Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
‘Foto’ Brabantse economieBijlage bij Bouwsteen Economie en
Internationalisering
Buck Consultants International
Postbus 1456
6501 BL Nijmegen
Telnr : +31 24 379 0222
Mobiel : +31 6 3563101
E-mail : [email protected]
Ó Buck Consultants International, 2018 1
Blik op de Brabantse economie
Prov. N-Brabant; bevolkingsprognose, 2018
Een groeiende bevolking, maar niet overall In 2017 heeft Noord-Brabant 2.513.500 inwoners, de verwachting is dat het
inwonertal tot 2040 zal groeien naar 2.645.000 inwonersl De bevolkingsgroei is het sterkst in de steden en gebieden daaromheen, krimp
wordt verwacht in een deel van het landelijk gebied, m.n. in West-Brabant
A Bevolking en arbeidsmarkt
Ó Buck Consultants International, 2018 2
l Hoewel de bevolking voorlopig blijft groeien, slaat ook in Noord-Brabant de vergrijzing toe
l Terwijl de verhouding tussen jongeren en werkenden (‘groene druk’) tamelijk stabiel blijft, neemt de verhouding tussen ouderen (65+/AOW+) en werkenden (‘grijze druk’) gestaag toe
l Grijze druk neemt sneller toe in landelijke gebieden
Toename grijze druk,met name in landelijk gebied
Ó Buck Consultants International, 2018 3
Stabiele potentiële beroepsbevolking,maar de workforce wordt ouderl Tot 2025 groeit de Brabantse beroepsbevolking, na 2025 neemt de omvang
van de beroepsbevolking tot 2040 af tot het niveau van 2012, daarna is er
weer groei
l In 2050 is 10% van de potentiele beroepsbevolking 65+
Prov. N-Brabant; bevolkingsprognose, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 4
Minder werkenden zorgen voor meer jongeren en meer ouderen
CBS, regionale bevolkingscijfers, 2018
l De potentiele beroepsbevolking in Noord-Brabant daalt tot 2040 met 9 procent, er komen iets meer jongeren en bijna anderhalf keer meer ouderen.
Ó Buck Consultants International, 2018 5
Bevolkingsgroei
l De natuurlijke aanwas (geboorte-sterfte) blijft in de toekomst verder afnemen
l Noord-Brabant kent vanaf 2030 alleen nog bevolkingsgroei door migratie (afgelopen jaren voornamelijk buitenlandse migratie)
Ó Buck Consultants International, 2018 6
Toenemende internationaliseringl Het aantal ‘internationals’ op de Zuid-Nederlandse
arbeidsmarkt neemt toel Tussen 2007 en 2012 groeide in Brabant en Limburg
het aantal kenniswerkers (inkomen: 38.000 of meer) van 4.600 naar 13.100 en het aantal internationale arbeiders van 31.100 naar 56.000
l De kenniswerkers komen vooral uit Duitsland, VK, VS en Azië
l De arbeiders komen vooral uit Midden- en Oost-Europa (o.a. Polen)
l Ook zijn er op de Brabantse Universiteiten steeds meer internationale studenten
TU/e & Tilburg University, 2018
2012 2017% Int. Internat. Totaal % Int.
TU/e 9,3% 1.413 10.766 13,1%
Tilburg Uni. 8,8% 1.736 13.050 13,3%
31.141
56.0554.645
13.103
01000020000300004000050000600007000080000
2007 2012
Arbeiders KenniswerkersDecisio, 2014
SEO, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 7
Werkloosheid structureel lager
l De werkloosheid is in Noord-Brabant structureel lager dan het Nederlands gemiddelde
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Q1 2018
Nederland N-BrabantCBS, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 8
Werkloosheid uitgesplitst
l Hogere werkloosheid in steden
l Hogere werkloosheid Brabanders
met migratieachtergrond
(conform Nederlands beeld)
l Hogere werkloosheid
laagopgeleiden, maar niet hoger
dan in Nederland
5,0% 4,8% 4,4% 4,2% 4,5% 4,5% 4,4% 4,9%
0%
2%
4%
6%
8%
B5
Midde
lgro
te ste
den*
Zuidoo
st-N
B
Noo
rdoo
st-N
B
Wes
t-NB
Midde
n-NB
Noo
rd-B
raba
nt
Ned
erland
* = Gemeenten met stedelijk karakter en 45.000 inwoners of meer, niet behorend tot B5
Werkloosheid per deelgebied, 2017
3,7%
5,6%
7,9%
10,7%
0% 2% 4% 6% 8% 10% 12%
Migratieachtergrond: Nederland Migratieachtergrond: westers
Migratieachtergrond: met migratieacht... Migratieachtergrond: niet-westers
Werkloosheid naar migratieachtergrond Werkloosheid naar opleiding
7,5%
4,2%
2,6%
0% 2% 4% 6% 8% 10%
Brabant Nederland
Hoog
Middel
Laag
CBS, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 9
Uitkeringen
l Noord-Brabant telt in 2017 circa 49,000 mensen die WW ontvangen en 60,600 mensen die Bijstand ontvangen; ten opzichte van Nederland is het aantal mensen in de Bijstand in Noord-Brabant relatief hoog
l Economische groei leidt tot afname aantal WW’ersl Aantal mensen in de bijstand groeit sinds 2010 gestaag, m.n. veroorzaakt door instroom
migranten/asielzoekers (CBS, 2018)l Ontwikkeling in Noord-Brabant volgt landelijk patroon
80%
90%
100%
110%
120%
130%
140%
150%
160%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Nederland (WW) Noord-Brabant (WW) Nederland (Bijstand) Noord-Brabant (Bijstand)
CBS, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 10
Tekort arbeidskrachten als belemmering groei
21,9 20,424,5
34,3
53,5
31,9
2016,9 18,6
26,229,6
26
0
10
20
30
40
50
60
Economiebreed Industrie Bouw Vervoer & Opslag ICT Zakelijke diensten
Noord-Brabant 2017 (Q2) Nederland 2017 (Q2) Noord-Brabant 2018 (Q2)2 Nederland 2018 (Q2)
CBS, Conjunctuurenquete, 2018
l Mismatch: bedrijven vinden moeilijk het juiste personeel, 21,9% van Brabantse bedrijven geeft aan dat tekort aan arbeidskrachten een belemmering is voor groei onderneming
l In alle sectoren ervaren meer Brabantse bedrijven tekorten; m.n. in ICT (53,5%), logistiek (Vervoer & Opslag) (34,3%) en zakelijke diensten (31,9%) vinden veel bedrijven moeilijk het juiste personeel
Percentage ondernemers per sector dat aangeeft tekort aan arbeidskrachten te zien als belemmering voor groei, Noord-Brabant & Nederland, 2017-2018
Ó Buck Consultants International, 2018 11
Ook kwalitatieve mismatch laagopgeleiden
l Niet alleen aan de bovenkant, maar ook aan de onderkant van de arbeidsmarkt is sprake van een mismatch
l Aan de ene kant is er veel vraag naar laagopgeleiden in techniek, transport & logistiek en agrarische beroepen, sollicitanten in die beroepen ervaren weinig concurrentie, aan de andere kant ervaren laagopgeleiden in de commerciële sector en de administratieve sector veel concurrentie
Weinig Gemiddeld Veel
Techniek
Agrarisch
Transport
Concurrentie
Commercieel
Administratief
Zorg en welzijn
Diensten
UWV, 2018; Bewerking BCI, o.b.v. Regiorapportages UWV
Ó Buck Consultants International, 2018 12
l Noord-Brabant levert een substantiële bijdrage aan de Nederlandse economie
l De Brabantse economie levert relatief veel banen, BBP en vooral export
B Brabant economisch koploper
% B
raba
ntin
NL
14,6% 15,5% 15,4%
20,1%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
Bevolking Banen BBP Export (excl. Aardgas)
Aandeel Noord-Brabant in Nederland
Ó Buck Consultants International, 2018 13
l Noord-Brabant doet het economisch goed: de provincie is de laatste jaren (m.n. sinds 2014) bovengemiddeld snel gegroeid en de werkloosheid is structureel lager dan het Nederlands gemiddelde
16
26
1,84,1
1114
1,14,4
0
5
10
15
20
25
30
Groei BBP(2010-2016)
Groei Export(2010-2016)
Banengroei(2010-2016)
Werkloosheid(Stand Q1 2018)
N-Brabant Nederland
Economische ontwikkeling N-Brabant t.o.v. Nederland
∆ %
10-
16
CBS, 2018
Brabant snelle groeier
Ó Buck Consultants International, 2018 14
Economische groei per deelgebied
l Zuidoost-Brabant trekker groei ‘verdienvermogen’l Vergeet ook de andere regio’s niet! (substantiële omvang)l West- en Midden-Brabant blijven achter bij groei NL
Aandeel COROP-regio’s in toegevoegde waarde van Noord-Brabant (€94 mld.), 2015
Groeipercentage toegevoegde waarde per COROP-regio in Noord-Brabant, 1995-2015
35%
25%
25%
15%Zuidoost-NBNoordoost-NBWest-NBMidden-NB
58
4135 34
40
0
10
20
30
40
50
60
70
Zuidoost-NBNoordoost-NBWest-NBMidden-NBNederland
Analyse Jeroen v. Oort; CBS, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 15
Aandeel COROP-regio’s in banen van werknemersin Noord-Brabant (1,2 mln.), 2016
33%
25%
24%
18%Zuidoost-NBNoordoost-NBWest-NBMidden-NB
l Zuidoost-Brabant is ook de banenmotor van de provincie, met een groei van circa 19.000 banen tussen 2010-2016
l Andere Noord-Brabantse COROP-regio’s blijven achter qua banengroei
5,0
-0,8
1,0 1,31,8
1,1
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Zuidoost-NBNoordoost-NBWest-NBMidden-NBNoord-BrabantNederland
Groeipercentage banen van werknemers per COROP-regio, 2010-2016
CBS, 2018
Banengroei per deelgebied
Ó Buck Consultants International, 2018 16
Grote steden zorgen voor groei
l Banengroei en bevolkingsgroei concentreren zich in de grote stedenl In middelgrote steden groeit de bevolking wel, maar blijft de
banengroei achter
Groeipercentage aantal inwoners in B5, middelgrote steden* en de rest van N-Brabant, 2010-16
Groeipercentage aantal banen van werknemers in B5, middelgrote steden* en de rest van N-Brabant, 2010-16
* = Gemeenten met stedelijk karakter en 45.000 inwoners of meer, niet behorend tot B5
54,2
-0,01
2,2 2,4
-4
-2
0
2
4
6
8B5
MiddelgrotestedenRest van N-BrabantN-Brabant
Nederland
7,2
-1,2-2,5
1,8 1,1
-4
-2
0
2
4
6
8B5
MiddelgrotestedenRest van N-BrabantN-Brabant
Nederland
CBS, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 17
l Noord-Brabant onderscheidt zes ‘stuwende’ clusters (exportgericht)l Gezamenlijke omvang bedraagt 325.000 banen, dat is 26% van de
gehele economie
325.000
937.000
Clusters
Rest van de economie
83.200
15.200
146.100
30.70015.700
56.000
0
40000
80000
120000
160000
Food
& Nutritio
n **
Biobas
ed
High Te
ch **
*
Mainten
ance
***
Medtec
h & LS
H
Logis
tiek
Aandeel clusters* in economie Absolute omvang clusters
C Kracht Brabantse clusters
******
= Zonder dubbeltellingen= Inclusief 35.000 banen bij landbouwbedrijven= Inclusief ICT-sector Bron: Vestigingsregister; bewerking BCI
Ó Buck Consultants International, 2018 18
Clusters zijn dragers banengroei
l Banengroei economie over 2013-2017 bedraagt 2,5%*• Groei in clusters bedraagt 6,3% (+19.100 banen)• Overig economie groeit met 1,3% (+11.800 banen)
l Verdeling naar cluster
2013 2017 Groei # Groei %Food & Nutrition ** 80.900 83.200 2.300 2,8%Biobased 14.900 15.200 300 2,1%High Tech *** 133.500 146.100 12.600 9,5%Maintenance 29.900 30.700 800 2,7%Medtech & LSH 14.900 15.700 800 5,5%Logistiek**** 52.600 56.000 3.400 6,4%
**********
= Cijfers wijken (enigszins) af van eerder gepresenteerde CBS-data door verschil in periode en meetmethode = Inclusief 35.000 banen bij landbouwbedrijven= Inclusief ICT-sector= Louter logistiek als hoofdactiviteit, exclusief logistieke functies bij andere bedrijven
Bron: Vestigingsregister; bewerking BCI
Ó Buck Consultants International, 2018 19
Clusters zijn dragers banengroeil Banengroei economie over 2013-2017 bedraagt 2,5%*
• Groei in clusters bedraagt 6,3% (+19.100 banen)• Overig economie groeit met 1,3% (+11.800 banen)
l Banengroei naar cluster
Ontwikkeling aantal banen per cluster en rest economie 2010-2016
**********
= Cijfers wijken (enigszins) af van eerder gepresenteerde CBS-data door verschil in periode en meetmethode = Inclusief 35.000 banen bij landbouwbedrijven= Inclusief ICT-sector= Louter logistiek als hoofdactiviteit, exclusief logistieke functies bij andere bedrijven
Bron: Vestigingsregister; bewerking BCI
1,3%2,8% 2,1%
9,5%
2,7%
5,5%6,4%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
Economie (overig)Food & Nutrition ** Biobased High Tech *** Maintenance *** Medtech & LSH Logistiek ****
= Overige economie = Brabantse clusters
Ó Buck Consultants International, 2018 20
11%
18%
47%
24%
Zuidoost-NB Noordoost-NB
West-NB Midden-NB
Medtech & LSH15.700 banen
30%
32%
23%
15%
Zuidoost-NB Noordoost-NB
West-NB Midden-NB
46%
21%
20%
13%
Zuidoost-NB Noordoost-NB
West-NB Midden-NB
Clusters overal aanwezig, met concentraties
19%
45%
26%
10%
Zuidoost-NB Noordoost-NB
West-NB Midden-NB
35%
27%
28%
10%
Zuidoost-NB Noordoost-NB
West-NB Midden-NB
25%
19%31%
25%
Zuidoost-NB Noordoost-NB
West-NB Midden-NB
Agrifood & Nutrition83.200 banen
Biobased15.200 banen
High Tech146.100 banen
Maintenance30.700 banen
Logistiek56.000 banen
Bron: Vestigingsregister; bewerking BCI
Ó Buck Consultants International, 2018 21
11% 9%4%
11%
-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
7%
0% 1%
19%
-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
-1%
5%2%
15%
-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
4% 2% 2%5%
-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
6%
-1%
1%6%
-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
Per regio uiteenlopende banengroei clusters
Agrifood & Nutrition+3%
Biobased+2%
Maintenance+3%
Medtech & LSH+7%
Logistiek+6%
23%
5% 6%
-7%-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
Zuidoost-NB Noordoost-NBWest-NB Midden-NB
High Tech+9%
Bron: Vestigingsregister; bewerking BCI
Ó Buck Consultants International, 2018 22
Groei vooral in kleinere bedrijven
l Dynamiek bij reeds in 2013 gevestigde bedrijven• 88% van de werkgelegenheid zit bij gevestigde bedrijven (blijvers)• De groei manifesteert zich vooral bij Micro- en deels bij MKB-bedrijven• In Logistiek en Food&Nutrition juist sterke groei van gevestigd grootbedrijf
Micro MKB Groot<10 10-249 >250
Food & Nutrition BiobasedHigh Tech Maintenance Medtech & LSHLogistiekTotaal economie
Legenda: ontwikkeling per clusterbovengemiddeldgemiddeldonder gemiddeld
Ó Buck Consultants International, 2018 23
3 Benchmark innovatieve regio’s
A Innovatiekracht Noord-Brabantl Noord-Brabant staat bekend als een innovatieve topregio: binnen
Europa behoort Noord-Brabant tot de kopgroep (‘innovation leader’)
Prov. N-Brabant, Regional Innovation Scoreboard, 2017
Figuur 3: Regional Innovation Scoreboard, 2017
Ó Buck Consultants International, 2018 24
l In vergelijking met concurrerende gebieden heeft Noord-Brabant een sterk innovatief bedrijfsleven (patenten, private R&D-uitgaven). Concurrenten scoren sterker op publieke en non-R&D-uitgaven, publicaties, en medium en high tech werkgelegenheid en productie.
Figuur 4: Score N-Brabant op indicatoren Regional InnovationScoreboard t.o.v. concurrerende gebieden
Bron: EC, RegionalInnovation Scoreboard, 2017
Drivers innovatiekracht
Ó Buck Consultants International, 2018 25
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
Zurich Stockholm Kopenhagen ZO-Engeland
(o.a. Oxford)
Munchen Londen Stuttgart Noord-Brabant Parijs
RII 2011 RII 2017
Figuur 5: Ontwikkeling totaalscore belangrijkste innovatieleiders (hoogste per land) t.o.v. de rest van Europa*
l De innovatiekracht van Noord-Brabant is tussen 2011 en 2017
gegroeid, maar de score blijft achter bij andere Europese topregio’s
(ook wanneer wordt gecorrigeerd voor omvang bevolking en
economie)
EC, Regional Innovation Scoreboard, 2017* = Gecorrigeerd naar omvang bevolking en economie
Ó Buck Consultants International, 2018 26
Lessen andere topregio’s voor Noord-Brabant
Zurich Stockholm Kopenhagen ZO-Engeland
KennisecosysteemOpleidingsniveauLife long learningTopuniversiteit
OpleidingsniveauLife long learning
OpleidingsniveauLife long learningTopuniversiteit
Topuniversiteit
InvesteringenPublieke R&DNon-R&D Innovatie
Private R&DPublieke R&D
Publieke R&DNon-R&D Innovatie
Innovatie output
Innovatief bedrijfsleven
Relatief veel meer kennisintensieve banen
Export & SalesSales nieuwe producten
High Tech export High Tech exportSales nieuwe producten
PPSMeer PPS in innovatie
Meer PPS in innovatie
Waarop scoren andere topregio’s hoger
Ó Buck Consultants International, 2018 27
Lessen andere topregio’s voor Noord-Brabant
München Londen Stuttgart Parijs
KennisecosysteemOpleidingsniveau Opleidingsniveau
InvesteringenPrivate R&D Private R&D Publieke R&D
Innovatie output
Innovatief bedrijfsleven
Relatief veel meer kennisintensieve banen
Relatief veel meer kennisintensieve banen
Export & SalesHigh Tech export Sales nieuwe
productenHigh Tech export High Tech export
PPS
Waarop scoren andere topregio’s hoger
Ó Buck Consultants International, 2018 28
Vestigingsklimaat
l N-Brabant heeft een uitstekend vestigingsklimaat; concurrerende regio’s hebben deels meer massa (stedelijkheid), maar N-Brabant onderscheidt zich met een sterke kenniseconomie
l Waar zitten valkuilen voor de toekomst?
Figuur 2: Kwaliteit vestigingsklimaat N-Brabant t.o.v. concurrerende regio’s o.b.v. exportbestemmingen
ESD, Internationaal vestigingsklimaat N-Brabant, 2016
Ó Buck Consultants International, 2018 29
ESD, Internationaal vestigingsklimaat N-Brabant, 2016
Tabel 1: Scores internationaal vestigingsklimaat, per indicator, t.o.v. concurrenten
Ó Buck Consultants International, 2018 30
C Aantrekkingskracht voor talent
Middenmoot qua concurrentiepositiel Vijf pijlers van talent attractiviteit:
• Enable− R&D uitgaven− ICT ontsluiting− Aanwezigheid Forbes 2000 bedrijven
• Attract (vestigingsklimaat)− Welvaart− Kwaliteit van leven− Milieukwaliteit
• Grow (groeimogelijkheden voor talent)− Aanwezigheid topuniversiteiten− Tertiair onderwijs− Gebruik van sociale netwerken
• Retain− Kosten van leven (uitgaven en huur)− Veiligheid, voorzieningen (gezondheid)
• International karakter, o.a.− Internationale connectiviteit (airport)− Aanwezigheid IGO’s
# Stad Score1 Zurich 71
2 Stockholm 68
3 Oslo 68
4 Kopenhagen 67
5 Helsinki 67
6 Washington 67
7 Dublin 66
8 San Francisco 63
9 Paris 63
10 Brussels 63
11 Amsterdam 62
…
27 Den Haag 55
31 Eindhoven 5334 Rotterdam 51Insead GCTCI, 2018
Ó Buck Consultants International, 2018 31
l Eindhoven sluit aan bij de top als het gaat om aantrekken en vasthouden van talent
l Dit heeft te maken met de goede kwaliteit van leven, hoge persoonlijke veiligheid en goede zorg
Relatief hoge score voor aantrekken en vasthouden