๑

แผนการปฏรปประเทศ

ดานพลงงาน

(ฉบบปรบปรง เดอน [2 มนาคม ๒๕๖3])

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน

๒

สารบญ

หนา

สวนท ๑ บทสรปผบรหาร

สวนท ๒ ภาพรวมการปฏรปประเทศดานพลงงาน

๒.๑ บทน า

๒.๒ สถานการณและแนวโนม

๒.๒.๑ สถานการณและแนวโนมภายนอก

๒.๒.๒ สถานการณและแนวโนมภายใน

๒.๒.๓ ผลการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศทแลวเสรจ

๒.๒.๔ ปญหาอปสรรคและความทาทาย

๒.๓ ความสอดคลองกบยทธศาสตรชาตและแผนแมบท

๒.๔ เปาหมายหรอผลอนพงประสงค และผลสมฤทธทคาดวาจะเกดขน เมอด าเนนการแลวเสรจ

๒.๕ ตวชวด

๒.๖ วงเงนและแหลงเงน

สวนท ๓ เรองและประเดนปฏรป

เรองและประเดนปฏรปทส าคญ (Big Rock)

3.1 ประเดนการปฏรปท ๑ การปฏรปองคกรดานพลงงาน ๓.๑.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.๑.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.๑.๓ ตวชวด ๓.๑.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.2 ประเดนการปฏรปท ๒ การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต ๓.2.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.2.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.2.๓ ตวชวด ๓.2.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.2.๕ ขนตอนการด าเนนการ

๓

๓.2.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ 3.3 ประเดนการปฏรปท ๓ ปฏรปการสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน ๓.3.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.3.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.3.๓ ตวชวด ๓.3.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.3.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.3.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.4 ประเดนการปฏรปท ๔ โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา ๓.4.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.4.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.4.๓ ตวชวด ๓.4.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.4.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.4.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.5 ประเดนการปฏรปท ๕ สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนและปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟา ๓.5.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.5.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.5.๓ ตวชวด ๓.5.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.5.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.5.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.6 ประเดนการปฏรปท ๖ ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต ๓.6.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.6.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.6.๓ ตวชวด ๓.6.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.6.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.6.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.7 ประเดนการปฏรปท ๗ การพฒนาปโตรเคมระยะท ๔ ๓.7.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.7.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.7.๓ ตวชวด ๓.7.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.7.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.7.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.8 ประเดนการปฏรปท ๘ ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล ๓.8.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๔

๓.8.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.8.๓ ตวชวด ๓.8.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.8.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.8.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.9 ประเดนการปฏรปท ๙ แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา

๓.9.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ ๓.9.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.9.๓ ตวชวด ๓.9.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.9.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.9.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.10 ประเดนการปฏรปท ๑๐ การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร ๓.10.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.10.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.10.๓ ตวชวด ๓.10.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.10.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.10.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.11 ประเดนการปฏรปท ๑๑ ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ระยะ ๒๐ ป ๓.๑1.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.๑1.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.๑1.๓ ตวชวด ๓.๑1.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑1.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑1.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.12 ประเดนการปฏรปท ๑๒ การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม

๓.๑2.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ ๓.๑2.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.๑2.๓ ตวชวด ๓.๑2.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑2.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑2.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.13 ประเดนการปฏรปท ๑๓ การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC) ๓.๑3.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.๑3.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

๕

๓.๑3.๓ ตวชวด ๓.๑3.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑3.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑3.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.14 ประเดนการปฏรปท ๑๔ การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ ๓.๑4.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.๑4.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.๑4.๓ ตวชวด ๓.๑4.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑4.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑4.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.15 ประเดนการปฏรปท ๑๕ การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย ๓.๑5.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.๑5.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.๑5.๓ ตวชวด ๓.๑5.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑5.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑5.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

3.16 ประเดนการปฏรปท ๑๖ การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ๓.๑6.๑ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

๓.๑6.๒ กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ๓.๑6.๓ ตวชวด ๓.๑6.๔ วงเงนและแหลงเงน ๓.๑6.๕ ขนตอนการด าเนนการ ๓.๑6.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

ภาคผนวก

ก ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมาย

ข ผลการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศทแลวเสรจในชวงป ๒๕๖๑-๒๕๖๒

๖

สวนท ๑

บทสรปผบรหาร

๑. สาระส าคญ การปฏรปประเทศดานพลงงานด าเนนการภายใตพนฐานแนวคดและหลกการทส าคญตามรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไดแก หลกธรรมาภบาล หลกความสจรต และหลกสทธมนษยชน พรอมทงนอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชใหเกดผลในทางปฏบต ดวยการใช “ความร” และ “คณธรรม” เปนเครองมอน าทางในการตดสนใจและด าเนนกจกรรมตาง ๆ เพอใหผลลพธของการปฏรปดานพลงงาน สงผลใหการพฒนาดานพลงงานของประเทศสามารถด าเนนตอไปไดอยางมการบรณาการและมการตรวจสอบถวงดลซงกนและกน โดยมการทบทวนประเดนขอเสนอการปฏรปของยทธศาสตรชาต สภาปฏรปแหงชาต สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ และคณะอนกรรมการพจารณาบรณาการขอคดเหนและขอเสนอเพอสรางความสามคคปรองดอง รวมทงสถานการณแนวโนมภายนอกและภายในประเทศ เพอก าหนดกรอบการปฏรปทใชประโยชนจากโอกาส ก าหนดแนวทางเพอลดอปสรรค และเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศระยะยาวทครอบคลมใน ๓ มต ไดแก

การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ และการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจใหกบประเทศจาก การจดหาพลงงาน ประเทศไทยยงคงตองมการใชพลงงานเพมขน เพอสงเสรมการพฒนาทางเศรษฐกจ ยกระดบคณภาพชวตความเปนอยของประชาชนใหดขนท าใหเกดการใชพลงงานทเพมขน ซงในการใชพลงงานทเพมขนดงกลาวจะสงผลกระทบตอสงแวดลอม ดงนนจงตองใหความส าคญกบการใชพลงงานอยางมความรบผดชอบจากทกภาคสวนทงผผลตและผใช โดยมงเนนการใชพลงงานอยางประหยด มประสทธภาพเพมขน การเพมเชอเพลงทเปนมตรกบสงแวดลอม และการเพมประสทธภาพการใชพลงงานของเครองจกรอปกรณตาง ๆ เพอลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด หรอไมใหมสดสวนการปลอยเพมมากขนในอนาคต ซงเปนไปตามแนวทางเดยวกบทศทางการพฒนาท ย งยน (Sustainable Development Goals: SGDs) และเป าหมายของไทยตามความตกลงปาร ส (Conference of Parties: COP๒๑) นอกจากนในการจดท าแผนปฏรปดานพลงงาน ยงไดพจารณาถงการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจใหกบประเทศแบบทวคณ จากการพฒนาพลงงานตาง ๆ ทงปโตรเลยมและพลงงานทดแทน เพอสรางศกยภาพการแขงขนใหกบประเทศอยางยงยน

การเสรมสรางความมนคงทางพลงงานใหกบประเทศ โดยสงเสรมความตอเนองจากการส ารวจและผลตปโตรเลยมในประเทศไทย สงเสรมการจดหาพลงงานทดแทนทมศกยภาพส าหรบประเทศไทย การพฒนาเทคโนโลยรปแบบตาง ๆ ทจะจดหาพลงงานใหมประสทธภาพ มตนทนต าลง และสรางความมนคงในการจดหาพลงงาน รวมทงเตรยมความพรอมโครงสรางพนฐานดานพลงงาน โดยลงทนเพอพฒนาและยกระดบโครงสรางพนฐานของประเทศใหทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลย เพอรองรบการจดหาพลงงานในอนาคต

การบรหารจดการพลงงานอยางมประสทธภาพและบรณาการ และยกระดบธรรมาภบาลในธรกจพลงงาน เพอสรางความสมดลระหวางการใชและการผลต การเพมประสทธภาพในการก ากบดแลธรกจพลงงาน และใหมการใชศกยภาพดานพลงงานในประเทศอยางเตมท สรางการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย ลดขอขดแยงในสงคม สงเสรมการแขงขนอยางมธรรมาภบาล รวมทงการจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตทนาเชอถอ

๗

จากแนวคดและหลกการขางตน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานไดก าหนดประเดนการปฏรปรวม ๖ ดาน ๑๖ ประเดน ดงน

๑.๑ ดานการบรหารจดการพลงงานของประเทศ ประกอบดวย ๓ ประเดนปฏรป ดงน ประเดนปฏรปท ๑ ปฏรปองคกรดานพลงงาน ไดแก (๑) ปรบบทบาทและโครงสรางองคกรดาน

พลงงานเพอรองรบการปฏรป (๒) สรางกตกา (Code of Conduct) เพอก าหนดขอบเขตการปฏบตงานระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต (๓) สราง one-stop-service โรงดานกจการไฟฟาและกาซธรรมชาตใหเกดขนอยางเปนรปธรรม เพอปรบปรงบทบาทหนาทองคกรดานพลงงานของไทย ใหมกตกา (Code of Conduct) ในการปฏบตงานรวมกนระหวางหนวยนโยบาย-ก ากบ-ปฏบต ในการสรางความชดเจนและลดความซ าซอนในการด าเนนงาน และปรบกระบวนการอนมต โครงการภาครฐและเอกชนใหรวดเรวและมประสทธภาพมากขนอยางเทาเทยมกน อนจะชวยกระตนการลงทนดานพลงงานของประเทศ

ประเดนปฏรปท ๒ การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต เพอยกระดบการสอสารกบหนวยงาน สอสารมวลชน และประชาชน ใหเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดความไวเนอเชอใจในการด าเนนนโยบายภาครฐ พฒนาระบบฐานขอมลพลงงานประเทศ (Big Data) ใหมความสมบรณมการบรณาการเชอมโยงขอมลทกหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทมการจดเกบขอมลทเกยวของกบดานพลงงานภายใตระบบเดยวกน และน าขอมลดานพลงงานมาวเคราะหวจยเพอสอสารใหประชาชนเกดความเขาใจ และสามารถน าไปใชประโยชนทงดานการตดสนใจในการใชพลงงาน และการประกอบธรกจดานพลงงาน

ประเดนปฏรปท ๓ การสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน ไดแก (๑) ก าหนดกลไกใหภาคประชาชนมสวนรวมในการใหขอเสนอแนะตอรฐอยางเปนทางการ (๒) ก าหนดกลไกการจดตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม (๓) การจดสรรคาภาคหลวงสชมชน และ (๔) สงเสรมและสรางระบบธรรมาภบาลในการบรหารจดการทกองคกร เพอยกระดบหนวยงานภาครฐใหมธรรมาภบาลในการด าเนนการ มการพฒนากลไกการมสวนรวมในโครงการพฒนาทส าคญของรฐบาลเพอใหเกดการยอมรบของภาคประชาชน อาท การพฒนาโรงไฟฟา และสรางความตระหนกกบประชาชนเกยวกบความส าคญดานพลงงาน องคกรพฒนาเอกชนมธรรมาภบาล โปรงใส ตรวจสอบได ปรบแกกฎหมายในการก าหนดใหการรบฟงความคดเหนใหมงเนนคนในพนท ขณะทผประกอบการมการด าเนนธรกจอยางมธรรมาภบาล มความรบผดชอบตอสงคมและชมชน ตลอดจนมการสงเสรมวสาหกจเพอสงคมเพอสรางงานสรางรายไดกบประชาชนในพนท

๑.๒ ดานไฟฟา ประกอบดวย ๒ ประเดนปฏรป ดงน ประเดนปฏรปท ๔ ปฏรปโครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา (PDP) โดยก าหนดสดสวน

เชอเพลง และปฏรปการจดหาพลงงานทงระบบ ปรบปรงแนวทางการจดท า PDP ใหม ทค านงถงความสมดล รายภาค ปรบปรงอตราคาไฟฟาและมงเพมความมนคงระบบไฟฟาส าหรบจดทมความเสยงและม ความส าคญตอประเทศ เพอใหโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาและโครงสรางคาไฟฟามความเหมาะสมเปนธรรม ยกระดบความสามารถในการพงพาตนเองของประเทศในการผลตไฟฟา มการกระจายระบบผลตไฟฟาและการบรหารแหลงเชอเพลงตามศกยภาพทม และมก าลงผลตส ารองทเหมาะสมกบรปแบบกจการไฟฟาในอนาคตส าหรบโรงไฟฟาหลกและไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

ประเดนปฏรปท ๕ ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอ เพมการแขงขน โดยบรณาการหนวยงานกจการไฟฟาเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการไฟฟาและการลงทน

๘

ของประเทศ สงเสรมและจดท าระเบยบกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access (TPA) ของระบบสงและระบบจ าหนาย และสงเสรมกจการจ าหนายเพอเพมบทบาทภาคเอกชนและสงเสรมใหมการแขงขนมากขน อนจะสงผลใหเกดความชดเจนในการก าหนดนโยบายพลงงานไฟฟาและท าใหการบรณาการแผนยทธศาสตรพลงงานประเทศ (Strategy Energy Blueprint) มประสทธภาพมากขน ขณะทการตดสนใจดานการลงทนทงในสวนของระบบสงและระบบจ าหนายไฟฟามความสอดคลองและไมซ าซอนหรอมการใชทดนและโครงสรางพนฐานรวมกน เพอลดคาใชจายโดยรวมของการปฏบตงานของท ง ๓ การไฟฟา เชน สามารถใชโครงสรางพนฐานและอปกรณของระบบ สงและระบบจ าหนายบางอยางรวมกนได สงผลใหคาไฟฟาลดลง รวมถงการสนบสนนการเพมสดสวนการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนเปนไปตามเปาหมายโดยเนนการผลตไฟฟาเพอใชในพนทเปนหลกเพอลดความสญเสยจากการสงจายไฟฟา สนบสนนกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนทผลตและซอขายไฟฟากนเองภายในชมชนและครวเรอน ท าใหภาครฐไมตองจดหางบประมาณมาสนบสนนเปนพเศษ ไดแก FIT/Adder ท าใหสามารถบรหารจดการแหลงพลงงานทดแทนทมอยในชมชนทวประเทศใหเกดประโยชนสงสด อนจะชวยลดความเหลอมล าและยกระดบคณภาพชวต ท าใหชวตความเปนอยของเกษตรกร ประชาชน ชมชนทวไปดขน และลดมลคาการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ พรอมทงศกษาแนวทางการสงเสรมการแขงขนในกจการไฟฟาและกาซธรรมชาตเพมเต ม โดยค านงถงความมนคงทางพลงงานและการเตรยมความพรอมของโครงสรางพนฐานดานพลงงานใหสอดคลองกบระยะเวลาสภาพตลาดอยางเหมาะสม

๑.๓ ดานปโตรเลยมและปโตรเคม ประกอบดวย ๒ ประเดนปฏรป ดงน

ประเดนปฏรปท ๖ การพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต ไดแก (๑) การจดกาซธรรมชาตใหมความตอเนองและไมเกดการหยดชะงก (๒) การใชโครงสรางพนฐานพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด (๓) การสงเสรมใหเกดการแขงขนในการประกอบธรกจพลงงาน และ (๔) การสรางโอกาสใหประเทศไทยกลายเปน Regional LNG Trading Hub เนองจากจะชวยรกษาความมนคงทางดานพลงงาน สนบสนนการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยใหเกดประโยชนสงสด และมการกระจายตวเพอชวยใหประชาชนสามารถเขาถง และเพมประสทธภาพในการด าเนนธรกจของผประกอบการในตลาดกาซธรรมชาต

ประเดนปฏรปท ๗ การพฒนาปโตรเคม ระยะท ๔ ไดแก (๑) พฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑเพอสรางมลคาเพม (๒) การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก และ (๓) การก าหนดพนทใหมส าหรบพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในระยะยาว เพอสงเสรมการเตบโตทางเศรษฐกจใหกบประเทศพรอมยกระดบรายไดและความเปนอยของประชาชนสรางขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมปโตรเคมใหกบประเทศ และสรางความเขมแขงของอตสาหกรรมพนฐานเพอรองรบอตสาหกรรมเปาหมาย (New S-curve)

๑.๔ ดานพลงงานทดแทน ประกอบดวย ๔ ประเดนปฏรป ดงน

ประเดนปฏรปท ๘ ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวส าหรบโรงไฟฟาชวมวล เพอสรางความมนคงระบบไฟฟา สรางพชเศรษฐกจใหม และสนบสนนการเพมรายไดกบชมชน โดยบรณาการ ขอมลไมโตเรว ก าหนดพนทปลก และขยายผล สงเสรมการจดต งวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงทบรหารจดการโดยชมชน ก าหนดมาตรฐานและราคากลางของเชอเพลงชวมวลไมโตเรวและตลาดกลางซอขายเชอเพลงชวมวลไมโตเรวของประเทศ อนจะสงผลใหเกดการสงเสรมพลงงานทดแทนในระดบชมชนอยางกวางขวางและมประสทธภาพ

๙

ประเดนปฏรปท ๙ แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา เพอแกปญหาดานขยะและสนบสนนการเพมรายไดกบชมชน โดยประสานหนวยงานออกมาตรการสนบสนนรวบรวมขยะ และก าหนดใหมกฎหมายบงคบใชวธการแยกขยะ การขนสง การจดเกบ สรางแนวทางและรปแบบ (Model) ในการสงเสรมการผลตไฟฟาจากขยะอยางมประสทธภาพ โดยดงภาคเอกชนเขามามสวนรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน ชวยใหประเทศไทยมโรงไฟฟาขยะทเหมาะสมกบสภาพขยะมลฝอยของไทยเพอน าไปด าเนนการแบบบรณาการและขยายผลการจดการไปยงเทศบาลหรอ อบจ./อบต. ทมความพรอม และสามารถชวยแกไขปญหาการบรหารการจดการขยะไดทงในองคการปกครองสวนทองถนทมขนาดเลกและมปรมาณขยะไมมากจนถงองคการปกครองสวนทองถนทมขนาดใหญและมปรมาณขยะมาก

ประเดนปฏรปท ๑๐ การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร ปรบปรงกฎหมาย ก าหนดมาตรการสนบสนนการตดตง และระเบยบทเออใหเกดการตดตงโซลารรฟ ซงเปนพลงงานทดแทนไดสะดวก ไมเสยคาใชจายและเวลาทเกนความจ าเปน อนเปนการสรางความมนคงดานพลงงานใหกบประเทศ ลดการสญเสยไฟฟาในระบบสายสงและ สายจ าหนายโดยเนนผลตและใชในกจการตนเองเปนหลก เกดการวาจางแรงงานและอตสาหกรรมตอเนองตาง ๆ ในประเทศ

ประเดนปฏรปท ๑๑ ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ระยะ ๒๐ ป เพอสรางกรอบและโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสงทเหมาะสมกบประเทศ น าไปสการก าหนดนโยบายท เกยวของทงดานเกษตร การลงทนอตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพ โรงกลน และยานยนต โดยประมาณความตองการใชน ามนเชอเพลง (BAU) ทเหมาะสมเพอน าไปสการก าหนดโครงสรางพลงงานภาคขนสง ปรบปรงแผนอนรกษพลงงาน (EEP) แผนพฒนาพล ง ง านทดแทนและพล ง ง านทาง เล อก ( AEDP) และแผนบรหารจ ดการน ามน เช อ เพล ง ( Oil Plan) อนจะชวยใหหนวยงานทเกยวของสามารถน าไปใชในการก าหนดแนวทางการบรหารจดการเชอเพลงประเภทตาง ๆ ใหมปรมาณเพยงพอและมราคาทเหมาะสม

๑.๕ ดานการอนรกษและใชพลงงานอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย ๓ ประเดนปฏรป ดงน

ประเดนปฏรปท ๑๒ สงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม อาท การเพมประสทธภาพหมอน า เพมประสทธภาพระบบไอนาสาหรบโรงไฟฟาชวมวล ยกระดบประสทธภาพพลงงานหมอตม ออกขอบญญต Factory Energy Code และก าหนดมาตรการและแนวทางใหโรงงานขยายผลการปรบปรงเครองจกรและอปกรณ ตงเปาลดคาใชจายดานพลงงานไดไมนอยกวา ๒,๖๐๐ ลานบาท

ประเดนปฏรปท ๑๓ การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC) โดยอาคารทจะกอสรางหรอดดแปลงขนในประเทศไทย ทมขนาดรวมกนตงแต ๒,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป ตองมการใชพลงงานเปนไปตามมาตรฐานทกระทรวงพลงงานออกประกาศกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน หรอขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารด านพล ง งาน อน เป นการส ง เสร ม ให อาคารท ก อสร า ง ใหม ม การ ใชพล ง ง านอย า ง

๑๐

มประสทธภาพ ลดการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ สนบสนนใหเกดอตสาหกรรมการผลตอปกรณ ชนสวน เทคโนโลยการอนรกษพลงงานในประเทศ พรอมทงลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกและอนรกษสงแวดลอม

ประเดนปฏรปท ๑๔ การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ ปรบปรงกฎหมายและออกระเบยบวธปฏบตทเหมาะสม เพอสงเสรมกลไกบรษทจดการพลงงาน (Energy Service Company: ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ อนเปนการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานและเกดการประหยดงบประมาณของหนวยงานภาครฐ

๑.๖ ดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐานพลงงาน ประกอบดวย ๒ ประเดนปฏรป ดงน ประเดนปฏรปท ๑๕ การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย เพอใหประเทศไทยมทศทางและความ

ชดเจนนโยบายพฒนาอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา สรางความเชอมนการลงทน และสามารถวางแผนดานพลงงานเพอรองรบไดอยางมประสทธภาพ มการก าหนดทศทางการพฒนายานยนตไฟฟาทชดเจนและประกาศเปาหมายการพฒนาและการใชยานยนตไฟฟา ปรบปรงแผนดานพลงงานและการจดหาพลงงานเพอรองรบ จดท าแผนปฏบตการ และจดท าแนวทางสนบสนนการเปลยนผานอตสาหกรรมยานยนต

ประเดนปฏรปท ๑๖ การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน เพอใหประเทศไทย มทศทางการสงเสรมการลงทนและมการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชพฒนาโครงขายไฟฟาของประเทศอยางเปนรปธรรม มการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงานซงนบเปนหนงในเทคโนโลยเปลยนโลก (Disruptive technology) ทส าคญ และก าหนดแผนการน ามาใชในระบบสายสงในภาคพลงงาน จดท าแผนปฏบตการเพอสงเสรมอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน และปรบปรงการวางแผนดานพลงงานใหมการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ

๒. ความสอดคลองกบยทธศาสตรชาตและแผนแมบท (พ.ศ. 2561 – 2580) กรอบแนวคดและแผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน รวม ๖ ดาน ๑๖ ประเดน มความสอดคลองกบ

ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และแผนแมบท ในแตละประเดนปฏรปทส าคญ สรปไดดงน

๒.๑ ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน และแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต (๗) ประเดนโครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และดจทล โดยมงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงานใหมความมนคงในระดบทเหมาะสม มการกระจายชนดของเชอเพลงในการผลตไฟฟา สงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ รวมทงก ากบดแลกลไกตลาดพลงงานใหมการแขงขนอยางเสรและเปนธรรม เพอสนบสนน ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ มการปรบปรงโครงสรางพนฐานเพอรองรบการผลตและใชพลงงานทดแทนอยางเพยงพอ โดยค านงถงตนทนคาพลงงานทเหมาะสม เปดโอกาสใหผใชไฟฟาสามารถลงทนผลตไฟฟาใชไดเองเปนหลก และขายไฟฟาสวนเกนเขาสระบบได โดยไมกระทบราคารบซอและเงอนไขอน ๆ ในทางลบตอผใชไฟฟารายอน ๆ และตอระบบไฟฟาโดยรวม รวมทงปรบปรงการก ากบดแลใหสามารถควบคม และตรวจสอบการผลตและใชไฟฟาไดแบบเรยลไทม เพอน าขอมลมาใชในการบรหารจดการและการวางแผนระบบไฟฟาของประเทศ โดยมประเดนสอดคลองทส าคญ ไดแก ประเดนปฏรปประเทศดานพลงงานท (๔) โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา โดยก าหนดสดสวนเชอเพลง และปฏรปการจดหาพลงงานทงระบบ (๕) ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน (๖) ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต (๗) การพฒนาปโตรเคม

๑๑

ระยะท ๔ (๘) ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล (๙) แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา (๑๐) สงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร (๑๑) ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง (๑๒) การสงเสรมการอนรกษพลงงาน และการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม (๑๓) การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) (๑๔) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ (๑๕) การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย และ (๑๖) การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ซงผลสมฤทธจากการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานดงกลาว จะสงผลใหเกดการพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน และการวางรากฐานทแขงแกรงเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน เนองจากเปนการสงเสรมการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม มการ เตรยมความพรอมดานกฎหมาย/ระเบยบ และโครงสรางพนฐานเพอรองรบการผลตพลงงานใชเอง (Distributed Green Generation) ก าหนดมาตรฐานการลดใชพลงงานของอตสาหกรรมใหมของประเทศ พรอมทงมงจดหาพลงงานทงปโตรเลยมและไฟฟา ใหเพยงพอตอความตองการใชของประเทศ สงเสรมการลงทนมโครงสรางพนฐาน และระบบการบรหารจดการทเสรมสรางความมนคงดานพลงงาน มงเนนการปรบสมดลเพอใหกลไกตลาดผลกดนให เกดการแขงขนท มประสทธภาพ มความเปนธรรมตอผใชพลงงาน และผประกอบกจการพลงงาน พรอมทงสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมพลงงาน และอตสาหกรรมทเกยวของเพอสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

๒.๒ ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมและแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต (๑๘) ประเดน การเตบโตอยางยงยน โดยสงเสรมการบรโภคและการผลตทยงยน จากการสงเสรมการเปลยนแปลงเทคโนโลยการผลตใหเปนมตรตอสงแวดลอม สนบสนนแนวทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศในระยะยาวท ส อดคล อ งก บการ พฒนา ในม ต เ ศ รษฐก จ ส ง คม และส ง แ วดล อมอย า งย ง ย น และ มงเปาสการลงทนทเปนมตรตอสภาพภมอากาศในการพฒนาโครงสรางพนฐานของภาครฐและภาคเอกชน โดยมประเดนสอดคลองทส าคญ ไดแก ประเดนปฏรปประเทศดานพลงงานท (๔) โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา โดยก าหนดสดสวนเชอเพลง และปฏรปการจดหาพลงงานทงระบบ (๕) ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน (๖) ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต (๘) ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล (๙) แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา (๑๐) สงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร (๑๑) ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง (๑๒) การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม (๑๓) การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) (๑๔) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ (๑๕) การสง เสรมยานยนต ไฟฟาในประเทศไทย และ (๑๖) การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ซงผลสมฤทธจากการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานดงกลาว จะสงผลใหเกดการพฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจ ภายใตกรอบและแนวทางการปฏรปพลงงานทมงเนนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ การอนรกษพลงงาน การสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทน การสนบสนนยานยนตไฟฟา การสงเสรมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน และการพฒนาโครงขายระบบไฟฟา เพอใหเกดการน าเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหมมาใชในการบรหารจดการโครงสรางพนฐานดานพลงงานของประเทศ เพอใหการผลตและการใชพลงงานเปนไปยางมประสทธภาพสงสด อนเปนการสรางการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางยงยน

๒.๓ ยทธศาสตรการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ และแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต (๒๐) ประเดน การบรการประชาชนและประสทธภาพภาครฐ โดยปรบวธการท างานจาก “การท างานตามภารกจทกฎหมายก าหนด” เปน “การใหบรการทใหความส าคญกบผรบบรการ” ปรบปรงวธการท างาน

๑๒

เพอสนบสนนการพฒนาบรการภาครฐทมคณคาและไดมาตรฐานสากล เชอมโยงและบรณาการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐเขาดวยกนเสมอนเปนองคกรเดยวเพออ านวยความสะดวกในการใหบรการประชาชน ผประกอบการ และภาคธรกจ โดยภาครฐจดสรรรปแบบบรการใหมความสะดวกทางการคา การลงทน และการด าเนนธรกจ อาท การบรณาการขนตอนการออกใบอนญาตตาง ๆ ทมประสทธภาพสะดวกรวดเรวและสอดคลองกบมาตรฐานสากล โดยมประเดนสอดคลองทส าคญ ไดแก ประเดนปฏรปประเทศดานพลงงานท (๑) ปฏรปองคกรดานพลงงาน (๒) การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต และ (๓) ปฏรปการสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน และ (๕) ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน ซงผลสมฤทธจากการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานดงกลาว จะชวยยกระดบงานบรการประชาชนและอ านวยความสะดวกของภาครฐสความเปนเลศ การปรบปรงบทบาทภารกจและโครงสรางของหนวยงานภาครฐ เนองจากมงเนนการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการดานพลงงาน ทงดานการก าหนดนโยบาย การก ากบดแล และการประกอบกจการ สรางธรรมาภบาลในการด าเนนกจการของภาคพลงงานทงในสวนของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน สนบสนนการมสวนรวมกบภาคประชาชนทงในระดบชาตและระดบทองถนเพอสรางความเขาใจในการจดหาพลงงาน และรวมกนพฒนาพลงงานทดแทน ตลอดจนโครงสรางพนฐานตาง ๆ รวมถงการสรางกลไกเพอสอสารขอมลและสารสนเทศดานพลงงานทนาเชอถอสสาธารณะ

๓. เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธทคาดวาจะเกดขน

๓.๑ เปาหมาย

ระยะสน มงเนนการปรบปรงการบรหารจดการพลงงาน สรางแผนจดหาทไดรบการยอมรบ สงเสรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน และก าหนดทศทางการพฒนาและการลงทนเทคโนโลยใหมของประเทศ เพอใหบรรลเปาหมาย โดยปรบโครงสรางองคกร และสราง Code of Conduct ในหนวยงานพลงงานของประเทศ สรางศนยอนมตอนญาตเบดเสรจ One-Stop-Service โรงไฟฟาทแทจรง สรางศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต ใหรฐบาลปรบแผนการจดหาพลงงานใหมทงไฟฟา กาซธรรมชาต และน ามน ศกษาแนวทางปรบโครงสรางบรหารกจการไฟฟา และสงเสรมกจการไฟฟาเสรทใชพลงงานทดแทน ศกษาโอกาสพฒนาเปน Regional LNG Trading Hub และศกษาการรเรมการสรางฐานเศรษฐกจใหมของประเทศจากปโตรเคม

ระยะปานกลาง การบรหารจดการดานพลงงานมธรรมาภบาล มการลงทนโครงสรางพนฐานตามแผนการจดหาทปรบปรงใหม กระตนการลงทนดานพลงงาน และเพมขดความสามารถของประเทศไดอยางมนยส าคญ เพอใหบรรลเปาหมาย โดยมแนวทางการเสนอพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนเสนอเองเปนครงแรก มโรงไฟฟา สายสง ระบบทอ ตามแผนลงทนและจดหาโครงสรางพนฐาน เกดการเรมสรางฐานลงทนใหมจากปโตรเคม ระยะท ๔ อตสาหกรรมพลงงานทดแทน ยานยนตไฟฟา และระบบกกเกบพลงงาน มการขยายตวภายในประเทศตามเปาหมายของคณะกรรมการระดบประเทศ ลดการผกขาด สรางการแขงขนในทกกจการพลงงาน ประชาชนเขาถงการใชพลงงานในราคาทเปนธรรม ไดรบคณภาพและการบรการทดขน จดท ากฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการอนรกษและใชพลงงานอยางมประสทธภาพ อาท การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ บงคบใชกฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการอนรกษและใชพลงงานอยางมประสทธภาพ มการก าหนดทศทางลงทนและการพฒนายานยนตไฟฟา และระบบกกเกบพลงงานทไดรบการยอมรบจากผลงทน เพอใหเกดการสรางงาน สรางรายได และสรางคณภาพชวตทดขน

๓.๒ ผลทพงประสงค

๑๓

๓.๒.๑ กจการพลงงานมการแขงขนอยางเปนธรรมมากขน ภายใตกลไกตลาดทเหมาะสม

๓.๒.๒ พลงงานของประเทศมความมนคง ปรมาณเพยงพอ ประชาชนทกคนสามารถเขาถงได และไดรบการบรการทมคณภาพ ในระดบราคาทเปนธรรม

๓.๒.๓ หนวยงานภาครฐ เอกชน และประชาชนมการใชพลงงานอยางรบผดชอบ ประหยด คมคา และมประสทธภาพ ตลอดจนมการใชพลงงานสะอาดทเปนมตรกบสงแวดลอม

๓.๒.๔ มกลไกการมสวนรวมระหวางภาครฐ นกวชาการ และผมสวนไดสวนเสยระดบชมชนเพอพฒนาพลงงานทางเลอกทคมคาและเหมาะสมกบประเทศไทย เพอชวยลดความเหลอมล าและยกระดบคณภาพชวต

๓.๒.๕ มกลไกเพอยกระดบธรรมาภบาลในการบรหารจดการพลงงาน และเกดการเปดเผยขอมล ทเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาต และกจการพลงงานของรฐใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

๓.๒.๖ มขอมลและรายงานสารสนเทศเพอการวเคราะหและสอสารดานพลงงานเพยงพอทจะสนบสนนการวางแผนและเตรยมความพรอมระบบโครงสรางพนฐาน และเพอสนบสนนการเตบโตของพลงงานทางเลอก รวมทงเพอสรางความรความเขาใจทถกตองอยางตอเนองกบประชาชน

๓.๓ ผลสมฤทธทประเทศและประชาชนจะไดรบ

๓.๓.๑ ดานการบรหารจดการ

๑) การใหบรการประชาชนและการลงทนดานพลงงานของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ

๒) ประชาชนมความรความเขาใจและสามารถเขาถงขอมลพลงงานไดสะดวก รวดเรว และไดรบความเชอถอ

๓) มกลไกการมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและการมสวนรวมในการคดเลอกพนทเพอการพฒนาดานพลงงาน ท าใหเกดความไววางใจ

๔) มกรอบแนวทางธรรมาภบาลในการด าเนนงานทงรฐ NGOs และผประกอบการอยาง เทาเทยมกนเพอใหการด าเนนการโปรงใส ตรวจสอบได น าไปสการลดขอขดแยงในสงคม

๓.๓.๒ ดานไฟฟา

๑) การพฒนาโรงไฟฟาเปนไปตามแผน ประชาชนมพลงงานใชอยางเพยงพอและมนคง ในราคาทเหมาะสมเปนธรรม

๒) เพมการพงพาตนเองทางพลงงานจากการสงเสรมพลงงานทดแทนอยางเสร สรางงาน สรางอาชพ ลดภาระของภาครฐในการลงทนโครงสรางพนฐาน และลดการน าเขาเชอเพลงจากตางประเทศ

๓) การลงทนระบบสง ระบบจ าหนายไฟฟา เกดการบรณาการ ผใชไฟฟาไดประโยชนจากราคา และคณภาพบรการทดขน

๓.๓.๓ ดานปโตรเลยมและปโตรเคม

๑) สรางโอกาสในการเปนศนยกลางการซอขาย LNG ของภมภาค

๒) ประชาชนไดรบประโยชนจากการเพมการแขงขนในกจการกาซธรรมชาตในดานราคา รวมทงผปฏบตงานชาวไทยเกดกระบวนการเรยนรเทคโนโลยใหมๆ จากผประกอบการทเขามาแขงขนรายใหม

๑๔

๓) การสรางฐานเศรษฐกจใหมใหกบประเทศ โดยการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๔ อนเปนการกระตนเศรษฐกจจากการลงทนเพมอกอยางนอย ๓๐๐,๐๐๐ ลานบาท ชวยผลกดนใหไทยมโอกาสกาวสประเทศทพฒนาแลวทมรายไดตอหวเฉลยมากกวา ๑๕,๐๐๐ ดอลลารสหรฐฯ ตอคนตอป และสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในระยะยาว

๓.๓.๔ ดานพลงงานทดแทน

๑) สรางรายไดใหกบชมชนและสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการผลตพลงงาน ลดความขดแยง และเพมการยอมรบของชมชนในพนททมการสรางโรงไฟฟาชวมวล

๒) น าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา ชวยลดผลกระทบทมตอสขภาพประชาชนอนเกดจากมลพษขยะ

๓) สงเสรมการตดตงโซลารรฟเสร เพมการพงพาตนเอง และสรางอตสาหกรรมตอเนอง

๔) ปรบโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง สงเสรมการใชเชอเพลงชวภาพ ซง น าไปส การสรางรายไดใหกบเกษตรกร

๓.๓.๕ ดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

๑) ลดตนทนพลงงานในภาคอตสาหกรรมไดไมนอยกวา ๒,๖๐๐ ลานบาท ภายในป ๒๕๖๕

๒) ประหยดงบประมาณภาครฐเกอบ ๘,๐๐๐ ลานบาท เกดการจางงาน สรางผเชยวชาญ บคลากรดานการอนรกษพลงงานเปนจ านวนมาก

๓.๓.๖ ดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐานดานพลงงาน

๑) ประเทศมทศทางการลงทนยานยนตไฟฟาและระบบกกเกบพลงงาน น าไปสโอกาสสรางฐานการลงทนและการจางงาน

๒) การน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในการพฒนาระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ เพมประสทธภาพการใชพลงงาน และลดภาระของภาครฐในการลงทนดานโครงสรางพนฐานพลงงาน

**********************************

๑๕

สวนท ๒

ภาพรวมการปฏรปประเทศดานพลงงาน

๒.๑ บทน า

สภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมในปจจบนเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว จากปจจยส าคญ อาท การพฒนาของเทคโนโลยอยางรวดเรวในทกสาขา กระแส Climate Change ทสงผลใหทกภาคสวนตองมงไปสเศรษฐกจและสงคมสเขยว การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทมชนชนกลางและผสงอายเพมขน และการเตบโตของเมองทท าใหใชชวตแบบสงคมเมองมากขน ปจจยดงกลาวน าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภค ภาคธรกจตองเผชญกบการแขงขนมากขน ตองปรบตวทงในดานการผลตสนคา และการใหบรการ เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคทเปลยนแปลงไป ผลกระทบดงกลาวขยายวงกวางกระทบทกภาคเศรษฐกจและสงคม ภาคพลงงานทวโลกกไดรบผลกระทบจากปจจยดงกลาวเชนกน จงจ าเปนอยางยงทภาคพลงงานของไทยตองปรบตวในการด าเนนการใหทนตอการเปลยนแปลงทเกดขน

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน เหนวาการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวจะสงผลใหเกดปญหาและขอจ ากดดานความมนคงทางพลงงาน ซงควรพจารณาคลคลายปญหาโดยเรว และตองเตรยมความพรอมระบบพลงงานของประเทศ โดยเรมตงแตปฏรปวธการท าการจดท าแผนบรหารจดการพลงงานของประเทศ ปรบปรงวธการจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ (Power Development Plan: PDP) ทตองน าปจจยดานการพฒนาเทคโนโลย การสนบสนนพลงงานทดแทน การอนรกษพลงงาน และแนวทางการพฒนาโครงสรางกจการไฟฟาในอนาคต มารวมพจารณาตงแตการจดท าแผน เพอใหเกดการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานระบบไฟฟาของประเทศอยางเตมประสทธภาพ นอกจากนเหนควรน าปโตรเลยมและปโตรเคมมาใชในการสรางความมนคงทางพลงงาน และเพมขดความสามารถในการแขงขนใหกบประเทศไทยในระยะยาวดวย

ส าหรบในป ๒๕๖๒ สถานการณพลงงานของไทย1 มการใชพลงงานขนตน จ านวน ๒,๑๔๓ พนตนเทยบเทาน ามนดบตอวน ลดลงจากปกอน รอยละ ๐.๖ เนองจากการใชถานหน ลกไนต การใชไฟฟาพลงน าและไฟฟาน าเขาลดลง โดยเปนการผลต 952 พนตนเทยบเทาน ามนดบตอวน และการน าเขาสทธ ๑,๓๗๔ พนตนเทยบเทาน ามนดบตอวน มการใชพลงงานขนสดทาย จ านวน ๑,๕๑๒ พนตนเทยบเทาน ามนดบตอวน ลดลงจากปกอน รอยละ ๑.๕ จากการใชถานหน ลกไนต และการใชกาซธรรมชาตลดลง ในขณะทการใชน ามนส าเรจรปและการใชไฟฟาเพมขน ขณะทมลคาการใชพลงงาน ป 256๒ อยทระดบ 2,๑๖๒ พนลานบาท ลดลงจากปกอน รอยละ ๔.๔ ประกอบดวยมลคาการใชน ามนเรจรป ซงมสดสวนมากทสดคดเปนรอยละ 5๖ ของมลคาการใชพลงงานทงหมด อยทระดบ 1,๒๑๔ พนลานบาท รองลงมาเปนมลคาการใชไฟฟา (รอยละ 3๒ อยทระดบ 6๙๗ พนลานบาท) มลคาการใช กาซธรรมชาต (รอยละ 5 อยทระดบ 1๑๑ พนลานบาท) มลคาการใชลกไนต/ถานหน (รอยละ 2 อยทระดบ 3๔ พนลานบาท) และมลคาการใชพลงงานทดแทน อยทระดบ ๑๐๖ พนลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ ๕ ในดานการผลตไฟฟามใชเชอเพลงจากกาซธรรมชาตมากทสด รอยละ ๕๗ รองลงมาคอการใชถานหน/ลกไนต รอยละ 17 มการน าเขาไฟฟาจากตางประเทศรอยละ 12 จากพลงงานหมนเวยน รอยละ ๑๐ จากพลงน า รอยละ 3 และจากน ามน รอยละ 0.๕ เพอสรางความมนคงทางดานพลงงาน ประเทศไทยพยายามจะกระจายเชอเพลงในการผลตไฟฟา ไมพงพาเชอเพลงชนดใดชนดหนงมากเกนไป โดยมการเพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยนเพมขน ในดานดชนชวด

1 ส ำนกงำนนโยบำยและแผนพลงงำน กระทรวงพลงงำน

๑๖

ประสทธภาพการใชพลงงาน ไดแก อตราการเปลยนแปลงการใชพลงงานตออตราการเปลยนแปลง GDP โดยวดจากความยดหยนการใชพลงงาน (Energy Elasticity: EE) โดยในชวง ๑๐ ปทผานมา (ป 2551-256๑) อยทระดบ 0.86 ลดลงจากระดบ ๐.๙๒ จากป 2551-256๐ หมายถงการท าให GDP เปลยนแปลงเพมขน 1.00 หนวย ตองใชพลงงานเพมขน 0.๘๖ หนวย แสดงใหเหนวาประสทธภาพการใชพลงงานของไทยเรมมแนวโนมทดขนเนองจากไทยมการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานในสาขาตาง ๆ ใหดยงขน เชน สงเสรมใหมการใชอปกรณทตดฉลากเบอร 5 ปรบปรงเครองจกรและอปกรณในโรงงานอตสาหกรรม และด าเนนงานตามมาตรการประหยดพลงงานตาง ๆ ส าหรบดานการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตอการใชพลงงานขนตนมแนวโนมลดลงอยางชดเจนจากการปรบโครงสรางการใชพลงงานของประเทศทหนมาใชเชอเพลงอนทดแทนน ามนมากขน โดยในป 256๒ อยทระดบ 1.89 พนตน ตอ 1 ktoe (ป 2560 1.99 พนตน ตอ 1 ktoe) มแนวโนมลดลงซงเปนผลดกบสงแวดลอม เนองจากแสดงถงการปลอยกาซ CO2 จาก 1 หนวยการใชพลงงานขนตนทลดลง

ส าหรบแนวโนมการใชพลงงานป 2563 อาจพยากรณโดยอางองสมมตฐานดานเศรษฐกจ อตราแลกเปลยน ราคาน ามนดบ และนโยบายทเกยวของ มาเปนปจจยทสงผลตอการใชพลงงาน โดยคาดวาจะการขยายตวทางเศรษฐกจรอยละ ๑.๕ – ๒.๕ ชะลอตวลงจากป 2562 ตามขอจ ากดจากการระบาดของไวรสโควด-19 โดยเฉพาะผลกระทบทคาดวาจะเกดจากการทองเทยวทลดลง ปญหาภยแลง และความลาชาของงบประมาณ อยางไรกตาม ยงมปจจยสนบสนนการใชพลงงานเพมขนจาก (1) การปรบตวดขนอยางชา ๆ ของเศรษฐกจและการคาโลกตามการลดลงของแรงกดดนจากมาตรการกดกนการคาและความเสยงจาก การแยกตวของสหราชอาณาจกรแบบไรขอตกลง (2) การขยายตวในเกณฑทนาพอใจของ การใชจายภาคครวเรอน และการลงทนภาคเอกชนและภาครฐ (3) แรงขบเคลอนจากมาตรการภาครฐ และ (4) ฐานการขยายตวทต าในไตรมาสสดทายของป 2562 โดยอตราการแลกเปลยนในป 2563 คาดวาจะมคาใกลเคยงกบปกอน มคาอยในชวง 30.5 – 31.5 บาท ตอดอลลารสหรฐ สวนสถานการณราคาน ามนดบกอนเกดเหตการณความขดแยงระหวางสหรฐอเมรกากบอหราน คาดวาไมแตกตางจากราคาน ามนดบในปนมากนก เนองจากแนวโนมการชะลอตวของเศรษฐกจประเทศผบรโภค เชน สหรฐ จน และญปน

๒.๑.๑ บรบทตามขอก าหนดของรฐธรรมนญ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไดก าหนดเปาหมายของการปฏรป ไวในมาตรา ๒๕๗ ไดแก (๑) ประเทศชาตมความสงบเรยบรอย มความสามคคปรองดอง มการพฒนาอยางยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และมความสมดลระหวางการพฒนาดานวตถกบการพฒนาดานจตใจ (๒) สงคมมความสงบสข เปนธรรม และมโอกาสอนทดเทยมกนเพอขจดความเหลอมล า และ (๓) ประชาชนมความสข มคณภาพชวตทด และมสวนรวมในการพฒนาประเทศและการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข นอกจากน มาตรา ๒๕๘ ก าหนดประเดนการปฏรปใหด าเนนการปฏรปประเทศอยางนอยในดานตาง ๆ ใหเกดผล

นอกจากนการพฒนาดานพลงงานตองอยบนหลกของการเคารพและปกปองในสทธบคคลและชมชน โดยรฐมหนาทตองจดใหมโครงสรางหรอโครงขายพนฐานของกจการสาธารณปโภคขนพนฐานของรฐอนจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนหรอเพอความมนคงของรฐ โดยตองดแลมใหมการเรยกเกบคาบรการจนเปนภาระแกประชาชนเกนสมควร ใหประชาชนและชมชนในทองถนทเกยวของมสวนรวมด าเนนการและศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนหรอชมชน จดใหมการรบฟงความคดเหนของผมสวนไดเสยกอน โดยระมดระวงใหเกดผลกระทบตอประชาชน ชมชน สงแวดลอม และความหลาก หลายทางชวภาพนอยทสด มการเยยวยาความเดอดรอนหรอเสยหายใหแกประชาชนหรอชมชนทไดรบผลกระทบอยางเปนธรรมและโดยไมชกชา พรอมทงเปดเผยขอมลหรอขาวสารสาธารณะใหประชาชนเขาถงขอมลหรอขาวสารดงกลาวไดโดยสะดวก สงเสรมการ

๑๗

อนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคา รวมทงพฒนาและสนบสนนใหมการผลตและการใชพลงงานทางเลอกเพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงานอยางยงยนและเอออ านวยใหเกดการแขงขนเสรเปนธรรมในการด าเนนธรกจ2

รปท 1 ดลยภาพในการพฒนาระบบโครงสรางพลงงานอยางยงยน

กลาวโดยสรป ภายใตรฐธรรมนญฯ การปฏรปประเทศดานพลงงานควรด าเนนการโดยค านงถงหลกการทส าคญตามทระบไวในรฐธรรมนญ3 ไดแก หลกความสจรต หลกธรรมาภบาล และหลกสทธมนษยชน พรอมทงนอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชใหเกดผลในทางปฏบต ดวยการใช “ความร” และ “คณธรรม” เปนเครองมอน าทางในการตดสนใจและด าเนนกจกรรมตาง ๆ เพอใหผลลพธของการปฏรปดานพลงงาน สงผลใหการพฒนาดานพลงงานของประเทศสามารถด าเนนตอไปไดอยางมการบรณาการและมการตรวจสอบถวงดลซงกนและกน ระหวางดานนโยบาย ดานก ากบดแล และดานผประกอบการ ทายทสดกระบวนการปฏรปดานพลงงานของประเทศจะเปนอยางตอเนอง

๒.๑.๒ ขอกฎหมายทเกยวของ

การปฏรปประเทศดานพลงงานมขอกฎหมายทเกยวของทส าคญ ไดแก

๑) พระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๑๐ ไดก าหนดวาแผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกน โดยแผนแมบทใหมผลผกพนหนวยงานของรฐทเกยวของทจะตองปฏบตใหเปนไปตามนน ขณะทมาตรา ๑๕ ก าหนดใหคณะกรรมการยทธศาสตรชาตมหนาทและอ านาจ ก ากบดแลการปฏรปประเทศใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต

๒) พระราชบญญตแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศ พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๖ ระบใหมแผนการปฏรปประเทศเพอก าหนดกลไก วธการ ขนตอนการด าเนนการ ผลอนพงประสงคของการปฏรปประเทศในดานนน ๆ ตามระยะเวลาทก าหนด และเมอไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรและรายงานตอรฐสภาเพอทราบแลว ใหประกาศในราชกจจานเบกษาและใชบงคบตอไป

๓) พระราชบญญตประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๐ มวตถประสงคเพอปรบโครงสรางการบรหารกจการพลงงานโดยแยกงานนโยบาย งานก ากบดแล และการประกอบกจการพลงงานออกจากกน เพอใชก ากบ 2 หมวด 3 สทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย หมวด 5 หนาทของรฐ มาตรา 56 – 59 และหมวด 6 แนวนโยบายแหงรฐ มาตรา

72 และ 75 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 3 หนาท 2 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560

๑๘

ดแลกจการพลงงาน ซงครอบคลมกจการไฟฟาและกจการกาซธรรมชาต เพอใหเกดความโปรงใส เปนธรรม และใหมการบรหารกจการพลงงานเปนไปอยางมประสทธภาพ ท าใหงานแตละดานมการตรวจสอบและถวงดลอ านาจกน และน ามาซงประโยชนสงสดของประชาชนและประเทศชาตอยางแทจรง

๔) พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ และทแกไข มวตถประสงคเพอ (๑) ก ากบดแลสงเสรมและสนบสนนใหผทอยภายใตบงคบของกฎหมาย (อาคารควบคมและโรงงานควบคม) อนรกษพลงงานดวยการผลตและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด (๒) สงเสรมและสนบสนนใหเกดการผลตเครองจกร อปกรณทมประสทธภาพและวสดทใชในการอนรกษพลงงานขนภายในประเทศและมการใชอยางแพรหลาย (๓) สงเสรมและสนบสนนใหการอนรกษพลงงานเปนรปธรรมดวยการจดตง “กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน” เพอเปนกลไกในการใหการอดหนนชวยเหลอทางการเงนในการอนรกษพลงงาน

๕) พระราชบญญตปโตรเลยม (ฉบบท 7) พ.ศ. 2560 มวตถประสงคเพอสรางเสถยรภาพและความมนคงทางดานพลงงาน ก าหนดใหการใหสทธส ารวจและผลตปโตรเลยมมทางเลอกใหรฐสามารถพจารณาน าระบบสญญาแบงปนผลผลต หรอระบบสญญาจางบรการมาใชในการบรหารจดการทรพยากรปโตรเลยม ก าหนดบทบญญตบางประการเกยวกบประโยชนหรอสทธของผรบสมปทาน และคาภาคหลวงใหมความเหมาะสม

๖) พระราชบญญตภาษเงนไดปโตรเลยม (ฉบบท ๗) พ.ศ. ๒๕๖๐ มวตถประสงคเพอเพมระบบสญญาแบงปนผลผลตเปนอกระบบหนงในการแสวงหาประโยชนในการส ารวจและผลตปโตรเลยมนอกเหนอจากระบบการใหสมปทาน ก าหนดอตราและหลกเกณฑในการค านวณภาษเงนไดปโตรเลยมใหสอดคลองกบลกษณะการด าเนนการของระบบสญญาแบงปนผลผลต และเพอเปนการเพมประสทธภาพในการจดเกบภาษเงนไดปโตรเลยม ก าหนดหลกเกณฑในการค านวณก าไรสทธและก าหนดใหมการยนแผนการผลตปโตรเลยม รายงานผลการประกอบกจการปโตรเลยม แผนงานและงบประมาณประจ าป และงบบญชคาใชจายและงบการเงนประจ าป ส าหรบระบบสมปทาน สญญาแบงปนผลผลตกบองคกรรวมไทย-มาเลเซย และสญญาแบงปนผลผลต

๗) พระราชก าหนดแกไขและปองกนภาวการณขาดแคลนน ามนเชอเพลง พ.ศ. ๒๕๑๖ มวตถประสงคเพอประโยชนในการแกไขและปองกนการขาดแคลนน ามนเชอเพลง โดยนายกรฐมนตรมอ านาจออกค าสงเพอก าหนดมาตรการตาง ๆ เพอรกษาเสถยรภาพดานพลงงานของประเทศ

๒.๑.๓ กระบวนการจดท าแผนปฏรปประเทศดานพลงงานและการปรบปรงแผนปฏรปฯ ครงท ๑

(ราง) แผนปฏรปประเทศดานพลงงานมกระบวนการจดท ารวมระยะเวลาประมาณ ๙๐ วน นบตงแตคณะกรรมการยทธศาสตรชาตเหนชอบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการจดท า (ราง) แผนการปฏรปประเทศ ขนตอนการจดท า (ราง) แผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน มรายละเอยดสรปไดดงน

๑๙

รปท 2 กระบวนการจดท าแผนปฏรปประเทศดานพลงงาน

๑) ก าหนด (ราง) เปาหมายและผลลพธทพงประสงคในเบองตน ๒) ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ อาท เอกสารทเกยวของกบการปฏรปประเทศดานพลงงานของ

สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) และผลการด าเนนการทเกยวของกบการปฏรปประเทศทผานมา

๓) รบฟงความคดเหนจากผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ ผประกอบการ และหนวยงานทเกยวของ ๔) ทบทวนบรบท สถานการณและแนวโนมการด าเนนการจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และผม

สวนเกยวของกบการปฏรปประเทศ เพอประกอบการพจารณาก าหนดประเดนการปฏรปและล าดบความส าคญของประเดนการปฏรป

๕) ก าหนดประเดนการปฏรปทส าคญ และจดล าดบความส าคญประเดนการปฏรปดงกลาว ๖) รบฟงความคดเหนของประชาชนและหนวยงานรฐทเกยวของเพอน าขอมลมาประกอบการ

พจารณาจดท ารางแผนการปฏรปประเทศในสวนทเกยวของ มก าหนดจดการรบฟงความคดเหน รวม ๔ ครง ภายในเดอนพฤศจกายน – ธนวาคม ๒๕๖๐ โดยคดเลอกจงหวดทเปนศนยกลางและผเขารวมประชมมความสะดวกในการเดนทาง และไดก าหนดประเดนน าเสนอภาพรวม กรอบแนวคด และประเดนขอเสนอการปฏรปดานพลงงาน สรปไดดงน

ครงท ๑ ภาคกลาง จงหวดกรงเทพมหานคร วนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐ ประเดนปฏรปดานการบรหารจดการพลงงาน และดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

ครงท ๒ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดนครราชสมา วนท ๘ ธนวาคม ๒๕๖๐ ประเดนปฏรปดานไฟฟาและดานพลงงานทดแทนเพอการสงเสรมการแขงขน และสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

ครงท ๓ ภาคเหนอ จงหวดนครสวรรค วนท ๑๓ ธนวาคม ๒๕๖๐ ประเดนปฏรปดานเทคโนโลยและนวตกรรมดานพลงงาน และโครงสรางพนฐาน

ครงท ๔ ภาคตะวนออก จงหวดระยอง วนท ๒๓ ธนวาคม ๒๕๖๐ ประเดนปฏรปดานปโตรเลยมและปโตรเคม

๒๐

๗) จดท า (ราง) แผนปฏรปประเทศดานพลงงานเพอเสนอตอทประชมรวมคณะกรรมการปฏรปประเทศภายในเดอนธนวาคม ๒๕๖๐ กอนน าสงใหคณะกรรมการยทธศาสตรชาตพจารณาประมาณเดอนกมภาพนธ – มนาคม ๒๕๖๑ และน าเสนอตอคณะรฐมนตรและรฐสภาเพอพจารณาตามขนตอนตอไป

ทงน คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๓ ธนวาคม ๒๕๖๒ เหนชอบการปรบปรงแผนการปฏรปประเทศใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต และมตคณะรฐมนตรทเกยวของ และมอบหมายคณะกรรมการปฏรปประเทศดานตาง ๆ ด าเนนการตามขนตอนและกรอบระยะเวลาของกฎหมาย ซงในการรบฟงความคดเหนของภาคสวนตาง ๆ ใหด าเนนการรวมกน เพอประสทธภาพในการด าเนนการ การประหยดเวลาและงบประมาณตอไป

รปท ๓ กระบวนการปรบปรงแผนปฏรปประเทศดานพลงงาน

ในการน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานไดด าเนนการปรบปรงแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานแลวเสรจในเดอนกมภาพนธ โดยน าขอคดเหนและขอเสนอแนะของหนวยงานภาครฐและเอกชน รวมทงผลทไดรบจากการสมมนารบฟงความคดเหนของประชาชนและหนวยงานของรฐทเกยวของ รวมท งสน ๔ ครง ประกอบดวย (๑) วนท ๒๐ มกราคม ๒๕๖๓ ณ จงหวดขอนแกน (๒) วนท ๒๗ มกราคม ๒๕๖๓ ณ จงหวดเชยงใหม (๓) วนท ๓๑ มกราคม ๒๕๖๓ ณ จงหวดสงขลา และ (๔) วนท ๔ กมภาพนธ ๒๕๖๓ ณ กรงเทพมหานคร มาประกอบการพจารณาเพอใหการปฏรปประเทศดานพลงงานมความครบถวนสมบรณยงขน

๒.๑.๔ ผลการศกษาและขอเสนอแนะทเกยวของกบการปฏรป

การทบทวนผลการศกษาและขอเสนอแนะจากหนวยงานทเกยวของกบการปฏรปประเทศ อาท สภาปฏรปแหงชาต และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ทส าคญ ประกอบดวย

๑) รายงานทผานความเหนชอบจากสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ จ านวน ๑๑ เรอง ไดแก (๑) บทบาท หนาท และการใชประโยชนกองทนน ามนเชอเพลงและรางพระราชบญญตกองทนน ามนเชอเพลง พ.ศ. .... (๒) การอนรกษพลงงานโดยใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC) (๓) การสงเสรมการอนรกษพลงงานโดยใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (Energy Service Company : ESCO) ส าหรบ

๒๑

หนวยงานภาครฐ (๔) รางพระราชบญญตสงเสรมพลงงานทดแทน พ.ศ. ... (๕) การพฒนาศนยขอมลพลงงานแหงชาต (National Energy Information Center : NEIC) (๖) แนวทางปรบปรงโครงสรางราคาเชอเพลงชวภาพ: เอทานอลและไบโอดเซล (๗) การปฏรปการด าเนนงานของกองทนพฒนาไฟฟา (๘) การสงเสรมการผลตไฟฟาจากชวมวลไมโตเรว เพอสรางเศรษฐกจฐานรากใหกบเกษตรกรสรางปาและเสรมความมนคงดานพลงงาน (๙) แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา (๑๐) การสงเสรมกจการไฟฟาเสรทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและระดบครวเรอน และ (๑๑) การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม (Social Enterprise) ในการยกระดบคณภาพชวตของชมชนโดยอตสาหกรรมและกจการพลงงาน

๒) รายงานทผานความเหนชอบจากคณะกรรมาธการวสามญกจการสภาขบเคลอน การปฏรปประเทศ จ านวน ๖ เรอง ไดแก (๑) การมสวนรวมของทกภาคสวนในการก าหนดนโยบายและการก ากบกจการพลงงาน (๒) ขอเสนอแนะการปฏรปและผลการรบฟงความคดเหนเรองการผกขาดธรกจดานพลงงาน (๓) ผลการศกษาการส ารองน ามนเชอเพลงในภาครฐ (๔) ขอเสนอแนะขอพจารณาการก าหนดสดสวนพลงงานทดแทนแตละประเภทเพอการผลตไฟฟาทมนคงและตนทนทเหมาะสม (๕) การจดท าแผนการสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาโดยรฐ และ (๖) ขอเสนอเชงนโยบายและยทธศาสตรพลงงานชาต

๓) กรอบแนวคดในการปฏรปประเทศดานพลงงานจากสวนราชการและเอกสารความเหนรวมเพอสรางความสามคคปรองดอง จดท าโดยคณะอนกรรมการพจารณาบรณาการขอคดเหนและขอเสนอแนะเพอสรางความสามคคปรองดอง ณ วนท ๑๙ มถนายน ๒๕๖๐ แบงเปน ๖ ประเดน ทส าคญ ไดแก (๑) การจดหาพลงงานใหเพยงพอตอความตองการ (๒) การสรางเสรมความมนคงและสรางมลคาเพมดานพลงงานของประเทศ (๓) การก ากบดแลกจการพลงงานและราคาพลงงาน (๔) การพฒนาพลงงานทดแทน (๕) การอนรกษพลงงาน และ (๖) ประเดนอน ๆ ไดแก ทศทางพลงงานไทยประชาชนขาดความมนใจและความโปรงใสในขอมล แนวทางในการสงเสรมการใชพลงงานของประเทศทขาดความชดเจนและเปลยนแปลงตามนโยบายของรฐบาล

๒.๒ สถานการณและแนวโนม ๒.๒.๑ สถานการณและแนวโนมภายนอก

๑) ผลกระทบดานพลงงานจากการเปลยนแปลงเทคโนโลยและนวตกรรม การพฒนาเทคโนโลยดานดจทล ปญญาประดษฐ และพลงงาน อาท ระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) เทคโนโลยพลงงานแสงอาทตย ระบบการกกเกบพลงงานทมประสทธภาพสง และยานยนตไฟฟา ท าใหเกดการเปลยนแปลงทรนแรงของตลาด รปแบบธรกจ และพฤตกรรมของผบรโภค ซงเปนทงโอกาสและความทาทาย กระแสการเตบโตของจ านวนผใชยานยนตไฟฟาในประเทศตาง ๆ รวมทงการขยายตวของเศรษฐกจฐานดจทล ซงมความจ าเปนทตองใชไฟฟาทมปรมาณและความเสถยรเพมมากขน ท าใหหลายประเทศมโครงการปรบปรงโครงขายระบบสง ระบบจ าหนาย และศนยควบคมโครงขายไฟฟา ใหเปนระบบ Smart Grid หรอ Digital Grid เพอน าเทคโนโลยมาชวยพยากรณ ควบคมสงการการผลต และการใชไฟแบบ Real Time อยางแมนย า และเพอรวบรวมขอมลและน าไปวเคราะห ขณะทมการน าเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานมาใชกบระบบโครงขายไฟฟา เพอใหเกดความยดหยนเพยงพอในการรองรบความตองการใชไฟฟาทมความผนผวน และพรอมรบมอแนวโนมสถานะผใชเปลยนเปนผผลต (Prosumer) ของกจการไฟฟาได

๒) แนวโนมของแหลงพลงงานในอนาคต คาดวาป ค.ศ. ๒๐๑๐ - ๒๐๔๐ พลงงานจากปโตรเลยม (Hydrocarbon) ยงคงเปนแหลงพลงงานหลกของโลก โดยน ามนดบยงเปนเชอเพลงทมบทบาทส าคญ แตอาจมอตราการขยายตวนอยกวาการขยายตวของกาซธรรมชาต เนองจากประเทศตาง ๆ ใหความส าคญกบการลดการปลดปลอย

๒๒

คารบอน (Carbon Emission) กาซธรรมชาตจงเปนตวเลอกทส าคญเนองจากเปนพลงงานจากปโตรเลยมทมการปลดปลอยคารบอนนอยทสด นอกจากนการพฒนาเทคโนโลยการส ารวจและผลต Shale Gas ยงเปนปจจยส าคญทท าใหสดสวนการใชกาซธรรมชาตในอนาคตเพมขน เนองจากมปรมาณมากและราคาไมแพง ขณะทเทคโนโลยการขนสงกาซธรรมชาตทดขน ท าใหขอจ ากดดานการขนสงนอยลง ในดานพลงงานทางเลอกคาดวาจะขยายตวอยางตอเนอง โดยเฉพาะพลงงานจากแสงอาทตย ลม เชอเพลงชวภาพ พลงงานน า และความรอนใตพภพ เนองจากทผานมาราคาน ามนอยในระดบสง จงเปนแรงผลกดนใหมการพฒนาเทคโนโลยพลงงานทางเลอกมากขนอยางตอเนอง เพอความมนคงทางพลงงานในประเทศ และลดการพงพาพลงงานจากปโตรเลยม

๓) ความตองการและทศทางของตลาดพลงงานในอนาคต ความตองการพลงงานในอนาคตเกดจาก ๒ ปจจยทส าคญ ไดแก จ านวนประชากร และการเตบโตทางเศรษฐกจ โดยจ านวนประชากรทเพมขนจะสงผลใหมการบรโภคพลงงานมากขน นอกจากนการทเศรษฐกจขยายตวยอมท าใหประชากรมรายไดเพม จงเปนแรงกระตนใหเกดการจดหาสงอ านวยความสะดวกทใชพลงงานเพมขน รวมทงการขบเคลอนกจกรรมทางเศรษฐกจตาง ๆ เพอใหเศรษฐกจขยายตว มผลท าใหการใชพลงงานในการผลต และการใหบรการมแนวโนมเพมขน ตวอยางเชน ประเทศจนและอนเดยทมการขยายตวทางเศรษฐกจสง และมประชากรรวมกนมากกวา ๒,๓๐๐ ลานคน การเพมขนของจ านวนประชากร และการปรบปรงมาตรฐานการครองชพ (Standard of Living) ของทงสองประเทศท าใหมการใชไฟฟาเพอตอบสนองความตองการตาง ๆ ในชวตประจ าวนมากขน ท าใหภาคไฟฟาเปนสวนส าคญของการใชพลงงานของโลกมากยงขนในอนาคต ส าหรบกลมประเทศอาเซยนทมประชากรมากกวา ๖๔๐.๕๐ ลานคน อปสงคตอพลงงานพนฐาน คาดวาจะเตบโตเฉลยรอยละ ๔.๔ ตอปจนถงป ๒๕๗๓ หากเศรษฐกจโดยรวมเตบโตรอยละ ๕.๒ ตอป

จากแนวโนมความตองการใชพลงงานของโลกทขยายตว จงเปนปจจยส าคญทท าใหตลาดพลงงานของโลกขยายตวตามไปดวย โดยผประกอบการดานพลงงานมองเหนถงโอกาสในการขยายตลาดพลงงานของตนไปยงทกภมภาคทวโลก ซงอาจมหรอไมมแหลงพลงงานในประเทศของตนเองกได โดยอาศยความรวมมอในระดบภมภาค อาท ประเทศเมยนมา และประเทศอนโดนเซย ทมความอดมสมบรณในทรพยากรพลงงาน แตไมสามารถเขาถงพลงงานไดอยางทวถง จงมการจดท าแผนรองรบของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน อาท โครงการเชอมโยงทอน ามนและทอกาซ โครงการเชอมโยงระบบสายสงไฟฟา ขอตกลงเพอความมนคงทางปโตรเลยมของอาเซยน การรวมมอพฒนาพลงงานทสามารถน ากลบมาใชใหมและพลงงานทางเลอก และการเปดเสรทางการคา อนจะสงผลใหในอนาคตมการคาขายพลงงานระหวางภมภาคมากขน

๒๓

ทมา: Renewable and Sustainable Energy Reviews, Volume ๔๘, August ๒๐๑๕, Pages ๓๙๙-๔๑๒

รปท 3 สถานภาพดานพลงงานในกลมประเทศอาเซยน

๔) พนธกรณระหวางประเทศกบผลกระทบดานพลงงาน จากกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาด วยการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change : UNFCCC) สมยท ๒๑ (Conference of Parties: COP ๒๑) ซงเปนกฎกตกาใชบงคบกบทกรฐภาค ซงรวมถงประเทศไทย ส าหรบการด าเนนงานจากป ค.ศ. ๒๐๒๐ เปนตนไป โดยมเปาหมายหลกเพอควบคมการเพมขนของอณหภมโลกโดยเฉลยใหนอยกวา ๒ องศาเซลเซยส (“Well Below ๒ °C”) เหนอระดบกอนการปฏวตอตสาหกรรม และมงมนความพยายามในการจ ากดการเพมขนของอณหภมโลกโดยเฉลยใหอยท ๑.๕ องศาเซลเซยส สงผลใหประเทศไทยจ าเปนตองเรงขบเคลอนมาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในทกภาคสวนอยางจรงจงและเครงครดมากขน รวมทงการพฒนาโครงสรางพนฐานทกดานของไทย โดยเฉพาะดานขนสงทจะตองมงพฒนาระบบขนสงมวลชนทางราง เพอลดการใชเชอเพลงฟอสซลจากรถยนตสวนบคคล การสงเสรมและพฒนารถยนตไฟฟา ตลอดจนการผลตพลงงานจากเชอเพลงสะอาด เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม เปนตน นอกจากน ประเทศไทยยงตองปฏบตตามเปาหมายการพฒนาทยงยนป ๒๕๗๓ (Sustainable Development Goals: SDGs) ขององคการสหประชาชาต (United Nations: UN) ขอท ๗ ทก าหนดเปาหมายใหประชาชนมพลงงานสะอาดททกคนเขาถงได เชอถอได ยงยนทนสมย ภายในป ๒๕๗๓ ดงนน การวางแผนและพฒนาดานพลงงานของประเทศไทยจ าเปนอยางยงทจะตองค านงถงพนธกรณระหวางประเทศดงกลาวดวย

๕) ความขดแยงระหวางประเทศ นอกจากปญหาโจรสลดและสถานการณความไมสงบ ในประเทศทมแหลงพลงงานแลว ความขดแยงระหวางประเทศและการเปลยนแปลงของภมรฐศาสตรของมหาอ านาจทางเศรษฐกจและพลงงาน อาท ความขดแยงบรเวณชองแคบฮอรมซซงเปนเสนทางสญจรของเรอบรรทกน ามนรอยละ ๔๐ ของโลก อาจสงผลกระทบตอการจดหาพลงงานและราคาพลงงานในตลาดโลกและตอประเทศไทย ท าใหประเทศไทยจ าเปนจะตองตดตามผลกระทบในเชงอปสงค อปทาน และความเคลอนไหวดานราคา รวมทงเสรมความมนคงทางพลงงานโดยก าหนดนโยบายใหมการกระจายความเสยงของแหลงในการจดหาและมการส ารองพลงงานอยางเหมาะสม

๒๔

๒.๒.๒ สถานการณและแนวโนมภายใน ๑) ประชาชนขาดความเชอมนในการด าเนนการของภาครฐ เหนไดจากการตอตานโครงการและแผนงานของภาครฐ อาท การลงทนพฒนาโรงไฟฟาถานหน ชวมวล ขยะ และการจดหาแหลงปโตรเลยม ซงสวนหนงของปญหาเกดจากการพฒนาภาคอตสาหกรรมในอดตทเปนไปอยางรวดเรว ขาดการก ากบดแลและการบรหารจดการดานสงแวดลอมและอาชวอนามยทมประสทธภาพ ท าใหประชาชนเกดความไมไววางใจในการด าเนนโครงการตาง ๆ ของภาครฐ ขณะทประชาชนบางกลมและบางพนทขาดความรความเขาใจดานพลงงานทถกตอง และการเผยแพรขอมลของภาครฐในชวงทผานมายงมขอจ ากดในการด าเนนการ ดงนน ประชาชนหลายกลมจงตองการใหภาครฐประชาสมพนธและชแจงรายละเอยดของโครงการตาง ๆ อยางตรงไปตรงมา เปดโอกาสใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมในกระบวนการตดสนใจเพอด าเนนโครงการของภาครฐ ตงแตกระบวนการคดรเรมวางแผน

๒) แนวโนมปรมาณการใชพลงงานของไทยเพมขน และผใชพลงงานปรบพฤตกรรมเปนผผลตพลงงานใชเอง (Prosumer) จากการขยายตวทางเศรษฐกจและประชากร รวมทงการพฒนาเทคโนโลยทใชพลงงานมากขน การเปลยนผานสยคดจทล การขบเคลอนนโยบาย “Thailand ๔.๐” และแนวโนมการเตบโตของยานยนตไฟฟา ท าใหคาดวาความตองการใชไฟฟาจะเพมขน และอาจกระทบตอชวงเวลาทเกดความตองการไฟฟาสงสด (Peak Load) อาท หากผขบขยานยนตไฟฟาท าการชารจประจในชวงกลางคนจ านวนมาก อาจท าใหประเทศไทยตองจดหาไฟฟาและมการส ารองไฟฟามากขน นอกจากนพฤตกรรมผใชไฟฟาในปจจบนมการเปลยนแปลงไปอยางชดเจน เนองมาจากการเปลยนแปลงเทคโนโลย ท าใหผใชไฟฟาเกดความตนตวเรมหนมาสนใจซออปกรณเพอผลตสนคาหรอบรการใชเอง สงผลใหเกดการหลอมรวมระหวางผผลตและผใช หรอทเรยกวา "Prosumer" จากเหตผลดงกลาว จงมความจ าเปนทภาครฐและหนวยงานทเกยวของจะตองรวมกนก าหนดเงอนไขและรปแบบการพฒนาพลงงานเพอรองรบกบแนวโนมของ Prosumer ทจะเพมขนในอนาคต

๓) การบรณาการเพอขบเคลอนการพฒนาดานพลงงาน มอปสรรคในการด าเนนงานเนองจากนโยบายของภาครฐมความไมแนนอนและขาดความตอเนอง โดยเฉพาะเมอมการเปลยนแปลงรฐบาล ขณะทการบรหารจดการพลงงานมความเกยวของกบหลายหนวยงาน อาท หนวยงานภายใตกระทรวงพลงงาน คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงอตสาหกรรม และรฐวสาหกจ โดยแตละหนวยงานตางอยภายใตกฎหมายและระเบยบทเกยวของหลายฉบบ ซงการไมบรณาการการท างานของหนวยงานตาง ๆ สงผลกระทบท าใหเกดความลาชาในการพฒนาดานพลงงานของประเทศ เชน การอนมต/อนญาตการด าเนนงานดานพลงงานทดแทนทตองผานขนตอนของหลายหนวยงาน และไมสามารถใหบรการไดในรปแบบเบดเสรจ (One Stop Service) จงสงผลตอผประกอบการ รวมทงกระทบตอเปาหมายการเพมประสทธภาพการใชพลงงาน และการวางแผนเพอจดหาพลงงานรองรบความตองการใชพลงงานของประเทศดวย

๔) การใชโครงสรางพนฐานดานพลงงานไมมประสทธภาพเทาทควร รวมทงกฎหมายและระเบยบทเกยวของไมเออตอการสงเสรมการแขงขน โครงสรางพนฐาน อาท โรงไฟฟา ระบบสงพลงงานไฟฟา ระบบจ าหนายพลงงานไฟฟา รวมทงโครงสรางพนฐานอน ๆ ยงไมไดรบการปรบปรงหรอลงทนอยางเพยงพอ เพอรองรบเทคโนโลยหรอรปแบบการใชพลงงานท เปลยนแปลงไป มขอจ ากดทท าใหไมสามารถใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานทมอยไดตามศกยภาพ สงผลตอประสทธภาพในระบบพลงงานของประเทศ ประกอบกบในปจจบนเกดปจจยผลกดนทมงใหมการแขงขนในกจการพลงงาน ทงในสวนของทางเลอกในการผลตพลงงานทหลากหลายขน โดยมตนทนต าลง รวมถงการพฒนาของตลาดทมความพรอมตอการเปดใหมการแขงขน อยางไรกตาม สภาพแวดลอม กฎหมาย และระเบยบปจจบนยงไมเออตอการพฒนากจการพลงงานใหเปนไปตามกลไกการแขงขนของตลาดเสร

๒๕

๒.๒.๓ ผลการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศทแลวเสรจ

๑) ดานบรหารจดการ

• ปฏรปองคกร มจดตงกองบรหารสญญาและสมปทานปโตรเลยม (Production Sharing Contract: PSC) ภายใตกรมเชอเพลงธรรมชาต เพอแบงแยกงานดานนโยบาย ก ากบ และด าเนนงาน ใหมความชดเจน และตงคณะกรรมการสรางกตกา (Code of Conduct) ในการก าหนดขอบเขตการปฏบตงานใหเปนไปตามอ านาจหนาทของหนวยงาน ลดความซ าซอนของบทบาทระหวางหนวยงานนโยบาย หนวยงานก ากบ และหนวยงานปฏบต เพอใหเกดความชดเจนในการด าเนนงานและการก ากบตดตามประเมนผล ส าหรบการจดตงศนยบรการเบดเสรจ ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (ส านกงาน กกพ.) ไดมการประสานกบกรมโรงงานอตสาหกรรมในการด าเนนการแลว อยในขนตอนการแกไขกฎหมายเพอยกเลกใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน (รง.4) ล าดบท 88 ของกรมโรงงานอตสาหกรรม

• ศนยสารสนเทศพลงงาน ไดจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตขนเปนสวนงานภายใน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) และขณะนอยระหวางศกษาเพอจดท าแผนยทธศาสตร (Strategic Plan) รวมทงก าหนดทศทางหรอแผนทในการด าเนนงาน (Roadmap) การก าหนดขอบเขตการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตทเหมาะสม ตลอดจนอยระหวางการประเมนฐานขอมลดานพลงงานในปจจบน เพอใชเปนขอมลในการเชอมโยงขอมลขนาดใหญ (Big Data) เพอใหสามารถใหบรการภายในป 63

• สรางธรรมาภบาล จดตงบรษทวสาหกจเพอสงคมน ารองในพนทมาบตาพด การจดตงคณะกรรมการ ภาคประชาสงคม โดยไดมการก าหนดวธการสรรหาและเตรยมประกาศการคดเลอกขนมาท าหนาทคดเลอกผแทนภาคประชาสงคมเพอใหครอบคลมผแทนทงจากภาคการผลต ผแทนในสวนของผบรโภค และผแทนจากภาควชาการ

๒) ดานไฟฟา

• โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา PDP 2018 ปจจบน สนพ. และการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยอยระหวางการศกษาแนวทางการปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคต (Grid Modernization of Transmission and Distribution)

• กจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน กระทรวงพลงงานด าเนนการการศกษาปรบโครงสรางกจการไฟฟาเพอรองรบการผลตไฟฟาเพอใชเอง (Prosumer) โดยทบทวนโครงสรางกจการไฟฟาทเออใหเกดการแขงขนจากการผลตไฟฟาแลวเสรจ และส านกงาน กกพ. อยระหวางด าเนนการจดท าโครงการทดสอบนวตกรรมทน าเทคโนโลยมาสนบสนนการใหบรการดานพลงงาน (Energy Regulatory Commission Sandbox: ERC Sandbox) ไดแก ระบบการซอขายไฟฟากนเองระหวางประชาชนกบประชาชน หรอระหวางโรงไฟฟาพลงงานทดแทนกบชมชนโดยรอบ (Peer to peer Energy Trading) ซงจะท าใหลดความสญเสยไฟฟาในระบบสายสง โดยเทคโนโลย Block chain

• โครงสรางการบรหารกจการไฟฟา อยในขนตอนเสนอใหส านกงาน กกพ. กระทรวงพลงงานกระทรวงมหาดไทย และ 3 การไฟฟา จดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนการเพอพฒนาระบบไฟฟาของประเทศ ระยะ 5 ป โดยการบรณาการการลงทนและการด าเนนงานมส านกงาน กกพ. และส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ (สคร.) ท าหนาทพจารณาการด าเนนงานในภาพรวม

๒๖

๓) ดานปโตรเลยม / ปโตรเคม

• พฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต คณะรฐมนตรอนมตผไดรบสทธเปนผรบสญญาแบงปนผลผลตแปลงเอราวณ-บงกช และ สนพ. อยระหวางการศกษาแผนโครงสรางพนฐานและจดท ามาตรการสงเสรมการใชกาซธรรมชาตในภาคอตสาหกรรม พรอมทงศกษาแนวทางการพฒนา Regional LNG Trading Hub แลวเสรจ โดยกระทรวงพลงงานก าหนดเปนนโยบายผลกดนเรงดวน นอกจากน กฟผ. ไดปรบ TOR ผานบอรดและสงใหผผานคณสมบต ในการด าเนนการจดหา LNG (กฟผ.) เพอทดสอบ TPA Code

• พฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท 4 อยระหวางการศกษากรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท 4 ในพนทชายฝงทะเลตะวนออกและพนททมศกยภาพเพอการพฒนาเศรษฐกจในอนาคต

๔) ดานพลงงานทดแทน

• ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวส าหรบโรงไฟฟาชวมวล กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ไดสงขอมลพนเปาหมายทตองการใหสงเสรมการปลกฯไปยงกรมพฒนาทดน กรมสงเสรมสหกรณ องคการอตสาหกรรมปาไม และกรมปาไม เพอเปนขอมลในการสงเสรมการปลกไมโตเรวในพนท รฟฟ. สวนโครงการภายใตแผนฯ ไดรบงบด าเนนการตามแผน อาท มาตรฐานเชอเพลงชวมวล วสาหกจชมชน นอกจากน รฐบาลไดมการประกาศใชพระราชบญญตปาไมชมชน พ.ศ. 2562 เพอสงเสรมใหชมชนรวมกบภาครฐในการอนรกษ ฟนฟ จดการ บ ารงรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรปาไมภายใตหลกเกณฑและเงอนไขทก าหนด ซงจะชวยใหชมชนสามารถน าไมโตเรวไปเปนเชอเพลงส าหรบโรงไฟฟาชวมวลได

• แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา กระทรวงพลงงานไดรวมกบกระทรวงมหาดไทยในการจดท าแนวทางเพอออกกฎหมายใหมการคดแยกขยะตงแตตนทาง ระหวางทาง ปลายทาง กอนการน าไปก าจดโดยใชเทคโนโลยทเหมาะสม และกระทรวงพลงงานอยระหวางพจารณาเปดรบซอไฟฟาจากขยะชมชนในรอบตอไป โดยคาดวาจะเปดรบซอไฟฟาจากขยะชมชนไดประมาณตนป 2563

• การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร ส านกงาน กกพ. อยระหวางจดท าขอเสนอพจารณาเหนชอบหลกการระเบยบวาดวยการสงเสรมกจการโซลารรฟเสร และการยกเวนนโยบาย Enhanced Single-Buyer (ESB) กอนด าเนนการในขนตอนตอไป

• โครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ระยะ 20 ป อยระหวางขบเคลอนโครงสรางพลงงานภาคขนสง และด าเนนการปรบประมาณการความตองการใชเชอเพลง (BAU) ใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน และไดปรบปรงแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP 2018) และแผนบรหารจดการน ามนเชอเพลง (Oil Plan 2018) เพอใหเกดการบรหารจดการแหลงวตถดบและการใชพลงงานทมประสทธภาพเพมขน

๕) ดานการอนรกษพลงงาน

• การใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม พพ. กรอ. สภาอตฯ จดท าโครงการเพอขบเคลอนตามแนวทางของแผนปฏรป เพอประหยดพลงงานไดไมนอยกวา 260 Ktoe ลดคาใชจายดานพลงงานภาคอตสาหกรรม และจดท าแนวทางเพอผลกดนใหมการใชมาตรฐานประสทธภาพพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code) ภายใตงบประมาณจากกองทนอนรกษพลงงาน

• การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน BEC รางกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ.

๒๗

.... (Building Energy Code) เสนอตอคณะรฐมนตรอนมตในหลกการเมอวนท 6 มถนายน 2561 และไดสงใหส านกงานกฤษฎกาอยในขนตอน ตรวจพจารณา

• การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ รวมกบสมาคมผประกอบการบรษทจดการพลงงาน (ปจจบนมผประกอบการ ESCO มากกวา 45 บรษท) จดกจกรรมน ารองโครงการสงเสรมและพฒนาการอนรกษพลงงาน รวมทงไดจดท าหลกเกณฑเงอนไข (Terms of Reference: TOR) เพอชวยประกอบการพจารณาคดเลอกบรษทจดการพลงงาน รวมทงไดจดอบรมชแจงใหแกสถานประกอบการกล มอตสาหกรรมและธรกจ เพอท าความเขาใจเกยวกบแนวทางปฏบตตามหลกเกณฑเงอนไขดงกลาวเพอเปนการเตรยมพรอมไวแลว และรอการหารอกบ คณะกรรมการวนจฉยปญหาการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ กรมบญชกลาง และ ส านกงบประมาณ

๖) ดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐาน

• การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย EV อยระหวางการรางนายกรฐมนตรไดลงนามค าสงส านกนายกรฐมนตรท 38/2563 เรองแตงตงคณะกรรมการนโยบายยานยนตไฟฟาแหงชาต โดยมนายกรฐมนตร หรอรองนายกรฐมนตรทนายกรฐนตรมอบหมายเปนประธานมเลขานการรวมไดแก ผอ.สนพ. และ ผอ.ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม เพอใหการขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตรไฟฟาในประเทศไทยเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล มการบรณาการท างานรวมกนใหสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

• การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ESS ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) ไดเสนอรางค าสงแตงตงคณะกรรมการสงเสรมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานตามแผนปฏรปประเทศดานพลงงาน เสนอคณะกรรมการ กพช. เหนชอบแลวเมอวนท 16 ธ.ค. 62 โดยมรองนายกฯ เปนประธาน ผอ.สนพ. เปนเลขานการ เพอจดท าแผนปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคต (Grid Modernization of Transmission and Distribution) และพฒนาระบบโครงข ายไฟฟาเด มใหมประสทธภาพการใชงานใหดขน โดยจะมการก าหนดแผนงานเพอตดตงระบบควบคมและบรหารจดการอตโนมตส าหรบแหลงผลตไฟฟาแบบกระจายตว (Distributed Energy Resource Management System: DERMS) และระบบกกเกบพลงงานไฟฟา (Battery Energy Storage System: BESS)

๒.๓ ความสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตและแผนแมบทฯ กรอบแนวคด หลกการ และแผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน รวม ๖ ดาน ๑๖ ประเดน มความสอดคลอง

กบยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และแผนแมบท ในแตละประเดนปฏรปทส าคญ สรปไดดงน

๒.๓.๑ ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน และแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต (๗) ประเดนโครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และดจทล แผนยอยโครงสรางพนฐานดานพลงงาน โดยมงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงานใหมความมนคงในระดบทเหมาะสม มการกระจายชนดของเชอเพลงในการผลตไฟฟา สงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ รวมทงก ากบดแลกลไกตลาดพลงงานใหมการแขงขนอยางเสรและเปนธรรม เพอสนบสนนขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ มการปรบปรงโครงสรางพนฐานเพอรองรบการผลตและใชพลงงานทดแทนอยางเพยงพอ โดยค านงถงตนทนคาพลงงานทเหมาะสม เปดโอกาสใหผใชไฟฟาสามารถลงทนผลตไฟฟาใชไดเองเปนหลก และขายไฟฟาสวนเกนเขาสระบบได โดยไมกระทบราคารบซอและเงอนไขอน ๆ ในทางลบตอผใชไฟฟารายอน ๆ และตอระบบไฟฟาโดยรวม รวมทงปรบปรงการก ากบดแลใหสามารถควบคม และตรวจสอบการผลตและใชไฟฟาไดแบบเรยลไทม เพอน าขอมลมาใชในการบรหารจดการและการวางแผนระบบไฟฟาของประเทศ โดยมประเดนสอดคลองทส าคญ ไดแก ประเดนปฏรปประเทศดานพลงงานท (๔) โครงสราง

๒๘

แผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา โดยก าหนดสดสวนเชอเพลง และปฏรปการจดหาพลงงานทงระบบ (๕) ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน (๖) ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต (๗) การพฒนาปโตรเคม ระยะท ๔ (๘) ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล (๙) แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลง เพอผลตไฟฟา (๑๐) สงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร (๑๑) ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง (๑๒) การสงเสรมการอนรกษพลงงาน และการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม (๑๓) การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) (๑๔) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ (๑๕) การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย และ (๑๖) การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ซงผลสมฤทธจากการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานดงกลาว จะสงผลใหเกดการพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน และการวางรากฐานทแขงแกรงเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน เนองจากเปนการสงเสรมการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรมมการเตรยมความพรอมดานกฎหมาย/ระเบยบ และโครงสรางพนฐานเพอรองรบการผลตพลงงานใชเอง (Distributed Green Generation) ก าหนดมาตรฐานการลดใชพลงงานของอตสาหกรรมใหมของประเทศ พรอมทงมงจดหาพลงงานทงปโตรเลยมและไฟฟา ใหเพยงพอตอความตองการใชของประเทศ สงเสรมการลงทน มโครงสรางพนฐาน และระบบการบรหารจดการทเสรมสรางความมนคงดานพลงงาน มงเนนการปรบสมดลเพอใหกลไกตลาดผลกดนใหเกดการแขงขนทมประสทธภาพ มความเปนธรรมตอผใชพลงงาน และผประกอบกจการพลงงาน พรอมทงสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมพลงงาน และอตสาหกรรมทเกยวของเพอสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

๒.๓.๒ ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมและแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต (๑๘) ประเดน การเตบโตอยางยงยน แผนยอยการสรางการเตบโตอยางยงยนบนสงคมเศรษฐกจสเขยวและแผนยอยการสรางการเตบโตอยางยงยนบนสงคมทเปนมตรตอสภาพภมอากาศ โดยสงเสรมการบรโภคและการผลตทยงยน จากการสงเสรมการเปลยนแปลงเทคโนโลยการผลตใหเปนมตรตอสงแวดลอม สนบสนนแนวทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศในระยะยาวทสอดคลองกบการพฒนาในมตเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมอยางยงยน และมงเปาสการลงทนทเปนมตรตอสภาพภมอากาศในการพฒนาโครงสรางพนฐานของภาครฐและภาคเอกชน โดยมประเดนสอดคลองทส าคญ ไดแก ประเดนปฏรปประเทศดานพลงงานท (๔) โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา โดยก าหนดสดสวนเชอเพลง และปฏรปการจดหาพลงงานทงระบบ (๕) ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน (๖) ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต (๘) ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล (๙) แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา (๑๐) สงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร (๑๑) ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง (๑๒) การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม (๑๓) การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) (๑๔) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ (๑๕) การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย และ (๑๖) การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ซงผลสมฤทธจากการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานดงกลาว จะสงผลใหเกดการพฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจ ภายใตกรอบและแนวทางการปฏรปพลงงานทมงเนนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ การอนรกษพลงงาน การสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทน การสนบสนนยานยนตไฟฟา การสงเสรมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน และการพฒนาโครงขายระบบไฟฟา เพอใหเกดการน าเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหมมาใชในการบรหารจดการโครงสรางพนฐานดานพลงงานของประเทศ เพอใหการผลตและการใชพลงงานเปนไปยางมประสทธภาพสงสด อนเปนการสรางการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางยงยน

๒๙

๒.๓.๓ ยทธศาสตรการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ และแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต (๒๐) ประเดน การบรการประชาชนและประสทธภาพภาครฐ แผนยอยการพฒนาบรการประชาชน โดยปรบวธการท างานจาก “การท างานตามภารกจทกฎหมายก าหนด” เปน “การใหบรการทใหความส าคญกบผรบบรการ” ปรบปรงวธการท างานเพอสนบสนนการพฒนาบรการภาครฐทมคณคาและไดมาตรฐานสากล เชอมโยงและบรณาการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐเขาดวยกนเสมอนเปนองคกรเดยวเพออ านวยความสะดวกในการใหบรการประชาชน ผประกอบการ และภาคธรกจ โดยภาครฐจดสรรรปแบบบรการใหมความสะดวกทางการคา การลงทน และการด าเนนธรกจ อาท การบรณาการขนตอนการออกใบอนญาตตาง ๆ ทมประสทธภาพสะดวกรวดเรวและสอดคลองกบมาตรฐานสากล โดยมประเดนสอดคลองทส าคญ ไดแก ประเดนปฏรปประเทศดานพลงงานท (๑) ปฏรปองคกรดานพลงงาน (๒) การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต และ (๓) ปฏรปการสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน และ (๕) ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน ซงผลสมฤทธจากการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศดานพลงงานดงกลาว จะชวยยกระดบงานบรการประชาชนและอ านวยความสะดวกของภาครฐสความเปนเลศ การปรบปรงบทบาทภารกจและโครงสรางของหนวยงานภาครฐ เนองจากมงเนนการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการดานพลงงาน ทงดานการก าหนดนโยบาย การก ากบดแล และการประกอบกจการ สรางธรรมาภบาลในการด าเนนกจการของภาคพลงงานทงในสวนของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน สนบสนนการมสวนรวมกบภาคประชาชนทงในระดบชาตและระดบทองถนเพอสรางความเขาใจในการจดหาพลงงาน และรวมกนพฒนาพลงงานทดแทน ตลอดจนโครงสรางพนฐานตาง ๆ รวมถงการสรางกลไกเพอสอสารขอมลและสารสนเทศดานพลงงานทนาเชอถอสสาธารณะ

๒.๔ เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธทคาดวาจะเกดขนเมอด าเนนการแลวเสรจ ๒.๔.๑ เปาหมาย

ระยะสน มงเนนการปรบปรงการบรหารจดการพลงงาน สรางแผนจดหาทไดรบการยอมรบ สงเสรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน และก าหนดทศทางการพฒนาและการลงทนเทคโนโลยใหมของประเทศ เพอใหบรรลเปาหมาย โดยปรบโครงสรางองคกร และสราง Code of Conduct ในหนวยงานพลงงานของประเทศ สรางศนยอนมตอนญาตเบดเสรจ One-Stop-Service โรงไฟฟาทแทจรง สรางศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต ใหรฐบาลปรบแผนการจดหาพลงงานใหมทงไฟฟา กาซธรรมชาต และน ามน ศกษาแนวทางปรบโครงสรางบรหารกจการไฟฟา และสงเสรมกจการไฟฟาเสรทใชพลงงานทดแทน ศกษาโอกาสพฒนาเปน Regional LNG Trading Hub และศกษาการรเรมการสรางฐานเศรษฐกจใหมของประเทศจากปโตรเคม

ระยะปานกลาง การบรหารจดการดานพลงงานมธรรมาภบาล มการลงทนโครงสรางพนฐานตามแผนการจดหาทปรบปรงใหม กระตนการลงทนดานพลงงาน และเพมขดความสามารถของประเทศไดอยางมนยส าคญ เพอใหบรรลเปาหมาย โดยมแนวทางการเสนอพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนเสนอเองเปนครงแรก มโรงไฟฟา สายสง ระบบทอ ตามแผนลงทนและจดหาโครงสรางพนฐาน เกดการเรมสรางฐานลงทนใหมจากปโตรเคม ระยะท ๔ อตสาหกรรมพลงงานทดแทน ยานยนตไฟฟา และระบบกกเกบพลงงาน มการขยายตวภายในประเทศตามเปาหมายของคณะกรรมการระดบประเทศ ลดการผกขาด สรางการแขงขนในทกกจการพลงงาน ประชาชนเขาถงการใชพลงงานในราคาทเปนธรรม ไดรบคณภาพและการบรการทดขน จดท ากฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการอนรกษและใชพลงงานอยางมประสทธภาพ อาท การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ บงคบใชกฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการอนรกษและใชพลงงานอยางมประสทธภาพ มการก าหนดทศทางลงทนและการพฒนายานยนตไฟฟา

๓๐

และระบบกกเกบพลงงานทไดรบการยอมรบจากผลงทน เพอใหเกดการสรางงาน สรางรายได และสรางคณภาพชวตทดขน

๒.๔.๒ ผลทพงประสงค

๑. กจการพลงงานมการแขงขนอยางเปนธรรมมากขน ภายใตกลไกตลาดทเหมาะสม

๒. พลงงานของประเทศมความมนคง ปรมาณเพยงพอ ประชาชนทกคนสามารถเขาถงได และไดรบการบรการทมคณภาพ ในระดบราคาทเปนธรรม

๓. หนวยงานภาครฐ เอกชน และประชาชนมการใชพลงงานอยางรบผดชอบ ประหยด คมคา และมประสทธภาพ ตลอดจนมการใชพลงงานสะอาดทเปนมตรกบสงแวดลอม

๔. มกลไกการมสวนรวมระหวางภาครฐ นกวชาการ และผมสวนไดสวนเสยระดบชมชนเพอพฒนาพลงงานทางเลอกทคมคาและเหมาะสมกบประเทศไทย เพอชวยลดความเหลอมล าและยกระดบคณภาพชวต

๕. มกลไกเพอยกระดบธรรมาภบาลในการบรหารจดการพลงงาน และเกดการเปดเผยขอมล ทเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาต และกจการพลงงานของรฐใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

๖. มขอมลและรายงานสารสนเทศเพอการวเคราะหและสอสารดานพลงงานเพยงพอทจะสนบสนนการวางแผนและเตรยมความพรอมระบบโครงสรางพนฐาน และเพอสนบสนนการเตบโตของพลงงานทางเลอก รวมทงเพอสรางความรความเขาใจทถกตองอยางตอเนองกบประชาชน

๒.๔.๓ ผลสมฤทธทประเทศและประชาชนจะไดรบ

๑. ดานการบรหารจดการ

๕) การใหบรการประชาชนและการลงทนดานพลงงานของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ

๖) ประชาชนมความรความเขาใจและสามารถเขาถงขอมลพลงงานไดสะดวก รวดเรว และไดรบความเชอถอ

๗) มกลไกการมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและการมสวนรวมในการคดเลอกพนทเพอการพฒนาดานพลงงาน ท าใหเกดความไววางใจ

๘) มกรอบแนวทางธรรมาภบาลในการด าเนนงานทงรฐ NGOs และผประกอบการอยาง เทาเทยมกนเพอใหการด าเนนการโปรงใส ตรวจสอบได น าไปสการลดขอขดแยงในสงคม

๒. ดานไฟฟา

๔) การพฒนาโรงไฟฟาเปนไปตามแผน ประชาชนมพลงงานใชอยางเพยงพอและมนคง ในราคาทเหมาะสมเปนธรรม

๕) เพมการพงพาตนเองทางพลงงานจากการสงเสรมพลงงานทดแทนอยางเสร สรางงาน สรางอาชพ ลดภาระของภาครฐในการลงทนโครงสรางพนฐาน และลดการน าเขาเชอเพลงจากตางประเทศ

๖) การลงทนระบบสง ระบบจ าหนายไฟฟา เกดการบรณาการ ผใชไฟฟาไดประโยชนจากราคา และคณภาพบรการทดขน

๓๑

๓. ดานปโตรเลยมและปโตรเคม

๔) สรางโอกาสในการเปนศนยกลางการซอขาย LNG ของภมภาค

๕) ประชาชนไดรบประโยชนจากการเพมการแขงขนในกจการกาซธรรมชาตในดานราคา รวมทงผปฏบตงานชาวไทยเกดกระบวนการเรยนรเทคโนโลยใหมๆ จากผประกอบการทเขามาแขงขนรายใหม

๖) การสรางฐานเศรษฐกจใหมใหกบประเทศ โดยการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๔ อนเปนการกระตนเศรษฐกจจากการลงทนเพมอกอยางนอย ๓๐๐,๐๐๐ ลานบาท ชวยผลกดนใหไทยมโอกาสกาวสประเทศทพฒนาแลวทมรายไดตอหวเฉลยมากกวา ๑๕,๐๐๐ ดอลลารสหรฐฯ ตอคนตอป และสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในระยะยาว

๔. ดานพลงงานทดแทน

๕) สรางรายไดใหกบชมชนและสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการผลตพลงงาน ลดความขดแยง และเพมการยอมรบของชมชนในพนททมการสรางโรงไฟฟาชวมวล

๖) น าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา ชวยลดผลกระทบทมตอสขภาพประชาชนอนเกดจากมลพษขยะ

๗) สงเสรมการตดตงโซลารรฟเสร เพมการพงพาตนเอง และสรางอตสาหกรรมตอเนอง

๘) ปรบโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง สงเสรมการใชเชอเพลงชวภาพ ซงน าไปส การสรางรายไดใหกบเกษตรกร

๕. ดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

๓) ลดตนทนพลงงานในภาคอตสาหกรรมไดไมนอยกวา ๒,๖๐๐ ลานบาท ภายในป ๒๕๖๕

๔) ประหยดงบประมาณภาครฐเกอบ ๘,๐๐๐ ลานบาท เกดการจางงาน สรางผเชยวชาญ บคลากรดานการอนรกษพลงงานเปนจ านวนมาก

๖. ดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐานดานพลงงาน

๓) ประเทศมทศทางการลงทนยานยนตไฟฟาและระบบกกเกบพลงงาน น าไปสโอกาสสรางฐานการลงทนและการจางงาน

๔) การน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในการพฒนาระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ เพมประสทธภาพการใชพลงงาน และลดภาระของภาครฐในการลงทนดานโครงสรางพนฐานพลงงาน

๒.๕ วงเงนและแหลงเงน ๒.๕.๑ วงเงนในการด าเนนงาน คาดวาจะใชวงเงนโดยประมาณ ๔,๓๒๔.๙๔ ลานบาท ประกอบดวย

๓๒

๒.๕.๒ แหลงเงนในการด าเนนการ คาดวาจะใชแหลงเงน ไดแก

............................................

ประเดนปฏรป จ ำนวนโครงกำร

รวมงบ 61 รวมงบ62 งบ 63 งบ 64 งบ 65 รวมงบ 5 ป

1.ดำนบรหำรจดกำรพลงงำน 24 4.00 88.60 3.00 13.00 - 108.6001. การปฏรปองคกรดานพลงงาน 4 - 12.80 - - - 12.8002. การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต 11 4.00 22.80 3.00 13.00 - 42.8003. ปฏรปการสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน 9 - 53.00 - - - 53.00

2.ดำนไฟฟำ 13 9.20 34.99 30.00 - - 74.1904.โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา 6 - - - - - - 05.สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน 6 9.20 24.99 30.00 - - 64.19 และการปฏรปโครงสรางการรหารกจการไฟฟา 1 - 10.00 - - - 10.00

3.ดำนปโตรเลยมและปโตรเคม 13 6.00 28.00 - - - 34.0006.การพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต 11 6.00 11.00 - - - 17.0007.การพฒนาปโตรเคมระยะท 4 2 - 17.00 - - - 17.00

4.ดำนกำรสนบสนนพลงงำนทดแทน 43 43.80 146.26 217.06 521.26 346.26 1,274.6308.ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวส าหรบโรงไฟฟาชวมวล 12 20.00 107.49 156.00 306.00 136.00 725.4909.แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา 17 3.80 13.10 37.80 192.00 187.00 433.7010.การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร 9 20.00 25.32 23.26 23.26 23.26 115.0911.ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสงระยะ 20 ป 5 - 0.35 - - - 0.35

5.ดำนอนรกษพลงงำนและกำรใชพลงงำนอยำงมประสทธภำพ 31 146.53 604.00 371.00 722.00 990.00 2,833.5312.การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม 18 97.53 280.00 300.00 300.00 300.00 1,277.5313.การใชขอบญญตเกณพมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC) 10 49.00 309.00 36.00 357.00 34.00 785.0014.การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ 3 - 15.00 35.00 65.00 656.00 771.00

6.ดำนเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรำงพนฐำน 2 - - - - - - 15.การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย 1 - - - - - - 16.การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน 1 - - - - - -

รวมทงสน 126 209.53 901.85 621.06 1,256.26 1,336.26 4,324.94

--

-

----

---

-

--

-

-

แหลงงบประมาณ จ ำนวนโครงกำร รวมงบ 61 ไดรบงบแลว 62 ขอเพม62 งบ 63 งบ 64 งบ 65 รวมงบ 5 ป

งบประมาณแผนดน 31 28.80 65.13 85.50 246.80 411.00 959.00 1,799.03

งบส านกงาน กกพ. 1 9.20 - - - 9.20

งบรฐวสาหกจ 3 26.00 6.00 7.00 8.00 10.00 57.00

งบกองทนอนรกษพลงงาน 32 145.53 703.62 367.26 837.26 367.26 2,420.91

ไมใชงบประมาณ 55 - 10 - - - -

งบกองทนสญญาและสมปทาน 4 0.00 38.8 0.00 0.00 0.00 38.80

กระทรวงพลงงาน 4 0.00 38.8 0.00 0.00 0.00 38.80

กรมเชอเพลงธรรมชาต 1 0.00 12.8 0.00 0.00 0.00 12.80

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน 2 0.00 23 0.00 0.00 0.00 23.00

ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน 1 0.00 3 0.00 0.00 0.00 3.00

รวมทงสน 126 209.53 113.93 795.12 621.06 1256.26 1336.26 4,324.94

-

- -

---

-

-

-

-

--

-

-

-

-

-

- -

๓๓

สวนท ๓

เรองและประเดนปฏรป

เรองและประเดนปฏรปทส าคญ (Big Rock) ประกอบดวย 3 ประเดนส าคญ ไดแก

1) การปฏรปประเดนจดตงศนยบรการเบดเสรจ (One Stop Service) ในดานการก ากบกจการพลงงาน เพอปรบกระบวนการอนมตและอนญาตของหลายหนวยงาน โดยการจดตงศนยบรการแบบเบดเสรจ (One-Stop- Service) ดานกจการไฟฟาและกาซธรรมชาต ใหสามารถลดระยะเวลาและขนตอนทไมจ าเปน ปรบกระบวนการอนมตโครงการภาครฐและเอกชนใหรวดเรวและมประสทธภาพมากขนอยางเทาเทยมกน เพอชวยกระตนการลงทนทางดานพลงงานของประเทศ และลดตนทนทเกดจากระบบทไมมประสทธภาพ อนเปนการกระตนใหเกดการลงทนในกจการพลงงาน โดยเฉพาะการลงทนดานพลงงานหมนเวยนและเพอการสงเสรมโรงไฟฟาชมชน ซงจะชวยสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจพฒนาเศรษฐกจฐานรากในระยะยาว

๒) การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมเพอสรางฐานทางเศรษฐกจใหม (New S-curve) เพอรกษารากฐานทางเศรษฐกจเดมทสรางมลคาเพมใหกบทรพยากรปโตรเลยมกาซธรรมชาตทผลตจากอาวไทย และน ามาผลตเปนวตถดบใหกบอตสาหกรรมตาง ๆ ไดแก อตสาหกรรมบรรจภณฑ กอสราง เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ยานยนตและชนสวน สงทอ เคมภณฑ เปนตน สงผลตอเนองใหเกดการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจอยางทวคณ (Economic Multiplier) ตลอดหวงโซอปทาน อยางไรกตาม ศกยภาพการผลตกาซธรรมชาตในอาวไทยก าลงลดลง ขณะทความตองการของผบรโภคมการเปลยนแปลงจากปโตรเคมเกรดธรรมดาไปสผลตภณฑปโตรเคมเกรดพเศษหรอผลตภณฑใหมๆ มากขน มการใชวตถดบทมาจากทงกาซธรรมชาตและแนฟทาเพอมงสการผลตผลตภณฑปโตรเคมและพลาสตกทมคณสมบตพเศษ (Specialty Products) ดงนน เพอรกษาฐานในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศและเตรยมความพรอมเพอมงสอตสาหกรรมเปาหมายแหงอนาคต (New S-curve) จงมการก าหนดแนวทางการพฒนาปโตรเคม ระยะท 4 ประกอบดวย การพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑเพอสรางมลคาเพ ม การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท 4 ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก และการก าหนดพนทใหมส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะยาว

3) ปฏรปโครงสรางและการสงเสรมกจการไฟฟาและธรกจกาซธรรมชาตเพอเพมการแขงขน ปจจบนรปแบบธรกจ (Business Model) และเทคโนโลยดานพลงงานมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและรนแรง (Disruptive Technologies) โดยผประกอบการและชมชนสามารถผลตไฟฟาใชเองไดในตนทนทต ากวาภาครฐ ท าใหโครงสรางการผลตไฟฟาแบบระบบรวมศนย (Centralized System) และนโยบายผซอไฟฟารายเดยว (Enhance single Buyer) อาจไมเหมาะสมกบประเทศในระยะยาว ภาครฐจงควรมการศกษาเพอปรบปรงโครงสรางการบรหารจดการและการก ากบดแลกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนเใหมประสทธภาพสงสดและคงไวซงความมนคง มการสนบสนนการใชพลงงานทดแทนทผลตและซอขายไฟฟากนเองภายในชมชนและครวเรอน ซงจะลดภาระงบประมาณมาสนบสนนเปนพเศษ ไดแก FiT หรอ Adder พรอมทงศกษาการวางแผนโครงสรางพนฐานดานพลงงาน (ไฟฟาและกาซธรรมชาต) เพอใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานทมอยใหเกดประโยชนสงสดกอนการลงทนใหม ซงรวมถงระบบทอสงกาซสถานแปลงสภาพ LNG ทงบนบกและลอยน า และปรบปรงแผนบรณาการพลงงานระยะยาว (TIEB) ใหมความสอดคลองและเชอมโยงตลอดทงหวงโซคณคา (Value chain)

๓๔

ตารางกจกรรม เรองและประเดนปฏรปทส าคญ (Big Rock) 1. การปฏรปประเดนจดตงศนยบรการเบดเสรจ (One Stop Service) ในดานการก ากบกจการพลงงาน

เพอลดระยะเวลาและขนตอนการอนญาตทไมจ าเปนตอบสนองเปายทธศาสตรชาตในดานการเพมอนดบขดความสามารถ เปนการสรางความเชอมนตอกระบวนการภาครฐและชวยผลกดนการลงทนภาคเอกชนใหรวดเรวขน

แผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ประเดนปฏรปท ๑ : การปฏรปองคกรดานพลงงาน ประเดนยอย : การลดระยะเวลาในการอนมต อนญาตส าหรบกจการไฟฟา

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผด

ชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ ศกษาแนวทางการปรบแก พรบ. ประกอบกจการพลงงานให ส านกงาน กกพ. ออกใบอนญาตการประกอบกจการพลงงานไดเองโดยไมตองขอความเหนจากหนวยงานทเกยวของ ภายใตกฎหมายอน (อาท พรบ. โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ พรบ. ควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ แกไขลาสด ถง ฉบบท ๕ พ.ศ. ๒๕๕๘ พรบ. การพฒนาและสงเสรมพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕)

ส านกงาน กกพ. กพร. กรอ. มท. พพ.

ใหบรการ OSS ภายในป ๒๕๖๓

มการปรบแกพรบ. ประกอบกจการพลงงานให ส านกงาน กกพ. ตรวจประเมนเพอออกใบอนญาตไดเอง ภายใน ป พ.ศ. 2562 และมการเตรยมการเพอใหสามารถใหบรการไดภายใน ๒ ป

2 น าความเหนไปปรบปรง พรบ.ประกอบกจการพลงงาน

ส านกงาน กกพ.

3 จดท าแผนของบประมาณ/สรรหาบคลากร ขอศนย One-stop-service

ส านกงาน กกพ.

๓๕

แผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ประเดนปฏรปท ๑ : การปฏรปองคกรดานพลงงาน ประเดนยอย : การลดระยะเวลาในการอนมต อนญาตส าหรบกจการไฟฟา

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผด

ชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

5 จดท าบนทกขอตกลงความรวมมอกบ ระหวาง สนง.กกพ.และ กระทรวงอตสาหกรรมเพอขอความรวมมอ และสนบสนนการปฏบตงานในชวงระยะเวลาเปลยนผาน

ส านกงาน กกพ. / กรม

โรงงานอตสาหกรร

ม

6 ลดขนตอนการขออนญาตจดตงโรงไฟฟาและกาซธรรมชาต

ส านกงาน กกพ./กรมโรงงาน

อตสาหกรรม

7 พจารณาเสนอขอกฎหมายใหงดเวนการกจการไฟฟาเปนโรงงาน

กรมโรงงานอตสาหกรร

ม

8 ปรบแก พรบ. ประกอบกจการพลงงานให ส านกงาน กกพ.

ส านกงาน กกพ.

9 ส านกงาน กกพ. ออกระเบยบทวาดวยการตรวจประเมนเพอออกใบอนญาตเอง

ส านกงาน กกพ.

4 ส านกงาน กกพ. เรมด าเนนการอนมตอนญาตไดเอง

ส านกงาน กกพ.

๓๖

2. การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมเพอสรางฐานทางเศรษฐกจใหม (New S-curve)

เพอสรางมลคาเพมจากทรพยากรปโตรเลยมในการพฒนาเศรษฐกจ ยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมของไทย และสรางรายได ใหกบประชาชน พรอมกบรองรบอตสาหกรรมเปาหมายแหงอนาคต (New S-curve) ซงเปนกลไกในการขบเคลอนประเทศเขาส Thailand ๔.๐

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

แนวทางท ๑ การพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เพอสรางมลคาเพม

๑ ศกษามาตรการสงเสรมอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑทมมลคาสงขนและรองรบอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ (New S-Curve)

สนพ. เพอยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ

มแผนการพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑภายในป ๒๕๖๒

แนวทางท ๒ การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก ๑ ก าหนดสทธประโยชนการลงทน

แกอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๔

สกพอ. / อก. /พน. (สนพ.)/

สศช.

เพอเปนการรกษาศกยภาพใหฐานการผลตปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลตะวนออกตอยอดสรางมลคาเพมและสราคงความเขมแขงทางเศรษฐกจ

มแผนการพฒนาปโตรเคมระยะท ๔ ทสามารถด าเนนการไดทนทในพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก ภายในป ๒๕๖๒

๒ ทบทวนการจดสรรสดสวนการปลอยกาซในพนทนคมอตสาหกรรม

สกพอ./ทส.

๓ จดท าแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ทสามารถด าเนนการไดทนทในพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก

สกพอ. / อก. /พน. (สนพ.) /

สศช.

๓๗

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๔ ศกษาเพอก าหนดกลไกและหนวยงานเจาภาพทจะด าเนนงานผลกดนและขบเคลอนทเหมาะสมในอนาคต

สกพอ./พน. (สนพ.)/อก./

สศช.

แนวทางท ๓ การก าหนดพนทใหมส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะยาว ๑ จดท าการศกษาเพอก าหนด

กรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในระยะยาวในพนททมศกยภาพ

สกพอ. / พน. (สนพ.) / อก.

เพอสนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน และสงเสรมการกระจายรายไดไปสภมภาคอน

มกรอบแผนการพฒนาปโตรเคมระยะท ๔ ในระยะยาวในพนททมศกยภาพ ภายในป ๒๕๖๒

แนวทางท ๔ การก าหนดหนวยงานรบผดชอบ ๑ หนวยงานผรบผดชอบให

ขอเสนอแนะ และด าเนนการตามผลการศกษาในการก าหนดนโยบายและมาตรการการสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรม ปโตรเคมระยะท ๔

หนวยงานทเกยวของตาม ผลการศกษา

เพอบรณาการการด าเนนการผลกดนการสรางมลคาเพมจากทรพยากรปโตรเลยมในการพฒนาเศรษฐกจและยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมไทย

มการมอบหมายหนวยงานทเกยวของรบผดชอบด าเนนการตามกรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรม ปโตรเคมระยะ ๔

38

3. ปฏรปโครงสรางและการสงเสรมกจการไฟฟาและธรกจกาซธรรมชาตเพอเพมการแขงขน เพอสงเสรมใหเกดการแขงขนเพอเพมประสทธภาพในกจการไฟฟาและธรกจกาซธรรมชาต สรางความมนคงทางพลงงานใหกบประเทศ เพอใหเกดประโยชนสงสดกบประชาชน

แผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ประเดนการปฏรปท ๔ โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา ประเดนการปฏรปท ๕ สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนและปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟา ประเดนการปฏรปท 6 ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส) ผรบ

ผดชอบ

วงเงน เปาหมา

ย ตวชว

ด ล าดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ประเดนการปฏรปท ๔ โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา

๑ ศกษาสดสวนโรงไฟฟาฐานและการเตบโตทเหมาะสม เพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ คาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค ศกยภาพแหลงผลตไฟฟารายภาค และตนทนไฟฟารายภาคทแทจรง การจดหาและส ารองเชอเพลงทงระบบ ศกยภาพระบบสงไฟฟาและการเชอมโยงระหวางภาค

พน. (สนพ. พพ. กฟผ.) กฟน.

กฟภ. /ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๑

๒ ศกษาการปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคต (Grid Modernization of Transmission and Distribution)

และจดท ารายงานการวเคราะหและก าหนดคาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค (Load Profile) ซงไดพจารณาผลกระทบจาก Prosumer แลว

พน. (สนพ. พพ. กฟผ.) กฟน.

กฟภ. /ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๓

๓ จดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP) ทพจารณาความสมดลรายภาค ความมนคงความสามารถในการถายเทพลงงานไฟฟาผานสายสงเชอมโยงระหวางภมภาค โดยวเคราะหความเหมาะสมของเกณฑก าลงผลตส ารอง ความเชอถอได และความมนคงการกระจาย

พน.(สนพ. พพ. กฟผ.)

กฟน. กฟภ. /ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๒

39

แผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ประเดนการปฏรปท ๔ โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา ประเดนการปฏรปท ๕ สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนและปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟา ประเดนการปฏรปท 6 ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส) ผรบ

ผดชอบ

วงเงน เปาหมา

ย ตวชว

ด ล าดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

เชอเพลง ก าหนดสมมตฐาน เกณฑ ปรมาณโรงไฟฟาฐานและการเตบโต โดยค านงถงการบรณาการปรบปรงระบบเพอการใชโครงสรางพนฐานใหเกดประโยชนสงสด และการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟาในระดบทเหมาะสม ใหแลวเสรจ

๔ แผน PDP ผานการรบฟงความเหนจากผมสวนไดสวนเสยและไดรบความเหนชอบจาก คณะกรรมการ/หนวยงานทเกยวของ

พน. (สนพ. กฟผ.) กฟน. กฟภ. /

ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๓

๕ หนวยงานทเกยวของน าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา ไปด าเนนการ

พน. (สนพ. พพ. กฟผ.) กฟน.กฟภ.

- งบประมาณแผนดน

๑ ๓.๔

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปา หมาย ตวชวด

ล า ดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ จดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป

40

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปา หมาย ตวชวด

ล า ดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ จดตงคณะท างานและด าเนนการจดท าแผนบรณาการ

การลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป

ส านกงาน กกพ. สนพ. มท.

3 การไฟฟา

งบ แผนดน

๒ ขออนมตหลกการและนโยบายจากคณะกรรมการ นโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) และ ครม. (อาจเสนอใหออกเปนระเบยบส านกนายกรฐมนตรฯ)

ส านกงาน กกพ. กระทรวงพลงงาน

๓ เสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)และประกาศแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป และ 3 การไฟฟารวมทงหนวยงานทเกยวของน าไปปฏบต

ส านกงาน กกพ. สนพ. มท. การไฟฟา สศช. สคร.

ระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access และการสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail) ๑ ศกษาความเหมาะสม วเคราะหขอด ขอเสย

- สงเสรมและจดท าระเบยบและกฏเกณฑส าหรบ TPA ระบบสงและระบบจ าหนาย

- สงเสรมกจการจ าหนาย (Retail)

ส านกงาน กกพ.

๒ เสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)เหนชอบ

ส านกงาน กกพ.

๓ เสนอ ครม. เพอทราบ พน.

๔ ก าหนดพนทน ารอง TPA สนพ. ส านกงาน กกพ.

41

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปา หมาย ตวชวด

ล า ดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ จดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานไฟฟา ระยะ ๕ ป ๑ จดตงคณะท างานและด าเนนการจดท าแผนบรณาการ

การลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานไฟฟา ระยะ ๕ ป

ส านกงาน กกพ. สนพ. มท.

3 การไฟฟา

งบ แผนดน

๒ ขออนมตหลกการและนโยบายจากคณะกรรมการ นโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) และ ครม. (อาจเสนอใหออกเปนระเบยบส านกนายกรฐมนตรฯ)

ส านกงาน กกพ. กระทรวงพลงงาน

๓ เสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)และประกาศแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป และ 3 การไฟฟารวมทงหนวยงานทเกยวของน าไปปฏบต

ส านกงาน กกพ. สนพ. มท. การไฟฟา สศช. สคร.

ระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access และการสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail) ๑ ศกษาความเหมาะสม วเคราะหขอด ขอเสย

- สงเสรมและจดท าระเบยบและกฏเกณฑส าหรบ TPA ระบบสงและระบบจ าหนาย

- สงเสรมกจการจ าหนาย (Retail)

ส านกงาน กกพ.

๒ เสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)เหนชอบ

ส านกงาน กกพ.

๓ เสนอ ครม. เพอทราบ พน.

๔ ก าหนดพนทน ารอง TPA สนพ. ส านกงาน กกพ.

42

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท

แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

แนวทาง ๑ การจดกาซธรรมชาตใหมความตอเนองและไมเกดการหยดชะงก ๑ เปดประมลแหลงสมปทานท

ก าลงจะหมดอาย (เอราวณ บงกช) และก าหนดมาตรการเพอใหการผลตตอเนอง

ชธ. เพอใหการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงเอราวณและแหลงบงกชทจะหมดอายสมปทานในป ๒๕๖๕-๒๕๖๖ ไมเกดหยดชะงก

ประกาศผไดรบสทธการส ารวจและผลตกาซธรรมชาตจากแหลงเอราวณ และแหลงบงกชแลวเสรจใน ๑ ป

๒ จดท าแนวทางการด าเนนการในการบรหารจดการแหลงสมปทานในอาวไทยทจะหมดอายในอนาคต ไดแก แหลงไพลน แหลง JDA (หมดอาย PSC) แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย

ชธ. เพอใหแหลงอน ๆ ทจะหมดอายในอนาคตมการผลตตอเนอง

มแนวทางปฏบตส าหรบการบรหารจดการแหลงกาซธรรมชาตทจะหมดอายในอนาคตอน ๆ ไดแก แหลงไพลน แหลง JDA (หมดอาย PSC) แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย ภายในป ๒๕๖๕

3 ขบเคลอนการด าเนนงานดวยกลไกคณะกรรมการรวม OCA

ขธ.

แนวทางท ๒ การใชโครงสรางพนฐานพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด ๑ ทบทวนแผนโครงสรางพนฐาน

ของประเทศเพอรองรบความมนคง และการเตบโตของประเทศ

สนพ./ชธ. เพอประชาชนไดรบประโยชนจากตนทนพลงงาน (กาซธรรมชาตและไฟฟา) ทต าและแขงขนได

จดท าแผนพฒนาและใชประโยชนโครงสรางพนฐานดานกาซธรรมชาตภายใน ๒ ป

43

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท

แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๒ ก าหนด Roadmap ในการพฒนาหรอจดหาเชอเพลงเพอรองรบความตองการกาซธรรมชาต และทบทวนแผนโครงสรางพนฐานในภาคตะวนตกและภาคใต

สนพ./ชธ. - เพอทดแทนการจดหากาซธรรมชาตจากประเทศเมยนมาทจะหมดไป - เพอทดแทนการ

จดหาจาก JDA ทลดลง และรองรบความตองการผลตไฟฟาในภาคใต

จดท าแผนพฒนาและใชประโยชนโครงสรางพนฐานดานกาซธรรมชาตภายใน ๒ ป

แนวทาง ๓ การน ากาซธรรมชาตมาใชประโยชนอยางตอเนอง เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอม

๑ ก าหนดเปนนโยบายใหกาซธรรมชาตเปนหนงในเชอเพลงหลกในการผลตไฟฟา

สนพ./ชธ. เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมจากการใชกาซธรรมชาตทดแทนเชอเพลงฟอสซลอน ๆ เนองจากเปนเชอเพลงทสะอาด ไมเกดความแตกแยก และราคาแขงขนไดมเสถยรภาพ

จดท าแนวทางการสงเสรมการใชกาซธรรมชาตในภาคไฟฟา อตสาหกรรมและขนสงภายใน ป พ.ศ. 2562

๒ จดท ามาตรการสงเสรมการใชกาซธรรมชาตไปใชทดแทนน ามนเตา ถานหน และ LPG ในโรงงานอตสาหกรรม รวมถงการน ากาซธรรมชาต ทดแทนการใชน ามนเตาในเรอ

สนพ./ชธ.

๓ ศกษาการน ากาซธรรมชาตไปยงพนทตาง ๆ นอกโครงขายระบบทอสงกาซธรรมชาต

ปตท.

แนวทาง ๔ การสงเสรมใหเกดการแขงขนในการประกอบธรกจพลงงาน ๑ ศกษาแนวทางการเปดใหมการ

แขงขนในกจการกาซธรรมชาต สนพ./ชธ./

ส านกงาน กกพ.

เพอใหประโยชนทเกดจากเปดเสรกจการกาซธรรมชาต

จดท าแนวทางการสงเสรมการแขงขน

44

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท

แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๒ ศกษาถงสดสวนของปรมาณกาซธรรมชาตเพอรกษาความมนคง กบปรมาณเพอเปดใหมการแขงขน ทเหมาะสมกบประเทศไทย

สนพ./ชธ. เพอใหการเปดเสรไมกระทบตอความมงคงในการจดหากาซธรรมชาตใหกบประเทศ

ธรกจกาซธรรมชาตภายใน ๑ ป

๓ ศกษาแนวทางการก าหนด

โครงสรางตลาดกาซธรรมชาต แนวทางการก ากบดแลทสงเสรมใหเกดการแขงขน และเกดประโยชนกบผบรโภค

สนพ./ชธ./ส านกงาน กกพ.

เพอใหการเปดเสรเกดประโยชนสงสดตอประเทศและผบรโภค รวมทงมการก ากบดแลอยางมประสทธภาพ

แนวทาง ๕ การสรางโอกาสใหประเทศไทยกลายเปน Regional LNG Trading Hub ๑ ก าหนด Roadmap ในการ

พฒนา LNG Hub ของประเทศไทย

สนพ./ชธ./ปตท. เพอพฒนาประเทศไทยเปนศนยกลางซอขาย LNG ในภมภาค (Regional LNG Trading Hub)

มการศกษาการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการคา LNG (Regional LNG Trading Hub) ภายใน ๑ ป

๒ ศกษาความเปนไปไดในการพฒนา LNG Hub ของประเทศไทย

ปตท.

๓ ด าเนนโครงการน ารองผาน ERC Sandbox (First Commercial Cargo) ปรบปรงกฎ/ระเบยบ/มาตรการสงเสรม เพอใหรองรบการเปน LNG Hub

พน. (สนพ. / ชธ. / สนง.

กกพ.)

4 ออกใบอนญาตและสนบสนนการด าเนนการเพอใหม

พน.

45

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท

แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

ผประกอบการน าเขาและสงออกธรกจ Trading LNG 3-๕ ราย

5 จดท ามาตรการสนบสนนในการท าธรกจ LNG ทงในและตางประเทศ (ภมภาคอาเซยน)

หนวยงานทเกยวของ*

*หมายเหต หนวยงานภาครฐทเกยวของ ประกอบดวย ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) และ กรมเชอเพลงธรรมชาต (ชธ.) รวมขบเคลอนโครงการ sandbox เพอใหสามารถด าเนนการ Trade LNG เชงพาณชย เพอใหประเทศไทยเปน LNG Hub คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) และ ส านกงาน กกพ. 1.) ขยายขอบเขตการใหบรการของใบอนญาต ทเกยวของกบกจกรรมใน LNG Hub 2.) ก าหนดอตราคาบรการ LNG Terminal ในสวนทเกยวกบ LNG Hub เพอสงเสรมความสามารถการแขงขนประเทศไทยแขงขนกบผประกอบการอนในภมภาค 3.) ก าหนดโครงสรางและรปแบบการใหบรการ LNG Hub ในอนาคต กรมธรกจพลงงาน (ธพ.) ปรบปรงขนตอนการขอใบอนญาต และรายละเอยดใบอนญาตถงขนสงกาซธรรมชาตเหลว (ISO Container) กระทรวงการคลง (ส านกงานเศรษฐกจการคลง กรมศลกากร และกรมสรรพสามต) 1.) ขอความเหนชอบปรบลด CIT เพอจงใจให LNG Trader เขามาใชบรการ LNG Hub ของประเทศไทย และประเดนอนๆ ทเกยวของกบดานภาษ 2) ขอความเหนชอบแนวทางการวดปรมาณ LNG เพอการสงออก การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (กนอ.) ขยายขอบเขตการใชประโยชนจากทาเทยบเรอ

๔๖

การปฏรปประเทศดานพลงงาน ๑๗ ประเดน

ดานการบรหารจดการพลงงาน การบรหารจดการพลงงานและความส าคญตอการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

การพฒนาพลงงานของประเทศทผานมาประสบปญหาการบรหารจดการพลงงานขาดประสทธภาพน าไปสความไมไววางใจซงกนและกนระหวางผทมบทบาทในการพฒนาทงภาครฐ ประชาชน และผประกอบการ โดยภาครฐถกมองจากภาคสงคมวาไมมความโปรงใส ความนาเชอถอ ในการออกนโยบายและการลงทนของประเทศ ผประกอบการกถกมองวาด าเนนการลงทนโดยขาดธรรมาภบาลและยดถอผลประโยชนทางธรกจเปนหลก ในขณะทภาคสงคมรวมถงองคกรพฒนาเอกชนกเรยกรองการมสวนรวมในการพฒนาตงแตการก าหนดนโยบายและการพฒนาโครงการ และขอใหมการตรวจสอบภาครฐและผประกอบการผานการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ซงผลจากความไมไววางใจดงกลาวน าไปสปญหาความขดแยงในสงคม การหยดชะงกของพฒนาและการลงทนดานพลงงาน สงผลใหเกดความเสยหายตอประเทศเปนอยางยง จากการวเคราะหโครงสรางปญหาสามารถแบงปญหาการบรหารจดการเปน ๓ ประเดนใหญทตองเรงปฏรป ดงน

โครงสรางองคกรขาดความชดเจนในบทบาทการด าเนนการ และกระบวนการด าเนนการเพอสนบสนนการลงทนขาดประสทธภาพ สงผลใหการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานไมมประสทธภาพ จ าเปนอยางยงทรฐตองเรงปฏรปองคกรทงดานโครงสรางองคกร ก าหนดการด าเนนการตามกตกาขอบเขตหนาทระหวางองคกรดานพลงงานไมใหซ าซอน และก าหนดการท าหนาทตามกระบวนการอนมต/อนญาตใหเปนไปอยางเหมาะสม มประสทธภาพ เพอสนบสนนการลงทนและขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาประเทศ

ขอมลพลงงานขาดการบรณาการและไมไดรบความเชอถอ สงผลกระทบตอการตดสนใจเชงนโยบาย และความเชอถอของประชาชน จ าเปนอยางยงทรฐตองเรงพฒนาระบบขอมลและเทคโนโลยสารสนเทศพลงงานรวมถงการเผยแพรขอมลใหเปนไปตามมาตรฐานสากล โดยจดใหมการจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตทมภารกจวเคราะหและเผยแพรขอมลพลงงานเพอสรางความเขาใจประชาชนและสามารถน าไปใชในการตดสนใจดานนโยบาย

การบรหารจดการทไมไดมงเนนการมสวนรวมจากทกภาคสวนเทาทควร ตลอดจนการด าเนนการ ดาน ธรรมาภบาลของภาครฐ องคกรพฒนาเอกชน (NGOs) และผประกอบการยงไมเพยงพอ สงผลใหเกดความไมไววางใจและไมเหนดวยตอการด าเนนนโยบายและการลงทนพฒนาของประชาชน NGOs กบภาครฐ กอใหเกดการคดคานและตองยตการก าหนดนโยบายและการลงทนโครงสรางพนฐานดานพลงงานทส าคญทมผลตอความมนคงพลงงานของประเทศ อาท การส ารวจและผลตปโตรเลยม การพฒนาโรงไฟฟาถานหน เปนตน ซงสรางความเสยหายตอประเทศชาตทงดานเศรษฐกจและกอใหเกดความแตกแยกทางสงคม จ าเปนอยางยงทตองมการปฏรปการสรางระบบ ธรรมาภบาลในการด าเนนการทมงเนนการมสวนรวมประชาชนในการก าหนดนโยบายและการพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญ การก าหนดการกระจายผลประโยชนและผลตอบแทนสชมชนใหเหมาะสมเปนธรรม และสรางธรรมาภบาลในรฐ NGOs ผประกอบการใหเปนไปอยางเหมาะสม

๔๗

รปท ความเชอมโยงปญหาและความจ าเปนตองปฏรปการบรหารจดการพลงงานของประเทศ

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานพจารณาแลวเหนวาหากไมเรงปรบแกไขโครงสรางการบรหารจดการพลงงาน จะสงผลใหเกดความเสยหายและไมสามารถขบเคลอนการพฒนาพลงงานของประเทศไทยได

ดงนน จงไดมแนวคดทเหนสมควรใหรฐบาลและกระทรวงพลงงานเรงด าเนนการประสานหนวยงานท

เกยวของปฏรปใน ๓ ดานทส าคญ คอ การปรบเปลยนโครงสรางและการท างานขององคกร การสรางศนยสารสนเทศดานพลงงาน และสรางระบบธรรมาภบาลใหเกดขนอยางเปนรปธรรมเพอสนบสนนใหการด าเนนการปฏรปและขบเคลอนการพฒนาดานพลงงานของประเทศสามารถด าเนนการไดตามเปาหมายทก าหนดบนพนฐานการยอมรบของทกภาคสวนตอไป

๔๘

การปฏรปดานการบรหารจดการพลงงาน

3.1 ประเดนการปฏรปท ๑ การปฏรปองคกรดานพลงงาน

1.1 .1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) บทบาทหนาทขององคกรดานพลงงานของไทย ตองปรบปรงใหสอดคลองกบโครงสรางการบรหารจดการพลงงานของประเทศทเปลยนแปลงไปตามกฎหมายและแนวโนมการจดหา ผลต ขนสง จ าหนาย และบรโภคพลงงานของประเทศ เพอเปนกลไกทมประสทธภาพในการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศใหไปสเปาหมายไดตามแผนทก าหนด

2) ตองมกตกา (Code of Conduct) ในการปฏบตงานรวมกนระหวางหนวยนโยบาย-ก ากบ-ปฏบต ในการสรางความชดเจนและลดความซ าซอนในการด าเนนงาน เพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศ

3) ตองปรบกระบวนการอนมต อนญาตของหนวยงานทเกยวของ ใหสามารถลดระยะเวลาและขนตอนทไมจ าเปน และปรบกระบวนการอนมตโครงการภาครฐและเอกชนใหรวดเรวและมประสทธภาพมากขนอยางเทาเทยมกน เพอชวยกระตนการลงทนทางดานพลงงานของประเทศ และลดตนทนทเ กดจากการระบบทไมมประสทธภาพ

3.1.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ระยะเวลาทใชในการปฏรป 5 ป

3.1.3 ตวชวด

1) บทบาทหนาทและโครงสรางองคกรดานพลงงานไดรบความเหนชอบจากหนวยงานทมอ านาจอนมต และประกาศใชเปนทางการภายใน ป พ.ศ. 2565

2) กตกา (Code of Conduct) ในการปฏบตงานรวมกนระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต ไดรบการยอมรบรวมกนของทง ๓ ฝาย และมผลบงคบใชภายใน ป พ.ศ. 2563

3) กระบวนการอนมต อนญาต ลดระยะเวลาไดจรง ภายใน ป พ.ศ. 2563

3.1.๔. วงเงนและแหลงเงน งบประมาณแผนดน และงบประมาณจากส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

3.1.๕. ขนตอนการด าเนนการ หลกการเหตผล โครงสรางการบรหารจดการพลงงานของประเทศในปจจบนไดเปลยนแปลงไปตามกฎหมายและแนวโนม

การจดหา ผลต ขนสง จ าหนาย และบรโภคพลงงานของประเทศ ยกตวอยางเชน รปแบบของการจดหากาซธรรมชาตทเปลยนแปลงไปอยางมากอนเนองมาจากแนวโนมการน าเขากาซธรรมชาตในรปแบบกาซธรรมชาตเหลว (Liquefied

๔๙

Natural Gas: LNG) ทมสดสวนเพมมากขน การบรหารจดการแหลงปโตรเลยมในประเทศโดยใชระบบ (Production Sharing Contract: PSC) หรอ (Service Contract: SC) ทประเทศไทยเรมใชเปนครงแรก การเพมบทบาทของถานหนน าเขาภายใตเทคโนโลยสะอาดในการผลตไฟฟาตามแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ ฉะนน หากไมไดปรบปรงบทบาทหนาทขององคกรดานพลงงานของไทยแลว จะไมสามารถบรหารจดการเพอรองรบการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศใหไปสเปาหมายไดตามแผนทก าหนดได

นอกจากน การปฏบตงานรวมกนระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต ยงขาดความชดเจนและมความซ าซอนในการด าเนนงาน ยกตวอยางเชน การก าหนดอตรา Feed-in Tariff ในการสงเสรมพลงงานทดแทนทยงมความเหนไมตรงกนวาควรเปนหนาทของหนวยนโยบายหรอเปนหนาทของหนวยก ากบ หรอการก าหนดอตราคาชดเชยทดน ควรเปนหนาทของหนวยก ากบหรอหนวยปฏบต ฉะนน จงเหนควรสรางความชดเจน โดยหารอรวมกนเพอก าหนดเปนกตกา (Code of Conduct) ซงจะชวยเพมประสทธภาพการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศได

ส าหรบการอนมต อนญาตของหนวยงานทเกยวของกบการประกอบกจการพลงงานซงรวมถงการอนมตรายงานวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของโครงการภาครฐและเอกชนดวยทยงใชระยะเวลามากเกนความจ าเปนกสมควรใหความส าคญกบการออกใบอนญาตประกอบวชาชพใหกบทปรกษา ซงจะชวยเพมประสทธภาพการจดท ามาตรการบรรเทาผลกระทบสงแวดลอมใหเปนไปตามมาตรฐาน ชวยใหการอนมตเปนไปอยางรวดเรว ลดตนทนทเกดจากระบบทไมมประสทธภาพ และกระตนการลงทนทางดานพลงงานของประเทศ โดยเฉพาะการพฒนาโครงสรางพนฐานดานไฟฟา และการพฒนาพลงงานแสงอาทตยและพลงงานทดแทนอนอกดวย

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา กระบวนการด าเนนการของรฐบาลเกยวกบการพฒนาดานพลงงานของประเทศ ๓ ประเดน ซงมการ

ด าเนนการ ปญหาทเกดขน และขอเสนอแนวทางด าเนนการเพอแกไขปญหาดงกลาว ดงน

๕๐

รปท การวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

1) โครงสรางองคกรดานพลงงาน

โครงสรางของกระทรวงพลงงาน กระทรวงพลงงาน มหนวยงานในสงกดและก ากบ ประกอบดวย

- สวนราชการ ๕ กรม ประกอบดวย ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน กรมเชอเพลงธรรมชาต กรมธรกจพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน และส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน

- รฐวสาหกจ ๒ แหง ประกอบดวย การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย และบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

- องคกรในก ากบของรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน ๑ แหง คอ ส านกงานกองทนน ามนเชอเพลง

- องคกรอสระ ๑ แหง คอ ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

ปญหาทเกดขน

- แนวโนมการจดหา ผลต ขนสง จ าหนาย และบรโภคพลงงานของประเทศ ไดเปลยนแปลงไปอยางมาก จากทประเทศเคยพงพากาซธรรมชาตจากแหลงในประเทศในสดสวนทสงถง รอยละ ๘๐-๙๐ กคอยๆ ลดลง เนองจากการส ารวจขดเจาะแหลงใหมๆ ลวนมความล าบากยงขน อกทงกาซทเมยนมาขายใหกบไทยนนยงคงเปนปรมาณเดม จงจ าเปนทจะตองน าเขาจากตางประเทศในรปแบบ LNG เพมมากขน ฉะนน การก ากบดแลการน าเขา LNG ใหเพยงพอตอความตองการใชจงถอเปนหวใจส าคญของความมนคงทางพลงงานของประเทศ จงจ าเปนทจะตองมการก าหนดบทบาทของหนวยงานทเกยวของ โดยเฉพาะอยางยงกรมเชอเพลงธรรมชาตใหมความชดเจน

- พระราชบญญตปโตรเลยม ทแกไขปรบปรงลาสด ไดมการเพมรปแบบในการบรหารจดการผลประโยชนจากการส ารวจและผลตปโตรเลยม จากเดมทประเทศไทยใชมาโดยตลอด ตงแต ป พ.ศ. ๒๕๑๔ คอระบบสมปทานกไดมการเพมเตมใหสามารถใชระบบสญญาแบงปนผลผลต (PSC) และระบบสญญาจางบรการ (SC) จงจ าเปนทจะตองมการปรบบทบาทองคกรของประเทศ โดยเฉพาะกรมเชอเพลงธรรมชาตทดแลระบบสมปทานมาโดยตลอดใหสามารถดแลระบบแบงปนผลผลต (PSC) และ ระบบสญญาจางบรการ (SC) ไดอยางมประสทธภาพ

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ จากโครงสรางปญหาขางตนเหนควรก าหนดแนวทางในการด าเนนการทส าคญ ประกอบดวย การ

ปฏรปโครงสรางองคกรใหสอดคลองกบโครงสรางการบรหารจดการพลงงานของประเทศทเปลยนแปลงไปตามกฎหมายและแนวโนมการจดหา ผลต ขนสง จ าหนาย และบรโภคพลงงานของประเทศ เพอเปนกลไกทมประสทธภาพในการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศใหไปสเปาหมายไดตามแผนทก าหนด ทงน ไดเสนอใหมกลไกในการบรหารจดการเรอง PSC/SC ซงรวมถงการจดตงส านกบรหารสญญาในกรมเชอเพลงธรรมชาต

2) กตกาก าหนดขอบเขตหนาทของหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต

โครงสรางของการปฏบตงานระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต

๕๑

- หนวยนโยบาย ประกอบดวย คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน (กบง.) โดยมส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) เปนฝายเลขานการ

- หนวยก ากบ คอ ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน - หนวยปฏบตดานไฟฟาในก ากบกระทรวงพลงงาน คอ การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

ปญหาทเกดขน

การปฏบตงานรวมกนระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต ยงขาดความชดเจนและมความซ าซอนในการด าเนนงาน ยกตวอยางเชน การก าหนดอตรา Feed-in Tariff ในการสงเสรมพลงงานทดแทนทยงมความเหนไมตรงกนวาควรเปนหนาทของหนวยนโยบายหรอเปนหนาทของหนวยก ากบ หรอการก าหนดอตราคาชดเชยทดน ควรเปนหนาทของหนวยก ากบหรอหนวยปฏบต การขาดความชดเจนและความซ าซอนการการด าเนนการจะน าไปสการขาดประสทธภาพของการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศได

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ

จากโครงสรางปญหาขางตนเหนควรก าหนดแนวทางในการด าเนนการทส าคญ คอ

- การก าหนดกตกาและสรางความชดเจนเกยวกบขอบเขตอ านาจหนาท โดยหารอรวมกนเพอก าหนดเปนกตกา (Code of Conduct) ซงจะชวยเพมประสทธภาพการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศได

- การก าหนด KPI ส าหรบการตดตามประเมนผล ส าหรบคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน เพอเพมประสทธภาพในการก ากบกจการพลงงาน

3) การลดระยะเวลาในการอนมต อนญาตส าหรบกจการไฟฟา

กระบวนการอนมต อนญาต

- หน วยอนญาต ประกอบด วย ส าน กงานคณะกรรมการก ากบกจการพล ง ง าน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กรมโยธาธการและผงเมอง กรมโรงงานอตสาหกรรม

- ผขอรบใบอนญาต คอ ผผลตไฟฟา

ปญหาทเกดขน

เนองจาก การด าเนนการส าหรบขนตอนตาง ๆ ในการประกอบกจการพลงงาน จะตองไดรบอนญาตจากหลายหนวยงานตามรปท ๓ แมวาปจจบน จะมการพฒนาเปน One Stop Service แลว ส านกงาน กกพ. กยงตองขอความเหนจากหนวยงาน ซงไมสามารถก ากบใหระยะเวลาการอนมตอนญาตในภาพรวมเปนไปอยางรวดเรว

๕๒

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

รปท ขนตอนและชวงระยะเวลาการพจารณาอนญาตกจการไฟฟาตาม มาตรา 47 และ 48 ตาม พ.ร.บ.ประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. 2550

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ จากโครงสรางปญหาขางตนเหนควรก าหนดแนวทางในการด าเนนการทส าคญ คอ ปรบกระบวนการ

อนมต อนญาตของหนวยงานทเกยวของ และจดตงเปน One Stop Service อยางแทจรง ใหสามารถลดระยะเวลาและขนตอนทไมจ าเปนในการอนมตโครงการภาครฐและเอกชน โดยเพอชวยกระตนการลงทนทางดานพลงงานของประเทศ และลดตนทนทเกดจากการระบบทไมมประสทธภาพ

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

1) ปรบบทบาทหนาทขององคกรดานพลงงานของไทย

ปรบบทบาทหนาทขององคกรดานพลงงานของไทยใหสอดคลองกบโครงสรางการบรหาร จดการพลงงานของประเทศทเปลยนแปลงไปตามกฎหมายและแนวโนมการจดหา ผลต ขนสง จ าหนาย และบรโภคพลงงานของประเทศ เพอเปนกลไกทมประสทธภาพในการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศใหไปสเปาหมายไดตามแผนทก าหนด

โดยเสนอใหปรบบทบาทและโครงสรางของกระทรวงพลงงานใหสามารถบรหารสญญาตามระบบบรหารจดการปโตรเลยมรปแบบใหมทงแบบสญญาแบงปนผลผลต (PSC) และแบบสญญาจางบรการ (SC) ไดอยางมประสทธภาพ อนจะน ามาซงประโยชนตอประชาชนอยางแทจรง ภายใตหลกการ : แยกงานดานการก ากบ (Regulation) และการด าเนนงาน (Operation) ออกจากกน โดยมชวงระยะด าเนนการ เปน ๒ ชวง ดงน

๕๓

- ชวงแรก : จดตงกองบรหารสญญาภายใตกรมเชอเพลงธรรมชาต ด าเนนการก ากบดแลโดยผานอนกรรมการปโตรเลยมทท าหนาทเปนคสญญากบผประกอบการ

- ชวงหลง : ประเมนผลการด าเนนงานในชวงแรก และพจารณาความจ าเปนหากตองจดตงหนวยงานและแยกออกจากกรมเชอเพลงธรรมชาตเพอรบผดชอบเรองทเกยวกบ Operation ตามระบบ PSC ตามผลการประเมนดงกลาว

2) จดท ากตกา (Code of Conduct) ในการปฏบตงานรวมกนระหวางหนวยนโยบาย-ก ากบ-ปฏบต ในการสรางความชดเจนและลดความซ าซอนในการด าเนนงาน

เพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศ รวมทงสรางระบบ KPI ส าหรบการตดตามประเมนผลคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) และเพอเพมประสทธภาพในการก ากบกจการพลงงาน โดย กกพ. ควรปฏบตตามกฎหมายทก าหนดใหครบถวน เครงครด และปรบปรงกลไกการด าเนนการภายในใหมประสทธภาพเพยงพอครอบคลมทกประเดนตามกฎหมาย ซงรวมถงการบรหารจดการและการมอบอ านาจอยางเหมาะสม และให กกพ. มบทบาทในการตรวจสอบ ก ากบ ทกประเดนทกฎหมายก าหนดกบการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) และการไฟฟานครหลวง (กฟน.)

3) ปรบกระบวนการอนมต อนญาตของหนวยงานทเกยวของ และจดตงเปน One Stop Service อยางแทจรง พรอมสรางความชดเจนระดบนโยบายในการปรบกระบวนการก ากบดแล ก าหนดกรอบนโยบายการตอเชอมพลงงานทดแทนใชเองและการตอเขาระบบ ใหสามารถลดระยะเวลาและขนตอนทไมจ าเปน โดยเพอชวยกระตนการลงทนทางดานพลงงานของประเทศ และลดตนทนทเกดจากการระบบทไมมประสทธภาพ

- จดตงเปน One Stop Service ส าหรบการจดตงโรงงานไฟฟาและกาซธรรมชาต เพอด าเนนการอนมตอนญาตแบบเบดเสรจ โดย ส านกงาน กกพ. เปนศนยกลางและจดหางบประมาณและบคลากรในการด าเนนการ โดยในดานบคลากรด าเนนการนนอาจพจารณาในรปแบบการใชหนวยงานภายนอก (Third party) และก าหนดปรบแกกฎหมายทเกยวของทงระบบ

- ปรบปรง พ.ร.บ. การประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๔๘ กฎหมายวาดวยโรงงาน (อาท พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕) กฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร (อาท พ.ร.บ. ควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ แกไขลาสด ถง ฉบบท ๕ พ.ศ. ๒๕๕๘) กฎหมายวาดวยการพฒนาและสงเสรมพลงงาน (พระราชบญญตการพฒนาและสงเสรมพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕) และ/หรอกฎหมายอนทเกยวของ เพอใหการด าเนนการอนญาตของ พพ. และ กรอ. ในสวนทเกยวกบโรงไฟฟามาอยทส านกงาน กกพ. โดยไมตองขอความเหนจากหนวยงานทเกยวของดงกลาว

- การปรบกระบวนการจดท าและอนมตการประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic Environmental Assessment: SEA) การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment : EIA หรอ Environmental Health Impact Assessment: EHIA) เสนอใหรฐบาลก าหนดหนวยงานดานนโยบายผรบผดชอบประเดนตาง ๆ จดท า SEA และการจดท า EIA และ EHIA ตองเปนไปเพอใหเกดการยอมรบในทกภาคสวน นอกจากน เหนควรใหรฐบาลสนบสนนส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในการใหความส าคญในใบอนญาตประกอบวชาชพของทปรกษาเพอสรางความโปรงใสและนาเชอถอใหกบกระบวนการศกษาผลกระทบดานสงแวดลอม

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) การขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศใหไปสเปาหมายไดตามแผนทก าหนด

๕๔

2) เพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศ 3) กระตนการลงทนทางดานพลงงานของประเทศ และลดตนทนท เกดจากการระบบท ไมม

ประสทธภาพ

55

55

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผด

ชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

แนวทาง ๑ ปรบบทบาทและโครงสรางองคกรดานพลงงานเพอรองรบการปฏรป ๑ จดตงคณะกรรมการปรบบทบาท

และโครงสรางองคกร ปลด พน. ประธาน ชธ. เลขานการฯ

ชธ. มการปรบโครงสรางองคกรดานพลงงานเพอรองรบการปฏรป

หนวยงานใหมเรมด าเนนการปงบ ๒๕๖5

๒ ยกรางบทบาทและโครงสรางทปรบปรง

ชธ.

3 ขออตราก าลง/งบประมาณเพมเตม

ชธ.

4 ตดตามประเมนผล การด าเนนงานโดยก าหนดเปน KPI

ชธ./ สนง.กกพ.

5 เสนอผลการประเมน การปรบโครงสรางองคกร PSC

ชธ.

6 ด าเนนการปรบโครงสรางองคกรตามขอเสนอแนะและผลการประเมน PSC

ชธ.

แนวทาง ๒ สรางกตกา (Code of Conduct) เพอก าหนดขอบเขตการปฏบตงานระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต ๑ จดตงคณะกรรมการโดยม

ปลดกระทรวงพลงงาน เปนประธานผแทน สป. เลขานการ

พน. มการด าเนนงานตาม COC และมการตดตามประเมนผลภายใน

ม Code of Conduct ๑ ฉบบ

๒ ยกรางกตกา (Code of Conduct)

พน.

๓ ประชม/รบฟงความคดเหน พน.

56

56

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผด

ชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๔ ปรบกตกาตามผลรบฟงความเหน พน.

5 มระบบการตดตามประเมนผล (KPI) ส าหรบหนวยงานก ากบกจการพลงงาน

สนง.กกพ. / พน.

6 น ากตกา (Code of Conduct) ไปประกาศเปนแนวทางปฏบตเพอด าเนนการ

พน.

แนวทาง ๓ ปรบลดระยะเวลาการอนมต/อนญาต ๑ ศกษาแนวทางการปรบแก พรบ.

ประกอบกจการพลงงานให ส านกงาน กกพ. ออกใบอนญาตการประกอบกจการพลงงานไดเองโดยไมตองขอความเหนจากหนวยงานทเกยวของ ภายใตกฎหมายอน (อาท พรบ. โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ พรบ. ควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ แกไขลาสด ถง ฉบบท ๕ พ.ศ. ๒๕๕๘ พรบ. การพฒนาและสงเสรมพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕)

ส านกงาน กกพ. กพร. กรอ. มท. พพ.

ใหบรการ OSS ภายในป ๒๕๖๓

มการปรบแกพรบ. ประกอบกจการพลงงานให ส านกงาน กกพ. ตรวจประเมนเพอออกใบอนญาตไดเอง ภายใน ป พ.ศ. 2562 และมการเตรยมการเพอใหสามารถใหบรการไดภายใน ๒ ป

2 น าความเหนไปปรบปรง พรบ. ส านกงาน กกพ.

3 จดท าแผนของบประมาณ/สรรหาบคลากร ขอศนย One-stop-service

ส านกงาน กกพ.

5 จดท าบนทกขอตกลงความรวมมอกบ ระหวาง สนง.กกพ.และ กระทรวงอตสาหกรรมเพอ

ส านกงาน กกพ. / กรม

โรงงาน

57

57

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผด

ชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

ขอความรวมมอ และสนบสนนการปฏบตงานในชวงระยะเวลาเปลยนผาน

อตสาหกรรม

6 ลดขนตอนการขออนญาตจดตงโรงไฟฟาและกาซธรรมชาต

ส านกงาน กกพ./กรมโรงงาน

อตสาหกรรม

7 พจารณาเสนอขอกฎหมายใหงดเวนการกจการไฟฟาเปนโรงงาน

กรมโรงงานอตสาหกรร

ม

8 ปรบแก พรบ. ประกอบกจการพลงงานให ส านกงาน กกพ.

ส านกงาน กกพ.

9 ส านกงาน กกพ. ออกระเบยบทวาดวยการตรวจประเมนเพอออกใบอนญาตเอง

ส านกงาน กกพ.

4 ส านกงาน กกพ. เรมด าเนนการอนมตอนญาตไดเอง

ส านกงาน กกพ.

๕๘

๕๘

๓.1.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

๑) พ.ร.บ. การประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๐ ปรบแกกฎหมายเดมเพอการออกใบอนญาตประกอบกจการพลงงานและใบอนญาตอนทเกยวของอยางเบดเสรจในหนวยเดยว

2) แนวปฏบตของกระทรวงพลงงาน วาดวย Code of Conduct ของหนวยนโยบาย-ก ากบ-ปฏบต ดานพลงงาน รวมถง ระบบ KPI ส าหรบการตดตามประเมนผลคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

๕๙

๕๙

การปฏรปดานการบรหารจดการพลงงาน

3.2 ประเดนการปฏรปท ๒ การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต

3.2.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) เกดการพฒนาระบบขอมลพลงงานของประเทศใหมความสมบรณ และเกดการบรณาการเชอมโยงขอมลจากทกหนวยงานทมการจดเกบขอมลทเกยวของกบดานพลงงานทงจากภาครฐและเอกชนภายใตระบบเดยวกน

2) เกดการพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต ซงจะเปนหนวยงานหลกในการน าขอมลดานพลงงานมาวเคราะหวจยเพอสอสารใหประชาชนเกดความเขาใจ และสามารถน าไปใชประโยชน ทงดานการตดสนใจในการใชพลงงาน และการประกอบธรกจดานพลงงาน

3.2.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

จดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตภายใน ๒ ป ภายในกระทรวงพลงงาน

3.2.3 ตวชวด

1) มการจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตภายในกระทรวงพลงงานภายใน ป พ.ศ. 2562

2) เกดเชอมโยงขอมลจากหนวยงานภายนอกผานฐานขอมลกลางของภาครฐหรอเชอมโยงระบบ IT กบหนวยงานภายนอกภายใน ภายใน ป พ.ศ. 2563

3) เกดการพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตเปนหนวยงานอสระภายใน ป พ.ศ. 2565 (*กรณทมการประเมนผลการด าเนนงานแลวเหนสมควรแยกเปนหนวยงานอสระ ใหกระทรวงพลงงานเสนอตอคณะรฐมนตรเพอขอความเหนชอบ)

3.2.๔ วงเงนและแหลงเงน

เนองดวยศนยฯ เปนหนวยงานในก ากบของรฐภายใตส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ทมภารกจหนาทในการบรการขอมลดานพลงงานใหทกกลมเปาหมาย ทงสวนราชการและหนวยงานภาครฐ ภาคธรกจ และภาคประชาชน ซงถอวาเปนบรการสาธารณะและไมมวตถประสงคในการแสวงหาก าไร ดงนน งบประมาณของศนยฯ จะมาจากงบประมาณแผนดนทงหมด

๖๐

๖๐

ตารางท แสดงการประมาณการงบประมาณศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต

หนวย : ลานบาท ปท งบบคลากร งบระบบสารสนเทศ งบด าเนนงาน/

รายจายอน รวม

๑ ๑๖ ๑๕ ๓๐ ๖๑ ๒ ๑๖ ๘๐ ๒๐ ๑๑๖ ๓ ๓๓ ๗๐ ๒๐ ๑๒๓ ๔ ๓๓ ๓๐ ๒๐ ๘๓ ๕ ๓๓ ๓๐ ๒๐ ๘๓

3.2.๕ ขนตอนการด าเนนการ

หลกการเหตผล

ปญหาเรองพลงงานในประเทศไทยปญหาหนงทส าคญในปจจบน คอ การขาดความรความเขาใจดานพลงงาน และดวยความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศในปจจบนท าใหทกภาคสวนสามารถทจะสบคนและเขาถงขอมลพลงงานจากแหลงตาง ๆ ไดงายรวมถงขอมลของหนวยงานภาครฐและขอมลใน Social Media ตาง ๆ ในขณะทหนวยงานภาครฐมการน าเสนอขอมลพลงงานสวนใหญเปนการน าเสนอขอมลอยางเปนทางการในเชงวชาการและเชงสถตซงยากแกประชาชนทวไปทจะท าความเขาใจกบขอมลและตวเลขตาง ๆ ในทางกลบกนการน าเสนอขอมลใน Social Media เปนการน าเสนอในรปแบบทไมเปนทางการ งายตอการเขาใจและมวธการสอสารขอมลทเขาถงไดโดยสะดวก ท าใหขอมลพลงงานใน Social Media ไดรบความนยมจากประชาชนทวไป

การพฒนาระบบขอมลสารสนเทศพลงงานจงถอเปนยทธศาสตรทส าคญส าหรบการเสรมสรางศกยภาพการแขงขนของประเทศในระยะยาวโดยเฉพาะการเปลยนแปลงทรวดเรวและคาดการณไดยากในปจจบน ขอมลดานพลงงานของประเทศตองมขอบเขตและชวงเวลาของการเกบขอมลทชดเจน มการเผยแพรตรงตามก าหนดเวลา มการปรบปรงใหทนตอสถานการณ และทกภาคสวนสามารถเขาถงไดงาย เพอตอบสนองกบความตองการในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนการก ากบดแลและก าหนดนโยบายของภาครฐ การวางแผนธรกจของภาคเอกชน การศกษาวจยของหนวยงานตาง ๆ รวมถงการสรางความรความเขาใจในเรองพลงงานของสงคม โดยเฉพาะภายใตสภาพแวดลอมของโลกทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

ดงนน เพอทจะใหประเทศไทยมการพฒนาระบบขอมลและเทคโนโลยสารสนเทศพลงงานรวมถงการเผยแพรขอมลพลงงานใหเปนไปตามหรอเทยบเทามาตรฐานสากล ใชขอมลกลางรวมกน และพฒนาระบบรฐบาลอเลกทรอนกสในการบรหารจดการขอมลพลงงานเพอใหบรการแกทกภาคสวน จงควรทจะจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต (Thailand Energy Information Center: NEIC) ทมภารกจหนาท ในการ วเคราะหและเผยแพรขอมลพลงงานไดอยางมประสทธภาพ สามารถน าไปใช ในการตดสนใจดานนโยบาย วางแผนการธรกจ และประชาชนทวไปมความเขาใจเกยวกบพลงงานและความเชอมโยงเศรษฐกจ

๖๑

๖๑

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

การวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหาทเกยวกบระบบสารสนเทศดานพลงงานของประเทศแบงออกเปน ๓ ดาน ไดแก

รปท กระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหาทเกยวกบระบบสารสนเทศดานพลงงาน

1) การรวบรวมและเผยแพรขอมลดานพลงงาน

สภาพปญหา ในกระบวนการรวบรวมและเผยแพรขอมลดานพลงงาน พบวาประชาชนบางสวนไมมความรความเขาใจเกยวกบขอมลดานพลงงาน ซงสวนหนงเกดจากความซบซอนและเขาใจไดยากของขอมลพลงงาน ท าใหในหลายกรณเกดความเขาใจทคลาดเคลอนซงสงผลถงความนาเชอถอตอขอมลพลงงานทมการรายงานและการด าเนนนโยบายดานพลงงานของประเทศ นอกจากนการเกบขอมลดานพลงงานในบางเรองสามารถพฒนาจากในปจจบน อาท การเกบขอมลทางดาน Demand Side

แนวทางการด าเนนการ การแกไขปญหาในสวนของความสมบรณของขอมลเหนควรใหกระทรวงพลงงานพจารณาฐานขอมลในปจจบนวามขอมลสวนใดบางทสามารถพฒนาใหมความสมบรณมากขน หากมประเดนเกยวของกบขอกฎหมายเหนควรใหจดท าแผนในการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการจดเกบขอมลดานพลงงาน นอกจากนนกระทรวงพลงงานจะตองพจารณาจดท ามาตรฐานขอมลดานพลงงานภายในกระทรวงพลงงานใหเปนมาตรฐานเดยวกนในทกหนวยงาน

๖๒

๖๒

2) การสรางองคความรดานพลงงานใหกบประชาชน

สภาพปญหา ในปจจบนประชาชนไดรบขอมลและองคความรดานพลงงานจากหลากหลายแหง ซงบางแหงเปนแหลงทเผยแพรขอมลทมความคลาดเคลอน บดเบอน สงผลใหเกดความเขาใจผดในสงคม รวมถงยงขาดบทวเคราะหสถานการณพลงงาน ทเผยแพรใหประชาชนไดรบทราบอยางสม าเสมอ

แนวทางการด าเนนการ ในการจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต บคลากรของศนยจะตองมความรความเขาใจเกยวกบดานพลงงานและขอมลพลงงานเปนอยางด และตองมการวเคราะหความตองการและสภาพของกลมเปาหมาย เพอใหสามารถออกแบบการสอสารทเหมาะกบประชาชนแตละกลม รวมถงการจดท าบทวเคราะหเพอสรางความเขาใจในเชงลกของประเดนดานพลงงานใหแกสาธารณะ

3) การบรณาการขอมลดานพลงงานกบหนวยงานภายนอก

สภาพปญหา ขอมลดานพลงงานบางสวนมการเกบโดยหนวยงานอน ซงปจจบนถงแมมการจดสงขอมลใหกระทรวงพลงงาน แตกยงมไดมการเชอมโยงระบบสารสนเทศจากฐานขอมลใหเกดการน าเขาขอมลโดยอตโนมต จงตองมการวางระบบเพอใหเกดการเขาถงขอมลพลงงานและขอมล อน ๆ ทจ าเปนจากหนวยงานภาครฐอน ๆ ทเกยวของ เพอน าขอมลเหลานนไปใชในการวเคราะห คาดการณและเผยแพรไดอยางทนทวงท

แนวทางการด าเนนการ ในการเชอมโยงขอมลทเกยวของกบดานพลงงานจากหนวยงานภายนอกอาจพจารณาด าเนนการไดใน ๒ รปแบบ คอ การเชอมโยงดวยระบบ IT (Web Service) จากฐานขอมลของหนวยงานภายนอกมายงฐานขอมลของกระทรวงพลงงาน หรอการเชอมโยงผานฐานขอมลกลางของรฐบาล

ตารางท การเปรยบเทยบขอดและขอเสยของทง ๒ วธทเสนอแนะ แนวทาง ขอด ขอเสย

การเชอมโยงผานฐานขอมลกลางของรฐบาล

หนวยงานภายนอกอน ๆ สามารถน าขอมลไปใชประโยชนได ท าใหไมตองมความซ าซอนในการเกบรวบรวมขอมล และประหยดคาใชจายในการพฒนาระบบสารสนเทศ

ไมสามารถเกบรวบรวมขอมลทมรายละเอยดครบถวนตามความตองการของแตละหนวยงาน

การเชอมโยง Web service กบฐานขอมลของหนวยงานภายนอกรายหนวยงาน

หนวยงานก ากบดแลสามารถเกบรวบรวมขอมลทมรายละเอยดครบถวนสมบรณตามวตถประสงค

หนวยงานภายนอกไมสามารถเขาถงขอมลได และมคาใชจายสงในการพฒนาระบบสารสนเทศ รวมทงบคลากรตองมความเชยวชาญในมาตรฐานตาง ๆ

๖๓

๖๓

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

1) การพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศดานพลงงาน

- การพจารณาจดท ามาตรฐานกลางของขอมลพลงงาน เพอใหทกหนวยงานทมการจดเกบและจดท าขอมลสถตพลงงาน มการใชมาตรฐานเดยวกนซงเปนไปตามหลกสากลในการด าเนนการดานขอมลพลงงาน เพอไมใหเกดความสบสนกบผใชขอมลและประชาชนทวไป

- การพจารณาความสมบรณของขอมลดานพลงงานในปจจบน ขอมลพลงงานทไดมการจดเกบสวนใหญเปนไปตามวตถประสงคในการก ากบดแลผประกอบกจการดานพลงงานใหด าเนนการเปนไปตามกฎหมาย และอกประเดนทมความส าคญกคอในสวนของการใชขอมลพลงงานเพอการก าหนดนโยบายดานพลงงาน ซงการก าหนดนโยบายจะท าไดแมนย าขนหากขอมลมความละเอยดขน ซงกระทรวงพลงงานอาจน าผลการศกษาของคณะกรรมาธการการปฏรปพลงงาน สภาปฏรปแหงชาตทไดเคยท าไวมาประกอบการพจารณาพฒนาขอมลพลงงานใหมความครบถวนสมบรณขน ซงอาจมความจ าเปนตองปรบปรงกฎหมายทเกยวของ

2) การเชอมโยงระบบสารสนเทศดานพลงงาน

ในดานกระบวนการไดมาซงขอมล กลไกการเขาถงขอมลและการเผยแพรขอมล เนองดวยนโยบายของรฐบาลจะมงไปสรบรฐบาลอเลกทรอนกสเพอใหบรการประชนใหมประสทธภาพมากขน ศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตจะพฒนาและออกแบบระบบขอมลพลงงานใหมลกษณะเปน Cyber Based งายตอการเขาถงขอมล และเปนระบบเทคโนโลยสารสนเทศพลงงานทมประสทธภาพและปลอดภย มความเชอมโยงขอมลกบขอมลของสวนราชการและหนวยงานของรฐ ซงสามารถด าเนนการไดใน ๒ แนวทาง

- การเชอมโยงกบฐานขอมลกลางของรฐบาล

- การเชอมโยงฐานขอมลของหนวยงานราชการอนทเกยวของผานเครอขายสอสารขอมลเชอมโยงหนวยงานภาครฐ (Government Information Network : GIN)

ในขอเสนอการปฏรปนจะใชแนวทางตามขอเสนอของ สปท. ทจะเชอมโยงฐานขอมลของหนวยราชการทมขอมลเกยวของกบดานพลงงานเพอใหมการสงขอมลใหกนไดโดยอตโนมต อยางไรกตามหากในชวงเวลาทจะมการด าเนนการ รฐบาลมนโยบายใหหนวยงานเชอมโยงฐานขอมลเขากบฐานขอมลกลางของรฐบาล เหนควรใหพจารณาเพอประเมนวาแนวทางใดเปนแนวทางทสามารถตอบสนองความตองการดานการเขาถงขอมล รวมถงประสทธภาพในการใชงบประมาณ และการดแลรกษาระบบเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของ นอกจากน ควรก าหนดใหมการศกษาเพอแกไขกฎหมายหรอระเบยบทสามารถท าใหเขาถงและเชอมโยงขอมลพลงงานไดอยางสมบรณเพมเตมในขนตอนนดวย

3) การด าเนนการจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต

- การจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตภายใตกระทรวงพลงงาน ศนยฯ จะมสถานะเปนหนวยงานบรการภายในของส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ทมงเนนเรองประสทธภาพและคณภาพของการด าเนนงาน แตไมมสถานะเปนนตบคคล ดงเชนในกรณขององคการมหาชน หรอ รฐวสาหกจ

๖๔

๖๔

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงานจะท าการศกษารปแบบของหนวยงานดงกลาว โดยใหมวตถประสงคในการใหบรการแกสวนราชการกบหนวยงานของรฐภายใตกระทรวงพลงงานเพอเตมเตมศกยภาพเกยวกบการเกบรวบรวมขอมลพลงงาน การบรหารจดการขอมลสารสนเทศพลงงาน การพฒนาระบบคอมพวเตอร การจดท าประมาณการแนวโนมและการพยากรณความตองการพลงงานของประเทศ การจดท าและเผยแพรสถตขอมล และรายงานสถานการณพลงงานของประเทศ และใหบรการเผยแพรขอมลพลงงานแกภาคธรกจ สถาบนการศกษาและประชาชนทวไป

ในสวนทเกยวของกบบคลากรของศนยฯ อาจมการใหขาราชการของกระทรวงพลงงานมาปฏบตงานใหกบศนยฯ เปนการชวคราว และจะมการสรรหาบคลากรภายนอกทมความเชยวชาญดานขอมลสถตพลงงาน มาตรฐานขอมลพลงงาน โมเดลพลงงาน การพฒนาระบบขอมลและเทคโนโลยสารสนเทศพลงงาน การเผยแพรขอมลพลงงานเพมเตมโดยมความจ าเปนทจะตองมบคลากรปฏบตงาน ประมาณ ๔๐ คน ประกอบดวย

(๑) ผอ านวยการ และรองผอ านวยการ (๒) ฝายพฒนาระบบและสารสนเทศสถตพลงงาน จ านวนบคลากร ๘ ต าแหนง (๓) ฝายขอมลสถตพลงงาน จ านวนบคลากร ๘ ต าแหนง (๔) ฝายวเคราะหและคาดการณพลงงาน จ านวนบคลากร ๘ ต าแหนง (๕) ฝายมาตรฐานขอมลและคากลาง จ านวนบคลากร ๔ ต าแหนง (๖) ฝายประสานงานและการเผยแพร จ านวนบคลากร ๕ ต าแหนง (๗) ฝายอ านวยการ จ านวนบคลากร ๕ ต าแหนง

- การประเมนผลการด าเนนงานของศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตภายใตกระทรวงพลงงาน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงานจะประเมนวาศนยฯ ทอยภายใตกระทรวงพลงงานสามารถท าหนาทไดตามผลทพงประสงคจากแนวคดในการปฏรป โดยควรมการประเมนในมตการด าเนนการในประเดนตาง ๆ ดงน

(๑) ความสามารถในการเขาถงขอมลพลงงานและขอมลอน ๆ ทจ าเปนจากหนวยงานภาครฐ และภาคเอกชน ทเกยวของ เพอน าขอมลเหลานนไปใชในการวเคราะห คาดการณและเผยแพรไดอยางทนทวงท

(๒) บทบาทการเปนหนวยงานทเกบรวบรวมและประสานงานขอมลพลงงาน การจดท ามาตรฐานขอมลพลงงาน การตรวจสอบ ทวนสอบ และการรายงานขอมลพลงงานอยางถ กตอง โปรงใส ตรวจสอบได มความเปนเอกภาพ และมประสทธภาพทนตอสถานการณ

(๓) บทบาทการเปนหนวยงานพฒนาโมเดลและระบบขอมลสารสนเทศพลงงานเพอสนบสนนการวเคราะหขอเทจจรงและคาดการณพลงงาน

(๔) บทบาทการเปนหนวยงานทท าหนาทรายงานขอมลสถตพลงงานและรายงานผลวเคราะหขอเทจจรงดานพลงงาน ใหขอมลเพอสรางความเขาใจดานพลงงานทถกตองใหกบทกภาคสวน

โดยหากผลการประเมนโดยกระทรวงพลงงานสรปไดวาการจดตงศนยฯ ภายใตกระทรวงพลงงานสามารถปฏบตหนาทในประเดนดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ กสามารถใหศนยฯ ด าเนนการตอภายใตส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ในกรณทผลการประเมนเหนวาศนยดงกลาวไมสามารถบรรลบทบาทหนาทขางตนไดกเหนควรแยกออกมาเปนหนวยงานอสระ

๖๕

๖๕

- การจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตเปนหนวยงานอสระ หากผลการประเมนเหนสมควรใหแยกศนยฯ เปนหนวยงานภายนอก ตองด าเนนการจดท ากฎหมายจดตงหนวยงาน โดยอาจด าเนนการในลกษณะการจดตงส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน โดยใหศนยฯ รบขอมลพลงงานจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน เพอน าไปศกษาจดท าบทวเคราะห และเผยแพรสสาธารณะ โดยก าหนดใหจดท ากฎหมายและกฎระเบยบใหแลวเสรจภายในป ๒๕๖๕ และศนยฯเรมด าเนนการไดภายใน ป ๒๕๖๖

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ประเทศไทยมศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตทมประสทธภาพในการสอสาร และทนตอสถานการณ การใหขอมลสารสนเทศดานพลงงานททนสมยเทาทนกบความผนผวนของตลาดโลก ขอมลทโปรงใส มความแมนย าถกตอง เขาใจงาย เชอถอไดและใชอางองได และสามารถเขาถงไดดวยความสะดวกและรวดเรว กจะท าใหทกภาคสวนมความเขาใจดานพลงงานทถกตองเพมขน (Energy Literacy) ซงจะน ามาซงความเชอมนในการก าหนดนโยบายของภาครฐ นอกจากนการทภาคเอกชนตาง ๆ ในธรกจพลงงานสามารถเขาถงขอมลไดอยางเทาเทยม กจะเปนการสนบสนนใหเกดการแขงขนในกจการพลงงาน

2) เพมขดความสามารถในการแขงขนใหประเทศ ดวยบคลากรทมความสามารถในการวเคราะหขอมลพลงงานเชงลกทสงผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม และการวางนโยบายของประเทศ การพฒนาใหบคลากรของศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตมความสามารถในการวเคราะหและพยากรณดานพลงงานดวยสารสนเทศ วทยาศาสตร และเทคโนโลย จะท าใหประเทศสามารถกาวทนสถานการณดานพลงงานของโลก และสามารถเชอมโยงกบผลกระทบดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศ และเปนขอม ลทส าคญทผวางนโยบายดานพลงงาน ใชในการก าหนดเปนนโยบายทมประสทธภาพ ซงไดจากขอมล การวเคราะหในเชงลก และการคาดการณอยางแมนย า

3) เปนหนวยงานตนแบบในการใหบรการสนองความตองการประชาชนทโปรงใสตรวจสอบได โดยภารกจของศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต ในการบรณาการขอมลระหวางหนวยงานในกระทรวงพลงงาน และขอมลระหวางกระทรวง ซงจะเปนหนงในตนแบบของการขบเคลอนรฐบาลอเลกทรอนกส (E-Government) ทมงเนนใหเกดการเปดเผยขอมลผานกระบวนการใหบรการทประชาชนตองการ

๖๖

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ ประเมนฐานขอมลดานพลงงานในปจจบน และพฒนาฐานขอมลใหมความสมบรณ

สนพ. ฐานขอมลพลงงานมความสมบรณและมมาตรฐานเดยวกน

การพฒนาฐานขอมลพลงงาน

๒ ด าเนนงานเชอมโยงกบ Big Data หรอเชอมโยงระบบ IT กบหนวยงานภายนอก

สนพ. เกดการเชอมโยงระบบภายใน ๒ ป

ความพรอมในการเชอมโยงระบบ

๓ ศกษาเพอแกไขกฎหมายทท าใหเขาถงและเชอมโยงขอมล

สนพ. เพอใหเขาถงขอมลพลงงานไดอยางสมบรณ

มผลการศกษาแกไขกฎหมาย เพอใหเขาถงขอมลไดอยางสมบรณ

๔ จดตงเปนหนวยงานภายในกระทรวงพลงงาน

สนพ. จดตงเปนหนวยงานภายใน และเรมด าเนนการไดในป ๒๕๖๒

การจดตงเปนหนวยงานภายในกระทรวงพลงงาน

5 บรหารใหการด าเนนงานตาม MOU การแลกเปลยนขอมล Big Data ของพลงงานมประสทธภาพ

สนพ.

6 ศกษารปแบบองคกรและประเมนผลการด าเนนงานของศนยฯ ทอยภายใตกระทรวงพลงงาน

สนพ. มผลการประเมนภายในป ๒๕๖๓-๒๕๖๔

การประเมนผลการด าเนนงานของศนยในกระทรวงพลงงาน

๖๗

7 กรณผลประเมนเหนควรใหแยกออกจาก พน. ใหยกรางกฎหมายและระเบยบเพอด าเนนการจดตงศนยตอไป

สนพ. จดท ากฎหมายและระเบยบทเกยวของภายในป ๒๕๖๕ และศนยฯ สามารถเรมด าเนนการป ๒๕๖๖

๖๘

๓.2.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล) ๑) ตงคณะกรรมการเพอบรหารจดการและขบเคลอนศนยสารสนเทศดานพลงงาน

2) ตงหนวยงานพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตทมประสทธภาพ

๖๙

การปฏรปดานการบรหารจดการพลงงาน

3.3 ประเดนการปฏรปท ๓ ปฏรปการสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน

3.3.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) หนวยงานภาครฐมธรรมาภบาลในการด าเนนการ มการสรางการมสวนรวมกบประชาชนในการก าหนดนโยบายการพฒนาดานพลงงานของประเทศ พฒนากลไกการมสวนรวมในโครงการพฒนาทส าคญของรฐบาลเพอใหเกดการยอมรบของภาคประชาชน

2) องคกรพฒนาเอกชนมธรรมาภบาลขององคกร โปรงใส ตรวจสอบได และมสวนรวมตอการพฒนาประเทศบนพนฐานของการรบผดชอบตอผลกระทบทจะเกดขน

3) ผประกอบการมการด าเนนธรกจอยางมธรรมาภบาล มความรบผดชอบตอสงคมและชมชน ตลอดจนมการสงเสรมวสาหกจเพอสงคมเพอสรางงานสรางรายไดกบประชาชนในพนท

3.3.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ด าเนนการปฏรปการก าหนดนโยบายและเรมน าไปสปฏบตไดตงแตปแรก

3.3.3 ตวชวด

1) สรางการมสวนรวมภาคประชาชนในการก าหนดนโยบายพลงงานประเทศ โดยจดตง คณะทปรกษาหรอแตงตงคณะกรรมการของภาคประชาสงคมภายใน ป พ.ศ. 2563

2) สรางการมสวนรวมภาคประชาชนในการก าหนดพนทตงโครงการลงทนดานพลงงาน ขนาดใหญ โดยจดตงคณะกรรมการในการขบเคลอนและด าเนนการใหแลวเสรจภายใน ป พ.ศ. 2565

3) สรางระบบธรรมาภบาลในทกภาคสวน โดยก าหนดนโยบายหรอแนวปฏบตทมผลบงคบใช หรอน ารองอยางนอย ๒ เรอง ภายในป พ.ศ. 2563

3.3.๔ วงเงนและแหลงเงน

เปนการด าเนนการเชงนโยบายไมใชงบประมาณ

3.3.๕ ขนตอนการด าเนนการ

หลกการเหตผล

๗๐

จากปญหาความขดแยง ไมไววางใจและไมเหนดวยตอการด าเนนนโยบายและการลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงานของประชาชน องคกรพฒนาเอกชน (NGOs) กบภาครฐ กอใหเกดผลกระทบ ทสรางความเสยหายตอประเทศชาตทงดานเศรษฐกจและกอใหเกดความแตกแยกทางสงคมอยางเหนไดชด โดยปญหาดงกลาวยงคงขยายผลอยางตอเนอง ซงแมรฐบาลจะพยายามแกไขปญหามาโดยตลอดทงการเปดเวทเพอสรางความเขาใจ การจดตงกรรมการไตรภาคเพอสนบสนนการด าเนนการ แตส าหรบดานพลงงานทผานมาถอไดวาการแกปญหายงไมประสบความส าเรจ โดยเหนไดจากการทรฐบาลตองยตโครงการส าคญทมผลตอความมนคงทางพลงงานของประเทศ อาท การส ารวจและผลตปโตรเลยม การพฒนาโรงไฟฟา เปนตน

ดงนน จ าเปนอยางยงทตองมการศกษาทบทวนกระบวนการด าเนนการพฒนาดานพลงงานของประเทศทงระบบ เพอวเคราะหปญหาและอปสรรคทท าใหเกดความไมไววางใจและความขดแยงตาง ๆ ขององคกรทเกยวของทงภาครฐ องคกรพฒนาเอกชน ประชาชน รวมถงผประกอบการ ตลอดจนทบทวนผลการศกษาของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เพอน าไปสการก าหนดนโยบายและการเสรมสรางธรรมาภบาลในด าเนนการของทกองคกร โดยมงเนนสรางการมสวนรวมของทกภาคสวนในการก าหนดการพฒนา เพอใหการขบเคลอนการพฒนาดานพลงงานของประเทศเปนไปอยางมเอกภาพบนพนฐานการยอมรบรวมกน

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

กระบวนการด าเนนการของรฐบาลเกยวกบการพฒนาดานพลงงานของประเทศ ๓ กระบวนการ ซงมการด าเนนการ ปญหาทเกดขน และขอเสนอแนวทางด าเนนการเพอแกไขปญหาดงกลาว ดงน

๗๑

รปท การวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

1) การก าหนดนโยบายการพฒนาดานพลงงาน การก าหนดนโยบายการพฒนาดานพลงงานและผรบผดชอบ การก าหนดนโยบาย

ดานการพฒนาพลงงานของประเทศทงดานการจดหาพลงงาน การสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมดานพลงงาน การก ากบดแลกจการและราคาพลงงาน การสงเสรมการใชพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน มคณะกรรมการทเกยวของ ประกอบดวย

- คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ด า เนนการภายใตพระราชบญญตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ มหนาทเสนอนโยบาย แผนการบรหารและพฒนาพลงงานของประเทศตอคณะรฐมนตร ก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขในการก าหนดราคาพลงงาน สนบสนน เรงรด ตดตามและประเมนผลการปฏบตตามนโยบายและแผนการบรหารและพฒนาพลงงานของประเทศ

- คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน (กบง.) แตงตงโดย กพช. ท าหนาทในการเสนอแนะนโยบาย แผนการบรหารและพฒนามาตรการดานพลงงาน เสนอแนะนโยบายและมาตรการดานราคาพลงงาน และปฏบตงานอน ๆ ท กพช. มอบหมาย

๗๒

- คณะกรรมการปโตรเลยม ท าหนาทใหค าแนะน าและใหความเหนชอบในการอนมต อนญาตเรองตาง ๆ ส าหรบการด าเนนการส ารวจและผลตปโตรเลยมเฉพาะตามทกฎหมายก าหนด

- คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) ท าหนาทก ากบกจการพลงงานตามพระราชบญญตการประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๐ สามารถแตงตงคณะอนกรรมการหรอบคคลหนงบคคลใด เพอพจารณาหรอกระท าการอยางใดตามท กกพ. มอบหมาย ซงทผานมาจะก าหนดอ านาจหนาทของคณะอนกรรมการทตงตามความจ าเปนตามภารกจก ากบกจการพลงงานทมอย

- คณะกรรมการกองทนน ามนเชอเพลง ด าเนนงานจดหาเงนมาใหกองทนน ามนเชอเพลงไปชดเชยราคาน ามน เพอรกษาระดบราคาขายปลกไมใหสงเกนกวาระดบทคณะรฐมนตรก าหนด รวมทงการด าเนนการอนใดตามนโยบายของรฐบาลทเกยวของกบการบรหารกองทนพลงงาน

- คณะกรรมการกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน ด าเนนการภายใตพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ สามารถแตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการตามทคณะกรรมการกองทนฯ มอบหมาย ตลอดจนเชญบคคลมาใหขอเทจจรง ค าอธบาย ค าแนะน าหรอความเหนทเปนประโยชนในการปฏบตงานตามหนาทไดตามความจ าเปน

ปญหาทเกดขน

- ภาคประชาชนขาดการมสวนรวมในการก าหนดนโยบายตงแตตน การทภาคประชาชนขาดความเชอมนในการวางนโยบายและบรหารจดการดานพลงงานของภาครฐ โดยเหนวาองคประกอบของคณะกรรมการทเกยวของเปนกลมการเมองและขาราชการประจ าเปนหลก ท าใหการรบรในการก าหนดนโยบายกระจกตวอยเฉพาะในสวนของผบรหารรฐบาลและผบรหารระดบสงเทานน ภาคประชาชน ผประกอบการ และหนวยงานระดบปฏบตการมสวนรวมนอย ซงการขาดการมสวนรวมในการก าหนดนโยบายตงแตตน สงผลใหการก าหนดนโยบายและแนวทางปฏบตไมสะทอนประเดนปญหาและความตองการทแทจรง สงผลใหการด าเนนนโยบายพลงงานของภาครฐไมเปนไปตามเปาหมายกระทบตอความมนคงดานพลงงานของประเทศในทสด

- ประชาชนเชอวาขาราชการมผลประโยชนทบซอนในการเปนคณะกรรมการของรฐวสาหกจทก ากบดแล แมวากฎหมายทเกยวของจะไมหามขาราชการระดบสงทมหนาทก ากบดแล ตรวจสอบการปฏบตงานของรฐวสาหกจภายใตสงกด เขาไปด ารงต าแหนงกรรมการรฐวสาหกจและบรษทในเครอของรฐวสาหกจนน แตภาคประชาชนกเหนวาไมเหมาะสมเนองจากขดแยงกนระหวางการท าหนาทออกนโยบาย ควบคม ก ากบดแลรฐวสาหกจเพอประโยชนสาธารณะกบการท าหนาทกรรมการในรฐวสาหกจซงตองด าเนนการโดยค านงถงการแสวงหาก าไรแกผถอหน ซงไมเปนไปตามหลกการการก ากบดแลทดในรฐวสาหกจและอาจกอใหเกดความเสยหายแกรฐ ดงนน ความเชอวาขาราชการอาจมผลประโยชนทบซอนในการเปนคณะกรรมการของรฐวสาหกจทก ากบดแลจงเปนสวนหนงทท าใหประชาชนขาดความเชอมนการก าหนดนโยบายภาครฐ

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ จากโครงสรางปญหาขางตนเหนควรก าหนดแนวทางในการด าเนนการทส าคญ ประกอบดวย การปฏรปใหภาคประชาชนมสวนรวมในการใหขอเสนอแนะตอรฐอยางเปนทางการและการก าหนดนโยบายเพอสรางธรรมาภบาลในภาครฐ อาท การลดปญหาผลประโยชนทบซอนในการเปนคณะกรรมการของรฐวสาหกจทก ากบดแล และการด าเนนงานภายใตภาคเครอขายองคกรเพอความ

๗๓

โปรงใสในอตสาหกรรมการจดการทรพยากรธรรมชาต (The Extractive Industries Transparency Initiative: EITI) ซงเปนมาตรฐานสากลทสงเสรมดานความโปรงใส และการบรหารทรพยากรธรรมชาตอยางมความรบผดชอบ เพอสรางความเชอมนและเปนกลไกในการตรวจสอบของภาคประชาชน เปนตน

2) การออกมาตรการ การก ากบกจการ และการอนมตลงทนพฒนาโครงการ

การด าเนนการและผรบผดชอบ การก าหนดนโยบาย การออกมาตรการ การก ากบกจการพลงงานและการอนมตลงทน เกยวของกบหลายภาคสวน ประกอบดวย

- คณะกรรมการ คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

- หนวยราชการในสงกดกระทรวงพลงงาน กรมเชอเพลงธรรมชาต ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กรมธรกจพลงงาน ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน

- หนวยราชการอนทเกยวของกบการอนมต/อนญาต อาท กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

- รฐวสาหกจ การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภมภาค การไฟฟานครหลวง บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

- ผประกอบการทลงทนพฒนาโครงการ อาท ผประกอบการดานธรกจไฟฟา ธรกจน ามน ธรกจกาซธรรมชาต และธรกจพลงงานทดแทน

ปญหาทเกดขน

- โครงการลงทนขนาดใหญมปญหาการคดคาน กอสราง เนองจากขาดการมสวนรวมในการก าหนดพนทตงแตตน โดยเฉพาะการจดตงโรงไฟฟาขนาดใหญ จากการวเคราะหโครงสรางปญหา พบวา การจดตงโรงไฟฟาในปจจบนมการเปดใหมกระบวนการสรางการมสวนรวมและความเขาใจกบประชาชนผานการจดท ารายงานวเคราะหผลกระทบทางสงแวดลอม (EIA/EHIA) เพยงขนตอนเดยวเทานน และทผานมาประชาชนในพนทกยงไมยอมรบ EIA/EHIA ดงกลาว ประกอบกบการสรางความรบรจากกลมองคกรพฒนาเอกชน (NGOs) มการด าเนนการอยางตอเนอง สงผลใหประชาชนในพนทพรอมทจะรวมคดคานการสรางโรงไฟฟากบกลม NGOs โดยขอจ ากดส าคญทน าไปสปญหาการคดคานจากภาคประชาชน ประกอบดวย การขาดกระบวนการคดเลอกและกลนกรองพนทโดยความเหนชอบประชาชนตงแตตน

- ขาดการสนบสนนการลงทนจากหนวยงานภาครฐทเกยวของ นอกจากการขาดการยอมรบของภาคประชาชนแลว การด าเนนการทผานมากระทรวงพลงงานยงขาดความรวมมอจากภาครฐทเกยวของในจดเตรยมพนทและสนบสนนการพจารณาผลกระทบทางสงแวดลอม ซงหาก กระทรวงพลงงานไมไดรบความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของในการด าเนนการ กจะไมสามารถด าเนนการไดพฒนาโครงสรางพนฐานดงกลาวไดตามเปาหมายทก าหนด

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ จากโครงสรางปญหาขางตน โดยเฉพาะในกระบวนการลงทนพฒนาโครงการทถกตอตานอนเนองมาจากการขาดการมสวนรวมในการก าหนดพนทตงแตตนและขาดการบรณาการการท างานรวมกบหนวยงานทเกยวของในการสนบสนนการลงทน เหนควรตอง

๗๔

ก าหนดแนวทางในการด าเนนการทส าคญ คอ การปฏรปใหประชาชนมสวนรวมในการก าหนดการพฒนาโครงการลงทนขนาดใหญ อาท ก าหนดกลไกการจดตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม

3) การด าเนนการพฒนาโครงการ

การด าเนนการและผรบผดชอบ การพฒนาโครงการของผประกอบการจะเกยวของกบหลายภาคสวน ประกอบดวย

- หนวยราชการในสงกดกระทรวงพลงงาน กรมเชอเพลงธรรมชาต ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กรมธรกจพลงงาน ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน

- รฐวสาหกจ การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภมภาค การไฟฟานครหลวง บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

- ผประกอบการในธรกจพลงงาน อาท ผประกอบการดานธรกจไฟฟา ธรกจน ามน ธรกจกาซธรรมชาต และธรกจพลงงานทดแทน

ปญหาทเกดขน

- รฐก าหนดผลตอบแทนใหชมชนในอตราทไมเหมาะสม โดยเหนควรกระจายผลประโยชนใหประชาชนในอตราหรอรปแบบทสอดคลองความตองการ และเปนธรรม อาท การจดสรรคาภาคหลวงใหถงชมชน

- ผประกอบการเยยวยาผลกระทบทเกดขนไมเหมาะสม หรอไมไดดแลชมชนโดยรอบ ผลกระทบจากการประกอบกจการพลงงาน แบงเปน ๓ เรองหลก คอ ผลกระทบจากมลพษ สงผลตอสขภาพ ผลกระทบจากการประกอบอาชพโดยเฉพาะภาคเกษตร และผลกระทบการแยงแหลงน า ทงแหลงน าชลประทาน/น าอปโภค บรโภค ซงประชาชนมกจะรองเรยนตอเจาของโครงการ แตหลายครงเจาของโรงงานไมสามารถแกไขเยยวยาไดอยางทนทวงทหรอไมสามารถชดเชยในระดบทประชาชนพงพอใจ ทงน เพราะรอการพสจนขอเทจจรงซงอาจลาชา รวมทงการก าหนดการเยยวยา/ชดเชยไมเปนทยอมรบดวยกนกบภาคประชาชนทไดรบผลกระทบ

- NGOs ใหขอมลไมสมบรณกระทบตอความเชอมนประชาชน การใหขอมลและขอเทจจรงของ NGOs บางกลมไมครบถวน คลาดเคลอนจากความเปนจรง สรางความกงวลใหกบประชาชนในประเดนดานสงแวดลอมทพสจนไมได กระทบตอความเชอมนประชาชนตอการพฒนาโครงการ

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ ประกอบดวย ปฏรปการกระจายผลประโยชนการพฒนาโครงการใหประชาชนในพนท อาท การจดสรรคาภาคหลวงใหถงชมชน และการสรางธรรมาภบาลทงกลม NGOs ในการมสวนรวม รวมถงสรางธรรมาภบาลผประกอบการในการเปดเผยขอมลและด าเนนกจกรรมกบชมชน

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

1) แนวทาง ๑ ปฏรปใหภาคประชาชนมสวนรวมในการใหขอเสนอแนะตอรฐอยางเปนทางการในรปคณะทปรกษาหรอแตงตงคณะกรรมการของภาคประชาสงคม

๗๕

การก าหนดทาง เล อกการด า เนนการ คณะกรรมการไดทบทวนรปแบบทคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ น าเสนอโดยพจารณาเปรยบเทยบ ๒ ทางเลอก คอ

- ทางเลอกท ๑ แตงตงคณะกรรมการของภาคประชาสงคมภายใต กพช. ๑ คณะ เพอเปดชองทางการสอสารทางตรงระหวาง กพช. กบภาคประชาสงคม

- ทางเลอกท ๒ แตงต งคณะกรรมการของภาคประชาสงคมภายใตค าสง รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน สามารถด าเนนการไดเรว และคณะกรรมการฯ เขาใจภาพรวมการก าหนดนโยบายเนองจากสามารถใหค าแนะน าไดหลายคณะกรรมการของ พน. และมองเหนความเชอมโยงเชงนโยบายของการพจารณาของคณะกรรมการทกชด

โดยคณะกรรมการปฏรปฯ เหนชอบใหด าเนนการตามทางเลอกท ๒ แตทงน เหนควรใหการด าเนนการค านงถงขอจ ากดทจะเกดขนไปพรอมกน อาท คณสมบตคณะกรรมการตองเปนผทมองคความรกวางหลากหลาย ความยากทจะคดเลอกตวแทนของประชาชนทไดรบการยอมรบจากทกภาคสวน และผลกระทบทเกดขนจากการใหขอเสนอแนะตาง ๆ ทแมคณะกรรมการภาคประชาสงคมจะไมมอ านาจตดสนใจ แตการใหความเหนจะมผลตอความเชอมนในนโยบายทรฐบาลก าหนด

2) แนวทางด าเนนการ

- การแตงตงคณะกรรมการภาคประชาสงคม ด าเนนการภายใตค าสงรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน ท าหนาทใหขอเสนอแนะ เปนทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานตอการด าเนนการของคณะกรรมการตาง ๆ ของกระทรวงพลงงาน ศกษาและเสนอแนะในเชงนโยบายหรอการก ากบดแล เพอเสนอมมมองของผมสวนไดเสยภาคประชาชนและภาคผประกอบการ

- โครงสรางกรรมการ คณะกรรมการแตละชด มตวแทนผมสวนไดเสย (Stakeholders) สามฝาย คอ (๑) ผใช/ผบรโภคพลงงาน (๒) ตวแทนองคกรผผลต/ผจ าหนายพลงงาน (๓) นกวชาการ/ผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ ทงน ตองมการนยามกลมของทงสามฝายใหชดเจน เชน การจดกลมประชาชนทอาจไดรบผลกระทบจากการจ าหนายและผลตพลงงาน กลมผอาจไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงสรางพนฐาน ตลอดจนองคกรพฒนาเอกชนทเคลอนไหวทางดานสงแวดลอมและพลงงานรวมถงองคกรคมครองผบรโภคทมสถานะตามกฎหมายรองรบ กลมธรกจท เปนองคกรตวแทนทงผซอและผขายพลงงาน นกวชาการ ผ เชยวชาญ และผทรงคณวฒ โดยจ านวนและการไดมาของคณะกรรมการใหเปนไปตามความเหมาะสม โดยแตงตงกรรมการสรรหาเพอด าเนนการดงกลาว

- อ านาจหนาท ใหค าปรกษาและขอเสนอแนะเชงนโยบายตอรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานตอการด าเนนการของคณะกรรมการแตละชดของกระทรวงพลงงาน ตดตามการด าเนนงานตามนโยบายและรบทราบปญหา พรอมใหขอเสนอแนะ

- องคประกอบและหนาทคณะกรรมการสรรหา ใหมคณะกรรมการสรรหาซงประกอบไปดวยกรรมการจากแตละภาคสวน ดงน

๗๖

(๑) ผใช/ผบรโภคพลงงาน มสดสวน ๓ คน คดเลอกจากองคกรตาง ๆ คดเลอกกนมา ไดแก องคกรของผบรโภค องคกรผใชพลงงานหรอผศกษาวจย องคกรภาคประชาชน เปนตน

(๒) ผผลต/ผจ าหนายพลงงาน มสดสวน ๓ คน คดเลอกจากภาคเอกชน เชน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาแหงประเทศไทย สมาคมธนาคาร และสมาคมตาง ๆ ทเกยวกบผผลตและผจ าหนายโดยตรง เปนตน

(๓) ภาควชาการมสดสวน ๓ คน คดเลอกจากมหาวทยาลยทมการสอนและการวจยดานพลงงานหรอสงแวดลอม

(๔) กรรมการหรอผทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการดานพลงงานแตละชด เขาไปมสวนรวมในคณะกรรมการสรรหา มสดสวนจ านวน ๒ คน

โดยใหคณะกรรมการสรรหาไปก าหนดวธการไดมาของตวแทนผมสวนไดเสย โดยเปดโอกาสใหสมครหรอเสนอชอเปนการทวไป

2) แนวทาง ๒ ใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนาโครงการโดยก าหนดกลไกการจดตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม และภาครฐทกสวนด าเนนการรวมกน

กระบวนการพฒนาโรงไฟฟาและปญหาทเกดขน จากการศกษากระบวนการพฒนาโรงไฟฟา พบวา เปดใหมการสรางการมสวนรวมและความเขาใจกบประชาชนผานการจดท ารายงานวเคราะหผลกระทบทางสงแวดลอมเพยงขนตอนเดยวเทานน

ทมา : ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน

รปท การวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

ทางเลอกในการแกปญหา

๗๗

ตารางท การเปรยบเทยบขอดขอเสยกระบวนการจดตงโรงไฟฟาแบบเดมกบขอเสนอก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม

กระบวนการ เปรยบเทยบขอด-ขอเสยทางแกปญหา บทสรป

ขอด ขอเสย

๑. การจดตงโรงไฟฟาตามกระบวนการทมอยในปจจบน

พนทเพอจดตงโรงไฟฟามความเหมาะสมดานเทคนค/วศวกรรม สงผลใหตนทนในการผลตเหมาะสม น าไปสราคาคาไฟฟาทเหมาะสม

เกดปญหาการคดคานจากภาคประชาชน ท าใหเกดความไมแนนอนในการจดตงโรงไฟฟาตามแผน PDP ซงกระทบตอความมนคงพลงงาน

วธการใหมประชาชนตองรบภาระคาไฟฟาแพงขน แตจะเกดประโยชนมากกวาวธเดมและลดปญหาการตอตานการสรางโรงไฟฟาได ในขณะท การใชวธเดมอาจสงผลใหไมสามารถสรางโรงไฟฟาไดเลยซงจะกอใหเกดผลเสยกบประเทศมากกวา

๒. ก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม

โครงการไดรบการยอมรบจากประชาชน สงผลใหสามารถจดตงโรงไฟฟาและจายไฟไดตามแผน PDP ทก าหนด

ประชาชนตองรบภาระคาไฟฟาทจะแพงขน เนองจากทดนแพง และอาจตองลงทนเพอสรางสายสงเพมเตม

กรณทไมมพนทเหมาะสม รฐบาลจะก าหนดพนท ลงทนโครงสรางพนฐานเพอใหจดตงโรงไฟฟาได

ทมา : ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน กระทรวงพลงงาน

แนวทางด าเนนการ

(๑) ขอเสนอเชงนโยบายตอรฐบาล รฐบาลก าหนดใหการจดตงโรงไฟฟาของผผลตไฟฟาขนาดใหญ (IPP) และการอนมตจดตงโรงไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) มเงอนไขวา พนทตงโรงไฟฟาทจะเสนอจดตงโรงไฟฟา จะตองมการพจารณาและด าเนนการก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวมกอน ทงน การด าเนนงานจะตองด าเนนการใหประชาชนมสวนรวมตามกระบวนการมสวนรวมทระบใน ๗.๒.๓ (๒)

(๒) แนวทางก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม

ขนท๑ จดตงคณะอนกรรมการฯ เพอด าเนนการ จดตงคณะอนกรรมการก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวมภายใต กพช. เพอด าเนนการ โดยมปลดกระทรวงพลงงานเปนประธาน ปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และปลดกระทรวงมหาดไทย เปนรองประธาน มผทรงคณวฒและหนวยงานทเกยวของเปนอนกรรมการ และมผแทนกระทรวงพลงงานและส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน เปนอนกรรมการและเลขานการ ท าหนาทก ากบการด าเนนการตามแผนทก าหนด พรอมน าเสนอพนททไดขอยตตอ กพช. พจารณาใหความเหนชอบ กอนสงใหหนวยงานอนมต/อนญาตใชประกอบการอนมตอนญาต ตอไป ทงน ภายหลงการจดตงคณะอนกรรมการฯ จะตองเรงด าเนนการใน ๓ เรอง ส าคญ ดงน

ก าหนดสทธประโยชนทประชาชนจะไดรบ เพอเปนขอมลประกอบการออกประกาศเชญชวนและชแจงประชาชน

๗๘

ออกประกาศเชญชวนเสนอพนทมาพจารณา พจารณาก าหนดเกณฑการคดเลอกพนทเพอใชประกอบการการออกประกาศเชญชวนใหประชาชนเสนอพนทมาพจารณา

ศกษาก าหนดพนททเหมาะสมในการจดตงโรงไฟฟา แบงเปน ศกษาก าหนดพนททมศกยภาพในการจดตงโรงไฟฟาในเบองตน เพอใชเปนขอมลในการประสานกบจงหวดทมศกยภาพ และศกษาก าหนดเขตพนททเหมาะสม (Zoning) ในการจดตงโรงไฟฟาในรายละเอยด เพอน ามาใชในกรณทด าเนนการแลวไมมพนทเสนอเขามา หรอไมเหมาะสมไมสามารถจดตงโรงไฟฟาไดจรง รฐบาลจะตองพจารณา ผลการศกษานเพอใชเปนขอมลในการก าหนดนโยบายแกไขปญหาการจดตงโรงไฟฟา ตอไป

ขนท ๒ ประสานประชาชนในพนทเปาหมายพจารณาสทธประโยชนและเกณฑการเสนอพนท มอบหมายหนวยงานทเกยวของและพลงงานจงหวดประสานจงหวดทมศกยภาพในการจดตงโรงไฟฟาในเบองตน เพอท าความเขาใจกบจงหวดและประชาชนในพนทเปาหมายเกยวกบสทธประโยชนและเกณฑการเสนอพนทเพอสรางโรงไฟฟา

ขนท ๓ จดประชมชแจงท าความเขาใจกระบวนการเสนอพนทโดยความสมครใจอยางเปนทางการในระดบจงหวด จดสมมนาชแจงสทธประโยชนและหลกเกณฑการคดเลอกพนท รบฟงความเหนประชาชนในระดบจงหวด

ขนท ๔ ออกประกาศเชญชวนใหจงหวดเสนอพนทเขามาโดยความสมครใจ คณะกรรมการออกประกาศเชญชวนใหจงหวดเสนอพนทเขามาโดยความสมครใจ โดยในการออกประกาศจะตองระบเกณฑทส าคญ อาท ความเหมาะสมทางเทคนคเบองตน สทธประโยชนทประชาชนจะไดรบ รวมทงเปดโอกาสใหจงหวดและประชาชนจดท าขอเสนอความตองการขอรบการสนบสนนในรปแบบอนทตองการเพมเตมดวย ตลอดจนระบกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการเสนอและคดเลอกพนท โดยครอบคลมทงขนตอนการด าเนนการและคณสมบตของผมสวนรวม

ขนท ๕ สงประกาศใหกระทรวงมหาดไทยประสานจงหวดเพอด าเนนการแจงตอประชาชนใหรบทราบโดยทวไปทงจงหวด ภายหลงการออกประกาศฯ แลวเสรจ คณะกรรมการฯ จะสงประกาศใหกระทรวงมหาดไทยประสานจงหวดเพอด าเนนการแจงตอประชาชนในทกจงหวดใหรบทราบโดยทวไปทงจงหวด

ขนท ๖ จงหวดตงคณะกรรมการระดบพนท ก าหนดวธปฏบต รวบรวมพนททมความพรอมจากจงหวด จงหวดจดตงคณะกรรมการระดบพนททมตวแทนทงจากขาราชการ องคกรปกครองสวนทองถน และผน าชมชน ก าหนดวธปฏบตในการรวบรวมพนททตองไดรบการยอมรบจากประชาชนและพนทโดยรอบ โดยกรณการรวมพนททมเอกสารสทธจะประสานประชาชนเพอรวบรวมพนทแปลงใหญและตอรองราคา ตลอดจนรบรองพนททมความพรอมเสนอตอคณะอนกรรมการฯ และในกรณการรวมพนทของรฐหรอพนทสาธารณะประโยชนหรอทราชพสด จงหวดจะจดท าบญชรวบรวมพนทน าเสนอ และยงสามารถเสนอพนทอนเพมได อาท นคมอตสาหกรรม พนททหาร เปนตน ทงน ประชาชนทเสนอพนทสามารถระบความตองการ สทธประโยชนหรอการขอรบสนบสนนมาพรอมกนได โดยคณะกรรมการระดบพนทจะท าหนาทตรวจสอบขอเสนอดงกลาวของประชาชนวามความซ าซอนกบแผนพฒนาโครงการของภาครฐ หรอทองถนทมอยแลวหรอไม กอนพจารณารบรองพนทดงกลาว

กรณพนททมความพรอม มพนทบางสวนหรอทงหมดเปนพนทของรฐ พนทสาธารณประโยชน ทราชพสด พนททหาร ทตองมการขออนญาตใชพนทและ/หรอเพกถอนพนทตาม

๗๙

กฎหมายจากหนวยงานอนมต/อนญาต ใหคณะกรรมการระดบพนทแจงใหหนวยงานอนมต/อนญาตรบทราบพนทและพจารณาใหความเหนชอบโดยเรว และหนวยงานอนมต/อนญาตพจารณาด าเนนการอนมต/อนญาตใหแลวเสรจภายใน ๖๐ วน

ขนท ๗ คณะกรรมการระดบพนทพจารณาคดเลอกพนททไมขดแยงกบกฎหมายตาง ๆ รบรอง และสงใหคณะอนกรรมการฯ คณะกรรมการระดบพนทตรวจสอบวาพนททรวบรวมมาไมใหขดหรอแยงตอกฎหมายผงเมองและกฎหมายอนทเกยวของ

ขนท ๘ พจารณารบรองพนท คณะอนกรรมการฯ จะพจารณาพนททเสนอจากจงหวด โดยก าหนดเกณฑในการพจารณา ไดแก ความเหมาะสมดานเทคนค เกณฑการยอมรบของประชาชน และเอกสารสทธทดน เปนตน

ขนท ๙ น าเสนอ กบง. และ กพช. พจารณา คณะอนกรรมการฯ น าเสนอพนททไดรบการรบรองให กบง. และ กพช. เพอพจารณาใหความเหนชอบการใชพนทเพอจดตงโรงไฟฟา

ขนท ๑๐ เสนอพนทใหหนวยงานอนมต/อนญาตใชประกอบการพจารณา คณะอนกรรมการฯ จะแจงใหหนวยงานอนมต/อนญาตรบทราบพนท เพอใชประกอบการพจารณาอนมต/อนญาตการจดตงโรงไฟฟา ตอไป

หากรฐบาลด าเนนการตามแนวทางน กระบวนการชแจงท าความเขาใจ รวบรวมรบรองพนทใชเวลาประมาณ ๒ ป การจดซอทดน จดท า EIA/EHIA การขออนมตโครงการใชเวลาประมาณ ๓ ป ดงนน หากรฐบาลด าเนนการตามขอเสนอนในกลางป ๒๕๖๑ จะสามารถคดเลอกพนทไดในป ๒๕๖๓ กอสรางและจายไฟประมาณป ๒๕๖๗ - ๒๕๖๙

๘๐

รปท แนวทางก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม

1. จดตงคณะอนกรรมการก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวมภายใต กพช. ก ำหนดสทธประโยชนทประชำชนจะไดรบ เกณฑ (Criteria) กำรคดเลอกพนท ส ำหรบใชประกอบกำรออกประกำศเชญชวนประชำชนเสนอพนท ศกษำก ำหนดพนทมศกยภำพในกำรจดตงโรงไฟฟำในเบองตน

3. จดประชมชแจงท าความเขาใจการเสนอพนทโดยความสมครใจอยางเปนทางการในจงหวด

2. ประสานประชาชนพนทเปาหมายพจารณาสทธประโยชนและเกณฑเสนอพนท (ปชช.เสนอสทธประโยชนเพมเตมได)

4. ออกประกาศเชญชวนใหจงหวดเปาหมายเสนอพนทเขามาโดยความสมครใจ

8. คณะอนกรรมการฯ พจารณารบรองพนท (เกณฑทางเทคนคเบองตน การยอมรบประชาชน เอกสารสทธ)ทดน

9. น าพนททรบรองเสนอกบ กบง. และ กพช. พจารณา

10. หนวยงานอนมต/อนญาตรบทราบใชประกอบการพจารณาอนมต/อนญาต

5. สงประกาศให มท. ประสานจงหวดเพอด าเนนการแจงตอประชาชนใหรบทราบ

6. จงหวดตงคณะกรรมการระดบพนท ก าหนดวธปฏบต รวบรวมพนททมความพรอมจากจงหวด

หากไมมพนทเสนอเขามาตามกระบวนการ หรอไมมพนทใดทเหมาะสมในทางปฏบตกจะตองกลบไปพจารณาพนทตามทศกษา

7. คณะกรรมการระดบพนทคดเลอกพนททไมขดแยงกบกฎหมายตางๆ รบรอง และสงใหคณะอนกรรมการฯ

ศกษารายละเอยดก าหนดเขตพนททเหมาะสมจดตงโรงไฟฟา 1-2 ป

พนททมเอกสารสทธ จงหวดจดตงคณะกรรมกำรจดท ำเกณฑกำรรวบรวมพนท ประสำนประชำชนรวบรวมพนทแปลงใหญ ตอรองรำคำ และพจำรณำรบรองพนท

พนททไมมเอกสารสทธ จงหวดรวบรวมบญชรำยชอพนทเสนอ ประกอบดวย ทสำธำรณประโยชน (กรมทดน/กรมกำรปกครอง ) / ทรำชพสด กรมธนำรกษ

พนทอนเพมเตม

พนททหำร พนทนคมอตสำหกรรม

ในประกาศตองมเงอนไขการจดตง สทธประโยชน เกณฑการมสวนรวมของ ปชช. ในการเสนอพนท

หมายเหต : 10 ขนตอน ขางตน ประชาชนจะเขามสวนรวมโดยตรงไดในขนตอนท 2 – 6

๘๑

๘๑

ขอเสนอการพจารณาประเดนทส าคญประกอบการด าเนนการ

- การก าหนดสทธประโยชนทประชาชนในพนทควรจะไดรบ คณะอนกรรมการฯ ควรพจารณาสทธประโยชนในรปเมดเงนและสทธประโยชนทไมใชเมดเงนประกอบการออกประกาศเชญชวนการเสนอพนทของประชาชน โดยสทธประโยชนในรปเมดเงนทจะใหจะตองก าหนดเปนมาตรฐานเดยวกน ทงประเทศ ทงน เพอใหสามารถพจารณาผลกระทบตอคาไฟฟาไดตงแตแรก ในขณะทสทธประโยชนทไมใชเมดเงนอาจเปดกวางเพอใหชมชนไดท าความตกลงกบโรงไฟฟาไดอยางเหมาะสมตามบรบทและความตองการของพนทตาง ๆ อยางไรกตาม อาจมพจารณาสทธประโยชนทประชาชนในพนทควรจะไดรบจากขอเสนอการปรบปรงกองทนพฒนาไฟฟาของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ หรอตามทหนวยงานทเกยวขอเสนอ อาท

(๑) พจารณาใหสทธประโยชนเพอลดคาใชจายครวเรอน อาท การลดหยอนคาไฟฟาใหแกครวเรอน การตรวจสขภาพประจ าปฟร และมแพทยเฉพาะทางใหการรกษาแนะน า การจดสรรทนการศกษาใหเปลาใหแกเยาวชนในเขตพนทรอบโรงไฟฟา ระดบมธยม ปวช. ปวส. ปรญญาตร และ/หรอ สงกวา โดยสทธประโยชนดงกลาวใหเปนไปตามความตองการของชมชน

(๒) การสนบสนนแผนการพฒนาชมชนระยะยาว กองทนควรสนบสนนแผนทเกดจากความตองการของชมชนผานกระบวนการการท าประชาคมระดบหมบานและระดบต าบล โดยแผนนเปนแผนส าหรบโครงการพฒนาทใชงบประมาณมากและใชระยะเวลาด าเนนการในชวง ๕ - ๑๐ ปหรอมากกวา ทงน ตองมการจดสรรเงนงบประมาณจากกองทนพฒนาไฟฟาในปรมาณทเหมาะสมของทกปเพอรองรบการด าเนนการตามแผนตอเนองดงกลาว เพอใหมนใจวาแผนพฒนาชมชนระยะยาว จะสามารถด าเนนการไดอยางตอเนองและบรรลผลส าเรจ

- การก าหนดเกณฑการออกประกาศเชญชวนใหประชาชนเสนอพนทตงโรงไฟฟา ควรตงคณะท างานพจารณาก าหนดเกณฑทส าคญ อาท ขนาดของพนท เหมาะสมกบก าลงการผลตและกระบวนการผลตของโรงไฟฟา อยใกลแหลงเชอเพลง มสายสงไฟฟา ใกลแหลงน า การยอมรบของเจาของทดนและประชาชนโดยรอบเปนพนททสามารถด าเนนการโดยไมขดตอกฎหมายใด ๆ เปนตน

เงอนไขความส าเรจ

(๑) ความรวมมอจากกระทรวงมหาดไทยในการสนบสนนการด าเนนการระดบพนท ประกอบดวย การก าหนดใหบรรจยทธศาสตรดานพลงงานและศกยภาพของในการจดตงโรงไฟฟาลงในยทธศาสตรของจงหวด การมอบหมายใหผวาราชการจงหวดสนบสนนการด าเนนการอยางตอเนองเพอปองกนการเปลยนแปลงพนททมการรบรองหากมการเปลยนแปลงโยกยายผวาราชการจงหวด และการสนบสนนกระบวนการมสวนรวมจากองคกรปกครองสวนทองถน

(๒) กลไกการบรหารจดการทจดตงขนตองไดรบการยอมรบจากประชาชน การจดตงกลไกบรหารจดการควรตองมผแทนประชาชนและ NGOs ทเปนบคคลทไดรบการยอมรบเขารวมด าเนนการตงแตตน โดยหากรฐบาลเหนชอบในกรอบการด าเนนการแลวควรจดใหมการจดระบบคดสรรผแทนประชาชน และ NGOs ทเกยวของเขารวมด าเนนการดวย

๘๒

๘๒

(๓) การศกษา Zoning การจดตงโรงไฟฟาในรายละเอยดตองแลวเสรจภายใน ๒ ป เพอส ารองใชกรณพนททเสนอมาไมสามารถพฒนาได รฐบาลจะตองกลบไปพจารณาผลการศกษา Zoning การทด าเนนการควบคมาตงแตตน ดงนน การศกษาตองแลวเสรจภายใน ๒ ป ทงน เพอใหการด าเนนการเปนไปอยางตอเนองโดยอาจใชวธเวนคนทดนทเหมาะสมมาจดตงโรงไฟฟากได

(๔) ความรวมมอจากคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) และ คณะกรรมการพฒนาชมชนในพนทโรงไฟฟา (คพรฟ.) ในการแกไขระเบยบขอบงคบ เพอใหสามารถจดสรรเงนงบประมาณกองทนพฒนาไฟฟา สนบสนนแผนการด าเนนการพฒนาชมชนระยะยาว ๑๐ ปขนไป อกทงคณะกรรมการทงสองคณะจะมบทบาทหนาท ในการตดตาม และควบคมดแลใหการด าเนนการตามแผนเปนไปดวยความเรยบรอย ถกตองตามระเบยบขอบงคบ รวมถงการมอบหมายงานและสงมอบงานตามแผนใหกบคณะกรรมการชดตอไปเมอหมดวาระในการท าหนาท (คณะกรรมการท าหนาทในวาระคราวละ ๔ ป) เพอใหมนใจวาแผนพฒนาชมชนระยะยาว ๑๐ ปขนไป จะสามารถด าเนนการไดอยางตอเนองและบรรลผลส าเรจตามความตองการของชมชน ทงนหากตองมการเปลยนแปลง ยกเลก หรอหยดการด าเนนการตามแผนพฒนาชมชนระยะยาว ๑๐ ปขนไปอนเนองมาจากกรณใด ๆ กตาม ใหขนอยกบมตของประชาคมระดบหมบานหรอระดบต าบลทเปนเจาของโครงการตามแผนงานมมตใหมการเปลยนแปลง ยกเลก หรอหยดด าเนนการเทานน

3) แนวทาง ๓ การจดสรรคาภาคหลวงสชมชน

การจดสรรคาภาคหลวงในปจจบน ตามพระราชบญญตกระจายหนาทและอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนฉบบปจจบนของส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ก าหนดสดสวนในการจดสรรคาภาคหลวงจากการผลตปโตรเลยมใหแกองคการบรหารสวนทองถน ตาง ๆ เปนดงน

(๑) อบต.และเทศบาลทมพนทผลต ไดรบในอตรารอยละ ๒๐ (แบงตามจ านวนองคกร) (๒) อบต. ในจงหวดทมพนทผลต ไดรบในอตรารอยละ ๑๐ (แบงตามจ านวนประชากร) (๓) อบจ. ทเปนจงหวดทมพนทผลต ไดรบในอตรารอยละ ๒๐ (แบงตามจ านวนองคกร) (๔) อบต. อนทวประเทศ ไดรบในอตรารอยละ ๑๐ (แบงตามจ านวนประชากร)

การจดสรรคาภาคหลวงตามราง พ.ร.บ. ทอยระหวางปรบปรงของส านกนายกรฐมนตร และความเหนทควรปรบปรง ปจจบน ส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน อยระหวางการปรบปรงแกไขพระราชบญญตดงกลาว ทงน รางพระราชบญญตดงกลาว มสาระส าคญทเกยวของกบสดสวนการจดสรรคาภาคหลวงทเปลยนแปลงไปจากปจจบน และความเหนควรปรบปรง ดงน

๘๓

๘๓

ตารางท ความเหนการทบทวนสดสวนการจดสรรคาภาคหลวง

ราง พ.ร.บ. ของ มท. ประเดนขอแกไข เหตผล ๑. อบต.และเทศบาลทเปนทตงของ

แหลงปโตรเลยม ไดรบในอตรา รอยละ ๒๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

อบต.และเทศบาลทเปนทตงของแหลงปโตรเลยมไดรบในอตรารอยละ ๓๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

เหนดวย และควรเพมสดสวนการจดสรรเนองจากเปนพนทไดรบผลกระทบโดยตรง

๒. อบต.และเทศบาลในจงหวดทเปนทตงของแหลงปโตรเลยมไดรบในอตรารอยละ ๒๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

อบต.และเทศบาลในจงหวดทเปนทตงของแหลงปโตรเลยมไดรบในอตรารอยละ ๑๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

เพอใหครอบคลมพนทอนเปนทตงสถานผลตปโตรเลยม และพนทเขตแนวทอขนสงปโตรเลยมทอยภายใต พ.ร.บ.ปโตรเลยม พ.ศ. ๒๕๑๔ ในเขตระยะปลอดภยตามแนวทอขนสงปโตรเลยม ซงเหนวา เปนผไดรบผลกระทบเชนเดยวกบผทอยในพนทผลตปโตรเลยม

๓. อบจ.ทเปนจงหวดทเปนทตงของแหลงปโตรเลยม ไดรบในอตรา รอยละ ๒๐ (แบงตามสดสวนของพนท)

อบจ.ทเปนจงหวดทเปนทตงของแหลงปโตรเลยม ไดรบในอตรารอยละ ๑๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

ควรน าไปเพมพนททไดรบผลกระทบโดยตรง

๔. ไมจดสรรให อบต. อนทวประเทศ** อบต. อนทวประเทศ ไดรบในอตรารอยละ ๑๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

เหนควรจดสรรให อปท. ทวประเทศ ตาม มาตรา ๒๓ แหง พ.ร.บ. ปโตรเลยม

ก าหนดวาปโตรเลยมเปนของรฐ ดงนน ทองถนทกแหงควรมสทธไดรบสวนแบงผลประโยชนจากทรพยากรรฐ

เพอใหกจกรรมการส ารวจและผลตปโตรเลยมเปนทยอมรบจากประชาชนในพนทและทวประเทศ

ทมา : กรมเชอเพลงธรรมชาต หมายเหต ** ป ๒๕๕๙ อบต. ทวประเทศไดรบการจดสรรเงนคาภาคหลวงประมาณ ๓๓๗ ลานบาท ซงหากกระจายใหแก อบต. ๗,๖๐๐

แหง แตละ อบต.ทไมอยในพนทผลตไดรบการจดสรรเงนประมาณ ๔๔,๐๐๐ บาท/ป

ขอเสนอแนวทางด าเนนงาน

(๑) สดสวนการจดสรรคาภาคหลวงใหกบองคการบรหารสวนทองถนใหม - อบต./เทศบาลทเปนทตงของแหลงปโตรเลยม ไดรบในอตรารอยละ ๓๐ (แบงตาม

จ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน) - อบต./เทศบาลในจงหวดทเปนทตงของแหลงปโตรเลยม ไดรบในอตรารอยละ ๑๐

(แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน) - อบจ.ทเปนจงหวดทเปนทตงของแหลงปโตรเลยม ไดรบในอตรา รอยละ ๑๐ (แบง

ตามจ านวนองคกรองคกรละเทาๆ กน)

๘๔

๘๔

- อบต./เทศบาล อนทวประเทศ ไดรบในอตรารอยละ ๑๐ (แบงตามจ านวนองคกร องคกรละเทาๆ กน)

(๒) การก าหนดหลกเกณฑการเบกจายเงนทไดรบการจดสรร เหนควรใหมการก าหนดหลกเกณฑ ใหมเงอนไขการใชงบประมาณโดยประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจและบรหารงบประมาณดงกลาว มการเบกจายเงนทจดสรรอยางชดเจน เพอความโปรงใส ตรวจสอบได โดยก าหนดไวเพอการพฒนาคณภาพชวตของชมชนทเกยวของกบการพฒนาและแสวงหาพลงงานในพนทนนๆ กจะเปนประโยชนตอการพฒนาพลงงานของประเทศตอไป

(๓) การด าเนนการ เนองจากหลกเกณฑการจดสรรคาภาคหลวงปโตรเลยมทบญญตไวในพระราชบญญตกระจายหนาทและอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ซงปจจบนอยระหวางเตรยมการเสนอรางตอคณะรฐมนตรเพอพจารณา ดงนน ควรใหกระทรวงมหาดไทยและส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนพจารณาหารอรวมกนในการทบทวนการจดสรรคาภาคหลวงกอนแกไขกฎหมายตามขนตอน ตอไป

๔) แนวทาง ๔ สงเสรมและสรางระบบธรรมาภบาลในการบรหารจดการทกองคกร

- การสรางระบบธรรมาภบาลในภาครฐ เพอสรางความเชอมนของภาคประชาสงคมตอบทบาทของหนวยงานของรฐ โดยเฉพาะความโปรงใส ตรวจสอบไดของหนวยราชการและขาราชการดานพลงงาน รฐบาลควรมการก าหนดนโยบายทส าคญ ดงน

(๑) รฐบาลก าหนดนโยบายการสรางธรรมาภบาลในภาคราชการพลงงาน อาท การลดความทบซอนในการด ารงต าแหนงราชการกบรฐวสาหกจในสงกด การจ ากดผลประโยชน กรรมการรฐวสาหกจทเปนขาราชการใหเหมาะสม (ไมรบโบนส/ผลตอบแทนอน ยกเวน เบยประชม)

(๒) กรมเชอเพลงธรรมชาตมการด าเนนงานภายใตภาคเครอขายองคกรเพอความโปรงใสในอตสาหกรรมการจดการทรพยากรธรรมชาต (The Extractive Industries Transparency Initiative: EITI) เพอใหเปนมาตรฐานสากลในการสงเสรมใหการบรหารการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตมความโปรงใสและมความรบผดชอบตอสงคม ดวยการก าหนดใหกจการทอยในภาคอตสาหกรรมการสกดทรพยากรกาซธรรมชาต น ามน และสนแรตาง ๆ เปดเผยสงทแตละกจการไดจายไปใหแกรฐบาลทงหมด (ทงทอยในรปภาษ และในรปของประโยชนอน ๆ เชน คาภาคหลวง เงนปนผล คาใบอนญาต) ในขณะท รฐบาลเองกตองเปดเผยรายไดทหนวยงานไดรบจากกจการเหลานทงหมดเชนกน โดยทาง EITI จะเขามาสนบสนนใหมการตงองคคณะซงประกอบดวยตวแทน ๓ ฝาย จากภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม (Multi Stakeholder Group, MSG) เพอใหท าหนาทองคกรกลางคอยตรวจสอบและกระทบยอดตวเลขของทงสองฝายวาถกตองตรงกนหรอไม ไดผลออกมาอยางไรองคคณะดงกลาวกจะท าเปนรายงานออกเผยแพรสสาธารณะ ยงกวานน ถาองคคณะเปรยบเทยบขอมลแลวเจอตวเลขทไมรบกนหรอสอพรธคอรรปชนแลว องคคณะของ EITI ดงกลาวกจะชวยชประเดนและกระตนใหเกดการตรวจสอบขยายผลตอไปดวย EITI จงเปนมาตรฐานสากลทสงเสรมความโปรงใสและการบรหารทรพยากรธรรมชาตอยางมความรบผดชอบเปนกลไกในการตรวจสอบของภาคประชาชน ทงน ทประชมคณะรฐมนตรไดมมตในวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๕๘ ใหประเทศไทยเขารวมเปนภาค

๘๕

๘๕

เครอขาย EITI โดยใหมการแตงตงคณะกรรมการรวม ๓ ฝาย ซงเหนควรใหกรมเชอเพลงธรรมชาตพจารณาด าเนนการตอไป

- การสรางระบบธรรมาภบาลในองคกรพฒนาเอกชน (Non – Government Organization: NGOs) เพอสรางระบบธรรมาภบาลในองคกรพฒนาเอกชน ควรมการก าหนดด าเนนการ ดงน

(๑) รฐบาลก าหนดนโยบายสรางธรรมาภบาลในการด าเนนกจกรรม NGOs อาท ๑) ให NGOs ทด าเนนกจกรรมกบโครงการของรฐ ขนทะเบยนเปนทรบรองหรอ

เปนนตบคคล และหามไมใหแตงตงบคคลทเคยตองคดอาญาวาเปนผบกรกหรอท าลายทรพยสนของทางราชการหรอของบคคลอน หรอตองคดวาการเผยแพรขอมลอนเปนเทจ มาด ารงต าแหนงในองคกรตรวจสอบของภาครฐ และองคกรอสระตาง ๆ

๒) ก าหนดนโยบายของรฐบาลในการสงเสรม NGOs ใหด าเนนกจกรรมอยางมจรยธรรม อาท ควรเปดเผยแหลงเงนทนทน ามาด าเนนกจกรรม ฯลฯ

(๒) ปฏรปกฎหมายใหมการก าหนดบทบาท NGOs และประชาชนในกระบวนการรบฟงความคดเหน โดยปรบปรง พ.ร.บ. วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน ใหมผลบงคบใชในประเดนส าคญเกยวกบกระบวนการรบฟงความคดเหนประชาชน อาท

๑) บคคล กลมบคคล องคกร ทตองการเขารวมแสดงความคดเหนในการจดรบฟงความคดเหนการด าเนนการโครงการของภาครฐ ตองแสดงหลกฐานบตรประชาชนเพอแสดงอตลกษณของบคคลทสามารถระบทมาไดอยางชดเจน ในกรณของนตบคคลตองมเอกสารทแสดงสถานะของนตบคคลอยางถกตองชดเจน

๒) ก าหนดใหน าหนกความส าคญกบกลมเปาหมายหรอประชาชนทอยในพนทซงเปนผทจะไดรบผลกระทบเปนหลก

๓) เพอใหกระบวนการรบฟงความคดเหนเปนไปดวยความเรยบรอย ลดความขดแยงหรอความวนวาย บคคล กลมบคคล ชมชน หรอองคกรควรมการแจงความประสงคหรอลงทะเบยนไวลวงหนา พรอมมหลกฐานแสดงตน หรอการเปนนตบคคลทชดเจนไดแก ส าเนาทะเบยนบาน ส าเนาบตรประชาชน เพอใหทราบถงทมา และสามารถตรวจสอบสถานะของบคคลหรอองคกรนนๆ ได

๔) มการก าหนดระยะเวลาในการใหความเหน ๕) องคกรพฒนาเอกชนทตองการมารวมแสดงความคดเหนในกระบวนการรบ

ฟงความคดเหนของโครงการตาง ๆ ตองเปดเผยแหลงเงนทนทน ามาใชจายในการโฆษณาเพอเคลอนไหวในการคดคานโครงการตาง ๆ ได

- การสรางระบบธรรมาภบาลในการด าเนนกจการของผประกอบการ เพอสรางความเชอมนและการยอมรบของภาคประชาสงคมตอบทบาทของผประกอบการ โดยเฉพาะความรบผดชอบตอสงคม การด าเนนธรกจอยางมธรรมาภบาลโปรงใส ตรวจสอบได รฐบาลควรมการก าหนดนโยบายทส าคญ ดงน

(๑) ใหผประกอบการเปดเผยขอมลทไมใชความลบทางธรกจ (สญญาระหวางผประกอบการกบผคาทระบวาหามเปดเผยตอบคคลท ๓) แกภาครฐ ทงน เพอใชประกอบการตดสนใจการ

๘๖

๘๖

ด าเนนงานเชงนโยบาย และผประกอบการทไมไดจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยฯ กควรเปดเผยขอมลเชนเดยวกนกบผประกอบการทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

(๒) ก าหนดนโยบายสงเสรมวสาหกจเพอสงคมในการยกระดบคณภาพชวตชมชน โดยภาคอตสาหกรรมและกจการพลงงาน และใหเรมน ารองในพนทนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง ด าเนนการตามรายงานของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เรอง “การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม ในการยกระดบคณภาพชวตของชมชน โดยภาคอสาหกรรมและกจการพลงงาน” โดยมสาระส าคญ ดงน

๑) หลกการด าเนนการ ปฏรปรปแบบของการจดกจกรรมทางสงคม (Corporate Social Responsibility: CSR) ของผประกอบการ โดยการด าเนนการเปนองครวม ( Integrated) ในรปแบบของกจการวสาหกจเพอสงคม จะตอบสนองความตองการของชมชนอยางทวถง โดยจดทะเบยนจดตงเปนบรษท จ ากด (วสาหกจเพอสงคม) และมมาตรการสนบสนนในรปแบบตาง ๆ จากรฐ โดยการจดตงบรษทวสาหกจเพอสงคม เพอท าหนาทประสานเชอมโยงและขบเคลอนใหเกดการซอขายสนคา (Matching) ระหวางผผลต (Supply) คอ วสาหกจชมชน และผบรโภค (Demand) คอ โรงงาน พนกงาน และประชาชนรวมทงนกทองเทยวในพนท ทงน เพอสรางรายไดแกวสาหกจชมชนและท าหนาทพฒนายกระดบมาตรฐานสนคาของวสาหกจชมชน โดยบรษทวสาหกจเพอสงคมนไดรบการสนบสนนจดตงโดยกลมผประกอบการอตสาหกรรม และบรหารจดการรวมกนโดยกลมผประกอบการอตสาหกรรมและวสาหกจชมชน และเพอใหบรษทด าเนนกจกรรมในการสนบสนนการซอขายและการพฒนามาตรฐานสนคาชมชนเปนไปตามวตถประสงคของกลมผประกอบการอตสาหกรรมและของวสาหกจชมชนอยางแทจรงโดยไมตองพงพางบประมาณของภาครฐและไมเปนภาระตอภาครฐในการก ากบดแล ซงการมบรษทวสาหกจเพอสงคมดงกลาวจะสนบสนนใหเกดการบรณาการรวมกน (Integration) ระหวางกลมผประกอบการอตสาหกรรมและกลมวสาหกจชมชน และยงเปนการเสรมความเขมแขงใหกบโครงการ CSR ทกลมผประกอบการอตสาหกรรมบางแหงไดด าเนนการอยในปจจบน

ทมา : รายงานของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เรอง “การสงเสรมวสาหกจเพอ

สงคม ในการยกระดบคณภาพชวตของชมชน โดยภาคอตสาหกรรมและกจการพลงงาน”

๘๗

๘๗

รปท แนวคดในการขบเคลอนบรษทวสาหกจเพอสงคม

๒) แนวทางด าเนนการ จดตงคณะอนกรรมการรวมระหวางกระทรวงพลงงานและกระทรวงอตสาหกรรมภายใต กบง. เพอยกรางการด าเนนการและขบเคลอนการด าเนนการโครงการ และน าเสนอคณะรฐมนตรเพอขอมตสนบสนน การด าเนนโครงการน ารอง“บรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด” ดงน

- ก าหนดแนวทางด าเนนการและศกษาความเหมาะสมบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด ตลอดจนจดท าแผนปฏบตการฯ เสนอรฐบาล คณะอนกรรมการพจารณาด าเนนการก าหนดแนวทางด าเนนการ มาตรการสนบสนน และจดท าแผนปฏบตการเสนอ กพช. ภายในป ๒๕๖๑

ประสานหนวยงานและภาคสวนทเกยวของก าหนดแนวทางด าเนนการ ก าหนดมาตรการสนบสนน และมาตรการสงเสรมดานแรงจงใจทางภาษใน

รปแบบตาง ๆใหกบภาคเอกชนทมารวมลงทนกบวสาหกจเพอสงคมในเขตพนทนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง และในพนทนคมอตสาหกรรมและเขตประกอบการอตสาหกรรมอน ๆ รวมถงโครงการพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor Development) ตาม พรบ. พนทเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก พ.ศ. … ตลอดจนการก าหนดกลไกการด าเนนงานในกลมโรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ อาท ใหกรมสรรพากรพจารณาก าหนดมาตรการดานภาษเพอสรางแรงจงใจใหแกกลมผประกอบการอตสาหกรรมในการเขารวมสนบสนนโครงการโดยมมาตรการสรางแรงจงใจแกกลมผประกอบการอตสาหกรรมทรวมบรจาคเงนเพอการด าเนนธรกจของบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด โดยเหนควรใหกลมผประกอบการอตสาหกรรมสามารถน าเงนบรจาคไปหกเปนคาใชจายในการค านวณภาษในอตรามากกวา ๑๐๐% แตไมเกน ๒๐๐% หรอไมเกนรอยละ ๑๐ ของก าไรสทธกอนหกภาษเงนไดนตบคคลของกลมผประกอบการอตสาหกรรม

ศกษาความเหมาะสมการจดตงบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพดทงในดานโครงสรางองคการบรหารจดการ แหลงเงนและจ านวนเงนสนบสนน ใหแลวเสรจ ภายใน ๖ เดอน โดยมงเนนการด าเนนงานใหบรษทสามารถพฒนาไดอยางเปนรปธรรม ยงยน และสามารถเลยงตวเองได

- จดตงบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด กระทรวงอตสาหกรรม โดยการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และกระทรวงพลงงาน โดยส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน เปนหนวยงานสนบสนนใหผประกอบกจการพลงงานและอตสาหกรรมตอเนองรวมจดตง บรจาคเงน และด าเนนโครงการน ารอง “บรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด” โดยมส านกงานเกษตรจงหวดระยอง สนบสนนใหเครอขายวสาหกจชมชนในพนทเขารวมด าเนนงานบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด

- เรมด าเนนการบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด กลมผประกอบการในพนท รวมกบกลมวสาหกจชมชนและหนวยงาน องคกรทสนบสนน รวมจดท าเงอนไขและขอตกลงของบรษทวสาหกจเพอสงคม อาท โครงสรางคณะกรรมการบรษท (Board) คณสมบตและเงอนไขการจดหาจดจางคณะผบรหาร (Management Team) ภารกจของบรษท (Mission) แผนงานทางธรกจ (Business Plan) แผนการระดมทน กระบวนการก ากบดานธรรมาภบาลของบรษท และจดหาสถานท ทงน บรษททไดจดตงจะด าเนนการภายใตการก ากบดแลของ Board และการใหค าปรกษาแนะน า (Coaching) โดยกลมผประกอบการทเขารวม และสนบสนนจดซอสนคาจากวสาหกจชมชน

- ประเมนผลรายงานรฐบาล ใหกระทรวงอตสาหกรรมรวมกบกระทรวงพลงงานประเมนผลความส าเรจโครงการน ารอง และรายงานผลตอคณะรฐมนตรเพอขยายผลรปแบบการด าเนนงาน

๘๘

๘๘

ไปสกลมผประกอบการอตสาหกรรมในพนทนคมอตสาหกรรมและเขตประกอบการอตสาหกรรมอน ๆ รวมถงระเบยงเขตเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor: สกพอ.) และก าหนดกรอบการด าเนนการตามรางพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจเพอสงคม พ.ศ. .... ภายหลงทผลบงคบใช

ทมา : รายงานของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เรอง “การสงเสรมวสาหกจเพอ

สงคม ในการยกระดบคณภาพชวตของชมชน โดยภาคอตสาหกรรมและกจการพลงงาน”

รปท ขนตอนการด าเนนโครงการน ารอง

๓) แหลงทมาของงบประมาณของโครงการน ารอง มแหลงทมาจากการระดมทนรวมกนของกลมวสาหกจชมชนรวมกบกลมผประกอบกจการพลงงานในพนทนคมอตสาหกรรมมาบตาพด โดยไมกอภาระดานงบประมาณจากภาครฐ อาท ระดมทนจากกลมวสาหกจชมชน ผถอหนบรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด การบรจาคเงนโดยความสมครใจ ฯลฯ

ขนตอนด าเนนโครงการน ารอง

จดตงบรษทวสาหกจเพอสงคม

มาบตาพด

ภาครฐสรางมาตรการจงใจดานภาษแกโรงงาน โดยกระทรวงการคลง

รบรอง บรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด

โรงงานระดมเงนสนบสนน บรษทวสาหกจเพอสงคมฯ ภายใตเงอนไขแรงจงใจดานภาษ

เตรยมความพรอมของโรงงานและชมชน

เรมด าเนนการบรษทฯ (ชมชนเรมมรายได)

ประเมนผลความส าเรจโครงการน ารอง

ขยายผลไปทวประเทศ

รบรองโดยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

โดยโรงงานในมาบตาพดทสมครใจ

โดยโรงงานรวมกบชมชน

โดยหนวยงานภาครฐรวมกบภาคเอกชนทวประเทศ

จดตงโดยกลมวสาหกจชมชนมาบตาพด อนมตโดยกระทรวงพาณชย

ทดลองน ารองในพนทมาบตาพด

(ระยะเวลาทดลอง 3 ป)

โดยกระทรวงอตสาหกรรมและกระทรวงพลงงาน โดยสถาบนการศกษา

เชญชวนใหโรงงานเขารวมโครงการน ารองโดยกระทรวงอตสาหกรรมและกระทรวงพลงงาน

1

2

3

4

5

6

7

8

9

โดยโรงงานรวมกบชมชนและหนวยงานสนบสนนในมาบตาพด

๘๙

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบายการพฒนากบภาครฐ โดยมการเปดชองทางใหภาคประชาสงคมและองคกรของรฐไดสอสารกนอยางเขาใจและทวถง สงผลใหเกดความไววางใจและลดการตอตานการด าเนนนโยบายพฒนาดานพลงงาน

2) ประชาชนมสวนรวมในการพฒนาโครงการทส าคญของรฐบาลตงแตกระบวนการก าหนด พนทตงน าไปสความส าเรจในการลงทนโครงการส าคญดานพลงงาน และสามารถใชเปนตนแบบการพฒนาโครงการขนาดใหญของประเทศ

3) หนวยงานราชการ องคกรพฒนาเอกชน และผประกอบการ มการด าเนนการอยางม ธรรมาภบาล โปรงใส ตรวจสอบได น าไปสการสนบสนนการพฒนายทธศาสตรดานพลงงานของประเทศอยางมประสทธภาพและเปนเอกภาพรวมกน สงผลตอความส าเรจในการพฒนา และการลงทนของประเทศใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนด

๙๐

๙๐

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

แนวทาง ๑ ปฏรปใหภาคประชาชนมสวนรวมในการใหขอเสนอแนะตอรฐอยางเปนทางการในรป คณะทปรกษาหรอแตงตงคณะกรรมการของภาคประชาสงคม ๑ จดตงคณะกรรมการสรรหา

และด าเนนการสรรหา พน. จดตงคณะกรรมการ

ภาคประซาสงคม ด าเนนการแตงตงภายใน ป พ.ศ. 2563

๒ รมว.พน. ลงนามแตงตง พน.

๓ คณะกรรมการภาค ประซาสงคม ด าเนนการ

พน.

แนวทาง ๒ ปฏรปใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนาโครงการโดยก าหนดกลไกการจดตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม และภาครฐทกสวนด าเนนการรวมกน ๑

จดตงอนกรรมการฯ ภายใต กพช. เพอก าหนด

๑.๑ สทธประโยชน ๑.๒ เกณฑออกประกาศ ๑.๓ ก าหนดพนทเบองตน

พน./ส านกงาน กกพ.

มพนทส าหรบจดตงโรงไฟฟาทประชาชนเปนผเสนอ

จดตงคณะกรรมการในการขบเคลอนและด าเนนการใหไดพนทภายใน ป พ.ศ. 2563

๑.๔ ศกษารายละเอยดพนททเหมาะสม

๒ ประสานประชาชนในพนทเปาหมายพจารณาสทธประโยชนและเกณฑการเสนอพนท

คณะอนฯ/ส านกงาน กกพ./

มท./จงหวด/กฟผ./อปท.

๓ จดประชมชแจงท าความเขาใจกระบวนการเสนอพนทโดยความสมครใจอยางเปนทางการในระดบจงหวด

คณะอนฯ/ส านกงาน กกพ./

มท./จงหวด/กฟผ./อปท.

๔ ออกประกาศเชญชวนใหประชาชนเสนอพนท

คณะอนฯ/ ส านกงาน กกพ.

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

๙๑

๕ มท. ประสานจงหวดตดประกาศและแจงตอประชาชนใหรบทราบ

มท.

๖ จงหวดตงคณะกรรมการระดบพนท ก าหนดวธปฏบต รวบรวมพนททมความพรอมจากจงหวด

จงหวด

๗ พจารณาพนททไมแยง กม. จงหวด

๘ พจารณารบรองพนท ๘.๑ ก าหนดเกณฑการ

พจารณารบรอง ๘.๒ พจารณาพนทจาก

จงหวดและรบรอง

คณะอนฯ

๙ เสนอพนททไดรบการรบรองใหคณะกรรมการทเกยวของ ๙.๑ กบง. พจารณา ๙.๒ กพช. เพอพจารณา

กบง. กพช.

๑๐ เสนอพนทใหหนวยงานทเกยวของรบทราบใชประกอบการพจารณาอนมต/อนญาต

ส านกงาน กกพ./หนวยงาน

อนญาต

๑๑ กฟผ./IPP จดซอทดน (การด าเนนการในขอนไมอยในอ านาจคณะอนกรรมการฯ)

กฟผ./ IPP

๑๒ กฟผ./IPP ด าเนนการEIA/EHIAกอสราง และจดตงโรงไฟฟา

กฟผ./ IPP

แนวทาง ๓ การจดสรรคาภาคหลวงสชมชน ๑ ชธ. ประสาน มท. พจารณา

ทบทวนการจดสรรคาภาคหลวง

มท./ส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน/ชธ.

- - จดสรรคาภาคหลวงลงสชมชนตามขอเสนอ

ปรบแกกฎหมายภายใน ๒-๓ ป

๙๒

๒ แกไขกฎหมายตามขนตอน มท. - -

๓ จดสรรคาภาคหลวงตามขอเสนอ

ชธ./มท.

แนวทาง ๔ สงเสรมและสรางระบบธรรมาภบาลในการบรหารจดการทกองคกร ภาครฐ - -

๑. ก าหนดนโยบายลดความทบซอนในการด ารงต าแหนงขาราชการกบรฐวสาหกจ/จ ากดผลประโยชนของกรรมการ

พน./ปตท./กฟผ.

- - คณะกรรมการรฐวสาหกจ และการเรยกรบผลประโยชนเหมาะสมไดรบการยอมรบ

การแตงตงคณะกรรมการรฐวสาหกจ และการเรยกรบผลประโยชนเปนไปตามนโยบายใหมภายใน ป พ.ศ. 2562

๒. การจดตง EITI ชธ./ผประกอบการ/ภาคประชาชน

ชธ. ด าเนนการภายใต EITI ภายใน ๓ ป

การสรรหาคณะกรรมการแลวเสรจภายใน ป พ.ศ. 2562

๒.๑ ศกษาก าหนดการด าเนนการ

2.2 เสนอผลการศกษาความเหมาะสมของการรวม EITI ของไทยตอ คณะกรรมการปฏรปประเทศ

๒.๓ ก าหนดแนวทางการด าเนนการ

๙๓

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

แนวทาง ๔ สงเสรมและสรางระบบธรรมาภบาลในการบรหารจดการทกองคกร ภาคองคกรพฒนาเอกชน เพอใหการด าเนน

กจกรรมมธรรมาภบาล โปรงใส ตรวจสอบได

NGOs ทด าเนนกจกรรมกบโครงการของรฐ ขนทะเบยนเปนทรบรองภายใน ป พ.ศ. 2562

๑ ก าหนดนโยบายใหขนทะเบยน NGOs

พน./ทส.

๒ ประสานหนวยงานทเกยวของใหก าหนดบทบาท NGOs ในกระบวนการรบฟงความเหน

พน. / สปน. การรบฟงความคดเหนโครงการตาง ๆ มกระบวนการเหมาะสม โปรงใส และใหความส าคญกบประชาชนในพนททไดรบผลกระทบเปนหลก

กฎหมายมการบรรจการก าหนดบทบาท NGOs ในกระบวนการรบฟงความคดเหน

3 พจารณาผลขอเสนอการปฏรปกฎหมายใหก าหนดบทบาท NGOs ในกระบวนการรบฟงความเหน

สปน.

ภาคผประกอบการ

๑ สงเสรมวสาหกจเพอสงคม สามารถสรางงาน สรางรายได ใหชมชนในพนทนคมอตสาหกรรม และใชเปนตนแบบขยายผลสนคมอตสาหกรรม สกพอ. และกลมอตสาหกรรมอน ตอไป

ด าเนนการน ารองโครงการไดภายใน ๒ ป

๑.๑ จดตงคณะอนกรรมการเพอด าเนนการ

อก./พน./กค.

๑.๒ ก าหนดแนวทางด าเนนการ ศกษาความเหมาะสมบรษทวสาหกจ

อก.

๙๔

เพอสงคม และจดท าแผนปฏบตการฯ

๑.๓ ตงบรษทวสาหกจ อก. ๑.๔ ประเมนผลพนทน ารอง อก./พน.

๒ มนโยบายใหเปดเผยขอมลทไมใชความลบธรกจแกรฐ

พน. ภาครฐสามารถเรยกขอมลเพอประกอบการตดสนใจเชงนโยบายได

มนโยบายใหเปดเผยขอมลทไมใชความลบธรกจแกรฐ ภายใน ป พ.ศ. 2562

๙๕

๓.3.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

๑) ราง พ.ร.บ.การมสวนรวมของประชาชน (สปน.) เสนอความเหนตอรางกฎหมาย หรอสนบสนนการออกกฎหมาย ในกระบวนการนโยบายสาธารณะ เพอก าหนดบทบาท NGOs และประชาชนในกระบวนการรบฟงความเหน

๒) ราง พ.ร.บ. สงเสรมวสาหกจเพอสงคม (สสว.) เสนอความเหนตอรางกฎหมาย หรอสนบสนนการออกกฎหมาย เพอสงเสรมโครงการน ารอง“บรษทวสาหกจเพอสงคมมาบตาพด” และนโยบายสงเสรมวสาหกจเพอสงคมในการยกระดบคณภาพชวตชมชนโดยภาคอตสาหกรรมและกจการพลงงานการด าเนนการเชงนโยบายสงเสรมวสาหกจเพอสงคมในการยกระดบคณภาพชวตชมชน (น ารองมาบตาพด)

ทงน พ.ร.บ. สงเสรมวสาหกจเพอสงคม พ.ศ. 2562 ไดประกาศในราชกจจานเบกษา และเรมมผลบงคบใชเมอวนท 23 พ.ค.2562

3) ราง พ.ร.บ. กระจายหนาทและอ านาจขององคกรปกครองสวนทองถน และกฎหมายลกทเกยวของ (มท.) เสนอความเหนตอรางกฎหมาย หรอสนบสนนการออกกฎหมาย เพอการจดสรรคาภาคหลวงการส ารวจและผลตปโตรเลยมสชมชนอยางเหมาะสมเปนธรรม

4) ราง พ.ร.บ. รายไดขององคกรปกครองสวนทองถน และกฎหมายลกทเกยวของ (มท.) เสนอความเหนตอรางกฎหมาย หรอสนบสนนการออกกฎหมาย เพอการจดสรรคาภาคหลวงการส ารวจและผลตปโตรเลยมสชมชนอยางเหมาะสมเปนธรรม

5) การด าเนนการเชงนโยบายลดความทบซอนในการด ารงต าแหนงราชการกบรฐวสาหกจในสงกดและจ ากดผลประโยชนส าหรบกจการดานพลงงาน

6) การด าเนนการเชงนโยบายผประกอบการดานพลงงานเปดเผยขอมลทไมใชความลบธรกจแกรฐ

7) กลไกแตงตงคณะอนกรรมการภายใตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) สนบสนนการก าหนดพนทตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม

8) แตงตงคณะกรรมการภายใตค าสงรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน เพอใหภาคประชาชนมสวนรวมในการใหขอเสนอแนะตอรฐ

๙๖

ดานไฟฟา การปฏรปดานไฟฟาและความส าคญตอการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

กจการไฟฟาของประเทศไทย ก าลงอยในชวงส าคญของการพฒนาภายใตสถานการณทเปลยนแปลงไปทงปจจยภายในประเทศและสถานการณภายนอก ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและเทคโนโลยในการทจะท าใหกจการไฟฟาของประเทศไทยมความมนคงระบบไฟฟา สามารถรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจและมการพฒนาภายใตการค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอมควบคกนไป จงเปนภารกจส าคญทคณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานทจะตองก าหนดแนวทางเพอใหเกดการปฏรปทางดานกจการไฟฟาใหสนองตอบตอเปาหมายของประเทศดงกลาว ขางตน

ความตองการใชไฟฟาของประเทศไทยเตบโตขนอยางตอเนองตามการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ทงน ความส าคญของไฟฟาไดเพมขนอยางตอเนอง เนองจากการทเทคโนโลยตาง ๆ ทน ามาใชในประเทศตางตองพงพาไฟฟาเปนปจจยส าคญในการด าเนนกจกรรมตาง ๆ พบวา ภาคอตสาหกรรมเปนผใชไฟฟาหลกของประเทศกวารอยละ ๔๕ ตามมาดวยภาคครวเรอนและธรกจ ดงนนการทจะใหประเทศไทยมการพฒนาอยางตอเนองนน จ าเปนตองมความมนคงระบบไฟฟาและราคาไฟฟาทแขงขนไดควบคไปกบการค านงถงสงแวดลอมใหกบภาคเศรษฐกจเหลาน

รปท ปรมาณการใชไฟฟารายสาขา

ในดานการผลตไฟฟาของประเทศไทยพบวา มก าลงผลตไฟฟา ณ ปจจบน ประมาณกวา ๔๙,๓๐๔ เมกะวตต แบงเปนสวนของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ประมาณ ๑๕,๑๓๐ เมกะวตต ทเหลอ

๙๗

เปนก าลงผลตไฟฟาของภาคเอกชนและการน าเขา ทงนในสวนของการผลตไฟฟาพบวา ประเทศไทยมการพงพากาซธรรมชาตในการผลตไฟฟาในสดสวนทสงมากคอ กวารอยละ ๕๗

รปท 4 การผลตไฟฟาจากเชอเพลงชนดตาง ๆ

กระทรวงพลงงานไดจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (Power Development Plan: PDP) ใหสอดคลองกบความตองการใชไฟฟาทจะเพมสงขนตามนโยบายของรฐบาลและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทคาดวาจะเกดขนในอนาคต โดยค านงถงความมนคงระบบไฟฟา สงแวดลอมและภาระคาใชจายของผใชไฟฟา โดยในแผน PDP ลาสดคอ แผน PDP๒๐๑๘ ไดมการก าหนดใหมการกระจายแหลงเชอเพลงทผลตไฟฟาใหหลากหลายมากขนเพอสรางความมนคงระบบไฟฟา ลดความเสยงของประเทศทอาจเกดไฟฟาดบหากระบบกาซธรรมชาตมขอขดของหรอมปญหาการขนสง

ทผานมาการบรหารจดการดานไฟฟาของประเทศไทยพบวา มปญหาหลายประการ อาท การด าเนนการตามแผน PDP ทไมเปนไปตามเปาหมาย ซงอาจกอใหเกดความเสยงตอความมนคงทางพลงงานของประเทศ การอดหนนตนทนการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนทมากเกนไปไดสรางภาระคาไฟฟากบประชาชน การเปลยนแปลงพฤตกรรมจากผใชไฟฟาเปลยนเปนผผลตไฟฟาใชเอง

นอกจากน โครงสรางการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศในปจจบนทหนวยงานทางดานพลงงานบางหนวยยงไมบรณาการกนอยางเตมท กสงผลตอประสทธภาพของการพฒนาโครงสรางพนฐาน การทระบบสงและระบบจ าหนายยงไมเออใหผประกอบการรายอนเขามาใชสายสงหรอสายจ าหนาย รวมทง ทศทางการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนเพอใชเองทเพมขน จะกอใหเกดความเสยงตอความมนคงระบบ

๙๘

ไฟฟาของประเทศทเพมขน สงผลใหเกดความเสยหายตอประเทศเปนอยางยง จากการวเคราะหโครงสรางปญหาการบรหารจดการพบวา ม ๓ ประเดนใหญซงจะตองเรงปฏรป ดงน

การด าเนนการตามแผน PDP ฉบบปจจบน อาจกอใหเกดความเสยงตอความมนคงทางพลงงานในระดบภาค และสรางภาระดานคาไฟฟากบประชาชนมากเกนไป การจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ.2561 – 2580 (PDP2018) ไดใหความส าคญดานการกระจายระบบผลตไฟฟาการบรหารแหลงเชอเพลงทมรายละเอยดแยกตามภมภาค รวมถงการก าหนดโรงไฟฟาเพอความมนคงในแตละพนท โดยไดวางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาใหสอดคลองกบความตองการไฟฟาทเปลยนแปลงอนเปนผลจากการเตบโตทางเศรษฐกจและการเปลยนแปลงของเทคโนโลยดานการผลตไฟฟาทคาดวาจะเกดขนในอนาคต รวมถงสะทอนกบแนวนโยบายของรฐบาล และแผนยทธศาสตรชาต 20 ป โดยมการพจารณาการพฒนาก าลงผลตไฟฟาใหเหมาะสมกบความตองการไฟฟาและศกยภาพการผลตในแตละภมภาค นอกจากน ยงไดค านงถงความเชอมโยงระหวางการลงทนในการผลตไฟฟา ความมนคงของระบบสงไฟฟาเพอใหการบรหารจดการของระบบเกดความคมคาสงสด และการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนภายใตการก ากบดแลใหมประสทธภาพสงสด คงไวซงความมนคง และยดตามความตกลงปารสในการลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงจากแผนเดมหลายฉบบทผานมา จะพจารณาใหน าหนกความส าคญเฉพาะการจดหาไฟฟาใหเพยงพอตอความตองการไฟฟาในภาพรวมของทงประเทศเปนหลก ยงไมไดพจารณาความสมดลระหวาง Demand/Supply เชงลกและสมดลในรายภาค รวมถงปญหาและอปสรรคอน ๆ มผลท าใหไมสามารถขบเคลอนแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทยใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนด พลงงานหมนเวยนจะมบทบาทส าคญเพมมากขนในขณะทยงมความจ าเปนตองพงพาไฟฟาจากโรงไฟฟาหลกอย สงผลใหก าลงผลตไฟฟาอาจสงเกนความจ าเปน สงผลตอความมนคงระบบไฟฟาและเปนภาระคาไฟฟาตอประชาชน จงจ าเปนอยางยงทจะตองมการทบทวนโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย โดยน าแนวทางหรอปจจยตาง ๆ มาประกอบการพจารณาเพมเตม อาท ความสมดลของการผลตและการใชไฟฟารายภาค สดสวนของการผลตไฟฟาของภาครฐตอภาค เอกชน และการน าเขาไฟฟาจากตางประเทศ มาตรการสงเสรมและก าหนดสดสวนพลงงานหมนเวยนทเหมาะสม การพจารณาถงความสอดคลองระหวางกาซเรอนกระจกทจะถกปลอยตามแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟารวมกบมาตรการการลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคคมนาคมขนสงและภาคอตสาหกรรมซงทง ๒ ภาคยงคงเปนภาคสวนทปลดปลอยกาซเรอนกระจกสงกวาภาคไฟฟา กบเปาหมายตามขอตกลงระหวางประเทศ

การสงเสรมพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟาทมการอดหนนมากจนเกนไปสงผลตอภาระคาไฟฟาทมตอผใชไฟฟาทงประเทศ และทศทางการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนเพอใชเองทเพมขนจะกอใหเกดความเสยงตอความมนคงระบบไฟฟาของประเทศทเพมขน ในชวงทผานมาพบวา ภาครฐมนโยบายรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทน ในขณะทเปนชวงทตนทนในการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนมราคาสงแตเพอใหเกดการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน รฐบาลจงจ าเปนตองออกมาตรการสงเสรมดวยการรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทนในราคาจงใจในการลงทน ไดแก มาตรการสวนเพมคาไฟฟา (Adder) มาตรการราคาพเศษ (Feed-in Tariff : FiT) อยางไรกตาม ทงมาตรการ Adder และ FiT นน จ าเปนตองมการเรยกเกบคาไฟฟาเพมเขาไปในบลคาไฟฟาของประชาชนทวประเทศ (เพมในคา Ft) และน าเงนทเกบไดนนไปสนบสนนในมาตรการ Adder และ FiT ดงกลาว ซงเปนกลไกทสรางภาระคาไฟฟาใหกบประชาชน ดงนนจงตองมการจ ากดปรมาณไฟฟาจากพลงงานทดแทนทจะสงเสรมและรบซอในแตละงวด

๙๙

หรอในแตละครง สงผลใหปรมาณไฟฟาจากพลงงานทดแทนตองถกจ ากด ในทางปฏบตจะตองมการคดเลอกผทจะไดรบสทธในการขายไฟฟาในราคาพเศษ เชน การจบสลาก การประมล หรอการสมครกอนไดกอน เปนตน รวมทงระบบการบรหารจดการแหลงพลงงานทดแทนพบวา แหลงทรพยากรพลงงานทมอยจ านวนมากในชมชนตาง ๆ ยงไมคมคา นอกจากนพฤตกรรมผใชไฟฟาในปจจบน มการเปลยนแปลงไปอยางชดเจน เนองมาจากการเปลยนแปลงเทคโนโลยในปจจบน ท าใหผใชไฟฟาเกดความตนตวเรมหนมาสนใจซออปกรณเพอผลตสนคาหรอบรการใชเองสงผลใหเกดการหลอมรวมระหวางผผลตและผใช หรอทเรยกวา "Prosumer" จากเหตผลดงกลาว จงมความจ าเปนทหนวยงานทเกยวของจะตองรวมกนก าหนดเงอนไขและรปแบบการสงเสรมการพฒนาไฟฟาจากพลงงานทดแทน และรปแบบโครงสรางกจการไฟฟาทเหมาะสมกบแนวโนมของ “Prosumer” ทจะเพมขนตอไป

โครงสรางการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศในปจจบนเปนอปสรรคตอการเพมประสทธภาพของการพฒนาโครงสรางพนฐานและไมเออใหมการแขงขนในระบบซอขายไฟฟา โดยทผานมาการก ากบดแลของหนวยงานดานไฟฟาทกระจายอยในหลายกระทรวงเปนผลใหเกดการปฏบตงานเปนไปดวยความลาชา เพราะมไดก าหนดเปาหมายรวมกน อาทเชน ทผานมาการรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทนเปนไปโดยการไฟฟาฝายจ าหนายโดยยงไมมการตรวจสอบความสามารถของสายสงของ กฟผ. ท าใหสายสงไมสามารถรองรบไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทมการกระจกตวได หรอพนททมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนมากกวาความตองการไฟฟา โดยจะตองสงจายพลงงานไฟฟาผานระบบสงไปยงพนทอนได การไมบรณาการดานขอมลการผลตและการรบซอไฟฟาของผผลตไฟฟารายเลกมากใหเหมาะสมกบความตองการใชไฟฟาในพนทเพอลดความสญเสยทเกดจากการสงไฟฟาการประสาน ปองกน และแกไข ปญหาไฟฟาดบกรณเหตฉกเฉน เปนตน และการจดกลไกการปฏบตงานใหมความสมพนธกน จงเปนผลท าใหการปฏบตงานเกดความซ าซอนในการลงทน และกระทบตอตนทนคาไฟฟาและการใหบรการประชาชน อกทงในปจจบน กฟน. และ กฟภ. ตองอยภายในการก ากบ (Regulated) ในเรอง อตราคาบรการและมาตรฐานการบรการ ภายใต ส านกงาน กกพ. อยแลว จงจ า เปนตองมการปรบปรงการก ากบดแลหนวยงานดานพลงงานทปฏบตงานสมพนธกนรวมไวทกระทรวงพลงงาน ในฐานะทเปนหนวยงานทมอ านาจหนาทหลกเกยวกบการพฒนาและบรหารจดการพลงงาน นอกจากน โครงสรางกจการพลงงานในปจจบน ไมเออใหการไฟฟาใหสทธบคคลอน (Third Party Access: TPA) อาท ผประกอบกจการผลตไฟฟาอสระ ผใชไฟฟาทวไป เขามาใชประโยชนจากระบบสงและระบบจ าหนายของการไฟฟาในเชงพาณชยได จากเหตผลดงกลาว จงมความจ าเปนอยางยงทจะตองปรบปรงโครงสรางการบรหารจดการพลงงานใหเอกชนรายไดสามารถเขามาใชสายสงและสายจ าหนายไฟฟาเพอเพมการแขงขนในกจการไฟฟาได

๑๐๐

รปท ความเชอมโยงปญหาและความจ าเปนตองปฏรปดานไฟฟาของประเทศ

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานพจารณาแลวเหนวาหากไมเรงปฏรปในดานไฟฟาแลว จะสงผลใหเกดความเสยงตอความมนคงทางพลงงาน และสรางภาระใหเกดขนกบประชาชน รวมทงจะลดประสทธภาพและขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศอกดวย

ดงนน จงไดมแนวคดทเหนสมควรใหรฐบาลและกระทรวงพลงงานเรงด าเนนการประสานหนวยงานทเกยวของปฏรปใน ๓ ดานทส าคญ คอ การปฏรปแผน PDP การสงเสรมกจการไฟฟาเสร และการปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟา เพอสนบสนนใหการด าเนนการปฏรปและขบเคลอนการพฒนาดานพลงงานของประเทศสามารถด าเนนการไดตามเปาหมายทก าหนดตอไป

๑๐๑

การปฏรปดานไฟฟา

3.4 ประเดนการปฏรปท ๔ โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา

3.4.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทยฉบบใหมทไดมการปฏรปโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา โดยค านงถงการก าหนดสดสวนเชอเพลงทสมดลและความเสยงของการจดหาเชอเพลงทงระบบ ความสามารถในการพงพาตนเองของประเทศในการผลตไฟฟา ก าลงผลตส ารองทเหมาะสมส าหร บโรงไฟฟาหลกและไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ผลกระทบตอสงแวดลอม การกระจายระบบผลตไฟฟาและการบรหารแหลงเชอเพลงตามศกยภาพทมรายละเอยดแยกตามภมภาค การประเมนการผลตไฟฟาใชเองของผใชไฟฟา (Prosumer) ทสอดคลองตามนโยบายภาครฐและแนวทางการปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน และขอมลระบบสงไฟฟาเพอความมนคงรองรบปรมาณพลงงานหมนเวยนตามการสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสรและประสทธภาพดานระบบไฟฟา รวมถงการปฏรปโครงสรางคาไฟฟาทงระบบ

3.4.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ด าเนนการปฏรปรางโครงสรางแผน PDP ๒๐๒๒ แลวเสรจในป ๒๕๖๔ และผานการรบฟงความเหน

จากผมสวนไดสวนเสยและไดรบความเหนชอบจาก คณะกรรมการ/หนวยงาน ทเกยวของเพอประกาศใชในภายในป ๒๕๖๕

3.4.3 ตวชวด

1) ผลการศกษาสดสวนโรงไฟฟาฐานและการเตบโตทเหมาะสม เพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศและปรมาณพลงงานหมนเวยนตามการสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสรและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน คาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค ศกยภาพแหลงผลตไฟฟารายภาค และตนทนไฟฟารายภาคทแทจรง การจดหาและส ารองเชอเพลงทงระบบ ศกยภาพระบบสงไฟฟาและการเชอมโยงระหวางภาคใหแลวเสรจภายในปท ๑

2) จดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (Thailand Power Development Plan: PDP) ทพจารณาถงปรมาณพลงงานหมนเวยนตามการสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสรและการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน ความสมดลรายภาค โดยค านงถงความมนคง ความสามารถในการถายเทพลงงานไฟฟาผานสายสงเชอมโยง (Tie-line) ระหวางภมภาค การใชโครงสรางพนฐานใหเกดประโยชนสงสด และการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟาในระดบทเหมาะสม รวมถงการสรางความตระหนกรแกประชาชนในเรองตนทนการผลตไฟฟาตามประเภทเชอเพลง นอกจากนในอก ๒-๓ ปขางหนา มการน า Smart Meter มาใชจงควรเรมเตรยมการสนบสนนใหคดคาอตราไฟฟาแบบ (Term of Use Rate: TOU) ส าหรบกจการทกประเภท โดยแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย ผานการรบฟงความเหนจากผมสวนไดสวนเสย และไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการ/หนวยงานทเกยวของภายในป พ.ศ. 256๕

3) ศกษาการปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคต (Grid Modernization of Transmission and Distribution) สดสวนโรงไฟฟาฐานและการเตบโตทเหมาะสม ใหแลวเสรจภายในป พ.ศ. 2563 และวเคราะหลกษณะการใชไฟฟาของระบบพรอมทง

๑๐๒

จดท าคาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค (Load Profile) ซงไดพจารณาผลกระทบจาก Prosumer แลว ป พ.ศ. 256๔

4) หนวยงานทเกยวของน าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP) ไปด าเนนการ ตงแตป พ.ศ. 256๕ เชน การกอสรางโรงไฟฟาและระบบสายสงไฟฟา เปนตน

3.4.๔. วงเงนและแหลงเงน

งบประมาณแผนดน

3.4.๕. ขนตอนการด าเนนการ หลกการและเหตผล การจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทยพ.ศ.2561 – 2580 (PDP2018) ไดให

ความส าคญดานการกระจายระบบผลตไฟฟา การบรหารแหลงเชอเพลงทมรายละเอยดแยกตามภมภาค รวมถงการก าหนดโรงไฟฟาเพอความมนคงในแตละพนท โดยไดวางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาใหสอดคลองกบความตองการไฟฟาทเปลยนแปลงอนเปนผลจากการเตบโตทางเศรษฐกจและการเปลยนแปลงของเทคโนโลยดานการผลตไฟฟาทคาดวาจะเกดขนในอนาคต รวมถงสะทอนกบแนวนโยบายของรฐบาล และแผนยทธศาสตรชาต 20 ป โดยมการพจารณาการพฒนาก าลงผลตไฟฟาใหเหมาะสมกบความตองการไฟฟาและศกยภาพการผลตในแตละภมภาค นอกจากน ยงไดค านงถงความเชอมโยงระหวางการลงทนในการผลตไฟฟา ความมนคงของระบบสงไฟฟาเพอใหการบรหารจดการของระบบเกดความคมคาสงสด และการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนภายใตการก ากบดแลใหมประสทธภาพสงสด คงไวซงความมนคง และยดตามความตกลงปารสในการลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงจากแผนเดมหลายฉบบทผานมา จะพจารณาใหน าหนกความส าคญเฉพาะการจดหาไฟฟาใหเพยงพอตอความตองการไฟฟาในภาพรวมของทงประเทศเปนหลก ยงไมไดพจารณาความสมดลระหวาง Demand/Supply เชงลกและสมดลในรายภาค รวมถงปญหาและอปสรรคอน ๆ มผลท าใหไมสามารถขบเคลอนแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย ใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนด พลงงานหมนเวยนจะมบทบาทส าคญเพมมากขนในขณะทยงมความจ าเปนตองพงพาไฟฟาจากโรงไฟฟาหลกอย ดงนน เพอมใหมก าลงผลตไฟฟาสงเกนความจ าเปน สงผลตอความมนคงของระบบ และเปนภาระคาไฟฟาตอประชาชน จงตองมมาตรการสงเสรมและก าหนดสดสวนพลงงานหมนเวยนทเหมาะสม รายละเอยดตารางเปรยบเทยบแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย ป ๒๐๑๕ เทยบกบขอเสนอการ ปฏรปของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน โดยทตอมา คณะรฐมนตรอนมต PDP 2018 ในวนท 30 เมษายน 2562 ซงมบางประเดนไดปรบปรงตามขอเสนอของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานแลว แสดงรายละเอยดดงตารางท ๕

นอกจากนน เปนทยอมรบแลววา ภาวะโลกรอนก าลงเกดขนจรงจากการปลอยกาซเรอนกระจก จงมขอตกลงในระดบนานาชาตใหทกประเทศตองรวมมอกนชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก (Greenhouse Gas Emission Reduction) บนหลกการ Common but Differentiated Responsibilities ของ UNFCCC และโดยทกวา ๖๐% ของการปลอยกาซเรอนกระจกมาจากกจกรรมของมนษยทเกยวกบพลงงาน จงจ าเปนทจะมมาตรการททกประเทศ พงปฏบตโดยเฉพาะการผลตและใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด และการเปลยนไปใชพลงงานทปลอยกาซเรอนกระจกนอยลง โดยคาดวามาตรการเหลานจะมความเขมขนมากขน เรอย ๆ หากประชาคมโลกตองการทจะรกษาอณหภมเฉลยของโลกในปลายศตวรรษนไมใหเพมขนถง ๒.๐

๑๐๓

องศาเซลเซยส ตามทตกลงกนทในกรอบการประชม COP๒๑ ของ UNFCCC ทกรงปารสเมอเดอนธนวาคม ๒๕๕๘

ตารางท ตารางเปรยบเทยบระหวางแผน PDP ๒๐๑๕ แผน PDP 2018 และ ขอเสนอการปฏรปของคณะกรรมการปฏรป

ประเดนการพจารณา PDP๒๐๑๕ PDP๒๐๑8 ขอเสนอการปฏรป การใหความส าคญ จดหาพลงงานไฟฟาใหเพยงพอ

ความตองการ พจารณาความสมดลระหวาง

Demand และ Supply เชงลกในรายภมภาค

พจารณาความสมดลระหวาง Demand และ Supply เชงลก

ในรายภมภาค การกระจายเชอเพลง ความสมดลดานพลงงาน

ภาพรวมประเทศ (ก าหนดโดย กพช.) ลดความเสยงดานเชอเพลง ลดสดสวนกาซฯ

ความสมดลดานพลงงานภาพรวมประเทศ

เพมสดสวนของการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนขน โดยมการสนบสนน Solar ในภาค

ประชาชน เพอผลตไฟฟาใชเองเปนหลก

สมดลดานพลงงานไฟฟา รายภาคลดความเสยงดาน

เชอเพลง

สดสวนภาครฐ/เอกชน ไมม ไมม ม ตนทนไฟฟาทเหมาะสม ภาพรวมประเทศ ภาพรวมประเทศ รายภาค พนทเกาะ เพอสราง

ความตระหนกร ปรมาณการปลอย CO๒ ลดการปลอยต ากวาแผนเดม

และบรรจใน COP๒๑ ลดการปลอยต ากวาแผนเดม

และบรรจใน COP๒๑ ลดการปลอยต ากวาแผนเดม

และบรรจใน COP๒๑ การอนรกษพลงงาน EEP : EI ลดลง ๓๐% มอนรกษ

ทง Demand และ Supply EEP : EI ลดลง ๓๐% มอนรกษ

ทง Demand และ Supply EEP : EI ลดลง ๓๐% มอนรกษ

ทง Demand และ Supply พลงงานหมนเวยน AEDP : ๒๐% ของภาคการ

ผลตไฟฟา (ศกยภาพรายจงหวด)

AEDP : ๒๐% ของภาคการผลตไฟฟา (ศกยภาพราย

จงหวด)

AEDP : ๒๐% ของภาคการผลตไฟฟา (ศกยภาพราย

จงหวด) ความตองการไฟฟารายภาค

ภาคใต รายภาค รายภาค

ศกยภาพแหลงผลต/เชอเพลง รายภาค

โรงไฟฟาแมเมาะ , กาซฝงตะวนตก

รายภาค รายภาค

Regional PDP พจารณาภาคใต ใหมความสมดล RM เหมาะสม โดยพจารณาระบบสงไฟฟา

พจารณาทกภาคใหมความสมดล ม RM เหมาะสม โดย

พจารณาระบบสงไฟฟา

พจารณาทกภาคใหมความสมดล ม RM เหมาะสม โดย

พจารณาระบบสงไฟฟา Public Hearing จดรบฟงฯ ทกภาค พจารณา

Load และ Supply ประเทศ จดรบฟงฯ ทกภาค พจารณา Load และ Supply ภาคนนๆ

จดรบฟงฯ ทกภาค พจารณา Load และ Supply ภาคนนๆ

Smart Grid ก าหนดใหมโครงการ Smart Grid ใน PDP

ก าหนดใหมโครงการ Smart Grid ใน PDP

ประยกต Smart Grid ในระบบไฟฟา

ขอก าหนดก าลงผลตส ารอง (Reserve Margin)

RM ไมนอยกวา ๑๕% มก าลงการผลตทเชอถอได (Reliable Capacity) –

Demand ครอบคลมกรณ

พจารณา RM ทเหมาะสมตามสถานการณ

๑๐๔

ประเดนการพจารณา PDP๒๐๑๕ PDP๒๐๑8 ขอเสนอการปฏรป โรงไฟฟาใหญสดของภาคหยด

เดนเครองฉกเฉน ศกษาความเสยงการซอไฟฟาตางประเทศ

ศกษาสดสวนการซอไฟฟาตางประเทศทเหมาะสม

ศกษาสดสวนการซอไฟฟาตางประเทศทเหมาะสม

ศกษาสดสวนการซอไฟฟาตางประเทศทเหมาะสม

คณะท างานทเกยวของ คณะอนกรรมการ Load & PDP, คณะท างานจดท า PDP

คณะอนกรรมการ Load & PDP, คณะท างานจดท า PDP

คณะอนกรรมการ RPDP , คณะท างานจดท า RPDP

การตดตาม การด าเนนการตามแผนฯ

คณะขบเคลอนแผนฯ ตดตามทกโครงการ

คณะขบเคลอนแผนฯ ตดตามทกโครงการ

ใหมหนวยงานตดตาม

พจารณา Back Up ส าหรบ Micro Grid , IPS

ไมม ไมม ม

วเคราะห Sensitivity ของราคาเชอเพลง Demand ทสงผลกระทบตอคาไฟฟา

ไมม ม ม

การใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด

ไมม ม ม

ศกษาการปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคตและเพมประสทธภาพ

ไมม ไมม ม

ศกษาและวเคราะหจดท า คาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค (Load Profile) ซงไดพจารณาผลกระทบจาก Prosumer แลว

ไมม ไมม ม

การใชประโยชนจากโรงไฟฟาเกาหรอพนทตงโรงไฟฟาเกาทมระบบโครงสรางพนฐานอยแลว

มโรงไฟฟาทดแทนโรงไฟฟาทหมดอายของ กฟผ. เพอความมนคงระบบไฟฟารายพนท

มโรงไฟฟาทดแทนโรงไฟฟาทหมดอายของ กฟผ. เพอความมนคงระบบไฟฟารายพนท

มโรงไฟฟาทดแทนโรงไฟฟาทหมดอายของ กฟผ. เพอความมนคงระบบไฟฟารายพนท

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดศกษารายงานขอเสนอเชงนโยบายและยทธศาสตรพลงงานชาต๔ ดานไฟฟา ของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) เรองการปฏรปโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา ซงค านงถงการก าหนดสดสวนเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาใหสมดลไมพงพาเชอเพลงชนดใด

๔

คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ. 2560. รายงานเรอง ขอเสนอเชงนโยบายและยทธศาสตรพลงงานชาต.

๑๐๕

ชนดหนงมากเกนไป ก าลงผลตส ารองทเหมาะสม ผลกระทบสงแวดลอม เสถยรภาพดานราคาคาไฟฟาทสะทอนตนทนทแทจรง รวมถงปฏรปการจดหาเชอเพลงทงระบบ และรายงานฉบบสมบรณของสถาบนวจยพลงงาน จฬาลงกรณมหาวทยาลย ป ๒๕๕๘ เสนอตอส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) เรอง “โครงการวจยเพอศกษาแนวคดการก าหนดนโยบายการพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ พจารณาเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค๕” ซงศกษาแนวคดการก าหนดนโยบายการพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศโดยพจารณาเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค ดงน

1) รวบรวมขอมลก าลงการผลต รปแบบความตองการไฟฟา ชนดของแหลงพลงงาน/เชอเพลงทมอยในแตละภมภาคหรอแบงตามศนยควบคมระบบไฟฟาของประเทศ เพอเปนฐานขอมลในการจดท านโยบายการพฒนาก าลงผลตไฟฟาโดยพจารณาเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค

2) ก าหนดสมมตฐานทใชในการจดท าแบบจ าลองการวางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาเบองตนในอนาคตของประเทศ ๒๐ ป โดยค านงถงความเหมาะสมทงทางดานนโยบาย ดานเทคนค ทางดานเศรษฐศาสตร ทางดานสงแวดลอม และเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค

3) ศกษา วเคราะห และน าเสนอแนวคดการก าหนดนโยบายการพฒนาก าลงผลตไฟฟา โดยพจารณาเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค พรอมทงจดท าตวอยางผลการก าหนดแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาตามแนวทางทน าเสนอ

4) จดการสมมนาและรบฟงความคดเหนจากผมสวนไดสวนเส ย รวมถงใหความรแกประชาชนทกภาคสวนทมความสนใจ เกยวกบนโยบายการพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย โดยพจารณาเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟา หรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค

ทงน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนสอดคลองกบ สปท. และสถาบนวจยพลงงานฯ แนวคดในการปฏรปโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย โดยพจารณาเงอนไขดานสดสวนเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาใหสมดล กระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค ก าลงผลตส ารองทเหมาะสม ผลกระทบสงแวดลอม เสถยรภาพดานราคาคาไฟฟาทสะทอนตนทนทแทจรง รวมถงปฏรปการจดหาเชอเพลงทงระบบ

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

๑) จดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาโดยพจารณาเงอนไขดานก าลงผลตและการสงจายไฟฟาใหเหมาะสมเพยงพอกบความตองการใชไฟฟารายภาค

๕ สถำบนวจยพลงงำน จฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2558 เสนอตอ ส ำนกงำนนโยบำยและแผนพลงงำน (สนพ.)

โครงการวจยเพอศกษาแนวคดการก าหนดนโยบายการพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ พจารณาเงอนไขดานกระจายระบบผลตไฟฟาหรอการบรหารแหลงเชอเพลงตามภมภาค

๑๐๖

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนสอดคลองกบรายงานขอเสนอเชงนโยบายและยทธศาสตรพลงงานชาต๖ ดานไฟฟาของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ใหกระทรวงพลงงาน (พน.) โดยส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) จดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP) โดยพจารณาเงอนไขดานก าลงผลตและการสงจายไฟฟาใหเหมาะสมเพยงพอกบความตองการใชไฟฟารายภาค โดยค านงถงความพงไดของโรงไฟฟา (Dependable Capacity Factor) ในแตละประเภทเชอเพลงรายภาคดวย เชน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมความเขมแสงในการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาพลงแสงอาทตยสง ในขณะทภาคใตมความเขมแสงในการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาพลงแสงอาทตยต า เปนตน กรณทคาพยากรณความตองการไฟฟาเพมหรอลด สามารถปรบเปลยนก าหนดเวลาโรงไฟฟาทกประเภทเขาระบบตามความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพการเตบโตของเศรษฐกจ รวมถงพจารณาความมนคงการจดหาเชอเพลงส าหรบผลตไฟฟา โดยยดหลกทงการกระจายชนดเชอเพลง และกระจายแหลงจดหา ก าหนดสดสวนเชอเพลงทสมดลอยางเหมาะสมโดยค านงถงความมนคงทางพลงงานไมพงพาเชอเพลงชนดใดชนดหนงมากเกนไป เพอเปนการกระจายความเสยง ในการจดหาเชอเพลงทงระบบ การพจารณาการรบซอไฟฟาจากประเทศเพอนบาน เสถยรภาพดานราคาไฟฟา รวมถงการเนนการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง และแผน PDP ตองค านงถงตนทนในการผลตไฟฟาจากพลงงานชนดตาง ๆ อยางรอบดาน รวมถงตนทนดานสงแวดลอม และ External Costs อน ๆ ดวย ซงโรงไฟฟาทเหมาะสมของประเทศไทย ควรมทงโรงไฟฟาถานหนเทคโนโลยสะอาด โรงไฟฟานวเคลยร โรงไฟฟากาซธรรมชาต และโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยน ในสถานทและสดสวนทเหมาะสม สอดคลองกบการใชงาน

ส าหรบประเทศไทยสดสวนการผลตไฟฟาจากถานหนและนวเคลยร ซงเปนโรงไฟฟาทมคาตนทนเชอเพลงต า สามารถเดนเครองไดตลอด ๒๔ ชวโมง นบวายงมสดสวนคอนขางต าเมอเทยบกบคาเฉลยของโลกหรอประเทศทพฒนาแลวหลายประเทศ การเพมการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาถานหนเทคโนโลยสะอาดและโรงไฟฟานวเคลยร ในลกษณะโรงไฟฟาฐาน หรอ Base Load ในระดบหนง โดยใชเทคโนโลยทดในการจ ากดการปลดปลอย CO๒ NOx และ SOx จะชวยใหเกดการกระจายเชอเพลงเพอการผลตไฟฟา แตทงนตองค านงถงสถานทตง ผลกระทบตอวถชวตของประชาชนและกจกรรมทางเศรษฐกจในบรเวณใกลเคย งดวย สวน กาซธรรมชาตซงเดมเชอวามสดสวนในการผลตไฟฟาสงเกนไปนน สภาพตลาดกาซฯ ในปจจบนเปลยนไปดวยเทคโนโลยการขดเจาะแบบ fracking ท าใหได shale gas กบ shale oil มหาศาลจากหลายแหลงทวโลก รวมทงเทคโนโลยการแปรสภาพ การกกเกบ และการขนสง ท าใหประเทศไทยสามารถกระจายความเสยงจากการจดหาไดมากขน อกทงยงเปนเชอเพลงทสะอาด การลดสดสวนการผลตไฟฟาดวยกาซธรรมชาตใหเหมาะสมสอดคลองกบทศทางตลาดกาซ LNG กเปนอกแนวทางหนงทควรพจารณา เพอไมใหพงพาเชอเพลงในการผลตไฟฟาดานใดดานหนงมากเกนไป สอดคลองกบการสรางความมนคงดานพลงงาน สวนพลงงานหมนเวยนนน รฐบาลไดก าหนดใหการก าจดขยะมลฝอย เปนภารกจเรงดวนและส าคญทประเทศไทยจดเปนวาระแหงชาต (National Agenda) ซงหนวยงานทเกยวของทกหนวยงานควรรวมมอกนในการขบเคลอนนโยบาย คณะกรรมการปฏรปฯ ไดศกษาวเคราะหแลว เหนควรเสนอวธการก าจดขยะมลฝอยทไดประสทธภาพวธหนงคอใชเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟาซงไฟฟาจะเปนผลพลอยไดจากการก าจดขยะ ดงนนควรใหท กหนวยงานทเกยวของรวมกนจดท าแผนแมบทการก าจดขยะในภาพรวมของประเทศ เพอมใหเกดการแกงแยงขยะมลฝอย หรอมงด าเนนการเพอขายไฟฟาเปนหลก ซงกอใหเกดปญหาดงเชนในปจจบน ในสวนของการผลตไฟฟาจากชวมวล (Biomass) ถอไดวาเปนการสงเสรมการผลตและใชพลงงานทดแทนภายในประเทศ ซงสอดคลองกบยทธศาสตรความมนคงทางพลงงานของประเทศไทยทมงเนนการกระจายแหลงเชอเพลงในการ

๖ คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ. 2560. รายงาน

เรอง ขอเสนอเชงนโยบายและยทธศาสตรพลงงานชาต.

๑๐๗

ผลตไฟฟาใหประกอบไปดวยเชอเพลงประเภทตาง ๆ ในสดสวนทเหมาะสม โดยเชอเพลงชวมวลสวนใหญมาจากวสดเหลอใชทางการเกษตร เชน แกลบ ฟางขาว ชานออย กากมนส าปะหลงหรอทะลายปาลม ฯลฯ การสงเสรมใหมการปลกไมโตเรวเพมขน เพอมาเปนเชอเพลงชวมวลส าหรบการผลตกระแสไฟฟา โดยสนบสนนใหมการรวมตวเปนกลมภายใตระบบเกษตรพนธสญญา (Contract Farming) จะท าใหโรงไฟฟาชวมวลพฒนากลายเปนก าลงผลตไฟฟาทพงพาได (Firm) ของประเทศ เนองจากจะมเชอเพลงอยางเพยงพอสม าเสมอตลอดทงป ดงนน รฐบาลจงควรสนบสนนการผลตไฟฟาจากชวมวลตอไปในลกษณะทไมกอใหเกดภาระตอผใชไฟฟา โดยเปดกวางใหมการแขงขนและขจดอปสรรคจากกฎเกณฑของรฐ

นอกจากน ควรมการใชโครงสรางพนฐานและโครงขายดานพลงงานทมอยในปจจบนใหเกดประโยชนสงสด รวมกบการพจารณาการใชประโยชนจากโรงไฟฟาเกาหรอพนทตงโรงไฟฟาเกาทมระบบโครงสรางพนฐานอยแลว

๒) ก าหนดสดสวนก าลงการผลตไฟฟาของภาครฐและภาคเอกชนทเหมาะสมเพอใหเกดความมนคงทางพลงงาน

เพอรกษาความมนคงระบบไฟฟาของประเทศ ก าลงผลตไฟฟาเพอความมนคงจ าเปนตองด าเนนการโดยภาครฐ ทงการผลตไฟฟา การจดหาไฟฟา และการบรหารระบบก าลงการผลตไฟฟาของประเทศ ไดแก

- โรงไฟฟาในพนททมขอจ ากดระบบสงไฟฟา และจ าเปนตองมโรงไฟฟาเพอรกษาความมนคง ไดแก พนทรอบกรงเทพฯ และปรมณฑล และภาคใต

- โรงไฟฟาพลงน า รวมถงโรงไฟฟาพลงน าแบบสบกลบ - โรงไฟฟาทเสรมความมนคง (Ancillary Services) เชน Quick-Start Reserve, Fast

Load Following หรอ Black Start Units เปนตน โดยยงใหความส าคญอยางสมดลกบโรงไฟฟาทมตนทนเชอเพลงทถก สามารถเดนเครองในลกษณะ Base Load ไดอยางมประสทธภาพสง และใชเทคโนโลยทนสมยและสะอาด

- โรงไฟฟาทท าหนาท Standby Reserve - จดหาไฟฟาจากตางประเทศโดยค านงถงศกยภาพทสามารถจดหาไดและมราคาท

เหมาะสม โดยกระจายแหลงผลตไฟฟาในประเทศเพอนบานหลายๆ ประเทศไมเกนรอยละ ๑๕ – ๒๐ ของก าลงการผลตไฟฟาในระบบ

- บรหารระบบก าลงไฟฟาของประเทศไทย ประกอบดวย ก าลงผลตและสายสงไฟฟา โดยศนยควบคมระบบก าลงไฟฟาสามารถสงการผลตและจายไฟฟาไดอยางเตมท เพอใหการผลตไฟฟาสอดคลองกบความตองการไฟฟาในทก ๆ ชวงเวลาของประเทศ โดยหนวยงานศนยควบคมฯ ระบบสง และโรงไฟฟาจ านวนหนงจะตองอยภายใตหนวยงานเดยวกนและเปนหนวยงานภาครฐ เพอใหสามารถก ากบดแลดานความมนคงระบบไฟฟาไดอยางเตมท ทงน ใหมการศกษาโครงสรางระบบการบรหารจดการกจการไฟฟาของประเทศ เพอก าหนดรปแบบกจการไฟฟา ไดแก ศนยควบคมฯ ระบบสง และโรงไฟฟา ทเหมาะสมในระยะยาว

๓) เพมระดบความมนคงระบบไฟฟาส าหรบจดทมความเสยงและมความส าคญส าคญตอประเทศ

๑๐๘

พนททมความส าคญของประเทศและมความเสยงจากไฟฟาดบได เชน พนทกรงเทพมหานครซงเปนศนยกลางราชการ ธรกจและอตสาหกรรมทส าคญของประเทศ รวมทงพนททมความเสยงในเรองความมนคงระบบไฟฟา เชน ภาคใตซงเปนภาคทมการเตบโตของอตสาหกรรมทองเทยวสงในแตละป โดยมการเชอมโยงระบบไฟฟากบภาคอนเพยงภาคเดยวดวยระยะทางสายสงกวา ๘๐๐ กโลเมตร เพอสงไฟฟาไปยงภาคใต เปนตน ดงนนการวางแผนเพมความมนคงระบบไฟฟา ควรพจารณาออกเปน ๒ ดาน คอ

- ความมนคงดานโรงไฟฟาภายในพนท โดยตองเปนโรงไฟฟาทมความมนคงในการจดหาเชอเพลงคอนขางสง อาท โรงไฟฟาถานหนเทคโนโลยสะอาด โรงไฟฟานวเคลยร และโรงไฟฟากาซธรรมชาต โรงไฟฟาทเปน “ฐาน” ของระบบ หรอ Base Load จงควรใชเชอเพลงทสามารถจดหาไดอยางสม าเสมอ และมความเสยงดานความผนผวนของอปทานและราคานอย นอกจากน ควรจะพจารณาก าหนดใหมการกอสรางโรงไฟฟาทดแทนโดยใชพนทเดมของโรงไฟฟาทก าลงจะหมดอาย เนองจากพนทเดมนน มขอดหลายดาน เชน ประชาชนในพนทไมตอตานเนองจากมความรและความเขาใจในประโยชนของโร งไฟฟา มระบบสงไฟฟาและสาธารณปโภคเดมอยแลว รวมถงจะชวยลดการลงทนเนองจากไมมตนทนดานการจดหาพนทแลว

- ความมนคงดานระบบสงไฟฟาเพอสงไฟฟาจากภาคหนงไปสอกภาคหนง เชน การสงไฟฟาจากภาคอนเขาสพนทกรงเทพฯ และปรมณฑล การสงไฟฟาจากภาคตะวนตกไปยงภาคใต รวมถงพฒนาระบบสงไฟฟาเพอรองรบการพฒนาระบบโครงขายไฟฟาอาเซยน (ASEAN Power Grid: APG) ส าหรบเชอมโยงระบบสงไฟฟาแรงสงของประเทศสมาชกอาเซยนใหมความเปนหนงเดยว มเสถยรภาพ มความเชอถอไดของพลงงานไฟฟา มความคมคาเชงเศรษฐศาสตร และใหแตละประเทศสมาชกใชทรพยากรตาง ๆ รวมกนใหเกดประโยชนสงสด สงเสรมแนวคดการใชพลงงานอยางยงยนและมประสทธภาพ นอกจากน จะตองศกษาการปรบปรงระบบโครงขายไฟฟาใหทนสมย (Grid Modernization) ในสวนระบบสงและศนยควบคมการโครงขายไฟฟา และระบบจ าหนาย รวมถงมการน าเทคโนโลย และนวตกรรมสมยใหมมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ อาท กฟผ. ลงทนตดตงระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System: ESS) ในระบบสงไฟฟา เพมมากขน เพอใหระบบไฟฟามประสทธภาพรองรบการเขามาของพลงงานหมนเวยนและมการใชประโยชนอยางสงสด

4) มอบหมายใหส านกงานนโยบายและแผน (สนพ.) เปนเจาภาพในการถายทอดความรเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาแตละประเภท

ใหมการถายทอดความรเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาประเภทตาง ๆ รวมทงขอด และขอเสย ซงการถายทอดขอมลใหประชาชนไดรบทราบขอเทจจรงและเขามามสวนรวมในการตรวจสอบการด าเนนงานและมาตรฐานตาง ๆ ของโรงไฟฟา จะเปนปจจยส าคญในการสรางการยอมรบและไวเนอเชอใจจากประชาชนโดยรอบโรงไฟฟา และใหคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) เสรมสรางความตระหนกรใหกบประชาชนถงตนทนทแทจรงในการผลตไฟฟาจากเชอเพลงในแตละประเภทเชอเพลง เชน กาซธรรมชาต ถานหนและพลงงานหมนเวยนตามแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา และตนทนการผลตไฟฟาในแตละภาค

๕) กระบวนการปฏรปโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ

ระยะสน แตงตงคณะอนกรรมการพยากรณและจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ ซงมคณะท างานจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟาและคณะท างานจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา ศกษาสดสวนโรงไฟฟาฐานและการเตบโตทเหมาะสมเพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ คา

๑๐๙

พยากรณความตองการไฟฟารายภาค ศกยภาพแหลงผลตไฟฟารายภาคและตนทนไฟฟารายภาคทแทจรง การจดหาและส ารองเชอเพลงทงระบบ ศกยภาพระบบสงไฟฟาและการเชอมโยงระหวางภาคใหแลวเสรจภายในปท ๑ รายละเอยดตามรปท ๑๓

ระยะกลาง จดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา (PDP) ทพจารณาถงความสมดลรายภาค โดยค านงถงความมนคง ความสามารถในการถายเทพลงงานไฟฟาผานสายสงเชอมโยง (Tie-line) ระหวางภมภาค การใชโครงสรางพนฐานใหเกดประโยชนสงสด และการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟาในระดบทเหมาะสม รวมถงการสรางความตระหนกรใหกบประชาชนในเรองตนทนไฟฟารายภาค นอกจากนสนบสนนใหคดคาไฟฟาแบบ TOU rate ส าหรบกจการทกประเภท จากนนสมมนารบฟงความเหนจากผมสวนไดสวนเสยและไดรบความเหนชอบแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา จากคณะกรรมการ/หนวยงานทเกยวของ ใหแลวเสรจภายในปท ๒

ศกษาการปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคต (Grid Modernization of Transmission and Distribution) ใหแลวเสรจภายใน ๑๘ เดอน

ระยะยาว หนวยงานทเกยวของน าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา (PDP) ไปด าเนนการตงแตปท ๓ เชน การกอสรางโรงไฟฟาและระบบสายสงไฟฟา เปนตน

ร ม น

แ ง ง ณะอนกรรมการ PDP

รวมรวม อม ล าวสารจากหนว งานท ก ว อง

กษาว ราะห อม ล และจดท าสมม ฐานแผน PDP

จดประชม ณะท างานจดท าแผน PDP

ณะอนกรรมการ PDP พจารณารางแผน

รางแผน PDP

แกไ ปรบปรง

สมมนารบ ง วาม ด ห น อรางแผน ผ ารวมสมนาประกอบดว หนว งาน

ราชการ รฐวสาหกจ อกชน NGOs ผ ไดรบผลกระทบ ผ สนใจท วไป ส อ าง

สนพ. สนอรางแผน า หลงปรบปรง าม อ สนอแนะ

ณะอนกรรมการ PDP พจารณารางแผน

สนพ. สนอแผน

ณะกรรมการน บา พลงงาน-แหงชา พจารณาแผน PDP

ณะรฐมน ร พจารณาแผน PDP

หนว งานท ก ว องน าแผน PDP ไปด า นนการ

สนสดกระบวนการ

วาม ห น กกพ. อ PDP

แกไ ปรบปรงรางแผน

แกไ ปรบปรงรางแผน

ไม ห นชอบ

ไม ห นชอบ

ไม ห นชอบ

ห นชอบ

ห นชอบ

ไม ห นชอบ

ห นชอบ

กระบวนการจดท าแผนพ นาก าลงผล ไ า (PDP)

รปท กระบวนการปฏรปโครงสรางแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทยฉบบใหม ทไดค านงถงการกระจายเชอเพลงทใชผลตไฟฟา ก าหนดสดสวนเชอเพลงทสมดลและค านงถงความเสยงของการจดหาเชอเพลงทงระบบ ความสามารถในการพงพาตนเองของประเทศในการผลตไฟฟา ก าลงผลตส ารองทเหมาะสมส าหรบโรงไฟฟาหลกและไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ผลกระทบตอสงแวดลอม การกระจายระบบผลตไฟฟาและการบรหารแหลงเชอเพลงตามศกยภาพทมรายละเอยดแยกตามภมภาค การผลตไฟฟาใชเองของผใชไฟฟา

๑๑๐

(Prosumer) และขอมลระบบสงไฟฟาเพอความมนคงและประสทธภาพดานระบบไฟฟา รวมถงการปฏรปโครงสรางคาไฟฟาทงระบบ

2) ประชาชนไดรบขอมลทถกตองจากการถายทอดความรเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาแตละประเภท รวมทงขอด ขอเสย และสรางความตระหนกรใหกบประชาชนถงตนทนไฟฟารายภาค ตามแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา เพอการพฒนาประเทศไดอยางยงยนตามหลกธรรมาภบาล พรอมกบการบรหารจดการทรพยากรของประเทศอยางสมดล และเกดประสทธภาพอยางสงสด

3) ประเทศไทยไดเพมระดบความมนคงระบบไฟฟาส าหรบจดท มความเส ยงและมความส าคญส าคญตอประเทศชาต เพอความมนคงระบบไฟฟาของประเทศไทย รวมถงเปนศนยกลางการซอขายไฟฟาในระดบภมภาค

๑๑๑

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส) ผรบ

ผดชอบ

วงเงน เปาหมาย ตวชวด ล าดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ ศกษาสดสวนโรงไฟฟาฐานและการเตบโตทเหมาะสม เพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ คาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค ศกยภาพแหลงผลตไฟฟารายภาค และตนทนไฟฟารายภาคทแทจรง การจดหาและส ารองเชอเพลงทงระบบ ศกยภาพระบบสงไฟฟาและการเชอมโยงระหวางภาค

พน. (สนพ. พพ. กฟผ.) กฟน.

กฟภ. /ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๑

๒ ศกษาการปรบปรงระบบสงและระบบจ าหนายใหมความทนสมยรองรบเทคโนโลยระบบไฟฟาในอนาคต (Grid Modernization of Transmission and Distribution)

และจดท ารายงานการวเคราะหและก าหนดคาพยากรณความตองการไฟฟารายภาค (Load Profile) ซงไดพจารณาผลกระทบจาก Prosumer แลว

พน. (สนพ. พพ. กฟผ.) กฟน.

กฟภ. /ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๓

๓ จดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP) ทพจารณาความสมดลรายภาค ความมนคงความสามารถในการถายเทพลงงานไฟฟาผานสายสงเชอมโยงระหวางภมภาค โดยวเคราะหความเหมาะสมของเกณฑก าลงผลตส ารอง ความเชอถอได และความมนคงการกระจายเชอเพลง ก าหนดสมมตฐาน เกณฑ ปรมาณโรงไฟฟาฐานและการเตบโต โดยค านงถงการบรณาการปรบปรงระบบเพอการใชโครงสรางพนฐานใหเกดประโยชนสงสด และการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟาในระดบทเหมาะสม ใหแลวเสรจ

พน.(สนพ. พพ. กฟผ.)

กฟน. กฟภ. /ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๒

๔ แผน PDP ผานการรบฟงความเหนจากผมสวนไดสวนเสยและไดรบความเหนชอบจาก คณะกรรมการ/หนวยงานทเกยวของ

พน. (สนพ. กฟผ.) กฟน. กฟภ. /

ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๑ ๓.๓

๕ หนวยงานทเกยวของน าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา ไปด าเนนการ

พน. (สนพ. พพ. กฟผ.) กฟน.กฟภ.

- งบประมาณแผนดน

๑ ๓.๔

๑๑๒

๓.4.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

ส านกงาน กกพ. ควรรวมกบส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน และ 3 การไฟฟา บรณาการการท างานเพอพฒนาการจดเกบ/รายงานขอมลและการวเคราะหภาพรวมการผลตและการใชไฟฟาของประเทศใหเปนไปในแนวทางเดยวกน (Harmonization of report and analysis) โดยควรพจารณาใหครอบคลมถงการจดเกบขอมลกลมผผลตไฟฟาแบบผลตเองใชเองหรอขายตรงใหผบรโภค (independent power supply: IPS) ซงอาจก าหนดเปนมาตรฐาน/ขอบงคบ โดยอาจก าหนดเปนมาตรการสงเสรมในชวงเปลยนผานในรปแบบตาง ๆ และตองก าหนดคณสมบตของเครองวดในการเกบขอมล Load Profile ทจ าเปนตองตดตงใหเปนไปในรปแบบมาตรฐานขนต าเดยวกน เปนตน เนองจากเปนขอมลส าคญทใชในการวางแผนและจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟารายภาคและของภาพรวมประเทศ (Load Profile) ซงจ าเปนตองพจารณาผลกระทบจากการผลตไฟฟาใชเองของผใชไฟฟา (Prosumer) ทก าลงมการเตบโตอยางตอเนอง

การด าเนนการเชงนโยบายเพมเตมแนวทางใหมในการจดท า PDP ไดแก การพยากรณความตองการไฟฟารายภาค แนวโนมการเกด Prosumer และเทคโนโลย Energy Storage System

๑๑๓

การปฏรปดานไฟฟา

3.5 ประเดนการปฏรปท ๕ สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนและ

ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟา

3.5.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) การสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนภายใตการก ากบใหมประสทธภาพสงสดและคงไวซงความมนคง ทใชพลงงานทดแทนทผลตและซอขายไฟฟากนเองภายในชมชนและครวเรอน ซงจะท าใหภาครฐไมตองจดหางบประมาณมาสนบสนนเปนพเศษ เชน FiT หรอ Adder

2) สงเสรมและจดท าระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access (TPA) ของระบบสงและระบบจ าหนาย

3) สงเสรมกจการจ าหนาย (Retail) 4) จดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน

ระยะ 5 ป 5) รปแบบและแผนทน าทาง (Roadmap) เพอปรบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศไทยท

เหมาะสมกบรปแบบทเปลยนแปลงไปของกจการไฟฟา

3.5.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ด าเนนการปฏรปภายใน 5 ป

3.5.3 ตวชวด 1) แตงตงคณะท างานศกษาการสงเสรมกจการไฟฟาทเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนใน

ระดบชมชนและระดบครวเรอน ภายใน ๓ เดอน ป พ.ศ. 2563 2) จดท ารางระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาทเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน ภายใน ๑๘

เดอน ป พ.ศ. 2563 3) ประกาศใชระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาทเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน ภายใน ๖

เดอน ป พ.ศ. 2563 4) มแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน

ระยะ 5 ป ภายใน ป 2565 5) มระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access ของระบบสงและระบบจ าหนาย ภายใน

ป พ.ศ. 2562 6) มระเบยบและกฎเกณฑส าหรบสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail) ภายใน ป พ.ศ. 2562

7) ผลการศกษาการปรบปรงกจการไฟฟาทงระบบเพอรองรบรปแบบกจการไฟฟาทเปลยนแปลงไป ซงตองพจารณาระบบด าเนนการในตางประเทศควบคดวย และการสงเสรมการแขงขนในกจการไฟฟาและกาซธรรมชาต ภายใน ๑๘ เดอน ป พ.ศ. 2563

๑๑๔

3.5.๔. วงเงนและแหลงเงน

งบประมาณแผนดน

3.5.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการเหตผล กจการไฟฟาของประเทศไทยในปจจบนเปน “ระบบผซอรายเดยว” (Enhanced Single Buyer) คอ

กลมรฐวสากจ ไดแก การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ .) การไฟฟานครหลวง (กฟน .) และ การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ตอจากนนรฐวสาหกจดงกลาว จะจ าหนายไฟฟาใหกบผบรโภครายใหญ ผบรโภครายยอย และประชาชน โดยเอกชนทวไปไมสามารถซอขายไฟฟากนเองหรอขายตรงใหกบประชาชน ผใชไฟฟาได อนงตามแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (Power Development Plan: PDP) คาดวาในป พ.ศ. ๒๕๗๙ หรออกใน ๒๐ ปขางหนา ประเทศไทยจะมความตองการใชไฟฟามากถง ๗๐,๓๓๕ เมกะวตต ขอกงวลทตามมา คอ ประเทศไทยจะใชเชอเพลงอะไรในการผลตไฟฟาแทนกาซธรรมชาตทก าลงจะหมดไปจากอาวไทย ในแผน PDP ดงกลาว จงใหความส าคญของการผลตไฟฟาจากถานหนและพลงงานทดแทน รวมถงการน าเขากาซธรรมชาตเหลวจากตางประเทศ

ในประเทศไทยมแหลงพลงงานทรพยากรของชมชนทมศกยภาพในการน าไปผลตเปนไฟฟาพลงงานทดแทนไดจ านวนมาก และกระจดกระจายไปทวทกภมภาค เชน พลงงานแสงอาทตย ลม แหลงชวมวล กาซชวภาพ ขยะชมชน ปจจบน ยงมขยะทเหลอและฝงกลบ ไมใชประโยชนอยจ านวนมาก ในชวงแรกๆ ภาครฐจงมนโยบายรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทนซงเปนชวงทตนทนในการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนมราคาสง รฐบาลจงจ าเปนตองออกมาตรการสงเสรมดวยการรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทนในราคาจงใจในการลงทน ไดแก มาตรการสวนเพมคาไฟฟา (Adder) มาตรการราคาพเศษ (Feed-in Tariff : FiT) อยางไรกตาม ทงมาตรการ Adder และ FiT นน จ าเปนตองมการเรยกเกบคาไฟฟาเพมเขาไปในบลคาไฟฟาของประชาชน ทวประเทศ (เพมในคา Ft) และน าเงนทเกบไดนนไปสนบสนนในมาตรการ Adder และ FiT ดงกลาว จงเปนการสรางภาระคาไฟฟาใหกบประชาชน และมขอจ ากดในดานงบประมาณทจะตองใชในระยะยาวในอนาคต ดงนนจงตองมการจ ากดปรมาณไฟฟาทจะสงเสรมและรบซอในแตละงวด หรอในแตละครง สงผลใหปรมาณไฟฟาพลงงานทดแทนถกจ ากดและเตบโตไดยาก ในทางปฏบตจะตองมการคดเลอกผทจะไดรบสทธในการขายไฟฟาในราคาพเศษ เชน การจบสลาก การประมล หรอการสมครกอนไดกอน เปนตน รวมทงระบบการบรหารจดการแหลงพลงงานทดแทน แหลงทรพยากรพลงงานทมอยจ านวนมากในชมชนตาง ๆ ยงไมคมคา

นอกจากนพฤตกรรมผใชไฟฟาในปจจบน มการเปลยนแปลงไปอยางชดเจน เนองมาจากการเปลยนแปลงเทคโนโลยในปจจบน ท าใหผใชไฟฟาเกดความตนตวในการเรมหนมาสนใจซออปกรณเพอผลตสนคาหรอบรการใชเอง สงผลใหเกดการหลอมรวมระหวางผผลตและผใช หรอทเรยกวา "Prosumer" ซงการเปลยนแปลงลกษณะดงกลาวเกดขนไดตองอาศยความกาวหนาทางดานเทคโนโลย และคานยมทางสงคมทเปลยนแปลงไปของผบรโภคเปนแรงขบเคลอนดานพลงงานไฟฟานนเทคโนโลยทเปนตวขบเคลอนการพลกโฉมอตสาหกรรมพลงงานดงกลาวไดแก เซลลแสงอาทตย รถยนตไฟฟา และเทคโนโลยคอมพวเตอรและ อนเทอรเนต ซงน าไปสการเปลยนแปลงลกษณะการใชงานทเปนอยในปจจบนอยางรวดเรว ดงนนจงตองมการศกษาการปรบปรงกจการไฟฟาทงระบบเพอรองรบรปแบบกจการไฟฟาท เปลยนแปลงไป เพอก าหนด

๑๑๕

รปแบบโครงสรางกจการไฟฟาทเหมาะสมกบประเทศไทย ทจะรองรบการแขงขนจากการผลตไฟฟาทงในสวนของไฟฟาจากระบบรวมศนย (Centralized System) และผผลตไฟฟาไวใชเอง

ขณะท ในดานการก ากบดแลของหนวยงานดานไฟฟาทกระจายอยในหลายกระทรวงเปนผลใหเกดการปฏบตงานเปนไปดวยความลาชา เพราะมไดก าหนดเปาหมายรวมกน อาทเชน การขบเคลอนนโยบายรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทน การไมบรณาการดานขอมลการผลตและการรบซอไฟฟาของผผลตไฟฟารายเลกมาก การประสาน ปองกน และแกไข ปญหาไฟฟาดบ กรณเหตฉกเฉน เปนตน และการจดกลไกการปฏบตงานใหมความสมพนธกน จงเปนผลท าใหการปฏบตงานเกดความซ าซอนในการลงทน และกระทบตอตนทนพลงงานไฟฟาและการใหบรการประชาชน อกทงในปจจบน กฟน. และ กฟภ. ตองอยภายในการก ากบ (Regulate) ในเรอง อตราคาบรการและมาตรฐานการบรการ ภายใต ส านกงาน กกพ. อยแลว โดยเมอ คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดทบทวนปจจยภายในและภายนอกเพอพจารณากจการไฟฟาในอก ๒๐ ปขางหนาแลวนน กจการไฟฟาของทกๆ ประเทศจะไดรบผลกระทบจากเทคโนโลยเปลยนโลก (Disruptive Technologies) และนวตกรรม (Innovation) ในรปแบบใหมๆ ซงอาจจะน าไปสการเปลยนแปลงรปแบบการด าเนนกจการไฟฟาของประเทศไทย รวมถงนโยบายของภาครฐในเรอง Thailand ๔.๐ กจะสง ผลตอการปฏบตงานของหนวยงานทง ๓ การไฟฟาเชนกน

ปจจบนนโยบายภาครฐในหลายประเทศ มงทจะเพมบทบาทของภาคเอกชน และสงเสรมใหมการแขงขนกนมากยงขนในระบบไฟฟา โดยในขนแรกก าหนดใหมการเพมบทบาทเอกชนในการผลตไฟฟา เพอลดภาระการลงทนของรฐ และเพมการแขงขน และตอไปในระยะยาว ก าหนดใหการไฟฟาใหสทธบคคลอน (TPA) อาท ผประกอบกจการผลตไฟฟาอสระ ผใชไฟฟาทวไป เขามาใชประโยชนจากระบบสงและระบบจ าหนายของการไฟฟาในเชงพาณชยได ภายใตระเบยบและกฎเกณฑของกฎหมาย ยกตวอยางเชน เอกชนสามารถผลตไฟฟาในพนทโรงงานอตสาหกรรมแหงหนงแลวสงไฟฟาผานระบบสงและหร อระบบจ าหนายไปใชในพนทโรงงานอตสาหกรรมของตนอกทหนงได โดยการไฟฟาเรยกเกบ คาบรการสายสง (Wheeling Charge) เปนตน นอกจากนเอกชนไดด าเนนการระบบจ าหนายและการจ าหนาย (Retail) ไฟฟาใหกบผใชไฟฟาแลว เชน ในเขตนคมอตสาหกรรม เปนตน รวมทงมความพรอมในการเปนผรวบรวมความตองการไฟฟา (Load Aggregator) เองได อกทงผใชไฟฟามแนวโนมจะปรบตวเปน Prosumer คอ มการตดตงแผงโซลารเซลลและผลตไฟฟาใชเองภายในพนทเฉพาะ เชน หมบาน เปนตน จงท าใหบรบทและหนาทในดานการจดหาพลงงานของการไฟฟาทง ๓ แหงมความซบซอนมากขน จ าเปนทจะตองมคณะท างานประสานกนอยางใกลชด ดงนน จงจ าเปนตองก าหนดใหมกลไกเพอเชอมโยงการวางแผน การลงทน และการด าเนนงานของ 3 การไฟฟา (กฟผ. กฟน. และ กฟภ.) ใหสามารถลงทนและด าเนนงานรวมกน เพอใหเกดประสทธภาพในการด าเนนงานและ เพอใหเกดการบรณาการการลงทน อนจะกอใหเกดการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานดานพลงงานเปนไปอยางเตมประสทธภาพและไมกอใหเกดภาระตนทนสวนเกนแกประชาชน

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

ผานมา ป ๒๕๔๕ มการปฏรประบบราชการและจดกระทรวง ทบวง กรมใหม เปาหมายเพอรวมหนวยงานทมภารกจเดยวกนไวในกระทรวงเดยวกน โดยกระทรวงพลงงาน ไดถกจดตงขน วตถประสงค เพอรวมหนวยงานทเกยวของดานพลงงานและใหการท างานสอดคลองทงดานนโยบายและการปฏบตงาน เป นไปอยางมเอกภาพและมประสทธภาพ ปจจบน กฟภ. และ กฟน. ซงเปนรฐวสาหกจดานพลงงาน ยงไมยายมาอยภายใตกระทรวงพลงงาน และหนงสอจากกระทรวงมหาดไทยชแจงเหตผลการคง กฟน. กฟภ. สงกด

๑๑๖

กระทรวงมหาดไทย ดวยเหตผล ๑) การบรการประชาชน ๒) การลดความเหลอมล าทางสงคม ๓) การบรณาการการท างานในเชงพนท และ ๔) การบรหารจดการเพออ านวยความสะดวกในสถานการณฉกเฉน และรายงานขอเสนอเชงนโยบายและยทธศาสตรพลงงานชาต๗ ดานไฟฟา ของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) พบวา ทผานมาการก ากบดแลของหนวยงานดานไฟฟาทกระจายอยในหลายกระทรวงเปนผลใหเกดการปฏบตงานเปนไปดวยความลาชา เพราะมไดก าหนดเปาหมายรวมกน อาท เชน การขบเคลอนนโยบายรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทน การไมบรณการดานขอมลการผลตและการรบซอไฟฟาของผผลตไฟฟารายเลกมาก การประสาน ปองกน และแกไข ปญหาไฟฟาดบ กรณเหตฉกเฉน เปนตน และการจดกลไกการปฏบตงานใหมความสมพนธกน จงเปนผลท าใหการปฏบตงานเกดความซ าซอนในการลงทน และกระทบตอตนทนพลงงานไฟฟาและการใหบรการประชาชน อกทงในปจจบน กฟน. และ กฟภ. ตองอยภายในการก ากบ (Regulate) ในเรอง อตราคาบรการและมาตรฐานการบรการ ภายใต ส านกงาน กกพ. อยแลว จงจ าเปนตองมการปรบปรงการวางแผน การลงทน และการด าเนนงานของ 3 การไฟฟา โดยรวมกนระหวางกระทรวงพลงงาน กระทรวง มหาดไทย ส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ (สคร.) และส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) เพอก าหนดกลไกเพอเชอมโยงการวางแผน การลงทน การด าเนนงาน รวมทงการพจารณาอนมต/อนญาต โครงการลงทนมากกวา 1,000 ลานบาท ของ 3 การไฟฟา (กฟผ. กฟน. และ กฟภ.) อนจะกอใหเกดการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานดานพลงงานเปนไปอยางเตมประสทธภาพและไมกอใหเกดภาระตนทนสวนเกนแกประชาชน

ส าหรบในดานการเพมการแขงขนของกจการพลงงานนน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดศกษาขอเสนอของ สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) ในป พ.ศ. ๒๕๖๐ ในเรอง “การสงเสรมกจการไฟฟาเสรทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและระดบครวเรอน๘” แลวนน ซง สปท. ไดจดใหมการศกษาและรบฟงขอมล ความคดเหนจากหนวยงานตาง ๆ ไดแก กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (ส านกงาน กกพ.) การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภมภาคการไฟฟานครหลวง กรมทางหลวง กรมทางหลวงชนบท สมาคม นกวชาการ นกลงทน ฯลฯ

ทงน จากการพจารณานโยบายภาครฐในหลายประเทศ มงทจะเพมบทบาทของภาคเอกชน และสงเสรมใหมการแขงขนกนมากยงขนในระบบไฟฟา รวมถงสนบสนนการใหสทธบคคลอน (TPA) เขามาใชประโยชนจากระบบสงและระบบจ าหนายของการไฟฟาในเชงพาณชยได จะเปนการเพมประสทธภาพการใชโครงสรางพนฐานในปจจบนใหเกดประโยชนสงสด ในสวนของเอกชนในประเทศไดด าเนนการระบบจ าหนายและการจ าหนาย (Retail) ไฟฟาใหกบผใชไฟฟาแลว เชน ในเขตนคมอตสาหกรรม เปนตน รวมทงเอกชนมความพรอมในการเปนผรวบรวมความตองการไฟฟา (Load Aggregator) เองไดตามผลการศกษาของจฬาลงกรณมหาวทยาลยศกษา ในเรองมาตรการส งเสรมการสนองตอความตองการไฟฟา (Demand Response) เมอป ๒๕๕๙ ซงวาจางโดย ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) อกทงผใชไฟฟามแนวโนมจะปรบตวเปน Prosumer มากขน

๗

คณะกรรมำธกำรขบเคลอนกำรปฏรปประเทศดำนพลงงำน สภำขบเคลอนกำรปฏรปประเทศ. 2560. รำยงำนเรอง ขอเสนอเชงนโยบำยและยทธศำสตรพลงงำนชำต

๘ คณะกรรมำธกำรขบเคลอนกำรปฏรปประเทศดำนพลงงำน สภำขบเคลอนกำรปฏรปประเทศ. 2560. กำรสงเสรมกจกำรไฟฟำเสรทใชพลงงำนทดแทนในระดบชมชนและระดบครวเรอน

๑๑๗

นอกจากน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนสอดคลองกบแนวทางของ สปท. ในการสงเสรมใหชมชนและครวเรอนใชแหลงพลงงานทรพยากรของชมชนและครวเรอนทมศกยภาพในการน าไปผลตเปนไฟฟาพลงงานทดแทน และขายไฟฟาทผลตไดใหแกชมชนและครวเรอนดวยกนเอง โดยแตงตงคณะท างานศกษาแนวทางในการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและครวเรอน เพอใหมระบบการบรหารจดการแหลงพลงงานทดแทน แหลงทรพยากรพลงงานทมอยจ านวนมากในชมชนและครวเรอนตาง ๆ ใหคมคาทสด ซงภายหลงจากมการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและครวเรอนแลว อาจจะมการศกษาเพมเตมของการเปดใหมการแขงขนเสรเพมมากขน

ในสวนของโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศไทยทเหมาะสมนน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนวา Prosumer, Retail, TPA ทเกดขนในกจการไฟฟาจะสงผลใหกจการไฟฟา ตองปรบตวอยางหลกเลยงไมได ทงนจากโครงสรางกจการไฟฟาแบบระบบสาธารณปโภคของรฐทมการลงทนตามแผน PDP โดยทรฐไดจดท าภายใตแนวคดทภาครฐเปนผจดหาไฟฟาเปนหลก (Producer) ผใชไฟฟาเปนผบรโภคแตเพยงอยางเดยว (Consumer) มการทยอยลงทนตามแผน PDP นนตองมการพจารณาทบทวนความเหมาะสม เพอสอดคลองกบพฤตกรรมของผใชไฟฟาทเปลยนแปลงไปและการเปลยนแปลงของ Disruptive Technology ดานพลงงานไฟฟาทเกดขน ทงนหากตนทนการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนและระบบกกเกบพลงงานเรมลดลงเรอย ๆ ผใชไฟฟาเรมผลตและใชเองมากขน สงผลกระทบตอลกษณะการใหบรการดานไฟฟาทเดมเปนแบบรวมศนย มการผลตไฟฟา สงและจ าหนายไฟฟา ในลกษณะผกขาด ลดทอนความส าคญ ลงไป ตามล าดบ

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนวา ควรมการปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟาและสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน โดยควรจดท าแผนการบรณาการการลงทนและการด าเนนงาน รวมทงสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและระดบครวเรอน โดยมกระบวนการในการสงเสรมฯ เปน ๓ ระยะ มรายละเอยด ดงน

ระยะสน

1) แตงตงคณะท างานจดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป๙ เพอใหหนวยงานดานนโยบาย ก ากบดแล และการปฏบต รวมกนก าหนดแผนการลงทนและแผนการด าเนนงานเพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงาน เกดการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานดานพลงงานอยางเตมประสทธภาพ และไมกอใหเกดภาระตนทนสวนเกนแกประชาชน

๙ แผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป โดยมเปำหมำยให ๓ กำรไฟฟำ

(กฟผ. กฟน. กฟภ.) รวมกนเสรมสรำงควำมมนคงดำนพลงงำน เกดกำรใชประโยชนจำกโครงสรำงพนฐำนดำนพลงงำนอยำงเตมประสทธภำพและ ไมกอใหเกดภำระตนทนสวนเกนแกประชำชน ประกอบดวย ๒ สวน ไดแก (๑) แผนบรณำกำรลงทนและกำรด ำเนนงำนของ ๓ กำรไฟฟำ และ (๒) แผนกำรลงทนรำยหนวยงำน เพอใหเกดกำรบรณำกำรกำรลงทนและจดล ำดบควำมส ำคญของโครงกำรทงในสวนระบบผลต ระบบสง และระบบจ ำหนำย รวมทงกำรจดตงโครงกำรลงทนหรอวจยและพฒนำรวมกนในพนทตำงๆ ไดแก กำรด ำเนนโครงกำร Smart grid/Micro grid และ Energy trading system กำรบรณำกำรดำนขอมล (Data Harmonization) และกำรวเครำะหขอมล หรอกำรสรำง Platform ดำนพลงงำนเพอใหเกดกำรสรำงรำยไดหรอระบบหรอกลไกด ำเนนงำนรวมกน เปนตน

หมายเหต โครงกำรลงทนของ 3 การไฟฟาทมความส าคญจ าเปน อาท โครงการทมมลคาเกน 1,000 ลานบาท ตองก ำหนดอยในแผนบรณำกำรฯ จงจะไดรบกำรพจำรณำแผนงำน/โครงกำร และงบลงทนจำกกระทรวงมหำดไทย กระทรวงพลงงำน สศช. และ สคร. กอนเสนอขอควำมเหนชอบจำกคณะรฐมนตรได

๑๑๘

เพอใหการท างานสอดคลองทงดานนโยบาย การบรณาการงานรวมกน และการปฏบตงานเปนไปอยางมเอกภาพและมประสทธภาพ มการบรณาการแผนการลงทนทเกดประโยชนสงสดและไมเปนการลงทนทซ าซอน ภายในระยะเวลาไมเกน ๓ ป กอนทจะเปดใหสทธบคคลอนมาใชประโยชนจากระบบสงและระบบจ าหนาย

มอบหมายส านกงาน กกพ. จดท าขอเสนอเพอขออนมตในหลกการและแนวทางนโยบายจากคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) และคณะรฐมนตร โดยอาจออกเปนระเบยบส านกนายกรฐมนตร เพอก าหนดใหโครงการลงทนของ 3 การไฟฟาทส าคญจ าเปน อาท โครงการดานการพฒนาระบบไฟฟาทมมลคาเกน 1,000 ลานบาท ตองก าหนดอยในแผนบรณาการฯ จงจะไดรบการพจารณาแผนงาน/โครงการ โดยเฉพาะงบลงทน จากกระทรวงมหาดไทย กระทรวงพลงงาน ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) และ สคร. กอนเสนอขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตรได

มอบหมายส านกงาน กกพ. แตงตงคณะท างานจดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป เพอด าเนนการจดท าแผนบรณาการใหแลวเสรจภายใน ป ๒๕๖๕

๒) จดท าโครงการน ารอง (Sand Box) เพอทดสอบ/ทดลองการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน และศกษาผลกระทบจากการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนตอโครงสรางกจการไฟฟาในอนาคต ไดแก คาไฟฟาขายสง/ขายปลก คา Backup คา Auxiliary Services คา Wheeling Chart

๓) แตงตงคณะท างานศกษาการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน โดยมแนวทางดงน

๓.๑) ศกษาการสงเสรมกจการไฟฟาทงในเรองกฎระเบยบและโครงสรางพนฐานเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชน (Micro Grid และ Trading Platform) และระดบครวเรอน (Self-Generation) เพอสงเสรมใหเกด Distributed Energy Resources โดยใหหนวยงานทรบผดชอบในการก ากบดแลและการไฟฟาทง ๓ แหง พฒนาระบบโครงขายไฟฟาใหมความพรอมในการรองรบการแขงขนของธรกจพลงงานทดแทนในระดบชมชนและระดบครวเรอน

๓.๒) ศกษาการปรบโครงสรางกจการไฟฟาท งระบบเพอรองรบรปแบบกจการไฟฟา ทเปลยนแปลงไป โดยพจารณาผลกระทบในดาน Prosumer และ Disruptive technology และน าผลจากขอเสนอท ๒) โครงการน ารอง (Sand Box) มาใชประกอบในการศกษา ซงผลลพธทไดจะตองมการเปรยบเทยบขอด ขอเสย ของระบบ Enhanced Singer Buyer : ESB กบรปแบบกจการไฟฟาใหม โดยค านงถงผลกระทบตอประชาชนผไฟฟาทรบไฟฟาจากระบบหลกและภาพรวมของประเทศเปนส าคญ

๓.๓) ศกษาความเหมาะสม วเคราะหขอด ขอเสย การสงเสรมและจดท าระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ TPA ระบบสงและระบบจ าหนาย รวมถงศกษาความเหมาะสม วเคราะหขอด ขอเสย การสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail)

มอบหมายส านกงาน กกพ. รวมกบกระทรวงพลงงาน นกวชาการ และหนวยงานทเกยวของ แตงตงคณะท างานศกษาการสงเสรมกจการไฟฟาโดยพจารณาจดแบงคณะท างานตามความเหมาะสม (ส าหรบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศไทยทเหมาะสมนน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนวาให สนพ. ศกษาการปรบปรงกจการไฟฟาทงระบบเพอรองรบรปแบบกจการไฟฟาทเปลยนแปลงไป ซงตองพจารณาระบบด าเนนการในตางประเทศควบคดวย แตตองค านงถงความเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย

๑๑๙

ดวย เพอก าหนดรปแบบโครงสรางกจการไฟฟาทเหมาะสมกบประเทศไทย ทเออใหเกดการแขงขนจากการผลตไฟฟาทงในสวนของไฟฟาจากระบบ Centralized และผผลตไฟฟาไวใชเอง ใหเกดความเปนธรรม เพอใหเกดการพฒนาตลาดไปสทศทางทไมมการบดเบอนไปในทางใดทางหนงและเกดประโยชนกบประเทศสงสด และให ส านกงาน กกพ. ศกษาการสงเสรมการแขงขนในกจการไฟฟาและกาซธรรมชาตไปพรอมกน)

ทงน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน มความเหนวา มอบหมายให ส านกงาน กกพ. ศกษาความเหมาะสม วเคราะหขอด ขอเสย การสงเสรมและจดท าระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access (TPA) ของระบบสงและระบบจ าหนาย รวมถงการสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail) เนองจากการจดท า TPA เปนแนวทางท ส านกงาน กกพ. ก าลงด าเนนการตามนโยบายทมอย ซงในปจจบนภาคนโยบายไดก าหนดใหท า TPA โครงขายไฟฟา เฉพาะในนคมอตสาหกรรมหรอเขตอตสาหกรรม แตยงขาดความชดเจนดานนโยบายของการท า TPA นอกนคมอตสาหกรรมหรอเขตอตสาหกรรม ดงนน ภาครฐควรก าหนดเปนแนวทางนโยบายหรอหลกการใหชดเจน เพอให ส านกงาน กกพ. สามารถออกแบบกระบวนการก ากบดแลไดอยางเหมาะสม ซงถอวาเปนขนตอนแรกทมความส าคญอยางยง เพอทจะเพมบทบาทของภาคเอกชน และสงเสรมใหมการแขงขนกนมากยงขนในระบบไฟฟา

ระยะกลาง : จดท ารางระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน จดท ารางระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน การสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน โดยรางระเบยบทไดจะตองมการเปรยบเทยบขอด ขอเสย ของระบบ ESB กบรปแบบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน ซงค านงผลประโยชนผใชไฟฟาในประเทศสงสด

ส าหรบ การเปด TPA ควรด าเนนการอยางรอบคอบและคอยเปนคอยไป เพอมใหเกดผลกระทบตอความมนคงระบบไฟฟาและเกดภาระตอประชาชนทยงซอไฟฟาจากระบบอย หลงจากนนควรมการประเมนผลประโยชนทไดจาการเปด TPA กอนทจะขยายผลตอไป โดยตงเปาหมายไววาใหเรมด าเนนการในป ๒๕๖๕ เปนตนไป และควรค านงถงมตของความมนคงพรอมไปดวย เชนเดยวกบการสงเสรมใหเกดการแขงขนในกจการกาซธรรมชาต ตลอดจนก าหนดใหผผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ไมวาจะขายหรอไมขายเขาระบบลงทะเบยน หรอใหผขายอปกรณพลงงานหมนเวยน เชน โซลารเซลล เปนตน แจงยอดการจ าหนายตอส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

ระยะยาว: ประกาศใชระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน

ประกาศระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน โดยมการปรบปรงขอก าหนดเกยวกบการปฏบตการระบบโครงขายไฟฟา (Grid Code) และขอบงคบการไฟฟา) โดยค านงผลประโยชนผใชไฟฟาในประเทศสงสด

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ดานการบรหารกจการพลงงานไฟฟาของประเทศไดอยางมประสทธภาพมากขน กลาวคอ เกดความชดเจนในการก าหนดนโยบายพลงงานไฟฟาของประเทศ การบรณาการแผนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ (Thailand Integrated Energy Blueprint: TIEB) มประสทธภาพมากขน การตดสนใจดานการลงทนทงในสวนของระบบสงและระบบจ าหนายไฟฟาใหสอดคลองและไมซ าซอนกนหรอการใชทดนและโครงสราง

๑๒๐

พนฐานรวมกน เพอลดคาใชจายโดยรวมการปฏบตงานของทง ๓ การไฟฟา รวมถงการสนบสนนการเพมสดสวนการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนเปนไปตามเปาหมายอยในชวงรอยละ ๒๐ ภายในป ๒๕๗๙

2) ดานก ากบดแลของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) จดตงขนตามพระราชบญญตก ากบกจการพลงงาน พ. ศ. ๒๕๕๐ โดยจะขนตรงกบรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน ซงจะท าใหการก ากบดแลตามกฎ ระเบยบ กตกาตาง ๆ ของ กกพ. เปนไปตามนโยบายเดยวกน

3) สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและครวเรอน ท าใหสามารถบรหารจดการแหลงพลงงานทดแทนทมอยในชมชนทวประเทศใหเกดประโยชนสงสด

4) สงเสรมพลงงานทางเลอกระดบชมชน เพอลดความเหลอมล าและยกระดบคณภาพชวต ท าใหชวตความเปนอยของเกษตรกร ประชาชน ชมชน ทวไปดขนจากวฏจกรหวงโซพลงงานทดแทน และลดมลคาการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ

5) สงเสรมและจดจดท าระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ TPA ของระบบสงและระบบจ าหนาย 6) สงเสรมการจ าหนายไฟฟา (Retail) ได 7) เสรมสรางความรความเขาใจของผมสวนไดสวนเสยรวมกนและมการเตรยมความพรอม

ส าหรบรปแบบและแผนทน าทางเพอปรบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศไทยทเหมาะสมรองรบเทคโนโลยและรปแบบทเปลยนแปลงไปของกจการไฟฟา

๑๒๑

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปาหมาย ตวชวด ล าดบ

(ลบ.) แหลงเงน

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ การสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน

๑ แตงตงคณะท างานศกษาการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน

ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๒ จดท ารางระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน

ส านกงาน กกพ.

- งบ ประมาณแผนดน

๓ ประกาศใชระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทน

ส านกงาน กกพ.

- -

รปแบบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศไทยทเหมาะสมกบกจการไฟฟาทเปลยนแปลงไป ๑ จดตงคณะท างานและด าเนนโครงการ

น ารอง (Sand Box) เพอทดสอบ/ทดลองการสงเสรมกจการไฟฟาเพอ เพมการแขงขน

สนพ.

ส านกงาน กกพ.

๒ น าเสนอผลการศกษา ๑ การปรบปรงกจการไฟฟาทงระบบเพอรองรบรปแบบกจการไฟฟาทเปลยนแปลง

สนพ.

-

๑๒๒

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปาหมาย ตวชวด ล าดบ

(ลบ.) แหลงเงน

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

ไป และ ๒ ศกษาการสงเสรมการแขงขนในกจการไฟฟาและกาซธรรมชาต

ส านกงาน กกพ.

๑๒๓

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ (ตอ)

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปา หมาย ตวชวด

ล า ดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ จดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป ๑ จดตงคณะท างานและด าเนนการจดท าแผนบรณาการ

การลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป

(ก าหนดแนวทางการบรณาการ)

ส านกงาน กกพ.

สนพ. มท. 3 การไฟฟา

งบ แผนดน

๒ ขออนมตหลกการและนโยบายจากคณะกรรมการ นโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) และ ครม. (อาจเสนอใหออกเปนระเบยบส านกนายกรฐมนตรฯ)

ส านกงาน กกพ. กระทรวงพลงงาน

๓ เสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)และประกาศแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ ๕ ป และ 3 การไฟฟารวมทงหนวยงานทเกยวของน าไปปฏบต

ส านกงาน กกพ. สนพ. มท. การไฟฟา สศช. สคร.

ระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access และการสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail) ๑ ศกษาความเหมาะสม วเคราะหขอด ขอเสย

- สงเสรมและจดท าระเบยบและกฏเกณฑส าหรบ TPA ระบบสงและระบบจ าหนาย

- สงเสรมกจการจ าหนาย (Retail)

ส านกงาน กกพ.

๒ เสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)เหนชอบ

ส านกงาน กกพ.

๑๒๔

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปา หมาย ตวชวด

ล า ดบ

(ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๓ เสนอ ครม. เพอทราบ พน.

๔ ก าหนดพนทน ารอง TPA สนพ. ส านกงาน กกพ.

๑๒๕

๑๒๕

๓.6.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

๑) ระเบยบการสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขนทใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนและครวเรอน (ส านกงาน กกพ.)

๒) การด าเนนการเชงนโยบายสงเสรมกจการจ าหนายไฟฟาเสร (Retail)

3) แผนบรณาการการลงทนและพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ระยะ 5 ป

๑๒๖

ดานปโตรเลยมและปโตรเคม การพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต เพอสรางความมนคงทางพลงงาน ความมงคงทางเศรษฐกจและการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม

เกอบ ๔๐ ปทผานมากาซธรรมชาตมบทบาทส าคญในการชวยเสรมสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศเนองจากสามารถจดหาและผลตไดเองในประเทศ โดยในระยะแรกกาซธรรมชาตถกน าไปใชเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาทดแทนการน าเขาน ามนเตา และไดขยายไปสการใชในภาคอตสาหกรรมและขนสง เพอทดแทนน ามนเตา LPG และถานหน รวมทงถกน าไปแยกองคประกอบไฮโดรคารบอนชนดอน ๆ ในโรงแยกกาซธรรมชาต เพอผลต LPG ใชเปนกาซหงตมในครวเรอน และผลตวตถดบตงตนในอตสาหกรรมปโตรเคมซงกอใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมตอเนองอน ๆ มากมายทมสวนชวยพฒนาเศรษฐกจของประเทศใหมการเตบโต

การจดหากาซธรรมชาตสวนใหญมาจากแหลงในประเทศ และมการน าเขาจากประเทศเมยนมาและในรปของกาซธรรมชาตเหลว (Liquefied Natural gas: LNG) เพอรองรบความตองการทเพมขน จากการทประเทศไทยมการจดหากาซธรรมชาตจากอาวไทยมาอยางตอเนองตงแตป ๒๕๒๔ เปนตนมา ท าใหในอนาคตแหลงกาซธรรมชาตในประเทศจะหมดอายสญญาสมปทาน และปรมาณการผลตกาซธรรมชาตจากแหลงในอาวไทยมแนวโนมลดลงและจะหมดไป ตามปรมาณส ารองทมอยจ ากด ไมเพยงพอตอความตองการใชกาซธรรมชาตในอนาคต ท าใหประเทศไทยตองมการน าเขา LNG ซงในชวงทมการจดท าแผน PDP ๒๐๑๕ แหลงจดหา LNG ยงมจ ากดและราคา LNG ในตลาดโลกอยในระดบสง

อยางไรกตาม ในชวง ๒-๓ ปทผานมา อตสาหกรรมกาซธรรมชาตของโลกไดมการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญโดยเฉพาะธรกจ LNG จากเทคโนโลยการผลตทลดลง ท าใหมโครงการผลต LNG เพมขน ทวโลก สงผลใหราคา LNG สามารถแขงขนกบเชอเพลงอนได รวมถงการตนตวจากปญหาดานสงแวดลอมของหลายประเทศ ท าใหความตองการใชกาซธรรมชาตของโลกมอตราเตบโตกวาเชอเพลงฟอสซลอน ซงเปนโอกาสในการใชกาซธรรมชาตเพมมากขน

ส าหรบประเทศไทยไดมการลงทนโครงสรางพนฐานทเกยวของกบกาซธรรมชาตทงโครงขายระบบทอสงกาซธรรมชาตและสถานรบ-จาย LNG ทมความเชอมโยงทงระบบ และเชอมโยงกบโครงสรางพนฐานพลงงานอน ๆ เชน โรงไฟฟา ดงนนจงควรใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานดงกลาวใหเกดประโยชนสงสด เพอไมตองใหเกดการลงทนใหมทไมจ าเปน ซงจะเปนภาระตอประเทศในระยะยาว

นอกจากน การจดหากาซธรรมชาตจากอาวไทยทมแนวโนมลดลงจะสงผลกระทบตอการจดหาวตถดบส าหรบอตสาหกรรมปโตรเคมในประเทศ ทเปนฐานการผลตวตถดบและสวนประกอบใหกบอตสาหกรรมตอเนองอน ๆ เชน บรรจภณฑ เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ยานยนตและชนสวน ฯลฯ ขณะเดยวกนรฐกมนโยบายยกระดบขดความสามารถของประเทศไทยไปส “Thailand ๔.๐” และสงเสรมอตสาหกรรมเปาหมายแหงอนาคต (New S-Curve) ผานโครงการพฒนาระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor: สกพอ.) รวมถงประเทศไทยสามารถใชประโยชนความไดเปรยบเชงภมศาสตร มภมประเทศอยตรงกลางทลอมรอบไปดวยประเทศสมาชกตาง ๆ ในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยเฉพาะประเทศในกลม CLMV ทมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจในระดบทสงและสงกวาประเทศไทย อกทงพบวามแนวโนมความตองการบรโภคสนคาและบรการมากขน รวมทงตองการสนคาทมคณสมบตหรอลกษณะทดขน ซงจะมผลตอเนองใหเกดการใชผลตภณฑตาง ๆ ของอตสาหกรรมปโตรเคมเพมมากขนและมความหลากหลาย

๑๒๗

รวมทงคณภาพทสงขนดวย ดงนน การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ จงเปนความจ าเปนของประเทศไทยทจะเสรมสรางความเขมแขงของฐานการผลตทมอยในปจจบนของอตสาหกรรมปโตรเคม อตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ รวมถงแสวงหาพนทใหมทมศกยภาพในการพฒนาอตสาหกรรม เพอตอบสนองนโยบายการยกระดบขดความสามารถการแขงขนของประเทศไทย สนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยนระยะยาว และสงเสรมการกระจายรายไดไปสภมภาคอนเพมเตม

จากการวเคราะหโครงสรางปญหาสามารถก าหนดเปนประเดนปฏรปดานปโตรเลยมและปโตรเคม ไดดงน

ดานปโตรเลยม : การพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต

การจดหากาซธรรมชาตจากสมปทานทจะหมดอายในอาวไทยใหมความตอเนอง เพอใหการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงผลตในอาวไทย ไดแก แหลงเอราวณและแหลงบงกชทจะหมดอายสมปทานใน ป ๒๕๖๕-๒๕๖๖ ไมเกดการหยดชะงก และตองมการจดท า Roadmap การบรหารจดการแหลงอน ๆ ทจะหมดอายสมปทานในอนาคต ไดแก แหลงไพลนแหลงพนทพฒนารวม ไทย-มาเลเซย (Joint Development Area: JDA) แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย และตองมการจดท าแผนการจดหากาซธรรมชาตจากพนททบซอนระหวางประเทศ เพอจดหากาซธรรมชาตเพมเตมจากอาวไทย

การพฒนาโครงสรางพนฐานทางพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาต ซงครอบคลม ๑) การใชโครงสรางพนฐานทางดานพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาตทมอยใหเกดประโยชนตอประเทศสงสด เพอประชาชนไดรบประโยชนจากตนทนพลงงาน (กาซธรรมชาตและไฟฟา) ทต าและแขงขนได ๒) การพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตใหม เพอรองรบความตองการทเพมขน ๓) การพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตในพนทภาคตะวนตก เพอทดแทนการจดหากาซธรรมชาตจากประเทศเมยนมาทจะหมดไป และ ๔) การพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตในพนทภาคใต เพอทดแทนการจดหาจากแหลงพนทพฒนารวม ไทย-มาเลเซย (JDA) ทลดลง และรองรบความตองการผลตไฟฟาในภาคใต

การใชประโยชนกาซธรรมชาตอยางตอเนอง เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมจากการใชกาซธรรมชาตทดแทนเชอเพลงฟอสซลอน ๆ เนองจากเปนเชอเพลงทมผลกระทบนอยกวาเชอเพลงฟอสซลอน และราคาแขงขนไดมเสถยรภาพ

การสงเสรมใหเกดการแขงขนในกจการกาซธรรมชาต เพอใหการจดหาและจ าหนายกาซธรรมชาตมการแขงขนใหมตนทนพลงงานทลดลง โดยตองค านงถงมตของความมนคงพรอมไปดวย

การสรางโอกาสใหประเทศไทยเปนศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG ของภมภาค (Regional LNG Trading Hub) เพอสรางความมนคง ตนทนการจดหาทลดลง และสรางรายไดใหกบประเทศ

๑๒๘

ดานปโตรเคม : การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔

การพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกเพอสรางมลคาเพม อตสาหกรรมการแปรรปพลาสตก (Plastics Converter) ในประเทศไทยไมมการลงทนขนาดใหญ สวนใหญยงเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ขาดเงนทนองคความร เทคโนโลย การออกแบบผลตภณฑใหม การบรหารจดการ และโอกาสในการเขาถงตลาด ท าใหขาดโอกาสในการแปรรปเปนผลตภณฑพลาสตกทมมลคาสง ในขณะทประเทศตองน าเขาผลตภณฑพลาสตกส าเรจรปทมมลคาสง

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลตะวนออกในปจจบน วตถดบจากกาซธรรมชาตในประเทศมแนวโนมลดลง ซงจะสงผลตอเนองถงความมนคงในการจดหาวตถดบและความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมปลายน าทตองน าเขาวตถดบจากตางประเทศ ขณะทอตสาหกรรมปโตรเคมตนน าในพนทชายฝงทะเลตะวนออกมขอจ ากดในการขยายก าลงการผลตจากขอก าหนดดานผลกระทบสงแวดลอม

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในพนทอนทมศกยภาพ ในอดตไดเคยมการศกษาพนททเหมาะสมในการพฒนาอตสาหกรรมพลงงานและอตสาหกรรมตอเนองเพมเตม โดยพบวาพนทภาคใตเปนพนททมศกยภาพ อยางไรกตาม ทผานมาโครงการทเกยวของกบพลงงานไมไดรบการยอมรบจากประชาชนในพนท และน าไปสความขดแยง ท าให โครงการศกษาและสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมขาดความตอเนอง

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานพจารณาแลวเหนวาหากไมเรงปฏรปในประเดนขางตน จะสงผลกระทบตอความมนคงทางพลงงานและขดความสามารถการแขงขนของประเทศได ดงนน จงไดมแนวคดทเหนสมควรใหรฐบาลและกระทรวงพลงงานเรงด าเนนการและประสานหนวยงานทเกยวของ เพอด าเนนการปฏรปและขบเคลอนการพฒนาดานพลงงานของประเทศสามารถด าเนนการไดตามเปาหมายทก าหนดบนพนฐานการยอมรบของทกภาคสวน ตอไป

๑๒๙

การปฏรปดานปโตรเลยมและปโตรเคม

3.6 ประเดนการปฏรปท 6 ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต

3.6.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) น ากาซธรรมชาตทมการกระจายแหลงจดหาในหลายภมภาคมาสรางความมนคงทางพลงงานใหกบประเทศ

2) สงเสรมใหเกดการแขงขนเพอเพมประสทธภาพในธรกจกาซธรรมชาต เพอใหเกดประโยชนสงสดกบประชาชน

3) น ากาซธรรมชาตทมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยกวาเชอเพลงฟอสซลชนดอนมาสรางประโยชนสงสด

3.6.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ระยะเวลา ๕ ป (ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๕)

3.6.3 ตวชวด

1) ประกาศผไดรบสทธการส ารวจและผลตกาซธรรมชาตจากแหลงเอราวณ และ แหลงบงกชแลวเสรจ ภายในป พ.ศ. 2562 เพอสรางความมนใจในการจดหากาซธรรมชาตจากอาวไทยอยางตอเนอง

2) จดท าแผนพฒนาและใชประโยชนโครงสรางพนฐานดานกาซธรรมชาตภายใน ป พ.ศ. 2563 3) จดท าแนวทางก ากบและสงเสรมการใชกาซธรรมชาต ภายใน ป พ.ศ. 2562 4) จดใหมการศกษาการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการคา LNG (Regional LNG

Trading Hub) ภายใน ป พ.ศ. 2562 5) มการออกใบอนญาตผประกอบการน าเขาและ/หรอสงออก LNG 3-๕ ราย ภายในป 256๔ 6) จดท าแนวทางการสงเสรมการแขงขนธรกจกาซธรรมชาต ภายใน ป พ.ศ. 2562 7) มแนวทางปฏบตส าหรบการบรหารจดการแหลงกาซธรรมชาตทจะหมดอายในอนาคตอน ๆ

ไดแก แหลงไพลน แหลงพนทพฒนารวม ไทย-มาเลเซย (Joint Development Area: JDA) แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๕

3.6.๔. วงเงนและแหลงเงน

คาใชจายในการศกษาตาง ๆ ทเกยวของ ใชงบประมาณแผนดน หรองบประมาณจากรฐวสาหกจ เอกชน หรอหนวยงานทไดรบมอบหมาย

๑๓๐

3.6.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

เพอน ากาซธรรมชาตซงเปนพลงงานสะอาด มาใชประโยชนในการสรางความมนคง เสรมสรางเศรษฐกจ สอดคลองกบยทธศาสตรชาตดานการสรางความสามารถในการแขงขน และดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม

๑) ประโยชนทประเทศไทยไดรบจากการพฒนาการใชกาซธรรมชาตในภาคเศรษฐกจตาง ๆ ทผานมา

ตงแตป ๒๕๒๔ กาซธรรมชาตไดเขามามบทบาทส าคญในการชวยเสรมสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศทสามารถจดหาและผลตไดเองในประเทศ โดยในระยะแรกประเทศไทยไดน ากาซธรรมชาตมาเปนเชอเพลงผลตไฟฟาทดแทนน ามนเตาทเปนเชอเพลงหลกในการผลตไฟฟาในขณะนนทตองน าเขาจากตางประเทศและมการพฒนาการใชประโยชนกาซธรรมชาตเพมขนอยางตอเนอง รองรบความตองการผลตไฟฟาทเพมขนตามการขยายตวของเศรษฐกจของประเทศ กาซธรรมชาตจงมสวนส าคญในการสรางความมนคงในการผลตไฟฟาและท าใหตนทนผลตไฟฟาแขงขนได มเสถยรภาพ ไมผนผวนตามราคาน ามนในตลาดโลก และตอมามการพฒนาน ากาซธรรมชาตไปใชในอตสาหกรรมทดแทนน ามนเตาและถานหน และในภาคขนสงทดแทนน ามนเบนซน ดเซล และ กาซปโตรเลยมเหลว (Liquefied Petroleum Gas: LPG) ทตองมการน าเขาน ามนดบ ซงกาซธรรมชาตนอกจากจะชวยเสรมสรางความมนคงการจดหาพลงงานแลว ยงชวยลดตนทนทางพลงงานใหผประกอบการเปนอยางมาก

การใชกาซธรรมชาตซงมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยกวาการเชอเพลงฟอสซลอนมสวนส าคญในการชวยลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดไดประมาณปละ ๖๕ ลานตน เมอเทยบกบการใชฟอสซลอน ๆ และจากรายงานของคณะกรรมการการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปไดมการศกษาคาใชจายในการผลตไฟฟาของโรงไฟฟารปแบบตาง ๆ พบวาตนทนไฟฟาทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงสามารถแขงขนกบถานหนได โดยตนทนการผลตดงกลาวไดรวมตนทนผลกระทบดานสงแวดลอม

รปท เปรยบเทยบการปลอย CO๒ ตอหนวยผลตไฟฟาของเชอเพลงแตละประเภท

นอกจากน กาซธรรมชาตจากแหลงในอาวไทยซงมองคประกอบของสารประกอบไฮโดรคารบอนชนดอน ๆ จ านวนมาก ท าใหประเทศไทยสามารถสรางมลคาเพมจากการแยกองคประกอบเปนผลตภณฑตาง ๆ ไดแก LPG เพอใชเปนกาซหงตมในครวเรอนและใชในภาคอตสาหกรรมและภาคขนสงทดแทนการน าเขา LPG กาซอเทน โพรเพน และกาซโซลนธรรมชาต (NGL) ทสามารถแยกองคประกอบออกมาน าไปใชเปนวตถดบตงตนในอตสาหกรรมปโตรเคม ท าใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของประเทศไทยและเกดการพฒนาอตสาหกรรมตอเนอง อาท อตสาหกรรมการผลตบรรจภณฑ อตสาหกรรมการประกอบรถยนต อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและ

๑๓๑

อปกรณอเลกทรอนกส เปนตน อนเปนอตสาหกรรมพนฐานของการพฒนาเศรษฐกจ และสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจใหกบประเทศอยางทวคณ รวมถงกอใหเกดการจางงานและถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศ ยกระดบอตสาหกรรมของประเทศไทย ท าใหผลตภณฑปโตรเคมเปนหนงในสนคาหลกทสรางรายไดจากการสงออกใหกบประเทศจ านวนมหาศาล

ปจจบน ณ ป ๒๕๖๐ มการใชกาซธรรมชาตในระดบประมาณ ๔,๘๐๐ ลานลกบาศกฟตตอวน (ปรมาณกาซธรรมชาตเฉลยป ณ กนยายน ๒๕๖๐ ซง เทยบเทาน ามนดบ ๐.๘ ลานบารเรลตอวน) โดยเปนพลงงานหลกของการจดหาพลงงานขนตนเชงพาณชยของประเทศ ทมสดสวนรอยละ ๔๒ และกาซธรรมชาตถกน าไปใชในภาคผลตไฟฟาคดเปนรอยละ ๕๙ ของปรมาณการใชกาซธรรมชาตทงหมดของประเทศ ซงภาคผลตไฟฟานนใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงหลกโดยมสดสวนมากกวารอยละ ๖๐ ของเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาทงหมดของประเทศ และมการน าไปใชเปนเชอเพลงในภาคอตสาหกรรมและยานยนตคดเปนรอยละ ๑๕ และรอยละ ๖ ตามล าดบ รวมถงมการน าไปแยกองคประกอบเปน LPG และวตถดบปโตรเคมในสดสวนรอยละ ๒๐

การจดหากาซธรรมชาตในชวงแรกมาจากการพฒนาแหลงปโตรเลยมในประเทศทงหมด โดยสวนใหญมาจากอาวไทย ตอมาเมอความตองการใชในภาคไฟฟาสงขนจงเรมมการน าเขาจากประเทศเมยนมาโดยการขนสงทางทอสงกาซธรรมชาต และปจจบนมการน าเขาในรปของกาซธรรมชาตเหลว (LNG) จากหลายประเทศผานสถานรบ-จายกาซธรรมชาตเหลว (LNG Receiving Terminal) โดยสดสวนการจดหาจากในประเทศ (จากแหลงในอาวไทยและแหลงบนบก) คดเปนรอยละ ๗๐ น าเขาจากประเทศเมยนมารอยละ ๑๘ และน าเขาในรปของ LNG รอยละ ๑๒

การใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาในสดสวนทสงนบเปนการกระจายแหลงจดหาเชอเพลงวธหนง เนองจากการจดหากาซธรรมชาตจากอาวไทยมาจากแหลงผลตทมากกวา ๙,๐๐๐ หลมผลต ผานการขนสงทางทอในทะเลจ านวน ๓ เสน และมระบบทอสงกาซธรรมชาตเชอมโยงกบการจดหาจาก ๓ แหลงผลตในประเทศเมยนมา นอกจากนยงมสถานรบจายกาซธรรมชาตเหลว ๑ แหง และอยระหวางกอสรางเพมเตม ท าใหสามารถจดหา LNG จากหลายภมภาคทวโลก โดยไมไดพงพาการน าเขาจากตะวนออกกลางเพยงแหลงเดยว ซงแตกตางจากการจดหาน ามนทตองพงพาตะวนออกกลางเปนหลก

จะเหนไดวาการจดหากาซธรรมชาตมการกระจายแหลงทมา (Diversified Source of Supply) ซงเปนการชวยลดความเสยงในการพงพาการจดหาพลงงานของประเทศจากแหลงใดแหลงหนงเพยงแหลงเดยว

จากการทประเทศไทยมการพฒนาการใชกาซธรรมชาตมาอยางตอเนองสงผลใหประเทศมโครงขายระบบทอสงกาซธรรมชาตทมความเชอมโยงกนทงระบบ จงสามารถด าเนนการจดหาจากแหลงอนมาทดแทนไดในกรณทแหลงใดแหลงหนงมการลดการผลตลง อกทงการขนสงกาซธรรมชาตทางทอเปนการขนสงอยางตอเนองจากแหลงผลตสผใช ท าใหเกดความมนคงในการจดหา รวมถงเปนการลดตนทนในการขนสงและจดเกบ นอกจากน จากทก าลงการผลตกาซธรรมชาตในแตละวนของผผลตในประเทศมก าลงผลตสวนเกนอยประมาณรอยละ ๑๐-๑๕ ของปรมาณซอขายตามสญญา ซงปรมาณก าลงการผลตสวนเกนนสามารถจดใหเปนปรมาณส ารองเพอความมนคง ส าหรบรองรบความผนผวนของความตองการและการจดหากาซธรรมชาตอกดวย

๑๓๒

รปท ความตองการไฟฟาของประเทศและสดสวนของเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาของประเทศตงแตป ๒๕๒๙-๒๕๕๙

ในดานของราคากาซธรรมชาตทผลตในประเทศไทยมการท าสญญาซอขายกาซธรรมชาตระยะยาวโดยราคาซอขายจะอางองราคากบน ามนเตาในตลาดโลกในสดสวนประมาณรอยละ ๒๐ ถง ๔๕ สงผลใหราคา กาซธรรมชาตในประเทศไทยมเสถยรภาพกวาราคาน ามนในตลาดโลก ท าใหการใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงหลกของประเทศทผานมามตนทนไฟฟาใหกบประชาชนในราคาทต าและไมผนผวนตามราคาน ามนในตลาดโลก

รปท แผนภาพเปรยบเทยบราคาเฉลยกาซธรรมชาตเทยบกบราคาน ามนดบดไบ

นอกจากนการพฒนาและใชประโยชนแหลงปโตรเลยมกาซธรรมชาตในประเทศไดสรางรายไดใหแกประเทศในรปของคาภาคหลวงปโตรเลยม ภาษเงนไดปโตรเลยม และผลประโยชนตอบแทนพเศษ ตงแตป

๑๓๓

พ.ศ. ๒๕๒๔ ถง พ.ศ. ๒๕๕๙ คดเปนมลคารวมถง ๑.๘ ลานลานบาท และท าใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมส ารวจและผลตปโตรเลยมทเปนของคนไทยทมความช านาญเฉพาะภมศาสตรของแหลงในประเทศไทยทมความแตกตางจากแหลงปโตรเลยมในประเทศผสงออกปโตรเลยมขนาดใหญ กอใหเกดการจางงานและพฒนาบคลากรทมความช านาญในประเทศไทย

๒) กาซธรรมชาตในตลาดโลกเปนเชอเพลงทสามารถแขงขนกบเชอเพลงอน ๆ ได

กาซธรรมชาตมปรมาณส ารองกระจายอยทวโลกในทกภมภาค และมปรมาณส ารองทพสจนแลว (มความเชอมนมากกวารอยละ ๙๐) ใชไดอก ๕๓ ป ซงมมากกวาปรมาณส ารองทพสจนแลวของน ามนทใชไดอก ๕๑ ปทกระจกตวอยบรเวณตะวนออกกลาง จากความตองการกาซธรรมชาตทมากขนและเทคโนโลยการส ารวจและผลตทดขน สงผลใหทวโลกมการพฒนาแหลงกาซธรรมชาตเพมขน โดยสหรฐอเมรกาเปนประเทศทมการผลตกาซธรรมชาตสงสด จากการส ารวจและพฒนาแหลง Shale Gas มแหลงจดหา LNG ใหมๆ ในโลก เชน ในออสเตรเลย ประเทศในแอฟรกา ฯลฯ และประเทศกาตารมการสงออก LNG สงสดถง ๗๗ ลานตนตอป ซงการผลตกาซธรรมชาตและแปรสภาพในรปของ LNG ทมตนทนการแปรสภาพและขนสงลดลง ท าใหการซอขาย LNG ในตลาดโลกปจจบนเพมสงขนอยางมาก ทงในรปของการท าสญญาระยะยาว (Long-term Contract) และการซอขายในตลาดจร (Spot) และจากปรมาณการซอขาย LNG ทมอยเปนจ านวนมาก ไดสงผลใหราคา LNG ในตลาดโลกปจจบนปรบลงมาอยในระดบทสามารถแขงขนกบเชอเพลงชนดอนได

การจดหากาซธรรมชาตยงมแนวโนมเพมขนจากภมภาคตาง ๆ ทวโลก ในอนาคตคาดวาจะมการจดหาเพมเตมจากแหลงทเปน Unconventional Gas ซงมศกยภาพและมอยหลากหลายรปแบบ เชน Shale Gas, Tight Gas, Deep Water, Coalbed Methane (CBM) หรอ Methane Hydrate จากความกาวหนาในการพฒนาเทคโนโลยการส ารวจและผลต

๓) แนวโนมการใชกาซธรรมชาตของโลกเพมขน

ในอดตทผานมาการใชกาซธรรมชาตจะมาจากการจดหาไดในพนทโดยการขนสงทางทอ ซงแตกตางจากน ามนทสามารถขนสงทางเรอกระจายไปทวโลก แตในชวง ๑๐ ปทผานมาอตสาหกรรมกาซธรรมชาตไดมการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญ จากการท (๑) มการซอขายในรปแบบ LNG มากขนเนองจากตนทนการแปรสภาพเปนของเหลวลดต าลงและมเรอขนสง LNG มากขน (๒) จากการทสหรฐอเมรกามการคนพบแหลงกาซธรรมชาตจ านวนมหาศาล ซงเปลยนสหรฐอเมรกาจากประเทศผน าเขากาซธรรมชาตเปนผสงออก (๓) ทวโลกมการพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาต ทงระบบทอสงกาซธรรมชาตและสถานรบ-จายกาซธรรมชาตเหลว (๔) การใช กาซธรรมชาตของโลกมอตราการเตบโตสงกวาน ามนและถานหนจากการตนตวดานสงแวดลอมของหลายประเทศทวโลก โดยเฉพาะการใชเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาทมความตองการสงขน (๕) ราคากาซธรรมชาตและราคา LNG ในปจจบนมราคาลดต าลงและสามารถแขงขนกบเชอเพลงชนดอนได และ (๖) การใชกาซธรรมชาตมผลกระทบดานสงแวดลอมนอยกวาเชอเพลงฟอสซลประเภทอน จากการเปลยนแปลงขางตนสงผลใหกาซธรรมชาตจะมแนวโนมขยายตวสงสดในอนาคต เทยบกบเชอเพลงฟอสซลอน ๆ และชวยกระตนใหเกดการพฒนาการส ารวจและผลตทจะใหมแหลงจดหาเพมขนในอนาคตเพอรองรบความตองการดงกลาว

ส าหรบประเทศไทยทไดมการลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานทางพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาตอยางมากมาเปนเวลาเกอบ ๔๐ ป สงผลใหประเทศไทยมโครงขายระบบทอสงกาซธรรมชาตทมความเชอมโยงกบระบบโครงสรางพนฐานทางพลงงานอน ๆ และมตลาดกาซธรรมชาตขนาดใหญทสด รวมถงมการน าเขา LNG สงสดในภมภาค ประกอบกบประเทศไทยมทตงทางภมศาสตรทเชอมโยงกบหลายประเทศและมความตองการใช

๑๓๔

กาซธรรมชาตตามฤดกาล (Seasonal Demand) ซงมความผนผวนนอยกวาประเทศภมอากาศในแถบหนาว ท าใหประเทศไทยมโอกาสทจะพฒนาใหเปนศนยกลางการคาขาย LNG ในภมภาค (Regional LNG Hub)

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๑) การจดหากาซธรรมชาตจากแหลงในประเทศจะลดลงและหมดไป

การจดหากาซธรรมชาตจากแหลงในอาวไทยทจะหมดอายสมปทานขาดความตอเนอง

แหลงเอราวณและแหลงบงกชในอาวไทยทก าลงจะหมดอายสมปทานและหมดสญญา ซอ - ขาย ลงในป ๒๕๖๕ - ๒๕๖๖ ตามล าดบ มปรมาณการผลตตามสญญารวม ๒,๑๐๐ ลานลกบาศกฟตตอวน คดเปนสดสวนถงรอยละ ๔๔ ของการจดหากาซธรรมชาตของประเทศในปจจบน หากการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงดงกลาวขาดความตอเนองจะสงผลใหกาซธรรมชาตหายไปจากระบบ ท าใหตองมการน าเขา LNG มาทดแทนสงถง ๑๕ ลานตนตอป และโรงแยกกาซธรรมชาตเกอบทงหมดตองหยดการผลต และประเทศตองมการน าเขา LPG สงถง ๒.๖ ลานตนตอปเพอทดแทนการผลตจากโรงแยกกาซธรรมชาต นอกจากนอตสาหกรรม ปโตรเคมตนน าและปลายน าของประเทศจะตองหยดการผลตและตองน าเขาเมดพลาสตกรวมถงเคมภณฑตาง ๆ มาทดแทน ซงจะสงผลกระทบในวงกวาง และกระทบกบเศรษฐกจอยางมหาศาล (หมายเหต: ไดมการประมลและไดผด าเนนการตามระบบ PSC ในแหลงกาซธรรมชาตทงสองแหลงในป 2562)

นอกจากแหลงเอราวณและแหลงบงกชแลว ยงมแหลงกาซธรรมชาตอน ๆ ในอาวไทยทจะหมดอายสมปทาน อาทเชน แหลงไพลน จะหมดอายสมปทาน ป ๒๕๗๑ แหลงพนทพฒนารวมไทย - มาเลเซย (Joint Development Area: JDA) จะหมดอาย PSC ป ๒๕๗๒ แหลงทานตะวน/เบญจมาศ จะหมดอายสมปทาน ป ๒๕๗๓ แหลงอาทตย Block ๑๕,๑๖ จะหมดอายสมปทาน ป ๒๕๗๙ และ Block ๑๔ จะหมดอายสมปทาน ป ๒๕๘๓

ปรมาณการจดหากาซธรรมชาตจากอาวไทยมแนวโนมลดลง

ปจจบนการจดหากาซธรรมชาตจากอาวไทยทคดเปนสดสวนประมาณรอยละ ๖๗ ของการจดหากาซธรรมชาตทงหมดของประเทศ (ณ กนยายน ๒๕๖๐) จากทประเทศไทยมการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงในอาวไทยมาอยางตอเนองตงแตป ๒๕๒๔ เปนตนมา สงผลใหในระยะยาวปรมาณการผลตมแนวโนมทจะลดลงและหมดไป ในขณะทประเทศยงคงมความตองการใชกาซธรรมชาตอยในระดบทไมแตกตางจากปจจบน ดงนน แมวาประเทศจะสามารถด าเนนการใหมการผลตกาซธรรมชาตไดอยางตอเนองจากแหลงสมปทานทจะหมดอาย (แหลงเอราวณและบงกช) ปรมาณการผลตกาซธรรมชาตจากแหลงในอาวไทยนนยงคงมแนวโนมลดลงตามปรมาณส ารองทมอยจ ากด ไมเพยงพอตอความตองการใชกาซธรรมชาตของประเทศ

๒) ผลกระทบตอสงแวดลอมจากความตองการพลงงานทเพมขน ซงน ามาสการปลอยกาซ CO๒ ทเพมขนอยางตอเนอง

สถานการณปลอยกาซเรอนกระจกของโลกทเพมสงขนอยางตอเนองกอใหเกดความเสยงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมแนวโนมรนแรงขนในทกภมภาคของโลก โดยประเทศไทยซงตงอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนประเทศหนงทไดรบผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนอยางมาก นอกจากนจากรายงานของคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๑๓๕

(Intergovernmental Panel on Climate Change : IPCC) ไดระบใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนภมภาคทมความเปราะบางสงตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระยะยาว

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนปญหาระดบโลก ทบรรดาผน าประเทศตาง ๆ ใหความส าคญ น าไปสการก าหนดความตกลงปารส (Paris Agreement) ซงเปนความตกลงภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมเปาหมายหลกเพอควบคมการเพมขนของอณหภมเฉลยของโลกใหต ากวา ๒ องศาเซลเซยส (Well Below ๒ oC)

จากรายงานการศกษาของ IPCC ลาสดชใหเหนวา เพอทจะบรรลเปาหมายการควบคมการเพมขนของอณหภมโลกใหต ากวา ๒ องศาเซลเซยส ปรมาณการปลอย CO๒ ของโลกควรถงจดสงสด (Peaking) ในปจจบนแลว เพอใหสามารถทยอยลดการปลอย CO๒ ใหไปสเปาหมายทวางไว

ทมา: IPCC, PBS.org, ปตท.

รปท แผนภาพจ าลองปรมาณการปลอย CO๒ ของโลก

ส าหรบประเทศไทย ปรมาณการปลอย CO๒ เพมขนทกป โดยภาคพลงงานเปนภาคหลกทมการปลอย CO๒ สงสด คดเปนสดสวนประมาณรอยละ ๗๓ ซงมาจากการผลตไฟฟาคดเปนรอยละ ๓๘ รองลงมาไดแก ภาคขนสงรอยละ ๒๘ ภาคอตสาหกรรมรอยละ ๒๖ และภาคอน ๆ อกรอยละ ๘

๑๓๖

ทมา : สนพ.

รปท สดสวนการปลอย CO๒ ในป ๒๕๕๙

๓) การน าเขากาซธรรมชาตจากแหลงในประเทศเมยนมา และการจดหากาซธรรมชาตจากแหลง

ในพนททบซอน ไทย-มาเลเซย มแนวโนมลดลงและจะหมดไป

ปรมาณการน าเขากาซธรรมชาตจากแหลงในประเทศเมยนมาทลดลงและจะหมดไป

ปจจบนประเทศไทยมการน าเขากาซธรรมชาตจากแหลงในประเทศเมยนมาประมาณ รอยละ ๑๘ ของสดสวนการจดหากาซธรรมชาตทงหมดของประเทศ (ขอมล ณ กนยายน ๒๕๖๐) และในระยะยาวการน าเขากาซธรรมชาตจากประเทศเมยนมาจะทยอยหมดสญญา ซอ-ขาย กาซธรรมชาต (แหลงยาดานา จะหมดสญญาในป ๒๕๗๑ แหลงเยตากน จะหมดสญญาในป ๒๕๗๓ และแหลงซอตกาจะหมดสญญาในป ๒๕๘๗) ในขณะทประเทศไทยยงคงมความตองการใชกาซธรรมชาตของประเทศอยในระดบใกลเคยงกบปจจบน ประกอบกบประเทศเมยนมาอยระหวางการพฒนาประเทศและมแนวโนมทจะน ากาซธรรมชาตไปใชในการพฒนาประเทศและอาจจะไมสงออกมาประเทศไทยเพมเตม จากสถานการณดงกลาวขางตน สงผลใหประเทศไทยจะไมสามารถจดหากาซธรรมชาตจากพนทฝงตะวนตกของประเทศได ซงจะกระทบกบความมนคงในการจดหากาซธรรมชาตในระยะยาว

ปรมาณการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงในพนททบซอน ไทย-มาเลเซย ทลดลงและจะหมดไป

จากการทพนทภาคใตตอนลางของประเทศมโรงไฟฟาทส าคญอยเพยงแหงเดยวซงไดแก โรงไฟฟาจะนะ ทมการใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงหลก โดยการจดหากาซธรรมชาตมาจากแหลงในพนทพฒนารวม ไทย-มาเลเซย (แหลง JDA) ซงในระยะยาวแหลง JDA จะหมดสญญา ซอ-ขาย ในป ๒๕๗๒ สงผลกระทบตอ

CO2 258 CO2

38%

2 %

26%*

*

%99 CO2

72 CO2

67 CO2 20 CO2

38.53 35.07

59.53

5.92

20.7265.94

11.23

19.890

20

40

60

80

100

120

CO2

CO2 2559

๑๓๗

การผลตไฟฟาในพนทภาคใตตอนลาง ประกอบกบการด าเนนโครงการโรงไฟฟาถานหนกระบและ โรงไฟฟาถานหนเทพา ตามแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ (แผน PDP) ทจะใชเพอชวยรองรบการผลตไฟฟาส าหรบพนทภาคใตตอนลาง ไดรบการตอตานจากสงคมและชมชนในวงกวาง สงผลการด าเนนโครงการลาชากวาแผนทวางไว ซงจะกระทบตอความมนคงในการจดหาไฟฟาเพอสนองตอความตองการไฟฟาในภาคใตในอนาคต

๔) โอกาสของประเทศไทยในการพฒนาประเทศใหเปนศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG (Regional LNG Trading Hub)

ปจจบนนบเปนยคทองของกาซธรรมชาต ทประเทศตาง ๆ ทวโลกมความตองการใชกาซธรรมชาตในปรมาณทเพมสงขน สงผลใหเกดการซอขายกาซธรรมชาตในรปแบบ LNG มากขน ในภมภาคเอเชยมการน าเขา LNG เพมสงขน ประกอบกบประเทศเพอนบาน เชน ประเทศสงคโปร และประเทศมาเลเซย ไดวางแผนทจะพฒนาประเทศใหเปนศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG ดงนนจากการทประเทศไทยมตลาดกาซธรรมชาตทมการเตบโต และจะมการน าเขา LNG ในปรมาณทสงทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต อกทงอยในทตงทสามารถเชอมตอไปยงประเทศอน ๆ ไดในภมภาค รวมถงประเทศไทยมโครงสรางพนฐานทเกยวของกบกาซธรรมชาตตาง ๆ อยแลว ประเทศไทยจงมศกยภาพทจะสามารถพฒนาประเทศใหเปนศนยการซอ - ขาย LNG (Regional LNG Trading Hub) ได ดงนน ประเทศไทยควรเรมจดท าแผนการใชประโยชนโครงสรางพนฐานทมอยเดมใหเกดประโยชนสงสด และพฒนาโครงขายกาซธรรมชาตเพอสรางโอกาสในการประกอบธรกจ และพฒนาเปนศนยการซอ - ขาย LNG (Regional LNG Trading Hub) ในอนาคต

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

๑) การจดหากาซธรรมชาตใหมความตอเนองและไมเกดการหยดชะงก

เพอใหการจดหากาซธรรมชาตมความตอเนอง ประเทศไทยตองมการด าเนนการใหมการส ารวจและผลตกาซธรรมชาตในประเทศอยางตอเนอง โดยตองมการบรหารจดการแหลงผลตทจะหมดอายสมปทาน และสญญาซอขายในอนาคต และการเรงใหมการส ารวจและผลตในแหลงทมศกยภาพสง ไดแก พนททบซอนระหวางประเทศ และเพอสรางความมนคงดานพลงงานใหกบประเทศ ภาครฐตองเรงด าเนนการใหการจดหากาซธรรมชาตมความตอเนอง ดงน

จดหากาซธรรมชาตจากแหลงในอาวไทยใหมความตอเนอง

ไดมการเปดประมลปโตรเลยมในอาวไทยเพอสรรหาผไดรบสทธการส ารวจและผลตปโตรเลยมรายใหมของแหลงเอราวณและแหลงบงกชทจะหมดอายสมปทานลงในป ๒๕๖๕ - ๒๕๖๖ ตามล าดบ แลวเสรจภายในป ๒๕๖2 เพอใหการจดการกาซธรรมชาตจากทงสองแหลงเปนไปอยางตอเนอง โดยผไดรบคดเลอกตองเปนผทมศกยภาพทแทจรงเพอใหการจดหากาซธรรมชาตจากทงสองแหลงเปนไปอยางตอเนองตลอดอายสญญา มการผลตไดตอเนองไมหยดชะงกในปรมาณทไมนอยกวาเดม มการจางงานในประเทศ และเกดประโยชนสงสดกบประเทศและประชาชน

นอกจากแหลงเอราวณและบงกชทจะหมดอายสมปทานและสญญาซอขาย ยงมแหลงไพลน แหลง JDA แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย ทจะทยอยหมดอายสมปทานและสญญาซอขายในอนาคต ดงนนภาครฐควรตองมแผนการด าเนนการลวงหนาอยางเหมาะสมในการคดเลอกผมสทธส ารวจและ

๑๓๘

ผลตในแหลงดงกลาว เพอใหการผลตมความตอเนองไมเกดความเสยงของการพฒนาและผลตกาซธรรมชาตหยดชะงกในอนาคต

จดหากาซธรรมชาตเพมเตมจากแหลงในพนททบซอนระหวางประเทศ

ภาครฐควรเรงด าเนนการเพอแกไขปญหาพนททบซอนระหวางประเทศ ไดแก พนทอางสทธไหลทวปทบซอนไทย-กมพชา (Thailand-Cambodia Overlapping Claim Area) เพอใหการส ารวจและพฒนาปโตรเลยมในพนทสามารถด าเนนการตอไปได เพอเสรมสรางความมนคงดานการจดหาพลงงานของประเทศ

เตรยมการเปดใหสทธส ารวจและจดหากาซธรรมชาตในแหลงอน ๆ

เพอใหเกดความมนคงในการจดหากาซธรรมชาตของประเทศในระยะยาว ภาครฐจะตองด าเนนการเตรยมการเปดใหสทธส ารวจและจดหากาซธรรมชาตในแหลง อน ๆ ภายในประเทศนอกเหนอจากแหลงสมปทานเดมทจะหมดอาย

๒) การพฒนาโครงสรางพนฐานทางพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาต

ประเทศไทยตองมการจดท าแผนพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตรองรบความตองการและการจดหากาซธรรมชาตในอนาคต และเพอใหเกดประสทธภาพสงสด ควรตองมการบรณาการโครงสรางพนฐานพลงงานของกาซธรรมชาตและโครงสรางพนฐานทางพลงงานของประเทศดานตาง ๆ เชน ดานไฟฟา กาซธรรมชาต น ามน รวมถงพลงงานทางเลอกอน ๆ เพอใหเกดความคมคาในการลงทนและการใชประโยชนสงสด

ใชโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตทมอยใหเกดประโยชนตอประเทศสงสด

เพอใหโครงสรางพนฐานทางพลงงานทประเทศไดลงทนไปแลว สามารถกอใหเกดประโยชนสงสดตอประเทศ รองรบความตองการทเพมขนในอนาคต จะตองมการก าหนดนโยบายการใชประโยชนโครงสรางพนฐานเหลาน ดงน

(๑) การใชโครงขายระบบทอสงกาซธรรมชาตและโครงสรางพนฐานทเกยวของกบกาซธรรมชาตทมอยในปจจบนใหเกดประโยชนสงสด โดยการกอสรางโรงไฟฟาใหมทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงทดแทนโรงไฟฟาทใชกาซธรรมชาตทปลดระวางในพนทเดม (Replacement Power Plant) เนองจากมโครงสรางพนฐานตาง ๆ รองรบอยแลว ทงในสวนของ แหลงน า ทอสงกาซธรรมชาตทใชจดสงเชอเพลง และ สถานจายไฟฟา (Substation) รวมถง สายสงไฟฟา ซงจะเปนการชวยลดภาระการลงทนของประเทศในการกอสรางโรงไฟฟาในพนทใหม

(๒) ในกรณทมความตองการใชกาซธรรมชาตในพนทใด ๆ หนวยงานนโยบายและหนวยงานก ากบการประกอบธรกจจะตองรวมกนพจารณาความตองการใชกาซธรรมชาตดงกลาววาอยใกลกบโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตเดมหรอไมกอนทจะพจารณากอสรางใหมทงหมด และควรวางแผนด าเนนการพฒนาหรอปรบปรงโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตในพนทเดมใหสามารถรองรบการสงกาซธรรมชาตเพมเตมกอนทจะพจารณากอสรางใหม เพอเปนการใชโครงสรางพนฐานของทประเทศลงทนไปแลวไดอยางเตมทและเกดประสทธภาพทสงสด รวมถงเพอไมใหประเทศเกดการลงทนทซ าซอนและสรางภาระใหกบประชาชนโดยไมจ าเปน

๑๓๙

พฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตใหมรองรบความตองการทเพมขน

(๑) การขยายโครงขายทอสงกาซธรรมชาตในอนาคต เพอใหตนทนของคาบรการสงกาซธรรมชาตไมเปนภาระแกประชาชนเกนสมควร ภาครฐตองพจารณาใหมการลงทนทเหมาะสม ภายใตการก ากบคาบรการของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน และจะสงผลใหมการใชประโยชนสงสดของโครงขายทอสงกาซธรรมชาตทมอยปจจบนและไมใหเกดการลงทนทซ าซอน

(๒) ตองมการจดท าแผนพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตเพอรองรบการจดหากาซธรรมชาตและ LNG ไดอยางเพยงพอตอความตองการใชกาซธรรมชาตของประเทศในระยะยาว โดยในการพจารณากอสรางโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตตาง ๆ จะตองค านงถงความเหมาะสมของสถานทตงรวมถงการใชงานในระยะยาวเพอใหเกดประโยชนสงสดทจะสงเสรมการพฒนาประเทศ และสามารถรองรบนโยบายสงเสรมการแขงขนในธรกจกาซธรรมชาตของภาครฐได

พฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาตในพนทภาคตะวนตกและภาคใต

เพอทดแทนการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงในประเทศเมยนมาทจะลดลงในอนาคต ตองมการพฒนาโครงสรางพนฐานกาซธรรมชาต ไดแก สถานเกบรกษาและแปรสภาพกาซธรรมชาตจากของเหลวเปนกาซแบบลอยน า (Floating Storage and Regasification Unit: FSRU) หรอ LNG Receiving Terminal รองรบการน าเขา LNG จากประเทศเมยนมา และสงกาซธรรมชาตผานระบบทอสงทมอยปจจบนมายงประเทศไทย เพอใชระบบทอทมอย และการน าเขา LNG จากฝงตะวนตกจะชวยลดตนทนการขนสง และเพอเปนการกระจายแหลงจดหาในการสรางความมนคง

การด าเนนการดงกลาวควรมอบหมายใหรฐวสาหกจหลกของประเทศทมหนาทดแลความมนคงทางพลงงาน ไดแก ปตท. และ กฟผ. รวมกนด าเนนการพฒนาแผนงานในการจดหากาซธรรมชาตจากพนทฝงตะวนตกและภาคใตของประเทศ และจดท าแผนในการพฒนาโรงไฟฟาทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงในพนทดงกลาว เพอรองรบความตองการใชไฟฟาในพนทภาคตะวนตกและภาคใตของประเทศไทย รวมถงสรางโอกาสใชประโยชนโครงสรางพนฐานในการลงทนโรงไฟฟาในประเทศเมยนมารองรบความตองการไฟฟาทเพมขนจากการพฒนาประเทศเมยนมาอกดวย ซงจะเปนประโยชนรวมกนของทง ๒ ประเทศในภาพรวม

๓) การน ากาซธรรมชาตมาใชประโยชนอยางตอเนอง เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอม

จากการทประเทศไทยไดมการลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานทางพลงงานทเกยวของกบ กาซธรรมชาตมาอยางตอเนอง เพอรองรบการจดหา จดสง และน ากาซธรรมชาตมาใชใหเกดประโยชน รวมทงเศรษฐกจของประเทศทมการขยายตวอยางตอเนองในอนาคต สงผลใหยงคงมความตองการพลงงานในปรมาณทเพมสงขน จงควรทจะสงเสรมใหขยายฐานการใชกาซธรรมชาตซงเปนเชอเพลงฟอสซลทสะอาด ไดรบการยอมรบจากชมชน และมอยมากมายโดยสามารถจดหาไดจากหลายแหลงทวโลก และมราคาอยในระดบทสามารถแขงขนกบเชอเพลงอนได โดยจดท าแผนงานสงเสรมการน ากาซธรรมชาตไปใหเกดการใชประโยชนตาง ๆ ดงน

ก าหนดนโยบายการใชกาซธรรมชาตในการผลตไฟฟา : ก าหนดใหกาซธรรมชาตเปนหนงในเชอเพลงหลกในการผลตไฟฟา เนองจากกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงในการผลตทไดรบการยอมรบจากประชาชน และเปนเชอเพลงทสะอาด มราคาทแขงขนไดกบเชอเพลงอน ๆ

๑๔๐

ก าหนดนโยบายการใชกาซธรรมชาตในภาคอตสาหกรรม : สงเสรมการใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงเพอทดแทนน ามนเตา/LPG/ถานหน ในโรงงานอตสาหกรรม โดยก าหนดมาตรการสงเสรมในรปแบบตาง ๆ เชน มาตรการสงเสรมทางดานภาษเพอจงใจผประกอบการใหตระหนกถงการใชพลงงานทสะอาด ซงจะชวยสงผลใหภาครฐไดประหยดตนทนในการดแลสขภาพของประชาชน รวมถงลดตนทนในการบรหารจดการผลกระทบทางสงแวดลอม

ก าหนดนโยบายการใชกาซธรรมชาตในภาคขนสง : สงเสรมการใชกาซธรรมชาต ทดแทนน ามนเตาในเรอขนสง ซงจะสอดคลองกบองคการทางทะเลระหวางประเทศ (International Maritime Organization: IMO) ทมมตใหจ ากดปรมาณซลเฟอรในเชอเพลงของเรอขนสงระหวางประเทศไมเกน ๐.๕% (จากระดบ ๓.๕% ในปจจบน) โดยจะมผลบงคบใชตงแตวนท ๑ มกราคม ๒๕๖๓ รวมถงการขนสง LNG ทางรถบรรทกไปสบรเวณนอกแนวทอสงกาซธรรมชาต ซงจะชวยใหประชาชนนอกแนวทอสงกาซธรรมชาตสามารถเขาถงกาซธรรมชาตทเปนเชอเพลงสะอาดไดอยางทวถง นอกจากนยงเปนการกระจายกาซธรรมชาตไปสพนทใหม ซงจะเปนการชวยใหประเทศมการกระจายความเจรญทางเศรษฐกจไปสพนทใหม

การสงเสรมใหเกดการแขงขนในการประกอบธรกจพลงงาน โดยสงเสรมใหเกดการแขงขนในธรกจกาซธรรมชาต

การสงเสรมใหเกดการแขงขนในกจการกาซธรรมชาตจะเปนการสงเสรมใหเกดการแขงขนในการจดหาและจ าหนายกาซธรรมชาตและการสงเสรมใหเกดการแขงขนในการลงทนกอสรางสถาน รบ - จาย LNG เพมเตมจากทมอยในปจจบนและทไดรบความเหนชอบการกอสรางจากคณะรฐมนตรแลว และเพอใหประโยชนทเกดจากการสงเสรมใหเกดการแขงขนในกจการกาซธรรมชาต การสรางการแขงขนในการประกอบธรกจ ดงน

มตดานความมนคงทางพลงงานของประเทศ จะตองมการก าหนดสดสวนของการจดหากาซธรรมชาตเพอความมนคงของประเทศ ซงจะตองมการศกษาจากผเชยวชาญเพอใหขอเสนอแนะสดสวนทเหมาะสมกบการดแลความมนคงการจดหากาซธรรมชาตของประเทศ โดยใหภาครฐเปนผด าเนนการในการจดหากาซธรรมชาตเพอความมนคง มตดานการท าใหเกดการแขงขนในการประกอบธรกจ : ก าหนดใหปรมาณจดหา กาซธรรมชาตของประเทศในสวนทเหลอจากสวนของการจดหาเพอความมนคงใหเปนปรมาณทมการแขงขนในการจดหา เพอใชในภาคไฟฟาและอตสาหกรรม

๕) การสรางโอกาสใหประเทศไทยเปนศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG ของภมภาค (Regional LNG Trading Hub)

การพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG จะชวยเสรมสรางใหเกดความมนคงทางพลงงานซงเปนสวนส าคญในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ รวมทงจะน าไปสการลงทนในอตสาหกรรมตอเนองตลอดหวงโซคณคา LNG (LNG Value Chain) และอตสาหกรรมอน ๆ ทเกยวของ เกดการจางงานในประเทศ ตลอดจนชวยใหภาครฐมรายไดเพมขนจากภาษเงนไดนตบคคลและคาธรรมเนยมในการด าเนนการตาง ๆ โดยในการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG ตองมการด าเนนการ ดงน

มอบหมายใหหนวยงานภาครฐ และรฐวสาหกจทเกยวของ รวมกนวางแผนและก าหนด Road map ในการการศกษาความเปนไปไดและการสรางโอกาสพฒนาใหประเทศไทยเปน ศนยกลางการ ซอ-ขาย LNG

๑๔๑

ในภมภาค (Regional LNG Trading Hub) โดยในการศกษาจะตองพจารณาขอดขอเสยเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบานทมแผนในการพฒนาประเทศไทยใหเปน LNG Trading Hub

ศกษาขอจ ากดทางกฎหมายและระเบยบในปจจบน เพอวางแผนในการยกรางกฎหมายและระเบยบตลอดจนการก ากบและขอบงคบตาง ๆ ทจ าเปนตองด าเนนการเพอสงเสรมใหประเทศไทยมความพรอมทจะด าเนนธรกจ LNG Trading

รฐบาลควรสนบสนนการลงทนตลอด Value Chain ของ LNG เพอสนบสนนใหเกดตลาด LNG ในภมภาคและสนบสนนนกลงทนไทยเขาไปลงทนทงในและตางประเทศ

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ประเทศไทยสามารถรกษาความมนคงทางดานพลงงานเพอเปนพนฐานทส าคญส าหรบการพฒนาเศรษฐกจระดบประเทศ

2) ประเทศมการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยใหเกดประโยชนสงสด และกระจายตวใหประชาชนสามารถเขาถงไดมากทสด

3) เสรมสรางการใชพลงงานทสะอาด เปนมตรกบสงแวดลอม เพอใหเปนไปตามพนธกรณระหวางประเทศ

4) เสรมสรางการแขงขนในตลาดกาซธรรมชาตตลอดจนเพมประสทธภาพในการด าเนนธรกจของผประกอบการในตลาดกาซธรรมชาต

142

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ แนวทาง ๑ การจดกาซธรรมชาตใหมความตอเนองและไมเกดการหยดชะงก ๑ เปดประมลแหลงสมปทานท

ก าลงจะหมดอาย (เอราวณ บงกช) และก าหนดมาตรการเพอใหการผลตตอเนอง

ชธ. เพอใหการจดหากาซธรรมชาตจากแหลงเอราวณและแหลงบงกชทจะหมดอายสมปทานในป ๒๕๖๕-๒๕๖๖ ไมเกดหยดชะงก

ประกาศผไดรบสทธการส ารวจและผลตกาซธรรมชาตจากแหลงเอราวณ และแหลงบงกชแลวเสรจใน ๑ ป

๒ จดท าแนวทางการด าเนนการในการบรหารจดการแหลงสมปทานในอาวไทยทจะหมดอายในอนาคต ไดแก แหลงไพลน แหลง JDA (หมดอาย PSC) แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย

ชธ. เพอใหแหลงอน ๆ ทจะหมดอายในอนาคตมการผลตตอเนอง

มแนวทางปฏบตส าหรบการบรหารจดการแหลงกาซธรรมชาตทจะหมดอายในอนาคตอน ๆ ไดแก แหลงไพลน แหลง JDA (หมดอาย PSC) แหลงทานตะวน/เบญจมาศ และแหลงอาทตย ภายในป ๒๕๖๕

3 ขบเคลอนการด าเนนงานของคณะกรรมการรวม OCA ตามขอเสนอ กต.

ขธ.

แนวทางท ๒ การใชโครงสรางพนฐานพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด ๑ ทบทวนแผนโครงสรางพนฐาน

ของประเทศเพอรองรบความมนคง และการเตบโตของประเทศ

สนพ./ชธ. เพอประชาชนไดรบประโยชนจากตนทนพลงงาน (กาซธรรมชาตและไฟฟา) ทต าและแขงขนได

จดท าแผนพฒนาและใชประโยชนโครงสรางพนฐานดานกาซธรรมชาตภายใน ๒ ป

๒ ก าหนด Roadmap ในการพฒนาหรอจดหาเชอเพลงเพอรองรบความตองการกาซ

สนพ./ชธ. - เพอทดแทนการจดหากาซธรรมชาต

จดท าแผนพฒนาและใชประโยชนโครงสรางพนฐานดานกาซธรรมชาตภายใน ๒ ป

143

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ธรรมชาต และทบทวนแผนโครงสรางพนฐานในภาคตะวนตกและภาคใต

จากประเทศเมยนมาทจะหมดไป - เพอทดแทนการ

จดหาจาก JDA ทลดลง และรองรบความตองการผลตไฟฟาในภาคใต

แนวทาง ๓ การน ากาซธรรมชาตมาใชประโยชนอยางตอเนอง เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอม

๑ ก าหนดเปนนโยบายใหกาซธรรมชาตเปนหนงในเชอเพลงหลกในการผลตไฟฟา

สนพ./ชธ. เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมจากการใชกาซธรรมชาตทดแทนเชอเพลงฟอสซลอน ๆ เนองจากเปนเชอเพลงทสะอาด ไมเกดความแตกแยก และราคาแขงขนไดมเสถยรภาพ

จดท าแนวทางการสงเสรมการใชกาซธรรมชาตในภาคไฟฟา อตสาหกรรมและขนสงภายใน ป พ.ศ. 2562 ๒ จดท ามาตรการสงเสรมการใช

กาซธรรมชาตไปใชทดแทนน ามนเตา ถานหน และ LPG ในโรงงานอตสาหกรรม รวมถงการน ากาซธรรมชาต ทดแทนการใชน ามนเตาในเรอ

สนพ./ชธ.

๓ ศกษาการน ากาซธรรมชาตไปยงพนทตาง ๆ นอกโครงขายระบบทอสงกาซธรรมชาต

ปตท.

แนวทาง ๔ การสงเสรมใหเกดการแขงขนในการประกอบธรกจพลงงาน ๑ ศกษาแนวทางการเปดใหมการ

แขงขนในกจการกาซธรรมชาต สนพ./ชธ./

ส านกงาน กกพ.

เพอใหประโยชนทเกดจากเปดเสรกจการกาซธรรมชาต

จดท าแนวทางการสงเสรมการแขงขนธรกจกาซธรรมชาตภายใน ๑ ป

๒ ศกษาถงสดสวนของปรมาณกาซ

ธรรมชาตเพอรกษาความมนคง กบปรมาณเพอเปดใหมการ

สนพ./ชธ. เพอใหการเปดเสรไมกระทบตอความมงคงในการจดหากาซ

144

กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ แขงขน ทเหมาะสมกบประเทศไทย

ธรรมชาตใหกบประเทศ

๓ ศกษาแนวทางการก าหนดโครงสรางตลาดกาซธรรมชาต แนวทางการก ากบดแลทสงเสรมใหเกดการแขงขน และเกดประโยชนกบผบรโภค

สนพ./ชธ./ส านกงาน กกพ.

เพอใหการเปดเสรเกดประโยชนสงสดตอประเทศและผบรโภค รวมทงมการก ากบดแลอยางมประสทธภาพ

แนวทาง ๕ การสรางโอกาสใหประเทศไทยกลายเปน Regional LNG Trading Hub ๑ ก าหนด Roadmap ในการ

พฒนา LNG Hub ของประเทศไทย

สนพ./ชธ./ปตท. เพอพฒนาประเทศไทยเปนศนยกลางซอขาย LNG ในภมภาค (Regional LNG Trading Hub)

มการศกษาการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการคา LNG (Regional LNG Trading Hub) ภายใน ๑ ป

๒ ศกษาความเปนไปไดในการพฒนา LNG Hub ของประเทศไทย

ปตท.

๓ ด าเนนโครงการน ารองผาน ERC Sandbox (First Commercial Cargo) ปรบปรงกฎ/ระเบยบ/มาตรการสงเสรม เพอใหรองรบการเปน LNG Hub

พน. (สนพ. / ชธ. / สนง.

กกพ.)

4 ออกใบอนญาตและสนบสนนการด าเนนการเพอใหมผประกอบการน าเขาและสงออกธรกจ Trading LNG 3-๕ ราย

พน.

5 จดท ามาตรการสนบสนนในการท าธรกจ LNG ทงในและตางประเทศ (ภมภาคอาเซยน)

หนวยงานทเกยวของ*

*หมายเหต หนวยงานภาครฐทเกยวของประกอบดวย

145

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) และ กรมเชอเพลงธรรมชาต (ชธ.) รวมขบเคลอนโครงการ sandbox เพอใหสามารถด าเนนการ Trade LNG เชงพาณชย เพอใหประเทศไทยเปน LNG Hub คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) และ ส านกงาน กกพ. 1.) ขยายขอบเขตการใหบรการของใบอนญาต ทเกยวของกบกจกรรมใน LNG Hub 2.) ก าหนดอตราคาบรการ LNG Terminal ในสวนทเกยวกบ LNG Hub เพอสงเสรมความสามารถการแขงขนประเทศไทยแขงขนกบผประกอบการอนในภมภาค 3.) ก าหนดโครงสรางและรปแบบการใหบรการ LNG Hub ในอนาคต กรมธรกจพลงงาน (ธพ.) ปรบปรงขนตอนการขอใบอนญาต และรายละเอยดใบอนญาตถงขนสงกาซธรรมชาตเหลว (ISO Container) กระทรวงการคลง (ส านกงานเศรษฐกจการคลง กรมศลกากร และกรมสรรพสามต) 1.) ขอความเหนชอบปรบลด CIT เพอจงใจให LNG Trader เขามาใชบรการ LNG Hub ของประเทศไทย และประเดนอนๆ ทเกยวของกบดานภาษ 2) ขอความเหนชอบแนวทางการวดปรมาณ LNG เพอการสงออก การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (กนอ.) ขยายขอบเขตการใชประโยชนจากทาเทยบเรอ

๑๔๖

๑๔๖

๓.7.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

๑) การด าเนนการเชงนโยบายจดท าแผนแมบทในการพฒนาหรอจดหาเชอเพลงเพอรองรบความตองการกาซธรรมชาต และทบทวนแผนโครงสรางพนฐานในภาคตะวนตกและภาคใต / Roadmap ในการพฒนา LNG Hub ของประเทศไทย

๑๔๗

การปฏรปดานปโตรเลยมและปโตรเคม

3.7 ประเดนการปฏรปท 7 การพฒนาปโตรเคมระยะท ๔

3.7.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

เพอสรางมลคาเพมจากทรพยากรปโตรเลยมในการพฒนาเศรษฐกจ ยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมของไทย และสรางรายไดใหกบประชาชน พรอมกบรองรบอตสาหกรรมเปาหมายแหงอนาคต (New S-curve) ซงเปนกลไกในการขบเคลอนประเทศเขาส Thailand ๔.๐

3.7.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

การจดท ากรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ใหแลวเสรจภายใน ๒ ป (ภายในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒) เพอใหหนวยงานทเกยวของของภาครฐน าไปด าเนนการใหแลวเสรจภายใน ๕ ปนบจากกรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ แลวเสรจ (ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๖๗)

3.7.3 ตวชวด

1) จดท าแผนการพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑภายในป ๒๕๖๒ 2) จดท าแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ทสามารถด าเนนการไดทนทในพนท

ชายฝงทะเลภาคตะวนออก 3) จดท าการศกษาเพอก าหนดกรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในระยะ

ยาวในพนททมศกยภาพ 4) การมอบหมายหนวยงานทเกยวของรบผดชอบด าเนนการตามกรอบแผนการพฒนา

อตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔

3.7.๔. วงเงนและแหลงเงน

ใชเงนงบประมาณแผนดน

3.7.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

๑) ความส าเรจของการพฒนาเศรษฐกจผานการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของประเทศไทย

ในอดตประเทศไทยประสบความส าเรจจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศผานการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ในการสรางมลคาเพมใหกบทรพยากรปโตรเลยมกาซธรรมชาตทผลตจากอาวไทยโดยน ามาผลตเปนวตถดบใหกบอตสาหกรรมปโตรเคมซงกอใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมเป นไปอยาง

๑๔๘

รวดเรว และชวยรองรบการพฒนาอตสาหกรรมในดานตาง ๆ ทเกยวของ ไดแก อตสาหกรรมบรรจภณฑ กอสราง เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ยานยนตและชนสวน สงทอ เคมภณฑ ฯลฯ และสงผลตอเนองใหเกดการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจอยางทวคณ (Economic Multiplier) ตลอดหวงโซอปทาน โดยมการลงทนทงจากนกลงทนในและตางประเทศจ านวนมหาศาล ตงแตอตสาหกรรมปโตรเคมตนน าและปลายน า เกดการจางงานและสรางรายไดใหกบประชาชน พรอมกบยกระดบฝมอแรงงานผานการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศ

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของไทยเรมเตบโตขนจากการคนพบทรพยากรปโตรเลยมกาซธรรมชาตในอาวไทย พ.ศ. ๒๕๑๖ รฐบาลในสมยนนไดตระหนกถงความส าคญและก าหนดเปนนโยบายเพอวางแนวทางทจะใชทรพยากรกาซธรรมชาตของประเทศใหเกดประโยชนสงสดและเปนการเพมมลค าใหกบเศรษฐกจ โดยรฐบาลไดจดตงคณะกรรมการพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออกเพอบรณาการการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของประเทศใหเปนระบบ เปนไปตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๕ ท าใหอตสาหกรรมปโตรเคมของประเทศทบรเวณมาบตาพด จงหวดระยอง เปนพนทอตสาหกรรมปโตรเคมหลกของประเทศตงแตนนมา โดยมการพฒนาแบงออกเปน ๓ ระยะ ดงน

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๑ ( พ.ศ. ๒๕๒๓ – ๒๕๓๒) : รฐบาลไดจดตงคณะกรรมการพฒนาพนทบรเวณชายฝงตะวนออก (Eastern Seaboard) เปนกลไกระดบชาตท าหนาทก ากบดแลก าหนดนโยบายผลกดนใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมพนฐานหลกของประเทศบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก โดยภาครฐสนบสนนการลงทนโครงสรางพนฐานทจ าเปน ไดแก ถนน รถไฟ นคมอตสาหกรรม อางเกบน า ทอสงน า ทาเรอน าลก ไฟฟา ประปา โทรคมนาคม เปนตน โดยสงเสรมใหภาคเอกชนทงในและตางประเทศเปนผลงทนพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย ซงการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมเปนหนงในอตสาหกรรมเปาหมายของการพฒนาเพอทดแทนการน าเขา การพฒนาในระยะนเปนการพฒนาอตสาหกรรม ปโตรเคมในผลตภณฑสายโอเลฟนสโดยไดมอบหมายให ปตท. พฒนาโรงแยกกาซธรรมชาตเพอผลตวตถดบ คอ อเทน โพรเพน และ LPG มาเปนวตถดบ และเชญชวนใหเอกชนลงทนในอตสาหกรรมปโตรเคมขนปลายเพมขน พรอมกบสรางความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในการลงทนพฒนาอตสาหกรรม ปโตรเคมขนตน

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๒ ( พ.ศ. ๒๕๓๒ – ๒๕๔๗) : รฐบาลไดเปดเสรอตสาหกรรมปโตรเคมเพอสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมปโตรเคม ไดมการขยายการผลตอตสาหกรรมปโตรเคมขนตนโดยใชแนฟทาทมาจากการขยายโรงกลนในประเทศและการใชประโยชนคอนเดนเสททผลตจากอาวไทยมาเปนวตถดบตงตนในการผลต พรอมกบมการเพมการผลตผลตภณฑปโตรเคมสายอะโรเมตกส นอกเหนอจากสายโอเลฟนส เพอตอบสนองความตองการผลตภณฑในประเทศทหลากหลายมากขน และน าไปสการพฒนาการสงออกผลตภณฑปโตรเคม

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๓ ( พ.ศ. ๒๕๔๗ – ๒๕๖๑) : เปนการขยายพรอมกบปรบตวเพอสรางศกยภาพการแขงขน โดยเชอมโยงสายการผลตตงแตวตถดบ ปโตรเคมขนตน ขนกลางและขนปลายอยางครบวงจร มงเนนการพฒนาเปนกลม (Cluster) เกดความรวมมอทางธรกจทงระหวางบรษทในประเทศและตางประเทศมากขน ชนดผลตภณฑมความหลากหลาย จากปโตรเคมเกรดธรรมดาเรมไปสผลตภณฑปโตรเคมเกรดพเศษหรอผลตภณฑใหมๆ มากขน รองรบความตองการในประเทศซงเพมขนและขยายการสงออก โดยมการใชวตถดบทมาจากทงกาซธรรมชาตและแนฟทา นอกจากน การใชเทคโนโลยและ

๑๔๙

ก าลงการผลตทมขนาดเทยบเคยงก าลงการผลตขนาดใหญในโลก (World Scale) ท าใหเกดการประหยดตนทนเชงขนาดได (Economy of Scale) และไมมความเสยเปรยบเมอเทยบกบคแขงในภมภาค

โดยตลอด ๓๐ กวาปทผานมาตงแตเรมแผนพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๑ จนถงแผนพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๓ อตสาหกรรมปโตรเคมไดดงดดการลงทนจากบรษททงในและตางประเทศใหเขามาท าการลงทนในประเทศไทยเปนจ านวนมหาศาล โดยมลคาเงนลงทนสะสมในอตสาหกรรมปโตร เคม ส งถ งประมาณ ๑ ล านล านบาท ซ งสร า งรายได และม ลค าการส งออกให ก บประ เทศ คดเปนสดสวนประมาณรอยละ ๖ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) และการสงออกผลตภณฑปโตรเคมเปน ๑ ใน ๕ อตสาหกรรมทสรางรายไดสงสดใหกบประเทศ คดเปนรอยละ ๖.๒ ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศ ตามล าดบ อกทงยงกอใหเกดการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) มากกวา ๔,๐๐๐ ราย มการจางงานในกลมปโตรเคมและในกลมผลตภณฑส าเรจรปรวมกวา ๔๐๐,๐๐๐ อตรา๑ ๐ และ ทส าคญคอเกดการถายทอดความรทางดานเทคโนโลยตาง ๆ ใหกบคนไทยจากการรวมลงทนกบบรษทตางประเทศอกดวย

๒) ความจ าเปนในการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ เพอการพฒนาเศรษฐกจในอนาคต

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมเพอรองรบนโยบายยกระดบขดความสามารถของประเทศไทยไปส “Thailand ๔.๐”

ประเทศไดก าหนดการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย (New S - Curve) ในอนาคตเพอขบเคลอนเศรษฐกจไทยภายใตแนวคด Thailand ๔.๐ ผานโครงการพฒนาระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (สกพอ.) ซงการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมายดงกลาวตองอาศยการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในการสรางฐานการผลตวตถดบใหกบอตสาหกรรมใหม และมความตองการใชผลตภณฑปโตรเคมและพลาสตกทมคณสมบตพเศษ (Specialty Products) มากขนและมมลคาสงขน ทผานมาประเทศไทยตองน าเขาผลตภณฑดงกลาวทงในรปแบบเคมภณฑ เมดพลาสตกหรอผลตภณฑส าเรจรป ดงนนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในระยะตอไป จงเปนความจ าเปนของประเทศไทยทจะตองตอยอดพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมเพมเตมจากฐานทมในปจจบน รองรบการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมายในอนาคต น าไปสการผลตผลตภณฑทมมลคาสงขนเพอทดแทนการน าเขา เสรมสรางความมนคงของหวงโซอปทานในประเทศ และสรางโอกาสเปนฐานการผลตของภมภาค เพอสรางรายไดจากการสงออก เสรมสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ และเปนโอกาสในการสรางมลคาเพมตอเนองของอตสาหกรรมปโตรเคมของไทย

การใชประโยชนจากความไดเปรยบเชงภมศาสตร (Strategic Location)

ทตงของประเทศไทยมความไดเปรยบจากการเปนศนยกลางของความเชอมโยงระหวางมหาสมทรอนเดยและมหาสมทรแปซฟค และมภมประเทศอยตรงกลางทลอมรอบไปดวยประเทศสมาชกตาง ๆ ในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยเฉพาะประเทศในกลม CLMV ทมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจในระดบทสงและสงกวาประเทศไทย โดยมอตราการเตบโตของ GDP ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ ดงน กมพชารอยละ ๗.๐ ลาว รอยละ ๗.๕ เมยนมารอยละ ๘.๑ เวยดนามรอยละ ๖.๑ และไทยรอยละ ๓.๒ จากอตราการเตบโตดงกลาวแสดงใหเหนถงการพฒนาประเทศในภมภาค CLMV ทจะมความตองการผลตภณฑปโตรเคมขยายตวอยาง

๑ ๐ ขอมลจากสถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทยโดยขอมลทงหมดเปนขอมลป 2555 ยกเวนขอมลการลงทนเปนขอมล ณ ป 2556

๑๕๐

รวดเรวซงเปนความตองการพนฐานของการเตบโตทางเศรษฐกจ โดยคาดวาจะสงถงประมาณ ๑.๕ – ๒ เทาของอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ ในขณะทมอตราการเตบโตของความตองการผลตภณฑปโตรเคมของประเทศไทยทผานมาใกลเคยงกบอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ นอกจากนระบบการขนสงในกลม CLMV กมการพฒนามาอยางตอเนองในชวง ๑๐ ป ทผานมา และยงคงพฒนาตอไปอกจากนโยบายของภาครฐ ทมการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศโดยเฉพาะระบบการขนสงใหมความเชอมโยงทงภายในประเทศและเชอมตอไปยง CLMV เพอรองรบการเตบโตและการขยายการสงออก ดงนนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ จงเปนโอกาสอนดทจะผลกดนประเทศไทยใหเปนประต และศนยการคาการลงทนเขาสประเทศ CLMV เพอเพมมลคาทางเศรษฐกจและการคาใหกบประเทศไทย

ความตองการผลตภณฑปโตรเคมของโลกมแนวโนมเพมขน

ประชากรโลกปจจบนประมาณ ๗.๖ พนลานคนจะมแนวโนมเพมขนเปน ๘.๕ พนลานคน ในป ๒๐๓๐ และในจ านวนนจะมประชากรทมรายไดปานกลาง (Middle-class Income) เพมขนอก ๒.๕ พนลานคน จะมผลท าใหเกดการเขาสสงคมเมอง (Urbanization) ไปทวโลก และจะท าใหเกดความตองการบรโภคสนคาและบรการมากขน รวมทงลกคามความตองการสนคาทมคณสมบตหรอลกษณะทดขน จากความตองการความเปนอยทดขน ซงจะมผลตอเนองใหเกดการใชผลตภณฑตาง ๆ ของอตสาหกรรมปโตรเคมเพมมากขนและมความหลากหลายรวมทงคณภาพทสงขนดวย โดยตลาดสวนใหญจะอยในทวปเอเชย โดยเฉพาะประเทศจนและอนเดยซงมประชากรมากเปนอนดบท ๑ และ ๒ ของโลก ท าใหการขบเคลอนเศรษฐกจของโลกไดเปลยนจากฝงประเทศตะวนตกมาเปนประเทศตะวนออกหรอเอเชย

ดงนน การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ จงเปนความจ าเปนของประเทศไทยทจะชวยเสรม สรางศกยภาพการแขงขนของประเทศ จากการมตลาดใหญในประเทศ พรอมกบใชศกยภาพความไดเปรยบดานทตงทางภมศาสตรทอยใกลตลาด ในการรองรบความตองการผลตภณฑปโตรเคมของโลกและภมภาคทเพมขนในอนาคต

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

อตสาหกรรมปโตรเคมของไทยเคยตดอนดบ ๘ ของโลกทมก าลงการผลตและความซบซอนของอตสาหกรรมสงสด และมศกยภาพการแขงขนและความแขงแกรงในภมภาค เปนอตสาหกรรมการผลตหลกทสรางความมนคงทางเศรษฐกจใหกบประเทศ อยางไรกตาม การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของประเทศมการชะลอตวและหยดชะงกการขยายก าลงการผลตจากประเดนปญหาและอปสรรค ดงน

1) การพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตก

ประเทศไทยเคยมอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกอยในระดบแนวหนาของเอเชย แตพบวาการเตบโตของอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกของไทยทผานมาเปนการพฒนาอตสาหกรรมบนพนฐานของประสบการณและความสามารถของผประกอบการเปนหลก เนนการผลตสนคาทวไปทมเทคโนโลยไมสงจนสงผลใหอตสาหกรรมพลาสตกของไทยเตบโตคอนขางชา การไมมผแปรรปพลาสตกทมศกยภาพท าใหประเทศไทยขาดโอกาสในการผลตและประกอบผลตภณฑทเกยวของกบพลาสตกทมมลคาสง และท าใหประเทศตองมการน าเขาผลตภณฑพลาสตกส าเรจรป

อตสาหกรรมการแปรรปพลาสตก (Plastics Converter) ในประเทศไทยไมมการลงทนอตสาหกรรมการแปรรปพลาสตกขนาดใหญ โดยสวนใหญยงเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (ผประกอบการ

๑๕๑

๔,๐๐๐ กวาราย คดเปนรอยละ ๘๕ ของจ านวนผประกอบการ) ขาดเงนทนองคความร เทคโนโลย การบรหารจดการ และโอกาสในการเขาถงตลาด

อตสาหกรรมพลาสตกตองพงพาแรงงาน (Labor Intensive) แตบคลากรไทยยงขาดทกษะเฉพาะทางดานการผลตพลาสตก สงผลกระทบตอตนทนและขดความสามารถในการแขงขน

ขาดการสนบสนนงานออกแบบผลตภณฑพลาสตกอยางจรงจง รวมถงการพฒนาเทคโนโลยขาดการวจยและพฒนาอยางเปนระบบ ตงแตวตถดบ ชนสวน และผลตภณฑและขาดความเชอมโยงระหวางผวจยและภาคอตสาหกรรมและกระบวนการผลต

อตสาหกรรมสนบสนนภายในประเทศยงไมเขมแขง ไดแก อตสาหกรรมเครองจกรกลอตสาหกรรมพลาสตกคอมพาวนดและอตสาหกรรมแมพมพ

ขาดขอมลทจ าเปนตอการพฒนาผลตภณฑ ไดแกขอมลความตองการของตลาดในประเทศและตางประเทศ แนวโนมเทคโนโลยใหมๆ นอกจากนยงขาดการเชอมโยงระหวางผซอกบผขาย

ปญหาการบรหารจดการขยะพลาสตกคงรป เนองจากผบรโภคสวนใหญยงไมแยกและทงขยะพลาสตกในพนทจดเกบทเหมาะสม และยงไมมการบรหารจดการขยะพลาสตกอยางเปนรปธรรม ท าใหขยะพลาสตกเปนปญหาสงแวดลอม และสงผลใหเกดการตอตานการใชพลาสตกดงตวอยางทเกดขนในหลายประเทศ

2) การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลตะวนออกในปจจบน วตถดบจากกาซธรรมชาตในประเทศมแนวโนมลดลงอยางมาก และจะสงผลกระทบตออตสาหกรรม

ปลายน าทอาจตองน าเขาวตถดบจากตางประเทศ ซงจะสงผลตอความมนคงในการจดหาวตถดบและความสามารถในการแขงขนลดลง

อตสาหกรรมปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลตะวนออกมขอจ ากดในการขยายก าลงการผลตจากขอก าหนดดานผลกระทบสงแวดลอมจากการมอตสาหกรรมอนทปลดปลอยมลพษสงอยในพนท และไดรบการจดสรรสดสวนการปลอยกาซในชนบรรยากาศ ท าใหเปนการปดกนโอกาสในการขยายการลงทนและก าลงการผลตเพมเตมได

พนทชายฝงทะเลตะวนออกเปนฐานการผลตอตสาหกรรมปโตรเคมทมการใชทรพยากรน าในการผลตซงเปนปจจยทส าคญอยางยง อกทงยงเปนพนทในการพฒนาโครงการ สกพอ. ของภาครฐทตองมการใชน าในภาคอปโภคบรโภคจ านวนมากเชนกน นอกจากนยงไดรบผลกระทบจากความไมแนนอนของปรมาณฝนในแตละป ท าใหทรพยากรน าจะไมเพยงพอและกอเกดปญหาการจดสรรการใชน าระหวางเพอการบรโภคและภาคอตสาหกรรมในทสด

ปญหาความไมชดเจนของการจดผงเมอง กลาวคอผงเมองทก าหนดแลวไมควรมการเปลยนแปลงในภายหลงเพราะจะท าใหนกลงทนเกดความไมมนใจ ดงเชน การเปลยนแปลงผงเมองมาบตาพดท าใหพนทอตสาหกรรมลดลงและไมมพนทเพอรองรบอตสาหกรรมหลกในระยะตอไป

การพฒนาเมดพลาสตกทมคณสมบตพเศษ (Specialty) และทมมลคาสง (High Value -added Products) ตองอาศยเทคโนโลยและนวตกรรมในการผลตของเจาของเทคโนโลยจากตางประเทศ ซงบางรายการถายทอดเทคโนโลยดงกลาวตองผานการรวมลงทน

3) การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในพนทอนทมศกยภาพ

๑๕๒

ในอดตไดเคยมการศกษาพนททเหมาะสมในการพฒนาอตสาหกรรมพลงงานและอตสาหกรรมตอเนองเพมเตม โดยพบวาพนทภาคใตเปนพนททมศกยภาพ เนองจากเปนทตงทมความไดเปรยบเชงยทธศาสตรทสามารถเชอมโยงตลาดทงฝงมหาสมทรอนเดยและมหาสมทรแปซฟค และจะมสวนชวยในการยกระดบความเปนอยของประชาชนและขยายเศรษฐกจในพนทภาคใต รวมทงสามารถตอยอดสรางมลคาเพมใหกบทรพยากรในทองถน ไดแก ปาลม และยางพารา อยางไรกตาม ทผานมาโครงการทเกยวของพลงงานไมไดรบการยอมรบจากประชาชนในพนท และน าไปสความขดแยง ท าใหโครงการศกษาและสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมตองขาดความตอเนอง

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

ภาครฐควรมการจดท าแผนพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ใหกบประเทศเพอใหเกดการใชประโยชนสงสดจากการจดหาปโตรเลยมทมาจากทงในประเทศและตางประเทศ โดยตอยอดการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมทมอยพรอมกบรองรบการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมายในอนาคต ในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศใหเตบโตพรอมกบยกระดบอตสาหกรรมและผประกอบการ รวมทงยกระดบความเปนอยและรายไดของประชาชน ดงน

๑) การพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑเพอสรางมลคาเพม

เพอเปนการยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑของไทย ตองมการน าการพฒนาเทคโนโลยมาใชประโยชนพรอมกบเพมความสามารถของผประกอบการแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เพมสดสวนผประกอบการขนาดใหญ ในการผลตผลตภณฑชนดใหมๆ และมคณสมบตพเศษทมมลคาสง ทดแทนการน าเขาและพฒนาใหเปนฐานการผลตในภมภาคเพอขยายฐานสการสงออก พรอมกบเสรมความเขมแขงของผประกอบการแปรรปพลาสตกและเคมภณฑขนาดกลางและขนาดยอม ใหสามารถขยายไปสตลาดใหมๆ เชน พนทเศรษฐกจชายแดน และกลมประเทศ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมา เวยดนาม) โดยควรมมาตรการ ดงน

ก าหนดเปนนโยบายการสงเสรมอตสาหกรรมเปาหมายในอนาคต (New S-curve) ใหมงสการใชชนสวนทผลตในประเทศ (Local Content) ใหมากทสด

ผลกดนให เกดผประกอบการแปรรปพลาสตกและเคมภณฑรายใหญ รองรบอตสาหกรรมเปาหมายผานมาตรการสนบสนนตาง ๆ เชน การจบคทางธรกจระหวางอตสาหกรรมเปาหมายกบผประกอบการแปรรป การสนบสนนการรวมทนกบเจาของเทคโนโลย การใหผผลตปโตรเคมขนปลายเขามามสวนรวมลงทน

สนบสนนใหเกดการลงทนแปรรปพลาสตกและเคมภณฑในพนทเศรษฐกจชายแดนรองรบการขยายตวของกลมประเทศ CLMV และเปนการสรางมลคาเพมใหกบเมดพลาสตกทตองสงออกในปจจบน อกทงภาครฐตองสงเสรมการคาชายแดนใหเปนไปอยางตอเนองไมหยดชะงก รวมถงการก าจดอปสรรคดานโลจสตกสและการคาชายแดน

หนวยงานทเกยวของของภาครฐใหความชวยเหลอการวจย พฒนา และสรางนวตกรรมใหกบผประกอบการอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เพอมงสรางผลตภณฑใหมๆ ทมมลคาสง

๑๕๓

โดยเฉพาะผลตภณฑทเชอมโยงกบอตสาหกรรมเปาหมายแหงอนาคต (New S-Curve) เชน การพฒนาบรรจภณฑใหสนคาเกษตรและอาหาร อตสาหกรรมผลตรถยนตไฟฟา ชนสวนเครองบน และยานยนต เปนตน รวมถงรฐควรพจารณาลงทนในหองทดลองตนแบบ (Pilot Prototype) เพอใหเปนการทดสอบผลตภณฑและกระบวนการผลตใหมๆ จากการพฒนานวตกรรมเทคโนโลยของนกวจยและผรเรมกจการใหมๆ ในประเทศ (Startup) โดยจะเชอมโยงกบผประกอบการอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เพอรวมกนคดคนผลตภณฑใหมๆ สตลาด พรอมกบเปนการหาแนวทางเสรมสรางความเขมแขงและลดตนทนของผประกอบการ โดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ซงจะเปน Platform ใหนกวจยและ Start Up ไดท างานรวมกบผประกอบการในอตสาหกรรมเพอรบทราบความตองการของผบรโภคและน าไปสการขยายผล (Scale Up) ตอไป

ใหสทธประโยชนในการลงทนแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เชน การน าเขาเครองจกร การวาจางผเชยวชาญจากตางประเทศ เพอทดแทนการน าเขาและรองรบอตสาหกรรมเปาหมายในอนาคต (New S-curve) ซงเปนกลไกในการขบเคลอนประเทศเขาสประเทศไทย ๔.๐ โดยควรก าหนดสทธประโยชนในอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑใหเทยบเทาสทธประโยชนของ สกพอ. ขยายการใหสทธประโยชนการลงทนในพนทอน เชน เขตเศรษฐกจชายแดน

ผลกดนการท า Circular Economy ส าหรบพลาสตก สนบสนนใหมการ Reuse ผลตภณฑพลาสตก และมการลงทนโรงงาน Recycle โดยใหมการลงทน Recycle และ Reuse ผลตภณฑพลาสตก เพอเกดการบรหารจดการภาพรวมปโตรเคมอยางครบวงจร เชน น าไปเปนเชอเพลงอดแทงเพอใชในโรงไฟฟาขยะ หรอผลตเปนเมดพลาสตกอกครงและสงไปขายยงตางประเทศ

สนบสนน สงเสรมและจดใหมหนวยงานรบผดชอบในการบรหารจดการและคดเเยกขยะอยางถกวธตงแตตนทาง เพอสนบสนนใหเกด Circular Economy ส าหรบขยะพลาสตกในประเทศไดอยางเปนรปธรรม

๒) การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก

เพอเปนการสรางประโยชนสงสดกบฐานการผลตปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลตะวนออกทมภาคเอกชนรวมลงทนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมอยางครบวงจร และภาครฐไดลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานทลงทนเปนจ านวนมาก เชน ระบบขนสงทงทางรถ เรอ รวมทงคลงสนคาตาง ๆ พรอมกบการรกษาศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมปโตรเคมทมอยในปจจบนของประเทศ ประเทศไทยตองมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ อยางตอเนองในพนทชายฝงทะเลตะวนออกทสามารถด าเนนการไดทนทเพอรองรบการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย (New S-curve) ในพนท สกพอ. พรอมกบเสรมสรางขดความสามารถทางการแขงขนของอตสาหกรรมและสนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจและยกระดบรายไดของประชากรและอตสาหกรรมปโตรเคมของไทย โดยมแนวทาง ดงน

ใหมการลงทนอตสาหกรรมปโตรเคมตนน าโดยลงทนสรางโรงงานปโตรเคมขนตนทใชแนฟทา หรอ LPG เปนวตถดบ มก าลงการผลตเอทลน ๑-๑.๕ ลานตนตอป ซงเทยบเคยงก าลงการผลตขนาดใหญในโลก (World Scale) และเกดการประหยดเชงขนาด (Economy of Scale) รองรบการลงทนอตสาหกรรมปโตรเคมขนกลางและขนปลายทจะผลตปโตรเคมชนดพเศษ (Specialty Products) และผลตภณฑทมมลคาสง

๑๕๔

(High Value-added Products) และทดแทนปรมาณ เอทลนทผลตจากวตถดบจากกาซธรรมชาตทจะลดลง เพอรกษาศกยภาพการแขงขนของประเทศ

สงเสรมใหผประกอบการในปจจบนลงทนอตสาหกรรมปโตรเคมขนกลางและขนปลายเพอตอยอดผลตปโตรเคมชนดพเศษ (Specialty Products) และผลตภณฑทมมลคาสง (High Value-added Products) โดยใหสทธประโยชนการลงทนเทยบเทาสทธประโยชนใน สกพอ. เพอใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมไดเรว

สนบสนนอตสาหกรรมโรงกลนในการปรบปรงกระบวนการผลตเพอใหสามารถผลตวตถดบ (Naptha, LPG) ใหกบอตสาหกรรมปโตรเคมเพมขน โดยเฉพาะการลงทนเปลยนน ามนเตาทมก ามะถนสงเปนน ามนใสทสามารถน าไปใชเปนวตถดบปโตรเคมได โดยใหสทธประโยชนการลงทนเทยบเทาสทธประโยชนใน สกพอ.

สนบสนนใหใชยทธศาสตร G2G (Government to Government) กบประเทศเจาของ เทคโนโลยชนสง เพอดงดดการลงทน/รวมทนกบเจาของเทคโนโลยแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ ผประกอบการอตสาหกรรมเปาหมายแหงอนาคต (New S-Curve) เชน การพฒนาบรรจภณฑใหสนคาเกษตรและอาหาร อตสาหกรรมผลตรถยนตไฟฟา ชนสวนเครองบน และยานยนต เปนตน เพอสรางตลาดและสงเสรมใหเกดการลงทนในอตสาหกรรมปโตรเคมขนกลางและขนปลายทจะผลตปโตรเคมชนดพเศษ (Specialty Products) และผลตภณฑทมมลคาสง (High Value-added Products) ในประเทศ และเกดการถายทอดเทคโนโลยและนวตกรรมใหกบผประกอบการไทย

ก าหนดเปนนโยบายการสงเสรมอตสาหกรรมเปาหมายในอนาคต (New S-curve)เชน การพฒนาบรรจภณฑใหสนคาเกษตรและอาหาร อตสาหกรรมผลตรถยนตไฟฟา ชนสวนเครองบน และยานยนต เปนตน ใหมงสการใชชนสวนทผลตในประเทศ (Local Content) ใหมากทสด เพอสรางตลาดผลตปโตรเคมชนดพเศษ (Specialty Products) และผลตภณฑทมมลคาสง (High Value-added Products) และสงเสรมใหเกด Cluster ของอตสาหกรรมเหลานขนในประเทศ

ใหสทธประโยชนการลงทนแกอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ อตสาหกรรมโรงกลนทจะผลตวตถดบปโตรเคม และอตสาหกรรมอนทมสวนเกยวของ เทยบเทาสทธประโยชนใน สกพอ.

ทบทวนการจดสรรสดสวนการปลอยมลพษทางอากาศในพนทนคมอตสาหกรรม โดยเฉพาะการจดสรรทไมไดมการด าเนนโครงการและใชจรง เพอน ามาจดสรรใหมใหโครงการทจะด าเนนงานจรงน ามาใช และสรางประโยชนทางเศรษฐกจไดสงสด ภายใตกรอบการปลอยทมอย

ขยายโครงสรางพนฐานและสาธารณปโภค ตลอดจนจดเตรยมพนททมศกยภาพและสงเสรมใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ในประเดนตาง ๆ ดงน

(๑) ผงเมอง : มความชดเจนของผงเมอง ใน จ.ระยอง และนคมอตสาหกรรมมาบตาพด พรอมทงจดเตรยมพนททมการบรหารจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานทก าหนดเพอรองรบปโตรเคมระยะท ๔

(๒) ทาเรอ : มความชดเจนในการตอสมปทานทาเรอบรเวณมาบตาพด

(๓) ระบบถนน : ลดความแออดโดยการขยายและเชอมตอถนนระหวางนคมฯ ไปยงทาเรอแหลมฉบง

๑๕๕

(๔) ระบบราง : เชอมตอทาเรอน าลกทส าคญ ระบบถนน ดวยระบบรถไฟทางคในการขนสงผลตภณฑปโตรเคมและมแผนขยายระบบรถไฟทางคไปยงประเทศเพอนบานโดยผานพนทตงโรงงาน

(๕) ระบบน า : จดหาและพฒนาแหลง น าดบ ใหเพยงพอตอการขยายตวของเมองใหม แหลงทองเทยว และภาคอตสาหกรรม ในพนท สกพอ. และใหมตนทนทแขงขนได

(๖) ระบบไฟฟา : ตองมเสถยรภาพและราคาทแขงขนได รวมทงสงเสรมการผลตไฟฟาในรปแบบ Cogeneration

ก าหนดนโยบายและทศทางการวจยและพฒนาของชาตใหสอดคลองกบการพฒนาและตอยอดไปสอตสาหกรรมเปาหมาย รวมถงการสนบสนนการลงทนโรงงานตนแบบ (Pilot Plant) เพอทดสอบและพฒนานวตกรรมผลตภณฑและกระบวนการผลต

การพฒนาและการเตรยมความพรอมของบคลากรทงคนในและนอกพนทตอการพฒนาอตสาหกรรมฯ เนองจากเปนภาคอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง และเปนโอกาสในการสรางงานใหกบคนในพนท

จดสรรงบประมาณกลบสทองถนทเปนพนทพฒนาอตสาหกรรมใหมความเหมาะสมกบพนท เพอพฒนาโครงสรางพนฐาน ทงสาธารณปโภคพนฐานและสงคม โดยเฉพาะดานการศกษาและการสาธารณสข เพอรองรบการเตบโตของเมอง และประชากรแฝง

คาดวาการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก จะใชเงนลงทนประมาณ ๒-๓ แสนลานบาท

อยางไรกตาม ในระยะแรก ใหกระทรวงพลงงาน ศกษารวมกบส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงอตสาหกรรม และ สกพอ. เพอก าหนดกลไกและหนวยงานเจาภาพทจะด าเนนงานผลกดนและขบเคลอนทเหมาะสมในอนาคตเพมเตมดวย

3) การก าหนดพนทใหมส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะยาว

เพอสนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยนระยะยาว และสงเสรมการกระจายรายไดไปสภมภาคอนเพมเตมนอกเหนอจากพนทชายฝงทะเลตะวนออก จงควรมการก าหนดพนทพฒนาทมศกยภาพเพมเตม ซงในอดตรฐไดเคยมการศกษาการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลภาคใต (Southern Seaboard) เพอยกระดบภาคใตใหเปนศนยการผลต การคาและการกระจายสนคาแหลงส าคญของประเทศ และของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจากจะเปนประตสตางประเทศทงดานทะเลอนดามน และอาวไทย พรอมกบใชศกยภาพดานทตงใหเกดประโยชนสงสดในการลดตนทนการจดหาวตถดบจากตางประเทศและการสงออกสนคาสตลาดใหญ เชน จนและอนเดย ภายใตกรอบการพฒนาสรางความเจรญเตบโตในพนทภาคใต เพอสรางความเปนอยทด พรอมกบสมดลในดานสขภาพ สงคมและสงแวดลอม สามารถยกระดบรายไดของคน ในพนท และโอกาสในการพฒนาตอยอดผลตภณฑในพนท โดยควรมมาตรการ ดงน

การมสวนรวมของคนในพนท เพอสรางการรบรและยอมรบและเกดความตองการใหมการพฒนาพนท โดยตองมการจดท าฐานขอมลพนฐาน (Baseline Data) ทงในดานสงคม สขภาพ และสงแวดลอมท

๑๕๖

เปนอยในปจจบน เพอน าไปประกอบการจดท าเปาหมายการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทตอไป

จดท าแผนพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทภาคใตใหเปนยทธศาสตรชาต ในรปแบบ “พนทพฒนาเชงยทธศาสตร” เพอบรณาการการพฒนาความเปนอยและรายไดของคนในพนททงในดานสงคม สขภาพ และสงแวดลอม และการใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด พรอมกบการยกระดบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ในการขยายการเตบโตทางเศรษฐกจ โดยใหมหนวยงานรฐรบผดชอบการจดท าแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมในพนทภาคใต

การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทภาคใตจะประกอบดวย

(๑) การพฒนาคอมเพลกซโรงกลนและโรงงานปโตรเคมเขาดวยกน ใหมก าลงการผลตขนาดเทยบเคยงก าลงการผลตขนาดใหญในโลก (World Scale) เพอใหเกดการประหยดเชงขนาด (Economy of Scale) และสรางความมนคงในการจดหาวตถดบและลดตนทนการผลต ซงหากสามารถเชอมโยงก บการพฒนาสถานรบจายกาซธรรมชาตเหลวในพนทภาคใต กจะสามารถลดตนทนของการด าเนนงานจากการใชประโยชนความเยนเหลอทงของการแปลงสภาพกาซธรรมชาตเหลว

(๒) การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมตอเนองใหเปนกลมทเชอมโยงกน (Cluster) และการพฒนาตลอดหวงโซคณคาของผลตภณฑปโตรเคมตงแตอตสาหกรรมปโตรเคมขนตน ขนกลาง ขนปลาย และผประกอบการแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ และใหมความเชอมโยงกบการพฒนาอตสาหกรรมปาลมและยางในพนทภาคใต เพอผลตเชอเพลงชวภาพ และพฒนาอตสาหกรรมโอลโอเคมคอล อตสาหกรรมยาง และอตสาหกรรมพลาสตกชวภาพ

(๓) การพฒนาโครงสรางพนฐานทจ าเปน ไดแก ผงเมอง ระบบสาธารณปโภค ระบบ โลจสตกส การบรหารจดการสงแวดลอม ฯลฯ เพอรองรบการพฒนา พรอมกบการพฒนาโครงสรางพนฐานทางสงคมครอบคลมการศกษา การดแลสขภาพ ทอยอาศยและความปลอดภย เพอเตรยมความพรอมของชมชน สงคม และแรงงานเขาสการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทภาคใต

(๔) การจดใหมนโยบายสนบสนนการลงทนในภาคใต ไดแก การสงเสรมการลงทนใหทดเทยมกบการพฒนาระเบยงเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก รวมทงสงเสรมธรกจบรการท เกยวของ เชน ธรกจการคา (Trading) ธรกจเทคโนโลยและสารสนเทศ ฯลฯ

จดหาพนทรองรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทภาคใตทเหมาะสม และใหเกดการยอมรบและสนบสนนจากคนในพนท

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) สามารถสงเสรมการเตบโตทางเศรษฐกจใหกบประเทศพรอมยกระดบรายไดและความเปนอยของประชาชน

2) สรางขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมปโตรเคมใหกบประเทศ

๑๕๗

3) สรางความเขมแขงของอตสาหกรรมพนฐานเพอรองรบอตสาหกรรมเปาหมาย (New S-curve)

๑๕๘

๑๕๘

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

แนวทางท ๑ การพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เพอสรางมลคาเพม

๑ ศกษามาตรการสงเสรมอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑทมมลคาสงขนและรองรบอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ (New S-Curve)

สนพ. เพอยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑ

มแผนการพฒนาอตสาหกรรมแปรรปพลาสตกและเคมภณฑภายในป ๒๕๖๒

แนวทางท ๒ การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก ๑ ก าหนดสทธประโยชนการลงทน

แกอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๔

สกพอ. / อก. /พน. (สนพ.)/

สศช.

เพอเปนการรกษาศกยภาพใหฐานการผลตปโตรเคมในพนทชายฝงทะเลตะวนออกตอยอดสรางมลคาเพมและสราคงความเขมแขงทางเศรษฐกจ

มแผนการพฒนาปโตรเคมระยะท ๔ ทสามารถด าเนนการไดทนทในพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก ภายในป ๒๕๖๒

๒ ทบทวนการจดสรรสดสวนการปลอยกาซในพนทนคมอตสาหกรรม

สกพอ./ทส.

๓ จดท าแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ทสามารถด าเนนการไดทนทในพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก

สกพอ. / อก. /พน. (สนพ.) /

สศช.

๔ ศกษาเพอก าหนดกลไกและหนวยงานเจาภาพทจะด าเนนงานผลกดนและขบเคลอนทเหมาะสมในอนาคต

สกพอ./พน. (สนพ.)/อก./

สศช.

แนวทางท ๓ การก าหนดพนทใหมส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะยาว

๑๕๙

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ จดท าการศกษาเพอก าหนดกรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในระยะยาวในพนททมศกยภาพ

สกพอ. / พน. (สนพ.) / อก.

เพอสนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน และสงเสรมการกระจายรายไดไปสภมภาคอน

มกรอบแผนการพฒนาปโตรเคมระยะท ๔ ในระยะยาวในพนททมศกยภาพ ภายในป ๒๕๖๒

แนวทางท ๔ การก าหนดหนวยงานรบผดชอบ ๑ หนวยงานผรบผดชอบให

ขอเสนอแนะ และด าเนนการตามผลการศกษาในการก าหนดนโยบายและมาตรการการสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรม ปโตรเคมระยะท ๔

หนวยงานทเกยวของตาม ผลการศกษา

เพอบรณาการการด าเนนการผลกดนการสรางมลคาเพมจากทรพยากรปโตรเลยมในการพฒนาเศรษฐกจและยกระดบขดความสามารถการแขงขนของอตสาหกรรมไทย

มการมอบหมายหนวยงานทเกยวของรบผดชอบด าเนนการตามกรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรม ปโตรเคมระยะ ๔

๑๖๐

๑๖๐

๓.7.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

๑) การด าเนนการเชงนโยบายทบทวนการจดสรรสดสวนการปลอยกาซในพนทนคมอตสาหกรรม

๑๖๑

ดานการสนบสนนพลงงานทดแทนเพอการสงเสรม การแขงขนและสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

การปฏรปดานการสนบสนนพลงงานทดแทนเพอการสงเสรมการแขงขนและสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจตอการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

ประเทศไทยอยในระหวางการพฒนาเพอใหเทาเทยมกบนานาอารยประเทศ ทงประเทศเพอนบาน ในภมภาคเอเชยดวยกนหรอประเทศทางตะวนตก จงจ าเปนตองใชพลงงานจ านวนมากในการพฒนาเศรษฐกจ พลงงานเกอบทงหมดมาจากการซอและน าเขาจากตางประเทศ ประเทศไทยจงสญเสยเงนตราจ านวนมาก ออกนอกประเทศ ดงนนการสงเสรมและพฒนาพลงงานทดแทนใชเอง จงมความส าคญเปนอยางยงเพอลดการใชพลงงานจากตางประเทศ กระทรวงพลงงาน จงไดจดท าแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ (Alternative Energy Development Plan : AEDP ๒๐๑๕) โดยใหความส าคญในการสงเสรมการผลตพลงงานจากวตถดบพลงงานทดแทนทมอยภายในประเทศใหไดเตมตามศกยภาพ การพฒนาศกยภาพการผลตพลงงานทดแทนดวยเทคโนโลยทมความเหมาะสม และการพฒนาพลงงานทดแทนเพอผลประโยชนรวมในมตดานสงคมและสงแวดลอมแกชมชน และไดก าหนดเปาหมายเพมสดสวนการใชพลงงานทดแทน ทงในรปของพลงงานไฟฟา ความรอน และเชอเพลงชวภาพ ภายใตแผน AEDP ๒๐๑๕ เทากบรอยละ ๓๐ ของการใชพลงงานขนสดทายในป ๒๕๗๙

โดยในภาคการผลตไฟฟา คาดวาจะมการพฒนาการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนเพมมากขนอยางตอเนอง ตามศกยภาพวตถดบเชงพนทและระบบสายสงไฟฟาทสามารถรองรบการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนได โดยเฉพาะการพฒนาการผลตไฟฟาจากชวมวล ขยะ และแสงอาทตย ส าหรบภาคการผลตความรอน การใชพลงงานทดแทนในภาคสวนน มเปาหมายในการพฒนาการผลตความรอนจากพลงงานทดแทนเพมขนอยางชาๆ ในชวงแรก และจะเพมมากขนอยางรวดเรวในชวงปลายแผนฯ ซงจะตองมนโยบายในการสงเสรมและผลกดนใหมการผลตการใชความรอนจากพลงงานทดแทนเปนไปตามเปาหมาย โดยอาศยกลไกการสนบสนน ดานราคา สรางแรงจงใจใหผประกอบการ และการมสวนรวมจากภาคสวนทเกยวของทงกลมผผลตเชอเพลงพลงงานทดแทนและกลมโรงงานอตสาหกรรมทเปนผใชงานหลก ในขณะท การใชพลงงานเชอเพลงชวภาพหรอพลงงานทดแทนในภาคขนสงประเทศไทย ซงเกยวของกบหลายภาคสวนทงดานการเกษตร การลงทนอตสาหกรรมพลงงานทดแทน โรงกลน และอตสาหกรรมยานยนต มการเตบโตตอเนอง แตจากการทมความหลากหลายของเชอเพลง อาจสงผลตอตนทนการบรหารจดการเชอเพลง และการวางแผนการด าเนนการส าหรบหนวยงานและการก าหนดแผนลงทนของผประกอบการทเกยวของ

ซงจากการวเคราะหโครงสรางปญหาในการสงเสรมพลงงานทดแทน สามารถแบงปญหาการบรหารจดการเปน ๔ ประเดนใหญทตองเรงปฏรป ดงน

การสงเสรมพลงงานทดแทนจากชวมวลมปญหาดานการบรณาการขอมล และไดรบการตอตานจากประชาชน รวมทงยงขาดมาตรฐานและตลาดกลางชวมวล ในภาคการผลตไฟฟาและภาคความรอน มแผนทจะเพมการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนใหมากขน โดยการเพมสดสวนจากพลงงานทดแทนทจะสามารถสงเสรมใหผลตไดเพมขนไดนน กคอ ชวมวล ซงปจจบนแนวโนมของวตถดบทมาใชเปนเชอเพลงลดลงและอาจไมเพยงพอตอการผลตพลงงานในอนาคต จงจ าเปนตองมวางแผนในการจดหาเชอเพลงใหเพยงพอ นอกจากน ปจจบนการด าเนนการโครงการสวนใหญจะด าเนนการโดยภาคเอกชน ยงไมมการเปดโอกาสใหชมชนเขาไปมสวนรวมเปนสวนหนงในโครงการ สงผลใหชมชนเกดการตอตานโครงการ จ าเปนอยางยงทรฐตองเรงปฏรปใหชมชนมสวนรวมในโครงการ

๑๖๒

พลงงานทดแทน โดยอาจใหชมชนมสวนรวมในการผลตเชอเพลงพลงงานทดแทน เพอสงเสรมใหประชาชนมจตส านกในการมสวนรวมในการผลตพลงงานทดแทน ลดการตอตาน และเปนการสรางรายไดแกเกษตรกรหรอชมชน

กฎระเบยบเปนอปสรรคตอการสงเสรมการผลตไฟฟาจากขยะ การจะน าขยะไปผลตเปนพลงงานนน ยงมปญหาอปสรรคอยหลายประการ โดยเฉพาะในประเทศไทย ซงขยะมลฝอยสวนใหญมกเปนขยะทมความชนสง และยงมกฎระเบยบหรอกฎหมายทไมเออตอการลงทนเพอผลตไฟฟาจากขยะ รวมถงชมชนโดยรอบผมสวนไดเสย ยงขาดความตระหนกหรอความเขาใจถงการบ าบดขยะใหถกวธ จนบางครงเกดการประทวงตอตานโรงไฟฟาขยะ ทงๆ ทโครงการเหลานนเปนไปเพอประโยชนของชมชนเอง

การสงเสรมโซลารรฟในปจจบนยงไมเออตอการเขารวมของประชาชนทวไป แมวาการสงเสรมการผลตไฟฟาจากโซลารเซลลจะด าเนนการมาแลว หลายไปและมไฟฟาทขายเขาระบบแลวจ านวนมาก แตเนองจากศกยภาพของประเทศ ทสามารถผลตไฟฟาจากโซลารเซลลนนมสงมาก แตดวยปญหาดานกฎระเบยบและเงอนไขของการด าเนนการทยงไมเออใหการด าเนนการขยายวงไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพเทาทควร จงเหนสมควรเรงแกไขและปรบปรงกฎระเบยบและเงอนไขใหการสงเสรมโซลารรฟเออตอการเขารวมของประชาชนทวไปเพมขน

โครงสรางการใชเชอเพลงในภาคขนสงมความหลากหลาย ปจจบนโครงสรางการใชเชอเพลงในภาคขนสงมความหลากหลายมากขน ซงสงผลตอภาระตนทนการบรหารจดการเชอเพลงในภาคขนสง จ าเปนอยางยงทรฐตองเรงปฏรปด าเนนการก าหนดกรอบทศทางการใชพลงงานในภาคขนสงและโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง เพอใหผเกยวของสามารถใชในการก าหนดนโยบายตาง ๆ ในการสงเสรมหรอบรหารจดการ การใชเชอเพลงในภาคขนสงของประเทศไดอยางมประสทธภาพ

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานพจารณาแลวเหนวาหากไมมการบรหารจดการพลงงานทดแทนทมประสทธภาพอยางเปนระบบและเปนรปธรรมน าไปสเชงปฏบตไดจรง จะสงผลใหการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศเปนไปไดอยางไมมประสทธภาพ และไมสามารถขบเคลอนการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศใหเปนไปตามเปาหมายได ดงนน จงไดมแนวคดทเหนสมควรใหรฐบาลและกระทรวงพลงงานเรงด าเนนการประสานหนวยงานทเกยวของปฏรปใน ๔ ดานทส าคญ คอ การจดท าระบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวส าหรบโรงไฟฟาชวมวล การสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร และการก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง เพอสนบสนนใหการด าเนนการปฏรปและขบเคลอนการพฒนาดานพลงงานทดแทนของประเทศสามารถด าเนนการไดตามเปาหมายและสอดคลองกบทศทางการก าหนดนโยบายในการสงเสรมการพฒนาดานพลงงานทดแทนของประเทศไดอยางยงยน

๑๖๓

รปท ความเชอมโยงปญหาและความจ าเปนของการปฏรป

๑๖๔

การปฏรปดานการสนบสนนพลงงานทดแทนเพอการสงเสรมการแขงขนและสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

3.8 ประเดนการปฏรปท 8 ปฏรประบบบรหารจดการ เชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

3.8.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ ๑) หนวยงานภาครฐมแนวทางการสงเสรมการพฒนาพลงงานชวมวลไมโตเรวอยางเปนรปธรรมและม

ประสทธภาพ 2) มฐานขอมลเกษตรผปลกไมโตเรว วสาหกจชมชนไมสบ และโรงไฟฟาชวมวลในประเทศไทย 3) มมาตรฐานเชอเพลงชวมวลไมโตเรวและตลาดกลางซอขายเชอเพลงชวมวลไมโตเรว

ของประเทศ 4) ประชาชนมความเขาใจยอมรบโครงการพลงงานชวมวลและสามารถเขาไปมสวนรวมในโครงการได

3.8.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ด าเนนการปฏรปการก าหนดนโยบายและเรมน าไปสปฏบตไดภายใน ป พ.ศ. 2565

3.8.3 ตวชวด

๑) สงเสรมใหมโรงไฟฟาชวมวลสอดคลองตามแผน AEDP ๒) เกษตรกรผปลกไมโตเรวและวสาหกจชมชนไมสบเพมขน xx แหง

3) มฐานขอมลเกษตรกรผปลกไมโตเรว วสาหกจชมชนไมสบ และโรงไฟฟาชวมวลในประเทศไทย

4) มแนวทาง กลไก รปแบบ มาตรการในการสงเสรมการผลตไมโตเรว (เกษตรกรผปลกและวสาหกจชมชนไมสบ) และการใชชวมวลไมโตเรวเพอพลงงานในพนทตาง ๆ ในประเทศไทยอยางมประสทธภาพ

3.8.๔. วงเงนและแหลงเงน

งบประมาณแผนดน และงบประมาณกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน

3.8.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

ตามแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ (Alternative Energy Development Plan: AEDP ๒๐๑๕) ไดก าหนดเปาหมายเพมสดสวนการใชพลงงานทดแทน ทงในรปของพลงงาน

๑๖๕

ไฟฟา ความรอน และเชอเพลงชวภาพ ภายใตแผน AEDP ๒๐๑๕ เปนรอยละ ๓๐ ของการใชพลงงานขนสดทายในป ๒๕๗๙

ทงน ในภาคการผลตไฟฟามแผนทจะเพมการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนใหมากขน โดยการเพมสดสวนการผลตไฟฟาทจะสามารถสงเสรมใหผลตไดเพมขนไดนน กคอชวมวล ซงปจจบนแนวโนมของวตถดบทมาใชเปนเชอเพลงลดลงและอาจไมเพยงพอตอการผลตพลงงานในอนาคต จงจ าเปนตองมวางแผนในการจดหาเชอเพลงใหเพยงพอส าหรบการผลตไฟฟาทจะเพมขน

ในป พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖๐ คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) ไดเคยเสนอรายงานเรอง “การสงเสรมการผลตไฟฟาจากชวมวลไมโตเรวเพอสรางเศรษฐกจฐานรากใหกบเกษตรกร สรางปา และเสรมความมนคงดานพลงงาน” และเมอคณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานไดศกษารายงานดงกลาวพบวาเปนขอเสนอการปฏรปทส าคญ เปนประโยชน และเหนดวยทจะใหมการด าเนนการปฏรปเรองดงกลาวตอไป โดยใหมการปลกไมโตเรว เพอน ามาใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงานชวมวล ยงรวมถงการสงเสรมใหมโรงไฟฟาพลงงานทดแทนในระดบชมชนอกดวย เพอใหชมชนมสวนรวมในโครงการ ลดการตอตานการสรางโรงไฟฟาใหม สรางงานสรางอาชพ สรางรายไดแกเกษตรกรหรอชมชน และเสรมความมนคงดานพลงงานดวย

ส าหรบพนททมศกยภาพในการน ามาใชในการปลกไมโตเรวนนมจ านวนมากมายทวประเทศ จะไมอนญาตใหตดไมท าลายปาสงวน แตจะตองเปนการตดไมทไดจากการปลกเทานน และควรใชพนททไมไดใชประโยชนในทดนและใชทดนไมคมคา เพอปลกไมโตเรวส าหรบปอนใหโรงไฟฟาชวมวล (ดตารางท ๑)

แตกระนนแมมพนทในประเทศไทยทยงมการใชประโยชนทดนไมคมคา แตการน าชวมวลไมโตเรวมาผลตพลงงานยงตองค านงถงมตตาง ๆ อาท ราคาไมโตเรว ระยะหางระหวางผผลตไมโตเรวและผใชไมโตเรว เพอใหเกดตลาดและมเสถยรภาพแกเกษตรกรผปลก วสาหกจไมสบ และโรงไฟฟาชวมวลผใช เพอใหเกดสมดลดงกลาวจงตองมกลไกควบคมทงสองสวน

ดงนน การมระบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวทมประสทธภาพ การมฐานขอมลผผลตและผใชชวมวลไมโตเรว รวมทงสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในโครงการ จงเปนสงจ าเปนทตองเรงด าเนนการใหเกดขนเพอใหสอดคลองกบทศทางการก าหนด นโยบายในการสงเสรมการพฒนาดานพลงงานชวมวลของประเทศไดอยางยงยน

๑๖๖

ตารางท ศกยภาพของพนทปลกไมโตเรว และศกยภาพการผลตไฟฟาดวยพลงงานชวมวล

ล าดบท

ศกยภาพของ พนทปลกไมโตเรว

ทมา จ านวนทดน (ลานไร)

ศกยภาพการผลตไฟฟาดวยพลงงาน

ชวมวล (MW)

Min (๑) Max (๒) ๑ นาดอนนอกเขตชลประทาน กรมพฒนาทดน ๑๙ ๓,๘๐๐ ๙,๕๐๐ ๒ พชไรผลผลตตกต าเปนภาระ

รฐบาล กรมพฒนาทดน ๖.๑ ๑,๒๒๐ ๓,๐๕๐

๓ พนทรฐบาลมนโยบายปลกพชทดแทน

กรมพฒนาทดน ๔.๒ ๘๔๐ ๒,๑๐๐

๔ พนททงราง นารางและรกรางวางเปลา

กรมพฒนาทดน ๑๐ ๒,๐๐๐ ๕,๐๐๐

๕ พนททดน ส.ป.ก. ส.ป.ก. ๑.๗ ๓๔๐ ๘๕๐ ๖ ทดนกรมปาไม ( ทดนปาเสอม

โทรม ระหวางขออนมตใหใชส าหรบการปลกไมเศรษฐกจได )

กรมปาไม ๑๐ ๒,๐๐๐ ๕,๐๐๐

รวม ๕๑ ๑๐,๒๐๐ ๒๕,๕๐๐ ทมา: รายงานของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ หมายเหต: (๑) ค านวณจากทดน ๕,๐๐๐ ไร ผลตไฟฟาได ๑ MW (๒) ค านวณจากทดน ๒,๐๐๐ ไร ผลตไฟฟาได ๑ MW

๑๖๗

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

กระบวนการด าเนนการของรฐบาลเกยวกบการบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวของประเทศ 3 กระบวนการ ซงมการด าเนนการปญหาทเกดขน และขอเสนอแนวทางการด าเนนการเพอแกไขปญหาดงกลาวดงน

การส ง เสรม ให เกดปรมาณความตองการไมสบจากไมโตเรวเพอใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงาน

สงเสรมใหเกด Supply เชอเพลงไมสบเพยงพอกบความตองการของโรงไฟฟา (ผผลต)

สรางกลไกในการก ากบดแล ควบคมการผลตและการใชเชอเพลงชวมวลไมสบจากไมโตเรว (ตวขบเคลอนเชอมโยง)

ผประกอบการ พน. (พพ./สนพ./สปพน.) กฟผ. กฟภ. กฟน.

ชมชน พพ. ผประกอบการ หนวยอนญาตอน ๆ กษ., ทส.

พน. (พพ./กกพ./สนพ./สปพน.)

กฟผ. กฟภ. กฟน. สมอ. ผประกอบการ ประชาชน

โรงไฟฟาชวมวลปจจบน มการจายไฟฟา แบบ Non-firm และคา plant factor ไมเตมประสทธภาพ ท าใหขาดความมนคงทางไฟฟา ทงยงเสยโอกาสในการเพมคา plant factor

ขาดฐานขอมลโรงไฟฟาชวมวล รวมทงความตองการไมเพอใชเปนเชอเพลงของโรงไฟฟาแตละแหง

ความตองการใชปรมาณไฟฟาสงขนทกป

ขาดขอมลททนสมยส าหรบการวางแผนบรหารจดการเชอเพลง/พฒนาโครงการพลงงานชวมวลไมโตเรว เชงธรกจแกชมชน

ขาดขอมลพนททมศกยภาพในการณรงคเพาะปลกไมโตเรวทคมคาแกเกษตรกร

เกษตรกรปลกไมโตเรวและวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงไมโตเรวไดแตไมมโรงไฟฟารบซอ

ประชาชนขาดการมสวนและความเปนเจาของในโครงการโรงไฟฟาชวมวล

ขาดมาตรการจงใจดานราคาซอ-ขาย และชองทางการตลาดของธรกจไมโตเรว

ขาดมาตรฐานและตลาดกลางเชอเพลงชวมวลไมโตเรว

พนททมศกยภาพสรางโรงไฟฟาขาดการรองรบของสายสงจากการไฟฟา

เรงรดใหเกดโรงไฟฟาชมชนตนแบบโดยเรวทสด อาจพจารณายกเวนกฎระเบยบทท าใหเกดความไมคลองตว

สรางโรงไฟฟาชมชนครอบคลม ภมภาคตาง ๆ

ศกษาการเพมคาตวประกอบการผลตไฟฟา (Plant factor) โรงไฟฟาพลงงานทดแทน

ส ารวจและรวบรวมขอมลโรงไฟฟาเดมทมความตองการใชไมสบเปนเชอเพลงชวมวล

จดท าฐานขอมลโรงไฟฟาชวมวล และขอมลอน ๆ ทน ามาใชประโยชนตอการวางแผนจดการ

ก าหนดพนทและสงเสรมการปลกไมโตเรวแกชมชนเพอผลตเชอเพลงชวมวลใหกบโรงไฟฟาใกลเคยง

แจกจายกลาไม และใหความรเรองการเพาะกลาไมโตเรวแกเกษตรกร

สนบสนนการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวล

จดท าระบบฐานขอมลส าหรบขนทะเบยนผผลตเชอเพลงชวมวลไมโตเรวและอน ๆ เพอ น ามาใชประโยชนวางแผนจดการเพอสรางสมดลระหวาง Demand และ Supply

สรางรปแบบชองทางการตลาดระหวางวสาหกจชมชนผผลตเชอเพลงและโรงไฟฟาใหเกด

ควรมการเผยแพรขอมลและใหความรความเขาใจทถกตองกบประชาชนเกยวกบโครงการพลงงานชวมวล

สรางการมสวนรวม และการเขาชมชนเขามามหนสวนในกจการโรงไฟฟาชวมวล

ขยายผลโครงการโรงไฟฟาชมชน

ก าหนดมาตรฐานและตลาดกลางของเชอเพลงชวมวลไมโตเรว

มมาตรการจงใจดานราคาซอ ขายไฟฟาประเภทโรงไฟฟาชมชนจากไมโตเรว

กระบวนการ

ผ รบผดชอบ

ปญหา

ขอเสนอแนวทาง

๑๖๘

เพอสรางสมดลระหวาง Demand และ Supply

สมดลทงดานปรมาณ ราคาและระยะเวลา

รปท การวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๑) การสงเสรมใหเกดปรมาณความตองการไมสบจากไมโตเรวเพอใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงาน

ปญหาทเกดขน

(1) โรงไฟฟาชวมวลปจจบน มการจายไฟฟา แบบ Non-firm และคา plant factor ไมเตมประสทธภาพ ท าใหขาดความมนคงทางไฟฟา และเสยโอกาสในการผลตกระแสไฟฟาและเพมคา plant factor ปจจบนโรงไฟฟาชวมวล จะมสญญาการซอขายไฟฟา (Power Purchasing Agreement: PPA) ประเภท Non – Firm ท าใหมความไมแนนอนในการปอนพลงงานไฟฟาเขาระบบ ดงนน การไฟฟาฯ จงจ าเปนตองมการส ารองก าลงการผลตไฟฟาใหเทากบปรมาณโรงไฟฟาชวมวลทอาจจะไมจายไฟฟาในชวงเวลาใดชวงเวลาหนง ถอไดวาเปนการสรางภาระและเพมตนทนกบโรงไฟฟาหลกและสงผลเปนภาระคาใชจายของประชาชนตอไป ทงยงเสยโอกาสในการผลตกระแสไฟฟา เพราะเนองจากโรงไฟฟาปจจบนทผลตกระแสไฟฟาสามารถผลตไฟฟาไดมากกวาทผลตอย ดงนน ถาสามารถเพมก าลงการผลตไฟฟาของโรงไฟฟาปจจบนทท าได ยอมท าใหเกดการใชพลงงานทดแทนทมากขนและมประสทธภาพยงขน

(๒) ขาดฐานขอมลโรงไฟฟาชวมวล รวมทงความตองการใขไมโตเรวเพอเปนเชอเพลงของโรงไฟฟาแตละแหง การไดมาซงขอมลการก าลงการผลตตดตงของโรงไฟฟา ปรมาณการผลตทผลตไดปจจบน และฐานขอมลของโรงไฟฟาตาง ๆ รวมถงแนวทางตาง ๆ ในการเพมก าลงการผลตไฟฟา ซงสมพนธกบปรมาณการใชเชอเพลงจะท าใหเหนศกยภาพในเพมการใชเชอเพลงไมโตเรวแตละโรงไฟฟา และแนวทางในการสงเสรมหรอแกไขปญหาการขาดเชอเพลงของโรงไฟฟา

(3) ความตองการใชพลงงานไฟฟามปรมาณทสงขนทกป เพอรองรบกบการขยายตวทางเศรษฐกจทสงขนซงผลใหมความตองการใชพลงงานไฟฟาทมปรมาณทสงขนทกป จ าเปนตองหาโรงไฟฟาและสนบสนนใหเกดโรงไฟฟาชวมวลใหเพมมากขน

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ

จากโครงสรางปญหาขางตน เหนควรมขอเสนอแนวทางการด าเนนการดงน

(1) โครงการศกษาการเพมคาตวประกอบการผลตไฟฟา (plant factor) โรงไฟฟาพลงงานทดแทน

(2) ส ารวจรวบรวมขอมลโรงไฟฟาเดม (ปจจบน) ทมความตองการใชไมสบเปนเชอเพลงชวมวล (3) จดตงโรงไฟฟาชชนทใชไมโตเรวเปนเชอเพลงผลตไฟฟา โดยในระยะเรมตนภาครฐอาจ

พจารณายกเวนกฎระเบยบทท าใหเกดความไมคลองตว เพอเรงรดใหเกดโรงไฟฟาชมชนตนแบบโดยเรวทสด (4) จดท าฐานขอมลโรงไฟฟาชวมวล และขอมลอน ๆ ทน ามาใชประโยชนตอการวางแผนจดการเพอสรางสมดลระหวาง Demand และ Supply

๑๖๙

2) สงเสรมใหเกด Supply เชอเพลงไมสบเพยงพอกบความตองการของโรงไฟฟา (ผผลต)

ปญหาทเกดขน

(๑) ขาดขอมลททนสมยส าหรบการวางแผนบรหารจดการเชอเพลง/พฒนาโครงการพลงงานชวมวลไมโตเรว เชงธรกจแกชมชน ขาดขอมลททนสมยส าหรบวางแผนบรหารจดการเชอเพลงและพฒนาโครงการพลงงานทดแทน รวมถงขอมลมการเคลอนไหวเปลยนแปลงตลอดเวลาซงการขาดฐานขอมลทมประสทธภาพ ท าใหเกดสภาพปญหาของการขาดแคลนวตถดบ หรอท าใหมการขนสงวตถดบขามเขตพนทสงผลท าใหราคาตนทนเชอเพลงเพมขน ซงจะสงผลกระทบตอตนทนโรงไฟฟาและสงตอภาระนนแกประชาชนผใชไฟฟาได

(๒) ขาดขอมลพนททมศกยภาพในการรณรงคเพาะปลกไมโตเรวทคมคาแกเกษตรกร เนองจากการสงเสรมใหเกษตรกรปลกไมโตเรวเพอผลตพลงงานนน เกษตรกรจะสามารถปลกไดและมนคงถามการค านงมตอน ๆ อยางครบถวน อาทเชน ระยะหางจากแหลงน า พนทดน กรรมสทธ การใชประโยชน โรงไฟฟารอบขาง เปนตน ซงขอมลดงกลาวถามการพจารณาเพอก าหนดพนททมศกยภาพแลว จะท าใหเกษตรกรสามารถปลกและขายไมโตเรวเพอพลงงานได ทงยงมตลาดรองรบ และเกษตรสามารถด ารงอาชพไดอยางมนคง จงควรมการศกษาเพอพจารณาศกยภาพในพนท

(๓) เกษตรกรปลกไมโตเรวและวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงไมโตเรวผลตผลออกมาไดแตไมมโรงไฟฟารบซอ เกษตรกรปลกไมโตเรวและวสาหกจชมชนผลตไมสบไดผลตผลออกมาในบางพนท แตประสบปญหาไมมโรงไฟฟารบซอหรอตลาดรองรบ ท าใหเกษตรกรและวสาหกจชมชนไมมรายไดหมนเวยน ยงผลใหเกษตรกรและวสาหกจดงกลาวตองยบตวลง

ขอเสนอแนวทางด าเนนการ

จากโครงสรางปญหาขางตน จงเลงเหนวาควรมการสนบสนนใหมการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวลเพอรองรบการเพมของโรงไฟฟาชวมวล ทงควรมการก าหนดพนทการศกษา สนบสนนกลาไม และมฐานขอมลการผลตไมโตเรวเพอพลงงานและการเอาไปใชของไมโตเรวเพอพลงงานในพนท เพอน ามาใชวางแผนจดการสรางสมดลระหวางผใชและผผลต รวมทงมกลไกและชองทางการตลาดแกเกษตรกรผผลตได จงเหนควรมขอเสนอแนวทางการด าเนนการดงน

(1) ก าหนดพนทและสงเสรมการปลกไมโตเรวแกชมชนเพอผลตเชอเพลงชวมวลใหกบโรงไฟฟาใกลเคยง

(2) แจกจายกลาไม และใหความรเรองการเพาะกลาไมโตเรวแกเกษตรกร (3) สนบสนนการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวล (4) จดท าระบบฐานขอมลส าหรบขนทะเบยนผผลตเชอเพลงชวมวลไมโตเรวและอน ๆ

เพอ น ามาใชประโยชนวางแผนจดการเพอสรางสมดลระหวาง Demand และ Supply

๑๗๐

(5) สรางรปแบบชองทางการตลาดระหวางวสาหกจชมชนผผลตเชอเพลงและโรงไฟฟาใหเกดสมดลทงดานปรมาณ ราคาและระยะเวลา

3) สรางกลไกในการก ากบดแล ควบคมการผลตและการใชเชอเพลงชวมวลไมสบจากไมโตเรว (ตวขบเคลอนเชอมโยง)

ปญหาทเกดขน

เพอใหการผลตและการใชไมโตเรวเพอผลตพลงงาน เปนไปไดอยางมประสทธภาพและขบเคลอนดวยกลไกตลาดไดดวยตวเองทางภาครฐและหนวยงานทเกยวของจงตองมการศกษาปญหาจากทงของผผลตและผใช สรางกลไกตาง ๆ เพอใหเกดความยตธรรมแกทงสองสวนและมเสถยรภาพ ทางภาครฐจงตองมการศกษาปญหาตาง ๆ ในสองสวนจนถงปญหาทเกดจากหนวยงาน กลไก และมาตรการของภาครฐ จนถงการยอมรบของสงคม เพอขบเคลอนและบรหารจดการทางดานปฏรปไมโตเรวอยางมประสทธภาพ ซงปญหาทเกดขนสรปไดดงน

(1) ประชาชนขาดการมสวนและความเปนเจาของในโครงการโรงไฟฟาชวมวลประชาชนหลายภาคสวนยงตอตานโรงไฟฟาชวมวล หากประชาชนมสวนรวมและมความเปนเจาของในโครงการโรงไฟฟา สรางสวนไดสวนเสยและความเปนเจาของระหวางชมชนและโรงไฟฟา ยอมท าใหเกดการยอมรบและดแลผลประโยชนรวมกนระหวางโรงไฟฟาและชมชน

(2) ขาดมาตรการจงใจดานราคาซอ-ขาย และชองทางการตลาดของธรกจไมโตเรว

(3) ขาดมาตรฐานและตลาดกลางเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ขาดมาตรฐานและตลาดกลางเชอเพลงชวมวลไมโตเรวท าใหการสงเสรมใหเกดการแขงขนดานการผลตเชอเพลงชวมวลไมโตเรวยงไมมประสทธภาพ เนองจากยงไมมราคาอางองทแนชดและไมกอใหเกดตลาดซอขายเชอเพลงชวมวลไมโตเรวของประเทศอยางเปนรปธรรม สงผลใหผประกอบการหรอผทสนใจจะลงทนผลตเชอเพลงส าหรบปอนใหกบโรงไฟฟาชวมวลมความไมมนใจในการลงทน ดงนน ภาครฐ จ าเปนตองด าเนนการก าหนดมาตรฐานและสรางตลาดกลางเชอเพลงชวมวลไมโตเรวใหเกดขนเพอการสงเสรมการผลตพลงงานจากชวมวลไมโตเรวทงภาคไฟฟาและความรอนเปนไปตามเปาหมายของแผนพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศ

(4) พนททมศกยภาพสรางโรงไฟฟาขาดการรองรบของสายสงจากการไฟฟาเนองดวยบางโรงไฟฟาพลงงานทดแทนบางพนทนนสายสงเขาไมถงหรอสายสงไมเพยงพอ ไมรองรบการผลตไฟฟาทผลตได ทงทพนทดงกลาวมศกยภาพเพยงพอทจะผลตไฟฟาหรอผลตไดแตไมสามารถจ าหนายไฟฟาเขาระบบท าใหเสยโอกาสในการน าไฟฟาพลงงานทดแทนมาในพนทดงกลาวมาใช

ขอเสนอแนวทางด าเนนการประกอบดวย

(1) ควรมการเผยแพรขอมลและใหความรความเขาใจทถกตองกบประชาชนเกยวกบโครงการพลงงานชวมวล

๑๗๑

(2) สรางการมสวนรวม และการเขาชมชนเขามามหนสวนในกจการโรงไฟฟาชมชนชวมวล

(3) ขยายผลโครงการโรงไฟฟาชมชน

(4) ก าหนดมาตรฐานชวมวลและตลาดกลางของเชอเพลงชวมวลไมโตเรว

(5) มมาตรการจงใจดานราคาซอ ขายไฟฟาประเภทโรงไฟฟาชมชนจากไมโตเรว

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

ระบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

รปท 2

ตนน า กลางน า ปลายน า การปลก/การเกบเกยว/การพฒนาพนธ

ไมโตเรว

การแปรรปเปนเชอเพลง

การน าไปใชประโยชนเชงเพลงพลงงาน

1. ก าหนดพนทปลกไมโตเรวเพอผลตเชอเพลงชวมวลใหกบโรงไฟฟาใกลเคยง 2. รบการสนบสนนตนกลา/การเพาะตนกลา/จดทมพเลยงใหเกษตรกรเพอปลกไมโตเรว 3. จดท าระบบฐานขอมลและแผนทพนทเหมาะสมในการปลกไมโตเรวของประเทศ

1. สนบสนนการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวล 2. ศกษาการจดการสงเสรมการปลกไมโตเรวเพอเปนเชอเพลงใหกบโรงไฟฟา 3. จดท ามาตรฐานเชอเพลงชวมวล (แลวเสรจ) 4. ด าเนนการระบบเกษตรพนธสญญา (contract farming)

1. ส ารวจรวบรวมขอมลโรงไฟฟาเดม(ปจจบน)ทมความตองการใชไมสบเปนเชอเพลงชวมวล 2. จดตงโรงไฟฟาชมชนทใชไมโตเรวเปนเชอเพลงผลตไฟฟา 3. โครงการศกษาการเพมคาตวประกอบการผลตไฟฟา(Plant factor) โรงไฟฟาพลงงานทดแทน 4. ผลกดนใหพนททมศกยภาพในการจดตงโรงไฟฟาชมชนเปนพนททรองรบสายสงจากการไฟฟาภมภาค 5. ก าหนดมาตรการจงใจดานราคาซอ-ขายไฟฟาประเภทโรงไฟฟาชมชนจากไมโตเรว 6. สรางรปแบบชองทางการตลาดระหวางวสาหกจชมชนผผลตเชอเพลงและโรงไฟฟาใหเกดความสมดลทงดานปรมาณ ราคา และระยะเวลา 7. การจดท าฐานขอมลผผลตและผใชเชอเพลงชวมวล

พพ. กรมปาไม(ปม.) กระทรวงเกษตรและสหกรณการเกษตร

พพ., กรอ. พพ.,กรอ.,พลงงานจงหวด, กระทรวงพลงงาน ,การไฟฟา

กระบวนการ

การด าเนนการ

ผ รบผดชอบ

๑๗๒

กระบวนการด าเนนงานการบรหารจดการเชอเพลงไมโตเรวส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

รปท กระบวนการด าเนนงานบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรวส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

1) สงเสรมใหเกดปรมาณความตองการไมสบจากไมโตเรวเพอใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงาน

โรงไฟฟาเปนตลาดทส าคญของวสาหกจชมชน และเกษตรกรผปลกไมโตเรว การสงเสรมใหโรงไฟฟาทกขนาด ทงโรงไฟฟาเดม และโรงไฟฟาใหม ไดเขามารวมใชไมโตเรวทชมชนผลตขนมาในรปของไมสบจะชวยใหชมชนนน ๆ มรายได เสรมสรางคณภาพชวตทดขน อกทงชวยสรางความมนคงดานเชอเพลงพลงงานอกทางหนง

(1) ส ารวจรวบรวมขอมลโรงไฟฟาเดม (ปจจบน) ทมความตองการใชไมสบเปนเชอเพลงชวมวล ศกษารวบรวมส ารวจความตองการใชไมสบเพอเพมก าลงการผลตไฟฟาหรอทดแทนเชอเพลงไฟฟาชวมวลเดมของโรงไฟฟาชวมวลเพอน ามาท าแผนการบรหารจดการการผลตและใชไมโตเรวเพอผลตพลงงาน

(2) จดตงโรงไฟฟาชมชนทใชไมโตเรวเปนเชอเพลงผลตไฟฟา เพอใหเกดการมสวนรวมระหวางเอกชน ชมชน และรฐ รวมทงยกระดบรายไดแกชมชนจากการปลกไมโตเรวและการจดตงโรงไฟฟาชมชนในพนท

(3) โครงการศกษาการเพมคาตวประกอบการผลตไฟฟา (Plant factor) โรงไฟฟาพลงงานทดแทน ศกษาแนวทางและวธการเพมคาตวประกอบการผลตไฟฟา (Plant factor) ของโรงไฟฟาพลงงานทดแทนเพอไดผลการศกษามาใชเปนแนวทางการเพม Plant factor ใหกบโรงไฟฟาชวมวล และท าแผนบรหารจดการการผลตและใชไมโตเรวเพอผลตพลงงาน

Demand Supply

สงเสรมใหเกดปรมาณความตองการไมสบจากไมโตเรวเพอใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงาน

(ผใช)

สงเสรมใหเกดเชอเพลงไมสบ

เพยงพอกบความตองการของโรงไฟฟา

(ผผลต)

สรางกลไกในการก ากบควบคมการผลตและการใชเชอเพลงชวมวลสบจากไมโตเรว

(ตวขบเคลอนเชอมโยง)

Mechanism

๑๗๓

2) สงเสรมใหเกด Supply เชอเพลงไมสบเพยงพอกบความตองการของโรงไฟฟา (ผผลต)

เกษตรผปลกไมโตเรว และชมชนมรายไดเสรมเพมขนจากการขายและผลตไมสบปอนโรงไฟฟาชวมวล

2.1) ก าหนดพนทปลกไมโตเรวเพอผลตเชอเพลงชวมวลใหกบโรงไฟฟาใกลเคยง ไดพนททเหมาะสมตอการสงเสรมการปลกไมโตเรวเพอปอนโรงไฟฟาชวมวลทมความตองการ

2.2) สนบสนนการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวล สนบสนนงบประมาณใหกบกลมเกษตรกรทรวมตวกนเปนวสาหกจชมชน หรอ สหกรณการเกษตร เพอผลตเชอเพลงใหกบโรงไฟฟาชวมวล โดยสนบสนนการพฒนาการผลตชวมวลส าหรบโรงไฟฟาทเปนก าลงผลตไฟฟาทพงพาได (Firm) เชน การใชระบบเกษตรพนธสญญา (Contract Farming) ทมอายสญญา ไมนอยกวา 8-10 ป เพอใหเกษตรกรมความเชอมนในการลงทนและการด าเนนการ

2.3) รบการสนบสนนตนกลา/การเพาะตนกลา/จดทมพเลยงใหเกษตรกรเพอปลกไมโตเรว รวมกบหนวยงานทเกยวของ เชน กรมปาไม กระทรวงเกษตรกรและสหกรณ แจกพนธกลาไมโตเรว อบรมการเพาะกลาไมใหกบชมชนทเขารวมโครงการ รวมถงการใหค าปรกษาการปลกไมโตเรวรวมกบการปลกพชเกษตรชนดอน และตดตามผลการด าเนนการจากกลมเกษตรกรทเขารวมโครงการ

3) สรางกลไกในการก ากบ ดแล ควบคมการผลตและการใชเชอเพลงชวมวลไมสบจากไมโตเรว (ตวขบเคลอนเชอมโยง)

มการออกระเบยบ มาตรการ และกลไกทจะใชในการสงเสรม สนบสนน การผลตและการใชไมโตเรวผลตไฟฟาทงยงท าใหเกดตลาดการซอขายไมโตเรวเปนไปอยางมเสถยรภาพและสรางความมนใจใหกบผผลตและผใชเชอเพลง

(1) ศกษาการจดการสงเสรมการปลกไมโตเรวเพอเปนเชอเพลงใหกบโรงไฟฟา เพอใหเกดรปแบบทมประสทธภาพตอการบรหารจดการปลกไมโตเรวเปนเชอเพลงแกโรงไฟฟาท ขาดแคลนเชอเพลงชวมวลไมโตเรว

(2) การจดท าฐานขอมลผผลตและผใชเชอเพลงชวมวล ปจจบนยงไมมรายละเอยดของขอมลทงในสวนของผผลตและผใชไมโตเรว จงไมทราบขอมลอปสงคอปทานทแทจรงของไมโตเรวในพนทตาง ๆ ในประเทศไทย ท าใหการวางแผนเพอการบรหารจดการ การสนบสนนและกลไกตาง ๆ ขาดประสทธภาพจากการขาดขอมลดงกลาว

(3) ผลกดนใหพนททมศกยภาพในการจดตงโรงไฟฟาชมชนเปนพนททรองรบสายสงจากการไฟฟาภมภาค เพอใหมการขยายตวของสายสงจากการไฟฟาภมภาคเขาไปยงพนทเปาหมายทมศกยภาพเพอรองรบการสรางโรงไฟฟาทงโรงไฟฟาแบบ Firm และ Non-firm

๑๗๔

(4) ก าหนดมาตรการจงใจดานราคาซอ – ขายไฟฟาประเภทโรงไฟฟาชมชนจากไมโตเรวเพอหามาตรการจงใจดานตาง ๆ โดยควรสงเสรมใหเปนการสรางโรงไฟฟาแบบ Firm เพอชวยเสรมความมนคงดานพลงงานและปรบปรงมาตรการและระเบยบเพอสนบสนนใหโรงไฟฟาแบบ Non-Firm เปลยนไปจายไฟฟาแบบ Firm ส าหรบโรงไฟฟาชวมวลไมโตเรว

(๕) ก าหนดหลกเกณฑเงอนไขดานเทคโนโลยทมประสทธภาพในการก าจดและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยการตดตงเครองจกรใหมเพอปองกนการน าเขาเครองจกรเกาทกอใหเกดมลพษและผลกระทบตอสขภาพตอประชาชน รวมถงการมอปกรณดกฝนแบบไฟฟาสถต (Electrostatic Precipitator: ESP) เพอปองกนฝนจากเผาไหมไมสมบรณทท าใหเกดปญหามลพษเรองฝนละออง เชน ฝน PM 2.5 ในเมองใหญและชมชนใกลโรงไฟฟา เปนตน

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ภาครฐมทศทางนโยบายในการสงเสรมดานพลงงานชวมวลไมโตเรวอยางเปนรปธรรม และมประสทธภาพ

2) เกดโรงไฟฟาชมชนตามแหลงตาง ๆ ทมศกยภาพตอการปลกไมโตเรวผลตพลงงานกระจายทวประเทศ โดยชมชนมสวนรวมในการเปนเจาของ จดหาเชอเพลง สรางความแขงแกรงบนรากฐานเศรษฐกจชมชน

3) โรงไฟฟาชวมวลมเชอเพลงจากไมโตเรวผลตพลงงานไดอยางเตมประสทธภาพ 4) มมาตรฐานเชอเพลงชวมวลไมโตเรวของประเทศ 5) ชมชนมรายไดเพมขนจากปลกไมโตเรว วสาหกจไมสบ และรายไดจากการมสวนรวมในการขายไฟฟา 6) มฐานขอมลโรงไฟฟาชวมวล ขอมลเกษตรกรผปลก วสาหกจชมชนไมสบ เพอเปนประโยชนตอการ

ก าหนดแนวทาง กลไก และการสงเสรมแกผผลตและผใชไมโตเรว รวมทงผทสนใจ

๑๗๕

๑๗๕

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

ล าดบ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

1 สงเสรมใหเกดปรมาณความตองการไมสบจากไมโตเรวเพอใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงาน

1.1 - ส ารวจรวบรวมขอมลโรงไฟฟาเดม (ปจจบน) ทมความตองการใชไมสบเปนเชอเพลงชวมวล

ไมใชงบประมา

ณ

1.2 - จดตงโรงไฟฟาชมชนทใชไมโตเรวเปนเชอเพลงผลตไฟฟา

1.3 - ศกษาการเพมคาตวประกอบการผลตไฟฟา (plant factor) โรงไฟฟาพลงงานทดแทน

5.00

2. สงเสรมใหเกด supply เชอเพลงไมสบเพยงพอกบความตองการของโรงไฟฟา (ผผลต)

๑๗๖

ล าดบ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

2.1 - ก าหนดพนทปลกไมโตเรวเพอผลตเชอเพลงชวมวลใหกบโรงไฟฟาใกลเคยง

2.2 - สนบสนนการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวล

พพ. 30.00

2.3 - สนบสนนตนกลา/การเพาะตนกลา/จดทมพเลยงใหเกษตรกรเพอปลกไมโตเรว

หนวยงานหลก: ปม

หนวยงานรอง: พพ./

กษ.

3. สรางกลไกในการก ากบ ดแล ควบคมการผลตและการใชเชอเพลงชวมวลไมสบจากไมโตเรว (ตวขบเคลอนเชอมโยง)

3.1 - ศกษาการจดการสงเสรมการปลกไมโตเรวเพอเปนเชอเพลงใหกบโรงไฟฟา

๑๗๗

ล าดบ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

3.2 - การจดท าฐานขอมลผผลตและผใชเชอเพลงชวมวล

พพ. 5.00

3.3 - ผลกดนใหพนททมศกยภาพในการจดตงโรงไฟฟาชมชนเปนพนททรองรบสายสงจากการไฟฟาภมภาค

3.4 - ก าหนดมาตรการจงใจดานราคาซอ - ขายไฟฟาประเภทโรงไฟฟาชมชนจากไมโตเรว

3.5 - สรางรปแบบชองทางการตลาดระหวางวสาหกจชมชนผผลตเชอเพลงและโรงไฟฟาใหเกดความสมดลทงดานปรมาณ ราคา และระยะเวลา

3.6 - จดท ามาตรฐานเชอเพลงชวมวล

พพ. 5.00

๑๗๘

๓.8.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

๑) มาตรการและระเบยบเพอสนบสนนใหโรงไฟฟาแบบ Non-Firm เปลยนไปจายไฟฟาแบบ Firm (ชวมวลไมโตเรว)

๒) นโยบายและมาตรการสงเสรมการใชเชอเพลงชวมวลไมโตเรว นอกจากการก าหนดมาตรการสงเสรมจากสวนกลางแลว ควรมการบรณาการความรวมมอหนวยงานในพนท อาท องคกรปกครองสวนทองถน เกษตรจงหวด พาณชยจงหวด พลงงานจงหวด และสถาบนการเงน เปนตน เพอเผยแพรแนวทางสงเสรมการจดตงวสาหกจชมชนผลตเชอเพลงชวมวล สนบสนนงบประมาณใหกบกลมเกษตรกรทรวมตวกนเปนวสาหกจชมชน หรอ สหกรณการเกษตร เพอผลตเชอเพลงใหกบโรงไฟฟาชวมวล

๑๗๙

การปฏรปดานการสนบสนนพลงงานทดแทนเพอการสงเสรมการแขงขนและสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

3.9 ประเดนการปฏรปท 9 แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอย

ไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา๑ ๑

3.9.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) มโรงไฟฟาขยะทชวยลดปญหา ขยะลนเมอง/ก าจดผดวธ

2) แกปญหาสงแวดลอมและสขภาพ ประชาชน/ชมชน ยอมรบ ไมตอตาน

3) เกดการพฒนาเทคโนโลยในประเทศ สรางงานและธรกจตอเนอง

4) สงเสรมพลงงานทดแทน ลดการปลอยกาซเรอนกระจก

3.9.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ระยะเวลา ๕ ป

3.9.3 ตวชวด 1) มแนวนโยบายทชดเจนเพอเสนอตอรฐบาลเพอเพมการผลตพลงงานไฟฟาจากขยะ รวมทงม

แนวทางการขบเคลอนใหเกดผลในทางปฏบตอยางเปนรปธรรม 2) สามารถชวยแกไขปญหาการบรหารการจดการขยะไดทงในองคการปกครองสวนทองถนทม

ขนาดเลกและมปรมาณขยะไมมากนก รวมตลอดถงองคการปกครองสวนทองถนทมขนาดใหญและมปรมาณขยะมาก

3) มโรงไฟฟาขยะทเหมาะสมกบสภาพขยะมลฝอยของไทย เพอน าไปด าเนนการแบบบรณาการและขยายผลการจดการไปยงเทศบาลหรอ อบจ./อบต. ทมความพรอม

4) มแนวทางและรปแบบ (Model) ในการสงเสรมการผลตไฟฟาจากขยะอยางมประสทธภาพ โดยดงภาคเอกชนเขามามสวนรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน

3.9.๔. วงเงนและแหลงเงน 1) งบประมาณแผนดน

๑ ๑ คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน และคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดาน

สาธารณสขและสงแวดลอม สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ. 2560. แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะ มลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา.

๑๘๐

2) งบประมาณจากทองถน

3) การรวมลงทนจากภาคเอกชน

3.9.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

หลกการและเหตผล

ขยะมลฝอยเปนปญหาส าคญทนบวนทวความรนแรงยงขนและสงผลตอสขภาพอนามยของประชาชน รวมทงยงไมไดรบการแกไขและจดการอยางมประสทธภาพ ขอมลรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2561 กรมควบคมมลพษ รายงานวา ขยะมลฝอยชมชนมปรมาณเกดขนประมาณ 27.93 ลานตน อตราการเกดขยะมลฝอยตอคนเปน 1.15 กโลกรม/คน/วน ถกคดแยกและน ากลบไปใชประโยชน 9.76 ลานตน (รอยละ 35) ถกน าไปก าจดอยางถกตอง 10.85 ลานตน (รอยละ 39) (สถานทก าจดขยะมลฝอยชมชนและสถานขนถายขยะมลฝอยชมชนทวประเทศทเปดด าเนนการม 2,789 แหง) ก าจดไมถกตอง 7.32 ลานตน (รอยละ 26) ปรมาณขยะมลฝอยชมชนสวนหนงเปนขยะพลาสตกประมาณ 2 ลานตน สามารถน าเขาสระบบ รไซเคลประมาณ 500,000 ตน (สวนใหญเปนขวดพลาสตก) แมวา การจดการขยะมลฝอยชมชนมแนวโนมดขนแตปรมาณขยะจ านวนมากทยงไมไดรบการแกไขอยางถกวธ เนองจากองคกรปกครองสวนทองถนมพนทส าหรบใชก าจดขยะมลฝอยอยางจ ากดและหายากขนทกท อกทงประชาชนบางสวนยงขาดความรความเขาใจและขาดจตส านกในการปรบเปลยนพฤตกรรมในการคดแยกและจดการขยะ จงท าใหเกดการตกคางโดยพบวาขยะมความชนสงเนองจากมขยะอนทรยรวมอยดวย จงท าใหไมเหมาะสมตอการน าไปผลตเปนพลงงานเนองจากจะท าใหไดคาความรอนต า โครงการทเกยวของกบการก าจดขยะยงคงประสบกบปญหาการประทวงและคดคาน ทง ๆ ทโครงการเหลานนเปนไปเพอประโยชนของชมชนเอง

การบรหารจดการขยะเพอน ามาผลตเปนพลงงานเปนทางเลอกหนงในการชวยก าจดขยะทเกดขนใหมทกวนรวมถงขยะทตกคางอยในพนทฝงกลบ อยางไรกตามการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงผลตไฟฟายงมปญหาอปสรรคหลายประการ ตงแตตนน า (การรวบรวมขยะและการสรางความยอมรบ)-กลางน า (การขนสงขยะ)-ปลายน า (การผลตพลงงานและการควบคมมลพษ) ดงนน จงจ าเปนตองมแนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยเพอผลตเปนเชอเพลง ซงทผานมารฐบาลไดมอบหมายใหกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยงานหลกในการขบเคลอนนโยบาย นอกจากน คณะกรรมาธการปฏรปดานพลงงานไดท าการศกษาและวเคราะหแลว เหนควรเสนอใหการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟาเพอเปนทางเลอกในการจะชวยก าจดขยะไดอยางถกวธ เกดมลคาเพม ชวยลดปรมาณขยะตกคางสะสมปญหาสขภาพและสงแวดลอม และปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก

แมวารฐบาลไดก าหนดทศทางและกลยทธในการบรหารจดการขยะ ดงน (1) Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการรกษาความสงบแหงชาต เมอ 26 สงหาคม 2557 ประกอบดวย กรอบระยะเวลาในการด าเนนงานและขนตอนการก าจดขยะมลฝอย การสรางรปแบบการจดการขยะทงทเปนมลฝอยเกาและมลฝอยใหม การวางระเบยบการบรหารจดการขยะ การสรางวนยของคนในชาต แนวทางและระยะเวลาในการด าเนนการทงระยะเรงดวน ระยะปานกลาง และระยะยาว (2) แผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564) โดยมการวางกลไกการขบเคลอนและ

๑๘๑

มาตรการตาง ๆ ไดแก การสรางความร ความเขาใจเกยวกบสาระความส าคญของแผนแมบทฯ การใชเครองมอและกลไกในการปรบเปลยนพฤตกรรมของประชาชนในการบรโภคสนคา การคดแยกขยะเพอลดการใช การใชซ า และน ากลบมาใชประโยชนใหม รวมทงการขบเคลอนองค กรปกครองสวนทองถน โดยการเสรมสรางสมรรถนะและถายทอดองคความร เพอใหสามารถจดท าแผนปฏบตการจดการขยะมลฝอยดวยตนเอง การมคณะกรรมการก ากบและขบเคลอนแผนแมบทในระดบประเทศและระดบจงหวดเพอขบเคลอนการด าเนนงานการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายอยางเปนระบบ (3) แผนปฏบตการจดการขยะมลฝอยของชมชน “จงหวดสะอาด” ซงตงเปาในการใหขยะชมชนทเกดขนและขยะมลฝอยทตกคางไดรบการจดการอยางถกตองตามหลกวชาการโดยสามารถน ามลฝอยกลบมาใชประโยชนเพมมากขน โดยจดใหมการรวมกลมพนทจดการมลฝอย (clusters) ทงน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การจดการมลฝอย พ.ศ. 2560 ลงวนท 18 ตลาคม พ.ศ. 2560 ไดก าหนดวธการก าจดขยะมลฝอย ไดแก (1) การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (2) การหมกท าปยหรอกาซชวภาพ (3) การก าจดดวยพลงงานความรอน (4) การแปรสภาพเปนเชอเพลงหรอพลงงาน (5) วธการอนตามทกระทรวงมหาดไทยก าหนด หรอคณะกรรมการจงหวดใหค าแนะน าตามทเหนสมควร

การน าขยะมลฝอยแปรรปเพอเปนพลงงานเปนการจดการขยะปลายทาง ซงในทางปฏบต นน การด าเนนการจดตงโรงงานก าจดขยะทมพลงงานเปนผลพลอยไดยงประสบปญหาหลายประการ เชน การตอตานจากประชาชน ตนทนในการด าเนนการสงมากเนองจาก ตองน าเขาเทคโนโลยจากตางประเทศและมการตดตงระบบควบคมมลพษ อกทงขนตอนและการกอสรางโรงไฟฟาตองใชเวลานาน การขาดกฎหมายบงคบใหมการคดแยกขยะ เปนตน จากปญหาทเกดขนดงกลาว จงเหนควรใหมการก าหนดแนวทาง/ขอเสนอในการน าขยะมลฝอยไปผลตไฟฟา เพอใหการบรหารจดการขยะเปนไปอยางมประสทธภาพและแกไขปญหาขยะมลฝอยเปนไปอยางจรงจงเหนผลเปนรปธรรมชดเจนและเกดประโยชนสงสด รวมถงการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยเปนไปตามเปาหมายของแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ.2561-2580 (PDP2018)

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

การด าเนนโครงการแปรรปขยะเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟาในลกษณะ “การเปนหนสวนระหวางรฐและเอกชน หรอ Public-Private Partnerships (PPPs)” จะเปนทางเลอกทดและเหมาะสมทสดส าหรบประเทศไทยเนองจากสามารถใชจดแขงของภาคเอกชนในเรององคความรดานเทคโนโลย ประสบการณในการด าเนนงาน เงนทน และจดแขงของภาครฐในการชวยลดความเสยงในเรองการจดหาขยะมาปอนใหแกโรงไฟฟาเนองจากรฐเปนผรวมลงทนจงสามารถก าหนดนโยบายในการน าขยะไปก าจดไดเอง นอกจากนภาครฐไมตองลงทนโรงไฟฟาเองทงหมด ท าใหสามารถด าเนนการไดครอบคลมพนททวประเทศ (ภาครฐ ในทนหมายถง อปท. ทมหนาทก าจดขยะตามกฎหมาย ไดแก เทศบาล อบจ. อบต. และองคการปกครองทองถนรปแบบพเศษอน ๆ (กรงเทพมหานคร เมองพทยา)

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

1) ขอเสนอตอกระทรวงมหาดไทย

ตามทรฐบาลไดมอบหมายใหกระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานหลกในการรบผดชอบจดท าแผนการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ โดยบรณาการรวมกบหนวยงานอนทเกยวของ เชน กระทรวง

๑๘๒

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงพลงงาน เปนตน เพอแกไขปญหาขยะมลฝอยใหเหนผลอยางเปนรปธรรมชดเจน เหนสมควรพจารณาใหกรมสงเสรมการปกครองทองถนด าเนนการ ดงน

1.1) ตดตามความกาวหนาการด าเนนการโรงไฟฟาจากขยะชมชนทผานการพจารณาจากคณะกรรมการกลางจดการสงปฏกลและมลฝอย และไดรบอนมตใหด าเนนการ

1.2) พจารณาก าหนดอตราคาก าจดขยะ ในแตละเทคโนโลยใหเหมาะสมกบปจจบน 1.3) ออกระเบยบ/ขอก าหนด ในการจดเกบขยะแยกประเภท เพอใหการใชประโยชนจากขยะใน

การผลตไฟฟาเปนไปอยางมประสทธภาพสงสด 1.4) ลดขนตอน ระยะเวลาในการพจารณาโครงการผลตไฟฟาจากขยะใหเรวขน

2) ขอเสนอตอกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

พจารณาใหกรมควบคมมลพษ และกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม รวมกนด าเนนการ ดงน

2.1) ส ารวจและจดท าฐานขอมลปรมาณขยะมลฝอยชมชนทเกดขนในประเทศไทยใหมความทนสมย และเผยแพรตอสาธารณะ

2.2) บรณาการรวมกบกระทรวงมหาดไทยในการส ารวจและจดท าฐานขอมลปรมาณขยะ มลฝอยชมชนของประเทศใหเปนขอมลชดเดยวกน 2.3) ส ารวจและวเคราะหองคประกอบของขยะชมชนพรอมจดท าฐานขอมล 2.4) ผลกดนใหมการบงคบใชกฎหมายในการคดแยกขยะ

3) ขอเสนอตอกระทรวงพลงงาน

พจารณาใหส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน รวมกนด าเนนการ ดงน

(๑) รวมกนพจารณาก าหนดราคารบซอไฟฟาในรปแบบ FiT ใหมความเหมาะสมกบสภาวการณปจจบน และประกาศรบซอไฟฟาจากขยะชมชน

(๒) ใหส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานปรบปรงกฎ ระเบยบ ขนตอนการรบซอไฟฟาจากขยะชมชนใหมความคลองตว และรวดเรวยงขน

(๓) ก าหนดมาตรการจงใจดานราคาซอ – ขายไฟฟาประเภทโรงไฟฟาขยะ เพอหามาตรการจงใจดานตาง ๆ โดยควร พจารณาถงความเปนไปไดในการสงเสรมใหเปนโรงไฟฟาแบบ Firm เพอชวยเสรมความมนคงดานพลงงาน

(๔) ก าหนดหลกเกณฑเงอนไขดานเทคโนโลยทมประสทธภาพในการก าจดและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยการตดตงเครองจกรใหมเพอปองกนการน าเขาเครองจกรเกาทกอใหเกดมลพษและผลกระทบตอสขภาพตอประชาชน รวมถงการมอปกรณดกฝนแบบไฟฟาสถต (Electrostatic Precipitator: ESP) หรออปกรณอนๆ เพอปองกนฝนจากเผาไหมไมสมบรณ

๑๘๓

ทท าใหเกดปญหามลพษเรองฝนละออง เชน ฝน PM 2.5 ในเมองใหญและชมชนใกลโรงไฟฟา เปนตน

4) ขอเสนอตอกระทรวงอตสาหกรรม

(๑) ส ารวจและจดท าฐานขอมลปรมาณขยะอตสาหกรรมทมศกยภาพสามารถน ามาผลตพลงงาน (๒) ควบคม ก ากบ ดแลไมใหมการลกลอบทงกากของเสย/ขยะอตสาหกรรมรวมกบขยะชมชน

ผลทคาดวาจะไดรบ

ดานผลผลต

1) มแนวทาง/รปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟาจากขยะชมชนทชดเจน และเหมาะสมกบสภาวการณปจจบน

2) มโรงไฟฟาขยะชมชนและปรมาณก าลงการผลตไฟฟาเกดขนตามเปาหมายของแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP2018)

3) โรงไฟฟาชมชนทด าเนนการในปจจบน และมแผนจะเปดด าเนนการ สามารถเดนระบบไดอยางตอเนอง มประสทธภาพ และมความยงยน

4) ปญหาผลกระทบจากขยะมลฝอยชมชนของประเทศไดรบการแกไขอยางถกตองตามหลกวชาการ โดยการน ามาผลตพลงงานไฟฟา

ดานผลลพธ

1) ลดการน าเขาเชอเพลงฟอสซลจากตางประเทศ

2) คณภาพสงแวดลอม และคณภาพชวตของประชาชนดยงขน

3) ลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศ

4) เกดการจางงานในทองถน สงผลใหเกดการกระจายรายไดสชมชนมากยงขน

5) ทองถน/ชมชน ในพนทตงโรงไฟฟาไดรบการพฒนาดานตาง ๆ จากกองทนพฒนาพนทรอบโรงไฟฟา

๑๘๔

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ จดล าดบความส าคญ

ของกลมพนทเรงดวนทมศกยภาพในการน าขยะเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา

กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงพลงงาน

- 1.ไดพนททมศกยภาพในการตงโรงไฟฟาขยะชมชน

2.น าขอมลทไดมาใชวางแผนประกอบการพจารณาจดสรรสายสงไฟฟาเพอรองรบ

1.ขยะมลฝอยทเกดขนไดรบการก าจดอยางถกตอง

2.ไดผลประโยชนจากพลงงานไฟฟาทผลตได

2 ส ารวจ และจดท าฐานขอมลปรมาณขยะชมชน

กระทรวง มหาดไทย และ

กระทรวงทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

งบประมาณแผนดน

1.ไดขอมลปรมาณขยะชมชนทเกดขนจรง

2.น าขอมลทไดมาประกอบการพจารณาตงโรงไฟฟาใหมความเหมาะสมกบศกยภาพปรมาณขยะ

1.ขอมลปรมาณขยะชมชนในประเทศ

2.ฐานขอมลปรมาณขยะชมชน

3 พจารณาก าหนดและประกาศราคารบซอไฟฟาในรปแบบ FiT ใหมความเหมาะสม และ

กระทรวงพลงงาน - 1. ราคารบซอไฟฟาในรปแบบ FiT ทเหมาะสม

2. ประกาศรบซอไฟฟาจากขยะชมชน

1.ประกาศราคารบซอไฟฟาในรปแบบ FiT

2. ประกาศรบซอไฟฟาจากขยะชมชน

๑๘๕

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา

ผรบผดชอบ วงเงน

เปาหมาย ตวชวด ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ประกาศรบซอไฟฟาจากขยะชมชน

4 ลดขนตอน ระยะเวลาการพจารณาโครงการผลตไฟฟาจากขยะชมชน

กระทรวง มหาดไทย

กระทรวงพลงงาน

- โครงการผลตไฟฟาจากขยะสามารถด าเนนการไดตามแผนงาน

โครงการผลตไฟฟาจากขยะชมชนเพมขนไมนอยกวารอยละ 50

5 ตดตามความกาวหนาการด าเนนการโรงไฟฟาจากขยะชมชนทผานการพจารณาจากคณะกรรมการกลางจดการสงปฏกลและมลฝอย

กระทรวงมหาดไทย งบประมาณแผนดน

โรงไฟฟาขยะชมชนด าเนนการกอสรางและ เดนระบบไดตามก าหนด และมการใชงานอยางยงยนตอไป

รายงานความกาวหนาโครงการผลตไฟฟาจากขยะชมชน

๑๘๖

๑๘๖

๓.9.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

1) การด าเนนการเชงนโยบายเรงรดการน าขยะเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา

๑๘๗

๑๘๗

การปฏรปดานการสนบสนนพลงงานทดแทนเพอการสงเสรมการแขงขนและสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

3.10 ประเดนการปฏรปท ๑0 การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร

3.10.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) สงเสรมใหประชาชนมจตส านกในการมสวนรวมในการผลตพลงงานทดแทน โดยการตดตงโซลารรฟไดอยางเสรเพอใชไฟฟาในบานหรออาคารของตนเอง

2) มการซอขายไฟฟาทผลตจากโซลารรฟระหวางเอกชน -เอกชน เอกชน-ราชการ และหนวยงานตาง ๆ ไดอยางเสร

3) เกดการวาจางงานและอตสาหกรรมตอเนองตาง ๆ ในประเทศจากธรกจโซลารรฟ เชน อตสาหกรรมการผลตแผงเซลลแสงอาทตย อนเวอรเตอร แบตเตอร ฯลฯ

4) โซลารรฟเปนแหลงผลตพลงงานทดแทนทสะอาด สามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจก แกไขปญหา PM 2.5 ใชทรพยากรธรรมชาต (แสงอาทตย) สอดคลองตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3.10.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ระยะเวลา ๕ ป

3.10.3 ตวชวด 1) ด าเนนโครงการทดสอบนวตกรรมทน าเทคโนโลยมาสนบสนนการใหบรการดานพลงงาน

(Energy Regulatory Commission Sandbox : ERC Sandbox) และการออกกฎหมายและระเบยบการสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสรในสวนทเกยวของไดอยางเตมรปแบบภายในป 2563

2) มการตดตงโซลารรฟไดอยางแพรหลายและเสร ทงบนหลงคาบานทอยอาศยและอาคารพาณชยทวไป 150 MWp ในป พ.ศ. 2565

3) มกฎหมาย ระเบยบ ประกาศตาง ๆ เพอรองรบ อ านวยความสะดวกในการตดตงโซลารรฟอยางเสรทลดขนตอน ลดเวลา ลดคาใชจายไดมากกวาปจจบน

4) มหนวยงานราชการทใหบรการแบบ One Stop Service ในการขออนญาตตดตงโซลารรฟ และลดขนตอนความซ าซอนตาง ๆ ลง

3.10.๔. วงเงนและแหลงเงน

งบประมาณแผนดน และงบประมาณจากทองถน

๑๘๘

๑๘๘

3.10.๕. ขนตอนการด าเนนการ หลกการและเหตผล ในอดตการตดตงโซลารรฟบนหลงคานนตองใชเงนลงทนจ านวนมาก ไมคมคาตอการลงทน

ระยะเวลาการคนทนกยาวนานมากกวา ๒๐ ป ภาครฐจงตองออกมาตรการสงเสรมดวยการรบซอไฟฟาจากโซลารรฟในราคาพเศษผานมาตรการ Adder และ Feed-in Tariff (FiT) เพอเปนการจงใจใหมการตดตง โซลารรฟ แตเงนทใชในการสงเสรมเหลานน กจะตองเรยกเกบอยในคา Ft ซงท าใหเปนภาระแกประชาชนทวไป

อยางไรกตาม ในระยะหลง ตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๘ เปนตนมา ราคาของโซลารรฟไดลดลงเปนอยางมากอยางมนยส าคญ ท าใหระยะเวลาคนทนลดลงเหลอไมเกน ๑๐ ปส าหรบอาคารขนาดใหญ และประมาณ ๑๐-๑๒ ปส าหรบบาน และการตดตงในป พ.ศ. ๒๕๖๑ มแนวโนมวาระยะเวลาการคนทนจะเหลอเพยง ๕-๗ ปเทานน โดยทไฟฟาทผลตไดเปนการใชในอาคารทงหมด โดยไมตองมมาตรการรบซอจากภาครฐเลย

เมอการลงทนโซลารรฟมความคมทนในการลงทนมอายการใชงานทยาวนาน และตดตงได ทวประเทศ จงคาดวาตงแตตนป พ.ศ. ๒๕๖๑ เปนตนไป จะมการตดตงโซลารรฟกนอยางแพรหลายทวทกอ าเภอ ทกจงหวด ลดภาระการทรฐจะตองหางบประมาณมาสนบสนนการรบซอซอไฟฟาราคาพเศษอกตอไป โซลารรฟจะกลายเปนอปกรณ สนคาทจดหาไดงาย ราคาถก ดงเชนสนคาอปโภค (Consumer Products) ทวไป อกทงผทลงทนตดตงโซลารรฟกจะไดรบผลตอบแทนก าไรในระยะยาวจากการประหยดคาไฟฟา

ในป พ.ศ. ๒๕๕๗ สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไดจดสงขอเสนอปฏรปเรวเรอง “โครงการสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร” ไปยงรฐบาล โดยตงเปนประเดนวา ถาหากมไฟฟาสวนเกนไหลออกจากบานอาคารทตดตงโซลารรฟ กใหรฐรบซอไฟฟาสวนเกนนนในราคาทเหมาะสม โดยทไมจ ากดจ านวนและขนาดของโซลารรฟ

ตอมากระทรวงพลงงานจงไดจดท า “โครงการน ารองโซลารรฟเสรส าหรบบานอยอาศย” ในชวง พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖๐ ดวยเงอนไขทไมมการรบซอไฟฟาสวนเกนใด ๆ ผลการประเมนพบวาหากมการก าหนดขนาด kWp ของโซลารรฟอยางเหมาะสมกบโหลดของบาน กจะไมมกระแสไฟฟาไหลยอนออกจากบานทตดตงโซลารรฟขนไปสระบบของฝายจ าหนาย (กฟภ. กฟน.) จงไมมผลกระทบตอเสถยรภาพของระบบของฝายจ าหนาย แตโครงการน ารองดงกลาวไมไดรบความสนใจจากประชาชน

ในเดอนพฤษภาคม 2562 โดยความเหนชอบของคณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงานและคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต คณะกรรมการก ากบกจการพลงงานไดออก “ระเบยบคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน วาดวยการจดหาไฟฟาโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยทตดตงบนหลงคาส าหรบภาคประชาชน พ.ศ. 2562” และไดมประกาศคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน เรอง “ประกาศเชญชวนการรบซอไฟฟาโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยทตดตงบนหลงคา ส าหรบภาคประชาชนประเภทบานอยอาศย พ.ศ. 2562” มสาระส าคญใหผตดตงโซลารรฟบานหลงคาบานอยอาศยใชไฟฟาทผลตไดจากโซลารรฟ หากมไฟฟาเหลอ ใหการไฟฟารบซอไฟฟาสวนทเหลอดงกลาวเขาระบบในอตราราคาหนวยละ 1.68 บาท เปนระยะเวลา 10 ป

เมอพจารณาเหตการณทผานมา การปฏรปเรอง โซลารรฟเสร จงมความจ าเปนตองมการปรบปรงแกไขใหเหมาะสมกบบรบท สภาวะเหตการณของตลาดและมาตรการของภาครฐ ดงรายละเอยดทจะเสนอดงตอไปน

๑๘๙

๑๘๙

รปท การสงเสรมการตดตงโซลารรฟ

การสงเสรมการตดตงโซลารรฟ

โครงการโซลารรฟเสร เสนอโดย คณะกรรมการปฏรปดานพลงงาน

ใชไฟฟาในบานอาคาร ไฟฟาสวนทเหลอ ไมสามารถขายให

การไฟฟาได สามารถขายไฟฟาใหเอกชน หนวยงาน

ตาง ๆ ได ไมจ ากดปรมาณในแตละป ไมจ ากดเวลาในการสมคร มความเปนเสรอยางแทจรง

โครงการโซลารภาคประชาชน ใชไฟฟาในบานอาคาร ไฟฟาสวนทเหลอ สามารถขายได ใน

ราคาต ากวาราคาขายสง จ ากดปรมาณในแตละป จ ากดเวลาใน

การสมคร ไมเสร

๑๙๐

๑๙๐

ตารางท เงนลงทน ระยะเวลาการคนทน และก าไรทจะไดรบ ส าหรบกรณโซลารรฟทตดตงบนหลงคาบานขนาดชดละ ๕ kWp (สามารถตดตงไดประมาณ ๒-๑๐ kWp)

โซลารรฟบนหลงคาบาน (ขนาดชดละ ๕ kWp)

พ.ศ. เงนลงทน/kWp เงนลงทน

จ านวนประยะเวลาคนทน ก าไรหลงจาก

คนทน ถงปท ๒๕

(ในกรณใชไฟฟา โดยไมขายไฟฟาคนการไฟฟา)

(บาท/kWp) (บาท) (ป) (บาท)

๒๕๔๗ ๒๐๐,๐๐๐ ๑,๐๐๐,๐๐๐ ๓๕ X

๒๕๔๘ ๑๙๐,๐๐๐ ๙๕๐,๐๐๐ ๓๓ X

๒๕๔๙ ๑๘๐,๐๐๐ ๙๐๐,๐๐๐ ๓๒ X

๒๕๕๐ ๑๗๐,๐๐๐ ๘๕๐,๐๐๐ ๓๐ X

๒๕๕๑ ๑๖๐,๐๐๐ ๘๐๐,๐๐๐ ๒๗ X

๒๕๕๒ ๑๕๐,๐๐๐ ๗๕๐,๐๐๐ ๒๕ X

๒๕๕๓ ๑๓๐,๐๐๐ ๖๕๐,๐๐๐ ๒๓ X

๒๕๕๔ ๑๒๐,๐๐๐ ๖๐๐,๐๐๐ ๒๒ X

๒๕๕๕ ๑๐๐,๐๐๐ ๕๐๐,๐๐๐ ๑๘ ๒๙๗,๐๐๐

๒๕๕๖ ๘๐,๐๐๐ ๔๐๐,๐๐๐ ๑๔ ๔๑๔,๐๐๐

๒๕๕๗ ๗๕,๐๐๐ ๓๗๕,๐๐๐ ๑๓ ๔๕๗,๐๐๐

๒๕๕๘ ๗๐,๐๐๐ ๓๕๐,๐๐๐ ๑๒ ๕๐๐,๐๐๐

๒๕๕๙ ๖๕,๐๐๐ ๓๒๕,๐๐๐ ๑๑ ๕๔๒,๐๐๐

๒๕๖๐ ๖๐,๐๐๐ ๓๐๐,๐๐๐ ๑๐ ๕๘๔,๐๐๐

๒๕๖๑ ๕๐,๐๐๐ ๒๕๐,๐๐๐ ๘ ๖๕๑,๐๐๐

๑๙๑

๑๙๑

๑๙๒

๑๙๒

รปท เงนลงทนตอ kWp ส าหรบกรณโซลารรฟทตดตงบนหลงคาบานขนาดชดละ ๕ kWp

(สามารถตดตงไดประมาณ ๒-๑๐ kWp)

รปท เงนลงทนตอ ๕ kWp ส าหรบกรณโซลารรฟทตดตงบนหลงคาบานขนาดชดละ ๕ kWp

(สามารถตดตงไดประมาณ ๒-๑๐ kWp)

๑๙๓

๑๙๓

เงนลงทนตอ kWp

2555.00

2556.00

2557.00

2558.00

2559.00

2560.00

2561.00

2561.00

ตารางท เงนลงทน ระยะเวลาการคนทน และก าไรทจะไดรบ ส าหรบกรณโซลารรฟทตดตงบนหลงคาอาคารพาณชยขนาด ๕๐๐ kWp (สามารถตดตงไดประมาณ ๕๐-๑,๐๐๐ kWp)

โซลารรฟบนหลงคาอาคารพาณชย (ขนาดชดละ ๕๐๐ kWp)

พ.ศ. เงนลงทน/kWp เงนลงทน

จ านวนประยะเวลาคนทน ก าไรหลงจากคนทน ถง

ปท ๒๕ (ในกรณใชไฟฟา โดยไมขายไฟฟาคนการไฟฟา)

(บาท/kWp) (บาท) (ป) (บาท)

๒๕๕๕ ๗๐,๐๐๐ ๓๕,๐๐๐,๐๐๐ ๑๓ ๔๔,๗๐๐,๐๐๐

๒๕๕๖ ๖๕,๐๐๐ ๓๒,๕๐๐,๐๐๐ ๑๒ ๔๙,๐๐๐,๐๐๐

๒๕๕๗ ๖๐,๐๐๐ ๓๐,๐๐๐,๐๐๐ ๑๑ ๕๓,๐๐๐,๐๐๐

๒๕๕๘ ๕๕,๐๐๐ ๒๗,๕๐๐,๐๐๐ ๑๐ ๕๗,๐๐๐,๐๐๐

๒๕๕๙ ๕๐,๐๐๐ ๒๕,๐๐๐,๐๐๐ ๙ ๖๑,๐๐๐,๐๐๐

๒๕๖๐ ๔๕,๐๐๐ ๒๒,๕๐๐,๐๐๐ ๘ ๖๕,๐๐๐,๐๐๐

๒๕๖๑ ๔๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๐,๐๐๐ ๗ ๖๙,๐๐๐,๐๐๐

๒๕๖๑ ๓๕,๐๐๐ ๑๗,๕๐๐,๐๐๐ ๖ ๗๓,๐๐๐,๐๐๐

๑๙๔

๑๙๔

รปท เงนลงทนตอ kWp ส าหรบกรณโซลารรฟทตดตงบนหลงคาอาคารพาณชย

(สามารถตดตงไดประมาณ ๒-๑๐ kWp)

รปท เงนลงทนส าหรบกรณโซลารรฟทตดตงบนหลงคาอาคารพาณชยขนาด ๕๐๐ kWp

(สามารถตดตงไดประมาณ ๕๐-๑,๐๐๐ kWp)

วเคราะหโอกาสและศกยภาพในการพฒนา

แผนก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP๒๐๑8) ซงคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ใหความเหนชอบเมอวนท 30 เมษายน พ.ศ. ๒๕62 นน ก าหนดเปาหมายในป พ.ศ. ๒๕80 ทจะใหมการตดตงระบบผลตไฟฟาพลงงานแสงอาทตย (โซลารฟารม และโซลารรฟ) ใหม สะสมรวมท งหมด 10,๐๐๐ MWp ส าหรบในป พ.ศ. ๒๕๖2 มปรมาณสะสมของการตดตงระบบโซลารทงหมดแลวประมาณ 3,0๐๐ MWp

เงนลงทนส ำหรบ 500 kWp

2555.00

2556.00

2557.00

2558.00

2559.00

2560.00

2561.00

2561.00

๑๙๕

๑๙๕

รปท เปาหมายแผนพฒนาโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยนภายใต PDP 2018

การลงทนตดตงโซลารรฟในปจจบนมรปแบบทนาสนใจหลายรปแบบ ซงจะมการน าไปด าเนนการอยางแพรหลายตอไปในอนาคตอนใกลอยางแนนอน จะมนวตกรรม (Innovation) ทงดานเทคโนโลยและเครองมอทางการเงนใหมๆ ดงน

1) เจ าของบ านและอาคารพาณชยลงทน เอง ใช ไฟฟาท ผลตได เปนการประหย ด คาไฟฟา

2) มผลงทน (Investor) บคคลทสามมาลงทนและตดตงโซลารรฟ โดยทเจาของบานและอาคารไมตองลงทนอะไรเลยจะมการท าสญญาจะซอจะขายไฟฟากนระหวางผลงทนและเจาของบานอาคาร โดยทราคาคาไฟฟานนจะต ากวาคาไฟฟาของการไฟฟาฝายจ าหนาย ธรกจเช นนจะเรยกวา Private PPA หรอ Business to Business ขอดส าหรบเจาของบานอาคาร คอ เจาของบานอาคารไมตองลงทนและยงสามารถซอไฟฟามาใชในราคาทถกกวาซอจากการไฟฟาฯ

3) ผลงทน (Investor) บคคลทสามมาลงทนและตดตงโซลารรฟใหกบหนวยงานราชการ และจะมสญญา Private PPA เชนเดยวกบกรณท ๒ ขอดคอ หนวยงานราชการไมตองลงทน และยงสามารถซอไฟฟาราคาทถกกวาซอจากการไฟฟาฯ

4) ผลงทน (Investor) มาขอเชาหลงคาบานและหลงคาอาคารเพอตดตงโซลารรฟ และขายไฟฟาไปใหแก บานหรออาคารอนทอยขางเคยง ขอดของเจาของบานอาคารคอ จะมรายไดจากคาเชาหลงคา

๑๙๖

๑๙๖

5) การกอสรางเครอขายไฟฟาทบานอาคารทเปนสมาชกมการตดตงโซลารรฟกนจ านวนมากและผกเชอมโยงระบบโครงขายกนแบบ Microgrid สามารถซอขายไฟฟากนได

6) ตดตงระบบเกบสะสมไฟฟา (Battery) เพอเกบไฟฟาทผลตไดจากโซลารรฟ และน าไปใชในเวลาทจ าเปนหรอเหมาะสม เชน ในเวลากลางคน ในเวลาฝนตก หรอแดดนอย

7) การกอสรางสถานประจไฟฟาส าหรบรถยนตไฟฟา (EV car) โดยตดตงโซลารรฟพรอมระบบ Battery เรยกวา Solar Charging Station

8) หมบานจดสรร นคมอตสาหกรรม ทมโซลารรฟตดตงทกอาคาร ในลกษณะทเปน Solar Community

9) ตดตงระบบโซลารลอยน า (Solar Floating) ลอยน าในอางเกบน า สระน า ล าคลองตาง ๆ ซงไมตองใชทดน และชวยลดการระเหยของน าได

10) มระบบการใหเชาซอ (Leasing) เชนเดยวกบระบบการปลอยไฟแนนซในธรกจรถยนต

11) จะมระบบการใหกเงน ดอกเบยต า ระยะยาว เกดขน

12) จะมธรกจการใหบรการซอมบ ารงรกษา การลางแผงเซลลแสงอาทตยของโซลารรฟ และการใหบรการเกบเงนคาเชาซอ

13) จะมการกอสรางระบบผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน และโซลารรฟแบบผสมผสาน หรอ Hybrid VSPP, Hybrid SPP เกดขน

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

จากวสยทศนวาจะมธรกรรมการลงทนและการใหบรการทเกยวเนองกบโซลารรฟในรปแบบตาง ๆมากมายในหวขอท ๖ ขางตน ซงจะท าใหประเทศไทยมพลงงานทดแทนมากขน เปนประโยชนตอชาตในดานพลงงานและสงแวดลอม จงมความจ าเปนทจะตองมมาตรการรองรบ เพอใหมประสทธภาพ ลดคาใชจายในทกภาคสวน และควรมการปฏรป ดงตอไปน

1) ใหส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (ส านกงาน กกพ.) ออกระเบยบวาดวยการสงเสรมกจการโซลารรฟเสร

2) ใหการไฟฟาฝายจ าหนาย (กฟน. กฟภ.) และ ส านกงาน กกพ. ออกขอก าหนดเกยวกบการเชอมตอ การใชบรการ และการปฏบตการ ระบบโครงขายไฟฟาโดยเรว รวมถงการก าหนดอตราคาบรการ ในการใชหรอการเชอมตอทเหมาะสม และเปนธรรม ส าหรบโซลารรฟเสร และใหรวมถงมาตรการการจดเตรยมระบบไฟฟา เพอใหเกดความมนคงรองรบการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทไมคงท ไดแก พลงงานลม และแสงอาทตย เปนตน

3) ใหส านกงาน กกพ. และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ออกระเบยบวาดวยการสงเสรมใหมการเกบสะสมพลงงานไฟฟาทผลตจากโซลารรฟและน ากลบมาใชใหม

๑๙๗

๑๙๗

4) ใหส านกงาน กกพ. และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) จดท าราง แกไขพระราชกฤษฎกาวาดวยเรองพลงงานควบคม โดยใหโซลารรฟทมขนาดไมเกน ๑,๐๐๐ kWp ไมเปนพลงงานควบคม และสงใหรฐบาลพจารณาด าเนนการ

5) ใหสามการไฟฟา (กฟผ. กฟภ. และกฟน.) แกไขระเบยบวาดวยการเชอมตอโซลารรฟกบระบบของฝายจ าหนาย เพอใหการตดตงโซลารรฟ ประหยดเวลา คาใชจาย ขนตอนทไมจ าเปน

6) ใหทกกระทรวง กรม รฐสาหกจ และเอกชน เชญชวนใหตดตงโซลารรฟ

7) ใหส านกงาน กกพ. จดตงหนวยงาน One Stop Service ทสามารถออกใบอนญาตการผลตไฟฟาจากโซลารรฟได

8) ใหกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) พจารณาศกยภาพการผลตพลงงานจากแสงอาทตยของประเทศไทยเพอใชในการปรบปรงแผน AEDP๒๐๑8

9) สงเสรม สนบสนนใหมการท าวจยและพฒนาเกยวกบเทคโนโลยโซลารรฟ ใหมมาตรฐานการตดตงและมาตรฐานผใหบรการตดตงโซลารรฟ รวมทงมาตรการการบรหารจดการกากของเสยเมอหมดอายการใชงานแผงเซลลแสงอาทตย

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) จะมกฎหมาย ระเบยบทเออใหการตดตงโซลารรฟด าเนนการไดสะดวก ไมมคาใชจายและเวลาทเกนความจ าเปน

2) ประชาชนมจตส านกในการมสวนรวมในการตดตงโซลารรฟไดอยางเสรเพอใชไฟฟาในอาคาร

3) จะมการใชไฟฟาทผลตไดจากโซลารรฟทจะสามารถชวยชลอการกอสรางโรงไฟฟาฟอสซลขนาดใหญไดจ านวนมาก และสรางความมนคงดานพลงงานใหกบประเทศ

4) ลดการสญเสยไฟฟาในระบบสายสง สายจ าหนาย

5) เกดการวาจางแรงงานและอตสาหกรรมตอเนองตาง ๆ ในประเทศจากโซลารรฟจ านวนมาก

6) โซลารรฟจะชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกได

7) สอดคลองกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ถาหากมการปฏรปปรบปรงแกไขกฎหมายระเบยบ กฎเกณฑตาง ๆ ใหการตดตงโซลารรฟสามารถเกดขนไดอยางเสร คาดวาในอนาคต พ.ศ. ๒๕๘๐ ในประเทศไทย จะสามารถมโซลารรฟกรณบานทอยอาศยมากถง ๑ ลานชด คดเปนก าลงการผลตไฟฟาไดมากถง ๒๕,๐๐๐ MWp ตามทแสดงในตาราง

๑๙๘

๑๙๘

ตารางท คาดการณปรมาณการตดตงโซลารรฟเสร (ไมขายไฟฟาคน) ในประเทศไทย ในอนาคต ๒๐ ป พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๘๐ กรณบานทอยอาศย

ปท พ.ศ. บนหลงคาบานอยอาศย (Self Consumption) จ านวนชด

ตอป ขนาดเฉลย

ของโซลารรฟตอชด

ขนาดโซลารรฟตอป

จ านวนชดสะสม

รวมสะสมขนาดของโซลารรฟ

(ชด) (kWp) (MWp) (ชด) (MWp) ๑ ๒๕๖๑ ๑๐,๐๐๐ ๕ ๕๐ ๑๐,๐๐๐ ๕๐ ๒ ๒๕๖๒ ๒๐,๐๐๐ ๕ ๑๐๐ ๓๐,๐๐๐ ๑๕๐ ๓ ๒๕๖๓ ๒๐,๐๐๐ ๕ ๑๐๐ ๕๐,๐๐๐ ๒๕๐ ๔ ๒๕๖๔ ๓๐,๐๐๐ ๕ ๑๕๐ ๘๐,๐๐๐ ๔๐๐ ๕ ๒๕๖๕ ๔๐,๐๐๐ ๕ ๒๐๐ ๑๒๐,๐๐๐ ๖๐๐ ๖ ๒๕๖๖ ๔๐,๐๐๐ ๕ ๒๐๐ ๑๖๐,๐๐๐ ๘๐๐ ๗ ๒๕๖๗ ๔๐,๐๐๐ ๕ ๒๐๐ ๒๐๐,๐๐๐ ๑,๐๐๐ ๘ ๒๕๖๘ ๔๐,๐๐๐ ๕ ๒๐๐ ๒๔๐,๐๐๐ ๑,๒๐๐ ๙ ๒๕๖๙ ๔๐,๐๐๐ ๕ ๒๐๐ ๒๘๐,๐๐๐ ๑,๔๐๐

๑๐ ๒๕๗๐ ๕๐,๐๐๐ ๕ ๒๕๐ ๓๓๐,๐๐๐ ๑,๖๕๐ ๑๑ ๒๕๗๑ ๕๐,๐๐๐ ๕ ๒๕๐ ๓๘๐,๐๐๐ ๑,๙๐๐ ๑๒ ๒๕๗๒ ๕๐,๐๐๐ ๕ ๒๕๐ ๔๓๐,๐๐๐ ๒,๑๕๐ ๑๓ ๒๕๗๓ ๕๐,๐๐๐ ๕ ๒๕๐ ๔๘๐,๐๐๐ ๒,๔๐๐ ๑๔ ๒๕๗๔ ๕๐,๐๐๐ ๕ ๒๕๐ ๕๓๐,๐๐๐ ๒,๖๕๐ ๑๕ ๒๕๗๕ ๖๐,๐๐๐ ๕ ๓๐๐ ๕๙๐,๐๐๐ ๒,๙๕๐ ๑๖ ๒๕๗๖ ๖๐,๐๐๐ ๕ ๓๐๐ ๖๕๐,๐๐๐ ๓,๒๕๐ ๑๗ ๒๕๗๗ ๖๐,๐๐๐ ๕ ๓๐๐ ๗๑๐,๐๐๐ ๓,๕๕๐ ๑๘ ๒๕๗๘ ๖๐,๐๐๐ ๕ ๓๐๐ ๗๗๐,๐๐๐ ๓,๘๕๐ ๑๙ ๒๕๗๙ ๗๐,๐๐๐ ๕ ๓๕๐ ๘๔๐,๐๐๐ ๔,๒๐๐ ๒๐ ๒๕๘๐ ๗๕,๕๐๐ ๕ ๓๗๘ ๙๑๕,๕๐๐ ๔,๕๗๘

๑๙๙

๑๙๙

ตารางท 1 คาดการณปรมาณการตดตงโซลารรฟเสร (ไมขายไฟฟาคน) ในประเทศไทยในอนาคต ๒๐ ป พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๘๐ กรณอาคารพาณชย (รวมอาคารราชการ)

ปท พ.ศ. บนหลงคาอาคารพาณชย (Self Consumption) จ านวนชด

ตอป ขนาดเฉลยของโซลารรฟตอชด

ขนาดโซลารรฟตอป

จ านวนชดสะสม รวมสะสมขนาดของโซลารรฟ

(ชด) (kWp) (MWp) (ชด) (MWp) ๑ ๒๕๖๑ ๕๐๐ ๒๕๐ ๑๒๕ ๕๐๐ ๑๒๕ ๒ ๒๕๖๒ ๑,๐๐๐ ๒๕๐ ๒๕๐ ๑,๕๐๐ ๓๗๕ ๓ ๒๕๖๓ ๑,๕๐๐ ๒๕๐ ๓๗๕ ๓,๐๐๐ ๗๕๐ ๔ ๒๕๖๔ ๒,๐๐๐ ๒๕๐ ๕๐๐ ๕,๐๐๐ ๑,๒๕๐ ๕ ๒๕๖๕ ๒,๕๐๐ ๒๕๐ ๖๒๕ ๗,๕๐๐ ๑,๘๗๕ ๖ ๒๕๖๖ ๓,๐๐๐ ๒๕๐ ๗๕๐ ๑๐,๕๐๐ ๒,๖๒๕ ๗ ๒๕๖๗ ๓,๕๐๐ ๒๕๐ ๘๗๕ ๑๔,๐๐๐ ๓,๕๐๐ ๘ ๒๕๖๘ ๔,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๐๐๐ ๑๘,๐๐๐ ๔,๕๐๐ ๙ ๒๕๖๙ ๔,๕๐๐ ๒๕๐ ๑,๑๒๕ ๒๒,๕๐๐ ๕,๖๒๕

๑๐ ๒๕๗๐ ๕,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๒๕๐ ๒๗,๕๐๐ ๖,๘๗๕ ๑๑ ๒๕๗๑ ๕,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๒๕๐ ๓๒,๕๐๐ ๘,๑๒๕ ๑๒ ๒๕๗๒ ๕,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๒๕๐ ๓๗,๕๐๐ ๙,๓๗๕ ๑๓ ๒๕๗๓ ๕,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๒๕๐ ๔๒,๕๐๐ ๑๐,๖๒๕ ๑๔ ๒๕๗๔ ๕,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๒๕๐ ๔๗,๕๐๐ ๑๑,๘๗๕ ๑๕ ๒๕๗๕ ๖,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๕๐๐ ๕๓,๕๐๐ ๑๓,๓๗๕ ๑๖ ๒๕๗๖ ๖,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๕๐๐ ๕๙,๕๐๐ ๑๔,๘๗๕ ๑๗ ๒๕๗๗ ๖,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๕๐๐ ๖๕,๕๐๐ ๑๖,๓๗๕ ๑๘ ๒๕๗๘ ๖,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๕๐๐ ๗๑,๕๐๐ ๑๗,๘๗๕ ๑๙ ๒๕๗๙ ๖,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๕๐๐ ๗๗,๕๐๐ ๑๙,๓๗๕ ๒๐ ๒๕๘๐ ๗,๐๐๐ ๒๕๐ ๑,๗๕๐ ๘๔,๕๐๐ ๒๑,๑๒๕

๒๐๐

๒๐๐

ตารางท คาดการณปรมาณการตดตงโซลารรฟเสร (ไมขายไฟฟาคน) ในประเทศไทย ในอนาคต ๒๐ ป พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๘๐ กรณรวมบานและอาคารพาณชย (รวมอาคารราชการ)

ปท พ.ศ. รวมบานและอาคารพาณชย รวมจ านวนชดสะสม รวมจ านวนสะสมขนาดของ

โซลารรฟ (ชด) (MWp)

๑ ๒๕๖๑ ๑๐,๕๐๐ ๑๗๕ ๒ ๒๕๖๒ ๓๑,๕๐๐ ๕๒๕ ๓ ๒๕๖๓ ๕๓,๐๐๐ ๑,๐๐๐ ๔ ๒๕๖๔ ๘๕,๐๐๐ ๑,๖๕๐ ๕ ๒๕๖๕ ๑๒๗,๕๐๐ ๒,๔๗๕ ๖ ๒๕๖๖ ๑๗๐,๕๐๐ ๓,๔๒๕ ๗ ๒๕๖๗ ๒๑๔,๐๐๐ ๔,๕๐๐ ๘ ๒๕๖๘ ๒๕๘,๐๐๐ ๕,๗๐๐ ๙ ๒๕๖๙ ๓๐๒,๕๐๐ ๗,๐๒๕

๑๐ ๒๕๗๐ ๓๕๗,๕๐๐ ๘,๕๒๕ ๑๑ ๒๕๗๑ ๔๑๒,๕๐๐ ๑๐,๐๒๕ ๑๒ ๒๕๗๒ ๔๖๗,๕๐๐ ๑๑,๕๒๕ ๑๓ ๒๕๗๓ ๕๒๒,๕๐๐ ๑๓,๐๒๕ ๑๔ ๒๕๗๔ ๕๗๗,๕๐๐ ๑๔,๕๒๕ ๑๕ ๒๕๗๕ ๖๔๓,๕๐๐ ๑๖,๓๒๕ ๑๖ ๒๕๗๖ ๗๐๙,๕๐๐ ๑๘,๑๒๕ ๑๗ ๒๕๗๗ ๗๗๕,๕๐๐ ๑๙,๙๒๕ ๑๘ ๒๕๗๘ ๘๔๑,๕๐๐ ๒๑,๗๒๕ ๑๙ ๒๕๗๙ ๙๑๗,๕๐๐ ๒๓,๕๗๕ ๒๐ ๒๕๘๐ ๑,๐๐๐,๐๐๐ ๒๕,๗๐๓

๒๐๑

๒๐๑

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ ออกระเบยบวาดวยการสงเสรมกจการโซลารรฟเสร

ส านกงาน กกพ. งบของหนวยงาน

มการซอขายไฟฟาทผลตจากโซลารรฟระหวางเอกชน-เอกชน เอกชน-ราชการ และหนวยงานตาง ๆ ไดอยางเสร เกดการวาจางงานและอตสาหกรรมตอเนองตาง ๆ ในประเทศจากธรกจโซลารรฟ เชน อตสาหกรรมการผลตแผงเซลลแสงอาทตย อนเวอรเตอร แบตเตอร ฯลฯ

มกฎหมาย ระเบยบ ประกาศตาง ๆ เพอรองรบ อ านวยความสะดวกในการตดตงโซลารรฟอยางเสรทลดขนตอน ลดเวลา ลดคาใชจายไดมากกวาปจจบน

๒ ออกขอก าหนดเกยวกบการเชอมตอ การใชบรการ และการปฏบตการ ระบบโครงขายไฟฟาโดยเรว รวมถงการก าหนดอตราคาบรการ ในการใชหรอการเชอมตอท

การไฟฟาฝายจ าหนาย

ส านกงาน กกพ.

งบของหนวยงาน

ลดคาใชจาย ขนตอน และเวลา ในการขอเชอมตอกบการไฟฟา มการซอขายไฟฟาทผลตจากโซลารรฟระหวางเอกชน-เอกชน เอกชน-ราชการ และหนวยงานตาง ๆ ไดอยางเสร

มกฎหมาย ระเบยบ ประกาศตาง ๆ เพอรองรบ อ านวยความสะดวกในการตดตงโซลารรฟอยางเสร ทลดขนตอน ลดเวลา ลดคาใชจายไดมากกวาปจจบน สามารถเชอมตอกบระบบของฝายจ าหนายได

๒๐๒

๒๐๒

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

เหมาะสม และเปนธรรม ส าหรบโซลารรฟเสร (การมผลบงคบใช ใหเปนไปตามความพรอมของหนวยงานทเกยวของ

๓ ออกระเบยบวาดวยการสงเสรมใหมการเกบสะสมพลงงานไฟฟาทผลตจากโซลารรฟและน ากลบมาใชใหม

ส านกงาน กกพ. พพ.

งบของหนวยงาน

เรมมการใชแบตเตอรเกบสะสมไฟฟาทผลตจากโซลารรฟกนอยางแพรหลาย

มกฎหมาย ระเบยบ ประกาศรองรบอ านวยความสะดวกในการตดตงโซลารรฟอยางเสรทลดขนตอน ลดเวลา ลดคาใชจายมากกวาปจจบน

๕ แกไขระเบยบวาดวยการเชอมตอโซลารรฟก บ ร ะ บ บ ข อ ง ฝ า ยจ าหนาย

การไฟฟาฝายจ าหนาย

ส านกงาน กกพ.

งบหนวยงาน มการซอขายไฟฟาทผลตจากโซลารรฟระหวางเอกชน-เอกชน เอกชน-ราชการ และหนวยงานตาง ๆ ไดอยางเสร

มระเบยบของการไฟฟา ทแกไขเสรจแลว

๖ เชญชวนใหตดตงโซลารรฟ

พน. งบหนวยงาน งบประมาณ

ทองถน

สงเสรมใหประชาชนมจตส านกในการมสวนรวมในการผลตพลงงานทดแทน โดยการตดตงโซลารรฟไดอยางเสรเพอใชไฟฟาในบานหรออาคารของตนเอง

มการตดตงโซลารรฟไดอยางแพรหลายและเสร ทงบนหลงคาบานทอยอาศยและอาคารพาณชยทวไป

๒๐๓

๒๐๓

๓.10.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

1) ระเบยบวาดวยการสงเสรมกจการโซลารรฟเสร (ส านกงาน กกพ.)

2) ขอก าหนดเกยวกบการเชอมตอ การใชบรการ และการปฏบตการ ระบบโครงขายไฟฟาโดยเรว รวมถงการก าหนดอตราคาบรการ (การมผลบงคบใช ใหเปนไปตามความพรอมของหนวยงานทเกยวของ) (กฟภ. กฟน. และส านก งาน กกพ.)

3) ออกระเบยบวาดวยการสงเสรมใหมการเกบสะสมพลงงานไฟฟาทผลตจากโซลารรฟและน ากลบมาใชใหม (ส านกงานกกพ. และ พพ.)

4) ระเบยบและกฎเกณฑวาดวย Third Party Access ของระบบสงและระบบจ าหนาย (ส านกงาน กกพ.)

๒๐๔

๒๐๔

การปฏรปดานการสนบสนนพลงงานทดแทนเพอการสงเสรมการแขงขนและสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

3.11 ประเดนการปฏรปท ๑1 ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ระยะ ๒๐ ป

3.11.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) ประเทศมทศทางการใชพลงงานในภาคขนสง เพอใหหนวยงานทรบผดชอบใชเปนกรอบในการก าหนดนโยบายทเกยวของอน ๆ เชน นโยบายดานการเกษตรในสวนของเชอเพลงชวภาพ นโยบายดานอตสาหกรรมการผลตยานยนต นโยบายการสงเสรมอตสาหกรรมปโตรเคม และอน ๆ

2) หนวยงานทรบผดชอบและผเกยวของ สามารถจดหาและบรหารจดการเชอเพลงประเภทตาง ๆ ใหมปรมาณเพยงพอและมราคาทเหมาะสม

3.11.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

เปนการก าหนดกรอบนโยบาย ด าเนนการไดทนท

3.11.3 ตวชวด

มกรอบในการก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง และปรบปรงแผนพลงงานทเกยวของ อาท AEDP และ Oil Plan ดานโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ภายใน ๒ ป

3.11.๔. วงเงนและแหลงเงน

การก าหนดกรอบเชงนโยบาย ไมมงบประมาณ

3.11.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

จากขอมลการใชพลงงานของประเทศตลอดหลายปทผานมา การใชพลงงานในภาคขนสงมสดสวนการใชพลงงานสงทสด โดยในอดตเชอเพลงทใชในยานยนตมเพยงน ามนดเซลและเบนซนเทานน แตจากนโยบายสงเสรมพลงงานทดแทนท าใหมการใชไบโอดเซลและเอทานอลทดแทนการใชน ามนดเซลและเบนซน เพมขนตามล าดบ สงผลใหชนดของน ามนเชอเพลงเพมขน อาท แกสโซฮอล E๑๐ ออคเทน ๙๑ และ ๙๕ , แกสโซฮอล E๒๐ , แกสโซฮอล E๘๕ และน ามนดเซลหมนเรว B๗ ประกอบกบในชวงทสถานการณน ามนม

๒๐๕

๒๐๕

ราคาสงท าใหผใชรถบางสวนมการปรบเปลยนชนดเชอเพลงทใชในยานพาหนะเปน Liquefied Petroleum Gas (LPG) และ Natural Gas for Vehicle (NGV) ท าใหปจจบนโครงสรางการใชเชอเพลงในภาคขนสงมความหลากหลายมาก และจากเทคโนโลยยานยนตทมการพฒนาขนมาอยางรวดเรว ท าใหหลายประเทศรวมถงประเทศไทยดวย เรมมการสงเสรมการใชยานยนตไฟฟาแทนยานยนตทใชเชอเพลงน ามน ซงหากไมมการก าหนดกรอบทศทางการใชพลงงานในภาคขนสง จะท าใหประเทศไทยมทางเลอกเชอเพลงในภาคขนสงจ านวนมาก และจะสงผลใหมตนทนในการบรหารจดการทเพมขนอยางหลกเลยงไมได

ดงนนเพอใหการจดหาและบรหารจดการใชพลงงานในภาคขนสง เปนไปอยางมประสทธภาพ ภาครฐในฐานะหนวยงานทตองก ากบดแล ตองมการก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง เพอใหผเกยวของใชในการก าหนดนโยบายตาง ๆ

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๑ กระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

กระบวนการการด าเนนการ เรมจากการประมาณความตองการใชเชอเพลงในภาคขนสงในอนาคต และพจารณาก าหนดสดสวนการใชพลงงานในภาคขนสงโดยค านงถงผลจากมาตรการตาง ๆ ทมผลตอปรมาณการใชเชอเพลงแตละประเภท ซงประกอบดวย ผลการลดการใชน ามนจากมาตรการตามแผนอนรกษพลงงาน (Energy Efficiency Plan: EEP๒๐๑๕) การสงเสรมพลงงานทดแทนตามแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (Alternative Energy Development Plan: AEDP๒๐๑๕) และผลจากนโยบายดานพลงงานตาง ๆ แลวจงก าหนดเปนโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง

รปท แสดงการวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๒๐๖

๒๐๖

๖.๑.๑ การประมาณการความตองการใชเชอเพลงภาคขนสง

(๑) ผรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของ

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ประมาณการความตองการการใชเชอเพลงในภาคขนสงในอนาคต

(๒) ปญหาทเกดขน

การประมาณการความตองการใชน ามนเชอเพลงแตละประเภทท าไดยากและมความไมแนนอน เนองจากน ามนเชอเพลงเปนสนคาโภคภณฑ กลไกอปสงคและอปทานของตลาดโลกเปนตวก าหนดราคา และมผลโดยตรงกบปรมาณความตองการใชเชอเพลงแตละประเภท ประกอบกบเทคโนโลยดาน ยานยนตและขนสงทมการพฒนาและเปลยนแปลงอยางรวดเรวท าใหมทางเลอกมากขน สงผลท าใหตลาดน ามนเชอเพลงเปลยนแปลงตลอดเวลา นอกจากน รฐบาลยงขาดการก าหนดเปาหมายของการพฒนา ยานยนตไฟฟาทชดเจน สงผลกระทบโดยตรงตอการประมาณการความตองการใชน ามนเชอเพลงทอาจคลาดเคลอนได

(๓) ขอเสนอแนวทางด าเนนการ

๑) ควรมการปรบประมาณการความตองการใชน ามนเชอเพลงใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน

๒) ในการประมาณการควรมการก าหนดสมมตฐานในการค านวณใหชดเจนและอางองได เพอสะดวกในการปรบขอมลเมอปจจยตาง ๆ เปลยนแปลง

๖.๑.๒ การประเมนผลของมาตรการอนรกษพลงงานและนโยบายดานพลงงานตาง ๆ

(๑) ผรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของ

๑) กระทรวงพลงงาน

ในป ๒๕๕๘ กระทรวงพลงงานมการทบทวนและจดท าแผนบรณาการพลงงานระยะยาว (Thailand Integrated Energy Blueprint, TIEB) ซงมแผนทเกยวเนองกบการใชพลงงานในภาคขนสง ม ๓ แผนใหญ ไดแก แผนอนรกษพลงงาน (EEP) แผนบรหารจดการน ามนเชอเพลง (Oil Plan) และแผนพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP) และมหนวยงานในกระทรวงพลงงานทรบผดชอบ ไดแก ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กรมธรกจพลงงาน และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

๒) หนวยราชการอน

ในการขบเคลอนแผนบรณาการพลงงานระยะยาวดงกลาวขางตน กระทรวงพลงงานไมสามารถด าเนนการเองไดทงหมด โดยมหนวยงานราชการอน ๆ ทเกยวของ ดงน

กระทรวงคมนาคม : การพฒนาระบบโครงสรางพนฐาน รถไฟรางค รถไฟฟาขนสงมวลชน

กระทรวงอตสาหกรรม : สนบสนนมาตรการผลตยานยนตและอปกรณประหยดพลงงาน

๒๐๗

๒๐๗

กระทรวงการคลง : การใหสทธประโยชนในการลงทนหรอทางภาษแกอตสาหกรรมยานยนตท ประหยดพล ง งาน ยานยนตท ใช เช อ เพล งช วภาพ และยานยนต ไฟฟากระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย : สนบสนนและสงเสรมการวจยและพฒนาเพอลดขอจ ากดของยานยนต ใหสามารถรองรบการใชเชอเพลงชวภาพในสดสวนทสงขน หรอแหลงเกบพลงงานในยานยนตไฟฟา

(๒) ปญหาทเกดขน

๑) ผลของนโยบายตามแผนอนรกษพลงงาน เชน ระบบรถไฟรางค รถไฟฟา และยานยนตไฟฟา ยงอยในชวงเรมตนของการด าเนนการ ยงไมสามารถประเมนผลกระทบตอการใชพลงงานในภาคขนสงไดอยางชดเจน

๒) ทศทางนโยบายดานเชอเพลงตาง ๆ ยงไมชดเจน เชน การใช LPG/NGV ในภาคขนสง

(๓) ขอเสนอแนวทางด าเนนการ

ควรมการประเมนผลของมาตรการหรอนโยบายดานพลงงานทมผลตอปรมาณการใชพลงงานในภาคขนสงใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงมากทสด

๖.๑.๓ โครงสรางการใชพลงงานในภาคขนสง (๑) ผรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของ

๑) กระทรวงพลงงาน คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน กรมธรกจพลงงาน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษ

๒) หนวยงานราชการอน กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงการคลง กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย

(๒) ปญหาทเกดขน

๑) โครงสรางการใชพลงงานภาคขนสงมผลกระทบกบนโยบายดาน อน ๆ เชน นโยบายการสงเสรมยานยนตชนดตาง ๆ นโยบายดานเกษตร สงผลใหเกดผลกระทบในวงกวาง เชน การลงทนของภาคเอกชน และการสงเสรมการปลกพชบางชนดมากเกนไป

๒) ยงไมมความชดเจนในการก าหนดทศทางการใชเชอเพลงประเภทตาง ๆ เชน เชอเพลงชวภาพและยานยนตไฟฟา

(๓) ขอเสนอแนวทางด าเนนการ

ควรมการก าหนดกรอบแนวคดในการใชเชอเพลงแตละใหชดเจน

๒๐๘

๒๐๘

๖.๒ กรอบแนวคดในการด าเนนการ

๖.๒.๑ การประมาณการการใชเชอเพลง (Business as Usual: BAU)

จากขอมลเบองตนประมาณการการใชเชอเพลง (Business as Usual: BAU) ระหวางป ๒๕๕๙-๒๕๗๙ ของส านกงานนโยบายและแผนพลงงานทประมาณการโดยการใชแบบจ าลองขนสง (Transport Model) และแบบจ าลองเศรษฐมต (Econometric Model) ซงค านวณโดยก าหนดตวแปรตาง ๆ ไดแก อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมของประเทศ (Gross Demestic Product: GDP) รายไดประชากร การถอครองรถยนต ราคาน ามนดบ พบวาเชอเพลงในภาพรวมมแนวโนมการใชทเพมขน จาก ๓๗,๑๗๕ Ktoe ในป ๒๕๕๙ เปน ๕๖,๔๖๑ Ktoe ในป ๒๕๗๙ รายละเอยด ดงรป

หมายเหต : เปนขอมลเบองตน ตองมการทบทวนเพอปรบใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน และก าหนดใหชดเจนและอางองได เพอสะดวกในการปรบขอมลเมอปจจยตาง ๆ เปลยนแปลง

รปท การประมาณการการใชเชอเพลงในป ๒๕๕๙ และ ป ๒๕๗๙

๖.๒.๒ การประเมนผลจากนโยบายและมาตรการตาง ๆ เพอก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง

(๑) การใช LPG/ NGV ในภาคขนสง

ในอดตกาซปโตรเลยมเหลว (Liquefied Petroleum Gas: LPG) และกาซธรรมชาต (Natural Gas: NG) มการใชเพอการหงตมในภาคครวเรอนและอตสาหกรรมปโตรเคมเปนหลก ตอมาเมอสถานการณราคาน ามนในตลาดโลกมราคาสงขน ท าใหผใชรถยนตบางกลมมการปรบเปลยนการใชเชอเพลงในยานยนต โดยมการปรบปรงเครองยนตใหสามารถใช LPG หรอ NGV รวมกบเชอเพลงน ามนเบนซนและดเซล แตในสถานการณปจจบนทราคาน ามนลดลงและแนวโนมราคาน ามนระยะยาวอยในระดบต า ดงนนจงควรมการพจารณาความเหมาะสมในการใช LPG/NGV ในภาคขนสง เพอก าหนดกรอบในการใชเชอเพลงภาคขนสง โดยมการพจารณาผลกระทบของมาตรการการใช LPG/NGV ภาคขนสง แสดงดงตารางท ๑

๒๐๙

๒๐๙

ตารางท 2 พจารณาผลของมาตรการการใช LPG/NGV ในภาคขนสง

ขอเสนอ ขอด ขอเสย ๑. การใช LPG เปน

เชอเพลง ในภาคขนสง

1. ไมมผลกระทบตอธรกจ LPG (ผประกอบการสถานบรการ LPG, ศนยตดตง LPG)

2. ไมสงผลกระทบตอผใชรถทไดตดตงระบบ LPG และเปนทางเลอกในการใชพลงงานภาคขนสง

1. ความปลอดภยเมอมอบตเหตหรออปกรณไมไดมาตรฐาน

2. มการสกหรอของรถยนตมากกวารถทใชน ามน

3. วตถดบในอตสาหกรรม ปโตรเคม ทมมลคามากกวา

4. ตองน าเขาเพม (การผลตไดไมเพยงพอ)

๒. การใช NGV เปนเชอเพลง ในภาคขนสง

1. ไมสงผลกระทบตอการลงทนในธรกจ NGV ทไดลงทนแลว

2. เผาไหมสมบรณ ใหมลพษต า โดยเฉพาะปรมาณฝนละออง (Particulate) และควนด า

3. แหลงผลตในประเทศ ชวยใหลดการพงพาการน าเขาน ามนดบจากตางประเทศ

4. สรางมลคาเพมใหกบการใชกาซธรรมชาต

1. เปนเชอเพลงทมคาความรอนต า อตราสนเปลอง

2. ความปลอดภยเมอมอบตเหตหรออปกรณไมไดมาตรฐาน

ในการก าหนดกรอบเชงนโยบาย ในการใช LPG/NGV ในภาคขนสง หนวยงานทเกยวของควรมการก าหนดแนวทางการลดผลกระทบกบผเกยวของ เชน ธรกจทเกยวของ หรอ ผใชรถยนต เปนตน

(๒) มาตรการอนรกษพลงงานภาคขนสงทกระทบตอสดสวนการใชพลงงาน

มาตรการอนรกษพลงงานภาคขน สงผลโดยตรงตอสดสวนการใชพลงงานภาคขนสง เนองจากท าใหสดสวนการใชพลงงานแตละประเภทเปลยนแปลงจากเดมอยางมนยส าคญ โดยมมาตรการส าคญทตองพจารณา ไดแก ๑) การขนสงระบบราง เชน รถไฟรางค ทมผลโดยตรงตอปรมาณการใชน ามนดเซล จากการเปลยนรปแบบการขนสงจากการขนสงทางถนนมาเปนการขนสงระบบราง ซงอยในความรบผดชอบหลกของกระทรวงคมนาคม ๒) การสงเสรมยานยนตไฟฟา (Electric Vehicle: EV) ทสามารถลดการใชทงน ามนดเซลและน ามนเบนซน โดยมประเดนส าคญทตองพจารณาในเรองของสดสวนยานยนตไฟฟา ซงปจจบนมเปาหมายการสงเสรม EV ตามแผนอนรกษพลงงาน ประมาณ ๑.๒ ลานคน ในป ๒๕๗๙

ในสวนของการพจารณาผลกระทบของมาตรการอนรกษพลงงาน จากมาตรการสงเสรมยานยนตไฟฟา แสดงดงตาราง ดงตอไปน

๒๑๐

๒๑๐

ตารางท 3 พจารณาผลของมาตรการอนรกษพลงงานภาคขนสงทกระทบตอสดสวนการใชพลงงาน

ขอเสนอ ขอด ขอเสย การสงเสรมใช EV 1. ประสทธภาพการใชพลงงาน

สงกวาการใชน ามน 2. การสงเสรม EV อยางจรงจง

จะท าใหประเทศลดการน าเขาเชอเพลงและสรางอตสาหกรรมใหม

3. การใช EV เปนมตรกบสงแวดลอม โดยสามารถชวยลดการปลดปลอย GHG ได

1. การสงเสรมการใช EV มผลโดยตรงตอปรมาณการใชน ามนเบนซนและดเซล และมผลกระทบโดยตรงตอกลมโรงกลนน ามน

2. การสงเสรม EV มากๆ จะมผลตอนโยบายการสงเสรมการใชเอทานอลและไบโอดเซล

ทงนเมอมการปรบประมาณการความตองการใชน ามนเชอเพลง (BAU) ควรมการพจารณาผลของมาตรการอนรกษพลงงานทเกยวของควบคกนไปดวย นอกจากนเนองจากมาตรการอนรกษพลงงานมความเกยวของกบหนวยงานอน ๆ และมผลกระทบโดยตรงกบโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ดงนน ควรมการประเมนผลการด าเนนงานตามมาตรการตาง ๆ เพอใหไดขอมลสอดคลองกบสภาพความเปนจรงมากทสด

(๓) นโยบายดานเชอเพลงชวภาพ เชน สดสวนการใชเอทานอลและไบโอดเซล

การสงเสรมเชอเพลงชวภาพมหลกคดมาจากความตองการลดการน าเขาเชอเพลงจากตางประเทศ โดยการน าผลผลตทางการเกษตร เชน ออย มนส าปะหลง และปาลมน ามน มาผลตเปนเอทานอลและไบโอดเซลเพอทดแทนการใชน ามนเบนซนและดเซล และชวยรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตรและสรางรายไดใหเกษตรกร ซงจะท าใหเกดผลตอระบบเศรษฐกจโดยรวมจากการสร างความเขมแขงใหเศรษฐกจฐานราก

ตารางท 4 พจารณาผลนโยบายดานเชอเพลงชวภาพ เชน สดสวนการใชเอทานอลและไบโอดเซล

ขอเสนอ ขอด ขอเสย การสงเสรมใชเอทานอลและ ไบโอดเซล

1. สรางรายไดอยางยงยนใหเกษตรกรผปลกปาลมน ามน ออยและมนส าปะหลง

2. ชวยลดการน าเขาน ามนจากตางประเทศ

3. เปนมตรกบสงแวดลอม ชวยลดการปลดปลอย GHG ได

1. เปนภาระตอกองทนน ามนและผใชน ามน จากสวนตางตนทนทมากกวาการใชเชอเพลงฟอสซล โดยตองมการบรหารจดการทงระบบเพอลดตนทนตงแตตนน าถงปลายน า

๒๑๑

๒๑๑

จากการพจารณาขอมลการประมาณการการใชเชอเพลงและผลของมาตรการอนรกษพลงงานและนโยบายดานพลงงานตาง ๆ สามารถแสดงดงตารางตอไปน

ตารางท 5 ผลทเกดขนจากการก าหนดนโยบายแบบตาง ๆ

เชอเพลง ป ๒๕๕๙ ๑

ป ๒๕๗๙ ๒

ยกเลก LPG NGV – Fleet EV ๑.๒ ลานคน

B๑๐ และ E < ๒๐%

ยกเลก LPG NGV - Fleet

EV ๓.๘ ลานคน ๓ B๑๐

และ E < ๒๐%

เบนซน ๑๙.๔% ๑๑.๒% ๕.๐% ดเซล ๔๙.๖% ๔๓.๖% ๔๓.๖% LPG ๔.๖% ๐.๐% ๐.๐%

กาซธรรมชาต ๕.๔% ๕.๓% ๕.๓% น ามนเครองบน+น ามนกาด ๑๓.๐% ๒๘.๓% ๒๘.๓%

น ามนเตา ๓.๓% ๒.๑% ๒.๑% เอทานอล (E๒๐) ๑.๘% ๑.๘% ๐.๘% ไบโอดเซล (B๑๐) ๒.๙% ๔.๖% ๔.๖%

EV - ๓.๑% ๑๐.๓%

ความตองการใชพลงงานรวม (Ktoe) ๓๗,๑๘๕ ๓๓,๒๑๑ ๓๓,๒๑๑

สดสวน ดเซล : เบนซน ๒.๓๒ ๓.๖๔ ๘.๑๙

ลด CO๒ (ลานตน/ป) ๘.๙ ๑๐.๙

ลดการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ (ลานบาท/ป) ๖๔,๗๙๑ ๑๑๑,๓๐๓ ๑ ขอมล BAU สนพ. (๒๕๖๐) ๒ ประเมนการใชพลงงานตามประมาณการ BAU สนพ. (๒๕๖๐) และ ผลประหยดตามแผน EEP๒๐๑๕ และนโยบาย LPG/NGV ในแตละกรณ ๓ ปรบมาตรการ EEP๒๐๑๕ โดยคดผลในกรณทมสงเสรม EV เปนรอยละ ๒๐ ของจ านวนรถ โดย พพ. (๒๕๖๐) ๔ ลดการใช CO๒ : BEV ๖๕ g/km VKT ๒๐,๒๓๐ km/ป , เอทานอลและไบโอดเซล อางองตาม ๒๐๐๖ IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories ๕ ราคาดเซลและเบนซนหนาโรงกลน ๑๖.๐๓ และ ๑๖.๘๐ บาท/ลตร ตามล าดบ (โครงสรางราคาน ามน ๑๘/๑๑/๒๕๖๐ – สนพ.)

หมายเหต : เปนขอมลการวเคราะหจากประมาณการการใชน ามนเชอเพลงเบองตน

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

จากการพจารณาตามกรอบแนวคดในการก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ขอเสนอแนวทางการปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ดงน

1) การปรบขอมลตาง ๆ ใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน

7.1.1 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จดท าประมาณความตองการใชน ามนเชอเพลง (BAU) และใหก าหนดสมมตฐานในการค านวณใหชดเจนและอางองได เพอสะดวกในการปรบขอมลเมอปจจยตาง ๆ เปลยนแปลง

๒๑๒

๒๑๒

7.1.2 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน พจารณาประเมนผลของมาตรการอนรกษพลงงานตาง ๆ ทเกยวของใหสอดคลองกบประมาณความตองการใชน ามนเชอเพล ง (BAU) ใหมและสถานภาพการด าเนนการในปจจบน

2) ก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง

โดยก าหนดกรอบในการใชเชอเพลงแตละประเภท ดงน

ตารางท 6 กรอบในการใชเชอเพลงแตละประเภท

ขอเสนอ เหตผล

๑) ไมสนบสนนการใช LPG ภาคขนสง

1. เพอความปลอดภยของผใชงาน 2. เพอสนบสนนนโยบายสงเสรมการใช EV ทลดการใชน ามนเบนซน

จ านวนมาก และลดผลกระทบตออตสาหกรรมการกลนน ามน 3. เพอสนบสนนการใชเอทานอลทดแทนน ามนเบนซน ซงเปนการ

สรางความเขมแขงใหเศรษฐกจฐานราก ๒) สนบสนนการใช NGV ในภาค

ขนสง เฉพาะกลมขนสงขนาดใหญเทานน

1. มการลงทนโครงขายทอ NG ไปแลว สงเสรมการใชเฉพาะกลมตามแนวทอ

2. แนวโนมราคา LNG สามารถแขงขนไดในระยะยาว ๓) การสงเสรมการใช EV

ประมาณ ๑.๒ ลานคน 1. เพอสงเสรมอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาทประสทธภาพสง ลดการ

น าเขาน ามนและเปนมตรกบสงแวดลอม ๔) สงเสรมการใชไบโอดเซล B๑๐ 1. เพอลดการน าเขาน ามนและสรางรายไดใหเกษตรกรผปลกปาลม

น ามน 2. สงเสรมไบโอดเซลตามศกยภาพดานวตถดบและเทคโนโลย ทไมม

ผลกระทบกบผใชน ามนมากเกนไป ๕) การสงเสรมการใชเอทานอล

เฉลยไมเกนรอยละ ๒๐ 1. เพอลดการน าเขาน ามนและสรางรายไดใหเกษตรกรผปลกมน

ส าปะหลงและออย 2. เพอลดผลกระทบตอกลมอตสาหกรรมการกลนน ามนและสราง

สมดลโรงกลน

3) ใหหนวยงานทเกยวของ ก าหนดแนวทางการด าเนนการและมาตรการลดผลกระทบกบผเกยวของ เชน ธรกจทเกยวของ หรอผใชรถยนต เปนตน

4) บรณาการการสงเสรมเชอเพลงชวภาพตลอดหวงโซอปทาน โดยวางแผนการด าเนนงานของกระทรวงตาง ๆ ทเกยวของ ไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงพาณชย และกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ผลทคาดวาจะไดรบ

๒๑๓

๒๑๓

1) กรอบแนวคดในการใชพลงงานภาคขนสงทชดเจน เพอใหผเกยวของใชในการก าหนดนโยบายตาง ๆ

2) หนวยงานทเกยวของสามารถน าไปใชในการก าหนดแนวทางการบรหารจดการเชอเพลงประเภทตาง ๆ ใหมปรมาณเพยงพอและมราคาทเหมาะสม

3) ลดการปลดปลอย CO๒ ประมาณ ๘.๙ ลานตน ในป ๒๕๗๙ 4) ลดการน าเขาพลงงานจากตางประเทศประมาณ ๖๔,๗๙๑ ลานบาท 5) ใชโครงสรางอตสาหกรรมทมในประเทศทมการพฒนาไปแลวอยางคมคา เชน โครงขายทอ

NGV อตสาหกรรมโรงกลนน ามน และอตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพ

๒๑๔

๒๑๔

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบ

ผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท

แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ การปรบขอมลตาง ๆ ใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน (ความตองการใชน ามนเชอเพลง (BAU) )

สนพ. พพ. ธพ.

รฐบาลมแผนการใชเชอเพลงภาคขนสงทเหมาะสมกบประเทศ และเปนทศทางการพฒนาของภาคเกษตร อตสาหกรรมพลงงาน และอตสาหกรรมยานยนตของประเทศ

มการปรบปรงแผน AEDP และ Oil Plan ดานโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสงภายใน ๒ ป

๒ ปรบแผน AEDP และ Oil Plan โดยก าหนดโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสงตามหลกแนวคดคณะกรรมการปฏรป

พพ. ธพ. แผน AEDP และ Oil Plan ทสอดคลองกบสถานการณปจจบน และโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสงตามหลกแนวคดคณะกรรมการปฏรป

แผน AEDP และ Oil Plan ไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต

๓ ก าหนดแนวทางการด าเนนการและมาตรการลดผลกระทบกบผเกยวของ

พพ. สนพ. ธพ. กษ. อก.

วท. พณ.

มการก าหนดแนวทางด าเนนการและมาตรการลดผลกระทบกบผเกยวของ

แนวทางและมาตรการลดผลกระทบกบผเกยวของ ดงน - ยกเลกการใช LPG ภาค

ขนสง - ก ากบและสงเสรม NGV

ในภาคขนสง (เฉพาะกลมขนสงขนาดใหญ)

- สงเสรมเอทานอล ไบโอดเซล

๒๑๕

๒๑๕

๓.11.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

๑) การด าเนนการเชงนโยบายปรบแผน AEDP และ Oil Plan โดยก าหนดโครงสรางเชอเพลงขนสง

๒๑๖

๒๑๖

ดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

การปฏรปการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและความส าคญตอการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไดบญญตไวในมาตรา ๗๒ (๕) วา “สงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคา ...” ซงสอดคลองกบแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ (Energy Efficiency Plan: EEP ๒๐๑๕) ซงเหนชอบโดยคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ในการประชมเมอวนท ๑๓ สงหาคม ๒๕๕๘ โดยมเปาหมายลดความเขมขนการใชพลงงานหรอ Energy Intensity (EI) ลงรอยละ ๓๐ ภายในป ๒๕๗๙ โดยใชป ๒๕๕๓ เปนปฐาน หรอลดคา EI จาก ๘.๕๔ ktoe/พนลานบาท ในป ๒๕๕๓ ลงเหลอ ๕.๙๘ ktoe/พนลานบาท ในป ๒๕๗๙ นบเปนพลงงานทประหยดได ณ ป ๒๕๗๙ เปนปรมาณ ๕๑,๗๐๐ ktoe โดยแผนอนรกษพลงงานแบงออกเปน ๓ ระยะคอ ระยะสน (๑-๒ ป) ระยะกลาง (๕ ป) และระยะยาว (๒๒ ป) การด าเนนการของแผนประกอบดวย ๓ กลยทธ คอ ภาคบงคบ ภาคความรวมมอ และภาคสนบสนน ม ๑๐ มาตรการ และมกลมเปาหมาย ๔ กลม ไดแก ภาคอตสาหกรรม ภาคอาคารธรกจและอาคารของรฐ ภาคบานอยอาศยและภาคขนสง สรปดงรปภาพขางลาง

รปท 5 สรปแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ (EEP ๒๐๑๕)

ประเดนปญหา: การวเคราะหปจจยสความส าเรจ (Key Success Factors ) ของแผน EEP ๒๐๑๕ พบวาการจะ

บรรลเปาหมายตองเพมความพยายามในการลดการใชพลงงานเปนอยางมาก เมอเทยบกบการลดการใชพลงงานในอดต ซงหมายความวาตองมการเปลยนแปลงครงส าคญ และใชมาตรการทมศกยภาพสงพอทจะท าใหบรรลเปาหมายได

๒๑๗

๒๑๗

ผลการศกษา:

ในการศกษาพบวา ในอนาคตการใชพลงงานตองตระหนกถงความมนคงของพลงงานแตละชนดตลอดจนผลกระทบของการใชพลงงานตอสภาพแวดลอมซงนบเปนปจจยทก าลงมความส าคญเพมขนเปนอนมาก เชนการเปลยนแปลงการใชเชอเพลงในระบบขนสงจากการใชนามนเชอเพลง (Fuel) เปนการใชพลงงานไฟฟา นอกจากนการก าหนดแนวทางในการประชาสมพนธใหทกภาคสวนทราบและตระหนกถงการใชพลงงานอยางถกวธและคมคา นบมความส าคญยง วตถประสงค:

๑) เพอเสนอแนวทางการจดท าวาระปฏรปทส าคญดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

๒) เพอก าหนดมาตรการและกลไกการปฏรปทมศกยภาพสงและมการขบเคลอนอยางตอเนองเปนรปธรรม

๓) เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกตามความตกลงปารส (Paris Agreement) ทรฐบาลประกาศเจตนารมณ ณ ประเทศฝรงเศส ใน พ.ศ. ๒๕๕๘ (COP๒๑)

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานไดพจารณาแลวเหนควรเสนอวาระปฏรปดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพเพมเตมจากทไดเสนอไวแลวในเรองตาง ๆ ขางตน ใน ๓ ประเดนหลก ดงน

๑) การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม

๒) การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC)

๓) การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ

๒๑๘

๒๑๘

การปฏรปดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงาน อยางมประสทธภาพ

3.12 ประเดนการปฏรปท ๑2 การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม

3.12.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

ปจจบนมโรงงานอตสาหกรรมทงสนจ านวน ๑๓๕,๐๐๐ โรงงาน กระจายอยทวประเทศ โรงงานอตสาหกรรมเหลานมการบรโภคพลงงานเปนอยางมาก จงเปนเปาหมายอนดบตนๆ ของการอนรกษพลงงานตามแผนการอนรกษพลงงาน (Energy Efficiency Plan: EEP ๒๐๑๕) ซงไดมการก าหนดเปาหมายให ลดการใชพลงงานในภาคอตสาหกรรมลงรอยละ ๓๖ ภายในป พ.ศ.๒๕๗๙ โดยในระยะแรกไดจดท าเปนแผน ๕ ป

3.12.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ ระยะเวลา ๕ ป (ปงบประมาณ ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕)

3.12.3 ตวชวด

๑) สามารถประหยดพลงงานไดไมนอยกวา ๒๖๐ Ktoe เมอจบโครงการ (ป ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕) โดยแบงเปนแตละปงบประมาณ ดงน

ตารางท 7 ผลประหยดจากกลมอตสาหกรรมทคาดหวง

2) สามารถลดคาใชจายดานพลงงานไดไมนอยกวา ๒,๖๐๐ ลานบาท เมอจบโครงการ (ป ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕) โดยแบงเปนแตละปงบประมาณ ดงน

ป งบประมาณ

ตวชวด จ านวนพลงงาน เปาหมายตอป

(Ktoe)

จ านวนพลงงาน ประหยดรวมตอ

ป (Ktoe)

จ านวนพลงงานประหยดสะสมรวม (Ktoe)

๒๕๖๑ สามารถประหยดพลงงานได ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๒๕๖๒ สามารถประหยดพลงงานได ๑๕ ๒๕ ๓๕ ๒๕๖๓ สามารถประหยดพลงงานได ๒๕ ๕๐ ๘๕ ๒๕๖๔ สามารถประหยดพลงงานได ๒๕ ๗๕ ๑๖๐ ๒๕๖๕ สามารถประหยดพลงงานได ๒๕ ๑๐๐ ๒๖๐

๒๑๙

๒๑๙

ตารางท การลดคาใชจายพลงงานจากกลมอตสาหกรรมทคาดหวง

3.2 มการบรณาการท างานรวมกนในภาครฐระหวางกระทรวงพลงงานและกระทรวงอตสาหกรรม

3.3 สามารถลดตนทนในการผลตอนเปนการสรางศกยภาพในการแขงขนของผประกอบการอตสาหกรรมสตลาดโลก

3.12.๔. วงเงนและแหลงเงน

ประมาณเงนลงทนทงหมด ๔๔๐ ลานบาท (ป พ.ศ. ๒๕๖๒ – ๒๕๖๕) โดยมแหลงทมาของเงนลงทนดงน

๔.๑ เงนงบประมาณ ปละ ๑๐ ลานบาท ระยะเวลา ๔ ป รวม ๔๐ ลานบาท

๔.๒ เงนนอกงบประมาณ (กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน ปละ ๑๐๐ ลานบาท ระยะเวลา ๔ ป รวม ๔๐๐ ลานบาท

หมายเหต ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ กรมโรงงานอตสาหกรรมไดรบงบประมาณประจ าป จ านวน ๘ ลานบาท และเงนนอกงบประมาณจากกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน จ านวน ๙๗.๕ ลานบาท รวมไดรบทงสน ๑๐๕.๕ ลานบาท

ป งบประมาณ

ตวชวด คาใชจายทลดได

ตอป (ลานบาท)

คาใชจายทลดไดรวมตอป

(ลานบาท)

คาใชจายสะสมทลดไดรวม (ลานบาท)

๒๕๖๑ ลดคาใชจายพลงงาน ๑๐๐ ๑๐๐ ๑๐๐ ๒๕๖๒ ลดคาใชจายพลงงาน ๑๕๐ ๒๕๐ ๓๕๐ ๒๕๖๓ ลดคาใชจายพลงงาน ๒๕๐ ๕๐๐ ๘๕๐ ๒๕๖๔ ลดคาใชจายพลงงาน ๒๕๐ ๗๕๐ ๑,๖๐๐ ๒๕๖๕ ลดคาใชจายพลงงาน ๒๕๐ ๑,๐๐๐ ๒,๖๐๐

งบประมาณรวม (ลานบาท)

๒๒๐

๒๒๐

รปท 6 วงเงนงบประมาณ ป พ.ศ. ๒๕๖๒ – ๒๕๖๕

3.12.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

ตามทสภาปฏรปการขบเคลอนประเทศ (สปท.) ไดใหความเหนชอบ เรอง “การจดท าแผนการสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาโดยรฐ” ทเสนอโดยคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ซงรายละเอยดในเรองนสรปวาเพอใหเปนการด าเนนการเปนไปตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ ในมาตรา ๗๒(๕) ซงเปนหนาทของรฐบาลทจะตองด าเนนการเกยวกบทดน ทรพยากรน า และพลงงาน และพรอมกนนประเทศไทยไดมการจดท าแผนแมบทแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (EEP๒๐๑๕) โดยในรายละเอยดมการก าหนดมาตรการและแบงกลมเศรษฐกจ (กลมบรโภคพลงงาน) เปน ๔ กลมใหญคอ กลมอตสาหกรรม กลมอาคารขนาดใหญ กลมอาคารขนาดเลกและบานอยอาศย และกลมขนสง ไดมการก าหนดเปาหมายการลดการใชพลงงานไวอยางชดเจนในแตละกลม

แตปญหาอปสรรคทอาจจะท าใหพลาดจากเปาหมายทไดวางไว เนองมาจากในขนตอนด าเนนการ กระทรวงพลงงานยงขาดการเขาถงขอมลของแตละกลมอตสาหกรรม ขาดความคนเคยกบผประกอบการ และขาดความรวมมอในการผลกดนการลดการใชพลงงานจากหนวยงานทเกยวของ ซงเปนหวใจส าคญของการด าเนนการและอกประการหนงทส าคญ ดงนน ขอเสนอของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) จงเสนอใหมการบรณาการกบหนวยงานทเกยวของจดหาเจาภาพการท างานใหชดเจน เปนตน

๕.๑. ความเปนมา

๕.๑.๑ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ณ ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๐

จากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ณ วนท ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๗๒ (๕) ความวา “รฐพงด าเนนการเกยวกบทดน ทรพยากรน า และพลงงาน ดงตอไปน (๕)

2562

ป พ.ศ. ...

110

220

330

440

2563 2564 2565

๒๒๑

๒๒๑

สงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคา รวมทงพฒนาและสนบสนนใหมการผลตและการใชพลงงานทางเลอกเพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงานอยางยงยน”

การปฏรปประเทศดานพลงงานไดจดท าแผนการสงเสรมการอนรกษพลงงานอยางคมคา โดยรฐน าเสนอรฐบาลเพอน าไปด าเนนการตอไป

๕.๑.๒ ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

(๑) ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ

(๒) ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านนๆ อยางรอบคอบ

(๓) ภมคมกน หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขน โดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต โดยม เงอนไข ของการตดสนใจและด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยง ๒ ประการ ดงน

เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของ รอบดาน ความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในการปฏบต

เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสราง ประกอบดวย มความตระหนกใน คณธรรม มความซอสตยสจรตและมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต

๕.๑.๓ นโยบายไทยแลนด ๔.๐ ดานอตสาหกรรม

เปนนโยบายทจ าเปนตองมการปฏรปทจะตองมความรวมมอของทกภาคสวน โดยใชกรอบไทยแลนด ๔.๐ เปนเครองมอในการน าประเทศใหกาวไปสความมนคง มนคง และยงยน โดยในการนจะตองมการปรบเปลยนการขบเคลอนดานประสทธภาพโดยการขบเคลอนดวยเทคโนโลยและนวตกรรม เชน การปรบเปลยนหรอพฒนาเครองจกรใหมประสทธภาพสงขน ลดการใชแรงงานและพลงงาน

๕.๑.๔ นโยบายไทยแลนด ๔.๐ ดานพลงงาน

นโยบายไทยแลนด ๔.๐ ดานพลงงาน (Energy ๔.๐) สอดรบนโยบายไทยแลนด ๔.๐ ภายใตกรอบแผน ๕ เสาหลก คอ

(๑) แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา (PDP)

(๒) แผนอนรกษพลงงาน (EEP)

(๓) แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP)

(๔) แผนบรหารจดการกาซธรรมชาต (Gas Plan)

(๕) แผนบรหารจดการน ามน (Oil Plan)

๒๒๒

๒๒๒

โดยแบงการขบเคลอนเปน ๒ ระดบ คอ ระดบประเทศและระดบชมชน/ประชาชน มงสรางรายไดใหประชาชนและและประเทศใหพนกรอบประเทศรายไดปานกลางสสงคมสเขยวทเปนมตรกบสงแวดลอม และตอยอดธรกจเกยวกบพลงงานของประเทศใหเตบโตและกาวหนาในอนาคต

๕.๒ แผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (Energy Efficiency Plan: EEP ๒๐๑๕)

๕.๒.๑ แผนการประเมนแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (EEP ๒๐๑๕)

รปท แผนการประเมนแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (EEP ๒๐๑๕)

๕.๒.๒ ผลการประเมนแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (EEP ๒๐๑๕)

คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ในการประชมเมอวนท ๑๓ สงหาคม ๒๕๕๘ ไดมมตเหนชอบแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (EEP ๒๐๑๕) ทกระทรวงพลงงานเสนอตามยทธศาสตรและมาตรการในการขบเคลอนการอนรกษพลงงานของประเทศโดยมเปาหมาย ลดความเขมขนการใชพลงงานหรอ Energy Intensity (EI) ลงรอยละ ๓๐ ภายในป ๒๕๗๙ โดยใชป ๒๕๕๓ เปนปฐาน หรอลดคา EI จาก ๑๕.๒๘ ktoe/พนลานบาท ในป ๒๕๕๓ ลงเหลอ ๑๐.๗ ktoe/พนลานบาท ในป ๒๕๗๙ นบเปนพลงงานทประหยดได ณ ป ๒๕๗๙ เปน ๕๑,๗๐๐ ktoe โดยแผนแบงออกเปน ๓ ระยะ คอ

ระยะสน (๑ - ๒ ป) ระยะกลาง (๕ ป) และระยะยาว (๒๒ ป) การด าเนนการของแผนประกอบดวย ๓ กลยทธ (ภาคบงคบ ภาคความรวมมอ และภาคสนบสนน) ๑๐ มาตรการ และมกลมเปาหมาย ๔ กลม ไดแก ภาคอตสาหกรรม ภาคอาคารธรกจ อาคารรฐ ภาคบานอยอาศย และภาคขนสง

๒๒๓

๒๒๓

รปท สรปแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ (EEP ๒๐๑๕)

แผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ ไดตงเปาหมายการประหยดพลงงานรายมาตรการ รายสาขา และตามประเภทเชอเพลง ดงรป

รปท 7 รายละเอยดเปาหมายประหยดพลงงานตามแผน EEP ๒๐๑๕

ส าหรบเปาหมายลดการใชพลงงานรายสาขา ภาคขนสงมเปาหมายการลดสงสดทรอยละ ๔๖ จากกรณ BAU ตามดวยภาคอาคารธรกจและอาคารของรฐซงมเปาหมายลดลงมารอยละ ๓๔ จากกรณ BAU

๒๒๔

๒๒๔

รปท 8 เปาหมายการประหยดพลงงาน

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๖.๑ ศกษาขอบญญตในรฐธรรมนญ ตาม มาตรา ๗๒ (๕)

จากขอบญญตในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ณ วนท ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๐ ความวารฐพงด าเนนการเกยวกบทดน ทรพยากรน า และพลงงาน ดงตอไปน

(๑) วางแผนการใชทดนของประเทศใหเหมาะสมกบสภาพของพนทและศกยภาพของทดนตามหลกการพฒนาอยางยงยน

(๒) จดใหมการวางผง เมองทกระดบและบงคบการให เปนไปตามผงเมองอยาง มประสทธภาพ รวมตลอดทงพฒนาเมองใหมความเจรญโดยสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท

(๓) จดใหมมาตรการกระจายการถอครองทดนเพอใหประชาชนสามารถมทท ากนไดอยางทวถงและเปนธรรม

(๔) จดใหมทรพยากรน าทมคณภาพและเพยงพอตอการอปโภคบรโภคของประชาชน รวมทงการประกอบเกษตรกรรม อตสาหกรรม และการอน

(๕) สงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคา รวมทงพฒนาและสนบสนนใหมการผลตและการใชพลงงานทางเลอกเพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงานอยางยงยน

ดงนน จะเหนไดวา เมอไดมการบญญตมาตรา ๗๒ (๕) ไวในรฐธรรมนญ ซงเปนกฎหมายสงสดของประเทศแลว ฉะนนจงเปนหนาทของรฐบาลทจะตองด าเนนการเพอใหเปนไปตามขอบญญต ซงในขนตอนของการด าเนนการน รฐบาลอาจจะมอบหมายใหหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของไปด าเนนการและบรณาการรวมกน

๒๒๕

๒๒๕

๖.๒ ศกษาขอเสนอการปฏรปของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ

จากขอศกษาของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศไดพบวา การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรมไดมการบรรจแผนงานการด าเนนการอยในแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๗๙ ซงด าเนนการโดยกระทรวงพลงงานและไดมการก าหนดเปาหมายไวอยางชดเจนและไดเรมมการด าเนนงานไปในระยะหนงแลว แตในขณะเดยวกนยงมอกหนวยงานหนง คอ กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ทไดมการด าเนนการเชนเดยวกน ซงการด าเนนการของกรมโรงงานอตสาหกรรมเปนภาระหนาททไดถกก าหนดใหด าเนนการตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ และไดปฏบตเรอยมาตามงบประมาณทไดรบ ซงผลปรากฏวาสามารถด าเนนงานไดตามตวชวดทก าหนดเปนอยางด เนองจากมระบบฐานขอมลโรงงาน ไดรบความรวมมอเปนอยางดยงจากผประกอบการ อยางไรกตามกไมสามารถทจะเขาสเปาหมายตามแผนการอนรกษพลงงาน ๒๐๑๕ ได เนองจาก งบประมาณสวนใหญจะมงเนนไปยงภารกจหลกของกรมโรงงานอตสาหกรรมคอ การก ากบดแลโรงงานอตสาหกรรม ดงนน คณะกรรมาธการพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศจงไดเชญหนวยงานทงสองคอ กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน เขาหารอเพอบรณาการงานรวมกน ซงผลปรากฏวาไดรบการตอบรบและรวมมอกนเปนอยางด พรอมทงไดใหผบรหารทง ๒ หนวยงานท าขอตกลงรวมกน (MOU) ในดานการด าเนนงานและประสานขอมล เมอวนท ๑๒ มถนายน ๒๕๖๐ และพรอมนกรมโรงงานอตสาหกรรมไดน าเสนองานและโครงการตาง ๆ ทเกยวของตามแผนทก าหนดไว ๕ ป ดงน

๒๒๖

๒๒๖

โครงการ กจกรรม ตวชวด

1. โครงการการศกษาแนวทางการบรณาการระหวางกรมโรงงานอตสาหกรรมและกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานโดยใชกลไกการรบรองอตสาหกรรมสเขยว (Green Industry) เพอใหบรรลเปาหมายดานพลงงานในภาคอตสาหกรรม (๑๗.๙ ลานบาท)

1. ศกษาแนวทางการพฒนาการเพมประสทธภาพดานพลงงาน การใชพลงงานทดแทน ควบคไปกบการรกษาสงแวดลอมและความปลอดภยภายใตแนวทางอตสาหกรรมสเขยว เพอให กรอ. พจารณาน าไปใชการประกอบการพฒนาเกณฑอตสาหกรรมสเขยวและสทธประโยชนทมประสทธภาพและประสทธผล ดงดดใหโรงงานอตสาหกรรมมการยกระดบการเปนอตสาหกรรมสเขยวมากขน

2. ส ารวจศกยภาพภาพและน ารองปฏบตใชกบโรงงานอตสาหกรรมตวอยาง ๒๐ แหง

1. ไดแนวทางการพฒนาการเพมประสทธภาพดานพลงงาน การใชพลงงานทดแทน ควบคไปกบการรกษาสงแวดลอมและความปลอดภยทสอดคลองกบสภาพการด าเนนกจกรรมทสถานประกอบการ

2. มสถานประกอบการไดรบการรบรองเปนอตสาหกรรมสเขยวมากขน รวมถงสถานประกอบการมการยกระดบอตสาหกรรมสเขยวสงขน

2. โครงการการน ารองการขยายผล การเพมประสทธภาพหมอน าโดยวศวกรดานหมอน าหรอวศวกรพลงงาน (๑๒ ลานบาท)

1. จดอบรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตดานเกณฑมาตรฐานและขนตอนในการตรวจทดสอบหมอน าดานความปลอดภยและพลงงานใหกบวศวกรตรวจทดสอบหมอน าและวศวกรพลงงานครอบคลมทกภมภาค

2. ด าเนนการส ารวจขอมลเกยวกบระบบไอน าของโรงงานทเขารวมโครงการ เชน ขนาดหมอน า จ านวนหมอน า ชนดและปรมาณเชอเพลงทใช จ านวนเครองจกรทใชไอน า ฉนวนกบดกไอน า เปนตน

3. ใหค าปรกษา (On-site Coaching) เพอแนะน าถายทอดความรเกยวกบการตรวจประเมนประสทธภาพระบบไอน าแกบคลากรของโรงงานอตสาหกรรมทเขารวมโครงการ

1. วศวกรตรวจทดสอบหมอน าและวศวกรพลงงานจ านวนไมนอยกวา ๑๐๐ คน ไดรบการอบรมทงภาคทฤษฎ และภาคปฏบตเกยวกบเกณฑมาตรฐานและขนตอนในการตรวจสอบหมอน าดานความปลอดภยและประสทธภาพพลงงาน

2. โรงงานอตสาหกรรมจ านวนไมนอยกวา ๕๐ โรงงานเขารวมโครงการและจ านวนหมอน าไมนอยกวา ๖๐ เครอง ไดรบตรวจทดสอบหมอน าดานความปลอดภยและประสทธภาพพลงงาน

3. เกดการประหยดพลงงานในระบบไอน าไมนอยกวา ๒,๐๐๐ toe ตอโครงการตอป หรอไมนอยกวา ๒๐ ลานบาทตอโครงการในปแรก

๒๒๗

๒๒๗

โครงการ กจกรรม ตวชวด

2. โครงการการน ารองการขยายผลการเพมประสทธภาพหมอน าโดยวศวกรดานหมอน าหรอวศวกรพลงงาน (ตอ)

4. วศวกรตรวจทดสอบหมอน าหรอวศวกรพลงงานรวมด าเนนการตรวจทดสอบหมอน าดานความปลอดภย และตรวจประเมนประสทธภาพระบบไอน า ใหกบโรงงานทเขารวมโครงการ

3. โครงการการเพมประสทธภาพระบบไอน าส าหรบโรงไฟฟาชวมวล (๑๑ ลานบาท)

1. จดอบรมใหกบบคลากรทเกยวของกบระบบไอน าของโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกมาก

2. ด าเนนการส ารวจ ตรวจวด วเคราะหประสทธภาพพลงงานเกยวกบระบบไอน าของโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกมาก

3. ใหค าปรกษา (On-site Coaching) เพอแนะน าถายทอดความรเกยวกบการตรวจประเมนประสทธภาพระบบไอน า

4. ด าเนนการตรวจทดสอบหมอน าดานความปลอดภยและตรวจประเมนประสทธภาพระบบไอน า

5. จดท าคมอส าหรบเปนแนวทางในการประเมนประสทธภาพพลงงานของโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก

1. บคลากรประจ าโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกมากจ านวนไมนอยกวา ๑๐๐ คน ไดรบการอบรมเกยวกบเกณฑมาตรฐานและขนตอนในการตรวจทดสอบหมอน าดานความปลอดภย และประสทธภาพพลงงาน

2. โรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกมาก ไมนอยกวา ๑๐ โรง เขารวมโครงการไดรบตรวจทดสอบหมอน าดานความปลอดภยและส ารวจตรวจวดประสทธภาพพลงงาน

3. เกดการประหยดพลงงานในระบบไอน าไมนอยกวา ๒,๐๐๐ toe ตอโครงการตอป หรอไมนอยกวา ๒๐ ลานบาทตอโครงการในปแรก

๒๒๘

๒๒๘

โครงการ กจกรรม ตวชวด

4. โครงการการยกระดบประสทธภาพพลงงานหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอนในภาคอตสาหกรรม (๑๐.๕ ลานบาท)

1. รวบรวมรายละเอยดขอมลหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอนและระบบน ามนรอนทเขารวมโครงการ

2. ปรบปรงและจดท าแบบฟอรมการประเมนประสทธภาพพลงงานระบบหมอตมทใชของเหลวเปน สอน าความรอน

3. จดท าหลกสตรและคมอเกยวกบการใชงานระบบหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอนใหเกดประสทธภาพ พลงงาน ความปลอดภย และรกษาสงแวดลอม

4. ตรวจวด ประเมน วเคราะห ตรวจตดตาม และประเมนศกยภาพในการประหยดพลงงานของหมอตม ทใชของเหลวเปนสอน าความรอน

5. ฝกอบรมหลกสตรการใชงานระบบหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอนใหเกดประสทธภาพพลงงาน ความปลอดภยและรกษาสงแวดลอมใหกบบคลากรของโรงงานไมนอยกวา ๑๐๐ คน

1. บคลากรทเกยวของกบหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอนจ านวนไมนอยกวา ๑๐๐ คน ไดรบการอบรม

2. โรงงานอตสาหกรรมจ านวนไมนอยกวา ๓๐ โรงงาน เขารวมโครงการและจ านวนหมอน าไมนอยกวา ๔๐ เครอง ไดรบตรวจสอบหมอน าดานความปลอดภย และประสทธภาพพลงงาน

3. เกดการประหยดพลงงานในระบบไอน าไมนอยกวา ๒,๐๐๐ toe ตอโครงการตอป หรอไมนอยกวา ๒๐ ลานบาทตอโครงการในปแรก

๒๒๙

๒๒๙

โครงการ กจกรรม ตวชวด

5. โครงการพฒนาประสทธภาพหมอไอน าส าหรบโรงงานขนาดกลางและขนาดยอม (Boiler Efficiency for SMEs) (๑๓.๕ ลานบาท)

1. คดเลอกโรงงานเขารวมโครงการ จ านวนอยางนอย ๕๐ แหง หรอจ านวนคนเขารวมอบรมไมนอยกวา ๑๐๐ คน

2. จดสมมนาชแจงโครงการฯ และเตรยมความพรอมอยางนอย ๒ ครง

3. เขาส ารวจและตรวจวดประสทธภาพระบบหมอน า โดยคณะทปรกษา

4. การอบรมทางทฤษฎ จ านวน ๒ วน และการปฏบต จ านวน ๒ วน และแผนงานเพมประสทธภาพการใชงานหมอไอน า

5. ตดตามผลหลงจากปฏบตตามแผนไมนอยกวา ๓๐๐ คน-วน 6. จดสมมนาเพอน าเสนอผลส าเรจของโครงการ จ านวน ๑ ครง

โดยมผเขารวมสมมนาอยางนอย ๑๐๐ คน

1. กลมเปาหมายสถานประกอบการทมศกยภาพในการอนรกษพลงงานไมนอยกวา ๕๐ แหง หรอจ านวนบคคลไมนอยกวา ๑๐๐ คน

2. เกดผลประหยดไมนอยกวา ๑,๐๐๐ toe/ป หรอคดเปนเงน ทประหยดไดไมนอยกวา ๑๐ ลานบาทตอโครงการในปแรก

๒๓๐

๒๓๐

โครงการ กจกรรม ตวชวด

6. โครงการวศวกรรมเชงลกเพอเพมประสทธภาพพลงงานความรอนในโรงงานอตสาหกรรม (๒๗ ลานบาท)

1. ส ารวจขอมลโรงงานสกดน ามนปาลม 2. ด าเนนการส ารวจวเคราะหขอมลเกยวกบระบบการใช

พลงงานความรอนของโรงงานทเขารวมโครงการ และประเมนศกยภาพส าหรบการปรบปรงเครองจกรหรออปกรณในขบวนการผลต เพอการเพมประสทธภาพพลงงาน รวมถงมระบบ SMART Boiler Monitoring System ส าหรบน ารองในโรงงาน

3. จดท ารายละเอยดตงแตรายละเอยดแบบแปลน รายการออกแบบค านวณ และตดตงของการปรบปรงเครองจกรหรออปกรณในขบวนการผลตเพอเพมประสทธภาพพลงงาน รวมถงมระบบ SMART Boiler Monitoring System

4. ด าเนนการตรวจประเมนประสทธภาพพลงงานหลงการปรบปรงเครองจกรหรออปกรณในขบวนการผลต รวมถงประเมนผลการท างานของระบบ SMART Boiler Monitoring System ส าหรบตรวจวดดานพลงงานและดานความปลอดภย

1. ไดน ารองเทคโนโลยดานการประหยดพลงงานโดยการน าความรอนกลบมาใชใหม หรอการปรบปรงเครองจกรหรออปกรณในขบวนการผลตจ านวนอยางนอย ๑ เครอง ทภาครฐสนบสนนคาใชจายในการออกแบบ ตดตงและทดสอบ

2. มระบบ SMART Boiler Monitoring System ส าหรบโรงงานสกดน ามนปาลมส าหรบการตรวจวดดานพลงงานและดานความปลอดภยอยางนอย ๑ ระบบ ในการสาธต

3. สงเสรมการประหยดพลงงาน สงเสรมความปลอดภยและรกษาสงแวดลอม ส าหรบโรงงานสกดน ามนปาลม

4. โรงงานอตสาหกรรมมการเพมประสทธภาพระบบไอน าใหสงขน ท าใหเกดการประหยดพลงงาน ประหยดเชอเพลง ลดตนทนการผลตและเพมความสามารถในการแขงขนในภาคอตสาหกรรม

5. เกดการประหยดพลงงานไมนอยกวา ๓,๐๐๐ toe หรอ ไมนอยกวา ๓๐ ลานบาทตอโครงการในปแรก

๒๓๑

๒๓๑

โครงการ กจกรรม ตวชวด

7. โครงการศกษาความเปนไปไดในการจดท ามาตรฐานประสทธภาพพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code) (๘.๑ ลานบาท)

1. เพอศกษาความเปนไปไดในการจดท ามาตรฐานประสทธภาพพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code) ใชเปนขอก าหนดอางองในการจดตงหรอดดแปลงโรงงานทมแนวโนมการใชพลงงานรวมมากกวา ๒๐ ลาน MJ/ป

2. เพอศกษาความเปนไปไดในการออกแบบโรงงานอตสาหกรรมใหมการประหยดพลงงาน

3. เพอศกษาแนวทางก าหนดมาตรฐานของอปกรณเครองจกร เพอสงเสรมใหมการใชเครองจกรทมประสทธภาพสง

4. เพอศกษาแนวทางการก าหนดแนวปฏบตทดเยยม (Best Available Technics) เพอสงเสรมใหมแนวทางปฏบตทมประสทธภาพสง

1. ทราบความเปนไปไดในการจดท ามาตรฐานประสทธภาพพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code) ไมนอยกวา ๒ ประเภทอตสาหกรรมทมขนาดการใชพลงงานรวมเกน ๑๐๐๐ kW หรอเกน ๒๐ ลาน MJ/ปขนไป

2. ทราบความเปนไปไดในการก าหนดมาตรฐานของอปกรณเครองจกร ไมนอยกวา ๓ ประเภทเครองจกรทใชพลงงานสง

3. ตรวจสอบและรวบรวมผลประหยดทเกดขนจากโรงงานอตสาหกรรมทเขารวมโครงการไมนอยกวา ๒๐ โรงงานอตสาหกรรม

๒๓๒

๒๓๒

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

๗.๑ ใหกระทรวงพลงงานสนบสนนงบประมาณตอเนองตามแผนงานของทง ๗ โครงการ ประกอบดวย

๖.๑.๑ โครงการการศกษาแนวทางบรณาการระหวางกรมโรงงานอตสาหกรรม และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน โดยใชกลไกการรบรองอตสาหกรรมสเขยว (Green Industry)

๖.๑.๒ โครงการน ารองการขยายผลการเพมประสทธภาพหมอน าโดยวศวกรดานหมอน าหรอวศวกรพลงงาน

๖.๑.๓ โครงการเพมประสทธภาพระบบไอน าส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

๖.๑.๔ โครงการยกระดบประสทธภาพพลงงานหมอตม

๖.๑.๕ โครงการพฒนาประสทธภาพหมอไอน าส าหรบโรงงานขนาดกลางและขนาดยอม (Boiler Efficiency for SMEs)

๖.๑.๖ โครงการวศวกรรมเชงลกเพอเพมประสทธภาพพลงงานความรอนในโรงงานอตสาหกรรม

๖.๑.๗ โครงการศกษาความเปนไปไดในการจดท าขอบญญตเกณฑมาตรฐานประสทธภาพการใชพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code)

๖.๒ ใหทงสองหนวยงานจดตงคณะท างานรวมกน

โดยใหก าหนดโครงการทมความส าคญและจ าเปนทสอดคลองกบแผนอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนเพมเตม ทนอกเหนอจาก ๗ โครงการขางตน ตามกรอบของแผน ๕ ป ดงแสดงไวในรปท ๕ โดยในการสนบสนนโรงงานตามกรอบการด าเนนงานขางตน ส าหรบโรงงานทเปนโรงงานควบคมตาม พ.ร.บ.การสงเสรมการอนรกษพลงงาน ๒๕๓๕ แกไขเพมเตม ๒๕๕๐ โรงงานตองปฏบตตามกฎหมายวาดวยการอนรกษพลงงานดวย

๖.๓ ใหคณะท างานรวมฯ ตดตามผลการด าเนนงานและจดท ารายงานเสนอ กพช. เปนประจ าทกปนบแตเรมโครงการฯ

๖.๔ ใหก าหนดตวชวดดานประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนงานของทงสองหนวยงาน ใหสอดคลองกบแผนงานทก าหนดไว

๖.๕ ใหหนวยงานทงสองท าการบรณาการดานการท างานทมภารกจเหมอนกน โดยจดใหมเจาภาพอยางชดเจน

๖.๖ ใหก าหนดมาตรการและแนวทางใหโรงงานอตสาหกรรมน าผลการศกษาและองคความรทไดจากโครงการตาง ๆ ไปปรบปรงเครองจกรและอปกรณ โดนไมควรมงใชเฉพาะเงนสนบสนนจากกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงานเทานน

๒๓๓

๒๓๓

๖.๗ เสนอใหคณะกรรมการสงเสรมการลงทนขยายเวลาการขอใชสทธออกไปอก ๕ ป ตามประกาศฉบบท ๑/๒๕๕๗ เรอง “มาตรการสงเสรมการลงทนเพอปรบปรงประสทธภาพการผลต” ซงประกอบดวย ๓ มาตรการยอย ไดแก การสนบสนนใหลงทนปรบเปลยนเครองจกรเพอลดการใชพลงงาน การเพมประสทธภาพการผลต และการวจยและออกแบบวศวกรรม โดยจะยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนเวลา ๓ ป สนสดใน ๓๑ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) เปนการพฒนาอตสาหกรรมไทยไปสนโยบายไทยแลนด ๔.๐

2) ชวยลดการน าเขาเชอเพลงจากตางประเทศ

3) ชวยลดปญหามลพษทางน า อากาศ และกากอตสาหกรรม อนเนองมาจากการลดปรมาณการใชเชอเพลง

4) ส าหรบโรงงานอตสาหกรรมใหมทจะมการกอสรางในอนาคตจะตองเปนโรงงานทใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานดานประสทธภาพการใชพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code )

5) ผลผลตทางอตสาหกรรมของประเทศจะมการสงออกไดเพมมากขนอนเนองมาจากตนทนการผลตทต าลง

๒๓๔

๒๓๔

รปท 9 แผน ๕ ป ความรวมมอลดใชงานพลงงานในโรงงานอตสาหกรรมทวประเทศ

๒๓๕

๒๓๕

๙. ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปาหมาย ตวชวด (ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ กลไกคณะท างานรวม ๑. กรมโรงงานอตสาหกรรมและ กรมพฒนา

พลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน จดตงคณะท างานรวมกน

พพ./กรอ. งบประมาณแผนดน

- ๓.๓

๒. ใหคณะท างานรวมก าหนดตวชวดดานประสทธภาพ ตดตามผลการด าเนนงานและจดท ารายงานเสนอ กพช.

พพ./กรอ. งบประมาณแผนดน

- ๓.๓

๓. ใหคณะท างานรวมฯ เสนอใหคณะกรรมการสงเสรมการลงทนขยายเวลาการขอใชสทธออกไปอก ๕ ป ตามประกาศฉบบท ๑/๒๕๕๗ เรอง "มาตรการสงเสรมการลงทนเพอปรบปรงประสทธภาพการผลต"

พพ./กรอ. งบประมาณแผนดน

- ๓.๓

ขบเคลอนโครงการสงเสรมการอนรกษพลงงานภาคอตสาหกรรม ๑. โครงการการศกษาแนวทางการ

บรณาการระหวาง กรอ. และ พพ. กลไกการรบรองอตสาหกรรมสเขยว (Green Industry)

พพ./กรอ. ล า ด บท ๑-๘

ล าดบท ๑-๘

งบประมาณ

๓.๑-๓.๒

๒๓๖

๒๓๖

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปาหมาย ตวชวด (ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ - การพฒนาแนวทางการเพมประสทธภาพ

การใชพลงงาน พลงงานทดแทน ควบคไปกบการรกษาสงแวดลอมและความปลอดภย

พพ./กรอ. รวม ๔๔๐ ลานบาท

แผนดน/เงน

กองทนอนรกษพลงงาน

๓.๑-๓.๒

- การขบเคลอนตามแนวทาง เพอสงเสรมโรงงานอตสาหกรรมไดรบการรบรองอตสาหกรรมสเขยว

พพ./กรอ. ๓.๑-๓.๒

2. โครงการน ารองการขยายผลการเพมประสทธภาพหมอน าโดยวศวกรดานหมอน าหรอวศวกรพลงงาน

พพ./กรอ. ๓.๑-๓.๒

3. โครงการการเพมประสทธภาพระบบไอน าส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

พพ./กรอ. ๓.๑-๓.๒

4. โครงการยกระดบประสทธภาพพลงงานหมอตมทใชของเหลวเปนสอน าความรอนในภาค อตสาหกรรม

พพ./กรอ. ๓.๑-๓.๒

๒๓๗

๒๓๗

กจกรรม ระยะเวลา (พ.ศ. / ไตรมาส)

ผรบ ผดชอบ

วงเงน

เปาหมาย ตวชวด (ลบ.) แหลงเงน ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ 5. โครงการพฒนาประสทธภาพหมอไอน าส าหรบ

โรงงานขนาดกลางและขนาดยอม (Boiler efficiency for SMEs)

พพ./กรอ. ๓.๑-๓.๒

6. โครงการวศวกรรมเชงลกเพอเพมประสทธภาพพลงงานความรอนในโรงงานอตสาหกรรม

๓.๑-๓.๒

7. โครงการศกษาความเปนไปไดในการจดท ามาตรฐานประสทธภาพพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code: FEC)การศกษา FEC ในแตละอตสาหกรรม การเตรยมความพรอมและน ารองใช FEC กอนประกาศใช

๓.๑-๓.๒

8. โครงการดานพลงงานอน ๆ ทสอดคลองกบแผนอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนตามกรอบความรวมมอของ พพ. และ กรอ.

๓.๑-๓.๒

๒๓๘

๓.12.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล) ๑) แตงตงคณะท างานรวมระหวางกระทรวงพลงงานและกระทรวงอตสาหกรรม

ขบเคลอนแนวทางอนรกษพลงงานอตสาหกรรมตาม EEP ๒๐๑๕ พรอมตดตามผลรายงาน กพช. อยางตอเนอง

๒๓๙

การปฏรปดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

3.13 ประเดนการปฏรปท ๑3 การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC)๑ ๒

3.13.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

อาคารทจะกอสรางหรอดดแปลงขนในประเทศไทย ทมขนาดรวมกนตงแต ๒,๐๐๐ ตารางเมตร ขนไป ตองมการใชพลงงานเปนไปตามมาตรฐานทกระทรวงพลงงานออกประกาศกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน หรอขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC)

3.13.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ระยะเวลา ๕ ป (ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๕)

3.13.3 ตวชวด

๓.๑ กฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ... ประกาศในราชกจจานเบกษา ภายในป พ.ศ. ๒๕๖3

๓.๒ อาคารทกประเภท ตามหมวด ๑ แหงกฎกระทรวงตาม มการออกแบบอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารออกแบบกอสรางหรอดดแปลงตาม BEC โดยมผลบงคบใชตามล าดบดงน

๓.๒.๑ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖3 อาคารทมพนทรวมกนตงแต ๑๐,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป

๓.๒.๒ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖4 อาคารทมพนทรวมกนตงแต ๕,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป

๓.๒.๓ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖5 อาคารทมพนทรวมกนตงแต ๒,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป

3.13.๔. วงเงนและแหลงเงน เงนนอกงบประมาณ (เชน กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน เปนตน) ประมาณ ๓๐ ลานบาทตอป

๑ ๒ คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ. “การอนรกษพลงงานโดยใช

ขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC)” (ฉบบปรบปรง). มนาคม 2559

๒๔๐

3.13.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

หลกการของ BEC

การบงคบใชเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code: BEC) เปนกลไกทกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงานไดพฒนาขนเพอก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑและวธการจดการพลงงานกบอาคารทจะกอสรางใหมหรอดดแปลงการใชงานอาคารทมผลเกยวของกบการใชพลงงานในอาคาร ตงแตเรมตนออกแบบอาคาร เพอใหอาคารมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ พพ. จงไดมการผลกดนการบงคบใช BEC

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๖ วรรคสอง และมาตรา ๑๙ แหงพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๐ รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน โดยค าแนะน าของคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต จงออกกฎกระทรวงในการก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑและวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ.๒๕๕๒ ทประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๒๐ กมภาพนธ พ.ศ.๒๕๕๒ โดยบงคบใชกบอาคารทจะกอสรางใหมหรอดดแปลง ๙ ประเภทอาคาร ไดแก (๑) สถานพยาบาล (๒) สถานศกษา (๓) ส านกงาน (๔) อาคารชด (๕) อาคารชมนมคน (๖) อาคารโรงมหรสพ (๗) อาคารโรงแรม (๘) อาคารสถานบรการ และ (๙) อาคารหางสรรพสนคา ทมขนาดพนทตงแต ๒,๐๐๐ ตารางเมตรขนไปตองออกแบบใหเปนไปตามเกณฑประสทธภาพพลงงานขนต าในระบบตาง ๆ ไดแก ระบบกรอบอาคาร ระบบปรบอากาศ ระบบแสงสวาง ระบบผลตน ารอน และการใชพลงงานหมนเวยน

ความส าคญของการบงคบใช BEC

จากแนวโนมการขยายตวทางเศรษฐกจของไทย และแผนการลงทนโครงสรางพนฐานดานขนสงตามนโยบายรฐบาล (นายกรฐมนตร พลเอกประยทธ จนทรโอชา) รวมทงการเตรยมการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) ในป พ.ศ. ๒๕๕๘ จะสงผลตอการใชพลงงานของประเทศไทยโดยรวม กระทรวงพลงงานจงบรณาการแผนพลงงาน ๕ แผนหลก ดวยวสยทศน ๒๐ ป ระหวางปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ ไดแก (๑) แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (๒) แผนอนรกษพลงงาน (๓) แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (๔) แผนการจดหากาซธรรมชาตของไทย และ (๕) แผนบรหารจดการน ามนเชอเพลง

แผนอนรกษพลงงาน เปนการด าเนนการเพอจะชวยลดอตราการเพมความตองการใชพลงงานของประเทศคอการสงเสรมใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด โดยเฉพาะอยางยงใน ๔ กลมเศรษฐกจ คอ (๑) ภาคอตสาหกรรม (๒) ภาคอาคารธรกจ อาคารของรฐ (๓) ภาคบานอยอาศย และ (๔) ภาคขนสง โดยพจารณามาตรการทสามารถเหนผลไดเชงประจกษใน ๓ กลยทธ คอ ภาคบงคบ ภาคความรวมมอ และภาคสนบสนน ทด าเนนการคขนานไปกบการเรงสงเสรมการใชพลงงานหมนเวยนรวมทงเรงพฒนาเทคโนโลยทใชพลงงานหมนเวยนอยางจรงจง และเพอใหการด าเนนการลดปรมาณการใชพลงงานของประเทศ

๒๔๑

ในชวงป พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ เกดผลในทางปฏบตอยางแทจรงและมากพอทจะมสวนชวยลดภาระทางการเงนและชวยฟนฟเศรษฐกจของประเทศ

มาตรการหนงในแผนอนรกษพลงงานทส าคญคอการใชเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC) เนองจากทผานมาการออกแบบอาคาร หรอการใชวสดอาคาร หรออปกรณแสงสวางและอ านวยความสะดวกในอาคาร เจาของอาคารอาจจะไมไดค านงถงประสทธภาพของการใชพลงงานในองครวม หรออาจไมมความรในเทคนคการออกแบบเพอประหยดพลงงานอยางเพยงพอ หรออาจมงเนนเฉพาะการลดเงนลงทนกอสรางอาคาร แตทายทสดท าใหตองมคาใชจายดานพลงงานและการบ ารงรกษา (Operating and Maintenance Costs) สงมากเกนความจ าเปน หรอมการสญเสยพลงงานเปนจ านวนมาก สดทายกจะสรางความเสยหายใหกบเศรษฐกจของประเทศ และยงสงผลกระทบตอสงแวดลอม เชน ท าใหอณหภมรอบๆ อาคารสงขน ใชพลงงานเกนความจ าเปน อนเปนการเพมการปลอยกาซเรอนกระจก

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๖.๑ ศกษาขอเสนอการปฏรป สปช. และ สปท.

๖.๑.๑ ในป พ.ศ. ๒๕๕๘ คณะกรรมาธการปฏรปดานพลงงานของสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไดพจารณาเกยวกบปญหาการควบคมหรอก ากบการใชพลงงานของอาคาร ทด าเนนการภายใตกฎหมายหลกสองกฎหมายคอ พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ (แกไข พ.ศ. ๒๕๓๕, ๒๕๔๓, ๒๕๕๐) และพระราชบญญตสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ (แกไข พ.ศ. ๒๕๕๐) ทมกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และหลกเกณฑ วธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๒ แลวนน ซงยงไมสามารถบงคบใชได เนองจากคณะกรรมการควบคมอาคารของกระทรวงมหาดไทย พจารณาในประเดนเรองเจตนารมณของกฎหมายทงสองแลวเหนวาไมสอดคลองกน การบงคบใชอาจสรางภาระใหแกผประกอบการ และบทลงโทษกรณฝาฝนคอนขางรนแรง (ทงจ าทงปรบ) และใหกระทรวงพลงงานไปด าเนนการในลกษณะสงเสรมแบบสมครใจกอน เมอสงคมมความพรอมจะพจารณาอกครง ดงแสดงความเชอมโยงของกฎหมายทงสองฉบบไวในตารางตอไปน

ตารางท 8 ความเชอมโยงขอกฎหมายตามพระราชบญญตสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒

พระราชบญญตสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ (แกไข พ.ศ. ๒๕๕๐)

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ (แกไข พ.ศ. ๒๕๓๕, ๒๕๔๓, ๒๕๕๐)

มาตรา ๑๙ เพอประโยชนในการอนรกษพลงงานในอาคารทจะท าการกอสรางหรอดดแปลง ใหรฐมนตรโดยค าแนะน าของคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต มอ านาจออกกฎกระทรวงในเรองน ....

มาตรา ๘ เพอประโยชนแหงความมนคงแขงแรง ความปลอดภย การปองกนอคคภย การสาธารณสข การรกษาคณภาพสงแวดลอม การผงเมอง การสถาปตยกรรม และการอ านวยความสะดวกแกการจราจร ตลอดจนการอนทจ าเปนเพอปฏบตตามพระราชบญญตน ใหรฐมนตรโดยค าแนะน าของคณะกรรมการควบคมอาคารมอ านาจออกกฎกระทรวงก าหนด

มาตรา ๒๐ ในการออกกฎกระทรวงตามมาตรา ๑๙ ถาคณะกรรมการควบคมอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารไดพจารณาใหความเหนชอบทจะน ามาใชบงคบกบการควบคมอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารดวยแลว ใหถอวากฎกระทรวงดงกลาวมผลเสมอนเปน

๒๔๒

กฎกระทรวงทออกตามมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ ......

ทมา : พระราชบญญตสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒

๖.๑.๒ คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงานของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) มเจตนารมณทจะท างานสานตอขอเสนอของ สปช. โดยไดรวมกนชวยผลกดนเปนขอเสนอเชงนโยบายตอคณะรฐมนตร ผานคณะกรรมการประสานงานรวม ๓ ฝาย เพอเรงน าไปสการบงคบใช โดยมอบหมายใหกระทรวงพลงงาน โดย พพ. และกระทรวงมหาดไทย โดยกรมโยธาธการและผงเมอง หารอและก าหนดแนวทางเพอใหเกดการบงคบใช

๖.๑.๓ คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดรบทราบการด าเนนการจากผแทนจาก สปท., สปช. และคณะท างานดานวชาการ และเหนชอบใหบรรจเรอง “การอนรกษพลงงานโดยใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน” (BEC)” ในแผนการปฏรปประเทศ โดยเหนควรใหด าเนนการแกไขขอกฎหมายในพระราชบญญตสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ (แกไข พ.ศ. ๒๕๕๐) ใหกระทรวงพลงงานสามารถออกกฎกระทรวงไดโดยไมตองผานการพจารณาใหความเหนชอบจากคณะกรรมการควบคมอาคาร เพอแกปญหาความลาชาในการด าเนนงานตามขนตอนทางกฎหมายและเพอประโยชนในการสงเสรมและผลกดนทางดานขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (BEC) ตอไปในอนาคต

๖.๒ ผลและแนวโนมการด าเนนการ

หลงจากทคณะอนกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานเขารบหนาทในเดอนกนยายน พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดเชญผแทนจากหนวยงานทเกยวของ ไดแก กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน และผมสวนเกยวของกบการปฏรปประเทศ มาใหขอมลเกยวกบความคบหนาของการด าเนนการตามขอเสนอการปฏรปของ สปช. เกยวกบ BEC เมอวนท ๕ ตลาคม ๒๕๖๐ ไดรบทราบขอมลดงน

๖.๒.๑ การแกไขกฎหมาย

(๑) กระทรวงพลงงาน โดย พพ. ไดด าเนนการตามค าแนะน าของ สปช. และ สปท. โดยทศทางการแกปญหายงคงใชขนตอนการด าเนนการผานกฎหมายทงสองฉบบ แตปรบขอความในกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคารและมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๒๒ ใหสอดคลองกบการบงคบใชตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒ ดงแสดงการแกไขปญหาเพอขบเคลอนขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงานไวในตารางตอไป

(๒) วธปฏบตตาม (๑) มลกษณะเดยวกบกรณทเปนอาคารในโครงการหรอกจการซงตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมหรอรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเบองตนตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต ทกรมโยธาฯ ไดแกไขพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ ฉบบท ๕ พ.ศ. ๒๕๕๘ มาตรา ๓๙ ทว “ผใดจะกอสราง ดดแปลง หรอรอถอนอาคาร โดยไมยนค าขอรบใบอนญาตจากเจาพนกงานทองถนกได โดยการแจงตอเจาพนกงานทองถนตามแบบทคณะกรรมการควบคมอาคารก าหนดพรอมดวยเอกสารและหลกฐานตามทระบไวในแบบดงกลาว โดยอยางนอยตองแจงขอมลและยนเอกสารและหลกฐาน ดงตอไปน .... (๙) หนงสอแสดงการใหความเหนชอบรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม หรอรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเบองตน ในกรณทเปน

๒๔๓

อาคารในโครงการหรอกจการซงตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมหรอรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเบองตนตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต แลวแตกรณ”

(๓) การแกไขรางกฎกระทรวงฯ มความคบหนาถงขนตอนทรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานจะเสนอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เพอใหค าแนะน า กอนเสนอคณะรฐมนตรเหนชอบเพอประกาศในราชกจจานเบกษา ดงแสดงการแกไขปญหาเพอขบเคลอนขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงานไวในตารางท ๒ การผลกดนใหกระทรวงพลงงานเรงด าเนนการเสนอรางกฎกระทรวงฯ เรวขนจะชวยให “ขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน” มแนวโนมการน าไปบงคบใชไดจรงซงบรรลตามเปาประสงคของประเดนการปฏรปเรองท ๗ การอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ จะเกดผลไดภายในป พ.ศ. ๒๕๖๒

ตารางท 9 การแกไขปญหาเพอขบเคลอนขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน

วนท กระบวนการแกไขปญหา ผลสรป/ความเหน ๔-๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๘

พพ. และ กรมโยธาฯ ไดหารอรวมกนเพอปรบปรงรางกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคารและมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ... และรางประกาศกระทรวงพลงงานทเกยวของ

(๑) กรมโยธาฯ เหนชอบในหลกการ (๒) เหนควรใหมการบงคบใชกบอาคารทมความพรอมกอน และ

ทยอยบงคบใชกบอาคารทง ๙ ประเภท ภายใน ๕ ป (๓) เหนควรแกไขกฎกระทรวง โดยก าหนดขอมลทางเทคนค เกณฑคา

ประสทธภาพของระบบตาง ๆ ไวในประกาศกระทรวงฯ แทน เพอความสะดวกในการปรบปรงใหทนสมยและสอดคลองกบเทคโนโลยทเปลยนแปลง

๔ กมภาพนธ ๒๕๕๙ ถง ๒๖ เมษายน ๒๕๖๐

พพ. เสนอ “คณะกรรมการควบคมอาคาร” พจารณา

(๑) คณะกรรมการฯ เหนชอบเบองตน (๒) การก าหนดเกณฑมาตรฐาน เปนรายละเอยดดานเทคนคและการ

บรหารจดการ ไมควรก าหนดใหถอเสมอนเปนขอก าหนดตามกฎหมายควบคมอาคาร ดงนน ควรเปนหนาท พพ. ก าหนดตาม พ.ร.บ.การสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

(๓) การบงคบใชควรก าหนดในการยนค าขอรบใบอนญาตกอสรางฯ ตามมาตรา ๓๙ ทว แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒ “ตองยนเอกสารทมผรบรองวาอาคารทจะกอสรางดดแปลงนนไดมการออกแบบเพอการอนรกษพลงงาน พรอมกบแนบหนงสอรบรองเพอประกอบการพจารณา..” และเมอกอสรางแลวเสรจ กอนยนขอใบรบรองการกอสราง ตองใหยนเอกสารทมผรบรองดานการอนรกษพลงงานอกครงหนงแนบไปดวย

(๔) การตดตามผล เมออาคารไดใบรบรองการกอสราง และมการใชสอยอาคารแลว ควรเปนหนาทของ พพ. ในการตรวจสอบคาการใชพลงงานตอไป

๒๖ เมษายน ๒๕๖๐ ถง ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๐

คณะกรรมการพจารณากฎหมายระดบกรมและระดบกระทรวง ด าเนนการตามขนตอนยกรางแกไขกฎหมาย ซงมผแทนส านกงานคณะกรรมการกฤษฎการวมเปนกรรมการดวย

รางกฎกระทรวงฯ และรางประกาศกระทรวงพลงงาน ผานการพจารณา โดยปรบแกไขตามขอแนะน าจากคณะกรรมการฯ

๘ กมภาพนธ ๒๕๖๑

คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน (กบง.) พจารณาเหนควรน าเสนอ กพช.

รางกฎกระทรวงฯ ผานการพจารณา โดยปรบแกไขตามขอแนะน าจาก กบง.

๒๔๔

วนท กระบวนการแกไขปญหา ผลสรป/ความเหน ๑๙ กมภาพนธ ๒๕๖๑

คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) พจารณาเหนควรน าเสนอ ครม.

กพช. เหนชอบ เมอ ๘ มนาคม ๒๕๖๑

5 มถนายน ๒๕๖๑

คณะรฐมนตร (ครม.) พจารณาเหนชอบในหลกการ และสงใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจสอบ

ครม. เหนชอบในหลกการ

19 กมภาพนธ 2563

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจแกไข และแจงกระทรวงพลงงานยนยนในรางกฎกระทรวงฯ ทแกไข

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ตรวจแกไขแลวเสรจ และแจงใหส านกงานส านกงานเลขาธการคณะรฐมนตรทราบ

ปจจบน (ณ 27 กมภาพนธ ๒๕๖3)

ส านกงานส านกงานเลขาธการคณะรฐมนตร รอน าเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาเหนชอบการบงคบใช

ทมา : ขอมลจากกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ณ 27 กมภาพนธ ๒๕๖3

๖.๒.๒ พพ. เตรยมความพรอมระหวางรอกฎหมายบงคบใช

(๑) จดตงศนยประสานงานการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงานใหค าปรกษาแนะน าแนวทางการออกแบบกอสรางหรอดดแปลงอาคารเพอการอนรกษพลงงาน ผานชองทางตาง ๆ เชน walk in, website, email และ โทรศพท โทรสาร มอถอ และวสดอปกรณประจ าศนยประสานงานฯ

(๒) การพฒนาโปรแกรมชวยประเมนประสทธภาพพลงงานของอาคารทออกแบบเพอการอนรกษพลงงาน (โปรแกรม BEC) และปรบปรงโปรแกรมใหสามารถประเมนผานระบบออนไลน รวมทงการพฒนาผตรวจประเมนแบบอาคารเพออนญาตแบบกอสรางอาคารอนรกษพลงงาน เปนตน

(๓) การบรการตรวจประเมนและรบรองแบบอาคารทกอสรางใหม ตงแตป พ.ศ.๒๕๕๖ ถง พ.ศ. ๒๕๖2 รวมจ านวน 576 อาคาร

(๔) สรางเครอขายความรวมมอวชาการดานการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงานรวมกบหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และหนวยงานหรอองคกรวชาชพตาง ๆ

(๕) ความรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ ไดแก

น ารองบงคบใชกบอาคารกอสรางใหมของหนวยงานภาครฐและรฐวสาหกจ ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท ๔ ตลาคม ๒๕๕๔ โดยส านกงบประมาณจะพจารณางบประมาณกอสรางให ถาแบบผานเกณฑ BEC โดยเรมตงแตปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๖

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เหนชอบใหน า BEC มาเปนสวนหนงของการพจารณาอนมตรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA)

ส านกผงเมอง กรงเทพมหานคร เหนชอบในการเพมเกณฑมาตรฐานขนต าของเปลอกอาคารในมาตรการเพมอตราสวนพนทอาคารรวมตอพนทดน (FAR Bonus) ส าหรบอาคารทกอสรางใหมตามกฎหมายวาดวยการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงานของกระทรวงพลงงาน

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

๒๔๕

๗.๑ ใหกระทรวงพลงงาน โดย พพ. เรงน า “รางกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. ....” เสนอ กพช. พจารณา เพอกฎหมายดงกลาวจะไดมผลบงคบใชไดโดยเรว เพอประโยชนตอการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพของประเทศ

๗.๒ ให พพ. เตรยมความพรอมเพอขบเคลอน BEC ในดานอน ๆ เชน รวมกบสภาวศวกรและสภาสถาปนกเพอเพมหลกเกณฑและคณสมบตของผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมและสถาปตยกรรมควบคม เพอการอนรกษพลงงาน การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาวชาชพผออกแบบกอสราง ผตรวจรบรองแบบอาคาร รวมถงการประชาสมพนธเพอสรางความรความเขาใจใหกบผทก าลงจะออกแบบกอสรางหรอดดแปลงอาคาร สรางความตระหนกในเรองขอก าหนดของกฎกระทรวงและวธปฏบตใหเปนไปตามขอก าหนดตาง ๆ

๗.๓ ให พพ. เตรยมการปรบปรงกฎกระทรวงและระเบยบตาง ๆ เพอยกระดบมาตรฐานอาคารอนรกษพลงงานใหเขมขนขนทกๆ ๕ ป ท าใหม BEC สเกณฑทสงกวาในอนาคตโดยอาจมเปาหมายในระยะยาวทอาคารมการใชพลงงานสทธเปนศนย ( Net Zero Energy Building) ทความตองการพลงงานของอาคารอยในระดบต ามากและมการผลตพลงงานทใชในอาคารจากพลงงานหมนเวยนดวย

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) อาคารทกอสรางใหมมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ ลดการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ ทงน จ านวนและการใชพลงงานของอาคารกอสรางใหมจะเพมขนตามแนวโนมการเพมจ านวนและความตองการใชไฟฟาของผใชประเภทอาคารขนาดใหญ ทมอตราการเตบโตเฉลยตอปรอยละ ๕.๑๕ ซงปจจบนมอาคารขนาดใหญจ านวน ๒,๐๐๐ อาคาร มการใชพลงงานไฟฟา ๑๓,๘๐๐ GWh ถาในป พ.ศ. ๒๕๗๙ มอาคารขนาดใหญกอสรางใหมอกจ านวน ๔,๑๐๐ อาคาร รวมเปน ๖,๑๐๐ อาคาร และถาไมมการบงคบใช BEC จะท าใหมการใชพลงงานในอาคารขนาดใหญเพมขนอก ๒๗,๕๐๐ GWh รวมเปน ๔๑,๓๐๐ GWh

2) โอกาสเกดอตสาหกรรมการผลตอปกรณ ชนสวน เทคโนโลยการอนรกษพลงงานในประเทศอยางกวางขวาง

3) ลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกและอนรกษสงแวดลอม สอดคลองกบพนธะสญญาทรฐบาลไดลงนามไวทประเทศฝรงเศส พ.ศ. ๒๕๕๘ (COP ๒๑ Paris)

๒๔๖

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

ขนตอนด าเนนการ ปงบประมาณ

๒๕๖๐ ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ขนท ๑. พพ. และ กรมโยธาฯ รวมกนปรบปรงรางกฎกระทรวง ขนท ๒. คณะกรรมการควบคมอาคาร พจารณา ขนท ๓. คณะกรรมการพจารณากฎหมายระดบกรมและระดบกระทรวง

พจารณา

ขนท ๔. คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน พจารณา ขนท ๕. คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต พจารณา ขนท ๖. คณะรฐมนตร เหนชอบในหลกการ ขนท ๗. ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา พจารณา ขนท 8. คณะรฐมนตร เหนชอบ

ขนท 9. ประกาศราชกจจานเบกษา ขนท 10. กรมโยธาธการฯ จดท าประกาศควบคมอาคาร ขนท ๑1. พพ. รวมกบสภาวศวกรและสภาสถาปนก เพมหลกเกณฑและคณสมบต

ของผประกอบวชาชพ และพฒนาหลกสตรฝกอบรม

ขนท ๑2. เรมบงคบใช BEC อาคาร ๑๐,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป ขนท ๑3. เรมบงคบใช BEC อาคาร ๕,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป ขนท ๑4. เรมบงคบใช BEC อาคาร ๒,๐๐๐ ตารางเมตรขนไป ขนท ๑5. ตดตามผลเพอยกระดบ BEC เขมขนขนทกๆ ๕ ป

๒๔๗

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา (ปงบประมาณ) ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

ป ๒๕๖๑ ป ๒๕๖๒ ป ๒๕๖๓ ป ๒๕๖๔ ป ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑. บงคบใชกฎหมายอาคารกอสรางใหม พพ., โยธาฯ ๗๕ กทอ. บงคบใช BEC ป ๖3 อาคารใหมพนทรวม > ๑๐๐๐๐ ตรม

ป ๖4 อาคารใหมพนทรวม > ๕๐๐๐ ตรม

ป ๖5 อาคารใหมพนทรวม > ๒๐๐๐ ตรม

๑.๑ ก ากบดแล บงคบใชกฎหมายใหอาคารกอสรางใหม

๑.๒ รวมกบสภาวศวกรและสภาสถาปนกเพอเพมหลกเกณฑและคณสมบตของผประกอบวชาชพ

๑.๓ ตรวจสอบแบบ รบรอง ตดตามผล และประชาสมพนธ ผานศนยประสานงาน

๑.๔ พฒนาผตรวจแบบเอกชน โดยจดท ามาตรฐาน อบรม และขนทะเบยน

๑.๕ พฒนายกระดบ BEC ใหดขนทก ๕ ป

- งบประมาณ [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] ๒. สงเสรมอาคารกอสรางใหม พพ., โยธาฯ ๗๕ กทอ. อาคารท

ออกแบบตาม BEC จะชวยเพมประสทธภาพการใชพลงงาน

อาคารใหม/อาคารดดแปลง สราง/ปรบปรงตาม BEC

๒.๑ ตดฉลากแสดงประสทธภาพการใชพลงงาน

๒.๒ สนบสนนสรางหรอปรบปรงอาคารอนรกษพลงงานมาตรการทางการเงน

๒.๓ ประชาสมพนธสรางรบร

- งบประมาณ [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท] [๑๕ ลานบาท]

๒๔๘

๒๔๘

๓.13.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

๑) กฎกระทรวงพลงงาน วาดวยการก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน (Building Energy Code: BEC) (พน.) จดท ากฎหมาย/ระเบยบทเกยวของใหม

..)

๒๔๙

การปฏรปดานการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

3.14 ประเดนการปฏรปท ๑4 การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ๑ ๓

3.14.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

อาคารควบคมภาครฐตามทก าหนดในพระราชกฤษฎกาก าหนดอาคารควบคม พ.ศ. ๒๕๓๘ สามารถลดการใชพลงงานลงไดตามขอสงการคณะรฐมนตรเมอวนท ๑๙ กมภาพนธ ๒๕๕๖ โดยน ากลไกบรษทจดการพลงงาน (Energy Service Company: ESCO) มาพฒนาใชในการลงทนเพอปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานภายในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๕

3.14.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ระยะเวลา ๘ ป (ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๘) โดยจะสนสดภาระผกพนกบ ESCO ในป ๒๕๗๑

3.14.3 ตวชวด

๑) มแนวทาง หลกเกณฑ เงอนไขในการด าเนนการใชกลไกบรษทจดการพลงงานในหนวยงานภาครฐเสนอคณะรฐมนตรใหความเหนชอบหลกการ ภายในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖3

๒) มระเบยบวธปฏบตกลางเพอขบเคลอนกลไกบรษทจดการพลงงานในหนวยงานภาครฐ เสนอคณะรฐมนตรใหความเหนชอบ ภายในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖5 และเรมน าไปปฏบตจรงภายในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖6

3.14.๔. วงเงนและแหลงเงน การน ากลไก ESCO มาพฒนาใชในการลงทนเพอปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานในอาคาร

ควบคมภาครฐ ภายในเวลา ๘ ป (พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๘) ประมาณ ๘๗๖ อาคาร คาดวาจะมรายจายประมาณ ๑๐,๔๗๖ ลานบาท แบงเปนคาตอบแทนผลประหยดใหกบ ESCO ๑๐,๓๕๖ ลานบาท และคาบรหารตดตาม ๑๒๐ ลานบาท โดยมประมาณการเงนลงทนและแหลงทนแสดงในตารางตอไปน

ตารางท 10 ตวอยางการประมาณการเงนลงทนการใชมาตรการ ESCO หนวยงานภาครฐ

แบบ Shared Saving ๑ ๓ คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงานสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ. “การสงเสรมการอนรกษ พลงงาน โดยใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบ หนวยงานภาครฐ” (ฉบบปรบปรง). มถนายน 2559

๒๕๐

หนวย : ลานบาท

ประมาณการเงนทน

(แหลงทน)

ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕..

62 ๖๓ ๖๔ ๖๕ ๖๖ ๖๗ ๖๘ ๖๙ ๗๐ ๗๑ ๗๒ ๗๓ ๗๔ ๗๕ ๗๖ ๗๗ ๗8 รวม

(1) เงนลงทนของ ESCO (อาจกเงนจากสถาบนการเงนมาลงทนกอน)

- ๔๕ ๔๕ ๔๕ ๑,๘๑๕

๑,๙๙๗

๑,๙๙๗

๒,๐๐๖

- - - - - - - - - ๗,๙๕๐

(2) คาตอบแทนจากผลประหยดพลงงาน* (ทมา : งบประมาณแผนดน ทรฐคนเงนให ESCO แบบ Shared Saving ๑๐:๙๐ และเฉลย ๒.๗ ป คนทน)

- ๑๕ ๓๐ ๔๕ ๖๓๖ ๑,๒๗๑

๑,๙๐๖

๒,๕๔๔

๑,๙๕๓

๑,๓๐๓

๖๕๓ - - - - - - ๑๐,๓๕๖

(3) คาบรหารและตดตาม (ทมา :งบประมาณแผนดน หรอกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน)

๕ ๕ ๕ ๕ ๒๕ ๒๕ ๒๕ ๒๕ - - - - - - - - - ๑๒๐

(4) รวมงบประมาณลงทนของรฐ (๒)+(๓)

๕ ๒๐ ๓๕ ๕๐ ๖๖๑ ๑๒๙๖

๑๙๓๑

๒๕๖๙

๑๙๕๓

๑๓๐๓

๖๕๓ - - - - - - ๑๐,๔๗๖

ผลประหยดรายป (GWh) - ๔ ๘ ๑๒ ๑๗๖ ๓๕๗ ๕๓๘ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๕ ๗๑๑ ๗๐๗ ๕๔๓ ๓๖๒ ๑๘๒ ๗,๑๙๓

(5) มลคาผลประหยดรายป** - ๑๖ ๓๒ ๔๘ ๗๐๕ ๑,๔๒๘

๒,๑๕๑

๒,๘๗๗

๒,๘๗๗

๒,๘๗๗

๒,๘๗๗

๒,๘๖๑

๒,๘๔๕

๒,๘๒๙

๒,๑๗๒

๑,๔๔๙

๗๒๖ ๒๘,๗๗๐

(6) ผลประโยชนรายปทหนวยงานรฐไดรบ (๕)-(๔)

-๕ -๔ -๓ -๒ ๔๔ ๑๓๒ ๒๒๐ ๓๐๘ ๙๒๔ ๑,๕๗๔

๒,๒๒๔

๒,๘๖๑

๒,๘๔๕

๒,๘๒๙

๒,๑๗๒

๑,๔๔๙

๗๒๖ ๑๘,๒๙๔

หมายเหต: * คาตอบแทนจากผลประหยดพลงงาน เปนเงนทไดจากการประหยดพลงงานตามวธการวดคาพลงงานและประเมนผลการประหยดพลงงานท

หนวยงานภาครฐและ ESCO ตกลงกน ในทนสมมตให Shared Saving หนวยงานรฐ : ESCO ในสดสวน ๑๐ : ๙๐ และการคนทนเฉลย ๒.๗ ป โดยหนวยงานภาครฐตองจายให ESCO เปนระยะเวลาประมาณ ๔ ป

** มลคาผลประหยดรายป เปนเงนทไดจากการประหยดพลงงานตามวธการวดคาพลงงานและประเมนผลการประหยดพลงงาน ซงโดยปกตผลประหยดจะเกดขนตลอดอายการใชงานของอปกรณเปนเวลาประมาณ ๑๐ ป ทงนมลคาผลประหยดทเกดขน ในชวง ๔ ปแรก หนวยงานรฐตองจายเงนให ESCO คดเปนรอยละ ๙๐ และตงแตปท ๕ – ๑๐ หนวยงานรฐจะเปนผรบผลประโยชนทเกดขนทงหมด

*** ขอมลในตารางท ๑ เปนขอมลทสมมตขนเปนตวอยางหนงเทานน โดยในชวงป พ.ศ. ๒๕๖๒-๖๔ ทดลองด าเนนการปละ ๕ อาคารกอน สวนอาคารทเหลอด าเนนการในชวงป พ.ศ. ๒๕๖๕-๖๘

3.14.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการของมาตรการ ESCO

“กลไกหรอธรกจบรษทจดการพลงงาน (Energy Service Company: ESCO)” เปนกลไกทกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงาน ไดพฒนาขน ส าหรบธรกจทใหบรการดานการอนรกษพลงงาน และ/หรอดานพลงงานทดแทนแบบครบวงจร ตงแตการใหค าปรกษา การตรวจวดและวเคราะหการใชพลงงาน การศกษาความเปนไปไดของโครงการ การเสนอโครงการ การออกแบบดานวศวกรรม การจดหาหรอสนบสนนการจดหาแหลงเงนทนส าหรบด าเนนการโครงการ การจดหาหรอสนบสนนการจดหาวสด อปกรณ เครองจกร การด าเนนการกอสราง ตดตงวสด อปกรณ เครองจกร การด าเนนการหรอสนบสนนเดนเครอง และการซอมแซมบ ารงรกษา ตลอดจนการบรหารโครงการ การตรวจวดและพสจนผลการประหยดพลงงานของโครงการ

๒๕๑

การฝกอบรม และใหบรการอน ๆ ทเกยวของ โดยมการท าสญญารบประกนผลประหยดพลงงาน (Energy Performance Contract: EPC) และกระบวนการตรวจวดและพสจนผลประหยด (Measurement and Verification: M&V) เพอรบประกนผลประหยดพลงงาน และจะตองจายชดเชยใหกบผรบบรการหากผลประหยดไมเปนตามเงอนไขของสญญากลไก ESCO ประกอบดวยผเกยวของ ๓ สวน ประกอบดวย

๕.๑.๑ ผใหบรการ คอ ผประกอบการทด าเนนธรกจบรษทจดการพลงงาน เรยกวา บรษทจดการพลงงาน (Energy Service Company; ESCO)

๕.๑.๒ ผรบบรการ คอ ผประกอบการหรอหนวยงานของรฐ ทตองการใชบรการดานการอนรกษพลงงาน ดานพลงงานทดแทน หรออน ๆ

๕.๑.๓ แหลงเงนทน คอ ผใหการสนบสนนเงนลงทนส าหรบการด าเนนการโครงการของผรบบรการ ไดแก สถาบนการเงน ธนาคาร กองทนทลงทนในโครงการอนรกษพลงงาน หนวยงานงบประมาณ ผประกอบการหรอบรษทจดการพลงงานทลงทนดวยตนเอง เปนตน

ความส าคญของมาตรการ ESCO ภาครฐ

พลงงานเปนปจจยทส าคญในการตอบสนองความตองการของประชาชน ภาคธรกจและอตสาหกรรม แตประเทศไทยมไดมแหลงพลงงานเชงพาณชยภายในประเทศมากพอกบความตองการ ท าใหตองพงพาพลงงานจากตางประเทศเปนสวนใหญ แนวทางส าคญทจะชวยลดอตราการเพมความตองการใชพลงงานของประเทศ คอการสงเสรมใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยดในทกภาคสวน

มตคณะรฐมนตรเมอวนท ๑๙ กมภาพนธ ๒๕๕๖ ก าหนดใหหนวยงานภาครฐลดการใชพลงงานลงรอยละ ๑๐ เพอน างบประมาณในสวนคาสาธารณปโภคทเปนหนสาธารณะอยสงนน หากประหยดไดกจะสามารถน าไปใชในการพฒนาประเทศดานอน ๆ เชน การศกษา การสาธารณสข เปนตน รวมถงสรางบทบาทใหหนวยงานภาครฐเปนผน าดานประหยดพลงงานใหภาคสวนอน ๆ ขาราชการตระหนกถงความส าคญในการใชพลงงานเทาทจ าเปน และน าความรวธใชพลงงานทถกตองกลบไปใชภายในบาน ตลอดจนถายทอดสเพอนบานกจะชวยลดอตราการเพมความตองการใชพลงงานของประเทศ

คณะกรรมาธการปฏรปพลงงาน สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไดจดท าขอเสนอในป พ.ศ. ๒๕๕๘ เรอง “การสงเสรมการอนรกษพลงงานโดยใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ”ทเหนควรตองขบเคลอนใหเกดการปฏรปและบงเกดผลสมฤทธมากทสด เพราะการใหหนวยงานภาครฐลดใชพลงงานลงใหไดตามเปาหมายรอยละ ๑๐ นน มขอจ ากดจากอปกรณเครองใชไฟฟาในหนวยงานภาครฐสวนใหญมอายการใชงานมานาน และการจดซออปกรณเครองใชไฟฟาใหมมขอจ ากดทตองใชงบประมาณจ านวนมาก โดยขอมลการใชพลงงานของอาคารควบคมภาครฐ ตามทก าหนดในพระราชกฤษฎกาก าหนดอาคารควบคม พ.ศ. ๒๕๓๘ ประมาณ ๘๗๖ แหง (ไมรวมอาคารภาครฐขนาดเลก) มการใชพลงงานไฟฟาถง ๔,๕๗๓ ลานหนวยตอป หรอคดเปนคาใชจายจากเงนงบประมาณรายจาย ๑๗,๕๗๖ ลานบาท

คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานพลงงาน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) ไดรายงานเดอนมถนายน พ.ศ. ๒๕๕๙ เรอง “การสงเสรมการอนรกษพลงงาน โดยใชมาตรการบรษทจด

๒๕๒

การพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ” เหนควรตามขอเสนอของ สปช. และใหมการยกรางกฎหมาย ประกาศหรอระเบยบในการก าหนดหลกเกณฑเปนการเฉพาะ ส าหรบการน ารปแบบธรกจ ESCO มาใชกบภาครฐ หลกเกณฑควรครอบคลมถงรปแบบการจดซอจดจาง ซงควรใชรปแบบการแบงปนผลประหยด (Shared Saving) วธคดเลอกบรษท ESCO ทจะเขามารบด าเนนงาน วธการตรวจวดและพสจนผลประหยด เปนตน รวมทงการก าหนดใหน าผลประหยดทเกดจากโครงการ น ามาจายเปนคาจดการพลงงานของบรษท ESCO โดยกฎหมายหรอระเบยบทใชกบธรกจ ESCO ดงกลาว จะไมกระทบตอระเบยบการจดซอจดจางอน ๆ ทใชอยในปจจบน

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดมค าสงคณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน ท 1/2562 ลงวนท 12 กรกฎาคม 2562 เรองแตงตงคณะท างานเพอการมสวนรวมของประชาชนและหนวยงานของรฐดานการสงเสรมการใชบรษทจดการพลงงานใหสอดคลองกบแผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน จากการประชมคณะท างานฯ เบองตนสรปรปแบบการด าเนนการคอ การส ารวจและประเมนศกยภาพการประหยดพลงงานของหนวยงานของรฐ การจดท าค าขอตงงบประมาณรายจายประจ าป การจดซอจดจาง บรษทจดการพลงงานและท าสญญาจางจดการพลงงาน การตดตงเครองจกรอปกรณ ตรวจวดพสจนผลประหยด และการจายคาจางจดการพลงงานตามผลประหยดพลงงานทเกดขนตามเงอนไขของสญญาจางจดการพลงงานใหแกบรษทจดการพลงงาน

รปแบบ ESCO การแบงปนผลประหยด (Shared Saving)

การอนรกษพลงงานโดยใชบรษท ESCO มวธการลงทนทใชกนอยทวไป ๒ รปแบบ คอ

รปแบบท ๑ เจาของอาคารเปนผลงทน โดยมบรษท ESCO รบประกนผลการด าเนนงาน ซงเรยกวา Guaranteed Saving โดยประกนผลประโยชนสทธของโครงการทสามารถด าเนนการไดจะเทากบหรอมากกวาคาใชจายทเจาของอาคารจะตองจายในการลงทน ถาหากผลประโยชนสทธของโครงการทสามารถด าเนนการไดจรงต ากวาผลประโยชนสทธทก าหนดในสญญาแลว ESCO จะเปนผชดเชยสวนทขาดใหกบเจาของอาคาร

รปแบบท ๒ ESCO จะเปนผลงทนใหโดยอาจจะกเงนมาและด าเนนการตามแผนประหยดพลงงาน โดยเจาของอาคารมหนาทจายเงนตอบแทนเปนคาบรการใหแก ESCO และน าเอาคาพลงงานทประหยดไดมาแบงผลประโยชนทเรยกวา Shared Saving สดสวนของจ านวนเงนตอบแทนจากการประหยดพลงงานทตองแบงให ESCO จะมากกวารปแบบแรก เพราะ ESCO ตองแบกรบความเสยงและคาใชจายทไดลงทนใหกอนและรปแบบการแบงปนผลประหยดนมความเหมาะสมทจะน ามาใชกบหนวยงานภาครฐเพราะวารฐไมตองจดงบประมาณมาลงทนตามรปท ๑ ทปรากฏในภาคผนวก

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖๐ พพ. ไดศกษากฎ ระเบยบ และวธปฏบตตาง ๆ เพอขบเคลอน ESCO ภาครฐไวระดบหนงและไดจดสมมนารบฟงความเหนจากผมสวนเกยวของเมอวนท ๑๓ มถนายน ๒๕๖๐ ซงมผลสรปการสมมนา ดงน

๒๕๓

กระบวนการด าเนนการ

ขนตอนหลกดงแสดงตามแผนภาพตามรปทปรากฏในภาคผนวก โดยน าหลกการและแนวทางด าเนนงานบรษทจดการพลงงานในหนวยงานของรฐของประเทศสหรฐอเมรกา๒ มาประยกตใหเหมาะกบแนวทางการปฏบตและกฎระเบยบของหนวยงานรฐของประเทศไทยตามรปท ๒ ทปรากฏในภาคผนวก

๒๕๔

๖.๒ ความเหนจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ คณะท างานเพอการมสวนรวมของประชาชนและหนวยงานของรฐดานการสงเสรมการใช

บรษทจดการพลงงานใหสอดคลองกบแผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดรวบรวมความเหนจากการประชมรวมกบ พพ. ส านกงบประมาณ และกรมบญชกลาง ทมตอกระบวนการด าเนนการให ESCO ภาครฐ ดงแสดงในตารางตอไปน

ตารางท ความเหนจากผแทน พพ. ส านกงบประมาณ และกรมบญชกลาง

พพ. ส านกงบประมาณ กรมบญชกลาง - รปแบบการจาง ESCO เขาขาย

การจางเหมาแบบเบดเสรจ (Turnkey)

- ตองผานมตคณะรฐมนตร ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๕๔ ก าหนดให โครงการทมลกษณะการจางเหมาจายแบบเบดเสรจ

- รปแบบการจาง เหมาบรการจากบรษทจดการพลงงาน (ESCO)

- หากเปนการจดจางตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ ใหหารอกรมบญชกลาง

- หากเปนลกษณะรวมทน พจารณาตามพระราชบญญตการรวมลงทนระหวางรฐและเอกชน พ.ศ. 2562

- การตงกรอบงบประมาณ ตองระบการประมาณการคาใชจาย ตาม พรบ. ว ธ การงบประมาณ พ.ศ . 2561 ก าหนดมาตรา 25 การยนค าขอตงงบประมาณรายจายตามวรรคหนง อยางนอยตองแสดงวตถประสงคแผนการปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณ และใหจดสงรายงานเกยวกบเงนนอกงบประมาณตามหลกเกณฑและวธการทผอ านวยการก าหนดดวย

- การก าหนดรางสญญาจางจดการพลงงานทเปนสญญามาตรฐานกลาง พรบ.การจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ. 2560 มาตรา 93 หนวยงานของรฐตองท าสญญาตามแบบทคณะกรรมกา รน โ ยบ ายก าหนดโดยความเหนชอบของส านกงานอยการสงสด ในกรณท ไมอาจท าสญญาตามแบบสญญา ใหสงรางสญญานนไปใหส านกงานอยการส งสดพจารณาใหความเหนชอบกอน

- ระยะเวลาท าสญญาผกพน เปนระยะเวลา ๕ – ๑๐ ป

- ตองขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตร ตามมาตรา ๒๓ วรรคสาม แหงพระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ ก าหนดวาในกรณทมการท าส ญ ญ า ผ ก พ น เ ก น ๑ ปงบประมาณ

- หาก พพ. มวธท าใหสวนราชการก าหนดวงเงนคาใชจายของโครงการและก าหนดระยะเวลาสญญาทชดเจนได สวนราชการกสามารถเสนอขอมตคณะรฐมนตรอนมตกอหนผกพนขามปงบประมาณได

- รปแบบการจดซอจดจางดงกล าว หนวยงานภาครฐยงไมเคยด าเนนการมากอน และมระยะเวลาผกพนสญญาประมาณ 5 – 7 ป ซงเขาขายเกนกวา

๒๕๕

พพ. ส านกงบประมาณ กรมบญชกลาง ห น ง ป ง บ ป ร ะ ม า ณ ต า มพระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. 2561 มาตรา 41 อนญาตใหมการกอหนผกพนขามปได โดยอนมตของคณะรฐมนตร แตในการเสนอคณะรฐมนตร รายการงบประมาณผ อ า น ว ย ก า ร จ ะ ต อ ง ร ว บ ร ว มงบประมาณรายจายทจะตองกอหนผกพนและวงเงนทคาดวาจะตองกอหนผกพนงบประมาณรายจายในปตอ ๆ ไป รวมทงจ านวนเงนเผอเหลอเผอขาดเสนอใหคณะรฐมนตรพจารณาอนมตการกอหนผกพน ดงนนรายการทจะขออนมตกอหนผกพนขามปตองก าหนดวงเงนทจะจายในแตละปทชดเจน

- วงเงนกอหนผกพนขามปจะตองน าไปค านวณสดส วนการกอหน ผ ก พนง บ ป ร ะ ม า ณ ร า ย จ า ย ข า ม ป ทคณะกรรมการนโยบายการเงนการคลงของรฐก าหนด ตามมาตรา 11 ของพระราชบญญตวนยการเงนการคลงของรฐ พ.ศ. 2561

- ยงไมมระเบยบทางการคลงก าหนดไวโดยตรง ในการน าคาสาธารณปโภคทเหลอจากคาไ ฟ ฟ า ซ ง น า ไ ป เ ป น ค า จ ดการพลงงานทหนวยงานนนตองน ามาจายคนใหกบ ESCO

- การเบกจายคาสาธารณปโภคของหนวยงานภาครฐประเภทเงนงบประมาณ อยในระเบยบวาดวยการเบกจายคาใชจายในก า ร บ ร ห า ร ง า น ข อ ง ส ว นราชการ พ.ศ. ๒๕๕๓ หมวด ๔

- ระเบยบกระทรวงการคลงว า ด ว ย ก า ร เ บ ก จ า ยคาใชจายในการบรหารงานของสวนราชการ ๒๕๕๓ ไดก าหนดรายการคาใชจายต า ม ห ล ก ก า ร จ า แ น กประ เภทร ายจ า ย ต า มงบประมาณของส าน กงบประมาณ

- ถาส านกงบประมาณมการก าหนดประเภทรายจายส า ห ร บ ร า ยกา รค า จ ดการพลงงานใหอยในหมวดใดแลว กรมบญชกลางกจะ

๒๕๖

พพ. ส านกงบประมาณ กรมบญชกลาง ด าเนนการก าหนดระเบยบเพอรองรบการเบกจายตอไป

- เ ห น ค ว ร ใ ห ม ก า ร ย ก ร า งกฎหมาย ประกาศหรอระเบยบในการก าหนดหลกเกณฑเปนการ เฉพาะ ส าหรบการน ารปแบบธรกจ ESCO มาใชกบภ า ค ร ฐ ห ล ก เ ก ณ ฑ ค ว รครอบคลมถงรปแบบการจดซอจดจาง ซงควรใชรปแบบการแบงปนผลประหยด (Shared Saving) ว ธ ค ด เ ล อกบร ษ ท ESCO ท จ ะ เ ข า ม า ร บด าเนนงาน วธการตรวจวดและพสจนผลประหยด เปนตน รวมทงการก าหนดใหน าผลประหยดท เกดจากโครงการ น ามาจายเปนคาจดการพลงงานของบรษท ESCO โดยไมกระทบตอระเบยบการจดซอจดจางอน ๆทใชอยในปจจบน

- เหนควรเสนอใหคณะรฐมนตรใหค ว า ม เ ห น ช อ บ ใ ห ห น ว ย ง า น ทเกยวของรวมกนศกษาแนวทางการด าเนนการอยางรอบคอบกอน เพราะร ปแบบ ESCO ภาคร ฐย ง ไม เ คยด าเนนการมากอนและเปนเรองเชงนโยบายท มหน วยงาน เก ย ว ข อ งจ านวนมาก และมผลกระทบตอรปแบบและวธการจดซอจดจางตามร ะ เ บ ย บ พ ส ด ข อ ง ท า ง ร า ช ก า ร ตลอดจนอาจมผลกระทบตอภาระผกพนงบประมาณของสวนราชการต า ง ๆ แ ล ะ ม า ต ร ก า ร เ พ มประสทธภาพการใชจายงบประมาณรายจายประจ าป

ทมา: คณะท างานเพอการมสวนรวมของประชาชนและหนวยงานของรฐดานการสงเสรมการใชบรษทจดการพลงงานใหสอดคลองกบแผนการปฏรปประเทศดานพลงงาน ; ตลาคม ๒๕62

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

ใหกระทรวงพลงงาน โดย พพ. ด าเนนการยกรางกฎหมาย ประกาศหรอระเบยบในการก าหนดหลกเกณฑเปนการเฉพาะ ส าหรบการน ารปแบบธรกจ ESCO มาใชกบภาครฐ หลกเกณฑควรครอบคลมถงรปแบบการจดซอจดจาง ซงควรใชรปแบบการแบงปนผลประหยด (Shared Saving) วธคดเลอกบรษท ESCO ทจะเขามารบด าเนนงาน วธการตรวจวดและพสจนผลประหยด เปนตน รวมทงการก าหนดใหน าผลประหยดทเกดจากโครงการ น ามาจายเปนคาจดการพลงงานของบรษท ESCO โดยไมกระทบตอระเบยบการจดซอจดจางอน ๆ ทใชอยในปจจบน เสนอคณะรฐมนตรเพอเหนชอบในหลกการ และใหหนวยงานทเกยวของรวมกนศกษาแนวทางการด าเนนการอยางรอบคอบกอนด าเนนการตอไป

ทงน ปจจยสความส าเรจทส าคญ ไดแก การเรงการออกกฎระเบยบใหเรวขนเพอใหเปาหมายการลด Energy Intensity ลงใหได ๓๐% ภายในป ๒๕๗๙ ตามแผน EEP๒๐๑๕

๒๕๗

ผลทคาดวาจะไดรบ

ขอมลจาก พพ. ป พ.ศ.๒๕๕๘ การใชพลงงานของอาคารควบคมภาครฐ ตามทก าหนดในพระราชกฤษฎกาก าหนดอาคารควบคม พ.ศ. ๒๕๓๘ ประมาณ ๘๗๖ แหง (ไมรวมอาคารภาครฐขนาดเลก) มการใชพลงงานไฟฟา ๔,๕๗๓ ลานหนวยตอป คดเปนคาใชจายจากเงนงบประมาณรายจาย ๑๗,๕๗๖ ลานบาทตอปเมอน ามาประเมนการลงทนเพอปรบเปลยนอปกรณไฟฟาเกา เชน เครองท าน าเยนซงมอายการใชงานมากกวา ๑๕ ป เครองปรบอากาศซงมอายการใชงานมากกวา ๑๐ ป ขนาดนอยกวาหรอเทากบ ๔๐,๐๐๐ บทยตอชวโมง หลอดไฟฟา T๘ เปนตน คาดวาจะใชเงนลงทนเกอบ ๘,๐๐๐ ลานบาท จะกอใหเกดการอนรกษพลงงานประมาณ ๗๑๙ ลานหนวยตอป หรอคดเปนมลคาพลงงานทประหยดได ๒,๘๗๗ ลานบาทตอป ซงมอายการใชงานเฉลย ๑๐ ป หากสามารถน ากลไก ESCO มาใชกบหนวยงานภาครฐได จะกอเกดประโยชน ดงน

1) ประหยดงบประมาณของภาครฐเกอบ ๘,๐๐๐ ลานบาท ในการปรบเปลยนอปกรณไฟฟาเกาในอาคารควบคมภาครฐ ๘๗๖ แหง โดย ESCO เปนผลงทนใหกอน โดยตลอดอายโครงการมมลคาผลประหยดพลงงานถงประมาณ ๒๘,๑๑๐ ลานบาท และหนวยงานรฐตงงบประมาณเพอจายเงนตอบแทนคาพลงงานทประหยดไดรวมประมาณ ๑๐,๓๕๖ ลานบาท มาจากสมมตฐานเพอจงใจการลงทนให ESCO ก าหนด Shared Saving รฐกบ ESCO ในสดสวน ๑ : ๙ หรอรอยละ ๙๐ และการคนทนเฉลยภายใน ๔ ป ตามตารางท ๒๔

2) การขบเคลอนกลไก ESCO กบหนวยงานภาครฐ ในชวง พ.ศ.๒๕๖3-๒๕๖6 อาจยงจ าเปนตองคอยเปนคอยไปประมาณ ๕ หนวยงานตอป เพอทดสอบกลไก กฎระเบยบ การท าสญญา EPC การตรวจวดและพสจนการประกนผลประหยดพลงงาน การจายเงนตอบแทนคาพลงงานทประหยดได จงคาดวาจะเรมใชเตมรปแบบตงแตป พ.ศ.๒๕๖๕ เปนตนไป จนครบจ านวนอาคารควบคมภาครฐ ๘๗๖ อาคาร ภายในป พ.ศ.๒๕๖๘ ดงตารางท ๒๔ และรายละเอยดประมาณการเงนลงทนและผลประโยชนทจะไดรบจากการใชมาตรการ ESCO หนวยงานภาครฐแบบ Shared Saving ปรากฏในภาคผนวก

ตารางท 11 แผนการขบเคลอนกลไก ESCO กบหนวยงานภาครฐ

เปาหมาย ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕..

๖2 ๖๓ ๖๔ ๖๕ ๖๖ ๖๗ ๖๘ ๖๙ ๗๐ ๗๑ ๗๒ ๗๓ ๗๔ ๗๕ ๗๖ ๗๗ 78 รวม

จ านวนอาคารรฐ (อาคาร)

- ๕ ๕ ๕ ๒๐๐ ๒๒๐ ๒๒๐ ๒๒๑ ๘๗๖

ผลประหยดรายป (GWh)

- ๔ ๘ ๑๒ ๑๗๖ ๓๕๗ ๕๓๘ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๕ ๗๑๑ ๗๐๗ ๕๔๓ ๓๖๒ ๑๘๒ ๗,๑๙๓

มลคาผลประหยด รายป (ลานบาท)

- ๑๖ ๓๒ ๔๘ ๗๐๕ ๑,๔๒๘ ๒,๑๕๑

๒,๘๗๗

๒,๘๗๗

๒,๘๗๗

๒,๘๗๗

๒,๘๖๑

๒,๘๔๕

๒,๘๒๙

๒,๑๗๒

๑,๔๔๙

๗๒๖ ๒๘,๗๗๐

Shared Saving รอยละ ๙๐ รฐช าระคนให ESCO (ลานบาท)

- ๑๕ ๓๐ ๔๕ ๖๓๖ ๑,๒๗๑

๑,๙๐๖

๒,๕๔๔

๑,๙๕๓

๑,๓๐๓

๖๕๓ ๑๐,๓๕๖

ทมา : คณะอนกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน, ตลาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

๒๕๘

๘.๓ โอกาสเกดการจางงาน เกดการสรางผเชยวชาญ บคลากรดานการอนรกษพลงงานจ านวนมาก

๘.๔ โอกาสเกดอตสาหกรรมการผลตอปกรณ ชนสวน เทคโนโลยการอนรกษพลงงานในประเทศ

๘.๕ เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกตามความตกลงปารส (Paris Agreement) ทรฐบาลประกาศเจตนารมณ ณ ประเทศฝรงเศส ใน พ.ศ. ๒๕๕๘ (COP๒๑)

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

ขนตอนด าเนนการ ป พ.ศ. ..

๖๑ ๖๒ ๖๓ ๖๔ ๖๕ ๖๖ ๖๗ ๖๘

ขนท ๑. พพ. จดท ารางแนวทางด าเนนการ

ขนท ๒. คณะรฐมนตรมมตเหนชอบในหลกการ

ขนท ๓. แตงตงคณะท างาน

ขนท ๔. กรมบญชกลางและส านกงบประมาณใหขอเสนอแนะ

ขนท ๕. คณะกรรมการนโยบายการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ เหนชอบแนวทาง

ขนท ๖. พพ. ด าเนนโครงการน ารอง ESCO ภาครฐ

ขนท ๗. พพ. รวบรวมประเดนปญหา ขอเสนอแนะ ปรบปรงแนวทางด าเนนการ และจดท าระเบยบปฏบต

ขนท ๘. คณะกรรมการนโยบายการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ เหนชอบแนวทาง (ฉบบปรบปรง)

ขนท ๙. คณะท างานเหนชอบแนวทางด าเนนการทแกไข/การออกระเบยบปฏบตกลาง

ขนท ๑๐. คณะรฐมนตรมมตเหนชอบ/ประกาศใชระเบยบ

ขนท ๑๑. ประกาศใชระเบยบปฏบตกลาง ESCO ภาครฐ

ขนท ๑๒. ประชาสมพนธเผยแพร

ขนท ๑๓. ตดตามและประเมนผล

๒๕๙

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด ป ๒๕๖๑ ป ๒๕๖๒ ป ๒๕๖๓ ป ๒๕๖๔ ป ๒๕๖๕-

๒๕๖๘ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ กจกรรมจดท าระเบยบ พพ.,บก, สงป. ๕

กทอ. แนวทาง ระเบยบวธ

๑.๑ จดท าแนวทางและระเบยบ ESCO ภาครฐ ปฏบตกลาง ฯ ๑.๒ คณะรฐมนตรเหนชอบ เสรจสมบรณ ๑.๓ คณะท างานจดท าแนวทางฯ ป ๖๕ ๑.๔ คณะกรรมการนโยบายจดซอจดจาง ๑.๕ พพ. ศกษาปญหา/ปรบปรงระเบยบ ๑.๖ คณะท างานฯ พจารณาแกไข ๑.๗ คณะกรรมการนโยบายจดซอจดจาง ๑.๘ คณะรฐมนตรเหนชอบ - งบประมาณ

- [๕ ลานบาท]

๒ กจกรรมน ารอง/ ด าเนนการ พพ.,ESCO กทอ. ทดสอบป ๖๒-๖๔

อยางนอย ปละ ๕ แหง ป ๖๕-๕๘ ด าเนนการครบ ๘๗๖ แหง

๒.๑ จดจางทปรกษา เงนก ๒.๒ คดเลอกหนวยงานน ารอง เงน งปม. เรมใชป ๖๕ ๒.๓ ด าเนนการตามแนวทาง ขนตอนฯ ๒.๔ คดเลอก ESCO/ท าสญญา ๒.๕ ESCO จดท า IGA ๒.๖ ESCO เรมตดตงอปกรณใหม ๒.๗ M&V จายเงน ๒.๘ ตดตามผล รวบรวมปญหา

- กองทนอนรกษฯ [๒ ลานบาท] [๒ ลานบาท] [๒ ลานบาท] [๔๐ ลานบาท] ๔๖ - เงนลงทน ESCO [๔๕ ลานบาท] [๔๕ ลานบาท] [๔๕ ลานบาท] [๗,๘๑๕ ลาน

บาท] ๗,๙๕๑

- เงนงบประมาณผลประหยดพลงงาน

[๑๕ ลานบาท] [๓๐ ลานบาท] [๔๕ ลานบาท] [๑๐,๒๖๖ ลานบาท]

๑๐,๓๕๖

๒๖๐

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด ป ๒๕๖๑ ป ๒๕๖๒ ป ๒๕๖๓ ป ๒๕๖๔ ป ๒๕๖๕-

๒๕๖๘ ลานบาท แหลงเงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๓ กจกรรม ฝกอบรม พพ.,บก, สงป. ๔๖ กทอ สรางความร จ านวน ๓.๑ การชแจงท าความเขาใจ ความเขาใจ ผเขาอบรม ๓.๒ การฝกอบรม - งบประมาณ

[๒ ลานบาท] [๒ ลานบาท] [๒ ลานบาท] [๔๐ ลานบาท]

๔ กจกรรม ประชาสมพนธ พพ. ๒๓ กทอ เผยแพร/เชญชวน

หนวยงานรฐ

๔.๑ เผยแพรขอมลขาวสาร ทเขารวม - งบประมาณ [๑ ลานบาท] [๑ ลานบาท] [๑ ลานบาท] [๒๐ ลานบาท]

หมายเหต บก. = กรมบญชกลาง พพ. = กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

สงป. = ส านกงบประมาณ กทอ. = กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน

งป. = เงนงบประมาณ IGA = Investment Grade Audit

๒๖๑

ESCO Facilitator เปนทปรกษาทเชอมโยงระหวางหนวยงานภาครฐและ ESCO เขาไปในผงกระบวนการการด าเนนงาน ESCO ภาครฐ เพอเพมประสทธภาพในการด าเนนงานและความคลองตว

ทมา : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน; มถนายน ๒๕๖๐

รปท บรษทจดการพลงงานรปแบบแบงผลประหยด (Shared Savings) ในหนวยงานของรฐ

/

(ESCO)

/

(EPC)

+

/

/

• ESCO (IGA) • ESCO EPC • ESCO • ESCO • ESCO EPC• ESCO EPC

/

๒๖๒

ทมา : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน; มถนายน ๒๕๖๐

รปท กระบวนการด าเนนงานโครงการดวยบรษทจดการพลงงานในหนวยงานของรฐ

• ESCO1.

• ESCO•

2.

• ESCO • ESCO (PFA)

• EPC ESCO

3. ESCO

• ESCO (IGA ) M&V

• 4.

• ESCO 5.

• ESCO • ESCO 6.

1

2

๒๖๓

ประมาณการเงนลงทนและผลประโยชนทจะไดรบจากการใชมาตรการ ESCO หนวยงานภาครฐแบบ Shared Saving เงนลงทน/ผลประโยชน [๘๗๖ อาคาร] หนวย

ปงบประมาณ ๒๕.. ๖๑ ๖๒ ๖๓ ๖๔ ๖๕ ๖๖ ๖๗ ๖๘ ๖๙ ๗๐ ๗๑ ๗๒ ๗๓ ๗๔ ๗๕ ๗๖ ๗๗ รวม

ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๒ [๕ อาคาร] ลานบาท ๔๕ ๔๕ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๖๐ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๐๐ ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๓ [๕ อาคาร] ลานบาท ๔๕ ๔๕ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๖๐ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๐๐ ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๔ [๕ อาคาร] ลานบาท ๔๕ ๔๕ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๖๐ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๖ ๑๐๐ ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๕ [๒๐๐ อาคาร] ลานบาท ๑,๘๑๕ ๑,๘๑๕ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖,๕๗๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๕๙๑ ๕๙๑ ๕๙๑ ๕๙๑ ๒,๓๖๔ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๖๖ ๖๖ ๖๖ ๖๖ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๖๕๗ ๔,๒๐๖ ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๖ [๒๒๐ อาคาร] ลานบาท ๑,๙๙๗ ๑,๙๙๗ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗,๒๓๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๖๕๐ ๖๕๐ ๖๕๐ ๖๕๐ ๒,๖๐๐ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๗๓ ๗๓ ๗๓ ๗๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๔,๖๓๐ ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๗ [๒๒๐ อาคาร] ลานบาท ๑,๙๙๗ ๑,๙๙๗ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗,๒๓๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๖๕๐ ๖๕๐ ๖๕๐ ๖๕๐ ๒,๖๐๐ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๗๓ ๗๓ ๗๓ ๗๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๗๒๓ ๔,๖๓๐ ESCO ลงทนปงบประมาณ ๒๕๖๘ [๒๒๑ อาคาร] ลานบาท ๒,๐๐๖ ๒,๐๐๖ ผลประหยดทเกดขน (๑๐ ป) ลานบาท ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗,๒๖๐ share ให ESCO ๙๐% (๔ ป) ลานบาท ๖๕๓ ๖๕๓ ๖๕๓ ๖๕๓ ๒,๖๑๒ ผลประโยชนทหนวยงานรฐไดรบ ๑๐% (๔ ป) ลานบาท ๗๓ ๗๓ ๗๓ ๗๓ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๗๒๖ ๔,๖๔๘ สรปการลงทน/ผลประโยชนรวมในแตละป ป ๖๑ ๖๒ ๖๓ ๖๔ ๖๕ ๖๖ ๖๗ ๖๘ ๖๙ ๗๐ ๗๑ ๗๒ ๗๓ ๗๔ ๗๕ ๗๖ ๗๗ รวม (๑) เงนลงทน ESCO ลานบาท ๔๕ ๔๕ ๔๕ ๑,๘๑๕ ๑,๙๙๗ ๑,๙๙๗ ๒,๐๐๖ ๗,๙๕๐ (๒) คาตอบแทนจากผลประหยด ลานบาท ๑๕ ๓๐ ๔๕ ๖๓๖ ๑,๒๗๑ ๑,๙๐๖ ๒,๕๔๔ ๑,๙๕๓ ๑,๓๐๓ ๖๕๓ ๑๐,๓๕๖ (๓) คาบรหารและตดตาม ลานบาท ๕ ๕ ๕ ๕ ๒๕ ๒๕ ๒๕ ๒๕ ๑๒๐ (๔) รวมงบประมาณลงทนของรฐ (๒)+(๓) ลานบาท ๕ ๒๐ ๓๕ ๕๐ ๖๖๑ ๑๒๙๖ ๑๙๓๑ ๒๕๖๙ ๑๙๕๓ ๑๓๐๓ ๖๕๓ ๑๐,๔๗๖ ผลประหยดรายป GWh ๔ ๘ ๑๒ ๑๗๖ ๓๕๗ ๕๓๘ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๙ ๗๑๕ ๗๑๑ ๗๐๗ ๕๔๓ ๓๖๒ ๑๘๒ ๗,๑๙๓ (๕) มลคาผลประหยดรายป ลานบาท ๑๖ ๓๒ ๔๘ ๗๐๕ ๑,๔๒๘ ๒,๑๕๑ ๒,๘๗๗ ๒,๘๗๗ ๒,๘๗๗ ๒,๘๗๗ ๒,๘๖๑ ๒,๘๔๕ ๒,๘๒๙ ๒,๑๗๒ ๑,๔๔๙ ๗๒๖ ๒๘,๗๗๐ (๖) ผลประโยชนรายปทหนวยงานรฐไดรบ (๕)-(๒) ลานบาท -๕ -๔ -๓ -๒ ๔๔ ๑๓๒ ๒๒๐ ๓๐๘ ๙๒๔ ๑๕๗๔ ๒๒๒๔ ๒๘๖๑ ๒๘๔๕ ๒๘๒๙ ๒๑๗๒ ๑๔๔๙ ๗๒๖ ๑๘,๒๙๔

สมมตฐานการค านวณ ๑. ก าหนดใหมาตรการลงทนปรบเปลยนอปกรณไฟฟาเกาในอาคารควบคมภาครฐ มอายการใชงานเฉลย ๑๐ ป เกดผลประหยดไฟฟาเปนเวลาตอเนอง ๑๐ ป ๒. การจายคาตอบแทนจากผลประหยดใหกบ ESCO (Shared Saving) ในสดสวน ๑ : ๙ หรอรอยละ ๙๐ มระยะเวลาเฉลย ๔ ป

๒๖๔

๓.14.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

๑) ประกาศหรอระเบยบกระทรวงพลงงาน วาดวยการน ารปแบบธรกจ Energy Service Companies (ESCO) มาใชกบภาครฐ

๒) แนวปฏบตของกรมบญชกลางวาดวยการจดซอจดจาง ESCO ภาครฐ

๒๖๕

ดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐาน การปฏรปดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐานและความส าคญตอการขบเคลอนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

สภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมในปจจบนเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว อนเปนผลมาจากปจจยส าคญ ๕ ประการ คอ ๑) การพฒนาของเทคโนโลยอยางรวดเรวในทกสาขา ๒) กระแส Climate Change ทสงผลใหทกภาคสวนตองมงไปสเศรษฐกจและสงคมสเขยว ๓) การเปลยนแปลงโครงสรางประชากร ทมชนชนกลางและผสงอายเพมมากขน ๔) การเคลอนยายฐานอ านาจทางเศรษฐกจมาสประเทศมหาอ านาจทางเศรษฐกจใหม เชน จน และอนเดย และ ๕) การเตบโตของเมอง (Urbanization) ทสงผลใหมการใชชวตแบบสงคมเมอง มการจบจายใชสอยมากขน ผลจากปจจยทง ๕ ประการดงกลาว น าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภคทมรปแบบการใชชวต (Life Style) สมยใหมทนยมเศรษฐกจแบงปน (Sharing Economy) ภาคธรกจตองเผชญกบการแขงขนทเพมขน ตองปรบตวทงในดานการผลตสนคา การใหบรการ และการปรบเปลยนชองทางการจ าหนายสนคา เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคทเปลยนแปลงไป ขณะทมแรงผลกดนใหภาครฐตองปรบปรงกฎเกณฑการก ากบดแล (Regulatory Change) เพอตอบรบตอการเปลยนแปลงดงกลาว ผลกระทบดงกลาวขยายในวงกวางกระทบทกภาคเศรษฐกจและสงคม เกดสนคาและบรการใหมๆ เกดรปแบบธรกจใหมท เปลยนแปลงจากรปแบบธรกจเดมอยางมนยส าคญ รวมถง เกดผประกอบการรายใหมทเขามาทาทายผประกอบรายเดม โดยเฉพาะผประกอบการทเปนผคดคนหรอเจาของเทคโนโลยใหม (Tech Company) จะเขามาเปนคแขงทส าคญ ภาคพลงงานทวโลกไดรบผลกระทบจากปจจยดงกลาวเชนกน ทกภาคสวนตองปรบตวในการด าเนนการใหทนตอการเปลยนแปลงดงกลาว การด าเนนการในรปแบบธรกจเดมไมสามารถรองรบการเปลยนแปลงทรวดเรวได ตองเปดมมมองใหมปรบรปแบบการด าเนนธรกจโดยมงหาพนธมตรทเปนเจาของเทคโนโลยมารวมด าเนนการ แทนการด าเนนการเองเพอใหเกดความรวดเรวในการพฒนา

การพฒนาดานนวตกรรมเทคโนโลยเปนปจจยส าคญทผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง ยกตวอยางเชน การพฒนาเทคโนโลยดานการบกเบกและขดเจาะกาวหนา (Advanced Oil and Gas Exploration) และ เทคโนโลยการแปรสภาพกาซธรรมชาตใหเปนของเหลว (Liquified Natural Gas : LNG) สงผลใหสามารถขดเจาะกาซธรรมชาตจากแหลง Shale Gas ขนมาใชในปรมาณมาก โดยสามารถขนสงทางกาซธรรมชาตในรปของ LNG โดยทางเรอเชนเดยวกบการขนสงน ามน ท าใหเกดการใชกาซธรรมชาตเพมขนและมแนวโนมเพมมากขนและจะเปนพลงงานหลกของโลกมากขน อกตวอยางทมการพฒนาอยางรวดเรวคอ การพฒนาเทคโนโลยผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) ทสามารถพฒนาใหมประสทธภาพและตนทนการผลตไฟฟาใกลเคยงกบการผลตไฟฟาจากพลงงานฟอสซล จนเกดการผลตไฟฟาจากพลงงานเพมมากขนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยง การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยและพลงงานลม การปรบตวหรอการพฒนาทางดานพลงงานหมนเวยนในแตละประเทศมความชาเรวแตกตางกนไป ขนกบสภาวะแวดลอม (Ecosystem) และปจจยทตางกนไปในแตละประเทศ โดยประเทศทมโครงสรางตลาดเสรและมกฎเกณฑการก ากบดแลทยดหยน จะท าใหเกดการพฒนาใหเกดรปแบบธรกจและบรการใหมๆ ท าใหเกดการขยายตวไดอยางรวดเรว ดงนน ในการสงเสรมใหเกดการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยใหมๆ ใหเกดขน จ าเปนตองใหความส าคญกบประเดนดานกฎเกณฑการก ากบดแล ทตองทบทวนและปรบปรงใหทนตอการเปลยนแปลง น าไปสการสรางสภาวะแวดลอมทเหมาะสมตอการพฒนาและในสภาวะทมการพฒนาเทคโนโลยอยางรวดเรว

๒๖๖

เชนในปจจบน ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (ส านกงาน กกพ.) ซงเปนหนวยงานก ากบดแล ควรจะพจารณาแนวทางการอนญาตในลกษณะ Sandbox ทเปดโอกาสใหรปแบบธรกจใหมๆ สามารถเขามาทดลองประกอบกจการ ควบคไปกบการพฒนากฎเกณฑการก ากบดแล เพอใหเกดการเรยนรรวมกนและสรางสภาวะแวดลอมทเหมาะสมตอการพฒนาเทคโนโลยใหม ๆ

การพฒนาเทคโนโลย (Technology Breakthrough) สงผลใหเกดเทคโนโลยพลกโฉม (Disruptive Technology) ทเปลยนแปลงวธการท างาน ความเปนอย และเปลยนแปลงวธการด าเนนธรกจอยางสนเชง โดยสามารถสรปเทคโนโลยทกอใหเกดการเปลยนแปลงส าคญตอภาคพลงงานได ดงน

Renewable Energy คอ เทคโนโลยการน าพลงงานทดแทนมาผลตไฟฟา เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม พลงงานน า พลงงานชวมวลและชวภาพ พลงงานความรอนใตพภพ และพลงงานจากคลน เปนตน ซงการพฒนาพลงงานหมนเวยนดงกลาวเปนไปอยางรวดเรว จนมประสทธภาพสง มตนทนต าเทยบเคยงกบพลงงานจากฟอสซล ท าใหมสดสวนการใชพลงงานทดแทนมาผลตไฟฟาเพมขนอยางมาก และมแนวโนมเพมขนตอไป

Solar PV และ Solar Rooftop คอ การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยทขยายตวทงในรปแบบการผลตขนาดใหญ Solar Farm ทผลตไฟฟาขายเขาสระบบ และการตดตงระบบผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยบนหลงคา (Solar Rooftop) เพอใชเองในอาคารและในบานเรอนอยอาศย ทมการขยายตวอยางมากและมแนวโนมเพมมากขน จากการพฒนาการใช Solar PV ควบคกบระบบกกเกบพลงงาน จะท าใหการผลตไฟฟาจากระบบดงกลาวมประสทธภาพและมความเสถยรมากขน

Distributed Generation (DG) คอ การผลตไฟฟาแบบกระจายศนย ทเกดจากการพฒนาของการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ทท าใหสามารถผลตไฟฟาในบาน ในอาคาร ในชมชน เพอใชเองแทนการใชไฟฟาจากสวนกลางทผลตจากสวนกลาง (Centralized Generation) ซงมการขยายตวอยางมาก

Energy Storage System (ESS) คอ เทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานทสามารถเกบพลงงานไฟฟาแลวน ากลบมาใชเมอเวลาทตองการ ซงเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานนนมหลายรปแบบ แตทมนยส าคญตอการเปลยนแปลง คอ ระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร (Battery Energy Storage System: BESS) ทมการพฒนาอยางรวดเรว สามารถน ามาใชไดกบผลตภณฑหรออตสาหกรรมหลายประเภท และน ามาใชในการเพมประสทธภาพในระบบโครงสรางพนฐานดานไฟฟาของประเทศได

Electric Vehicle (EV) คอ ยานยนตทใชพลงงานไฟฟาจากแบตเตอรรวมกบมอเตอรไฟฟาพลงสงมาขบเคลอนยานยนตแทนการขบเคลอนจากเครองยนตสนดาปภายใน โดยมแนวโนมการใชยานยนตไฟฟาเพมขนอยางรวดเรวทวโลก ซงจะสงผลกระทบตอการใชไฟฟาและการบรหารจดการระบบไฟฟาอยางมนยส าคญในอนาคต

ผลจากการพฒนาของเทคโนโลยขางตน ท าใหเกดความซบซอนในการบรหารจดการระบบไฟฟาของประเทศไทย เนองจากการเพมขนของพลงงานหมนเวยนในระบบไฟฟาของประเทศ ทปจจบน ณ กนยายน ๒๕๖๐ กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานรายงานวามสดสวนอยทรอยละ ๒๔ หรอ ๑๐,๑๒๙.๗๘ เมกกะวตต จากก าลงผลตไฟฟารวม ๔๑,๙๘๓ เมกะวตต และมการผลตไฟฟาแบบกระจาย

๒๖๗

ศนยในลกษณะผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนไวใชเองเพอทดแทนการใชไฟฟาจากระบบไฟฟาเพมมากขน เชน การตดตงระบบผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยบนหลงคาโรงงานและบานเรอนเพอใชเอง สงผลกระทบตอโหลดการใชไฟฟาและเกดความผนผวนในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ และในอนาคตมการคาดการณวาจะมการใชยานยนตไฟฟาเพมขน ซงจะสงผลใหรปแบบการผลตและการใชไฟฟาเปลยนแปลงไปอยางมาก โดยจะมความซบซอนในการบรหารจดการระบบไฟฟาของประเทศเพมขน และจ าเปนตองเรงแกไขปรบปรงการบรหารจดการระบบโครงขายไฟฟาของประเทศใหมความยดหยนและมประสทธภาพเพยงพอสามารถรองรบรปแบบการผลตและการใชไฟฟาทเปลยนแปลงไป

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงาน เหนวาควรพจารณาคลคลายปญหานโดยเรว และตองเตรยมความพรอมระบบไฟฟาของประเทศโดยเรมตงแตปฏรปวธการจดท าแผนบรหารจดการพลงงานของประเทศ ปรบปรงวธการจดท าแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ (PDP) ทตองน าปจจยดานการพฒนาของเทคโนโลยและแนวโนมมารวมพจารณาตงแตการจดท าแผนเพอใหเกดการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานระบบไฟฟาของประเทศ ทงระบบผลต ระบบสง ระบบจ าหนาย และศนยควบคมระบบโครงขายไฟฟาอยางเตมประสทธภาพ นอกจากน ควรบรณาการการวางแผนพฒนาโครงขายระบบสงและระบบจ าหนายเขาไวในแผน PDP ดวย จากเดมทครอบคลมเพยงแผนพฒนาระบบสงเทานน ท าใหเปนขอจ ากดไมสามารถวางแผนพฒนาโครงขายระบบสงและระบบจ าหนายใหสอดคลองกนตงแตเรมตน

ขอจ ากดทส าคญอกประการหนงในระบบไฟฟาของประเทศ กคอ ขอจ ากดทางดานโครงขายไฟฟาทงระบบสง ระบบจ าหนาย และศนยควบคมโครงขายไฟฟา ซงสวนหนงไดลงทนมาตงแตอดตและใชงานมาระยะหนงแลว มการออกแบบและเทคโนโลยทไมทนสมยพอทจะจดการกบความซบซอนและความผนผวนของระบบไฟฟาทตองเผชญอย สงผลใหเกดความสญเสยและใชโครงสรางพนฐานไดไมมประสทธภาพ จงควรเรงพฒนาปรบปรงโครงขายระบบสง ระบบจ าหนาย และศนยควบคมโครงขายไฟฟา ใหเปนระบบ Smart Grid หรอ Digital Grid โดยน าเทคโนโลยมาชวยใหสามารถพยากรณและควบคมสงการการผลตและการใชไฟฟาไดอยาง Real Time และแมนย า เชน Sensors, Advanced Metering Infrastructure (AMI), Automatic Meter Reading (AMR) และ Internet of Things (IOTs) เ พอรวบรวมขอมล และน าไปว เคราะห โดยเทคโนโลย Big Data Analytics และ Cloud Computing เพอใหสามารถวเคราะหขอมลไดทนตอเหตการณ สามารถพยากรณรปแบบการใชไฟฟาไดอยางแมนย า นอกจากน ควรน าเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System) มาใชในระบบโครงขายไฟฟา เพอใหเกดความยดหยนเพยงพอรองรบโหลดการใชไฟฟาทมความผนผวนได อยางไรกด การลงทนน าเทคโนโลยดงกลาวมาใชตองใชเงนลงทนจ านวนมาก จงควรมการวางแผนด าเนนการทดและด าเนนการอยางเปนขนตอน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานจงไดเสนอประเดนปฏรปเพอแกไขปญหาดงกลาวไวในแผนปฏรปประเทศดานพลงงานเรองไฟฟาไวดวยแลว

ส าหรบแผนปฏรปประเทศดานพลงงาน เรอง เทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐานน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานจงเหนควรเสนอประเดนปฏรป ๒ ประเดน คอ ปฏรปการพฒนา ยานยนตไฟฟา และปฏรปการพฒนาระบบกกเกบพลงงาน เนองจากยานยนตไฟฟามการพฒนาอยางรวดเรว ซงหากในอนาคตมการใชยานยนตไฟฟาเพมขนจ านวนมาก จะสงผลกระทบตอรปแบบการใชไฟฟาโดยตรง ท าใหตองปรบรปแบบการวางแผนและการลงทนโครงสรางพนฐานดานพลงงานประเทศ

๒๖๘

นอกจากน ตามเปาหมายของยทธศาสตรประเทศทก าหนดใหประเทศไทยเปนศนยกลางการผลตรถยนตในภมภาคอาเซยน จงควรมการก าหนดยทธศาสตรและเปาหมายการพฒนายานยนตไฟฟาใหชดเจน ส าหรบประเดนปฏรปการพฒนาระบบกกเกบพลงงานนน เนองจากระบบกกเกบพลงงานจะเปนอตสาหกรรมสนบสนนการผลตยานยนตไฟฟาทส าคญ เพราะยานยนตไฟฟา ๑ คน มสวนประกอบเปนระบบกกเกบพลงงานกวา ๑ ใน ๓ ของมลคายานยนตไฟฟา อกทง อตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานยงจดเปนอตสาหกรรมเชงยทธศาสตร (Strategic Industry) ทใชเปนสวนประกอบพนฐานในผลตภณฑและในอตสาหกรรมตาง ๆ อกมากมาย เปนอตสาหกรรมใหม New S-curve ทก าลงเตบโต นอกจากนระบบกกเกบพลงงานยงสามารถน ามาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศท าใหเกดประสทธภาพและความยดหยนในการจดการระบบไฟฟาของประเทศ โดยหากประเทศไทยสามารถเปนแหลงผลตระบบกกเกบพลงงานไดเองกจะชวยลดตนท นและเพมขดความสามารถในการแขงขนใหกบอตสาหกรรมยานยนตในอนาคตได โดยอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงานจะเปนอตสาหกรรมแหงอนาคตทสรางฐานรายไดใหมใหกบประเทศตามเปาหมายของยทธศาสตรชาต

อยางไรกด การด าเนนการของประเทศไทยทงการพฒนายานยนตไฟฟา และการพฒนาระบบกกเกบพลงงาน ยงด าเนนการในลกษณะตงรบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลยดงกลาว และยงขาดความชดเจน โดยการก าหนดนโยบายรฐบาลยงขาดทศทางและเปาหมายการลงทน มการด าเนนการสงเสรมกระตนการลงทนในหลายรปแบบทอาจไมสอดคลองและเปนเอกภาพกบภาคเอกชนผลงทน ซงปญหาดงกลาวสงผลตอกระทบโดยตรงตอการวางแผนดานดานพลงงานเพอรองรบการพฒนาดงกลาว คณะกรรมการปฏรปดานพลงงานจงไดวเคราะหโครงสรางปญหาดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐานใน ๒ ประเดนใหญทตองเรงปฏรป ดงน

การขาดการก าหนดเปาหมายและทศทางการลงทนอตสาหกรรมยานยนตไฟฟารวมกบภาคอตสาหกรรม แมวารฐบาลจะมการสงเสรมและมมาตรการสนบสนนอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา แตจากการประสานกลมอตสาหกรรมยานยนต พบวา แนวทางการด าเนนการขาดเปาหมายการสงเสรมและกรอบการด าเนนการทชดเจน สงผลกระทบโดยตรงตอภาคพลงงานของประเทศ โดยเฉพาะการก าหนดการจดหาพลงงานและการปรบปรงแผนพลงงานทส าคญ อาท PDP AEDP และ EEP ตลอดจนกระทบตอการก าหนดแผนการลงทนและการเปลยนผานจากการผลตรถยนตเครองสนดาปภายในไปสการผลตรถยนตไฟฟาของกลมอตสาหกรรมยานยนตของประเทศ ซงการขาดเปาหมายและความไมชดเจนของนโยบายของรฐบาลกระทบตอการก าหนดแผนพฒนาดานพลงงานและอาจน าไปสการเสยโอกาสของประเทศไทยในการรกษาความเปนผน าในการผลตยานยนตของภมภาคอาเซยน

การขาดการก าหนดทศทางการลงทนอตสาหกรรมระบบกกเกบไฟฟา และการวางแผนการน ามาใชในการพฒนาโครงขายไฟฟาของประเทศ การพฒนาเทคโนโลยทางดานระบบกกเกบพลงงานใหมความสามารถในการเกบประจไฟฟาสง และมตนทนต าเพยงพอทจะน าไปสการเปลยนแปลงอยางพลกโฉม (Revolution) ในการผลตไฟฟาและการใชพลงงานของโลก สงผลใหระบบกกเกบพลงงานเตบโตและจะเขามามบทบาทหลกทงในภาคพลงงาน ภาคอตสาหกรรม และภาคการใชพลงงานในอนาคต แตประเทศไทยยงไมมนโยบายผลกดนในการพฒนาระบบกกเกบพลงงานอยางชดเจน ทงท ระบบกกเกบพลงงานนนจดเปนเทคโนโลยส าคญทเปนฐานของการการพฒนาเทคโนโลยอนาคต เชน ยานยนตไฟฟา และ Smart Grid และทส าคญสามารถน ามาใชประกอบการพฒนาโครงขายไฟฟาของประเทศไดอยางมประสทธภาพ

๒๖๙

รปท 10 แสดงความเชอมโยงปญหาและความจ าเปนตองปฏรปดานเทคโนโลย นวตกรรม

คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานพจารณาแลวเหนวาหากรฐบาลไมเรงแกไขปญหา ก าหนดการพฒนาทชดเจน จะท าใหเกดการเสยโอกาสการลงทนอตสาหกรรมฐานการผลตใหมของประเทศ และกระทบตอการขบเคลอนการพฒนาพลงงานของประเทศไทยได ดงนน จงไดมแนวคดทเหนสมควรใหรฐบาลและกระทรวงพลงงานเรงด าเนนการประสานหนวยงานทเกยวของปฏรปใน ๒ ดานทส าคญ คอ การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย และการสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงานใหเกดขนอยางเปนรปธรรม เพอสนบสนนใหการด าเนนการปฏรปและขบเคลอนการพฒนาดานพลงงานของประเทศสามารถด าเนนการไดตามเปาหมายทก าหนด พรอมทงสนบสนนการเปนฐานการผลตใหมของประเทศเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศตอไป

๒๗๐

การปฏรปดานเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐาน

3.15 ประเดนการปฏรปท ๑5 การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย

3.15.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ 1) ประเทศไทยมการก าหนดทศทางการพฒนายานยนตไฟฟาทชดเจน มการก าหนดเปาหมายการใช

ยานยนตไฟฟาในระยะสน ปานกลาง และระยะยาว และมผลการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการผลตยานยนตไฟฟาและชนสวนในประเทศไทย และโอกาสการเปนศนยกลางการผลตยานยนตไฟฟาในภมภาค ASEAN

2) รฐบาลมการก าหนดนโยบายและแนวทางในการสงเสรมการผลต การใช การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบ ตลอดจนการปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเกยวของกบมาตรฐานและการก ากบดแลการพฒนายานยนตไฟฟาอยางเปนระบบครบวงจร

3) รฐบาลมการปรบปรงแผนดานพลงงานทเกยวของ เชน แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP) แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP) แผนอนรกษพลงงาน (EEP) ตลอดจนมแผนการจดหาและแผนพฒนาโครงสรางพนฐานพลงงานเพอรองรบการเปลยนแปลงยานยนตไฟฟาไดอยางเหมาะสม

4) อตสาหกรรมรถยนตและชนสวนยานยนตมก าหนดแผนการลงทนและการเปลยนผานทชดเจน ตลอดจนสามารถปรบตวการผลตไปสการผลตยานยนตไฟฟาและชนสวนไดอยางมประสทธภาพตามทรฐบาลก าหนด

3.15.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ก าหนดนโยบาย เปาหมาย จดท าแผนการสงเสรมการพฒนายานยนตไฟฟา ภายใน ป พ.ศ. 2562 และด าเนนการตามแผนในระยะ ๕ ป

3.15.3 ตวชวด 1) จดตงคณะกรรมการระดบชาตเกยวกบการสงเสรมและเปลยนผานสอตสาหกรรมยานยนต

ไฟฟา มการก าหนดเปาหมายการใชยานยนตไฟฟาในระยะสน ปานกลาง และระยะยาว และมผลการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการผลตยานยนตไฟฟาและชนสวนเชงพาณชยในประเทศไทย และมแผนปฏบตการสงเสรมยานยนตไฟฟาทครอบคลมเรองส าคญ เชน แผนการสงเสรมอตสาหกรรมยานยนต การจดหาและพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงานรองรบ การออกกฎเกณฑการก ากบดแลทสงเสรมใหเกดรปแบบธรกจใหมในการใหบรการสถานอดประจไฟฟา ภายใน ป พ.ศ. 2562

2) ปรบปรงแผนดานพลงงานทเกยวของ เชน PDP AEDP และ EEP โดยมการบรรจการสงเสรมและการพฒนาเพอรองรบการเปลยนแปลงยานยนตไฟฟาภายในป ๑ ป หลงศกษาแลวเสรจ

๒๗๑

3.15.๔. วงเงนและแหลงเงน

ไมใชงบประมาณ เปนการด าเนนการเชงนโยบาย

3.15.๕. ขนตอนการด าเนนการ

กระแสอนรกษสงแวดลอมและกระแสการลดการปลอยกาซเรอนกระจก สงผลใหผบรโภคเปลยนแปลงมาใชยานยนตไฟฟา (Electric Vehicle) เพมขน ประกอบกบเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System) ไดพฒนาไปอยางรวดเรว ท าใหระบบกกเกบพลงงานมประสทธภาพสงและตนทนต า สามารถน าไปพฒนายานยนตไฟฟาจนมสมรรถนะใกลเคยงกบรถยนตทขบเคลอนดวยเครองยนตสนดาปภายใน (Internal Combustion Engine Vehicle: ICE) ยงเปนปจจยกระตนใหเกดการขยายตวในการใชและผลตยานยนตไฟฟาเพมขน ส าหรบในประเทศไทยมการตนตวในการพฒนายานยนตไฟฟาเชนกน อาท

ป ๒๕๕๘ สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไดจดท าขอเสนอโครงการปฏรปเรองการสงเสรมรถยนตไฟฟาเสนอตอคณะรฐมนตรรบทราบ ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช.) ไดจดท าแผนทน าทางการสงเสรมยานยนตไฟฟา พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๖๒ และไดเรมสงเสรมการใชและผลตรถไฟฟาสาธารณะ

ป ๒๕๕๙ ส านกนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) ออกมาตรการสงเสรมยานยนตไฟฟาบรรจไวใน แผนอนรกษพลงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ (Energy Efficiency Plan: EEP ๒๐๑๕) ทคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ใหความเหนชอบเมอ ๑๓ ส.ค. ๒๕๕๙ โดยมเปาหมายใหเกดการใชงานยานยนตไฟฟาปลกอนไฮบรด (Plug-in hybrid electric vehicle: PHEV) และยานยนตไฟฟาแบตเตอร (Battery Electric vehicle: BEV) รวม ๑.๒ ลานคน ภายในป ๒๕๗๙ และไดตงคณะท างานและจดท าแผนพฒนาโครงสรางพนฐานดานไฟฟาเพอรองรบยานยนตไฟฟาของประเทศไทยขน รวมถง ไดก าหนดแนวทางการ จดทะเบยนผใหบรการสถานอดประจไฟฟา และก าหนดอตราคาไฟฟาส าหรบยานยนตไฟฟาชวคราวเปนเวลา ๒ ป และไดจดท าโครงการสนบสนนการลงทนสถานอดประจไฟฟาส าหรบภาครฐและเอกชน ด าเนนโครงการน ารองตาง ๆ เพอกระตนใหเกดการใชยานยนตไฟฟาเพมขน

ป ๒๕๖๐ คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๒๘ ม.ค. ๒๕๖๐ เหนชอบมาตรการสนบสนนการผลตรถยนตทขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟา (Motor Driven Vehicle) ในประเทศไทย ตามขอเสนอของกระทรวงอตสาหกรรม และมอบหมายใหหนวยงานทเกยวของเรงออกมาตรการเพอสนบสนนการผลตรถยนต ทขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟาในประเทศไทยใหเกดผลเปนรปธรรม และสอดคลองกบแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตไทย ซงเนนการเปนฐานการผลตและสงออกยานยนตและชนสวนยานยนตอยางยงยน

อยางไรกตาม คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานพจารณาแลวเหนวาแมวารฐบาลและหลายหนวยงานจะมการสงเสรมและมมาตรการสนบสนนอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา แตจากการประสานผทเกยวของโดยเฉพาะกลมอตสาหกรรมยานยนต พบวา แนวทางการด าเนนการดงกลาวยงขาดเปาหมายการสงเสรมและกรอบการด าเนนการทชดเจน สงผลกระทบโดยตรงตอภาคพลงงานของประเทศ โดยเฉพาะการก าหนดการจดหาพลงงานและการปรบปรงแผนพลงงานรองรบ ตลอดจนกระทบตอการก าหนดแผนการลงทนและการเปลยนผานจากการผลตรถยนตเครองสนดาปภายในไปสการผลตรถยนตไฟฟาของกลมอตสาหกรรมยานยนต

๒๗๒

ของประเทศ ซงการขาดเปาหมายและความไมชดเจนของนโยบายของรฐบาลอาจน าไปสการเสยโอกาสของประเทศไทยในการรกษาความเปนผน าในการผลตยานยนตของภมภาคอาเซยนในทสด ดงนน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานพลงงานจงเหนควรใหเรงทบทวนและก าหนดแนวนโยบายทชดเจนในดานการสงเสรม ยานยนตไฟฟารวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ เพอใหสามารถก าหนดทศทางการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา และการพฒนาดานพลงงานเพอรองรบการพฒนาและการลงทนยานยนตไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ

นอกจากน จากการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทเปนไปดวยความรวดเรวอยางมากนน การก าหนดแนวทางการพฒนาระบบไฟฟาอยางมวสยทศนจงเปนสงส าคญ ดงนน การก าหนดแผนการพฒนาท ยดหยนและสามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบบรบทของเทคโนโลยทเปลยนแปลงไปอยางเหมาะสม จะชวยใหการน าแผนยทธศาสตรชาตระยะเวลา ๒๐ ป ไปสการปฏบตใหเปนไปไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบบรบทของเทคโนโลยทพฒนาไปในแตละยคสมย ทงน ควรก าหนดใหมการศกษาความเหมาะสม และการท า demonstration ของการพฒนาระบบไฟฟาดวย Disruptive technology กอนมการน าไปขยายผลตอไป

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

กระบวนการด าเนนการเกยวกบการพฒนายานยนตไฟฟา มการด าเนนการ ปญหาทเกดขน ดงน

รปท 11 การวเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

๑) การก าหนดนโยบายและมาตรการสนบสนนการลงทนอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา

๒๗๓

หนวยงานทเกยวของ ประกอบดวย กระทรวงพลงงาน กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวง วทยาศาสตรและเทคโนโลยและเทคโนโลย ไดออกนโยบายและมาตรการในการสนบสนนยานยนตไฟฟา ดงน

- กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยและเทคโนโลย คณะกรรมการพฒนาระบบนวตกรรมของประเทศ (คพน.) ภายใตกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดใหความเหนชอบ “แผนทน าทาง การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย ระหวางป ๒๕๕๗-๒๕๖๒” โดยรเรมด าเนนการพฒนาในเรองรถโดยสารไฟฟา ยานยนตไฟฟาดดแปลง และรถยนตไฟฟาสวนบคคล รวมถงการศกษาวจยเกยวกบเทคโนโลย ทส าคญในการพฒนายานยนตไฟฟา เชน แบตเตอรและระบบจดการแบตเตอร มอเตอรและระบบขบเคลอน โครงสรางน าหนกเบาและการประกอบ และการพฒนานโยบาย มาตรฐานและบคลากร โดยจะเปนการวจยรวมระหวาง สถาบนวจยภาครฐ สถาบนการศกษา และเอกชน นอกจากน ยงไดมการก าหนดแนวทางการพฒนาโครงสรางพนฐานส าหรบยานยนตไฟฟาระหวางป ๒๕๖๐-๒๕๖๓ ทไดมการด าเนนการในเรอง การประกาศมาตรฐานเตารบและเตาเสยบส าหรบยานยนตไฟฟาขนาดใหญในป ๒๕๖๐ ประกาศมาตรฐานเตารบและเตาเสยบส าหรบยานยนตไฟฟาขนาดกลางและขนาดเลกในป ๒๕๖๐-๒๕๖๑ การพฒนาสถานประจไฟฟาในพนทน ารอง เพอขยายผลในการตดตงในพนทน ารองเพมเตม และประกาศมาตรฐานสถานประจไฟฟา ในป ๒๕๖๑-๒๕๖๒ อกทง ด าเนนการพฒนาตนแบบ EV charging station management system (Smart Charging Station) และน าไปใชจรงในพนทน ารอง อยางไรกตาม สวทช. ไดมโครงการศกษาผลกระทบอตสาหกรรมรถยนตไฟฟาในอนาคตตอหวงโซมลคายานยนตไทย โดยก าหนดรวบรวมขอมลอตสาหกรรมรถยนตไฟฟาทวโลก และนโยบายสงเสรมรถยนตไฟฟาประเทศตาง ๆ เพอส ารวจขอมลเชงลก ถงผลกระทบและโอกาสของผประกอบการในประเทศไทย วเคราะหผลกระทบ การปรบตว และโอกาสของประเทศไทยส าหรบเปนฐานการผลตรถยนตไฟฟา ซงการศกษาทไดจะเปนประโยชนในการใชประกอบเปนสวนหนงของการจดท าแผนยทธศาสตรของหนวยงานรฐตาง ๆ ทเกยวของ

- กระทรวงพลงงาน กระทรวงพลงงานไดด าเนนการจดท าแผนการขบเคลอนเพอใหเกดการสงเสรมการใชงานยานยนตไฟฟาในประเทศไทยเพอใหสอดคลองกบแนวทางทเสนอกบคณะรฐมนตรไว ใหเกดการบรณาการและตอยอดจากการเตรยมการเกยวกบการใชงานยานยนตไฟฟาของหนวยงานตาง ๆ ทไดด าเนนการมาแลว โดยแบงออกเปน ๓ ระยะ

(๑) ระยะท ๑ : การเตรยมความพรอมการใชงานยานยนตไฟฟา (พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖๐) มงเนนการน ารองการใชงานกลมรถโดยสารสาธารณะไฟฟา

(๒) ระยะท ๒ : การขยายผลการด าเนนงานกลมรถโดยสารสาธารณะและเตรยมความพรอมส าหรบการสงเสรมรถยนตไฟฟาสวนบคคล (พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๓) ไดแก การสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานตามจ านวนรถโดยสารสาธารณะทจะเพมในชวงเวลา พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๓ การก าหนดรปแบบและมาตรฐานสถานอดประจไฟฟาและการขออนญาตในการใหบรการอดประจไฟฟา การศกษาและก าหนดมาตรการเพอจงใจใหเอกชนลงทนพฒนาสถานอดประจไฟฟา การศกษาและทบทวนโครงสรางอตราคาไฟฟาส าหรบยานยนตไฟฟา และอตราคาบรการส าหรบสถานอดประจไฟฟา

(๓) ระยะท ๓ : การขยายผลไปสการสงเสรมรถยนตไฟฟาสวนบคคล (พ.ศ. ๒๕๖๔ เปนตนไป) ไดแก การสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานของระบบไฟฟาใหสอดคลองกบปรมาณรถยนตไฟฟาสวนบคคลทจะเพมขน การพฒนาระบบบรหารจดการการอดประจไฟฟาอจฉรยะ (EV Smart Charging)

๒๗๔

และการพฒนาระบบบรหารความตองการใชไฟฟาของประเทศรวมกบการใชงานยานยนตไฟฟา (Vehicle to Grid: V๒G)

- กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรมไดเสนอ มาตรการสงเสรมยานยนตไฟฟา และ ครม. มมตเหนชอบมาตการดงกลาว เมอวนท ๒๘ ม.ค. ๒๕๖๐ โดยสรปได ดงน

(๑) มาตรการสงเสรมการลงทนเพอสรางอปทาน (Supply)

1) คณะกรรมการสงเสรมการลงทน ไดเปดใหการสงเสรมการลงทนกจการผลตยานยนตไฟฟาและชนสวน ทครอบคลมกจการผลตรถยนตประเภทตาง ๆ คอ รถยนตไฟฟาไฮบรด (HEV) รถยนตไฟฟาปลกอนไฮบรด (PHEV) รถยนตไฟฟาแบตเตอร (BEV) รวมถง กจการผลตชนสวนรถยนตไฟฟา และกจการสถานอดประจไฟฟา โดยมเงอนไขวาในการเสนอโครงการจะตองเสนอเปนแผนงานรวม (Package) ประกอบดวย การประกอบรถยนต หารผลตชนสวน/ชนสวนส าคญ เชน แบตเตอร มอเตอร (Motor Traction) ระบบบรหารจดการแบตเตอร (Battery Management System: BMS) และระบบวบคมการขบข (Driving Control Unit: DCU) แผนการจดการซากแบตเตอรใชแลว และแผนการพฒนาผผลตวตถดบหรอชนสวนในประเทศ

2) กระทรวงการคลง โดยกรมสรรพสามต ก าหนดใหมการจดเกบภาษรถยนตไฟฟาในอตราพเศษ โดย HEV และ PHEV ลดอตราภาษลงเหลอกงหนงเหลอรอยละ ๕ และ BEV จะลดอตราภาษลงเหลอรอยละ ๒ ทงน จะตองไดรบการสงเสรมการลงทน และใชแบตเตอรทผลตในประเทศปท ๕

3) กระทรวงการคลง โดยกรมศลกากร ออกประกาศยกเวนอากรน าเขารถยนตไฟฟาแบบแบตเตอรส าเรจรป เพอทดลองตลาด ในปรมาณทคณะกรรมการสงเสรมการลงทนใหความเหนชอบ เปนระยะเวลาไมเกน ๒ ป

4) กระทรวงพาณชย กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงการคลง และกระทรวงอตสาหกรรม รวมกนผลกดนใหมการเปดเจรจากบประเทศจน เพอก าหนดอตราอากรน าเขาทเหมาะสมส าหรบ BEV ภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน-จน

(๒) มาตรการกระตนตลาดภายในประเทศ (Demand)

1) ส านกงบประมาณ ก าหนดใหหนวยงานราชการและรฐวสาหกจสามารถจดซอรถยนตไฟฟาแบบแบตเตอรได โดยมเปาหมายใหมสดสวนการใชประมาณรอยละ ๒๐ ของรถยนตใหมทงหมดทหนวยงานจดซอ ก าหนดบญชคณลกษณะเฉพาะและบญชราคาของรถยนตไฟฟาแบบแบตเตอร และเพมเตมรถยนตไฟฟาแบบแบตเตอรเขาไปในบญชนวตกรรมไทยและสงประดษฐไทย

2) กระทรวงคมนาคม (บมจ.การทาอากาศยานไทย ) จดท าแผนเชารถยนต โดยเพมการน ารถยนตไฟฟาไฮบรดปลกอน และรถยนตไฟฟาแบบแบตเตอร มาใชเปนรถยนตบรการของสนามบน (ลมซน) ในสดสวนทเพมมากขน

๒๗๕

3) กระทรวงอตสาหกรรม (กนอ.) และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยน ารถยนตไฟฟาแบบแบตเตอรมาใชงานในพนทปลอดมลพษ ภายใตโครงการพฒนาระเบยงเขตเศรษฐกจภาคตะวนออก (สกพอ.)

4) กระทรวงพลงงาน (ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน) ศกษาความเปนไปไดในการน ารถยนตสลอรบจาง (แทกซ) มาปรบเปลยนเปนรถยนตขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟาเพอตอยอดองคความรในลกษณะทมการด าเนนการเชนเดยวกบรถยนตสามลอไฟฟารบจาง (รถตกตก)

5) กระทรวงวฒนธรรม (กรมศลปากร) น ารถยนตไฟฟาแบบแบตเตอร มาใหบรการในเขตอทยานประวตศาสตรขนาดใหญ ซงเปนทนยมของนกทองเทยว เชน อทยานประวตศาสตรสโขทย รวมทงการรณรงคใหประชาชนในพนทตระหนกถงการอนรกษสงแวดลอมในเขตอทยานประวตศาสตรทส าคญ

(๓) การก าหนดมาตรฐานและโครงสรางพนฐานตาง ๆ

1) กระทรวงพลงงาน (สนพ. และ กฟผ.) กระทรวงคมนาคม (สนข.) กฟน. และ กฟภ. รวมกนศกษาแผนการตดตงสถานอดประจไฟฟาในพนทเปาหมาย และถนนหลกทเชอมตอพนทเปาหมาย

2) กระทรวงอตสาหกรรม (สมอ.) ด าเนนโครงการศนยทดสอบยานยนตและยางลอแหงชาตรวมทงพจารณาจดหาเครองมอ อปกรณ และจดเตรยมความพรอมดานบคลากร เพอรองรบการทดสอบรถยนตหรอชนสวนยานยนตทขบเคลอนดวยมอเตอรไฟฟาตอไป

(๔) การจดท ามาตรฐานรถยนตไฟฟา

1) ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จดท ามาตรฐานรถยนตไฟฟาใหครบถวน ไดแก ระบบการประจไฟฟาของรถไฟฟา ความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟา แบตเตอรส าหรบยานยนตไฟฟา และมเตอรกระแสตรงเพอใชในการจ าหนายไฟฟา

(๕) การบรหารจดการแบตเตอรใชแลว

1) กระทรวงอตสาหกรรม (กรมโรงงานอตสาหกรรม) บรหารและจดการแบตเตอรใชแลว รวมทงจดท าแผนการบรหารและก าจดซากแบตเตอรรถยนต

2) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (กรมควบคมมลพษ) ก าหนดผลตภณฑแบตเตอรรถยนตไฟฟา ไวในพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส และซากผลตภณฑอน ๆ

(๖) มาตรการดานอน ๆ

1) กระทรวงอตสาหกรรม (สถาบนยานยนต) ด าเนนโครงการเพมผลตภาพ เนนการพฒนาระบบรบรองความสามารถบคลากรระยะเวลา ๕ ปแบบตอเนอง เพอรองรบอตสาหกรรมยานยนตแหงอนาคตได

๒๗๖

(๗) ความคบหนาตามมาตรการสนบสนนการผลตยานยนตทขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟาในประเทศไทย

1) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ออกประกาศท ๕/๒๕๖๐ เรอง นโยบายสงเสรมการลงทนการผลตรถยนตไฟฟา ชนสวน และอปกรณ เพอกระตนใหเกดการลงทนการผลตรถยนตไฟฟาทมคณคาตอการพฒนาดานเทคโนโลยของอตสาหกรรมยานยนตในประเทศ

2) กระทรวงพลงงาน (ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน) สนบสนนการลงทนสถานอดประจไฟฟา (Charging Station) ขณะนใหการสนบสนนหวจายไปแลว จ านวน ๘๔ หวจาย

3) กระทรวงการคลง (กรมสรรพสามต) รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ลงนามในกฎกระทรวง ก าหนดอตราภาษสรรพสามต พ.ศ. ๒๕๖๐ เมอวนท ๑๖ ก.ย. ๒๕๖๐ ซงมผลบงคบใชท าใหเกดการลดภาษสรรพสามตส าหรบยานยนตไฟฟาแลว

ปญหาทเกดขน

๑) ขาดการก าหนดเปาหมายและทศทางการลงทนของประเทศอยางบรณาการรวมกบกลมอตสาหกรรมยานยนต

จากมาตรการในขอ ๖.๑.๑ ขางตน เชอไดวาหากด าเนนการตามทศทางดงกลาวจะสงผลใหเกดการพฒนายานยนตไฟฟาขนในประเทศไทยได แตจากขอเทจจรงทอตสาหกรรมยานยนตในแตละคายยงไมจดท าแผนการลงทนตามนโยบายประเทศ จงจ าเปนอยางยงทตองมการทบทวนเปาหมายและทศทางการลงทนของประเทศอยางบรณาการรวมกบกลมอตสาหกรรมยานยนต ทงน เปาหมายทกระทรวงพลงงานพจารณาก าหนดในเบองตนท ๑.๒ ลานคนในป พ.ศ. ๒๕๗๙ กอาจตองมการปรบปรงใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว การคาดการณการเปลยนแปลงทใกลเคยงความจรง และการประกาศเปาหมายทชดเจนของประเทศ เปนเรองส าคญทจะท าใหการพฒนาของรฐไมสญเปลาและกระตนใหเกดการลงทนของประเทศไดตามเปาหมายทก าหนด

โดยจากการศกษาพบวาการพฒนายานยนตไฟฟาของโลกเปนไปอยางรวดเรวเกนกวาทหลายๆ ฝายคาดการณ โดยทผานมเหตการณส าคญทจะสงผลเรงการเตบโตในการผลตและการใชยานยนตไฟฟาของโลก ไดแก

การประมาณการของ The International Energy Agency (IEA) ในป ๒๕๖๘ จะมการใชยานยนตไฟฟาเพมขนเปนสดสวนรอยละ ๙๐-๙๔ หรอคดเปนจ านวน ๔๐-๗๐ ลานคน (ทมา: Global EV Outlook ๒๐๑๗: IEA) นอกจากน ในหลายประเทศทเปนผน าดานอตสาหกรรมและเทคโนโลยตางใหความจรงจงในการสงเสรมการผลตและการใชยานยนตไฟฟาเพมขน โดยมการประกาศเปาหมายปทจะเลกผลตยานยนตทใชเครองสนดาปภายในเพอหนมาผลตยานยนตไฟฟา เชน ประเทศนอรเวย (ป ๒๕๖๘) ประเทศองกฤษและฝรงเศส (ป ๒๕๘๓) จนออกโยบาย New Electric Vehicle (NEV) โดยก าหนดเปาหมายใหป ๒๕๖๒ ผผลตยานยนตในจนจะตองมสดสวนการผลตยานยนตไฟฟาไมต ากวารอยละ ๑๐ และก าหนดใหเพมสดสวนการผลตยานยนตไฟฟาขนทกป โดยเพมสดสวนเปนรอยละ ๒๐ ในป ๒๕๖๓ รอยละ ๓๐ ในป ๒๕๖๔ ซงการประกาศนโยบายทมเปาหมายทชดเจนในลกษณะดงกลาว จะสงผลใหอตสาหกรรมการผลตรถยนตและ

๒๗๗

ชนสวนเหนเปาหมายทชดเจน และสามารถวางแผนการปรบตวจากการผลตรถยนตเครองยนตสนดาปภายในไปสการผลตรถยนตไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ และจะยงสงผลใหมอตราเรงในการพฒนายานยนตไฟฟามากขนในตลาดโลกได

การเรงลดกาซเรอนกระจกจะสงผลใหมการควบคมมลพษเขมงวด สงผลใหราคารถยนตเครองสนดาปภายในสงขน ในขณะท ราคา EV ลดต าลงเนองจากการพฒนา Technology ดานตาง ๆ โดยจากการคาดการณของ Morgan Stanley ประมาณวา ราคายานยนตไฟฟาจะลดลงเปนล าดบ โดยจะลดลงมาเทากบราคายานยนตเครองสนดาปภายใน ในป ๒๐๒๕ ซงจะสงผลใหเกดการใชยานยนตไฟฟาเพมมากขน และเมอมการขยายตวในการใชยานยนตไฟฟาอยางกวางขวาง กจะเกดการผลตในจ านวนมากเกดการประหยดตอขนาด (Economy of Scale) ตนทนจะลดลง เปนผลใหเกดการผลตและการใชรถยนตไฟฟามากขน

รปท 12 เปรยบเทยบแนวโนมราคายานยนตสนดาปภายในและ EV

ในสวนของการปรบตวของอตสาหกรรมยานยนตไทยไปสการผลตยานยนตไฟฟานน เรมมสญญาณของการปรบตวใหเหน โดยมบรษทรถยนตไดท าตลาดยานยนตไฟฟาประเภท HEV และ PHEV เพมมากขน และมยอดขายเพมขนเปนล าดบ รวมถงเรมมการประกาศจะน าเขายานยนตไฟฟาประเภท BEV มาขายในประเทศไทย นอกจากน เรมมผประกอบการยนขอสงเสรมการลงทนเพอท าการผลตยานยนตไฟฟา เชน นสสน และมซบช ซงเปนผลมาจากนโยบายสงเสรมของภาครฐทออกมา เชน การลดภาษน าเขาและภาษสรรพสามตส าหรบยานยนตไฟฟา และนโยบายการสงเสรมการลงทนส าหรบอตสาหกรรมการผลตยานยนตไฟฟา เปนตน ในอกดานหนง กมสญญาณของการพฒนาโครงสรางพนฐาน คอ การสรางสถานอดประจไฟฟา โดยกระทรวงพลงงานไดด าเนนโครงการน ารองเพอตดตงสถานอดประจไฟฟาจ านวน ๑๐๐ จด และผประกอบการเอกชนจ านวนหนงประกาศแผนการลงทนกอสรางสถานอดประจไฟฟารวมกนจ านวน ๑,๕๐๐ จด ภายในป ๒๕๖๑ ซงการด าเนนการดงกลาวเปนการด าเนนการทยงขาดการบรณาการในการวางแผนการพฒนา

๒๗๘

โครงขายไฟฟาทจะมารองรบ รวมถงยงขาดการพจารณาในภาพรวมของการพฒนาอตสาหกรรมยานยนต ทงระบบอยางเปนเอกภาพ

๒) การขาดแผนการแผนการปรบตวใหแกอตสาหกรรมยานยนต การเปลยนมาผลต ยานยนตไฟฟาจะสงผลกระทบตออตสาหกรรมการผลตยานยนตและชนสวนอยางมาก เนองจากกระบวนการผลตตางจากการผลตรถยนตเดม จงเปนเรองทจะตองขบเคลอนการพฒนายานยนตไฟฟา ควบคไปกบการสงเสรมยานยนตประเภทเดม โดยมแผนการปรบตวใหแกอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาเดมทเหมาะสม ทงน หากด าเนนการไมเหมาะสมแลว อาจสงผลกระทบท าใหผผลตรถยนตขามชาตทมาลงทนสรางโรงงานผลตรถยนตขนาดใหญในประเทศไทย ยายฐานการผลตไปยงประเทศใน ASEAN ทมความพรอมมากขนได การทยทธศาสตรชาตก าหนดเปาหมายใหประเทศไทย เปนศนยกลางการผลตรถยนตของภมภาค ASEAN นน ท าใหมความจ าเปนอยางยงทจะตองก าหนดยทธศาสตรของการเปลยนผานจากการผลตรถยนตเครองยนตสนดาปภายในไปสรถยนตไฟฟา แตเมอพจารณาการด าเนนการของรฐบาล และหนวยงานทเกยวของในปจจบน ตางกออกนโยบายและมาตรการในการสนบสนนและสงเสรมการผลตยานยนตไฟฟาในประเทศ แตการด าเนนการดงกลาวยงขาดเอกภาพ ท าใหเกดความไมชดเจนในทางปฏบต ท าใหผประกอบการอตสาหกรรมผลต ยานยนตในประเทศมองภาพทศทางการพฒนาไมชดเจน ท าใหวางแผนธรกจไดล าบาก ตลอดจนกระทบตอการวางแผนดานพลงงานของประเทศ

๓) วางแผนการจดการดานพลงงานเพอรองรบยานยนตไฟฟาทจะขยายตว กระทรวงพลงงานไดคาดการณวาจะมการใชยานยนตไฟฟารวม ๑.๒ ลานคนในป พ.ศ. ๒๕๗๙ สงผลใหมการใชไฟฟาเพมขน ๕,๗๘๓ ลานหนวย และจะท าใหเพมก าลงผลตไฟฟาสงสด (Peak Demand) ประมาณ ๒,๔๖๖ เมกกะวตต ในเวลากลางคน เนองจากผใชยานยนตไฟฟาจะชารตไฟฟาทบานในชวงกลางคน ซงเมอพจารณาก าลงไฟฟารวมทเพมขนจากการใชไฟฟาของยานยนตไฟฟากบก าลงผลตไฟฟาของประเทศในป ๒๕๗๙ จ านวน ๗๐,๓๓๕ เมกะวตต มสดสวนเพยงรอยละ ๓.๕ ซงยงอยในปรมาณทสามารถจดการได อยางไรกด การชารตรถไฟฟาอาจมผลกระทบตอการบรหารจดการความตองการไฟฟาสงสด (Peak Demand) ในระดบโครงขายจ าหนายได โดยเฉพาะในบรเวณทมคนอยอาศยหนาแนนเชนในเมอง ในอาคารชด พกอาศย หรอในหมบาน จงควรใหความส าคญกบการจดการระดบโครงขายจ าหนาย ทรฐบาลจะตองก าหนดนโยบาย และวางแผนบรหารจดการโครงสรางพนฐานดานไฟฟาใหสามารถรองรบการขยายตวของการใชยานยนตไฟฟา โดยเฉพาะการวางแผนการสรางสถานชารตยานยนตไฟฟาควบคกบการพฒนาโครงขายไฟฟา ใหสามารถมขอมลแบบ Real Time และสามารถสงการใหชารตหรอลดการชารตลงตามศกยภาพของระบบไฟฟา เชน ก าหนดใหสถานชารตรถยนตไฟฟาจะตองเชอมโยงอปกรณและขอมลกบศนยควบคมโครงขายไฟฟา ใหสามารถควบคมและสงการการชารตรถยนตไฟฟาใหสอดคลองกบศกยภาพของระบบไฟฟา หรอกรณทชารตในบานอยอาศยอาจตองก าหนดใหรถยนตไฟฟาตองมอปกรณและระบบสอสารทสามารถสงการการชารตไฟฟาแตละคนได

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

เพอใหเกดความชดเจน และความเปนเอกภาพในการพฒนาอตสาหกรรมผลตยานยนตในประเทศ และการปรบปรงแผนพลงงานทเกยวของ ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป ประกอบดวย

๒๗๙

๑) รฐบาลจดตงคณะกรรมการระดบชาตศกษาก าหนดทศทางการพฒนายานยนตไฟฟาทชดเจน

เพอก าหนดเปาหมายการใชยานยนตไฟฟาในระยะสน ปานกลาง และระยะยาว และ มผลการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการผลตยานยนตไฟฟาและชนสวนเชงพาณชยในประเทศไทย และโอกาสการเปนศนยกลางการผลตยานยนตไฟฟาในภมภาค ASEAN ทงน ควรน าผลการศกษาโครงการศกษาผลกระทบอตสาหกรรมรถยนตไฟฟาในอนาคตตอหวงโซมลคายานยนตไทย มาใชพจารณาผลกระทบและโอกาสของผประกอบการในประเทศไทย วเคราะหผลกระทบ การปรบตว และโอกาสของประเทศไทยส าหรบเปนฐานการผลตรถยนตไฟฟา โดยคณะกรรมการทตงขนจะมองคประกอบและอ านาจหนาททส าคญ ประกอบดวย

- องคประกอบ รองนายกรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน มหนวยงานทเกยวของทมาจากทงภาครฐ (กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงคมนาคม และกระทรวงการคลง) รฐวสาหกจ (การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภมภาค และการไฟฟานครหลวง) และภาคเอกชน เปนคณะกรรมการ และมผแทนจากหนวยงานทเกยวของภายใตกระทรวงอตสาหกรรมเปนฝายเลขานการ และ พน. เปนเลขานการรวม

- อ านาจหนาท ทส าคญ ประกอบดวย ศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการผลตยานยนตไฟฟาและชนสวนเชงพาณชยในประเทศไทย ก าหนดเปาหมายการใชยานยนตไฟฟาในระยะสน ปานกลาง และระยะยาว จดท าแผนปฏบตการ และตดตามประเมนผลรายงานตอคณะรฐมนตรอยางตอเนอง 2) รฐบาลประกาศเปาหมายการพฒนาและการใชยานยนตไฟฟาในอนาคต ในระยะสน ปาน

กลาง และระยะยาว

เพอเปนกรอบในการพฒนาอตสาหกรรม จดหา และพฒนาโครงสรางพนฐานรองรบ

3) ปรบปรงแผนดานพลงงานและการจดหาพลงงานเพอรองรบ

ประสานกระทรวงพลงงานปรบปรงแผนดานพลงงานท เกยวของ เชน PDP, AEDP และ EEP บรรจการสงเสรมและรองรบการเปลยนแปลงยานยนตไฟฟา โดยมแผนการจดหาและแผนพฒนาโครงสรางพนฐานพลงงานเพอรองรบการเปลยนแปลงยานยนตไฟฟาไดอยางเหมาะสม ตลอดจนก าหนดโครงสรางราคาคาไฟฟาส าหรบการใหบรการสถานอดประจไฟฟา และกลไกการซอขายไฟฟา

๔) จดท าแผนปฏบตการเพอสงเสรมอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาของรฐบาล

ครอบคลมการพฒนาครบวงจร ประกอบดวย

- ก าหนดกฎหมาย นโยบาย มาตรการสนบสนน และระบบภาษทเหมาะสม

- การพฒนาโครงสรางพนฐาน อาท ปรบปรงโครงขายไฟฟา สรางสถานอดประจไฟฟา

๒๘๐

- การพฒนาเทคโนโลย และการพฒนาอตสาหกรรมรองรบ ปรบวธการวจยพฒนา โดยสงเสรมวธ Reverse Engineering โดยซอเทคโนโลยหรอรวมทนกบเจาของเทคโนโลยน าเขาประเทศไทย โดยสนบสนนการวจยและพฒนายานยนตไฟฟา และผลตภณฑทเกยวเนองกบยานยนตไฟฟา เชน แบตเตอร ระบบบรหารจดการพลงงานของรถ ECU มอเตอร และสถานอดประจไฟฟา ฯลฯ

5) จดท าแนวทางสนบสนนการเปลยนผานอตสาหกรรมยานยนตใหภาคเอกชน

ครอบคลมเรองส าคญ เชน แผนการเปลยนผานจากการผลตรถยนตสนดาปภายในไปสการผลตรถยนตไฟฟา แผนการปรบเปลยนอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนต พฒนาการผลตวตถดบหรอชนสวนยานยนตไฟฟาในประเทศ ก าหนดแผนการเปลยนผาน โดยการเปลยนผานใหด าเนนการปรบตวตามขนตอน เรมจากผลต HV และ PHEV แลวปรบส BEV ในทสด โดยก าหนดสดสวนหรอกรอบเวลาทชดเจน เพอใหอตสาหกรรมไดปรบตวแบบเปนขนตอน

ผลทคาดวาจะไดรบ

ประเทศไทยมทศทางและแนวทางการด าเนนการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา และสามารถสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาอยางเปนรปธรรม เหมาะสม และเปนไปตามเปาหมายทก าหนด ตลอดจนสามารถวางแผนดานพลงงานเพอรองรบไดอยางมประสทธภาพ

๒๘๑

ตารางแสดงขนตอนด าเนนการ

ล าดบ

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ จดตงคณะกรรมการระดบชาต ศกษาก าหนดทศทางการพฒนายานยนตไฟฟาและจดท าแผนปฏบตการสงเสรมยานยนตไฟฟาทชดเจน

อก. พน. (สนพ.) ส านกงาน กกพ. วท. สอท.

ประเทศไทยมเปาหมายและทศทางการสงเสรมยานยนตไฟฟาทไดรบการยอมรบรวมกน

มการทบทวนและ และจดท าแผนปฏบตการภายใน ป พ.ศ. 2563

๒ กระทรวงพลงงานประสานคณะกรรมการพจารณาประกอบดวย - ประกาศเปาหมายและแนวทางการพฒนาและการใชยานยนตไฟฟาระยะสน ปานกลาง ยาว 2563

คกก. ประเทศไทยมเปาหมายและทศทางการสงเสรมยานยนตไฟฟาทไดรบการยอมรบรวมกน

รฐบาลประกาศเปาหมายการพฒนาและการใชยานยนตไฟฟาภายหลงการศกษาแลวเสรจ

๓ ปรบปรงแผนดานพลงงานและการจดหาพลงงานเพอรองรบ

พน. (สนพ.) ประเทศไทยมการจดหาและพฒนาโครงสรางพนฐานพลงงานรองรบอยางเหมาะสม

ปรบปรงการวางแผนดานพลงงาน เพอรองรบภายใน ป พ.ศ. 2562 หลงการศกษาแลวเสรจ

๔ จดท าแนวทางสนบสนนการเปลยนผานอตสาหกรรม ยานยนตใหภาคเอกชน

คกก. ผประกอบการสามารถก าหนดแผนลงทนและด าเนนการ

จดท าแนวทางสนบสนนการเปลยนผานอตสาหกรรม ยานยนต ภายใน ป

๒๘๒

ไดอยางมประสทธภาพ

พ.ศ. 2562 หลงการศกษาแลวเสรจ

๕ ด าเนนการตามแผนปฏบตการ คกก.

๒๘๓

๓.15.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล)

1) ตงคณะอนกรรมการ/คณะท างานภายใต คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เพอศกษาโอกาสและความเปนไปไดเปาหมายยานยนตไฟฟา (EV) และระบบกกเกบพลงงาน (ESS)

2) การด าเนนการเชงนโยบายก าหนดเปาหมายการพฒนาและการใชยานยนตไฟฟาระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว

๒๘๔

เรองเทคโนโลย นวตกรรม และโครงสรางพนฐาน

3.16 ประเดนการปฏรปท ๑6 การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน

3.16.1 เปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ

1) ประเทศไทยมการก าหนดทศทางการสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน โดยม ผลการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System: ESS) ประเภทแบตเตอร (Battery) เปนอตสาหกรรมอนาคตสรางฐานรายไดใหมใหกบประเทศ

2) มการน าเอาระบบกกเกบพลงงานไปใชในการปรบเปลยนระบบการบรหารจดการพลงงานของประเทศ และใชในอตสาหกรรมอน ๆ อยางกวางขวาง

3.16.2 กรอบระยะเวลาในการด าเนนการ

ก าหนดนโยบาย เปาหมาย จดท าแผนการสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ภายใน ๑ ป และด าเนนการตามแผนภายใน ๕ ป

๓.16.3 ตวชวด

1) จดตงคณะกรรมการรวมภาครฐ เอกชน และนกวชาการ ภายใตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เพอพฒนาอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน และมผลการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System: ESS) ประเภทแบตเตอร (Battery) เปนอตสาหกรรมอนาคตของประเทศ และจดท าแผนปฏบตการเพอสงเสรมอตสาหกรรมผลตระบบกกเกบพลงงาน ครอบคลมการสนบสนนใหมการลงทน และปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบ ภายใน ป พ.ศ. 2562

2) ปรบปรงแผนดานพลงงานทเกยวของ เชน แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP) แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP) แผนอนรกษพลงงาน (EE) ใหมการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ ภายใน ป พ.ศ. 2562 หลงจากไดขอสรปจากผลการศกษา

3.16.๔. วงเงนและแหลงเงน ไมใชงบประมาณ เปนการด าเนนการเชงนโยบาย

๒๘๕

3.16.๕. ขนตอนการด าเนนการ

หลกการและเหตผล

ในระยะ ๑๐ ปทผานมา มการพฒนาเทคโนโลยทางดานระบบกกเกบพลงงานอยางรวดเรว มประสทธภาพสงและมความสามารถในการเกบประจไฟฟาสง และมตนทนต าเพยงพอทจะน าไปสการ เปลยนแปลงอยางพลกโฉม (Revolution) ในการผลตไฟฟาและการใชพลงงานของโลก เกดการขยายตวของการใชยานยนตไฟฟาเพมขนอยางรวดเรว และเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการใชไฟฟาของผบรโภคอยางมนยส าคญ อกทงมแนวโนมทจะสามารถพฒนาใหมประสทธภาพสงขนและมตนทนต าลงอกในระยะเวลาไมนาน ซงจะสงผลใหระบบกกเกบพลงงานเตบโตอยางกาวกระโดด และเขามามบทบาทหลกทงในภาคอตสาหกรรมและภาคพลงงานในอนาคต อตสาหกรรมดงกลาวจดเปนอตสาหกรรมใหม ทหลายๆ ประเทศพยายามจะพฒนาและชวงชงความเปนผน าในอตสาหกรรมน ดงจะเหนไดจากมผประกอบการในประเทศผน าทางดานเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน ไดแก จน สหรฐอเมรกา ญปน และเกาหลใต ไดลงทนหรอประกาศแผนการลงทนกอสรางโรงงานผลตระบบกกเกบพลงงานขนาดใหญ เพอปอนใหแกอตสาหกรรมการผลตยานยนตไฟฟาทมการขยายตวอยางรวดเรวในขณะน

ในสวนของประเทศไทยเพงมการตนตวในเรองการพฒนาระบบกกเกบพลงงาน แตกยงไมมนโยบายผลกดนในการพฒนาระบบกกเกบพลงงานอยางชดเจน โดยกระทรวงพลงงานไดบรรจเรองการพฒนาระบบ กกเกบพลงงานไวในแผนอนรกษพลงงานแตมไดเปนประเดนหลก โดยไดระบใหมการพฒนาระบบกกเกบพลงงานไวในนโยบาย Energy ๔.๐ และ Thailand Integrated Energy Blueprint: TIEB แผนขบเคลอนการด าเนนงานดาน Smart Grid ของประเทศไทยระยะสน (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔) และแผนขบเคลอนรถยนตไฟฟา พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๙ โดยมไดก าหนดแนวทางพฒนาระบบกกเกบพลงงานไวเปนการเฉพาะ ทงท ระบบกกเกบพลงงานนนจดเปนเทคโนโลยส าคญทเปนฐานของการพฒนาเทคโนโลยอนาคต เชน ยานยนตไฟฟา และ Smart Grid ดงนน หากไมมแนวทางการพฒนาเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานทชดเจนหรอไมยกระดบความส าคญใหเปนเทคโนโลยหลกทตองไดรบการพฒนาแลว อาจสงผลใหการพฒนาเทคโนโลยอนาคตอน ๆ ตองตดขดได

ประเทศไทยจงควรก าหนดเปาหมายเชงนโยบายทชดเจนในการสรางอตสาหกรรมดงกลาวเปนอตสาหกรรมหลกใหเกดขนในประเทศไทยภายในระยะเวลา ๕ ป เพอชวงชงความเปนผน าในอตสาหกรรมนในภมภาค ASEAN เนองจากอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานเปนอตสาหกรรมเชงยทธศาสตร (Strategic Industry) ทเปนฐานของอตสาหกรรมการผลตยานยนตไฟฟา และอตสาหกรรมอน ๆ อกมาก สามารถเปนอตสาหกรรมแหงอนาคตสรางการเจรญเตบโตใหกบเศรษฐกจ และสรางฐานรายไดใหมใหกบประเทศไทย ซงการด าเนนการจะตองใหทนกบการพฒนาทเปนไปอยางรวดเรวโดยใชวธการดงเทคโนโลยจากประเทศทมความกาวหนาทางดานระบบกกเกบพลงงานมาสประเทศไทยเพอรนระยะเวลาในการพฒนา และผลกดนใหภาคเอกชนมบทบาทน าในการลงทนและพฒนาอตสาหกรรมน ขณะทภาครฐมบทบาทในการสนบสนนเชงนโยบาย และมาตรการสนบสนนตาง ๆ รวมถงอ านวยความสะดวกในการด าเนนงานเพอใหเกดการลงทนในอตสาหกรรมนอยางเปนรปธรรม ซงอาจด าเนนการได ทงในรปแบบทผประกอบการไทยไปซอเทคโนโลยจากตางประเทศ หรอผประกอบการไทยรวมทนกบเจาของเทคโนโลยในตางประเทศและมาลงทนตงฐานการผลต

๒๘๖

ระบบกกเกบพลงงานในลกษณะอตสาหกรรมขนาดใหญในประเทศไทย เพอใหเกดการประหยดตอขนาด และพฒนาตอยอดขยายผล ตลอดจนการน ามาใชพฒนาในภาคพลงงานไดอยางมประสทธภาพตอไป

วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหา

การพจารณาสภาวะแวดลอม ทงในดานจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม ตอการพฒนาอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน สามารถสรปรายละเอยด ไดดงน

ตารางท 12 การวเคราะห SWOT

จดแขง รฐบาลมนโยบายชดเจน Thailand ๔.๐ ในการสงเสรม

อตสาหกรรมอนาคตทสรางฐานรายไดใหม ภาคเอกชนไทยมความเขมแขง ทจะเปนตวน าในการ

พฒนาอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน โดยมบรษทเอกชนไทยขนาดใหญทไดเรมลงทนในอตสาหกรรมการกกเกบพลงงานแลว

ประเทศไทยมทตงเปนศนยกลางในภมภาคอาเซยน

จดออน ประเทศไทยไมมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานเปน

ของตนเอง และยงอยในชวงเรมตนของการพฒนา ประเทศไทยยงมนโยบายไมชดเจน ในการสงเสรม

อตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน กฎระเบยบ และหลกเกณฑการก ากบดแล ใน

อตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานยงไมชดเจน ประเทศไทยไมมวตถดบในการผลต/ตองมการน าเขา

โอกาส ประเทศไทยมการพฒนาในดานพลงงานทดแทน

คอนขางมาก ท าใหมโอกาสในการลงทนดานระบบกกเกบพลงงาน เพอจะเสรมประสทธภาพในการบรหาร จดการพลงงานทดแทน

ประเทศไทยมความเขมแขงในอตสาหกรรมการผลตรถยนต สามารถพฒนาไปสการเปนศนยกลางการผลตอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาในอนาคตได โดยอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานจะเปนสวนประกอบหลกใหแกอตสาหกรรมยานยนตไฟฟา

ประเทศตาง ๆ ในภมภาค ASEAN ยงไมมนโยบายทชดเจนในการพฒนาเทคโนโลยและอตสาหกรรมระบบ กกเกบพลงงาน จงเปนโอกาสทจะตองชวงชงการด าเนนการในเรองนกอน

อตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน เปนอตสาหกรรมทอยในขายการไดรบสทธประโยชนในการสงเสรมการลงทนในระดบสงสด และเปนอตสาหกรรมทสามารถจะด าเนนการไดภายใตนโยบาย Eastern Economic Corridor (สกพอ.)

อตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน เปนอตสาหกรรม เชงยทธศาสตร (Strategic Industry) ทเปนสวนประกอบพนฐานใหแกหลายอตสาหกรรม และตลาดทวโลกก าลงเตบโตอยางมาก

ภยคกคาม โลกมการพฒนาดานเทคโนโลยและอตสาหกรรม

ระบบการกกเกบพลงงานอยางรวดเรว หากด าเนนการไมทนการณจะท าใหไทยเสยโอกาส

กระแสตอตานการท าลายสงแวดลอมคอนขางรนแรงในประเทศไทย โดยเฉพาะในดานพลงงาน หากพฒนาเรองอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานแลวอาจถกตอตานเรองการก าจดซากระบบกกเกบพลงงานเมอ สนอาย

ประเทศไทยขาดวศวกรและชางเทคนคทจะมาท างานในอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน

๒๘๗

จากสภาวะแวดลอมตามทกลาวขางตน หากก าหนดเปาหมายใหสรางไทยเปนศนยกลางการผลตระบบกกเกบพลงงานในภมภาคอาเซยนแลว กระบวนการด าเนนการของภาครฐทเกยวของจะตองมการแกไข เพอใหปญหาอปสรรคตาง ๆ คลคลายลง ใหสามารถพฒนาระบบกกเกบพลงงานและน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในภาคพลงงานไดอยางกวางขวางทนตอสถานการณ มดงน

รปท 13 วเคราะหกระบวนการด าเนนการและโครงสรางปญหาการพฒนาระบบกกเกบพลงงาน

ปญหาอปสรรคการก าหนดนโยบายและมาตรการทเกยวของ

๖.๑.๑ รฐบาลขาดทศทางและนโยบายการสงเสรมการพฒนาระบบกกเกบพลงงานของประเทศ ทงท อตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานเปนอตสาหกรรมตนน าทมตนทนกวา ๑ ใน ๓ ของยานยนตไฟฟา สงผลใหหนวยงานทเกยวของขาดการบรณาการและด าเนนการอยางมประสทธภาพ อาท

(1) กระทรวงพลงงาน ก าหนดนโยบาย Energy ๔.๐ และกรอบการพฒนาดานพลงงาน TIEB (Thailand Integrated Energy Blueprint) ทไดมการก าหนดแนวทางทจะพฒนา ระบบไฟฟาของประเทศ โดยน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบโครงขายไฟฟา แตกเปนเพยงภาพกวาง และยงไมมแผนด าเนนการทชดเจน มเพยงการจดสรรเงนกองทนเพอสงเสรมและอนรกษพลงงาน วงเงน ๗๖๕ ลานบาท ใหผสนใจมายนขอสนบสนนการศกษาวจยและพฒนาเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน โดยมวตถประสงคเพอพฒนาการผลตตนแบบระบบกกเกบพลงงานทมประสทธภาพ สามารถใชงานไดหลากหลาย และราคาแขงขนได ในชนนจงเปนขอพสจนไดวาประเทศไทยยงขาดความพรอมในการวจยและพฒนาเทคโนโลยระบบกกเกบ

๒๘๘

พลงงานตงแตเรมตน ซงหากตองการสงเสรม ESS ควรหนกลบมาทบทวนการพฒนาเทคโนโลยโดยวธการ Reverse Engineering หรอการซอเทคโนโลยจากตางประเทศมาท าการตอยอดจะเหมาะสมและทนตอสถานการณมากกวา

(2) กระทรวงอตสาหกรรม ตามนโยบาย Thailand ๔.๐ มการก าหนดอตสาหกรรมเปาหมายหลก New S-curve คอ ยานยนตไฟฟา และมมาตรการสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมการผลตยานยนตไฟฟา โดยการสงเสรมการลงทนดงกลาวรวมถงการสงเสรมการลงทนในการผลตระบบกกเกบพลงงานเพอน ามาใชส าหรบยานยนตไฟฟาดวย โดยส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ใหการสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมการผลตกกเกบพลงงานแลว และมผยนขอรบสทธการสงเสรมการลงทนแลว

จากการด าเนนการขางตนภาครฐยงใหระดบความส าคญกบการพฒนาเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานไมสง ทงท ระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอรจดเปนนวตกรรมหรอเทคโนโลยทจะเปลยนโฉมหนาไปสพลงงานยคใหม (Game Changer) และระบบกกเกบพลงงานจะเปนเทคโนโลยหรอสวนประกอบส าคญพนฐานของ ระบบโครงสรางพนฐานของประเทศ เครองมอ เครองใช หรออปกรณตาง ๆ อยางกวางขวาง เชน รถยนตไฟฟา (EV) ยานพาหนะไรคนขบ (Unmanned Vehicle) อปกรณสอสารไรสาย (Mobile Devices) ทจะมการใชอยางกวางขวางในอนาคต ดงนน ระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอรจงจดเปนผลตภณฑเชงยทธศาสตร (Strategic Products) จงตองทบทวนและยกระดบความส าคญในการพฒนาระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอรของประเทศไทย เพอเปนฐานในการพฒนาอตสาหกรรมหลกอน ๆ ตอไปในอนาคต ซงจะชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในระยะยาว ตอไป

รปท 14 ระบบกกเกบพลงงานเปนเทคโนโลยทจะเปลยนโฉมหนาไปสพลงงานยคใหม (Game Changer)

6.1.2 ดานกฎหมาย กฎระเบยบ และกฎเกณฑการก ากบดแล

๒๘๙

(1) ตามกฎหมายวาดวยภาษ อตสาหกรรม หรอพลงงาน ยงไมมการก าหนดนยามของ ค าวา “ระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร” ไวอยางชดเจน เนองจากเปนเทคโนโลยใหม จงท าใหอาจมปญหาในการตความในการน าเขาและสงออก หรอการขอสทธประโยชนตาง ๆ ในการประกอบธรกจ

(2) ปจจบนระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอรอยในขายตองเสยภาษสรรพสามตส าหรบแบตเตอรในอตรารอยละ ๑๐ ของมลคา จงท าใหมตนทนสง

(3) ขาดมาตรฐานทางดานวศวกรรม มาตรฐานผลตภณฑ เกยวกบระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร

(4) ขาดมาตรฐานดานกระบวนการผลต และการก าจดมลพษจากกระบวนการผลต ระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร

(5) ยงไมมกฎเกณฑการก ากบดแลเกยวกบการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบไฟฟาของประเทศ เนองจากระบบกกเกบพลงงานเปนไดหลายสถานะ ระบบกกเกบพลงงานไมสามารถผลตไฟฟาได แตเปนระบบทสามารถน าไฟฟามาเกบไวในยามเหลอใชแลวน าไฟฟากลบมาใชหรอขายไฟฟาเมอยามตองการได จงควรเรงออกกฎเกณฑการก ากบดแล ตงแตการอนญาต มาตรฐาน และการก าหนดราคาไฟฟา และกฎเกณฑอน ๆ ทเกยวของเพอใหเกดความชดเจน และจะน าไปสการพฒนาตอไปในอนาคต ทงน อาจพจารณาอนญาตในลกษณะ Sandbox ใหทดลองท าควบคกบการพฒนากฎเกณฑการก ากบดแล เพอใหเกดการเรยนรรวมกน และน าไปสการออกกฎเกณฑการอนญาตและการก ากบดแลทสมบรณตอไป

(6) กฎเกณฑการก ากบดแลดานการประกอบกจการไฟฟายงไมเออใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน เชน โครงสรางกจการไฟฟาของไทยไมเปดโอกาสใหเกดรปแบบธรกจใหมๆ เหมอนในตางประเทศ ทม Ancillary Market และ Capacity Market เปนตน ทใหผประกอบการสามารถขายไฟฟาทเกบไวในระบบกกเกบพลงงานใหแกผประกอบการระบบสงไฟฟาและระบบจ าหนายไฟฟาได จงควรพจารณาก าหนดแนวทางการอนญาตรปแบบธรกจทน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบไฟฟาของประเทศ โดยอาจใหเอกชนเขามาลงทนเพอลดภาระการลงทนของภาครฐและเพอใหเกดการพฒนานวตกรรมอยางรวดเรว

6.2 ปญหาดานระบบโครงขายไฟฟา

๖.๒.๑ ขาดความชดเจนในการวางแผนการน าระบบกกเกบพลงงานมาบรหารจดการระบบโครงขายไฟฟา ซงหากมการวางแผนจะสงผลใหการบรหารจดการไฟฟามประสทธภาพสงอยางมนยส าคญ โดยมตวอยางการด าเนนการทน าระบบกกเกบพลงงานมาใชแลวประสบความส าเรจอยางนาพอใจ และคมคาการลงทนในหลายประเทศ เชน ในประเทศออสเตรเลย สหรฐอเมรกา ยโรป ญปน และจน เปนตน

๒๙๐

รปท 15 การน าระบบกกเกบพลงงานมาบรหารจดการเพอเพมประสทธภาพในระบบโครงขายไฟฟา

6.2.2 ระบบโครงขายไฟฟาและการบรหารจดการโครงขายไฟฟาของประเทศแมจะมการน าเทคโนโลยททนสมยมาใช แตกยงมขอจ ากดไมสามารถท าใหเปนโครงขายททนสมยไดอยางเตมระบบ เนองจากตองใชเงนลงทนสง นอกจากน ภายใตวธการด าเนนการปจจบนทคนเคยกบการลงทนโครงขายแตเฉพาะเทคโนโลยทเสถยรแลว (Matured) เทานน จงอาจเปนขอจ ากดไมสามารถน าเทคโนโลยสมยใหมทพฒนาอยางรวดเรวมาใชในการบรหารจดการโครงขายไฟฟาไดทนตอเหตการณ

6.2.3 การออกแบบระบบสงและระบบจ าหนายไฟฟาไมไดรองรบการใชเทคโนโลยหรออปกรณทเกดขนใหมทสามารถชวยในการเพมประสทธภาพของโครงขายไฟฟาได เชน ระบบกกเกบพลงงาน (ESS) ระบบโครงขายอจฉรยะ (Smart Grid หรอ Digital Grid) ระบบจดการพลงงานแบบกระจายศนย (Distributed Energy Resource Management System: DERMS) ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligent: AI) ระบบ Big Data Analytics เปนตน

6.2.4 รปแบบในการพฒนาเทคโนโลยใหม ๆ มกจะด าเนนการเองโดยการไฟฟาทงสามแหงผานการจดซอจดจางแบบเดมๆ หรอการด าเนนโครงการทดลองเอง จงอาจมขอจ ากด เรองเงนลงทน ตนทนการด าเนนการทสง และไมเปดกวางตอเทคโนโลยใหม ๆ หากมการปรบเปลยนวธ โดยการใหเอกชนทเปนเจาของเทคโนโลยมารวมด าเนนการกบการไฟฟาหรอท าสญญา PPA แทนรปแบบการจดซอจดจางกอาจจะท าใหลดภาระการใชจายเงนลงภาครฐทนลง ลดความเสยงดานการลงทนภาครฐ ลดตนทนการด าเนนการ และเกดความหลากหลายในการใชนวตกรรมและเทคโนโลยใหมไดรวดเรวขน

๒๙๑

6.3 ปญหาดานการพฒนาเทคโนโลยและบคลากรเพอรองรบ

๖.๓.๑ เทคโนโลยกกเกบพลงงานพฒนาอยางรวดเรว หากใชวธการพฒนาตามรปแบบเดมทเรมจากขนตอนการวจย ท าโครงการตนแบบและขยายผล จะไมทนและไมสามารถแขงขนไดในเวทโลก ตลอดจนการพฒนากระจดกระจายทงในภาครฐ เอกชน และสถาบนการศกษา

๖.๓.๒ ประเทศไทยยงขาดบคลากรวศวกร และชางเทคนคทจะมาท างานในอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน

ขอเสนอแนวทางด าเนนการปฏรป

๗ .๑ ร ฐบาลจ ดต ง คณะกรรมการร ว มภาคร ฐ เ อกชน และน ก วชาการ ภายใตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการลงทนอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System: ESS) ประเภทแบตเตอร (Battery) เปนอตสาหกรรมอนาคตของประเทศ และก าหนดการน ามาใชในระบบสายสงในภาคพลงงาน ภายใน ป พ.ศ. 2562

ด าเนนการศกษาความคมคา ผลด และผลเสยทประเทศจะไดรบจากการสงเสรมอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงานในบรบทตาง ๆ เชน ความคมคาเชงเศรษฐศาสตร ผลกระทบทางสงแวดลอมความพรอมของเทคโนโลยการผลตทจะสงเสรมความมนคงในการพงพาตนเองดานวตถดบทจะใชในการผลตระบบกกเกบพลงงานของประเทศ กอนก าหนดการพฒนาอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานใหเปนอตสาหกรรมเปาหมายหลกในการพฒนาภายใต Thailand ๔.๐ (New S-Curve) ตลอดจนก าหนดใหน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบสายสงและระบบสายจ าหนายไฟฟาในภาคพลงงาน โดยมองคประกอบและอ านาจหนาททส าคญ ประกอบดวย

๗.๑.๑ องคประกอบ รองนายกรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน มหนวยงานทเกยวของทมาจากทงภาครฐ (กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพลงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย) รฐวสาหกจ (การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภมภาค และการไฟฟานครหลวง) และภาคเอกชน เปนคณะกรรมการ และมผแทนจากหนวยงานทเกยวของภายใตกระทรวงพลงงานเปนฝายเลขานการ

๗.๑.๒ อ านาจหนาท ประกอบดวย ศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรม ศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน (Energy Storage System: ESS) ประเภทแบตเตอร (Battery) เปนอตสาหกรรมอนาคตของประเทศ ก าหนดแผนการใชในโครงขายพลงงาน และตดตามประเมนผลรายงานตอคณะรฐมนตรอยางตอเนอง

7.2 ก าหนดเปาหมายการพฒนา และจดท าแผนปฏบตการการสงเสรมอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน ครอบคลมเรองส าคญ อาท

๒๙๒

7.2.1 การก าหนดมาตรการสงเสรมการผลตและการใชระบบกกเกบพลงงาน มาตรการทางการเงน และศกษาก าหนดมาตรการทางการคลงเพอลดตนทน อาท การลดภาษเงนไดนตบคคลส าหรบการผลตระบบกกเกบพลงงาน การลดภาษสรรพสามต และการอนญาตใหน าคาใชจายในการวจยพฒนา ESS มาหกเปนคาใชจายในฐานภาษเปนกรณพเศษ เปนตน

7.2.2 ก าหนดมาตรฐานและขอก าหนดทเกยวของ อาท ก าหนดนยามตามกฎหมายของ “ระบบกกเกบพลงงาน” โดยพจารณาตาม HS Code เพอใหเกดความชดเจน ก าหนดมาตรฐานความปลอดภย และมาตรฐานทางเทคนคตาง ๆ ใหครบถวน ออกขอก าหนดเกยวกบการท าลายซากแบตเตอรหรอระบบกกเกบพลงงาน และการน ากลบมาใชใหม (Recycle)

7.2.3 สงเสรมการน าวธการ Reverse Engineering มาใช เพอใหเกดการถายทอดเทคโนโลย โดยการซอบรษททมเทคโนโลย การไปรวมทนกบเจาของเทคโนโลย เพอน าเขามาผลตในประเทศไทย

7.2.4 ปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ ใหก าหนดนยามของ “ระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร” ใหชดเจนในกฎหมายทเกยวของ เชน กฎหมายวาดวยพลงงาน กฎหมายวาดวยการก ากบดแลกจการพลงงาน กฎหมายวาดวยอตสาหกรรม และกฎหมายวาดวยภาษสรรพสามตและศลกากร

7.3 ปรบปรงการวางแผนดานพลงงาน ไดแก PDP EEP ใหมการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศในระดบ G-T-D-R

ด าเนนโครงการน ารองโดยการน า ESS มาใชในการบรหารจดการโครงขายไฟฟาของประเทศ ปรบปรงกฎระเบยบ และกฎเกณฑการก ากบดแล ทใหสามารถด าเนนโครงการน า ESS มาใชในโครงขายไฟฟา ในลกษณะใหเอกชนมารวมด าเนนการ หากมการขยายผลโครงการน ารองทใชระบบกกเกบพลงงานในโครงขายไฟฟาแลว ใหมการก าหนดวาสดสวนการใชระบบกกเกบพลงงานทผลตในประเทศไทย โดยในการน า ESS มาใชในโครงขายไฟฟา ใหพจารณาสงเสรมระบบกกเกบพลงงานใหหลากหลายมากขน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด และใหมการก าหนด Criteria ในการตดตง จดเชอมโยงกบระบบไฟฟา รปแบบธรกจ และการใชงานในแตละพนทและบรบทตามความเหมาะสม

ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ประเทศไทยมทศทางและสามารถสงเสรมการลงทนออตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน และอตสาหกรรมตอเนองอยางเปนรปธรรม เหมาะสม และเปนไปตามเปาหมายทก าหนด

2) มการพฒนาเทคโนโลย และการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชพฒนาโครงขายไฟฟาของประเทศอยางเปนรปธรรม

๒๙๓

ล าดบ กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ วงเงน เปาหมาย ตวชวด

๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ลานบาท แหลงเงน ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑ จดตงคณะอนกรรมการภายใต กพช. ศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงานและจดท าแผนปฏบตการสงเสรมอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร

อก. พน.(สนพ.) วท. สอท./ส านกงาน กกพ.

ประเทศไทยมเปาหมายและทศทางการสงเสรมอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงาน และการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ

มผลการศกษาโอกาสและความเปนไปไดในการสงเสรมการอตสาหกรรมการผลตระบบกกเกบพลงงาน และแผนปฏบตการฯ ภายใน ป พ.ศ. 2562

๒ ปรบปรงการวางแผนดานพลงงาน ไดแก PDP, EEP ใหมการน าระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอรมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ

อนกรรมการฯ มการน าระบบกกเกบพลงงานมาใชในระบบโครงขายไฟฟาของประเทศ

ปรบปรงการวางแผนดานพลงงานเพอรองรบภายใน ป พ.ศ. 2562 หลงการศกษาแลวเสรจ

๓ ด าเนนการแผนปฏบตการสงเสรมอตสาหกรรมระบบกกเกบพลงงานประเภทแบตเตอร

อนกรรมการฯ และหนวยงานทเกยวของ

๙. ตำรำงแสดงขนตอนด ำเนนกำร

๒๙๔

๓.16.๖ ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมายเพอรองรบการด าเนนการ

(ตองระบสาระส าคญของกฎหมายทเพยงพอตอการจดท ารางกฎหมายตอไป หนวยงานผรกษาการตามกฎหมาย รวมทงระบมาตรการทางการบรหารอนเพอสนบสนนการด าเนนการใหบรรลผล) ๑) การด าเนนการเชงนโยบายเพมเตมแนวทางใหมในการจดท า EEP ไดแก เทคโนโลย Energy

Storage System

๒) ตงคณะอนกรรมการ/คณะท างานภายใต คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เพอศกษาโอกาสและความเปนไปไดเปาหมายยานยนตไฟฟา (EV) และระบบกกเกบพลงงาน (ESS)

๒๙๕

ภาคผนวก

ก ขอเสนอในการมหรอแกไขปรบปรงกฎหมาย

(กลาวถงรายชอกฎหมายทเสนอใหมการจดท าขน หรอแกไขปรบปรงทงหมดในแผนการปฏรปประเทศ)

ล าดบ ชอกฎหมาย ปทใหเสรจ

จดท าใหม/ปรบปรง

มราง/ไมมราง

หนวยงานรบผดชอบ

สาระส าคญ ของกฎหมาย

เรองและประเดนปฏรปท ๑ ๑

เรองและประเดนปฏรปท ... ๒ ..

ข ผลการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศทแลวเสรจในชวงป ๒๕๖๑-๒๕๖๒ ภายใตแผนปฏรปประเทศดานพลงงาน ไดมการด าเนนงานมาอยางตอเนอง ซงสามารถสรปได ดงน

(กลาวถงผลการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศทไดด าเนนการแลวเสรจเปนรปธรรม ในชวงป ๒๕๖๑-๒๕๖๒ เพอแสดงกจกรรมทไดด าเนนการแลวเสรจ และเพอความชดเจนในการด าเนนการจากหนวยงานผรบผดชอบตามแผนการปฏรปประเทศ โดยสรปแยกเปนรายเรองและประเดนการปฏรปประเทศ)

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

เรองและประเดนปฏรปท ๑ การปฏรปองคกรดานพลงงาน ๑ ปรบบทบาทและ

โครงสรางองคกรดานพลงงานเพอรองรบการปฏรป

2563 กรมเชอเพลงธรรมชาต (ชธ.)

จดตงกองบรหารสญญา PSC ภายใตกรมเชอเพลงธรรมชาตแลว

๒. สรางกตกา (Code of Conduct) เพอก าหนดขอบเขตการปฏบตงานระหวางหนวยนโยบาย-หนวยก ากบ-หนวยปฏบต

๒๕๖๒ ส านกงานปลดกระทรวงพลงงาน (สป.พน.)

รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานใหความเหนชอบCoC และเวยนใหหนวยงานในก ากบน าไปเปนแนวทางปฏบตแลว

๓. ปรบลดระยะเวลาการอนมต/อนญาต

๒๕๖๓ ส านกงานคณะกรรมก

- ไดประสานงานกบกรมโรงงานอตสาหกรรมใน

๒๙๖

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

ารก ากบกจการพลงงาน (สนง. กกพ.)

การด าเนนการแลว และอยระหวางขนตอนการแกไขกฎหมายเพอยกเลกใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน (รง. 4) ล าดบท 88 ของกรมโรงงานอตสาหกรรมทอยระหวางด าเนนการ - ส าหรบการประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic Environmental Assessment : SEA) เจาภาพนโยบายในดานนน จะเปนผจดท า

เรองและประเดนปฏรปท ๒ การพฒนาศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาต ๑. การพฒนาศนยสารสนเทศ

พลงงานแหงชาต ๒๕๖๕ ส านกงาน

นโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.)

- ไดจดตงศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตขนเปนสวนงานภายใน สนพ. - อยระหวางศกษาเพอจดท าแผนยทธศาสตร (Strategic Plan) และก าหนดทศทางหรอแผนทในการด าเนนงาน (Roadmap) การก าหนดขอบเขตการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของศนยสารสนเทศพลงงานแหงชาตทเหมาะสม - อยระหวางการประเมนฐานขอมลดานพลงงานในปจจบน เพอใชเปนขอมล ในการเชอมโยงขอมลขนาดใหญ (Big Data)

๒๙๗

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

หรอเชอมโยงระบบเทคโนโลยสารสนเทศกบหนวยงานภายนอก

เรองและประเดนปฏรปท ๓ ปฏรปการสรางธรรมาภบาลในทกภาคสวน ๑. ปฏรปใหภาคประชาชนมสวน

รวมในการใหขอเสนอแนะตอรฐอยางเปนทางการในรป คณะทปรกษาหรอแตงตงคณะกรรมการของภาคประชาสงคม

๒๕๖๒ สป.พน. รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานไดเหนชอบในหลกการใหมการแตงตงกรรมการสรรหากรรมการภาคประชาสงคมของกระทรวงพลงงานขนมาท าหนาทคดเลอกผแทนภาคประชาสงคมเพอใหครอบคลมผแทนทงจากภาคการผลต ผแทนในสวนของผบรโภค และผแทนจากภาควชาการแลว

๒. ปฏรปใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนาโครงการโดยก าหนดกลไกการจดตงโรงไฟฟาทประชาชนมสวนรวม และภาครฐทกสวนด าเนนการรวมกน

๒๕๖๔ สป.พน. การสงเสรมและสรางระบบธรรมาภบาลในการบรหารจดการทกองคกร ในการก าหนดนโยบายสรางธรรมาภบาลในการด าเนนกจกรรม NGOs และปฏรปกฎหมายใหมการก าหนดบทบาท NGOs และประชาชนในกระบวนการรบฟงความคดเหน โดยปรบปรง พ.ร.บ. วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน กระทรวงพลงงานไดเสนอแนวทางไปยงส านกปลดส านกนายกรฐมนตร เพอพจารณาในการปรบปรงกฎหมายแลว

๓. การจดสรรคาภาคหลวงสชมชน

๒๕๖๔ ชธ. คณะอนกรรมการจดท ากฎหมายรายไดองคกรปกครองสวนทองถนไดม

๒๙๘

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

การพจารณาปรบปรงแกไขรางพระราชบญญตรายไดองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. .... และพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เรอง คาภาคหลวงแรและปโตรเลยม โดยมมตเหนชอบหลกเกณฑการจดสรรคาภาคหลวงแรและปโตรเลยมใหม ไดแก (1) องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) และเทศบาลทมพนทผลต ไดรบในอตรารอยละ 20 (2) อบต. ในจงหวดทมพนทผลต ไดรบในอตรารอยละ 20 (3) องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) ทเปนจงหวดทมพนทผลตไดรบในอตรารอยละ 20 และ (4) อบต. อนทวประเทศ ไมไดรบการจดสรร ซงปจจบนกฎหมายดงกลาวอยระหวางการเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณา

๔. สงเสรมและสรางระบบธรรมาภบาลในการบรหารจดการทกองคกร

๒๕๖๒ สป.พน. / ชธ.

การลดการขดแยงในหนาทหรอผลประโยชนจากการด ารงต าแหนงกรรมการรฐวสาหกจและการก าหนดมาตรฐานความโปรงใสในการจดการทรพยากรธรรมชาตอย

๒๙๙

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

ระหวางการศกษาเปรยบเทยบขอดขอเสย

เรองและประเดนปฏรปท ๔ โครงสรางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา ๑. โครงสรางแผนพฒนา

ก าลงการผลตไฟฟา ๒๕๖๓ สนพ. - จดท าแผน PDP 2018

แลวเสรจ - อยระหวางการทบทวนแผน PDP ฉบบใหม

เรองและประเดนปฏรปท ๕ สงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน

๑. การสงเสรมกจการไฟฟาเพอเพมการแขงขน

๒๕๖๓ สนง. กกพ. - กระทรวงพลงงานด าเนนการการศกษาปรบโครงสรางกจการไฟฟาเพอรองรบการผลตไฟฟาเพอใชเอง (Prosumer) โดยทบทวนโครงสรางกจการไฟฟาทเออใหเกดการแขงขนจากการผลตไฟฟาในสวนของ Prosumer และการผลตไฟฟาจากระบบรวมศนยใหมความเปนธรรมและไมกอใหเกดความเหลอมล าทงตอผผลตและผบรโภค - ส านกงาน กกพ. จดท าโครงการทดสอบนวตกรรมทน าเทคโนโลยมาสนบสนนการใหบรการดานพลงงาน (Energy Regulatory Commission Sandbox: ERC Sandbox)

๒. รปแบบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศไทยทเหมาะสมกบกจการไฟฟาทเปลยนแปลงไป

๒๕๖๑ สนพ. / สนง. กกพ.

เรองและประเดนปฏรปท ๖ ปฏรปโครงสรางการบรหารกจการไฟฟา

๓๐๐

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

๑. การโอนยาย กฟน. และ กฟภ. มาอยภายใตกระทรวงพลงงาน

๒๕๖๒ กระทรวงพลงงาน

- กระทรวงพลงงานรวมกบกระทรวงมหาดไทยและ 3 การไฟฟาไดศกษาวเคราะหความเหมาะสมของการโอนยาย 3 การไฟฟา มาอยในสงกดกระทรวงพลงงานแลว - การด าเนนงานตอไปจะเสนอใหมการจดท าแผนบรณาการการลงทนและการด าเนนงานเพอพฒนาระบบไฟฟาของประเทศเพอเพมประสทธภาพการท างานแบบบรณาการ

๒. ระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access และการสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail)

๒๕๖๒ สนง. กกพ. ส านกงาน กกพ. อยระหวางการศกษาเพอปรบปรงระเบยบและกฎเกณฑส าหรบ Third Party Access และการสงเสรมกจการจ าหนาย (Retail)

เรองและประเดนปฏรปท ๗ ดานการพฒนาอตสาหกรรมกาซธรรมชาต ๑. การจดกาซธรรมชาตใหม

ความตอเนองและไมเกดการหยดชะงก

๒๕๖๕ ชธ. - ไดเปดประมลและไดผรบสญญาแบงปนผลผลตใน แหลงเอราวณ และ แหลงบงกช -กระทรวงพลงงานอยระหวางการเตรยมการเปดประมลแหลงสมปทานอน ๆ

๒. การใชโครงสรางพนฐานพลงงานทเกยวของกบกาซธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด

๒๕๖๓ ชธ. / สนพ. - กระทรวงพลงงานไดด าเนนการศกษาแนวทางการพฒนาโครงสรางพนฐานทเกยวของกบกาซธรรมชาต การใชประโยชนกาซธรรมชาตแทนเชอเพลงอนในภาคอตสาหกรรม

๓๐๑

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

๓. การน ากาซธรรมชาตมาใชประโยชนอยางตอเนอง เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอม

๒๕๖๓ ชธ./สนพ./บ.ปตท.จ ากด (มหาชน)

- กระทรวงพลงงานไดศกษาการน ากาซธรรมชาตไปใชในพนทนอกโครงขายแลวเสรจ - อยระหวางการทดลองรปแบบการพฒนาศนยกลางการซอขายกาซธรรมชาตเหลว

๔. การสงเสรมใหเกดการแขงขนในการประกอบธรกจพลงงาน

๒๕๖๓ สนพ. / ชธ. /สนพ. /

สนง. กกพ.

การศกษาและปรบปรงโครงสรางตลาดกาซธรรมชาตและ การก ากบดแลเพอเพมการแขงขนและประสทธภาพในธรกจกาซธรรมชาตตลอดหวงโซคณคา (LNG Value Chain)

๕. การสรางโอกาสใหประเทศไทยกลายเปน Regional LNG Trading Hub

๒๕๖๕ สนพ. / ชธ. / ปตท.

- อยระหวางการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการน าเขาและสงออก LNG (Regional LNG Trading Hub)

เรองและประเดนปฏรปท ๘ การพฒนาปโตรเคมระยะท ๔ ๑. การพฒนาอตสาหกรรม

แปรรปพลาสตกและเคมภณฑ เพอสรางมลคาเพม

๒๕๖๒ กระทรวงพลงงาน

กระทรวงพลงงานไดแตงตงคณะท างานก ากบการศกษาและจดจางทปรกษาโครงการศกษากรอบแผนการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท 4 ในพนทชายฝงทะเลตะวนออกและพนททมศกยภาพเพอการพฒนาเศรษฐกจในอนาคต

๒. การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท ๔ ในพนทชายฝงทะเลตะวนออก

๒๕๖๒ EEC / อก. /สนพ./สศช.

๓. การก าหนดพนทใหมส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะยาว

๒๕๖๒ อก. /สนพ./สศช.

๔. การก าหนดหนวยงานรบผดชอบ

๒๕๖๕ หนวยงานทเกยวของตามผล

การศกษา

เรองและประเดนปฏรปท ๙ ปฏรประบบบรหารจดการเชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

๓๐๒

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

๑. ระบบบรหารจดการ เชอเพลงชวมวลไมโตเรว ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล

๒๕๖๕ กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.)/กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กษ.) / กระทรวง มหาดไทย (มท.)/กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทส.)

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดบรณาการขอมลเกยวกบการปลกไมโตเรว โดยจดสงขอมลพนเปาหมายทตองการใหสงเสรมการปลกไมโตเรวไปยงกรมพฒนาทดน กรมสงเสรมสหกรณ องคการอตสาหกรรม ปาไม และกรมปาไม ด าเนนการจดท ามาตรฐานเชอเพลงชวมวล รวมทงรวมกบกระทรวงเกษตรและสหกรณสนบสนนการตงวสาหกจชมชนเพอผลตเชอเพลงชวมวล

เรองและประเดนปฏรปท ๑๐ แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา

๑. แนวทางสงเสรมและขจดอปสรรคในการน าขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา

๒๕๖๕ ทส. / มท. / พน.

กระทรวงพลงงานไดรวมกบกระทรวงมหาดไทยในการจดท าแนวทางเพอออกกฎหมายใหมการคดแยกขยะตงแตตนทาง ระหวางทาง ปลายทาง กอนการน าไปก าจดโดยใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบแตละประเภทขยะเพอ Recycle

เรองและประเดนปฏรปท ๑๑ การสงเสรมการตดตงโซลารรฟอยางเสร ๑. การสงเสรมการตดตง

โซลารรฟอยางเสร ๒๕๖๕ สนง.กกพ./

พพ. - กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดด าเนนโครงการ Solar to social เพอเผยแพรประชาสมพนธขอมลขาวสารในการสงเสรมการตดตงโซลารรฟ - ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานได

๓๐๓

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

พจารณาเหนชอบหลกการระเบยบวาดวยการสงเสรมกจการโซลารรฟเสร แตควรไดรบความเหนชอบการยกเวนนโยบาย Enhanced Single-Buyer (ESB) กอนด าเนนการในขนตอนตอไป

เรองและประเดนปฏรปท ๑๒ ปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง ระยะ ๒๐ ป ๑. ปฏรปโครงสรางการใช

พลงงานภาคขนสง ระยะ ๒๐ ป

๒๕๖๓ สนพ. / พพ. / กรมธรกจ

พลงงาน (ธพ.)

กระทรวงพลงงานไดด าเนนการปรบประมาณการความตองการใชเชอเพลง (BAU) ใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน และไดปรบปรงแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (AEDP 2018) และแผนบรหารจดการน ามนเชอเพลง (Oil Plan 2018)

เรองและประเดนปฏรปท ๑๓ การสงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคาในกลมอตสาหกรรม

๑. กลไกคณะท างานรวม ๒๕๖๕ พพ. / กรมโรงงานอตสาหกรรม

กระทรวงพลงงานไดรวมกบกระทรวงอตสาหกรรมจดท าโครงการเพอขบเคลอนตามแนวทางของแผนปฏรป ทส าคญ ไดแก โครงการเพมประสทธภาพหมอน า ระบบความรอน และระบบไอน าส าหรบโรงไฟฟาชวมวล และจดท าแนวทางเพอผลกดนใหมการใชมาตรฐาน

๒. ขบเคลอนโครงการ

สงเสรมการอนรกษพลงงานภาคอตสาหกรรม

๒๕๖๕

๓๐๔

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

ประสทธภาพพลงงานของโรงงานอตสาหกรรม (Factory Energy Code)

เรองและประเดนปฏรปท ๑๔ การใชขอบญญตเกณฑมาตรฐานอาคารดานพลงงาน (Building Energy Code : BEC) ๑. บงคบใชกฎหมายอาคาร

กอสรางใหม ๒๕๖๕ พพ. / กรม

โยธาธการและผงเมอง

กระทรวงพลงงานไดจดท ารางกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. .... (Building Energy Code) เสนอตอคณะรฐมนตรอนมตในหลกการเมอวนท 6 มถนายน 2561 และไดสงใหส านกงานกฤษฎกาตรวจพจารณาดวยแลว

๒. สงเสรมอาคารกอสรางใหม

๒๕๖๕

เรองและประเดนปฏรปท ๑๕ การใชมาตรการบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ ๑. การใชมาตรการบรษทจด

การพลงงาน (ESCO) ส าหรบหนวยงานภาครฐ

๒๕๖๕ พพ. / กรมบญชกลาง / ส านกงบประมาณ

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ไดรวมกบสมาคมผประกอบการบรษทจดการพลงงาน (ปจจบนมผประกอบการ ESCO มากกวา 45 บรษท) จดกจกรรมน ารองโครงการสงเสรมและพฒนาการอนรกษพลงงาน

เรองและประเดนปฏรปท ๑๖ การสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย ๑. การสงเสรมยานยนตไฟฟา

ในประเทศไทย ๒๕๖๕ กระทรวง

อตสาหกรรม / สนพ. / สนง.กกพ.

ปจจบนไดมการแตงตงคณะกรรมการนโยบายยานยนตไฟฟาแหงชาตแลว

เรองและประเดนปฏรปท ๑๗ การสงเสรมเทคโนโลยระบบการกกเกบพลงงาน ๑. การสงเสรมเทคโนโลย

ระบบการกกเกบพลงงาน ๒๕๖๕ ส านกงานนโยบายและ

แผนพลงงานไดเสนอราง

๓๐๕

ล าดบ กจกรรม ปทเสรจ

หนวยงานรบผดชอบ

ผลการด าเนนการ หมายเหต

ค าสงแตงตงคณะกรรมการสงเสรมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงานตามแผนปฏรปประเทศดานพลงงาน