Embed Size (px)
Citation preview
1
A C T I E - A G E N D A S L I M M E M O B I L I T E I T O O S T - N E D E R L A N D
2 3
U heeft de Actie-Agenda Slimme Mobiliteit Oost-Nederland
in handen, een gezamenlijk initiatief van overheden en
kennisinstituten in de provincies Gelderland en Overijssel.
Samen gaan we een extra impuls geven aan de ontwikkeling
van zogeheten ‘Slimme Mobiliteit’. De Actie-Agenda –
gegoten in een magazine-vorm – biedt inspiratie, geeft
richting en bevat concrete acties voor de periode van 2018
tot 2021.
Slimme Mobiliteit gaat over het toekomstgericht en duurzaam
organiseren van mobiliteit. De opgave hierbij is om de vraag
naar en het aanbod van mobiliteit slim(mer) te organiseren.
Hoe? Door gerichte gedragsbeïnvloeding, de inzet van
technische mogelijkheden en nieuwe mobiliteitsvormen en
-diensten. Dit lukt alleen als publieke én private partijen hun
bestaande manier van werken en denken durven loslaten en
op een andere manier gaan (samen)werken.
Natuurli jk is Slimme Mobiliteit geen doel op zich, maar
een belangrijk middel om de bereikbaarheid, leefbaarheid,
verkeersveiligheid en de economische kracht van onze regio
te vergroten. Hierbij maken wij slim gebruik van de unieke
kenmerken van Oost-Nederland: het is een fijne plek om te
wonen en te werken, de randvoorwaarden voor innovatie zijn
er uitstekend, de total cost of living is laag en we bieden een
uitstekend vestigingsklimaat.
Deze Actie-Agenda is voor ons het vertrekpunt om samen
verder te werken aan de ontwikkeling van Slimme Mobiliteit.
De negen acties op pagina 32 vormen daarvoor een goede
start. Vertel ons waarom u slimmere mobiliteit belangrijk vindt,
doe mee met de gemeenschappelijke acties en deel vooral
ook uw kennis en ervaringen met de ontwikkeling en inzet
van Slimme Mobiliteit. VOORT dus!
D O E M E E !
S l i m m e M o b i l i t e i t
O o s t - N e d e r l a n d
Oost-Nederland is een aantrekkelijke en gastvrije regio. Daar zijn wij - overheden en kennisinstituten
uit Gelderland en Overijssel - trots op. Wij geloven dat veranderende behoeften en technische ontwik-
kelingen grote invloed hebben op het reis- en rijgedrag van mensen en de distributie van goederen in
de toekomst. Wij weten (nog) niet hoe we op basis van deze ontwikkelingen de bereikbaarheid, leef-
baarheid, verkeersveiligheid en de economische kracht van onze regio verder kunnen versterken. Met
behulp van de Actie-Agenda gaan we dit samen ontdekken – en vooral samen doen!
W a a r o m e e n A c t i e - A g e n d a
S l i m m e M o b i l i t e i t O o s t - N e d e r l a n d ?
V O O R W O O R D / /
ACHTERHOEKAGENDA
2020
Wat gaan we dan samen doen? Hier alvast een voorproefje van de negen acties waar we samen aan gaan werken:
1. Platform Slimme Mobiliteit
2. Slimme Mobiliteit voor Leefbare Stadscentra
3. Slimme fietsen
4. Slimme wegen in Oost-Nederland
5. Slimme mobiliteit en logistiek
6. Vraagafhankeijk vervoerssysteem
7. Intelligente snelheidsadaptatie (ISA) 2.0
8. Verduurzamen van bussen in het OV
9. Veilig gebruik van smartfuncties in het
verkeer
4 55
INHOUDSOPGAVE6
7
12
13
1617
18
20
2223
24
27
32
3940
42
14
37
WAAROM EEN ACTIE-AGENDA?
Typisch Oost
De mondiale trends in mobiliteit
De mobiliteitsuitdaging van Oost-Nederland
WAT IS ONZE AMBITIE?
Aan de slag met Slimme Mobiliteit
Transitiekaart
Onze ambitie
SLIMME MOBILITEIT IN DE PRAKTIJK
Projectkaart
Dit doen we nu al: in de spotlights
Concrete acties VOORT
INITIATIEFNEMERS
Wij zijn de initiatiefnemers van VOORT!
PRAATPLAAT
EINDGEBRUIKERS IN BEELD
EINDGEBRUIKERS IN BEELD
Doen, leren en béter doen!
6 7
Oost-Nederland is bijzonder. Het is een fijne plek om te wonen en werken, de
randvoorwaarden voor innovatie zijn er uitstekend, de total cost of living is laag,
de regio biedt een uitstekend vestigingsklimaat voor bedrijven en bewoners en
is last but not least óók aantrekkelijk voor bezoekers en recreanten. Daarmee
onderscheidt Oost-Nederland zich duidelijk van andere regio’s in Nederland en
over de grens. En dat is iets om trots op te zijn.
T Y P I S C H O O S TK E N M E R K E N V A N O O S T - N E D E R L A N D
1 2
WA A ROM E E NACTI E - AG E NDA ? //
6
8 9
“Bezoekers van over de hele wereld
komen speciaal naar Giethoorn
om dit unieke plekje Nederland te
bewonderen!”
Douwe Oosterveen,Wethouder Steenwijkerland
De hoge kwaliteit van de ruimte is kenmerkend voor Oost-
Nederland. De regio biedt een prettige afwisseling tussen
stedelijk en landelijk gebied, waar de menselijke maat nog
bestaat. De fysieke ruimte, het vele groen, de strategische
l igging tussen de Randstad en Duitsland en de goede
bereikbaarheid zorgen ervoor dat het prettig wonen, werken
en ontspannen is.
Die unieke combinatie maakt Oost-Nederland voor zowel
bewoners, bedrijven als toeristen een aantrekkelijke regio.
Slimme Mobiliteit helpt Oost-Nederland om deze kwaliteit van
ruimte te behouden. Het zorgt ervoor dat de regio bereikbaar
blijft en dat de strategische ligging optimaal wordt benut.
RUIMTE VAN HOGE KWALITEIT GOEDE RANDVOORWAARDEN VOOR INNOVATIE
1. 2.
Oost-Nederland kent een grote sociale verbondenheid.
In deze regio helpen mensen elkaar en doen ze dingen
graag samen. In de volksmond hebben we het over
‘noaberschop’ of ‘naoberschap’. Deze sociale verbondenheid
zorgt voor een grote organisatiekracht. Dat is nodig om
tot succesvolle vernieuwingen te komen. Veranderen
doe je immers samen. En er zal de komende jaren fl ink
geïnnoveerd moeten worden, bijvoorbeeld als het gaat om
het toepassen van ‘state of the art’-technologie of om het
bewegen van burgers andere mobiliteitskeuzes te maken.
Oost-Nederland is een ideale proeftuin om Slimme Mobiliteit in
de praktijk te brengen. Er is voldoende schaal voor substantiële
effecten, maar geen overbelast mobiliteitssysteem dat bij
de minste of geringste aanpassing volledig vastloopt. Oost-
Nederland is dus het landsdeel bij uitstek om Slimme Mobiliteit
niet alleen te ontwikkelen maar ook toe te passen. Hier is
voldoende ruimte, letterlijk en figuurlijk.
“Oost-Nederland combineert stad
en land met elkaar. We moeten dus
niet alleen kijken naar het stedelijk
gebied maar ook het landelijke
gebied betrekken bij slimme
mobiliteitsoplossingen”
Ben Ross, Wethouder Overbetuwe
“De arbeidsmoraal is hoog in Oost-Nederland. Waar anderen over praten krijgen wij voor elkaar!”
Bert Boerman,Gedeputeerde provincie Overijssel
“Juist door de sociale verbondenheid
in de Achterhoek kunnen we
innovaties realiseren die elders weinig
kans van slagen zouden hebben”
Paul Seesing,Wethouder Bronckhorst
1 0 1 1
UITSTEKEND VESTIGINGSKLIMAAT
4.
Van oudsher is Oost-Nederland een regio waar veel maak-
industrie en dus vakmanschap is. Werknemers zijn vitaal en
er heerst een goede arbeidsmoraal. De laatste decennia is
daarnaast een sterke ICT- en energiesector ontstaan met een
breed scala aan interessante samenwerkingspartners. Eén van
de uitdagingen voor bedrijven is het aantrekken van talent
en het behouden van ervaren krachten. Dit loopt uiteen van
het aanbieden van goede stageplekken tot het aantrekken
en behouden van betrokken medewerkers op alle niveaus.
Werknemers gaan steeds minder vaak wonen waar ze werken.
In plaats daarvan willen ze werken waar ze wonen. Gezien de
hoge ruimtelijke kwaliteit en lage ‘total cost of living’ heeft
Oost-Nederland een mooie troefkaart in handen. Bovendien
is Oost-Nederland strategisch gelegen tussen twee van de
sterkste economische regio’s van Europa – de Randstad en
het Ruhrgebied – en is de bereikbaarheid hier uitstekend.
Oost-Nederland heeft bedrijven dus veel te bieden. Dit
uitstekende vestigingsklimaat maakt van Oost-Nederland een
plek waar bedrijven naar hartenlust kunnen groeien en bloeien.
LAGE ‘TOTAL COST OF LIVING’
3.
In Oost-Nederland liggen de huizenprijzen gemiddeld lager
dan in de Randstad en kun je goedkoper een ruimere woning
met veel buitenruimte kopen. Terwijl de huizenprijzen in de
laaggelegen Randstad de pan uit rijzen, zitten de inwoners
van Oost-Nederland hoog, droog en goed. Daarnaast zit je in
Oost-Nederland ook goedkoper op het terras, ga je – mede
daardoor – wat eerder uit eten en kost het repareren van je
fiets minder dan in het Westen.
Kortom, de zogenaamde ‘total cost of living’ ligt een stuk lager.
Dat is wel zo prettig voor de portemonnee. Profiteren van de
lusten van Oost en werken in de Randstad? Ook dat is door
de goede bereikbaarheid en praktische verbindingen een
aantrekkelijke optie. Zeker als je baan deels thuiswerken toe-
staat en je op de dagen dat je toch naar de Randstad moet,
de reistijd in kunt vullen als werktijd.
“We zien in Zutphen veel bewoners,
bestaande en nieuwkomers, die prettig
willen wonen in een minder hectische
omgeving waar je de menselijke
maat voelt”
Coby Pennings,Wethouder Zutphen
“In Oost-Nederland kun je prachtig
wonen. Om ons te verplaatsen maken
we meer dan gemiddeld gebruik van
de fiets. Een sterke basis voor verdere
verduurzaming!”
Josephine Woltman Elpers,Divisiedirecteur Technologie
Hogeschool Windesheim
“Juist door de strategische ligging
tussen Duitsland en de Randstad
moeten we als Oost-Nederland onze
bereikbaarheid bewaken”
Gert van den Berg,Wethouder Nunspeet
“De UT trekt studenten vanuit
heel Nederland met haar
kwalitatief hoogstaande
opleidingsprogramma’s. Door onze
studenten ook aantrekkelijke stage-
en promotieplekken te bieden in
Oost-Nederland kunnen we meer
hoogopgeleiden hier houden, zodat
(innovatieve) ondernemingen kunnen
beschikken over voldoende talent en
zich hier blijven vestigen”
Geert DewulfDecaan Universiteit Twente
1 2 1 3
D E M O B I L I T E I T S U I T D A G I N GVA N O O S T - N E D E R L A N D
Wegen die dichtslibben. OV-verbindingen die onder druk
staan. Volle treinen. Slechte luchtkwaliteit. En zo kunnen
we nog wel even doorgaan. Kortom, we staan voor flinke
uitdagingen. Hoe gaan we die te lijf?
Het antwoord luidt: samen. Want we staan voor veel uitdagin-
gen die door hun complexiteit eigenlijk alleen gezamenlijk
opgepakt kunnen worden. Denk maar eens aan het oplos-
sen van de overbelasting van het hoofd- en onderliggend
wegennet. Daar moeten wegbeheerders, maar bijvoorbeeld
ook werkgevers samen werk van maken. Maar denk ook aan
het in stand houden van voorzieningen of het realiseren van
alternatieven bij het wegvallen van OV-verbindingen. En wat
te denken van parkeerproblemen voor auto’s en fietsen? Veel
steden ervaren deze problemen. Hier kunnen we vast leren
van elkaar. Ook slechte luchtkwaliteit, gevaarlijke verkeers-
situaties en gebrek aan doorstroming op toegangswegen
tijdens evenementen zijn allemaal voorbeelden die vragen
om een gezamenlijke aanpak. Het is zomaar een lijstje van
voorbeelden waarmee onze inwoners, ondernemers en be-
zoekers dagelijks te maken krijgen – en soms al hebben.
Veel overlap
Hoe pak je zo’n uitdaging dan aan? En kan Slimme Mobiliteit
daar een rol in vervullen? Door met elkaar het gesprek aan te
gaan, hebben we de meest pregnante mobiliteitsuitdagingen
in kaart gebracht. En wat bleek? Allereerst zit er veel over-
lap in onze uitdagingen. Wat ook opviel, is dat er uit deze
specifieke, lokale opgaven een aantal bredere uitdagingen
naar voren komen:
- Het garanderen en verbeteren van de bereik-
baarheid van stad en buitengebied;
- Het verbeteren van de verkeersveiligheid;
- Het verduurzamen van verplaatsingen;
- Het verder vergroten van het economisch
potentieel van onze regio.
Met de Actie-Agenda gaan we VOORT; samen onderzoeken
we hoe we de mogelijkheden die Slimme Mobiliteit te bieden
heeft, kunnen toepassen. Samen werken we aan een mooie
toekomst voor Oost-Nederland.
Verstedelijking gaat gepaard
met trek uit dorpen en uit het
landelijk gebied. Dit zet de bereik-
baarheid van de stad én voorzie-
ningen in het buitengebied onder
druk.
De ontwikkeling van technologie
gaat steeds sneller en maakt nieuwe
vormen en toepassingen van mobili-
teit en communicatie mogelijk.
De inzameling van grondstoffen
voor recycling en verwerking zorgt
voor nieuwe logistieke stromen.
Oost-Nederland heeft gematigde
temperaturen, minder hitte-stress,
schonere lucht en is over het
algemeen wat hoger gelegen. We
hebben in Oost-Nederland een
aangenaam klimaat.
Klimaatverandering en slechte
luchtkwaliteit zorgen voor nieuwe
regelgeving en vormen van mobili-
teit, maar stellen ook andere eisen
aan infrastructuur.
Een beter opgeleide bevolking
heeft een grotere verplaatsingsbe-
hoefte. Hoger opgeleiden fietsen
bovenal méér dan gemiddeld.
Als we goed aansluiten op de
mobiliteitsbehoeften van onze
(beroeps)bevolking kunnen we
mensen verleiden hier te blijven
wonen en werken of vanuit elders
hier naartoe te komen.
Delen van Oost-Ne-
derland kennen bevol-
kingskrimp. Een extra
reden om nieuwe slimme
mobiliteitsconcepten uit
te proberen en snel in de
praktijk te brengen.
Historisch gezien stijgt de
mobiliteitsbehoefte mee met
de welvaart. Bovendien maken
nieuwe technologieën reizen ook
aangenamer en kunnen we reistijd
steeds nuttiger besteden.
Door de aanwezigheid
van provinciesteden, het
buitengebied, de sterke
maakindustrie en een
mentaliteit van aanpakken
en samenwerken (‘nao-
berschap’) is Oost-Neder-
land een ideale proeftuin.
Mede vanuit onze land-
bouwtraditie weten we
veel over efficiënte distri-
butie van goederen.
Méér wegen en open-
baar vervoer is niet altijd
de beste oplossing. We
verbeteren onze bereik-
baarheid door slimmere
techniek in te zetten,
mobiliteitsdiensten beter
te organiseren en in te
spelen op het gedrag van
mensen.
D E M O N D I A L E T R E N D S I N M O B I L I T E I T E N W A T D A T B E T E K E N T V O O R O O S T - N E D E R L A N D
1 2
1 4 1 5
Hoe ga jij naar je werk?
Carlo: “Ik woon slechts drie kilometer bij de Radboud Universi-
teit Nijmegen vandaan, dus ik spring iedere ochtend fris op de
fiets. De ‘officiële’ route laat ik daarbij links liggen, want daarin
bevindt zich een fietspad liggend op het wegprofiel – te on-
veilig naar mijn idee. Ik sneak zodoende binnendoor het park.”
Wat valt je op?
Carlo: “Rondom het UMC, de Hogeschool van Arnhem en
Nijmegen en de Radboud Universiteit slibt het tijdens de
ochtend- en avondspits steevast dicht met bussen, auto’s
en fietsen. Vooral de laatste kilometer is het afzien voor de
50.000 tot 60.000 studenten en wetenschappers. We lopen
wat dat betreft echt tegen onze grenzen aan.”
Wat zijn mogelijke oplossingen?
Carlo: “Onlangs hebben we met de projectgroep Heijen-
daal een carpool-app gelanceerd, waarmee studenten en
medewerkers eenvoudig samen met elkaar kunnen reizen.
Daarnaast willen we vanaf september 2018 de onderwijs-aan-
vangstijden van de Universiteit en HAN gaan opsplitsen; de
Uni om half negen en de HAN om negen uur. Op die manier
toppen we - hopelijk - de pieken af.”
Wat zou beter kunnen?
Carlo: “Buslijn 10 rijdt al continu van en naar het station, maar
we zouden bijvoorbeeld nog een slimme kwaliteitsslag kun-
nen maken door op dit traject dubbelgelede bussen in te
zetten – bussen met extra capaciteit.”
Carlo Buise, programmamaker duurzame mobiliteit verbonden aan het Radboud UMC en Uni-
versiteit Nijmegen, buigt zich dagelijks over vraagstukken met betrekking tot reizigerscomfort
en CO2-reductie.
‘ W e l o p e n h i e r t e g e n o n z e g r e n z e n a a n ’
Waarom is het hier prettig wonen?
Riemke: “Ik woon dichtbij het station en na al die jaren ken ik
de omgeving als mijn broekzak – wel zo fijn voor iemand die
buitenshuis rolstoelgebonden is en geen diepte kan zien. Nu
hoef ik enkel te letten op dingen die anders zijn.”
Wat is je huidige reisgedrag?
Riemke: “Oef, ik ben een veelpleger. Komt ‘ie. Voor buurtac-
tiviteiten, zoals de fysio en de kerk, maak ik gebruik van de
ZOOV-bus. Gemiddeld zo’n driemaal per week. Daarnaast
trek ik er maandelijks op uit met de trein vanaf station Doe-
tinchem om mijn dochter in Amsterdam te bezoeken, iets wat
dankzij assistentieverlening goed te doen is. En tot slot bel
ik de Valys-taxi voor aansluitend vervoer op mijn treinreis.”
Wat is je ervaring met het aanvullend openbaar vervoer?
Riemke: “Ik geef alle chauffeurs een dikke pluim, want
ze z i jn a l t i jd vr iendel i jk , behulpzaam en staan keu -
r ig binnen het genoemde t i jdsblok voor mi jn deur .”
Wat zou beter kunnen?
Riemke: “De planning zou misschien wat beter kunnen wor-
den afgestemd. Stel ik heb om 14:00 uur een afspraak bij de
fysio, dan word ik tussen 12:50 en 13:20 uur opgehaald. Met
een beetje pech ben ik de eerste en de enige op dat tijdstip,
en sta ik al om 13:05 uur op de stoep.”
Riemke de Boer woont in Terborg. Ze heeft last van spasmes, bewegingsstoornissen en is
bijna blind, waardoor ze is aangewezen op aanvullend openbaar vervoer binnen én buiten de
regio.
‘ I k g e e f a l l e c h a u f f e u r s e e n d i k k e p l u i m ’
//EINDGEBRUIKERS IN BEELD
1 6 1 7
WAT ISONZ E A M B I T I E ? / /
Met de inzet van Slimme Mobiliteit willen we vier gebiedskenmerken van Oost-Nederland dus versterken.
Maar waar moeten we ons dan op richten? Wij vragen drie experts naar hun visie op de brede transitie naar
slimmere mobiliteit.
A a n d e s l a g m e t S l i m m e M o b i l i t e i t
“Intelligente mobiliteit, smart mobility en ITS (Intelligente
Transportsystemen) zijn termen die sterk in opkomst zijn. Wat
die termen gemeen hebben, is de focus op ‘intelligent’ en
‘technologie’. Soms lijkt het op een ‘technology push’. Veel
vragen worden daarbij gesteld. Wat doet intelligente mobili-
teit voor mij? Komt de zelfrijdende auto en wanneer? En wat
draagt de smartphone bij aan nieuwe vormen van mobiliteit?
Focus op technologie maakt dat de eindgebruiker vaak ver-
geten wordt. Een automobilist die drie keer achter elkaar een
intelligent verkeerslicht op rood ziet springen, zal dit niet als
intelligent betitelen. Er is ook niet één type gebruiker, er zijn
er veel meer. Verschillende typen moeten op verschillende
wijze worden aangesproken door en met de techniek. Dat is
geen gesneden koek in de wereld van intelligente mobiliteit.
Daarom zou ik pleiten voor een nieuwe term: intelligent user.
We zorgen in Oost-Nederland voor een op de gebruiker ge-
richte toepassing van de technologie.”
Frans Tillema, Lector Intelligente Mobiliteit aan de
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, over de transitie
van techniek
“Om Slimme Mobiliteit effectief te maken, moeten we de tech-
niek afstemmen op de mogelijkheden en beperkingen van
de mens. Een must bij het ontwerpen van iedere oplossing is
dat gebruikers een stem krijgen (stap 1). Gebruikers moeten
al bij het ontwerpproces betrokken worden. Het gebruikers-
perspectief kan vervolgens worden verrijkt met inzicht in de
menselijke randvoorwaarden (stap 2). Veiligheid, autonomie
en behoefte aan verbondenheid zijn belangrijke ijkpunten.
Tegelijkertijd kan ook aandacht uitgaan naar het belang van
routines voor mensen. De hamvraag hierbij is hoe de menselij-
ke mogelijkheden en beperkingen zich vertalen naar behoef-
ten van individuele gebruikers in concrete situaties. Aandacht
voor de sociale dynamiek waarin mensen zich bewegen is de
derde stap in de ontwikkeling van het gebruikersperspectief.
Aan de hand van inzicht in groepsprocessen is de interactie
binnen groepen te beïnvloeden. Daarvan kan gebruik worden
gemaakt bij de inbedding van een technische oplossing in
de praktijk. Zo neemt de kans toe dat een slimme mobiliteits-
oplossing door gebruikers wordt omarmd.”
Marcus Popkema, Docent en Onderzoeker aan de Hoge-
school Windesheim Zwolle, over de transitie van gedrag
“Een van de ingewikkelde zaken van Slimme Mobiliteit is dat
er doorgaans vele partijen bij betrokken zijn, zowel publiek
als privaat. Een belangrijke vraag daarbij luidt: wie heeft
de regie? Wie bepaalt bijvoorbeeld de voorrangsregels op
een kruispunt wanneer alle voertuigen autonoom zijn? Of
wie bepaalt hoe lang een reiziger moet wachten voordat de
bus langskomt als het openbaar vervoer opeens vraagaf-
hankelijk wordt en geen vaste dienstregeling meer kent?
Altruïsme speelt hierbij een belangrijke rol en juist dát is nu
lastig te automatiseren. Waarom zou een autonome auto niet
zelf als eerste gaan, maar voorrang verlenen aan een ander
voertuig? Of waarom zou een reiziger van vraagafhankelijk
openbaar vervoersystemen akkoord gaan met een langere
wachttijd ten faveure van een minder lange wachttijd voor
veel andere reizigers? Het is en blijft cruciaal dat bij dit soort
vragen overheden de regie pakken, omdat andere partijen
pas dan ook weten waar ze aan toe zijn.”
Eric van Berkum, Professor in Transport Engineering
and Management aan de Universiteit Twente, over tran-
sitie van organisatie
‘ W e h e b b e n n a a s t S l i m m e M o b i l i t e i t o o k s l i m m e g e b r u i k e r s n o d i g ’
‘ S l i m m o b i l i t e i t s g e d r a g o n t w i k k e l j e i n d r i e s t a p p e n ’
‘ O m d a t a l t r u ï s m e n i e t t e a u t o m a t i s e r e n i s , h e b b e n w e e e n r e g i s s e u r n o d i g ’
1 6
Behoefte aan gemak, comfort, maatwerk en keuzevrijheid bij verplaatsen blijft
Meer gebruik en waardering voor ondersteunende mobiliteitsdiensten
TRANSITIEIN GEDRAG
TRANSITIEIN TECHNIEK
TRANSITIE IN ORGANISATIE
Verduurzaming van aandrijftechnologie voertuigen en infrastructuur
Alles en iedereen raakt verbonden en gaat met elkaar communiceren
Ontwikkeling en integratie van (gedeelde) mobiliteits-
diensten (Mobility as a Service)
Ontwikkeling en gebruik van in car
reis- en rijondersteuning
Steeds snellere en slimmere data-overdracht via data-platforms
Meer opgave- en vraaggericht werken door
overheden
Meer integraal werken (o.a. stad &
platteland, multi-modaal)
TRANSITIEKAART//OP WEG NAAR SLIMME MOBILITEIT IN OOST-NEDERLAND
Meer behoefte aan hogere kwaliteit van verplaatsen
Breder gevoelde urgentie voor verduur-
zaming van verplaatsen
• Acceptatie van nieuwe techniek door gebruikers en de omgeving
• Bereidheid van gebruikers om mobiliteit te delen
• De ontwikkeling (van de nabij-heid) van voorzieningen in het buitengebied
• De bereidheid van gebruikers om flexibel om te gaan met het ‘verworven’ recht op mobiliteit
• De impact van nieuwe mobili-teitsdiensten op het reis- en rij-gedrag
• De snelheid van de technische ontwikkelingen door de markt
• Snelheid waarin succesvolle in-novaties worden opgeschaald
• De mate waarin overheden sa-men innovaties succesvol faci-literen en/of versnellen
• De mate waarin overheden, onderwijs en ondernemers (sa-men) leren van innovaties en (samen) beter doen
• De mate waarin wet- en regelge-ving meebeweegt met de vraag naar en het aanbod van mobili-teit
• De rol die de overheid gaat pak-ken in de transitie naar Slimme Mobiliteit (ruimte geven, stimu-leren, grip houden, speler blij-ven etc.)
Opkomst van delen in
plaats van bezitten van
vervoersmiddelen
Transitie organisatie
Transitie techniek
Transitie gedrag
Meer tijd door plaats-
onafhankelijk wonen
en werken
Steeds meer werken en leren in netwerken en
wisselende coalities
Meer volledig privaat gestarte mobiliteit- en
transportdiensten
Toenemend belang van verbinders en
‘oliemannetjes’
Meer vrijheid en uitvoeringskracht
door deregulering
Opkomst van zelfrijdend, zwe-
vend en vliegend vervoerKernonzekerheden:
1 91 8 1 9
Deze transitiekaart hebben wij samen gemaakt en laat zien hoe de transitie naar slimmere mobiliteit mogelijk gaat verlopen. Ook hebben
wij per transitie de belangrijkste kernonzekerheden in kaart gebracht.
2 0 2 1
“Alleen pilots zijn voor mij niet genoeg, het gaat
vervolgens ook om het samen opschalen van
wat werkt.”
Conny Bieze - Gedeputeerde provincieGelderland
“Het beleid van Wageningen gaat uit van een
autoluwe binnenstad met minder parkeerover-
last, terwijl we gastvrij blijven voor bezoekers.
Om deze balans te vinden, blijft Wageningen
de komende jaren inzetten op alternatieve ver-
voersmiddelen en goede parkeervoorzieningen
aan de rand van het centrum.”
Han ter Maat - Wethouder Wageningen
“Bereikbaarheid is essentieel voor onze bedrij-
ven zodat zij talenten kunnen blijven aantrek-
ken en behouden. Met ons ambitieuze fietsplan
‘Fietsstad 2020’ dragen we hier flink aan bij
en werken we ook nog aan de gezondheid en
leefbaarheid van de stad.”
Hans van Agteren - Wethouder Enschede
“Fietsen en lopen zou op de kortere afstanden
veel meer de norm moeten zijn. Dat stimuleren
we door aantrekkelijke fiets- en looproutes in
de stad aan te bieden. Daarnaast houden we
drukke OV-lijnen in stand.”
Harriët Tiemens - Wethouder Nijmegen
“We willen met ZOOV nog meer mensen zonder
WMO-indicatie gaan vervoeren en dus ook
betaling met OV-chipkaart of bankpas mogelijk
maken.”
Henk Hengeveld - Wethouder Oude IJsselstreek
“Een brede samenwerking in Oost-Nederland
stelt ons in staat om van elkaar te leren en slim
over te nemen wat werkt.”
Geert Ritsema - Wethouder Arnhem
“We gaan de sfeer en beleving van onze centra
vergroten door o.a. de parkeervoorzieningen
voor auto’s en fietsen te optimaliseren.”
Hans van Daalen -Wethouder Barneveld
“Door jongeren te interesseren voor een studie
in ICT en techniek en hen te begeleiden bij de
ontwikkeling van actuele kennis en compe-
tenties, wil ik het menselijk kapitaal van onze
regio vergroten.”
Janneke Hoekstra - Directeur Faculteit Techniek & Life Sciences Hogeschool Arnhem en Nijmegen
“Mobiliteit in Zwolle gaat niet over een extra
buslijn, maar over de aansluiting tussen de ver-
schillende vervoerstypen.”
Michiel van Willigen - Wethouder Zwolle
“Met behulp van geavanceerde herkomst-be-
stemmingsanalyses gaan we in samenwerking
met werkgevers en werknemers belangrijke
verkeersknelpunten oplossen.”
Ton Spaargaren - Wethouder Duiven
“Iedereen in Ede en FoodValley moet zich be-
trouwbaar en veilig kunnen verplaatsen. We kie-
zen voor slimme investeringen in fiets vervoer.
Daar levert een euro het meeste rendement op
en is onze luchtkwaliteit het meest bij gebaat.“
Leon Meijer - Wethouder Ede
“Busverbindingen met kleine kernen staan
onder druk, dus moeten we zoeken naar ver-
vangende vormen / slimme mobiliteit. Alleen
zo kunnen we bereikbaarheid van de kleinere
kernen en voorzieningen op peil houden.”
Roelof Koekkoek - Wethouder Putten
“Samen met onze partners willen we op ge-
biedsniveau in gesprek over de ontwikkeling
en inzet van Slimme Mobiliteit.”
Jos van Hees - Directeur Netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat Oost-Nederland
2 0 2 1
ONZE AMBITIE
Met elkaar leren we hoe we Slimme Mobiliteit
in kunnen zetten om de sterke kenmerken van
Oost-Nederland te behouden en te benutten. Dat
doen we samen omdat we juist dán meer impact
kunnen hebben. Deze quotes illustreren onze
gezamenlijke ambitie.
Hoe krijgen we Slimme Mobiliteit nu écht in beweging? Heel simpel: door te doen. Hier willen we van leren
om het vervolgens nóg beter te doen. In dit hoofdstuk vindt u een bonte verzameling van projecten die wij
al uitvoeren, maar ook een aantal nieuwe concrete acties die wij de komende tijd samen willen realiseren.
2 2 2 3
S L IMM E M O B I L I T E I TIN D E P R A K T I J K / /
Samenwerking
Transportmiddelen
Mobiliteitsstructuur
Infrastructuur
Data dienstverlening
D O E N , L E R E N / /E N B É T E R D O E N !
Werken aan de ontwikkeling en inzet van Slimme Mobiliteit is
niet nieuw. De uitdaging blijft wel om op basis van alle projec-
ten en ervaringen een duurzame beweging op gang te krijgen
die bijdraagt aan de brede transitie naar Slimme Mobiliteit.
Het delen van kennis, het leren van (elkaars) ervaringen en
het opschalen van succesvolle projecten zijn hierin cruciaal.
Op de volgende pagina’s vindt u daarom een aantal Slimme
Mobiliteit-projecten die wij reeds uitvoeren. Een aantal van
deze projecten zetten wij extra in the spotlights. Om actieve
kennisuitwisseling te stimuleren, treft u bij deze voorbeelden
ook de contactgegevens aan van mensen die meer kunnen
vertellen over het desbetreffende project.
Maar we doen meer! Om de ontwikkeling en inzet van Slim-
me Mobiliteit een extra impuls te geven, hebben we negen
concrete acties geformuleerd die we de komende tijd verder
zullen concretiseren en uitvoeren. Meedoen? Dat kan. Ook
bij deze concrete acties vindt u de namen van mensen die
kunnen vertellen hoe ook u actief kunt worden.
De Slimme Mobiliteit-projecten geven een impuls aan
2 2
2 4 2 5
T W E N T E
A C H T E R H O E K
V E L U W E
B E T U W E
Wageningen Arnhem
Nijmegen
HarderwijkAlmelo
HengeloDeventer
Zutphen
DoetinchemWinterswijk
Apeldoorn
Ommen
Culemborg
Steenwijk
Koppeling buienradar
aan verkeerslichten
Belbus Nachtvlinder
Deelfietsconcept Keobike
Online data levering,
waaronder realtime ver-
keersdata via intelligente
Verkeersregelinstallaties
Slimme data- en informatie-
diensten via Intelligente-Ver-
keersregelinstallaties
Dynamisch Fiets Parkeerver-
wijssysteem
P R O J E CT-K A A RT//
F L E V O L A N D
U T R E C H T
1.
2.
3.
4.
5.
6.
21.
19.19.
20.
Culemborg
11.
B E T U W ETiel
16.
Wageningen
14. Ede
19.
Ede14.
18.
Ge n o e m d e p r o j e c te n zi j n s le c ht s e e n s e le c ti e va n S li mm e M o b i li te i t- p r o j e c te n d i e hu n w e g na a r d e p r a k ti j k a l h e b b e n g evo n d e n . D e e n o r m e h o eve e lh e i d p r o j e c te n e n i ni ti a ti eve n d i e a l g e r e a li s e e r d i s g e e f t h e t b r e d e d r a a g v la k vo o r S li mm e M o b i li te i t i n O o s t- N e d e r la n d a a n .
50.
51.
43.
12.
35.
13.
25.
35.35.
25.26.
15.
Nijmegen
8.
NijmegenNijmegen
7.
4. Deventer
5.
Nijmegen
8.
NijmegenNijmegen
7. 6.
Doetinchem
10.
1.
Zutphen
2.
Apeldoorn
3. Hengelo
Enschede
22.
EnschedeEnschede
22. 23.
Enschede
23. 24.
27.
28.
Kampen
29.
30.
31.
Almelo
32.
33.
34.36.
37.
Zwolle
34. 38.KampenKampenKampen
34.
39.
ZwolleZwolle
40.
41.
42.
7.7.
44.
NijmegenNijmegenNijmegenNijmegenNijmegen
7.7.7.45.
46.
Arnhem
46. 47.
ArnhemArnhem
47. 48.
ArnhemArnhem
48. 49.
Arnhem
51.
7. 6.7.7.
44.
ArnhemArnhemArnhem17.
D R E N T H E
D U I T S L A N D
Slimme data- en informa-
tiediensten via Intelligen-
te-Verkeersregelinstallaties
Fietsstimulering t.b.v. buur-
tinitiatieven via RingRing
Ontwikkeling één MaaS
app Slim Heijendaal voor
meerdere OV-modaliteiten
Samenreisapp Ritsz Slinge-
land Ziekenhuis
Vervoerstuin voor duur-
zaam vervoer
Slim combineren vracht-
en personenvervoer met
Cargohitching
7.
8.
9.
10.
11.
12.
8. 9.
52.
2 4 2 5
ApeldoornApeldoorn
3.53.
DeventerDeventer
5.54.
2 6 2 7
Sociaal Autodelen met MobielGedeeld
Ritdelen (o.a. FlipnKlaar en AutoMobiel)
Slimmer en bewuster reizen met de SMART app
Testcentrum voor drones
Leer-werktraject voor Slim-me Mobiliteitsadviseurs
Kosten voor woon-werkver-keer in beeld met Pendle.nl
Fietsstimulering voor werk-nemers met Spitsfietsen
Zelfstandig reizen met OV voor mensen met een be-perking met GoOV
Ontwikkeling van mobi-liteitsdienst Movez voor Hanzeland
Intelligente-Verkeersregelin-stallaties in Spoolderplein en Velperbroek
Spitsmijden-acties voor be-zoekers binnenstad Arnhem
Connected bike met LoRa communicatie
Uit de spits met Spits Eten en Sporty Spitshour voor studenten
13. (Inter)regionaal testen en leren van Zelfrijdende Voer-tuigen/ WEPODS
Betere reisinformatie en rij-ondersteuning met real-time verkeersdata
Intelligente-Verkeersrege-linstallaties in netwerkre-geling
Ontwikkeling Duurzaam Deelvervoer concept
Soepel weg- en vaarverkeer bij Stadsburg Kampen met Blauwe Golf
Intelligente-Verkeersrege-linstallaties in netwerkre-geling
Slimme ondersteunende Sofiets voor ouderen
Koppelen van verkeerskun-dige en logistieke FMS/TMS data met OpenTripModel
Sluisbediening op afstand op Twentekanalen
Fietsstimulerling t.b.v. gebruik (nieuwe) fietsinfra-structuur
Probeeractie OV en Breng-flex voor nieuwe inwoners Schuytgraaf
Het slimme, duurzaam ver-warmde fietspad
Slim uit de spits tijdens werkzaamheden aan de A12
14. Bundelen van vracht met New Ways Gelderland
Fietsnetwerk en omge-vingskwaliteit in kaart met Meetfiets 2.0
Regenradar verkeerslichten voor fietsers
Reisbureau en callcenter Twente voor doelgroepen-vervoer
Gemeenschappelijke aan-besteding laadinfrastruc-tuur Oost-Nederland
Ontwikkeling Rent-en-Go app voor OV op maat
Platform en ecosysteem voor (deel)fiets met Bike-as-a-Service
Ontwikkeling van verkeers-managementorganisatie van de toekomst
Slim verbeteren verkeers-veiligheid en doorstroming A1/A35
Flexibel samen rijden met TwoGo
OV-probeeractie voor fo-renzen in Velperpoort
QR-codes voor recreatieve fietsers
Spreiden van OV-gebruik door slim roosteren van lestijden
15.
16. 17. 18.
19. 20. 21.
22. 23. 24.
25. 26. 27.
28. 29. 30.
31. 32. 33.
34. 35. 36.
37. 38. 39.
40. 41. 42.
43. 44. 45.
46. 47. 48.
49. 50. 51.
52.
D I T D O E N W E N U A L / /I N D E S P O T L I G H T SDe toekomst is nu. Lees maar eens over de projecten die op dit moment al lopen in Oost-Nederland. We
zetten er in dit magazine een aantal in the spotlights.
Vervoersvraag in kaart met Achterhoeks Platform Mobi-liteitsmanagement ZOOV
Fietsstimulering door werk-gever met spaarsysteem53. Particulier aanbod ver-
voersdiensten met deelau-to’s en -fietsen
54.
AutoMobiel Tiel is een vervoersservice van stichting Service-
punt Thuiswonen (een sociaal belang behartigende instelling
oftewel SBBI) met als doel met name ouderen mobiel te hou-
den tegen aanvaardbare kosten. Vrijwilligers bieden met hun
eigen auto alternatief vervoer tegen een kleine vergoeding.
De organisatie is professioneel opgezet in samenwerking met
de provincie Gelderland.
Waarom een alternatief voor OV?
Waar de zogenaamde dikke OV-vervoerslijnen vaak juist ver-
sterkt worden, vervallen helaas veel ‘dunnere lijnen’. Tegelij-
kertijd vinden veranderingen in de zorg plaats, waarbij langer
thuis wonen centraal staat. Een belangrijke voorwaarde van
zelfstandig thuis wonen is goed vervoer.
Hoe werkt AutoMobiel Tiel?
AutoMobiel Tiel organiseert individueel vervoer voor oude-
ren door vrijwilligers met hun eigen auto. Bij het Servicepunt
Thuiswonen kan een aanvraag worden gedaan, waarna de
ritten worden toebedeeld aan de aangemelde chauffeurs. Die
krijgen vervolgens bericht en voeren de rit uit. De vergoeding
van € 0,30 per kilometer wordt direct geregeld tussen de rei-
ziger en de chauffeur. Er is een professioneel callcenter dat
heel Nederland bedient. Vrijwillige chauffeurs stellen zich
digitaal beschikbaar bij AutoMobiel en worden gekoppeld
aan mensen met een mobiliteitsvraag. De vraagsteller moet
wel lid zijn van AutoMobiel en dat kost € 15,- per jaar.
Slim ICT-systeem maakt opschaling
eenvoudig
Het concept kan in principe overal in
Nederland worden toegepast omdat het
ICT-systeem op basis van postcode werkt.
Zie www.servicepunt-automobiel.nl
Meer informatie?
Servicepunt Thuiswonen, Herman Jonkmans,
Duurzaamheid is een van de topdoelen van de gemeente
Enschede. De gemeentelijke organisatie wil in de toekomst
volledig CO2-neutraal zijn. Met de aanschaf van elektrische
deelauto’s verduurzaamt de gemeente in eerste instantie haar
eigen dienstreizen.
Deelauto’s voor iedereen
Waar nu alleen voor eigen dienstreizen gebruik wordt gemaakt
van het Duurzaam Deelvervoer-concept, moeten straks alle
inwoners er gebruik van kunnen maken. De gemeente treedt
op als ‘launching customer’, zodat een minimale afname van
de dienst voor de exploitant al gewaarborgd is.
Stap-voor-stap naar deelvervoer
• Fase 1: Zakelijke dienstreizen van de gemeente Enschede;
• Fase 2: Privéritten van medewerkers van de gemeente en
een aantal andere organisaties in Enschede;
• Fase 3: Inwoners, nog meer bedrijven en bezoekers van
de stad Enschede;
• Fase 4: Integratie van het duurzaam deelvervoer met an-
dere vervoersconcepten zoals het OV en Wmo-vervoer
in Twente.
1 . A u t o M o b i e l T i e l
2 . D u u r z a a m d e e l v e r v o e r E n s c h e d e
2 8 2 9
De gemeente zet met de elektrische dienstauto’s de eerste
stap naar een concept van Duurzaam Deelvervoer. Door klein
te beginnen, kunnen mensen geleidelijk wennen aan het rijden
met en delen van elektrische auto’s. Door als ‘eerste klant’ op
te treden zet de gemeente niet alleen een belangrijke stap op
weg naar verduurzaming van het eigen vervoer, maar neemt
ze ook drempels en barrières weg voor andere gebruikers.
Meer informatie?
Gemeente Enschede, Martin van der Ham,
Ritsz is een app waarmee je gemakkelijk een reismaatje kunt
vinden. De app zoekt meerijders met ongeveer hetzelfde reis-
patroon en is een initiatief van het Slingeland Ziekenhuis in
Doetinchem. In principe kunnen op termijn alle inwoners van
de Achterhoek er gebruik van maken. Dat scheelt autoritten
en parkeerruimte en is goed voor het milieu.
Parkeertekort
De aanleiding van Ritsz is de hoge parkeerdruk bij het Slin-
geland Ziekenhuis en het naastgelegen Graafschap College,
waardoor parkeeroverlast in de omgeving ontstaat. Uitbreiding
van parkeerplaatsen is te kostbaar en vanuit milieuoogpunt
niet wenselijk. De samenreis-app Ritsz helpt mensen vaker
samen te reizen.
Het slimme aan Ritsz is de onzichtbare achterkant, waar reis-
gegevens gekoppeld worden. Ritsz verzamelt informatie van
gebruikers om de dienst - een slimme manier van samen reizen
faciliteren - te verbeteren, onderhouden en beschermen. Als
medewerkers samen rijden, hebben bezoekers meer parkeer-
mogelijkheden en neemt de parkeerdruk af.
Groot draagvlak
De urgentie van de parkeerproblematiek heeft medewerkers
ertoe aangezet zélf het initiatief te nemen. Hierdoor is het
draagvlak groot en wordt het systeem goed gebruikt. Ritsz is in
eerste instantie bedoeld voor medewerkers van het Slingeland
Ziekenhuis en het Graafschap College, maar daarna ook voor
bezoekers en studenten. De bedoeling is het werkingsgebied
van Ritsz langzaam uit te breiden naar de hele Achterhoek.
Projectpartners zijn Connect to Innovate, Stuurgroep Achter-
hoek2020 en de provincie Gelderland.
Meer informatie?
Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie kijken op
www.ritsz.nl of contact opnemen met het Slingeland Zieken-
huis via [email protected]
Op werkdagen reizen er dagelijks maar liefst 45.000 studenten,
17.000 medewerkers en zo’n 5.000 ziekenhuisbezoekers naar
en van het economische kerngebied Heijendaal-Nijmegen
(campus Heijendaal). In het gebied zijn drie grote onderwijs-
instellingen en een ziekenhuis gevestigd.
Slim roosteren
Zoveel reizigers die op ongeveer dezelfde tijden naar en van
Heijendaal reizen is hét recept voor oponthoud. Daarom is
gekeken of activiteiten niet beter in de tijd gespreid kunnen
worden. Duurzaam Bereikbaar Heijendaal heet het project
waarin de instellingen, de overheid en de OV-vervoerders
samenwerken om de bereikbaarheid te verbeteren. Zij zijn
het project SLIMRoosteren gestart. Op basis van heel veel
gegevens (big data) van OV-vervoerders, roosterdata van de
instellingen en data over de doorstroming van auto- en fiets-
verkeer, worden verschillende scenario’s inzichtelijk gemaakt
om de drukte in de spits te reduceren door anders te roosteren.
Goede resultaten
Uit de scenario’s blijkt dat met gerichte relatief kleine verschui-
vingen in roosters er zeer relevante resultaten kunnen worden
behaald. De piekdrukte op alle vervoerswijzen - auto, trein, bus
en fiets - wordt afgevlakt. Dat komt de bereikbaarheid sterk
ten goede en geeft veel meer reiscomfort.
Meer informatie?
Gemeente Nijmegen, Rob Remie, [email protected]
Vrachtverkeer in de stad is hinderlijk en onveilig. Bovendien
vervuilen vrachtauto’s de lucht van de binnenstad, waar veel
mensen wonen en naartoe komen voor werk of ontspanning.
Toch moeten winkels en horeca bevoorraad worden. Steeds
vaker wordt gezocht naar vervoer dat een minder negatieve
invloed heeft op de leefbaarheid en veiligheid van de bin-
nenstad.
Elektrisch de stad in
In Zutphen worden goederen aan de rand van de stad ge-
leverd, gebundeld en vervolgens via kleinere, elektrische
voertuigen bij de ondernemers in de binnenstad bezorgd,
waarbij betrouwbare levering van goederen voorop staat.
Deze innovatieve vorm draagt bij aan een aantrekkelijke en
vriendelijke binnenstad voor bezoekers en bewoners. An-
derzijds is deze vorm van vervoer efficiënter, schoner, stiller,
socialer en veiliger.
Voor en door ondernemers
De stadsdistributie is van ondernemers en voor ondernemers.
Vervoerders lossen goederen aan de rand van de stad en zijn
daardoor niet gebonden aan venstertijden. De bundeling van
goederenvervoer in elektrische voertuigen maakt het vervoer
flexibel, efficiënt, stiller en vrij van uitstoot en wordt bovendien
uitgevoerd door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
Succesfactoren
Stadsdistributie staat of valt met een sterk binnenstadma-
nagement, betrokken ondernemers en vervoerders die de
stad, de binnenstadondernemers en -bewoners kennen. Door
inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ont-
staat een duurzame, efficiënte en op de toekomst gerichte
bedrijfsvoering.
Meer informatie?
Cleantechregio Stedendriehoek / gemeente Zutphen,
Edwin Koning, [email protected]
3 . R i t s z , s a m e n r e i s - a p p i n d e A c h t e r h o e k
4 . S l i m R o o s t e r e n e n ‘ t i j d m i j d e n ’ m e t b i g d a t a
5 . S t a d s d i s t r i b u t i e b i n n e n s t a d Z u t p h e n
3 0 3 1
Verkeersmanagement is het slim regelen van de doorstroming
van verkeer. In de huidige organisatievorm ligt de focus op
wegbeheerders; er is géén gedeelde verantwoordelijkheid
met private partijen.
Beter bedienen van de weggebruiker
Wegkantsystemen (zoals verkeerssignalering, verkeersre-
gelinstallaties en spitsstrookborden) in combinatie met de
routekeuze van de chauffeur bepalen nu het succes. Met
individuele diensten, bijvoorbeeld aanwijzingen voor ‘soepel
rijden’ door C-ITS-voorzieningen, en eventueel zelfs het advies
een ander vervoermiddel te kiezen, kunnen weggebruikers in
de toekomst veel beter worden bediend.
Intensieve samenwerking
De huidige verkeersmanagementorganisatie vormt het start-
punt voor de nieuwe aanpak. Maar er wordt veel beter door
wegbeheerders en andere belanghebbenden samengewerkt.
In 2017 en 2018 worden zogenoemde proeftuinprojecten uit-
gevoerd. Stakeholders zijn naast de betrokken wegbeheerders
onder meer het Beter Benutten-team, logistieke partners en
evenementenorganisaties.
De weggebruiker krijgt daardoor veel betere informatie. En
stakeholders in de private sector (evenementen, logistieke
dienstverleners) worden langzamerhand onderdeel van de
verkeersmanagementorganisatie en krijgen zo een rol in de
gezamenlijke bereikbaarheidsopgave.
Wat maakt het project slim?
Verkeersmanagement is idealiter een samenspel: alle stakehol-
ders dragen hieraan bij, in onderlinge afstemming. Ze voorzien
7. V e r k e e r s m a n a g e m e n t o r g a n i s a t i e v a n d e t o e k o m s t
Zelfrijdend vervoer heeft de toekomst. Dat is een breed ge-
deelde overtuiging en wens; zelfrijdend vervoer is in potentie
veiliger, efficiënter en biedt veel kansen voor gemakkelijke
mobiliteit voor iedereen. Omdat het zo efficiënt is, blijft er
bovendien ook meer ruimte in de stad.
WEpod
Momenteel zijn zelfrijdende voertuigen nog experimenteel.
De WEpod is zo’n zelfrijdend voertuig. De provincie Gelder-
land doet daarmee een proef. De WEpod is een zespersoons
minibus die gewoon - zij het met aangepaste snelheid - op de
openbare weg rijdt. De WEpod rijdt nu al zonder chauffeur,
maar het is de bedoeling dat dit vervoer volledig geautoma-
tiseerd wordt zonder steward én zonder privé-eigenaar.
Praktisch en veilig
De WEpod rijdt sinds april 2017, volledig autonoom en zonder
ongelukken, op delen van de openbare weg tussen Ede en
de campus in Wageningen. Juist het rijden over de gewone
weg, dus zonder specifieke geleidende infrastructuur, maakt
de proef uniek.
Kennis en ervaring opdoen
De pilot is gericht op kennisontwikkeling en het centraal
stellen van de maatschappelijke consequenties van zelfrij-
dend vervoer. Het project bestaat uit een samenwerkingsver-
band tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen (zie
www.wepods.nl/team).
Door de proef zijn al enkele kwesties scherp naar voren geko-
men, zoals de noodzaak om specifieke wet- en regelgeving
te ontwerpen. Ook leren we over gedrag van reizigers en me-
deweggebruikers en over ethische dilemma’s. De problemen
en obstakels in het project worden breed gedeeld.
Meer informatie?
Provincie Gelderland, Marieke Kassenberg,
Slimme Mobiliteit vraagt een nieuwe kijk op het vakgebied.
Niet alle wegbeheerders komen er aan toe om ‘slimmer’ naar
hun werk te kijken. Tegelijkertijd ziet de provincie Overijssel
het als haar taak een bijdrage te leveren aan de ontwikke-
ling van kennis en competenties van de beroepsbevolking,
arbeidsmarktparticipatie en werkgelegenheid.
Team Smart Mobility
Bovenstaande was voor de provincie Overijssel en haar part-
ners de aanleiding voor het vormen van het Team Smart Mobi-
lity. Door gekwalificeerde en gemotiveerde werkzoekenden op
te leiden tot Slimme Mobiliteitsadviseurs worden drie doelen
bereikt:
• Nieuwe kansen op de arbeidsmarkt voor een groep
Oost-Nederlanders;
• Wegbeheerders, beleidsmedewerkers en andere mobi-
liteitsprofessionals worden geholpen een stap te zetten
in smart mobility;
• Een extra impuls aan Slimme Mobiliteit door kennisde-
ling en netwerken.
In eerste instantie volgen ongeveer twintig deelnemers een
korte opleiding in verkeerskunde en smart mobility. Overheden
en samenwerkingspartners in de regio hebben een (tijdelijke)
werkplek beschikbaar gesteld. Ook hebben zij arbeidsplaatsen
in het vooruitzicht gesteld.
De teamleden voegen een frisse blik en nieuwe kennis toe.
Zij worden geen expert en zijn (nog) geen verkeerskundige,
maar zijn wel in staat in staat om nieuwe, ‘slimme’ impulsen
te geven in projecten.
Open colleges smart mobility
Zowel in de opleiding als later op de werkplek wordt veel
gedaan aan kennisdeling. Bijvoorbeeld via een aantal open
colleges, die zijn georganiseerd rondom een specifiek thema
en voor iedereen toegankelijk zijn.
Meer informatie?
Provincie Overijssel, Erna Hissink, [email protected]
6 . A a n h e t w e r k m e t S m a r t M o b i l i t y
8 . Z e l f r i j d e n d e W E p o d s t u s s e n E d e e n W a g e n i n g e n
elkaar in hun wederzijdse informatiebehoefte en werken aan
een gezamenlijk doel vanuit een gedeelde verantwoorde-
lijkheid en belang. Het ‘slimme’ is de publiek-private samen-
werking (organisatievernieuwing), naast natuurlijk stimuleren
van ander gedrag (andere vervoerswijzen) en toevoegen van
techniek/instrumenten (data/ITS).
Meer informatie?
Gemeente Zwolle, Roland Niezink, [email protected]
3 2 3 3
C O N C R E T E A C T I E SV O O R T / /
Met elkaar hebben we negen concrete acties geformuleerd die de
ontwikkeling en inzet van Slimme Mobiliteit een impuls gaan geven.
Aan welke actie wilt u een bijdrage leveren?
De komende jaren willen we mobiliteit samen slimmer maken.
Het ontwikkelen van Slimme Mobiliteit doen we vooral door
projecten écht uit te voeren. Om duurzaam in beweging te
komen, is het delen van kennis en ervaringen cruciaal.
Wat gaan we samen doen?
De uitdagingen van de snel veranderende mobiliteit pakken
we samen op! Een MaaS-concept in Twente kan misschien net
zo goed in de Achterhoek werken, en de WEpod in Ede-Wage-
ningen is wellicht ook prima toepasbaar in Giethoorn. Daarom
organiseren we het komende jaar rondom de acht andere
acties bijeenkomsten. Deze bijeenkomen zijn gericht op het
delen van voortgang, maar zijn vooral ook bedoeld om ken-
nis en ervaringen te delen. Eén van de concrete acties die al
plaatsvinden, is het opleiden van Slimme Mobiliteitsadviseurs
in Overijssel; zie het ‘spotlightproject’ op pagina 30 in dit ma-
gazine. Deels gebeurt dat via open colleges waarin experts
op het gebied van Slimme Mobiliteit onderwerpen toelichten.
In dit kader zijn tot het voorjaar van 2018 in totaal negen bij-
eenkomsten gepland die ook voor andere belangstellenden
toegankelijk zijn.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
Op deze manier zoeken we het komende jaar de verbinding
rondom de thema’s en projecten in de Actie-Agenda. Over een
jaar beoordelen we samen hoe het gaat met ‘slim en duurzaam’
mobiliteitsdenken en –doen. De provincies Gelderland en
Overijssel lopen voorop bij deze actie. Hogeschool Windes-
heim werkt mee aan het vormgeven ervan.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Provincie Gelderland, Jessica van Hees,
Provincie Overijssel, Gerard Fidom, [email protected]
A l d o e n d e v a n e l k a a r l e r e nA c t i e : P l a t f o r m S l i m m e M o b i l i t e i t
Binnensteden moeten een prettige plek zijn om te verblijven.
Daarvoor is structureel minder verkeer nodig. Slimme Mobi-
liteit biedt de mogelijkheid de kwaliteit van de binnenstad te
bewaren zonder de bereikbaarheid en economie te schaden.
Wat gaan we samen doen?
We willen transferlocaties ontwikkelen aan de rand van centra
die zich richten op meer dan het ‘stallen van auto’s’. Welke
diensten daarvoor nodig zijn willen we met elkaar in de praktijk
gaan uitvinden, waarbij rekening wordt gehouden met lopende
OV-concessies. Naast slimmer vervoeren gaan we natuurlijk
ook duurzamer vervoeren door de inzet van alternatieve mo-
daliteiten en zero-emissie voertuigen.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
De gemeenten Nijmegen, Arnhem, Deventer, Apeldoorn,
Steenwijkerland, Zutphen en Zwolle gaan met elkaar werken
aan de transferlocaties. Van en met elkaar leren staat daarbij
centraal. Ook Rijkswaterstaat, de provincie Gelderland, Win-
desheim, HAN en Universiteit Twente doen mee.
Eind 2017 komen we bij elkaar om de reeds aanwezige kennis
en ervaring te inventariseren. Daarna betrekken we markt-
partijen. We verwachten als uitkomst een aantal heldere on-
derzoeksvragen, maar zeker ook al concrete toepassingen
rondom bestaande en nieuwe transferlocaties.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Cleantechregio Stedendriehoek, Edwin Koning,
S a m e n o n t w i k k e l e n v a n t r a n s f e r l o c a t i e s A c t i e : S l i m m e M o b i l i t e i t v o o r l e e f b a r e s t a d s c e n t r a
Hoe kunnen we luchtkwaliteit, geluidshinder en hitte-eilanden
efficiënt meten in gebieden waar mensen verblijven? In te-
genstelling tot vaste sensoren komen mobiele objecten tot in
de haarvaten van een gebied. Vandaar dat de gemeente Ede
met ‘Meetfiets 2.0’ heeft geïnvesteerd in een kastje met sen-
soren dat eenvoudig te plaatsen is op elke willekeurige fiets.
De sensordata worden opgeslagen en verzonden via LoRa.
Wat gaan we samen doen?
Onze ambitie is opschaling naar het niveau van Oost-Neder-
land. De gemeente Ede wil daarom de Meetfiets samen met
andere partijen verder ontwikkelen naar versie 3.0 en honderd
Meetfietsen roulerend inzetten in Oost-Nederland. Ook gaan
we op zoek naar een business model. Met de tien roulerende
Meetfietsen kunnen we de kwaliteit van het fietsnetwerk in
kaart brengen en zwakke schakels verbeteren.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
Provincie Gelderland, provincie Overijssel, gemeente Zwolle,
Universiteit Twente, HAN en Hogeschool Windesheim doen al
mee. Ook gaan we fietsfabrikanten en –leveranciers benade-
ren. Voor de projectstart is een eenmalige investering nodig
van € 70.000,- voor honderd meetfietsen, inclusief hard- en
software-updates en data-onderzoek. Het project kan starten
in januari 2018.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Gemeente Ede, Bas Tutert, [email protected]
D e f i e t s a l s d a t a b r o nA c t i e : S l i m m e f i e t s e n
3 4 3 5
De ontwikkeling en inzet van diverse maatregelen door verla-
ders en vervoerders in samenwerking met overheden dragen
direct bij aan vermindering van CO2, de leefbaarheid en de
economie van onze regio.
Wat gaan we samen doen?
Op andere plekken in Nederland is al ervaring opgedaan met
Slimme Mobiliteit in de logistieke sector. Oost-Nederland wil
ook werk maken van betere afwikkeling en doorstroming van
verkeer. Te denken valt aan:
• Via use cases in het kader van Talking Traffic mogelijk
maken dat vrachtwagens en verkeersregelinstallaties
(VRI’s) met elkaar gaan communiceren (bijvoorbeeld als
het gaat om de tijd tot het groen is).
• Onderzoeken van mogelijkheden om de doorstroming
van vrachtverkeer op streng-/netwerkniveau te verbeteren
door optimaal gebruik te maken van de ontwikkelingen
binnen Talking Traffic.
• Het gebruiken van het Open Trip Model om gegevens-
uitwisseling mogelijk te maken tussen wegbeheerders,
verladers en vervoerders.
• Slimme oplossingen realiseren gericht op aan- en afvoer
van goederen.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
De mogelijke maatregelen worden in overleg met overheden
en het logistieke bedrijfsleven in Oost-Nederland verder ge-
concretiseerd. De focus ligt daarbij op kennisuitwisseling tus-
sen de partijen die met deze maatregelen bezig zijn. Provincie
Gelderland is aanspreekpunt voor deze actie. De gemeenten
Zwolle, Almelo en Overbetuwe, Cleantech Regio Stedendrie-
hoek, TLN en HAN werken mee aan verdere concretisering.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Provincie Gelderland, Joost Roeterdink,
K a n s e n v o o r d e l o g i s t i e k e s e c t o rA c t i e : S l i m m e M o b i l i t e i t e n l o g i s t i e k
Oost-Nederland heeft te maken met een vergrijzend en krim-
pend platteland waar voorzieningen verdwijnen. Het traditi-
onele openbaar vervoer wordt hierdoor onbetaalbaar. Tege-
lijkertijd is bereikbaarheid in een inclusieve samenleving van
essentieel belang voor de vitaliteit van landelijk én stedelijk
gebied.
Wat gaan we samen doen?
Wij willen ervaring opdoen met de ontwikkeling van een
vraagafhankelijk vervoerssysteem dat zowel betaalbaar is
als de bereikbaarheid waarborgt. De nadruk ligt hierbij niet
op het ontwikkelen van slimme voertuigen, maar eerder op
het slim verbinden van de verkeersvraag aan een tailormade
dynamisch collectief vervoerssysteem.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
In Nederland is al een groot aantal kleinschalige initiatieven
(meer dan tweehonderd!) gestart rond vraagafhankelijk ver-
voer. De eerste stap is om een meta-studie uit te voeren om te
bepalen welke factoren van belang zijn voor het succes van
een initiatief. Hierbij wordt onder andere gebruikgemaakt van
de ervaringen uit de regio Arnhem-Nijmegen, de regio Ach-
terhoek en Enschede. De Universiteit Twente (UT) wil hierna
op de eigen campus en het Business & Sciencepark een zelf-
rijdend vraag gestuurd vervoersconcept ontwikkelen, testen
en inzetten. De ervaringen met dit concept kunnen worden
doorvertaald naar andere landelijke en stedelijke gebieden
in Oost-Nederland. Deze actie vraagt om intensieve samen-
werking tussen overheden, kennisinstellingen en aanbieders
van mobiliteit. De UT trekt de concretisering van het initiatief.
Ook de provincie Overijssel, de regio Achterhoek, gemeente
Steenwijkerland en de HAN zijn betrokken bij verdere con-
cretisering. Gelderland brengt m.b.t. het slimme voertuig haar
opgedane kennis in vanuit het WEPod-project.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Universiteit Twente, Eric van Berkum,
U v r a a g t , w i j r i j d e nA c t i e : V r a a g a f h a n k e l i j k v e r v o e r s s y s t e e m
Snelheidslimieten worden op grote schaal bewust of onbe-
wust overtreden. Handhaving werkt, maar is kostbaar en wekt
irritatie. Bovendien is ‘langzamer’ rijden veel schoner. Voor-
beeld: 120 kilometer per uur rijden in plaats van 130 scheelt
13% CO2-uitstoot.
Wat gaan we samen doen?
We willen door de ontwikkeling en inzet van intelligente snel-
heidsadaptatie in verschillende situaties zorgen dat mensen
zich beter aan de maximumsnelheid gaan houden. De ver-
wachting is dat wetgeving die de automotive industrie dwingt
actie te ondernemen nog zeker tien jaar op zich laat wachten.
Daarom willen we als overheid de markt stimuleren het ge-
bruik van ‘after market’-producten met ISA-functionaliteit in
voertuigen te versnellen.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
Een consortium rond de Automotive Campus in Helmond is
ook actief rond ISA 2.0. Zij hebben de steun van Oost-Neder-
land hard nodig. Met elkaar willen we de 3 O’s (ondernemers,
organisaties en overheden) aan tafel krijgen. Met deze partijen
verkennen we de technische en business-mogelijkheden.
Hoe ervaren autobestuurders dit, neemt de veiligheid toe en
de CO2-uitstoot af? Zijn er bedrijven die een oplossing op de
markt willen brengen? Zijn er potentiële afnemers?
Proeflocaties zijn er voldoende in Overijssel en Gelderland,
bijvoorbeeld de ‘besloten’ Tech Base. Verschillende gemeen-
ten hebben aangegeven een openbare proeflocatie te willen
bieden zodra de techniek werkt. De provincie Overijssel trekt
deze actie vanuit Oost-Nederland en werkt samen met het
consortium uit Helmond.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Provincie Overijssel, Gerard Fidom, [email protected]
S n e l h e i d b e g r e n z e n : s l i m e n d u u r z a a mA c t i e : I n t e l l i g e n t e s n e l h e i d s d a p t a t i e ( I S A ) 2 . 0
We ontwikkelen in Oost-Nederland slimme wegen door meer
uit de bestaande infrastructuur te halen. Door concreet aan
de slag te gaan met de N18 (Varsseveld - Groenlo), de N737
(Deurningen-Enschede) en de S100 (Lent - Nijmegen) gaan
we comfort, doorstroming en verkeersveiligheid verhogen.
Wat gaan we samen doen?
Als ondernemers, organisaties en overheden (de 3 O’s) komen
we samen tot slimmere wegen. We richten ons op bedrijven
maar inwoners liften automatisch mee, omdat voorzieningen
beter bereikbaar worden. We gaan met elkaar en de markt
uitdiepen hoe we marktpartijen nog meer dan nu en binnen
bestaande aanbestedingsregels kunnen betrekken bij de
ontwikkeling van slimme wegen.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
Betrokken organisaties zijn de gemeenten Nijmegen, Zwolle en
Oude IJsselstreek (namens de Achterhoek), Rijkswaterstaat en
de provincies Gelderland en Overijssel. Deze VOORT-partners
ontwikkelen een concept voor een slimme weg dat kan mee-
bewegen met trends en ontwikkelingen. Het N18-onderzoeks-
rapport kan ook andere projecten versnellen. Tevens gaan we
de resultaten van het Meer Veilig (MV3) onderzoek gebruiken
en toepassen om gevaarlijke kruisingen aan te pakken.
Maar bovenal gaan we snel aan de slag op de N18, met zowel
digitale oplossingen als fysieke verkeerskundige maatrege-
len. De praktijkervaringen bij dit wegvak op de N18 (Varsse-
veld-Groenlo) kunnen we vervolgens gebruiken bij andere
wegen..
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Gemeente Oude IJsselstreek, Bas Kippers,
Z o s n e l m o g e l i j k a a n d e s l a gA c t i e : S l i m m e w e g e n i n O o s t - N e d e r l a n d
3 6 3 7
Waarom zijn jullie hier gevestigd?
André: “We zitten hier pal aan de ring, al hebben we deze
locatie om over te laden en op te slaan desti jds voor-
nameli jk gekozen vanwege de omvang: 6,5 hectare.”
Wat is logistiek gezien de uitdaging?
André: “Onlangs werd geopperd om van de Plesmanweg
een hoofdfietsverbinding te maken. Ofwel, het bestaande
fietspad zou tot vier meter breed worden. Een mooi initiatief
waar we tóch tegen geageerd hebben; we werken hier met
lengteladingen en dat is met kruisverkeer echt gevaarlijk.”
Waar loop je tegenaan?
André: “Eigenlijk loopt het redelijk op rolletjes. Als logistiek
dienstverlener zijn we er natuurlijk op getraind files te ver-
mijden en zo efficiënt mogelijk te rijden. De distributie van
de binnenstad blijft alleen lastig. Het laden en lossen moet
binnen een zeer krap tijdsbestek gebeuren – veelal voor 10:00
uur ‘s ochtends –, waardoor het juist een probleem wordt,
omdat iedereen tegelijk de stad in en uit moet. Het vrijgeven
van bepaalde gebieden zou een oplossing kunnen zijn.”
Wat kan in jouw ogen verder nog beter?
André: “Momenteel vecht iedereen vooral voor zijn eigen
belang, waardoor we het risico lopen dat alle voorstellen
resoluut van tafel worden geveegd. Het zou slimmer zijn op
regionaal en provinciaal niveau alle belangen te bundelen,
zelf keuzes te maken en pas daarna te gaan lobbyen bij de
overheid. De op handen zijnde verbreding van de A1 die in
2024 gereed moet zijn, is daarvan een mooi voorbeeld.”
André Pluimers is algemeen directeur van Bolk Transport in Almelo. De opslag en stalling van
hun 160 vrachtwagens ligt sinds 1996 aan de Plesmanweg.
‘ S a m e n w e r k e n i s h e t s l e u t e l w o o r d ’
//EINDGEBRUIKERS IN BEELD
Op 6 september 2017 is het convenant ‘Veilig gebruik smart-
functies in het verkeer’ ondertekend door een groot aantal par-
tijen, waaronder het IPO, VNG en het Ministerie van Infrastruc-
tuur en Milieu. Het convenant komt voort uit de ambitie om
ongevallen door afleiding door smartfuncties te voorkomen.
We streven naar het voorkomen van onverantwoord gebruik
van smartfuncties in het verkeer door ervoor te zorgen dat
bestuurders niet verleid worden tot risicovolle handelingen.
De insteek van het convenant is dat de verantwoordelijkheid
niet alleen bij de weggebruiker ligt, maar ook bij andere sta-
keholders, zoals telecomproviders en applicatiebouwers.
Wat gaan we samen doen?
Samen met het ROV Oost-Nederland hebben we een afstu-
deerder van Hogeschool Windesheim gevraagd te onderzoe-
ken wat het huidige beleid van de provincies Gelderland en
Overijssel is. Het gaat dan specifiek om het gebruik van en
afleiding door smartfuncties in het verkeer. Welke praktische
toepassingen kunnen we als werkgevers gebruiken om het
gewenste doelgedrag uit het convenant te bevorderen?
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
Het afstudeeronderzoek loopt tot en met februari 2018. Op
basis van de resultaten wordt er vanuit het werkplan van het
ROV Oost-Nederland invulling gegeven aan concrete vervolg-
acties die kunnen plaatsvinden bij partners in Oost-Nederland.
Dit kunnen, naast HAN, andere deelnemende organisaties zijn
maar zeker ook grote regionale werkgevers.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Provincie Gelderland, Jessica van Hees,
[email protected] en ROV-Oost- Nederland,
Thijs Homan, [email protected]
F o c u s o p d e r i j t a a kA c t i e : V e i l i g g e b r u i k v a n s m a r t f u n c t i e s i n h e t v e r k e e r
Regionale OV-autoriteiten hebben in een bestuursakkoord de
ambitie uitgesproken dat busvervoer in 2030 volledig emis-
sievrij is. Om dit te bereiken, streven we in Nederland na om
alle nieuwe bussen uiterlijk in 2025 ‘tank-to-wheel’ emissievrij
te laten zijn. Bussen moeten gebruik gaan maken van 100%
hernieuwbare energie of brandstof, die bij voorkeur regionaal
is opgewekt.
Als provincies Overijssel en Gelderland onderschrijven we
deze ambitie en werken we samen met Flevoland aan een
roadmap met daarin aandacht voor de gehele waardeketen,
zowel ‘well-to-tank’ als ‘tank-to-wheel’.
Wat gaan we samen doen?
OV-partijen werken al hard aan het verbeteren van de exploi-
tatie van bussen, laad- en tankinfrastructuur en dienstregeling
om een sterke business case dichterbij te brengen (‘tank-to-
wheel’). Om onze ambities waar te maken, moeten we samen
met marktpartijen ook aan de kant van hernieuwbare energie
en infrastructuur (‘well-to-tank’) verder ontwikkelen. Deze
twee kanten van het spectrum kunnen elkaar juist versterken.
Wat is de volgende stap en wie doen er mee?
In de komende maanden zullen we in de aanloop naar de
eerstvolgende OV-aanbesteding (2020) concrete onderdelen
beschrijven die OV-vervoerders de ruimte moeten geven voor
een optimaal invoeringstraject. Parallel hieraan bieden we - in
samenwerking met de landelijke werkgroep - marktpartijen
proeftuinen aan met betrekking tot energie-infrastructuur.
Een voorbeeld daarvan is Spoorzone Zwolle. HAN denkt al
mee, andere partners en meedenkers rondom hernieuwbare
energieprojecten zijn welkom.
Meer informatie of een bijdrage leveren?
Provincie Overijssel, Wim Dijkstra, [email protected]
O p w e g n a a r z e r o - e m i s s i eA c t i e : V e r d u u r z a m e n v a n b u s s e n i n h e t O V
3 8 3 9
I N I T I AT I E F -N E M E R S / /
Je woont in Zwolle. Waarom precies?
Tim: “Los van het feit dat het een fijne stad is om te wonen,
moet ik voor mijn werk op veel verschillende plaatsen in het
land zijn. Zwolle ligt wat dat betreft heel centraal; binnen een
uur ben ik in Amsterdam, Utrecht of Nijmegen.”
Wat is je huidige reisgedrag?
Tim: “Met het oog op het milieu verkies ik waar mogelijk de
trein boven de auto. Maar hoe het balletje precies rolt, hangt
af van de plek en de aard van mijn werkzaamheden: ligt mijn
bestemming centraal en moet ik nog werk afmaken, dan ga
ik met de trein. Staat er daarentegen een telefoontje op de
planning waarvan de inhoud vertrouwelijk is of moet ik op
meerdere plekken op één dag zijn, dan stap ik in de auto.”
Wat valt je onderweg op?
Tim: “Ik doe dit werk nu zo’n twee jaar en heb geen klachten
over bijvoorbeeld vertraging of te weinig zitplaatsen. Dat komt
denk ik deels doordat ik zelf mijn afspraken kan inplannen
en zodoende buiten de spits kan reizen. Hetzelfde geldt voor
het reizen met de auto. Wat me daarbij wel opvalt, is dat de
wegen drukker zijn geworden en medebestuurders bijzonder
ongeduldig zijn.”
Wat zou beter kunnen?
Tim: “We zouden met z’n allen wat bewuster mogen reizen.
Dus de auto laten staan als de trein ook een goede optie is.
De treinkaartjes zouden alleen wel goedkoper mogen.”
Tim Vredeveld reist voor zijn werk als organisatieadviseur bij Hiemstra & De Vries kriskras
door heel Nederland. De ene dag stapt hij in de auto, de andere dag geeft hij de voorkeur aan
een retourtje met de trein.
‘ W e m o g e n w e l w a t b e w u s t e r r e i z e n ’
3 9
4 0 4 1
CONNY BIEZE:“Steden en buitengebied aantrekkelijk en bereikbaar houden heeft hier hoge priori-teit.”
BERT BOERMAN:“Wij gaan Slimme Mobiliteit gebruiken om mensen snel, veilig en duurzaam van A naar B te krijgen.”
JOS VAN HEES:“Ik hoop dat de ontwikkeling en inzet van Slimme Mobiliteit zich niet alleen richt op bereikbaarheid, maar ook de verkeersveiligheid een sterke impuls zal geven.”
DOUWE OOSTERVEEN:“Met Slimme Mobiliteitsoplossingen wil ik zowel onze bezoekers als bewoners nog beter van dienst zijn.”
LEON MEIJER:“De dingen die wij nu doen, willen we graag delen met anderen. Innovatie ontstaat immers daar waar mensen elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen.”
“We willen onze kernen leefbaar en bereikbaar houden.”
“Zelfrijdende en elektrische auto’s lossen het ruimteprobleem in de binnenstad niet op, we hebben ook andere slimme oplossingen nodig om de verblijfskwaliteit en bereik-baarheid van de stad te behouden.”
GEERT RITSEMA:“Met de inzet van slimme en duurzame mobiliteit wil ik de internationale corridors, het fijnmazig regionaal netwerk en de binnenstedelijke mobiliteit verder versterken.”
HENK HENGEVELD:
“We moeten ook in krimpgebieden zorgen dat mensen zonder eigen auto of e-bike mobiel blijven, zeker omdat voorzieningen steeds meer op afstand komen te liggen.”
JOSEPHINE WOLTMAN ELPERS:“Ik wil met structureel toegepast onderzoek samen met ondernemingen, de overheid en andere kennisinstellingen werken aan een duurzame gebouwde omgeving waar mobiliteit een belangrijk en integraal onderdeel van is.”
HARRIËT TIEMENS: GEERT DEWULF:“De digitale samenleving is voor ons een heel belangrijk onderzoeksveld. Slimme Mo-biliteit is daar een onderdeel van en wij willen dit domein graag verder ontwikkelen in samenwerking met industrie en overheden.”
BEN ROSS:
D I T Z I J N D E I N I T I A T I E F N E M E R S V A N V O O R T ! E N D I T I S W A A R O M Z E M E E D O E N
JANNEKE HOEKSTRA:“Wij willen met marktpartijen en overheden praktisch onderzoek doen dat bijdraagt aan duurzame energie en de kwaliteit van onze leefomgeving.”
GERT VAN DEN BERG:“Mobiliteitsproblematiek moet ook worden bekeken vanuit perspectief van regio’s zo-als Noord-Veluwe. We hebben hier andere oplossingen nodig dan de grote steden en daarin wil ik graag optrekken met andere niet-stedelijke gebieden.”
MICHIEL VAN WILLIGEN:
ARTHUR BOONE:“Auto’s zenden veel digitale informatie uit en leveren zo een schat aan data. Deze data bieden ons de gezamenlijke kans om verkeerslichten en matrixborden slimmer aan te sturen en zo de doorstroming te bevorderen.”
THEO LAMMERS:“We zetten in de Achterhoek vol in op de innovatieve ‘smart’ maakindustrie als een krach-tige en onderscheidende economische motor. We kunnen alleen groeien als we jong talent weten te trekken en daarvoor hebben we slimme mobiliteitsoplossingen nodig.”
TON SPAARGAREN:“Het beter kunnen garanderen van bereikbaarheid voor werkgevers en werknemers zorgt voor meer werkgelegenheid in Oost-Nederland.”
ACHTERHOEKAGENDA
2020
HANS VAN AGTEREN:“We lopen in Enschede op meerdere fronten voorop en willen onze ervaringen graag delen met anderen.”
COBY PENNINGS:“Zutphen ambieert een autoluwe binnenstad met slimme pakketdistributie en alterna-tieven voor de auto.”
PAUL SEESING:“Juist in de Achterhoek moeten we, voor een goede bereikbaarheid van onze voorzie-ningen, hard werken om het fijnmazige vervoer overeind te houden en vraag en aanbod op een slimme manier bij elkaar brengen.”
HAN TER MAAT:“Ik wil initiatieven uit de stad mede mogelijk maken. Daarvoor is een goede samen-werking tussen overheden onderling en tussen overheden en het bedrijfsleven en instellingen noodzakelijk.”
“Voor een bereikbaar en leefbaar Zwolle in 2030 is nu actie nodig.”
HANS VAN DAALEN:“Ik vind het belangrijk dat we over wat grenzen heen stappen en intensiever gaan samenwerken met elkaar.”
ROELOF KOEKKOEK:“Om de kwaliteit en leefbaarheid van ons gebied te waarborgen zijn inzet van Slimme Mobiliteit en samenwerking essentieel.”
JOS PENNINX:“In de Cleantech Regio maken wij data online beschikbaar, zodat marktpartijen apps en informatiediensten kunnen aanbieden voor weggebruikers. Ook helpen wij onder-nemers met nieuw aanbod zoals deelauto’s en deelfietsen. Zo zorgen we dat mensen slimmer en sneller kunnen reizen.”
MARJA VAN STRIEN:“Slimme Mobiliteit is een ontwikkeling die iedereen aangaat, grote steden, kleine dor-pen, van automobilist tot fietser. Connecting Mobility ondersteunt de programma’s in Nederland die hierin actief zijn met kennis, inzicht en overzicht.”
4 2 4 3
BEWEGEN IN EEN VITALE HABITAT OOST-NEDERLAND
4 2 4 3
Op 22 en 23 augustus hebben de
initiatiefnemers gewerkt aan het
vormgeven van de Actie-Agenda. Om
het verhaal van VOORT te vertellen
hebben we samen een ‘praatplaat’
gemaakt. Wij vertellen u graag op
basis van deze plaat ons verhaal.
4 4
COLOFON
VOORTGO VOORT Slimme Mobiliteit Oost-Nederland is een initiatief van provincie
Gelderland en provincie Overijssel in samenwerking met regio’s, gemeenten, Rijkswaterstaat en kennisinstellingen uit Oost-Nederland.
ProcesbegeleidingP2 strategie|realisatie|ontwikkeling
Ontwerp & eindredactieLemonLab strategische communicatieFotografie ‘Eindgebruikers in beeld’
Marieke van der Heijden
Heb je na het lezen van dit magazine vragen of opmerkingen? Laat vooral van je horen!
Provincie Gelderland: Jessica van Hees ([email protected])Provincie Overijssel: Gerard Fidom ([email protected])
