo EH$m Owݶm H$‘©R> ‘m°ZoñQ´>rV ¶oVmV. Vr EH$m ~oQ>mda AgVo. g‘wÐ XodVoMo ^3⁄4

‘§{Xa ˶m§Zr nm{hbo d AWoÝgOdiÀ¶m (Piraeus) {namB©g ~§Xamda CVabo. J«rg‘ܶo gmaoOU VrZ-Mma {Xdg am{hbo. {X

A°H«$monmo{bg, nmW}Zm°Z, Q>|nb Am°’$ {PAg S>m¶mo{ZggMo {WEQ>a ¶m {R>H$mUr ^oQ> {Xbr. Xþgè¶m {Xder Bbo¶wgrgMo eha nm{hbo

¶m{R>H$mUr àmMrZ H$mir JyT> {dÚooMo à¶moJ hmoV.

n°[ag‘Yë¶m bmoìhao å¶w{P¶‘bm ñdm‘rOtZr nydu Aä¶mgnyU© ^oQ> {Xbr hmoVr. ˶mVë¶m J«rH$ g§ñH¥$VrMm Aä¶mg ˶m§Zm

Cn¶moJr nS>bm hmoVm. ˶m‘wio OoWo OmVrb VoWbr A’$mQ> ‘m{hVr ñdm‘rOtZm hmoVr d Vo Vr ghàdmem§Zm gmV˶mZo gm§JV AgV.

¶m gm§Jʶm~m~V lr‘Vr H$mëìhoZr {bhÿZ R>odbo hmoVo H$s, ""‘m¶m Am¶wî¶mVbm Vmo gdm©V Mm§Jbm H$mi hmoVm. ñdm‘rOtMo

gm{Þܶ åhUOo AI§S> kmZmMm Pam. {H$Vr Var ‘m{hVr, CVmao, g§X^© Vo XoV. qhXÿ nwamUmnmgyZ Vo J«rH$ VÎdkmZmn¶ªV gmao g§X^©

Vo XoV. H$Yr {dZmoXmZo ~mobV Va H$Yr bhmZ ‘wbm§gmaIo IimiyZ hgV. He possesses a voice like a cello, with low vibrations that one can not forget and which fills both lectures halls and hearts.

Zmoìh|~a 13 qH$dm 14 bm nmQ>u a{e¶Z OhmO Pma (Zar) B{Oábm {ZKmbo hmooVo. ˶mVyZ ~gyZ AWoÝg gmoS>bo d B{Oábm

nmohmoMbo.

My Life ¶m Amnë¶m M[aÌmV ‘°S>m‘ H$mëdoZr ñdm‘rOtMr n{hbr ^oQ> dU©Z Ho$br

Amho - ""˶m {Xdgm§V ZmZm H$maUmZo ‘mPo ‘Z Xþ…Ir, H$ï>r, Xþ~io, hiwdma ~Zbo hmoVo. ‘m¶m {H$˶oH$ {‘Ìm§Zm ñdm‘rOtÀ¶m

^oQ>rZo A§V…H$aUmg em§Vr {‘imbr Amho. ^oQ>rMr doi R>abr. O{‘Zrda ^maVr¶ nÕVrZo Vo ~gbo hmoVo. ˶m§Mr COi ^Jdr dóo

O{‘ZrdaM éiV hmoVr. ‘ñVH$mdarb ^Jdm ’o$Q>m qH${MV g‘moaÀ¶m ~mOybm PwH$bm hmoVm. Vo ZVÑï>rZo pñWa hmoD$Z ~gbo hmoVo.

WmoS>çm doimZo ‘m¶mH$S>o Z nmhVmM Vo CX²Jmabo, Vw‘Mo ‘Z A˶§V CËH§${R>V {Z M§Mb hmoD$Z Jobo Amho ! em§V ìhm! gdm©V

AmYr ‘ZmM em§VrM ‘hÎdmMr!''

¶mZ§Va Á¶m§Zm ‘mPo Zmd ‘mhrV ZìhVo Vo ñdm‘rOr J§^ra ñdamZo ‘m¶m OrdZmVrb gmao Jwá A{^bmf, ‘m¶m Aem§VrMr

H$maUo AJXr ghOJ˶m gm§Jy bmJbo. ˶m gmè¶m Jwø Jmoï>r BVa H$moUmbmM H$m¶ ‘m¶m H$mhr A§Va§JmVrb {‘Ìm§Zmhr ‘wirM

‘mhrV Zìh˶m. ˶m‘wio hm gmam àH$ma ‘bm JyT>, ahñ¶‘¶ d Añdm^m{dH$ dmQ>bm. åhUyZ ‘r ñdm‘tZm {dMmabo, ""AmnU ho

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 144 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 145

gmao H$go H$m¶ OmUbo?' Amnë¶mbm ‘m¶mg§~§Yr Hw$Ur gm§{JVbo?''

ñdm‘rOtZr gñZoh hmñ¶ H$arV em§VnUo gm§{JVbo, "Vw‘À¶mg§~§Yr ‘bm Hw$UrM H$mhr gm§{JVbo Zmhr. ‘r Vw‘Mo öX¶ EImÚm

nwñVH$mà‘mUo dmMbo. '

{Zamon KoVmZm Vo Amnë¶m OmJodê$Z CR>V CR>V åhUmbo, ""JV Jmoï>r {dgaʶmMm à¶ËZ H$am. {dfÊUVm Xÿa gmê$Z {MÎm

Zoh‘r à’w$„ R>odm, hdo Vo H$ê$Z àH¥$Vr gm§^mim. ñdm‘rOtÀ¶m ¶m ~mobʶmZo ‘r nwÝhm EH$Xm g§OrdrV d hfmo©Ë’w$„ hmoD$Z Jobo.

˶m§À¶m Mm[aͶmMm, nm{dͶmMm Vmo à^md hmoVm.

B‘m H$mëdo ¶m§À¶m My Life ¶m AmË‘M[aÌmV ñdm‘rOtÀ¶m H¡$amoVrb dmñVì¶m{df¶r ‘m{hVr {‘iVo. g°Q>S>} BpìhqZJ nmoñQ>

(Saturday Evening post) ¶m d¥ÎmnÌmÀ¶m 9 gßQ>|~a 1922 À¶m A§H$mV ’«|$M ^mfoV nwT>rb ‘OHy$a à{gÕ Pmbm Vmo

amoP‘§S> {JëS>a ¶mZo ^mfm§Va Ho$bm. ‘°S>m‘ H$mëdoZr {b{hbo Amho H$s, H$m¶ A{dñ‘aUr¶ ¶mÌm hmoVr Vr!

{dkmZ, VÎdkmZ Am{U B{Vhmg {df¶mVbm ñdm‘rOtMm ‘wº$ g§Mma, ˶m {dÛVmnyU© MMm© ‘r öX¶mMo H$mZ H$ê$Z

EoH$V hmoVo. AWm©V ˶m§À¶mVrb dmX{ddmXmV ‘r ^mJ KoV ZìhVo. ‘m¶m gd¶rà‘mUo ‘r à˶oH$ àg§Jr JmV Ago. ñdm‘rOtZm

AmdS>Umar Marseilaise JmUr ‘r JmV Ago. ’$mXa bm°¶gZ ¶m§Zm ñdm‘rOr {d{dY àíZ {dMmarV. ñdm‘rOtMr ñ‘¥Vr {dbjU

hmoVr. Vo EImÚm Zm|XrMm gd© Vnerb MM© H$m¡pÝgbMr Zo‘H$s VmarI, gm§Jy eH$V. ñdV… ’$mXa bm¶gZ ¶m§Zmhr AmR>dU Zgbobo

Vnerb ñdm‘tZm ‘m{hVr hmooV. J«rg‘ܶo Amåhr hmoVmo Voìhm Eleusis bm ^oQ> {Xbr. VoWë¶m JyT> H$Wm ñdm‘rOtZr Amåhmbm

EoH$dë¶m, EH$m XmbZmVyZ Xþgè¶m XmbZmV, EH$m ‘§{XamnmgyZ Xþgè¶m ‘§{XamV OmVmZm ˶m H$mir VoWo H$em {‘adUwH$m MmbV

˶mMo ñdm‘rOr dU©Z H$arV. àmMrZ àmW©Zm, àmMrZ nyOm{dYr ñnï> H$ê$Z gm§JV, nwT>o B{Oá‘ܶo Jobmo Voìhm EH$m A{dñ‘aUr¶

amÌr ^yVH$mimV KoD$Z Jobo. JyT> OJ, àdmhr eãX, gmao ˶m§À¶m ‘wImVyZ H$mogiV hmoVo {Z Amåhr {ZñVãY pñ’¨$³g Sphinx À¶m N>m¶oV ~gbmo hmoVmo.

ñdm‘rOr ~mobV am{hbo H$s, gmao H$mi-doi, Xoh^mZ {dgê$Z OmV. AZoH$ doim ˶m‘wio aoëdo MwH$m¶Mr {Z nmohmoMm¶bm

hdo ˶m {R>H$mUmnmgyZ Xÿada ^b˶m doir ^b˶m OmJr AS>Hy$Z nS>mdo bmJo. ‘°H${bAm°S> gdm©V doioMo ^mZ R>odUmè¶m hmo˶m

nU ˶mhr ñdm‘rOtMo ~mob V„rZVoZo EoH$V amhV.

EHo$ {Xder H¡$amoV gmao OU añVm MwH$bo. ~mobVm ~mobVm EH$m XþJªYr J„rV Vo nmohMbo. Vr doí¶m dñVr hmoVr. AY©Z3⁄4

dómVrb {ó¶m {IS>³¶mVyZ S>moH$mdV hmo˶m {Z H$mhr Kam§À¶m XadmOmV a|JmiV hmo˶m. ñdm‘rOtÀ¶m Vo bdH$a bjmVM Ambo

Zmhr. EH$m nS>³¶m B‘maVrOdi ~gbobm {ó¶m§Mm KmoiH$m hgy bmJbm {Z ñdm‘tZm ˶m§À¶mH$S>o ~mobmdy bmJbo. ~mH$s nmQ>uVrb

bmoH$ ̂ a^a VoWyZ nwT>o {ZKyZ Jobo. ñdm‘rOr ‘mÌ Ë¶m {ó¶m ~gboë¶m ~mH$mOdi Jobo. Jar~ {~Mmè¶m! Jar~ àmUr! ñdV… XodËd

˶m§Zr Xohgm¢X¶m©V KmVbo Amho. (Poor child, she has forgotten who she is and has put her divinity into her body) XþX£dr {~Mmè¶m, Amnë¶m ê$nmÀ¶m ào‘mV ^Jd§Vmbm {dgaë¶m. ¶oey{1⁄4ñVmà‘mUo ñdm‘rOr aSy> bmJbo. ˶m

{ó¶m EH$X‘ em§V {Z J§^ra ~Zë¶m. ˶mn¡H$s EH$ nwT>o Ambr. ñdm‘rOtÀ¶m H$moQ>mbm ñne© H$ê$Z Mw§~Z KoVbo {Z ñn°{Ze ^mfoV

åhUmbr, Hombre de Dios! Hombe de Dios! Man of God hm XodXÿV Amho, XodmMm ‘mUyg Amho, Ago åhUyZ

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 146 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 147

Amnbm Moham, Z‘«Vm, ^rVr, b‚mm Aem ^mdZoZo PmHy$Z KoVbm {Z ñdm‘rOtÀ¶m ewÕ n{dÌ ZOaog‘moa Vr amhÿ eH$br Zmhr.

‘°S>m‘ H$mëdo ¶m§À¶m JmʶmMm H$m¶©H«$‘ J«rg‘ܶo hmoVm. Vmo AmQ>monyZ ˶m B{Oá‘ܶo nwÝhm gmè¶m§~amo~a gm‘rb Pmë¶m.

Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S>Zr ˶m§Zm ñdm‘rOtMm ~Xbbobm ‘yS> gm§{JVbm. ˶m XmoKr ñdm‘rOtÀ¶mH$S>o Amë¶m. ˶m§Zr ˶mMo H$maU

{dMmabo. Voìhm ñdm‘rOr åhUmbo, H$s ‘bm ^maVmV naVm¶Mo Amho. ¶mda ‘°S>m‘ H$mëdo åhUmë¶m,""BVHo$M hmo¶, ‘r àdmgmMo

n¡go XoVo; nU Amåhmbm H$m gmoSy>Z Omdogo dmQ>Vo?'' ¶mda ñdm‘rOr§Mo S>moio Aly§Zr ^abo. H$mëìh ¶mda CXmanUmZo Vo ^mamdbo.

I Want to go back to India to die and want to be with my brothers'' ‘bm ^maVmV eodQ>r ‘am¶bm Om¶Mo

Amho, ‘bm ‘m¶m ~m§YdmV amhm¶Mo Amho. ¶m dm³¶mZo ‘°S>m‘ H$mëìh Am{U Omogo’$mB©Z AdmH²$ ~Zë¶m. ˶m XmoKr åhUmë¶m,

""nU ñdm‘rOr Vwåhr Vgo ‘aUma Zmhr, Amåhmbm Vw‘Mr JaO Amho.'' ‘J Vo EdT>oM åhUmbo,""‘r 4 Owb¡bm eodQ>Mm ídmg

KoB©Z.''

nwT>o H$mëìh ¶m§À¶m JmʶmMo H$m¶©H«$‘ OJ^a Pmbo. ˶m§Zr nwT>o ^maVmV ‘m{hVr H$mT>br H$s ñdm‘rOr Ho$ìhm g‘mYrñW Pmbo

Va Vr VmarI hmoVr 4 Owb¡.

‘¥Ë¶ynwdu 6 AmR>dS>o ñdm‘rOtZm g‘Obo H$s ‘°S>m‘ H$mëìhoMo dS>rb dmabo. ˶m§Zm ˶m§Zm gm§ËdZna nÌ nmR>dbo.

ñdm‘rOtMm ‘m¶^y‘rbm naVʶm‘mJo AZoH$ H$maUo AgmdrV; na§Vw naVʶmMm {ZU©¶ hm gmè¶m§Zm AZno{jV hmoVm. ZmB©b

ZXrH$mR>r àmMrZ W|~g²Mo CX²ÜdñV Adeof hmoVo. ‘°H${bAm°S>Zm Vo nmhm¶Mo hmoVo; nU ñdm‘r ’$mago CËgwH$ ZìhVo.

‘°S>m‘ H$mëdo {H$˶oH$ dfmªZ§Va ̂ maVmV Amë¶m. ˶m§À¶m~amo~a lr‘Vr {bJoQ> hmo˶m. ñdm‘rOtZr Á¶m ‘R>mV Amnbo AIoaMo

{Xdg Kmb{dbo hmoVo; Vmo ‘R> ˶m XmoKtZm nmhm¶Mm hmoVm. ñdm‘rOtÀ¶m Xohmda Á¶m {R>H$mUr A[3⁄4g§ñH$ma Ho$bo ˶m{R>H$mUr

g§J‘adar g‘mYr C^mabr Amho. Vr ¶m XmoKtZr S>moio ^ê$Z nm{hbr. ˶m doir g‘mYrda H$moR>ohr ñdm‘rOtMo Zmd H$moabobo

ZìhVo. ˶mMm AW© ñdm‘r Zm‘ê$nmÀ¶m AVrV AmhoV. doXm§VmÀ¶m {eH$dUwH$sZwgma {d{eï> ‘§{Xa ZgVo. EImXo {MÌ, ì¶{º${MÌhr

Amdí¶H$ ZgVo. A춺$, A{Zd©MZr¶ na~«÷mMr CnmgZm VoWo A{^àoV Amho.

~obya ‘R>mVrb g§Ý¶mem§Zr gai ^mdmZo, Am{V϶mZo ‘°S>m‘ H$mëdo Am{U lr‘Vr {bJoQ> ¶m§Mo AmXam{V϶ Ho$bo. EH$m

d¥jmImbr Q>o~b R>odyZ ˶mda gwaoI MmXa A§Wabr d ’$i’$imd d {‘ï>mZm{X ˶m§Zm {Xbo. gw~H$ nwînJwÀN> Cnhma åhUyZ hmVr

{Xbm. ˶m ào‘m‘wio ˶m XmoKr ^mamdyZ Joë¶m. g§Ý¶mem§Zr ^{³VJrVo Jm¶br. ˶mMm AW© ˶m XmoKtZm H$ibm Zmhr; nU ˶m§Zr

{b{hbo Amho H$s, Vo ñda öX¶mbm {^S>bo. EH$m H$drZo H$éU ñdamV ñdm‘rOtÀ¶m nabmoH$J‘Zm{df¶r {b{hbobr H${dVm AmV©

ñdamV Jm¶br.

‘°S>m‘ H$mëdoZr Amnbr ^maV^oQ>rMr AmR>dU {b{hbr H$s, ~obya ‘R>mV, g§Ý¶mem~amo~a H$mhr Vmg ‘r Kmbdbo Vo AOyZ

BV³¶m XrK© H$mbmZ§Vahr ‘r {dgê$ eH$bo Zmhr. hr ‘mUgo OUy ¶m OJVmMr ZìhoV. Vr EH$m CƒVa kmZmÀ¶m amÁ¶mV dmg

H$arV AmhoV.''

(‘°S>m‘ H$mëdo ¶m§Mo 1950 nydu {ZYZ Pmbo. ˶m§Mo AmË‘M[aÌ Ý¶y ¶m°H©$À¶m g°Q>S>} BpìhqZJ nmoñQ> ¶m à{gÕ d¥ÎmnÌmV

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 146 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 147

boI‘mboÀ¶m ê$nmZo à{gÕ Pmbo d nwT>o My Life ZmdmZo nwñVH$ê$nmZo à{gÕ Pmbo. ˶mV ñdm‘rOr§À¶m AmR>dUr à{gÕ

Pmë¶m.)

Am{U ‘mÌ "Omo' Zo ˶m§Zm Wm§~dʶmMm à¶ËZ Ho$bm Zmhr. ñdm‘rOtZr H¡$amo‘ܶo AgVmZm ‘°H${bAm°S>bm gH$mir

åhQ>bo, ""‘bm Ëd[aV naVm¶bm hdo. Voìhm Omo åhUmbr. ""Yes, Go'' "hmo, Om'' Amnë¶m AmR>dUr {b{hVmZm {VZo

åhQ>bo Amho H$s, ‘m¶m ‘ZmnmgyZ, öX¶mnmgyZ ‘r ˶m§Zm Om åhQ>bo ZìhVo; nU ˶m§Zm amoIʶmgmR>r {VÀ¶mH$S>o H$m H$moUmg

R>mD$H$ ~iM Cabo ZìhVo. AWm©V ñdm‘rOtZm H$moUrhr Wm§~dy eH$bo ZgVo.

ñdm‘rOtZm O~aXñV A§V…ñ’y$Vu Pmbr hmoVr H$s, ‘m¶mdVr Aml‘, {h‘mb¶ ¶oWo H°$âQ>Z d lr‘Vr gopìh¶a amhV hmoVo.

H°$ßQ>Z gopìh¶a ‘am¶bm bmJboV {Z AmnU naV Om¶bm hdo Ago ˶m§Zm gmaIo dmQ>V hmoVo. dmñV{dH$ EH$ AmR>dS>mnyduM

˶m§Mo {ZYZ Pmbo hmoVo. H°$ßQ>Z Ooåg hoݵar gopìh¶a Am{U ˶m§Mr nËZr MmabmoQ>o (Charlotte) ho EH$‘od {~«[Q>e nVr-

nËZr hmoVo H$s Á¶m§Zr gd©ñdmMm ˶mJ H$ê$Z ^maVmbm ‘m¶^y‘r ‘mZbr. ñdm‘rOtMo {eî¶Ëd ñdrH$mabo. ñdm‘rOtZr ^{JZr

{Zdo{XVm§Zm ¶mnyduÀ¶m ¶wamon Xm¡è¶mÀ¶m doir {b{hbo hmoVo H$s ho EH$‘od {~«[Q>e nVr-nËZr AmhoV H$s Oo ‘yi ^maVr¶m§Mm

Ûof H$arV ZmhrV. Vo Amåhm ^maVr¶m§Mr godm H$am¶bm Ambo. Ho$di ghmZw^y{V XmIdm¶bm Zmhr. 1896 À¶m eodQ>r Vo

ñdm‘rOr§~amo~a ^maVmV Ambo hmoVo. 1898 ‘ܶo ‘m¶mdVrbm OmJm IaoXr Ho$br {Z VoWoM ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©gmR>r OrdZ

An©U Ho$bo. VoWo O‘rZ gwYmabr, Aml‘ C^mabm, AÛ¡Vml‘mMo H|$Ð gwê$ Ho$bo. H°$ßQ>Z gopìh¶a {~«[Q>e bîH$amVyZ H°$ßQ>Z

åhUyZ {Zd¥Îm Pmbo hmoVo. 28 Am°³Q>mo~a 1900 amoOr ˶m§Mo {ZYZ Pmbo. ˶mM {Xder ñdm‘rOtZr pìhEÝZm gmoS>bo hmoVo.

nU ñdm‘rOr àdmgmV Agë¶mZo ˶m§Zm Vr Xþ…IX ~mV‘r g‘OʶmMm H$moUVmM ‘mJ© ZìhVm. 29 Zmoìh|~abm ‘°H${bAm°S>Zr

lr‘Vr ~wbZm nÌ nmR>[dbo. ˶m§Mo nmoñQ>H$mS>© n°[aghÿZ Vo ˶m§Zm {‘imbo {Z ˶mV g‘Obo H$s ~wb ¶m§Mr EH$ ZmVodmB©H$

lr‘Vr AbH$m°H$ (Alcock) ¶m AmOmar AmhoV.

‘°H${bAm°S>Zr nÌmV {b{hbo H$s, ‘r ZmB©b ZXrda EH$Q>rM Amho. ñdm‘rOr a{ddmar ^maVmbm naVbo Am{U 6

{S>g|~abm Vo ‘w§~B©bm nmohmoMVrb. Vo Om¶Mm CËgwH$ hmoVo. ˶m§Zm ‘r Wm§~dy eH$bo Zmhr. BVa H$moUrhr Wm§~dy eH$bo ZmhrV.

‘°S>m‘ H$mëìho ¶m H¡$amoV AmhoV. EH$ XmoZ {XdgmV ˶m ¶oWo ‘bm ¶oD$Z ^oQ>Vrb. ‘r X{jU B{Oá‘ܶo H$mhr H$mi Wm§~oZ.

gܶm Va ‘m¶mnwT>o H$moUVrM ¶moOZm Zmhr. ‘r CÎm‘ Amho; nU {hdmim bmJob nyU© ~ar hmoʶmg. ZmB©b ZXrdaMr g’$a

ì¶dñWm CÎm‘ Amho. OodUmMm Hw$H$ Mm§Jbm Amho. ’$º$ 14 àdmer AmhoV. 12 {Xdgm§Mm hm àdmg Amho. lr ~moB©g gܶm

b³Pmoa ¶oWo AmhoV. VoWyZ Vo n°bo[ñQ>Zbm OmVrb. ˶mZ§Va n°[agbm naVVrb. Amåhr gmao EH$ ‘{hZm EH$Ì hmoVmo.

ñdm‘rOtMr Vã¶oV ’$maer Mm§Jbr ZìhVr. ˶m§Zm öX¶{dH$mamMm Xþgè¶mMm Ìmg Pmbm. nU Kar naVʶmÀ¶m H$ënZoZo

˶m§Mm Moham COibm hmoVm. {Zdo{XVm, ñQ>S>u ¶m§Mr nÌo {‘imbr.''

ñdm‘rOr H¡$amohÿZ qH$dm ZOrH$À¶m (El Giza) Eb {JPm Vo nmoQ>© Vodm{’$H$ (Tewfic) gwdoPOdiMo {R>H$mU ¶oWo

Ambo. ho {R>H$mU gwdoPOdiMo {R>H$mU ¶oWo Ambo. ho {R>H$mU gwdoP H°$Zm°bÀ¶m X{jU Q>moH$mbm Amho. VoWyZ Italian Rubattino ¶m OhmOmZo ‘w§~B©bm Om¶Mo hmoVo. ho OhmO ZonëghÿZ {ZKmbo hmoVo. Vo C[eamM ¶oUma hmoVo. Vo EH$m Ñï>rZo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 148 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 149

Mm§Jbo Pmbo. àdmer EO§Q>Zo ñdm‘rOtZm MwH$sMr ‘m{hVr {Xbr. n{hbo {VH$sQ> OhmOmÀ¶m EO§Q>H$S>o XoD$Z Xþgao {VH$sQ> ¿¶mdo

bmJVo. ho ñdm‘rOtZm H$moU gm§{JVbo ZìhVo Am{U gwdoP ¶oWo H$amdo bmJVo. ˶m YmdnirZ§Va amÌr OhmOmV ñdm‘rOtZr

nm¶ R>odbm.

Jë’$ Am°’$ gwdoP‘YyZ Vo aoS> g‘wÐmV (Red Sea) Ambo. VoWyZ Vo ‘w§~B©À¶m {XeoZo {ZKmbo. Vr VmarI hmoVr 26

Zmoìh|~a 1900.

ñdm‘rOtMo AMmZH$ naVUo ho AZoH$m§Zm AmíM¶m©Mm Y¸$m XoUmao dmQ>bo. ¶m dmV}Mr bmQ> OJ^a OhmOmÀ¶m

àdmgmà‘mUo hiyhiy ngabr. ^maVmbm ‘mÌ ñdm‘rOr nmohmoMon¶ªV g‘OUma ZìhVo H$s Vo ‘m¶^y‘rV AmhoV!

11 Vo 12 {Xdgm§Mm hm ñdm‘rOtMm àdmg ’$maem ‘hÎdmÀ¶m KQ>Zm§Zr ^abobm ZìhVm. ‘mÌ Ë¶m§Mm EH$ ghàd-

mer A‘o[aH$Z {‘eZar arìhO H°$b[H$Ýg (Reeves Calkins) ¶m§À¶m~amo~a hmoVm. (ñdm‘rOtÀ¶m AmR>dUrdaMm

˶mMm boI ‘mM© 1923 À¶m à~wÕ ^maV‘ܶo à{gÕ Pmbm hmoVm. Vmo ‘yi ‘w§~B©À¶m EH$m d¥ÎmnÌmV à{gÕ Pmbm hmoVm.

Vmo {b{hVmo, ""His conversation was like Ganga at high speed, when our conversation touched,as it was bound to on the hidden things of the spirit, his heavy eyelids would drops slowly and he wandered, even in my presence, into some mystic realm where I was not invited.''

ñdm‘rOtÀ¶m ~amo~aM g§^mfU åhUOo J§JoMm OmoaXma àdmh. Ooìhm Am‘Mr MMm© AmËå¶m{df¶r Mmby hmoB©. A§Va§J

ApñVËdm{df¶r Mmby amhr Voìhm ˶m§À¶mOmS> nmnʶm hiyhiy {‘Q>m¶bm bmJV. ‘J ‘r g‘moa AgVmZmhr ñdm‘rOr Aem

EH$m JyT> OJVmV g§Mma H$ê$ bmJV H$s OoWo ‘bm {Z‘§ÌU ZìhVo. "{X é~°{Q>Zmo' OhmO nmoQ>© Vodm{’$H$ ¶oWo ZonëghÿZ

¶oVmZm Ceram nmohmoMbo hmoVo. ˶m‘wio gmh{OH$M ‘w§~B© ~§Xambm 6 qH$dm 7 {S>g|~abm R>aë¶m doionojm Ceram nmohmoMbo.

H$mobH$˶mbm OmUmar ~m±~o hmdam E³ñàog gwQ>m¶bm ~m°å~o ìhr.Q>r. ñQ>oeZda ~aoM Vmg ñdm‘rOtZm Kmbdmdo bmJbo. ˶m§Mm

¶wamo{n¶Z S´>og Am{U AZno{jV ¶oUo ˶m§Zm H$moUr AmoiIbo Zmhr. ’$º$ AndmX EH$m ‘Ðmgr àmo’o$gaMm. ˶m§Zr ’o$~«wdmar

1897 bm ñdm‘rOtMo ‘Ðmg‘ܶo ì¶m»¶mZo EoH$br hmoVr Am{U ˶mMm gImob R>gm ˶mÀ¶m ‘Zmda C‘Q>bm hmoVm. ˶m§Zr

ñdm‘rOtZm AmoiIbo. ˶m§Zm AmXanyd©H$ d§XZ Ho$bo. MM}À¶m AmoKmV ñdm‘rOtÀ¶m b§S>Z‘Yë¶m H$m¶m©{df¶r {dMmabo. ˶m

doir ˶m§Zr gm§{JVbo H$s , (Until India becomes politically free, there is not a slightes chance that our religion will be appreciated by the English people. Not the slightest chance.) Omon¶ªV ̂ maV amOH$s¶ÑîQ>çm ‘wº$ hmoV Zmhr Vmon¶ªV Amnbm Y‘© {~«[Qem§Zm AmdS>ʶmMr N>moQ>rerhr e³¶Vm Zmhr. A{O~mV

e³¶Vm Zmhr.

a{ddma 9 {S>g|~a amoOr ñdm‘rOr H$mobH$˶mV nmohmoMbo. hmdam ñQ>oeZdê$Z Vo gai ~obya ‘R>mV EH$Q>oM nmohm-

oMbo. amÌrÀ¶m ^moOZm doir ‘R>mV K§Q>m dmOdbr OmB©. ‘J gmao ^moOZmb¶mV EH$Ì ¶oV. Aer K§Q>m dmOë¶mMm AmdmO

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 148 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 149

ñdm‘rOtZr KmoS>mJmS>rVM EH$bm. ‘R>mÀ¶m ‘w»¶ XadmOmMo ’$mQ>H$ ~§X hmoVo. ˶mbm Hw$byn nmhÿZ ñdm‘rOtZr H$‘r C§MrÀ¶m

q^Vrdê$Z gai AmV CS>r ‘mabr d ~°J KoD$Z ^moOZmb¶mÀ¶m {XeoZo Mmby bmJbo. Vmon¶ªV ‘R>mMm EH$ ZmoH$a YmdV ¶oD$Z

H$mhr g§Ý¶memZm gm§Jy bmJbm. ‘R>mÀ¶m XmamV EH$ JmS>r C^m hmoVr; nU ˶mV H$moUr ZìhVo. Vmon¶ªV EH$ B§J«Or gmho~

q^Vrdê$Z CS>r ‘mê$Z AmV Ambm Amho. gmè¶m§Zm AmíM¶© dmQ>bo. ¶m doir-Adoir B§J«Or gmho~mMo ‘R>mV H$emgmR>r ¶oUo

Pmbo? nyd©gyMZm Z XoVm ¶oʶmOmoJo H$m¶ H$maU Agob? ‘R>mVbo H$mhr ñdm‘r ’$mQ>H$ CKSy>Z añ˶mda Jobo Am{U AM-

mZH$ ˶m§Zm H$ibo H$s, AmV Ambobm gmho~ Xþgam {Vgam H$moUr ZgyZ Amnbo na‘{චñdm‘r {ddoH$mZ§XM AmhoV. Voìhm

gmè¶m ‘R>mV AmZ§XmMr EH$M bmQ> {Z‘m©U Pmbr. ñdm‘r ewÕmZ§X ˶m doir bhmZ hmoVo. (˶m§Zr Amnbr AmR>dU OmZodmar

1935 ‘ܶo {b{hbr hmoVr.) ˶m§Zr ñdV… nm{hbo H$s, ñdm‘rOtZm gmao d§XZ H$am¶bm bmJboV Voìhm Vohr Odi Jobo.

am‘H¥$îUm§Mo Adeof OoWo R>odboV ˶m B‘maVrg‘moa ñdm‘r {ddoH$mZ§X C^o hmoVo. ñdm‘rOtZr gmè¶m§Zm hgV hgV gm§{JVbo.

amÌrÀ¶m ^moOZmMr ~ob EoH$br ‘J ‘R>mÀ¶m {eñVrà‘mUo ‘r Cera Ho$bm AgVm Va ‘bm Cnmer Pmonmdo bmJbo AgVo.

˶m‘wio q^Vrdê$Z CS>r ‘mê$Z AmV Ambmo. ‘J gmè¶m§Zr ˶m§Zm ^moOZmb¶mV Zobo. ˶m§À¶mgmR>r Img AmgZ ‘m§S>bo.

˶m§À¶m WmirV ˶m§Zm AmdS>Umè¶m {IMS>rMm T>rJM R>odbm. ‘J ˶m§À¶m àdmgmVë¶m Jmoï>r C{eam amÌrn¶ªV g§Ý¶mem§À¶m

JamS>çmV Mmby am{hë¶m. AZoH$ KQ>Zm§Mm I{OZm ñdm‘rOtZr gm§{JVbm; nU ˶m AmZ§X, CËgmhmV H$moUmbm ˶m§Mr Zm|X

R>odʶmMo ^mZM am{hbo Zmhr.

Aem arVrZo hm OJX²Jwê$ Amnë¶m A§{V‘ ñWmZH$mda nmohmoMbm. nwT>o 1500 df} ‘mPm g§Xoe, {eH$dU ‘mUgmbm

Cn¶wº$ R>aob, Ago gm§JUmam hm ‘mZdmMm {ejH$ ~obya ‘Q>mV nmohmoMbm.

(ewH«$dma 8 {S>g|~a 1897 Vo ewH«$dma 7 gßQ>|~a 1901 n¶ªV ñdm‘rOr§À¶m Xþgè¶m ¶wamon A‘o[aH$m I§S>mVrb

ì¶m»¶mZm§Mr g§»¶m 99 (Zì¶mÊUd) BVH$s Zm|Xdbobr Amho. ˶m{edm¶ ImgJr ~¡R>H$mVrb ^mfUo, MMm©, ‘wbmIVr, dJ©

AZoH$ AmhoV.

ñdm‘rOr KmB©KmB©Zo EH$Q>oM ~obyabm nmohmoMbo; na§Vw ˶mnyduM H°$ßQ>Z gopìh¶a ¶m§Mo {ZYZ Pmbo. Aem arVrZo XmoZ

B§p1⁄2be‘Z JwS>drZ d gopìh¶a ¶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m H$m¶m©gmR>r hm¡VmËå¶ nËH$abo. ñdm‘rOtZr lr‘Vr gopìh¶a ¶m§Mo gm§ËdZ

H$aʶmgmR>r {h‘mb¶mV ‘m¶mdVrbm OmʶmMo R>adbo. H$mobH$˶mV nmD$g R>odë¶m~amo~a X‘Q> hdoZo ñdm‘rOtMm Xå¶mMm

Ìmg gwé Pmbm. XmoZ AmR>dS>o H$go Var H$mobH$˶mV ñdm‘rOtZr H$mT>bo.

bmbm ~Ðr em ¶m Aë‘moamVrb ñdm‘rOtÀ¶m {‘ÌmZo bmbm JmoqdX em Zm ñdm‘rOtMo ñdmJV H$aʶmgmR>r d ‘XVrgmR>r

H$mR>JmoXm‘bm 29 {S>g|~abm nmR>[dbo hmoVo, Va VoWo ‘m¶mdVrhÿZ {darOmZ§X Ambo hmoVo. 65 ‘¡b àdmgmbm ˶m§Zm gmS>oMma

{Xdg bmJbo.

27 {S>g|~abm ‘m¶mdVrbm OmʶmgmR>r H$mobH$Îmm gmoS>bo. H$mR>JmoXm‘nmgyZ nwT>o ‘m¶mdVrn¶ªV Jmam§Mr ^¶§H$a ~’©$d¥ï>r

Pmbr hmoVr. ˶m‘wio IynM Ìmg Pmbm. H$mhr àdmg IoMamdê$Z Ho$bm; nU H$mhr nm¶rM H$amdm bmJbm. AVmoZmV H$ï>

Pmbo. XmoZ doim ídmg H$m|S>ë¶mgmaIo Pmbo. Ord JwX‘abm. ‘wÀN>m© Amë¶mgmaIo dmQ>bo. gmo~VÀ¶m ñdm‘r {edmZ§X d

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 150 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 151

gXmZ§X ¶m XmoZ g§Ý¶mem§Zr ‘moR>çm H$ï>mZo ‘m¶mdVr Aml‘mn¶ªV ˶m§Zm AmUbo. ñdm‘rOr {S>g|~aÀ¶m à{VHy$b hdm‘mZmV

BV³¶m H$ï>mZo Amnbo gm§ËdZ H$am¶bm AmboV. ho nmhÿZ lr‘Vr gopìh¶aZm J{hdê$Z Ambo. 3 OmZomar 1901 amoOr

ñdm‘rOr ‘m¶mdVr Aml‘mV nmohmoMbo. Amnbo {eî¶ ñdm‘r ñdê$nmZ§X ¶m§Zm ~mobmdyZ Aml‘, àMma H$m¶©, à~wÕ ^maV

‘m{gH$mMo g§nmXZ, àH$meZ H$m¶m©Mr ‘m{hVr KoD$Z ˶mÀ¶m nwT>Mr {Xem ‘mJ©Xe©Z ˶m§Zr Ho$bo.

nydu ‘m¶mdVbm ‘mB©VmV (Maitat)åhUV d nydu hm ^mJ Aë‘moam {OëømV hmoVm AmVm Vmo M§nmdV {OëømV Amho.

Aë‘moamhÿZ amoS>Zo 167 {H$bmo‘rQ>a A§Vamda ‘m¶mdVr Aml‘ Amho. lr‘Vr gopìh¶aZr nVr {ZYZmMm Y¸$m YramZo ghZ

Ho$bm hmoVm. ˶m§À¶mH$Sy>Z ñdm‘rOtZm g‘Obo H$s, H°$ßQ>Z gopìh¶a ¶m§Zr d¡am1⁄2¶ Am{U J[a~rMo, gmYonUmZo OrdZ OJʶmMo

d«V KoVbo hmoVo. BVHo$M Zìho Va ‘m¶mdVr Z gmoS>ʶmMm {ZU©¶ KoVbm. ˶m§Zm ‘yÌamoJmMm Ìmg dmT>bm Var ˶m§Zr Vmo B©ídamMo

Zmd KoV Z ghZ Ho$bm; nU ZOrH$À¶m ehamV OmD$Z Am¡fYmonMma H$aʶmMo ZmH$mabo. godm^mdr d¥ÎmrZo dmJUmè¶m lr‘Vr

gopìh¶aZm AmOy~mOyÀ¶m dñVrVrb bmoH$ ‘m¶mdVrMr AmB© åhUyZ g§~moYVmV ho nmhÿZ ñdm‘rOtZm AmZ§X Pmbm.

‘m¶mdVr Aml‘mV AgVmZmM ñdm‘rOtMm 38 dm dmT>{Xdg Am{U H°$ßQ>Z gopìh¶a ¶m§Mm 56 dm OÝ‘{XZ Ambm. VoWo

ñdm‘rOr {’$am¶bm OmV; nU ~è¶mM doim ~’©©$d¥ï>r‘wio ˶m§Zm KamVM amhmdo bmJbo. ˶m§Mm CËgmh àM§S> hmoVm; nU àH¥$Vr

gmW XoB©Zm. Xå¶mÀ¶m C~irZo Vo ÌñV Pmbo. ˶m§Mm AñW‘m hm gmo~VÀ¶m gmè¶m§Zm Vrd«VoZo qMVoV Q>mH$Umam {df¶ ~Zbm.

Vo R>rH$ AgV Voìhm Vrd«VoZo Aml‘mÀ¶m H$m¶m©~m~V ñdm‘r ñdénmZ§Xm§er Vo MMm© H$arV. ‘m¶mdVr Aml‘mV H$mhr Jwé~§Yy§Zr

¶oD$Z XmoZ df} amhmdo, Ago ñdê$nmZ§Xm§Zr gyMdbo. ˶mà‘mUo gJio OU Aml‘mV O‘ë¶mda ñdm‘rOtZr Vr gyMZm ‘m§S>br

gmè¶m§Zm Vr AmdS>br. ’$º$ {daOmZ§X ¶m§Zr Z‘«VoZo; nU R>m‘nUo gm§{JVbo H$s, ˶m§Zm H$mhr df}o EH$m§VdmgmV ܶmZYmaUm

H$am¶Mr Amho {Z {^joda OJm¶Mo Amho. ¶mda ñdm‘rOtZr g„m {Xbm. VwPr àH¥$Vr ’w$H$Q> Iam~ H$ê$Z KoD$ ZH$mo. CbQ>

Am‘À¶m AZw^dmVyZ YS>m Ko. Amåhr H$S>H$S>rV d«V, d¡am1⁄2¶ AmMabo. {^joda OJbo. n[ad«mOH$ ~ZyZ Xoe nmbWm KmVbm.

˶mMm H$m¶ n[aUm‘ Pmbm. EoZ VméʶmV Am‘À¶m àH¥$Vr H$mogië¶m.

ñdm‘rOtMm g„m ˶mZo ‘mZbm Zmhr. Amnbm hÅ> gmoS>bm Zmhr. Z§Va ñdm‘rOr åhUmbo, R>rH$ Amho, d¡am1⁄2¶ Mm§JboM

AgVo.''

Aml‘mVrb EH$ Jmoï> ñdm‘rOtZm IQ>H$br hmoVr. VoWo EH$m ImobrV am‘H¥$îUm§Mm ’$moQ>mo bmdbm hmoVm d ˶mMr gd©

H$‘©H$m§S>mgh nyOm AMm© hmoV hmoVr. AÛ¡V Aml‘mV Aem nÕVrMr nyOm ñdm‘rOtZm A‘mݶ hmoVr. ì¶{³VnyOm VoWo ZH$mo

hmoVr. ܶmZ, Y‘©, VÎdkmZmMm Aä¶mg, Cƒ àVrMm AÛ¡VZmX VoWo hdm hmoVm. ‘mÌ Û¡VdmXr Xþ~©bVm VoWo AmMaUmV ¶m¶bm

ZH$mo hmoVr. VWm{n Vmo Xoìhmam H$mT>m Ago ñdm‘rOtZr gm§{JVbo Zmhr. AÛ¡V Aml‘mVrb Vr MyH$ ’$º$ XþéñV H$am¶bm hdr

hmoVr. ñdm‘rOtÀ¶m {ZYZmZ§Va ñdm‘r {dH$bmZ§Xm§Zr emaXm ‘mVmZm Vmo Xoìhmam VgmM R>odmdm ¶mgmR>r AmJ«h Yabm. am‘H¥$îU

‘m¶mdVrV hdoV Agm Vmo AmJ«h emaXm ‘mVm§Zr A‘mݶ Ho$bm. ˶m§Zr {ddH$mZ§Xm§Mo ‘V CMbyZ Yabo {Z eodQ>r 18 ‘mM©

1902 amoOr Vmo Xoìhmam H$mTy>Z Q>mH$bm Jobm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 150 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 151

˶m§Zm Vo A{YH$ H$mi Kmbdm¶bm hmoVm; nU ˶m§À¶m ídmgmoÀN>dmgmMm Ìmg gwê$ Pmbm. AñdñWVm dmT>br. daÀ¶m

‘Oë¶mdê$Z Vo C~Xma eoJS>rÀ¶m hm°b‘ܶo Ambo. Varhr ˶m§Zm Vo amhmdoZm. ZmB©bmOmZo 18 OmZodmar 1901 bm ñdm‘rOr§Zr

Aml‘ gmoS>bm. M§nmdV, Q>ZH$nya ‘mJ} {n{b{^V ¶oWo Mm¡Ï¶m {Xder Vo nmohmoMbo. ñdm‘rOtZr H$mobH$˶mgmR>r aoëdo nH$S>br.

àdmgmV AgVmZmM EH$ Xþ…IX dmVm© ˶m§Zm g‘Obr. ˶m§Mo {ච{eî¶ IoVarMo ‘hmamOm A{OVqgJ ¶m§Mo AnKmVr {ZYZ

Pmbo. Vo AmJ«m ¶oWo Ambo hmoVo. EH$m C§M ‘Zmoè¶mda MT>bo. ˶mMm H$mhr ^mJ H$mogibm {Z 86 ’y$Q> C§Mmdê$Z Vo nS>bo

Am{U ˶mVM OmJoda Vo R>ma Pmbo. ¶m Xþ…IX ~mV‘rZo ñdm‘rOtMo öX¶ {d{XU© Pmbo. Aem AdñWoV Vo 24 OmZodmarbm

gH$mir H$mobH$˶mbm nmohmoMbo. ~obya ‘R>mV gm¶§H$mir ñdm‘rOr Ambo. gmè¶m§Zm A˶mZ§X Pmbm. ‘m¶mdVrbm Omʶmnydu

Vo 18 {XdgM ~obyabm am{hbo hmoVo. ¶mdoir Vo ~aoM {Xdg amhVrb Agm A§XmO hmoVm.

nyd© ~§Jmb ¶mÌmT>mH$m ¶oWo ñdm‘rOtÀ¶m ‘mVmolr ^wdZoídarXodr Amë¶m Am{U MwbV^mD$ 24 ‘mM© 1901 nmohmoMbo hmooVo. ~«÷nwÌm

ZXrV n{dÌ ñZmZmMr nd©Ur ˶m Xaå¶mZ hmoVr. ˶mgmR>r Vo gmao VoWo nmohmoMbo hmoVo. Ooìhm Ooìhm AmH$memV {d{eï>> J«hm§Mr

¶wVr hmoVo Voìhm g§J‘mda ñZmZ H$aʶmMr àWm ^maVmV Amho. ˶m‘wio ˶mdfu bmImo lÕmiy ór-nwéf VoWo ñZmZmgmR>r O‘bo

hmoVo. {H$VrVar ‘¡b bm§~n¶ªV N>moQ>çm Zmdm§Zr ZXrMo nmÌ JO~Obo hmoVo. ZXrMo nmÌ EH$ ‘¡b é§XrMo ngabobo hmoVo; nU gd©Ì

{MIbmMo gm‘«mÁ¶ ngabo hmoVo. Vmo KÅ> {MIb hmoVm. ˶m‘wio ñdm‘rOr d ˶m§À¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zr ¶Wmgm§J nyOmAMm© Ho$br.

ñdm‘rOtZm T>mH$m AmdS>bo hmoVo. Amnë¶m AmB© d ZmVodmBH$m§Zm bmJyb~§X ZmdmÀ¶m EH$m VrW©ñWmZmbm ZoʶmMo ñdm‘rOtZr

R>adbo. ~§JmbÀ¶m nyd© gr‘oda Vo {R>H$mU Amho. nyd© ~§Jmb ñdm‘rOtZm Iyn AmdS>bo. T>mH$m ¶oWo ñdm‘rOtMr 2 ì¶m»¶mZo

Pmbr. 30 ‘mM©bm dH$sb a‘mH$m§V Z§Xr ¶m§À¶m AܶjVoImbr OJÞmW H$m°boO‘ܶo 2 hOma lmo˶m§g‘moa ñdm‘rOtMo

ì¶m»¶mZ Pmbo. Xþgè¶m {Xder nmoJO hm¶ñHy$bÀ¶m nQ>m§JUmV 3 hOma lmo˶m§g‘moa ì¶m»¶mZ Pmbo.

˶m§Zr EH$m ì¶m»¶mZmV gm§{JVbo H$s, nmíMmζ XoemVrb AZoH$ {R>H$mUr ‘r ^Q>H$bmo Am{U VoWrb g§ñH¥$Vrhr ‘r

nm{hbr nU KameoOmarb ¶m ^mJmV ¶oʶmMr g§Yr ‘bm nydu {‘imbr Zmhr. ¶oWë¶m {demb ZÚm, {dñVrU© Am{U gwnrH$

àXoe Am{U {MÌmgmaIr bhmZ bhmZ IoS>r hr nmhÿZ ‘mPo ZoÌ V¥á hmoVrb. dmñV{dH$ nm{hbo Va ~§Jmb hr ‘mPr OÝ‘^y‘r;

nU Ago AgVmhr ¶m àXoemVrb g¥{ï>gm¢X¶© ¶mnydu ‘bm àmá Pmbo Zmhr. ‘m¶m ¶m ‘mV¥^y‘rV BVHo$ gm¢X¶© d ‘Zmohm[a˶

Agob Aer H$ënZm ¶mnydu ‘bm Ambr Zmhr. ̂ yn¥ð> nmhm, Obn¥ð> nmhm XmoÝhr {R>H$mUr g¥ï>rXodr gmaIrM a‘Ur¶ Agë¶mMo

{XgyZ ¶oVo. Amnë¶m ‘mV¥^y‘rV gܶm ¶wamonr¶ nÕVrMo AmMma-{dMma gd©Ì ’¡$bmdV AmhoV.

ñdm‘rOtZr åhQ>bo Amho, H$s nyd© ~§JmbMo bmoH$, npíM‘ ~§Jmb bmoH$m§nojm A{YH$ geº$ Am{U {H«$¶merb AmhoV.

H$Xm{MV Vo ^anya ‘m§g-‘ÀN>r AmhmamV dmnaVmV åhUyZhr Agob. EImXr Jmoï> H$am¶Mr ˶m§Zr R>adbo H$s {MH$mQ>rZo Vr

nyU© H$aVmV. AWm©V ñd¶§nmH$ H$aVmZm Vo Ma~r d VobmMm dmna A{YH$ H$aVmV. hr Jmoï> H$mhr Mm§Jbr Zmhr. earamV

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 152 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 153

H$moboñQ´>m°b dmT>[dVmV. Y‘m©À¶m ~m~V åhUmb Va nyd© ~§Jmbr bmoH$ H$S>H$ éT>r{à¶, H$‘©H$m§S> H$aUmao AmhoV. EHo$ {Xder

‘mo[hZr ~m§~yÀ¶m Kar T>m³¶mV ‘r AgVmZm EH$ VéU ‘bm ^oQ>m¶bm Ambm. ˶mZo gmo~V EH$ ’$moQ>mo AmUbm hmoVm. Vmo

‘bm XmIdyZ nwZnwÝhm {dMmê$ bmJbm H$s, ho H$moU AmhoV>? Vo AdVma AmhoV? ‘r ˶m gä¶nUo gm§{JJVbo H$s, ‘bm

˶m§À¶m{df¶r H$mhrhr ‘m{hVr Zmhr. VarnU ˶mZo ‘mPm {nÀN>m gmoS>bm Zmhr. VrZ Mma doim gm§JyZ nm{hbo nU Vmo H$mhr

EoHo$Zm. eodQ>r ZmB©bmOmZo ˶mbm ~Omdbo, ""ho ~mim,! Oam ¶mnwT>o OrdZgËd¶wº$ Amhma Ko. ˶m‘wio Vw¶m ‘|XÿMr dmT>

hmoB©b. ˶mÀ¶m A^mdm‘wio VwPm ‘|Xÿ gwHy$Z Jobm Amho. ¶m CÎmamZo Vmo VéU A{Ve¶ ZmamO Pmbm Agob; nU ‘r H$m¶

H$ê$ eH$Uma hmoVmo? ‘r Oa ~mobbmo ZgVmo Va IamoIaM EH$ {Xdg Vmo doS>m Pmbm AgVm.

bmoH$m§Zr Amnë¶m Jwê$bm AdVma åhUmdo Am{U Vmo H$gm Amho ho ‘m{hVr ZgVmZm hm AO~ àH$ma Amho. n§aVw

B©ídamMm AdVma H$moR>ohr Am{U H$moU˶mhr F$VyV OÝ‘mbm ¶oV ZgVmo. T>mH$m ehamVM VrZ Mma Ago AdVma AmhoV Ago

‘m¶m H$mZmda Ambo Amho. nyd© ~§Jmb‘ܶo d¡îUd n§WmMo bmoH$ ‘moR>çm à‘mUmda AmT>iVmV. EdT>çm Xÿa Amë¶m ZmJ

‘hme¶m§Mo OÝ‘{R>H$mU Xod^moJ nm{hë¶m{edm¶ ñdm‘rOr H$go amhVrb? ZmJ‘hme¶m§À¶m nËZrZo {d{dY àH$maMo nXmW©

ñdV… Ho$bo. (ZmJ‘hme¶m§Zr 1899 {S>g|~a‘ܶo Xoh R>odbm.)

Ka EImÚm Aml‘mgmaIo hmoVo. Jmd Vù¶mV ñdm‘rOtZr ñZmZ Ho$bo. ˶mZ§Va ˶m§Zm BVH$s JmT> Pmon bmJbr H$s

Xþnmar AS>rMZ§VaM OmJ Ambr. Jobo {H$˶oH$ df} Aer JmT> Pmon ñdm‘rOtZm bmJbr ZìhVr. ZmJ‘hme¶m§À¶m Kar ^anya

OodU Pmbo. ˶m§À¶m nËZrZo ñdm‘rOtZm EH$ dó ^oQ> {Xbo. Vo ˶m§Zr AmXamZo S>mo³¶mbm Jw§S>mibo Am{U T>m³¶mH$S>o à¶mU

Ho$bo. ZmJ‘hme¶m§À¶m ’$moQ>moMr VoWo nyOm hmoV hmoVr. VoWo ˶m§Mm AñWrH$behr d BVa dmnaboë¶m dñVyhr hmo˶m. J¥hñWr

OrdZ OJVmZmhr ZmJ‘hmËå¶ g§Ý¶ñV OrdZ OJbo. ˶m§À¶mgmaIo ˶mJr OrdZ ’$maM H$‘r bmoH$ OJVmV. gdm}ƒ XOm©Mr

^º$s ZmJ‘hme¶m§À¶mV AdVabr hmoVr. nyd© ~§Jmb^y‘r ˶m§À¶m nXñnímm©Zo Yݶ Pmbr.

nyd© ~§Jmb‘ܶo gZmVZr bmoH$ ñdm‘rOtÀ¶m Amhmamda Q>rH$m H$arV. ˶m§Zr H$moUmÀ¶mhr hmVMo ImD$ Z¶o dJ¡ao. ¶mda

ñdm‘rOr åhUV ‘r, ""g§Ý¶mer, {^jm ‘mJyZ ImVmZm Vo H$moUmÀ¶m hmVMo ¶mMm {dMma Amåhr H$am¶Mm ZgVmo. BV³¶m

~mø Jmoï>tMo AdS>§~a H$embm? emóoM gm§JVmV Zm H$s Añn¥í¶m Karhr {^jm ‘mJyZ Imdr åhUyZ.''

T>m³¶mV AgVmZm EH$ dmam§JUm {d{dY Ab§H$mam§Zr gOyZ Amnë¶m ‘mVogh ñdm‘rOtÀ¶m Xe©Zmbm Ambr. ˶m

XmoKr KmoS>çmÀ¶m JmS>rVyZ CVaë¶m. CnpñWV bmoH$ VH«$marÀ¶m gwamV ~moby bmJbo. ñdm‘rOtÀ¶m H$mZr hr Jmoï> Joë¶mda

Vm~S>Vmo~ ˶m§Zr ñdV…À¶m ImobrV KoD$Z ¶oʶmg gm§{JVbo. ˶m AmV Amë¶m. ˶m Cä¶mM am{hë¶m. ñdm‘rOtZr ˶m§Zm

~gʶmMm AmJ«h Ho$bm. ZV©H$sÀ¶m AmB©Zo ˶m§Zm gm§{JVbo H$s, ‘wbrbm Xå¶mMm Ìmg Amho. EImXo Am¡fY Úm Am{U

Amerdm©X Úm. ñdm‘rOr ghmZw^yVr nyd©H$ H$ê$U ñdamV åhUmbo, ""‘m, ~Km ‘r ñdV…M Xå¶mÀ¶m amoJmZo H$mgmdrg Pmbmo

Amho. ñdV…MmM amoJ ‘bm ~am H$aVm ¶oV Zmhr. ‘mPr ‘ZmnmgyZ BÀN>m Amho H$s, Vw‘Mr ì¶mYr Xÿa hmodmo Am{U ‘m¶mV

Oa Vgo gm‘϶© AgVo Va ‘r Vwåhmbm {ZpíMV ~ao Ho$bo AgVo.'' ñdm‘rOtMo ~mbH$mgmaIo gab, ñZohnyU© ~mobʶmZo ˶m

XmoKr {ó¶m d CnpñWV bmoH$hr ^mamdbo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 152 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 153

ñdm‘rOr T>m³¶mhÿZ H$m‘maMm nrR> d M§ÐZmW ¶m§À¶m Xe©ZmgmR>r Jobo. añ˶mV Jmo¶mbnmS>m d JmohmQ>r (JmohÌr) ¶oWo

H$mhr {Xdg Wm§~bo. H$m‘maMm ho ^maVmVrb EH$ à‘wI Vm§{ÌH$ e{³VnrR> Amho. (‘r VoWo OmD$Z Ambmo) ˶m{R>H$mUr XþJ}Mo

BVa AdVma {YÞ‘ñVm, ~Jbm‘wIr, ^wdZoídar d BVa XodVm§Mr ‘§{Xao AmhoV.

¶oWë¶m ^wdZoídar Xodrdê$ZM ñdm‘rOtÀ¶m ‘mVmoltMo Zmd R>odbo Jobo Agmdo. ¶m[R>H$mUr ñdm‘tOr ˶m§À¶m ‘mVmolr

Amë¶m d ^mMm OoWo am{hbo Vr OmJm ñdm‘rOtMo ñ‘maH$ åhUyZ AmOhr OVZ Ho$br Amho. JmohmVr ‘w¸$m‘r ñdm‘rOtMr

VrZ ì¶m»¶mZo Pmbr; nU VoWbr hdm ‘mZdoZm åhUyZ {ebm±Jbm nmohmoMbo. Amgm‘Mo ˶mdoiMo H${‘eZa d ^maVmMo

{hVqMVH$ ga hoݵar H$m°Q>Z ¶m§Zm ñdm‘rOr Amë¶mMo g‘Obo VoWo ñdm‘rOr§Mo EH$ ì¶m»¶mZ Pmbo. ga hoÝg H$m°Q>ZZm ¶mny-

duM ñdm‘rOtÀ¶m{df¶r ‘m{hVr hmoVr.

ñdm‘rOtMr T>mgibobr àH¥$Vr ~KyZ H$m°Q>Z gmho~m§Zr ñWm{ZH$ {gpìhb gO©ZZm ˶m§À¶m {M{H$ËgogmR>r {Z¶wº$ Ho$bo.

˶mà‘mUo XaamoO XmoZ doim S>m°³Q>a ¶oD$Z ñdm‘rOtMr XoI^mb H$ê$ bmJbo. {ebm±J W§S> hdoMo ñWmZ AgyZhr ñdm‘rOtÀ¶m

àH¥$VrV H$mhr {deof ’$aH$ nS>oZm. EHo$ amÌr Va Xå¶mMm Ìmg BVH$m dmT>bm H$s, ñdV… ñdm‘rOr d BVam§Zrhr Or[dVmMr

Amem gmoS>br. Vo ‘moR>çm H$ï>mZo aobyZ Cerda ^ma Q>mHy$Z nSy>Z am{hbo. ñdV…erM ~mobbo. Xoh Jobm Var H$m¶ Pmbo?

OJmbm ‘r nwîH$i df} qMVZ H$aʶmnwaVr gm‘J«r XoD$Z R>odbr Amho.

EH$ ~mb~«÷Mmar Amnë¶m XmoÝhr hmVm§Zr ˶m§Mo ‘ñVH$ gai C^o Yê$Z IS>m hmoVm. ˶mMm gqMV Moham nmhÿZ

ñdm‘rOr ~mobbo, ""~mi! ‘r Va Xþ…I H$ï> ^moJʶmgmR>rM Xoh YmaU Ho$bm Amho. Yra Ya, AYra hmoD$ ZH$mo.'' ˶m

~mbH$mMr àmW©Zm OUy ^Jd§Vm§Zo EoH$br. Vm§~S>o ’w$Q>Vm ’w$Q>Vm ñdm‘rOtZm Amam‘ nS>bm. nwîH$i ~ao dmQ>bo. ídmgmMm

Ìmg A{O~mV Zmhrgm hmoD$Z ˶m§Zm hþemar dmQy> bmJbr. ‘moR>oM g§H$Q> Q>ibo hmoVo. gmè¶m§Zr gwQ>Ho$Mm {Z:ídmg Q>mH$bm.

‘oÀ¶m Xþgè¶m AmR>dS>çmV ñdm‘rOtZr nyd© ~§Jmb Am{U Amgm‘Mm Xm¡am nwam H$ê$Z H$mobH$˶mH$S>o à¶mU Ho$bo. Vo ~obyabm

12 ‘o amoOr ‘R>mV naVbo. ‘Yw‘ohmMm Ìmg OwZmM hmoVm; nU AmVm ˶m‘wio A§Jmda gyOhr {Xgy bmJbr. gd© àH$maÀ¶m

H$m‘mVyZ {dlm§Vr ¿¶mdr, Aer gmè¶m§Zr ˶m§Zm H$iH$irMr {dZ§Vr Ho$br. ¶mda ñdm‘rOtZr {eî¶m§Zm g‘OyZ gm§{JVbo

H$s, H$m[b‘mVoZo ¶m XohmV àdoe Ho$ë¶mm‘wio AmVm VrM ‘bm BH$S>o {VH$S>o ZmMdrV Amho. ‘bm jU^ahr ñdñW ~gy Z

XoVm ‘m¶mH$Sy>Z Amnbr H$m‘o Vr H$adrV Amho. ¶m XohmÀ¶m ñdmñ϶mH$S>ogwÕm Vr ‘bm nmhÿ XoV Zmhr.

ñdm‘r {Za§OZmZ§X ¶m§Zr à{gÕ d¡Ú H${damO ¶m§Mo Am¡fY ¿¶mdo, Agm AmJ«h Ho$bm. ñdm‘rOr eodQ>r H$~wb Pmbo.

nmUr ߶m¶Mo Zmhr Am{U ‘rR> Imd¶mMo Zmhr, Ago n϶ H$aʶmMo ˶m§Zr H$~yb Ho$ë¶m‘wio ‘§JidmanmgyZ Am¡fY gwê$

H$aʶmMo R>adbo. a{ddmar Cî‘m ’$ma dmT>bm. ñdm‘rOtZm nmUr gmaIo ߶mdo bmJo nU {ZíM¶ åhUOo [ZíM¶. nmʶmMm

W|~gwÕm KemImbr CVaUma Zmhr. ho Am¡fY VrZ AmR>dS>o MmbUma hmoVo.

{ó¶m§gmR>r ñdV§Ì ‘R> ñWmnZ H$aʶmMo {dMma ñdm‘rOtÀ¶m S>mo³¶mV KmoiV hmoVo. J§JoÀ¶m nyd© {H$Zmè¶mda ‘R>

~m§Ym¶Mm. ¶m ‘R>mV Ogo ~«÷Mmar d g§Ý¶mer V¶ma ìhm¶Mo, VgoM ˶m ‘R>mV VemM ~«÷Mm[aUr Am{U gmÜdr V¶ma

H$amd¶mÀ¶m. {ó¶m§Mo gmao h¸$$, ‘Zwñ‘¥Vr gma»¶m ñ‘¥Vr {bhÿZ {hamdyZ KoVbo. ˶m§Zm ZwgVo àOmoámXH$ ¶§Ìo ~ZdbrV. ¶m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 154 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 155

OJÝ‘m§Zm Xþgam ‘mJ© Zmhr. Cn{ZfX H$mbr JmJu, ‘¡{̶rgma»¶m {ó¶m F${fOZm§~amo~a ~«÷MMm© H$arV. hOmamo doXk ~«m÷Umg‘moa

JmJuZo ¶mkd볶m~amo~a dmX{ddmX Ho$bm. {VÀ¶m MM}Mm {df¶ ~«÷ hm hmoVm. H$mhr ‘moO³¶m {ó¶m§Zm ~«÷kmZ àmá H$ê$Z

KoʶmMm Oa A{YH$ma Agob Va Vmo gmè¶m§Zm H$m Agy Z¶o?

VgoM àmMrZ H$mir Oa Agm A{YH$ma hmoVm Va Vmo AmVm H$m Agy Z¶o? Or Jmoï> nydu KSy>Z Jobr Vr AmVm nwÝhm KS>ʶmg

H$m¶ à˶dm¶ Amho? B{VhmgmMr nwZamd¥Îmr hmoV AgVo. {ó¶m§Mm ¶mo1⁄2¶ gÝ‘mZ amIyZM BVa amï´>o AmO ‘hVmg MT>br AmhoV. OoWo

{ó¶m~Ôb H$gbmhr AmXa Zmhr Aer amï´>o nydu H$Yr ‘moR>onUmg MT>br ZmhrV. ¶mgmR>rM EH$ AmXe© ‘R> {ó¶m§gmR>r ñWmnʶmMm

{ZU©¶ ñdm‘rOtZr KoVbm. Ym{‘©H$ OrdZ, ñdmW©Ë¶mJ Am{U AmË‘g§¶‘Z ¶m VrZ Jmoï>tMo nmbZ ¶m ‘R>mVrb {dÚm[W©ZtZr Adí¶

Ho$bo nm{hOo. godmY‘© ˶m§Zr OÝ‘^a nmibm nm{hOo.

d¡ÚmÀ¶m Am¡fYmZo ñdm‘rOtZm WmoS>o ~ao dmQy> bmJbo. Vo ~aoM {Xdg ‘R>mVM am{hbo. AmdmamV gm¶§H$mir {’$aV. ‘R>mV

{d{dY {df¶mda àíZmoÎmao MMm© a§JV Ago. ˶mM doir B§1⁄2b§S>, A‘o[aH$m Am{U ̂ maVmVrb {d{dY {R>H$mUÀ¶m doXm§V gmogm¶Q>rÀ¶m

H$m‘mMm AmT>mdm KoV. ‘R>m‘ܶo ~aoM {Xdg dmñVì¶ Amho, ho g‘Oë¶mda ˶m§Mo gm{Þܶ d Amerdm©XmgmR>r Xoe-naXoemVyZhr

bmoH$ ¶oD$ bmJbo.

1901 gmbÀ¶m {S>g|~a ‘{hݶmV B§{S>¶Z Z°eZb H$m±J«ogMo A{YdoeZ H$mobH$˶mV ^abo hmoVo. ˶mVrb AZoH$ gXñ¶m§À¶m

Ñï>rZo ñdm‘r {ddoH$mZ§X ho AmYw{ZH$ ^maVmVrb Xoe^º$ g§V hmoVo. ˶m‘wio AZoH$ OU ~obya ‘R>mV ˶m§Zm ^oQ>ʵ¶mgmR>r Ambo hmoVo.

~m. J§. {Q>iH$ ¶m§Zr ñdm‘rOtMr ^oQ> KoVbr. gm‘m{OH$, amOH$s¶, Ym{‘©H$ {df¶m§da ñdm‘rOtZr AZoH$ gXñ¶m§er MMm© Ho$br.

E‘. Ho$. Jm§Yr hr ~obyabm Ambo nU ˶m {Xder ñdm‘rOr ‘R>mV ZìhVo.

ñdm‘rOtZr BV³¶m dfmªMr Vnñ¶m Ho$ë¶m§Va {ZîH$f© H$mT>bm H$s, After so much tapasya I have understand this as the highest truth, God is present in every being.There is no other God besides that. He who serves all beings serves God indeed.

B©ída gd©Ì Amho. gd© àm{U‘mÌm§V Amho. ˶m{edm¶ Xþgam Bída Amho. Omo gd© àm{U‘mÌm§Mr godm H$aVmo Vmo IamoIarM

B©ídamMrM godm H$aVmo.

ñdm‘rOtMr ~obya ‘R>mV ~gʶmÀ¶m H$mhr OmJm hmo˶m. ‘R>mÀ¶m B‘maVrÀ¶m daÀ¶m ‘Oë¶mdarb ìham§S>çmV Vo ~gV.

VoWyZ X{jUodaÀ¶m H$mbr ‘§{XamMr {eIao {XgV. Xþgar OmJm åhUOo ~obmMo PmS> Am{U J§JoÀ¶m H$mR>Mo (wood apple)PmS>.

¶m{edm¶ am‘H¥$îU ‘§{Xa Jm^mam Am{U ‘R>mMr B‘maV ¶m‘Yrb Am§ã¶mMo PmS>. ‘R>mÀ¶m B‘maVrV Am3⁄4o¶ ~mOybm Xþgè¶m

‘Oë¶mdaMr àeñV ImobrV ñdm‘rOr amhmV.

ñdm‘rOtZr AZoH$ àmUr ‘R>mÀ¶m AmdmamV nmibo hmoVo. Vo ñdV… ˶m§Mr XoI^mb H$arV, ˶mV eoir hmoVr. eoirMo XÿY

ñdm‘rOr ñdV… H$mT>rV, Jm¶ nmibr hmoVr, ^oH$a hmoVo, ~XHo$ hmoVr, ‘m§Oa nmibo hmoVo. ~mKm ho ˶mbm Zmd R>odbo hmoVo.

ñdm‘rOtÀ¶m {ZYZmZ§Va ¶mn¡H$s H$mhr àmUr ‘obo. ˶m§Zmhr ‘R>mÀ¶m AmdmamVM X’$Z Ho$bo. ñdm‘rOr ~mobm¶bm, dmJm¶bm Vgo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 154 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 155

‘moH$io hmoVo. Jwê$~§Yy~amo~a hgV, IoiV, {dZmoX H$arV. H$mhrdoim JmV AgV. ˶m§Zm AS>MUrÀ¶mdoir ‘mJ©Xe©Z H$aUo Agmo

H$s, ‘R>mÀ¶m CËgdmV ñdV… nwT>mH$ma KoD$Z H$m¶© g§nÞ H$aʶmMr ˶m§Mr hmVmoQ>r hmoVr. ‘R>mV gd©Ì CËgmhmMo dmVmdaU

hmoVo. gmè¶m ‘R>mÀ¶m H|$ÐñWmZr ñdm‘rOr hmoVo.

Owb¡-Am°JñQ> ‘{hZm AgmM {ZKyZ Jobm. Am°JñQ> ‘{hݶmV ˶m§Mr àH¥$Vr nwÝhm {~KS>br. Xm{O©qbJbm Vo H$mhr {Xdg

Jobo; nU VoWbr X‘Q> hdm ˶m§Zm gmogdoZm. nwÝhm H$mobH$˶mbm naVbo. àH¥$Vr {Xdg|{Xdg {~KS>VM Mmbbr. H$mhr doim

Vo ~oewÕmdñWoV Agm¶Mo; nU ‘Z Am{U CËgmh àM§S> hmoVm. nm¶mda gyO dmT>ë¶mZo ˶m§Zm MmbVmhr ¶oV ZìhVo. ^oQ>m¶bm

¶oUmè¶m bmoH$m§Zm Vo CËgmhmZo ^oQ>V, ~mobV gmao B©ídamda gmondyZ H$‘©¶mo1⁄2¶mà‘mUo gVV H$m¶©aV amhV hmoVo. gßQ>|~a ‘{hݶmV

˶m§Mr àH¥$Vr gwYmabr. Vo amoO gH$mi, g§Ü¶mH$mi ‘R>mVyZ ‘w»¶ añ˶mda {’$am¶bm OmV. H$mhr doim Jwé~§Yy qH$dm {eî¶

˶m§À¶m~amo~a AgV. H$mhr doim ‘R>mVrb KaJwVr H$m‘o ñdV…M H$arV. H$Yr Amnbr Imobr PmSy>Z H$mT>rV, H$Yr O‘rZ

IUyZ ˶mV ’$im’w$bm§À¶m {~¶m noaV, Va H$Yr ñd¶§nmH$ KamV ñdV… OodU H$aV. gmYwg§Vm§Zm Oodm¶bm KmbrV. ho

ñdmdb§~ZmMo YS>o VéU {e§S>itZm AmnmoAmn {Xbo OmV hmoVo. ˶mV ghOVm hmoVr. AdS>§~a ZìhVo. ‘m¡ë¶dmZ {ejUmMo

‘y{V©‘§V CXmhaUM hmoVo.

ñdV…gmR>r H$mhr {d{eï>> ImʶmMo nXmW© ñdm‘rOr ~ZdrV. ˶mn¡H$s EH$mV H$mhr {dbm¶Vr Ðì¶ Vo Q>mH$sV. EHo$

{Xder Vgm nXmW© ˶m§Zr ~Z{dbm hmoVm. ˶mVbm WmoS>m ˶m§Zr {eî¶mÀ¶m hmVmda R>odbm. Vmo Vm|S>mV Q>mHy$Z ˶mZo {dMmabo,

""ñdm‘rOr ho H$emMo Ho$bo Amho?'' ñdm‘rOr åhUmbo, ""{dbm¶Vr {H$S>çm§Mo. ho {H$S>o ‘r {VH$Sy>Z dmidyZ AmUbo hmoVo.

ho CÎma EoHy$Z gd© ‘§S>ir hgV gwQ>br. Aën Amhma Am{U Aën {ZÐm Aer earamMr pñWVr AgVmZmhr ñdm‘rOtÀ¶m gd©

hmbMmbr Mni hmo˶m.

H$mhr {Xdgm§nydu "EZgm¶³bmo{n{S>¶m {~«Q>m{ZH$m' hm {dídH$mof g§M ñdm‘rOtZr ‘mJdbm hmoVm. ˶mMo H$mhr I§S> BH$S>o

{VH$S>o ImobrV nS>bo hmoVo. ˶mH$S>o nmhÿZ EH$ {eî¶ ñdm‘rOtZm åhUmbm, ""ho gmao I§S> EH$m Am¶wî¶mV dmMyZ Q>mH$Uo

OdiOdi Ae³¶M Amho. ñdm‘rOtZr Xhm ^mJ dmMyZ Q>mH$bo hmoVo. AH$amdm KoVbm hmoVm. {eî¶mbm AmíM¶© dmQ>bo. Vo

nmhÿZ ñdm‘rOr åhUmbo, ""˶mVrb hdm Vmo àíZ {dMmê$Z nmhm. ˶mZo H$mhr àíZ {dMmabo, ñdm‘rOtZr Jmoedmam gm§{JVbm.

BVHo$M Zìho Va H$mhr {R>H$mUMr dm³¶oÀ¶m dm³¶o gm§{JVbr. AmíM¶m©Zo ñVãY hmoD$Z {eî¶mZo Vo I§S> ~mOybm R>odV åhUmbm,

""hr Jmoï> ‘mUgmÀ¶m e{³V~mhoaMr Amho.''

ñdm‘rOr åhUmbo, ""Z¡{ï>H$ ~«÷M¶m©Zo ñ‘aUeº$s Vrd« ~ZVo. ‘J AënmdYrV Vmo eoH$S>mo {df¶ Amnbogo H$ê$Z

Q>mH$Vmo."'

~obya ‘R>mMr ñWmnZm Pmbr Vìhm Owݶm ‘Vm§À¶m bmoH$m§Zr ˶mda H$S>H$ Q>rH$m Ho$br. ‘R>mVrb Om[V^oX Z ‘mZUmao

dmVmdaU, Amhmam~m~V Q>rH$m hmoV Ago. g‘wÐmo„§KZ nmn ‘mZbo OmUmao Q>rH$m H$arV. ‘R>mV’}$ AZmWml‘, hm°pñnQ>b ho Owݶm

Mm¡H$Q>rV ~gUmao ZìhVo. ˶m‘wio ~§Jmb‘Yë¶m gZmVZr ~«m÷Um§Zr ñdm‘rOtÀ¶m~m~V ImoQ>çm ZmQ>çm H$hmʶm aMm¶bm gwê$

Ho$bo. Mmb˶m Zm¡Ho$Vrb CVmê$ ~obya ‘R> Ñï>rg nS>VmM ZmZm VèhoMr WÅ>m ‘ñH$ar H$arV. ‘R>mV ¶oVmZm AZoH$ ^º$m§À¶m

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 156 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 157

H$mZmda ¶m Jmoï>r nS>V. H$moUrVar ì¶{WV A§V…H$aUmZo ñdm‘rOtZm Vo gm§JV. ˶m doir VwbgrXmgm§Mo nX åhUyZ ˶m§Zr

CÎma {Xbo.

hmWr Mmbo Anbo Mmbgo >& Hw$Va ^wH$V dmHw$ ^wH$dm Xo> &

"Z {h H$ë¶mU H¥$ËH$mpíM XþJ©{V VmV JÀN>{V ' ho JrVm dMZ Vy {dgê$ ZH$mo.

ñdm‘rOtZr {eî¶mbm aKwZ§XZmÀ¶m Aï>m{de{V VÎdmMr EH$ àV AmUm¶bm gm§{JVbr. ˶m H$mimV gw{e{jV ~§Jmbr

‘mUgmÀ¶m Ñï>rZo IwionUmMm Jm|Yi hmoVm; nU ñdm‘rOtÀ¶m ‘Vo aKwZ§XZ hm EH$ ‘hmn§{S>V hmoD$Z Jobm. àmMrZ ñ‘¥[VH$mamMo

J«§W d qhXÿ§À¶m Mmbr[aVr ܶmZr AmUyZ H$mbmZwê$n ˶mV ~Xb Ho$bm. gmam ~§Jmb hmM ñ‘¥VrJ«§W à‘mU ‘mZVmo. ñ‘¥Vr

~Xbë¶m, H$mb~mø Pmë¶m. nU Cn{ZfXo ‘mÌ AMb AmhoV. ˶mda Amnmnë¶m ‘Vmg AZwgê$Z doJdoJir ^mî¶o Pmbr;

nU ‘yi g§{hVoV ~Xb Pmbm Zmhr. ñ‘¥VrÀ¶m Amo¶mImbr qhXÿ g‘mO {nMyZ Jobm Amho. Ym{‘©H$ H$m¶ÚmMr Vr H¡$MrM.

aKwZZ§XZmÀ¶m àVrMo AmnU H$m¶ H$aUma AmhmV, Ago ñdm‘rOtZm {dMmaë¶mda Vo åhUmbo, ""¶mdfu XwJm©nyOoMm

CËgd H$aʶmMo ‘m¶m ‘ZmV Amho. IMm©nwaVo n¡go {‘bmbo Va ‘hm‘m¶oMo nyOZ AmnU H$ê$. ¶mgmR>r nyOm{dYr ‘r nmhÿZ

R>odUma Amho.

ñdm‘rOtZr AW©hrZ MmVwd©Ê¶©ì¶dñWoda H$Yrhr {dídmg R>odbm Zmhr. Añn¥í¶Vo{df¶r Vri‘mÌ AmñWm ZìhVr.

gm‘m{OH$ AmMma-ì¶dhmamg§~§Yr Vo CXma ‘VdmXr hmoVo. Var Y‘©{df¶H$ AZwð>mZ H$aʶmH$S>o {deof bj Ago. gmè¶m

~§Jmb^a XþJm©nwOoMm CËgd ‘moR>çm à‘mUmV gmOam hmoVmo. 1901 gmbr ñdm‘rOtÀ¶m BÀN>oZwgma ‘R>mV XþJm}Ëgd Am{U

nyOm{dYr H$aʶmMm g§H$ën gmoS>bm. ˶mZwgma Jwé~§Yy ~«÷mZ§X d BVa {eî¶JU ‘moR>çm CËgmhmZo H$m‘mbm bmJbo. dmñV{dH$

H$moU˶mhr nyOm dm {H«$¶m g§H$ënnyd©H$ H$aʶmMm g§Ý¶membm dÁ¶© AgVo. ˶m‘wio emaXm‘¶r ‘m±À¶m ZmdmZo g§H$ën

gmoS>ʶmg ˶m§Mr AZw‘Vr {‘idmdr bmJbr. ‘mVrMr XþJ}Mr ‘yVu ‘R>mV AmUbr. nyOoÀ¶m AmXë¶m {Xder emaXm‘¶r ‘m±

‘R>mV Amë¶m. ~«÷Mmar H¥$îUbmb ‘hmamOm§Zr gá‘rÀ¶m {Xder nyOm ‘m§S>br. V§ÌemóH$mo{dX B©ídaM§Ð ^Å>mMm¶mªZrhr

V§ÌYmaH$mMo AmgZ J«hU Ho$bo. XþJm©nyOm ¶Wmgm§J, ¶Wm{dYr g‘mnÞ Pmbr. ’$º$ ‘R>mV new~ir ‘mÌ XoʶmV Ambm.

Jar~, Xþ…Ir, H§$Jmb 춺$s¨Zm V¥á hmoB©Vmon¶ªV àgmX ^moOZ {Xbo. ˶mgmR>r ~obya, ~mbr d CÎmanmS>m ¶oWrb n[a{MV,

An[a{MV Jar~, n§{S>V ~«m÷Um§Zm {Z‘§ÌU {Xbo. ˶m§Zrhr CnpñWVr bmdbr. ¶mZ§Va ‘mÌ ‘R>m{df¶rMm ~«m÷U ‘§S>itMm

J¡ag‘O Xÿa Pmbm. XþJm}ËgdmZ§Va ‘R>mV bú‘rnyOm d í¶m‘mH$mbr nyOmhr ¶Wmemó AZw{ð>V Pmbr. nyOoZ§Va ñdm‘r

{ddoH$mZ§X OÝ‘XmVr AmB© ^wdZoídar XodtÀ¶m~amo~a H$mbrKmQ>mda Jobo. bhmZnUr EH$Xm Zdg ~mobbm hmoVm H$s, ‘wbmbm

Amam‘ nS>bm Va H$mhrKmQ>r {deof nyOm ~m§YrZ d lr ‘§{XamV ˶mbm bmoiU KmbdyZ AmUrZ. ˶m ZdgmMm ˶m§Zm ˶m doir

AZoH$ H$maUmZo {dga nSy>Z Jobm. AmVm ñdm‘rOtÀ¶m AmOmamMr ~mV‘r H$iVmM ^wdZoídarXodtZr Amnbo ‘ZmoX¶ H$idyZ

ZdgmZwgma gmao H$mhr H$aʶmMm ‘R>mV {Zamon nmR>[dbm. AmB©À¶m AmXoemZwgma ñdm‘rOtZr H$m[bKmQ>À¶m Am{X J§JoV ñZmZ

Ho$bo. Amoë¶m H$nS>çm{Zer ‘§{Xam‘ܶo àdoe Ho$bm. ^{º$^mdmZo H$mbr‘mVog‘moa VrZ doim bmoiU KoVbo. ˶mZ§Va gmV

doim ‘§{Xambm àX{jUm KmVbr. g^m‘§S>nmÀ¶m npíM‘og Agboë¶m EH$m CKS>çm Mm¡Wè¶mda ~gyZ hmo‘mg àma§^ Ho$bm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 156 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 157

nwîH$i bmoH$ Vmo ¶k{dYr nmhm¶bm O‘bo. g‘ñV {dYr ¶Wmgm§J g‘má H$ê$Z ñdm‘rOr ‘R>mV naVbo. ‘J Vo gmè¶m§Zm gm§Jy

bmJbo. H$m[bKmQ>r AOwZr H$gm CXma ^md AmT>ibm. ‘r {dbm¶VohÿZ naVbmo ho R>mD$H$ AgyZhr ‘§{XamÀ¶m g§MmbH$m§Zr ‘bm

‘§{XamV àdoe H$aʶmg ‘wirM ‘‚mmd Ho$bm Zmhr. CbQ> ‘moR>çm AmXamZo ‘bm ‘§{Xam‘ܶo KoD$Z OmD$Z ‘m¶m BÀN>oà‘mUo nyOm

H$aʶmg ‘XV Ho$br.

Am°³Q>mo~a ‘{hݶmV AmOmamZo {’$ê$Z OmoamZo CMb Im„r. ñdm‘rOtZr A§Wê$U Yabo. H$mobH$˶mVrb ˶mdoiMo Zm‘m§{H$V

S>m°³Q>a g±S>ñQ>© ñdm‘rOtda CnMma H$ê$ bmJbo. gd© àH$maÀ¶m emar[aH$ d ‘mZ{gH$ n[al‘mg ~§Xr KmbʶmV Ambr. H$mhr

{Xdgm§À¶m Am¡fYmonMma d {dlm§VrZo ˶m§Mr àH¥$Vr gwYmê$ bmJbr.

doXm§V {dÚmb¶ ñWmnʶmMm EH$ {dMma ñdm‘rOtZÀ¶m ‘ZmV ~aoM {Xdg KmoiV hmoVm. H$m±J«og A{YdoeZmgmR>r Amboë¶m

AZoH$ à{V{ZYtZr ˶m§Mr ~obya ‘R>mV ^oQ> KoVbr Voìhm Vmo {dMma ~mobyZ XmIdbm. ¶m g§Vg§H$ënmbm ¶Wmeº$s ‘XV H$aʶmMo

H$mhtZr AmídmgZhr {Xbo hmoVo. ñdm‘r {ÌJwUm{VVmZ§XmZm ˶m§Zr CX²~moYZ àog {dHy$Z Q>mH$ʶmMm g„m {Xbm. ˶mZwgma àogMo n¡go

{dÚmb¶ ñWmnʶmgmR>r O‘m H$aʶmV Ambo. ñdm‘rOtÀ¶m AH$mbr {ZYZm‘wio Vmo g§H$ën AnwamM am{hbm. nwT>o 1915-16

gmbr ‘R>mMo ghH$mar Aܶj ào‘mZ§Xm§Zr EH$ g§ñH¥$V n§{S>V Zo‘bm. Vmo ‘R>mVrb ~«÷MmatZm {Z¶{‘VnUo g§ñH¥$V ^mfm d emóm§Mo

AܶmnZ H$ê$ bmJbo.

1901 À¶m {S>g|~a ‘{hݶmV EHo$ Xþnmar {Za§OZmZ§Xm§Zr Xmamda Wmn ‘mabr. ^{JZr {Zdo{XVm Am{U B§J«O {ó¶m Amë¶mMo

˶m§Zo gm§{JVbo. Voìhm ˶m Amë¶m ˶m§Zr ñdm‘rOtÀ¶m àH¥$VrMr Mm¡H$er Ho$br Am{U Vã¶oV ~ar ZgVmZm A{YH$ Ìmg XoD$ Z¶o

¶m ^mdZoZo ˶m {ZKyZ Joë¶m. ˶mV lr‘Vr gopìh¶a Am{U Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S> hmo˶m.

‘°H${bAm°S> ¶m§Mm OnmZr {‘Ì AmoH$mHw$am H$m~wPmo (Okakura Kabuzo)ho 6 OmZodmar 1902 bm H$mobH$˶mV nmohmoMbo.

AmoH$mHw$am ho Owݶm ‘§{Xam§À¶m OrUm}Õma H$‘oQ>rMo MoAa‘Z hmoVo {Z Q>mo[H$¶mo ñHy$b Am°’$ AmQ>©À¶m g§ñWmnH$m§n¡H$s EH$ hmoVo. hmoar

ho EH$ ~wÕ {^³jy hmoVo. ˶m XmoKm§Mm CÔoe ^maV Xm¡am hmoVm. ¶m{edm¶ ñdm‘rOtMr à˶j joQ> KoD$Z ˶m§Zm OnmZ ¶oWo ^aUmè¶m

Y‘©g^obm {Z‘§ÌU Úm¶Mo hmoVo. AmoH$mHw$am ~wÕm§À¶m OÝ‘^y‘rbm ^oQ> XoʶmgmR>r Ambo hmoVo. ˶m§Zr ñdm‘rOtZm Y‘©g^obm {Z‘§ÌU

{Xbo. AmoH$mHw$am ~wÕ J¶obm ^oQ> XoUma hmooVo d ‘hm~moYr Q>|nb ~wÕ J¶m ¶oWo ‘§{XamMo ì¶dñWmnZ nmhUma hmoVo. OdiM OnmZr

~wÕ ¶mÌrgmR>r aoñQ> hmD$g ~m§YʶmgmR>r OmJmhr IaoXr H$aUma hmoVo.

ñdm‘rOtZm WmoS>o ~ao dmQy> bmJbo. bJoM ˶m§Zr H$merbm H$moaS>çm hdoV OmʶmMo R>adbo. VoWyZ AmoH$mHw$am§À¶m {dZ§Vrdê$Z

Vo ~wÕ J¶obm Jobo. ˶m§À¶m~amo~a Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S>, AmoH$mHw$am, {Z^©¶mZ§X, ~moYmZ§X ¶m§Zr 27 OmZodmarbm H$mobH$Îmm

gmoS>bo. hr ñdm‘rOtMr eodQ>Mr ~m¡Õ J¶oMr ¶mÌm hmoVr. n[ad«mOH$ g§Ý¶mer åhUyZ ~mhoa nS>ʶmnyduhr ñdm‘rOr ~wÕJ¶obm Ambo

hmoVo. àma§^ Am{U eodQ> XmoÝhr Jmoï>r ~wÕ J¶oVM nyU© Pmë¶m hmo˶m. 12 dfmªnydu ¶oWo ñdm‘rOr Ambo hmoVo. VoWo gmYmaU EH$

AmR>dS>m^a Vo Wm§~bo.

39 ì¶m OÝ‘{XZr {ddoH$mZ§X nwÝhm ˶mM ~mo{Yd¥jmImbr nÙmgZmda ܶmZñW ~gbo. ~wÕ J¶oÀ¶m ‘R>mMo ‘h§V ñdm‘rOtMr

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 158 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 159

à{gÕr nwîH$i {Xdgm§nmgyZ EoH$V Ambo hmoVo. AmO ˶m§À¶m AMmZH$ ¶oʶm‘wio Iyn AmZ§X Pmbm. ñdV… ˶m§Zr ñdm‘rOtMr

gd© ì¶dñWm Ho$br. WmoS>rgwÕm J¡agmo¶ hmoUma Zmhr, Aer H$miOr KoVbr. ñdm‘rOtZr VoWo H$mhr {Xdg ܶmZYmaUoV Kmb[dbr

d OnmZr {‘Ìm~amo~a Vo dmamUgrV naVbo.

H$mhr ~§Jmbr VéU X[aÐr Zmam¶UmMr godm H$aVmZm nmhÿZ ñdm‘rOtZm AmZ§X Pmbm. ˶m§Zm ˶m§Zr Amerdm©X {Xbm. ‘mJ©Xe©Z

Ho$bo. nwT>o H$merÀ¶m am‘H¥$îU godml‘mMo H$m¶© ì¶mnH$ ~Zbo. ˶m godml‘mÀ¶m g§ñWmnH$m§n¡H$s EH$ MméM§Ð Xmg ¶m§Zr {H$VrVar

df} ho H$m¶© nwT>o Mmby R>odbo.

lram‘H¥$îUm§Mm OÝ‘moËgd Odi Ambm. ho nmhÿZ ñdm‘rOr H$merhÿZ ~obya ‘R>mV naV Ambo. H$merÀ¶m H$moaS>çm hdo‘wio

˶m§Zm ~ao dmQ>V hmoVo; nU ‘R>mV naV Amë¶mda nwÝhm amoJ ~imdbm. ˶m§Zm A§Wê$U Yamdo bmJbo. am‘H¥$îU OÝ‘moËgdmÀ¶m

{Xder AmZ§Xmda {daOU nS>bo. CËgmhr dmVmdaU H$mù¶m N>m¶oZo J«mgbo Jobo. ‘R>mMo O§Jr nQ>m§JU ^º$m§Zr ^ê$Z Jobo hmoVo.

gmYmaU Vrg hOma ór-nwéf O‘bo hmoVo. g§H$sV©Z gwé hmoVo. ‘hmàgmX dmQ>Uo gwé hmoVo. nU ñdm‘mrOr ˶mV gh^mJr hmoD$

eH$bo ZmhrV. {IS>H$sMm JO YéZ C^o amhÿZ ˶m {demb OZg‘wXm¶mda ˶m§Zr ào‘nyd© Amerdm©XmMr ZOa nga[dbr. eaXM§Ð

MH«$dVu ¶m§Zr ‘R>mÀ¶m àm§JUmV EH$ ’o$ar ‘mabr {Z ¶oD$Z ñdm‘rOtZm gmao dU©Z EoH$dbo.

^{JZr {Zdo{XVm d H$mhr B§J«O ‘{hbm Jwê$Xe©ZmgmR>r ¶oD$Z Joë¶m. eaXM§Ð MH«$dVu {dMmamV nS>bobo nmhÿZ ñdm‘rOtZr

{dMmabo, ""H$gbm {dMma H$arV Amhog. ‘mPr earamdñWm nmhÿZ Vy H$m aS>Vmog? ho eara OÝ‘bo, Vo Zmhrgohr hmoUmaM. Vwåhm

bmoH$m§‘ܶo WmoS>m~hþV Oar ^md {eaH$dy eH$bmo AgoZ Var g‘OoZ H$s Xoh YmaU H$aʶmMo gmW©H$ Pmbo.''

˶mM {Xder CËgdm{df¶r ~mobVmZm ñdm‘rOr åhUmbo, ""gܶm Á¶m arVrZo CËgd gmOam H$aʶmV ¶oVmo. ˶mnojm doJù¶m

nÕVrZo bmJmonmR> Mma-nmM {Xdg CËgdmMo Am¶moOZ Mm§Jbo hmoB©b. n{hë¶m {Xder emómMo nR>U Am{U {ddaU, Xþgè¶m

{Xder doXm§VmMr MMm©, {gÕm§VmMo ñnï>rH$aU, {Vgè¶m {Xder àíZmoÎmao g^m, Mm¡Ï¶m {Xder lram‘H¥$îUm§Mo OrdZ, AmXe© d ‘mJ©

¶mg§~§Yr ̂ mfUo d AmbmoMZm, eodQ>À¶m {Xder àgmX {dVaU d X[aÐr Zmam¶UmMr godm. CËgdmÀ¶m {Z{‘ÎmmZo OrdZ KS>{dʶmg

Cn¶moJr Aem am‘H¥$îUm§À¶m AmXem©Mm {Z ^mdm§Mm gd©gm‘mݶ bmoH$m§À¶m öX¶mV àdoe hmoB©b Aer ì¶dñWm H$amdr ho gmܶ

hmoV Zgob Va Aem ‘hmoËgdmbm bmoH$m§Zm O‘dyZ Jb~bm ‘M{dë¶mZoM am‘H¥$îUm§À¶m ̂ mdmMm àMma Pmbm Ago g‘OUo {Zìdi

{dS>§~ZM hmo¶.VodT>çm doionwaVo Y‘©^mdZoÀ¶m CÎmoOZoZo g§H$sV©Z d Z¥Ë¶mXr H$ê$Z {deof H$mhr gmYë¶mgmaIo Zmhr.

16 ‘mM©bm am‘H¥$îU O¶§Vr gmohim g§nÞ Pmbm. 21 ‘mM© amoOr ³bm{gH$ {WEQ>a hm°b‘ܶo AmYw{ZH$ {dkmZmÀ¶m

H$mimVMo qhXÿ ‘Z (The Hindu Mind in Modern Science) ¶m {df¶mda ^{JZr {Zdo{XVm§Mm Omhra ì¶m»¶mZ Pmbo.

˶mbm {‘imbobm CÎm‘ à{VgmX nmhÿZ ñdm‘rOtZm AmZ§X Pmbm Am{U VUmdhr H$‘r Pmbm. 29 ‘mM©bm g‘wÐmÀ¶m ^aVrÀ¶m

doir J§JoÀ¶m nmÌmVbo nmUr ‘R>mÀ¶m AmdmamV {eabo. {1⁄4gmB©Z J«rZñQ>oS>b ¶mM ‘{hݶmV ‘Ðmgbm nmohmoMë¶m Am{U E{àbÀ¶m

n{hë¶m AmR>dS>çmV Omogo’$mB©Z ‘°H${bAm°S> H$mobH$˶mhÿZ ‘m¶mdVrÀ¶m AÛ¡V Aml‘mV nmohmoMë¶m. ‘o ‘{hݶmV {1⁄4ñVmB©Z

J«rZñQ>oS>b Am{U ^{JZr {Zdo{XVm XoIrb ‘m¶mdVr Aml‘mV nmohmoMë¶m.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 158 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 159

ñdm‘rOtÀ¶mda AmVm H${damO ‘hmZ§X goZ Jwám ¶m à{gÕ ~§Jmbr d¡Úm§Mo Am¡fYmonMma gwé Pmbo. ñdm‘rOtZm n϶ H$S>H$

hmoVo. nmUr d ‘rR> dÁ¶©. ho CnMma 21 {Xdg Mmby hmoVo. XmoZ ‘{hݶmZ§Va ñdm‘rOtZm ~ao dmQy> bmJbo. ‘mÌ nyU© {dlm§Vr KoʶmMm

g„m ˶m§Zr ‘mZbm Zmhr. ˶mMà‘mUo {eH$dʶmdahr ‘¶m©Xm KmVbr Zmhr. ˶m§Zm {Okmgy bmoH$m§Zm Xÿa Q>mim¶Mo ZìhVo. eodQ>À¶m

{Xdgm§n¶ªV Vo Amnbo kmZ^m§S>ma ‘wº$hñVmZo dmQ>VM am{hbo. {Xdg^a Vo nÌ {bhrV. dmMrV, ^maVr¶ B{Vhmg d VÎdkmZmda

ZmoQ>g² H$mT>rV AgV.

ñdV… ‘Zmoa§OZmgmR>r JmV AgV qH$dm Jwê$~§Yy§er WÅ>m {dZmoXmV hgV IoiV Kmb{dV.Vo {eñVrMo ^moºo$ hmoVo; nU {eñVrMm

A{VaoH$V H$aV ZgV. ‘R>mV nyOm{dYrMo H$‘©H$m§S> ˶m§Zm ‘mݶ ZìhVo. nyOm nmR>mEodOr emóJ«§Wm§À¶m Aä¶mgmda A{YH$ doi

Kmb[dʶmg {eî¶m§Zm ~OmdrV. Aem H$m‘mgmR>r ‘R>mV R>am{dH$ doim K§Q>m dmOV Ago. Mm[aͶg§nÞ d¡am1⁄2¶, ܶmZ, {ejU

d g§ñH¥$VrÀ¶m g§dY©ZmgmR>r gVV H$m¶©‘3⁄4 amhm VaM Vw‘À¶m hmVyZ gm‘m{OH$ nwZéËWmZmMo H$m‘ H$aʶmgmR>r Amdí¶H$ Ago

M¡Vݶ, CËgmh amhrb.

dmamUgrhÿZ Amë¶mda ñdm‘rOtZr Amnë¶m gd© g§Ý¶mer {eî¶m§Zm OJ^a nÌo nmR>dbr Am{U AënH$mi H$m AgoZm ˶m§Zm

^oQy>Z Omʶmg gm§{JVbo. ˶mà‘mUo H$mhr OU Ambo {Z ˶m§Mr ñdm‘rOtMr eodQ>Mr ^oQ>hr Pmbr. Oo ¶oD$ eH$bo ZmhrV; ˶m§Zm

Á¶mÀ¶mgmR>r, Á¶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r ˶m bmoH$m§Zr OrdZ g‘{n©V Ho$bo hmoVo ˶m§Zm ^oQ>ʶmMm gmoZoar jU {ZKyZ Jobm. hiyhiy

‘R>mÀ¶m H$ma^mamVyZ ˶m§Zr bj H$mTy>Z ¿¶m¶bm gwé Ho$bo. OmñVrV OmñV gImob ܶmZm‘ܶo Vo ‘3⁄4 amhÿ bmJbo. am‘H¥$îU

åhUV,""Á¶m {Xder ZaoZbm Vmo H$moU Amho, ho g‘Oob ˶mdoir {Z{d©H$ën g‘mYrV OmB©b Am{U EHo$ {Xder ñdm‘rOtZm

Jwé~§YyZo {dMmabo, ""Vwbm AmVm H$ibo H$m Vy H$moU Amhog.'' ¶mda ñdm‘rOr åhUmbo, ""hmo¶ AmVm ‘bm H$ibo Amho.'' ¶mda

gmaoM ñV§{^V Pmbo. {Zdm©Mm Vmo g§Ho$VM hmoVm.

OyZ ‘{hݶmV ñdm‘rOr AmZ§Xr Am{U àgÞ ‘yS>‘ܶo hmoVo. ˶m§À¶m à˶oH$ H¥$Vr‘mJo EH$ {ZpíMV hoVy {XgyZ ¶oD$ bmJbm.

‘m¶mdVr Aml‘mVyZ naVë¶mda {Zdo{XVm§Zm ‘R>mV ¶oD$ ZH$mo åhUyZ ˶m§Zr gm§{JVbo {Z ñdV… ~mJ~Pma ‘Yë¶m {ZdmgñWmZr

OmD$Z {Zdo{XVm§Mr ì¶dñWm H$er Amho ho nm{hbo. ^{dî¶mVrb ¶moOZm, H$m¶© ¶mMr MMm© Ho$br. ˶m§Zm Amerdm©X {Xbo.

OyZÀ¶m eodQ>r eodQ>r ˶m§Zr OmhraM Ho$bo AmVm ‘hm{Zdm©UmMr Vnñ¶m gwê$ H$am¶Mr Amho. ˶m§Zr ‘R>mÀ¶m n[agamV {’$aVm

{’$aVm J§JoÀ¶m H$mR>mda Amnë¶m ‘˶© Xohmda H$moR>o A3⁄4r g§ñH$ma H$amdoV. ˶mda ’$moQ>mo, ‘yVu H$mhr Z R>odVm ’$º$ ›H$ma H$moamdm

Aer BÀN>m àJQ> Ho$br.

eodQ>À¶m EH$mXer{Xder ^{JZr {Zdo{XVm§Zm ^mooOZmMm AmJ«h Ho$bm. OodUmZ§Va ˶m§À¶m hmVmda ñdV… nmUr KmVbo.

hmV Q>m°dobZo nwgbo. {Zdo{XVm åhUmë¶m, ""ñdm‘rOr hr gmar H$m‘o ‘r Vw‘À¶mgmR>r H$am¶bm hdrV.'' ¶mda Vo åhUmbo, ''¶oey

{1⁄4ñVm§Zr Va Amnë¶m {eî¶m§Mo nm¶hr YwVbo hmoVo, ho {dgabrg H$m?' ‘J ¶m gmè¶m H¥$VrMm AW© C‘Jbm. it was the last time nU Vr eodQ>MrM doi hmoVr.

AbrH$S>o ñdm‘rOr amÌr VrZ dmOVm CRy>Z ܶmZmbm ~gV. ܶmZmÀ¶m ImobrV ˶m§À¶mgmR>r Img AmgZ KmVbobo Ago.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 160 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 161

BVa g§Ý¶mgr d ~mb~«÷Mmar ˶m§À¶m ^modVr ܶmZmbm ~gV. ñdm‘rOr Omoda ܶmZ g§ndyZ AmgZ gmoSy>Z CR>V ZmhrV. Vmoda

Hw$Umbmhr CR>ʶmMr ‘w^m Zgo. ñdm‘rOr H$Yr H$Yr XmoZ Vmgm§nojm A{YH$hr ܶmZmgZmda ~gV. ˶mZ§Va {ed-{ed åhUV

AmgZmdê$Z CR>V. lram‘H¥$îUm§Zm àUm‘ H$ê$Z {ed{df¶H$ EImXo JrV JmV JmV Imbr CVaV Am{U ‘R>mÀ¶m àm§JUmV BVñVV…

{’$aV. Mohè¶mda Anyd© em§Vr, ñdÀN>§X nXjon nmhÿZ dmQ>o H$s ñdJu¶ Xod n¥Ïdrda MmbV Amho.

˶mZ§Va emómܶ¶Zmg Ama§^ hmoB©. ˶m doir ñdV… ñdm‘rOr hOa amhÿZ emó MMm© H$arV. H$R>rU ‘wÚm§Mr ñdV… ’$moS>

H$ê$Z gm§JV. gH$mir Cn{ZfXo, ~«÷gyÌo Aܶ¶Z-AܶmnZ Mmbo. H$mhr {Xdgm§nmgyZ ñdm‘rOtZr ñdV… nm{UZr bKwH$m¡‘wXr

{eH$[dʶmg Ama§^ Ho$bm hmoVm. Xþnmar ^moOZmZ§Va nwÝhm Aܶ¶Z gwê$ hmoB©. {Vgè¶m àhar ~«÷Mmar d g§Ý¶mer WmoS>r {dlm§Vr

KoD$Z H$moU {’$amd¶mg ~mhoa nS>V, Va H$moUr ‘R>mÀ¶m H$m‘H$mOmV Jw§VV. gm§OmaVrMr e§I K§Q>m dmOVmM gJioOU ܶmZJ¥hmV

EH$Ì ¶oV. Hw$Ur J¡ahOa am[hbm Va ñdm‘rOr ˶m§Mr Mm§Jbr hOoar KoV. àH¥$Vr {~KS>br VaM ‘m’$. AݶWm H$moUr ‘R>mÀ¶m

{Z¶‘mMo C„§KZ OmUrdnyd©H$ Ho$bo Va ˶m{Xder ‘R>mV ˶mbm Oodm¶bm {‘iV Zgo. OdiÀ¶m IoS>çmV {^jm ‘mJyZ ˶mda

˶mbm Vmo {Xdg H$mT>mdm bmJo. ñdm‘rOr, EH$sH$S>o X¶miy, ào‘i, CXma hmoVo. VgoM XþgarH$S>o H$R>moa ݶm¶nam¶U d {Z^©¶hr

hmoVo. bhmZer H$gyahr ‘m’$ H$arV ZgV. ^{dî¶H$mir ‘R>mMm AmXe© gwa{jV R>odʶmgmR>r ho H$mQ>oH$moa dmJUo JaOoMo hmoVo.

^maVmV {Z ̂ maVm~mhoa {‘eZMm àMma g§Ý¶mer CËgmhmZo àMma H$m¶m©V bmJbo hmoVo. ñdm‘rOtMr ZdmoÝ‘ofmembr OrdZM¶m©

nmhÿZ H$moUmbmhr ˶m§À¶m ‘hmà¶mUmMr Mmhÿb bmJbr Zmhr ˶m§Zr B§J«Or {b{hbo.

Now I am nearing that peace, the external silence I preached the theory (of vedantism) so long but oh joy! I am realising it now. Yes, I am. "I am free'' Alone, alone I am the one without a second.

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Zr ‘¥Ë¶yÀ¶m ZOaobm ZOa {^S>[dbr hmoVr. Vrhr {Z^©¶VoZo. ˶m§À¶m AZw¶m¶m§Zm dmQ>V hmoVo H$s, AmUIr

VrZ-Mma df} Vo Xoh gmoS>Uma ZmhrV; nU ñdV… ñdm‘rOtZm Vr Am¶wî¶mMr gm¶§H$mi hmoVr ho nyU©nUo ‘m{hVr hmoVo. Amnë¶m

H$m¶m©Mr Ywam Xþgè¶m§À¶m hmVr gmon[dVmZm ˶m§Zm ‘wirM níMmÎmmn dmQ>V ZìhVo. EH$Xm Va Vo åhUmbo, [eî¶m§À¶m~amo~a H$m¶‘

am{hë¶mZo {eî¶m§Mo Am¶wî¶ {~KSy>Z OmVo. JwéZoM ˶m§À¶mnmgyZ bm§~ Om¶bm hdo. VaM Vo ñdV…hÿZ ñdV…bm ‘moR>o ~ZdVrb.

AmVm ‘R>mÀ¶m ~mø àíZmV bj Úm¶bm Vo V¶ma ZìhVo.

˶m eodQ>À¶m AmR>dS>çmV ^maVXoemV EH$Vm Am{U g§VwbZ ñWm{nV H$aUo ’$ma H$R>rU Amho, Ago EH$m {eî¶mZo ‘m§S>bo.

ñdm‘rOtZm Agm ZH$mamË‘H$ gya InV ZìhVm. ˶mZo Vo WmoS>o C{Û3⁄4 Pmbo. drO H$S>mS>mdr Vgo Vo åhUmbo, ''H$moUVohr H$m‘

H$R>rU Amho, Ago Oa Vwåhmbm dmQ>V Agob, Va nwÝhm ¶oWo ¶oD$ ZH$m. Ia§ Va B©ídamÀ¶m H¥$nmerdmXm©Zo à˶oH$ Jmoï> nyU© H$am¶bm

gmono OmVo. Vw‘Mo H$V©ì¶ åhUOo J[a~mMr godm H$aUo Am{U a§Oë¶m Jm§Oboë¶m§Zm Amnbo åhUUo. ˶mV OmV, Y‘©, n§W Agbo

^oX R>odm¶Mo ZmhrV. Vw‘À¶m H$m‘mMo H$m¶ ’$i {‘iUma ¶mMm {dMma H$aUmao Vwåhr H$moU? Vw‘Mo EH$M H$m‘ gVV H$m¶© H$arV

amhm. à˶oH$ Jmoï> ¶mo1⁄2¶ doir AmnmoAmn nyU© hmoB©b, Vwåhr gmao OU ‘mPo hþema, ehmUo AZw¶m¶r AmhmV. Vwåhr H$m¶ Ho$boV Vo

‘bm gm§Jm. Xþgè¶mgmR>r Vwåhr Vww‘Mo EH$ Am¶wî¶ XoD$ eH$V Zmhr? EH$ doi doXm§VmMm Aä¶mg Am{U ܶmZ-YmaUoMm Aä¶mg

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 160 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 161

Am{U VerM H$m‘o nwT>À¶m OÝ‘mgmR>r R>odyZ Úm. hm Xoh BVam§À¶m godogmR>r doMbm OmD$ Xo.

‘J ‘r g‘OoZ H$s Vwåhr ‘m¶mH$S>o ’w$H$Q> Ambm ZmhrV. Vw‘Mo ¶oUo ì¶W© Jobo Zmhr. BV³¶m dfmªÀ¶m Vnñ¶oZ§Va, d¡am1⁄2¶mZ§Va

AmVm ‘bm g‘Obo H$s, gdm©V ‘moR>o g˶ ho Amho H$s, VmoM Vmo gdmªV¶m©‘r Amho. hr gmao ˶mMrM ~hþ{dY ê$no AmhoV. doJim Xod

emoYm¶Mr JaO Zmhr. gmè¶m àm{U‘mÌm§Mr godm H$aʶmg B©ídamMr nyOm ~m§YrV AgVmo. Añn¥í¶Vm ’o$Hy$Z Úm. A{Ve¶ H«y$anUo

^maVmV Vr nmibr OmVo, ¶m e¥§Ibm VmoS>m.

ñdm‘rOtMr hr H$iH$irMr öX¶mnmgyZ ‘mabobr hmH$ dm¶m Jobr Zmhr. eoH$S>mo VéUm§Zr Vr EoH$br. am‘H¥$îU {‘eZÀ¶m

‘mܶ‘mVyZ ˶m§Zr Vo gwé Ho$bo. ñdm‘rOtÀ¶mH$Sy>Z {‘imbobm hm àH$mePmoV EH$m ^maVr¶ VéUmZo nwT>o Zobm. Vmo VéU åhUOo

E‘. Ho$. Jm§Yr. Añn¥í¶Vm {ZdmaʶmgmR>r Vo PQ>bo.Vmo ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m OrdZmVbm gdm}ƒ {Xdg hmoVm. ewH«$dma, VmarI

4 Owb¡ 1902. ‘hmg‘mYrÀ¶m ¶m {Xder nhmQ>o bdH$a CR>bo. gdmª~amo~a EH$Ì Ü¶mZ H$am¶bm Jobo. VoWyZ Amë¶mda Owݶm

AmR>dUr H$mTy>Z ˶mV a‘yZ Jobo. Xþgè¶m {Xder A‘mdñ¶m d e{Zdma åhUyZ ‘R>mV lrH$mbr nyOm H$aʶmMr ˶m§Zr BÀN>m àJQ>

Ho$br. nyOoÀ¶m V¶marMo ~mobUo Mmbbo. EdT>çmV ñdm‘r am‘H¥$îUmZ§Xm§Mo dS>rb B©ídaM§Ð ^Å>mMm¶© ‘R>mV Ambo. Vo e[³VgmYZ

d V§ÌemómV nma§JV hmoVo. ˶m§Zm ñdm‘rOtZm AmZ§X Pmbm. ˶m§À¶mer {dMma{d{Z‘¶ H$ê$Z ñdm‘rOtZr VoWë¶m {VWoM ñdm‘r

ewÕmZ§X d ñdm‘r ~moYmZ§X ¶m§Zm nyOobm Amdí¶H$ AgUmè¶m gd© gm{h˶mMr ì¶dñWm H$aʶmg gm§{JVbo. Z§Va ñdm‘rOtZr

WmoS>m Mhm KoVbm. ‘R>mÀ¶m ‘§{XamV àdoe Ho$bm. Zoh‘r Xmao-{IS>³¶m gVmS> CKS>çm Q>mH$Umè¶m ñdm‘rOtZr ˶m{Xder gmar Xmao

{IS>³¶m AmVyZ ~§X H$ê$Z KoVë¶m. Vo OJZ²‘mVoÀ¶m gm{ÞܶmV VrZ Vmg am{hbo. OJZ²‘mVoMo EH$ JrV JmD$Z Pmë¶mda hiyhiy

‘§{XamVyZ ~mhoa Ambo. nm¶è¶m CVaV CVaV. "‘Z, Mb {Z{ZHo$VZo' ho JmUo JwUJwUV ‘R>mÀ¶m AmdmamV {’$ê$ bmJbo. Á¶m {Xder

am‘H¥$îU na‘h§g Am{U Za|ÐMr ^oQ> X{jUoídar Pmbr ˶m doir n{dÌ Xodmb¶mV hoM JmUo åhQ>bo hmoVo. ‘Zm Mb Vy Vy¶m ‘yi

KamH$S>o, {ZdmgñWmZmH$S>o Mb.''

¶moJm¶moJmZo ñdm‘r ào‘mZ§X ˶m§À¶m ~mOyg OdiM C^o AmhoV. ñdm‘rOr ñdV…erM hiy AmdmOmV nwQ>nwQ>VmV. Oa ¶mdoir

AmUIr EH$ {ddoH$mZ§X AgVm Va Vmo g‘Oy eH$bm AgVm H$s, ¶m {ddoH$mZ§XmZo H$m¶ Ho$bo Amho Vo; na§Vw H$mbm§VamZo AZoH$

{ddoH$mZ§X OÝ‘ KoVrb. '' ñdm‘r ào‘mZ§X ho EoHy$Z MH$sV Pmbo. ˶m§Mo ‘Z Cƒ ^mdmV pñWV Agë¶m{edm¶ ñdm‘rOr Ago

H$Yr ~mobV ZgV. ‘hm‘m¶oMm Ioi H$moUmbm g‘OUma? AmO Ioi Amho, ho ào‘mZ§Xm§Zm H$go g‘OUma?

˶mZ§Va ñdm‘rOr Ama. gr. XÎm ¶m§À¶mer ~mobbo ˶m§Zr ñdm‘r ewÕmZ§Xm§Zm ew³b ¶Owd}XmVrb gwfwåZmh gy¶©í‘r hm ^mJ

dmMm¶bm gm§{JVbm. ˶m boIH$mZo {b{hbobm AW© ñdm‘rOtZm g‘mYmZH$maH$ dmQ>bm Zmhr. ˶m‘wio ˶mMm Iam gImob AW©

emoYʶmg {eî¶m§Zm ñdm‘rOtZr gm§{JVbo.

OodUmMr K§Q>r dmObr. ñdm‘rOr ‘§{XamImbrb AmogarV gJù¶m§~amo~aM Oodm¶bm ~gbo. AmOmar nS>ë¶mnmgyZ Vo ñdV§ÌM

Oodm¶bm ~gV. gdmªÀ¶m n§³Vrbm Vo AbrH$S>o ~gbo ZìhVo. AmO Vmo n[anmR> ‘moSy>Z Vo gdmª~amo~a ~gbo ¶mMm gdmªZm AmZ§X

Pmbm. Zoh‘rà‘mUo ‘Z‘moH$ionUmZo Oody bmJbo. OodVm OodVm Amnë¶m Jwê$~§Yy§er Ioir‘oirZo ~mobyZ hmñ¶{dZmoX H$arV ~gë¶mZo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 162 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 163

EH$ àgÞ dmVmdaU {Z‘m©U Pmbo. ~mobVm ~mobVm åhUmbo, AmO ‘bm amoOÀ¶mnojm nwîH$iM ~ao dmQ>Vo.'' ^moOZ AmQ>monë¶mda

˶m§Zr WmoS>r {dlm§Vr KoVbr.

amoO AS>rM VrZÀ¶m gw‘mamg Aܶ¶Zmg àma§^ hmoV Ago. AmO nwaVm gìdmhr dmOm¶Mm hmoVm Va ~«÷Mmar ‘wbm§Zm ~mob-

mdyZ {Z¶{‘V nmR>mg Ama§^ Ho$bm. ì¶mH$aUmMo Aܶ¶Z gwê$ hmoVo. bKwH$m¡‘wXr {eH$dUo gwé Pmbo. {df¶ Zrag AgyZhr Am{U

Vã~b VrZ Vmg dJ© MmbyZhr Hw$Umbmhr H§$Q>mim Ambm Zmhr. H$Yr H$Yr hgy AmUVrb Aem bhmZ ghmZ Jmoï>r gm§JyZ Va

H$Yr gyÌmMo VèhoVèhoMo ‘OoXma AW© bmdyZ H$R>rUmVë¶m H$R>rU ‘wÚm§Mrhr gwaoI ’$moS> H$ê$Z Vo gai gmono Am{U gw~moY H$ê$Z

ñdm‘rOr {eH$[dʶmV X§J hmoD$Z Jobo. {eH$[dʶmÀ¶m AmoKmV ñdm‘rOr åhUmbo, ""EH$Xm ‘mPm dJ©{‘Ì XmeamW© g§Ý¶mb (nwT>o

hm¶H$moQ>m©Mo dH$sb) ¶m§Zm amÌ^a OmJyZ AdKm B§1⁄2b§S>Mm B{Vhmg {eH$[dbm hmoVm.''

VrZ Vmg {eH$dë¶mda ñdm‘rOtZm WmoS>m WH$dm Amë¶mgmaIo dmQy> bmJbo. ‘J ˶m§Zr {dlm§Vr KoVbr. {’$am¶bm åhUyZ

‘R>mÀ¶m ~mhoa nS>bo. XmoKo JßnmJmoï>r H$aʶmÀ¶m ZmXmV ~obya ~mOmamn¶ªV Ho$ìhm nmohmoMbo ho g‘OboM Zmhr. BVa Jmoï>r§~amo~a

doX{dÚmb¶mMr Jmoï> {ZKmbr. ào‘mZ§XmZr {dMmabo, "" doXm§VmÀ¶m Aä¶mgmZo H$m¶ bm^ hmoUma?'' ¶mda ñdm‘rOr åhUmbo, ""

˶mZo {ZXmZ nwîH$iem, ^moù¶m, AS>mUr, IwiMQ> g‘OwVrMm Zm¶ZmQ> hmoD$Z ˶m Zmhrem hmoVrb.''

~mhoê$Z {’$ê$Z Amë¶mda ‘R>mÀ¶m ìham§S>çmV ~gbo. {dl§Vr KoV KoV Vo g§Ý¶mer d ~«÷Mmè¶mer Jßnm-Jmoï>r H$ê$ bmJbo.

d¶mZo OmñV AgUmè¶m gmYH$m§Zm ào‘mZo {dMmaV, Mm¡H$er H$aV, CnXoehr H$ê$ bmJbo. BV³¶mV g§Ü¶mH$miÀ¶m AmaVrMr doi

Pmbr. ‘J VoWo O‘bobo gmYH$ ñdm‘rOtZm àUm‘ H$ê$Z ‘§{XamH$S>o Jobo. ñdm‘rOr hiyhiy Xþgè¶m ‘Oë¶mdarb Amnë¶m Imo-

brV ¶oD$Z CnpñWV Pmbo. EH$ ~«÷Mmar ñdm‘rOtÀ¶m~amo~a hmoVm. ˶mbm ñdm‘rOtZr ImobrMr Xmao-{IS>³¶m CKSy>Z Úmd¶mg

gm§{JVbo. A‘mdñ¶oMr AmXbr amÌ Agë¶mZo ~mhoa KZXmQ> H$mimoI ngabm hmoVm. J§JoÀ¶m Vramdarb Ag§»¶ Xrn ZXrÀ¶m nmÌmV

à{Vq~{~V Pmbo hmoVo. da AmH$memV Ag§»¶ Vmao bwH$bwH$V hmoVo. dmVmdaU em§V, {Z…eãX, ñdm‘rOr hiyhiy {IS>H$sOdi

Jobo. VoWyZ X{jUoídaÀ¶m ‘§{XamMr {eIao {XgV hmoVr. Vmo ~mbH$ Za|Ð, am‘H¥$îUm§Zr ˶mÀ¶m AZw^yVrbm KmVbobo Hw$byn AmVm

Vo ImobʶmMr doi Ambr hmoVr. ~µè¶mM doimZo ^mZmda Amë¶mda diyZ ñdm‘rOr ~«÷Mmè¶mbm åhUmbo, ""~mhoa ~gyZ On

H$a.'' Vmo ~mhoa Jobm. ñdV… On‘mbm KoD$Z ~gbo. Vmgm^amZ§Va AmgZmdê$Z CR>bo. A§Wê$Umda Pmonbo. ~«÷Mmè¶mbm AmV

~mobmdbo d ˶mbm S>mo³¶mbm dmao Kmbʶmg gm§{JVbo. ˶mdoir amÌrMo AmR> dmObo hmoVo. Vmg {ZKyZ Jobm. OnmMr ‘mi hmVmV

VerM hmoVr. WmoS>mgm hmV H§$nm¶‘mZ Pmbm. WaWabm Am{U ñdm‘rOtZr XrK© ídmg KoVbm. ˶mZ§VaMr XmoZ {‘{ZQ>o {Z…eãX hmoVr.

nwÝhm EH$ XrK© ídmg KoVbm. {Z{ÐñV ~mbH$mà‘mUo Añ’w$Q> ñdamV H$Êhë¶mMm AmdmO Ambm. ‘ñVH$ Cerdê$Z Imbr Kgabo.

ZOa ^«y‘ܶmda pñWa hmoVr. Vo nmhÿZ ~«÷Mmar Km~abm. ˶mZo Imbr OmD$Z ñdm‘r ào‘mZ§X Am{U {ZíM¶mZ§X ¶m§Zm ~mobmdbo.

ZD$ dmMyZ Xhm {‘{ZQ>o Pmbr. ¶m XmoKm§Zr OJX§~oMo Am{U am‘H¥$îUm§À¶m ZmdmMm Cƒma dma§dma H$ê$Z ñdm‘rOtZm OmJo H$am¶Mm

à¶ËZ Ho$bm. ¶mZ§Vahr Ooìhm à{VgmX {‘ioZm Voìhm g‘Obo H$s, gmao H$mhr g§nbo Amho. ñdm‘rOtZr ‘hm{Zdm©U KoVbo Amho.

BVa g§Ý¶mer da Ambo. ñdm‘r ~moYmZ§Xm§Zm AÛ¡VmZ§Xm§Zr ñdm‘rOtMr ZmS>r Vnmgm¶bm gm§{JVbo. Vr {‘ioZm ho nmhÿZ ~moYmZ§Xm§Zr

OmoamZo AmH«$moe Ho$bm. ñdm‘r AÛ¡VmZ§Xm§Zr {Z^©¶mZ§Xm§Zm Ëd[aV S>m°. ‘h|ÐZmW ‘wPw‘Xma ¶m§Zm ~amZJa‘YyZ AmUʶmg nmR>dbo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 162 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 163

Vmon¶ªV Xþgam EH$ ñdm‘r H$mobH$˶mbm Jobm. ñdm‘r ~«÷mZ§X d gmaXmZ§X ˶m{Xder VoWo Jobo hmoVo. ˶m§Zm gm§Jm¶bm hdo hmoVo.

S>m°³Q>a ‘h|ÐZmW amÌr 10.30 dm. ‘R>mV Ambo. ˶m§Zrhr H¥${Ì‘ ídmgmoÀN>dmgmZo ñdm‘rOtZm OmJ¥V H$aʶmMm à¶ËZ H$ê$Z

nm{hbm. ‘ܶamÌrbm S>m°³Q>aZo ñdm‘rOtZm ‘¥V Kmo{fV Ho$bo. ˶m§À¶m ‘Vo öX¶{dH$mamÀ¶m PQ>³¶mZo {ZYZ Pmbo Va Xþgè¶m {Xder

gH$mir S>m°. {~nrZ {~hmar Kmof Ambo. ˶m§Zr gm§{JVbo, ñdm‘rOr Apoplexy Zo dmabo. AZoH$ S>m°³Q>a Z§Va O‘bo. ˶m§Mo

EH$‘V Pmbo Zmhr.

‘mÌ ‘R>mVrb g§Ý¶mem§Mr Aer YmaUm ~Zbr, H$s ñdm‘rOtZr ñdoÀN>oZo ‘hmg‘mYr KoVbr. Xþgè¶m {Xder gH$mir e{Zdmar

^{JZr {Zdo{XVm ‘R>mV Amë¶m. Xþnmar 2 dmOon¶ªV ˶m ñdm‘rOtÀ¶m nm{W©dmOdi ’°$ZZo dmam KmbrV ~gë¶m hmo˶m.

ñdm‘rOtÀ¶m Hw$Qw>§{~¶m§Zmhr hr Xþ…IX dmVm© H$i[dbr. ñdm‘rOtMo YmH$Q>o ~§Yy ^yn|ÐZmWm§Zr AmB© ^wdZoídatZm gm§{JVbo.

˶m§Zr {dMmabo, ""BV³¶m bhmZ d¶mV Za|Ð H$gm Jobm. ˶mÀ¶mda Mm§Jbo CnMma Pmbo ZmhrV H$m? Am{U OÝ‘Xm˶m AmB©À¶m

Xþ…ImMm ~m§Y ’w$Q>bm. ˶m§Zm ^yn|ÐZmWm§Zr gm§{JVbo, Ogo Am‘Mo {nVmOr öX¶{dH$mamZo Jobo VgoM Za|Ðhr Jobm. '' ‘J Vo gmao

‘R>mV Ambo. H$mhr doimZ§Va VoWë¶m g§Ý¶mem§Zm Ago H$m Ho$boV Ago {dMmabo. Voìhm ˶m§Zm gm§JʶmV Ambo H$s, g§Ý¶memZo

g‘mYr KoVbr H$s emoH$ H$am¶Mm ZgVmo.

Xþnmar 2 dm. nm{W©d Imbr nmoM©‘ܶo AmUbo. ˶m§Zm ^Jdr dóo KmVbr. AmaVr Pmbr. gwJ§Yr Yyn Omibm. ^º$m§Zr

O¶O¶H$ma Ho$bm. ˶mZ§Va ñdm‘rOtZr ñdV… Á¶m {R>H$mUr Amnë¶m Xohmda A§Ë¶g§ñH$ma H$amdoV åhUyZ gm§{JVbo hmoVo ˶m{R>H$mUr

{MVm aMbr {Z VoWo A§Ë¶g§ñH$ma H$aʶmV Ambo. H$mobH$Îmm d AmOy~mOyMo eoH$S>mo emoH$mHy$b Aly T>mirV hmoVo. Za|Ð {ddoH$mZ§X

ZmdmMo EH$ MH«$sdmXi em§V Pmbo hmoVo. J§Jm gmJambm {‘imbr hmoVr. {edmMm A§e {ed‘¶ ~Zbm hmoVm. ˶m doir ñdm‘r

{ddoH$mZ§X ’$³V 39 df} 6 ‘{hݶm§Mo hmoVo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 164 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 165

ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§Mo ~§Yy S>m° ^yn|ÐZmW XÎm

ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Mo YmH$Q>o ~§Yy S>m° ^yn|ÐZmW XÎm ho ~§Jmb_Ybo Ohmb H«$m§{VH$maH$ ñdmV§Í`goZmZr {~«Q>rem§Zr Ë`m§Zm gº$_OwarMr {ejm {Xbr Ë`mZ§Va Vo A_o[aHo$bm Jobo J«rg VwH©$ñWmZ `oWo ^maVr` VéUm§Mr geó goZm V`ma Ho$br. n{hbo _hm`wÕ gwé Pmë`mda Vo O_©Zrbm Jobo. VoWë`m {dÚmnrR>mV A±W«monm°bm°Or {df`mVrb S>m°ŠQ>aoQ> {_idbr. Ë`m§Mm bo{ZZ `m§À`mer nÌì`dhma hmoVm. bo{ZZZo Ë`m§Zm ^maVmVrb eoVH$ar d H$m_Jma Midirer g§nH©$ gmYÊ`mg gm§{JVbo. hmM dJ© ñdmV§Í`MidirMm AmYmañV§^ AmhoV ho Ë`m§Zm H$ibo ^maVmV naVë`mda Ë`m§Zr Ë`m {XeoZo H$m_ Ho$bo Zohê$ ZoVmOr gw^mfM§Ð ~mog AaqdX Kmof `m§À`m~amo~a H$m_ Ho$bo. Ë`m§Zr AZoH$ J«§W {b{hbo. 4 gßQ>|~a 1961 amoOr hm ñdmV§Í`goZmZr dmabm WmoS>m Xwb©{jVM...

~moñQ>Z_Ü`o àmo\o$ga Om°Z hoݵar amB©Q> Am{U Ë`m§Mr nËZr _oar VnZ amB©Q> `m§Zr ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Zm 1893 _Ü`o Kar {Z_§{ÌV Ho$bo. AMmZH$ nmb©_|Q> Am°\$ [a{bOZZo gßQ>|~a_Ü`o n[afX KoÊ`mMo Omhra Ho$bo. {Z {eH$mJmo `oWë`m _hmJS>çm amhUr_mZmMm IM© PonoZm åhUyZ ñdm_rOr ~moñQ>Zbm Ambo hmoVo. àmo. amB©Q> `m§Zr ñdm_rOtMr `mo1⁄2`Vm OmUbr {Z g§`moOH$m§Zm nÌ {b{hbo H$s `m ì`º$sMr ~w{Õ_Îmm Amåhm gmè`m àmÜ`mnH$m§Mr ~w{Õ EH$Ì Ho$br Var OmñV hmoB©b. Ë`m§Zm AmoiI {dM-maUo åhUOo gy`m©bm Ë`mMr AmoiI {dMmaÊ`mgmaIo Amho.

nmb©_|Q> ^aÊ`mnydu ~moñQ>Z_Ü`o ñdm_rOtÀ`m ^modVr AZoH$ MmhVm dJ© O_V Ago. Ë`mV H$mhr {~«{Q>e`g©hr hmoVo. EHo$ {Xder ñdm_rOtMr ̂ mfm ñ\$moQ>H$ ~Zbr. Ë`m§Zr B§J«Om§À`m ̂ maVr`m§À`mdarb AË`mMmam~Ôb H$S>H$ eãXmV à{V{H«$`m ì`º$ Ho$br. 25 Am°. 1893 Mm {Xdg Zoh_rMo em§V, ào_i ñd^mdmMo ñdm_rOtMo öX` Ë`m§À`m Xoe~m§Ydm§À`m emofUmZo Xþ…Ir H$ï>r Pmbo hmoVo. Ë`mbm H$maU hmoVo. B§J«Om§Mo nmaV§Í`. ^maVmÀ`m AdZVrbm {~«Q>re H$maUr^yV AmhoV åhUyZ Ë`m§Mm H«$moY eãXmeãXmVyZ àJQ> hmoV hmoVm. {~«Q>rem§À`m Mm§Jë`m JwUm§Mo Vo H$m¡VwH$ H$arV. nU OmJ{VH$ B{VhmgmMm Ë`m§Mm Aä`mg gImob hmoVm. Ë`m_wio Ë`m§Mr {~«Q>rem§À`m amZQ>rnUmMo Oo dU©Z Ho$bo Vo H$moUr ImoSy> eH$bo ZmhrV. Vo åhUmbo, "" Ah, the English, only just a little while ago they were savages. Most Horrible ! Even Now, they are barely emerging from barbarism.''

H$moR>o Jobm B§J«Om§Mm Y_©? Vo n{dÌ {nË`mMo Zmd KoVmV. eoOmè`mda ào_ H$am Agm {1⁄4íMZ Y_© {eH$dVmo. Ë`m§À`m amOgÎmoÀ`m bmo^mZo Ë`mZm gwYmabo, Ë`m§À`m XodmZo Zìho. Ë`m§À`m AmoR>mda ào_ eãX Amho nU öX` qhgm d H«$m¡`m©Zo ^abo Amho. Ë`m§Mo hmV aº$mZo bmb Pmbo AmhoV. nU bdH$aM Ë`m§À`mda XodmMm {ZU©` AmH$memVyZ H$mogiob. XodmMr AdH¥$nm bdH$aM B§J«Omda H$mogiob.""MrZ Ë`m§À`mnojm gm_Ï`©erb ~ZVrb B§J«Om§Zr ^maV gmoS>bm H$s MrZ VoWo AmH«$_U H$aob. a{e`m ~bmT>ç ~Zob.''

ñdm_r {ddoH$mZ§X ̂ maV Am{U ñdmV§Í`m~Ôb ~mobV. AZoH$ H$Wm gm§JV, PmerÀ`m amUr{df`r Ë`m§Zm Iyn AmXa hmoVm. Vo gm§JV AgVmZm àmo. amB©Q> `m§Mm N>moQ>m _wbJm Am°ñQ>rZ ho ZrQ> bj XoD$Z EoH$m`Mm. 1931 gmbr Ë`mMo AH$mbr {ZYZ Pmbo. _¥Ë`ynydu Vodrgeo nmZm§Mr H$mX§~ar Ë`mZo {b{hbr hmoVr. Ë`mMo Zmd Islandia. 1942 gmbr Vr g§{já ñdénmV à{gÕ Pmbr Am{U OJà{gÕ ~Zbr. Ë`mVbr dU©Zo ñdm_rOtMr ì`m»`mZo AmhoV. Ë`mVrb bmoH$ ̂ maVr` AmhoV Va {ham°B©Z PmerMr amUr Amho. `m H$mën{ZH$ OJVmda ñdm_rOtÀ`m {dMmam§Mm Jham à^md Amho.

ñdm_r {ddoH$mZ§X åhUOo nydm©l_rMo Za|Ð {dídZmW XÎm. Ë`m§Mo dS>rb H$bH$Îmm hm`H$moQ>m©V A°Q>Zu hmoVo. Za|Ð `m§Zr H$m`ÚmMr nXdr KoVbr hmoVr. B§1⁄2b§S>bm OmD$Z Cƒ {ejU KoÊ`mMrhr Ë`m§Zr V`mar Ho$br hmoVr. Ë`m§Zm XmoZ ~§Yy _h|ÐZmW

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 164 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 165

d ^yn|ÐZmW.

^yn|ÐZmW ho H«$m§{VH$maH$ Ohmb ñdmV§Í`g¡{ZH$ hmoVo. Ë`m§Mm OÝ_ 4 gßQ>|~a 1880 amoOr Pmbm. _h|ÐZmW Wmoa ~§Jmbr boIH$, {dMmad§V åhUyZ à{gÔ hmoVo. Ho$di Mma dfmªMo ^yn|ÐZmW AgVmZm d{S>bm§Mo öX`{dH$mamZo {ZYZ Pmbo. Za|Ð gd©ñdmMm Ë`mJ H$ê$Z g§Ý`mer ~Zbo. Ë`m_wio lr_§V Hw$Qw>§~m§Mo XþX£dr {Xdg gwé Pmbo.

~mbnUr ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§À`m {dMmam§Mm à^md Ë`m§À`mda hmoVm nU nwT>o Ë`m§Zm g_Obo H$s, amï´>r` àíZmH$S>o nmhVmZm Ym{_©H$$ Ñ{ï>H$moZ ~miJbm Va A{YH$ Jm|Yi {Z_m©U hmoVmo. ~«m÷mo g_mOmMo {dMma Ë`m§Zr pñdH$mabo AWm©V Am`wî`^a {ddoH$mZ§Xm§Mo amï´>ào_ hm Ë`m§Mm ñ\y$Vu ñVmoÌ am{hbm. åhUyZ Vo Zoh_r åhUV H$s ñdm_r {ddoH$mZ§X åhUOo Xoeào_r ào{fV, Patritic Prophet.

bdH$aM ^yn|ÐZmW geó Xoe^º$m§À`m JQ>mV gm_rb Pmbo. AZwerbZ g{_VrMr 1901 bm ñWmnZm Pmbr. nr. {_Ìm§Mo ZoV¥ËdmImbr hm JQ> H$m`©aV ~Zbm. Ë`mV {MÎma§OZ Xmg, {OV|ÐZmW ~§S>monmÜ`m`, gwa|ÐZmW Q>mJmoa, gImam_ JUoe XoD$gH$a, gVreM§Ð ~gy, AaqdX Kmof (Z§VaMo _h{f© AaqdX), H$mobH$Ë`mmV 3 Ana gŠ`w©ba amoS>da Vo EH$m ì`m`m_emioV O_V. d`mÀ`m 22 ì`m dfu ^yn|ÐZmW d Ë`m§À`m ghH$m`m©Zr eóo MmbdÊ`mMo {ejU KoVbo. _°PrZr d J°ar~mëS>r ho H«$m§{VH$maH$ Ë`m§Mo AmXe© ~Zbo. Mm[aÍ`g§nÞVm, XþX©å` CËgmh, AMmQ> YmS>g d ñdmV§Í`mMr C_u hr `m VéUmV hmoVr hr _yë`o ^yn|ÐZmWmZr Am`wî`^a Omonmgbr.

n§{S>V {edam_ emór§Mr EH$ H$mX§~ar à{gÕ Pmbr hmoVr. Ë`mdê$Z `wJm§Va ho Zmd KoD$Z ^yn|ÐZmWm§Zr gmám{hH$ gwé Ho$bo. Ë`mÛmao Xoe^a geñÌ H«$m§{VÀ`m Ádmbm ngaë`m. gmoZma ~§Jbm ZmdmMo Ohmb {ZdoXZ ^yn|ÐZmWm§Zr à{gÕ Ho$bo. ~§JmbÀ`m \$miUrÀ`m doir ho ^maV^a JmObo.

`wJm§VaMo g§nmXH$ åhUyZ Ë`m§Zr AmR>dS>çm_mJyZ AmR>dS>o gmVË`mZo {bImU Ho$bo. 1907 gmbr {~«{Q>em§Zr Ë`m§Zm gº$_OwarMr {ejm R>moR>mdbr. Ë`m§Zr ñdV… H$moQ>m©V `wº$sdmX Ho$bm. {~«Q>rem§Zr Amåhmbm gº$sZo nmaV§Í`mV R>odbo Amho. Vgm Ë`m§Zm Am{YH$ma Zmhr. Ë`m§Zm _mÂ`mH$Sy>Z ñnï>rH$aU _mJÊ`mMm H$mhrhr A{YH$ma Zmhr. Xoemda ào_ H$aUmam _r Xoe^º$ Amho. _r Oo {b{hbo Amho Ë`mMo _r gdm©Wm©Zo g_W©Z H$aVmo. (g§OrdZr 23 Owb¡ 1907) nU {~«{Q>em§Zr Ë`m§Zm {ejm {Xbr. Ë`m{Xder ^{JZr {Zdo{XVm§Zr EH$m nÌmV {b{hbo. "" B has done us proud today''

Á`m {Xder Vwé§JmVyZ gwQ>H$m Pmbr Ë`mM{Xder ^{JZr {Zdo{XVm Am{U BVam§Zr Ë`m§Zm A_o[aHo$bm nmR>dbo. {~«Q>re Ë`m§Zm nwÝhm nH$Sy>Z \$merMm ~oV AmIV hmoVo.

A_o[aHo$V Cƒ {ejUm~amo~a H«$m§{VH$mar H$m_o MmbyM hmoVr. {_{ZgmoQ>m {dÚmnrR>mV S>m°ŠQ>aoQ> H$aVmZm H°${b\$mo{Z©`mV ^maVr` Ohmb VéUm§Mr Ë`m§Zr ~¡R>H$ KoVbr. 1914 bm Ë`m§Zr A_o[aH$m gmoS>br. geó bT>çmMr Ë`m§Zr `moOZm AmIbr Vo J«rgbm Ambo. VoWyZ Ë`m§Mm EH$ ghH$mar JwánUo ^maVmV Ambm d n[apñWVrMm AmT>mdm KoD$ bmJbm. nU {~«Q>rem§Zr Ë`mbm nH$S>bo d Vwé§JmV Q>mH$bo. Ë`m_wio ^wn|ÐZmWm§Zr Amnbm ~oV nwT>o T>H$bbm. Ë`m§À`m nÕVrZoM nwT>o gw^mfM§Ð ~mogm§Zr H$m`© Ho$bo. ^yn|ÐZmWm§Zm qhXr goZobm VwH©$ñWmZ gaH$maZo nmqR>~m {Xbm hmoVm. 1914 gmbr _hm`wÕ gwé Pmbo. VwH©$ñWmZM AS>MUrV Ambo. Ë`m_wio ^maVr` ñdmV§Í`g¡{ZH$m§Zm Amnbo {R>H$mU ~Xbmdo bmJbo.

Ë`m H$mimV O_©Zr_Ü`o {~a|ÐZmW MÅ>monmÜ`m` H$m_ H$arV hmoVo. Ë`m§Zr ^maVr` ñdmV§Í` H$_oQ>r ñWmnZ Ho$br hmoVr. ^yn|ÐZmW O_©Zrbm Jobo d Ë`m§Zm gm_rb Pmbo. nwT>o Vo Ë`mMo AÜ`j ~Zbo. ~{b©Z H$_oQ>rÀ`m R>amdmV Ago åhQ>bo H$s, ñdV§Ì ^maV hm g_mOdmXr àOmgÎmmH$ Socialist Republic Agob. ñdm_r {ddoH$mZ§Xm§Zr ñdV…bm g_mOdmXr åhUyZ g§~moYbo

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 166 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 167

hmoVo. Ë`mMm Jham à^md ^yn|ÐZmW `m§À`mda nS>bm. Q´>m°Q>ñH$sÀ`m ^mfUmZo 1917 gmbr Vo à^m{dV Pmbo. A±W«monm°bm°Or {df`mV ~{b©Z {dÚmnrR>mMr S>m°ŠQ>aoQ> Ë`m§Zr 1923 gmbr {_imbr. O_©Z, n°arg, E{e`m{Q>H$ A±W«monm°brOr gmogm`Q>rMo Vo gXñ` ~Zbo. _mñH$moVrb H$å`w{ZñQ> OmJ{VH$ g§_obZmbm Vo nmohMy eH$bo ZmhrV. _mÌ 1921 bm Vo VoWo Jobo. Communist

Revolution - Final solution of the problem hm Ë`m§Mm à~§Y Ë`m§Zr bo{ZZbm gmXa Ho$bm. Vmo dmMyZ bo{ZZ à^m{dV Pmbo. Ë`m§Zr Ë`m§Zm gm§{JVbo ^maVmV eoVH$è`m§À`m Midir H$aUmè`m g§ñWoÀ`m g§nH$m©V amhm. `m N>moQ>çmem nÌmZo S>m°. ^yn|ÐZmWm§Mm ñdmV§Í`g§J«m_mH$S>o nmhÊ`mMm Ñ{ï>H$moZ nma ~XbyZ Jobm.^maVmVbo eoVH$ar hm ^maVr` ñdmV§Í`mÀ`m bT>çmMr à_wI VmH$X Amho. ho Zì`mZo Ë`m§Zm g_Obo. 1922 bm Ë`m§Zr ̂ maVmVë`m Amnë`m Ohmb H«$m§{VH$maH$ ghH$mè`m§Zm {b{hbo H$s geó H«$m§VrMm _mJ© gmoSy>Z eoVH$ar-H$m_Jma MidirH$S>o gm_w{hH$ CR>mdmH$S>o, OmJ¥VrH$S>o bj Úm.

S>m°. ̂ yn|ÐZmW ̂ maVmV naVbo. Ë`m§Zr ZoVmOr gw^mfM§Ð ~mog, Odmhabmb Zohê$ ̀ m§À`m~amo~a AZoH$ g^m§V ̂ mJ KoVbm. 1930 À`m H$m±J«ogÀ`m A{YdoeZmV ^maVr` eoVH$ar d H$m_Jmam§À`m CÕmam{df`r Ë`m§Zr _gwXm V`ma Ho$bm.

^yn|ÐZmW XÎm 1926 Vo 1941 {d{dY ñdmV§Í`g{_VrV nXm{YH$mar åhUyZ H$m`©aV am{hbo. 1941 bm H$mobH$Î`mV ZmPtÀ`m a{e`mdarb AmH«$_UmMm {ZfoY H$aUmar àM§S> g^m Pmbr. Ë`mdoir à_wI ^mfUmV S>m°. ^wn|ÐZmW `m§Zr ñnï> Ho$bo H$s, g_mOdmXmbm nmqR>~m XoD$Z \°${gP_Mm {damoY H$aUo ^maVmÀ`m {hVmMo Amho.åhUyZ a{e`mbm ^maVmZo nmqR>~m Úm`bm hdm.

S>m°. ^wn|ÐZmW 25 {S>g|~a 1961 amoOr {Mb-noZwar `oWo dmabo. Ë`m§Mr {dÛVm A\$mQ> hmoVr. Ë`m§Zr {d{dY {df`mda 10-12 J«§W {b{hbo. nU Ë`m§À`m ñdmV§Í`bT>çmMr dm {dÛÎmoMr H$Xa ñdV§Ì ^maVmV H$Yr PmbrM Zmhr. hm ñdmV§Í` `moÕm EH$mH$s AZ§VmV {dbrZ Pmbm.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 166 A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 167

MwbV AmOmo~m ¶m§À¶m {d{dY joÌmVrb H$m¶m©Mm Jm¡ad H$moëhmnya

g§ñWmZMo N>. amOmam‘ ‘hmamOm§Zr Xa~mamV àeñVrnÌ d W¡br XoD$Z

Ho$bm hmoVm. ˶m§Mo H$m¶© ñdm‘r {ddoH$mZ§Xm§À¶m g§XoemZwgma Q>mH$bobr

Mma nmdbo hmoVr.

‘o. ìhr. S>r. XogmB©MoAa‘Z hoëW H${‘Q>r, BbmIm n§Mm¶V, H$adra

--- ¶m§Zm ---

‘mZnÌ{චMoAa‘Zgmho~ - AmnU ñWm{ZH$ ñdamÁ¶mgma»¶m ‘hÎdmÀ¶m B. n§. g§ñWoV àdoe H$ê$Z KoVë¶mnmgyZ Amnbr

JwUJ«mhH$Vm, H$m‘mMr {MH$mQ>r, Am{W©H$ {ZanojVm ¶m JwUm§Zr VoOñdr hmoD$Z ‘moR>‘moR>çm OmJr H$m‘o Ho$br. AmO npãbH$ hoëW H$‘oQ>rÀ¶m MoAa‘ZMr OmJm AmnU ‘§S>rV H$ê$Z Amnbo VoO AmnU àJQ> Ho$ë¶mZo AmO Amåhm§ ^wXaJS> noQ>çm§Vrb ZmJ[aH$m§Zm Amnbm Jm¡ad H$aUog A˶mZ§X hmoV Amho. Am‘Mr ’$ma {Xdgm§Mr g{XÀN>m AmO Aënm§emZo H$m hmoB©Zm nyU© hmoV Amho, ¶m~Ôb Amåhm§ ^wXaJS> ZmJ[aH$m§Zm gmZ§X A{^‘mZ dmQ>Vmo. AmnU B. n§. gma»¶m bmoH$emhrÀ¶m g§ñWoV àdoe Ho$ë¶mnmgyZ d ˶mnydunmgyZ ^wXaJS> noQ>çm§Vrb ZmJ[aH$m§Mr AZݶ^mdo Ho$bobr godm eãXm§Zr dU©Z H$aʶmnojm Vr Or AZoH$ ñ‘maHo$ AmnU {Z‘m©U H$ê$Z R>o{dbr AmhoV, ˶m H¥$Vrdê$Z ñnï> hmoV Amho. AmO AmnU Or MoAa‘ZMr OmJm Amnë¶m JwUJ«mhH$Vo‘wio {‘i{dbr Amho Vr ‘hÎdmMr Am{U OrdZmer {ZJ{S>V Amho. Aer OmJm AmnUm {‘imbo~Ôb Amåhr Amnbo hm{X©H$ A{^Z§XZ H$[aVmo.

{චXogmB©gmho~ - AmnU ^wXaJS> noQ>çm§Vrb {deofV… JmaJmoQ>r ¶oWrb ‘amR>m g‘mOmÀ¶m H$m¶m©Mr Ywam dhmUmao Ywa§Ya Amhm§V, Ago ‘moR>çm A{^‘mZmZo åhUmdo bmJVo. AmnU Cƒ Hw$imVrb AmXe© ‘amR>m dra Amhm§V, h[aOZmoÕmaH$ AmhmV, {ZJdu d em§V ñd^mdmMo ‘y{V©‘§V à{VH$ Amhm§V, {ZîH$nQ>r ñd^md, naY‘©g{hîUwVm, ào‘iVm B˶m{X JwUm§Mm gmR>m Amnë¶m {R>H$mUr dgV Agë¶m‘wio AmnU OUy H$m¶ gX²JwUénr {ZYr ^mgV Amhm§ ho Z‘yX H$aUog Amåhm ZmJ[aH$m§Zm AmZ§X dmQ>V Amho.

{චH$‘©dra XogmB©gmho~ - AmnU g‘mOgodoMr Or A˶§V n{dÌ loð> XOm©Mr H$m¶} gVV H$arV Ambm, ˶mVrb H$m¶m©Mr hmVmoQ>r, {Zbm}^Vm, {MH$mQ>r ¶m‘wio AmnU H$‘©dra ho Zmd gmW© Ho$bo Amho. AmO ^wXaJS> noQ>çm§Vrb H$m¶©Hw$eb H$‘©dra XogmB© ¶m Zm‘m{^YmZmZo AmnU Am~mbdÕm§À¶m d bhmZ‘moR>çm gaH$mar A{YH$mè¶m§À¶m ‘Zm§V dmñVì¶ H$ê$Z H$‘©dra ¶m loð> Aem nXdrg nmÌ Pmbm Amhm§V, ho Z‘yX H$aUo Amåhr Am‘Mo H$V©ì¶ g‘OVmo. Amnbr H$V©ì¶o hr OZVm OZmX©ZmMo MaUr dm{hbobr fmoS>g gw‘Zo hmoV. H$moUVohr H$m¶© {eamda KoVbo AgVm EH$mJ«nUmZo d {MH$mQ>rZo ˶mMm JmoS> eodQ> Ho$ë¶mm{edm¶ H$Yrhr ñdñW Z ~gë¶m‘wio gd©Vmonar AmnU H$m¶m©À¶m ê$nmZo àJQ> hmoV AmhmV. ˶mVrb H$mhr H$m¶} ¶m {R>H$mUr Amnbo {ZXe©Zmg AmUUoMr nadmZJr KoVmo.

A‘o[aH$m-¶wamon‘ܶo ñdm‘r {ddoH$mZ§X / 168

- Amnbr gm‘m{OH$ H$m¶} -

1. goH«o$Q>ar, Amamo1⁄2¶ ‘§S>i, noQ>m ^wXaJS> 2. H$m. ‘|~a, ñH$mD$Q> Agmo{gEeZ , 3. H$m. ‘|~a, lr emhÿ dmMZmb¶, JmaJmoQ>r, 4. AmXe© ~mbdra, 5. MoAa‘Z, ¶wdH$ g§K noQ>m, ^wXaJS> 6. MoAa‘Z, h[aOZ ~mo[S>ªJ JmaJmoQ>r, 7. MoAa‘Z, hþOya ‘mZnÌ H$‘oQ>r. 8. ào{gS>|Q>, ^wXaJS> VmbwH$m a¶Vg^m, 9. ào{gS>|Q>, eoVH$ar ghH$mar I. {d. g§K ~«±M, JmaJmoQ>r, 10 ìhmB©g ào{gS>|Q>, Vm. n§. ^wXaJS>, 11 ào{gS>|Q>, Xo. ‘§. Vm. n§. ^wXaJS>, 12 ào{gS>|Q>, ‘amR>m ~mo{S>ªJ, JmaJmoQ>r, 13. S>m¶ao³Q>a, eoVH$ar g§. I. {d. g§K, H$moëhmnya 14. ‘|~a, B. n§. H$adra, 15. MoAa‘Z, ^wXaJS> gmogm¶Q>r JmaJmoQ>r 16. MoAa‘Z, npãbH$ hoëW H$‘oQ>r B. n§. H$adra B˶m{X H$m¶} H$ê$Z AmnU {MañWm¶r Pmbm Amhm§V. BV³¶m {d{dY H$m¶m©V nwT>marnUmZo ^mJ KoD$Z Vr H$m¶} {MH$mQ>rZo d A§V…H$aUmMo Vi‘irZo ""em§VnUmZo d H$gbmhr JmOmdmOm Z H$aVm§'' nyV©Vog ZoV Agbobr ì¶{º$ ¶m noQ>çm§V Amåhm§g n{hë¶mZoM bm^br Amho, Agm AmnUm~ÔbMm {ZX}e ‘moR>çm A{^‘mZmZo H$amdm, Ago Amåhmg dmQ>Vo.

¶oWo Añn¥í¶Vm{ZdmaUmMm Cƒm§H$ JmRy>Z h[aOZ ~mo{S>ªJMr ÜdOm H$adra Bbm»¶m§V AmnU ’$S>H$dyZ ‘moR>r n[afXhr ^adyZ AmUbr, ¶m~Ôb Amnbo {Ìdma Am^ma ‘mZUo ho Am‘Mo H$V©ì¶ Amho, Ago g‘OVmo.

{ejUào‘r XogmB©gmho~ - {H$˶oH$ {dÚm϶mªZm AmnU ñdV… {ejU XoD$Z nwT>o ˶m§Zm Am{W©H$ ‘XV Ho$ë¶m‘wio, ˶mn¡H$s H$mhr AmO A{YH$mar, nXdrYa, H$maImZXma Aem pñWVrg nmohmoMbo AmhoV, ¶mdê$Z {ejU XoʶmMo ~m~VrV Amnë¶m A§V…H$aUmMm {H$Vr AmoT>m Amho, ho {XgyZ ¶oVo. Aer ì¶{º$ Amåhm§g bm^ë¶m~Ôb Amåhm§g A˶§V g‘mYmZ dmQ>Vo.

H$m¶©Hw$eb XogmB©gmho~ - AmnU AmXe© eoVH$ar hmoD$Z ~è¶mM eoVH$ar bmoH$m§Zm Amnë¶m kmZmMr AmnU gà¶moJ ‘m{hVr {Xbr AgmoZ, WmoS>³¶m§V AmXe© eoVH$ar H$go hmoVm ¶oVo ho CÎm‘ àH$mao nQ>{dbo Amho. VgoM ¶m noQ>çm§V ‘o. g~Zrg ‘m‘boXmagmho~ ¶m§Zr ñWmnZ Ho$boë¶m ßboJ, H$m°bam {ZdmaH$ ‘§S>im§V àdoe H$ê$Z gmWrMo doir AmnU amoJ{ZdmaUmW© ‘mohr‘ gwé Ho$br d amoJmda à{V~§YH$ Cnm¶ ¶moOyZ OZVobm ¶m~ÔbMr ‘m{hVr XoD$Z ßboJ H$m°bè¶mgma»¶m gmWr Zm{hem Ho$ë¶m, Vo H$m¶© OZVogmoa AmhoM.

{චH$mH$mgmho~ - H$adraa Bbm»¶m§V JmaJmoQ>rMo h[aOZ ~mo{S>ªJ ho n{hboM AgyZ V| Va Amnbo ñ‘maH$M hmoD$Z ~gbo Amho d ¶mZ§Va Xþgao EH$ ‘moR>o ñ‘maH$ hmoʶmMo pñWVrV Amho. Vo åhUOo AmnU gd©ñdr Á¶mbm dmhÿZ KoVbo Amho Ago ¶oWrb ‘amR>m ~mo{S>ªJ ho hmo¶. Aer A‘m¡{bH$ H$m¶} H$ê$Z AmnU H$‘©dra nXdra nmÌ PmbmV. darb {Za{Zamù¶m joÌm§Vrb Amnbr H$m‘{Jar Xa~mamMo {ZXe©Zmg AmboZo AmnUmg àe§gmnÌ d W¡br An©U H$aU|V AmbobrM Amho.

Aem àH$maMr Amnbr AÚmdV OZgodm ܶmZr AmUyZ AmO Amåhmg A˶§V ào‘nyd©H$ ho ‘mZnÌ An©U H$aʶmMr gwg§{Y Á¶m OZ{Z¶§Ë¶m na‘oídamZo {Xbr, ˶mMo {Ìdma Am^ma ‘mZyZ ho ‘mZnÌ Amåhr AmnUmg An©U H$aUoMr nadmZJr KoVmo.

Amnbo ^wXaJS> noQ>çmVrb g‘ñV ZmJ[aH$.