ใช้ภาษาให้งดงามใช้อย่างตรงไปตรงมา ซึ่งจะเรียกว่า “การใช้โวหาร”

ใชภาษาใหงดงาม วชาภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๖

ภาษาไทยกบครพตต – อาจารยพระเสก บรสทธบวทพย


ความงามคอคณสมบตของสงตางๆ ทท าใหผไดเหน ไดยน และไดสมผส เกดความชนชมยนดเบกบานตดตรงใจอยเปนนตย ความงามอาจมอยในธรรมชาต เชนความงามของดวงอาทตย ดวงจนทร ทะเล ทองฟา ปาเขา ผเสอ ดอกไม เสยงนกรอง ออมกอดของแม เปนตน ความงามอาจมอยในงานสรางสรรคของมนษย เชนกวนพนธ จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ดนตร เปนตน ทมค ารวมเรยกวาศลปกรรม


ดวยเหตทมความงามเปนคณสมบตนนเอง ศลปกรรม ซงรวมถงวรรณกรรมดวย จงไดรบการเรยกขานอกอยางหนงวาเปนสงงาม สงงามนอกจากจะยงความชนชมยนดใหแกผสราง และผเสพแลว ยงชวยผอนคลายความทกขโศก ความตงเครยด ความรมรอนในอารมณลงได ดง พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทวา


ศลปะก าลงใจใหสรางโศก ชวยบรรเทาทกขในโลกใหเหอดหาย จ าเรญตาพาใจใหสบาย อกรางกายกจะพลอยสขสราญ แมผใดไมนยมชมสงงาม เมอถงยามเศราอรานาสงสาร เพราะขาดเพอระงบดบร าคาญ โอสถใดจะสมานซงดวงใจ


ศลปกรรมหรอสงงามแตละชนดตองอาศยวสดส าหรบแสดงออกตางๆ กนไป เชน จตรกรใชสน ามน สฝน สน า ฯลฯ วาดและระบายสใหเปนงานจตรกรรมอนงดงามวจตร ประตมากรใชดน ปน ไม หน อญมณ ฯลฯ ปน แกะ หรอสลกใหเปนประตมากรรมทมรปทรงสวยงามไดสดสวน สวนกวสรางสรรควรรณกรรม โดยใชถอยค าในภาษาทเรยบเรยงเปนบทรอยแกวบทรอยกรองทไพเราะจบใจ ถอยค าในภาษากเทยบไดกบส ดน หน อญมณ ทศลปนทงหลายใชนนเอง


ในการสรางสรรคสงงาม ล าพงแตทกษะหรอฝมออนเชยวชาญในการใชวสดหรอภาษาส าหรบแสดงออกหาเพยงพอไม พดแสดงออกตองใชสตปญญา ความคดความเขาใจอนลกซ งสขม อารมณและจนตนาการอนประณต ถ ายทอดบคลกภาพอนเปนเอกลกษณของตนเองใหเปนทประจกษแกผอนดวย จงจะส าเรจไดอยางสมบรณ


กลาวจ าเพาะในเรองของภาษาทกวใชเพอสรางสรรคความงามใหแกบทรอยแกวหรอบทรอยกรองนน มหลกส าคญทเกยวเนองกน 3 ขอคอ

1. การเลอกใชค าใหสอความคดความเขาใจความรสกอารมณไดอยางงดงามตรงตามทผพดหรอผเขยนมอยจรงซงจะเรยกอยางสนๆ วา “การสรรค า”


2. การจดวางค าทเลอกสรรแลวนนตอใหตอเนองเปนล าดบ รอยเรยงกนอยางไพเราะเหมาะสม ไดจงหวะ ถกตองตามโครงสรางของภาษา ในกรณทเปนบทรอยกรองจะตองถกตองตามกฎเกณฑของฉนทลกษณอกดวย ซงจะเรยกอยางสนๆ วา “การเรยบเรยงค า” 3. การพลกแพลงภาษาทใชพดและเขยนใหแปลกออกไปกวาทเปนอย อนจะกอใหเกดรสกระทบใจความรสกและอารมณ ตางกบภาษาทใชอยางตรงไปตรงมา ซงจะเรยกวา “การใชโวหาร”


ผสงสารจะตองเลอกใชค าใหตรงตามทตองการ เหมาะแกเนอเรองและฐานะของบคคลในเรอง และสอดคลองกบลกษณะค าประพนธ นอกจากน ย งต องสรรค า โดยค านงถงความงามความไพเราะดานเสยง รวมทงใหเหมาะแกบรบทอกดวย

การสรรค า


เลอกใชค าใหถกตองตรงตามความหมายทตองการ ตวอยาง : ถาจะกลาวถงการบรรลธรรมของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา ทไดเลงเหนความจรงขนสงสดอนอ านาจน ามนษยใหลวงพนความทกขและการเวยนวายตายเกด กตองใชค าวา ตรสร จะใชเพยง ตรส ค าเดยวไมได



ตวอยาง : ถาจะกลาวถงความรสกนกคดทบคคลตอสงตางๆ รวมทงตนเองดวย ไมวาจะรสกชอบหรอไมชอบ ดหรอไมด กตองใชค าวา ทศนคต ถาใชค าวา ทศนะ กไมตรงตามความหมายทตองการ แตถาจะกลาวถงความคดเหนทมตอสงใดสงหนงโดยมเหตผลประกอบกจะตองใชค าวา ทศนะ จะใชวาทศนคต ไมได



ตวอยาง : ถาจะกลาวถงมารดาทเลยงบตรดวยความเอาใจใส หวงใย ดแลอยางใกลชด กตองกลาววา มารดาเลยงบตรอยางทะนถนอม จะกลาวเพยงวา มารดาเลยงบตรอยางถนอม ไมได เพราะไมตรงกบความหมายทตองการ แตถาจะกลาวถงพฤตกรรมการใชสงของโดยระมดระวงไมใหของนนบบสลาย เสอมหรอเสยหายในเรววน กอาจใชวา ใชอยางถนอม ได



นอกจากนเมอเลอกใชค ากลาวของผอนและส านวนทใชกนจนตดในภาษาแลวกควรค านงถงความเหมาะสมกบบรบท ไมควรเปลยนแปลง ยกยาย หรอตดทอนตามอ าเภอใจ เรองน เปนเรองส าคญทงในแงอนรกษภาษาและมารยาทในการใชภาษา



อนง ผสรรค าควรจะรจกเลอกใชค าไวพจนใหถกตองตรงตามความหมายทตองการ ค าไวพจน ในทนหมายถง ค าท เขยนตางกน แตมความหมายเหมอนกนหรอใกลเคยงกน ค าทเปนไวพจนของกนนนหลายค าไมอาจใชแทนกนไดเสมอไป บางค าใชไดแตในรอยกรองเทานน บางค าใชไดทงรอยแกวและรอยกรอง ค าไวพจนเชน มนษย กบ คน บาน กบ เรอน ปา กบ ดง เมอใชในรอยแกวไมอาจใชแทนกนไดเสมอไป



ตวอยาง :

คนดอยทไหนๆ ใครๆ กรก คนไมดอยทไหนๆ ใครๆ กเกลยด เรองอะไรเราจงจะเลอกเปนคนไมดเลา อนทจรงกลายเปนคนดนนเปนไดแสนงายเพยงแตคดด พดด ท าด เทานน

ค า คน ขางตนน ไมอาจใช มนษย แทนได




คนคนน โดยปกตเปนคนทเหนอกเหนใจเพอนมนษยดวยกน แตเมอเกดอารมณโกรธแคนขนมา กลบแสดงกรยาทาทางและกลาววาจา ผดมนษย

ค าวา เพอนมนษย ผดมนษย ในทนจะใช เพอนคน หรอ ผดคน แทนไมได



ขอใหสงเกตค าไวพจนตอไปน ซงรวบรวมจากพจนานกรม


กลยาณ ขจ เจด จ ารญ ฉลวย แฉลม ไฉไล เฉด เฉดฉาย เฉดฉน ตระการ ตร บรรเจด ประเจด บรรยง ประไพ ผดผาด พรรณราย พรง พรงเพรา พรมเพรา เพรา เพรศ เพรศพราย เพรศพรง เพรศแพรว พจตร พลาศ พไล มาโนชญ ยรรยง รงรอง รางชาง รจ รจรา ลออ ลาวณย ล านก ล าเพา ล ายอง วมล วราม วลาส วเมลอง โศภต โศภณ โศภ สวย สดสวย สละสลวย สะคราญ สะสวย สะอาง สาหร ส ารวย ส าอาง สงคลง สรงค สหรง โสภณ โสภา เสาวภา เสาวลกษณ อร อรชร อราม อลองฉอง ออนซอน อะเคอ อนแถง อ าไพ แอรม โออา


ค าแตละค ามความหมายไปในทางสวยงามทงสน แตมใชวาจะใชแทนกนไดเสมอไป เมอน าไปใชในงานประพนธจะตองพจารณาเลอกใชให เหมาะแกค าทถกขยาย หากใชสบสนกจะขาดความงามหรอ ความไพเราะไป




นางผเฉดโฉม นางผโสภา ใชค าขยายเหมาะสมฟงไพเราะด แตถาใชวา นางผรางชาง หรอ นางผอลองฉอง คงไมนาฟง และค าวา สละสลวย มกใชหมายถง ลกษณะงามของวาจาหรอขอเขยน ค าวา สงคลง และ อนแถง มทใชในวรรณคดโบราณ



เมอใชในบทรอยกรอง กตองเลอกเฟนทงเสยงและความหมายใหเหมาะแกคณะและสมผสตามขอบงคบของฉนทลกษณนนๆ อกดวย ขอใหสงเกตการณเลอกใชค าทมความหมายวา งาม อยางเหมาะสม จากบทละครพดค าฉนท เรอง มทนะพาธา



อาอรณแอรมระเรอรจ ประดจมโนภรมยรต ณ แรกรก แสงอรณวโรจนนภาประจกษ แฉลม เฉลา และโศภ นกนะฉนใด หญงและชาย ณ ยามระตอทย สวาง ณ กลางกมล ละไม กฉนนน

จาก มทนะพาธา พระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว


Documents

ใช้ภาษาให้งดงามใช้อย่างตรงไปตรงมา ซึ่งจะเรียกว่า “การใช้โวหาร”